text_structure.xml 139 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Otwieram posiedzenie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Witam posłów i przybyłych gości.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Porządek dzisiejszego posiedzenia jest państwu znany, przewidziane są w nim dwa punkty. Czy są uwagi do porządku? Nie ma uwag. Porządek dzienny został przyjęty. Przystępujemy do jego realizacji. Proszę o zabranie głosu pana ministra Macieja Rudnickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">W imieniu ministra środowiska mam przyjemność przedstawić państwu sprawozdanie z realizacji budżetu i zadań rzeczowych w 2000 r. przez Ministerstwo Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Minister środowiska przekazał Komisji sprawozdanie z wykonania budżetu państwa w części 22 - Gospodarka wodna w zakresie wykonania dochodów, wydatków budżetowych, środków specjalnych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych, zatrudnienia, wynagrodzenia, zobowiązań oraz wydatków inwestycyjnych, również w części 41 - Środowisko w zakresie wykonania dochodów i wydatków budżetowych, zrealizowanych wydatków z rezerwy celowej na rozbudowę Białowieskiego Parku Narodowego, środków specjalnych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych, zatrudnienia, wynagrodzenia, zobowiązań oraz wydatków inwestycyjnych, a także informacje na temat wydatków finansowanych środkami bezzwrotnymi pochodzącymi z pomocy zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Jednocześnie chciałbym poinformować, że w związku z tym, że środki na finansowanie zadań należących do kompetencji wojewodów planowane są wyłącznie w budżetach wojewodów, minister środowiska nie ma wpływu na planowanie wydatków oraz zatrudnienia w zakresie działu 45 - Leśnictwo przez poszczególnych wojewodów ani później na realizację planu wydatków oraz zatrudnienia. Dlatego minister środowiska nie dysponuje takimi informacjami i nie mógł przedłożyć państwu sprawozdania dotyczącego zatrudnienia i wynagrodzenia w Państwowej Straży Leśnej dotyczącego części 85 w zakresie działu 45 oraz wydatkowanych środków przez poszczególnych wojewodów z rezerw celowych na zadania z zakresu ochrony środowiska. Każda z części - część 22 - Gospodarka wodna i część 41 - Środowisko - wymaga odrębnego omówienia.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Jeżeli chodzi o część 22 - Gospodarka wodna, w ustawie budżetowej na 2000 r. ustalono dochody w wysokości 4,4 mln zł. Zrealizowane w 2000 r. dochody wyniosły 6,7 mln zł, co oznacza wzrost o 50,17% w stosunku do ustawy budżetowej. Przekroczenia planu dochodów wystąpiły w dziale 66 - Różne usługi materialne o ponad 48%, w dziale 98 - Obrona narodowa wykonano nieplanowane dochody w wysokości ok. 79 tys. zł. Największy udział miały dochody wykonane przez jednostki gospodarki wodnej, głównie z najmu i dzierżawy składników majątkowych, wpływów z usług oraz ze sprzedaży zbędnych składników majątkowych. Zrealizowane dochody były terminowo odprowadzane na rachunki bankowe urzędów skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">W zeszłorocznej ustawie budżetowej ustalono wydatki w części 22 w wysokości 227,5 mln. zł. W ciągu roku wydatki zostały zwiększone o prawie 85% do łącznej wysokości 419,4 mln zł. Zwiększenia dotyczyły pomocy w usuwaniu skutków powodzi oraz podwyżki wynagrodzeń. Zrealizowane wydatki, łącznie z nie wygasającymi z upływem roku budżetowego, wyniosły 408,7 mln zł, tj. 97,4% budżetu po zmianach. Na sfinansowanie zadań minister finansów uruchomił środki w wysokości 405 mln, co dało 96,5% planu po zmianach. Kwota ponad 4 mln zł została ujęta w grupie wydatków, które nie wygasają z upływem roku budżetowego, zaś kwota 10,7 mln zł nie została przekazana przez ministra finansów. Łącznie wykorzystano 99,99% uruchomionych środków. Pozostałe nie uruchomione środki w kwocie 36 tys. zł zwrócono terminowo do budżetu. Zaznaczam, że zadania statutowe w tej części realizowało 20 jednostek sektora finansów publicznych w różnych formach organizacyjno-prawnych, 8 jednostek budżetowych, 1 zakład budżetowy, 6 gospodarstw pomocniczych i 5 środków specjalnych. Wykonanie rzeczowe zadań było bardzo wysokie.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">W jednostkach powstały zobowiązania w wysokości 38 mln zł, w tym zobowiązania wymagalne w wysokości 18 mln zł. Zobowiązania powstały w Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej we Wrocławiu oraz w Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej w Krakowie i dotyczyły zarówno wydatków bieżących, jak i majątkowych. Powstanie zobowiązań spowodowane zostało brakiem finansowania do pełnej wysokości planu, nieregularnym spływem środków pieniężnych oraz znacznym ograniczeniem wielkości środków towarzyszących pożyczce Banku Rozwoju Rady Europy w stosunku do harmonogramu. Według harmonogramu, środki towarzyszące miały wynieść 30 mln zł, a faktycznie przekazano niecałe 2 mln zł. Realizacja robót następowała zgodnie z harmonogramem. Brakującą kwotę ministerstwo przekazało w styczniu br.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Na realizację inwestycji wieloletnich finansowanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ustawie budżetowej przewidziano kwotę 42,6 mln zł. Późne rozpoczęcie finansowania skutkowało koniecznością zmiany harmonogramów robót i wysokości finansowania poszczególnych zadań. W przypadku dwóch inwestycji - zbiornika Sosnówka i stopnia wodnego Smolice - przesunięto termin ich realizacji na 2001 r. Łącznie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na realizację inwestycji wieloletnich przekazano kwotę 44,6 mln zł, tj. o 2 mln zł niż ustalono w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Przejdę teraz do omówienia części 41 - Środowisko. W tej części budżetu dochody zrealizowane w 2000 r. wyniosły 10,7 mln zł i w stosunku do ustawy budżetowej na 2000 r. były o 4,5 mln zł wyższe, tj. o 72%. Głównymi źródłami dochodów były wpływy uzyskane w działach 31 i 45 - budownictwo i leśnictwo. Przekroczenia planów wystąpiły we wszystkich działach. Planu dochodów nie zrealizowano w rozdziale 4095 z tytułu prowadzonej przez Lasy Państwowe sprzedaży gruntów i lasów zbędnych dla gospodarki leśnej. Zarejestrowane dochody były terminowo odprowadzane na rachunki urzędów skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">W ustawie budżetowej na 2000 r. ustalono wydatki w omawianej przeze mnie części w wysokości 84,3 mln zł. W ciągu roku budżetowego wydatki zostały zwiększone o 48 mln zł, tj. o prawie 28%, do łącznej wysokości ponad 222 mln zł. Zwiększenia wydatków dotyczyły pomocy w usuwaniu skutków powodzi, środków na rozbudowę Białowieskiego Parku Narodowego oraz środków na zmiany organizacyjne i nowe zadania. Zrealizowane wydatki, łącznie z nie wygasającymi, które stanowiły prawie 2 mln zł, wyniosły ponad 220 mln zł, tj. 91,1% budżetu po zmianach.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Na sfinansowanie planowanych zadań uruchomione zostały środki budżetowe w kwocie prawie 220 mln zł, tj. mniej o 3,7 mln zł w stosunku do planu, z czego kwota niemal 2 mln zł ujęta została w grupie wydatków nie wygasających z upływem roku budżetowego, a kwota 1,9 mln zł nie została przekazana przez ministra finansów. Łącznie wykorzystano ponad 218 mln zł, tj. 99,99% środków uruchomionych. Pozostałe niewykorzystane środki w kwocie 12 tys. zł minister środowiska terminowo zwrócił do budżetu. Zadania statutowe w tej części realizowało 56 jednostek z sektora finansów publicznych działających w różnych formach organizacyjno-prawnych, tj. 26 jednostek budżetowych, 1 zakład budżetowy, 23 gospodarstwa pomocnicze, 6 środków specjalnych oraz Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, jako ustanowiony przez dysponenta głównego dysponent drugiego stopnia środków budżetowych w zakresie finansowania zadań wynikających z ustawy o lasach.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Środki budżetowe wydatkowane były zgodnie z obowiązującymi przepisami, z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny. Wykonanie rzeczowe wydatków było wysokie, o czym świadczą powstałe zobowiązania. Przyczyną ich powstania było nieprzekazanie środków przez ministra finansów do pełnej wysokości planu. Informuję, że szczegółowe informacje dotyczące wykonania budżetu państwa za 2000 r. w dwóch częściach, zostały państwu przekazane.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Jeżeli chodzi o wykonanie budżetu państwa w części 85 - Budżety wojewodów w dziale 45 - Leśnictwo, dochody zaplanowane w wysokości 28 tys. zł zostały zrealizowane w kwocie 166 tys. zł, co stanowi niemal 600% planu. Źródłem dochodów w tym dziale były głównie wpływy z tytułu sprzedaży zbędnych składników majątkowych, rozliczeń z lat ubiegłych oraz wpływy ze sprzedaży map, przewodników i folderów wykonywanych przez zarządy parków krajobrazowych.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">W zakresie wydatków budżetowych w tym dziale zaplanowano wydatki w wysokości ok. 41,3 mln zł, które w trakcie roku budżetowego zostały zwiększone do kwoty ponad 42,5 mln zł, a więc o 1,1 mln zł. Wydatki tego działu zostały wykonane w wysokości ponad 42 mln zł, co stanowi 98,76% planu po zmianach. W ramach tego działu finansowane były koszty utrzymania działalności parków krajobrazowych w 16 województwach, zadania wynikające z poszczególnych ustaw nakładających na administrację wojewódzką konieczność realizacji określonych zadań, świadczenia na rzecz osób fizycznych, odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzęta będące pod ochroną oraz realizacja pozostałych zadań wynikających z ustawy o lasach i ochronie przyrody, jak tworzenie nowych form ochrony przyrody, utrzymanie rezerwatów przyrody, działalność wojewódzkich komisji ochrony przyrody, opracowanie dokumentacji przyrodniczych i ekspertyz w kwocie ponad 2,7 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Jeżeli chodzi o korzystanie ze środków bezzwrotnych i wydatki finansowane tymi środkami, przedstawię krótką informację dotyczącą poszczególnych projektów inwestycyjnych. W ramach PHARE PL 1998 w zeszłorocznej ustawie planowano wydatkowanie kwoty 3,2 mln euro na trzy projekty inwestycyjne:</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">- rozbudowę oczyszczalni ścieków we Wrocławiu,</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">- rozbudowę oczyszczalni ścieków Gdańsk-Wschód,</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">- budowę oczyszczalni ścieków Bydgoszcz-Fordon.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Wszystkie prace zostały zakontraktowane w terminie. Na dzień 31 grudnia 2000 r. dokonano płatności na kwotę ponad 5 mln euro. Stan rachunku bankowego w Narodowym Banku Polskim wyodrębnionego przez ministra finansów dla Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej upoważnionego do obsługi wymienionych projektów wynosił ponad 20,8 mln euro. Kwota określona w ustawie budżetowej została przekroczona prawie o 2 mln euro. Przekroczenie to wynika z tego, że planowane wykorzystanie było oparte tylko na planach, przypuszczeniach i prognozach. Faktyczne wydatkowanie było wyższe, realizacja zadań wymagała większego finansowania. Te środki zostały przekazane i wypłacone.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Na program PHARE PL 1999 w zeszłorocznej ustawie zaplanowano wydatkowanie kwoty 8,5 mln euro na cztery projekty inwestycyjne:</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">- modernizację oczyszczalni ścieków w Bytomiu,</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">- modernizację i rozbudowę oczyszczalni ścieków w Tomaszowie Mazowieckim,</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">- poprawę jakości powietrza poprzez racjonalizację zużycia energii we Wrocławiu,</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">- poprawę jakości powietrza poprzez racjonalizację zużycia energii w Sochaczewie.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Do końca grudnia nie został założony rachunek bankowy na gromadzenie środków przez ministra finansów w Narodowym Banku Polskim i nie wydatkowano żadnych środków zagranicznych. W wyniku braku realizacji zadań nie wystąpiono do Komisji Europejskiej z wnioskiem o przekazanie środków na ten program. Zadania te są realizowane w bieżącym roku.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Jeżeli chodzi o program ISPA 2000, w ustawie budżetowej zaplanowano kwotę 57,7 mln euro. W 2000 r. nie podjęto realizacji finansowej zadań. Było to wynikiem właściwych umów zawartych między stroną polską a Komisją Europejską, co ze względów formalnych uniemożliwiło wystąpienie z wnioskiem o przekazanie środków do Komisji Europejskiej. Zadania te są realizowane zgodnie z harmonogramem w roku bieżącym i będą realizowane w latach kolejnych.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Finansowane były również projekty rozwoju instytucjonalnego - projekty nieinwestycyjne. W pierwszy projekt PHARE IB 1998 - „Specjalny Program Przygotowawczy do wykorzystania funduszy przedakcesyjnych i strukturalnych” zaangażowanych jest wiele resortów. Do Ministerstwa Środowiska należy realizacja komponentów 1.6 oraz 2.3 w ramach tego projektu. Generalnym celem tego Programu jest opracowanie strategii, podstaw prawnych oraz przygotowanie organizacyjne administracji zarówno szczebla centralnego, jak i regionalnego do absorpcji wspólnotowych funduszy przedakcesyjnych, a następnie strukturalnych.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Środki z zagranicznej pomocy bezzwrotnej w ramach tego Programu zostały przeznaczone na sfinansowanie wizyt studialnych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, organizację seminariów i warsztatów szkoleniowych w ramach tego Programu oraz opracowanie materiałów szkoleniowych, poseminaryjnych, a także opłacono z nich pobyt i pracę ekspertów zagranicznych i doradcy przedakcesyjnego.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Kolejnym projektem w ramach wsparcia instytucjonalnego o kodzie PHARE IB 1999 jest Projekt - „Wzmocnienie polskiej administracji, w tym Inspektoratów Ochrony Środowiska, w zakresie egzekwowania prawa ochrony środowiska w kontekście nowego systemu administracyjnego w Polsce”.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Głównym celem tego Projektu jest wzmocnienie krajowej administracji publicznej zajmującej się ochroną środowiska poprzez wsparcie w wykonywaniu planowania strategicznego i zarządzaniu uprawnieniami w zakresie monitoringu oraz egzekwowania przyjętego i wdrożonego prawa Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska. Podobnie jak w przypadku poprzedniego programu przeze mnie wspomnianego, wykorzystanie środków z zagranicznej pomocy bezzwrotnej jest rozłożone na cały okres trwania projektu i zależy od możliwości kontraktowych twinningowego partnera wybranego przez polską stronę.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Jeżeli chodzi o pozostałe programy, ze środków grantu rządu Stanów Zjednoczonych A.P. realizowany był Program na zwalczanie niekorzystnych zmian w klimacie. Na ten cel zaplanowano środki w wysokości 5 mln USD. Grant realizowany był na podstawie porozumienia z września 1999 r. zawartego między rządem polskim a rządem Stanów Zjednoczonych reprezentowanym przez Agencję Stanów Zjednoczonych do spraw Międzynarodowego Rozwoju. W zeszłym roku zawarto 6 umów trójstronnych między Ministerstwem Środowiska, Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz inwestorami z terminem realizacji zadań do września 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">Następny Program - Środki Wspólnot Europejskich - CPF realizowany jest na podstawie Porozumienia Bliźniaczego zawartego w sierpniu 1999 r. między ministrem ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa a ministrem planowania przestrzennego i ochrony środowiska Republiki Francuskiej. Celem tego programu jest pomoc dla Ministerstwa Środowiska na rzecz przyspieszenia procesów dostosowania polskiego prawa do ustawodawstwa z zakresu ochrony środowiska Unii Europejskiej. W zeszłorocznej ustawie budżetowej na realizację tego Programu zaplanowano kwotę ponad 7 mln zł. Funkcjonowanie tego Programu w 2000 r. było opóźnione.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMaciejRudnicki">To były informacje dotyczące środków bezzwrotnych i wydatków realizowanych z tych środków. Jeżeli będziecie państwo życzyli sobie dodatkowych uzupełnień dotyczących sprawozdania z realizacji budżetu i zadań rzeczowych przez ministra środowiska, zarówno ja, jak i cały zespół Ministerstwa Środowiska, jesteśmy gotowi udzielić wyczerpujących odpowiedzi w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Proszę o zabranie głosu prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">W Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej sporządzamy dwa sprawozdania. Pierwsze - finansowe, sporządzane na podstawie ustawy o rachunkowości i drugie - sprawozdanie z działalności, sporządzane na podstawie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska. Do Komisji został także dostarczony trzeci materiał nazwany „Informacją o wykonaniu planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w wersji budżetowej PFC w 2000 r.”.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Oba sprawozdania były badane w tym roku przez biegłego rewidenta - Deloitte and Touch Audit Services Sp. z o.o., którego opinia jest pozytywna. Znajduje się w niej stwierdzenie, że „sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg i przedstawia w sposób rzetelny, we wszystkich istotnych aspektach, sytuację finansową Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na dzień 31 grudnia 2000 r.”.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Przynieśliśmy dziś ze sobą trzy opublikowane materiały. Pierwszym jest raport roczny - skrót z dwóch sprawozdań, a następnymi raport ekologiczny i finansowy za cały okres istnienia Narodowego Funduszu. Dwa pierwsze materiały są przygotowane również w języku angielskim. W trybie roboczym ustalimy, ile egzemplarzy przynieść. Możemy je rozdać wszystkim zainteresowanym. Sprawozdania opublikowane zostały jakby oczyszczone, różnią się więc od wersji, w których rozliczamy się dokładnie z realizacji planu, ale zawierają te same istotne elementy.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Plan finansowy w wersji budżetowej został uchwalony przez Radę Nadzorczą Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w dniu 8 lipca 1999 r. W dniu 9 grudnia Rada Nadzorcza uchwaliła autopoprawkę tego planu polegającą głównie na wpisaniu inwestycji wieloletnich w kwocie ponad 42,6 mln zł i 10 mln zł na rekultywację terenów zdegradowanych przez wojska Federacji Rosyjskiej. Natomiast plan działalności został uchwalony przez Radę Nadzorczą 25 stycznia, która 11 października zaakceptowała korektę planu finansowego na 2000 r. Korekta ta polegała na obniżeniu dotacji nieinwestycyjnych w wysokości 6,5 mln zł i zwiększeniu dotacji inwestycyjnych o tę samą kwotę.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">W zakresie dotacji inwestycyjnych, przeznaczonych na rekultywację terenów zdegradowanych przez wojska federacji rosyjskiej, w ustawie budżetowej było wpisanych 10 mln zł, natomiast złożone wnioski opiewały na kwotę 4,5 mln zł. Był to zasadniczy powód korekty planu. Były jeszcze inne korekty dotyczące ok. 1 mln zł. Związane one były głownie z tym, żeby wszystkie pieniądze, które były zapisane w ustawie budżetowej, wydać na ochronę środowiska.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Nasze sprawozdanie z działalności składa się z IV rozdziałów. Rozdział I jest sprawozdaniem z realizacji planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Rozdział II to sprawozdanie z realizacji planu finansowania ochrony środowiska. Rozdział III dotyczy efektów ekologicznych i rzeczowych, a w rozdziale IV zawarte jest sprawozdanie ze współpracy z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Wykonanie planu finansowego Narodowego Funduszu zostało przedstawione w tabeli I.1 na str. 19 sprawozdania doręczonego do Komisji. Zestawienie to zawiera stan funduszu na początek i na koniec roku, przychody oraz wydatki Narodowego Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">W ostatecznej wersji planu finansowego przyjęto stan funduszu na początek roku w wysokości ponad 4,2 mld zł. Zgodnie z rekomendacją biegłego rewidenta badającego sprawozdanie finansowe Narodowego Funduszu za 1999 r. wyłączono z bilansu należności z tytułu opłat i kar eksploatacyjnych i koncesyjnych w kwocie ponad 354,5 mln zł. Należności te wynikają z decyzji wydanych przez organy koncesyjne dla przedsiębiorstw eksploatujących zasoby naturalne, głównie kopaliny i dotyczą opłat eksploatacyjnych i koncesyjnych. Ze względu na złą kondycję finansową tych przedsiębiorstw można mieć pewność, że opłaty należne Narodowemu Funduszowi nie zostaną zrealizowane w postaci wpłat gotówki. Decyzją wyłączenia z bilansu należnych, a nie zapłaconych opłat doprowadzono do urealnienia wartości funduszu. Na koniec 1999 r. przyjął więc on wartość ponad 3,9 mld zł - poz. I w tabeli I.1. Taką wielkość przyjęto w sprawozdaniu jako stan funduszu na początek 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Stan funduszu na koniec 2000 r. wyniósł ponad 4,4 mld zł - poz. IV w tabeli I.1. - wobec zaplanowanej wielkości ponad 4,7 mld zł. Różnica ta była konsekwencją przyjęcia niższego o ponad 354,5 mln zł stanu funduszu na początek 2000 r. Gdyby skorygować plan o tę wielkość, tzn. od wielkości planowanej w kwocie ponad 4,7 mld zł odjąć kwotę 354,5 mln zł, to realizacja planu w zakresie stanu funduszu na koniec 2000 r. wyniosłaby 101%.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Przychody osiągnięte w 2000 r. - poz. II w tabeli I.1. - wyniosły ponad 972,9 mln zł. Przekroczyły one wielkość planowaną o 4%. Natomiast wydatki - poz. III w tabeli I.1. - zaplanowane na kwotę ponad 433 mln zł zostały wykonane w wysokości ponad 432 mln zł, co stanowi nieco mniej niż 100%. Nominalny wzrost wartości funduszu własnego w 2000 r. wyniósł 13,9% wobec zaplanowanej wartości 11,8%, a wzrost realny osiągnął wartość 3,5% wobec wartości zaplanowanej 6,1%. Niższa wartość rzeczywistego, realnego wzrostu funduszu w stosunku do zaplanowanej wynika ze znacznie wyższej średniorocznej inflacji w 2000 r., która wyniosła 10,1%, wobec zakładanej w planie w wysokości 5,7%.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Szczegółowe zestawienie przychodów Narodowego Funduszu w 2000 r. zawarte jest w tabeli I.2. na str. 20 sprawozdania. Przychody z tytułu opłat i kar z urzędów marszałkowskich i regionalnych zarządów gospodarki wodnej - poz. I w tabeli I.2. - osiągnęły 86% wielkości planowanej, a przychody z tytułu opłat i kar eksploatacyjnych i koncesyjnych - poz. II w tabeli I.2. - 155% wielkości planowanej. Narodowy Fundusz nie ma wpływu na realizację tych przychodów, a ich planowanie odbywa się poprzez zwiększenie spodziewanego wykonania w roku poprzednim przy użyciu wskaźnika wzrostu opłat i kar określanego przez ministra środowiska. Natomiast w przypadku opłat eksploatacyjnych i koncesyjnych otrzymujemy prognozę od głównego geologa kraju.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Przychody pozostałe - poz. III w tabeli I.2. - były o 19% wyższe od zaplanowanych głównie za sprawą odsetek od pożyczek i kredytów. Odsetki te wyniosły 377,3 mln zł wobec zaplanowanych 275,6 mln zł. Z powyższych powodów nie spodziewano się stóp procentowych kredytu refinansowego i redyskonta weksli - poz. III.1. Czynnikiem, który również wpłynął na wyższe niż planowano przychody pozostałe są przychody z tytułu odsetek od wolnych środków i zysku na papierach wartościowych skarbu państwa - poz. III.2. Wielkość ta przekroczyła planowaną z powodu wyższego od przewidywanego średniorocznego stanu środków pieniężnych oraz wyższego od spodziewanego poziomu bankowych stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">W ramach wydatków nieznacznie - o 1% - przekroczono planowane dotacje. Od połowy ubiegłego roku staraliśmy się zachęcać pożyczkobiorców - głównie jednostki samorządów terytorialnych - do zaciągania pożyczek przez udzielanie dotacji. Tę możliwość wykorzystano całkowicie. Natomiast nie zrealizowano w pełni planu wydatków inwestycyjnych - poz. III w tabeli I.3. O przekroczeniu zaplanowanej wielkości wydatków bieżących zadecydowały głównie rezerwy tworzone na należności oraz odpisy aktualizujące wartość majątku finansowego. Należy dodać, że wydatki bieżące własne w 2000 r. w ujęciu realnym zmalały o 3%, co oznacza, że w stosunku do 1999 r., skorygowane o inflację 2000 r., były niższe o ponad 2,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Realizacja planu finansowania ochrony środowiska - rozdz. II sprawozdania - przedstawiona została na str. 35–38 w tabelach II.1-II.4 w przekrojach finansowania według form i dziedzin. Zestawienia te wyczerpują wszystkie możliwe przekroje rozpatrywania realizacji planu. Decydujący wpływ na globalne wykonanie planu finansowania ochrony środowiska w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2000 r. miały niższe niż plan wypłaty pożyczek udzielanych przez Narodowy Fundusz w dziedzinie ochrony wód i gospodarki wodnej oraz finansowanie kapitałowe. Różnica między planem wypłat, a ich realizacją w dziedzinie ochrony wód i gospodarki wodnej wyniosła ok. 116 mln zł poz. I.2 w tabeli II.2., a dla kredytów konsorcjalnych - ok. 5,8 mln zł - poz. III w tej samej tabeli.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Zdecydowany wpływ na szczególnie niską realizację planu wypłat pożyczek w dziedzinie ochrony wód i gospodarki wodnej miał fakt, że znaczącym odbiorcą tej formy finansowania są samorządy, gminy. W 2000 r. miały one bardzo ograniczone możliwości zaciągania nowych zobowiązań ze względu na konieczność realizacji wszystkich wypłat wynikających z Karty Nauczyciela i reformy oświaty. W 2000 r. zostały także podniesione stopy procentowe przez Radę Polityki Pieniężnej, co automatycznie podniosło oprocentowanie pożyczek udzielanych przez Narodowy Fundusz, które jest uzależnione od stopy redyskonta weksli. W efekcie część wnioskodawców wycofała się z ubiegania o pożyczkę z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Była także grupa wnioskodawców, która nie składała wniosków lub zwlekała z negocjacjami ze względu na oczekiwanie na decyzję z funduszu ISPA.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">W zakresie finansowania kapitałowego plan został zrealizowany w 3%. Wypłaciliśmy tylko 3,5 mln zł z zaplanowanej kwoty 111,3 mln zł - poz. III w tabeli II.1 na str. 35. Na realizację planu w ramach działalności kapitałowej duży wpływ miały uwarunkowania zewnętrzne. W pierwszej połowie 2000 r. istniała możliwość prawnego ograniczenia prowadzenia działalności kapitałowej przez fundusze celowe. W związku z tym Narodowy Fundusz ograniczał działania zmierzające do pozyskania wniosków do finansowania w formie kapitałowej. W drugiej połowie roku obawy te okazały się nieuzasadnione, podjęliśmy więc działania zmierzające do pozyskania wniosków. Kilka z nich uzyskało akceptację Rady Nadzorczej, ale ze względu na opóźnienie efekty wypłat nie były widoczne w 2001 r. Wydaje się, że w tych niesprzyjających okolicznościach zewnętrznych, niezależnych od Narodowego Funduszu, plan finansowania ochrony środowiska został wykonany dość dobrze.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Chciałbym jeszcze omówić efekty ekologiczne i rzeczowe, które osiągnęliśmy w 2000 r. W zakresie efektów ekologicznych i rzeczowych uzyskanych w Narodowym Funduszu należy uznać, że był to rok pozytywny. Dzięki stosowaniu dopracowanych kryteriów oceny wniosków, rygorystycznemu przestrzeganiu rozpatrywania wniosków w kolejności umiejscawiania ich na listach rankingowych do finansowania, w 2000 r. zostały wybrane przedsięwzięcia wyróżniające się najtańszym, jednostkowym efektem ekologicznym. W 2000 r. zawarliśmy 1013 umów. Szczegółowa informacja na ten temat znajduje się w tabeli III.1. na str. 76. Około 300 umów zostało zawartych przez bank, ale są w tym również umowy w ramach linii kredytowych. Udział finansowy wartości przedsięwzięć wyniósł 35% - jest to przedstawione na rys. III.31 na str. 72. W wyniku podpisania w 2000 r. przez Narodowy Fundusz umów na kwotę ponad 1,5 mld zł ochrona środowiska w 2000 r. i latach następnych zostanie dofinansowana łączną kwotą o całkowitym koszcie inwestycyjnym ponad 4,4 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Z rys. III.32 na str. 73 wynika, że umowy, w zakresie umów zawartych w 2000 r., skutkowały wyższym wskaźnikiem zaangażowania pozostałych źródeł finansowania niż przedsięwzięcia zakończone w 2000 r. Jest to bardzo korzystny, syntetyczny wskaźnik oceniający jakość wyboru przedsięwzięcia do finansowania w 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Porównanie kwoty umów dla przedsięwzięć zakończonych w 2000 r. do kwoty umów zawartych w 2000 r. również wskazuje na to, że pod tym względem 2000 r. był bardzo korzystny. Różnice te są zobrazowane graficznie na rys. III.33-III.35 na str. 73–74. Zarówno w zakresie finansowania pożyczkowego, jak i dotacyjnego, korzystniej w stosunku do lat ubiegłych kształtują się kwoty z umów zawartych i zakończonych w 2000 r. Jest to przedstawione na str. 73 i 74 rys. III.34 i III.35.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Procentowy udział kwoty umów zawartych w 2000 r. w podziale na poszczególne dziedziny ochrony środowiska jest przedstawiony na str. 74 rys. III.36. wynika z niego, że zgodnie z priorytetami zapisanymi w projekcie narodowej strategii ochrony środowiska na lata 2000–2006 i programem działań wskazanych w Narodowym Programie przystosowania do członkostwa w Unii Europejskiej, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zawarł w 2000 r. umowy na najwyższe kwoty w zakresie poprawy jakości powietrza, w dziedzinie ochrony powietrza, polepszenia jakości wód, a więc w dziedzinie ochrony wód i gospodarki wodnej oraz na racjonalną gospodarkę odpadami w dziedzinie ochrony powierzchni ziemi.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#PrezesZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejKazimierzKujda">Dla umów zakończonych w 2000 r. relacje te są podobne. Są one zobrazowane na rys. III.37 na str. 75 sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Oddaję głos przedstawicielom Najwyższej Izby Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#DyrektorDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAndrzejGłowacki">Panie przewodniczący, proponuję, żeby zacząć od Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Stanowisko w tej sprawie przedstawi pan prezes Zbigniew Wesołowski, a następnie przedstawiciele Departamentu Ochrony Środowiska w Najwyższej Izbie Kontroli przekażą opinię do materiałów dotyczących części 22 - Gospodarka wodna i części 41 - Środowisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Najwyższa Izba Kontroli wykonując swój konstytucyjny obowiązek sporządzania analizy wykonania budżetu państwa sporządza również analizę wykonania planów finansowych państwowych funduszy celowych. Jednym z ważniejszych jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. To, co powiem, adresuję nie tylko do Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ale również do Rady Nadzorczej i nadzorującego resortu ochrony środowiska, który ma istotny wpływ na kształtowanie tego, co się dzieje w Narodowym Funduszu poprzez ustanawianie Rady Nadzorczej i swoich przedstawicieli w wojewódzkich funduszach ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Ponieważ dziś mówimy o wykonaniu planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, nie będę się odnosił do wojewódzkich funduszy. Celem kontroli NIK było typowe zbadanie planu finansowego, odniesienie się do naszych zaleceń z poprzedniego roku i realizacji wniosków. Przejdę do omówienia szczegółów, ale proszę przez to nie rozumieć - drobiazgów.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Po pierwsze, nie wszystkie wnioski z 1999 r. zostały wykonane w należyty sposób. Zauważamy, że w dalszym ciągu pod koniec roku działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dopasowuje się plan finansowy do wykonania. Dzięki temu minister zajmując stanowisko może mówić o minimalnym odchyleniu parametrów. Nie wzięto pod uwagę naszego wniosku, żeby uwzględniać efekty ekologiczne i rzeczowe oraz nie zakończono prac nad systemem informatycznym związanym z tworzeniem tzw. zintegrowanego systemu informatycznego, który - jak uważam - przy takiej skali zagadnienia jest niezbędny. Nie wykorzystano i nie udoskonalono pracy z bankami. Wrócę do tego zagadnienia mówiąc o Banku Ochrony Środowiska. Nie zweryfikowano „Strategii działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej”.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">W 2000 r. Zarząd w dalszym ciągu utrzymywał wysoki poziom zaangażowania kapitałowego. Rozumiem, że ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska to dopuszcza, ale uważam, że powinny być zachowane racjonalne przesłanki i wskaźniki, żeby nie powiększać zagrożenia kapitałowego, które - jak wynika z badań - nie przynosi znaczących efektów. W 2000 r. Narodowy Funduszu znacznie powiększył liczbę akcji i udziałów.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Nie zmodyfikowano dwusesyjnego systemu rozpatrywania wniosków o dofinansowanie podmiotów. Przez to oczekiwanie podmiotu na środki związane z pożyczką czy kredytem przeciąga się nawet do roku. Przez ten czas zmieniają się warunki dotyczące podmiotów i uzyskuje się zupełnie inny efekt.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Na koniec 2000 r. pozostawiono kwotę 270 mln zł - dziesięciokrotnie więcej niż planowano, przy czym w czwartym kwartale zrealizowano ponad 50% wszystkich wypłat rocznych. Nie można więc mówić o rytmiczności realizacji. Rozumiemy, że pierwszy kwartał może być trudnym okresem w inwestycjach, ale w drugim, czy trzecim kwartale rytmika wydatków powinna być poprawiona.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Nie wykonano założonego planu pożyczek i kredytów realizując go w ok. 85%, tj. mniej niż planowano o ok. 159 mln zł i nominalnie o 379 mln zł mniej od wykonania w 1999 r. Zarząd Narodowego Funduszu i minister w swoim stanowisku tłumaczą to złą sytuacją ekonomiczną samorządów, co nie zawsze jest prawdą, bo niektóre samorządy bez udziału Narodowego Funduszu korzystają z droższych kredytów Banku Ochrony Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Łączna kwota wszystkich form kredytów udzielonych przez BOŚ ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zmalała ze 152 mln zł w 1999 r. do 99 mln zł w 2000 r. W związku z tym pozwolę sobie przypomnieć kwotę kredytu w wysokości 445 mln zł, którego Bank udzielił w 1997 r. Świadczy to o wycofywaniu się ze współpracy z Bankiem.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Skoro już mówię o Banku Ochrony Środowiska, chciałbym państwa powiadomić o pewnych faktach. Wydaje się, że straciliśmy możliwość oddziaływania na BOŚ. 18 czerwca br. dokonano dodatkowej emisji akcji. Akcjonariusze uzgodnili, że jest to emisja dla mniejszościowego akcjonariusza szwedzkiego. W tym samym czasie, przy udziale kapitałowym dwóch parapaństwowych podmiotów - Narodowego Funduszu, który miał 44,3% akcji i Lasów Państwowych, które miały 6,9% akcji - sprzedano akcje Lasów Państwowych. Uwzględniając te dwie sprawy, udział kapitałowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Banku Ochrony Środowiska jest mniejszościowy, a tym samym oddziaływanie na politykę nie tylko kredytową tego Banku jest znacznie mniejsze niż przed 18 czerwca. Polecam tę informację ewentualnej uwadze Komisji. Ponadto, za niegospodarne i niecelowe uważamy wydatkowanie kwoty ponad 1 mln zł. Przy kwotach wymienianych wcześniej 1 mln zł wydaje się kwotą niewielką, ale na takich drobiazgach buduje się image instytucji w zakresie wydatkowania środków.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Mamy poważne pretensje dotyczące podwójnego sfinansowania remontu budynku przy ul. Konstruktorskiej 1A. Zawarto umowę ryczałtową na remont tego budynku, za który zapłacono. Po pewnym czasie wykonawca zażądał dodatkowo 489 tys. zł za remont piątego piętra. Po pewnych perturbacjach, poprzedni Zarząd zapłacił za ten remont, który - naszym zdaniem - był już opłacony, zgodnie z pierwszą umową. Informuję, że NIK będzie oczekiwała realizacji tego wniosku, mimo prośby o odstąpienie. Jeżeli nie dojdzie do realizacji, rozpatrujemy ewentualne wsparcie innych organów w celu wyjaśnienia sytuacji do końca, gdyż wstępnie - według nas - wygląda to na wyłudzenie środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w kwocie 489 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Aktualny prezes Zarządu zgłosił tę sprawę do rzecznika dyscypliny finansów publicznych przy Ministerstwie Środowiska, ale sprawa o naruszanie dyscypliny finansów publicznych nie znalazła jeszcze finału w Komisji. Niezależnie od tego wydaje się jednak, że chodzi tu również o inną kategorię nieprawidłowości. Ponadto stawiamy zarzut prowadzenia polityki, która nie stwarza poczucia, że sprawy są realizowane z zachowaniem należytej staranności, jeśli chodzi o ustawę o zamówieniach publicznych. W organizowanym przetargu - co prawda niewielkim - na wybór eksperta do wykonania weryfikacji dokumentów przetargowych do projektu „Geotermia Podhale”, wygrała firma, która przysłała faksem zawiadomienie w dniu przetargu, podczas gdy oferty miały być składane w zamkniętych kopertach do określonego dnia. Kolejny przykład dotyczy firm audytorskich. Prawdą jest, że Zarząd korzysta ze światowych firm audytorskich najwyższej klasy, jak Delloit and Touche - spółka działająca w Warszawie - ale powstaje pytanie, dlaczego kredytuje te firmy, wypłacając na badanie w momencie zawarcia umowy 80% kwoty? Tak było w przypadku umowy zawieranej w październiku 2000 r., a przecież badanie bilansu zaczyna się w marcu. Nie świadczy to o najlepszej gospodarce środkami związanymi z zadaniami własnymi w Narodowym Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Tą wypowiedzią chciałem zwrócić uwagę na pewne elementy, które są szczegółowo opisane w naszej informacji. Rozumiem, że swoboda ekonomiczna stworzona państwowym funduszom celowym, musi mieć pewne ramy. Wzrost wynagrodzenia, które w 2000 r. wyniosło średnio 6,5 tys., tj. o 19,5%, naszym zdaniem nie jest uzasadniony wynikami działalności Narodowego Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Wydaje się, że ekspertyza wykonana przez Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu jest zbieżna z naszą oceną, którą fragmentarycznie przedstawiłem.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliZbigniewWesołowski">Proszę o głęboką refleksję nad sytuacją powstającą w Narodowym Funduszu. Skupiłem się jedynie na negatywnych kierunkach, chociaż w 2000 r. zauważalne są też pewne pozytywne kierunki działania - tego nie kwestionujemy - które zostały uwzględnione w naszym sprawozdaniu. Jednak w całości ocena nie mogła być pozytywna. Oczywiście Komisja, autonomiczna i niezależna w swych opiniach, dokona swojej oceny uwzględniając wszystkie argumenty, które być może nie były znane Najwyższej Izbie Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa w części 22 - Gospodarka wodna, mimo stwierdzonych istotnych nieprawidłowości, nie mających jednak zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu. Ustalenia NIK wykazały uchybienia i nieprawidłowości w zakresie:</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- prognozowania dochodów budżetowych, które zostały przekroczone we wszystkich tytułach wpływów o 48,6%,</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- rzetelności kalkulowania i planowania wydatków budżetowych w Biurze Gospodarki Wodnej,</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- zatrudniania i wykorzystania przyznanego limitu etatów,</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- rzetelności sporządzania sprawozdań budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">Z tytułu nieterminowej płatności w 2000 r. zapłacono odsetki w kwocie 426,6 tys. zł, w tym w RZGW we Wrocławiu - 410,8 tys. zł, a w RZGW w Krakowie - 15,8 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">Niepokój budzi stopień zaawansowania rzeczowego inwestycji wieloletnich, które niewiele wzrosły w stosunku do 1999 r.:</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- budowa stopnia wodnego Smolice - wzrost tylko o 10%,</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- budowa zbiornika wodnego Wióry - wzrost o 4%,</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- budowa zbiornika wodnego Sosnówka - wzrost o 1,5%,</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- budowa stopnia wodnego Malczyce - wzrost o 0,7%.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">Są to tylko niektóre ustalenia i uchybienia przedstawione w naszej informacji.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">Zdaniem NIK, niezależnie od wniosków skierowanych do kierowników kontrolowanych jednostek, niezbędne jest, żeby minister środowiska spowodował:</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- podjęcie działań dyscyplinujących wobec jednostek podległych i nadzorowanych w celu zapewnienia przestrzegania obowiązujących zasad gospodarki finansowej,</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- przyspieszenie realizacji zadań finansowanych środkami kredytowymi,</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- wyeliminowanie powtarzającego się zaniżonego planowania dochodów,</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- dostosowanie planowanej ilości etatów do faktycznych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">Ocena NIK w zakresie części 22 - Środowisko jest taka sama, jak w części 22 - Gospodarka wodna. Natomiast stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły:</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- niestarannego prognozowania dochodów budżetowych, które zostały przekroczone o 72% w stosunku do planu, w tym w dziale 89 - różna działalność o 186,7%, a w dziale 31 - budownictwo o 91,1%,</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- nierzetelnego planowania wydatków na integrację z Unią Europejską - bowiem w kolejnym roku budżetowym środki planowane i uruchamiane w ramach rezerwy celowej nie były wykorzystywane i przenoszono je do grupy wydatków niewygasających,</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- powtarzające się niewykorzystanie przyznanych etatów przy jednoczesnym wykorzystaniu limitu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">W Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska, niezgodnie z planem finansowym i rzeczowym, wydatkowano kwotę 93,2 tys. zł na remont, modernizację i ponowne wyposażenie gabinetu głównego inspektora ochrony środowiska oraz kwotę 16,3 tys. zł na sfinansowanie dwóch umów zleceń dotyczących zadań stanowiących działalność statutową GIOŚ. W przedmiotowych umowach nie zostały należycie zabezpieczone interesy Inspektoratu. Również wydatki środków na realizację zadań i programów finansowanych środkami bezzwrotnymi pochodzącymi z zagranicy w ramach Programu ISPA 2000 w dziedzinie ochrony środowiska, zaplanowano w wysokości 57,7 mln euro i nie podjęto żadnej realizacji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">Najwyższa Izba Kontroli wnosi o:</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- rzetelne prognozowanie dochodów, szczególnie w zakresie działów o stałych źródłach dochodów,</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- kontrolowanie i dyscyplinowanie gospodarki finansowej podległych i nadzorowanych jednostek,</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- dołożenie należytej staranności przy opracowaniu planu wydatków na integrację z Unią Europejską w celu zapewnienia terminowej, pełnej realizacji zadań wynikających z „Narodowego Programu Przygotowań do Członkostwa w Unii Europejskiej”,</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- zwrócenie szczególnej uwagi na przygotowanie do realizacji inwestycji ze środków pomocowych nadzorowanych przez pełnomocników ds. realizacji projektów,</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuOchronyŚrodowiskawNajwyższejIzbieKontroliAleksanderPosłuszny">- właściwe sporządzanie sprawozdań budżetowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Proszę o zabranie głosu posłów koreferentów - Bogumiła Borowskiego i Józefa Górnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełBogumiłBorowski">Trzeba stwierdzić, że przedstawione dziś dokumenty - sprawozdanie z działalności, sprawozdanie finansowe wiernie oddają obraz działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2000 r., a sprawozdanie finansowe ma ten dodatkowy walor, że jest zgodne z przepisami o rachunkowości. Niemniej jednak pewne elementy tej działalności wymagają dodatkowego wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełBogumiłBorowski">Po pierwsze, w odniesieniu do stanu funduszu w zakresie najważniejszych aktywów na początku oraz na końcu 2000 r., niepokojący jest wzrost lokowania środków w papierach wartościowych skarbu państwa z kwoty wyjściowej 10,6 mln zł do kwoty końcowej 125,2 mln zł, co przecież nie jest zadaniem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, choć proces ten może w jakimś stopniu usprawiedliwiać fakt, iż podniesione w 2000 r. stopy procentowe automatycznie spowodowały podniesienie oprocentowania pożyczek udzielanych przez Narodowy Fundusz, w efekcie czego część wnioskodawców wycofała się z ubiegania o pożyczkę - str. 32. Czy działania podjęte, a wymienione na str. 32 i 33, by przeciwdziałać zagrożeniu realizacji planu finansowego, były dostatecznie skuteczne, jeżeli w końcu roku nastąpiła ponad 12-krotna lokacja środków finansowych w papierach wartościowych w stosunku do początku roku? Jest to pierwsze pytanie. Będę prosił pana prezesa o wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PosełBogumiłBorowski">Po drugie, w planie przychodów na str. 11 stwierdzono, iż stosując technikę planistyczną dla określenia na 2000 r. przychodów z tytułu opłat i kar z urzędów marszałkowskich i regionalnych zarządów gospodarki wodnej - mnożenie wykonania tej kategorii w 1999 r. przez przewidywany współczynnik wzrostu jednostkowych stawek opłat i kar - spowodowano, iż plan na 2000 r. został zawyżony w stosunku do rzeczywistego wykonania o 14%.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PosełBogumiłBorowski">Z kolei, przy określaniu przychodów z tytułu opłat i kar eksploatacyjnych oraz koncesyjnych, jako technikę planistyczną określono wielkości na 2000 r. przyjęte przez prognozy głównego geologa kraju. Tu z kolei odwrotnie, zaniżono wielkość planistyczną na 2000 r. o 50% w stosunku do planowanej wartości.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PosełBogumiłBorowski">Może Zarząd Narodowego Funduszu zastanowi się nad zmianą technik planistycznych w tym zakresie wykorzystując nowe narzędzie, jakim jest nowy zintegrowany system informatyczny, którego wdrażanie opóźnione jest o rok, ale nie podano, z jakich przyczyn?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PosełBogumiłBorowski">Po trzecie, za wysoce niepokojące należy uznać stwierdzenie ze str. 14, cytuję: „Wydatki na działalność kapitałową, oznaczające przede wszystkim wydatki na kapitałowe finansowanie ochrony środowiska, w 2000 r. wyniosły 3601 tys. zł, co stanowi 3% wielkości planowanej na 111.385 tys. zł”. Przyczyny tego stanu rzeczy znajdujemy na str. 62 i 63 sprawozdania NIK. Wydaje się jednak, że niewykonanie założeń planu w tym zakresie wymaga szerszego omówienia.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PosełBogumiłBorowski">Wysoko oceniając przedłożone dokumenty pod względem merytorycznym, znacznie na korzyść różniące się od uzyskiwanych w latach poprzednich, proszę jednak pana prezesa o odniesienie się do trzech poruszonych przeze mnie kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełJózefGórny">Jestem w nieco trudnej sytuacji, ponieważ nie ma jednego koreferenta. Podzieliliśmy między sobą zagadnienia do omówienia. W związku z tym postaram się wypowiedzieć trochę szerzej niż zamierzałem, ale nie będę powtarzał liczb, które zostały już szczegółowo podane przez pana ministra i pana prezesa. Moje wystąpienie przygotowałem na podstawie sprawozdania z wykonania budżetu, sprawozdania finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz informacji przygotowanej przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełJózefGórny">Jeżeli chodzi o część 22 - Gospodarka wodna, chciałbym na chwilę zatrzymać się przy tym, co niepokoi nas wszystkich - realizacji inwestycji wieloletnich. Sytuacja w tym zakresie jest niedobra, o czym mówimy od lat. Wynika ona z katastrofalnego niedofinansowywania tych inwestycji. Przypomnę, że w ubiegłym roku realizowaliśmy 9 inwestycji, z których 2 - zbiornik wodny Kozielno oraz zbiornik wodny Topola - prowadzone były ze środków Banku Rozwoju Rady Europy, a więc z dotacji i pożyczki. Planuje się, że inwestycje te będą zakończone w roku bieżącym. W ubiegłym roku prace zostały zaawansowane. Na bieżący rok na zbiornik Kozielno planowana jest kwota ponad 60,8 mln zł z tego samego źródła, a więc ze środków BRRE. Natomiast na zbiornik wodny Topola przewidziane są środki w wysokości ponad 56,6 mln zł z tego samego banku.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełJózefGórny">Ponadto realizowane w ubiegłym roku inwestycje, które były finansowane wyłącznie ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Nie przeznaczono na ten cel żadnych środków budżetowych. Miały zostać zakończone 2 inwestycje - zbiornik wodny Sosnówka oraz stopień wodny Dwory. Dotąd zakończono tylko budowę stopnia wodnego Dwory. Do sfinalizowania zbiornika wodnego Sosnówka pozostało niewiele, ma więc być skończony w terminie.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełJózefGórny">Już w zeszłym roku podkreślaliśmy, jak niedobre jest finansowanie tego typu inwestycji ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W tym przypadku środki są wykorzystywane nieefektywnie. Często są to początkowe lub środkowe fazy budowy, trudno więc mówić o jakimkolwiek efekcie ekologicznym. Narodowy Fundusz zostaje zmuszony do wydatkowania środków na wykup terenów i zadania, które nie powinny być finansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Powtarzam, że jest to niedobra sytuacja. Podnosiliśmy tę sprawę w naszej Komisji, ale - niestety - nie zostało to uwzględnione. Narodowy Fundusz jest zmuszony do finansowania tych inwestycji z pominięciem zasad obowiązujących w Narodowym Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełJózefGórny">Prosiłbym pana ministra o wyjaśnienie pewnej nieścisłości. Ze sprawozdania finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz innych dokumentów wynika, że Narodowy Fundusz przeznaczył na tę inwestycję kwotę 43,5 mln zł wobec planowanych 42,6 mln zł, a więc nastąpiło zwiększenie kwoty w stosunku do planu o 900 tys. zł. Natomiast w sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa w części 22 czytamy, że Narodowy Fundusz przeznaczył dodatkowo na ten cel 2 mln zł. Mam nadzieję, że ta sprawa zostanie wyjaśniona.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełJózefGórny">Inwestycji, które pozostały na rok bieżący do zakończenia przewidziana jest budowa zbiornika wodnego Sosnówka, której już nie ma w budżecie na ten rok, a także jaz Lipki. Pozostałe inwestycje mają być zakończone w latach przyszłych, przy czym terminy podane w budżecie na ten rok są optymistyczne. Jeżeli zakończenie budowy zbiornika wodnego Świnna Poręba przewiduje się w 2010 r., a trzeba na ten cel wydać ponad 1 mld zł, to wiadomo, że przez ten czas nie zdobędzie się tylu środków. Po raz kolejny wyrażam poważne zaniepokojenie w odniesieniu do sposobu realizacji tych inwestycji, przy czym największe wątpliwości dotyczą zbiornika wodnego Świnna Poręba oraz stopnia wodnego Malczyce, na budowę których potrzebne są największe środki. Ponieważ Najwyższa Izba Kontroli nie zgłasza poważnych zastrzeżeń do części 22, na tym zakończę jej omawianie.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełJózefGórny">Jeżeli chodzi o część 41 - Środowisko, nie będę powtarzał liczb, które zostały szczegółowo przedstawione przez pana ministra i nie budzą wątpliwości. Najwyższa Izba Kontroli nie sygnalizuje w tym zakresie większych problemów, w związku z tym nie będę się nad tym zatrzymywał.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełJózefGórny">Przejdę do spraw związanych z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Po raz drugi z rzędu otrzymujemy informację NIK, w której działalność Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest oceniona negatywnie. Przypomnę, że w ubiegłym roku zarówno Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisja Finansów Publicznych, jaki i Sejm nie podzieliły tej negatywnej oceny, aczkolwiek z niektórymi punktami trzeba się zgodzić. Wydaje się jednak, biorąc pod uwagę całość, że ocena NIK jest niesprawiedliwa. Pewnym faktom nie można zaprzeczyć, ale należy odpowiedzieć na pytanie, czy władze Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej mogły temu przeciwdziałać. Skupię się na kilku sprawach.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełJózefGórny">Najwyższa Izba Kontroli stawia zarzut, że Narodowy Fundusz przy opracowaniu planu działalności nie uwzględnił efektów ekologicznych i rzeczowych. Przyznam, że nie widzę w ogóle możliwości ujmowania takich elementów w planie działalności. Jeżeli Narodowy Fundusz dofinansowuje jakąś inwestycję np. w 20%, to czy efekt ekologiczny planować od całości, czy od wielkości udziału? Przecież nie wiadomo, jakie wnioski wpłyną do Narodowego Funduszu. Na to nakłada się ogólna sytuacja finansowa tych, którzy korzystają z Narodowego Funduszu. Dlatego nie zgadzam się z tym zarzutem. Poza tym chciałbym wiedzieć, z czego - w przypadku Narodowego Funduszu, który tylko dofinansowuje inwestycje - wynika obowiązek wskazywania ich w planie efektów ekologicznych. Ja nie widzę takiej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PosełJózefGórny">Drugi zarzut polega na tym, że Narodowy Fundusz utrzymywał wysoki poziom zaangażowania kapitałowego. To prawda, ale zarzut byłby zasadny, gdyby do Narodowego Funduszu wpłynęło wiele wniosków, środki nie byłyby wykorzystane, a mimo to Fundusz zainwestowałby je w działalność kapitałową. Natomiast, jeżeli pod koniec roku jest nadmiar środków, to należy je dobrze ulokować. Nie zgadzam się więc z postawionym zarzutem.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#PosełJózefGórny">Dwusesyjny system rozpatrywania wniosków oficjalnie funkcjonuje, ale wiem, że wnioski składano w III i IV kwartale i były one bardzo szybko załatwiane. Narodowy Funduszu w dwóch ostatnich kwartałach ubiegłego roku rozpoczął bardzo intensywną działalność informacyjną, promocyjną, a składane wnioski były załatwiane niezwykle szybko, w ciągu kilku tygodni, po czym uruchamiano środki. Zatem nie całkiem jest prawdą, że wnioski rozpatruje się tylko w systemie dwusesyjnym.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#PosełJózefGórny">Kolejny zarzut, z którym się nie zgadzam, jest taki, że Narodowy Fundusz nie rozwinął współpracy z bankami. Jeżeli jednak weźmiemy pod uwagę ekspertyzę wykonaną w Biurze Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu okazuje się, że koszty własne Narodowego Funduszu są znacznie niższe od planowanych, między innymi z tego względu, że pożyczki były zawierane bez pośrednictwa banków, co - moim zdaniem - znakomicie obniża koszty funkcjonowania Narodowego Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#PosełJózefGórny">W związku z tym mam pytanie do pana prezesa, jaki jest koszt pożyczki w wysokości 1 zł w przypadku udzielenia jej za pośrednictwem i bez pośrednictwa banku? Jeżeli ten koszt jest znacząco niższy bez udziału banku, to wydaje się, że ten zarzut nie powinien mieć znaczenia - uznałbym go za bezzasadny.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#PosełJózefGórny">Najpoważniejszy jest zarzut dotyczący niezrealizowania planu udzielonych pożyczek. Rzeczywiście jest to problem. Co się na to składa? Często rozmawiam z samorządowcami, którzy zwracają uwagę na bardzo trudną sytuację samorządów, w której znalazły się z chwilą, kiedy przejęły całość zadań związanych z edukacją - zadłużały się - i nie są już w stanie zaciągać kolejnych zobowiązań. Wiele samorządów przeżywa olbrzymi dramat mając rozpoczęte inwestycje. Regionalna izba obrachunkowa nie daje im opinii umożliwiającej zaciągnięcie pożyczki. Co można zrobić w takiej sytuacji? Znam przypadki, że Zarząd występował do Rady Nadzorczej o odstępowanie od zasad i przyznawanie znacznie większych dotacji. W ostatnim czasie dotyczyło to gminy Białowieża. Rozpatrywany jest wniosek gminy Haszów w województwie podkarpackim, która ma trzy oczyszczalnie, z których jedna pracuje w 30%, druga w 10%, a trzecia w 5%. Jeżeli w tej gminie nie wykona się kanalizacji, na którą nie ma możliwości zaciągnięcia pożyczki, oczyszczalnie zostaną zdegradowane. Jest to problem. Uważam, że Zarząd jeszcze bardziej ofensywnie niż obecnie powinien rozpocząć działania w kierunku zwiększenia udziału dotacji kosztem pożyczek, bowiem po pieniądze, które zostaną, sięgnie minister finansów. Środki te znów zostaną przeznaczone na inwestycje wieloletnie, gdzie nie zostaną efektywnie wykorzystane. Wiem, że ostatnio dwukrotnie dokonano obniżenia wielkości oprocentowania, że zwiększono zakres udzielania dotacji, ale problem polega na tym, że w ciągu roku ani Zarząd, ani Rada Nadzorcza nie mogą zwiększyć wielkości dotacji, bo jest to - niestety - określone w ustawie budżetowej. Sytuacja jest więc złożona. Można to rozwiązać w ten sposób, że w tym roku realizowane będą pożyczki i przydzielane dotacje, które będą realizowane w przyszłym roku. Trzeba dopilnować, żeby w ogólnie złej sytuacji finansowej samorządów, znacząco wzrósł udział dotacji, bo inaczej te pieniądze nie będą wykorzystywane.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#PosełJózefGórny">Podsumowując, powiedziałbym, że negatywne elementy, które wypunktowali przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, są faktem, ale trzeba zwrócić uwagę na przyczyny, które spowodowały ich zaistnienie. Ze swej strony muszę powiedzieć, że Zarząd Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dokładał starań, żeby gminy brały pożyczki. Zmieniano zasady w celu ich uatrakcyjnienia. Jeżeli w tej chwili pożyczki są udzielane przy oprocentowaniu 0,1 stopy redyskonta weksla, są to właściwie darmowe pożyczki, ale trzeba zaryzykować i zdecydować się na zwiększenie udziału dotacji. Należy jednak pamiętać, że w momencie zmiany zasad, od razu odzywają się ci, którzy wcześniej podpisali umowy i mają głębokie poczucie krzywdy. Wiążą się z tym różne niebezpieczeństwa, na które należy uważać. Dlatego trzeba postępować rozważnie, aczkolwiek stanowczo.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#PosełJózefGórny">W związku z tym, składając wniosek o przyjęcie sprawozdania w zakresie części 22 oraz części 41, do których nie było poważniejszych zastrzeżeń, wnosiłbym również o przyjęcie sprawozdania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, chociaż - jak już mówiłem - nie kwestionuję faktów przedstawionych przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Przystępujemy do zadawania pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełWładysławSkrzypek">Zwracam się z pytaniem do przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli. Na jakiej podstawie stwierdzono, że niecelowo i niegospodarnie wydatkowano kwotę ponad 1 mld zł w zakresie wydatków własnych, co stanowi 1,19%? Czym to zmierzono?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełBogumiłBorowski">Wysoko oceniam pracę pana prezesa, ale zawsze chciałoby się, żeby było jeszcze lepiej. Jako informatyk chciałbym się dowiedzieć, jakie były przeszkody w dążeniu do wdrożenia zintegrowanego systemu informacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełJanRzymełka">Jak przedstawia się relacja między Narodowym Funduszem a wojewódzkimi funduszami w zakresie współpracy i możliwości wsparcia kapitałowego wojewódzkich funduszy? Jednym z zarzutów NIK było to, że w Narodowym Funduszu pozostaje za dużo środków. Natomiast w wielu wojewódzkich funduszach istnieje zapotrzebowanie na kapitał na realizację regionalnych i lokalnych inwestycji. W związku z tym powstaje pytanie, czy nie należałoby uruchomić mechanizmu, który, przy nadwyżkach finansowych w Narodowym Funduszu, pozwalałby na przerzucenie części nadwyżek do wojewódzkich, a nawet powiatowych funduszy, jeśli są tam projekty i istnieje zapotrzebowanie? Nie ma takiego mechanizmu. Może warto się nad tym zastanowić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Proszę o udzielenie odpowiedzi na postawione pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Jeżeli chodzi o kwestię efektów ekologicznych i rzekomego braku potrzeby przedstawiania ich w planach finansowych, chciałbym przypomnieć, że efekty ekologiczne są celem, a wydatkowanie środków ma pomagać osiągać ten cel. Co roku plan jest realizowany, mówi się, że w 99,9%, ale nigdy nie udało się nam dojść do tego, na co pieniądze zostały przeznaczone. Chodzi nam jeszcze o efektywne wydatkowanie środków. Chciałbym wiedzieć, dlaczego na przykład oczyszczalnia ścieków w Łodzi, dofinansowana przez Narodowy Fundusz, jest droższa lub tańsza od podobnej oczyszczalni zbudowanej w Rzeszowie. Nie mamy obecnie możliwości przeprowadzenia takiej analizy, ponieważ ten system od lat nie funkcjonuje. W zeszłym roku obiecano nam, że w ramach nowego zintegrowanego systemu informatycznego będą również prezentowane efekty ekologiczne, ale na dzień dzisiejszy ich nie ma. Nie chodzi więc tylko o wydanie pieniędzy, ale o to, żeby były wydane efektywnie i celowo. Dziś nie mamy strony rzeczowej wydatkowanych środków.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Jeżeli chodzi o dwusesyjny system, jest on do niczego - trzeba to powiedzieć wprost i używać takich słów. Na dowód tego prezes Kaziemierz Kujda uruchomił trzeci, awaryjny system w grudniu, za co należą mu się słowa uznania. Jednak przejął ciężar udzielania pomocy finansowej w postaci dotacji i kredytów na podstawie dwusesyjnego zbierania i rozpatrywania wniosków. Jeżeli więc podpieraliśmy się na tej „protezie” w grudniu, nie można mówić, że ten system jest doskonały. Jeśli na rozpatrzenie wniosku czeka się nieraz rok, to każdy, kto inwestuje wie, że uzyskanie odpowiedzi po tym czasie jest „musztardą po obiedzie”. Interesowaliśmy się tym, jak się to załatwia w Banku Ochrony Środowiska. Kontrahent w ciągu 6 tygodni wie, czy będzie partnerem dla banku, czy nie. Jeżeli odpowiedź jest negatywna, zwraca się do innego banku, albo do Narodowego Funduszu po dotację - o czym zaraz będą mówił.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Następną kwestią do wyjaśnienia jest współpraca z bankami. Jeżeli żądamy wspierania finansowego małych gmin - poseł Józef Górny wymienił dwie takie gminy spośród ponad 2,5 tys. - które od Ustrzyk Górnych po Świnoujście miałyby się zwracać o pomoc do Narodowego Funduszu - system jest chory. Wydawało się nam, że te pieniądze w wysokim procencie, w postaci gotowych pakietów z określonym przeznaczeniem, powinny być we wszystkich bankach polskich. Nie mówię tylko o BOŚ, czy o dwóch bankach współpracujących od 5 lat z Narodowym Funduszem. Chodzi o to, żeby pieniądz czekał, niekoniecznie w formie dotacji, może w formie kredytu, natomiast preferencyjne oprocentowanie powinno być tą dotacją, o której mówimy. Bez współpracy z bankami, za 4 lata Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej będzie liczył 400 pracowników, bowiem środki co roku rosną i w sposób liniowy - chcemy, czy nie - będzie musiało rosnąć zatrudnienie, bo zwiększa się liczba zadań. Zachodzi potrzeba monitorowania działań, czy dochodzenia zwrotu należności, bowiem - jak państwu wiadomo - nie zawsze, z różnych przyczyn kredytobiorcy chętnie zwracają te pieniądze. Zintegrowany system informacyjny posłużyłby między innymi do tego. Zatem bez współpracy z bankami, dzieląc środki „metodą chałupniczą”, dojdziemy donikąd. Ponadto, w dalszym ciągu wszyscy, od Zgorzelca do Siemiatycz, będą dojeżdżać do Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Pozostała jeszcze do omówienia kwestia niezrealizowania planu pożyczek i przejścia na system dotacji, która wobec biedy gminy pomoże załatwić sprawę - Narodowy Fundusz wyda pieniądze, a gminy będą bardziej szczęśliwe.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Ten problem jest rozważany od pół roku. Muszę przyznać, że bardzo mi się podobało podejście wiceministra finansów, który na specjalnym spotkaniu w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej nie zgodził się z tym. To, że nie ma pieniędzy w gminach stało się ogólnym hasłem. Na pewno jest znaczny procent gmin - 10–15% - które przekroczyły wskaźnik wypłacalności i nie mogą zaciągać kredytów ani pożyczek. Jednak do dziś nie sporządzono wykazu gmin - minister Ners mówił o tym na spotkaniu w Narodowym Funduszu - z którego wynikałoby, że gmina osiągnęła już próg wypłacalności, w związku z czym nie może występować o dotacje w Narodowym Funduszu. Jednak małe, biedne gminy - według mnie - nie powinny bezpośrednio ubiegać się o pieniądze w Narodowym Funduszu. Mają do dyspozycji gminny, powiatowy i wojewódzki fundusz. Przecież Polska zaczyna się w gminie, a nie w Warszawie. Nie można z każdej gminy w Polsce jeździć w tym celu do Warszawy. Wydaje się, że poseł Jan Rzymełka swoim pytaniem trafił w dziesiątkę - jest to kwestia współpracy Narodowego Funduszu z wojewódzkimi funduszami. Jest to najlepsze źródło wspierania funduszy niższego stopnia, w których wiadomo, komu przyznać środki. Na wyższych szczeblach rozpatruje się ładnie sporządzone dokumenty lub to, w jaki sposób prezentuje się potrzebę uzyskania środków.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Wychwyciliśmy taki jeden, negatywny przykład. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu w połowie grudnia wystąpił o przyznanie 20 mln zł. Po dwóch dniach wypowiedział się w tej sprawie Zarząd, po czym Rada Nadzorcza, i jedną transzą przekazano te środki. Zaznaczam, że stało się to na podstawie blankietowego pisma, iż potrzebna jest określona kwota.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Do zakończenia kontroli nie uzyskaliśmy na przykład zestawienia niewypłacalności Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z przełomu IV kwartału 2000 r. i I kwartału 2001 r., które powinno być podstawą finansowania w formie pomocy zobowiązań Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Na marginesie dodam, że ten sam wojewódzki fundusz - co wykazała nasza kontrola przeprowadzona w wojewódzkim funduszu w ramach kontroli budżetowej - zakupił kolejne 3 samochody w kwocie rzędu 100 tys. zł za sztukę. Brakuje pieniędzy, ale w ramach potrzeb kupuje się samochody wysokiej klasy i w nagłej potrzebie występuje o pomoc do Narodowego Funduszu. Marzyłoby się nam, żeby Narodowy Fundusz rzeczywiście wspierał wojewódzkie fundusze w dużych przedsięwzięciach rangi wojewódzkiej lub ponadwojewódzkiej, ale tego nie robiono. Wydawanie pieniędzy w formie dotacji przez wszystkich zostałoby uznane za właściwe, bo każdy woli otrzymać dotację niż kredyt, który wcześniej lub później trzeba zwrócić.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">To wszystko z mojej strony, natomiast pani Maria Pokora odpowie na pytanie posła Władysława Skrzypka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzedstawicielkaNajwyższejIzbyKontroliMariaPokora">Jeżeli chodzi o kwotę ponad 1 mld zł, analizowane umowy składające się na tę kwotę zostały przedstawione imiennie w części szczegółowej informacji na str. 51–55, gdzie wymieniono podmioty, z którymi Narodowy Fundusz je zawarł.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PrzedstawicielkaNajwyższejIzbyKontroliMariaPokora">Zarząd nie w pełni przestrzegał przepisów ustawy o zamówieniach publicznych i ustawy o finansach publicznych przy dokonywaniu zakupów i wykonywaniu inwestycji w 2000 r. w kwocie 743 tys. zł. Na tę kwotę składało się dokonanie zapłaty w wysokości 489,6 tys. zł bez zawarcia umowy poprzedzonej postępowaniem w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, co stanowiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych z art. 138 ust. 1 pkt 12 ustawy o finansach publicznych. W ocenie NIK dokonanie tej zapłaty - jak wspominał pan prezes - nie znajduje uzasadnienia. Podczas kontroli powiadomiony został o tych faktach prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który wystosował odpowiednie zawiadomienie do rzecznika dyscypliny finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PrzedstawicielkaNajwyższejIzbyKontroliMariaPokora">Poprzez aneks na kwotę 34,7 tys. zł plus VAT do umowy opiewającej na kwotę 173, 6 tys. zł plus VAT, naruszono art. 77 ustawy o zamówieniach publicznych, bowiem nie nastąpiła żadna z przesłanek określonych w tym przepisie, która dopuszczałaby zmianę umowy. Dokonanie zmian zakresu przedmiotu umowy również stanowiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych z art. 138 ust. 1 pkt 12 ustawy o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PrzedstawicielkaNajwyższejIzbyKontroliMariaPokora">Sprawa trzeciej umowy składającej się na kwotę 743 tys. zł, związana jest z brakiem oferty firmy - o czym wspominał już pan prezes Zbigniew Wesołowski - która wygrała przetarg na wybór eksperta do wykonania weryfikacji dokumentów przetargowych. To również było niezgodne z przepisem art. 26a ustawy o zamówieniach publicznych, która nakłada na zamawiającego obowiązek przechowywania dokumentów w sposób gwarantujący ich nienaruszalność przez okres 3 lat od zakończenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. To również stanowiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych z art. 138 ust. 1 pkt 12 ustawy o finansach publicznych. Oferta ta dotyczyła kwoty 30 tys. euro.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PrzedstawicielkaNajwyższejIzbyKontroliMariaPokora">Stwierdziliśmy także nieprawidłowości w realizacji umów zawartych w wyniku przeprowadzonych postępowań o zamówienia publiczne. W efekcie pierwszej umowy z tej serii dokonano wcześniejszej i nieuzasadnionej zapłaty faktury w wysokości 119,5 tys. zł brutto z tytułu dostawy elementów dwóch dźwigów osobowych, których fizycznie nie przekazano do Narodowego Funduszu. Umowa przewidywała zapłatę całej kwoty w wysokości 304 tys. zł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełJanRzymełka">Proszę państwa, szanujmy swój czas. Te dane znajdziemy na konkretnych stronach, które pani podała. Zamiast omawiać szczegóły, powinniśmy zastanowić się, jak uzdrowić tę sytuację. Komisja sejmowa nie zajmuje się szczegółową analizą. Powinniśmy podejść do tego systemowo, ponieważ sytuacja jest trudna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Panie pośle, naruszenia dyscypliny finansowej nie można nazwać nieistotnym szczegółem. Podzielam jednak pański pogląd, że nie ma potrzeby referować materiału, który wszyscy posłowie otrzymali. Mam nadzieję, że poseł Władysław Skrzypek zaakceptuje to, że nie będziemy już szczegółowo omawiali tego, co jest zapisane. Dopuszczam dyskusję w tej części, po czym poproszę pana ministra i pana prezesa o odniesienie się do poruszonej problematyki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełRadosławGawlik">Raport NIK niestety potwierdza to, co sygnalizowało nam wielu klientów Narodowego Funduszu, że wzrost biurokracji i procedur spowodował trudności w uzyskaniu środków. Narzekają również pracownicy Narodowego Funduszu. Dowodem na to, że zostało to zauważone jest zmiana reguł - w grudniu odstąpiono od dwusesyjnego systemu rozpatrywania wniosków. W związku z tym mam pytanie, czy planujecie państwo przeprowadzenie analizy tego, co działo się w ostatnich latach i podjęcie próby zwrócenia się w stronę ludzi? Narodowy Fundusz dysponuje środkami publicznymi i należy pamiętać o tym, że nie klienci są dla urzędników, tylko urzędnicy dla klientów. Niestety, ostatnie dane wskazują na to, że tak nie jest. Powiem bardziej dobitnie - stanowi to zagrożenie, że w pewnym momencie klienci Narodowego Funduszu znajdą dojścia do posłów lub do rządu, uznając, iż tak zbiurokratyzowaną instytucję lepiej zlikwidować i rozdzielić między wojewódzkie fundusze. Trzeba brać pod uwagę to, że zasadna niechęć do Narodowego Funduszu może spowodować, że zniknie instytucja centralna, która wciąż - w moim przekonaniu - ma do sfinansowania i realizacji pewne zadania, chociażby w kontekście procesu integracji z Unią Europejską. Nie wyobrażam sobie, żeby możliwe było prowadzenie polityki ekologicznej - przy naciskach, żeby więcej środków przydzielać funduszom wojewódzkim - bez działającej instytucji centralnej wspierającej zadania główne.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełRadosławGawlik">Postulowaliśmy, żeby drobne zadania wspierały wojewódzkie fundusze - dlatego wprowadziliśmy taki zapis. Powinny być zawierane umowy między Narodowym a wojewódzkimi funduszami na konkretne zadania, które powinny być realizowane przez fundusze lokalne. Podpisuję się pod tym, co powiedział pan dyrektor Andrzej Głowacki, bo jeśli to nie nastąpi, rzeczywiście obetnie się środki w Narodowym Funduszu i znowelizuje ustawę o ochronie środowiska, która określa te podziały. Tyle, jeżeli chodzi o pierwszą sprawę związaną z funkcjonowaniem Narodowego Funduszu, jego odbiorem i zagrożeniami z tego wynikającymi.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PosełRadosławGawlik">Z kolejną sprawą zwracam się do pana ministra. Chodzi mi o dane dotyczące wzrostu liczby etatów i środków przeznaczanych na wynagrodzenia w Narodowym Funduszu, w kontekście ogólnopolskiej sytuacji zaciskania pasa, łącznie z Sejmem, w którym wszystkie kluby parlamentarne zgodziły się z decyzją prezydenta, uznając, że podwyżka nie jest niezbędna. Zgodnie z tymi danymi wzrost wynagrodzeń w Narodowym Funduszu wyniósł 18,9%, a przeciętne wynagrodzenie wynosi 6,5 tys. zł. Rozumiem, że Warszawa jest drogim miastem, ale jest to bardzo wysoka kwota. Jest to netto aktualne przeciętne wynagrodzenie posła, a w innych miastach przekracza zapewne poziom wynagrodzenia wojewody. W związku z tym pytam, czy minister poprzez Radę Nadzorczą wykorzystuje swoje uprawnienia do tego, żeby powściągnąć to, co zaczęło się dziać w zakresie liczby etatów i poziomu wynagrodzeń, a co zawsze będzie oceniane przez opinię publiczną? Ponieważ Sejm wprowadził różnego rodzaju ograniczenia dla samorządów. Wydaje się, że pozostawienie Zarządowi i Radzie Nadzorczej takiej dowolności jest drogą prowadzącą do likwidacji tej instytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełWładysławSkrzypek">Nie zgadzam się z tak surową i negatywną oceną działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wystawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PosełWładysławSkrzypek">Niecelowe i niegospodarne wydatkowanie środków własnych w wielkości 1,19% stanowi zaledwie niewielki ułamek. Poza tym nie zgadzam się z zarzutem, że nie wykonano założonego planu pożyczek realizując go tylko w 85%. Czy jest to wina tylko Narodowego Funduszu? Podam przykład Włocławka, w którego okolicy - Machnaczu - budowane jest nowoczesne wysypisko śmieci. Przez ostatnie lata Zarząd miasta nie potrafił opracować dokładnego wniosku do Narodowego Funduszu, wolał zaciągnąć kredyt bankowy niż tego rodzaju pożyczkę. A teraz szuka się zagranicznego inwestora zagranicznego, który kupiłby to wysypisko. Jak więc widać, dużo jest w tym winy samorządów, które nie potrafiły przygotować wniosków. Natomiast to, że Narodowy Fundusz analizuje dokładnie wnioski trzeba tylko pochwalić, bo w ten sposób chroni się kasę państwową - nie daje się pieniędzy każdemu, kto przedstawi jakikolwiek wniosek. Nie uważam tego za przestępstwo. Mogę podać więcej takich przykładów. Według mnie, ocena przedstawicieli NIK jest zbyt surowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełJózefGórny">System dwusesyjny miał pewne zalety. Był dobry w okresie, kiedy wpływała duża liczba wniosków. Pozwalało to na obiektywizację i ustalenie hierarchii wniosków pod względem ważności. Natomiast w sytuacji, kiedy wniosków jest mało, należy od tego odejść. Wiem, że Zarząd nie stosuje już tego systemu, wnioski są rozpatrywane na bieżąco.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełJózefGórny">Jeżeli chodzi o współpracę z bankami, wiem ile kosztuje obsługa przez banki. W związku z tym nie podzielam opinii, że należy zmierzać w tym kierunku. Jeśli udzielanie środków jest znacznie tańsze we własnym zakresie nie zgodzę się z twierdzeniem, że trzeba dać zarabiać bankom kosztem środków przeznaczanych na cele ekologiczne. Dawniej stawiano zarzut, że Narodowy Fundusz nie przyznaje środków małym gminom. Proszę zwrócić uwagę na to, ile było protestów, żeby Narodowy Fundusz odszedł od tej zasady. Kiedy to zrobił, stawia się zarzut, że przyznaje środki małym gminom. Jakby nie zrobił, zawsze jest źle. W sytuacji, kiedy wniosków jest mniej niż środków należy je przyznawać każdemu, kto o nie zabiega.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PosełJózefGórny">W swojej poprzedniej wypowiedzi zapomniałem o pewnym aspekcie. Głównym powodem niewykorzystania środków przeznaczonych na pożyczki jest problem związany z ISPA. Pan minister mówił, że nie wykorzystano ok. 57 mln euro przeznaczonych na dofinansowanie zadań w ramach ISPA, ponieważ program ten nie funkcjonuje. Wiele miast, związków międzygminnych i różnych organizacji czeka na te środki z Unii Europejskiej. Trwa to już trzeci rok i wciąż nie zapowiada się, żeby program miał być uruchomiony. Usiłujemy przekonywać gminy do przeliczeń, co jest dla nich bardziej korzystne. Okazuje się, że w tej chwili lepiej wziąć środki z Narodowego Funduszu niż czekać na pieniądze z ISPA, tym bardziej że obecnie, jeśli organizuje się przetargi, inwestycje są wykonywane bardzo tanio.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PosełJózefGórny">Jak wiadomo, jest projekt poselski zawierający propozycję pozbawienia wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej osobowości prawnej. Jeżeli zostanie przyjęty, wojewódzkie fundusze będą mogły udzielać tylko dotacji - do tego się to sprowadzi. To grozi katastrofą. Dlatego będę proponował, żebyśmy wypowiedzieli się w tej sprawie, oczywiście nie dzisiaj, ponieważ jest obszerny porządek posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PosełJózefGórny">Niewątpliwym plusem jest to, że wszystkie wnioski złożone do Narodowego Funduszu zostały rozpatrzone. Nie ma takiej gminy, której wniosek nie zostałby załatwiony, jeżeli złożyła dobry wniosek. Natomiast rzeczywiście częstym problemem jest nieumiejętność przygotowania wniosku. Dlatego zgadzając się z negatywnymi faktami, które zostały przytoczone, generalnie pozytywnie oceniam działalność Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Czy wśród posłów są jeszcze chętni do zabrania głosu w dyskusji? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Dyskusję zdominował problem dotyczący planu finansowego i oceny jego wykonania przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W tej dyskusji ogniskują się niezałatwione i nierozwiązane problemy, które kilkakrotnie były przedmiotem obrad Komisji.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PosełCzesławŚleziak">Po pierwsze, brakuje strategii. Nie doprowadziliście państwo do końca prac nad strategią Narodowego Funduszu. Gdyby strategia była przyjęta, zapewne nie doszłoby do części dzisiejszej dyskusji. Co się stało, że wstrzymaliście państwo prace w tym zakresie? Wiem, że kilkakrotnie następowały zmiany w Radzie Nadzorczej i Zarządzie, ale dzisiejsze posiedzenie jest przykładem tego, że przy braku strategii rozpoczyna się dyskusję nad tym, czy przyznawać środki małym gminom, co oznacza pojęcie „efekt ekologiczny” itd. Był na to czas. Niestety, jest to wina Ministerstwa Środowiska, które nie dopilnowało, żeby strategia została dokończona. Dziś ponosimy tego konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PosełCzesławŚleziak">Po drugie, myślę, że byłem zgodny przynajmniej z częścią członków prezydium Komisji kilkakrotnie zwracając uwagę panu ministrowi Antoniemu Tokarczukowi, a wcześniej ministrowi Janowi Szyszko i prosząc o odpolitycznienie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i spluralizowanie Rady Nadzorczej, co leży w interesie tego największego z państwowych funduszy celowych, bo jeśli się tego nie zrobi, będą podejmowane próby podzielenia Narodowego Funduszu. Tego również państwo nie zrobiliście. Taki zarzut kieruję pod adresem poprzedniego i obecnego ministra środowiska. Mimo kilkakrotnie przeprowadzanych rozmów nie podjęliście panowie odpowiednich kroków i w związku z tym musicie dziś ponosić tego konsekwencje i odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PosełCzesławŚleziak">Spluralizowana Rada Nadzorcza charakteryzuje się tym, że wszyscy wszystkim patrzą na ręce w interesie wydawanych środków publicznych. Ponieważ tego nie zrobiono, trzeba będzie ponieś konsekwencje różnej natury. Takie było stanowisko większości członków prezydium Komisji. Jest to kolejny zarzut, który wiąże się z tym, o czym dziś dyskutujemy.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PosełCzesławŚleziak">Po trzecie, mam nadzieję, że panowie ministrowie i pan prezes odniosą się do zarzutów Najwyższej Izby Kontroli. Była tu mowa o wielu poważnych sprawach, łącznie z wyłudzeniami. Jeżeli rzeczywiście wyłudzono 0,5 mln zł, chodzi o niemałe pieniądze. Proszę o szczegółowe odniesienie się do zarzutów sformułowanych w informacji o wynikach kontroli planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PosełCzesławŚleziak">Po czwarte, chciałbym uzyskać pewną informację. Zwracam się do panów ministrów z pytaniem, czy prawdą jest, że Lasy Państwowe zamierzają odsprzedać swoje udziały w Banku Ochrony Środowiska, czy może już to zrobiły? Proszę o odpowiedź. Informacja ta jest mi potrzebna do tego, żebym mógł powiedzieć o innych sprawach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMarekMichalik">Pytanie nie powinno pozostać bez odpowiedzi, ale nie mam pełnych gwarancji, czy będzie to dobra odpowiedź. Dlatego proponuję, że odpowiedzi na pytanie, czy te akcje są już sprzedane, udzielimy jeszcze w trakcie tego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieŚrodowiskaMarekMichalik">Mam informację, że dyrektor generalny Lasów Państwowych otrzymał zgodę ministra środowiska na sprzedaż tych akcji. Jednak nie mam pewnej informacji, czy zostały one już sprzedane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Chciałbym, żeby Komisja zwróciła się do ministra z apelem o rozwagę. Czy państwo wiecie, o co w tej grze chodzi?</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Po pierwsze zburzy się w ten sposób system finansowania ochrony środowiska. Jeżeli grupa szwedzka ma już 34% udziałów, za chwilę dojdzie jej jeszcze 7%, a więcej będzie mogła dokupić na giełdzie, to trzeba nie mieć wyobraźni, żeby nie wiedzieć, jak się to skończy. Wymaga to rozwagi, tym bardziej że nie wiem, czy Lasy Państwowe są w tak trudnej sytuacji, żeby nagle musiały się pozbywać udziałów. Dyskutujemy o decyzji strategicznej. Proszę o jak najszybsze skierowanie do Komisji informacji na ten temat w formie pisemnej.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PosełCzesławŚleziak">Jednak, skoro już o tym dyskutujemy, jeżeliby się tak stało, wyrażam stanowisko, że trzeba będzie się zastanowić, czy Narodowy Fundusz powinien mieć wtedy jakiekolwiek udziały i korzystać z usług banku, który będzie miał innego właściciela. Jest to olbrzymi problem związany z finansowaniem ochrony środowiska w Polsce. Bardzo proszę, żeby uważnie przemyśleć każdy szczegół. Jeśli zajdzie potrzeba, będę prosił członków prezydium Komisji o zwołanie nadzwyczajnego, dodatkowego posiedzenia Komisji. Proszę, żeby - jeśli decyzje nie zostały jeszcze podjęte - uniknąć popełnienia błędów, których efekty będą nieodwracalne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełRadosławGawlik">To, co w dramatyczny sposób powiedział pan przewodniczący jest słuszne, ale myślę, że warto na to spojrzeć w kontekście strategii działania Ministerstwa Środowiska. Jeżeli decyzje zmierzają w takim kierunku, prosimy o uzasadnienie, dlaczego. Uważam, że musi za tym przemawiać jakaś idea, strategia, związana np. z zamiarem odzyskania pieniędzy, czy ich zainwestowania. Udziały środków publicznych w postaci Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Lasów Państwowych w Banku Ochrony Środowiska mają konkretną, wymierną wartość dziś, za dwa i za pięć lat. Podjęcie takiej decyzji byłoby uzasadnione, jeśli za dwa lata mielibyśmy za to uzyskać mniej, albo jeśli są takie potrzeby. Musi za tym coś przemawiać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Chciałbym jeszcze kontynuować ten wątek. Nasze dyskusje o strategii Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podczas posiedzeń Komisji kończyły się konkluzjami, że strategia wymaga jeszcze dopracowania. Poprzedni prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, pani Maria Zajączkowska - proszę sięgnąć do protokołów z posiedzeń Komisji - na pytanie o relacje między Bankiem Ochrony Środowiska a Narodowym Funduszem, które nie zostały uwzględnione w strategii, przyznała, że rzeczywiście jest to jej najsłabszy punkt. Obiecuję państwu, że Komisja zwróci na to uwagę. Czy biedne gminy powinny otrzymywać dotacje? Rozumiem posła Józefa Górnego, który uważa, że jeśli są pieniądze, trzeba je spożytkować, a nie trzymać na rachunkach bankowych, co było zarzutem ze strony NIK. Należy jednak zastanowić się, czy jest to dobry kierunek myślenia. Jest to kolejny argument przemawiający za koniecznością zastanowienia się nad strategią Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Tym, co mnie przekonywało w niedopracowanej strategii Narodowego Funduszu, było to, że Fundusz ma finansować największe projekty o zasięgu ponadregionalnym, które mogą przynieść największy efekt ekologiczny. A co się dzieje? Odchodzi się od dwusesyjnego systemu rozpatrywania wniosków. Trudno z tego powodu stawiać zarzut, jeżeli wpływa znacznie mniej wniosków, ale ten system był w pewnym sensie osiągnięciem. Przemawiało to na plus Rady Nadzorczej i Zarządu, bo obiektywizowano wnioski. Dzięki temu można było wybrać te, które były najlepiej przygotowane, gwarantowały najwyższy efekt ekologiczny. A teraz na podstawie jakich kryteriów będziecie państwo udzielać dotacji na przyszły rok? Czy chodzi tylko o to, żeby wydać pieniądze? Jest to kolejny, bardzo poważny element do przemyślenia. Środki Narodowego Funduszu, których po utworzeniu powiatowych funduszy jest mniej, tym bardziej powinny być przekazywane na zadania strategiczne w dziedzinie ochrony środowiska, wynikające chociażby z koncepcji naszej integracji z Unią Europejską. Jeszcze raz powtarzam, że trzeba się nad tym poważnie zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Proszę panów ministrów i pana prezesa o odniesienie się do zarzutów NIK i problemów podniesionych w dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PrezesKazimierzKujda">Odpowiem najpierw na uwagi przedstawione przez pana prezesa Zbigniewa Wojciechowskiego.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PrezesKazimierzKujda">Jeżeli chodzi o zarzut dotyczący dopasowania planu do realizacji, sytuacja jest taka, że dziś - w 2001 r. - planujemy to, co będzie rozliczane w 2002 r. Naszą przyszłość w zakresie dotacji inwestycyjnych i nieinwestycyjnych musimy przewidzieć dziś, najlepiej z dokładnością do 100 tys. zł, co jest dość trudne. Pod koniec ubiegłego roku mieliśmy do wyboru dwa warianty. Pierwszy - nic nie robić, nie wydać 6,5 mln zł, bo o te pieniądze chodziło. Drugi - przesunąć środki z dotacji nieinwestycyjnych na inwestycyjne i dzięki temu podpisać jeszcze ileś umów pożyczkowych dla samorządów - połączyliśmy dotacje z pożyczkami. Wybraliśmy wariant drugi, który jest zgodny z prawem, gdyż art. 99 ust. 2 ustawy o finansach publicznych stanowi, że przeniesienia wydatków między poszczególnymi pozycjami planu mogą być dokonywane przez organy lub dysponenta Funduszu po uzyskaniu zgody ministra nadzorującego państwowy fundusz celowy. Zrobiliśmy to po to, żeby wydać pieniądze do końca, do 100%. Wydaliśmy więcej niż 99,9%. Można nas rozliczyć z tego, że ten plan został wykonany w nieco mniejszym stopniu. To nie ma znaczenia, bo chodzi o to, żeby tyle pieniędzy, ile się da przeznaczyć na ochronę środowiska.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PrezesKazimierzKujda">Drugie zastrzeżenie dotyczyło planowania efektów ekologicznych i rzeczowych. Jest to bardzo trudne, bo aktualnie co dziesiąty samorząd decyduje się na zaakceptowanie warunków. Tak było jeszcze dwa miesiące temu. W związku z tym zaplanowanie efektów rzeczowych na podstawie umów, które podpisujemy, ale które będą zrealizowane w tym roku, jest bardzo trudne. Zapewne potrzebne jest w tym zakresie rozwiązanie problemów metodologicznych, czego - mówiąc uczciwie - nie jesteśmy dziś w stanie zrobić. Nie oznacza jednak, że nie prowadzimy analizy. Zajmował się tym prof. Żylicz na zlecenie Ministerstwa Środowiska. Nadal mamy listę, na której - niezależnie od tego, kiedy wniosek był złożony - sprawdzamy, jaki był jednostkowy koszt inwestycyjny, jaki jest jednostkowy koszt uzyskania efektu z naszych pieniędzy i inne parametry, w zależności od dziedziny. Nie ma możliwości, żeby ktoś realizował inwestycję za drogę, bo to da się szybko wychwycić.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#PrezesKazimierzKujda">Poseł Bogumił Borowski pytał o system informatyczny. Rzeczywiście, w zeszłym roku przetarg został unieważniony, ponieważ wystąpiły błędy formalne. Teraz jest już zatrudniona osoba do spraw przetargów w związku z ustawą o zamówieniach publicznych i mam nadzieję, że nie będzie już żadnej pomyłki.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#PrezesKazimierzKujda">W związku z tym nie jest również zrealizowany system rejestracji efektów ekologicznych. Można powiedzieć, że naszą publikację przygotowaliśmy ręcznie. Mamy nadzieję, że w ramach nowego systemu, który będzie wdrażany, uda się to zrobić, ale dotychczas problem ten jest nierozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#PrezesKazimierzKujda">Jeżeli chodzi o współpracę z bankami, zagadnienie to było tematem szerokiej dyskusji. Koszty utrzymania Biura Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w okresie jego istnienia wyniosły w cenach bieżących 126 mln zł, a kwota obsługiwanych umów - 7,4 mld zł. W związku z tym koszt 1 zł - pytał o to poseł Józef Górny - wyniósł 2 gr. Jak to wygląda w banku? Kwota wpłacona do banku wyniosła 167 mln zł, natomiast obsługiwane umowy miały wartość ponad 1,2 mld zł. Oznacza to, że Narodowy Fundusz jest 6,5 razy tańszy niż bank. Przyznam, że bardziej obawialiśmy się odwrotnej opinii Najwyższej Izby Kontroli i dlatego staraliśmy się więcej robić sami. Proszę jednak pamiętać, że w naszych kosztach uwzględnione są umowy dotacyjne, całość współpracy zagranicznej - PHARE i ISPA - oraz współpraca bilateralna. Po „oczyszczeniu” okazałoby się, że różnica jest 20-krotna.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#PrezesKazimierzKujda">Wchodząc w szczegóły można powiedzieć, że został rozstrzygnięty przetarg na linie kredytowe. Będą uruchomione 4 linie kredytowe tam, gdzie jest dużo drobnych umów, żeby trafić do małych samorządów. Musi się to odbywać przez bank, ponieważ nie jesteśmy w stanie wszystkim się zająć. Z obsługą kredytów wiążą się koszty bankowe i Narodowego Funduszu. Jeżeli je zsumujemy, okaże się, że w 2000 r. wydaliśmy łącznie 15 mln zł mniej - w cenach 2000 r. - niż 3 lata temu. Dzięki temu na ochronę środowiska mogliśmy przeznaczyć o 15 mln zł więcej, zamiast wydać je na obsługę kredytów.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#PrezesKazimierzKujda">Jeżeli chodzi o strategię, wciąż nad nią pracujemy. Jest ona rozwijana i w najbliższym czasie będzie przedstawiona Radzie Nadzorczej i ministrowi. Jeżeli Komisja wyrazi zgodę, w ciągu dwóch miesięcy moglibyśmy przedstawić i przedyskutować wszystkie elementy strategii.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#PrezesKazimierzKujda">Na zarzut dotyczący dużego zaangażowania kapitałowego mogę powiedzieć, że nie było ono aż tak duże. W całej historii istnienia Narodowego Funduszu podpisaliśmy 11.960 umów. Kwota środków wypłaconych z Narodowego Funduszu w postaci pożyczek, dotacji i inwestycji kapitałowych wynosi ponad 8,7 mld zł. Wartość kosztorysowa zrealizowanych inwestycji wynosi 34,5 mld zł. Jednak inwestycji kapitałowych w cenach bieżących w stosunku do 8,7 mld zł było tylko na kwotę 365 mln zł, a w poprzednim roku tylko 3,5 mln zł. Główny udział mamy w banku, a pozostałe w dwóch geotermiach i innych przedsięwzięciach. Poza tym, dostajemy te udziały, jeśli ktoś nie płaci w ramach postępowań upadłościowych lub ugodowych. Nie są to duże udziały.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#PrezesKazimierzKujda">Pan poseł właściwie ocenił sytuację związaną z dwusesyjnym systemem rozpatrywania wniosków. Jeśli było ich dużo, szeregowaliśmy je i wybieraliśmy najlepsze. Jednak w połowie ubiegłego roku okazało się, że brakuje wniosków. W związku z tym wystąpiliśmy do Banku Ochrony Środowiska oraz wojewódzkich funduszy, żeby kierowały wnioski do nas. Na str. 33 napisaliśmy, że w ten sposób udało się podpisać 31 umów na kwotę 16 mln zł, z czego wypłacono 8 mln zł. Uzyskaliśmy więc pewne efekty.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#PrezesKazimierzKujda">Obecnie rozpatrujemy wnioski co miesiąc. W przyszłym roku chcielibyśmy to robić co dwa miesiące uzupełniając i aktualizując listę rankingową, żeby Rada Nadzorcza mogła sprawdzić pozycję akceptowanego wniosku. Ponieważ brakuje wniosków - chyba głównie z powodu na oczekiwanie na środki z ISPA - system jest już zmodyfikowany i zatwierdzony na przyszły rok. W następnym roku będą dwie sesje, ale wnioski będą składane co dwa miesiące.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#PrezesKazimierzKujda">W ubiegłym roku wszystkie wnioski pożyczkowe zostały załatwione, natomiast nie zostały załatwione wszystkie wnioski dotacyjne, ponieważ brakowało środków na dotacje. Jeżeli jednak brakowało wniosków, a nie wzięto środków na oczyszczalnię ścieków Warszawa Południe w wysokości 41 mln zł, czy 50 mln zł przez Walcownię Rur „Jedność”, trzeba coś było zrobić z tymi pieniędzmi. Wydawało się, że najlepszym rozwiązaniem jest ulokowanie środków w papierach wartościowych Skarbu Państwa. Takich sytuacji nie uda się uniknąć.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#PrezesKazimierzKujda">Istnieje również problem rytmiczności wypłat. Najwięcej realizujemy w IV kwartale. Staramy się wcześniej podpisywać umowy, żeby wcześniej wypłacać pieniądze. Jest to ogromny problem ze względu na sytuację w samorządach. Zamierzamy to zmienić robiąc wszystko, co jest możliwe.</u>
          <u xml:id="u-29.13" who="#PrezesKazimierzKujda">Omawiałem już sprawę współpracy z bankami. Jeżeli jednak chodzi o kredyty wypłacane przez bank, niestety, nie było nowych wniosków konsorcjalnych. W zasadzie zrealizowaliśmy to, co było założone w planie, jeżeli chodzi o linie kredytowe.</u>
          <u xml:id="u-29.14" who="#PrezesKazimierzKujda">Odpowiem jeszcze na pytanie dotyczące wzrostu wynagrodzeń. Prowadzona polityka - jak powiedziałem - przyniosła oszczędności w wysokości 15 mln zł w cenach 2000 r. W 2000 r. wydaliśmy mniej niż w 1998 r., mimo że zostało wypłaconych więcej pieniędzy. Z tego powodu zatrudnienie musiało wzrosnąć. W administracji zatrudniamy 40 osób. Na etatach zatrudniamy również sprzątaczki i portierów. Panie przewodniczący, teraz pani prezes Zofia Hekiert, a następnie prezes Lech Płotkowski odpowiedzą na pytania pana prezesa Zbigniewa Wojciechowskiego, po czym przejdziemy do pytań posłów koreferentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#ZastępcaprezesaZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejZofiaHekiert">Jeżeli chodzi o kwestię emisji akcji serii N, należy przypomnieć, że decyzja o emisji akcji została podjęta uchwałą Walnego Zgromadzenia akcjonariuszy Banku Ochrony Środowiska, do którego doszło 30 czerwca 1999 r. Emisja obejmowała 2,7 mln akcji w cenie emisyjnej 49,55 zł za jedną akcję. Narodowy Fundusz dokonał zapisu na około 1,9 mln akcji. Akcje kupiły również wojewódzkie fundusze, Lasy Państwowe oraz PKN „Orlen”. Jeden z akcjonariuszy zaskarżył tę uchwałę. Sprawa rozstrzygnięcia zaskarżenia toczyła się do grudnia 2000 r. i zakończyła się wyrokiem niekorzystnym dla Banku Ochrony Środowiska. W związku z tym BOŚ w ustawowo przewidzianym terminie złożył apelację. Ponieważ sprawa pieniędzy zdeponowanych zgodnie z prospektem emisyjnym w domu maklerskim od czerwca 1999 r. i nie oprocentowanych - co zostało określone w prospekcie emisyjnym, przy czym żaden ze subskrybentów nie mógł postąpić wbrew temu prospektowi - byłaby nierozstrzygnięta do dnia Walnego Zgromadzenia, Zarząd BOŚ zaproponował, żeby unieważnić emisję serii N i dokonać tzw. repliki serii N, czyli emisji skierowanej do tych samych subskrybentów, którzy byli objęci emisją serii N z czerwca 1999 r., na warunkach, które dałyby dyskonto jako rekompensatę nie oprocentowania środków przez okres prawie 2 lat. Tym dyskontem było obniżenie ceny emisyjnej z 49,55 zł do 47,50 zł za jedną akcję. Jednak podjęcie tej decyzji wymagało zgody naszego akcjonariusza, którą uzyskaliśmy w wyniku wyrażenia zgody na emisję serii O, będącej li tylko uzupełnieniem „rozwodnienia” kapitału wynikającego z emisji akcji serii N. Nie doprowadza to do zmiany udziału kapitałowego Szwedów w wyniku emisji serii N. Emisja serii O nie wprowadza żadnych zmian w strukturze kapitałowej BOŚ. Dzięki temu udało się zamknąć niefortunną emisję akcji serii N podjętą w wyniku uchwały z czerwca 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#ZastępcaprezesaZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejZofiaHekiert">Jeżeli chodzi o umowę z audytorem Delloitte and Touche i wypłatę 80% kwoty zaliczki mogę powiedzieć, że stosuje się zasadę zaliczkowania. W przypadku grup audytorskich jest ona zgodna z ustawą o finansach publicznych, a poza tym jest to zawarte w umowie. Po uwadze ze strony Najwyższej Izby Kontroli skorygowano tę umowę i za zbadanie sprawozdania za 2001 r. zaliczka nie będzie przekraczała 30% ceny wynikającej z umowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#ZastępcaprezesaZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejLechPłotkowski">Zanim udzielę szczegółowych wyjaśnień dotyczących zarzutów postawionych w tej sali - bowiem w materiałach, które mamy w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej są one inaczej sformułowane - w imieniu Zarządu Narodowego Funduszu chciałbym stwierdzić, że zapłacono za faktycznie wykonane roboty adaptacyjne na 5 piętrze w budynku przy ul. Konstruktorskiej 1A. Prace te były przeprowadzone przez wykonawcę, a nie były przewidziane w harmonogramie rzeczowym stanowiącym integralną część umowy na remont budynku. Rzeczywiście nastąpiło naruszenie procedury przetargowej - zaraz do tego przejdę - ale nie ma żadnych dokumentów potwierdzających, że podwójnie zapłacono za wykonaną pracę. To pierwsza uwaga. Poza tym, zastrzeżenia zgłoszone przez NIK dotyczą szczegółowych kwestii związanych z całością przetargu i przebiegiem remontu, ale w dużej mierze zależą od interpretacji przepisów prawnych. To druga uwaga.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#ZastępcaprezesaZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejLechPłotkowski">Kwestia remontu tego budynku była przedmiotem kontroli wewnętrznej zarządzonej przez Narodowy Fundusz jeszcze przed kontrolą NIK. Doniesienie do rzecznika finansów publicznych jest wynikiem postępowania po kontroli wewnętrznej. Zarząd składał kontrolującym przedstawicielom NIK szczegółowe wyjaśnienia dotyczące historii remontu tego budynku, która sięga 1998 r. Przyznam, że jestem w niezręcznej sytuacji, ponieważ muszę się odwoływać do pewnych decyzji podjętych przez poprzedni Zarząd. Istotnie, w warunkach zamówienia nie ujęto remontu 5 piętra. Zarząd Narodowego Funduszu został postawiony w sytuacji - ponieważ wykonawca zrealizował prace - że jeśli nie zapłaci, czeka go sprawa przed sądem, która z góry skazana jest na niepowodzenie. Jako okoliczność łagodzącą podam, że zapłacono za remont według stawek z 1998 r., a więc na korzystnych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#ZastępcaprezesaZarząduNarodowegoFunduszuOchronyŚrodowiskaiGospodarkiWodnejLechPłotkowski">Decyzja Zarządu o zapłaceniu za adaptację została podjęta na podstawie wniosku złożonego przez dyrektora Biura. Tytułem usprawiedliwienia powiem, że Zarząd Narodowego Funduszu rozważał jedynie zasadność wypłaty środków. Argumenty przedstawione we wniosku po dyskusji uznano za zasadne. Na tym posiedzeniu nie rozważano sposobu zapłaty, uznając, że wszystkie wymagane w tym zakresie procedury są dotrzymane. Jeśli takie będzie państwa życzenie, przedstawimy na piśmie bardzo szczegółowe wyjaśnienie wszystkich okoliczności. Jestem również przygotowany do szczegółowego przedstawienia faktów. Jeszcze raz powtarzam, że nie użyto środków Narodowego Funduszu do opłacenia prac, które nie zostały wykonane. Poza tym nigdy nie twierdziliśmy, że nie nastąpiło w tym względzie naruszenie procedury. W związku z tym nie zgadzamy się z zarzutem podwójnego zapłacenia, czy wymuszenia środków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Zwracam się do prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Panie prezesie, ponieważ sprawy tego typu wzbudzają emocje, czy mógłby pan zabrać głos, żeby spróbować w miarę możliwości wyjaśnić ten problem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WiceprezesNIKZbigniewWesołowski">Z protokołu sporządzonego po kontroli wynika, że Narodowy Fundusz zawarł umowę ryczałtową na wykonanie remontu całego budynku. Wykonawca wywiązał się z umowy i otrzymał zapłatę. Po kilku miesiącach nadeszła faktura za remont 5 piętra w tym samym budynku. Nie płacono przez dość długi czas, po czym, w wyniku decyzji Zarządu - o czym mówił pan prezes - zapłacono w ostatnich dniach funkcjonowania poprzedniego Zarządu, naruszając przepisy ustawy o zamówieniach publicznych. W związku z tym, że sprawa wywołuje duże zainteresowanie, korzystając z uprawnień prezesa NIK, zwrócę się do departamentu NIK o przeprowadzenie kontroli doraźnej i zbadanie tego przypadku do końca. Myślę, że wyjaśnimy tę sprawę i przedstawimy Komisji nasze ustalenia. Nie chciałbym, żeby skończyło się na tym, że każdy powie swoje, po czym się rozejdziemy. Co prawda - w stosunku do milionów zł, o których tu mówimy - jest to niewielka kwota, ale sprawa zmusza nas do refleksji, ponieważ chodzi o środki publiczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Zwracam się z pytaniem do pana prezesa Lecha Płotkowskiego, czy po tej wypowiedzi pana prezesa Zbigniewa Wesołowskiego chciałby jeszcze coś dodać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#ZastępcaprezesaLechPłotkowski">Mogę tylko dodać, że z dokumentów, którymi dysponujemy, a które stanowią integralną całość - w tym harmonogram rzeczowo-finansowy oraz tabela elementów rozliczeniowych - jednoznacznie wynika, że w kosztach planowanych w umowie nie uwzględniono kosztów remontu jednego piętra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Ponieważ stanowiska w tej sprawie są odrębne, rozumiem, że ze strony NIK oczekiwać będziemy na wyniki doraźnej kontroli w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Proszę o odniesienie się do kolejnych zarzutów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#ZastępcaprezesaLechPłotkowski">Drugi zarzut dotyczy naruszenia prawa w zakresie postępowania przy zamówieniach publicznych. Chodzi o wybór eksperta do weryfikacji materiałów przetargowych dla projektu „Geotermia Podhale” Dysponujemy oryginalnymi dokumentami z przetargu oraz dokumentami świadczącymi o faktycznym przebiegu wydarzeń - zapisem w protokole z posiedzenia Zarządu z dnia 22 grudnia 1999 r., podczas którego Zarząd zaakceptował wniosek o zatrudnienie niezależnego eksperta do weryfikacji dokumentów przetargowych w ramach programu PHARE projektu Geotermii Podhalańskiej Nr PL99/12, po przeprowadzeniu przetargu w kwocie nie przekraczającej 30 tys. euro.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#ZastępcaprezesaLechPłotkowski">Istnieje notatka sporządzona 7 lutego 2000 r. przez pracownika prowadzącego od strony technicznej dokumentację związaną z przetargami, w której podaje, że do przetargu zaproszono pięć firm, z których dwie nie złożyły oferty. Pierwszą ofertę złożyła firma Heine Consulting ul. Maszynowa 5A w Warszawie z ceną 30 tys. zł plus 22% VAT. Druga oferta została złożona przez Ekocentrum - Wrocławski Ośrodek Usług Ekologicznych Spółka z o.o. i opiewała na kwotę prawie 124 tys. zł plus 22% VAT. Trzecia firma, do której się zwrócono, nie złożyła oferty, a czwarta - Coinwest - złożyła ofertę opiewającą na kwotę 122 tys. zł plus VAT. Piąta firma nie złożyła oferty. Wszystkie oferty nadeszły w wyznaczonym terminie i zawierały wymagane dokumenty. Zgodnie z procedurą, oferty zostały ocenione pod względem technicznym.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#ZastępcaprezesaLechPłotkowski">Oferta firmy Heine Consulting nie była zgodna z istotnymi warunkami zamówienia, zawierała bowiem propozycję wykonania tylko części zadań, które sprecyzowano w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Ponadto nie zawierała kosztów wyjazdu do siedziby beneficjenta. W związku z tym, komisja odrzuciła tę ofertę jako niekompletną. Oferty firm Ekocentrum i Coinwest zostały poddane ocenie komisji. Dysponujemy protokołem z oceny ofert.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#ZastępcaprezesaLechPłotkowski">Naszym zdaniem przetarg został przeprowadzony zgodnie z odpowiednimi artykułami ustawy o zamówieniach publicznych. W rezultacie jako zwycięzcę przetargu ograniczonego komisja rekomendowała firmę Ekocentrum, która uzyskała największą liczbę punktów. Jeszcze raz powtarzam, że chodzi o notatkę z 7 lutego 2000 r. W następstwie przetargu sporządzono umowę, która została zawarta 21 lutego. Zarząd Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dysponuje w tej sprawie takimi dokumentami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Proszę przedstawicieli NIK o zajęcie stanowiska w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">To, co dziś przedstawił pan prezes było zawarte w wystąpieniu pokontrolnym skierowanym do prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Prezes Narodowego Funduszu nie wniósł zastrzeżeń do ustaleń tam zawartych, natomiast szeroko wyjaśnił niektóre przyczyny i uwarunkowania zaistniałej sytuacji. To, co powiedział pan prezes jest nam znane, ale chciałbym zauważyć, że na Komisję nikt nie nałożył obowiązków mediatora, czy rozstrzygania, co jest podstawą przetargu na określoną kwotę - notatka, czy dokument. Proszę wybaczyć, ale uważam, że jest to zabieranie czasu Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Należy się więc cieszyć, że wreszcie utworzono stanowisko w zakresie zamówień publicznych oraz wydano przepisy dotyczące zamówień publicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PrezesKazimierzKujda">Rzeczywiście w połowie ubiegłego roku zatrudniliśmy osobę, która dba o te sprawy. Mamy regulacje wewnętrzne w tym zakresie. Jestem przekonany, że nie powtórzą się już takie sytuacje, niedociągnięcia, jak w tym przetargu, chociaż - co trzeba powiedzieć - nieraz cena papieru do kserografu zakupionego zgodnie z zasadami przetargowymi jest nieco wyższa niż bez przetargu.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PrezesKazimierzKujda">Odpowiem teraz na pytania posła Bogumiła Borowskiego. Sprawę wolnych środków już wyjaśniłem. Skoro zostały, trzeba je było ulokować w papiery wartościowe Skarbu Państwa. Jest to odpowiedź na pytanie pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PrezesKazimierzKujda">Jeśli chodzi o pytanie drugie dotyczące planowania, jest ono zasadne. Teraz stosujemy już inną metodę planowania. Nie będę rozwijać tego wątku, powiem tylko, że poprzednie metody się nie sprawdziły. Musimy jednak zwracać się do głównego geologa kraju, który wydaje decyzje i jest głównym partnerem do dyskusji. Będziemy z nim negocjować plan, a nie tylko liczbę, którą nam poda.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#PrezesKazimierzKujda">Na temat wydatków kapitałowych i realizacji planu w wysokości 3% powiem nieco później, a teraz odniosę się pytań posła Józefa Górnego. Rzeczywiście na inwestycje wieloletnie wydaliśmy o 900 tys. zł więcej niż przewidziano w planie. Takie są fakty. Na pytanie dotyczące współpracy z bankami już odpowiadałem. Na pytanie, dlaczego nie zrealizowano planu pożyczek mogę powiedzieć, że uwaga posła Józefa Górnego jest chyba słuszna. W tym roku rzeczywiście 2–3 razy „zmiękczaliśmy” nasze finansowanie. Jak już powiedziałem, co dziesiąta negocjacja kończyła się podpisaniem protokołu negocjacyjnego. Samorządy są w trudnej sytuacji. Duże samorządy, jeżeli chodzi o wodę, nie kierują do nas wniosków, ponieważ czekają na środki z ISPA. Jeżeli chodzi o powietrze, również nie ma wiele dużych wniosków, ale plan w tym zakresie będzie w tym roku realizowany, ponieważ jest sporo znaczących projektów, inicjatyw. W związku z tym obniżyliśmy oprocentowanie do 0,1 stopy redyskonta, wprowadziliśmy zróżnicowanie dla najbardziej zamożnych samorządów do pół stopy redyskonta weksli. Wydaje się, że jest to słuszna polityka, bo inaczej samorządy nie prowadziłyby inwestycji ekologicznych. Jest to odpowiedź na trzecie pytanie posła Józefa Górnego.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#PrezesKazimierzKujda">Jeżeli chodzi o pytanie posła Jana Rzymełki dotyczące współpracy z funduszami wojewódzkimi mogę powiedzieć, że Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu przegrał proces z Kombinatem Górniczo-Hutniczym Miedzi o kwotę 25 mln zł. Sąd uznał, że KGHM nie powinien wnosić opłat w tej kwocie. W związku z tym wojewódzki fundusz musiał wystąpić albo o kredyt komercyjny, albo o pożyczkę z Narodowego Funduszu. Zgodziliśmy się udzielić tej pożyczki, wiedząc, że mamy dość dużo pieniędzy. Inne fundusze nie zwracały się do nas.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#PrezesKazimierzKujda">Stosujemy następującą politykę - nie chcemy pożyczać pieniędzy wojewódzkim funduszom, ale chcemy z nimi współpracować w zakresie finansowania. W tym roku mamy ustaloną listę z każdym funduszem. Na wspólnych listach jest ok. 530 przedsięwzięć, jednak do tej pory udało się podpisać umowę tylko z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, ale ta współpraca idzie dość ciężko. Mówimy, że nie będziemy pożyczać pieniędzy wojewódzkim funduszom, ale jeśli potrzebne są im środki, możemy wspólnie finansować, a wtedy udział Narodowego Funduszu będzie większy. Wydaje się, że jest to pozytywnie odbierane przez wojewódzkie fundusze.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#PrezesKazimierzKujda">Poseł Radosław Gawlik zadał pytanie dotyczące wynagrodzeń. Odpowiadam, że w tym roku wynagrodzenia, podobnie jak w 2000 r., wzrastały zgodnie ze wskaźnikiem inflacji. W tym zakresie sytuacja nie uległa zmianie. Powtarzam, że staraliśmy się zmniejszyć koszty obsługi. Jesteśmy w stanie wykazać, że wspomniane 15 mln zł w ciągu 3 lat wiążą się z tzw. kosztami mniejszymi. Wzrosło zatrudnienie, ale też zdecydowanie wzrosła liczba podpisanych umów oraz pieniędzy wypłacanych na ochronę środowiska. Wydaje się, że efektywność Narodowego Funduszu w ciągu 3 ostatnich lat poprawiła się. Oczywiście jest jeszcze dużo do zrobienia. Bardzo cenne są uwagi Najwyższej Izby Kontroli oraz wypowiedziane przez posłów, które będziemy się starali wziąć pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#PrezesKazimierzKujda">Na pytania zadane pana przewodniczącego dotyczące strategii powiem, że jeśli Rada Nadzorcza i minister wyrażą akceptację, jesteśmy w stanie w ciągu dwóch miesięcy ją przedstawić. Od kilku miesięcy pracujemy nad zakończeniem strategii - jest to trudny dokument. Przedstawilibyśmy w nim politykę dotyczącą pożyczek, dotacji i przedmiotów finansowania. Znalazłyby się tam odpowiedzi na nurtujące państwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#PrezesKazimierzKujda">Na zakończenie została odpowiedź na ostatnie pytanie zadane przez posła Bogumiła Borowskiego. Poproszę panią prezes Zofię Hekiert, żeby wypowiedziała się, dlaczego zrealizowaliśmy tylko 3,5% inwestycji kapitałowych, co - według nas - i tak było dużo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#ZastępcaprezesaZofiaHekiert">Niewykonanie inwestycji kapitałowych zawartych w planie na 2000 r. wynikało przede wszystkim z tego, że wycofano się z bardzo dużego wniosku na kwotę 36 mln zł, przygotowywanego na wejście kapitałowe do Elektrociepłowni Lublin - Wrotków. Stało się to z tego względu, że Bank PKO S.A., który miał być gwarantem metody wyjścia Narodowego Funduszu z tego przedsięwzięcia, zażądał obciążenia akcji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, na co nie mogliśmy wyrazić zgody. W związku z tym tak duży projekt nie mógł uzyskać akceptacji.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#ZastępcaprezesaZofiaHekiert">Drugim elementem, który przyczynił się do niskiego wykonania planu było to, że dopiero w grudniu Rada Nadzorcza Narodowego Funduszu podjęła dwie uchwały w zakresie wejścia kapitałowego Narodowego Funduszu w spółki komunalne - Miejskich Wodociągów i Kanalizacji w Ostrowcu oraz Elektrociepłowni w Ostrowiu Wielkopolskim. Obie umowy kapitałowe dotyczą kwoty ok. 56 mln zł. Jest to główna przyczyna tak niskiego zaangażowania w wykonanie zadania działalności kapitałowej.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#ZastępcaprezesaZofiaHekiert">W planie na bieżący rok jest kwota 125 mln zł, co stanowi ok. 5% środków wydatkowanych na ochronę środowiska. Zrealizowane są uchwały podjęte w grudniu, co oznacza, że są podpisane umowy z wymienionymi przeze mnie spółkami komunalnymi. Na ukończeniu jest umowa z Elektrociepłownią Tarnów. Kolejne wnioski są w przygotowaniu, zatem mamy przekonanie, że plan w tym zakresie w bieżącym roku będzie wykonany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Czy są jeszcze sprawy wymagające wyjaśnienia? Jeżeli nie, będziemy zmierzali do konkluzji. Nikt się nie zgłasza w celu zabrania głosu. Jak zrozumiałem, nie ma uwag do wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2000 r. w częściach dotyczących gospodarki wodnej i środowiska, zbiorczego budżetu wojewodów, rezerw celowych, wydatków finansowanych z bezzwrotnych środków oraz dotacji celowych na finansowanie zadań z zakresu administracji rządowej. Czy pozytywna ocena wykonania budżetu w tych częściach, zgodnie z propozycją NIK, budzi wątpliwości? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu uznam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z wykonania budżetu państwa w zakresie wymienionych części. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła pozytywną ocenę w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Jednak wątpliwości wywołała ocena wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wraz z analizą NIK. Postawiono dwa wnioski. Najwyższa Izba Kontroli negatywnie ocenia realizację wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu za 2000 r. Natomiast poseł koreferent wnosił o pozytywną ocenę wykonania tego planu. Poddam te wnioski pod głosowanie. Rozumiem, że poseł wnioskodawca nie zgłosił uwag do przedstawionych faktów, tylko do interpretacji ich przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PosełCzesławŚleziak">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem wniosku zgłoszonego przez posła Józefa Górnego, zgodnie z którym Komisja pozytywnie oceniłaby wykonanie planu finansowego Narodowego Funduszu?</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#PosełCzesławŚleziak">Stwierdzam, że Komisja 7 głosami za, przy braku przeciwnych i 2 wstrzymujących się przyjęła wniosek posła Józefa Górnego. Rozumiem więc, że do Komisji Finansów Publicznych skierujemy pozytywną opinię w zakresie wykonania budżetu państwa oraz wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#PosełCzesławŚleziak">W ten sposób rozpatrzyliśmy pierwszy punkt porządku dziennego. Proszę o przejęcie przewodnictwa przez posła Józefa Górnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełJózefGórny">Zanim przystąpimy do rozpatrzenia drugiego punktu porządku dziennego, ogłaszam 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PosełJózefGórny">Przystępujemy do rozpatrzenia sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w zakresie Departamentu Ochrony Środowiska. Oddaję głos dyrektorowi Departamentu Ochrony Środowiska, panu Andrzejowi Głowackiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła Sejmowi 11 opracowań zbiorczych w postaci raportów - informacji o wynikach kontroli. W ubiegłym roku NIK brała udział w 16 kontrolach doraźnych związanych z szeroko pojętą problematyką ochrony środowiska. Przytaczam dane zawarte w największym opracowaniu, koncentrując się na tym, co dotyczy ochrony środowiska. Przypominam, że wśród informacji przekazanych Komisji znalazły się informacje: o usuwaniu skutków powodzi z lipca 1997 r. przez administrację publiczną, gospodarowaniu środkami publicznymi przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, funkcjonowaniu parków narodowych, realizacji zadań z zakresu ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, ochronie zwierząt, postępowaniu z odpadami niebezpiecznymi, realizacji ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest, działaniach administracji rządowej i podmiotów gospodarczych w zakresie zmniejszania emisji zanieczyszczeń powietrza w obszarze przygranicznym z Republiką Federalną Niemiec. Specjalna informacja dotyczyła zadań realizowanych przez fundację „Animals” w związku z prowadzeniem schroniska dla bezdomnych zwierząt w Warszawie. Jednak podstawowa informacja przekazana Komisji w zeszłym roku dotyczyła wykonania budżetu państwa w 1999 r. przez Ministerstwo Środowiska - wówczas była to tylko część 28 - oraz wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 1999 r. Jak zapewne państwo pamiętacie, te dwie informacje wzbudziły nie mniejsze emocje i dyskusję niż w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Chciałbym jeszcze przekazać, że w ubiegłym roku rozpoczęliśmy realizację tzw. wielkich kontroli, które będziemy kończyli w bieżącym roku. Między innymi prowadzimy kontrolę realizacji postanowień konwencji helsińskiej o ochronie morza bałtyckiego. Ponadto w tym roku, zgodnie z sugestią Komisji, rozpoczęliśmy kontrolę koordynowaną dotyczącą ochrony przed hałasem, głównie z uwzględnieniem hałasu związanego z przebiegiem wielkich tras komunikacyjnych. Ostatnia duża kontrola - również inspirowana przez Komisję - dotyczy zaopatrzenia w wodę aglomeracji miejskich wszystkich miast polskich liczących powyżej 200 tys. mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Od dwóch lat Departament ściśle współpracuje z europejską grupą do spraw ochrony środowiska w zakresie kontroli równoległych, związanych z ochroną środowiska. Kontrolą równoległą jest między innymi kontrola na temat przestrzegania postanowień konwencji helsińskiej. Prowadzimy ją wspólnie z ośmioma państwami, sygnatariuszami tejże konwencji, a Republika Federalna Niemiec przekaże nam stosowne dane uzyskane na swoim terenie, żeby włączyć je do tej kontroli. Przewidujemy, że wyniki kontroli dotyczącej ośmiu państw będzie można prezentować już w październiku bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Z Czechami i Litwą realizowaliśmy kontrolę równoległą dotyczącą ochrony powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniem. Ze Słowacją realizowaliśmy kontrolę równoległą związaną z funkcjonowaniem Pienińskiego Parku Narodowego. Z Republiką Federalną Niemiec podjęto próbę realizacji kontroli równoległej na temat zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w pasie przygranicznym. W ostatniej fazie Republika Federalna Niemiec wycofała się z tej kontroli. Domyślamy się, dlaczego - nie my jesteśmy tymi, którzy przenoszą zanieczyszczone powietrze nad teren Republiki Federalnej Niemiec. Róża wiatrów układa się w ten sposób, że więcej zanieczyszczonego powietrza płynie przez Polskę z zachodu na wschód.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Jeżeli chodzi o współpracę z Sejmem, uczestniczyliśmy w ok. 70 posiedzeniach Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, połączonych Komisji oraz w pracach podkomisji roboczych i nadzwyczajnych. Prezentowaliśmy informacje, o których mówiłem wcześniej, przedstawialiśmy również wnioski de lege ferenda, w znacznym stopniu wykorzystywane w obradach Komisji, gdy rozpatrywano projekty rządowe lub poselskie.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">W ramach współpracy z rządem, Departament Ochrony Środowiska Najwyższej Izby Kontroli opiniował ponad 100 projektów aktów prawnych przygotowywanych przez rząd. Dotyczy to ustaw, rozporządzeń, a także zmian w tym zakresie. Braliśmy również udział - nasze uwagi były uwzględniane w wysokim procencie - przy opiniowaniu aktów prawnych przygotowywanych przez resort środowiska, opiniowanych w ramach tzw. obiegu międzyresortowego.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Komunikuję, że w ubiegłym roku Departament spowodował, że do budżetu państwa wpłynęło niemal 9,7 mln zł fizycznie odzyskanych środków, spośród dziesiątek mln zł, w odniesieniu do których wskazywaliśmy nieprawidłowości w ich wydatkowaniu.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#DyrektorAndrzejGłowacki">Na zakończenie powiem kilka słów o kadrach Departamentu. Ubiegły rok zakończyliśmy 33 osobowym stanem zatrudnienia. W większości są to wysoko kwalifikowani pracownicy, znani Komisji, ponieważ doradcy i specjaliści często biorą udział w obradach Komisji. Aktualnie stan zatrudnienia wynosi 35 osób, w tym 3 młodych pracowników, którzy biorą udział w przeszkoleniu, żeby za dwa lata stać się pracownikami samodzielnymi. Jeśli chodzi o stan osobowy, muszę wyraźnie powiedzieć, że jesteśmy w stanie wykonać każde zlecenie Sejmu w obszarze ochrony środowiska i we właściwy sposób zrealizować każdą z powierzonych nam kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WiceprezesNIKZbigniewWesołowski">Korzystając z okazji, chciałbym podziękować wszystkim instytucjom kontrolnym, organom kontroli, z którymi współpracujemy. Widzę, że jest tu obecny dyrektor generalny Inspekcji Ochrony Środowiska. Często korzystamy z pracy inspektorów ochrony środowiska - pracując wspólnie albo zlecając kontrolę - a także pracowników sanepid. Jest to dla nas doskonałe, profesjonalne wsparcie. Nie zawsze zdarza się okazja do podziękowań. Dobrze się składa, że w 2000 r. były kontrole z wykorzystaniem tych służb. W 2001 r. również będziemy z nich korzystać. Jest to nasze ustawowe uprawnienie. Zazwyczaj spotykamy się z życzliwą reakcją ze strony tych organów kontroli w zakresie dostarczania nam niezbędnych dokumentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełJózefGórny">Zawsze miło jest usłyszeć podziękowania. Nawet o Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który nie był łaskawie oceniony, pan prezes powiedział, że wykorzystuje wnioski z kontroli w celu ulepszenia pracy.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełJózefGórny">Koreferentem miał być poseł Jan Sieńko, ale nastąpiła zmiana. Oddaję głos posłance Marii Walczyńskiej-Rechmal.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosłankaMariaWalczyńskaRechmal">Sprawozdanie z przeprowadzanych kontroli z zakresu Departamentu Ochrony Środowiska w 2000 r., przedstawione nam przez NIK, jest bardzo czytelne, klarowne i rzetelne. Odpowiada wprost, jak realizowane są ustawy i rozporządzenia. Wykazuje istotne nieprawidłowości, szczególnie w gospodarowaniu środkami. Zawiera wnioski, które mają usprawnić dany stan i daje propozycje rozwiązań, w tym legislacyjnych. Na przykład w przypadku kontroli realizacji zadań z zakresu ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami, wnoszono o podjęcie przez ministra gospodarki działań zmierzających do stworzenia podstaw prawnych dla obowiązku zastępowania substancji zubożających warstwę ozonową związkami nieszkodliwymi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PosłankaMariaWalczyńskaRechmal">Inne kontrole o zasięgu ogólnopolskim, tak ważne z naszego punktu widzenia, dotyczyły m.in. gospodarowania środkami publicznymi przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wykonania planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, funkcjonowania parków narodowych, postępowania z odpadami niebezpiecznymi i wiele innych. Oddają one istotny punkt widzenia i dobrze służą ochronie środowiska.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PosłankaMariaWalczyńskaRechmal">Podobnie jest z kontrolą w zakresie wojewódzkim, lokalnym. Na przykład kontrola przez Delegaturę NIK w Kielcach realizacji ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Wiele dobrego czynią tzw. kontrole doraźne, dotyczące np. funkcjonowania oczyszczalni ścieków, efektywności gospodarki leśnej, zaopatrzenia w wodę, czy prawidłowości wydatkowania środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#PosłankaMariaWalczyńskaRechmal">Panie przewodniczący, proponuję, żeby Komisja przyjęła opinię w następującej treści: „Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa na posiedzeniu w dniu 3 lipa 2001 r., rozpatrzyła sprawozdanie z działalności Departamentu Ochrony Środowiska Najwyższej Izby Kontroli w 2000 r. Komisja pozytywnie ocenia działalność Departamentu zarówno poprzez dobór tematyki kontrolnej, jak i przedstawionych wniosków. Opracowania z przeprowadzonych kontroli są bardzo pomocne w pracach Komisji.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#PosłankaMariaWalczyńskaRechmal">Komisja wyraża wielkie podziękowanie pracownikom i dyrekcji Departamentu za ich pracę i osiągnięte wyniki”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełJózefGórny">Czy są pytania w tej sprawie? Nie ma pytań. Czy ktoś chciałby zabrać głos w dyskusji? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PosełJózefGórny">Czy ktoś ma inne zdanie niż zawarte we wniosku zaproponowanym przez panią posłankę? Nikt się nie zgłasza. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała przedmiotowe sprawozdanie. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PosełJózefGórny">Stwierdzam, że Komisja jednogłośnie pozytywnie opiniuje sprawozdanie w formie przedstawionej przez panią posłankę.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#PosełJózefGórny">Na tym kończymy obrady. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>