text_structure.xml 616 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Marek Borowski oraz wicemarszałkowie Donald Tusk, Janusz Wojciechowski i Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszalek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszalek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Irenę Marię Nowacką i pana posła Jana Orkisza.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszalek">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Jan Orkisz.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszalek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszalek">Mamy komunikaty?</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszalek">Proszę bardzo, komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPoselJanOrkisz">Informuję, że ze względu na wagę rozpatrywanych spraw i ich pilność za zgodą marszałka Sejmu w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPoselJanOrkisz">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - o godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPoselJanOrkisz">- Finansów Publicznych - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPoselJanOrkisz">- Spraw Zagranicznych - o godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzPoselJanOrkisz">- Ustawodawczej - o godz. 13.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzPoselJanOrkisz">Spotkanie Polsko-Afrykańskiej Grupy Parlamentarnej z szefami polskich placówek dyplomatycznych w regionie Afryki subsaharyjskiej odbędzie się dzisiaj o godz. 12 w sali klubowej nr 1 w Domu Poselskim. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Aldonę Michalak oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszalek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości oraz poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszalek">Sejm skierował projekt ustawy ponownie do komisji w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszalek">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 577-A.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszalek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Aldonę Michalak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselSprawozdawcaAldonaMichalak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Komisja Finansów Publicznych odrzuciła poprawki zgłoszone do proponowanego projektu ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszalek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszalek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu...</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PoselWitoldHatka">(Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#Marszalek">W tej fazie? Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselWitoldHatka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako wnioskodawca w imieniu Ligi Polskich Rodzin odrzucenia ustawy mam pytanie do pani poseł sprawozdawcy. Pytanie moje nie będzie dotyczyło moralności, etyki, sumienia posłów, ponieważ przedwczoraj o to apelowałem w moim wystąpieniu. Pytanie merytoryczne: w jaki sposób instytucje pieniądza elektronicznego, te małe instytucje, funkcjonujące poza nadzorem bankowym, przyczynią się do rozwoju przedsiębiorczości lokalnej, jeżeli dzisiaj przedsiębiorca płaci wyłącznie tylko na składki ZUS ponad 600 zł miesięcznie, a jego portmonetka elektroniczna będzie wyposażona na niespełna 300 zł. Czy nie uważa pani poseł, ale tak z ręką na sercu, że to jest dorabianie teorii do zupełnie innych założeń, które obrazowo przedstawiłem w moim przedwczorajszym wystąpieniu? Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszalek">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselAldonaMichalak">Szanowny Panie Pośle! Z ręką na piersi mówię</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PoselAldonaMichalak">, że nie ma pan racji. Nie będzie tak. Naprawdę przyczyni się to do rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw i do rozwoju lokalnego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#Marszalek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 577.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#Marszalek">Komisja jednocześnie przedstawia wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości oraz poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#Marszalek">W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#Marszalek">Komisja wnosi o jego odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#Marszalek">W przypadku jego przyjęcia pozostałe propozycje staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#Marszalek">Głosowało 387 posłów. Za opowiedziało się 47, przeciw - 337, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#Marszalek">W jedynej poprawce do art. 12 wnioskodawca proponuje, aby w przypadku operacji kwestionowanych przez wydawcę, dokonanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, rozpatrywanie reklamacji przez agenta rozliczeniowego nie mogło trwać dłużej niż 60 dni, a nie - jak proponuje komisja - dłużej niż 90 dni.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#Marszalek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 12, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#Marszalek">Głosowało 391 posłów. Za opowiedziało się 117, przeciw - 273, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Finansów Publicznych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#Marszalek">Głosowało 394 posłów. Za opowiedziało się 360, przeciw - 34, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o elektronicznych instrumentach płatniczych.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktury o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Ewę Marię Janik oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#Marszalek">W dyskusji zgłoszono poprawki do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#Marszalek">Sejm skierował projekt ustawy ponownie do komisji w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-10.31" who="#Marszalek">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 638-A.</u>
          <u xml:id="u-10.32" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-10.33" who="#Marszalek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Ewę Marię Janik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselSprawozdawcaEwaMariaJanik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W trakcie drugiego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłacanych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw zgłoszono dwie poprawki, które Komisja Finansów Publicznych i Komisja Infrastruktury rozpatrzyły na posiedzeniu w dniu 4 lipca br.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PoselSprawozdawcaEwaMariaJanik">W 1. poprawce dotyczącej art. 1 w pkt. 8 w lit. b w dodawanym ust. 2b wyrazy ˝w wysokości 2%˝ wnioskodawca proponuje zastąpić wyrazami ˝4%˝. Odnosi się to do przysługującego bankom wynagrodzenia z tytułu administrowania i egzekwowania zadłużenia kredytobiorców. Po wysłuchaniu uzasadnienia przedstawionego przez posła wnioskodawcę oraz opinii przedstawiciela rządu komisje rekomendują przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PoselSprawozdawcaEwaMariaJanik">2. poprawka, polegająca na dodaniu w art. 1 pkt. 12a w brzmieniu: w art. 10a wyrazy ˝1 stycznia 1998 r.˝ zastępuje się wyrazami ˝1 stycznia 2000 r.˝. Ta poprawka nie uzyskała aprobaty komisji z powodu niewłaściwego postępowania ustawodawczego. Wymagania dotyczące postępowania z projektem ustawy wniesionej w trybie pilnym reguluje art. 123 konstytucji. W trybie ustawodawczym pilnym posłowie nie mogą wprowadzać poprawek dowolnie rozszerzających zakres regulacji poza materię zawartą w projekcie przedkładanym przez Radę Ministrów, ponieważ byłoby to jednoznaczne z podjęciem inicjatywy ustawodawczej przez posłów w trybie, w którym inicjatywa im nie przysługuje. Omawiana poprawka ma właśnie taki charakter. Wysokie komisje po wysłuchaniu dyskusji oraz opinii Biura Legislacyjnego w tej sprawie rekomendują Wysokiej Izbie odrzucenie tej poprawki. Dziękuję. Jestem do dyspozycji państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszalek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 638.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#Marszalek">Komisja jednocześnie przedstawia poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#Marszalek">W poprawce 1. do art. 1 zmiana 8. lit. b projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby w art. 6 ustawy nowelizowanej ust. 2b stanowił, że bankom przysługuje wynagrodzenie z tytułu administrowania i egzekwowania zadłużenia kredytobiorców, o którym mowa w ust. 2, w wysokości 4% kwoty spłaty tego zadłużenia, a nie, jak proponowała komisja, w wysokości 2%.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 1. do art. 1 zmiana 8. lit. b projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#Marszalek">Głosowało 399 posłów. Za opowiedziało się 274, przeciw - 123, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#Marszalek">W poprawce 2. do art. 1 projektu ustawy nowelizującej, polegającej na dodaniu zmiany 12. lit. a, wnioskodawca proponuje, aby art. 10a ustawy nowelizowanej stanowił, że bank umarza w ciężar budżetu państwa pozostałe zadłużenie z tytułu skapitalizowanych odsetek oraz z tytułu przejściowego wykupu odsetek od kredytu na wniosek kredytobiorcy, który w ciągu 20 lat od dnia 1 stycznia 2000 r. dokonywał systematycznej i terminowej spłaty kredytu w odpowiedniej wysokości.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#Marszalek">Obowiązujący przepis dotyczy natomiast kredytobiorcy, który dokonywał spłaty kredytu od dnia 1 stycznia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#Marszalek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselKrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać i prosić rząd o wyjaśnienie, dlaczego nie uwzględniono w tej ustawie przypadków, które są opisane właśnie w art. 10a, umożliwiającym umorzenie przez bank części kredytów, tzw. kredytów trudnych z roku 1995. Jakiej liczby obywateli, czy też spółdzielców to dotyczy? Niemożliwość skorzystania przez członków spółdzielni z art. 10a wynika po prostu z tego, że ustawa weszła w życie i część spółdzielców nie była poinformowana o możliwości skorzystanie z tego dobrodziejstwa.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PoselKrzysztofJurgiel">I zwracam się do pana marszałka: Czy jeśli materia ustawy zawiera rozszerzenie stosowania ustawy na inne cele, np. na TBS, na mieszkalnictwo lokatorskie, do tego jest potrzebny tryb pilny, czy nie wystarczy tryb zwykły? Pani poseł w swoim wystąpieniu jako uzasadnienie podała to, że to jest tryb pilny. Tryb pilny był potrzebny tylko do punktu dotyczącego uchwały Trybunału Konstytucyjnego, który uchylił pewne rozwiązania wynikające z ustawy. Uważam, że tutaj niezgodności z konstytucją nie ma, chyba żeby posłowie z Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnieśli taki wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, co nie jest uzasadnione. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszalek">Czy wiceprezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast pan Wiesław Szczepański odpowie? Tak?</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszalek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WiceprezesUrzeduMieszkalnictwaIRozwojuMiastWieslawSzczepanski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o propozycję posłów, która została przedstawiona w poprawce, to pozwolę sobie najpierw odczytać artykuł obecnej ustawy: na wniosek kredytobiorcy, który w ciągu 20 lat od 1 stycznia 1998 - to jest obecne brzmienie - dokonywał systematycznej i terminowej spłaty kredytu w wysokości wynikającej z art. 7 i 8, bank umarza w ciężar budżetu państwa pozostałe zadłużenie. Pani poseł i pan poseł proponują, aby tę datę przesunąć na rok 2000. Oznaczałoby to, iż osoby, które rozpoczęły spłatę w 1998 r., miałyby wydłużony okres spłaty o kolejne dwa lata, a więc ze względu na 5 czy 7 tys. osób, które na dzień dzisiejszy nie skorzystały z propozycji przedstawionej w roku 1997, 150 tys. osób miałoby wydłużony okres spłaty. W związku z tym rząd, przygotowując tę ustawę, po prostu pozostawił zapis dotychczas obowiązujący. Mieliśmy do wyboru, albo pozostawić możliwość spłaty w obecnym kształcie 150 tys. kredytobiorców, którzy na dzień dzisiejszy w sposób umowny spłacają odsetki i po 20 latach będą mogli skorzystać z dobrodziejstwa umorzenia, albo też przesuwać termin ewentualnie modyfikować ten zapis, ponieważ musielibyśmy go całkowicie zmienić. Musielibyśmy oddzielnie traktować te 7 tys. osób - na dzień dzisiejszy są to przede wszystkim kredytobiorcy ze spółdzielni mieszkaniowej w Koninie, którzy od 1996 r. wbrew ustawie o pomocy państwa nie spłacają kredytów według takiej propozycji, jaka była, ale spłacają je w wysokości 1-2% aktualnego zadłużenia, i mimo poczynionych przez ministra finansów ustępstw i negatywnych skutków dla budżetu oraz propozycji, aby dokonali stosownych dopłat do spłat wniesionych w pierwszym półroczu...</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszalek">Proszę państwa, proszę o ciszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WiceprezesUrzeduMieszkalnictwaIRozwojuMiastWieslawSzczepanski">...1998 r. w niższej wysokości, tego po prostu nie uczynili. Dlatego rząd, nowelizując tę ustawę, tego artykułu po prostu nie nowelizował.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WiceprezesUrzeduMieszkalnictwaIRozwojuMiastWieslawSzczepanski">Natomiast wracając do pytania, dlaczego był tryb pilny, chcę powiedzieć, że ponieważ, jak państwo wiedzą, 13 sierpnia 2002 r. w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego nie można by było realizować premii gwarancyjnych, w związku z tym rząd w początkowej fazie przygotował ustawę, uwzględniając rozporządzenie do ustawy, ale potem poszerzył jeszcze gamę możliwości korzystania z premii gwarancyjnych o takie, których poprzedni rząd w kwietniu 2001 r. pozbawił właścicieli książeczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszalek">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszalek">Proszę bardzo, pani poseł Nowina Konopka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo i Panie Wiceprezesie! Padło pytanie: dlaczego pewna liczba spółdzielców jest pozbawiona możliwości korzystania z dobrodziejstw ustawy i dlaczego te dwa lata różnicy stanowią taką istotną cezurę? Pytanie zostało w zasadzie bez odpowiedzi, chyba że odpowiedzią pana wiceprezesa jest wyjaśnienie, że dotyczy to szczególnie członków spółdzielni w Koninie, o ile dobrze zrozumiałam. Czy wobec tego pewna liczba spółdzielców konińskich ma zaważyć na niesprawiedliwym potraktowaniu pozostałych spółdzielców w całej Polsce, którzy z reguły ze względu na stan swoich finansów nie spłacali tych odsetek? Ta ustawa w rzeczywistości służy tym, którzy są nieco lepiej sytuowani, natomiast wyłącza się spod jej działania najniżej zarabiających albo bezrobotnych. I na tym polega niesprawiedliwość tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">Dlatego apeluję do Wysokiej Izby, żeby data 2000 jako data graniczna została przez Wysoką Izbę uchwalona, a jednocześnie proszę o odpowiedź na pytanie, czy to chodzi rzeczywiście o Konin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszalek">Proszę bardzo, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WiceprezesUrzeduMieszkalnictwaIRozwojuMiastWieslawSzczepanski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 80% liczby 5-7 tys. stanowią spółdzielcy konińscy. Natomiast chciałbym zauważyć jedną rzecz. Od 1998 r. 150 tys. osób zdecydowało się mimo koniecznych wyrzeczeń na spłacanie według przepisu wtedy uchwalonego zadłużenia w spółdzielniach mieszkaniowych. Propozycja pani poseł zmierza do tego, aby datę przesunąć z 1998 r. na 2000 r., a w związku z tym dla tych 150 tys. termin zacząłby biec od 1 stycznia 2000 r. Będą więc oni mieli 22 lata na spłatę, a ta grupa 7 tys. tylko 20 lat. Mam obawę, czy uchwalenie takiego zapisu nie spowoduje, że grupa 150 tys. spółdzielców, którzy mimo wyrzeczeń spłacają zadłużenie w spółdzielniach mieszkaniowych, zwróci się do Trybunału Konstytucyjnego po przyjęciu przez Wysoką takiego projektu.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WiceprezesUrzeduMieszkalnictwaIRozwojuMiastWieslawSzczepanski">Natomiast projektując tę ustawę, uznaliśmy, że nie należy premiować osób, które nie zdecydowały się w 1998 r. na spłatę, bo przecież w tej grupie 150 tys. osób są nie tylko ludzie bogaci, ale również osoby biedne, które mimo koniecznych wyrzeczeń spłacają według tych zasad kredyt mieszkaniowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszalek">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszalek">A co do pytania skierowanego do mnie, to wyjaśniam, że jedną sprawą jest to, co rząd zechciał zawrzeć w tym projekcie ustawy, i tego dotyczyła dyskusja, drugą natomiast to, czy można w wypadku ustawy przekazanej w trybie pilnym rozszerzać jej zakres. Otóż linia orzecznicza Trybunału jest w tej sprawie jasna. Nie można. Tak więc tego rodzaju zapis, abstrahując w tej chwili od jego słuszności czy niesłuszności, byłby przez Trybunał najprawdopodobniej zakwestionowany, jeżeli ktoś zechciałby to zaskarżyć, ponieważ on wychodzi poza materię ustawy przekazanej w trybie pilnym, co podkreślam.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#Marszalek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 2. do art. 1 projektu ustawy nowelizującej, polegającej na dodaniu zmiany 12a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#Marszalek">Głosowało 398 posłów. Za opowiedziało się 163, przeciw - 234, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Finansów Publicznych oraz Komisję Infrastruktury, wraz z przyjętą poprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#Marszalek">Głosowało 402 posłów. Za opowiedziało 402, przeciwnych i wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Informacja rządu o społecznych i gospodarczych skutkach działalności wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez sekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki pana Andrzeja Szarawarskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#Marszalek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie przedstawionej informacji.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#Marszalek">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#Marszalek">Odrzucenie wniosku będzie oznaczało, że Sejm przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji rządu o społecznych i gospodarczych skutkach działalności wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.24" who="#Marszalek">Głosowało 403 posłów. Za opowiedziało się 173, przeciw - 225, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-22.25" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił, a tym samym przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-22.26" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki o poselskim projekcie uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie wezwania rządu do przeprowadzenia kontroli w supermarketach.</u>
          <u xml:id="u-22.27" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Adama Stanisława Szejnfelda oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-22.28" who="#Marszalek">W dyskusji zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.29" who="#Marszalek">Sejm podjął decyzję o głosowaniu nad tymi poprawkami po doręczeniu posłom zestawienia poprawek. Zestawienie poprawek zostało paniom i panom posłom wyłożone na ławy poselskie.</u>
          <u xml:id="u-22.30" who="#Marszalek">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Szejnfelda w celu przedstawienia zgłoszonych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselSprawozdawcaAdamStanislawSzejnfeld">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do projektu uchwały zgłoszono 2 poprawki. Obie poprawki zgłoszono wczoraj podczas debaty, ale są one tożsame z poprawkami zgłoszonymi wcześniej, na trzech posiedzeniach Komisji Gospodarki, na których były one omawiane i zostały ostatecznie przez Komisję Gospodarki przyjęte mimo negatywnego zarekomendowania całej uchwały. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszalek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#Marszalek">Komisja wnosi o odrzucenie projektu uchwały w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 426.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#Marszalek">Wniosek komisji poddam pod głosowanie w pierwszej kolejności. W przypadku jego odrzucenia głosować będziemy nad poprawkami. Przyjęcie poprawek będzie oznaczało, że Sejm podjął uchwałę w brzmieniu proponowanym w poprawkach.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#Marszalek">W przypadku odrzucenia poprawek pod głosowanie poddam całość projektu uchwały w brzmieniu przedłożenia.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Gospodarki o odrzucenie w całości projektu uchwały zawartego w druku nr 426, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#Marszalek">Głosowało 403 posłów. Za opowiedziało się 2, przeciw - 400, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do rozpatrzenia poprawek.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#Marszalek">W poprawce 1. wnioskodawca proponuje, aby tytułowi uchwały nadać brzmienie: ˝Uchwała w sprawie wezwania organów administracji państwowej do przeprowadzenia kontroli w supermarketach i hipermarketach˝.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#Marszalek">W poprawce 2. wnioskodawca proponuje, aby uchwale nadać brzmienie: ˝Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa organy administracji państwowej do przeprowadzenia kontroli w supermarketach i hipermarketach w zakresie przestrzegania prawa pracy, prawa podatkowego, warunków higieniczno-sanitarnych, zasad ochrony konkurencji i konsumentów oraz stosowania cen dumpingowych i cen transakcyjnych między firmami zależnymi˝.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#Marszalek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie. Ich przyjęcie oznaczać będzie, że Sejm podjął uchwałę w brzmieniu proponowanym w poprawkach.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 1. i 2., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#Marszalek">Głosowało 404 posłów. Za opowiedziało się 400, przeciw - 1, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął, a tym samym podjął uchwałę w sprawie wezwania organów administracji państwowej do przeprowadzenia kontroli w supermarketach i hipermarketach.</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących i interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał uzupełniającej odpowiedzi na interpelację pana posła Zdzisława Jankowskiego w sprawie sytuacji panującej w PKP SA, udzielonej przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana Mieczysława Muszyńskiego, oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#Marszalek">Wobec propozycji uznania odpowiedzi za wystarczającą zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#Marszalek">Poddam pod głosowanie propozycję uznania odpowiedzi na interpelację. Jej odrzucenie oznaczać będzie, że Sejm ponownie wezwał interpelowanego do uzupełnienia odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za uznaniem odpowiedzi na interpelację pana posła Zdzisława Jankowskiego w sprawie sytuacji panującej w PKP SA za wystarczającą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#Marszalek">Głosowało 401 posłów. Za opowiedziało się 225, przeciw - 171, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uznał odpowiedź za wystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 18. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Poprawki do Konwencji bazylejskiej o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych.</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Władysława Stępnia oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-24.33" who="#Marszalek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-24.34" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-24.35" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.36" who="#Marszalek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 639.</u>
          <u xml:id="u-24.37" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.38" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o ratyfikacji Poprawki do Konwencji bazylejskiej o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisję Spraw Zagranicznych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.39" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.40" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.41" who="#Marszalek">Głosowało 404 posłów. Za opowiedziało się 368, przeciw - 34, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.42" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ratyfikacji Poprawki do Konwencji bazylejskiej o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych.</u>
          <u xml:id="u-24.43" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 25. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-24.44" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Zbigniewa Ziobro oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-24.45" who="#Marszalek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-24.46" who="#Marszalek">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-24.47" who="#GlosZSali">(Trzecie czytanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-24.48" who="#GlosZSali">(Nie było wniosku o odrzucenie.)</u>
          <u xml:id="u-24.49" who="#Marszalek">Tak, tak, coś tu się przemknęło nie tak.</u>
          <u xml:id="u-24.50" who="#Marszalek">Odczytam wobec tego jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-24.51" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 25. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-24.52" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Zbigniewa Ziobro oraz przeprowadził pierwsze czytanie i podjął decyzję o niezwłocznym przystąpieniu do drugiego czytania bez odsyłania projektu do komisji.</u>
          <u xml:id="u-24.53" who="#Marszalek">W drugim czytaniu nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-24.54" who="#Marszalek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-24.55" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.56" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy, w brzmieniu proponowanym w drukach nr 612 i 612-A, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.57" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.58" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.59" who="#Marszalek">Głosowało 403 posłów. Za opowiedziało się 402, głosów przeciwnych nie było, wstrzymała się 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-24.60" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę zmieniającą ustawę o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-24.61" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o substancjach i preparatach chemicznych.</u>
          <u xml:id="u-24.62" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Grażynę Ciemniak oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-24.63" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.64" who="#Marszalek">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.65" who="#Marszalek">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-24.66" who="#Marszalek">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-24.67" who="#Marszalek">W 1. poprawce do art. 1 ustawy nowelizującej Senat proponuje, aby dodać nową zmianę polegającą na dodaniu w art. 12 ustawy nowelizowanej ust. 5 stanowiącego, że minister właściwy do spraw zdrowia ogłasza, w drodze obwieszczenia, w dzienniku urzędowym wydawanym przez tego ministra, listę substancji nowych zamieszczonych w Europejskim Wykazie Notyfikowanych Substancji Chemicznych.</u>
          <u xml:id="u-24.68" who="#Marszalek">W 3. poprawce do art. 3 ustawy nowelizującej Senat proponuje, aby dodawany przepis wchodził w życie z dniem 1 listopada 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-24.69" who="#Marszalek">Proponuję, aby nad tymi poprawkami Sejm przeprowadził głosowanie łączne.</u>
          <u xml:id="u-24.70" who="#Marszalek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.71" who="#Marszalek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-24.72" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-24.73" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.74" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu: 1. i 3., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.75" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.76" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.77" who="#Marszalek">Głosowało 397 posłów. Większość bezwzględna wynosi 199. Za opowiedziało się 39, przeciw - 358 posłów, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-24.78" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.79" who="#Marszalek">W 2. poprawce do art. 2 ustawy nowelizującej Senat proponuje, aby dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie upoważnień ustawowych zmienianych niniejszą ustawą zachowywały moc do czasu wydania nowych, nie dłużej jednak niż przez okres 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-24.80" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.81" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.82" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu do art. 2 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.83" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.84" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.85" who="#Marszalek">Głosowało 397 posłów. Większość bezwzględna wynosi 199. Za opowiedział się 1 poseł, przeciw - 396, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-24.86" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.87" who="#Marszalek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o substancjach i preparatach chemicznych.</u>
          <u xml:id="u-24.88" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 20. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym.</u>
          <u xml:id="u-24.89" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Andrzeja Grzyba oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-24.90" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.91" who="#Marszalek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-24.92" who="#Marszalek">W 1. poprawce do art. 2 pkt 2 Senat proponuje, aby w definicji terminu: ˝urządzenia dostępu warunkowego˝ skreślić wyrazy: ˝w szczególności dekodery, klucze elektroniczne, kody dostępu lub programy kryptograficzne˝.</u>
          <u xml:id="u-24.93" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.94" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.95" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu do art. 2 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.96" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.97" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.98" who="#Marszalek">Głosowało 397 posłów. Większość bezwzględna wynosi 199. Za opowiedziało się 35 posłów, przeciw - 330, wstrzymało się 32 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.99" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.100" who="#Marszalek">W 2. poprawce do art. 3 Senat proponuje, aby skreślić ust. 3 stanowiący, że do usług, o których mowa w ust. 1 pkt 2 tego artykułu, nie zalicza się usług świadczonych w warunkach określonych w tym przepisie.</u>
          <u xml:id="u-24.101" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.102" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.103" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu do art. 3 polegającej na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.104" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.105" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.106" who="#Marszalek">Głosowało 394 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198. Za opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 392, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-24.107" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.108" who="#Marszalek">W 3. poprawce do art. 4 ust. 2 Senat proponuje, aby skreślić pkt 3, stanowiący m.in., że do usług świadczonych drogą elektroniczną, w rozumieniu ust. 1, nie zalicza się usług, które nie są świadczone za pomocą elektronicznych systemów przetwarzających lub przechowujących dane.</u>
          <u xml:id="u-24.109" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.110" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.111" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu do art. 4 ust. 2 polegającej na skreśleniu pkt. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.112" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.113" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.114" who="#Marszalek">Głosowało 398 posłów. Większość bezwzględna wynosi 200. Głosów za nie było, przeciwnych - 397, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-24.115" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.116" who="#Marszalek">W 7. poprawce polegającej na dodaniu art. 10a Senat proponuje, aby w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji dodać art. 15b, stanowiący, że:</u>
          <u xml:id="u-24.117" who="#Marszalek">- czynem nieuczciwej konkurencji jest wytwarzanie, import, dystrybucja, sprzedaż, najem lub oddawanie do używania pod innym tytułem prawnym oraz posiadanie w celach zarobkowych urządzeń niedozwolonych, w rozumieniu przepisów o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym</u>
          <u xml:id="u-24.118" who="#Marszalek">- oraz że czynem nieuczciwej konkurencji jest także instalacja, serwis lub wymiana urządzeń niedozwolonych w celach zarobkowych oraz wykorzystywanie przekazu informacji handlowej do promocji tych urządzeń lub związanych z nimi usług.</u>
          <u xml:id="u-24.119" who="#Marszalek">Z poprawką tą łączy się 4. poprawka Senatu polegająca na skreśleniu art. 6.</u>
          <u xml:id="u-24.120" who="#Marszalek">Nad tymi poprawkami będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-24.121" who="#Marszalek">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-24.122" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.123" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu: 4. i 7., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.124" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.125" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.126" who="#Marszalek">Głosowało 392 posłów. Większość bezwzględna wynosi 197. Za opowiedziało się 33 posłów, przeciw - 330, wstrzymało się 29 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.127" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.128" who="#Marszalek">W 5. poprawce do art. 9 Senat proponuje, aby sąd orzekał przepadek urządzeń niedozwolonych stanowiących przedmioty czynów, o których mowa w art. 7 lub 8, chociażby nie były one własnością sprawcy.</u>
          <u xml:id="u-24.129" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.130" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.131" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 5. poprawki Senatu do art. 9, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.132" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.133" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.134" who="#Marszalek">Głosowało 397 posłów. Większość bezwzględna wynosi 199. Za opowiedział się 1 poseł, przeciw - 395, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-24.135" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.136" who="#Marszalek">W 6. poprawce do art. 10 pkt. 1 i 2 Senat proponuje, aby ściganie przestępstw określonych w art. 7 i 8 następowało m.in. na wniosek pokrzywdzonego, a nie - jak uchwalił Sejm - przedsiębiorcy świadczącego usługi oparte lub polegające na dostępie warunkowym.</u>
          <u xml:id="u-24.137" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.138" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.139" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 6. poprawki Senatu do art. 10 pkt. 1 i 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.140" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.141" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.142" who="#Marszalek">Głosowało 399 posłów. Większość bezwzględna wynosi 200. Za było 33 posłów, przeciw - 366, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-24.143" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.144" who="#Marszalek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym.</u>
          <u xml:id="u-24.145" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-24.146" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jerzego Czepułkowskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-24.147" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.148" who="#Marszalek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-24.149" who="#Marszalek">W poprawce 1. lit. a do art. 7 ust. 1 Senat proponuje dodać zdanie drugie, stanowiące, że odmowa wpisu na listę adwokacką lub listę radców prawnych może nastąpić tylko wtedy, gdy zainteresowany nie spełnia wymogów określonych w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-24.150" who="#Marszalek">Konsekwencją tych zmian będą odpowiednie zmiany w ust. 5 tego artykułu, co jest treścią poprawki 1. lit. b.</u>
          <u xml:id="u-24.151" who="#Marszalek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-24.152" who="#Marszalek">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-24.153" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.154" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu lit. a i b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.155" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.156" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.157" who="#Marszalek">Głosowało 396 posłów. Większość bezwzględna wynosi 199. Za opowiedział się 1 poseł, przeciw - 394, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-24.158" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.159" who="#Marszalek">W 2. poprawce lit. a do art. 25 Senat proponuje, aby test umiejętności dotyczący wiedzy zawodowej kandydata nie obejmował oceny znajomości języka polskiego.</u>
          <u xml:id="u-24.160" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.161" who="#PoselJanuszWojciechowski">(Mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-24.162" who="#Marszalek">Proszę bardzo, pan marszałek Wojciechowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PoselJanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do posła wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#GlosZSali">(Sprawozdawcy.)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PoselJanuszWojciechowski">Otóż zgodnie z art. 22 ustawy zagraniczny prawnik może praktykować w Polsce, jeżeli włada językiem polskim. Zgodnie z art. 25, tak jak to przyjął Sejm, test umiejętności obejmuje m.in. sprawdzenie znajomości języka polskiego. Senat ten wymóg sprawdzenia znajomości języka polskiego skreślił. I teraz moje pytanie do pana posła sprawozdawcy brzmi: W oparciu o co można będzie stwierdzić, że zagraniczny prawnik włada językiem polskim - bądź nie włada - jeżeli nie będzie sprawdzianu znajomości tego języka w ramach testu umiejętności? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Marszalek">Pan poseł Pęk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PoselBogdanPek">Ja również mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Jeżeli przyjmiemy tę poprawkę Senatu, jak będzie to wyglądało, proceduralnie, przed sądem? Czy pan prawnik zagraniczny nieznający polskiego będzie się rozliczał przed sądem przy pomocy tłumacza?</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszalek">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#Marszalek">Proszę bardzo, pan poseł Czepułkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PoselJerzyCzepulkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu wczorajszym, późnym wieczorem, odbyła się debata m.in. nad tym problemem bez udziału Ligi Polskich Rodzin. Chcę powiedzieć, że ta poprawka Senatu wcale nie oznacza, że kandydat do wpisania na listę radców prawnych czy adwokatów w Polsce może nie znać języka polskiego. Ta poprawka zmierza do tego, aby przywrócić brzmienie art. 25 z przedłożenia rządowego oraz brzmienie art. 25 ze sprawozdania Komisji Europejskiej. W wyniku zgłoszenia poprawki przez posłów wnioskodawców i przegłosowania jej w trzecim czytaniu art. 25 zdaniem Departamentu Prawnego Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej z chwilą wejścia Polski do Unii Europejskiej stanie się sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Stąd poprawka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PoselJerzyCzepulkowski">Natomiast odpowiadając na pytanie pana marszałka Wojciechowskiego, przypomnę, że art. 22 ust. 1 pkt. 2 i 3 wyraźnie stanowi o tym, że kandydat do wpisania na listę jest zobowiązany do władania językiem polskim w mowie i piśmie. Cytuję: ˝Prawnik z Unii Europejskiej lub obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej posiadający kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania zawodu przy użyciu jednego z tytułów, o których mowa w art. 2 pkt 2, może być wpisany na listę adwokatów lub listę radców prawnych, jeżeli...˝ - i tu mamy katalog, przy czym pkt. 2 i 3 stanowią: 2) ˝włada językiem polskim w mowie i piśmie˝, 3) ˝zda test umiejętności˝. Jednocześnie ust. 1 w art. 28 stanowi, że test umiejętności przeprowadzany jest w języku polskim, panie pośle Pęk. Panie pośle Pęk, odpowiadam panu na pytanie. Test umiejętności przeprowadzany jest w języku polskim i składa się z części pisemnej oraz ustnej. Podczas pracy w komisji nikt z członków komisji nie kontestował faktu, że kandydat do wpisania na listę zobowiązany jest władać językiem polskim w mowie i piśmie.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#GlosZSali">(To lepiej odrzucić poprawkę Senatu.)</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#PoselJerzyCzepulkowski">Poprawka ta ma doprecyzować, że test umiejętności zdawany jest w języku polskim zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej. Natomiast nie może być dodatkowego utrudnienia w postaci osobnego egzaminu z języka polskiego, który może oznaczać dyktando bądź analizę wiersza lub pytania z zakresu historii literatury. Takie dodatkowe bariery w państwach Unii Europejskiej nie są stosowane. Komisja uznała, że przy okazji przeprowadzania testu umiejętności w języku polskim w formie pisemnej i ustnej można doskonale sprawdzić język polski bez potrzeby przeprowadzania odrębnego egzaminu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Marszalek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselMariuszKrzysztofGrabowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PoselMariuszKrzysztofGrabowski">Mam krótkie pytanie do pana posła sprawozdawcy. Przed chwilą pan poseł podał w wątpliwość wprowadzenie egzaminu z języka polskiego, twierdząc, że egzamin z języka polskiego wiązałby się z wprowadzeniem bardzo szerokiego zakresu potencjalnych pytań, i stwierdził, że to podaje w wątpliwość tę poprawkę. Otóż, panie pośle, pan poseł doskonale wie, że istotny i ostateczny wpływ na zakres ewentualnych pytań i charakter egzaminu z języka polskiego i zakres merytoryczny tego egzaminu będzie miał właściwy samorząd radcowski czy awodacki, samorząd prawniczy. W związku z tym jest to bezprzedmiotowe, moim zdaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszalek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#GlosyZSali">(Dość. Przestać.)</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#Marszalek">Proszę państwa, proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselJerzyCzepulkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przede wszystkim przedstawiałem stanowisko komisji w tej sprawie. Chcę powiedzieć, że podobnie jak egzamin z języka polskiego, jeśli zapis ostatnie się w ustawie, także test umiejętności będzie przeprowadzany przez obie korporacje, w zależności od potrzeb. Będą one mogły w sposób dowolny, przeprowadzając test umiejętności, sprawdzić zakres znajomości języka polskiego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#Marszalek">Panie pośle, przepraszam bardzo, moim zdaniem już wystarczy tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#Marszalek"> Nie, proszę państwa, sprawa jest jasna. W ustawie jest zapisane, że ma być przeprowadzany test. Dodatkowo zapisano, że ma być także egzamin. Senat proponuje wykreślić to dodatkowe sformułowanie, pozostawiając test. Do państwa należy wybór i decyzja w tej sprawie. Proponuję już na ten temat nie dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#Marszalek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu lit. a do art. 25, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#Marszalek">Głosowało 388 posłów. Większość bezwzględna - 195. Za odrzuceniem opowiedziało się 182, przeciw - 202, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#Marszalek">W poprawkach 2. lit. b i 2. lit. c do art. 25 Senat proponuje, aby test umiejętności dotyczący wiedzy kandydata był przeprowadzany w nawiązaniu do wymagań stawianych adwokatom i radcom prawnym wykonującym zawód na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#Marszalek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#Marszalek">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu lit. b i 2. poprawki Senatu lit. c do art. 25, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.17" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.18" who="#Marszalek">Głosowało 389 posłów. Większość bezwzględna - 195. Za odrzuceniem opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 387, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-34.19" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.20" who="#Marszalek">W 2. poprawce lit. d do art. 25 Senat proponuje dodać zdanie drugie stanowiące, że ocena kandydata musi uwzględniać, iż kandydat posiada już kwalifikacje zawodowe wymagane w państwie członkowskim Unii Europejskiej do wykonywania zawodu przy użyciu jednego z tytułów, o których mowa w art. 2 pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-34.21" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-34.22" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.23" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu lit. d do art. 25, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.24" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.25" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.26" who="#Marszalek">Głosowało 388 posłów. Większość bezwzględna - 195. Za opowiedziało się 41 posłów, przeciw - 345, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.27" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.28" who="#Marszalek">W 3. poprawce do art. 30 Senat proponuje, aby w razie niepomyślnego wyniku testu umiejętności test powtarzać na wniosek kandydata złożony przed upływem dwóch tygodni od ogłoszenia wyników testu.</u>
          <u xml:id="u-34.29" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-34.30" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.31" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu do art. 30 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.32" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.33" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.34" who="#Marszalek">Głosowało 393 posłów. Większość bezwzględna - 197. Za opowiedziało się 133, przeciw - 259, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-34.35" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.36" who="#Marszalek">W poprawkach 4. do art. 48 oraz 6. do art. 51 Senat proponuje zmianę o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-34.37" who="#Marszalek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-34.38" who="#Marszalek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-34.39" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.40" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu 4. i 6., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.41" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.42" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.43" who="#Marszalek">Głosowało 394 posłów. Większość bezwzględna - 198. Za opowiedziało się 193, przeciw - 200, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-34.44" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.45" who="#Marszalek">W 5. poprawce do art. 50 Senat proponuje, aby sąd orzekał wyrokiem o rozwiązaniu spółki, o której mowa w tym artykule, na żądanie m.in. rady okręgowej izby radców prawnych.</u>
          <u xml:id="u-34.46" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-34.47" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.48" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 5. poprawki Senatu do art. 50, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.49" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.50" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.51" who="#Marszalek">Głosowało 396 posłów. Większość bezwzględna - 199. Wszystkie głosy były przeciw.</u>
          <u xml:id="u-34.52" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.53" who="#Marszalek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-34.54" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 22. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-34.55" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Grażynę Ciemniak oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-34.56" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.57" who="#Marszalek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-34.58" who="#Marszalek">W 1. poprawce do zmiany 5. w art. 1 ustawy nowelizującej, dotyczącej art. 38a ust. 2, 5, 6 i 9 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów...</u>
          <u xml:id="u-34.59" who="#GlosZSali">(Aparatura się zacięła.)</u>
          <u xml:id="u-34.60" who="#Marszalek">Tymczasem odczytam, bo to jest dłuższy tekst.</u>
          <u xml:id="u-34.61" who="#Marszalek">...oraz polegającej na dodaniu ust. 5a i 5b, Senat proponuje m.in., aby:</u>
          <u xml:id="u-34.62" who="#Marszalek">- członków Krajowej Rady Rzeczników Konsumentów wybierali w wyborach bezpośrednich ze swojego grona rzecznicy konsumentów działający na obszarze danej delegatury Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,</u>
          <u xml:id="u-34.63" who="#Marszalek">- kadencja rady trwała 4 lata,</u>
          <u xml:id="u-34.64" who="#Marszalek">- rada wybierała ze swojego składu przewodniczącego rady,</u>
          <u xml:id="u-34.65" who="#Marszalek">- członek rady mógł być odwołany przez rzeczników konsumentów w określonych w tym przepisie przypadkach oraz</u>
          <u xml:id="u-34.66" who="#Marszalek">- regulamin ustalony przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów określał także szczegółowe zasady wyboru i odwołania członków rady.</u>
          <u xml:id="u-34.67" who="#Marszalek">Sejm natomiast uchwalił, że członków rady powołuje i odwołuje prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na wniosek dyrektorów delegatur, za pisemną zgodą rekomendowanych rzeczników konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-34.68" who="#Marszalek">Z poprawką tą łączy się 3. poprawka Senatu, polegająca na skreśleniu art. 5 w ustawie nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-34.69" who="#Marszalek">Nad tymi poprawkami będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-34.70" who="#Marszalek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-34.71" who="#Marszalek">Jak przedstawia się sytuacja z urządzeniem do głosowania? W porządku, tak?</u>
          <u xml:id="u-34.72" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.73" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu 1. i 3., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.74" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.75" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.76" who="#Marszalek">Głosowało 395 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198. Za opowiedziało się 268 posłów, przeciw - 126, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-34.77" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-34.78" who="#Marszalek">W 2. poprawce do art. 3 ustawy nowelizującej Senat w dodawanej zmianie proponuje zmianę powołania w art. 19 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-34.79" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-34.80" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.81" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu do art. 3 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.82" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.83" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.84" who="#Marszalek">Głosowało 387 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 356, wstrzymało się 29 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.85" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.86" who="#Marszalek">Poprawkę 3. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-34.87" who="#Marszalek">W 4. poprawce do art. 6 ustawy nowelizującej Senat proponuje, aby ustawa wchodziła w życie po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia, a nie, jak uchwalił Sejm, z dniem 1 stycznia 2003 r.</u>
          <u xml:id="u-34.88" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-34.89" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.90" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu do art. 6 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.91" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.92" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.93" who="#Marszalek">Głosowało 395 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198. Za opowiedział się 1 poseł, przeciw - 394, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-34.94" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.95" who="#Marszalek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-34.96" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 23. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-34.97" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Marka Sawickiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-34.98" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.99" who="#Marszalek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-34.100" who="#Marszalek">Wszystkie poprawki Senat zgłosił do art. 1 zawierającego zmiany do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-34.101" who="#Marszalek">W 1. poprawce do zmiany 1. w art. 1, dotyczącej art. 3 ust. 2 ustawy nowelizowanej, Senat proponuje skreślić wyrazy ˝o której mowa w art. 17c˝.</u>
          <u xml:id="u-34.102" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-34.103" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.104" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu do zmiany 1. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.105" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.106" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.107" who="#Marszalek">Głosowało 394 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198. Za opowiedziało się 42 posłów, przeciw - 352, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-34.108" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.109" who="#Marszalek">W 2. poprawce do zmiany 3. w art. 1 Senat proponuje, aby w art. 15 ust. 1 ustawy nowelizowanej dodać pkt 4 stanowiący, że czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, także przez pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-34.110" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-34.111" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.112" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu do zmiany 3. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.113" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.114" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.115" who="#Marszalek">Głosowało 392 posłów. Większość bezwzględna wynosi 197. Za opowiedziało się 5 posłów, przeciw - 387, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-34.116" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.117" who="#Marszalek">W 3. poprawce do zmiany 3. w art. 1 Senat proponuje, aby w art. 15 ust. 1 ustawy nowelizowanej dodać pkt 5 stanowiący, że czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku także przez działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy.</u>
          <u xml:id="u-34.118" who="#Marszalek">Senat proponuje także, aby w art. 15 ustawy nowelizowanej dodać ust. 1a określający, na jakich w szczególności działaniach może polegać czyn, o którym mowa w dodawanym pkt. 5 w ust. 1 tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-34.119" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-34.120" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.121" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu do zmiany 3. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.122" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.123" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-34.124" who="#Marszalek">Głosowało 394 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198. Za opowiedziało się 10 posłów, przeciw - 384, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-34.125" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.126" who="#Marszalek">W 4. poprawce do zmiany 3. w art. 1 Senat proponuje, aby w art. 15 ustawy nowelizowanej ust. 2 stanowił, że czynem nieuczciwej konkurencji jest także utrudnianie innemu przedsiębiorcy dostępu do rynku przez sprzedaż towarów lub usług w obiektach handlowych po cenie nieuwzględniającej marży handlowej lub zawierającej marżę niepokrywającą kosztów działalności handlowej, przypadającej na sprzedawany towar lub usługę, z zastrzeżeniem ust. 3 tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-34.127" who="#Marszalek">Sejm natomiast uchwalił, że czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie małym przedsiębiorcom, w rozumieniu ustawy Prawo działalności gospodarczej, dostępu do rynku przez sprzedaż towarów lub usług w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 po cenie nieuzwględniającej marży handlowej, z zastrzeżeniem ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-34.128" who="#Marszalek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-34.129" who="#Marszalek">Pan poseł Jagieliński, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselRomanJagielinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do posła sprawozdawcy: Czy znowelizowany art. 15 ust. 2 w brzmieniu uchwalonym przez Sejm daje gwarancję osiągnięcia założonego celu, którym jest wyeliminowanie sprzedaży po cenach rażąco niskich? Pytam o to, panie pośle Marku Sawicki, dlatego że Komisja Nadzwyczajna proponuje odrzucenie poprawki senackiej, której zakres moim zdaniem jest zdecydowanie szerszy i która gwarantuje osiągnięcie tego celu, by nie sprzedawać po cenach rażąco niskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselMarekSawicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Istotnie, wersja uchwalona przez Sejm w poprzednim brzmieniu była zgodna z intencją rządu, gdyż mieliśmy ograniczyć możliwość sprzedaży po cenach zaniżonych, a więc bez marży lub po zaniżonej marży, w sklepach wielkopowierzchniowych, o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2. Jednocześnie dawało to możliwość stosowania tej formy sprzedaży małym podmiotom - o powierzchni sprzedaży poniżej 400 m2. Przyjęcie jednak tej wersji sejmowej niestety nie chroni nas chociażby przed taką sprzedażą, o jakiej była mowa wczoraj w trakcie dyskusji w Sejmie, kiedy to duże sklepy wielkopowierzchniowe sprzedają chociażby benzyny po cenach zaniżonych. Gdybyśmy przyjęli wersję zaproponowaną przez Senat, to wprowadzilibyśmy równość, jednakowe traktowanie podmiotów dużych i małych. Wszystkie podmioty nie mogą sprzedawać po marżach zaniżonych czy bez marży handlowej. Jeśli natomiast pozostawimy wersję Sejmu, to w nieco lepszej sytuacji są małe podmioty, ale jednocześnie nie ustrzegamy się takich przypadków, jak chociażby sprzedaż paliw po cenach zaniżonych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#Marszalek">Przypominam, komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu do zmiany 3. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#Marszalek">Głosowało 384 posłów. Większość bezwzględna wynosi 193. Za opowiedziało się 210 posłów, przeciw - 167, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#Marszalek">W 5. poprawce do zmiany 3...</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#Marszalek">Proszę państwa, uprzejmie bym prosił o skupienie się, dlatego że głosujemy naprawdę poważne kwestie.</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#Marszalek">W 5. poprawce do zmiany 3. w art. 1 Senat proponuje, aby w art. 15 ustawy nowelizowanej dodać ust. 2a stanowiący, że utrudnianiem dostępu do rynku, o którym mowa w ust. 2, jest również:</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#Marszalek">- emitowanie oraz realizacja znaków legitymacyjnych podlegających wymianie na towary lub usługi, oferowanych poniżej ich wartości nominalnej,</u>
          <u xml:id="u-37.13" who="#Marszalek">- emitowanie oraz realizacja znaków legitymacyjnych podlegających wymianie na towary lub usługi o cenie przewyższającej wartość nominalną znaku.</u>
          <u xml:id="u-37.14" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.15" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.16" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 5. poprawki Senatu do zmiany 3. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.17" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.18" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.19" who="#Marszalek">Głosowało 388 posłów. Większość bezwzględna wynosi 195. Za opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 386, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-37.20" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-37.21" who="#Marszalek">W 6. poprawce do zmiany 4. w art. 1 Senat proponuje, aby art.17a ust. 2 pkt 2 ustawy nowelizowanej stanowił, że nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji sprzedaż, o której mowa w ust. 1, jeżeli premie stanowią towary lub usługi wygrane w loteriach promocyjnych, organizowanych na podstawie przepisów o grach losowych, zakładach wzajemnych i grach na automatach, lub konkursach, których wynik nie zależy od przypadku.</u>
          <u xml:id="u-37.22" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.23" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.24" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 6. poprawki Senatu do zmiany 4. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.25" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.26" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.27" who="#Marszalek">Głosowało 391 posłów. Większość bezwzględna wynosi 196. Za opowiedziało się 23 posłów, przeciw - 363, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-37.28" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-37.29" who="#Marszalek">W 7. poprawce do zmiany 4. w art. 1 Senat proponuje, aby w art. 17b ust. 1 ustawy nowelizowanej skreślić wyrazy ˝nadzieję albo˝.</u>
          <u xml:id="u-37.30" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.31" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.32" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 7. poprawki Senatu do zmiany 4. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.33" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.34" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.35" who="#Marszalek">Głosowało 393 posłów. Większość bezwzględna wynosi 197. Za opowiedziało się 37 posłów, przeciw - 354, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-37.36" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-37.37" who="#Marszalek">W 8. poprawce do zmiany 4. w art. 1 Senat proponuje, aby art. 17d ustawy nowelizowanej stanowił, że czynem nieuczciwej konkurencji jest wprowadzanie do obrotu przez sieci sklepów, a nie, jak uchwalił Sejm, sieci sklepów dyskontowych, towarów w ilości przewyższającej 20% wartości obrotów z markami stanowiącymi własność właściciela sieci lub podmiotów zależnych.</u>
          <u xml:id="u-37.38" who="#Marszalek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.39" who="#Marszalek">Pan poseł Marcinkiewicz, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselKazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie: Czy Senatowi, gdy wprowadzał tę poprawkę, chodziło o to, aby na przykład polski wytwórca garniturów, który prowadzi sieć swoich sklepów, nie mógł sprzedawać więcej niż 20% swoich wyrobów i musiał sprowadzać garnitury z zagranicy, żeby prowadzić dalej swoje sklepy? Czy o to chodziło Senatowi?</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PoselBogdanPek">(Tak!)</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PoselKazimierzMarcinkiewicz">Czy chodziło o to, żeby polskie stacje paliw, które sprzedają polską benzynę, mogły sprzedawać tylko 20% swojego wyrobu, a 80% musiały na przykład sprowadzać z zagranicy? Czy o to chodziło Senatowi w tej poprawce?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#Marszalek">Pan poseł zechce odpowiedzieć, o co chodziło Senatowi?</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PoselBogdanPek">(Powiedz, że tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselMarekSawicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Co prawda nie jestem upoważniony do wypowiadania się w imieniu Senatu, a komisja tej poprawki nie poparła, chcę jednak wyraźnie podkreślić, że...</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#GlosZSali">(To stanowi całość.)</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#PoselMarekSawicki">...wczorajsza dyskusja w mediach była nierzetelna, bo jednoznacznie stwierdzano, że ta poprawka Senatu została już przez Sejm przyjęta. Rzeczywiście, gdybyśmy przyjęli poprawkę Senatu, wówczas mielibyśmy sytuację, w której piekarz nie mógłby sprzedawać w sklepie swoich bułeczek w ilości większej niż 20%. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#GlosyZSali">(Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#PoselBogdanPek">(A kto ma większość w Senacie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#GlosZSali">(A kto ma więcej bułeczek?)</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#Marszalek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 8. poprawki Senatu do zmiany 4. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#Marszalek">Głosowało 386 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za odrzuceniem opowiedziało się 386 posłów, głosów przeciwnych i wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#Marszalek">W 9. poprawce do zmiany 5. w art. 1 Senat, w nowym brzmieniu art. 19 ustawy nowelizowanej, proponuje zmiany redakcyjne.</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 9. poprawki Senatu do zmiany 5. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-41.15" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-41.16" who="#Marszalek">Głosowało 389 posłów. Większość bezwzględna wynosi 195. Za opowiedziało się 6 posłów, przeciw - 383, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-41.17" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-41.18" who="#Marszalek">W 10. poprawce do zmiany 7. w art. 1 Senat proponuje zmianę redakcyjną w art. 24a ustawy nowelizowanej.</u>
          <u xml:id="u-41.19" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-41.20" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-41.21" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 10. poprawki Senatu do zmiany 7. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-41.22" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-41.23" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-41.24" who="#Marszalek">Głosowało 387 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za opowiedział się 1 poseł, przeciw - 384, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-41.25" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-41.26" who="#Marszalek">W 11. poprawce do zmiany 8. w art. 1 Senat proponuje, aby art. 25 ust. 2 ustawy nowelizowanej stanowił, że tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy, loterii promocyjnych lub sprzedaży, o której mowa w art. 17a, a nie, jak uchwalił Sejm, sprzedaży premiowanej.</u>
          <u xml:id="u-41.27" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-41.28" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-41.29" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 11. poprawki Senatu do zmiany 8. w art. 1 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-41.30" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-41.31" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-41.32" who="#Marszalek">Głosowało 386 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za opowiedziało się 35 posłów, przeciw - 351, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-41.33" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-41.34" who="#Marszalek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-41.35" who="#Marszalek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 24. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-41.36" who="#Marszalek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Ryszarda Maraszka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-41.37" who="#Marszalek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-41.38" who="#Marszalek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-41.39" who="#Marszalek">Poprawki od 1 do 3 Senat zgłosił do art. 1 ustawy nowelizującej, zawierającego zmiany do ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych.</u>
          <u xml:id="u-41.40" who="#Marszalek">W poprawce 1. do art. 3 ust. 4 ustawy nowelizowanej Senat proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-41.41" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-41.42" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-41.43" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu do art. 3 ust. 4 ustawy nowelizowanej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-41.44" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-41.45" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-41.46" who="#Marszalek">Głosowało 387 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za opowiedziało się 37 posłów, przeciw - 347, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-41.47" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-41.48" who="#Marszalek">W 2. poprawce do art. 12 ustawy nowelizowanej Senat proponuje, aby w pkt. 5 skreślić przepis stanowiący, że w przypadku kredytów poręczanych lub gwarantowanych przez skarb państwa podstawę emisji publicznych listów zastawnych stanowią wierzytelności banku hipotecznego w części poręczanej lub gwarantowanej przez skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-41.49" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-41.50" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-41.51" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu do art. 12 pkt 5 ustawy nowelizowanej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-41.52" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-41.53" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-41.54" who="#Marszalek">Głosowało 387 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za opowiedziało się 34 posłów, przeciw - 351, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-41.55" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-41.56" who="#Marszalek">W 3. poprawce do art. 34 ust. 3 ustawy nowelizowanej Senat proponuje zmianę powołania.</u>
          <u xml:id="u-41.57" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-41.58" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-41.59" who="#Marszalek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu do art. 34 ust. 3 ustawy nowelizowanej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-41.60" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-41.61" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-41.62" who="#Marszalek">Głosowało 387 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za opowiedziało się 32 posłów, przeciw - 352, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-41.63" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-41.64" who="#Marszalek">W 4. poprawce do art. 2 ustawy nowelizującej Senat przez skreślenie zmiany 2. proponuje, aby utrzymać w obowiązującym brzmieniu przepis § 1 w art. 1026 Kodeksu postępowania cywilnego stanowiący m.in., że jeżeli suma objęta podziałem nie wystarcza na zaspokojenie w całości wszystkich należności i praw tej samej kategorii, to należności zaliczone w art. 1025 K.p.c. do kategorii czwartej będą zaspokojone w kolejności odpowiadającej przysługującemu im pierwszeństwu.</u>
          <u xml:id="u-41.65" who="#Marszalek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-41.66" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-41.67" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu do art. 2 ustawy nowelizującej, polegającej na skreśleniu zmiany 2., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-41.68" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-41.69" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-41.70" who="#Marszalek">Głosowało 380 posłów. Większość bezwzględna wynosi 191. Za opowiedziało się 33 posłów, przeciw - 344, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-41.71" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-41.72" who="#Marszalek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-41.73" who="#Marszalek">Ogłaszam obecnie 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-41.74" who="#Marszalek">Po przerwie przystąpimy do rozpatrzenia 26. punktu porządku dziennego: Informacja o istotnych problemach wynikających z działalności orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2001 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min. 24 do godz. 10 min 34)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 26. porządku dziennego: Informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2001 r. (druk nr 371) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej (druk nr 593).</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu prezesa Trybunału Konstytucyjnego pana Marka Safjana w celu przedstawienia informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustawa z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym zobowiązuje Trybunał w art. 4 do informowania Sejmu i Senatu o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa. Doroczna informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału za 2001 r. będzie, jestem o tym przekonany, tak jak w latach poprzednich, przedmiotem dyskusji na dzisiejszym posiedzeniu Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Statystyka nie jest wyłącznym kryterium aktywności orzeczniczej Trybunału, ale stanowi istotny wskaźnik występujących tendencji, które zarysowują pewne kierunki w orzecznictwie. Warto przede wszystkim odnotować pewien silny trend - zwiększanie się liczby spraw wpływających do Trybunału. Wzrasta również liczba spraw, które są merytorycznie rozstrzygane. W porównaniu z okresem sprzed wejścia w życie konstytucji wielokrotnie powiększyła się liczba spraw i wydawanych orzeczeń. Dla porównania, to jest dość charakterystyczne, w 1986 r., w pierwszym roku funkcjonowania Trybunału, Trybunał wydał 6 orzeczeń merytorycznych. W 2001 r. Trybunał wydał łącznie 396 orzeczeń, w tym 64 wyroki, a także 300 postanowień związanych z prowadzonym trybem rozpoznania wstępnego.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Na uwagę zasługuje fakt, że stałą i systematycznie rosnącą pozycję wśród spraw kierowanych do rozstrzygnięcia merytorycznego zajmują sprawy zainicjowane przez obywateli w trybie skargi konstytucyjnej. W 2001 r. rozpoznano 26 spraw, o jedną więcej niż w roku 2000 i kilkakrotnie więcej niż w latach poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W 2001 r. odnotowano znaczne zróżnicowanie spraw ze względu na ich przedmiot i rangę problemów konstytucyjnych. Tradycyjnie ważne miejsce zajmowała problematyka ochrony własności. Wystąpiła w 11 sprawach w 2001 r. Rozstrzygnięcia dotyczyły m.in. także problematyki swobody działalności gospodarczej, prawa podatkowego, dostępu do sądów w sprawach karnych, w tym także w postępowaniach dyscyplinarnych. W kategorii spraw związanych z problematyką socjalną przeważały sprawy zabezpieczenia społecznego, zasiłków socjalnych, egzekucji wyroków eksmisyjnych w stosunku do osób uprawnionych do lokalu socjalnego.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Niezależnie jednak od tendencji dotyczących pewnych grup spraw na szczególną uwagę zasługują te, w których zapadły rozstrzygnięcia, które mają znaczenie precedensowe. Poruszają one po raz pierwszy na gruncie nowej konstytucji doniosłe kwestie wyrażające podstawowe wartości konstytucyjne.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Poprzedni rok był szczególnie obfity w precedensowe rozstrzygnięcia. W każdej z takich precedensowych spraw orzeczenia Trybunału wytyczały nowe kierunki myślenia i pokazywały nowe drogi interpretacji. Było to nowe spojrzenie na zasady i wartości konstytucji. O kilku z nich należy dzisiaj powiedzieć - na nich skupię też uwagę w swoim wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Szczególne znaczenie ma wyrok z 4 grudnia 2001 r. w sprawie SK 18/00 dotyczący konstytucyjnej odpowiedzialności władzy publicznej za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie jej organów. Wejście w życie konstytucji z 1997 r. wraz z nowym ujęciem odpowiedzialności władzy publicznej spowodowało potrzebę zakreślenia granic, w jakich ta odpowiedzialność może się urzeczywistniać. Trybunał przyjął, że art. 77 ust. 1 konstytucji - jego brzmienie jest następujące: ˝Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działania organu władzy publicznej˝ - wprowadza nowe samodzielne treści, które muszą być uwzględnione na poziomie regulacji ustawowej. Trybunał dokonał analizy pojęć występujących w art. 77 konstytucji. W świetle tego przepisu nie ma znaczenia, czy niezgodne z prawem działania funkcjonariusza władzy publicznej były lub nie były subiektywnie zawinione. Za niezgodny z ww. artykułem konstytucji Trybunał uznał art. 418 Kodeksu cywilnego, który dotychczas bardzo rystryktywnie określał przesłanki odpowiedzialności państwa za zarządzenia i orzeczenia. Na marginesie tego rozstrzygnięcia w uzasadnieniu do wyroku Trybunał zasygnalizował Sejmowi potrzebę podjęcia nowych regulacji prawnych w tej materii, które zapewniłyby spójność i jednolitą interpretację w procesie stosowania prawa.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Istotne znaczenie miały także nowe, precedensowe rozstrzygnięcia dotyczące wolności gospodarczej i odniesienie się do konstytucyjnego pojęcia społecznej gospodarki rynkowej. Do tego problemu Trybunał odniósł się w kilku wyrokach, m.in. w wyroku z dnia 30 stycznia 2001 r. w sprawie K.17/00. Trybunał stwierdził, że społeczna gospodarka rynkowa stanowi nie tylko określony model ekonomiczny, ale także pożądany przez ustrojodawcę obraz ładu społecznego. Koncepcja społecznej gospodarki rynkowej dopuszcza możliwość ingerencji w stosunki gospodarcze tak, aby łagodzić skutki mechanizmów rynkowych. Oznacza również przyjęcie współodpowiedzialności państwa za stan gospodarki w postaci wymogu podejmowania działań, których celem jest łagodzenie społecznych skutków funkcjonowania gospodarki rynkowej. Treść działań realizujących ten cel w konkretnych okolicznościach winien jednak określić ustawodawca.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W wyroku z 7 maja 2001 r., w sprawie K. 19/00, odnoszącym się do tzw. ustawy kominowej Trybunał nie dopatrzył się naruszenia konstytucyjnych zasad społecznej gospodarki rynkowej, wolności gospodarczej i ochrony własności w związku z zasadą proporcjonalności.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Art. 20 konstytucji daje jednoznaczną podstawę do odmiennego traktowania przez ustawodawcę działalności gospodarczej, która nie jest prowadzona z wykorzystaniem mienia prywatnego. Z punktu widzenia art. 20 konstytucji podmioty publiczne mają działać nie tylko w ramach ˝czystych zasad˝ rynkowych, prawa popytu i podaży, ale powinny wprowadzać w gospodarce elementy społeczne, które stanowią uzupełnienie i podstawę do pewnych korekt zasad rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Gwarancją wynikającą z art. 22 konstytucji objęta jest działalność gospodarcza, dla której materialną podstawą jest szeroko pojęta własność prywatna. Natomiast tą gwarancją nie jest objęta działalność prowadzona przez państwo i różne instytucje publiczne z wykorzystaniem majątku skarbu państwa, innych państwowych osób prawnych lub mienia należącego do jednostek samorządu terytorialnego. Z konstytucyjnej zasady wolności działalności gospodarczej nie mogą wynikać żadne uprawnienia instytucji publicznych wobec samego państwa, a zatem pod względem podmiotowym państwowe jednostki organizacyjne w szerokim tego słowa znaczeniu nie są adresatem konstytucyjnej gwarancji wolności działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Zasada ochrony własności i prawa dziedziczenia gwarantowana w art. 21 i 64 konstytucji, a w szczególności zakres dopuszczalnych ograniczeń przewidzianych w art. 64 ust. 3 konstytucji, nienaruszających istoty prawa własności, ma obfity dorobek orzeczniczy i w 2001 r. zasada ta była przedmiotem kilku rozstrzygnięć. Kwestia ochrony własności i prawa dziedziczenia pojawiła się z całą wyrazistością w wyroku z 31 stycznia 2001 r. w sprawie P. 4/99, w którym Trybunał uznał, że przepisy Kodeksu cywilnego ograniczające krąg spadkobierców ustawowych dziedziczących gospodarstwo rolne - chodzi o zakres spadków otwartych od dnia ogłoszenia wyroku - są niezgodne z konstytucyjnymi zasadami ochrony własności i prawa dziedziczenia. Stwierdzając niezgodność z konstytucją przepisów Kodeksu cywilnego, Trybunał musiał rozstrzygnąć, czy ustalenie to może powodować uchylenie skutków materialno-prawnych związanych z dziedziczeniem w okresie poprzedzającym wejście w życie wyroku, a więc czy orzeczenie może mieć charakter retroaktywny.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Problematyka ta dotyka wielce skomplikowanego problemu, jakim jest zagadnienie skutków czasowych orzeczeń Trybunału. Zasadą wynikającą bezpośrednio z samej konstytucji jest stwierdzenie, że orzeczenia wywierają skutki na przyszłość, zaś w bardzo ograniczonym zakresie mogą mieć charakter retroaktywny, rzutując na stany prawne ukształtowane przed ogłoszeniem wyroku. Niekiedy, tak jak w omawianym wyroku w sprawie gospodarstw rolnych, wyraźne wyłączenie wszelkiej retroaktywności wymagane jest ze względu na ochronę innych zasadniczych wartości państwa prawa, w tym przypadku ochronę praw osób, które nabyły spadek pod rządami dotychczas obowiązujących przepisów.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Do zasady ochrony prawa własności i prawa dziedziczenia w 2001 r. Trybunał odniósł się także w rozstrzygnięciach dotyczących przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Na uwagę zasługuje wyrok Trybunału z 29 maja 2001 r. w sprawie K. 5/01 dotyczący zgodności z konstytucją niektórych przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Prawo własności przysługujące spółdzielniom mieszkaniowym, stwierdził Trybunał, podlega ochronie przewidzianej w art. 64 i 21 konstytucji. Trybunał orzekł, że przepis umożliwiający nieodpłatne nabycie prawa własności przez osoby, które poniosły koszty budowy określonego lokalu, jest zgodny z konstytucją, ponieważ spółdzielnia otrzymała w przeszłości świadczenie ekwiwalentne. Za niezgodny natomiast z art. 21 i 64 Trybunał uznał przepis nakładający na spółdzielnię obowiązek przeniesienia własności na żądanie członka na preferencyjnych dla nabywcy warunkach. Ograniczenie kwoty wpłaty z tytułu nabycia własności do 3% wartości rynkowej zostało uznane za arbitralne i nadmierne. Ta ingerencja w prawo własności nie znajduje należytego konstytucyjnego uzasadnienia, w szczególności nie jest nią idea prywatyzacji mająca swoje oparcie w art. 20 konstytucji. Prywatyzacja może bowiem dotyczyć wyłącznie mienia skarbu państwa lub innych podmiotów prawa publicznego, np. mienia komunalnego, a nie majątku spółdzielczego stanowiącego prywatną własność członków spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W 2001 r. Trybunał, oceniając zgodność z konstytucją przepisów dotyczących podziału spółdzielni mieszkaniowych, rozważał również problem granic ochrony własności grupowej w dwóch aspektach, organizacyjno-korporacyjnym i majątkowym. Przystąpienie i przynależność do spółdzielni oraz wystąpienie z niej są wyrazem prawa dowolności zrzeszania się jednostek, prawa wyrażonego w art. 58 konstytucji. Ustawodawca ma prawo wprowadzać rozwiązania, które przeciwdziałają przepisom krępującym swobodę jednostki, dla ochrony interesów zrzeszenia. Jednak prawo jednostki do wystąpienia z określonej organizacji powinno mieć pierwszeństwo przed interesami tej organizacji.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W 2001 r. Trybunał odniósł się także do problematyki immunitetu parlamentarnego. W wyroku z 28 listopada 2001 r. w sprawie K. 36/01, rozstrzygając o zgodności art. 8 ust. 1 ustawy z 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora z art. 32 i 105 ust. 3 konstytucji, przedmiotem sprawy nie była całościowa ocena instytucji immunitetu, ale problem szczegółowy, dotyczący zakresu stosowalności immunitetu parlamentarnego do zaszłości sprzed uzyskania przez daną osobę mandatu parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Trybunał podkreślił, że immunitet parlamentarny należy traktować nie tyle jako przywilej indywidualny przyznany poszczególnym członkom parlamentu, ale przywilej parlamentu jako instytucji. Nie można go rozpatrywać w kategoriach prawa podmiotowego, a więc na tle zasad wykładni, które wynikają z rozdziału II konstytucji traktującego o wolnościach i prawach człowieka i obywatela, a tylko w kategoriach instytucjonalnych, a więc na tle zasad funkcjonowania organów państwa. Sens i granice immunitetu sięgają tylko tak daleko, jak jest to niezbędne dla zapewnienia prawidłowego działania parlamentu jako organu i prawidłowego wykonywania mandatu przez posła jako członka tego organu. Nie ma natomiast żadnych podstaw konstytucyjnych, aby immunitet parlamentarny traktować jako środek zapewniający bezkarność parlamentarzystom, którzy naruszyli prawo. Tym samym zakres immunitetu, zasady jego uchylania i zawieszania powinny być wyznaczone w takim tylko rozmiarze, w jakim wiążą się z ochroną Izby i jej członków przed zewnętrznymi ingerencjami w działalność parlamentarną.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Na tle ostatnich rozstrzygnięć Trybunału na uwagę zasługuje też odniesienie się do odpowiedzialności kręgu określonych podmiotów przed Trybunałem Stanu za delikt konstytucyjny, pod pojęciem którego rozumie się działanie lub zaniechanie naruszające konstytucję lub ustawę. W wyroku z 21 lutego 2001 r. w sprawie P. 12/00 Trybunał stwierdził, że jeżeli nawet naruszenie konstytucji lub ustawy przybierze postać przestępstwa, to nie można uznać za tożsame pojęć ˝delikt konstytucyjny˝ i ˝przestępstwo˝. Odpowiedzialność konstytucyjna i odpowiedzialność za przestępstwa to dwa różne reżimy odpowiedzialności, które mogą w pewnych, określonych konstytucją sytuacjach, być stosowane jednocześnie przez Trybunał Stanu w stosunku do tych samym osób. Dotyczy to bezwarunkowo prezydenta Rzeczypospolitej, który odpowiada wyłącznie przed Trybunałem Stanu za naruszenie konstytucji, ustawy lub za popełnienie przestępstwa, oraz warunkowo członków Rady Ministrów, to znaczy wtedy, jeżeli pociągnięcie ich do odpowiedzialności za przestępstwo warunkowane jest uprzednim bądź jednoczesnym postawieniem zarzutu popełnienia deliktu konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-44.18" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">To stanowisko jest zgodne ze zasadami o znaczeniu fundamentalnym dla państwa prawa, z zasadą legalizmu wyrażoną w art. 7 oraz zasadą równości wszystkich podmiotów wobec prawa. Sąd powszechny jest właściwy do rozpoznania sprawy karnej za przestępstwo popełnione przez członka Rady Ministrów. Jego właściwość wygasa jednak w przypadku przyjęcia przez Sejm uchwały o pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu. Źródłem takiej relacji pomiędzy Sejmem i sądem powszechnym na tle odpowiedzialności członka Rady Ministrów za delikt konstytucyjny i przestępstwo jest zasada podziału i równoważenia się władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, wyrażona w art. 10 konstytucji. Oznacza ona wzajemną kontrolę działań organów państwa w granicach jej kompetencji oraz realną zdolność wzajemnego hamowania i powściągania się.</u>
          <u xml:id="u-44.19" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Istotne z punktu widzenia interpretacji normy zawartej w art. 17 konstytucji było orzeczenie z 22 maja 2001 r. w sprawie K. 37/00. Trybunał przeprowadził w tym orzeczeniu istotne zróżnicowania samorządów na tle tego przepisu konstytucji. W świetle przepisów art. 17 konstytucji w Rzeczypospolitej Polskiej funkcjonować mogą samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego (o tym mówi ust. 1) oraz inne rodzaje samorządu (ust. 2). Te inne rodzaje samorządu z ust. 2 obejmują również, a contrario, samorządy zawodowe osób niewykonujących zawodów zaufania publicznego. Trybunał podkreślił, że reżim prawny obu rodzajów samorządów z art. 17 konstytucji nie jest identyczny. W szczególności dla samorządów zawodowych z ust. 1 (samorządy zaufania publicznego) konstytucja określiła główny cel ich funkcjonowania, jakim jest sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Pociąga to za sobą przymusowość przynależności do samorządu wszystkich osób, które uważa się za wykonujące tego rodzaju zawody.</u>
          <u xml:id="u-44.20" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W praktyce jednoczesne wypełnianie funkcji, o których mowa w art. 17 ust. 1 konstytucji, nie jest wolne od konfliktów pomiędzy partykularnymi interesami grupy wykonującej określony zawód a interesem publicznym, w granicach którego i dla którego ochrony samorząd sprawuje pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu. Nie zmienia to jednak istoty samorządu zawodowego, wyrażającej się w nałożeniu na niego obowiązku harmonijnego łączenia wymienionych funkcji. Postanowienia konstytucji trzeba rozumieć w ten sposób, że samorząd zawodowy ma zmierzać do uzgodnienia partykularnych interesów osób wykonujących zawody zaufania publicznego z interesem publicznym przez samych zainteresowanych. Może to pociągać konieczność wprowadzenia całego szeregu ograniczeń zarówno w zakresie wolności wykonywania zawodu, jak i wolności podejmowania działalności gospodarczej, jeżeli z działalnością taką wykonywanie zawodu miałoby się wiązać. Natomiast tego rodzaju ograniczenia nie odnoszą się do samorządów, których dotyczy art. 17 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-44.21" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie na kilka refleksji związanych z fundamentalnymi zasadami państwa prawnego, a w szczególności tymi, które wywieść można z zasady demokratycznego państwa prawa wyrażonej w art. 2 konstytucji. W 2001 r. art. 2 był podstawą rozstrzygnięcia w wielu sprawach. Szereg wyroków odnosiło się do zasady państwa prawnego i wynikających z niej zasad ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, określoności przepisów i nakazu przestrzegania przez ustawodawcę zasad poprawnej legislacji.</u>
          <u xml:id="u-44.22" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W wyroku z 7 lutego 2001 r. w sprawie K. 27/00 Trybunał stwierdził, że zasada ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, określona w orzecznictwie Trybunału także jako zasada lojalności państwa wobec adresatów przepisów prawa, wyraża się w takim stanowieniu i stosowaniu prawa, by nie stawało się dla nich swoistą pułapką. Istotnym jej elementem jest obowiązek poszanowania przez ustawodawcę interesów w toku, tj. przedsięwzięć gospodarczych i finansowych, rozpoczętych na gruncie dotychczasowych przepisów. Ustawodawca, dokonując kolejnych modyfikacji stanu prawnego, nie może tracić z pola widzenia interesów, które ukształtowały się przed dokonaniem zmiany stanu prawnego. Nakaz ochrony interesów w toku nie ma charakteru bezwzględnego. Powołana zasada ma jednak bardziej kategoryczny charakter, jeżeli ustawodawca wyznaczył pewne ramy czasowe, w których jednostka może realizować określone przedsięwzięcie według z góry ustalonych reguł, w zaufaniu, że nie zostaną one zmienione, a jednocześnie dane przedsięwzięcie ma charakter rozłożony w czasie i jednostka faktycznie rozpoczęła realizację danego przedsięwzięcia.</u>
          <u xml:id="u-44.23" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Art. 2 stał się podstawą rozstrzygnięcia o niekonstytucyjności przepisu ustawy Prawo własności przemysłowej w wyroku z 21 marca 2001 r. w sprawie K. 24/00 w trybie kontroli prewencyjnej wniesionej przez prezydenta. Celem zaskarżonej normy było w intencji ustawodawcy przywrócenie producentom - właścicielom znaków towarowych praw z krajowej i zagranicznej rejestracji. Wątpliwości dotyczące treści tego przepisu przesądziły o konieczności uznania zaskarżonego przepisu za niezgodny z zasadą przyzwoitej legislacji i wymogiem określoności przepisów prawa, które są wpisane w istotę państwa prawnego. Prowadziło to do stwierdzenia, że norma kontrolowana jest w tym zakresie sprzeczna z art. 2 konstytucji. Państwo prawa zdaniem Trybunału nie może tolerować przepisów, które są niezrozumiałe dla ich adresatów i które ze względu na wady oraz defekty natrafiają na zasadnicze trudności w stosowaniu. Trybunał stwierdził, że nakaz respektowania przez ustawodawcę zasad przyzwoitej legislacji wynika z faktu, że obejmują one m.in. wymaganie określoności przepisów, które muszą być formułowane w sposób formalny, precyzyjny i jasny, a standard ten jest wymagany, zwłaszcza gdy chodzi o ochronę praw i wolności.</u>
          <u xml:id="u-44.24" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Na uwagę zasługuje odniesienie się w orzecznictwie Trybunału do ochrony godności człowieka. Zasada godności każdego człowieka stała się normą-kluczem w orzecznictwie niektórych sądów konstytucyjnych w Europie. W polskim orzecznictwie zasada ta nie znalazła jeszcze dostatecznie silnego wyrazu, dlatego też ważne znaczenie ma rozstrzygnięcie Trybunału z 4 kwietnia 2001 r. w sprawie K. 1/00, dotyczące tzw. eksmisji na bruk, w którym za podstawę oceny niekonstytucyjności przepisu zezwalającego na taką eksmisję został uznany art. 30 konstytucji, najbardziej odpowiedni aksjologicznie do rozstrzyganej kwestii. Trybunał we wcześniejszych orzeczeniach zwracał uwagę na to, że ustrojodawca nadał godności człowieka znaczenie konstytucyjne, czyniąc z niej płaszczyznę odniesienia do systemu wartości, wokół którego zbudowano konstytucję, a zarazem fundament całego porządku prawnego w państwie.</u>
          <u xml:id="u-44.25" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Można pokusić się o stwierdzenie, że wspomniane orzeczenie, a może bardziej jego argumentacja, umacnia ten właśnie kierunek orzecznictwa Trybunału. Przyrodzona niezbywalna godność człowieka jest źródłem wszystkich innych wolności i praw, jest nienaruszalna i nie podlega żadnym ograniczeniom, również określonym w art. 31 ust. 3 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-44.26" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Konstytucja nie stwarza zbyt silnych gwarancji dla praw socjalnych i ekonomicznych, jednak ustalenie tego, co stanowi nienaruszalne minimum, które jako takie musi być respektowane przez ustawodawcę, winno być poszukiwane we wzorcach zawartych w art. 30 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-44.27" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Upływ pierwszych pięciu lat jest dobrą okazją dla dokonania oceny, jeszcze wstępnej, ale opartej już na dotychczasowych doświadczeniach funkcjonowania konstytucji w praktyce orzeczniczej. Na pierwsze podsumowanie oczekuje przede wszystkim nowa instytucja prawna inicjowania postępowania przed Trybunałem, z zachowaniem warunków określonych w ustawie, którą jest skarga konstytucyjna. Skarga konstytucyjna z roku na rok odgrywa istotną rolę jako skuteczny instrument zarówno ochrony praw jednostki, jak i interesu publicznego. Zwiększa się liczba spraw, w których skarżący doprowadza do korzystnego dla siebie wyroku Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-44.28" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Rozwiązania przyjęte w zakresie skargi wprowadziły z pewnością nową perspektywę ochrony praw konstytucyjnych, stwarzając obywatelowi możliwość bezpośredniego zainicjowania postępowania przed Trybunałem. Trybunał w ciągu tych pierwszych pięciu lat funkcjonowania skargi doprecyzował przesłanki jej wnoszenia, rozstrzygnął wiele zasadniczych wątpliwości interpretacyjnych, wyznaczył pole jej stosowania. Ustalone zostały podstawowe pojęcia, od których zależy prawidłowe funkcjonowanie skargi, takie jak: ostateczne rozstrzygnięcie, wyczerpanie drogi prawnej, konstytucyjne wolności i prawa, podstawa ostatecznego rozstrzygnięcia, a także wiele innych kwestii, jak choćby zakres podmiotowy skargi. Duże znaczenie miały zmiany w ustawie o Trybunale, będące konsekwencją nowych norm zawartych w konstytucji. Wywarły one znaczący wpływ na dostępność i zakres orzecznictwa konstytucyjnego. Doprecyzowano ważną przesłankę dotyczącą pojęcia ostatecznego rozstrzygnięcia. Wprowadzono pojęcie wyczerpania drogi prawnej oraz wydłużono do trzech miesięcy termin wniesienia skargi. Zniesiono także opłatę za skargę konstytucyjną.</u>
          <u xml:id="u-44.29" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Dotychczasowe orzecznictwo w dziedzinie skargi konstytucyjnej jest prawdziwą kopalnią wiedzy o tej instytucji i niewątpliwie sprzyja znacznie lepszemu jej stosowaniu w praktyce, ułatwiając poprawne formułowanie skargi. Liczba skarg nieprawidłowo wniesionych, którym odmawia się nadania dalszego biegu z powodów formalnych, jest nadal duża, ale stopniowo się zmniejsza.</u>
          <u xml:id="u-44.30" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Nie oznacza to oczywiście, że wszystkie kwestie zostały już definitywnie rozstrzygnięte. Utrzymuje się w łonie samego Trybunału różnica zdań co do wzorców konstytucyjnych, które mogą być podstawą skargi. Dotyczy to m.in. art. 32 - prawa do równego traktowania, a także praw socjalnych i ekonomicznych. Różnice zdań występują również w odniesieniu do pewnych kwestii proceduralnych, np. związanych z kompetencjami rzecznika praw obywatelskich w postępowaniu w trybie skargi czy kontynuowaniem postępowania po śmierci skarżącego. Powstaje jednak zasadnicze pytanie, czy skarga spełniła pokładane w niej oczekiwania - instrumentu, który będzie stopniowo zmieniał świadomość konstytucyjną obywateli, urzeczywistniał gwarancje konstytucyjne, stwarzając możliwość odwołania się do Trybunału w poszukiwaniu sprawiedliwego rozstrzygnięcia, umacniał przekonanie, że prawo musi w ostatecznym rachunku znajdować swoje umocowanie w aksjologii konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-44.31" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Odpowiedź na to pytanie nie jest w pełni jednoznaczna. Prawdą jest bowiem, że skarga spowodowała szereg ważnych rozstrzygnięć w orzecznictwie związanych z ochroną własności, praw majątkowych i dziedziczenia, prawa do sądu, prawa do odszkodowania w wypadku niezgodnego z prawem działania władzy publicznej, dostępu do wykształcenia w wyższej szkole publicznej, prawa do równego traktowania w zakresie różnorodnych konstytucyjnych praw jednostki. Orzeczenia te są dobrze znane i nie wymagają w tym miejscu przytoczenia. Jednocześnie jednak nie sposób nie dostrzegać, że skarga w swojej obecnej konstrukcji normatywnej pozostaje instrumentem szczególnie trudnym, zważywszy na wielość skomplikowanych przesłanek i wielofazowość postępowania.</u>
          <u xml:id="u-44.32" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Drugim obok skargi instrumentem tzw. kontroli konkretnej są pytania prawne sądów. Kontrola konkretna przepisów prawa związana z indywidualnymi sprawami rozstrzyganymi przez sądy jest bardzo istotna, a dotychczasowe doświadczenia wskazują, że jest to zawsze dobra droga do przybliżenia wymiaru konstytucyjnego do ochrony indywidualnych interesów obywateli, ale jednocześnie jest to ważny instrument konstytucjonalizacji prawa i najbardziej właściwy przykład bezpośredniej aplikacji konstytucji. W 2001 r. Trybunał rozpatrzył 13 spraw w trybie pytania prawnego, wydając 11 wyroków i 2 postanowienia.</u>
          <u xml:id="u-44.33" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Inną kwestią związaną z relacją pomiędzy orzecznictwem Trybunału a orzecznictwem sądowym jest zagadnienie tzw. wyroków interpretacyjnych Trybunału, w których sentencji Trybunał uznaje zgodność przepisu z konstytucją, pod warunkiem odpowiedniego jego rozumienia, w odpowiednim zakresie jego stosowania lub też rozumienia tego przepisu we właściwy sposób. Funkcją wyroku interpretacyjnego nie jest usuwanie niejednolitości i rozbieżności wykładni przepisów prawa, ale eliminacja takiego spośród możliwych wariantów interpretacyjnych kontrolowanego przepisu, który jest niezgodny z konstytucją. Uzasadnieniem dla wydania tego typu wyroku jest założenie, że skoro poddany kontroli Trybunału przepis może być interpretowany w sposób zgodny z konstytucją, to nie ma powodu do wydawania wyroku pozbawiającego ten przepis mocy obowiązującej. Wyrok taki na równi z innymi orzeczeniami Trybunału jest wyposażony w moc powszechnie obowiązującą, art. 190 ust. 1 konstytucji, ale jego wydanie nie jest w żadnym razie wkroczeniem przez Trybunał w sferę wymiaru sprawiedliwości w rozumieniu art. 175 ust. 1 konstytucji. Tak mówi m.in. wyrok z 11 grudnia 2001 r. w sprawie SK. 16/00.</u>
          <u xml:id="u-44.34" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Należy zaznaczyć, że z techniki wykładni w zgodzie z konstytucją Trybunał korzysta z umiarem, nie nadużywając tego instrumentu. Nie ulega wątpliwości, że w każdym orzeczeniu, w którym znajduje się odpowiedź na postawioną kwestię, Trybunał dokonuje wykładni wskazanego wzorca konstytucyjnego. To orzecznictwo buduje, w drodze ewolucyjnej, kierunki wykładni zasad konstytucyjnych związanych z pojęciami demokratycznego państwa prawnego, zasad sprawiedliwości społecznej, dobra wspólnego, istoty własności, równego traktowania osób czy wreszcie odpowiedzialności konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-44.35" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Omawiając działalność orzeczniczą Trybunału, trzeba też odnieść się do instytucji sygnalizacji, która jest wykorzystana przez Trybunał dla zapobiegania powstawaniu w systemie prawnym luk, próżni prawnej czy wręcz sprzeczności w sytuacji, kiedy w wyniku orzeczenia Trybunału z systemu ubywa dotychczas istniejący przepis prawa. Trybunał wielokrotnie korzystał z tej instytucji w przeszłości. Pojawiają się poglądy wskazujące na potrzebę rozważenia roli sygnalizacji w procesie doskonalenia prawa. W 2001 r. Trybunał dwukrotnie skorzystał z tej instytucji w postanowieniu z 6 marca 2001 r., w którym przedstawił Sejmowi konieczność uchwalenia ustaw normujących sytuację szczególnych zagrożeń, oraz w postanowieniu z 4 kwietnia 2001 r., w którym Trybunał, stwierdzając brak spójności przepisów dotyczących orzekania w sprawach o opróżnienie lokali i wykonywania prawomocnych wyroków eksmisyjnych, zajmowanych na podstawie tytułu prawnego poddanego reżimowi innych niż ustawa o najmie, przedstawił Sejmowi ten problem celem rozważenia wyraźnego ustawowego uregulowania tej materii.</u>
          <u xml:id="u-44.36" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Często w uzasadnieniach orzeczeń Trybunału znajdują się sygnały rozumiane w sposób merytoryczny, a nie formalny, o potrzebie interwencji legislacyjnej, uzupełnienia luki prawnej czy zmiany pewnych sfer normatywnych. Problem sygnalizacji kieruje uwagę na problematykę skutków działalności orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego. Jak już stwierdzono, w wielu wypadkach konsekwencją rozstrzygnięcia Trybunału o niekonstytucyjności kontrolowanych przepisów prawa jest wytworzenie się stanu, który wymaga podjęcia szybkiej i zdecydowanej interwencji ustawodawczej. Można odnieść wrażenie, że niekiedy sygnały płynące z orzeczeń Trybunału są niedostrzegane i pomijane w działalności prawotwórczej. Ten stan rzeczy wymaga z pewnością zmiany, np. stworzenia, być może w ramach samego parlamentu, systematycznego monitoringu orzecznictwa Trybunału w sposób pozwalający na uniknięcie stanu próżni prawnej, na podjęcie we właściwym czasie stosownych działań legislacyjnych, wreszcie na uniknięcie powtarzalności niektórych błędów w tworzeniu prawa, powtarzalności dość wyraźnie występującej także w ostatnich latach. Od pewnego czasu w pismach kierowanych przez prezesa Trybunału Konstytucyjnego do najwyższych organów państwa, informujących o wydanym wyroku, zawarta jest też sugestia co do potrzeby rozważenia podjęcia stosownych działań legislacyjnych. Byłoby niewątpliwie pożądane, aby sugestie Trybunału znajdowały swoją kontynuację w odpowiednich działaniach organów prawotwórczych państwa.</u>
          <u xml:id="u-44.37" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odnosząc się do istotnych problemów w orzecznictwie Trybunału, chciałbym powiedzieć kilka słów na temat procesu prawotwórczego, który ma dość bogaty dorobek w orzecznictwie. W celu przybliżenia tego dorobku biuro Trybunału przygotowało opracowanie pt. ˝Proces prawotwórczy w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego˝, w którym zamieszczono wypowiedzi związane z procesem prawotwórczym. Wypowiedzi odnoszą się do stanowienia przepisów prawa w świetle zasad określonych w konstytucji, jak też do przestrzegania procedur legislacyjnych. Jest tam również odniesienie do roli Sejmu i Senatu w procesie ustawodawczym. Ma to istotne znaczenie choćby dlatego, że kilka dni temu Trybunał zajmował się tym problemem w sprawach K. 11/02 i K. 14/02.</u>
          <u xml:id="u-44.38" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Kompetencje Sejmu i Senatu, jakie przyznała konstytucja w tym obszarze, były przedmiotem wypowiedzi Trybunału już na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów konstytucyjnych. Nie straciły aktualności na gruncie konstytucji z 1997 r. poglądy dotyczące statusu obu Izb parlamentarnych, rozróżnienia pomiędzy poprawką a inicjatywą ustawodawczą oraz istoty i zakresu poprawek.</u>
          <u xml:id="u-44.39" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W orzecznictwie Trybunału utrzymuje się konsekwentna linia orzecznicza, której istotą jest nadanie konstytucyjnych ram instytucji poprawki tak, aby nie zatracić jej odrębności wobec instytucji inicjatywy ustawodawczej. Istotą inicjatywy ustawodawczej jest to, że jej wniesienie uruchamia postępowanie w celu rozpatrzenia projektu, a więc treści proponowane w inicjatywie muszą być poddane pełnej procedurze parlamentarnej zanim dojdzie do ich uchwalenia. Istotą poprawki jest zaś to, że wnoszona jest ona w trakcie prac nad projektem ustawy bądź nad uchwaloną już ustawą, nigdy więc treści proponowane w poprawce nie są poddane pełnej procedurze rozpatrzenia. Nakaz dostrzegania i akcentowania odrębności pomiędzy poprawką a inicjatywą ustawodawczą wynika z konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-44.40" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Dopuszczalny zakres poprawek Senatu determinuje pozycja drugiej Izby w postępowaniu ustawodawczym. Konstytucja z 1997 r. utrzymała model dwuizbowości niesymetrycznej, w którym Senat jest wprawdzie elementem władzy ustawodawczej, ale jego zakres działania i kompetencje nie są identyczne z zakresem działania oraz kompetencjami Sejmu. Ustrojowa równorzędność Izb idzie więc w parze ze zróżnicowaniem zakresu kompetencji. W odniesieniu do kompetencji Senatu w procesie ustawodawczym konieczne jest zatem rozróżnienie pomiędzy prawem wznoszenia poprawek do ustaw uchwalonych już przez Sejm, art. 121 ust. 2, oraz prawem wnoszenia projektów ustaw, wykonywania inicjatywy ustawodawczej, o czym mówi art. 118 ust. 1. Prawo wnoszenia projektów ustaw ma charakter w zasadzie nieograniczony, a ustalenie zakresu treściowego projektu i jego rozmiarów zależy od woli Senatu. Prawo wnoszenia poprawek dotyczy natomiast ustaw, które już zostały uchwalone przez Sejm, co oznacza, że poprawki muszą pozostawać w ramach treściowych wyznaczonych zakresem tych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-44.41" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z punktu widzenia zasad prawidłowej legislacji istotne znaczenie mają też orzeczenia odnoszące się do sposobu konstruowania przez ustawodawcę upoważnienia do wydania rozporządzenia. Zgodnie z ustalonym orzecznictwem Trybunału wymóg, aby upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia zawierało wytyczne dotyczące treści aktu oznacza, że ustawodawca musi zamieścić w ustawie wskazówki co do kierunku merytorycznych rozwiązań, które mają znaleźć wyraz w rozporządzeniu. Jeżeli ustawa upoważnia do unormowania kilku odrębnych materii, to musi jednocześnie ustanawiać wytyczne dla każdej z tych materii. Sposób ujęcia wytycznych oraz zawarte w nich treści są w zasadzie sprawą uznania ustawodawcy. Wytyczne mogą mieć charakter pozytywny, a więc wskazywać np. na kryteria, którymi powinien kierować się organ wydający rozporządzenie, cele, które ma realizować, rozporządzenie lub funkcje, które ma spełniać instytucja, której kształtowanie ustawa powierzyła rozporządzeniu.</u>
          <u xml:id="u-44.42" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W ocenie Trybunału z art. 92 ust. 1 zdanie drugie konstytucji wynika wymóg, aby wytyczne co do treści rozporządzenia zamieszczane były bezpośrednio w ustawie. Przepisy ustawowe powinny zostać formułowane w taki sposób, aby można było z wystarczającą precyzją ustalić wytyczne dotyczące treści rozporządzenia, bez potrzeby odwoływania się do aktów podustawowych.</u>
          <u xml:id="u-44.43" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Wymagany przez prawodawcę konstytucyjnego stopień szczegółowości wytycznych zależy jednak zawsze od specyfiki regulowanej sfery życia i jej znaczenia dla jednostki oraz innych podmiotów prywatnych. W taki oto sposób interpretacji art. 92 Trybunał dokonał m.in. w wyrokach z 13 marca 2001 K. 21/00 czy z 10 września 2001 w sprawie K. 8/01.</u>
          <u xml:id="u-44.44" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W obszarze zagadnień szerzej rozumianych procedur ustawodawczych na uwagę zasługuje także problematyka ogłaszania aktów normatywnych. Istotne treści w tej kwestii można odnaleźć w wyroku z 3 października 2001 r. w sprawie K. 27/01.</u>
          <u xml:id="u-44.45" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Warunkiem wejścia w życie powszechnie obowiązującego aktu normatywnego, zgodnie z art. 88 ust. 1 konstytucji, jest jego ogłoszenie. Trybunał rozważał już problem rozumienia warunków i skutków ogłoszenia aktu normatywnego w rozumieniu art. 88 ust. 1 konstytucji. Przepis ten uzależnia wejście w życie ustawy od jej ogłoszenia. Warunek ten dotyczy zresztą nie tylko ustaw, ale także innych powszechnie obowiązujących aktów normatywnych - rozporządzeń i aktów prawa miejscowego. Jest to podyktowane zarówno przez postulaty aksjologiczne, oparte na wartościach moralno-politycznych, będących immanentnym składnikiem pojęcia ˝państwa prawnego˝, jak i postulat pragmatyczny związany z dążeniem do uczynienia przepisów prawnych instrumentem skutecznego oddziaływania na zachowania adresatów zawartych w nich norm.</u>
          <u xml:id="u-44.46" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ogłoszenie oznacza przekazanie informacji o treści aktu jego adresatom. Zgodnie z art. 88 ust. 2 konstytucji zasady i tryb ogłaszania ustaw oraz innych wymienionych w nim aktów normatywnych określa ustawa. Z dalszych przepisów konstytucji, m. in. art. 122 ust. 2 i 5 czy art. 144 ust. 3, wynika, że ogłoszenie ustawy następuje przez publikację jej tekstu w Dzienniku Ustaw; nie wystarcza więc inny sposób podania treści ustawy do wiadomości publicznej. Ze względu na wskazaną wyżej funkcję wymagania ustanowionego w art. 88 konstytucji, przyjąć należy, że do jego spełnienia konieczne jest nie tylko wydanie danego numeru Dziennika Ustaw, ale także jego udostępnienie, a więc przynajmniej skierowanie go do rozpowszechnienia. Wymaga to podkreślenia tym bardziej, że zdarza się, że data widniejąca na Dzienniku Ustaw nie odpowiada rzeczywistej dacie rozpowszechnienia.</u>
          <u xml:id="u-44.47" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiona informacja o istotnych problemach działalności orzecznictwa Trybunału w 2001 roku oraz zasygnalizowane w niniejszym wystąpieniu problemy wskazują, że z jednej strony występowała kontynuacja, utrwalenie wielu linii orzeczniczych, a z drugiej strony pojawiały się ustalenia, wyrażające potrzebę poszukiwania rozwiązań w kwestiach, które dotychczas nie były rozstrzygane lub bardzo rzadko bywały przedmiotem interpretacji Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-44.48" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Na zakończenie pragnę dodać, że w ostatnim okresie następowały zmiany składu Trybunału Konstytucyjnego. Od 1 grudnia 2001 roku zakończyli kadencję rozpoczętą w 1993 roku sędziowie: Janusz Trzciński - wiceprezes Trybunału, Zdzisław Czeszejko-Sochacki, Lech Garlicki i Stefan Jaworski. Sejm wybrał nowych sędziów: Mariana Grzybowskiego, Marka Mazurkiewicza, Mirosława Wyrzykowskiego oraz Bohdana Zdziennickiego. Kadencja tych sędziów rozpoczęła się 2 grudnia 2001 roku. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej powołał sędziego Andrzeja Mączyńskiego na wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego. Natomiast 31 maja kadencję zakończył sędzia Krzysztof Kolasiński, a Sejm wybrał na sędziego Trybunału panią Ewę Łętowską, której kadencja rozpoczęła się 1 czerwca 2002 roku.</u>
          <u xml:id="u-44.49" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pragnę jednocześnie poinformować Wysoką Izbę, że w ubiegłym roku nastąpiły zmiany w organizacji obsługi prac Trybunału Konstytucyjnego. W wyniku nowelizacji, art. 17 ust. 1a, wprowadzono rozwiązanie, że biurem Trybunału kieruje szef biura, powoływany na wniosek prezesa Trybunału przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów. Umożliwia to efektywne zorganizowanie i skoordynowanie prac biura przez powierzenie całości problematyki organizacyjno-administracyjnej warunków funkcjonowania Trybunału odpowiednio umocowanemu urzędnikowi, ponoszącemu odpowiedzialność przed prezesem i Zgromadzeniem Ogólnym Sędziów Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-44.50" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Tak w najogólniejszych zarysach przedstawia się działalność Trybunału w roku 2001. Szczegółowe informacje dotyczące kierunków orzecznictwa konstytucyjnego przedstawiłem w informacji pisemnej, przesłanej na ręce marszałka Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-44.51" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Wyrażam nadzieję, że informacja i dzisiejsza debata przyczynią się do przybliżenia Wysokiej Izbie najważniejszych problemów występujących w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-44.52" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Kalisza w celu przedstawienia stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselSprawozdawcaRyszardKalisz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Prezesie Trybunału Konstytucyjnego! Posiedzenie połączonych Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej odbyło się 18 czerwca i poświęcone było dyskusji nad informacją prezesa Trybunału Konstytucyjnego o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w roku 2001.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PoselSprawozdawcaRyszardKalisz">W trakcie tego posiedzenia została przedstawiona informacja prezesa Trybunału Konstytucyjnego i odbyła się dyskusja. W trakcie dyskusji podniesiono problem tzw. wyroków interpretacyjnych - mówił już o tym pan prezes - czyli takich, w których Trybunał uznaje zgodność przepisów ustawy pod warunkiem zastosowania wykładni Trybunału, czyli rozumienia tych przepisów w takim zakresie, w jakim to wskazał Trybunał. Zostało również stwierdzone, że w polskim prawodawstwie nie ma uregulowanej instytucji wyroku interpretacyjnego. Pan prezes Marek Safjan odpowiadał, wyjaśniał bardzo szeroko kwestie zarówno dotyczące wydawania przez Trybunał Konstytucyjny tzw. wyroków interpretacyjnych, jak i kwestie dotyczące bezpośredniego stosowania przepisów konstytucji przez sądy. Wyraził również w tej sferze pogląd Trybunału Konstytucyjnego oraz ustosunkował się do kwestii dyskusji w tym zakresie pomiędzy przedstawicielami Trybunału Konstytucyjnego a przedstawicielami Sądu Najwyższego.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PoselSprawozdawcaRyszardKalisz">Również w swoim wystąpieniu pan prezes Trybunału Konstytucyjnego wspomniał o roli skargi konstytucyjnej, instytucji jeszcze bardzo młodej, gdyż skarga konstytucyjna ma 5 lat. Stwierdził też, że poziom skarg konstytucyjnych jest z każdym rokiem wyraźnie lepszy.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PoselSprawozdawcaRyszardKalisz">Wysoki Sejmie! Połączone Komisje: Ustawodawcza oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka przyjęły wszelkie wypowiedzi i wyjaśnienia prezesa Trybunału Konstytucyjnego pana profesora Marka Safjana. I na tym kończę sprawozdanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 43 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Agnieszka Pasternak, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Prezesie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej dotyczące informacji o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2001 r. Podstawą prawną do informowania Sejmu i Senatu o tych problemach jest ustawa o Trybunale Konstytucyjnym. Zakres przedmiotowy działalności Trybunału Konstytucyjnego w 2001 r. opierał się na badaniu zgodności podstawowych przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe w oparciu o wzorzec, jakim były normy wyrażone w konstytucji i w niektórych umowach międzynarodowych. Wnioskodawca nie może oczekiwać oceny konstytucyjności stanu faktycznego czy też niewydania przez właściwe organy aktów prawnych umożliwiających stosowanie niektórych przepisów konstytucji. Trybunał stwierdził bowiem, że orzekanie o zaniechaniach prawodawcy nie mieści się w jego kompetencjach. Trybunał nie posiada kompetencji do badania aktów normatywnych z punktu widzenia ich celowości i zasadności. Gdyby nawet rozwiązania ustawy budziły uzasadnione wątpliwości z punktu widzenia ich celowości lub zasadności, Trybunał nie może orzec o niezgodności ustawy z konstytucją, jeżeli wnioskodawca nie wykazał, że ustawodawca wykroczył poza zakres swobody regulacyjnej wyznaczony w ustawie zasadniczej, ustanawiając normy niezgodne z normami konstytucyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Przedmiotem kontroli Trybunału są akty, o których mowa w art. 87 ust. 1 i art. 93 konstytucji, tj. zarówno akty stanowiące źródło prawa powszechnie obowiązującego, jak i akty z cechą obowiązywania wewnętrznego. Zadaniem Trybunału Konstytucyjnego jest przeto kontrola spójności systemu prawnego w państwie, a przez to kształtowanie ładu i bezpieczeństwa prawnego adresatów normy prawnej. W 2001 r. kontrola prewencyjna konstytucyjności ustaw i umów międzynarodowych była dokonywana w 5 przypadkach wyłącznie na wniosek prezydenta Rzeczypospolitej. Kontrola następcza konstytucyjności ustaw i innych aktów normatywnych odbywała się po wstępnym rozpoznaniu przesłanki, czy podmiot inicjujący daną sprawę posiada legitymację prawną do składania wniosku o badanie konstytucyjności.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Pytania prawne kierowane były do Trybunału Konstytucyjnego przez wszystkie uprawnione do tej czynności sądy w 13 sprawach, w których Trybunał wydał 11 wyroków i 2 postanowienia.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#PoselAgnieszkaPasternak">W 2001 r. w 6 sprawach pojawiła się konieczność zasięgania opinii Rady Ministrów w sytuacjach, gdy orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mogły wywołać skutki wiążące się z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej lub w ustawie o prowizorium budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Ponadto kilkakrotnie Trybunał Konstytucyjny w 2001 r. wydawał wyroki interpretacyjne oraz sygnalizował właściwym organom stanowiącym prawo uwagi o stwierdzonych uchybieniach i lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne dla spójności systemu prawnego RP.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Moi przedmówcy poruszali problem skargi konstytucyjnego, która jako instytucja funkcjonuje od 4 lat. W 2001 r. miała ona wyraz w postaci 2444 pism, z czego 181 zakwalifikowano do postępowania wstępnego, a z tego tylko 44 przekazano do merytorycznego rozpoznania.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Niezwykle zastanawiająca jest olbrzymia różnica pomiędzy liczbą złożonych pism a liczbą rozpatrzonych skarg konstytucyjnych. Rodzi się pytanie, czy Trybunał nie jest zbyt rygorystyczny u podstaw nie przyjmując pism, które mogą być skargą konstytucyjną. Skarga konstytucyjna jest przecież wyraźnym elementem edukacji konstytucyjnej społeczeństwa czy - jak powiedział wcześniej pan prezes Trybunału Konstytucyjnego - skarga winna budować świadomość konstytucyjną obywateli.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Zauważalne było zjawisko, że Trybunał tworzył konstytucję obok konstytucji. Dzieje się to w wypadkach, kiedy konstytucja nie zawiera definicji instytucji prawnej, a Trybunał definiuje tę instytucję w ten sposób, że każde inne zastosowanie jest uznane przez Trybunał za niedopuszczalne. Pojawia się to również w wyrokach interpretacyjnych, o czym również mówili moi przedmówcy, czyli w wydawanych wyrokach o zgodności z konstytucją pod warunkiem przyjęcia wykładni Trybunału. Ani konstytucja, ani ustawa o Trybunale Konstytucyjnym nie zawierają przepisów dopuszczających wydawanie tego typu wyroków. Powstaje w tym przypadku pytanie o zasadę legalizmu, na którą tak często powołuje się Trybunał Konstytucyjny. Art. 7 konstytucji stanowi, że organy władzy publicznej mogą działać na podstawie przepisów prawa i w granicach przepisów prawa.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#PoselAgnieszkaPasternak">W 2001 r. zakres rozstrzyganych spraw obejmował przede wszystkim:</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#PoselAgnieszkaPasternak">- odpowiedzialność władzy publicznej za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie jej organów,</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#PoselAgnieszkaPasternak">- ochronę własności i praw dziedziczenia,</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#PoselAgnieszkaPasternak">- zabezpieczenia społeczne,</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#PoselAgnieszkaPasternak">- ochronę praw własności,</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#PoselAgnieszkaPasternak">- prawo karne,</u>
          <u xml:id="u-48.15" who="#PoselAgnieszkaPasternak">- postępowanie dyscyplinarne,</u>
          <u xml:id="u-48.16" who="#PoselAgnieszkaPasternak">- prawo daninowe.</u>
          <u xml:id="u-48.17" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego dotyczyło wielu obszarów prawa, a rozstrzygane sprawy miały zróżnicowane znaczenie społeczno-ekonomiczne. Zapadło szereg rozstrzygnięć o charakterze precedensu, służących umacnianiu zasad demokratycznego państwa prawa.</u>
          <u xml:id="u-48.18" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Trybunał Konstytucyjny winien jednak również budować świadomość konstytucyjną obywateli. Należy więc zwrócić uwagę, aby uzasadnienia orzecznictwa były zrozumiałe dla przeciętnego odbiorcy. Obecnie terminologia zawarta w uzasadnieniach, które kreuje Trybunał Konstytucyjny, jest zbyt zawiła, zawiera czysto prawnicze terminy. Zachodzi więc obawa, że Trybunał nie spełnia swej funkcji edukacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-48.19" who="#PoselAgnieszkaPasternak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po dyskusji przeprowadzonej na posiedzeniu klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem informacji przedstawionej Wysokiej Izbie przez pana prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Cezary Grabarczyk, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Prezesie! W tym roku minęło 20 lat od chwili, gdy Trybunał Konstytucyjny stał się instytucją polskiego prawa. Nie znaczy to, że Trybunał Konstytucyjny działa już od 20 lat. Normy konstytucyjne czekały bowiem 3 lata na wykonanie i pierwsza ustawa o Trybunale Konstytucyjnym została uchwalona 29 kwietnia 1985 r. W roku następnym Trybunał wydał pierwsze orzeczenie. Wprawdzie pozycja ustrojowa i kompetencje Trybunału znacznie różniły się od dzisiejszych, będących następstwem wejścia w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. i nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 1 sierpnia 1997 r., to jednak trzeba przypomnieć, że kilkanaście lat działalności tego organu miało wielki wpływ na kształt polskiego prawa. Orzecznictwo Trybunału skutkowało poprawianiem prawa, wypełniało także treścią normy konstytucyjne. Jednocześnie ewolucji ulegał sam Trybunał. Dzisiaj to instytucja w pełni dojrzała. Orzeczenia Trybunału mają charakter ostateczny. Trybunał stał się organem ochrony obywateli, a ściślej rzecz biorąc - ich praw i wolności zagwarantowanych konstytucją. Jest to m.in. konsekwencją wejścia w życie przepisu o skardze konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Obowiązująca ustawa o Trybunale Konstytucyjnym w art. 4 ust. 1 zobowiązuje Trybunał do informowania Sejmu o istotnych problemach wynikających z jego działalności i orzecznictwa. Dzisiejsza debata jest następstwem przedstawienia Sejmowi informacji za rok 2001. Wysoka Izba otrzymała bardzo obszerną informację o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w ubiegłym roku. Nad przedstawioną informacją, zgodnie z art. 4 ust. 1, nie przeprowadza się głosowania. To skutek ustrojowej zasady podziału władzy i potwierdzenie niezawisłości Trybunału Konstytucyjnego. Debata nad informacją nie narusza jednak ustrojowej pozycji Trybunału, może służyć upowszechnieniu wiedzy o działalności i orzecznictwie Trybunału, a dyskusja w Sejmie pozwala także - dzięki zainteresowaniu mediów - zaprezentować obszerny dorobek Trybunału Konstytucyjnego. Dobrze, że dzisiejszą debatę prowadzimy w czasie, gdy obrady Wysokiej Izby są transmitowane przez telewizję publiczną.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PoselCezaryGrabarczyk">W minionym roku Trybunał Konstytucyjny zbadał 116 aktów normatywnych. Najczęściej, bo aż w 85 przypadkach, kontrola dotyczyła zgodności ustaw z konstytucją lub ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi. To olbrzymi dorobek. Zwraca uwagę fakt, że najczęściej kontrolę konstytucyjności zakończoną rozstrzygnięciem inicjowali bądź to obywatele w trybie skargi konstytucyjnej - aż 26 tego typu spraw zakończyło się orzeczeniem - bądź też grupy obywateli reprezentowane przez organy stanowiące jednostek samorządów terytorialnych - aż 36 tego rodzaju wniosków zostało rozstrzygniętych. Warto dodać, że z roku na rok rośnie liczba rozstrzygnięć Trybunału. Większość z nich nie ma formy wyroku.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Każde jednak rozstrzygnięcie wymaga nakładu pracy i rozwagi przy podejmowaniu. W ubiegłym roku łącznie wydano 396 orzeczeń. Jako posłowi zasiadającemu w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka znany jest mi fakt, iż orzeczeń tych mogłoby być więcej, gdyby nie skromna baza lokalowa Trybunału Konstytucyjnego. Aktualnie realizowana jest inwestycja polegająca na rozbudowie siedziby Trybunału. Warto o tym przypomnieć teraz, gdy przygotowujemy się już do pracy nad nowym budżetem. Być może Wysoka Izba, rozstrzygając o nakładach na inwestycje w Trybunale Konstytucyjnym, będzie mogła przyczynić się do zwiększenia liczby rozstrzygnięć podejmowanych przez Trybunał.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Istotna część orzeczeń Trybunału dotyczy praw i wolności obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego nie spotyka się z większą krytyką. Świadczy to o aprobacie i uznaniu dla podstawowej działalności Trybunału Konstytucyjnego. Nieco wątpliwości wzbudzają orzeczenia interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego, o czym wspominali sam pan prezes, jak również sprawozdawca występujący w imieniu połączonych komisji, a także moja przedmówczyni. Wydaje się, że pobrzmiewa tu echo spraw wynikających z wcześniejszej kompetencji Trybunału Konstytucyjnego. Warto o tym dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#PoselCezaryGrabarczyk">W swoim wystąpieniu pan prezes Safjan zwracał uwagę na precedensowy charakter wielu rozstrzygnięć zapadłych w 2001 r. Podzielam opinię, że do najważniejszych należał wyrok tworzący podstawy dla obywateli do roszczenia o realne naprawienie szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonych mu czynności. Uznanie przez Trybunał, że art. 418 Kodeksu cywilnego jest niezgodny z konstytucją, otworzyło wielu obywatelom drogę do ubiegania się o naprawienie szkody. W przedłożonej informacji omówione zostało to i pozostałe rozstrzygnięcia. Wszystkie powinny być przedmiotem starannej analizy.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Na słowa uznania zasługuje także edytorska strona informacji przedłożonej przez Trybunał Wysokiej Izbie. Otrzymaliśmy opracowanie profesjonalne, które nie jest ulotnym drukiem, ale może stać się często czytaną i przywoływaną pozycją w bibliotekach parlamentarzystów. Jestem pewien, że informacja stanie się także obiektem poszukiwań dla wielu prawników i ludzi nauki. Dzięki przejrzystej systematyce oraz załączonym tabelom pozwala ona na szybkie znalezienie odpowiedniego rozstrzygnięcia czy też omówionego zagadnienia prawnego, ale przede wszystkim na wysoką ocenę w przedłożonej informacji zasługuje treść opracowania odzwierciedlająca działalność i orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska wyraża uznanie dla pracy sędziów Trybunału Konstytucyjnego i jego prezesa prof. Marka Safjana. W ocenie klubu orzeczenia Trybunału wypełniają treścią ramy stworzone przez konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał stał się także istotną gwarancją ochrony praw i wolności obywatelskich. Mamy nadzieję, że Trybunał w dalszym ciągu będzie stał na straży trwałego i spójnego systemu prawnego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Na zakończenie, panie marszałku, chciałbym podzielić się refleksją. Na posiedzeniu, na którym debatowano nad przedłożoną informacją, posłowie członkowie Komisji Ustawodawczej i Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka otrzymali jeszcze jedno opracowanie od prezesa Trybunału Konstytucyjnego, pt. ˝Proces prawotwórczy w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego˝. W opracowaniu tym znajduje się przegląd rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego od 1986 r. aż do roku 2002. Jestem pewien, że gdyby to opracowanie znalazło się w rękach wszystkich posłów, efekty pracy legislacyjnej w Wysokiej Izbie uległyby radykalnej poprawie i Trybunał Konstytucyjny niewątpliwie miałby z nimi mniej roboty. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Wanda Łyżwińska, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselWandaLyzwinska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie informacji o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2001 r. Zgodnie z ustawą o Trybunale Konstytucyjnym zobowiązującą Trybunał Konstytucyjny do informowania Sejmu i Senatu o istotnych problemach,wynikających z jego działalności Wysoka Izba otrzymała taki materiał. Jednak czy ten bardzo obszerny dokument opisujący decyzje Trybunału Konstytucyjnego jest rzeczywiście informacją o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego? W założeniu orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i jego rozstrzygnięcia mają mieć istotny wpływ na umacnianie zasad demokratycznego państwa prawnego. W tym celu w art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zapisano, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc ostateczną. Wydaje się, że intencja twórców takiego zapisu w konstytucji była słuszna, mieli bowiem oni na celu tworzenie dobrego i służącego rozwojowi demokratycznego państwa prawa. Z drugiej zaś strony można mieć wątpliwości, czy ostateczność orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego nie jest pewnym zakłóceniem ustroju, w którym władza sądownicza ma istotny wpływ ma tworzenie prawa. Ostateczność orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego sprawia, że mają one w praktyce większą moc niż tzw. weto prezydenta, czyli ponowne skierowanie przez prezydenta ustawy do uchwalenia przez Wysoką Izbę. W przypadku weta prezydenta Wysoka Izba, jeśli jest przekonana o słuszności zapisów konkretnej ustawy, ma jeszcze szansę jej uchwalenia. Natomiast orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego takiej szansy nie daje. Tak duży wpływ władzy sądowniczej na tworzenie prawa może rodzić rzeczywiście istotne problemy ustrojowe. Jest to jeden z ważniejszych problemów w działalności i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, który po 4 latach działania przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej uchwalonej 2 kwietnia 1997 r. powinien spowodować dyskusję wśród autorytetów i konstytucjonalistów.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PoselWandaLyzwinska">Generalnie ocena działalności Trybunału Konstytucyjnego musi być pozytywna. Ma ona istotny wpływ na funkcjonowanie prawa oraz budowę zaufania obywateli do tworzonego prawa. Pozytywna działalność Trybunału przejawia się zwłaszcza w dziedzinie obrony zawartej w art. 2 konstytucji zasady państwa prawa. Zwracanie uwagi na ochronę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, bezpieczeństwa prawnego, pewności i określoności prawa, zachowanie reguł legislacji, na niedziałanie prawa wstecz należy zaliczyć do niekwestionowanych osiągnięć Trybunału Konstytucyjnego. Jednak niektóre orzeczenia są zaskakujące. Nie chcę podejmować oceny konkretnych wyroków Trybunału Konstytucyjnego, ale niektóre dotyczące uprawnień socjalnych obywateli inspirują do zastanowienia. Jednak takich ocen powinny na co dzień dokonywać w zaangażowanej dyskusji prawnicze autorytety naukowe.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#PoselWandaLyzwinska">Za jeden z mankamentów orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego można uznać orzeczenia w sprawie immunitetu parlamentarnego. Do momentu wejścia do parlamentu Samoobrony tym istotnym problemem Trybunał nie zajmował się, chociaż miał pełną świadomość, jak wykorzystywany jest immunitet nie tylko parlamentarny, ale także immunitet sędziów i prokuratorów. Merytoryczną stroną tego orzeczenia niech zajmą się fachowcy, ale jak do tej pory trudno znaleźć publiczną wypowiedź autorytetów prawniczych i naukowych na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#PoselWandaLyzwinska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej generalnie pozytywnie ocenia działalność Trybunału Konstytucyjnego i będziemy głosować za przyjęciem informacji o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Kazimierz Michał Ujazdowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! To jest rok, w którym mija 5 lat od chwili, gdy Trybunał Konstytucyjny nabrał wymiarów silnej instytucji ustrojowej - jego orzeczenia są ostateczne. Poprzednio Trybunał Konstytucyjny działał w warunkach ułomnych. Należy z tego okresu i z dorobku Trybunału Konstytucyjnego się cieszyć - z tego dorobku ostatnich 5 lat, w których Trybunał Konstytucyjny stał się rzeczywistym, pełnym sądem konstytucyjnym, mającym moc i kompetencje do wydawania orzeczeń o zgodności ustaw z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Podstawowe znaczenie w tym czasie dla budowy rządów prawa i autorytetu Trybunału Konstytucyjnego miały liczne orzeczenia, przede wszystkim te, które definiowały rozumienie państwa prawa, koncepcji państwa prawa i wielu wypływających z tej koncepcji zasad, takich jak zasada określoności przepisów prawa, zasada: prawo nie działa wstecz, zasada ochrony praw nabytych, zasada sprawiedliwości, zasada równości. Był to również czas, w którym Trybunał Konstytucyjny za sprawą swoich orzeczeń umocnił ochronę praw jednostki i wolności obywatelskich, wydał orzeczenia dotyczące warunków nakładania obciążeń podatkowych, które faktycznie były wsparciem dla respektowania praw podatnika, orzeczenia dotyczące ochrony własności i dziedziczenia.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Przed kilkoma laty Trybunał Konstytucyjny wydał także szalenie istotne orzeczenie dotyczące respektowania prawa do życia. Warto to orzeczenie przypomnieć w sytuacji, w której Parlament Europejski, ingerując w prawa suwerennych państw, namawia do uchwalenia ustaw dających możliwość legalizowania aborcji. Trybunał Konstytucyjny w fundamentalnym orzeczeniu dotyczącym niezgodności z konstytucją ustawy proaborcyjnej stwierdził, że państwo prawne realizuje się wyłącznie jako wspólnota ludzi i tylko ludzie mogą być właściwymi podmiotami praw i obowiązków stanowionych w takim państwie. W uzasadnieniu tego wyroku czytamy również, iż podstawowym przymiotem człowieka jest jego życie. Pozbawienie życia unicestwia więc równocześnie człowieka jako podmiot praw i obowiązków. Jeżeli treścią zasady państwa prawnego jest zespół podstawowych dyrektyw wprowadzonych z istoty demokratycznie stanowionego prawa, a gwarantujących minimum jego sprawiedliwości, to pierwszą taką dyrektywą musi być respektowanie w państwie prawnym wartości, bez której wykluczona jest wszelka podmiotowość prawna, to jest życia ludzkiego od jego początków, od jego powstania. Warto przypomnieć to fundamentalne orzeczenie dla istnienia rządów sprawiedliwego prawa w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Orzeczenia z roku 2001 potwierdziły i rozwinęły dotychczasową linię Trybunału Konstytucyjnego. Uwaga ta dotyczy głównych linii orzeczniczych Trybunału, przede wszystkim interpretowania i wyjaśniania fundamentalnych zasad konstytucyjnych. Chodzi o zasadę określoności przepisów prawa, o ochronę praw nabytych, o zasadę równości i zasadę sprawiedliwości, chociaż w przypadku tych dwóch ostatnich zasad na str. 73 informacji jest pewne wahanie, jest pewna niejasność co do rozumienia, co do interpretowania zasady sprawiedliwości. Nawet na jednej i tej samej stronie zasada sprawiedliwości rozumiana jest w sensie klasycznym jako kryterium sprawiedliwych zróżnicowań uprawnień i obowiązków podmiotów prawnych i w tym samym miejscu czy niemal w sąsiadujących zdaniach rozumiana jest także jako zasada sprawiedliwości społecznej, przede wszystkim w odniesieniu do socjalnych zobowiązań państwa. Tu jest pewne wahanie, ale trudno mieć do Trybunału Konstytucyjnego o to pretensję. Pewne dylematy interpretacyjne w tej dziedzinie są w jakimś stopniu nieuchronne.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Ważne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z roku 2001 wymieniał pan prezes, pan prof. Marek Safjan, wymieniali moi przedmówcy. Dotyczyły one rzeczywiście takich kwestii, jak odpowiedzialność materialna za szkody wyrządzone bezprawnymi działaniami funkcjonariuszy publicznych, ochrony prawa własności, także w dziedzinie stosunków spółdzielczych, immunitetu parlamentarnego, prawa dziedziczenia. To były najważniejsze orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Nasza dyskusja byłaby uboga, gdybyśmy nie poświęcili chwili czasu roli konstytucji, realnego stosunku do autorytetu prawa konstytucyjnego, do autorytetu ustawy zasadniczej, najwyższego prawa w polskim porządku prawnym. Chciałbym zwrócić uwagę na trzy kwestie, które być może nie wynikają bezpośrednio z problematyki działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w roku 2001, ale są bardzo istotne z punktu widzenia roli i wagi konstytucji i, szerzej, porządku prawnego.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Po pierwsze, w Polsce ma miejsce kryzys prawa, a na pewno kryzys stosowania prawa. Oczywiście Trybunał Konstytucyjny nie jest instytucją odpowiedzialną za kryzys prawa, niemniej wiele raportów instytucji oficjalnych, a także częstokroć z wielką gorliwością przywoływanych raportów Unii Europejskiej wskazuje na kryzys prawa w Polsce. Dotyczy on przede wszystkim prawa do sądu. To prawo do sądu jest deklarowane w konstytucji, ono jest także przedmiotem orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Niemniej jednak w praktyce niefunkcjonalność polskiego sądownictwa stawia pod wielkim znakiem zapytania realne urzeczywistnienie prawa do sądu. Nawiasem mówiąc, ˝Progress Report˝ Unii Europejskiej z roku 2001 najdobitniej chyba od kilku lat - ja nie jestem jakimś entuzjastą raportów Unii Europejskiej, ale ponieważ wielokrotnie one są przywoływane w dokumentach instytucji oficjalnych, to chcę o nich powiedzieć - powiada, iż jednym ze źródeł kryzysu polskiego sądownictwa są nadmierne przywileje korporacyjne sędziów, potwierdzone w konstytucji. Taka jest identyfikacja ze strony Unii Europejskiej jednej z głównych przyczyn kryzysu stosowania prawa w Polsce. Warto o tym powiedzieć, by nasza dyskusja o prawach obywatelskich, o prawach jednostki nie była dyskusją czysto teoretyczną. Powtarzam raz jeszcze, Trybunał Konstytucyjny nie jest instytucją odpowiedzialną za to, ale warto o tym mówić.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Kwestia druga to realny stosunek do konstytucji. Mieliśmy w ostatnich miesiącach zapowiedzi głównej partii obozu rządzącego dotyczące zmiany konstytucji. Taka była nawet zapowiedź konwencji wyborczej Sojuszu Lewicy Demokratycznej - według deklaracji politycznych tego stronnictwa na pierwszy ogień miała pójść Izba wyższa, to znaczy chodzi o likwidację Senatu. Otóż z punktu widzenia autorytetu prawa konstytucyjnego, z punktu widzenia powagi państwa ewentualna debata nad rewizją konstytucji powinna odbywać się w atmosferze poważnej i nie powinna być przedmiotem czysto instrumentalnego postępowania politycznego. Konstytucja z roku 1997 jest obciążona wadami, w debacie referendalnej sprzed 5 lat mówiliśmy o tym otwarcie, i z pewnością istnieje wiele powodów do jej zmiany, ale ta zmiana powinna być przeprowadzana w atmosferze powagi, a liczba wad w konstytucji nie powinna być powiększana. Notabene Senat jest sprawdzoną instytucją ustrojową, instytucją tak dawną, jak polski parlament, istniał zawsze, kiedy tylko istniała niepodległa Polska, był pierwszą instytucją zlikwidowaną przez państwo komunistyczne. Senat jest także instytucją o dużym dorobku ustrojowym w III Rzeczypospolitej. Myślę, że redukowanie w ogóle planów rewizji konstytucji do idei likwidacji Senatu jest pewnym przejawem, mówiąc najdelikatniej, niewysokiego poziomu pomysłów konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Dalej, mamy w tym parlamencie niestety praktykę destruowania konstytucyjnych zasad stanowienia prawa. Te konstytucyjne zasady stanowienia prawa zostały złamane przynajmniej w dwóch przypadkach: w przypadku ustawy lustracyjnej, a właściwie ustawy antylustracyjnej, która miała sparaliżować proces lustracyjny - na szczęście Trybunał Konstytucyjny wskazał na niezgodny z zasadami konstytucyjnymi tryb uchwalenia tej ustawy - i w przypadku sposobu zmiany modelu wyborczego (chodzi o ordynację wyborczą do samorządu). O co tu chodzi? Chodzi o to zagadnienie, o którym mówił pan prezes Marek Safjan, to znaczy o nadużywanie przez Senat prawa do zgłaszania poprawek. Poprawki powinny dotyczyć zakresu merytorycznego ustaw uchwalanych przez Sejm, nie mogą być skrytą formą inicjatyw ustawodawczych. Spór, mogłoby się wydawać, jest czysto teoretyczny i rzeczywiście z punktu widzenia szerokiej opinii publicznej nie w pełni czytelny - może się to po prostu jawić jako akademicka debata o zakresie uprawnionych poprawek ze strony Izby wyższej w stosunku do ustaw uchwalonych przez Sejm. Niemniej w tym przypadku Trybunał Konstytucyjny w moim przekonaniu broni nie tylko jakiegoś teoretycznego modelu rzetelnego procesu prawotwórczego, ale broni także po prostu wysokiej rangi Izby wyższej, która nie może być Izbą na zamówienie partii rządzącej, nie może być Izbą, o której aktywności świadczy to, że wyręcza Sojusz Lewicy Demokratycznej wtedy, kiedy on przegrywa w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">I wreszcie kwestia ostatnia, bardzo ważna. Na stronie 20 informacji pan prezes w imieniu Trybunału Konstytucyjnego powiada, że w debatach nad przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej pojawia się też kwestia prymatu porządku wspólnotowego nad konstytucją. Wymaga to rozstrzygnięcia relacji norm konstytucyjnych i pierwotnego prawa wspólnotowego. Otóż tutaj nie ma zgody, to znaczy na podstawie obecnie obowiązujących przepisów konstytucyjnych nie da się wywieść zasady nadrzędności pierwotnego prawa Unii Europejskiej w stosunku do konstytucji, o czym mówią i piszą polscy konstytucjonaliści. Bezpośrednio obowiązywanie dotyczy tego prawa, które jest ratyfikowane, a więc obowiązuje na mocy umów - chodzi o umowy międzynarodowe ratyfikowane - czyli na mocy decyzji suwerennej organów państwa polskiego, nie dotyczy to natomiast pierwotnego prawa Unii Europejskiej. W tym zakresie Trybunał Konstytucyjny miał i w chwili obecnej ma możliwość badania traktatów Unii Europejskiej ze względu na zgodność z normami konstytucyjnymi. Tą drogą właśnie poszły sądy konstytucyjne w większości krajów Unii Europejskiej. To Trybunał Konstytucyjny Niemiec, a także Włoch, wypracował doktrynę nadrzędności konstytucji narodowej w stosunku do traktatów Unii Europejskiej. Miałbym tu pewne życzenie i nadzieję, że Trybunał Konstytucyjny będzie stał na straży, bez względu na przyszły kształt akcesji Polski do Unii Europejskiej i pytania polityczne z tym związane, nadrzędności konstytucji narodowej w stosunku do prawa europejskiego. W przeciwnym razie art. 8, który mówi o tym, iż Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej, zamieni się w fikcję. Dziękuję bardzo i przepraszam za przedłużenie.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Pan poseł Józef Zych, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselJozefZych">Panie Marszałku! Panie Prezesie Trybunału Konstytucyjnego! Panie i Panowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego chciałbym na wstępie oświadczyć, iż zdaniem naszym Trybunał Konstytucyjny w swojej działalności w pełni zdał egzamin i spełnił oczekiwania, jakie z nim wiązano, także nasze oczekiwania. Obecny rok 2002 udowodnił także, iż Trybunał podejmuje niezwykle ważne problemy, które mają wpływ na życie państwowe, a także życie społeczne.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PoselJozefZych">Wysoki Sejmie! Prezentując informację, pan prezes Trybunału Konstytucyjnego zwrócił uwagę na wiele bardzo istotnych problemów, w tym bezpośrednio dotyczących Sejmu, Senatu, tworzenia prawa. Chciałbym do niektórych z tych kwestii się odnieść.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PoselJozefZych">Skoro mówimy o konstytucji, a przed chwilą o tym mówił pan poseł Ujazdowski, to warto by rozpocząć może od tego w tej Izbie, że zgodnie z art. 95 konstytucji władzę ustawodawczą w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sejm i Senat, a więc nie ma pojęcia Izby wyższej i niższej. Gdyby natomiast przyjąć pewne kryteria ważności, to trzeba by uznać, że tą Izbą wyższą w zakresie legislacji i zadań byłby pewnie akurat Sejm.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#PoselJozefZych">Jednym z problemów podniesionych przez pana prezesa - problem ten wystąpił w orzecznictwie, a także jest przedmiotem ciągłego zainteresowania naszego społeczeństwa, był też przedmiotem wystąpień pani poseł z Samoobrony - jest problem immunitetu poselskiego. Wydaje się, że wokół immunitetu poselskiego narosło tyle nieporozumień, iż trzeba by przeprowadzić poważną dyskusję w Sejmie na ten temat, bo samo uregulowanie immunitetu w art. 105, a także w ustawie o prawach i obowiązkach posłów nie budzi takich wątpliwości. Ale okazuje się, że z immunitetem miał także problem Trybunał Konstytucyjny, i w związku z tym pozwolę sobie do tego zagadnienia powrócić.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#PoselJozefZych">W naszym społeczeństwie, a także w parlamencie mylone są dwa pojęcia: zakresu immunitetu materialnego i zakresu immunitetu przede wszystkim formalnego. Immunitet materialny jest precyzyjnie określony, a więc nie powinien on w ogóle budzić wątpliwości. Nie powinno budzić wątpliwości to, za co poseł odpowiada, a za co nie odpowiada, bo nie odpowiada tylko za działania związane z pełnieniem funkcji, a wszystkie kwestie dotyczące tego, że nie odpowiada za popełnione przestępstwa, wiążą się z niezrozumieniem zakresu immunitetu formalnego. Otóż Trybunał mówi m.in. o tym, że immunitet parlamentarny należy traktować nie tyle jako przywilej indywidualny przyznany poszczególnym członkom, ile jako przywilej instytucji, oczywiście jeżeli przyjmujemy - co jest faktem - iż skoro poseł jest wybierany i jest członkiem Sejmu, to jest to instytucja. Natomiast jeżeli weźmiemy pod uwagę podmiotowy zakres immunitetu, a także odnoszące się do niego szczegółowe regulacje, to z takim poglądem zgodzić się nie można, albowiem skoro przyjęta została regulacja, zgodnie z którą poseł może zrzec się korzystania z immunitetu, to przecież jest to jego uprawnienie indywidualne. Trudno także zgodzić się z tym, iż te przepisy - a z uzasadnienia, z informacji Trybunału wyraźnie to wynika - są różnego rzędu i są tak skomplikowane, iż trudno je do końca interpretować. Myślę, że wszystkie nieporozumienia wokół immunitetu powstają na skutek tego, iż niedostatecznie zwracamy uwagę w parlamencie na historię immunitetu. Były przypadki, chociaż nieliczne - w sumie było ich 7 w ciągu ostatnich 10 lat - kiedy Sejm decydował o uchyleniu immunitetu oraz przypadki, kiedy Sejm nie wyraził zgody na uchylenie immunitetu.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#PoselJozefZych">Innym problemem, bardzo istotnym, który podniósł pan prezes - który był omawiany przed chwilą - jest problem poprawek. Chodzi o poprawki zgłaszane w czasie uchwalania ustawy, a w szczególności o poprawki senackie. Wysoki Sejmie, to nie jest nowe zjawisko. Występuje ono w okresie ostatnich 10 lat. W zasadzie jeżeli Senat analizowałby sytuację na bieżąco, to nie powinno być co do tego wątpliwości. Niestety, muszę powiedzieć, że do niejasności w tym zakresie przyczynił się także Sejm poprzedniej kadencji, kiedy jeden z klubów podjął inicjatywę i zgłosił w ramach poprawki projekt nowej ustawy, a Sejm przyjął tę poprawkę, a w związku z tym projekt nowej ustawy. Myślę, że to są jasne sprawy, ale - tu muszę zgodzić się z panem posłem Ujazdowskim - często są stosowane - przez różne kluby, tu nie ma reguły - różnego rodzaju wybiegi. Tego nie powinno być w naszej działalności legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#PoselJozefZych">Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego odgrywa istotną rolę zarówno w tworzeniu prawa - wielokrotnie Trybunał zwracał uwagę na proces legislacyjny - jak i jego stosowaniu. Nasuwa się zatem pytanie, jak to się dzieje, że w tej Izbie codziennie można słyszeć w czasie obrad, że prawo jest niespójne, że za często jest zmieniane. Narzekają na to prawnicy, zwraca na to uwagę Trybunał, Sąd Najwyższy, a jednak jesteśmy w pewnym sensie bezsilni. Jedni twierdzą, że konstytucyjne zasady co do tworzenia prawa wystarczają, praktyka jednak wskazuje na to, że powinna być uchwalona ustawa, która - gdyby wykorzystała dotychczasowe doświadczenia - mogłaby w sposób istotny przyczynić się do tworzenia lepszego prawa. Chciałbym powiedzieć panu prezesowi Trybunału, że istotnie problem monitorowania jest niezwykle ważny w orzecznictwie. Przynajmniej komisja, którą ja kieruję, Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej, z wielu powodów tym zagadnieniem się zajmuje.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#PoselJozefZych">Skoro jestem przy tym zagadnieniu, to chciałbym powiedzieć, że w pewnym sensie trudno zgodzić się z poglądem Trybunału Konstytucyjnego co do Trybunału Stanu. Otóż Trybunał Konstytucyjny uznał, że Trybunał Stanu staje się organem, sądem, sprawującym wymiar sprawiedliwości dopiero po podjęciu przez Sejm uchwały o pociągnięciu członka Rady Ministrów do odpowiedzialności konstytucyjnej. Mamy ustawę o Trybunale Stanu, która w art. 18 w sposób jednoznaczny stwierdza, że Trybunał Stanu jest sądem pierwszej instancji oraz sądem drugiej instancji. Czym innym zatem jest instytucja - a więc Trybunał jako instytucja sądowa - a czym innym jest tryb postępowania. Procedura w tym momencie się rozpoczyna.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#PoselJozefZych">Bardzo istotne jest także zagadnienie bezpośredniego stosowania konstytucji. Szeroko mówił o tym pan prezes. Sprawa ta pojawiała się szczególnie w debatach dotyczących projektu ustawy o Sądzie Najwyższym i przy innych okazjach. Chodzi mianowicie o to, czy sądy powszechne mają prawo przy rozstrzyganiu problemu indywidualnego stwierdzania zgodności z konstytucją, czy nie. Doskonale wiemy, że na tym tle jest różnica poglądów. Trybunał Konstytucyjny w sposób jednoznaczny stwierdza, że sprawa jest przesądzona w konstytucji i że jedynie Trybunał jest do tego uprawniony. Jednakże na tle przepisu konstytucji - chodzi o art. 188, który stanowi, że Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją, zgodności ustaw itd. - mogą powstać pewne problemy dotyczące bezpośredniego stosowania prawa przez sądy, szczególnie gdy chodzi o sprawy jednostkowe. Wydaje się, że to zagadnienie wymaga dokładnego rozważenia.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#PoselJozefZych">Wysoki Sejmie! Mamy do czynienia z wieloma kwestiami, które dotyczą sądownictwa w ogóle. Przypomnę, że w czasie pierwszego czytania prezydenckiego projektu ustawy o Sądzie Najwyższym, kiedy była o tym mowa - bo sam tytuł na to wskazuje - rozważany był przepis, który stanowi, iż Sąd Najwyższy jest najwyższym organem władzy sądowniczej. Mieliśmy co do tego wątpliwości. Czas najwyższy, abyśmy na wiele problemów spojrzeli interdyscyplinarnie, abyśmy spojrzeli na problem całego wymiaru sprawiedliwości i orzekania w Polsce. Jest to zagadnienie niezwykle istotne.</u>
          <u xml:id="u-56.10" who="#PoselJozefZych">Chciałbym podkreślić, że podejmowane przez Trybunał Konstytucyjny zagadnienia w zakresie stosowania prawa, zgodności z konstytucją są istotne dla Sejmu, dla rządu, a także dla społeczeństwa. Dlatego też sądzę, że należy wyrazić Trybunałowi Konstytucyjnemu przede wszystkim uznanie, iż ma dostatecznie dużo odwagi, by podejmować zgodnie z prawem i tylko prawem problemy. Muszę przy tym powiedzieć, że jak czyta się orzecznictwo - a czytam dość dużo - to czasami za dużo jest tam teoretyzowania w niektórych kwestiach, np. że może być naruszenie w przypadku jednej kwestii konstytucyjnej w zakresie ochrony praw jednostkowych ze względu na inną wartość konstytucyjną. Sądzę, że jeżeli orzecznictwo ma być bardzo przydatne i praktyczne, to warto raczej używać przykładów aniżeli teoretyzować.</u>
          <u xml:id="u-56.11" who="#PoselJozefZych">Generalnie w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego dziękuję Trybunałowi. Sądzę, że taka dalsza droga jest dobra dla Polski. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Pani poseł Krystyna Grabicka, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PoselKrystynaGrabicka">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Ligi Polskich Rodzin dotyczące informacji o istotnych problemach wynikających z działalności Trybunału Konstytucyjnego. W imieniu klubu Ligi Polskich Rodzin chcę wyrazić nasze uznanie dla pracy Trybunału i podziękować za tę pracę.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PoselKrystynaGrabicka">Trybunał Konstytucyjny na mocy przepisów art. 198 ust. 1 oraz art. 239 ust. 1 konstytucji od roku 1999 wydaje orzeczenia, które są ostateczne i mają moc powszechnie obowiązującą. Jak wiemy, do roku 1999 Sejm mógł odrzucić orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W roku 2001 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał 270 spraw i wydał 396 orzeczeń. Jest to dość znaczny wzrost w stosunku do lat ubiegłych. Przedmiotem merytorycznej działalności Trybunału Konstytucyjnego była w znacznej mierze kontrola konstytucyjności ustaw. Orzecznictwo dotyczyło wielu dziedzin prawa, a rozstrzygnięcia miały zróżnicowane znaczenie polityczno-ekonomiczno-społeczne. Dorobek orzeczniczy Trybunału Konstytucyjnego coraz bardziej wpływa na tryb pracy Sejmu, coraz częściej posłowie biorą pod uwagę fakt ewentualnego orzeczenia niekonstytucyjności przepisu. Trybunał Konstytucyjny ma więc ogromny wpływ na tworzenie prawa, dokonując jednocześnie przy pomocy swych wyroków oceny państwa. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego dobro publiczne i ważne względy związane z interesem publicznym muszą być respektowane, ale wyłącznie w ramach konstytucyjnie określonej hierarchii zasad i interesów.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PoselKrystynaGrabicka">Chciałabym omówić kilka orzeczeń z ubiegłego roku, najważniejszych zdaniem Ligi Polskich Rodzin dla Polaków. Na uwagę zasługuje wyrok z 4 grudnia 2001 r., sygn. akt SK 18/00, dotyczący konstytucyjnej odpowiedzialności władzy publicznej za szkodę wyrządzoną przez działanie jej organów niezgodne z prawem. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy art. 417 K.c., z których wynika, że skarb państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, są zgodne z przepisami konstytucji. Przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej władzy publicznej jest zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wystąpienie szkody. Dotyczy to każdego uszczerbku, zarówno o charakterze majątkowym, jak i niemajątkowym. Władzą publiczną w rozumieniu art. 77 ust. 1 konstytucji jest władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza. Obowiązek naprawienia szkody dotyczy takiego działania lub zaniechania organu władzy publicznej, które jest niezgodne z prawem. Równocześnie za niezgodny z art. 77 ust. 1 konstytucji został uznany art. 418 Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PoselKrystynaGrabicka">Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z przepisami konstytucji art. 215 § 1 ustawy Prawo spółdzielcze, który ograniczał możliwość nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na zasadzie współwłasności np. przez rodzeństwo, rodzinę lub wspólników spółki cywilnej. To bardzo dobrze, że przepis ten już nie obowiązuje. Był to istotnie relikt wczesnego socjalizmu, który utrudniał życie wielu zwykłym ludziom. Z własnej praktyki radcy prawnego znam sytuacje, gdy mieszkanie dziedziczyło rodzeństwo lub małżonek w zbiegu z dzieckiem - i jeśli nie dokonali podziału w krótkim czasie, to prawo do tego lokalu wygasało.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PoselKrystynaGrabicka">Wdzięczni jesteśmy Trybunałowi Konstytucyjnemu również za stwierdzenie niezgodności z konstytucją przepisów art. 228 § 1 Prawa spółdzielczego, który częstokroć uniemożliwiał dziedziczenie mieszkań własnościowych tylko dlatego, że spadkobierca nie przeprowadził w terminie określonym przez statut spółdzielni, a był to najczęściej termin roczny, postępowania spadkowego. Bywało i tak, że nieznajomość tego restrykcyjnego przepisu doprowadzała do eksmisji z mieszkania ludzi, którym się wydało, że są jego właścicielami.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PoselKrystynaGrabicka">Istotne znaczenie miały także wyroki, sygn. akt SK 15/00 i K, chyba, 11, obydwa z 2001 r., które zniosły ograniczanie swobód członków spółdzielni w zakresie wynajmowania lokali. Na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów art. 223 § 1, art. 217 § 1 i 2 oraz art. 238 § 3 członek spółdzielni nie mógł bez zgody spółdzielni wynająć lub oddać w bezpłatne użytkowanie swego mieszkania lub lokalu użytkowego, choć mógł je sprzedać. Na szczęście Trybunał Konstytucyjny stanął na stanowisku, że obowiązek uzyskania zgody na wynajem lub bezpłatne używanie stanowi zbyt daleko idącą ingerencję w prawa majątkowe członków spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#PoselKrystynaGrabicka">Wśród wyroków jest też wyrok, który nie przynosi chluby Trybunałowi Konstytucyjnemu. Jest nim wyrok, sygn. akt K 5/2001, który uniemożliwił dokonanie uwłaszczenia tysięcy Polaków mieszkaniami spółdzielczymi lokatorskimi. Jak wiemy, poprzedni rząd AWS przedstawił do uchwalenia w styczniu 2001 r. ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych. W myśl art. 46 ust. 1 ustawy osoby, którym przysługiwało spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, mogły nabyć to mieszanie za kwotę nieprzekraczającą 3% aktualnej wartości rynkowej prawa własności lokalu. Radość tysięcy Polaków - spółdzielców trwała krótko, gdyż ustawa weszła w życie 23 kwietnia, a już 29 maja Trybunał Konstytucyjny na wniosek posłów SLD oraz rzecznika praw obywatelskich uznał wyżej cytowany przepis za niezgodny z konstytucją. To orzeczenie zostało źle przyjęte przez Polaków. Mieli oni nadzieję, że choć w jakiejś niewielkiej części będą uczestniczyć w podziale majątku wypracowanego przez rzesze rodaków w latach socjalizmu. To wywołało niechęć i gorycz spółdzielców, którzy pamiętali i pamiętają uwłaszczanie spółek nomenklaturowych i byłych działaczy PZPR majątkiem narodowym. Z tego wyroku cieszyli się tylko bogaci spółdzielcy, którzy już wcześniej wykupili mieszkania, a także działacze organów spółdzielni wywodzący się w druzgocącej większości z kręgów SLD.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#PoselKrystynaGrabicka">Na szczególną uwagę Ligi Polskich Rodzin zasługują również wyroki Trybunału Konstytucyjnego dotyczące ochrony dobra rodziny, a mianowicie wyrok, sygn. akt SK 30/99, z 24 stycznia 2001 r. dotyczący nakazania państwu prowadzenia polityki społecznej i gospodarczej uwzględniającej dobro rodziny. Zasada ta musi być przestrzegana także w sferze przepisów regulujących obowiązki podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#PoselKrystynaGrabicka">Innym wyrokiem, w którym zwrócono uwagę na ochronę rodziny, jest wyrok, sygn. akt K 11/00, dotyczący braku możliwości opłacania czynszu za mieszkanie. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych. Rodziny te powinny korzystać z pomocy szczególnej, wykraczającej poza zakres zwykłego uwzględniania ich potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#PoselKrystynaGrabicka">Omawiając działalność Trybunału Konstytucyjnego za rok ubiegły, nie sposób nie odnieść się do dwóch najważniejszych orzeczeń z tego roku. Obydwa orzeczenia pochodzą z czerwca. Pierwsze z nich dotyczy niekonstytucyjności nowelizacji ustawy lustracyjnej. Wszyscy pamiętamy, że w styczniu Sejm zdecydował, że wywiad i kontrwywiad będą nadal lustrowane i nie zmieni się definicja współpracy. W lutym Sejm głosami SLD, przy pomocy głosów Samoobrony, przyjął poprawki zdominowanego przez SLD Senatu. Polegały one na wyłączeniu z ustawy lustracyjnej wywiadu i kontrwywiadu PRL oraz nakazaniu sądowi uznawania za agentów tylko tych tajnych współpracowników służb specjalnych PRL, którzy działali na szkodę opozycji, Kościoła, praw obywatelskich itp. De facto zlikwidowano więc lustrację. Chodziło przecież o uniemożliwienie zakończenia spraw lustracyjnych liderów SLD - Józefa Oleksego, Jerzego Jaskierni, Marka Wagnera - i innych ok. 20 postępowań. W marcu posłowie kilku klubów, w tym również Ligi Polskich Rodzin, złożyli do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności nowelizacji z konstytucją. Trybunał Konstytucyjny stanął na stanowisku, zgodnie zresztą z dotychczasową linią orzecznictwa, że Senat nie może tworzyć ustaw od początku, które przecież są przedmiotem prac Sejmu, a może działać tylko w ramach określonych przez ustawodawstwo sejmowe. W sytuacji, gdy treść i rozmiar proponowanych zmian prowadzi do przekształcenia poprawek w nową inicjatywę ustawodawczą, dochodzi do naruszenia postanowień konstytucji. Ten wyrok Trybunału jest dowodem, że Polska może być państwem prawa. Bardzo ważne są konsekwencje merytoryczne zarówno dla kraju, jak i elit politycznych.</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#PoselKrystynaGrabicka">Istnieją teraz duże szanse na to, że procesy lustracyjne zostaną dokończone, a ci parlamentarzyści, którzy złożyli fałszywe oświadczenia, mogą stracić mandat poselski. Te skutki będą możliwe dzięki decyzji Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-58.11" who="#PoselKrystynaGrabicka">Drugim ważnym orzeczeniem Trybunału jest stwierdzenie niekonstytucyjności przepisów Ordynacji wyborczej do samorządów.</u>
          <u xml:id="u-58.12" who="#PoselKrystynaGrabicka">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-58.13" who="#PoselKrystynaGrabicka">Dotyczy to w szczególności liczenia głosów według metody d'Hondta. Sejm uchwalił sposób liczenia głosów według metody Sainte-Lague, ale Senat, również głosami SLD, zmienił tę decyzję. W tym wypadku Trybunał przypomniał też, że w licznych orzeczeniach przestrzegał przed myleniem poprawki z inicjatywą ustawodawczą. Sejm ma w przyjmowaniu ustaw rolę dominującą, a Senat nie może ot tak sobie wprowadzać tak ważnych zmian, jak przepis o metodzie d'Hondta.</u>
          <u xml:id="u-58.14" who="#PoselKrystynaGrabicka">Za te dwa ostatnie orzeczenia klub Ligi Polskich Rodzin w sposób szczególny dziękuje Trybunałowi Konstytucyjnemu. Trybunał Konstytucyjny jest więc obecnie gwarantem praw i wolności obywateli. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Józef Kubica, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselJozefKubica">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Pracy powierzył mi przedstawienie uwag i opinii dotyczących problemów wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2001 r. (druk nr 371).</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PoselJozefKubica">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcielibyśmy zaznaczyć, że w przedwojennej Polsce Trybunał Konstytucyjny nie istniał. Dopiero nowelizacja konstytucji z dnia 26 marca 1982 r. dała podstawę prawną do uchwalenia ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Obecna jego działalność opiera się na ustawie o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 1 sierpnia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PoselJozefKubica">W 2001 r. Trybunał Konstytucyjny działał w 15-osobowym składzie. Trybunał jest organem władzy sądowniczej, jednak stoi poza systemem sądów, tworząc odrębny autonomiczny element władzy sądowniczej. Status sędziów określa zasada niezawisłości, a to znaczy, że w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko konstytucji (art. 195 konstytucji).</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#PoselJozefKubica">Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r. objęła działalnością Trybunału Konstytucyjnego cztery dziedziny. Są to:</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#PoselJozefKubica">- kontrola norm (abstrakcyjna i konkretna),</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#PoselJozefKubica">- rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#PoselJozefKubica">- orzekanie o zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych,</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#PoselJozefKubica">- uznawanie przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#PoselJozefKubica">Kontrola norm to zdecydowanie największy obszar działalności Trybunału Konstytucyjnego. Na 116 spraw było 85 przypadków w tej dziedzinie. Mimo że orzeczenia Trybunału (art. 190 ust. 1 konstytucji) są ostateczne, to niektóre sądy nie respektują tej zasady. Enuncjacja ta jest podana w materiałach dostarczonych posłom przez Trybunał Konstytucyjny. Nie dostarczono nam jednak informacji, co Trybunał przedsięwziął w tej materii.</u>
          <u xml:id="u-60.9" who="#PoselJozefKubica">W ubiegłym roku Trybunał Konstytucyjny 26 razy rozpatrywał skargi konstytucyjne, z czego tylko 4 przypadki były uzasadnione. Wyroki interpelacyjne w ubiegłym roku były orzekane w 16 przypadkach. Tylko w 6 wyrokach Trybunał wskazał zgodność z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-60.10" who="#PoselJozefKubica">Trybunał dwukrotnie korzystał z instytucji sygnalizacji, a także wielokrotnie sygnalizował potrzebę zmiany bądź też wydania nowych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-60.11" who="#PoselJozefKubica">Dla porównania orzeczeń z 2001 r. przedstawię dane dotyczące całości rozpatrzeń Trybunału od początku jego działalności do maja br. Od początku swej działalności Trybunał rozpatrzył:</u>
          <u xml:id="u-60.12" who="#PoselJozefKubica">- 313 spraw dotyczących stwierdzenia zgodności ustaw z konstytucją,</u>
          <u xml:id="u-60.13" who="#PoselJozefKubica">- 150 spraw dotyczących stwierdzenia zgodności podstawowych aktów normatywnych z ustawami i konstytucją,</u>
          <u xml:id="u-60.14" who="#PoselJozefKubica">- 72 sprawy z pytań prawnych,</u>
          <u xml:id="u-60.15" who="#PoselJozefKubica">- 81 spraw ze skargi konstytucyjnej,</u>
          <u xml:id="u-60.16" who="#PoselJozefKubica">- 1 sprawę dotyczącą stwierdzenia zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznej,</u>
          <u xml:id="u-60.17" who="#PoselJozefKubica">- 14 spraw wszczętych z inicjatywy własnej Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-60.18" who="#PoselJozefKubica">Od 1997 r. Trybunał wydał 779 postanowień dotyczących skargi konstytucyjnej. W latach 1990-1997 przyjął 101 uchwał i postanowień w przedmiocie powszechnie obowiązującej wykładni ustaw. Od początku działalności wydał 28 postanowień sygnalizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-60.19" who="#PoselJozefKubica">W orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego znalazły odzwierciedlenie następujące zasady: państwa prawnego, ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, niedziałania prawa wstecz itp.</u>
          <u xml:id="u-60.20" who="#PoselJozefKubica">Dorobek orzeczniczy Trybunału Konstytucyjnego dotyczy prawidłowego formułowania upoważnienia do wydania aktów podustawowych. Upoważnienie do wydania aktu podustawowego nie może przekazywać do uregulowania spraw należących do materii ustawowej. Trybunał wyraźnie zaznaczył, że rolą rozporządzenia jest konkretyzacja ustawy, a nie jej uzupełnianie.</u>
          <u xml:id="u-60.21" who="#PoselJozefKubica">O prawidłowej działalności Trybunału Konstytucyjnego świadczy informacja Najwyższej Izby Kontroli, która pozytywnie oceniła wykonanie budżetu przez Trybunał i nie sformułowała żadnych wniosków pokontrolnych.</u>
          <u xml:id="u-60.22" who="#PoselJozefKubica">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie głosował za przyjęciem informacji o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2001 r. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Krótka, 3-minutowa przerwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 28 do godz. 12 min 32)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 26. porządku dziennego: Informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wraz ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Pan poseł Grzegorz Woźny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PoselGrzegorzWozny">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania, zanim je zadam, to, jeżeli pan marszałek pozwoli, naprawdę jedno zdanie wprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PoselGrzegorzWozny">W skład Trybunału Konstytucyjnego wybierane są osoby o dużej wiedzy prawniczej, z dużym dorobkiem zawodowym i doświadczeniem życiowym. Zgodnie z art. 190 ust. 5 konstytucji orzeczenia Trybunału zapadają większością głosów i stanowią niezawisłe prawo stanowione przez sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Jednakże przy podejmowaniu orzeczeń rozrzut głosowań niejednokrotnie jest bardzo duży. To powoduje, że pojawiają się opinie, i to niepokojące, iż nie zawsze członkowie Trybunału Konstytucyjnego w czasie podejmowania decyzji i orzeczeń kierują się tylko względami merytorycznymi, prawnymi. Panie prezesie, jak to się dzieje, z czego to wynika, że są takie rozbieżności wśród sędziów Trybunału Konstytucyjnego? Czy nie odnosi pan, panie prezesie, wrażenia, że kilka czy kilkanaście osób, członków Trybunału Konstytucyjnego, tworzy nowe zapisy konstytucji? Czy według pana, panie prezesie, ustawa o Trybunale Konstytucyjnym - to jest kolejne pytanie - powinna być znowelizowana, uzupełniona w kwestiach dotyczących obowiązkowej reakcji na orzeczenia Trybunału stwierdzające niekonstytucyjność niektórych przepisów prawnych, ustawowych? Dzisiaj nikt nie jest wyraźnie zobowiązany do tego, aby w razie uznania jakiegoś przepisu za niekonstytucyjny w odpowiednim terminie wystąpić z inicjatywą ustawodawczą. Czy nie należałoby tego, panie prezesie, zapisać w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Pan poseł Ryszard Kalisz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PoselRyszardKalisz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Prezesie Trybunału Konstytucyjnego! Występując dzisiaj przed Wysoką Izbą, użył pan sformułowania ˝orzeczenia precedensowe˝. Chciałbym zapytać, co to oznacza, czy ma ono znaczenie prawne, czy to jest instytucja prawna i w jakim kontekście zostało użyte? I drugie moje pytanie dotyczy tzw. wyroków interpretacyjnych. Już była mowa o tym na posiedzeniu komisji, również dzisiaj w pańskim wystąpieniu, iż wyroki interpretacyjne wydaje Trybunał Konstytucyjny wtedy, kiedy jest możliwych kilka wykładni przepisu i kiedy Trybunał wybiera z nich tę najbardziej powszechną czy najczęściej stosowaną, a jednocześnie tę, która umożliwia stwierdzenie zgodności przepisu z konstytucją i stwierdza, że przepis jest zgodny z konstytucją pod warunkiem zastosowania wykładni wybranej właśnie przez Trybunał. Ale siłą rzeczy, jeżeli może być kilka wykładni przepisu, to przepis jest niejasny. Jak wydawanie orzeczeń, wyroków interpretacyjnych Trybunału powiązać chociażby z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 marca 2001 r. w sprawie K24/00, w którego uzasadnieniu Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż każdy przepis winien być skonstruowany poprawnie z punktu widzenia językowego i logicznego i dopiero spełnienie tego podstawowego warunku pozwala na jego ocenę w aspekcie pozostałych kryteriów. I również jak te przesłanki wydawania wyroków interpretacyjnych mają się do innych słów Trybunału Konstytucyjnego zawartych w orzeczeniu z 14 marca 2001 r., sygn. SK11/00, gdzie Trybunał stwierdził, że stanowienie przepisów prawa, w których używane pojęcia są wzajemnie sprzeczne lub umożliwiają dowolną interpretację, jest to naruszenie konstytucyjnej zasady ochrony zaufania obywateli do państwa. Gdyby pan mógł odnieść się do tych relacji pomiędzy przesłankami wydawania wyroków interpretacyjnych a tymi stwierdzeniami Trybunału Konstytucyjnego w orzeczeniach z 2001 r. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Pan poseł Stanisław Zadora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PoselStanislawZadora">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Prezesie! Zgadzamy się wszyscy, iż art. 30 naszej konstytucji o godności osoby ludzkiej jest jakby jądrem, z którego wypływają pozostałe prawa konstytucji. U progu działalności IV kadencji z tego miejsca prof. Sarnecki, jeden z naszych konstytucjonalistów, udzielając odpowiedzi na zadawane przez nas pytania, stwierdził, iż art. 30 zabezpiecza życie ludzkie od poczęcia do naturalnej śmierci. Dziękujemy też Trybunałowi za to, iż ostatnie zakusy właśnie posłów lewicy rozbiły się o Trybunał Konstytucyjny, co ci, którzy akurat byli wtedy posłami, pamiętają. Czy w związku z tym, iż słyszymy, powiem wprost, barbarzyńskie pomrukiwania Parlamentu Europejskiego, a wiedząc, iż prawo do godności dla człowieka naszej cywilizacji jest niezaprzeczalnie wyższym prawem człowieka niż aborcja, mordowanie dzieci nienarodzonych, potwierdzi pan stanowisko profesora Sarneckiego, że i tym razem te zakusy, te pomruki, które takim rezonansem odbijają się, można powiedzieć, w niektórych bardzo egzaltowanych debatach niektórych naszych publicznych niewiast, co wczoraj mieliśmy okazję w programie ˝Kropka nad i˝ usłyszeć, rozbiją się o wyrok Trybunału Konstytucyjnego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Pan poseł Kazimierz Ujazdowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PoselKazimierzMichalUjazdowski">Chciałbym zapytać pana prezesa o tę kwestię, którą podnosiłem w ostatniej fazie mojego wystąpienia, mianowicie o pogląd pana prezesa na relację między konstytucją a prawem wspólnotowym Unii Europejskiej. Otóż znane jest orzecznictwo wielu sądów konstytucyjnych krajów Unii Europejskiej, które uzasadnia nadrzędność konstytucji narodowych w stosunku do prawa wspólnotowego. Nade wszystko wydaje mi się, że polska konstytucja w tej kwestii zawiera bardzo precyzyjne rozwiązania, tzn. daje pozycję nadrzędną umowie międzynarodowej ratyfikowanej w stosunku do ustawy zwykłej, natomiast nie w stosunku do konstytucji. Trybunał Konstytucyjny ma pełne prawo do badania zgodności prawa wspólnotowego z konstytucją. Pytanie brzmi następująco: czy w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zdaniem pana prezesa istnieje jakakolwiek podstawa do wysunięcia twierdzenia, iż prawo wspólnotowe Unii Europejskiej jest prawem nadrzędnym w stosunku do konstytucji? Jeśli nie, no to pytanie o to, jak w ogóle przedstawia się ten problem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Na tym zakończyliśmy zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#WicemarszalekDonaldTusk">O odpowiedź poproszę prezesa Trybunału Konstytucyjnego pana Marka Safjana.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#WicemarszalekDonaldTusk">Proszę bardzo, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym podziękować za dzisiejszą debatę, za wszelkie uwagi, które były skierowane pod adresem Trybunału Konstytucyjnego. Wierzę, że ogólny tenor tych wypowiedzi wyraźnie potwierdza pozytywną rolę Trybunału Konstytucyjnego w kształtowaniu standardów demokratycznego państwa prawnego w Rzeczypospolitej. Odniosę się do kilku zagadnień, które były poruszane w wypowiedziach klubowych, a także odniosę się do pytań oczywiście, które zostały postawione przez państwa posłów.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W kolejności: pani poseł Agnieszka Pasternak poruszyła m.in. problematykę kreatywności wykładni Trybunału Konstytucyjnego, mianowicie stawiając tak oto pytanie: czy pojęcia niesprecyzowane, które są często przecież przedmiotem interpretacji ze strony Trybunału, które niejednokrotnie stanowią podstawę orzecznictwa w kwestiach bardzo zasadniczych dla problematyki konstytucyjnej czy ustrojowej, otóż czy ta kreatywność wykładni Trybunału przypadkiem nie narusza zasady legalizmu, czy mamy tutaj do czynienia z dopuszczalnością prowadzenia interpretacji, która nie znajduje wprost, bezpośrednio, oparcia w regulacjach samej konstytucji, podobnie, jak pytała pani poseł, czy ta wątpliwość czy ten zarzut może być przedsawiony w odniesieniu do wyroków interpretacyjnych, które przecież nie mają expressis verbis oparcia w konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Co do kwestii pierwszej, wydaje się, że konstytucja z natury rzeczy jest zbudowana w oparciu o pojęcia ogólne, pojęcia, które przybierają postać klauzul generalnych i które w związku z tym wymagają właśnie swojej interpretacji w orzecznictwie, interpretacji, która nie jest przecież jednak nigdy, i chciałbym to z całą mocą podkreślić, dowolna, całkowicie pozbawiona jakichkolwiek rygorów, a więc nie jest to interpretacja, która by opierała się na swobodnym uznaniu, niczym nieskrępowanym, sędziów Trybunału Konstytucyjnego, ale zawsze ona nawiązuje do utrwalonych pojęć w języku prawniczym, do doktryny prawa konstytucyjnego, także do wcześniejszego orzecznictwa, zarówno polskiego sądu konstytucyjnego, jak i ukształtowanych pojęć w przestrzeni prawnej europejskiej. Jeżeli wobec tego interpretujemy pojęcie sprawiedliwości czy zasady równego traktowania, czy proporcjonalności, pojęcia, które przecież operują z natury rzeczy zwrotami ogólnymi, to w każdym przypadku odwołujemy się do uznanych argumentów przytaczanych w literaturze prawniczej, w praktyce orzeczniczej zarówno polskiego Trybunału, jak i innych sądów konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Co do wyroków interpretacyjnych, ten problem, jak można było zauważyć, był poruszany wielokrotnie w dzisiejszych wypowiedziach w toku debaty. Wywołuje on istotnie wątpliwości nie od dzisiaj. Chciałbym podkreślić tutaj kilka kwestii. Po pierwsze, chciałbym z pełną mocą zwrócić uwagę na to, iż wyroki interpretacyjne nie stanowią jakiejś swoistej kontynuacji dawniejszej kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, która istniała przed wejściem w życie konstytucji, mianowicie powszechnej wykładni prawa. Wyroki interpretacyjne są konsekwencją ogólnej kompetencji Trybunału, związanej z kontrolą przepisów, która przejawia się w rozstrzyganiu w dwojakiej postaci merytorycznej, mówiąc najogólniej - albo uznaniu przepisu za zgodny z konstytucją, albo uznaniu za niezgodny z konstytucją. Wyrok interpretacyjny mieści się w tej pierwszej grupie wyroków, uznających przepis prawny za zgodny z konstytucją. On w istocie rzeczy nie stwarza tego rodzaju konsekwencji, tego rodzaju skutków prawnych, które towarzyszyły wykładni powszechnie obowiązującej. On ustala znaczenie przepisu, które przecież jest konsekwencją interpretacji, która wskazywałaby na możliwość dwojakiego rozumienia. Jest wyborem tej interpretacji, która daje się w sposób najbliższy czy w największym stopniu uzgodnić z samą konstytucją. Nie ulega wątpliwości, że wyrok interpretacyjny jest kompetencją, która wiąże się niejako z naturą, funkcją badania konstytucyjności, choćby z tego powodu, że zawsze przedmiotem rozpatrywania, przedmiotem analizy przez Trybunał Konstytucyjny jest określone znaczenie przepisu, które musi być przyjęte jako punkt wyjścia dla analizy. I teraz ten zabieg, który jest jakby naturalnym elementem metodologii samego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, nie może być oceniany jako wykraczanie poza zakres kompetencji wtedy, jeżeli Trybunał, eliminując stan niepewności, wprowadza przyjęte przez siebie rozumienie przepisu bezpośrednio do sentencji. Jestem przekonany, że praktyka ta ma ogromnie istotne znaczenie, bardzo porządkujące i stabilizujące dla systemu prawnego. Pozwala ona wyeliminować właśnie ową sferę niepewności, która się niekiedy może pojawiać, tworzy w istocie rzeczy stan, który może być uznany wręcz za konsekwencję swoistej ekonomiki procesowej. Jeżeli Trybunał odwołuje się do tego rodzaju zabiegu, to czyni to m.in. dlatego, by poprzez swoje hipotetyczne orzeczenie o niekonstytucyjności nie tworzyć próżni, luki prawnej, czy krótko mówiąc nie wywołać takich skutków, które zawsze są znacznie bardziej dolegliwe dla systemu prawnego, dla istniejącego ustawodawstwa niż zachowanie przepisu przy jego zgodnym z prawem znaczeniu, zgodnie z ogólną dyrektywą przyjmowaną zresztą jako punkt wyjścia działania wszystkich sądów konstytucyjnych w Europie. Chodzi o to, że w interpretacji prawa zawsze musi być przyjmowana taka wykładnia, która pozwala na uzgodnienie treści przepisu z normą konstytucyjną. Jest to zabieg, chciałbym to też podkreślić, stosowany niemal powszechnie w praktyce konstytucyjnej sądów europejskich bez względu na to, czy w tej sprawie - a na ogół właśnie nie ma wyraźnych regulacji - przepisy określające kompetencje sądu konstytucyjnego expressis verbis wspominają o takiej możliwości. Jest ona wykorzystywana, bo w sposób naturalny mieści się w konstrukcji sądu konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pani poseł Pasternak poruszyła także bardzo ważną kwestię, czyniąc z tego zresztą pewien wyrzut pod adresem Trybunału Konstytucyjnego, małej zrozumiałości czy komunikatywności orzecznictwa. Orzecznictwo jest formułowane w oparciu o język prawniczy, w oparciu o argumentację, która z całą pewnością nie jest łatwo przyswajalna przez laika, osobę niemającą odpowiedniego wykształcenia prawniczego, ogólnie rzecz biorąc, niezapoznaną z bardzo bogatą doktryną konstytucyjną. Muszę jednak powiedzieć, że Trybunał, dostrzegając ten problem, czyni wiele wysiłków, żeby zrealizować swoistą funkcję edukacyjną, tzn. właśnie poprzez kształtowanie świadomości o orzecznictwie sądów konstytucyjnych polepszyć recepcję prawa w świadomości obywateli, poprawić sposób jego rozumienia.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Zastosowane były rozmaite instrumenty w naszej praktyce, mianowicie można tu wskazać m.in. na niekonwencjonalną metodę, która się już przyjęła, stała się elementem czy częścią każdej rozprawy w Trybunale Konstytucyjnym. Otóż, sędzia sprawozdawca i przewodniczący składu zaraz po ogłoszeniu wyroku informują językiem możliwie prostym i w sposób syntetyczny o najważniejszych, istotnych elementach orzeczenia Trybunału. Jest to spotkanie z prasą, które z całą pewnością bardzo pozytywnie rzutuje na odbiór orzecznictwa, przyczyniając się do jego lepszego rozumienia, co można zauważyć nawet w sposobach informowania przez prasę.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Drugim elementem są krótkie, syntetyczne komunikaty prasowe, przygotowane przed każdą rozprawą przez nasze biuro prasowe, które następnie przekazuje owe komunikaty agencjom, PAP, co stwarza także możliwość szybkiego i w miarę przystępnego zapoznania się ze skomplikowanymi treściami prawnymi.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Trzecim elementem są wydawane od pewnego czasu zbiory, które będą - jak sądzę - odgrywały coraz większą rolę, tzw. sentencji tez wyroków Trybunału Konstytucyjnego, a więc najbardziej istotnych treści orzecznictwa Trybunału, które są sprowadzone do kilku czy kilkunastu tez w odniesieniu do poszczególnych wyroków. Otóż, z 50 stron tekstu skomplikowanego uzasadnienia wyłowiona jest esencja w postaci 1,5-stronicowego zapisu najważniejszych myśli orzeczenia w sposób, który jest spójny, precyzyjny i bardzo, jak sądzę, przystępny. Myślę, że tego rodzaju wydawnictwo, które już w tej chwili obejmuje cały 2001 r., niebawem będą wydawane kolejne zeszyty dotyczące 2002 r., będzie miało ogromne znaczenie dla upowszechnienia wiedzy, dla zwiększenia świadomości społeczeństwa w zakresie treści orzecznictwa Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">I ostatnia kwestia - przywiązujemy do niej także ogromną wagę, zważywszy na konieczność liczenia się z rzeczywistością społeczeństw elektronicznych - strona internetowa Trybunału jest coraz bardziej udoskonalana. Znajdują się tam komunikaty o rozprawach, umieszczane są one na bieżąco; tego samego dnia, w którym wydawany jest wyrok, pojawia się informacja o treści wyroku; na stronach internetowych Trybunału można znaleźć także w pełnym zakresie uzasadnienia Trybunału uzupełniane niezwykle szybko w stosunku do momentu podpisania wyroku.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pan poseł Cezary Grabarczyk był łaskaw zwrócić uwagę na znaczenie informacji przekazywanej Wysokiemu Sejmowi. Cieszę się, że ten sposób informowania Wysokiej Izby jest doceniany. Mam nadzieję, że znajduje uznanie również synteza przygotowana przez Trybunał w zakresie informacji o orzecznictwie, która sprowadzona do kilkunastostronicowego opracowania ma na celu uprzystępnienie, przedstawienie w możliwie najmniej skomplikowany sposób i zarazem najbardziej precyzyjny tego, co jest esencją orzecznictwa. Jestem też przekonany, że taką pozytywną rolę odgrywają materiały przekazane przez Trybunał w odniesieniu do procedur ustawodawczych, w odniesieniu do tez, które wynikają z naszego orzecznictwa.</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pan poseł Grabarczyk przedstawił także wątpliwości dotyczące wyroków interpretacyjnych. Warto tu jeszcze, jak sądzę, może podkreślić, że wyroki interpretacyjne są podejmowane przez Trybunał z niezwykłą powściągliwością. To nie jest tak, że mamy do czynienia z powszechną praktyką, iż w każdym orzeczeniu pojawia się interpretacja. W zeszłym roku mieliśmy do czynienia z zaledwie 16 wyrokami interpretacyjnymi, których zresztą treść i znaczenie nie były doktrynalnie podważane, były - generalnie rzecz biorąc - przyjmowane co do swojej merytorycznej zawartości bardzo pozytywnie przez środowiska prawnicze.</u>
          <u xml:id="u-72.11" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jeśli chodzi o pytanie przy tej okazji pana posła Kalisza, jak połączyć istotę wyroku interpretacyjnego chociażby z takimi stwierdzeniami, zawartymi w ostatnich orzeczeniach, które zechciał pan zacytować, a w których Trybunał wyraźnie zwraca uwagę na niekonstytucyjność przepisów prawa, jeżeli są on sformułowane w sposób niejasny, niezrozumiały i nieprecyzyjny, jak rozumiem, tkwi w tym założenie, że jeżeli coś jest niejasne i nieprecyzyjne, to w miejsce interpretacji wyroku trzeba przepis uznać po prostu za niezgodny z konstytucją. Jest to rozwiązanie trafne z punktu widzenia państwa prawa, nie zaś wyrok interpretacyjny. Otóż, coś jest na rzeczy w takim sposobie rozumowania. Muszę jednakowoż podkreślić, że kiedy mamy do czynienia z wyrokami interpretacyjnymi, to mamy do czynienia z pewnym stopniem niejasności przepisu, który da się zamknąć w granicach jednej z kilku możliwych racjonalnych interpretacji opartych na przyjętych metodach argumentacji prawniczej. Tam zaś, gdzie mamy do czynienia z tym wyższym stopniem wady prawnej przepisu, jak np. w słynnym przepisie ustawy o własności przemysłowej, gdzie chodziło o interpretację znaczenia pojęcia praw do znaku towarowego - nie praw z rejestracji, tylko praw do znaku towarowego - to wydaje się, że przy tego rodzaju konstrukcjach normatywnych nie pozostaje już nic innego, jak uchylenie przepisu, uznanie go za niekonstytucyjny. Jest to oczywiście delikatna materia, czy delikatna linia demarkacyjna, ale trzeba o niej pamiętać, operując tego rodzaju kryteriami.</u>
          <u xml:id="u-72.12" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Odniosę się teraz do wypowiedzi pani posłanki Łyżwińskiej, która zwraca w swoim wystąpieniu uwagę na pewne wątpliwości mogące towarzyszyć problematyce ostateczności orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, otóż, czy nie jest to przypadkiem zakłócenie pewnych mechanizmów demokracji - zapytuje pani poseł. Czy nie mamy tutaj do czynienia ze zbyt dużym wpływem władzy sądowniczej na materie, które w istocie rzeczy dotyczą przecież kompetencji ustawodawczych, sugerując potrzebę otwarcia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-72.13" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">W tej kwestii chciałbym powiedzieć bardzo wyraźnie, że problematyka ostateczności orzeczeń sądu konstytucyjnego, jak sądzę, nie będzie już nigdy więcej przedmiotem debat w środowiskach konstytucyjnych, w środowiskach parlamentarnych, ponieważ ostateczność orzeczeń sądu konstytucyjnego jest wpisana w naturę tego sądu i jest czymś, co można by określić wręcz mianem contriadictio in adiecto - głosowanie nad rozstrzygnięciem, które dotyczy konstytucyjności prawa. Otóż możliwość odrzucenia wyroku, który przyjmuje niekonstytucyjność przepisów prawa, oznacza w istocie rzeczy wprowadzenie mechanizmu politycznego w stosunku do oceny zasad konstytucji. Idea natomiast sądownictwa konstytucyjnego polega na tym, żeby konstytucja miała dominujący wpływ na ocenę prawa stosowanego nawet metodami demokratycznymi w parlamencie, czyli ostatecznym punktem odniesienia może być konstytucja, a nie większość parlamentarna. Gdybyśmy odrzucili ten mechanizm, znosząc ostateczność orzeczeń, to doszłoby właśnie do przekreślenia bardzo ważnej roli sądu konstytucyjnego. Na marginesie tylko dodam, że problematyka ostateczności właściwie nie powstaje jako kwestia kontrowersyjna czy dyskusyjna w orzecznictwie sądów konstytucyjnych innych krajów europejskich. Przyjmuje się powszechnie, iż z natury rzeczy sąd konstytucyjny wydaje orzeczenia o charakterze ostatecznym.</u>
          <u xml:id="u-72.14" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Krótko co do immunitetu parlamentarnego, do którego była łaskawa odnieść się pani poseł Łyżwińska, dlaczego Trybunał zajął się akurat problematyką immunitetu parlamentarnego, a nie zajmował się wcześniej. Zajął się dlatego, że był skierowany do Trybunału wniosek w tej sprawie, wniosek rzecznika praw obywatelskich. Trybunał nie mógł w takim przypadku nie podjąć postępowania zainicjowanego przez organ uprawniony zgodnie z ogólnymi zasadami konstytucji, stąd ta wypowiedź na tle immunitetu parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-72.15" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pan poseł Kazimierz Ujazdowski pozytywnie oceniając trendy występujące w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, zwracając uwagę na kontynuację kierunków orzeczniczych, jednocześnie stawia w swojej wypowiedzi problem pewnej, jak zrozumiałem, niespójności czy może niedostatecznej precyzyjności niektórych podstawowych pojęć używanych w tym orzecznictwie, tam mianowicie gdzie chodzi o sprawiedliwość i równość. Rzeczywiście - z całą odpowiedzialnością muszę to powiedzieć - pojęcia sprawiedliwości i równości należą do najbardziej trudnych, skomplikowanych zagadnień w orzecznictwie. Oba pojęcia przecież nie są zdefiniowane konstytucyjne, odnoszą się do znaczeń jakże w filozofii prawa kontrowersyjnych i niejednoznacznych. Jedno wydaje się na tle naszego orzecznictwa pewne, pomimo kontrowersji, które mogą towarzyszyć interpretacjom owych pojęć, istnieje bardzo ścisła zależność mięzy nimi, i taka była idea myśli wyrażonej na stronie 73, do której pan poseł się odwoływał. Otóż istnieje ścisła zależność pomiędzy zasadą sprawiedliwości i równości, mianowicie tam gdzie Trybunał bada zastosowanie zasady równego traktowania według pewnego prawnie relewantnego kryterium, to ową relewantność, która wyróżnia kategorie podmiotów z tego lub innego punktu widzenia, ocenia wedle zasad czy kryteriów sprawiedliwości. Czyli sprawiedliwość w jakimś sensie, może nie do końca precyzyjne, działa korygująco na zasadę równego traktowania. Jestem ponadto przekonany, że pojęcie sprawiedliwości społecznej mieści się w ogólnej koncepcji sprawiedliwości jako takiej, że mamy tutaj do czynienia z pewną wartością aksjologiczną, która powinna być w taki właśnie oto sposób rozumiana na tle poszczególnych konstrukcji konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-72.16" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pan poseł Ujazdowski zwrócił także uwagę na bardzo poważne, niepokojące zjawiska, które pojawiają się w rzeczywistości prawnej demokratycznego państwa prawa, jakimi są zagadnienia dostępności do sądu, ale nie tylko w znaczeniu formalnych gwarancji dostępności do sądu, ale również funkcjonowania rzeczywistych, faktycznych mechanizmów, które owe prawo do sądu gwarantują. Chciałem podkreślić, że właśnie taki sposób rozumienia, który nakazuje podejście do prawa, do sądu z punktu widzenia nie tylko formalnych gwarancji, czy nie samego niejako werbalnego zabezpieczenia dostępności do sądu w określonej kategorii spraw, ale z punktu widzenia rzeczywistych możliwości, które stwarza system prawny, które stwarza funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości dla obywatela. Ten właśnie punkt widzenia jest bardzo bliski orzecznictwu Trybunału Konstytucyjnego. Wielokrotnie zwracaliśmy uwagę na to, że przy przywróceniu prawa do sądu muszą być brane pod uwagę nie tylko treści zawarte w art. 45, ale np. trzeba oceniać owe prawo do sądu z punktu widzenia kosztów, jakie pociąga uruchomienie drogi sądowej, w stosunku do możliwości przeciętnego obywatela. Trzeba zwracać uwagę również na to, jakie są faktyczne możliwości poradzenia sobie przez obywatela z czasami niezmiernie skomplikowanymi procedurami, jak to było w przypadku owych słynnych formularzy sądowych, które zostały uznane przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z tego względu, że zawierały regulacje niejasne, nieprecyzyjne, tworzące ogromne trudności dla przeciętnego człowieka niebędącego prawnikiem, który zechciał skorzystać z sądu. Tę kwestię, jak sądzę, bardzo wyraźnie dostrzegamy i staramy się kontynuować w naszym orzecznictwie bardzo konsekwentnie.</u>
          <u xml:id="u-72.17" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Problematyka, którą pan poseł Ujazdowski poruszył w swoim wystąpieniu dwukrotnie, bo i w pytaniu, mianowicie problematyka prawa wspólnotowego i prawa krajowego, a zwłaszcza regulacji konstytucyjnych w odniesieniu do prawa pierwotnego, nie prawa pochodnego tylko do prawa pierwotnego. Tu rzeczywiście trzeba mieć na uwadze te dwa obszary. Jeden obszar to jest relacja pomiędzy prawem wspólnotowym w stosunku do prawa krajowego na poziomie ustawodawstwa zwykłego. I w tej kwestii rozstrzygnięcia konstytucyjne zawarte w art. 91 nie pozostawiają wątpliwości, że w wypadku kolizji pomiędzy ustawą i prawem wspólnotowym, które może mieć zastosowanie bezpośrednie, więc oczywiście to nie dotyczy każdego aktu wspólnotowego, otóż w takich przypadkach znajdzie pierwszeństwo prawo wspólnotowe jako nadrzędne w stosunku do normy ustawowej. Natomiast rzeczywiście konstytucja nie zawiera żadnych regulacji, które by wskazywały na prymat, pierwszeństwo prawa wspólnotowego w stosunku do samej konstytucji jako takiej. Ta kwestia zresztą na ogół nie jest rozstrzygana, jeżeli spojrzymy na to porównawczo, w konstytucjach w większości państw należących do Unii Europejskiej. Jest tak w kilku zaledwie przypadkach, ale dominuje jednak brak wyraźnych rozstrzygnięć co do relacji: konstytucja a prawo wspólnotwe, natomiast problematyka jest pozostawiona również orzecznictwu sądów konstytucyjnych. Jest to rzeczywiście prawda, że sądy konstytucyjne, które miały okazję na ten temat wypowiadać się, czyli przede wszystkim wskazane sądy konstytucyjne Włoch i Niemiec, Niemiec zwłaszcza w słynnych sprawach Solange 1, 2, 3, stanęły na stanowisku, że norma konstytucyjna w zakresie swojej roli gwarancyjnej w stosunku do praw podstawowych i ochrony zasady demokratycznego państwa prawnego zawsze będzie miała pierwszeństwo w stosunku do norm prawa wspólnotowego, czyli hipotetycznie jeżeliby się zdarzyła kolizja pomiędzy prawem wspólnotowym, które by nie dochowywało zasad czy standardów demokratycznych albo naruszało prawa podstawowe, to znajdzie zastosowanie w takim zakresie prawo konstytucyjne. Natomiast z orzecznictwa sądów konstytucyjnych jest eliminowana na ogół bezpośrednio owa kolizja poprzez stwierdzenie, że sąd konstytucyjny nie bada prawa wspólnotowego; bada prawo krajowe i jego zgodność z konstytucją. Prawo wspólnotowe jest badane przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu.</u>
          <u xml:id="u-72.18" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jeśli chodzi o prawo polskie, nie ulega wątpliwości, że na gruncie legislate Trybunał Konstytucyjny jest uprawniony do badania w momencie akcesji prawa pierwotnego z konstytucją. W momencie akcesji Trybunał Konstytucyjny, jak to wynika z ogólnych kompetencji określonych w art. 188, może zbadać zgodność z konstytucją umowy międzynarodowej. W tym wypadku tą umową międzynarodową jest traktat akcesyjny, a wobec tego włącznie z traktatem akcesyjnym inne traktaty prawa pierwotnego, począwszy od traktatu rzymskiego, przez Maastricht czy traktat nicejski. W takich przypadkach, i tylko w tym przypadku, niejako ta kompetencja Trybunału będzie się aktualizowała, natomiast w odniesieniu do kompetencji związanych z badaniem prawa wspólnotowego przez Trybunał Konstytucyjny pojawia się szereg istotnych znaków zapytania. Prawo wspólnotowe, prawo pochodne będzie podlegało wyłącznie interpretacji i ocenie ze strony Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-72.19" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Natomiast wyrażając moje przekonanie co do relacji pomiędzy konstytucją a prawem wspólnotowym, muszę stwierdzić, że dzisiejsze regulacje konstytucyjne jednoznacznie wskazują, że nie ma w porządku prawnym Rzeczypospolitej wyższej normy prawnej niż norma konstytucyjna. Dotyczy to oczywiście również hipotetycznych regulacji prawa wspólnotowego.</u>
          <u xml:id="u-72.20" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Odnosząc się do wypowiedzi pana posła Zycha. Pewna polemika w wypowiedzi pana posła w odniesieniu do immunitetu parlamentarnego i sposobu rozumienia tego zagadnienia w orzecznictwie wymaga z mojej strony uwagi. Kwestia, czy rzeczywiście immunitet jest przywilejem instytucji, a nie instrumentem ochrony posła. Wydaje mi się, że mamy tu być może do czynienia z pewnym skrótem myślowym. Chodzi mianowicie o to, że immunitet parlamentarny, który jest oczywiście instrumentem ochrony posła, powinien być rozumiany przede wszystkim w perspektywie celu i funkcji, jaką spełnia w odniesieniu do ochrony organów władzy ustawodawczej, jakimi są Sejm i Senat; a więc właśnie zadania władzy ustawodawczej, Sejmu i Senatu, możliwość wykonywania w sposób niezakłócony funkcji przez te organy powinny określać także i zakres immunitetu. Tak widzi tę zależność Trybunał Konstytucyjny, wskazując czy akcentując ów moment uprzywilejowania instytucji w stosunku do osoby samego posła.</u>
          <u xml:id="u-72.21" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Problematyka poprawek wprowadzanych w ramach procedur ustawodawczych wymagałaby jakiejś reakcji choćby w takim sensie, że sygnalizowałaby ona potrzebę być może bardziej skrupulatnego badania, analizowania systematycznego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, by uniknąć tego rodzaju sytuacji, które mogłyby w przyszłości prowadzić do niekonstytucyjności regulacji ze względu na wadliwość procedur ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-72.22" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Chciałbym podkreślić, że niezwykle ważne jest - i tu powtórzę to, o czym mówiłem w swoim wystąpieniu - monitorowanie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, także z punktu widzenia konsekwencji, które stąd wynikają dla procesu ustawodawczego, dla działalności legislacyjnej. Jestem głęboko przekonany o tym, że taki monitoring, a więc branie pod uwagę jako punktu odniesienia treści uchwalonych w ukształtowanym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, pozwoliłby na uniknięcie szeregu wadliwości legislacyjnych, które się pojawiają niejednokrotnie w toku pracy Sejmu i Senatu.</u>
          <u xml:id="u-72.23" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jeśli chodzi o kwestię, którą poruszył pan poseł Zych w związku z krytycznymi uwagami w stosunku do orzeczenia P. 12/00, które dotyczyło Trybunału Stanu. Chcę podkreślić, że jest to orzeczenie bardzo ważne; po pierwsze, z punktu widzenia przeprowadzenia dystynkcji pomiędzy pojęciami takimi jak delikt konstytucyjny i odpowiedzialność karna, po drugie, z punktu widzenia bardzo wyraźnego stwierdzenia w tym orzeczeniu, że art. 156 konstytucji nie może być rozumiany w taki oto sposób, że wyłącza on w pewnych sytuacjach możliwość odpowiedzialności karnej członka Rady Ministrów; bo to byłoby właśnie sprzeczne z zasadami państwa prawnego. Art. 156 konstytucji powinien być interpretowany w ten oto sposób, na co wskazuje wyraźnie Trybunał w sentencji orzeczenia, że odpowiedzialność członka Rady Ministrów przed sądami powszechnymi w zakresie odpowiedzialności karnej jest możliwa, chyba że mamy do czynienia z wyraźną uchwałą Sejmu, która przewiduje wspólną odpowiedzialność członka Rady Ministrów za delikt konstytucyjny i popełnione czy zarzucane przestępstwo. Tego rodzaju konstrukcja, która nawiązuje zresztą do obowiązującej obecnie treści art. 2 ust. 4 ustawy z 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu, wydaje się jednoznacznie rozstrzygać dylematy czy wątpliwości interpretacyjne, które istniały wokół problemu odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.</u>
          <u xml:id="u-72.24" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pan poseł Zych poruszył kwestię niezwykle ważną, dotyczącą bezpośredniego stosowania konstytucji przez sądy powszechne. Kwestia ta była niejednokrotnie przedmiotem dyskusji publicznych, również przy okazji przedstawiania kolejnych informacji w Sejmie. Pan poseł zwracał uwagę na celowość rozróżnienia pomiędzy tym, co wynika z niejako jednostkowego zastosowania konstytucji bezpośrednio i jednostkowej odmowy w konkretnej sprawie indywidualnej normy ustawowej w toczącym się przed sądem procesie czy postępowaniu, od sytuacji, w której dochodzi do zastosowania konstytucji, uznania przepisu ustawowego za niezgodny z konstytucją w znaczeniu abstrakcyjnego postępowania czy kontroli abstrakcyjnej, realizowanej przed Trybunałem. Jestem przekonany, że o ile to rozróżnienie oczywiście może być dostrzegane, nie można jednak tracić z pola widzenia faktu, że nawet tego rodzaju jednostkowa odmowa przez sąd powszechny zastosowania obowiązującej ustawy tworzy stan, który musi budzić zasadnicze wątpliwości z punktu widzenia podziału kompetencji, podziału roli, którą wytycza sama konstytucja w odniesieniu do sądownictwa powszechnego, z jednej strony, i Sądu Konstytucyjnego, z drugiej strony. Nawet przypadek jednostkowej odmowy oznacza w istocie rzeczy brak podporządkowania się w określonym zakresie prawu, ustawie, normie ustawowej przyjętej przez Sejm, która nie została wyeliminowana z porządku prawnego, a wobec tego jest ona nadal obowiązująca. Taka sytuacja może stwarzać stan niepewności i tworzyć podstawę do twierdzenia, że dochodzi do zakłócenia zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, skoro trudno jest określić, jakie prawo w konkretnym przypadku, in casu, będzie zastosowane. Trzeba też mieć na uwadze, że to jednostkowe zastosowanie przez sąd w różny sposób konstytucji grozi niejednolitością właśnie stosowania prawa, rozbieżnym stosowaniem i rozumieniem norm konstytucyjnych i rozbieżnym stosowaniem prawa na poziomie ustawowym.</u>
          <u xml:id="u-72.25" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ostatnia kwestia, którą poruszył pan poseł Zych, dotyczy problematyki sposobu ujmowania argumentacji przez Trybunał Konstytucyjny, mianowicie w jaki sposób balansować treści w orzeczeniach Trybunału, by nie były one zbyt abstrakcyjne, zbyt teoretyczne i zbyt hermetyczne w odbiorze. Staramy się w naszych orzeczeniach bardzo często wkraczać także i na te wątki, które wydają się istotne dla kształtowania przyszłej praktyki konstytucyjnej, ale doceniam znaczenie tezy, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego muszą być bardziej zrozumiałe, bardziej nośne w odbiorze. Dlatego właśnie czynimy wysiłki, by w rozmaitych formach publikacyjnych przekaz treści tych orzeczeń był już konstruowany w taki sposób, by mógł on trafiać do odbiorcy nieprzygotowanego na szczególnie skomplikowane wywody prawnicze.</u>
          <u xml:id="u-72.26" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pani poseł Krystyna Grabicka zwróciła krytyczną uwagę na rozstrzygnięcie w sprawie K. 5/01, które dotyczyło uwłaszczenia, a więc kwestii nabywania przez członków spółdzielni lokatorskich mieszkań spółdzielczych za wartość nieprzekraczającą 3% wartości tych mieszkań. Rozumiem, że w twierdzeniu pani poseł krytyka wynika stąd, że tego rodzaju rozstrzygnięcie jest w istocie rzeczy sprzeczne z samą ideą prywatyzacji czy uwłaszczenia. Trzeba pamiętać o tym, że prywatyzacja nie może być dokonywana kosztem mienia prywatnego, do którego należy również mienie spółdzielcze. Prywatyzacja, co starałem się zresztą w swoim wystąpieniu dzisiaj podkreślić, może być dokonywana kosztem mienia publicznego, skarbu państwa, państwowych osób prawnych, mienia komunalnego. Mienie spółdzielcze jest mieniem, które w kategoriach konstytucyjnych musi być traktowane jako własność prywatna, a wobec tego podlega ona takim samym gwarancjom konstytucyjnym jak własność podmiotów w postaci osób fizycznych czy innych podmiotów indywidualnych, na podstawie art. 21 konstytucji. Stąd tego rodzaju rozstrzygnięcie, które, można zakładać z dużym prawdopodobieństwem, zostało przez część członków spółdzielni przyjęte niechętnie, ale też jednocześnie przez znaczącą część członków spółdzielni zostało przyjęte pozytywnie, myślę o tych, którzy ponieśli wcześniej koszty nabycia mieszkania, które pokrywają koszty jego budowy i którzy mają bardzo wyraźny i bezpośredni interes w zachowywaniu mienia spółdzielczego w stanie nienaruszonym. Jednocześnie w tym orzeczeniu w sprawie K. 5/01, chciałem to też podkreślić, znalazły się bardzo ważne treści związane z art. 58 konstytucji, nawiązujące do wolności zrzeszania. Trybunał podkreślił przy tej okazji możliwość wystąpienia członków ze spółdzielni, możliwość, krótko mówiąc, realizacji prawa wolności zrzeszania się w odniesieniu do tej kategorii zrzeszeń czy osób prawnych, którą są spółdzielnie.</u>
          <u xml:id="u-72.27" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pan poseł Kubica z Unii Pracy odniósł się również, co wydaje się bardzo istotne dla funkcjonowania państwa prawnego, do problemu monitorowania orzecznictwa sądów powszechnych, czyniąc zarzut, że Trybunał nie sprawuje swoistego nadzoru nad sposobem realizacji orzeczeń konstytucyjnych w praktyce judykacyjnej. Można powiedzieć, że rzeczywiście Trybunał nie ma tego rodzaju możliwości formalnych sprawowania nadzoru judykacyjnego. Jest niedobrze, jeżeli się to zdarza. Takie przypadki należą do sporadycznych, ale oczywiście zdarzają się. Jeżeli w praktyce sądów powszechnych orzeczenia Trybunału nie są realizowane, to może być sygnałem, że przepis, który został przez Trybunał na przykład objęty wyrokiem interpretacyjnym, wymaga uchylenia w drodze kolejnej kontroli konstytucyjności. Może się zdarzyć tak na przykład, że treści wyroku interpretacyjnego nie są respektowane w praktyce sądów powszechnych, co by znaczyło, że w takiej sytuacji ten przepis pozostaje w dalszym ciągu niejasny, niejednoznaczny i wymaga jako taki właśnie uchylenia ze względu na sprzeczność ze standardami państwa prawnego, określonymi w art. 2 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-72.28" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pytanie pana posła Grzegorza Woźnego o problem zdań odrębnych i dużego rozrzutu głosów. Jak to się dzieje, pyta pan poseł, że w Trybunale Konstytucyjnym zdarzają się zdania odrębne. Otóż muszę podkreślić, że rozbieżności, które pojawiają się w trakcie wypracowywania stanowiska Trybunału Konstytucyjnego, po pierwsze, zważywszy na liczbę wydawanych orzeczeń Trybunału, są zjawiskiem stosunkowo rzadkim czy wręcz bardzo rzadkim. Po drugie, rozrzut występujących głosowań niekiedy wynika ze stopnia komplikacji materii konstytucyjnej, którą bada Trybunał. Nie wynika natomiast, czego prawdopodobnie, wczytując się w niektóre wypowiedzi, można by oczekiwać, z podziałów politycznych. Jest to podział wynikający z różnego sposobu rozumienia prawa, aksjologii konstytucyjnej, wynika z rozmaitych poglądów prawnych prezentowanych przez sędziów Trybunału. I chcę powiedzieć, że tego rodzaju rozbieżności, patrząc ogólnie, z pewną perspektywą, na kształtowanie się orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, są czymś pozytywnym. Paradoksalnie są czymś pozytywnym, dlatego że stwarzają transparentność argumentacji, wskazują na te argumenty, które rzeczywiście stanowiły podstawę rozstrzygnięcia, wskazują na te punkty, które wymagają być może w przyszłości głębszej analizy i rozwinięcia w późniejszym orzecznictwie.</u>
          <u xml:id="u-72.29" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Czy Trybunał Konstytucyjny, zapytuje pan poseł, nie zdradza nadmiernej kreatywności, nie tworzy w swoim orzecznictwie sam swoistych przepisów konstytucyjnych. Jestem przekonany, że tak nie jest. Kreatywność Trybunału zawsze ma swoje granice zakreślone przez normy konstytucyjne, które bywają często niedookreślone, ale sądzę, że właśnie ta porządkująca, interpretacyjna rola sądu konstytucyjnego pozwala na uniknięcie niepewności prawa w przyszłości i wpływa pozytywnie na funkcjonowanie całego systemu prawa.</u>
          <u xml:id="u-72.30" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Gdy chodzi o konkluzje, zgodziłbym się z panem posłem, że potrzebne jest tego rodzaju rozwiązanie, które pozwoliłoby na bardziej skuteczne oddziaływanie orzecznictwa na praktykę ustawodawczą. Rzeczywiście byłoby ze wszech miar pożądane stworzenie mechanizmów, które umożliwią odpowiednio szybkie, skuteczne uruchomienie inicjatyw ustawodawczych w tych sytuacjach, kiedy wyrok Trybunału powoduje skutek w postaci próżni prawnej, czy niespójność przepisów wskazuje na konieczność usunięcia samego stanu niekonstytucyjności.</u>
          <u xml:id="u-72.31" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pan poseł Kalisz pytał o pojęcie orzeczeń precedensowych, jakie ma to znaczenie. Orzeczenia precedensowe w gruncie rzeczy, w takim rozumieniu, w jakim użyłem tego pojęcia, oznaczają rozstrzygnięcia, które odnoszą się po raz pierwszy do pewnych kwestii konstytucyjnych. Natomiast w żadnym wypadku pojęcie orzeczeń precedensowych nie może być rozumiane jako nadawanie wyższego waloru, hierarchicznie większego znaczenia tym a nie innym orzeczeniom. To nie jest precedens w rozumieniu systemu canon law, to jest precedens wyłącznie w znaczeniu pierwszego rozstrzygnięcia danej kwestii konstytucyjnej. W takim znaczeniu na przykład odniosłem to do art. 77 ust. 1 konstytucji, gdzie była mowa o pierwszym w historii orzecznictwa rozstrzygnięciu, które dotyczyło odpowiedzialności władzy publicznej, czy na przykład rozstrzygnięcia, które odnosiły się do art. 156 konstytucji - odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Janusz Wojciechowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie prezesie, przepraszam bardzo, ponieważ mam sygnały z sali, że jest uznanie dla szczegółowości pańskich wypowiedzi, ale może nie jest to aż tak bardzo konieczne, żeby odpowiedzi były tak... Przekazuję tę sugestię, natomiast czas nie jest limitowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Dziękuję. Sądzę, że chyba rzeczywiście wyczerpałem...</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PoselZygmuntWrzodak">(Ochrona życia.)</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PoselStanislawZadora">(Moje pytanie odnośnie do art. 30.)</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jeszcze pytanie postawione przez pana posła Zadorę, związane z godnością osoby i wpływem tego kierunku orzecznictwa na problematykę, co hipotetycznie może się pojawić przed Trybunałem Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Muszę powiedzieć, że w tym zakresie jest - jak wiadomo - przyjęte bardzo ważne rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego związane z interpretacją zakresu normy konstytucyjnej określającej ochronę życia ludzkiego. To orzeczenie z 1997 r. mówi o ochronie życia od momentu poczęcia, a więc zakreśla możliwie najszerzej zakres gwarancji konstytucyjnych. Tego rodzaju orzeczenie, które nie zostało przecież zmienione czy zmodyfikowane w późniejszych rozstrzygnięciach Trybunału Konstytucyjnego, z całą pewnością musi określać kierunki prac nad jakimikolwiek rozwiązaniami, które dotyczą tej kwestii w ustawodawstwie zwykłym. Jest orzeczenie, które jako zawierające interpretację w konstytucji, odnoszące się do wartości aksjologicznych w tej konstytucji, na pewno musi stanowić punkt odniesienia dla wszelkich debat, które dotyczyłyby problematyki ustawodawczej w ramach tej materii.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#PrezesTrybunaluKonstytucyjnegoMarekSafjan">Nie będę się odnosił ani ustosunkowywał do hipotetycznych przyszłych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, które mogą dotykać tej kwestii, np. w związku z niedawno podjętą uchwałą Parlamentu Europejskiego, ponieważ byłoby to w tym momencie kreowanie hipotetycznych rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego, do czego w żadnym wypadku nie jestem upoważniony. Odwołując się do naszego orzecznictwa, mogę poprzestać na tych stwierdzeniach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Ponieważ w dyskusji padały stwierdzenia, że posłowie czy poszczególne kluby zamierzają głosować za przyjęciem informacji, pragnę poinformować, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nad informacją nie przeprowadza się głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Niemniej jednak panu prezesowi i Trybunałowi Konstytucyjnemu dziękuję za informację, wyrażam uznanie dla działalności Trybunału, dla jego dokonań w zakresie ochrony porządku prawnego w Polsce, w szczególności porządku konstytucyjnego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Stwierdzam, że Sejm wysłuchał informacji o istotnych problemach, wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2001 r. oraz przeprowadził nad nią dyskusję, a zatem stało się zadość naszej ustawowej powinności.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 27. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o obrocie ziemią rolną (druk nr 401).</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Michała Tomasza Kamińskiego, który przedstawi uzasadnienie projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu posłów wnioskodawców przedstawić projekt ustawy o obrocie ziemią rolną, zgłoszony przez grupę posłów Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Konieczność uchwalenia ustawy, która będzie regulowała obrót ziemią rolną, bierze się z dwóch przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Po pierwsze, polskie ustawodawstwo w tym zakresie jest niewątpliwie archaiczne. Przepisy o nabywaniu ziemi przez cudzoziemców pochodzą z roku 1920. Zresztą w oparciu o te przepisy na poprzednim posiedzeniu Sejmu odbyliśmy bardzo interesującą debatę na temat informacji ministra spraw wewnętrznych w zakresie nabywania ziemi przez cudzoziemców. Te przepisy, pochodzące z roku 1920, dotyczące nabywania ziemi przez cudzoziemców, coraz mniej mają jednak wspólnego z rzeczywistością XXI już wieku.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Drugim powodem, dla którego należy zająć się tą problematyką, jest postępujący obok Polski proces integracji europejskiej. Nie rozstrzygając faktu, czy Polska w Unii Europejskiej się znajdzie, czy nie, należy dostrzec, że polskie przepisy w tym względzie, czy w zasadzie ich brak, już teraz - kiedy Polska jest poza Unią Europejską - stawiają nasz kraj w gorszej pozycji niż wiele krajów Unii Europejskiej. Oto bowiem w większości krajów Unii Europejskiej obowiązują szczegółowe przepisy dotyczące obrotu ziemią rolniczą. Takich przepisów nie posiadają jedynie: Wielka Brytania, Luksemburg, Finlandia, Szwecja i Portugalia, z tym że w Portugalii istnieje obowiązek notyfikacji u władz państwowych każdej transakcji kupna lub sprzedaży ziemi rolniczej. Jak łatwo zauważyć, nie posiadają ustawodawstwa w tym zakresie, czy nie posiadają restrykcji w zakresie obrotu ziemią, kraje dość specyficzne. Luksemburg jest krajem bardzo małym, Wielka Brytania, z drugiej strony, krajem bardzo bogatym, podobnie Finlandia i Szwecja. Zarówno w Wielkiej Brytanii, Finlandii jak i w Szwecji rolnictwo nie stanowi istotnego składnika gospodarki narodowej i w związku z tym te kraje, można powiedzieć, mogą sobie pozwolić na pełen liberalizm, także dlatego, że kraje te, szczególnie Wielka Brytania, nie mają przykrych doświadczeń historycznych dotyczących ziemi.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Jednak wiele bogatych krajów Unii Europejskiej posiada bardzo restrykcyjne przepisy dotyczące obrotu ziemią rolniczą. Austria wymaga zezwolenia specjalnie powołanego w tym celu Urzędu Obrotu Gruntami. W Austrii każdy kupujący ziemię rolną musi spełnić określone warunki, w tym między innymi musi się wykazać przed Urzędem Obrotu Gruntami wiedzą dotyczącą pewnych kulturowych, społecznych uwarunkowań na terenie poszczególnych landów w Republice Austrii, w których tę ziemię zamierza kupić.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#PoselMichalTomaszKaminski">W Niemczech z kolei istnieje ustawa z 28 lipca 1961 r., potocznie zwana ustawą o obrocie nieruchomościami. § 2 tej ustawy stanowi, że każde nabycie ziemi wymaga zgody państwa. Tak więc Niemcy - nasz zachodni sąsiad - każdą transakcję dotyczącą obrotu ziemią obwarowują warunkiem, jakim jest zgoda państwa niemieckiego na taką transakcję, a oprócz tego w Niemczech każdy kupujący musi spełnić określone warunki. Jednym z tych warunków jest konieczność uprawiania ziemi rolniczej przez osobę, która tę ziemię kupuje. Jeśli zaś o zakup ziemi w Niemczech nie ubiega się rolnik, wtedy specjalny urząd, państwo niemieckie, może nakazać właścicielowi takiej ziemi, pod poważnymi rygorami, wydzierżawienie ziemi rolnej, jeżeli nie posiada jej w Niemczech rolnik, rolnikowi, który tę ziemię będzie uprawiał.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#PoselMichalTomaszKaminski">We Francji, bardzo często powołujemy się w Polsce na przykład francuski, istnieje specjalna instytucja SAFER, która zajmuje się skupem ziemi, ma w istocie prawo pierwokupu, chociaż mają je sąsiedzi, ale jako instytucja państwowa. Oprócz tego we Francji, aby zakupić ziemię, należy przedstawić dyplom lub zaświadczenie o odpowiednim poziomie wykształcenia rolniczego. A także we Francji, aby zakupić ziemię rolną, należy się wykazać 5-letnim doświadczeniem w uprawie ziemi. Najciekawsze z polskiego punktu widzenia restrykcyjne przepisy w tej dziedzinie obowiązują w Danii. Teoretyczne prawo do nabycia ziemi ma obywatel Danii lub innego kraju Unii Europejskiej, jednak od takiego obywatela wymagana jest tzw. zielona karta, zielone zezwolenie, do którego otrzymania potrzebne jest co najmniej średnie wykształcenie rolnicze. Ten przepis jest więc szczególnie restrykcyjny. Oprócz tego w Danii, aby uprawiać ziemię, potrzebne jest stałe zameldowanie i osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego, które się zakupuje. Tak więc niemożliwe jest, żeby ktoś zakupował w Danii ziemię dla celów spekulacyjnych bądź po to, by jej sam później nie użytkował. Jak już mówiłem, jest kilka krajów, ale jest to mniejszość w Unii Europejskiej, w których obrót ziemią dokonywany jest bez ograniczeń.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#PoselMichalTomaszKaminski">I oto, proszę państwa, my jako posłowie, którzy pracowali nad tą ustawą, posłowie Prawa i Sprawiedliwości, zdaliśmy sobie sprawę, że gdyby Polska weszła do Unii Europejskiej, jeżeli nie uregulujemy zapisów dotyczących obrotu ziemią, polska ziemia, niezależnie od tego, co mówią różni euroentuzjaści, w żadnym wypadku nie będzie chroniona, ponieważ gdy skończą się okresy przejściowe, które rząd polski wynegocjował - naszym zdaniem są to okresy przejściowe niewystarczające - jeżeli nie będą podjęte jakieś uregulowania w tej kwestii i - podkreślam - jeżeli będziemy w Unii Europejskiej, polska ziemia stałaby się łupem bogatszych niż Polacy obywateli Unii Europejskiej, którzy mogliby zakupywać tę ziemię bez żadnych ograniczeń. Natomiast choć Polak teoretycznie zyska możliwość kupna ziemi po wejściu Polski do Unii Europejskiej, to będzie to prawo czysto teoretyczne, bowiem w praktyce w tych krajach, które wymieniłem, istnieją tak restrykcyjne przepisy dotyczący zakupu ziemi, że choć teoretycznie gwarantują cudzoziemcom prawo zakupu ziemi w poszczególnych krajach, w praktyce skutecznie to prawo ograniczają bądź zgoła je eliminują.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Stanęliśmy przed wyborem pewnej filozofii. Czy Polska ma przyjąć filozofię, że nie będziemy wprowadzać żadnych restrykcji w dziedzinie obrotu ziemią w naszym kraju? Taka filozofia ma swoje plusy, ona np. polskim obywatelom pozwalałaby dzisiaj na swobodny zakup ziemi. Ale pamiętajmy, z drugiej strony, że dzisiaj są to postulaty, są to wnioski płynące od wielu środowisk rolniczych. Bardzo często osoby niebędące rolnikami zakupują ziemię rolną wyłącznie w celach spekulacyjnych bądź zgoła w celach oszukańczych po to tylko, by zamiast składki ZUS płacić składkę KRUS, faktycznie - podkreślam - nie będąc rolnikami. Tak więc takie pozostawienie polskiego prawodawstwa na tym poziomie, na którym mamy je dzisiaj, groziłoby w naszym przypadku poważnymi konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Mamy do wyboru drugą filozofię, drugą opcję - taką opcję, która by polskie prawodawstwo w dziedzinie obrotu ziemią z jednej strony sformułowała w sposób, którego nie można będzie zakwestionować po ewentualnym wejściu Polski do Unii Europejskiej. A więc musi to być ustawodawstwo, które nie wprowadza formalnie żadnych restrykcji wobec obywateli krajów Unii Europejskiej. Mamy jednak szansę poprzez wprowadzenie zapisów ustawy, którą prezentuję, doprowadzić do sytuacji, w której rolnik czy jakikolwiek inny nabywca ziemi z Unii Europejskiej będzie, podkreślam: dopiero po wejściu Polski do Unii Europejskiej, postawiony przed szeregiem proceduralnych i formalnych wymogów, które będzie musiał spełnić, aby nabyć ziemię rolną w Rzeczypospolitej Polskiej. I tak zdecydowaliśmy się na taką właśnie filozofię podejścia do rzeczy, na filozofię wprowadzającą pewne restrykcje. One niestety dotkną obywateli polskich, ale tych, którzy nie są rolnikami - o czym za chwilę - ale z drugiej strony pozwoli to nam ochronić naszą ziemię przed nadmiernym wykupem, spekulacją, gwałtownym wzrostem jej cen po ewentualnym wejściu Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Nasza ustawa wprowadza nową instytucję - instytucję wojewódzkich inspektorów ziemskich, takiego organu państwa, który by miał nadzorować obrót ziemią rolną na poziomie poszczególnych województw. W naszym projekcie ustawy, chcąc jak najbardziej poddać kontroli państwa ten proces, wprowadzamy zasadę, że wojewódzcy inspektorzy ziemscy są powoływani przez ministra rolnictwa, a nie przez samorząd wojewódzki. Naszym zdaniem ma to zapewnić pełną kontrolę rządu, pełną kontrolę państwa nad procesem obrotu ziemią. Aby kupić ziemię rolniczą w Polsce, po wejściu w życie naszej ustawy trzeba będzie posiadać szczególny certyfikat, który będzie wydawany przez wojewódzkich inspektorów ziemskich. Ten certyfikat będzie przyznawany osobie, która posiada obywatelstwo polskie. Do czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej tylko polskie obywatelstwo będzie podstawowym warunkiem zakupu ziemi rolnej w Polsce. W przypadku wejścia Polski do Unii Europejskiej - co jest oczywiste - ten przepis będzie musiał być rozszerzony na obywateli państw Unii Europejskiej. Ale oprócz tego w naszym projekcie zakładamy konieczność posiadania wykształcenia rolniczego, konieczność wykazania przez osobę chcącą zakupić ziemię, iż nie toczy się przeciwko niej postępowanie karne lub postępowanie w sprawach o przestępstwo skarbowe z winy umyślnej - chodzi o to, by wyeliminować tych, którzy będą chcieli kupować ziemię dla celów spekulacyjnych - i oczywiście taka osoba będzie musiała posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Co jest bardzo istotne, proszę państwa, nasza ustawa chce chronić polską ziemię, lecz maksymalnie ułatwić życie polskim rolnikom. Tak więc art. 5 ustawy, którą proponuję Wysokiej Izbie, stanowi, iż uprawnienia, o których mowa w art. 4, a więc w artykule określającym warunki, które ma spełnić każdy ubiegający się o ziemię rolną w Polsce, z mocy prawa - co chcę bardzo wyraźnie podkreślić - z mocy prawa nabędą wszyscy obecni rolnicy polscy, a także ich prawni następcy. Oznacza to, że niezależnie od tego, czy Polska wejdzie do Unii Europejskiej czy nie, użytkujący dziś ziemię rolniczą polscy rolnicy będą mogli obracać ziemią bez tych wszystkich restrykcji, które będą dotyczyły innych, w tym cudzoziemców chcących się ubiegać o ziemię rolniczą. Naszym zdaniem ten przepis ma istotne znaczenie, bowiem jesteśmy zdania, że w tym procesie integracji europejskiej, w procesie modernizacji, jakkolwiek byśmy go nazywali, rolnikom polskim jest potrzebna szczególna ochrona ze strony państwa polskiego, potrzebna jest szczególna ochrona tej bardzo ważnej gałęzi życia polskiego, jaką jest rolnictwo, jaką jest polska wieś.</u>
          <u xml:id="u-77.12" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Chcemy, by osoba niebędąca rolnikiem, a chcąca się ubiegać o certyfikat uprawniający do nabycia ziemi rolniczej, musiała, po pierwsze, posiadać wykształcenie rolnicze. Może się jednak zdarzyć, że po wejściu Polski do Unii Europejskiej obywatel kraju Unii zyska teoretyczne - podkreślam - prawo do zakupu ziemi w Polsce, może bowiem posiadać takie wykształcenie. Ale to, proszę państwa, nie koniec problemów, które po wejściu Polski do Unii takiego cudzoziemca czekają, jeżeli będzie chciał kupić ziemię. Oto bowiem w art. 8 naszej ustawy proponujemy, aby każda osoba ubiegająca się o kupno ziemi - a niebędąca polskim rolnikiem - co jeszcze raz podkreślam - zdała specjalny egzamin przed komisją powoływaną przez wojewódzkiego inspektora ziemskiego. Ten egzamin, który, co oczywiste, odbywa się w języku polskim, obejmować ma przepisy z zakresu ochrony środowiska, prawa Rzeczypospolitej Polskiej dotyczącego działalności gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki rolniczej, oraz wiedzy na temat specyfiki regionu właściwego dla zawieranej transakcji. I tu, proszę państwa, natrafiamy na przepis - zresztą, przyznam się państwu, wzorowany na ustawodawstwie austriackim w tym zakresie - będący tak naprawdę śluzą, przez którą po ewentualnym wejściu - podkreślam - Polski do Unii Europejskiej cudzodziemiec chcący kupić polską ziemię z trudem się prześlizgnie. Tak naprawdę oznacza, że w praktyce polską ziemię rolniczą będzie mógł po ewentualnym wejściu Polski do Unii Europejskiej kupić jedynie obywatel kraju Unii Europejskiej, który naprawdę wyrazi wolę, chęć zasymilowania się z narodem polskim, który nauczy się polskiego, będzie w Polsce mieszkał, będzie zdolny do zdania poważnego egzaminu w języku polskim. Co więcej, chcemy, aby rolnicy polscy zyskali możliwość kontroli tego procesu, aby rolnicy polscy zyskali możliwość kontroli procesu wydawania przez wojewódzkich inspektorów ziemskich certyfikatów uprawniających do nabycia ziemi rolniczej i dlatego w art. 9 stanowimy wyraźnie, iż w skład komisji egzaminacyjnej powoływanej przez wojewódzkiego inspektora ziemskiego wchodzą przedstawiciele właściwej terytorialnie izby rolniczej oraz przedstawiciele organizacji zawodowych rolników, a także reprezentanci samorządu terytorialnego. To naszym zdaniem kolejny punkt mający zapewnić rozsądek w tym procesie, który może się w Polsce rozpocząć po ewentualnym wejściu Polski do Unii Europejskiej. Szczegółowe przepisy naszej ustawy, a także dokumenty dodane do niej w formie załączników stanowią o trybie powoływania tej komisji przez wojewódzkiego inspektora ziemskiego, stanowią o zasadach działania tej komisji. Tutaj zresztą zamieszczamy też pewne delegacje zarówno dla ministra, jak to się mówi językiem ustawowym, właściwego do spraw rolnictwa, jak i dla ministra właściwego do spraw finansów.</u>
          <u xml:id="u-77.13" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Chcę powiedzieć, iż stanęliśmy przed problemem, na który powoływano się w rozmowach z nami dotyczących tej ustawy. Mówiono, że ta ustawa w istocie ograniczy część praw obywateli, a może nie tyle ograniczy te prawa, co utrudni życie Polakom, którzy nie są dziś rolnikami, a którzy będą chcieli kupić ziemię rolniczą. Postaraliśmy się znaleźć wyjście z tej sytuacji, stanowiąc, że przepisy niniejszej ustawy stosuje się do obszarów wyłącznie większych niż 2 hektary. Chcieliśmy bowiem ułatwić to Polakom, którzy nie są rolnikami, a chcą jakiś kawałek ziemi posiadać, tak aby bez potrzeby przestrzegania tych szczegółowych przepisów tego typu transakcje mogli zawrzeć. Jako przedstawiciel wnioskodawców deklaruję pełną wolę dyskusji nad tym zapisem. Być może 2 hektary to jest za dużo, być może podczas pracy w komisji powinniśmy tę furtkę, która jest potrzebna, przymknąć. Uważam, że mamy szansę rozmawiać o tym w komisji. Zresztą w ogóle chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, który niniejszą ustawę przedstawia, zadeklarować pełną wolę współpracy ze wszystkimi klubami parlamentarnymi w tej Izbie nad poprawieniem tego projektu czy zgoła nad przygotowaniem lepszego projektu podczas prac komisji. Naszym celem bowiem przy zgłaszaniu tego projektu było przyspieszenie dyskusji w Polsce nad tego typu ustawodawstwem. Mówiłem już o tym na początku. Dzisiaj, proszę państwa, przepisy obowiązujące w Polsce w tym zakresie, o czym prawie wszyscy chyba w tej Izbie jesteśmy przekonani, polskiej ziemi rolniczej nie chronią. Nagminnie obchodzone są przepisy ustawy z 1920 r. dotyczące zakupu ziemi przez cudzoziemców. Są one także obchodzone przez firmy.</u>
          <u xml:id="u-77.14" who="#PoselAndrzejAumiller">(Ona była nowelizowana.)</u>
          <u xml:id="u-77.15" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Była znowelizowana, ale, panie pośle, ta nowelizacja, chyba zgodzi się pan ze mną, też jest obchodzona.</u>
          <u xml:id="u-77.16" who="#PoselAndrzejAumiller">(Właśnie mówię, że przez nowelizację...)</u>
          <u xml:id="u-77.17" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Być może właśnie tak jest przez nowelizację.</u>
          <u xml:id="u-77.18" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Staraliśmy się w tej ustawie...</u>
          <u xml:id="u-77.19" who="#PoselWojciechMojzesowicz">(Panie pośle, bo pociąg mamy za chwilę...)</u>
          <u xml:id="u-77.20" who="#PoselAndrzejAumiller">(Ale ma czas nieograniczony.)</u>
          <u xml:id="u-77.21" who="#PoselMichalTomaszKaminski">...zmierzyć się także z bardzo poważnym problemem, jakim było i jakim jest niestety zakupywanie polskiej ziemi rolnej przez spółki. Przez różne machlojki de facto ziemia ta dostaje się w ręce cudzoziemców. Art. 11 proponowanej przez nas ustawy stanowi, że w przypadku ubiegania się o certyfikat uprawniający do zakupu ziemi przez firmę, przez jakąś osobę prawną, przepisy artykułu, który mówi o tych warunkach, stosuje się co najmniej do połowy udziałowców takiego przedsiębiorcy, do akcjonariuszy posiadających co najmniej 50% udziałów i co najmniej do połowy członków organu zarządzającego przedsiębiorcy. To są rzeczywiście przepisy restrykcyjne, ale one mają doprowadzić do sytuacji, w której ziemię rolną będą zakupywały firmy rzeczywiście zainteresowane uprawą tej ziemi, a nie spekulacją tą ziemią, a nie np. firmy, które - tak jak to się teraz często zdarza - kupują ziemię bardzo tanio, bo ona w Polsce w porównaniu z Unią Europejską jest tania, tylko po to, by po ewentualnym wejściu Polski do Unii Europejskiej z zyskiem ją - to trzeba jasno powiedzieć: zyskiem niegodziwym z punktu widzenia naszych interesów narodowych - sprzedać.</u>
          <u xml:id="u-77.22" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości zaprasza Wysoką Izbę do pracy nad tą ustawą, zaprasza do krytycznej dyskusji nad tym projektem ustawy, uważa bowiem, że pozostawienie kwestii ziemi rolnej w takim stanie, jaki mamy obecnie, może grozić nieprzygotowaniem legislacyjnym polskiego rolnictwa, polskiej ziemi do ewentualnego wejścia do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-77.23" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Proszę państwa, chcę jeszcze na sam koniec odnieść się do innej kwestii. Rozmawiałem bowiem z paroma kolegami, których bardzo oburzył zapis, iż uprawnienia do zakupu ziemi posiada człowiek, który ma obywatelstwo polskie bądź obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Ale przepis art. 4 ustawy można czytać tylko łącznie z art. 21, ostatnim artykułem tej ustawy, który mówi wyraźnie, iż przepisy ustawy w zakresie, w jakim dotyczą obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, stosuje się od dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Tak więc w wypadku, gdyby Polska do Unii Europejskiej nie przystąpiła, te przepisy obywateli państw Unii Europejskiej oczywiście dotyczyć nie będą. Natomiast ustawa powstała dlatego, że gdyby Polska do Unii Europejskiej przystąpiła, a tych przepisów nie byłoby, to z chwilą wygaśnięcia krótkich okresów przejściowych ziemia polska - biorąc pod uwagę logikę i prawodawstwo Unii Europejskiej - nie byłaby w żaden sposób chroniona i stawałaby się w sposób niekontrolowany łupem wszystkich z Zachodu, wszystkich z Unii Europejskiej, którzy chcieliby ją kupić.</u>
          <u xml:id="u-77.24" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Chcę państwu powiedzieć,że zgodnie z logiką Unii Europejskiej, logiką ustawodawstwa europejskiego orzeczenia Trybunału Europejskiego stanowią wyraźnie, że żadne przepisy w kraju członkowskim Unii Europejskiej nie mogą dyskryminować obywateli innych krajów Unii Europejskiej. Tak więc polskie przepisy po wejściu do Unii Europejskiej będą musiały być takie same dla nas jak dla obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej. I to jest rzeczywiście bardzo poważny problem, z którym w tej ustawie się zmierzyliśmy, wprowadzając teoretyczną swobodę dla obywateli Unii Europejskiej, ale praktycznie poprzez zapisy, o których mówiłem, w znaczący sposób dostęp do polskiej ziemi ograniczając. I chcę państwu powiedzieć, że - mówiłem o tym na początku - podobne restrykcyjne przepisy, często bardziej restrykcyjne niż my proponujemy w tej ustawie, obowiązują w tak bogatych krajach Unii Europejskiej, jak: Austria, Niemcy, Dania czy Francja. My uważamy, że Polska nie może sama siebie stawiać w sytuacji gorszej od sytuacji państw Unii Europejskiej. Nie możemy pozwolić na to, byśmy przez własną, powiem ostro, głupotę byli po ewentualnym wejściu Polski do Unii Europejskiej w sytuacji znacznie gorszej niż nasi europejscy partnerzy.</u>
          <u xml:id="u-77.25" who="#PoselGabrielJanowski">(Jest w gorszej.)</u>
          <u xml:id="u-77.26" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Tak, panie pośle, być może tak, ale ja głęboko wierzę, że politycy Ligi Polskich Rodzin są politykami odpowiedzialnymi. I choć bardzo szanujemy was za to, że apelujecie o niewchodzenie Polski do Unii Europejskiej - my nie wykluczamy, że podobne stanowisko zajmiemy - to jednak jako politycy odpowiedzialni musimy przygotowywać się na wypadek, gdyby Polska do Unii weszła.</u>
          <u xml:id="u-77.27" who="#PoselGabrielJanowski">(Ustawa ustawą, a trzeba bronić Polski!)</u>
          <u xml:id="u-77.28" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Tak, trzeba się przygotować na okoliczność wejścia. Trudno stawiać zarzut kierowcy, który wsiada do samochodu i zapina pas bezpieczeństwa, że chce spowodować wypadek. Nie! On właśnie dlatego zapina pas bezpieczeństwa, że gdyby do wypadku doszło, będzie tym pasem chroniony.</u>
          <u xml:id="u-77.29" who="#PoselGabrielJanowski">(Ale nie można wybierać ślepej uliczki.)</u>
          <u xml:id="u-77.30" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Tak więc, w tym przypadku...</u>
          <u xml:id="u-77.31" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-77.32" who="#GlosyZSali">(Przerwać debatę!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Ale proszę umożliwić panu posłowi zaprezentowanie projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PoselMichalTomaszKaminski">W tym przypadku, panie i panowie posłowie, Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości liczy na ponadpartyjny konsensus, na współpracę w tej dziedzinie, która jest ważna chyba dla każdego w tej Izbie - obrony polskich interesów w procesie integracji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi za przedstawienie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#GlosZSali">(Przerwać debatę!)</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#PoselRobertLusnia">(Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Z wnioskiem formalnym?</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#PoselWojciechOlejniczak">(Przerwać debatę?)</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#GlosZSali">(Dlaczego? Nie przerywajmy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselRobertLusnia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na podstawie art. 184 ust. 3 pkt 1 regulaminu Sejmu wnoszę o odroczenie posiedzenia Sejmu do 17 lipca br. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#GlosZSali">(A cukier? Cukier jest o godz. 9.)</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PoselAndrzejAumiller">(No tak...)</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PoselRobertLusnia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozmawiamy o przyszłości Polski i przerażającą rzeczą jest to, że o przyszłości Polski rozmawiamy przy pustych ławach.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PoselRobertLusnia">Panie marszałku...</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PoselWojciechOlejniczak">(Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#GlosyZSali">(Przy pustych ławach SLD.)</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#PoselRobertLusnia">Tak, przy pustych ławach SLD.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#PoselAndrzejAumiller">(A my to co?)</u>
          <u xml:id="u-81.10" who="#PoselRobertLusnia">Bo ci, którym zależy na przyszłości Polski, siedzą tutaj, na tej sali. SLD, rozumiem, pojechało już sobie do domu, bo ich przyszłość Polski nie interesuje.</u>
          <u xml:id="u-81.11" who="#GlosZSali">(Panie marszałku, co to jest?)</u>
          <u xml:id="u-81.12" who="#PoselRobertLusnia">Dlatego też wnoszę jak na wstępie.</u>
          <u xml:id="u-81.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-81.14" who="#GlosZSali">(Nie przychyli się.)</u>
          <u xml:id="u-81.15" who="#GlosZSali">(Przeciwny wniosek...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł wnosi na podstawie - jeszcze raz - którego artykułu, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PoselRobertLusnia">Art. 184.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Art. 184 ust. 3 pkt 1, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PoselRobertLusnia">Pkt 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Konkretnie - o przerwanie, odroczenie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PoselRobertLusnia">O odroczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">O odroczenie posiedzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PoselRobertLusnia">O odroczenie posiedzenia do 17 lipca do godz. 9.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Czyli rozumiem, że wnosi pan o to, żebyśmy przerwali, to znaczy żeby nastąpiło zakończenie debaty w tym momencie...</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PoselWojciechOlejniczak">(Żeby tak dobry projekt odrzucić?)</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">...i żebyśmy dopiero 17 całe posiedzenie prowadzili dalej? Bo takie są skutki tego wniosku. Nie wiem, czy pan ma świadomość konsekwencji pańskiego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#PoselWojciechOlejniczak">(Ale to nie jest debata, tylko oświadczenie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselRobertLusnia">Panie Marszałku! Przed zgłoszeniem tego wniosku konsultowałem się z biurem posiedzeń i uzyskałem informację, że między przerwaniem a odroczeniem - dwa pojęcia występujące w regulaminie - nie ma żadnej różnicy. Rozumiem, że odroczenie posiedzenia do 17 lipca do godz. 9, kiedy wszyscy posłowie będą na tej sali, jest równoznaczne z tym, że 17 lipca o godz. 9 rano ten punkt będzie kontynuowany.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PoselWojciechOlejniczak">(To nie jest debata, tylko oświadczenia, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, wniosek jest jasny oczywiście, z tym że ten wniosek, który pan poseł złożył, wymaga głosowania, i to takiego głosowania, do którego potrzebne jest kworum.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PoselRobertLusnia">(A na jakiej podstawie?)</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#GlosZSali">(To niepotrzebne.)</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Nie, właśnie jest potrzebne, bo o wniosku formalnym, o którym mowa w ust. 3 pkt 3, 4 oraz 10 i 12, Sejm rozstrzyga większością głosów obecnych posłów. A to jest wniosek wymieniony w ust. 3 pkt 1, tak więc to zwykłe kworum nie jest wystarczające. W związku z czym nie poddam tego wniosku pod głosowanie, bo nie mogę. Nie ma kworum. Stwierdzam...</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#GlosZSali">(Optycznie.)</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">...optycznie stwierdzam, że kworum nie ma. I nie ma możliwości, żeby kworum zostało zgromadzone w dniu dzisiejszym. Nie jest przewidziane żadne głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#PoselRobertLusnia">(Panie marszałku, w takim razie jeszcze jeden wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#PoselWojciechOlejniczak">(Ale to nie jest debata, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Ale już pan złożył wniosek, więc...</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#PoselRobertLusnia">(W takim razie jeszcze jeden.)</u>
          <u xml:id="u-92.10" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Jeszcze jeden, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselRobertLusnia">Panie Marszałku! Na podstawie tego samego art. 184 ust. 3 pkt 11 wnoszę o stwierdzenie kworum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Stwierdzam, że nie ma kworum. To już stwierdziłem, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselRobertLusnia">A na jakiej podstawie?</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PoselAndrzejAumiller">(Optycznie...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Stwierdzam - i biorę to na własną odpowiedzialność, panie pośle - że nie ma kworum. Myślę, że ktokolwiek przytomny jest na tej sali, może stwierdzić, że kworum nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselRobertLusnia">Panie Marszałku! Ust. 4 w art. 184 mówi wyraźnie: O wniosku formalnym, o którym mowa w ust. 3 pkt 3, 4, 10, 11 i 12, Sejm rozstrzyga większością głosów obecnych posłów. Rozumiem, że pan marszałek chciał oświadczyć, że jest: większością głosów obecnych posłów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Nie rozumiem pańskiego stwierdzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PoselMarianPilka">Panie Marszałku! Wnoszę wniosek formalny o odroczenie debaty w tym punkcie do środy 17 do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PoselWojciechOlejniczak">(Ale to nie jest debata, tylko oświadczenie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panowie, debata nie została otwarta. Wniosek o odroczenie oczywiście może być złożony i ja ten wniosek przyjąłem. Natomiast proszę przyjąć również do wiadomości wymogi proceduralne. Tego rodzaju wniosek musi być poddany pod głosowanie w obecności kworum.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PoselMarianPilka">(Odroczenie debaty nie musi być.)</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Nie jest zaliczony do tej grupy wniosków, które mogą być poddane pod głosowanie bez kworum. Ja nie mam żadnego interesu ani w tym, żeby ta debata akurat w tym momencie była, ani w tym, żeby ją odraczać. Stoję tylko na straży pewnego porządku obradowania Wysokiej Izby. Chcę przypomnieć czy uprzedzić Wysoką Izbę, że mamy bardzo napięte porządki posiedzeń lipcowych. Porządek posiedzenia 17 lipca jest bardzo napięty. Następne posiedzenie zaczynamy już we wtorek. A więc może nie mnóżmy tego rodzaju niepotrzebnych wniosków, które utrudniają planowanie posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#PoselWojciechMojzesowicz">(Będzie drugie czytanie.)</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Wysoka Izbo...</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#PoselWojciechMojzesowicz">(Panie marszałku, może 15 minut przerwy?)</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#GlosZSali">(Po co?)</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#PoselAndrzejAumiller">(Gabriel, bo ci cukier wypadnie!)</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Olejniczaka w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PoselMarianPilka">Panie Marszałku! W sprawie formalnej. Wnoszę wniosek o przerwanie tego posiedzenia do środy 17 lipca. Chodzi o pkt 4. O wniosku formalnym, o którym mowa jest w pkt 3, 4, 10, 12, Sejm rozstrzyga większością głosów obecnych posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Z tym że marszałek może poddać taki wniosek pod głosowanie, a nie musi, panie pośle. Ja nie poddam tego wniosku pod głosowanie i pozwolę sobie wyrazić zdziwienie postawą klubu Prawa i Sprawiedliwości. Sami wnosicie o przeprowadzenie tej debaty. Przez wiele miesięcy zabiegaliście, żeby jak najszybciej ta debata się odbyła w Wysokiej Izbie. Było wiele sporów w Konwencie Seniorów. A w tej chwili zgłaszacie wniosek zupełnie niezrozumiały - o odroczenie dyskusji. Został przedstawiony projekt ustawy, rozpoczęta jest bardzo ważna debata. Teraz nie poddam waszego wniosku pod głosowanie i ta dyskusja będzie się toczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PoselMarianPilka">Panie Marszałku! Ta sprawa budzi liczne kontrowersje i zaniepokojenie w naszym społeczeństwie. Myślę, że nasze społeczeństwo, nasz naród jest bardzo zainteresowany tą debatą i dlatego też należy umożliwić również widzom prześledzenie jej. Sądzę, że niepoddanie tego pod głosowanie jest próbą uniemożliwienia kontroli opinii publicznej nad tą bardzo ważną kwestią.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PoselAndrzejAumiller">(A w lipcu rozpoczynamy negocjacje z Unią...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, o czym pan mówi? Przecież został zaprezentowany wasz projekt, jest transmisja telewizyjna, więc nie rozumiem. Naprawdę nie róbmy tego rodzaju utrudnień, bo to zagraża powadze Wysokiej Izby. W trosce o powagę Sejmu nie poddam tego wniosku pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Przystępujemy do debaty.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Głos ma pan poseł Wojciech Olejniczak w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PoselWojciechOlejniczak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Ja również jestem zaniepokojony postawą niektórych parlamentarzystów, którzy próbują odroczyć debatę, dyskusję w sprawie tak ważnej dla wszystkich obecnych na tej sali, ale wierzę też w to, że dla wszystkich parlamentarzystów, i nie tylko parlamentarzystów. Debata na temat spekulacji - która może mieć miejsce i która ma nawet miejsce - polską ziemią trwa od wielu lat - trwała przed wojną, trwa również teraz. W tej kwestii wypowiadało się wielu polityków: tych, którym na sercu leży sprawa polskiej wsi, ale i tych, trzeba to powiedzieć, którzy do tej sprawy podchodzą zupełnie obojętnie. I źle się dzieje, że również w dniu dzisiejszym niektórzy politycy próbują w związku z tą delikatną materią robić tylko i wyłącznie politykę, nie zajmując się tak naprawdę problematyką. A przecież poseł, który w imieniu wnioskodawców przedstawiał ten projekt, bardzo szeroko i, myślę, bardzo rzetelnie określił tę wąską i kontrowersyjną sprawę, jaką jest obrót ziemią rolną w Polsce i ewentualnie spekulacja. Tym bardziej jest dla mnie niezrozumiałe to, że ci, którzy wnoszą projekt, opowiadają się również za tym, żeby nie odbywać na ten temat debaty. Jestem za tym, żeby ten projekt jak najszybciej trafił pod obrady Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, gdyż wierzę, że właśnie w tej komisji wszystkie osoby, którym najbardziej leży na sercu sprawa obrotu polską ziemią, sprawa polskiej wsi, będą pracowali i będziemy przygotowywać taki projekt, który zadowoli nas wszystkich tutaj obecnych, jeszcze raz powtarzam: na tej sali, ale i poza tą salą. Bo bez wątpienia ustawa, która zostanie przyjęta przez Sejm, regulująca obrót ziemią w Polsce, musi być ustawą, która zadowoli przede wszystkim polskich rolników, zadowoli wszystkich Polaków.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PoselWojciechOlejniczak">Ustawa przedstawiona przez posła wnioskodawcę, wniesiona pod obrady Sejmu przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, jest ustawą, która bez wątpienia mówi o tej problematyce. Nie jest ona pewnie regulacją kompletną, ale daje możliwość swobodnych wypowiedzi na ten temat i dyskusji. Bez wątpienia jest to projekt ustawy, który powinien trafić pod obrady, jeszcze raz powtarzam, komisji.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#PoselWojciechOlejniczak">Ustawa ta opiera się jakby na dwóch osiach i cechuje się tym, że, jak powiedział poseł wnioskodawca, w żaden sposób nie ogranicza możliwości kupowania ziemi przez obecnych rolników, nawet szerzej - przez osoby, które dzisiaj są i do końca tego roku będą posiadaczami 2 ha ziemi. Czy to dobrze, czy to źle? Osobiście uważam, że to będzie dobrze służyło rolnikom, ale może też powodować, że każdy, kto do końca tego roku będzie w posiadaniu 2 ha ziemi, w przyszłości będzie mógł ziemię kupować w celach spekulacyjnych. Drugim filarem tej ustawy, tym, co można w tej ustawie wychwycić, jest to, że w ogóle co do ograniczeń w kupowaniu ziemi nie uwzględnia się działek do 2 ha. Jak mówił poseł wnioskodawca, jest to dobra wiadomość dla tych Polaków, którzy będą chcieli kupić ziemię - 1 ha, 2 ha - po to, żeby po prostu ją mieć, bo albo pochodzą ze wsi, albo mają swoistego rodzaju zamiłowanie do ziemi i chcą mieć coś, co będzie na wiele pokoleń ich własnością. Kontrowersje budzi to, czy to ma być 2 ha, ale rozumiem, że tutaj sprawa jest otwarta.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#PoselWojciechOlejniczak">Oczywiście ustawa ma też wiele braków, nie rozwiązuje do końca wielu problemów, które wiążą się z obrotem ziemią w Polsce. Mam na myśli choćby to, że nie odnosi się w ogóle do spraw związanych z funkcjonowaniem Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, która to agencja jest przecież posiadaczem kilku milionów hektarów ziemi w Polsce. Ta ziemia w jakiś sposób powinna być rozdysponowana czy sprzedana, czy przekazana w jakiejś formie polskim rolnikom. Osobiście uważam, że przy okazji tworzenia nowego prawa czy ustroju rolnego musimy zrobić wszystko, aby ziemia klasy V i VI, która jest w posiadaniu państwa, trafiła do Lasów Państwowych - po to, żeby została ona na wieki własnością narodową. Lasy przecież służą nie tylko mieszkańcom wsi, służą wszystkim obywatelom. Jak dotąd jest gwarancja, że nikt nie zamierza prywatyzować Lasów Państwowych i że zawsze będzie to kapitał państwa, zawsze to będzie kapitał wszystkich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#PoselWojciechOlejniczak">W mojej wizji czy w moim odniesieniu się do regulowania pewnych kwestii związanych z obrotem ziemią uwzględniałbym też potrzebę wprowadzenia preferencji w nabywaniu ziemi. W ogóle powinniśmy przy okazji dyskusji na tematy związane z funkcjonowaniem polskiej wsi postawić sobie pytanie podstawowe - jak postrzegamy w przyszłości polską wieś. Ja osobiście i mój klub parlamentarny widzimy to tak, że w Polsce powinny funkcjonować na dobrych zasadach gospodarstwa tzw. rodzinne, gospodarstwa średnioobszarowe. Te gospodarstwa powinny mieć preferencje, ale tylko i wyłącznie preferencje, i w tej ustawie również te preferencje powinny zostać zawarte. Ale jeszcze raz powtarzam - tylko i wyłącznie te preferencje.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#PoselWojciechOlejniczak">Na temat tego projektu można by rozwodzić się bardzo szczegółowo, odnosząc się do poszczególnych paragrafów czy do poszczególnych braków w tej ustawie, niemniej uważam, że właściwym miejscem dla tej ustawy, ale też dla innych ustaw przygotowanych już przez Polskie Stronnictwo Ludowe, przygotowanych przez rząd - ta ustawa niebawem powinna trafić do Sejmu; Samoobrona też mówi, że przygotowała taką ustawę - jest Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Podczas prac w tej komisji, myślę, będziemy w stanie ponad podziałami partyjnymi przygotować taką ustawę, która da gwarancję, że polska ziemia będzie uprawiana przez polskich rolników, i będzie to solidna podstawa.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#PoselWojciechOlejniczak">I życzyłbym sobie - w nawiązaniu do tego, o czym mówił pan poseł wnioskodawca Kamiński - żeby ustawa, którą uchwali ten parlament przed przystąpieniem do Unii Europejskiej (bo taka rzeczywiście jest potrzeba), była ustawą, która będzie funkcjonowała na wieki, ustawą epokową, jak ustawa z roku 1920. Tego sobie i państwu życzę.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#PoselWojciechOlejniczak">Nasz klub parlamentarny będzie za tym, żeby ustawa trafiła do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Zanim udzielę głosu następnemu mówcy, informacja, która, jak się wydaje, interesuje Wysoką Izbę. Na podstawie wiadomości z Biura Informacyjnego Sejmu informuję, że transmisja telewizyjna w programie regionalnym trwa do godz. 15.20.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Aleksandra Grada, który przedstawi oświadczenie Klubu Poselskiego Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PoselAleksanderGrad">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Poselskiego Platformy Obywatelskiej przedstawiam stanowisko dotyczące poselskiego projektu ustawy o obrocie ziemią rolną.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PoselAleksanderGrad">Panie i Panowie Posłowie! Pozwoliliśmy sobie rozesłać ten projekt do wielu samorządów wiejskich, do różnych środowisk i organizacji związanych z wsią i rolnictwem. Odpowiedzi w zdecydowanej większości miały taki charakter: potrzebne są określone ramy prawne, należy je przyjąć, Sejm powinien taką ustawę uchwalić, aby uregulować obrót ziemią rolniczą, ale ten projekt jest nie do przyjęcia. W większości przypadków takie właśnie były sformułowania. I pozwólcie państwo, że zacytuję jedną z odpowiedzi, którą otrzymałem od rady gminy, od sołtysów gminy typowo wiejskiej w Małopolsce:</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PoselAleksanderGrad">˝Radni i sołtysi gminy Koniusza na sesji rady gminy w dniu 18 kwietnia 2002 r. wyrazili swoje zaniepokojenie projektowanymi zmianami ustawodawczymi w zakresie obrotu nieruchomościami rolnymi. Rolnicy terenów gminy Koniusza zdecydowanie sprzeciwiają się przewidywanym drastycznym ograniczeniom w dysponowaniu swoją własnością, stanowiącą nieruchomości rolne. Zostałem zobowiązany, by ten sprzeciw przedstawić jak największej liczbie posłów i prosić ich, aby wykazali rozsądek i rozwagę w tworzeniu przepisów ingerujących w jakikolwiek sposób w prawo własności. Prawo to winno być w każdej sytuacji chronione, nie zaś w majestacie prawa niweczone. Z poważaniem, wójt gminy Janusz Wróblewski.˝</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#PoselAleksanderGrad">Wysoka Izbo! Myślę, że i wnioskodawcy, i my, i rząd, i wszyscy inni posłowie, którzy będą pracować nad projektem ustawy - która, zaznaczam w imieniu Platformy Obywatelskiej, jest potrzebna, potrzebne są takie uregulowania ustawowe - powinni wziąć pod uwagę to, że nie można tą ustawą w tak dramatyczny sposób ograniczać prawa własności. Myślę, że wszyscy powinni wziąć to pod uwagę, zgłaszając kolejne projekty do Sejmu, projekty, nad którymi będziemy w przyszłości debatować. Tak jak powiedziałem, stoimy na stanowisku, aby te kwestie były ustawowo uregulowane. Jednak zaproponowane rozwiązania, które zostały zawarte w tej ustawie, ograniczają prawo do dysponowania swoją własnością. Nasza konstytucja stoi na straży własności. Po drugie, nie jest tak, jak jest napisane w uzasadnieniu, że ustawa normuje obrót ziemią. De facto, gdyby te zapisy zostawić w takiej wersji, w jakiej zostały zapisane, to może nastąpić wstrzymanie obrotu ziemią, i to na dłuższy okres. Po trzecie, te rozwiązania na pewno nie wpłyną na zwiększenie koncentracji ziemi, a wszystkim chodzi o to, żeby przyjąć rozwiązania, które spowodują większą koncentrację ziemi. Po czwarte, jeśli pozostawimy obecne zapisy, możemy mieć duży bałagan prawny, administracyjny i kompetencyjny. Na podstawie analizy poszczególnych zapisów zawartych w tej ustawie przedstawię Wysokiej Izbie wiele argumentów, które bronią tych tez.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#PoselAleksanderGrad">W art. 1 w przepisach ogólnych jest określone, od jakiego momentu ta ustawa obowiązuje. Otwarte jest pytanie co do zapisu dotyczącego 2 ha. Uważam, że jeśli zostanie przyjęty zapis dotyczący 2 ha, to może to doprowadzić do tego, że procedura będzie dotyczyła ogromnej ilości transakcji i w związku z tym nietrafiona może okazać się propozycja wyznaczająca 10 inspektorów w przeliczeniu na województwa. 10 pracujących osób nie będzie w stanie tego obsłużyć. Druga kwestia, jeżeli chodzi o art. 1, wiąże się z tym, że przyjęto, iż należy zastosować ustawę, jeżeli transakcja dotycząca poniżej 2 ha zostanie dokonana po raz trzeci. Jeżeli chcemy przeciwdziałać spekulacji, to należy zapisać, że już przy drugiej transakcji trzeba tę ustawę zastosować. Najczęściej bywa bowiem tak, że dzieli się nieruchomość na mniejsze działki po to, żeby za chwilę sprzedać dużo drożej. Rozumiem, że ten przepis ma przeciwdziałać spekulacji. Skoro tak, to w przypadku trzeciej transakcji może być już za późno, aby temu przeciwdziałać.</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#PoselAleksanderGrad">Jeśli chodzi o zapis dotyczący planu zagospodarowania przestrzennego, to wszyscy wiemy, że dzisiaj często jest tak w przypadku planów, że ziemia rolna jest przeznaczona pod inwestycje i inwestor, który chce realizować inwestycje na terenach wokółmiejskich, musi po dokonaniu zakupu nieruchomości starać się o wyłączenie jej spod produkcji rolnej. Moim zdaniem wprowadzenie tego zapisu może spowodować, że wyhamujemy, bardzo ograniczymy dostęp do terenów inwestycyjnych. Sądzę, że to jest nie do przyjęcia. Nasuwa się pytanie odnośnie do przepisów ogólnych i następnych, czy wskutek wprowadzenia tych zapisów tak naprawdę w większym stopniu nie zablokujemy tego obrotu sobie niż cudzoziemcom. Myślę, że warto na to pytanie odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#PoselAleksanderGrad">Następna kwestia dotyczy wojewódzkich inspektorów ziemskich. Tu nasuwa się pytanie do wnioskodawców, jako że nie określiliście państwo, jaki status formalny mają ci inspektorzy. Z zapisu wynika, że są to pracownicy ministra rolnictwa. Czy to jest organ? Jaka to jest instytucja? Czy to jest organ administracji publicznej? Czy to jest nowy urząd? Proszę państwa, w tym przypadku pojawi się wiele spraw, które będą wymagały decyzji administracyjnej. Trzeba przewidzieć procedurę procesu odwoławczego. Mogą być podejmowane działania, które będą skutkowały prawnie i strona będzie musiała mieć możliwość odwołania się od działań podejmowanych przez inspektorów ziemskich. Mówiłem o tym, iż z analizy dotyczącej kosztów nie wynika, że wystarczy w Polsce 120-160 osób. Jeżeli będą utrzymane takie limity i taka procedura, to będzie to ogromna machina biurokratyczna. Nad tym trzeba się zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#PoselAleksanderGrad">Art. 5, który jest przywoływany, ma ułatwić zakup rolnikom, którzy obecnie gospodarują. Zapis odnosi się do osób fizycznych, do rolników, którzy automatycznie nabywają uprawnienia, o których mowa w art. 4. Chciałbym zapytać, co z podmiotami, które mają inny status prawny, które też dzisiaj gospodarują, na przykład spółdzielniami, które mają gospodarstwa? Z przedstawionych uregulowań wynika, że aby dokupić parę hektarów, a spółdzielnia może mieć nawet kilkaset hektarów, trzeba będzie przejść przez karkołomną procedurę, na przykład procedurę egzaminu, o którym tutaj mówimy. Taki jest bowiem zapis. Rozumiem intencje, ale co może z tego wyniknąć w praktyce? Egzamin obejmuje zagadnienia z zakresu przepisów dotyczących ochrony środowiska, także prawa Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie działalności gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki rolniczej oraz wiedzy na temat specyfiki regionu. Wysoka Izbo, w istocie z tego zapisu może wynikać, że zakres tematów może być na poziomie obrony pracy doktorskiej. Bo cóż to znaczy: przepisy dotyczące działalności gospodarczej? Proszę państwa, jest masa ustaw, które to regulują. Jeżeli taki przepis miałby pozostać, to przypuszczalnie nikt nie będzie takiej szerokiej wiedzy posiadać. I ta wspomniana śluza, która ma być dla obcokrajowców, może się stać bardziej śluzą dla naszych rolników niż śluzą dla tych, którzy mogą się bardzo dobrze w tych sprawach przygotować.</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#PoselAleksanderGrad">Art. 11 mówi o tym, że w przypadku ubiegania się o certyfikat przedsiębiorcy innego niż osoba fizyczna przepisy art. 4 i 8 stosuje się do co najmniej połowy udziałowców, akcjonariuszy itd. Proszę państwa, wyobraźmy sobie, że mamy spółkę pracowniczą, która ma dzisiaj 100 lub 300 udziałowców. Minimum 150 udziałowców polskiej spółdzielni, polskiej firmy, będzie musiało przejść przez całą tę machinę. Przecież to jest utrudnienie, a nie ułatwienie. Tu nie ma mowy o rozwiązaniach sprzyjających koncentracji. Myślę, że wiele spraw jest nieprzemyślanych. Chciałbym zapytać, jak wnioskodawcy w praktyce rozumieją - bo to się wiąże z art. 11 - art. 12. Tu są jeszcze wplecione w tę całą procedurę samorządy gminne. W przypadku osób, o których mowa w art. 11, wojewódzki inspektorat ziemski wydaje certyfikat w oparciu o zaświadczenie z urzędu gminy. Ale nie wynika z tego, co ma to zaświadczenie tak naprawdę zawierać. Jest to oderwany przepis, który trudno umiejscowić w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#PoselAleksanderGrad">Jeśli chodzi o art. 13, 14 i 15, to ich spójność jest bardzo ograniczona. Pomieszane są kwestie dotyczące promesy kupna z kwestiami dotyczącymi promesy dzierżawy. Raz mówi się promesa kupna dla notariusza i to mogę zrozumieć. Tu można sobie wyobrazić pewną procedurę, wyobrazić, jak wygląda zawarcie aktu notarialnego, że jest potrzebna promesa. Ale jak jest z promesą dzierżawy, skoro tak naprawdę i obecnie, i, jak myślę, w przyszłości dzierżawy trochę rządzą się i będą się rządziły swoimi prawami, innymi. Dzisiaj, przypomnę, dzierżawy przewidziane są na okres 10 lat, przepisy KRUS-owskie wymagają ich rejestracji. Reszta jest poza formalną rejestracją. Czy takie zapisy, jeśli chodzi o promesy, nie spowodują, że powiększy się szara strefa i będzie jeszcze więcej nieformalnych dzierżaw niż było to do tej pory?</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#PoselAleksanderGrad">Sprawa pierwokupu, do której chciałbym wrócić. Myślę, że zaproponowany zapis kładzie obrót ziemią rolną w prawie pierwokupu. Po pierwsze, chodzi o zdefiniowanie pojęcia tzw. działek sąsiadujących. Proszę państwa, nie ma praktycznie definicji, co znaczy działka sąsiadująca, bo to wcale nie oznacza: przyległa działka. W związku z tym ten zapis - przy wiadomym podejściu złośliwych sąsiadów - może w praktyce doprowadzić do tego, że ktoś ani nie sprzeda, ani nie kupi, w dobrej wierze oczywiście, bez zastosowania elementów spekulacyjnych, o których tutaj była mowa. Jeżeli ktoś, kto chce sprzedać, i ktoś, kto chce kupić, będzie czekał 12 miesięcy od momentu ogłoszenia zamiaru sprzedaży, aż ktoś zrezygnuje z prawa pierwokupu...Takiego przepisu jeszcze nie widziałem, żeby ktoś rok czekał, aż się pojawi taka możliwość i dopiero będzie mógł kupić.</u>
          <u xml:id="u-107.11" who="#PoselAleksanderGrad">Proszę państwa, mówię o tym tak obszernie, dlatego że dopóki mówi się o tym tylko jako o pewnych politycznych działaniach, to wszystko jest OK. Natomiast jeżeli wejdziemy w meritum, to możemy zgotować drogę przez mękę naszym rolnikom, naszym spółdzielniom, przedsiębiorcom, wielu różnym osobom, które nie będą w stanie przejść przez te procedury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, informuję, że czas przewidziany na wystąpienie minął, proszę więc o konkludowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PoselAleksanderGrad">Panie marszałku, już konkluduję, zmierzam do końca.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PoselAleksanderGrad">Mówiąc o tym projekcie, chciałbym też zapytać w imieniu Platformy Obywatelskiej rząd: Kiedy w Sejmie pojawi się rządowy projekt ustawy o obrocie nieruchomościami rolnymi? Grupa posłów PSL składa projekt, który miał być ponoć rządowy. Odnosimy takie wrażenie, że teraz przed wyborami będziemy zarzucani tego typu projektami, a po wyborach nasza praca, praca Sejmu może pójść na marne, gdyż większość sejmowa zmieni zdanie. Oby tak nie było, że PSL będzie musiało głosować przeciwko swoim przedłożeniom. Przypomnę, że byliśmy informowani o tym, że nim zostanie zamknięty rozdział: Swobodny przepływ kapitału, rząd co najmniej przedstawi założenia do tej ustawy. Dzisiaj nie ma założeń i nie ma w ogóle ustawy. Myślę, że ta ustawa to domena rządu; powinniśmy mieć szczegółowe rozwiązania, które rząd przedstawia.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#PoselAleksanderGrad">Sprzeciwiamy się składaniu takich projektów, które są często - mam takie wrażenie - składane dla samego efektu złożenia, ponieważ mają one zbyt dużo formalnych i merytorycznych braków. Myślę, że te rozwiązania muszą być uregulowane ustawowo, ale ustawa musi być poddana obszernej debacie; musi być dużo informacji z różnych środowisk, aby przygotować dobre rozwiązania. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi,</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Kamiński w trybie sprostowania, tak? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powiem krótko, bo później odniosę się oczywiście do tych uwag, natomiast teraz jedno sprostowanie. Słuchają nas wyborcy. Bardzo wyraźnie mówiłem, że ta ustawa, projekt, nad którym będziemy pracować itd., nie dotyczy rolników. Proszę więc nie posługiwać się argumentem, że to coś rolnikom, jakieś... bo to nie dotyczy rolników. Te restrykcje nie mają dotyczyć rolników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję za to wyjaśnienie, choć z treści projektu można odnieść wrażenie, że to dotyczy rolników, bo jest to projekt ustawy o obrocie ziemią rolną. Ale przyjmujemy to sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Mojzesowicza w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym podziękować za to, że PiS wniósł taki projekt, bo wreszcie zaczniemy o czymś mówić</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#PoselWojciechMojzesowicz">. Rzeczywiście ten projekt ma wiele mankamentów, ale nie będę do wszystkiego krytycznie się odnosić.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Niepokoi mnie jednak to, dlaczego rząd tak długo czeka i nie przedstawia Sejmowi projektu, o którym mówi już od dawna. To sprawiło, że Sejm musiał wykazać inicjatywę i posłowie wnieśli projekt. Na samym początku powiem, że na pewno mój klub będzie głosował za przekazaniem tego projektu do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Mówi się jednak o zabezpieczeniach. Jest jedna podstawowa sprawa. Należy zmienić sytuację ekonomiczną na wsi, to jest jeden z elementów zabezpieczeń; rolnicy będą chcieli kupować i będą mieli na to pieniądze, bo jeżeli tego nie zmienimy, to obrotu ziemią nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Art. 4 ust. 1 pkt 1 brzmi: ˝posiada obywatelstwo polskie bądź obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej˝. Nie ukrywam, że sformułowanie ˝posiada obywatelstwo polskie˝ jest mi bliskie, a na końcu jest mowa o tym, że to dopiero wejdzie w życie po integracji. Więc, panowie, poczekajmy na integrację i wtedy rozszerzmy ten zapis. Do chwili integracji proponowałbym, żeby pozostał zapis: ˝posiada obywatelstwo polskie˝.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Chcę też powiedzieć jako rolnik, że dla mnie sprawą... Ale to w komisji na pewno zmienimy. ˝Brak oświadczenia o skorzystaniu z prawa pierwokupu w terminie 12 miesięcy...˝. Nie wyobrażam sobie tego. Jest trudna sytuacja w gospodarstwie albo rolnik chce sprzedać grunt i kupić inny. Będzie musiał czekać 12 miesiący aż sąsiad, który nie chce kupić, ale może skorzystać, złoży oświadczenie. Myślę więc, że wszystko to weźmiemy pod uwagę w dalszej pracy.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Chcę powiedzieć o innej jeszcze ważnej sprawie. Ostatnio Wysoka Izba rozpatrywała projekt - i bardzo dziękuję - dotyczący szkół rolniczych. Mówmy wyraźnie o tym, że wykształcenie rolnicze, średnia szkoła rolnicza - jest to tu zapisane - daje nam szansę. A dzisiaj zamykanie szkół rolniczych powoduje, że będą tzw. certyfikaty. Z całym szacunkiem odnosząc się do Izby i do związków zawodowych, których jestem członkiem, uważam, że w tym wypadku należy iść w kierunku, że to właśnie powołane przy technikach rolniczych w danym regionie komisje będą decydowały o tym, czy ktoś ma tę wiedzę, czy nie; bo z członków izby rolniczej, związków zawodowych ma się składać ta komisja, która daje certyfikat. Myślę, że to nie byłby dobry kierunek. Wskazując na szkoły rolnicze, wzmocnilibyśmy je, pokazalibyśmy, że są potrzebne. Kończący szkołę rolniczą miałby te preferencje, o czym wyraźnie trzeba będzie powiedzieć. Myślę, że w tym wypadku jest dobrze.</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Myślę, że Wysoki Sejm i wszystkie kluby parlamentarne będą za tym, żeby przesłać ten projekt do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Nie ukrywam, że już 4-5 miesięcy temu proponowałem, żeby dopracować spokojnie, bez fajerwerków politycznych, projekt ustawy. I trzeba pozbyć się wszystkich elementów, bo są też takie... Ale nie będę krytykował, bo ktoś mógłby słusznie powiedzieć: panowie, zróbcie, a potem krytykujcie. Przygotowaliście to, a my na bazie tego chcemy pracować, chociaż jest wiele uwag. I dobrze, że pan poseł Kamiński powiedział, że przyznajecie się do tego, iż jest to projekt, który ma wiele mankamentów; i nie upieracie się. Ten projekt daje szansę pomocy - jeśli będziemy nad nim pracować - polskiej wsi i polskiemu rolnictwu. Chcę powiedzieć, że w ramach tego projektu - mimo że integracja nas czeka za jakiś czas - trzeba zrobić wszystko, by jednak do chwili integracji skorzystali polscy rolnicy. W tym przypadku uwagi pana posła Grada z Platformy Obywatelskiej są słuszne. Musimy zrobić wszystko, żeby te półtora roku czy rok i cztery miesiące do chwili integracji - mniejsze znaczenie ma to, czy jesteśmy za, czy przeciw - nasi rolnicy, którzy chcą pozostać na ziemi, wykorzystali wszystkie uregulowania tego projektu ustawy, a potem właściwej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Musimy uporządkować jeszcze inne kwestie, np. kwestię obrotu ziemią. Dzisiaj jest tak: zakup ziemi kredytowany przez bank - 2,5%, zakup ziemi z agencji - 4%. Są to sprawy, które - już czas najwyższy, panie ministrze Siekierski - należy uporządkować, bo to denerwuje, to irytuje rolników; w obrocie prywatnym jest inaczej i w obrocie skarbu państwa jest inaczej. Chcę też powiedzieć, że należy odebrać urzędnikom możliwość indywidualnego traktowania nabywcy. Na przykład ustawa o obrocie ziemią, jeżeli chodzi o sprzedaż i przez bank, i przez agencję - do 15 lat. Ale rolnik jest w rękach urzędnika, który mówi tak: mogę ci dać na 8, na 6 albo na 5, a może na 4, a może na 12. Powinniśmy więc wykorzystać wszystko, co możliwe. Jeżeli jest zapis, że do 15 lat, to - dzisiaj jeszcze nie ma tej ustawy - trzeba dać szansę, żeby to było do 15 lat. Jeżeli jest np. zapis, że obowiązuje 2 lata karencji, to wprowadzć to, żeby rolnik, który rokuje nadzieje i chce gospodarzyć, miał 2 lata tej karencji, jeżeli chodzi o spłatę.</u>
          <u xml:id="u-113.10" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Inny bardzo ważny element, o którym trzeba będzie... Bo ten słowny element jest jeden, a drugi bardzo ważny to ekonomiczny; uważam, że ważniejszy jest ten drugi. Przecież też musimy sobie odpowiedzieć, czy zakupiona ziemia z kredytu... Bo przecież nie wierzę w to, że rolnicy mają gotówkę. Czy po integracji z Unią Europejską ten kredyt będzie współfinansowany przez budżet? To są elementy, które musimy ustalić w rozporządzeniach do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-113.11" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Na tyle, jeśli chodzi o moją wypowiedź. Mój klub będzie głosował za przekazaniem projektu do komisji. Dziękuję tym, co go przygotowali.</u>
          <u xml:id="u-113.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Grad w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PoselAleksanderGrad">(Sprostowanie do sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Sprostowanie do sprostowania. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PoselAleksanderGrad">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwracam się do pana posła sprawozdawcy. Nie można powiedzieć, że ta ustawa nie dotyczy rolników, bo ona nie dotyczy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, przepraszam, ale muszę panu odebrać głos, dlatego że sprostowanie może dotyczyć źle zrozumianej pańskiej wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PoselAleksanderGrad">Właśnie źle została zrozumiana moja wypowiedź, panie marszałku, bo ustawa dotyczy rolników, ale tych, którzy dzisiaj nie prowadzą gospodarstw rolnych, tych, którzy będą chcieli być rolnikami; więc to też są rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PoselAndrzejAumiller">(Panie marszałku, ale to potem. Poseł sprawozdawca będzie odpowiadał.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, rzeczywiście sprawy te będą zawarte w odpowiedziach na pytania. To wszystko balansuje na granicy sprostowań, ale biorąc ściśle regulaminowo, to nie są sprostowania. Myślę więc, że panowie wyjaśnicie te wątpliwości już wtedy, kiedy będą odpowiedzi na pytania.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Chcę jeszcze uzupełnić moją informację o trwającej transmisji telewizyjnej uwagą, że nasze obrady są również transmitowane przez Radio Parlament, o czym nie zawsze pamiętamy. Do godz. 18 trwa transmisja, a Radio Parlament też ma swoich licznych wiernych słuchaczy.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Nowaka, który przedstawi oświadczenie Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselRyszardNowak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Już od dłuższego czasu dyskusja na temat polskiej ziemi, a ziemi rolnej w szczególności, toczy się w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej lub w kontekście nabywania jej przez obcokrajowców. Proces integracji, zainicjowany na początku lat 90., wraz z rozpoczęciem negocjacji zasadniczo zmienił swój charakter i dynamikę. Często romantyczne wyobrażenia zostały skonfrontowane z brutalną grą interesów, a oczekiwania - z najczęściej niewystarczającymi i niezadowalającymi efektami negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PoselRyszardNowak">Polska, będąca prawie 40-milionowym krajem położonym w środku Europy, dokonując szybkiej transformacji społeczno-gospodarczej, jest obecnie poddawana coraz silniejszej presji procesów integracyjnych i globalizacyjnych. Procesy te stają się źródłem bardzo wielu wyzwań i dylematów, pytań i poważnych problemów. Stąd konieczność przyjmowania szczególnie aktywnej postawy uczestniczenia w tych procesach jako równorzędny partner.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#GlosZSali">(A nie ma tej aktywności?)</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#PoselRyszardNowak">Dystans wobec krajów Europy Zachodniej w wymiarze materialnym skrócił się niewiele. Różnice pogłębia zdecydowana przewaga kapitałowa i organizacyjno-finansowa tych krajów. Doprowadzenie do równorzędnego partnerstwa, zwłaszcza w procesie stowarzyszenia i dochodzenia do pełnego członkostwa w Unii Europejskiej, wymaga kreatywności i inicjatyw na wszystkich płaszczyznach rozwoju społeczno-gospodarczego. Wymaga również podejmowania działań mających na celu ochronę tych obszarów gospodarki, które ze względu na zapóźnienia i niekorzystne uwarunkowania stają się areną spekulacji, patologii i niekontrolowanego działania obcego kapitału.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#PoselRyszardNowak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Obrót ziemią rolną jest tym obszarem działalności gospodarczej, co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie... a właściwie spekulacyjne i niekontrolowane działania mają miejsce. Mówimy tu przede wszystkim o działaniu spekulacyjnego kapitału zachodniego.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#PoselRyszardNowak">Polska ziemia jest niezwykle tania, jej cena - nieporównywalnie niższa od ceny ziemi w krajach Unii Europejskiej. Jest to spowodowane przede wszystkim niską opłacalnością produkcji rolnej oraz wieloma barierami biurokratycznymi związanymi z przekształcaniem gruntów ornych w działki budowlane czy rekreacyjne, które, co zrozumiałe, mają zdecydowanie wyższą cenę. Jest to więc niezwykle atrakcyjny obszar działalności, który ze względów ekonomicznych, ale i społecznych wymaga szybkiego uporządkowania.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#PoselRyszardNowak">Wysoki Sejmie! Prezentowany Wysokiej Izbie projekt ustawy, przygotowany przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, ma na celu uporządkowanie przepisów dotyczących obrotu ziemią rolną oraz zbudowanie spójnych, jednolitych zasad, na jakich ziemia ta mogłaby być przedmiotem transakcji kupna-sprzedaży. Proponowane procedury nie stoją, z jednej strony, w sprzeczności z prawem Unii Europejskiej, z drugiej zaś strony są próbą likwidacji patologii i nadużyć w obrocie ziemią. Jednocześnie w opinii projektodawców prezentowany projekt ustawy w żaden sposób nie utrudnia nabywania gruntów przez polskich rolników, a wręcz ułatwia je. Przy równoczesnych nikłych kosztach finansowych jej wprowadzenie staje się skutecznym i tanim narzędziem regulacji rynku obrotu ziemią.</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#PoselRyszardNowak">Wśród głównych założeń projektu ustawy należy wymienić:</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#PoselRyszardNowak">- ścisłe określenie osób, które mogą zakupić i dzierżawić ziemię rolną (dotyczy to zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorców),</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#PoselRyszardNowak">- powołanie wspomnianych wcześniej, funkcjonujących w obrębie urzędów wojewódzkich, inspektorów ziemskich, którzy oprócz wydawania certyfikatów i przeprowadzania egzaminów ponosiliby odpowiedzialność za rejestrację transakcji kupna i sprzedaży ziemi,</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#PoselRyszardNowak">- ograniczenia nie dotyczyłyby z mocy prawa osób, które przed dniem 1 stycznia 2003 r. posiadały lub dzierżawiły co najmniej 2 ha ziemi rolnej, ani ich najbliższej rodziny i prawnych następców,</u>
          <u xml:id="u-119.11" who="#PoselRyszardNowak">- określenie zasad rejestracji kupna bądź dzierżawy ziemi rolnej przez wprowadzenie promesy rejestracji kupna lub dzierżawy, wydawanej przez wojewódzkiego inspektora ziemi (powyższy dokument byłby wydawany nabywcy po złożeniu przez niego odpowiedniego wniosku wraz z innymi niezbędnymi do rejestracji dokumentami),</u>
          <u xml:id="u-119.12" who="#PoselRyszardNowak">- wprowadzenie zasady pierwokupu, którą objęci byliby właściciele działek rolnych sąsiadujących ze zbywaną działką (dopiero brak oświadczenia o skorzystaniu z prawa pierwokupu uznany zostałby za zrzeczenie się tego prawa).</u>
          <u xml:id="u-119.13" who="#PoselRyszardNowak">Wśród szczegółowych przepisów uregulowanych aktami wykonawczymi do powyższej ustawy pierwszoplanowe znaczenie będą miały: sposób powoływania wojewódzkich inspektorów ziemskich, sposób powoływania członków komisji egzaminacyjnych przyznających certyfikaty, sposób przeprowadzania i zakres tematyczny egzaminu.</u>
          <u xml:id="u-119.14" who="#PoselRyszardNowak">Wysoki Sejmie! Rozwiązania, które proponuje Prawo i Sprawiedliwość w swoim projekcie ustawy, dotyczą jedynie sytuacji, gdy Polska znajdzie się w Unii Europejskiej, i służyć mają przede wszystkim zabezpieczeniu polskich interesów w Unii. Staje się oczywiste to, że w powszechnym referendum Polacy zadecydują, czy chcą przystąpienia do Unii Europejskiej, czy też nie. Jeżeli Polacy zdecydują i powiedzą ˝tak˝, to brak ustawy o obrocie ziemią rolną, ustawy, która zabezpieczy nasze interesy, spowoduje, że będziemy narażeni na patologiczny i niekontrolowany wykup.</u>
          <u xml:id="u-119.15" who="#PoselRyszardNowak">Czy Polska ma być rzeczywiście krajem bezbronnym? Czy nie stać Polski na uruchomienie takich mechanizmów, które pozwolą zabezpieczyć jej interesy? Prawo i Sprawiedliwość odpowiada: Nie. Wzorem wielu państw zachodnich proponujemy przyjęcie takich rozstrzygnięć, które w sposób jasny, klarowny i jednoznaczny rozwiązują problemy obrotu ziemią rolną.</u>
          <u xml:id="u-119.16" who="#PoselRyszardNowak">Wszystkim, którzy zarzucają projektowi Prawa i Sprawiedliwości, że wprowadza zbyt duże restrykcje w nabywaniu ziemi rolnej, chcę przypomnieć, że na dotychczasowych zasadach, bez żadnych ograniczeń, bez wymogu posiadania wykształcenia rolniczego, bez wymogu zdawania egzaminów, każdy Polak będzie mógł nabywać ziemię rolną o powierzchni do 2 ha. Podkreślam: żadnych ograniczeń co do nabywania ziemi rolnej o powierzchni do 2 ha nasz projekt nie wprowadza. A więc mieszkańcy miast, którzy chcieliby kupić teren na wsi, również będą mieli takie prawo. Nasza ustawa jest korzystna nie tylko dla mieszkańców wsi, ale również dla mieszkańców miast, bo zabezpiecza także ich interesy.</u>
          <u xml:id="u-119.17" who="#PoselRyszardNowak">Podkreślić należy również to, że rolnicy oraz ci, którzy przed wejściem w życie ustawy będą posiadali co najmniej 2 ha, nie będą musieli mieć wykształcenia rolniczego, nie będą musieli zdawać egzaminów, aby nabyć ziemię. Można powiedzieć, że polskich rolników i ich dzieci, które po nich przejmą gospodarstwa, ta ustawa nie dotyczy. Nie dotyczą ich żadne ograniczenia wynikające z naszego projektu.</u>
          <u xml:id="u-119.18" who="#PoselRyszardNowak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przyjęcie prezentowanych w projekcie założeń usystematyzuje obrót ziemią w Polsce, zmniejszy skalę nadużyć związanych przede wszystkim z nabywaniem gruntów rolnych przez podstawione osoby, gdyż w każdym momencie dalsze przenoszenie praw będzie możliwe jedynie zgodnie z duchem niniejszej ustawy, oraz umożliwi scalanie gruntów położonych obok siebie w związku z prawem pierwokupu.</u>
          <u xml:id="u-119.19" who="#PoselRyszardNowak">Projekt ustawy przygotowany przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość może się stać ważnym instrumentem w polityce rolnej państwa polskiego. Przedstawiamy ten projekt, licząc na to, że dzięki temu rozpoczniemy szerszą dyskusję na temat, który wielu obywateli naszego państwa bardzo żywotnie interesuje. Często wiele niedomówień, niejasności powoduje, że nasze nastawienie do tak poważnych tematów jest niewłaściwe.</u>
          <u xml:id="u-119.20" who="#PoselRyszardNowak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za skierowaniem naszego projektu do dalszej pracy w komisji. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-119.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Pan poseł Stanisław Kalemba proszony jest o przedstawienie oświadczenia Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PoselStanislawKalemba">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego zaprezentować stanowisko do poselskiego projektu ustawy o obrocie ziemią rolną. Jest to w ciągu ostatnich lat kolejna próba uregulowania ustawą obrotu ziemią rolniczą w Polsce. Uregulowanie tej zasadniczej kwestii jest fundamentem przyjęcia przez państwo zasad polityki rolnej, której brak tak zgodnie wszyscy tutaj, na tej sali podkreślamy.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PoselStanislawKalemba">Warto w tym miejscu zauważyć, że w obecnej konstytucji na podstawie usilnych starań Polskiego Stronnictwa Ludowego zapisaliśmy w art. 23, że podstawą prawnego ustroju rolnego są gospodarstwa rodzinne. Jeszcze przed uchwaleniem konstytucji złożyliśmy w Sejmie w 1996 r. projekt ustawy o gospodarstwie rodzinnym, projekt kompleksowy, który stałby się fundamentem właśnie polityki rolnej. Niestety, mimo że projekt ten został skierowany przez Sejm do dalszych prac, nie było woli politycznej, większości w Sejmie do uchwalenia tej ustawy. Ze strony różnych ugrupowań pojawiało się wiele projektów w tym zakresie, o obrocie ziemią rolną, o reformie rolnej, a także w ramach nowelizacji ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa. Przypomnę, że konsekwentnie Klub Parlamentarny PSL sam inicjował projekty tych rozwiązań i zawsze wspierał projekty ustaw w tym zakresie. Tak się stanie i w stosunku do przedmiotowego projektu. Klub PSL będzie głosował za skierowaniem tego projektu do dalszych prac w sejmowej komisji rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PoselStanislawKalemba">Uprzejmie informuję Wysoką Izbę, że wobec przedłużającego się terminu złożenia przez rząd projektu ustawy w tej zasadniczej dla rolnictwa kwestii w dniu 3 lipca Klub Parlamentarny PSL złożył do pana marszałka Sejmu RP projekt ustawy o obrocie nieruchomościami rolnymi i dzierżawie rolniczej oraz o zmianie niektórych ustaw. Projekt ten ma na celu kształtowanie ustroju rolnego w oparciu o gospodarstwo rodzinne. Jednym z mankamentów omawianego projektu jest brak odniesienia się do gospodarstwa rodzinnego. A my gospodarstwo rodzinne rozumiemy jako gospodarstwo rolne, gdzie działalność rolnicza jest prowadzona osobiście przez właściciela lub przez właściciela oraz domowników, których wymiar czasu pracy przeważa nad wymiarem czasu pracy pracowników najemnych. Chodzi generalnie o to, żeby ziemia rolnicza, która daje nam chleb, należała do tych, którzy na niej pracują, do polskich rolników i nie podlegała spekulacji zarówno w Polsce, jak i w stosunkach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#PoselStanislawKalemba">Omawiany projekt określa zasady obrotu ziemią na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz tryb nabywania uprawnień do tego obrotu. Ziemią rolną, w rozumieniu ustawy, zasadniczo jest obszar podlegający kupnu, sprzedaży lub dzierżawie, nie mniejszy niż 2 ha. I tutaj, uważamy, że ograniczenie obszaru do działki od 2 ha i więcej nie jest korzystne, biorąc pod uwagę zmiany, które w tym obszarze przebiegają, i to z wielu względów. Po pierwsze, nawet w kontekście członkostwa w Unii Europejskiej, przecież tam nawet działka 0,3 ha jest już objęta dopłatami bezpośrednimi. Ponadto w Polsce wyłączone spod tego obrotu byłoby, w moim przekonaniu, około połowy użytków rolnych, bo przecież większość działek rolniczych to są działki poniżej 2 ha. A 1/4 gospodarstw, czyli powiedzmy sobie około pół miliona gospodarstw w Polsce, ma poniżej 2 ha. I teraz biorąc pod uwagę całą południowo-wschodnią część Polski, tam w zasadzie ta ustawa by tego nie dotyczyła. Cieszę się, że pan poseł sprawozdawca wyraził tutaj wolę urealnienia tych spraw w trakcie dalszych prac.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#PoselStanislawKalemba">Brak jest też odniesienia w tak ważnej regulacji do gospodarstwa rodzinnego. To, co już podkreślałem, skoro jest ono zapisane w Konstytucji RP jako podstawa ustroju rolnego, nie można tego pominąć w obrocie ziemią rolniczą, bo nie ma gospodarstwa rodzinnego bez rolników, bez ich rodzin i bez ziemi. Zgadzamy się z uczestnictwem w tym procesie kontroli i organizacji ze strony państwa, w tym projekcie wojewódzkich inspektorów ziemskich, których zasady powołania ma określić w rozporządzeniu minister właściwy do spraw rolnictwa. I tu nasuwa się uwaga, że dużo spraw jest odsyłanych do rozporządzenia, a wiadomo, że są pewne, uważam, niezgodności z konstytucją, bo jednak ustawa powinna określać, co w poszczególnych rozporządzeniach powinno się znaleźć. Należy rozpatrzeć, czy tę regulację w imieniu państwa mają prowadzić właśnie ci inspektorzy wojewódzcy, ziemscy, czy jakaś agenda rządowa, tak jak we Francji SAFER, czy też samorządy; należy to dobrze przeanalizować.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#PoselStanislawKalemba">Zgodnie z naszym projektem i w tym projekcie jest też wymóg posiadania właściwych uprawnień do zakupu lub dzierżawy ziemi rolniczej. Może to być posiadanie odpowiedniego wykształcenia rolniczego lub odpowiednia praktyka w gospodarstwie. I tu znowu nasuwa się zastrzeżenie, uwaga, czy tylko praktyka w gospodarstwie 2-hektarowym i większym, skoro przecież jest dużo znakomitych gospodarstw, gdzie rolnicy przeszli odpowiednią praktykę; a nawet gospodarstwo poniżej 2 ha, jednohektarowe, gdzie jest produkcja wysokospecjalistyczna, sadownicza, warzywnicza, typu szklarnie itd. Tak że uważamy, że to trzeba zmienić, to zawężenie li tylko do 2 ha nie jest korzystne. Poza tym projekt odnosi się do certyfikatu stanowiącego uprawnienie do zakupu lub dzierżawy na podstawie egzaminu, a także promesę rejestracji kupna, dzierżawy ziemi rolnej. Ma to też dobre aspekty, żeby faktycznie ziemia trafiała do tych, którzy po prostu chcą nią właściwie gospodarować. Pozytywnie oceniamy przy wniosku o wydanie promesy wymaganie opinii właściwej terytorialnie izby rolniczej. Samorząd w tej kwestii powinien mieć więcej do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#PoselStanislawKalemba">Na uwagę zasługuje też zapis o pierwokupie ziemi rolniczej dla właścicieli działek sąsiadujących. Po prostu powinno być tutaj odpowiednie rozpoznanie, może tak, jak jest to w tym projekcie, żeby ziemia sąsiedzka trafiała jak najbliżej gospodarstwa. Brakuje też określenia w tym projekcie powierzchni podstawowej czy maksymalnej gospodarstwa, czyli ukierunkowania na tworzenie dużej ilości gospodarstw, szczególnie chłopskich, które podejmą konkurencję na rynku europejskim, a przecież mamy potężne bezrobocie na obszarach wiejskich. Uważamy też, że pierwszeństwo w nabywaniu ziemi rolnej zdecydowanie winni mieć polscy rolnicy, pierwokup przez państwo, przez dzierżawców, właśnie tej ziemi sąsiedzkiej. I tu zwracam się do rządu o pilne przedłożenie projektu rządowego i wspólną pracę w komisji i nad tym projektem, i nad projektem Polskiego Stronnictwa Ludowego. Ale tylko ponad podziałami politycznymi i partykularnymi interesami nieraz wąskich grup interesów możemy uchwalić tę ustawę, która przerwie spekulacyjny, sprzeczny z interesem Polski, rolników i samorządów obrót. Winniśmy nadrobić to opóźnienie, uchwalając ustawę według standardów europejskich, którą rolnicy polscy winni mieć już co najmniej od 10 lat. Ziemia rolnicza ma być własnością polską i należeć do tych, którzy na niej ciężko pracują, na niej mieszkają, posiadają do gospodarowania nią odpowiednie kwalifikacje, a, niestety, zbyt często są pogardzani, niedoceniani, a tak przecież Polsce oddani.</u>
          <u xml:id="u-121.7" who="#PoselStanislawKalemba">W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego stwierdzam, że klub nasz jednomyślnie poprze skierowanie tego projektu do dalszych prac w sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-121.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Również poinformuję, że pańskie wystąpienie trwało idealnie regulaminowo 10 minut.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#GlosZSali">(Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Gabriela Janowskiego, który przedstawi oświadczenie Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#PoselGabrielJanowski">(Za pomyślność sprawy.)</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#GlosZSali">(10 minut jest tylko?)</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#GlosZSali">(Czas leci.)</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#PoselGabrielJanowski">(To odlicza pan marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Jeszcze nie liczymy, dopiero teraz zaczynamy.</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PoselGabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przemawiając w imieniu Klubu Parlamentarnego Liga Polskich Rodzin, chcę na wstępie bardzo krytycznie odnieść się do pierwszych niejako słów posła sprawozdawcy, który powiedział, że ustawa o nabywaniu nieruchomości, w tym ziemi, z 1920 r. jest ustawą archaiczną, przestarzałą i nie wychodzi naprzeciw wyzwaniom XXI w.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#PoselGabrielJanowski">Szanowni Państwo! Otóż jest to jedna z niewielu ustaw, która była tworzona właśnie z wielką wyobraźnią. Była tworzona na podstawie naszych bardzo bolesnych doświadczeń z czasów niewoli, kiedy to polską ziemię zawłaszczano, rabowano w rozmaity sposób. I dlatego, myślę, że ta ustawa, gdyby nie była zmiękczana poprzez rozmaite nowelizacje, to pełniłaby bardzo dobrze rolę - dzisiaj i jutro.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszalekJanuszWojciechowski">Panie pośle, skoro pan o tym powiedział, to warto dodać, że to jest najstarsza obowiązująca polska ustawa i to też pewien szacunek może budzić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PoselGabrielJanowski">Tak jest, panie marszałku. Powiadam - jest to jedna z najprzedniejszych polskich ustaw i do tej ustawy, Wysoki Sejmie, jako do źródła powinniśmy wrócić. A tam jest wprost powiedziane, że polska ziemia ma być w polskich rękach i tylko pod szczególnymi warunkami może być nabywana przez cudzoziemców.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#GlosZSali">(Ale uchwalali patrioci.)</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PoselGabrielJanowski">Uchwalali patrioci, tak jest. A dzisiaj Polacy rozmontowują tę ustawę i regulacje prawne, które chronią polskie dobra.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#PoselGabrielJanowski">Wysoki Sejmie! Ziemia, ziemia rolnicza jest dobrem szczególnym, dobrem publicznym. Jej zasoby są stałe i nie można ich zwielokrotnić. Gospodarowanie tym zasobem wymaga wyobraźni i nadzoru społecznego. Czy rynek ziemi może tę sprawę uregulować? Nie. Rynek nie ma wyobraźni. Rynek jest tylko tu i teraz. Wyobraźnię ma człowiek i to ludzie - właśnie poprzez pożądane rozwiązania - mogą wcielać w życie za pomocą właściwego prawa i przy pomocy sprawnych instytucji dobre rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#PoselGabrielJanowski">Szanowni Państwo! Dobrze jest się zastanowić, co jest w polskich zasobach. Co my mamy? Ile tej ziemi mamy? Otóż mamy 18,5 mln ha. Pod względem obszaru użytków rolnych Polska zajmuje trzecie miejsce w Europie, po Francji i Hiszpanii. W porównaniu z krajami Unii Europejskiej Polska ma znaczące zasoby ziemi niezdegradowanej, nieschemizowanej i to jest to dobro, które powinno być szczególnie chronione.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#PoselGabrielJanowski">I teraz pytanie: komu ta ziemia ma służyć? Mój przedmówca mówił, że w konstytucji zapisano, iż podstawą ustroju rolnego jest gospodarstwo rodzinne, a na ustrój rolny składają się m.in. stosunki własnościowe, struktura agrarna. I pytanie: czy dwanaście lat przemian, które w Polsce zachodzą...</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#GlosZSali">(Trzynasty rok.)</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#PoselGabrielJanowski">Trzynasty rok, być może pechowy. Czy te trzynaście lat wykorzystano w sposób właściwy właśnie dla zbudowania właściwego ustroju rolnego, dla wzmocnienia gospodarstwa rodzinnego, dla wydźwignięcia i uczynienia z polskiego rolnictwa prawdziwej podstawy zdrowej ekonomii i dziedziny zdolnej do konkurencji na międzynarodowym rynku? Otóż nie. Te dwanaście, trzynaście lat to jest czas, proszę państwa, niestety stracony.</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#PoselGabrielJanowski"> Tak jest. Tylko w krótkim okresie rządów pana premiera Olszewskiego usiłowaliśmy zmienić ten liberalny, szkodliwy trend w polskiej polityce rolnej.</u>
          <u xml:id="u-125.11" who="#PoselGabrielJanowski">Proszę Państwa! Przez te trzynaście lat polska wieś została bardzo boleśnie dotknięta. Została zubożona. Powiedziałbym, że bardzo poszkodowani zostali byli pracownicy PGR.</u>
          <u xml:id="u-125.12" who="#GlosZSali">(To było za Janowskiego.)</u>
          <u xml:id="u-125.13" who="#PoselGabrielJanowski">Nie, Janowski był tym ministrem, który właśnie jako pierwszy, i ostatni, jak się okazuje, zgłosił wniosek o usunięcie prezesa agencji, ponieważ polityka prowadzona przez agencję była polityką szkodliwą. Powtarzam - szkodliwą.</u>
          <u xml:id="u-125.14" who="#PoselGabrielJanowski">Szanowni Państwo! Powracamy do agencji. Agencja przejęła 4,5 mln ha skarbowej ziemi. W tej chwili 86% tej ziemi jest już rozdysponowane, tzn. że nie można tej ziemi skarbowej obrócić na prawdziwą, że tak powiem, restrukturyzację, jak to się modnie mówi, polskich gospodarstw indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-125.15" who="#PoselGabrielJanowski">Szanowni Państwo! Jaki jest efekt działalności tej agencji i innych, powiedziałbym, również nie bardzo do końca jawnych instytucji? Otóż, po pierwsze, w bardzo niewielkim stopniu tylko podniesiono średni obszar gospodarstwa rolnego. Dosłownie o kilka arów. Powiększono liczbę gospodarstw małych. I co? Utrwalono latyfundia, tylko zmieniono ich nazwę, z państwowych na prywatne bądź rozmaite spółkowe. Tak jest. I to jest, proszę państwa, chore. Praktycznie nie ma drugiego kraju w Europie, gdzie byłaby tak niekorzystna struktura agrarna i własnościowa. A zatem powinniśmy wszystko uczynić, bo jeszcze nie jest za późno, by ten stan rzeczy zmienić. Ale, proszę państwa, na horyzoncie jest nowe, powiedziałbym, wielokrotnie większe niebezpieczeństwo. Tym niebezpieczeństwem jest po prostu dopuszczenie do przejmowania polskiej ziemi przez cudzoziemców. Tak jest. Blisko 1 mln ha jest we władaniu cudzoziemców, przypominam, na ogólny obszar 18,5 mln. Żenujące było przedstawienie przez ministra spraw wewnętrznych raportu na temat nabywania nieruchomości. Podawano tam, proszę państwa, że 0,019% Polski ktoś kupił. Przecież to jest skandal. Dla mnie skandalem jest to właśnie, i to jest niedopuszczalne, że już nie jedna gmina, nie jeden powiat, ale dziesiątki i setki gmin są we władaniu innych obywateli niż polskich. To są te niby małe ojczyzny. Czyli mówimy o tym, że podstawą ma być nasza mała ojczyzna. Tylko okazuje się, że ona już nie nasza, ale już innych, będąca we władaniu innych. Tak więc powiadam jeszcze raz, niebezpieczeństwo w tej chwili nie jest już wyimaginowane. Ono jest po prostu rzeczywiste.</u>
          <u xml:id="u-125.16" who="#PoselGabrielJanowski">I dlatego, szanowny panie pośle sprawozdawco i szanowny klubie PiS, jeżeli chcecie rzeczywiście wykazać się prawdziwie obywatelską i polską postawą, to nie wolno zgłaszać takich ustaw, które rozmydlają faktycznie odpowiedzialność i czynią, że tak powiem, iluzję, że można zatrzymać taką ustawą, czy inną, nabywanie gruntów. Skoro dzisiaj mamy znacznie bardziej restrykcyjne prawo, ono jest omijane, ono jest w rozmaity sposób przekraczane, to myślicie, że z pomocą języka polskiego, że tak powiem, wy zatrzymacie to, proszę panów? Bo do tego sens tej ustawy się sprowadza, że ktoś przyjedzie i nie będzie umiał mówić po polsku. Jeżeli będzie chciał, to nauczy się określonych słów, tych, których będzie wymagał inspektor. On dzisiaj już je umie. A jest takie jedno popularne polskie słowo, które wszyscy znają i pewnie inspektor się tym zadowoli, bo inspektora też można niejako obejść, w rozmaity sposób.</u>
          <u xml:id="u-125.17" who="#PoselGabrielJanowski">Dlatego, szanowni państwo, dzisiaj dokonująca się sprzedaż polskiej ziemi czy kupno polskiej ziemi przede wszystkim z powodów spekulacyjnych, ale nie tylko, również dla prania brudnych pieniędzy, także po to, by instalować w Polsce tę działalność wielkofermową, która w krajach zachodnich jest już zakazana. Co więcej, są już spekulacje na ten temat, że będzie się nabywać polską ziemię po to, żeby później przez ugorowanie wygaszać polską produkcję, a tym samym obniżać naszą konkurencyjność. Dlatego - jeszcze raz powiadam - musimy uczynić wszystko, by postawić tej tamie zdecydowany opór. Na pewno nie uczynimy tego taką czy inną ustawą, tylko jednoznacznym stanowiskiem, a to stanowisko musi być wyrażone w referendum na temat ziemi i ma to być stanowisko ogólnonarodowe, wszystkich Polaków.</u>
          <u xml:id="u-125.18" who="#GlosZSali">(Świadomością obywateli polskich.)</u>
          <u xml:id="u-125.19" who="#PoselGabrielJanowski">Świadomością również. W tej sprawie świadomość Polaków w przeciwieństwie do posłów jest znakomita, dużo lepsza, bo 80% Polaków mówi jednoznacznie: nie, jeśli chodzi o sprzedaż polskiej ziemi.</u>
          <u xml:id="u-125.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.21" who="#PoselGabrielJanowski"> Tymczasem na tej sali tylko 80 posłów podpisało się pod deklaracją, w której mówi się jasno, żeby nie sprzedawać polskiej ziemi i tym kolegom, którzy podpisali się pod tą deklaracją, serdecznie dziękuję. Niestety, z PiS było tylko 7 osób, proszę panów, wstyd, wstyd.</u>
          <u xml:id="u-125.22" who="#GlosZSali">(Dopisywać się.)</u>
          <u xml:id="u-125.23" who="#PoselGabrielJanowski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-125.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.25" who="#PoselGabrielJanowski">Szanowni Państwo! Ponieważ pan marszałek swoim obyczajem przyciska już zielony guzik, chcę jednoznacznie powiedzieć i zaapelować. W tej chwili najważniejszą sprawą dla Polski jest przeprowadzenie referendum w sprawie ziemi. Klub Liga Polskich Rodzin podejmował tę inicjatywę, niestety, Wysoka Izba oddaliła ją, głosowaliście panowie przeciw temu referendum. W związku z tym w tej chwili wszczęty został wielki ruch, powiedziałbym, ogólnoobywatelski na rzecz obywatelskiej inicjatywy. Wystąpiliśmy z takim wnioskiem jako klub, ale przede wszystkim jako obywatele, którzy zbierają dzisiaj podpisy na stosownych formularzach i chcę poinformować Wysoką Izbę, że zgromadziliśmy już ok. 450 tys. podpisów. Proszę jeszcze wszystkich innych, którzy myślą o Polsce i po polsku, by dostarczyli nam jak najwięcej podpisów potwierdzających poparcie dla referendum obywatelskiego, chcemy bowiem przedłożyć to Wysokiej Izbie jeszcze w lipcu, by przy okazji wyborów samorządowych można było to referendum, tak żywotne dla Polski i najważniejsze w naszych współczesnych dziejach, przeprowadzić. Dziękuję za uwagę i proszę o poparcie dla tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-125.26" who="#PoselGabrielJanowski">Natomiast, przykro mi to mówić, panie kolego, projekt ten, choć tak ważny dla poprawienia zasad obrotu ziemią, jednak pomiędzy polskimi rolnikami nie spełnia tych kryteriów. W związku z tym nie będziemy głosować za jego przekazaniem do komisji, ale niestety za jego odrzuceniem. Nie czas na projekty tego typu, czas na prawdziwe decyzje w sprawie obrony polskiej ziemi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-125.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Panie Pośle! Kieruję pytanie do pana posła Janowskiego. Czy to był formalny wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu, bo wniosku nie było, a pan poseł zapowiedział głosowanie za wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#PoselGabrielJanowski">(Nie, nie mówiłem, że będziemy głosować za wnioskiem. Powiedziałem, że on się, niestety, nadaje do dolnej szuflady.)</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Właśnie dlatego pytam, czy ostatni akapit pana wypowiedzi to jest formalny wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#PoselGabrielJanowski">(Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Tak.</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi Janowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-127.8" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Aumillera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PoselAndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy przedstawić nasze stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o obrocie ziemią rolną.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PoselAndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Minęło 13 lat od zmiany ustroju Rzeczypospolitej. W dniu 2 kwietnia 1997 r. uchwalona została konstytucja zatwierdzona w referendum 25 maja 1997 r. Za 2 lata mamy stać się członkiem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#PoselAndrzejAumiller">Wielce Szanowne Posłanki i Wielce Szanowni Posłowie! Chciałbym przypomnieć, iż art. 23 konstytucji stanowi, że podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne. Kieruję więc pytanie do Wysokiej Izby, ile lat potrzeba polskiemu parlamentowi, by wypełnić ducha konstytucji. A jaką mamy rzeczywistość? Nie mamy ustawy o gospodarstwie rodzinnym, obrót ziemią nie jest zabezpieczony przed spekulacyjnymi zakupami mającymi na celu lokatę kapitału, średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wzrosła raptem o 1 hektar, a jest to wynikiem dzierżaw i zakupów z Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, wielu rodaków ma poważne obawy dotyczące niekontrolowanego wykupu ziemi przez cudzoziemców zarówno dziś, jak i po naszym przystąpieniu do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#PoselAndrzejAumiller">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Próby uregulowania obrotu ziemią czyniły już poprzednie parlamenty. Omawiany projekt poselski jest pierwszą oficjalną próbą rozwiązania tego problemu w tej kadencji Sejmu, choć nieoficjalnie krążył projekt przygotowany przez ministra rolnictwa, de facto z PSL, który spotkał się z szeroką krytyką. Projekt ten nie uwzględniał interesów wszystkich podmiotów działających, czyli gospodarujących na polskiej ziemi, nie uwzględniał on rolniczych spółdzielni produkcyjnych, spółek pracowniczych powstałych na podstwie byłych Państwowych Gospodarstw Rolnych, czy dzierżawców. Omawiany dziś projekt jest próbą wyjścia naprzeciw oczekiwaniom rolników i uspokojenia opinii publicznej mającej obawy co do własności ziemi po integracji z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#PoselAndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Choć moi czcigodni przedmówcy szeroko odnieśli się do poszczególnych artykułów projektu ustawy, np. poseł Aleksander Grad, Wojciech Mojzesowicz, Stanisław Kalemba, pozwolę sobie zwrócić uwagę na art. 5 stanowiący, że uprawnienia, o których mowa w art. 4, z mocy prawa nabywają osoby, które dnia 1 stycznia 2003 r. posiadały bądź dzierżawiły co najmniej 2 ha ziemi rolnej, a także ich najbliższa rodzina i prawni następcy. Co w takiej sytuacji np. z ogrodnikami posiadającymi szklarnie, szkółki, prowadzącymi produkcję nasienną na powierzchni mniejszej niż 2 ha? Oni nie będą mogli z mocy prawa powiększyć gospodarstwa? Druga uwaga dotyczy art. 6 mówiącego, że egzaminy dla osób ubiegających się o certyfikat odbywać się będą nie częściej niż raz na 6 miesięcy. Taki egzamin, szanowni posłowie, to nie jest egzamin w czasie sesji egzaminacyjnej w okresie studiów, bo tam właśnie raz na pół roku odbywa się egzamin. Trzecia uwaga dotyczy art. 18 pkt 3, który stanowi, że brak oświadczenia o skorzystaniu z prawa pierwokupu w terminie 12 miesięcy od ogłoszenia zamiaru sprzedaży uznaje się za zrzeczenie prawa pierwokupu. Czy należy rozumieć, panie pośle sprawozdawco, że sprzedający będzie musiał oczekiwać na decyzję sąsiada aż rok?</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#PoselAndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Posłowie projektodawcy, przedstawiając projekt ustawy, w swoim przedłożeniu nie uwzględnili chyba aktualnej sytuacji na rynku obrotu ziemią. Pierwsza sprawa, wielkie obszary ziemi do zagospodarowania znajdują się na naszych ziemiach zachodnich i północnych, druga sprawa, tam, gdzie występuje wielki popyt na ziemię, a ceny osiągają irracjonalny poziom, ziemi praktycznie nie ma. Jestem przekonany, że będzie jej przybywać jedynie od rolników rezygnujących z produkcji lub przechodzących na emeryturę. Zagospodarowanie ziemi na terenach północnych wymaga ogromnych środków finansowych samych rolników i państwa. Musimy mieć tego świadomość. Ideałem byłoby stworzenie tam gospodarstw typu farmerskiego, minimum 300-hektarowych, powierzanych młodym, wykształconym, energicznym rolnikom. Potrzebne są ogromne środki na dom, pomieszczenia gospodarskie, maszyny rolnicze i preferencyjne kredyty. Należałoby wszystko zrobić, by młodzi rolnicy z terenów ˝głodu ziemi˝ mogli pod zastaw ojcowizny, naturalnie za zgodą rodziców, obejmować ziemię, tworząc gospodarstwa farmerskie. To nie mogą być pojedyncze przypadki, lecz ogromny ruch zapewniający na wszystkich terenach ziem północno-zachodnich życzliwe, pomocne sąsiedztwo.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#PoselAndrzejAumiller">Następna sprawa, projekt nie odnosi się do największej instytucji parafinansowej Polski, jaką jest Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, która sprzedaje, dzierżawi, przejmuje ziemię od rolników. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa posiada swoje oddziały terenowe we wszystkich województwach oraz swoje agendy w byłych województwach. Projekt nic nie mówi, jak ma wyglądać współpraca i zależność wojewódzkich inspektorów ziemskich i dyrektorów oddziałów terenowych Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#PoselAndrzejAumiller">Ostatnia sprawa, którą chcę poruszyć, o której musimy pamiętać, to brak środków finansowych na wsi i w budżecie państwa. Czy nie lepszą w aktualnej sytuacji jest dzierżawa, czyli władanie ziemią, niż ciągłe preferowanie własności? Przecież gwarantowana wieloletnia dzierżawa - powyżej 15 lat - pozwoli dzierżawcy na inwestowanie w produkcję, a nie na spłacanie kredytów na zakup ziemi. To jest bardzo ważna sprawa. W naszej psychice jest zakodowane, że muszę mieć coś na własność, a we francuskiej psychice - że władam 100 ha, 200 ha, a posiadam tylko 12-15 ha i środków, które mam, nie wydaję na zakup tylko na postęp w swoim gospodarstwie.</u>
          <u xml:id="u-128.8" who="#PoselAndrzejAumiller">Chciałem jeszcze przypomnieć swój pomysł z czasów II kadencji Sejmu, kiedy to mówiłem, że powinniśmy zagospodarować polskie ziemi zachodnie, tworząc warunki, by młodzie rolnicy z tych terenów, gdzie jest wielki głód ziemi, osiedlali się, ale w zespołach, żeby tworzyli sąsiedztwo, żeby jeden drugiemu pomagał, wtedy ustrzeżemy się przed sprzedażą ziemi cudzoziemcom, ale na to trzeba wielkich pieniędzy w budżecie państwa. I tu w tej Wysokiej Izbie musimy wypracować po prostu takie ustawy i takie zabezpieczenia, żeby ci młodzi rolnicy mieli potężne - 300 ha, 400 ha - gospodarstwa farmerskie, i to będzie stabilizacja w XXI wieku ziemi w polskich rękach.</u>
          <u xml:id="u-128.9" who="#PoselAndrzejAumiller">Wysoka Izbo! biorąc to wszystko pod uwagę, co powiedziałem, Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie głosował za skierowaniem projektu poselskiego do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-128.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Chrzanowskiego z Koła Parlamentarnego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany dzisiaj projekt ustawy dotyka szczególnej materii, ponieważ tą materią Wysoka Izba żyje i politycy w tym kraju żyją nią od wielu, wielu lat, a w ostatnim okresie przed przystąpieniem do Unii Europejskiej ta materia wzbudza wiele emocji w Wysokiej Izbie. I tak jeżeli spotykamy się z problemem obrotu ziemią w Polsce, kiedy na spotkaniach poselskich rozmawiamy z rolnikami, to rolnicy mówią, że ziemia w Polsce powinna być chroniona przed cudzoziemcami. Ale kiedy staramy się przedstawić projekt ustawy, która by rzeczywiście zabezpieczała polską ziemię przed wykupem przez cudzoziemców, rolnicy twierdzą, że jest zła. Miałem przyjemność konsultowania projektu ustawy, który przedstawił pan premier Kalinowski do konsultacji i zapisy w tej ustawie są nie do przyjęcia przez polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PoselZbigniewChrzanowski">W moim przekonaniu i w przekonaniu koła Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego powinniśmy dopracować się takich rozwiązań, które z jednej strony będą chroniły polską ziemię przed wykupem przez cudzoziemców, ale z drugiej strony będą chroniły rynek ziemi w Polsce, bo od tego, jak rynek ziemi w Polsce będzie chroniony, będzie zależała też cena polskiej ziemi. A od tego, jak wysoka będzie cena polskiej ziemi, będzie zależała możliwość rozwoju polskiego rolnictwa, rozwoju polskich gospodarstw rolnych, bo jedyny majątek w rękach polskiego rolnika to przede wszystkim jego ziemia i póki ta wartość będzie nieduża, póty polski rolnik nie będzie miał szansy ani dokapitalizowania swojego gospodarstwa rolnego chociażby przez kredyt, ani rozwoju swojego gospodarstwa, a w konsekwencji także odpowiedniej konkurencji w ramach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe przyjmuje z zadowoleniem przedstawiony projekt ustawy. Ten projekt ustawy ma niewątpliwe wiele wad, o których tu mówili moi przedmówcy, ale ten projekt ustawy ma także pewne zalety. Za zalety uważamy przede wszystkim to, że ta ustawa już z mocy prawa daje możliwość wzięcia udziału w obrocie ziemi rolnikom, osobom, które prowadzą gospodarstwo rolne. Oczywiście możemy dyskutować, czy poziom 2 ha jest właściwy czy też nie, myślę, że w ramach prac komisji dopracujemy się tego.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Jeśli chodzi o wady tej ustawy, to w moim przekonaniu wprowadzenie nowej instytucji wojewódzkiego inspektora ziemskiego, kolejnych certyfikatów, promes, nowej biurokracji, powoduje ograniczenie rynku ziemi, a co za tym idzie zostanie bardzo źle przyjęte przez rolników. I to de facto ogranicza w pewnym sensie jej wartość, tutaj można się zgodzić chociażby z posłem Gradem.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Ta ustawa nie reguluje takich spraw, jak chociażby lepsze wykorzystanie zasobów Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wiemy dobrze, że do dzisiaj rolnicy mają ograniczony dostęp do tych zasobów i nie mogą w odpowiedni sposób powiększać swoich gospodarstw. Często stoją przed barierami, które były wprowadzone, bo de facto wiele ugrupowań politycznych próbowało pomóc rolnikom, ale okazywało się, że dane zapisy działają przeciwko, chociażby w województwie mazowieckim bodajże do dzisiaj istnieje ograniczenie, że kredyt preferencyjny mogą dostać rolnicy, którzy chcą nabyć do 100 ha ziemi, w związku z czym okazuje się, że gospodarstwa rolne powyżej 100 ha z Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa nie są sprzedawane rolnikom tylko osobom, które mają odpowiedni kapitał. Dlatego w tej ustawie powinniśmy zawrzeć także takie uregulowania, które doprowadzą do lepszego dostępu rolników do ziemi z zasobów Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Jeżeli chodzi o certyfikaty, to w moim przekonaniu niezrozumiałe jest wydawanie certyfikatów osobom, które już posiadają wykształcenie rolnicze. To jest tak, że ktoś chce skończyć szkołę rolniczą, po czym będzie musiał zdać jeszcze odpowiedni certyfikat, odpowiedni egzamin, żeby potwierdzić swoje własne wykształcenie. W moim przekonaniu jest to niezrozumiałe. Uważam, że można byłoby do tego podejść w ten oto sposób, że osoba, która chce nabyć w Polsce ziemię, musi mieć wykształcenie rolnicze, jeśli już taki warunek przyjmiemy, zdobyte w Polsce. Myślę, że to by wystarczyło. Ewentualnie to wykształcenie rolnicze byłoby potwierdzone przez ten certyfikat i ta osoba nie musiałaby zdawać egzaminu.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Jeśli chodzi o skład komisji egzaminacyjnej (w art. 9), to mamy tutaj do czynienia z propozycją zasiadania reprezentantów samorządu terytorialnego, samorządu zawodowego rolników. W moim przekonaniu jest to nie do końca dobre rozwiązanie, ponieważ samorząd rolniczy często z różnych, najróżniejszych względów, nawet politycznych, może blokować odpowiednie transakcje.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Tak samo trudno nam zgodzić się z ograniczeniem prawa pierwokupu do oświadczenia: przez 12 miesięcy. To tak naprawdę blokuje rynek ziemi w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#PoselZbigniewChrzanowski">I jeszcze jest kwestia kosztów wprowadzenia tej ustawy. Według projektu przedstawionego przez pana premiera Kalinowskiego wprowadzenie tej ustawy nie wiązało się z żadnymi kosztami. Tutaj te koszty są, w moim przekonaniu, znacznie zaniżone, 8-9 mln zł przy obrocie ziemi, który dzisiaj w Polsce odbywa się, to jeżeli chodzi o rejestrację transakcji nabycia lub dzierżawy ziemi rolnej, powiem państwu, dzisiaj jest to poziom 150 tys. rocznie. Czyli jest tu potrzeba ogromnej administracji, ogromnego oprzyrządowania, żeby to wszystko zarejestrować i żeby to wszystko kontrolować.</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Szanowni Państwo! Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe - kończę już, panie marszałku, bo widzę że czas mija - jest za przesłaniem tego projektu do komisji. Dobrze, że ten projekt jest, szkoda, że nie ma projektu rządowego, ponieważ to długo oczekiwany projekt i chcielibyśmy nad nim podyskutować.</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Będziemy chcieli dopracować się w komisji takich rozwiązań, które z jednej strony, jak powiedziałem, będą chroniły interesy polskich rolników, przynajmniej w pierwszym okresie, do czasu wyrównania dochodów polskich rolników z dochodami rolników z Unii Europejskiej, a z drugiej strony będą w miarę chroniły przed spekulacyjnym wykupem ziemi w Polsce przez cudzoziemców. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego z Koła Parlamentarnego Partii Ludowo-Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PoselRomanJagielinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Można powiedzieć, że z punktu widzenia strategii, którą przyjęliśmy, żeby chronić polską ziemię, jest to projekt, który otwiera tę formułę dla polskich rolników. Ale z drugiej strony stawiam pytanie wnioskodawcom, szczególnie dlatego że przecież pochodzicie z ugrupowania opozycyjnego: Czy waszym celem jest tylko ochrona polskiej ziemi i przekazanie jej tak, żeby polski rolnik tylko na niej pracował, czy też winna być odpowiedzialność za poziom jego życia? Bo z mojego punktu widzenia, pracującego na tej ziemi, władającego jeszcze w dalszym ciągu gospodarstwem tylko dwaj przedmówcy podnieśli problem dochodowości i rynku ziemi. Bez rynku ziemi my nie zabezpieczymy polskich rolników, żeby oni na tej ziemi trwali, żeby ją szanowali i żeby status rolnika był naprawdę na wysokim poziomie wśród społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PoselRomanJagielinski">Na pewno nawoływaniem, że polska ziemia tylko w polskich rękach - co jest bardzo bliskie mojemu sercu - tego problemu nie rozwiąże. Bo chcąc wprowadzić ograniczenia w obrocie, zwracam wnioskodawcom na to uwagę, powinniście wziąć na siebie odpowiedzialność za poziom dochodów rolników. Na tej ziemi powinno się opłacić gospodarować. Ale niestety sytuacja wskazuje na to, że jest zdecydowanie inaczej. Mogę tu przytoczyć informację, ilu rolników w Polsce według Głównego Urzędu Statystycznego osiąga dochód porównywalny z dochodem w zawodach pozarolniczych, a ilu po prostu tam trwa, bo innej alternatywy nie ma. Dlatego też - podkreślam to niejednokrotnie - żeby móc odpowiadać, w czyich rękach ta ziemia będzie, to trzeba zapewnić to, co w ramach Wspólnej Polityki Rolnej zrobiono w Unii Europejskiej. Wspólna Polityka Rolna nakłada na Unię Europejską i na każde z państw członkowskich zobowiązanie zagwarantowania rolnikowi stosownych dochodów. Dzisiaj, i to chcę przytoczyć, chcąc sprzedać gospodarstwo, formalnie nie widzi się możliwości spotkania z nabywcą. Z drugiej strony wiarygodność - podkreślam tu cudzysłów - rolnika polskiego przed bankiem, który udziela kredytu, jest żadna; nawet po dobrze dopracowanym biznesplanie. Zasady bankowe ze względu na dużą ryzykowność kredytowania w rolnictwie obniżają poziom punktowy co najmniej o 80 i formalnie dostępność kredytu jest ograniczona.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PoselRomanJagielinski">Z tego też względu patrząc na ten projekt, w imieniu mojego ugrupowania politycznego stwierdzam, że intencja słuszna, tylko niedopracowana do końca i, jak stwierdzała większość moich przedmówców, założenia jako podstawa do pracy w komisji nad projektem ostatecznym też są słuszne. Myślę, że jedynym atutem tego przedłożenia jest to, że wymusza na rządzie szybkie przedłożenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#PoselRomanJagielinski">Ale chciałbym też zwrócić uwagę na ogromne dokuczliwości. Będę je przedstawiał w formie pytań. Czy rolnik, który ma średnie wykształcenie, o czym mówił poseł Mojzesowicz, musi też zdawać egzamin? Jeśli chodzi o średnie wykształcenie rolnicze, to z tego to jednoznacznie nie wynika. Czy zasada zakupu polega tylko na tym, że trzeba podpisać umowę notarialną i wypłacić wszystko, czy też stworzycie takie szanse, bo można to dopisać, że wystarczy 5% wpłaty, na resztę bank ziemski udzieli kredytu i rolnik będzie spłacał przez 25 lat? Bo wtedy ten rynek ziemi zdecydowanie się poprawi, a tego niestety nie ma. I na czym polega podnoszona już tutaj przede mną sprawa rezygnacji z prawa pierwokupu? Jeśli się ma kupca, to się proponuje, nawet sąsiadom, uzgodnioną cenę i oni mają obowiązek we własnym interesie wyrazić chęć zakupu po tej samej cenie, ale w bardzo krótkim czasie. Nie może to trwać 12 miesięcy. Sezon produkcyjny też do tego zobowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#PoselRomanJagielinski">Na pewno będę uczestniczył w pracy nad ostatecznym projektem, bo jest mi to bardzo bliskie, jest potrzebne. Ale podkreślam Wysokiej Izbie, że będę zawsze brał pod uwagę dwa aspekty. Pierwszy - ci, którzy żyją na wsi, żyją z rolnictwa, muszą mieć satysfakcjonujący poziom dochodów. Drugi - oczywiście z tego też tytułu muszą mieć szanse na powiększenie swoich gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#PoselRomanJagielinski">W związku z tym w imieniu Koła Poselskiego Partii Ludowo-Demokratycznej, mimo tych zastrzeżeń, uważam, że powinniśmy skierować powyższe przedłożenie Prawa i Sprawiedliwości, jako grupy poselskiej, do dalszego debatowania w komisji. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Zakończyliśmy oświadczenia wygłaszane w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Wysoki Sejmie! Informuję, że następujący posłowie wyrazili chęć zadania pytania: pan poseł Józef Skowyra, pan poseł Marian Piłka, pani posłanka Halina Nowina Konopka, pan poseł Piotr Smolana, pan poseł Leszek Korzeniowski, pan poseł Tadeusz Kędziak, pan poseł Antoni Macierewicz, pan poseł Stanisław Gudzowski, pani poseł Stryjska.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Chciałbym zapytać, czy ktoś z pań posłanek i panów posłów wyraża chęć zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#PoselZdzislawJankowski">(Jeszcze ja.)</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#PoselEwaKantor">(Ja też proszę.)</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dopisujemy jeszcze pana posła i panią posłankę.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Zamykam listę posłów zapisanych do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">I ustalam czas na zadanie pytania - 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Bardzo proszę pana posła Józefa Skowyrę o zadanie pytania. Nie widzę pana posła. A, jest pan poseł. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PoselJozefSkowyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wykonano szereg sondaży odnośnie do sprzedaży polskiej ziemi cudzoziemcom. Za niesprzedwaniem polskiej ziemi cudzoziemcom opowiedziało się przeszło 80% Polaków, a w jednym sondażu było 97,3%; czyli zdecydowana większość jest przeciwna sprzedaży polskiej ziemi cudzoziemcom. Posłowie Prawa i Sprawiedliwości stanowią w art. 4: Uprawnienia do zakupu bądź dzierżawy ziemi rolnej nabywają osoby fizyczne, jeżeli posiadają obywatelstwo polskie bądź obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PoselJozefSkowyra">W związku z tym mam dwa pytania do posła sprawozdawcy. Czy posłowie Prawa i Sprawiedliwości w tej ustawie reprezentują mniejszość, która jest za sprzedażą ziemi polskiej? Większość jest przeciwna sprzedaży polskiej ziemi; czyli to jest niejako projekt mniejszościowy.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PoselJozefSkowyra">I drugie pytanie. Proszę o uzasadnienie, dlaczego posłowie Prawa i Sprawiedliwości są za sprzedażą polskiej ziemi wszystkim obywatelom Unii Europejskiej. To proste pytanie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zadanie pytania pana posła Mariana Piłkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PoselMarianPilka">Panie Marszałku! Mam kilka pytań do posła sprawozdawcy i jedno pytanie do pani minister. Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, jaka jest cena ziemi w Polsce i w krajach unii niemieckiej...</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#PoselGabrielJanowski">(Dobre; nareszcie ktoś to powiedział.)</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#PoselMarianPilka">...Unii Europejskiej, a zwłaszcza w państwie niemieckim.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#PoselMarianPilka">Drugie pytanie dotyczy kwestii uzyskania dyplomu i egzaminu, który jest przewidziany w projekcie ustawy. Czy ukończenie szkoły średniej jest równoznaczne z egzaminem rolniczym przewidzianym w projekcie ustawy, czy jest to egzamin osobny?</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#PoselMarianPilka">Pytanie trzecie. Jaki areał ziemi jest dopuszczany do obrotu bez wymogów tej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#PoselMarianPilka">Kolejne pytanie. W polskim prawie gospodarstwo rolne musi obejmować przynajmniej 1 ha. Czy obecni właściciele 1 ha będą wyjęci spod rygorów tej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#PoselMarianPilka">Następne pytanie. Czy poseł sprawozdawca nie uważa, że ustawa powinna wejść w życie w dniu 1 stycznia 2004 r., a nie 2003 r.?</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#PoselMarianPilka">I kolejne pytanie. Czy nie uważa pan, że projekt musi być uzupełniony o dodatkowe przepisy dotyczące kwestii języka egzaminu, jaki przyszli rolnicy, którzy będą chcieli nabyć ziemię, powinni zdawać?</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#PoselMarianPilka">I pytanie do pani minister. Dlaczego do tej pory nie mamy projektu rządowego? Jak pamiętamy, kwestia projektu rządowego pojawiła się w momencie, kiedy minister Cimoszewicz w Brukseli przedstawił kapitulanckie stanowisko co do okresów przejściowych zakupu ziemi, rezygnując z poprzedniego warunku, 18-letniego, w gruncie rzeczy do 3 lat...</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#PoselGabrielJanowski">(Zero.)</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#PoselMarianPilka">Czy w związku z tym, ponieważ upłynęło już wiele miesięcy od tamtej sytuacji, a przecież projekt PiS jest datowany 6 marca, a zatem ponad 4 miesiące, czy mamy do czynienia tutaj z zasadniczym sporem w rządzie i czy ta bardziej konsekwentna, bardziej twarda linia wicepremiera Kalinowskiego, jeżeli chodzi o zakup ziemi, przegrywa z kapitulancką strategią ministra Cimoszewicza? Czy minister Cimoszewicz wygrywa w kwestii stanowiska rządowego w tym zasadniczym sporze, z jakim mamy do czynienia w rządzie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-136.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.12" who="#PoselGabrielJanowski">(Obydwie są kapitulanckie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zadanie pytania panią posłankę Halinę Nowinę Konopkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Pierwsze pytanie do pani minister. Prezentowaliście państwo publicznie projekt ministerialny o obrocie ziemią rolną i teraz chciałam zapytać: czy tenże projekt ministerialny jest bardziej czy mniej restrykcyjny w stosunku do polskich, już nie tylko obywateli, ale nawet rolników, w stosunku do projektu PiS, oraz czy w stosunku do prawa dziedziczenia, zawartego przecież w konstytucji, ten projekt, który jest dzisiaj omawiany, jest czy nie jest skonstruowany bardziej prawidłowo, to znaczy, który z tych projektów w większym stopniu łamie prawo dziedziczenia?</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">A teraz pytanie do posła sprawozdawcy: Czy po wejściu do Unii areał rolny mniejszy niż 2 hektary też będzie jakoś chroniony, czy będzie to ziemia, która nie podlega żadnej ochronie? Czy jest panu znane zastrzeżenie instytucji, mających swe siedziby w Waszyngtonie, o wyłączeniu z obrotu handlowego 1,5 ha ziemi rolnej już teraz, od zaraz, i zarezerwowanie jej z przeznaczeniem dla... No właśnie. Czy znana jest panu jedna z istotnych przyczyn naporu polityków holdenderskich na możliwość nabywania polskiej ziemi w związku ze spodziewanymi zmianami klimatycznymi? Po prostu Holendrzy zdają sobie sprawę z tego, że ocieplenie klimatu spowoduje zalanie ich polderów, również części polskich Żuław, które w swojej ekspertyzie określili jako niewarte ratowania.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">I teraz jednocześnie pytanie i do posła sprawozdawcy, i do pani minister: czy jest możliwość położenia tamy wypływu polskiej własności rolnej po akcesji Polski do UE w sposób nieograniczający dostępu do niej obywatelom polskim? Czy można rzeczywiście to zrobić nie szkodząc interesom polskim? I czy nie sądzicie państwo, że jedynie referendum w sprawie akcesji i odpowiedź w nim, że Polska nie powinna przystępować do Unii, jest jedynym realnym sposobem na obronę polskiej własności rolnej. W związku z tym czy nie warto byłoby doprowadzić do wcześniejszego referendum w kwestii akcesji Polski do UE i otrzymać odpowiedź na to pytanie od polskich obywateli?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Smolanę.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">A przy okazji chciałem wyjaśnić, że rząd jest reprezentowany przez pana ministra Czesława Siekierskiego.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PoselPiotrSmolana">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! mam pytanie do posła wnioskodawcy, sprawozdawcy. Wprawdzie pan poseł dość szeroko omawiał różne obwarowania mające chronić przed spekulacją ziemią rolną, ale czy ta ustawa na pewno będzie uniemożliwiać fikcyjne transakcje sprzedaży, kupna ziemi rolnej na ziemiach zachodnich przez podstawione osoby? Oczywiście chodzi o Polaków, z obywatelstwem polskim, którym posługują się obywatele niemieccy, aby sfinalizować nie zawsze legalną transakcję obrotu ziemią rolną. Proceder polega na tym, że obywatel niemiecki przekazuje gospodarzowi polskiemu dużą kwotę pieniędzy na udziały w fikcyjnej spółce, który w ten sposób umożliwia zakup ziemi obywatelowi niemieckiemu, gdyż udziały tego obywatela niemieckiego są w spółce większe i dają mu w ten sposób pierwszeństwo uzyskania prawa do własności nabytej ziemi. Uważam, że czas taki proceder ukrócić, gdyby jeszcze miał mieć miejsce. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zadanie pytania pana posła Leszka Korzeniowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PoselLeszekKorzeniowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam trzy krótkie pytania do pana posła sprawozdawcy. Pierwsze, mówiące o tym, że trzeba mieć certyfikat, aby móc starać się o kupno ziemi, a żeby mieć certyfikat, trzeba zdać egzamin. Pytanie tyczy właśnie tego egzaminu. Ja rozumiem, że certyfikat praktycznie dotyczy każdej transakcji powyżej 2 hektarów. Natomiast chciałem zapytać: jak długo jest ważny egzamin? Może w taki sposób: czy w przypadku kilku certyfikatów - bo każdy, kto kupuje, może składać wniosek o więcej certyfikatów z racji różnych transakcji - trzeba będzie zdawać dodatkowe egzaminy, albo takie same, bo polskie prawo jest różne, i stąd takie moje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PoselLeszekKorzeniowski">Następna sprawa dotyczy uzasadnienia do projektu tej ustawy, chodzi o punkt: Główne założenia aktów wykonawczych. Uważam, że te sprawy, jak: postępowanie konkursowe powinno obejmować itd., to są wytyczne do rozporządzenia, które - moim zdaniem - powinny być w projekcie samej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#PoselLeszekKorzeniowski">Jeszcze jedna sprawa związana z projektem ustawy. Ponieważ wszystkie obecne projekty, które do tej pory widziałem, mówiące o obrocie ziemią, w znikomym stopniu zajmują się problemami gospodarstw większych, tych, które już są, czyli spółki pracownicze, rolnicze spółdzielnie produkcyjne. Stąd moje pytanie: czy ta ustawa nie przewiduje jakichś złagodzeń w stosunku do już funkcjonujących na rynku polskim spółek pracowniczych, rolniczych spółdzielni i dzierżawców, które już obecnie mają dość duże gospodarstwa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Kędziaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PoselTadeuszKedziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam trzy pytania do posłów wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PoselTadeuszKedziak">Dlaczego posłowie wnioskodawcy chcą już teraz dać uprawnienia do zakupu ziemi rolnej osobom posiadającym obywatelstwo państw Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#PoselTadeuszKedziak">Drugie pytanie: Czy posłowie wnioskodawcy są przekonani, określając zasady obrotu ziemią rolną, że takie same zasady będą obowiązywały we wszystkich państwach Unii Europejskiej w stosunku do osób posiadających obywatelstwo polskie?</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#PoselTadeuszKedziak">Jeszcze jedno pytanie: Czy według wiedzy posłów wnioskodawców wszystkie państwa Unii Europejskiej z takim samymi intencjami, jak posłowie wnioskodawcy, chcą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i czy podobnie, jak to czynią posłowie wnioskodawcy, państwa Unii Europejskiej już dzisiaj wydają akty prawne dające uprawnienia do zakupu ziemi rolnej na terenie swoich państw osobom posiadającym obywatelstwo polskie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zadanie pytania pana posła Antoniego Macierewicza.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">To proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława Gudzowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PoselStanislawGudzowski">Panie Marszałku! Mam kilka pytań do wnioskodawców, którzy powiadają, że są ludźmi nader postępowymi, ludźmi XXI wieku: dlaczego nie idą od razu w wiek XXII i ograniczają możliwość nabywania ziemi tylko do państw członkowskich Unii Europejskiej? Chociaż trzeba by raczej powiedzieć: do jednego państwa pod nazwą Unia Europejska czy może - tak jak powiedział pan poseł Piłka - Unia Niemiecka, zapominając o państwach stowarzyszonych ze Wspólnotą Europejską.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PoselStanislawGudzowski">Dlaczego ogranicza się możliwość nabywania ziemi na przykład Amerykanom czy Rosjanom, co jest o tyle dziwne, że na przykład ktoś posiadający obywatelstwo Wietnamu i dzierżawiący 2 hektary ziemi w dniu 1 stycznia 2003 roku będzie mógł kupować i dzierżawić ziemię rolną zgodnie z art. 5 projektu ustawy w nieograniczonej ilości?</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PoselStanislawGudzowski">Czy określenie graniczne ziemi rolnej od 2 hektarów jest zasadne, bo łatwo przecież wyobrazić sobie posiadacza, na przykład, 50 hektarów ziemi rolnej zgodnie z tą ustawą, bez konieczności bycia rolnikiem.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#PoselStanislawGudzowski">Kolejne pytanie: Czy według wnioskodawców absolwent nie tylko szkoły średniej, ale nawet akademii rolniczej jest tak słabo wykształcony czy tak tępy, że musi zdawać stosowny egzamin przed jakąś speckomisją? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zadanie pytania panią posłankę Małgorzatę Stryjską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PoselMalgorzataStryjska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa krótkie pytania do posła sprawozdawcy. Jakie ograniczenia wnosi ten projekt w stosunku do obywateli polskich? Czy przepisy tego projektu, dotyczące wykształcenia i egzaminów, obejmują też rolników polskich?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zadanie pytania pana posła Zdzisława Jankowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PoselZdzislawJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ważne jest też, aby stanowiący prawo parlamentarzyści kierowali się troską o byt i przyszłość ojczyzny. Mądry naród nie wyzbywa się po kawałku ojczyzny, ojczystej ziemi na rzecz obcych. Mądry naród kupuje ziemię od obcych. Oddawanie ziemi nie-Polakom...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Panie pośle, bardzo proszę o zadanie pytania, a pan wygłasza oświadczenie. Rozumiem, że wstęp był niezbędny, ale proszę przejść do pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PoselZdzislawJankowski">Zaraz przejdę.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PoselZdzislawJankowski">Oddawanie ziemi nie-Polakom jest utrącaniem na raty, po kawałku ojczyzny, ojczyzny-ziemi. Tak jak powiedziałem, ziemia jest matką narodu, żywicielką. Pytanie do posła sprawozdawcy i do pana ministra: Czy nie jest błędem rozumowanie dotyczące oddawania ziemi na rzecz obcych? W Unii Europejskiej założeniem jest likwidacja państw narodowych. W związku z powyższym chciałbym, żeby poseł sprawozdawca się ustosunkował, a także pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zadanie pytania panią posłankę Ewę Kantor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PoselEwaKantor">Panie marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zapytać wnioskodawców, czy podstawowym zagrożeniem dla państwa polskiego, w uzasadnieniu pan poseł raczył to powiedzieć, jest fakt, że Polacy będą płacić składkę KRUS a nie ZUS? Jednym z państwa argumentów było to, że rolnicy płacą składkę krusowską a nie zusowską. Czy nie będzie już ochrony polskiej ziemi innej niż rolna, a rolną będzie można na taką bardzo łatwo zmienić? Co z pozostałą ziemią? Czy przeniesienie nadzoru na poziom województwa jest równoznaczne z faktem, że państwo przewidujecie zbędność rządu w przypadku wejścia Polski do Unii Europejskiej? Twierdzicie, że będziemy mówić o regionalizmie i wszystko się odbywa na poziomie województwa, czyli struktury państwowe, centralne są już zbędne Może zbyt dużo sobie wyobrażam, ale chciałabym dostać odpowiedź na to pytanie. Czy śluza, o której pan mówi i na którą, jako zasadę działania, powołuje się pan przy tej ustawie... Czy ta ustawa, będąc śluzą, ma być sposobem, w który nastąpi szybki przepływ obywateli Unii Europejskiej do Polski i przejęcie przez nich polskiej ziemi? Sądzę, że mówiąc o śluzie, myśli pan o szybkim przepływie przez wąskie gardła i pamięta pan o prawie Bernulliego, również społecznie. Myślę, że to wąskie gardło dla obywateli Unii Europejskiej jest w art. 4. Podporządkowanie go w art. 5... Czy to jest główną intencją ustawy, żeby ograniczyć dostęp Polaków do zakupu ziemi i scedować to wyłącznie albo prawie wyłącznie na obywateli Unii Europejskiej? Również przez zapis, w którym się mówi o zakupie przez spółki? Czy spółka może zbyć akcje czy nie i co wtedy będzie z własnością? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Wyczerpaliśmy listę posłów zapisanych do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Najpierw pan minister, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#PoselMichalTomaszKaminski">(Chciałbym się teraz ustosunkować do pytań.)</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Taki jest porządek regulaminowy, że sprawozdawca zabiera głos na końcu.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#PoselMichalTomaszKaminski">(Wolałbym teraz.)</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Panie ministrze, czy możemy poprosić pana posła sprawozdawcę?</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Michała Kamińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Panie marszałku, bardzo panu dziękuję, ale obawiam się, że przy tym stopniu podejrzliwości na tej sali możemy być posądzeni o jakieś konszachty polityczne i o wspólną próbę zalania Polski obywatelami Unii Europejskiej, bo i takie zarzuty padały.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Najpierw chciałbym bardzo serdecznie, panie marszałku, Wysoka Izbo, podziękować tym wszystkim posłom, którzy czytali i zrozumieli tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#PoselMichalTomaszKaminski"> Tym, którzy nie zrozumieli, chciałbym wyrazić wyrazy głębokiego współczucia, bo tylko tak należy do tego typu zjawisk się ustosunkowywać. W domu mnie uczono, że z kalectwa nie należy się wyśmiewać i nie będę tego czynił. Bardzo dziękuję tym posłom, którzy zechcieli uszanować tę część naszej intencji i tę część mojej wypowiedzi, w której wyraźnie mówiłem, że chcielibyśmy, aby ten projekt nie miał charakteru partyjnego. Ten projekt ma mieć charakter... Mamy nadzieję i cieszymy się, że poza najbardziej krytycznymi uwagami Platformy Obywatelskiej i Ligi Polskich Rodzin, bo te dwie partie były najbardziej krytyczne wobec tego projektu... Mamy nadzieję, że te wszystkie krytyczne kwestie, o których tutaj posłowie mówili, zostaną uwzględnione w pracach komisji rolnictwa i mam nadzieję, że dojdziemy do jakichś konstruktywnych rozstrzygnięć. Naszym zdaniem sprawa ochrony polskiej ziemi nie powinna być przedmiotem takiego stricte partyjnego sporu. Prawo i Sprawiedliwość chce, by te ważne sprawy dotyczące polskiej ziemi były z tego sporu wyłączone. Dlatego ja, a przecież znacie państwo mój temperament, w tym wystąpieniu powstrzymywałem się od jakichkolwiek polemik z poszczególnymi partiami i z rządem, bo naprawdę chcielibyśmy, szanując państwa krytyczne uwagi do poszczególnych zapisów tej ustawy, abyśmy w komisji rolnictwa, być może należy powołać specjalną podkomisję, żeby o tym dyskutować, mogli w tej sprawie zająć konstruktywne stanowisko. W istocie jest tak, że niezależnie od tego, czy Polska do Unii Europejskiej wejdzie, czy nie, przepisy w tej kwestii, przepisy dotyczące regulacji ziemią są naszemu krajowi bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Było bardzo dużo pytań, pozwolę sobie na nie odpowiedzieć. Przede wszystkim pan poseł Skowyra jako pierwszy pytał, dlaczego chcemy już teraz sprzedawać polską ziemię obywatelom Unii Europejskiej. Jeżeli dobrze zrozumiałem to pytanie, to chcę panu posłowi polecić lekturę projektu ustawy, nad którym pan poseł debatuje, bo z niego wyraźnie wynika, że nie chcemy tego, aby obywatele Unii Europejskiej</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#PoselMichalTomaszKaminski"> już teraz polską ziemię kupowali. Co więcej - chcemy czegoś dokładnie odwrotnego. Mam nadzieję, że pytanie pana posła nie było pytaniem złośliwym, bo szlachetnych osób z Ligi Polskich Rodzin o złośliwość nie podejrzewam, tylko wynikało z tego, że po lekturze pierwszego artykułu pan poseł nie chciał już przeczytać ostatniego artykułu. A ten artykuł wyraźnie stanowi, że przepisy dotyczące obywateli Unii Europejskiej wejdą w życie dopiero po ewentualnym wejściu Polski do Unii Europejskiej. A o tym, czy wejdziemy do Unii Europejskiej, czy nie zadecyduje, proszę państwa, referendum, zadecyduje naród polski. Jeżeli naród polski będzie chciał, abyśmy weszli do Unii Europejskiej, to do Unii Europejskiej wejdziemy, a jeżeli naród nie będzie tego chciał, to do Unii nie wejdziemy, tak to w każdym razie postrzegam.</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#PoselGabrielJanowski">(A ty jak chcesz?)</u>
          <u xml:id="u-156.8" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Jeszcze nie mam zdania, panie pośle. Uważam, panie pośle, w Prawie i Sprawiedliwości tak uważamy, że wejście Polski do Unii Europejskiej może zarówno naszemu krajowi przynieść korzyści, jak i być poważnym błędem i poważną katastrofą. Wiele zależy od tego, kto będzie negocjował w naszym imieniu, jakie będą warunki wejścia Polski do Unii Europejskiej. Nie uważamy w każdym razie... Panie pośle, bardzo prosto by było, gdybym się tutaj powołał na to, co mówią polscy biskupi i co mówi Ojciec Święty...</u>
          <u xml:id="u-156.9" who="#PoselGabrielJanowski">(Zostawmy to.)</u>
          <u xml:id="u-156.10" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Dlaczego mamy to zostawić, panie pośle? Nie zostawiajmy, bo Ojciec Święty wyraźnie mówi o Unii Europejskiej jako o pewnej wspólnocie narodów. Jeżeli do takiej Unii Europejskiej, o jakiej mówi Ojciec Święty, mielibyśmy wchodzić, to z całą pewnością Prawo i Sprawiedliwość za takim wejściem będzie.</u>
          <u xml:id="u-156.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-156.12" who="#PoselMichalTomaszKaminski"> Jeśli jednak...</u>
          <u xml:id="u-156.13" who="#PoselGabrielJanowski">(Ojciec Święty mówił o zjednoczeniu, a nie o zawłaszczeniu.)</u>
          <u xml:id="u-156.14" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Jeśli jednak, panie pośle, będzie tak, jak pan mówi, że wejście do Unii Europejskiej będzie oznaczało zawłaszczenie polskiej własności, będzie oznaczało tragedię dla naszego kraju, to zaręczam panu, że do Unii Europejskiej nie będziemy chcieli wejść i będziemy głosowali przeciwko. Tej decyzji na dzisiaj jeszcze nie podjęliśmy, bo dzisiaj nie ma traktatu stowarzyszeniowego. Jak będzie ten traktat, to zdanie w tej sprawie wypowiemy jako Prawo i Sprawiedliwość, zawsze kierując się polskim interesem narodowym, bo takim jesteśmy stronnictwem politycznym.</u>
          <u xml:id="u-156.15" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Pan poseł Skowyra pytał również, jaką mniejszość reprezentujemy, ponieważ 20% Polaków jest przeciwko kupowaniu ziemi, 80% za. Nasza ustawa wypowiada się w imieniu tych 80%, którzy nie chcą, aby polska ziemia w sposób niekontrolowany wpadała w obce ręce, i Prawo i Sprawiedliwość nie chce, by polska ziemia wpadała w obce ręce i po to jest ten projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-156.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-156.17" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Co do mniejszości - z całą pewnością najgorszym typem mniejszości, jaki można sobie wyobrazić, jest mniejszość intelektualna. I do niej nie należymy.</u>
          <u xml:id="u-156.18" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Wynotowałem sobie pytania pana posła Smolany z Samoobrony, dotyczące fikcyjnych transakcji na ziemiach zachodnich. Tak, ten problem dostrzegamy. Dostrzegamy problem kupowania polskiej ziemi przez osoby podstawione i bardzo chcemy, aby nasz projekt ustawy, aby praca nad uregulowaniami dotyczącymi obrotu polską ziemią przyczyniła się do tego - a wydaje nam się, że część przepisów, które proponujemy, właśnie w tym kierunku zmierza - by polska ziemia nie była w ten sposób sprzedawana obcym, aby te transakcje fikcyjne się skończyły. Mamy nadzieję, że i panowie - podkreślę to jeszcze raz - macie dobre pomysły dotyczące uregulowań, i myślę, że w pracy komisyjnej na ten temat będziemy mogli się wypowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-156.19" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Tu była cała seria pytań posłów Ligi Polskich Rodzin. Zakładam, że nie były to pytania złośliwe. Odpowiem pani poseł, która na końcu pytała, czy to, że odwołujemy się do instytucji wojewódzkich, oznacza, że już zrezygnowaliśmy z rządu. Przypuszczam, że pani poseł jeszcze dokładnie nie wie, jak funkcjonuje administracja w Rzeczypospolitej Polskiej, i stąd to pytanie. Otóż my wyraźnie mówimy, że wojewódzcy inspektorzy - mówiłem to w moim pierwszym wystąpieniu - właśnie dlatego mają być powołani przez ministra rolnictwa, żeby ten proces był kontrolowany przez państwo polskie i centralny polski rząd. Myślę więc, że to pytanie wynika z pewnego niezrozumienia. My w ogóle, powiem szczerze, strasznie chcielibyśmy tego uniknąć, bo bardzo wiele nas łączy z posłami Ligi Polskich Rodzin, i jest nam po ludzku, mnie osobiście jest po ludzku przykro, kiedy wy nas, panowie, atakujecie. Taka moja drobna uwaga, bo myślę, że nie jesteśmy waszym wrogiem, nie macie wroga w Prawie i Sprawiedliwości, a mamy wspólnego wroga gdzie indziej...</u>
          <u xml:id="u-156.20" who="#PoselGabrielJanowski">(Gdzie?)</u>
          <u xml:id="u-156.21" who="#PoselMichalTomaszKaminski">...i powinniśmy walczyć o wspólne wartości ramię w ramię, a nie kłócić się niepotrzebnie.</u>
          <u xml:id="u-156.22" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Taka jest moja opinia.</u>
          <u xml:id="u-156.23" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Chcę odpowiedzieć na kolejne pytanie, dotyczące...</u>
          <u xml:id="u-156.24" who="#GlosZSali">(Naród katolicki...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Przepraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Bardzo proszę panów posłów o nieprowokowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Panie pośle, jeszcze raz to podkreślę, postarajmy się. Proszę państwa, historia Polski uczy, że wszędzie tam, gdzie potrafiliśmy się wznieść ponad partyjny interes i wspólnie nad czymś pracować, to zawsze było to z pożytkiem dla Polski, natomiast wszędzie tam, gdzie stawialiśmy interes partii, nawet doraźny, wyżej niż interes kraju, zawsze się to kończyło źle dla kraju i później źle dla tej partii. Postarajmy się więc w tej ważnej sprawie odchodzić od partyjnych podziałów.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PoselGabrielJanowski">(Dołączcie do nas w sprawie referendum ziemskiego.)</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Panie pośle, przecież myśmy poparli w głosowaniu, Prawo i Sprawiedliwość poparło ideę referendum w sprawie ziemi, więc to nie jest zarzut akurat przeciwko nam, bo myśmy głosowali w tej sprawie razem z wami.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Było pytanie pani poseł Nowiny Konopczyny, czy wiem o jakichś ustaleniach w Waszyngtonie. To jest ważne pytanie, ale ja myślę, pani poseł, że trzeba by je było zadać panu premierowi Leszkowi Millerowi, który, jak wiemy, o tych sprawach w Waszyngtonie rozmawiał. Ja - może panią poseł zdziwię - z panem premierem zbyt bliskich kontaktów nie mam, a w każdym razie nie dzieli się on ze mną wrażeniami ze swych zagranicznych podróży, więc nie mogę na ten temat się wypowiadać...</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">(To jest rodzaj humoru pana posła sprawozdawcy...)</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Myślę, że to pytanie powinno być skierowane do rządu.</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Co do tego, o czym pani poseł mówiła, co do tych zmian klimatycznych, to jest to rzeczywiście ważny problem, tyle tylko że nie do końca związany z materią naszej ustawy. W istocie być może bardzo przewidujący politycy holenderscy w perspektywie tego, że Holandia zostanie w wyniku ocieplenia zalana, zapoczątkowali proces przenoszenia się do Polski. To być może jest prawda, ale ja takiej wiedzy nie posiadam, nawet w Holandii nie byłem - to jest jedyny kraj w Unii Europejskiej, gdzie nigdy nie byłem.</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#GlosZSali">(A Konopczyna chce wytopić...)</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje mi się, że jeszcze nie odpowiedziałem na pytanie o to, jakie są nasze intencje - to było ważne pytanie - czy podobne intencje przyświecają państwom w Unii Europejskiej. To było również pytanie pana posła z Ligi Polskich Rodzin. To jest bardzo ważne pytanie, ale, panie pośle, postaram się na nie odpowiedzieć tak...</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#GlosZSali">(Od serca.)</u>
          <u xml:id="u-158.10" who="#PoselMichalTomaszKaminski">...od serca, jak słusznie zauważył pan poseł z SLD. Ja zawsze tak mówię, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-158.11" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Jeżeli wejdziemy, podkreślam, do Unii Europejskiej, to sama logika prawodawstwa europejskiego jest taka, że wszyscy obywatele krajów należących do Unii Europejskiej teoretycznie mają takie same prawa. Dlaczego teoretycznie? Bo w praktyce ustawodawstwo w Niemczech, w Austrii, we Francji i w Danii - to są cztery ustawodawstwa, które omawiałem w moim pierwszym wystąpieniu - w praktyce powoduje, że choć po wejściu do Unii Polak będzie miał - jeżeli będzie miał pieniądze oczywiście - teoretyczne prawo zakupu tam ziemi, to w praktyce kupić ziemi w Unii Europejskiej nie będzie mógł. I po to jest nasza ustawa, panie pośle, żeby podobne przepisy, podobne zabezpieczenie, jakie zastosowali w ramach Unii Niemcy, Duńczycy, Francuzi i Austriacy, wprowadzić u nas.</u>
          <u xml:id="u-158.12" who="#GlosZSali">(Ta ustawa tego nie daje.)</u>
          <u xml:id="u-158.13" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Podkreślę to jeszcze raz: to są przepisy dotyczące obywatelstwa, które wchodzą tylko na wypadek wejścia do Unii. Teraz, panie pośle, według tej ustawy żaden obcy obywatel nie miał możliwości kupienia ziemi w Polsce - teraz, do momentu wejścia do Unii. A czy wejdziemy do Unii czy nie, zadecyduje referendum. Ja śmiem twierdzić, że te przepisy pogarszają sytuację zagranicznych kupców ziemi w stosunku do przepisów, które obowiązują teraz. Przepisy, które my proponujemy, w znaczący sposób utrudniłyby już dzisiaj cudzoziemcom zakupywanie ziemi, dodatkowo by im utrudniły - także tym z Unii Europejskiej czy spoza Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-158.14" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Tu było jeszcze jedno pytanie, dotyczące tego, że ja powiedziałem, iż największym problemem jest KRUS. Tu znowu moja wypowiedź została opacznie zrozumiana. Ja powiedziałem tylko tyle - i chyba np. pan poseł Janowski się ze mną zgodzi - że jest część Polaków, mieszkańców Polski, którzy dla celów czysto spekulacyjnych kupują ziemię rolniczą i obaj wiemy, i wszyscy tu wiemy, że tej ziemi nie powinni kupować, że kupują ją tylko albo dla celów spekulacyjnych, albo właśnie po to, żeby móc zamiast ZUS-u płacić KRUS. I również w takich polskich spekulantów ta ustawa jest wymierzona. Ja bym bardzo chciał, żebyśmy postarali się tak do niej podejść. Rozumiem, że część z państwa różni się z nami co do sprawy wejścia do Unii Europejskiej, ale proszę mi wierzyć, że naprawdę ta ustawa jest, jeśli chodzi o sprawy europejskie, ustawą neutralną. Ona działa jakby niezależnie od tego, czy wejdziemy do Unii czy nie. Jeżeli wejdziemy, to, jeżeliby tej ustawy nie było, nasza sytuacja będzie gorsza w Unii, niż gdyby ta ustawa była. I proszę dobrze zrozumieć moje intencje. Naszą intencją naprawdę nie jest żadne rozmiękczanie itd., bo wielokrotnie w tej Izbie w sprawach europejskich także jesteśmy w sporze. Chodzi tylko o to, żeby praktycznie, na ile to jest możliwe, tę ziemię obronić.</u>
          <u xml:id="u-158.15" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Ja oczywiście nie twierdzę, że projekt, który przedstawiamy jako Prawo i Sprawiedliwość, jest projektem najlepszym. Bardzo dziękuję za krytyczne uwagi, które tutaj od pana posła SLD zaczynając, na panu ministrze Jagielińskim kończąc, padły pod adresem naszego projektu; było także wiele cennych uwag pana posła Gabriela Janowskiego, którego ja zawsze z ogromnym szacunkiem i sympatią słucham i któremu dziękuję za te uwagi. Myślę, że będzie tu nasze wspólne pole do pracy nad tym w komisji rolnictwa. Bardzo dziękuję za te wszystkie głosy...</u>
          <u xml:id="u-158.16" who="#GlosZSali">(Gabriel Janowski wycofa wniosek...)</u>
          <u xml:id="u-158.17" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">(Ja miałam pytanie...)</u>
          <u xml:id="u-158.18" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Czyli jakie...</u>
          <u xml:id="u-158.19" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">(Czy jest możliwość rzeczywistej obrony polskiej ziemi bez szkodzenia Polakom w sytuacji, kiedy znajdujemy się w Unii?)</u>
          <u xml:id="u-158.20" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Tak, to jest bardzo mądre pytanie, jak zwykle zresztą, ze strony pani poseł. Tutaj pani poseł ma rację. Jeżeli wejdziemy do Unii, to skoro nie chcemy, aby prawodawstwo polskie było zakwestionowane jako prawodawstwo niezgodne z prawodawstwem unijnym, to musimy wprowadzić takie przepisy, które uwzględniając teoretyczną możliwość niewstąpienia Polski do Unii Europejskiej, będą dla Polaków bardziej uciążliwe. To ja pani szczerze i otwarcie odpowiadam: Tak jest. Tylko że ta ustawa, pani poseł, jest właśnie przewidziana na taką możliwość. Nie chcę już się powtarzać. Jeżeli wejdziemy do Unii, to niestety po to, żeby Polska była lepiej chroniona, Polacy też będą musieli zaakceptować pewne restrykcyjne przepisy, ale przepisy te w tym przypadku będą znacznie gorsze dla obywateli obcych. W tej sprawie pani poseł ma w pełni rację.</u>
          <u xml:id="u-158.21" who="#PoselMichalTomaszKaminski">Jeszcze raz, kończąc, chciałbym bardzo serdecznie podziękować - już trzeci raz to robię - za wszystkie krytyczne uwagi i zaprosić wszystkich państwa do dyskusji nad naszym projektem w komisji. I jeszcze raz dziękuję panu marszałkowi za możliwość zmiany kolejności.</u>
          <u xml:id="u-158.22" who="#PoselWojciechOlejniczak">(I panu ministrowi też.)</u>
          <u xml:id="u-158.23" who="#PoselMichalTomaszKaminski">I panu ministrowi oczywiście też.</u>
          <u xml:id="u-158.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Rzeczywiście podziękowania są dla pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana ministra Czesława Siekierskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Największą wartością tej ustawy jest to, że ona jest. Nieważne, że jest tu szereg braków, niedomówień. Ale nie chcę się nad nimi rozwodzić, dlatego że wiem, z jakim trudem przygotowuje się projekt ustawy rządowej, mimo że dysponujemy w resorcie grupą specjalistów, grupą ekspertów, możemy sięgać po różne opracowania i tworzyć kolejne jego wersje. Nie jest to problem jakichś sporów wewnątrzkoalicyjnych, choć na pewno są różnice poglądów. To wynika także z bardzo trudnej sytuacji, w jakiej jesteśmy, jeśli chodzi o sprawy struktury obszarowej, sprawy struktury agrarnej, dlatego że m.in. nie wprowadziliśmy szeregu rozwiązań, które należało podjąć 12 lat temu. Nie 2 lata temu, lecz 12 lat temu. Choć trzeba powiedzieć, że wtedy nie mieliśmy tej wiedzy, dlatego w zbyt małym zakresie poszliśmy na to, by przeznaczać ziemię na powiększanie powierzchni gospodarstw przez rolników...</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PoselGabrielJanowski">(To nie kwestia wiedzy, to brak wyobraźni.)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">...a jednocześnie była wówczas napięta sytuacja. Pamiętamy padające PGR itd. Trzeba było coś z tą ziemią robić. Mieliśmy też problem z ziemią na tym obszarze Polski, gdzie nie ma rolników indywidualnych zainteresowanych powiększaniem gospodarstw. Mnie się bardzo podoba - i do tego trzeba też wracać - także pogląd pana posła Aumillera, że po to są dzierżawy. Określona zastana sytuacja utrudnia wprowadzenie pewnych rozwiązań. Chodzi o to, żeby znowu na krzywdzie jednych tak jak w przeszłości nie budować dobrobytu czy poprawy życia drugich. Ileś tam osób - część może nie, ale większość tak - z przeświadczeniem i w sposób solidny podeszło do gospodarowania na tej ziemi i jako dzierżawcy włożyło w to swój kapitał. Tak więc trzeba uszanować zastaną sytuację. A jednocześnie też trzeba myśleć o tym, żeby był pewien zasób ziem przeznaczony dla tych, którzy by chcieli się tam przenieść i tworzyć gospodarstwa. Trzeba spokojnie rozważyć kwestię obszarów. Jeśli ktoś dzierżawi 3 tys. czy 2 tys. - według projektu ustawy największa powierzchnia gospodarstwa będzie wynosiła 300 ha, jeśli chodzi o własność - a nie będzie komu użytkować tej ziemi, może ją on użytkować przez pewien okres. Ale byłyby też wydzielone obszary, gdzie, jeśli będą chętni, to będą mogli przyjechać i wziąć 50-100 ha na dogodny kredyt, spłacany przez szereg lat. Bo jeśli tam ludzie przyjdą i zamieszkają, to będzie to najlepsza obrona tej ziemi.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">Jeśli chodzi o informację w sprawie ustawy, to w tej chwili kolejna jej wersja została przekazana do uzgodnień międzyresortowych. We wtorek mamy następne uzgodnienia międzyresortowe, już trzecie z kolei, a w przyszły czwartek projekt ten wejdzie pod obrady na posiedzeniu komitetu, w następny wtorek zaś rozpatrzy go rząd i powinien być gotowy na następne posiedzenie Sejmu. Spotykamy się też z zarzutem niekonstytucyjności ustawy, pomimo że wprowadziliśmy rozwiązania, które obowiązują w Unii. Ustawa bowiem przenosi szereg rozwiązań, i to często nie tych najbardziej drastycznych, z rozwiązań unijnych do prawodawstwa polskiego. Chcemy tu w sposób bardzo rozsądny wszystko wyważyć, żeby nie było żadnych skrajności, mając świadomość, że ta ustawa musi stwarzać warunki, by rolnicy mogli nabywać ziemię, bo ziemia jest specyficznym czynnikiem produkcji i miejscem pracy rolnika. Ziemia nie powinna być formą gromadzenia kapitału. Chodzi o to, żeby upodmiotowić rolnika, jeśli chodzi o nabywanie ziemi, tak aby on był tu osobą najważniejszą. Już mamy w związku z tym znowu zarzuty, że chcemy takim postawieniem sprawy spowodować pańszczyźniane przywiązanie rolnika do ziemi. Mówimy o potrzebie stałego tam zamieszkiwania, mówimy o kwalifikacjach, mówimy o osobistej pracy, więc prawnicy zarzucili brak konstytucyjności tej ustawie i po obradach komitetu wymaga ona ponownej analizy. W związku z tym trzeba tu wykazać ogromną mądrość, rozsądek, żeby nie wprowadzić rozwiązań, które obrócą się przeciw nam. Mówiliśmy już o tym, i dalej to potwierdzamy, że ta ustawa jest dopełnieniem pewnych rozwiązań, rezultatem pewnych kompromisów. Ale jednocześnie jeśli chodzi o wynegocjowane warunki związane z obrotem ziemią, to one są najlepsze na tle innych krajów. Ponadto ta ustawa musi dopełnić warunków wynikających z tam zaproponowanych rozwiązań. Jest też prawdą, pani poseł, że utrudni ona obrót ziemią także Polakom. Ale po to utrudni obrót ziemią Polakom, żeby jednocześnie utrudnić obrót ziemią innym. Ta ustawa na pewno utrudni to szczególnie tym Polakom, którzy chcieliby widzieć w ziemi lokatę kapitału.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">Ta ustawa także nie preferuje dużych własności ziemskich. Musimy jednak też uwzględniać realia. Czasami jest taka sytuacja, że mimo że jest założona maksymalna wielkość powierzchni gospodarstwa, to trzeba brać pod uwagę warunki. Niekiedy gospodarstwo musi być większe, zwiększone poprzez dzierżawę, bo nie ma kto tej ziemi użytkować. Wiele osób pyta: A dlaczego tak ma być? Jestem pracownikiem banku czy prowadzę duże przedsiębiorstwo, ale chcę mieć kawałek rancza, ileś hektarów, gdzieś tam w ulubionym miejscu w Polsce i nie muszę na tej ziemi pracować. Nie chcę nawet tej ziemi użytkować rolniczo, ale chcę ją mieć. Myślę, że tym wszystkim trzeba też taką możliwość stworzyć, bo nie mamy w tej chwili głodu ziemi, mamy nieużytki. Nie każdy hektar ziemi musi rodzić. Ileś ziemi musimy także zalesić. W związku z tym tu to podejście musi być bardzo racjonalne. Nie wiem, może powinien być większy podatek, może inne rozwiązanie. Ale jednocześnie powinny być pewne udogodnienia dla rolników. A te udogodnienia dla rolników, to upodmiotowienie rolników zapewnia Unia Europejska. Chciałbym, żeby w Polsce rolnicy mieli takie warunki, taką pozycję, taką dochodowość, taką opłacalność produkcji, takie gwarancje ze strony państwa jak w Unii. Poseł Jagieliński miał rację, mówiąc, że najlepszym instrumentem ochrony ziemi jest opłacalność, dochodowość. Jednocześnie musimy inaczej patrzeć na problem obrotu ziemią teraz, kiedy jest tak duża różnica w cenie ziemi. Szacuje się, że jeśli chodzi o cenę ziemi, średnio w przypadku Polski i całej Unii Europejskiej to jest 10-krotna różnica, w przypadku Polski i Holandii - 30-krotna różnica. Średnia cena w Polsce to 4 tys., a więc 1000 dolarów. Przy tym ceny są bardzo różne. Przecież wiadomo, że jeśli chodzi o ceny działek przy dużych ośrodkach miejskich czy w Warszawie, to są one wyższe niż w Paryżu czy w innych krajach. O tym też wiemy.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">A więc, odnosząc się do tej ustawy, my także będziemy jeszcze z niej korzystać, dopracowując swoją ustawę. Nasz projekt jest w Internecie. Wprowadzamy pewne zmiany, nowe uzgodnienia, tak że po tych wtorkowych uzgodnieniach międzyresortowych ten projekt będzie w Internecie i nie jest on ukrywany.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">Tak naprawdę to ta ustawa jest, jak powiedziałem, spóźniona o 12 lat. I nie zarzucajcie nam opóźnienia 2-miesięcznego w stosunku do tego, co może nawet obiecywaliśmy na wyrost, ale też sami nie sądziliśmy, że tak trudno będzie tę ustawę dopracować, przyjąć, żeby ona miała pewien rozsądek i logikę. Bo rzucenie projektu bez głębszych przemyśleń byłoby nieodpowiedzialnością. Mamy świadomość, że dyskusja w Sejmie będzie bardzo zdecydowana, bardzo ostra, dlatego że te zmiany, które są zaproponowane, dotyczą także interesów różnych osób i chcemy, żeby ta ustawa nie naruszała w sposób istotny tego, co zostało zastane, żeby tak było w maksymalnym stopniu. Prawa własności się nie odbierze. Jeśli idzie o prawo dziedziczenia, dziedziczenie, przekazanie, jest rzeczą właściwie świętą, ale też trzeba się zastanowić nad tym, że czym innym jest własność i prawo własności, a czym innym jest prawo do prowadzenia gospodarstwa. Ktoś może mieć własność, ale jeśli nie zdobędzie kwalifikacji, to co, powiemy mu, że ma prowadzić produkcję? Prowadzenie produkcji rolniczej wymaga dużych kwalifikacji. Chodzi o sprawę jakości żywności, bezpieczeństwa żywności, tam się używa środków ochrony roślin, chemii. To jest poważny, odpowiedzialny zawód. W związku z tym musimy... Dlaczego ktoś ma nie skończyć... Czy jak ktoś otrzyma w spadku samochód, to może go prowadzić bez prawa jazdy? O tych rzeczach możemy rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#GlosZSali">(Może mieć kierowcę.)</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">Co do tego, o czym mówił pan poseł Mojzesowicz, jeśli chodzi o szkoły, mamy jasność i podobny pogląd.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">Chciałbym, żebyśmy po prostu wzięli dobry przykład z innych krajów unijnych, które w sposób rozsądny chronią swoją ziemię, bronią swojej ziemi. Tak jak powiedziałem, ta obrona będzie dużo łatwiejsza, gdy będzie inna opłacalność, inna dochodowość, zbliżone ceny ziemi i zbliżone możliwości nabywcze, a jednocześnie inna sytuacja, jeśli chodzi o zamożność, bo przecież wiele osób w pewnym momencie będzie musiało wybrać, czy pieniądze na kształcenie dzieci zdobyć ze sprzedaży gospodarstwa, i pewnie na to pójdzie.</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">Jest szereg spraw, do których chciałbym się odnieść, ale będziemy na ten temat na pewno dyskutowali, kiedy spotkamy się przy kolejnej rozmowie, dyskusji o projekcie rządowym. Jest także projekt kolegów posłów z mojego ugrupowania. Myślę, że zaistniała pewna nowa jakość na sali, że jest duża zgodność co do potrzeby, celowości tego. Sądzę, że w końcowym etapie prac będzie poparcie nawet ze strony tych, którzy na razie mówią: nie.</u>
          <u xml:id="u-160.11" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">To tyle, z podziękowaniem za te wszystkie przemyślenia, wypowiedzi, z których będziemy chcieli skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-160.12" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">(Panie ministrze, jeszcze końcowe pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-160.13" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">Już, już, przepraszam, może coś...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Ale, pani poseł...</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">(Czy jest możliwość obrony polskiej ziemi w Unii Europejskiej bez szkodzenia interesom Polaków?)</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Ale, pani poseł, pan minister już na to odpowiedział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiCzeslawSiekierski">Ja bym nie powiedział: bez szkodzenia interesom Polaków, ta ochrona, te instrumenty na pewno utrudnią obrót ziemią między samymi Polakami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PoselHalinaNowinaKonopka">(Dobrze. Dziękuję.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów: 28., 29., 30., 31. i 32. porządku dziennego:
 28. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (druk nr 543).
 29. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej (druk nr 544).
 30. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych (druk nr 584).
 31. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym (druk nr 585).
 32. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej (druk nr 521).</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Jacka Bartkiewicza w celu przedstawienia uzasadnienia rządowych projektów ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Polski rynek ubezpieczeń gospodarczych rozwija się niezwykle szybko i dynamicznie. Przepisy konstytuujące działalność ubezpieczeniową w Polsce zostały przyjęte, jak państwo być może pamiętacie, 28 lipca 1990 r. Była to ustawa o działalności ubezpieczeniowej, a także inne akty z tym związane. Od tego czasu upłynęło 12 lat i istnieje potrzeba spójnego, czytelnego oraz poprawnego z punktu widzenia technik legislacyjnych uregulowania prawa ubezpieczeniowego. Ponadto należy zwrócić szczególną uwagę na pilną potrzebę dostosowania polskiego prawa ubezpieczeniowego do wymogów i standardów Unii Europejskiej, zgodnie ze stanowiskiem negocjacyjnym Rzeczypospolitej Polskiej w obszarze: Swoboda świadczenia usług.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Przedstawiane projekty ustaw wypełniają założenia pakietu ˝Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca˝, strategii gospodarczej rządu, a także pakietu ˝Przede wszystkim przedsiębiorczość˝.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Regulacja zawarta w obecnej ustawie ubezpieczeniowej została podzielona na cztery akty prawne, składające się na pakiet ustaw. Są to: projekt ustawy o działalności ubezpieczeniowej, projekt ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych, projekt ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz projekt ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Jeśli chodzi o pierwszy projekt, projekt ustawy o działalności ubezpieczeniowej, po pierwsze, projekt tej ustawy dokonuje zasadniczych zmian w dotychczasowych systemowych uregulowaniach rynku ubezpieczeniowego, mając jednocześnie na celu ich poszerzenie i dopracowanie, co ma przynieść efekty w zakresie poprawy bezpieczeństwa prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i nadzoru nad jej prowadzeniem. W zakresie harmonizacji prawa ubezpieczeń gospodarczych z prawem Unii Europejskiej pierwszorzędne znaczenie ma wprowadzenie do projektu postanowień zawartych w tzw. dyrektywach drugiej i trzeciej generacji, dotyczących swobody świadczenia usług i zasady jednolitej licencji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Za podstawowe cele, jakie ma do zrealizowania ten projekt, należy uznać:</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">- wprowadzenie kompleksowej definicji działalności ubezpieczeniowej rozumianej przez czynności ubezpieczeniowe, z umożliwieniem outsource'owania pewnych czynności ubezpieczeniowych podmiotom, które wykonują te czynności w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń;</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">- doprecyzowanie uregulowań dotyczących nabywania i zbywania akcji zakładów ubezpieczeń, w pełni dostosowane do prawa unijnego, które będą obowiązywać od dnia przystąpienia RP do Unii Europejskiej;</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">-znaczne poszerzenie regulacji dotyczących towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, w tym wprowadzenie możliwości przekształcania w spółkę akcyjną w oparciu o przepisy Kodeksu spółek handlowych o tworzeniu spółki akcyjnej oraz o przekształcaniu spółek kapitałowych, ale bez istotnych zmian podstawowych zasad ich tworzenia i funkcjonowania;</u>
          <u xml:id="u-164.8" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">- wprowadzenie zapisów dotyczących kwalifikacji członków zarządu i rady nadzorczej krajowych zakładów ubezpieczeń oraz dyrektora głównego oddziału, jego zastępców, a także kompetencji Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych w zakresie wyrażania zgody na powołanie dwóch członków zarządu zakładu ubezpieczeń, w tym prezesa, oraz dyrektora głównego oddziału zagranicznego zakładu ubezpieczeń i jednego z jego zastępców;</u>
          <u xml:id="u-164.9" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">- wprowadzenie, zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej, regulacji dotyczących zasad podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej przez zagraniczne zakłady ubezpieczeń oraz przepisów związanych ze swobodą świadczenia usług i ustanawiania przedsiębiorstw, które będą obowiązywać od momentu uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej;</u>
          <u xml:id="u-164.10" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">- przyjęcie obowiązujących w Unii Europejskiej nowych zasad prowadzenia gospodarki finansowej przez zakłady ubezpieczeń, rozszerzenie obowiązków sprawozdawczych zakładów ubezpieczeń wobec organu nadzoru, sprecyzowanie zapisów dotyczących łączenia się zakładów ubezpieczeń w oparciu o przepisy Kodeksu spółek handlowych o łączeniu spółek akcyjnych oraz przenoszeniu umów ubezpieczenia;</u>
          <u xml:id="u-164.11" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">- wprowadzenie zmian w Kodeksie cywilnym polegających na przeniesieniu tam zasad związanych z określeniem ogólnych warunków ubezpieczeń oraz ich unormowań;</u>
          <u xml:id="u-164.12" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">- doprecyzowanie zapisów dotyczących wykonywania zawodu aktuariusza, wymaganych kwalifikacji oraz trybu przeprowadzania egzaminów aktuarialnych.</u>
          <u xml:id="u-164.13" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Ponadto na szczególną uwagę zasługuje fakt wzmocnienia instrumentów nadzorczych i pełne ukształtowanie nadzoru ubezpieczeniowego jako nadzoru materialnego poprzez wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą wymagana jest zgoda organu nadzoru na powołanie dwóch członków zarządu zakładu ubezpieczeń, w tym prezesa, sprecyzowanie zasad postępowania naprawczego, w tym m.in. podstawy wprowadzenia zarządu komisarycznego, uszczegółowienie regulacji dotyczących zarządu majątkiem zakładu ubezpieczeń w przypadku cofnięcia zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej. Ważne jest również wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą kontrola wykonywana przez organ nadzoru ma się rozciągać na podmioty powiązane osobowo lub kapitałowo z zakładem ubezpieczeń oraz podmioty wykonujące czynności ubezpieczeniowe w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Instrumenty te służyć mają wzmocnieniu pewności obrotu ubezpieczeniowego i ochrony ubezpieczonych. Należy także zwrócić uwagę, że przepisy dotyczące form wykonywania działalności ubezpieczeniowej oparte są o uregulowania zawarte w Kodeksie spółek handlowych. Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych uregulowane jest znacznie szerzej niż dotychczas, zgodnie z zasadą równego traktowania obu form organizacyjnych. Do projektu ustawy wprowadzono przepisy regulujące organizację władz statutowych towarzystwa oraz jego przekształcanie w spółkę akcyjną.</u>
          <u xml:id="u-164.14" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Ważną rolę odegra w przyszłości rozdział 7 projektu ustawy: Swoboda świadczenia usług, wprowadzający tzw. jednolitą licencję na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Przepisy te mają obowiązywać od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Natomiast w zakresie gospodarki finansowej wprowadzono do projektu ustawy regulacje zapewniające stworzenie takich samych reguł dla zakładów ubezpieczeniowych działających na terenie Polski i krajów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-164.15" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Projekt zawiera także propozycje zmian w Kodeksie cywilnym. Zmiany te dotyczą głównie obowiązujących obecnie w ustawie o działalności ubezpieczeniowej zasad związanych z określeniem ogólnych warunków ubezpieczeń i unormowań w nich zawartych. Zdaniem projektodawców regulacje te powinny być włączone do Kodeksu cywilnego, stanowią bowiem integralną część regulacji związanych z umową ubezpieczenia. Projekt ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.</u>
          <u xml:id="u-164.16" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Przechodzę do drugiego projektu, projektu ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym.</u>
          <u xml:id="u-164.17" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Projekt ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych, podobnie jak pozostałe projekty wchodzące w skład pakietu, ma na celu dostosowanie polskiego prawa do dyrektyw Parlamentu Europejskiego. Głównymi regulacjami wynikającymi z dyrektyw są określenie nadzoru rynku ubezpieczeniowego jako nadzoru finansowego oraz uregulowanie kwestii współpracy z innymi organami nadzoru państw członkowskich Unii Europejskiej. Projekt ustawy dokonuje doprecyzowania stanu prawnego wprowadzonego ustawą z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej, jednostek im podporządkowanych oraz zmianie niektórych innych ustaw, na podstawie których utworzona została Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Uznano, że wybrane regulacje powinny zostać określone w akcie prawnym rangi ustawowej, tak więc w projekcie ustawy znalazły się unormowania, które w aktualnym stanie prawnym znajdują się w przepisach prawnych niższego rzędu - w aktach wykonawczych. Dodatkowo zebrano i merytorycznie uporządkowano w projekcie ustawy obecnie obowiązujące unormowania zawarte w różnych aktach prawnych regulujących kwestie związane z nadzorem ubezpieczeniowym i emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-164.18" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Do projektu ustawy wprowadzono również umiejscowione dotychczas w ustawie o działalności ubezpieczeniowej oraz innych aktach prawnych regulacje dotyczące zadań i funkcjonowania rzecznika ubezpieczonych. W odniesieniu do obecnie obowiązującego stanu prawnego zmieniono sposób powoływania i odwoływania rzecznika ubezpieczonych, a także zmniejszono ilość członków wchodzących w skład Rady Ubezpieczonych, będącej organem opiniodawczo-doradczym rzecznika ubezpieczonych. Ponadto, mając na uwadze skuteczność ochrony osób, których interesy rzecznik ubezpieczonych reprezentuje, wzmocniono jego uprawnienia, przyznając mu m.in. możliwość występowania do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej oraz możliwość organizowania sądów polubownych do rozpatrywania sporów pomiędzy osobami, których interesy reprezentuje, z zakładami ubezpieczeń, towarzystwami emerytalnymi czy też wynikłych z uczestnictwa w pracowniczych programach emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-164.19" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Projekt ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-164.20" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Projekt ustawy stanowi systemowe uregulowanie kwestii dotyczących gospodarczych ubezpieczeń obowiązkowych. Podstawą rozwiązań w dziedzinie ubezpieczeń obowiązkowych jest zrównanie ubezpieczenia obowiązkowego z obowiązkiem zawarcia umowy ubezpieczenia. Znajduje to także potwierdzenie w projekcie ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Należy bowiem przyjąć, że obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia w żaden sposób nie wpływa na istotę umów zawieranych pod przymusem. Są to takie same umowy ubezpieczenia, jak wszystkie inne.</u>
          <u xml:id="u-164.21" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Projekt ustawy, podobnie jak trzy pozostałe wchodzące w skład pakietu, ma na celu dostosowanie polskiego prawa do dyrektyw Parlamentu Europejskiego, w tym głównie do dyrektyw dotyczących ubezpieczeń obowiązkowych, czterech tzw. dyrektyw komunikacyjnych Unii Europejskiej. Najważniejszym nowym rozwiązaniem wynikającym z dyrektyw jest objęcie zakresem ochrony ubezpieczeniowej z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów na terytorium państw wielostronnego porozumienia gwarancyjnego. Aktualnie są to państwa Unii Europejskiej oraz Węgry, Czechy, Słowacja, Słowenia, Chorwacja, Szwajcaria, Cypr i Islandia. Istotnym krokiem jest również implementowanie przez Polskę jako jedno z pierwszych państw europejskich postanowień 4. dyrektywy komunikacyjnej z maja 2000 r. w zakresie ośrodka informacji, reprezentanta do spraw roszczeń i organu odszkodowawczego.</u>
          <u xml:id="u-164.22" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">W projekcie zamieszczono szereg unormowań, które w aktualnym stanie prawnym znajdują się w przepisach prawnych niższego rzędu - w aktach wykonawczych. Uznano, że normy prawne wkraczające w sferę praw i obowiązków obywatelskich powinny zostać określone w akcie prawnym rangi ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-164.23" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Stosownie do art. 4 projektu ubezpieczeniami obowiązkowymi są ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego, ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych oraz ubezpieczenia przewidziane przez przepisy innych ustaw lub przewidziane na mocy ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych, nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia. Przy określaniu katalogu ubezpieczeń obowiązkowych uznano, że ubezpieczenie takie powinno dotyczyć dziedzin ważnych ze społecznego i gospodarczego punktu widzenia, obejmować ryzyka o charakterze powszechnym, chronić interesy ekonomiczne osób poszkodowanych i uprawnionych będących osobami trzecimi poprzez gwarantowanie możliwości zaspokajania ich roszczeń, gwarantować skuteczną kontrolę spełniania obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-164.24" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">W ustawie rozszerzono swobodę kształtowania umowy ubezpieczenia obowiązkowego przez strony. Uznano, że ograniczenie swobody kształtowania tego stosunku prawnego powinno dotyczyć najbardziej podstawowych unormowań, które określiłyby obowiązki zakładu ubezpieczeń, ubezpieczającego, oraz chroniących interesy poszkodowanych i uprawnionych.</u>
          <u xml:id="u-164.25" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Uznano ponadto, że gwarancją kompletności ochrony ubezpieczeniowej są rygorystyczne przepisy dotyczące spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, skuteczny system kontroli, a nadto spójny system instytucji gwarantujących zaspokojenie roszczeń osób poszkodowanych i uprawnionych, takich jak: zakład ubezpieczeń, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych. Rozwiązania te w przeciwieństwie do rozwiązań dotyczących tzw. ubezpieczeń ustawowych nie tworzą ochrony ubezpieczeniowej z mocy prawa niezależnie od woli stron umowy ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-164.26" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">W ustawie podkreślona została wiodąca rola Kodeksu cywilnego w zakresie regulacji podstaw prawnych wszelkich umów ubezpieczenia niezależnie od zakresu przymusu stosowanego przy zawieraniu umów. Oprócz Kodeksu cywilnego o treści umów ubezpieczeniowych obowiązkowych decyduje ustawa, w koniecznym zakresie wynikającym z charakteru tych ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-164.27" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">W ustawie wprowadzono istotne novum w stosunku do obecnie obowiązujących rozwiązań w zakresie ustalania wysokości opłaty za niespełnienie ustawowego obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego. Nowość ta polega zarówno na określeniu wysokości opłaty jako równowartości w złotych sumy wyrażonej w euro, co spowoduje, iż nie będzie konieczna coroczna nowelizacja ustawy, jak i na gradacji opłaty w zależności od okresu pozostawania podmiotu obowiązanego do zawarcia umowy w sprzeczności z ustawą. Uzasadnione to jest tym, że nie należy nakładać takich samych sankcji na podmioty, które wskutek przypadku lub sytuacji losowej nie zawarły odpowiedniej umowy w terminie, oraz na podmioty, które celowo uchylają się od spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego.</u>
          <u xml:id="u-164.28" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">W ustawie wprowadzono również zmiany w stosunku do obecnego stanu prawnego, dotyczące zadań Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych. Zmiany te wynikają głównie z konieczności implementowania postanowień IV dyrektywy komunikacyjnej, pociągającej za sobą nałożenie nowych obowiązków na obie ww. instytucje, a więc pełnienie funkcji ośrodka informacji i organu odszkodowawczego. Jednocześnie postulowana jest zmiana nazwy Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych na: Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Ma to na celu osiągnięcie zgodności z przepisami unijnymi.</u>
          <u xml:id="u-164.29" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Zadania Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego rozszerzono o zaspokajanie w przypadku upadłości zakładu ubezpieczeń roszczeń osób uprawnionych z umów nie tylko w zakresie dwóch ubezpieczeń obowiązkowych: OC komunikacyjnego i OC rolników, ale również z umów obowiązkowego ubezpieczenia budynków rolniczych. Zdecydowano się na takie rozszerzenie z uwagi na fakt, że ubezpieczenie budynków stanowi trzeci rodzaj ubezpieczenia, tzw. powszechnego ubezpieczenia obowiązkowego, którego zasady zawierania i wykonywania zostały określone w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-164.30" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Wprowadzono też możliwość wykonywania przez fundusz na wzór Bankowego Funduszu Gwarancyjnego funkcji pomocowej. UFG mógłby udzielać zwrotnej pomocy finansowej zakładowi ubezpieczeń przejmującemu portfel ubezpieczeń obowiązkowych OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i OC rolników w przypadku powstania zagrożenia niewypłacalności zakładu ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-164.31" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Mając na uwadze wykonywanie przez UFG istotnych zadań o charakterze publicznym, rozszerzono uprawnienia nadzorcze nad jego działalnością. W projekcie zawarto zapis o sprawowaniu takiego nadzoru w oparciu o kryterium legalności i zgodności ze statutem przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych oraz określono stałe członkostwo w radzie funduszu przedstawiciela organu nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-164.32" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Projekt ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Projekt ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym stanowi regulację prawną obejmującą swym zakresem działalność agentów ubezpieczeniowych, brokerów ubezpieczeniowych oraz zasady prowadzenia rejestru pośredników. W chwili obecnej uregulowania prawne dotyczące działalności pośredników ubezpieczeniowych zawarte są w rozdziale 3 ustawy z 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-164.33" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Rozwiązanie takie jest niewłaściwe już chociażby z punktu widzenia zasad techniki legislacyjnej, gdyż pośrednictwo nie jest działalnością ubezpieczeniową, chociaż niewątpliwie wykazuje z nią liczne związki funkcjonalne. Ponadto, jak pokazała praktyka, jest to regulacja niewystarczająca, legislacyjnie niedoskonała, która nie jest pozbawiona niejasności, stanowiąca namiastkę ogólnego prawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Jej istotną wadą jest również niedostosowanie do wymogów prawa europejskiego i w pewnym sensie archaiczność niektórych rozwiązań nieuwzględniających rzeczywistych uwarunkowań rynku.</u>
          <u xml:id="u-164.34" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Należy mieć na uwadze, że pośrednictwo ubezpieczeniowe stanowi jeden z najważniejszych kanałów dystrybucji ubezpieczeń, a znaczenie instytucji pośrednika zwiększa się wraz z rozwojem ubezpieczeń gospodarczych i będzie wzrastało wraz z otwieraniem się rynku usług finansowych. Dzięki pośrednikom ubezpieczeniowym zakłady ubezpieczeń pozyskują klientów, docierają do coraz szerszych rzesz odbiorców swoich usług, usprawniają się kontakty między ubezpieczycielem i ubezpieczającym.</u>
          <u xml:id="u-164.35" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Wydaje się, że wobec oferowania przez zakłady ubezpieczeń szerokiej gamy coraz to nowych produktów ubezpieczeniowych pośrednik powinien spełniać także rolę swoistego rodzaju doradcy, w tym w tej specyficznej materii, jaką są dla przeciętnego klienta ubezpieczenia gospodarcze. Dzięki temu można powiedzieć, że pośrednik staje się osobą wpływającą w pewnym stopniu na kształtowanie się świadomości ubezpieczeniowej tego klienta.</u>
          <u xml:id="u-164.36" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że osoba taka powinna spełniać określone wymogi w celu zapewnienia odpowiedniego standardu świadczonych przez nią usług. Działalność ta powinna być poddana regułom zabezpieczającym ochronę interesów klientów. Dlatego też tak ważną sprawą jest stworzenie nowoczesnej, spójnej regulacji prawnej regulującej kompleksowo działalność pośredników ubezpieczeniowych.</u>
          <u xml:id="u-164.37" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Najważniejsze cele tego projektu są następujące:</u>
          <u xml:id="u-164.38" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po pierwsze, dostosowanie regulacji do standardów Unii Europejskiej. Projekt ustawy o pośrednictwie uwzględnia w swych uregulowaniach rozwiązania przyjęte w dyrektywie Rady Europy z 13 grudnia 1976 r. w sprawie środków ułatwiających efektywną realizację swobodnego zakładania działalności i swobodę świadczenia usług w odniesieniu do działalności agentów i maklerów ubezpieczeniowych oraz w szczególności środków przejściowych w odniesieniu do tej działalności, a także rekomendacji Komisji Unii Europejskiej z 1991 r. w sprawie pośredników ubezpieczeniowych oraz projektu nowej dyrektywy w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego.</u>
          <u xml:id="u-164.39" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po drugie, wprowadzenie definicji pośrednictwa ubezpieczeniowego, ujmującej czynności pośrednictwa w sposób szeroki i elastyczny. Definicja pośrednictwa zawarta w art. 4 projektu została sformułowana na podstawie postanowień projektu nowej dyrektywy w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego, z uwzględnieniem realiów i uwarunkowań polskiego rynku pośredników, w sposób znacznie szerszy niż w obecnie obowiązujących przepisach ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Obejmuje ona nie tylko zawieranie umów, ale również czynności przygotowawcze, administracyjne, a także wkracza w fazę wykonywania umów ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-164.40" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po trzecie, zachowanie obowiązującego w obecnym stanie prawnym podziału pośredników na agentów ubezpieczeniowych i brokerów ubezpieczeniowych. Tak jak dotychczas pośrednictwo ubezpieczeniowe obejmuje również działalność w zakresie reasekuracji i może być wykonywane wyłącznie przez brokerów reasekuracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-164.41" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po czwarte, odstąpienie od zasady licencjonowania osób wykonujących czynności agencyjne przez organ nadzoru. Jest to jedna z najważniejszych zmian w stosunku do aktualnie obowiązujących rozwiązań. Zasada ta jest zgodna z praktyką stosowaną w krajach Unii Europejskiej. Została w projekcie zastąpiona wymogiem rejestracji agenta. Dalsze utrzymywanie zasady licencjonowania tej kategorii pośredników, których liczba sięga dziesiątków tysięcy, nie znajduje uzasadnienia, oznacza zbyt daleko idącą ingerencję administracyjną i publicznoprawną w materię obrotu ubezpieczeniowego, która z istoty swej ma charakter cywilnoprawny. Ponadto to same zakłady ubezpieczeń wybierają kandydatów na swoich agentów, dokonują ich selekcji, dbają o ich poziom zawodowy i umiejętności merytoryczne.</u>
          <u xml:id="u-164.42" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">W tym miejscu podkreślić należy, że projekt utrzymuje zasadę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za szkodę wyrządzoną w związku z wykonywaniem czynności przez uprawnionego agenta. Zakłady ubezpieczeń z natury rzeczy będą zainteresowane zapewnieniem rzetelności działań swoich agentów. Oczywiście ustawa zawiera określone wymogi i kryteria o charakterze podstawowym i ogólnym: posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych, niekaralność za wybrane przestępstwa umyślne, cenzus wykształcenia, rękojmia należytego prowadzenia działalności, odbycie szkolenia zakończonego zdanym egzaminem, które muszą być spełnione.</u>
          <u xml:id="u-164.43" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po piąte, wykonywanie nadzoru nad działalnością agentów przez zakłady ubezpieczeń i kontrola działalności zakładów ubezpieczeń przez Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych w zakresie korzystania z usług agentów. Założenie to jest logiczną konsekwencją powyżej omawianych rozwiązań, w szczególności przyjęcia obowiązującej również w obecnym stanie prawnym zasady pełnej odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za czynności uprawnionego agenta.</u>
          <u xml:id="u-164.44" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po szóste, zniesienie możliwości wykonywania działalności agencyjnej na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń. Rozwiązanie takie podyktowane zostało potrzebą bardziej przejrzystego uregulowania rynku pośredników. W praktyce multiagenci wykonują działalność bardzo zbliżoną do działalności brokerskiej, nie spełniają jednak surowszych wymogów odnośnie do kwalifikacji, ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-164.45" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po siódme, projekt przewiduje utworzenie dwóch rejestrów: Rejestru Agentów Ubezpieczeniowych, który będzie prowadzony przez Polskę Izbę Ubezpieczeń, oraz Rejestru Brokerów Ubezpieczeniowych, który będzie prowadzony przez Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Obecnie nie istnieje żaden centralny rejestr agentów ubezpieczeniowych, zgodnie z przepisami ustawy o działalności ubezpieczeniowej; prowadzenie list agentów pozostaje w gestii zainteresowanych zakładów ubezpieczeń, co przyczynia się do braku przejrzystości w tym zakresie. Istnienie rejestru pośredników jest jednym z podstawowych wymogów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-164.46" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po ósme, w projekcie utrzymuje się dotychczasowe regulacje dotyczące brokera, podkreślając jego rolę doradczą i unowocześniając tę formę pośrednictwa.</u>
          <u xml:id="u-164.47" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po dziewiąte, utrzymuje się licencjonowanie działalności brokerskiej z warunkiem ubezpieczenia OC brokera.</u>
          <u xml:id="u-164.48" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po dziesiąte, znosi się wymóg domicylu w odniesieniu do agentów i brokerów i wprowadza się zasadę swobody świadczenia usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego; wprowadzenie zasady swobody świadczenia usług - art. 30 i 31 - nastąpi z chwilą wstąpienia Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-164.49" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Po jedenaste, wyraźnie rozdziela się działalność brokerską od działalności agencyjnej, co tworzy jakby podstawy rzeczywistej niezależności brokera od zakładów ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-164.50" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Tyle tytułem wprowadzenia tych czterech ustaw. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Ludwika Dorna w celu przedstawienia uzasadnienia poselskiego projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PoselLudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu posłów Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Impuls do przedłożenia tego projektu dało samo życie i jest on pewną odpowiedzią na realne fakty, które istnieją. Niemniej te realne fakty łączą się z problemami ustrojowymi, z problemami ustrojowymi centralnych organów administracji rządowej, przede wszystkim z kwestią ewentualnej kadencyjności takich organów.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PoselLudwikDorn">Zacznijmy nie od prawa, ale od życia. Mianowicie na wiosnę tego roku po zmianach w ustawach dotyczących nadzoru nad ubezpieczeniami i funduszami emerytalnymi, po likwidacji Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi, po utworzeniu Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, która jest centralnym organem nadzoru zarówno nad działalnością ubezpieczeniową, jak i nad działalnością funduszy emerytalnych, po zmianach, które przewidywały powoływanie na kadencję przewodniczącego tej nowej komisji, nowego organu nadzoru, i bardzo ograniczały możliwości odwołania przed upływem kadencji, miały miejsce następujące fakty. Przewodniczącym Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych został pan Jan Monkiewicz, niegdyś prezes PZU SA. Wkrótce po tym, jak został na wniosek ministra finansów mianowany przez premiera na to stanowisko, okazało się, że prokuratura przedstawiła panu Monkiewiczowi zarzuty w sprawach o brak nadzoru, karalną niegospodarność i działanie na szkodę spółki PZU SA, której był w swoim czasie prezesem. Okazało się - przynajmniej wedle słów eks-ministra finansów, a także samego pana premiera - że pan Monkiewicz wiedział o tym, że mają mu być przedstawione zarzuty i okłamał ministra finansów oraz premiera, mówiąc, że jego sytuacja prawna jest całkowicie czysta. Następnie pan premier oświadczył, że w związku z tym, iż osoba, której przedstawiono zarzut o przestępstwa gospodarcze, jest przewodniczącym komisji nadzoru, która nadzoruje obecnie instytucje dysponujące kilkudziesięcioma miliardami złotych, a w przyszłości - bo chodzi tutaj przede wszystkim o fundusze emerytalne, czyli oszczędność przymusową - będzie to kilkaset miliardów złotych rosnące z miesiąca na miesiąc, czyli że główną osobą w organie nadzoru jest osoba poważnie podejrzana o przestępstwa gospodarcze z postępowaniem karnym przeciwko sobie na karku, pan premier zadeklarował, że w takiej sytuacji uczyni wszystko co możliwe, aby pan przewodniczący Monkiewicz podał się do dymisji. Następnie pan Monkiewicz udzielił wypowiedzi prasowych, w których stwierdził, że nie poda się do dymisji. Gdyby zaś te wypowiedzi prasowe tłumaczyć na język gestów, to okazałoby się, że wykonał pod adresem premiera rządu gesty powszechnie uważane za skrajnie obraźliwe. Następnie zapadła w tej sprawie cisza, zaś klub Prawo i Sprawiedliwość zgłosił projekt ustawy, który zaraz omówię. Rząd tymczasem zgłasza projekt ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym - niejako wyjmując z ustawy o ubezpieczeniach część dotyczącą nadzoru - i przeróżnych dostosowaniach do prawa europejskiego, przedstawiając to jako odrębną ustawę. To ma z punktu widzenia systematyki prawa sens, to jest dobry zabieg, ale nie ma tu w ogóle reakcji na istniejącą sytuację. Utrzymuje się w mocy te przepisy, które pozwalają panu Monkiewiczowi nadal pełnić tę funkcję. Dodajmy do tego, że gdyby prokuratura kierowała się... Ponieważ pan Monkiewicz w świetle obowiązującego prawa jest w tym przypadku nieodwoływalny, gdyż premier może go odwołać w określonym katalogu wypadków, a do tego katalogu nie wprowadzono sytuacji, w której toczy się przeciwko przewodniczącemu komisji postępowanie karne o przestępstwo popełnione z winy umyślnej, mamy do czynienia z sytuacją rodzącą najgłębsze podejrzenia o możliwość dokonywania przez pana Monkiewicza w swoim interesie procesowym matactw, posługując się językiem Kodeksu karnego. Mamy bowiem oto sytuację, w której przewodniczącym kolegialnego organu nadzoru nad spółką PZU jest ta sama osoba, której prokuratura zarzuca popełnienie przestępstwa niegospodarności i działania na szkodę tej spółki. Nasuwa się pytanie: Czy przewodniczący kolegialnego organu nadzoru ma możliwość podejmowania takich działań, które będą prowadzić do matactw, czy nie ma? Wedle zdrowego rozsądku, który chyba jednak w tym rządzie nie obowiązuje, ma. W związku z tym gdyby prokuratura działała według zdrowego rozsądku, powinna jednak zastosować jakiś środek zapobiegawczy, bo nieodwoływalność przed upływem kadencji to jedna sprawa, a uzasadniona obawa o dokonywanie matactw, co jest wystarczającą przesłanką, by zastosować środek zapobiegawczy w postaci aresztu tymczasowego, to druga sprawa. Prokuratura nie może pana Monkiewicza odwołać, ale ma pełne prawo - bo nie jest pan Monkiewicz chroniony żadnym immunitetem - obawiając się matactw, zastosować środek zapobiegawczy w postaci aresztu tymczasowego, który byłby tutaj ze wszech miar wskazany nie tyle ze względu na złą lub dobrą wolę pana Monkiewicza, ile ze względu na to, że zajmuje on takie stanowisko, które po prostu do matactwa kusi i skłania. Tyle w sprawie przypadku z życia.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#PoselLudwikDorn">Mamy tu jednak do czynienia z problemem szerszym, natury ustrojowej. Mianowicie prezes Rady Ministrów, wedle obecnie obowiązującego prawa, nie ma obowiązku, ale może - może, nie musi - odwołać przewodniczącego komisji. W takim razie dopuszcza się sytuację polegającą na tym, że przewodniczący teoretycznie rezygnuje ze stanowiska, a premier go nie odwołuje. Druga ewentualność: nie wypełnia obowiązków na skutek długotrwałej choroby trwającej ponad 6 miesięcy. Wtedy też jest możliwość, że przewodniczący choruje, a premier go nie odwołuje. Dalej następuje pewien katalog i mamy rażące naruszenie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej lub ustaw; to też jest fakultatywne, a nie obligatoryjne. ˝Rażące naruszenie interesów ubezpieczonych˝ - znowu fakultatywność. W żadnym z tych wypadków nie mieści się przypadek wszczęcia postępowania karnego o przestępstwo popełnione umyślnie.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#PoselLudwikDorn">Wyobraźmy sobie taką sytuację: Premier, przy obecnym stanie prawnym, nie mógłby odwołać przewodniczącego komisji nawet wtedy, gdyby został on tymczasowo aresztowany przez prokuraturę za przestępstwo urzędnicze, gospodarcze czy jakiekolwiek inne. Mamy taką oto teoretyczną możliwość - oby się to nie spełniło - że przewodniczący komisji, która nadzoruje obecnie obrót parudziesięcioma miliardami złotych, zostaje aresztowany, powiedzmy, za przestępstwo czysto kryminalne, przebywa w areszcie. Co wtedy może zrobić premier? Może wywierać na aresztowanego presję natury moralnej. Nie wiadomo, jak by się zachował pan Monkiewicz w sytuacji aresztowania, ale w sytuacji, kiedy aresztowany nie został, ta presja natury moralnej okazała się zdecydowanie niewystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#PoselLudwikDorn">Jest to, Wysoka Izbo, także problem kadencyjności centralnych organów administracji rządowej właściwych w danych sprawach. W pewnych dziedzinach zaczyna panować moda na kadencyjność, a w innych... Przypomnę omawiany też w Wysokiej Izbie casus generalnego inspektora kontroli skarbowej, w którego sprawie, kiedy był posłem, występowano o uchylenie immunitetu poselskiego za przestępstwa gospodarcze. Nie tylko nie było mowy o kadencyjności, ale też o jakichkolwiek wymogach kwalifikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#PoselLudwikDorn">Jeśli chodzi o tę modę na kadencyjność, wiele przypadków kadencyjności nie jest określonych w konstytucji (prezes Narodowego Banku Polskiego ma konstytucyjnie zagwarantowaną kadencję). Sądzimy, że urzędy czy typy urzędów o charakterze kadencyjnym powinny być po prostu wymienione w konstytucji. W innym przypadku mamy do czynienia z urzędnikami administracji rządowej - centralnymi organami czy, mówiąc bardziej ściśle, ludzkimi substratami centralnych organów - którzy są nienaruszalni, cokolwiek by zrobili. Będąc urzędnikami władzy wykonawczej, mają gwarancje nietykalności na swoim urzędzie porównywalne z gwarancjami, jakie mają sędziowie, a w pewnym zakresie nawet większe. Tak to jest. Inaczej się tego nie da opisać.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#PoselLudwikDorn">W związku z powyższym wnosimy ten projekt ustawy. Po pierwsze, sytuacja pod względem ustrojowym jest chora; mamy do czynienia z sytuacją szalenie niebezpieczną, chorą z punktu widzenia praworządności. Człowiek taki może dokonywać matactw w swoim własnym interesie procesowym. Po prostu dano mu do ręki wszystkie możliwości. Fakt sprawowania przez pana Monkiewicza tego urzędu musi podważać zaufanie obywateli do szczególnego typu instytucji, które powinny być instytucjami zaufania publicznego, jak fundusze emerytalne i instytucje ubezpieczeniowe.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#PoselLudwikDorn">Klub Prawo i Sprawiedliwość wnosi wobec tego projekt ustawy, która przede wszystkim nakłada na prezesa Rady Ministrów obowiązek odwołania przewodniczącego komisji w określonych dotąd w ustawie przypadkach, na przykład rażącego naruszenia interesów ubezpieczonych lub członków funduszy emerytalnych, rażącego naruszenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, długotrwałej choroby itd. Wtedy nie ma mowy o fakultatywności. Po drugie - i to jest centralna idea tej nowelizacji - daje prezesowi Rady Ministrów fakultatywną możliwość odwołania przewodniczącego komisji przed upływem kadencji w razie wszczęcia postępowania karnego o przestępstwo popełnione umyślnie.</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#PoselLudwikDorn">Dlaczego mamy tutaj fakultatywność, a nie obligatoryjność? Z bardzo prostego powodu. Może być tak, że przeciwko jakiejś osobie pełniącej funkcje publiczne zostanie wszczęte postępowanie karne w trybie prywatno-skargowym. W związku z tym wtedy, w wypadku postępowania karnego na przykład o jakąś pyskówkę i gdyby był zapisany obowiązek prezesa Rady Ministrów, premier, niezależnie od tego, jak wątpliwe byłyby zarzuty w postępowaniu prywatno-skargowym - które przecież nie prokuratura prowadzi, tylko osoba prywatna - musiałby na przykład Bogu ducha winnego człowieka odwołać. W związku z tym dajemy tu prezesowi Rady Ministrów tylko możliwość, a nie obowiązek, także z intencją, by w tym konkretnym wypadku z tej możliwości skorzystał.</u>
          <u xml:id="u-166.9" who="#PoselLudwikDorn">Niesłychane zadziwienie budzi w nas fakt, że rząd, po pierwsze, realnego problemu, jakim jest pan Monkiewicz, jego sytuacja procesowa i jego sytuacja ustrojowa, prawna, nie zauważył w projekcie ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym. To oznacza milczące założenie, że obecny stan rzeczy w pełni akceptuje.</u>
          <u xml:id="u-166.10" who="#PoselLudwikDorn">Pan Monkiewicz pod adresem prezesa Rady Ministrów dokonał wypowiedzi słownej, która przełożona na język gestów jest niesłychanie obraźliwa; nie możecie mnie odwołać, co mi zrobicie? niech się premier wysila i tak nic zrobić nie może. A rząd to akceptuje. Ale to jest milcząca akceptacja.</u>
          <u xml:id="u-166.11" who="#PoselLudwikDorn">Mamy jednak ze strony rządu nie tylko akceptację milczącą, lecz także akceptację mówioną. Ta akceptacja mówiona zawarta jest w stanowisku rządu wobec przedkładanego omawianego tutaj projektu ustawy. Rząd - ustosunkuję się do stanowiska rządu - posługuje się pozorami argumentów. Twierdzi mianowicie, że skoro prezes Narodowego Banku Polskiego jest powoływany na okres kadencyjny, to jest jednak konstytucja i jest to zastosowane w odniesieniu do bardzo niewielkiej liczby osób w państwie, a ponieważ procedury odwoływalności przed upływem kadencji prezydenta, prezesa NBP, prezesa Najwyższej Izby Kontroli nie można tutaj wprowadzić, liczy się na odpowiedzialność za państwo, ogólne poczucie przyzwoitości. Jeżeli takie fakty nie następują, mamy wtedy do czynienia z ciężkim kryzysem państwowo-konstytucyjnym. Takie rzeczy w historii się zdarzały i takich sytuacji, po prostu z natury życia społecznego i publicznego, wykluczyć nie można. (Prezesa NBP, drogi rządzie, zostawmy na boku, bo jego sytuacja jest uregulowana konstytucyjnie). Potem następuje twierdzenie, że skoro przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd i prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów mają pozycję nieodwoływalną, to trudno doszukać się prawnych podstaw do wprowadzenia obligatoryjności jedynie do przepisów regulujących odwołanie przewodniczącego Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-166.12" who="#PoselLudwikDorn">Otóż zapewniam szanowny rząd, że nie mamy nic przeciwko temu, by tego rodzaju możliwość wprowadzić także w innych przypadkach. Co więcej, tego rodzaju możliwość w nieco innej formie jest wprowadzona w ustawie o służbie cywilnej w stosunku do szefa służby cywilnej, tak że, proszę szanownego rządu, to tak nie jest. A po drugie jest tak, że może warto od czegoś zacząć. Może warto zacząć od przypadku, w którym ten proponowany przez nas przepis znajduje pełne uzasadnienie, pełne pokrycie, w którym jego brak rodzi niesłychanie negatywne skutki dla praworządności, dla zaufania do instytucji, które powinny być instytucjami zaufania publicznego. Ponadto rząd stwierdza, że tego rodzaju przepis byłby zbyt kazuistycznym uregulowaniem i mógłby stanowić pole do nadużyć, gdyż sam fakt wszczęcia postępowania karnego o przestępstwo popełnione umyślnie jeszcze nie przesądza o winie osoby oskarżonej. Tutaj rząd w swoim stanowisku po prostu cytuje pana Monkiewicza, rozumiem, że spełnia wobec niego funkcję usługową, ponieważ pan Monkiewicz, kiedy dziennikarze zadawali mu pytania po przedłożeniu przez Prawo i Sprawiedliwość tego projektu, stwierdził, że wprowadzenie tego rodzaju uregulowania byłoby złamaniem świętej zasady domniemania niewinności. Ale przecież domniemanie niewinności funkcjonuje nie w prawie administracyjnym, prawie ustrojowym, ale w prawie karnym. Nie ma tu mowy o żadnych sankcjach natury karnej, chyba że rząd uważa, iż prawo do zajmowania wysokich stanowisk dla osób wskazanych przez premiera to swego rodzaju uprawnienie, którego odebranie stanowi coś w rodzaju sankcji karnej, ale to jest niesłychanie twórcze podejście do jakby sfery uprawnień obywatelskich. Nie można przenosić zasady domniemania niewinności z prawa karnego na prawo administracyjne, szanowny rządzie. Wprawdzie już rząd zajął stanowisko i rozumiem, że na tej sali go nie zmieni, ale jest pytanie także do klubów, do Wysokiej Izby. Czy Wysoka Izba, klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, klub PSL, pozostałe kluby chcą się zgodzić na to, że osoby, której postawiono zarzuty, a która nadzoruje sektor instytucji finansowych publicznego zaufania, nie można odwołać? Pomijam już ten incydentalny fakt, że ta osoba okłamała ministra finansów, także premiera, to są jakby stwierdzenia ministra finansów i premiera. Czy Wysoka Izba, czy kluby akceptują taką sytuacją i uważają, że można ją tolerować, czy jednak należałoby ją zmienić? Wydaje mi się dość oczywiste, że kluby opozycyjne z różnych powodów tego nie akceptują, mam nadzieję, że także kluby koalicji rządowej, bo to jest sytuacja po prostu groźna dla funkcjonowania państwa polskiego. Powiedziałbym nie tylko groźna, ale ośmieszająca konstytucyjne władze tego państwa, prezesa Rady Ministrów, członka Rady Ministrów, który daną osobę prezesowi Rady Ministrów do mianowania rekomendował. Ponieważ mamy sytuację i groźną, i śmieszną, to, mam nadzieję, że Wysoka Izba zechce na nią zareagować i przedłożony projekt prześle do Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Wysoki Sejmie! Sejm ustalił w łącznej dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu między kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 43 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Woźnego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PoselGrzegorzWozny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie pakietu ustaw reformujących ubezpieczenia gospodarcze. Dotyczy to czterech projektów ustaw - projektów rządowych i jednego projektu poselskiego zgłoszonego przez posłów Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PoselGrzegorzWozny">Pierwszy to projekt ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Rządowy projekt uwzględnia obowiązujące aktualnie cztery tzw. komunikacyjne dyrektywy Parlamentu Europejskiego i dwie dyrektywy dotyczące ubezpieczeń obowiązkowych. Istotnym rozwiązaniem wynikającym z dyrektyw jest objęcie zakresem ochrony ubezpieczeniowej z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów terytorium państw Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego, tj. aktualnie państw Unii Europejskiej oraz Węgier, Czech, Słowacji, Słowenii, Chorwacji, Szwajcarii, Cypru i Islandii.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#PoselGrzegorzWozny">Podstawą nowych rozwiązań jest zrównoważenie ubezpieczenia obowiązkowego z obowiązkiem zawarcia umowy ubezpieczenia. Znajduje to potwierdzenie w projekcie ustawy o działalności ubezpieczeniowej. W projekcie rezygnuje się z traktowania ubezpieczeń obowiązkowych jako odrębnej kategorii ubezpieczeń przeciwstawnej ubezpieczeniom dobrowolnym. Podział na ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne wywodzi się z czasów ubezpieczeń ustawowych odmiennych od ubezpieczeń umownych.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#PoselGrzegorzWozny">W obecnie funkcjonującym systemie ubezpieczeń gospodarczych wszystkie ubezpieczenia są umowne, kontraktowe, a tylko w odniesieniu do niektórych z nich stosowane są ograniczenia swobody kontraktowej. Zdefiniowanie w art. 3 projektu ustawy pojęcia ˝ubezpieczenie obowiązkowe˝, jak również przedstawienie w art. 4 rodzajów ubezpieczeń obowiązkowych powoduje usunięcie istniejących na gruncie obecnie obowiązujących przepisów dotyczących konstrukcji podziału ubezpieczeń obowiązkowych i powinności ubezpieczeniowej. Stosownie do art. 4 projektu ubezpieczeniami obowiązkowymi są ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego, ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych oraz ubezpieczenie określone przez przepisy odrębnych ustaw lub na mocy ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#PoselGrzegorzWozny">Słusznie, zdaniem Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, uznano, że ubezpieczenie obowiązkowe powinno dotyczyć dziedzin ważnych ze społecznego i gospodarczego punktu widzenia, obejmować ryzyko o charakterze powszechnym, chronić interesy ekonomiczne osób poszkodowanych i uprawnionych będących osobami trzecimi poprzez gwarantowanie możliwości zaspokojenia ich roszczeń i gwarantować skuteczną kontrolę spełnienia obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#PoselGrzegorzWozny">W projekcie zamieszczono szereg unormowań, które w aktualnym stanie prawnym znajdują się przepisach wykonawczych. Prawidłowo, że normy prawne wkraczające w sferę praw i obowiązków obywatelskich znalazły miejsce w akcie prawnym rangi ustawy, co oczywiście w przedstawieniu rządowym ma miejsce.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#PoselGrzegorzWozny">Projekt ustawy zawiera przepisy dotyczące kontroli spełnienia ustawowego obowiązku ubezpieczenia oraz sankcji za niespełnienie tego obowiązku. Będą one odnosiły się tylko do ubezpieczeń OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, OC rolników oraz budynków rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#PoselGrzegorzWozny">W projekcie rozszerzono swobodę kształtowania umowy ubezpieczenia obowiązkowego przez strony. Ograniczenie swobody kształtowania tego stosunku prawnego powinno dotyczyć najbardziej podstawowych unormowań określających obowiązki zakładu ubezpieczeń i ubezpieczającego się oraz chroniących interesy poszkodowanych i uprawnionych. Gwarancją kompletności ochrony ubezpieczeniowej są rygorystyczne przepisy dotyczące spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, skuteczny system kontroli, a także spójny system instytucji gwarantujących zaspokojenie roszczeń osób poszkodowanych i uprawnionych.</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#PoselGrzegorzWozny">Uchwalenie ustawy nie spowoduje żadnych skutków finansowych dla budżetu państwa, nie wpłynie także na rynek pracy, konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki oraz na sytuację i rozwój regionalny. Przyjęcie jednak ustawy będzie miało wpływ na finanse zakładów ubezpieczeń z uwagi na konieczność pokrycia przez nie utworzenia rejestru umów obowiązkowego ubezpieczenia OC komunikacyjnego, który to rejestr będzie prowadzony przez ośrodek informacji.</u>
          <u xml:id="u-168.9" who="#PoselGrzegorzWozny">W imieniu klubu parlamentarnego wnoszę, aby projekt ustawy zawarty w druku nr 543 przekazać do dalszego procedowania w Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-168.10" who="#PoselGrzegorzWozny">Następnym z rządowego pakietu jest projekt ustawy o działalności ubezpieczeniowej (druk nr 544). Ten projekt ustawy dostosowuje prawo ubezpieczeń gospodarczych, jako jednej z podstaw rynku finansowego, do prawa Unii Europejskiej. Rynek ubezpieczeń w Polsce rozwija się bardzo dynamicznie, a obowiązująca ustawa z 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej nie reguluje wszystkich kwestii w sposób wystarczający, a niektóre ważne zagadnienia są przez nią po prostu pominięte.</u>
          <u xml:id="u-168.11" who="#PoselGrzegorzWozny">Projekt ustawy zachowuje dotychczasowe zasady systemowe uregulowania rynku ubezpieczeniowego, poszerza je i doprecyzowuje. Głównym celem jest poprawa bezpieczeństwa prowadzenia działalności ubezpieczeniowej. Projekt ustawy przede wszystkim dostosowuje regulacje w zakresie działalności ubezpieczeniowej do wymogów Unii Europejskiej, w tym reguluje nadzór ubezpieczeniowy na zasadzie nadzoru finansowego, wprowadza zmiany w prawie ubezpieczeniowym wynikające z przyjętej strategii gospodarczej rządu SLD-Unia Pracy-PSL, a zwłaszcza z pakietu ˝Przede wszystkim przedsiębiorczość˝. Doprecyzowuje i uszczegóławia zasady prowadzenia działalności ubezpieczeniowej w celu wzmocnienia ochrony ubezpieczonych i zwiększenia bezpieczeństwa obrotu ubezpieczeniowego, określa szczegółowe zasady wykonywania zawodu aktuariusza, doprecyzowuje i dostosowuje przepisy ustawy do regulacji takich m.in., jak Kodeks spółek handlowych czy Prawo działalności gospodarczej, mając na celu jak najszersze uregulowania ustawowe i maksymalne ograniczenia delegacji ustawowych do wydawania aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-168.12" who="#PoselGrzegorzWozny">Projekt ustawy wprowadza podział ubezpieczeń na dobrowolne i obowiązkowe. Przewiduje również obowiązek udzielania informacji zakładom ubezpieczeń, Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu i Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych przez organy i instytucje posiadające dane mogące przyczynić się do ustalenia odpowiedzialności za szkodę z tytułu wypadków i zdarzeń, a także obowiązek przekazania informacji przez zakłady ubezpieczeń osobom uprawnionym do wypłaty świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-168.13" who="#PoselGrzegorzWozny">Nowym uregulowaniem są sprecyzowane wymogi wobec członków zarządu i rady nadzorczej zakładu ubezpieczeń, a także wymóg uzyskania zgody organu nadzoru na powołanie dwóch członków zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń, w tym prezesa. Gwarantuje to stworzenie silnej i wykwalifikowanej kadry osób zasiadających w zarządach zakładów ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-168.14" who="#PoselGrzegorzWozny">Ustawa wprowadza pierwsze regulacje dotyczące możliwości oferowania usług ubezpieczeniowych przez Internet.</u>
          <u xml:id="u-168.15" who="#PoselGrzegorzWozny">W siedemnastu rozdziałach projektu ustawy sprecyzowane są formy działalności zakładów ubezpieczeń, warunki podejmowania i wykonywania działalności ubezpieczeniowej przez krajowe i zagraniczne zakłady ubezpieczeń na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, zasady gospodarki finansowej, zasady wykonywania zawodu aktuariusza, zasady sprawozdawczości i zagadnienia łączenia się zakładów ubezpieczeń, również postępowania naprawczego, likwidacji i upadłości zakładu ubezpieczeń, zasady sprawowania nadzoru ubezpieczeniowego oraz zagadnienia ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego, który stanowi Polska Izba Ubezpieczeń. W projekcie ustawy wprowadzone są przepisy karne, wzorowane na przepisach karnych określonych w Kodeksie spółek handlowych.</u>
          <u xml:id="u-168.16" who="#PoselGrzegorzWozny">Wejście projektu w życie nie spowoduje bezpośrednich skutków finansowych dla budżetu, jak również nie wpłynie bezpośrednio na sytuację i rozwój regionalny. Wpłynie natomiast na wzmocnienie uprawnień przysługujących klientom zakładów ubezpieczeń oraz nałoży na zakłady ubezpieczeń dodatkowe obowiązki informacyjne, np. w zakresie umów ubezpieczenia na życie oraz ogólnych warunków ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-168.17" who="#PoselGrzegorzWozny">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi o skierowanie projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej do Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-168.18" who="#PoselGrzegorzWozny">Trzecim z pakietu jest rządowy projekt ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych. Projekt ma na celu pełne dostosowanie polskiego prawa ubezpieczeniowego do unijnych dyrektyw z zakresu ubezpieczeń. Zasadniczymi celami projektu są: kompleksowa regulacja dotycząca nadzoru ubezpieczeniowego i emerytalnego, doprecyzowanie regulacji zawartych w ustawie z 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw, na podstawie której została utworzona Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, określenie podstawowych zadań nadzoru ubezpieczeniowego, jako nadzoru finansowego i szerszego nadzoru nad rynkiem emerytalnym, uregulowanie kwestii współpracy z innymi organizacjami nadzoru, uregulowanie zadań i zasad funkcjonowania rzecznika ubezpieczonych w związku z reprezentowaniem interesów ubezpieczonych, członków otwartych funduszy emerytalnych oraz uczestników pracowniczych programów emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-168.19" who="#PoselGrzegorzWozny">Projekt wprowadza zmiany w przepisach już obowiązujących. W ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych zostały wprowadzone przepisy regulujące nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności niektórym decyzjom administracyjnym, przepisy umożliwiające organowi nadzoru uczestnictwo w postępowaniu rejestrowym towarzystwa emerytalnego lub funduszu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-168.20" who="#PoselGrzegorzWozny">Również i ten projekt proponujemy skierować do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-168.21" who="#PoselGrzegorzWozny">Czwartą częścią rozpatrywanego dzisiaj pakietu projektów dotyczących reformy legislacyjnej w zakresie ubezpieczeń gospodarczych jest projekt ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Jest on zawarty w druku nr 585. Obejmuje działalność pośrednictwa w dziedzinie ubezpieczeń na życie oraz pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych. Niniejszy projekt eliminuje niejasności i luki legislacyjne występujące w obecnie obowiązujących przepisach w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego. Regulacje zawarte w projekcie wpłyną przede wszystkim na poprawę przejrzystości polskiego rynku pośrednictwa ubezpieczeniowego.</u>
          <u xml:id="u-168.22" who="#PoselGrzegorzWozny">Wprowadzenie zakazu wykonywania przez agenta ubezpieczeniowego działalności pośrednictwa na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń eliminuje niepożądany stan, w którym tzw. multiagent wykonuje w praktyce działalność zbliżoną do działalności brokerskiej, nie podlegając jednocześnie bardziej rygorystycznym wymogom odnośnie do kwalifikacji ubezpieczenia OC z tytułu wykonywanej działalności. Zresztą pan minister Bartkiewicz o tym szeroko mówił. Rozwiązanie to w zdecydowany sposób przyczyni się również do znaczącej poprawy sytuacji konsumentów usług ubezpieczeniowych. Projekt ustawy w jasny sposób zakreśla granice między działalnością agenta oraz brokera. Dla agentów, którzy w dniu wejścia w życie ustawy będą mieć zawarte umowy z kilkoma zakładami ubezpieczeń projekt przewiduje 2-letni okres przejściowy na dostosowanie się do rygorów ustawy i rozwiązanie dalszych umów agencyjnych. Termin ten nie może być jednak dłuższy, niż do dnia wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Uporządkowanie rynku pośredników i zapewnienie spełniania przez nich odpowiednich kwalifikacji wpłynie korzystnie również na konkurencyjność zewnętrzną tego rynku, co będzie szczególnie istotne w chwili wstąpienia do Unii Europejskiej i otwarcia się na podmioty zagraniczne działające w ramach swobody świadczenia usług.</u>
          <u xml:id="u-168.23" who="#PoselGrzegorzWozny">Wprowadzenie zasady swobody świadczenia usług, która przewiduje możliwość działania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej zagranicznych podmiotów i możliwość działania przez podmioty krajowe na rynkach zagranicznych, wpłynie w zdecydowany sposób na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki. Również ten projekt ustawy, podobnie jak trzy poprzednie, Klub Parlamentarny SLD proponuje skierować do Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-168.24" who="#PoselGrzegorzWozny">Przystąpię teraz do sprecyzowania stanowiska ekologów Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie poselskiego projektu ustawy o panu Monkiewiczu (Wesołośc na sali, oklaski), przepraszam, nie o panu Monkiewiczu, tylko o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej; pan poseł Dorn cały czas mówił o panu Monkiewiczu, a to przecież jest projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Z uwagi na fakt, że w pakiecie ustaw rządowych są propozycje dotyczące zmian ustawy o ubezpieczeniach gospodarczych, jest tutaj projekt o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, w imieniu klubu proponuję, aby skierować go do Komisji Finansów Publicznych z czterema przedłożeniami rządowymi i w Komisji Finansów Publicznych ten projekt rozpatrzyć w ramach rządowych projektów ustaw o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-168.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszą o zabranie głosu pana posła Tadeusza Parchańskiego występującego w imieniu Klubu Poselskiego Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PoselTadeuszParchanski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Poselskiego Platformy Obywatelskiej mam zaszczyt przedstawienia opinii na temat pakietu 4 ustaw reformujących ubezpieczenia gospodarcze oraz poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#PoselTadeuszParchanski">Projekt poselski, chociaż dotyczy tylko sytuacji związanych z odwołaniem przewodniczącego komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, jest ważnym uzupełnieniem i zasługuje na poparcie. Natomiast reforma proponowana przez rząd polega na podziale regulacji zawartych w obecnie obowiązującej ustawie o działalności ubezpieczeniowej na 4 odrębne ustawy oraz na ujęciu w projektach ustaw wielu kluczowych zagadnień znajdujących się do tej pory w aktach rangi rozporządzenia. Propozycja jest generalnie bardzo dobra, choć może nie we wszystkich szczegółach.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#PoselTadeuszParchanski">Trzeba jednak przypomnieć Wysokiej Izbie, że przedłożone dzisiaj projekty ustaw nie są całkiem nowe oraz że obecny rząd tak naprawdę nie jest ich autorem, poza niewielkimi poprawkami naniesionymi na wcześniejsze projekty oraz podziałem jednego z poprzednich projektów na dwie odrębne ustawy. Również rządowe uzasadnienie do przedłożonych obecnie projektów zostało, z bardzo niewielkimi zmianami, przepisane z dokumentów przygotowanych w poprzedniej kadencji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#PoselTadeuszParchanski">Pakiet ustaw reformujących ubezpieczenia gospodarcze został opracowany przez poprzedni rząd, a mówiąc ściślej, przez zespół pod kierownictwem obecnego posła klubu Platformy Obywatelskiej, a wówczas podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów, Rafała Zagórnego. Pakiet ten zawierał 3 ustawy, a mianowicie: o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (to był druk 1857), o działalności ubezpieczeniowej (druk nr 1859), o pośrednictwie ubezpieczeniowym (druk nr 1860).</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#PoselTadeuszParchanski">Projekty tych ustaw zostały złożone w Sejmie poprzedniej kadencji w dniu 18 kwietnia 2000 r. Pierwsze czytanie projektów trzech ustaw stanowiących pakiet odbyło się w dniu 7 czerwca 2000 r., po czym została powołana podkomisja nadzwyczajna do ich rozpatrzenia. Podkomisja ta w okresie od 8 czerwca 2000 r. do 19 kwietnia 2001 r. odbyła 29 posiedzeń. Podczas tych prac wielokrotnie korzystano z ekspertyz i opinii autorytetów w dziedzinie ubezpieczeń. W pracach uczestniczyli przedstawiciele Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, rzecznika praw obywatelskich, Najwyższej Izby Kontroli, Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń, rzecznika ubezpieczonych, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiej Izby Ubezpieczeń, Stowarzyszenia Aktuariuszy oraz Stowarzyszenia Polskich Brokerów i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#PoselTadeuszParchanski">powołana podkomisja nadzwyczajna do ich rozpatrzenia. Podkomisja ta w okresie od 8 czerwca 2000 r. do 19 kwietnia 2001 r. odbyła 29 posiedzeń. Podczas tych prac wielokrotnie korzystano z ekspertyz i opinii autorytetów w dziedzinie ubezpieczeń. W pracach uczestniczyli przedstawiciele Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, rzecznika praw obywatelskich, Najwyższej Izby Kontroli, Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń, rzecznika ubezpieczonych, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiej Izby Ubezpieczeń, Stowarzyszenia Aktuariuszy oraz Stowarzyszenia Polskich Brokerów i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#PoselTadeuszParchanski">Projekty ustaw zostały następnie przyjęte przez Komisję Finansów Publicznych oraz uchwalone przez Sejm ogromną większością głosów, przy zaledwie kilku głosach przeciw i kilku wstrzymujących się. Po przyjęciu przez Sejm niektórych poprawek Senatu ustawy przekazano do podpisu prezydentowi. Prezydent odmówił podpisu i przesłał swoje weto w dniu 17 września 2001 r., czyli kilka dni przed wyborami parlamentarnymi.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#PoselTadeuszParchanski">Obecne 4 projekty ustaw ubezpieczeniowych są więc kontynuacją prac z poprzedniej kadencji, zamiast 3 mamy 4 projekty, ponieważ z poprzedniego projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej wyłączono rozdział 13 - nadzór ubezpieczeniowy oraz rozdział 15 - rzecznik ubezpieczonych i umieszczono te regulacje w nowym, 4 projekcie ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych. Niezrozumiałe jest tylko w tej sytuacji pozostawienie w projekcie ustawy o działalności ubezpieczeniowej rozdziału - zasady sprawowania nadzoru ubezpieczeniowego, skoro mamy uchwalić odrębną ustawę o nadzorze ubezpieczeniowym.</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#PoselTadeuszParchanski">Myślę, że w pierwszym rzędzie należałoby przeanalizować przedłożone projekty ustaw pod kątem regulacji, które były przyczyną prezydenckiego weta wobec ustaw ubezpieczeniowych uchwalonych przez Sejm poprzedniej kadencji. Niektóre z tych regulacji są nadal zawarte w obecnie przedłożonych projektach ustaw, wobec czego należy postawić pytania: Czy prezydent zmienił zdanie? Czy rząd chce narazić Wysoką Izbę na ponowną, kilkumiesięczną pracę, zakończoną kolejnym wetem prezydenta?</u>
          <u xml:id="u-170.9" who="#PoselTadeuszParchanski">A oto przykłady takich zapisów: Art. 102 obecnego projektu ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (druk nr 543), a jest to po prostu przepisany art. 92 z zawetowanej ustawy, mówi o obowiązku prowadzenia rejestru umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. A co na to prezydent? W uzasadnieniu do weta do ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych z dnia 17 września 2001 r. w druku nr 3429 czytamy: ˝Zakwestionowana ustawa nakłada również nowe zadania na Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, w szczególności prowadzenie rejestru umów obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych. Nałożenie na fundusz obowiązku prowadzenia takiego rejestru uważam za przedwczesne. Istnieje on bowiem dzisiaj jedynie w nielicznych państwach Unii Europejskiej. Spowodowałoby to znaczący wzrost kosztów ubezpieczenia obowiązkowego OC, czego nie mogę zaakceptować ze względów społecznych˝.</u>
          <u xml:id="u-170.10" who="#PoselTadeuszParchanski">Głównym powodem odmowy podpisu pod kolejną ustawą o działalności ubezpieczeniowej były regulacje związane z Komisją Nadzoru Ubezpieczeniowego. Zdecydowany sprzeciw prezydenta budził przede wszystkim zapis mówiący o finansowaniu kosztów nadzoru ubezpieczeniowego oraz działalności rzecznika ubezpieczonych przez budżet państwa. Ten problem już nie istnieje, ponieważ obecny projekt przewiduje pokrywanie kosztów nadzoru oraz działalności rzecznika przez zakłady ubezpieczeń oraz powszechne towarzystwa emerytalne. Pozostały jednak inne rozwiązania, które miały wpływ na weto prezydenta. Jedno z tych rozwiązań zostało już wprowadzone w życie inną ustawą - o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej z dnia 1 marca 2001 r., a mianowicie utworzono Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych w miejsce dwóch dotychczasowych państwowych urzędów. Natomiast takie kwestie, jak koszty działalności urzędu komisji i biura rzecznika oraz zasady wynagradzania członków komisji, rzecznika oraz pracowników obsługujących ich urzędów nadal pozostają nieuregulowane, co może spowodować kolejną odmowę podpisu prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-170.11" who="#PoselTadeuszParchanski">W załączonych projektach rozporządzeń wykonawczych czytamy, że wysokość składki oraz wysokość kosztów nadzoru będzie określana na podstawie informacji uzyskanych od Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych i analogicznie - wysokość kosztów działalności rzecznika ubezpieczonych i jego biura określa się na podstawie informacji uzyskanych od rzecznika ubezpieczonych. Czyli instytucje te praktycznie same sobie będą ustalać, ile ma kosztować ich działalność, co dla nich będzie sytuacją komfortową, ale co wobec powszechnie znanych kłopotów finansowych innych instytucji państwowych jest po prostu nieprzyzwoite, tym bardziej że za nieuzasadnione, zawyżone koszty działalności, co wobec takich regulacji bardzo prawdopodobne, zapłacą wszyscy ubezpieczeni. Może się więc wkrótce okazać, że powstają nowe, wspaniałe biurowce, mnoży się stanowiska dobrze opłacanych urzędników, kupuje luksusowe służbowe samochody, jeżeli tylko zmieści się to w granicach ustalonych w ustawie. Jedynym ograniczeniem są tu limity w wysokości odpowiednio 0,14% zebranych składek ubezpieczeniowych oraz emerytalnych w przypadku komisji, oraz 0,01% zebranych składek w przypadku rzecznika. Limity te jednak nie będą moim zdaniem wystarczającym ograniczeniem dla nieuzasadnionych kosztów, zwłaszcza że w uzasadnieniach do projektu ustawy oraz rozporządzeń nie podano konkretnych przewidywanych kwot zbioru składek.</u>
          <u xml:id="u-170.12" who="#PoselTadeuszParchanski">Wynagrodzenia i premie przewodniczącego komisji i jego zastępców oraz pracowników urzędu, a także rzecznika ubezpieczonych oraz pracowników jego biura reguluje art. 82c ust. 4 i 4a obecnie obowiązującej ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Regulacje te zostały wprowadzone ustawą o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej z dnia 1 marca 2002 r. i przestaną obowiązywać po wejściu w życie pakietu ustaw ubezpieczeniowych, nad którymi obecnie rozpoczynamy debatować. W projekcie ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych podobnego zapisu brakuje, a przypomnę, że było to jednym z powodów odmowy podpisania przez prezydenta ustawy z druku nr 3430 z dnia 17 września 2001 r.</u>
          <u xml:id="u-170.13" who="#PoselTadeuszParchanski">Myślę, że wspomniane przeze mnie zapisy powodujące odmowę podpisu prezydenta zostaną dokładnie przeanalizowane w trakcie dalszych prac w komisji.</u>
          <u xml:id="u-170.14" who="#PoselTadeuszParchanski">Chciałbym w tym momencie stwierdzić, że Platforma Obywatelska popiera zdecydowaną większość zapisów zawartych w przedłożonym przez rząd pakiecie ustaw ubezpieczeniowych. Zakres regulacji objętych przedłożonymi ustawami jest bardzo szeroki. Odniosę się więc jedynie do kilku zapisów, z którymi się nie zgadzamy lub które budzą nasze wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-170.15" who="#PoselTadeuszParchanski">Nasze największe zastrzeżenia budzi zasada powoływania przewodniczącego komisji przez prezesa Rady Ministrów na wspólny wniosek dwóch ministrów. Jest to zasada wybitnie polityczna i biorąc pod uwagę to, że do powołania dwóch członków, w tym przewodniczącego zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń potrzebna jest zgoda organu nadzoru, czyli Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, co jest zapisane w projekcie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, można z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć, że przy wydawaniu takiej zgody względy polityczne będą miały decydujące znaczenie. Czy taki nadzór będzie prawidłowym instrumentem dla rynku w celu ochrony ubezpieczonych i czy zapewni wysoki poziom kadry kierowniczej zakładów ubezpieczeń, jak przekonuje rząd w uzasadnieniu do projektu ustawy? Mamy duże wątpliwości, zwłaszcza wobec na razie nie do końca wyjaśnionych afer z udziałem byłych prezesów PZU i PZU Życie. Chcielibyśmy mieć przekonanie, że obecnie uchwalane przepisy nigdy do podobnych sytuacji nie dopuszczą. Zdecydowanie lepsze było rozwiązanie proponowane przez poprzedni rząd, aby przewodniczącego komisji powoływał prezes Rady Ministrów, ale w drodze konkursu przeprowadzonego na podstawie regulaminu przyjętego przez Radę Ministrów, co dawałoby znacznie większe prawdopodobieństwo wyboru dokonanego w oparciu o kryteria obiektywne, a nie polityczne. Obecny rząd koalicyjny SLD-Unia Pracy-PSL jednak nie lubi konkursów. Zdecydowanie preferuje polityczne kryteria powoływania na różne ważne stanowiska w administracji oraz instytucjach państwowych, czego świadkami byliśmy w ostatnich kilku miesiącach. Ten rząd, jak widać również na tym przykładzie, chce bardzo głęboko ingerować politycznie w obsadę różnych stanowisk w instytucjach, które z natury rzeczy polityczne nie są i być nie powinny. I temu będziemy się zdecydowanie sprzeciwiać.</u>
          <u xml:id="u-170.16" who="#PoselTadeuszParchanski">Jeśli chodzi o inne zapisy, to w art. 15 projektu ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym zawarte są ograniczenia dotyczące członków komisji. Nie mogą oni m.in. być członkami zarządów, akcjonariuszami, pracownikami zakładów ubezpieczeń. Należałoby te ograniczenia rozszerzyć na współmałżonków i członków najbliższych rodzin członków komisji. Podobnie powinno być w przypadku rzecznika, o czym mówi art. 24.</u>
          <u xml:id="u-170.17" who="#PoselTadeuszParchanski">Art. 220 ustawy o działalności ubezpieczeniowej mówi o możliwości nakładania kar pieniężnych na członków zarządu zakładów oraz na zakłady ubezpieczeń i co do tego nie mamy zastrzeżeń. Nie rozumiemy jednak, dlaczego wpływy z tytułu tych kar mają być dochodem budżetu państwa, a nie np. Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Propozycja rządowa jest nielogiczna. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny byłby tu tym bardziej wskazany, że projekt ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych nakłada na ten fundusz nowe, dodatkowe zadanie prowadzenia rejestru umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, o czym już mówiłem wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-170.18" who="#PoselTadeuszParchanski">W projekcie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zwiększa się liczbę instytucji zobowiązanych do przeprowadzania kontroli obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Dodatkowo nakłada się ten obowiązek m.in. na organy celne, Straż Graniczną. Będę one więc miały do wykonania dodatkowe czynności, co wobec stwierdzenia w uzasadnieniu do projektu ustawy, że nie przynosi on żadnych skutków dla budżetu państwa, oznaczać będzie w praktyce przedłużenie czasu odpraw i wydłużone kolejki na przejściach granicznych.</u>
          <u xml:id="u-170.19" who="#PoselTadeuszParchanski">Z kolei organem zobowiązanym do kontroli ubezpieczeń obowiązkowych OC rolników jest starosta, a organem upoważnionym zarząd gminy. To rozwiązanie budzi poważne wątpliwości, bowiem starosta nie ma instrumentów niezbędnych do wywiązania się z tego obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-170.20" who="#PoselTadeuszParchanski">W projekcie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych wymienia się w art. 4 jedynie trzy rodzaje tych ubezpieczeń, a w pkt. 4 ubezpieczenia wynikające z innych ustaw. Dopiero z uzasadnienia dowiadujemy się, że tych innych ubezpieczeń obowiązkowych jest jeszcze 14 rodzajów. Dlaczego więc nie mogą one być wprost zapisane w tej samej ustawie?</u>
          <u xml:id="u-170.21" who="#PoselTadeuszParchanski">Art. 5 ust. 2 projektu ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych mówi, że zakład ubezpieczeń posiadający stosowne zezwolenie nie może odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego. Projekt ustawy nie przewiduje jednak żadnego trybu postępowania ani też sankcji na wypadek, gdyby taka odmowa jednak nastąpiła.</u>
          <u xml:id="u-170.22" who="#PoselTadeuszParchanski">W projekcie ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym w art. 7 zapisano wyraźnie, że agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca, a w art. 18, że brokerem ubezpieczeniowym jest osoba fizyczna lub prawna. Z art. 5 wynika, że pośrednictwo ubezpieczeniowe jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy Prawo działalności gospodarczej. Wydaje się, że te sformułowania powinny być bardziej precyzyjne. Ponadto należałoby rozważyć wprowadzenie jednego rejestru pośredników ubezpieczeniowych zamiast proponowanych dwóch odrębnych dla agentów i brokerów ubezpieczeniowych.</u>
          <u xml:id="u-170.23" who="#PoselTadeuszParchanski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prace nad przedstawionym dzisiaj pakietem ustaw reformujących prawo ubezpieczeń gospodarczych mają niezwykłą wagę, bowiem system ubezpieczeniowy ze względu na swoją powszechność dotyka większości obywateli. Prawo powinno z jednej strony chronić interesy ubezpieczonych, dawać gwarancję bezpieczeństwa naszym składkom, z drugiej strony gwarantować prawidłowe działanie zakładów ubezpieczeń. Szkoda, że tak ważne dla wszystkich ubezpieczonych, a więc niemal całego społeczeństwa, projekty ustaw dopiero teraz trafiają pod obrady Wysokiej Izby. Od dnia odmowy podpisu prezydenta, co miało miejsce 17 września ub.r., obecny rząd potrzebował aż 8 miesięcy, aby w pakiecie ustaw uchwalonych przez Sejm poprzedniej kadencji dokonać niewielkich przecież poprawek.</u>
          <u xml:id="u-170.24" who="#PoselTadeuszParchanski">Klub Platformy Obywatelskiej będzie głosował za przekazaniem omawianych projektów rządowych oraz projektu poselskiego do Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Czechowskiego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pakiet ustaw ubezpieczeniowych, który jest przedmiotem obrad Sejmu, zawiera szereg szczególnie istotnych rozstrzygnięć dla polskiego rynku ubezpieczeniowego i nadzoru nad nim. Pierwsze ustawy o działalności ubezpieczeniowej pochodzą z 1990 r. i mimo wielokrotnych nowelizacji nie zapewniają wystarczającej ochrony osób ubezpieczonych na zmonopolizowanym rynku przez kapitał zagraniczny. Dotychczas zawarta w nim materia została obecnie rozbita na kilka ustaw, nad którymi rozpoczynamy dzisiaj debatę. Są to ustawy: o ubezpieczeniach obowiązkowych, Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (druk nr 543), o działalności ubezpieczeniowej (druk nr 544), o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz o rzeczniku ubezpieczonych (druk nr 584), o pośrednictwie ubezpieczeniowym (druk 585) i o zamianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ustawa poselska (druk nr 521).</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Omawiane projekty są częścią reformy legislacyjnej w zakresie ubezpieczeń gospodarczych i społecznych i próbą dostosowania ich do wymogów Unii Europejskiej. Projekty ustaw, zachowując dotychczasowe zasadnicze uregulowania rynku ubezpieczeniowego, mają na celu ich poszerzenie i dopracowanie. Powinno to, zdaniem autorów, przynieść efekty w zakresie poprawy bezpieczeństwa prowadzenia działalności ubezpieczeniowej w kompleksowym ujęciu. Ma to tym większe znaczenie, że każda luka w naszym prawie jest dotychczas bezlitośnie wykorzystywana przez partnerów zagranicznych i, jak dotąd, przynosi nam olbrzymie straty materialne oraz obniża zaufanie wyborców do Sejmu. Nie wszystkie uregulowania i dyrektywy Unii Europejskiej, na które powołują się autorzy ustaw, są dzisiaj wdrożone w samej Unii. Nie mamy więc informacji o skutkach wdrożenia, a w związku z tym podczas dalszych prac nad projektami ustaw będziemy wnosili o ich adekwatne zastosowanie.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Projekt ustawy ujęty w druku nr 543 zawiera korzystniejsze regulacje prawne dla ubezpieczonych od aktualnie obowiązujących. Np. problematyka obowiązkowych ubezpieczeń przewidziana w projekcie przedmiotowej ustawy w art. 4 pkt. 1 i 3 uregulowana jest obecnie przepisami trzech rozporządzeń ministra finansów. Skupienie ich w jednym akcie prawnym jest ze wszech miar celowe, a projekt ustawy zawiera korzystniejsze rozwiązania od obecnych. Projekt ustawy o działalności ubezpieczeniowej (druk nr 544) składa się na pakiet ustaw dotyczących ubezpieczeń, a głównym zadaniem projektu jest dostosowanie do wymogów Unii Europejskiej, a także dostosowanie do zmienionych w ostatnim czasie innych gałęzi prawa, których prawo ubezpieczeń również dotyka. Są to: prawo cywilne, handlowe, administracyjne, w tym finansowe.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Większość zmian polega na doprecyzowaniu istniejących przepisów, określenia definicji obowiązujących w ustawie, pojęć działalności ubezpieczeniowej, a także zasad wykonywania tej działalności. Uregulowano kategorie tajemnicy ubezpieczanej i dostosowanie przepisów do ustawy o ubezpieczeniu zdrowotnym, a także o obowiązku udzielania informacji zakładom ubezpieczeń, które mogłyby przyczynić się do ustalania odpowiedzialności za szkody powstałe z tytułu wypadków i zdarzeń. Doprecyzowanie szeregu uregulowań zapewni większe bezpieczeństwo ubezpieczonych w obliczu wielu zmian w poszczególnych gałęziach prawa i zmieniających się potrzeb rynku.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Projekt ustawy ujęty w druku nr 584 reguluje działalność Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych oraz rzecznika ubezpieczonych. Celem opracowywanych projektów jest: kompleksowa regulacja dotycząca nadzoru ubezpieczeniowego i emerytalnego; doprecyzowanie regulacji zawartych w ustawie z 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw, na podstawie której została utworzona KNUiFE; określenie nadzoru ubezpieczeniowego jako nadzoru finansowego i szerszego nadzoru nad rynkiem emerytalnym oraz uregulowanie współpracy z innymi organami nadzoru; uregulowanie zasad funkcjonowania rzecznika ubezpieczonych.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">W ocenie Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej przyjęte rozwiązania budzą obawy, czy zapewnią one najwyższą stopę zastąpienia w odniesieniu do ostatniego wynagrodzenia za pracą gwarantującą godziwą wysokość przyszłych emerytur. Dla wysokości przyszłych emerytur istotne jest zatem to, jaki rynek będzie nadzorowany przez KNUiFE po zapowiedzianej przez ministerstwo pracy nowelizacji ustawy o OFE: Czy inwestycje będą dokonywane z pożytkiem dla wysokości emerytur w kraju, przyczyniając się do tworzenia nowych miejsc pracy, czy też w interesie akcjonariuszy PTE zostaną wyprowadzone za granicę - jesteśmy zdecydowanie przeciwni temu drugiemu rozwiązaniu - czy nastąpi powstrzymanie się nadzoru od wydawania zgody na łączenie się dużych i średnich funduszy między sobą w celu zachowania konkurencyjności na rynku emerytalnym, bo jak doniosła prasa jedną z pierwszych decyzji komisji było szkodliwe dla interesu przyszłych emerytów zezwolenie na połączenie się dwóch średnich funduszy, a więc OFE Skarbiec Emerytura i OFE Ego. Oznacza to niczym nieuzasadnioną zmianę polityki nadzorczej dokonaną jedynie w interesie akcjonariuszy towarzystw emerytalnych, a wbrew interesom członków OFE.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Nieporozumieniem jest utrzymywanie odrębnego rzecznika ubezpieczonych. Zgodnie z art. 3 projektu ustawy celem nadzoru jest ochrona interesów osób ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia członków funduszy emerytalnych oraz uczestników pracowniczych programów emerytalnych. A jeśli tak, to po co w tym systemie odrębny rzecznik ubezpieczeń. Dublowanie się funkcji KNUiFE i rzecznika ubezpieczonych jest oczywiste i całkowicie zbędne, ponieważ rozmywa odpowiedzialność za decyzje. Na dodatek obie te instytucje mają być utrzymywane z odpisów składek emerytalnych kierowanych do drugiego filaru, a więc obniżą wielkość przyszłych emerytur.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Projekt ustawy ujęty w druku nr 585 reguluje sprawy pośrednictwa ubezpieczeniowego. Po burzliwym okresie tworzenia rynku ubezpieczeniowego w Polsce przyszedł czas na jego uporządkowanie i ustawa to podejmuje. Dobrym rozwiązaniem jest przeniesienie odpowiedzialności za działalność agenta na ubezpieczyciela, podwyższenie wymogów i kwalifikacji brokerów oraz zwiększenie odpowiedzialności materialnej za źle wykonaną usługę.</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki wpłynie wprowadzenie zasady swobody świadczenia usług, która przewiduje możliwość działania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagranicznych podmiotów, jak też możliwość działania podmiotów krajowych na rynkach zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-172.9" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Samoobrona RP rozważy poparcie projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej (druk nr 521) - i skierowanie go do komisji, ponieważ ustawa nie powinna gwarantować kierownikowi urzędu centralnego nietykalności w ustawowym okresie pełnienia funkcji z nominacji. Licznych negatywnych przykładów nie będę wymieniał - są powszechnie znane, a skutki tego są nieodwracalne.</u>
          <u xml:id="u-172.10" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Uwzględniając powyższe, Klub Parlamentarny Samoobrony RP zapowiada złożenie daleko idącej modyfikacji przedłożonych projektów ustaw. Nie może być tak, że ustawa sejmowa zobowiązuje Polaków, ażeby swoje składki emerytalne wpłacali do ZUS, a ZUS taczkami wywoził nasze składki emerytalne, często obciążone odsetkami, do otwartych funduszy emerytalnych zarządzanych przez zagraniczny kapitał. W marcu 2002 r. zadłużenie ZUS w stosunku do OFE wynosiło prawie 6,3 mld zł, a odsetki w tym wynosiły prawie 1850 mln zł. Właśnie te zagraniczne firmy nie tylko nie gwarantują wysokości naszych składek, ale jeszcze ze składek emerytów wypłacają sobie wynagrodzenia za zarządzanie i tworzą koszty uzasadnione, zamiast konkurować między sobą o nowych członków właśnie poprzez zmniejszanie tych kosztów. Toż to jawny przekręt w biały dzień w świetle prawa!</u>
          <u xml:id="u-172.11" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Państwo, które ma za zadanie dbać o swoich obywateli i ich interesy, dba o interesy zagranicznych struktur finansowych, a niepokornych Polaków wyłapuje i w drodze losowania przydziela do określonych OFE. Modyfikacje w tym zakresie będziemy przedkładać podczas dalszych prac w komisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-172.12" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Wyrażam przekonanie, że okazja do zbudowania dobrego prawa ubezpieczeniowego w Polsce zostanie dobrze wykorzystana przez panie posłanki i panów posłów obecnej kadencji, że stworzone zostanie ponad podziałami politycznymi takie prawo, które będzie dobrze chronić ubezpieczonych, stworzy godziwe i stabilne warunki ubezpieczycielom. Prawo to powinno chronić interesy Polaków przez długie lata po ewentualnym wejściu Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-172.13" who="#PoselWlodzimierzCzechowski">Klub Parlamentarny Samoobrony RP wnosi o przekazanie projektów ustaw do komisji sejmowych: do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Jasińskiego, występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PoselWojciechJasinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PoselWojciechJasinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości zająć stanowisko wobec pakietu projektów ustaw rządowych.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#PoselWojciechJasinski">Złożony przez rząd pakiet ustaw ubezpieczeniowych ma w założeniu projektodawców kompleksowo uregulować praktycznie wszystkie sfery działalności ubezpieczeniowej. Jednocześnie ustawy mają dostosować polski system prawa ubezpieczeniowego do standardów unijnych, umożliwić przystosowanie ubezpieczycieli polskich do funkcjonowania na rynku Unii Europejskiej oraz przygotować Polskę do wejścia na nasz rynek w szerszym zakresie, niż to jest dotychczas, ubezpieczycieli obcych. Całość tej problematyki jest obszerna i choćby ze względu na krótki czas, który mam do dyspozycji, trudno jest szczegółowo omówić wszystkie zagadnienia. Niemniej spróbuję odnieść się do kilku rzeczy, bo trzeba będzie w przyszłości wyspecyfikować dokładnie różnice, jakie występują między zaproponowanymi rozwiązaniami a tymi, które funkcjonują dotychczas. Brak też dokładnego rozeznania, czy te zaproponowane nowe rozwiązania przyniosą oczekiwane skutki, bo w Polsce często jest tak, w przeciwieństwie do innych krajów, normalnych, że to, co w normalnym kraju dziś funkcjonuje dobrze, w Polsce z różnych przyczyn, o których może teraz nie czas mówić, działa źle.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#PoselWojciechJasinski">Zakłady ubezpieczeniowe jako instytucje zbiorowego inwestowania, podobnie jak i fundusze inwestycyjne czy emerytalne, są istotnymi uczestnikami rynków finansowych, przede wszystkim ze względu na wielkość funduszy, którymi obracają. Powinny one być, choćby ze względu na to, że mają prawo do zbierania składki z ubezpieczeń obowiązkowych, instytucjami szczególnego publicznego zaufania, a Komisja Nadzoru Ubezpieczeń powinna być superinstytucją szczególnego zaufania publicznego, bo brak zaufania społecznego ma zasadniczy wpływ także na kondycję tych zakładów, gdyż po prostu jeśli ludzie nie wierzą, że ubezpieczanie się - nie mówię tutaj o obowiązkowym, ale dobrowolnym ubezpieczeniu - nie daje odpowiednich rezultatów, może nie przynieść tego, czego się spodziewają, wówczas nie chcą się ubezpieczać.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#PoselWojciechJasinski">Z powyższych przyczyn w krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej i rozwiniętej kulturze prawnej przywiązuje się bardzo dużą wagę do regulacji działalności ubezpieczeniowej. W Polsce nie jest z tym dobrze, zarówno jeśli idzie o wypełnianie przez zakłady ubezpieczeń swoich zadań w sposób sprzyjający uzyskiwaniu szczególnego publicznego zaufania, jak i o przywiązywanie wagi do właściwej regulacji prawnej. Można powiedzieć, że polska opinia publiczna uświadomiła sobie rangę zagadnienia po ujawnieniu nieprawidłowości finansowych na wielką skalę, jakie miały miejsce w największym polskim zakładzie ubezpieczeń, oraz widząc gorliwość, z jaką nowy rząd zajął się wymianą zarządu tego zakładu.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#PoselWojciechJasinski">Ze względu na tę dobrą ocenę społeczną, uzyskanie publicznego zaufania ważne jest bezpieczeństwo papierów, bezpieczeństwo lokowania funduszy zakładów ubezpieczeniowych. Prawo i Sprawiedliwość ma pewne wątpliwości, czy projekt ustawy dostatecznie reguluje zagadnienia związane z zarządzaniem aktywami zakładów ubezpieczeń. Przepisy precyzują klasy aktywów, które mogą stanowić pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, natomiast nie nakładają na zakłady, które - jak już mówiłem - powinny być traktowane jako instytucje szczególnego zaufania publicznego, precyzyjnie zdefiniowanego obowiązku inwestowania jedynie w takie aktywa, które charakteryzują się wysokim stopniem bezpieczeństwa. Niestety, takie zapisy nie utrudniają dokonywania przez zakłady ubezpieczeń wątpliwych transakcji finansowych. Przykładów takich transakcji prowadzonych przez przedsiębiorstwa ubezpieczeń w ciągu ostatnich kilku lat było aż nadto, wystarczy poczytać nawet prasę, już nie mówiąc o materiałach Najwyższej Izby Kontroli przekazywanych także Izbie od kilkunastu lat. Można tutaj także wspomnieć o planach wykorzystania PZU w konsolidacji sektora telekomunikacyjnego. To też może być inwestowanie w mało bezpieczne aktywa. Można też stwierdzić, że w projekcie rozporządzenia ministra finansów w sprawie zezwolenia ogólnego na uznawanie za aktywa stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych aktywów znajdujących się poza granicami kraju jest konieczność uzyskiwania ratingu dla papierów dłużnych, nie wspomina natomiast rozporządzenie o podobnej konieczności dla papierów właścicielskich, jak akcje, czy depozytów bankowych. Prawo i Sprawiedliwość uważa, że obostrzenia powinny dotyczyć także i tych aktywów, gdyż nie jest tajemnicą, że nie wszystkie akcje dopuszczone do publicznego obrotu na rynkach regulowanych, nie mówiąc już o depozytach, można zaliczyć do klasy aktywów bezpiecznych. A są także możliwości wydania takich przepisów, które by to gwarantowały i nakładały konieczność inwestowania w te bezpieczne aktywa.</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#PoselWojciechJasinski">Bardzo ważnym elementem sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania systemu ubezpieczeń są ludzie. W końcu jeśli państwo daje pozwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej, w szczególności w zakresie ubezpieczeń obowiązkowych, ale także ubezpieczeń na życie, które są ważnym elementem bezpieczeństwa socjalnego, czyli szerzej mówiąc: porządku społecznego, to znaczy, że gwarantuje ono rzetelność tych przedsiębiorstw, a także powinno gwarantować rzetelność ludzi, którzy tam pracują. Daje ono swoisty certyfikat cnoty. Stąd też ludzie kierujący tymi instytucjami - ale nie tylko kierujący nimi, także brokerzy, aktuariusze, agenci ubezpieczeniowi i doradcy inwestycyjni zatrudniani przez zakłady ubezpieczeniowe - powinni nie tylko spełniać kryterium niekaralności, o czym mówi ustawa. Chodzi o to, aby nie były to osoby karane nie tylko za umyślne przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu, przestępstwa skarbowe, ale przynajmniej w dwóch pierwszych przypadkach także za nieumyślne przestępstwo będące wynikiem niedbalstwa lub lekkomyślności. Muszą to być ludzie, którzy szczególnie starannie wykonują swoje obowiązki, muszą to być ludzie rzetelni. Należy pamiętać, że tacy oni muszą być, bo bez tego cały system będzie działał wadliwie. A państwo musi pilnować, aby to byli ludzie właściwi, aby swoją rzetelnością dawali gwarancje, że są osobami - jak już mówiliśmy - szczególnego publicznego zaufania. Państwo musi dać wyraźny sygnał, że w tej dziedzinie nie będą tolerowane osoby z szemraną przeszłością. W omawianym w trakcie debaty i złożonym przez Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości projekcie ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej proponujemy wprowadzenie pojęcia ˝rażącego naruszenia interesów osób ubezpieczonych˝. Dla osób dopuszczających się tego także nie powinno być miejsca ani w organach nadzoru ubezpieczeniowego, ani w zakładach ubezpieczeniowych. Rząd w swoich projektach także się posługuje tym określeniem.</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#PoselWojciechJasinski">Widzimy potrzebę jednoznacznego ustalenia, że Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, ale także rzecznik ubezpieczonych oraz Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny podlegają kontroli Najwyższej Izby Kontroli. Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych jest według projektodawców centralnym organem administracji rządowej. Wszelkie środki, którymi komisja dysponuje, bez względu na to, skąd one pochodzą - także ze składki - powinny być, i są, traktowane jako środki publiczne, czyli mogą być wydawane według takich samych rygorów jak środki publiczne. Rzecz jest więc jasna. Wydaje się, że nie będzie ze strony Komisji Nadzoru Ubezpieczeń w przyszłości protestów przeciwko szerokiemu traktowaniu możliwości kontrolowania jej działalności przez NIK. Podobnie powinno być tutaj. Powinno być tu stwierdzenie, że komisja ma obowiązek udzielania NIK niezbędnych informacji. W ustawie nie jest to jasno sprecyzowane. Podczas prac komisji sejmowej powinno to zostać jasno określone. Usytuowanie z kolei Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego powoduje, że nie można go zakwalifikować - ustawa tego nie proponuje - jako organu administracji rządowej ani państwowej osoby prawnej czy inną państwowej jednostki organizacyjnej. To może sprawić, że ta instytucja może skutecznie unikać kontroli NIK w pełnym zakresie. Będzie to zawężenie zakresu uprawnień kontrolnych tego najwyższego organu kontroli państwa w stosunku do podmiotu realizującego jednak bardzo, ale to bardzo istotne zadania o charakterze publicznym. Tym bardziej że wyniki dotychczasowych ustaleń NIK wskazują na to, że niedostateczny jest nadzór nad Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym zarówno ze strony ministra finansów, jak i Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń, tak w zakresie działalności merytorycznej jak i gospodarki finansowej. W związku z tym, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny będzie mógł pożyczać pieniądze innym ubezpieczycielom dla podratowania sytuacji finansowej, szczególnie ważne są kryteria, jakimi się będzie kierował, to, czy tam nie będą brane pod uwagę kryteria pozamerytoryczne, bo przecież dotychczasowe doświadczenia wskazują, że przykładów pozamerytorycznego działania, dawania pożyczek jest aż nadto.</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#PoselWojciechJasinski">Przedłożony projekt ustawy ubezpieczeniowej nakłada obowiązek zrzeszania się zarówno krajowych, jak i zagranicznych zakładów ubezpieczeń, wykonujących działalność na terytorium naszego kraju w Polskiej Izbie Ubezpieczeń. Izba ta jest samorządem gospodarczym. Do zadań tej izby będzie należało głównie tworzenie i prowadzenie informatycznych baz danych w zakresie statystyki ubezpieczeniowej, w tym także pewnych zdarzeń, które stanowią przestępczość ubezpieczeniową, a ponadto ochrona interesów ubezpieczycieli. Ustawa nic nie mówi o kontroli prawidłowości wykonywania przez Polską Izbę Ubezpieczeń zadań, w szczególności tego, na ile rzetelne są informacje izby o szkodowości w poszczególnych rodzajach ubezpieczeń, o agentach ubezpieczeniowych, z którymi zakład ubezpieczeń rozwiązał umowę agencyjną z przyczyn leżących po stronie agenta, o osobach, przeciwko którym było prowadzone postępowanie karne w związku z podejrzeniem przestępstwa na szkodę zakładu ubezpieczeń zakończone wyrokiem skazującym albo warunkowym umorzeniem postępowania, zwłaszcza jeśli dotyczy to osób z kierownictwa zakładu. Takie rzeczy powinny być poddane ścisłej kontroli, bo od tego, na ile informacje izby ubezpieczeń są rzetelne, w bardzo dużym stopniu zależy bezpieczeństwo obrotu w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#PoselWojciechJasinski">Z bardzo licznych doświadczeń wynika, że tego typu organy jak organy samorządu gospodarczego wagę przywiązują głównie do twardej obrony swoich interesów materialnych, natomiast do wykonywania obowiązków nałożonych na nie ustawą praktycznie przywiązują znacznie mniejszą wagę. Wiadomo, że zakłady ubezpieczeniowe dysponują bardzo dużymi pieniędzmi, a będą dysponowały jeszcze większymi, w związku z tym mają one bardzo duże możliwości wpływania zarówno na decydentów, jak i na opinię publiczną. Nie mówię, że to ma następować w drodze ordynarnego łapówkarstwa, ale są inne możliwości, są możliwości inspirowania artykułów prasowych itd. Przecież mamy liczne przykłady, że instytucje dysponujące dużymi pieniędzmi mają duże tego typu możliwości. Wydaje się, że zapis o fakultatywnym zrzeszaniu się by wystarczył.</u>
          <u xml:id="u-174.10" who="#PoselWojciechJasinski">Dobrze, że ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym przestała dopuszczać możliwość wykonywania działalności agenta ubezpieczeniowego na rzecz kilku zakładów ubezpieczeniowych, chociaż pozostaje problem z agentami przedsiębiorcami, którzy tę działalność prowadzą przy okazji innej działalności, np. z biurami turystycznymi, które powinny mieć możliwość oferowania usług różnych ubezpieczycieli w zależności od wyboru klienta. Natomiast ci, którzy nie są przedsiębiorcami, powinni stanowczo prowadzić działalność tylko na rzecz jednego zakładu.</u>
          <u xml:id="u-174.11" who="#PoselWojciechJasinski">Kilka słów, ponieważ czas mija, jeszcze powiem o projekcie naszej ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej...</u>
          <u xml:id="u-174.12" who="#PoselWojciechJasinski">Już kończę, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Panie pośle, proszę o konkluzję, bo już panu przedłużyłem znacznie czas wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PoselWojciechJasinski">W konkluzji chciałbym powiedzieć, że to, że rząd nie chce przyjąć naszych propozycji co do obligatoryjnego zwolnienia przewodniczącego komisji nadzoru ubezpieczeniowego, źle świadczy o determinacji rządu w zwalczaniu mogących się pojawiać objawów patologii. Każdy taki objaw powinien być przez rząd stanowczo zwalczany, bo to stanowi sygnał dla społeczeństwa, dla rynku. Jeśli te przedsiębiorstwa nie będą instytucjami szczególnego zaufania publicznego, to z tych wszystkich ustaw niewiele wyjdzie. Niemniej wnosimy o skierowanie wszystkich 5 projektów ustaw do Komisji Finansów Publicznych w celu podjęcia dalszych prac. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Świętochowskiego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PoselLeszekSwietochowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawić nasze stanowisko Wysokiej Izbie wobec pakietu projektów ustaw ubezpieczeniowych. Nieczęsto się zdarza, aby dany problem, segment rynku był regulowany ustawowo w sposób prawie kompleksowy. Dobrze funkcjonujące ubezpieczenia to jeden z ważniejszych elementów poczucia bezpieczeństwa materialnego, finansowego, zdrowotnego, w konsekwencji społecznego obywateli. Musimy jednak zdawać sobie sprawę, że jest to obszar bardzo skomplikowany i wymaga od ustawodawcy wielkiej wnikliwości i stanowczości. Tam, gdzie następuje zderzenie interesu jednostki czy grupy społecznej z systemem, zawsze mogą powstawać jeśli nie konflikty, to poczucie krzywdy, z jednej strony, czy utrata pozycji, zagrożenie rynkowe, z drugiej. Ubezpieczenia w gospodarce polskiej to jeden z bardziej dynamicznie rozwijających się rynków. Przy czym nie jest to działalność charytatywna, lecz nastawiona na zysk. Równocześnie ma sprostać oczekiwaniom współczesnej gospodarki i niekorzystnym zjawiskom społecznym.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PoselLeszekSwietochowski">Omawiane projekty ustaw obejmują: ustawę o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, ustawę o działalności ubezpieczeniowej, ustawę o pośrednictwie ubezpieczeniowym, ustawę o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#PoselLeszekSwietochowski">Konieczność nowego spojrzenia na rynek ubezpieczeń wynika z potrzeby dostosowania polskich regulacji prawnych w tym obszarze do dyrektyw Unii Europejskiej, ale również z tego, że rynek ubezpieczeń w Polsce rozwija się bardzo dynamicznie i istnieje również wewnętrzna potrzeba aktualizacji przepisów z powodu braku regulacji wszystkich kwestii w sposób wystarczający czy wręcz zupełnego pominięcia niektórych zagadnień. Omawiane ustawy więc porządkują i uzupełniają system prawny w obszarze ubezpieczeń. Projekty, zachowując dotychczasowe zasadnicze systemowe uregulowania rynku ubezpieczeniowego i doprecyzowywując przepisy, mogą przynieść efekt w zakresie poprawy szeroko rozumianego bezpieczeństwa stron występujących w tym obszarze. A na pewno o to nam wszystkim chodzi.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#PoselLeszekSwietochowski">Podstawą nowych rozwiązań w dziedzinie ubezpieczeń obowiązkowych jest m.in. zrównanie ubezpieczenia obowiązkowego z obowiązkiem zawarcia ubezpieczenia. Przez unormowania w projekcie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ustawodawca pragnie zrezygnować z traktowania ubezpieczeń obowiązkowych jako odrębnej kategorii ubezpieczeń, przeciwstawnej ubezpieczeniom dobrowolnym. Wszystkie ubezpieczenia muszą być umowne, mieć podstawy kontraktowe.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#PoselLeszekSwietochowski">W art. 4 omawianej ustawy wymienione są rodzaje ubezpieczeń obowiązkowych. Mając na uwadze Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagwarantowane w niej prawa i obowiązki obywateli, projekt ustawy ubezpieczeniami obowiązkowymi obejmuje dziedziny życia ważne ze społecznego i gospodarczego punktu widzenia, ryzyko o charakterze powszechnym, chroni interesy ekonomiczne osób poszkodowanych i uprawnionych, ale również zobowiązanych do świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#PoselLeszekSwietochowski">Zgodnie z projektem ustawy przepisy dotyczące kontroli spełnienia ustawowego obowiązku ubezpieczenia oraz sankcji za niespełnienie tego obowiązku będą odnosiły się tylko do ubezpieczeń OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, OC rolników oraz budynków rolniczych. Do tych dwóch ostatnich kwestii Polskie Stronnictwo Ludowe szczególnie będzie się starało ustosunkować w trakcie prac komisji. Problematyka kontroli pozostałych ubezpieczeń obowiązkowych będzie ujęta w ustawach lub umowach międzynarodowych dotyczących omawianego obszaru.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#PoselLeszekSwietochowski">Szczegółowe przepisy ustawy precyzujące obowiązki i uprawnienia podmiotów uczestniczących w rynku ubezpieczeniowym, w tym szczególnie w zakresie wysokości składek ubezpieczeniowych, sum gwarantowanych i przepływu informacji, wymagają szczegółowej analizy; najprawdopodobniej tę analizę należy przeprowadzić w Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#PoselLeszekSwietochowski">Ponowne określenie pozycji w systemie ubezpieczeń obowiązkowych Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wzmacnia bezpieczeństwo systemu.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#PoselLeszekSwietochowski">Ustawa o działalności ubezpieczeniowej określa warunki wykonywania działalności w zakresie ubezpieczeń osobowych i ubezpieczeń majątkowych. Dla zapewnienia przejrzystości projektu zasadnicze znaczenie ma przytoczenie definicji pojęć. Definicje oparte zostały na regulacjach związanych z pełnym dostosowaniem przepisów ustawy do dyrektyw Unii Europejskiej, co gwarantuje im znaczną trwałość. Na podkreślenie zasługuje również niemożność wykonywania jednocześnie działalności w zakresie ubezpieczeń na życie, pozostałych ubezpieczeń osobowych i ubezpieczeń majątkowych. To rozgraniczenie w zdecydowanym stopniu eliminuje możliwość przepływu kapitału pomiędzy działami ubezpieczeń o różnym stopniu ryzyka. Działalność ubezpieczeniowa może być wykonywana w formie spółki akcyjnej albo towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, a więc podlega również Kodeksowi spółek handlowych oraz Prawu działalności gospodarczej. To też wzmacnia i reguluje cały obszar ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#PoselLeszekSwietochowski">Do projektu dołączone są akty wykonawcze, w tym rozporządzenie ministra finansów określające minimalną wysokość kapitału gwarancyjnego dla poszczególnych działów i grup ubezpieczeń. Należy dodać do tego cały system instytucjonalnej kontroli i nadzoru, zaczynając od rejestracji, poprzez praktycznie stały monitoring działalności. Aż trudno uwierzyć, że podmioty prowadzące działalność ubezpieczeniową mogą zbankrutować, ale miało to już miejsce w przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#PoselLeszekSwietochowski">Pewne zagrożenie dla funkcjonujących już firm ubezpieczeniowych w Polsce niesie pełna otwartość naszego rynku dla firm z Unii Europejskiej. Najprawdopodobniej żadne bariery, takie jak znajomość języka, tego zjawiska nie powstrzymają - zadecyduje rynek. Dobrze by było, aby skorzystał na tych zmianach klient, dlatego ustawa wprowadza wzmocnienie uprawnień przysługujących klientom zakładów ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-178.11" who="#PoselLeszekSwietochowski">Zasadniczym celem projektu ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych jest kompleksowa regulacja dotycząca nadzoru ubezpieczeniowego i emerytalnego. Aby to zadanie mogło być w pełni wykonalne, ustawa doprecyzowuje regulacje określające funkcjonowanie Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, rzecznika ubezpieczonych, niektórych centralnych organów administracji rządowej. Zadania wykonywane przez nadzór są niezbędne i konieczne. Dobrze by było jednak, gdyby koszt jego funkcjonowania pozostawał we właściwej proporcji do efektów, gdyż ktoś za to musi zapłacić - najprawdopodobniej my, klienci zakładów ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-178.12" who="#PoselLeszekSwietochowski">Projekt ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym określa rolę i zadania agenta i brokera ubezpieczeniowego, określa ich pozycję prawną. Uważam, że w obszarze ubezpieczeń, gdzie występuje różnorodność podmiotów, zawiłość przepisów i pojęć, działalność w zakresie pośrednictwa jest konieczna dla klientów omawianego obszaru opartego na zasadach rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-178.13" who="#PoselLeszekSwietochowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiany pakiet projektów ustaw ubezpieczeniowych jest bardzo obszerny, dlatego tylko zasygnalizowałem niektóre zagadnienia. Reasumując, jeszcze raz stwierdzam, że jest to obszar bardzo dynamicznie rozwijający się - wymaga on wnikliwej obserwacji i kierunkowych oddziaływań ze strony organów państwa w zgodzie z zasadami wolnego rynku. Oczekiwania związane z obszarem ubezpieczeń muszą być zaspokajane przy możliwie najniższych kosztach - dobrze byłoby, gdyby były one społecznie akceptowalne. Świadczenie musi być skorelowane ze składką. Ubezpieczenia to jeden z najważniejszych rynków kapitałowych, który może mieć znaczący wpływ na naszą gospodarkę przy właściwych regulacjach prawnych. Ochrona interesu jednostki jest najważniejsza, lecz nie może być zapewniana kosztem innych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-178.14" who="#PoselLeszekSwietochowski">Polskie Stronnictwo Ludowe opowiada się za skierowaniem omawianego pakietu do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-178.15" who="#PoselLeszekSwietochowski">Jeśli chodzi o projekt poselski, który przedstawił w imieniu wnioskodawców poseł Ludwik Dorn, chcę stwierdzić, że uzasadnienie było niesłychanie twórcze, bardzo szerokie i głębokie. Trudno cokolwiek tutaj dodać, żeby zmienić obraz przedstawiony przez wnioskodawców. Dlatego opowiadamy się za skierowaniem również tego projektu do komisji i za łącznym omówieniem pięciu projektów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Roberta Luśnię, występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PoselRobertLusnia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie odnieść się na początku do poselskiego projektu zmiany ustawy o działalności ubezpieczeniowej. W imieniu Ligi Polskich Rodzin chcę powiedzieć, iż uważamy, że należałoby popracować nad tym projektem w Komisji Finansów Publicznych. Rzeczywiście Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych powinna być instytucją zaufania publicznego i nie może zdarzyć się sytuacja, że prezes takiej instytucji będzie ścigany przez prawo, a Sejm, rząd Rzeczypospolitej będą bezradne i nie będą mogły go odwołać z tego powodu, że wyszedł z tej Izby bubel prawny.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PoselRobertLusnia">Jeżeli chodzi o rządowy pakiet ustaw okołoubezpieczeniowych, bo myślę, że tak można je nazwać, to chyba większość argumentów już na tej sali padła. Chciałbym zatem zwrócić uwagę tylko na parę spraw. Mianowicie co do ubezpieczeń obowiązkowych wydaje się, że zostały zaproponowane zapisy, które mogą być kolejnym gwoździem do trumny w przypadku polskiego rolnictwa, jako że wprowadzenie obowiązku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników ze względu na to, że są podmiotami gospodarczymi i pracodawcami, w momencie, kiedy inne podmioty gospodarcze i inni pracodawcy nie są obciążeni takim ubezpieczeniem, jest nierównością prawną wobec podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PoselRobertLusnia">Podobnie jest w przypadku obowiązku ubezpieczenia budynków rolniczych już w chwili przykrycia ich dachem. Jeżeli to będzie budynek mieszkalny, przykrycie go dachem wcale nie będzie oznaczało przydatności do zamieszkania, a Urząd Nadzoru Budowlanego na pewno w tym momencie nie wyda zgody. Tak więc ubezpieczanie tego rodzaju budynków na tym etapie wydaje się nierównością wobec prawa.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#PoselRobertLusnia">Pozostaje kwestia kosztów związanych z funkcjonowaniem urzędów, Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i funduszy emerytalnych, jak również nowego tworu biurokratycznego. Wydaje się, że jeżeli komisja byłaby instytucją zaufania publicznego, to nie ma potrzeby powoływać rzecznika ubezpieczonych, skoro koszty funkcjonowania wcale nie są takie małe - stanowią 1,4 promil składek ubezpieczeniowych brutto, a więc są to kwoty, które idą w setki milionów zł. Mam nadzieję, że przedstawiciele rządu w tej Wysokiej Izbie przedstawią symulację finansową dotyczącą tych kwot, dotyczącą tego, w jakim stopniu biurokracja będzie z tego korzystała.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#PoselRobertLusnia">Wysłuchaliśmy 23 października exposé premiera, który zapowiedział, że jednym z głównych celów tego rządu jest odbiurokratyzowanie administracji i zmniejszenie zatrudnienia. W ciągu pierwszych 6 miesięcy jakoś się to panu premierowi nie udało, a kolejne ustawy pokazują, że chyba nadal nie będzie się to udawało. W okresie 6 miesięcy nastąpił wzrost zatrudnienia w administracji publicznej o 3% - z 511 tys. do 526 tys. zatrudnionych. Sądzę, że Wysoka Izba ma prawo usłyszeć od przedstawicieli rządu, jakiego rzędu koszty ubezpieczeni i społeczeństwo poniosą z tytułu zmian w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#PoselRobertLusnia">Na zakończenie chcę jeszcze raz w imieniu Ligi Polskich Rodzin stwierdzić, iż wnosimy, aby cały pakiet czterech rządowych projektów ustaw okołoubezpieczeniowych skierować do komisji Finansów Publicznych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Orkisza, który wystąpi w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PoselJanOrkisz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam przyjemność przedstawić stanowisko naszego klubu wobec następujących projektów ustaw: rządowego projektu ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (druk nr 543), rządowego projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej (druk nr 544), rządowego projektu ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych (druk nr 584), rządowego projektu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym (druk nr 585) oraz poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej (druk nr 521).</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PoselJanOrkisz">Celem przedłożonych rządowych projektów ustaw ubezpieczeniowych jest przeprowadzenie reformy legislacyjnej ubezpieczeń gospodarczych oraz dostosowanie polskiego prawa ubezpieczeniowego do dyrektyw unijnnych. Podstawą nowych rozwiązań w zakresie ubezpieczeń obowiązkowych określonych w projekcie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych jest zrównanie ubezpieczenia obowiązkowego z obowiązkiem zawarcia umowy ubezpieczenia. Dzięki unormowaniom w projekcie ustawodawca pragnie zrezygnować z traktowania ubezpieczeń obowiązkowych jako odrębnej kategorii ubezpieczeń, przeciwstawnej ubezpieczeniom dobrowolnym. W obecnie funkcjonującym systemie ubezpieczeń gospodarczych wszystkie ubezpieczenia są umowne, mają podstawy kontraktowe, a tylko w odniesieniu do niektórych z nich stosowane są ograniczenia swobody kontraktowej. Zdefiniowanie pojęcia ˝ubezpieczenia obowiązkowe˝, jak również przedstawienie w art. 4 projektu ustawy rodzajów ubezpieczeń obowiązkowych mają na celu usunięcie istniejących na gruncie obecnie obowiązujących przepisów oraz prezentowanych w doktrynie ubezpieczeniowej wątpliwości dotyczących konstrukcji podziału ubezpieczeń obowiązkowych i powinności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PoselJanOrkisz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rynek ubezpieczeń w Polsce rozwija się bardzo dynamicznie, a obowiązująca w chwili obecnej ustawa z lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej nie reguluje wszystkich kwestii w sposób wystarczający, pewne zaś zagadnienia są przez nią zupełnie pominięte. Przedłożony projekt ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zachowując dotychczasowe zasadnicze systemowe uregulowania rynku ubezpieczeniowego, ma na celu ich poszerzenie i dopracowanie, co przyniesie efekty w zakresie poprawy bezpieczeństwa prowadzenia działalności ubezpieczeniowej. Projekt ten ma kilka zasadniczych celów:</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PoselJanOrkisz">- uregulowanie nadzoru ubezpieczeniowego na zasadzie nadzoru finansowego;</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#PoselJanOrkisz">- wprowadzenie zmian w prawie ubezpieczeniowym wynikających z przyjętej strategii gospodarczej rządu SLD-Unia Pracy-PSL;</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#PoselJanOrkisz">- doprecyzowanie i uszczegółowienie zasad prowadzenia działalności ubezpieczeniowej w celu wzmocnienia ochrony ubezpieczonych i zwiększenie bezpieczeństwa obrotu ubezpieczeniowego;</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#PoselJanOrkisz">- określenie szczegółowych zasad wykonywania zawodu aktuariusza;</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#PoselJanOrkisz">- doprecyzowanie i dostosowanie przepisów ustawy do regulacji takich jak m.in. Kodeks spółek handlowych czy Prawo działalności gospodarczej;</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#PoselJanOrkisz">- jak najszersze uregulowanie ustawowe i maksymalne ograniczenie delegacji ustawowych do wydawania aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#PoselJanOrkisz">Natomiast zasadniczymi celami projektu ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych są:</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#PoselJanOrkisz">- kompleksowa regulacja dotycząca nadzoru ubezpieczeniowego i emerytalnego;</u>
          <u xml:id="u-182.11" who="#PoselJanOrkisz">- doprecyzowanie regulacji zawartych w ustawie z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw, na podstawie której została utworzona Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych;</u>
          <u xml:id="u-182.12" who="#PoselJanOrkisz">- określenie podstawowych zasad nadzoru ubezpieczeniowego jako nadzoru finansowego i szerszego nadzoru nad rynkiem emerytalnym;</u>
          <u xml:id="u-182.13" who="#PoselJanOrkisz">- uregulowanie kwestii współpracy z innymi organami nadzoru;</u>
          <u xml:id="u-182.14" who="#PoselJanOrkisz">- uregulowanie zadań i zasad funkcjonowania rzecznika ubezpieczonych w związku z reprezentowaniem interesów ubezpieczonych, członków otwartych funduszy emerytalnych oraz uczestników pracowniczych programów emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-182.15" who="#PoselJanOrkisz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Projekt ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym swym zakresem uregulowania obejmuje działalność pośrednictwa w dziedzinie ubezpieczeń na życie oraz pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych. Projekt ten zawiera regulacje eliminujące niejasności i luki legislacyjne występujące w obecnie obowiązujących przepisach w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego, nie naruszając jednocześnie podstawowych zasad, na których jest oparta obecna regulacja. Przedstawiony akt prawny wpłynie przede wszystkim na poprawę przejrzystości polskiego rynku pośrednictwa ubezpieczeniowego, dla którego takie uregulowania są potrzebne. Wprowadzenie zakazu wykonywania przez agenta ubezpieczeniowego działalności pośrednictwa na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń wyeliminuje niepożądany stan, w którym tzw. multiagent wykonuje w praktyce działalność zbliżoną do działalności brokerskiej, nie podlegając jednocześnie bardziej rygorystycznym wymogom odnośnie do kwalifikacji, ubezpieczenia OC z tytułu wykonywanej działalności. Rozwiązanie to w zdecydowany sposób przyczyni się również do poprawy sytuacji konsumentów usług ubezpieczeniowych.</u>
          <u xml:id="u-182.16" who="#PoselJanOrkisz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Biorąc pod uwagę fakt, że materia objęta rządowymi projektami ustaw jest bardzo obszerna, wnoszę w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy o skierowanie ich do dalszej wnikliwej analizy w Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-182.17" who="#PoselJanOrkisz">Odnosząc się natomiast do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, przewidującego wprowadzenie obligatoryjności odwołania przewodniczącego Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, Klub Parlamentarny Unii Pracy uważa, że wspomniane kwestie są uregulowane w rządowym projekcie ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczeniowym.</u>
          <u xml:id="u-182.18" who="#PoselJanOrkisz">Jednak po wysłuchaniu posła wnioskodawcy proponuję w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy skierowanie również tego projektu ustawy do pracy w Komisji Finansów Publicznych, do analizy razem z projektami rządowymi. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Chrzanowskiego, występującego w imieniu Koła Parlamentarnego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koła Parlamentarnego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego mam zaszczyt zaprezentować stanowisko wobec złożonych do laski marszałkowskiej przez rząd projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Koło nasze z zadowoleniem przyjęło fakt skierowania przez rząd tych projektów ustaw do laski marszałkowskiej. Nie oznacza to jednak zadowolenia z poziomu przygotowania legislacyjnego przedstawionych nam dokumentów. Są one często wzajemnie niespójne, zarówno jeśli chodzi o samą ideę funkcjonowania rynku ubezpieczeniowego, jak i poszczególne wzajemnie ze sobą skorelowane (a właściwie nieskorelowane) unormowania. Czytając przedstawione projekty, odnosi się momentami wrażenie, że tworzyły je osoby z różnym podejściem do sposobu regulacji rynku.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Podstawowe mankamenty omawianych projektów to:</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#PoselZbigniewChrzanowski">- takie usytuowanie organu nadzoru, które nadaje mu cechy przedmiotu zarządzającego zakładem ubezpieczeń, a nie nadzorującego;</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#PoselZbigniewChrzanowski">- niekonsekwentne wymagania co do fachowości osób uczestniczących w działalności ubezpieczeniowej, nie zawsze proporcjonalne do wagi funkcji;</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#PoselZbigniewChrzanowski">- nadmierna kazuistyka unormowań, wkraczających miejscami w materie właściwe dla aktów niższego rzędu.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziedzina ubezpieczeń to swoiste połączenie prawa cywilnego, ekonomii oraz teorii wielkich liczb. O tym, że jest to materia trudna, świadczyć może fakt, że w poprzedniej kadencji prace nad podobnym pakietem ustaw trwały blisko półtora roku i zakończyły się wetem pana prezydenta, o czym pragnę przypomnieć rządzącej koalicji ku przestrodze.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Złożoność materii ubezpieczeniowej wymaga bardzo starannej pracy komisji, wspartej doświadczeniem ekspertów, w żadnym wypadku nienakierowanej na szybki efekt polityczny.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę się odnieść do kilku rozwiązań szczegółowych, budzących w naszym przekonaniu wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#PoselZbigniewChrzanowski">W projekcie ustawy o działalności ubezpieczeniowej w art. 7 ustawodawca stwierdza ogólnie, że organ nadzoru może być uczestnikiem postępowania rejestrowego dotyczącego zakładu ubezpieczeń. Przyznanie organowi nadzoru tego prawa nie idzie jednak w parze z przyznaniem mu konkretnych uprawnień w tej dziedzinie, co oznacza, że zapis ten ma charakter jedynie deklaratywny i nie wnosi nic do ustawy. Jeżeli więc ustawodawca faktycznie zamierza wyposażyć organ nadzoru w uprawnienia do uczestnictwa w postępowaniu rejestrowym, należałoby w trakcie prac w komisji zapis ten skonkretyzować.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Z punktu widzenia klienta zakładu ubezpieczeń wątpliwości budzi zapis art. 14. Zgodnie z art. 13 ust. 3 omawianego projektu ogólne warunki ubezpieczenia powinny być sformułowane w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Art. 14 natomiast określa, co powinno się znaleźć w umowie ubezpieczenia. Pojawiają się tam tak specjalistyczne informacje, jak na przykład określenie metody kalkulacji rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. Dość powiedzieć, że metody te są określone skomplikowanymi wzorami matematycznymi, niezrozumiałymi dla przeciętnego klienta. Zamiast tego można by podać informacje o wielkości konkretnych świadczeń, sum ubezpieczenia, wartości wykupu polisy itp.</u>
          <u xml:id="u-184.11" who="#PoselZbigniewChrzanowski">W art. 18 projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej znajdujemy podręcznikowy wręcz przykład owej wspomnianej już przeze mnie kazuistyki. Określa on bowiem sposób postępowania z fakturami za naprawę szkody komunikacyjnej. Przepis ten nie wnosi do ustawy nic nowego, a zawarte w nim unormowanie nie odbiega swoim charakterem od unormowań dotyczących innych form działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-184.12" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Jeżeli natomiast ustawodawca zamierzał nadać tym unormowaniom charakter swoistej zasady prawnej, to powinna mieć ona charakter ogólny i dotyczyć naprawy szkód we wszelkiego rodzaju mieniu.</u>
          <u xml:id="u-184.13" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Zastrzeżenia posłów koła Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego budzi również zapis art. 20 ust. 2 projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Przedstawiony w nim zakres podmiotów, którym przysługuje prawo do uzyskania informacji o poszczególnych umowach ubezpieczeniowych, wydaje się nam zbyt szeroki z punktu widzenia ochrony danych osobowych. O ile nie budzi wątpliwości upoważnienie sądu lub prokuratury, Policji czy generalnego inspektora kontroli skarbowej, o tyle nie wydaje się zrozumiałe, dlaczego do tych danych dostęp ma mieć Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Polska Izba Ubezpieczeń czy wreszcie podmioty przetwarzające na zlecenie zakładu dane dotyczące umów. W tym ostatnim wypadku udostępnienie takich informacji może wynikać jedynie z umów zawartych między zakładem ubezpieczeniowym i podmiotem przetwarzającym i ma charakter prawa zależnego.</u>
          <u xml:id="u-184.14" who="#PoselZbigniewChrzanowski">W art. 186 projektodawca określił tryb wprowadzenia w zakładzie ubezpieczeniowym zarządu komisarycznego. Zawierając w 14 ustępach unormowania dotyczące sposobu wykonywania takiego zarządu, pominięto jednak określenie wymagań, jakie powinni spełniać członkowie zarządu komisarycznego. Jest to o tyle niezrozumiałe, że ze względu na szczególne zadanie zarządu komisarycznego, jakim jest ustanowienie zakładu ubezpieczeniowego, wymogi te powinny być wyraźnie i rygorystycznie określone. Przepisy art. 219 ust. 2 i art. 220 ust. 1 pkt 4 określają warunki uczestnictwa organów nadzoru w pracach zarządu zakładu ubezpieczeń. Uważamy, że w tej kwestii projektodawca daleko wyszedł poza przyjęte w teorii prawa pojęcie nadzoru. Warto w tej kwestii zwrócić uwagę, że Kodeks spółek handlowych wyraźnie rozdziela funkcje nadzorcze i zarządcze. Projektowi ustawy w tej kwestii obce jest pojęcie ładu korporacyjnego, a proponowane rozwiązanie zmierza do ustanowienia omnipotentnego superurzędu.</u>
          <u xml:id="u-184.15" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Jeśli chodzi o ustawę o pośrednictwie ubezpieczeniowym, nasze wątpliwości budzi art. 34, który zezwala organowi nadzoru na prowadzenie kontroli stanu majątkowego podmiotów prowadzących działalność brokerską. Broker nie musi być osobą prawną, może być osobą fizyczną. Jego stan majątkowy nie ma żadnego wpływu na wykonywane czynności pośrednictwa, tym bardziej że broker ma obowiązek posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone osobom trzecim. Ponadto regulacje dotyczące kontroli podmiotu wykonującego działalność brokerską zostały prawie mechanicznie skopiowane z regulacji dotyczących kontroli zakładów ubezpieczeń, o czym świadczy projekt rozporządzenia w sprawie określenia szczegółowych zasad, zakresu i trybu kontroli działalności i stanu majątkowego podmiotów wykonujących działalność. Działalność ubezpieczeniowa i działalność pośrednictwa opierają się na całkowicie różnych warunkach ich prowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-184.16" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W porównaniu z projektami złożonymi w poprzedniej kadencji przedstawiony pakiet ustaw ubezpieczeniowych zawiera dodatkowo projekt ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczonych. Pragnę zwrócić uwagę, że od kwietnia tego roku nadzór nad działalnością ubezpieczeniową oraz funduszami emerytalnymi pełni Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Posłowie Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego wielokrotnie wypowiadali się przeciwko zastąpieniu jednoosobowego nadzoru nad ubezpieczeniami formą kolektywną, dostrzegając w takim rozwiązaniu rozmywanie się kompetencji i odpowiedzialności. Przestawione w projekcie ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym rozwiązanie dotyczące składu komisji nadzoru pogłębia tylko nasze wątpliwości. Proponowany w art. 9 skład komisji obejmujący przedstawicieli rządu nie zapewnia niezależności organów nadzoru od wpływów politycznych. Eksperci Komisji Europejskiej w swoich raportach z badania sektora ubezpieczeniowego w Polsce, oprócz konieczności posiadania przez kierownictwo nadzoru wiedzy o specyfice rynku ubezpieczeniowego, bardzo mocno podkreślali jako kwestię najważniejszą niezależność organu nadzoru. Nasz głęboki niepokój budzi sposób powoływania przewodniczącego komisji. Zanim skierowano omawiany projekt ustawy do Sejmu, wiele mówiło się o konieczności wprowadzenia zasady wyłaniania przewodniczącego w drodze konkursu. Niestety, projektodawca nie poszedł w tym kierunku, ponadto bardzo oszczędnie określił wymogi, jakie powinien on spełniać, pomijając pełną zdolność do czynności prawnych oraz wymóg dawania rękojmi wykonywania nadzoru w sposób należyty. Uważamy, że utrata tej rękojmi powinna być podstawą do odwołania przewodniczącego przed upływem kadencji.</u>
          <u xml:id="u-184.17" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oceniając przedłożone projekty, nie można nie zwrócić uwagi na widoczny pośpiech, z jakim były przygotowywane, na co wskazuje spora liczba błędów redakcyjnych, nieprecyzyjnych sformułowań, a także niejasnych delegacji ustawowych. Pomimo to, jak również pomimo wielu krytycznych uwag dotyczących rozwiązań zawartych w przedstawionym pakiecie, koło Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego opowiada się za skierowaniem omawianych projektów do Komisji Finansów Publicznych celem dlaczego procedowania.</u>
          <u xml:id="u-184.18" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwracam się również o skierowanie do komisji innego omawianego w tej debacie projektu ustawy dotyczącego działalności ubezpieczeniowej, a mianowicie przedstawionego przez grupę posłów projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Przedstawiony projekt uzupełnia istotną lukę w obecnie obowiązującej ustawie o działalności ubezpieczeniowej. Nie przewiduje ona bowiem możliwości odwołania ze stanowiska przewodniczącego Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych osoby, która nie daje gwarancji należytego sprawowania urzędu wobec faktu, iż toczy się wobec niej postępowanie karne o przestępstwo umyślne. Koło nasze w pełni podziela stanowisko wnioskodawców, iż na czele organu nadzoru nie może stać osoba, co do której uczciwości istnieją istotne, uzasadnione wszczętym postępowaniem karnym wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-184.19" who="#PoselZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Koło Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego zdecydowanie opowiada się za jak najszybszym zakończeniem prac nad omawianą nowelą ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ażeby zlikwidować istniejącą lukę i zagwarantować w ten sposób należyte funkcjonowanie nadzoru ubezpieczeniowego w Polsce. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-184.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Annę Górną-Kubacką z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PoselAnnaGornaKubacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ubezpieczenia to dla znacznej części społeczeństwa podstawowy pakiet zabezpieczeń społecznych dotyczących zdrowia, nieszczęśliwych wypadków czy świadczeń emerytalnych. Ubezpieczenia kształtują jednocześnie u obywateli poczucie bezpieczeństwa, służą zapewnieniu przyszłości ich dzieciom, a także wyrabiają nawyk zwany oszczędzaniem na czarną godzinę lub na jesień życia. Rynek ubezpieczeń od kilku lat rozwija się bardzo dynamicznie, a obowiązujące uregulowania prawne są dalece niewystarczające i często narażają ubezpieczonych na znaczące straty.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PoselAnnaGornaKubacka">Przedstawiany przez rząd pakiet czterech projektów ustaw, które kompleksowo regulują rynek ubezpieczeń, jest więc potrzebny i oczekiwany. Pozwolę sobie jednak sformułować w stosunku do przedstawionych projektów kilka pytań oraz wniosków, albowiem niektóre rozwiązania budzą uzasadnione wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PoselAnnaGornaKubacka">I tak do projektu ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, druk nr 543, mam następujące pytania. Z jakich przyczyn ograniczono w art. 15 pkt 2 termin wypłaty odszkodowania do 90 dni, skoro zarówno Kodeks cywilny, jak i dotychczasowe ogólne warunki ubezpieczeń określają ten termin na 30 bądź 14 dni?</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PoselAnnaGornaKubacka">Ponadto na jakie cele, pytają zainteresowani, ma być przeznaczona opłata ewidencyjna 1 euro, o której mowa w art. 30, będąca w dyspozycji ministra właściwego do spraw administracji publicznej? Nie ma tego w uzasadnieniu.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PoselAnnaGornaKubacka">W art. 36 formułuje się drastyczne zwiększenie sumy gwarancyjnej z 600 tys. euro na jedno zdarzenie do 350 tys. euro - na każdego poszkodowanego w przypadku szkód na osobie i 200 tys. euro za szkody w mieniu. Czy nie spowoduje to automatycznie zwiększenia stawki ubezpieczeniowej za wszystkie pojazdy, skoro potencjalnymi sprawcami takich szkód są głównie autokary i tiry?</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PoselAnnaGornaKubacka">I wreszcie jeśli chodzi o proponowany zakres ochrony poszkodowanych, czyli ubezpieczonych, z tytułu upadłości zakładu ubezpieczeń, to czy nie jest on w dalszym ciągu zbyt mały?</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#PoselAnnaGornaKubacka">Do projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej, druk 544, mam także kilka uwag, ale wszystkich nie będę tu państwu przedstawiać. Pozwolę sobie to złożyć na ręce pana marszałka, jednak o kilku chciałam nadmienić. W art. 18 w projektowanym brzmieniu używa się sformułowania ˝za naprawę szkody komunikacyjnej˝, które to określenie może obejmować nie tylko naprawę pojazdu uszkodzonego w wyniku szkody komunikacyjnej, ale także naprawę szkód powstałych nie w pojeździe, a np. w budynku, w płocie. Przy takim podejściu w praktyce oznacza to, że osoba otrzymująca odszkodowanie z tytułu szkody w budynku objętej ubezpieczeniem niekomunikacyjnym, np. od ognia, otrzyma odszkodowanie wartości netto, czyli bez VAT. Proponuję więc modyfikację tego zapisu w następującej treści: W przypadku okazania zakładowi ubezpieczeń przez podmioty, którym przysługuje odszkodowanie faktury (faktur) za naprawę pojazdu, zakład ubezpieczeń jest obowiązany wypłacić pełną kwotą wynikającą z faktury (faktur) wraz z podatkiem od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#PoselAnnaGornaKubacka">Podobne uwagi dotyczą art. 101 ust. 1 pkt 2, a także art. 154 ust. 6 pkt 14.</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#PoselAnnaGornaKubacka">W art. 220 określa się wysokość kar możliwych do zastosowania wobec członków zarządu i zakładów ubezpieczeń, nie biorąc pod uwagę jednakże relacji w wysokości kar i wysokości zarobków w przypadku członków zarządu, a wysokości składki w przypadku zakładu ubezpieczeń. Wydaje się, że ta relacja powinna być w sposób precyzyjny przedstawiona.</u>
          <u xml:id="u-186.9" who="#PoselAnnaGornaKubacka">Co do projektu ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz rzeczniku ubezpieczeń, uważam, że chyba pomyłkowo przedstawione są w projekcie kwoty - to już zresztą podnosili moi przedmówcy - które dotyczą utrzymania rzecznika oraz jego biura. Wydaje się, że jeśli poprzednio, w 2001 r., składka przypisana brutto osiągnęła wartość 22,3 mld zł, to ta, która została w tym projekcie określona, jest stosunkowo mała, albo jest to błąd drukarski.</u>
          <u xml:id="u-186.10" who="#PoselAnnaGornaKubacka">I na koniec uwagi do projektu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, druk nr 585. Wydaje się, że w projekcie tym nie w pełni uzasadnione jest zniesienie obecnie bardzo powszechnego agenta, tzw. multiagenta, tzn. działającego na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń - art. 8 ust. 3. Ponieważ takiego uzasadnienia nie ma, wydaje się, że kwestie te w toku prac komisji należałoby wyjaśnić. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Bardzo dziękuję, pani poseł. Dziękuję za uwagi.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego z Koła Poselskiego Partii Ludowo-Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PoselRomanJagielinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po raz kolejny Sejm obraduje nad pakietem ustaw ubezpieczeniowych. Dziś obowiązująca ustawa o działalności ubezpieczeniowej ma być zastąpiona czterema ustawami tworzącymi swoisty kodeks ubezpieczeniowy. Tak ambitne zamierzenie powinno niewątpliwie być sposobnością do przemyślanego, kompleksowego i precyzyjnego uregulowania sfery ubezpieczeń gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PoselRomanJagielinski">Zapoznając się z projektami przedłożonymi przez rząd, z żalem należy stwierdzić, że tak się nie stało. Zaakceptowanie przedłożenia rządowego spowodowałoby uchwalenie ustaw niezgodnych z konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ograniczających prawa własności, rodzących niekorzystne skutki finansowe dla obu stron umowy ubezpieczenia, a więc zakładów ubezpieczeń i ubezpieczających, a wreszcie sprzecznych wewnętrznie. Co więcej, rząd pod hasłem zmian w przepisach ubezpieczeniowych po raz kolejny zwiększa obciążenia fiskalne obywateli, projekt ustawy o działalności ubezpieczeniowej zawiera bowiem zmianę ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ograniczającą zwolnienie z opodatkowania odszkodowań z ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Według projektu poszkodowany, którego pojazd został uszkodzony, aby zachować prawo do zwolnienia podatkowego będzie zmuszony do jego naprawy w warsztacie będącym podatnikiem VAT i przechowywać przez 5 lat od zakończenia roku, w którym miała miejsce naprawa, fakturę VAT dokumentującą naprawę. Poszkodowany nie będzie więc mógł sprzedać uszkodzonego pojazdu ani przeznaczyć odszkodowania na inne cele niż odbudowa pojazdu, chociaż może znaleźć się w takiej sytuacji, że odszkodowanie otrzymane z zakładu ubezpieczeń będzie mu bardziej potrzebne na poniesienie kosztów leczenia związanych z wypadkiem niż na naprawę auta. Poszkodowani, którym zostanie ukradziony samochód i otrzymają za to odszkodowanie, w oczywisty sposób nie będą mogli legitymować się fakturą VAT za naprawę, a więc ich odszkodowanie zostanie pomniejszone w najgorszym razie o 40%.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PoselRomanJagielinski">Wspomniany przepis wypacza też ekonomiczny sens zachowania się poszkodowanego. Nie będzie on zainteresowany w optymalizowaniu kosztu naprawy, bo nadwyżka odszkodowania ponad poniesione koszty będzie opodatkowana. Pomysł opodatkowania odszkodowań to de facto podwójne opodatkowanie. Raz opodatkowany jest dochód, z którego klient przeznacza pieniądze na składkę ubezpieczeniową, i ponownie opodatkowane jest odszkodowanie. Prawo klienta do rozporządzania swoim pojazdem jest ograniczone, co jest niezgodne z konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Przytoczony został tylko jeden przykład dowodzący konieczności bardzo wnikliwej analizy i zmian zgłoszonych projektów ustaw ubezpieczeniowych.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PoselRomanJagielinski">Kolejnym problemem jest wprowadzenie ustawowej gwarancji udostępniania klientom wszystkich dokumentów zgromadzonych przez zakład ubezpieczeń w toku likwidacji szkody. Zapis ten wstawiono pod hasłem zwiększania uprawnień klientów i poszerzania ich możliwości sprawdzania prawidłowości ustaleń dokonanych przez ubezpieczyciela. Tymczasem do takich działań upoważniony i zobowiązany ustawowo jest organ nadzoru ubezpieczeniowego, natomiast udostępnianie wszelkich dokumentów każdemu klientowi na każdym etapie postępowania przedsądowego znacznie ułatwi działalność grup przestępczych i osób, mogących monitorować działania zakładu ubezpieczeń i w porę zacierać ślady przestępstwa lub preparować dowody na poparcie przedstawionych przez siebie wersji. Już obecnie wyłudzenia odszkodowań stanowią olbrzymi problem, a techniki stosowane przez gangi przestępcze są coraz bardziej wyrafinowane.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#PoselRomanJagielinski">Projektodawcy pakietu ustaw ubezpieczeniowych wśród wielu nowych regulacji nie pokusili się o regulowanie tak palącej i spornej kwestii, jak sposób wyliczania wysokości szkody w pojeździe w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Brak tych uregulowań owocuje obecnie tysiącami sporów pomiędzy zakładami ubezpieczeń a klientami.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#PoselRomanJagielinski">Koło Poselskie Partii Ludowo-Demokratycznej w trakcie prac nad ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych zgłosi gotowe rozwiązania tego problemu, kładące kres sporom interpretacyjnym i ustanawiające czytelne reguły gry w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#PoselRomanJagielinski">Rządowy pakiet projektów ustaw ubezpieczeniowych zakłada, że wejdą one w życie 1 stycznia 2003 r., czyli zaledwie po paru tygodniach od dnia, kiedy projekty te mają szansę przejść drogę legislacyjną od dzisiejszego pierwszego czytania do podpisu prezydenta RP. Cechą charakterystyczną umów ubezpieczenia jest to, że z reguły zawierane są na okres jednego roku i ich postanowienia ani cena ubezpieczenia nie mogą być zmieniane w trakcie okresu umownego, tymczasem znaczące zmiany zawarte w pakiecie ustaw ubezpieczeniowych będą wymagały od zakładów ubezpieczeń działań dostosowawczych, w tym także zmian ogólnych warunków ubezpieczenia i taryf stawek. Niezbędne jest więc zapewnienie rocznego vacatio legis pozwalającego na dostosowanie działalności ubezpieczeniowej do nowych regulacji.</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#PoselRomanJagielinski">Reasumując, należy stwierdzić, że projekty rządowe w wersji przedłożonej parlamentowi nie mogą spotkać się z akceptacją i wymagają istotnych zmian oraz uzupełnień dokonanych w trybie prac sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#PoselRomanJagielinski">Koło Poselskie Partii Ludowo-Demokratycznej zaleca skierowanie projektów rządowych i poselskiego projektu do Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Jacka Bartkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Może zacznę od stanowiska rządu do projektu poselskiego, który przedstawił pan poseł Dorn z PIS. Stanowisko nasze można sformułować w ten sposób: rząd, ponieważ skierował pakiet ustaw ubezpieczeniowych, w tym ustawę o nadzorze, jest przekonany, że rzeczywiście panie i panowie posłowie w trakcie tych prac będą, że tak powiem, ten projekt przeglądać. Jeżeli uznają, że pewne rozwiązania są niewłaściwe, to będą w trakcie procedury parlamentarnej te rozwiązania ulepszać.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Powiem tak, że mnie strasznie smuci, jeżeli próbujemy tworzyć prawo tzw. przyczynkarskie na tle określonej jednej sytuacji, jednego zdarzenia. Bo przykładowo jeżeli chodzi o ten czyn, który proponuje zapisać pan poseł, jakby jakaś pani, że tak powiem, podstawiła się przewodniczącemu i potem oskarżyła go o molestowanie, to też byłby powód, żeby go odwołać? Bo może ktoś by chciał politycznie itd... Ja patrzę na nadzory nad rynkiem finansowym kompleksowo. Być może to jest taka kwestia, że proszę zauważyć, kiedy tworzono prawo o nadzorze bankowym, stworzono komisję, uznając, że komisja jest lepszym organem, zbiorową mądrością i wtedy oczywiście generalny inspektor nadzoru bankowego był powoływany na zasadzie wniosku prezesa NBP i prezesa Rady Ministrów. W tym momencie było jakby wiadomo, że jest pewna równowaga opcji w zakresie tych dwóch urzędów, w związku z tym istniała rzeczywista trudność odwołania np. generalnego inspektora nadzoru bankowego. Osobiście patrząc na nadzory, tu mówię o KNB, KNF i Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, twierdzę, że te nadzory powinny być, po pierwsze, niezależne, profesjonalne, winny być zimnym osądem, być może najlepszą formą byłoby, żeby powoływał tych szefów nadzoru prezydent, nie wiem...</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Konkursy, jest to jakaś forma próby obiektywizacji, ale od ośmiu miesięcy pracując w rządzie, przyglądam się różnym konkursom i twierdzę, że konkursy też mogą być mocno sterowane, jeżeli chodzi o kandydata, jakiego się chce. To widać w przetargach publicznych na różne przedsięwzięcia. Oczywiście prawem panów posłów, że tak powiem, jest wychodzić z określonymi propozycjami. Rozumiem, że ten projekt będzie dyskutowany razem z całym pakietem w komisji, bo tak się państwo opowiedzieli.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Teraz kilka słów na temat innych podniesionych szeroko problemów związanych z ustawami ubezpieczeniowymi. Państwo pozwolą, że skoncentruję się na kilku, dlatego że ich była masa; rozumiem, że w Komisji Finansów Publicznych będzie czas na dyskusje.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Jeśli chodzi o Platformę Obywatelską, to pan poseł stwierdził, że tak długo czekaliśmy, chociaż przepisaliśmy ustawy, które już przeszły przez procedurę parlamentarną w poprzednim Sejmie, a pan prezydent je tylko zawetował. Pan prezydent je zawetował głównie z powodów ekonomicznych, widząc problem budżetu na rok 2002. Można powiedzieć, że one trochę stały się ofiarą na równi z ustawami oświatowymi - dla pewnej równowagi. To, że straciliśmy - jak pan powiedział - 8 miesięcy, to jest kwestia taka, że po pierwsze, musieliśmy popracować nad tym, żeby te ustawy nie zostały teraz zawetowane. Prawdą jest, że przygotowywał te ustawy ten sam zespół, który pracował z ministrem Zagórnym, dzisiaj pracuje ze mną, uważam ich za wysokiej klasy specjalistów, natomiast życie biegnie dalej i ulega zmianom. W związku z tym trzeba było ten projekt przepatrzeć, bo przykładowo rada legislacyjna zasugerowała, czy by nie przygotować po prostu kodeksu ubezpieczeniowego; po co cztery ustawy - zróbmy kodeks. Po dyskusjach ze specjalistami od prawa ubezpieczeniowego uznaliśmy, że na kodeks jeszcze jest za wcześnie. Być może zrobimy to za kilka lat, zwłaszcza że tego typu kodeks funkcjonuje jedynie we Francji, o ile pamiętam.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Koszty rejestrów. Proszę państwa, przygotowując te ustawy, kilkakrotnie spotykaliśmy się ze środowiskiem zakładów ubezpieczeniowych, Polskiej Izby Ubezpieczeń, ponieważ przykład np. niemiecki pokazuje to, że ubezpieczenia obowiązkowe są tam egzekwowane i wykonywane prawie w 100%, ale dzięki temu zakłady ubezpieczeń, które są jedynymi sponsorami Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, zaoszczędzają w skali roku kilka miliardów euro. I koszt utworzenia rejestru, który poprzednio był szacowany na 150 - zakłady postanowiły uznać, że one są skłonne ponieść ten koszt, bo w efekcie tego kosztu mają szanse obniżyć koszty własne działalności.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Co do KNiFU i kosztów tego. Oczywiście są dwie szkoły. Nadzór może funkcjonować na koszt budżetu, to znaczy wszyscy podatnicy muszą się na niego zrzucić, albo na koszt zakładów, czyli tych, których bezpośrednio dotyczy ta działalność. Uznaliśmy, że to drugie rozwiązanie jest lepsze. Przy czym chciałbym powiedzieć, że w wyniku połączenia PUN i UNFE obniży się w drugim półroczu - jak państwo wiecie, nowa ustawa weszła w życie 1 kwietnia, w związku z tym 3-miesięczne okresy wypowiedzeniowe - o około 50 etatów zatrudnienie w połączonych urzędach. W sumie cały nadzór liczył 270 osób, dzisiaj - 220, z uwagi na fakt, że dzięki tej konsolidacji tzw. ogólnoadministracyjne komórki zmniejszyły swoje zatrudnienie.</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">W proponowanej ustawie wynagrodzenia zostały dostosowane do wymogów wynagrodzeń w sferze budżetowej razem z kominówką dla przewodniczącego komisji, co osobiście uważam za nienajlepsze rozwiązanie, dlatego że jeżeli nadzór ma być profesjonalny, niezależny, to w nadzorze powinno się zarabiać przynajmniej tyle, ile w zakładach ubezpieczeń, w innym przypadku powoduje to np. negatywną selekcję kadr.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Co do rozszerzenia pan poseł z Platformy proponował, żeby ograniczyć możliwość zasiadania w komisji także osób, których współmałżonkowie lub inne osoby bliskie pracują. Oczywiście można ten katalog rozszerzać. Państwo muszą się zastanowić nad tym w trakcie prac. Być może kwestia współmałżonków ma znaczenie. Ja się tylko boję tego, że jeżeli moja żona jest pracownikiem jednego z banków, a ja zasiadam jako jeden z 7 członków w Komisji Nadzoru Bankowego, powinna się zwolnić, chociaż nie jest członkiem zarządu. Pytanie, czy to muszą być takie retorsje. Ja rozumiem, że jeśli chodzi o zarząd, to może tak.</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Proszę państwa, jeśli chodzi o kary, to ustawa o finansach publicznych mówi, że to powinno iść do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-190.10" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Rozporządzenie rozszerza ilość jednostek, które powinny kontrolować wykonywanie ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej. Tak, po pierwsze, takie instytucje jak urzędy celne czy Straż Graniczna już to robią. To nie jest tak, że zwiększy się ich zakres działania. One do tej pory sprawdzały zieloną kartę, teraz będą sprawdzały dokument jednolity, który będzie zastępował także zieloną kartę. Natomiast my stale w raportach z kontroli Najwyższej Izby Kontroli mamy uwagi dotyczące niskiej jakości systemu ściągania czy wymagań zawierania tego typu umów. Często to wynika z tego, że samorządy terytorialne nie bardzo chcą się tym zajmować. To jest prawda. Natomiast trudno mi wyobrazić sobie sytuację, że jeszcze będziemy tworzyć grupę kontrolerów urzędu nadzoru czy w terenowych oddziałach UFG, bo koszty tego przedsięwzięcia były bardzo wysokie.</u>
          <u xml:id="u-190.11" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Co do uwagi pana posła Jasińskiego w zakresie UFG - to są środki zakładów, proszę państwa, i dlatego trudno by było przygotować ustawę o UFG na wzór ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, ponieważ Bankowy Fundusz Gwarancyjny był stworzony w pierwszej kolejności z pieniędzy budżetu, środków Narodowego Banku Polskiego i dzisiaj jakby rośnie ilość środków wkładanych przez banki.</u>
          <u xml:id="u-190.12" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Co do OC rolników - tu uwaga pana posła Luśni - nam się wydawało, że takie rozwiązanie jest jakby w interesie rolników, że oni są bardziej chronieni. Jeżeli panie i panowie posłowie uważają, że to jest dyskryminacja, proszę bardzo, tylko że, z drugiej strony, nie ma środków w budżecie, aby stworzyć specjalny fundusz na wypadek nieszczęść, takich jak np. pożar, dotykających rolników czy ludność wiejską. Ta formuła wydała nam się najbardziej rozsądna i ona funkcjonuje w istniejącym prawodawstwie.</u>
          <u xml:id="u-190.13" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Jeśli chodzi o rzecznika ubezpieczonych, to myśmy stanęli na takiej pozycji, że trzeba wyrównywać szansę stron: ubezpieczającego i ubezpieczonego, a na straży stoi z jednej strony urząd nadzoru, z drugiej rzecznik. Jeżeli państwo uważacie, że to jest struktura zbyt kosztowna, rozbudowana, to ja w tej kwestii upierać się nie będę. Natomiast przypominam sobie wczorajszą dyskusję na temat rzecznika konsumentów, systemu wyborów tego rzecznika w terenie - w wyborach tajnych itd., więc na tym tle wydaje mi się, że te rozwiązania nie są zbyt daleko idące.</u>
          <u xml:id="u-190.14" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Dlaczego w KNUFE - tu uwaga pana posła z SKL - jest za dużo polityki czy rządu? W KNUFE na 5 członków jest 2 przedstawicieli rządu, tzn. minister odpowiedzialny za instytucje finansowe i przedstawiciel odpowiedzialny za pracę, w związku z tym że fundusze emerytalne też tu podlegają. Chciałbym zauważyć, że w proponowanej nowej ustawie minister finansów przekazuje Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych cały proces licencyjny, który do dzisiaj jest przeprowadzany w Ministerstwie Finansów, czyli przekazujemy bardzo duży, że tak powiem, kawałek roboty licencyjno-nadzorczej komisji nadzoru i dlatego wydaje się, że nie jako większość przecież, a jako mniejszość przedstawiciele ministra finansów powinini tu być. Znam raporty Unii Europejskiej w tej sprawie. Ten raport w większej mierze dotyczy Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, która składa się poza generalnym inspektorem nadzoru bankowego i przedstawicielem KNUFE chyba z 6 ministrów. Być może skład tej komisji trzeba by w jakiś sposób ograniczyć, jeśli chodzi o liczbę ministrów.</u>
          <u xml:id="u-190.15" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Bardzo interesujące były pytania pani poseł Górnej-Kubackiej o to, dlaczego OC do 90 dni. A to w pakiecie dla przedsiębiorców były takie propozycje. Co do jednego euro, to ma to służyć tworzeniu przez ministra spraw wewnętrznych i administracji Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, bardzo ważnej instytucji dla transparentności tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-190.16" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Dlaczego w wypadku upadłości za mało wypłacamy tak zwanych gwarantowanych świadczeń? Powiedziałbym: jaki rynek, jaki kraj, taki poziom gwarancji. W sektorze bankowym poszliśmy bardzo ostro, zgodnie z maksymalnym poziomem gwarancji unijnej. W przyszłym roku będzie to 22 tys. euro. Powszechne objęcie tym wszystkich tego typu instytucji bankowych spowodowało, że część z nich ma większe gwarancje niż własne możliwości kapitałowe, co powoduje, że dzisiaj im trudno to cofnąć, a rynek i pozostali uczestnicy są zbyt mocno wystawieni na takie działania.</u>
          <u xml:id="u-190.17" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Proszę państwa, jeszcze dwie sprawy. Jeśli chodzi o multiagenta, to problem jest taki. W trakcie prac parlamentarnych, ale to państwo, panie i panowie posłowie, zdecydują, można sformułować koncepcję multiagenta, który by podlegał nadzorowi KNUFE, tak jak brokerzy, ponieważ to jest swojego rodzaju doradca finansowy. Dzisiaj coraz więcej zdarza się przypadków, że jedno towarzystwo bierze odpowiedzialność za określonego agenta, a on dostarcza pieniądze innemu, bez wiedzy tego towarzystwa, czyli to jest taka trochę partyzantka. Przewidzieliśmy okres przejściowy, chcemy to jakoś unormować, bo to jest tak naprawdę specyficzny rodzaj usług finansowych, doradztwa w zakresie usług finansowych. Natomiast zdajemy sobie sprawę, że rynek jest płytki i w mieście powiatowym trudno się utrzymać ze współpracy z jednym towarzystwem ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-190.18" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Ostatni głos, pana posła Jagielińskiego, mnie kompletnie zrujnował. Dostałem od pań i panów posłów chyba z 15 interpelacji i zapytań dotyczących tego, kiedy minister finansów ograniczy szarą strefę przy tak zwanej uproszczonej likwidacji szkód komunikacyjnych, jeśli chodzi o pojazdy, dlatego że sytuacja jest taka, że, jak państwo wiecie, wypłata gotówki, po pierwsze, powodowała omijanie VAT-u, czyli narażała skarb państwa na straty, a po drugie, wspieraliśmy w ten sposób szarą strefę, z pełnymi tego konsekwencjami, to znaczy, że to szara strefa wpływała na kradzieże samochodów, bo w szarej strefie można jakby było sprzedać część ukradzioną, jako że nie trzeba mieć części zakupionej w sklepie.</u>
          <u xml:id="u-190.19" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Przepisy, które proponujemy, zostały głęboko przemyślane. Sprawdzaliśmy ich zgodność z konstytucją. Nie ograniczamy właścicielowi pojazdu możliwości dysponowania nim. Jeżeli w wyniku wypadku szkoda jest wysoka, jeżeli ten pojazd zostanie wyrejestrowany, to on nie musi mieć faktury VAT na naprawę. Jeżeli sprzedał go albo mu go ukradli i wziął odszkodowanie, to też nie musi mieć faktury VAT. Jeżeli sam naprawił i kupił sobie w sklepie dwie żarówki, np. dwa reflektory - mała naprawa - to przecież żaden problem. Społeczeństwo się przyzwyczaiło do zbierania faktur dokumentujących remont mieszkania, różne inne rzeczy. Sądzę, że stawka jest bardzo ważna, tzn. ukrócenie złodziejstwa, szarej strefy i jawnej kpiny ze społeczeństwa, bo nie powiem: z ministra finansów, jeśli chodzi o omijanie VAT. Dlatego myślę, że jeśli chodzi o ten głos pana posła Jagielińskiego, cieszę się, że jedyny, przypuszczalnie pan poseł jeszcze przemyśli swoje, że tak powiem, koncepcje z tym związane.</u>
          <u xml:id="u-190.20" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Ostatnia sprawa - jak szybko. Dlaczego 1 stycznia przyszłego roku? Jesteśmy w zasadzie domówieni z Unią Europejską na likwidację zielonej karty i wejście w ten system europejski w taki sposób, że jeżeli do końca tego roku te przepisy wejdą, to jesteśmy bez zielonej karty od 1 stycznia 2003 r., natomiast jeżeli nie wejdą, to zaczynamy proces negocjacji z partnerami od nowa. Dlatego to jest ten bench mark czasowy. W niektórych sprawach są oczywiście przepisy przejściowe, czyli dające się dostosować.</u>
          <u xml:id="u-190.21" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJacekBartkiewicz">Na koniec chciałbym poprosić pana marszałka i szanownych państwa o to, aby prace nad tymi projektami przebiegały na wzór prac nad ustawą o listach zastawnych, bankach hipotecznych, pieniądzu elektronicznym, bo ta sprawność Wysokiej Izby naprawdę bardzo dobrze służy naszej gospodarce. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">To było ostatnie wystąpienie w debacie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">Projekty ustaw zawierają korzystniejsze regulacje prawne z punktu widzenia ubezpieczonych niż obecnie obowiązujące. Problematyka obowiązkowych ubezpieczeń, przewidziana w projekcie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, w art. 4 pkt. 1-3 regulowana jest obecnie przepisami trzech rozporządzeń ministra finansów, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">1) rozporządzeniem ministra finansów w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów,</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">2) rozporządzeniem ministra finansów w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego,</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">3) rozporządzeniem ministra finansów w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">Skupienie w jednym akcie prawnym przedmiotowych ubezpieczeń obowiązkowych jest ze wszech miar celowe. Niezależnie od powyższego projekt ustawy zawiera korzystniejsze rozwiązania merytoryczne niż obecnie obowiazujące, np.:</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">- art. 15 ust. 5 wprowadza obowiązek udostępniania poszkodowanym dokumentacji szkodowej (w obecnym stanie prawnym brakuje takiego zapisu),</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">- art. 31 ust. 1 wydłuża okres ważności polisy w przypadku zbycia pojazdu do okresu, na który została wystawiona,</u>
          <u xml:id="u-192.7" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">- w art. 46 ust. 1 skrócono okres wypowiedzenia umowy OC w ubezpieczeniu rolnym do jednego dnia przed upływem okresu ubezpieczenia; jest to korzystne, bo zrównano okres wypowiedzenia OC z okresem wypowiedzenia w obowiązkowym ubezpieczeniu budynków gospodarstwa rolnego,</u>
          <u xml:id="u-192.8" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">- w art. 67 ust. 1, dotyczącym obowiązkowego ubezpieczenia budynków gospodarstwa rolnego, rozszerzono zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela, np. zdarzenia losowe w postaci opadów śniegu i podtopienia,</u>
          <u xml:id="u-192.9" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">- w art. 98 (dot. UFG) rozszerzono zakres odpowiedzialności UFG,</u>
          <u xml:id="u-192.10" who="#PoselMieczyslawAszkielowicz">- w art. 99-113 (dot. UFG) wprowadzono nowe, niezmiernie istotne regulacje prawne, zwłaszcza w zakresie ośrodka informacji zawierającego rejestr umów OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PoselRenataBeger">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Początki rozwoju ubezpieczeń sięgają najdawniejszych czasów, tak jak dążenia ludzi do ochrony przed skutkami niepomyślnych zdarzeń losowych. Rynek ubezpieczeń rozwija się bardzo dynamicznie, dlatego uważamy, że przepisy dotyczące tej kategorii prawa wymagają dostosowania do zmieniających się realiów. Na prawo ubezpieczeń składa się obfity materiał normatywny, zróżnicowany, wielostopniowy i rozproszony.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#PoselRenataBeger">Projekt przedstawionej ustawy o działalności ubezpieczeniowej składa się na pakiet ustaw dotyczących ubezpieczeń. Głównym zadaniem projektu jest dostosowanie do wymogów Unii Europejskiej, a także dostosowanie do zmienionych w ostatnim czasie innych gałęzi prawa, których prawo ubezpieczeń również dotyka: prawo cywilne, handlowe, administracyjne, finansowe. Ustawa wprowadza podział na ubezpieczenia dobrowolne i obowiązkowe, natomiast projektowana ustawa dotyczy dobrowolnych.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#PoselRenataBeger">Większość zmian polega na doprecyzowaniu istniejących przepisów: i tak dokonano precyzyjniejszego ustalenia definicji używanych w ustawie, uregulowane zostało pojęcie działalności ubezpieczeniowej, a także zasad wykonywania tej działalności; szeroko zostały też unormowane zasady wykonywania zawodu aktuariusza.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#PoselRenataBeger">Do jednych z ważniejszych uregulowań należy kategoria tajemnicy ubezpieczeniowej i dostosowanie do przepisów ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, a także obowiązku udzielania zakładom ubezpieczeń informacji, które mogłyby się przyczynić do ustalenia odpowiedzialności za szkodę z tytułu wypadków i zdarzeń.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#PoselRenataBeger">Nowym uregulowaniem jest dostosowanie przepisów ustawy do możliwości oferowania usług przez Internet.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#PoselRenataBeger">Sporo nowych regulacji jest wzorowanych na prawie bankowym. Dotyczy to przepisów związanych z organem nadzorczym, który ma kompetencję do oceny kandydatów na członków zarządu; przepisów dotyczących rozpoczęcia prowadzenia działalności ubezpieczeniowej w określonym czasie po uzyskaniu zezwolenia organu nadzoru; a także przepisów, które wymagają od 2 członków zarządu znajomości języka polskiego, co Komitet Integracji Europejskiej uznał za dyskryminację potencjalnych ubezpieczycieli zagranicznych, a co jest zgodne z przepisami ustawy o języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#PoselRenataBeger">Dopuszczalną formą prawną działalności zakładu ubezpieczeń jest spółka akcyjna i towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych. W związku ze zmienionymi przepisami Kodeksu spółek handlowych uregulowania tej materii wymagały szerszego doprecyzowania, gdy chodzi o nabywanie i zbywanie akcji czy związany z tym obowiązek informowania zakładu ubezpieczeń. Ważna jest także zmiana dotycząca możliwości przekształcenia towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych w spółkę akcyjną, a także przepisy odnoszące się do łączenia się zakładów ubezpieczeniowych. Doprecyzowania wymagały także przepisy dotyczące krajowych oraz zagranicznych zakładów ubezpieczeń, a także dokumentów związanych z wydaniem zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej. Rozwiązania kwestii dotyczących swobody świadczenia usług ubezpieczeniowych i gospodarki finansowej zakładu ubezpieczeń zostały ściśle oparte na dyrektywach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#PoselRenataBeger">Porządkujący charakter ma dostosowanie przepisów do ustawy o rachunkowości, a zapewnieniu bezpieczeństwa wypłacalności zakładu ubezpieczeń służy obowiązek przedstawiania kwartalnych i rocznych sprawozdań finansowych. Zasada bezpieczeństwa ubezpieczonych powinna zajmować zawsze naczelne miejsce w polskim systemie ubezpieczeń, dlatego regulacja dotycząca wymaganego marginesu wypłacalności, kapitału gwarancyjnego, wydawanych zezwoleń czy kontroli powinna być bardzo szczegółowa.</u>
          <u xml:id="u-193.8" who="#PoselRenataBeger">Istotną zmianą jest także uregulowanie dotyczące postępowania naprawczego, likwidacji i upadłości, głównie jeżeli chodzi o ustanowienie zarządu komisarycznego.</u>
          <u xml:id="u-193.9" who="#PoselRenataBeger">Wejście w życie sporej części przepisów, na przykład dotyczących sprawowania nadzoru ubezpieczeniowego, uzależnione jest od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Materia, którą obejmuje ta ustawa, jest spora, ale dokładne jej sprecyzowanie i pojęć z nią związanych jest konieczne w obliczu wielu zmian w poszczególnych gałęziach prawa i zmieniających się potrzeb na rynku gospodarczym. Dlatego Klub Parlamentarny Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej, dostrzegając ciągły rozwój rynku ubezpieczeniowego, zapowiada poparcie dla tego projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PoselMichalFiglus">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona RP, który reprezentuję w tej dyskusji oprócz innych kolegów klubowych, pragnę odnieść się do jednego z projektów ustaw, a mianowicie do projektu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym wraz z projektami podstawowych aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PoselMichalFiglus">Na uwagę zasługuje fakt, że po raz pierwszy rząd występuje z projektem oddzielnej ustawy, w której regulowane są sprawy związane z pośrednictwem ubezpieczeniowym. Do tej pory były one ujęte w ustawie o działalności ubezpieczeniowej, mimo że pośrednictwo ubezpieczeniowe nie jest działalnością ubezpieczeniową. Chociaż jest oczywiste, że pośrednictwo wykazuje z tą działalnością związki funkcjonalne, to jednak - z punktu widzenia techniki legislacyjnej - lepiej jest umiejscowić tę tematykę w odrębnej ustawie. Za tym odrębnym projektem przemawia też potrzeba większej przejrzystości przepisów w tym zakresie oraz potrzeba większej popularyzacji i umasowienia ubezpieczeń w naszym kraju. Dotyczy to zarówno ubezpieczeń na życie, jak i pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych. Dla posłów Samoobrony szczególne znaczenie ma potrzeba umasowienia ubezpieczeń dla rolników, którzy ponoszą zwiększone ryzyko zawodowe i życiowe. Obecny głęboki kryzys gospodarki i życia na wsi to ryzyko gwałtownie pogłębia.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PoselMichalFiglus">Zamiast dotychczasowej, zbyt fragmentarycznej i zbyt rygorystycznej, regulacji omawianej tematyki projekt ustawy eliminuje niejasności i luki legislacyjne. Zawiera potrzebne definicje i zasady, np. dotyczące działalności agentów i brokerów ubezpieczeniowych. Projekt przewiduje też utworzenie centralnego rejestru agentów ubezpieczeniowych.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PoselMichalFiglus">Jednakże poważne nasze wątpliwości budzi fakt zastąpienia dotychczasoweej zasady licencjonowania agentów nową procedurą ich rejestracji. Uważamy, że licencja stwarza o wiele większe wymogi stawiane kandydatom do zawodu agenta ubezpieczeniowego, gwarantuje rzetelność wykonywania zawodu, w tym zapewnia też, że do tego zawodu nie trafią ludzie nieuczciwi, przekupni czy np. wykradający dane osobowe dla mafii. Duże znaczenie dla motywacji zawodowej agenta ubezpieczeniowego ma groźba odebrania mu licencji w razie naruszenia zasad rzetelności zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PoselMichalFiglus">W przekonaniu posłów Samoobrony odejście od zasady licencjonowania agentów, co oznacza wypowiedzenie ich dotychczasowych umów i faktyczne obniżenie rangi zawodowej, może spowodować wejście na nasz rynek ubezpieczeniowy większej ilości konkurencyjnych agentów ubezpieczeniowych z zagranicy. Stwarza to możliwość o wiele większej penetracji naszego rynku i gospodarki przez obce firmy.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#PoselMichalFiglus">Poza tym negatywnym skutkiem omawianego projektu ustawy byłoby zniesienie opłat skarbowych przy rejestracji agentów, co przyniosłoby uszczuplenie dla skarbu państwa w kwocie ok. 3 mln zł rocznie.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#PoselMichalFiglus">Wysoka Izbo! Wnoszę o odesłanie projektu ustawy do odpowiednich komisji sejmowych, aby podjęły one dalsze szczegółowe prace.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Wysoki Sejmie! Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowe projekty ustaw zawarte w drukach nr 543, 544 i 585, a także poselski projekt ustawy zawarty w druku nr 521 do Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy zawarty w druku nr 584 do Komisji Finansów Publicznych z zaleceniem zasięgnięcia opinii Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">W dyskusji zgłoszono wniosek o skierowanie tego projektu ustawy dodatkowo do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-195.7" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 25. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-195.8" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-195.9" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Są to posłowie: Witold Tomczak, Zofia Krasicka-Domka i Krzysztof Zaremba.</u>
          <u xml:id="u-195.10" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze zgłosić się do oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-195.11" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-195.12" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-195.13" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu pana posła Witolda Tomczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PoselWitoldTomczak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PoselWitoldTomczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę poinformować Wysoką Izbę o niepokojących propozycjach pana ministra szefa Kancelarii Sejmu zmierzających do ograniczenia przekazu telewizyjnego z obrad Sejmu. W przedmiotowej sprawie wystosowałem do marszałka Sejmu pana Marka Borowskiego następujący list otwarty:</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PoselWitoldTomczak">˝Szanowny Panie Marszałku! Podczas posiedzenia Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w dniu 21 marca 2002 r., która wysłuchała informacji szefa Kancelarii Sejmu o strukturze i zasadach funkcjonowania Kancelarii Sejmu, szef Kancelarii Sejmu pan Krzysztof Czeszejko-Sochacki poinformował posłów, iż rozpoczął ˝pracę logistyczną odnoszącą się do przekazywania programu telewizyjnego, który byłby autorskim dziełem Sejmu˝. Przedmiotowe prace według pana Czeszejko-Sochackiego ˝polegają na uruchomieniu systemu realizowania transmisji obrad Sejmu i przekazywania ich wszystkim telewizjom w postaci gotowego produktu˝.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PoselWitoldTomczak">Czyżby ˝nowatorskie˝ pomysły szefa Kancelarii Sejmu zmierzały do wprowadzenia cenzury prewencyjnej obrad Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej? A może panu Czeszejko-Sochackiemu chodzi o przygotowanie ˝poprawnej politycznie˝ relacji z obrad polskiego Sejmu, w której Polacy znajdą jedynie słuszną interpretację zdarzeń z sali posiedzeń Sejmu, tak potrzebną koalicji rządzącej, aby przekonać Polaków do swoich decyzji, zwłaszcza zmierzających do tzw. integracji z Unią Europejską. Jak można pogodzić tego typu pomysły prawnika, zapewniającego posłów, członków Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, o biegłej znajomości regulaminu Sejmu, właśnie z przepisami tegoż regulaminu? Przecież regulamin Sejmu w przepisie art. 98 jasno stanowi, że posiedzenia Sejmu są jawne. Jawność posiedzeń Sejmu zapewniona jest w szczególności poprzez umożliwienie prasie, radiu i telewizji sporządzania sprawozdań z posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#PoselWitoldTomczak">Bezprawności działania szefa Kancelarii Sejmu w sprawie tzw. systemu realizowania transmisji obrad Sejmu i przekazywania ich wszystkim telewizjom w postaci gotowego produktu nie tłumaczy w żadnym wypadku chęć ˝stworzenia pewnej enklawy prywatności dla posłów, w której mieliby możliwość złapania oddechu w trakcie pracy i w trakcie obrad˝. Na obecnym etapie dziejów naszej ojczyzny, kiedy ważą się losy suwerenności państwa polskiego, kiedy rozszerza się obszar społecznego niezadowolenia, gdy ˝wisi w powietrzu˝ nieprzewidywalny w skutkach narodowy protest z przyczyn nader uzasadnionych, należy właśnie umożliwić Polakom obserwowanie na bieżąco obrad Sejmu, w szczególności tych ważnych wieczornych i nocnych posiedzeń. Niech i tym razem głos wolny wolność ubezpiecza! Obserwując w bezpośrednim przekazie medialnym poczynania swoich reprezentantów, obywatele naszego państwa będą mogli w sposób obiektywny i samodzielny ocenić i rozpoznać rzeczywistość polityczną.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#PoselWitoldTomczak">W tym stanie faktycznym i prawnym proszę pana marszałka o podjęcie niezbędnych działań, które jednoznacznie położą kres tzw. pracom logistycznym zmierzającym, jak się wydaje, do ˝założenia kagańca˝ posłom na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w postaci proponowanego przez szefa Kancelarii Sejmu ˝gotowego produktu˝ dla polskich mediów. Wobec szczególnej odpowiedzialności, jaka ciąży na nas, politykach, przed narodem, apeluję do pana marszałka o wystąpienie do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z inicjatywą wydzielenia specjalnego kanału parlamentarnego w radiu i telewizji, który transmitowałby na żywo i w całości obrady polskiego parlamentu. Wyborcy, również jako podatnicy, mają prawo do pełnej obywatelskiej kontroli organów swojego państwa. Uczciwość władzy nakazuje to prawo zagwarantować. Pamiętajmy, że podatność społeczeństwa na manipulację, w tym medialną, jest ograniczona. Oczekując pisemnej odpowiedzi pana marszałka, uprzejmie proszę o przekazanie powyższego listu wszystkim parlamentarzystom Rzeczypospolitej Polskiej. Z wyrazami należnego szacunku.˝</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#PoselWitoldTomczak">Powyższy list, szanowni państwo, złożyłem w gabinecie marszałka Borowskiego 19 czerwca br. Do dziś nie otrzymałem odpowiedzi. Myślę, że wszystkim nam należą się w tej kwestii szerokie wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#PoselWitoldTomczak">Wysoka Izbo! Informuję, że grupa posłów Ligi Polskich Rodzin podjęła już inicjatywę legislacyjną zmierzającą do umożliwienia obywatelom nieskrępowanego odbioru pełnej transmisji z obrad polskiego parlamentu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Zofię Krasicką-Domkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu 3 lipca br. Parlament Europejski przegłosował rezolucję skierowaną do państw członkowskich Unii Europejskiej, aby zabijanie dzieci poczętych zostało zalegalizowane prawnie we wszystkich państwach zarówno obecnej, jak i przyszłej Unii Europejskiej. Powyższy incydent wzbudził ogromne zdziwienie i równocześnie zaniepokojenie w społeczeństwie polskim. Wyrazem tego są liczne telefony.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Uczucia Polaków adekwatnie oddaje wypowiedź księdza biskupa Stanisława Stefanka, przewodniczącego Rady do Spraw Rodziny Episkopatu Polski, którą pozwolę sobie w części zacytować: ˝Manipulacja przy życiu ludzkim jest teraz o tyle cynicznym zabiegiem, że ci, co zwalczają terroryzm, są pierwszymi inżynierami terroryzmu, bo niewinny człowiek, w 100% niewinny, jest najbardziej zagrożony, i to przez instytucje, które powinny go chronić, to jest przez państwa. Jest to oczywiście bardzo przykre zjawisko, bo ono niszczy również całą ideę jednoczących się narodów. Dlatego że na razie ta centrala, która ma jednoczyć, nie przyszła do nas z żadną inną propozycją poza tą, żeby nas zabijać. Nie mają pieniędzy na dopłaty rolników, nie mają żadnych innych propozycji, które chroniłyby obywatela, mają tylko jedną propozycję: pozwolić zabijać.˝</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Wprawdzie rekomendacja Parlamentu Europejskiego wobec zabijania dzieci poczętych nie ma mocy wiążej, lecz tylko określa pewien standard uznany przez deputowanych tegoż parlamentu, jednak w przyszłości może posłużyć za wytyczną do regulacji prawnych we wszystkich państwach unijnych. Tworzy się pewien nacisk na państwa członkowskie Unii Europejskiej i na państwa kandydujące, tworzy się pewien obyczaj.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Wśród opinii prasowych pojawiło się m.in. oświadczenie Komisji Biskupów Wspólnoty Europejskiej, które cytuję: ˝Życie ludzkie zaczyna się od poczęcia. Aborcja jest złem, ponieważ odbiera prawo do życia nienarodzonej istocie ludzkiej. Nie umniejsza to poparcia Kościoła dla fundamentalnego prawa kobiet do życia w godności i bezpieczeństwie˝.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">W kontekście ostatniego incydentu w Parlamencie Europejskim ze strony Ligi Polskich Rodzin zostało zadane poselskie pytanie, skierowane do prezesa Trybunału Konstytucyjnego podczas dzisiejszej debaty sejmowej nad działalnością Trybunału Konstytucyjnego. Pytanie dotyczyło wykładni polskiego orzecznictwa w odniesieniu do ochrony życia. Otrzymaliśmy jasną odpowiedź na podstawie przyjętego w 1997 r. rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego co do ochrony życia w najszerszym znaczeniu jako interpretację zapisów w polskiej konstytucji. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Proszę o wygłoszenie oświadczenia pana posła Krzysztofa Zarembę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PoselKrzysztofZaremba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje wystąpienie spowodowane jest dramatyczną sytuacją gospodarczą i społeczną w Szczecinie i całym woj. zachodniopomorskim. W chwili obecnej mamy do czynienia z zapaścią gospodarczą całego regionu, której najbardziej spektakularnym przykładem jest dziś upadek Stoczni Szczecińskiej SA i wiążące się z tym problemy finansowe całej rzeszy kooperantów współpracujących dotychczas ze stocznią. Tysiącom ludzi grozi utrata miejsc pracy będących niejednokrotnie jedynym źródłem utrzymania ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PoselKrzysztofZaremba">Głęboka zapaść ekonomiczna regionu wymaga podjęcia adekwatnych i stanowczych działań. Bliska perspektywa integracji Polską z Unią Europejską nakazuje należycie zabezpieczyć interes ekonomiczny państwa i narodu na tych terenach. Słabe ekonomicznie Pomorze Zachodnie, niebędące w stanie konkurować choćby z gospodarką regionów przygranicznych naszych zachodnich i północnych sąsiadów, skazane zostanie na dalsze pogłębianie się zapaści gospodarczej. W chwili obecnej mamy jeszcze wystarczająco dużo czasu, by podjąć skuteczne działania.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PoselKrzysztofZaremba">W związku z powyższym zwracam się z wnioskiem do rządu Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności do pana premiera Leszka Millera, wicepremiera i ministra finansów, ministra gospodarki pana Jacka Piechoty oraz ministra skarbu państwa pana Wiesława Kaczmarka o niezwłoczne rozpoczęcie prac nad utworzeniem specjalnej strefy ekonomicznej obejmującej swym zasięgiem całe woj. zachodniopomorskie, a także o podjęcie niezbędnych działań w procesie negocjacji z Unią Europejską, zabezpieczających powyższy nowatorski projekt.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PoselKrzysztofZaremba">W moim przekonaniu tylko daleko idące rozwiązania są w stanie zapobiec całkowitej degradacji ekonomicznej Pomorza Zachodniego. W sytuacji obecnego kryzysu pobudzenie ekonomiczne regionu osiągnąć można jedynie poprzez stworzenie dogodnych preferencyjnych warunków do inwestowania i prowadzenia działalności gospodarczej. Jestem przekonany, iż w realizacji tego przedsięwzięcia rząd liczyć może na pełne poparcie wszystkich parlamentarzystów woj. zachodniopomorskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PoselKrzysztofZaremba">Niniejszym przekazuję tekst panu marszałkowi z prośbą o przedłożenie adresatom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">A kto jest adresatem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PoselKrzysztofZaremba">Premier.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Panie pośle, wolałbym nie zobowiązywać się do przekazania tego typu pisma panu premierowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PoselKrzysztofZaremba">To jest w trybie oświadczeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">No, w ramach druków przekazywanych do kancelarii premiera...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PoselKrzysztofZaremba">Dobrze, ja ze swej strony to przekażę, ale chodzi mi o wzmocnienie głosu, bo nie jest to tylko mój głos. Proszę zauważyć, że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Ale nie mam żadnej mocy przekazania tego pisma panu premierowi. Nie ma takiego trybu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PoselKrzysztofZaremba">W takim razie ja to złożę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Tak, bardzo proszę, zwłaszcza że jest to oświadczenie poselskie, a nie list do premiera.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Wysoki Sejmie! Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz odpowiedzi na nie znajduje się w doręczonym paniom i panom posłom druku nr 580.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Na tym kończymy 25. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Protokoł posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Porządek dzienny 26. posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 17, 18 i 19 lipca 2002 r., został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#WicemarszalekTomaszNalecz">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-209.9" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 19 min 35)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>