text_structure.xml
30.3 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 7 lutego 1979 r. Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii, obradująca pod przewodnictwem poseł Zofii Łęgowik (bezp.), rozpatrzyła stan wykorzystania maszyn i urządzeń oraz zakupionych licencji w resorcie przemysłu chemicznego.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Przemysłu Chemicznego z wiceministrem Mieczysławem Dróżdżem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów oraz Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Posłowie otrzymali przed posiedzeniem materiały informacyjne opracowane przez resort przemysłu chemicznego.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Uwagi i wnioski podkomisji przemysłu chemicznego opracowane w oparciu o wyniki wizytacji zakładów chemicznych przedstawił poseł Adolf Ojczyk (PZPR): Rosnące tempo postępu technicznego, szybko wzrastające koszty badań naukowo-technicznych oraz postępująca ich koncentracja powodują, że większość krajów we współczesnym świecie na szeroką skalę stosuje import nowoczesnej techniki i technologii. Również w Polsce, zwłaszcza w ostatnich latach, obserwuje się wzmożony wzrost zakupów licencyjnych. Dotyczy to również przemysłu chemicznego, który w latach 1971-1977 zakupił łącznie 74 licencje, dotyczące w głównym stopniu tzw. ciężkiej chemii (przemysł rafineryjny i petrochemiczny, wytwórstwo i przetwórstwo wysokotonażowych tworzyw sztucznych, włókien chemicznych i nawozów sztucznych oraz przemysł opon gumowych).</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Dzięki licencjom przemysł chemiczny w stosunkowo krótkim czasie podjął produkcję zupełnie nowych produktów i wyrobów finalnych, wzbogacił się w nowe technologie i procesy produkcyjne, co przyniosło również polepszenie warunków socjalnych i BHP załóg. Jednakże mimo szerokiego dopływu innowacji z importu, udział wartości produkcji pochodzącej z technologii licencyjnych do wartości produkcji ogółem jest niewielki i np. w 1977 roku wynosił 13,9% z tendencją wzrostu do około 16% w 1980 roku. Udział licencji jest bardzo zróżnicowany w poszczególnych branżach. Rozwój przemysłu barwników, farb i lakierów, chemii gospodarczej, kopalnictwa surowców chemicznych, przemysłu nieorganicznego i organicznego, farmacji i środków ochrony roślin opierał się niemal wyłącznie na własnych rozwiązaniach technologicznych i aparaturowych. Największy udział w zakupach licencyjnych miał przemysł petrochemiczny (około 80%). Doceniając znaczenie importu nowoczesnej techniki i technologii w polskiej chemii, trzeba jednocześnie zwiększyć troskę o należyty stan wykorzystania instalacji i obiektów zbudowanych na podstawie licencji, a także maszyn i urządzeń pochodzących z importu. Realizacja zakupów licencyjnych i wdrażanie ich do praktyki przemysłowej przebiegają z wieloma trudnościami. Ich przyczyną jest fakt, że wnioski licencyjne nie zawsze poprzedzała wystarczająca analiza stanu nowoczesności poszczególnych rozwiązań, ich przydatności w warunkach krajowych oraz możliwości zbytu wyrobów na rynkach zagranicznych. Przyczyną niektórych kłopotów jest i to, że inwestor nie zawsze ma wpływ na wybór licencjodawcy i dostawców urządzeń.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Wizytacja w zakładach chemicznych wykazała, że w zbyt małym stopniu korzysta się z opinii placówek naukowo-badawczych przy wyborze technologii licencyjnych.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Przewlekły jest proces napraw lub wymiany urządzeń importowanych, które uległy awariom w czasie prób lub rozruchu instalacji. Kluczowym zagadnieniem jest sprawa wdrożeń licencji do praktyki przemysłowej. Spośród 47 licencji planowanych do wdrożenia w latach 1971-1977, w 20-tu wystąpiły opóźnienia. Przewiduje się również występowanie znacznych trudności we wdrażaniu pozostałych 27 licencji. Do istotnych przyczyn opóźnień wdrażania należy przewlekłość procesu inwestowania i to zarówno w wykonawstwie krajowym, jak i w realizacji inwestycji przez firmy zagraniczne. Przykładem może być wytwórnia PCV we Włocławku, czy wytwórnia melaminy w Puławach. W zakładach wizytowanych przez zespół poselski opóźnienia w realizacji inwestycji opartych o licencje wynosiły od roku do 2 lat. Nieprzestrzeganie terminów ustalonych w uchwałach rządu ma negatywne skutki i przynosi obniżenie planowanej produkcji chemicznej. W niektórych obiektach stosowano praktykę ograniczenia nakładów już w toku realizacji, wystąpiły również przypadki skreślenia z planu inwestycyjnego zadań już po otrzymaniu kredytu i zakontraktowaniu urządzeń produkcyjnych.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Podkomisja przemysłu chemicznego zwraca uwagę na zwiększające się koszty inwestycyjne z tytułu wzrostu cen urządzeń i aparatury na rynkach światowych, a także wzrostu odsetek bankowych od kredytów z powodu opóźnień w budowie inwestycji. Ponosimy również dodatkowe opłaty za przedłużenie okresu gwarancji na maszyny wprowadzane z opóźnieniem do eksploatacji. Występuje potrzeba doskonalenia systemu centralnego planowania i ściślejszej korelacji między zakupem licencji maszyn i urządzeń a ich wdrażaniem do praktyki przemysłowej. Jest też konieczność ściślejszego przestrzegania uchwał rządu dotyczących rozpoczęcia szczególnie ważnych zadań inwestycyjnych i określających cykle ich realizacji.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Za ważny czynnik racjonalnego wykorzystania techniki i technologii zawartych w zakupionych licencjach należy uznać proces osiągania zdolności produkcyjnych w planowanym terminie. Z realizacją tych zadań jest jeszcze wiele trudności i dlatego problem ten wymaga znacznego zwiększenia troski ze strony resortu oraz poszczególnych zjednoczeń.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Przemysł chemiczny może pochwalić się znacznymi osiągnięciami w zakresie doskonalenia licencji. Na 85 wdrożonych do 1977 r. produkcji licencyjnych, udoskonalono 45. Największe osiągnięcia chemii, to prowadzenie szeroko zakrojonej substytucji surowców i półproduktów pochodzenia zagranicznego, intensyfikacja produkcji i rozszerzanie asortymentów, poprawa jakości i niektórych innych wskaźników techniczno-ekonomicznych. Przyśpieszony rozwój przemysłu chemicznego spowodował zwiększenie zainteresowania zakupami i budową nowoczesnych wytwórni na zasadzie samospłaty kredytu eksportem produkcji finalnej. W bieżącym 10-leciu podjęto 12 zadań tego typu.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Wizytacja poselska dostarczyła wiele przykładów trudności występujących w realizacji zobowiązań wynikających z tytułu samospłaty, m.in. w wyniku zmian zachodzących na rynku światowym w zbycie niektórych wyrobów chemicznych.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Niedostateczna jest troska o zapewnienie nowo uruchamianym obiektom przemysłu chemicznego kadr o kwalifikacjach umożliwiających prawidłową obsługę i konserwację nowych urządzeń, zwłaszcza w procesie wdrażania nieznanych technologii i aparatury. Nie przynosi spodziewanych efektów szkolenie zawodowe za granicą, a to z uwagi na znaczną fluktuację przeszkolonych pracowników.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Ważną sprawą jest zapewnienie instalacjom produkcyjnym surowców, materiałów oraz części zamiennych. Warunkuje to w dużym stopniu prawidłowe wykorzystanie wdrażanych licencji. Wzmożone zakupy licencyjne spowodowały zwiększony import niektórych surowców i półfabrykatów, co oczywiście wpływa niekorzystnie na wyniki ekonomiczne. Dlatego też problem zaopatrzenia wymaga podjęcia wielu kroków m.in. nawiązania współpracy międzyresortowej w zakresie działalności kooperacyjnej. W ten sposób można bowiem przezwyciężyć lub też złagodzić niektóre występujące jeszcze trudności.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">W latach 1971-1978 wartość zakupów maszyn i urządzeń linii technologicznych i konkretnych obiektów w przemyśle chemicznym wzrosła 6-krotnie, przy czym przeważająca część aparatury chemicznej pochodziła z krajów wysoko rozwiniętych. Punkt ciężkości z importu poszczególnych maszyn i urządzeń przesunął się na import kompletnych obiektów o kluczowym znaczeniu, zarówno dla przemysłu chemicznego, jak i całej gospodarki.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Mimo dokonanego postępu nie we wszystkich zakładach poziom techniki i technologii jest wystarczający i dlatego unowocześnieniem i rekonstrukcją powinno się objąć zakłady dysponujące przestarzałym potencjałem produkcyjnym.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Zdecydowanych i skutecznych działań wymaga lepsze zagospodarowanie zakupionych maszyn i urządzeń. Niepełne wykorzystanie maszyn i urządzeń wynika przede wszystkim z opóźnień inwestycyjnych. Inną przyczyną jest zła jakość części importowanej aparatury chemicznej. Niemałe trudności powoduje brak części zamiennych, często drobnych nawet i stosunkowo tanich. Niektóre zakłady chemiczne wyspecjalizowane w produkcji części zamiennych podejmują uruchamianie produkcji antyimportowej części.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">We wszystkich wizytowanych zakładach wyrażano niepokój o rozwój krajowej produkcji aparatury, maszyn i urządzeń chemicznych. Ceny aparatury chemicznej w świecie wzrastają bardzo szybko. Musimy więc rozbudowywać własną bazę wytwórczą. Zapotrzebowanie chemii na maszyny i urządzenia zaspokajane było przez przemysł krajowy w poprzednim 5-leciu w 27%, a w bieżącym 5-leciu wskaźnik ten spadł do 17%. Trzeba przyśpieszyć budowę zakładów aparatury chemicznej i troszczyć się o terminowe jej zakończenie. Celowe byłoby dokonanie bilansu obecnych i perspektywicznych potrzeb w tej dziedzinie zarówno przemysłu chemicznego, jak i handlu zagranicznego, a także przeprowadzenie podobnej oceny w pozostałych resortach gospodarczych.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Podkomisja pozytywnie ocenia dotychczasowe zakupy licencyjne i poniesione na ten cel wydatki. Jednocześnie uważa, że konieczne jest bardziej optymalne dokonywanie wyboru licencji i doskonalenie systemu realizacji inwestycji opartych na tych licencjach.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JanKubit">Omawiane problemy mają ogromne znaczenie nie tylko dla przemysłu chemicznego, ale i całej gospodarki narodowej. Wykorzystanie w różnych gałęziach przemysłu zakupionych za granicą licencji, maszyn i urządzeń rozważały także inne komisje sejmowe.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#JanKubit">Materiały przedstawione przez Ministerstwo Przemysłu Chemicznego dobrze obrazują sytuację. Na tym tle wysuwają się następujące pytania:</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#JanKubit">- dlaczego inwestycje oparte na zakupionych za granicą licencjach, maszynach i urządzeniach są w przemyśle chemicznym tak bardzo opóźnione?</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#JanKubit">- dlaczego nie są realizowane uchwały rządu precyzujące terminy rozpoczynania i uruchamiania tych inwestycji?</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#JanKubit">- dlaczego w resorcie chemii systematycznie rośnie ilość niezagospodarowanych maszyn i urządzeń z importu? Stanowią one 30–40% zakupionych za granicą maszyn, aparatury i urządzeń;</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#JanKubit">- dlaczego kontraktuje się za granicą maszyny i urządzenia, wydaje na ich zakup środki dewizowe, a następnie nie podejmuje się odpowiednich decyzji inwestycyjnych?</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#JanKubit">- dlaczego na szczeblu Komisji Planowania nie ma nadal zgodności między uruchamianiem produkcji finalnej w różnych gałęziach przemysłu, a dostawami surowców i materiałów z chemii? Dlaczego chemia jest ciągle zaskakiwana np. przez przemysł maszynowy. Podejmuje się produkcję nowych wyrobów i domaga się importu materiałów, których produkcji przemysł chemiczny nie zdążył uruchomić.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#RyszardNajsznerski">Niepokojący jest nie tylko stan zaopatrzenia chemii w maszyny i urządzenia krajowej produkcji, ale przede wszystkim to, że fachowcy, przedstawiciele nauki mają bardzo mały wpływ na zakup licencji oraz aparatury za granicą. Te nabrzmiałe problemy wymagają pilnego rozwiązania w interesie całej gospodarki narodowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#WładysławOchota">Jeśli nie mamy możliwości zrealizowania w terminie rozpoczętych już inwestycji opartych na licencjach i urządzeniach z importu, to nie powinniśmy dokonywać następnych zakupów i rozpoczynać budowy kolejnych tego typu obiektów. Takie nieprzemyślane działanie powoduje ogromne straty.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#WładysławOchota">W Zakładach Azotowych w Puławach, zakupione za granicą technologie zostały wybrane trafnie. Gorzej jest z zakupem urządzeń, z których uruchomieniem i opanowaniem były spore trudności. Są też duże kłopoty z częściami zamiennymi do importowanej aparatury. Tu sytuacja nie poprawia się. Chemia nie ma żadnej bazy produkcji części zamiennych, ani też partnerów chętnych do tej produkcji. Są w zakładach wyspecjalizowani w tej produkcji fachowcy, którzy potrafią wykonać w razie potrzeby niezbędne części i elementy zainstalowanych maszyn. Brak jest natomiast odpowiednich maszyn obróbczych. Park maszynowy Zakładów Azotowych w Puławach jest już przestarzały.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#WładysławOchota">Jeśli nie chcemy importować części zamiennych, to musimy wykonywać je sami. Trzeba jednak zagwarantować fabrykom chemicznym dostawy niezbędnych do tego celu maszyn.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#WładysławOchota">Opóźnienia występują nie tylko przy realizacji inwestycji opartych o zakupione licencje, ale także obiektów wznoszonych na dokumentacji i technologiach opracowanych w kraju. Przykładem może być opóźniająca się budowa nowej fabryki w Wolbromiu.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#AleksanderGertz">Niezrozumiałe jest podejmowanie inwestycji opartych na importowanych technologiach i urządzeniach bez równoczesnego zapewnienia powstałym i powstającym obiektom dostaw niezbędnych do produkcji surowców, i to surowców, które są często w zasięgu ręki. Inwestycje surowcowe często się ogranicza, co stawia pod znakiem zapytania przyszłą efektywność budowanych na licencji obiektów chemicznych. Przykładem jest fabryka sody ciężkiej w Inowrocławiu, dla której około 500 tys. ton surowca rocznie trzeba będzie sprowadzać z Kielecczyzny, podczas gdy duże zasoby tych surowców występują w sąsiedztwie fabryki.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#TadeuszGąsiorek">Dochodzenie nowo zbudowanych obiektów do projektowanych zdolności wytwórczych komplikuje często zakup za granicą urządzeń prototypowych, o których nic nie wiemy i których zachowanie się w praktyce produkcyjnej trudno jest przewidzieć. Przykładem mogą być prototypowe urządzenia zakupione dla kopalni siarki w Machowie. Z opanowaniem zainstalowanych tam urządzeń są duże trudności.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#TadeuszGąsiorek">Są to zbyt kosztowne inwestycje, żeby pozwalać sobie na zakup prototypowych maszyn i urządzeń. Czy nie lepiej kupować urządzenia nawet droższe, ale pewne i sprawdzone? Do tego typu zakupów trzeba podchodzić po gospodarsku, bo w przeciwnym razie wynikają z tego poważne kłopoty i straty. Trzeba też zwrócić uwagę, że importujemy często maszyny, które są równocześnie produkowane i eksportowane przez krajowe fabryki. Dotyczy to np. maszyn do urabiania, które sprowadzamy z zagranicy, a które - i to doskonałej jakości - produkuje i eksportuje Huta „Stalowa Wola”.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#CzesławSzczepanik">Zakup licencji na produkcję paraksylenu dla Mazowieckich Zakładów Petrochemicznych w Płocku okazał się niewypałem i obecnie instalacja ta ciąży na całej produkcji zakładu. Podobna sytuacja jest z instalacją butadienu. Przesuwa się nieustannie termin budowy w Płocku wytwórni olefin. Wszystko wskazuje na to, że drugi już z kolei termin uruchomienia tego obiektu przewidziany na koniec marca br. również nie zostanie dotrzymany.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#MarianKonieczny">Mówimy wiele społeczeństwu o odpowiedzialności. Trzeba się więc zapytać kto jest odpowiedzialny za zakup maszyn i urządzeń, których się nie instaluje, bo są już przestarzałe.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#CzesławMądry">Gdyby właściciel rolnego gospodarstwa dokonywał takich zakupów jak się to zdarza w niektórych zakładach chemicznych, to jego gospodarstwo szybko by podupadło. Trzeba się zastanowić jak przeciwdziałać nieprzemyślanym, mało efektywnym zakupom.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#WitoldMożdżyński">Rozpatrujemy problemy z pogranicza działalności handlu zagranicznego i przemysłu. Chodzi o dewizy, o zakupy, o efektywność. Znana jest prawda, że w pierwszych latach obecnej dekady handel zagraniczny był czynnikiem dynamizującym rozwój naszej gospodarki. Obecnie handel zagraniczny ma być przede wszystkim czynnikiem wyznaczającym dochód narodowy.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#WitoldMożdżyński">W materiałach podkreśla się takie niedogodności związane z zakupem licencji jak uzależnianie się od licencjodawcy oraz niezbyt dużą efektywność niektórych inwestycji. Warto więc się zastanowić czy środki, które zamierza się przeznaczyć na zakup importowanych technologii i aparatury chemicznej nie lepiej wydać na rozwój krajowego przemysłu specjalizującego się w produkcji maszyn i urządzeń dla przemysłu chemicznego. Nie można negować potrzeby zakupu licencji, bo własnymi siłami nie potrafimy wszystkiego rozwinąć. Warto się jednak zastanowić czy nie lepiej część środków przewidzianych na zakup licencji przeznaczyć na rozwój własnej bazy produkcji aparatury dla chemii.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#BarbaraDębicka">Prace nad doskonaleniem licencji rozpoczyna się u nas z reguły po wdrożeniu jej do produkcji. Jest to już zbyt późno. Trzeba je zaczynać z chwilą zawarcia kontraktu, tym bardziej że uruchomienie licencyjnej produkcji często się opóźnią. U nas wdrożenie licencji trwa przeciętnie 4 do 5 lat.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#JanKonieczny">Po co sprowadzać maszyny i urządzenia, które starzeją się nam w magazynach? Zatwierdzając plany roczne i 5-letnie dowiadujemy się, że chemia mą w takim a takim czasie uruchomić daną produkcję, a później okazuje się, że nie jest to realizowane zgodnie z założeniami. Zakładamy rozwój kopalń, wiedząc już dziś, że brakować będzie dla nich taśm. Dotyczy to np. Bełchatowa. Zakładamy także przyśpieszony rozwój budownictwa, a potem okaże się, że program ten jest nierealny, bo zabraknie pewnych ilości wykładzin podłogowych, czy innych elementów wyposażenia mieszkań. Wszystkie te zagadnienia powinny być odpowiednio koordynowane i synchronizowane już na etapie budowy planu.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#AdolfOjczyk">Wizytując 5 dużych zakładów przemysłu chemicznego, posłowie mogli przyjrzeć się i przedyskutować celowość zakupów licencyjnych, zapoznać się z procesem inwestowania i osiąganymi z tego tytułu efektami.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#AdolfOjczyk">Wyłoniło się przy tym wiele spraw bolących załogi, na które spadają niejednokrotnie negatywne skutki ekonomiczne decyzji podejmowanych na wyższych szczeblach. Stwierdzony brak koordynacji spójności interesów i dążeń do osiągania wytyczonych celów nie przynosi splendoru naszej działalności organizatorskiej.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#AdolfOjczyk">Doskonalenia wymaga przede wszystkim sama faza zakupów licencji oraz maszyn i urządzeń z importu. Jest w tej dziedzinie bardzo wiele nieprawidłowości.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#AdolfOjczyk">Sprawa następna - to planowanie, które musi w większym niż dotąd stopniu uwzględniać zależności i powiązania różnych dziedzin gospodarki w procesie inwestowania. Planowane zakupy licencji i sprzętu inwestycyjnego nie zawsze pokrywają się z decyzjami inwestycyjnymi.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#AdolfOjczyk">Odrębny, bardzo ważny problem to rozliczanie ludzi odpowiedzialnych za podejmowane decyzje i ich realizację. Konieczność egzekwowania odpowiedzialności bardzo silnie zaakcentowano na XIII Plenum KC PZPR. Chodzi o to, aby w przyszłości ograniczyć do minimum negatywne skutki nieprzemyślanych zakupów i decyzji.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#AdolfOjczyk">Trzeba podnieść rolę i rangę uchwał rządowych oraz szacunek, dla tych uchwał. W dezyderatach skierowanych do premiera trzeba zwrócić uwagę na małą skuteczność niektórych podejmowanych przez rząd uchwał.</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#AdolfOjczyk">Są apele władz i decyzje o ograniczaniu importu, a równocześnie na skutek braku, nieraz drobnych i tanich części zamiennych do importowanych urządzeń stają wielkie instalacje. W tych sprawach trzeba działać błyskawicznie i bardzo elastycznie, gdyż w przeciwnym przypadku gospodarka może ponieść wielkie straty. Sprawna organizacja w takich sytuacjach często nas zawodzi.</u>
<u xml:id="u-13.7" who="#AdolfOjczyk">Trzeba wyrazić uznanie dla wysiłków załóg przedsiębiorstw usiłujących przezwyciężać trudności, których przyczyny leżą często poza nimi, a nawet poza resortem.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#MieczysławDróżdż">Problem wykorzystania maszyn i urządzeń oraz zakupionych licencji z importu należy do najtrudniejszych. Przyczyną jest fakt, że w początkach lat 70-tych przygotowano program polskiej chemii, który zakładał znaczne wyprzedzenie jej rozwoju w stosunku do całej gospodarki. Program ten, zwany programem chemizacji gospodarki narodowej został zatwierdzony przez rząd i zaakceptowany przez Biuro Polityczne Partii. Pierwsze lata jego realizacji były korzystne, niestety w następnych nastąpiło zahamowanie i program był wykonywany zaledwie w 50–60%. Natomiast decyzje o zakupach licencyjnych zostały podjęte znacznie wcześniej, co w konsekwencji spowodowało określone trudności. Środki przeznaczone przez Komisję Planowania nie zapewniają właściwej realizacji tego programu. Niektóre dziedziny gospodarki np. budownictwo rozwija się w dalszym ciągu szybciej niż chemia, a przecież przemysł chemiczny powinien zabezpieczyć budownictwu mieszkaniowemu wyroby chemiczne. Podjęte wcześniej uchwały rządu nie uwzględniają aktualnej sytuacji w dziedzinie inwestycji, dlatego też podejmuje się korekty, a skutkiem istniejących trudności są niezagospodarowane w pełni maszyny i urządzenia. Wycofano wiele planowanych wcześniej inwestycji co spowodowało kłopoty przemysłu chemicznego z wywiązaniem się z zadań, wynikających z programu.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#MieczysławDróżdż">Obecnie podejmuje się kroki zmierzające do lepszego zagospodarowania maszyn i urządzeń; część z nich będzie wykorzystana do modernizacji istniejących zakładów chemicznych. Są szanse na poprawę sytuacji w dziedzinie dostaw aparatury chemicznej. W Opolu powstaje bowiem fabryka aparatury ciężkiej.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#MieczysławDróżdż">Aby usprawnić zaopatrzenie w części zamienne w niektórych zakładach podjęto wysiłki nad rozszerzeniem ich produkcji. Trudniejszą sprawą jest zaopatrzenie w części zamienne pochodzące z importu. Podjęto specjalne działanie, powierzając Zjednoczeniu „Metalchem” obowiązek uruchomienia produkcji antyimportowej.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#MieczysławDróżdż">Wybór licencji nie zawsze może być dokonany przez specjalistów, często bowiem o tych sprawach decydują warunki kredytowania, jak też inne możliwości. Zdarza się, że polskie instalacje pracują lepiej niż zakupione za granicą i dlatego obecnie dokonuje się przeglądu własnych technologii w celu ich udoskonalenia i wdrożenia do produkcji. W przypadku licencji, które nie zapewniły zakładanych korzyści podejmuje się ich modernizację. Aczkolwiek nieterminowe wdrożenie niektórych licencji przyniosło pewne straty, to jednak warto pamiętać, że obecnie licencje te kosztowałyby znaczenie drożej, gdyż ceny aparatury chemicznej i innych urządzeń w ostatnich latach znacznie wzrosły. Program doskonalenia licencji trzeba podejmować już w momencie podpisania kontraktów, co pozwoli osiągnąć znaczne korzyści z nowoczesnej techniki.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#FranciszekPiotrowski">W dyskusji dominowały trzy podstawowe problemy: konieczność doskonalenia systemu planowania, sprawniejszej realizacji planów i usprawnienia systemu koordynacji międzyresortowej. Zgłoszone wnioski zostaną przedstawione przewodniczącemu Komisji Planowania przy Radzie Ministrów. W zasadzie każdy projekt jest analizowany i bilansowany, w praktyce jednak występują rozdźwięki między planem a jego wykonaniem. Przyczyną tej sytuacji jest opóźnienie niektórych zadań inwestycyjnych. Obecnie Komisja Planowania podejmuje intensywne działanie nad poprawą koordynacji planów 1980 roku oraz planów na lata 1981–1985. Główną przyczyną trudności występujących w przemyśle chemicznym jest zahamowanie realizacji programu chemizacji gospodarki narodowej. Trudności te są tym większe, że nie wykorzystano nawet przydzielonych środków. Ograniczenie inwestycji umożliwi lepsze zagospodarowanie maszyn i urządzeń w 1980 r. i w latach następnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#JanKubit">Nie byłoby słuszne tłumaczenie trudności przemysłu chemicznego zawężeniem frontu inwestycyjnego. Po prostu w pierwszym okresie przyjęto do realizacji program inwestycyjny, który nie był w pełni zbilansowany m.in. pod względem zaopatrzenia surowcowo-materiałowego. Dlatego też uchwały rządu nie mogły być w pełni wykonane. Przewodnicząca obradom poseł Zofia Łęgowik (bezp.): Dyskusja nad wykorzystaniem maszyn i urządzeń oraz licencji z importu była rzeczowa i zaangażowana. Potwierdziła celowość tych zakupów; które przyniosły pozytywne wyniki. Gdyby nie import maszyn i urządzeń, to trzeba by sprowadzać z zagranicy wiele produktów, półfabrykatów i wyrobów gotowych. W koreferacie podkomisji podkreślano, że dzięki zakupowi licencji mogliśmy wprowadzić lepsze, doskonalsze techniki i technologie wytwarzania. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że mimo osiągniętego postępu: istnieją niepokojące zjawiska, które uniemożliwiają uzyskanie zakładanych efektów. Gorzej, że zjawiska te występują niemal we wszystkich ogniwach procesu inwestowania, wdrażania i wykorzystania licencji.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#JanKubit">Trudności tkwią bezpośrednio w samym resorcie chemii, jak też mają swe źródła poza tym przemysłem.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#JanKubit">Dotyczy to szczególnie centralnego planowania i koordynacji międzyresortowej. Słuszne są uwagi poselskie na temat potrzeby lepszego bilansowania potrzeb i doskonalenia centralnego planowania, w celu uzyskania większej zgodności między decyzjami o zakupach i możliwościami realizacyjnymi.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#JanKubit">Rozbieżności występują między programem chemizacji a zadaniami jakie weszły do realizacji. W toku dyskusji mówiono o niekorzystnych dla całej gospodarki skutkach techniczno-ekonomicznych wynikających z zahamowania realizacji programu chemizacji.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#JanKubit">Jest jeszcze wiele spraw wymagających doskonalenia. Dotyczy to m.in. sfery wyboru i zakupu licencji. Posłowie mówili również o konieczności wcześniejszego w stosunku do zakupu licencji przygotowania zakładów i zaplecza naukowo-badawczego. Poprawy wymaga też istniejący system wdrażania licencji do produkcji przemysłowej.</u>
<u xml:id="u-16.5" who="#JanKubit">Ważną sprawą jest także poprawa zaopatrzenia w surowce i materiały, zarówno krajowe, jak i z importu.</u>
<u xml:id="u-16.6" who="#JanKubit">Wiele uwagi posłowie poświęcili aparaturze chemicznej i konieczności zaopatrywania chemii w większym stopniu w te urządzenia przez krajowy przemysł. Dotyczy to również części zamiennych: produkcja ich wymaga stałego doskonalenia, gdyż warunkują one zachowanie ciągłości procesów produkcyjnych.</u>
<u xml:id="u-16.7" who="#JanKubit">Dyskusja potwierdziła oceny sformułowane przez podkomisję. Uwagi i wnioski wynikające z przebiegu posiedzenia z pewnością zostaną uwzględnione przez resort. Chodzi o zapewnienie właściwego rozwoju chemii, co ma istotne znaczenie dla rozwoju całej gospodarki.</u>
<u xml:id="u-16.8" who="#JanKubit">Komisja uchwaliła opinię i dezyderaty w oparciu o przebieg posiedzenia.</u>
<u xml:id="u-16.9" who="#JanKubit">W kolejnym punkcie obrad Komisja rozpatrzyła i przyjęła odpowiedzi rządu na opinie w sprawie wykorzystania podstawowych maszyn i urządzeń w kopalniach węgla kamiennego, metod zapobiegania zagrożeniom naturalnym w górnictwie oraz zabezpieczenia perspektywicznego wydobycia węgla kamiennego do 1990 r.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>