text_structure.xml 59 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Otwieram posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu. Stwierdzam kworum. Witam wszystkich obecnych. Dzisiejszy porządek posiedzenia Komisji obejmuje jeden punkt: pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie uczczenia 98. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Czy są uwagi do porządku? Nie słyszę. Stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Proszę pana posła Bartłomieja Wróblewskiego o uzasadnienie projektu uchwały w imieniu wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, już na wstępie chciałbym podziękować pani przewodniczącej za to, że tak szybko rozpoczęliśmy merytoryczną pracę nad projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Sprawa jest ważna. Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 roku było zbrojnym wystąpieniem Polaków przeciwko władzom pruskim. Ten zryw należał do największych i najważniejszych polskich sukcesów militarnych i politycznych w XX wieku. Powstanie Wielkopolskie objęło obszar Poznańskiego, tzn. Wielkopolski i Kujaw. Doprowadziło do oswobodzenia większości tego terenu, co później było ważnym argumentem w czasie konferencji pokojowej w Paryżu i doprowadziło do podjęcia decyzji o przyznaniu tych terenów Polsce.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Uchwała, której projekt rozpatrujemy, jest wyrazem szacunku wobec odwagi i poświęcenia powstańców, z których około 2000 poniosło śmierć. Uważam, że warto także podkreślić, że jest przypomnieniem i upamiętnieniem zmysłu politycznego organizatorów powstania i realistycznego wykorzystania okoliczności dla sprawy polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Mamy w Polsce piękną tradycję upamiętnienia wysiłku, ofiary tych, którzy polegli w powstaniach, tych, które się nie udały. Mówimy: gloria victis. W przypadku Powstania Wielkopolskiego 1906 roku, ale także tego najważniejszego z lat 1918/1919, możemy mówić o innej tradycji. W tym wypadku możemy powiedzieć nie chwała zwyciężonym, ale chwała zwycięzcom. To także był motyw, dla którego zdecydowałem się przygotować projekt tej uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Otwieram debatę. Czy są pytania i opinie? Bardzo proszę – pan poseł Michał Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełMichałKamiński">Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo. Po pierwsze – słowa uznania za samą ideę uchwały jak i jej treść. Nie sposób nie zgodzić się z moim czcigodnym przedmówcą, że to powstanie miało szczególny wymiar. Było jednym z niewielu udanych, jeśli nie jedynym tak naprawdę udanym powstaniem. Dziękuję za podkreślenie aspektu pewnej idei politycznej, która stała za Powstaniem Wielkopolskim. Przecież dzisiaj dokładnie wiemy, jaka siła polityczna dominowała w tym czasie w Wielkopolsce. Był to ruch narodowy. Skądinąd uwaga, że czczony niebawem przez nasz Sejm marszałek Rydz-Śmigły zasłynął prześladowaniem przed 1939 rokiem powstańców wielkopolskich, którzy byli narodowcami, jak i w ogóle ruchu narodowego, ale to zupełnie na marginesie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełMichałKamiński">Z całą pewnością upamiętnianie powstań, które się udały, jest rzeczą potrzebną, ponieważ, jak słusznie pan zauważył, mamy tendencję raczej do świętowania rocznic różnych narodowych tragedii, a nie sukcesów, a to powstanie z całą pewnością było sukcesem. Fakt, iż tak często wspominamy narodowe tragedie, stanowi dla mnie pewien dysonans poznawczy z wiarą żywioną także przez niektórych członków tej Izby o szczególnym umiłowaniu opatrzności dla naszego narodu. Gdyby w istocie to szczególne umiłowanie polskiego narodu przez Pana Boga na przestrzeni naszych dziejów było rzeczą tak konsekwentną i notoryczną, to nie musielibyśmy ciągle wspominać klęsk i tragedii.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełMichałKamiński">Wysoka Komisjo, chciałem powiedzieć, że z pewnym zdumieniem i przykrością przeczytałem dzisiaj w mediach, iż tegoroczne obchody Powstania Wielkopolskiego po raz pierwszy w wolnej Polsce odbędą się przy sporze władz państwowych i władz samorządowych, sporze zupełnie niepotrzebnym. Myślę, że w ogóle szkodzącym idei, która zapewne z najszlachetniejszych pobudek kierowała ministrem obrony narodowej, który wprowadził tzw. apel smoleński do wszystkich możliwych uroczystości wojskowych. Absolutnie popieram ideę upamiętniania ofiar tej strasznej tragedii, jaką była katastrofa smoleńska, niemniej jednak tutaj dotykamy egzemplifikacji faktu, iż w jakimś sensie dewaluowanie tego wspomnienia, które powinno być wartością dla wszystkich Polaków, prowadzi do zupełnie nieszczęśliwych sytuacji, jak właśnie ta, z którą będziemy mieli do czynienia w tym roku w Poznaniu, kiedy władze samorządowe i władze państwowe nie będą w stanie wspólnie świętować, tylko dlatego że nie ma zgody władz samorządowych i – jak rozumiem – części innych organizatorów na przywoływanie, przy okazji uczczenia zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego, ofiar tragedii smoleńskiej, które, jako żywo, nie mają wiele, a zgoła nic wspólnego z Powstaniem Wielkopolskim.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełMichałKamiński">Na koniec, popierając projekt uchwały, zaapeluję do członków większości w tej Komisji, aby postarali się jakoś wpłynąć, byśmy niepotrzebnie nie generowali w Polsce tego typu konfliktów. Chcę bardzo wyraźnie powiedzieć, że nie powoduje mną jakakolwiek niechęć do upamiętniania ofiar tragedii smoleńskiej, ale raczej przekonanie, iż ten styl, w którym dzisiaj niektórzy – podkreślę – próbują tego dokonywać, w istocie nie służy tej słusznej idei. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan poseł Tadeusz Dziuba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełTadeuszDziuba">Pani przewodnicząca, jako karny poznaniak przejdę do rzeczy i, jeśli można, zignoruję poprzednią wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełTadeuszDziuba">Właśnie ze względu na wagę Powstania Wielkopolskiego chciałbym zaproponować rozszerzenie tej uchwały o jedno zdanie. Może je przeczytam, a następnie projekt tego uzupełnienia przedłożę koledze Wróblewskiemu. Chciałbym…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To jest nie ten moment, bo nie rozpatrujemy jeszcze tekstu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełTadeuszDziuba">Dobrze, ale zaproponuję to uzupełnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełTadeuszDziuba">Byłoby to na końcu drugiego akapitu, czyli po słowach „niemal całej Prowincji Poznańskiej” proponowałbym dodatek: „i w konsekwencji do ustalenia zachodniej granicy II Rzeczypospolitej. Szczególnym osiągnięciem militarnym powstania było zdobycie podpoznańskiego lotniska niemieckiego wraz z wyposażeniem, co dało początek polskiemu lotnictwu już w pierwszych tygodniach powstania, a także szybkie utworzenie Armii Wielkopolskiej, której jednostki później broniły kresów wschodnich w latach 1919–1920 i uczestniczyły w wojnie polsko-bolszewickiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Panie pośle, stawia pan nas w trochę kłopotliwej sytuacji. To nie jest jedno zdanie i teraz wszyscy posłowie musieliby dostać to na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełTadeuszDziuba">Napisałem, ale mam w jednym egzemplarzu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Wrócimy do tego przy rozpatrywaniu tekstu uchwały. Bardzo proszę – pani przewodnicząca Iwona Śledzińska-Katarasińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Dziękuję bardzo. Przyłączając się do głosów, do tej pory właściwie jednego głosu, bardzo dobrze oceniającego uchwałę, jej treść, chciałabym przyłączyć się do pochwały formy, bo jestem na to dość wyczulona. Zwięzłość i skoncentrowanie się na najważniejszym znaczeniu tego powstania, na najważniejszych faktach, wydaje mi się, że przystoi uchwałom podejmowanym przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Chcę tylko powiedzieć i dlatego poprosiłam o głos, bo przez moment miałam takie wrażenie, że nie jest to pierwsza uchwała czcząca wybuch Powstania Wielkopolskiego. Takie uchwały bywały. Nie mamy w praktyce eksponowania tego, że to jest w sprawie uczczenia 98. rocznicy. Mamy jakieś okrągłe rocznice. Może można tę uchwałę zostawić bez eksponowania 98. rocznicy, bo to wskazywałoby na jakąś wyjątkowość, a to nie jest wyjątkowe, czyli po prostu zostawmy powstanie i nie wprowadzajmy obyczaju, że co roku coś tu czcimy, bo do tej pory mieliśmy co 5 lat. Taka jest moja uwaga – bardzo ogólna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan poseł Bogusław Sonik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełBogusławSonik">Mam prośbę porządkową, żeby na przyszłość dołączać rodzaj bibliografii, tzn. jeżeli były już podejmowane jakieś uchwały w danej sprawie, to żeby je wymienić. To jest jedna rzecz.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PosełBogusławSonik">Druga rzecz. Nie wiem, czy to jest odpowiedni moment, ale powiem. Z tej uchwały nie bardzo wynika, przeciwko komu to powstanie było skierowane. Wprawdzie w jednym fragmencie jest zabór pruski, więc można się domyślać, ale może pan wnioskodawca wstawiłby gdzieś zdanie – edukacyjnie, młodzież, szkoły. Będzie dobrze to dopowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PosełBogusławSonik">Trzecia uwaga – ogólna. Chciałbym zwrócić uwagę, że nie jest prawdą mówienie o tym, że Polacy jakoś nagminnie świętują swoje święto narodowe przy okazji klęsk. Proszę pamiętać, że ani 3 maja, który jest świętem narodowym, nie był żadną klęską, ani 11 listopada nie był klęską tylko dniem odzyskania niepodległości. Dzień porozumień gdańskich trudno uznać za klęskę. Owszem, jest jeden dzień – 1 sierpnia, który poświęcamy Powstaniu Warszawskiemu, ale nie zgadzam się na mówienie o tym, że w jakiś nadzwyczajny sposób czcimy martyrologię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan poseł Dariusz Piontkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Oprócz uzupełnienia o Niemców, którzy powinni się pojawić, może warto powiedzieć, że to powstanie doprowadziło do tego, że Wielkopolska stała się częścią niepodległej Rzeczypospolitej, bo to wprost w tej uchwale nie wybrzmiało. Może warto dodać taki akapit czy fragment zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze jakieś uwagi i pytania? Nie ma. Stwierdzam zakończenie pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przystępujemy do rozpatrzenia projektu uchwały. Bardzo proszę – tytuł uchwały. W tej kwestii przychyliłabym się do uwagi pani przewodniczącej. To chyba musi być poprawka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Podzielam pogląd pani przewodniczącej oraz dodałbym to, czego zabrakło w tytule, czyli słowo „Polskiej”: „uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uczczenia rocznicy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak, to jakoś zostało zjedzone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Wykreślamy „98.”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#LegislatorPrzemysławSadłoń">Dziękuję bardzo. Przemysław Sadłoń – Biuro Legislacyjne. Rzeczywiście, zapewne omyłkowo został pominięty wyraz „Polskiej”. W kontekście wykreślenia liczebnika z tytułu uchwały mam pytanie: czy w konsekwencji w trzecim akapicie państwo też proponują wykreślić oznaczenie rocznicy? Czy w tym miejscu ma pozostać, że to jest 98. rocznica? Tam po raz kolejny pojawia się wskazanie, która to jest rocznica. Trzeci akapit: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Byłabym konsekwentna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Tak, konsekwentnie: „w rocznicę wybuchu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jeszcze są uwagi do tytułu? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tytułu z poprawką pani poseł Iwony Śledzińskiej-Katarasińskiej? Nie ma. Komisja przyjęła tytuł uchwały.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – przechodzimy do akapitu pierwszego. Tu mamy uwagę Biura Legislacyjnego. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">W formie swoistej autopoprawki chciałbym zaproponować nieco inne ujęcie tego akapitu: „Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie 1918 i 1919 roku to wyjątkowe wydarzenie na tle polskich zrywów narodowych. Jego sukces przyniósł wolność Wielkopolanom oraz przyczynił się do utrwalenia niepodległości Rzeczypospolitej, odradzającej się po 123 latach niewoli”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są jeszcze uwagi do pierwszego akapitu? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#LegislatorPrzemysławSadłoń">Mam uwagę dotyczącą oznaczenia dat, które odnoszą się do nazwy powstania, zapisanych w projekcie z użyciem ukośnika. Językoznawcy proponują „z przełomu lat”. Natomiast, zarówno w uchwale Sejmu z 2013 roku, jak i z 2008 roku, ta data jest zapisana przez myślnik, przez dywiz. Wydaje mi się, że z tych względów należałoby utrzymać redakcyjną ciągłość w tym zakresie, a więc początek tego akapitu brzmiałby: „Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie 1918–1919”. Jeżeli oczywiście państwo zdecydowaliby się zgodzić z tą rekomendacją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Panie pośle, co pan to?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Przepraszam bardzo, ale może „przełom lat” jest lepszy? Przepraszam bardzo, czy ono trwało 2 lata? Chyba nie trwało 2 lata, nie wiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie jestem pewna, czy to dobrze brzmi w uchwale: „z przełomu lat”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Też mam takie poczucie, że mimo wszystko sformułowanie „1918–1919” jest zręczniejsze językowo niż „z przełomu lat”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Dobrze. Wydaje mi się, że to powstanie nie trwało pełnych 2 lat, a to tak by sugerowało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są jeszcze uwagi? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia akapitu pierwszego wraz z „autopoprawką” przedstawiciela wnioskodawców i z uwagą Biura Legislacyjnego? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przystępujemy do akapitu drugiego. Bardzo proszę – czy są uwagi? Bardzo proszę – pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Chciałbym sformułować podobną autopoprawkę: „Wybuch powstania poprzedziły wielomiesięczne zabiegi polityczne oraz przygotowania organizacyjne i militarne społeczeństwa polskiego w zaborze pruskim. Przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania w dniu 26 grudnia 1918 r. spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem polskich mieszkańców miasta. Nazajutrz, 27 grudnia 1918 r. wybuchły walki, które w krótkim czasie doprowadziły do oswobodzenia niemal całego Poznańskiego. Powszechny ludowy zryw miał swe oparcie w doskonałej organizacji polskiego społeczeństwa, sprawności władz cywilnych i wojskowych, solidarnej współpracy wszystkich grup społecznych. Na czele polskiego ruchu stanął Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, w skład którego wchodził m.in. ksiądz Stanisław Adamski i Wojciech Korfanty. Wojskami powstańczymi dowodził najpierw generał Józef Taczak a następnie generał Józef Dowbor-Muśnicki – organizator Armii Wielkopolskiej”.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Tu oczywiście można byłoby rozważyć dodanie tego fragmentu, który zaproponował pan poseł Dziuba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Na razie pozostańmy przy tym, co mamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Niech zostanie przy tym, co mówi pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Szczególnie że zaproponował pan, panie pośle, wiele zmian. Bardzo proszę – pani przewodnicząca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Przepraszam, panie pośle, ja broń Boże, nie protestuję przeciwko tym formom, które teraz pan nam odczytuje, ale robi się to trochę inna uchwała i powinniśmy to zobaczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Mógłbym jeszcze raz przeczytać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">To przeredagowanie prawdopodobnie wychodzi na dobre uchwale, ale ja to czuję intuicyjnie. Jednak potem jest to dokument…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Dziękuję pani poseł za zaufanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">To jest dokument sejmowy, więc właśnie jest brak zaufania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Właśnie pani poseł nie ma zaufania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Nie mam do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Niestety, to jest, panie pośle, dużo zmian i powinniśmy zobaczyć ją na piśmie, a tak to nie bardzo to widzę, chyba że z niektórych pan zrezygnuje, a szybko przejdziemy kolejne zdania akapitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">W takim razie może po kolei poszczególne zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę pierwsze zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">„Wybuch powstania poprzedziły wielomiesięczne zabiegi polityczne oraz przygotowania organizacyjne i militarne społeczeństwa polskiego w zaborze pruskim”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">To może być, bo to jest z naszej uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Zdanie drugie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przepraszam, czy jest sprzeciw co do przyjęcia tej propozycji przedstawiciela wnioskodawców? Nie ma. Jest sprzeciw?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełElżbietaGapińska">Nie, ale czy mogę coś powiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">A propos zdania drugiego, do którego teraz przechodzimy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PosełElżbietaGapińska">A propos tego zdania i w ogóle całości. Mogę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełElżbietaGapińska">Pani przewodnicząca, jeśli każde zdanie będziemy tak przyjmować, to potem może to nie mieć jakiegoś logicznego ciągu. Może najpierw ustalmy, co pan chce powiedzieć – po kolei te wszystkie zdania i potem dopiero w całości, bo nie wiadomo, czy po prostu będzie to logicznie brzmiało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pan już przeczytał, przedstawił nam w całości propozycję. Nie zaakceptowaliśmy przyjęcia jej w tym trybie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełElżbietaGapińska">Rozumiem, tylko chodzi o to, żebyśmy przyjmowali poszczególne zdania…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw do przyjęcia tego zdania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełElżbietaGapińska">Nie, nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie ma, to dzięki. Przechodzimy do zdania drugiego – bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">„Przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania w dniu 26 grudnia 1918 r. spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem polskich mieszkańców miasta”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To są zmiany, które nie wprowadzają nowych treści, nie są merytoryczne. To jest zmiana tylko stylistyczna, więc nie sądzę, żeby tu był jakiś problem, żebyśmy nie mogli w ten sposób procedować. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia drugiego zdania w zaproponowanej formie? Nie ma, to jest lepsze. Trzecie zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Trzecie zdanie: „Nazajutrz 27 grudnia 1918 r. wybuchły walki, które w krótkim czasie doprowadziły do oswobodzenia niemal całego Poznańskiego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest tutaj potrzebna ta data? Biuro Legislacyjne chciało to wziąć w przecinki, ale…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#LegislatorPrzemysławSadłoń">Taka była sugestia językoznawców, aby to wtrącenie w postaci daty zamieścić w przecinkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak, ale wydaje mi się, że po prostu możemy zrezygnować z tej daty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Jak „w krótkim czasie”, to wychodzi na moje, że to nie trwało całe 2 lata.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Poseł wnioskodawca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Ja się zgadzam, żeby wykreślić tę datę, jeśli jest taka wola Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Wydaje się, że nie ma takiej potrzeby. To nie jest coś, co koniecznie musi się znaleźć w uchwale. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego zdania? Niech pan przeczyta jeszcze raz, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">„Nazajutrz wybuchły walki, które w krótkim czasie doprowadziły do oswobodzenia niemal całego Poznańskiego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw? Nie ma. Przechodzimy do następnego zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">„Powszechny ludowy zryw miał swe oparcie w doskonałej organizacji polskiego społeczeństwa, sprawności władz cywilnych i wojskowych, solidarnej współpracy wszystkich grup społecznych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Mieliśmy to w pierwszym zdaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Nie, tego nie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">„zabiegi polityczne i przygotowania militarne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Pierwsze dotyczy czasu przygotowań i wcześniejszych zabiegów, pokazania, że to powstanie nie wybuchło w politycznej i organizacyjnej próżni, natomiast dalej jest opis tego, co się zdarzyło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Niech pan przeczyta jeszcze raz to zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">„Powszechny ludowy zryw miał swe oparcie w doskonałej organizacji polskiego społeczeństwa, sprawności władz cywilnych i wojskowych, solidarnej współpracy wszystkich grup społecznych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego zdania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">A może wystarczyłoby to ostatnie, ta solidarność. Chodzi mi o to, żeby…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Żeby nie było powtórzenia tej kwestii organizacyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">…nie było powtórzeń, tak, bo oparcie miał w tej solidarności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Tu jest kilka elementów: „organizacja”…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale to mamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Drugi element to jest „sprawność władz cywilnych i wojskowych”, czyli nie tylko władz wojskowych i trzeci „solidarna współpraca wszystkich grup społecznych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Rzeczywiście jest to podkreślenie zbiegu tych trzech elementów, które sprawiły, że powstanie było zwycięskie. Bardzo proszę – pan poseł Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Jeśli dobrze rozumiem intencje wszystkich fragmentów proponowanego zdania, to chyba słowo „organizacji” pada tu w innym kontekście niż na początku akapitu. Tam jest mowa o organizacjach militarnych, a na końcu jest mowa o organizowaniu się całej społeczności. Wbrew pozorom chyba nie ma tutaj powtórzenia, jeżeli dobrze rozumiem intencje, tylko słowo brzmi i wygląda tak samo. Myślę, że to można pogodzić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Inne znaczenie tego samego słowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jeszcze raz powtórzę pytanie – czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego nowego zdania akapitu drugiego, zaproponowanego przez przedstawiciela wnioskodawców? Nie ma. Przechodzimy do następnego zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">To jest ostatnie zdanie tego akapitu – uważam, że ważne, bo personalizujące: „Na czele polskiego ruchu stanął Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, w skład którego wchodził m.in. ksiądz Stanisław Adamski i Wojciech Korfanty, wojskami powstańczymi dowodził najpierw major Stanisław Taczak…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale to już jest drugie zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">To jest jedno zdanie – „a następnie generał Józef Dowbor-Muśnicki organizator Armii Wielkopolskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To nie mogą być dwa zdania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Mogą być.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Pan poseł chciał lepiej, żeby miał tylko jedno zdanie,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Krótsze zdania zawsze są lepsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Można postawić kropkę po „Korfanty” i zacząć wielką literą: „Wojskami powstańczymi dowodził najpierw major Stanisław Taczak”. Można to podzielić na dwa zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">W takim razie niech pan jeszcze raz przeczyta pierwszy człon, pierwsze zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">„Na czele polskiego ruchu stanął Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, w skład którego wchodził m.in. ksiądz Stanisław Adamski i Wojciech Korfanty”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">I kropka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Tak, której nie postawiłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są uwagi do tego zdania? Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#LegislatorPrzemysławSadłoń">Reagując tak na bieżąco – tam chyba powinna być liczba mnoga czasownika: „w skład której wchodzili”. Są wymienione dwa nazwiska, więc wydaje się, że z językowego punktu widzenia powinna być użyta liczba mnoga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Chyba zgubiliśmy pewną rzecz, tzn. te zmiany wymagają złożenia poprawek. Ja je przejmę, tylko trzeba je wziąć od pana posła, a ja je podpiszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">„Wojskami powstańczymi dowodził najpierw major Stanisław Taczak, a następnie generał Józef Dowbor-Muśnicki organizator Armii Wielkopolskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę, pani przewodnicząca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Niepotrzebne jest słowo „najpierw”: „dowodził major Stanisław Taczak a następnie generał”. Wiadomo, że ten był pierwszy a ten drugi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Przyjmuję tę uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego zdania, oczywiście wraz z uwagą pani przewodniczącej? Nie ma. W takim razie kończymy akapit drugi. Teraz akapit trzeci. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PosełTadeuszDziuba">Proponowałem rozszerzenie akapitu drugiego. Moją ideą było zwrócenie uwagi na trzy dosyć ważne rzeczy, których nie było w pierwotnej wersji uchwały. Po pierwsze – to, że Powstanie Wielkopolskie w zasadniczy sposób wpłynęło na ukształtowanie zachodniej granicy Polskiej. Bez Powstania Wielkopolskiego nie byłoby takiej II Rzeczypospolitej, jaką znamy. Po drugie – właściwie w pierwszych dniach powstania powstało polskie lotnictwo na bazie największej zdobyczy militarnej, jaka kiedykolwiek zdarzyła się wojsku polskiemu. Było to 6 stycznia 1919 roku. Trzeci element – to, że szybko sformowano regularną armię zwaną potocznie Armią Wielkopolską, przy czym kresowiacy zachodni walczyli na kresach wschodnich i w wojnie polsko-bolszewickiej. Takie były moje idee. Pani przewodnicząca, bardzo przepraszam. Nie mogę przełożyć spotkania, na które jestem umówiony z panem ministrem Szyszko, więc muszę się odmeldować i powierzam państwu te uzupełnienia. Moim zdaniem, one są ważne. Przykro mi, że nie mogę ich osobiście tutaj bronić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Myślę, że zbyt wydłużylibyśmy tę uchwałę. Potrzebujemy jakichś propozycji, bo „do ustalenia zachodniej granicy II Rzeczypospolitej”, to jest istotne. Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełElżbietaGapińska">Pani przewodnicząca, w uchwale pierwotnie proponowanej prawie wszystko się zawiera – poza takimi bardzo szczegółowymi rzeczami. Myślę, że to będzie przegadane i mało czytelne. Naprawdę, nie wpisywałabym tego w całości. W tej chwili po autopoprawkach pana posła jest to raczej dobrze napisane. Nie widzę sensu, żeby to wszystko wpisywać. Po prostu będzie bałagan w tej uchwale, będzie ona mało czytelna. Może jedno zdanie, jeżeli pani uważa…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pani poseł, ale właśnie powiedziałam, że zastanowiłabym się nad pierwszym zdaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Poproszę o końcówkę poprzedniego zdania, bo nie mamy tekstu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Teraz już nie ma „Prowincji Poznańskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Celowo wykreśliłem to pojęcie, bo rzeczywiście nie powinno się tu znaleźć. Wydaje mi się, że w jakimś stopniu myśl, którą wyraził pan poseł Tadeusz Dziuba, mamy już w pierwszym akapicie w drugim zdaniu: „Jego sukces przyniósł wolność Wielkopolanom oraz przyczynił się do utrwalenia niepodległości Rzeczypospolitej, odradzającej się po 123 latach niewoli”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Tak, ale jakbyśmy chcieli te granice…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Być może tak: „przyczynił się do utrwalenia niepodległości Rzeczypospolitej i ustalenia zachodniej granicy Polski”. Krótko mówiąc – dodać ten fragment w pierwszym akapicie, rozszerzyć drugie zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak. Niech pan jeszcze raz przeczyta końcówkę drugiego zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">„Jego sukces przyniósł wolność Wielkopolanom oraz przyczynił się do utrwalenia niepodległości Rzeczypospolitej, odradzającej się po 123 latach niewoli”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Nie, tu nie ma miejsca. Jak było po „Dowbor-Muśnickim”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Po: „a następnie generał Józef Dowbor-Muśnicki organizator Armii Wielkopolskiej” można dodać, że „powstanie przyczyniło się do utrwalenia zachodniej granicy Polski”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan przewodniczący Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Prosiłbym o to, żeby pan poseł powtórzył pomysł na umieszczenie fragmentu odnośnie do zachodniej granicy w pierwszym akapicie. Jak to miałoby brzmieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Raczej szukam tego pomysłu, bo tu jest mowa o utrwaleniu niepodległości Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Tu nie bardzo pasuje, to zdanie jest dobre.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Można dodać krótkie zdanie, tak jak proponują panie przewodniczące, na końcu drugiego akapitu: „Powstanie przyczyniło się do ustalenia zachodniej granicy II Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie bardzo pasuje, to prędzej do pierwszego. Po prostu dołożyć to zdanie w pierwszym akapicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Jeśli – powtarzam – jeśli, to tak: „Jego sukces przyniósł wolność Wielkopolanom oraz przyczynił się do utrwalenia niepodległości Rzeczypospolitej odradzającej się po 123 latach niewoli, a także ustalenia zachodniej granicy państwa”. To wszystko już nie jest takie zręczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie. Jak brzmiało poprzednie zdanie, które pan powiedział?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">To było na końcu drugiego akapitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie szkodzi, niech je pan powtórzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">„Powstanie przyczyniło się do ustalenia zachodniej granicy II Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dlaczego nie może być w pierwszym akapicie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Wtedy dwukrotnie w zdaniu drugim i trzecim pojawia się czasownik „przyczynił” i „Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Trudno, odłóżmy to, nie mamy propozycji. Przykro nam bardzo. Pan przewodniczący Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„Jego sukces przyniósł wolność Wielkopolanom oraz przyczynił się do utrwalenia niepodległości i ustalenia zachodnich granic Rzeczypospolitej”. Może tu: „utrwalenia niepodległości i ustalenia zachodnich granic Rzeczypospolitej” – wtrącić to między „niepodległości” a „Rzeczypospolitej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Tak, wtedy trzeba by wykreślić słowa „odradzającej się po 123 latach niewoli”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Nie, nie trzeba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">„do utrwalenia niepodległości i ustalenia zachodniej granicy Rzeczypospolitej odradzającej się po 123 latach niewoli”. Jest tylko taka możliwość, ale to już może pozostawimy do decyzji przedstawiciela wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Nie mam wyrobionego poglądu, ale można dodać ten fragment.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Myślę, że to jest dosyć istotna konsekwencja powstania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Tak – „oraz przyczynił się do utrwalenia niepodległości i ustalenia zachodniej granicy Rzeczypospolitej odradzającej się po 123 latach niewoli”. To jest zgrabne sformułowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec powrotu do prac nad pierwszym akapitem? Nie ma. Czy możemy przyjąć tę propozycję, czy jest sprzeciw? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#LegislatorPrzemysławSadłoń">Mam tylko wątpliwość formalną. Rozumiem, że pan poseł zgłasza tę poprawkę jako odrębną w odniesieniu do propozycji zgłoszonej przez pana posła Dziubę. Z formalnego punktu widzenia ta propozycja jest aktualna. Pana posła nie ma, więc nie może jej wycofać, a państwo w jakiś sposób powinni się do niej odnieść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ona ma status poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#LegislatorPrzemysławSadłoń">Tak, natomiast jest ona znacznie szersza niż propozycja złożona przez pana przewodniczącego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pan poseł Tadeusz Dziuba nie jest członkiem Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#LegislatorPrzemysławSadłoń">Nie szkodzi, może złożyć poprawkę. Złożył taką propozycję i podpisał ją. Formalnie nie ma możliwości jej wycofać, bo go nie ma. Krótko mówiąc – muszą państwo rozstrzygnąć to w głosowaniu, aby nie było żadnych wątpliwości formalnych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dobrze. Kto jest za przyjęciem poprawki złożonej przez pana posła Tadeusza Dziubę? (0) Kto jest przeciw? (8) Kto się wstrzymał? (4)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Ale idea w jakimś stopniu została zrealizowana, prawda?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak jest. Tylko dlatego odrzuciliśmy tę poprawkę, że w zasadzie jest tutaj jakby jeszcze jeden pomysł przemycenia do tekstu uchwały jeszcze jednej idei.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Pomysł – nie, tylko problem. Umieściliśmy bardzo ważną kwestię ustalenia zachodniej granicy. Kwestia Armii Wielkopolskiej pojawiła się później, w autopoprawce, czyli jest, ale został problem lotnictwa i nie wiem, co z tym lotnictwem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Naprawdę, proszę państwa, była dobra uchwała i proszę jej nie rozmydlać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Mogę obiecać panu posłowi, że jest inny dobry pomysł na to, by uczynić zadość temu oczekiwaniu, rzeczywiście ważnej kwestii, ale już nie w tej uchwale.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie w tej, ona już stanowi pewną całość. Znajdują się tu dwie idee z propozycji pana Tadeusz Dziuby. Nie chodzi o to, że zaprzeczamy temu, co tutaj jest zaproponowane, tylko chodzi o kształt uchwały, prawda?</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu ostatniego, trzeciego. Czy są uwagi? Tu chyba gdzieś uciekło słowo „powstańców”, tak? „Sejm (…) przypomina o dojrzałości politycznej i poświęceniu powstańców”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Uważam, że to jest dobra propozycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Nie wiem, czy tylko powstańców, bo jeżeli już, to ja bym tu napisała „Polaków”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Albo „Polaków”, nie upieram się przy określeniu, tylko…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Tak chyba lepiej? O powstaniu już mamy, ogrzejmy się w tym blasku zwycięstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję za tę uwagę. Czy są jeszcze inne uwagi? Rozumiem, że „98.” już nie ma, bo to jest konsekwencja. Czy są jeszcze inne uwagi do ostatniego akapitu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Mam pytanie do Biura Legislacyjnego. Czy słowo „zwycięzcom” powinno być pisane małą czy wielką literą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#LegislatorPrzemysławSadłoń">Wydaje mi się, że nie ma tutaj jakichś wyraźnych reguł językowych. To jest raczej kwestia inwencji. Nie jestem specjalistą w zakresie językoznawstwa, natomiast wydaje mi się, że reguły, które pozwalają na szczególne uczczenie jakiejś grupy, pozwalałyby też zapisać to wielką literą. Proszę nie traktować tej opinii jako wiążącej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Jeśli można, to jednak nie funkcjonuje to jako nazwa własna. Rzeczywiście, rzadko używamy takiej zbitki i nie jest mi potrzebna wielka litera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Po łacinie to jest „gloria victoribus”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale jaką literą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Małą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy mam to rozumieć jako uwagę do tekstu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Nie, myślę, że…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Nie, było pytanie pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">To tylko erudycyjna uwaga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Może posłużmy się łaciną do decydowania o wielkości zastosowanych liter, chociaż graficznie bardzo ładnie by wyglądało, jak „zwycięzcom” byłoby wielką literą, co też jest istotne, prawda?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełJoannaLichocka">Myślę, że to jest dopuszczalne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pani przewodnicząca, uważam, że język uchwał może być troszeczkę inny, bo one czemuś służą, prawda? Panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełBartłomiejWróblewski">Uważam, że jedno i drugie rozwiązanie jest dobre, natomiast chodzi o to, jaka jest państwa opinia w tej materii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pani poseł Lichocka wnosi o to, żeby to była wielka litera. Czy jest sprzeciw? Nie ma. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia ostatniego akapitu wraz z tymi zmianami, czyli na końcu pierwszego zdania „Polaków” i „Zwycięzcom” wielką literą? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Kto jest za przyjęciem tekstu uchwały wraz z przyjętymi zmianami? (14) Kto jest przeciw? (0) Kto się wstrzymał? (0)</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Komisja podjęła uchwałę jednogłośnie. Proponuję przyjąć wniosek o upoważnienie Biura Legislacyjnego do dokonania poprawek redakcyjno-stylistycznych zaakceptowanych przez Komisję. Jeśli nie ma sprzeciwu, to rozumiem, że Komisja to zaakceptowała. Zamykam ten punkt… Przepraszam, zawsze zapominam o sprawozdawcy. Pozostało nam jeszcze ustalenie posła sprawozdawcy. Proponuję panią poseł Joannę Lichocką. Czy są inne kandydatury? Nie ma. Dopiero teraz zamykam pkt I.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tradycyjnie – czy są sprawy różne? Bardzo proszę – pan poseł Sonik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełBogusławSonik">Chciałbym zapytać panią przewodniczącą, czy nie można by dokonać jakichś zmian proceduralnych w sprawach procedowania tych uchwał. Czy nie można by powołać podkomisji stałej ds. redakcji, w której byliby miłośnicy historii, barwy, broni? Na posiedzeniu Komisji przedstawialiby ewentualnie sporne kwestie, które wynikają z ich wewnętrznej debaty. Uważam, że ten tryb pracy Komisji jest trochę stratą czasu – redagowanie w sposób zbiorowy, wiecowy, uchwał, posuwanie się do szczegółowych lingwistycznych rozważań. To powinno być wcześniej poprzedzone rozmową, po pierwsze – tego, kto składa projekt i tak jak mówię, stałej podkomisji do rozważania tych kwestii lingwistyczno-historycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Rozważę to, jak to jest proceduralnie. Rzeczywiście, wydaje mi się, że to jest dobra propozycja. Bardzo proszę – pani przewodnicząca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Mogę tylko powiedzieć, że bezsprzecznie jeszcze lepszą propozycją było to, co akurat nasz klub, panie pośle, proponował od dawna. Ta komisja powinna powstać i powinna powstać przy prezydium. Są różne typy uchwał o różnym charakterze. Tak nieszczęśliwie się składa, że wszystkie są wrzucone do Komisji Kultury i Środków Przekazu, a dotyczą techniki, nauki, polityki, stosunków społecznych, nie tylko samej historii. Taka stała komisja czy podkomisja, także z ekspertami historycznymi, bardzo przydałaby się w Sejmie. Co prawda uchwały zajmują ¾ naszego czasu, ale jesteśmy średnią komisją i jeżeli powołamy taką stałą podkomisję – jedną, od uchwał – to ja zaproponuję inne stałe podkomisje, bo tak nie może być. Raczej szukałabym rozwiązania w porozumieniu z Prezydium Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jest tu aspekt, którego pan, panie pośle, chyba nie bierze pod uwagę składając tę propozycję. To przyjdzie do Komisji i posłowie dalej będą mieli uwagi, To wróci do Komisji i to nie znaczy, że Komisja przyjmie zaproponowany przez podkomisję tekst, tylko dalej będzie nad tym praca i będą uwagi, posłowie mają do tego prawo. Zresztą, podkomisja też pracowałaby zbiorowo, myślę, że nie ma innej możliwości. Często – to dotyczy wszystkich klubów, panie pośle – posłowie uświadamiają sobie, że warto by uczcić pamięć jakiejś osoby czy wydarzenia i rzeczywiście warto, ale przypominają sobie o tym w ostatniej chwili. To jednak trochę by nam skomplikowało i wydłużyło czas pracy nad taką uchwałą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PosełBogusławSonik">Rozumiem, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pan poseł Michał Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PosełMichałKamiński">Rozumiem wniosek pana posła Sonika, niemniej jednak się z nim nie zgadzam, czuję się ubogacony dzisiejszą dyskusją. Uważam, że 45 minut, które poświęciliśmy na tę uchwałę, to nie jest jakiś gigantyczny czas, a i tak w naszym Sejmie mamy dość mało sytuacji, w których nie musimy się o cokolwiek przesadnie kłócić, a jeżeli się spieramy, to jest to spór, nazwijmy to, merytoryczny, który tak naprawdę dotyczy wspólnej intencji. Nie widzę niczego złego, że właśnie do Komisji Kultury i Środków Przekazu trafiają projekty uchwał…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">13 grudnia nie przyjęliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie zdążyliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełMichałKamiński">Co więcej, powiem, że nie sposób nie przyznać racji pani przewodniczącej. I tak z procedury wynika, że taka uchwała trafi pod nasze obrady, a sądzę, że raczej nikt w naszej Komisji nie znalazł się przypadkowo. Raczej wszyscy chcieliśmy tutaj przyjść i to oznacza, że generalnie jesteśmy zainteresowani tematyką, której dotyczą różne uchwały. W związku z tym zawsze będziemy mieli coś do powiedzenia i do dodania. Trzeba to przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza. W moim przekonaniu zostawmy to tak, jak jest. Taka jest moja opinia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo, panie pośle, za tę uwagę. Przecież wczoraj też była bardzo ciekawa dyskusja dotycząca uchwały upamiętniającej marszałka Rydza-Śmigłego. Tak naprawdę pierwsze czytanie to był ten czas pracy Komisji, potem praca nad tekstem trwała już króciutko, więc rzeczywiście szkoda by to tracić.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są jakieś inne sprawy różne? Nie ma. Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>