text_structure.xml
35.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 26 października 1979 r. Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii, obradująca pod przewodnictwem poseł Zofii Łęgowik (bezp.), rozpatrzyła:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- perspektywy zagospodarowania zasobów kamieni ozdobnych i półszlachetnych w kraju;</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- informację na temat prac w zakresie porządkowania prawa oraz resortowych aktów prawnych w Ministerstwie Górnictwa, Ministerstwie Przemysłu Chemicznego, Centralnym Urzędzie Geologii oraz Wyższym Urzędzie Górniczym.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Przemysłu Chemicznego z wiceministrem Jerzym Banasikiem, Centralnego Urzędu Geologii z wiceprezesem Janem Żytką, Wyższego Urzędu Górniczego z wiceprezesem Mieczysławem Piątkiem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Górnictwa, Ministerstwa Hutnictwa oraz Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Podstawą dyskusji nad pierwszym punktem porządku dziennego był materiał nadesłany przez Centralny Urząd Geologii oraz koreferat, który w imieniu podkomisji przedstawił poseł Jerzy Grochmalicki (PZPR). Stwierdził on, że na terenie Polski występuje wiele odmian kamieni szlachetnych i ozdobnych, z których najważniejsze to: chryzopraz, nefryt, bursztyn, agat, jaspis, kwarce, alabaster, marmury i sjenity. Skupiska ich zlokalizowane są głównie na Dolnym Śląsku, w Górach Świętokrzyskich, Polsce południowej oraz na wybrzeżu. Do roku 1975 zainteresowanie wykorzystaniem tych bogactw było stosunkowo niewielkie i ograniczało się do sporadycznej produkcji rzemieślniczej - jubilerskiej, a wykorzystanie skał ozdobnych polegało głównie na produkowaniu z nich większych elementów kamiennych.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W związku z koniecznością efektywniejszego wykorzystania krajowej bazy surowcowej Prezes Rady Ministrów w listopadzie 1975 r. wydał rozporządzenie określające zasady gospodarowania krajowymi naturalnymi, nieobrobionymi kamieniami szlachetnymi i ozdobnymi. W rozporządzeniu tym po raz pierwszy uporządkowano nazewnictwo, zasady pozyskiwania, skup, obróbkę, przerób i zbyt. Rozporządzenie zostało zamienione i uzupełnione w styczniu 1977 r. Najbardziej istotna zmiana polegała na wyznaczeniu koordynatorem tych zagadnień ministra hutnictwa, który winien działać w porozumieniu z prezesem Centralnego Urzędu Geologii i ministrem handlu wewnętrznego i usług.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Najważniejszym problemem było szczegółowe określenie miejsc występowania złóż i wielkości zasobów. W tym celu prezes Centralnego Urzędu Geologii w styczniu 1976 r. spowodował opracowanie programu i harmonogramu działalności w ramach tematu „Zagospodarowanie kamieni szlachetnych i ozdobnych” obejmującego trójkierunkowe działania: naukowo-badawcze, wdrożeniowe i administracyjne. W ramach prac badawczych program przewidywał wykonanie inwentaryzacji w trzech najważniejszych regionach występowania kamieni tj. na Dolnym Śląsku, w Polsce południowej i Górach Świętokrzyskich.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W latach 1976-1979 na podstawie wykonanych inwentaryzacji opracowano projekty badań geologicznych dla szczegółowego rozpoznania występowania złóż kamieni szlachetnych i ozdobnych, celem określenia możliwości ich gospodarczego pozyskiwania i wykorzystania. W wyniku zrealizowanych dotychczas prac pozytywne wyniki uzyskano tylko na niewielu terenach. Tak np. na Dolnym Śląsku stwierdzono występowanie w rejonie Żdanowa ok. 30 tys. ton lidytu nadającego się głównie na ozdobne kruszywo, a tylko w ok. 5% do produkcji galanterii ozdobnej. W rejonie Nasławic stwierdzono występowanie serpentynitu o zasobach ok. 18 mln ton, który tylko w drobnym procencie może być wykorzystany do produkcji galanterii kamiennej. Trwają prace dokumentacyjne wystąpień ametystu w Szklarskiej Porębie, agatów w rejonie Nowego Kościoła, chryzoprazu w rejonie Wir, nefrytu w rejonie Jordanowa i pstrągowca w rejonie Słupca. Największe szanse na uzyskanie pozytywnych wyników rokują wystąpienia serpentynitu z nefrytem, jak również pstrągowca i agatów.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">W latach 1980-1981 zostaną wykonane prace geologiczne i dokumentacyjne złóż chryzoprazu, chalcedonu i opalu w Szklarach, kryształu górskiego i morionu w masywie Strzegom-Sobótka, a także zostaną zakończone wszelkie prace objęte programem zagospodarowania kamieni szlachetnych i zdobnych.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Prowadzone są prace geologiczno-rozpoznawcze pokładów bursztynu. Dotychczas rozpoznano złoża: Górki Zachodnie k. Gdańska i Możdżanowo k. Słupska o łącznych zasobach ponad 20 ton bursztynu. Zakończenie całości prac przewiduje się do końca 1980 r.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Prace geologiczno-badawcze są skomplikowane, kosztowne i czasochłonne ze względu na rozproszony, nieregularny charakter zalegania większości wystąpień. Brak też kwalifikowanej kadry do wykonywania robót górniczych, co związane jest głównie z płacami.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Po zrealizowaniu większości prac geologiczno-poszukiwawczych tj. do końca roku 1980 będzie możliwość bardziej szczegółowej oceny krajowej bazy surowcowej kamieni szlachetnych i ozdobnych i podjęcie działań zmierzających do ich pełnego wykorzystania.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Kamienie szlachetne i ozdobne dla celów dalszego przetwórstwa pozyskiwane są głównie przez indywidualnych zbieraczy. Do roku 1975 zbieractwo miało charakter kolekcjonerski, a tylko niewielkie ilości agatu, chalcedonu, chryzoprazu i bursztynu wykorzystywane były przez rzemiosło i spółdzielczość do produkcji jubilerskiej i galanterii ozdobnej. Brakowało aktów prawnych sankcjonujących zbieractwo, zbywanie i przetwarzanie tych surowców. Dopiero od 1976 r. dzięki działalności towarzystw społeczno-przyrodniczych, a zwłaszcza Oddziału Sudeckiego Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi nastąpiło wyraźne ożywienie ruchu zbieractwa. Efektem jest rosnący skup i coraz lepsze wykorzystanie krajowych surowców do celów jubilerskich i zdobniczych.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Przedmiotem zbieractwa są różnorakie odmiany minerałów i skał, które w przeważającej większości, z uwagi na jakość, mogą być wykorzystywane tylko dla celów kolekcjonerskich. Niemniej jednak w wyniku dotychczas podjętych działań reklamowych i organizacyjnych systematycznie wzrasta ilość skupowanego surowca możliwego do wykorzystania w produkcji galanterii ozdobnej i jubilerskiej. I tak w roku 1976 skupiono łącznie - 990 kg, w roku 1977 - 2330 kg, w roku 1978 - 1860 kg i w I półroczu 1979 roku 2760 kg. Zbieracze dostarczają głównie krzemienie pasiaste, araukarie, nefryt, chryzopraz, chalcedon i agat.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Organizacja skupu jest niejednorodna, punkty skupu nie są wyposażone w podstawowy sprzęt i urządzenia umożliwiające prawidłową ocenę jakości surowca. Brak jest jednolitego regulaminu skupu, obsługujący nie otrzymują żadnego ekwiwalentu pieniężnego za te czynności. Reklama jest dotychczas niedostateczna. Wszystkie punkty skupu dokonują skupu surowca pod kątem tylko swoich potrzeb, a brak znajomości potrzeb innych producentów powoduje konieczność znalezienia właściwego odbiorcy przez sprzedającego. Skup surowca tylko dla własnych potrzeb wynika z niemożności gromadzenia zapasów, ze względu na istniejące przepisy bankowe i braku jednolitych zasad odsprzedaży surowca dla innego producenta.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Do stycznia 1978 roku obowiązywał wydany przez Państwową Komisję Cen cennik skupu nieobrobionych, naturalnych kamieni szlachetnych i ozdobnych, który nie sprzyjał rozwojowi zbieractwa, że względu na niewłaściwie ustalone ceny i dużą ich rozpiętość. Wprowadzony przez dyrektora Naczelnego Kombinatu „Polsrebro” nowy cennik podwyższył ceny szczególnie poszukiwanych dla jubilerstwa odmian kamieni szlachetnych jak: chryzopraz, nefryt i pewne odmiany kwarcu. Ponadto nowy cennik zmienił dotychczasowy podział kupowanych kamieni, wprowadzając tylko 3 gatunki, co uprościło ocenę jakości surowca. Jednakże cennik ten - jak wykazała praktyka - należy uzupełnić przez wprowadzenie szerszej gamy kamieni a także objąć nim kamienie nie występujące w Polsce. Cennikiem należy objąć podgatunki niektórych kamieni, celem wykorzystania do produkcji galanterii ozdobnej np. chryzopraz ozdobny, agat ozdobny itp. Również należy wprowadzić ceny dla złomu różnych kamieni obrobionych.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Metodami przemysłowymi wydobywane są w Polsce skały ozdobne, wszelkie odmiany marmurów i wapieni ozdobnych, serpentynitu z nefrytem, gipsu z alabastrem i inne kamienie budowlane. Z kamieni szlachetnych tą metodą wydobywany jest bursztyn i nefryt. Ponadto jako surowiec towarzyszący pozyskiwany jest z rud niklu chryzopraz, chalcedon i opal oraz drobne ilości kwarców przy eksploatacji kamieni budowlanych i drogowych. Dotychczas brak jest zorganizowanej eksploatacji kamieni szlachetnych i niektórych skał ozdobnych, co jest główną przyczyną wciąż niedostatecznego ich odzysku. Zgodnie z nałożonym przez resorty obowiązkiem wydobywania kamieni szlachetnych występujących jako kopalina towarzysząca, w podległych tym resortom przedsiębiorstwach, eksploatacja winna być prowadzona w sposób selektywny i przy zastosowaniu technologii umożliwiających maksymalnie odzyski występujących minerałów. Jednak dotychczasowe wyniki są negatywne, ze względu na braki organizacyjne oraz wciąż niedostateczne zainteresowanie tymi zagadnieniami ze strony kierownictw zakładów.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">W oparciu o bilans zasobów surowców mineralnych Centralnego Urzędu Geologii można stwierdzić, że istnieje duża baza surowcowa skał ozdobnych. Niedostateczne jej wykorzystanie wynika głównie z braku odpowiednich maszyn do obróbki kamieni.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">W roku 1978 import wyniósł 15 ton różnorodnych kamieni szlachetnych, podobną ilość przewiduje się zużyć również w roku obecnym. W latach 1980-85 import przewiduje się utrzymać na poziomie ok. 15 ton a wzrastające zapotrzebowanie winno być pokryte z zasobów krajowych. Np. w roku 1981 przewiduje się pozyskać 4 tony kamieni szlachetnych, 20 ton kamieni ozdobnych i 40 ton bursztynu. Biorąc pod uwagę dotychczasowy postęp w zakresie dokumentowania, odzysku i wykorzystywania krajowej bazy kamieni szlachetnych i ozdobnych nierealne jest osiągnięcie tego pozyskania.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Nasycenie rynku wyrobami jubilerskimi jest dostateczne, lecz nie zawsze odpowiadające gustom klientów. Brak wyrobów galanterii kamiennej i pamiątkarskiej. Produkcja jubilerska jest tylko w niewielkim stopniu eksportowana z uwagi m.in. na niską jakość metalu /próba srebra 800 zamiast 925) i nie nadążające za trendami światowymi wzornictwo. Brak właściwych działań Kombinatu „Polsrebro” wpływa hamująco na rozwój produkcji pamiątkarskiej wykonywanej przez rzemiosło i handel. Łączenie i zdobienie porcelany, szkła, drewna i kryształu z metalami i kamieniami szlachetnymi napotyka na trudności, ponieważ nie ma w tym zakresie kooperacji.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Mimo znacznego popytu na wyroby ze skał ozdobnych takich jak: płytki okładzinowe, stopnie, balustrady, kominki, nagrobki itp. potrzeby zaspokajane są tylko w niewielkim stopniu. I tak np., niezależnie od wysokości cen, czas wyczekiwania na wykonanie nagrobka wynosi od 3 - 8 lat w zależności od surowca. Przyczyna tkwi w preferowaniu produkcji kruszyw, niezbędnych dla budownictwa. W rezultacie znikome jest wykorzystanie złóż skał ozdobnych. Wiąże się to także z brakiem odpowiednich maszyn i urządzeń do produkcji kamieniarskiej.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Podkomisja stwierdza więc, że znaczne zasoby krajowych kamieni szlachetnych i ozdobnych, mimo podjęcia już od 1975 roku różnorakich działań porządkujących zagadnienia prawne i organizacyjne, wykorzystywane są dotychczas tylko w niewielkim zakresie. Powodem tej sytuacji jest głównie brak pełnego rozeznania zasobów surowcowych, co wpływa hamująco na ich pozyskiwanie i dalsze przetwarzanie. I tak np. jedno z najbogatszych złóż kamieni szlachetnych w Szklarach, gdzie występuje unikalny chryzopraz, opal i chalcedon dotychczas nie zostało udokumentowane, a częściowy odzysk tych minerałów odbywa się przy okazji eksploatacji rudy niklu. Wciąż niedoskonale prowadzony jest skup kamieni od anonimowych zbieraczy. Brak jest koordynacji działalności punktów skupu, część z nich nie działa w ogóle lub tylko sporadycznie, brak jest odpowiedniej reklamy a stosowany cennik częściowo się zdezaktualizował. Kamienie szlachetne wykorzystywane są głównie do produkcji jubilerskiej, w związku z czym nie ma zainteresowania skupem surowca jakościowo gorszego oferowanego obecnie przez zbieraczy i przemysł wydobywczy. Brakuje maszyn i urządzeń do produkcji kamieniarskiej i indywidualnej obróbki surowca. Zły jest stan techniczny szeregu zakładów przetwórczych. Także wiele do życzenia pozostawia współpraca przemysłu przetwórczego z rzemiosłem i spółdzielczością pracy. Nie rozwija się w sposób właściwy produkcja galanterii pamiątkarskiej i wyrobów pamiątkarskich. Przyczyną jest między innymi nastawienie zakładów na produkcję kruszywa budowlanego.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Celem efektywnego wykorzystania krajowej bazy surowcowej kamieni szlachetnych i ozdobnych konieczne jest podjęcie następujących działań:</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">- skoordynowanie poczynań Centralnego Urzędu Geologii i prowadzących badania geologiczne kombinatów geologicznych, celem zakończenia do roku 1981 dokumentowania skupisk kamieni szlachetnych i złóż kamieni ozdobnych,</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">- stworzenie odpowiednich warunków płacowych w kombinatach geologicznych, co jest niezbędne dla pozyskania kwalifikowanej kadry górników do terenowych prac górniczo-geologicznych,</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">- zintensyfikowanie przez Kombinat „Polsrebro” działań koordynacyjnych i nadzorczych w zakresie dokumentacji złóż, skupu surowca i jego dalszego przetwórstwa,</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">- pobudzanie inicjatyw zmierzających do rozwinięcia zainteresowania pozyskiem i wykorzystaniem lokalnych zasobów surowcowych,</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">- rozwijanie wszelkich form popularyzacji ruchu zbieractwa poprzez inspirowanie działalności wydawniczej, organizowanie sejmików zbieraczy, giełd mineralogicznych krajowych i międzynarodowych, aukcji i wystaw minerałów,</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">- zobowiązanie Kombinatu „Polsrebro” do właściwego zorganizowania skupu kamieni szlachetnych i ozdobnych. Wszelkie prace w zakresie skupu kamieni winny być zakończone do marca 1980 r.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">- spowodowanie uzupełnienia obowiązującego cennika o nowe gatunki i podgatunki nieobrobionych kamieni szlachetnych i ozdobnych, złomu kamieni szlachetnych oraz nieobrobionych kamieni pochodzenia zagranicznego,</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">- zorganizowanie eksploatacji złóż kamieni szlachetnych i ozdobnych,</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">- wzmożenie nadzoru i kontroli, celem zwiększenia odzysku kamieni szlachetnych występujących jako kopalina towarzysząca w eksploatowanych złożach,</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">- spowodowanie produkcji specjalistycznych maszyn i urządzeń do wyrobów kamieniarskich i indywidualnej obróbki surowca lub umożliwienie zakupu tych urządzeń za granicą,</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">- rozwinięcie w szerszym stopniu produkcji kamiennej galanterii pamiątkarskiej w oparciu o gorsze jakościowo kamienie szlachetne nienadające się do produkcji jubilerskiej,</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">- doprowadzenie wzornictwa i jakości surowca w produkcji jubilerskiej do światowego poziomu, celem uaktywnienia eksportu tych wyrobów,</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">- wprowadzenie do planów produkcyjnych zakładów eksploatujących i przetwarzających kamienie ozdobne maksymalnego odzysku bloków i wyrobów z nich wykonywanych.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#CzesławMądry">Czy nie korzystniejszym w obecnych warunkach byłoby sprowadzanie niektórych kamieni ozdobnych i półszlachetnych z zagranicy? Być może import byłby tańszy niż obecna bardzo praco i finansowochłonna eksploatacja.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#ZenonKomorowski">Czy są perspektywy wskazujące na to, iż w najbliższej przyszłości możemy rozpoznać nowe, wydajne złoża kamieni ozdobnych i półszlachetnych? Czy Centralny Urząd Geologii przewiduje występowanie większych złóż tych kamieni w kraju? Eksploatacja bursztynu na wybrzeżu nie jest odpowiednio zorganizowana.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#AdolfOjczyk">Z tematem, będącym przedmiotem posiedzenia Komisja zetknęła się po raz pierwszy. Leży on niejako na uboczu ważnych zagadnień gospodarczych, jednakże korzyści, jakie może przynieść prawidłowe wykorzystanie złóż kamieni szlachetnych i ozdobnych wskazują na potrzebę poświęcenia temu zagadnieniu większej uwagi.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#AdolfOjczyk">Wiceprezes Centralnego Urzędu Geologii - Jan Żytka: Poszukiwania surowców dla przemysłu do jakich zaliczają się zasoby kamieni ozdobnych i półszlachetnych nie zostaną zakończone w 1980 r. Można mówić jedynie o zakończeniu pewnego etapu. Cały górotwór sudecki i karpacki obfituje w różne przydatne minerały. Dlatego też będziemy permanentnie prowadzić poszukiwania.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#AdolfOjczyk">Centralny Urząd Geologii corocznie uzupełnia i będzie uzupełniać mapę odkrytych na terenie kraju minerałów. Jeśli tylko złoże będzie rokowało odpowiednie perspektywy z punktu widzenia ekonomicznego, na jego teren zostanie skierowany specjalistyczny potencjał ludzki i techniczny w celu przeprowadzenia odpowiednich badań.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#AdolfOjczyk">Wykorzystywane jest również zaplecze naukowe, które na rzecz Urzędu może wykonywać wszelkie ekspertyzy m.in. petrograficzne i mineralogiczne.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#AdolfOjczyk">Kamienie półszlachetne i ozdobne muszą być pozyskiwane niejako przy okazji wydobywania kamienia budowlanego. Stanowią one niewielki odsetek pozyskiwanego materiału i z punktu widzenia ekonomicznego trudno przewidywać, aby stały się główną kopaliną.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#AdolfOjczyk">W dużej części kamienie te pozyskiwane są przez zbieraczy, którzy następnie dostarczają je do punktów skupu. Czynią to też pracownicy przedsiębiorstw eksploatujących materiał budowlany. Z naszej strony będziemy czynić wszystko, aby maksymalnie zainteresować wszystkich zbieraczy pozyskiwaniem tych kopalin.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#AdolfOjczyk">Czy są większe perspektywy rozpoznania nowych złóż? Częstokroć decyduje przypadek. W niektórych latach natrafiamy na gęściej skupione gniazda kamieni.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#AdolfOjczyk">Bursztyn jest specyficzną kopaliną występującą w postaci okruchów. Z naszych doświadczeń wynika, iż na terenie złoża po wykonaniu kilkunastu otworów i rozpoczęciu wypłukiwania bursztynu w krótkim okresie czasu eksploatacja ta przestaje się ekonomicznie opłacać. Czynimy starania, a aby lokalizować nowe złoża tego surowca m.in. w bieżącym roku przy pomocy specjalnego statku prowadzimy poszukiwania w rejonie Zatoki Gdańskiej. Zbiera się osady denne, które są następnie badane. Powstaje w ten sposób mapa osadów dennych dająca możliwość zorientowania się co do dyslokacji bursztynów. Być może metoda ta przyniesie niezłe rezultaty.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#AdolfOjczyk">Czy bardziej opłacalny byłby import? Musimy pozyskiwać surowce krajowe i jednocześnie kontynuować zakupy poza granicami. Zagraniczne dostawy stanowią uzupełnienie surowców, których nie posiadamy w kraju. W tym względzie nawiązaliśmy kontakty ze Związkiem Radzieckim i Mongolią. Kontakty z tym drugim krajem rokują duże możliwości.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#AdolfOjczyk">Tylko niektóre gatunki kamieni półszlachetnych i ozdobnych mogą być pozyskiwane jako kopalina główna. Dotyczy to takich przypadków kiedy można je wydobywać w blokach.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#BogdanSeweryński">Kombinat „Polsrebro” należy do resortu hutnictwa. Powstał on w 1977 r. Jego zadaniem jest przerób krajowego surowca. W ciągu 2 lat wartość produkcji zwiększyła się z 1,5 mld do 5 mld zł. Powołaliśmy nowe przedsiębiorstwa przerobu srebra w Warszawie, Rzeszowie i Białymstoku. Pracują one w dobrych warunkach. Natomiast przedsiębiorstwo „Agat” w Płocku, zlokalizowane zostało w starych budynkach klasztornych nie spełniających odpowiednich wymogów. Resort chciał podjąć budowę nowego zakładu i ma na to środki. Jednakże inwestycja ta nie weszła do planu w 1978 r. i w roku bieżącym, prawdopodobnie nie wejdzie również i w 1980.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#BogdanSeweryński">Jesteśmy w stanie zagospodarować każde złoże kamieni ozdobnych i półszlachetnych. Mamy do tego przygotowany odpowiedni potencjał. A więc moce przetwórcze są, natomiast kamieni brak.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#BogdanSeweryński">Import jest i będzie konieczny. Współpracujemy w tym zakresie ze Związkiem Radzieckim i Mongolią i możliwości są szerokie. Podejmuje się też współpracę z ZSRR w pozyskiwaniu bursztynów. Pozyskuje się je tam z dużych głębokości. I my również po przejściu na tę technologię moglibyśmy osiągać o wiele lepsze wyniki.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#BogdanSeweryński">Przedsiębiorstwo „Jantar” przerabiające bursztyny w 1978 r. pozyskało 19 ton bursztynów - 10 ton w ramach własnej eksploatacji, 9 ton kupiono od zbieraczy. Jednakże dzikie zbieractwo na wybrzeżu jest plagą, z którą władze do tej pory nie mogą sobie poradzić. W bieżącym roku w ciągu trzech kwartałów pozyskaliśmy 8 ton bursztynów, co ze skupem daje łącznie 14 ton.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#BogdanSeweryński">Główną przeszkodą w odpowiednim zagospodarowaniu kamieni szlachetnych jest fakt, iż pozyskujemy je w kamieniołomach po uprzednim odstrzeleniu całego złoża. W efekcie surowiec do punktów skupu dostarczany jest w stanie spękanym, co przesądza o jego niewielkiej przydatności.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#JerzyGrochmalicki">Na całym świecie przyjmuje się podział kamieni na kamienie szlachetne i ozdobne, a nie półszlachetne. Taką nomenklaturę należałoby stosować i u nas.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#JerzyGrochmalicki">Ważnym zadaniem jest zarejestrowanie miejsc, w których znajdują się złoża kamieni szlachetnych i ozdobnych i ich udokumentowanie. Trudno byłoby w tej chwili ocenić, czy złoża bursztynu jak i innych kamieni są takiej wielkości, że nadają się do eksploatacji przemysłowej.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#JerzyGrochmalicki">Niezbędne jest zorganizowanie skupu kamieni szlachetnych, opracowanie cenników na nie oraz przygotowanie wyspecjalizowanych służb do oceny ich wartości.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#JerzyGrochmalicki">Dotychczasowe inwestycje w Kombinacie „Polsrebro” mają na celu zapewnienie większej eksploatacji samego srebra, nie uwzględnia się możliwości wykorzystania do ozdabiania wyrobów srebrnych kamieniami szlachetnymi i ozdobnymi. Komisja powinna poprzeć resort w jego zamierzeniach takiej modernizacji tego Kombinatu, ażeby w szerszym zakresie można było wykorzystywać istniejące złoża kamieni szlachetnych i ozdobnych.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#JerzyGrochmalicki">W świetle uzyskanych wyjaśnień nasuwa się pytanie, co nam się bardziej opłaca: poszukiwanie czy importowanie kamieni szlachetnych i ozdobnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#ZofiaŁęgowik">Dyskusja wykazała, że zagospodarowanie istniejących zasobów kamieni ozdobnych i szlachetnych stwarza duże możliwości rozwoju produkcji poszukiwanej na rynku wewnętrznym i mającej być przedmiotem eksportu.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#ZofiaŁęgowik">Jak wynika z informacji resortu, koreferatu i dyskusji aktualny stan w tej dziedzinie nie jest jeszcze zadowalający. Podjęto zaledwie pewne prace przygotowawcze i należy postulować zintensyfikowanie prac poszukiwawczo-geologicznych, dokonanie pełnej oceny zasobów i ich udokumentowanie. Ponadto zwrócić trzeba uwagę na jak najbardziej racjonalne wykorzystanie tego, co już posiadamy.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#ZofiaŁęgowik">Wnioski zawarte w koreferacie zasługują na pełne poparcie i wskazują, że podejmuje się pewne porządkujące działania na rzecz zagospodarowania kamieni szlachetnych i ozdobnych. Zgodnie z propozycjami koreferenta skoncentrować się trzeba m.in. na: intensyfikacji prac badawczych i poszukiwawczo-geologicznych, doskonaleniu organizacji skupu kamieni od zbieraczy anonimowych, pozyskiwaniu nowego kręgu tych zbieraczy, lepszym wykorzystaniu istniejącej bazy oraz doskonaleniu współpracy przemysłu z rzemiosłem, zwłaszcza w zakresie rozwoju produkcji pamiątkarskiej.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#ZofiaŁęgowik">Import kamieni jest wskazany, ale w uzasadnionych ekonomicznie rozmiarach.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#ZofiaŁęgowik">Wskazać trzeba również na konieczność wykorzystania Kombinatu „Polsrebro” nie tylko dla przetwarzania srebra, ale również szerszego wprowadzania produkcji ozdabianej kamieniami szlachetnymi i ozdobnymi. Wnioski resortu hutnictwa w sprawie zwiększenia nakładów inwestycyjnych na ten cel zasługują na poparcie.</u>
<u xml:id="u-7.5" who="#ZofiaŁęgowik">Komisja postanowiła opracować opinię w oparciu o przebieg obrad.</u>
<u xml:id="u-7.6" who="#ZofiaŁęgowik">W kolejnym punkcie porządku obrad Komisja rozpatrzyła stan porządkowania prawa oraz resortowych aktów prawnych w Ministerstwie Górnictwa, Ministerstwie Przemysłu Chemicznego, Centralnym Urzędzie Geologii oraz Wyższym Urzędzie Górniczym. Podstawą dyskusji nad tą problematyką były nadesłane na piśmie informacje wymienionych resortów oraz koreferaty, które przedstawili: w imieniu podkomisji górnictwa i geologii poseł Ryszard Najsznerski (PZPR), a w imieniu podkomisji przemysłu chemicznego poseł Helena Kurnatowska (PZPR).</u>
<u xml:id="u-7.7" who="#ZofiaŁęgowik">Poseł Ryszard Najsznerski stwierdził, że szeroko zakrojony program porządkowania legislacji resortowej zmierza w dwóch zasadniczych kierunkach:</u>
<u xml:id="u-7.8" who="#ZofiaŁęgowik">- zwiększenia społeczno-gospodarczej efektywności oraz jakości wydawanych aktów prawnych;</u>
<u xml:id="u-7.9" who="#ZofiaŁęgowik">- systematycznego ograniczania liczby wydawanych i obowiązujących aktów prawnych.</u>
<u xml:id="u-7.10" who="#ZofiaŁęgowik">Na przestrzeni lat 1975–79 zmniejszono w resorcie górnictwa ilość aktów prawnych o 583. Obowiązuje obecnie w tym resorcie 459 aktów prawnych.</u>
<u xml:id="u-7.11" who="#ZofiaŁęgowik">Wg stanu na dzień 1 sierpnia 1979 r. w Wyższym Urzędzie Górniczym obowiązują 174 akty normatywne, a ilość ich zamierza się nadal zmniejszać m.in. przez komasację aktów normatywnych traktujących o zbliżonej problematyce. W Centralnym Urzędzie Geologii zmniejszono liczbę obowiązujących aktów prawnych z 1409 do 350.</u>
<u xml:id="u-7.12" who="#ZofiaŁęgowik">Podkomisja proponuje przyjąć przedłożone informacje resortów w sprawie działań na rzecz doskonalenia i porządkowania resortowych aktów prawnych i wskazuje na duży postęp w zakresie ich zmniejszania ilościowego. Zwrócić trzeba uwagę na konieczność jakościowego doskonalenia aktów prawnych i lepszego ich dostosowywania do wymogów intensywnie rozwijającej się gospodarki narodowej.</u>
<u xml:id="u-7.13" who="#ZofiaŁęgowik">Zapoczątkowany proces porządkowania prawa winien być kontynuowany, a przebieg prac znajdować się w kręgu zainteresowania Komisji następnej kadencji Sejmu.</u>
<u xml:id="u-7.14" who="#ZofiaŁęgowik">Poseł Helena Kurnatowska (PZPR) wskazała, że prace nad porządkowaniem resortowych aktów prawnych w przemyśle chemicznym prowadzone są od szeregu lat. Koncentrują się one na bieżącej weryfikacji i aktualizacji resortowych aktów prawnych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na te odcinki, które w danym okresie są priorytetowe w działalności gospodarczej resortu.</u>
<u xml:id="u-7.15" who="#ZofiaŁęgowik">Podkomisja pozytywnie ocenia dotychczasową działalność resortu przemysłu chemicznego w zakresie porządkowania prawa, wynikiem czego jest zmniejszenie ilości obowiązujących aktów prawnych z 5376 do 663.</u>
<u xml:id="u-7.16" who="#ZofiaŁęgowik">Podkomisja uważa, że sprawą szczególnie pilną jest opracowanie nowej ustawy o Urzędzie Ministra Przemysłu Chemicznego oraz rozporządzenia Rady Ministrów o szczegółowym zakresie działania tego urzędu. Obowiązująca ustawa sprzed 29 lat nie odpowiada już obecnym warunkom.</u>
<u xml:id="u-7.17" who="#ZofiaŁęgowik">Należałoby również wnioskować zapewnienie dostępności i publikacji resortowych aktów prawnych m.in. poprzez wydawanie Resortowego Dziennika Urzędowego.</u>
<u xml:id="u-7.18" who="#ZofiaŁęgowik">Przeprowadzić też trzeba nowelizację przepisów regulujących w ramach układów zbiorowych pracowników przemysłu chemicznego oraz pracowników przemysłu kopalnictwa surowców chemicznych problemy zatrudnienia kobiet m.in. w zakresie wynagrodzenia pracy w godzinach nocnych, przyznania urlopów profilaktycznych itp. Prace w tym zakresie są prowadzone, ale równocześnie trzeba postulować poddanie proponowanych zmian konsultacji z podstawowym aktywem społeczno-gospodarczym zainteresowanych środowisk i zakładów pracy.</u>
<u xml:id="u-7.19" who="#ZofiaŁęgowik">Konieczne jest również dokonanie kompleksowej analizy aktów prawnych regulujących problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie dozoru nad wyrobami, ich obiegiem, magazynowaniem i transportem niektórych wyrobów chemicznych. Po dokonaniu tej analizy ustalić należy tryb i termin opracowania odpowiednich przepisów przez poszczególne resorty.</u>
<u xml:id="u-7.20" who="#ZofiaŁęgowik">Podsumowując obrady poseł Zofia Łęgowik (PZPR) podkreśliła, że w świetle przedstawionych informacji resortów oraz wniosków zgłoszonych przez podkomisje można uznać prace nad zmniejszeniem ilości obowiązujących aktów prawnych w omawianych resortach za zadawalające. Tendencję tą resort powinien podtrzymywać. Doskonalić jednak nadal trzeba poziom wydawanych aktów prawnych i poszukiwać najwłaściwszych form ich publikacji. Słuszny jest wniosek Podkomisji Przemysłu Chemicznego o wydawanie resortowego Dziennika Urzędowego.</u>
<u xml:id="u-7.21" who="#ZofiaŁęgowik">Kolejny etap prac nad porządkowaniem resortowych aktów prawnych powinien koncentrować się na weryfikacji aktów normatywnych w jednostkach podporządkowanych resortom, w poszczególnych branżach. Dokonać trzeba przeglądu obowiązujących okólników i rozporządzeń wykonawczych. Ważną sprawą jest zapewnienie w szerszym niż obecnie zakresie udziału służb prawnych przy opracowywaniu nowych aktów normatywnych.</u>
<u xml:id="u-7.22" who="#ZofiaŁęgowik">Istotne znaczenie ma również działalność zmierzająca do podniesienia oświaty prawniczej wśród pracowników poszczególnych resortów i to nie tylko wśród pracowników służb prawnych, ale również kadry kierowniczej, mistrzów i aktywu społeczno-gospodarczego.</u>
<u xml:id="u-7.23" who="#ZofiaŁęgowik">Komisja przyjęła do aprobującej wiadomości przedstawione informacje resortów oraz postanowiła w oparciu o wnioski podkomisji opracować opinię, która zostanie skierowana do Komisji Prac Ustawodawczych.</u>
<u xml:id="u-7.24" who="#ZofiaŁęgowik">W kolejnym punkcie porządku dziennego Komisja rozpatrzyła odpowiedzi na dezyderaty dotyczące:</u>
<u xml:id="u-7.25" who="#ZofiaŁęgowik">- uruchomienia w kraju produkcji linek i kordów stalowych do taśm przenośnikowych i opon samochodowych;</u>
<u xml:id="u-7.26" who="#ZofiaŁęgowik">- konieczności poprawy zaopatrzenia w urządzenia i aparaturę chemiczną;</u>
<u xml:id="u-7.27" who="#ZofiaŁęgowik">- doprowadzenia do uzyskania w Zakładach Azotowych we Włocławku pełnej zdolności produkcyjnej;</u>
<u xml:id="u-7.28" who="#ZofiaŁęgowik">- niezagospodarowywanych urządzeń i maszyn z importu;</u>
<u xml:id="u-7.29" who="#ZofiaŁęgowik">- podjęcia działań mających na celu przyspieszenie realizacji kompleksowej rozbudowy kamieniołomów w Kombinacie Cementowo-Wapienniczym „Kujawy”;</u>
<u xml:id="u-7.30" who="#ZofiaŁęgowik">- zmodyfikowania programu chemizacji gospodarki narodowej stosownie do potrzeb jej dalszego rozwoju.</u>
<u xml:id="u-7.31" who="#ZofiaŁęgowik">Referentem był poseł Adolf Ojczyk (PZPR).</u>
<u xml:id="u-7.32" who="#ZofiaŁęgowik">Komisja po dyskusji uznała odpowiedzi na dwa pierwsze dezyderaty za niezadowalające i postanowiła wystąpić ponownie w tej sprawie do Prezesa Rady Ministrów. Pozostałe odpowiedzi Komisja przyjęła.</u>
<u xml:id="u-7.33" who="#ZofiaŁęgowik">Komisja rozpatrzyła i przyjęła odpowiedź na opinię na temat oceny wykorzystania zakupionych maszyn i urządzeń oraz licencji w resorcie przemysłu chemicznego w latach 1975–80.</u>
<u xml:id="u-7.34" who="#ZofiaŁęgowik">Poseł Ryszard Najsznerski (PZPR) przedstawił odpowiedzi na dezyderaty dotyczące perspektyw zagospodarowania zasobów węgla w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym.</u>
<u xml:id="u-7.35" who="#ZofiaŁęgowik">Komisja uznała odpowiedzi za niepełne i postanowiła dezyderaty ponowić.</u>
<u xml:id="u-7.36" who="#ZofiaŁęgowik">Komisja uchwaliła plan pracy do końca kadencji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>