text_structure.xml 58.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Otwieram posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu. Stwierdzam kworum i przyjęcie protokołów od 81. do 84. posiedzeń Komisji wobec niewniesienia do nich zastrzeżeń. Witam serdecznie wszystkich państwa obecnych na dzisiejszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dzisiejszy porządek posiedzenia Komisji Kultury i Środków Przekazu obejmuje punkty: po pierwsze, pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie upamiętnienia 650. rocznicy nadania przez Kazimierza Wielkiego przywileju dla Ormian w Polsce (druk nr 1952) – uzasadnia pan poseł Tadeusz Woźniak i punkt drugi: pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego w 150. rocznicę urodzin i 80. rocznicę śmierci (druk nr 1954) – uzasadnia pan poseł Bartłomiej Wróblewski. Czy są uwagi do porządku obrad? Nie słyszę, nie ma uwag. Stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku dziennego: pierwsze czytanie projektu uchwały z druku nr 1952, czyli projektu uchwały w sprawie upamiętnienia 650. rocznicy nadania przez Kazimierza Wielkiego przywileju dla Ormian w Polsce. Bardzo proszę pana posła Tadeusza Woźniaka o uzasadnienie projektu uchwały. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Bardzo dziękuję. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, nie chciałbym zbyt długo uzasadniać, ponieważ ponad wszelką wątpliwość wydaje się uzasadnione podjęcie przez Sejm uchwały w sprawie 650-lecia nadania przywileju dla Ormian, a prawdę powiedziawszy przywileju nadanego arcybiskupowi Grzegorzowi, który otrzymał zgodę na pełnoprawne osiedlenie się we Lwowie i któremu także nadano jurysdykcję nad wszystkimi Ormianami na ziemiach polskich. Ten dokument króla Kazimierza Wielkiego wyrażał zgodę na założenie biskupstwa ormiańskiego we Lwowie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełTadeuszWoźniak">Państwo polskie na przestrzeni wieków, bo praktycznie od XI wieku, przyjmowało Ormian na swoje ziemie, gdzie emigrowali ze względu na burzliwe dzieje narodu ormiańskiego i z czasem coraz większa liczba Ormian pojawiała się na ziemiach polskich. Właściwie można powiedzieć, że pewne przywileje nadano im także wcześniej, szczególnie przy lokowaniu np. Lwowa na prawie magdeburskim, kiedy król Kazimierz III Wielki wyraził zgodę, aby Ormianie mogli w relacjach wzajemnych posługiwać się własnym prawem i tradycją narodową. Tutaj Polska wykazywała tę piękną wielowiekową tolerancję dla przybyszów z innych narodów. Jeśli chodzi o Ormian, to przez cały okres wielowiekowego pobytu na ziemiach polskich jest ich uczestnictwo w dziejach państwa polskiego, ich szczytne tradycje, a także pamięć o tym, że wielu Ormian walczyło za Polskę, walczyło o jej niepodległość, walczyło przy boku poszczególnych władców polskich. Walczyli pod Wiedniem, walczyli o niepodległość Polski, walczyli w czasie II wojny światowej, a Ormianka stała się matką chrzestną nieznanego żołnierza, który spoczywa dzisiaj na pl. Piłsudskiego, pamiętając o swoim synu, który zginął we Lwowie jako obrońca Lwowa.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełTadeuszWoźniak">Aby już nie przedłużać tego wstępu, pragnę prosić Wysoką Komisję o to, aby przychylnie ustosunkowała się do projektu uchwały zamieszczonego w druku nr 1952. Jednocześnie jako wnioskodawca, po dogłębnej analizie zapisów tego projektu, pragnę zgłosić poprawki. Rozumiem, że poprawki należałoby przejąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, ale już w trakcie rozpatrywania szczegółowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. W trakcie rozpatrywania wrócimy do sprawy poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To już wszystko, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Chętnie odpowiem na pytania, jeżeli będą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Bardzo dziękujemy panu posłowi za przedstawienie projektu, jego uzasadnienia i w ogóle za tę inicjatywę.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Otwieram debatę ogólną o projekcie. Czy są pytania państwa posłów, uwagi do idei? Jeśli nie, to dziękuję bardzo. Rozumiem, że nie został złożony wniosek o odrzucenie projektu. W związku z tym stwierdzam zakończenie pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przystępujemy do rozpatrzenia projektu uchwały. Zaczynamy od tytułu uchwały. Czy są uwagi do tytułu projektu uchwały? Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Woźniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Proponuję, aby w tytule uchwały po słowach „nadania przez” dopisać słowo „króla”, żeby wyraźnie wskazać, że to był król Polski, który nadawał prawo dla Ormian na ziemiach polskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Czy są jakieś inne uwagi do tytułu uchwały? Jeśli nie ma, to czy jest zgoda (oczywiście tę poprawkę przejmiemy) na przyjęcie tytułu uchwały wraz z poprawką? Jest zgoda. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do pierwszego akapitu. Czy są uwagi do pierwszego akapitu? Czy są uwagi do pierwszego akapitu? Proszę bardzo – pan poseł Tadeusz Woźniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">W pierwszym akapicie proponuję, aby słowa „W 2017 r.” zastąpić słowami: „Przez cały 2017 r.” oraz skreślić słowo „szczególny”. Uzasadniam, dlaczego. Praktycznie ten jubileusz przypadał już wiele miesięcy temu, bo to początek roku, a społeczność ormiańska, także delegacje Ormian, które przybywają do Polski, przez cały rok świętują to wydarzenie. Odbywały się wystawy, spotkania, koncerty. W niedługim czasie będzie kolejne wydarzenie organizowane przez społeczność ormiańską, więc myślę, że sformułowanie: „Przez cały 2017 r. społeczność ormiańska w Polsce obchodzi jubileusz” będzie właściwsze. Z kolei wydaje się, że słowo „jubileusz” nie jest tu potrzebne. Jubileusz to jubileusz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Jak przez cały rok, to nie szczególnie, tylko przez cały rok. Jeszcze Biuro Legislacyjne – też ma poprawki. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Po tej poprawce do tego akapitu mamy jedną uwagę, żeby zrezygnować z przecinka między wyrazami „przywileju” i „zezwalającego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, myślę, że oczywiście też możemy przyjąć. To jest jedyna poprawka Biura Legislacyjnego, tak? Dobrze. Czy są jeszcze uwagi? Proszę bardzo, pan poseł Krzysztof Czabański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Przywilej jest czymś szczególnym, w związku z tym myślę, że sformułowanie „szczególny przywilej” nie brzmi za zręcznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Były słowa „szczególny jubileusz”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Pan poseł zrezygnował ze słowa „szczególny”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Rozumiem, przepraszam bardzo, źle usłyszałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Zatem nie ma tego problemu, tak? Ale zawsze możemy skreślić coś, czego nie ma, to będzie prostsze. W takim razie to są wszystkie uwagi i poprawki do pierwszego akapitu.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy jest zgoda, abyśmy przyjęli pierwszy akapit z poprawkami pana posła Tadeusza Woźniaka i Biura Legislacyjnego? Jest zgoda. Pierwszy akapit został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do akapitu drugiego. Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Woźniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">W akapicie drugim w zdaniu pierwszym proponuję postawić przecinek po słowach „wsze czasy”, skreślić słowa w nawiasie: „(zwanemu Wielkim)”, słowo „osiedlanie” zastąpić słowem „osiedlenie” oraz po słowie „Królestwa” dodać „Polskiego”. W zdaniu drugim po słowie „podwaliny” skreślić słowo „do” i po słowie „następnie” skreślić słowo „do”. Wówczas akapit drugi brzmiałby następująco: „Ustanowienie Lwowa siedzibą biskupstwa ormiańskiego po wsze czasy, zezwalało arcybiskupowi Grzegorzowi na pełnoprawne osiedlenie się w mieście, pozostanie przy swojej wierze, praktykowanie jej zgodnie z tradycją i zwyczajami oraz sprawowanie jurysdykcji nad ludnością ormiańską zamieszkałą na całym terytorium Królestwa Polskiego. Przywilej ten stworzył istotne podwaliny przyspieszenia integracji obu narodów w duchu współpracy i poszanowania praw, a następnie uzyskania przez Ormian statusu pełnoprawnych obywateli Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Proszę, teraz Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Szanowni państwo, do tego akapitu przede wszystkim mamy pytanie. Czy „pełnoprawne osiedlanie się” i „pozostanie przy swojej wierze” odnosi się do arcybiskupa Grzegorza czy do wszystkich Ormian? Brzmienie, które jest w tej chwili i brzmienie po poprawce sugeruje, że odnosi się to tylko do arcybiskupa Grzegorza. Językoznawcy zaproponowali troszeczkę inny zapis tego akapitu. Jeżeli mogłabym odczytać…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">„Ustanowienie Lwowa siedzibą biskupstwa ormiańskiego po wsze czasy zezwalało na pełnoprawne osiedlanie się Ormian w mieście, umożliwiało im pozostanie przy swojej wierze, praktykowanie jej zgodnie z tradycją i zwyczajami oraz uprawniało arcybiskupa Grzegorza, zwanego Wielkim, do sprawowania jurysdykcji nad ludnością ormiańską zamieszkałą na terytorium całego królestwa. Nadanie tego przywileju stworzyło istotne podwaliny pod integrację obu narodów w duchu współpracy i poszanowania wzajemnych praw, a następnie uzyskanie przez Ormian statusu pełnoprawnych obywateli Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Czy można byłoby prosić pana posła o dostarczenie tych poprawek? Rozumiem, że pan poseł ma na piśmie swoje poprawki…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">…byśmy mogli spróbować jakoś to połączyć. Proszę bardzo – pan poseł Dariusz Piontkowski i pani poseł Barbara Bubula.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Mam propozycję, abyśmy w akapicie drugim jako tekst zasadniczy potraktowali…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przepraszam, chwileczkę. Już mam te poprawki. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Abyśmy potraktowali jako tekst zasadniczy tekst zaproponowany przez Biuro Legislacyjne z ewentualnymi poprawkami, które przedstawił pan poseł. Jeżeli uznaje, że określenie „zwanego Wielkim” nie jest potrzebne, to spokojnie można wykreślić i przy „Królestwie” dodać „Polskiego” – wtedy oczywiście wielkimi literami. To konsumowałoby poprawki pana posła, a jednocześnie chyba pozwoliłoby stylistycznie i znaczeniowo ująć to, o co chodziło panu posłowi. Rzeczywiście przywilej dawał prawa Ormianom a nie arcybiskupowi, więc kolejność przedstawiona przez Biuro Legislacyjne wydaje się bardziej prawdziwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, myślę, że to jest właśnie kierunek już łączący teksty poprawek i intencje. Proszę bardzo, czy jeszcze pani poseł Barbara Bubula?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełBarbaraBubula">Ja dokładnie to samo co pan poseł Piontkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Brzmienie akapitu drugiego zaproponowane przez Biuro Legislacyjne jest dość uniwersalne, natomiast z tego, co ja się orientuję, wynika, że przywilej był nadany właśnie specjalnie dla arcybiskupa Grzegorza. To biskupstwo było ustanowione wcześniej, ale nie było do końca uznawane i dopiero król uznał to biskupstwo we Lwowie. Pozwolił na oficjalne, formalne osiedlenie się jako biskupowi lwowskiemu i nadał mu prawo sprawowania jurysdykcji nad wszystkimi Ormianami w Królestwie Polskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Rozumiem, że w ramach poprawek Biura Legislacyjnego nie usuwamy zapisu o arcybiskupie Grzegorzu, prawda? Pozostaje arcybiskup Grzegorz, tylko idąc za intencją pana posła rezygnowalibyśmy ze sformułowania „zwanego Wielkim”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Już patrzę, przepraszam bardzo, niedawno dostałem poprawki, które proponuje Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To teraz może pani poseł Barbara Bubula, a potem wrócimy do pana posła. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełBarbaraBubula">Wydaje mi się, że nie ma sprzeczności między tym, co zaproponowało Biuro Legislacyjne a tym, co mówi pan poseł, dlatego że w konsekwencji nadania tego pozwolenia dla biskupa były przywileje dla Ormian. Dokonujemy pewnego skrótu myślowego. W tym, co pierwotnie zaproponował pan poseł, autorzy projektu, nie była zaznaczona ta konsekwencja w postaci uprzywilejowania wszystkich Ormian. Dzięki temu uzyskujemy taki efekt, że informujemy o tym, że nadanie jurysdykcji arcybiskupowi było istotnym faktem historycznym, ale konsekwencją było to, że Ormianie dostali te przywileje. Wydaje mi się, że nie ma tutaj błędu historycznego, ponieważ dokonujemy pewnej interpretacji tego faktu w uchwale dokonując – można powiedzieć – przeniesienia tego, o czym mówił pan poseł, na wszystkich Ormian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, myślę, że to bardzo trafne. Proszę bardzo, jeszcze pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Oczywiście skłaniam się ku wersji zaproponowanej przez Biuro Legislacyjne, ale wtedy proponuję, by skreślić słowa „w mieście”, ponieważ na osiedlenie się w mieście dostał zezwolenie arcybiskup, a Ormianie osiedlali się już na całym terytorium, prawda?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Teraz przeczytamy cały akapit uwzględniający poprawki Biura Legislacyjnego i częściowo pana posła. Zobaczymy, co ewentualnie jeszcze należałoby poprawić. „Ustanowienie Lwowa siedzibą biskupstwa ormiańskiego po wsze czasy zezwalało na pełnoprawne osiedlanie się Ormian w mieście, umożliwiało im pozostanie przy swojej wierze…” – jest ogólna zgoda, żeby nie było „w mieście”, dobrze – „osiedlanie się Ormian, umożliwiało im pozostanie przy swojej wierze, praktykowanie jej zgodnie z tradycją i zwyczajami oraz uprawniało arcybiskupa Grzegorza do sprawowania jurysdykcji nad ludnością ormiańską zamieszkałą na terytorium całego Królestwa Polskiego. Nadanie tego przywileju stworzyło istotne podwaliny pod integrację obu narodów w duchu współpracy i poszanowania wzajemnych praw, a następnie uzyskanie przez Ormian statusu pełnoprawnych obywateli Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Czy potrzebne jest słowo „istotne” przed „podwaliny”? Jak podwaliny, to wiadomo, że to jest podbudowa. Słowo „istotne” jest tutaj niepotrzebnym ozdobnikiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, „istotne” usuwamy. Wracamy do początku – „na pełnoprawne osiedlanie się Ormian”. Rozumiem, że rezygnujemy z dookreślenia „w mieście”, bo ono zawęża, ale czy samo „osiedlanie się Ormian” jest zrozumiałe, gdzie, na jakim obszarze? Czy to jest prawidłowo? Tak, możemy tak zostawić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Wydaje się, że tak, bo potem jest mowa o całym Królestwie Polskim, więc w domyśle: terytorium Królestwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Możemy przy tym pozostać, dobrze. Tu jeszcze byłaby kwestia „do” przy „podwaliny”, ale nie, to się zmieniło. W tej sytuacji drugi akapit przy uwzględnieniu uzgodnionych poprawek brzmiałby następująco: „Ustanowienie Lwowa siedzibą biskupstwa ormiańskiego po wsze czasy zezwalało na pełnoprawne osiedlanie się Ormian, umożliwiało im pozostanie przy swojej wierze, praktykowanie jej zgodnie z tradycją i zwyczajami oraz uprawniało arcybiskupa Grzegorza” – tu chyba rezygnujemy z przecinka, prawda? – „do sprawowania jurysdykcji nad ludnością ormiańską zamieszkałą na terytorium całego Królestwa Polskiego. Nadanie tego przywileju stworzyło podwaliny pod integrację obu narodów w duchu współpracy i poszanowania wzajemnych praw, a następnie uzyskanie przez Ormian statusu pełnoprawnych obywateli Rzeczypospolitej”. Rozumiem, że jest już ogólna zgoda co do takiego brzmienia drugiego akapitu. Jeśli nie ma sprzeciwu, to uważam, że drugi akapit został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do akapitu trzeciego. Proszę o ewentualne poprawki. Proszę bardzo – pan poseł Tadeusz Woźniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Proponuję akapitowi trzeciemu nadać brzmienie: „Niewątpliwie, zarówno na przestrzeni wieków, jak i dzisiaj, wzajemne relacje między Polakami i Ormianami mogą być wzorem do naśladowania dla innych państw i narodów”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy po ewentualnym przyjęciu tej poprawki byłaby to cała treść tego akapitu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Tak. Zaproponuję jeszcze brzmienie kolejnych dwóch akapitów, a wtedy będzie to stanowiło całość. Tutaj mamy, że niewątpliwie przez setki lat Ormianie zasymilowali się z Polakami i dziś wzajemne relacje itd. Natomiast o pamięci Ormian, którzy oddali życie za Polskę, będzie w kolejnym akapicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Właśnie chciałem o to zapytać, czy rezygnujemy z zapisu o walce o wolność Polski i o niepodległość?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">To będzie w dalszej części.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Akapit trzeci byłby jednozdaniowy i w nowym czwartym akapicie byłoby…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Panie przewodniczący, mogę podać całość do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, żeby było wiadomo, jaki jest zamysł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Dobrze, czyli akapitowi trzeciemu nadać brzmienie: „Niewątpliwie, zarówno na przestrzeni wieków, jak i dzisiaj, wzajemne relacje…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przepraszam, a czy musi być słowo „niewątpliwie”? To chyba raczej osłabia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Myślę, że podkreśla, że nie pozostawia to jakiejkolwiek wątpliwości, że „zarówno na przestrzeni wieków, jak i dzisiaj, wzajemne relacje między Polakami i Ormianami mogą być wzorem do naśladowania dla innych państw i narodów”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, to jest kwestia wyczucia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Wówczas akapitowi czwartemu i piątemu nadać brzmienie: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podkreśla znaczącą rolę, jaką odegrali Ormianie w historii Polski składając szczególny hołd tym, którzy oddali życie za jej niepodległość, a także wyrażając wdzięczność wszystkim, którzy dla niej żyli i pracowali jako wierni obywatele. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża przekonanie, że dalsze braterskie współistnienie Polaków i Ormian otworzy kolejne piękne karty wspólnej historii”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. To już byłaby całość. Proszę bardzo państwa posłów w tej sprawie. Proszę bardzo, pan poseł Szymon Giżyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełSzymonGiżyński">Chciałbym wesprzeć wrażliwość językową pana przewodniczącego, bo to jest ważne sformułowanie to „niewątpliwie”. Jeżeli coś tak się podkreśla w zakresie niewątpliwości, to w zabiegach stylistycznych ukrywa się własne wątpliwości. Tutaj pójdźmy po prostu w kierunku trybu oznajmującego, bez ozdobników. Wtedy jest to tryb twierdzący, całkowicie w roli narratora wszechwiedzącego i orzekającego. Myślę, że to jest figura stylistyczna, która tutaj sprawę załatwia. „Niewątpliwie” jest po prostu niewątpliwie niepotrzebnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo za taką ocenę sytuacji. Czy jeszcze są uwagi do koncepcji przedstawionej przez pana posła? Proszę bardzo, Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Szanowni państwo, mamy uwagę do akapitu czwartego. W uzgodnieniu z językoznawcami, którzy proponują, aby po wyrazach „jaką odegrali Ormianie w historii Polski” postawić przecinek, żeby domknąć to wtrącenie, a następnie wyrazy „składając” i „wyrażając” zastąpić wyrazami: „i składa”, a potem „wyraża”. „Składając” i „wyrażając” sugeruje, że Ormianie swoją rolą złożyli hołd i wyrazili wdzięczność, a rozumiemy, że ma to się odnosić do Sejmu, czyli: Sejm podkreśla, Sejm składa i Sejm wyraża wdzięczność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To są uwagi Biura Legislacyjnego do tej nowej koncepcji pana posła, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Do całości, tak, dokładnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Co do nowego brzmienia akapitu trzeciego to byłoby to jedno zdanie, jeszcze z propozycją, żeby bez słowa „niewątpliwie”. Akapit trzeci brzmiałby: „Zarówno na przestrzeni wieków, jak i dzisiaj, wzajemne relacje między Polakami i Ormianami mogą być wzorem do naśladowania dla innych państw i narodów”. Czy jest zgoda co do tego brzmienia trzeciego akapitu? Jest, czyli rozumiem, że akapit trzeci został przyjęty w tej wersji.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Teraz akapit czwarty. Tutaj proszę Biuro Legislacyjne o korygowanie w trakcie: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podkreśla znaczącą rolę, jaką odegrani Ormianie w historii Polski,…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">„i składa szczególny hołd tym”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Z przecinkiem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak, z przecinkiem, bo przecinek zamyka wtrącenie: „jaką odegrali Ormianie w historii Polski”. To było konsultowane z językoznawcami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">„i składa szczególny hołd tym, którzy oddali życie za jej niepodległość, a także wyraża wdzięczność wszystkim, którzy dla niej żyli i pracowali jako wierni obywatele”. Czy jest zgoda, także odnośnie do tego przecinka przed „i”? Czy są jakieś wątpliwości? Jest zgoda, czyli przyjęlibyśmy akapit czwarty w brzmieniu w koncepcji pana posła Tadeusza Woźniaka i z poprawkami Biura Legislacyjnego. Jeśli nie ma sprzeciwu, to nowy akapit czwarty został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Teraz nowa propozycja brzmienia akapitu piątego: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża przekonanie, że dalsze braterskie współistnienie Polaków i Ormian otworzy kolejne piękne karty wspólnej historii”. Nie ma uwag, a jednak, proszę bardzo, pan poseł Szymon Giżyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełSzymonGiżyński">Czy to już jest czas na pytania czy uwagi do całości, czy jeszcze nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Był już ten czas. Ewentualnie jak zakończymy piąty akapit, to możemy jeszcze. Do akapitu piątego pan poseł nie ma uwag? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia w nowym brzmieniu akapitu piątego? Nie ma. Akapit piąty został przyjęty. Zanim przyjmiemy cały projekt uchwały, proszę bardzo, pan poseł Szymon Giżyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełSzymonGiżyński">Uprzejmie dziękuję za dopuszczenie do głosu. Przepraszam, ale z niezawinionych przyczyn spóźniłem się. Chciałem się odnieść do zapisu w akapicie drugim, gdzie jest „ustanowienie Lwowa siedzibą biskupstwa ormiańskiego po wsze czasy zezwalało na pełnoprawne osiedlenie się Ormian w mieście”. Przepraszam, jak to jest w tej chwili?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">W tej chwili nie ma „w mieście”. Mamy: „na pełnoprawne osiedlanie się Ormian, umożliwiało im pozostanie przy swojej wierze”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełSzymonGiżyński">Rozumiem. To, co państwo zmienili, nie dotyczy mojego konceptu. Chciałbym zaakcentować to erygowanie biskupstwa ormiańskiego i moim zdaniem szyk powinien być inny: „Ustanowienie Lwowa po wsze czasy siedzibą biskupstwa ormiańskiego”. To jest mocniejsze w sensie ideowym i przekazu pewnych wartości. Z tego dopiero wynikała możliwość osiedlenia się Ormian w mieście, natomiast „po wsze czasy ustanowienie Lwowa siedzibą biskupstwa ormiańskiego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tylko tutaj pytanie do pana posła wnioskodawcy. Czy „po wsze czasy” ma się odnosić do ustanowienia biskupstwa czy do osiedlania się Ormian?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Ustanowienie biskupstwa po wsze czasy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. W takim razie poprawka pana posła Szymona Giżyńskiego jest zasadna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Trzeba by jeszcze dokładnie przepatrzyć nowe brzmienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">„Ustanowienie Lwowa po wsze czasy siedzibą biskupstwa ormiańskiego zezwalało na pełnoprawne osiedlanie się Ormian” – tak by to brzmiało po poprawce pana posła. Czy Biuro Legislacyjne? Nie ma uwag. Rozumiem, że możemy powrócić do drugiego akapitu, skoro jeszcze nie przyjęliśmy całego projektu i wprowadzić taką poprawkę. Rozumiem, że jest zgoda, nie ma sprzeciwu wobec tej poprawki, korekty w akapicie drugim. Nie ma, czyli przyjmujemy.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Kto jest za przyjęciem pozytywnej opinii do projektu uchwały w sprawie upamiętnienia 650. rocznicy nadania przez króla Kazimierza Wielkiego przywileju dla Ormian w Polsce? (10) Dziękuję bardzo. Kto jest przeciw? (0) Kto się wstrzymał? (0) Dziękuję bardzo. Projekt uchwały jednogłośnie został pozytywnie zaopiniowany.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Teraz musimy wybrać posła sprawozdawcę. Proszę o propozycje. Proszę bardzo państwa posłów o zgłoszenie propozycji posła sprawozdawcy. Zatrzymaliśmy się w chyba najmniej kontrowersyjnym punkcie obrad. Jeszcze raz. Proszę o uwagę państwa posłów. Proszę o zgłaszanie propozycji posła sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Widzę, że pan poseł Szymon Giżyński, który angażował się w pracę nad treścią, chętnie by był sprawozdawcą Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Czy są inne zgłoszenia? Nie ma. Czy pan poseł Szymon Giżyński zgadza się przyjąć ten obowiązek i zaszczyt zarazem? Dobrze, dziękuję bardzo. Czy jest zgoda, żeby pan poseł Szymon Giżyński był posłem sprawozdawcą? Jest. Dziękuję bardzo, jest wybrany poseł sprawozdawca. Dziękujemy bardzo panu posłowi Tadeuszowi Woźniakowi za przedstawienie projektu uchwały. Dziękujemy bardzo za zgodną pracę.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego w 150. rocznicę urodzin i 80. rocznicę śmierci. Proszę bardzo pana posła Bartłomieja Wróblewskiego o przedstawienie i uzasadnienie projektu uchwały. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, chciałbym przedstawić projekt uchwały upamiętniającej postać niezwykłą – generała Józefa Dowbor-Muśnickiego.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Dowbor-Muśnicki pochodził z rodziny szlacheckiej o korzeniach litewskich. Urodził się w Garbowie koło Sandomierza w 1867 r. Niedawno obchodziliśmy właśnie 150. rocznicę jego urodzin. Przez wiele lat służył w armii rosyjskiej, gdzie doszedł do wysokiego stopnia generała-lejtnanta.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Najbardziej istotne wydarzenia – z naszego punktu widzenia – miały miejsce po rewolucji lutowej. Wówczas Naczelny Polski Komitet Wojskowy powierzył mu misję stworzenia polskiego wojska w Rosji – I Korpusu Polskiego w Rosji. Te oddziały odegrały pewną rolę, nawet znaczną rolę, dla odtwarzania się w ogóle polskiego wojska. Uczestniczyły w walkach z bolszewikami po rewolucji październikowej, zdobyły twierdzę Bobrujsk, co było największym sukcesem wojskowym.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Później generał Józef Dowbor-Muśnicki na prośbę Naczelnej Rady Ludowej i w porozumieniu z naczelnikiem państwa Józefem Piłsudskim został dowódcą powstania wielkopolskiego. Zorganizował czy kontynuował organizację Armii Wielkopolskiej, która pod jego dowództwem osiągnęła imponujący stan liczebny, bo 100 tysięcy żołnierzy. Doprowadził do zwycięstwa powstanie wielkopolskie. Zarówno osiągnięcia i zasługi dotyczące organizacji wojska polskiego w Rosji, jak i dowództwo powstania wielkopolskiego są takimi wydarzeniami, które powinny zostać przypomniane przy tej okazji. W czasie II Rzeczypospolitej był już żołnierzem w stanie spoczynku. Osiadł pod Poznaniem. Mieszkał w miejscowości Lusowo, obecnie jest to gmina Tarnowo Podgórne. Był przyjacielem młodzieży. Patronował dwóm elitarnym korporacjom akademickim: korporacji „Lechia” w Poznaniu, korporacji „Batoria” we Lwowie.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Myślę, że przy tej okazji warto także wspomnieć, o czym także jest mowa w tekście uchwały, że generał Józef Dowbor-Muśnicki był ojcem dwóch córek, z których jedna jako jedyna kobieta zginęła w Katyniu. Była to Agnieszka Dowbor-Muśnicka. Druga córka zaangażowana w konspiracji po zdekonspirowaniu została rozstrzelana przez Niemców w Palmirach.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Myślę, że jest to wystarczające uzasadnienie projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo panu posłowi za przedstawienie projektu i za tę inicjatywę, bardzo cenną. Rzeczywiście rzadko w takich projektach uchwał dodaje się fragment dotyczący rodziny, ale w tym przypadku jest to bardzo uzasadnione. Jest to bardzo trafne i bardzo dobrze, że znalazł się akapit na temat córek ze względu na ich poświęcenie dla Polski i oddanie życia za niepodległość.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Teraz otwieramy ogólną debatę o projekcie. Zgłaszał się pan poseł Dariusz Piontkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Przede wszystkim chciałbym podziękować wnioskodawcom, bo Dowbor-Muśnicki to postać ważna w naszej historii, a troszkę zapomniana, być może dlatego, że Rzeczypospolitej jeszcze nie było w okresie I wojny światowej i duża część wydarzeń, które miała miejsce w tamtym okresie, nie jest znana szerszemu gronu, a dowborczycy odegrali potem istotną rolę w naszej historii. Dobrze, byśmy uczcili tego człowieka, który być może w Wielkopolsce jest dobrze rozpoznawany, ale w innych częściach Polski nie. Dobrze, byśmy przypomnieli tę ważną dla naszej historii postać.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PosełDariuszPiontkowski">Jeśli chodzi o córki, to wydaje mi się, że nieco inaczej należałoby sformułować te akapity, ponieważ wymienienie córek i ich zasług chyba świadczy o pewnej postawie patriotycznej, jaka była w domu i należałoby to powiązać z postacią generała Dowbor-Muśnickiego w taki sposób, aby wykazać, że nie tylko swoim działaniem, ale także sposobem wychowania swoich córek przekazywał wartości patriotyczne. Nie chodzi tylko o ich wymienienie, że te córki coś zrobiły i zginęły. To tylko tak na marginesie. Uważam, że to bardzo dobry pomysł i warto, by Sejm podjął taką uchwałę przez aklamację – to podkreślam. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Rzeczywiście przy szczegółowej pracy nad projektem przy czwartym akapicie można rozważyć jakieś drobne uzupełnienie, jakby wprowadzenie do wątku, który jest przedstawiony w czwartym akapicie.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy są jeszcze jakieś ogólne uwagi odnośnie do projektu uchwały? Jeśli nie, to myślę, że zakończymy pierwsze czytanie. Oczywiście nie ma wniosku o odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przystępujemy do rozpatrzenia projektu uchwały. Czy są uwagi do tytułu uchwały? Proszę bardzo. Jeśli nie ma, to czy jest zgoda… Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Miałbym pytanie językowe, bo moja intuicja językowa byłaby taka – nie wiem, czy w taki sposób powinien być zapisany myślnik rozdzielający dwa człony nazwiska. Tak, krótko mówiąc bez spacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak, my poprawimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Bez spacji, dobrze. Nasunęła mi się uwaga. Ponieważ to jest tytuł uchwały, to czy nie byłoby lepiej, żeby nie było skrótu „gen.” tylko „generała”. Czy nie mogłoby być tu całe słowo?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#Głoszsali">I tak wszyscy wiedzą, o co chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, wiedzą, o co chodzi, ale nawet w czytaniu przez aklamację będzie: „pamięci gen. Józefa”? Raczej „pamięci generała” będzie czytane, tak rozumiem, to może przyjmijmy, żeby było „generała”. Czy jest zgoda na przyjęcie tytułu z tymi drobnymi poprawkami? Jest.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do pierwszego akapitu. Proszę bardzo o uwagi i poprawki. Proszę bardzo – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W pierwszym akapicie mamy kilka uwag. Pierwsza uwaga dotyczy dodania wyrazu „Imperium” do nazwy „armii Imperium Rosyjskiego”, bo wydaje się, że tutaj tego zabrakło. Następna uwaga dotyczy zamiany wyrazu „dosłużył”, ponieważ wcześniej mamy „służył w Armii”, na „doszedł do wysokiego stopnia – generała-lejtnanta”. Ostatnia uwaga dotyczy dodania cyfry rzymskiej: „I Korpusu Polskiego”, ponieważ tak brzmiała pełna nazwa tego korpusu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, słuszne uwagi, chyba że była inna intencja. W projekcie faktycznie było „Armii Rosyjskiego”, więc brakuje tego „Imperium”, chyba że miało być „armii rosyjskiej” albo jeszcze jakoś inaczej. Proszę bardzo, pan poseł Dariusz Piontkowski i potem pan poseł Szymon Giżyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Nie jestem pewny, czy przy „Imperium Rosyjskim” czy „armii rosyjskiej” słowo „armii” powinno być dużą literą, bo armia Imperium Rosyjskiego to raczej nie jest nazwa własna, więc słowo „armia” powinno być napisane małą literą. Jeśli „Imperium Rosyjskiego” potraktujemy jako nazwę własną, to wtedy oczywiście dużymi literami. To taka uwaga, myślę, że warto ją zastosować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Szczerze powiedziawszy, nie wiem, czy nie należałoby napisać w „armii rosyjskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Wtedy małymi literami, bo to nie jest nazwa własna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Małymi literami, bo to nie jest nazwa własna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Biuro Legislacyjne słusznie tutaj uzupełniło, bo był taki nieprecyzyjny zapis: „Armii Rosyjskiego”. Po prostu był błąd w projekcie. Jeżeli natomiast byłaby poprawka pana posła w innym kierunku, żeby było „w armii rosyjskiej”, to ten problem można by rozwiązać w taki sposób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Jeżeli jest zgoda, to może rzeczywiście napisać małą literą: „armii rosyjskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Teraz pytanie o tę poprawkę Biura Legislacyjnego: „gdzie doszedł do wysokiego”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Pozostałe propozycje są bardzo trafne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">I „I Korpusu” też, tak? Dobrze. Czy jest zgoda na przyjęcie… Przepraszam, wcześniej zgłaszał się pan poseł Szymon Giżyński. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PosełSzymonGiżyński">Taka moja sugestia dotycząca sformułowania „w majątku Garbów koło Sandomierza”. Językoznawcy uważają, że najbardziej adekwatne i zręczne określenie takiej zależności miejscowość blisko miejscowości, mniejsza koło większej, jest „Garbów pod Sandomierzem”. Jeżeli państwo nie mają nic przeciwko temu, to „Garbów pod Sandomierzem”. Jest to może troszkę starsza wersja, ale bardzo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy to jest ten sam Garbów Zawiszy Czarnego? To tak na marginesie. Czy jest jakaś opinia Biura Legislacyjnego co do tego sformułowania? Nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełSzymonGiżyński">Jeśli zajmujemy się przecinkami, to prosiłbym o uwagę w trzech miejscach. Po wyrazach „w rodzinie ziemiańskiej” niektórzy postawiliby przecinek: „wywodzącej się ze starego litewskiego”. Nie? Nie potrzeba, to nie potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#PosełSzymonGiżyński">Czy w zdaniu: „W 1917 r. po rewolucji lutowej” nie ma tutaj klasycznego wtrącenia: „z inicjatywy Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego”? Nie potrzeba przecinków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Jeśli nie są konieczne, jeśli to jakoś nie zmienia treści, to może lepiej nie nadużywać przecinków. Uwzględniamy „pod Sandomierzem”, a przecinki zostawiamy na inną okazję. Dobrze. Mielibyśmy następujący zapis: „Józef Dowbor-Muśnicki urodził się dnia 25 października 1867 r. w majątku Garbów pod Sandomierzem w rodzinie ziemiańskiej wywodzącej się ze starego litewskiego rodu Dowborów. Przez wiele lat służył w armii rosyjskiej, gdzie doszedł do wysokiego stopnia – generała-lejtnanta. W 1917 r. po rewolucji lutowej z inicjatywy Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego został mianowany organizatorem i dowódcą I Korpusu Polskiego w Rosji”. Rozumiem, że nie ma sprzeciwu wobec takiego brzmienia pierwszego akapitu i pierwszy akapit został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do akapitu drugiego. Proszę bardzo o uwagi czy ewentualne poprawki. Proszę bardzo – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W drugim akapicie mamy propozycję, aby zrezygnować z wyrazu „zdobywając” i zapisać ten fragment następująco: „odniósł szereg zwycięstw, m.in. pod koniec stycznia 1918 r. zdobył twierdzę w Bobrujsku”, zrezygnować w tym miejscu z przecinka, „bronioną przez kilkutysięczną załogę bolszewicką”. W kolejnym zdaniu proponujemy zapisać wyraz „korpus” małą literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Wyrażam zgodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Czy są jeszcze inne uwagi do tego akapitu? Proszę bardzo, pan poseł Bogusław Sonik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełBogusławSonik">Przepraszam, ale dopiero teraz sprawdziłem. Uwaga do poprzedniego akapitu. Garbów ma 120 km do Sandomierza, więc…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#Głoszsali">Ani koło, ani pod.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To trzeba zbadać, bo może jest jeszcze drugi Garbów. Myślę, że trzeba dokładnie sprawdzić, czy nie istnieje jeszcze jakiś Garbów, który jednak jest pod Sandomierzem i na końcu prac wrócimy do tego problemu. Zależy z jakiej perspektywy – z bardzo odległej to może nie byłoby daleko, ale to słuszna uwaga, że tu może być problem.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy są jeszcze uwagi do drugiego akapitu? Na marginesie dodam, że może byłoby zręczniej, gdyby było „Po zamachu bolszewickim” a nie „Po rewolucji październikowej”, ale później jest o „władzy bolszewickiej” i potem o „bolszewikach”, więc pewnie musi zostać ta „rewolucja październikowa”, choć to nie brzmi najlepiej. To tak na marginesie.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Jeśli nie ma innych uwag, to czy jest zgoda na…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Zgadzam się, że to jest niezręczne, więc może „Po rewolucji bolszewickiej gen. Józef Dowbor-Muśnicki nie podporządkował się władzy rewolucyjnej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To już chyba wiele tutaj nie poprawi. Tamten Garbów też istnieje, tak? Jeśli tak, to dobrze, nie musimy wracać do pierwszego akapitu.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">W tym drugim przypadku to już chyba nie wybrniemy z tej nieszczęsnej „rewolucji”. Jeśli chodzi o inne poprawki Biura Legislacyjnego, to rozumiem, że jest zgoda i rozumiem, że nie ma sprzeciwu wobec przyjęcia drugiego akapitu wraz z poprawkami Biura Legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do akapitu trzeciego. Czy są uwagi i poprawki do trzeciego akapitu? Proszę bardzo, Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W trzecim akapicie proponujemy przenieść tytuł naczelnik państwa przed nazwisko Józefa Piłsudskiego, bo jak rozumiemy, chodzi tutaj o Józefa Piłsudskiego, a nie jakiegoś innego naczelnika. W nazwie „Naczelna Rada Ludowa” wyraz „ludową” również należy zapisać wielką literą. Proponujemy, by początek drugiego zdania brzmiał: „jego zasługą było zorganizowanie blisko 100-tysięcznej Armii Wielkopolskiej”. W ostatnim zdaniu zamiast „Przeprowadził integrację” proponujemy: „Połączył Armię Wielkopolską z Wojskiem Polskim, a po scaleniu pozostał na stanowisku dowódcy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Myślę, że to cenne poprawki. Proszę bardzo jeszcze państwa posłów: Czy są jakieś uwagi do trzeciego akapitu? Jeśli nie ma, to rozumiem, że jest zgoda na przyjęcie trzeciego akapitu w proponowanym brzmieniu z poprawkami Biura Legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do akapitu czwartego i chyba tutaj pan poseł Dariusz Piontkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Mam propozycję, żeby wstawić jakieś zdanie łączące, bo tak naprawdę informacje o córkach generała nijak się nie wiążą z pozostałą częścią uchwały, więc może np. takie zdanie – na gorąco pomyślane: „Patriotyczne wartości, jakim hołdował generał, znalazły potwierdzenie w postawach jego córek” i potem: „Starsza córka” itd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, bardzo trafnie i zgrabnie. Rozumiem, że jest akceptacja tego zdania, ale jeszcze Biuro Legislacyjne, rozumiem, że ma poprawki. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Proponujemy zapisać wyraz „generała” małą literą i zrezygnować z przecinka po tym wyrazie. Proponujemy również dodanie imienia i nazwiska młodszej córki generała w drugim zdaniu: „Młodsza córka Agnieszka Dowbor-Muśnicka działała w czasie okupacji w Organizacji Wojskowej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Tak, bardzo słusznie, żeby druga córka nie była tu anonimowa. To bardzo potrzebne uzupełnienie.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy są jeszcze uwagi do zmienionego i uzupełnionego akapitu czwartego? Jeśli nie, to rozumiem, że jest zgoda. Nie ma sprzeciwu wobec przyjęcia akapitu czwartego w nowym brzmieniu.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Przechodzimy do ostatniego akapitu, akapitu piątego. Proszę bardzo. Biuro Legislacyjne, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Proponujemy, aby ostatni akapit nawiązywał do tytułu uchwały. Uchwala ma tytuł: „w sprawie uczczenia pamięci”, więc ostatnie zdanie mogłoby brzmieć następująco: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pragnie uczcić pamięć o gen. Józefie Dowbor-Muśnickim i jego dokonaniach”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze uwagi państwa posłów? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Idąc za przykładem pana przewodniczącego, chyba znowu „generale” pełnym słowem, że jeżeli przez aklamację, to by dało się normalnie przeczytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. Myślę, że tak, jak najbardziej. Czy jeszcze są uwagi? Czy pan poseł wnioskodawca chciałby coś tutaj w ostatnim słowie? Ostatnie słowo to jeszcze nie teraz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Czy jest zgoda na przyjęcie akapitu piątego w zaproponowanym brzmieniu z poprawkami? Tak.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Kto jest za przyjęciem pozytywnej opinii do projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci generała Józefa Dowbor-Muśnickiego w 150. rocznicę urodzin i 80. rocznicę śmierci? (11) Dziękuję bardzo. Kto jest przeciw? (0) Kto się wstrzymał? (0) Nie ma, czyli rozumiem, że projekt został zaopiniowany pozytywnie jednogłośnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Ten wniosek o aklamację. Nie wiem, czy jako Komisja możemy wnioskować o coś takiego, czy nie ma takiego zwyczaju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Proszę bardzo, Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Praktyka trochę się zmieniła. Generalnie uchwały przyjmowane w drodze aklamacji, tak jak powiedział pan poseł, powinny być uchwałami przyjętymi wspólnie przez Prezydium Sejmu, zaakceptowanymi. Natomiast jeżeli mamy do czynienia z tego typu uchwałą, to oczywiście w trakcie drugiego czytania można po prostu złożyć wniosek o aklamację jako sposób głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Rozumiem. Chyba możemy wnioskować o taki sposób głosowania w sprawozdaniu Komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Sprawozdawca Komisji może złożyć taki wniosek w trakcie drugiego czytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">To na pewno, ale czy Komisja może złożyć taki wniosek do Marszałka Sejmu po posiedzeniu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">W inny sposób niż poprzez wyrażenie woli przez sprawozdawcę – chyba nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze, to wskazujemy, żeby poseł sprawozdawca tak uczynił. Proszę bardzo, pan poseł Jacek Świat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełJacekŚwiat">Do tej pory praktyka była taka, zresztą przeszedłem to na poprzedniej sesji, że podczas trzeciego czytania sprawozdawca zostaje wywołany i odczytuje cały tekst uchwały. Wtedy jest to z zachowaniem procedur, że jest to projekt komisyjny, a jednocześnie ma formę aklamacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">W trakcie wypowiedzi poseł sprawozdawca chyba nawet zwraca się o przyjęcie przez aklamację. Wypowiada tę formułę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełJacekŚwiat">Zwraca się, posłowie wstają i ma to wszystkie cechy aklamacji, a jednocześnie zachowana jest procedura. Myślę, że to jest bardzo zręczne, przy czym trzeba się umówić z marszałkiem, żeby na samym początku po prostu wywołał sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dobrze. W tej sytuacji musimy jeszcze wybrać sprawozdawcę. Proszę bardzo o zgłoszenia. Proszę bardzo, pan poseł Szymon Giżyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełSzymonGiżyński">Szczególnie aktywnego w tej debacie proponuję pana posła Dariusza Piontkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Czy są inne zgłoszenia? Nie ma. Czy pan poseł Dariusz Piontkowski wyraża zgodę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PrzewodniczącyposełPiotrBabinetz">Czy jest zgoda państwa posłów, zgoda Komisji? Jest, dziękuję bardzo. W takim razie mamy posła sprawozdawcę. Mamy też sugestię do posła sprawozdawcy, żeby dopilnował sprawy aklamacji. Dziękuję bardzo wszystkim państwu za udział w posiedzeniu i za zgodną pracę. Zamykam posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>