text_structure.xml
58.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 6 grudnia 1978 r. Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii, obradująca pod przewodnictwem poseł Zofii Łęgowik (bezp.), rozpatrzyła projekty narodowego planu społeczno-gospodarczego i budżetu na 1979 r. w częściach dotyczących: Ministerstwa Górnictwa, Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego, Centralnego Urzędu Geologii, Wyższego Urzędu Górniczego oraz Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W spotkaniu udział wzięli: przedstawiciele Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej z ministrem Andrzejem Szozdą, Ministerstwa Górnictwa z wiceministrami Jerzym Malarą i Bronisławem Podgórskim, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego z ministrem Henrykiem Konopackim i wiceministrem Henrykiem Pruchniewiczem, Centralnego Urzędu Geologii z prezesem Zdzisławem Dembowskim, Wyższego Urzędu Górniczego z wiceprezesem Mieczysławem Piątkiem, Główny Inspektor Gospodarki Energetycznej Lechosław Gruszczyński, przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Urzędu Rady Ministrów, Ministerstwa Finansów, Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Uwagi do projektu planu Ministerstwa Górnictwa przedstawił w imieniu podkomisji poseł Ryszard Najsznerski (PZPR): W 1979 r. wydobycie węgla wzrośnie w stosunku do br. o 8,2 mln ton. Będzie to przyrost jeden z największych w ostatnich latach. Polskie górnictwo węglowe przekroczy po raz pierwszy poziom 200 mln ton. Planowane wydobycie - 200,4 mln ton węgla, opiera się na dobrych podstawach, jakimi są m.in. rytmiczne wykonywanie i przekraczanie zadań roku bieżącego, modernizacja istniejących i budowa nowych kopalń, jak również wprowadzenie 4-brygadowej organizacji pracy. Realizacja przyszłorocznych zadań będzie jednak wymagała maksymalnego wysiłku załóg oraz zdecydowanej poprawy świadczeń innych resortów.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Obok podstawowej działalności, jaką jest wydobywanie węgla, resort górnictwa zamierza w 1979 r. wyprodukować maszyny i urządzenia górnicze za 22,8 mld zł (wzrost o 8,6% w porównaniu z br.), wydobyć 3,6 mld m³ gazu ziemnego wysoko metanowego (o 13% mniej w porównaniu z przewidywanym wykonaniem br.)oraz 3,56 mld m³ gazu ziemnego zaazotowanego (o 5,6% więcej niż w br.). Wydobycie ropy naftowej wyniesie 300 tys. ton, to jest 62 tys. mniej niż w br. Import gazu ziemnego wyniesie 4,1 mln m³ i będzie o ponad 49% większy niż w br.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Zmniejszenie wydobycia gazu wysoko metanowego oraz ropy naftowej spowodowane jest wyczerpywaniem się złóż czynnych oraz brakiem odkryć nowych złóż. Pogłębiający się deficyt gazu wysoko metanowego zrównoważony zostanie częściowo przez zwiększony o 0,7 mld import ze Związku Radzieckiego. Dalszy wzrost importu gazu (ponad wieloletnie ustalenia w oparciu o rurociąg Oranienburski) jest praktycznie niemożliwy. Stąd też ważnym problemem jest znalezienie możliwości zwiększenia produkcji gazu przez wzrost efektywności poszukiwań geologicznych, uzyskanie decyzji o budowaniu zakładu zgazowania węgla, wykorzystanie koncepcji budowy magistralnego rurociągu gazowego ze Związku Radzieckiego do NRD, który przebiegałby przez terytorium Polski i w zamian za co, wzorem Czechosłowacji, moglibyśmy uzyskać dodatkowe dostawy gazu.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Na inwestycje w resorcie górnictwa przeznacza się w roku przyszłym 42, 6 mld zł, z czego na przemysł węgla kamiennego ponad 36 mld zł, (o 4,7% więcej niż w br.). Na budownictwo mieszkaniowe przeznacza się 6,2 mld zł, z tego 4,1 mld na budownictwo zakładowe i 2,1 mld na budownictwo spółdzielcze. Jest to znaczny wzrost nakładów i planowanych stąd efektów. Niepokoi jednak stan realizacji tegorocznych zadań budownictwa mieszkaniowego; resort budownictwa w ciągu minionych 11 miesięcy wykonał zaledwie 60% planu.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Przewidziane w projekcie planu nakłady inwestycyjne nie gwarantują jednak realizacji dodatkowych zadań inwestycyjnych związanych z wprowadzeniem w 1979 r. 4-brygadowej organizacji pracy w dalszych 14 kopalniach oraz w następnych 10 kopalniach od 1 stycznia 1980 r. W tej sprawie powinny zostać podjęte stosowne decyzje, co pozwoli z wyprzedzeniem przystosowywać istniejące obiekty przemysłowe i socjalne dla dodatkowej załogi. Za niepokojące uznaje podkomisja, że w projekcie planu na 1979 r. resort górnictwa po raz pierwszy nie uzyskał zwyczajowej 1-procentowej preferencji we wzroście płac w stosunku do średniej w przemyśle krajowym. Zdaniem podkomisji jest to początek końca jednej z dwóch realnych zachęt do podejmowania pracy w zawodzie górniczym.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Realizacja zadań przyszłego roku nie będzie łatwa, co wynika przede wszystkim z pogarszania się warunków górniczo-geologicznych oraz niezbilansowania, w porównaniu z potrzebami, dostaw podstawowych materiałów do prowadzenia ruchu kopalń. Stan taki uniemożliwia racjonalną gospodarkę wieloma deficytowymi materiałami. Przykładem tego jest konieczność stosowania nieodpowiedniej w warunkach wzmożonych ciśnień obudowy ŁP zamiast wzmocnionej obudowy „V”.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Nierozwiązanym problemem pozostaje nadal wywóz węgla, szczególnie z kopalń górnośląskich. Wg stanu na 1 grudnia br. zaległości kolei w przewozie węgla wynosiły 3,2 mln ton. Niezależnie od tego, w br. na skutek nierytmicznej dostawy wagonów, kopalnie musiały rzucić na zwały, a następnie podjąć ok. 15 mln ton węgla. Spowodowało to poważne straty ekonomiczne. Część węgla spaliła się na zwałach, ok. 360 ton uległo degradacji. Na skutek zwałowania węgiel traci bowiem na kaloryczności. W roku przyszłym zadania przewozowe kolei tylko z racji zwiększonego planu (nie licząc zaległości na zwałach) wzrastają o 8,2 mln ton, tj. o ponad 22 tys. ton na dobę. W tym stanie rzeczy konieczne będzie podjęcie radykalnych kroków dla poprawy pracy kolei.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Plan przyszłoroczny zarówno w zakresie wydobycia węgla jak i bituminów został skonstruowany pod kątem maksymalnego zaspokojenia wzrastających potrzeb energetycznych kraju i eksportu. Jego realizacja będzie wymagać maksymalnego wykorzystania zdolności produkcyjnych kopalń i maksymalnego wysiłku załóg, co znajdzie między innymi odbicie w konieczności przepracowania 5 niedziel planowych w tych kopalniach, które nie wprowadziły jeszcze 4-brygadowej organizacji pracy.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Wprowadzenie 4-brygadowej organizacji pracy związane jest z naborem nowych pracowników. Zdaniem podkomisji konieczne jest więc przedsięwzięcie środków dla zmniejszenia fluktuacji załóg a przede wszystkim: utrzymanie w resorcie dotychczasowych preferencji płacowych i preferencji w przydziałach mieszkań, a także rozbudowa bazy socjalnej umożliwiającej organizację racjonalnego wypoczynku w dniach wolnych od pracy.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Dynamiczny rozwój wydobycia węgla znacznie wyprzedził kompleksowe działania, mające na celu racjonalne jego wykorzystanie, szczególnie na drodze chemicznej przeróbki.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">W ostatnich latach następuje systematyczny wzrost kosztów wydobycia węgla, uzasadniony w znacznej mierze pogarszaniem się warunków górniczo-geologicznych oraz wzrostem kosztów materiałowych. Resort górnictwa powinien przeciwdziałać jednak wzrostowi kosztów wszystkimi dostępnymi środkami m.in. przez doskonalenie metod organizacji pracy i technologii i lepsze wykorzystanie maszyn i urządzeń.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Uwagi do projektu planu Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej przedstawił w imieniu podkomisji poseł Jan Kubit (PZPR): Ustalona w planie na 1978 r. wielkość produkcji energii elektrycznej w wysokości 115 mld kWh zostanie przekroczona o ok. 1 mld kWh. Nadal jednak występuje w krajowym systemie elektro-energetycznym niedobór mocy w okresie jesienno-zimowego szczytu. Przewiduje się konieczność wyłączeń ok. 1.400 MW, a w okresie największego obciążenia ponad 2 tys. MW.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Komisja Górnictwa i Energetyki wielokrotnie zwracała uwagę, że tempo zapotrzebowania na energię elektryczną wyprzedza przyrost jej produkcji. Toteż mimo przekraczania zadań produkcji przez energetykę istnieje nadal konieczność i obowiązek racjonalnego zużywania energii elektrycznej i bardzo ostrego reżimu jej oszczędzania.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">W trudnej sytuacji energetyki, tym bardziej niepokojącym zjawiskiem jest całkowity w tej chwili brak oleju opałowego dla bloków olejowych o mocy 400 MW w Elektrowni „Pątnów” (uniemożliwia to ich prace do końca br.) oraz niewielki stan zapasów węgla kamiennego w elektrowniach północnych i centralnych częściach kraju. Zapas ten w większości elektrowni zapewnia im prace zaledwie na kilkanaście dni zamiast na kilka tygodni. Dotyczy to również nowego bloku o mocy 500 MW w Elektrowni „Kozienice”.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Przewidywany zapas węgla we wszystkich elektrowniach na koniec br. będzie wynosić od 1,3 do 1,4 mld ton zamiast niezbędnego minimum 2 mln ton.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Rok 1978 przejdzie na pewno do historii jako rok największego przyrostu mocy polskiej energetyki. Pomimo opóźnień realizacyjnych, jest nadal pełna szansa przekazania na koniec br. nowych urządzeń energetycznych o łącznej mocy nominalnej 2.470 MW. Toteż podkomisja proponuje wyrażenie specjalnego uznania dla budowniczych, dostawców urządzeń oraz służb energetycznych za wyjątkowy wysiłek, patriotyzm i zaangażowanie oraz twórcze działanie na rzecz uruchomienia w trudnych warunkach nowych mocy energetycznych. Należy też podkreślić ogromny wysiłek pracowników energetyki dla zaspokojenia wzrastającego zapotrzebowania gospodarki na energię elektryczną i cieplną, dążenie do pełnego wykorzystania posiadanych zdolności produkcyjnych, oszczędną gospodarkę paliwem oraz zrealizowanie w pełni i terminie kampanii remontowej.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">W r. 1979 produkcja energii elektrycznej powinna wynieść 122 mld kWh. Stanowi to wzrost o 5,2% w porównaniu do 1978 r., przy wzroście produkcji przemysłowej w gospodarce o 4,8%.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Przyszłoroczna produkcja energii elektrycznej (ale powiększona dopiero o konieczną, dodatkową rezerwę 0,5 mld kWh), zabezpiecza minimalne potrzeby gospodarki narodowej, pod warunkiem stosowania w dalszym ciągu racjonalizacji jej zużycia i bardzo ostrego reżimu oszczędzania. Mimo wszystko trzeba się będzie liczyć z koniecznością wyłączeń w szczycie jesienno-zimowym 1979/80 w maksymalnej wielkości ok. 1.600 - 1.700 MW. Wyłączenia te będą według założeń resortu energetyki o ok. 400 MhW większe od wyłączeń planowanych w szczycie 1978/79.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Produkcja energii cieplnej wyniesie 47 tys. T Cal i powinna w pełni pokryć potrzeby rejonów kraju zaopatrywanych w energię cieplną przez energetykę zawodową.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Przewiduje się w 1979 r. zużycie do produkcji energii elektrycznej i cieplnej: 55,1 mln ton węgla kamiennego, 37,2 mln ton węgla brunatnego i 0,83 mln ton oleju opałowego.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Przewiezienie takich ilości węgla do elektrowni będzie trudnym, ale niezwykle ważnym zadaniem resortu komunikacji. Wykonanie tych zadań przewozowych decydować będzie nie tylko o pracy energetyki, ale i funkcjonowaniu całej gospodarki narodowej.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Nowo zainstalowana w energetyce moc wzrośnie w 1979 r. o 1390 MW. Nie jest to przyrost zadowalający, ale i tak powodujący ogromne napięcia w wykonawstwie.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Nakłady inwestycyjne wynoszące w roku przyszłym 41 mld zł pokrywają potrzeby energetyki. Niemniej jednak nie będzie można rozpocząć nowych inwestycji energetycznych m.in. budowy elektrowni „Zatonie” (na bazie kopalni węgla brunatnego „Turów”), elektrowni szczytowo-pompowej „Młoty” w woj. wałbrzyskim.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Remonty urządzeń wytwórczych mają objąć w roku przyszłym aż 90% mocy zainstalowanej w energetyce zawodowej tj. urządzenia o łącznej mocy ok. 19 tys. MW oraz ok. 17 tys. km linii energoelektrycznej (3,1% ogółu długości linii w kraju). Powodzenie kampanii remontowej w roku przyszłym jest uzależnione od dostaw części zamiennych. W ostatnich 3 latach występowały braki w dostawach tych części, zwłaszcza do młynów węglowych, wentylatorów, pomp, taśm i krążników do taśmociągów.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">W planie budżetu resortu na rok przyszły zostały zabezpieczone niezbędne środki finansowe i nakłady na działalność gospodarczą, naukowo-badawczą oraz na ochronę naturalnego środowiska. Nie zadowalająco przebiega jednak - zdaniem podkomisji - rekultywacja terenów pogórniczych oraz składowisk odpadów poprodukcyjnych w elektrowniach. Narastającym problemem jest wywóz popiołów lotnych z elektrowni pracujących na węglu kamiennym. W niektórych elektrowniach limituje to już nawet wielkość produkcji energii.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Podkomisja wyraża również obawę i zaniepokojenie, czy termin uruchomienia pierwszego bloku energetycznego w elektrowni Bełchatów w 1980 r. będzie dotrzymany. Konieczne jest podjęcie przez rząd skutecznych działań dla nadrobienia dotychczasowych opóźnień.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Podkomisja krytycznie oceniła materiały przedłożone jej przez Główny Inspektorat Gospodarki Energetycznej ze względu na ich ogólnikowy charakter. Z wyjaśnień przedstawicieli GiGE wynika, że przyczyną tego jest brak aktów wykonawczych do ustawy sejmowej z 26 października br. o powołaniu inspektoratu, a także braku statutu działania GiGE. W tej sytuacji podkomisja nie miała podstaw do złożenia wniosków o przyjęcie projektu planu i budżetu GIGE na rok przyszły.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Uwagi do projektu planu Centralnego Urzędu Geologii przedstawił w imieniu podkomisji poseł Stanisław Kamieniarz (PZPR): Do głównych zadań CUG w 1979 r. należy poszukiwanie złóż ropy i gazu ziemnego, jako kontynuacja wieloletnich prac w tym zakresie; badania regionalne wgłębnej struktury geologicznej kraju pod kątem określenia perspektyw poszukiwawczych złóż ropy naftowej i gazu ziemnego; poszukiwania złóż różnych kopalin stałych; realizacja regionalnych badań hydrogeologicznych dla uzyskania dalszego przyrostu zasobów wody pitnej i mineralnej; kontynuowanie prac kartograficzno-zdjęciowych.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Na sfinalizowanie tych prac przeznacza się 6,2 mld zł (wzrost w stosunku do 1978 r. o niespełna 0,5 mld zł); planuje się zwiększenie wierceń i robót górniczych o 79 tys. mb do 1989 tys. mb.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Realizacja zadań powinna pozwolić na odkrycie, rozpoznanie i udokumentowanie dalszych nowych zasobów węgla kamiennego w ilości 1 mld ton, węgla brunatnego - 490 mln ton, rud miedzi - 200 mln ton, cynku i ołowiu - 42 mln ton oraz surowców skalnych w ilości ponad 1, 5 mld ton.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Planowany na 1979 r. przyrost zasobów ropy o 200 tys. ton i gazu ziemnego o 12 mld m³, utrzymuje na niezmienionej wysokości zadania 1978 r. Jednakże realizacja tych zadań uwarunkowana jest poprawą zaopatrzenia materiałowego i sprzętowego oraz w środki transportu.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Zaniepokojenie podkomisji budzi również stagnacja w zatrudnieniu, powodująca niemożliwość dalszego rozwoju bazy usługowej i produkcyjnej oraz dalszy spadek udziału wierceń głębokich, w tym również wierceń za ropą i gazem. W odczuciu podkomisji cały problem rozbija się niejako o chroniczny brak nowoczesnego sprzętu wiertniczego. Postulaty, w tym również ze strony komisji sejmowej, nie doprowadziły do poprawy sytuacji. Posiadany sprzęt wiertniczy jest w ogromnym stopniu zużyty i nie gwarantuje zabezpieczenia realizacji stale narastających zadań.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Należałoby w dalszym ciągu dynamicznie rozwijać wiercenia hydrogeologiczne, ale również i tu główną barierą jest sprzęt.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Podkomisja uważa za niezbędne:</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">- ponowne przeanalizowanie przez Komisję Planowania stanu zatrudnienia w CUG oraz funduszu płac, głównie w związku z ponadplanowymi zadaniami w zakresie wydobycia węgla kamiennego i brunatnego;</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">- ponowne przeanalizowanie nakładów inwestycyjnych, w celu zabezpieczenia dostaw sprzętu, - podjęcie decyzji w sprawie budowy Zakładów Maszyn i Urządzeń Geologicznych w Ciechanowie oraz rozbudowy laboratoriów i zaplecza technicznego CUG; dalsze bowiem odraczanie terminów spowoduje pogorszenie i tak już bardzo trudnej sytuacji w tym zakresie.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Uwagi do projektu planu Wyższego Urzędu Górniczego przedstawił w imieniu podkomisji poseł Jan Konieczny (PZPR): Dynamiczny rozwój górnictwa powoduje, że liczba przedsiębiorstw i zakładów nadzorowanych przez urzędy górnicze z roku na rok się zwiększa. Stale zatem rozszerza się zakres zadań i obowiązków urzędów górniczych. Jednak stan kadry technicznej tych urzędów od szeregu lat kształtuje się na tym samym poziomie, a na 1979 r. przewiduje się nawet likwidację 14 etatów, co wywołuje zaniepokojenie podkomisji.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Rozwijająca się mechanizacja procesów technologicznych i koncentracja wydobycia, niezależnie od znacznych efektów ekonomicznych i ogólnej poprawy warunków pracy załóg górniczych, stwarzają również nowe problemy w zakresie bezpieczeństwa pracy oraz wpływają na nasilenie się niektórych naturalnych zagrożeń. Trzeba więc będzie zwrócić większą uwagę na szybsze podnoszenie poziomu organizacji pracy, wykazującej nadal jeszcze istotne dysproporcje w porównaniu z szybkim rozwojem techniki górniczej. Wprowadzanie do kopalń coraz większych i cięższych maszyn i urządzeń górniczych spowodowało także w ostatnich latach zwiększenie zagrożeń związanych z transportem, montażem, ruchem i obsługą tych maszyn i urządzeń.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Podkomisja wnioskuje, by działalność nauki górniczej zmierzała w kierunku skuteczniejszego opanowywania naturalnych zagrożeń górniczych.</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Podkomisja wyraża przekonanie, że w działalności swej urzędy górnicze szczególną uwagę skierują na zakłady o węzłowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, a w szczególności na budujące się kopalnie w Lubelskim Zagłębiu Węglowym, rozbudowę kopalń w Zagłębiu Rybnickim, kopalń rudy miedzi, kopalni węgla brunatnego w Bełchatowie, kopalni siarki oraz wielkich zakładów górniczych surowców skalnych w celu zapewnienia w nich maksymalnie bezpiecznych warunków pracy i prawidłowej działalności górniczej.</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Podkomisja sformułowała 5 wniosków:</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">- w sprawie konieczności intensywnego szkolenia i doszkalania załóg w zakresie prawidłowej i bezpiecznej obsługi nowo wprowadzanych maszyn i urządzeń,</u>
<u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">- w sprawie zapewnienia niezbędnej ilości i odpowiedniej jakości maszyn i urządzeń, sprzętu i materiałów do skutecznego zwalczania zagrożeń naturalnych,</u>
<u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">- w sprawie stałego doskonalenia górniczych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z uwzględnieniem postępu naukowo-technicznego oraz wzrostu zagrożeń naturalnych i technologicznych,</u>
<u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">- w sprawie maksymalnego uwzględniania problematyki ochrony pomieszczeń i ochrony środowiska naturalnego przed szkodami górniczymi,</u>
<u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">- w sprawie doskonalenia struktury organizacyjnej oraz form i metod działania urzędów górniczych.</u>
<u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#MarceliFaska">W roku przyszłym czekają energetykę wielkie zadania w dziedzinie remontów maszyn i urządzeń. Trzeba wyremontować bloki energetyczne stanowiące 90% całej mocy zainstalowanej w energetyce zawodowej. Są to ilości olbrzymie. Do remontów samych bloków energetycznych trzeba dostarczyć 6,6 tys. ton maszyn i urządzeń. Tymczasem przemysł potwierdza dostawę tylko 4,3 tys. ton co znaczny, że 1,3 tys. ton urządzeń dla ważnych remontów może nie być dostarczone. Istotna jest zresztą nie tylko ilość, ale i terminowość dostaw. Ok. 65% urządzeń i części zamiennych powinno się znaleźć w elektrowniach do końca pierwszego półrocza przyszłego roku, a na 1.300 ton tych urządzeń nie ma w tej chwili pokrycia. Stawia to program remontów w energetyce pod znakiem zapytania.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#MarceliFaska">Także przemysł wydobywczy nie wie czy otrzyma wszystkie niezbędne mu urządzenia i części zamienne do remontów. Na 270 km potrzebnych do wymiany taśm ma zapewnione tylko 180 km. Bez taśmociągów zaś nie może być mowy o rytmicznej pracy kopalń.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#MarceliFaska">Od ustawy sejmowej powołującej do życia Główny Inspektora Gospodarki Energetycznej minął miesiąc a do tej pory nie wydane zostały zarządzenia wykonawcze. Jest to sprawa bardzo pilna.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#MarceliFaska">Podczas spotkań poselskich m.in. w kopalni „Halemba” podkreślono dużą rolę zakładów mechanicznej przeróbki węgla, których praca decyduje w sposób istotny o ostatecznej jakości węgla i uzyskiwanej zań cenie. Stąd też postulaty częściowego zrównania przywilejów pracowników zakładów mechanicznej przeróbki węgla z górnikami pracującymi na dole. Z uwagi na priorytety przyznane innym gałęziom gospodarki, zawód górnika staje się mniej atrakcyjny. Co zamierza się zrobić, żeby podnieść rangę tego zawodu?</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#MarceliFaska">Podczas spotkań poselskich górnicy kwestionują także konieczność płacenia taksy klimatycznej w czasie pobytu na wczasach. Pytają: czy taksa klimatyczna należy się mieszkańcom uzdrowisk, czy górnikom pracującym i żyjącym na co dzień w zapylonym środowisku.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#StanisławSkładowski">Trudno jest zrozumieć opóźnienia w dostawach materiałów maszyn i urządzeń dla kluczowych inwestycji. Przykładem może być zagłębie górniczo-energetyczne w Bełchatowie, które decydować będzie o przyroście produkcji energii w latach 80-tych. W ciągu 3-ch kwartałów br. dostarczono na plac budowy zaledwie 1/3 część potrzebnych konstrukcji. Jak się to dzieje, że „Mostostal”, który robi 1,5 mln ton konstrukcji rocznie, nie może zapewnić dostaw 28 tys. ton na tak ważny plac budowy. Równocześnie przedsiębiorstwo „Mostostalu” w Piotrkowie otrzymuje dodatkowe zadanie eksportu konstrukcji do Jugosławii.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#StanisławSkładowski">Jest także sprawa taśm dla Bełchatowa. Podjęliśmy działanie zmierzające do przyspieszenia budowy fabryki taśm w Rogowie i zadanie to jest realizowane pomyślnie. Fabryka ta nie jest jeszcze zbudowana, a taśmy z niej rekomenduje się już na eksport. Wiąże się z tym problem krążniki do taśm. Gdyby fabryka maszyn górniczych „Pioma” w Piotrkowie Trybunalskim dostarczyła je w terminie, można by przyspieszyć uruchomienie układu: koparka, taśmociąg, ładowarka.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#StanisławSkładowski">Warunkiem terminowego uruchomienia inwestycji w Bełchatowie jest zapewnienie wykonawstwa. Trudno jest zrozumieć dlaczego, mimo dodatkowych środków działań, inspiracji, zaangażowania resortu energetyki, budowlani w ciągu całego 1978 r. nie zwiększają przerobu. Jego wysokość we wszystkich miesiącach jest na zbliżonym poziomie.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#StanisławSkładowski">Są w resorcie energetyki instytuty branżowe gromadzące dobrą kadrę i prezentujące wysoki poziom. Są jednak i takie placówki zajmujące się badaniami jądrowymi, których działalność nie przynosi widocznych efektów, a dużo kosztuje. Kierownictwo resortu powinno się temu lepiej przyjrzeć.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#StanisławSkładowski">Problemem często dyskutowanym jest chemiczna przeróbka węgla. W jakim kierunku zmierzamy? Jaki jest stan badań i perspektywy rozwoju karbo-chemii?</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#StanisławSkładowski">Niepokojące jest, że tylko połowa przyznawanych środków na rekultywację pogórniczych terenów jest wykorzystywana. Wymaga to podjęcia określonych wniosków i działań.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#JanSoja">Przedstawiciele Komisji wizytowali zakłady gumy i taśm powstające w Wolbromiu. Inwestycja ta była wówczas opóźniona o 2 lata. Dziś może być opóźniona jeszcze bardziej, a przecież kosztuje gospodarkę już ok. 2 mld zł. Podejmuje się budowę nowej fabryki taśm w Rogowie; a co z tamtą inwestycją?</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#ZofiaŁęgowik">Nakłady na inwestycje w górnictwie węgla kamiennego wzrastają z roku na rok. W projekcie planu na 1979 r. przewidziano dalszy wzrost nakładów na ten cel, a równocześnie przemysł węglowy ciągle nie zaspokaja w pełni potrzeb gospodarczych. Zachodzi więc pytanie: czy nowo budowane kopalnie i oddziały wydobywcze osiągają projektowane zdolności wydobywcze?</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#ZofiaŁęgowik">4-brygadowy system pracy wprowadzany w górnictwie przynosi w efekcie skracanie prac załóg przemysłu węglowego. Tym bardziej musi niepokoić fakt, że właśnie w kopalniach, które przeszły na system 4-brygadowy, fluktuacja jest największa. Jakie są tego przyczyny? Jakie działania podejmuje resort górnictwa, aby ograniczyć tę fluktuację?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#JerzyMalara">Resort górnictwa dąży do rozszerzenia przywilejów wynikających z Karty Górnika także na załogi zakładów mechanicznej przeróbki węgla. W tym roku załogi zakładów przeróbczych kilku kopalń objęte zostały zapewniającą wyższe płace tabelą „G”. Stopniowo obejmie to następne kopalnie, w tym również kopalnię „Halemba”. Jeśli zaś idzie o odznaczenia z Karty Górnika to są duże zaległości w przyznawaniu ich górnikom zatrudnionym w pracach na dole kopalni. Stopniowo zwiększać się będzie także ilość przyznawanych odznaczeń dla załóg pracujących na powierzchni.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#JerzyMalara">Resort stara się stosować odpowiednie preferencje płacowe, a także wykorzystywać drugi, podstawowy atut, jakim jest stwarzanie możliwości uzyskania mieszkań przez górników. Z inicjatywy KW PZPR w Katowicach powołano specjalny zespół, którego zadaniem jest wypracowanie nowych form uatrakcyjnienia pracy w górnictwie.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#JerzyMalara">W 1981 r. w fabryce Maszyn Górniczych „Pioma” w Piotrkowie Trybunalskim ma być uruchomiony drugi ciąg technologiczny, co znacznie poprawi sytuację w zaopatrzeniu kopalń węgla brunatnego w krążniki do taśm. W tym roku otrzymają one z „Piomy” 3,6 tys. ton tych krążników. Fabryki Maszyn Górniczych mogłyby ich dostarczyć jeszcze dodatkowo ok. 200 ton, jeśli otrzymają do tego celu łożyska z importu.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#JerzyMalara">Prace nad koncepcjami rozwoju chemicznej przeróbki węgla są już w zasadzie zakończone. Jest koncepcja zbudowania zakładu zgazowania węgla w sąsiedztwie kopalni „Janina” w Libiążu, której duże, a trudne w normalnej eksploatacji, zasoby węgla nadają się do zgazowania. Decyzja w tej sprawie powinna zapaść w niedługim czasie. Uzyskiwany tą drogą gaz byłby przekazywany do dalszego przetwórstwa w przemyśle chemicznym.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#JerzyMalara">Przeważająca większość nowych kopalń i oddziałów wydobywczych uzyskuje projektowane zdolności produkcyjne w terminie. Równocześnie z przyrostem nowych zdolności wydobywczych następuje jednak zanikanie produkcji w niektórych starych kopalniach, w związku z kurczeniem się zasobów.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#JerzyMalara">Występujące napięcia w pokryciu zapotrzebowania gospodarki na węgiel mają swoje źródło przede wszystkim w bardzo nierytmicznej pracy transportu. Gdyby nie transport napięć tych by nie było. Na skutek opóźnień w wywozie węgla, zwłaszcza z kopalń Górnego Śląska, nie dostarczono do różnych regionów kraju 3,5 mln ton węgla. Nierytmiczne dostawy węgla zmuszają do korygowania założeń bilansu energetycznego kraju.</u>
<u xml:id="u-6.6" who="#JerzyMalara">Warunkiem wprowadzenia 4-brygadowego systemu jest zwiększenie zatrudnienia w poszczególnych kopalniach o 12–13%. Tam też kieruje się obecnie wszystkich ludzi zgłaszających się do pracy w górnictwie. Jednakże wielu z tych, którzy raz pierwszy zetknęli się z pracą w górnictwie, odchodzi.</u>
<u xml:id="u-6.7" who="#JerzyMalara">Głównym czynnikiem stabilizacji kadry górniczej jest rozwój budownictwa mieszkaniowego. Są jednak trudności z realizacją tego budownictwa. Resortowe przedsiębiorstwa budowlane wykonują wprawdzie swe zadania, ale przemysł węglowy nie uzyskuje w terminie mieszkań od budownictwa spółdzielczego.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#AndrzejSzozda">W przyszłym roku nakłady na inwestycje w energetyce wzrastają o 20%. Pozwoli to na intensyfikację prac związanych z rozwojem ciepłownictwa, przyspieszenie budowy kolejnych dużych obiektów, w tym elektrowni w Bełchatowie, a także modernizację sieci energetycznej. Brak jest natomiast środków na rozpoczęcie budowy elektrowni „Zatonie” i elektrowni w Żarnowcu, Resort energetyki wraz z Ministerstwem Maszyn Ciężkich i Rolniczych zastanawia się nad rozpoczęciem budowy tych elektrowni w przyszłej 5-latce.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#AndrzejSzozda">Ważnym problemem dla energetyki w przyszłym roku będzie sprawa części zamiennych i urządzeń niezbędnych do remontów. Dla energetyki istotne znaczenie ma rozpoczęcie rozbudowy Mikołowskiej Fabryki Palenisk. Rozwiąże to w przyszłości problem części zamiennych do młynów węglowych.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#AndrzejSzozda">Jeśli idzie o straty energii w sieci i produkcję energii na potrzeby własne, to nasza energetyka ma wskaźniki na poziomie europejskim.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#AndrzejSzozda">Minister Szozda nie zgodził się z poglądem posła Składowskiego na prace zaplecza naukowo-badawczego naszej atomistyki. Jest to - jego zdaniem - jedyny dział polskiej nauki, który jest skupiony w całości w jednym resorcie, poczynając od nauk podstawowych, aż po produkcję. Porównywanie tego działu nauki i badań z pracą innych instytutów branżowych w energetyce mija się z celem. Instytut Badań Jądrowych zatrudnia 4 tys. ludzi, w tym 2 tys. robotników. Pracuje dla całej polskiej gospodarki: dla medycyny, przemysłu, eksportuje produkowane izotopy. Wiele jego osiągnięć wzbudza uznanie zagranicą. Minister Szozda wystąpił z propozycją przedstawienia Komisji Górnictwa i Energetyki i innym zainteresowanym komisjom programu rozwoju polskiej atomistyki.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#LechosławGruszczyński">Główny Inspektorat Gospodarki Energetycznej powołany został niedawno. Obecnie koncentrujemy się przede wszystkim na kontrolach doraźnych, które są ważnym środkiem racjonalizacji gospodarki energetycznej. Trzeba zastanowić się nad opracowaniem bardziej szczegółowego programu, którego realizacja przyczyni się do lepszego wykonywania zadań stawianych przed naszym organem.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#TadeuszMuszkiet">Komisja Planowania wiele wysiłków poświęca sprawom bilansowania dostaw różnych surowców i materiałów. Sprawy zaopatrzenia w taśmę przenośnikową, zależą jednak od przemysłu chemicznego. Problem preferencji płacowych w górnictwie zależy od określonych decyzji rządowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#ZofiaŁęgowik">Z dyskusji na posiedzeniu podkomisji, jak też z przebiegu obrad Komisji wynika potrzeba głębokiej troski o prawidłowy rozwój górnictwa, energetyki, geologii oraz działalności Wyższego Urzędu Górniczego. Chodzi przede wszystkim o zabezpieczenie właściwych warunków do pełnej realizacji zadań 1979 r. Zadania te są trudne i napięte i wymagać będą nie tylko zwiększonego wysiłku załóg, ale również doskonalenia organizacji pracy, jak i prawidłowego sterowania działalnością poszczególnych resortów. Posłowie zwracali uwagę na elementy, które warunkują prawidłową realizację zadań. Podzielić je można na dwie grupy: pierwsza z nich związana jest z pomocą innych resortów, a druga - leży w gestii samych resortów. W górnictwie sprawne wykonanie zadań zależy od zabezpieczenia transportu węgla, pokrycia zapotrzebowania na materiały, a także zapewnienia odpowiedniej rytmiki produkcji i bezpieczeństwa pracy. Potrzebna jest również pomoc ze strony Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych w sprawnej realizacji inwestycji. Istotny problem stanowi właściwe wykorzystanie gazu metanowego; racjonalna gospodarka wymaga, aby wykorzystywać go przede wszystkim jako surowiec.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#ZofiaŁęgowik">Wiele spraw powinny rozwiązywać same resorty. Na przykład w górnictwie można zaliczyć do nich: poprawę efektywności pracy, racjonalne wykorzystanie maszyn i urządzeń, tak bardzo ważne ze względu na trudności wynikające z deficytu kadr. Zmniejszenie zużycia materiałów i lepsza gospodarność powinny stać się punktem zainteresowania, zarówno załóg, jak i kierownictwa resortu. Potrzebne jest podejmowanie działań mających na celu wzbogacanie i uszlachetnianie węgla.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#ZofiaŁęgowik">Zgadzamy się z opinią zawartą w uwagach i wnioskach poselskich, dotyczącą oceny działania energetyki. Specjalnego potraktowania wymaga sprawą inwestycji w Bełchatowie, trzeba tam nie tylko zabezpieczyć odpowiednie środki i wykonawstwo, ale również przyśpieszyć prace realizacyjne.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#ZofiaŁęgowik">Potrzebne jest zapewnienie lepszej rytmiki dostaw węgla dla celów energetycznych. O sytuacji w przyszłym roku decydować będzie sprawny przebieg kampanii remontowej i dlatego te problemy wymagają szczególnie wiele uwagi. Istotną sprawą będzie również osiąganie planowanych mocy urządzeń energetycznych i zapewnienie lepszej synchronizacji inwestycji z potrzebami gospodarki, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Sytuacja w przyszłym roku, jak wynika z przedstawionych materiałów, powinna ulec pewnej poprawie. Udoskonalony system wyłączeń powinien wpłynąć na zmniejszenie strat, zwłaszcza w dużych zakładach przemysłowych.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#ZofiaŁęgowik">Szczególnej uwagi wymaga sprawa efektywności gospodarowania, obniżki kosztów materiałowych oraz kosztów produkcji. Problemy te mieć będą zasadnicze znaczenie dla prawidłowej realizacji zadań 1979 roku.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#ZofiaŁęgowik">Na podkreślenie zasługują wnioski, by w trakcie realizacji planu stworzyć możliwości wygospodarowania dodatkowych środków dla Głównego Urzędu Geologii. Słuszne są również wnioski zgłoszone w sprawie działania Wyższego Urzędu Górniczego, jak też Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#ZofiaŁęgowik">Poseł Z. Łęgowik podziękowała w imieniu Komisji załogom górniczym i energetycznym za ofiarną pracę. Ta ofiarność pozwala oczekiwać, że trudne zadania roku przyszłego będą pomyślnie zrealizowane. Przekazała też gratulacje górnikom z okazji święta Górnika oraz życzenia dalszych sukcesów w przyszłym roku.</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#ZofiaŁęgowik">W kolejnym punkcie obrad Komisja rozpatrzyła projekt planu i budżetu na 1979 rok w części dotyczącej Ministerstwa Przemysłu Chemicznego.</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#ZofiaŁęgowik">Uwagi i wnioski podkomisji przedstawił poseł Adolf Ojczyk (PZPR): Projekt planu na 1979 r. zakłada wzrost sprzedaży wyrobów produkcji własnej i usług o 5%, co oznaczać będzie przyrost wartości produkcji, w stosunku do 1978 roku, o 16,1 mld zł. Dostawy na rynek w cenach detalicznych osiągną poziom 118 mld zł i będą wyższe o 13,9% w porównaniu do 1978 r. Przemysł chemiczny ma wyprzedzić średni krajowy wskaźnik wzrostu podaży wyrobów przeznaczonych na rynek. Przewiduje się rozpoczęcie produkcji nowych i zmodernizowanych wyrobów.</u>
<u xml:id="u-10.9" who="#ZofiaŁęgowik">Eksport będzie o 9,6% wyższy w stosunku do 1978 r., import o 6,3%, przy spadku importu z krajów kapitalistycznych.</u>
<u xml:id="u-10.10" who="#ZofiaŁęgowik">Plan zakłada zmniejszenie zatrudnienia do poziomu 99,8% w stosunku do 1978 r., co pozwoli wygospodarować ok. 5 tys. pracowników niezbędnych do zasilenia nowo oddawanych obiektów chemicznych. Przewiduje się wzrost funduszu płac o 4,5%, a wydajności pracy - o 5,1%.</u>
<u xml:id="u-10.11" who="#ZofiaŁęgowik">Nakłady na inwestycje będą niższe niż w 1978 r. i wyniosą 32.075 mld zł, w tym nakłady na roboty budowlano-montażowe będą niższe o 26,2%.</u>
<u xml:id="u-10.12" who="#ZofiaŁęgowik">Projekt planu przemysłu chemicznego odpowiada w zasadzie ogólnym założeniom, jednak w konfrontacji z aktualnymi potrzebami nasuwa wiele refleksji i uwag. Przy planowanej poprawie zaopatrzenia rynku i eksportu, zakłada się zmniejszenie udziału w zaopatrzeniu inwestycyjnym. Niepokój budzi fakt, że od trzech lat maleje udział przemysłu chemicznego w produkcji całego przemysłu krajowego. Zdaniem podkomisji taka sytuacja może spowodować określone trudności zaopatrzeniowe, wobec dynamicznie wzrastających potrzeb innych działów gospodarki narodowej.</u>
<u xml:id="u-10.13" who="#ZofiaŁęgowik">Pozytywnie należy ocenić to, że założona wielkość produkcji ma zabezpieczenie surowcowe i w dostawy importowe. A także przyjęcie zasady lepszego zaopatrzenia w te artykuły, których brak odczuwał zarówno rynek, jak i cała gospodarka. Przewiduje się więc zwiększenie produkcji wyrobów farmaceutycznych, kosmetycznych i ogumienia (zwłaszcza przeznaczonego do samochodów ciężarowych) oraz lakierów, jak też wyrobów z tworzyw sztucznych. Podkomisja uważa jednak, że planowany przyrost nie zaspokoi potrzeb i w wielu artykułach będzie odczuwać się nadal braki.</u>
<u xml:id="u-10.14" who="#ZofiaŁęgowik">Projekt planu zakłada też wzrost produkcji i dostaw wyrobów objętych programem wyżywienia, np. dostawy nawozów wzrosnąć mają o 5,8% w stosunku do 1978 r. Nie zapewni to jednak uzyskania w 1980 r. wskaźnika 250 kg NPK/ha założonego w planie 5-letnim. Przyczyną tego jest m.in. opóźnienie inwestycji w Policach.</u>
<u xml:id="u-10.15" who="#ZofiaŁęgowik">Na efektywność wykorzystania środków transportu samochodowego oraz maszyn i ciągników w rolnictwie, rzutować będą problemy związane z niedostatkiem ogumienia. Dlatego też przewiduje się rozwój bieżnikowania opon do 28%, wobec 10% w 1978 roku. Trudności wystąpią w pokryciu zapotrzebowania gospodarki na wyroby gumowe.</u>
<u xml:id="u-10.16" who="#ZofiaŁęgowik">Plan zakłada poprawę w zaspokojeniu zapotrzebowania budownictwa mieszkaniowego na artykuły chemiczne, natomiast niedostateczne będą w dalszym ciągu dostawy tych materiałów dla budownictwa indywidualnego.</u>
<u xml:id="u-10.17" who="#ZofiaŁęgowik">Wykonanie zadań 1979 roku zależeć będzie od ciągłości dostaw gazu ziemnego, energii elektrycznej oraz rytmicznej pracy transportu.</u>
<u xml:id="u-10.18" who="#ZofiaŁęgowik">Rozwiązania wymaga również trudna sytuacja kadrowa w przemyśle chemicznym.</u>
<u xml:id="u-10.19" who="#ZofiaŁęgowik">Przyznane środki dewizowe na import powinny zabezpieczyć realizację planu produkcyjnego i zadań inwestycyjnych. Wymagać to będzie racjonalnej gospodarki oraz kontynuowania podjętej już przez resort produkcji antyimportowej, która z roku na rok przynosi coraz lepsze efekty. W 1979 r. planuje się uzyskanie tą drogą 150 mln zł. dewizowych.</u>
<u xml:id="u-10.20" who="#ZofiaŁęgowik">Środki inwestycyjne pozwolą przede wszystkim na kontynuację najważniejszych inwestycji oddawanych do eksploatacji już w 1979 roku. Ważną sprawą jest pełne wykorzystanie nakładów. W ostatnich bowiem latach nie wykonano w przemyśle chemicznym wielu robót budowlano-montażowych. Zmniejszenie zatrudnienia w przedsiębiorstwach remontowo-budowlanych może ujemnie wpłynąć na realizację przyszłorocznych zadań.</u>
<u xml:id="u-10.21" who="#ZofiaŁęgowik">Z analizy projektu planu przemysłu chemicznego wynika, że:</u>
<u xml:id="u-10.22" who="#ZofiaŁęgowik">- założona wielkość produkcji ma lepsze niż poprzednio zabezpieczenie pod względem surowcowo-materiałowym, a także środków na cele importowe;</u>
<u xml:id="u-10.23" who="#ZofiaŁęgowik">- mimo znacznego wzrostu dostaw artykułów rynkowych, zwłaszcza farmaceutyków, lakierów płynnych, kosmetyków i niektórych wyrobów chemii gospodarczej, nadal w 1979 r. podaż ich nie będzie dostosowana do zapotrzebowania;</u>
<u xml:id="u-10.24" who="#ZofiaŁęgowik">- szczególny niepokój budzi to, że od trzech lat dynamika rozwoju przemysłu chemicznego jest wolniejsza niż globalnej produkcji krajowej co powoduje trudności w pokryciu zapotrzebowania gospodarki na chemikalia;</u>
<u xml:id="u-10.25" who="#ZofiaŁęgowik">- pogłębiający się deficyt dostaw ogumienia do maszyn, urządzeń i opon do ciągników, wymaga podjęcia odpowiednich kroków zaradczych;</u>
<u xml:id="u-10.26" who="#ZofiaŁęgowik">- osiągnięcie wskaźnika nawożenia założonego w planie 5-letnim w obecnej sytuacji w tym przemyśle, który ma takie trudności z zapewnieniem rytmiczności produkcji wobec braku surowców, przerw w dostawach gazu i energii elektrycznej, niedostatków transportu, nie będzie możliwe;</u>
<u xml:id="u-10.27" who="#ZofiaŁęgowik">- dostawy wyrobów z tworzyw sztucznych oraz lakierów dla budownictwa mieszkaniowego będą znacznie zwiększone, jednakże produkcja na cele rynkowe, dla budownictwa indywidualnego oraz gospodarstw domowych nie zaspokoi potrzeb;</u>
<u xml:id="u-10.28" who="#ZofiaŁęgowik">- na pozytywną ocenę zasługują zadania w dziedzinie handlu zagranicznego, jak też osiągnięcia resortu uzyskane w okresie ostatnich lat w produkcji antyimportowej;</u>
<u xml:id="u-10.29" who="#ZofiaŁęgowik">- niezbędne jest rozpatrzenie sytuacji w zatrudnieniu i podjęcie środków zaradczych;</u>
<u xml:id="u-10.30" who="#ZofiaŁęgowik">- zaniepokojenie budzi niewykonanie w latach 1976–1977 robót budowlano-montażowych, konieczne jest zwiększenie troski i działań organizacyjno-technicznych dla sprawniejszego realizowania robót; przykładem może być instalacja kaprolaktamu która nie zapewnia osiągnięcia planowanych zdolności produkcyjnych, co powoduje trudności w bilansowaniu produkcji;</u>
<u xml:id="u-10.31" who="#ZofiaŁęgowik">- za słuszne uznać trzeba zadania w zakresie obniżki kosztów własnych.</u>
<u xml:id="u-10.32" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#StanisławSkładowski">Niepokoi sprawa ogumienia. Rozwija się bowiem przemysł maszynowy, zakupiono licencje na samochód osobowy, autobus, na maszyny rolnicze. Trzeba więc zastanowić się nad rozwiązaniem tego problemu, gdyż brak ogumienia powoduje coraz większe trudności.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#StanisławSkładowski">Rolnictwo ciągle odczuwa niedostatek nawozów, zwłaszcza azotowych. Daje się to odczuć np. w woj. piotrkowskim, choć pewnie i w innych województwach rolnicy odczuwają podobne kłopoty. Od stopnia nawożenia zależą przecież plony. Był okres, że namawialiśmy rolników do kupna nawozów, dzisiaj zaś rolnicy narzekają, że nie mogą się w nie zaopatrzyć.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#StanisławSkładowski">Duże trudności powoduje brak niektórych wyrobów chemicznych. Na przykład przemysł meblowy narzeka na złe zaopatrzenie w lakiery.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#StanisławSkładowski">Istotny problem to produkcja taśm przenośnikowych w Bełchatowie. Trzeba zwiększyć troskę o przyśpieszenie tej inwestycji. Jak wygląda problem przeróbki węgla i planowanych w tej dziedzinie wdrożeń? Mówi się wiele na ten temat, ale nie mamy w tej sprawie konkretnych odpowiedzi.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#StanisławSkładowski">Przemysł chemiczny swego czasu przystąpił do rozbudowy transportu wodnego. Powstało kilka portów rzecznych. W jaki sposób ten rodzaj transportu jest wykorzystany dla potrzeb przemysłu chemicznego? Jak wygląda efektywność badań w instytutach resortowych?</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#StanisławSkładowski">Rekonstrukcja dużych zakładów m.in. „Wistom” w Tomaszowie Mazowieckim wymaga zwiększonej troski. Mówiło się przecież o rozbudowie i modernizacji tego zakładu i rozwiązaniu problemu dwusiarczku węgla.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#JanKonieczny">Mówimy o problemach wielkiej chemii. Są również sprawy może mniej ważne, ale uciążliwe, chociażby trudności z zakupem zwykłej pasty do obuwia. Trudno się pogodzić ze stałymi brakami występującymi na naszym rynku. Co się w tym kierunku robi, aby poprawić istniejącą sytuację?</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#FranciszekGrolewski">Ostatnio został zmniejszony przydział węgla dla załóg chemicznych o 15%. Co jest przyczyną tej decyzji i kiedy w tej dziedzinie można się liczyć z poprawą?</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#WładysławOchota">Jakie są perspektywy poprawy zaopatrzenia w części zamienne? Obecnie w tej dziedzinie występują poważne trudności. Powstaje nowy zakład w Opolu, lecz podobno nie rozwiąże problemu części zamiennych?</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#WładysławOchota">Do trudnych spraw w przemyśle chemicznym należy brak dopływu kadr. Utrudnia to realizację zadań i dlatego należy podjąć niezbędne kroki dla przeciwdziałania temu zjawisku.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#RyszardNajsznerski">Przemysł chemiczny podobno w 50% pracuje na surowcach z importu. Jaką poprawę może przynieść w tej dziedzinie wykorzystanie gazu syntezowego i jakie są perspektywy zmniejszenia importu? Jakie podejmuje się działania by nastąpiła poprawa w następnych latach?</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#JanSoja">Przed dwoma laty Komisja wizytowała zakład w Wolbromiu. Stwierdzono wówczas, że wystąpiły opóźnienia, które obecnie pogłębiły się. Jeśli nie poprawi się warunków załodze, to pracownicy będą z tego zakładu przenosić się do innych. Resort górnictwa czeka na inwestycje dotyczące taśm przenośnikowych. Czy i kiedy ta inwestycja doczeka się realizacji? Kiedy Komisja otrzyma wiążącą odpowiedź na to pytanie?</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#ZofiaŁęgowik">Na posiedzeniu podkomisji wiele uwagi poświęcono problemom inwestycyjnym. Opóźnienia w inwestycjach i niewykorzystanie przyznanych środków nie są winą resortu chemii, lecz odpowiedzialność za ten stan ponosi Ministerstwo Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. W latach 1976–1977 nie wykorzystano 5 mld zł, a w bieżącym roku szacuje się, że niewykorzystane nakłady inwestycyjne osiągną poziom 3,5 mld zł. Chcemy się zorientować, czy wielkości nakładów planowanych na 1979 rok zabezpieczą kontynuację rozpoczętych inwestycji i czy nie wystąpią trudności z powodu ograniczeń?</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#ZofiaŁęgowik">Mówi się o potrzebie wygospodarowania 10 tys. pracowników dla nowo uruchomionych zakładów. Zmniejszenie zatrudnienia dotyczy również przedsiębiorstw budowlano-montażowych, co może się ujemnie odbić na realizacji przedsięwzięć modernizacyjnych, m.in. w zakładach „Wistom” w Tomaszowie Mazowieckim. Chodzi konkretnie o część zakładu tzw. centralnej stacji wentylacji. Czy zmniejszenie przerobu ropy naftowej nie wpłynie na niepełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych w przemyśle rafineryjnym? Jakie będą skutki z tytułu zmniejszenia przetwórstwa ropy naftowej?</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#AdolfOjczyk">Rozważając projekt planu na przyszły rok, stoimy przed trudnym dylematem, czy przemysł chemiczny pokryje zapotrzebowanie gospodarki na wyroby chemiczne? Niepokój budzi zmniejszenie udziału chemii w globalnej produkcji przemysłu krajowego. Powoduje to określone skutki dla gospodarki narodowej i może wpłynąć ujemnie na rozwój chemii w następnych latach. Czy nie warto zastanowić się nad rozwiązaniem niektórych problemów chociażby w drodze kooperacji z krajami RWPG, lub też drogą importu? Jakie perspektywy stoją przed naszym przemysłem chemicznym w latach osiemdziesiątych?</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#HenrykKonopacki">Naszym dążeniem było przede wszystkim zabezpieczenie najważniejszych potrzeb. Przemysł chemiczny może się rozwijać tylko wówczas, gdy ma zabezpieczone odpowiednie surowce, a przede wszystkim gaz i energię. Jak wiadomo - od listopada ub. roku, a następnie w I kwartale br. wystąpiły poważne zakłócenia w dostawach energii i gazu. Jeszcze do dziś przemysł chemiczny odrabia opóźnienia powstałe na skutek tych braków. W każdym razie zabezpieczenie planu 1979 r. pod względem surowców i materiałów, jest lepsze. Usprawniono również system wyłączeń energetycznych, co powinno przyczynić się do zmniejszenia strat powstałych z tego tytułu. Aby lepiej zaspokoić potrzeby rolnictwa, podjęto decyzje o zmniejszeniu eksportu nawozów i przeznaczeniu ich na rynek krajowy.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#HenrykKonopacki">Zmniejszyliśmy wprawdzie przeróbkę ropy naftowej, ale zwiększone zostały dostawy produktów naftowych, co pozwoliło uzyskać dodatkowe ilości asfaltu i innych produktów deficytowych.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#HenrykKonopacki">Istotnym zadaniem jest zmiana struktury eksportu i preferowanie małotonażowej chemii, a więc wyrobów bardziej uszlachetnionych i tym samym lepiej opłacalnych.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#HenrykKonopacki">Poważne trudności występują w dziedzinie ogumienia. Zabezpieczone będą opony dla samochodów osobowych, natomiast rozwiązania wymaga problem opon do taboru ciężarowego oraz dętek. Myśli się o wprowadzeniu 4-brygadowego systemu pracy, który powinien przyczynić się do rozwiązania niektórych trudności. W następnych latach powinna nastąpić poprawa w zaopatrzeniu w opony rolnicze. Rozbudujemy bowiem Olsztyńskie Zakłady Opon Samochodowych.</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#HenrykKonopacki">Plan przewiduje, że inwestycja w Bełchatowie powinna wkrótce ruszyć i będzie dostarczać tzw. transportery na linkach stalowych potrzebne nie tylko w Bełchatowie, ale również w Koninie oraz w kopalniach siarki. Pracami nad chemiczną przeróbką węgla zajmuje się przede wszystkim Ministerstwo Górnictwa, które jest głównym ich koordynatorem. Dotychczas opracowano zastosowanie gazu syntezowego do produkcji amoniaku, alkoholi wyższych i metanolu. Prace te będą kontynuowane, lecz kwestia ich wdrożenia - to sprawa najbliższych lat.</u>
<u xml:id="u-19.5" who="#HenrykKonopacki">Jak wykazały badania - efektywność naszego zaplecza naukowo-badawczego jest niezła. Liczymy się, że następne lata przyniosą dalszy postęp.</u>
<u xml:id="u-19.6" who="#HenrykKonopacki">Są trudności z pełnym wykorzystaniem żeglugi wodnej, na skutek niedostatku barek.</u>
<u xml:id="u-19.7" who="#HenrykKonopacki">Zakłady w Opolu będą produkować nowoczesną aparaturę i sprzęt dla potrzeb przemysłu chemicznego, a nie części zamienne. Wytwarzają je natomiast inne zakłady podległe Zjednoczeniu „Metalchem”.</u>
<u xml:id="u-19.8" who="#HenrykKonopacki">Realizacja inwestycji w Wolbromiu ciągnie się latami i to nie ze względu na brak limitów, lecz mocy przerobowej. O ile znajdzie się wykonawca, inwestycja ta zostanie niedługo zakończona. Najwięcej środków w przyszłym roku przeznaczonych zostanie na kontynuację inwestycji, które mają rozpocząć produkcję do 1980 roku.</u>
<u xml:id="u-19.9" who="#HenrykKonopacki">Zmniejszenie zatrudnienia w przedsiębiorstwach remontowo-budowlanych jest konieczne, ale podstawowe zadania w dziedzinie remontów i inwestycji modernizacyjnych powinny być wykonywane.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#ZofiaŁęgowik">Słusznie wyrażono zaniepokojenie zbyt wolnym tempem rozwoju przemysłu chemicznego, malejącym udziałem chemii w produkcji ogółem i w inwestycjach. Opóźnienia, jakie powstały nie są łatwe do odrobienia. Rozwój przemysłu chemicznego nie nadąża za potrzebami naszej gospodarki, co dało się odczuć już w bieżącym roku. Przyczyną były m.in. trudności obiektywne - ograniczenia w dostawach gazu i energii. Żądania na 1979 r. zawarte w projekcie planu wskazują, że gospodarka powinna być lepiej zaopatrywana. Wyrazem tego będzie m.in. zmniejszenie niektórych dysproporcji oraz zwiększenie dostaw wyrobów poszukiwanych na rynku, a dodatkowo - poprawa zaopatrzenia kooperacyjnego.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#ZofiaŁęgowik">Sytuacja w 1979 r. będzie ulegała poprawie. Chemia jest bowiem lepiej przygotowana do realizacji tych zwiększonych zadań, a poza tym usprawniono system wyłączeń energii, co powinno złagodzić istniejące trudności. Zdajemy sobie sprawę, że nie wszystkie potrzeby rynku oraz kooperacyjne będą w pełni zaspokojone. Szczególnie trudna sytuacja wystąpi w dostawach nawozów azotowych, ogumienia (zwłaszcza ciężkiego) i w tej sprawie powinno się podjąć określone działania. Komisja nasza wesprze wysiłki resortu zmierzające do poprawy zaopatrzenia w ogumienie ciężkich pojazdów. Na podkreślenie zasługuje działanie resortu zmierzające do zwiększenia zakresu bieżnikowania opon.</u>
<u xml:id="u-20.2" who="#ZofiaŁęgowik">Przemysł chemiczny ma lepiej zbilansowane zapotrzebowanie na surowce i materiały zarówno krajowe, jak i z importu, co stworzy lepsze warunki do realizacji zadań 1979 r.</u>
<u xml:id="u-20.3" who="#ZofiaŁęgowik">Konieczne jest podjęcie działań zmierzających do poprawy zatrudnienia.</u>
<u xml:id="u-20.4" who="#ZofiaŁęgowik">Trudnym problemem jest zagwarantowanie terminowego przebiegu inwestycji. Ograniczenie wielkości nakładów powinno gwarantować lepsze wykorzystanie środków inwestycyjnych. Doświadczenia z poprzednich lat dowodzą potrzeby zwiększonej troski o sprawną realizację inwestycji i osiąganie planowanych efektów produkcyjnych. Szczególnie jest to ważny problem w inwestycjach realizowanych w ramach tzw. samospłaty np. wytwórni kaprolaktamu, czy melaminy. Te sprawy powinny być stale w centrum uwagi resortu, podobnie, jak zadania w zakresie eksportu. Zastąpienie nawozów azotowych, siarki, czy innych produktów - dotychczas eksportowanych wymagać będzie od przemysłu chemicznego zapewnienia innej masy towarowej.</u>
<u xml:id="u-20.5" who="#ZofiaŁęgowik">Zadania przyszłego roku są trudne i wymagać będą nie tylko poważnego wysiłku załóg chemicznych, lecz również podejmowania określonych działań przez resort, które sprzyjać będą sprawniejszej realizacji planu. Zbliżający się jubileusz 35-lecia PRL sprzyjać powinien podejmowaniu zobowiązań, których nadrzędnym celem powinno być pełne wykonanie planu 1979 roku.</u>
<u xml:id="u-20.6" who="#ZofiaŁęgowik">Komisja przyjęła projekty planu i budżetu na 1979 rok w częściach dotyczących: Ministerstwa Górnictwa, Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego, Centralnego Urzędu Geologii, Wyższego Urzędu Górniczego i Głównego inspektoratu Gospodarki Energetycznej. Uwagi i wnioski wynikające z przebiegu obrad komisja przekaże Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>