text_structure.xml
20.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">W dniu 18 listopada 1976 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradująca pod kolejnym przewodnictwem posłów: Zbigniewa Rudnickiego (SD) i Eugenii Kempary (PZPR), rozpatrzyła aktualny stan usług bytowych dla ludności i założenia ich rozwoju.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług z wiceministrem Tadeuszem Miciakiem. Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Przemysłu Maszynowego, Najwyższej Izby Kontroli, Centralnego Związku Rzemiosła, Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego, Centralnego Związku Spółdzielni Pracy, Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych „Samopomoc Chłopska”, Centralnego Związku Spółdzielni Spożywców „Społem”, Związku Spółdzielni Inwalidów oraz przedstawiciele Komisji rad narodowych i urzędów wojewódzkich w Łodzi, Łomży i Radomiu.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były doręczone uprzednio posłom materiały informacyjne opracowane przez Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług, Centralny Związek Rzemiosła oraz materiały przysłane przez wojewódzkie zespoły poselskie w Gdańsku, Kaliszu i Wrocławiu.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Referat podkomisji, która zapoznała się z działalnością usług w woj. katolickim, łomżyńskim, radomskim rzeszowskim przedstawiła poseł Barbara Koziej-Żukowa (SD).</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Stwierdziła ona, że podjęcie problematyki usługowej przez Komisję jest zbieżne ze wspólnym posiedzeniem Biura Politycznego KC PZPR, Prezydium Centralnego Komitetu SD i Prezydium Rządu, na którym rozpatrzono ogólnokrajowy program rozwoju usług dla ludności oraz usług i produkcji rynkowej rzemiosła w roku 1977 i latach następnych. Problemy te zostaną, przedstawione przez rząd pod obrady Sejmu. Analogiczną problematykę podejmą sesje WRN.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W toku wizytacji poselskich stwierdzono, że mimo niewątpliwego postępu nadal występuje niedorozwój sieci zakładów usługowych i niedostateczne zaspokojenie zapotrzebowania na usługi, zwłaszcza na terenach wiejskich. Niski jest stopień wyposażenia zakładów usługowych, brak również urządzeń towarzyszących.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Duże dysproporcje istnieją w przestrzennym rozmieszczeniu sieci usługowej, jak również w działalności inwestycyjnej, m.in. na terenie woj. łomżyńskiego i radomskiego. Wydłuża się oczekiwanie ludności na realizację zamówionych usług, trwające często od 3 do 9 miesięcy, wynika to m. in. ze złego zaopatrzenia w surowce, materiały i części zamienne. W niektórych usługach np. dziewiarskich sytuację poprawił import surowców, brak jednak zróżnicowania asortymentowego. Istotnym źródłem zaopatrzenia w surowce są materiały odpadowe - nie zawsze w chwili obecnej właściwie zagospodarowywane. Obserwuje się wypadki niszczenia, złomowania bądź palenia odpadów przez zakłady przemysłowe i rzemiosło.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W każdym województwie istnieją plany rozwoju usług, które będą musiały ulec weryfikacji. Należy również dokonać analizy skutków reorganizacji przeprowadzonych w spółdzielczości pracy i państwowym przemyśle terenowym w związku ze zmianą podziału administracyjnego kraju.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Prawidłowy rozwój usług wymaga analizy społecznego zapotrzebowania. Do tej pory nie opracowano w skali kraju, jak również poszczególnych jednostek terytorialnych systemu określania zapotrzebowania ludności na poszczególne rodzaje usług oraz stopnia jego zaspokojenia. Ocena rozwoju usług dokonywana była najczęściej w oparciu o wykonywane plany usług, co nie zawsze równoznaczne jest z zaspokajaniem popytu. Przeprowadzone badania wykazały, że w większości usług popyt dwukrotnie przewyższa podaż.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Głównymi gestorami usług są: spółdzielczość pracy, spółdzielczość spożywców, inwalidów i spółdzielczość wiejska, centrale państwowego handlu wewnętrznego oraz rzemiosło. W poszczególnych sektorach brak jednak odpowiedniego podziału zadań i koordynacji działań, stosowane są różne rozwiązania organizacyjne i finansowo-ekonomiczne.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Istotnym elementem rozwoju usług jest wytworzenie dla tej działalności odpowiednich preferencji. Należy bardziej zainteresować świadczeniem usług jednostki gospodarcze nadzorowane przez MHWiU, m. in. poprzez zmniejszenie pracochłonności, poprawę rentowności usług, lepsze wyposażenie techniczne, wdrażanie postępu technicznego i modyfikację przepisów regulujących działalność usługową.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W rozwoju usług istotną rolę odgrywają kadry. W rezultacie działań Ministerstwa Oświaty i Wychowania w latach 1971-1975 stworzono dostateczną bazę dla szkolenia kadr dla usług. Mimo to w latach 1973-1975 plany zatrudnienia nie były w pełni realizowane a przyrost liczby zatrudnionych malał. Trudną sytuację kadrową obserwuje się także w rzemiośle.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Trudności kadrowe wynikają ze zbyt niskich płac, trudnych warunków pracy, słabo rozwiniętego zaplecza socjalno-bytowego oraz niskiej rangi zawodu. Powoduje to częste odchodzenie pracowników do przemysłu, zwłaszcza z rzemiosła. Przeciwdziałać temu zależy poprzez poprawę warunków materialnych pracowników usług, w tym również zatrudnionych tam emerytów i rencistów, stworzenie uczniowi po zakończeniu szkolenia możliwości uruchomienia własnego warsztatu, rozszerzenie ajencyjnych form pracy w mniejszych zakładach itp.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Głównym zadaniem w ogólnokrajowym programie rozwoju usług dla ludności oraz usług i produkcji rynkowej rzemiosła jest pełne i efektywne wykorzystanie możliwości obecnego potencjału usługowego. Niezależnie od tego następować będzie dalsza rozbudowa sieci usług i zasięgu ich świadczeń. W planach te rozbudowy uwzględniać należy konieczność łagodzenia dysproporcji w terytorialnym rozmieszczeniu placówek usługowych.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Według programu, w latach 1976-1980 powinno nastąpić podwojenie zakresu usług oraz widoczna poprawa ich jakości. Zależeć to będzie od pełnej realizacji inwestycji, dostaw surowców i materiałów, odpowiedniego technicznego usprzętowienia, zapewnienia niezbędnych środków transportu, rozwijania form usług obwoźnych, zwłaszcza na wsi oraz dopływu fachowych kadr. Na dalszy rozwój usług wpłynie również usprawnienie polityki cenowej, stworzenie cen dostępnych dla usługobiorców i opłacalnych dla świadczących usługi. Przyczyni się do przywrócenia szeregu usług oraz stworzenia nowych świadczeń. Dokonać trzeba też odpowiednich zmian w systemie finansowym, aby stał się on instrumentem aktywizacji usług.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Realizacja ogólnokrajowego programu rozwoju usług dla ludności i produkcji rynkowej rzemiosła zabezpieczona być powinna przez wszystkie resorty.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">W dyskusji udział wzięli i pytania pod adresem resortu zadali posłowie: Adolf Jakubowicz (PZPR), Edward Wiśniewski (SD), Danuta Bartosz (bezp.), Jadwiga Biernat (ZSL), Stanisława Kirsch (PZPR), Mieczysław Marynowicz (SD), Stanisław Mach (PZPR), Lidia Wołowiec (PZPR), Jan Koszalski (bezp.), Alicja Wawrzeńczyk (ZSL), Roman Oleksin (SD). Dodatkowych wyjaśnień udzielili: prezes Centralnego Związku Rzemiosła Andrzej Zawarczyński, dyrektor departamentu w MHWiU Stanisław Wieloński oraz wiceminister handlu wewnętrznego i usług Tadeusz Miciak.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">W dyskusji posłowie przedstawili oceny i wnioski związane z aktualnymi problemami usług bytowych oraz programu ich rozwoju. Podkreślano znaczenie, przesłanek ekonomicznych, organizacyjnych, kadrowych, zaopatrzeniowych dla realizacji przyśpieszonego rozwoju usług w bieżącym 5-leciu.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Postulowano decentralizację planowania i zarządzania usługami. Niezbędne jest zwłaszcza umocnienie roli władz wojewódzkich w planowaniu i zarządzaniu usługami na ich terenie, co stanowi bardzo ważny element realizacji programu rozwoju usług przedstawionego przez poszczególne związki rzemieślnicze i spółdzielcze.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Przekazywanie przedsiębiorstw przemysłu terenowego w gestię przemysłu kluczowego, centralne zarządzanie przez krajowe związki poszczególnymi rodzajami usług pozbawiły władze terenowe możliwości ukierunkowywania działalności usługowej na swoim terenie. Przedsiębiorstwa przemysłu terenowego zobowiązane są przez przemysł kluczowy do podejmowania produkcji w oderwaniu od potrzeb danego terenu.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Na terenie woj. słupskiego istnieje 26 spółdzielni, które podlegają kilkunastu związkom krajowym. Władze terenowe nie mają żadnego wpływu ich działalność. Dysponują one wprawdzie wojewódzkimi spółdzielniami wielobranżowymi, ale te w większości skupiają drobne warsztaty, prymitywnie wyposażone (posłowie: Stanisław Mach, Lidia Wołowiec).</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Jednym z ważnych zadań jest zapewnienie stabilnych warunków dla działalności usługowej rzemiosła, którego potencjał nie jest dostatecznie wykorzystany. W ciągu ostatniego 5-lecia występowała duża fluktuacja rzemieślniczych zakładów usługowych: zlikwidowano ponad 20 tys. warsztatów i równocześnie uruchomiono niemal taką samą liczbę nowych warsztatów. Przyczyny tego stanu rzeczy tkwią w niektórych mechanizmach ekonomicznych i organizacyjnych, które nie zapewniały stabilizacji w tym zakresie (posłowie: Mieczysław Marynowicz i Roman Oleksin).</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Przede wszystkim trzeba zrewidować utarte poglądy na to, czym jest i czym powinien być współczesny zakład rzemieślniczy. Nowoczesny przemysł i gospodarka, podaż coraz bardziej skomplikowanego sprzętu i urządzeń, nowe potrzeby usługowe stawiają przed rzemiosłem nowe i trudne zadania. Współczesny rzemieślnik powinien dysponować nowoczesnym sprzętem, odpowiednimi materiałami i mieć wysokie kwalifikacje, często na poziomie technika lub inżyniera. Tymczasem stale jeszcze spotykamy się z opiniami, że inżynier nie powinien otwierać zakładu rzemieślniczego (poseł: Roman Oleksin).</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Weryfikacji wymagają - zdaniem posłów - niektóre ustalenia systemu podatkowego i rozliczeń finansowych. Wskazywano, że system rozliczenia wartości usług łącznie z materiałami nie jest właściwy. Potrzebny jest system oparty na kosztach samej robocizny, który by zachęcał do świadczenia usług także wtedy, gdy nie jest potrzebne stosowanie drogich materiałów. Przyczyniłby się on do racjonalnej gospodarki materiałowej, przeciwdziałając np. rozpowszechnianej obecnie praktyce wymieniania przy reperacjach sprzętu, nawet w przypadkach braku drobnej części, całych zespołów w celu podwyższenia wartości usługi.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Odstąpić trzeba od praktyki kilkakrotnego rozliczania finansowego zakładów usługowych za pewien okres czasu. Podatek powinien być wymierzany od dochodu netto warsztatu rzemieślniczego.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Wiele uwagi poświęcono rozwojowi usług na wsi, który mimo pewnej poprawy w ostatnim okresie nie nadąża za wzrastającym zapotrzebowaniem. Za mała jest liczba zakładów usługowych na wsi (np. jedna pralnia lub jeden zakład szklarski przypada na kilka gmin), ich rozmieszczenie terytorialne nie odpowiada potrzebom, a poziom wyposażenia technicznego jest niski.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Obowiązek organizowania, usług na wsi spoczywa obecnie przede wszystkim na gminnych spółdzielniach i spółdzielniach kółek rolniczych. Jednakże pod wpływem rosnących zadań w zakresie produkcji rolnej problem usług, schodzi na dalszy plan ich działalności. Prawidłowy rozwój usług na wsi wymaga współdziałania wszystkich organizacji i instytucji wiejskich, ustalenia ich zadań i zasad współpracy. W rezultacie winien powstać na wsi sektor usługowy o odmiennej niż w geście strukturze. Zwiększyć trzeba przede wszystkim liczbę tzw. punktów przyjęć, rozwijać obwoźne formy świadczenia usług, tworzyć zmotoryzowane ekipy monterskie. Wymaga to również dostarczenia odpowiednich środków transportu.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Rozwijając usługi na wsi wspierać trzeba dobre tradycje pomocy sąsiedzkiej m. in. poprzez dostawy materiałów i narzędzi, tworzenie wypożyczalni sprzętu budowlanego itd.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Rząd podjął słuszne decyzje o organizowaniu gminnych ośrodków usług bytowych. Ich realizacja nie jest jednak prawidłowa: wiele lokali przygotowanych na ośrodki usług przeznacza się na inne cele.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Jest wielu rzemieślników indywidualnych zainteresowanych uruchomieniem zakładów usługowych na wsi i w miasteczkach pod warunkiem umożliwienia im wybudowania własnego mieszkania i warsztatu pracy. Udzielenie im odpowiedniej pomocy przyczyniłoby się do zwiększenia ilości punktów usługowych na wsi i ich stabilizacji (posłowie: Jadwiga Biernat, Mieczysław Marynowicz, Alicja Wawrzeńczyk).</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Powszechną krytykę społeczną budzą niedociągnięcia w funkcjonowaniu zakładów usługowych, niedostateczna jakość i zbyt długie terminy wykonywanych świadczeń. Jedną z przyczyn tych trudności jest zła zaopatrzenie warsztatów usługowych w części zamienne, surowce i materiały, co szczególnie dotkliwie odczuwają prywatne warsztaty rzemieślnicze. Zwracano uwagę, że przemysł dostarcza na rynek coraz nowocześniejsze wyroby, nie zapewnia jednak warsztatom usługowym rytmicznych dostaw zespołów i części zamiennych, ani instrukcji dokonywania napraw.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Terminy wykonywania usług są nadal zbyt długie. Lepsza sytuacja jest w zakresie napraw gwarancyjnych, załatwianych w pierwszej kolejności lub zastępowanych wymianą sprzętu. Nieporozumieniem jest jednak wymóg zwrotu sprzętu tylko w miejscu zakupu. Przy długich często okresach gwarancyjnych wymóg ten utrudnia dostęp do usługi osobom zmieniającym miejsce zamieszkania.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Zła jakość niektórych wyrobów przemysłowych powoduje dodatkowe obciążenie warsztatów usługowych, zmuszonych do usuwania wad i usterek produkcyjnych, z którymi wyrób wszedł na rynek. O rozmiarach problemu świadczyć może fakt, że w latach 1970-1975 ponad 50 proc, napraw dokonywanych przez zakłady usługowe „Argedu” stanowiły naprawy przedsprzedażne i gwarancyjne. Zaostrzenie kontroli odbioru jakościowego wyrobów przemysłowych może się przyczynić do zwolnienia znacznych rezerw produkcyjnych zakładów usługowych.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Problem zaopatrzenia zakładów usługowych w części zamienne, materiały i surowce wymaga - zdaniem posłów - generalnego rozwiązania. Trzeba jednak także uruchomić pewne rezerwy w samym sektorze usług, który mógłby np. podjąć własną produkcję prostych, powszechnie stosowanych części zamiennych. Warunkiem jest traktowanie tej produkcji jako rynkowej, a nie jak dotąd - jako kooperacyjnej (posłowie Danuta Bartosz, Lidia Wołowiec, Jan Koszałski).</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Przemyślenia wymaga system przydziału niektórych deficytowych towarów rynkowych dla zakładów usługowych. Np. przydziały niektórych materiałów budowlanych, jak grzejniki, armatura, urządzenia sanitarne kierowane są przede wszystkim do punktów usługowych. Punkty te nie są w stanie podołać rosnącemu zapotrzebowaniu na usługi budowlane i często odsprzedają z marżą usługową posiadany sprzęt indywidualnym odbiorcom. Należy przeciwdziałać tego rodzaju machinacjom, które wzbogacają sprawozdania z działalności usługowej ale z usługami nie mają nic wspólnego (poseł Alicja Wawrzeńczyk).</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Jednym z najważniejszych problemów decydujących o realizacji programu usług bytowych dla ludności jest problem kadr. Posłowie zwracali uwagę na zbyt małą liczbę fachowych kadr w sektorze usług, dużą ich fluktuację, częste wypadki porzucania zawodu, brak uczniów. Wskazywano na wiele, przyczyn tego stanu rzeczy do których należą m. in. gorsze niż w przemyśle warunki płacowe, trudniejsze warunki pracy, zwłaszcza wobec braku mechanizacji i odpowiedniej bazy lokalowej, słabiej rozwinięte zaplecze socjalno-bytowe.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Postulowano lepsze warunki kształcenia fachowców dla usług w nowoczesnych, dotrze wyposażonych, szkołach z możliwością praktycznej nauki zawodu w zakładach pracy oraz tworzenie form wiązania uczniów z sektorem usług m. in. poprzez stypendia. Programy szkolenia w zasadniczych szkołach zawodowych i technikach przygotowujące przede wszystkim do pracy w zespołach powinny bardziej uwzględniać wymogi samodzielnego wykonywania zawodu w sektorze usług.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Problem rozwoju usług bytowych w okresie bieżącej 5-latki nabiera szczególnego znaczenia. Trzeba zapewnić warunki dla pełnej realizacji programu ich rozwoju. Podjęte ostatnio przez rząd i partię ustalenia zapewniają ku temu dobry klimat. Obok określenia wysokości zadań w sposób bardziej konkretny określa się niezbędne warunki i środki dla ich realizacji.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Słusznie zwracano uwagę w dyskusji na konieczność decentralizacji planowania i zarządzania usługami. Trudno wyobrazić sobie, ażeby centralny planista mógł dokładnie znać potrzeby i sytuację 49 województw. Taką znajomość rzeczy mają miejscowe władze i one muszą dysponować dźwigniami decydującymi o funkcjonowaniu usług na swoim turonie.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Przewiduje się nowelizację niektórych ustaw regulujących problemy organizacyjne, politykę finansową i socjalną w usługach. Będą to zmiany korzystne dla osób zatrudnionych w usługach. Niezbędne jest rozbudowanie systemu kontroli społecznej zapewniającego prawidłową realizację tych postanowień. Centralny Związek Rzemiosła powinien wyłączać za swego środowiska osoby działające niezgodnie z obowiązującymi przepisami.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Wydaje się, że nie jesteśmy w stanie zapewnić pełnego zaspokojeniu popytu na usługi. Takiej sytuacji nie ma nawet w krajach najbogatszych. Toteż równocześnie z rozwijaniem usług zapewnić trzeba warunki i upowszechniać wykonywanie niektórych napraw przez samych użytkowników i rozwijać technizację społeczeństwa. W osiedlach mieszkaniowych powinny być wydzielone pomieszczenia na pracownicy, które dysponowałyby niezbędnym oprzyrządowaniem dla samodzielnego wykonania drobnych napraw. Niezbędne jest zapewnienie dostaw do handlu tanich zestawów narzędzi i niektórych materiałów, jak np. uszczelek, śrub, gwoździ itp.</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Wnioski wynikające z koreferatu i dyskusji zostaną przekazane do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>