text_structure.xml 79.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Otwieram posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu. Stwierdzam kworum. Dzisiejszy porządek posiedzenia Komisji obejmuje punkty: pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci Józefa Mehoffera w 150. rocznicę urodzin z druku nr 3319 i pkt. II – pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie 150. rocznicy urodzin Stanisława Wojciechowskiego (druk nr 3321). Czy są uwagi do porządku? Jest prośba pana posła wnioskodawcy o zmianę kolejności punktów, ponieważ musi iść na posiedzenie komisji. Dzisiaj mamy te ważne posiedzenia, tak? Czy jest sprzeciw wobec zmiany kolejności? Nie widzę. Innych uwag też nie widzę, czyli stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty z tą zmianą kolejności punktów.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Bardzo proszę pana posła Mieczysława Kasprzaka o uzasadnienie projektu uchwały z druku nr 3321. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Dziękuję bardzo. Szanowna pani przewodnicząca, szanowna Komisjo. W imieniu grupy wnioskodawców chcę przedstawić projekt uchwały w sprawie upamiętnienia 150. rocznicy urodzin Stanisława Wojciechowskiego. 15 marca 1869 roku urodził się wybitny spółdzielca, uczony i mąż stanu, drugi prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Wojciechowski.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Działalność publiczną rozpoczął w Zjednoczeniu Robotniczym, następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej oraz na emigracji w Związku Zagranicznych Socjalistów Polskich. Po powrocie do kraju był aktywnym działaczem ruchu spółdzielczego, redaktorem tygodnika „Społem”, organizatorem pierwszego zjazdu organizacji ruchu spółdzielczego spożywców.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości od 16 stycznia 1919 r. do 9 czerwca 1920 r. był ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Ignacego Paderewskiego i Leopolda Skulskiego. W 1921 roku wstąpił do Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”. Po tragicznej śmierci prezydenta Gabriela Narutowicza Zgromadzenie Narodowe w dniu 22 grudnia 1922 roku wybrało Stanisława Wojciechowskiego na Prezydenta RP.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Podczas pełnienia funkcji Prezydenta, która przypadała na okres dźwigania się kraju ze zniszczeń wojennych, gdy zmieniały się rządy a sytuacja gospodarcza i finanse państwa wymagały radykalnej naprawy, dzięki wyjątkowym cechom charakteru potrafił łagodzić występujące napięcie i spory oraz dążyć do kompromisów, przedkładając dobro państwa nad doraźne interesy partyjne. W powszechnej opinii był człowiekiem nadzwyczaj prawym i uczciwym. Dzięki temu jako Prezydent RP w krótkim czasie zdobył sobie szacunek niemal wszystkich obywateli. Podczas przewrotu majowego w 1926 roku prezydent Stanisław Wojciechowski stanął na straży konstytucyjnego porządku państwa i wobec wytworzonej sytuacji uniemożliwiającej mu sprawowanie urzędu podjął decyzję o rezygnacji.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Po wycofaniu się z życia politycznego poświęcił się działalności spółdzielczej w „Społem”, był również profesorem SGGW i Wyższej Szkoły Handlowej oraz kierował Spółdzielczym Instytutem Naukowym. Napisał w tym czasie wiele znaczących książek i publikacji o tematyce spółdzielczej. Okres II wojny światowej spędził w Warszawie. Zmarł w 1953 roku, został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża uznanie dla jego dorobku zawodowego i politycznego oraz postawy w przełomowych dla kraju momentach.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Tyle z mojej strony. Prosiłbym Wysoką Komisję o przeprocedowanie tej uchwały tak, aby Sejm mógł ją podjąć w najbliższym czasie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dziękuję bardzo. Otwieram debatę ogólną o projekcie. Czy są pytania, uwagi? Bardzo proszę – pani poseł Joanna Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselJoannaLichocka">Mam tutaj taką uwagę natury ogólnej, że oczywiście prezydent Stanisław Wojciechowski ze wszech miar zasługuje na uchwałę upamiętniającą jego postać, ale nie podoba mi się prośba upolitycznienia tego przy ocenie przewrotu w 1926 roku. Prezydent Stanisław Wojciechowski po prostu stanął po stronie rządu. Można by sobie darować to o tym konstytucyjnym porządku państwa, bo Piłsudski nie łamał konstytucji. Myślę, że trzeba by unikać takich uchwał, które dzielą i jakby podgrzewają tamten spór, ale on rzutuje i na dzisiejsze spory Polaków, tylko po prostu wyjąć twórców naszej państwowości – Stanisław Wojciechowski do nich należał – poza ten konflikt. Taką mam uwagę natury ogólnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Pani poseł, prosiłabym o zastanowienie się przy rozpatrywaniu tekstu i o jakąś poprawkę. Ewentualnie wrócilibyśmy do tego tematu. Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Prezydent Wojciechowski nie chciał eskalować dalszych niepokojów i konfliktów w kraju po zamachu. Obalenie leganie funkcjonującego rządu jest jednak złamaniem konstytucji i zamachem stanu. To był zamach stanu. Pan prezydent Wojciechowski bez żadnych nacisków samodzielnie, z własnej inicjatywy złożył rezygnację. Taka była sytuacja polityczna. Natomiast każdy przewrót w każdym państwie to jest jednak złamanie konstytucji. Tutaj rola Wojciechowskiego była naprawdę bardzo zacna, dlatego że z własnej inicjatywy. Mógł sprawować urząd, nikt go do tego nie zmuszał. Rząd został obalony, a nie prezydent.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan przewodniczący Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Jak wiadomo, tutaj w tle jest kwestia w 1926 roku konfliktu między ówczesnym prezydentem Stanisławem Wojciechowskim a marszałkiem Józefem Piłsudskim, to może żeby troszkę rozładować tę atmosferę konfliktu przypomnijmy, że wiele lat wcześniej Józef Piłsudski i Stanisław Wojciechowski razem redagowali „Robotnika” i przez wiele lat współpracowali…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselJoannaLichocka">I to dzięki Piłsudskiemu Wojciechowski został prezydentem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Tak, to też. Chyba jeszcze nie dyskutujemy konkretnie o szczegółach uchwały, prawda? Tak ogólnie powiem. Ta uchwała pewnie jest troszkę przydługa, natomiast ważne są dwa momenty późnego już życia Stanisława Wojciechowskiego. Raz, że Niemcy proponowali mu uratowanie syna w zamian za – można powiedzieć – kolaborację. Oczywiście Stanisław Wojciechowski odmówił, a syn zginął, zmarł w obozie w Auschwitz z powodu niemieckiej represji. Różnie bywało z różnymi zasłużonymi ludźmi w okresie II RP, a Stanisław Wojciechowski nie poszedł też na współpracę z komunistami. Jeśli chodzi o tę wcześniejszą historię, to myślę, że lepiej byłoby eksponować właśnie okresy współpracy niż wzmacniać wątki konfliktowe. To na razie tyle, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy jest coś w ramach debaty ogólnej? Bardzo proszę – pan poseł Mieczysław Kasprzak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Dziękuję bardzo. Pani przewodnicząca, ja tutaj nie widzę wątków konfliktowych. To stwierdzenie jest bardzo łagodne: „stanął na straży konstytucyjnego porządku państwa” – co tutaj jest złego w tym stwierdzeniu? – „i wobec wytworzonej sytuacji uniemożliwiającej mu sprawowanie urzędu”. Nie było możliwości sprawowania urzędu w tej sytuacji. Zrezygnował ze sprawowania urzędu prezydenta. Zrezygnował. Tu nie ma takiego zapisu, który budziłby jakieś kontrowersje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy jeszcze jakieś uwagi? Jeśli nie ma, to stwierdzam zakończenie pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przystępujemy do rozpatrzenia projektu uchwały. Macie państwo uwagi Biura Legislacyjnego. Rozpoczynamy od tytułu. Czy są uwagi do tytułu? Jest uwaga Biura Legislacyjnego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Szanowni państwo, do tytułu mamy uwagę, która wynika z praktyki, którą Komisja sobie wypracowała, aby bardziej upamiętniać osobę w rocznicę. Tak jak ma to miejsce w przypadku uchwały o Józefie Mehofferze, proponujemy przenieść wyrazy „w 150. rocznicę urodzin” na koniec tytułu: „w sprawie upamiętnienia Stanisława Wojciechowskiego w 150. rocznicę urodzin”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia uwagi Biura Legislacyjnego? Nie widzę, uwaga została przyjęta. Czy są inne uwagi do tytułu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Bardzo proszę – uwagi do pierwszego akapitu. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W pierwszym akapicie proponujemy przenieść wyrazy „Stanisław Wojciechowski” do pierwszego wersu. Jeszcze wcześniej musimy rozstrzygnąć, czy w całej treści uchwały wyraz „rok” piszemy skrótem „r.” czy pełnym wyrazem, ponieważ obecnie jest to niejednolicie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Kolejna uwaga dotyczy postawienia myślnika po wyrazach „Stanisław Wojciechowski”…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Zatrzymajmy się może przy pierwszym zdaniu, dobrze? Bardzo proszę – przedstawiciel wnioskodawców. Czy te propozycje są do zaakceptowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak. Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia zmian Biura Legislacyjnego w pierwszym zdaniu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Teraz jest kwestia „roku”, którą należy uspójnić. Mnie się zawsze podoba pisany w całości, bez kropki. Czy jest sprzeciw wobec tego, żeby w całej uchwale był pisany tak jak w pierwszym wersie? Nie ma, czyli całym wyrazem. Jeśli nie ma innych uwag do pierwszego zdania, to bardzo proszę Biuro Legislacyjne o następne uwagi do tego akapitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W kolejnym zdaniu proponujemy zmianę wyrazu „rozpoczynał” na „rozpoczął od wstąpienia do Zjednoczenia Robotniczego, a następnie pełnił funkcje w Polskiej Partii Socjalistycznej”. Tutaj jest błąd w nazwie Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich. To był Związek Zagraniczny, dlatego ta część powinna brzmieć następująco: „w Związku Zagranicznym Socjalistów Polskich”. W kolejnym zdaniu proponujemy zastąpić wyraz „był” wyrazem „został”: „został aktywnym działaczem” oraz dodać wyrazy „był także” po wyrazie „Społem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Poseł wnioskodawca akceptuje te propozycje. Czy jest sprzeciw wobec ich wprowadzenia do tego akapitu? Nie widzę. Uwagi zostały przyjęte. Czy są jeszcze inne uwagi do akapitu pierwszego? Bardzo proszę – pan przewodniczący Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Mam tylko kwestię pod rozwagę, bo skoro później wymieniamy, że był ministrem spraw wewnętrznych w rządach Ignacego Paderewskiego i Leopolda Skulskiego, czyli wspominamy o innych osobach, z którymi współpracował, to czy nie byłoby słuszne, żeby na tym etapie, gdzie jest mowa o działalności w PPS, wspomnieć o tym, że właśnie m.in. redagował pismo „Robotnik” razem z Józefem Piłsudskim. To wzmacnia ten wątek działalności niepodległościowej, bo wiemy, że w Polskiej Partii…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tylko jak to zapisać? Propozycje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselPiotrBabinetz">W PPS były różne nurty, a w momencie, gdy w PPS zdobył przewagę nurt antyniepodległościowy, to Stanisław Wojciechowski już nie działał z tymi, którzy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">To chyba trzeba by podzielić to zdanie na dwa, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselJoannaLichocka">Albo po „Socjalistów Polskich” po kropce napisać nowe zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Jest jakaś propozycja, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselPiotrBabinetz">„następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej m.in. redagując wraz z Józefem Piłsudskim pismo »Robotnik«”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Wtedy trzeba by to jakoś przerobić na dwa zdania, chyba że nie musi być, że „na emigracji był w Związku Zagranicznym Socjalistów”, bo przecież uchwała to nie jest życiorys, więc zamiast tej części zdania od „oraz” można by dopisać to, co zaproponował pan przewodniczący. Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselJoannaLichocka">Mam pytanie do posła wnioskodawcy, bo ja nie pamiętam. Oprócz tego, że redagował pismo „Robotnik”, jakie pełnił funkcje w PPS?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Ja nie jestem historykiem, proszę mi wybaczyć, nie odpowiem na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselJoannaLichocka">To redagowanie „Robotnika” razem z Józefem Piłsudskim warto wspomnieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselJoannaLichocka">To pokazuje dokładnie, z jakiego środowiska…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Przepraszam, że tak wchodzę w dyskusję, ale nie chciałbym, żeby tutaj były jakieś przekłamania polityczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselDariuszPiontkowski">Może po prostu „działał w Polskiej Partii Socjalistycznej” bez funkcji, „m.in. współpracując z Józefem Piłsudskim w redagowaniu »Robotnika«”. Wtedy mamy zakończone zdanie, a „Związek Zagraniczny Socjalistów” wykreślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Wykreślić, prawda? „Działalność publiczną rozpoczął od wstąpienia do Zjednoczenia Robotniczego”. Teraz to następne zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselPiotrBabinetz">To redagowanie „Robotnika” z Józefem Piłsudskim to jest tak. Po pierwsze…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Nie tłumaczyć nam, tylko tu zdanie jest potrzebne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselPiotrBabinetz">…sytuuje jednoznacznie Stanisława Wojciechowskiego w działalności niepodległościowej, tej frakcji PPS, a po drugie – redagowanie „Robotnika” było działalnością konspiracyjną, ściganą przez władze rosyjskie. Mówię o tym, dlaczego to jest ważne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak, ale to uzasadnienie już jest niepotrzebne o tyle, że widzę, że jest zgoda Komisji na to, żeby to zapisać, tylko jest kwestia sformułowania. Panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselPiotrBabinetz">„Działalność publiczną rozpoczął w Zjednoczeniu Robotniczym, następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Kropka. Postawmy tu kropkę. Teraz jedno zdanie, resztę zdania wykreślamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Rezygnujemy z tej działalności na uchodźstwie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Zrezygnowaliśmy, tak. Panie pośle, szybciutko zdanie o PPS i wydawaniu „Robotnika”. Pan poseł Dariusz Piontkowski chyba powiedział gotowe zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselDariuszPiontkowski">Powtórzę jeszcze raz. Może być w jednym zdaniu: „Działalność publiczną rozpoczął od wstąpienia do Zjednoczenia Robotniczego, następnie działał w Polskiej Partii Socjalistycznej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PoselPiotrBabinetz">„działał” już nie, bo już była „działalność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselDariuszPiontkowski">„Rozpoczął od wstąpienia do Zjednoczenia Robotniczego, a następnie działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, m.in. współredagując z Józefem Piłsudskim »Robotnika«”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PoselJoannaLichocka">Czy ja mogę jeszcze jedno zdanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Bardzo proszę – pani poseł Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselJoannaLichocka">Ja bardzo przepraszam, wiem, że się czepiam, ale on rozpoczął działalność od Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, a nie od Zjednoczenia Robotniczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Współpracował też z Ligą Narodową, ale tu wszystkiego nie zmieścimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselJoannaLichocka">Wiem, ale jak już mówimy o początku, to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Ale tutaj jest słuszna uwaga, bo tu jest wyraźnie napisane: „Działalność publiczną rozpoczął”, czyli musi być od tego, od czego rozpoczął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PoselJoannaLichocka">I mnie się ten Związek Młodzieży Polskiej „Zet” bardziej podoba niż działalność robotnicza. Przepraszam, że powiem wprost. Jeszcze, jeśli pani przewodnicząca pozwoli, ja przegapiłam jedną rzecz, a to zaćmienie umysłu zupełne. Stanisław Wojciechowski urodził się w Kaliszu. Czy możemy w pierwszym zdaniu uzupełnić o tę informację?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Możemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselJoannaLichocka">To ja bym poprosiła wrócić do pierwszego zdania i wnieść poprawkę, że „15 marca 1869 roku w Kaliszu urodził się Stanisław Wojciechowski”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec tej poprawki? Nie widzę, poprawka została przyjęta, tylko prawdopodobnie trzeba ją zapisać, tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">W związku z uwagą pani poseł Lichockiej złożyłam propozycję, żeby wykreślić całe zdanie zaczynające się od „Działalność” i tutaj jest propozycja. Pierwsze zdanie – poproszę panią poseł Lichocką – „Działalność publiczną rozpoczął…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselJoannaLichocka">„Działalność publiczną rozpoczął w Związku Młodzieży Polskiej »Zet«”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Ja mam jeszcze uwagę, bo działalność publiczna ma charakter bardziej zewnętrzny, niemalże medialny, a to była działalność konspiracyjna w „Zet”, w PPS i redagowanie „Robotnika”. Może lepsze byłyby słowa: „Działalność niepodległościową”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">To nawet ładnie brzmi. Jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PoselJoannaLichocka">„Działalność niepodległościową rozpoczął w Związku Młodzieży Polskiej »Zet«”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wpisania tego zdania? Najpierw czy jest sprzeciw wobec wykreślenia całego zdania od „Działalność” do kropki? Nie widzę, czyli to zdanie wykreśliliśmy. Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia poprawki pani poseł Lichockiej? Nie widzę, czyli zapisaliśmy pierwsze zdanie: „Działalność niepodległościową rozpoczął”. Teraz drugie zdanie. Pan poseł Babinetz, tak? To była propozycja pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselPiotrBabinetz">„Następnie kontynuował ją…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Żeby ominąć „działalność”, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PoselPiotrBabinetz">„Następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej redagował wraz z Józefem Piłsudskim pismo »Robotnik«”. Wtedy wiadomo, że jak redagował, to coś robił, działał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak jest. Czy jest sprzeciw wobec wpisania tego zdania w formie zaproponowanej w poprawce pana posła Piotra Babinetza? Nie widzę. Dobrze, to już mamy i co dalej? Już się pogubiłam. Czy przyjęliśmy propozycje Biura Legislacyjnego w ostatnim zdaniu? Tak? Przyjęliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">To ostatnie zdanie jest trochę dziwne: „Po powrocie do kraju…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Bardzo proszę, panie pośle, ale do mikrofonu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Tutaj jest „Po powrocie do kraju”, a to się odnosi do poprzedniej wersji poprzedniego zdania, więc trochę dziwnie to brzmi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PoselJoannaLichocka">Trzeba by powiedzieć, że działał w PPS w kraju i na emigracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Jak brzmiało to zdanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Może zacząć inaczej poprzednie zdanie: „Działalność niepodległościową pod zaborem rosyjskim rozpoczął w” i potem będzie wiadomo, gdzie dalej redagował „Robotnika” itd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Z zaboru rosyjskiego wrócił do kraju? Pod zaborem rosyjskim też był kraj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Nie dopowiedziałem jednej rzeczy. Wydaje mi się, że nie byłoby dobre usuwać fragment o działalności na uchodźstwie, na emigracji, bo to też pokazuje…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przepraszam bardzo, proszę państwa, my nie piszemy życiorysu pana prezydenta. Ten zwyczaj pisania życiorysów w uchwale wcale za dobry nie jest, tak że nie musi być wszystko. Musi być to, co jest istotne, to co nam się wydaje istotne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Ostatnie zdanie usunąć po prostu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Właśnie ta działalność wczesna, niepodległościowa jest bardzo istotna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PoselAndrzejSosnierz">Wykreślić „Po powrocie do kraju” i zacząć od „Był aktywnym działaczem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">„Był aktywnym działaczem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Tak będzie krócej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Ostatnie zdanie: „Był aktywnym działaczem ruchu spółdzielczego” itd. Czy jest sprzeciw wobec tej poprawki pana posła Sośnierza? Nie widzę, poprawka została przyjęta. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Ponieważ proponowaliśmy, że „był także organizatorem”, to będzie dwa razy „był”. Może zmienimy: „Był aktywnym działaczem ruchu spółdzielczego, redaktorem tygodnika »Społem«, a także organizatorem pierwszego zjazdu organizacji ruchu spółdzielczego spożywców”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak jest. Czy jest sprzeciw wobec ostatecznego sformułowania zaproponowanego przez Biuro Legislacyjne? Nie widzę. Myślę, że powinniśmy przeczytać poprawiony akapit. Spróbuje pani? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">„15 marca 1869 roku w Kaliszu urodził się Stanisław Wojciechowski – wybitny spółdzielca, uczony i mąż stanu, a także drugi prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Działalność niepodległościową rozpoczął w Związku Młodzieży Polskiej »Zet«. Następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej wraz z Józefem Piłsudskim redagował pismo »Robotnik«. Był aktywnym działaczem ruchu spółdzielczego, redaktorem tygodnika »Społem«, a także organizatorem pierwszego zjazdu organizacji ruchu spółdzielczego spożywców”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy są jeszcze uwagi do tego? Bardzo proszę – pani poseł Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PoselJoannaLichocka">Sprowadziliśmy działalność Wojciechowskiego w PPS do redagowania „Robotnika”, tylko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy tylko do tego sprowadziliśmy? Tak samo można by powiedzieć, że Józefa Piłsudskiego do tego sprowadziliśmy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PoselJoannaLichocka">Trzeba dodać „m.in.”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Jak brzmiało drugie zdanie? „Następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PoselJoannaLichocka">„w której m.in. redagował”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Nie ma, bo jest: „Następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej redagował”, więc tu nie można włożyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PoselJoannaLichocka">W takim razie: „Następnie działał w Polskiej Partii Socjalistycznej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Nie wiem, po co nam to było, ale już się w to wpędziliśmy. Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PoselJoannaLichocka">W takim razie tekst wspólnie wymyślimy: „Działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, w tym redagował wraz z Józefem Piłsudskim pismo »Robotnik«” i mamy wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Wcześniej jest „działalność niepodległościowa”. Tak rozpoczyna się poprzednie zdanie i stąd ten problem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PoselJoannaLichocka">„Pracę niepodległościową rozpoczął”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PoselPiotrBabinetz">To tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dobrze. 5 minut przerwy. Bardzo proszę pana posła Piotra Babinetza i panią poseł Joannę Lichocką o ustalenie ostatecznej redakcji z Biurem Legislacyjnym. Bardzo proszę, tak żeby można było już odczytać, dobrze? Za chwilę będzie miała uwagę pani poseł albo pan poseł. Wolałabym, żebyście chwileczkę we trójkę popracowali i będziemy pewni, że to jest dobrze zredagowane.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">[Po przerwie]</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Już można? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Czy cały ten akapit?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Bardzo proszę cały, żeby była pełna jasność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">„15 marca 1869 roku w Kaliszu urodził się Stanisław Wojciechowski – wybitny spółdzielca, uczony i mąż stanu, a także drugi prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Działalność niepodległościową rozpoczął w Związku Młodzieży Polskiej »Zet«. Kontynuował ją w Polskiej Partii Socjalistycznej, gdzie z Józefem Piłsudskim m.in. redagował pismo »Robotnik« oraz na emigracji w Związku Zagranicznym Socjalistów Polskich. Był aktywnym działaczem ruchu spółdzielczego, redaktorem tygodnika »Społem«, a także organizatorem pierwszego zjazdu organizacji ruchu spółdzielczego spożywców”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy są uwagi do tej redakcji? Czy możemy ją uznać za ostateczną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Czy mogłabym poprosić o upoważnienie, żeby skonsultować to zdanie z językoznawcą pod względem przecinków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dobrze, tak. Nie ma sprzeciwu, prawda? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu w brzmieniu, jakie przedstawiło nam Biuro Legislacyjne? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Możemy przejść do akapitu następnego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy rezygnację z przecinka po wyrazach „Gabriela Narutowicza”.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Mamy uwagę co do daty, ponieważ Zgromadzenie Narodowe wybrało Stanisława Wojciechowskiego w dniu 20 grudnia, 22 grudnia zaczął pełnić urząd.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Kolejna uwaga dotyczy wyrazów „Prezydenta RP”. Proponujemy, aby w całej uchwale skrót „RP” był rozwinięty: „Rzeczypospolitej Polskiej”, natomiast wyraz „prezydenta” powinniśmy pisać małą literą, bo piszemy wielką tylko w ciągu z nazwiskiem. Tutaj też w całej uchwale musi być jednolicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy są uwagi? Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia uwag Biura Legislacyjnego? Nie mówię o tym 20 grudnia, gdzie jest wątpliwość. Nie widzę, czyli zmiany zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Jeszcze raz ta wątpliwość z 20 grudnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Zgromadzenie Narodowe wybrało Stanisława Wojciechowskiego na prezydenta w dniu 20 grudnia 1922 roku. 22 grudnia zaczął pełnić urząd, natomiast sam wybór był 20 grudnia a nie 22 grudnia, jak jest w projekcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">W projekcie jest 22 grudnia. Dobrze. Czy jest sprzeciw? Bardzo proszę – pan poseł Czabański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Nie ma pana posła Jacka Świata, ale on zawsze mówił, żeby nie pisać „w dniu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Właśnie, ja też chciałam to powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Ja się za niego upominam o to, żeby było „22 grudnia”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dziękuję bardzo, bo ja sama chciałam. Przez chwilę członkiem Komisji była też pani minister Marzena Machałek, która ciągle kazała nam to poprawiać. Czy jest sprzeciw wobec wykreślenia „w dniu”? Nie widzę, „w dniu” wykreśliliśmy. Oczywiście nie ma sprzeciwu, żeby poprawić na „20 grudnia”? Nie ma, dobrze. Czy są jeszcze inne uwagi do tego akapitu? Bardzo proszę – pani poseł Joanna Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PoselJoannaLichocka">Chciałabym zaproponować ostatnie zdanie w tym akapicie: „w dniu 20 grudnia 1922 roku…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">„20 grudnia”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PoselJoannaLichocka">Tak, przepraszam. „20 grudnia 1922 roku (…) wybrało Stanisława Wojciechowskiego na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Urząd ten pełnił do 15 maja 1926 roku”. Cały wątek dotyczy zaistniałych sytuacji będę proponowała wyrzucić z trzeciego akapitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselJoannaLichocka">To jeszcze raz. Poprawki jednocześnie do drugiego i do trzeciego akapitu. Po ostatnim zdaniu drugiego akapitu napisać: „Pełnił tę funkcję” albo „Urząd ten sprawował do 15 maja 1926 roku. Podczas pełnienia funkcji prezydenta, które przypadało na okres dźwigania się kraju ze zniszczeń wojennych, gdy zmieniały się rządy, a sytuacja gospodarcza i finanse państwa wymagały radykalnej naprawy, dzięki wyjątkowym cechom charakteru potrafił łagodzić występujące napięcia i spory oraz dążył do osiągania kompromisów, przedkładając dobro państwa nad doraźne interesy partyjne”. Całą resztę akapitu trzeciego proponuję wyrzucić, czyli od słów: „W powszechniej opinii”… Przepraszam, zostawić jeszcze zdanie: „W powszechnej opinii był człowiekiem nadzwyczaj prawym i uczciwym”. Po słowie „uczciwym” od słów: „Dzięki temu” do słów: „podjął decyzję o rezygnacji” usunąć z trzeciego akapitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Rozumiem, że to jest poprawka zgłoszona formalnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PoselJoannaLichocka">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy są jakieś uwagi do tej propozycji? Bardzo proszę – pan poseł wnioskodawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Nie wiem, co jest złego, pani przewodnicząca, w stwierdzeniu, że złożył rezygnację. Dlaczego mamy to odrzucać? Przecież to był akt woli z jego strony. Tym sposobem, jeżeli jesteśmy przy prawdzie historycznej, uniknęliśmy wojny domowej, bo to groziło wojną domową, zamach stanu w Polsce. Jest to bardzo łagodne sformułowanie, niewywołujące żadnych podtekstów. Po prostu złożył rezygnację, koniec, kropka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan przewodniczący Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Zastanawiam się, czy by tutaj nie znaleźć jeszcze jakiegoś innego rozwiązania dotyczącego tego trzeciego akapitu. Sam przewrót majowy i prezydent Wojciechowski jest jakoś kojarzony choćby z tą sceną na moście, więc może by pomyśleć o jeszcze innym rozwiązaniu. Na przykład rzeczywiście skrócić akapit trzeci, bo jest przydługi i usunąć fragment, który nie dotyczy prezydenta Wojciechowskiego, tylko w ogóle opisu II Rzeczypospolitej: „które przypadło na okres dźwigania się kraju ze zniszczeń wojennych, gdy zmieniały się rządy, a sytuacja gospodarcza i finanse państwa wymagały radykalnej naprawy”. On nie dotyczy bezpośrednio prezydenta Wojciechowskiego. Co do ostatniego zdania, to wcześniej była taka propozycja, że stanął po stronie rządu, więc może po prostu napisać tak: „stanął po stronie rządu i wobec wytworzonej sytuacji uniemożliwiającej mu sprawowanie urzędu podjął decyzję o rezygnacji” – bez jakiegoś takiego…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PoselJoannaLichocka">Ta sytuacja nie uniemożliwiała mu pełnienia funkcji. Nikt go nie zmuszał do rezygnacji. On zrezygnował, dlatego że czasy go przerosły. Taka jest prawda historyczna. Pan prezydent Stanisław Wojciechowski był wtedy w ostrym konflikcie. Po prostu zrezygnował z urzędu prezydenta wiedząc, że w tej sprawie z Józefem Piłsudskim po prostu nie ma szans.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PoselPiotrBabinetz">„stanął po stronie rządu a następnie podjął decyzję o rezygnacji ze sprawowanego urzędu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PoselJoannaLichocka">Tak. Nikt mu uniemożliwiał pełnienia tej funkcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Tak. Nie chodzi mi tutaj o szczegóły zapisu, tylko chodzi mi o to, że jakby całkowicie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Ale mnie chodzi o szczegóły zapisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Dobrze, ale chodzi o to, że przewrót majowy był bardzo ważnym momentem w życiu Stanisława Wojciechowskiego i w ogóle II Rzeczypospolitej. O ile opis sytuacji gospodarczej czy zniszczeń wojennych nie jest potrzebny, to trudno całkowicie pominąć ten wątek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Jak by to brzmiało w tej formule, bo ona jest interesująca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PoselPiotrBabinetz">„Podczas przewrotu majowego w 1926 roku prezydent Stanisław Wojciechowski stanął…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Przepraszam, od końcówki poprzedniego akapitu, żebyśmy widzieli cały wywód, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Tak. „Podczas pełnienia funkcji prezydenta dzięki wyjątkowym cechom charakteru potrafił łagodzić” – albo „łagodził”, żeby było krócej – „łagodził występujące napięcie i spory oraz dążył do kompromisów, przedkładając dobro państwa nad doraźne interesy partyjne. W powszechnej opinii był człowiekiem nadzwyczaj prawym i uczciwym. Dzięki temu jako prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w krótkim czasie” – nie wiem, czy „w krótkim czasie”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Ja bym to zdanie wykreśliła, bo to jest powtórzenie tego samego, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Właśnie, dobrze. Może tak: „i uczciwym. Podczas przewrotu majowego w 1926 roku prezydent Stanisław Wojciechowski stanął po stronie rządu, a następnie podjął decyzję o rezygnacji z urzędu prezydenta”, bo sam „urząd” nie brzmi dobrze. Nie, bo na początku zdania jest słowo „prezydent”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">„podjął decyzję o rezygnacji z urzędu”, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Chyba, żeby tam nie pisać „prezydenta” tylko na końcu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PoselPiotrBabinetz">„Podczas przewrotu majowego w 1926 roku Stanisław Wojciechowski stanął po stronie rządu, a następnie podjął decyzję o rezygnacji z urzędu prezydenta”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Rozumiem, że pani poseł Lichocka wycofała się ze swojej propozycji, czyli poprzedni akapit zostawiamy taki, taki był, tak? Czy są jeszcze inne uwagi do akapitu drugiego? Nie ma. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia wraz ze zmianami Biura Legislacyjnego, które tam wnieśliśmy? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przechodzimy do akapitu trzeciego. Jeszcze raz bardzo proszę o przedstawienie ostatecznej wersji całego akapitu przez pana posła Babinetza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Ostatecznej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Propozycji. A jak ja powiedziałam?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Ostatecznej wersji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Ostatecznej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PoselPiotrBabinetz">„Podczas pełnienia funkcji prezydenta dzięki wyjątkowym cechom charakteru łagodził występujące napięcia i spory oraz dążył do kompromisów, przedkładając dobro państwa nad doraźne interesy partyjne. W powszechnej opinii był człowiekiem nadzwyczaj prawym i uczciwym. Podczas przewrotu majowego w 1926 roku Stanisław Wojciechowski stanął po stronie rządu a następnie podjął decyzję o rezygnacji z urzędu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy są uwagi do tej redakcji? Bardzo proszę – przedstawiciel wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Cały czas mam wątpliwości i pytanie: co szkodzi zapisać i co jest złego w sformułowaniu „na straży konstytucyjnego porządku państwa”? „Konstytucyjny porządek państwa” to nie jest nic złego. Dlaczego my się tego tak obawiamy? Dlaczego chcemy to wykreślić? Nie rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">My to wykreśliliśmy i parę innych rzeczy, bo skracamy ten akapit.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">To nie chodzi o skrócenie, tylko o…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Ale tu wydaje się istotniejsze i bardziej bliskie prawdy historycznej, że stanął po stronie rządu. Bardzo proszę – pan poseł Krzysztof Czabański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Dlatego chcemy trochę wykreśleń w tym akapicie, żeby nie wchodzić w wielką dyskusję i debatę historyczną, która byłaby nieunikniona przy pewnych sformułowaniach. Oddajemy mu hołd jako człowiekowi, który nie chcąc konfrontacji w państwie ustąpił z urzędu de facto.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Ale był zaburzony ład konstytucyjny…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dobro państwa było dla niego najwyższym dobrem, tak? I to pokazujemy. Bardzo proszę, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Co do porządku konstytucyjnego można by powiedzieć, że skoro Sejm RP wybrany przed przewrotem majowym w tym składzie po przewrocie majowym wybrał marszałka Józefa Piłsudskiego na prezydenta RP, to znaczy, że Sejm uznał, że porządek konstytucyjny nie został naruszony. Można się też z tym nie zgodzić, że tak było, ale faktycznie takie wydarzenie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Po co mamy wejść w debatę, o której mówi pan poseł, skoro wszyscy zgodnie chcemy uczcić pamięć prezydenta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Tak, ale takie wydarzenie miało miejsce. Natomiast można by dodać sformułowanie, którego użył pan poseł Krzysztof Czabański, że nie chcąc doprowadzać do konfrontacji…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Nie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Nie, już nie ma potrzeby, moim zdaniem. To nie była propozycja poprawki, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy do sformułowania są jeszcze uwagi? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu zgodnie z poprawką posła Piotra Babinetza? Nie widzę. Przyjęliśmy ten akapit.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przechodzimy do następnego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W kolejnym akapicie w pierwszym zdaniu mamy wątpliwość. Mianowicie „Społem” jako Związek Spółdzielni Spożywców istniał od 1935 roku. Tutaj zastanawialiśmy się, czy nie trzeba by było tego inaczej nazwać albo np. postawić kropkę po wyrazach: „poświęcił się działalności spółdzielczej”. W tej chwili jak się zastanawiamy, to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">„Społem” zostało później utworzone?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Nazwa „Społem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Proponowałabym zostawić „działalności spółdzielczej”, bo nawet lepiej brzmi to zdanie. Czy jest sprzeciw wobec wykreślenia „»Społem«”? Nie widzę, czyli świadomie nie ma sprzeciwu. Dobrze, czyli „Po wycofaniu się z życia politycznego poświęcił się działalności spółdzielczej”. Nie mógł w „Społem”, bo to się jeszcze tak nie nazywało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tutaj proponujemy postawić kropkę i nowe zdanie rozpocząć od wyrazu: „Był również profesorem” – nazwy szkół bez skrótu – „Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i Wyższej Szkoły Handlowej”. Dalej w ostatnim zdaniu: „Zmarł w 1953 roku i został pochowany w grobowcu rodzinnym”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia tych zmian? Nie widzę. Czy są jeszcze uwagi do tego akapitu? Nie widzę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia go wraz ze zmianami? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przechodzimy do akapitu ostatniego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak naprawdę w projekcie to są dwa akapity. My proponujemy, aby zdanie: „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce” i część „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej” połączyć w jeden akapit.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W ostatnim akapicie wyraz „Jego” napisać wielką literą. To są dwie uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak. Czy jest sprzeciw wobec tych propozycji? Bardzo proszę – pan poseł Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Czy nie byłoby lepiej, gdyby zdanie „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce” było zakończeniem tego tekstu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PoselJoannaLichocka">Myślałam nad skróceniem tego akapitu: „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża uznanie dla Jego dorobku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Mnie chodziło troszkę o coś innego. Nie wchodząc w to, czy zdanie zaczynające się od słowa „Sejm” powinno być krótsze czy nie, chodziło mi o to, że zdanie „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce” powinno być tu jako drugie i powinno kończyć cały tekst.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak piszemy uchwały – „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża uznanie dla Jego dorobku. Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce”. Bardzo proszę – pan poseł Czabański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Myślę, że wystarczy to drugie jako jedyne, dlatego że cała uchwała jest wyrażeniem uznania dla dorobku Stanisława Wojciechowskiego i zdanie, że „wyraża uznanie dla Jego dorobku” jest już tutaj tautologią, ale nie mam nic przeciwko temu. Jeżeli skracamy, to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Które zdanie jest niepotrzebne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">To, że wyraża uznanie dla dorobku. Cała uchwała jest wyrażeniem uznania dla dorobku, a zdanie „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce” jako końcowe zdanie jest bardzo mocnym zdaniem i bardzo ładnie puentuje całą uchwałę. Proponowałbym po prostu tylko to zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tylko to zdanie, czyli ostatni akapit wykreślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czekam, co powie pani poseł Joanna Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PoselJoannaLichocka">Ja już się zgadzam na wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wykreślenia ostatniego akapitu? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Pani przewodnicząca, tylko jedna uwaga. Mieliśmy trochę inną praktykę. Zawsze…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak, mieliśmy, że „Sejm”…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Tak było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Ale to nie musi być.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Oczywiście, że nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Ja też tak uważam, bo to jest prawda, co mówi pan poseł Krzysztof Czabański, że przecież Sejm wyraża uznanie dla dorobku pana prezydenta tą uchwałą. To samo z siebie wynika, prawda? Też zgadzam się, że zakończenie uchwały zdaniem: „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce” jest mocniejsze. Czy jest sprzeciw wobec wykreślenia ostatniego akapitu, bo do tego sprowadzałaby się ta propozycja? Nie widzę, czyli zostaje: „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce”. Kropka, koniec uchwały.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia całej uchwały wraz z przyjętymi poprawkami i korektami? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Pozostaje nam ustalenie posła sprawozdawcy. Niestety, nie mamy w komisji przedstawiciela PSL, panie pośle. W związku z tym proponuję panią poseł Joannę Lichocką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PoselJoannaLichocka">Bardzo dziękuję, pani przewodnicząca. Jako poseł z Kalisza chętnie będę sprawozdawcą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy są inne propozycje? Nie ma. Posłem sprawozdawcą zostaje pani poseł Joanna Lichocka. Dziękuję bardzo. Zamykam pierwszy punkt.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przechodzimy do pkt. II – pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci Józefa Mehoffera w 150. rocznicę urodzin, z druku nr 3319. Jestem przedstawicielem wnioskodawców, dlatego udzielę sobie głosu. Józef Mehoffer był artystą wszechstronnym – malarz, rysownik, grafik, projektant witraży, wnętrz, mebli, tkanin, scenograf teatralny, projektant plakatów. Jeden z najbardziej znanych przedstawicieli sztuki Młodej Polski wychowywał się w Krakowie, był uczniem Jana Matejki, m.in. przyjacielem Stanisława Wyspiańskiego.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Uhonorowany został wieloma nagrodami i wyróżnieniami zarówno w kraju, jak i za granicą. Odznaczony został m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne zasługi na polu sztuki i propagandy polskiej za granicą”.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Jedno z jego najsłynniejszych płócien „Dziwny ogród” był ponoć inspiracją dla wiersza Leopolda Staffa (też twórcy młodopolskiego) „Ogród przedziwny”. Oba dzieła wyobrażają krainę szczęśliwości, sławią piękno przyrody i w obu widać młodopolski symbolizm. Ja państwu przypomnę dwie pierwsze strofy wiersza Leopolda Staffa: „W przedziwnym mieszkam ogrodzie/ Gdzie żyją kwiaty i dzieci/I gdzie po słońca zachodzie/ Uśmiech nam z oczu świeci./Wodotrysk bije tu dziwny,/ Co śpiewa jak śmiech i łkanie;/ Krzew nad nim rośnie oliwny/ Cichy jak pojednanie”. Myślę, że to jest dla nas i bardzo proszę o przyjęcie uchwały.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Bardzo proszę – czy są pytania i uwagi? Nie widzę. Zamykam pierwsze czytanie.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przechodzimy do rozpatrzenia tekstu uchwały. Bardzo proszę – czy są uwagi do tytułu? Nie widzę. Tytuł uznaję za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy są uwagi do akapitu pierwszego? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W akapicie pierwszym jeden drobiazg. Przecinek po wyrazach „Józefa Mehoffera” proponujemy zastąpić myślnikiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw? Nie widzę, zmiana została dokonana. Czy są inne uwagi? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Bardzo proszę – uwagi do drugiego akapitu ma Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak. W drugim akapicie proponujemy rezygnację z myślników po wyrazach „z którym” i „studiów” oraz na końcu zdania rezygnację z wyrazu „wnętrz” i zastąpienie go wyrazami „w kościele Mariackim”, tylko wyraz „kościele” należy pisać małą literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia tych zmian? Nie widzę, zmiany zostały wprowadzone. Czy są inne uwagi? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przechodzimy do następnego akapitu. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy, aby zmienić wyrazy „I nagroda” na „pierwsze miejsce” i wtedy to zdanie mogłoby brzmieć: „Przyniosło artyście pierwsze miejsce w konkursie na projekt witraży mających zdobić gotycką kolegiatę św. Mikołaja we Fryburgu”. Proponujemy małą literę w wyrazie „artyście”, natomiast bez względu na to, jaka będzie decyzja, trzeba byłoby pisać jednolicie w całej uchwale, a w kolejnych miejscach mamy „artystę” małą literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Wydaje mi się, że małą. Po prostu to jest jakiś błąd. Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia zaproponowanych zmian? Nie widzę. Czy są inne uwagi do tego akapitu? Nie widzę. Bardzo proszę – pani poseł Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PoselJoannaLichocka">W tej uchwale mamy bardzo dużo różnych nazw, towarzystw, do których artysta należał, ale oprócz tych najgłośniejszych właściwie nie mamy wymienionych realizacji, jakie on realizował w swoim życiu… Koledzy się tutaj ze mnie nabijają, że chodzi mi o Wielkopolskę, o Turek oczywiście, ale on również tworzył we Włocławku, w Lubieniu. Wydaje mi się, że jest to uchwała dotycząca polskiego artysty, a my tu tak skwapliwie wymieniamy wiedeńską grupę artystyczną, paryską, brukselskie towarzystwo przyjaciół, mówimy o Fryburgu, zupełnie pomijając nasze rodzime realizacje polichromii i witraży Mehoffera, które były nie mniej wartościowe. Pomyślałam sobie, że w tym akapicie po zdaniu o kolegiacie we Fryburgu być może można wymienić te najlepsze, najwybitniejsze również, prowincjonalne realizacje Mehoffera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Można, ale propozycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PoselAndrzejSosnierz">W Krakowie też.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PoselJoannaLichocka">W Krakowie też, ale Kraków akurat jest wymieniony, bo jest o polichromii w kościele Mariackim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Na Wawelu też były.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PoselJoannaLichocka">Na Wawelu tak, też. Tam on był z Wyspiańskim, ale np. w Turku tworzył w latach 30. To był jego taki całościowy projekt polichromii i witraży – nie w całości zrealizowany, bo przeszkodziła temu wojna, ale w znacznej części tak i pokazał jakby pełnię jego możliwości twórczych. Nie znam projektu we Włocławku, ale prawdopodobnie jest podobnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Jest jakaś propozycja poprawki? To pewnie jest słuszne, tylko czy możemy to teraz napisać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PoselJoannaLichocka">Ja tutaj mam ściągę w Internecie. Wymienię te nazwy i może wspólnie wymyślimy to zdanie. Artysta realizował swoje projekty w kościele Mariackim w Krakowie, w katedrze św. Jana we Lwowie, Opawie na Morawach, w kościele parafialnym św. Elżbiety w Jutrosinie, w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Włocławku, w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Turku oraz w kościele parafialnym w Lubieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Nie ma Wawelu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PoselJoannaLichocka">Akurat w tekście, który cytuję, Wawel jest opisany wyżej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Jeżeli byśmy wymieniali, to uważam, że Wawelu nie wolno pominąć, dlatego że Turek i Wawel są najbardziej znane, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PoselJoannaLichocka">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Chyba nie ma co wymieniać więcej niż 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PoselJoannaLichocka">Pani przewodnicząca, być może możemy przenieść to uzupełnienie merytoryczne wymieniając kilka tych realizacji dopiero po akapicie piątym, kiedy wymieniamy te towarzystwa przyjaciół sztuk. Po prostu dołączyć jednozdaniowy akapit…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Ja mam inną propozycję – w czwartym, gdzie będą wymienione dzieła, czyli jako pierwsze zdanie przed „Dziwnym ogrodem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PoselJoannaLichocka">Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak. Nie, witraże i polichromie mamy tutaj, więc to tu powinno być.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PoselJoannaLichocka">Pomyślałam, żeby to wymienić przed sformułowaniem „Za swoją działalność twórczą”. Wtedy jakby podsumowujemy całą twórczość. Turek to jest rok 1935, a pierwsza część…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Zastanowi się pani poseł, jak to sformułować, a my będziemy tutaj dochodzić do tego momentu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PoselJoannaLichocka">Tak, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Na razie mamy tutaj kropkę po „Fryburgu”. Na razie nie ma uwag do tego akapitu.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przechodzimy do akapitu następnego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy rezygnację z wyrazu „malarskiej”, ponieważ wcześniej jest wspomniane „płótno” i dodanie wyrazu „czyli” oraz przecinka zamiast myślnika: „Jedno z najsłynniejszych płócien w Jego spuściźnie, czyli zachwycający tajemniczą symboliką »Dziwny ogród« – tutaj przecinek – „zdobył wiele nagród”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec tych zmian? Nie widzę. Czy są jeszcze inne uwagi do tego akapitu? Nie widzę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Pani przewodnicząca, jeśli wolno…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Jeżeli później będziemy mówili o polichromiach, to znowu będzie tak, że wcześniej mówimy, później jest akapit o czymś innym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Wiem, dlatego uważałam, że…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Może jednak powinniśmy wrócić tam, gdzie po raz pierwszy się mówi i dodać to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dodać tutaj te polichromie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">…o czym mówiła pani poseł Lichocka, a już zostawić osobno te towarzystwa artystyczne i nic nie dodawać do tego, co jest napisane w tym akapicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Mnie się też tak wydawało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PoselKrzysztofCzabanski">Tu mamy taki fragment dotyczący dzieł, który później zostanie rozbity i znowu powrót do dzieł. Przepraszam, że spóźniony refleks, ale tak bym proponował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Nie szkodzi, tylko przykro, że pan poseł mnie nie poparł wtedy, kiedy to proponowałam, ale to jest żart. Dobrze. To są witraże i polichromie, tak? Potem jest to płótno, jedno, bo jednak ten „Dziwny ogród” jest najbardziej znany. Zresztą to on tak naprawdę rozsławił Mehoffera na świecie. Wydaje mi się, że członkostwo w rożnych międzynarodowych stowarzyszeniach twórczych jest istotne, ale nie wiem. Może nie być.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PoselJoannaLichocka">Bardzo przepraszam, ale czy aż takie wymienianie? Zastanawiam się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dobrze, to można skrócić. Teraz uzupełnilibyśmy te polichromie. Poczekać chwileczkę? Czekamy, tak? Poczekamy chwileczkę. Przerwa.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">[Po przerwie]</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Koniec przerwy. Już, tak? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PoselJoannaLichocka">Po słowach „we Fryburgu”, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PoselJoannaLichocka">„Artysta jest autorem dekoracji skarbca oraz polichromii i witraży w katedrze na Wawelu. Jego dziełem są także dekoracje w katedrze św. Jana we Lwowie, w katedrze we Włocławku oraz w kościele w Turku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia tutaj? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PoselJoannaLichocka">Nie wymieniłam dokładnie wezwań, pod jakimi są te kościoły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">To byłoby za długo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Zastanawiamy się, ponieważ o Polsce mówi pierwsze zdanie, natomiast później przechodzimy do międzynarodowej sławy. Czy nie lepiej byłoby…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Po Polsce, w środku wstawić to zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak, bo piszemy: „Witraże i polichromie ścienne zajmują (…) poczesne miejsce (…) dekoracyjnej w Polsce” i tutaj: „Artysta jest”, a później „Międzynarodową sławę przyniosło artyście”. Tylko może trzeba zmienić „artystę”. Może „Józefowi Mehofferowi”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest potrzeba przeczytania jeszcze raz tego zdania? Nie. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki sformułowanej przez panią poseł Lichocką? Między pierwszym a drugim zdaniem trzeciego akapitu, tak, pani poseł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PoselJoannaLichocka">Tak, zgadza się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Nie widzę, została przyjęta. Tylko teraz jest kwestia „artyście”, bo w tym zdaniu jest „artysta”? Jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PoselJoannaLichocka">„Artysta jest autorem dekoracji”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">W tej chwili jeszcze tutaj poprawilibyśmy: „Międzynarodową sławę przyniosło Józefowi Mehofferowi”. Można powtórzyć, tak? Czy jest sprzeciw? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Akapit o „Dziwnym ogrodzie” już zrobiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Teraz jest akapit następny: „Józef Mehoffer”. W związku z uwagami jest tutaj moja propozycja zmiany ostatniego… Tu są jakieś uwagi Biura Legislacyjnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Drobne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Drobne. Bardzo proszę najpierw Biuro Legislacyjne, bo ja mam do ostatniego zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Proponujemy napisać: „Józef Mehoffer był profesorem Akademii” zamiast „w Akademii” i zamiast „współzałożył” napisać: „Był współzałożycielem Towarzystwa”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Wtedy będzie „był”, „był”, ale to nie szkodzi: „Józef Mehoffer był profesorem (…). Był współzałożycielem”. Czy to nie przeszkadza? Czy jest sprzeciw? Ja bym tylko zostawiła „współzałożył”, żeby nie było dwa razy. Nikt nic nie mówi i nie ma sprzeciwu, czyli wykreślamy „w” w pierwszym zdaniu, drugie zostawiamy takie, jakie jest. Jeśli chodzi o trzecie zdanie, to ja mam propozycję. Proponuję, żeby trzecie zdanie brzmiało: „Należał do towarzystw artystycznych Wiednia, Paryża i Brukseli”. Czy jest sprzeciw? Nie widzę. Czy są inne uwagi do tego akapitu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy są uwagi do następnego akapitu? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy rezygnację z przecinka po wyrazach „Orderem Odrodzenia Polski” i tutaj cudzysłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw? Nie widzę. Czy są inne uwagi do tego akapitu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przechodzimy do akapitu następnego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tutaj proponujemy zapisać „W 1986 roku otwarto dla zwiedzających dom artysty”  – małą literą, ale to już ustaliliśmy i rezygnację z przecinka po wyrazie „w Krakowie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Przecież jest małą literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Jest małą, ale ja zaznaczyłam wyraz artysty”, żeby we wszystkich miejscach było jednolicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Tak, żeby było jednolicie. Czy jest sprzeciw wobec tych propozycji? Nie widzę? Czy są inne propozycje? Nie widzę, akapit został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Ostatni akapit. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy zamianę wyrazu „wobec” na „dla”: „wyraża uznanie dla dorobku twórczego” oraz rezygnację z fragmentu po przecinku, ponieważ to wyraża uchwała w całości. Zazwyczaj ostatnie zdanie trochę powtarza tytuł: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej czci pamięć Józefa Mehoffera i wyraża uznanie dla dorobku twórczego artysty”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dziękuję. Czy jest sprzeciw wobec tej propozycji? Nie widzę. Czy są jeszcze inne uwagi do tego akapitu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia uchwały wraz z wniesionymi poprawkami i uwagami? Nie widzę. Uchwała została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Pozostaje nam ustanowienie posła sprawozdawcy. Bardzo proszę – pan przewodniczący Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PoselPiotrBabinetz">Proponuję na sprawozdawcę panią przewodniczącą Elżbietę Kruk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PrzewodniczacaposelElzbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy są inne kandydatury? Nie widzę. Ja dziękuję bardzo. Tym sposobem wyczerpaliśmy porządek posiedzenia Komisji. Dziękuję bardzo państwu za pracę i zamykam posiedzenie.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>