text_structure.xml 38.3 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 12 listopada 1979 r. Komisja Przemysłu Lekkiego, obradująca pod przewodnictwem posła Bolesława Koperskiego (PZPR), rozpatrzyła stan gospodarki paliwowo-energetycznej w przemyśle lekkim.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Przemysłu Lekkiego z wiceministrem Władysławem Jabłońskim, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Urzędu Rady Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli i Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były opracowane na piśmie informacje Ministerstwa Przemysłu Lekkiego i Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej oraz koreferat poseł Zofii Łęgowik (bezp.).</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">W informacji resortu przemysłu lekkiego podaje się, że czynne są tam 422 kotłownie o łącznej wydajności 4.150 t/h pary oraz 113 Gcal/h gorącej wody oraz 23 elektrociepłownie o łącznej mocy 89,5 MW. Moc urządzeń elektroenergetycznych odbiorczych zainstalowanych w przemyśle lekkim wynosi ponad 1.500 MW, natomiast łączny pobór mocy w godzinach szczytu wieczornego w 1978 r. wynosił 520 MW. Obecny łączny limit poboru mocy w szczycie wieczornym wynosi 484 MW.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">W zaopatrzeniu w podstawowe paliwa zużywane w resorcie, tj. węgiel kamienny i brunatny, zaistniały w IV kwartale 1978 r.- poważne trudności. Zahamowania i zakłócenia dostaw węgla w styczniu 1979 r. spowodowały dalsze obniżenie zapasów węgla oraz szereg postojów produkcyjnych, głównie w oddziałach parochłonnych. Straty produkcyjne w I kwartale 1979 r. oszacowane zostały na 6.112 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Zużycie energii elektrycznej w resorcie w 1978 r. wyniosło 3.187 mln kWh, czyli 97% skorygowanego łącznego limitu zużycia. Produkcja energii elektrycznej we własnych elektrociepłowniach resortu wyniosła w 1978 r. brutto 243,4 mln kWh (plan 270 mln kWh); roczny plan produkcji energii nie został wykonany z powodu awarii w kilku elektrociepłowniach.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Opracowany przez Główny Inspektorat Gospodarki Energetycznej projekt planu ograniczeń poboru mocy elektrycznej w okresie jesienno-zimowym 1979/1980 przewiduje dostawy dla zakładów przemysłu lekkiego w wysokości 190 MW; jest to 39,3% obecnie obowiązującego limitu poboru mocy w szczycie (484 MW). W zakładach przemysłowych opracowane są harmonogramy wyłączeń poszczególnych maszyn i urządzeń produkcyjnych i pomocniczych dla zmniejszania skutków ograniczeń. Warunkiem zmniejszenia strat produkcyjnych w przemyśle jest stosowanie przez energetykę rotacyjnego systemu ograniczeń poboru mocy, przewidzianego w projekcie uchwały Rady Ministrów. Długotrwałe ograniczenia stale tych samych zakładów powodowały zwiększenie strat produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Stan zapasów węgla kamiennego w resorcie w końcu III kw. 1979 r. wyniósł 363,2 tys. t; rok temu stan ten wynosił 216,4 tys. t. Niekorzystna jest jednak struktura obecnego zapasu, ponieważ udział paliw odpadowych - mułów wynosi 34,5% (przy udziale mułów w zużyciu ca 8-9%). Przy ograniczonych dostawach dla resortu przemysłu lekkiego i stale utrzymujących się zaległościach dostaw, w większych zakładach zapasy węgla są niewielkie i czyni się starania o ich uzupełnienie.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Zapasy pozostałych paliw użytkowanych w zakładach resortu, m.in. węgla brunatnego, koksu - są wystarczające.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">We wrześniu 1979 r. we wszystkich zakładach przemysłu lekkiego przeprowadzony został szczegółowy przegląd gotowości do pracy w sezonie zimowym. W celu usunięcia ujawnionych niedociągnięć oraz wykonania koniecznych remontów podjęto odpowiednie kroki organizacyjne, m.in. włączono do tego w maksymalnym stopniu personel eksploatacyjny urządzeń energetycznych w zakładach. Z dniem 1 listopada 1979 r. wprowadzony zostaje w resorcie (wzorem ubiegłego okresu zimowego) system codziennych meldunków o bieżących zapasach, zużyciu i dostawach węgla, przystosowany do przetwarzania w resortowym centrum obliczeniowym „EKORNO”. Pozwoli to operatywnie sterować dostawami węgla.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Jak wynika z informacji GIGE, resort przemysłu lekkiego zajmuje pod względem zużycia paliw i energii jedno z dalszych miejsc wśród resortów przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Podstawowym źródłem powstawania strat paliw jest w resorcie przemysłu lekkiego przestarzały park kotłów w kotłowniach zakładowych. Przeszło połowa z nich jest w wieku powyżej 20 lat, a znaczna część powyżej 40 lat. Wymiana niskosprawnych kotłów i likwidacja przestarzałych kotłowni wymaga nakładów inwestycyjnych. Inną ważną przyczyną strat paliw są niskosprawne suszarki, zwłaszcza w przemyśle lniarskim (głównie w roszarniach), które powinny być wymienione w ciągu najbliższych lat. Nierozwiązanym dotychczas problemem jest wykorzystanie energii cieplnej zawartej w powietrzu odlotowym z suszarek.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Biorąc pod uwagę powyższe, należy przeprowadzić modernizację źródeł ciepła w przemyśle lekkim, poprzedzoną oceną możliwości łączenia źródeł ciepła z uwzględnieniem zarówno potrzeb zakładów przemysłu lekkiego, jak sąsiadujących zakładów przemysłowych i odbiorców komunalnych. Wspólne źródła ciepła umożliwiają znacznie lepsze wykorzystanie paliw. Zmniejszeniu zużycia paliw i energii służy automatyzacja procesów technologicznych, głównie barwienia i suszenia. Zakres wprowadzanej obecnie automatyzacji jest niewielki z powodu ograniczonych możliwości importu maszyn i urządzeń z II obszaru płatniczego. Byłoby bardzo wskazane podjęcie tej produkcji w krajach socjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Od 1977 r. zaistniały doraźne przyczyny nadmiernego zużycia paliw i energii w przemyśle lekkim; niewystarczające, nierytmiczne zaopatrzenie zakładów w paliwa i energie, przy niskim stanie zapasów węgla utrudnia prawidłową gospodarkę paliwowo-energetyczną.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Działania na rzecz zmniejszenia energochłonności produkcji obejmują zarówno poprawę eksploatacji i modernizację maszyn i urządzeń energetycznych, jak postęp techniczny w produkcji, tj. wprowadzenie nowych, mniej energochłonnych technologii, maszyn i urządzeń. Przeprowadzone kontrole wykazują, że w przemyśle lekkim modernizacja maszyn i urządzeń podyktowana jest przede wszystkim względami produkcyjnymi. To też przynosi korzyści energetyczne, jednakże modernizacja o charakterze czysto energetycznym jest niezadowalająca.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">W ciągu ostatnich lat nastąpiło w resorcie osłabienie obsady służb energetycznych oraz ich rangi. W większości zjednoczeń i zakładów służby energetyczne połączono ze służbami głównego mechanika, w rezultacie zadania służb energetycznych sprowadzane są do utrzymania ruchu zakładów. W służbach tych występują znaczne braki kadrowe, m.in. na skutek różnic w płacach pomiędzy służbami produkcyjnymi i służbami pomocniczymi, do których niesłusznie zaliczana jest służba energetyczna.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Potrzeby remontowe przemysłu lekkiego w zakresie kotłów parowych, silników elektrycznych, transformatorów i instalacji energetycznych powinny być w zasadzie pokryte potencjałem remontowym przedsiębiorstw resortowych zgrupowanych w Zjednoczeniu Przedsiębiorstw Budowlano-Montażowych oraz w Zjednoczeniu Przemysłu Artykułów Technicznych i Galanteryjnych. Obecnie jednak z uwagi na trudności z realizacją inwestycji - prawie cały potencjał zaplecza remontowo-budowlanego resortu zaangażowany jest w budownictwie inwestycyjnym. Resort przemysłu lekkiego nie posiada możliwości wykonywania remontów turbin parowych i generatorów w zainstalowanych elektrociepłowniach przemysłowych. Pracownicy brygad remontujących turbozespoły zostali przekazani do zakładów remontowych energetyki, które miały wykonywać także remonty dla przemysłu lekkiego. Jednakże remonty te są z roku na rok odraczane, co prowadzi do pogarszania się stanu technicznego zespołów i zwiększania awaryjności.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Istniejące potrzeby przemysłu lekkiego w zakresie kompleksowej poprawy gospodarki paliwami i energią oraz stosowania właściwych rozwiązań w modernizowanych i nowo budowanych zakładach wymagają wzmocnienia zaplecza studialno-badawczego. W zakresie użytkowania paliw i energii nie prowadzi się w resorcie prac naukowo-badawczych. Opracowana została natomiast wstępna koncepcja rozwoju zaplecza badawczego gospodarki paliwowo-energetycznej w przemyśle lekkim, która obejmuje utworzenie banku informacji energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Poseł Zofia Łęgowik (bezp.) przedstawiła w koreferacie wyniki wizytacji przeprowadzonej przez dwa zespoły poselskie w zakładach przemysłu bawełnianego, lniarskiego, filców i tkanin technicznych, skórzanego i wełnianego w 4 województwach. Zespoły badały gospodarkę paliwowo-energetyczną. W przemyśle lekkim pracuje 915 kotłów parowych i wodnych różnych typów, z czego 60% wymaga modernizacji, bądź wymiany na sprawniejsze. W 23 elektrociepłowniach przemysłowych pracuje 40 turbozespołów o łącznej mocy 89,5 MW; jest to około 2,5% mocy urządzeń przetwórczych krajowego przemysłu. Własne elektrociepłownie dostarczają zakładom przemysłu lekkiego ok. 10% potrzebnej energii elektrycznej, a kotłownie - 71% energii cieplnej.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Koszty zużycia energii i węgla kamiennego, stanowiły według oceny zespołu NIK jedynie ok. 3,1% wszystkich kosztów materiałowych. Można przypuszczać, że nie stanowi to dostatecznie silnego bodźca do coraz bardziej efektywnego wykorzystania energii i paliw.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Rozbudowa i modernizacja przemysłu lekkiego w ostatnich latach, spowodowała znaczny wzrost wielkości mocy zainstalowanej w urządzeniach elektroenergetycznych. Na wzrost ten niemały wpływ wywarła poprawa warunków pracy: instalacje urządzeń wentylacyjno-klimatyzacyjnych, poprawa stanu oświetlenia hal produkcyjnych i in. Zachodzi pytanie, czy w obecnej trudnej sytuacji energetycznej kraju, urządzenia te wykorzystywane są w sposób racjonalny. W czasie poselskiej wizytacji wyrażono różne opinie na ten temat. Mówiono o potrzebie szerokiego zastosowania nowoczesnych, wydajniejszych, mniej energochłonnych źródeł światła i racjonalnego ich rozmieszczenia, a także utrzymywania w odpowiedniej czystości. Z takimi działaniami spotykano się w niektórych zakładach: np. w białostockich Zakładach Garbarskich wymieniono oświetlenie na jarzeniowe, gdzieniegdzie wprowadzono automatyczne przekaźniki wyłączające. Szkoda, że działania te nie mają powszechnego zasięgu.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Trudno dokonać oceny pracy resortu w zakresie wprowadzania mniej energochłonnych procesów produkcyjnych i technologicznych, z uwagi na brak w materiałach szczegółowego programu, konkretnych zadań. Nasuwa się potrzeba ściślejszej niż dotychczas współpracy energetyków ze służbami technicznymi oraz bardziej skutecznego oddziaływania służb energetycznych na zgodny z racjonalną gospodarką paliwowo-energetyczną wybór rozwiązań układów technologicznych, dobór maszyn i urządzeń, projektowanie instalacji, urządzeń i zakładów.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Na pozytywną ocenę zasługuje zmniejszanie w przemyśle lekkim zużycia paliwa umownego na produkcję energii elektrycznej. Osiągnięte w latach 1977-78 średnie jednostkowe wskaźniki zużycia 273-268, 5 g/kWh stawiają ten przemysł na dobrej pozycji wśród resortów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Opracowany przez Główny Inspektorat Gospodarki Energetycznej projekt planu ograniczeń poboru energii elektrycznej przewiduje dla przemysłu lekkiego od 50 MW w grupie ograniczeń ciągłych, do 190 MW łącznie przy ograniczeniach pogłębionych, co stanowi ok. 40% limitu poboru mocy w szczycie. O skali tego ograniczenia świadczy m.in. fakt, że moc potrzebna do normalnej produkcji tylko w przędzalniach, garbarniach i roszarniach wynosi 240 MW, tj. 50% łącznego poboru. Ograniczenia w poszczególnych branżach ustalone zostały wg opinii resortu w zasadzie proporcjonalnie do wielkości poboru mocy. Słusznie, zdaniem wizytujących posłów, przy ustalaniu tych ograniczeń wprowadzono pewne złagodzenia dla zakładów wytwarzających półprodukty dla innych przedsiębiorstw, jak przędzalnie, garbarnie, roszarnie.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Tak duże ograniczenia przemysłu lekkiego, ważącego przecież w sposób decydujący na zaopatrzeniu rynku wewnętrznego, realizującego poważne zadania eksportowe, zatrudniającego w przeważającej części kobiety, nieść będą nie tylko dotkliwe straty dla całej gospodarki narodowej, ale i głębokie skutki społeczne. Zdaniem zespołów poselskich sytuacja wymaga ponownego przeanalizowania i ustalenia mniej dotkliwych ograniczeń poboru mocy elektrycznej. Nie zwalnia to oczywiście przemysłu od poszukiwania i zastosowania takich rozwiązań w sferze działalności organizacyjnej, technicznej i ekonomicznej, które wpłyną na zmniejszenie strat.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">W czasie wizytacji poselskiej z niepokojem i gospodarską troską mówiono o tym, że ciągłe ograniczenia nie sprzyjają racjonalnej gospodarce nośnikami energetycznymi, bowiem powodują zakłócenia w rytmice produkcji przemysłowej, konieczność odrabiania planów produkcyjnych i to nierzadko w dni wolne od pracy, przynoszą nadmierny wzrost zużycia paliw i energii, zwłaszcza w tych procesach, w których względy technologiczne wymagają ciągłego ruchu urządzeń, jednocześnie hamują produkcję i pogarszają atmosferę pracy. Najbardziej dotkliwe, jak podkreślono w czasie wizytacji, są długotrwałe, głębokie ograniczenia poboru mocy tych samych zakładów. Wysuwano w związku z tym propozycję stosowania przemienności ograniczeń (rotacyjny system ograniczeń nie jest stosowany w praktyce), ulepszenia dotychczasowego systemu zapowiadania wyłączeń, np. z odpowiednim wyprzedzeniem, sygnalizowania przerwą napięciową występującego deficytu w systemie elektroenergetycznym. Podkreślić należy, że we wszystkich wizytowanych zakładach opracowane zostały programy wyłączeń urządzeń pomocniczych i produkcyjnych dla najniższych i najwyższych ograniczeń poboru mocy, co powinno się przyczynić do zmniejszenia strat w produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Mimo wyższego stanu zapasów węgla w końcu III kwartału br. o ok. 150 tys. t, od ubiegłorocznego, sytuacja w przemyśle lekkim nie jest zadowalająca. W końcu października bowiem nastąpiło obniżenie zapasów i wzrost zużycia węgla w stosunku do października ub. roku wskutek wcześniejszego rozpoczęcia sezonu grzewczego. Przewidywany, wg oceny resortu, łączny zapas węgla w całym przemyśle lekkim w końcu roku (zakładając pełną realizację bieżących i zaległych dostaw) wyniesie ok. 190 tys. t wobec wymaganego poziomu 250 - 300 tys. t. W sprawie tej resort przygotowuje wystąpienie do rządu i Komisja powinna je poprzeć. W czasie wizytacji poselskiej sygnalizowano niewystarczający limit zużycia węgla w niektórych branżach i przedsiębiorstwach. Niekorzystna jest struktura zapasów węgla.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Realizacja długofalowego programu wymiany przestarzałych technicznie i niskosprawnych urządzeń energetycznych nie przebiega prawidłowo. Występują ogromne trudności z uzyskaniem niezbędnych środków finansowych, możliwości wykonawczych, wystarczającego zaopatrzenia w urządzenia i aparaturę, ale istniejąca sytuacja w tym zakresie w przemyśle lekkim dyktuje potrzebę podjęcia bardziej skutecznych działań.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">W czasie wizytacji poszczególnych zakładów prezentowano posłom wyniki działań na rzecz racjonalnego i oszczędnego wykorzystywania paliw i energii. Zdaniem posłów za mało uwagi w tych działaniach poświęca się wykorzystaniu ciepła odpadowego, lepszemu wykorzystaniu wód technologicznych (obiegi zamknięte), wykorzystaniu ciepła gazów odlotowych z suszarek, wymianie ogrzewania pomieszczeń z parowego na wodne, automatyzacji i regulacji energo- i ciepłochłonnych procesów produkcyjnych. W wielu zakładach wskazywano na potrzebę wzmocnienia i szerszego włączenia do rozwiązywania trudnych problemów paliwowo-energetycznych resortowego zaplecza badawczo-rozwojowego, wysuwano propozycje utworzenia resortowego ośrodka badawczo-rozwojowego specjalnie w tym celu. Pozytywnym zjawiskiem jest zrozumienie przez załogi konieczności oszczędzania paliw i energii, żywe reagowanie na wszelkie przejawy marnotrawstwa i niegospodarność, inicjowanie usprawnień i rozwiązań składających się w sumie na poważne efekty oszczędnościowe.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Główny Inspektorat Gospodarki Paliwowo-Energetycznej w swojej informacji sugeruje niedocenianie roli służb energetycznych w działalności przemysłu lekkiego i w poszczególnych zakładach. W czasie wizytacji, posłowie nie znaleźli potwierdzenia takiej opinii. We wszystkich wizytowanych zakładach istniały wyodrębnione służby energetyczne, podporządkowane głównemu energetykowi. Oceniano, że służby te reprezentują wysoki poziom fachowy, stanowią zespoły pracowników zaangażowanych i pracowitych. Wszędzie natomiast podkreślano niedobory liczbowe, w mniejszym stopniu dotyczące pracowników inżynieryjno-technicznych, bardzo dotkliwie w grupie rzemieślników i bezpośredniej obsługi urządzeń (głównie palaczy, maszynistów turbin i in.). W niektórych zakładach poważną przeszkodę w naborze kadr do służby energetycznej upatrywano w różnicach płac pomiędzy służbami produkcyjnymi a służbami pomocniczymi, do których zaliczana jest służba energetyczna, mimo wysokich wymagań kwalifikacyjnych i stopnia trudności pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Przeglądy i konserwacje ograniczane są do niezbędnego minimum, a głównie zadania służb energetycznych w wielu przedsiębiorstwach sprowadzają się do zapewnienia prawidłowej obsługi urządzeń i ubezpieczenia ciągłości ruchu zakładów. Sytuację pogarsza fakt dodatkowego obciążenia tych służb pracami remontowymi zlecanymi do wykonania a nie realizowanymi terminowo przez specjalistyczne przedsiębiorstwa resortowe i pozaresortowe. Wyrażano pogląd, że potencjał resortowych przedsiębiorstw remontowo-budowlanych zaangażowany jest w zbyt dużym stopniu w realizacji inwestycji (np. montaż nowych kotłów) kosztem zaniedbywania niezbędnych prac remontowych.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Oceniając stan przygotowania urządzeń energetycznych do nadchodzącego sezonu zimowego poseł Z. Łęgowik stwierdziła, że jak się wydaje, wyciągnięto wnioski z ubiegłorocznej trudnej zimy. Brak pełnego rozeznania nie pozwala jednak na kategoryczne oceny.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WładysławJabłoński">Najpilniejszą sprawą jest modernizacja kotłów cieplnych i wodnych w zakładach produkcyjnych. Wysiłek resortu jest adekwatny zarówno do możliwości finansowych (nakłady inwestycyjne), jak i produkcyjnych. Zdecydowana większość obecnie pracujących kotłów jest przestarzała. Wymaga to jednak nie tylko wymiany tych urządzeń, ale również budowy nowych kotłowni, a na te inwestycje brakuje środków. Mimo to w tym roku oddana zostanie częściowo nowa kotłownia w Żyrardowie, a w trakcie realizacji znajdują się obiekty w Kamiennej Górze, w Pabianicach, Lubawce i Biłgoraju.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WładysławJabłoński">Mówca zwrócił uwagę na skuteczność podejmowanych działań dla zaoszczędzenia paliw i energii. Ogółem w resorcie przemysłu lekkiego w I półroczu zaoszczędzono ok. 48 tys. MWh energii elektrycznej. Sposoby oszczędzania są różne, zakłady wykazują wiele inicjatywy. Np. w Nowej Rudnej zastąpiono oświetlenie ogólne zakładu na oświetlenie poszczególnych stanowisk pracy. Zaoszczędzono nie tylko energię, ale poprawiono również warunki pracy.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WładysławJabłoński">Oszczędność paliw i energii uwzględnia się obecnie w fazie projektowania inwestycji. Przy imporcie maszyn, jednym z czynników decydujących o zakupie jest wielkość zużycia energii.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WładysławJabłoński">W przyszłym roku powołany zostanie resortowy ośrodek studialno-badawczy koncentrujący swoją działalność na sprawach energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WładysławJabłoński">Starania resortu o zwiększenie dostaw węgla przyniosły tylko częściowe rezultaty i jak się ocenia, zapas węgla w końcu roku wyniesie ok. 200 tys. ton. Zastępca Głównego Inspektora Gospodarki Energetycznej Józef Olszewski podkreślił niski stan techniczny kotłów pracujących na potrzeby przemysłu lekkiego. Dla poprawienia sprawności tych urządzeń niezbędne jest zwiększenie nakładów inwestycyjnych w ramach ogólnych środków na modernizację, jakimi resort przemysłu lekkiego dysponuje. Programy modernizacji urządzeń grzewczych powinny być realizowane osobno, a nie przy okazji wykonywania innych zadań inwestycyjnych. Mówca zwrócił uwagę, że w samym resorcie przemysłu lekkiego nie wyodrębniono do tej pory osobnej komórki organizacyjnej do spraw energetycznych, podobnie w 8 zjednoczeniach branżowych.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WładysławJabłoński">Odpowiadając na sugestie zawarte w koreferacie poselskim zmniejszenia ograniczeń w dostawach energii elektrycznej dla przemysłu lekkiego, J. Olszewski stwierdził, że w obecnej sytuacji energetycznej jest to niemożliwe. Zmiana taka bowiem musiałaby się odbyć kosztem innych odbiorców energii i pociągnęłaby za sobą jeszcze większe straty produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WładysławJabłoński">Poseł Barbara Surma oceniła problemy gospodarki paliwowo-energetycznej w zakładach „Zeltor”, „Fresko” i „Zelta” w Zgierzu. Poczyniono tam wiele starań o zabezpieczenie zakładów w energię cieplną i świetlną. Opracowano programy oszczędności paliw i energii i podjęto działania w celu przygotowania poszczególnych działów produkcyjnych do wyłączeń energii. Należy jednak dążyć do tego, ażeby wyłączenia te były jak najmniejsze, gdyż przy najlepszej organizacji pracy powodują one odczuwalne straty produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WładysławJabłoński">Przydziały paliwa oraz realizacja dostaw w tych zakładach jest nadal niezadowalająca i niższa od przyznanego limitu. Może to zakłócić rytmiczność produkcji, zwłaszcza w okresie IV i Ⅰ kwartału.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WładysławJabłoński">Poseł Bronisław Cieniewski (PZPR) uczestniczył w wizytacjach zespołu na terenie woj. koszalińskiego, pilskiego i poznańskiego. Przedstawione w koreferacie poseł Łęgowik problemy znajdują tam pełne potwierdzenie, a czasem nawet rysują się ostrzej, zwłaszcza w mniejszych zakładach.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WładysławJabłoński">Opóźnienia dostaw i niedobór węgla powodują różnego rodzaju nielegalne praktyki mające na celu przyspieszenie dostaw. Nierzadkie są przykłady „opłacania się”, w centrali węgla za przyspieszenie dostaw.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WładysławJabłoński">Utarło się powiedzenie, że przemysł lekki traktowany jest lekko, że zabezpiecza się jego potrzeby w dalszej kolejności przed innymi ważniejszymi przemysłami. Niedostateczne dostawy szkła uniemożliwiają np. wprawienie zbitych szyb w zakładach pracy - okna zabija się płytami paździerzowymi, ale wtedy trzeba zużywać więcej energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WładysławJabłoński">Słyszy się krytyczne uwagi, co do słuszności likwidowania w przeszłości małych elektrowni wodnych, które dostarczały wprawdzie niewielkich ilości energii, ale wystarczających na oświetlenie czasem kilku gmin.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WładysławJabłoński">Bardziej przemyślane muszą być plany wyłączeń w poszczególnych zakładach. Mobilizujemy czasem ludzi, ażeby pracowali w wolną sobotę, a tymczasem po godzinie pracy lub dwóch elektrownia wyłącza prąd i płacimy wtedy za przestoje. Takie wyłączenia powinny być wcześniej sygnalizowane.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#WładysławJabłoński">Wiemy dobrze, że nowoczesne urządzenia ciepłownicze dostosowane są do spalania lepszych gatunków węgla. Dlaczego zatem dostarcza się muł, który leży bezużytecznie? Obciążamy transport, wykazujemy w statystyce, że zapasy węgla są dostateczne, a w praktyce nie ma czym palić.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WładysławJabłoński">W swoim czasie rozpatrywaliśmy już problemy dotyczące gospodarki paliwowo-energetycznej i ustalono wówczas, że zakłady pracy i elektrownie powinny mieć określony zapas węgla sięgający ok. 60 dni. Jak jest naprawdę, wykazały wizytacje i dzisiejsza dyskusja. Jak mamy w tych warunkach tłumaczyć sytuację wobec załóg i wyborców? Za niewykonanie postanowień trzeba wyciągać ostre konsekwencje w stosunku do osób odpowiedzialnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławWróbel">Rozmowa z przedstawicielami wizytowanych zakładów była dla posłów trudna. Trzeba było tłumaczyć występujące trudności i mobilizować do wykonywania zadań w niezwykle trudnych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#StanisławWróbel">Przy istniejących trudnościach trzeba bardziej rygorystycznie przestrzegać ustalonych terminów dowozu węgla; dyscyplina w tym zakresie musi obowiązywać wszystkich. Dyscyplina dotyczyć musi nie tylko terminowości, ale również gatunku dostarczanego węgla. Niedopuszczalne są praktyki załatwiania poprzez „grzeczności” dostaw węgla poza terminem i w ilościach czasem nawet ponadplanowych. Przy wykryciu takich przypadków wyciągać należy jak najdalej idące konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#StanisławWróbel">Trudności paliwowe powodują takie sytuację, że dla podtrzymania temperatury w piecach używa się tak cennych surowców jak ropa, oleje.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#StanisławWróbel">Niedostateczna jest pomoc zjednoczeń w rozwiązywaniu trudności paliwowo-energetycznych podległych im zakładów.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#StanisławWróbel">Z przedstawionych informacji i koreferatu wynika, że w przemyśle lekkim mamy wiele przestarzałych kotłowni, które wymagają szybkiej modernizacji. Często jednak jest ona utrudniona, gdyż modernizować trzeba nie tylko kotły, ale i pomieszczenia, w których one się mieszczą. Jest to nieodzowne i wymaga sporządzenia określonych programów oraz konsekwentnej ich realizacji. Na rzecz poprawy gospodarki paliwowo-energetycznej działać trzeba nieustannie i konsekwentnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#CzesławWilczyński">Jak wynika z referatu i dyskusji, w zakresie poprawy gospodarki paliwowo-energetycznej, mamy wiele do zrobienia. Program działania musi być precyzyjny i dostosowany do możliwości poszczególnych branż i zakładów. Postanowienia programu realizować trzeba możliwie szybko i konsekwentnie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#CzesławWilczyński">Słuszny jest kierunek przechodzenia na oświetlenie jarzeniowe w zakładach przemysłu lekkiego; zużywa ono mniej energii i daje światło lepsze dla poszczególnych stanowisk pracy. Oszczędzać trzeba jednak rozsądnie, nie można np. wyłączać urządzeń klimatyzacyjno-wentylacyjnych w działach o dużym zapyleniu.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#CzesławWilczyński">Inwestycjom modernizującym urządzenia energetyczne dać trzeba pierwszeństwo i zabezpieczyć środki na ten cel, jak i moce wykonawcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ZofiaCiszczoń">Także w województwie bielskim występują poważne trudności energetyczne w zakładach przemysłu lekkiego, powodujące niejednokrotnie straty produkcyjne. W macierzystym zakładzie posłanki (ZPW im. T. Rychlińskiego „Rytex”) w momencie, kiedy miano barwić tkaniny przeznaczone na eksport. Wskutek wyłączenia prądu musiano wypuścić barwnik z kadzi. Tkanina nadawała się już tylko do barwienia na czarno. Nie wykonano planu eksportu, zniszczono poważną ilość importowanego barwnika. Sygnalizacja o planowanych wyłączeniach musi być bardziej precyzyjna, ażeby uniknąć takich przypadków.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#ZofiaCiszczoń">Na spotkaniach z wyborcami słyszy się wiele krytycznych uwag o wyłączaniu w porze wieczornej prądu dla poszczególnych wsi. Powoduje to często straty w produkcji rolniczej, gdyż rolnik nie może wykonywać określonych prac. Coraz częściej otrzymujemy też sygnały o napadach i kradzieżach na wsi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#StanisławaŚwiderska">Jak podkreślono w przedstawionych informacjach, w przemyśle lekkim odczuwa się niedobór energetyków i elektryków. Przyczyną tęgo stanu rzeczy jest zaliczenie służb energetycznych do działów pomocniczych, co w konsekwencji powoduje ich niższe uposażenie. Sytuacja ta wymaga szybkiego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#StanisławaŚwiderska">Należałoby zobowiązać drobną wytwórczość do wykonywania niektórych części zamiennych, jak np. rozdzielaczy, przełączników itp., ażeby na naprawę tych detali nie tracili czasu wysokokwalifikowani fachowcy.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#StanisławaŚwiderska">Mamy opracowany program oszczędności paliw i musi on być z żelazną dyscypliną przestrzegany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#BronisławJurkiewicz">Należy wyjaśnić, dlaczego dostawy węgla dla poszczególnych zakładów nie są realizowane zgodnie z planem. Jak słyszymy, jedne zakłady mają nawet dość poważne zapasy, inne znacznie mniejsze i co gorsza nie zawsze w asortymencie odpowiednim do posiadanych kotłowni. Praktyka wykazuje, że dystrybucja paliwa pozostawia nadal wiele do życzenia i wymaga generalnego usprawnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JadwigaDymała">W woj. opolskim było w swoim czasie wiele wodnych młynów gospodarczych. Zostały one wyłączone z eksploatacji. Czy nie należałoby naprawić ich? Dałoby to na pewno konkretne oszczędności paliw i tanią energię.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JadwigaDymała">Wprowadzamy na rynek zamrażarki, które są bardzo energochłonne. Wobec trudności energetycznych należałoby zaprzestać tej produkcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BolesławKoperski">Jak wynika z przedstawionych informacji koreferatu i dyskusji, na obecne trudności paliwowo-energetyczne złożyło się wiele przyczyn i tylko wspólne i konsekwentne działania mogą wpłynąć na złagodzenie skutków tych trudności. Dużo zależy od przyspieszenia rozwoju centralnych urządzeń energetycznych, ale również od zdyscyplinowania odbiorców w zużyciu energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#BolesławKoperski">Zużycie energii w resorcie przemysłu lekkiego wzrosło od r. 1960 ponad 3-krotnie. Podejmuje się działania mające na celu zmniejszenie tego zużycia. Najważniejsze z nich to zmniejszenie energochłonności maszyn pracujących w przemyśle lekkim Np. zakłady „Wifama” produkujące te maszyny podjęły określone prace w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#BolesławKoperski">W kotłowniach resortu przemysłu lekkiego wytwarza się 70% energii cieplnej na potrzeby własne. Troska o sprawne działanie tych kotłowni, o ich modernizację powinna być w centrum uwagi zarówno resortu, jak i zjednoczeń oraz zakładów produkcyjnych tak, ażeby w pełni zabezpieczały rosnące potrzeby produkcyjne. Dyrektorów przedsiębiorstw rozliczać trzeba nie tylko z realizacji planów produkcyjnych, ale z całej gospodarki, a więc również z gospodarki energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#BolesławKoperski">Kierownictwo resortu powinno wziąć pod rozwagę propozycje posłów dotyczące wynagrodzenia energetyków w przemyśle lekkim.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#BolesławKoperski">W dyskusji podnoszono szereg trudności, które ujawniają się w poszczególnych zakładach i które nie zawsze mogą być rozwiązane własnymi siłami. Problem gromadzenia zapasów węgla powinien być kontrolowany przez resort i zjednoczenia. Niektórym zakładom trzeba pomóc, nie mają one bowiem dostatecznej „siły przebicia”. Konieczna jest ciągła obserwacja zapasów paliwa i na tej podstawie podejmowanie odpowiednich działań.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#BolesławKoperski">Przedstawiciel Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej poinformował nas, że przewiduje się zwiększone dostawy węgla dla zakładów pracy w ostatniej dekadzie grudnia. Czy nie jest to zbyt późno? Jak wiemy, w ostatniej dekadzie grudnia jest wiele świąt i może to spowodować trudności w rytmiczności przewozów i odbiorze węgla.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#BolesławKoperski">Dobrze, że elastycznie podchodzimy do wykorzystywania dni wolnych od pracy, dla niektórych zakładów nie zawsze muszą to być ogólnie ustalone wolne soboty. Ustalenie wolnych dni od pracy musi być skorelowane z planem wyłączeń energii elektrycznej. Należy przy tym zastanowić się, czy trzeba wyłączać prąd dla całej branży. Mogą być np. czynne niektóre szwalnie, gdzie zużycie energii nie jest duże. Czyli plan wolnych sobót musi być precyzyjnie dostosowany do sytuacji produkcyjnej i energetycznej poszczególnych przemysłów.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#BolesławKoperski">Rozważenia wymaga nadmierne oświetlanie niektórych zakładów przemysłu lekkiego. Często są tam takie instalacje, które uniemożliwiają wyłączanie oświetlenia poszczególnych stanowisk pracy.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#BolesławKoperski">Nie może zadowolić posłów informacja, że za dostarczanie zakładom węgla nieodpowiedniej jakości, kopalnie płacą kary, czy też przyznaje się odpowiednie bonifikaty. Nie o to przecież chodzi, nie rozwiązuje to trudności zakładów. W dodatku, przewożenie nieodpowiednich gatunków węgla powoduje zbędne obciążanie transportu.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#BolesławKoperski">Interesujące byłoby uzyskać wyjaśnienie, na ile przemysł lekki jest chroniony przy wyłączeniach, czy bierze się pod uwagę jego określone zobowiązania w zakresie realizacji produkcji rynkowej czy eksportowej?</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#BolesławKoperski">Zastępca Głównego Inspektora Gospodarki Energetycznej - Józef Olszewski: Wniosek resortu energetyki o wyznaczaniu dni wolnych od pracy jedynie w soboty nie został przyjęty. W rezultacie, w poszczególnych resortach gospodarki dni wolne od pracy przypadają różnie. Podstawowym kryterium jest uzyskanie oszczędności z tego tytułu w granicach od 200 do 500 MW dziennie. W oparciu o wyniki uzyskane w listopadzie najwyższe władze podejmą decyzję w sprawie dni wolnych od pracy w grudniu.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#BolesławKoperski">Co do jakości węgla: eksploatacja gorszych pokładów powoduje obniżenie kaloryczności węgla. Ponadto spada udział węgla wzbogacanego. Niesłuszna jest opinia o niskiej kaloryczności mułu węglowego, wprost przeciwnie - jest to węgiel najbardziej kaloryczny, pozbawiony zanieczyszczeń, ale jego zastosowanie wymaga odpowiedniego typu urządzeń, jak również zachowania proporcji w mieszkaniu z innymi gatunkami. Niestety, praktyka jest odmienna, co powoduje liczne awarie urządzeń, także w energetyce zawodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WładysławJabłoński">Oświetlenie w nowych zakładach odpowiada normatywom Ministerstwa Zdrowia. Istnieje granica, której przekroczenie może pogorszyć warunki pracy załóg. Ogólnie rzecz biorąc, poprawa warunków pracy w wyniku rekonstrukcji przemysłu lekkiego spowodowała zwiększenie jego energochłonności, co jest jednak normalne.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WładysławJabłoński">W sprawie regulacji płac pracowników służb energetycznych uczyniono wszystko, by pracownicy ci uzyskali płace nieco wyższe od średniej resortowej.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WładysławJabłoński">Centralna dyspozycja dostaw węgla wyklucza nieprawidłowości. Z pewnością jednak łatwiej zaopatrzyć w węgiel mniejsze zakłady niż zaspokoić potrzeby dużych odbiorców. Proces ten jest sterowany i kontrolowany na bieżąco.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WładysławJabłoński">Przy podejmowaniu decyzji o wyłączeniach brana jest pod uwagę konieczność ochrony produkcji rynkowej. Resort będzie nadal zabiegać o dodatkowe 50 tys. t węgla, co pozwoliłoby uzyskać na koniec roku zapas 250 tys. t.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WładysławJabłoński">Komisja uchwaliła dezyderaty i opinię w sprawie wynalazczości i działalności racjonalizatorskiej w przemyśle lekkim.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>