text_structure.xml 74.8 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Otwieram posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Stwierdzam kworum.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Witam panie i panów posłów. Witam wszystkich obecnych na posiedzeniu Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Stwierdzam przyjęcie protokołów od 117. do 125. posiedzenia Komisji wobec niewniesienia do niej zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Porządek dzisiejszego posiedzenia przewiduje pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie uczczenia powstania zamojskiego w 80. rocznicę jego wybuchu (druk nr 2783).</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Zanim przystąpimy do realizacji porządku dziennego, Komisja musi wyrazić zgodę na odbycie pierwszego czytania projektu uchwały w terminie krótszym niż siedem dni od dnia dostarczenia druku posłom, o którym mowa w art. 37 ust. 4 regulaminu Sejmu. Czy jest sprzeciw? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy są uwagi do porządku obrad? Nie słyszę. Stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przystępujemy zatem do realizacji porządku dziennego. Proszę pana posła Sławomira Zawiślaka o uzasadnienie projektu uchwały z druku nr 2783 w sprawie uczczenia 80. rocznicy wybuchu powstania zamojskiego. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełSławomirZawiślak">Panie przewodniczący, szanowne prezydium, panie, panowie posłowie uczestnicy naszego dzisiejszego posiedzenia Komisji, chciałbym na wstępie podziękować pani marszałek Sejmu, a także paniom i panom posłom z Komisji za chęć pochylenia się nad tym projektem. Szczególne podziękowania kieruję do parlamentarzystów, którzy podpisali się pod uchwałą przygotowaną przeze mnie w imieniu środowiska żołnierzy i rodzin żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego, którzy walczyli na terenie Zamojszczyzny, a także tych patriotycznych mieszkańców naszego kraju mieszkających w innych pięknych częściach Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełSławomirZawiślak">Jeżeli chodzi o kwestie historyczne, to chciałbym na wstępie podkreślić, że ten przedłożony projekt dotyczy lat 1942–1943, czyli od momentu, gdy Niemcy rozpoczęli ludobójczą akcję wysiedlania Zamojszczyzny, która to akcja spowodowała, że wysiedlono ponad 110 tys. mieszkańców Zamojszczyzny. Niestety bardzo wielu z nich zginęło. Tak samo wysiedlono 10 tys. dzieci Zamojszczyzny. Niestety też ponad 4 tys. z nich zginęło, nie wróciło do domu. Oczywiście później powstanie zamojskie w kontekście historycznym przeszło w akcję „Burza” na terenie tego regionu działalności Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej, ale także działalności struktur organizacyjnych Batalionów Chłopskich. Przerodziło się w inny element aktywnej walki patriotycznej mieszkańców Zamojszczyzny, którzy czy to bezpośrednio z bronią w ręku, czy też poprzez aktywne popieranie wsparli tę akcję zbrojną, która w finalnym efekcie zatrzymała akcję wysiedleńczą. Było to krwawe, ale jednak zwycięskie przeprowadzenie akcji zbrojnej.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełSławomirZawiślak">Pod kątem militarnym powstanie zamojskie jest przez wielu uczestników oceniane jako drugi po powstaniu warszawskim przykład mężnej postawy mieszkańców, którzy zbrojnie przeciwstawili się Niemcom. Jeszcze do tego wrócę. Jest pierwsze, jeżeli chodzi o okres trwania i obszar zasięgu, na którym się toczyło, o właśnie te dwa czynniki. Tak jak powiedziałem, powstanie powstrzymało wysiedlenia. W projekcie tejże uchwały jest sporo informacji historycznych, które były przeglądane przez fachowców, historyków. Sam jestem historykiem, ale do końca sobie nie wierzyłem, tak że poprosiłem jeszcze specjalistów o przejrzenie projektu uchwały. Nie będę cytował tych zapisów historycznych. Natomiast mogę powiedzieć, że myślę, że ważne dla Polaków, mieszkańców Rzeczypospolitej, a na pewno mieszkańców Zamojszczyzny jest to, że to powstanie, szanowni państwo, wybuchło w tym momencie, gdy Hitler był u szczytu swojej potęgi militarnej, czyli stał pod Kaukazem, pod Moskwą, a jego flota, u-booty topiły miliony tonażu floty alianckiej także u wybrzeży Stanów Zjednoczonych. Mimo to członkowie Polskiego Państwa Podziemnego z formacji Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, wspierani przez ludność cywilną, podjęli akcję obronną przed okrutnymi wysiedleniami.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PosełSławomirZawiślak">Powstanie zamojskie w tym kontekście historycznym bardzo mocno zapisało się w niemieckich dokumentach z tamtego czasu, ponieważ poszczególni dowódcy oddziałów, które pacyfikowały Zamojszczyznę, wręcz zapisywali, że to jest powstanie zamojskie. Tego pojęcia używał także Hans Frank i wielu innych. Gdyby była potrzeba – zacytuję. Jeżeli chodzi o dodatkowe kwestie historyczne, to wiadomo, że był to moment szczytu niemieckiej potęgi, w którym Polskie Państwo Podziemne nie było zainteresowane rozpowszechnianiem powstania na terenie całej Rzeczypospolitej. W związku z tym są depesze z rządu Rzeczypospolitej Polskiej, które potwierdzają, że ono było uzgodnione z rządem polskim. Była na nie zgoda rządu polskiego, żeby zbrojnie wystąpić na wydzielonym obszarze Lubelszczyzny, czyli tych powiatów, które były wysiedlane. Chodziło o powiaty Zamojszczyzny. Też historycznym faktem, zamieszczonym w tym projekcie uchwały, jest to, że dowództwo Batalionów Chłopskich, generał Franciszek Kamiński, który przybył na Zamojszczyznę, wydał rozkaz walki przeciwko Niemcom, ale także funkcjonuje zapisany rozkaz generała Okulickiego, dowódcy Armii Krajowej, który też wydał rozkaz. Stefan Rowecki „Grot” wydał rozkaz w sprawie obrony ludności. W ramach akcji przeciwdziałania wysiedleniom stoczono ok. 120 bitew, potyczek. Myślę, że takim najbardziej dobitnym dowodem, że ta moja prośba – którą powtórzę paniom i panom posłom – o poparcie tej uchwały jest uzasadniona, jest to, że na Grobie Nieznanego Żołnierza wisi tablica zatytułowana „Powstanie Zamojskie”, która rozumiem, że została uznana przez funkcjonujące władze państwowe. Będę prosił, żeby podjąć tę uchwałę dla zachowania pamięci czynów bohaterów, którzy walczyli w obronie ludności, ale też dla, że tak powiem, spełnienia oczekiwań społecznych, które myślę, że zmierzają w tym kierunku, żeby podnieść do właściwej godności pamięć o przedstawicielach, żołnierzach Polskiego Państwa Podziemnego.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PosełSławomirZawiślak">Mogę jeszcze poinformować, że staraniem środowiska, które reprezentuję, i przy wsparciu władz państwowych i też przy bardzo życzliwym zainteresowaniu samorządowców, wójtów, burmistrzów, prezydentów, starostów z terenu Zamojszczyzny, wszystkich, którzy zostali zaproszeni na tę uroczystość i chcą przyjechać, a dodatkowo – co myślę, że jest najistotniejsze dla nas, że mamy zgodę władz państwowych – wspólnie z szefem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, przy patronacie honorowym prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w najbliższą niedzielę, 20 listopada, organizujemy uroczystość państwową, która odbędzie się o godzinie 10:00. Jest to msza w Katedrze Polowej Wojska Polskiego z udziałem bardzo dużej reprezentacji mieszkańców regionu. Organizuję przyjazd około 400 osób. W tym momencie mamy tylu chętnych. Nie wiem, ile osób przyjedzie indywidualnie. O godzinie 12:00 odbędzie się cały ceremoniał wojskowy przy Grobie Nieznanego Żołnierza, oczywiście zabezpieczony przez Dowództwo Garnizonu Warszawa. Oczywiście organizujemy też regionalne obchody w Zamościu przy wsparciu bardzo wielu zainteresowanych samorządów i organizacji społecznych. Oczywiście na te uroczystości też serdecznie państwa zapraszam. Niejako wspierając to działanie, Poczta Polska wydała specjalną kartkę okolicznościową pod tytułem „Powstanie Zamojskie”. Może są w związku z tym jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PosełSławomirZawiślak">Zwracam się z prośbą do członków Komisji, pań i panów posłów, o poparcie tego projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję panu posłowi za przedstawienie, prezentację tego projektu i też za przygotowanie go.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Otwieram debatę ogólną o projekcie. Czy są pytania? Widzę, że jest pytanie. Pani przewodnicząca Joanna Lichocka, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełJoannaLichocka">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełJoannaLichocka">Pozwalam sobie od razu zabrać głos, bo niestety będę musiała dość szybko uciec. Natomiast chciałabym powiedzieć, że bardzo dziękuję panu posłowi za inicjatywę. To jest bardzo ważna rocznica i ważna sprawa, niekoniecznie szerzej znana współcześnie. Uważam, że ta poprawiona przez Biuro Legislacyjne wersja jest bardzo dobrze napisana i nie wymaga wiele pracy. Właściwie nie widzę żadnych niezbędnych poprawek oprócz jednej. Wydaje mi się, że na końcu, gdzie jest „W 80. rocznicę wybuchu Powstania Zamojskiego Sejm oddaje hołd żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego”, powinniśmy wypracować jeszcze zdanie oddające hołd ofiarom ludności cywilnej Zamojszczyzny, tym, którzy zostali wywiezieni często do obozów koncentracyjnych i tam zostali zamordowani, a także dzieciom Zamojszczyzny. Myślę, że warto o tym wspomnieć w tym ostatnim akapicie i dodać zdanie dotyczące ofiar ludności cywilnej, która nie tylko była wsparciem dla żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego, ale ponosiła najwyższą cenę. To tyle, jeśli chodzi o moje uwagi. Cała uchwała wydaje mi się po prostu do bardzo szybkiego zaakceptowania w całości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo pani przewodniczącej. Cenna uwaga.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, pani przewodnicząca Bożena Żelazowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Panie przewodniczący, panie pośle, otóż powstanie zamojskie było wielkim zrywem wolnościowym, którego dokonali mieszkańcy Zamojszczyzny. Było rzeczywiście drugim takim powstaniem pod względem rozmiarów zbrodni oraz skali zbrojnego oporu przeciwko okupantowi, zaraz po powstaniu warszawskim. Pamiętajmy, że niemieckie szefostwo SS zdecydowało, że Zamojszczyzna ma stać się po prostu niemieckim terenem osiedleńczym, stąd też chciano z tej Zamojszczyzny, z żyznych ziem zamojskich wysiedlić miejscową ludność. Były to dramaty, zresztą bardzo mi bliskie, bo pochodzę z tych terenów i moja rodzina również doznała tych represji. Dobrze, że w treści uchwały jest też zapis o działaniach Batalionów Chłopskich, które w zdecydowany sposób przyczyniły się do tego, że to powstanie zakończyło się w ten sposób. Pamiętajmy też o osobie generała Franciszka Kamińskiego. Panie pośle, dziękuję bardzo, że projekt tej ustawy jest przygotowany. Mam nadzieję, że wszyscy posłowie z Komisji Kultury i Środków Przekazu będą zaproszeni na obchody i będziemy mogli uczcić je i też oddać cześć ofiarom tego powstania.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełBożenaŻelazowska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo pani przewodniczącej.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, pan poseł Tomasz Zieliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełTomaszZieliński">Tak, panie przewodniczący, szanowni państwo, też serdecznie dziękuję panu posłowi Sławomirowi Zawiślakowi za tę niezwykle istotną inicjatywę. Dla nas, mieszkańców Zamojszczyzny, te wydarzenia w historii są niezwykle żywe. Nie ma rodziny praktycznie niedotkniętej przez to, co robili Niemcy, kiedy były wysiedlenia, kiedy były mordy. Tych miejscowości, gdzie wymordowano Polaków, jest bardzo dużo, gdzie po prostu wyganiano ich w jednej koszuli z domów i sprowadzano Niemców z Besarabii, żeby stworzyć właśnie ten czysto niemiecki teren osiedleńczy, który miał wziąć Polaków niemalże w kleszcze w Generalnym Gubernatorstwie. Trzeba tu też jasno powiedzieć, że te tereny to był powiat tomaszowski, hrubieszowski, biłgorajski i zamojski. To właśnie tam miano całkowicie wysiedlić Polaków.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełTomaszZieliński">Dlaczego ta uchwała jest taka ważna? Ponieważ to powstanie zamojskie w pewnym momencie zniknęło nam z przestrzeni historycznej. Mówię to też jako historyk. Ono przestało funkcjonować. Jest bardzo ważne, żeby to pojęcie wróciło do przestrzeni publicznej, do podręczników, żeby młodzież dowiadywała się, że rzeczywiście była to bardzo duża akcja zbrojna. Bardzo się cieszę, że wśród tych wszystkich wydarzeń, które są wymienione w tej uchwale, jest też bitwa pod Zaborecznem, która była kluczowa, jeżeli chodzi o zatrzymanie wysiedleń Polaków. Między innymi właśnie po tej bitwie Niemcy zaprzestali wysiedleń. Zresztą było to także wspaniałe zwycięstwo militarne. Zginął tylko jeden partyzant, który notabene nie posłuchał rozkazu dowódcy – dlatego zginął. Niemców była przeważająca liczba, prawie trzykrotnie więcej, a zginęło ich ok. 100–110. Tak że jest to bardzo potrzebna uchwała upamiętniająca niezwykle ważne wydarzenia. Też zgadzam się z panią przewodniczącą Lichocką, że jeszcze wspomnienie o tej ludności, która tutaj bezapelacyjnie poniosła ogromne ofiary, jest niezbędne. Zresztą pan prezydent nawet był ostatnio w Sochach, gdzie praktycznie wymordowano prawie całą wieś.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PosełTomaszZieliński">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję panu posłowi za to historyczne uzupełnienie.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, pani poseł Paulina Matysiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełPaulinaMatysiak">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełPaulinaMatysiak">Wysoka Komisjo, też chciałam bardzo krótko podziękować za tę inicjatywę. To jest ważny, potrzebny projekt uchwały. Myślę, że dobrze, żeby tutaj wybrzmiało, że nasza Komisja ma też właśnie taką rolę, żeby przypominać o tych ważnych wydarzeniach historycznych, o których być może nie zawsze wszyscy wiedzą, nie wszyscy może o nich pamiętają. Nie mam tutaj żadnych uwag. Wydaje mi się, że po tych poprawkach językoznawczych Biura Legislacyjnego ten tekst brzmi jeszcze lepiej. Jest taki zwarty. Myślę, że to ważna, potrzebna uchwała.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PosełPaulinaMatysiak">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Jeszcze pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Tak, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełJoannaSenyszyn">Też uważam, że to jest bardzo dobre, żeby Sejm podjął taką uchwałę. Po tych poprawkach ona jest jeszcze lepsza. Co nie znaczy, że nie mam jeszcze paru uwag w konkretnych akapitach.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PosełJoannaSenyszyn">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To w takim razie będziemy zmierzać do zakończenia dyskusji ogólniej. Pewnie pan poseł wnioskodawca będzie chciał jeszcze się odnieść, tak? Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Szanowny panie przewodniczący, szanowni państwo posłowie, członkowie Komisji, powiem tak. Oczywiście jeżeli chodzi o wszystkie uwagi, które tu wybrzmiały, to jest miód na moje serce. Dziesięć lat temu składałem projekt uchwały, który ogólnie został przyjęty przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na zasadzie konstrukcji wspólnego poparcia przez Prezydium Sejmu, który to projekt uczcił 70. rocznicę wysiedleń z Zamojszczyzny – przede wszystkim wysiedlenia i dzieci Zamojszczyzny – natomiast rzeczywiście zanikła nam ta pamięć o zbrojnym czynie żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego, którzy na terenie Zamojszczyzny skutecznie przeciwstawili się tej akcji ludobójczej. W związku z tym nie mam oczywiście żadnych uwag krytycznych, żeby dopisać ofiary tej akcji w uzgodnionej formule, aczkolwiek uchwała mówi o tym, że to była walka krwawa, ale zwycięska. W związku z tym, jeżeli Komisja tutaj uzna, że trzeba dodać takie uwagi, które przypominają ofiary, to nie widzę żadnych przeszkód.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełSławomirZawiślak">Natomiast miałbym też jeszcze taką jedną uwagę po tej zmianie Biura Legislacyjnego. Jednak wnosiłbym, żeby jeżeli chodzi o bitwę pod Zaborecznem, jednak zostawić tego dowódcę plutonu, który wspierał główną, zwycięską siłę uderzeniową w tej bitwie, czyli oddziały Batalionów Chłopskich, kapitana Franciszka Bartłomowicza. Prosiłbym, żeby jednak nazwisko tego dowódcy Bronisława Piaseckiego „Lisa” zostawić jako dowódcy plutonu AK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To znaczy potem dojdziemy w szczegółach pracy nad poszczególnymi akapitami do tego. Tamta uchwała czciła ofiary wysiedleń, nie same wysiedlenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Tak, poruszała wysiedlenia i ofiary wysiedleń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak. Dobrze. Dobrze, ale to zaraz.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przede wszystkim stwierdzam zakończenie pierwszego czytania projektu uchwały z druku nr 2783.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przystępujemy teraz do szczegółowego rozpatrzenia projektu uchwały. Ponieważ pani przewodnicząca będzie musiała nas opuścić, rozumiem, że jest propozycja zakończenia uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełJoannaLichocka">Zakończenia uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Widzę, że to jest taka raczej propozycja rozbudowy, a nie zakończenia uchwały, ale proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełJoannaLichocka">Tak. Chciałabym zaproponować od razu, nim sobie pójdę, pewien kształt dopisania tego, o czym mówiłam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełJoannaLichocka">Tak jak mówiłam, uważam, że właściwie cały ten tekst można przyjąć bez poprawek. Te wszystkie poprawki są bardzo dobre. Nie widzę dużej przestrzeni do pracy. Natomiast proponowałabym taką poprawkę, żeby do tego ostatniego akapitu dopisać takie zdanie: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje także cześć wszystkim ofiarom niemieckiego barbarzyństwa wśród ludności cywilnej”, myślnik, „ze spalonych i wysiedlanych wsi, rozstrzeliwanych, mordowanych w obozach koncentracyjnych czy, jak dzieci Zamojszczyzny, porywanych do Rzeszy. Pamięć o tych wydarzeniach wobec podobnych zbrodni, jakich dziś dopuszcza się Rosja, musi być wieczna”. Albo „musi trwać”, albo „musi być silna”.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PosełJoannaLichocka">Chciałam w ten sposób nawiązać oczywiście też do tego, co Rosjanie robią w tej chwili z dziećmi z Ukrainy, i do tych zbrodni wobec ludności cywilnej. To jest po prostu barbarzyństwo, które się powtarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Rozumiem, że to byłby przedostatni akapit?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełJoannaLichocka">To byłyby ostatnie zdania uchwały, dopisane do ostatniego akapitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To jest właśnie pytanie. Czyli to nie jest nowy – przedostatni akapit, tylko ciąg dalszy jeszcze ostatniego akapitu, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełJoannaLichocka">Tak pomyślałam, że po zdaniu „zaplanowanej przez Niemcy eksterminacji Narodu Polskiego” – „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje także cześć” – jest tutaj „także” – „wszystkim ofiarom”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze by było, jeżeli może uda nam się szybko przepracować pozostałe akapity uchwały, gdyby pani przewodnicząca jako wnioskodawca jeszcze była w tym momencie, bo mogą być jeszcze jakieś uwagi do tego ewentualnego nowego akapitu. Może spróbujemy szybko do tego przejść.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czyli tak, na początek – czy są uwagi do tytułu projektu? Tutaj są uwagi, rozumiem, że jest poprawka. Jest zgoda, tak? To znaczy może jeszcze tak bardziej zasadniczo. Rozumiem, że możemy pracować na tym tekście już z poprawkami Biura Legislacyjnego, tylko będzie w jednym miejscu kwestia, o którą prosił pan poseł wnioskodawca.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czyli jeśli już patrzymy na projekt uchwały, ale z uwagami Biura Legislacyjnego, to mamy już poprawiony tytuł, prawda? Rozumiem, że jest zgoda na tę nową wersję tytułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, czyli tytuł został rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do akapitu pierwszego. Czy są uwagi do pierwszego akapitu, już właśnie tego z poprawkami Biura Legislacyjnego? Rozumiem, że nie ma. Akapit pierwszy został rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Akapit drugi – to samo. Czy jest zgoda na przyjęcie akapitu drugiego już z poprawkami Biura Legislacyjnego? Rozumiem, że jest.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do akapitu trzeciego. Tutaj pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Proponowałabym tu, gdzie jest takim wytłuszczonym drukiem „dowódca Armii Krajowej generał Stefan Rowecki «Grot» wydał rozkaz”, skreślenie wyrazów „w sprawie”. Wydaje mi się, że „rozkaz obrony ludności” jest mocniejsze i brzmi lepiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Chyba rzeczywiście. Rozkazów raczej nie wydaje się „w sprawie”, tylko rozkazy czegoś. Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Tu byłoby „rozkaz obrony ludności”. Natomiast „komendant główny Batalionów Chłopskich”… A nie, to już nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To jest następne zdanie. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy jest zgoda, żebyśmy opuścili „w sprawie”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy potrzebna będzie poprawka na piśmie od pani poseł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoJakubKrowiranda">Myślę, że to ma charakter bardziej językowy, redakcyjny. Nie wydaje mi się, żeby to coś zmieniało merytorycznie w treści projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Możemy to przyjąć jako korektę. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Rozumiem, że trzeci akapit z tą drobną korektą został rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do akapitu czwartego. Czy są uwagi do akapitu czwartego już z poprawkami Biura Legislacyjnego? Proszę bardzo, pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Tak. Wydaje mi się, że gdybyśmy w tym pierwszym zdaniu wykreślili „udawało się”, byłoby lepiej, dlatego że to „udawało się” sugeruje, że mieli szczęście, a tak by było „dzięki zdobyciu przez wywiad Armii Krajowej listy miejscowości objętych akcją wysiedleń z wielu ewakuowano zagrożoną ludność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy może tak być?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Tak było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Jest pytanie, czy to wymaga pisemnej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Myślę, że nie. Nie roszczę sobie pretensji do autorstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, czyli rozumiem, że nie musimy składać poprawki, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Myślę, że tutaj też nie zmieniamy zasadniczo sensu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Idziemy tutaj tym precedensem z poprzedniego akapitu.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czyli rozumiem, że akapit czwarty wraz z tą uwagą korekcyjną został rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do akapitu piątego. Rozumiem, że są uwagi. Proszę bardzo, pan poseł wnioskodawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Rozumiem, że zostały tutaj wykreślone daty, żeby skrócić tekst. Wiadomo, że Polacy znający historię poradzą sobie z odszukaniem tych lat. Tym bardziej, że cezura czasowa 1942–1943 jest krótka. Można na to przystać.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PosełSławomirZawiślak">Natomiast, tak jak powiedziałem wcześniej, prosiłbym jednak o zostawienie nazwiska tego dowódcy. Zgadzam się tutaj z wypowiedziami posłów, że ta bitwa była bardzo istotna, bardzo ważna i w kontekście prawdy historycznej należałoby, pokazując braterstwo wspólnej walki na czele ze świętej pamięci panem kapitanem Franciszkiem Bartłomowiczem, pokazać też tego lokalnego dowódcę Armii Krajowej, który wsparł oddziały Batalionów Chłopskich – tak że prosiłbym o zostawienie nazwiska Bronisława Piaseckiego „Lisa”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, tylko jak to konkretnie miałoby brzmieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Tutaj jest „pod dowództwem kapitana Bartłomowicza”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">„Pod dowództwem kapitana Franciszka Bartłomowicza «Grzmota»”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Tak. „Plutonu Armii Krajowej Bronisława Piaseckiego «Lisa»”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Zaraz, bo tu jest coś takiego. Nie wiem, czy tutaj nie ma jakichś pomyłek. Chwileczkę. W projekcie uchwały było „czterech kompanii BCh pod dowództwem kapitana Franciszka Bartłomowicza «Grzmota» oraz plutonu AK Bronisława Piaseckiego «Lisa»”. A tutaj, w tym tekście poprawionym, tak to wygląda, że faktycznie można przypuszczać, że ten kapitan Franciszek Bartłomowicz albo dowodził całością, albo dowodził tylko plutonem Armii Krajowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Można to też tak z drugiej strony odczytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Rozumiem, że to byłoby błędne rozumienie. Czyli trzeba troszkę nad tym popracować, żeby było ściśle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełTomaszZieliński">Panie przewodniczący, jeśli można, może zrobilibyśmy w ten sposób, żeby było – jestem na drugiej stronie – „pod Zaborecznem, w której wzięły udział cztery kompanie Batalionów Chłopskich pod dowództwem kapitana Franciszka Bartłomowicza «Grzmota» oraz pluton Armii Krajowej Bronisława Piaseckiego «Lisa»”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Tak. Podległość organizacyjna była inna, ale walka była wspólna. To jest dobry pomysł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To właściwie by było przywrócenie tego zapisu z projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełTomaszZieliński">I jednego, i drugiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To znaczy to jest oczywiste, tylko w którym miejscu i jak to ma być rozumiane? Umieszczamy „kapitana Bartłomowicza” tuż po „cztery kompanie Batalionów Chłopskich”, tak? A po „plutonu Armii Krajowej” przywracamy „Bronisława Piaseckiego «Lisa»”, tak? Teraz jest takie pytanie, czy… Nie. Dobrze. Nawet jeżeli Bartłomowicz dowodził całością, to jak będzie po tych czterech…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Ale w kontekście organizacyjnym to były odrębności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Damy nazwisko po kompaniach i nie będzie tutaj problemu. Nie mamy stopnia Bronisława Piaseckiego, tak? Czyli „pod Zaborecznem, w której udział wzięły cztery kompanie Batalionów Chłopskich pod dowództwem kapitana Franciszka Bartłomowicza «Grzmota» oraz pluton Armii Krajowej Bronisława Piaseckiego «Lisa»”, tak? Myślę, że byłoby dobrze, żeby pan poseł może jednak napisał poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Najlepiej nadanie całego brzmienia akapitowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełSławomirZawiślak">W sumie to jest powrót do tego pierwotnego zapisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Ponieważ łatwiej nam pracować nad projektem poprawionym przez Biuro Legislacyjne, to już teraz musimy być konsekwentni. Myślę, że tu musi być poprawka pisemna.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, czy Biuro Legislacyjne nam coś podpowie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#LegislatorzBiuraLegislacyjnegoMariaIwaszkiewicz">Może odczytam ten akapit i wtedy będzie łatwiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, bo on nie jest taki długi. Proszę odczytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Nie jest długi. Też żebyśmy uniknęli pomyłki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, proszę odczytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">„Najważniejsze starcia Powstania Zamojskiego to m.in. bitwa pod Wojdą”, przecinek, „akcja odwetowa Armii Krajowej w niemieckiej kolonii Cieszyn”, przecinek, „zwycięska bitwa pod Zaborecznem, w której udział wzięły cztery kompanie Batalionów Chłopskich pod dowództwem kapitana Franciszka Bartłomowicza «Grzmota» oraz pluton Armii Krajowej Bronisława Piaseckiego «Lisa»”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">„A także”. Teraz nie może już być „oraz”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#LegislatorMariaIwaszkiewicz">Właśnie, „a także”. Już zaraz, zapiszę. „A także odwetowa akcja Armii Krajowej «Wieniec II»”, myślnik, „masowy atak na obiekty i linie kolejowe”. Czy tak będzie dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Myślę, że tak już jest dobrze, tylko pan poseł Tomasz Zieliński musi teraz to zapisać.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czyli mielibyśmy rozpatrzony akapit piąty, już teoretycznie tę wersję z Biura Legislacyjnego, ale z poprawką pana posła Tomasza Zielińskiego, czyli w zasadzie w dużej części z przywróceniem poprzedniego zapisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Jeszcze warto by było rozpatrzyć poprawkę, w sensie albo przyjąć bez sprzeciwu, albo przegłosować. Rozumiem, że jest przyjęta bez sprzeciwu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Rozumiemy, że to jest przy ogólnej zgodzie, bo wszyscy zmierzali w tym kierunku, czyli nie ma sprzeciwu. Myślę, że akapit piąty wraz z poprawką posła Tomasza Zielińskiego został rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do akapitu szóstego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Tam jest propozycja pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To proszę bardzo, tylko proszę włączyć mikrofon. Pani przewodnicząca Żelazowska przedstawi tutaj propozycję poprawki pani poseł Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Tak. Słucham?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#Głoszsali">Musi ją pani zgłosić jako swoją, bo nie ma pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">To znaczy pani poseł mnie prosiła, więc chciałabym, żeby to wybrzmiało, że to jest jej poprawka. Natomiast ja ją przedstawię.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PosełBożenaŻelazowska">Brzmi ona tak: „Walka zbrojna w obronie wysiedlonej ludności Zamojszczyzny była największym” – i tutaj skreślamy „pod względem”, tak jak proponowało Biuro Legislacyjne, natomiast dalej byłoby: „ze względu na czas trwania i zasięg terytorialny aktem zorganizowanego oporu Polskiego Państwa Podziemnego przeciwko zbrodniczej polityce niemieckiej na okupowanych ziemiach”. W tym akapicie dotąd nie ma zmian pani poseł, natomiast dalej już dużą literą, wykreślając słowo „Niemcy”, piszemy: „Działania odwetowe polskiego podziemia” i tutaj wstawiamy „Niemcy określili mianem Powstania Zamojskiego”. I tak by brzmiało to zdanie. Czyli zdanie zaczynałoby się dużą literą: „Działania odwetowe polskiego podziemia Niemcy określili mianem Powstania Zamojskiego”, kropka. „Wobec siły polskiego oporu”, przecinek, „22 lutego 1943 r. generalny gubernator Hans Frank nakazał przerwanie akcji. Niemcy planowali wysiedlić mieszkańców” – i dodajemy tutaj literkę „z” – „z prawie 700 miejscowości”, kropka. Tutaj wykreślamy „zdołali uczynić”, łącznie te cztery wyrazy, bo już nie widzę. „Zrealizowali wysiedlenie mieszkańców 293 wsi”. Czy to jest czytelne, czy mam coś jeszcze powtórzyć? Czyli ostatnie zdanie brzmiałoby: „Zrealizowali wysiedlenie mieszkańców 293 wsi”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Co do tego „z prawie” – to nie wiem, czy to „z” jest tam konieczne przed „prawie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">„Wysiedlali mieszkańców z prawie 700 miejscowości”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Z kolei to „zrealizowali” czy „zdołali”. Może to „zdołali” nie jest idealne, ale ono troszkę sugeruje, że dlatego zdołali tylko z tylu, ponieważ był opór, a „zrealizowali”, to jest takie jakby bardziej pozytywne, że zrealizowali coś. Nie mam tutaj przekonania tak na pierwszy rzut oka do tych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Rozumiem. Ja tylko przedstawiam tę poprawkę. Proszę, państwo tutaj zadecydujcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To nie wiem. Proszę bardzo, może poseł wnioskodawca powinien odnieść się do tej ewentualności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełSławomirZawiślak">W tej kwestii nie mam swojego zdania, bo to jest chyba kwestia raczej prawidłowego ułożenia zdania pod względem stylistycznym. Wszystkie fakty są właściwie pokazane przez panią poseł Senyszyn i też zapisane w projekcie uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Chodzi o tę pierwszą propozycję, przesunięcie „Niemców” w tym zdaniu w środku akapitu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełSławomirZawiślak">To pierwsze chyba nie budzi żadnego sprzeciwu. „Działania odwetowe polskiego podziemia Niemcy określili mianem Powstanie” jest OK, tylko chodzi o tę końcówkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Myślę, że to jest słuszne, ale te następne to jest…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Dodajemy słowo „z” pomiędzy „mieszkańców”, a „prawie 700 miejscowości”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę powiedzieć do mikrofonu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Znowu. Przepraszam. Czyli w przedostatnim zdaniu tego akapitu „Niemcy planowali wysiedlić mieszkańców z prawie 700 miejscowości”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Będzie się gorzej czytać. Jeżeli chodzi o sens, czy jest tak, czy tak, to chyba wiadomo. Nie wiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Argumentem pani poseł było to, że wysiedlamy „z”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Ale mieszkańcy miejscowości. Nie wiem – czy ktoś mógłby jeszcze coś doradzić? Biuro Legislacyjne? Jeśli chodzi o wyczucie językowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Moim zdaniem to „z” nie jest tutaj konieczne. Mnie lepiej się czyta „Niemcy planowali wysiedlić mieszkańców prawie 700 miejscowości”. Ale to już decyzja państwa posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Właśnie. To darujmy sobie to „z”.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Teraz jest pytanie, czy „zdołali uczynić”, czy „zrealizowali”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełSławomirZawiślak">„Zdołali” jest chyba jednak takie bardziej miękkie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tylko jest pytanie, czy to jest miękkie, czy jakie to będzie miało konsekwencje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Według mnie jeżeli by pani poseł chciała odstąpić, a państwo chcieli się przychylić, żeby zostało „zdołali”, to myślę, że to byłoby lepiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To znaczy, że lepiej, żeby zostało „zdołali”? Właśnie, mi też się tak wydaje, że „zdołali” niesie w sobie sugestię tego oporu, wiąże się z tym oporem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Tak, że było im trudno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, czyli z tych poprawek pani poseł uwzględnilibyśmy tylko przesunięcie „Niemców”. Podobnie przez analogię w akapicie trzecim i czwartym już bez pisemnej poprawki, tylko na zasadzie zmian redakcyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">To ostatnie zdanie zostaje takie, jakie było w projekcie uchwały, tak? Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tu nie zmienialibyśmy tego, ale proszę jeszcze przeczytać to ostatnie zdanie według wersji pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Dobrze. Ostatnie zdanie według wersji pani poseł to: „Zrealizowali wysiedlenie mieszkańców 293 wsi”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To sformułowanie „wysiedlenie mieszkańców” pojawia się w poprzednim zdaniu. Myślę, że to może zostać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Poprzednia wersja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Choć może to „w przypadku” nie jest…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">„Zdołali uczynić”. Właśnie, to „w przypadku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">„W przypadku”. Właśnie. Może to „w przypadku” zrodziło taki opór pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Może „zdołali uczynić to wobec mieszkańców 293 wsi”, bez słów „w przypadku”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak jak było. Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełSławomirZawiślak">„Wobec”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Bo to „wobec” było w projekcie. Biuro Legislacyjne zastąpiło słowo „wobec” sformułowaniem „w przypadku”, a to „w przypadku” tak trochę nie brzmi najlepiej. Wróćmy do wcześniejszego zapisu. To jeżeli przywracamy „wobec” – czy trzeba złożyć pisemną poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Te poprawki mają charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Panie przewodniczący, póki jeszcze jestem przy głosie – rozumiem, że skoro nie godzimy się na zmianę tego ostatniego zdania, to proponowałabym formalne wycofanie poprawki pani poseł Senyszyn, a te poprawki zaproponowane w poprawce uznamy za redakcyjne, czyli przesunięcie wyrazu „Niemcy” dalej i jeszcze był przecinek po „oporu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Poprawka sama się wycofała, bo nie ma pani poseł wnioskodawczyni, ale wykorzystaliśmy twórczo pewną część jej myśli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Dokładnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To tak przyjmijmy. Czyli akapit szósty został rozpatrzony przez Komisję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Teraz zostaje nam akapit ostatni, siódmy. Czy są jeszcze uwagi do akapitu szóstego? Nie, do siódmego. Akapit siódmy, gdzie pani poseł przewodnicząca Joanna Lichocka chyba ma jeszcze poprawkę troszkę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełJoannaLichocka">Właśnie nad nią pracuję. Przyznam szczerze, że pierwsze zdanie mam jako takie, ale chciałabym, żebyście państwo pomogli mi z drugim zdaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Pani przewodnicząca przedstawi i wtedy pan poseł wnioskodawca odniesie się. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełJoannaLichocka">Zatem ta poprawka roboczo brzmi tak. Po tym zdaniu „skutecznie przeciwstawiając się zaplanowanej przez Niemcy eksterminacji”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Pani przewodnicząca, przepraszam. Czy mogę przerwać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełJoannaLichocka">Tak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Rozumiem, że nie dyskutowaliśmy nad tym akapitem zaczynającym się od „W 80. rocznicę”. Pani przewodnicząca chce już przejść do tekstu poniżej, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełJoannaLichocka">Przeczytam całość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Zaraz, chwileczkę. To znaczy, zakończyliśmy prace nad poprzednim akapitem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Czyli „miejscowości”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, „mieszkańców 293 wsi”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełSławomirZawiślak">A ten akapit: „W 80. rocznicę…”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełJoannaLichocka">To teraz ja będę go czytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Zaraz. Teraz przechodzimy do ostatniego akapitu i ponieważ pani przewodnicząca ma poprawkę do tego akapitu, przedstawi poprawkę, a potem będziemy dalej procedować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Rozumiem. Przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, pani przewodnicząca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełJoannaLichocka">Moja poprawka polega na tym, że chciałabym do akapitu, który zaczyna się od słów, „W 80. rocznicę wybuchu Powstania Zamojskiego”, dopisać jeszcze zdania po tych zdaniach, które istnieją w tym akapicie. Czyli zaczęłyby się po zdaniu, które kończy się „skutecznie przeciwstawiając się zaplanowanej przez Niemcy eksterminacji Narodu Polskiego”, kropka. Następowałyby tu kolejne zdania: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje także cześć wszystkim cywilnym ofiarom niemieckiego barbarzyństwa na ziemi zamojskiej”, myślnik, „mieszkańców palonych wsi, rozstrzeliwanych, mordowanych w obozach koncentracyjnych czy, jak dzieci Zamojszczyzny, odbieranych rodzinom i porywanych do Rzeszy. Pamięć o tych wydarzeniach wobec podobnych zbrodni, jakich dziś dopuszcza się Rosja na Ukrainie, staje się także znakiem sprzeciwu wobec powtarzalności tych zbrodni”.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PosełJoannaLichocka">Mam kłopot z tym ostatnim zdaniem i chciałabym, żebyście państwo zaproponowali puentę. Ona nie wydaje mi się na razie za bardzo udana. Nie wymyśliłam żadnej innej, natomiast chodzi mi o sens, żeby nawiązać do tego, że w tej chwili za naszą wschodnią granicą dzieje się bardzo podobnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Właśnie dlatego przedtem pytałem panią przewodniczącą, czy ten dodany fragment w tym ostatnim akapicie nie powinien być na końcu – czy nie wcześniej. Mam takie wrażenie, że jednak ostatnim fragmentem być może powinien być ten zapis proponowany przez pana posła odnośnie do rocznicy wybuchu powstania zamojskiego. Czy to nie powinno być wcześniej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełJoannaLichocka">To jak państwo wolicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Właśnie teraz byłoby dobrze, żeby pan poseł wnioskodawca się odniósł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Chciałem powiedzieć, że dodatkową intencją tejże uchwały w mojej myśli, ale także tych osób, które pracowały nad nią ze mną, było to, żeby ta uchwała pokazywała, że Polacy zjednoczeni w bardzo trudnym momencie dają sobie radę z każdym wrogiem, który działa przeciwko Polsce i jest wszechpotężny, tak jak Hitler. Teraz też mamy trudne momenty. W związku z tym to przesłanie na współczesne czasy i w tym zamyśle, takim bardzo ogólnym, było w tym zawarte. Komisja może to uzupełnić. Nie chciałbym się do tego odnosić, bo też nie mam prawa głosu. Absolutnie nie jestem przeciwny wnioskowi pani przewodniczącej, natomiast na pewno prosiłbym panią przewodniczącą, skoro pani wnosi tę poprawkę, żeby pani ewentualnie uwzględniła też, żeby zamiast tych wyrazów „skutecznie przeciwstawiając się” napisać „zwycięsko przeciwstawili się”. Mówię o tej pierwszej części, która jest na druku, bo ta druga część to rozumiem…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełJoannaLichocka">Ja w ogóle się do tego nie odnoszę. To jak pan uważa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Nie mogę wnieść poprawki. Poprosiłbym, żeby czy pani przewodnicząca, czy ewentualnie ktoś inny z pań i panów posłów rozważył, czy zamiast „skutecznie przeciwstawiając się” było „zwycięsko przeciwstawili się”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy to jest uwaga do tego fragmentu przedstawionego projektu? Niezależnie od tej sprawy. Dobra, to jest prostsza sprawa. Wrócimy do tego. Ale co mamy zrobić z tą propozycją pani przewodniczącej, bo to jest istotne. To jest większa sprawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełSławomirZawiślak">To Komisja musi zdecydować. Oczywiście jest dużo sensu w tym zapisie, tylko jak tłumaczyłem, w naszym projekcie było zawarty ten zapis, że na współczesne czasy jest to przesłanie, że zwycięskie powstanie, jednoczące Polaków w bardzo trudnym okresie czasu, pokazuje na dzień dzisiejszy, że wygramy z wszystkimi. Jest tam zawarte także takie przesłanie, że zjednoczeni wygramy i z Rosją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, to w takim razie może prosiłbym panią przewodniczącą o odczytanie jeszcze raz tej propozycji poprawki i wszyscy uważnie słuchamy i przemyślmy to, co zrobić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełJoannaLichocka">Jest kłopot z drugim zdaniem tej poprawki. „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje także cześć wszystkim cywilnym ofiarom niemieckiego barbarzyństwa na ziemi zamojskiej – mieszkańcom spalonych wsi, rozstrzeliwanych, mordowanych w obozach koncentracyjnych czy, jak dzieci Zamojszczyzny, odbieranych rodzinom i porywanych do Rzeszy. Pamięć o tych wydarzeniach w kontekście podobnych zbrodni, jakich dziś dopuszcza się Rosja na Ukrainie, staje się także znakiem sprzeciwu wobec powtarzalności tych zbrodni”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Proszę bardzo. Czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos? Poseł Jacek Świat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełJacekŚwiat">Mam kłopot, bo propozycja naszej szanownej koleżanki w dzisiejszych czasach wydaje się oczywista, ale jako osoba jednak podpisana pod tym projektem mam poważne wątpliwości. Ta uchwała była o czymś zupełnie innym. Była jednak historycznym przypomnieniem wielkiej akcji zbrojnej i tej jedności między AK, BCh, oddziałami samoobrony. To jest coś zupełnie innego. Wiem, że żyjemy tymi emocjami za naszą wschodnią granicą, ale bez przesady. Zostawiłbym tę uchwałę w takim kształcie, w jakim ona jest. Sejm przed paru laty już czcił pamięć dzieci czy ofiar Zamojszczyzny. Te ofiary są czymś zupełnie oczywistym w tym kontekście. Ta uchwała była jednak o tym, że potrafiliśmy się tak wspaniale, skutecznie w dużym stopniu bronić przed wielką potęgą – i na tym się skupmy. Jeśli chodzi o ofiary Zamojszczyzny, a już tym bardziej o kwestie tej wojny toczącej się za naszą granicą, zostawmy to może na inne uchwały. Nie pakujmy do jednego worka wszystkich myśli, chociażby były najbardziej słuszne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Jest zapisanych kilka osób do dyskusji, więc zaraz wszystkich państwa…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełJoannaLichocka">Już pójdę. Chcę zaznaczyć, że nie upieram się przy tej poprawce. Uważam, że przydałaby się, ale jeżeli państwo uznacie, że nie warto, bo rzeczywiście za dużo tutaj grzybów w barszcz, to nie upieram się. Złożyłam tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#PosełJoannaLichocka">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, dziękuję. Proszę jeszcze sekundę pozostać. Zaraz dopuszczę do głosu wszystkich państwa.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Mam taki pomysł. Można to zrobić tak, że w tym tekście, który jest, dodać, że „Sejm oddaje hołd wszystkim ofiarom zbrodni oraz żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego”. Czyli skupić się na tym, co jest, a dołożyć tylko te trzy słowa o ofiarach zbrodni – i może można by było tak z tego wybrnąć.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, pani poseł Paulina Matysiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełPaulinaMatysiak">Chciałabym zaproponować takie kompromisowe rozwiązanie, żeby z tej poprawki pani posłanki Lichockiej zostawić tę część właśnie o ofiarach, o tych osobach, które były zamordowane, które były wywiezione do obozów, także o dzieciach, które były wywożone do Rzeszy, i zupełnie odpuścić wikłanie się w taką obecną sytuację geopolityczną, odnoszenie się do wojny, która toczy się w Ukrainie. Wydaje mi się, że to jest z zupełnie innego porządku. Chcemy przywołać to, co się działo podczas II wojny światowej w konkretnym miejscu, w konkretnym regionie. O ile mam takie poczucie, że przywołanie tych ofiar dopełnia treść tej uchwały, jest na miejscu i pasuje, o tyle to odnoszenie się i takie analogie do współczesności – już mam takie poczucie, że jednak są naciągane. Po prostu odpuściłabym sobie tą drugą część. Natomiast ta pierwsza pokazuje też, co czekało mieszkańców tych wsi. Samo sformułowanie „wysiedlenie” niekoniecznie pokazuje wszystkim, którzy nie mają pojęcia, co się tam działo, cały obraz cierpienia, krzywdy, która została wyrządzona mieszkańcom Zamojszczyzny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Pan poseł Piotr Adamowicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełPiotrAdamowicz">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PosełPiotrAdamowicz">Do pani poseł Pauliny – oczywiście ma pani rację, ale nie do końca ma pani rację, dlatego że pani poseł Lichocka zaproponowała coś, co można określić jako współczesne odniesienie do historii, która okazuje się, że jest historią powtarzalną. W tym sensie propozycja pani poseł Lichockiej jak najbardziej ma sens. Wskazuje na to, że niestety, ale w dziejach ludzkości pewne złe rzeczy powtarzają się. To jest jedna rzecz.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PosełPiotrAdamowicz">Inna historia, to chciałem zwrócić uwagę na pewien termin, pojęcie, którego użycie zaproponowała pani poseł Lichocka. Otóż chodzi o termin „Rzesza”, „wywózka do Rzeszy”. Szanowni państwo, pod pojęciem „Rzesza” tak naprawdę funkcjonowały dwa byty państwowe. Jeden byt państwowy to była istniejąca do 1933 r. Republika Weimarska. Następnie po 1933 r. używano wymiennej terminologii – Rzesza Wielkoniemiecka i III Rzesza. Jeżeli już miałoby zostać sformułowanie „Rzesza”, proponowałbym jednak dookreślenie „III Rzesza”. Przypominam i powtarzam, pod pojęciem Rzeszy funkcjonowała również Republika Weimarska.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PosełPiotrAdamowicz">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, faktycznie musiałoby być „III Rzesza”.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, pan poseł Tomasz Zieliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełTomaszZieliński">Mam taką propozycję, żeby pan przewodniczący przedstawił swoją koncepcję dodania tych trzech wyrazów i może to by było salomonowe wyjście. Nie mieszalibyśmy do tego tej współczesności. Tak naprawdę nigdy tak nie robiliśmy w tych uchwałach. Może właśnie wspomnienie o tych osobach to by było takie rozwiązanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Może powiem, o co mi chodziło, a potem będziemy dyskutować dalej. Właśnie też, żeby uniknąć takiej sytuacji, tu możemy długo debatować, jak ująć ten akapit czy propozycję pani przewodniczącej Joanny Lichockiej i czy dodawać te wątki współczesne, czy nie. Chociaż one mają sens, ale mogą być trudne do umieszczenia w tej uchwale. Myślałem o tym, że można by było zrobić tylko drobną poprawkę rozszerzającą ostatni akapit. „W 80. rocznicę wybuchu Powstania Zamojskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd wszystkim ofiarom zbrodni oraz żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego” i tak dalej.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, teraz pan poseł wnioskodawca, pan poseł Sławomir Zawiślak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Uważam, że ta poprawka jest bardzo ciekawa i do przyjęcia, ale gdyby państwo zechcieli wysłuchać. Złożyłem poprawkę, jeżeli chodzi o „zwycięsko przeciwstawili się”. Panie mi tutaj przyniosły. A może by było tak: „Sejm Rzeczypospolitej oddaje należną cześć ofiarom niemieckich wysiedleń, w tym dzieciom Zamojszczyzny”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Zaraz, ale w którym momencie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełSławomirZawiślak">To już ostatnie zdanie w akapicie. Tu, w tym akapicie, który jest teraz wydrukowany, odnosimy się do tych, którzy walczyli, tak? „Zwycięsko przeciwstawiając się niemieckiej eksterminacji Narodu Polskiego”. I może być jeszcze takie ostatnie zdanie: „Sejm RP oddaje należną cześć ofiarom niemieckich wysiedleń, w tym dzieciom Zamojszczyzny”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tylko znowu, „te wysiedlenia” są właśnie takie trochę jakby wbrew pozorom łagodzące.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Nie, tutaj wyżej jest „eksterminacji Narodu Polskiego”. Nie ma wyrazu „wysiedleń”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">„Przeciwstawiając się zaplanowanej przez Niemcy…”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełSławomirZawiślak">„…eksterminacji Narodu Polskiego”. I ostatnie zdanie brzmiałoby: „Sejm Rzeczypospolitej oddaje należną cześć ofiarom niemieckich wysiedleń, w tym dzieciom Zamojszczyzny” albo jakiś inny wyraz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Nie będzie może za krótko?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, pani przewodnicząca Bożena Żelazowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Rozumiem, że ta propozycja pana przewodniczącego jak gdyby trochę łączy propozycję pani poseł Lichockiej, tak? Nie będziemy wtedy dopisywali całego tego akapitu, który proponowała pani przewodnicząca. Myślę, że to jest OK. Tylko chciałabym jeszcze dopytać, tutaj, w tym ostatnim akapicie, który zaczyna się: „W 80. rocznicę wybuchu Powstania Zamojskiego Sejm RP oddaje hołd żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego” – to rozumiem, że tutaj też myślicie państwo o żołnierzach Batalionów Chłopskich. Czy nie byłoby dobrze też ich literalnie dopisać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Ale wtedy należałoby też dopisać Armię Krajową, bo żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego to jest i Armia Krajowa, i Bataliony Chłopskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Właśnie. Rozumiem, wiem, tylko właśnie zastanówmy się jeszcze, póki pracujemy nad treścią. Tutaj też pytanie do pana posła, który przedstawia projekt tej uchwały. Wiemy, jakie to jest bardzo ważne dla tych ludzi, i dla środowiska BCh, i też dla środowiska AK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełTomaszZieliński">Pani przewodnicząca, jeśli mogę. W uchwale mamy wymienione Bataliony Chłopskie właśnie jako tę główną siłę – i potem Armię Krajową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Rozumiem, doceniłam to.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełTomaszZieliński">Rozumiem, że teraz w tym podsumowaniu mamy ich po prostu razem wziętych jako Polskie Państwo Podziemne i nie tylko żołnierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Myślę, że tu pan poseł Zieliński ma rację, bo Bataliony Chłopskie są tutaj wielokrotnie uwypuklone. Jeżeli na końcu jeszcze raz poruszymy i Bataliony Chłopskie, i Armię Krajową, to wyjdzie na to samo.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Pan poseł wnioskodawca się jeszcze zgłasza. Powiem tak. Ta poprawka z zamianą słowa „skutecznie” na „zwycięsko” – rozumiem, że jest oczywista, to przyjmiemy. Tylko jest pytanie, czy mamy wspominać szeroko o ofiarach, czy możemy bardzo tak króciutko wspomnieć na początku ofiary, a potem już żołnierzy i powstanie. Czy może pan poseł chce zaproponować coś jeszcze innego? Tu proszę bardzo, pan poseł wnioskodawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Oczywiście nie krytykowałem propozycji pana przewodniczącego. Uznałem ją za bardzo ciekawą. Gdyby Komisja chciała ją przyjąć, to na przykład na pewno nie miałbym nic przeciwko temu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Ta propozycja pana posła wnioskodawcy, to zdanie na końcu jakoś tak nie pasuje. Ono musiałoby być też wtłoczone gdzieś w środek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Po raz pierwszy pojawia się tutaj ważne pojęcie „dzieci Zamojszczyzny”, którego wcześniej nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Rozumiem pana posła. To jest akurat ważne dla mieszkańców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, oddaje hołd. Dobrze. Mam pomysł. „W 80. rocznicę wybuchu Powstania Zamojskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd dzieciom Zamojszczyzny i wszystkim ofiarom zbrodni oraz żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego” – i tak dalej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Bardzo dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Bardzo dobrze. Przewodniczący potrafi wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Brawo, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czyli „dzieciom Zamojszczyzny i wszystkim ofiarom zbrodni oraz” – to jest taka poprawka. Będę to musiał dopisać.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czyli w takim razie rozumiem, że byłaby zgoda na przyjęcie ostatniego akapitu wraz z poprawką pana posła Zawiślaka i moją poprawką? W ten sposób po części skonsumowalibyśmy poprawkę pani przewodniczącej Joanny Lichockiej.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#LegislatorJakubKrowiranda">Rozumiem, że poprawka pana posła polega na zastąpieniu słowa „skutecznie” na „zwycięsko”, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dokładnie było „skutecznie przeciwstawiając się”, a po poprawce ma być „zwycięsko przeciwstawili się”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Tu ma być „zwycięsko przeciwstawili się”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Moja poprawka to jest dodanie po „oddaje hołd” fragmentu „dzieciom Zamojszczyzny i wszystkim ofiarom zbrodni oraz”. Rozumiem, że mamy rozpatrzony ostatni akapit.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Teraz pozostały nam dwie rzeczy. Pozostało nam przyjęcie całości projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełPiotrAdamowicz">Proponuję aklamację, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Myślę, że jest zgoda na aklamację. Przyjmujemy uchwałę jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">W takim razie stwierdzam, że projekt uchwały wraz z poprawkami został przyjęty przez Komisję.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Pozostał wybór posła sprawozdawcy. Myślę, że to może być pan poseł Tomasz Zieliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełTomaszZieliński">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Rozumiem, że pan poseł wyraża zgodę. Czy są inne kandydatury?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełTomaszZieliński">Tak, wyrażam zgodę. Oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Jeśli nie ma innych kandydatur, to stwierdzam, że Komisja wybrała na sprawozdawcę pana posła Tomasza Zielińskiego, jeżeli jest zgoda Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełPiotrAdamowicz">Jest zgoda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny. Dziękuję panu posłowi Zawiślakowi, dziękuję wszystkim państwu posłom za duży wkład w pracę nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełSławomirZawiślak">Dziękuję Komisji za przyjęcie tej uchwały z poprawkami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękujemy panu posłowi.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>