text_structure.xml
54.6 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PAWierzbicki">Druk nr 713 zapewne Panowie Posłowie mają w ręku. Komisja przeprowadziła bardzo poważne studia w granicach swojej możliwości. Wyłoniła ze swojego grona specjalną podkomisję, zawezwała wszystkie ministerstwa, które mogą być kompetentne w tej dziedzinie, zawezwała również przedstawicieli organizacji zawodowych i na mocy całego zbadanego materiału, uznając, że rzeczywiście zagadnienie, postawione przez wniosek p. Poniatowskiego, ma bardzo ważne dla racjonalnej gospodarki drzewnej znaczenie, zaproponowała następujące rezolucje:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PAWierzbicki">Rezolucja I.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PAWierzbicki">Sejm wzywa Rząd, aby przy wykonywaniu rozporządzeń z dnia 16 maja r. b. o opłatach wywozowych od drzewa (Dz. Ust. Rz. P. Nr 54 poz. 381) oraz z dnia 17 maja r. b. o zakazie wywozu drzewa (Monitor Polski Nr 116 poz. 129) 1) bezwzględnie nie udzielał pozwoleń na wywóz drzewa opałowego, 2) przez stopniowe i szybkie podnoszenie opłat wywozowych na surowiec drzewny uniemożliwił wywóz drzewa nieobrobionego, a mianowicie:</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PAWierzbicki">a) podniósł natychmiast istniejące opłaty wywozowe od drzewa budulcowego od metra sześć., z 1/2 szylinga na 2 1/2 szylinga, t. j. pięciokrotnie, i zwiększał te opłaty o 1/4 szylinga miesięcznie tak, aby w ciągu dwu lat opłaty wyniosły 8 1/2 szylinga od metra sześciennego;</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PAWierzbicki">b) w tym samym stosunku podniósł opłaty od słupów telegraficznych, papierówki i kopalniaków;</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#PAWierzbicki">3) ustanowił opłaty wywozowe również i na drzewo liściaste w odpowiednim stosunku.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#PAWierzbicki">Rezolucja I.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#PAWierzbicki">Wzywa się Rząd do prowadzenia takiej polityki gospodarczej, aby odbudowa i rozbudowa przemysłu drzewnego mogła postawić ten przemysł na wysokości przemysłu zagranicznego, nie angażując w to środków państwowych.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#PAWierzbicki">Rezolucja II.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#PAWierzbicki">Wzywa się Rząd, aby zwrócił specjalną uwagę na gospodarkę leśną i drzewną, która od powstania Rzeczypospolitej nie stoi na wysokości zadania.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#PAWierzbicki">Rząd oczywiście przyjmie te rezolucje pod uwagę i odpowiednie wnioski wyprowadzi. Rezolucja trzecia, jako ogólna, obejmuje w sobie bardziej szczegółowe rezolucje p. posła Kwiatkowskiego i p. posła Niedzielskiego, a ponieważ jest ogólniejsza i została przyjęta, przeto tamte rezolucje nie uzyskały większości. Jako referent Komisji Przemysłowej wypowiadam się z tych samych powodów przeciwko tym wnioskom mniejszości. Również nie otrzymał większości wniosek o. Czuczmaja, który wzywa Rząd, aby bezwzględnie zakazał wszelkiego wywozu drzewa zagranicę pod wszelkiemi postaciami z lasów państwowych i prywatnych z tak zwanych „Kresów Wschodnich” aż do czasu, dopóki będą odbudowane wszystkie budynki gospodarcze, szkolne, kościelne, przemysłowe i t. p. zrujnowane przez wojnę światową. Ten wniosek odrzucono, ponieważ rezolucja pierwsza w sposób nie rewolucyjny, lecz ewolucyjny załatwia to samo, do czego wzywa wniosek p. Czuczmaja. Osiągnie się to w ten sposób, że przez stopniowe podwyższanie opłat wywozowych, w ciągu roku, czy lat dwóch, zamknie się zupełnie eksport drzewa nieobrobionego z granic Polski.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#PAWierzbicki">W ostatniej chwili p. poseł Kosydarski złożył rezolucję nową, a mianowicie:</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#PAWierzbicki">„1) Sejm wzywa Rząd, aby cło pobierano od drzewa wywożonego od każdych 100 kg. wagi, a nie od objętości drzewa.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#PAWierzbicki">2) Cło będzie pobierane od całego ładunku przez urzędy stacyjne na podstawie wagi wagonowej, a to celem uchylenia zbytecznego aparatu urzędniczego.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#PAWierzbicki">3) Rząd wyda zarządzenie, aby eksporterzy drzewa, wywożonego zagranicę, dostarczali wozów kolejowych na to drzewo, wypożyczanych od państw obcych na własny rachunek i ryzyko.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#PAWierzbicki">4) Rząd zmieni „kolejność” dostarczanych wozów dla ładowania drzewa okrągłego w ten sposób, że drzewo okrągłe, przeznaczone dla przemysłu krajowego przeniesie z kolejności szóstej do trzeciej, natomiast drzewo okrągłe, przeznaczone na wywóz przeniesie z kolejności szóstej do trzynastej” (Mówi).</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#PAWierzbicki">Nie jestem w stanie, jako referent, wypowiedzieć się obecnie co do celowości tych rezolucji. Może niektóre są bardzo wskazane, jednak otrzymaliśmy je w ostatniej chwili i ani Komisja, ani referent nie byli w stanie zbadać tej sprawy. Dlatego proponuję, aby tę rezolucję odesłać do Komisji Przemysłowo - Handlowej z tem, aby Komisja ta podczas pierwszej jesiennej sesji sejmowej wystąpiła przed plenum ze sprawozdaniem w tej sprawie. W ten sposób uzgodniłem moje stanowisko ze stanowiskiem wnioskodawcy p. posła Kosydarskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głos ma p. Poniatowski.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PPoniatowski">Wysoka Izbo!</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PPoniatowski">Sprawa eksportu drzewa, którą tu parokrotnie zajmowaliśmy się, przy bliższem zbadaniu stosunków eksportu istotnie pełna była bardzo ciekawych momentów. Okazało się między innemi, że zyski eksportu są tak poważne, iż oddawna mogły dać Skarbowi Państwa bardzo poważne dochody. Ubolewania godną jest rzeczą, że obliczenia przez eksporterów przedkładane w znacznej części zyskiwały aprobatę przedstawicieli rządu, aprobatę opartą na całkowitej nieznajomości tej dziedziny stosunków, jak to w dalszym ciągu rozważania Komisji się okazało. Doprowadzone zostały jednak te rozważania Komisji do tego momentu, że przedstawiciele przemysłu drzewnego musieli w piersi się uderzyć i mylność przedstawianych dat przyznać. Aprobowanie cen przez przedstawicieli rządu, aprobowanie rachunków fikcyjnych, które dowodnie wykazywały, że eksporterzy na każdym metrze polskiego drzewa tracą, że uprawiają ten wywóz jedynie z pewnej szczególnej filantropji, bo drzewo w Gdańsku taniej się płaci, niż ono się im kalkuluje. — te rachunki w ogromnej części bywały przez rząd aprobowane.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PPoniatowski">Jako ciekawe zjawisko musimy to wszystko podać do wiadomości Panów, zwłaszcza dlatego, że zgłaszamy poprawkę do propozycji p. referenta, zmierzająca do tego, ażeby zróżniczkować materiał nieobrobiony i obrobiony. Naszem zdaniem materiał nieobrobiony nie powinien z Polski wcale wychodzić. Mamy możność dostateczna przerabiania go w kraju, mamy w dodatku potrzebę zatrudnienia robotników. Proponujemy przeto, ażeby stawka na materiał nieobrobiony była tak wysoka, iżby ten materiał zgoła nie mógł z kraju wychodzić.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PPoniatowski">Następnie proponujemy, ażeby stawka na materiał obrobiony była znacznie wyższa, niż ta, którą proponuje p. referent, bo eksport to wytrzyma, a Skarbowi Państwa bezwątpienia przydadzą się te miliardy, które z tytułu tej opłaty wpłynąć mogą.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#PPoniatowski">Proponujemy wreszcie, ażeby tej opłaty nie wymierzano w metrach sześciennych, lecz w tonnach.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#PPoniatowski">Chodzi tu o proste techniczne ułatwienie tego wymierzania na granicy. Ogromna część drzewa, 90%, idzie kolejami; ważenie drzewa zawsze się dokonywa, natomiast obliczenie ile m [nieczytelne] zawiera każdy poszczególny ładunek na wagon, jest bezwątpienia poważną trudnością. Nic przeto nie stoi na przeszkodzie, ażeby na stacjach granicznych, gdzie urzędują celne nasze organa, opłatę pobierać od tonny.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#PPoniatowski">Proponuję zatem następującą poprawkę do wniosku referenta, aby opłaty od drzewa tartego ustalono w wysokości 8 szylingów od jednej tonny. To wyniesie 0,8 szylinga od centnara metrycznego (od 100 kg.), czyli wyniesie to mniejwięcej 4,8 szylingów od m [nieczytelne], a w wysokości 1,2 szylingów od tonny materiałów w stanie okrągłym, to będzie wynosić około 7,4 szyi, od metra sześć. materiału w stanie okrągłym. Te stawki, jak jeszcze raz zaznaczam, prawdopodobnie trudno będzie eksporterom materiału surowego wytrzymać. Wówczas nasz eksport będzie nie 60% z obrobionego materiału, ale 100%.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głos ma p. Kwiatkowski.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PKwiatkowski">Wysoka Izbo!</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PKwiatkowski">Rezultaty, do których doszła Komisja Przemysłowo-Handlowa, a które są streszczone w rezolucji, przedstawionej przez referenta, ujawniły bardzo niepożądane zjawiska, i dlatego właśnie wniosłem rezolucję, która jest wydrukowana w sprawozdaniu Komisji Przemysłowo-Handlowej pod wnioskami mniejszości, i o której przyjęcie proszę.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#PKwiatkowski">Nie mamy nasamprzód uzgodnionej statystyki co do ilości drzewa, jaką mamy do dyspozycji w Polsce, i co do tego podano nam najrozmaitsze liczby: Ministerstwo Rolnictwa 9 milionów hałasów, Ministerstwo Kolei, robiąc dla siebie statystykę, doszło do 7 milionów ha, według innych obliczeń ma być tylko 6 milionów ha. Trudno się przeto oprzeć na prawdziwych danych, nie wiadomo jaki materiał drzewa mamy dla wywozu do dyspozycji Nie tylko pod tym względem Rząd nie ma ścisłych danych, ale jak to p. Poniatowski zaznaczył, także pod względem kalkulacji frachtów i zysków gdańskich były zestawienia bardzo rozbieżne. A po głębszem wniknięciu w ten temat, okazało się, że cyfry, podane nam, a raczej Rządowi przez eksporterów drzewa, nie tylko nie były ścisłe, ale wręcz błędne, Dlatego pierwsza rezolucja przedstawiona przezemnie, a przyjęta w Komisji Przemysłowo-Handlowej, podnosi 5-krotnie opłaty, sądząc, że wskutek tego nie będzie żadnych wstrząsów niepożądanych w tej dziedzinie gospodarczej, a zarazem przez miesięczne podwyższanie opłat o 1/4 szylinga od m [nieczytelne] dojdziemy do tego, że w krótkim czasie cały zysk, który eksporterzy na tym surowcu mają, zniknie i przez to zatrzyma się wywóz drzewa nieobrobionego, do czego bezwarunkowo dążyć należy.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#PKwiatkowski">Do ustalenia tego faktu dąży pierwsza moja rezolucja. Koniecznem jest wszakże, aby Sejm nie tylko zmienił opłaty wywozowe, ale zarazem wyraził swoją opinię o nieścisłościach, które zaszły i z których Skarb Państwa miał wielkie szkody. Jestem przekonany, że gdyby obecnie przewidziane opłaty były brane od początku i waluty z eksportu od początku wpływały do Skarbu Państwa, wówczas zapewne podatek majątkowy byłby zbyteczny. Wskutek tego trzeba zaszłe błędy napiętnować i dlatego proszę Wysoką Izbę o przyjęcie także drugiej rezolucji, wyrażającej ubolewanie z powodu błędów, jakie Rząd od roku 1919 do maja 1923 przy kalkulacji opłat wywozowych popełniał.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Dyskusja wyczerpana. Głos ma p. referent Wierzbicki.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się przeciw poprawce p. Poniatowskiego dlatego, że stawek taryfowych nie można improwizować. Te cyfry, do których Komisja doszła, były oparte na ścisłej kalkulacji, na ekspertyzie, i rzeczywiście, zgodnie z wnioskiem kolegi Kwiatkowskiego, w ciągu jednego roku przez stałe podnoszenie faktycznie zamkną wywóz drzewa z granic Polski. Ale tej rzeczy nie można robić z piątku na sobotę. Dlatego proponuję, ażeby Wysoka Izba przychyliła się całkowicie do wniosków Komisji Przemysłowo-Handlowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Najpierw będziemy głosowali nad wnioskiem mniejszości pos. Czuczmaja. Proszę tych Posłów, którzy są za rezolucją pos. Czuczmaja, aby wstali. Mniejszość, rezolucja odrzucona.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poddam pod głosowanie rezolucje wniesione przez Komisję; jeśli nie usłyszę sprzeciwu, poddam wszystkie trzy rezolucje razem pod głosowanie. Nie słyszę sprzeciwu. Proszę tych Panów Posłów, którzy są za przyjęciem rezolucji, proponowanych przez większość Komisji, aby wstali. Większość, rezolucje są przyjęte.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę tych Posłów, którzy są za rezolucją p. Kwiatkowskiego, którą Panowie macie przed sobą, z tą zgłoszoną zmianą, aby w trzecim wierszu na końcu po słowie „ustanawiająca” wstawić „w maju 1923 r.”, aby wstali. Biuro jest zgodne, że stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#WicemarszałekMoraczewski">Następnie jest rezolucja p. Niedzielskiego. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej rezolucji, aby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja odrzucona.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#WicemarszałekMoraczewski">Oprócz tego została zgłoszona rezolucja p. Kosydarskiego co do której wnioskodawca i referent oświadczają się, aby ją odesłać do Komisji Przemysłowo-Handlowej z tem, że na pierwszej sesji sejmowej sprawa będzie załatwiona.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#komentarz">(P. Kosydarski: Do Komisji Przemysłowo-Handlowej łącznie z Komisją Komunikacyjną. P. Wierzbicki: Słusznie)</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#WicemarszałekMoraczewski">Sprawa ma być odesłana do Komisji Przemysłowo-Handlowej łącznie z Komisją Komunikacyjną. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że jest uchwała, aby sprawę odesłać do Komisji.</u>
<u xml:id="u-8.8" who="#komentarz">(P. Poniatowski: Proszę o głosowanie tego, czy sprawa będzie odesłana do komisji, bo my proponujemy uchwalić zaraz).</u>
<u xml:id="u-8.9" who="#WicemarszałekMoraczewski">Ja pytałem, czy niema sprzeciwu. Wobec tego poddam rezolucję pod głosowanie. Proszę P. Sekretarza o odczytanie jej.</u>
<u xml:id="u-8.10" who="#WicemarszałekMoraczewski">1) „Sejm wzywa Rząd, aby cło pobierano od drzewa wywożonego od każdych 100 kg. wagi, a nie od objętości drzewa.</u>
<u xml:id="u-8.11" who="#WicemarszałekMoraczewski">2) Cło będzie pobierane od całego ładunku przez urzędy stacyjne na podstawie wagi wagonowej, a to celem uchylenia zbytecznego aparatu urzędniczego.</u>
<u xml:id="u-8.12" who="#WicemarszałekMoraczewski">3) Rząd wyda zarządzenie, aby eksporterzy drzewa, wywożonego za granice, dostarczali wozów kolejowych, za to drzewo wypożyczanych od państw obcych na własny rachunek i ryzyko.</u>
<u xml:id="u-8.13" who="#WicemarszałekMoraczewski">4) Rząd zmieni „kolejność” dostarczania wozów dla ładowania drzewa okrągłego w ten sposób, że drzewo okrągłe przeznaczone dla przemysłu krajowego przeniesie z kolejności szóstej do trzeciej, natomiast drzewo okrągłe, przeznaczone na wywóz „przeniesie z kolejności szóstej do trzynastej”.</u>
<u xml:id="u-8.14" who="#WicemarszałekMoraczewski">Jest postawiony wniosek formalny o odesłanie rezolucji do Komisji. Formalny wniosek o odroczenie jest dalej idący, poddam go najpierw pod głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za odesłaniem tych rezolucji do Komisji, ażeby wstali. Stoi większość, rezolucje odeszła do komisji.</u>
<u xml:id="u-8.15" who="#WicemarszałekMoraczewski">Zapomnieliśmy jeszcze głosować nad poprawką p. Poniatowskiego w sprawie drzewnej. Proszę P. Sekretarza o odczytanie tej poprawki.</u>
<u xml:id="u-8.16" who="#WicemarszałekMoraczewski">„Wzywa się Rząd, aby opłaty od drzewa tartego ustalił w wysokości 8 szylingów od 1 tonny materiałów drzewnych, a w wysokości 12 szylingów od 1 tonny materiałów w stanie okrągłym”.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PAWierzbicki">Ponieważ rezolucja I jest przyjęta i przyjęte są inne cyfry, więc nie możemy teraz głosować nad przyjęciem innych cyfr.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Prawda, to było moje przeoczenie, bo powinienem poprawkę do tej rezolucji głosować najpierw.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(P. Wierzbicki: Oczywiście, a teraz jest rzecz przesądzana)</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Panowie mi pozwolą naprawić to przeoczenie w ten sposób, że teraz przegłosuję tę poprawkę. Dlatego poddaję pod głosowanie wniosek p. Poniatowskiego. Proszę tych Panów Posłów, którzy są za wnioskiem pana posła Poniatowskiego, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona. Tem samem rezolucja I w brzmieniu komisyjnem została przyjęta. W ten sposób ten punkt porządku dziennego jest wyczerpany. Proszę Panów, jeszcze zostało z przedpołudnia trzecie czytanie ustawy o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością (druk nr 664, 208, 422 i odbitka Roneo nr 51).</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głos ma referent p. Rudnicki.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#WicemarszałekMoraczewski">Zostały zgłoszone niektóre poprawki do trzeciego czytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PRudnicki">Poprawki redakcyjne Panowie mają odbite na Roneo, a sprostowanie drukarskie złożone jest na ręce P. Marszałka. Dodatkowo wnioskodawca p. Chełmoński dodał poprawkę do art. 11.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(P. Chełmoński: Wycofuję ją.) ust. 2, którą obecnie wycofuje.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PRudnicki">Ze względu na potrzebę uzgodnienia tego artykułu z poprzednim, proponuję poprawkę następującą do tego art. 11 ustępu 2: „Wyrazy 1,000,000 zmienia się na sumę marek polskich, odpowiadającą równowartości 20,000 fr. złotych”. Jest to zupełnie zresztą zgodne z uchwałą Komisji Przemysłowo-Handlowej, tylko już odpowiada redakcji art. 1.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosu nikt nie żąda, przystępujemy do głosowania. Proszę pp. Posłów, którzy są za poprawką, którą w swojem przemówieniu zgłosił p. referent, aby wstali. Stoi większość, poprawka przyjęta.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem; całej ustawy w trzeciem czytaniu, aby wstali. Stoi większość, ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta wraz z tytułem. W ten sposób ten punkt porządku dziennego jest wyczerpany.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do 7 punktu porządku dziennego: Ustne sprawozdanie Komisji Komunikacyjnej o wniosku nagłymi p. Pławskiego w spławie umowy, zawartej pomiędzy Ministerstwem Kolei Żelaznych a wiedeńską fabryką parowozów „Lofag” (Druk nr. 716). Jako sprawozdawca głos ma p. Kosydarski.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PKosydarski">Wysoka Izbo!</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PKosydarski">W sprawie wniosku nagłego p. Pilawskiego, dotyczącego wysłania lokomotyw do firmy wiedeńskiej Lofag, rozpatrywała Komisja Komunikacyjna kontrakt, względnie umowę, zawartą z jednej strony między Ministerstwem Kolei Żelaznych, a z drugiej strony fabryką „Lofag”.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#PKosydarski">Na podstawie szczegółowego przetrutynowania tej umowy Komisja doszła do przekonania, że umowa jakkolwiek w pewnych szczegółach nie odpowiada interesom Państwa, jednakże nie budzi obaw co do jakichkolwiek strat w przyszłości. Ponieważ chodzi o sprawę ważniejszą, ponieważ tej kwestii nie można było załatwić przy stoliku, ponieważ nie można określić rozmiarów przeróbki; jakiej wymagają lokomotywy, Komisja Komunikacyjna postanowiła wybrać specjalną podkomisje, która rzecz zbadawszy na miejscu, ocenić i zadecydować mogłaby, czy te lokomotywy należy wysłać, czy też mogą pozostać w naszych warsztatach. Zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że nasze warsztaty i ich stan obecny, urządzenie, nie stoi, na tej wysokości, ażeby można było przeprowadzić w nich przeróbkę tych lokomotyw. Zdajemy sobie sprawę i z tego, że kolejnictwo nasze jest w opłakanym stanie pod względem ilości lokomotyw potrzebnych do normalnego ruchu. Obecnie w reperacji jest 30%, nawet 40% lokomotyw, normalnie zaś powinno być tylko 18% uszkodzonych. Dlatego, chcąc ten procent osiągnąć, musielibyśmy w tym roku przerobić 649 lokomotyw, czego nie zdołamy zrobić przy sprawności naszych warsztatów.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#PKosydarski">Ministerstwo Kolei przeprowadzałoby przeróbkę tych lokomotyw w swoich warsztatach, jednak do tego potrzeba 4 warsztatów o 80 miejscach, a ponieważ budowa ich jest dopiero w projekcie, wobec tego będziemy zmuszeni odesłać te lokomotywy do Wiednia. Zdawaliśmy sobie z tego sprawę, że ten stan rzeczy pociągnie niepożądane konsekwencje dla Skarbu Państwa. Jednak dla zdrowej komunikacji i zadośćuczynienia potrzebom życia gospodarczego trzeba się zdecydować na ten krok.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#PKosydarski">Nie chcieliśmy tego załatwić na Komisji i dlatego przyszliśmy z wnioskiem, aby Wysoki Sejm wybrał specjalną komisję, składającą się z 5 osób, któraby na miejscu zbadała rzecz i zadecydowała, co należy zrobić z temi lokomotywami, czy zostawić je, czy stan ich zniszczenia jest taki, że nasze warsztaty będą mogły je naprawić, czy też należy je wysłać do Wiednia.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#komentarz">(P. Dubanowicz: To Rząd niech zdecyduje, a nie komisja sejmowa)</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#PKosydarski">Komisja nie może przychodzić z temi sprawami na posiedzenie Sejmu, ponieważ sprawa jest nagła, wybraliśmy inżynierów, którzy zadecydują na miejscu i zdadzą później relacje Wysokiemu Sejmowi; Ponieważ jednak nie możemy przeciągać tej sprawy i ponieważ Ministerstwo Kolei musi w krótkim czasie przerobić te lokomotywy, dlatego nie chcemy w tej chwili sprawy przesądzać. Nie stoimy na stanowisku robienia zamachu na władzę Izby, bo Komisja Komunikacyjna zgodziła się na to jednogłośnie, aby podkomisja rzecz tę zadecydowała i sądzę, że sprawa jest w porządku. Dlatego Wysoka Izba pozwoli, że przeczytam wnioski, uchwalone na Komisji Komunikacyjnej, które brzmią jak następuje:</u>
<u xml:id="u-13.7" who="#PKosydarski">Wniosek 1: „Wzywa się Rząd do niezwłocznego wstrzymania wysyłki parowozów do firmy „Lofag” w Wiedniu.</u>
<u xml:id="u-13.8" who="#PKosydarski">Wniosek 2: Sejm powoła Komisję, złożoną z 5 członków celem zbadania celowości zarządzeń poczynionych przez Ministerstwo Kolei Żelaznych w sprawie umowy, zawartej z firmą „Lofag”.</u>
<u xml:id="u-13.9" who="#PKosydarski">Komisja proponuje, ażeby Wysoki Sejm raczy! uchwalić skład tej komisji w osobach posłów: Kosydarskiego, Pławskiego, Paczkowskiego, Brzostowskiego i Gerlicza.</u>
<u xml:id="u-13.10" who="#PKosydarski">Proszę o przyjęcie wniosku Komisji Komunikacyjnej.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Zgodnie z uchwałą Komisji ma być powołana komisja, która jednak nie będzie upoważniona do decydowania w tej sprawie, lecz tylko do zbadania stanu istniejącego. Tak należy rozumieć uchwałę Komisji Komunikacyjnej.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Czy ktoś życzy sobie, żeby dwa wnioski Komisji rozdzielić? Nikt, proszę Posłów, którzy są za wnioskami Komisji, aby wstali. Stoi większość, wnioski Komisji przyjęte.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do pierwszego punktu porządku dziennego: Trzecie czytanie ustawy o podatku majątkowym.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głos ma p. Poniatowski.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PPoniatowski">Wysoka Izbo!</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#PPoniatowski">Rezultat głosowania w drugiem czytaniu tej ustawy o podatku majątkowym usuwa wszelkie wątpliwości co do tego, w jakim kierunku stronnictwa rządzące, stronnictwa większości tej Izby postanowiły ustawę tę ukształtować. Byłoby naiwnością przewidywać, że w trzeciem czytaniu Panowie coś zmienią. Wszystkie poprawki, zmierzające do słusznie wyższego obciążenia klas posiadających i do zagwarantowania pewnych ulg klasom pracującym, które żyją nie z majątku, ale z pracy, jak również wszystkie poprawki, zmierzające do technicznego uproszczenia wykonania tej ustawy, zostały przez Panów odrzucone. Rzecz ta ma niewątpliwie swój pewien głębszy podkład. I nie możemy sobie w tej chwili inaczej tłomaczyć intencji, kierującej Panami w tej wielkiej sprawie, jak tem, że zachwianie się powagi stronnictw rządzących wymagało przed opinią publiczną jakiegoś aktu, aktu wzmagającego popularność, któryby o ofiarności na rzecz Państwa świadczył.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#PPoniatowski">Wiedzą wszyscy w tej Izbie, że ilekroć była mowa o podatkach, o naprawie Skarbu, moje stronnictwo przedkładało Panom propozycje podatku majątkowego, rozumiejąc go jako podatek serio, rozumiejąc go jako podatek, który może się do naprawy Skarbu przyczynić. Stoimy wobec zjawiska, że nazwa tego podatku, jego hasła i jego popularność zostaje wyzyskana przez stronnictwa rządzące dla restaurowania upadającej popularności. Treść jego została odrzucona, treść zastąpiono szeregiem jałowych i pustych formułek, które symulują ofiarność na rzecz Skarbu, ale które w gruncie rzeczy zapewniają klasom posiadającym możność zupełnego wykręcenia się od ofiary na rzecz Skarbu.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#PPoniatowski">Jeżeli w życiu politycznem wogóle zdobywanie popularności pewnymi hasłami symulowanemi musimy uważać za ubolewania godne, to stosunek do Skarbu Państwa, polegający na udawaniu ofiarności i wykręcaniu się od płacenia, musimy już nazwać nie tylko ubolewania godnem, ale karygodnem i niewątpliwie mamy prawo nieprzyczyniania się do tego, aby ta symulacja ofiarności, aby to zakłamanie życia państwowego w Polsce były przez cały Sejm sankcjonowane.</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy)</u>
<u xml:id="u-15.5" who="#PPoniatowski">Mamy prawo do tego, aby sprzeciwić się nadużywaniu haseł ofiarności, któremi Panowie się posługują.</u>
<u xml:id="u-15.6" who="#PPoniatowski">Mam zaszczyt przeto w imieniu stronnictwa ludowego „Wyzwolenie” i Klubu Ludowego P. S. L. złożyć następujące oświadczenie:</u>
<u xml:id="u-15.7" who="#PPoniatowski">„Kluby poselskie P. S. L. Wyzwolenie i Klub Ludowy P. S. L. oświadczają, że dopatrując się w podatku majątkowym istotnej i potężnej możliwości naprawy Skarbu, nie mogą się przyczynić swemi głosami do przeprowadzenia ustawy, z imienia tylko podatek majątkowy wprowadzającej. Ustawa ta w naszem rozumieniu służy jedynie do symulowania przed społeczeństwem rzekomej gotowości stronnictw rządzących do ofiar na rzecz Skarbu. W istocie zaś czyni z podatku majątkowego jednorazowy, nieudolnie obmyślony i najprawdopodobniej fatalnie wymierzany dodatek do dotychczasowych podatków. Podatek ten spadnie swem brzemieniem przeważnie na drobną własność, która jedynie wpłaci go gotowizną, dając natomiast pole wielkiemu kapitałowi tak w rolnictwie, jak i w przemyśle uchylenie się od świadczeń drogą 10-letnich obligów, hipotecznych zobowiązań i t. p. Obłożenie warsztatów pracy podatkiem nawet wówczas, gdy wartość ich jest mniejsza niż zwolniony ustawą majątek w przedmiotach codziennego użycia, urąga prymitywnym pojęciom demokratycznym.</u>
<u xml:id="u-15.8" who="#PPoniatowski">Zasada szacowania nawet najdrobniejszego stanu posiadania zmusza do przewidywania, że koszty administracyjne pochłoną lwią część podatku, od mniej zamożnych płatników ściąganego.</u>
<u xml:id="u-15.9" who="#PPoniatowski">Możność płacenia podatku już dokonanemi świadczeniami na rzecz Skarbu z innego tytułu, a więc z progresji w podatku gruntowym lub na mocy daniny lasowej, świadczy dosadnie o zachowaniu jedynie pozorów ofiarności.</u>
<u xml:id="u-15.10" who="#PPoniatowski">Całkowita dowolność administracyjna w szacowaniu i wymiarze, udzielona aparatowi rządowemu, daje możność na podstawie dotychczasowych gorzkich doświadczeń twierdzić, że chłop i rzemieślnik staną się ofiarami fiskalnej gorliwości organów obecnego rządu przy najdalej idącem oszczędzaniu płatników ze sfer posiadających, a tak drogich rządzącym obecnie stronnictwom.</u>
<u xml:id="u-15.11" who="#PPoniatowski">Mniemając przeto, że moment szczerego przystąpienia do naprawy Skarbu przyjść musi, że wszelkie wybiegi symulacyjne będą musiały ustąpić, że przyjdzie rząd, który będzie zdolny do planowego wykonania całości sanacji Skarbu i że wówczas przyjdzie chwila rzetelnego dania Państwu ofiary podatku majątkowego, oddawna przez nas za konieczny uważanego, wymienione kluby protestują przeciw nadużyciu tej nazwy dla podatku pozornego i przeciw niemu głosują”.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głos ma p. Wierzbicki.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PAWierzbicki">Proszę Panów, mnie się zdaje, że nic się złego nie stanie, jeżeli podatek majątkowy będzie uchwalony głosami tych stronnictw, które stanowiły większość w Komisji Skarbowej. W ten sposób oblicze Komisji Skarbowej i Sejmu będzie zupełnie jasne i wyraźne. Jako sprawozdawca większości Komisji Skarbowej muszę stwierdzić kategorycznie z tego miejsca, że żaden inny sposób pobrania tego podatku przez wnioski mniejszości nie został wskazany,...</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Wrzawa na lewicy)</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#PAWierzbicki">... żadna inna metoda...</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Wrzawa. P. Bagiński: Czy Pan jesteś na wiecu, czy Pan jesteś referentem? Marszałek dzwoni)</u>
<u xml:id="u-17.4" who="#PAWierzbicki">Jeżeli Panowie zwrócą uwagę na wnioski mniejszości, to co tam widzą? Panowie widzą inne cyfry, ale ani jedna zmiana metody, zaproponowanej przez większość Komisji Skarbowej, nie została wskazana. Więc chciałem stwierdzić przedewszystkiem ten fakt niezmiernie doniosły i przypieczętować go.</u>
<u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Wrzawa).</u>
<u xml:id="u-17.6" who="#PAWierzbicki">Drugi zarzut, jaki jest wysuwany ze strony niektórych stronnictw tej Wysokiej Izby, jest ten, że stronnictwa większości chcą, ażeby dać tylko pozór podatku majątkowego. Pytam się Wysokiej Izby, czy to jest pozorem podatku majątkowego, skoro konstrukcja ustawy jest taka, że gwarantuje Państwu miliard franków złotych?</u>
<u xml:id="u-17.7" who="#komentarz">(Wrzawa)</u>
<u xml:id="u-17.8" who="#PAWierzbicki">Więc większość Komisji Skarbowej, której wnioski Wysoka Izba podzieliła i uchwaliła w drugiem czytaniu, i jestem przekonany, uchwali i w trzeciem czytaniu, może być istotnie dumna, że daje Państwu miliard franków złotych, kolosalną cyfrę na nasze stosunki.</u>
<u xml:id="u-17.9" who="#komentarz">(Oklaski na prawicy. Wrzawa na lewicy)</u>
<u xml:id="u-17.10" who="#PAWierzbicki">Niech będzie historyczną zasługą stronnictw, które uchwaliły wnioski Komisji Skarbowej, że właśnie. w ten sposób ustawa została skonstruowana. Wnioski Komisji Skarbowej znalazły również uznanie większości tej Izby, i dlatego możemy być spokojni o przyjęcie tych wniosków przez Izbę. Stwierdzam również, że zostały przyjęte wszystkie celowe, rzeczowe poprawki, z której bądź strony były proponowane. Jeżeli Panowie przypomną sobie listę poprawek i te wnioski, które są przyjęte, to Panowie widzą, że każda poprawka celowa, którą zgłaszało jakiekolwiek stronnictwo, została przez większość tej Izby usankcjonowana.</u>
<u xml:id="u-17.11" who="#PAWierzbicki">Otóż proszę Panów, staje się niewątpliwie wielkie dzieło naprawy Skarbu Rzeczypospolitej,...</u>
<u xml:id="u-17.12" who="#komentarz">(Wrzawa na lewicy)</u>
<u xml:id="u-17.13" who="#PAWierzbicki">... a jeżeli do tego wielkiego dzieła przyczyni się nie cala Izba, tylko jej większość, to już jest sprawa realnego faktu.</u>
<u xml:id="u-17.14" who="#komentarz">(P. Rudziński: Dość tego sypania piaskiem w oczy.)</u>
<u xml:id="u-17.15" who="#komentarz">(Wrzawa)</u>
<u xml:id="u-17.16" who="#PAWierzbicki">Przechodzę teraz od słusznej oceny ze stanowiska wniosków Komisji Skarbowej, deklaracji, którą przed chwilą słyszeliśmy, do zbadania konkretnych poprawek, zgłoszonych w trzeciem czytaniu.</u>
<u xml:id="u-17.17" who="#PAWierzbicki">P. Dziduch do art. 3, ustęp 3 proponuje zamiast cyfry: „3.000 franków” wstawić cyfrę: „16.000 franków”. Oświadczam się przeciwko tej poprawce. Mnie się zdaje, że jest wielką zasługą uchwał, powziętych przez nas, jeśli zwalniając najdrobniejsze warsztaty pracy, pociągnęliśmy jednakże do naprawy Skarbu Rzeczypospolitej szerokie sfery ludności. Nie zachowujemy tego przywileju tylko dla klas najbogatszych, lecz zniżając słusznie stopę obciążenia słabszych jednostek do 1%, dajemy możność, ażeby odpowiedzialną za naprawę Skarbu Rzeczypospolitej była nie część tylko obywateli, lecz przeważna ich Większość, bo to jest jedyny sposób ratowania Ojczyzny.</u>
<u xml:id="u-17.18" who="#komentarz">(Oklaski na prawicy. Różne okrzyki i wrzawa na lewicy)</u>
<u xml:id="u-17.19" who="#PAWierzbicki">Przechodzę do punktu następnego.</u>
<u xml:id="u-17.20" who="#PAWierzbicki">P. Bogusławski podtrzymuje swoją poprawkę o współdzielniach, zgłoszoną do art. 3 ustęp 2. Oświadczam się tak jak przedtem przeciw tej poprawce. P. Bogusławski proponuje 3 ustęp następujący: „spółdzielnie, działające na zasadzie ustawy z dnia 29 października 1920 r. jeżeli statutowo i faktycznie działają wśród swoich członków, lub jeżeli rozszerzają wprawdzie działalność swoją i na osoby, nie będące członkami, ale przelewają, przypadające na nie członków nadpłaty i zwroty w całości do funduszów, nie podlegających statutowo podziałowi między członków”. Powtarzam, że oświadczam się przeciw tej poprawce.</u>
<u xml:id="u-17.21" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się przeciw wnioskowi p. Łypacewicza. aby w art. 3 punkt 3 zamiast 3.000, wstawić 15.000. ewentualnie 10.000, ewentualnie 5.000.</u>
<u xml:id="u-17.22" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się przeciw propozycji p. Bona, wnoszącej o dodanie do art. 3 punktu 2 ustępu „a także wszystkie współdzielnie. których wartość majątku nie przekracza piątego stopnia majątkowego, wymienionego w art. 9 niniejszej ustawy”.</u>
<u xml:id="u-17.23" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się za wnioskiem p. Bona, aby do art. 3 dodać ustęp: „gospodarstwa rolne na terenie Ziem Wschodnich, które nie przekraczają obszaru 15 ha, a których zabudowania zostały zniszczone przez wojnę i których właściciele w dniu 1 lipca 1923 r. nie posiadali budynku mieszkalnego i conajmniej jednego zabudowania gospodarczego”.</u>
<u xml:id="u-17.24" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się przeciw wnioskowi p. Diamanda, aby w art. 8 w punkcie b) na końcu dodać: „Spółki akcyjne zapłacą podatek majątkowy akcjami swemi w stosunku emitowanych przez nie akcji według skali art. 9, a wartość ich majątku nie będzie zatem osobno obliczana”.</u>
<u xml:id="u-17.25" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się przeciw poprawce p. Łypacewicza do art. 9: „gospodarstwa rolne, opłacające podatek gruntowy, nie przekraczający tej sumy podatku, która przypada z przeciętnej 20 morgów, t. j. 200.000 marek przy pierwszej racie 1923 r., nie podlegają obowiązkowi płacenia podatku majątkowego o ile warsztat rolny jest jedynym posiadanym majątkiem przez podatnika i jego warsztatem pracy”.</u>
<u xml:id="u-17.26" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się przeciw poprawce p. ks. Okonia do art. 13 lit. a), ażeby zamiast stów: „przez sejmiki powiatowe, względnie rady powiatowe” wstawić słowa: „przez gminy, które wybiorą w tym celu swoich delegatów chłopskich”.</u>
<u xml:id="u-17.27" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się za poprawką p. Weinziehera, ażeby do art. 32 w ustępie 11 wyrazy: „jednokrotną pełną kwotę” przenieść poza wyraz „oraz” i w ten sposób zawody rolne obciążyć jednokrotną, a nie dwukrotną sumą zaliczki.</u>
<u xml:id="u-17.28" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się przeciw poprawce p. Sommersteina do art. 32. ażeby zaliczyć wniesiony w pierwszej kategorii handlowej, w 4-ej przemysłowej dwukrotny podatek obrotowy, albo wniesiony jednokrotny podatek obrotowy.</u>
<u xml:id="u-17.29" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się przeciw wnioskowi p. Łypacewicza, ażeby odrzucić poprawkę p. Chełmońskiego do art. 65, przyjęta w drugiem czytaniu.</u>
<u xml:id="u-17.30" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się za poprawką p. Sommersteina. ażeby skreślić w art. 70 słowa: „albo przedstawi w zeznaniu niezupełne dane (art. 26)”.</u>
<u xml:id="u-17.31" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się przeciw poprawce p. Sommersteina do art. 85. aby w drugim ustępie po słowach: „ktokolwiek z jego” wstawić słowo: „dorosłych”.</u>
<u xml:id="u-17.32" who="#PAWierzbicki">Oświadczam się przeciw poprawce p. Łypacewicza, aby art. 89 skreślić.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Panów o zajęcie miejsc. Przystępujemy do głosowania. Ponieważ poprawki są wydrukowane, przeto nie będę ich odczytywał, tylko poddam je pod głosowanie.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 3 jest zgłoszona poprawka p. Bogusławskiego, którą Panowie macie przed sobą, jeżeli nie wszyscy Panowie, to jednak wszystkie stronnictwa. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej poprawki, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do tego samego artykułu jest pierwsza poprawka p. Bona, aby w punkcie drugim dodać to, co Panowie macie w druku. Który z Panów jest za przyjęciem tej poprawki, zechce powstać. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#WicemarszałekMoraczewski">Dalej jest poprawka p. Dziducha. aby zamiast „3.000 fr.” wstawić „16.000 franków”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.4" who="#WicemarszałekMoraczewski">W tej samej materii jest poprawka p. Łypacewicza. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.5" who="#WicemarszałekMoraczewski">Dalej jest poprawka druga p. Bona do punktu 10 tego artykułu, Panowie macie ją przed sobą. Proszę posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Większość, poprawka przyjęta.</u>
<u xml:id="u-18.6" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 8 jest poprawka posła Diamanda. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej poprawki, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.7" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 9 jest poprawka p. Łypacewicza. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej poprawki, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.8" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 13 jest poprawka p. Okonia. Proszę Posłów którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.9" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poddaję pod głosowanie wniosek o skreślenie poprawki, zgłoszonej przez posła Chełmońskiego w art. 31. Proszę tych Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby powstali. Mniejszość. Wniosek odrzucony.</u>
<u xml:id="u-18.10" who="#komentarz">(P. Diamand: Prezent dla Panów)</u>
<u xml:id="u-18.11" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 31 jest poprawka mylnie tu napisana jako ks. Lutosławskiego, bo to jest poprawka p. Weinziehera.</u>
<u xml:id="u-18.12" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę tych Posłów, którzy są za poprawką p. Weinziehera, ażeby wstali. Większość, poprawka przyjęta.</u>
<u xml:id="u-18.13" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 32 jest poprawka p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Sommersteina, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.14" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 65 jest poprawka p. Łypacewicza. Proszę tych Posłów, którzy są za przyjęciem tej poprawki, żeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.15" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 70 jest poprawka p. Sommersteina. Proszę tych Posłów, którzy są za przyjęciem tej poprawki, ażeby wstali. Większość, poprawka przyjęta.</u>
<u xml:id="u-18.16" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 85 jest poprawka p. Sommersteina, Proszę Posłów, którzy są za jej przyjęciem, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.17" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art 89 jest poprawka p. Łypacewicza, żądająca skreślenia tego artykułu. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
<u xml:id="u-18.18" who="#komentarz">(Głos: Gdzie jest progresja?)</u>
<u xml:id="u-18.19" who="#komentarz">(P. Diamand : Tak, bierz bracie, bo to z państwowej kieszeni.)</u>
<u xml:id="u-18.20" who="#komentarz">(Głosy: Gdzie progresja, gdzie ta ofiara? Obłuda).</u>
<u xml:id="u-18.21" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem całej ustawy z temi poprawkami w trzeciem czytaniu, aby wstali. Stoi większość. Ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta wraz z tytułem.</u>
<u xml:id="u-18.22" who="#komentarz">(Na prawicy i w centrum oklaski)</u>
<u xml:id="u-18.23" who="#WicemarszałekMoraczewski">Są jeszcze zgłoszone rezolucje. Pierwsza rezolucja p. Sanojcy. Proszę P. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#SekretarzpSołtyk">„Sejm wzywa Rząd, ażeby do IX. b. r. przedłożył projekt ustawy w przedmiocie przejęcia na rzecz Skarbu Państwa majątków, powstałych ze spekulacji i lichwy wojennej”.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej rezolucji, aby wstali. Stoi mniejszość. Rezolucja odrzucona. Następnie są trzy rezolucje p. ks. Okonia. Proszę P. Sekretarza o odczytanie pierwszej rezolucji p. Okonia.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">„1) Należy rozdzielić i uwydatnić w ustawie o podatku majątkowym wysokość daniny, którą mają opłacić wielcy właściciele ziemscy, od wysokości daniny, która spadnie na drobnych rolników”.</u>
<u xml:id="u-20.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę P. Sekretarza o odczytanie drugiej rezolucji p. ks. Okonia.</u>
<u xml:id="u-20.3" who="#WicemarszałekMoraczewski">„2) Uwalnia się od daniny wszystkich drobnych rolników do wysokości 20 morgów ziemi ornej włącznie”.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Te rezolucje są już załatwione przez przyjęcie ustawy.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę P. Sekretarza o odczytanie rezolucji 3.</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">„3) Komisje szacunkowe winny się składać z członków, z których najmniej 15 winno być z pośród drobnych rolników”.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Ta rezolucja jest również załatwiona przez przyjęcie ustawy.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">W ten sposób ustawa w trzeciem czytaniu została przyjęta.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poza porządkiem dziennym głos ma p. Minister Spraw Wewnętrznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#MinisterSprawWewnętrznychKiernik">Wysoki Sejmie!</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#MinisterSprawWewnętrznychKiernik">W pierwszej połowie b. r. całe społeczeństwo, a także Wysoki Sejm, zaniepokojony był w wysokim stopniu całym szeregiem terorystycznych zamachów za pomocą bomb. Zaniepokojenie to znalazło wyraz w interpelacjach, miedzy innemi p. Łańcuckiego i Królikowskiego i w dyskusji na Komisji Administracyjnej i plenum Izby.</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#MinisterSprawWewnętrznychKiernik">Na posiedzeniu Sejmu z dnia 28 czerwca 1923 roku miałem zaszczyt oświadczyć Wysokiej Izbie, że organa bezpieczeństwa nie tylko nie ustały w kontynuowaniu dochodzeń dla wykrycia sprawców zamachów bombowych w Krakowie i Warszawie, ale przeciwnie, zastosowały wszelkie rozporządzalne środki, by zdemaskować i unieszkodliwić odnośną organizację, działającą na szkodę Państwa.</u>
<u xml:id="u-23.3" who="#MinisterSprawWewnętrznychKiernik">Obecnie jestem w tem położeniu, że mogę podzielić się z Wysoką Izbą wiadomością o pewnych faktach, które przemawiają za tem, że władzom bezpieczeństwa udało się wpaść na właściwy trop. Gdy przed niedawnym czasem usiłowano dokonać zamachu na lokal P. K. U. w Częstochowie i Białymstoku, w tym celu widocznie, by zniszczyć znajdujące się w tych lokalach akta mobilizacyjne i poborowe, władze bezpieczeństwa w poszukiwaniu sprawców ustaliły, że w kraju znajduje się kierowana przez koła komunistyczne organizacja szpiegowsko-dywersyjna, pozostająca pod rozkazami z zewnątrz Państwa, a mająca na celu dokonywanie szeregu zamachów na obiekty kolejowe, wojskowe i t. p. i szerzenie zamętu dla podważenia spoistości Państwa.</u>
<u xml:id="u-23.4" who="#komentarz">(Wrzawa na lewicy)</u>
<u xml:id="u-23.5" who="#MinisterSprawWewnętrznychKiernik">Do organizacji tej należeli osobnicy, z których niektórzy znani byli już przedtem władzom bezpieczeństwa, jako komuniści i jednak przez władze dotąd bezskutecznie byli poszukiwani.</u>
<u xml:id="u-23.6" who="#komentarz">(Głos na lewicy: I profesora także komuniści zabili?)</u>
<u xml:id="u-23.7" who="#MinisterSprawWewnętrznychKiernik">Czy Pan występuje w imieniu interesowanych? — Z członków tej organizacji w nocy z 1 na 2 sierpnia r. b. ujęto 10 osób, które odgrywają w organizacji tej wybitną, bo kierowniczą rolę, a między nimi niestety dwóch oficerów W. P. z Krakowa i Warszawy, lako dowody rzeczowe usiłowanych zbrodni znajdują się w rękach organów bezpieczeństwa bomby, które miały służyć do wysadzenia kilku większych mostów kolejowych, nadto kilka brył węgla z ładunkiem wybuchowym, prawdopodobnie celem rozsadzenia parowozów.</u>
<u xml:id="u-23.8" who="#MinisterSprawWewnętrznychKiernik">Niektóre szczegóły pierwiastkowych dochodzeń policyjnych, które z łatwo zrozumiałych względów ujawnione być obecnie przezemnie nie mogą, uzasadniają przypuszczenie, że istnieje łączność między członkami ujętej organizacji a sprawcami zamachów majowych.</u>
<u xml:id="u-23.9" who="#MinisterSprawWewnętrznychKiernik">Władze sądowe, tak cywilne, jak i wojskowe, którym w dniu dzisiejszym sprawcy zostają oddani, niewątpliwie łączność tę ustalą i wyjaśnią.</u>
<u xml:id="u-23.10" who="#komentarz">(Różne okrzyki)</u>
<u xml:id="u-23.11" who="#MinisterSprawWewnętrznychKiernik">Czy Pan Poseł nie życzy sobie, żeby rzecz została wyjaśniona?</u>
<u xml:id="u-23.12" who="#komentarz">(Głos: Boją się.)</u>
<u xml:id="u-23.13" who="#MinisterSprawWewnętrznychKiernik">Jakie znaczenie ma dla Państwa ujawnienie tej organizacji i jakiemu niebezpieczeństwu zdołano zapobiec, ocenić można z potwierdzającej się obecnie, a na czas otrzymanej informacji, że w czasie od 26 do 30 lipca projektowano na całym terenie Państwa masowe akty dywersyjne. Energiczne zarządzenia władz bezpieczeństwa zdołały zbrodniom tym zapobiec, bądź je udaremnić. Spłoszona organizacja bowiem wykonanie tego zamiaru w znacznej części odłożyła. Mogę wyrazić przekonanie, że przez zaaresztowanie wybitnych członków tej terrorystycznej organizacji zdołamy dojść do ujęcia tych wszystkich, którzy w skład tej organizacji wchodzą, a temsamem przeszkodzić zamierzonym zbrodniom przeciw Państwu.</u>
<u xml:id="u-23.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do trzeciego czytania ustawy rozciągającej obowiązujące w b. zaborze austriackim ustawy o ubezpieczeniu robotników od wypadków na obszar województw b. zaboru rosyjskiego. (druk nr 665, 394, 65 i 116).</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głos ma referent p. Reger.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#PReger">Wysoki Sejmie! Do trzeciego czytania zgłoszona została tylko jedna poprawka, a mianowicie poprawka p. Rusinka, domagająca się tego, aby w art. 10 było napisane: jednak nie wcześniej niż przed! upływem 5 lat. Komisja nad tą kwestią zastanawiała silę i przyszła do przekonania, że zupełnie wystarczy, jeżeli Rząd będzie miał 5 lat czasu na opracowanie wymaganego tam rozporządzenia, względnie projektu ustawowego.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#PReger">Pozatem są tylko dwie poprawki stylistyczne, a właściwie drukarskie, mianowicie w art. 1 trzeba dodać słowo „również”, a w art. 8 na końcu zostało opuszczone jedno zdanie, które w przedłożeniu rządowem o tych egzekutywnych postępowaniach było zawarte.</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#PReger">Proszę o uchwalenie w trzeciem czytaniu projektu tak, jak go Komisja Wysokiemu Sejmowi przedłożyła.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głos ma p. ks. Wójcicki.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PksWóycicki">Wysoka Izbo!</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#PksWóycicki">W sprawie trzeciego czytania ustawy rozciągającej, obowiązującej w b. zaborze austriackim ustawy o ubezpieczeniu robotników od wypadków na obszar województwa b. zaboru rosyjskiego, w imieniu większości Komisji Ochrony Pracy mam zaszczyt zakomunikować co następuje: wobec tego, że w tej sprawie złożono kilka innych wniosków, które nie zostały jeszcze uwzględnione, powtóre, że w tej sprawie wyłoniona przez Komisję Ochrony Pracy podkomisja, nie złożyła w tej mierze sprawozdania, po trzecie, że kluby poszczególne nie zdążyły wobec ustawy zająć swego stanowiska, sprzeciwiam się na zasadzie art. 17 regulaminu obrad Sejmu przeciwko trzeciemu czytaniu tej ustawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Na podstawie art. 17 regulaminu trzecie czytanie ustawy może się odbyć z reguły najwcześniej na trzeci dzień po drugiem czytaniu, wobec tego, że jest sprzeciw nie mogę nawet dyskutować nad tem. Sprawa jest odroczona.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wobec tego porządek dzienny jest wyczerpany.</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wpłynęły następujące wnioski:</u>
<u xml:id="u-28.3" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wniosek posłów Klubu Ukraińskiego i Białoruskiego w sprawie restytuowania w służbie państwowej funkcjonariuszów narodowości ukraińskiej w Galicji wschodniej — odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-28.4" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wniosek posłów Klubu Ukraińskiego w sprawie katowania włościan wsi Lubaszy pow. rówieńskiego przez organy policji państwowej oraz w sprawie zabójstwa inwalidy Djonizego Szymka — odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-28.5" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wniosek p. Hołowacza i tow. z klubu P. S. L. Wyzwolenie w sprawie sporządzania 36-letnich kontraktów dzierżawnych w celu obejścia ustawy o reformie rolnej.</u>
<u xml:id="u-28.6" who="#WicemarszałekMoraczewski">Nagłość tego wniosku będzie uzasadniona na następnem posiedzeniu.</u>
<u xml:id="u-28.7" who="#WicemarszałekMoraczewski">O następnem posiedzeniu zawiadomię Panów pisemnie wraz z podaniem porządku dziennego.</u>
<u xml:id="u-28.8" who="#WicemarszałekMoraczewski">Obecnie dziękując Panom za ich pracę, zwłaszcza w ostatnich czasach bardzo owocną, życzę Panom, wprawdzie krótkich, ale wydatnych wywczasów.</u>
<u xml:id="u-28.9" who="#komentarz">(P. Chaciński: Dziękujemy Panu Marszałkowi. Głosy: Niech żyje Marszałek)</u>
<u xml:id="u-28.10" who="#WicemarszałekMoraczewski">Zamykam posiedzenie.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>