text_structure.xml 503 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 13)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Olga Krzyżanowska, Aleksander Małachowski i Włodzimierz Cimoszewicz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefZych">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie posłanki Katarzynę Marię Piekarską, Irenę Marię Nowacką oraz panów posłów Marka Rojszyka i Stanisława Ciesielskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani poseł Katarzyna Maria Piekarska i pan poseł Marek Rojszyk.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Marek Rojszyk i Stanisław Ciesielski.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefZych">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefZych">Protokół 67 posiedzenia uważam za przyjęty wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefZych">Porządek dzienny posiedzenia został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefZych">Informuję, iż Komisja do Spraw Służb Specjalnych przedłożyła projekt uchwały w sprawie powołania komisji do zbadania zgodności z prawem działań organów państwowych dotyczących wniosku o wszczęcie postępowania przygotowawczego skierowanego 19 grudnia 1995 r. do Naczelnej Prokuratury Wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefZych">W związku z tym Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefZych">Pierwsze czytanie komisyjnego projektu uchwały w sprawie powołania komisji do zbadania zgodności z prawem działań organów państwowych dotyczących wniosku o wszczęcie postępowania przygotowawczego w sprawie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu państwa, skierowanego 19 grudnia 1995 r. przez ministra spraw wewnętrznych do Naczelnej Prokuratury Wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Aby nie było żadnych wątpliwości, pragnę poinformować, że w tym miejscu mamy rozstrzygnąć tylko problem proceduralny, a mianowicie wprowadzenie do porządku obrad takiego punktu.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby kluby miały czas przeanalizować tę sprawę, zastanowić się, zapoznać się z projektem przedłożonej uchwały, bo druk zostanie doręczony, abyśmy do rozstrzygnięcia merytorycznego sprawy powrócili o godz. 16. I od razu chcę poinformować, że kluby w tej sprawie mają różne stanowiska i że były prezentowane różne poglądy, aby, po pierwsze, powierzyć prowadzenie sprawy Komisji do Spraw Służb Specjalnych, jej dać uprawnienia, a po drugie, powołać komisję nadzwyczajną. To wszystko rozstrzygniemy dopiero w czasie merytorycznego rozpatrywania tej sprawy. A zatem w tym miejscu mamy rozstrzygnąć tylko jedną kwestię: czy sprawę komisji wprowadzamy do porządku obrad, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#KrzysztofKamiński">Wysoki Sejmie! Panie Marszałku! Chciałbym zadać pytanie: Czy treść głównego zadania tej komisji będzie taka, jak w przedłożeniu pisemnym, a więc że ma ona skontrolować wyłącznie prawidłowość działania organów państwa przygotowujących wniosek, który wpłynął do prokuratury, czy chodzi tylko o tak wąski zakres, czy też dotyczyłoby to sprawy zarzutów podniesionych czy postawionych premierowi? Chodzi o to, czy wprowadzamy to w wąskim zakresie do porządku dziennego obrad Sejmu, czy też sprawa jest otwarta?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Pan poseł znakomicie mi ułatwia odpowiedź, ponieważ to samo pytanie zadał dzisiaj w czasie posiedzenia Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefZych"> Otóż informuję zgodnie ze stanem faktycznym: Wysoki Sejmie, intencją Prezydium Sejmu i komisji, która z tą inicjatywą wystąpiła do Prezydium Sejmu, jest przede wszystkim to, aby ten niezwykle ważny problem został zbadany z pełnym obiektywizmem przez Izbę, która jest do tego upoważniona, i aby nie było żadnych niejasności. Wobec tego w tym punkcie i w tej propozycji dotyczy to zbadania działalności organów państwa, a nie zarzutów. Dlaczego? Dlatego między innymi, że przecież, jak przed chwilą powiedziałem, uprawniony organ, jakim jest minister spraw wewnętrznych, skierował do innego uprawnionego organu, jakim jest Naczelna Prokuratura Wojskowa, wniosek o wszczęcie postępowania i zbadanie sprawy. Wobec tego w tym momencie te dwa organy nie mogą się dublować, a w każdym razie komisja ta nie mogłaby prowadzić śledztwa w stosunku do tych zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Po tych wyjaśnieniach, jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefZych">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu zgłoszono wnioski do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi o dodanie punktu 1 porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały o przeprowadzeniu referendum w sprawie sposobu rozdysponowania majątku państwowego - głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Wniosek uzasadniają zakończenie prac komisji nad projektem i potrzeba ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej o dodanie punktu 1 porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały o przeprowadzeniu referendum w sprawie sposobu rozdysponowania majątku państwowego - głosowanie, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 386 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 322 posłów, przeciw - 45, 19 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Unii Wolności wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu ustawy o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do poprawek londyńskich oraz poprawek kopenhaskich do Protokołu Montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Polskę od 1990 r. obowiązuje podpisana i ratyfikowana przez nas Konwencja Wiedeńska z 22 marca 1985 r. o ochronie warstwy ozonowej oraz Protokół Montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową z 16 września 1987 r. Państwa strony w następnych latach w związku z pogłębiającą się degradacją warstwy ozonowej wprowadziły zaostrzające regulacje, tzw. poprawki londyńskie i kopenhaskie. Nakładają one od 1 stycznia 1996 r. ostre restrykcje gospodarcze na państwa, które nie przystąpiły i nie ratyfikowały tych poprawek. Uniemożliwiają one także ubieganie się przez polskie podmioty gospodarcze o środki ze Światowego Funduszu Ochrony Środowiska na eliminację substancji niszczących warstwę ozonową. Obecnie o środki rzędu 11,5 mln dolarów ubiega się 10 polskich przedsiębiorstw. Pierwsze czytanie oraz ewentualne za zgodą Sejmu przejście do drugiego czytania i uchwalenie projektu ww. ustawy w przekonaniu Unii Wolności zapobiegnie możliwym restrykcjom gospodarczym związanym z obrotem substancjami kontrolowanymi oraz pozwoli na ubieganie się o dotacje ze Światowego Funduszu Ochrony Środowiska. Przyczyni się także do zachowania dobrego obrazu Polski jako kraju doceniającego przeciwdziałanie zagrożeniom globalnym, a takim jest niewątpliwie niszczenie warstwy ozonowej.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#JózefZych">Informuję, że Prezydium Sejmu przewiduje rozpatrzenie tego punktu na pierwszym styczniowym posiedzeniu. W związku z tym klub wycofał wniosek, a zatem nie przystąpimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktów porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#JózefZych">Informacja ministra spraw wewnętrznych Andrzeja Milczanowskiego o zagrożeniu stanu bezpieczeństwa państwa wynikającym z zarzutów sformułowanych w stosunku do premiera rządu pana Józefa Oleksego.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#JózefZych">Informacja prezesa Rady Ministrów pana Józefa Oleksego na temat stanowiska rządu wobec postawionych zarzutów i konsekwencji wpływających na stan bezpieczeństwa wewnętrznego państwa.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosków czytamy: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stojąc na straży bezpieczeństwa państwa musi znać wszystkie okoliczności będące podstawą postawienia premierowi zarzutu zdrady stanu. Zarzuty muszą być jednoznacznie wyjaśnione, zaś konstytucyjne instytucje państwa muszą być zdolne do wypełniania swoich funkcji. Sejm powinien wysłuchać szczegółowej informacji ministra spraw wewnętrznych stawiającego zarzuty oraz informacji premiera na temat jego stanowiska wobec postawionych zarzutów. Sejm musi przeciwstawić się potęgowaniu procesu destabilizacji państwa, co jest możliwe wyłącznie w sytuacji jednoznacznego wyjaśnienia wszystkich okoliczności przez ww. członków rządu.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Janusz Dobrosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jako że dzisiaj zaszły pewne nowe okoliczności, a wczoraj klub parlamentarny o nich nie wiedział, prosimy o półgodzinną przerwę. Jeżeli pan marszałek się do tego przychyli, to za pół godziny przystąpimy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, w tej Izbie obowiązuje, w każdym razie jest honorowana zasada, iż na żądanie klubów zarządzamy przerwę.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefZych">Zarządzam półgodzinną przerwę, do godz. 10.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 25 do godz. 10 min 06)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JózefZych">Przed przerwą zarządzoną na wniosek Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego zreferowałem wniosek Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo, o głos prosi pan poseł Jerzy Szmajdziński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JerzySzmajdziński">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej chciałem prosić o 25 minut przerwy. Prośbę swą uzasadniam tym, iż orientujemy się, że następuje coraz większa rozbieżność między stanowiskiem Prezydium Sejmu a większością parlamentarną i chcielibyśmy w tej sprawie w gronie członków klubu podjąć odpowiednie decyzje. Proszę o uwzględnienie tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JózefZych">Zarządzam przerwę do godz. 10.35.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 08 do godz. 10 min 40)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefZych">O głos prosi pan poseł Leszek Zieliński.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#LeszekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego BBWR proszę o 15 minut przerwy...</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#LeszekZieliński">... i jednocześnie w imieniu klubu chciałbym zaprosić przewodniczących klubów opozycyjnych oraz przewodniczącego klubu PSL na krótkie konsultacje do przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Jeżeli jeszcze są jakieś wnioski w sprawie przerw, to proszę je teraz zgłosić, bo już więcej nie będę żadnych wniosków uwzględniał.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Jacek Soska.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JózefZych">Rozumiem, że w kwestii formalnej, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JacekSoska">W kwestii formalnej, panie marszałku, ponieważ jest dosyć duże zaniepokojenie w związku z przerwami. Jeżeli ma się odbyć Zgromadzenie Narodowe, to prosiłbym pana marszałka, żeby na piśmie posłowie dostali informację o tym, kiedy i w jakich godzinach. Jest czas przedświąteczny i jeżeli tej informacji nie dostaniemy, to ta atmosfera będzie jeszcze bardziej gorąca. Jeśli Zgromadzenie Narodowe ma się odbyć, czy możemy dostać w dniu dzisiejszym zaproszenie? Nie chcemy dowiedzieć się o tym z prasy.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#KrzysztofLaga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam prośbę, a właściwie zgłaszam wniosek formalny, abyśmy zrobili przerwę do godz. 11.15, wtedy kluby mogłyby się zastanowić, do której chcą mieć przerwę, i wszystkie swoje problemy rozwiązać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JózefZych">Chciałbym wyjaśnić, Wysoki Sejmie, i odpowiedzieć na pytanie pana posła Jacka Soski. Marszałek Sejmu jako przewodniczący Zgromadzenia Narodowego wydał zarządzenie opublikowane w „Monitorze Polskim” o zwołaniu Zgromadzenia Narodowego na dni 22 i 23 grudnia. Nie ma żadnych przeszkód konstytucyjnych, aby Zgromadzenie się odbyło. Na temat szczegółowego porządku obradował Konwent Seniorów i w tej chwili mogę poinformować, że w dniu 22 grudnia Zgromadzenie Narodowe rozpocznie obrady około godz. 16, dokładny termin zostanie podany w celu przede wszystkim zlecenia opracowania regulaminu Zgromadzenia Narodowego. Natomiast zaprzysiężenie prezydenta Rzeczypospolitej jest przewidziane na dzień 23 grudnia, czyli sobotę, o godz. 13. I w tym zakresie, panie pośle, nie ma żadnych niejasności.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Aby nie było tych niepokojów, biegania, przedłużania przerw, zarządzam przerwę do godz. 11.30.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 43 do godz. 11 min 35)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Do marszałka Sejmu wpłynął wniosek Klubów Parlamentarnych Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego o przedłużenie przerwy do godz. 12.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#JózefZych">Wniosek ten uwzględniłem.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#JózefZych">Zarządzam przerwę do godz. 12.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 36 do godz. 12)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefZych">W związku z tym, że powstały pewne problemy proceduralne, zwołuję Prezydium Sejmu na godz. 12 i Konwent Seniorów na godz. 12.15.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JózefZych">Przerwa zostaje przedłużona do godz. 12.30.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 01 do godz. 12 min 57)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Przystąpię do zreferowania stanu sprawy przed przerwami.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JózefZych">Otóż przed przerwą przystąpiliśmy do rozpatrzenia wniosku klubu Konfederacji Polski Niepodległej w sprawie wprowadzenia do porządku obecnego posiedzenia Sejmu informacji ministra spraw wewnętrznych Andrzeja Milczanowskiego o zagrożeniu stanu bezpieczeństwa państwa, wynikającym z zarzutów sformułowanych w stosunku do premiera, i informacji prezesa Rady Ministrów na temat stanowiska rządu.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JózefZych">W tej sprawie odbyło się posiedzenie Prezydium Sejmu, a także posiedzenie Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#JózefZych">Zanim przystąpimy do podjęcia decyzji w tej sprawie, chciałbym Wysoką Izbę poinformować, że Prezydium Sejmu uznając, że takie wnioski i takie informacje powinny być przedstawione Wysokiej Izbie, proponuje alternatywne podjęcie decyzji: wprowadzenie pod obrady Sejmu informacji w tej sprawie prezesa Rady Ministrów i ministra spraw wewnętrznych Andrzeja Milczanowskiego, przyjmując, że ze względu na to, iż toczy się postępowanie prowadzone przez Naczelną Prokuraturę Wojskową, nie będzie debaty, nie będzie zapytań i nie będzie przyjmowania bądź nieprzyjmowania do wiadomości tych informacji. Gdyby w czasie składania tych informacji powstały jakiekolwiek problemy, natychmiast zbierze się Konwent Seniorów i wystąpi do Prezydium Sejmu z odpowiednimi wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#JózefZych">Zanim przystąpimy do głosowania, chciałbym zapytać... ale zgłasza się już pan poseł.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#JózefZych">Bardzo proszę, pan poseł Leszek Moczulski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#LeszekMoczulski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tej sytuacji rzeczą najważniejszą jest to, żeby przywrócić zdolność do działania Wysokiej Izby, od kilku bowiem godzin działania Izby są zablokowane. W tej sytuacji najważniejszy jest prestiż Rzeczypospolitej, najważniejsza jest racja stanu. Konfederacja Polski Niepodległej popiera więc wniosek złożony przez pana marszałka Sejmu. Mamy nadzieję, że wzniesiemy się ponad waśnie partyjne i ponad spory polityczne, które na pewno są potrzebne i występują ciągle w demokratycznych krajach, że w tym momencie zwyciężą nie różnice polityczne, lecz wspólne poczucie odpowiedzialności za prestiż Rzeczypospolitej i za polską rację stanu. Zaoszczędźmy tego Polsce, a możemy wielu z tych gorszących spraw Polsce zaoszczędzić.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JózefZych">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! To nie jest niesprawność Sejmu. To poszukiwanie najsłuszniejszego rozwiązania, które ma doprowadzić do tego, aby w tym kraju zrozumiano raz na zawsze, że najwyższym organem przedstawicielskim narodu polskiego jest Sejm...</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#JózefZych">... i jego wolą w tak trudnym momencie jest przede wszystkim bezwzględne przestrzeganie konstytucji i wyjaśnienie wszystkich okoliczności zarzutów stawianych organom państwa i osobom w sposób demokratyczny, uczciwy i praworządny. I do tego dążymy.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, wobec tego poddaję pod głosowanie wniosek Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu, aby wysłuchać informacji prezesa Rady Ministrów i ministra spraw wewnętrznych bez debaty, zapytań i głosowania, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 393 posłów. Za wnioskiem głosowało 383 posłów, głosujących przeciw nie było, 10 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#JózefZych">Chciałbym serdecznie Wysokiej Izbie podziękować za to odpowiedzialne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#JózefZych">Pierwsze czytanie przedstawionych przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#JózefZych">— o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz o zmianie niektórych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#JózefZych">— o upoważnieniu do ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Wniesione przez prezydenta Rzeczypospolitej w październiku projekty ustaw otwierają drogę do ratyfikacji konkordatu. Z uwagi na kampanię wyborczą termin ich rozpatrzenia został odłożony w czasie. Obecnie jest możliwe spokojne podjęcie procedowania bez wywoływania koniunkturalnych emocji. Minęło dwa i pół roku od podpisania konkordatu między Stolicą Apostolską a rządem Rzeczypospolitej Polskiej, jednak Sejm nie podjął do dnia dzisiejszego uchwały upoważniającej prezydenta do jego ratyfikacji, albowiem zabrakło przede wszystkim woli politycznej. Podjęta 1 lipca 1994 r. uchwała o trybie prac nad ustawą o ratyfikacji traci moc z dniem 31 grudnia 1995 r., a powołana tą uchwałą Komisja Nadzwyczajna zakończyła prace. Przedstawiła ona Sejmowi sprawozdanie, które również z braku woli politycznej zostało odrzucone. Decyzja o odrzuceniu sprawozdania była decyzją polityczną, a nie merytoryczną, komisja bowiem jasno stwierdziła, że nie ma sprzeczności między konkordatem podpisanym między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską a obecnie obowiązującymi przepisami konstytucyjnymi. Ponadto komisja stwierdziła, że rząd nie wywiązał się z zobowiązań ustawodawczych złożonych w uzasadnieniu do projektu ustawy o ratyfikacji. Zdaniem Klubu Parlamentarnego BBWR wniesione przez prezydenta projekty ustaw umożliwią ratyfikację konkordatu i podjęcie prac legislacyjnych nad zmianami niektórych ustaw, które wynikają z zapisów umowy międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#JózefZych">Pierwsze czytanie przedstawionych przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#JózefZych">— o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz o zmianie niektórych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#JózefZych">— o upoważnieniu do ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.25" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 110 posłów, przeciw - 226, 51 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.26" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-21.27" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o skreślenie z porządku dziennego punktu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-21.28" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Już po raz drugi, tym razem rękami niektórych posłów lewicy, próbuje się pospiesznie i chyłkiem doprowadzić do uchwalenia ustawy o ustrojowym znaczeniu dla polskiej gospodarki i przyszłości polskiego społeczeństwa. Nie można, nie naruszając powagi Sejmu, w dwa tygodnie po otrzymaniu druku projektu tak kontrowersyjnej ustawy, bez szerszej jego konsultacji przystąpić do pierwszego czytania. Nie można też, nie naruszając powagi referendum uwłaszczeniowego i wyrażonej w nim woli społeczeństwa, rozpatrywać w Sejmie tego projektu ustawy przed ogłoszeniem wyników referendum z 18 lutego przyszłego roku. Dlatego wnosimy o rozpatrzenie tego projektu ustawy dopiero po zapoznaniu się z wynikami referendum uwłaszczeniowego i po poważnych konsultacjach społecznych dotyczących ustawy o komercjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-21.29" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-21.30" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.31" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o skreślenie z porządku dziennego punktu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.32" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.33" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.34" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 381 posłów. Za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej głosowało 113 posłów, przeciw - 225, 43 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.35" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-21.36" who="#JózefZych">Prezydium Komisji Samorządu Terytorialnego wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o finansowaniu gmin.</u>
          <u xml:id="u-21.37" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Pilne rozpatrzenie sprawozdania dotyczącego wyżej wymienionej ustawy jest niezbędne ze względu na ścisły jej związek z budżetem państwa na rok 1996.</u>
          <u xml:id="u-21.38" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-21.39" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.40" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Prezydium Komisji Samorządu Terytorialnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o finansowaniu gmin, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.41" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.42" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.43" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 381 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 372 posłów, głosów przeciw nie było, 9 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.44" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek prezydium Komisji Samorządu Terytorialnego uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-21.45" who="#JózefZych">Prezydium Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-21.46" who="#JózefZych">Wnioskodawcy uzasadnienia na piśmie nie przedstawiają.</u>
          <u xml:id="u-21.47" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-21.48" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.49" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Prezydium Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.50" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.51" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.52" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 379 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 328 posłów, przeciw - 16, 35 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.53" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Prezydium Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-21.54" who="#JózefZych">Przewodniczący Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich pan poseł Ryszard Grodzicki wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-21.55" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Pilność rozpatrzenia sprawozdania wynika z potrzeby rozpoczęcia prac wstępnych nad projektami kodeksów, które wpłynęły już do laski marszałkowskiej. Aby to mogło nastąpić, niezbędne jest rozpatrzenie przez Wysoką Izbę projektu zmian w regulaminie Sejmu jeszcze na tym posiedzeniu Izby.</u>
          <u xml:id="u-21.56" who="#JózefZych">Sprawozdanie komisji zostało już paniom i panom posłom doręczone.</u>
          <u xml:id="u-21.57" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.58" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich pana posła Ryszarda Grodzickiego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.59" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.60" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.61" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 347 posłów, przeciwko - 4, 31 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.62" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek przewodniczącego Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-21.63" who="#JózefZych">Stwierdzam, że porządek dzienny 68 posiedzenia Sejmu, zaproponowany przez Prezydium Sejmu, wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-21.64" who="#JózefZych">Obecnie przedstawię propozycje dotyczące trybu rozpatrywania poszczególnych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-21.65" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje przeprowadzenie debat krótkich nad projektami ustaw:</u>
          <u xml:id="u-21.66" who="#JózefZych">— o zmianie ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu oraz,</u>
          <u xml:id="u-21.67" who="#JózefZych">— dotyczących prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-21.68" who="#JózefZych">Nad pozostałymi punktami porządku dziennego, wymagającymi dyskusji, Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-21.69" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-21.70" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-21.71" who="#JózefZych">Głosowania przeprowadzimy:</u>
          <u xml:id="u-21.72" who="#JózefZych">— nad dodanym punktem 1 za chwilę,</u>
          <u xml:id="u-21.73" who="#JózefZych">— pozostałe w piątek rano.</u>
          <u xml:id="u-21.74" who="#JózefZych">Informuję, że kluby zastosowały się do propozycji Prezydium Sejmu i nie zgłoszono zapytań na obecne posiedzenie. W związku z tym punkt porządku dziennego: Interpelacje i zapytania nie zostanie na bieżącym posiedzeniu rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-21.75" who="#JózefZych">Informuję, że Senat nie wniósł poprawek do ustaw:</u>
          <u xml:id="u-21.76" who="#JózefZych">— o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin;</u>
          <u xml:id="u-21.77" who="#JózefZych">— zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym;</u>
          <u xml:id="u-21.78" who="#JózefZych">— o wypłatach z zysku przez jednoosobowe spółki skarbu państwa;</u>
          <u xml:id="u-21.79" who="#JózefZych">— o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz,</u>
          <u xml:id="u-21.80" who="#JózefZych">— zmieniającej ustawę o zmianie Kodeksu postępowania karnego, ustawy o ustroju sądów wojskowych, ustawy o opłatach w sprawach karnych i ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-21.81" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Henryk Wujec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#HenrykWujec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z tym, że było wiele przerw, proponuję, żeby zrezygnować z przerwy obiadowej, gdyż w przeciwnym razie nie zrealizujemy porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#HenrykWujec">Mam jeszcze pytanie: Kiedy będzie przedstawiona informacja ministra spraw wewnętrznych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JózefZych">Z przyjemnością przyjmujemy propozycję, aby zrezygnować z przerwy. Wobec tego dzisiaj przerwy obiadowej nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, ale w czasie przerwy są planowane posiedzenia komisji.)</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#JózefZych">Natomiast co do drugiego pytania, kiedy będą przedstawione informacje.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#JózefZych">Panie premierze, przed południem zapowiedzieliśmy, że informacje będą przedstawione o godz. 16. Pan premier w tym czasie ma inne zajęcia. Czy nie można by tego zmienić? Z ministrem Milczanowskim jest to uzgodnione.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#komentarz">(Głosy z sali: A może jutro po głosowaniach?)</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#JózefZych">Nie, nie, Wysoki Sejmie, są sprawy, które wymagają jednak tutaj postawienia. Wobec tego, Wysoki Sejmie, informacje ministra spraw wewnętrznych i prezesa Rady Ministrów rozpatrzymy dzisiaj o godz. 17.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały o przeprowadzeniu referendum w sprawie sposobu rozdysponowania majątku państwowego (druki nr 1407, 1418 i 1418-A).</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Grodzickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#RyszardGrodzicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić dodatkowe sprawozdanie o poselskim projekcie uchwały o przeprowadzeniu referendum w sprawie sposobu rozdysponowania majątku państwowego.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#RyszardGrodzicki">Jak Wysoka Izba wie, w trakcie drugiego czytania projektu uchwały zgłoszono do niej siedem poprawek. Komisja Ustawodawcza rozważyła ich treść i w zasadzie rekomenduje Wysokiej Izbie odrzucenie wszystkich. Powody są następujące:</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#RyszardGrodzicki">Jeśli chodzi o poprawkę nr 1 z druku nr 1418-A, komisja wyszła z założenia, iż projekt tego pytania był rozpatrywany w takiej wersji, w jakiej został zgłoszony już w trakcie posiedzenia komisji przygotowującej pierwsze sprawozdanie, i wówczas uznaliśmy, że istnieje przy takiej redakcji pytania duże prawdopodobieństwo, iż na oba warianty zaproponowane w tym pytaniu mogą paść odpowiedzi pozytywne. W efekcie byłoby to później bardzo trudne do zinterpretowania i przełożenia na język norm ustawowych. Problem takiej redakcji pytań powtarza się zresztą w kilku jeszcze poprawkach, ale o tym za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#RyszardGrodzicki">Poprawka nr 2 (dokładnie ten sam problem) jest tak skonstruowana, że istnieje prawdopodobieństwo uzyskania dwóch odpowiedzi pozytywnych, wzajemnie się wykluczających.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#RyszardGrodzicki">Podobne zastrzeżenie jest zgłoszone do poprawki nr 3, podobna motywacja dotyczy pytania trzeciego. Rozbudowuje je w ten sposób, że daje tam trzy warianty rozwiązań, które dla osoby...</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Dlaczego to wyjaśniasz?)</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#RyszardGrodzicki">Chyba pan poseł Bugaj prosi, abym nie omawiał szczegółowo motywów komisji. Otóż komisja kierowała się tu również tym, że warianty są tak skonstruowane, iż można się liczyć przynajmniej z dwiema pozytywnymi odpowiedziami, a to powodowałoby trudność w interpretacji.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#RyszardGrodzicki">Przy poprawce nr 4 komisja wyszła z założenia, że jej treść została zarekomendowana Zgromadzeniu Narodowemu do tzw. cząstkowego referendum konstytucyjnego. W związku z tym w omawianym referendum nie byłoby to zasadne.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#RyszardGrodzicki">Poprawka nr 5 - komisja kierowała się tym, że Izba odrzuciła już projekt podjęcia tego tematu w trakcie pierwszego czytania projektu uchwały o referendum, zgłoszonego przez Unię Pracy.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#RyszardGrodzicki">Poprawka nr 6 - znowu ryzyko uzyskania kilku pozytywnych odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#RyszardGrodzicki">Poprawka nr 7 koresponduje z treścią wniosku mniejszości oznaczonego numerem II 2 w druku nr 1418, a wnioskodawcy tamtego wniosku mniejszości wycofali go, o czym chciałem Izbę poinformować. Komisja natomiast uznała, że pytanie to jest tak skonstruowane, że dopiero w przypadku pozytywnej odpowiedzi na pierwsze pytanie należy udzielać odpowiedzi na dwa następne; jest to zbyt trudne dla kogoś, kto będzie odpowiedzi udzielał sam, bez pomocy np. ankietera. W związku z tym rekomenduję Izbie jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#RyszardGrodzicki">Jednocześnie chciałem poinformować Wysoką Izbę, iż w trakcie posiedzenia komisji została zgłoszona autopoprawka do wniosku mniejszości oznaczonego numerem II 1 w druku nr 1418 i wersja zamieszczona w druku nr 1418-A jest wersją ostateczną.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Ryszard Bugaj, jak rozumiem, ma pytanie, tak? Bo to już jest głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Jesteśmy w punkcie: trzecie czytanie. Nie rozumiem, w jakim charakterze pan poseł sprawozdawca - tak się składa, że przewodniczący komisji regulaminowej - referuje i uzasadnia stanowisko większości. Rozumiem, że w trzecim czytaniu, jeżeli ktoś chce zapytać czy uzyskać wyjaśnienia, to wtedy sprawozdawca wyjaśnia. Wygląda na to, że pan poseł sprawozdawca zachowuje się stronniczo w tej sprawie. Prosiłbym pana marszałka o rozważenie, dlaczego tak się dzieje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, rozumiem. Po pierwsze, było to drugie czytanie, a uchwałę przedstawia się w dwóch czytaniach. Po drugie, rozumiałem, że...</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Ale jesteśmy w trakcie trzeciego czytania...)</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#AleksanderMałachowski">Nie słyszę pańskiego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#RyszardBugaj">Zapytuję, panie marszałku, czy w takim razie rozpoczynamy dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie, panie pośle. Dyskusja w tej sprawie została zamknięta. Pan poseł sprawozdawca przedstawił, jak rozumiałem, stanowisko komisji wobec poprawek.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł sprawozdawca pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#RyszardGrodzicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z przyjętym w tej Izbie obyczajem, jeśli do komisji są odesłane poprawki w celu uporządkowania i komisja dokonuje rekomendacji Wysokiej Izbie co do sposobu głosowania - a tak to komisja zrobiła i zostało to wyrażone w druku nr 1418-A - wówczas sprawozdawca informuje Izbę o motywach, jakimi się komisja kierowała, podejmując takie decyzje.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o uchwalenie projektu uchwały zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#AleksanderMałachowski">Komisja przedstawia również wnioski mniejszości oraz poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#AleksanderMałachowski">W pierwszym wniosku mniejszości do projektu uchwały wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 2 i 3 proponują, aby referendum odbyło się w dniu, w którym przeprowadzone zostanie referendum zarządzone przez prezydenta w sprawie uwłaszczenia obywateli.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#AleksanderMałachowski">Komisja proponuje natomiast, aby wyznaczyć termin referendum na dzień 18 lutego 1996 r., i określa w załączniku nr 2 kalendarz czynności związanych z przeprowadzeniem referendum w tym dniu.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#AleksanderMałachowski">Przyjęcie wniosku mniejszości spowoduje bezprzedmiotowość załącznika nr 2.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł...?</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 2 i 3 projektu uchwały, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 316 posłów. Za padło 237 głosów, przeciw - 18, wstrzymało się 61 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 2 i 3 projektu uchwały przyjął.</u>
          <u xml:id="u-31.15" who="#AleksanderMałachowski">Pozostałe wnioski mniejszości i poprawki dotyczą załącznika nr 1 do projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-31.16" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 1 wnioskodawca w nowym brzmieniu pkt. 1 proponuje dodanie pytania alternatywnego dotyczącego zaspokajania zobowiązań wobec emerytów i rencistów oraz pracowników sfery budżetowej bezpośrednio ze środków budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-31.17" who="#AleksanderMałachowski">Komisja natomiast proponuje, aby pytanie to dotyczyło możliwości zaspokajania tych zobowiązań z prywatyzowanego majątku państwowego.</u>
          <u xml:id="u-31.18" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-31.19" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.20" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na nadaniu nowego brzmienia pkt. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.21" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-31.22" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.23" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 331 posłów. Za padło 31 głosów, przeciw - 278, wstrzymało się 22 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.24" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę polegającą na nadaniu nowego brzmienia pkt. 1.</u>
          <u xml:id="u-31.25" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 2 w nowym brzmieniu pkt. 2 wnioskodawca proponuje, aby obywatele wypowiedzieli się, czy są za przekazaniem do powszechnych funduszy emerytalnych środków uzyskanych z prywatyzowanego majątku państwowego w całości czy też w części.</u>
          <u xml:id="u-31.26" who="#AleksanderMałachowski">Komisja natomiast proponuje, aby pytanie w tej sprawie odnosiło się do części prywatyzowanego majątku państwowego.</u>
          <u xml:id="u-31.27" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-31.28" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.29" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na nadaniu nowego brzmienia pkt. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.30" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-31.31" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.32" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 333 posłów. Za padły 32 głosy, przeciw - 275 głosów, wstrzymało się 26 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.33" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na nadaniu nowego brzmienia pkt. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.34" who="#AleksanderMałachowski">Do pkt. 3 zgłoszono dwie poprawki, nr 3 i 4. W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie poprawkę nr 4, której przyjęcie spowoduje, że poprawka nr 3 stanie się bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-31.35" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 4 w nowym brzmieniu pkt. 3 wnioskodawca proponuje, aby pytanie w nim zawarte brzmiało:</u>
          <u xml:id="u-31.36" who="#AleksanderMałachowski">„Czy chciałbyś, aby samorząd lokalny działał na poziomie:</u>
          <u xml:id="u-31.37" who="#AleksanderMałachowski">— tylko obecnych gmin,</u>
          <u xml:id="u-31.38" who="#AleksanderMałachowski">— obecnych gmin oraz nowo tworzonych powiatów,</u>
          <u xml:id="u-31.39" who="#AleksanderMałachowski">— obecnych gmin oraz obecnych województw?”.</u>
          <u xml:id="u-31.40" who="#AleksanderMałachowski">W proponowanym przez komisję pkt. 3 zawarte jest pytanie dotyczące narodowych funduszy inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-31.41" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-31.42" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.43" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4, polegającej na nadaniu nowego brzmienia pkt. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.44" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-31.45" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.46" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 332 posłów. Za padły 103 głosy, przeciw - 197, wstrzymało się 32 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.47" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 4, polegającą na nadaniu nowego brzmienia pkt. 3, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.48" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 3 w nowym brzmieniu pkt. 3 wnioskodawca proponuje, aby w pytaniu dotyczącym programu narodowych funduszy inwestycyjnych zawarte były 3 możliwości:</u>
          <u xml:id="u-31.49" who="#AleksanderMałachowski">Czy programem tym mają być objęte:</u>
          <u xml:id="u-31.50" who="#AleksanderMałachowski">— wszystkie przedsiębiorstwa państwowe i jednoosobowe spółki skarbu państwa przewidziane do prywatyzacji,</u>
          <u xml:id="u-31.51" who="#AleksanderMałachowski">— co najmniej połowa — czy też,</u>
          <u xml:id="u-31.52" who="#AleksanderMałachowski">— tylko te, które znalazły się w programie do dnia 15 grudnia 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-31.53" who="#AleksanderMałachowski">Komisja natomiast proponuje w tej sprawie pytanie: Czy objąć programem dalsze przedsiębiorstwa?</u>
          <u xml:id="u-31.54" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-31.55" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.56" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 3, polegającej na nadaniu nowego brzmienia pkt. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.57" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-31.58" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.59" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 336 posłów. Za padło 31 głosów, przeciw - 283 głosy, wstrzymało się 22 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.60" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 3, polegającą na nadaniu nowego brzmienia pkt. 3, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.61" who="#AleksanderMałachowski">W pierwszym wniosku mniejszości do załącznika nr 1 wnioskodawcy proponują po pkt. 3 dodać nowy punkt w brzmieniu: „Czy jesteś za uwzględnieniem w programie uwłaszczeniowym bonów prywatyzacyjnych?”.</u>
          <u xml:id="u-31.62" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-31.63" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.64" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem pierwszego wniosku mniejszości do załącznika nr 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.65" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-31.66" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.67" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 334 posłów. Za padły 274 głosy, przeciw - 31 głosów, wstrzymało się 29 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.68" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm pierwszy wniosek mniejszości do załącznika nr 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-31.69" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 5 wnioskodawca w dodawanym po pkt. 3 nowym punkcie proponuje, aby dodać pytanie dotyczące odpłatności szkolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-31.70" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-31.71" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-31.72" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.73" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 5, polegającej na dodaniu po pkt. 3 nowego punktu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.74" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-31.75" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.76" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 334 posłów. Za padło 116 głosów, przeciw - 186, wstrzymało się 32 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.77" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 5, polegającą na dodaniu po pkt. 3 nowego punktu, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.78" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 6 wnioskodawca w dodawanym po pkt. 3 nowym punkcie proponuje, aby dodać pytanie dotyczące opłat za świadectwa udziałowe w wypadku rozszerzenia narodowych funduszy inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-31.79" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-31.80" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.81" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 6, polegającej na dodaniu po pkt. 3 nowego punktu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.82" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-31.83" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.84" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 337 posłów. Za padły 34 głosy, przeciw - 278 głosów, wstrzymało się 25 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.85" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 6, polegającą na dodaniu po pkt. 3 nowego punktu, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.86" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 7 wnioskodawca proponuje, aby dodać po pkt. 3 nowy punkt zawierający pytanie dotyczące przeprowadzenia reprywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-31.87" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-31.88" who="#AleksanderMałachowski">Poprawka ta jest merytorycznie tożsama z drugim wnioskiem mniejszości do załącznika nr 1. Wniosek ten został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-31.89" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.90" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 7 do załącznika nr 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.91" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-31.92" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.93" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 336 posłów. Za padło 121 głosów, przeciw - 184 głosy, wstrzymało się 31 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.94" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 7 do załącznika nr 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.95" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-31.96" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały o przeprowadzeniu referendum w sprawie sposobu rozdysponowania majątku państwowego w brzmieniu proponowanym przez Komisję Ustawodawczą, wraz z załącznikiem oraz przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.97" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-31.98" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.99" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 337 posłów. Za padły 193 głosy, przeciw - 131 głosów, wstrzymało się od głosowania 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.100" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum o niektórych kierunkach wykorzystania majątku państwowego.</u>
          <u xml:id="u-31.101" who="#AleksanderMałachowski">Na tym ten punkt porządku dziennego został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-31.102" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-31.103" who="#AleksanderMałachowski">Ogłaszam krótką przerwę, bo widzę, że ruch na sali może uniemożliwić mi prowadzenie obrad.</u>
          <u xml:id="u-31.104" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 38 do godz. 13 min 41)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#AleksanderMałachowski">Prosiłbym, aby posłowie pani Irena Maria Nowacka oraz pan Stanisław Ciesielski zechcieli objąć o godz. 15 drugą turę sekretarzowania dzisiejszym obradom. Taki mamy teraz obyczaj, że posłowie dzielą się tym obowiązkiem.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o:</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#AleksanderMałachowski">1) pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym,</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#AleksanderMałachowski">2) poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (druki nr 1373, 1318 i 1408).</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Dyducha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedłożyć Wysokiej Izbie sprawozdanie o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym (druk nr 1373) oraz poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (druk nr 1318).</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MarekDyduch">Jak panie i panowie posłowie zapewne zauważyli, ww. komisje postanowiły przygotować sprawozdanie o obu projektach jednocześnie, mimo że do laski marszałkowskiej trafiły one w różnym trybie i w różnym czasie. Ten fakt wymagał od powołanej do prac nad tymi projektami podkomisji dużej dyscypliny i intensywności pracy. Uznaliśmy jednak, iż oddzielne prace nad omawianymi tu zapisami ustaw byłyby czymś szkodliwym ze względu na wzajemne uzupełnianie się rozpatrywanych artykułów, a także na potrzebę stabilności prawa.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#MarekDyduch">Połączone komisje, proponując w dzisiejszym sprawozdaniu określone rozwiązania, w zasadzie utrzymały trend i filozofię zmian wniesionych przez projektodawców. Przypomnę, że projekty ustaw w założeniu zakładają i realizują:</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#MarekDyduch">— przygotowanie nowych rozwiązań prawno-finansowych w stosunku do poszukujących pracy absolwentów szkół;</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#MarekDyduch">— wycofanie zasiłków dla absolwentów, proponując w zamian aktywne formy poszukiwania pracy, prace społecznie użytecznie, dokształcanie się, przekwalifikowanie, szkolenie zawodowe, staże zawodowe, wprowadzając finansowanie powyższych działań w systemie stypendialnym.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#MarekDyduch">Propozycje te są zgodne z kierunkami programu „Promocja aktywności zawodowej młodzieży”, przyjętego przez Wysoką Izbę w grudniu br. Wydaje się, iż te zapisy są właściwe, jeśli weźmie się pod uwagę aspekty moralne i społeczne związane z pierwszą pracą lub z dokształcaniem się młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#MarekDyduch">Obawy komisji budził fakt, czy rejonowe urzędy pracy przygotują dla absolwentów odpowiednią liczbę propozycji pracy i szkoleń w miejscach ich zamieszkania. Na posiedzeniach podkomisji padły zapewnienia, iż urzędy pracy będą dobrze przygotowane do takich zadań. Miejmy nadzieję, że tak będzie, albowiem nie wyobrażamy sobie sytuacji, w której absolwent nie otrzyma określonych propozycji w zamian za dotychczasowy zasiłek. Mamy również nadzieję, że nowy system uaktywni samych absolwentów, którzy nie będą oczekiwać z założonymi rękami, że spadnie im przysłowiowa manna z nieba albo że państwo rozwiąże za nich wszystkie problemy. Prawidłowość powinna raczej polegać na tym, że ustawodawca i administracja państwowa stworzą warunki prawne, finansowe i organizacyjne w postaci konkretnych ofert, odpowiednich umów i informacji, a młodzi ludzie wykorzystają te propozycje.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#MarekDyduch">W całe przedsięwzięcie należałoby wkomponować również zakres prac sezonowych, a także rozpoznać możliwości firm, instytucji i podmiotów, które w danym rejonie dałoby się włączyć w nowe rozwiązanie. Ministerstwo pracy bacznie musi obserwować, co się wydarzy wskutek proponowanych zmian na przełomie czerwca i października 1996 r., gdy zadziałają wprowadzone zmiany. Gdyby nastąpiły negatywne zjawiska, reakcja ministerstwa powinna być natychmiastowa. Mimo tych wątpliwości komisje zdecydowały się zaproponować Wysokiej Izbie powyższe rozwiązania, ponieważ aktywizacja młodych ludzi wydaje się kierunkiem prawidłowym.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#MarekDyduch">Drugą propozycją projektodawców jest racjonalizacja obowiązujących przepisów z kursem na zaostrzenie kryteriów dostępu do zasiłku dla bezrobotnych wobec osób, które, pracując na przykład na czarno, pobierają jednocześnie wyżej wymieniony zasiłek, oraz w stosunku do osób, które nie chcą pracować, na przykład przepracują pół roku, nabędą prawo do zasiłku, następnie zwalniają się z pracy i idą na roczny zasiłek. W tym zakresie nowelizacja sprowadza się głównie do zmiany w art. 13 ust. 3 pkt 4 - osoba, która dwukrotnie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innych prac, traci status bezrobotnego na okres 6 miesięcy. Do tej pory odmowa musiała nastąpić trzykrotnie w ciągu 6 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#MarekDyduch">Następuje też zmiana sposobu naliczania i waloryzacji zasiłku dla bezrobotnych. Ustawodawca sprowadza zasiłek do konkretnej kwoty 260 zł, która, począwszy od czerwca przyszłego roku, będzie waloryzowana w stosunku do wzrostu cen i usług w danym kwartale, a nie - jak dotychczas - w stosunku do przeciętnej płacy. Na tym zagadnieniu skupię się podczas omawiania wniosków mniejszości. Teraz jedynie sygnalizuję ten problem jako rozwiązanie systemowe nowych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#MarekDyduch">Kolejna zmiana w art. 27 ust. 1 i 2 sprowadza się do utrudnienia pobierania zasiłku przez osoby, które same rozwiążą stosunek pracy z pracodawcą lub same, ze swojej winy, spowodują rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia. W pierwszym przypadku taka osoba nabywa prawo do zasiłku po 3 miesiącach od dnia rejestracji w rejonowym urzędzie pracy, w drugim przypadku - po upływie 6 miesięcy od dnia rejestracji.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#MarekDyduch">Trzecia grupa zmian dotyczy wyeliminowania niejasności i wątpliwości interpretacyjnych, które pojawiły się w trakcie obowiązywania obecnej ustawy lub są przydatne dla wprowadzonych zmian. Główne zapisy w tym zakresie sprowadzają się do sprecyzowania haseł słowniczka ustawy, m.in. definicji absolwenta, nowego ujęcia dochodu, odpowiedniego zatrudnienia, stażu, stypendium itd.</u>
          <u xml:id="u-33.12" who="#MarekDyduch">Wykazano w ustawie, iż centralnym organem jest prezes Krajowego Urzędu Pracy, a nie Krajowy Urząd Pracy. Ponadto doprecyzowano przepisy o zasiłkach dla osób aresztowanych lub uwięzionych po okresie odbycia kary lub aresztu oraz w stosunku do osób pobierających nielegalnie podwójne świadczenia — np. rentę i zasiłek dla bezrobotnych. Pojawiły się również zapisy ułatwiające byt osobom „powracającym” z zasiłków socjalnych, np. górnikom z likwidowanych kopalń, którzy do tej pory nie posiadali żadnych praw bezrobotnego, ponieważ od tych zasiłków nie były odprowadzane składki na Fundusz Pracy. Teraz takie składki będą odprowadzane, a osoby te nabędą odpowiednie uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-33.13" who="#MarekDyduch">Projekt ustawy nawiązuje także do sytuacji prawnej osób, które pracowały w byłej NRD i w Czechosłowacji na ogólnych zasadach i według zawartych umów, a dzisiaj mają kłopoty z zaliczeniem okresów tej pracy do uprawnień emerytalnych lub pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-33.14" who="#MarekDyduch">Wysoka Izbo! Na uwagę zasługuje również fakt, iż komisje postanowiły w trakcie prac nad projektami zredagować nowy rozdział ustawy 3b: Wspieranie regionalnych i lokalnych rynków pracy. Komisje uporządkowały dzięki temu prawnie sposób i kryteria przydzielania środków finansowych na inwestycje infrastrukturalne i restrukturyzacyjne dla regionów, w których ta restrukturyzacja jest prowadzona i uzasadniona, oraz dla regionów szczególnie zagrożonych wysokim bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-33.15" who="#MarekDyduch">Nowe rozwiązania sprowadzają się do tego, iż co roku w ustawie budżetowej będzie określona wysokość środków na wyżej wymieniony cel, a rozporządzeniem Rady Ministrów na podstawie kryteriów niniejszej ustawy środki te będą dzielone na powyższe regiony. Do tej pory proceder ten odbywał się na podstawie ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-33.16" who="#MarekDyduch">Panie i Panowie Posłowie! W tej chwili przejdę do omawiania wniosków mniejszości, których jest aż 11. Taka liczba wniosków mniejszości świadczy, że część posłów nie godzi się na te radykalne zmiany, które proponują projektodawcy. Jestem przekonany, że Wysoki Sejm, rozpatrując zaprezentowane wnioski, wszechstronnie rozważy, które zapisy prowadzą do racjonalizacji rynku pracy, uwzględniając preferencje oraz prawa i obowiązki w stosunku do pracodawców i do osób bezrobotnych. Spróbuję te zagadnienia przedstawić wszechstronnie i obiektywnie.</u>
          <u xml:id="u-33.17" who="#MarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 1 polega na skreśleniu w zmianie 1 lit. c dotyczącej art. 2 ust. 1 pkt 11. W pkt. 11 ust. 1 wymienionego artykułu zawarta jest definicja „odpowiedniego zatrudnienia”. Do tej pory ilekroć w ustawie jest mowa o odpowiednim zatrudnieniu, oznacza to m.in. zatrudnienie, do którego bezrobotny ma przygotowanie zawodowe lub może je wykonywać po odbyciu szkolenia. Natomiast w art. 2 ust. 1 pkt 11 proponowanej nowelizacji wprowadza się dużą uznaniowość w wypadku urzędów pracy poprzez słowa „bezrobotny ma wystarczające kwalifikacje”. Według wnioskodawcy jest to zbyt szerokie ujęcie powyższego zagadnienia, co w praktyce może sprowadzić się do zaproponowania bezrobotnemu każdej pracy, która według urzędnika rejonowego urzędu pracy będzie odpowiednia dla danej osoby. Wnioskodawca proponuje skreślić tę zmianę, pozostawiając brzmienie pkt. 11 w obecnym stanie, czyli zachowując pojęcie odpowiedniego zatrudnienia, do którego bezrobotny ma przygotowanie zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-33.18" who="#MarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 2 polega na zastąpieniu w zmianie 1 w lit. c dotyczącej art. 2 ust. 1 pkt 11 wyrazów „wystarczające kwalifikacje” wyrazami „odpowiednie kwalifikacje zawodowe”. Omawiane zagadnienie dotyczy problemu, który został omówiony przy pierwszym wniosku mniejszości. Wnioskodawca również uznał, że pojęcie wystarczających kwalifikacji jest zbyt szeroko ujęte, co daje urzędnikowi swobodę, jeśli chodzi o ocenę sytuacji i przedstawienie propozycji odpowiedniego zatrudnienia. Różnica w stosunku do pierwszego wniosku polega na tym, iż w tym przypadku wnioskodawca popiera ideę zmiany, ale zawęża dowolność interpretacji przepisu, wprowadzając słowa „odpowiednie kwalifikacje zawodowe”, co zasadniczo zmienia możliwości interpretacji przepisu, a także możliwość dochodzenia swoich praw przez bezrobotnego w drodze odwołań od decyzji administracyjnych, które ewentualnie w jego ocenie by go krzywdziły. Należy zauważyć, że przyjęcie tego wniosku mniejszości oznaczałoby przyjęcie zapisu zbliżonego do obecnie obowiązującej wersji, ponieważ de facto bezrobotnemu będzie można zaproponować pracę odpowiadającą jego kwalifikacjom zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-33.19" who="#MarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 3 polega na dodaniu w zmianie 1 dotyczącej art. 2 ust. 1 po lit. c nowej litery w brzmieniu zmieniającym pkt 13 tego ustępu. Omawiany tu pkt 13 definiuje pojęcie osoby samotnie wychowującej dzieci. Według dzisiejszych przepisów oznacza to osobę, o której mowa w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. rodzica albo opiekuna prawnego stanu wolnego, pannę, kawalera, wdowca, wdowę oraz osobę rozwiedzioną. Wnioskodawca utrzymuje, iż dzisiejsza definicja nie odzwierciedla w pełni sytuacji rzeczywistych, gdyż przepis dotychczasowy nie uwzględnia np. osoby nie rozwiedzionej i nie prowadzącej ze współmałżonkiem wspólnego gospodarstwa domowego. Taka osoba według wnioskodawcy również powinna być potraktowana jako osoba wychowująca dzieci pod warunkiem, że wniosła do sądu wniosek o rozwiązanie małżeństwa. Przeciwnicy powyższego zapisu uważają, że nie są to jedyne faktyczne przypadki osób samotnie wychowujących dzieci, a jeżeli tak, to dlaczego tylko cząstkowo rozwiązywać ten problem w proponowanej zmianie. Również moment wniesienia pozwu do sądu o rozwód wydaje się warunkiem niepewnym, ponieważ taki pozew można w każdej chwili wycofać, a także takie działania mogą powodować sytuacje patologiczne. Niemniej należy zauważyć, że wnioskodawca próbuje poszukiwać takiej formuły definicji, która w sposób praktyczny ujęłaby możliwość świadczenia dla osób rzeczywiście samotnie wychowujących dzieci.</u>
          <u xml:id="u-33.20" who="#MarekDyduch">We wniosku mniejszości nr 4 dotyczącym zmiany 3 proponuje się skreślenie ust. 3 w art. 12. Art. 12 ust. 3 mówi o obowiązku pracodawcy informowania na bieżąco rejonowych urzędów pracy o wolnych miejscach pracy. Wnioskodawca proponuje skreślenie tego ustępu, wychodząc z założenia, iż nakładanie takiego obowiązku na pracodawcę jest ograniczeniem jego swobody obrotu gospodarczego, przy założeniu, że praca jest również towarem. Obowiązek informowania rejonowego urzędu pracy o wolnych miejscach pracy budzi również obawy wnioskodawcy o sankcje wobec autora za niewywiązywanie się ze wspomnianego obowiązku. Według autora wniosku stosowanie sankcji w tym przypadku jest niestosowne i zbyt rygorystyczne. Minister pracy broniąc tego przepisu stwierdził, że w praktyce nie ma sankcji za niewywiązywanie się pracodawcy z tego obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-33.21" who="#MarekDyduch">Pozwolę sobie tu na uwagę o charakterze ogólnym. Omawiany problem, czy na pracodawcę nakładać wyżej wymieniony obowiązek, czy nie, pojawił się już we wcześniejszych pracach nad niniejszą ustawą. Niewątpliwie zagadnienie to jest nieco kontrowersyjne. Jednak do tej pory zwyciężała idea, iż skala bezrobocia w Polsce jest tak znaczna, że nakłada to na wszystkie podmioty, łącznie z pracodawcami, określone obowiązki, aby zwalczanie bezrobocia było skuteczniejsze. Informacja o wolnych miejscach pracy pozwalała urzędom efektywniej wykonywać swoje obowiązki, a bezrobotni otrzymywali pełniejszą ofertę pracy.</u>
          <u xml:id="u-33.22" who="#MarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 5 również dotyczy zmiany 3 i polega na zastąpieniu w art. 12 ust. 3 wyrazów „mają obowiązek na bieżąco informować” wyrazem „informują”, a wyrazów „miejscach pracy” wyrazami „miejscach zatrudnienia”.</u>
          <u xml:id="u-33.23" who="#MarekDyduch">Powyższy wniosek mniejszości nawiązuje do omawianego wcześniej wniosku nr 4, choć jest mniej radykalny. Otóż w tej propozycji zakłada się zdjęcie z pracodawcy obowiązku informowania rejonowych urzędów pracy o wolnych miejscach pracy i jedynie pozostawienie mu takiej możliwości. Wnioskodawca uważa, że tylko realna potrzeba pomocy w zatrudnieniu pracowników, np. bezrobotnych, może zmusić pracodawcę do zwrócenia się do urzędów pracy o pomoc w pozyskiwaniu pracowników, zatem może on informować o wolnych miejscach pracy, ale nie musi.</u>
          <u xml:id="u-33.24" who="#MarekDyduch">Kolejna zmiana we wniosku mniejszości nr 5 polega na zastąpieniu wyrazów „miejscach pracy” wyrazami „miejsce zatrudnienia”. Zmiana ta nawiązuje do realnej sytuacji, która występuje na rynku pracy. Mianowicie pojęcie „miejsce pracy” jest pojęciem szerszym (nie zdefiniowanym w obowiązującej ustawie), ujmującym każde miejsce pracy, np. takie, w którym stosunek pracy nawiązany jest na zasadzie umowy zlecenia, a wymiar czasu pracy może być mniejszy niż pół etatu i wynagrodzenie za pracę nie sięga połowy najniższego wynagrodzenia. Sytuacja ta w praktyce powoduje, iż urzędy pracy kierują daną osobę na wskazane miejsce, przedkładając tej osobie ofertę pracy nie zapewniającą jej de facto nawet możliwości otrzymania w przyszłości zasiłku. Przypomnę, że według obecnie obowiązującego art. 23 prawo do zasiłku mają osoby, które pracują co najmniej na pół etatu lub osiągają wynagrodzenie co najmniej w wysokości połowy najniższego wynagrodzenia. Zatem zgłoszone przez pracodawcę nie „miejsce pracy”, a „miejsce zatrudnienia”, które jest w ustawie ujęte w kilku przepisach, bardziej precyzyjnie spełnia warunek właściwej pracy, dając uprawnienia potencjalnym bezrobotnym po zakończeniu tej pracy.</u>
          <u xml:id="u-33.25" who="#MarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 6 polega na dodaniu w zmianie 3 litery „b”, w której skreśla się ust. 4 i 5 artykułu 12. Ust. 4 i 5 ww. artykułu nakładają na pracodawcę obowiązki związane z zatrudnieniem bezrobotnego. Ust. 4 mówi, że pracodawca przed zatrudnieniem pracownika obowiązany jest uzyskać od niego oświadczenie o pozostawaniu lub niepozostawaniu w rejestrze bezrobotnych. Ust. 5 — pracodawca zobowiązany jest zawiadomić w formie pisemnej w ciągu 7 dni właściwy rejonowy urząd pracy o zatrudnieniu osoby zarejestrowanej jako bezrobotna. Wnioskodawca, podobnie jak w wypadku ust. 3, proponuje zdjąć z pracodawców obowiązek sprawdzenia określonego stanu faktycznego zatrudnionych przez niego osób oraz informowania rejonowych urzędów pracy o zatrudnieniu tych osób. Motywy takiej decyzji wnioskodawcy są podobne do wspomnianych wyżej. Argumentem przeciwnym, reprezentowanym przez większość posłów w komisjach, jest potrzeba kontrolowania procesu zatrudniania osób będących do momentu podjęcia pracy bezrobotnymi, aby w istotny sposób ograniczyć zjawisko tzw. pracy na czarno. Przyjęcie tego wniosku będzie miało konsekwencje polegające na skreśleniu art. 60 ust. 2 pkt 2 i zmianie w art. 63 ust. 1 i 2. Zaznaczam, że ten fakt nie jest zaznaczony w sprawozdaniu i przed głosowaniami, wspólnie z Biurem Legislacyjnym i sekretariatem, będziemy musieli przedłożyć Wysokiej Izbie określone wnioski w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-33.26" who="#MarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 7 polega na skreśleniu wyrazów „trzykrotnie” oraz „w okresie 6 miesięcy” w zmianie 4, dotyczącej art. 13 ust. 3 pkt 4. Powyższy przepis dotyczy sytuacji, w której kierownik rejonowego urzędu pracy pozbawia statusu bezrobotnego osobę, która trzykrotnie w okresie 6 miesięcy bez uzasadnionej przyczyny odmówiła przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innych prac. Pozbawienie statusu bezrobotnego następuje na okres 6 miesięcy. Wnioskodawca proponuje, aby osoba, która już za pierwszym razem bez uzasadnionej przyczyny odmówiła przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub wykonywania innych prac, została pozbawiona statusu bezrobotnego na okres 6 miesięcy. Należy tu zaznaczyć, że jest to bardzo radykalna propozycja. Zmiana proponowana w nowelizacji jest łagodniejsza — dopiero po dwukrotnej odmowie przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy pozbawia się daną osobę statusu bezrobotnego na wyżej wymieniony okres.</u>
          <u xml:id="u-33.27" who="#MarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 8 polega na skreśleniu w zmianie 9 lit. d dotyczącej ust. 4 w art. 23. W powyższym artykule ust. 4 określa warunki przyznania prawa do zasiłku bezrobotnym zwalnianym z zakładów karnych i aresztów śledczych. W omawianej tu zmianie 9 komisje proponują zapis, który precyzuje aktualny art. 23 ust. 4, gdzie ostatnie zdanie otrzymuje brzmienie: „W przypadku pozbawienia wolności w okresie pobierania zasiłku lub zasiłku szkolnego po zwolnieniu z zakładu karnego lub aresztu śledczego przysługuje prawo do zasiłku na okres pomniejszony o okres pobierania zasiłku przed pozbawieniem wolności i w trakcie przerw w odbywaniu kary”. Wnioskodawca neguje ten zapis, wyrażając opinię, iż osoby, które kończą okres odbywania kary lub aresztu, znajdują się i tak w trudnej sytuacji i pomniejszanie im okresu pobierania zasiłku przy założeniu, że takie prawo nabyli w czasie wymaganym w ustawie, jest zbyt dużym obciążeniem dla tych osób. Trudna pozycja osób wracających do życia publicznego według wnioskodawcy jest wystarczającym powodem, aby nie pomniejszać ich praw do zasiłku dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-33.28" who="#MarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 9 polega na nadaniu w zmianie 10 lit. a w ust. 1 art. 24 brzmienia: „Wysokość zasiłku wynosi 36% przeciętnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem ust. 3 i 5”. Propozycja ta prawie w całości, poza odwołaniem do ust. 2, którego w nowelizacji już nie ma, jest w obecnym zapisie ustawy. Przepis ten reguluje wysokość zasiłku dla bezrobotnych i określa zasady wzrostu tego zasiłku. Otóż wysokość zasiłku w tym systemie jest uzależniona od przeciętnego wynagrodzenia i rośnie proporcjonalnie do wzrostu tego wynagrodzenia. Wnioskodawca, wysuwając tę propozycję, postuluje zachowanie dotychczasowego sposobu naliczania zasiłku dla bezrobotnych. Przypomnę, że w nowelizacji komisje proponują zmianę sposobu naliczania zasiłku, przechodząc na określoną w ustawie kwotę, a następnie waloryzację tej kwoty według wzrostu cen i usług w danym kwartale. Motywacja projektodawcy, aby uzależnić waloryzację zasiłku od wysokości inflacji, a nie od wzrostu płac, ma podwójny wymiar:</u>
          <u xml:id="u-33.29" who="#MarekDyduch">— po pierwsze, obecnie płace w sferze budżetowej i świadczenia emerytalne także są ustalane corocznie w stosunku do wzrostu cen i usług;</u>
          <u xml:id="u-33.30" who="#MarekDyduch">— po wtóre, projektodawca proponuje zachowanie relacji wynoszącej ok. 80% między zasiłkiem a najniższą płacą.</u>
          <u xml:id="u-33.31" who="#MarekDyduch">Gdyby Wysoka Izba przyjęła wniosek mniejszości, ta relacja w sposób istotny zacierałaby się. W zasadzie różnica między zasiłkiem a najniższą płacą byłaby tak mała, że motywacja obywateli do pracy traciłaby sens. Przyjęcie tego wniosku mniejszości wymagałoby dokonania zmian także w wielu innych miejscach nowelizowanej ustawy, na co zwracam uwagę Biuru Legislacyjnemu, które będzie przygotowywać tekst do głosowania nad tym wnioskiem, ponieważ te zmiany mogłyby spowodować istotne sprzeczności w nowelizowanej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-33.32" who="#MarekDyduch">Te dwie uwagi, które są dzisiaj formułowane, jeżeli chodzi o zmiany, których nie ma w sprawozdaniu, wynikają z tego, iż wnioski mniejszości są zgłaszane na piśmie do komisji w zasadzie po obradach komisji, czyli w końcowej części, i przy sporządzaniu sprawozdania trudno przygotować pełną informację w tej sprawie. Natomiast przed głosowaniami taki obowiązek na nas ciąży.</u>
          <u xml:id="u-33.33" who="#MarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 10, dotyczący zmiany 11 i przewidujący dodanie w niej lit. f, postuluje dodanie ust. 13 w art. 25. Wnioskodawca proponuje, aby bezrobotnemu, który nabył prawo do zasiłku wyłącznie w wyniku zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, zasiłek przysługiwał na okres równy okresowi tego zatrudnienia, nie dłuższy jednak niż 12 miesięcy. Wniosek ten ogranicza czas pobierania zasiłku dla osób, które prawo do zasiłku nabywają wyłącznie w wyniku zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. W praktyce bywa tak, że dana osoba pracuje pół roku, np. w ramach prac publicznych, a następnie na rok lub półtora roku w rejonach zagrożonych bezrobociem idzie na zasiłek, następnie znowu pół roku pracuje i znowu idzie na zasiłek, czyli rok pracy daje dwa lub trzy lata zasiłku w zależności od miejsca zatrudnienia, czyli od tego, czy jest to rejon zagrożony szczególnym bezrobociem czy nie. De facto państwo przez kilka lat finansuje taką osobę - bądź w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, bądź na zasiłku dla bezrobotnego - gdyż w tym wypadku nie płaci się składki na Fundusz Pracy. Wnioskodawca twierdzi, że jeżeli państwo ma płacić takim osobom, to niech przynajmniej okresy zasiłku będą równe okresowi pracy tych osób - będzie to wówczas bardziej sprawiedliwe. Przeciwnicy wniosku utrzymują, iż taki zapis ograniczy dzisiejsze prawa bezrobotnych. W razie przyjęcia tego wniosku następują zmiany w art. 4 ust. 4 i w art. 25 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-33.34" who="#MarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 11, dotyczący zmiany 13, polega na skreśleniu pkt. 3 w art. 27 w ust. 1. Pkt 3 dotyczy osób, które u ostatniego pracodawcy rozwiązały umowę o pracę za wypowiedzeniem i z tego tytułu prawo do zasiłku nabywają dopiero po okresie 3 miesięcy od dnia zarejestrowania się. Wnioskodawca, proponując skreślenie pkt. 3, sprowadza powyższą sytuację do dzisiejszych warunków, mianowicie osoba, która wypowie umowę o pracę, rejestruje się jako bezrobotna i od razu otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych. Według wnioskodawcy pogarszanie sytuacji osób, które z różnych przyczyn same wypowiadają umowę o pracę, jest niczym nie uzasadnione. Przeciwnicy tego wniosku uważają, że dzisiaj nagminnie występuje zjawisko, kiedy to danym osobom nie chce się pracować, w związku z tym przepracowują pół roku u określonego pracodawcy, a później zwalniają się i przechodzą na zasiłek dla bezrobotnych. Koszty tego ponosi państwo. W razie przyjęcia tego wniosku nastąpią zmiany w art. 8 pkt 1, w art. 25 ust. 8 i w art. 27 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-33.35" who="#MarekDyduch">Wysoki Sejmie! Omówiłem wnioski mniejszości, do których Wysoka Izba ustosunkuje się w głosowaniu. W imieniu Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej wnoszę o przyjęcie - po rozpatrzeniu wniosków mniejszości - omawianego projektu ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, przedłożonego w niniejszym sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-33.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy komisji.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, przypominam, iż zgodnie z przyjętą przez Prezydium Sejmu wykładnią przy zbiegu pilnego projektu ustawy z projektem zwykłym w procesie legislacyjnym stosuje się tryb przewidziany dla pilnych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam ponadto, iż Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 36 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Tomaszewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko klubu w sprawie sprawozdania Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, a także o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Wysoka Izba rozpatrzyła i przyjęła wraz z uchwałą z dnia 1 grudnia br. w sprawie przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży rządowy program „Promocja aktywności zawodowej młodzieży”. Zarówno program, jak i uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wskazały na konieczność wprowadzenia w jak najszybszym czasie różnorodnych zachęt i preferencji dla pracodawców oraz młodzieży w celu ograniczenia bezrobocia i jego skutków wśród tej szczególnej grupy bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#TadeuszTomaszewski">Zasadniczymi celami omawianej dziś nowelizacji zawartej w sprawozdaniu połączonych komisji jest:</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#TadeuszTomaszewski">— przebudowa zasad pomocy i aktywizacji bezrobotnych absolwentów,</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#TadeuszTomaszewski">— zmiana zasad waloryzacji zasiłków dla bezrobotnych,</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#TadeuszTomaszewski">— racjonalizacja obowiązujących przepisów,</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#TadeuszTomaszewski">— naprawianie negatywnych dla bezrobotnych i niezawinionych przez nich konsekwencji spowodowanych opublikowaniem ustawy z 14 grudnia 1994 r. po kilku dniach od wejścia jej w życie,</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#TadeuszTomaszewski">— wyeliminowanie niespójności i wątpliwości interpretacyjnych wynikających ze zmian o charakterze technicznym i redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#TadeuszTomaszewski">Klub Parlamentarny SLD w czasie pierwszego czytania wyraził swe wątpliwości i uwagi głównie do rozwiązań zawartych w projekcie rządowym. Dotyczyły one zapisów nowego rozdz. 3a ustawy: Aktywizacja zawodowa absolwentów, oraz zaostrzenia definicji odpowiedniego zatrudnienia, ograniczenia do minimum ilości odmów przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia i ograniczenia czasu pobierania zasiłku przez osoby nabywające je tylko w wyniku podjęcia prac interwencyjnych lub robót publicznych. Posłowie Klubu Parlamentarnego SLD uczestniczący w pracach podkomisji i połączonych komisji wnieśli szereg istotnych zmian, szczególnie do projektu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#TadeuszTomaszewski">Klub Parlamentarny SLD z zadowoleniem przyjmuje wypracowane przez komisje nowe rozwiązania zawarte w sprawozdaniu, a dotyczące:</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#TadeuszTomaszewski">— Po pierwsze, wprowadzenia przepisów przewidujących, że od stypendiów wypłacanych bezrobotnym absolwentom w okresie odbywania szkolenia oraz stażu zawodowego opłacane będą z Funduszu Pracy składki na ubezpieczenie społeczne. W wyniku przyjęcia przez komisję takiego rozwiązania absolwenci otrzymujący stypendia objęci zostaną zarówno pełnym zakresem świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jak i uprawnieniami, z których korzystają pracownicy w wypadku choroby zawodowej lub w razie wypadku przy pracy. Regulują to przepisy zawarte w rozdz. 3a art. 37a oraz art. 37b ust. 5. Okres otrzymywania stypendiów zaliczany będzie do okresu wymaganego do nabycia uprawnień pracowniczych oraz okresów składkowych określonych w przepisach ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#TadeuszTomaszewski">— Po drugie, strona rządowa, uznając sugestie Wysokiej Izby zawarte w uchwale, o której wspominałem, dotyczące podejmowania konkretnych rozwiązań zachęcających bezrobotną młodzież do poszukiwania pracy w innych regionach kraju, ustosunkowała się do tego pozytywnie i poparła koncepcję wprowadzenia nowych zapisów w art. 31 ust. 6 i 7. Zapisy te przewidują możliwość zwracania osobom zamieszkałym w rejonach o wysokim bezrobociu strukturalnym, które jako bezrobotne zostały skierowane i podjęły zatrudnienie, staż i szkolenie poza miejscem stałego zamieszkania, z Funduszu Pracy części lub całości kosztów dojazdów do pracy i zakwaterowania. Mimo ograniczonych środków Funduszu Pracy zdaniem klubu zapis ten może stworzyć minimum warunków do zwiększenia aktywności przestrzennej bezrobotnych zamieszkałych w rejonach uznanych za zagrożone wysokim bezrobociem strukturalnym.</u>
          <u xml:id="u-35.11" who="#TadeuszTomaszewski">— Po trzecie, zaliczenia do okresu, od którego zależy czas pobierania zasiłku, okresów niewykonywania pracy z powodu konieczności opieki nad dzieckiem przed 1968 r., gdy nie funkcjonowały jeszcze przepisy o urlopach bezpłatnych na wychowanie dzieci — art. 23 ust. 2 pkt 2. Jest to rozwiązanie analogiczne do tego, jakie już funkcjonuje w ustawie emerytalno-rentowej.</u>
          <u xml:id="u-35.12" who="#TadeuszTomaszewski">— Po czwarte, uzyskania prawa do zasiłku przez bezrobotnych, którzy wcześniej pobierali zasiłki lub świadczenia socjalne na podstawie układów zbiorowych pracy dla pracowników zakładów górniczych.</u>
          <u xml:id="u-35.13" who="#TadeuszTomaszewski">— Po piąte, zamieszczenia w ustawie delegacji dla Rady Ministrów do określania w drodze rozporządzenia trybu i warunków przyznawania dotacji, których wysokość ustalana jest w ustawie budżetowej, na dofinansowanie inwestycji infrastrukturalnych realizowanych jako zadania własne w systemie robót publicznych w rejonach o wysokim bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-35.14" who="#TadeuszTomaszewski">— Po szóste, uregulowania w przedmiotowej ustawie oraz w ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy kwestii kosztów poboru przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Koszty poboru składek ustalono w obu przypadkach na 0,5% przypisu tych składek i obciążać będą one wspomniane fundusze.</u>
          <u xml:id="u-35.15" who="#TadeuszTomaszewski">— Po siódme, zaostrzenia przepisu art. 13 ust. 3 pkt 4 obowiązującej ustawy, która przewiduje utratę statusu bezrobotnego na okres 6 miesięcy przez osobę, która trzykrotnie bez uzasadnionej przyczyny w okresie 6 miesięcy odmówiła przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia. Przyjęte przez komisję zapisy przewidują utratę statusu bezrobotnego w wypadku dwukrotnej odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia, wykonywania prac interwencyjnych lub robót publicznych.</u>
          <u xml:id="u-35.16" who="#TadeuszTomaszewski">— Po ósme, rozwiązania zawartego w art. 6 w sprawozdaniu, dotyczącego okresu zatrudnienia od 1 lipca do 31 grudnia 1994 r. w wymiarze niższym od połowy wymiaru czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub w służbie; zalicza się to do okresu, od którego zależy nabycie prawa i długość okresu pobierania zasiłku, jeżeli w okresie tego zatrudnienia nie był pobierany zasiłek. Zasiłek uzyskany na podstawie ww. przepisu przyznawany będzie na wniosek bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-35.17" who="#TadeuszTomaszewski">Wysoka Izbo! Projekt ustawy zawarty w druku nr 1408 zawiera szereg innych konkretnych zmian; wprowadza też nowe określenia, podaje m.in. definicje: absolwenta, odpowiedniego zatrudnienia, stażu, stypendium czy dochodu.</u>
          <u xml:id="u-35.18" who="#TadeuszTomaszewski">Zmiana określona w art. 3 ust. 1 — zastępuje się wyrazy: „Krajowy Urząd Pracy” wyrazami: „prezes Krajowego Urzędu Pracy”. Ma ona na celu doprowadzenie do zgodności tego przepisu z art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy, stanowiącym, że organami zatrudnienia są prezes Krajowego Urzędu Pracy oraz dyrektorzy wojewódzkich urzędów pracy i kierownicy rejonowych urzędów pracy. Ma to istotne znaczenie przy ustalaniu organu właściwego do wydawania decyzji administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-35.19" who="#TadeuszTomaszewski">Potrzeba wprowadzenia kolejnej istotnej zmiany do art. 23 ust. 4 była wcześniej sygnalizowana przez rzecznika praw obywatelskich. Zmiana ta przewiduje, że w przypadku pozbawienia wolności bezrobotnego w okresie pobierania zasiłku lub zasiłku szkoleniowego po zwolnieniu z zakładu karnego lub aresztu śledczego przysługiwać mu będzie prawo do zasiłku na okres pomniejszony o okres pobierania zasiłku przed pozbawieniem wolności i w trakcie przerw w odbywaniu kary.</u>
          <u xml:id="u-35.20" who="#TadeuszTomaszewski">W czasie kolejnych nowelizacji ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu wiele kontrowersji budziła wysokość zasiłku dla poszczególnych grup bezrobotnych. W obecnej nowelizacji, ze względu na brak czasu wynikający z pilnego trybu procedowania, nie udało się podjąć sprawy zróżnicowania wysokości zasiłków w zależności od stażu pracy i wysokości składki płaconej na Fundusz Pracy. Klub SLD będzie dążył przy kolejnych nowelizacjach do takich właśnie rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-35.21" who="#TadeuszTomaszewski">W sprawozdaniu przyjęto natomiast zmianę polegającą na przejściu z dniem 1 marca 1996 r. z procentowego na kwotowe określanie wysokości zasiłku (260 zł) i sposobu waloryzacji z relacji do przeciętnego wynagrodzenia na waloryzację w okresach kwartalnych o faktyczny, ogłaszany przez prezesa GUS, wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Przyjęte rozwiązanie zaproponowane przez rząd eliminuje możliwość stałego zmniejszania się rozpiętości pomiędzy wysokością wynagrodzeń, w szczególności najniższego wynagrodzenia, które waloryzowane jest o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług, a wysokością zasiłku. Gdyby tej zmiany nie dokonano, to po pewnym czasie zasiłek dla bezrobotnych przekroczyłby wysokość dochodu z najniższego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-35.22" who="#TadeuszTomaszewski">W nowym rozdz. 3a w art. 37a-37g precyzuje się formy i zasady aktywizacji zawodowej absolwentów. Absolwent może zostać skierowany na szkolenie, na swój wniosek lub za swoją zgodą, na odbycie stażu u pracodawcy na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. Za każdy dzień szkolenia lub odbywania stażu, nie dłużej jednak niż do końca posiadania statusu absolwenta, uczestnik tych form aktywizacji otrzymywać będzie zgodnie z art. 37a i art. 37b ust. 5 stypendium w wysokości 1/40 zasiłku dla bezrobotnych za każdy dzień stażu i szkolenia. Stypendium w wysokości 60% kwoty zasiłku otrzymywać będzie natomiast absolwent zamieszkały w rejonie uznanym za zagrożony wysokim bezrobociem strukturalnym, który w okresie 6 miesięcy od dnia utraty swego statusu lub wcześniej podejmie dalszą naukę w szkole ponadpodstawowej dla dorosłych. Stypendium to będzie wypłacane przez okres 12 miesięcy. Ustawodawca przewiduje również podjęcie przez absolwentów na zasadach robót publicznych, na ich wniosek lub za ich zgodą, prac społecznie użytecznych w wymiarze nie przekraczającym połowy wymiaru czasu pracy w danej instytucji, z wynagrodzeniem refundowanym pracodawcy przez rejonowe urzędy pracy do wysokości połowy najniższego wynagrodzenia, łącznie ze składką na ubezpieczenie społeczne od refundowanego wynagrodzenia. Okres tej formy aktywizacji, prowadzonej głównie przez samorząd terytorialny, organizacje pozarządowe oraz instytucje użyteczności publicznej w zakresie kultury, oświaty, sportu i turystyki oraz opieki zdrowotnej i społecznej, nie może przekroczyć 6 miesięcy. Ponadto bezrobotni absolwenci nadal będą obejmowani dotychczas funkcjonującymi formami aktywizacji, takimi jak zatrudnienie absolwentów przez pracodawców połączone z refundacją wynagrodzeń i składki od tych wynagrodzeń, prace interwencyjne, roboty publiczne, pożyczki czy też udział w programach specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-35.23" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawozdanie zawiera 11 wniosków mniejszości. Ich treść szczegółowo omówił sprawozdawca pan poseł Dyduch. Klub Parlamentarny SLD opowiada się za przyjęciem tylko jednego wniosku, a mianowicie wniosku nr 10, polegającego na dodaniu w art. 25 nowego ust. 13 w brzmieniu: „Bezrobotnemu, który nabył prawo do zasiłku wyłącznie w wyniku zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, zasiłek przysługuje przez okres równy okresowi tego zatrudnienia, nie dłuższy jednak niż 12 miesięcy”. Przyjęcie tego wniosku uważamy za celowe, co wynika z następujących przesłanek:</u>
          <u xml:id="u-35.24" who="#TadeuszTomaszewski">1. Pracodawca od wynagrodzeń refundowanych z Funduszu Pracy, wypłacanych bezrobotnemu skierowanemu do prac interwencyjnych i robót publicznych, nie płaci składki na Fundusz Pracy.</u>
          <u xml:id="u-35.25" who="#TadeuszTomaszewski">2. Z uwagi na ograniczone środki Funduszu Pracy, jakie mogą być przeznaczone na prace interwencyjne i roboty publiczne, tylko część bezrobotnych może być skierowana do tych prac.</u>
          <u xml:id="u-35.26" who="#TadeuszTomaszewski">3. Nieuzasadnione jest, aby bezrobotny, który przepracował 6 miesięcy w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych finansowanych z Funduszu Pracy, uzyskiwał prawo do pobierania zasiłku na okres 12 lub 18 miesięcy, to jest na taki sam okres, jak osoba, która przepracowała np. 10 czy 20 lat i utraciła pracę z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. Rozwiązanie to dotyczy osób, które w większości wcześniej korzystały z prawa do zasiłku, a po zakończeniu tych prac znaczna część tych osób nie jest zainteresowana podjęciem stałego zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-35.27" who="#TadeuszTomaszewski">W ramach prac interwencyjnych zatrudnione były na koniec września br. 102 423 osoby, a przy robotach publicznych 68 030 osób. W tym samym czasie, to znaczy we wrześniu br., wpłynęło 87 tys. ofert pracy, a pracę podjęło 121 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-35.28" who="#TadeuszTomaszewski">Klub Parlamentarny SLD będzie głosował za uchwaleniem ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu i o zmianie niektórych ustaw oraz za wnioskiem mniejszości nr 10. Wyrażamy przekonanie, iż w najbliższym czasie Wysoka Izba rozpatrzy przyjęty 21 listopada 1995 r. przez Radę Ministrów „Program promowania produktywnego zatrudnienia i zmniejszania bezrobocia”.</u>
          <u xml:id="u-35.29" who="#TadeuszTomaszewski">Klub SLD oczekuje od rządu, iż w ramach całego pakietu legislacyjno-programowego, dotyczącego rynku pracy i zmian na nim zachodzących, przedstawi również program reformy systemu edukacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Tomaszewskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Grażynę Kotowicz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#GrażynaKotowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedłożone Wysokiej Izbie przez Komisję Polityki Społecznej oraz Komisję Ustawodawczą sprawozdanie (druk nr 1408) o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym i poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu nie budzi zasadniczych zastrzeżeń Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#GrażynaKotowicz">Proponowane w sprawozdaniu zmiany łączą w sobie propozycje projektów rządowego i poselskiego ze słuszną tendencją do szerszego wprowadzania zmian niż objęte pilnym projektem rządowym. Przykładem mogą być: art. 2, obejmujący słowniczek; art. 3, który daje ministrowi pracy i polityki socjalnej możliwość utworzenia nowej struktury, tzw. międzywojewódzkich urzędów pracy; art. 26, który uściśla, kto zachowuje prawo do zasiłku; art. 27, gdzie z kolei doprecyzowane są sytuacje, w których zasiłek nie przysługuje; art. 37h oraz 37i, gdzie mowa o sposobie wspierania regionalnych i lokalnych rynków pracy.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#GrażynaKotowicz">Podejmując ten wątek, chciałabym stwierdzić, że projekt w aktualnej wersji nie różni się zasadniczo od wyjściowego pilnego projektu rządowego. Jedna z zasadniczych zmian w stosunku do obowiązującego prawa to wprowadzenie zmian w zasadach kształtowania wysokości zasiłków dla bezrobotnych i sposobie ich waloryzacji. Aktualnie zasiłek dla bezrobotnych jest obliczany w relacji do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników z poprzedniego kwartału, ogłoszonego przez prezesa GUS. W nowelizowanym projekcie przewiduje się, że zasiłek dla bezrobotnych będzie ustalony kwotowo i waloryzowany w okresach kwartalnych o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych z poprzedniego kwartału. Zwaloryzowane kwoty byłyby ogłaszane przez ministra pracy i polityki socjalnej w drodze obwieszczenia w Monitorze Polskim.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#GrażynaKotowicz">Druga zasadnicza i słuszna zmiana polega na uchyleniu przepisów dających prawo do pobierania zasiłku przez bezrobotnych absolwentów, mimo iż przed zarejestrowaniem nie byli oni zatrudnieni. Omawiany projekt przewiduje wprowadzenie dla absolwentów stypendiów w wysokości 50% najniższego wynagrodzenia w przypadku skierowania na szkolenie (tu mamy odpowiednik zasiłku szkoleniowego), odbywania stażu u pracodawcy, który wyraził zgodę na jego odbywanie przez absolwenta w wyuczonym zawodzie, i osób zamieszkałych w rejonach uznanych za szczególnie zagrożone wysokim bezrobociem strukturalnym, które po utracie statusu absolwenta podjęły dalszą naukę w szkołach ponadpodstawowych.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#GrażynaKotowicz">Pozytywnie odnoszę się do zapisu art. 37f ust. 1, który mówi, że za zgodą absolwenta urząd pracy może skierować go do pracy nie związanej z wyuczonym zawodem. Uważam, że trzeba zrobić wszystko, by bezrobocie wśród młodzieży nie było sposobem na życie.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#GrażynaKotowicz">Ze zgłoszonych wniosków mniejszości klub Polskiego Stronnictwa Ludowego poprze wniosek nr 10 dotyczący zmiany 11 do art. 25, polegającej na dodaniu ust. 13 w brzmieniu: „Bezrobotnemu, który nabył prawo do zasiłku wyłącznie w wyniku zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, zasiłek przysługuje przez okres równy okresowi tego zatrudnienia, nie dłuższy jednak niż 12 miesięcy”.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#GrażynaKotowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy nadzieję, że kolejna nowelizacja ustawy będzie miała wpływ na właściwe funkcjonowanie rynku pracy. Są zachęty i preferencje dla pracodawców, a także dla bezrobotnej młodzieży w celu ograniczenia wśród tej grupy bezrobocia i jego skutków.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#GrażynaKotowicz">W dalszym ciągu jednak pozostaje nie rozwiązany problem, który narasta, dotyczący bezrobocia ukrytego w rolnictwie, bezrobocia agrarnego. Nie zostały zlikwidowane ustawowe ograniczenia co do możliwości uzyskania statusu bezrobotnego, a co za tym idzie przysługujących świadczeń, np. jeśli chodzi o właścicieli gospodarstw o powierzchni do 2 ha, po spełnieniu dodatkowych warunków. Analizując dostępne, bardzo skromne, wyniki badań, można stwierdzić, że wśród osób świadczących w ciągu roku pracę wyłącznie w gospodarstwie rolnym i nie pracujących poza nim znajdowała się duża liczba ludzi młodych, dobrze wykształconych, stanowiących nie wykorzystaną siłę roboczą. Rynek pracy na wsi jest bowiem ograniczony i materializują się tylko niektóre inicjatywy, takie, na które jest zapotrzebowanie. W dodatku zaangażowanie w pracę w gospodarstwie rolnym jest sezonowe. Przy okazji tej debaty wnoszę więc o to, by Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej przygotowało i przedstawiło Komisji Polityki Społecznej i Wysokiej Izbie propozycje rozwiązania problemu bezrobocia agrarnego w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#GrażynaKotowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Grażynie Kotowicz.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Lityńskiego z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy jest pan poseł? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moi przedmówcy i pan poseł sprawozdawca bardzo wnikliwie i szczegółowo omówili zmiany w tej nowelizacji, tak że pozwolę sobie nie odnosić się do wszystkich zmian, natomiast chciałbym na początku przedstawić kilka uwag natury bardziej ogólnej. Wprawdzie mówiliśmy o tych sprawach w tej Izbie, niemniej wydaje mi się, że warto o tym pamiętać, szczególnie wówczas, kiedy nowelizujemy ustawę o zatrudnieniu i bezrobociu, obecnie nazywającą się ustawą o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JanLityński">Przede wszystkim chciałbym wyrazić zadowolenie z tego, że nasze opinie na temat zjawiska, jakim jest bezrobocie, niezależnie od kierunku politycznego, są obecnie zbliżone. Dzisiaj chyba wszyscy już wiemy, że bezrobocie nie jest, jak to mówiono, wynikiem działań w latach 1990–1991, braku posunięć rządu czy niewidzialnej ręki rynku; dzisiaj mamy świadomość, że bezrobocie jest to spadek po gospodarce nakazowo-rozdzielczej, po gospodarce niedoboru, gospodarce niszczenia środowiska. I wiemy też po 2 latach rządów koalicji PSL–SLD, że nie ma żadnych cudownych rozwiązań, które mogłyby zlikwidować zjawisko bezrobocia bądź sprowadzić je do rozmiarów społecznie możliwych do zaakceptowania, że jeszcze czeka nas wiele lat, kiedy to będziemy mieli do czynienia z tym problemem, kiedy będziemy musieli przeciwdziałać różnym zjawiskom towarzyszącym bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#JanLityński">Koalicja obecna zapowiadała walkę z bezrobociem w swoich programach wyborczych i, powiedziałbym: szczęśliwie, tego nie wykonuje. Wypowiadając walkę bezrobociu, w pewnym sensie zapowiadała możliwość powrotu do gospodarki niedoboru, państwa opieki, państwa socjalnego. Można powiedzieć, że niewykonanie tych obietnic działa na plus, na korzyść koalicji. I aczkolwiek mój klub i ja jesteśmy krytyczni w stosunku do wielu posunięć i działań obecnej koalicji, to jedno trzeba przyznać: że nie próbowała ona zahamować rysującego się wzrostu gospodarczego. Koalicja dobrze rozumiała, że walczyć z bezrobociem i przeciwdziałać zjawiskom negatywnym towarzyszącym bezrobociu można tylko poprzez rozwój gospodarczy, poprzez rozwój przedsiębiorczości. Jak się wydaje, obecna nowelizacja także jest tego wyrazem, aczkolwiek w pewnych miejscach mamy tu dosyć istotne różnice. Większość tych różnic omówił dosyć wnikliwie pan poseł sprawozdawca, jeżeli więc chodzi o wnioski mniejszości - nie wszystkie mój klub popiera - omówię tylko niektóre.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#JanLityński">Odnośnie do wniosków mniejszości nr 5 i 6 pan poseł sprawozdawca powiedział, że w wypadku ich przyjęcia nie będzie można walczyć z pracą na czarno, a w każdym razie spowodują one pracę na czarno. Obecne przepisy, których zmiany postulujemy, naszym zdaniem nie służą nikomu i niczemu. Zmuszanie do robienia z pracodawców policjantów, którzy mają sprawdzać, czy zatrudniony przez nich pracownik jest bezrobotny, czy nie jest bezrobotny, i jeszcze informować biuro pracy, naszym zdaniem, niczemu nie służy. Oczywiście jeżeli bezrobotny zatrudnia się i pobiera dalej zasiłek dla bezrobotnego, to wówczas popełnia przestępstwo, za które powinien zostać ukarany. Podobnie, jeżeli pracodawca zatrudnia pracownika na czarno, tzn. nie płacąc za niego podatku bądź unikając płacenia składki na ubezpieczenie społeczne, to też powinien zostać odpowiednio ukarany. Jednocześnie rząd poinformował, że te przepisy są martwe, gdyż nie wykonuje się sankcji, a przepisy, które nie mają żadnych sankcji, nie powinny istnieć. Dlatego też proponujemy ich skreślenie.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#JanLityński">Nie poprzemy jednak dosyć istotnego wniosku, aby pozostawić bez zmian wysokość i sposób naliczenia zasiłku. Popieramy rządowy wniosek w sprawie zmian naliczania wysokości zasiłku, wyrażając jednocześnie żal - o czym będzie prawdopodobnie mówił pan poseł Rulewski - że rządowy projekt, by zasiłki zróżnicować w zależności od stażu pracy, ciągle pozostaje w sferze zapowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#JanLityński">Uważamy, że to zróżnicowanie powinno nastąpić jak najszybciej, i chciałbym przypomnieć, że w ustawie to zróżnicowanie obowiązywało, jednakże ze względów budżetowych zrezygnowano z niego. Wydaje mi się, że jesteśmy przygotowani do tego, aby uzależnić wysokość zasiłku od wysokości zarobku, a może także od stażu pracy. Przy czym chcę bardzo wyraźnie powiedzieć, że musi to nastąpić na drodze takiego procesu, który nie spowoduje dalszych obciążeń pracownika czy pracodawcy. Czyli tutaj to „cudowne” rozwiązanie w postaci dodatkowych ubezpieczeń na pewno nie okaże się rozwiązaniem cudownym, a będzie działać na rzecz rozwoju bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#JanLityński">Popieramy wniosek nr 2, dlatego że uważamy, iż sformułowanie „odpowiednie kwalifikacje zawodowe” jest sformułowaniem lepszym. Zgadzam tutaj z panem posłem sprawozdawcą, że jest nieco zawężające. Jednakże w połączeniu z przepisem, który mówi, że po jednorazowej odmowie podjęcia pracy pracownik traci prawo do zasiłku, a po dwukrotnej jest wykreślony z rejestru bezrobotnych, nakłada na pracowników biur pracy pewne istotne obowiązki. Wiem, że tych pracowników jest ciągle za mało i że nie podnosi się ich kwalifikacji, jednakże wydaje mi się, że proces szkolenia powinniśmy rozpocząć. Uważamy, że pojęcie „wystarczające kwalifikacje” jest pojęciem zbyt szerokim i może spowodować niepotrzebne konflikty, a także nadużycia ze strony niektórych pracowników biur pracy.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#JanLityński">Popieramy, podobnie jak wcześniej występujące kluby, ograniczenie przyznawania zasiłku dla bezrobotnych, którzy nabywają do niego prawo w ramach prac interwencyjnych. Uważamy, że te prace mają inny charakter niż zatrudnienie na stałe i że w trakcie ich wykonywania wyczerpuje się jakby prawo do zasiłku, toteż poprzemy tę zmianę, to znaczy wniosek mniejszości nr 10.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#JanLityński">Poprzemy również wniosek mówiący o tym, że więźniowie po wyjściu z zakładu karnego powinni otrzymywać - jeżeli im przysługują uprawnienia - zasiłek przez pełny okres, a nie tylko przez okres pomniejszony o okres pobierania zasiłku. Pan poseł sprawozdawca bardzo precyzyjnie przedstawił argumenty, dlaczego będziemy głosować za tym wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#JanLityński">Chciałbym jeszcze dodać, że zmiana stosunku do absolwentów szkół i uczelni jest przez mój klub popierana, a nawet witana z zadowoleniem. Wielokrotnie mówiliśmy, że powinno zmienić się podejście do absolwenta poprzez zmuszanie go do aktywności i wykorzystywanie jej, a nie pchanie młodego człowieka na zasiłek. Rozpoczynanie kariery zawodowej od otrzymywania zasiłku dla bezrobotnego jest najbardziej demoralizującym sposobem rozpoczynania tej kariery. Co więcej, wydaje mi się, że obecnie proponowane zmiany zrównujące w prawach wszystkich absolwentów są niezwykle istotne i będą także pewną zachętą do zdobywania wykształcenia ogólnego, a nie tylko wykształcenia wyłącznie zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-39.10" who="#JanLityński">Myśmy zwracali uwagę na to, że te stypendia są nieco za niskie - zostały one podwyższone i z tym się zgadzamy.</u>
          <u xml:id="u-39.11" who="#JanLityński">Podobnie uważamy, że słusznie komisje zmieniły propozycję rządową, dając pewne uprawnienia pracownicze ludziom, którzy dostają stypendia. Natomiast trochę szkoda — nakładałoby to na biura pracy pewne dodatkowe obowiązki, niemniej trochę szkoda — że w całym przepisie nie pada słowo „powinien”: urząd pracy powinien coś zrobić w stosunku do absolwentów, a nie tylko może. Wydaje się, że powinno się stworzyć taką sytuację, w której urząd pracy musi w stosunku do absolwenta po pewnym czasie podjąć jakieś działania, powodujące, że absolwent albo rozpocznie naukę, albo będzie otrzymywał stypendium w wyniku jakiegoś stażu pracy.</u>
          <u xml:id="u-39.12" who="#JanLityński">Podobnie popieramy rozdz. 3b o wspieraniu regionalnych i lokalnych rynków pracy. Wydaje się, że zarówno komisje, jak i rząd podjęli pewien wysiłek podejścia do dwóch najważniejszych problemów związanych z bezrobociem, przede wszystkim bezrobocia strukturalnego lokalnego w województwach czy w regionach, a także bezrobocia wśród ludzi młodych.</u>
          <u xml:id="u-39.13" who="#JanLityński">Po raz kolejny chciałbym wyrazić ogromne niezadowolenie, że projekt ma charakter pilny. Wydaje się, że przy całym rozumieniu sytuacji, iż tutaj następują istotne zmiany dla budżetu, nad tego typu sprawą nie powinno się debatować w trybie pilnym. Dyskusja na forum komisji wykazała zresztą, że nie do końca rozumiemy konsekwencje wszystkich wprowadzonych nowych zmian i że będziemy musieli to jeszcze badać. Lepiej byłoby, gdyby zostało to zbadane przez komisje. Co więcej, wydaje mi się, że jeżeli partnerom społecznym, związkom zawodowym, przysługuje miesiąc na wyrażenie opinii, to - przy całym szacunku dla partnerów społecznych - Sejm powinien mieć jednak mniej więcej tyle samo czasu na analizę projektu i zaproponowanie na posiedzeniu plenarnym odpowiednich zmian, które będą zmianami dopracowanymi. W tej chwili mam wrażenie, że te zmiany jeszcze nie są dopracowane i że lada moment będziemy robić kolejną nowelizację tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-39.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Lityńskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Krystynę Sienkiewicz z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#KrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Skala i skutki bezrobocia postrzegane są przez nas jako najtrudniejszy problem trwającej transformacji. Daliśmy temu wyraz zarówno w poselskim projekcie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu z druku nr 1318, podczas debaty nocnej 30 listopada, jak i w pracach połączonych komisji. Nie może być inaczej, jeżeli bezrobotni stanowią 14,7% ludności czynnej zawodowo, w tym 33% to ludzie młodzi, do 24 roku życia. Mówił o tym nasz klubowy kolega, poseł Stanisław Wiśniewski, wnosząc o odrzucenie w pierwszym czytaniu pilnego rządowego projektu ustawy. Wolą Wysokiej Izby stało się inaczej i teraz mnie przypadło ustosunkowanie się w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy do sprawozdania połączonych Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej, zawartego w druku nr 1408, a będącego efektem kolejnej już nowelizacji przedmiotowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#KrystynaSienkiewicz">Kompilacja projektów rządowego i poselskiego ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz konsekwencje przyjętego w czerwcu programu „Promocja aktywności zawodowej młodzieży” dały w rezultacie prac podkomisji, a następnie komisji, tekst ustawy, do którego nie wnosimy zasadniczych zastrzeżeń. Popieramy przyjęte priorytety traktowania bezrobocia i jego przeciwwagi w postaci aktywizowania i stymulowania możliwości zatrudnienia. Popieramy precyzyjniejsze określenie bezrobotnego absolwenta, gdyż dostosowuje użyte w tym przepisie pojęcia do terminologii ustawy o systemie oświaty. Udzielimy poparcia nowej definicji dochodu, który dla potrzeb tej ustawy oznacza wynagrodzenie lub dochody uzyskane z tytułu zatrudnienia albo innej pracy zarobkowej wykonywanej w okresie posiadania statusu bezrobotnego oraz dochody z innego tytułu niż zatrudnienie lub inna praca zarobkowa podlegająca opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Aprobujemy również inne określenia ze „słowniczka” ustawy, gdyż precyzyjnie i spójnie dookreślają wprowadzone zmiany.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#KrystynaSienkiewicz">Zmiana 4 do art. 13 zmierzająca do dyscyplinowania bezrobotnych uchylających się bez uzasadnionej przyczyny od przyjmowania ofert pracy ogranicza tę możliwość do dwukrotnej odmowy przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia, prac interwencyjnych lub robót publicznych; nieuzasadniona dwukrotna odmowa powoduje utratę statusu bezrobotnego na okres 6 miesięcy. Mamy jednak wątpliwości, czy przepis ten ożywi martwą dotychczas literę prawa, jeżeli istnieje i ma się nieźle grupa bezrobotnych i tak nie zainteresowanych podjęciem pracy, bezrobotnych na życzenie. Za kompatybilną z tym przepisem uznajemy zmianę 13 do art. 27 i obie te zmiany popieramy, gdyż są zgodne z projektem poselskim, któremu udzieliliśmy poparcia na podstawie licznych wystąpień adresowanych do Sejmu, do biur poselskich.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#KrystynaSienkiewicz">Ponieważ skromnym czasem klubowym chcę podzielić się z kolegami, którzy mają odrębne stanowiska, dodam, że cały nowy rozdz. 3a zatytułowany „Aktywizacja zawodowa absolwentów”, zawierający preferencje i zachęty dla pracodawców, nie budził w pracach komisji naszych zastrzeżeń, ale poważne obawy, czy sprosta im administracja rządowa i samorządowa; podobnie jak i przepis o wspieraniu regionalnych i lokalnych rynków pracy.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#KrystynaSienkiewicz">Opowiemy się za wnioskiem mniejszości nr 2, czyli określeniem „odpowiednie kwalifikacje zawodowe”, a nie ograniczeniem się do „wystarczających kwalifikacji”.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#KrystynaSienkiewicz">Poprzemy wniosek mniejszości nr 3, dotyczący definicji osoby samotnej, gdyż uwzględnia on sytuację faktyczną, a nie tylko formalną, związaną często z długotrwałym postępowaniem sądowym.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#KrystynaSienkiewicz">Będziemy głosować przeciw innym wnioskom mniejszości, gdyż nie znajdujemy dla nich uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#KrystynaSienkiewicz">Jesteśmy natomiast zainteresowani projektami przepisów wykonawczych. Liczymy, że przynajmniej w Komisji Polityki Społecznej posłowie Unii Pracy będą mieli sposobność je poznać, o co niniejszym do przedstawiciela rządu wnoszę.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Krystynie Sienkiewicz z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Kowolika z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Refom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#StanisławKowolik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawione przez połączone komisje sprawozdanie o projektach rządowym i poselskim w efekcie jest próbą usunięcia z dotychczasowej ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu niektórych przynajmniej jej braków i niedociągnięć oraz uszczelnienia systemu świadczeń dla bezrobotnych wobec nie zawsze uczciwych świadczeniobiorców. Projekt stanowi również próbę ujednolicenia regulacji dotyczących bezrobotnych absolwentów.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#StanisławKowolik">Istotnymi zaletami projektu są te unormowania, które dotyczą uchylenia przepisów uprawniających bezrobotnych absolwentów do pobierania zasiłku wypłacanego w gotówce - poprzez potraktowanie absolwentów na równi z pracownikami, przy jednoczesnym stworzeniu mechanizmów motywujących do podnoszenia poziomu kwalifikacji zawodowych oraz poziomu wykształcenia. Również ważne jest wprowadzenie formy stypendiów dla bezrobotnych absolwentów, w miejsce dotychczasowych zasiłków, w wypadku skierowania na szkolenie, odbywania stażu u pracodawcy, a w rejonach uznanych za szczególnie zagrożone wysokim bezrobociem strukturalnym także na podjęcie dalszej nauki w szkole ponadpodstawowej dla dorosłych, nawet w ciągu 6 miesięcy od utraty statusu absolwenta.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#StanisławKowolik">Cenne jest, zdaniem Klubu Parlamentarnego BBWR, w komisyjnym projekcie większe zdyscyplinowanie bezrobotnych nie przyjmujących, bez uzasadnionej przyczyny, odpowiednich ofert pracy, poprzez możliwość pozbawienia ich statusu bezrobotnego i związanego z nim prawa do zasiłku. Istotne znaczenie, zdaniem mojego klubu, mają także nowe mechanizmy eliminujące nadużycia ze strony bezrobotnych poprzez wprowadzenie możliwości egzekucji wypłaconych bezrobotnemu zasiłków, jeżeli w tym samym okresie otrzymywał on emeryturę lub rentę. Jest to zgodne z przepisami Międzynarodowej Organizacji Pracy. Uzasadnione jest również zwiększenie dyscypliny w postępowaniu bezrobotnego w zakresie współpracy z urzędem pracy w celu uzyskania ponownego zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#StanisławKowolik">W wyniku proponowanych zmian nastąpi istotne zracjonalizowanie przepływu środków finansowych w ramach systemu świadczeń społecznych poprzez obciążenie Funduszu Pracy kosztami poboru składki na ten fundusz dokonanego przez ZUS. Dotychczas ZUS, dokonując poboru składki na Fundusz Pracy, ponosił również koszty z tym związane, a więc składki emerytalno-rentowe Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dofinansowywały Fundusz Pracy, uszczuplając tym samym środki przeznaczone na inne świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#StanisławKowolik">Zdaniem Klubu Parlamentarnego BBWR racjonalizacji przyznawania zasiłków dla bezrobotnych służyć będzie również zapis art. 35, umożliwiający skrócenie do 6 miesięcy okresu pobierania tychże zasiłków w rejonach administracyjnych, w których stopa bezrobocia nie przekracza połowy średniej stopy bezrobocia w kraju. Dotychczasowe, ujednolicone na poziomie 12 miesięcy, okresy pobierania zasiłków powodują, iż większość bezrobotnych na terenach, gdzie bezrobocie praktycznie nie istnieje, stara się wykorzystywać zasiłek w maksymalnym wymiarze czasu, nie wkładając większego wysiłku w szybsze podjęcie zatrudnienia pomimo istniejących warunków na rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#StanisławKowolik">Widzimy również pewne zagrożenia niesione przez projekt omawianej ustawy, w naszym bowiem przekonaniu wyraźną tęsknotą za gospodarką centralnie sterowaną wydaje się być propozycja zapisu art. 49 ust. 2 (zmiana 25), zgodnie z którą urzędy centralne administracji państwowej mają określać szczegółowe zasady i kryteria rozdziału limitów zatrudnienia pracowników polskich za granicą w celu realizacji umów zawartych przez polskie podmioty gospodarcze. Zapis taki jest sprzeczny z zasadami gospodarki rynkowej. Wydaje się również sprzeczny z postanowieniami konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy z 1949 r. dotyczącej pracowników migrujących.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#StanisławKowolik">Bardzo ważnym elementem proponowanego przez komisje projektu ustawy są zasady kształtowania wysokości zasiłków i sposobu ich waloryzacji. Dotychczasowy system ustalania wysokości zasiłków dla bezrobotnych w sytuacji ograniczenia inflacji i systematycznego wzrostu wynagrodzeń powoduje, że zasiłki te wzrastają szybciej niż wynagrodzenia. Projekt zakłada wprowadzenie z dniem 1 czerwca przyszłego roku kwotowej podstawy wyjściowej wysokości zasiłku, waloryzowanej kwartalnie w oparciu o wskaźnik wzrostu cen i usług konsumpcyjnych. Zabieg taki pociągnie jednak za sobą dwa niezwykle ważne skutki, mogące negatywnie wpłynąć na efektywność i kondycję finansową Funduszu Pracy.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#StanisławKowolik">Pierwszy skutek można nazwać systemowym, ustalona bowiem arbitralnie kwotowa i jednolita dla wszystkich świadczeniobiorców wysokość zasiłku powoduje pogłębienie dotychczasowego zaopatrzeniowego charakteru świadczeń dla bezrobotnych, odchodząc tym samym od planowanego przez resort pracy projektu wprowadzenia systemu ubezpieczeń od bezrobocia, zacieśniającego związek wysokości świadczenia z wcześniej uzyskiwanym wynagrodzeniem i opłaconą składką.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#StanisławKowolik">Drugi skutek - to skutek finansowy, pozytywny dla finansów państwa i Funduszu Pracy, ponieważ efekty waloryzacji cenowej będą funkcjonowały jedynie przy systematycznym wzroście koniunktury gospodarczej. Jest to - w naszym przekonaniu - zabieg niebezpieczny o tyle, że w wypadku zachwiania koniunktury gospodarczej ceny zazwyczaj rosną szybciej niż płace, co może spowodować gwałtowny wzrost wysokości zasiłków, których nie będą w stanie pokryć składki od wolniej rosnących płac.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#StanisławKowolik">Zdaniem Klubu Parlamentarnego BBWR omawiany projekt ustawy stanowi istotny krok w kierunku urealnienia ekwiwalentności składek i wynikających z nich świadczeń oraz bardziej racjonalnego wykorzystania środków Funduszu Pracy. Dlatego też głosować będziemy za jego przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Kowolikowi z BBWR.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Ryszarda Burskiego z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wypowiadając się w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej oraz Związku Zawodowego „Kontra”, chcę powiedzieć, że pozytywnie odnosimy się do proponowanych zmian zawartych w tekście projektu ustawy, ale negatywnie do większości wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#RyszardBurski">W kwestii ogólnej chciałbym stwierdzić, że walka z bezrobociem powinna być ukierunkowana na rozwój gospodarczy państwa oraz na wzrost liczby miejsc pracy, i tutaj zgadzam się z motywacją tej tezy przedstawioną przez posła Lityńskiego.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#RyszardBurski">Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu jest nowelizowana m.in. ze względu na przyjęty w czerwcu br. przez rząd program „Promocja aktywności zawodowej młodzieży”. Program ten wymaga jak najszybszego wprowadzenia różnorodnych zachęt i preferencji dla pracodawców i młodzieży w celu zmniejszenia bezrobocia. Szeroko o tym mówił poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#RyszardBurski">Większość posłów zaakceptowała rządową propozycję zmiany zasad kształtowania wysokości zasiłków dla bezrobotnych. Rząd zaproponował, aby zasiłek nie był ustalany, jak dotychczas, w relacji do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowniczego, ale został określony w ustawie kwotowo. Zaproponowano, aby zasiłek ten początkowo wynosił 260 zł i był waloryzowany w okresach kwartalnych o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych z poprzedniego kwartału.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#RyszardBurski">Posłowie zgodzili się na przepis mówiący o tym, że jeśli bezrobotny dwukrotnie bez uzasadnionej przyczyny uchyli się od przyjęcia oferty pracy, straci status bezrobotnego na sześć miesięcy. Inny przepis przyjęty przez posłów Komisji Polityki Społecznej dotyczy obowiązku przyjmowania przez bezrobotnych także propozycji zatrudnienia niezgodnych z wyuczonym zawodem, jeśli bezrobotny może tę pracę wykonywać po uprzednim przeszkoleniu.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#RyszardBurski">W pełni należy poprzeć zmiany dotyczące uprawnień bezrobotnych, a w szczególności dotyczące osób będących na zasiłkach osłonowych związanych z likwidacją kopalń węgla kamiennego. Wielu górnikom korzystającym z dwuletniej osłony socjalnej kończy się okres pobierania zasiłku osłonowego. Większość z nich stoi przed groźbą braku jakichkolwiek środków na utrzymanie. Dotyczy to przede wszystkim górników z woj. wałbrzyskiego, choć problem ten w niedługim czasie pojawi się również na Górnym Śląsku. Dlatego też tak bardzo potrzebne ze społecznego punktu widzenia nowelizacje popieraliśmy i będziemy popierać.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#RyszardBurski">W gminach zagrożonych wysokim bezrobociem strukturalnym powinny zostać określone ulgi podatkowe dla pracodawców, u których absolwenci będą odbywać staże w wyuczonym zawodzie, i jest to zadanie m.in. również dla ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak już wcześniej powiedziałem, pozytywnie odnosimy się do projektu ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz zmianie niektórych ustaw, zawartego w sprawozdaniu Komisji Polityki Społecznej, natomiast negatywnie do przedstawionych wniosków mniejszości - z wyjątkiem wniosków mniejszości nr 2, nr 10 i nr 11. Jeśli chodzi o te właśnie wnioski:</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#RyszardBurski">— wniosek mniejszości nr 2 — w zmianie 1 w lit. c dotyczącej art. 2 ust. 1 w pkt. 11 proponuje się zbyt szeroko ujęte określenie i widzimy konieczność uściślenia tegoż pojęcia;</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#RyszardBurski">— wniosek mniejszości nr 10 — naszym zdaniem, w ustawie należy uwzględnić sytuację, w której bezrobotnemu, który nabył prawo do zasiłku wyłącznie w wyniku zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, zasiłek ten będzie przysługiwał przez okres równy okresowi tego zatrudnienia, nie dłuższy jednak niż 12 miesięcy; byłoby to usankcjonowanie uprawnień osoby bezrobotnej w sytuacji, gdy ustały warunki do kontynuowania prac interwencyjnych czy robót publicznych;</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#RyszardBurski">— wniosek mniejszości nr 11 — w przypadku pozostawienia pkt. 3 w art. 27 ust. 1 stwarzamy sytuację, w której prawo do zasiłku nie przysługuje zarówno bezrobotnemu, który u ostatniego pracodawcy rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem, co przewiduje znowelizowany Kodeks pracy, jak i bezrobotnemu, który u ostatniego pracodawcy spowodował rozwiązanie ze swej winy stosunku pracy bez wypowiedzenia; jest to nierówne traktowanie podmiotów fizycznych i dlatego popieramy wniosek mniejszości nr 11.</u>
          <u xml:id="u-45.11" who="#RyszardBurski">Reasumując, posłowie Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej będą głosowali za przyjęciem omawianego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-45.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Burskiemu z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Cezarego Miżejewskiego z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#CezaryMiżejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tryb pracy nad projektami poselskim i rządowym przekroczył właściwie wszystkie oczekiwania, nie był to już tryb pilny, ale superpilny. Jednak po uważnej lekturze sprawozdania komisji należy przyznać, że z zaproponowanej nam ustawy widma powstała zupełnie przyzwoita nowelizacja, z której rozwiązaniami można dyskutować, ale już nie ma niedociągnięć sygnalizowanych w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#CezaryMiżejewski">Gdybym miał zhierarchizować zmiany zawarte w sprawozdaniu, pierwsze miejsce dałbym nowemu rozdz. 3b: Wspieranie regionalnych i lokalnych rynków pracy. Komisja Polityki Społecznej wielokrotnie zwracała się do rządu o pilne uregulowanie tej kwestii, co rząd, niestety, opacznie zrozumiał, przysyłając pilny projekt. Zwracam uwagę, że część tych propozycji była zgłaszana przez komisję w dezyderacie nr 13 przy omawianiu wykonania budżetu za rok 1994. Chciałbym zwrócić uwagę, że po raz pierwszy pojawiła się w polskim ustawodawstwie pełna logiczna konstrukcja prawna dotycząca ustawowego unormowania działań państwa w bardzo istotnym aspekcie polityki regionalnej i nie bez przesady można powiedzieć, że nowy rozdz. 3b to nowy rozdział polskiej polityki regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#CezaryMiżejewski">Druga istotna zmiana dotyczy odmiennego podejścia do bezrobotnych absolwentów. Ponieważ wyraziliśmy już pozytywną opinię w sprawie rządowego programu przeciwdziałania bezrobociu wśród absolwentów, nie będę rozwijał tego wątku, chciałbym jedynie pokazać pewien pozytyw: otóż komisja i rząd przyjęły zgłoszony przez PPS wniosek o objęcie absolwentów odbywających staż obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, wprowadzono także delegację, która zdefiniuje ich prawa i obowiązki, zwłaszcza w zakresie czasu pracy i bhp. Chciałbym tu poprzeć wniosek zgłoszony przez panią poseł Sienkiewicz o odbycie posiedzenia komisji poświęconego omówieniu założeń do tych aktów wykonawczych, ponieważ mają one bardzo istotne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#CezaryMiżejewski">Warto również zwrócić uwagę na nowe uprawnienie, czyli finansowanie kosztów przejazdu i pobytu w czasie stażu, szkolenia czy zatrudnienia. To nowe uprawnienie wynika wprost z przyjętej przez Sejm uchwały wzywającej rząd do stworzenia możliwości finansowych ułatwiających młodzieży zamieszkującej gminy zagrożone wysokim bezrobociem przemieszczanie się do innych regionów.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#CezaryMiżejewski">Trzecia duża zmiana w nowelizacji dotyczy konstrukcji waloryzacji zasiłków dla bezrobotnych. Rzeczywiście, po zmianach w ustawie o płacach sfery budżetowej, w ustawie o rentach i emeryturach nie byłoby sensowne, gdyby dynamika zasiłków była regulowana odmiennie niż wcześniej wymienione świadczenia - w pewnym momencie (mówił o tym poseł Tomaszewski) zasiłek mógłby być wyższy niż najniższe wynagrodzenie - ale też nie możemy się zgodzić na modne obecnie w kręgach zbliżonych do Ministerstwa Finansów kwotowe określanie w ustawie i waloryzację kwartalną według cen. Wydaje się, że nie zdążyliśmy z powodu trybu pilnego przygotować lepszego rozwiązania, ale sygnalizuję, że jeżeli w ustawie o pomocy społecznej, która na szczęście nie jest opracowywana w trybie pilnym, znajdziemy jakiś bardziej przemyślany mechanizm, wrócimy do tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#CezaryMiżejewski">Za pozytywne w sprawie zasiłków chciałbym natomiast uznać przyjęcie naszej poprawki, aby zasiłki przedemerytalne wynosiły nie 150%, a 160% zasiłku, co nie tylko utrzyma ich realny poziom w stosunku do obecnego systemu waloryzacyjnego, ale nawet zwiększy. Wydaje się, że jest to podejście właściwe, zgodne z duchem tej ustawy - aktywizacja osób najbardziej dynamicznych i jednoczesne wzmacnianie osłony socjalnej dla najsłabszych lub dla tych, których aktywizacja z różnych przyczyn nie da pożądanych efektów.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#CezaryMiżejewski">W tym kontekście chciałbym ocenić bardzo pozytywnie zmodyfikowane propozycje z projektu poselskiego, dotyczące uprawnień do różnych działań aktywizujących oraz prawa do zasiłku dla osób pobierających obecnie zasiłek socjalny z układu zbiorowego pracy dla pracowników zakładów górniczych. Dzięki takiej konstrukcji prawnej tworzymy dwustopniowy system osłony socjalnej dla bezrobotnych pracowników górnictwa, co - należy stwierdzić - jest rozwiązaniem modelowym, zapobiegającym powstawaniu sytuacji konfliktogennych w regionach restrukturyzowanych, takich jak Wałbrzyskie czy Katowickie.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#CezaryMiżejewski">Na koniec chciałbym powiedzieć, że jednak nie możemy poprzeć dwóch zmian, a właściwie jednej. Chodzi o nową definicję odpowiedniego zatrudnienia. Tutaj poprzemy pierwszy wniosek mniejszości, a jeżeli on nie przejdzie - poprzemy drugi. Uważamy, że ta zmiana w odróżnieniu od innych dyscyplinujących zmian idzie w bardzo złym kierunku. Poprzemy również wniosek mniejszości nr 3, dotyczący nowej definicji osoby samotnie wychowującej dzieci, zgodnie z tym, co już sygnalizował Naczelny Sąd Administracyjny w lipcu 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#CezaryMiżejewski">Koło Parlamentarne PPS będzie głosowało za przyjęciem projektu ustawy, popierając również wnioski mniejszości, które wcześniej omówiłem.</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Cezaremu Miżejewskiemu z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę pana posła Jacka Kasprzyka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#JacekKasprzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie odnieść się w dwóch, trzech zdaniach do wypowiedzi pana posła Lityńskiego, którego bardzo szanuję, ale myślę, że jego pamięć jest troszeczkę za krótka. Być może pan poseł ma rację, że bezrobocie jest spuścizną po poprzednim systemie. Natomiast ja pamiętam, że w roku 1989, a konkretnie 12 września, kiedy wprowadzano nowy program premiera Mazowieckiego, o bezrobociu się nie mówiło. Mówiłem na tej sali, że wprowadza się bezrobocie, łamiąc obowiązującą wtedy konstytucję. Obiecywano kilkusettysięczne bezrobocie i 6 miesięcy na jego likwidację. Okazało się, że urosło ono do 3 mln, a więc skądś się to wzięło. Przyczyniły się do tego cudotwórcze wizje ówczesnego ministra przemysłu, że najlepiej jest budować na gruzach; wiadomo, że jak się coś zgruzuje i rozbije się zakłady pracy, to ludzie tracą miejsca pracy. Bo przecież bezrobocie nie bierze się z powietrza, tylko z tego, że nie ma miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#JacekKasprzyk">Myślę również, że wiele do życzenia pozostawiają zasady stosunków pracy oraz sposób ich przestrzegania, a więc jak wtedy odnoszono się do pewnych mechanizmów związanych z wartością pracy. Sądzę, że praca pana posła Lityńskiego w tej kadencji jest na tyle wymierna, że w sprawach pracowniczych wiele już zrobiono i za to również należą mu się słowa uznania.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#JacekKasprzyk">Mój kolega klubowy poseł Tomaszewski przedstawił stanowisko naszego klubu w sprawie tej ustawy i określonych poprawek. Nie chciałbym się do tego odnosić po raz drugi.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#JacekKasprzyk">Natomiast chciałbym się podzielić pewną wątpliwością z panem ministrem. Panie ministrze, mówi się o stażu pracy. Jest to bardzo dobra formuła, bo myślę, że ma ona aktywizować młodego człowieka do tego, aby bardziej zaangażował się w szukanie pracy. Tylko że w dzisiejszych warunkach rynkowych przedsiębiorca jest, niestety, o wiele sprawniejszy od tego, który się u niego zatrudnia. Obawiam się wystąpienia zjawiska polegającego na tym, że staż pracy będzie wykorzystywany przez właścicieli środków produkcji, a młodzi ludzie trafią do nich jako tania siła robocza, ponieważ zapłacą za nich urzędy pracy. Może się okazać, że po stażu pracodawca nie zechce już ich zatrudnić. Dlatego bardzo bym prosił, aby w rozporządzeniach i aktach wykonawczych dotyczących stażu pracy Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej wzięło to pod uwagę i aby jednak zabezpieczyć interesy tych młodych ludzi. Po wprowadzeniu takiego zapisu może się bowiem okazać, że człowiek, który idzie do zakładu pracy, chce w nim odbyć staż, chce mieć pewną perspektywę, może się bardzo rozczarować, a ten zapis i bardzo dobra próba rozwiązania legislacyjnego będzie powodem frustracji, bo praktyka może to po prostu zakłócić.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#JacekKasprzyk">Myślę, że warto również zwrócić uwagę na możliwości wojewódzkich i rejonowych urzędów pracy, jeśli chodzi o obsługę spraw związanych ze stażem i stypendiami. Instytucje te są obciążone wszelkiego rodzaju problemami papierkowymi i organizacyjnymi, natomiast dosyć wąskie kadrowo.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#JacekKasprzyk">Sądzę, że ustawa, która jest dzisiaj przedmiotem sprawozdania i będzie przedmiotem decyzji Wysokiej Izby, tylko w części rozwiązuje problem bezrobocia. Musimy śmiało powiedzieć, że w polskim społeczeństwie coraz częściej pojawia się pytanie, jaka ma być relacja pomiędzy zasiłkiem a wysokością wynagrodzenia za pracę. Czy dzisiaj istnieją przesłanki do tego, aby uznać, że prawo do zasiłku jest nadużywane przez określone grupy?</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#JacekKasprzyk">Chcę podać przykład z woj. częstochowskiego, gdzie z informacji urzędu pracy wynika, że od lipca do października tylko z powodu braku gotowości do pracy, tj. niezgłoszenia się w ustalonym terminie, nastąpiło wykreślenie z list osób bezrobotnych ok. 1500 absolwentów. Podjęto również próby szkolenia tych młodych ludzi. Na jeden z kursów czekano z napływem chętnych ok. 4 miesięcy. Pokazuje to skalę tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#JacekKasprzyk">Myślę również, że w przypadku ludzi młodych możemy śmiało powiedzieć, że Fundusz Pracy w pewnej części dofinansowuje oświatę. Są to praktyki związane z wyższymi uczelniami, które mniej chętnie przyjmują na dzienne studia, natomiast bardzo chętnie dużą liczbę młodych ludzi przyjmują na studia wieczorowe, które są opłacane. Młodzi ludzie w wielu przypadkach po prostu nie mają innego wyjścia, jak korzystać z zasiłku, aby opłacić kosztowne przecież studia.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#JacekKasprzyk">Z tym się wiąże również inny problem, a mianowicie to, że szkoła dzisiaj niestety musi trochę zmienić profil swojego nauczania, bardziej dostosowując go do realiów ekonomicznych, do zasad wolnorynkowych. Myślę, że jeżeli w ogóle dyskutujemy tylko o tym, czy stać nas na zasiłki, na taką wysokość zasiłków, to doprowadzamy do ciągłego „rozcieńczania” biedy. Natomiast — jak powiedział i pan poseł Burski, i później pan poseł Lityński — rozwój gospodarczy w określonym przemyśle może spowodować takie warunki, że nastąpi zwiększenie miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#JacekKasprzyk">Proponuję, aby Wysoka Izba, podejmując temat bezrobocia, raczej nie mówiła, że mamy za dużo rąk do pracy, ale że po prostu mamy za mało miejsc pracy. Dzisiaj główny wysiłek musi być włożony w ratowanie istniejących miejsc pracy i tworzenie nowych. Inaczej bowiem będziemy tylko wypłacali zasiłki, mówili o ich skali i wysokości, a nigdy nie rozwiążemy problemu bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#JacekKasprzyk">Problem bezrobocia występuje w określonym miejscu, a więc tam, gdzie człowiek pracuje. Dzisiaj jest jeszcze problem innego rodzaju - że postęp technologiczny wymusza zmianę zatrudnienia, zmniejsza to zatrudnienie. I nasuwa się tu ważne pytanie: Czy w sytuacji takiego wzrostu gospodarczego, takiego postępu technologicznego sprawy związane z bezrobociem, z tworzeniem nowych miejsc pracy zależą li tylko i wyłącznie od decyzji samego podmiotu gospodarczego, którego to dotyczy, czy też pojawia się tu już potrzeba ingerencji państwa i jego pomocy? Myślę, że dzisiaj bardzo szybko musimy podjąć dyskusję o tym, w jaki sposób skromne środki budżetowe państwa muszą zasilać proinwestycyjne przedsięwzięcia w przemyśle, w gospodarce, aby stworzyć nowe miejsca pracy - nie miejsca pracy socjalne, ale miejsca pracy ekonomiczne. Jest to sprawa bardzo złożona i wymagająca bardzo szybkiego zajęcia się nią i rozwiązania wielu problemów.</u>
          <u xml:id="u-49.11" who="#JacekKasprzyk">Przy okazji, korzystając z możliwości przemawiania z tej mównicy, chciałem powiedzieć, że w woj. częstochowskim przygotowujemy kilka rozwiązań dotyczących bezrobocia, wykorzystując istniejące dzisiaj możliwości organizowania robót publicznych, robót interwencyjnych, mając też na względzie różne doświadczenia i różne efekty. Bardzo ciekawie to się przedstawia w gminie Kłobuck, gdzie nie płaci się za nic, ale też nie chce się w jakiś sposób oszczędzać na bezrobotnych. Natomiast jeśli chodzi o środowisko przemysłowe, to razem z wojewodą częstochowskim zgłosiliśmy 6 września do ministerstwa pracy projekt rozwiązań ustawowych dotyczących oddłużania podmiotów gospodarczych, tworzenia nowych miejsc pracy. Do tej pory nie możemy uzyskać odpowiedzi na naszą inicjatywę. Po rozmowach z panem, panie ministrze, wiem, że ta sprawa nie jest akurat przez pana wstrzymywana. Mam uprzejmą prośbę, aby w resorcie finansów i w resorcie przemysłu jeszcze raz przeanalizowano tę inicjatywę i ustosunkowano się do tego tematu. Jeżeli bowiem, jak powiedziałem przed chwilą, nie zainwestujemy w gospodarkę, w podmioty, które mają szanse tworzyć miejsca pracy nie socjalne, ale ekonomiczne, to nie rozwiążemy w Polsce problemu bezrobocia i stale będziemy się obracali w jednym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-49.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jackowi Kasprzykowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę uprzejmie pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos w sprawie najbardziej drastycznej dla naszego społeczeństwa, jaką jest bezrobocie, którym na koniec tego roku dotkniętych będzie ok. 2650 tys. osób, a na koniec roku 1996, jak się przewiduje, ok. 2,5 mln, pragnę potwierdzić, że każde doskonalenie przepisów w tym zakresie jest konieczne. Jednocześnie należy podkreślić, że naszym obowiązkiem w okresie transformacji gospodarczej jest tworzenie i nowelizacja prawa w celu zapewnienia stabilnego i efektywnego rozwoju gospodarczego, przy jednoczesnym doskonaleniu mechanizmów demokratycznego funkcjonowania państwa. Dziś byliśmy świadkami próby wciągnięcia parlamentu w proces destabilizacji najwyższych organów władzy państwowej. Dobrze się stało, że próba ta przez zdecydowaną większość posłów nie została podjęta.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#JanŚwirepo">Bezrobocie jest i jeszcze przez wiele lat pozostanie dużym problemem nie tylko społecznym, socjalnym, ale także problemem nadmiernego obciążania budżetu państwa i podatników. Brak efektywnego wykorzystania tak dużego potencjału ludzkiego ogranicza nasz rozwój gospodarczy. Nakłady na Fundusz Pracy planowane na rok 1996 wyniosą 3905 mln zł. Jest to duża kwota, ale czy jest to porównywalne, jeśli chodzi o straty moralne, a także szkody powstałe w psychice młodego pokolenia, które nie znajduje aktywnego miejsca w społeczeństwie? To właśnie młodzi ludzie do 24 roku życia stanowią 33% wszystkich bezrobotnych. Sytuację tę pogarsza fakt - zgodnie z prognozami demograficznymi - iż w najbliższych latach, a więc do roku 2001, nastąpi przyrost ludności w wieku produkcyjnym o ok. 1 mln osób. Dzisiejsza debata nad sprawozdaniem dwóch Komisji: Polityki Społecznej i Ustawodawczej, zawartym w druku nr 1408, o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (druk nr 1373) oraz o poselskim projekcie ustawy w tej sprawie (druk nr 1318) jest próbą dalszego doskonalenia tych przepisów. Dobrze się stało, że te dwa projekty były rozpatrywane łącznie. Projekty te uzupełniały się nawzajem. To pozwoliło komisjom stworzyć projekt ustawy bardziej doskonałej i czytelnej, co zostało potwierdzone w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#JanŚwirepo">W projekcie ustawy rozwiązane zostały dwa nabrzmiałe problemy, które były często podnoszone podczas spotkań poselskich. Pierwszy - najważniejszy - dotyczy pełnego zatrudnienia absolwentów wszystkich szkół. Społeczeństwo dostrzega, jak duże straty moralne powoduje pozostawienie młodego człowieka - absolwenta bez pracy. Podam na przykład, że w rejonach pogranicza zachodniego, skąd pochodzę, przyjęła się niezgodna z prawem praktyka polegająca na wyjeżdżaniu młodych bezrobotnych do naszego zachodniego sąsiada, by tam dokonywać kradzieży i przemytu. W ten sposób tworzy się mit łatwego życia. Dlatego też społeczeństwo domagało się wprowadzenia obowiązkowego stażu pracy bądź przedłużenia czasu nauki. Po uchwaleniu ustawy te postulaty mogą być w sposób prawny zrealizowane, zgodnie z zapisami zawartymi w nowym rozdz. 3a: Aktywizacja zawodowa absolwentów. Zawarte w nim przepisy umożliwiają otrzymanie stypendium na szkolenie, a więc umożliwiają jakby przedłużenie czasu nauki oraz umożliwiają wszystkim chętnym odbycie stażu pracy u pracodawcy na koszt Funduszu Pracy. Ten przepis uważam za jeden z najważniejszych, szczególnie jeśli chodzi o małe i średnie przedsiębiorstwa. Bardzo często w wyniku działań wolnego rynku część usług i produkcji staje się mało opłacalna. Zatrudnienie absolwenta na stażu pracy może spowodować wzrost usług i zwiększenie ich opłacalności. Wiadomo, że koszty utrzymania absolwentów będą niższe.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#JanŚwirepo">Drugi problem - bulwersujący społeczeństwo, a szczególnie osoby zainteresowane - dotyczy tych, którzy ciężko pracują, a otrzymują wynagrodzenie mało różniące się od zasiłku dla bezrobotnych. Nie stwarza to motywacji dla dużej części bezrobotnych - w tym ludzi młodych, którzy podejmując pierwszą pracę z reguły otrzymują najniższe wynagrodzenie - by aktywnie poszukiwać pracy. Rozwiązanie tego problemu umożliwia proponowana zmiana 10, zgodnie z którą ustala się zasiłek w wysokości 260 zł; kwota ta będzie waloryzowana kwartalnie, zgodnie ze wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług. Takie rozwiązanie jest kolejnym krokiem w kierunku odchodzenia od powiązań różnych świadczeń socjalnych ze średnią płacą w gospodarce narodowej.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#JanŚwirepo">Regulacje prawne zawarte w omawianym dziś projekcie ustawy pozwalają na dalsze dyscyplinowanie w zakresie uprawnień oraz okresów pobierania zasiłków, na co również oczekuje społeczeństwo. Wprowadzenie tych zmian pozwoli na oszczędności w budżecie państwa w wysokości 300 mln zł. O tyle mniej wypłacimy bezrobotnym. Mam nadzieję, że ta kwota w pełni zostanie wykorzystana na aktywne zwalczanie bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#JanŚwirepo">Bardzo pozytywnie oceniam także zapisy nowego rozdz. 3b: Wspieranie regionalnych i lokalnych rynków pracy. Uważam to za próbę realizacji polityki regionalnej państwa za pomocą Funduszu Pracy - szczególnie tam, gdzie występuje koncentracja przestarzałego i mało efektywnego przemysłu, gdzie nastąpiło znaczne ograniczenie produkcji bądź też uległy likwidacji państwowe gospodarstwa rolne. Zwracam uwagę, że dotychczasowe preferencje ekonomiczno-finansowe nie dały oczekiwanych efektów, to jest wzrostu liczby miejsc pracy. Taki zapis moim zdaniem wzmocni efektywność działania państwa w tych regionach.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#JanŚwirepo">Na zakończenie pragnę podkreślić, że jedynie wspomaganie finansowe aktywnej polityki zwalczania bezrobocia, szczególnie przez wspomaganie małych i średnich przedsiębiorstw, przyniesie pozytywne efekty w zakresie zwalczania bezrobocia. Będę głosował za uchwaleniem projektu ustawy w wersji przedstawionej przez połączone komisje i za odrzuceniem wniosków mniejszości oprócz wniosku nr 10.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Rulewskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wypada, aby w kontekście tej dość dziwnej zgodności opinii na temat rządowego oraz poselskiego projektów ustaw przytoczyć jednak pewne inne sądy oraz zgłosić własne przemyślenia. Otóż nie zgadzam się z koncepcją rządową, popartą zwłaszcza przez kluby lewicowe, dotyczącą utrzymania obecnej wysokości zasiłku (rządowa propozycja zmierza właściwie do jej zamrożenia). Przypomnijmy, że określa ona w sposób ultymatywny, iż zasiłek będzie wynosił 260 zł brutto, że będzie waloryzowany cenowo. Niejako z definicji wynika przecież, że bezrobotny to nie jest człowiek, który nie chce pracować - to człowiek, który miał pracę i szuka jej, bo chce pracować. Jest to więc element, który łączy bezrobotnego z rynkiem pracy, łączy go z pracą, dlatego zasiłek powinien być odnoszony do płacy. Również waloryzacja zasiłku powinna mieć charakter płacowy, zważywszy, że zasiłek stanowi zaledwie nieco więcej niż 1/3 przeciętnej płacy.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#JanRulewski">Warto przypomnieć, co obowiązywało w tym kraju za tak krytykowanych przez posła Kasprzyka rządów solidarnościowych. Przypomnijmy zatem, że jeszcze niedawno, 3 lata temu, zasiłek był zróżnicowany ze względu na wynagrodzenie oraz czas jego pobierania. Przez pół roku był wypłacany w wysokości 70% wynagrodzenia, przez dalsze 3 miesiące wynosił 50% i w 3 kolejnych miesiącach był wypłacany w wysokości 40% przeciętnego wynagrodzenia. Oczywiście było obwarowane, że zasiłek nie mógł być wyższy niż przeciętne wynagrodzenie i niższy niż najniższa płaca.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#JanRulewski">Propozycja rządowa idzie w kierunku dalszego zmniejszania zasiłku, oderwania od miejsca pracy. Uważam, że jest to również działanie antyreformatorskie, ponieważ wywołuje opór pracowników przeciwko przechodzeniu w stan bezrobocia. Weźmy przykład z niedalekiej przeszłości — górnik, zarabiający przeciętnie 10–12 mln zł, z chwilą przejścia w stan bezrobocia otrzymuje 2 mln zł. Przyjęta waloryzacja jest również niesprawiedliwa, ponieważ szermuje pojęciem przeciętnego koszyka. Tymczasem koszyk konsumpcyjny bezrobotnego składa się z towarów i usług, które szybciej podlegają wzrostowi cen niż produkty objęte przeciętnym koszykiem. Jeśli jeszcze dodać do tego to, na co już zwrócił uwagę poseł Miżejewski — że jest to waloryzacja spóźniona — będziemy mieli do czynienia z trzema degresjami. Przypomnę: oderwanie od płac — a wzrost płac jest zwykle wyższy niż wzrost cen — oderwanie od waloryzacji cenowej ze względu na opóźnienie i od rzeczywistego konsumpcyjnego koszyka bezrobotnego. Zwracam się więc do Wysokiej Izby, aby uwzględniła stanowisko związków zawodowych i żeby nie godziła się ze stanowiskiem rządu, który nigdy nie ma czasu, aby zaproponować formułę zasiłków zależnych od stażu pracy, od wielkości wpłacanej składki. Byłoby to wyprzedzeniem reformatorskich działań, jakie niewątpliwie przyniesie ustawa o ubezpieczeniach od skutków bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#JanRulewski">Jeśli chodzi o inne zastrzeżenia i poprawki, to dotyczą one zbyt biurokratycznego brzmienia ustawy w części dotyczącej pracodawców. Otóż mają oni obowiązek nieustannego informowania urzędów zatrudnienia o potrzebach w zakresie zatrudnienia bezrobotnych oraz o tym, że już bezrobotnego zatrudniły. W gruncie rzeczy jest to nierealizowalny przepis, z założenia sprzeczny, ponieważ pracodawca musiałby codziennie wysyłać informacje do urzędu zatrudnienia. Jest to martwy przepis.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#JanRulewski">Na koniec chciałbym jeszcze zapytać pana ministra: Co z kwotą ok. 4 bln zł, która powstanie w wyniku działania tej restrykcyjnej ustawy? To nie jest już tylko tego rodzaju sprawa, że środki „wyjęte” z tej ustawy będą przeznaczone na promocję młodych. Już dzisiaj dane ekspertów wskazują, że złe jest dzielenie pieniędzy, złe są kryteria podziału. Chciałbym, panie ministrze, przytoczyć następujące dane. W woj. poznańskim na jedną ofertę czeka 5 osób, a na głowę bezrobotnego, każdego zarejestrowanego, przypada ok. 11 milionów starych złotych. W woj. koszalińskim, gdzie na jedną ofertę czeka 127 osób, suma przeznaczana na bezrobotnych jest podobna. W woj. bydgoskim, jakże mi bliskim i miłym, na jedną ofertę pracy zgłasza się 35 osób, a środki przeznaczone na aktywne formy, w ogóle na bezrobotnego, są takie same, jak w Poznańskiem.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#JanRulewski">Nie będę już mnożyć przykładów. Apeluję do pana ministra, żeby jednak efektywniej administrować środkami na bezrobocie i nie uzależniać ich tylko od wielkości bezrobocia, ale także od innych kryteriów, takich właśnie jak m.in. chłonność rynku i podaż ofert pracy. Wreszcie apeluję o to, żeby pan minister ożywił martwy przepis, by w rejonach, gdzie bezrobocie spadło poniżej połowy przeciętnego, rząd zechciał podjąć jakieś decyzje na rzecz dyscyplinowania rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Rulewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jacek Kasprzyk pragnie sprostować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JacekKasprzyk">Ja do pana posła Rulewskiego.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JacekKasprzyk">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Rulewski jest proszony o uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JacekKasprzyk">Panie pośle, moje słowa nie były słowami krytyki, tylko jak gdyby przypomnieniem panu posłowi Lityńskiemu, że warto byłoby spojrzeć na to, co jest. Od posłów Unii Wolności tym się różnimy, że jak nam coś nie wychodzi, to się do tego przyznajemy. Natomiast pan był uprzejmy powiedzieć, co w tym okresie zrobiono. Chciałbym tylko przypomnieć, że pierwsze zasiłki były bez ograniczeń, a więc w zasadzie gdyby państwo wtedy powiedzieli, na czym ma polegać wysokość zasiłków dla bezrobotnych, to prawdopodobnie nikt w pewnym momencie panów nie poparłby. Jeżeli ktoś ma odbierać 70% wynagrodzenia przez czas nieokreślony, to bardzo chętnie wybierze zasiłek, nie będzie mówił o pracy. Tu jest chyba przyczyna niezrozumienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Jackowi Kasprzykowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Wiśniewskiego. Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem pana posła Ryszarda Stanibułę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#AleksanderMałachowski">Prosimy o ściszenie rozmów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#RyszardStanibuła">Bezrobocie jest szczególnie drażliwym i jednym z najważniejszych i najtrudniejszych do rozwiązania problemów społecznych w naszym kraju już od kilku lat. Pomimo zahamowania wzrostu bezrobocia i spadku liczby osób bezrobotnych o 400 tys. problem ten dotyczy wielu tysięcy rodzin, rzutuje negatywnie na ich byt i sytuację społeczno-gospodarczą naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#RyszardStanibuła">Obecny stan pociąga olbrzymie koszty społeczne, hamuje reformy i transformację naszej gospodarki, dlatego pragnę wyrazić zadowolenie, że rozpatrujemy dziś sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz poselskim projekcie ustawy, które wnosi wiele konkretnych propozycji i rozstrzygnięć w tej sprawie. Uważam, że szczególnie trudna i niepokojąca sytuacja bezrobotnych pozostających bez pracy rok i więcej - stanowią oni aż około 50% ogółu bezrobotnych w kraju - rzutuje negatywnie na problem bezrobocia i sytuacji bytowej dużej grupy naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#RyszardStanibuła">Niepokojący jest również fakt, że bezrobocie ogarnia poszczególne branże gospodarcze i regiony kraju, także rolnicze - o czym mało się mówi. Brak właściwych, racjonalnych rozwiązań dotyczących przejętego mienia państwowych gospodarstw rolnych i całych obszarów polskiej wsi to kolejny, bardzo ważny problem. Pragnę podkreślić, że niezwykle dramatyczny i trudny do rozwiązania jest problem bezrobocia wśród młodzieży do 24 roku życia, która stanowi około 35% ogółu bezrobotnych. Dla mnie jako posła ziemi zamojskiej - regionu o słabo rozwiniętym przemyśle, regionu typowo rolniczego - bezrobocie wśród młodzieży jest szczególnie niepokojącym, drażliwym problemem. W naszym województwie aż 43% bezrobotnych to młodzież z wyższym i średnim wykształceniem. Natomiast degradacja rolnictwa w ostatnich latach wpłynęła zdecydowanie negatywnie na poziom życia mieszkańców wsi, w tym młodzieży, a co za tym idzie również na warunki życia i pracy młodzieży. Istnieje więc konieczność tworzenia lokalnych programów zatrudnienia wraz z giełdami pracy, biur pośrednictwa zawodowego, a także umożliwienia odbycia stażu absolwentom. Brak przemysłu, przetwórstwa, słaba infrastruktura gospodarcza nie dają szansy na poprawę zatrudnienia młodzieży, zwłaszcza wiejskiej. Wyasygnowane środki budżetowe na rok przyszły z myślą o obszarach wiejskich są pierwszą jaskółką świadczącą o tym, że problem został dostrzeżony. Natomiast ta pierwsza jaskółka wiosny nie czyni. O problemie tym świadczy liczba bezrobotnych. W porównaniu do skali ogólnopolskiej w woj. zamojskim nastąpił wzrost aż o 9,1%. Wskazuje to, iż sytuacja w regionach rolniczych pogarsza się mimo poprawy ogólnej sytuacji kraju. Gwałtowny wzrost liczby młodzieży bezrobotnej świadczy o tym, że dotychczasowy system aktywizacji zawodowej był mało skuteczny, dyskryminował osoby związane z rolnictwem i mieszkające na wsi. Dlatego uważam, że problem bezrobocia wśród młodzieży wiejskiej musi być wnikliwie przeanalizowany pod kątem konkretnych form pomocy i działań w tym zakresie. Myślę, że racjonalna polityka antyrecesyjna może przyczynić się do zahamowania wzrostu bezrobocia, natomiast dotychczasowe działania były jakby jednostronną walką z bezrobociem. Dlatego potrzebne są tu rozwiązania kompleksowe, ustawowe, kredytowe, połączone z umiejętną aktywizacją społeczno-zawodową, ekonomiczną, kulturalną, wspartą jednak przez samorządy lokalne udzielające pomocy finansowej i organizacyjnej - ze strony urzędów pracy i budżetu państwa. Projekty rządowy i poselski dają większą niż dotychczas szansę na aktywizację zawodową absolwentów zdobywających nowe kwalifikacje oraz premiują najbardziej aktywnych. Uważam, że wprowadzenie dla absolwentów stypendium w wysokości 60% kwoty zasiłku będzie aktywizować wielu młodych ludzi. Absolwenci będą mogli również korzystać z innych form pomocy czy aktywizacji, jak prace interwencyjne czy roboty publiczne. Zastrzeżenie moje budzi zawarty w projekcie ustawy sposób ustalania wysokości świadczeń dla bezrobotnych. O ile uzasadnione jest ograniczenie dostępności świadczeń dla absolwentów, a więc głównie ludzi młodych i samotnych, o tyle ograniczenie wysokości zasiłku dla osób, które często utrzymują siebie i swoją rodzinę z tego zasiłku, nie znajduje żadnego uzasadnienia. Uważam, że ta regulacja jest niesprawiedliwa zwłaszcza dla ludzi biednych. Mówię to w imieniu wielu mieszkańców Zamojszczyzny, gdzie znaleźć miejsce pracy jest bardzo trudno. W takiej sytuacji jest prawie 800 osób z upadłych zakładów mięsnych - o ich problemie Wysoką Izbę informowałem. Dla wielu osób i ich rodzin w najbliższym czasie będzie to jedyny środek utrzymania. Pragnę jednak podkreślić, że koszty uruchomienia zakładu byłyby mniejsze niż wypłacanie zasiłków, ale na takie rozwiązanie nie było zgody.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#RyszardStanibuła">Szczególnie nadzieję budzi propozycja przyznania uprawnień Radzie Ministrów pozwalających na stosowanie w odniesieniu do określonych województw specjalnych metod walki z bezrobociem dzięki środkom budżetowym czy wprowadzeniu świadczeń przedemerytalnych. Mam nadzieję, że taka pomoc specjalna zostanie udzielona naszemu regionowi.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#RyszardStanibuła">Oprócz wspierania regionalnych i lokalnych rynków pracy ważnym, proponowanym nowym elementem jest współpraca rejonowych urzędów pracy z pracodawcami, którym są zwracane części kosztów poniesionych na wynagrodzenia, a także inne formy aktywizacji zaproponowane przez urząd pracy i pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#RyszardStanibuła">Nowe i ważne, dyscyplinujące bezrobotnych, są przepisy w art. 27 ust. 1 i 2, mówiące o tym, kiedy i w jakich warunkach przysługuje im prawo do zasiłku. Przepisy te nie pozwalają lekceważyć trudnej sytuacji na rynku pracy niektórym bezrobotnym. Mimo to jednak zastrzeżenie moje budzi zmiana zasad ustalania wysokości zasiłków dla bezrobotnych. Mam nadzieję, że w tej sprawie uda nam się wypracować metodę, która przyniesie korzystne rozwiązania dla bezrobotnych i dla budżetu.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc swoje wystąpienie, chciałbym podkreślić, że przedłożone liczne propozycje zmian w projektach ustaw są uzasadnione moralnie i ekonomicznie. Dlatego będę głosował za jak najpilniejszym ich przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#RyszardStanibuła">Pragnę jednak podkreślić, że jeśli chodzi o te sprawy, ciągle nie doceniamy roli i znaczenia samorządów, gdyż można by skierować większe środki finansowe do samorządów, a one najlepiej będą wiedziały, gdzie i jak je wykorzystać, dając szansę bezrobotnym poprzez stworzenie nowych miejsc pracy w sferze rolnictwa i infrastrukturze wsi.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#RyszardStanibuła">Apeluję więc do Wysokiej Izby: Dajmy szansę młodzieży, a szczególnie wiejskiej, która, uważam, jest w najtrudniejszej sytuacji. Młodzież musi mieć motywację do pracy, nauki, oświaty, zdobywania mieszkania. Musimy hamować niekorzystne tendencje występujące na rynkach pracy, pomagając szczególnie młodzieży poprzez ochronę miejsc pracy i poprzez kreowanie polityki powodującej ożywienie gospodarcze. Na zakończenie chcę powiedzieć, że będę głosował za proponowanymi poprawkami, za propozycjami z przedłożenia komisyjnego.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Stanibule.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#AleksanderMałachowski">Jako ostatni z posłów zapisanych do głosu zabierze głos pan Piotr Kozłowski z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#AleksanderMałachowski">Ma pan około 7 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PiotrKozłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Problem bezrobocia to nie tylko problem naszego kraju. Występuje on również w Unii Europejskiej mimo zniesienia granic. Komisja Europejska zapowiada wprowadzenie nowych inicjatyw w dziedzinie kształcenia i szkolenia, a także zachęty do swobodnego przemieszczania się, aby pomóc w zbudowaniu ogólnoeuropejskiego rynku pracy. Jeżeli kraje Europy Środkowej, w tym Polska, pragną przystąpić do Unii Europejskiej, muszą przyjąć wiele jej ustaw w zakresie bhp, ochrony zatrudnienia, równości szans i innych zasad działania rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PiotrKozłowski">Projekty, nad którymi pracowaliśmy ostatnio w trybie pilnym w podkomisji, której byłem członkiem, i później na posiedzeniach Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej, idą właśnie w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PiotrKozłowski">Jednak najbardziej oczekują na lepsze rozwiązania bezrobotni, szczególnie młodzież, absolwenci różnego typu szkół. Przedłożenie komisji to początek wielu wspólnych działań ministerstw i instytucji. Jednak uważam, że wprowadzenie wielu rozwiązań pociąga za sobą potrzebę dużych pieniędzy na finansowanie programów szkoleniowych dla młodych ludzi, na pomocnicze programy pilotażowe nastawione na udzielanie wsparcia bezrobotnym. Kwestią priorytetową są gwarancje pożyczek bankowych, ze szczególnym uwzględnieniem regionów wiejskich, gdzie robotnicy rolni nie mają szans na znalezienie pracy.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#PiotrKozłowski">Wskazuje się ostatnio na ogromną potrzebę znalezienia funduszy na wsparcie przedsiębiorstw na terenach wiejskich i w małych miastach. Również bardzo poważnym problemem jest pomoc firmom rozpoczynającym działalność w zakresie porad prawnych i podatkowych i nieodpłatnej, przynajmniej na początek, pomocy w prowadzeniu księgowości i rozliczeń z fiskusem. Na tym właśnie potknęło się wiele osób, których przedsiębiorstwa upadły, mimo dobrych pomysłów właścicieli.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#PiotrKozłowski">Należy dołożyć wszelkich starań, aby promować aktywność w każdym miejscu, chronić aktywnych i przedsiębiorczych. Dopiero takimi sposobami, koordynując działania, jesteśmy w stanie stopniowo zmniejszać bezrobocie, a co najważniejsze — nie dopuścić do wzrostu w najbliższych latach bezrobocia wśród młodzieży. Mam tu na myśli wchodzące na rynek pracy osoby z wyżu demograficznego. Do końca tego wieku będzie to główny problem na rynku pracy, dlatego tak niezmiernie pilną sprawą jest program „Promocja aktywności zawodowej młodzieży”, wprowadzenie jak najszybciej różnorodnych zachęt i preferencji dla pracodawców i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#PiotrKozłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważam, że zasiłek dla bezrobotnych powinien pozwalać godnie żyć pobierającej go osobie w okresie, w którym szuka ona pracy. Nie powinien jednak zastąpić pracy bądź stanowić do niej dodatku. Bezrobotni nie powinni pozostawać w tym stanie zbyt długo. Długotrwałe bezrobocie może spowodować akceptację takiego stylu życia, a niepodejmowanie prób wyjścia z sytuacji to przesunięcie odpowiedzialności za własne losy na instytucję lub rodzinę. W skrajnych przypadkach to również patologie społeczne, takie jak alkoholizm, narkomania, przestępczość.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#PiotrKozłowski">Należy mieć nadzieję, że przedłożony projekt spełni swoje założenia - co będziemy uważnie obserwować podczas jego realizacji w praktyce - i że będzie zarazem praktycznym programem nauczania przedsiębiorczości, a nie kolejnym zarysem ekonomii teoretycznej.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pana ministra Macieja Manickiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po tak bogatej dyskusji, którą zainicjował bardzo wnikliwym ukazaniem całej problematyki tej nowelizacji pan poseł sprawozdawca Dyduch, po głosach klubowych na czele z wypowiedzią pana posła Tomaszewskiego, właściwie już wiele dodać nie można. Chciałem zatem odnieść się tylko do paru kwestii.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#MaciejManicki">Muszę zaprotestować przeciwko stwierdzeniu pana posła Lityńskiego, w sumie bardziej politycznemu niż odnoszącemu się do meritum. Pan poseł raczył stwierdzić, że koalicja nie walczy z bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#MaciejManicki">Nie chcę tutaj prowadzić polemiki, podam tylko fakty, bo one chyba najlepiej odzwierciedlają działania koalicji. Otóż do roku 1993 bezrobocie narastało lawinowo, o tym nie muszę chyba przypominać. Działania rządu po wrześniu 1993 r. siłą rzeczy musiały być obliczone przede wszystkim na łagodzenie skutków bezrobocia, na zahamowanie tego narastającego lawinowo problemu. Myślę, że udało się to osiągnąć. O tym świadczą liczby. Liczba bezrobotnych w stosunku do najwyższego odnotowanego poziomu spadła o około 400 tys. osób. Jeśli porównamy stan dzisiejszy z tym, co było jeszcze rok temu, listopad do listopada, to jest to różnica o ponad 230 tys. osób. Jest to chyba wyraźnym dowodem na to, że koalicja stara się zwalczać bezrobocie, jak może.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#MaciejManicki">Z drugiej strony chciałem powiedzieć, że to zmniejszenie bezrobocia udało się osiągnąć w sytuacji, w której następuje znaczący przyrost netto zasobów pracy, gdy co roku tysiące, a można powiedzieć nawet setki tysięcy młodych ludzi trafia na rynek pracy. Tutaj zresztą była również mowa o uwarunkowaniach demograficznych. Są one bardzo istotne i trzeba je brać pod uwagę, zwłaszcza że wiemy — bo jest to przesądzone liczbą urodzin w latach 1977–1983 — iż na rynek pracy do roku 2001 trafi łącznie ponad milion nowych osób mogących i niewątpliwie chcących podjąć zatrudnienie.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#MaciejManicki">Rozumiem oczywiście, że pan poseł reprezentując opozycję, stara się tak pokazać problem, aby, na ile się da, umniejszyć działania koalicji.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#MaciejManicki">Chciałem również zwrócić uwagę na to, bo padały krytyczne uwagi co do trybu, w jakim rząd skierował projekt tej ustawy do Sejmu. Rzeczywiście być może lepiej byłoby pracować w komforcie, w sytuacji, w której nie byłoby limitu czasowego, ale myślę, że to nie jest najważniejsze. Najważniejsze było to, że pracowano nad tą ustawą - tutaj chciałbym złożyć gorące podziękowanie tym wszystkim, którzy szczególnie zaangażowali się w tę pracę - bardzo efektywnie, bardzo skutecznie. Mogę powiedzieć tylko tyle, że w sumie rozpatrzono grubo ponad sto propozycji zmian przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu; przyjęto ponad 80 poprawek, przy czym znaczna ich część pochodzi z projektu rządowego, z projektu poselskiego, ale także istotna część została zgłoszona i rozpatrzona w toku prac zarówno podkomisji, jak i komisji. Uzyskujemy, co za tym idzie, projekt, który można niewątpliwie określić jako dobry projekt nowelizacji przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#MaciejManicki">Chciałbym się odnieść do paru kwestii szczegółowych. Po pierwsze, całkowicie podzielam pogląd pana posła Kasprzyka, że w żadnym razie stażysta nie powinien być traktowany jako tania siła robocza. Stażysta powinien być osobą, która w toku odbywania stażu na stanowisku pracy podwyższa swoje kwalifikacje w taki sposób, aby łatwiej odnaleźć swoje miejsce na rynku pracy. Zadbamy o to, aby takiego zagrożenia nie było, wydając akt wykonawczy, o którym mowa w proponowanym art. 37b ust. 6 projektu ustawy - minister pracy określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe kwestie związane z odbywaniem stażu przez bezrobotnych absolwentów.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#MaciejManicki">Odnosząc się do paru problemów, które podniósł pan poseł Rulewski, pozwolę sobie na wstępie nie zgodzić się ze stwierdzeniem o zamrożeniu zasiłku. Pan poseł Rulewski mówił o tym, że zasiłek ma być waloryzowany, i to co kwartał, o wskaźnik wzrostu cen detalicznych - o jakim więc zamrożeniu tu mowa? W tej sprawie należałoby przede wszystkim powiedzieć, że zmieniamy filozofię podejścia do tego świadczenia - mówimy, że określamy świadczenie w wysokości takiej, otwarcie trzeba powiedzieć, na jaką stać finanse publiczne i potem mówimy, że rolą i zadaniem państwa jest nie dopuścić do tego, aby realna siła nabywcza tego świadczenia spadała. Mówimy zatem, że świadczenie będzie waloryzowane o wskaźnik wzrostu cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych, co zagwarantuje utrzymanie realnej siły nabywczej tego świadczenia, nawet, powiedziałbym, z pewną nadwyżką, jeśli uwzględnimy, że w grę będzie wchodził zawsze wskaźnik z poprzedniego kwartału, co przy schodzącej inflacji będzie powodowało relatywnie wyższy wzrost w danym kwartale niż wzrost cen detalicznych.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#MaciejManicki">Jeśli chodzi o pytanie, co z zaoszczędzoną kwotą 4 bln zł. Nie znam rachunku pana posła Rulewskiego, nie chcę zatem się do tego odnosić. Żaden szacunek rządowy takiej kwoty nie wykazuje. Natomiast jeśli chodzi o środki, które w wyniku tej nowelizacji zostaną uzyskane, to oczywiście zgodnie z ustawą będzie można je przeznaczyć na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Chciałbym tutaj przypomnieć mechanizm działania tej ustawy. Otóż środki zaoszczędzone na zasiłkach można przesuwać na formy aktywne, natomiast ustawa zakazuje, i bardzo dobrze, zabierania środków z form aktywnych i przeznaczania ich na zasiłki. Zresztą tutaj problem jest bardzo istotny, już w pierwszym czytaniu była na ten temat mowa. Przez długi okres relacja wydatków na formy aktywnego przeciwdziałania bezrobociu do ogółu wydatków z Funduszu Pracy była bardzo zła - kształtowała się na poziomie 10–12%. W 1996 r. po raz pierwszy powinna przekroczyć 15%, i to też nie jest poziom zadowalający. Natomiast chciałem zwrócić uwagę na to, że w rządowym programie promowania produktywnego zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu, który został przyjęty 21 listopada br. i skierowany do Wysokiej Izby, zakładamy dojście do relacji, w której środki na formy aktywne będą stanowiły ok. 1/3 ogółu wydatków przeznaczonych na walkę z bezrobociem i jego skutkami.</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#MaciejManicki">Chciałbym podziękować panu posłowi Rulewskiemu za uwagi dotyczące podziału środków na aktywne formy; uwzględnimy je przy podziale środków na rok 1996.</u>
          <u xml:id="u-65.10" who="#MaciejManicki">Pan poseł Stanibuła - z dużą wrażliwością - poruszył szczególne problemy bezrobocia wśród młodzieży, głównie młodzieży wiejskiej. Muszę powiedzieć, że poświęcamy tej sprawie dużo uwagi w naszych pracach rządowych. Ostatnio bardzo ważną inicjatywę wykazał w tej sprawie pan wicepremier Jagieliński, pod którego kierunkiem pracuje w tej chwili międzyresortowy zespół zajmujący się problemem bezrobocia w środowisku wiejskim, głównie wśród młodzieży wiejskiej. Mamy nadzieję, że uda nam się pewnego rodzaju montaż finansów, na które złożą się możliwe środki z różnych źródeł, np. Funduszu Pracy czy Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Dokonując takiego połączenia, będziemy mogli efektywniej wydawać szczupłe środki finansowe i starać się trafić do jak największej liczby potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-65.11" who="#MaciejManicki">Cenne jest to, że komisja proponuje w sprawozdaniu, aby można było środki z Funduszu Pracy przeznaczać również na refundowanie kosztów zakwaterowania i dojazdu do pracy osób, które zostaną skierowane do pracy poza miejscem swojego zamieszkania. To jest właśnie oferta kierowana głównie do osób z obszarów wiejskich, bo tam jest najtrudniej o pracę w środowisku lokalnym. To jest również oferta, którą należy połączyć z programami specjalnymi, o jakich mowa w rozporządzeniu ministra pracy wydanym 15 listopada br.; chcemy je uruchomić w roku 1996. Przypomnę, że jedyną grupą zawodową wymienioną w tym rozporządzeniu - jest ono generalnie kierowane do grup społecznych - są byli pracownicy państwowych gospodarstw rolnych. Nie ulega chyba wątpliwości, że oni są relatywnie w najtrudniejszej sytuacji, jeśli chodzi o aktywizację zawodową. Dzięki kompilacji tych dwu rozwiązań będzie można przedstawić istotną ofertę środowiskom znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji, jeśli chodzi o możliwość aktywizacji i pewną mobilność przestrzenną, także w zakresie dotyczącym zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-65.12" who="#MaciejManicki">Jeśli chodzi o pozostałe kwestie podniesione w trakcie dyskusji, to myślę, że trzeba podziękować za wszystkie uwagi i uwzględniać je w toku prowadzonych prac.</u>
          <u xml:id="u-65.13" who="#MaciejManicki">Informuję - wspominałem o tym także w czasie pierwszego czytania - że prowadzimy prace nad nowym kształtem przepisów regulujących omawianą dzisiaj problematykę, gdyż zamierzamy doprowadzić do tego, by funkcjonowały dwa fundusze. Jednym z nich byłby Fundusz Ubezpieczeń od Bezrobocia, który pozwoli podjąć temat uzależnienia wysokości zasiłku od stażu pracy, a właściwie okresu płacenia składki na ten fundusz, oraz od wysokości składki, i określić zarówno wysokość zasiłku w przypadku bezrobocia, jak i okres jego wypłacania. Drugim funduszem byłby Fundusz Aktywizacji Zawodowej, fundusz bezrobotnych; z założenia miałby być finansowany z budżetu państwa, gdyż uważamy, że państwo jest odpowiedzialne za to, żeby pomóc obywatelom w wyścigu do miejsc pracy, albowiem nie minister pracy tworzy i likwiduje miejsca pracy, nie jest to też związane z systemem urzędów pracy, miejsca pracy tworzy i likwiduje gospodarka, tak że naszym zadaniem, zadaniem państwa, jest pomóc wszystkim tym, którzy aktywnie zabiegają o to dobro, jakim niewątpliwie jest zatrudnienie.</u>
          <u xml:id="u-65.14" who="#MaciejManicki">Jeszcze parę słów dotyczących wniosków mniejszości. Rząd popiera jeden z wniosków mniejszości, mianowicie wniosek nr 10. O tym wniosku już tutaj mówiono, nie będę więc tego powtarzał.</u>
          <u xml:id="u-65.15" who="#MaciejManicki">Jeśli chodzi natomiast o pozostałe wnioski mniejszości, to dwa z nich budzą pewne wątpliwości. Po pierwsze, chodzi o wniosek mniejszości nr 6, gdzie w lit. b nie podano konsekwencji, jakie pociągnęłoby przyjęcie tego wniosku. Otóż mamy tu taką sytuację, że czynności, które powinien wykonać pracodawca, opisane są w przepisach, które autor tego wniosku mniejszości proponuje skreślić. Gdyby zostały one skreślone, a jednocześnie pozostałyby sankcje za ich niewykonanie, to byłoby tak, że ustawa mówiłaby o sankcjach za niewykonanie czynności, tyle że tych czynności nie byłoby już w ustawie. To oczywiście nie rodzi żadnych konsekwencji negatywnych, po prostu byłby w ustawie martwy przepis.</u>
          <u xml:id="u-65.16" who="#MaciejManicki">Natomiast jeśli chodzi o wniosek mniejszości nr 7, to sprawa jest bardziej skomplikowana. Tu przy okazji taka ciekawostka: wnioskodawcą jest pan poseł Rulewski, a pan poseł Lityński, przemawiający w imieniu klubu Unii Wolności, zdecydowanie odciął się od tego wniosku, co zresztą rodzi nadzieję na to, że problem, o którym mówię, nie zaistnieje. Wniosek ten bowiem, gdyby został przyjęty, spowodowałby taką sytuację, że odmowa pracy, pracy odpowiedniej, wiązałaby się - zgodnie z tym, co proponuje pan poseł Rulewski - z bezwarunkową utratą statusu bezrobotnego ze wszystkimi tego konsekwencjami, podczas gdy stan prawny wynikający z innych przepisów, czego zmienić pan poseł Rulewski nie proponuje, tworzy taką sytuację, że status bezrobotnego jest wówczas utrzymany, tyle tylko że bez prawa do zasiłku. W tej sytuacji wydaje się, że ten wniosek ze względu na niedopracowanie w ogóle nie powinien być poddany pod głosowanie. No, ale to już nie mnie o tym rozstrzygać.</u>
          <u xml:id="u-65.17" who="#MaciejManicki">Reasumując, jeszcze raz chciałbym podziękować wszystkim, którzy wzięli szczególnie aktywny udział w pracach nad tą nowelizacją, za czas spędzony przy jej opracowaniu. A wspomnę, że jest to bardzo istotne, bo to chyba dosyć rzadka czy stosunkowo rzadka jeszcze sytuacja, że ustawa wchodzi z długim okresem vacatio legis — to po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-65.18" who="#MaciejManicki">Po drugie, jest szansa na to, aby w dniu, w którym wejdzie ona w życie, w Dzienniku Ustaw znalazł się jednolity tekst obowiązujących przepisów, aby w tym samym czasie znalazły się w Dzienniku Ustaw wszystkie akty wykonawcze, które mają być wydane na mocy tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-65.19" who="#MaciejManicki">Jeszcze raz dziękując, chciałbym przy tym resumé powiedzieć, że rząd opowiada się za uchwaleniem nowelizacji przygotowanej przez komisje wraz z wnioskiem mniejszości nr 10. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Maciejowi Manickiemu.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Dyducha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym ustosunkować się krótko do niektórych kwestii podniesionych w dyskusji. Przede wszystkim chcę jako sprawozdawca wyrazić zadowolenie, że istnieje pewnego rodzaju consensus polityczny na tej sali co do kwestii bezrobocia. Możemy sprzeczać się co do niektórych szczegółowych zapisów, natomiast wszystkie kluby wypowiedziały się za nowelizacją ustawy, podkreślając, iż zmierza ona ku racjonalizacji rynku pracy i że jest to kolejny krok do przodu, jeżeli chodzi o polskie doświadczenia w sprawie bezrobocia. I to jest bardzo ważna uwaga, że jest to taki moment, gdzie mamy pewną płaszczyznę współpracy, i wszyscy, którzy zajmują się w parlamencie tymi problemami, uważają, że powinniśmy się skupić właśnie na rozwiązywaniu tego bardzo istotnego dla polskiego społeczeństwa zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#MarekDyduch">Chciałbym podkreślić, że zgadzam się z wypowiedzią pana posła Lityńskiego, iż kwestia przepisów dotyczących infrastruktury i restrukturyzacji w regionach szczególnie zagrożonych wysokim bezrobociem została w jakiś sposób uporządkowana, ale niestety w trybie zbyt pilnym. Zgadzam się, że w dość szybkim tempie podejmowaliśmy decyzje, ale mamy już w tej sprawie jako Komisja Polityki Społecznej od dłuższego czasu wyrobione zdanie. Pisaliśmy dezyderaty w tej kwestii, a orędownikiem na tym polu jest poseł Miżejewski. Ma on chyba największe sukcesy, gdyż przeforsował to. Należy podkreślić, iż zapoczątkowaliśmy de facto politykę regionalną państwa, czyli finansowanie polityki regionalnej, i będzie to na pewno bardzo istotne doświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#MarekDyduch">Dwa zdania do pana posła Kowolika z BBWR, który zarzucił, iż organy państwa są zbyt scentralizowane, że w zmianie 25 do art. 49 ust. 2 następuje centralizacja, jeśli chodzi o uzgodnienia między ministrem pracy i ministrem współpracy gospodarczej z zagranicą w dziedzinie umów międzynarodowych. Nie zgadzam się z panem posłem w tej kwestii, iż pewne zachowania rządu polskiego są wynikiem umowy międzynarodowej, którą podpisaliśmy, zwłaszcza z Niemcami, i chcę podkreślić fakt, iż nasza siła robocza ingeruje w zasadzie w rynek pracy w Niemczech i musimy obostrzyć niektóre przepisy wynikające między innymi z tej umowy, aby to działanie nie było chaotyczne czy wręcz szkodliwe dla naszego zagranicznego partnera. W związku z tym wydaje mi się, że ta uwaga była niestosowna.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#MarekDyduch">Przychylałbym się do wniosku pana posła Miżejewskiego, i tu jest prośba do rządu, do pana ministra, żeby Komisja Polityki Społecznej mogła wyrazić swe stanowisko co do aktów wykonawczych do niniejszej ustawy. Jest tam kilka ważnych zapisów, które warto byłoby z komisją skonsultować.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#MarekDyduch">Pan poseł Rulewski powiedział tutaj o dość kontrowersyjnej kwestii wysokości, waloryzacji i naliczania zasiłku, który dzisiaj obowiązuje dla bezrobotnych. Zgadzam się z posłem Rulewskim, że trzeba byłoby pomału przymierzać się do zróżnicowania zasiłków w zależności od stażu pracy. Ale chcę przypomnieć, że kilka lat temu ten zasiłek ujednolicono z prostej przyczyny, iż nie stać nas jako państwa na to zróżnicowanie, gdyż koszty byłyby większe. Myślę, że jeżeli walka z bezrobociem będzie skuteczna i liczba bezrobotnych zacznie spadać, to przyjdzie taki moment, że będziemy mogli pozwolić sobie na zróżnicowanie zasiłku i z pewnością ustawodawca, Wysoka Izba, do tego problemu powróci.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#MarekDyduch">Natomiast jednoznaczne potępienie waloryzacji cenowej zasiłku dla bezrobotnych jest, moim zdaniem, trochę niesprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#MarekDyduch">Po pierwsze — mówiłem o tym w sprawozdaniu — inne świadczenia, na przykład płace w sferze budżetowej czy świadczenia emerytalne, są regulowane w stosunku do wzrostu cen i usług, nie wzrastają automatycznie, nie są liczone w stosunku do płac. Dlatego też ten wyjątek byłby tutaj trochę irracjonalny.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#MarekDyduch">Po drugie, w przypadku zmniejszania się inflacji i regulacji w stosunku do płac zasiłek dla bezrobotnych rósłby szybciej niż najniższa płaca i w pewnym momencie mielibyśmy absurdalną sytuację: nie opłacałoby się w Polsce pracować, ponieważ wszyscy chcieliby iść na zasiłek, jako że państwo płaciłoby za bezrobocie, a pracodawcy szukaliby chętnych do pracy.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#MarekDyduch">Na zakończenie dziękuję wszystkim podkomisjom i obu komisjom za szybkie tempo pracy, a także rządowi, który nam zgotował ten los, dając projekt pilny. Chcę podkreślić dobrą współpracę z rządem - szukaliśmy płaszczyzn porozumienia, rząd w wypadku niektórych zapisów ustąpił, posłowie również w swojej pracy nad projektem szukali kompromisu. To nam pozwoliło w ciągu dosłownie dwóch tygodni zakończyć prace nad projektem ustawy w Sejmie. Faktycznie projekt jest dość dobry i za pracę nad nim serdecznie wszystkim dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jakieś pytania do posła sprawozdawcy bądź do ministra? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania nad tym punktem porządku dziennego przystąpimy w dniu jutrzejszym rano.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana marszałka Włodzimierza Cimoszewicza o przejęcie prowadzenia obrad.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego (druki nr 1361 i 1409).</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Kazimierza Pańtaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej mam przyjemność przedstawić stanowisko tych komisji w sprawie poprawek Senatu zgłoszonych do ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego. Stanowisko naszych komisji zostało zawarte w druku nr 1409. Na pięć poprawek komisje proponują, aby Wysoka Izba odrzuciła trzy, a przyjęła dwie.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#KazimierzPańtak">Poprawka nr 1 dotyczy skreślenia w ustawie o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego z 12 października 1995 r. w art. 1 ust. 3 pkt 2 określenia „Kodeks postępowania cywilnego”.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#KazimierzPańtak">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki Senatu, wychodząc z założenia, że nastąpiło niezrozumienie przez Senat istoty zapisu w ustawie. Komisje stanęły na stanowisku, że jest potrzeba, aby w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oprócz wskazanych przez Kodeks handlowy obwieszczeń były też zamieszczane obwieszczenia wynikające z postanowień sądu, wydanych na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#KazimierzPańtak">Ustawa o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego nie przesądza, jak twierdzi Senat, iż jest obowiązek ogłaszania pewnych postanowień wydawanych przez sądy na podstawie przepisów K.p.c., tylko mówi, iż jest możliwość takich ogłoszeń, a o obligatoryjności ogłoszenia decydują inne ustawy, np. Kodeks handlowy; że jest to tylko kwestia fakultatywnych ogłoszeń i ustawa o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego o tym nie przesądza.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#KazimierzPańtak">Poprawka nr 2 jest poprawką językową, po prostu w zapisie niepotrzebne jest słowo „dokonania”, które Senat proponuje skreślić. Proponujemy przyjąć tę poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#KazimierzPańtak">Komisje jednomyślnie postanowiły, że należy przyjąć poprawkę nr 3 Senatu. Obowiązkiem sądów rejonowych jest udostępnianie Monitora Sądowego i Gospodarczego i nie ma potrzeby, aby ustawa stanowiła, w jakim to ma się odbywać lokalu czy części sądu. Myśmy dodali: „w sekretariacie”. Uważamy, że równie dobrze może to być biblioteka albo inne pomieszczenie, które sąd uzna za stosowne. Chodzi o to, aby ten monitor był dostępny dla społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#KazimierzPańtak">Poprawka nr 4 podzieliła obie Izby. Chodzi o utratę mocy przez dekret z 12 maja 1954 r. o ogłaszaniu obwieszczeń. Sejm stanął na stanowisku, aby ten dekret utracił moc i przepis ten ukazał się w zmianie ustawy Kodeks handlowy. Senat natomiast uważa, że ten dekret utracił moc na podstawie ustawy z 12 października 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#KazimierzPańtak">Komisja uważa jednak, że Sejm nie popełnił błędu i gdzie indziej jest miejsce tego dekretu, o czym będę mówił w następnym punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W debacie nad tym punktem porządku dziennego wysłuchamy 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Dyducha z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt ustosunkować się do poprawek zawartych w stanowisku Senatu Rzeczypospolitej Polskiej dotyczących ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego (druk nr 1361). Poprawki Senatu do ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego mają charakter merytoryczny, ale i typowo techniczny, uściślający określone zapisy. Wątpliwości budziła poprawka nr 1, nawiązująca do art. 1 ust. 3 pkt 2 ustawy, która w razie przyjęcia spowodowałaby niemożność ogłoszenia w wymienionym monitorze określonych informacji prawnych wynikających z Kodeksu postępowania cywilnego. Senat, wnosząc tę poprawkę, z pewnością chciał zasugerować, że zakres merytoryczny monitora jest inny, a ogłoszenia wymagane przez Kodeks postępowania cywilnego powinny być publikowane w innych publikatorach, np. w Monitorze Polskim B. Podobnie jak komisje stoimy na stanowisku, iż skoro ogłoszenia wymagane w Kodeksie postępowania cywilnego lub podjęte przez sąd decyzje odpowiadają niekiedy w danej części zagadnieniom i sytuacji, które powinny być uwzględnione w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, to należy poprawkę Senatu odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#MarekDyduch">W poprawce nr 3 omawianej ustawy Wysoki Sejm trochę zagalopował się, zapisując w art. 4 ust. 2, że tylko w sekretariacie sądu rejonowego można nieodpłatnie dokonać przeglądu Monitora Sądowego i Gospodarczego. Senat ma tutaj rację, iż określenie tylko jednego miejsca nadmiernie ogranicza działanie i pewne tradycje sądów rejonowych. Racjonalnie rzecz biorąc, miejscem udostępnienia powinien być umownie sąd rejonowy, a w którym to będzie pokoju, w sekretariacie czy w bibliotece, jest już rzeczą dla ustawodawcy obojętną.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#MarekDyduch">Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie głosował tak, jak wskazują komisje w przedłożonym sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Szymańskiego z klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt dzisiaj zaprezentować stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego dotyczące sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego (druki nr 1361 i 1409).</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#KrzysztofSzymański">Do 1954 r. ogłoszenia i obwieszczenia dotyczące spraw określonych w przepisach Kodeksu handlowego, prawa upadłościowego i prawa układowego były zamieszczane w Monitorze Polskim. Dekretem z 20 maja 1954 r. zniesiono ten obowiązek i umożliwiono sądom i organom do tego zobowiązanym zamieszczanie obwieszczeń i ogłoszeń sądowych w lokalu gminy, w budynku sądowym, w zakładzie pracy, miejscowej lub stołecznej gazecie.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#KrzysztofSzymański">Wysoka Izbo! Dotychczasowa dowolność w sposobie ogłaszania jest dużym utrudnieniem w uzyskiwaniu informacji o spółkach kapitałowych, a zatem nie spełnia się wymogów bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. To, że ogólnokrajowy dziennik urzędowy, jakim jest Monitor Sądowy i Gospodarczy, będzie zawierał podstawowe informacje zarówno gospodarcze, jak i wynikające z postępowania sądowego, dostosuje nasze wewnętrzne uregulowania w zakresie prawa spółek do standardów europejskich oraz prawa wspólnotowego. Zgodnie bowiem z pierwszą dyrektywą Wspólnoty Europejskiej ochrona uzasadnionych interesów osób trzecich oraz samych wspólników i akcjonariuszy realizowana jest m.in. poprzez zasadę ogłaszania zdarzeń istotnych dla spółek. Wydawanie Monitora Sądowego i Gospodarczego umocni i urzetelni obrót gospodarczy, wyeliminuje zamęt i dezinformację, jakie istnieją w wyniku dotychczasowej swobody w sposobie ogłaszania.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#KrzysztofSzymański">Ustosunkowując się do poprawek Senatu, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosować zgodnie ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Udzielam głosu panu posłowi Krzysztofowi Budnikowi z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#KrzysztofBudnik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Wolności poprze stanowisko Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej w przedmiocie poprawek Senatu do ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego, opowiadając się za przyjęciem poprawek nr 2 i 3, a za odrzuceniem 1, 4 i 5.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#KrzysztofBudnik">Monitor Sądowy i Gospodarczy będzie stanowić istotną gwarancję bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, przywróci się bowiem w tym zakresie system obowiązujący do 1954 r. Do tej daty bowiem istniał obowiązek ogłaszania w analogicznym organie publikacyjnym - Monitorze Polskim - obwieszczeń w sprawach spółek akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. W 1954 r. w to miejsce wprowadzono wywieszanie obwieszczeń w budynku sądowym oraz ogłoszenia w prasie lokalnej lub o zasięgu ogólnokrajowym.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#KrzysztofBudnik">Taki stan, który obowiązuje do dnia dzisiejszego, jest wielce szkodliwy. Dowolność w wyborze miejsca publikacji powoduje, że nie zapewnia się dostępu do informacji, które mają istotne znaczenie dla bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, np. o upadłości podmiotu gospodarczego czy obniżeniu kapitału spółki. W takiej sytuacji trudno mówić o jawności informacji w obrocie gospodarczym, co jest niezbędne wobec zasady, że dane wpisane do rejestru i ogłoszone zgodnie z prawem powinny wiązać kontrahentów podmiotu gospodarczego. Nie można bronić zasady równości podmiotów gospodarczych, jeżeli obowiązkiem osoby trzeciej jest zaznajamianie się z ogłoszeniami, których miejsce publikacji nie jest znane. Stąd za niezwykle pilne uznajemy przywrócenie jednolitego organu promulgacyjnego, gdzie każdy uczestnik obrotu gospodarczego będzie mógł się zapoznać z sytuacją podmiotów gospodarczych, z którymi wchodzi w stosunki handlowe.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#KrzysztofBudnik">Jednocześnie musimy pamiętać, że podstawową funkcją organu promulgacyjnego Monitor Sądowy i Gospodarczy będzie wzmocnienie rejestru sądowego, a nie jego zastąpienie. Zakładanych celów nie osiągniemy, jeżeli reforma systemu jawności informacji gospodarczych ograniczy się tylko do ustanowienia organu promulgacyjnego, bez zasadniczych zmian w rejestrach podmiotów gospodarczych. W warunkach rozwijającej się wolnej gospodarki, cechującej się ogromną ilością niezależnych podmiotów gospodarczych w swych działaniach opierających się na własności prywatnej, jako najważniejszy gwarant bezpieczeństwa obrotu gospodarczego jawi się właśnie sprawny system rejestru podmiotów gospodarczych. Tymczasem w Polsce występuje obecnie bardzo duży chaos w tym zakresie. Organy rejestrowe usytuowane są zarówno w sądownictwie, jak i w administracji państwowej, a przy tym funkcjonuje w ich ramach duża liczba różnego rodzajów rejestrów. Wysuwa się bardzo poważne zastrzeżenia co do prawidłowości wypełniania przez rejestry podmiotów gospodarczych zarówno funkcji legalizacyjnych, jak i informacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#KrzysztofBudnik">W pełni słuszny wydaje się postulat ustanowienia jednolitego sądowego rejestru gospodarczego, objęcie obowiązkiem rejestrowym wszystkich podmiotów gospodarczych, w tym także osób fizycznych zawodowo prowadzących działalność gospodarczą. Prawidłowość realizacji powyższych obowiązków zapewniać winno dokonywanie ich w trybie Kodeksu postępowania cywilnego. Tylko w tych warunkach można doprowadzić do takiego stanu, że rejestr podmiotów gospodarczych będzie pełny, rzetelny i aktualny. Sprawa ta winna uzyskać bezwzględny priorytet, także w postaci zabezpieczenia odpowiednich środków finansowych, niezbędnych do uruchomienia tego systemu w nowoczesnej formule technicznej, czyli systemu informatycznego dokonywania wpisu. Komputeryzacja sądowego systemu rejestrowego jest koniecznością, warunkiem zapewnienia terminowości dokonywania wpisów do rejestru. Zintegrowanie w jednej bazie informatycznej danych o wszystkich podmiotach gospodarczych prowadzących działalność na terenie kraju oraz możliwość szybkiego uzyskania pełnej informacji będą miały istotne znaczenie dla zwiększenia pewności obrotu gospodarczego, eliminacji tzw. szarej strefy oraz zapewnienia warunków uczciwej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#KrzysztofBudnik">Oczywiście dostrzec należy niezwykle zły stan samego sądownictwa gospodarczego. Obsada kadrowa, zarówno sędziowska, jak i administracyjno-sekretarska, jest rażąco niewystarczająca. Warunki lokalowe oraz wyposażenie techniczne sądów często wręcz urągają godności sądownictwa. Sądownictwo staje się jedną z najistotniejszych barier w rozwoju gospodarczym. Przewlekłość procesów nie sprzyja rzetelnym podmiotom gospodarczym, lecz tym, które nie respektują zasad kupieckich i uczciwej konkurencji. Jednocześnie pragnę podkreślić, że wymienione wyżej słabości sądownictwa są wynikiem wieloletnich zaniedbań i faktycznej dominacji władzy prawodawczej i wykonawczej nad wymiarem sprawiedliwości. Niestety, stan ten trwa do dzisiaj, mimo formalnej deklaracji o równowadze tych trzech władz.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Pietrzykowskiego, występującego w imieniu klubu BBWR.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Udzielam głosu w kolejności klubowej.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#ZbigniewPietrzykowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny BBWR podziela pogląd połączonych komisji: Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej, w sprawie zgłoszonych przez Senat poprawek do ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego. Zgłoszone przez Senat i przyjęte przez komisje poprawki pozwoliły doprecyzować zapisy ustawy. Natomiast poprawki odrzucone, zdaniem klubu BBWR, nie miały większego znaczenia legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#ZbigniewPietrzykowski">Liczymy na to, że wydawany Monitor Sądowy i Gospodarczy będzie spełniał ważną funkcję społeczną, a szczególnie informacyjną w zakresie tak ogłoszeń sądowych, jak i ogłoszeń gospodarczych, bardzo istotnych dla przedsiębiorców i samorządu.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#ZbigniewPietrzykowski">Klub BBWR będzie, jak już stwierdziłem, głosował zgodnie z drukiem nr 1409 zawierającym sprawozdanie komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kolejnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Zysk z Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#ZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dwie z poprawek wprowadzonych przez Senat do ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego, nr 2 i 3, mają charakter redakcyjny i legislacyjny. Z kolei poprawka nr 6 ma charakter porządkowy. Dwie poprawki, nr 1 i 4, nie znajdują uzasadnienia prawnego. W związku z tym Poselskie Koło - Nowa Demokracja będzie głosowało zgodnie ze stanowiskiem połączonych Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wszyscy posłowie zapisani do dyskusji zabrali głos.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy pan poseł sprawozdawca chce zabrać głos? Nie. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W takim razie zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Do głosowania przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie Kodeksu handlowego i niektórych innych ustaw (druki nr 1359 i 1410).</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Kazimierza Pańtaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie Kodeksu handlowego i niektórych innych ustaw zawarte jest w druku nr 1410.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#KazimierzPańtak">Połączone komisje proponują Wysokiej Izbie przyjęcie 9 z 10 poprawek, które Senat zgłosił do ustawy. Są to poprawki legislacyjne, poprawki językowe. Dwie główne merytoryczne poprawki, jakie zgłosił Senat do tej ustawy, to zmiana art. 306 i art. 490 Kodeksu handlowego, polegająca na dostosowaniu tych przepisów do ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, gdyż poprawki, które Sejm zaproponował w Kodeksie handlowym, były niekompatybilne z ustawą o rachunkowości. Odrzucamy jedyną poprawkę, o czym mówiłem w poprzednim sprawozdaniu, tj. poprawkę nr 10, w której Senat proponuje, aby skreślić art. 5, znoszący dekret o obwieszczeniach. Poprawki Senatu spowodują, że ustawa Kodeks handlowy stanie się ustawą potrzebną i dostosowaną do tej, którą przed chwilą omawialiśmy, ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Podobnie jak w poprzednim punkcie wysłuchamy obecnie 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Dyducha z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Aby nie wdawać się w ponowne omawianie przepisów i poprawek, już wcześniej zaprezentowanych przez posła sprawozdawcę, w sytuacji, gdy klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie ma innych propozycji i uwag niż te, które zawarte są w sprawozdaniu połączonych komisji, oświadczam, że nad poprawkami Senatu do ustawy o zmianie Kodeksu handlowego i niektórych innych ustaw będziemy głosować tak, jak proponują komisje, czyli 9 wniosków Senatu poprzemy, wobec jednej poprawki, w pkt. 10, będziemy wyrażać sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kolejnym mówcą będzie pan poseł Krzysztof Szymański z klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wprowadzenie Monitora Sądowego i Gospodarczego wymaga dokonania pewnych zmian w przepisach Kodeksu handlowego, prawa upadłościowego, prawa o postępowaniu układowym. Zmian dotyczących odejścia od konieczności powtarzania niektórych ogłoszeń przewidzianych w Kodeksie handlowym ze względu na to, że wprowadzony Monitor Sądowy i Gospodarczy będzie znany jako powszechny i ogólnie dostępny publikator tych ogłoszeń. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego przychyla się do stanowiska Senatu w sprawie dostosowania przepisów art. 306 § 1 oraz art. 490 § 1 Kodeksu handlowego do ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#KrzysztofSzymański">Generalnie klub Polskiego Stronnictwa Ludowego podziela stanowisko Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w sprawie poprawek Senatu i będzie głosował zgodnie z jej zaleceniami.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Annę Skowrońską-Łuczyńską z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Unii Wolności z zadowoleniem wita ustawę nowelizującą Kodeks handlowy. Nowelizacja ta sprzyja jawności życia gospodarczego, co jest konieczne. Co do poprawek Senatu, klub nasz zgadza się ze stanowiskiem Komisji: Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej, i w dniu jutrzejszym będzie głosować zgodnie z ich zaleceniami. Chcę dodać, że nasz klub spodziewa się, iż dalszej jawności życia gospodarczego, tak upragnionej, będą sprzyjać oczekiwane przez nas rychłe zmiany, o czym mówił w poprzednim punkcie porządku dziennego występujący w imieniu klubu Unii Wolności pan poseł Budnik.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Hajduka z klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#HenrykHajduk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie jutro głosował nad poprawkami zgodnie z rekomendacją Komisji: Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nie ma dalszych zgłoszeń do dyskusji, zamykam ją więc.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Do głosowania przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Prosiłbym o dalszą część scenariusza, szybko nam idzie.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o finansowaniu gmin (druki nr 1400 i 1419).</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Zbigniewa Janowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#ZbigniewJanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upoważnienia Komisji: Samorządu Terytorialnego, Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie połączonych komisji w sprawie poprawek Senatu do ustawy o finansowaniu gmin.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#ZbigniewJanowski">Senat zgłosił 3 poprawki, z których dwie uzyskały akceptację komisji, trzecia nie.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#ZbigniewJanowski">W poprawce nr 1 Senat proponuje ograniczenie zakresu dotacji dla gmin, których dochody zostały zmniejszone z tytułu ustawowych ulg i zwolnień w podatku rolnym od gruntów nabytych w drodze kupna na utworzenie nowego lub powiększenie istniejącego gospodarstwa, od gruntów Państwowego Funduszu Ziemi oraz gruntów przejętych w trwałe zagospodarowanie od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, a także od gruntów powstałych z zagospodarowania nieużytków oraz gruntów otrzymanych w drodze wymiany lub scalenia. Ograniczenie katalogu ulg, które upoważniają do dotacji, znacznie zmniejszy obciążenia budżetu państwa. Kwota dotacji z tego tytułu szacowana jest na ok. 1,7 bln starych złotych. Komisje rekomendują przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#ZbigniewJanowski">W poprawce nr 2 Senat proponuje, aby łączna kwota dotacji na zagospodarowanie nieruchomości skarbu państwa przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej mogła wynosić więcej niż 75%, nawet do 100%, bez względu na to, czy gmina otrzymuje subwencję wyrównawczą, czy nie. Komisja przychyliła się do propozycji Senatu i proponuje przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#ZbigniewJanowski">W poprawce nr 3 Senat proponuje, aby zmniejszyć z 5% do 3% rezerwę subwencji ogólnej w latach 1996–2000. Chciałbym przypomnieć, że ta rezerwa w trakcie prac połączonych komisji została zwiększona właśnie z 3% do 5% i Sejm przychylił się do tej propozycji. Rezerwa została zwiększona w związku z nowym systemem naliczania podatku od osób fizycznych i możliwością wystąpienia z tego powodu zawirowań w budżetach gmin. Komisje proponują odrzucenie poprawki nr 3 Senatu.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Również w tym punkcie możemy wysłuchać 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół, ale nie ma zgłoszeń. W związku z tym...</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Ponieważ są zgłoszenia, otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Zbigniew Zysk w imieniu koła Nowa Demokracja, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#ZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Te poprawki rzeczywiście są bardzo ważne dla gmin. W uchwalonej ustawie zapisaliśmy, że gminy mają przygotować swoje budżety do 28 grudnia, tak że czas najwyższy, żeby podjąć właśnie te sprawy. Poselskie Koło - Nowa Demokracja po rozpatrzeniu tych poprawek przychyla się do stanowiska, które zajęła Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Stwierdzamy, że środki przeznaczane na zagospodarowanie mienia po byłych jednostkach radzieckich powinny być oczywiście większe i gminy powinny korzystać z tego prawa, aby na ich zagospodarowanie otrzymywać kwoty do 100%. Zgadzamy się również ze stanowiskiem, że w pierwszym roku obowiązywania nowej ustawy o finansowaniu gmin, w związku z przejęciem nowych zadań, rezerwa powinna wynosić 5%, szczególnie chodzi tu o gminy wiejskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Puzynę z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WłodzimierzPuzyna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Unia Wolności konsekwentnie domaga się, żeby gminy nie były obciążane skutkami ustawowych zwolnień podatkowych, bo nie mają one wpływu na te decyzje, a w sposób bezpośredni obciąża to ich budżety. W związku z tym opowiadamy się za rozwiązaniem zawartym w sformułowaniach sejmowych i będziemy głosowali przeciwko poprawce Senatu.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WłodzimierzPuzyna">Co do drugiej poprawki nasze zdania są podzielone. Wynika to z braku odpowiedniego uzasadnienia wprowadzenia tej poprawki. Z jednej strony wiadomo, że nie zawsze i nie we wszystkich gminach, nawet w tych, które są obdarzone „dobrodziejstwem” mienia poradzieckiego, sytuacja finansowa jest tak tragiczna, żeby konieczne było pełne dofinansowanie inwestycji prowadzonych przez gminy na ich terenie. Z drugiej strony wiadomo też, że istnieją specjalne rezerwy celowe w budżecie państwa, które pozwalają odrębnym kanałem finansować kłopotliwe inwestycje gmin obdarzonych dobrodziejstwem mienia poradzieckiego. W związku z tym w gruncie rzeczy nie ma odpowiednich materiałów, które pozwalają ocenić, czy ta poprawka ma swoje uzasadnienie, czy nie, a należało to przygotować. Szkoda, że Senat takiej analizy nie dokonał, ponieważ liczba tych gmin jest dość ograniczona i o taką pracę można by się pokusić.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#WłodzimierzPuzyna">Co do trzeciej poprawki, to jak wynika z przedłożeń rządowych, istnieje bardzo precyzyjne oszacowanie skutków finansowych wprowadzenia nowego systemu dystrybucji podatku dochodowego od osób fizycznych. Oznacza to, że nie ma potrzeby konstruowania tak dużej rezerwy, która w rezultacie jest w gruncie rzeczy utworzeniem specjalnego funduszu na rzecz rządu ze strony gmin, ponieważ te pieniądze wycofane są z normalnego obiegu subwencyjnego i stanowią pewien kapitał będący w dyspozycji budżetu państwa. Uważamy zatem, że ta poprawka ma swoje uzasadnienie i będziemy głosowali za jej przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Wieczorka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#ZbigniewWieczorek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odnosząc się w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej do stanowiska Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o finansowaniu gmin, chciałbym stwierdzić krótko, że klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowie się w głosowaniu zgodnie z przedłożeniem komisji.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Do głosowania przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (druki nr 1369 i 1420).</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Jankowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#JerzyJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej przedłożyć Wysokiej Izbie sprawozdanie z prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (druki nr 1369 i 1420).</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#JerzyJankowski">Na czym polega istota proponowanych zmian? W wyniku zmian przepisów o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, dokonanych przez Sejm w 1994 r., stworzona została możliwość uzyskania prawa wieczystego użytkowania gruntu państwowego lub komunalnego przez te podmioty, które przed dniem 5 grudnia 1990 r. (tj. przed kompleksową nowelizacją ustawy o gospodarce gruntami) przejęły te grunty w swoje władanie i wzniosły na nich trwałe obiekty budowlane, ale bez posiadania tytułu prawnego do gruntu. Ponieważ ustanowienie prawa wieczystego użytkowania tych gruntów po 5 grudnia 1990 r. wiązało się z obowiązkiem wniesienia pierwszej wpłaty w wysokości 15–25% wartości gruntu, co przekraczało możliwości płatnicze podmiotów władających tymi gruntami, ustawodawca stworzył w 1994 r. możliwość, by do końca 1995 r. podmioty te mogły uzyskać tytuł prawny do zabudowanych gruntów bez obowiązku wnoszenia pierwszej wpłaty.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#JerzyJankowski">Na skutek opóźnień w procesie komunalizacji gruntów dokonywanej na rzecz gmin na podstawie przepisów o samorządzie terytorialnym, a także na skutek opóźnień w zakładaniu ksiąg wieczystych wiele podmiotów uprawnionych do uzyskania prawa wieczystego użytkowania gruntów bez obowiązku dokonywania pierwszej wpłaty nie uzyska tego prawa w zakreślonym terminie 31 grudnia 1995 r. - mimo złożenia wniosku do właściwych organów komunalnych lub państwowych.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#JerzyJankowski">Wysoka Izbo! Niedotrzymanie ustawowego terminu uporządkowania stanu prawnego tych gruntów nie jest zawinione przez podmioty władające gruntami, dlatego konieczna jest prolongata tego terminu. Przedłożone Wysokiej Izbie druki nr 1369 i 1420 zawierają propozycję przedłużenia tego terminu o rok, tj. do 31 grudnia 1996 r. Aby uniknąć powtórzenia się sytuacji obecnej za rok, pragnę zgłosić autopoprawkę, by zarówno w art. 1, jak i w art. 2 przedłożonego projektu zawrzeć następujące sformułowanie: „jeżeli wnioski zawierające te roszczenia zostaną złożone do dnia 31 grudnia 1996 r.”. Tym samym roszczenia zainteresowanych podmiotów będą zachowane, nawet jeśli organy komunalne lub państwowe nie zdołają w tym terminie doprowadzić do ustanowienia prawa wieczystego użytkowania tych gruntów.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#JerzyJankowski">Uchwalenie proponowanej ustawy wraz ze zgłoszoną autopoprawką przyczyni się do rozwiązania wielu skomplikowanych sytuacji i problemów w tak newralgicznej sferze jak gospodarka gruntami.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#JerzyJankowski">Wysoka Izbo! Wnoszę o przyjęcie zgłoszonej autopoprawki i uchwalenie ustawy jeszcze podczas obecnego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Także w tym punkcie wysłuchamy 5-minutowych oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy pan poseł Tadeusz Biliński się zgłasza?</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Biliński: Nie, nie, nie...)</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Udzielam głosu panu posłowi Janowi Andrykiewiczowi z klubu PSL.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Biliński: Byłem zapisany.)</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam, jest jakieś nieporozumienie. Nie mam zapisanego pana posła. Pytałem, czy pan poseł chce zabrać głos. Usłyszałem: nie, i to trzykrotnie wypowiedziane. Ale jeżeli to oznaczało chęć zabrania głosu, to udzielam go panu.</u>
          <u xml:id="u-101.8" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Biliński z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#TadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić Wysokiemu Sejmowi stanowisko w sprawie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#TadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Do 1990 r. spółdzielnie, organizacje spółdzielcze, z reguły nie miały uregulowanych stosunków własnościowych nie tylko w wypadku gruntów, ale - co chciałbym podkreślić - również znajdujących się na nich nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#TadeuszBiliński">W celu uregulowania sprawy roszczeń o wieczyste użytkowanie gruntów oraz o przeniesienie własności znajdujących się na nich nieruchomości Sejm dokonał w 1994 r. odpowiednich zmian w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Wydawało się wówczas, że bardzo drażliwy dla wielu spółdzielni, w tym mieszkaniowych, dla wielu organizacji spółdzielczych problem został ostatecznie rozwiązany. Były wprawdzie wątpliwości co do zasady rozwiązania tej sprawy, ale panowała pełna zgodność co do końcowego terminu zgłaszania i dochodzenia roszczeń. Uznano mianowicie dzień 31 grudnia 1995 r. za termin wystarczający do załatwienia wszystkich zaległych spraw. Dzisiaj, po rocznym już okresie funkcjonowania ustawy, okazuje się jednak, że wiele spraw nie zostało jeszcze zakończonych także z powodów obiektywnych, takich jak przede wszystkim przeciągający się proces komunalizacji gruntów państwowych, wydłużający się ciągle proces aktualizacji wpisów do ksiąg wieczystych, trudności w uiszczaniu wysokich opłat w stosunkowo krótkim czasie czy też trudności w udokumentowaniu poniesionych kosztów. W efekcie do dzisiaj wiele spółdzielni i organizacji spółdzielczych nie załatwiło jeszcze swych spraw, nie zrealizowało swych ustawowo słusznych roszczeń.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#TadeuszBiliński">W tej sytuacji Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa za w pełni zasadne i celowe przedłużenie terminu dochodzenia roszczeń o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów i przeniesienia własności znajdujących się na nich budynków. Aby jednak nie powtórzyła się sytuacja z tego roku, nieodzowne jest przyjęcie autopoprawki zgłoszonej przez posła sprawozdawcę Jerzego Jankowskiego, zmierzającej do umożliwienia rozpatrywania wniosków w terminie późniejszym, jeśli wnioski te zostaną złożone nie później niż do 31 grudnia 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#TadeuszBiliński">Kończąc, w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnoszę o przyjęcie autopoprawki oraz o natychmiastowe przystąpienie do trzeciego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie pośle, czy wniosek o natychmiastowe przystąpienie do trzeciego czytania mogę rozumieć jako umożliwiający przystąpienie do tego jutro rano?</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Biliński: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Andrykiewicza z klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JanAndrykiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Inicjatywa grupy posłów, zawarta w druku nr 1369, przedkładających projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w ocenie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego zasługuje na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#JanAndrykiewicz">Jest faktem, że proces komunalizacji gruntów na rzecz gmin dokonywany na podstawie ustawy o samorządzie terytorialnym znacznie się opóźnił. 31 grudnia 1995 r. kończyłby się termin dochodzenia roszczeń o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntu oraz przeniesienie własności znajdujących się na nim budynków i innych urządzeń oraz lokali zgłaszanych przez organizacje spółdzielcze. Proponowany w projekcie termin 31 grudnia 1997 r. został przez Komisję Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisję Ustawodawczą zmieniony na 31 grudnia 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#JanAndrykiewicz">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego tę zmianę poprze. Wiele spółdzielni nie zdążyło jeszcze uwłaszczyć się na mieniu wybudowanym na gruntach skarbu państwa, stąd liczne postulaty, by termin dotychczas obowiązujący przesunąć co najmniej o jeden rok. Nieprzyjęcie tego projektu skomplikowałoby sytuację spółdzielni, zmuszając je do dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. Ponieważ spółdzielnia jest prywatną własnością członków, uregulowanie spraw własnościowych jest dla spółdzielni sprawą podstawową.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#JanAndrykiewicz">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego poprze również autopoprawkę zgłoszoną przez posła sprawozdawcę. Jesteśmy za przejściem do trzeciego czytania jutro, jak zaproponował pan marszałek.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kolejnym mówcą będzie pan poseł Marcin Zawiła z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#MarcinZawiła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta z pozoru błaha i drobna nowelizacja ustawy o gospodarce gruntami to - z przykrością muszę stwierdzić - kolejna nowelizacja nowelizacji i dlatego polskie prawo o nieruchomościach stanowi, także w wydaniu książkowym wraz z komentarzami, gąszcz, który jest trudny do przebrnięcia nawet dla fachowców. Wydaje się, że ta pozornie błaha poprawka dotycząca przesunięcia o jeden rok funkcjonowania tego mechanizmu, dania tytułu do wysuwania przez spółdzielnie, związki spółdzielcze i osoby prawne roszczeń o nieodpłatne uwłaszczenie jest drobiazgiem. Jeżeli jednak przyjrzymy się sprawie dokładniej, w kilku aspektach, uświadomimy sobie, że ma ona dużo większe i momentami zasadnicze znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#MarcinZawiła">Pytanie pierwsze: o czym, o jakim elemencie myślimy, mówiąc o uwłaszczeniu bez pierwszej opłaty? Chodzi o to, że jeżeli ktoś dysponuje nieruchomością (budynkiem) na terenie, którego nie jest właścicielem, a tylko użytkownikiem, może się uwłaszczyć, ale przedtem musi wnieść pierwszą opłatę za grunt, którego właścicielem nie był. Jeżeli nieruchomość (budynek) jest wybudowana z jego środków - za nią nie płaci, jeżeli zaś nie jest wybudowana z jego środków - musi zapłacić. Czyli, a dotyczy to spółdzielni, osób prawnych i związków spółdzielczych, uwłaszczenie bez pierwszej opłaty jest to jakby podarowanie gruntów tym podmiotom.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#MarcinZawiła">Pytanie, kogo to dotyczy, jest bardzo istotne. Moi przedmówcy mówili o spółdzielniach. Jak sobie przypominam, kiedy pierwszy raz nowelizowaliśmy ustawę, Klub Parlamentarny Unii Wolności wyrażał zrozumienie dla konieczności pewnego odstępstwa - dla budynków mieszkalnych spółdzielni mieszkaniowych. Jeżeli powstały budynki mimo braku uregulowanych stanów prawnych, ze względu na bałagan, który panował w sprawach własnościowych, to już się stało. Nie chcieliśmy obciążać ich lokatorów dodatkowymi kosztami.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#MarcinZawiła">W trakcie prac nad nowelizacją pojawiły się zupełnie nowe propozycje. Dotyczy to wszystkich spółdzielni, dotyczy to związków spółdzielczych i osób prawnych. Czyli kogo to dotyczy? Oto, proszę państwa, kilka przykładów, komu darujemy grunt bez pierwszej opłaty. Będą to: zakłady produkcyjne, które prowadzą działalność gospodarczą, domy wczasowe, domy wypoczynkowe, alpejskie domki Funduszu Wczasów Pracowniczych, o których donosi dzisiejsza prasa, budynki i nieruchomości będące w użytkowaniu partii politycznych. Mamy tutaj bardzo dużą grupę budynków - biurowców firm, spółdzielni, osób prawnych, które to firmy zapomniały już o swojej dawnej działalności, a dzisiaj żyją, i to zupełnie nieźle, z wynajmowania pomieszczeń.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#MarcinZawiła">Mając świadomość, że robimy wymienionym instytucjom taki prezent, proponuję zwrócić uwagę, czyim kosztem.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#MarcinZawiła">Proszę państwa, pięć lat temu powstał samorząd terytorialny. Istotą tego samorządu jest jego osobowość prawna i prawo do mienia. Ruszył proces komunalizacji. To, co robimy, czyli oddawanie za darmo, bez pierwszej opłaty, według mojej opinii w 80% bądź nawet więcej dotyczy gruntów samorządu terytorialnego. Czyli w przeddzień Bożego Narodzenia robimy prezent pewnym instytucjom, nie oceniając ich, kosztem nie naszym. Myślę, że nie jest to dobre rozwiązanie i dość niebezpieczny pomysł, mimo tego czasu ogólnego obdarowywania się.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#MarcinZawiła">Przypominam, że w poprzednim stanie prawnym samorządy, które nie są zmonopolizowane przez żadną partię polityczną, mogły odstąpić od pobierania pierwszej opłaty. Jeżeli jest taka wola polityczna, to możemy oddziaływać przez naszych radnych, aby te spółdzielnie czy osoby prawne, które są w gminie potrzebne, są ważne, mogły otrzymać grunt bez pierwszej opłaty. Taka możliwość istniała.</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#MarcinZawiła">Kiedy to robimy? Robimy to, Wysoka Izbo, dziś, kiedy przekazaliśmy gminom szkoły podstawowe, w wielu wypadkach nie zapewniając środków finansowych na fundusz płac nauczycieli, dziś, kiedy obserwujemy spadek zakresu remontów mieszkań czy budynków komunalnych, dziś, kiedy samorządy lokalne olbrzymim wysiłkiem inwestują w infrastrukturę, płacąc od tego VAT, który trafia do budżetu państwa. Czy w tej sytuacji proste przesunięcie daty tamtego przepisu jest właściwym rozwiązaniem?</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#MarcinZawiła">Klub Parlamentarny Unii Wolności proponuje, aby przyjąć poprawkę, która ograniczy możliwość uwłaszczania bez pierwszej opłaty tylko do budynków spółdzielni mieszkaniowych. Jeżeli ta poprawka zostanie zaakceptowana, wówczas przyjmie propozycję przesunięcia terminu działania tego mechanizmu. W związku z tym składam teraz poprawkę. Sądzę, że skomplikowanie sprawy, waga sprawy uniemożliwiają nam natychmiastowe przejście do trzeciego czytania, a konieczne będzie spotkanie komisji w celu omówienia tego tematu i bardzo poważne rozważenie tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Zyska z Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#ZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Intencją ustawodawcy, dokonującego zmiany w ustawie o gospodarce gruntami w 1994 r., było to, aby użytkownicy nieruchomości nie mający uregulowanego stanu prawnego gruntów zabudowanych budynkami mogli uzyskać nieodpłatnie prawo wieczystego użytkowania gruntów i uregulować ten stan. Z tego prawa wielu użytkowników zdołało skorzystać, i to nie tylko jeśli chodzi do grunty zabudowane budynkami mieszkalnymi; również skorzystały z tego spółdzielnie produkcyjne. Chciałbym powiedzieć, że chodzi nie tylko o spółdzielnie produkcyjne czy o Fundusz Wczasów Pracowniczych, ale również o związki wyznaniowe. W niektórych gminach, w których procesy komunalizacji, jak również uwłaszczania, przebiegały dość sprawnie, te sprawy są już dzisiaj pozałatwiane. Rzeczywiście to dotyczy gmin wielkich, np. gminy Warszawa, w której, jak wiadomo, jest problem z uruchamianiem ksiąg wieczystych. I nie powinno się dzielić użytkowników na tych, którzy zdążyli załatwić w odpowiednim czasie i otrzymają grunt nieodpłatnie, i na tych, którzy tego prawa mieć nie będą - w gminach, w których ten proces jest bardzo skomplikowany. Wydaje mi się, że jeżeli intencją było to, aby wszystkich potraktować równo i dać im jednakową szansę, powinno się stworzyć rzeczywiście takie warunki, aby wszyscy mogli w odpowiednim czasie złożyć wnioski i to prawo uzyskać.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#ZbigniewZysk">Dlatego Poselskie Koło - Nowa Demokracja będzie głosowało za przesunięciem tego terminu do 31 grudnia 1996 r. Uważamy, że jest to termin realny. Nie chcielibyśmy, aby powtórzyła się sytuacja z roku 1990, gdy w ustawie zapisano, że komunalizacja mienia ma być dokonana w ciągu 3 miesięcy. Wiemy, że w niektórych gminach, z różnych przyczyn, komunalizacja, mimo już kilkakrotnych zmian w ustawach, do dzisiaj nie została zakończona.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy pan poseł sprawozdawca chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jankowski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Jerzy Jankowski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JerzyJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli koleżanki i koledzy pozwolą, chciałbym się odnieść do tego, co powiedział poseł Zawiła. Przyjmując każdą krytykę, każdy wniosek, czy to będzie płynęło ze strony opozycji, czy koalicji, merytorycznie należy go rozpatrzyć. Uważam, że motywację można przyjąć lub odrzucić. Natomiast chciałbym zwrócić uwagę na to, co mówił ostatni z występujących mówców: W gruncie rzeczy mamy oto taką sytuację, że w 1994 r. wprowadziliśmy ten mechanizm, z którym koledzy się nie godzą - ja to mogę zrozumieć i w pewnej chwili z przyczyn niezawinionych ani przez samorządy... Bo nie jest tak, że ja chciałbym w związku z tą nowelizacją powiedzieć, że ktokolwiek ponosi winę bądź że celowo działał na niekorzyść. Były to obiektywne trudności, chociażby w zakresie ksiąg wieczystych czy komunalizacji. Ale sytuacja jest taka, że do końca bieżącego roku część podmiotów i osób prawnych skorzystała z dobrodziejstw tej ustawy. Wobec tego jeśli nie stworzymy szansy dla pozostałych, to będzie tu nierówność traktowania podmiotów. Jak bowiem można będzie wytłumaczyć, nawet jeśli chodzi o ten nie lubiany przez posła Fundusz Wczasów Pracowniczych, że część tych podmiotów w tej samej gminie uwłaszczyła się, bo zdążyła w terminie przewidzianym ustawą, a część się nie uwłaszczyła tylko dlatego, że nie zdążyła. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#JerzyJankowski">Wysoka Izbo! Jest sprawa druga. Możemy oczywiście powiedzieć, że nie robimy tej nowelizacji. Ale co to oznacza? Oznacza to tyle, że jeżeli wszystkie te podmioty wystąpią na drogę sądową i do końca roku bieżącego wniosą pozwy - wygrają. I nie tylko się uwłaszczą, ale jeszcze gminy będą musiały ponosić koszty procesowe tego typu działań. I stąd się wzięła ta inicjatywa.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#JerzyJankowski">Kolejna sprawa. Chciałbym, panie pośle Zawiła, żebyśmy byli w tym względzie zgodni. Jest kolega posłem opozycyjnym. Jesteśmy z jednego okręgu jeleniogórskiego. Wczoraj rząd powiedział, że szkoły, które z dniem 1 stycznia przejmą gminy, nie będą obciążone zadłużeniem. Wobec tego nie mówmy w tej Izbie, że szkoły będą zadłużone, bo nie będą - te, które zostaną przejęte przez gminy. Wczoraj było takie oświadczenie premiera. Oczywiście, nie wszyscy premierowi wierzą. Ja wierzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie pośle, przepraszam, to wykracza poza przedmiot tego punktu porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#JerzyJankowski">Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#JerzyJankowski">Panie Marszałku! Ostatnia sprawa, jeżeli pan marszałek pozwoli. Wnoszę jako poseł sprawozdawca prośbę do pana marszałka, żeby z uwagi na, moim zdaniem, jasność zarówno poprawek zgłoszonych przez posła Zawiłę, jak i mojej autopoprawki, można je było rozpatrzyć podczas drugiego czytania, bez konieczności zwoływania posiedzenia komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie pośle, to jest wniosek zgłoszony przez pana posła Zawiłę w imieniu jego klubu. W moim przekonaniu jest to wniosek, odnośnie do którego potrzebna jest nam opinia właściwej komisji. Z całym szacunkiem, ale pan nie może zastąpić komisji. Dlatego jednak proponowałbym, abyśmy się zwrócili do komisji o przedstawienie dodatkowej opinii odnośnie do wniosku klubu Unii Wolności. Mam nadzieję, że jest możliwe odbycie posiedzenia komisji w tej sprawie jeszcze dzisiaj i wtedy - dysponując tą opinią - moglibyśmy przystąpić do trzeciego czytania jutro rano. I o to się zwracam.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jeżeli nikt z pań posłanek i panów posłów nie zaprotestowałby przeciwko tej propozycji, to uznałbym ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nie słyszę sprzeciwu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Ponieważ wcześniej postanowiliśmy, że punkt 7 porządku dziennego będziemy rozpatrywali od godz. 17, ogłaszam 8-minutową przerwę, do godz. 17.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 51 do godz. 17 min 04)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Informacje ministra spraw wewnętrznych oraz prezesa Rady Ministrów na temat zagrożenia bezpieczeństwa państwa.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę ministra spraw wewnętrznych pana Andrzeja Milczanowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#AndrzejMilczanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozumiem, że odpowiadam na pytanie związane ze sprawą skierowania przeze mnie w dniu 19 grudnia 1995 r. do naczelnego prokuratora wojskowego wniosku o wszczęcie postępowania karnego w sprawie dotyczącej zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Sprawa ta wiąże się z osobą pana premiera Józefa Oleksego. Rozumiem, że w powstałej sytuacji politycznej muszę udzielić konkretnych wyjaśnień co do podstaw mojego wniosku. Chcę podkreślić, że sprawa ta jest już przedmiotem licznych artykułów i komentarzy w wielu mediach i w wystąpieniach wielu polityków.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#AndrzejMilczanowski">Rzecz jasna, nie mogę ujawnić większości szczegółów, ponieważ objęte są one klauzulą tajności. Mogę przedstawić następujące dane. Sprawa ma charakter wielowątkowy i prowadzona była na płaszczyźnie operacyjnej od kilku lat. W toku działań służb operacyjnych Urzędu Ochrony Państwa uzyskano informacje z zagranicy i z kraju, że jedna z zagranicznych służb wywiadowczych posiada stałego informatora w polskich kręgach politycznych, wywodzącego się z byłej PZPR.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#AndrzejMilczanowski">Przełomowy moment nastąpił w 1995 r., kiedy uzyskano informacje wskazujące na pana Józefa Oleksego jako informatora zagranicznej służby wywiadowczej. Pragnę podkreślić, że informację uzyskano już po powstaniu rządu Józefa Oleksego. Stąd bezpodstawny jest zarzut, że służby Urzędu Ochrony Państwa nie zgłosiły uwag do osób kandydujących do formowanego w marcu br. rządu.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#AndrzejMilczanowski">Uzyskano informacje wskazujące, iż pan Józef Oleksy utrzymywał kontakty z oficerami obcego wywiadu od 1982 lub 1983 r. do roku 1995, przy czym czas ten można podzielić na dwa okresy: do 1989 r. oraz ściśle po 4 czerwca 1989 r. do 1995 r. Powiem o tym drugim okresie.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#AndrzejMilczanowski">Z posiadanych informacji wynika, że w latach 1990–1995 pan Józef Oleksy odbył wiele spotkań z oficerami obcego wywiadu, w trakcie których świadomie przekazywał informacje i dokumenty, w tym także tajne. Urząd Ochrony Państwa uzyskał również informację, iż pan Józef Oleksy został zarejestrowany jako kwalifikowane źródło informacji w tajnej specjalnego znaczenia ewidencji obcego wywiadu, włącznie z jego kryptonimem.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#AndrzejMilczanowski">Chcę Wysoką Izbę zapewnić, że przypadkowe kontakty osób z kręgów politycznych z oficerami wywiadów obcych państw, przebywającymi częstokroć w Polsce pod pretekstem działalności dyplomatycznej lub innej, nigdy nie stanowiły podstawy do czynienia komukolwiek zarzutów. Również gdyby i w tej sprawie rzecz miała polegać na kontaktach li tylko towarzyskich, sprawy po prostu by nie było.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#AndrzejMilczanowski">Kierując się tą zasadą, 4 września 1994 r. szef Urzędu Ochrony Państwa poinformował ówczesnego marszałka Sejmu, pana Józefa Oleksego, że jedna z osób, z którą utrzymuje kontakty, jest oficerem obcego wywiadu. Mimo tego po 4 września 1994 r. uzyskano informację o utrzymywaniu dalszych kontaktów z oficerami obcej służby.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#AndrzejMilczanowski">Chcę powiedzieć wyraźnie, że jako minister spraw wewnętrznych nie posiadam prawa do oceny, czy przestępstwo zostało popełnione. Jedynymi kompetentnymi organami do wydania takowej oceny są prokuratura i sąd. Na mnie natomiast, jako na urzędniku państwowym, ciąży ustawowy obowiązek zawiadomienia prokuratora o zaistnieniu uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa, zwłaszcza przestępstwa poważnego.</u>
          <u xml:id="u-115.8" who="#AndrzejMilczanowski">Nie powodowały mną emocje czy partykularne interesy. W październiku 1995 r. wraz z szefem Urzędu Ochrony Państwa sygnalnie poinformowałem pana prezydenta Lecha Wałęsę o tej sprawie. 5 grudnia 1995 r. przedstawiłem panu prezydentowi Lechowi Wałęsie obszerną informację pisemną. 11 grudnia 1995 r. w obecności pana ministra Władysława Bartoszewskiego przedstawiłem tę samą pisemną informację prezydentowi elektowi panu Aleksandrowi Kwaśniewskiemu. 12 grudnia w obecności pana ministra Władysława Bartoszewskiego przeprowadziłem z panem prezydentem elektem następną rozmowę w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-115.9" who="#AndrzejMilczanowski">Stanowczo odrzucam zarzut, jakoby służby specjalne - lub ktokolwiek inny - dokonywały prowokacji, manipulacji, nacisku czy szantażu. Jedynym celem zarówno służb specjalnych, jak też moim było, jest i pozostaje ustalenie rzeczywistego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-115.10" who="#AndrzejMilczanowski">Na pytanie, dlaczego obecnie, to jest 19 grudnia, skierowałem wniosek do naczelnego prokuratora wojskowego, odpowiem pytaniem: A kiedy miałem ten wniosek skierować? W toku kampanii wyborczej czy też przed orzeczeniem Sądu Najwyższego? Jakie wówczas posądzenia rzucono by pod moim - a prawdopodobnie nie tylko pod moim - adresem?</u>
          <u xml:id="u-115.11" who="#AndrzejMilczanowski">Jutro odchodzi z zajmowanego urzędu pan prezydent Lech Wałęsa. Również ja jutro odchodzę z zajmowanego stanowiska. Chcę powiedzieć państwu, iż ten moment jest jednym z najtrudniejszych momentów w moim życiu i ciężar, ogromny ciężar odpowiedzialności czuję na barkach.</u>
          <u xml:id="u-115.12" who="#AndrzejMilczanowski">Starałem się być niezależny i wyważony w swoich działaniach. Nie jestem związany z żadnym ugrupowaniem politycznym.</u>
          <u xml:id="u-115.13" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-115.14" who="#AndrzejMilczanowski">Potrafiłem w niektórych sprawach mieć odmienne zdanie od pana prezydenta, od premierów, a bywały przypadki, że musiałem się przeciwstawiać opiniom, a nawet działaniom niektórych polityków czy związkowców, na przykład NSZZ „Solidarność” — że przypomnę tylko 26 maja br. Na pierwszym miejscu stawiałem i stawiam dobro państwa.</u>
          <u xml:id="u-115.15" who="#AndrzejMilczanowski">I na koniec chcę powiedzieć: Nie mogłem pozostawić tej sprawy jej własnemu losowi. Spełniłem swą urzędową powinność. I nic więcej.</u>
          <u xml:id="u-115.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę prezesa Rady Ministrów pana Józefa Oleksego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest zrozumiałe, iż każdy szef rządu, który spotyka się z takim zachowaniem ministra i podległych mu służb, musi być wstrząśnięty. I ja jestem wstrząśnięty tym, co tu zostało powiedziane, i tym, że pojęcie tajności, pojęcie procedur, pojęcie sądów stanęło dziś pod poważnym znakiem zapytania. Oto Izba w obecności osób na galerii, mass mediów, które już od dwóch czy trzech dni orzekają wyroki — na podstawie przecieków z materiałów pana ministra Milczanowskiego — dziś słucha rzekomo pierwszej uczciwej wykładni sprawy i zapoznaje się z jej biegiem.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#JózefOleksy">Rozumiem, że pan minister Milczanowski nie mógł pozostawić tej sprawy i żadnej innej, która dała się politycznie wykorzystać - na inny czas. Dla pana ministra Milczanowskiego bowiem czas państwa i państwo polskie kończy się z momentem odejścia Lecha Wałęsy i jego ekipy.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: Panie Marszałku!...)</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#JózefOleksy">I to jest powód, dla którego pan minister Milczanowski... Taka jest moja ocena, panie profesorze, i mam prawo ją tu wyrazić, bo sprawa mnie dotyczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JózefZych">Panie prezesie, panie premierze, przepraszam...</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: Bardzo proszę pana marszałka o uciszenie sali. Tej sprawy chcemy słuchać w spokoju.)</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#JózefOleksy">A to przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie!...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#JózefOleksy">Ja również proszę, panie marszałku, żeby sala w spokoju słuchała, bo padły tu ciężkie oskarżenia i chcę się do nich uczciwie odnieść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#JózefZych">Proszę o spokój na sali.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#JózefZych">Bardzo proszę, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JózefOleksy">Powiedziałem już, Wysoka Izbo, na początku, że z chwilą, kiedy Izba w sposób otwarty przywołała do wystąpień ministra i premiera, parlament polski rozpoczął wielką polityczną debatę, która lada moment przestanie dotyczyć tej kwestii konkretnej, a będzie dotyczyć państwa, jego służb, tego, na co tak pięknie i tak często powoływał się pan minister Milczanowski służący tylko państwu, i zawsze tylko państwu.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Oświadczam, iż materiały Urzędu Ochrony Państwa uważam w dużej mierze za sfabrykowane. Kontaktowałem się z niejednym dyplomatą. Bardzo wielu nie pamiętam dziś - ani imion, ani nazwisk. Byli wśród nich dyplomaci radzieccy i dyplomaci rosyjscy. Z niektórymi utrzymywałem częste i bliskie kontakty. I cóż z tego? Kiedy półtora roku temu minister szef Urzędu Ochrony Państwa poinformował mnie oficjalnie, że jeden z moich znajomych jest oficerem KGB, zgodnie z obowiązującą zasadą, co do której nie mam wątpliwości, przestałem się z nim kontaktować i uniemożliwiłem jakiekolwiek próby kontaktu z jego strony. Czy z tego można wyprowadzać wnioski o agenturalnym i szpiegowskim charakterze działalności przez lata? I mówić to spokojnie z mównicy parlamentu o szefie rządu na cały świat? O cóż tu chodzi, Wysoka Izbo? Tu nie chodzi tylko o troskę pana ministra Milczanowskiego o to, żeby prawo było prawem i żeby wszystkie sprawy nie zginęły po jego odejściu. Po jego odejściu instytucje pozostaną - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i służby, którym pan minister Milczanowski taką krzywdę wyrządził, czyniąc z nich element służby jednej tylko opcji politycznej, a nie państwu jako całości. Taka jest moja ocena. Nie całe służby. Wiem dobrze i orientuję się, że była grupa pod przewodnictwem ministra Milczanowskiego, która z nadzwyczajną gorliwością od dłuższego czasu przygotowywała materiały dotyczące premiera, szefa rządu.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#JózefOleksy">W ostatnim okresie, kiedy zaczęły do mnie dochodzić sygnały, już całkiem niepokojące, że taka grupa działa - nie chcę wymieniać nazwisk, wymienię je, gdy będzie się toczyło postępowanie - nie wiedziałem, że chodzić może o mnie.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo, może od tego powinienem rozpocząć. Chcę tu teraz stanowczo powiedzieć: nigdy i niczyim agentem nie byłem. Mówię to, Józef Oleksy, w Sejmie Rzeczypospolitej. Kto rozpoczął tę sprawę, kto wciągnął do niej część służb specjalnych, ten po zakończeniu postępowania, co do którego wyniku nie mam wątpliwości, bo znam siebie i wiem, kim jestem, będzie musiał z mojego pozwania odpowiedzieć również prawnie i również przed sądem.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#JózefOleksy">Przykro jest mi to mówić, ponieważ pan minister Milczanowski odgrywał rolę ogromnie fachowego, profesjonalnego, państwu tylko oddanego ministra. Pomijam już fakt, że jako szef rządu nigdy nie miałem możliwości uzyskać od ministra Milczanowskiego w informacjach ściślejszych i bardziej poufnych tego, o co mi naprawdę chodziło. Inni natomiast mieli pełny dostęp do różnych informacji, byle tylko się z nim spotkali, dotarli do resortu.</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#JózefOleksy">A więc podtrzymuję, Wysoka Izbo, swoją tezę, że ta cała sprawa, aczkolwiek ocierająca się o kontakty rzeczywiście istniejące, dotycząca konkretnych nazwisk, ma swój wymiar polityczny i jest prowokacją polityczną. Nie chcę w tej chwili dociekać, o co i komu w tej prowokacji chodzi i może chodzić.</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#JózefOleksy">Powiem, Wysoka Izbo, że kiedy zaczęły do mnie docierać tego rodzaju informacje, zwróciłem się do pana ministra Czempińskiego z prośbą o wyjaśnienie tej sprawy, nadal nie wiedząc, o kogo chodzi, wiedząc tylko, że chodzi o ludzi z wysokiego kręgu rządowego i władzy i że są zbierane, kompletowane i bardzo fachowo uzupełniane materiały dotyczące tych ludzi. Zwróciłem się do pana ministra Czempińskiego, by udzielił mi takich informacji, ponieważ ustawa o Urzędzie Ochrony Państwa wyraźnie mówi, że w przypadku zdobycia ważnych informacji związanych z bezpieczeństwem państwa jest obowiązek przekazania ich szefowi rządu w pierwszej kolejności. Pan minister Czempiński potwierdził, iż takie działania są prowadzone i że takie materiały są przygotowywane, ale odmówił mi tych informacji, podając, iż przekazał je panu Milczanowskiemu, który zabronił mu przekazywać te informacje premierowi. Dziś rozumiem, być może była to wielka elegancja ministra Milczanowskiego w stosunku do premiera: no, skoro było tam jego nazwisko, nie chciał robić przykrości premierowi przekazując mu informacje ważne dla bezpieczeństwa państwa.</u>
          <u xml:id="u-123.7" who="#JózefOleksy">Poprosiłem więc pana ministra Milczanowskiego do siebie - było to w dniu 5 grudnia - prosząc, by w obecności ministra Czempińskiego poinformował mnie, czy takie informacje są przygotowywane w Urzędzie Ochrony Państwa. Minister Milczanowski odpowiedział, iż nie udzieli mi odpowiedzi na ten temat. Opuścił mój gabinet wraz z ministrem Czempińskim. W dniu 7 grudnia wysłałem więc pismo do pana ministra Milczanowskiego, w którym w nawiązaniu do rozmowy prosiłem o poinformowanie, czy Urząd Ochrony Państwa w okresie ostatnich kilku miesięcy uzyskał istotne, ważne informacje dotyczące członków rządu bądź wyższych urzędników państwowych oraz ich najbliższego otoczenia. Otrzymałem na to odpowiedź pana ministra Milczanowskiego, iż treść rozmowy ze mną przekazał prezydentowi Wałęsie i został przez prezydenta zwolniony z obowiązku informowania premiera o tych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-123.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-123.9" who="#JózefOleksy"> Odpisałem na to panu ministrowi Milczanowskiemu, iż jako jeden ze stróżów prawa, jak mi się dotąd wydawało, dobrze wie, że prawo premiera do informacji wynika z ustaw, a nie z dowolnej interpretacji kogokolwiek, nawet prezydenta Wałęsy.</u>
          <u xml:id="u-123.10" who="#JózefOleksy">Analogiczne pismo w dniu 11 grudnia wysłałem do pana prezydenta Wałęsy bez odpowiedzi. Pan minister Milczanowski odpowiedział mi natomiast, iż nie podziela mojej opinii o przygotowywaniu prowokacji politycznej, jak to nazwałem.</u>
          <u xml:id="u-123.11" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Sprawa określona została jako związana z bezpieczeństwem państwa. Posiadam raport, tajny, z grudnia 1995 r. o stanie bezpieczeństwa państwa, który to raport w żadnym miejscu nie stwierdza ani przez chwilę jakiegokolwiek zagrożenia państwa, wynikającego z działania instytucji lub konkretnych osób. To samo dotyczy, Wysoka Izbo, drugiego raportu - z grudnia 1995 r. - Ministerstwa Obrony Narodowej z działań resortu obrony narodowej, w którym w rozdziale 4 są stanowcze identyczne stwierdzenia. Jaki jest więc stan bezpieczeństwa państwa, ale nie z punktu widzenia agresora, z punktu widzenia grup przestępczych, ale z punktu widzenia dostępności informacji tajnych, ważnych dla bezpieczeństwa państwa, którymi dysponują służby państwowe - to jest moje pytanie po wielu miesiącach obserwacji działania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych pod kierownictwem pana Andrzeja Milczanowskiego.</u>
          <u xml:id="u-123.12" who="#JózefOleksy">Chcę powiedzieć, iż mój najwyższy niepokój budzi to, iż po raz kolejny, Wysoka Izbo, część służb specjalnych decyduje o sprawach w państwie poza przyjętym trybem i normalnymi, do tego służącymi procedurami. Boję się tego. Każdy w takim trybie może być oskarżony, każdy materiał może być sporządzony. Jestem głęboko przekonany, że sejmowa Komisja do Spraw Służb Specjalnych zechce zbadać sygnały, które do mnie dotarły, niebłahe, o tym, jak wielkie państwowe pieniądze wydano na zdobycie zapotrzebowanych w tej sprawie materiałów, również od obcych służb. A więc kiedy użyłem czy używam sformułowania o prowokacji, o spisku (wiem, że ono jest nieco na wyrost), nie chcę, by dotyczyło wszystkich pracowników polskiego wywiadu, kontrwywiadu, służb śledczych, Urzędu Ochrony Państwa. Nie chcę, bo głęboko wierzę, że większość funkcjonariuszy tych służb - poza politycznymi ambicjonerami, poza ludźmi kierującymi się mściwością i zemstą polityczną - wie, po co istnieje i co do ich obowiązków należy. Prawdą jest, Wysoka Izbo, że to jest sprawa związana z bezpieczeństwem państwa - tylko że zagrożeniem dla tego bezpieczeństwa państwa nie jest Józef Oleksy - patriota i człowiek od lat ciężko pracujący dla Polski - lecz wadliwe mechanizmy, trwające podziały polityczne, to, że nie potrafimy się wznieść ponad podziały, spory i walki polityczne, uzyskać zgody w tym, co jest wspólne, co dotyczy państwa i jego bezpieczeństwa, uczciwości i prawości w działaniu służb i instytucji, a gotowi jesteśmy wszystko i zawsze użyć, byle postawić na swoim i wygrać. Tak ja to boleśnie odbieram.</u>
          <u xml:id="u-123.13" who="#JózefOleksy">Powiem też, że nie jest prawdą, co mówi pan minister Milczanowski, iż to dopiero pod koniec tego okresu i już podczas sprawowania przeze mnie funkcji premiera te sprawy były prowadzone. Nie, Wysoka Izbo. W lutym, tak jak to powiedziałem wczoraj, zwróciłem się do ministra Milczanowskiego imiennie i do ministra Czempińskiego z listą wszystkich kandydatów, których biorę pod uwagę przy formowaniu rządu. I na pierwszym miejscu tej listy postawiłem nazwisko Józef Oleksy, bo uważałem, że tak trzeba, że czasem kandydat może nawet nie wiedzieć, że są z nim związane sprawy, które mogą być przeszkodą w pełnieniu funkcji w państwie. I otrzymałem odpowiedź z osobistym podpisem ministra Milczanowskiego: absolutnie czysta sylwetka kandydata na premiera. Panie ministrze, po cóż pan opowiada teraz, że to ostatnie miesiące zdecydowały o całości sprawy, skoro śledzenie, zbieranie materiałów i inwigilowanie trwało długi czas — i pan o tym dobrze wie. Reszta będzie, Wysoka Izbo, przedmiotem postępowania, które zostało uruchomione. Będzie ono zapewne dla mnie przykre, ale dobrze, że zostało uruchomione. Dziękuję Waldemarowi Pawlakowi i kolegom z Polskiego Stronnictwa Ludowego, że wymusili dzisiaj tę informację, choć z uwagi na interes państwa polskiego wolałbym, żeby obecne tu mass media zachowały umiar w tytułach, w wyrokach, w oskarżaniu — niech w państwie prawa decyduje prawo, sąd, prokuratura i prawda. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.14" who="#komentarz">(Burzliwe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Byliśmy świadkami bezprecedensowej informacji, informacji, która musi spowodować reakcję parlamentu. I chciałbym wyjaśnić, że ta dzisiejsza decyzja Sejmu zaczyna w demokratycznym państwie - po raz pierwszy w sposób otwarty, jednoznaczny - sprawę wyjaśnienia zgodnie z prawem wszystkich mechanizmów działania, a także wyjaśnienia wszystkich motywów. Padły tu bardzo ciężkie oskarżenia i pod adresem premiera, i pod adresem służb specjalnych. Sejm Rzeczypospolitej podjął zdecydowane działania, Komisja do Spraw Służb Specjalnych przystąpiła do wyjaśnienia tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#JózefZych">Za chwilę przejdziemy do drugiego punktu, do wniosku o rozpatrzenie uchwały o powołaniu Komisji Nadzwyczajnej do zbadania tej sprawy. Chciałbym zapewnić polskie społeczeństwo, że Sejm Rzeczypospolitej Polskiej nie pozostawi tej sprawy - i nie może pozostawić - oczywiście z zachowaniem pełnych konstytucyjnych uprawnień wszystkich organów. Każdy, kto naruszył prawo, musi ponieść odpowiedzialność, ale nie może być tak, żeby tym krajem ciągle wstrząsały wydarzenia, i to bardzo trudne, na które nie zasłużył. Wolą tego Sejmu jest - i musi pozostać - wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy i doprowadzenie do ostatecznego rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#JózefZych">Chciałbym Wysoką Izbę poinformować, że wczoraj Konwent Seniorów zwrócił się do mnie, abym przeprowadził rozmowę z ministrem sprawiedliwości. Taką rozmowę z panem ministrem wczoraj w godzinach wieczornych odbyłem, zwracając się do niego z prośbą, aby w tej niezwykle trudnej sprawie zachował pełen obiektywizm. Minister zapewnił mnie o tym.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#JózefZych">Za chwilę przejdziemy do kolejnego punktu obrad.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#JózefZych">Bardzo proszę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu uchwały w sprawie powołania Komisji do zbadania zgodności z prawem działań organów państwowych dotyczących wniosku o wszczęcie postępowania przygotowawczego w sprawie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu państwa, skierowanego w dniu 19 grudnia 1995 r. przez ministra spraw wewnętrznych do Naczelnej Prokuratury Wojskowej (druk nr 1440).</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Lucynę Pietrzyk w celu przedstawienia uzasadnienia projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#LucynaPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wczoraj, w momencie kiedy do członków sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych dotarły sygnały o bardzo niebezpiecznej i złożonej sytuacji, w jakiej znalazło się nasze państwo, decyzją prezydium komisji zwołaliśmy posiedzenie Komisji do Spraw Służb Specjalnych. W czasie obrad komisji wysłuchaliśmy informacji ministra spraw wewnętrznych pana Andrzeja Milczanowskiego, wysłuchaliśmy również informacji premiera rządu polskiego pana Józefa Oleksego.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#LucynaPietrzyk">W wyniku dyskusji, jaka wyniknęła na forum komisji, po wysłuchaniu tychże informacji podjęliśmy decyzję o tym, aby wystąpić do Wysokiej Izby z projektem uchwały w sprawie nadania tejże komisji uprawnień komisji śledczej na zasadzie art. 11 konstytucji. Cel, jaki nam przyświecał w tym naszym działaniu, był tylko jeden. Chcieliśmy zbadać, czy organy państwa w tej właśnie sprawie podejmowały działania zgodnie z prawem. Tylko i wyłącznie taki cel nam przyświecał. Opracowaliśmy projekt uchwały, który zawarty jest w druku nr 1440.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#LucynaPietrzyk">Dzisiaj, w momencie kiedy mieliśmy podjąć decyzję o wyznaczeniu posła sprawozdawcy referującego przed Wysoką Izbą tę uchwałę, zdania w komisji podzieliły się. Wczoraj takiego podziału nie było, wszyscy podjęliśmy zgodnie decyzję o tym, że wystąpienie przed Wysoką Izbą z taką uchwałą jest konieczne.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#LucynaPietrzyk">Dzisiaj te głosy podzieliły się po połowie, tak bym to określiła. Połowa komisji jest za tym, aby poprzeć tę uchwałę, połowa, niestety, nie.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#LucynaPietrzyk">W imieniu posłów wnioskodawców przedkładam Wysokiej Izbie projekt tej uchwały z prośbą o rozważenie, czy faktycznie sejmowa Komisja do Spraw Służb Specjalnych ma otrzymać uprawnienia komisji śledczej, czy nie. Proszę o podjęcie decyzji w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W tej chwili nie ma zgłoszeń do dyskusji...</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jest zgłoszenie.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę pana posła Zbigniewa Siemiątkowskiego o zabranie głosu w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#ZbigniewSiemiątkowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Z najwyższym ubolewaniem muszę stwierdzić, że po tym, czego wysłuchaliśmy tutaj od ministra spraw wewnętrznych, odczułem swoisty dyskomfort jako członek specjalnej sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych, która wczoraj miała możliwość rozmawiać z panem ministrem Milczanowskim. Zastanawiam się, po co w takim razie powołaliśmy swego czasu specjalną komisję, daliśmy tej komisji specjalne uprawnienia, jej członkom daliśmy ustawową możliwość wglądu w tajemnice, w sprawy o najwyższej klauzuli tajności: tajne specjalnego znaczenia, po co ci posłowie przechodzili przez instytucje clearingu, sprawdzania, skoro wczoraj pan minister spraw wewnętrznych na spotkaniu trwającym kilkanaście minut przekazał nam informacje o wiele uboższe niż te, które dzisiaj przedstawił z tej mównicy.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: To jest bezczelność, bo nie pytaliśmy o więcej.)</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#ZbigniewSiemiątkowski">Dlaczego wczoraj na posiedzeniu Rady Ministrów w ciągu 3-minutowego wystąpienia minister spraw wewnętrznych nie powiedział jej członkom tego, co powiedział dzisiaj w obecności całej Izby, przy pełnych galeriach, w obecności przedstawicieli mass mediów?</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#ZbigniewSiemiątkowski">W związku z tym zwracam się z tego miejsca do odpowiednich organów państwa o stwierdzenie, czy minister spraw wewnętrznych przekazując takie informacje z tej mównicy nie złamał ustawy o tajemnicy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#ZbigniewSiemiątkowski">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej w tej sytuacji, po wysłuchaniu tych wyjaśnień - po informacji ministra spraw wewnętrznych i po wyjaśnieniach premiera - przychyla się do tego, żeby Komisji do Spraw Służb Specjalnych nadać uprawnienia komisji śledczej i zlecić jej podjęcie działań zmierzających do wyjaśnienia, czy minister spraw wewnętrznych i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Urząd Ochrony Państwa, podejmując działania operacyjne, które w konsekwencji doprowadziły do zebrania materiałów obciążających premiera, działał zgodnie z procedurami, działał zgodnie z prawem, działał zgodnie z ustawowym obowiązkiem i ustawą o urzędzie ministra spraw wewnętrznych oraz ustawą o Urzędzie Ochrony Państwa. Bardzo nam będzie zależało na tym, żeby się dowiedzieć, w jaki sposób prowadzone były działania operacyjne, w jaki sposób wykorzystywana była agentura, w jaki sposób działali oficerowie i kurierzy zwożący z różnych miejsc i z różnego obszaru informacje, i czy wtedy, kiedy Urząd Ochrony Państwa wszedł w posiadanie materiałów jakoby obciążających Józefa Oleksego, sam nie padł ofiarą manipulacji obcych służb.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#ZbigniewSiemiątkowski">Dlatego Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w którego imieniu przemawiam, zwraca się do Wysokiej Izby o udzielenie pełnomocnictw Komisji do Spraw Służb Specjalnych, żeby mogła działać w trybie przepisów dotyczących Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, bo wtedy będzie istniała pełna gwarancja, że stojący przed komisją przedstawiciele resortu spraw wewnętrznych i Urzędu Ochrony Państwa będą odpowiadać zgodnie z prawdą, nie będą się zasłaniać, kręcić, gdyż w przeciwnym wypadku podlegaliby sankcjom przewidzianym w Kodeksie postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jeszcze raz apeluję do wszystkich pań i panów posłów o zachowanie spokoju. Gwar sprawia, że nie słyszymy mówcy.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Waldemara Pawlaka występującego w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WaldemarPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mamy w tej chwili w państwie bardzo poważny kryzys władzy wykonawczej, bardzo szeroko rozumianej, i myślę, że inaczej wyglądałaby sytuacja, gdyby Sejm, parlament był w porę poinformowany o tym, że są problemy z przestrzeganiem ustaw, z przestrzeganiem prawa. Są komisje sejmowe, które są zobowiązane do zajmowania się tymi sprawami. Na pewno dzisiaj ta sytuacja wyglądałaby inaczej, gdyby choćby w ubiegłym tygodniu już można było te sprawy rozpatrywać. Wtedy nie byłoby tak dramatycznych rozterek, z jakimi mamy teraz do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WaldemarPawlak">Sejm jest dzisiaj jedyną instytucją, która może być ostoją stabilizacji, demokracji. Komisje sejmowe mogą zapewnić bezstronność i obiektywność w wyjaśnianiu wszystkich okoliczności, które dotyczą tej sprawy. Dlatego Komisja do Spraw Służb Specjalnych przedstawiła Wysokiemu Sejmowi propozycję, aby wyposażyć ją w uprawnienia śledcze, tak aby można było w pełni w procesie parlamentarnym ustalić prawdę obiektywną i zadbać o to, by procedury były przestrzegane. Przed chwilą byliśmy świadkami wysuwania zastrzeżeń co do przestrzegania norm ustawowych i prawnych. Myślę, że Sejm jest jedynym w państwie gwarantem przestrzegania zasad praworządności. Oczywiście pozostaje do dyskusji sprawa trybu powołania tej komisji. Ze względu na złożoną i bardzo dramatyczną sytuację najprostszym rozwiązaniem jest upoważnienie tej komisji, która była powoływana w innych okolicznościach, bez takich emocji, i nie wywoływała takich kontrowersji. Dzisiaj poszukiwanie innych rozwiązań może nas wciągać znowu w długotrwałe dyskusje. W imieniu klubu chciałbym jednak zadeklarować otwartość na szukanie takiego rozwiązania - być może właściwym miejscem będzie tu Konwent Seniorów - które umożliwiłoby dokonanie pełnego uzgodnienia w ramach parlamentu co do składu komisji i jej kompetencji, tak aby wszystkie wątpliwości wokół tej sprawy zostały do końca wyjaśnione.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Bronisława Geremka występującego w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#BronisławGeremek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jesteśmy w dosyć dziwnej sytuacji proceduralnej. Do tej pory bowiem w sprawie wniosku, który został zgłoszony, nie było ani jednego głosu poparcia, tylko mowa była o innym wniosku. Został zgłoszony wniosek o powołanie nowej komisji, a dotychczas mówiono o innej sprawie, o rozszerzeniu uprawnień istniejącej komisji. Chciałbym w związku z tym w imieniu klubu Unii Wolności oświadczyć, co następuje.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#BronisławGeremek">Wychodzimy, Wysoki Sejmie, z kampanii wyborczej w sytuacji, gdy państwo jest w stanie kryzysu bez precedensu. Musimy mieć tego świadomość. U podstaw tego kryzysu są rezultaty tej kampanii albo prawda, która dociera do opinii publicznej - w tej chwili tego nie wiemy. Sejm jest wielką, najwyższą władzą ustawodawczą, jest ciałem politycznym. Wydaje się, że trzeba szukać takiego rozwiązania, dzięki któremu z tego kryzysu moglibyśmy wyjść w taki sposób, żeby autorytet demokratycznych instytucji kraju i także autorytet tej młodej, niepodległej demokracji polskiej nie doznał szwanku. I w związku z tym sądzimy, że w takiej kwestii jak ta, przed którą stanęliśmy, powinna być zapewniona właściwa funkcja sądów i prokuratury. Powinny one działać zgodnie z zasadami, które przewiduje dla nich prawo. Uważamy także, że powinny być stworzone dla tych działań warunki pełnej bezstronności, bez jakichkolwiek nacisków. Myślę, że nie muszę szerzej objaśniać, co ten postulat w obecnej sytuacji, w dniu dzisiejszym znaczy. Sądzę, że w związku z powołaniem w tej chwili specjalnej komisji nasuwają się pewne pytania, na które mój klub do tej pory nie może do końca udzielić odpowiedzi ani sobie, ani Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#BronisławGeremek">Pierwsze pytanie brzmi: Czy istotnie istniejąca komisja, powołana do spraw służb specjalnych, nie jest w stanie wypełnić swoich zadań kontrolnych w tej sprawie, która jest przedmiotem naszej debaty? Jeżeli potrzebuje ona innych uprawnień, to wówczas w tej kwestii Konwent Seniorów, Prezydium Sejmu i Wysoka Izba, gdy taka sytuacja się pojawi, mogą podjąć decyzję.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#BronisławGeremek">Jest jednak druga podstawowa kwestia. Sprawa rozgrywa się na scenie publicznej. Chodzi o to, żeby społeczeństwo miało świadomość, że Sejm nadzoruje tę sprawę. Nie do Sejmu jednak należy orzeczenie, czy zostało popełnione przestępstwo czy nie. Natomiast na Sejmie spoczywa odpowiedzialność za stabilne państwo, za interes obywateli i za wspólne dobro, jakim jest Rzeczpospolita. Sądzimy, że z tego obowiązku Sejmu nikt nie zwolni. Decyzja o powołaniu nowej komisji nie wydaje się wypełnieniem tego obowiązku. Klub Unii Wolności jest gotów do podjęcia dialogu w sprawie znalezienia rozwiązań niezbędnych w obecnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bugaja występującego w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgadzam się z panem posłem Pawlakiem i zgadzam się z panem posłem Geremkiem, że polskie państwo znalazło się w dramatycznej sytuacji. Mamy oto taki pejzaż. Odchodzący prezydent jest obciążony zarzutem o niepłacenie podatków. Prezydent, który wkrótce będzie składał tu przyrzeczenie, jest obciążony, także w orzeczeniu Sądu Najwyższego, zarzutami natury etycznej. Zostało sformułowane najcięższe oskarżenie pod adresem prezesa Rady Ministrów. Liczne są, choć kontrowersyjne, zarzuty pod adresem prokuratora generalnego. We wszystkich tych sprawach lub w większości przynajmniej tych spraw rzeczą kluczową jest przede wszystkim wyjaśnienie, jak działają służby specjalne. Trzeba sobie zadać pytanie, i z tym pytaniem zwracam się do pana profesora Geremka, czy powinniśmy uczynić wszystko, co jest możliwe — co jest możliwe w granicach prawa — by z tym problemem się zmierzyć, by polska opinia publiczna była przeświadczona, że parlament nie zaniedbał niczego, co mógłby zrobić. Można oczywiście przyjąć, że wyjaśnianie tych dramatycznych spraw, w tej grze interesów, bez uprawnień śledczych także może być podjęte. Ale dlaczego nie zastosować wszystkich środków, które są dostępne? Jakie są argumenty przemawiające za tą niezrozumiałą dla mnie powściągliwością?</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Ta komisja, jeżeli powstanie, nie może badać kwestii odpowiedzialności prezesa Rady Ministrów. To oczywiste. Nie może zastąpić ani sądu, ani prokuratury. Ale myślę, że może przyglądać się zarówno tym krokom, które służby specjalne podejmowały w przeszłości, jak i tym, które, jeżeli to śledztwo będzie się toczyć, będą podejmować nadal. Myślę więc, że jest to taki moment, w którym obecność - choćby polegająca na obserwacji w jakimś zakresie tych kroków - sejmowej komisji, która ma skład pluralistyczny, jest jedynym środkiem, jakim w polskim państwie dysponujemy, środkiem, który ma oparcie w konstytucji i w polskim prawie. Wszelkie pomysły - padające co prawda nie w tej Izbie - by utworzyć jakieś ciało, które nie miałoby oparcia w prawie konstytucyjnym, są pomysłami, które powinniśmy od razu, na początku oddalić. Podejmiemy dziś, Wysoka Izbo, decyzję o tym właśnie, czy chcemy zrobić wszystko, co jest dostępne w tej sprawie, czy chcemy udawać, że chcemy coś zrobić w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#RyszardBugaj">Mój klub nie będzie się upierał przy tym, czy musi to być komisja w tym składzie, w jakim pracuje Komisja do Spraw Służb Specjalnych, choć uważamy to za najlepsze rozwiązanie. Natomiast będziemy się upierali przy tym, żeby komisja, która powstanie, była wyposażona w uprawnienia śledcze.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Zielińskiego z klubu BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#LeszekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny BBWR uważa, że w sprawie o wyjaśnienie i wyświetlenie wszystkich okoliczności zarzutów stawianych w sprawie popełnienia przez premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu państwa należy powołać komisję nadzwyczajną, w której reprezentowane będą wszystkie kluby parlamentarne. Nie może być sytuacji, że nie wiadomo, z jakich przyczyn dwa kluby opozycyjne nie są reprezentowane w składzie komisji. Uważamy, że nie może być w tej sytuacji automatycznego przekształcenia Komisji do Spraw Służb Specjalnych w komisję nadzwyczajną, gdyż zgodnie z proponowaną uchwałą na podstawie art. 11 ustawy konstytucyjnej ma być to powołanie, a nie przekształcenie.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#LeszekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oskarżenie jest najcięższego kalibru. Dlatego uważamy, że musi być zachowana zasada reprezentatywności komisji, a więc wszystkie kluby parlamentarne winny mieć w niej swoich przedstawicieli. Bez przyjęcia tej zasady Klub Parlamentarny BBWR nie widzi możliwości poparcia powołania komisji w kształcie zaproponowanym w projekcie uchwały.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#LeszekZieliński">W związku z tym w imieniu klubu składam wniosek o zmianę art. 4 poprzez rozszerzenie o dwa podpunkty, 8 i 9, pod którymi zostaną wpisane nazwiska przedstawicieli klubów BBWR i KPN.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Kamińskiego występującego w imieniu klubu KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sejm Rzeczypospolitej Polskiej musi zdać przed narodem egzamin z dojrzałości. Od naszej siły zależy siła państwa. Bez względu na to, czy jesteśmy członkami partii koalicyjnych, czy partii opozycyjnych, my jako reprezentanci narodu musimy dzisiaj podjąć męską decyzję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#KrzysztofKamiński">W sytuacji kryzysu państwa, kryzysu rządu, mamy kilka konstytucyjnych możliwości. Otóż możemy wymienić rząd, uchwalając konstruktywne wotum nieufności. Polska musi być rządzona przez rząd cieszący się zaufaniem większości parlamentarnej. To możemy zrobić.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#KrzysztofKamiński">Możemy powołać, oczywiście, komisję, ale ta komisja może być wpisana w dwa negatywne scenariusze. Pierwszy to scenariusz proponowany nam przez osobę oskarżaną, scenariusz, który miałby polegać na tym, że rolą komisji będzie tylko wykrywanie, kontrolowanie spisku służb specjalnych przeciwko premierowi rządu - i za taką kompetencją komisji absolutnie nie jesteśmy w stanie się opowiedzieć. Drugi scenariusz byłyby równie negatywny: próba upoważnienia komisji do wyręczenia władzy sądowniczej, do zamienienia się w sąd oceniający zarzuty wobec premiera rządu.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#KrzysztofKamiński">Jeśli mamy poprzeć tę komisję, jeśli Sejm nie jest jeszcze gotowy na decyzję o zmianie rządu, to proponujemy dwie poprawki do zaprezentowanej przez posłów członków Komisji do Spraw Służb Specjalnych uchwały.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#KrzysztofKamiński">Pierwsza poprawka dotyczy zakresu kompetencji podkomisji czy też komisji nadzwyczajnej. Otóż uważamy, że komisja przede wszystkim powinna być powołana do tego, aby ustalić rzecz następującą: czy istnieją faktyczne podstawy upoważniające czy też uzasadniające złożenie przez ministra spraw wewnętrznych wniosku o wszczęcie postępowania karnego. Tylko tyle. To nie jest kwestia oceny zarzutów postawionych wobec premiera. To jest kwestia oceny prawidłowości postępowania urzędnika państwowego.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#KrzysztofKamiński">Po drugie, oczywiście można zgodzić się, iż fundamentem tej podkomisji będą członkowie Komisji do Spraw Służb Specjalnych, ale musi być to komisja reprezentująca wszystkie kluby parlamentarne. W związku z tym zgłaszamy konkretne propozycje personalne dotyczące rozszerzenia jej składu. Jeśli pojawią się inne koncepcje dotyczące utworzenia tej komisji, jesteśmy gotowi w ramach Konwentu Seniorów przyjąć i uznać zasadę parytetów wynikających z większości parlamentarnej. Uważamy, że bez spełnienia tych dwóch warunków Sejm nie powinien powoływać komisji, wystarczy pozostawić sprawę niezależnej prokuraturze - co daj Boże - i niezależnym sądom.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#KrzysztofKamiński">Proszę w związku z tym o przyjęcie tych poprawek i o zwołanie Konwentu Seniorów po zakończeniu wystąpień klubowych.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: W pierwszym czytaniu nie ma poprawek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pańskie poprawki są przedwczesne, ponieważ regulaminowa formuła pierwszego czytania projektu uchwały nie przewiduje zgłaszania poprawek. Rozumiem, że jeżeli Sejm wyrazi wolę skierowania projektu tej uchwały do którejś z komisji sejmowych w celu rozpatrzenia, to wtedy będzie właściwy moment na zgłoszenie poprawek.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Janułę występującego w imieniu Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki i Szanowni Panowie Posłowie! Zgadzam się z tezami wystąpienia pana posła Pawlaka, pana posła Geremka, również pana posła Bugaja, że znaleźliśmy się w sytuacji dramatycznej i że w tej sytuacji Sejm, jako fundament demokracji, jako fundament konstytucji, powinien podjąć niezbędne działania. Chodzi jednak o to, żebyśmy się nie znaleźli w sytuacji żenującej, żebyśmy nie utonęli w dyskusjach o tym, jaka ma być komisja i w jakim składzie ma działać, żebyśmy nie utknęli na etapie powoływania komisji przez kilka tygodni. W związku z tym - mimo że również nie jesteśmy reprezentowani w Komisji do Spraw Służb Specjalnych - uważamy jednak za najwłaściwsze zaproponowane w projekcie uchwały rozwiązanie, w którym chodzi o to, żeby ta komisja miała wszelkie niezbędne prerogatywy do działania w zakresie komisji śledczej. Sejm jako władza ustawodawcza i jako najwyższa władza państwowa nie może zastępować prokuratury, nie może zastępować sądu. To jest dla nas wszystkich oczywiste. Uważamy, że najważniejszym czynnikiem w tej sprawie jest czas. Komisja musi powstać praktycznie zaraz i wyjaśnić tkwiące, jak się okazuje, głęboko w strukturze państwa nieprawidłowości w funkcjonowaniu, bo byliśmy zbulwersowani nie tyle podanymi tu zarówno przez ministra, jak i przez premiera faktami personalnymi, ile faktem zachodzącej od dłuższego czasu pewnej patologizacji struktur państwowych, a właśnie Sejm nie był o tym informowany.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#EugeniuszJanuła">Uważamy, że w tej sytuacji następuje daleko idące zagrożenie demokracji, i jesteśmy za jak najszybszym powołaniem komisji w składzie zaproponowanym w projekcie uchwały. Nowa Demokracja jest gotowa zaakceptować również inne rozwiązania, pod warunkiem że będą one pragmatyczne i szybkie. Zachęcamy powołaną komisję do wypracowania jak najszybciej ocen politycznych.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Udzielam głosu panu posłowi Jerzemu Eysymonttowi z koła Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#JerzyEysymontt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo polskie już poniosło szkody, być może w pewnym stopniu nieodwracalne. Jeżeli mamy działać w imieniu jego dobra ponad interesami partyjnymi, choć to niełatwa sprawa, to musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, jak działać i po co powołujemy taką czy inną komisję. Istnieje trójpodział władzy. Jeśli chodzi o sprawę, która dzisiaj była przedmiotem dwóch wystąpień, pana ministra Milczanowskiego i pana premiera Oleksego, to sprawa ta znajduje się w organach sprawiedliwości i, jak sądzę, nie ma żadnych powodów ani możliwości, żeby parlament jako władza ustawodawcza zastępował władzę sądowniczą. A więc z tego punktu widzenia koło Republikanie ma duże wątpliwości co do sensu powoływania nadzwyczajnej komisji śledczej. Czego ona ma dowieść i co ma ustalić? To jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#JerzyEysymontt">Jeśli natomiast mówimy o funkcjonowaniu służb specjalnych, to zadam drugie pytanie. Od pół roku taka komisja istnieje. Po co ją w takim razie powoływaliśmy, jeżeli ona nie jest i nie może być skutecznym narzędziem kontroli tych służb? Może są jakieś wady w powołaniu tej komisji, w zakresie jej działania bądź w składzie personalnym? Trzeba to w takim razie naprawić. Tak więc, przynajmniej w tej chwili, jest więcej wątpliwości niż pewności.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#JerzyEysymontt">Z tych względów zgłaszam formalny wniosek w imieniu naszego koła o przekazanie uchwały do właściwej komisji, gdyż jest to sprawa zbyt poważna, aby ją można było natychmiast rozstrzygnąć na sali plenarnej.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę pana posła Piotra Ikonowicza o zabranie głosu w imieniu koła PPS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Demokracja w Polsce już została zagrożona i autorytet bardzo wielu zasadniczych dla funkcjonowania demokracji polskiej instytucji został podważony — zarówno przez środki przekazu, jak i wskutek bardzo licznych, pojawiających się coraz częściej oskarżeń. Dzisiaj nie mamy już do rozstrzygnięcia kwestii technicznej, dlatego komisja, która powołana była do sprawowania kontroli nad służbami specjalnymi, nie wydaje się właściwa. Nie chodzi tutaj o posłów wyspecjalizowanych w jakiejś dziedzinie, którzy by znali arkana policyjne czy służb specjalnych. Chodzi o ostatnią instancję w obronie autorytetu państwa prawnego, jaką jest dzisiaj Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. I po to, aby ta ostatnia instancja obroniła nas przed wszelkim myśleniem pozademokratycznym czy pozakonstytucyjnym, musimy dziś powołać do życia komisję polityczną, komisję, która będzie przestrzegała demokracji i która da gwarancję, że odnośnie do przyjętych przez nią ustaleń nie będzie najmniejszego nawet cienia wątpliwości. Taką gwarancję może dać tylko jak najpełniejsza reprezentatywność powoływanej dzisiaj komisji. Dlatego chciałbym zaproponować, aby do tej komisji weszli przedstawiciele wszystkich sił politycznych reprezentowanych w polskim parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PiotrIkonowicz">Zarzuty, które dzisiaj padły, muszą znaleźć swoje rozstrzygnięcie. I tylko ostateczne rozstrzygnięcie z kontrasygnatą wszelkich sił opozycyjnych może te zarzuty rozwiać lub potwierdzić.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Obecnie zabierze głos pan poseł Kazimierz Pańtak, nie zrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zgadzam się, że sytuacja, w jakiej znalazła się Polska, jest bezprecedensowa. W historii i na świecie nie było takich przypadków, aby jeden z ministrów działał przeciwko własnemu szefowi. Być może ma rację. Powstała jednak sytuacja nadzwyczajna, która wymaga nadzwyczajnych środków. Dlatego wnoszę, abyśmy niezwłocznie przeszli do drugiego czytania tej ustawy i powołali komisję w składzie...</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Nie jest to ustawa, ale projekt uchwały.)</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#KazimierzPańtak">... uchwały, przepraszam, i powołali komisję, która zajmie się służbami specjalnymi.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#KazimierzPańtak">Dlaczego tak twierdzę? Komisja, która będzie miała uprawnienia śledcze, jest w stanie wyjaśnić mechanizmy, które zadziałały, i da nam odpowiedź. Bo jeżeli nawet słuszny jest wniosek pana posła Ikonowicza, posłów BBWR i KPN, żebyśmy wyłonili komisję śledczą, która będzie reprezentowała całą paletę polityczną w parlamencie, to uzgadnianie tego - ponieważ muszą to być osoby uzgadniane z tymi służbami - będzie zapewne trwało wiele miesięcy. Proszę zwrócić uwagę - mamy uzgadniać osoby ze służbami specjalnymi, które chcemy kontrolować. Mamy taką komisję, mamy do niej zaufanie i powołajmy ją, aby niezwłocznie przystąpiła do działania.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#KazimierzPańtak">Pan poseł Geremek był uprzejmy powiedzieć, że ta komisja ma pracować bez nacisków. Tak, ta komisja ma pracować bez nacisków, ale jest tutaj jeden element nacisku, a mianowicie element czasu. Dlatego wniosę w drugim czytaniu poprawkę do art. 5, aby określić termin, do którego Sejm powinien otrzymać sprawozdanie, ponieważ czas jest tu elementem bardzo ważnym. Czas pracuje, tylko nie wiemy dla kogo. Nie wiem, czy Wysoka Izba została poinformowana, że już dzisiaj 5 osób otrzymało nagrodę - prezydent mianował 5 generałów służb specjalnych dzisiaj, w wigilię swego odejścia. Znaczy to, że czas jest wykorzystywany. Podam nazwiska: Zacharski, Jasik, Fąfara i Libera. Te osoby dzisiaj zostały mianowane, dostały nagrodę za to, co się tutaj dzisiaj dzieje. Musimy wiedzieć, czy ta nagroda im się należy czy nie.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#KazimierzPańtak">Myślę, że ta komisja nie będzie reprezentowała opozycji czy koalicji — będzie to komisja parlamentu, który musi wyjaśnić sprawę. Tak jak powiedział pan marszałek Zych: teraz sprawa jest w gestii parlamentu, najwyższego przedstawicielstwa narodu polskiego. Musimy to wyjaśnić, bo to, co się dzieje w tej chwili, świadczy o tym, że władza wykonawcza jest w pewnym kryzysie. Prezydent, zgodnie z art. 1 „małej konstytucji”, jest też reprezentantem władzy wykonawczej. Wznieśmy się ponad waśnie polityczne, ponad różne sprawy, które nas dzielą, i wyjaśnijmy to. Mamy sprawdzoną komisję, miejmy do niej zaufanie. Ja mam zaufanie i nie wnoszę o to, by był w niej przedstawiciel posłów nie zrzeszonych.</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Za chwilę będziemy musieli najprawdopodobniej przejść do głosowania, w którym rozstrzygniemy o tym, czy przystępujemy do drugiego czytania projektu uchwały, zgodnie z wnioskiem przedstawionym przez pana posła Pańtaka, czy też skierujemy ten projekt uchwały do komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Informuję Wysoką Izbę, że w przypadku gdyby wniosek o przejście do drugiego czytania nie był zgłoszony, zaproponowałbym Wysokiej Izbie w imieniu Prezydium Sejmu skierowanie projektu tej uchwały do Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia i przygotowania sprawozdania. W tej sytuacji Wysoka Izba musi zadecydować o dalszym procedowaniu nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Jan Król.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JanKról">Panie Marszałku! Jeśli dobrze zrozumiałem pana posła Pańtaka, to nie zaproponował on przejścia wprost do drugiego czytania, tylko przejście do drugiego czytania po szybkim skierowaniu do komisji i zakończeniu prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#komentarz">‍(Głosy z sali: Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#JanKról">Widocznie się przesłyszałem. W takim razie uważam, że uchwała powinna być skierowana do Komisji Ustawodawczej. W międzyczasie powinien być zwołany Konwent Seniorów w celu dokonania ewentualnych uzgodnień politycznych w tej sprawie, ponieważ jest do rozstrzygnięcia ważna kwestia, która była już przedmiotem prac i rozważań Konwentu Seniorów wczoraj wieczorem, dotycząca tego, czy obecną komisję można wyposażyć w uprawnienia śledcze, czy nie można. Ta sprawa w mojej ocenie jeszcze nie jest rozstrzygnięta.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Za chwilę udzielę głosu, ale bardzo proszę o umożliwienie mi w miarę spokojnego przeprowadzenia debaty nad tym punktem porządku.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Janusz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zaproponować rozszerzenie wniosku o skierowanie uchwały do komisji przed drugim czytaniem - o rozszerzenie o Komisję do Spraw Służb Specjalnych, która była wnioskodawcą tego projektu. Sądzę, że - tak jak twierdzi pan poseł Król - sprawa wymaga gruntownego zbadania, czy nie będzie pewnym precedensem przekształcenie komisji stałej w komisję śledczą w tym samym składzie osobowym. Myślę, że rozszerzenie o Komisję do Spraw Służb Specjalnych, z tą jeszcze modyfikacją wniosku, że sprawozdanie komisji zostałoby zgłoszone i przedstawione Sejmowi jutro, jest możliwe do przyjęcia przez Wysoką Izbę - i to rekomenduję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Moim zdaniem pański wniosek nie może być przyjęty, ponieważ przewidziane w regulaminie kompetencje Komisji do Spraw Służb Specjalnych są tak określone, że według mnie nie mieści się w nich rozpatrywanie tego projektu uchwały i przedstawienie sprawozdania. Ta komisja ma prawo wystąpić z projektem uchwały, zgłosić taki wniosek, natomiast w jej kompetencjach nie leży rozpatrywanie tego projektu. Konsultowałem tę sprawę ze względu na nadzwyczajne okoliczności, w jakich debatujemy, z marszałkiem Zychem. W jego imieniu i w swoim ograniczam propozycję skierowania tego projektu jedynie do Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Kazimierz Pańtak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przepraszam, bo pan może źle zrozumiał moją wypowiedź. Wnoszę o natychmiastowe przejście do drugiego czytania. Myślę, że jeżeli zostaną zgłoszone poprawki, a sam zapowiadam jedną z poprawek, dzisiaj komisje to rozpatrzą i jutro będziemy mogli przegłosować i powołać komisję. Nie rozszerzyć uprawnienia komisji, lecz powołać nadzwyczajną komisję. Po prostu będą się tylko pokrywały składy osobowe. Będzie to nadzwyczajna komisja śledcza do zbadania tych spraw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Kamiński zgłasza wniosek, żeby przed podjęciem decyzji zwołać Konwent Seniorów. W imieniu Klubu Parlamentarnego BBWR wnoszę o zwołanie Konwentu Seniorów przed podjęciem decyzji przez Sejm, ponieważ przedstawiciele różnych klubów wyrażali zgodę co do ewentualnego otwarcia na komisję, która by badała tę sprawę. Wnoszę o zebranie się Konwentu Seniorów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jeżeli taka jest wola Wysokiej Izby, zarządzam przerwę w rozpatrywaniu tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma takiej woli.)</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: To jest decyzja marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">No tak, ale jest wniosek klubu BBWR w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Myślę, że Sejm może procedować nad innym punktem, natomiast w tej kwestii byłby zwołany Konwent Seniorów, żeby nie przerywać obrad Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Zdaję sobie sprawę z tego, że są różne poglądy na ten temat, jednak proponuję, żebyśmy uwzględnili ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pozwolę sobie na wyrażenie opinii, że w odniesieniu do różnych propozycji, jakie padały w debacie - polegających np. na nadaniu uprawnień śledczych stałej Komisji do Spraw Służb Specjalnych czy dotyczących powołania komisji nadzwyczajnej - istnieje kilka kwestii prawnych, w tym także konstytucyjnych i regulaminowych, które powinny być rozpatrzone, aby Sejm nie popełnił błędu, przystępując do szybkiego rozstrzygania tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dlatego zarządzam 17-minutową przerwę i proponuję natychmiastowe zebranie się Konwentu Seniorów w gabinecie marszałka.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Obrady wznowimy o godz. 18.30.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 18 min 12 do godz. 18 min 43)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie i Panowie Posłowie! Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Za chwilę wznowię obrady, a ponieważ zaraz po wznowieniu przystąpimy do głosowania, czekam, aż będą do tego warunki.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o uwagę.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przed chwilą odbyło się posiedzenie Konwentu Seniorów i po tym posiedzeniu w imieniu Prezydium Sejmu, a także - jak rozumiem - z upoważnienia Konwentu Seniorów podtrzymuję propozycję skierowania projektu uchwały do Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Ponieważ pan poseł Pańtak zgłosił odmienny wniosek, o natychmiastowe przejście do drugiego czytania, poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za natychmiastowym przejściem do drugiego czytania omawianego projektu uchwały, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-160.11" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Głosowało 281 posłów. Oddano 122 głosy za, 117 głosów przeciw, 42 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-160.12" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-160.13" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam bardzo, proszę przewodniczących klubów o chwilę konsultacji ze mną.</u>
          <u xml:id="u-160.14" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 18 min 44 do godz. 18 min 52)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o uwagę.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wobec wyniku ostatniego głosowania przystępujemy do drugiego czytania projektu uchwały w sprawie powołania Komisji do zbadania zgodności z prawem działań organów państwowych dotyczących wniosku o wszczęcie postępowania przygotowawczego w sprawie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu państwa, skierowanego w dniu 19 grudnia 1995 r. przez ministra spraw wewnętrznych do Naczelnej Prokuratury Wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu projektu uchwały?</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Zbigniew Siemiątkowski w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#ZbigniewSiemiątkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej, wychodząc naprzeciw głosom, które tutaj padały — również z grona posłów klubów opozycyjnych — gotowy jest przyjąć propozycję, która została zgłoszona, żeby ze względu na charakter sprawy komisja ta miała bardziej pluralistyczny charakter niż komisja istniejąca w tej chwili. Dlatego też proponujemy, aby,</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#ZbigniewSiemiątkowski">— po pierwsze, była to komisja w składzie 12-osobowym, czyli komisja mała,</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#ZbigniewSiemiątkowski">— po drugie, komisja, w której — według zasad obowiązujących w naszym parlamencie — odzwierciedlone zostałyby parytety ilościowe w proporcji do liczby członków klubu.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#ZbigniewSiemiątkowski">Gdyby wniosek, który tutaj postawiłem, został przyjęty przez Wysoką Izbę, prosilibyśmy o czas na uzupełnienie listy osób — wymaga to oczywiście czasu i konsultacji wewnątrzklubowych.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#ZbigniewSiemiątkowski">Gdyby ta propozycja została przyjęta, Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprze projekt uchwały o powołaniu specjalnej komisji śledczej, której zadaniem byłoby sprawdzenie i odpowiedzenie na pytanie, na ile procedury wdrożone przez ministra spraw wewnętrznych w kwestii, która doprowadziła do złożenia w prokuraturze zawiadomienia o przestępstwie, po pierwsze, odpowiadały prawdzie materialnej, po drugie, były zgodne z prawem i przepisami obowiązującymi w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych oraz z całą procedurą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie pośle, rozumiem pańską zapowiedź jako gotowość zaakceptowania poprawek do projektu uchwały. Jeżeli więc, panie pośle Siemiątkowski, nie zostałyby zgłoszone tego rodzaju poprawki, liczę na to, że pan na piśmie złoży taką propozycję.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Krzysztof Kamiński.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam bardzo, pan poseł Bronisław Geremek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#BronisławGeremek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiałem stanowisko klubu w tej kwestii. Uważaliśmy, że sprawą podstawową jest zapewnienie właściwego rozdziału władz i sprawowanie sądu tak, jak powinien on być sprawowany, prowadzenie działań prokuratorskich tak, jak powinny być one prowadzone. Podczas posiedzenia Konwentu Seniorów w celu uzyskania konsensu wysunięto propozycję, żeby jednak powołać komisję w składzie rozszerzonym i w związku z tym niezbędnym - z naszego punktu widzenia - warunkiem akceptacji tej uchwały jest uświadomienie sobie, że stoimy przed dwoma pytaniami. Jedno dotyczy oskarżenia kierowanego pod adresem prezesa Rady Ministrów przez ministra spraw wewnętrznych - tutaj na tej sali, a drugie - oskarżenia kierowanego przez prezesa Rady Ministrów przeciw ministrowi spraw wewnętrznych i służbom specjalnym.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#BronisławGeremek">W związku z tym, w celu określenia zasady bezstronności funkcjonowania, a także bezstronności decyzji Sejmu, uważamy za niezbędne, aby do sformułowania: uchwała w sprawie powołania Komisji... itd... skierowanego przez ministra spraw wewnętrznych do Naczelnej Prokuratury Wojskowej, dodać słowa: oraz jego realizacji. Następnie w art. 1, w którym jest powiedziane, że powołuje się Komisję do zbadania zgodności z prawem działań organów państwowych dotyczących wniosku o wszczęcie postępowania przygotowawczego w sprawie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu państwa, skierowanego w dniu 19 grudnia 1995 r. przez ministra spraw wewnętrznych do Naczelnej Prokuratury Wojskowej... i tu należałoby dodać słowa: oraz sprawowania nadzoru nad zapewnieniem bezstronności ze strony prokuratora generalnego i prezesa Rady Ministrów w toku realizacji tego wniosku. Bez takiego określenia zadań komisji mój klub nie widzi możliwości, ażeby opinia publiczna uzyskała z sali sejmowej odpowiedź, która w jakimś sensie dotyczy tego, czego tutaj, na tej sali, dowiedzieliśmy się z dwóch przemówień, których wysłuchaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o przedstawienie tych poprawek na piśmie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Kamińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Zgodnie z consensusem osiągniętym w czasie posiedzenia Konwentu Seniorów zadaniem tej podkomisji czy komisji nadzwyczajnej będzie rzeczywiste wyjaśnienie zarzutów skierowanych przez obie strony. A więc zgłaszamy na piśmie formalną poprawkę dotyczącą art. 1, która precyzuje zakres działań tej komisji. Ma ona sprawdzić faktyczne podstawy wszczęcia postępowania przygotowawczego oraz powinna także zajmować się prawidłowością działań organów wymiaru sprawiedliwości do zakończenia postępowania. To jest w pełni to, o czym mówił przed chwilą pan profesor Geremek, a więc jest to rzeczywisty nadzór parlamentu nad prawidłowością wyjaśnienia całej tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#KrzysztofKamiński">W związku z tym, że trzeba w drugim czytaniu konkretnie, na piśmie proponować treść zapisów uchwały, w art. 4 dotyczącym składu tej komisji przedstawiamy wykaz nazwisk zaproponowanych podczas posiedzenia Konwentu Seniorów. Pozostaje jeszcze klub SLD. W związku z tym za chwilę, za godzinę, za dwie będzie się mogła zebrać Komisja Ustawodawcza, uporządkować te poprawki i można, na zasadzie consensusu osiągniętego przed chwilą, przyjąć tę uchwałę dzisiaj, aby komisja mogła od jutra rozpocząć pracę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bugaja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Tylko dwie uwagi.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#RyszardBugaj">Po pierwsze, chciałbym też potwierdzić w imieniu naszego klubu, że consensus osiągnięty na posiedzeniu Konwentu Seniorów chcemy respektować, żeby to była komisja nieco szersza, z pełną reprezentacją.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#RyszardBugaj">Po drugie, chcę powiedzieć, że poprawka, którą zgłosił pan poseł Geremek, jest w naszym rozumieniu po prostu uściśleniem, bo tu jest formuła o organach państwa, więc rozumiemy, że jest to uściślenie i jak gdyby udobitnienie tej uchwały i też chcielibyśmy tę poprawkę poprzeć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy są jeszcze inne zgłoszenia w imieniu klubów?</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, można jeszcze?)</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nie, tylko w imieniu klubów, panie pośle. Rozumiem, że przyjęliśmy...</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: W drugim czytaniu nie ma takiego ograniczenia.)</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo, pan poseł Janusz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Krótko. Chciałbym zaproponować, aby w art. 5 zobowiązać komisję do przedstawienia Sejmowi sprawozdania najpóźniej do 31 stycznia 1996 r. - żeby został zakreślony termin złożenia tego sprawozdania. Zawsze wcześniejszy termin jest możliwy, jednak jest granica kresowa. Taką poprawkę zaraz na piśmie przedłożę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Kazimierz Pańtak zgłasza się? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zgłaszam tylko jedną poprawkę, aby art. 5 brzmiał: „Zobowiązuje się komisję do przedstawienia Sejmowi sprawozdania dotyczącego jej działania w terminie do 31 stycznia 1996 r.”. Termin ten jest bardzo ważny. Taka zresztą była też intencja Komisji do Spraw Służb Specjalnych, która użyła sformułowania: „w możliwie najkrótszym terminie”. Jest to termin nieostry i w zasadzie każdy termin mógłby być terminem możliwie najkrótszym. Myślę, że powinniśmy podać termin zdecydowany, który zobliguje tę komisję do tego, aby od jutra rozpoczęła działania w tej jakże ważnej dla państwa sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Jerzy Ciemniewski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JerzyCiemniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Termin w sprawie, która pozostaje w związku z postępowaniem prowadzonym przed sądem czy przed prokuraturą, nie może być określony datą, okresem, bo w pewnej sytuacji może się okazać, że pewne ustalenia są uzależnione od uprzednich ustaleń tych organów, na których tempo działania komisja nie ma wpływu. W związku z tym formuła przyjęta w projekcie: „w możliwie najkrótszym terminie” jest racjonalna i uwzględnia sytuację, w jakiej ta komisja będzie, w odróżnieniu od wszystkich innych komisji, działać. Tak więc proszę panów, którzy zgłaszali poprawki odnośnie do terminu, o wycofanie ich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Marek Mazurkiewicz, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MarekMazurkiewicz">Nie jest to głos w imieniu klubu. W imieniu Komisji Ustawodawczej, z racji naszych wielokrotnych kontaktów w związku z rozstrzygnięciami sporów przez Trybunał Konstytucyjny proponuję, by pan poseł przewodniczący Geremek zechciał się zastanowić i przekonsultować, czy jego propozycja dotycząca rozszerzenia zakresu działania komisji w istocie na nadzór nad działaniem prokuratury wojskowej, a pośrednio także innych organów wymiaru sprawiedliwości, nie mogłaby być traktowana - a nie chciałbym, by tutaj powstawały dodatkowe wątpliwości z jakiejkolwiek strony - jako mimowolne ze strony Wysokiej Izby złamanie podziału kompetencji i rozdziału władz: wymiaru sprawiedliwości, władzy ustawodawczej i wykonawczej. Nadzór, kontrola parlamentu nad władzą wykonawczą jest, w granicach konstytucyjnych, możliwa, natomiast Trybunał Konstytucyjny w wielu swoich stanowiskach w sposób bardzo precyzyjny rozdzielił te dwa obszary wymiaru sprawiedliwości, dochodzenia sprawiedliwości i ingerencji innych władz w tę sferę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Widzę zgłoszenia panów posłów, zapisałem panów.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Kazimierz Pańtak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chyba jest tu pewne nieporozumienie. Przecież nie wnoszę, żeby komisja zakończyła swoją działalność 31 stycznia 1996 r. Komisja ma do tego dnia przedłożyć sprawozdanie dotyczące jej działań, tzn. na temat tego, co osiągnęła, jak długo zamierza pracować, a Sejm tą sprawą się zajmie. Tu nie ma żadnej sprzeczności, to nie jest termin ultymatywny, dotyczący działań komisji; nawet jeżeli komisja nic nie robi, to dotyczy zaniechania tego działania. Musi być określony ostry termin, w którym będziemy wiedzieli, jakie są działania tej komisji. Taki jest sens tej poprawki, ona niczego nie zamyka, nikomu nie nakłada terminowego zakończenia do tego czasu działania. Dopisałem tylko do projektu zapisu w art. 5 ostry termin, bo termin: „w możliwie najkrótszym terminie” jest nieostry. Jako prawnik uważam, że termin powinien być określony. Ten termin w niczym nie przeszkadza, aby komisja działała zależnie od czasu, jaki jest potrzebny do wyświetlenia spraw, do których została powołana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Janusz Szymański, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, chciałbym zwrócić uwagę na trzy okoliczności tej sprawy. Po pierwsze, musi być przedstawiony w tej fazie postępowania pełny skład osobowy komisji. Nie może to być później uściślane. Czyli w tej chwili muszą być zgłoszone wszystkie propozycje personalne.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#JanuszSzymański">Natomiast odpowiadając na wątpliwość, którą zgłosił pan poseł Ciemniewski, chcę powiedzieć, że naszą intencją jest nadanie takiego brzmienia art. 5, by zobowiązywał komisję do przedstawienia Sejmowi pierwszego sprawozdania - pierwszego sprawozdania - najpóźniej w terminie do 31 stycznia 1996 r., kiedy komisja mogłaby zaprezentować pewną projekcję zdarzeń pokazującą chociażby zakres czasowy swojego działania, jak również potrzebę np. zmian zakresu przedmiotowego. Taką poprawkę panu marszałkowi przekazuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Za chwilę udzielę głosu panu posłowi Geremkowi, ale chcę panie i panów posłów poinformować o tym, że na posiedzeniu Konwentu Seniorów jednomyślnie uzgodniono, iż kandydatury na członków tej ewentualnie nowo powoływanej komisji będą zgłaszane do godz. 20. Zamierzam po zakończeniu dyskusji nad tym punktem zaproponować Wysokiej Izbie skierowanie jednak wszystkich zgłoszonych poprawek do Komisji Ustawodawczej w celu ich uporządkowania i przygotowania do głosowania. Dlatego też nie sądzę, aby w tej chwili, jak mówił pan poseł Szymański, było konieczne zgłoszenie na sali wszystkich proponowanych kandydatur.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Bronisław Geremek, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#BronisławGeremek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan poseł Mazurkiewicz nie był łaskaw wysłuchać uważnie zgłoszonej poprawki. Intencją tej poprawki jest, ażeby nie było żadnej ingerencji ani w działanie sądu, ani w działanie prokuratury, a wyłącznie w działanie władzy wykonawczej. W związku z tym w tytule dochodzi słowo o realizacji wniosku, który stanowi przedmiot tej uchwały, w art. 1 zaś zostaje wyjaśnione, że chodzi o zapewnienie bezstronności, a więc nadzór nad bezstronnością organu wykonawczego. Prokurator generalny, minister sprawiedliwości i prezes Rady Ministrów należą do władzy wykonawczej, co panu posłowi w pełni i dobrze wiadomo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nie widzę dalszych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proponuję w imieniu Prezydium Sejmu, aby poprawki zgłoszone w trakcie drugiego czytania projektu uchwały skierować do Komisji Ustawodawczej z wnioskiem o ich uporządkowanie i przygotowanie do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proponuję, aby Komisja Ustawodawcza zebrała się jeszcze dziś. W uzgodnieniu z przewodniczącym komisji proponuję, aby miało to miejsce o godz. 20 w sali nr 301a w starym Domu Poselskim. Jeżeli Komisja Ustawodawcza wykona to zadanie dziś - a liczę na to - do głosowania moglibyśmy przystąpić jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nie słyszę sprzeciwu wobec tej propozycji, uważam ją więc za przyjętą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (druk nr 1367).</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o spokój na sali i umożliwienie kontynuowania obrad.</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu pana Tadeusza Sorokę w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#TadeuszSoroka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Inicjatywa legislacyjna podjęta przez ministra przemysłu i handlu polega na nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Ma ona na celu przede wszystkim prawne uregulowanie systemu koncesjonowania, gdyż to koncesjonowanie jest w obowiązującej ustawie nie do końca uregulowane. Propozycje uregulowań prawnych zawarte w przedłożonym projekcie mają na celu uporządkowanie i zdyscyplinowanie rynku napojów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#TadeuszSoroka">W znowelizowanym art. 9 ustawy wyszczególniono 3 rodzaje zezwoleń na prowadzenie obrotu hurtowego według grup asortymentowych napojów alkoholowych. Zastosowanie takiego podziału jest realizacją celu i zadań wynikających z treści art. 1 i 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, którymi są m.in. ograniczenie spożycia napojów alkoholowych oraz kształtowanie właściwej z punktu widzenia społecznego struktury ich spożywania. Wydawanie odrębnych zezwoleń na prowadzenie obrotu hurtowego piwem, winem i wyrobami spirytusowymi służy właśnie temu celowi.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#TadeuszSoroka">Podział zezwoleń na prowadzenie obrotu hurtowego według grup asortymentowych napojów alkoholowych wynika z tego, że zezwolenie takie uprawnia do dokonywania zakupów u producentów bądź importerów, a następnie zaopatrywania rynku krajowego, tzn. sklepów i zakładów gastronomicznych, w napoje alkoholowe. W ten sposób posiadający zezwolenie na prowadzenie obrotu hurtowego piwem nie może wprowadzać do obrotu innych asortymentów napojów alkoholowych, których sprzedaż hurtowa wymaga odrębnego zezwolenia. W dziedzinie importu istnieją także odrębne uregulowania w odniesieniu do różnych grup asortymentowych napojów alkoholowych. Projekt zakłada także określenie terminu, na jaki udzielane są zezwolenia. Ważność zezwoleń na prowadzenie obrotu hurtowego piwem i winem określono na 4 lata, co odpowiada terminowi, na jaki wydawane są obecnie zezwolenia na sprzedaż detaliczną. W przypadku wyrobów spirytusowych ważność zezwolenia na prowadzenie obrotu hurtowego nie powinna być, naszym zdaniem, dłuższa niż rok. Umożliwia to w praktyce sprawowanie stałej kontroli nad podmiotami gospodarczymi prowadzącymi tę działalność. Ponadto w art. 9 wprowadzono zapisy precyzujące, w jakich przypadkach, poza określonymi w ustawie o działalności gospodarczej, cofa się zezwolenie na prowadzenie obrotu hurtowego napojami alkoholowymi.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#TadeuszSoroka">Proponujemy skreślenie art. 8 ustawy, którego przepisy zobowiązują ministra przemysłu i handlu do ustalania rocznych planów sprzedaży napojów alkoholowych. Przepis ten ze swej natury dzisiaj jest martwy. Za skreśleniem tego artykułu przemawia fakt, że w warunkach gospodarki rynkowej minister przemysłu i handlu nie ma instrumentów oddziaływania na realizację ustalonego planu. Natomiast na ograniczenie spożycia napojów alkoholowych i kształtowanie jego właściwej struktury wpływać powinna odpowiednia polityka fiskalna i cenowa. Zaproponowane w projekcie ustawy reguły koncesjonowania też służą temu celowi. Ponadto zgodnie z obowiązującym stanem prawnym produkcja i import wyrobów spirytusowych podlega koncesjonowaniu, a wielkości te są kontrolowane. W tej sytuacji ustalanie planów sprzedaży napojów alkoholowych jest, naszym zdaniem, zbędne.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#TadeuszSoroka">Trzecia sprawa, którą chcielibyśmy poprzez tę zmianę uregulować, to kwestia zaostrzenia sankcji karnych za naruszenie przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Projekt nasz zakłada objęcie sankcjami karnymi osób uczestniczących w obrocie hurtowym napojami alkoholowymi, a nie przestrzegających jego zasad. Projekt nowelizacji ustawy przewiduje zmianę art. 43, która spowoduje, że czyny dotąd uznawane za wykroczenia staną się występkami, z wyjątkiem bardzo drobnych, karanymi zgodnie z Kodeksem karnym. Obowiązujące kary grzywny są stosunkowo niskie, jednakże od 20 listopada br. wysokość grzywien znacznie wzrosła. Oznacza to automatyczny wzrost kar grzywny wymienionych w projekcie ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#TadeuszSoroka">Przedłożony projekt ustawy był rozpatrywany przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów, następnie przez Radę Ministrów, był również konsultowany ze środowiskami działającymi na rzecz ograniczenia i przeciwdziałania alkoholizmowi. Zaproponowany przez nas zakres nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi służy zabezpieczeniu legalności obrotu alkoholem i jest niezbędny do uporządkowania rynku napojów alkoholowych.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W debacie nad tym punktem wysłuchamy 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Masternaka z klubu PSL.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Hyla: Ja jestem przedtem.)</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam, czy było dokonane zgłoszenie?</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nie wiem, dlaczego nie mam podawanych zgłoszeń. Proszę dopilnowywać rutynowej już czynności zgłaszania się.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pani posłanka Barbara Hyla w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#BarbaraHyla">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (druk nr 1367). Przedstawiony projekt ustawy określa zasady udzielania zezwoleń na prowadzenie obrotu hurtowego napojami alkoholowymi. Do tej pory art. 9 ustawy przewidywał konieczność uzyskania zezwolenia ministra handlu wewnętrznego. Do zezwolenia tego stosowały się przepisy rozdz. III o koncesjonowaniu działalności gospodarczej ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, z jedną niewielką modyfikacją. Projekt przewiduje stosowanie tych przepisów, ale wprowadza szczegółowe uregulowanie kwestii wydawania zezwoleń przez ministra przemysłu i handlu.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#BarbaraHyla">Projektowany art. 9 ust. 2 przewiduje trzy kategorie zezwoleń na prowadzenie obrotu hurtowego. Z tej klasyfikacji wymyka się wino wzmocnione gronowe i owocowe, w którym zawartość alkoholu wynosi 18–25%, co wynika z art. 2 ustawy z dnia 18 listopada 1948 r. o produkcji win, moszczów winnych i miodów pitnych oraz o obrocie tymi produktami. Wino takie zawiera bowiem powyżej 18% alkoholu, a więc nie mieści się w klasyfikacji przewidzianej w art. 9 ust. 2 pkt 2 projektu, a nie jest wyrobem spirytusowym i nie jest winem importowanym.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#BarbaraHyla">W ustawie nie ma definicji wyrobu spirytusowego. Definicję spirytusu i wódki zawiera natomiast ustawa z dnia 22 kwietnia 1959 r. o zwalczaniu niedozwolonego wyrobu spirytusu. Ale ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie odwołuje się do tych definicji.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#BarbaraHyla">Klasyfikacja zastosowana w art. 9 jest inna niż w przypadku klasyfikacji przyjętej dla sprzedaży w art. 18 ust. 11, gdzie są trzy kategorie: do 4,5% oraz piwo, powyżej 4,5% do 18%, bez piwa, i powyżej 18%. Stawiamy pytanie, czy rzeczywiście jest niezbędne przyjmowanie w jednej ustawie dwóch różnych klasyfikacji tych samych wyrobów na potrzeby obrotu hurtowego i sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#BarbaraHyla">Projektowane zezwolenie - inaczej niż koncesje i dotychczasowe zezwolenie - wydawać się będzie na czas oznaczony. Nie do końca przekonuje nas celowość wydawania zezwoleń na prowadzenie obrotu hurtowego wyrobami spirytusowymi oraz winami importowanymi o zawartości powyżej 22% alkoholu na czas nie dłuższy niż 1 rok i to w dodatku tylko do końca roku kalendarzowego. Przedstawiona w uzasadnieniu taka konstrukcja oznacza konieczność corocznego występowania na początku stycznia przez hurtowników o nowe zezwolenia i niemożność działania w pierwszych dniach stycznia, do czasu uzyskania zezwolenia. Spowoduje to stałą niepewność hurtowników dotyczącą działalności w następnym roku i konieczność pozbywania się zapasów pod koniec każdego roku, bo w następnym mogą nie otrzymać zezwolenia. Utrudni to planowanie działalności i zawieranie kontaktów.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#BarbaraHyla">Klub SLD popiera zapis art. 9 pkt 9 projektu. Podmiot gospodarczy, któremu cofnięto zezwolenie, może wystąpić z wnioskiem o ponowne wydanie zezwolenia dopiero po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o jego cofnięciu. Ten zapis uczuli podmioty gospodarcze i zachęci do ścisłego przestrzegania zezwoleń. Projektowana zmiana art. 12 ust. 2 zwiększa kompetencje rady gminy o prawo ustalania warunków sprzedaży napojów alkoholowych oprócz dotychczasowego prawa ustalania liczby punktów sprzedaży i usytuowania miejsc sprzedaży na terenie gminy. Koresponduje to z treścią art. 18, zgodnie z którym zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych wydaje wójt lub burmistrz, po zasięgnięciu opinii zarządu gminy w ramach ustaleń z art. 12, z wyjątkiem sytuacji nadzwyczajnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam, pani posłanko, ale czas klubowy minął. Proszę przedstawić konkluzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#BarbaraHyla">Kończąc, chciałam dodać, że z różnych środowisk wpływają protesty dotyczące tego, iż w art. 45 wysokość grzywny za reklamowanie napojów alkoholowych (od 5 do 500 zł) jest zbyt niska. Nie bierze się pod uwagę aspektu społecznego, nie uwzględnia się lekceważącego stosunku firm reklamujących swoje napoje alkoholowe.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#BarbaraHyla">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa, że projekt ustawy jest napisany poprawnie i wnosi o jego przekazanie do odpowiednich komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę pana posła Stanisława Masternaka o zabranie głosu w imieniu klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#StanisławMasternak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proponowane przez rząd zmiany w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zawarte w druku nr 1367, dotyczą zasad udzielania zezwoleń na prowadzenie obrotu hurtowego napojami alkoholowymi i właściwie ograniczają się tylko do tego. W efekcie ma to doprowadzić do wprowadzenia jasnego i przejrzystego systemu przyznawania koncesji. System ten pozwoliłby na wyeliminowanie z udziału w obrocie napojami alkoholowymi podmiotów nie dających gwarancji należytego wykonywania tej działalności. Art. 9 zawiera zapis dotyczący wydawania odrębnych zezwoleń na prowadzenie obrotu piwem, winem i wyrobami spirytusowymi, co ma - według intencji wnioskodawcy - spełnić cele i zadania zapisane w art. 1 i 2 omawianej dzisiaj ustawy, którymi są ograniczenie spożycia oraz kształtowanie właściwej z punktu widzenia społecznego struktury spożycia napojów alkoholowych. Takie stwierdzenie jest bardzo optymistyczne. Po latach funkcjonowania ustawy, która była już wcześniej nowelizowana, ten optymizm jednak gaśnie. W kolejnych latach następuje wzrost spożycia alkoholu, a lata ostatnie przyniosły nam smutny rekord: Polska awansowała do 10 krajów o największym spożyciu alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#StanisławMasternak">1 lutego br. odbyła się debata w czasie pierwszego czytania poselskiego projektu ustawy o zmianie omawianej dzisiaj ustawy. Jak pamiętam, był to druk nr 823. Było wiele uwag, że zmiany są zbyt małe, że problematyka ta wymaga kompleksowego uregulowania. Nie można przecież dłużej tolerować tego, co się dzisiaj dzieje w obrocie alkoholem. Nie jest żadną tajemnicą, że alkohol sprzedawany jest nieletnim wszędzie i o każdej porze. Nie bez znaczenia jest także fakt, że morze alkoholu wpływa do nas bez żadnego umiaru.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#StanisławMasternak">Dlatego też klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za skierowaniem przedstawionego dziś projektu do rozpatrzenia w komisjach, a mamy pełną świadomość, że proponowane zmiany są namiastką potrzebnych regulacji, i oczekujemy od rządu wniesienia do Sejmu projektu ustawy, która pozwoli uregulować te sprawy kompleksowo, przede wszystkim z korzyścią dla społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Olszowskiego z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#JanOlszowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Unii Wolności popiera projekt ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zamierzamy jednakże zwrócić uwagę na dwie sprawy zawarte w tym projekcie, z którymi niecałkowicie się zgadzamy. Otóż Unia Wolności, generalnie rzecz biorąc, jest przeciwko koncesjonowaniu czegokolwiek. Uważamy, że wprowadzanie koncesji zarówno na alkohol, jak i na inne produkty, prowadzi do zjawisk korupcjogennych, powoduje bardzo niekorzystne sytuacje w społeczeństwie. Rozumiemy jednakże, iż w wypadku sprzedaży alkoholu tego rodzaju koncesjonowanie jest absolutnie niezbędne i że społeczeństwo oczekuje reglamentacji w tym względzie.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#JanOlszowski">Natomiast zawarta w projekcie ustawy propozycja, żeby nieco inaczej regulować sprawy związane z handlem hurtowym, a mianowicie żeby na handel hurtowy dawać koncesje jedynie na rok, wydaje się całkowicie bezsensowna. Myślę, że podczas pracy komisji będzie można wyjaśnić intencje ustawodawcy, dlaczego taka propozycja została złożona. Wydaje się, że jeśli hurtownik rozpoczyna działalność, wiąże się to na ogół z dość dużym zaangażowaniem finansowym i, co za tym idzie, danie mu koncesji jedynie na rok powoduje, że tego rodzaju przedsięwzięcie w sensie gospodarczym udać się nie może. Ponadto z tego rodzaju propozycji wynika ważniejsze niebezpieczeństwo, a mianowicie to, że urzędnicy, którzy będą wydawać koncesje na handel hurtowy raz na rok, będą się spodziewać, że coś za to dostaną, czyli, krótko mówiąc, jest to przepis, który w moim głębokim przekonaniu najprawdopodobniej spowoduje zjawiska korupcjogenne, które chcielibyśmy, jako ustawodawca, wykluczyć. Tego rodzaju zjawisk jako Sejm nie chcielibyśmy powodować.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#JanOlszowski">W art. 43 projektu ustawy projektodawca mówi o karach. Otóż w imieniu Unii Wolności wyrażam pogląd, że kary, które tu się proponuje dla sprawców czynów związanych z podawaniem alkoholu i obrotem alkoholem, stosuje się, co prawda, w przypadku czynów mniejszej wagi, niemniej jednak ich wysokość 5–500 zł jest, oczywiście, za niska. Górna wysokość tej kary jest dosyć rozsądna, natomiast dolna wydaje się śmieszna. Przy tego rodzaju przedsięwzięciach i przy tego rodzaju działalności, związanej z dużymi finansami, karanie kogoś grzywną 5 zł wydaje się całkowicie bezcelowe i w jakiejś mierze ośmiesza również tego, kto tego rodzaju kary proponuje i stosuje.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Wiechecia z klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#KrzysztofWiecheć">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zawartego w druku nr 1367. Klub nasz traktuje omawiany projekt ustawy jako element porządkujący kwestie proceduralne związane z udzielaniem zezwoleń na prowadzenie obrotu hurtowego napojami alkoholowymi. Jest to kolejna, wliczając projekt poselski, dziesiąta nowelizacja ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#KrzysztofWiecheć">Unia Pracy pragnie z całą mocą podkreślić, że w tak ważnej i trudnej, przynoszącej wielorakie negatywne skutki sprawie, jaką jest problem alkoholizmu w naszym kraju, pilne i konieczne jest opracowanie przez rząd projektu nowej ustawy, która tworzyłaby realne warunki skutecznego rozwiązywania tego problemu. W naszej ocenie problem alkoholizmu (obok bezrobocia, biedy, braku mieszkań) jest jednym z najbardziej dramatycznych problemów dotykających znaczną część społeczeństwa. Problemy te, w tym również problem alkoholizmu, nie mogą być rozwiązywane za pomocą drobnych, nieśmiałych kroków.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#KrzysztofWiecheć">Podtrzymujemy nasze krytyczne oceny dotyczące działań rządu w tej sprawie, przedstawione przez panią posłankę Krystynę Sienkiewicz na 32 posiedzeniu Sejmu. Krytycznie oceniamy stan obecny - nadal tkwimy w Polsce resortowej, nie jest wskazany organ bezpośrednio odpowiedzialny za całościową realizację ustawy; interesy - fiskalny resortu finansów i merkantylny resortu przemysłu i handlu - przesłaniają istotę problemu, tragiczne skutki zdrowotne i społeczne związane z nadużywaniem alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#KrzysztofWiecheć">Nadal notujemy małą skuteczność wymiaru sprawiedliwości, prokuratury, Policji. Orzecznictwo karne sądów jest mało dolegliwe dla sprawców przestępstw. Kara, jaka spotyka osobników prowadzących pojazdy pod wpływem alkoholu, ogranicza się na ogół do grzywny, pozbawienia wolności w zawieszeniu, rzadko kiedy orzekana jest kara więzienia. Od czasu do czasu dowiadujemy się o wykryciu kolejnej nielegalnej wytwórni bądź rozlewni alkoholu. Na targowiskach kwitnie handel wyrobami spirytusowymi. Trudno mówić o skuteczności działań profilaktycznych, podobnie należy ocenić stan lecznictwa odwykowego.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#KrzysztofWiecheć">Wszystkie te zjawiska przekładają się na straty ekonomiczne, szkody zdrowotne i społeczne. Tylko straty ekonomiczne związane z nadużywaniem alkoholu szacuje się na 100 bln starych złotych. A przecież nadużywanie alkoholu prowadzi do degradacji zdrowotnej, psychofizycznej i społecznej rodzin. Skala problemu jest ogromna. Milion osób uzależnionych, 3–4 mln członków ich rodzin, w tym ok. 2 mln dzieci żyjących w rodzinach pijackich.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#KrzysztofWiecheć">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na tak zarysowanym, z konieczności ograniczonym tle, pojawia się rządowy projekt ustawy zawarty w druku nr 1367. Omawiany projekt ustawy ma charakter incydentalny, proceduralny, porządkujący sprawy dotychczas interpretowane dowolnie. Jednakże ten cząstkowy projekt zawiera kilka kwestii wymagających wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#KrzysztofWiecheć">Przykładowo:</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#KrzysztofWiecheć">— Proponowana zmiana 2, dotycząca art. 9, nie daje odpowiedzi na pytanie: Jak ma wyglądać procedura odbierania koncesji? Kto będzie egzekwował decyzje? Kto prowadzi rejestr cofniętych koncesji?</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#KrzysztofWiecheć">— Omawiany projekt nie rozwiązuje problemu przestrzegania warunków udzielania koncesji.</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#KrzysztofWiecheć">— Jako swojego rodzaju ciekawostkę i humoreskę traktujemy proponowaną w zmianach 7 i 8 wysokość grzywny w kwocie 5 zł (autorzy projektu dokonali, wydaje się, prostej denominacji dotychczasowej kwoty 50 tys. zł).</u>
          <u xml:id="u-194.10" who="#KrzysztofWiecheć">Jest oczywiście szereg wątków związanych z konkretnymi rozwiązaniami w konkretnych artykułach. Na przykład projektowany art. 9 w ust. 2 i 3 tworzy podział napojów alkoholowych na trzy kategorie: piwa, inne napoje zawierające do 18% alkoholu oraz zawierające powyżej 22% alkoholu. Oznacza to, że na obszarze kraju nie może się legalnie odbywać obrót hurtowy napojami zawierającymi 19–22% alkoholu. Jest to sprzeczne z art. 1 ust. 1 dotychczasowej ustawy, który zobowiązuje organa władzy i administracji państwowej do podejmowania działań zmierzających m.in. do zmiany struktury spożywania napojów alkoholowych. Wnosimy zatem o wprowadzenie w art. 9 projektu takiego samego podziału jak w art. 18, tj. zawierającego kategorię napojów o 4,5–18% alkoholu, bez dodatkowych kategorii. Mamy szereg innych wniosków szczegółowych, ale zgłosimy je podczas pracy w komisji.</u>
          <u xml:id="u-194.11" who="#KrzysztofWiecheć">Kończąc, pragnę oświadczyć, panie marszałku, że Unia Pracy Klub Parlamentarny, opowiadając się za przekazaniem omawianego projektu ustawy do właściwych komisji sejmowych, stanowczo domaga się podjęcia przez rząd prac nad ustawą o rozwiązywaniu problemów związanych z alkoholizmem w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-194.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kowolika z klubu BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#StanisławKowolik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi dotyczy sfery obrotu napojami alkoholowymi. Warto jednak spojrzeć szerzej na sferę problematyki alkoholowej i rolę, jaką odgrywa obrót tymi napojami.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#StanisławKowolik">Rozmiary różnego typu problemów społecznych i zdrowotnych związanych z alkoholem są skorelowane z wielkością jego spożycia. W strukturze spożycia dominuje niekorzystny model picia dużych dawek alkoholi wysokoprocentowych. Mimo bardzo znacznego wzrostu spożycia piwa nie zmieniła się struktura konsumpcji. Picie piwa nie zmniejszyło spożycia wódki, ale pojawiło się obok.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#StanisławKowolik">Na wzrost konsumpcji alkoholu miały wpływ różne czynniki. Najczęściej wymieniane to:</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#StanisławKowolik">— wzrost dostępności fizycznej, co związane jest z liczbą punktów sprzedaży, godzinami pracy tych punktów oraz ich usytuowaniem;</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#StanisławKowolik">— wzrost dostępności ekonomicznej: alkohol w relacji do płac i innych towarów jest tańszy niż kilka lat temu;</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#StanisławKowolik">— promocja i reklama napojów alkoholowych;</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#StanisławKowolik">— czy zmiany wzorów kulturowych i postaw konsumenckich.</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#StanisławKowolik">Strategia ograniczania dostępności alkoholu sprzyja zapobieganiu problemom związanym z jego konsumpcją. Do takich założeń odnoszą się również różnego typu ograniczenia w dystrybucji i sprzedaży, zawarte w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i zapobieganiu alkoholizmowi. Proponowana nowelizacja, zdaniem Klubu Parlamentarnego BBWR, nie budzi poważniejszych wątpliwości. Przyjęcie jej uporządkuje system obrotu napojami alkoholowymi i usunie szereg kontrowersji interpretacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#StanisławKowolik">Najwięcej wątpliwości budzi system kar za łamanie ustawy. Moim zdaniem wymaga on ponownego przemyślenia.</u>
          <u xml:id="u-196.9" who="#StanisławKowolik">Jeżeli chodzi o uwagi szczegółowe, chciałbym przedstawić kilka o zasadniczym znaczeniu.</u>
          <u xml:id="u-196.10" who="#StanisławKowolik">Art. 9 w proponowanej wersji jest uaktualnieniem i dostosowaniem jego treści do obecnych warunków i regulacji prawnych. W ust. 2 i 3 rozróżnia się trzy rodzaje zezwoleń na obrót hurtowy:</u>
          <u xml:id="u-196.11" who="#StanisławKowolik">— piwem,</u>
          <u xml:id="u-196.12" who="#StanisławKowolik">— winami i innymi napojami o zawartości do 18% alkoholu,</u>
          <u xml:id="u-196.13" who="#StanisławKowolik">— wyrobami spirytusowymi oraz winami importowanymi o zawartości powyżej 22% alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-196.14" who="#StanisławKowolik">Ta klasyfikacja budzi nasze wątpliwości, co potwierdzają również osoby wcześniej występujące z tej trybuny. Niektóre kategorie wyrobów alkoholowych nie mieszczą się w tej klasyfikacji. Obecnie przy udzielaniu zezwoleń stosuje się bardziej jednoznaczny podział napojów alkoholowych:</u>
          <u xml:id="u-196.15" who="#StanisławKowolik">— do 4,5%,</u>
          <u xml:id="u-196.16" who="#StanisławKowolik">— od 4,5 do 18%,</u>
          <u xml:id="u-196.17" who="#StanisławKowolik">— powyżej 18%.</u>
          <u xml:id="u-196.18" who="#StanisławKowolik">Takiego podziału używają też autorzy projektu w art. 18 dotyczącym zezwoleń na sprzedaż detaliczną. Sama zasada różnicowania zezwoleń na poszczególne typy napojów oraz określony czas ważności tych zezwoleń wydają się trafne. Może to być instrumentem oddziaływania państwa na strukturę konsumpcji.</u>
          <u xml:id="u-196.19" who="#StanisławKowolik">W art. 9 ust. 5 jasno określono przypadki cofania zezwoleń, związano je z naruszeniem konkretnych unormowań prawnych. Warto rozważyć uzupełnienie tej listy o naruszenie zakazu reklamy napojów alkoholowych na terenie kraju, co dotyczy zapisu w art. 13 ust. 2. Zakaz ten jest nagminnie łamany przez podmioty zajmujące się obrotem tymi napojami. Powszechność takich praktyk uzasadniałaby wpisanie tej pozycji.</u>
          <u xml:id="u-196.20" who="#StanisławKowolik">Art. 43 określa wielkość sankcji karnych za naruszanie przepisów regulujących obrót napojami alkoholowymi. Ust. 1 zgodnie z dotychczasową ustawą przewiduje nawet karę pozbawienia wolności do 2 lat. Sens utrzymywania takich drastycznych sankcji wydaje się wątpliwy. W dotychczasowej praktyce z tego środka raczej nie korzystano. Autorzy projektu ustawy też chyba to dostrzegają, wprowadzają bowiem w ust. 21 w przypadkach mniejszej wagi kary grzywny od 5 do 500 zł. Wydaje się, że jest to popadanie w kolejną skrajność. Kara grzywny w wysokości 5 zł nie jest raczej w stanie spełnić swojego zadania. Sprawa ta jest o tyle istotna, że ograniczenia ustawowe są powszechnie łamane, zwłaszcza w zakresie sprzedaży alkoholu nietrzeźwym i nieletnim. Przykładowo, z badań ankietowych prowadzonych wśród uczniów 7 klas szkół podstawowych woj. katowickiego wynika, że jedynie co trzeci uczeń, który chciał kupić wódkę, spotkał się z odmową sprzedawcy. W przypadku piwa - co siódmy.</u>
          <u xml:id="u-196.21" who="#StanisławKowolik">Do pozostałych zapisów szczegółowych odniosą się moi koledzy klubowi w pracy nad tą ustawą w komisji.</u>
          <u xml:id="u-196.22" who="#StanisławKowolik">W imieniu Klubu Parlamentarnego BBWR wnoszę o przesłanie projektu ustawy do właściwych komisji.</u>
          <u xml:id="u-196.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-196.24" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Kowolik w imieniu klubu BBWR.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma więcej zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi do Komisji Polityki Społecznej, Komisji Samorządu Terytorialnego, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług, Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia z zaleceniem przedłożenia łącznego sprawozdania o projektach ustaw zawartych w drukach nr 823 i 1367. W związku z tym Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zawarty w druku nr 823 dodatkowo do Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług.</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-197.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-197.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskich projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-197.9" who="#OlgaKrzyżanowska">1) o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk nr 1397);</u>
          <u xml:id="u-197.10" who="#OlgaKrzyżanowska">2) o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk nr 1411);</u>
          <u xml:id="u-197.11" who="#OlgaKrzyżanowska">3) o zmianie ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji (druk nr 1412).</u>
          <u xml:id="u-197.12" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Zbigniewa Kaniewskiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zawartego w druku nr 1397.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#ZbigniewKaniewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu grupy posłów związkowych Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt zarekomendować Wysokiej Izbie projekt ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk nr 1397). Pragnę jednocześnie podkreślić, że inicjatywę wniesienia wspomnianego projektu ustawy poparli również inni posłowie.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#ZbigniewKaniewski">Projekt ustawy ma na celu m.in.:</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#ZbigniewKaniewski">— po pierwsze, poprawę zarządzania własnością państwową w kontekście rynkowych reguł działalności gospodarczej;</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#ZbigniewKaniewski">— po drugie, wprowadzenie rozwiązań o charakterze porządkującym ze szczególnym uwzględnieniem jasności, przejrzystości procedur prywatyzacyjnych;</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#ZbigniewKaniewski">— po trzecie, rozszerzenie zakresu współuczestnictwa pracowników zarówno w zarządzaniu spółkami powstałymi w wyniku przekształceń własnościowych, jak i efektach ekonomicznych prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#ZbigniewKaniewski">Jest rzeczą oczywistą, że dla grupy posłów związkowych ta ostatnia kwestia ma istotne znaczenie. Stanowi ona bowiem ważną płaszczyznę porozumienia się rządu, pracodawców i związków zawodowych w ramach tzw. paktu o przedsiębiorstwie państwowym. To tam właśnie zgodnie stwierdzono, że w wyniku ówczesnych doświadczeń związanych z przekształceniami własnościowymi przyspieszenie tempa reform gospodarczych, w tym prywatyzacji, musi być połączone z uzyskaniem społecznej akceptacji, w szczególności wśród pracowników przedsiębiorstw państwowych. A to z kolei nie będzie możliwe bez istotnych zmian zarówno w zakresie przyjętych rozwiązań merytorycznych, jak i stosowanych procedur.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#ZbigniewKaniewski">Te istotne zmiany, oczekiwane zresztą z niecierpliwością przez pracowników prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych, znalazły się w uchwalonej przez Sejm 30 czerwca br. ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Trzeba przy tym podkreślić, że z punktu widzenia pracowników tych przedsiębiorstw rozwiązania, jakie ustanowiła powyższa ustawa, były korzystniejsze aniżeli wynegocjowane z rządem pani premier Suchockiej w ramach tzw. paktu o przedsiębiorstwie państwowym. Ustawa ta, jak pamiętamy, została jednak zawetowana przez pana prezydenta Lecha Wałęsę, a po jej ponownym uchwaleniu przez Sejm skierowana do Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał uznał, iż niektóre zapisy tej ustawy są niezgodne z konstytucją. Grupa posłów związkowych, biorąc pod uwagę, że zakwestionowane przez Trybunał zapisy wspomnianej ustawy nie stanowią jej istoty, przedkłada Wysokiej Izbie projekt ustawy, który eliminuje te zapisy.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#ZbigniewKaniewski">W związku z powyższym w przedkładanym Sejmowi projekcie ustawy (druk nr 1397) wnioskodawcy nie wpisali w art. 1 ust. 3 mówiącego o tym, że prywatyzacja sektora spirytusowego, naftowego i gazowego oraz zbrojeniowego, a także banków i instytucji ubezpieczeniowych, sieci telekomunikacyjnych i energetycznych, portów morskich, rzecznych i lotnisk oraz kopalń węgla kamiennego i brunatnego wymaga zgody Sejmu wyrażonej w drodze uchwały podjętej na wniosek Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#ZbigniewKaniewski">Druga korekta dotyczy niewpisania w art. 33 zakwestionowanego przez Trybunał Konstytucyjny ust. 3, który nadawał uprawnienia Radzie Ministrów, aby ta w trybie rozporządzenia mogła zezwolić na inny niż przewidziany w ust. 1 tego artykułu tryb zbywania akcji. Ust. 1 przewiduje, że akcje skarbu państwa są zbywane w trybie: oferty ogłoszonej publicznie, przetargu publicznego oraz rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#ZbigniewKaniewski">Trzecia korekta dotyczy niewpisania przez posłów wnioskodawców w art. 39 również zakwestionowanego przez Trybunał Konstytucyjny ust. 3, który zezwala Radzie Ministrów na prywatyzację bezpośrednią przedsiębiorstwa państwowego, które nie spełnia przesłanek określonych w ust. 2 tegoż artykułu.</u>
          <u xml:id="u-198.10" who="#ZbigniewKaniewski">Czwarta i ostatnia zmiana, jakiej dokonali posłowie wnioskodawcy, dotyczy art. 75. Otóż w tym artykule postanowiliśmy dopisać ust. 2, który jednoznacznie określa, że: „Ilekroć w dotychczasowych przepisach jest mowa o przepisach o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, rozumie się przez to przepisy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych”.</u>
          <u xml:id="u-198.11" who="#ZbigniewKaniewski">Ponieważ projekt ustawy, który wnosimy, w istocie był już przedmiotem obrad Wysokiej Izby, ograniczę się do omówienia tych elementów, które z punktu widzenia posłów związkowych są istotne, a dotyczą uprawnień pracowniczych. Otóż podczas dyskusji na temat projektu ustawy podnoszono, że tamta ustawa odbiega od rozwiązań, które zostały przyjęte w ramach paktu o przedsiębiorstwie państwowym. By uwypuklić te różnice, podam parę przykładów rozwiązań, które w proponowanej przez nas ustawie są ujęte akurat na korzyść pracowników.</u>
          <u xml:id="u-198.12" who="#ZbigniewKaniewski">Tak więc przykład pierwszy: w jednoosobowych spółkach skarbu państwa pracownicy, według tego, co zostało uzgodnione w pakcie, mogli wybierać 1/3 składu rady nadzorczej. Według proponowanego przez nas projektu ustawy mogą wybrać 2/5 składu rady nadzorczej.</u>
          <u xml:id="u-198.13" who="#ZbigniewKaniewski">Przykład drugi: po zbyciu przez skarb państwa ponad połowy akcji pracownicy według uzgodnień paktowych mogli wybierać jednego przedstawiciela w radach nadzorczych liczących do 10 osób. W przypadku proponowanej przez nas ustawy liczba tych przedstawicieli zostaje zwiększona do dwóch. Również w przypadku uzgodnień paktowych w radach nadzorczych liczących od 11 do 15 osób pracownicy mogli wybierać dwóch przedstawicieli. Natomiast według zaproponowanych przez nas rozwiązań w radach nadzorczych liczących powyżej 10 osób pracownicy będą mogli wybierać czterech przedstawicieli. Jest to więc rozwiązanie dużo korzystniejsze.</u>
          <u xml:id="u-198.14" who="#ZbigniewKaniewski">Kolejny przykład: w ramach paktu o przedsiębiorstwie uzgodniono, że w spółkach zatrudniających powyżej 2,5 tys. osób pracownicy będą mogli wybierać jednego członka zarządu. Natomiast w proponowanej ustawie mówi się o tym, że w spółkach zatrudniających powyżej 500 osób pracownicy będą mogli wybrać jednego członka zarządu.</u>
          <u xml:id="u-198.15" who="#ZbigniewKaniewski">Pakt przewidywał też prawo do nieodpłatnego nabycia przez pracownika do 10% akcji oraz do nabycia 10% akcji za połowę ceny. W proponowanej przez nas ustawie mówi się o tym, aby pracownikowi przysługiwało prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji. W przypadku limitu wartościowego akcji nabywanych nieodpłatnie według paktu limit ten miał wynosić od 12 do 24 miesięcznych wynagrodzeń, my zaś proponujemy od 18 do 24 miesięcznych wynagrodzeń. Można byłoby podać jeszcze kilka przykładów korzystnych z punktu widzenia pracowników rozwiązań zawartych w naszym projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-198.16" who="#ZbigniewKaniewski">Biorąc pod uwagę główne cele, o których wspomniałem na początku swojego wystąpienia, grupa posłów wnioskodawców jest przekonana o tym, iż celowe było wystąpienie z tą inicjatywą poselską, i zwraca się do Wysokiej Izby o skierowanie projektu ustawy w celu dalszych prac nad nią do Komisji Przekształceń Własnościowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał przedstawiciel wnioskodawców pan poseł Zbigniew Kaniewski.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Andrzeja Bajołka w celu przedstawienia uzasadnienia projektów ustaw o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz projektu ustawy o zmianie ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AndrzejBajołek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu posłów wnioskodawców wnoszę o dokonanie zmian w dwóch ustawach obejmujących zagadnienia prywatyzacyjne. Zacznę od zmiany ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, ustawy historycznej, jak gdyby praprzyczyny wszystkich procesów prywatyzacyjnych zachodzących w dziedzinie przekształceń własnościowych w naszym kraju. Ustawa ta obowiązuje od 13 lipca 1990 r. Po tak długim okresie funkcjonowania przy okazji omawiania ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, w świetle dokonanych wtedy ekspertyz oraz opinii, m.in. Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu, Zespołu Badań Konstytucyjnych, okazało się, że pewne zapisy regulujące uprawnienia pracowników i producentów rolnych do korzystania z preferencyjnego zakupu pakietu akcji są sformułowane w sposób niezgodny z konstytucją. To legło u podstaw naszej decyzji dokonania zmian zarówno w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, o której w tej chwili mówię, jak i w ustawie o narodowych funduszach inwestycyjnych, o której będę mówił za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AndrzejBajołek">W świetle tej opinii Trybunał Konstytucyjny w jednym z pierwszych orzeczeń stwierdził, że wszelkie prawa i obowiązki obywatelskie powinny być regulowane ustawą albo na jej podstawie i z jej upoważnienia aktem niższego rzędu. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 1986 r. mówi, że aktami niższego rzędu są zgodnie z ustawą konstytucyjną rozporządzenia i zarządzenia, a w żadnym razie regulaminy, które w tym właśnie przypadku ustalają zasady korzystania z preferencyjnych pakietów akcji. Można iść dalej w przedstawianiu niezgodności z konstytucją regulacji w ustawie o narodowych funduszach inwestycyjnych, ale o tym, jak powiedziałem, będę mówił za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#AndrzejBajołek">Ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych reguluje zagadnienia szczególnego traktowania pracowników prywatyzowanych przedsiębiorstw, przyznając im prawo zakupu na zasadach preferencyjnych do 20% ogólnej liczby akcji - mówi o tym art. 24 ust. 1. Ustawa stanowi ponadto, że liczbę akcji sprzedawanych na zasadach preferencyjnych poszczególnym grupom pracowników oraz warunki i terminy spłaty należności określi statut spółki, w którą zostanie przekształcone prywatyzowane przedsiębiorstwo (art. 24 ust. 6). Producenci rolni trwale związani z przedsiębiorstwem poprzez kooperację, kontraktację mogą korzystać z preferencyjnego zakupu akcji na warunkach przewidzianych dla pracowników (art. 24 ust. 7).</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#AndrzejBajołek">Nasza propozycja zmian polega na wprowadzeniu w art. 4 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych pkt. 4, który spełniając rolę słowniczka określa precyzyjnie pojęcie producenta rolnego, a raczej rolnika. I tak punkt ten otrzymuje brzmienie, jakie zostało wypracowane w czasie prac Komisji Nadzwyczajnej rozpatrującej projekt ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, i w rezultacie projekt ten w świetle przedstawionych wtedy opinii staje się zgodny z konstytucją. Jest to co prawda zapisane, ale pozwolę sobie przytoczyć brzmienie tego pkt. 4 w art. 4: „rolnikach lub rybakach — rozumie się przez to rolników lub rybaków prowadzących gospodarstwo rolne lub rybackie, z którego w okresie 3 lat przed wykreśleniem przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorstw państwowych dostarczano bezpośrednio lub pośrednio do tego przedsiębiorstwa surowce o wartości co najmniej 100 q żyta według cen przyjmowanych do obliczania podatku rolnego w ostatnim półroczu przed wykreśleniem przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorstw państwowych”.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#AndrzejBajołek">I tutaj, Wysoka Izbo, pozwolę sobie dokonać uzgodnionej ze współwnioskodawcami tego projektu poprawki, która ma polegać na wykreśleniu wyrazu: „bezpośrednio”, jako że wyraz ten, umieszczony w przedłożonym przez nas projekcie, rodzi zbyt wiele kontrowersji i powoduje zbyt wielką dowolność w realizacji dostępu do preferencyjnego pakietu akcji, jeśli chodzi o punkt uściślający pojęcie: producent rolny.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#AndrzejBajołek">Jest jeszcze jeden mały niuans, także autopoprawka, polegająca na zamianie jednej z liter w wyrazie użytym w tejże definicji. Aby zaproponowane tutaj rozwiązanie było spójniejsze i brzmiało bardziej po polsku, zamiast wyrazu: „dostarczano” powinien być wyraz: „dostarczono”. Taka bowiem była intencja wypracowana w Komisji Nadzwyczajnej, a, jak mówię tutaj, nasze autorstwo polega jedynie na tym, że wprowadzamy zapisy zgodne z konstytucją do projektu proponowanej przez nas nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#AndrzejBajołek">Następne rozwiązania są umieszczone w art. 24, w którym mowa o przyznaniu pracownikom pakietu preferencyjnych akcji. Chodzi o to - tak jak tutaj mówił już mój przedmówca - aby wszystkie akty ustawowe, które regulują procesy prywatyzacji, były nareszcie w pełni spójne, jeśli chodzi o zastosowanie rozwiązań do tych samych grup, zarówno zawodowych, jak i pracowniczych, i aby usunąć wszelkie niedociągnięcia, które ewentualnie mogą się odbić na jakości prywatyzacji bądź nawet stanowić podstawę do zaskarżenia do Trybunału Konstytucyjnego. To ostatnie dotyczy w zasadzie tylko jednej z tych ustaw, bo tylko ustawę o narodowych funduszach inwestycyjnych, ze względu na termin jej uchwalenia, można było poddać procedurze zaskarżenia do Trybunału Konstytucyjnego, jako że ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych obowiązuje już ponad 5 lat i kończy się możliwość jej zaskarżenia, choćby przez grupę 50 posłów.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#AndrzejBajołek">Gdyby zaproponowane przez nas rozwiązania uzyskały akceptację Wysokiej Izby, w celu ich jak najszybszego wprowadzenia w życie proponujemy w art. 2, aby ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od daty ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#AndrzejBajołek">Sądzimy, że taka nowelizacja ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - bez rewolucyjnych zmian, bez kontrowersji dotyczących całego zagadnienia komercjalizacji i konieczności wypracowania niejako nowego modelu prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - ma racjonalne uzasadnienie. Poddajemy ten projekt pod rozwagę Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#AndrzejBajołek">Następny projekt nowelizacji to zaproponowany w druku nr 1412 projekt ustawy o zmianie ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych. Chodzi o wprowadzenie w miejsce niekonstytucyjnych rozwiązań, które są zapisane w art. 46 tejże ustawy... Pozwolę sobie zakomunikować Wysokiej Izbie, że grupa 59 posłów ustawę o narodowych funduszach inwestycyjnych, z uwagi na jej niekonstytucyjność w art. 46, pozwoliła sobie skierować do Trybunału Konstytucyjnego w celu rozpatrzenia. Jest to niejako oddzielna kwestia, ale przy okazji proponowanej przez nas nowelizacji ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji musimy powiedzieć także o tym.</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#AndrzejBajołek">Wysoka Izbo! W art. 2 w celu uniknięcia jakichkolwiek niedomówień co do tego, kim są uprawnieni rolnicy czy rybacy, wprowadzamy takie samo rozwiązanie, jakie zastosowaliśmy przy nowelizacji ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, a więc słowniczek. Tutaj nie ma takich błędów, jakie popełniliśmy w autopoprawce przy omawianiu projektu ustawy o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#AndrzejBajołek">Rozwiązania zaproponowane przez nas według opinii wypracowanej w czasie prac nad ustawą o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych są zgodne z konstytucją, zwracamy się więc do Wysokiej Izby o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#AndrzejBajołek">W czasie prac nad nowelizacją ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji z 30 kwietnia 1993 r., czyli z okresu sprzed uchwalenia ustawy Prawo spółdzielcze, do art. 46, który zawiera dość niejasne pojęcie uprawnionych rolników, wprowadzono pojęcie rolnika indywidualnego. W świetle obowiązującej ustawy Prawo spółdzielcze własność spółdzielcza jest własnością prywatną członków spółdzielni. Zachodzi konieczność dostosowania ustawy o NFI i ich prywatyzacji do Prawa spółdzielczego, a tym samym zrównania w ramach jednej grupy zawodowej wszystkich uprawnionych do korzystania z preferencyjnego pakietu akcji, który przysługuje w ramach ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-200.13" who="#AndrzejBajołek">Wydawałoby się, że proponowane przez nas nowelizacje są epizodyczne, niemniej jednak ich ciężar gatunkowy, a szczególnie fakt wyeliminowania niekonstytucyjności zapisów w obowiązujących aktach prawnych upoważnia nas do tego, aby prosić Wysoką Izbę o przyjęcie proponowanych przez nas rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-200.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał przedstawiciel wnioskodawców pan poseł Andrzej Bajołek.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 36 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Marka Olewińskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Bartoszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#MarekOlewiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Trzeci już raz w roku bieżącym rozpoczynamy debatę nad projektem ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, tym razem nad projektem poselskim. Po uważnej lekturze jego zapisów można stwierdzić, że jest on prawie w 100% wersją ustawy przyjętej przez Wysoką Izbę 30 czerwca br. i ponownie 21 lipca br., z wyeliminowaniem zapisów zakwestionowanych przez Trybunał Konstytucyjny i z pewnymi drobnymi korektami. Podczas dotychczasowych debat nad rządowym projektem ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, podczas pierwszego i drugiego czytania oraz przy rozpatrywaniu weta pana prezydenta do uchwalonej ustawy, zostały z tej trybuny przedstawione wszystkie argumenty przemawiające za tą ustawą i przeciw niej. Byłoby więc, zdaniem klubu SLD, niepotrzebną stratą czasu i brakiem szacunku dla Wysokiej Izby powtarzanie tego wszystkiego, co na temat tej ustawy i przewidzianych w niej regulacji powiedzieliśmy w wystąpieniach klubowych i indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#MarekOlewiński">Omawiana ustawa nie dokonuje w procesie przekształceń i prywatyzacji żadnej rewolucji. Projekt nie zakłada nigdzie ani przymusowej powszechnej komercjalizacji, ani też nie odbiera pełniącym dziś funkcje organów założycielskich ministrom prawa do współdecydowania o przekształceniach podległych im przedsiębiorstw. Projekt ustawy wprowadza szereg nowych rozwiązań, zapewniających szybkość i sprawność procesów prywatyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#MarekOlewiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przeciwnicy omawianej ustawy zarzucali jej zahamowanie procesu prywatyzacji, upolitycznienie procesu komercjalizacji oraz złamanie zapisów paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształcania. Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sposób zdecydowany, uzasadniając merytorycznie, odrzucał te stwierdzenia. Wykazywaliśmy, że już w dalszej i bliższej przeszłości przekształcenia przedsiębiorstw państwowych były wielokrotnie świadomie dokonywane w innym celu niż prywatyzacja, że to rządząca koalicja proponowała zapis mówiący o konieczności egzaminowania kandydatów na członków rad nadzorczych spółek z udziałem skarbu państwa. Udowodniliśmy również, że i zarzuty łamania paktu o przedsiębiorstwie państwowym nie mają potwierdzenia w zapisach projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#MarekOlewiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Łącznie z poselskim projektem ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych rozpatrujemy dzisiaj poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk nr 1411) oraz poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji (druk nr 1412).</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#MarekOlewiński">O ile projekt ustawy o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jest w całości konsumowany przez art. 36 i 37 omawianego przed chwilą poselskiego projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk nr 1397), o tyle projekt zmiany ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji zakłada dość istotną zmianę w art. 46 ust. 6. Zmiana ta, polegająca na wykreśleniu zapisu, iż umowa dostawy surowców, i to obejmująca nieprzerwany okres co najmniej ostatnich dwóch lat przed wpisaniem spółki do rejestru handlowego, jest podstawą do nieodpłatnego udostępnienia do 15% akcji spółki rolnikom i rybakom, stanowi naszym zdaniem znaczącą w skutkach nowelizację dotychczasowego brzmienia cytowanego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#MarekOlewiński">W tej sytuacji Klub Parlamentarny SLD, mając świadomość pilności prac nad przedłożonymi projektami ustaw, wnosi o ich skierowanie do Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Marek Olewiński w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Bartoszka o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Wyrowiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#StanisławBartoszek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozpatrywane dzisiaj trzy projekty ustaw dotyczące komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych są projektami poselskimi. Dwa z nich, zawarte w drukach nr 1411 i 1412, dotyczą usunięcia niezgodności dotychczasowych unormowań prawnych, zapisanych w ustawach: o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z dnia 13 lipca 1990 r. oraz o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji z 30 kwietnia 1993 r. - z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#StanisławBartoszek">Regulacje prawne zawarte w wymienionych ustawach, związane z udostępnieniem akcji rolnikom indywidualnym i rybakom, stanowią, że uchwalenie regulaminu podziału akcji preferencyjnych należy do spółki, a jeżeli statut spółki nie zawiera szczególnych ustaleń w tym zakresie, zarząd spółki decyduje o sposobie rozdzielenia tych akcji. Przyjęte rozwiązania wykazują niezgodności z konstytucją. W demokratycznym państwie prawnym prawa obywateli winny być normowane wyłącznie ustawami i aktami wykonawczymi do tych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#StanisławBartoszek">Przedstawione projekty ustaw autorstwa pana posła Andrzeja Bajołka przewidują prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% należących do skarbu państwa akcji spółek przez pracowników, rolników i rybaków. Przyrzeczone tym grupom społecznym prawo do nieodpłatnego nabycia akcji winno być spełnione w terminie możliwie najkrótszym, wynikającym z procesu legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#StanisławBartoszek">Pragnę przy omawianiu tego zagadnienia zapytać przedstawiciela rządu o brak inicjatywy ustawodawczej w tym zakresie i o stanowisko rządu w przedmiocie procedowanych ustaw, bo takiego stanowiska nie otrzymaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#StanisławBartoszek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardziej złożone problemy związane są z projektem zawartym w druku nr 1397. Projekt ten jest bowiem niepełnym powtórzeniem ustawy przyjętej dwukrotnie przez Wysoką Izbę, która nie stała się prawem w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego. Powaga rzeczy osądzonych zawartych w uzasadnieniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wymaga, by Wysoka Izba przed przystąpieniem do procedowania nad projektem zapoznała się z tym uzasadnieniem.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#StanisławBartoszek">Nasze stanowisko jest niezmienne. Opowiadamy się za ustaleniem listy przedsiębiorstw, które pozostaną własnością państwa ze względu na kluczowe znaczenie dla gospodarki narodowej. Dotyczy to w naszym przekonaniu zwłaszcza przemysłu paliwowo-energetycznego, naftowego, spirytusowego i tytoniowego, zakładów zbrojeniowych, linii kolejowych, lotniczych i telekomunikacyjnych, przemysłów wysokich technologii stanowiących ujście dla rodzimej nauki.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#StanisławBartoszek">Proponujemy, by zapisać to w formie ustawy, a nie uchwały Sejmu, zasada autonomii parlamentu stanowi bowiem o istnieniu kategorii spraw i decyzji, które są zastrzeżone do wyłącznej dyspozycji poszczególnych izb. Gdyby nasz głos został wysłuchany i przyjęty w toku prac nad poprzednią ustawą, z pewnością nie byłoby dzisiejszej debaty. Należy wykorzystać doświadczenia z okresu międzywojennego, jak również współczesne doświadczenia państw Wspólnot Europejskich, gdzie poważna część przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych i usługowych znajduje się w rękach państwa, związków samorządu terytorialnego i spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#StanisławBartoszek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proces legislacyjny dotyczący przekształceń własnościowych w Polsce jest bardzo opóźniony. Brak w dalszym ciągu ustawy o skarbie państwa oraz ustawy o przedsiębiorstwach komunalnych. Rząd również nie przedstawił inicjatywy ustawodawczej dotyczącej obecnie procedowanej ustawy. Omawiana inicjatywa posłów w tym zakresie jest uzasadniona, lecz nie spełnia wszystkich wymogów stawianych przed przyszłą ustawą o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Wymogiem tym jest rozstrzygnięcie dotyczące powołania instytucji skarbu państwa oraz dalszych losów Ministerstwa Przekształceń Własnościowych. Na poparcie tego zacytuję po raz kolejny Wysokiej Izbie opinię wybitnego specjalisty prawa finansowego, pana prof. Kosikowskiego, który napisał: „Zasady przyjęte w tym zakresie w Polsce jako przejściowe nie mogą korzystać z prawa trwałości tymczasowości. Pobudzające prywatyzację Ministerstwo Przekształceń Własnościowych powinno spełnić swoją misję dziejową, lecz w dalszej perspektywie jego kompetencje muszą zostać poddane administracji skarbu państwa”. Jestem przekonany, że przedsiębiorstwa i spółki powinny podlegać nadzorowi właścicielskiemu tego nowego organu.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#StanisławBartoszek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Do szczegółowych kwestii zawartych w projektach ustaw odniosą się koledzy posłowie z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w swoich wystąpieniach indywidualnych. Wnoszę w imieniu klubu o skierowanie tych trzech projektów ustaw do Komisji Nadzwyczajnej do spraw komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Bartoszek w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jana Wyrowińskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Bogusław Kaczmarek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#JanWyrowiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak już nadmienili moi przedmówcy, po raz trzeci w Sejmie II kadencji odbywa się pierwsze czytanie projektu ustawy o prywatyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych. Tym razem w niezwykle kameralnym gronie najwierniejszych miłośników i przeciwników prywatyzacji, jak również pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#JanWyrowiński">Zasada „wszystko albo nic”, przyjęta przez rządzącą koalicję podczas superpilnego procedowania latem mijającego roku, przyniosła taki właśnie efekt, że ponownie rozpoczynamy pracę nad nową ustawą o prywatyzacji. Ten efekt był zresztą łatwy do przewidzenia, Wysoka Izbo. Ktoś, kto uważnie wsłuchiwał się w nieprzychylne opinie i uwagi o ustawie, która powstawała w tym gmachu, docierające z pałacu prezydenckiego, mógł łatwo domyślić się takiego finału sprawy.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#JanWyrowiński">A przecież można było latem tego roku osiągnąć kompromis chociażby w sprawie, która stanowiła jedną z istotnych przyczyn, dla których podjęto prace nad nowelizacją ustawodawstwa prywatyzacyjnego. O tej sprawie mówił poseł sprawozdawca pan Kaniewski. Mam na myśli rozwiązania dotyczące puli akcji udostępnianych pracownikom prywatyzowanych zakładów. Zasady zawarte w podpisanym wiosną 1993 r. pakcie o przedsiębiorstwie państwowym, korzystniejsze od obowiązujących po dzień dzisiejszy, już wtedy rozbudziły - co zrozumiałe - oczekiwania załóg i niewątpliwie wpłynęły na wyraźne wyhamowanie tempa procesów prywatyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#JanWyrowiński">Wniosek mniejszości zgłoszony wtedy do projektu ustawy, inkorporujący do obowiązującej ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych nazwijmy to „prywatyzacyjny pakiet socjalny” z przedłożenia rządowego, z całą pewnością nie trafiłby do Trybunału Konstytucyjnego, o czym dobrze wiedział jego autor, pan poseł Manicki. Nie byłoby wówczas również wniosku pana posła Bajołka i grupy posłów nowelizującego czy proponującego nowelizację obecnie obowiązującej ustawy, w tym bowiem wniosku, który proponował pan poseł Manicki, zgłaszane przez pana posła rozwiązania były również zawarte. Unia Wolności zgłaszała wówczas gotowość głosowania nad tym wnioskiem i głosowała za nim. Okazało się, że jako jedyna. Nawet autor wniosku pan poseł Manicki, jak sprawdzałem w stenogramie i w wykazie głosowań, za tym wnioskiem nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#JanWyrowiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zarówno czerwcowe prywatyzacyjne przedłożenie rządowe, jak i projekt będący owocem pracy Komisji Nadzwyczajnej spotkały się ze zgodną, chociaż z różnych pobudek wynikającą krytyką opozycji. Nie inaczej będzie zapewne dziś oraz podczas prac w komisji nad projektem ustawy o prywatyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, jako że projekt ustawy podpisany przez grupę posłów różni się od projektu zaakceptowanego przez parlament w lipcu br. tym, że wycięto z niego te 3 zapisy, które kwestionował Trybunał Konstytucyjny, jak również - jak wspomniał pan poseł sprawozdawca - uzupełniono o uściślający ustęp art. 75.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#JanWyrowiński">Wysoka Izbo! Mijający czas nie osłabił naszej krytyki proponowanych w projekcie ustawy rozwiązań, które z uporem godnym lepszej sprawy forsuje grupa posłów. Decyzja Trybunału Konstytucyjnego sprawiła tylko tyle, że z listy zarzutów, które stawialiśmy tej ustawie, ubył jeden, niewątpliwie znaczący, przypisujący Sejmowi władzę decydowania o prywatyzacji tzw. sektorów strategicznych gospodarki. Ponieważ jest okazja, po raz kolejny i aż do znudzenia będziemy powtarzać, że, po pierwsze, ustawa w tym kształcie, który się proponuje, wprowadza i mocą swoich przepisów będzie sankcjonować niedobre i korupcjogenne związki gospodarki z polityką. Dziać się tak będzie, Wysoka Izbo, między innymi za sprawą przepisów umożliwiających przekształcanie przedsiębiorstw państwowych w spółki skarbu państwa w celu innym niż prywatyzacja dokonywane przez właściwego ministra lub — co jest novum — wojewodę. W praktyce stworzy to upolitycznionej administracji możliwość sprawowania przez czas nie określony prawie pełnej kontroli nad przedsiębiorstwami, które w taki sposób zostaną przekształcone. Mówię nie bez kozery: „upolitycznionej administracji”, bowiem — jak powszechnie wiadomo — koalicja uznała, że stanowiska wojewodów nie mają charakteru służby cywilnej, lecz to, kto je sprawuje, jest wypadkową lokalnych układów politycznych. Taki polityczny wojewoda, pełniąc funkcję walnego zgromadzenia, uzyska prawo mianowania rad nadzorczych bez żadnych ograniczeń, co stwarza ogromne możliwości wiązania polityki z gospodarką, umożliwia podporządkowanie zarządzania firmami doraźnym celom lokalnych polityków oraz zwiększa ryzyko korupcji.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#JanWyrowiński">Jak okazja czyni złodzieja, tak możliwość rozdawania posad w radach nadzorczych oraz wpływu na decyzje tychże, jak również na decyzje dotyczące np. zamówień publicznych, stworzy pokusę kupowania i nagradzania za pieniądze publiczne przychylności w rozmaitych sprawach i działaniach, otwierając pole dla tego, co można w skrócie określić klientyzmem. Nie chodzi tylko o obecną koalicję, jest to mechanizm z natury rzeczy korupcjogenny, niezależnie od tego, kto będzie w Polsce rządził.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Pielęgnowany w przeszłości.)</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#JanWyrowiński">Panie pośle, miało być kameralnie, przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#JanWyrowiński">Wiadomo nie od dziś, że zasadniczą przyczyną gwałtownego ograniczania i tak niewielkiego sektora publicznego w państwach rozwiniętych gospodarczo jest potwierdzone praktyką przekonanie, iż jest to jedyny sposób na należyte kontrolowanie majątku publicznego, bowiem nie da się rozwiązać w sposób satysfakcjonujący dylematu pomiędzy należytą kontrolą nad majątkiem publicznym a konieczną swobodą zarządzania firmą. W związku z tym rodzi się pytanie: Po co wchodzić na ścieżkę trwale upaństwowiającą część gospodarki? Czy po to, aby za chwilę wprowadzać szczegółowe regulacje, które zapobiegając nadużyciom, będą krępować działania firm i ograniczać ich konkurencyjność? Czy też pragniemy zafundować sobie mocą ustawy polską odmianę wariantu włoskiego, wariantu długotrwałego rozwoju patologii kończących się kompromitacją polityki i polityków?</u>
          <u xml:id="u-206.10" who="#JanWyrowiński">Po drugie, Wysoka Izbo, w ustawie proponuje się rozwiązania dokładnie przeciwne publicznie deklarowanym kierunkom reformy centrum gospodarczego i sposobom zarządzania majątkiem publicznym. Zadałem sobie trud i przejrzałem 9 opasłych tomów dokumentujących prace Komisji Nadzwyczajnej, której przewodził pan poseł Bogdan Pęk. Otóż w trzecim tomie sprawozdania z posiedzenia tej komisji jest stenogram tego, co mówił na temat zgodności proponowanej ustawy z proponowaną reformą centrum pełnomocnik rządu do spraw reformy centrum gospodarczego, który na życzenie członków komisji wziął udział w posiedzeniu podkomisji. Otóż mówił on o projekcie rządowym, iż w zasadzie nie koliduje on z tym, co przedłożono 16 maja br. (czyli A.D. 1995) rządowi w zakresie założeń reformy centrum gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-206.11" who="#JanWyrowiński">Pan minister Pol nie miał już okazji, aby wypowiedzieć się, czy rzecz się ma podobnie, jeżeli chodzi o projekt przedłożony Sejmowi przez Komisję Nadzwyczajną, który, jak już wspomniałem, jest de facto obecnie rozpatrywanym projektem poselskim. Natomiast podczas wspomnianego posiedzenia podkomisji usłyszeliśmy od pana ministra Pola, iż założenia reformy centrum gospodarczego rządu nie przewidują i nie idą w kierunku rozproszenia praw z akcji i udziałów między poszczególnych członków rządu. Jest tak dlatego, że diagnoza obecnego stanu wskazuje, iż jest to zjawisko z ekonomicznego punktu widzenia niedobre.</u>
          <u xml:id="u-206.12" who="#JanWyrowiński">Spójrzmy zatem przez pryzmat tej niewątpliwie słusznej zasady na przedstawiony projekt. Wynika z niego wyraźnie, iż po wdrożeniu ustawy prawa z akcji i udziałów zostaną jeszcze bardziej rozproszone, niż ma to miejsce obecnie, będzie bowiem je wykonywać ponad 60 organów administracji. Oddali to w sposób zasadniczy perspektywę stworzenia wyspecjalizowanej agendy, która sprawowałaby funkcje zarządu dominium państwowego. Obecnie funkcje te są skupione w przeważającej mierze w Ministerstwie Przekształceń Własnościowych oraz w Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Warto szczególnie mocno podkreślić, iż w wypadku wojewody nastąpi wyjątkowo drastyczne, znacznie dalej idące, niż ma to miejsce w wypadku jakiegokolwiek ministra, nałożenie na siebie administracyjnej funkcji imperium oraz funkcji właścicielskich dotyczących dominium. Ustawa idzie tu w kierunku odwrotnym od deklarowanej chęci oddzielenia funkcji imperium i dominium.</u>
          <u xml:id="u-206.13" who="#JanWyrowiński">Po trzecie, przewidywany w projekcie wymóg zaakceptowania przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia każdej decyzji ministra przekształceń własnościowych, dotyczącej komercjalizacji w celu prywatyzacji, skutkować będzie, co oczywiste, poważnym ubezwłasnowolnieniem ministra i zdjęciem z niego sporej części odpowiedzialności za kształt polityki prywatyzacyjnej. Wymóg ten w większym stopniu uczyni decyzje prywatyzacyjne przedmiotem przetargów politycznych.</u>
          <u xml:id="u-206.14" who="#JanWyrowiński">Po czwarte, w ustawie odchodzi się od zasady otwartego doboru osób na stanowiska kierownicze w sektorze publicznym. Z tego punktu widzenia obecny tryb powoływania dyrektora w przedsiębiorstwie państwowym jest znacznie lepszy niż powoływanie rad nadzorczych na podstawie kryteriów znanych tylko powołującemu, i niestety, upolitycznionemu, organowi administracji rządowej, nawet jeśli się przyjmie założenie, że będzie wymóg ukończenia określonych kursów, co podkreślał pan poseł Olewiński. Niestety, Kodeks handlowy zawiera przepisy odpowiednie dla własności prywatnej. W warunki, które stwarzają te przepisy, nie da się bezkarnie przenieść podmiotów państwowych, w których nie ma właściciela własnym portfelem odpowiadającego za to, co się dzieje w firmie.</u>
          <u xml:id="u-206.15" who="#JanWyrowiński">Po piąte, członkowie rad nadzorczych przedsiębiorstw przekształconych w celu komercjalizacji stanowić będą silne lobby antyprywatyzacyjne. Będą oni dążyli, co jest naturalne i oczywiste, do tego, aby ewentualną prywatyzację odsunąć ad calendas Graecas, gdyż ich pozycja w jej rezultacie będzie poważnie zagrożona. Podobnie ma się rzecz z organem założycielskim.</u>
          <u xml:id="u-206.16" who="#JanWyrowiński">I po szóste, nie możemy się zgodzić, czemu dawaliśmy niejednokrotnie wyraz, na proponowany w ustawie mechanizm zamiany wierzytelności na udziały, mechanizm ten bowiem nie zabezpiecza w dostateczny, powiedziałbym, cywilizowany sposób interesów wierzycieli, szczególnie drobnych. Wynikające z obecnie obowiązującej ustawy o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków procedury postępowania ugodowego przewidują przynajmniej istnienie jakiegoś programu naprawczego. W ustawie, którą rozpatrujemy, nie znajdują się w praktyce żadne zabezpieczenia interesów wierzycieli.</u>
          <u xml:id="u-206.17" who="#JanWyrowiński">Reasumując. Po tym wszystkim, co powiedziałem, zmuszony jestem z przykrością złożyć wniosek mojego klubu o to, by projekt poselski ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zawarty w druku nr 1397, odrzucić w pierwszym czytaniu. Gdyby rząd natomiast uważał, że istnieje konieczność, by takowy projekt się pojawił, to wydaje nam się, że najsensowniejsze byłoby rozpatrywanie go wraz z projektami ustaw o reformie centrum gospodarczego, jako że wiele istotnych instytucji, które w tym centrum mają powstać, musi zostać zaangażowanych w znaczący sposób w procesy zmian własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-206.18" who="#JanWyrowiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym się odnieść do dwóch projektów poselskich, które zgłosił tu w imieniu posłów pan poseł Bajołek. Jak już wspomniałem, projekt nowelizacji ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zawarty w druku nr 1411, jest w pewnym sensie zawężeniem tego wniosku mniejszości, który zgłosił pan poseł Manicki. Jesteśmy za tym, aby ten projekt skierować do komisji, istnieje bowiem taka potrzeba, wynikająca chociażby z faktu, że już w tej chwili na mocy ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji załogi przedsiębiorstw, które uczestniczą w tym programie, partycypują w dysponowaniu do 15% akcji za darmo. W związku z tym należy zlikwidować nierównowagę istniejącą pomiędzy ścieżką prywatyzacji w drodze programu narodowych funduszy inwestycyjnych a ścieżką prywatyzacji kapitałowej.</u>
          <u xml:id="u-206.19" who="#JanWyrowiński">Jak sądzimy, należy również starać się inkorporować do obecnie obowiązującej ustawy pewne zaproponowane mechanizmy dotyczące prywatyzacyjnego pakietu socjalnego oraz prywatyzacji bezpośredniej.</u>
          <u xml:id="u-206.20" who="#JanWyrowiński">Podobna równoległość rozwiązań winna istnieć w ustawie o narodowych funduszach inwestycyjnych - tutaj godzien pochwały jest wysiłek pana posła Bajołka - i sądzę, że po uważnej analizie tych propozycji w komisji winny one stać się legislacyjną rzeczywistością, tym bardziej że niewątpliwe jest osiągnięcie Komisji Nadzwyczajnej w materii ustalania, kto spośród rolników i rybaków winien uczestniczyć w dostępie do tej puli darmowych akcji, i chyba warto z niego skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-206.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Wyrowiński w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Słucham, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, w trybie sprostowania pan poseł Marek Olewiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#MarekOlewiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pan poseł Bartoszek zgłosił wniosek o skierowanie tych projektów ustaw do Komisji Nadzwyczajnej, która pracowała przy rozpatrywaniu rządowego projektu. W związku z tym, że proces legislacyjny został zakończony, przestała ona funkcjonować. Dlatego powinien zostać zgłoszony wniosek do Komisji Przekształceń Własnościowych, ewentualnie Komisji Ustawodawczej, o powołanie tej komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, to już z posłami uzgodniliśmy. Musi być wniosek o powołanie komisji, bo nie możemy nic kierować do komisji, która w tej chwili formalnie nie istnieje. Do podjęcia decyzji przystąpimy jutro rano, również ze względu na wniosek o odrzucenie jednego z projektów.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Bogusława Kaczmarka o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Wojciech Błasiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#BogusławKaczmarek">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Dzisiejszego wieczoru rozpatrujemy trzy poselskie projekty dotyczące szeroko rozumianego zagadnienia prywatyzacji. O ile dwa mają charakter porządkujący - mówię tu o drukach nr 1411 i 1412 - co zasługuje na poparcie, o tyle ponowne wprowadzenie projektu dotyczącego prywatyzacji i komercjalizacji po raz kolejny budzi nasze wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#BogusławKaczmarek">Rzeczywiście jest tak, że można by powtarzać z tej trybuny argumenty; mógłbym wyjąć ze stenogramu moje przemówienie wygłoszone przy okazji pierwszego czytania pilnego projektu rządowego. Nie zrobię tego, bo chyba szkoda czasu. Chcę tylko wskazać na to, że nasze wątpliwości nie zostały rozwiane. Otóż kwestia zarządzania sektorem publicznym - mówię tu o sektorze gospodarczym - i jego poprawy jest ciągle otwarta. Nie sądzimy, że komercjalizacja jest metodą, która załatwi wszystkie sprawy. Najwyższa Izba Kontroli nieraz wskazywała na niską skuteczność organów jednoosobowych spółek skarbu państwa i wydaje mi się, że ma to potwierdzenie w rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#BogusławKaczmarek">Kolejną kwestią jest ograniczanie kosztów zarządzania. Jeżeli nadal jest taka sytuacja, że właściciel jest jeden, państwowy, funkcje właścicielskie wykonuje organ centralnej administracji publicznej lub terenowej, czyli wojewoda, to nie ma większego sensu rozbudowywanie zarządu czy rad nadzorczych. Tym bardziej, że muszę się zgodzić z moim przedmówcą, że im większe będą to grupy ludzi - myślę tu o radach nadzorczych - tym trudniejszy będzie do przełamania ich opór przy prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#BogusławKaczmarek">Następną kwestią, którą podnosiliśmy i nasze wątpliwości nie zostały rozwiane, jest kwestia polityzacji zarządzania. Nie przekonuje mnie argument pana posła Olewińskiego, że kurs na członka rady nadzorczej załatwia sprawę. Nie sądzę, aby można było nauczyć się i zdać przed określoną komisją egzamin z tego, czym jest działalność gospodarcza. Rada nadzorcza powinna być miejscem, gdzie spotykają się ludzie, którzy o zarządzaniu firmami wiedzą prawie wszystko. Widzę tam miejsce np. dla emerytowanych menedżerów.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nic nie stoi na przeszkodzie.)</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Emeryturę musieliby zawiesić.)</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#BogusławKaczmarek">Kolejna kwestia, którą podnosiliśmy, dotyczy umów o zarządzanie z wynagrodzeniem w postaci udziału we własności, czy to poprzez nabycie akcji, czy też poprzez nabycie opcji na zakup akcji po cenie pierwotnej, czyli preferencyjnej. Wydaje nam się, że takie umowy o zarządzanie powinny być ujawniane w rejestrze handlowym, żeby było wiadomo, kto, w jakim czasie i pod jakimi warunkami stanie się współwłaścicielem, a często właścicielem kontrolnego pakietu akcji firmy, która w przyszłości będzie prywatyzowana.</u>
          <u xml:id="u-210.7" who="#BogusławKaczmarek">Muszę się z tej trybuny upomnieć o prawa weteranów pracy, których projekt o prywatyzacji i komercjalizacji całkowicie pomija. Przecież ci ludzie tak samo jak ci aktualnie pracujący w przedsiębiorstwach państwowych włożyli swoją pracę w okresie, kiedy było oczywiste, że ich płace są nie doszacowane, gdyż pieniądze szły na rozwój tych firm.</u>
          <u xml:id="u-210.8" who="#BogusławKaczmarek">Wydaje mi się, że bez załatwienia sprawy emerytów zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych, ich słusznych, naszym zdaniem, roszczeń do nieodpłatnego nabycia akcji, projekt prywatyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych dalej pozostanie kontrowersyjny, dalej zamiast łagodzić trudny proces transformacji będzie generował konflikty.</u>
          <u xml:id="u-210.9" who="#BogusławKaczmarek">Kolejną taką grupą jest grupa zatrudniona w sferze budżetowej i tu wydaje się nam, posłom Unii Pracy, że jedynie prywatyzacja komercyjna poprzez przygotowanie przedsiębiorstw do prywatyzacji, poprzez sprzedawanie ich za najlepszą cenę, poprzez zasilenie budżetu tymi pieniędzmi i poprzez wypłacanie wynagrodzeń jest w stanie zasilić tak zwaną budżetówkę.</u>
          <u xml:id="u-210.10" who="#BogusławKaczmarek">Zakres rozdawnictwa oczywiście będzie miał wpływ na to, jak akcje będą notowane, czy ich cena będzie duża, czy mała, czy będzie można kupić akcje przedsiębiorstwa od pracowników, którzy nabędą je nieodpłatnie za przysłowiowe pół litra czy za cenę kilku piw, czy też rzeczywiście będzie tak, że to przydzielenie nieodpłatnych akcji zacznie służyć szeroko rozumianej partycypacji pracowniczej.</u>
          <u xml:id="u-210.11" who="#BogusławKaczmarek">Naszym zdaniem do budowania systemu partycypacyjnego nie wystarczy wybór części rady nadzorczej spośród pracowników ani też jednego członka zarządu. Potrzebne są tu szczegółowe regulacje dotyczące szerszego zakresu partycypacji, a także prawa wszystkich pracowników do informacji o tym, co się w przedsiębiorstwie dzieje.</u>
          <u xml:id="u-210.12" who="#BogusławKaczmarek">W związku z tym, że zgłaszane poprzednio wątpliwości Klubu Parlamentarnego Unii Pracy nie zostały rozwiązane, a doszedł dzisiaj jeszcze jeden element - referendum, które ma określić zakres uwłaszczenia społeczeństwa, wydaje mi się, że powinniśmy poczekać na jego rozstrzygnięcie. Ono powinno wyznaczyć kierunek prac. Dlatego też będziemy głosować za odrzuceniem poselskiego projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zawartego w druku nr 1397.</u>
          <u xml:id="u-210.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Bogusław Kaczmarek w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Wojciecha Błasiaka o zabranie głosu w imieniu klubu KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Hans Szyc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Dzisiaj mój klub zgłosił wniosek o skreślenie punktu dotyczącego rozpatrywania poselskiego projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, ponieważ uznaliśmy, że to nie czas na taki projekt. Chcę podtrzymać ten wniosek i podkreślić, że po pierwsze, nie jest to czas na rozpatrywanie tego projektu ustawy, gdyż minęły zaledwie dwa lub trzy tygodnie od momentu, kiedy druk tego projektu pojawił się w Sejmie. Co prawda projekt ten jest powtórzeniem odrzuconej przez Trybunał Konstytucyjny ustawy o komercjalizacji, ale chciałbym państwu przypomnieć szaleńczy, nie spotykany nigdzie tryb, w jakim rząd i przynajmniej część koalicji próbowała ten projekt przeforsować w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WojciechBłasiak">Po drugie, byliśmy za skreśleniem tego punktu i nadal podtrzymujemy nasze stanowisko, gdyż przypominamy, że ma się odbyć referendum uwłaszczeniowe i referendum o rozdysponowaniu majątku państwowego. Wyniki tego referendum mogą, chociaż nie muszą, przedstawić problem prywatyzacji w zupełnie nowej wersji i niejako zmusić rząd do zaprezentowania innego szkieletu, innego sposobu patrzenia na proces prywatyzacji. W związku z tym uważaliśmy i nadal uważamy, że należałoby poczekać do momentu ogłoszenia wyników referendum: jeżeli społeczeństwo wypowie się, że nie chce uwłaszczenia, wtedy rzeczywiście nad tym projektem można pracować.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#WojciechBłasiak">Są to w zasadzie dwa powody, dla których mógłbym już w tej chwili zgłosić wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu, ale jest jeszcze trzeci, nie mniej ważny powód, dlaczego, według nas, w formule krótkiej debaty, bez szerokiej konsultacji społecznej, poza czasem transmisji telewizyjnej nie należy tego projektu rozpatrywać. Otóż, proszę państwa, to nie jest drobna, nieistotna zmiana obowiązującej ustawy o prywatyzacji. Jeżeli zmieniamy tak zasadniczo ustawę o prywatyzacji, to powinniśmy dokonać syntezy, podsumowania tego, co w procesach prywatyzacyjnych działo się przez ostatnich pięć lat. Taki miałby być istotny sens dokonywania tak zasadniczych zmian. Takiej debaty nie było, takich podsumowań nie dokonano, takich syntez uwzględniających różne opcje i różne punkty widzenia nie przeprowadzono.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#WojciechBłasiak">W związku z tym jest to punkt widzenia obecnej ekipy rządzącej na procesy prywatyzacyjne i z tego punktu widzenia cała ta ustawa jest konstruowana. Nie widzimy powodu, żeby przyzwalać na taki sposób postępowania. Nie sądzę, aby w tej formule, jaką Wysoka Izba zaakceptowała, można było poważnie prowadzić dyskusję nad poselskim projektem ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Uważam, że nie mamy podstaw do tego, aby brać udział w merytorycznej dyskusji na taki temat w tej formule.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#WojciechBłasiak">Z tych też powodów zgłaszam wniosek o odrzucenie poselskiego projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#WojciechBłasiak">Natomiast jeżeli chodzi o dwa następne projekty z druków nr 1412 i 1411, jesteśmy skłonni przychylić się nawet do wniosku o utworzenie komisji nadzwyczajnej do ich rozpatrzenia, jeżeli wniosek taki wpłynie.</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wojciech Błasiak w imieniu klubu KPN.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Hansa Szyca o zabranie głosu w imieniu klubu BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#HansSzyc">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Po raz któryś znajdujemy się w sytuacji, kiedy rozmawiamy w bardzo późnych godzinach, bez transmisji telewizyjnej itd. o sprawach naprawdę chyba najważniejszych. Często się mówi, że u nas problemem jest bezrobocie, szkolnictwo, lecznictwo. To prawda. Ale dlaczego jest to problem? Dlatego że pieniądze na zaspokajanie potrzeb w tych zakresach pochodzą z przedsiębiorstw pracujących, tworzących coś. I tu, przepraszam bardzo za wyrażenie, wydaje mi się, że od ładnych paru lat bawimy się trochę w piaskownicę pt. „komercjalizacja, prywatyzacja”.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#HansSzyc">Pozwoliłem sobie sprawdzić - bo jestem człowiekiem, który widocznie nie kontaktuje, nie rozumie - co to jest właściwie komercjalizacja? Według słownika wyrazów obcych jest to oparcie czegoś na zasadach handlowych, rozwijanie handlu, nastawienie na handel, na zysk. Pytam: co to ma wspólnego z przemysłem i produkcją? Sądzę, że nic. Z doświadczenia wiem, że właśnie wprowadzanie komercjalizacji prowadzi do tego, że zmienia się formalnie status firmy, a jedynym tego efektem jest to, że powstaje kilkuosobowa rada nadzorcza, która bierze pieniądze za nic. To jedyny efekt całej tej komercjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#HansSzyc">Ustawa z lipca 1990 r. mówi, że przedsiębiorstwo komercjalizowane musi być sprywatyzowane w ciągu dwóch lat. Pytam: co dalej? Nie ma żadnego rozwiązania. Znam przedsiębiorstwa, które już pięć lat są skomercjalizowane i nic z tego nie wynika. Rada nadzorcza swoje pieniądze bierze, przeszkadza w prowadzeniu produkcji i nic z tego wszystkiego nie wynika. Co z tym zrobić? Przepraszam, panie pośle, ale dziwi mnie, dlaczego są takie punkty. Zadałem sobie trud sprawdzenia, kto podpisał ten wniosek, i powiem ogólnie, są to albo związkowcy, albo nauczyciele. I tu nasuwa mi się bardzo brzydkie pytanie: Dlaczego w tym projekcie traktuje się inaczej pracowników - chociaż jestem za tym - a inaczej sferę budżetową, inaczej sferę emerytów. Jestem w posiadaniu pisma, które do mnie przysłali emeryci, i myślę, że warto je przytoczyć. Są oburzeni tym, iż kolejny raz w dziedzinie prywatyzacji lub, nazwijmy to inaczej, rozdziału majątku narodowego zapomina się o tych ludziach, którzy po czterdzieści lub więcej lat pracowali w kraju, a w tej chwili są emerytami. Mogę tylko powiedzieć, że mają rację.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#HansSzyc">Jeszcze jedna rzecz w tym projekcie mnie przeraża, że ciągle z uporem maniaka staramy się określać firmę na podstawie warunków, nazwijmy to, bilansu finansowego. A czymże on jest? Jest to zwykła statystyka. Pozwoliłem sobie również sprawdzić, jak to w rzeczywistości wygląda, bo proponuje się, że w tych firmach, które będą miały zysk, pracownicy dostaną więcej. Sprawdziłem to na podstawie banalnego przykładu - kursu dolara. Sytuacja jest mniej więcej taka, poważny eksporter, który, powiedzmy, eksportuje towary o wartości rzędu 200 mln dolarów, na podstawie kursu dolara w roku 1994 stracił ok. 500 mld starych złotych, a w obecnym roku ok. 900 mld. Czyli cała statystyka jest totalnie nic nie warta.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#HansSzyc">Chciałbym na jeszcze jedno zwrócić uwagę. Poprawki zgłaszane do tych dwóch ustaw, dotyczące - powiedzmy sobie otwarcie - tylko dwóch grup społecznych: rolników i rybaków, są słuszne, należy je jakoś ujednolicić. Ale w projekcie ustawy jest jedna sprawa co najmniej niebezpieczna. Proponuje się, żeby każdy pracownik miał prawo do nieodpłatnego nabycia 15% akcji spółki, a dotychczas było 20% za połowę ceny. Co zrobić z tym, co było dotychczas?</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#HansSzyc">Dlatego propozycja naszego klubu jest banalna. Nie chcemy odrzucenia ustawy w pierwszym czytaniu. Jest tam parę spraw, które naprawdę należy rozważyć. Proponujemy, aby ustawę tę skierowano do poszczególnych komisji, a przede wszystkim do Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, bo to jest naprawdę komisja, która tym się powinna zajmować, aby w końcu stworzyć prawo, które rzeczywiście dotyczy prywatyzacji. Już nie mówię o komercjalizacji, bo tego słowa nie lubię. Natomiast chodzi o to, aby kolejne prawa nie były „prawem legalnego tworzenia afer”. Bo dzisiaj każda prywatyzacja to afera. Takie niestety jest zdanie społeczności i z tym trzeba się liczyć.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#HansSzyc">Jeszcze raz uprzejmie proszę o skierowanie projektu do odpowiednich komisji, czyli do Komisji Ustawodawczej, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Hans Szyc w imieniu klubu BBWR.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jerzego Eysymontta o zabranie głosu w imieniu Parlamentarnego Koła Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#JerzyEysymontt">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przychylam się do tego, co powiedział mój przedmówca: zawsze nad tymi ważnymi sprawami dyskutujemy w pustej sali i przy braku transmisji telewizyjnej, ale widocznie o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#JerzyEysymontt">Ten punkt porządku dziennego jest dość dziwnie skonstruowany, bo zawiera w sobie dwa elementy dość różne. Element pierwszy to jest propozycja ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji, która dotyczy właściwie w tej chwili jedynej dotyczącej tych spraw ustawy o charakterze generalnym obowiązującej w polskim prawie, jeszcze z lipca 1990 r. Natomiast dwa następne druki sejmowe dotyczą nowelizacji niewątpliwie ważnej kwestii, ale jednak cząstkowej - narodowych funduszy inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#JerzyEysymontt">Tak więc najpierw kilka słów o sprawie pierwszej. Otóż nasze koło i partia republikańska są przekonane, że to, co zawiera na temat prywatyzacji, w sensie legislacyjnym, ustawa z 1990 r., to już trochę za mało. Zebraliśmy pewne doświadczenia i właściwie mało kto jest zdania przeciwnego i sądzi, że należałoby tę ustawę bądź istotnie nowelizować, bądź też zastąpić inną. Niemniej to, co przedstawione zostało w projekcie poselskim, rodzi istotne nasze wątpliwości, czy akt o tak zasadniczym znaczeniu, znaczeniu ustrojowym, może być w tej formie znowelizowany.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#JerzyEysymontt">Nasze wątpliwości wywodzą się z tego, że ta nowelizacja po prostu niewiele wnosi, a więc chyba warto się zastanowić, czy robić taką nowelizację, skoro być może w krótkim czasie dojdzie się do przekonania, że trzeba robić nowelizację nowelizacji. Proszę państwa, bądźmy szczerzy, my w tej chwili prawo III Rzeczypospolitej w ten sposób budujemy. Ciągle robimy nowelizacje nowelizacji, i to także w odniesieniu do tych kwestii, które mają charakter zasadniczy, charakter ustrojowy. I jeśli o to chodzi, jesteśmy generalnie przeciw. Bo prawo, które ma charakter ustrojowy, powinno być stabilne, przynajmniej tak długo, dopóki te zmiany są istotne. Dlatego też odnosimy się dość sceptycznie do tych propozycji, chociaż jest to niewątpliwie pewien konglomerat, w którym można znaleźć i takie sformułowania, pod którymi moglibyśmy się podpisać. My stanowimy grupę polityczną dość kategorycznie stawiającą problem prywatyzacji. To znaczy to jest właśnie zdanie ideologiczne. Mianowicie jeśli chodzi o wytwórczość, o działanie gospodarcze, to my ideologicznie uznajemy wyższość własności prywatnej, wyższość z racji większej efektywności. Wbrew temu, co często mówią nasi przeciwnicy, nie przeczy to możliwości jakiejś redystrybucji. To jest wyznanie co do efektywności. Naszym zdaniem ta ustawa niewiele wnosi, dlatego też, przyjmując zasadę, że nie należy projektów ustaw odrzucać w pierwszym czytaniu, będziemy z bólem głosować za przekazaniem projektu do komisji, ale nie liczymy na to, że wiele ona wniesie.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#JerzyEysymontt">Jeśli chodzi o dwa pozostałe projekty, to dotyczą one właściwie jednej sprawy - udziału rolników w narodowych funduszach inwestycyjnych, które są jakąś tam, naszym zdaniem bardzo niedoskonałą, formułą prywatyzacji powszechnej czy, jak kto woli, uwłaszczenia społeczeństwa. Rzecz jasna, jesteśmy bliżsi tej idei. Jest to sprawa niejednoznaczna, zawsze będą tu pewne konflikty, ale jesteśmy przekonani o tym, że projekty należy przekazać do właściwych komisji.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#JerzyEysymontt">Kończąc już, gdyż chyba przekroczyłem czas, czego nie lubię, chciałem jeszcze raz powiedzieć: ciągle brak nam generalnej i zdecydowanej myśli, co właściwie chcemy zrobić. Czy chcemy mieć gospodarkę prywatną z naprawdę małym sektorem państwowym, czy chcemy mieć duży sektor państwowy ze swego rodzaju przydatkiem uzupełniającym gospodarki prywatnej?</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Eysymontt w imieniu Parlamentarnego Koła Republikanie.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Zbrzyznego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Ryszard Bondyra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#RyszardZbrzyzny">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedmiotem dzisiejszej dyskusji jest pakiet trzech ustaw o charakterze prywatyzacyjnym. Są to: ustawa najszersza - o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, ustawa o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z 13 lipca 1990 r. oraz ustawa o zmianie ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji z 30 kwietnia 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#RyszardZbrzyzny">Uważam, że projekt ustawy o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z 13 lipca 1990 r. może zostać skonsumowany podczas prac w komisji poprzez projekt nowej ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Toteż nie będę zajmował stanowiska w sprawie tego projektu. Sądzę, że najistotniejszy jest projekt ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, stąd odniosę się przede wszystkim do jego treści.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#RyszardZbrzyzny">Jak wiemy, doświadczenia polskiej transformacji od roku 1990, wynikające ze stosowania ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, dowiodły, że przyspieszenie tempa reform gospodarczych, w tym także prywatyzacji, musi być połączone z uzyskaniem społecznej akceptacji, czego wielokrotnie doświadczyliśmy i doświadczamy na bieżąco. Szczególnie chodzi tutaj o pracowników przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#RyszardZbrzyzny">Nie jest to jednak możliwe bez dokonania istotnych zmian zarówno w zakresie przyjętych technik, jak i stosowanych procedur prywatyzacyjnych. Konieczność tych zmian była dostrzegana i zostały one zawarte w pakcie o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształcania zawartym w lutym 1993 r. trójstronnie — przez rząd, związki zawodowe i organizacje pracodawców. Myślę, że w tej Izbie powinniśmy o tym pakcie pamiętać. Ustalono tam, że prawidłowy przebieg procesów prywatyzacyjnych wymaga społecznej akceptacji, a osiągnięcie tego będzie możliwe poprzez rozszerzenie zakresu uczestnictwa pracowników zarówno w zarządzaniu spółkami powstałymi w wyniku przekształceń własnościowych, jak i w efektach ekonomicznych procesu prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#RyszardZbrzyzny">Uzgodnienia powyższe znalazły swoje miejsce w planowanej jeszcze w 1993 r. nowelizacji ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Niestety, do tego nie doszło, gdyż rozwiązano po drodze parlament. W II kadencji Sejmu została powołana Komisja Nadzwyczajna do spraw tzw. ustaw okołopaktowych. Podejmowaliśmy również kilka prób zainicjowania nowego projektu zmiany ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#RyszardZbrzyzny">Było to bezskuteczne. W konsekwencji w maju br. do Sejmu wpłynął pilny rządowy projekt ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. W toku prac nad jego treścią projekt ten w dużej części został zmieniony, niemniej w całości konsumował zapisy paktu o przedsiębiorstwie państwowym, nawet na wyrost, jeśli chodzi o niektóre punkty. Niestety, i tym razem projekt ten nie miał szczęścia. Stał się elementem gry politycznej, kampanii wyborczej. Prezydent odmówił podpisania tej ustawy, zaskarżając ją w Trybunale Konstytucyjnym. Zaskarżył tam elementy, które były bez znaczenia dla całej konstrukcji tej ustawy, jeśli chodzi o zapisy paktu o przedsiębiorstwie państwowym. Sądzę, że gdyby interes załóg pracowniczych był tu sprawą nadrzędną, mógł postąpić inaczej - podpisać tę ustawę, a później te elementy, które uznał za niekonstytucyjne, zaskarżyć w Trybunale Konstytucyjnym. Efekt byłby taki, że dzisiaj mielibyśmy ustawę, a elementy niekonstytucyjne w nieodległym czasie byśmy naprawili czy wyeliminowali. Tak jednak się nie stało. Prezydent zaserwował nam prezent w postaci referendum o powszechnym uwłaszczeniu. Myślę, że jest to kolejna gra, kolejne emocje, nadzieje, obietnice zamiast decyzji dających realne korzyści pracownikom prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#RyszardZbrzyzny">Omawiany dzisiaj projekt ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jest odpowiedzią na potrzebę wynikającą z uwarunkowań społecznych i gospodarczych, jest w istocie powtórzeniem ustawy już 2-krotnie uchwalanej przez Wysoką Izbę po wyeliminowaniu oczywiście wszystkich postanowień uznanych przez Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjne. Sądzę, że istotną regulacją spośród wielu bardziej korzystnych od dotychczasowych rozwiązań dotyczących załóg pracowniczych jest to, o czym nikt dzisiaj w Izbie jeszcze nie mówił, że uprawnienia do bezpłatnych akcji-udziałów wprowadza się tą ustawą oczywiście na wszystkich możliwych ścieżkach prywatyzacyjnych, a w przypadku sprzedaży przedsiębiorstwa państwowego kupujący przekazuje na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych kwotę stanowiącą równowartość do 15% ceny przedsiębiorstwa. Ustawa z 13 lipca 1990 r. nie daje takich możliwości. Projekt ten nie jest realizacją tzw. powszechnej komercjalizacji, gdyż nie będzie sytuacji, że z mocy prawa nastąpi akt przekształcenia w spółki wszystkich bądź większości przedsiębiorstw państwowych. Nie ma tu żadnych obaw. Projekt ten nie jest też przeszkodą do przeprowadzenia powszechnego uwłaszczenia społeczeństwa. Tutaj odpowiedź dla pana posła Błasiaka: to nie ma się w żaden sposób do zaplanowanego na luty 1996 r. referendum na temat powszechnego uwłaszczenia. Sądzę, że ustawa ta zadziała odwrotnie, gdyż ujęto tu także zapis umożliwiający emisję bonów prywatyzacyjnych służących również do zapłaty za nabycie praw z akcji spółek powstałych w wyniku przekształcenia czy komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego. Jest to także odpowiedź na wątpliwość zgłoszoną przez pana posła Szyca, iż nic się tutaj nie mówi na temat tzw. sfery budżetowej. Przecież tę sprawę można załatwić m.in. bonami prywatyzacyjnymi - dlatego myślę, że ta ustawa winna być opracowywana przez Komisję Przekształceń Własnościowych. Te zapisy powinny być jeszcze bardziej doskonalone, nawet w kierunku zobowiązania Rady Ministrów do skorzystania z tych zapisów. Zapis taki jest także w obowiązującej ustawie z 13 lipca 1990 r., ale z tego zapisu ani razu jeszcze Rada Ministrów nie miała odwagi skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-218.7" who="#RyszardZbrzyzny">Projekt tej ustawy preferuje także polski kapitał, co polega na umożliwieniu zapłaty za należące do skarbu państwa akcje w ratach. Wprowadza także możliwość komercjalizacji i prywatyzacji z konwersją wierzytelności, stwarzając szansę uzdrowienia przedsiębiorstw, które w zadłużenie popadły najczęściej bez własnej winy, w efekcie transformacji gospodarczej, a są obecnie zdolne do efektywnego funkcjonowania po ich oddłużeniu. Te przykłady można byłoby mnożyć.</u>
          <u xml:id="u-218.8" who="#RyszardZbrzyzny">Oprócz przedstawionych regulacji projektowana ustawa wprowadza bądź przewiduje wprowadzenie szeregu przepisów o charakterze porządkującym procedury dotyczące obu sposobów prywatyzacji, tak pośredniej, jak i bezpośredniej. Jednak - i tutaj się zgodzę z panem posłem Szycem - z pewnym niedosytem i zażenowaniem odbieram fakt, iż w gronie uprawnionych (mam tu na myśli art. 2 ust. 5) do nieodpłatnego nabycia akcji prywatyzowanego przedsiębiorstwa państwowego nie umieszczono byłych, z kilkudziesięcioletnim stażem pracy, pracowników tych przedsiębiorstw, którzy je budowali. Myślę, że w pracach komisji wspólnie znajdziemy rozwiązanie, które usatysfakcjonuje tę grupę byłych pracowników.</u>
          <u xml:id="u-218.9" who="#RyszardZbrzyzny">Uważam, że kolejnym elementem, który wymaga regulacji, jest sprawa tej grupy pracowników, którzy zatrudnili się w przedsiębiorstwie po przekształceniu w jednoosobową spółkę skarbu państwa, a w wypadku wielu spółek w Polsce upłynął już od tego momentu okres ponadpięcioletni. Mógłbym takich przykładów wskazać wiele; np. „Polska Miedź” przekształciła się we wrześniu 1991 r., a więc niedługo będziemy obchodzić 5-lecie. Jest więc grupa pracowników, która pracuje już 5 lat, a zgodnie z zapisami tej ustawy żadnych uprawnień z tego tytułu nie będzie miała. Należy zatem wprowadzić tutaj nowe regulacje. Sądzę, że doregulowania wymaga także art. 36 ust. 3, dotyczący sposobu podziału należnej puli akcji między uprawnionych pracowników, a także byłych pracowników prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych, nie może bowiem być tak, że jedynym kryterium jest staż pracy.</u>
          <u xml:id="u-218.10" who="#RyszardZbrzyzny">Reasumując, stwierdzam, że przedłożony projekt wychodzi naprzeciw oczekiwaniom załóg przedsiębiorstw państwowych, konsumuje uzgodnienia z paktu o przedsiębiorstwie państwowym. Sądzę, że należy w trybie niezwłocznym przekazać go do Komisji Przekształceń Własnościowych, a tam nieodzowne jest wprowadzenie poprawek, o których mówiłem wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-218.11" who="#RyszardZbrzyzny">Na zakończenie nie mogę bez odzewu pozostawić elementu zawartego w wypowiedzi pana posła Szyca, dotyczącego rzekomych niesprawiedliwości, jeśli chodzi o uprawnienia załóg prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych. Otóż nie jest tak, panie pośle, że w zależności od wielkości osiąganego zysku w prywatyzowanym przedsiębiorstwie państwowym załogi mogą być bardziej lub mniej usatysfakcjonowane. Kryterium, a więc uprawnienie do bezpłatnych akcji, jest jednolite dla wszystkich załóg prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych. Jest to prosty iloczyn 18 średnich miesięcznych płac z ostatniego półrocza przed udostępnianiem akcji oraz liczby zatrudnionych. Oczywiście, nie może być to więcej niż 15% kapitału akcyjnego, i to jest jedyny element, który może zróżnicować wielkość uprawnienia. Nie jest to zależne od wielkości zysku uzyskanego w danym roku przez prywatyzowane przedsiębiorstwo.</u>
          <u xml:id="u-218.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Ryszard Zbrzyzny z SLD.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bondyrę z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Bogdan Pęk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#RyszardBondyra">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dzisiaj trzy projekty ustaw zawarte w drukach nr 1397, 1411 i 1412. Dwa projekty, prezentowane przez pana posła Bajołka, zmierzają do modyfikacji zapisów w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z dnia 13 lipca 1990 r. i w ustawie o narodowych funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#RyszardBondyra">W aktualnej artykulacji prawnej zapisy dotyczące nabywania akcji na warunkach preferencyjnych lub bezpłatnie, stanowione w regulaminach i statutach spółek, są niezgodne z pozostającymi w mocy przepisami konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (art. 1 i art. 67). W demokratycznym państwie prawa, jakim jest Rzeczpospolita Polska, o sytuacji prawnej obywateli nie mogą przesądzać akty niższego rzędu; może o tym przesądzać tylko ustawa i rozporządzenie Rady Ministrów lub jej członków. Nie można uchylać się od obowiązków nałożonych przez ustawę zasadniczą w wypadku rozstrzygnięcia kluczowej z punktu widzenia praw obywatelskich kwestii określenia kategorii uprawnionych pracowników, rolników i rybaków.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#RyszardBondyra">Analizując orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego można wysnuć tylko jeden wniosek. Ustawodawca, uchylając się od nałożonego nań obowiązku, popełnił uchybienie. Pozostaje tylko pytanie: Świadomie czy nie? I kto w konsekwencji poniósł tego koszty - parlamentarzyści, rząd, pan prezydent czy pracownicy, rolnicy i rybacy, którzy przy podziale dobra deficytowego, jakim są akcje preferencyjne prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych, zostali poprzez manipulacje władzy ustawodawczej i wykonawczej pozbawieni określonego prawa bądź też ograniczono im dostęp do części majątku?</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#RyszardBondyra">Reasumując, projekty przedstawione przez pana posła Bajołka powinny jak najszybciej znaleźć się w wykazie aktów obowiązujących rangi ustawy lub rozporządzenia, tak aby błędy popełnione przez poprzedników mogły zostać skorygowane. Chodzi o kwestię polegającą na błędnej delegacji w dwóch nowelizowanych ustawach o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i o narodowych funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#RyszardBondyra">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oddzielnym problemem jest projekt ustawy o prywatyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, zawarty w druku nr 1397. Dziwi pospieszny tryb, jakim posługują się wnioskodawcy przy tak ważnej ustrojowej materii, nie dający możliwości zapoznania się z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym w dużej mierze tej właśnie materii. Chcę zaznaczyć, że nie znamy również stanowiska rządu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#RyszardBondyra">Propozycja ustawowa zasługuje na miano konstytucji gospodarczej. Jednym aktem prawnym stworzymy możliwość przekształcenia przedsiębiorstw państwowych i funkcjonowania ich na zasadach Kodeksu handlowego z jednoczesnym przyznaniem części społeczeństwa majątku przedsiębiorstw państwowych, tj. pracownikom zatrudnionym w nich w dniu przekształcenia w jednoosobową spółkę skarbu państwa, rolnikom i rybakom na trwale związanym z przekształcanym przedsiębiorstwem.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#RyszardBondyra">Nie chciałbym, ale muszę zapytać posłów wnioskodawców, czym kierowali się, wybierając tak szybki tryb wprowadzenia projektu pod obrady Sejmu, wykreślając en bloc wszystkie zakwestionowane przez pana prezydenta propozycje artykulacji prawnej w stosunku do poprzedniej ustawy. Czy dysponują tekstem orzeczenia i czy byli obecni w momencie składania do laski marszałkowskiej ww. projektu, bo jeżeli opierali swoje propozycje na doniesieniach prasowych, bez dogłębnej analizy orzeczenia, niejednoznacznego w swym rozstrzygnięciu, nie podjętego również jednogłośnie, to jaką wartość mają argumenty przedstawione w uzasadnieniu do projektu na stronie 3?</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#RyszardBondyra">Przypomnę, że część pierwsza dotyczyła możliwości wyrażenia przez Sejm zgody na prywatyzację sektorów strategicznych, to jest spirytusowego, naftowego, gazowego, zbrojeniowego, banków, instytucji ubezpieczeniowych, sieci telekomunikacyjnych, energetycznych, portów morskich i rzecznych, lotnisk, kopalń węgla kamiennego i brunatnego. W tym miejscu pragnę zadać wnioskodawcom pytanie: czy intencją wnioskodawców jest sprywatyzowanie tych sektorów metodą zwykłej ścieżki prywatyzacyjnej, na zasadach zaproponowanych w projekcie? Znając zasobność kapitałową polskich inwestorów, których moc nabywcza jest znikoma w stosunku do wartości, jaką ten przemysł przedstawia, można wysnuć przypuszczenie, że chodzi o kapitał obcy, który może przejąć przemysł strategiczny w Polsce. Czy intencją wnioskodawców jest sprzedaż przemysłu strategicznego obcemu kapitałowi? Jeżeli nie, to dlaczego w wymienionym projekcie nie znalazły się propozycje innych zapisów, np.: Sejm wyrazi zgodę w formie ustawy lub poprzez przeniesienie kwestii dotyczących tego przemysłu do ustawy z dnia 27 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa? Obie te ścieżki byłyby możliwe i nie są sprzeczne z ustawą zasadniczą. Brak takich propozycji jest czytelną intencją wnioskodawców: sprzedać przemysł, np. zbrojeniowy, inwestorowi zewnętrznemu.</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#RyszardBondyra">Następna sprawa, którą chciałbym poruszyć, związana jest z art. 74, zgodnie z którym traci moc ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z dnia 13 lipca 1990 r., i implikacjami, jakie to wywoła w innych uregulowaniach ustawowych (projekt nie mówi, że zastępuje we wszystkich unormowaniach obowiązujących obecne odwołania). Wymienię tutaj dwie ustawy: o regulacji rynku cukru, art. 8 ust. 1 i art. 11, oraz o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, art. 2. Po wejściu w życie dzisiaj proponowanego projektu ustawy te przepisy staną się przepisami martwymi, ponieważ ustawa, do której odsyłają, przestanie obowiązywać. Jakie wywoła to konsekwencje? Otóż pracownicy cukrowni i rolnicy związani z tymi przedsiębiorstwami nie znajdą podstawy ustawowej do nabycia akcji na zasadach preferencyjnych lub bezpłatnie. Czy jest to działanie zamierzone, czy tylko niedopatrzenie? Jeżeli nie zamierzone, to jak traktować zapis, że uprawnionymi do nabycia akcji są rolnicy związani z przedsiębiorstwem w dniu przekształcenia go w spółkę? Może przecież zdarzyć się tak, że cukrownia lub inne przedsiębiorstwo, z którym związany jest rolnik, przekształcone zostanie w spółkę w grudniu lub w styczniu. Proszę pokazać, w wypadku której cukrowni rolnicy są związani z przedsiębiorstwem umową kontraktacyjną w tych miesiącach. Dotyczy to również plantatorów tytoniu i innych. Sądzę, że nie jest to zamierzony cel, bo jeżeli tak, to nie może ten projekt znaleźć poparcia w Wysokiej Izbie, gdyż pozbawienie rolników możliwości nabycia akcji jest, moim zdaniem, wielce naganne i wręcz niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-220.9" who="#RyszardBondyra">Powołanie Komisji Nadzwyczajnej jest, moim zdaniem, celowe i odpowiednie do wagi rozpatrywanego zagadnienia w wypadku omawianych projektów.</u>
          <u xml:id="u-220.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Ryszard Bondyra z PSL.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Pęka z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Świrepo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#BogdanPęk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Trzeba powiedzieć, że dzisiaj z uwagi na szczególnie dramatyczną atmosferę i zagadnienia, które były omawiane, zostały całkowicie przesłonięte dwie ważne z punktu widzenia przyszłości państwa polskiego, a związane z przekształceniami własnościowymi, decyzje.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#BogdanPęk">Po pierwsze, w zupełnej ciszy została dzisiaj podjęta uchwała, która, jak sądzę, będzie rzutować na przyszłość polskiej prywatyzacji, na kluczowe decyzje związane z uwłaszczeniem - mianowicie uchwała o przeprowadzeniu referendum, gdzie przeforsowano jednak zapisy o narodowych funduszach inwestycyjnych jako właściwej ku temu ścieżce.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#BogdanPęk">Dzisiejsza debata, o znaczeniu prawie konstytucyjnym, jest również nieszczęśliwie pozbawiona... nie towarzyszy jej odpowiednie zainteresowanie zarówno członków Wysokiej Izby, jak i tych wszystkich, których będzie ona dotyczyć. Myślę, że to niedobrze, że w takim trybie, w takim czasie i w takim miejscu jest prowadzona.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#BogdanPęk">Uczciwie trzeba powiedzieć, że przedłożenie poselskie projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jest dorobkiem Komisji Nadzwyczajnej do spraw prywatyzacji i komercjalizacji i prowadzi do usunięcia tych zapisów, które Trybunał Konstytucyjny uznał za rozwiązania niekonstytucyjne. W tym miejscu także w pełni podzielam poglądy przedstawiane przez moich kolegów klubowych - przed chwilą przez posła Bondyrę - że do dzisiaj nie wiemy, jakimi przesłankami kierował się Trybunał Konstytucyjny. Nie otrzymaliśmy pisemnego uzasadnienia decyzji, która zapadła niejednomyślnie, przy sprzeciwie części sędziów Trybunału. Usunięty został zapis, który dotyczy tzw. mapy przekształceń własnościowych, zapis dla Polskiego Stronnictwa Ludowego bardzo ważny. Myślę, że ten właśnie zapis - jego brak - może stać się kością niezgody w Wysokiej Izbie i jeżeli nie zostaną znalezione odpowiednie sposoby uzgodnienia zapisu zastępczego, który określałby sektory o znaczeniu strategicznym dla gospodarki narodowej, może to oznaczać, że Polskie Stronnictwo Ludowe rozważać będzie głosowanie przeciw temu projektowi. Ale nie przesądzajmy dzisiaj sprawy. Komisja Nadzwyczajna, do której chcemy ów projekt skierować, będzie miała możliwości wprowadzenia i opracowania stosownych zapisów, które mają szanse uzyskać consensus w Wysokiej Izbie, a także consensus w układzie koalicji rządzącej.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Procesy prywatyzacji w Polsce wkraczają właściwie w decydującą fazę. Tak się składa, że zainteresowanie w Wysokiej Izbie tym zagadnieniem, jeśli nie najważniejszym, to jednym z najważniejszych, opadło. Panuje bowiem powszechne przekonanie, że tutaj wszystko zostało już rozdzielone, przesądzone.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#BogdanPęk">Jestem również skłonny przypuszczać, że kwestia referendum konstytucyjnego w sprawie powszechnego uwłaszczenia będzie rozpatrywana, jeśli zostaną również przyjęte propozycje referendum cząstkowego w sprawie narodowych funduszy inwestycyjnych, jeśli naród, wyrażając zgodę na powszechne uwłaszczenie, wyrazi także zgodę na to, żeby odbyło się to na drodze poszerzenia narodowych funduszy inwestycyjnych. Myślę, że jest to działanie nielogiczne i przedwczesne, bo może się okazać, że różnego typu działania i opór społeczny, być może nawet pozaparlamentarny, przesądzą o innym kierunku tych rozwiązań. Dzisiaj, gdy debatujemy nad tym ważnym zagadnieniem, trzeba również pomyśleć o tym, by w stosownej ustawie, zwłaszcza w przedłożeniu dotyczącym komercjalizacji i prywatyzacji, poszerzyć obszar związany z możliwością wprowadzenia innej postaci powszechnego uwłaszczenia, choćby w formie kuponowej. Nie chciałbym przesądzać, ale widzę tutaj również pewne pozytywne działania Unii Wolności, która w tej sprawie wychodzi naprzeciw powszechnej opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#BogdanPęk">Kończąc, chciałbym jeszcze raz podkreślić, że ustawa ta jest dla PSL, dla grupy posłów zajmujących się w Komisji Przekształceń Własnościowych tą problematyką, niesłychanie ważna. Jeżeli nie będzie odpowiedniego kompromisu w sprawach kluczowych, będziemy głosować, przynajmniej ja będę głosował, za odrzuceniem projektu ustawy może w pierwszym, a z całą pewnością w drugim czytaniu - jeśli nie zostanie przegłosowane, że projekt ten trafi do Komisji Nadzwyczajnej, gdyż w Komisji Przekształceń Własnościowych, tak to już jest, nie ma żadnych szans na wprowadzenie zapisów, które nam wydają się kluczowe.</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Ostrowska: To siła argumentacji pana posła!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Bogdan Pęk z PSL.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma pana posła Jana Świrepo.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę w takim razie o zabranie głosu pana posła Macieja Manickiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#MaciejManicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Muszę powiedzieć, że włożyłem stosunkowo dużo pracy w różnego rodzaju projekty związane z ustawą czy z regulacjami określającymi procedury przekształceń własnościowych i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, bo przecież tych projektów było już wiele. Były w poprzedniej kadencji, były w tej kadencji. Jakoś nie mamy szczęścia, aby ten problem uregulować. Wydawało się, że sprawa miała już swój finał, ale tylko wydawało się, bo, jak wiadomo, po skierowaniu przez pana prezydenta Lecha Wałęsę skargi do Trybunału Konstytucyjnego okazało się, że i tym razem do finału być może daleko, a być może jeszcze dalej, niż nam się zdaje.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#MaciejManicki">Projekt poselski, projekt ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych został opracowany... w tym przypadku to trochę za duże słowo, on został w zasadzie przepisany z tej ustawy, która została przez Sejm już dwukrotnie przyjęta, raz większością 2/3 głosów. Zabrakło w nim oczywiście trzech przepisów, które Trybunał zakwestionował. Jako świadek tego wydarzenia, będący przy orzekaniu przez Trybunał, nie mam żadnych wątpliwości - wiem, że takie tutaj podnoszono - które to przepisy i z jakich przyczyn Trybunał zakwestionował.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#MaciejManicki">Na marginesie, gdy mówię o przepisach zakwestionowanych przez Trybunał, warto zastanowić się nad dosyć ciekawą okolicznością. Jeden z przepisów, bardzo podobny zresztą do tego, który został zakwestionowany, funkcjonuje w obrocie prawnym już ładny kawał czasu, parę lat. Pan prezydent zakwestionował ten przepis, czyli pan prezydent wiedział - z tego należy wyciągnąć taki wniosek - że to jest norma zła, a pan prezydent w oparciu o tę normę objął akcje w Stoczni Gdańskiej SA. W tym momencie warto by zapytać, czy pan prezydent zwróci akcje, które objął, jak sam stwierdził, z naruszeniem przepisów konstytucyjnych. Ale to pytanie na marginesie.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#MaciejManicki">Natomiast warto również zwrócić uwagę na...</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Może bardziej precyzyjnie?)</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#MaciejManicki">Tak, panie pośle, doprecyzuję. W mojej ocenie pan prezydent jest posiadaczem w złej wierze, czego nie można powiedzieć o pozostałych akcjonariuszach, pracownikach tej stoczni, bo oni mogli nie wiedzieć. Pan prezydent wiedział, bo zaskarżył. Skoro zaskarżył i wiedział, to znaczy, że jest posiadaczem w złej wierze. Taki wniosek z tego po prostu wyciągam.</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, rozumiem, że pan prezydent odchodzi i jest w tej chwili w ogniu krytyki, ale prosiłabym, żeby pan był uprzejmy wrócić do tematu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#MaciejManicki">Nie, to jest właśnie na temat, pani marszałek, bo mówię o posiadaczu akcji, który objął je pod rządami przepisu, który później zakwestionował. Może nie przepisu, ale normy, którą zakwestionował. Natomiast jeśli chodzi o sam projekt ustawy o komercjalizacji, to wydawało się, że on nie powinien być kontrowersyjny — odnoszę to również do kolegów posłów z Polskiego Stronnictwa Ludowego — a jak się okazuje, jest, bo złożyli inny projekt ustawy. Trochę, muszę powiedzieć, tym mnie zaskoczyli. Skoro wcześniej była tak wielka i namiętna dyskusja na temat poprawki Podkańskiego, a teraz jednym ruchem panowie chcecie to wrzucić do kosza, to jak to jest? Przecież w swoim projekcie już tego wątku nie podnieśliście — mówię o projekcie ustawy o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Jeśli taka wasza wola, to przecież bardzo łatwo jest poszukać kompromisu — wystarczy sięgnąć do wniosku mniejszości nr 1, który był przedmiotem naszej debaty. Gdy uchwalaliśmy ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, ten wniosek był popularnie nazywany poprawką Manickiego. Można było wszak „pożenić” to, co jest zawarte w projekcie ustawy o zmianie ustawy, który dzisiaj kierujecie, z tym, co zostało tam zawarte, uzupełniając jednakże paroma przepisami. Uważam, że należy obronić przepisy mówiące o komercjalizacji z konwersją wierzytelności, jako że to może uratować może nie paręset, ale w każdym razie kilkadziesiąt tysięcy miejsc pracy. Być może warto skorzystać z innych przepisów, przy okazji poprawiając przepis art. 20 ust. 7 ustawy o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, żeby i tamten problem rozwiązać. I, być może, rzeczywiście nie będzie potrzeby podejmowania ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i powtarzania jeszcze raz tej całej dyskusji na temat problemów związanych z — powszechnie tak nazywaną - poprawką Podkańskiego. Nie wiem. W każdym razie mogę powiedzieć jedno — jestem bardzo zainteresowany tym, aby problem ten rozwiązać, i to rozwiązać jak najszybciej. Powiem też dlaczego. Dlatego że wraz z przyjęciem ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych uruchomiliśmy pewne procesy, uruchomiliśmy proces rodzenia się zgody społecznej na prywatyzację. Już doszło bowiem do kompromisu, zaistniał już consensus, zgoda pracownicza na prywatyzację (np. Stomilu Olsztyn) — mówię o zgodzie społecznej, tej nieformalnej, która nie jest wymagana przepisami prawa, ale po prostu istnieje. Trzeba też pamiętać o tym, że uruchomienie procedur prywatyzacyjnych nazywane w przepisach zbyciem akcji na rzecz osób trzecich uruchamia również pewien licznik, odmierza czas właściwy do wykorzystania uprawnień pracowniczych. I ten czas płynie nieubłaganie. W wypadku niektórych firm on już upłynął. O tym też trzeba pomyśleć, nowelizując te przepisy.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#MaciejManicki">Dlatego też uważam, że powinniśmy tym razem odłożyć na bok wszystko, co może nas podzielić, poszukać tego wszystkiego, co jest nas w stanie połączyć w tej sprawie, i udowodnić, zaprzeczając wszystkim dotychczasowym doświadczeniom, że stać nas na to, aby tym razem projekt tej ustawy opracować bez przyjmowania trybu pilnego, ale rzeczywiście pilnie.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Maciej Manicki z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Pęka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#BogdanPęk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Muszę powiedzieć, że zgłaszając przed chwilą - a mówię to także w imieniu moich kolegów - pewne zastrzeżenia i wątpliwości, nie twierdziłem jednoznacznie, że nie ma możliwości porozumienia, i po deklaracji pana posła Manickiego mogę nawet, jak sądzę, stwierdzić optymistycznie, że takie możliwości istnieją. Sądzę, że będzie ono w czasie obrad komisji możliwe do osiągnięcia.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#BogdanPęk">Chciałbym natomiast, zapłodniony pewną sentencją z wystąpienia pana posła Manickiego, stwierdzić, że skoro były tam pewne niekonstytucyjności, to uczciwie trzeba sobie powiedzieć, że cała prywatyzacja w Polsce, począwszy od ustawy z 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, jest niezgodna z konstytucją. Wszyscy o tym wiedzieli i dopiero posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego, których wielokrotnie odsądzano od czci i wiary, stawiając zarzuty niekompetencji, sprawę tę nie tylko stwierdzili, ale także wnieśli w odpowiednim trybie. Gdyby nie to, że uległo przedawnieniu wystąpienie w sprawie niekonstytucyjności ustawy z 1990 r., to najprawdopodobniej Trybunał byłby zmuszony zakwestionować również to rozwiązanie. Proszę więc teraz powiedzieć, co by było, gdyby się okazało, że Trybunał stwierdza niekonstytucyjność, że decyzje przekładalne na miliardy dolarów zostały podjęte na mocy ustawy niezgodnej z konstytucją - jakie to ma znaczenie w stosunku na przykład do objęcia akcji przez jedną osobę, choćby to był prezydent Rzeczypospolitej. Dlatego myślę, panie pośle, że tu trzeba pewne rzeczy wypośrodkować.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#BogdanPęk">Mam nadzieję, że Trybunał Konstytucyjny w krótkim czasie - albo my to zrobimy, wyprzedzając orzeczenie i poprawiając ustawę o narodowych funduszach inwestycyjnych - odniesie się również do tych niezgodności z konstytucją, które są tam zawarte. Wszak chcemy działać dla dobra sprawy, podejmując pewną krytykę ustawy o komercjalizacji. Była ona jednak dorobkiem opartym na wielkim consensusie, na ogromnej pracy Komisji Nadzwyczajnej i, myślę, cokolwiek by o niej powiedzieć, jest ona rozwiązaniem znacznie lepszym w wielu sprawach niż ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z 1990 r. Jeżeli sprawy ważne dla Polskiego Stronnictwa Ludowego zostaną wprowadzone, a zwłaszcza jeżeli znajdziemy sposób na uwzględnienie owych sektorów kluczowych czy szczególnie wrażliwych, to myślę, że osiągnięcie kompromisu będzie łatwe, tym bardziej że trudno odmówić posłowi Manickiemu racji, gdy mówi o kwestiach związanych z konwersją i oddłużeniem. Te sprawy są ważne. Jest tam również zapis o pewnych preferencjach niesłychanie, niestety, rzadkich w polskim prawodawstwie gospodarczym - o preferencjach dla polskiego kapitału, co w procesie prywatyzacji wydaje się sprawą istotną.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Bogdan Pęk z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł jeszcze chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle, ale w takim razie krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#JanWyrowiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeszcze mam 19 sekund, ale chciałbym również w trybie sprostowania odnieść się do tego, co powiedział pan poseł Manicki.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#JanWyrowiński">Po pierwsze, nawiązuję do tego, o czym mówił pan poseł Pęk: nie można z trybuny sejmowej mówić, że cały proces prywatyzacji w Polsce od 1990 r. był niekonstytucyjny, bo przecież nie ma jeszcze orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie. Swoje opinie i sądy na ten temat formułujecie panowie na podstawie ekspertyzy, którą opracowało Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, i nie ma tutaj, myślę, podstawy, aby tak twierdzić. A jeżeli nawet tak jest, to ta niekonstytucyjność dotyczy wyłącznie fragmentu tego procesu prywatyzacyjnego i w związku z tym takie uogólniające sądy są, moim zdaniem, nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#JanWyrowiński">Wracając do kwestii decyzji Trybunału Konstytucyjnego. Panie pośle, mam przed sobą tę ustawę, którą zakwestionował Trybunał Konstytucyjny i art. 23 ustawy wciąż miłościwie panujący. Otóż w art. 33 kontrowersyjny ust. 3 brzmi: „Rada Ministrów może zezwolić w drodze rozporządzenia na inny niż przewidziany w ust. 1 tryb zbywania akcji określonej spółki”. I to zakwestionował Trybunał Konstytucyjny. Natomiast w art. 23 obowiązującej ustawy zapis, na podstawie którego również objął akcje pan prezydent, zawiera sformułowanie: „W szczególnych przypadkach”. Czyli jest tu istotna różnica, zawęża się jak gdyby możliwości podejmowania tych decyzji, bo to musi być szczególny przypadek. Rada Ministrów może podjąć decyzję na wniosek ministra przekształceń własnościowych, czyli jest tu dodatkowa okoliczność jak gdyby zawężająca tę decyzję, a mianowicie musi być wniosek ministra przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#JanWyrowiński">Moim zdaniem jest istotna różnica jakościowa w tych dwóch zapisach. Nie wiem, czy akurat w tej kwestii, w przypadku tego zapisu w art. 23 ust. 2, decyzja Trybunału Konstytucyjnego byłaby identyczna z decyzją dotyczącą art. 33 ust. 3. W każdym razie niewątpliwie nie są to zapisy tożsame z punktu widzenia konsekwencji. Dlatego nie ferowałbym tak śmiało z tej trybuny sądu o tym, że pan prezydent powinien w związku z tym, co się stało...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, czas...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#JanWyrowiński">Rozumiem, dobrze, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#JanWyrowiński">...tym bardziej że - jak państwo wiecie - decyzją szefa od skarbowości postąpiono tak a nie inaczej, z czego wynikają określone kłopoty finansowe.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle, pan prosił o głos, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MaciejManicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chcę zabrać głos tylko w tej ostatniej kwestii. Mnie by niepomiernie cieszyło, gdyby okazało się, że pan prezydent jednak jest posiadaczem w dobrej wierze. Natomiast nie o tym chciałem mówić. Chcę odnieść się do problemu związanego z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego. Jeśli okazałoby się, że Stocznia Gdańska będzie tym szczególnym przypadkiem, który ocali tę normę prawną w kształcie poprawionym w stosunku do tego, który pan poseł przeczytał, a zawartym w art. 23 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, to być może będzie to rozwiązanie problemu.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#MaciejManicki">Na podstawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i przedstawionego ustnego uzasadnienia odnoszę wrażenie, że Trybunał był zdecydowanie przeciwny odstępstwom od zasady w podejmowanych jednorazowych decyzjach bez względu na to, jak byśmy ubrali tę normę w szczególnie uzasadniony przypadek w sytuacji, w której nie definiujemy, co ten przypadek oznacza. Na wniosek ministra przekształceń własnościowych możemy przecież dopisać jeszcze ze trzech ministrów (jeśli to pomoże), czyli ministra przekształceń własnościowych w porozumieniu z ministrem finansów i jeszcze innym ministrem, już o ministerstwie pracy nie wspominam, bo akurat nie chciałbym być w tej roli.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#MaciejManicki">Natomiast jeśli chodzi o ten problem, jest on naprawdę dosyć poważny. Wydaje się, że łatwo jest to zweryfikować, ale nie namawiam do tego żadnej z ponad 150 organizacji, które dysponują prawem wystąpienia do Trybunału o zbadanie zgodności przepisów ustaw z konstytucją, żeby zaryzykowała weryfikację, zaskarżając do Trybunału Konstytucyjnego obowiązujący przepis.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#MaciejManicki">Jeśli można, jeszcze na sam koniec na temat tego, czy w złej czy w dobrej wierze. Wydaje mi się, że jest to problem na tyle istotny, że w przypadku, gdy jeszcze przez długi okres - a można to przypuszczać - nie dojdzie do consensusu w tej sprawie i pozostaną zobowiązania, bez tej normy prawnej nie będą one możliwe do uregulowania. Mówię o zobowiązaniach wobec pracowników, o tych zobowiązaniach, które powstały chociażby z tej przyczyny, że uruchomiliśmy proces nowelizacji tych przepisów, przyjęliśmy ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Byli tacy, którzy, budując na tym przyszłość, zdecydowali się na rozpoczęcie procesu prywatyzacji - nie tylko w swoim interesie, ale w interesie społecznym, w interesie skarbu państwa. Wiemy, ile przyniosły skarbowi państwa dochody z prywatyzacji chociażby Stomilu Olsztyn.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#MaciejManicki">A jeśli pan prezydent Rzeczypospolitej nie będzie musiał oddać owych akcji, to mnie tylko ucieszy - i wcale nie dlatego, że, być może, stanowiły zastaw dla innych czynności, o których dzisiaj pisała prasa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Maciej Manicki z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma chętnych do zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę w takim razie o zabranie głosu ministra przekształceń własnościowych pana Wiesława Kaczmarka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WiesławKaczmarek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym wziąć w obronę pana prezydenta. Wydaje mi się, panie pośle, że ten przykład jest nietrafny. Ustawa o prywatyzacji powstała w roku 1990, kiedy obowiązywały przepisy dawnej konstytucji. Dopiero później zaczęła obowiązywać „mała konstytucja”, na podstawie której Trybunał Konstytucyjny interpretował przepisy ustawy z roku 1990, a te przepisy zostały przeniesione do projektu ustawy z roku 1995. Na dodatek przypadek Stoczni Gdańskiej jest wyjątkowy, bo prywatyzacja następowała tam w trybie odrębnym.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WiesławKaczmarek">Myślę, że nie można tu używać takich argumentów, czy prezydent działał w dobrej, czy w złej wierze, ponieważ Trybunał nie zakwestionował decyzji Rady Ministrów. Zakwestionował tylko formę legislacyjną. Kierując się analizą reguł wynikających z „małej konstytucji”, Trybunał stwierdził, że rozporządzenia Rady Ministrów muszą mieć charakter prawotwórczy, a to jest przypadek incydentalny, dotyczący konkretnego przedsiębiorstwa. Zła to praktyka legislacyjna, kiedy Rada Ministrów tworzy prawo, wydając rozporządzenia, a prawo sprowadza się na przykład do wyrażenia zgody na odstąpienie od trybu publicznego sprzedaży akcji jakiejś tam firmy. Trybunał stwierdził, że tego typu technika legislacyjna zastosowana w projekcie ustawy jest wadliwa i nie odpowiada intencjom konstytucji, która mówi, że rozporządzenia Rady Ministrów mają tworzyć prawo, a to są indywidualne decyzje. W tych dwóch przypadkach nie wyciągałbym więc tak daleko idących wniosków i nie prowadził przy tej okazji sporu, czy akcje danej osoby są jej własnością nabytą zgodnie z konstytucją, bo chyba nie o to chodzi w tej debacie.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#WiesławKaczmarek">Jeżeli można odnieść się do przedstawionych Wysokiej Izbie trzech projektów poselskich, to chciałbym, kierując się zasadą, że ta ustawa jest taka sama, a jednak nie taka sama, opatrzyć zgłoszony przez posłów projekt ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji sentencją, że rząd aprobuje ten projekt. Zdaniem rządu do projektu należałoby jednak, kierując się wysłuchanym akurat przeze mnie uzasadnieniem do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, dodać trzy uzupełnienia.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#WiesławKaczmarek">W art. 3 należałoby dodać ust. 3 w brzmieniu: „Rada Ministrów na wniosek ministra przekształceń własnościowych może zezwolić na inny niż przewidywane w ust. 1 tryb zbywania akcji określonej spółki”. Tu chodzi właśnie o to, żeby nie stosować techniki rozporządzenia. Powinien to być bądź zapis do protokołu Rady Ministrów, bądź uchwała Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#WiesławKaczmarek">W art. 39 należałoby dodać ust. 3 w brzmieniu: „Rada Ministrów w uzasadnionych przypadkach może zezwolić na prywatyzację bezpośrednią przedsiębiorstwa państwowego, które nie spełnia przesłanek określonych w ust. 2”. Do tej pory również była to technika legislacyjna polegająca na tworzeniu rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#WiesławKaczmarek">Podobnej analizy należałoby dokonać w art. 3 ust. 1. To również jest przypadek indywidualny. Chodzi o przypadek, gdy następuje komercjalizacja w celu prywatyzacji. Wtedy postanawia o tym Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Po prostu końcówkę tego zdania w tym ustępie należałoby skreślić, aby być w zgodzie z orzeczeniem i uzasadnieniem Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#WiesławKaczmarek">Jednocześnie chciałbym dodać, że ostatnio skierowany został do Sejmu pakiet projektów ustaw dotyczących reformy centrum gospodarczego. Przeszedł on już obróbkę legislacyjną w Radzie Ministrów. Chcę tylko zasygnalizować w imieniu rządu, że jeżeli doszłoby do pewnej kolizji w terminie prac, to również wnioski płynące z tego pakietu, który jest nadrzędny wobec tej ustawy, należałoby uwzględnić w pracach nad przedmiotowym projektem.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#WiesławKaczmarek">Teraz, jeżeli pani marszałek pozwoli, powiem również parę słów na temat dwóch pozostałych projektów. Drugi projekt poselski, dotyczący traktowania rolników w sposób preferencyjny, jeśli chodzi o prywatyzację przedsiębiorstw państwowych, wydaje się w kontekście kompleksowo traktującego projektu poselskiego, reprezentowanego przez pana posła Kaniewskiego, istotny merytorycznie, ale on jest już skonsumowany. Nie chciałbym użyć sformułowania, że jest niecelowy, natomiast intencje zawarte w tymże projekcie zostały już w projekcie poselskim skonsumowane.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#WiesławKaczmarek">Jeśli chodzi o trzeci projekt ustawy, dotyczący nowelizacji ustawy o NFI i ich prywatyzacji, nie chciałbym, żeby w Wysokiej Izbie pozostało wrażenie, że ustawa o narodowych funduszach inwestycyjnych nie reguluje tego problemu. Poza tym parokrotnie użyto tu bardzo mocnych sformułowań - że te działania mają charakter niekonstytucyjny. Nie nam orzekać, czy tak jest naprawdę, a przynajmniej nie może orzekać o tym rząd - rząd nie może interpretować tego typu kwestii.</u>
          <u xml:id="u-236.9" who="#WiesławKaczmarek">Chciałbym powiedzieć, że ustawa w art. 46 określiła, że rolnikom indywidualnym i rybakom przysługuje do 15% akcji spółki - zapisano to w ust. 2 i 6 - o wartości nominalnej określonej w ust. 3, pod warunkiem pozostawania przez rolnika lub rybaka w stosunku umownym z przedsiębiorstwem państwowym przez nieprzerwany okres co najmniej ostatnich 2 lat przed wpisem spółki do rejestru handlowego. To jest pierwsza różnica merytoryczna - to nie ma nic wspólnego z konstytucją. W projekcie poselskim stosuje się zupełnie inną technikę określania tego uprawnienia w wypadku rolników. Mówi się o 3 latach i o dosyć niskiej wartości akcji, bo o równowartości ceny bodajże 100 kwintali żyta.</u>
          <u xml:id="u-236.10" who="#WiesławKaczmarek">W tej kwestii nie ma więc chyba żadnej rozbieżności — ustawa to reguluje i nadaje to prawo rolnikom, tylko nadaje je w innym wymiarze ilościowym. To, co prezentuje projekt poselski, jest łagodniejszym potraktowaniem tego zagadnienia. Tutaj wersja prezentowana w projekcie, który stał się ustawą, prawem, jest w stosunku do propozycji złożonej przez posłów dość restrykcyjna. Nie można więc uznać za zgodne ze stanem prawnym twierdzenia z uzasadnienia, że według art. 46 ustawy o NFI „sposób udostępniania akcji preferencyjnych (...) został przekazany do spółki”, sposób ten jest bowiem określony w ustawie zgodnie z konstytucyjną zasadą określania praw obywateli wyłącznie w aktach rangi ustawy i aktach wykonawczych do tych ustaw. Natomiast w art. 46 ust. 4 ustawa stanowi jedynie, że jeżeli w ciągu trzech miesięcy od dnia wniesienia akcji danej spółki do funduszu spółka nie uchwali regulaminu podziału akcji pomiędzy uprawnionych pracowników, akcje te zostaną udostępnione im w równej liczbie. To samo dotyczy rolników. Konkluzja: jeżeli nie osiągniemy porozumienia w przedsiębiorstwie, to w efekcie otrzymujemy takie samo rozwiązanie, jakie proponują posłowie. Posłowie to rozwiązanie proponują od razu. Jeżeli miałoby to zwiększyć akceptację projektu, to rząd nie będzie zgłaszał żadnego sprzeciwu wobec realizacji tego rozwiązania. Chciałbym tylko, żeby posłowie pracujący nad tym projektem uwzględnili fakt, że proces udostępniania akcji już się rozpoczął — żeby tutaj znowu nie pojawiły się pewne kolizje, ponieważ tym, którzy nabywali to według innych praw, dzisiaj zmieniamy te prawa. I na to chciałbym zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-236.11" who="#WiesławKaczmarek">Jeszcze tylko parę komentarzy, bo była prośba pani marszałek, żeby to zrobić w miarę sprawnie. Chciałbym jednak się odnieść do kilku wystąpień.</u>
          <u xml:id="u-236.12" who="#WiesławKaczmarek">Padło pytanie, dlaczego rząd nie przedstawił inicjatywy w odniesieniu do komercjalizacji i prywatyzacji. Rząd taką inicjatywę przedstawił, natomiast nie stała się ona prawem, ma dzisiaj tylko wartość archiwalną. Stało się tak też dzięki inicjatywie pewnej grupy posłów - w efekcie zostało to zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny. W końcu główny przedmiot sporu - w dużej mierze - nie był dziełem twórców przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-236.13" who="#WiesławKaczmarek">Jeżeli chodzi o nowelizację ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych, to przed chwilą również przedstawiłem interpretację dotyczącą tego, dlaczego nie było inicjatywy rządowej.</u>
          <u xml:id="u-236.14" who="#WiesławKaczmarek">Chciałbym prosić posłów biorących udział w debacie, żeby nie sprowadzali zagadnienia prywatyzacji i nowelizacji tych ustaw wyłącznie do wymiaru socjalnego - a więc ile akcji uzyskamy - ponieważ te dwie poselskie inicjatywy też mają charakter wycinkowy. Owszem, załatwiają problem tzw. prywatyzacji kapitałowej, ale nie rozwiązują problemu prywatyzacji bezpośredniej, nie dotykają zagadnienia bankowych postępowań ugodowych i paru innych ścieżek prywatyzacyjnych. Przypominam, że w przedłożeniu rządowym była generalnie zastosowana zasada 15% i takowa jest utrzymana w projekcie poselskim. Dlatego muszę przyznać, że projekt poselski całościowo traktujący to zagadnienie należy ocenić wyżej.</u>
          <u xml:id="u-236.15" who="#WiesławKaczmarek">Nie zgodziłbym się z tezą, którą przedstawił pan poseł Wyrowiński, że z komercjalizacji wynikają korupcjogenne - pan użył takiego sformułowania, panie pośle - związki z polityką. Nie ma ku temu żadnych przesłanek, to jest tylko hipoteza. To jest cały czas spór o przyszłość. Przeszłość różnie się tu charakteryzuje. Myślę, że trudno byłoby panu udowodnić tezę, że są jakieś korupcjogenne związki - przynajmniej w ostatnich 2 latach - wynikające z zasiadania w radach nadzorczych. Myślę, że łatwiej byłoby szukać dowodów w odleglejszej przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-236.16" who="#WiesławKaczmarek">Jeżeli chodzi o ten wieczny spór, czy można komercjalizować i nie prywatyzować. Skoro przywołujemy tu sektor państwowy działający np. w krajach OECD, to musimy pamiętać, że tam nie ma takich zjawisk, jakie występują w polskiej gospodarce, tak zorganizowanego sektora państwowego — myślę o ustawie o przedsiębiorstwie państwowym — tam występują właśnie spółki kapitałowe. I z tym się trzeba pogodzić. Tak działa u nas chociażby Telewizja Polska, co nie oznacza, że ona będzie prywatyzowana — chyba że dojdziemy do wniosku, że trzeba to zrobić. Mogę wymienić całą listę przedsiębiorstw, które powinny być spółkami akcyjnymi. Uważamy, że skarb państwa winien czerpać dochody z prowadzonej przez te przedsiębiorstwa działalności gospodarczej, że to nie powinna być wyłącznie własność — zwłaszcza jeżeli chodzi o wyniki ekonomiczne — pracujących tam pracowników. Wcześniej czy później to nastąpi, jest to nieunikniony proces i temu może i powinna służyć komercjalizacja. Sądzę, że nie ma takiego prostego przełożenia, że będzie wtedy 60 skarbów państwa czy co najmniej 60, ponieważ to, by nastąpiła komercjalizacja w celu nieprywatyzacyjnym, również wymaga zgody ministra przekształceń. Tam nie ma takiego automatu.</u>
          <u xml:id="u-236.17" who="#WiesławKaczmarek">Trudno mi się odnieść do wystąpienia pana posła reprezentującego Unię Pracy, ponieważ to nie jest ustawa o zarządzaniu majątkiem państwowym, to jest ustawa o prywatyzacji. Wiele wątpliwości zgłoszonych przez pana posła dotyczyło zupełnie innej materii, tej, której ta ustawa nie reguluje i regulować nie powinna. Nie podzielam tezy, że środki na płace były przeznaczane na rozwój firm, bo szły one na wynagrodzenia. Być może płace były za niskie i ta różnica służyła rozwojowi firm. Ja bym tego w taki sposób nie upraszczał. Nie rozumiem też pojęcia prywatyzacja komercyjna, bo prywatyzacja komercyjna... W ogóle nie wiem, co to znaczy. Bardzo przestrzegałbym przed myśleniem, że głównym celem prywatyzacji jest uzyskanie najwyższej ceny sprzedaży, bo to, co najważniejsze w prywatyzacji, dzieje się nie w dniu sprzedaży, lecz w okresie po dokonaniu transakcji, a więc w tej fazie poprywatyzacyjnej. Często jest wysoka cena, a słabszy proces prywatyzacyjny i niższe efekty ekonomiczne po samym akcie sprzedaży. Tego typu teza, że prywatyzacja komercyjna to prywatyzacja, w której uzyskuje się najlepszą cenę, jest błędna i niezasadna ekonomicznie. Prosiłbym również, by nie wulgaryzować prywatyzacji, nie używać sformułowań tego typu, że jest to możliwe za pół litra czy za ileś tam butelek piwa, bo to chyba nie o to chodzi, żebyśmy mówiąc o prywatyzacji, używali takiego języka.</u>
          <u xml:id="u-236.18" who="#WiesławKaczmarek">Jeszcze dwie sprawy. Referendum. Ta ustawa jest ustawą mówiącą o technikach prywatyzacji - tak ją rozumiem - o technikach prywatyzacji kapitałowej, bezpośredniej, pośredniej i innych zagadnieniach, natomiast referendum jest pewnym zdarzeniem politycznym mówiącym o zakresie prywatyzacji, o charakterze prywatyzacji, a nie o jej technikach. Myślę, że nie ma żadnej kolizji pomiędzy faktem politycznym, jakim jest referendum, które ma się odbyć 18 lutego, a pracami nad ustawą, która określa metody, techniki prywatyzacji. Takiego konfliktu tu nie ma i sądzę, że nie warto argumentu, że referendum uniemożliwia prace nad tą ustawą, aż tak eksploatować, bo on merytorycznie chyba nie do końca jest słuszny.</u>
          <u xml:id="u-236.19" who="#WiesławKaczmarek">Ostatnia sprawa, o której chciałbym powiedzieć, to tzw. klasyczny konflikt pokoleń. Co to oznacza? To oznacza właśnie próbę uszanowania racji rencistów i emerytów oraz obecnie pracujących. Jesteśmy gotowi przyjąć każde rozwiązanie. W poprzednim projekcie rządowym było takie rozwiązanie, żeby aktualnie pracujący - pracownicy tychże przedsiębiorstw - uwzględnili w tej redystrybucji 15% akcji również interes rencistów i emerytów. Dzisiaj słyszę protesty w związku z tym, że w tym projekcie poselskim tego zapisu nie ma. Chciałbym tylko przypomnieć, że to z inicjatywy Komisji Nadzwyczajnej w wyniku dyskusji to rozwiązanie zostało wyeliminowane jako nierealne. Dlaczego nierealne? Rozstrzygnięcie tego pozostawiam już własnym przemyśleniom państwa.</u>
          <u xml:id="u-236.20" who="#WiesławKaczmarek">Przyznam szczerze, że nie zrozumiałem też wystąpienia pana posła Bondyry. To nie jest ustawa o jednorazowym akcie komercjalizacyjnym, to uzasadnienie pana posła dotyczy innego projektu. Panie pośle, w tej ustawie tak po prostu nie jest. Myślę, że te argumenty, których pan użył, chyba nie dotyczą tego projektu, to chyba chodzi o jakiś inny projekt. Nigdy nie było takiej intencji... Były takie intencje - i pan wie doskonale czyje, nie chciałbym tu być nadmiernie złośliwy i przypomnieć, kto lansował teorię komercjalizacji z wtorku na środę, której ja się sprzeciwiałem. Zaniechaliśmy tego, i to bardzo dawno. Jeśli chodzi natomiast o poruszoną przez pana kwestię, dotyczącą tego, że ta ustawa zgodnie z art. 74 przestaje obowiązywać, tego, czy to było jakieś zamierzone działanie, które pozbawia pewnych uprawnień na przykład pracowników cukrowni czy plantatorów, odpowiem, że na pewno nie było to zamierzone. Nie jestem prawnikiem, ale często mi tłumaczono, że w technikach legislacyjnych to oznacza, że ustawa jest zastępowana ustawą, która wchodzi na jej miejsce. Natomiast jeżeli to budzi jakiekolwiek kontrowersje, to po prostu tę niedogodność trzeba usunąć, żeby nie było tu żadnych wątpliwości. Nie było to naszą intencją.</u>
          <u xml:id="u-236.21" who="#WiesławKaczmarek">Na koniec, pani marszałek, chciałbym zaprotestować przeciwko wypowiedzi pana posła Szyca, który powiedział, że każda prywatyzacja jest aferą. To oczywiście jest nieprawdą. Mógłbym się tylko odgryźć w ten sposób: otóż mam wrażenie, że każde wystąpienie pana posła Szyca jest intelektualną aferą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-236.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał minister przekształceń własnościowych pan Wiesław Kaczmarek.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców projektu ustawy zawartego w druku nr 1397 pana posła Zbigniewa Kaniewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#ZbigniewKaniewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podnoszony był tu problem, że debatujemy w godzinach nocnych. Chcę przypomnieć, że gdyby nasz wniosek został przegłosowany na poprzednim posiedzeniu Sejmu, to może byśmy nie obradowali o tej porze, ale jakoś wtedy byliśmy osamotnieni jako klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej. To pierwsza uwaga.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#ZbigniewKaniewski">Uwaga druga. Skierowane było pod moim adresem pytanie pana posła Bondyry, dlaczego taki pośpiech, dlaczego chcemy wystąpić z projektem tej ustawy na posiedzeniu Sejmu w możliwie krótkim czasie. Otóż, panie pośle, jeżeli ten projekt zawiera rozwiązania, które porządkują system i zwiększają czytelność procesów prywatyzacyjnych, to czy nie warto podjąć tej sprawy? Warto. Jeżeli wprowadzane są nowe rozwiązania związane z poprawą zarządzania majątkiem państwowym, to czy nie warto wprowadzać takich rozwiązań? Warto. Jeżeli regulowane są zasady współudziału pracowników w zarządzaniu prywatyzowanymi firmami o wiele lepiej, niż to jest do tej pory, to czy nie warto...? Warto, panie pośle. Nie naciskamy na to, żeby od razu w pierwszym, drugim, trzecim czytaniu przyjmować te rozwiązania, tylko proponowaliśmy odbycie możliwie szybko pierwszego czytania na posiedzeniu plenarnym i prowadzenie odpowiedniej pracy merytorycznej w komisjach, bez pośpiechu, z uwzględnieniem różnych propozycji, w tym również zgłaszanych przez panów posłów. Przecież nie mówiliśmy, że tych uwag nie będziemy uwzględniać, chodziło tylko o to, żeby komisje miały odpowiednio dużo czasu na prace nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#ZbigniewKaniewski">Dlaczego nie uwzględniliśmy innych propozycji? Otóż dlatego że w tych kwestiach Wysoka Izba już się wypowiedziała poprzez głosowanie. I cokolwiek zmienilibyśmy w tej ustawie, to albo pan poseł Bondyra byłby zadowolony, a później pan poseł Wyrowiński powiedziałby, że zmieniliśmy tutaj coś, co jemu nie odpowiada, albo pan poseł Szyc miałby uwagi. Przyjęliśmy proste założenie, żeby była możliwość powrócenia do tego tematu. Wyeliminowaliśmy tylko te zapisy, które zakwestionował Trybunał Konstytucyjny, i kierujemy, praktycznie rzecz biorąc, przyjęty przez parlament projekt ustawy do dalszej dyskusji nad nim w komisjach. I o to serdecznie prosimy.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#ZbigniewKaniewski">Państwo posłowie na wiele swoich uwag wzajemnie sobie odpowiedzieli. Uzupełnił tę odpowiedź również minister przekształceń własnościowych pan Wiesław Kaczmarek i w związku z tym nie będę w tej kwestii się powtarzał. Myślę, że czeka nas bardzo poważna praca nad projektem tej ustawy w komisjach. Myślę, że już bez takich emocji, jakie towarzyszyły czytaniu tej ustawy w trybie pilnym. Mam nadzieję, że wspólnie pewien consensus osiągniemy.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#ZbigniewKaniewski">Natomiast zwracam się do pana posła Wyrowińskiego, który stwierdził, że właściwie jest to ustawa, która nadaje się do odrzucenia w pierwszym czytaniu. Panie pośle, wtedy kiedy uchwaliliśmy tę ustawę, cała burza rozpętała się w kraju, jaki to zły projekt Sejm uchwalił, robiono referenda w zakładach pracy. Myśmy również ze swojej strony przekazywali do zakładów pracy główne rozwiązania wynikające z tej ustawy. I chcę panu powiedzieć, panie pośle, że dzisiaj otrzymujemy właśnie od tych zakładów pracy propozycje, żebyśmy ponownie wrócili do uchwalenia tej ustawy, ponieważ jest tam wiele bardzo korzystnych rozwiązań dla wielu przedsiębiorstw. I o tym nie należy zapominać, decydując się na stawianie takich wniosków, jaki pan był uprzejmy postawić w imieniu swojego klubu.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał przedstawiciel wnioskodawców pan poseł Zbigniew Kaniewski.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle. W ramach sprostowania, rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#JanWyrowiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jest już późno, chciałbym krótko. Panie pośle, otóż w tej najistotniejszej dla pana sprawie jako związkowca, jeżeli chodzi o pakiet socjalny prywatyzacyjny, nasza propozycja była jasna. Ona była jasna od samego początku, również pół roku temu. Gdybyście, panowie, przewidując bieg wydarzeń, po prostu głosowali za wnioskiem mniejszości pana posła Manickiego, to nie byłoby problemu, sądzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Przepraszam, to nie jest tryb sprostowania. To jest dyskusja z panem posłem. Przepraszam bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Wysoka Izbo! W dyskusji zgłoszono wnioski o skierowanie projektów do Komisji Nadzwyczajnej, jak już mówiliśmy tutaj, trzeba wpierw powołać tę Komisję Nadzwyczajną, żeby można było je do niej skierować. Następnie padł wniosek o odrzucenie jednego projektu. W związku z tym do decyzji nad tym punktem porządku dziennego przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Informuję, że zgłosił się pan poseł Jerzy Wiatr z Sojuszu Lewicy Demokratycznej w celu złożenia oświadczenia poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#JerzyWiatr">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Moje oświadczenie wiąże się z wywiadem udzielonym przez pana posła Jana Rokitę i opublikowanym w „Gazecie Krakowskiej” 15 grudnia tego roku. Przykro mi, że pana posła Rokity nie ma, ale informowałem go, że złożę oświadczenie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#JerzyWiatr">W wywiadzie tym znajduje się wypowiedź odnosząca się do kilku osób, w tym do mnie. Powiada pan poseł Rokita, że osoby te mają szczególny odruch lęku wobec Kremla. Jest to w takim kontekście - pada pytanie: czy sądzić, że ci a ci, w tym ja, nie będą w ogóle myśleć kategoriami polskiego państwa? Odpowiedź: będą tak długo, póki nie pojawi się alternatywa - interes Polski, interes Kremla. I dalej: oni mają głęboko zakodowany odruch lęku wobec Kremla.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#JerzyWiatr">To jest bardzo ciężkie oskarżenie, choć nie tak ciężkie jak inne, któreśmy tutaj słyszeli. Chcę powiedzieć, że nie mam odruchu lęku wobec Kremla i nigdy takiego odruchu nie miałem. Nie miałem w 1956 r., kiedy na Uniwersytecie Warszawskim zgłosiłem się do grupy aktywu, gotowej, jeśli potrzeba, z bronią w ręku bronić Polski przed interwencją. Nie miałem przez następne lata, kiedy występowałem publicznie wielokrotnie w taki sposób, że regularnie od 1956 r. do połowy lat osiemdziesiątych prowadzono bardzo ostre polemiki ze mną, oskarżające mnie o rewizjonizm i nacjonalizm w takich pismach radzieckich, jak: „Kommunist”, „Woprosy Fiłosofii”, „Nowoje Wriemia”, a także innych.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#JerzyWiatr">Nie miałem odruchu lęku, kiedy wystąpiłem w Sejmie w obliczu ambasadora Kaszlewa jako pierwszy w grupie posłów przeciwko temu, co rząd rosyjski wyprawia w Czeczenii. Są na to świadkowie, także z klubu pana posła Rokity. Nie miałem odruchu lęku wobec Kremla, kiedy z tej trybuny mówiłem o zachowaniu prezydenta Jelcyna w stosunku do parlamentu i napiętnowałem to wtedy, kiedy niektórzy politycy, także pewien polityk, któremu pan poseł Rokita udzielił niedawno poparcia, z zachwytem mówili o zastosowaniu w Polsce wariantu Jelcyna.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#JerzyWiatr">Otóż nie sądzę, żeby pan poseł Rokita kierował się złą wolą. Wprost przeciwnie. Został wprowadzony w błąd i ja wiem przez kogo. Dwa tygodnie wcześniej, 1 grudnia „Gazeta Wyborcza” ogłosiła artykuł pana Edwarda Krzemienia poświęcony polityce zagranicznej rządu. Pan Krzemień przypisał mi pogląd, który nazwał księżycowym, według którego to poglądu miałyby powstać stosunki szczególnej bliskości między Polską, Niemcami i Rosją. Była to zwykła nieprawda i „Gazeta Wyborcza” po kilku dniach zamieściła moje sprostowanie stwierdzające, że nigdy takiego pomysłu nie proponowałem, nie sugerowałem, nie poparłem i uważałbym go za niesłuszny. Otóż „Gazeta Wyborcza” zamieściła sprostowanie maleńkie, dlatego pan poseł Rokita zapewne go nie zauważył. Pan redaktor Krzemień, który uruchomił tę lawinę, nie miał odwagi cywilnej, żeby mnie przeprosić i odwołać to, co uważam za zwykłe pomówienie. Mam jednak wielki szacunek dla pana posła Rokity i jestem przekonany, że ponieważ moim zdaniem działał w dobrej wierze, znajdzie właściwą w tej Izbie drogę, żeby z tego, co powiedział na mój temat, wycofać się i dać mi należną satysfakcję.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Zarządzam przerwę w obradach do dniach 22 grudnia 1995 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22 min 07)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>