text_structure.xml
63.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#WitoldCzarnecki">Dzień dobry państwu. Otwieram 152. posiedzenie Komisji Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#WitoldCzarnecki">Witam państwa posłów i zaproszonych gości.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#WitoldCzarnecki">W porządku dzisiejszego posiedzenia mamy prezentację stanu i diagnozy klastrów w Polsce na postawie benchmarkingu klastrów 2014.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#WitoldCzarnecki">Powyższy porządek i materiały członkowie Komisji otrzymali. Czy są uwagi do porządku dziennego posiedzenia?</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#WitoldCzarnecki">Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła porządek dzienny posiedzenia bez zmian. Przystępujemy zatem do realizacji porządku dziennego.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#WitoldCzarnecki">Proszę prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, panią Bożenę Lublińską-Kasprzak, o zreferowanie tematu. Proszę uprzejmie.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Dzień dobry, bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Panie przewodniczący, szanowni państwo, chcę przedstawić informację dotyczącą diagnozy klastrów w Polsce na podstawie badania PARP „Benchmarking klastrów w Polsce – edycja 2014”. Temat klastrów prezentowaliśmy już kilkukrotnie na posiedzeniach Komisji, między innymi na jednym z poprzednich spotkań.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Zwracam uwagę na to, że agencja w poprzednich latach bardzo intensywnie wspierała politykę klastrową w bardzo wielu obszarach, począwszy od szkoleń, promocji a także w wymiarze finansowym. W latach 2007–2013 zrealizowaliśmy wiele działań. Między innymi udzielaliśmy wsparcia finansowego, w szczególności w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, gdzie zakontraktowano ponad 450 mln zł na 55 projekty. Również w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej realizowaliśmy dedykowane wsparcie dla klastrów, które wyniosło prawie 54 mln zł dla 17 projektów.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Jak wspomniałam, nasze działania dotyczą również działań o charakterze miękkim, między innymi zrealizowaliśmy projekt „Program szkoleń promujących clustering”, projekt „Wsparcie na rozwój klastra”, projekt „Polskie klastry i polityka klastrowa” oraz opracowanie dotyczące systemów wyboru klastrów kluczowych i standardów zarządzania w klastrach, co było prezentowane na jednym z poprzednich posiedzeń Komisji.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości jest zwolennikiem rozwoju oraz wspierania ze środków publicznych klastrów. Uważamy, że klastry są bardzo ważnym ośrodkiem rozwoju gospodarczego, wspierania innowacyjności i rozwoju działań o charakterze proeksportowym, co zresztą pokazuje prezentowane dzisiaj badanie. Badanie dotyczy benchmarkingu klastrów, czyli porównania procesów i praktyk stosowanych w klastrach z procesami i praktykami stosowanymi w klastrach uważanych za najlepsze.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#BożenaLublińskaKasprzak">W tym badaniu w 2014 r. przebadaliśmy 35 klastrów, najwięcej zostało przebadanych w województwie wielkopolskim, podkarpackim i mazowieckim. Przypomnę, że ogólnie identyfikujemy w Polsce około 170 klastrów. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości od kilku już lat prowadzi interaktywną mapę klastrów na stronie Portalu Innowacyjności PARP, gdzie mogą zarejestrować się już działające albo dopiero powstające klastry.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#BożenaLublińskaKasprzak">W najbliższym czasie chcemy też przeprowadzić kolejne badanie identyfikujące klastry w Polsce i dowiedzieć się, ile jest ich dokładnie i w jakich obszarach działają.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#BożenaLublińskaKasprzak">W edycji badania z 2010 r. zbadaliśmy 20 klastrów, a w 2012 r. – 31 klastrów. W badaniu z 2014 r. nowością było badanie członków klastrów – przebadaliśmy ich 618.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#BożenaLublińskaKasprzak">W wyniku pojętych działań powstał jeden raport ogólny. Państwo posłowie już go otrzymali, ale będziemy mogli jeszcze raz dosłać, jeżeli będzie taka potrzeba. Dokument jest dostępny także na stronie internetowej Portal Innowacyjności PARP. Tak więc raport może być dystrybuowany w wersji elektronicznej. Ponadto powstało 35 raportów indywidualnych dla każdego z klastrów. Klastry uzyskały również możliwość odbycia indywidualnych konsultacji, warsztatów, otrzymały dobre praktyki i rekomendacje dla interesariuszy.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Tak jak powiedziałam, najważniejsze wnioski i rekomendacje z badania są takie, że klastry są bardzo ważnymi ośrodkami tworzenia miejsc pracy, tworzenia innowacyjności i wchodzenia na rynki zagraniczne. To jest o tyle istotne, że właśnie w klastrach skupiają się mikro-, małe i średnie firmy, które pojedynczo bardzo często nie miałyby możliwości, żeby zdobywać rynki zagraniczne. Po przeprowadzeniu badania okazało się, że firmy zgrupowane w klastrach działają na ponad stu rynkach zagranicznych.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Pozwolę sobie oddać głos moim współpracownikom. Dzisiaj na posiedzeniu Komisji są obecni moi dwaj współpracownicy: pani dyrektor Joanna Podgórska i pan Piotr Kryjom. Są oni jednymi z najlepszych specjalistów w Polsce, jeżeli chodzi o klastry, wiedzą o klastrach prawie wszystko.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Poproszę pana Piotra, aby opowiedział bardziej szczegółowo o samym badaniu.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#WitoldCzarnecki">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PiotrKryjom">Dzień dobry, witam państwa serdecznie. Będę miał przyjemność przedstawić państwu temat benchmarkingu klastrów.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PiotrKryjom">Pozwolę sobie przejść do kolejnych slajdów i powiedzieć krótko na temat przedmiotu badania.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PiotrKryjom">Jak wcześniej pani prezes wspomniała, benchmarking jest badaniem określonej populacji, które pozwala znaleźć podmioty, które mogą stanowić grupę liderów w określonych obszarach oceny a w związku z czym mogą stanowić podstawę do porównania dla reszty populacji.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#PiotrKryjom">Populacja w badaniu z 2014 r. to grupa klastrów, która składała się z 35 podmiotów. Badaniu podlegali koordynatorzy, ale to co było w badaniu novum to, że przeprowadzono badanie dotyczące członków klastrów oraz ich opinii, jakie mają o funkcjonowaniu klastra i koordynatora.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#PiotrKryjom">Sam benchmarking był podzielony na kilka obszarów tematycznych (wymienię tylko te podstawowe kategorie), przede wszystkim dotyczył zasobów klastra, procesów zachodzących w klastrach, wyników lub efektów działań realizowanych w klastrach a także rozwoju potencjału klastrów w tym tego, co mogą dać faktycznie gospodarce.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#PiotrKryjom">Jaka jest charakterystyka? To jest główne pytanie, które możemy sobie postawić. Przedstawiany stan jest aktualny na koniec roku 2014. To, co możemy powiedzieć odnośnie populacji klastrów – 35 podmiotów – to powstały one głównie w latach 2006–2008. Wiązało się to między innymi z uruchomieniem przez PARP, w porozumieniu z Ministerstwem Gospodarki, pilotażowego programu pt. „Wsparcie na rozwój klastra”.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#PiotrKryjom">Był to pierwszy instrument finansowany ze środków publicznych, który faktycznie był kierowany i dedykowany dla klastrów. Natomiast późniejszy wzrost to jest uruchomienie instrumentów w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, ale również uruchomienie instrumentu wspierającego klastry w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej oraz programów regionalnych.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#PiotrKryjom">Klastry na chwilę obecną to klastry, które są w fazie wzrostu. Na tym etapie jest zdecydowana większość populacji. Natomiast w fazie poważnego rozwoju, dojrzałości funkcjonowania na rynku jest mniejszość. Jeżeli chodzi o formę prawną funkcjonowania klastra, co jest istotne z punktu widzenia legalnego działania podmiotów to, przede wszystkim, klastry działają (mówię tu głównie o koordynatorach) w formie stowarzyszeń lub spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#PiotrKryjom">Stowarzyszenia, w związku z tym, że ta forma działania jest łatwiejsza do założenia i prowadzenia, głównie dotyczy klastrów młodych. Natomiast, jeśli chodzi o klastry bardziej rozwinięte to mówimy o formie, którą reguluje ustawa – Kodeks spółek handlowych, czyli działalności gospodarczej bezpośrednio związanej z inwestycjami.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#PiotrKryjom">Jeżeli chodzi o inicjatorów czyli podmioty, które faktycznie stały za założeniem klastrów to, przede wszystkim, jest to sektor prywatny – głównie przedsiębiorstwa. W drugiej kolejności to są NGO, czyli trzeci sektor, ale również podmioty wywodzące się z sektora badań i rozwoju. Zdecydowana mniejszość to podmioty publiczne, w szczególności – jednostki samorządu terytorialnego.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#PiotrKryjom">Jaka jest struktura klastrów? Klaster to nie jest monolit, więc warto sięgnąć głębiej i zobaczyć, z jakich elementów się składa. Klaster oprócz koordynatora, czyli instytucji, która odpowiada za animowanie procesów wewnętrznych, składa się z trzech głównych grup. To są przede wszystkim przedsiębiorcy, którzy stanowią koło napędowe samego klastra. Następnie można wyróżnić instytucje wsparcia, instytucje otoczenia biznesu, sektor B+R oraz inne podmioty wspierające. Możemy mówić tutaj znowu o organizacjach NGO czy też o jednostkach samorządu terytorialnego.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#PiotrKryjom">To, co jest bardzo ciekawe, bo badanie w 2014 r. jest kolejną edycją badania, które było już przeprowadzane w 2010 r. i w 2012 r. Możemy więc mówić o pewnych tendencjach, na przykład o wzroście liczby przedsiębiorstw. Jest to pozytywny aspekt rozwoju klastrów.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#PiotrKryjom">Natomiast patrząc na strukturę przedsiębiorstw tworzących klastry, możemy mówić o wzroście liczby mikroprzedsiębiorstw a o spadku liczby dużych podmiotów. Ten trend nie do końca jest korzystny z uwagi na potencjał, jakim dysponują małe i średnie przedsiębiorstwa. To, co jest bardzo istotne – to, że trend utrzymuje się. Tak więc klastry idą w kierunku zwiększenia liczby małych i średnich przedsiębiorstw, natomiast zauważalne jest obniżanie się liczby dużych przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-4.13" who="#PiotrKryjom">Przejdę do zagadnienia, do jakich sektorów należą klastry oraz, jakie mają specjalizacje gospodarcze. Przede wszystkim możemy powiedzieć, że są to trzy główne działalności, patrząc z punktu widzenia numerów PKD. Przede wszystkim jest to sektor przetwórstwa przemysłowego, sektora informacji i komunikacji oraz sektor działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej.</u>
<u xml:id="u-4.14" who="#PiotrKryjom">Krótko państwu przedstawię wyniki z badania klastrów. Wyniki są podzielone obszarowo. Jak wcześniej państwu powiedziałem, teraz będę się starał omówić cztery główne obszary.</u>
<u xml:id="u-4.15" who="#PiotrKryjom">Pierwszy obszar dotyczy zasobów. Państwo widzicie na slajdzie wykres radarowy. Może ciężko z niego interpretować dane, ale warto zwrócić uwagę na odległości pomiędzy poszczególnymi częściami wykresu, czyli tzw. benchmarkiem, który dotyczy liderów w grupie (oznaczony jest obramowaniem zielonym) a średnią wartością dla całej grupy w poszczególnych obszarach.</u>
<u xml:id="u-4.16" who="#PiotrKryjom">Im większa jest odległość między tymi częściami, tym większe zróżnicowanie grupy wewnątrz. W tym przypadku możemy powiedzieć o zdecydowanie dużych różnicach, jeżeli chodzi o wartość dla lidera i średnią grupy w obszarze zasobów finansowych w klastrze, jak i zasobów ludzkich i know-how.</u>
<u xml:id="u-4.17" who="#PiotrKryjom">Warte jest podkreślenia to, co odnosi się do zasobów klastrów. Klastry zatrudniają prawie 1% wszystkich osób zatrudnionych w gospodarce. Średnio wynosi to 2840 osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach klastrowych. Z tego maksymalna kwota, czyli kwota dla lidera (tzw. benchmark) wynosiła ponad 23 tys. osób w klastrze. Łącznie klastry zatrudniały około 100 tys. pracowników. To, co jest bardzo warte podkreślenia to prawie siedmioprocentowy wzrost zatrudnienia w przedsiębiorstwach klastrowych, podczas gdy dane Głównego Urzędu Statystycznego za ostatnie dwa lata wykazują stabilizację na rynku pracy.</u>
<u xml:id="u-4.18" who="#PiotrKryjom">Kolejną istotną kwestią jest zatrudnienie w sektorze B+R. Tutaj widzimy, że 6 klastrów z populacji 35 nie miało osób zatrudnionych w sektorze B+R, natomiast łącznie zatrudnienie wynosiło ponad 25 tys. osób w tym sektorze. Mówimy w tym przypadku w szczególności o instytutach badawczych, uczelniach biorących udział w działaniach związanych z rozwojem klastra.</u>
<u xml:id="u-4.19" who="#PiotrKryjom">Kolejnym ważnym obszarem jest liczba podmiotów wchodzących w jego skład (częściowo już o tym mówiliśmy) – liczba podmiotów należących do klastra stale wzrasta. Wzrost pomiędzy rokiem 2012 a ostatnim przeprowadzonym benchmarkingiem w 2014 r., wynosi prawie 41%, około 540 nowych przedsiębiorstw, które przyłączyły się do działalności samych klastrów.</u>
<u xml:id="u-4.20" who="#PiotrKryjom">Jakie są wnioski z tego obszaru? Przede wszystkim duże zróżnicowanie klastrów, jeżeli chodzi o potencjał ekonomiczny i finansowy pomiędzy liderami a średnią. Kolejną rzeczą wartą podkreślenia jest ograniczona koncentracja, czy mała liczba zaangażowanych podmiotów z sektora B+R, które uczestniczą w działaniach klastra, brak zdolności do zastępowania przez klastry finansowania publicznego. Tutaj bardzo istotną kwestią jest wypracowanie wspólnie z klastrami mechanizmu, który pozwoli na absorpcję środków prywatnych i zaciągania ich do samych klastrów. Ostatnim wnioskiem z tej części jest kwestia związana z brakami w wyposażeniu infrastruktury, w szczególności – infrastruktury badawczo-rozwojowej.</u>
<u xml:id="u-4.21" who="#PiotrKryjom">Drugi obszar, który podlegał ocenie to obszar związany z procesami w klastrze, czyli działaniami związanymi ze współpracą przedsiębiorstw z sektora badawczo-rozwojowego z instytucjami otoczenia biznesu. Jeżeli chodzi o tę grupę to zdecydowanie największe rozdrobnienie dotyczyło aktywności rynkowej – to jest różnica między liderami a środkiem peletonu była największa. To, co warto jest podkreślić – to, że dwie trzecie klastrów tworzyło wspólną ofertę rynkową, nie wszystkie klastry, ale zdecydowana większość.</u>
<u xml:id="u-4.22" who="#PiotrKryjom">Podobnie sytuacja dotyczyła realizacji wspólnych zamówień, czy też organizacji wspólnych kanałów dystrybucji – 14 klastrów prowadziło wspólne prace nad projektami, które były związane z rozwojem technologii i rozwojem produktów. Natomiast zdecydowana większość rozwijała innowacje w zakresie marketingu i organizacji.</u>
<u xml:id="u-4.23" who="#PiotrKryjom">Tutaj pozwolę sobie na parę słów komentarza. Oczywiście innowacje marketingowe i organizacyjne są zdecydowanie prostsze i mniej kapitałochłonne. W związku z tym taka jest kolejność.</u>
<u xml:id="u-4.24" who="#PiotrKryjom">Jeżeli chodzi o wnioski z tego obszaru, to możemy je podzielić na pozytywne i negatywne.</u>
<u xml:id="u-4.25" who="#PiotrKryjom">Jeśli chodzi o pozytywne efekty to jest to, przede wszystkim, stosunkowo wysoki poziom aktywności w zakresie rozwoju potencjału kapitału ludzkiego, intensywność działań w zakresie promocji, rozwoju wspólnych systemów identyfikacji, dobrze rozwiniętej komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej.</u>
<u xml:id="u-4.26" who="#PiotrKryjom">Natomiast do negatywnych stron należy jeszcze stosunkowo niska aktywność w zakresie innowacyjności, słabe wykorzystanie różnego rodzaju platform elektronicznych do komunikacji wewnętrznej jako narzędzia do komunikacji pomiędzy członkami klastrów i niedostateczna intensywność działań proinnowacyjnych.</u>
<u xml:id="u-4.27" who="#PiotrKryjom">Trzeci obszar, który podlegał ocenie, dotyczył wyników klastra, czyli tego, co powstaje na samym końcu. Do działań, w których były największe różnice pomiędzy liderami benchmarkingowymi a peletonem to, przede wszystkim, pozycja konkurencyjnej klastra a także poziom jego innowacyjności.</u>
<u xml:id="u-4.28" who="#PiotrKryjom">W tym miejscu pozwolę sobie przedstawić kilka liczb związanych z tematem innowacyjności. Po pierwsze, w okresie 2012–2014 wdrożono ponad 200 innowacji chronionych prawem, 58% przedsiębiorstw deklarowało w ogóle wdrażanie innowacji, co jest zdecydowanie większym odsetkiem niż wynika z badań GUS, jeżeli chodzi o populację przedsiębiorstw działających poza klastrami.</u>
<u xml:id="u-4.29" who="#PiotrKryjom">To, co jest równie istotne to też poziom samej przedsiębiorczości w klastrach. Klastry były w stanie wyłonić projekty typu start-up i je rozwijać. Poziom był stosunkowo wysoki, jeżeli porównamy liczbę nowo wstępujących podmiotów (ponad 400) i nowo utworzonych podmiotów, na przykład start-up, czy spółek działających w formule spin-off.</u>
<u xml:id="u-4.30" who="#PiotrKryjom">Kolejnym obszarem, który podlegał weryfikacji, to była współpraca międzynarodowa. Pani prezes zwróciła uwagę na bardzo istotną kwestię funkcji klastrów, które pełnią w zakresie internacjonalizacji i współpracy międzynarodowej. Tutaj widzimy silny trend współpracy przedsiębiorstw, które działają w klastrach z innymi partnerami. Stąd też liczby podpisanych umów, także we współpracy bilateralnej pomiędzy poszczególnymi instytucjami działającymi w klastrach.</u>
<u xml:id="u-4.31" who="#PiotrKryjom">Ostatnia kwestia to poziom konkurencyjności. Częściowo już mówiliśmy o zatrudnieniu, ale także o wzroście liczby członków klastrów. Jakie wnioski z tego obszaru? Po pierwsze, możemy powiedzieć, że największy potencjał mają klastry, które działają od dłuższego czasu na rynku. One mają odpowiednią masę krytyczną i odpowiednie osiągnięcia. Natomiast reszta klastrów, które działają od niedawna, mają jeszcze sporo do wykonania, jeżeli chodzi o wyniki. Jest to powiązane z tym, że są na ścieżce rozwojowej.</u>
<u xml:id="u-4.32" who="#PiotrKryjom">To, co jest istotne i warte podkreślenia, to jest kwestia działalności szkoleniowej i dostosowania rynku edukacyjnego do potrzeb klastrów. Nadal istnieje duża luka, szczególnie na poziomie regionalnym, w dostosowaniu oferty szkoleniowej – z jednej strony – do podmiotów, które działają poza klasterem, ale świadczą usługi na rzecz samych podmiotów w klastrze, ale również podmiotów, które działają w samym klastrze i świadczą usługi na rzecz jego członków.</u>
<u xml:id="u-4.33" who="#PiotrKryjom">Kolejną istotną kwestią jest absorpcja środków i możliwość pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania na projekty badawcze. Szczególnie dotyczy to projektów badawczych finansowanych ze źródeł europejskich, w szczególności Komisji Europejskiej. W tym przypadku widzimy jeszcze pewne braki.</u>
<u xml:id="u-4.34" who="#PiotrKryjom">Kolejną rzeczą jest poziom innowacyjności w stosunku do średnich wyników populacji w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Ten poziom zdecydowanie jest wyższy w klastrach niż u podmiotów, które nie działają w tych strukturach. Klastry powinny dążyć do większego umiędzynarodowienia. Ten trend jest widoczny. Widzieliście to państwo na poprzednim slajdzie.</u>
<u xml:id="u-4.35" who="#PiotrKryjom">Ostatni obszar, który podlegał weryfikacji to potencjał wzrostu klastrów. Tutaj można powiedzieć dużo pozytywnych rzeczy, zwłaszcza jeżeli chodzi o równą odległość i stosunkowo wysoki poziom, czyli małą różnicę pomiędzy benchmarkami a średnimi wartościami. To pokazuje, że grupa nie jest rozciągnięta a wyniki są w miarę równe dla całej populacji, zwłaszcza – jeżeli chodzi o uwarunkowania regionalne, politykę władz publicznych, czy otoczenie instytucjonalne.</u>
<u xml:id="u-4.36" who="#PiotrKryjom">Ważną kwestią są rzeczy, które są podkreślane szczególnie przez samych członków klastra w ramach zbieranych poprzez badanie opinii dotyczących tradycji gospodarczych związania klastra ze swoim regionem oraz zakorzenienia w lokalnym środowisku gospodarczym.</u>
<u xml:id="u-4.37" who="#PiotrKryjom">Ważną kwestią jest również ocena przedsiębiorców, członków klastra, dotycząca spadku dostępu do wysoko wykwalifikowanych kadr, zwłaszcza jeżeli chodzi o małe i średnie przedsiębiorstwa. Klastry również są za tym, aby aktywnie wpływać na to, co się dzieje w ich otoczeniu. Wpływają na rozwój lokalnej przedsiębiorczości poprzez wciąganie funkcjonujących na rynku podmiotów, które jeszcze do klastrów nie należą. Stąd też tak duży odsetek nowo przyjętych firm do samych klastrów.</u>
<u xml:id="u-4.38" who="#PiotrKryjom">Jakie wnioski z tego obszaru wynikają? To, co jest warte podkreślenia, to mało doceniana kwestia, ale bardzo ważna z punktu widzenia klastrów: kapitał społeczny. Jest on budowany w ramach klastrów. Od samego początku funkcjonowania klastrów, tj. już do 2008 r., bardzo wiele zmieniło się w środowisku przedsiębiorców. Widzimy poprawę, jeżeli chodzi o budowanie kultury zaufania. Prowadzenie różnego typu projektów wymagało i wymaga budowania kultury współpracy. Klaster jest w tym obszarze bardzo dobrą platformą do tego, żeby kapitał społeczny rozwijać. Szczególnie dotyczy to małych, lokalnych społeczności, które powinny współpracować w tym kierunku, jeżeli klaster – rzeczywiście – ma oddziaływać na lokalny rynek pracy, czy na rozwój lokalnej gospodarki.</u>
<u xml:id="u-4.39" who="#PiotrKryjom">Kolejnym wnioskiem jest kwestia funkcji klastra, który jest niejako łącznikiem pomiędzy sferą badawczo-rozwojową i sferą przedsiębiorstw. To, co zostało zauważone w badaniu to różne podejście do klastrów w poszczególnych regionach. Są regiony, które silniej wspierają klastry. Przenosi się to chociażby na liczbą projektów, które były realizowane przez klastry z regionalnych programów operacyjnych. Są też regiony, które zdecydowanie mniej wspierały klastry. Wiąże się to zdecydowanie z poziomem rozwoju samorządu gospodarczego i kulturalnej współpracy w poszczególnych województwach.</u>
<u xml:id="u-4.40" who="#PiotrKryjom">To, co jest jeszcze ważne do podkreślenia w tym obszarze to kwestia braku silnego przywództwa w klastrach. Ten problem nie dotyczy braku liderów. Problem jest bardziej związany z rozwojem potencjału liderów klastrowych, możliwością przekazywania wiedzy pomiędzy poszczególnymi klastrami oraz tworzenia platform współpracy. Szczególne ma to znaczenie, jeżeli chodzi o współpracę międzynarodową, zdobywanie nowych rynków, zdobywanie informacji dotyczących innych systemów prawnych i pokonywania barier związanych z wchodzeniem produktów na nowe rynki.</u>
<u xml:id="u-4.41" who="#PiotrKryjom">Nową częścią, która została wprowadzona w benchmarkingu edycja 2014 było badanie oczekiwań członków klastra. Była to część badania dotycząca w ogóle opinii członków klastrów, która pojawiła się w tym badaniu w roku 2014. Na to zwrócili szczególnie uwagę członkowie klastrów, w tym przedsiębiorcy. Po pierwsze, oczekują silniejszego stymulowania współpracy członków klastra. To jest oczekiwanie skierowane bezpośrednio do koordynatorów. Po drugie, dotyczyło to intensyfikacji promocji klastra i jego członków oraz zwiększenia wysiłków na rzecz współpracy przedsiębiorstw ze stroną B+R. To były najczęściej pojawiające się opinie w ramach badania, które dotyczyły właśnie relacji koordynator-członkowie klastra.</u>
<u xml:id="u-4.42" who="#PiotrKryjom">Na koniec chcę państwu jeszcze przedstawić wybrane rekomendacje dotyczące administracji.</u>
<u xml:id="u-4.43" who="#PiotrKryjom">Samo badanie benchmarkingowe na końcu zawierało rekomendacje dla różnych grup interesariuszy. Były one podzielone na poszczególne grupy, między innymi koordynatorów, administrację regionalną, administrację centralną, przedsiębiorców. Głównie skupimy się na rekomendacjach kierowanych pod adresem administracji.</u>
<u xml:id="u-4.44" who="#PiotrKryjom">Pierwsza rekomendacja dotyczyła podnoszenia kompetencji koordynatorów, którzy zarządzają klastrami. Jeżeli mamy mówić faktycznie o rozwoju klastrów to, przede wszystkim, trzeba zwrócić uwagę nie tylko na sam rozwój potencjału samych przedsiębiorstw, instytucji wchodzących w skład poszczególnych klastrów, ale również osób zarządzających tymi podmiotami. W związku z tym pierwszą rekomendacją, która była kierowana właśnie dla administracji, to jest również przygotowanie różnego rodzaju rozwiązań, które są związane ze szkoleniami, stażami, praktykami dla osób zarządzających klastrami. Chodzi głównie o to, żeby wiedzę zdobywaną przez członków klastrów (poprzez, na przykład, uczestniczenie w projektach międzynarodowych) mogli dzielić się nią razem ze swoimi kolegami, którzy również prowadzą tego typu działalność.</u>
<u xml:id="u-4.45" who="#PiotrKryjom">Druga rekomendacja, która dotyczyła administracji, była skierowana przede wszystkim w kierunku stworzenia instrumentów na doposażenie infrastrukturalne to jest projektów, które mogłyby wesprzeć potencjał produkcyjny, potencjał laboratoryjny, służący rozwojowi klastrów, szczególnie w kontekście nowych produktów i oferty rynkowej skierowanej na nowe rynki.</u>
<u xml:id="u-4.46" who="#PiotrKryjom">Trzecia rekomendacja dotyczyła współpracy ze szkołami wyższymi w kierunku tworzenia przez te placówki oferty edukacyjnej, kierowanej i dedykowanej klastrom.</u>
<u xml:id="u-4.47" who="#PiotrKryjom">Ostatnia kwestia dotyczyła wymiany doświadczeń bezpośrednio w ramach samej administracji, czy to poziomu regionalnego, czy poziomu krajowego pomiędzy różnego typu instytucjami, które często wdrażają instrumenty wspierające klastry, aby poziom obsługi koordynatorów podmiotów wchodzących w skład klastrów był jak najwyższy.</u>
<u xml:id="u-4.48" who="#PiotrKryjom">W tym miejscu chciałbym państwu podziękować za możliwość wygłoszenia prezentacji.</u>
<u xml:id="u-4.49" who="#PiotrKryjom">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#WitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#WitoldCzarnecki">Pani prezes, czy to już jest zakończenie całej prezentacji, czy jeszcze ktoś z państwa będzie zabierał głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Tak, zakończyliśmy już prezentację.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#WitoldCzarnecki">W takim razie otwieram dyskusję.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#WitoldCzarnecki">Kto z panów posłów chce zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#WitoldCzarnecki">Proszę bardzo, pan przewodniczący Kaźmierczak.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JanKaźmierczak">Mam pytanie trochę niepoprawne politycznie.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#JanKaźmierczak">Nurtuje mnie następująca kwestia – proszę państwa, wdrażanie idei klastrów w Polsce się odbywa. Proces rozumienia idei klastrowej, później utworzenia sieci klastrów trwają jakiś czas. Z tego jak i poprzednich raportów wynika, że coś w tym temacie się dzieje.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#JanKaźmierczak">Chcę dopytać o to, jak ten proces ocenia agencja, która jest stymulatorem całego przedsięwzięcia. Podejrzewam, że część organizacji, które nazywane są klastrami, powstała w celu absorpcji środków unijnych. Krótko mówiąc, czy próbowaliście państwo przeprowadzić jakąś symulację na temat co się stanie w momencie, kiedy w przyszłości, na przykład przy kolejnej perspektywie finansowej, środków na stymulowanie, tworzenie i rozwój klastrów w Polsce nie będzie? Ile inicjatyw, którym patronuje PARP, ma szansę przetrwać?</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#JanKaźmierczak">W jakimś zakresie odpowiedź na to pytanie była już w prezentacji, ale oczekuję pogłębionej refleksji.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#JanKaźmierczak">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#WitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo panu przewodniczącemu.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#WitoldCzarnecki">Może, jak zawsze, przyjmiemy zasadę, że najpierw będzie cykl zadawania pytań, a potem udzielanie odpowiedzi.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#WitoldCzarnecki">Czy są jeszcze zgłoszenia?</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#WitoldCzarnecki">Proszę, pan przewodniczący Tomański.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PiotrTomański">Bardzo dziękuję, panie przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PiotrTomański">Myślę, że – w przeciwieństwie do wczorajszej prezentacji – dzisiejsza jest doskonała, wyczerpująca, ponieważ odpowiada na wiele pytań oraz pokazuje efekty wszystkich prac i setek milionów złotych, jak zostały włożone w klastry. W Wielkopolsce, jak pokazano, zostało nawet zbadanych aż 6 klastrów. Akurat w badaniu zostały przedstawione jedynie kluczowe grupy. Efekty, rzeczywiście, widać i jest to dość istotne i ważne.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#PiotrTomański">Chcę zapytać o następującą kwestię.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#PiotrTomański">Wiem, że były pomysły dotyczące rolnictwa ekologicznego. Widziałem na slajdach rolnictwo, ale o ekologicznym rolnictwie nie było mowy. W związku z tym ma pytanie, czy coś w tym kierunku się dzieje? Wiem, że pan prezes Doliny Lotniczej kiedyś o tej kwestii mówił.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#PiotrTomański">Pytanie brzmi: czy coś na rzeczy jest odnośnie rolnictwa ekologicznego? Szczególnie jest to interesujące w tym sensie, że aktualnie dyskutujemy w Sejmie o rolnikach. Rolnictwo ekologiczne to wielka przyszłość.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#PiotrTomański">Pytanie brzmi: czy coś w tym kierunku się dzieje oraz czy są pieniądze, które mogłyby zostać przeznaczone takiemu klastrowi jakieś środki? Czy byłyby do środki specjalne, czy w ramach już udzielanych?</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#PiotrTomański">Jest to temat dość ciekawy i ważny w obliczu wyzwań ekologii.</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#PiotrTomański">Jeszcze raz powiem, że dokument jest super przygotowany, podobnie jak informacja i prezentacja.</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#PiotrTomański">Bardzo dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#WitoldCzarnecki">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#WitoldCzarnecki">Pozwolę sobie udzielić prawa zadania pytania.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#WitoldCzarnecki">Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wybrała 35 klastrów spośród 170 funkcjonujących. Finansowanie wszystkich klastrów wyniosło ponad 500 mln zł. Z tej kwoty na nasze klastry, które zostały objęte badaniem PARP, jaka część przypadła?</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#WitoldCzarnecki">Zauważyłem, że finansowanie jest bardzo mocno zróżnicowane. Były pokazywane slajdy, na których było widać, że 55 klastrów było finansowanych kwotą 411 mln zł a pozostałe klastry (bardzo wielka liczba) były finansowane niewspółmiernie mniejszymi środkami – 400 mln zł na 55 klastrów to jest piękny pieniądz, bo to jest ponad 7 mln zł na jeden klaster, to jest bardzo potężne finansowanie.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#WitoldCzarnecki">Miałbym następne pytanie: czy nie jest czasem tak, że – tak naprawdę – istotne klastry funkcjonują i osiągają niezłe wyniki, bo otrzymują wielkie pieniądze? Czy nie jest tak, że wpompowujemy w klastry ogromne środki i tylko dlatego one istnieją? Żaden jeszcze z tych klastrów, jak czytamy w sprowadzaniu, nie jest w fazie schyłkowej, co najwyżej niektóre zaczynają być dojrzałe a większość jest w fazie wzrostu.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#WitoldCzarnecki">Z kolei, w wypowiedzi pana dyrektora pojawiła się informacja, że klastry funkcjonują i jakoby nie pozyskują własnych środków na budowę infrastruktury. To świadczyłoby jednak, że coś nie najlepiej funkcjonuje. Idea klastrów sprawdza się na świecie. To jest przecież młoda idea, bo ma dopiero kilkanaście lat. Dobrze, że to stosujemy, ale chce się tylko życzyć PARP, żeby nadzór nad instytucjami przynosił trwałe i dobre dla gospodarki efekty.</u>
<u xml:id="u-11.6" who="#WitoldCzarnecki">Z informacji, które się przebiły, widać, że jeśli chodzi o innowacyjną gospodarkę, to stosowane mierniki dobrze nie wypadają. Nie wypadają dobrze w szczególności w zakresie prawa patentowego – nie ma składanych wniosków patentowych. Jednak jak spojrzymy na wielkie firmy zachodnie, np. na firmę Samsung, to tam są tysiące, dziesiątki tysięcy zgłoszeń o ochronę patentową. U nas próbujemy, ale to jeszcze nie wychodzi.</u>
<u xml:id="u-11.7" who="#WitoldCzarnecki">Niska wydaje się z prezentacji współpraca z sektorem badań i rozwoju, tak się wydaje. Jedynie, co jest budujące, to wskaźniki na ostatniej pokazanej rycinie pokazywały, że wypełnienie w zakresie przyszłości klastrów jest duże. W niektórych dziedzinach widać, że klastry w stosunku do liderów pozostawały w tyle, średnia była bardzo mała. Był bardzo mały obszar zawężenia do centrum. Średnie bardzo odbiegały od najlepszych wyników.</u>
<u xml:id="u-11.8" who="#WitoldCzarnecki">To tyle.</u>
<u xml:id="u-11.9" who="#WitoldCzarnecki">Czy są jeszcze jakieś uwagi?</u>
<u xml:id="u-11.10" who="#WitoldCzarnecki">Bardzo proszę, pan przewodniczący Napieralski. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#GrzegorzNapieralski">Była o tym mowa w prezentacji, ale dobrze nie widziałem slajdu.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#GrzegorzNapieralski">Była mowa w prezentacji, że różne regiony różnie wspierają tę działalność. Czy macie wykaz, kto najlepiej wykazuje się w wsparciu, jakie konkretnie województwa oraz, w których regionach najsłabiej to funkcjonuje?</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#WitoldCzarnecki">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#WitoldCzarnecki">Zgłasza się stały doradca Komisji, pan Radosław Nielek.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#WitoldCzarnecki">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#RadosławNielek">Dzień dobry.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#RadosławNielek">Pani dyrektor, mam jedno pytanie.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#RadosławNielek">Przeglądając raport zastanawiałem się nad tym, co jest istotą klastrów. One są bardzo, bardzo różne. Ciężko byłoby znaleźć wspólny mianownik, jednakże – jak sięgniemy po definicję klastra – to tam są trzy rzeczy wymieniane jako te, co konstytuują klaster.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#RadosławNielek">Po pierwsze jest to wspólność lokalizacji geograficznej, wszystkie firmy znajdują się w niewielkim promieniu od klastra.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#RadosławNielek">Po drugie i trzecie, jest to sieć wzajemnych powiązań, zarówno pionowych, jak i poziomych.</u>
<u xml:id="u-14.5" who="#RadosławNielek">W związku z tym, czy mogą państwo przybliżyć informacje na temat, jak wyglądają powiązania wewnątrz klastrów? To, co państwo przekazywaliście jako problem to, na przykład, kwestia braku wspólnej oferty firm z danego klastra. Jednakże może to nie wynika z błędu działalności konkretnego zarządcy lub koordynatora klastra, ale być może z samego grzechu pierworodnego klastra. To znaczy, że oprócz tego, że przedsiębiorcy działają w tym samym miejscu, w klastrze nie ma dwóch pozostałych warunków to znaczy – istotnych i silnych powiązań poziomych i pionowych pomiędzy członkami klastra.</u>
<u xml:id="u-14.6" who="#RadosławNielek">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#WitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#WitoldCzarnecki">Proszę panią prezes o ustosunkowanie się do naszej wypowiedzi, proszę uprzejmie.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Może zacznę a później oddam głos moim współpracownikom, jeżeli chodzi o dalsze pytania.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Szczególne okresy powstawania klastrów przypadły na okres finansowania z programów operacyjnych. Oceniamy to tak, że pieniądze były bodźcem do powstania, do zorganizowania klastra. Jeśli tylko o to chodziło to niedobrze. Jeśli to spowodowałoby, że klaster działa i się rozwija a następnie przechodzi z fazy embrionalnej do fazy dojrzałej i zaawansowanej, to jest to, co było naszym celem.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Część z programów zawierała realizację tego celu. Mieliśmy w ramach działania 5.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka komponent, który był elementem wsparcia fazy inicjacyjnej, początkowej działalności klastra. Tu chodziło o to, aby klaster powstał, żeby go wesprzeć na samym początku. To było wpisane w programy.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Mieliśmy też komponent, w którym można było wspierać bardziej dojrzałe inicjatywy klastrowe oraz wspierać wspólne przedsięwzięcia inwestycyjne, związane z realizacją przedsięwzięć innowacyjnych. Tak więc były takie i inne klastry.</u>
<u xml:id="u-16.5" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Instrument wsparcia w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej nie miał takiego komponentu infrastrukturalnego, tam były raczej tylko działania miękkie.</u>
<u xml:id="u-16.6" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Jak przeprowadzimy ewaluację wszystkich instrumentów w agencji to na pewno będziemy śledzić i oceniać, jakie są efekty w rzeczywistości i jak długotrwałe będą te efekty. Niewątpliwie część z klastrów będzie wygaszać działalność a część będzie się rozwijać.</u>
<u xml:id="u-16.7" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Pewnym sposobem, aby zachować osiągnięte już efekty są działania związane z nową perspektywą. Znowu przygotowano pewnego rodzaju bodźce. Ponadto zostanie dokonany wybór klastrów kluczowych, które będą miały pewne preferencje w korzystaniu ze środków.</u>
<u xml:id="u-16.8" who="#BożenaLublińskaKasprzak">To jest właśnie powód, żeby niektóre klastry podnosiły poprzeczki, rozwijały się i działały.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#WitoldCzarnecki">Przepraszam, ale pan profesor chciał tylko uzupełnić swoje pytanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#JanKaźmierczak">Jeśli mogę dopytać o jedną kwestię.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#JanKaźmierczak">Pani prezes, nie mam wątpliwości co do tego, że należało zrobić tak, jak pani mówi, czyli – krótko mówiąc – w sytuacji dość istotnej posuchy przeznaczyliśmy pewne środki na rozwój klastrów. W końcu w pewnym momencie to było dla nas nowe zjawisko.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#JanKaźmierczak">Natomiast moje pytanie w zasadzie dotyczyło tego, co było przedmiotem drugiej części pani wypowiedzi tj. perspektyw. Powtarzam, że mimo wszystko jestem przekonany, że część inicjatyw konsumowała tylko środki. Swego czasu Molier napisał: „U licha! Już przeszło czterdzieści lat mówię prozą, nic o tym nie wiedząc”. Natomiast drugą stroną medalu są inicjatywy, które były zawiązywane tylko po to, żeby, że tak powiem – przyssać się do środków unijnych.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#JanKaźmierczak">W związku z tym proszę o dodanie do komentarza jeszcze jednej rzeczy. Świetnie, że w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój będą dalsze kroki w tym zakresie. Czy jest na przykład gotowy pomysł na to, skąd się wezmą klastry kluczowe?</u>
<u xml:id="u-18.4" who="#JanKaźmierczak">Powiem tak, że już doszły mnie słuchy, że są znowu pomysły, aby ad hoc pozawiązywać parę inicjatyw, które być może przebiją się jako klastry kluczowe.</u>
<u xml:id="u-18.5" who="#JanKaźmierczak">To tyle.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#WitoldCzarnecki">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#WitoldCzarnecki">Muszę powiedzieć, że to raczej nie było uzupełnienie, ale zadanie drugiego pytania.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#WitoldCzarnecki">Proszę pani prezes.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Planujemy to, o czym wspomniałam na początku odpowiedzi na pytanie pana przewodniczącego.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Zamierzamy zrobić inwentaryzację klastrów i przyjrzeć się ich stanowi. Teraz trudno nam powiedzieć cokolwiek, ponieważ nie zbadaliśmy wszystkich klastrów. Przyjrzeliśmy się dokładnie 35 klastrom, ale stanowią one tylko część ogółu. Chcemy zrobić teraz inwentaryzacje i zobaczyć, jak to działa.</u>
<u xml:id="u-20.2" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Jeśli chodzi o nową perspektywę to w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój przewidziane jest na razie jedno dedykowane działanie dla klastrów kluczowych związane z internacjonalizacją. W pozostałych działaniach klastry mogą mieć pewnego rodzaju preferencje lub nie. Chcemy wprowadzić udogodnienia przynajmniej w części instrumentów, którymi będzie zarządzała PARP. Raczej nie dla samych klastrów, ale bardziej – dla członków klastrów, w szczególności firm.</u>
<u xml:id="u-20.3" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Jeśli chodzi o pytanie dotyczące rolnictwa ekologicznego to odpowiedzi udzieli pan Piotr.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#WitoldCzarnecki">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PiotrKryjom">Postaram się odpowiedzieć na to pytanie.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#PiotrKryjom">Jest kilka wątków dotyczących rolnictwa ekologicznego i sektora rolno-spożywczego w ogólności.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#PiotrKryjom">Pierwszy dotyczy samego zinwentaryzowania klastrów, które działają w sektorze rolno-spożywczym. Dobrym instrumentem w tym zakresie jest mapa klastrów prowadzona przez PARP. Na mapie jest zinwentaryzowanych kilka klastrów z tego sektora. Nie chciałbym wymieniać teraz nazw. Natomiast województwa, które mają największy potencjał to, między innymi, wielkopolskie – jest tam kilka klastrów z tego sektora.</u>
<u xml:id="u-22.3" who="#PiotrKryjom">Drugi wątek dotyczy nowej perspektywy finansowej i możliwości finansowania sektora rolno-spożywczego. Oczywiście, trzeba brać pod uwagę regulacje europejskie dotyczące możliwości wsparcia i pomocy publicznej, które były zawarte już w załączniku nr 1 do traktatu o wspólnotach europejskich. Te regulacje dotyczą w szczególności produkcji rolnej i rozdzielenia wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz działań, które są związane z rolnictwem.</u>
<u xml:id="u-22.4" who="#PiotrKryjom">Zasada jest następująca, krótko mówiąc: przedsięwzięcia i projekty, które dotyczą przetwórstwa rolno-spożywczego i nie są pierwotną produkcją rolną, mogą być wspierane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego a więc między innymi przez PARP, natomiast te, które są związane z przetwórstwem pierwotnym, są wspierane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
<u xml:id="u-22.5" who="#PiotrKryjom">Jeżeli chodzi o PARP to nasze wsparcie będzie możliwe między innymi przez jeden z instrumentów, który będzie dotyczył krajowych klastrów kluczowych i ich internacjonalizacji. To jest jedno z możliwych źródeł finansowania. Natomiast drugie źródło finansowania, to są środki, którymi dysponuje ARiMR.</u>
<u xml:id="u-22.6" who="#PiotrKryjom">Z tego, co ostatnio przeglądałem to w nowo przyjętym Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020 jest działanie dotyczące współpracy o stosunkowo wysokim budżecie, który wynosi 37 mln euro. Tam faktycznie nowo powołane podmioty z sektora rolno-spożywczego będą mogły otrzymać dofinansowanie na bardzo dogodnych warunkach na pierwotną działalność, którą można nazwać „paraklastrową”.</u>
<u xml:id="u-22.7" who="#PiotrKryjom">Ostatni wątek to kwestia związana między innymi ze standardami klastrowymi. Były one przedmiotem poprzedniej dyskusji. Warto zwrócić tutaj uwagę (uzupełniając wcześniejszą wypowiedź), że – oprócz samych instrumentów finansowych – chcemy też skupić się w nowej perspektywie na miękkim wsparciu, między innymi, w zakresie zarządzania. Dotyczy to horyzontalnie wszystkich klastrów. Standardy, które będziemy chcieli realizować, mają pomóc koordynatorom nie tylko korzystać z samego dofinansowania, ale również wspomóc bezpośrednio poprzez rozwój samej struktury w kierunkach, które umożliwią efektywne działanie na rynku. Ta kwestia dotyczy też możliwości wykorzystania środków prywatnych do realizacji zadań związanych z rozwojem klastrów.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#JoannaPodgórska">Chcę odpowiedzieć na pytanie ze sfery finansów.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#JoannaPodgórska">Po pierwsze, w ramach uporządkowania, kwoty pokazywane jako wartość wsparcia bezpośredniego stanowią środki, które zostały przekazane na projekty. W działaniu 5.1. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka beneficjentem mogły być klastry, ale również inne podmioty współpracujące, tj. na przykład pozostające w powiązaniach korporacyjnych.</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#JoannaPodgórska">Natomiast stawiamy znak równości i można domniemywać, że 55 projektów klastrowych udało się na wesprzeć dlatego, że w większości przypadków za tymi projektami stały klastry.</u>
<u xml:id="u-23.3" who="#JoannaPodgórska">Jeżeli chodzi o wsparcie w ramach Programu Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej w poprzedniej perspektywie to tam, ewidentnie, działania były skierowane na klastry już z samego założenia. To jest jedno rozróżnienie.</u>
<u xml:id="u-23.4" who="#JoannaPodgórska">Jeżeli chodzi o podmioty, które zaprosiliśmy do badania to w sposób bardzo świadomy zaprosiliśmy podmioty, które uczestniczyły w poprzednich edycjach badania. Chcieliśmy uchwycić pewne trendy. Dlaczego? Dlatego, że głównym produktem badania są raporty dedykowane dla klastrów. Klaster dostaje pomoc doradczą i szczegółowe informacje, między innymi o tym, jak rozwój klastra plasuje się na tle innych klastrów o podobnych wynikach.</u>
<u xml:id="u-23.5" who="#JoannaPodgórska">To jest wyróżnik naszego badania a nie to, że mamy jakieś wykresy i wiemy coś więcej o tej grupie. Stąd przyjęliśmy rozwiązanie, aby zaprosić przede wszystkim klastry, które brały udział w poprzednich badaniach. Oczywiście, parametrem był też odpowiedni poziom rozwoju. Można powiedzieć, że klastry wartościowe znalazły się w tym badaniu.</u>
<u xml:id="u-23.6" who="#JoannaPodgórska">Natomiast, jak wielokrotnie zostało już to powiedziane, ta grupa się dynamicznie zmienia. Zwiększa się populacja klastrów w Polsce. Stąd pierwszym krokiem, jaki zaplanowaliśmy na ten rok, jest dokonanie inwentaryzacji. Chcemy między innymi na takich spotkaniach odpowiedzieć na pytanie, ile właściwie mamy klastrów w Polsce.</u>
<u xml:id="u-23.7" who="#JoannaPodgórska">Drugim krokiem będzie przygotowanie metodologii benchmarkingu klastrów, którym chcemy objąć całą populację klastrów, wtedy wyniki i wnioskowanie będzie możliwe do przeprowadzenia.</u>
<u xml:id="u-23.8" who="#JoannaPodgórska">Miałam powiedzieć też o pieniądzach. Dane, które uzyskaliśmy z benchmarkingu, mówią o tym, że 40% badanych klastrów (a więc dokładnie 14 klastrów) w ostatnich dwóch latach pozyskało 140 mln zł pieniędzy publicznych. Nie przeprowadzaliśmy takiego przełożenia, czy to były tylko środki z centralnego szczebla. Nie pytaliśmy tak szczegółowo o to w badaniu.</u>
<u xml:id="u-23.9" who="#JoannaPodgórska">Natomiast myślę, że jednak budżet krajowy był znaczący i pewnie w większości środki pochodziły z działania 5.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Właśnie w tym działaniu (myślę, że to było kluczowe) można było uzyskać dofinansowanie na wspólną infrastrukturę.</u>
<u xml:id="u-23.10" who="#JoannaPodgórska">Tutaj pozwolę sobie na komentarz. Wiemy, że było to wyzwanie. To było trudne dla klastrów, bo wymagało między innymi wkładu własnego. To wymaga rozliczenia pomocy publicznej, ale klastry, które pozyskały środki i które realizują tego typu projekty, są zupełnie na innym poziomie rozwoju.</u>
<u xml:id="u-23.11" who="#JoannaPodgórska">Podkreślam, że w nowej perspektywie, w instrumencie, którym będzie zarządzała nasza agencja, wkład własny będzie wymagany na poziomie 50%. Niestety, wynika to z warunków stawianych przez Komisję Europejską. Otwarcie informujemy o tym klastry. Rozmawiamy na spotkaniach. Natomiast koordynatorzy dobrze rozwijających się klastrów wykazują wysoki poziom rozsądku. Mówią, że i tak realizowaliby określone projekty, bo to wynika z ich strategii. Jeżeli dołoży się do tego wsparcie publiczne w wysokości 50% wartości projektu to chętnie z tego skorzystają. Takie odpowiedzi nas bardzo cieszą.</u>
<u xml:id="u-23.12" who="#JoannaPodgórska">Nie będzie już sytuacji, że poziom dofinansowania będzie bardzo wysoki. Jednakże cieszymy się z postawy, że 50% też mieści się w strategiach rozwojowych klastrów. Jesteśmy przekonani, że klastry, które sięgnęły po wsparcie na infrastrukturę, na innowacyjne projekty w zeszłej perspektywie, to będą klastry, które będą pierwszymi do uzyskania statusu klastra kluczowego.</u>
<u xml:id="u-23.13" who="#JoannaPodgórska">Jak już wspomniałam, sięgnięcie po pomoc publiczną stanowi określone wyzwanie. Staramy się łagodzić skutki uboczne, ale są pewne rzeczy nieuniknione tj. rozliczanie pomocy publicznej, wymóg wkładu własnego itp.</u>
<u xml:id="u-23.14" who="#JoannaPodgórska">Konkluzja jest następująca: tylko 40% klastrów zdobyło środki zewnętrzne.</u>
<u xml:id="u-23.15" who="#JoannaPodgórska">Kolega wspomniał, że były klastry, którym udało się pozyskać finansowanie z Komisji Europejskiej. To jest też bardzo ważna wiadomość. Zachęcamy na każdym kroku klastry do tego, aby również sięgały po wsparcie bezpośrednio z Unii. Ono jest bardziej przyjazne, ponieważ nie ma tam, chociażby, kwestii pomocy publicznej.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#WitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#WitoldCzarnecki">Mam ze swojej strony pytanie uzupełniające: czy dobrze rozumiem, że spośród 170 klastrów, 40% w ogóle nie otrzymało żadnego dofinansowania z żadnego źródła?</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#JoannaPodgórska">Badaliśmy 35 klastrów a 14 z nich pozyskało środki publiczne.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#JoannaPodgórska">Powtórzę jeszcze raz: z 35 klastrów 14 pozyskało środki publiczne, pozostałe 21 klastrów nie sięgnęło po środki publiczne, ale to nie znaczy, że nie sięgnęły po finansowanie zewnętrzne.</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#JoannaPodgórska">Staramy się rozróżniać te dwa rodzaje środków. Zachęcamy klastry do sięgania po finansowanie zewnętrzne, które może pochodzić na przykład ze sprzedaży wspólnych produktów. Podmioty tworzące klaster umawiają się, że – jeśli mają wspólną ofertę i koordynator uzyskuje kontrakt dla klastra – to procent z umowy może być przeznaczony na działalność klastra.</u>
<u xml:id="u-25.3" who="#JoannaPodgórska">Teraz może przejdę do odpowiedzi na pytanie pana doradcy Komisji o relacje wewnętrzne.</u>
<u xml:id="u-25.4" who="#JoannaPodgórska">Z raportu (co jest również zawarte w materiale przedstawionym Komisji) wyciągnęliśmy kilka dobrych praktyk, które pokazują co się dzieje w klastrach. To znaczy klastry definiują wspólną ofertę, na przykład – w zakresie doradztwa.</u>
<u xml:id="u-25.5" who="#JoannaPodgórska">W materiale macie państwo przykład klastra z obszaru budownictwa. Klaster definiuje ofertę w postaci doradztwa w obszarze budownictwa i akredytacji. Poszczególni członkowie klastra uczestniczą w tym procesie a zyski ze sprzedaży usługi zasilają działalność klastra. Tutaj trudno narzucać z zewnętrzny sposób funkcjonowania klastra. Staramy się to czynić poprzez publikacje, konferencje, dobre praktyki a także również poprzez standardy, o których mówiliśmy na jednym z ostatnich posiedzeń Komisji.</u>
<u xml:id="u-25.6" who="#JoannaPodgórska">Było jeszcze pytanie o zróżnicowanie wsparcia regionalnego.</u>
<u xml:id="u-25.7" who="#JoannaPodgórska">Nie mamy ze sobą szczegółowych danych, bo takie faktycznie analizowaliśmy w ubiegłym roku. Jeśli przyjmiemy, że 35 klastrów stanowi jakąś reprezentację to widać w raporcie, że mamy pewne regiony, gdzie świadomość korzyści płynących z istnienia klastrów jest wyższa niż w innych regionach. Na pewno pod tym względem liderem jest województwo pomorskie, ale nie dlatego, że ma bardzo dużo klastrów, ale to województwo jako pierwsze w kraju (bodajże w 2008 r.) przygotowało instrumenty wsparcia – najpierw władze województwa wybrały sobie klastry kluczowe dla regionu, oni zaczęli stawiać na najlepszych od początku.</u>
<u xml:id="u-25.8" who="#JoannaPodgórska">W obecnej perspektywie finansowej, jak pokazują nasze analizy regionalnych programów operacyjnych, w tym województwie będą instrumenty kierowane do klastrów indywidualnie.</u>
<u xml:id="u-25.9" who="#JoannaPodgórska">Jeżeli popatrzymy na rozkład 35 klastrów na mapie to, oprócz województwa pomorskiego, na uwagę zasługują województwa – wielkopolskie i podkarpackie.</u>
<u xml:id="u-25.10" who="#JoannaPodgórska">Chcę jeszcze dodać jedną rzecz, mam przed sobą listę beneficjentów naszego wsparcia. Chociażby w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej mieliśmy klaster Dolina Ekologicznej Żywności. Tak więc są klastry stawiające na ekologię.</u>
<u xml:id="u-25.11" who="#JoannaPodgórska">Na pewno sporo klastrów jest w województwie mazowieckim. To województwo miało określone instrumenty wsparcia. Również województwo małopolskie ma dużo ciekawych, dobrze rozwijających się klastrów. Nie chcę nikogo skrzywdzić, ale są pewne województwa, które mają bardzo wyraźny dorobek w świadomym wspieraniu klastrów na tle innych regionów.</u>
<u xml:id="u-25.12" who="#JoannaPodgórska">To właściwie tyle, nie mam konkretnych liczb i danych, więc nie chciałabym zmyślać.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#GrzegorzNapieralski">Jak wygląda województwo zachodniopomorskie, jeżeli mogę dopytać?</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#JoannaPodgórska">W zachodniopomorskim były badane 3 klastry. Najwięcej było, jak pokazywaliśmy na mapie, z Wielkopolski – 6 klastrów, z Podkarpacia – 5 a z województwa mazowieckiego – 4 klastry.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#GrzegorzNapieralski">Chcę dopytać o mapę Polski.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#GrzegorzNapieralski">Pani powiedziała o województwie pomorskim, które w roku 2008 przygotowało cały zestaw przyrządów i narzędzi do wspierania i wybrania kluczowych klastrów dla rozwoju regionu. Proszę o informację, jak na tle województwa pomorskiego wygląda zachodniopomorskie? Czy jesteśmy bardziej w czołówce województw, czy bardziej pod koniec?</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#ZbigniewChmielowiec">Widać, że nie w czołówce…</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#JoannaPodgórska">Mamy na sali eksperta, pana profesora Niedzielskiego, który – nie dość, że oceniał wyniki badań w poprzednich edycjach – to jeszcze reprezentuje województwo zachodniopomorskie.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#WitoldCzarnecki">Proszę, może pan profesor zostanie przywołany do tablicy, proszę uprzejmie.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#PiotrNiedzielski">Dziękuję uprzejmie.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#PiotrNiedzielski">Powiem tak: województwo zachodniopomorskie, niestety, ma problemy. Ma najsilniejszy klaster, który – rzeczywiście – ładnie funkcjonuje, poszły duże pieniądze na ten projekt, ponad 100 mln zł. To jest klaster IT, który otrzymuje bardzo silne wsparcie. Rzeczywiście, bardzo ładnie się rozwija. Natomiast szereg innych, na takie dziedziny, na które zawsze narzekamy, na przykład gospodarka morska etc. (nie będę tutaj tych dziedzin przytaczał)... Natomiast zazdrościmy, w sposób pozytywny, klastrów jak Dolina Lotnicza etc.</u>
<u xml:id="u-32.2" who="#PiotrNiedzielski">Podkreślę to, co zostało powiedziane przez przedstawicieli PARP – trzeba pomyśleć o tym, co katalizuje działania. W gospodarce działania katalizuje wspólna infrastruktura, bo jak pójdzie tylko w działania miękkie (w świadomość) to się to rozpłynie… Klaster IT w Szczecinie dobrze funkcjonuje, bo jest zbudowany park naukowo-technologiczny, jest wspólna infrastruktura, która jest katalizatorem wspólnych działań.</u>
<u xml:id="u-32.3" who="#PiotrNiedzielski">Tak więc dobrze byłoby, co sygnalizuje PARP, nie zapomnieć o instrumentach wspierających rozwój wspólnej infrastruktury. To jest dość trudne. To pokazuje, że członkowie klastra są na to przygotowani. Relacje wewnętrzne są na tyle dobre, że są w stanie wziąć odpowiedzialność za eksploatację wspólnej infrastruktury. Poziom świadomości jest o wiele wyższy niż kiedyś a więc dobrze jest, aby instrumenty były ukierunkowane na rozwój infrastruktury.</u>
<u xml:id="u-32.4" who="#PiotrNiedzielski">Jeszcze powiem parę zdań o już poruszonej kwestii.</u>
<u xml:id="u-32.5" who="#PiotrNiedzielski">Bardzo dobrze, że klastry, które już okrzepły, mają świadomość i z chęcią wezmą mniejszy poziom dofinansowania. To świadczy o tym, że one są już o dwa trzy kroki do przodu w stosunku do innych klastrów, które tylko nastawiły się na konsumpcję środków unijnych, szczególnie tych miękkich.</u>
<u xml:id="u-32.6" who="#PiotrNiedzielski">Dziękuję uprzejmie.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#WitoldCzarnecki">Bardzo dziękuję panu profesorowi.</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#WitoldCzarnecki">Czy ktoś z panów posłów, zaproszonych gości albo naszych prelegentów chce zabrać głos na zakończenie?</u>
<u xml:id="u-33.2" who="#WitoldCzarnecki">Pani prezes, bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Mamy opracowania przygotowane dla każdego województwa, jeśli chodzi o klastry. Co prawda są one z 2012 r., ale myślę, że wciąż są bardzo cenne. Również posiadamy informację dla województwa zachodniopomorskiego, dlatego prześlemy ją panu posłowi.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#ZbigniewChmielowiec">Dla mnie poproszę dane dla Podkarpacia.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#BożenaLublińskaKasprzak">Dobrze, to wszystkim państwu prześlemy te opracowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#WitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo pani prezes.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#WitoldCzarnecki">Należy podkreślić, że przecież nikt nie ma takiej wiedzy o funkcjonowaniu klastrów i o formach ich finansowania jak PARP, która decyduje komu jakie środki przeznaczyć.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#WitoldCzarnecki">Zamykam dyskusję.</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#WitoldCzarnecki">Stwierdzam, że porządek dzienny posiedzenia został wyczerpany.</u>
<u xml:id="u-37.4" who="#WitoldCzarnecki">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
<u xml:id="u-37.5" who="#WitoldCzarnecki">Protokół posiedzenia z załączonym zapisem jego przebiegu będzie do wglądu w sekretariacie Komisji, w Kancelarii Sejmu.</u>
<u xml:id="u-37.6" who="#WitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>