text_structure.xml 37.4 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 27 października 1978 r. Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, obradująca pod przewodnictwem posła Franciszka Sadurskiego (ZSL) rozpatrzyła obsługę prawną jednostek gospodarki uspołecznionej i rządowy projekt ustawy o terminie zakończenia kadencji ławników w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawicielce Ministerstwa Sprawiedliwości z wiceministrem Tadeuszem Skórą, Sądu Najwyższego z prezesem Janem Pawlakiem, Prokuratury Generalnej z zastępcą prokuratora generalnego Józefem Żyto, Państwowego Arbitrażu Gospodarczego z wiceprezesem Witoldem Pawełko i przewodniczącą zespołu radców prawnych przy prezesie Alicją Czarnecką, Naczelnej Rady Adwokackiej z prezesem Zdzisławem Czeszejką oraz przedstawiciele Ministerstwa Finansów, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów i Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Informację o obsłudze prawnej jednostek gospodarki uspołecznionej przedstawił posłom na piśmie Państwowy Arbitraż Gospodarczy. Stwierdza się w niej m.in., że doskonalenie obsługi prawnej przedsiębiorstw i zjednoczeń powinno być przedmiotem większej niż dotychczas troski ze strony komórek prawnych ministerstw, centralnych urzędów i centralnych związków spółdzielczych. Niezadowalający stan nadzoru nad funkcjonowaniem obsługi prawnej w pewnej mierze wynika z braku kompleksowego unormowania organizacji tej obsługi. Dotychczas nie jest np. uregulowana sprawa wymogów kwalifikacyjnych w stosunku do kandydatów na pracowników obsługi prawnej. Ujednolicenia wymagają przepisy dotyczące obsługi prawnej jednostek gospodarki uspołecznionej oraz urzędów i instytucji centralnych i terenowych. Wydaje się konieczne przyjęcie zasady zatrudniania radców prawnych na pełne etaty, wyjąwszy małe przedsiębiorstwa i jednostki organizacyjne.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Według stanu na dzień 1 stycznia 1978 r. było 9,287 radców prawnych, zatrudnionych w 17.243 jednostkach organizacyjnych. Pod względem rozmieszczenia, najwięcej radców pracuje w województwie stołecznym i województwie katowickim, tj. w regionach o największej koncentracji przemysłu. W grupie radców prawnych zatrudnionych na 1/2 etatu, większość stanowią emeryci (589) oraz osoby zatrudnione jednocześnie w pełnym wymiarze poza obsługą prawną (551). Wśród tych ostatnich znajduje się 216 osób pełniących funkcje kierownicze w administracji państwowej i gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Przygotowanie kadr obsługi prawnej odbywa się głównie przez pozaetatową aplikację radcowską. Obecnie przyjmuje się rocznie ok. 650 aplikantów (w bieżącym roku limit przyjęć uległ pewnemu zmniejszeniu ze względu na niewystarczające środki finansowe). Poza tym, ok. 150 osób rocznie dopuszczanych jest do egzaminu uzupełniającego na stanowisko radcy prawnego, po ukończeniu aplikacji sądowej, lub prokuratorskiej. Zajęcia szkoleniowe aplikantów radcowskich prowadzone są w okręgowych komisjach arbitrażowych, sądach powszechnych, okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych, w prokuraturach oraz w komórkach obsługi prawnej jednostek gospodarczych. Udoskonalony program aplikacji radcowskiej będzie realizowany już w bieżącym roku szkoleniowym. Realizowane są też różne formy doskonalenia zawodowego radców prawnych. Z inicjatywy Państwowego Arbitrażu Gospodarczego uruchomiono dla radców prawnych niemal przy wszystkich wydziałach prawa studia podyplomowe.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W ostatnich latach nastąpiła poprawa poziomu obsługi prawnej. Coraz więcej radców wykazuje społecznie pożądaną, zaangażowaną postawę wobec zadań zatrudniających ich jednostek gospodarki uspołecznionej. Dodatnie efekty pracy radców prawnych są szczególnie widoczne w sferze stosunków między pracownikami a kierownictwami przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Do najczęściej występujących niedociągnięć w pracy radców prawnych należą: opóźnienia bądź nawet zaniechania windykacji należności jednostek gospodarki uspołecznionej, bierność wobec problemów materialnej odpowiedzialności pracowników, mało skuteczne oddziaływanie na dyscyplinę wykonywania umów, pochopne korzystanie z drogi procesu arbitrażowego lub sądowego, bez wyczerpania możliwości postępowania mediacyjnego bądź ugody, występowanie z powództwem zawierającym roszczenia oczywiście bezzasadne, niedbałe prowadzenie spraw procesowych.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W celu wyeliminowania nieprawidłowości, Państwowy Arbitraż Gospodarczy podejmuje różnorodne działania. Rozwijana jest współpraca z organami Najwyższej Izby Kontroli i prokuraturą w zakresie zapewnienia kontroli wykonywania obsługi prawnej.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Instytucjonalną formą współdziałania Państwowego Arbitrażu Gospodarczego z radcami prawnymi są zespoły radców przy prezesie Państwowego Arbitrażu Gospodarczego i prezesach okręgowych komisji arbitrażowych. W skład zespołów zostali powołani na cztery lata radcowie prawni wyróżniający się wiedzą fachową, doświadczeniem oraz właściwą postawą społeczno-polityczną. Powołanie zespołów zmierza do pełniejszej integracji oraz społecznej i politycznej aktywizacji środowiska radcowskiego. Zespoły są zarazem organami doradczymi i opiniodawczymi prezesów.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W materiale stwierdza się celowość - z punktu widzenia doskonalenia obsługi prawnej jednostek gospodarki uspołecznionej oraz zwiększenia jej wpływu na efektywność gospodarowania - znowelizowania regulacji prawnej tej obsługi. Nowa regulacja powinna m.in. ujednolicić zasady organizacji obsługi prawnej, określić podstawowe jej zadania i funkcje, podnieść rangę obsługi prawnej przez bezpośrednie podporządkowanie radcy prawnego kierownikowi zakładu pracy, zwiększyć i ujednolicić wymagania kwalifikacyjne w stosunku do radców prawnych.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">W imieniu podkomisji poselskiej referat przedstawiła poseł Jadwiga Giżycka-Koprowska (SD): Podkomisja dokonała wizytacji okręgowych komisji arbitrażowych w Warszawie i Łodzi oraz spotkała się z kierownictwem, przedstawicielami samorządu robotniczego i radcami Fabryki Samochodów Osobowych w Warszawie, Centralnej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Warszawie, Zakładów Przemysłu Bawełnianego im. Obrońców Pokoju „Uniontex” w Łodzi i Fabryki Maszyn Włókienniczych „Wifama” w Łodzi.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W Okręgowej Komisji Arbitrażowej w Warszawie zarejestrowanych jest według stanu na dzień 30 września br. 1352 radców prawnych (w tym w województwie stołecznym czynnych jest 1289 osób i w województwie siedleckim - 63 osoby). W stołecznym województwie warszawskim zapotrzebowanie kadrowe na obsługę prawną jest zaspokojone. W ciągu ostatnich lat ani Okręgowa Komisja Arbitrażowa, ani urzędy zatrudnienia nie otrzymały zapotrzebowań z jednostek gospodarki uspołecznionej na radców prawnych. W 1975 r. egzamin na stanowisko radcy prawnego zdało 60 osób, w 1976 r. - 91 osób, w 1977 r. - 87 osób, a w 1978 r. - 25 osób. Mimo rosnącej rezerwy kadrowej radców prawnych, od wielu lat liczba kandydatów z Warszawy na aplikację przekracza ustalone limity przyjęć. Natomiast liczba zgłoszeń województwa siedleckiego i płockiego jest minimalna i dlatego niedobór radców prawnych maleje tam bardzo powoli. Braki występują głównie w pionie rolnictwa; gs-y, spółdzielnie kółek rolniczych, rolnicze spółdzielnie produkcyjne. W małych jednostkach gospodarczych obsługę prawną wykonują miejscowi radcowie prawni w formie tzw. doraźnych usług prawnych (na podstawie umów zleconych).</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Okręgowa Komisja Arbitrażowa w Warszawie od lat organizuje systematyczne szkolenie radców prawnych, m.in. na naradach szkoleniowych, na których omawiane są nowe przepisy prawa gospodarczego oraz aktualne kierunki orzecznictwa sądowego i arbitrażowego. Na szkolenia zapraszani są również radcowie urzędów gminnych woj. siedleckiego. Komisja organizuje również robocze narady z radcami prawnymi zjednoczeń wchodzących w skład tego samego resortu. Dla podniesienia poziomu obsługi prawnej z inicjatywy OKA w Warszawie zostało zorganizowane w bieżącym roku akademickim podyplomowe studium prawa gospodarczego przy wydziale prawa UW, na które przyjęto około 65 osób.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Poziom obsługi prawnej na terenie działania OKA w Warszawie należy uznać za zadowalający. W większości radcowie prawni biorą aktywny udział w pracy sygnalizacyjno-profilaktycznej arbitrażu. Na terenie swoich zakładów pracy współpracują z organizacjami politycznymi i społecznymi. Wobec podjęcia przez szereg jednostek nadrzędnych działalności mediacyjnej, radcowie prawni zostali włączeni do pracy w zespołach mediacyjnych, niejednokrotnie im przewodnicząc. Powoduje to, że szereg spraw jest załatwianych bez wszczynania postępowania arbitrażowego.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Komisja systematycznie zwiększa wymagania w zakresie pełnego przygotowania materiałów dowodowych przez radców prawnych. W szczególności dąży się do ujawniania przyczyn konfliktów gospodarczych przy współudziale radców prawnych. Komisja dąży także do maksymalnego skracania czasu rozpoznania sporów.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">W oparciu o przepisy zarządzenia nr 2 prezesa Państwowego Arbitrażu Gospodarczego z dnia 12 listopada 1977 r. w uzgodnieniu z wydziałem administracyjnym KW PZPR oraz ZW ZPP w Warszawie powołano, jako formę samorządu radcowskiego - zespół radców prawnych składający się z 19 członków oraz 6 zastępców. Zespół utworzył stałe komisje do spraw: a/ szkolenia aplikantów, b/ doskonalenia zawodowego, c/ organizacji i wykonywania obsługi prawnej.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">W Okręgowej Komisji Arbitrażowej w Łodzi wg stanu na dzień l.VII.1978 r. na listę radców prawnych wpisanych było 592 osoby. Niezależnie od tego kilkudziesięciu radców zatrudnionych jest w administracji, uczelniach wyższych, związkach zawodowych itp. (nie podlegają oni wpisowi). Potrzeby jednostek gospodarki uspołecznionej w zakresie obsługi prawnej są zaspokojone.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Większość radców prawnych reprezentuje należyty poziom zawodowy i zaangażowanie społeczne. U części radców daje się jednak zauważyć tendencję do załatwiania tylko spraw bieżących, ze szczególnym uwzględnieniem obsługi sądów i arbitrażu, lecz unikanie angażowania się w szerszą problematykę zakładu pracy, do czego radcowie prawni są zobowiązani. Systematyczne analizowanie poszczególnych problemów istotnych dla zakładu pracy i wyciąganie z nich wniosków mogłoby przynieść wiele korzyści. Przykładowo można by tu wskazać na potrzebę wyciągania wniosków z przegranych spraw w wyniku zawierania nieprawidłowych umów lub troskę o zabezpieczenie mienia społecznego. Nie zawsze radcowie informują kierownictwo o nowych aktach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Według poglądu przedstawionego przez OKA w Łodzi, wskazane byłoby wydanie przepisów dających arbitrażowi prawo do kontroli działalności radców prawnych nie tylko w konkretnym sporze.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Specyfika zawodu radcy prawnego nie sprzyja ich integracji. Rozproszenie po zakładach pracy nie ułatwia systematycznych kontaktów z arbitrażem. Współpraca i wymiana poglądów arbitrażu i radców prawnych najwłaściwiej kształtowałaby się w organizacyjnych ramach Zrzeszenia Prawników Polskich. Aktualnie płaszczyznę współpracy stanowi istniejący od stycznia 1978 r. zespół radców prawnych przy prezesie Okręgowej Komisji Arbitrażowej.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Wszystkie zespoły prawne, z którymi spotkała się podkomisja w ramach wizytacji, oceniane były dodatnio przez dyrektorów przedsiębiorstw oraz przedstawicieli samorządu robotniczego, zarówno jeśli chodzi o fachowość pracy radców, jak i ich zaangażowanie w sprawy przedsiębiorstw. Radcowie są nie tylko przedstawicielami procesowymi, ale działaczami gospodarczymi i społecznymi w swoich zakładach. Dobra praca radców prawnych przejawia się między innymi w niewielkiej liczbie sporów. Np. w FSO w Warszawie, zatrudniającej 17 tys. pracowników na przestrzeni pierwszych trzech kwartałów 1978 r. było 107 spraw sądowych oraz 302 arbitrażowe. W tym samym czasie wydano 549 opinii prawnych. W wizytowanych zakładach większość sporów pracowniczych załatwia się polubownie, na co poważny wpływ mają radcowie prawni, którzy czynnie angażują się we wszystkie żywotne sprawy przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Cytowane oceny odnoszą się przede wszystkim do obsługi prawnej wielkich zakładów przemysłowych, dysponującej wieloosobowymi zespołami radców prawnych. Tymczasem przeważająca większość przedsiębiorstw dysponuje tylko jednym etatem radcy, co zdaniem podkomisji w istotny sposób rzutuje na stopień trudności i ogranicza efektywność obsługi prawnej. W dużych zakładach możliwa jest pewna specjalizacja pracy, konsultowanie się radców między sobą, lepsze jest też zaplecze w zakresie literatury fachowej itp.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Podkomisja sformułowała następujące wnioski:</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">- należy czynić starania o to, by radcowie prawni stawali się jednocześnie działaczami gospodarczymi;</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">- celowe wydaje się podporządkowanie radcy prawnego bezpośrednio dyrektorowi przedsiębiorstwa (bądź jego zastępcy) oraz utworzenie stanowiska pracy głównego specjalisty do spraw prawnych;</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">- modyfikacji powinien ulec sposób zawierania i rozwiązywania umów o pracę z radcami prawnymi. W sprawach tych winna być zasięgana opinia arbitrażu oraz jednostki nadrzędnej;</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">- za nieprawidłowe należałoby uznać zatrudnianie na stanowiskach radców prawnych w zjednoczeniach oraz urzędach centralnych osób bezpośrednio po odbytej aplikacji;</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">- należy ujednolicić kryteria kwalifikacyjne stosowane wobec radców prawnych, niezależnie od miejsca zatrudnienia. Wpis na listę radców powinien być uzależniony od odbycia aplikacji arbitrażowej, sądowej lub prokuratorskiej oraz zdania egzaminu na stanowisko radcy prawnego;</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">- na listę radców prawnych powinni być wpisywani wszyscy wykonujący zawód radcy prawnego, a więc także radcowie zatrudnieni w organach administracji państwowej, jednostkach budżetowych itp.;</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">- należy rozszerzyć program studiów na wydziałach prawa w zakresie prawa gospodarczego;</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">- akt prawny kompleksowo regulujący obsługę prawną winien mieć rangę ustawy.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MariaKotlicka">Z referatu poseł Koprowskiej wynika, że zapotrzebowanie na obsługę prawną w Warszawie i Łodzi jest zaspokojone. Jak problem ten wygląda w skali całego kraju? Jak ocenia się przydatność studiów podyplomowych dla pracowników obsługi prawnej? W Łodzi wyrażane są na ten temat oceny krytyczne.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MariaKotlicka">Poseł M. Kotlicka podkreśliła konieczność dalszych działań na rzecz podniesienia pozycji radcy prawnego wśród zawodów prawniczych. W środowisku radców sądzi się, że sytuacja w tym zakresie nie jest dobra. Może to wynikać z niedostatecznej wiedzy społecznej o pracy radcy prawnego. Chcemy w nim widzieć działacza gospodarczego, wymagamy wysokiego poczucia odpowiedzialności, poważnej wiedzy i doświadczenia. Zawód radcy jest trudny i odpowiedzialny. W ramach działań prowadzących do ugruntowania społecznej pozycji radcy prawnego należy zwrócić uwagę na pracę z młodzieżą, która powinna mieć charakter długofalowy i systematyczny. W ramach wiedzy prawniczej przekazywanej młodzieży należy przewidzieć większy udział prawa gospodarczego. Komisja arbitrażowa wyraziła gotowość uczestniczenia w akcji realizowanej w tym zakresie przez ZPP.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MariaKotlicka">W zakładach, które podkomisja wizytowała stosunki radców z dyrekcją układają się znakomicie. Wiadomo jednak, że w wielu przedsiębiorstwach jest inaczej. Byłoby celowe przyjęcie zasady, że radcę prawnego powołuje kierownik jednostki nadrzędnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławAntoszewski">Prosił o poinformowanie, na czym polegają trudności z naborem kandydatów na aplikację arbitrażową w województwie siedleckim. Co się robi, aby sytuację w tym zakresie poprawić? Praca radcy nie może mieć charakteru formalnego. Nie może ona ograniczać się do spełniania obowiązków procesowych. Radca prawny musi być autentycznym doradcą kierownictwa zakładu. W tym celu wszystkie większe zakłady pracy powinny zatrudniać radców na cały etat. Należy zapobiegać temu, aby jedna osoba zatrudniona była w więcej niż dwóch miejscach.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#StanisławAntoszewski">Poseł Barbara Surma (PZPR) poparła uwagi posłanki M. Kotlickiej w sprawie potrzeby podniesienia społecznej rangi zawodu radcy prawnego. Ważnym zadaniem radcy jest współpraca z całą załogą. Obecnie szeregowi prawnicy nic nie wiedzą o jego pracy, nie wiedzą w jakim zakresie mogą korzystać z jego pomocy. Radca prawny powinien informować pracowników o ich uprawnieniach - wygłaszać pogadanki, przyjmować zainteresowanych. Można by dzięki temu uniknąć wielu konfliktów w stosunkach dyrekcja-pracownicy. Wiele spraw udałoby się wyjaśnić zanim doszłyby one do sporu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JadwigaGiżyckaKoprowska">W FSO na Żeraniu radcowie prawni systematycznie szkolą osoby pracujące na tych wszystkich stanowiskach, gdzie stosuje się prawo (np. majstrów). Istnieją też godziny przyjęć dla pracowników. Radca jest dostępny dla załogi. Wpływa to na ograniczenie liczby sporów pracowniczych. Nieco inaczej rozwiązano tę sprawę w „Uniontex-ie” w Łodzi. Pracują tam w większości kobiety, wiele z nich pragnie skorzystać z porady prawnika. Dlatego też radca prawny udzielający porad zatrudniony został przez związki zawodowe. Jest to kobieta, pracownice mają do niej zaufanie, jest ona dosłownie oblegana.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JadwigaGiżyckaKoprowska">Większość zakładów pracy dysponuje tylko jednym etatem radcy. W tej sytuacji nie ma on się z kim konsultować, o wszystkim musi decydować samodzielnie.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JadwigaGiżyckaKoprowska">Posłanka zwróciła uwagę na trudności z zapewnieniem obsługi prawnej instytucji działających na wsi. Np. w województwie słupskim zarejestrowanych jest 82 radców, z tego kilkunastu mieszka poza terenem województwa, a przeważająca większość pracuje w samym Słupsku. Radcowie prawni nie są zainteresowani podejmowaniem pracy na wsi.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JadwigaGiżyckaKoprowska">Trudności z zapewnieniem odpowiedniej liczby aplikantów mogą być spowodowane faktem, że aplikacja arbitrażowa ma charakter pozaetatowy. Aplikanci zatrudnieni są jako referenci prawni, a przez dwa dni w tygodniu zwalnia się ich na zajęcia. Wiele zakładów pracy nie chce się zgodzić na podjęcie aplikacji przez swoich pracowników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#TadeuszSkóra">Ministerstwo Sprawiedliwości ma prawo posiadać nieco inny punkt widzenia na zagadnienia obsługi prawnej, szerszy i bardziej kompleksowy, aniżeli prezentuje go arbitraż. Należy w szczególności zwrócić uwagę na następujący problem: ile jednostek gospodarki uspołecznionej w najszerszym tego słowa znaczeniu, pozostaje w ogóle bez obsługi prawnej. Liczbę jednostek organizacyjnych potrzebujących tej obsługi oblicza się na około 50 tys., w tym 20 tys. jednostek państwowych. Tymczasem radców prawnych jest jedynie 19 tys. Niektórzy z nich pracują na kilku etatach, ale są przecież takie przedsiębiorstwa, które zatrudniają kilkunastu radców.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#TadeuszSkóra">Referując następny problem, wiceminister T. Skóra podkreślił, że zabiera w tym momencie głos nie jako przedstawiciel resortu, lecz jako wiceprzewodniczący Zrzeszenia Prawników Polskich. Zdaniem Zrzeszenia do tej pory nie została rozwiązana sprawa samorządu radców prawnych. Czy rzeczywiście można uznać za samorząd odgórnie powołane zespoły radców?</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#TadeuszSkóra">Trzeba zwrócić uwagę, że funkcje procesowe radców prawnych podejmowane są nie tylko w postępowaniu arbitrażowym. Co roku przed sądami powszechnymi toczy się 150 tys. spraw gdzie jedną ze stron jest jednostka gospodarki uspołecznionej, 240 tys. takich spraw rocznie wpływa do komorników, a przecież komisja sejmowa wielokrotnie podejmowała zagadnienie trudności w windykacji należności, gdzie ogromne znaczenie posiada aktywność strony dochodzącej roszczeń. 60 tys. spraw rocznie przechodzi przez sądy pracy i ubezpieczeń społecznych, z czego 20 tys. dotyczy spraw ze stosunku pracy. Są to wszystko bardzo zażarte spory, wymagające od przedstawiciela zakładu pracy dużego przygotowania i zaangażowania. Nie można nie postawić zasadniczego pytania, w jakim stopniu radcowie prawni zajmują się tymi sprawami?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefŻyto">W ramach realizacji swoich zadań organy prokuratury mają duży i wieloraki kontakt z obsługą prawną jednostek gospodarki uspołecznionej. W szczególności dotyczy to zagadnień ochrony mienia społecznego. W pracy radców prawnych jest wiele dobrych stron, ale w swojej działalności prokuratura spotyka się z wieloma nieprawidłowościami w obsłudze prawnej przedsiębiorstw. Dotyczą one wszystkich faz postępowania procesowego: wytaczania powództw, udziału w procesie egzekucji należności. Spotyka się np. wiele powództw wytaczanych niepotrzebnie, gdy roszczenia nie są dostatecznie uzasadnione, albo gdy dług pracownika został już w całości lub w części spłacony. Bardzo poważne zastrzeżenia budzi niska aktywność przedstawicieli obsługi prawnej w toku procesów cywilnych. Zdarza się nieobsadzanie rozpraw, opieszałość w przeprowadzaniu postępowania dowodowego, odpowiadaniu na pisma procesowe itd. Jeszcze większe zaniedbania występują w zakresie egzekucji.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefŻyto">Mówca w pełni zgodził się ze spostrzeżeniami posłów dotyczącymi dużych dysproporcji w zaspokajaniu potrzeb w zakresie obsługi prawnej w terenie. Dotyczy to zwłaszcza gminnych spółdzielni i spółdzielni kółek rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefŻyto">Istnieje konieczność podniesienia społecznej rangi zawodu radcy prawnego, ale musi to zostać wypracowane przede wszystkim przez samych zainteresowanych. Żadnemu zawodowi autorytet społeczny nie może zostać odgórnie „nadany”. Tymczasem często jeszcze radcowie, przez swoje uchybienia, sami narażają prestiż swej pracy na szwank.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#FranciszekSadurski">Zapytał w jakim stadium zaawansowania jest opracowanie projektu ustawy dotyczącej organizacji obsługi prawnej i czy będzie w niej unormowany status radcy prawnego. Następnie zgłosił wątpliwość, czy obsługa prawna w przedsiębiorstwie nie cierpi na tym, że radca prawny jest podporządkowany kierownictwu zakładu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AlicjaCzarnecka">W swoim wystąpieniu stwierdziła, że rola obsługi prawnej w przedsiębiorstwie stale wzrasta i w związku z tym wysoki powinien być także prestiż pracy radcy prawnego. Wymagane od radców prawnych kwalifikacje są bardzo wysokie, obejmują 5-cio letni staż zawodowy, a także 2 letnią aplikację.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AlicjaCzarnecka">20-letni okres funkcjonowania obsługi prawnej w przedsiębiorstwach doprowadził do ukształtowania środowiska radców prawnych. Środowisko to domaga się uregulowania swego statusu w drodze ustawy co doprowadziłoby do podniesienia prestiżu tego zawodu. Uchwała 533 Rady Ministrów w sprawie organizacji obsługi prawnej przedsiębiorstw wymaga nowelizacji. Nowelizacja powinna iść w kierunku objęcia postanowieniami uchwały wszystkich radców prawnych zatrudnionych w jednostkach gospodarki uspołecznionej. Poprawa statusu radców prawnych ma także istotne znaczenie ze względu na poprawę efektywności działania przedsiębiorstw, a także na opinię załóg o pozycji jaką radca zajmuje w zakładzie pracy. Stanowisko radcy prawnego jest na tyle ważne dla dobrego funkcjonowania gospodarki narodowej, że jego status winien być zrównany ze statusem innych zawodów prawniczych.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#AlicjaCzarnecka">Około 1300 radców w skali kraju jest obecnie zatrudnionych jednocześnie w 3–4 miejscach. Jest to rozproszenie zbyt duże i należy dążyć do tego, aby radcy pracowali jednocześnie najwyżej w dwóch zakładach pracy. Zatrudnienie radców w więcej niż jednym zakładzie pracy wynika m.in. z sytuacji płacowej w tym zawodzie: układy zbiorowe w wielu branżach zrównują płace radcy z płacą mistrza czy magazyniera, wymagania stawiane radcy prawnemu są jednak znacznie wyższe.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#AlicjaCzarnecka">Ruchomy czas pracy radców prawnych jest uzasadniony ruchliwością tego zawodu i powinien został utrzymany. Jeżeli idzie o kwestię służbowego podporządkowania radcy prawnego w przedsiębiorstwie, to sprawa ta jest uregulowana uchwałą 533 Rady Ministrów z 1962 r., którą następnie częściowo zmieniono uchwałą rozszerzającą uprawnienia kierowników zakładów pracy. W rezultacie w niektórych przedsiębiorstwach radców prawnych podporządkowano kierownikom jednostek organizacyjnych, a nie jak przewiduje uchwała 533 bezpośrednio dyrekcji zakładów. W praktyce nie jest to zjawisko częste, ale może rodzić nieporozumienia. Należy przyśpieszyć prace nad opracowaniem projektu ustawy o obsłudze prawnej przedsiębiorstw, gdzie będzie uregulowany także status radców prawnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#ZdzisławCzeszejko">Problem obsługi prawnej ma bardzo dużą wagę społeczną, bo służy ochronie wielomilionowej własności społecznej znajdującej się w zarządzie zakładów pracy, a także ma duże znaczenie dla kształtowania świadomości prawnej pracowników.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#ZdzisławCzeszejko">Istnieje problem nierównomiernego rozmieszczenia osób wykonujących zawody związane z zastępstwem i pomocą prawną. Duże aglomeracje miejskie mają nadmiar radców prawnych i adwokatów, w małych ośrodkach natomiast brak ich. Nie rozwiązują sprawy dojazdy radców prawnych do małych ośrodków z tego względu, że nie zapewniają właściwej organizacji obsługi prawnej. Należy podjąć różne środki sprzyjające zatrudnieniu radców prawnych i adwokatów w małych ośrodkach. Można tam np. tworzyć jednostki organizacyjne zajmujące się jednocześnie obsługą prawną i zastępstwem procesowym i zatrudniające jednocześnie adwokatów i radców. Chodzi o to, by wiązać osoby trudniące się obsługą prawną na stałe z danym terenem.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#ZdzisławCzeszejko">Duża ilość spraw toczących się w sądzie wymaga udziału radców prawnych. Poziom udziału radców prawnych w rozprawach sądowych jest bardzo zróżnicowany. Wynika to m.in. z faktu niedostatecznego wyszkolenia niektórych radców. Należy więc podjąć starania o zasady jednolitego szkolenia radców. Wymaga to m.in. podporządkowania radców prawnych jednej jednostce nadrzędnej, a nie jak dotąd różnym jednostkom. Rozważenia wymaga także stworzenie samorządu radcowskiego, mógłby on wnieść cenny wkład w poprawę obsługi prawnej społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#ZdzisławCzeszejko">Zła organizacja statusu radców prawnych pogłębia nierozwiązane problemy tego zawodu. Dlatego słuszne są wnioski podkomisji dotyczące podniesienia prestiżu zawodu radcy prawnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WitoldPawełko">Arbitraż dokłada wszelkich starań do doskonalenia obsługi prawnej przedsiębiorstw. Dotyczy to zwłaszcza profilaktycznej działalności radców prawnych. Dają się bowiem zauważyć znaczne braki we współpracy radców prawnych z poszczególnymi służbami w zakładach pracy, zwłaszcza w zakresie spraw finansowych, księgowości i zaopatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WitoldPawełko">Obecnie istnieją już warunki o tyle pomyślne, że obsługa prawna powinna w większym stopniu wpływać na podejmowanie w przedsiębiorstwach decyzji wywołujących skutki prawne.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WitoldPawełko">Państwowy Arbitraż Gospodarczy organizuje narady radców prawnych. Narady takie zorganizowano po I Konferencji Partyjnej PZPR, VII Zjeździe i II Konferencji Partyjnej. W bieżącym roku zorganizowano narady radców prawnych i dyrekcji zakładów przemysłowych poświęcone doskonaleniu obsługi prawnej w zakładach przemysłowych. Arbitraż prowadzi też szkolenie radców prawnych w ramach dwuletniej aplikacji. W tym roku dostosowano program aplikacji arbitrażowej aktualnych wymogów obsługi prawnej przedsiębiorstw. Dużą wagę przywiązuje się do rekrutacji aplikantów arbitrażowych. W niektórych województwach rekrutacja aplikantów arbitrażowych nie przebiega zadowalająco, gdyż w tamtejszych przedsiębiorstwach nie zatrudnia się referentów prawnych, a przy racjonalizacji zatrudnienia w pierwszej kolejności likwiduje się etaty radców prawnych.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WitoldPawełko">Arbitrażowi znane są problemy wiążące się z nierównomiernym rozmieszczeniem kadr obsługi prawnej w kraju. W ośrodkach uniwersyteckich występuje pewien nadmiar radców prawnych, natomiast w małych ośrodkach - niedobór. Poprawa w tym zakresie jest możliwa poprzez zbiorową obsługę prawną mniejszych przedsiębiorstw, które nie mogą pozwolić sobie na własnych radców prawnych. W celu zmniejszenia dysproporcji w rozmieszczeniu kadr obsługi prawnej w poszczególnych branżach, PAG zorganizował naradę dyrektorów departamentów prawnych ministerstw.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WitoldPawełko">Główna Komisja Arbitrażowa postuluje ujednolicenie obsługi prawnej. Kwestia ta znajdzie się w projekcie przyszłej ustawy o obsłudze prawnej przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#WitoldPawełko">Należy ograniczyć jednoczesne zatrudnianie radców prawnych do dwóch miejsc pracy (obecne przepisy zezwalają na zatrudnienie jednego radcy w czterech miejscach). Ze względu jednak na małe i średnie przedsiębiorstwa należy utrzymać pół i ćwierć-etaty. Potrzebny jest jednak właściwy pułap płac: Wynagrodzenie początkującego radcy prawnego winno być równe wynagrodzeniu początkującego sędziego czy arbitra. Umocnienia wymaga trwałość stosunku pracy radców prawnych, należy wprowadzić zasadę zatwierdzania przez jednostkę nadrzędną decyzji o rozwiązaniu umowy o pracę z radcą prawnym.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#WitoldPawełko">Projekt ustawy o organizacji obsługi prawnej przedsiębiorstw został przedstawiony resortowi w I kwartale 1977 r. W wyniku konsultacji PAG zamierza wystąpić w I kwartale 1979 r. z nowym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#WitoldPawełko">Nawiązując do pytań posłów mówca stwierdził, że nie ma warunków, aby zaspokoić zapotrzebowanie na kadry obsługi prawnej w skali całego kraju. W związku z tym występują znaczne dysproporcje w układzie terytorialnym i branżowym. Studia podyplomowe dla radców prawnych są przydatne, z tym, że na razie nie mają one tradycji. Należy dopiero zebrać doświadczenia, a następnie przystąpić do ujednolicenia programu tych studiów.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#WitoldPawełko">W trosce o popularyzację zawodu radcy prawnego zobowiązano prezesów OKA, by przywiązywali większą wagę do zapewnienia odpowiednich publikacji w środkach masowego przekazu.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#WitoldPawełko">Jeżeli idzie o łączenie organizacyjne adwokatów i radców we wspólnych zespołach obsługi prawnej, to ocena i rozwiązanie tego problemu zależy przede wszystkim od tego, czy chcemy radcę prawnego związać z załogą przedsiębiorstwa, w którym pracuje, czy też dążymy do wyodrębnienia tego zawodu.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#WitoldPawełko">Główna Komisja Arbitrażowa podjęła badania dotyczące jakości wykonywanego zastępstwa procesowego przez radców prawnych. Należy stwierdzić, że część dwuletniej aplikacji arbitrażowej odbywa się w sądzie i aplikanci są szkoleni przez pracowników wymiaru sprawiedliwości, mają więc możliwość zapoznania się z problematyką sądową.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#WitoldPawełko">Podporządkowanie radców prawnych kierownikom innych komórek organizacyjnych powoduje obniżenie poziomu obsługi prawnej w przedsiębiorstwie, ze względu na to, że radcy są obarczani przez kierowników tych jednostek innymi pracami, nie związanymi z obsługą prawną.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#WitoldPawełko">Przewodniczący Komisji poseł Franciszek Sadurski (ZSL) podsumowując dyskusję zaproponował, ażeby podkomisja przygotowała na następne posiedzenie projekt opinii zawierającej wnioski z dzisiejszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#WitoldPawełko">Komisja przyjęła tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#WitoldPawełko">W następnym punkcie porządku dziennego Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości omówiła projekt ustawy o terminie zakończenia kadencji ławników w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#WitoldPawełko">W imieniu Ministerstwa Sprawiedliwości projekt ustawy uzasadnił dyrektor departamentu prawnego Adam Zieliński. Stwierdził on, że projekt ustawy zmierza do ujednolicenia kadencji ławników we wszystkich rodzajach sądów. Powołując sądy pracy i ubezpieczeń społecznych wydawało się, że należy utrzymać odrębność kadencji ławników zasiadających w tych sądach ze względu na to, że ich kandydatury były zgłaszane innym trybem, niż zgłaszanie kandydatur na ławników w sądach powszechnych. Doświadczenie dowodzi, że bardziej celowe jest powoływanie ławników wszystkich sądów w sposób jednolity. Przemawia za tym m.in. to, że kampania wyborcza jest kosztowna oraz skomplikowana organizacyjnie i wymaga dużego wysiłku ze strony administracji terenowej. Następne wybory ławników odbędą się w 1980 r. i obejmą w sposób jednolity ławników sądów powszechnych i sądów pracy i ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#WitoldPawełko">Przewodniczący Komisji poseł Franciszek Sadurski (ZSL) stwierdził, że Komisja Prac Ustawodawczych nie zaproponowała poprawek do projektu omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#WitoldPawełko">Komisja przyjęła projekt ustawy o terminie zakończenia kadencji ławników w okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych i wybrała poseł Janinę Banasik (ZSL) na sprawozdawcę na posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#WitoldPawełko">W następnym punkcie obrad Komisja rozpatrzyła sprawy bieżące. Przewodniczący Komisji poseł Franciszek Sadurski poinformował, że Komisja otrzymała odpowiedź na dezyderat związany z prawnokarną ochroną obywateli i ich interesów, zawarty w opinii nr 9. Odpowiedzi udzielili: minister sprawiedliwości, minister spraw wewnętrznych i prokurator generalny. Komisja stwierdziła, że opinie są wyczerpujące i przyjęła je do aprobującej wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#WitoldPawełko">Komisja otrzymała także odpowiedź na dezyderat zawarty w opinii nr 10 w sprawie pomocy udzielanej osobom opuszczającym zakłady karne. Odpowiedzi udzielił minister spraw wewnętrznych i prokurator generalny. Komisja uznała odpowiedzi za zadowalające i przyjęła je do aprobującej wiadomości.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>