text_structure.xml 142 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Witam państwa. Otwieram posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu. Stwierdzam kworum i przyjęcie protokołów od 98. do 104. posiedzeń Komisji wobec niewniesienia do nich zastrzeżeń. Jeśli zastrzeżenia nie zostaną wniesione, to uznam, że protokoły zostały przyjęte. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dzisiejszy porządek posiedzenia Komisji obejmuje punkty: I – pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie potępienia nazizmu, faszyzmu i komunizmu z druku nr 2231 i pkt. II – pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie upamiętnienia Juliusza Lea, Prezydenta Miasta Krakowa w 100. rocznicę Jego śmierci z druku nr 2230. Czy są uwagi do porządku? Nie widzę. Stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przystępujemy do pierwszego czytania projektu uchwały z druku nr 2231. Bardzo proszę pana posła Adama Szłapkę o uzasadnienie projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełAdamSzłapka">Bardzo dziękuję, pani przewodnicząca. Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo. Myślę, że wszyscy członkowie Komisji dostali druk tej uchwały razem z poprawkami legislatorów – oczywiście wszystkie są zasadne. Ja może nie będę czytał tego projektu uchwały. To jest jakby odpowiedź na to, z czym mieliśmy do czynienia w ostatnich miesiącach, z pojawieniem się w przestrzeni publicznej organizacji czy grup, które w swoim działaniu nawołują do ideologii skrajnych i totalitarnych. Dyskusja, która odbywała się w Sejmie, pokazuje, że mamy zgodę co do tego, żeby jednoznacznie potępiać tego typu postawy i organizacje. W związku z tym propozycja takiej uchwały, która będzie jednoznacznie potępiać nawiązywanie do ideologii komunistycznych, nazistowskich, faszystowskich, totalitarnych oraz wezwanie (takie ogólne) przez Wysoką Izbę Rady Ministrów do tego, by podjęła zdecydowane kroki mające na celu delegalizację organizacji odwołujących się do tych ideologii.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełAdamSzłapka">Myślę, że tu nie ma nic kontrowersyjnego. Jeśli coś jest, to oczywiście jesteśmy gotowi do rozmowy. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Otwieram debatę ogólną o projekcie. Proszę bardzo – czy są pytania, uwagi do pana posła? Bardzo proszę – pan poseł Winnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełRobertWinnicki">Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo. Jeśli chodzi o ten projekt uchwały, to jest z nim pewien problem. Problem polega a tym, że przede wszystkim jest kiepsko napisany. Jeśli Komisja będzie go rozpatrywać zdanie po zdaniu, to praktycznie będę miał poprawki niemal do każdego zdania. Są tu błędy politologiczne, są tu błędy historyczne i jest tu błąd polityczny – chyba największy – rozumiany jako taki, że ta uchwała rzeczywiście przedstawia Polskę jako państwo, w którym odradzają się totalitarne ideologie, już nie mówiąc o tym, że te ideologie zostały przeniesione do Polski, więc nie ma się za bardzo co odradzać, bo w polskiej historii totalitaryzmy to towar przyniesiony nam na bagnetach, a nie nasz własny.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełRobertWinnicki">Pojawia się pytanie i pojawia się wątpliwość, bo w warstwie ogólnej ta uchwała jest tak naprawdę potwierdzeniem, że obowiązuje art. 13 konstytucji dotyczący zakazu propagowania totalitaryzmów. Znamy go wszyscy. Pojawia się więc pytanie o zasadność tej uchwały. Na poziomie ogólnym ona po prostu powtarza to, co jest zawarte w konstytucji, natomiast w szczegółach jest po prostu kiepsko napisana.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełRobertWinnicki">W związku z tym pojawia się również pytanie: czy zwłaszcza wobec trudnej sytuacji międzynarodowej, w jakiej znajduje się dzisiaj Polska i pewnej nagonki na Polskę, podejmowanie uchwały, która np. sugeruje, że w Polsce odradzają się ruchy totalitarne czy rodzą się jakieś ruchy totalitarne, w ogóle ma jakikolwiek sens i czy nie jest przeciwstawne do polskich interesów narodowych w tym zakresie? Czy to nie jest po prostu dywersja w tym momencie?</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełRobertWinnicki">Zwracam też uwagę na to, że mimo wszystko jakiekolwiek ekscesy, jakie wydarzają się w Polsce mają charakter zdecydowanie marginalny nawet wobec tego, co się dzieje w Europie Zachodniej, w poszczególnych państwach Europy Zachodniej i to zarówno jeśli chodzi o komunizm, jak i o nazizm czy neonazizm. Zwracam na to uwagę państwa i w ogóle zastanowiłbym się nad tym, czy Komisja nie powinna odrzucić tego wniosku i tego projektu uchwały. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełRobertWinnicki">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan poseł Dariusz Piontkowski, tak? Widziałam, że się zgłaszał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Pani przewodnicząca, szanowni państwo. Rozumiem, że ten projekt uchwały jest wynikiem materiału, który pojawił się w jednej z komercyjnych telewizji, ale też przedstawia nie do końca prawdziwe założenia. Jak słyszę, posłowie już dyskutują nad fragmentami projektu, który pokazuje, że chyba nie do końca źródło totalitaryzmów zostało tutaj właściwie ujęte.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełDariuszPiontkowski">Pojawia się element drugi, o którym mówił mój przedmówca. Uchwała przyjęta w takim kształcie sugerowałaby, że Polska jest miejscem, w którym ugrupowania nawiązujące do największych totalitaryzmów XX wieku stanowią jakąś ważną siłę polityczną, ważny problem społeczny i polityczny, że w związku z tym państwo musi podjąć w tej chwili jakieś nadzwyczajne działania, które zlikwidowałyby to wielkie zagrożenie. Stąd też pytanie do inicjatorów tej uchwały: czy rzeczywiście w ostatnim czasie według państwa poza tym materiałem filmowym i marginalnymi zrachowaniami bardzo niewielkich grupek czy wręcz pojedynczych osób mamy do czynienia z jakimś gwałtownym wzrostem liczby organizacji, które próbowałyby propagować w Polsce faszyzm, nazizm czy komunizm? Zdecydowana większość z nas nie zauważa zjawiska gwałtownego wzrostu organizacji tego typu, chociażby z tego powodu, że polski system prawny już penalizuje tego typu zachowania. Nie tylko w konstytucji, ale także w przepisach Kodeksu karnego wyraźnie mówi się o karaniu działań zmierzających do propagowania totalitaryzmów.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełDariuszPiontkowski">Fragment uchwały, który mówi o odradzaniu się tych antydemokratycznych ruchów, jak wskazywał mój przedmówca, wskazuje na to, że Polska rzeczywiście była jednym z państw, w których tego typu totalitaryzmy już wcześniej funkcjonowały i to z własnej woli. Jak rozumiem, państwo chcą zasugerować, że komunizm w Polsce się odradza – tutaj byłbym w stanie w jakiś sposób powiedzieć, że rzeczywiście na naszych terenach zaimportowano komunizm i dzisiaj niektórzy chcieliby go przywrócić. Rzeczywiście są organizacje, które próbują nawiązywać do tradycji PRL-owskiej, ale na szczęście jest to zjawisko marginalne. Jeśli chodzi o totalitaryzm faszystowski czy nazistowski, to tutaj w zasadzie nie ma tak masowych zjawisk, jakie występują w Europie Zachodniej. Gdybyśmy porównali nasz kraj chociażby z Niemcami, gdzie sama pani kanclerz Angela Merkel mówi o bardzo poważnym problemie, bo przecież wyznawcy judaizmu mają tam problem, aby pojawić się w tradycyjnych strojach, gdzie synagogi muszą być specjalnie chronione przez policję, aby Żydzi mogli bezpiecznie się modlić, to w Polsce jak na razie nie ma tego typu zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełDariuszPiontkowski">Rozumiem natomiast ogólną tendencję, że państwo chcą potępić przejawy totalitaryzmu nie tylko w Polsce, ale także i w innych częściach świata i przestrzegamy przed tym, aby nigdy nie doszło do powtórki tej historii. I w takim kontekście rzeczywiście można byłoby mówić o tej uchwale, ale wymagałoby to bardzo poważnego przeredagowania pierwotnego tekstu.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełDariuszPiontkowski">Element końcowy. Z wykształcenia jestem historykiem, ponad 20 lat pracowałem w szkole. Państwo w końcowym fragmencie tej uchwały wzywają do tego, aby włączyć do programów edukacyjnych i informacyjnych działania mające na celu szerzenie wiedzy o tragicznych konsekwencjach nazizmu, faszyzmu i komunizmu. Albo państwo nie kończyli szkoły, albo już nie pamiętacie, co było na lekcjach historii, ale w programie zarówno tej, która była poprzednio, jak i tej, która w tej chwili trafia do szkół, wyraźnie mówi się o negatywnych konsekwencjach totalitaryzmu i sporo zajęć jest temu poświęconych. Możemy dyskutować o tym, czy należałoby rozszerzyć tę tematykę i poświęcić na to więcej godzin, ale państwo nie mogą zarzucić polskiemu systemowi edukacji, że nie przestrzega polskich uczniów, młode pokolenia Polaków przed tragicznymi skutkami totalitaryzmów. My sami byliśmy ofiarami tych totalitaryzmów i trudno nam dzisiaj zarzucać, że to my jesteśmy państwem, w którym odradzanie się tego typu tendencji jest największym problemem w skali całej Europy. Jeżeli w ogóle mielibyśmy się zająć tym projektem uchwały, to wymaga ona bardzo poważnego przeredagowania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan poseł Józef Brynkus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełJózefBrynkus">Szanowni państwo, pani przewodnicząca. W moim przekonaniu ten projekt uchwały jest projektem fatalnym zarówno pod względem – zresztą ulubionego kryterium stosownego przez wnioskodawców – mianowicie pod względem stylistycznym. Jest to grafomaństwo w czystej postaci, natomiast mamy tutaj poważne błędy o charakterze merytorycznym, ale także projekt zawiera wiele nieścisłości i źle są w nim wyważone proporcje. W moim przekonaniu to jest największy zarzut, bo grafomaństwo można poprawić, inne rzeczy też, natomiast kwestia pewnych proporcji jest bardzo istotna.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełJózefBrynkus">Jeżeli to ma być potępienie wszystkich totalitarnych form, to w treści uchwały trzeba byłoby zawrzeć takie fakty, które odnosiłyby się do tych wszystkich form ustroju, a my tu mamy zdecydowaną nadreprezentację jednego ustroju i jednego faktu, rzeczywiście tragicznego, który został też przedstawiony w sposób bardzo ogólnikowy. Myślę, że środowiska, których dotyczy ten fakt, miałyby też pretensje o to, że nie zostały tam literalnie wymienione.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełJózefBrynkus">Druga rzecz niezwykle zła, fatalna to powód, którym państwo chcecie uzasadnić konieczność przyjęcia tej uchwały i nie odnoszę się do współczesności, ale do tego, co wy przywołujecie jako argument z przeszłości, mianowicie że my Polacy powinniśmy wiedzieć o tym najlepiej, gdyż wielkie nazistowskie fabryki śmierci znajdowały się na okupowanych ziemiach polskich. To w takim kształcie oznaczałoby, że za fabryki śmierci odpowiadają Polacy. To jest po prostu niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełJózefBrynkus">Proszę państwa, jeżeli przyjmuje się taką dość delikatną, uchwałę, to trzeba wyważyć każde słowo, żeby nikogo nie urazić.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełJózefBrynkus">Jest prawo, proszę państwa. Nie ma potrzeby wzywać Radę Ministrów do tego, żeby podjęła jakieś nadzwyczajne działania. Ja tu przychylam się do twierdzeń pana posła Piontkowskiego, który twierdzi i zresztą chyba słusznie – nie chyba tylko na pewno, że wnioskodawcy nie mają kontaktu z rzeczywistością edukacyjną. Wczoraj przy okazji innego projektu, który będzie realizowany w Sejmie, przeglądnąłem kilkadziesiąt współczesnych podręczników do nauczania historii na różnych poziomach począwszy od szkoły podstawowej, a skończywszy na szkole ponadpodstawowej. Przypominam państwu, że jestem nie tylko historykiem dziejów najnowszych, ale też dydaktykiem historii. Tam, proszę państwa, mamy zdecydowane potępienie tych ideologii, więc polska młodzież jest odpowiednio przygotowana. A jeżeli państwo chcielibyście wskazywać na odrodzenie się jakichś form działalności nawiązujących do totalitaryzmów, to chciałbym, żeby państwo zwrócili uwagę na działalność Fundacji im. Róży Luksemburg, która w Polsce od 9 lat we współpracy z Muzeum Auschwitz-Birkenau organizuje cykl konferencji pod nazwą „Auschwitz-Birkenau – jak rodziło się zło”. Myślę, że to już dowodzi tego, że państwo po prostu nie widzicie, jak ta rzeczywistość w Polsce wygląda.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PosełJózefBrynkus">Ta uchwała w tym kształcie w moim przekonaniu jest po prostu nie do przyjęcia. Powinna zostać odrzucona podczas pierwszego czytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan poseł Jacek Świat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełJacekŚwiat">Szanowni państwo, mamy sytuację dość zaskakującą. Dosłownie przed godziną KP Nowoczesna wnioskował o odroczenie dyskusji nad prezydenckim projektem powołania święta poświęconego osobom, które ratowały Żydów wnioskując, że w obecnej sytuacji może to spowodować pewne napięcia dyplomatyczne, napięcia w stosunkach międzynarodowych. Jednocześnie proponuje uchwałę, która w oczywisty sposób nawiązuje do tych międzynarodowych napięć i która po przyjęciu mogłaby być odczytana na zasadzie: uderz w stół, nożyce się odezwą, tzn. Polacy mają coś na sumieniu, skoro podejmują taką uchwałę. Taka sytuacja jest zupełnie nie do przyjęcia. Nie możemy ani wobec siebie, ani tym bardziej wobec świata sugerować, że u nas dzieją się jakieś kataklizmy, że jacyś faszyści biegają po ulicach, że dzieje się chociażby to, co w Niemczech czy we Francji, bo to jest po prostu nieprawda. Skoro więc jesteśmy tacy strasznie ostrożni, jeśli chodzi o międzynarodowe stosunki i relacje z różnymi narodami, to tym bardziej nie powinniśmy podejmować pracy nad tą uchwałą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pewnie na początku prac nad tą uchwałą powinnam była powiedzieć, iż uważam, że przez wiele osób nie byłoby zrozumiane, gdybyśmy jej nie podjęli, prawda? Zanim przejdziemy już do rozpatrywania uchwały, przedłożę propozycję opracowaną na bazie tego, co przedstawił klub Nowoczesna, która, wydaje mi się, prawdopodobnie odpowiada przynajmniej na część państwa uwag. Wtedy, myślę, że będziemy mogli jeszcze nad nią popracować tak, żeby była – tak jak wspomniał pan poseł – do końca czytelna i nie budziła takich wątpliwości, które rzeczywiście może nasuwać. To już oczywiście wtedy, kiedy przystąpimy do rozpatrywania tego projektu uchwały, jeśli przystąpimy. Pani poseł się zgłaszała, tak? Bardzo proszę – pani poseł Czerwińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełAnitaCzerwińska">Pani przewodnicząca, szanowni państwo. Odnosząc się do moich przedmówców, którzy powoływali się na statystyki, rzeczywiście problem dotyczy Europy. Powołam się tylko na to, co działo się w Niemczech w 2016 roku – 466 demonstracji neonazistowskich i ponad 200 koncertów o tej tematyce. W związku z tym uważam, że ta uchwała miałaby sens, gdyby był zmieniony tytuł: „w sprawie potępienia nazizmu, faszyzmu i komunizmu w Europie”. Wtedy ona miałaby sens. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję, ale do tego powrócimy już przy rozpatrywaniu tekstu uchwały. Bardzo proszę – pan przewodniczący Mieszkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Jakieś gromy spadły na uchwałę, którą przygotowała Nowoczesna. Jeżeli państwo nie dostrzegacie procesu faszyzacji w Polsce, to bardzo wam tego gratuluję. Jak słyszę o potępianiu pracy Fundacji im. Róży Luksemburg, która współpracuje z Auschwitz-Birkenau, po prostu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Głoszsali">Podejrzewam, że pan po raz pierwszy usłyszał tę nazwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Ja nie będę podważał pańskich kompetencji, bo poważnie pana traktuję i poważnie traktuję debatę w polskim Sejmie. Chciałbym zwrócić pana uwagę na to, że jeżeli pan dostrzega jakieś elementy grafomańskie w tym tekście, to nie grafomaństwo, bo to jest zjawisko, to jest zupełnie coś innego. Takie drobne rozróżnienie na marginesie. To kwestia języka oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Język jest dzisiaj niezwykle ważny i język jest elementem kreującym przestrzeń nienawiści. „Europa biała albo bezludna” to jeden ze sztandarowych komunikatów, który całkiem niedawno pojawił się na Marszu Niepodległości. Myślę, że to nie jest taka formuła, którą powinniśmy akceptować. Za tym kryje się po prostu myślenie kryteriami i kategoriami faszystowskimi właśnie, rasistowskimi, ksenofobicznymi. Warto o tym pamiętać i warto również zwrócić uwagę na wszystkie przejawy skrajnej nietolerancji, które mają miejsce w Polsce od wielu miesięcy czy już nawet lat. Przypomnę – spalenie kukły Żyda we Wrocławiu, wystąpienia Międlara i wielu innych osób, które w sposób kompromitujący, żenujący podważają polską demokratyczną przestrzeń, więc proszę o tym pamiętać. Zwłaszcza ci posłowie, którzy mieszkają we Wrocławiu, powinni mieć to głęboko w sercu i w pamięci, bo to jest poważne zagrożenie dla naszej demokracji.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Nie pamiętam takiej sytuacji w komisji kultury, żebyśmy jakikolwiek tekst uchwały przyjęli taki, jaki został przygotowany przez autorkę czy autora. Zawsze nad tym pracowaliśmy. Na tym polega sens pracy komisji kultury i myślę, że to jest ważne, że mając w pamięci i wiedząc o zagrożeniach, jakie dzisiaj mamy w Polsce – mamy przecież do czynienia z rządami populistycznymi nie tylko w Polsce, ale i na Węgrzech i w wielu innych krajach, to jest poważny problem, z którym musimy się dzisiaj zmagać – musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, skąd się bierze zło i nienawiść.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Warto wrócić do tekstu Leszka Kołakowskiego ze znakomitej książki „Cywilizacja na ławie oskarżonych” (dzisiaj moglibyśmy powiedzieć o demokracji na ławie oskarżonych), gdzie Leszek Kołakowski w sposób bardzo wnikliwy i przerażający w gruncie rzeczy mówi o spustoszeniu, jakie sieje nienawiść, z którą mamy dzisiaj do czynienia. Dlatego uważam, że te państwa tak skrajne uwagi po prostu są nie na miejscu. Proponuję podjęcie pracy nad tą uchwałą, a po godzinie czy dwóch rezultat tej pracy możemy mieć całkiem sensowny, jak mi się wydaje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Panie pośle, najlepiej widać, co się dzieje w Polsce, też po warstwie językowej. Wydaje mi się, że pan chciał powiedzieć o narodowym socjalizmie, a który dzisiaj w Polsce jest nazywany już nie tylko nazizmem, ale faszyzmem. To są wprowadzane celowe zmiany językowe, tak żeby później łatwo było przedstawić Hitlera jako prawicowca. Myślę, że mówił pan o narodowym socjalizmie. Bardzo proszę – jeszcze ktoś się zgłaszał. Pan poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Proszę nie komentować, pani przewodnicząca, moich wypowiedzi. Pani nie jest od recenzowania tutaj wypowiedzi posłów i posłanek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">…Andrzej Sośnierz. To chyba Hitlera urodziny były obchodzone nie Mussoliniego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełAndrzejSośnierz">Przychylam się tu do zdania pani przewodniczącej, że niepodjęcie prac nad tą uchwałą, która nazywa się „w sprawie potępienia nazizmu, faszyzmu i komunizmu”, byłoby niezrozumiałe przez wszystkich. Natomiast niewątpliwie problem tkwi w uzasadnieniu, bo to uzasadnienie jest tu całkowicie chybione. Zachęcałbym do prac nad tym tekstem, który trzeba przewrócić. Choćby takie stwierdzenie, że totalitarne państwo doprowadziło do narodzin komunizmu i faszyzmu, jest odwróceniem kolejności. Wpierw były ideologie komunistyczne, a później na tym gruncie powstały państwa, które te ideologie próbowały wdrożyć, więc mamy tutaj do czynienia z dużymi przekłamaniami, ale sam fakt potępienia jest niewątpliwy, zresztą wszystkich ruchów lewicowych, skrajnie lewicowych. Tu są zaprezentowane same ideologie lewicowe, więc może by nawet jeszcze szerzej nazwać – nad potępieniem skrajnej lewicy, ale już może nie będziemy tutaj tak daleko iść.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełAndrzejSośnierz">Proponuję, żebyśmy nad tym popracowali, ale tekst wymaga bardzo zasadniczego przerobienia, żeby był zbliżony do prawdy, albo żeby był zgodny z prawdą historyczną, bo tak jest tutaj powiedziane, ostatecznie te ideologie rodziły się w Niemczech – komunizm. Ideolodzy komunizmu właśnie stamtąd pochodzili. Twórczo potem wdrożony w Rosji, czyli jak gdyby po obydwu naszych stronach, a my w środku między tym wszystkim. Padające tu głosy, że z tym problemem mamy do czynienie bardziej w Europie niż w Polsce, też są słuszne, bo to właśnie tam rodziły się i rodzą do tej pory ruchy skrajnie lewicowe i czasem nawet kwitną. Proponuję, żebyśmy spróbowali przeredagować to uzasadnienie nie rezygnując jednak z potępienia tych ideologii, które zostały tutaj wymienione. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pani poseł Barbara Bubula.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełBarbaraBubula">Pani przewodnicząca, szanowni państwo. Ja mam bardzo krytyczne podejście do w ogóle zgłaszania tego projektu w kontekście sytuacji, w jakiej jest Polska w tym momencie i sam fakt podjęcia tej uchwały będzie odpowiednio przeciwko Polsce wykorzystywany.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełBarbaraBubula">Chcę przywołać tylko jeden fakt z niedalekiej przeszłości i debaty w naszej Komisji o ustanowieniu roku 2018 Rokiem Praw Kobiet. Wtedy życzliwie większość sejmowa i komisyjna podeszła do tej inicjatywy zgłoszonej ze strony polityków Nowoczesnej, po czym z trybuny sejmowej i z mediów został wykorzystany ten fakt do tego, żeby powoływać się na Rok Praw Kobiet przy uzasadnianiu zabijania dzieci nienarodzonych. Myślę, że niestety skutki przyjęcia tej uchwały, nawet bardzo poprawionej, właśnie będą takie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Została wyczerpana lista posłów, którzy się zgłosili do debaty. Bardzo proszę przedstawiciela wnioskodawców – bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełAdamSzłapka">Bardzo dziękuję, pani przewodnicząca. Dziękuję bardzo za wszystkie głosy. Chciałbym wyjaśnić jedną rzecz i odpowiedzieć na zarzut czy pytanie, które zadał pan poseł Świat. My ten projekt ustawy zgłaszaliśmy już dobrych kilka tygodni temu, jeszcze przed przyjęciem ustawy o IPN, więc przed tą całą trudną sytuacją międzynarodową, z którą mamy do czynienia w tej chwili. Jakby nie było naszym celem wykorzystanie tej uchwały do grania tym. Nie mamy wpływu na to, kiedy ta ustawa weszła pod obrady Komisji. Od pani przewodniczącej dostałem taką informację, że dzisiaj rozmawiamy o tej ustawie. Sytuacja jest taka, jaka jest, tak to wygląda.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełAdamSzłapka">Uważam, że ta uchwała jest potrzebna właśnie dlatego, żebyśmy wszyscy pokazali – najwyraźniej co jakiś czas trzeba to podkreślać – że wszystkie skrajne ideologie, te lewicowe i prawicowe, czyli nazizm, komunizm, faszyzm czy jakieś skrajne postawy są na marginesie i my wszyscy, cała Wysoka Izba podkreśla, że to jest rzecz w Polsce marginalna i my to potępiamy, chcemy, żeby to było skazane na ostracyzm społeczny, że to nie powinno się w Polsce pojawiać i my to wszyscy potępiamy. Nie mam co do tego wątpliwości, że wszyscy państwo uważają, że to jest skrajny absurd, że w Polsce są ludzie, którzy czczą urodziny Adolfa Hitlera. Ja też kończyłem w Polsce szkołę, średnią i podstawową i wiem, że w ścieżce edukacyjnej jest bardzo wiele elementów potępiających faszyzm i komunizm. Jeśli jednak słuchaliśmy wypowiedzi ludzi, którzy czcili te urodziny, to widać wyraźnie, że być może powinno być więcej i być może mocniej powinny być wyrażane. Stąd też ta uchwała.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PosełAdamSzłapka">Oczywiście jesteśmy skłonni pracować. Widziałem, że pojawiło się zastrzeżenie, chociaż moim zdaniem wynika ono z jakiegoś opacznego zrozumienia zdania, że wskazujemy na to, że my Polacy powinniśmy wiedzieć o tragicznych skutkach ideologii totalitarnych, gdyż polskie ziemie najbardziej ucierpiały i wskazujemy na to, że nazistowskie obozy śmierci były właśnie na polskich ziemiach. Myślę, że możemy to zmienić na „nazistowskie niemieckie fabryki śmierci”. Nie ma problemu ze wskazaniem tego, ale to jest fakt historyczny. One były na ziemiach polskich i dlatego my z tego powodu najwięcej cierpieliśmy.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PosełAdamSzłapka">Jesteśmy przedstawicielami polskiego parlamentu i bierzemy odpowiedzialność za rzeczywistość społeczną, która ma miejsce w Polsce. Być może nawet zauważając to, że w innych państwach europejskich też tego typu ideologie jakoś się pojawiają i odradzają, my jednak przede wszystkim powinniśmy potępić to, co dzieje się w Polsce i powiedzieć wprost: my potępiamy, skazujemy na ostracyzm i chcemy, żeby to nigdy nie wyszło w Polsce poza margines. Dlatego uważam, że w akapicie czwartym możemy nawet napisać: „kiedy jesteśmy świadkami odradzania się antydemokratycznych ruchów w wielu państwach europejskich”, wskazać, że potępiamy to szczególnie w Polsce, bo za to bierzemy odpowiedzialność. Natomiast uważam, że tworzenie uchwały, która będzie potępiać odradzanie się ruchów faszystowskich w całej Europie, jest już dosyć absurdalne. Potępiajmy to, co się dzieje w Polsce, a nie wskazujmy innych. Niech oni potępiają. Mając absolutnie świadomość tego, że w Polsce nadal jest to margines, ale przez to, że być może ten margines się rozszerza i te głosy są coraz szersze, że na marszach 11 listopada (skądinąd słusznych) pojawiają się transparenty, które są absolutnie oburzające, jeżeli na marszu 11 listopada pojawia się transparent „Blood and Honour”, który wprost nawiązuje do nazistowskich ideologii, to wszyscy jak jeden mąż, cały parlament po prostu powinien to potępić…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pani poseł, może za chwileczkę. Oczywiście dopuszczę do głosu ad vocem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełAdamSzłapka">Ja chcę tylko powiedzieć pani poseł, że to jest taka sytuacja, w której nie powinniśmy się licytować. Jeżeli widzę jakąś mowę nienawiści czy jakieś nienawistne transparenty na marszach KOD, to nie mam problemów z tym, żeby powiedzieć, że je potępiam. Tak, mówiłem to, zresztą trzeba sprawdzić na twitterze. Najwyraźniej widzę, że pani ma problem z tym, żeby powiedzieć, że na marszu 11 listopada transparent „Blood and Honour” jest co najmniej nie na miejscu. Nie ma sensu, żebyśmy się licytowali, co jest lepsze a co gorsze, po prostu potępiajmy to, co jest złe. Dlatego propozycja tej uchwały, po to, żebyśmy wszyscy powiedzieli, że margines powinien zostać marginesem i nie ma przyzwolenia na to, żeby z tego marginesu wychodził.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełAdamSzłapka">Jesteśmy gotowi do zmiany pewnych elementów jej treści, natomiast wywracanie jej i wskazywanie na to, że w Polsce nie ma na marginesie tego typu zachowań, jest złym rozwiązaniem. Uważam, że jako Sejm powinniśmy podjąć uchwałę w sprawie potępienia nazizmu, faszyzmu i komunizmu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Tak, to prawda, że uchwała wpłynęła (zgodnie z tym, co powiedział pan poseł) po tych wydarzeniach. W ogóle nie mieliśmy szansy przyjąć jej, był zbieg czasu. To prawda, że się nie łączyła, ale też przyznać trzeba, że powodem jej pojawienia się było jakieś zdarzenie, które miało miejsce kilka miesięcy temu – kilka osób schowało się w lesie, aby czcić urodziny Hitlera. To rzeczywiście jest dowód na odradzanie się narodowego socjalizmu w Polsce w porównaniu z tymi biegającymi nazistami po ulicach wielu miast europejskich. Bardzo proszę – jeszcze Józef Brynkus, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełJózefBrynkus">Ad vocem, jeśli mogę. Panie pośle Mieszkowski, czy mogę? Chciałem powiedzieć, że jeżeli chodzi o słowo „grafomaństwo”, to proszę zgłosić pretensje do redaktorów „Słownika języka polskiego PWN”. Tam jest takie słowo, funkcjonuje w określonym kontekście. Jest to wyraźnie opisane.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełJózefBrynkus">Jeżeli chodzi o kwestie merytoryczne, to ja jednak uważam, że wnioskodawcy nie przeszli kursu edukacji historycznej wręcz na poziomie podstawowym. 6 mln osób, które tutaj przywołujecie, to są osoby… – przeczytam literalnie, jak to wygląda: „tragicznym symbolem tego ostatniego jest Holocaust, w którym straciło życie 6 milionów ludzi. To są osoby pochodzenia żydowskiego z całej Europy”. Nie ma tu w ogóle mowy o polskich ofiarach, kompletnie. Ta uchwała…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Panie pośle, to może już wtedy, jak przejdziemy do takiego szczegółowego rozważania…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełJózefBrynkus">…po prostu nie da się nad tym pracować. Ta uchwała jest po prostu do wyrzucenia w tym kształcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">…przy rozpatrywaniu uchwały. Zamykam pierwsze czytanie.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przystępujemy do rozpatrzenia projektu uchwały. Stwierdzam – muszę to powiedzieć – zakończenie pierwszego czytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#Głoszsali">Można zgłosić wniosek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Najpierw złożę wniosek, który już zapowiedziałam. Bardzo proszę panie o rozdanie tekstu. Zgłaszam to w ramach poprawki. To jest wstępna propozycja opracowana na bazie tego tekstu oczywiście z dalszą propozycją, abyśmy pracowali nad tym, tak że nie wnoszę tego jako ostateczną redakcję tekstu. Chwileczkę dam państwu na zapoznanie się z tym. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Szanowni państwo, pani przewodnicząca. My tylko zwracamy uwagę, że jeżeli ta poprawka zostanie zgłoszona w formie jednolitego tekstu, to nie będziemy mogli nad nią pracować, więc być może lepsza będzie technika pracowania akapit po akapicie i zgłaszania kolejnych akapitów. Wtedy będziemy mogli przyjąć jakieś jeszcze dodatkowe uwagi do tego tekstu, w tym redakcyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ja powiedziałam, że zgłaszam ją nie jako ostateczną redakcję, tylko jako propozycję do pracy nad nią, do której wszystkich zapraszam – akapit po akapicie, w ten tradycyjny sposób, jeśli oczywiście zostanie przyjęta przez Komisję. Jeszcze pan poseł Bogusław Sonik – bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełBogusławSonik">Biorąc pod uwagę debatę i złożoność, delikatność momentu ja bym proponował, aby powołać podkomisję do zredagowania tego tekstu, dlatego że nie widzę możliwości, żebyśmy tutaj w tradycyjny sposób potrafili stworzyć coś sensownego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Panie pośle, być może ma pan rację, ale podejmijmy próbę. Jeśli rzeczywiście okaże się, że trudno będzie nam się porozumieć, to wtedy skorzystamy z tego pomysłu. Bardzo proszę – pani poseł Śledzińska-Katarasińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Przepraszam, właściwie mam pytanie do Biura Legislacyjnego. Oczywiście w tej chwili zobaczyłam ten nowy tekst, który – rozumiem – pani przewodnicząca zgłasza w formie poprawki. Prawdę powiedziawszy, dość trudno jest rozpatrywać tekst pierwotny akapit po akapicie ewentualnie korzystając z tego, więc nie wiem, czy byłoby straszną zbrodnią, gdybyśmy… Mam takie jakby dwustopniowe rozwiązanie. Po pierwsze – powiem, że chciałabym, żebyśmy już nie przedłużali tej dyskusji, ponieważ ta dyskusja jest przynajmniej w Internecie i niestety, z przykrością stwierdzam, ona nie przynosi chwały komisji kultury, więc skończmy dyskusję, zacznijmy pracę. Gdybyśmy zrobili 10 minut przerwy, prezydium Komisji porozmawiało z wnioskodawcami, to być może uznalibyśmy, że tekst (musiałabym się lepiej wczytać) proponowany przez panią przewodniczącą jest tekstem, nad którym można by pracować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – jeszcze pan poseł Szłapka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełAdamSzłapka">Pani przewodnicząca, zgadzam się z głosem pani przewodniczącej Śledzińskiej-Katarasińskiej. Zgodzimy się na to, żeby pracować nad projektem tekstu zaproponowanym przez panią przewodniczącą m.in. dlatego, że wolałbym, żeby faktycznie ta dyskusja już dalej w tej formie nie była prowadzona. Zaproponowany przez panią przewodniczącą projekt przyjmujemy do pracy w całej Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Teraz jest zgoda posłów wnioskodawców, ale chciałabym to przeprowadzić lege artis. Skoro jest zgoda wnioskodawców, to czy jest sprzeciw wobec tego, abyśmy przyjęli za podstawę zaproponowany przeze mnie tekst? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – przystępujemy do pracy. Bardzo proszę – czy są uwagi do tytułu uchwały? Nie ma. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tytułu w tym kształcie? Nie ma. Tytuł został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do pracy nad akapitem pierwszym. Bardzo proszę – czy są uwagi? Bardzo proszę – pani poseł Barbara Bubula.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełBarbaraBubula">Pani przewodnicząca, szanowni państwo, proponuję, aby w zdaniu pierwszym wykreślić słowa: „dające przyzwolenie na rozwój” i zastąpić to słowami „oparte na nienawiści”, dlatego że te systemy były przede wszystkim ze swej natury, istoty systemami, które w swojej naturze oparte były na nienawiści, a nie dawały „przyzwolenie na rozwój”. Moim zdaniem, to jest taka nowomowa, która nie powinna mieć miejsca w takiej uchwale. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są jeszcze inne uwagi? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Mamy propozycję językową, które była też aktualna do poprzedniej uchwały, aby zrezygnować z przecinka po wyrazach „systemy totalitarne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To jest dosyć oczywiste. Czy są jeszcze inne uwagi? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia propozycji pani poseł? Jeszcze raz poproszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełBarbaraBubula">Chodziłoby o zastąpienie słów „dające przyzwolenie na rozwój” słowami „oparte na nienawiści”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Biuro Legislacyjne – czy to jest korekta czy to musi być poprawka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Pani przewodnicząca, wypracujmy tekst wspólny, który będzie poprawką do pierwotnego tekstu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale my już przyjęliśmy ten, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Pani przewodnicząca, ale ciężko zgłaszać poprawki do poprawki, więc dlatego. Jeżeli już wypracujemy tekst, to proponuję, żeby on zgłoszony…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Moje pytanie brzmiało w ten sposób – w związku ze zgodą wnioskodawców zapytałam: czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego tekstu za podstawę pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Musi mieć formę poprawki do tekstu, bo pierwotnym tekstem jest jednak…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czyli co? Lepiej byłoby po prostu akapit po akapicie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Tak proponowaliśmy, ale państwo nie wyrazili zgody. Pani przewodnicząca, nasza propozycja jest taka, żeby przepracować cały tekst i ewentualnie później zgłosić go w formie poprawki – już po przepracowaniu całości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dalej zachować ten tryb, tylko potem jeszcze jest kwestia przyjęcia całości. Dobrze. Bardzo proszę – pan poseł Winnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełRobertWinnicki">Pani przewodnicząca, rozumiem, że pracujemy w ten sposób, że pierwszy akapit pierwotnego tekstu… Nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Biuro Legislacyjne miało uwagi co do sposobu procedowania, a my tak jak przyjęliśmy, pracujemy tak, jakby to był tekst pierwotny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełRobertWinnicki">W takim razie proponuję jeszcze Wysokiej Komisji pod uwagę uzupełnienie drugiego zdania lub dopisanie trzeciego zdania: „Uznanie wyższości jednych nad innymi, pogarda dla życia ludzkiego w różnych jego formach”. Chodzi o to, żeby podkreślić wartość ludzkiego życia, że totalitaryzmy rodziły się na gruncie chociażby eugenicznym, na gruncie pogardy wobec ludzkiego życia, czyli dodać to. Prawdopodobnie nie trzeba dodawać kolejnego zdania, tylko: „Uznanie wyższości jednych nad innymi, pogarda dla życia ludzkiego” – nie wiem – „w różnych jego formach”, coś takiego „i podporządkowanie państwa prymitywnej ideologii” itd. już bez zmian. Chodzi o to, żeby w tym potępieniu totalitaryzmu zawrzeć „pogardę dla życia ludzkiego”.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełRobertWinnicki">Czy są jeszcze inne uwagi? Bardzo proszę – pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PosełAdamSzłapka">Nie jestem członkiem Komisji, ale…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Oczywiście, jako gość a przede wszystkim jako przedstawiciel wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełAdamSzłapka">Pani przewodnicząca, ja mam tylko jedną wątpliwość dotyczącą ostatniego zdania pierwszego akapitu: „doprowadziło do narodzin sowieckiego komunizmu, włoskiego faszyzmu i niemieckiego narodowego socjalizmu”. W latach 40. było przynajmniej kilka państw, które były satelickimi wobec III Rzeszy i też miały reżimy faszystowskie. Chodzi mi o to, że jeżeli wpisujemy „sowieckiego”, który nie ma wskazania rosyjskiego, tak? Ja bym po prostu wpisał: „narodzin sowieckiego komunizmu, faszyzmu i narodowego socjalizmu”. Nie wskazywałbym tych poszczególnych państw, ponieważ musielibyśmy dalej iść – węgierskiego faszyzmu i słowackiego itd. Chyba nie ma sensu wymienianie tego. Dalej mamy o „niemieckich fabrykach śmierci”. Tutaj nikt nie próbuje zakłamywania historii, ale tu chodzi o ideologię. Też nie piszemy o „rosyjskim komunizmie” tylko o „sowieckim komunizmie”. Uważam, że lepszym rozwiązaniem byłoby wpisanie „sowieckiego komunizmu, faszyzmu i narodowego socjalizmu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Wydaje mi się, że wskazujemy nie tylko jądro, tylko to, gdzie powstały. Bardzo proszę – pan poseł Winnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełRobertWinnicki">Pani przewodnicząca, jest to głos o tyle sensowny, że według mnie należałoby zrobić dwie rzeczy: albo pójść w kierunku potępienia tych systemów totalitarnych, które działały w Polsce i na terenie Polski mordowały, albo rzeczywiście szerszego wymieniania różnorodnych totalitaryzmów, które były w Europie. Chodzi o to, że włoski faszyzm w Polsce akurat nie mordował i jeśli włoski faszyzm, to chyba też trzeba byłoby wspomnieć o węgierskich strzałokrzyżowcach, tak? Patrzę na to z punktu politologicznego, pewnej uczciwości politologicznej. Moim zdaniem, nie jest to jakaś kwestia fundamentalna dla tego projektu uchwały, ale trochę się przychylam do tego głosu.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PosełRobertWinnicki">Bardzo proszę – pani przewodnicząca Śledzińska-Katarasińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Proszę państwa, istnieje pewna poetyka uchwał sejmowych. Ja naprawdę bardzo proszę, ja rozumiem, że dywagacje seminaryjne… Być może zrobimy sobie seminarium, warto byłoby czasem, ale też nie przesadzajmy. Mówimy o Europie i całym świecie, i jednak sowiecki komunizm, włoski faszyzm i niemiecki narodowy socjalizm są pewnymi symbolami, nawet jeżeli uznamy, że to jest skrót myślowy. Apelowałabym do pana posła Szłapki, żeby to zostawić i żeby dalej nie dzielić włosa na czworo, bo za chwilę oszalejemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pan poseł Józef Brynkus – bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełJózefBrynkus">Uprzedziła mnie pani posłanka Iwona Śledzińska-Katarasińska. Całkowicie zgadzam się z tym, że należałoby… Proszę? Uważam, że z punktu widzenia historycznego należy zachować taką nomenklaturę, jaka jest przyjęta w propozycji, o której mówimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ja też tak uważam. Bardzo proszę – pan poseł Bogusław Sonik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełBogusławSonik">Myślę, że w tym akapicie trzeba dodać jedną rzecz, której nie ma ani w jednej ani w drugiej uchwale. W wyniku tych totalitaryzmów śmierć poniosło sto kilkadziesiąt milionów ludzi na świecie. To powinno wybrzmieć. Oczywiście, są podkreślone ofiary polskie i ofiary Holocaustu, ale jeszcze raz przypominam – szacuje się, że sowiecki komunizm pochłonął około 90 milionów, a w czasie II wojny światowej ofiarami nazizmu było około 60 milionów ludzi. Tu proponowałbym dodać zdanie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Do pierwszego akapitu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełBogusławSonik">Tak. „Systemy te pochłonęły setki milionów ofiar” – coś takiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To jest poprawka, którą proponuje pan poseł? Muszę zacząć porządkować dyskusję i zmierzać do konkretów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełBogusławSonik">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dobrze, czyli mamy już drugą – mówię o tych zgłoszonych jako poprawki. Mamy poprawkę pani poseł Barbary Bubuli, pana posła Sonika. Przepraszam, mógłby pan powtórzyć, panie pośle? Tę poprawkę musiałby ktoś przejąć. Może pan zgłosić? To bardzo proszę, przepraszam bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełRobertWinnicki">Jeszcze raz powtarzam: „Uznanie wyższości jednych nad innymi, pogarda wobec ludzkiego życia” i dalej tak, jak jest w treści drugiego zdania: „i podporządkowanie państwa prymitywnej ideologii”.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PosełRobertWinnicki">Czy są jeszcze inne uwagi? Bardzo proszę – pan poseł Sośnierz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełAndrzejSośnierz">Ponownie zwracam uwagę, że wpierw była ideologia, a potem powstały państwa na gruncie tych ideologii. W związku z tym zacząć tak zdanie: „doprowadziły do powstania państw totalitarnych komunistycznej Rosji” czy „Związku Radzieckiego, faszystowskiej III Rzeszy”, bo wpierw była ideologia, a nie odwrotnie. „Uznanie wyższości jednych nad innymi” – dalej tak, jak proponuje pan poseł Winnicki – „doprowadziło do powstania państw totalitarnych, takich jak” i można wymienić. Taka była kolejność, wpierw była faszystowska ideologia, a potem było państwo, a nie wpierw państwo, a potem ideologia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Ponieważ wcześniej zgłaszałem się do głosu, to sobie teraz pozwolę udzielić głosu. Nawiązując do dyskusji, która właściwie już się przetoczyła, jeżeli chodzi o określenia: „sowieckiego komunizmu, włoskiego faszyzmu i niemieckiego narodowego socjalizmu”, myślę, że są one tutaj przede wszystkim w porządku chronologicznym, tak jak należy po kolei. Po drugie – jest to symboliczne zaznaczenie tych ideologii i miejsc, gdzie one się rodziły, więc należy to zachować. Szczególnie uważam za istotne, że przecież nie moglibyśmy przyjąć tej części poprawki pana posła Szłapki, która wskazywała, żeby użyć tylko „narodowego socjalizmu” bez słowa „niemieckiego”. To byłoby zupełnie absurdalne, tak że uważam, że należy trzymać się tego zapisu, który tutaj jest.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Teraz mamy taką sytuację, że mamy kilka poprawek do pierwszego akapitu. Pierwsza to poprawka pani poseł Barbary Bubuli. W pierwszym wersie po słowach „do czego prowadzą systemy totalitarne” usunęlibyśmy przecinek i dalszy fragment brzmiałby nie: „dające przyzwolenie na rozwój nienawiści” tylko „oparte na nienawiści”. Mamy tę poprawkę, tak? Czy jest sprzeciw wobec jej przyjęcia? Nie ma. Rozumiem, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Druga poprawka to jest poprawka pana posła Roberta Winnickiego. W trzecim wersie po fragmencie: „Uznanie wyższości jednych nad innymi”, a przed „i podporządkowanie państwa prymitywnej ideologii” jest propozycja dodania sformułowania, po przecinku: „pogarda wobec życia ludzkiego”. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tej poprawki? Nie ma. Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Jaka była trzecia poprawka? Poprawka pana posła Bogusława Sonika. Proszę bardzo o przypomnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełBogusławSonik">Po kropce po wyrazie „socjalizmu” dodać zdanie: „Systemy te pochłonęły setki milionów ofiar”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełElżbietaKruk">Pani poseł, proszę do mikrofonu, przecież dyskutujemy. Lepiej, żeby to było jak najlepiej sformułowane, prawda?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełBarbaraBubula">Wydaje mi się, że „setki milionów” to nie jest dobre sformułowanie, jeżeli wiemy, że szacunki wynoszą w granicach 150. Lepiej napisać „ponad sto”. Moim zdaniem jest to lepsze określenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełBogusławSonik">Może będzie prościej: „Systemy te pochłonęły miliony ofiar”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełElżbietaKruk">Ale „miliony” to też jest 6 milinów. Wtedy to nic nowego nie wnosi. Jeśli nie „setki”, to „ponad sto”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">„ponad sto milinów” jest chyba dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełBogusławSonik">Niech będzie „ponad sto milionów”: „Systemy te pochłonęły ponad sto milionów ofiar”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tej poprawki w tej ostatniej formie poprawionej przez pana posła Bogusława Sonika? Nie ma. Rozumiem, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy była jeszcze jakaś poprawka do pierwszego akapitu? Nie, trzy poprawki, dobrze. Rozumiem, że pan poseł wycofał tamtą poprawkę, tak? Mamy wszystkie poprawki przyjęte. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia pierwszego akapitu wraz z poprawkami? Nie ma, akapit został przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełAdamSzłapka">Pan założył, że ja wycofałem tę poprawkę. Ja bym się upierał o tyle, że jeśli mówimy o tych setkach milionów ofiar, które wynikają z przyjęcia ideologii totalitarnych, to mamy też Chiny komunistyczne itd. Źródłem milionów ofiar są te ideologie. Ja złożyłem poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę jeszcze raz przytoczyć, jak dokładnie brzmiałaby ta poprawka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełAdamSzłapka">„doprowadziło do narodzin sowieckiego komunizmu, faszyzmu i narodowego socjalizmu”. To jakby wszystko tutaj pasuje, tylko że te ideologie po prostu zostały transmitowane do innych państw i tam też były ofiary ze względu na te ideologie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Jak tak pan sformułuje, to będzie, że był sowiecki faszyzm, nazizm i narodowy socjalizm.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełAdamSzłapka">To może być: „komunizmu, faszyzmu i narodowego socjalizmu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, ale tutaj wskazujemy źródła tych systemów, a w ten sposób bardzo to rozmywamy. Chyba zgłaszał się poseł Dariusz Piontkowski, ale proszę krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Poprawka pana posła Sonika w dużej mierze konsumuje to, co pan mówi w tej chwili, bo pan poseł Sonik wskazując na te ponad 100 milionów ofiar tak naprawdę wskazał na wszystkie ofiary tych strasznych ideologii totalitarnych nie wymieniając ich po kolei. Rozumiem, że taki był sens poprawki pana posła Sonika, bo to przecież dotyczy także ofiar po II wojnie światowej, które były ofiarami komunizmu w Chinach, Wietnamie, Laosie i w wielu innych państwach, także afrykańskich. Ta poprawka tak naprawdę konsumuje pana ideę. Natomiast tutaj musielibyśmy po kolei wymieniać państwa, które były ogarnięte tym systemem totalitarnym, a chyba nie o to chodzi, abyśmy przeprowadzali tutaj lekcję historii i wymieniali wszystkie państwa, w których, niestety, ta straszna ideologia przejęła władzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełAdamSzłapka">Właśnie dlatego by nie wymieniać wszystkich państw uważam, że należy wskazać punktowo ideologie i potem wskazać ofiary. Oczywiście to jest decyzja Wysokiej Komisji, ja tylko mówię, że uważam, że tak byłoby sformułowane trafniej. To jest ostatnie zdanie, które mówię i dalej już się nie wypowiadam, tylko chciałem, żeby po prostu to wybrzmiało, że uważam, że należy przede wszystkim wskazać na ideologie, które są źródłem tego, z czym mieliśmy do czynienia w historii. Jakby zamykam wątek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Teraz pewnie jest za późno, bo poprawka pana posła Bogusława Sonika została przyjęta, ale w tym zdaniu zaproponowanym przez pana posła Sonika można było doprecyzować, że systemy te następnie pochłonęły w różnych częściach świata itd. Myślę, że takie były intencje pana posła Bogusława Sonika, a wyraził to wprost pan poseł Dariusz Piontkowski. Teraz musimy to jakoś skonkludować. Czy pan poseł podtrzymuje poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełAdamSzłapka">Nie mam złudzeń, nie będę się upierał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Jeżeli będzie tylko „do narodzin komunizmu, faszyzmu i narodowego socjalizmu”, to zgoda, ale wtedy musi także wylecieć „sowiecki”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełAdamSzłapka">Dobrze, zostawmy tylko ideologie. Taką proponuję poprawkę – zostawmy „komunizm, faszyzm i narodowy socjalizm”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Wtedy zostają czyste ideologie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełAdamSzłapka">Wiemy, że te ideologie są źródłem śmierci setek milionów ofiar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">I one pochłonęły ponad sto milionów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełAdamSzłapka">O to trochę chodzi w tej uchwale, żeby to była przestroga, a nie nauka historii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, tylko wcześniej jest użyte sformułowanie „doprowadziło do narodzin sowieckiego komunizmu”. Wiem, ja tylko tłumaczę, jak tu jest – „doprowadziło do narodzin sowieckiego komunizmu, włoskiego faszyzmu i niemieckiego narodowego socjalizmu”. Jest mowa o narodzinach, więc narodziny były właśnie chronologicznie i w sensie lokalizacyjnym dokładnie tak, jak w tym zapisie. Natomiast następne zdanie pana posła Bogusława Sonika rzeczywiście jest rozwinięciem chronologicznym, jeśli chodzi o ofiary i o miejsca. Uważam, że to jest logiczne. Jeżeli jest poprawka, to oczywiście trzeba ją poddać pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Kto jest za przyjęciem poprawki pana posła Adama Szłapki? Poprawka polega na tym, aby w zdaniu, które kończy się sformułowaniem: „doprowadziło do narodzin sowieckiego komunizmu, włoskiego faszyzmu i niemieckiego narodowego socjalizmu” usunąć słowa: „sowieckiego”, „włoskiego” i „niemieckiego”. Zostałoby: „do narodzin komunizmu, faszyzmu i narodowego socjalizmu”. Kto jest za poprawką pana posła Adama Szłapki? Dziękuję bardzo. Kto jest przeciw? Dziękuję bardzo. Kto się wstrzymał? Dziękuję. Proszę o podanie wyników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#SekretarzKomisjiElizaKalita">Za – 6, przeciw – 11, nie ma wstrzymujących się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Poprawka została odrzucona, nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia brzmienia akapitu pierwszego wraz z poprawkami? Nie ma sprzeciwu, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Bardzo proszę – przechodzimy do drugiego akapitu. Czy są uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Pani przewodnicząca, w zdaniu drugim proponuję wprowadzić taką poprawkę – po słowach „Niemieckie fabryki śmierci” dodać słowa „w których mordowano Polaków, Żydów, Romów i przedstawicieli innych narodów, znajdowały się” i dodać słowo „także na okupowanych ziemiach polskich”. Tak brzmiałoby to zdanie, ponieważ chcemy pokazać, że nie tylko na okupowanych ziemiach polskich mordowano. Chcemy pokazać, że nie tylko Żydów mordowano w trakcie II wojny światowej. Skoro odnosimy się w ogromnej mierze do polskiej historii i polskich doświadczeń, to trzeba wskazać, że także przedstawiciele naszego narodu byli mordowani w tych obozach.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełDariuszPiontkowski">Druga poprawka – do ostatniego zdania: „Większość z nich nigdy nie wróciła do swojej Ojczyzny”. Jak rozumiem, intencją tego zdania było pokazanie, że Sowieci wywozili Polaków, ale chciałbym przypomnieć, że także, niestety, Niemcy wywozili Polaków na roboty przymusowe i wielu z nich do Polski wróciło. Jeżeli nie chcemy się rozdrabniać, to proponuję zastąpić słowo „większość” słowem „wielu”, ponieważ jednak chyba większość Polaków wróciła z robót przymusowych w Niemczech i żeby się nie rozdrabniać to po prostu: „Wielu z nich nigdy nie wróciło do Ojczyzny”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Panie pośle, jeszcze raz musi pan powtórzyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Dobrze. Dwie poprawki – oddzielne. Może najpierw od drugiej – łatwiejszej. Dotyczy ostatniego zdania. Dotychczasowe zdanie brzmi w sposób następujący: „Większość z nich nigdy nie wróciła do Ojczyzny”. Chodzi o tych wywiezionych z kraju. Proponuję zamiast słowa „większość” wstawić słowo „wielu”.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PosełDariuszPiontkowski">Poprawka odnosząca się do zdania drugiego, które po poprawce brzmiałoby w sposób następujący: „Niemieckie fabryki śmierci,” – i dodajemy – „w których mordowano Polaków, Żydów, Romów i przedstawicieli innych narodów, znajdowały się” – dodajemy słowo „także” – „także na okupowanych ziemiach polskich”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – czy są uwagi do tej propozycji pana posła? Bardzo proszę – pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełRobertWinnicki">Ja popieram w całości tę poprawkę. Ona wskazuje na istotny element, zwłaszcza że dzisiaj, szanowni państwo, w tej propagandzie antypolskiej, która jest uprawiana na całym świecie, jest teza, że jakby te niemieckie obozy koncentracyjne były wyłącznie w Polsce i zwłaszcza w Polsce, bo Polacy to genetyczni antysemici. Moim zdaniem to jest bardzo istotna poprawka. To jest czwarte zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Ja wiem, panie pośle, tylko to jest nadinterpretacja, ale słucham.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełRobertWinnicki">To nie jest nadinterpretacja. Rzeczywiście obozy były też poza Polską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Były.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełRobertWinnicki">Tak, więc należy to zaznaczyć. Przy okazji zwracam uwagę, że jeśli rysujemy symetrię, to chyba należałoby też wspomnieć, bo jest tutaj mowa o milionach rodaków wywiezionych poza granice kraju, o sowieckim systemie gułagów. Trochę to rozwinąć. Jeśli mówimy o Holocauście, to jeszcze dodać sowiecki system gułagów, bo symetryczne ludobójstwo dokonywało się w Związku Sowieckim, żeby choćby wspomnieć ludobójstwo na Ukrainie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tylko poprosiłabym o konkretną propozycję. Czy pan poseł jest gotowy, czy za chwileczkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełRobertWinnicki">Za chwileczkę, dobrze?</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PosełRobertWinnicki">Dobrze. To teraz bardzo proszę – pani poseł Stachowiak-Różecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełMirosławaStachowiakRóżecka">W takim razie muszę powiedzieć, że niestety też nie jestem gotowa, ale uwaga trochę analogiczna – do przedostatniego zdania: „Miliony naszych rodaków zostało wywiezionych poza granice kraju”. Moim zdaniem to trochę nie oddaje intencji, o co chodzi. Wywiezionych, bo co? Wywieziono ich i nie wrócili. Niektórzy nie wrócili, bo nie mogli wrócić. Mam takie wrażenie, że chyba nie zamkniemy zagadnienia, które autorzy chcieli tu ująć, w jednym zdaniu. Być może to wymaga jakiegoś dłuższego rozwinięcia, ale chyba warto nad tym pomyśleć, żebyśmy oddali to, o co chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Proszę o konkretną propozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Przy tych uwagach, które przed chwilą zgłaszali moi przedmówcy i które się wiążą z moją drugą poprawką, proponuję, żeby ostatnie dwa zdania tego akapitu potraktować łącznie. Zgadzam się, że one są tutaj, delikatnie mówiąc, niedoprecyzowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan przewodniczący Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Podkomisja była bardzo dobrym pomysłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo. Ja tutaj miałem pewien pomysł na poprawkę, ale już się pojawiły pewne dobre pomysły, więc nie zgłaszam konkretnie, ściśle poprawki. Zapis „Niemieckie fabryki śmierci znajdowały się na okupowanych ziemiach polskich” to rzeczywiście nie jest do końca precyzyjny zapis. To prawda, że nie wszystkie obozy zagłady, obozy koncentracyjne były zlokalizowane na ziemiach polskich, a po drugie – owszem „niemieckie fabryki”, ale to i tak nie jest odniesieniem się do tej antypolskiej narracji. Co z tego, że niemieckie, ale jeszcze co do sprawców i dlatego zastanawiałem się, czy to nie powinno brzmieć: „Niemcy realizowali swoją zbrodniczą politykę poprzez fabryki śmierci utworzone w dużej części na okupowanych ziemiach polskich”. Tylko wtedy byłaby jeszcze kwestia, którą podniósł poseł Dariusz Piontkowski, żeby wymienić te 3 narody, które były w największej mierze mordowane w tych obozach. Jeżeli już wchodzimy w bardziej szczegółowe rozpracowywanie tego tekstu i uzupełnienia, to myślę, że istotna jest też uwaga posła Roberta Winnickiego o tym, żeby podkreślić również wątek zbrodni sowieckich i systemu gułagów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pani poseł Śledzińska-Katarasińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Proszę państwa, akapit zaczyna się od zdania: „Polacy mają tego wyjątkową świadomość. 6 mln obywateli (…) okupowanej przez dwa zbrodnicze totalitaryzmy (…)straciło życie tylko w czasie II wojny światowej”. Mówimy o Polsce. Jeżeli można wrócić do tego zdania o niemieckich fabrykach śmierci i gdyby zmienić szyk tego zdania, to nie musielibyśmy mówić, że „większość” czy „także”, tylko byśmy napisali, że „na okupowanych ziemiach polskich znajdowały się niemieckie fabryki śmierci, w których mordowano Polaków, Żydów, Romów” itd. Jesteśmy w akapicie, który mówi o sytuacji Polski, bo jak zaczniemy to rozwijać, to wyjdziemy poza tę sytuację. Wtedy jest ciąg, dlaczego mamy tego wyjątkową świadomość, bo od tych dwóch zbrodniczych totalitaryzmów zginęło 6 milionów, że na naszych ziemiach zbudowano i działały obozy śmierci, gdzie ginęli ludzie rożnych narodowości, a miliony Polaków wywieziono czy deportowano poza granice kraju. Wtedy mamy akapit poświęcony naszej świadomości polskiej. Tak to bym widziała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan poseł Sonik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełBogusławSonik">Rzeczywiście myślę, że koleżanka przewodnicząca Katarasińska ma rację w takim sformułowaniu, ale ostrożnie z wymienianiem, bo gdzie się skończy wymienianie? W Auschwitz zginęło 400 tysięcy Żydów węgierskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">To byli Węgrzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełBogusławSonik">To byli Węgrzy właśnie i ich też trzeba będzie wymienić. Może po prostu usunąć cały ten fragment, zakończyć słowami „ofiar Holocaustu” i przejść do tego, co jest istotą tej uchwały, czyli jednoznacznego potępienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Myślę, że jeśli zaczniemy wymieniać, to kogoś opuścimy. Nie piszemy podręcznika do historii, tylko uchwałę sejmową. Potępiającą, tak. Bardzo proszę – pan poseł Winnicki i potem jeszcze pan poseł Furgo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełRobertWinnicki">Wysoka Komisjo, jeszcze dwie uwagi. Zastanawiam się, czy na pewno sensowne jest używanie tutaj „niemieckie fabryki śmierci”, czy zwłaszcza wobec toczącej się debaty międzynarodowej nie napisać mniej literacko, ale po prostu „niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne”, żeby to było jasne również przy ewentualnym przetłumaczeniu uchwały na język angielski, żeby to było jasne, że chodzi nam o niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne. „Fabryki śmierci” to jest takie bardziej literackie sformułowanie, a tu jednak chodzi o precyzję historyczną. Nie oszukujmy się, uchwały są też po to, żeby były pewnym orężem walki o dobre imię Polski na arenie międzynarodowej. I edukacyjnej, oczywiście. Na to bym zwrócił uwagę. W związku z tym konkretna propozycja do tego zdania: „Niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne” – i tu znowu nie „znajdowały się”, bo chodzi mi o to, że zostały przez kogoś, nie znajdowały się, nagle się znalazły, to jest też istotne – „zostały umiejscowione”, „zostały zlokalizowane na okupowanych ziemiach polskich”. Chodzi o wskazanie, że nie wyrosły tutaj, tylko niejako zostały przywiezione do nas tutaj. Chodzi o to, żeby to bardzo jasno wskazać. Ta uchwała ma szansę być często cytowana na język angielski, tłumaczona i funkcjonować w przestrzeni międzynarodowej. Dlatego precyzja sformułowań jest tutaj bardzo ważna i byśmy tutaj bardzo mocno wycyzelowali. Proponuję: „Niemieckie nazistowskie obozy śmierci” – czy „koncentracyjne”, choć nie każdy koncentracyjny to śmierć, ale już nie wchodźmy w tę dyskusję akademicką – „Niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne zostały zlokalizowane również na okupowanych ziemiach polskich”. Tak by to brzmiało.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PosełRobertWinnicki">Za chwilę, panie pośle. W debacie jest jeszcze pan poseł Grzegorz Furgo i pan poseł Krzysztof Czabański i potem poproszę wszystkich, którzy mieli pomysły na zmiany zapisów akapitu drugiego, o to, czy państwo je podtrzymujecie, jak już państwo znacie nawzajem swoje propozycje. Po kolei będziemy procedować poszczególne poprawki. Bardzo proszę – pan poseł Furgo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełGrzegorzFurgo">Naprawdę musimy bardzo uważać na to słownictwo. Ja się boję, że to wymienianie Polaków, Żydów, Romów spowoduje bardzo dużą niezręczność. Musimy na to bardzo uważać. Jeżeli chodzi o ofiary, to było zdecydowanie więcej państw i naprawdę proponowałbym nie wymieniać narodowości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Jeszcze raz powtórzę – znacie już państwo zgłoszone propozycje. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Pani przewodnicząca, mamy jeszcze drobne uwagi językowe – w zasadzie tylko do pierwszego zdania. Ponieważ jest to początek nowego zdania, proponujemy zapisać słownie: „Sześć milionów obywateli Rzeczypospolitej Polskiej” i po wyrazie „Polskiej” postawić myślnik: „ – okupowanej przez dwa zbrodnicze totalitaryzmy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To znowu będziemy mieli za dużo tych myślników, bo potem mamy następne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Moglibyśmy zrezygnować z myślnika przed wyrazem „sowiecki” i wtedy fragment od „okupowanej” po „nazistowski” znalazłby się między dwoma myślnikami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale wtedy czegoś brakuje między „totalitaryzmy” i „sowiecki i nazistowski”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Nie. Wydaje mi się, że w tym miejscu mamy taki zapis: „dwa zbrodnicze totalitaryzmy sowiecki i nazistowski”. Pierwsza część zdania dotycząca „Sześć milionów obywateli…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To przyjmujemy, to graficznie lepiej wygląda. Jeśli nie ma sprzeciwu, to przyjmujemy, że zapisujemy to słownie a nie cyfrą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Chodzi mi o to, że po prostu „Sześć milionów obywateli” odnosi się już do drugiej części zdania po drugim myślniku: „straciło życie”, a to co jest pomiędzy, czyli „okupowanej przez dwa zbrodnicze totalitaryzmy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ja bym jednak przy tym pozostała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak? Dobrze, to tutaj nie będziemy się upierać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie wiem, czy ktoś z państwa uważa, że to jest słuszna uwaga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Jeszcze jedna drobna uwaga dotycząca końcówki: „w tym 3 mln” być może „ofiar Holocaustu pochodzenia żydowskiego”, bo teraz mamy: „3 mln pochodzenia żydowskiego” i nie wiadomo, do kogo to się odnosi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan poseł Piontkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Może po prostu zostawić: „3 mln ofiar Holocaustu”, bo chyba powszechnie jest znane, że są to osoby pochodzenia żydowskiego, więc wykreślmy określenie „pochodzenia żydowskiego”.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PosełDariuszPiontkowski">Skoro już raz wymieniamy jakąś grupę narodowościową i jest to polska uchwała, polskiego Sejmu, to warto wskazać także na Polaków jako ofiary tych totalitaryzmów. Jak za chwilę przejdziemy do drugiego zdania, to będę proponował, żebyśmy jednak do tego wrócili. Tutaj może po prostu wykreślić „pochodzenia żydowskiego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Do tego wrócimy, przepraszam, panie pośle, już nie mieszajmy. Do tego wrócimy. Z tych uwag przyjęliśmy to, że zapisujemy słownie „Sześć milionów”. Teraz bardzo proszę posłów, którzy podtrzymują swoje propozycje, o zgłaszanie już konkretnych uwag. Bardzo proszę – pan poseł Piontkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Po tej dyskusji chciałbym przejąć, jeżeli to możliwe, część poprawek pana posła Winnickiego i wtedy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przepraszam bardzo, pan poseł Krzysztof Czabański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Jeśli pani przewodnicząca pozwoli, to jeszcze do tego pakietu dodam jedną propozycję. W przedostatnim zdaniu, gdzie jest mowa o „wywiezionych poza granice kraju”, proponuję dodać „przymusowo”: „przymusowo wywiezionych”, żeby już rozwiać różne wątpliwości na temat tego, że to zdanie jest takie trochę zawieszone i niejasne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – kto będzie zgłaszał konkretne poprawki? Pan poseł Piontkowski i pan poseł Robert Winnicki. Bardzo proszę – pan poseł Dariusz Piontkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Wracamy do trzeciego zdania i konsumując to, co już tutaj częściowo zostało powiedziane, proponuję, żeby ono brzmiało w sposób następujący: „Niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne, w których mordowano Polaków, Żydów, Romów i przedstawicieli innych narodów, zostały zlokalizowane również na okupowanych ziemiach polskich”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy pan poseł wziąłby jednak pod uwagę te liczne uwagi, że wymienianie narodowości może nie jest tutaj słuszne, ponieważ wszystkich nie wymienimy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Już powiem, dlaczego zostały wymienione te 3 narodowości. W ideologii niemieckiego narodowego socjalizmu Żydów, Romów traktowano jako podludzi i te dwa narody miały być całkowicie wytępione i także, niestety, częściowo przynajmniej naród polski, jak i inne narody słowiańskie, miały być wytępione. Stąd wymieniłem te 3 narody, co nie oznacza, że nie mordowano także przedstawicieli innych narodów. Tu była wzmianka o Żydach węgierskich, ale były to osoby pochodzenia czy narodowości żydowskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę, bo my nie skończymy pracy nad tym akapitem, już nie mówiąc, że nad uchwałą. Tę debatę przeprowadziliśmy już 5 razy. Poproszę o konkretne propozycje. Pan poseł proponuje taki zapis. Bardzo proszę – jaka jest propozycja pana posła Winnickiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełRobertWinnicki">Przychylam się do poprawki zgłoszonej przez pana posła Piontkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czyli wycofuje się pan?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełRobertWinnicki">Tak, wycofuję się z jednej swojej poprawki. Jeśli chodzi o zdanie czwarte: „Miliony naszych rodaków zostało wywiezionych poza granice kraju”, to proponuję, żeby je przeredagować: „Miliony naszych rodaków doświadczyło również sowieckiej machiny zagłady i zostało przymusowo wywiezionych poza granice kraju”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">To nie tylko sowieckie, panie pośle. O to chodzi, że to nie tylko sowieckie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełRobertWinnicki">Nie wiem, czy pan poseł Sonik zgłosił to a propos „przymusowo”. Przepraszam, pan poseł Czabański.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PosełRobertWinnicki">Zgłosiłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Wycofuje pan teraz, panie pośle, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełRobertWinnicki">Dobrze, w takim razie to już to zostawmy.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PosełRobertWinnicki">Mamy poprawkę pana posła Piontkowskiego i pana posła Czabańskiego. Czy jeszcze raz mógłby pan powtórzyć, panie pośle? Już bez uzasadnień, tylko samo brzmienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Tak, oczywiście. „Niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne, w których mordowano Polaków, Żydów, Romów i przedstawicieli innych narodów, zostały zlokalizowane również na okupowanych ziemiach polskich”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia takiego tekstu? Słowo chciał powiedzieć przedstawiciel wnioskodawców. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełAdamSzłapka">Już nie poczuwam się jako przedstawiciel wnioskodawców, bo jestem wnioskodawcą innej uchwały, ale skoro jestem gościem Komisji i rozmawiamy o propozycji pani przewodniczącej, to chciałbym powiedzieć, że naszym celem jako wnioskodawców tej poprzedniej uchwały – rozumiem, że ten cel został też wzięty jako cel nadrzędny przez panią przewodniczącą – jest potępienie zbrodniczych totalitaryzmów i ideologii totalitarnych. To powinno być głównym celem, to powinno wybrzmieć najbardziej z tej uchwały, że my potępiamy komunizm, nazizm i faszyzm, a nie przeprowadzenie lekcji historii i mówienie, ile i jakich narodów zginęło. Zginęli ludzie w wyniku tych totalitaryzmów. Ja bym naprawdę unikał wszelkich wyliczanek, licytacji i pokazywania tego, że Polacy są bardziej poszkodowani niż Żydzi, a Żydzi bardziej niż Polacy, bo to do niczego nie prowadzi. My jako polski Sejm chcemy powiedzieć, że zbrodnicze ideologie prowadzą do śmierci ludzi. Dlatego uważam, że wprowadzenie takich poprawek rozmywa nam to, co jest istotą tej uchwały – potępienie totalitaryzmów. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Wydaje mi się, panie pośle, że tu nie ma czegoś takiego, o czym pan powiedział, żadnej licytacji. Wydaje mi się, panie pośle, że rzeczywiście może być takie wrażenie, dlatego że nam trochę opornie idzie praca nad tym akapitem. To nie jest jedyny akapit uchwały. Ciężko jest w kilku zdaniach opisać to całe zjawisko. Chciałoby się, żebyśmy nie pominęli pewnych jego aspektów, ale nie sądzę, żeby to zdominowało tę uchwałę. Jej cel, wydaje mi się, pozostaje taki, jaki był, ale przypominam, że element informacyjny, edukacyjny zawsze był i jest wpisany w naszą pracę również jako polityków, parlamentarzystów. Bardzo proszę – pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełRobertWinnicki">Wydaje mi się, że zwłaszcza w obecnym kontekście międzynarodowym pojawił się drugi cel tej uchwały. Tym drugim celem tej uchwały jest też jednoznaczne jakby wskazanie w procesie obrony prawdy historycznej na pewne istotne elementy związane z państwami pochodzenia totalitaryzmów. W tym sensie ta uchwała zarówno w pierwotnym brzmieniu, jak i w kontekście bieżącym tylko zyskuje na aktualności, o ile uzupełniamy ją w kierunku, w którym ją uzupełniamy.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#PosełRobertWinnicki">Myślę, że taka uchwała musi zawierać takie elementy, bo inaczej oczywiście byłaby zawieszona w próżni. Rozumiem, że to był sprzeciw wobec tej poprawki, tak?</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#PosełRobertWinnicki">Kto jest za przyjęciem poprawki zgłoszonej przez pana posła Dariusza Piontkowskiego? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#SekretarzKomisjiElizaKalita">Za – 12, przeciw – 6, brak wstrzymujących się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Poprawka została przyjęta. Czy ktoś jeszcze miał zgłosić poprawkę? Nie, pan poseł wycofał się. Pan poseł Czabański – „przymusowo”, tak? Czy jest sprzeciw wobec dopisania w przedostatnim zdaniu tego akapitu przed słowem „wywiezionych” słowa „przymusowo”? Nie ma. Poprawka pana posła Krzysztofa Czabańskiego została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są jeszcze jakieś inne uwagi do tego akapitu? Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">W ostatnim zdaniu, pani przewodnicząca, wydaje mi się, że jednak zamiast słowa „większość” to „wielu”: „Wielu z nich nigdy nie wróciło”. Przyjęliśmy to?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Chyba nie, chyba zgodziliśmy się, ale formalnie nie przyjęliśmy. Czy jest sprzeciw wobec zapisania zamiast słowa „większość” słowa „wielu” w ostatnim zdaniu tego akapitu? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu z przyjętymi poprawkami? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu trzeciego. Bardzo proszę – czy są uwagi? Bardzo proszę – pan poseł Winnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełRobertWinnicki">Pani przewodnicząca, drugie zdanie: „Wynika to z umiłowania wolności, ale także przywiązania do tradycji chrześcijańskiej, demokratycznej i europejskiego humanizmu”. Zgłaszam taką poprawkę, by po „tradycji chrześcijańskiej” dodać „polskie tradycje polityczne”: „Wynika to z umiłowania wolności, ale także przywiązania do tradycji chrześcijańskiej, polskich tradycji politycznych, demokracji i europejskiego humanizmu”. Chodzi o to, szanowni państwo, by znowu wskazać, że rodzące się na polskim gruncie tradycje polityczne nie mają nic wspólnego z nazizmem, komunizmem, faszyzmem. Myślę, że to jest istotne, żeby po przecinku zawrzeć takie zdanie, czyli: „Wynika to z umiłowania wolności, ale także przywiązania do tradycji chrześcijańskiej, polskich tradycji politycznych, demokracji i europejskiego humanizmu”.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PosełRobertWinnicki">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia uzupełnienia tego akapitu o zapis: „polskich tradycji politycznych”? Jest sprzeciw. Bardzo proszę – pani przewodnicząca Anna Sobecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełAnnaSobecka">Dziękuję bardzo, pani przewodnicząca. Szanowni państwo, ja chciałam zaproponować, abyśmy z pierwszego zdania wykreślić „czy uznania dla”. Brzmiałoby to tak: „Jednoznacznie potępiamy przejawy kultu nazizmu, faszyzmu i komunizmu, ich twórców i symboli”. Uważam, że wygląda to bardziej czytelnie bez tego „czy uznania dla”. Wykreślić „czy uznania dla” i pozostawienie „kultu nazizmu, faszyzmu i komunizmu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Zastanawiam się, pani poseł, bo jednak są przejawy uznania bez kultu, które chyba byśmy potępili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełAnnaSobecka">Dobrze. Uważałam, że tak będzie czytelniej, ale nie wiem, czy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Myślę, że pewnie nie opiszemy wszystkiego, co chcielibyśmy opisać, prawda?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełRobertWinnicki">Może wyjście kompromisowe. Nie wiem, czy rzeczywiście „uznanie” jest dobrym słowem, ale może „kultu i propagowania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, ich twórców i symboli”. Nie wiem.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PosełRobertWinnicki">Może „akceptacja” rzeczywiście byłaby lepsza: „Jednoznacznie potępiamy przejawy kultu czy akceptacji”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełAnnaSobecka">Tak, lepiej, bo „uznanie” jest płynne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Mamy propozycję zmiany „uznania” na „akceptacji”…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełRobertWinnicki">„polskie tradycje polityczne”.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PosełRobertWinnicki">„polskie tradycje polityczne”. Czy są jeszcze inne uwagi do trzeciego akapitu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełBogusławSonik">Mam uwagę do tych „polskich tradycji”, bo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To będziemy głosować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełBogusławSonik">A nie można by wyrazić opinii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Można.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełBogusławSonik">„Polskie tradycje” to jest bardzo szeroko ujęte. Jeżeli sięgniemy do międzywojennej tradycji, to będzie proces brzeski, będzie Bereza Kartuska, getto ławkowe, a więc odwoływanie się jest tutaj ryzykowne.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PosełBogusławSonik">Natomiast poparłbym posła Winnickiego, który mówił, żeby tutaj wpisać „propagowanie”: „kultu i propagowania”, bo to jest mocniejsze niż „akceptacji”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bez kultu i akceptacji nie ma propagowania. Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełBogusławSonik">Jeżeli ktoś po cichu akceptuje, to co?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">To ja to potępiam, panie pośle. Jak pan po cichu akceptuje, to ja to potępiam. Chciałam się odnieść do poprawki pana posła Winnickiego. Używając trochę innych argumentów niż pan poseł Sonik, aczkolwiek wypada się z nimi zgodzić, chodzi mi o to, że tutaj mamy takie wartości uniwersalne: tradycja chrześcijańska, demokratyczna, humanizm. To są wartości uniwersalne i wprowadzenie do tego katalogu konkretnej polskiej tradycji, i politycznej jest takim zgrzytem. Jest to określenie jak gdyby trochę z innej poetyki. Stąd jestem przeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">A mamy „europejski humanizm”, to ta sama poetyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Nie. Jaka ta sama poetyka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Kto się jeszcze zgłaszał? Czy są jeszcze jakieś inne uwagi? Mamy te dwie propozycje. Biuro Legislacyjne, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Szanowni państwo, do tego akapitu mamy dwie uwagi i jedno pytanie do poprawki pana posła. Jedna uwaga jest językowa, dotyczy dodania literki „z” przed wyrazem „przywiązania”: „Wynika to z umiłowania wolności, ale także z przywiązania do tradycji chrześcijańskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Pytanie. Chodzi o to, że w tej chwili po tej poprawce pana posła, jeśli umieścimy „polskich tradycji politycznych” po przecinku po wyrazie „chrześcijańskiej”, to nie pasuje nam wyraz „demokratycznej”. Czy konsekwentnie będzie „demokracji”, czy może wyrazy „polskich tradycji politycznych” po „demokratycznych”? Będziemy musieli rozstrzygnąć, co mamy zrobić z wyrazem „demokratycznej”, bo nie będzie nam to pasowało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan poseł Winnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełRobertWinnicki">Proponuję, żeby napisać po prostu: „także z przywiązania do tradycji chrześcijańskiej, polskich tradycji politycznych, demokracji” – zamiast „demokratycznej” – „i europejskiego humanizmu”. Nawet lepiej demokracja niż tradycja demokratyczna. Byłoby: „tradycji chrześcijańskiej, polskich tradycji politycznych, demokracji i europejskiego humanizmu”. Wtedy „demokracja i europejski humanizm” są wymieniane jakby w bloku i jakby w drugim bloku są „tradycje chrześcijańskie i polskie tradycje polityczne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Te tradycje są naprawdę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale co przeszkadzają „polskie tradycje polityczne”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Przeszkadzają. Jak były rozbiory, to mi przeszkadzają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Przepraszam bardzo, mogę jedno zdanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Ja też mam wątpliwości do kategorii „polskich tradycji politycznych”, dlatego że tam znalazły się różne rzeczy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Na przestrzeni wieków, naprawdę, ludzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Tak, różne rzeczy się znalazły. Bolesny jest zwłaszcza ten akcent, o którym wspomniał pan poseł Sonik, a więc getta ławkowe i w gruncie rzeczy uprawianie faszyzmu w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tu jest przecież mowa o tradycjach, nawet jeśli coś się zdarzyło, to mówimy o tradycji. Bardzo proszę – pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełRobertWinnicki">Pani przewodnicząca i szanowni państwo, ja się zgadzam, że najróżniejsze były tradycje polityczne, też takie, z którymi ja się nie zgadzam, te tradycje były, ale potępiamy konkretne systemy: nazizm, komunizm, faszyzm. One nie rodziły się w Polsce i nie należą do polskiej tradycji politycznej. Co jest istotne w tym kontekście, szanowni państwo? To jest bardzo ważne, żeby napisać o polskich tradycjach politycznych, po pierwsze dlatego, że je mamy, że nie wszystko, co przychodzi nam z Europy, jest oryginalnie polskie. Po drugie, szanowni państwo, moim zdaniem trzeba to zawrzeć jako taki element, że te ideologie totalitarne są obce na polskim gruncie. Zostały tu zaszczepione i nie mają nic wspólnego z polskimi tradycjami politycznymi. Dlatego jest istotne, żeby zawrzeć te dwie rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PosełRobertWinnicki">Bardzo proszę – pan przewodniczący Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Ja tylko chciałem powiedzieć, że właśnie polskie tradycje polityczne stoją w całkowitej sprzeczności do nazizmu, faszyzmu i komunizmu, więc nie ma nic złego w użyciu ich tutaj. Polskie tradycje polityczne są zupełnie odmienne, przeciwne narodowemu socjalizmowi, faszyzmowi i komunizmowi. Poza tym nie bardzo rozumiem, jak w uchwale polskiego Sejmu mógłby ktoś uznać, że zgrzytem byłoby wspomnienie o polskich tradycjach politycznych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełBogusławSonik">Można jeszcze, pani przewodnicząca? Tylko jedno zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę, w końcu parlament jest od zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełBogusławSonik">Jeżeli już się przy tym upieracie, to może „polskie tradycje wolnościowe” byłyby bardziej na miejscu, bo tego nikt nie podważa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy był sprzeciw wobec pierwszej propozycji dotyczącej pierwszego zdania – zamiast słowa „uznania dla nazizmu, faszyzmu i komunizmu” zapisania „akceptacji”? Jest sprzeciw? Nie ma. Komisja przyjęła tę poprawkę. Czyja to była poprawka? Pani poseł Czerwińskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#Głoszsali">Zbiorowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale ktoś musi się podpisać.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec zapisania propozycji pana posła Winnickiego? Tak.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Kto jest za przyjęciem tej poprawki? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Bardzo proszę podać wyniki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#SekretarzKomisjiElizaKalita">Za – 11, przeciw – 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze jakieś inne uwagi do tego akapitu? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Do rozważenia Komisji tylko drobna uwaga językowa, aby wyraz „niepodległość” zapisać jednak małą literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie, w Roku Niepodległości? Chociaż „niepodległa” jest napisana małą literą. Czy jest zgoda na tę propozycję? W takim razie jest ona przyjęta. Czy są jeszcze jakieś inne uwagi?</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu z przyjętymi już poprawkami? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu ostatniego. Czy są uwagi? Bardzo proszę – pan poseł Piontkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Pani przewodnicząca, proponuję nieco zmianę szyku i dodanie jeszcze jednego zdania. Może przeczytam, jak według mojej propozycji mógłby brzmieć ostatni akapit tej uchwały: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zaniepokojony jest odradzaniem się sympatii dla systemów totalitarnych w niektórych państwach. Chociaż nawiązywanie do tych ideologii i ich symboli w Polsce jest zjawiskiem marginalnym, szkodzi naszemu państwu. Dlatego też apelujemy” albo „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej apeluje do Rady Ministrów, władz samorządowych, społeczności lokalnych i organizacji pozarządowych o upowszechnianie wiedzy o tragicznych konsekwencjach narodowego socjalizmu i komunizmu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan poseł Grzegorz Puda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełGrzegorzPuda">Pani przewodnicząca, szanowni państwo. Moja poprawka nie wyklucza się z poprawką pana posła Piontkowskiego. Aby wprowadzić pewną konsekwencję zapisu, który jest zaproponowany, powinniśmy zamiast słów: „Rady Ministrów” wprowadzić zapis „władz państwowych”. My tak naprawdę możemy również apelować do Senatu, możemy również apelować do prezydenta państwa i wydaje mi się, że brzmienie: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej apeluje do władz państwowych, władz samorządowych, społeczności lokalnych i organizacji” itd. spowoduje, że jest to jakby konsekwencją całości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Do Senatu mamy apelować? Panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełGrzegorzPuda">Właśnie nie. W tej chwili mamy zapis: „do Rady Ministrów”, a moglibyśmy również do Senatu czy do prezydenta państwa. Jeżeli wprowadzimy zapis „do władz państwowych, władz samorządowych, społeczności lokalnych”, to po prostu poszerzamy grono. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To jest krótka kwestia, tak? Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia tej poprawki pana posła? Nie ma, czyli „władz państwowych”.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są inne uwagi? Bardzo proszę – pan poseł Czabański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Jeśli wolno, to też do tego zdania, o którym mówił pan poseł Puda. Po przyjęciu tej poprawki mamy: „społeczności lokalnych i organizacji pozarządowych”. Rozumiem, że nie chcemy zawężać się tylko do pozarządowych. Są różnego rodzaju organizacje społeczne, stowarzyszenia, więc może tak to nazwać: „organizacji społecznych”, po prostu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Zamiast „organizacji pozarządowych” – „organizacji społecznych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Zamiast zawężać tylko do pozarządowych. To taki drobiazg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Są 3 kategorie: władze państwowe, samorządowe i organizacje pozarządowe – takie oficjalne, a cała reszta jest w społecznościach lokalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Są „społeczności lokalne”, tak. Drugi raz użylibyśmy słowa „społeczny”. Czy tu może być wątpliwość, że chcemy się zwrócić do wszystkich środowisk? Bardzo proszę – pan poseł Winnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PosełRobertWinnicki">Może napisać po prostu o wszystkich środowiskach, bo rzeczywiście organizacje pozarządowe wraz ze społecznościami lokalnymi wraz z władzami samorządowymi niemal wyczerpują. Jedyne, co mogłoby być ponad tym katalogiem, to Kościoły, związki wyznaniowe. Organizacje pozarządowe to jest trzeci sektor, to jest właściwie wszystko, co nie jest rządowe i co nie jest biznesem, a do przedsiębiorstw raczej nie będziemy apelowali. Może po prostu „wszystkie środowiska” albo zachowanie tego. Ewentualnie…</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#PosełRobertWinnicki">Przepraszam bardzo, ale czy uważacie państwo, że musimy to zmieniać, to nie wyczerpuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Nie, wycofuję swoją uwagę. Po dyskusji wycofuję swoją uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są jeszcze inne uwagi poza zgłoszoną przez pana posła Piontkowskiego? Rzeczywiście, tutaj nie ma „faszyzmu”: „konsekwencjach nazizmu i komunizmu”. Jest niekonsekwentnie w trzecim akapicie. Jest to kwestia zgłoszona przez panią poseł Sobecką – dodanie „faszyzmu” w ostatnim akapicie. Czy jest sprzeciw? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – czy są jeszcze inne uwagi? Nie ma. W takim razie jeszcze raz pan poseł Piontkowski powtórzy swoją propozycję i bardzo proszę o uwagi do tej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">To, co państwu zgłaszam, już od razu przeczytam z uwzględnieniem tych dwóch czy trzech wyrazów: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zaniepokojony jest odradzaniem się sympatii dla systemów totalitarnych w niektórych państwach. Chociaż nawiązywanie do tych ideologii i ich symboli w Polsce jest zjawiskiem marginalnym, szkodzi naszemu państwu. Dlatego też Sejm Rzeczypospolitej Polskiej” – albo „RP”, żeby nie powtarzać – „apeluje do władz państwowych, władz samorządowych, społeczności lokalnych i organizacji pozarządowych o upowszechnianie wiedzy o tragicznych konsekwencjach narodowego socjalizmu, faszyzmu i komunizmu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są uwagi do tej propozycji pana posła? Bardzo proszę – pan poseł Winnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełRobertWinnicki">Tak. Uważam, że to jest znakomita propozycja. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PosełRobertWinnicki">Bardzo proszę – pani poseł Śledzińska-Katarasińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Tak, są uwagi. To jest fatalna propozycja. Naprawdę, są jakieś granice.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Co jest fatalne w tej poprawce według pani przewodniczącej? Proszę mi powiedzieć, bo nie bardzo rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie pośle, wydaje mi się, że oczywiście można sformułować inną uchwałę poświęconą temu, o czym pan tu w tej chwili mówi i co pojawiło się w wielu wątkach tej dyskusji, tylko że to inna uchwała. To nie będzie w sprawie potępienia nazizmu, faszyzmu i komunizmu, tylko np. w sprawie obrony – nie wiem – dobrego imienia i tradycji politycznej polskiej. Jeżeli państwo napiszecie taką uchwałę, to być może będziemy ją procedowali. Piszemy tu i teraz, odnosimy się do polskiej sytuacji, przypominamy, czym były te zbrodnicze systemy i chcemy, żeby po prostu w żaden sposób, w żadnej postaci, na marginesie czy w jakichkolwiek nurtach nam się tutaj nie objawiały. I tym się zajmujemy, a nie oceną, jak jest u kogo innego. Proszę się nie obruszać, trzymajmy się tematu tej uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan poseł Winnicki i potem na koniec jeszcze pan poseł Piontkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełRobertWinnicki">Pani przewodnicząca, ale dlatego że zajmujemy się tu i teraz, to należy wskazać na kontekst bieżący i robi to właśnie poprawka pana posła Piontkowskiego. Pani zarzut tak naprawdę jest pochwałą dla posła Piontkowskiego, bo on mówi o potępieniu tych ideologii tu i teraz, w bieżącym kontekście. Dokładnie tak.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PosełRobertWinnicki">Bardzo proszę – pan poseł Piontkowski. Czy ktoś jeszcze z państwa? Czy zgłaszała się pani poseł Czerwińska, czy mi się zdawało?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Tylko ad vocem do głosu pani poseł Katarasińskiej. Ewidentnie uchwała w poprzedniej treści także ogólnie odwoływała się do ideologii, które występowały czy w jakiś sposób dotknęły Polaków i państwo polskie, ale również była potępieniem ogólnym ideologii, które kiedyś funkcjonowały. To zdanie czy ta poprawka odnosi to także do kontekstu aktualnego, bo duża część uchwały dotyczy też spraw ogólnoświatowych czy ogólnoeuropejskich, a nie tylko i wyłącznie polskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tej poprawki? Rozumiem, że jest. Poddaję ją pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Kto jest za przyjęciem poprawki zgłoszonej przez pana posła Dariusza Piontkowskiego? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Bardzo proszę o podanie wyników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#SekretarzKomisjiElizaKalita">12 – za, nie było głosów przeciw, 4 – wstrzymujące się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Poprawka została zaakceptowana przez Komisję.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jeszcze dopytam Biuro Legislacyjne – w związku z tym zawirowaniem na początku jaką powinnam przyjąć formułę, żeby to było skuteczne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Całość poprawki wraz z przyjętymi uwagami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Kto jest za przyjęciem całości poprawki wraz z przyjętymi uwagami? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#SekretarzKomisjiElizaKalita">12 – za, przeciw – 2, wstrzymujące się – 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Komisja przyjęła projekt uchwały. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Pani przewodnicząca to było przyjęcie poprawki. Teraz musimy całość uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To było przyjęcie poprawki, przepraszam bardzo. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia uchwały w tym kształcie? Jest. To już jest procedura, którą nakazało Biuro Legislacyjne. Pani poseł, zgodnie z regulaminem jest to głosowanie wskazane przez Biuro Legislacyjne. Jeśli pani uważa, że nie chce w tym brać udziału, to proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Kto jest za pozytywnym zaopiniowaniem uchwały? (12) Kto jest przeciw? (2) Kto się wstrzymał? (2)</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Teraz pozostaje nam ustalenie posła sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#Głoszsali">Poseł Winnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PosełAdamSzłapka">Pani przewodnicząca, ta uchwała jest daleka od pierwotnej wersji. Potem przeczytam tekst jednolity, ale jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że my jako wnioskodawcy po prostu wycofamy tę uchwałę, więc Komisja może naprawdę wyznaczyć posła Winnickiego jako sprawozdawcę tej uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Gdyby był członkiem Komisji, to być może, ale nie jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ja jednak zaproponuję, żeby sprawozdawcą Komisji był pan poseł Dariusz Piontkowski. Czy są inne propozycje? Czy pan poseł się zgadza?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Zakończyliśmy pracę nad pkt. I. Przechodzimy do pkt. II porządku dziennego: pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie upamiętnienia Juliusza Lea, Prezydenta Miasta Krakowa, w 100. rocznicę Jego śmierci. Proszę państwa, zakończyliśmy pkt. I, a nie posiedzenie Komisji.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę pana posła Marka Sowę o uzasadnienie projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PosełMarekSowa">Pani przewodnicząca, szanowni państwo. Chyba miesiąc temu złożyliśmy projekt uchwały w sprawie upamiętnienia Juliusza Lea, Prezydenta Miasta Krakowa, w 100. rocznicę Jego śmierci. Oczywiście nie będę czytał projektu uchwały. Każdy z państwa ma ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#PosełMarekSowa">Chcę powiedzieć kilka słów o ówczesnym prezydencie Krakowa, bo wydaje mi się, że po pierwsze – bardzo dobrze zapisał się w historii tego miasta. Elementem niezwykle istotnym, który towarzyszy legendzie o jego osobie, to jest to, że jest twórcą Wielkiego Krakowa. Jest osobą, która przyłączyła do Krakowa 14 okolicznych miejscowości, zwiększyła powierzchnię Krakowa z 7 km² do 47 km² w 1915 roku. Jest osobą, która w 1905 roku wykupiła od Austriaków Wawel i od razu rozpoczął się szeroki proces jego rewitalizacji. Uregulował brzegi Wisły. Zrealizował zakrojony na bardzo dużą skalę (na ówczesne czasy) proces inwestycyjny, który zmodernizował miasto i dał mu zupełnie inne możliwości rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#PosełMarekSowa">Był osobą, która w parlamencie wiedeńskim pełniła funkcję prezesa Koła Polskiego, więc mówimy o osobie, która bardzo dobrze zapisała się w historii Krakowa. Chyba do 2017 roku był najdłużej urzędującym prezydentem tego miasta. Tadeusz Boy-Żeleński wspominając jego osobę mówił o nim, że dał miastu ramę do przyszłego rozwoju na 100 lat. I de facto to w jakiejś mierze jest po prostu prawdą.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#PosełMarekSowa">Oczywiście jest pytanie, czy Sejm RP powinien podejmować tego rodzaju uchwałę. Wydaje mi się, że mówimy tutaj jednak o osobie, o postaci dosyć wyjątkowej – profesorze UJ, prawniku, ale również ekonomiście, osobie, która, tak jak powiedziałem, w historii tego miasta zapisała się bardzo dobrze. Sam Kraków oczywiście upamiętnił osobę prezydenta Lea. Od tygodnia posiada też swój pomnik, co prawda nie w centrum miasta, tylko na brzegu Wisły, na granicy ówczesnego Krakowa z Podgórzem, tam, gdzie przyłączył, czyli w miejscu, które najbardziej jest adekwatne do tego, żeby jego pamięć została uhonorowana. Odbyło się też szereg różnych wydarzeń, w tym konferencje naukowe.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#PosełMarekSowa">Dla podkreślenia jego roli – mówimy o drugim co do wielkości mieście w Polsce – chciałbym prosić panie posłanki i panów posłów o to, aby zechcieli poprzeć ten projekt uchwały. Jestem przekonany, że nie będzie budził emocji, bo w moim głębokim przekonaniu nie powinien. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Otwieram debatę ogólną. Bardzo proszę – opinie, pytania do pana posła. Bardzo proszę – pani poseł Stachowiak-Różecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PosełMirosławaStachowiakRóżecka">Czy pan Juliusz Lea został uhonorowany i jak w Krakowie? Czy został uhonorowany i w jaki sposób w Krakowie? Nie wiem, jakie są nagrody krakowskie. Ja przyszłam, więc jeśli mogę, to pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełMarekSowa">Oczywiście, jak najbardziej. Ja w uzasadnieniu chciałem powiedzieć o tych wydarzeniach. Od wielu lat jest ulica Lea w Krakowie, natomiast w ubiegłym tygodniu został odsłonięty pomnik. Muzeum Miasta Krakowa przygotowało szereg wydarzeń, konferencji naukowych, wystaw. Można powiedzieć, że ta rocznica była świętowana. Wydaje mi się, że ten nasz wkład, taka okolicznościowa uchwała, która czasami towarzyszy naszym pracom, byłaby takim dodatkowym uzupełnieniem tych wydarzeń, a prezydent Juliusz Lea bez wątpienia na to zasługuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – czy są jeszcze jakieś inne pytania, uwagi? Jeśli nie ma, to stwierdzam zakończenie pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przystępujemy do rozpatrzenia projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – czy są uwagi do tytułu? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Szanowni państwo, mamy następujące uwagi do tytułu. Wyrazy „prezydenta miasta” proponujemy zapisać małymi literami, postawić przecinek po wyrazie „Krakowa”, wyraz „jego” konsekwentnie w całej uchwale zapisać małą literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PosełMirosławaStachowiakRóżecka">Chciałam zapytać, czy musimy pisać „prezydenta miasta Krakowa”, czy nie wystarczy „prezydenta Krakowa”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To jest takie urzędowe, wolałabym, żeby tak nie było w uchwale Sejmu. Bardzo proszę – pan poseł Sonik. Tak, zgłasza się?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PosełBogusławSonik">Zgłaszam się, bo to jest tradycyjna nazwa przyjęta w Krakowie, zarówno co do używania formuły „Prezydenta Miasta Krakowa”, jak i pisania wielkimi literami, tak że nie widzę żadnych racji Biura Legislacyjnego w tej materii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PosełMirosławaStachowiakRóżecka">To proponuję kompromis: „Prezydenta Krakowa” i wtedy wielka litera na pewno będzie uzasadniona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pani poseł Chmiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PosełMałgorzataChmiel">Ja dodatkowo chciałam się trzepnąć „jego”. Państwo z Biura Legislacyjnego powiedzieli, że „jego” małą literą. Ja wiem, że tak się pisze, natomiast zdecydowanie uczono mnie, że jeżeli chcemy okazać wyjątkowy szacunek dla osoby, o której piszemy, to piszemy „Jego”, żeby nie powtarzać. Forma grzecznościowa jest taka, że za każdym razem powinniśmy powtarzać „pana Lea” czy „pana prezydenta Krakowa”. Jeżeli tego nie powtarzamy, to „Jego” jest taką bardziej potoczną formą, nie tyle potoczną ile lżejszą formą. Żeby zachować szacunek dla tej osoby, to zawsze styliści mówią i tak mnie uczono, że należy pisać wielką literą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ja też się zgadzam. Uwagi Biura Legislacyjnego zostały zakwestionowane poza tymi oczywistymi, jak przecinek i „w 100. rocznicę”, bo przyjęliśmy taki zapis. Tutaj były uwagi, nikt nie przejmuje tej propozycji, więc tytuł pozostaje taki sam poza tymi uwagami korekcyjnymi, czyli przecinek i „w 100. rocznicę”. Czy są jeszcze inne uwagi do tytułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Zostało „Miasto”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przepraszam, chyba że ktoś składa poprawkę. Trzeba złożyć poprawkę. Na razie jest „miasto”. Były uwagi, poprawki nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PosełMirosławaStachowiakRóżecka">Ja jednak zaproponuję poprawkę, bo używa się formy „prezydenta miasta” po prostu w takiej dzisiejszej rzeczywistości urzędniczej. Podpisuje dokument prezydent miasta Wrocławia albo burmistrz gminy, prawda? Kiedy mówimy o takim uhonorowaniu, to mam wrażenie, że jednak po prostu elegancko jest „prezydenta Krakowa”. Jak trzeba, to zgłoszę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pani przewodnicząca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Głos przeciwny. Może nie powinniśmy się kłócić, ale o ile przez myśl mi nie przeszło, żeby powiedzieć: „prezydent miasta Warszawy”, po prostu nie, natomiast „prezydent miasta Krakowa” brzmi tak po krakowsku, że lepiej sobie nie można wyobrazić. Dla mnie jest to bardzo trafne. „Prezydenta Wrocławia” też nie, a „prezydenta miasta Wrocławia” już nie to samo. Proponuję zostawić to „miasto”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Rozumiem, że nie ma poprawki. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tytułu? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu pierwszego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Rozumiem, że „Prezydenta Miasta” konsekwentnie w całości, tak? To już tego nie będziemy zgłaszać. Mam uwagę, której jeszcze tutaj nie nanieśliśmy, ale już był 21 lutego. Drugie czytanie tej uchwały będzie za jakiś czas…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przepraszam bardzo, można trochę głośniej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Dzień 21 lutego już minął, drugie czytanie będzie prawdopodobnie podczas kolejnego posiedzenia Sejmu. Być może lepsza byłaby formuła: „W związku z przypadającą 21 lutego 2018 roku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PosełMarekSowa">W tej sytuacji byłbym również skłonny przyjąć, żeby było: „W 100. rocznicę śmierci”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak, słusznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PosełMarekSowa">To chyba będzie lepiej w takim sensie, że już mówimy w czasie przeszłym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Mnie to się podoba. Jeśli nie ma sprzeciwu, to przyjmujemy to. Nie ma, czyli „W 100. rocznicę śmierci”. Czy są inne uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Jedna drobna uwaga – dodać wyraz „tego” przed wyrazami „wybitnego Polaka” na końcu akapitu: „postać tego wybitnego Polaka”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Panie pośle? Czy są jeszcze inne uwagi? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu wraz z przyjętymi uwagami? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do następnego akapitu. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy, aby wyrazy „Nadało Krakowowi” zastąpić wyrazami „Stworzyło dla Krakowa ramy rozwojowe”. W kolejnym zdaniu dodać wyraz „działań”: „Skalę działań i wizjonerstwo myśli Juliusza Lea do dziś mogą doceniać zarówno mieszkańcy Krakowa, jak i miliony turystów odwiedzających to miasto”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Zapytam pana posła – przedstawiciela wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PosełMarekSowa">Chcę powiedzieć, że zgadzam się z wszystkimi pozostałymi uwagami Biura Legislacyjnego. Rozumiem, że konsekwentnie w ostatnim zdaniu wyraz „Jego” będziemy pisać wielką literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak, już się zgodziliśmy co do tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PosełMarekSowa">Wszystkie pozostałe poprawki jak najbardziej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan przewodniczący Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Mam jeszcze taką poprawkę pod rozwagę. Ponieważ będę miał pewne pomysły co do czwartego akapitu, to wydaje mi się, że ze względu na to, że drugi akapit dotyczy kwestii modernizacji, rozwoju miasta, wątków urbanistycznych, więc chyba dobrze byłoby przenieść do drugiego akapitu, pierwsze zdanie akapitu czwartego, które na końcu drugiego akapitu mogłoby brzmieć: „Ponadto za Jego prezydentury Kraków wykupił z rąk austriackich Zamek Królewski na Wawelu i przeprowadził jego gruntowaną modernizację”. Akapit czwarty dotyczyłby innego obszaru działalności Juliusza Lea. Czy tak mogłoby być? Jeszcze pytanie: czy słowo „królewski” nie powinno być również wielką literą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak, wielką literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#PosełMarekSowa">Ja tutaj nie wnoszę sprzeciwu. Wtedy nie będzie „Za jego prezydentury”, tylko „Ponadto wykupił z rąk austriackich”, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Proponuję taką zmianę, taką poprawkę, żeby dołożyć ostatnie nowe zdanie do drugiego akapitu: „Ponadto za Jego prezydentury Kraków wykupił z rąk austriackich Zamek Królewski na Wawelu i przeprowadził jego gruntowaną modernizację”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan poseł Jacek Świat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PosełJacekŚwiat">Oczywiście możemy przyjąć taką poprawkę, ale ja to odczytuję tak, że drugi akapit dotyczy rozwoju miasta jako organizmu, natomiast czwarty akapit mówi o pewnej sferze patriotyczno-duchowej i to wykupienie, remont Wawelu jakoś bardziej łączy się z tą sferą niż z tą sferą taką czysto rozwojową. Poza tym jeżeli przeniesiemy to zdanie o Zamku wyżej, to pozostanie nam z czwartego akapitu trochę taki jednozdaniowy ogryzek niezbyt zręczny. Sugerowałbym, żeby zostawić to tak, jak u wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Przy tej interpretacji pana posła rzeczywiście Zamek Królewski można powiązać z Legionami Polskimi, tylko ja nie zamierzałem iść w kierunku zostawienia ogryzka, lecz rozbudowania czwartego akapitu. Jednak zmieniając troszkę kolejność zapisów w czwartym akapicie i poszerzając ten akapit można by tam zachować również Zamek Królewski. Na razie wycofałbym tę poprawkę i wróciłbym do tego w czwartym akapicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dobrze. Czy są jeszcze inne uwagi do akapitu drugiego? Nie ma. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu z korektami Biura Legislacyjnego? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu trzeciego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Jedyna drobna uwaga dotyczy przestawienia wyrazów na początku tego akapitu: „Tadeusz Boy-Żeleński pisał o nim tak”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są jeszcze inne uwagi? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu wraz z tą korektą Biura Legislacyjnego? „Jego” już przyjęliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tu mamy cytat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Kto wie, jak było w cytacie, pewnie trzeba by to sprawdzić. Jeśli nie ma sprzeciwu, to przechodzimy do akapitu czwartego. Bardzo proszę – pan poseł Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Teraz mogę doprecyzować. Chciałem przenieść to zdanie, ponieważ nie spodobała mi się druga część czwartego akapitu, gdzie było: „Ponadto wraz z Józefem Piłsudskim był inicjatorem Legionów Polskich”, tak jakby inicjowanie powstania Legionów Polskich było taką rzeczą wielokrotnie tutaj ujętą, w sposób o wiele za drobny w stosunku do znaczenia tego działania, tego wydarzenia i skutków. Teraz proponowałbym, aby czwarty akapit brzmiał tak: „Juliusz Leo w 1914 roku był wraz z Józefem Piłsudskim jednym z inicjatorów utworzenia Legionów Polskich oraz współtwórcą Naczelnego Komitetu Narodowego i jego pierwszym prezesem. Doprowadził również do przekazania na wsparcie dla Legionów 1 mln koron z kasy miejskiej Krakowa. Ponadto za Jego prezydentury Kraków wykupił z rąk austriackich Zamek Królewski na Wawelu i przeprowadził jego gruntowną modernizację”. Chodzi o to, że to było wydarzenie o wielkim znaczeniu dla Polski, także udział Juliusza Lea w utworzeniu Legionów Polskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Panie pośle? Czy są uwagi do tej propozycji? Rozumiem, że to jest formalna poprawka. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tej poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#PosełBogusławSonik">Może zamiast „doprowadził” po prostu „przeznaczył”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Chodzi o tę kwotę? Ja napisałem: „doprowadził również do przekazania”. „Przeznaczył”? Ale to przeznaczyła rada na jego wniosek, ale głosowała rada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ważne jest, czyja była decyzja czy inicjatywa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Wtedy całej grupie ludzi, którzy byli radnymi, rajcami miejskimi Krakowa, odbieramy zasługi we wsparciu Legionów Polskich. Zostaje tylko sam pan prezydent Juliusz Leo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#PosełBogusławSonik">Nie znam tej procedury, więc jeżeli pan poznał ją lepiej, to proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">„Przekazał” to tak nie bardzo, bo nie ze swoich przekazał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#PosełMarekSowa">Prezydent Krakowa dysponuje budżetem Krakowa – miasta i w imieniu rady na pewno był osobą, która podejmowała finalną decyzję, więc w mojej ocenie w żadnej mierze nie jest to nadużycie, jeżeli napiszemy „przeznaczył”, bo to prawidłowo odda intencje i na pewno w niczym nie umniejszy udziału rady miasta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Mogę tu pogodzić panów: „i zdecydował o przeznaczeniu na ten cel 1 mln koron”. On może podjął decyzję, rada uchwalała i już mamy wszystkich. Przeważnie tak to jest. Nie wiem, jak było sto ileś lat temu, ale chyba też tak było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„zdecydował również wraz z radą miasta…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Nie? Dobrze – „zdecydował również” czy jak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Bez „również”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Gdyby pani poseł powtórzyła?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Nie wiem, jakie jest całe zdanie, bo początku nie śledziłam…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Potem pan poseł jeszcze przedstawi całość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">„i zdecydował o przeznaczeniu na ten cel 1 mln koron z kasy miejskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Gdyby pan poseł jeszcze raz mógł przeczytać tę propozycję, to byśmy ją już dokładnie przyjęli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Po tej uwadze propozycja jest taka: „Juliusz Leo w 1914 roku był wraz z Józefem Piłsudskim jednym z inicjatorów utworzenia Legionów Polskich oraz współtwórcą Naczelnego Komitetu Narodowego i jego pierwszym prezesem. Zdecydował” – wydaje mi się, że słowo „również” powinno to być, nie? „Zdecydował o przeznaczeniu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">„o przeznaczeniu na ten cel”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#PosełPiotrBabinetz">… „na wsparcie dla Legionów 1 mln koron z kasy miejskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Tak, to jest prostsze sformułowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">A dalej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„Ponadto za Jego prezydentury Kraków wykupił z rąk austriackich Zamek Królewski na Wawelu i przeprowadził jego gruntowną modernizację”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tej propozycji? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu ostatniego. Biuro Legislacyjne – bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Mamy taką uwagę, aby dodać: „w 100. rocznicę śmierci Juliusza Lea wspomina Jego postać”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Myślę, że to jest dosyć oczywiste, prawda? Nie ma sprzeciwu. Czy są jeszcze uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Może nie „wspomina”, tylko „przypomina Jego postać”, bo właściwie tą uchwałą przypominamy tę postać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak, „przypomina”. Czy jest sprzeciw? Nie ma. Czy są jeszcze inne uwagi? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu wraz z tymi poprawkami, czyli dopisanie „Juliusza Lea” i zamienienie słowa „wspomina” na słowo „przypomina”? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia uchwały wraz z przyjętymi poprawkami i uwagami? Nie ma. Uchwała została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Proszę państwa, to jest projekt klubu Nowoczesna, ale mamy tutaj pracującego nad nim Krakowianina. Czy jako sprawozdawcę Komisji moglibyśmy zaproponować pana posła Sonika? Pani poseł, musi być członek Komisji. Panie pośle, czy pan się zgadza?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#PosełBogusławSonik">Ja się zgadzam – również w imię przyszłej koalicji z Nowoczesną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jest to typowo krakowska uchwała, więc jeśli nie ma innych kandydatur, to będzie to pan poseł Bogusław Sonik. No właśnie, z kim ta koalicja, a może z nami? Pan poseł nie skonkretyzował?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#Głoszsali">Pani przewodnicząca, wyjdzie na to, że pani coś więcej wie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">A dlaczego? A może ja zachęcam. Dobrze. Zamykamy ten punkt.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są sprawy różne, bieżące? Jeśli nie ma, to dziękuję państwu bardzo za pracę. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>