PPC / ppc

text_structure.xml 936 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 4080 4081 4082 4083 4084 4085 4086 4087 4088 4089 4090 4091 4092 4093 4094 4095 4096 4097 4098 4099 4100 4101 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 4110 4111 4112 4113 4114 4115 4116 4117 4118 4119 4120 4121 4122 4123 4124 4125 4126 4127 4128 4129 4130 4131 4132 4133 4134 4135 4136 4137 4138 4139 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147 4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156 4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165 4166 4167 4168 4169 4170 4171 4172 4173 4174 4175 4176 4177 4178 4179 4180 4181 4182 4183 4184 4185 4186 4187 4188 4189 4190 4191 4192 4193 4194 4195 4196 4197 4198 4199 4200 4201 4202 4203 4204 4205 4206 4207 4208 4209 4210 4211 4212 4213 4214 4215 4216 4217 4218 4219 4220 4221 4222 4223 4224 4225 4226 4227 4228 4229 4230 4231 4232 4233 4234 4235 4236 4237 4238 4239 4240 4241 4242 4243 4244 4245 4246 4247 4248 4249 4250 4251 4252 4253 4254 4255 4256 4257 4258 4259 4260 4261 4262 4263 4264 4265 4266 4267 4268 4269 4270 4271 4272 4273 4274 4275 4276 4277 4278 4279 4280 4281 4282 4283 4284 4285 4286 4287 4288 4289 4290 4291 4292 4293 4294 4295 4296 4297 4298 4299 4300 4301 4302 4303 4304 4305 4306 4307 4308 4309 4310 4311 4312 4313 4314 4315 4316 4317 4318 4319 4320 4321 4322 4323 4324 4325 4326 4327 4328 4329 4330 4331 4332 4333 4334 4335 4336 4337 4338 4339 4340 4341 4342 4343 4344 4345 4346 4347 4348 4349 4350 4351 4352 4353 4354 4355 4356 4357 4358 4359 4360 4361 4362 4363 4364 4365 4366 4367 4368 4369 4370 4371 4372 4373 4374 4375 4376 4377 4378 4379 4380 4381 4382 4383 4384 4385 4386 4387 4388 4389 4390 4391 4392 4393 4394 4395 4396 4397 4398 4399 4400 4401 4402 4403 4404 4405 4406 4407 4408 4409 4410 4411 4412 4413 4414 4415 4416 4417 4418 4419 4420 4421 4422 4423 4424 4425 4426 4427 4428 4429 4430 4431 4432 4433 4434 4435 4436 4437 4438 4439 4440 4441 4442 4443 4444 4445 4446 4447 4448 4449 4450 4451 4452 4453 4454 4455 4456 4457 4458 4459 4460 4461 4462 4463 4464 4465 4466 4467 4468 4469 4470 4471 4472 4473 4474 4475 4476 4477 4478 4479 4480 4481 4482 4483 4484 4485 4486 4487 4488 4489 4490 4491 4492 4493 4494 4495 4496 4497 4498 4499 4500 4501 4502 4503 4504 4505 4506 4507 4508 4509 4510 4511 4512 4513 4514 4515 4516 4517 4518 4519 4520 4521 4522 4523 4524 4525 4526 4527 4528 4529 4530 4531 4532 4533 4534 4535 4536 4537 4538 4539 4540 4541 4542 4543 4544 4545 4546 4547 4548 4549 4550 4551 4552 4553 4554 4555 4556 4557 4558 4559 4560 4561 4562 4563 4564 4565 4566 4567 4568 4569 4570 4571 4572 4573 4574 4575 4576 4577 4578 4579 4580 4581 4582 4583 4584 4585 4586 4587 4588 4589 4590 4591 4592 4593 4594 4595 4596 4597 4598 4599 4600 4601 4602 4603 4604 4605 4606 4607 4608 4609 4610 4611 4612 4613 4614 4615 4616 4617 4618 4619 4620 4621 4622 4623 4624 4625 4626 4627 4628 4629 4630 4631 4632 4633 4634 4635 4636 4637 4638 4639 4640 4641 4642 4643 4644 4645 4646 4647 4648 4649 4650 4651 4652 4653 4654 4655 4656 4657 4658 4659 4660 4661 4662 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 07)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Ryszard Terlecki, Piotr Zgorzelski, Małgorzata Kidawa-Błońska, Włodzimierz Czarzasty i Małgorzata Gosiewska)</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">(Na salę wchodzi przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Rusłan Stefanczuk, zebrani wstają, długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#ElżbietaWitek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Aleksandrę Gajewską, Rafała Bochenka, Filipa Kaczyńskiego i Krzysztofa Truskolaskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#ElżbietaWitek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Rafał Bochenek i Filip Kaczyński.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#ElżbietaWitek">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Rafał Bochenek i Krzysztof Truskolaski.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#ElżbietaWitek">Wysoka Izbo! Pragnę bardzo serdecznie przywitać przybyłego do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy pana Rusłana Stefanczuka.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#ElżbietaWitek">Witam marszałka Senatu pana Tomasz Grodzkiego oraz senatorów przybyłych na dzisiejsze posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#ElżbietaWitek">Witam członków Rady Ministrów na czele z premierem Mateuszem Morawieckim.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#ElżbietaWitek">Witam wszystkich państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#ElżbietaWitek">Szanowni Państwo Posłowie i Senatorowie! Na naszych oczach za naszą wschodnią granicą rozgrywa się najstraszniejsza tragedia od czasów II wojny światowej. Rosja napadła na Ukrainę. W ciągu 3 dni Putin chciał zdobyć Kijów, mijają 463 dni i dzielnie broni się nie tylko armia ukraińska, ale także naród ukraiński.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#ElżbietaWitek">Na naszych oczach również w naszym regionie zachodzi wielka zmiana. Cały wolny świat stanął po stronie Ukrainy, bo wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że Ukraina walczy dzisiaj nie tylko o swoje bezpieczeństwo, nie tylko o swoją niepodległość, ale także o bezpieczeństwo nasze, naszej części Europy i w ogóle całej Europy. Dlatego od pierwszych chwil również parlamentarzyści polskiego Sejmu i polskiego Senatu, niezależnie od opcji politycznej, aktywnie uczestniczą w udzielaniu wszechstronnej pomocy Ukrainie, m.in. podejmując tutaj, w polskim parlamencie, uchwały, a było ich 11, dotyczące pomocy Ukrainie, wsparcia Ukrainy, potępienia zbrodni ludobójstwa czy też konieczności powołania międzynarodowego trybunału, który osądzi i ukarze sprawców zbrodni wojennych, zbrodni ludobójstwa. Ale nasi parlamentarzyści, za co chciałabym bardzo serdecznie podziękować, również bez fleszy udzielają na co dzień pomocy Ukraińcom, jeżdżą tam, wożą żywność, ubrania, nawiązują kontakty, robią to zarówno indywidualnie, jak i na szczeblu komisji, grup przyjaźni czy też zespołów międzyparlamentarnych. Zaangażowane są także bardzo mocno Prezydia polskiego Sejmu i polskiego Senatu. Bardzo serdecznie państwu za to dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, dyplomacja parlamentarna odgrywa wielką rolę. Mam okazję i możliwość często spotykać się z panem przewodniczącym Stefanczukiem, a także z wiceprzewodniczącą parlamentu Ukrainy i przy każdej okazji, na każdym spotkaniu, zwłaszcza na spotkaniu międzynarodowym — robię to ja, ale robicie to również państwo, bo kontakty międzyparlamentarne są aktywne — wszędzie na pierwszym miejscu stawiam właśnie kwestię bezpieczeństwa i wszechstronnego wsparcia: militarnego, dyplomatycznego i humanitarnego Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#ElżbietaWitek">Dziś, a właściwie od wczoraj, gościmy pana przewodniczącego z oficjalną wizytą w Polsce, także w parlamencie. Pan przewodniczący Rusłan Stefanczuk jest człowiekiem, który urodził się w Tarnopolu, mieście, które nie tak dawno, bo 14 maja, zostało zbombardowane. Jest człowiekiem, który poza sprawowaniem funkcji przewodniczącego pozostaje ściśle zaangażowany w kwestie bezpieczeństwa i obrony, jest członkiem Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony oraz współprzewodniczącym Rady Parlamentarnej Ukraina — NATO. To człowiek, który kieruje pracami parlamentu w warunkach wojny i bombardowań.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#ElżbietaWitek">Przekazuję głos panu przewodniczącemu i zapraszam go do wystąpienia. Zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#RusłanStefanczuk">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Wielce Szanowny Panie Marszałku! Wielce Szanowny Panie Premierze! Szanowni Panie i Panowie Posłowie i Senatorowie! Niezmiernie się cieszę, że dziś jestem na przyjaznej polskiej ziemi — ziemi, która po strasznym poranku 24 lutego ub.r. stała się gościnnym domem dla wielu Ukraińców. Od pierwszych chwil rosyjskiej inwazji naród polski, państwo polskie twardo stały ramię w ramię z Ukrainą. Odważnie i głośno ogłosiliście całemu światu: Nie ma zgody na dominację siły nad prawem,…</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#RusłanStefanczuk">…nie ma zgody na łamanie zasad, według których wszyscy żyjemy.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#RusłanStefanczuk">Wielki naród polski, nasz bliski sąsiad okazał bezwarunkową miłość wobec swego bliźniego. Cały świat jest pod wrażeniem nadzwyczajnego człowieczeństwa i jednoczesnej determinacji Polaków. W 2001 r., podczas pamiętnej wizyty w Ukrainie bliski zarówno wam, jak i nam św. Jan Paweł II powiedział: Miarą wysokiej cywilizacji nie jest jedynie postęp gospodarczy, ale przede wszystkim moralność i duchowość. Co trzeci Polak w taki lub inny sposób zaangażował się w pomoc Ukrainie w potrzebie. Niski ukłon i szczera wdzięczność tobie, drogi polski narodzie.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#RusłanStefanczuk">Panie i Panowie! W tej chwili 1000 km stąd toczą się zaciekłe walki. Czy słyszycie ryk dział? Wiem, że słyszycie. Czy słyszycie bicie mężnych serc ukraińskich żołnierzy? Wiem, że słyszycie. Czy słyszycie modlitwy ukraińskich matek? Wiem, że słyszycie. Ponieważ od pierwszych chwil zbrodniczej agresji Federacji Rosyjskiej bez chwili wahania otworzyliście swoje granice, domy i serca dla milionów Ukraińców.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#RusłanStefanczuk">Naród polski wielokrotnie w swej historii z bronią w ręku bronił swojej ojczyzny przed rosyjskim imperializmem i komunistycznym terrorem. Wiem, że również dziś jesteście gotowi bronić wartości, wolności i niepodległości, podobnie jak uczynili to ci obywatele Ukrainy o polskich korzeniach, których nie ma już wśród nas, ale o których nigdy nie zapominamy. To Ihor Branowycki z Kijowa, Andrij Witwicki z Iwano-Frankowska, Wadim Zabrocki z Żytomierza, Iwan Isyk z Drohobycza i Włodzimierz Gałecki z Berdyczowa. Wszyscy oni nosili dwa państwa w sercu. Mieli dwie ojczyzny, które w równym stopniu szanowali i których bronili. Żadnymi łzami i żadną złością nie można wyrazić naszego wspólnego bólu i pragnienia zemsty za każdego z nich.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#RusłanStefanczuk">Niemal codziennie przechodzę obok muralu Ołeksandra Maciejewskiego, którego życie urwała seria z broni automatycznej okupanta. Jego ostatnie słowa brzmiały: Chwała Ukrainie! Codziennie grzebiemy naszych bohaterów. Codziennie odwiedzamy ich groby. Wczoraj na cmentarzu Powązkowskim oddałem hołd obywatelowi Polski Danielowi Sztyberowi. Wczoraj skończyłby 36 lat. Wraz ze swoimi polskimi braćmi Tomaszem Walentkiem, Januszem Szeremetą i Krzysztofem Tyflem przelał krew za naszą i waszą wolność.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#RusłanStefanczuk">Na tej smutnej liście jest również Marek Mastalerz, wolontariusz z Poznania.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#RusłanStefanczuk">Wieczna pamięć tym, którzy zginęli, broniąc Ukrainy lub ją wspierając, a jednocześnie pałając wielką miłością do Polski — a stąd też miłość do wolności i swego bliźniego. Uczcijmy minutą ciszy wszystkich tych, którzy oddali życie za wolną Ukrainę, wolną Polskę, za wartości, na których zbudowana jest wolna Europa.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#komentarz">(Zebrani wstają, chwila ciszy)</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Wieczny odpoczynek racz im dać, Panie…)</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#komentarz">(Posłowie: …a światłość wiekuista niechaj im świeci.)</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Wieczny odpoczynek racz im dać, Panie…)</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#komentarz">(Posłowie: …a światłość wiekuista niechaj im świeci.)</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Wieczny odpoczynek racz im dać, Panie…)</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#komentarz">(Posłowie: …a światłość wiekuista niechaj im świeci.)</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Niech odpoczywają w pokoju wiecznym.)</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#komentarz">(Posłowie: Amen.)</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#RusłanStefanczuk">Szanowni Posłowie i Senatorowie! 1,5 tys. km aktywnej linii frontu, którą utrzymuje dzisiaj Ukraina, to krwawa blizna na ciele Europy. Podobnie jak wszystkie inne nasze rany szybko się ona nie zagoi. Jestem państwu wdzięczny za wiarę w nas, w nasze zwycięstwo, które będzie również zwycięstwem Polski i całego wolnego świata. Staliście się naszym tymczasowym schronieniem, niezawodnym zapleczem, ogromnym węzłem humanitarnym i wojskowym, przez który do Ukrainy dociera pomoc z całego świata. Leczycie ukraińskich żołnierzy, szkolicie lekarzy, uczycie nasze dzieci.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#RusłanStefanczuk">Dziękuję prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, posłom i senatorom, szefowi rządu, ministrom, miastom, województwom, powiatom i gminom.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#RusłanStefanczuk">Jesteśmy szczerze wdzięczni za już udzieloną przez Polskę pomoc wojskową, która jest skutecznie wykorzystywana na polu walki przez naszych obrońców. Nigdy nie zapomnimy przywództwa Polski w tworzeniu koalicji czołgowej, ponieważ to wy przekazaliście nam pierwsze Leopardy. Ukraińskie niebo jest chronione przez polskie MiG-i. Wierzymy, że wkrótce powstanie koalicja samolotowa, w której Polska zajmie czołowe miejsce. Wojna bowiem trwa. Dzisiaj Ukraina nadal potrzebuje zwiększonego wsparcia w zakresie bezpieczeństwa. Pomimo brutalnej wojny przeciwko nam marzymy o pokoju.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#RusłanStefanczuk">Dziękuję za wsparcie formuły pokoju prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego, który poprosił mnie o przekazanie państwu pozdrowień i podziękowań płynących z głębi serca.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#RusłanStefanczuk">Drogi Braterski Narodzie Polski! Sprawiedliwość jest wartością, która nabrała dla nas nowego znaczenia w tej strasznej wojnie. Mam na myśli nieuchronność kary. Morderca musi wiedzieć, że kara za jego zbrodnie jest nieunikniona.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#RusłanStefanczuk">Dziękuję wam, posłom na Sejm, za jednoznaczne potępienie zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni ludobójstwa popełnionych przez Rosję na terytorium Ukrainy. Dziękuję za wsparcie utworzenia trybunału specjalnego. Jestem wdzięczny obu Izbom za uznanie reżimu rosyjskiego za terrorystyczny. Chciałbym szczególnie podziękować członkom Senatu za przyjęcie uchwały potępiającej deportację ukraińskich dzieci przez Rosję.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#RusłanStefanczuk">Na razie nie wiemy dokładnie, ile małych losów wróg próbuje zrujnować. W postępowaniach karnych zarejestrowano już ponad 19 tys. takich przypadków, obawiam się jednak, że rzeczywistość jest o wiele straszniejsza. Przymusowe przemieszczenie dzieci do obcego kraju jest elementem zbrodni ludobójstwa. Jestem wdzięczny marszałek Sejmu, szanownej pani Elżbiecie Witek, za zainicjowanie współpracy między kobietami — przewodniczącymi parlamentów w Unii Europejskiej ze szczególnym skupieniem uwagi na takich zbrodniach Rosji jak uprowadzenia ukraińskich dzieci i handel kobietami.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#RusłanStefanczuk">Drodzy Przyjaciele! Nasi Polscy Bracia i Siostry! Naród ukraiński pod względem swego ducha, swoich wartości zawsze był, jest i będzie częścią zachodniej cywilizacji. Dzisiaj Ukraińcy i Ukrainki bronią wartości cywilizacyjnych za cenę własnego życia. Czy nie jest to najsilniejszy argument za ostatecznym przyjęciem Ukrainy do europejskiej i euroatlantyckiej rodziny?</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#RusłanStefanczuk">Wolny świat powinien sobie zdać sprawę, że bez Ukrainy Unia Europejska i Sojusz Północnoatlantycki nigdy nie będą pełnowartościowe. Jestem wam szczerze wdzięczny za to, że Polska dobrze to rozumie. Dziękuję Senatowi Rzeczypospolitej za uchwałę, w której jednogłośnie poparliście państwo przyspieszoną procedurę członkostwa Ukrainy w NATO oraz konieczność udzielenia Ukrainie gwarancji bezpieczeństwa do czasu jej przystąpienia do Sojuszu.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#RusłanStefanczuk">Widzę w tej uchwale, panie marszałku Senatu, drogi Tomaszu, także twoją wielką rolę i zasługę.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#RusłanStefanczuk">Szanowni Państwo! Pomimo trwającej wojny już dziś powinniśmy rozpocząć odbudowę Ukrainy. Postrzegamy Polskę jako ważną część tego dużego i ambitnego projektu. Wszyscy razem odbudujemy Ukrainę lepszą niż była. Z zadowoleniem przyjmujemy rozpoczętą przez Polskę procedurę konfiskaty rosyjskich aktywów. Wyrządzone nam straty muszą zostać zrekompensowane przez agresora.</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#RusłanStefanczuk">Szanowni Państwo! Nasze narody wielokrotnie zaznawały bólu z powodu milionowych strat ludzkich zadanych przez imperium rosyjskie, reżim bolszewicki, a później komunistyczny.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#RusłanStefanczuk">Dobrze pamiętamy Katyń, Miednoje, Charków i Bykownię. Dziś świat zobaczył, jakie okropności russkij mir przyniósł na ukraińską ziemię — do Buczy, Borodzianki, Iziumu, Czernihowa. Po okupacji rosyjskiej nadal odnajdujemy tam miejsca tortur i bezimienne mogiły. Robimy jednak wszystko, co w naszej mocy, aby przywrócić imię każdej osobie, tak aby mogła zostać godnie pochowana, bo to jest niezbywalne prawo — prawo do godnego pochówku i wiecznej pamięci.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#RusłanStefanczuk">Jesteśmy gotowi i otwarci na współpracę z Polską. Wspólnie będziemy poszukiwać i odnawiać miejsca pamięci. Wspólnie przywrócimy z niepamięci imiona tych, którzy spoczywają w bezimiennych mogiłach zarówno w Ukrainie, jak i w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#RusłanStefanczuk">Bez zakazów i bez barier, jest to bowiem nasz wspólny, moralny i chrześcijański obowiązek. Lekcje naszej wspólnej historii, wśród których najtrudniejszymi były lekcje I i II wojny światowej, lekcje czasów reżimów totalitarnych uczą nas, że wróg boi się, gdy jesteśmy razem. Wróg nie chce, byśmy żyli w pokoju. Wróg zrobi wszystko, by nas skłócić.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#RusłanStefanczuk">Szanowni Przyjaciele! Zbliża się 80. rocznica straszliwych wydarzeń na Wołyniu. Rozumiemy wasz ból po stracie swoich najukochańszych. Wszystkim rodzinom i potomkom ofiar ówczesnych wydarzeń na Wołyniu składam wyrazy szczerego współczucia i wdzięczności za podtrzymywanie światłej pamięci o swoich przodkach.</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#RusłanStefanczuk">To pamięć, która nie wzywa do zemsty ani nienawiści, ale służy jako ostrzeżenie, że nic takiego nigdy więcej nie powtórzy się między naszymi narodami.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#komentarz">(Zebrani wstają, długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#RusłanStefanczuk">Życie ludzkie jest równie cenne niezależnie od narodowości, płci, rasy czy religii. I z tą świadomością będziemy z wami współpracować, drodzy polscy przyjaciele, akceptując prawdę bez względu na to, jak bolesna może ona być.</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#RusłanStefanczuk">Razem musimy zdać ten niełatwy, ale wyjątkowo niezbędny egzamin, aby formuła: przebaczamy i prosimy o przebaczenie uzyskała prawdziwy sens i praktyczny wymiar.</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#RusłanStefanczuk">Wspólnie odnajdziemy prawdę i dokonamy sprawiedliwej oceny.</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#RusłanStefanczuk">Pragnę, abyśmy szanowali i nie zapominali o chwalebnym braterstwie naszej broni. O tym, jak ponad 100 lat temu wspólnie wyzwalaliśmy Kijów i uratowaliśmy Europę przed bolszewicką inwazją. Jak nasze narody zjednoczyły się w powstaniu styczniowym przeciwko rosyjskiemu uciskowi. Niech pamięć o tych bohaterskich wydarzeniach jeszcze bardziej zjednoczy nasze narody i nasze państwa.</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#RusłanStefanczuk">Drodzy Polscy Przyjaciele! Pragnę, abyście odczuli bezgraniczną wdzięczność wszystkich Ukraińców za wszystko, co dziś robicie dla Ukrainy. Pragnę, abyśmy zdali sobie sprawę, że być może po raz pierwszy historia daje nam, naszym prezydentom, parlamentom i rządom wyjątkową szansę — ale i nakłada odpowiedzialność — aby stać się twórcami nowej przyszłości dobrych sąsiadów — Ukrainy i Polski. Pragnę, abyśmy wspólnie napisali naszą nową historię, bez jej retuszowania lub wyrywania z niej jakichkolwiek już zapisanych i przeżytych kart.</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#RusłanStefanczuk">Podczas mojego pobytu w Warszawie wielu moich polskich przyjaciół prosiło mnie, abym wam już nie dziękował. Mówili: to my powinniśmy wam dziękować. Niech więc będzie to jedyna prośba, której dzisiaj nie spełnię. Dlatego dziękuję wam, Polacy. Jak dobrze, że mamy was. Chwała Ukrainie, chwała Polsce!</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#komentarz">(Zebrani wstają, długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#ElżbietaWitek">Bardzo dziękujemy, panie przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo państwu.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#ElżbietaWitek">Odprowadzę gościa.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 10-minutową przerwę, czyli do godz. 9.45.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#ElżbietaWitek">Proszę wszystkich państwa o pozostanie albo powrót na salę o godz. 9.45. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 33 do godz. 9 min 46)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#RyszardTerlecki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#RyszardTerlecki">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#FilipKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#FilipKaczyński">— Infrastruktury — godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#FilipKaczyński">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#FilipKaczyński">— Administracji i Spraw Wewnętrznych wspólnie z Komisją Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#FilipKaczyński">— Edukacji, Nauki i Młodzieży — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#FilipKaczyński">— Finansów Publicznych — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#FilipKaczyński">— Infrastruktury — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#FilipKaczyński">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#FilipKaczyński">— Finansów Publicznych wspólnie z Komisją Infrastruktury — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#FilipKaczyński">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#FilipKaczyński">— Infrastruktury — godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych wspólnie z Komisją Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Kontroli Państwowej — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#FilipKaczyński">— Obrony Narodowej wspólnie z Komisją do Spraw Służb Specjalnych — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#FilipKaczyński">— Gospodarki i Rozwoju wspólnie z Komisją Polityki Społecznej i Rodziny — godz. 16.15,</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#FilipKaczyński">— do Spraw Kontroli Państwowej — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#FilipKaczyński">— Polityki Społecznej i Rodziny — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#FilipKaczyński">— Zdrowia — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#FilipKaczyński">— Finansów Publicznych wspólnie z Komisją Gospodarki i Rozwoju — godz. 17.30. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#RyszardTerlecki">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#RyszardTerlecki">Pierwsze pytanie zadają posłowie Kazimierz Gwiazdowski, Zbigniew Babalski, Krzysztof Głuchowski, Maciej Górski i Jarosław Zieliński, klub Prawa i Sprawiedliwości, w sprawie możliwości rekompensat dla rolników.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy zadaje pytanie poseł Kazimierz Gwiazdowski.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#KazimierzGwiazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W województwie podlaskim duże zaniepokojenie budzi opracowanie projektu ekspertyzy hydrologicznej dotyczącej opracowania modelu gospodarowania wodą w obszarze Natura 2000 Bagno Wizna. Według rolników nowa ekspertyza przyczyni się do tego, że łąki, które są uprawiane rolniczo, zostaną zabagnione poprzez to, że nie będzie można robić bieżącej konserwacji urządzeń wodnych oraz zbuduje się wiele progów zwalniających, które spowodują zalanie i niszczenie łąk. Wycofanie ww. trwałych użytków zielonych z sektora rolnego spowoduje ogromne straty dla rolnictwa, hodowli bydła i produkcji mleka. Całą powierzchnię obszaru Bagno Wizna, która wynosi 14,5 tys. ha, należy podzielić na obszar użytkowany rolniczo, na którym prowadzona jest racjonalna gospodarka i z którego pozyskiwana jest pasza dobrej jakości, oraz na tereny przyrodnicze mniej atrakcyjne rolniczo, ale cenne pod względem środowiskowym.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#KazimierzGwiazdowski">Wobec powyższego chciałbym zadać pani minister następujące pytania: Czy planowane jest wdrożenie zmiany modelu gospodarowania wodą na proponowany w ekspertyzie hydrologicznej opracowanej dla obszaru Natura 2000, co w konsekwencji wiąże się z zabagnieniem terenu poprzez podniesienie poziomu wody do poziomu uniemożliwiającego rolnicze użytkowanie tego terenu? Jeśli zaś zostanie wdrożona zmiana modelu gospodarowania wodą, to czy planowane jest zrekompensowanie rolnikom braku możliwości prowadzenia na tym terenie działalności rolniczej, gdyż ograniczenie objęłoby kilkaset gospodarstw rolnych? Czy istnieje jakiś plan — bowiem ekspertyza hydrologiczna nie odnosi się do tego problemu — eliminacji inwazji niebezpiecznej dla zdrowia i życia ludzi rośliny, barszczu Sosnowskiego, która będzie rozmnażała się w niekontrolowany sposób przy zaniechaniu wykaszania tego terenu? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pani Małgorzata Golińska.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MałgorzataGolińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Przede wszystkim należy na początku powiedzieć, że obszar, o którym rozmawiamy, obszar Bagno Wizna, to obszar objęty ochroną Natury 2000 — program sieci obszarów objętych ochroną przyrody na terytorium Unii Europejskiej — a obszarami tej ochrony są siedliska i gatunki uznawane za szczególnie cenne i zagrożone w Europie. Działania w ramach Natury 2000 wynikają z zapisów dwóch dyrektyw: siedliskowej i ptasiej. Obszar Bagno Wizna został wyznaczony w Polsce jako obszar objęty ochroną Natury 2000 w 2008 r., więc to też ważne, żeby rolnicy zdawali sobie sprawę, że to nie dzieje się dzisiaj, a pierwszy plan zadań ochronnych, czyli dokument, który sporządza się dla ustanowionego obszaru, został wskazany w 2013 r. Dzisiaj opracowywana jest zmiana tego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MałgorzataGolińska">Ekspertyza dotycząca opracowania modelu gospodarowania wodą w obszarze Bagno Wizna, o której mówił pan poseł, to materiał pomocniczy w procesie tworzenia PZO dla obszaru. Ten proces wyznaczenia nowego PZO jest zaplanowany na przyszły rok, a obecnie regionalna dyrekcja ochrony środowiska oczekuje na potwierdzenie finansowania z wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i prowadzi liczne dyskusje i konsultacje. Ta ekspertyza odnosi się wyłącznie do kwestii zarządzania zasobami wodnymi, bo temu wyłącznie miała służyć, nie dotyczy z kolei zagadnień społeczno-ekonomicznych, w związku z tym zdaję sobie sprawę z tego, że nie ma w niej informacji związanych z wpływem podniesienia poziomu wody na ewentualne ograniczenia działalności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#MałgorzataGolińska">Natomiast ona jasno wskazuje, że dalsze obniżanie poziomu wody — a z tym mamy do czynienia nie tylko na tym obszarze, ale myślę, że w skali całej Polski, a pewnie i Europy — skutkować będzie degradacją gleby i koniecznością zaprzestania działalności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#MałgorzataGolińska">Warto podkreślić, że regionalna dyrekcja ochrony środowiska, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska i nasz resort szczególną uwagę przykładają do tego, aby pogodzić potrzeby lokalnych społeczności i kwestię ochrony przyrody. Pokazujemy to już niejednokrotnie przy działaniach, które podejmujemy.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#MałgorzataGolińska">Proces opracowania planu zadań ochronnych, czyli aktu prawa miejscowego, może okazać się długi, a jego wynik musi być i musi uwzględniać konsultacje i uzgodnienia. To oznacza, że wcale nie jest powiedziane, że rozwiązania, które znalazły się w tej ekspertyzie, zostaną przeniesione wprost do PZO. To też jest kwestia uspokojenia rolników. Dla mnie osobiście, i często o tym mówię, nie ma skutecznej ochrony przyrody bez akceptacji społecznej, a akceptacji społecznej nie zbuduje się wyłącznie poprzez nakazy, zakazy, groźby. Tym się różnimy od naszych poprzedników.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#MałgorzataGolińska">Niezależnie od tego należy podkreślić, że wspólna polityka rolna na lata 2023–2027 wspiera rolników poprzez dopłaty bezpośrednie, płatności uzupełniające, ekoschematy i interwencje na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, w tym także tych, które są dedykowane gospodarstwom rolnym położonym na obszarach Natury 2000. W ramach interwencji 1.: Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000 celem działania jest utrzymanie, zapobieganie pogarszania się i przywrócenie właściwego stanu ochrony cennych siedlisk przyrodniczych, a także siedlisk lęgowych ptaków. Zobowiązania podejmowane są przez rolników na 5 lat i obejmują wymogi związane z ekstensywnym rolniczym użytkowaniem gruntu. Interwencja 3.: Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000 dotyczy mniej cennych siedlisk i trwałych użytków zielonych i jest płatna w wysokości 836 zł za 1 ha na rok. Celem interwencji jest intensywne użytkowanie rolnicze na trwałych użytkach zielonych położonych na obszarach Natury 2000, aby zapobiec zanikaniu łąk i pastwisk bądź przeciwdziałać intensyfikacji rolnictwa, a tym samym stworzyć dobre warunki do funkcjonowania siedlisk i gatunków, których występowanie jest uzależnione od prowadzenia działalności rolniczej. Dodatkowo rolnicy, którzy będą beneficjentami interwencji 1. i 3., będą mogli wnioskować o dopłaty w ramach ekoschematu: Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#MałgorzataGolińska">Drugie pytanie dotyczyło, trzecie już chyba, barszczu Sosnowskiego, czyli rośliny uznanej za inwazyjny gatunek obcy. Warto wskazać, że za naszego rządu, 2 czy 3 lata temu, przyjęliśmy ustawę dotyczącą inwazyjnych gatunków obcych. To nie udało się naszym poprzednikom. Zdajemy sobie sprawę z tego, że barszcz będzie się rozprzestrzeniał w przypadku braku działań ochronnych w postaci koszenia czy wypasu. Dzisiaj to musi być brane pod uwagę, w momencie kiedy będzie tworzony plan zadań ochronnych. Samo zwalczanie barszczu Sosnowskiego będzie mogło być finansowane chociażby w nowej perspektywie finansowej ze środków FEnIKS zarówno w ramach ochrony czynnej, jak i wyodrębnionego typu projektów: zwalczanie inwazyjnych gatunków obcych. Dodatkowo potencjalnie środki na zwalczanie takich gatunków można uzyskać w wojewódzkim funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na zasadach ogólnych w ramach ochrony przyrody, bo walka z IGO to walka z utratą różnorodności biologicznej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytanie zadaje pan poseł Gwiazdowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#KazimierzGwiazdowski">Dziękuję, pani minister, za wyczerpującą odpowiedź. Rozumiem, że plan ochrony będzie opracowany w roku 2024 i że w tej chwili na pewno odbywają się konsultacje społeczne. Myślę, że tam rolnicy powinni zgłaszać swoje uwagi i propozycje do tego planu. Uważam, że dzięki tej wypowiedzi pani minister rolnicy w województwie podlaskim będą spokojniejsi, jeśli chodzi o tereny i bagnowizna. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma potrzeby odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#RyszardTerlecki">Posłowie Czesław Mroczek, Cezary Tomczyk, Adam Cyrański wraz z grupą posłów — w sprawie szczątków rosyjskiej rakiety odnalezionych pod Bydgoszczą.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, pan poseł Czesław Mroczek.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie pośle, pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Cezary Tomczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#CezaryTomczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! 16 grudnia na Polskę spada rakieta Ch-55 zdolna przenosić ładunki nuklearne. Mija Warszawę, nikt jej nie szuka. Przez 5 miesięcy nikt jej nie szuka. O tym, że spadła na terytorium Polski, nie wie polski premier, nie wie polski prezydent. Rakiety przez 5 miesięcy nie szuka nikt. Po 5 miesiącach znajduje ją przypadkowo jadąca na koniu leśnym duktem obywatelka Rzeczypospolitej. Pan minister Błaszczak, który jest tutaj, całą winę zrzucił na gen. Piotrowskiego. Wtedy kiedy było to modne, używał hasła: murem za polskim mundurem, ale wtedy, kiedy przyszło do wzięcia odpowiedzialności, tym mundurem się zasłonił. Całą winę zrzucił na polski mundur.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#CezaryTomczyk">To z polskiej armii chciano zrobić kozła ofiarnego, taka jest prawda. A dlaczego tak się stało? Cofnijmy się w czasie. 28 listopada Jarosław Kaczyński mówił tak: rakiety Patriot stojące w Polsce, można by powiedzieć dla ozdoby, ma to zalety estetyczne, militarnych nie ma. I dzisiaj trzeba postawić bardzo jasną tezę, że utajniliście kwestię upadku rakiety pod Bydgoszczą po to, żeby chronić Kaczyńskiego. Po to, żeby chronić człowieka, który de facto w tej sprawie podjął decyzję. Bo Jarosław Kaczyński podjął w tej sprawię decyzję i podjął ją za pana. Trzeba to sobie jasno powiedzieć. Minister obrony narodowej może się pomylić, to się może zdarzyć. Ale minister obrony narodowej nie może być tchórzem, nie może być podnóżkiem i nie może być potakiwaczem, wtedy kiedy w interesie jest interes Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Borowczak: Jak pan w ogóle tak może?)</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#CezaryTomczyk">I dzisiaj trzeba powiedzieć bardzo jasno, że Kaczyński w tej sprawie przekroczył swoje uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Proszę nie obrażać.)</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#CezaryTomczyk">Kaczyński powinien odpowiedzieć przed prokuratorem za to, że przekroczył swoje uprawnienia i de facto, jeżeli chodzi o odpowiedzialność ministra obrony narodowej, podjął decyzję w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd, wstyd, że poseł się tak odzywa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi udzieli minister obrony narodowej pan Mariusz Błaszczak.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MariuszBłaszczak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#MariuszBłaszczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ze zdziwieniem przyjąłem wiadomość, że posłowie Koalicji Obywatelskiej domagają się ode mnie przedstawienia informacji bieżącej w sprawie szczątków rosyjskiej rakiety odnalezionej pod Bydgoszczą.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A dlaczego?)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#MariuszBłaszczak">Zawsze zdawałem sobie sprawę, że posłowie opozycji są słabo zorientowani w sprawach wojskowości i nie znają procedur ani przepisów prawa,…</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#MariuszBłaszczak">…ale nawet mnie zaskoczyło, że domagają się przedstawienia klauzulowanych informacji na otwartym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Pana oświadczenie było jawne.)</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#MariuszBłaszczak">Być może to po prostu głupota, a być może celowe działanie, aby dostarczyć Putinowi newralgiczne informacje dotyczące naszego systemu bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kłamiesz, kłamiesz!)</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#MariuszBłaszczak">Chcę mocno podkreślić, że wszystkie informacje, które można było publicznie powiedzieć w tej sprawie, przedstawiłem na konferencji 11 maja tego roku.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłam!)</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamca!)</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#MariuszBłaszczak">Spójrzmy jednak prawdzie w oczy. Was tak naprawdę nie interesuje, co mam do powiedzenia w tej sprawie. Już kilka dni temu zapowiedzieliście wniosek o wotum nieufności, nie czekając na jakiekolwiek wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma co wyjaśniać.)</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#MariuszBłaszczak">Was interesuje, jak zwykle, robienie politycznej hucpy i cyrku z polskiego parlamentu i bezpieczeństwa Polski.</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#MariuszBłaszczak">Za każdym razem, gdy jestem proszony o przedstawienie informacji w sprawach bieżących, sala świeci pustkami. To obraz waszego zainteresowania sprawami bezpieczeństwa. Wykorzystam więc swoje wystąpienie do tego, aby przypomnieć Polakom, jakie było wasze podejście do spraw obronności.</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Odpowiadaj na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-16.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Minister obrony czy historyk?)</u>
          <u xml:id="u-16.20" who="#MariuszBłaszczak">To wy uczyniliście z Wojska Polskiego świnkę skarbonkę do zasypywania dziur budżetowych wywołanych przez wasze nieudolne rządy. Często przypominane są słowa ministra Siemoniaka: jak nie ma, to nie ma.</u>
          <u xml:id="u-16.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, proszę przywołać…)</u>
          <u xml:id="u-16.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-16.23" who="#MariuszBłaszczak">To była dewiza, którą kierowaliście się w kwestiach najistotniejszych, takich jak bezpieczeństwo naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-16.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, proszę przywołać ministra do porządku, bo nie odpowiada na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-16.25" who="#MariuszBłaszczak">Kiedy Prawo i Sprawiedliwość obejmowało rządy, system obrony przeciwlotniczej nie istniał.</u>
          <u xml:id="u-16.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie istnieje do dzisiaj.)</u>
          <u xml:id="u-16.27" who="#MariuszBłaszczak">Kompletnie zaniedbaliście ten kluczowy obszar. Spowodowaliście, że musieliśmy startować od zera.</u>
          <u xml:id="u-16.28" who="#komentarz">(Głos z sali: 3 lata, daliśmy zgodę.)</u>
          <u xml:id="u-16.29" who="#MariuszBłaszczak">Przez kilka lat udało nam się zapewnić żołnierzom system Patriot, system Mała Narew, zestawy Piorun, które tak doskonale sprawdzają się na Ukrainie, czy zestawy Pilica.</u>
          <u xml:id="u-16.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie to wszystko jest? 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-16.31" who="#MariuszBłaszczak">Przyjęliśmy ustawę o obronie ojczyzny, która umożliwia zwiększenie wydatków na modernizację techniczną. Dzięki doskonałym relacjom sojuszniczym, które wypracowałem, pełniąc urząd ministra obrony narodowej, nasz system obrony przeciwlotniczej wzmacniają m.in. Brytyjczycy ze swoim systemem Sky Sabre, Amerykanie z zestawami Patriot czy Włosi z niszczycielem rakietowym.</u>
          <u xml:id="u-16.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.33" who="#MariuszBłaszczak">A teraz zagadka.</u>
          <u xml:id="u-16.34" who="#komentarz">(Głos z sali: A może się pan odnieść do faktów?)</u>
          <u xml:id="u-16.35" who="#MariuszBłaszczak">Proszę zgadnąć, czyje to słowa: Nie bardzo rozumiem, dlaczego trzeba kupować 1,5 tys. czołgów.</u>
          <u xml:id="u-16.36" who="#komentarz">(Głos z sali: A ruska rakieta wlatuje 400 km.)</u>
          <u xml:id="u-16.37" who="#MariuszBłaszczak">Potrzeby militarne obiektywnie opisane nie wskazują w żadnym wypadku na potrzebę budowy i użytkowania dużych jednostek. Po co nam tyle haubic? Niektóre z umów, mówię to z całą odpowiedzialnością, może trzeba będzie zerwać. Gdy armia była redukowana po zniesieniu poboru, gdy stawała się armią zawodową po decyzjach z 2009 r., musiano wiele jednostek, nie tylko na wschodzie, w całej Polsce, połączyć, zlikwidować, to normalny proces. Poznają państwo te słowa? Tak mówili kolejno: poseł Platformy Obywatelskiej Paweł Poncyljusz, Donald Tusk w 2012 r., Janusz Zemke z Lewicy, polityk partii Hołowni Mirosław Różański i były minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak.</u>
          <u xml:id="u-16.38" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-16.39" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-16.40" who="#komentarz">(Głos z sali: 2023, panie ministrze, teraz jesteśmy w 2023.)</u>
          <u xml:id="u-16.41" who="#MariuszBłaszczak">Odkąd ja pełnię urząd ministra obrony narodowej, krytykowaliście każdy zakup, który zwiększał bezpieczeństwo Polski.</u>
          <u xml:id="u-16.42" who="#komentarz">(Głos z sali: Od 8 lat nie jesteście w stanie kupić rakiet.)</u>
          <u xml:id="u-16.43" who="#MariuszBłaszczak">Patrioty krytykowaliście za brak offsetu, F-35 za rzekomy brak możliwości wykorzystania jego zalet. Atakowaliście mnie za zakupy sprzętu z Korei czy za remonty czołgów T-72, które teraz pomagają dzielnym Ukraińcom w walce z rosyjskim najeźdźcą. Mówię wam wprost: nie macie moralnego prawa wypowiadać się w kwestiach związanych z bezpieczeństwem…</u>
          <u xml:id="u-16.44" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.45" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-16.46" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest odpowiedź na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-16.47" who="#MariuszBłaszczak">…dlatego że przez lata waszych rządów uczyniliście Polskę bezbronną, a wasz ewentualny powrót do władzy może skończyć się ponownym osłabieniem bezpieczeństwa naszej ojczyzny. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.49" who="#komentarz">(Głos z sali: Pana obowiązkiem jest odpowiedzieć na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-16.50" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-16.51" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstydu nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-16.52" who="#komentarz">(Głos z sali: Nic nie powiedział, nic, zero.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytanie zadaje pan poseł Czesław Mroczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#CzesławMroczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rosyjska rakieta uderzyła w środek naszego kraju w grudniu. Wcześniej w listopadzie w wyniku upadku rakiety zginęło dwóch polskich obywateli. Wychodzi minister obrony narodowej i nie potrafi na ten temat nic powiedzieć. Zrzuca odpowiedzialność na polskich żołnierzy. Dziś zasłania się tajemnicą. Natomiast osobiście minister Błaszczak jest odpowiedzialny za to, że nie mamy skutecznego systemu obrony powietrznej,…</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#CzesławMroczek">…bo zamiast ośmiu baterii systemu Patriot kupił tylko dwie, które dopiero teraz wchodzą do służby. Dlaczego nie kupił sześciu innych baterii, chociaż były w planie?</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A wyście zlikwidowali wszystko.)</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto się wycofał?)</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę posłuchać.)</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#CzesławMroczek">Rosyjska rakieta uderzyła w środek naszego kraju. Nie ma większego zagrożenia, tymczasem przez ponad 4 miesiące żadna instytucja państwa polskiego, żadna osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo kraju nie podjęła działań w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#CzesławMroczek">Po co komu taki minister, który nie wie, jakie są największe zagrożenia dla naszego kraju?</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Poza wami to rzeczywiście…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi jeszcze raz udziela minister obrony narodowej pan Mariusz Błaszczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MariuszBłaszczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W poprzednim wystąpieniu postawiłem sprawę tak: Czy to głupota z waszej strony, czy działanie na rzecz Putina?</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Na pewno nie tchórzostwo.)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#MariuszBłaszczak">A więc odpowiadam. Po tym, co usłyszałem: działanie na rzecz Putina. Ja się nie będę wpisywał w te awantury, które podejmujecie, które działają na rzecz Putina. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#komentarz">(Głos z sali: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Tchórzem pan jest i tyle.)</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwa.)</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#komentarz">(Głos z sali: 8 lat pan jest ministrem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#RyszardTerlecki">Następne pytanie, w sprawie realizacji programu „Senior+” zadają posłowie Joanna Borowiak, Monika Pawłowska, Waldemar Andzel, Anna Milczanowska i inni posłowie.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pytanie zadaje pani poseł Joanna Borowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JoannaBorowiak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#JoannaBorowiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Program „Senior+” to program służący tworzeniu domów i klubów seniora, sieci placówek dedykowanych wsparciu seniorów szczególnie na obszarach wiejskich. Służy wspieraniu jednostek samorządu terytorialnego. Jego celem strategicznym jest zwiększanie aktywnego uczestnictwa seniorów w życiu społecznym, ale także zapewnienie wsparcia seniorom, osobom nieaktywnym zawodowo w wieku 60 lat i więcej.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#JoannaBorowiak">Jest to program, który tworzy sieć placówek, w których to seniorzy mogą być aktywni, mogą spotykać się, mogą realizować się społecznie. Szczególnie seniorzy z obszarów wiejskich aktywnie spędzają tam czas. Jest to również program, dzięki któremu seniorzy są motywowani do działań w obszarze samopomocy i wolontariatu. Szczególnie na obszarach wiejskich domy i kluby seniora to są centra życia społecznego. Tam funkcjonują seniorzy, ale także koła gospodyń wiejskich. Często są to miejsca, w których są remizy strażackie. Tam jednostki samorządu terytorialnego dzięki wsparciu programu „Senior+”, wsparciu rządowemu, tj. 60 mln zł rocznie, mogą albo tworzyć kluby seniora, albo finansować dzięki środkom rządowym ich funkcjonowanie, co zapewnia naszym seniorom możliwość funkcjonowania i obecności w życiu społecznym.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#JoannaBorowiak">Panie Ministrze! Chciałabym zapytać o rezultaty funkcjonowania programu „Senior+”. Mieliśmy jego dwie odsłony: program „Senior+” na lata 2015–2020 i 2021–2025. Jakie rezultaty osiągnęliśmy dzięki funkcjonowaniu programu „Senior+”? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi udziela sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pan Stanisław Szwed.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Poseł! Dziękuję za to pytanie dotyczące bardzo ważnego programu, który skierowany jest do naszych seniorów, czyli programu „Senior+”. Może jeszcze kilka informacji o samym programie, bo warto o nim przypominać, także po to, aby w następnej kadencji kolejne samorządy również przystępowały do programu. Program „Senior+” jest skierowany do samorządów, dotyczy tworzenia dziennych domów seniora i klubów seniora.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#StanisławSzwed">Przypomnę, że przy tym pierwszym przypadku, jeśli chodzi o dzienne domy seniora, może być dofinansowanie do 80% kosztów tego zadania, do 400 tys. zł. Przy klubie seniora jest to kwota 200 tys. zł. Co jest istotne, jest ten drugi komponent, który daje środki na funkcjonowanie klubów i dziennych domów seniora. W przypadku dziennego domu seniora jest to kwota 400 zł na uczestnika, w przypadku klubu jest to kwota 200 zł na uczestnika. Program jest skierowany do seniorów 60+, czyli obejmuje tę grupę, która może z tego korzystać. To jest, myślę, bardzo dobry program, który się przyjął, który się dobrze sprawdza.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o rezultaty, o które pytała pani przewodnicząca, pani poseł Borowiak, to z danych, które mamy za lata 2015–2022, wynika, że powstało 1179 ośrodków wsparcia, w tym 353 dzienne domy seniora i 826 klubów seniora, obejmujących prawie 28 tys. miejsc wsparcia dziennego dla osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#StanisławSzwed">Teraz szczegóły, jeśli chodzi o tereny wiejskie. 51% powstało na terenie gmin wiejskich, 598 takich jednostek. Jeżelibyśmy jeszcze to rozbili na gminy miejsko-wiejskie, to jest prawie 30%. Czyli prawie 80% jest na tych terenach, na których nam szczególnie zależy, bo wiemy, że jeśli chodzi o tereny wiejskie, to możliwość korzystania z dziennych domów czy klubów jest bardziej ograniczona. Stąd ten program, myślę, bardzo dobrze w to się wpisuje, jeśli chodzi o realizację na terenach wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#StanisławSzwed">Można też oczywiście przedstawić dane tegoroczne, bo mamy już dane, które dotyczą tego roku. Umowy już są podpisane, samorządy już realizują ten program. Mieliśmy w tym roku w pierwszym module 28 nowych dziennych domów seniora i 66 klubów seniora, obejmujących prawie 2 tys. nowych miejsc. Jeśli chodzi o moduł drugi, to już 250 dziennych domów funkcjonuje i 395 klubów seniora dofinansowujemy. Już padło tutaj, że łącznie na te działania przeznaczamy 60 mln zł. Mamy teraz perspektywę 5-letnią, czyli łącznie to będzie 300 mln zł na te działania, które mamy przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#StanisławSzwed">Mówiąc o kwocie 60 mln zł w kolejnych latach, trzeba też brać pod uwagę inne programy, które wspierają naszych seniorów. Mówimy o programie „Senior+”, który jest dedykowany seniorom, ale przecież mamy też program „Aktywni+”, mamy program „Opieka 75+”, który pomaga naszym seniorom w jeśli chodzi o opiekę w miejscu zamieszkania. Szczegółową informację na ten temat przedstawialiśmy wczoraj na posiedzeniu Komisji Polityki Senioralnej. Myślę, że warto o tym przypomnieć, bo program „Opieka 75+” też jest skierowany do samorządów w zakresie wsparcia seniorów, to też wpisuje się w naszą politykę wspierania osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#StanisławSzwed">Co roku jest też przyrost liczby samorządów, jeśli chodzi o program „Opieka 75+”. Gmin, które przystąpiły do programu, jest w tej chwili już ponad 600. Z roku na rok jest ich więcej, ale oczywiście są to działania fakultatywne, tak że samorządy mogą w każdym momencie do tego programu przystąpić. Z ostatnich danych, które mieliśmy przedstawione wczoraj, wynika, że ok. 50 mln zł przeznaczone jest na program „Opieka 75+”.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#StanisławSzwed">Mamy też inne programy, które są dedykowane naszym seniorom. Zależy nam na tym, aby seniorzy aktywnie funkcjonowali w naszym społeczeństwie. Programem, który ma w tym pomóc, jest m.in. „Senior+”, szczególnie na obszarach wiejskich. Mamy też program „Aktywni+”, który może być wykorzystywany do wsparcia naszych seniorów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytanie zada pani poseł Anna Milczanowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AnnaMilczanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AnnaMilczanowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wspomniał pan o programie „Aktywni+”. Wiemy, że pieniądze mamy rozpisane na lata 2021–2025. Jesteśmy po edycji roku 2021 i po edycji roku 2022, a od 1 lutego był nabór na edycję roku 2023. Z tego, co się orientujemy, setki tysięcy ludzi może z tego programu korzystać, również osoby z niepełnosprawnością. Gdyby pan minister zechciał nam przybliżyć te liczby, zwłaszcza teraz, jak wiele organizacji pozarządowych i jednostek samorządu terytorialnego zgłosiło się do tej edycji programu. Jesteśmy bardzo dumni, że w naszej ukochanej ojczyźnie mamy tego typu programy skierowane do osób starszych, że rząd Prawa i Sprawiedliwości o nich nie zapomina i nie zapomni nigdy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#RyszardTerlecki">Ponownie odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pan minister Stanisław Szwed.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Poseł! Jeśli chodzi o program „Aktywni+”, to środki, które przeznaczamy co roku na jego realizację, to 40 mln zł, czyli w perspektywie najbliższych lat będzie to 200 mln zł. Program ten jest skierowany do organizacji pozarządowych, czyli „Senior+” jest skierowany do samorządów, program „Aktywni+” jest skierowany do samorządów.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#StanisławSzwed">Oczywiście program ten cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem. Mamy w nim cztery priorytety. Są to działania dotyczące aktywności naszych seniorów. W ramach tego programu jest komponent partycypacji społecznej, jest kwestia związana z łączeniem i z przygotowaniem się do starości, czyli moduł dotyczący tych najmłodszych i tych najstarszych, oraz bardzo ważny w ostatnim czasie moduł wyłączenia cyfrowego, czyli uczenia seniorów obsługi komputera czy telefonów, co jest dzisiaj bardzo potrzebne. Ważnym komponentem tego programu jest też kwestia bezpieczeństwa naszych seniorów. Dzisiaj wiemy, że zdarzają się niestety oszuści, którzy wykorzystują słabość seniorów, dlatego ten komponent w programie „Aktywni+” jest bardzo ważny, aby przypominać i mówić seniorom o konieczności zachowania bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#StanisławSzwed">Jeśli chodzi o dane dotyczące programu „Aktywni+” w 2021 r. i 2022 r., to w ramach tego programu dofinansowano łącznie 630 projektów na łączną kwotę — tak jak powiedziałem — 80 mln zł, skorzystało z niego prawie 630 tys. osób. Jeżeli popatrzylibyśmy na tegoroczną edycję programu, to złożonych było, rekordowo, ponad 1900 wniosków. Przyjęliśmy zasadę, że przyznawać będziemy tylko 50% środków, o które zabiegały organizacje pozarządowe, żeby większa grupa organizacji mogła z tego programu skorzystać. Korzysta z niego 491 organizacji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#StanisławSzwed">Oczywiście, tak jak powiedziałem, jest to program, który — w ramach tych priorytetów — cieszy się dużym uznaniem, kilkaset tysięcy osób powyżej 60. roku życia będzie mogło z tego programu skorzystać. Bardzo nam zależy, aby w ramach rozstrzygnięć kłaść nacisk na to, aby na obszarach wiejskich, tam gdzie funkcjonują stowarzyszenia, fundacje, wnioski były rozpatrywane korzystnie, bo wiemy, że w takich miejscach jest o wiele trudniej o zorganizowanie wsparcia dla naszych seniorów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#RyszardTerlecki">Posłowie Barbara Dziuk, Ewa Malik, Jacek Osuch, Krzysztof Kubów i Elżbieta Duda z klubu Prawo i Sprawiedliwość pytają w sprawie zwiększenia wydobycia węgla w czasie kryzysu.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pytanie zada pani poseł Barbara Dziuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#BarbaraDziuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Inwazja Rosji na Ukrainę oraz niespotykany wcześniej kryzys energetyczny w Europie udowodniły, że nie jesteśmy w stanie funkcjonować bez paliw konwencjonalnych. Według prowadzonej przez Unię Europejską polityki polskie kopalnie mają przestać działać do roku 2049, tymczasem w wielu państwach europejskich węgiel ponownie okazał się najbardziej stabilnym surowcem do produkcji energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#BarbaraDziuk">Pragnę dobitnie zaznaczyć, iż węgiel daje suwerenność. W dobie kryzysu energetycznego należy zmierzać w kierunku zwiększenia wydobycia węgla w kraju. Realizowana od lat unijna polityka dekarbonizacji przełożyła się na stopniowe zmniejszenie wydobycia węgla w rodzimych kopalniach. Jednak to węgiel pozostaje surowcem, dzięki któremu możemy sobie zapewnić stabilne i pewne dostawy energii.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#BarbaraDziuk">W związku z powyższym mam pytanie do pana ministra. Czy w dobie kryzysu energetycznego wywołanego agresją Rosji na Ukrainę rząd Polski planuje utrzymać lub zwiększyć nasze, rodzime wydobycie węgla?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#RyszardTerlecki">Dalszą część pytania zadaje pan poseł Krzysztof Kubów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#KrzysztofKubów">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym się dowiedzieć, jakie działania dotyczące zreformowania energetyki podejmuje rząd Prawa i Sprawiedliwości w kontekście roli węgla w hutnictwie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan Marek Wesoły.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MarekWesoły">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Dziękuję bardzo za te pytania, zarówno pierwsze, jak i drugie. Oba, jak myślę, są bardzo ważne w dzisiejszych czasach.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#MarekWesoły">Żeby szczegółowo odpowiedzieć na te pytania i pokazać kontekst wyzwania, przed którym stoimy, w perspektywie nie tylko kryzysu energetycznego w Polsce, ale też polityki energetycznej Europy, chciałbym przede wszystkim przypomnieć, że Ministerstwo Aktywów Państwowych złożyło do Komisji Europejskiej wniosek notyfikacyjny regulujący m.in. kwestię pomocy publicznej dla spółek objętych systemem wsparcia, tj. Polskiej Grupy Górniczej, Tauronu Wydobycie, Węglokoksu Kraj. W związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę oraz wywołaniem kryzysu energetycznego Ministerstwo Aktywów Państwowych dokonało analizy tego wniosku. Został on zaktualizowany. Zaktualizowany wniosek został złożony w maju, w tym miesiącu, do organów Unii Europejskiej. Aktualizacja dotyczy przede wszystkim sytuacji gospodarczej, inflacji, przeliczania kwot, które znalazły się w pierwotnym wniosku.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#MarekWesoły">Wniosek notyfikacyjny zawiera szczegółowe plany operacyjne kopalń. Wskazują one wszystkie elementy prowadzenia działalności w danej kopalni w perspektywie jej funkcjonowania określonej w umowie społecznej. Głównymi elementami założeń funkcjonowania jednostki są: wielkość wydobycia, przychody, struktura sprzedaży, koszty, stan zatrudnienia, nakłady inwestycyjne i wielkość pomocy publicznej udzielonej tej jednostce. Każda z kopalń ma precyzyjnie wskazaną ilość węgla wydobywanego w poszczególnych latach. Przypominam, że umowa społeczna podpisana pomiędzy rządem, przedsiębiorcami i stroną społeczną zakłada stopniowe i powolne zmniejszanie ilości wydobywanego węgla, systematycznie, aż do roku 2049. Należy również przypomnieć, że celem wypłacania pomocy publicznej jest ograniczenie zdolności produkcyjnych, jednak w taki sposób, aby zapewnić stabilne funkcjonowanie kopalń wskazanych w umowie społecznej do konkretnych terminów ich funkcjonowania. W związku z powyższym ewentualna decyzja o zwiększeniu wydobycia wymaga ponownego przeliczenia całego systemu wsparcia, ponieważ redukcja zdolności produkcyjnych i ograniczenie wypłaty pomocy publicznej mają mieć charakter degresywny.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#MarekWesoły">Niezależnie od tego Ministerstwo Aktywów Państwowych na bieżąco analizuje sytuację podażowo-popytową na rynku węgla kamiennego w obszarze energetyki zawodowej, przemysłu, ciepłownictwa oraz gospodarstw domowych. Zwracam uwagę na to, że poprzedni sezon grzewczy był wyjątkowy, jeśli chodzi o sprzedaż, dostawy i dystrybucję węgla. Obecnie importerzy dysponują zapasem węgla energetycznego, który gwarantuje bezpieczeństwo systemu elektroenergetycznego. Dodatkowo stany magazynowe w ciepłownictwie i elektroenergetyce są na bardzo zadowalającym, wysokim poziomie. Wydaje się więc, że w obecnej sytuacji zaopatrzeniowej nie ma potrzeby radykalnego zwiększania wydobycia z polskich jednostek. Jednocześnie zaznaczam, że w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń na rynku paliw stałych istnieje możliwość czasowego nieznacznego zwiększenia wydobycia z kopalń objętych systemem wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#MarekWesoły">Właśnie w tym kierunku idzie Ministerstwo Aktywów Państwowych. W tej chwili analizujemy wszystkie kopalnie. Sprawdzamy, w których kopalniach przy niskim nakładzie finansowym i absolutnym uzasadnieniu ekonomicznym są możliwe inwestycje, które przede wszystkim będą przeciwdziałały spadkowi wydobycia węgla. W pierwszej kolejności stawiamy na to, aby realizować umowę społeczną i te wszystkie zapisy na tym poziomie, na którym zostały zrobione założenia. A zagrożenie spadkiem zawsze się pojawia. Tych czynników jest bardzo dużo, nie będę w tej chwili o nich mówił. Drugi kierunek jest taki, aby być przygotowanym do ewentualnego zwiększenia wydobycia na okres zagrożenia. Tutaj również potrzeba inwestycji, aby sobie tę możliwość otworzyć i aby być przygotowanym na kolejne zagrożenie, takie jak to, które było w zeszłym roku. Będzie to powodowało, że również polskie kopalnie będą zwiększały wydobycie. Nie będziemy się opierać tylko na imporcie surowca z zewnątrz. Na dziś prace idą w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#MarekWesoły">Oczywiście cała sytuacja energetyczna wymaga dialogu z Unią Europejską. W trakcie notyfikacji wniosku będziemy również rozmawiać o tym kryzysie, będziemy rozmawiać o tym, czy istnieje możliwość korzystania z surowców, które posiada nie tylko Polska, ale również cała Unia Europejska, bo przecież Polska jest członkiem Unii Europejskiej i dzisiaj ten surowiec może być zabezpieczeniem dla całej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#MarekWesoły">Jeśli chodzi o drugie pytanie, to jest to kwestia w miarę bezpieczna. Jastrzębska Spółka Węglowa, która dzisiaj dostarcza węgiel koksowy do hutnictwa, ma zapewnione dostawy. Jest jedyną spółką w Europie, która obsługuje rynek koksowy. Oczywiście dzisiaj hutnictwo idzie w kierunku zielonym, w kierunku pieców elektrycznych, ale to długi proces. W moim przekonaniu Jastrzębska Spółka Węglowa i węgiel koksujący jeszcze przez następne lata… O ile nie będą pojawiały się tego typu zagrożenia, jak ostatnie zagrożenie metanowe, dyrektywa metanowa, rozporządzenie metanowe, to Jastrzębska Spółka Węglowa i jej przyszłość są w miarę stabilne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytanie zadaje pani poseł Barbara Dziuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#BarbaraDziuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rząd Prawa i Sprawiedliwości spogląda przede wszystkim na bezpieczeństwo obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, na bezpieczeństwo energetyczne naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#BarbaraDziuk">Warto pamiętać, że węgiel ma wciąż istotne znaczenie dla stabilizacji krajowego systemu energetycznego, a o jego utrzymanie jako źródła energii powinno się dbać. W związku z tym mam pytanie: Czy rząd planuje minimalizować import wyżej wymienionego surowca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Kubów.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#KrzysztofKubów">Zadam jeszcze pytanie uzupełniające odnosząc się do wypowiedzi pana ministra: Czy Polska stawia na alternatywę dla węgla w energetyce poprzez wykorzystanie alternatywnych źródeł energii? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#RyszardTerlecki">Ponownie odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan Marek Wesoły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MarekWesoły">Pani poseł, mogłaby pani doprecyzować końcówkę pytania?</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Czy rząd planuje minimalizować import ww. surowca, czyli węgla?)</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#MarekWesoły">Szanowna Pani Poseł! Panie Pośle! Oczywiście myślę, że rząd planuje wykorzystywać przede wszystkim swój własny surowiec. Importujemy tylko i wyłącznie surowiec, którego brakuje w systemie energetycznym. Nie importujemy my, ale w głównej mierze importuje ten węgiel rynek prywatny, na co nie mamy wpływu. Stąd ta pierwsza część mojej odpowiedzi: najpierw nasz węgiel, rodzimy, i dopiero gdy go braknie i gdy nie możemy wydobywać, bo jesteśmy w rygorach umowy, wniosku notyfikacyjnego w sprawie pomocy publicznej, wtedy uzupełniamy to importem.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#MarekWesoły">W kontekście pytania pana…</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Kubowa.)</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#MarekWesoły">…posła Kubowa, które dotyczyło…</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Alternatywnych…)</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#MarekWesoły">…alternatywy dla źródła energii. Oczywiście to jest ogromne wyzwanie. My prowadzimy prace nad wykorzystaniem zarówno technologii IGCC, jak również CCS-u. W połączeniu te dwie technologie mogą dać perspektywę wykorzystania naszego surowca w sposób, który będzie akceptowalny przez Unię Europejską, przez przepisy Unii Europejskiej. To wymaga inwestycji, dużych nakładów. Prowadzimy te prace. Nie ukrywam, że dzisiejsze przepisy Unii Europejskiej utrudniają wprowadzenie tego typu technologii, ponieważ Unia Europejska wsparcia dla technologii wykorzystujących surowiec, jakim jest węgiel, nie przewiduje. Jednak my jako kraj uważamy, że mamy tego surowca na tyle dużo, że warto te prace prowadzić. I mam nadzieję, że w najbliższym czasie będziemy w stanie uruchomić przynajmniej jedną z takich instalacji, które pokażą, że nie tylko poza naszym kontynentem, ale również u nas, w Europie, wykorzystanie surowca w sposób ekologiczny jest możliwe. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#RyszardTerlecki">Posłowie Marek Sowa, Dorota Niedziela, Aleksander Miszalski wraz z grupą posłów zadadzą pytanie w sprawie zapadlisk w Trzebini.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Marek Sowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MarekSowa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chcę z tego miejsca wykrzyczeć w imieniu mieszkańców gminy Trzebinia, w szczególności osiedli Gaj, Siersza, prośbę o pomoc, panie ministrze. Od naszego ostatniego spotkania na posiedzeniu Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych minął grubo ponad miesiąc i nic się nie stało. Mieszkańcy Trzebini mówią, że najtańsze jest zwodzenie ludzi. I spółka to robi, to wam najlepiej wychodzi. Ale nie mamy czasu, trzeba działać szybko, intensywnie, bo czas działa na niekorzyść mieszkańców tych osiedli. Dlatego musicie w końcu powiedzieć publicznie prawdę: Czy bardziej opłaca się uzdatniać teren, czy wysiedlać ludzi? Zamknęliście garaże, ogródki działkowe, cmentarze, lasy — wszystko, całą przestrzeń publiczną. Zamiast pomocy oferujecie mandaty. To jest realna pomoc. Ewentualnie wysyłacie górników z Jastrzębia-Zdroju do Trzebini z posłami Matusiakiem i Kozikiem.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#MarekSowa">Panie Ministrze! Nie ma czasu, potrzebny jest program pomocowy i dobrze pan o tym wie. Potrzebna jest również pana wizyta w Trzebini, żeby tam, na miejscu, w obecności mieszkańców gminy Trzebinia, osiedli Gaj i Siersza, dowiedział się pan, jaka jest skala katastrofy na tym terenie. A ta katastrofa jest efektem zaniedbań Spółki Restrukturyzacji Kopalń, która zobowiązana była do tego, aby ten teren monitorować. To, co robicie dzisiaj, dzieje się przynajmniej o 5 lat za późno. Nie możecie mówić, że ciągle badacie, bo ludzi to naprawdę nie interesuje. Ludzi interesuje pomoc. Jeśli ta infrastruktura, która została przez was zamknięta, nie nadaje się do dalszego wykorzystania, to trzeba zagwarantować dla gminy Trzebinia środki pomocowe na przeniesienie tej infrastruktury w nowe miejsca. Stadion sportowy lekkoatletyczny — to wszystko służyło mieszkańcom, a dzisiaj jest po prostu pozamykane. Postawiliście zakaz wstępu do 30 czerwca. A co będzie później? Przecież wiecie doskonale, że ta sytuacja w tak krótkim czasie się nie zmieni.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi udziela sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan Marek Wesoły.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Skromne brawa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MarekWesoły">Bo nie o brawa tu chodzi, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#MarekWesoły">Panie Marszałku! Panie Pośle! Szanowni Państwo posłowie podpisani pod tym pytaniem! Już na pierwszym posiedzeniu komisji, na którym się spotkaliśmy, padła z mojej strony wielka prośba o to, aby nieszczęścia ludzi, zagrożeń dla ludzi, tego, co dzieje się dzisiaj w Trzebini, nie wykorzystywać, panie pośle, politycznie. Niestety nie ma z państwa strony żadnej refleksji.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Ale to jest nasz obowiązek pana pytać.)</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#MarekWesoły">Zamiast skupiać się na grze politycznej, wystarczyłoby wziąć udział…</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Ale my tam mieszkamy, my tam mieszkamy.)</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#MarekWesoły">…w tych wszystkich posiedzeniach, które odbywają się w Trzebini, w tych wszystkich spotkaniach z mieszkańcami, które odbywają się w Trzebini. Wystarczyłoby po prostu spokojnie podejść do tematu i wysłuchać tych wszystkich rozwiązań, które tam są zastosowane.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#MarekWesoły">Panie Pośle! Większość pana pytań niestety jest ślepymi nabojami. Naprawdę próba wykorzystywania nieszczęścia ludzi, zagrożeń w sposób polityczny jest czymś haniebnym i to mogę spokojnie z tego miejsca powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: To zróbcie coś.)</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#MarekWesoły">I teraz przechodzę, panie marszałku… Muszę szczegółowo, to wymaga szczegółowego wytłumaczenia, to jest ważne dla mieszkańców, żeby nie wprowadzać chaosu w debacie publicznej, co próbuje robić opozycja w sposób polityczny, dlatego szczegółowo przedstawię wszystkie działania, wszystko, co robimy. A potem dwa słowa komentarza na koniec.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#MarekWesoły">Szanowni Państwo! Główną przyczyną powstawania zapadlisk na terenie Trzebini są zjawiska geodynamiczne zachodzące przede wszystkim w starorzeczu cieku Kozi Bród. Ich powstawanie związane jest z występowaniem pustek w historycznych płytkich wyrobiskach pogórniczych. Teren byłego obszaru górniczego Siersza jest historycznie naruszony trwającą od dziesięcioleci eksploatacją kopalni.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Takie bzdury ludziom opowiadać…)</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#MarekWesoły">Jakby pani chwilę się skupiła i posłuchała. Jakby pani chwilę posłuchała…</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#MarekWesoły">KWK Siersza w Trzebini została postawiona w stan likwidacji z dniem 31 października 1999 r. Został opracowany program likwidacji KWK Siersza w latach 1999–2001, który został zaakceptowany kierunkowo przez ówczesnego ministra gospodarki i zakładał całkowitą likwidację kopalni przez jej zatopienie. Z uwagi na fakt, że kopalnia Siersza jest zakładem odosobnionym od innych kopalń, podjęto decyzję o całkowitym zaniechaniu jej odwadniania. Przypomnę, że lata 1999–2001 to rządy pana premiera Jerzego Buzka, a ministrem odpowiedzialnym za te decyzje był pan minister Janusz Steinhoff.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Tu i teraz. Tu i teraz.)</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#MarekWesoły">Sposób likwidacji KWK Siersza nie jest jedyną przyczyną występowania zapadlisk, a wyłącznie jednym z wielu nakładających się na siebie czynników. Powstające deformacje, nieciągłe zapadliska SRK likwiduje przez ich niezwłoczne zasypywanie kruszywem. SRK SA w ramach prac zmierzających do likwidacji zagrożenia dla obszaru powstawania zapadlisk zleciła wykonanie specjalistycznych badań geofizycznych i prac wiertniczych oraz wykonanie dokumentacji projektowej zabezpieczenia i uzdatniania terenu. Łącznie w ramach zadania badawczego w obszarze zagrożonym wpływami płytkiej eksploatacji górniczej wykonano następujące specjalistyczne badania: pomiary georadarowe podłoża terenu na obszarze około 80 ha, badania mikrograwimetryczne na obszarze 15 ha terenu, wiercenia czterech otworów badawczych do płytkich wyrobisk pogórniczych o łącznej długości ok. 144 m bieżących, wiercenia trzech otworów kontrolnych na osiedlu Gaj, gdzie nie była prowadzona eksploatacja górnicza. Zasadniczym celem badań i pomiarów było uzyskanie informacji o aktualnym stanie geologiczno-górniczym, warunkach hydrogeologicznych, stanie podziemnych wyrobisk pogórniczych, lokalizacji pustek oraz występowaniu terenów anomalnych w górotworze i wytypowanie potencjalnych miejsc, w których mogą powstać nowe deformacje nieciągłe lub zapadliska. Wyniki badań geofizycznych posłużyły do wytypowania obszarów o łącznej powierzchni 30 ha, na terenie których przeprowadzone zostaną — w tej chwili się to dzieje — na zlecenie SRK SA prace, które obejmą m.in. szczegółowe badania geotechniczne, wykonanie dokumentacji projektowych, przeprowadzenie robót zabezpieczających i uzdatniających podłoże terenu.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Czułby się pan bezpiecznie, jakby pan…)</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#MarekWesoły">Dodatkowo prezes Zarządu Spółki Restrukturyzacji Kopalń 13 stycznia powołał stały zespół do spraw zagrożeń związanych z powstawaniem deformacji nieciągłych na terenach płytkiej eksploatacji górniczej byłej KWK Siersza, w którego skład wchodzą przedstawiciele naukowo-techniczni Akademii Górniczo-Hutniczej, Politechniki Śląskiej, Głównego Instytutu Górnictwa z Katowic oraz specjaliści branżowi. Przyjęto założenie, że w pierwszej kolejności prace zabezpieczające będą realizowane na terenach zabudowanych i terenach intensywnie użytkowanych przez mieszkańców Trzebini, a w następnej kolejności badaniami rozpoznawczymi i pracami zabezpieczającymi objęte będą pozostałe tereny, np. tereny leśne, sportowe i nieużytki. Zalecono wyłączenie z użytkowania terenów zagrożonych powstawaniem deformacji nieciągłej, na których powstają zapadliska. Wyznaczono obszary, na terenie których w pierwszej kolejności zostanie zlecone wykonanie badań geotechnicznych, opracowanie dokumentacji projektowych, a następnie wykonanie prac uzdatniających podłoże. W dniu 26 kwietnia 2023 r. wojewoda małopolski rozporządzeniem wprowadził zakaz przebywania na oznakowanych ogólnodostępnych terenach publicznych zagrożonych zapadliskami. Zakaz obowiązuje od 1 maja do odwołania.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#MarekWesoły">W wyniku analiz stwierdzono, że skuteczną metodą przeciwdziałania powstawaniu deformacji będzie ustabilizowanie poziomu lustra wody. W marcu 2023 r. SRK otrzymała ekspertyzę wskazującą możliwości zatrzymania procesu podnoszenia się zwierciadła wody w górotworze poprzez pompowanie wód z zatapianych wyrobisk za pomocą pomp umieszczonych w otworach. W dniach 18–19 maja wysokowydajne pompy głębinowe zostały sprowadzone do Trzebini i w przyszłym tygodniu od poniedziałku zacznie się pompowanie wody, po to aby zagrożenie zostało zminimalizowane.</u>
          <u xml:id="u-44.18" who="#MarekWesoły">Mieszkańcy na bieżąco są informowani o całej sytuacji i o wszystkich działaniach, które prowadzimy na tym terenie. Odpowiedzialny sztab kryzysowy prowadzi wojewoda małopolski w bezpośrednim kontakcie z burmistrzem Trzebini oraz ze Spółką Restrukturyzacji Kopalń i z zespołem naukowców. Prace również koordynuje ministerstwo klimatu z panem ministrem Piotrem Dziadzią na czele. Wszystkie szkody, które zostały spowodowane przez te zapadliska, w tej chwili są konsultowane, a mieszkańcom proponowane są bardzo konkretne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-44.19" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Jak ludzie mają żyć?)</u>
          <u xml:id="u-44.20" who="#MarekWesoły">Analizujemy dokładnie to, o czym pan powiedział. Analizujemy taką kwestię, czy warto w tej chwili inwestować raczej w uzdatnianie terenu, czy też należy wskazać inne tereny i w ramach odszkodowań zastosować…</u>
          <u xml:id="u-44.21" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Panie marszałku, te 30 sekund…)</u>
          <u xml:id="u-44.22" who="#MarekWesoły">Uważa pani, że to nie jest dla tych mieszkańców ważne?</u>
          <u xml:id="u-44.23" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: To trzeba było się zmieścić w 5 minutach, każdy ma tak samo.)</u>
          <u xml:id="u-44.24" who="#MarekWesoły">To jest tak ważna sprawa, że 5 minut… Nie da rady tego w 5 minut wyjaśnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#RyszardTerlecki">Dobrze, panie ministrze, ale proszę łaskawie zmierzać do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MarekWesoły">Panie marszałku, podsumowuję.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: My też mamy ważne sprawy.)</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#MarekWesoły">Szanowni Państwo! W tej chwili mieszkańcy naprawdę są informowani na bieżąco. Jeśli chodzi o wszystkie prace związane z cmentarzem, prace związane z tymi zabudowaniami, które są najbardziej zagrożone, zostały złożone konkretne propozycje, rząd nie uchyla się od żadnych odszkodowań, ale ludzie muszą podejmować decyzje. To ludzie muszą podjąć decyzję, z jakich rozwiązań proponowanych przez rząd będą korzystać. Konkretne propozycje są przedstawione.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#komentarz">(Poseł Marek Sowa: Nic nie zaproponowaliście.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#RyszardTerlecki">Jeszcze będzie pan miał minutę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MarekWesoły">Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o Trzebinię, jest zespół koordynacyjny, który w sposób bardzo szczegółowy i systemowy prowadzi te prace.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#MarekWesoły">Naszym głównym celem i głównym wyzwaniem jest właśnie to, żeby mieszkańcy nie odczuwali zagrożenia i byli otoczeni opieką. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie ministrze. Będzie miał pan jeszcze minutę.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytanie zadaje pani poseł Dorota Niedziela.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#komentarz">(Poseł Marek Sowa: Nic nie zaproponowaliście.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#DorotaNiedziela">Mam ważną sprawę i o minutę będę musiała przedłużyć.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#DorotaNiedziela">Panie Ministrze! Jak panu nie wstyd? Mówimy o 100 zapadliskach w ciągu 2 lat. Ludzie stoją na skraju dziury, do której mogą wpaść. Ich zmarli wpadają do niej z cmentarzy. Ludzie boją się, że do dziury wpadną ich domy, a pan ma czelność wychodzić na mównicę i przez 5 minut bzdurzyć o tym, jakie badania geologiczne pan robi.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A Tusk im nie wpadł.)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#DorotaNiedziela">Ludzie czekają na propozycje, zastanawiają się, co się będzie działo, ile dostaną pieniędzy, jeśli się coś stanie, co stracą. Nikt z nimi nie rozmawia, nie dzieje się kompletnie nic. Jeśli pan sobie nie radzi, to niech pan ogłosi na tym terenie stan klęski żywiołowej. Będzie pan miał instrumenty, żeby natychmiast pomóc tym ludziom, żeby ich zabezpieczyć, żeby nie bali się każdej nocy, że ich mieszkanie wpadnie do dziury. 100 zapadlisk w ciągu 2 lat. Nie wstyd panu?</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#DorotaNiedziela">Wychodzi pan i opowiada bzdury o tym, że pan pracuje, że ktoś coś pompuje. Wraca pan do historii. Ludzie nie chcą tego słyszeć. Rząd jest od rozwiązywania problemów tu i teraz, nie od historycznych wycieczek.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#komentarz">(Dzwonek, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Skąd ta mądrość dzisiaj?)</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#DorotaNiedziela">Niech się pan tego trzyma. Mam radę na przyszłość: niech pan pilnuje czasu, a nie bzdurzy, wtedy pan zdąży ze wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas, czas, czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, ponownie odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Marek Wesoły.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#RyszardTerlecki">Witamy wycieczkę młodzieży z Liceum Ogólnokształcącego nr 1 im. Stanisława Staszica w Jastrzębiu-Zdroju. Pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#MarekWesoły">Panie Marszałku! Szanowna Pani!</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#MarekWesoły">Z całym szacunkiem do pani poseł z Platformy, do pani funkcji: jeśli ktoś opowiada z tej mównicy bzdury, to jedynie pani w tym momencie, przed chwilą.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Pan jest urzędnikiem państwowym.)</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#MarekWesoły">Jeszcze raz powtarzam: oczekiwania mieszkańców… Wszystkie zagrożone miejsca, miejsca, których mieszkańcy są zagrożeni… Przygotowywane są mieszkania zastępcze, aby mieszkańcy ewentualnie mogli z nich skorzystać. Są prowadzone rozmowy z każdym, kto jest w stanie w bezpośredniego zagrożenia, o którym pani wspomniała. Z każdym z tych mieszkańców prowadzimy dialog na temat ewentualnego procesu odszkodowawczego, to znaczy wyznaczenia przez pana burmistrza działek, na których będzie można wybudować nowe domy. To wszystko bierze na siebie rząd. Rozmowy są prowadzone. Dziś żaden z tych mieszkańców, którzy są bezpośrednio zagrożeni, nie jest pozostawiony bez opieki. Jeszcze raz pani powtarzam: jeśli pani chce z tej mównicy uprawiać politykę, to zapraszam panią na spotkanie. Wyjaśnimy to na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Nie są otoczeni opieką. Sam pan to powiedział.)</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#MarekWesoły">Będzie pani zdziwiona — jeśli się pani stawi — że niestety wszystkie pani argumenty zostaną zbite. Nie będzie fleszy, nie będzie mównicy. Przykro mi bardzo, że państwo wykorzystujecie to w tak bezczelny sposób.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Dlaczego mnie pan nie zaprosił przez 2 lata?)</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#komentarz">(Poseł Marek Sowa: Wy byście chcieli przemilczeć swoje nieróbstwo.)</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#MarekWesoły">Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o Trzebinię, jeszcze raz powtarzam, że wszyscy mieszkańcy, którzy są bezpośrednio zagrożeni, otrzymali konkretne propozycje zarówno ze strony rządu, pana wojewody, pana burmistrza, jak i ze strony Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Żadna z osób pozostających w bezpośrednim zagrożeniu, której domostwo, ogródki działkowe… Jeśli chodzi o ogrody działkowe, to w tej chwili wyznaczany jest przez pana burmistrza teren, który będziemy uzdatniać i przekazywać pod nowe ogrody działkowe. Będziemy wypłacać odszkodowania za ogrody działkowe wszystkim mieszkańcom, żeby nie było tam tego, o czym pani mówi.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: W czasie teraźniejszym…)</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#MarekWesoły">Następna kwestia — o prywatnych zabudowach mieszkaniowych już mówiłem — to kwestia cmentarza. Prowadzone są rozmowy zarówno z parafią, jak i z mieszkańcami, którzy utracili pomniki. Każdy z mieszkańców dostanie odszkodowanie za pomniki. Chodzi o to, żeby mogli odtworzyć te miejsca na uzdatnionym już terenie cmentarza. Uzdatnianie w tej chwili jest prowadzone.</u>
          <u xml:id="u-52.12" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kiedy będą efekty?)</u>
          <u xml:id="u-52.13" who="#komentarz">(Poseł Marek Sowa: Jaka jest podstawa prawna?)</u>
          <u xml:id="u-52.14" who="#MarekWesoły">Są również prowadzone prace, które doprowadzą do tego, że tych zapadlisk będzie mniej. Chcemy, żeby to nieszczęście po prostu się zakończyło.</u>
          <u xml:id="u-52.15" who="#komentarz">(Poseł Marek Sowa: Wie pan, że to jest nieprawda, co pan mówi. Z byle geologiem pan porozmawia i on panu powie, że to nie prawda.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RyszardTerlecki">Panie pośle, proszę nie przeszkadzać, miał pan czas na zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MarekWesoły">Szanowni Państwo! Jeśli jesteście państwo tak bardzo ciekawi tego problemu mieszkańców i zamartwieni nim, zapraszam na najbliższe spotkanie. Dwa razy w tygodniu organizowane są spotkania z mieszkańcami.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#MarekWesoły">Dostaniecie państwo informację na piśmie, kiedy jest najbliższe spotkanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Proszę nas zaprosić.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#RyszardTerlecki">Kolejne pytanie zadają posłowie Krzysztof Gawkowski, Wiesław Buż oraz Daria Gosek-Popiołek z grupą posłów Lewicy. Pytanie w sprawie ochrony mieszkańców budynków wielorodzinnych zarządzanych przez spółdzielnie mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#RyszardTerlecki">Pytanie zadaje pan poseł Wiesław Buż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WiesławBuż">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WiesławBuż">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałem zapytać, jakie działania mające na celu ochronę mieszkańców budynków wielorodzinnych zarządzanych przez spółdzielnie mieszkaniowe podjął rząd przed wzrostem i złagodzeniem opłat związanych z korzystaniem z lokali mieszkalnych? Jakie propozycje łagodzące koszty zaproponowano zarządcom budynków wielorodzinnych w odpowiedzi na rosnące ceny energii elektrycznej, cieplnej i gazu?</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#WiesławBuż">Przykładem, który chciałem podać, jest limit zużycia 2 tys. kWh energii elektrycznej dla odbiorców w taryfie G11 rozliczanej po cenach ustanowionych ustawą z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 r. Ten limit dotyczy zarówno lokali mieszkalnych, jak i układów pomiarowych w budynkach wielorodzinnych w zakresie zużycia energii elektrycznej w częściach wspólnych budynków wielorodzinnych. Warto zauważyć, że sama winda w typowym budynku mieszkalnym zużywa rocznie ok. 3 tys. kWh energii.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#WiesławBuż">Druga kwestia. Czy rząd podejmuje działania mające na celu włączenie spółdzielni mieszkaniowych do programu mającego zwiększyć dostęp do mieszkań dla Polaków, zwłaszcza dla osób o niższych dochodach? Czy istnieją konkretne inicjatywy mające na celu wsparcie spółdzielni mieszkaniowych w budowie nowych mieszkań na terenach będących obecnie własnością Skarbu Państwa, zarządzanych przez Krajowy Zasób Nieruchomości i umownego przekazania im tych nieruchomości w zamian za zobowiązania do budowy budynków mieszkalnych i ustanowienia spółdzielczych praw do lokatorskich mieszkań lub przeznaczenia ich na wynajem? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi udziela sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pan Piotr Uściński.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PiotrUściński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Posłowie! Rząd w dużym stopniu wspiera obywateli i mieszkańców budynków jednorodzinnych, ale również wielorodzinnych w zakresie osłony poprzez różne formy wsparcia: dodatek osłonowy, dodatek węglowy, dodatek na inne źródła ciepła, dodatek elektryczny, refundacje podatku VAT, również ochronę przed wzrostem cen gazu ziemnego. Pan poseł dopytywał w szczególności o energię elektryczną na powierzchniach wspólnych. Faktycznie, zgodnie z ustawą, którą przyjęliśmy, zamrożenie ceny energii elektrycznej w 2023 r. na poziomie cen z 2022 r. do limitu zużycia 2 MW dotyczy ogółu gospodarstw domowych, czyli każdego gospodarstwa domowego, przy czym jest też większy limit — 2,6 MW dla gospodarstw domowych z osobami niepełnosprawnymi i 3 MW dla gospodarstw domowych rolników oraz rodzin z Kartą Dużej Rodziny. Ponad ten limit jest ustalona cena maksymalna, która też powoduje, że te ceny nie mogą być niebotyczne, jakieś kosmiczne. Cena maksymalna 693 zł za 1 MWh ma zastosowanie po przekroczeniu limitów zużycia energii przez gospodarstwa domowe. To rozwiązanie również jest zastosowane, jak pan poseł słusznie zauważył, dla części wspólnych, a więc w części wspólnej budynku wielorodzinnego — chodzi również o te 2 MW — jest zamrożona cena, natomiast ponad 2 MW jest ustalona cena maksymalna 693 zł za 1 MWh i ona dalej przysługuje. Natomiast jeśli wspólnota, spółdzielnia mieszkaniowa część energii przeznacza na inne potrzeby, na prowadzenie administracji itd., wtedy cena maksymalna jest trochę wyższa, 785 zł za 1 MWh.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PiotrUściński">Czasu jest niezbyt wiele, a są jeszcze kolejne pytania, które zadał pan poseł. Było pytanie np. o KZN. KZN przeznacza grunty głównie na mieszkalnictwo, natomiast jeżeli chodzi o dotychczasowe doświadczenia KZN-u, tj. w czasie, kiedy jeszcze KZN podlegał Ministerstwu Rozwoju i Technologii, to zostało założonych ok. 30 SIM-ów. Jak państwo wiecie, w zeszłym roku KZN przeszedł do ministerstwa funduszy i również kolejne, nowe SIM-y są zakładane. Jeżeli chodzi o nowe SIM-y, ok. 30 jest założonych lub w trakcie zakładania. Przy tworzeniu SIM-ów KZN najczęściej wchodzi właśnie z aportem, z gruntami i te grunty przeznacza pod budownictwo mieszkaniowe. SIM to spółka zawiązana z gminami, wobec czego w ten sposób grunty KZN-u są przekazywane pod budownictwo mieszkaniowe. Oczywiście KZN może również przekazywać grunty w ramach innych form, nie tylko SIM-u, może przekazywać je gminom, może przekazywać podmiotom publicznym, tworzyć spółki lub przekazywać wprost na budownictwo mieszkaniowe, natomiast nie ma przepisów, które umożliwiałyby KZN-owi przekazywanie wprost gruntów spółdzielniom mieszkaniowym.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PiotrUściński">Spółdzielnie mieszkaniowe mogą korzystać z preferencji dotyczących budownictwa. I tak np. w ramach rządowego programu popierania budownictwa mieszkaniowego SBC spółdzielnie mogą ubiegać się o finansowanie zwrotne na preferencyjnych warunkach na przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlane mające na celu budowę lokali mieszkalnych na wynajem lub lokali mieszkalnych, do których ustanowione zostanie spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. W ramach tego kredytu SBC kredytobiorcy mogą ubiegać się o finansowanie zwrotne pokrywające do 80% kosztów przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego, a ten kredyt udzielany jest przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Preferencja polega na tym, jak do tej pory, że ten kredyt jest oprocentowany tylko WIBOR-em, nie ma żadnych dodatkowych kosztów, natomiast zgodnie z ustawą, nad którą procedujemy, która wróciła do Sejmu z Senatu i będzie procedowana w Sejmie, zgodnie z przedłożeniem rządowym przez pierwsze 5 lat oprocentowanie dla takiego preferencyjnego kredytu będzie wynosiło 2%, a więc spółdzielnie mieszkaniowe mogą korzystać z naprawdę dobrego wsparcia przy budowie lokatorskich mieszkań. Teoretycznie też spółdzielnie mieszkaniowe mogłyby brać udział w budownictwie komunalnym i socjalnym, czyli przeznaczonym dla gorzej sytuowanych osób, natomiast nie ma zbyt wielu przykładów, żeby tego typu działalność była realizowana, ale tutaj też wsparcie państwa, wsparcie z funduszu dopłat jest możliwe i realne. Co roku z Funduszu Dopłat mamy naprawdę duże pieniądze na wspieranie budownictwa komunalnego, społecznego, socjalnego.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PiotrUściński">Jeszcze była jakaś część pytania… Pan poseł ewentualnie dopyta, jeśli czegoś zapomniałem dopowiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#RyszardTerlecki">Tak jest, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytanie również zadaje pan poseł Wiesław Buż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WiesławBuż">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WiesławBuż">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Rzeczywiście w tej odpowiedzi zauważyłem, że w polskim porządku prawnym istnieją prawne instrumenty umożliwiające osobom o niższych dochodach uzyskanie prawa do lokalu mieszkalnego oraz uregulowania kwestii zarządzania budynkami wielorodzinnymi w ustawach — Prawo spółdzielcze oraz o spółdzielniach mieszkaniowych. Te ustawy istnieją i nie wymagają dodatkowych regulacji czy konieczności tworzenia nowych podmiotów takich jak w przypadku programu „Mieszkanie+” lub SIM.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#WiesławBuż">Rzeczywiście o ile procedowaliśmy nad ustawą, ona została uchwalona, SIM-y zaczynają pojawiać się w przestrzeni gospodarczej, mieszkaniowej w kraju, o tyle w żadnym przypadku nie wskazano jednoznacznie pomocy zapisanej ustawowo, np. że do SIM-ów mogą przystępować również spółdzielnie mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#WiesławBuż">Tu jest dodatkowe pytanie: Czy rząd rozważa możliwość nowelizacji przepisów ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości, tak aby umożliwić spółdzielniom mieszkaniowym pozyskiwanie nieruchomości ze Skarbu Państwa pod lokatorskie i na wynajem budownictwo mieszkalne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#RyszardTerlecki">Ponownie odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pan Piotr Uściński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PiotrUściński">Szanowny Panie Pośle! Pewnie lepiej byłoby, gdyby na to dodatkowe pytanie odpowiedzi udzielił minister funduszy, natomiast ja, z tego, co na szybko skonsultowałem, mogę powiedzieć, że na razie ministerstwo funduszy nie planuje tego typu zmian, o które pan poseł pyta.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PiotrUściński">Natomiast proszę zwrócić uwagę, że w przypadku budownictwa społecznego, komunalnego, socjalnego w Polsce coraz więcej się buduje. Jeśli chodzi o spółdzielnie mieszkaniowe, podam panu dane dotyczące liczby mieszkań oddanych do użytku w ostatnich latach przez spółdzielnie mieszkaniowe. W 2020 r. to było 1498, prawie 1500, w 2021 r. — ponad 2 tys., w 2022 r. — ponad 1,5 tys., w pierwszych trzech miesiącach tego roku — ponad 400 mieszkań oddanych do użytku. Nie są to może jakieś bardzo duże liczby, natomiast porównując to do ogółu mieszkań, których budownictwo wspieramy jako rząd… Wspieramy powstające SIM-y, na które jest wiele chętnych, gminy się zgłaszają, wspieramy gminy w budownictwie komunalnym i socjalnym. Gminy składają wnioski do Funduszu Dopłat, mogą tam uzyskać 80% wsparcia w formie dotacji, nie kredytu. Naprawdę tutaj to budownictwo rusza. W ostatnich 2 latach, 1,5 roku to są naprawdę duże wzrosty.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PiotrUściński">W przypadku spółdzielni też to wspieramy. Natomiast nie jest tak, że tylko spółdzielnie to jest dobre rozwiązanie. Trzeba wspierać szeroki wachlarz budownictwa przeznaczonego dla ludzi gorzej sytuowanych. I my to robimy w różnym zakresie. W tej chwili — państwo pewnie wiecie, znacie te dane — oddanych do użytkowania bądź w trakcie budowy, ze wsparciem bezpośrednim, państwowym, w formie dotacji, jest ponad 50 tys. mieszkań. Część z tego dotyczy oczywiście spółdzielni, które korzystają z tej formy wsparcia, o której powiedziałem, ale na razie nie jest to zbyt powszechne.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#PiotrUściński">Ja oczywiście jestem do dyspozycji, możemy rozmawiać na ten temat, bo tematy mieszkaniowe są bardzo ważne. My w najbliższym czasie zorganizujemy też w ministerstwie debatę dotyczącą problemów mieszkalnictwa, związaną może nie z tymi najbardziej głośnymi sprawami, ale odnoszącą się do relacji pomiędzy wynajmującymi a najemcami — to są ważne sprawy — o relacjach w spółdzielniach mieszkaniowych. To są sprawy, gdzie nie ma prostych rozwiązań, gdzie są strony sporu i trzeba szukać rozwiązań kompromisowych. Bardzo serdecznie dziękuję za to pytanie i za możliwość odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do kolejnego pytania. Posłowie Dariusz Klimczak, Paweł Bejda, Andrzej Grzyb, Radosław Lubczyk wraz z grupą posłów Koalicji Polskiej zadają pytanie w sprawie braku zapowiadanych podwyżek wynagrodzeń pielęgniarek.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#RyszardTerlecki">Pytanie pierwsze zadaje pan poseł Radosław Lubczyk.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#RadosławLubczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiaj widzimy, że protesty pielęgniarek cały czas trwają. Pielęgniarki nie zgadzają się z tym, co ich spotkało. Uchwaliliśmy ustawę o siatce płac, która mówi dość jednoznacznie, kto ile powinien zarabiać. Natomiast niestety organy zarządcze szpitala niekoniecznie dostosowują się do tej siatki płac.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#RadosławLubczyk">My pytamy, czy ministerstwo zamierza coś zrobić z tym aspektem, czy zamierza wyrównywać różnice płac, jeśli chodzi o kwalifikacje zawodowe. Dzisiaj wiemy, że np. dyrektorzy przed uchwaleniem tej ustawy składali do Narodowego Funduszu Zdrowia sprawozdania, że dana pielęgniarka miała takie kwalifikacje, jakie posiadała, a po uchwaleniu tej ustawy nagle ta pielęgniarka ma wynagrodzenie odpowiadające innym kwalifikacjom, niższym. To jest ogromny problem. Niektóre szpitale rzeczywiście wypłacają pieniądze zgodnie z tą siatką płac i z tym, jakie wykształcenie mają pielęgniarki, ale jednak spora część dyrektorów takich pieniędzy nie wypłaca. Pytanie, kiedy oni oszukiwali. Czy oni oszukiwali wtedy, kiedy zgłaszali do NFZ-etu, że pielęgniarki mają określone kwalifikacje? A po uchwaleniu tej ustawy nagle te kwalifikacje już nie są potrzebne. To też wpływa na impuls do rozwoju pielęgniarek, bo one mówią jasno: po co mamy się dzisiaj szkolić, skoro dyrektor i tak nas nie zakwalifikuje do wyższej siatki płac.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#RadosławLubczyk">Bardzo bym prosił o odpowiedź na pytanie, czy Ministerstwo Zdrowia ma jakiś pomysł, żeby to rozwiązać, żeby rzeczywiście wykształcenie i kwalifikacje były zgodne z siatką płac i płacami, jakie dyrektorzy wypłacają personelowi medycznemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi udziela podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan Piotr Bromber.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PiotrBromber">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Ustawa z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych wprowadziła mechanizm corocznego podwyższania minimalnych wynagrodzeń zasadniczych. I tak od 1 lipca 2023 r., czyli tego roku, nastąpi wzrost najniższego wynagrodzenia zasadniczego, to są kwoty od 444 do 991 zł. Taki będzie realny wzrost.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PiotrBromber">W przypadku pielęgniarek i położonych zatrudnionych na stanowiskach, na których wymagany jest tytuł magistra i specjalizacja, gwarantowana kwota wynagrodzenia zasadniczego wynosić będzie 8186 zł, co stanowi wzrost o ponad 881 zł w stosunku do obecnej kwoty gwarantowanej. W przypadku tytułu magistra bez specjalizacji albo na stanowiskach niewymagających tytułu magistra, ale wymagających specjalizacji, gwarantowana kwota wynagrodzenia zasadniczego wynosić będzie 6473 zł, co stanowi wzrost o ponad 697 zł. Licencjat lub wykształcenie średnie bez specjalizacji — gwarantowana kwota wynagrodzenia zasadniczego wynosić będzie przeszło 5965 zł, co stanowi wzrost o ponad 642 zł.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PiotrBromber">To jest oczywiście konsekwencja wcześniej przyjętych rozwiązań formalnoprawnych. W ubiegłym roku przeznaczyliśmy miliardy złotych na podwyżki wynagrodzeń dla pracowników wykonujących zawody medyczne. O sytuacjach, o których wspomniał pan poseł, też wielokrotnie rozmawialiśmy w rozmowach indywidualnych w trakcie posiedzenia komisji. Oczywiście w takim zakresie, w jakim dysponujemy kompetencjami i możliwościami formalnoprawnymi, czy to w relacjach z dyrektorami szpitali, czy to w relacjach ze stroną związkową, ze stroną społeczną, staramy się również pośredniczyć i pomagać w rozwiązywaniu tego typu problemów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytanie zadaje również pan poseł Radosław Lubczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#RadosławLubczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Jeśli chodzi o kwoty, dla mnie jest sprawa jasna. Bardzo się cieszę, że te podwyżki będą już od 1 lipca, natomiast one niedokładnie odwzorowują tę sytuację. Bo pielęgniarka dostanie te czterysta kilkadziesiąt złotych, ale mogła równie dobrze dostać 800 zł, znaleźć się w wyższym progu, bo ma do tego kwalifikacje i wykształcenie, natomiast dyrektor kwalifikuje ją gdzie indziej.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#RadosławLubczyk">Moje pytanie: Może warto by było, tak jak było kiedyś, wprowadzić takie rozwiązanie, żeby po prostu dedykować te środki w zależności od odpowiedniego wykształcenia, tak jak kiedyś dyrektorzy składali sprawozdania do Narodowego Funduszu Zdrowia? I na tej podstawie te środki powinny być dedykowane odpowiedniej kadrze medycznej. Może w tę stronę powinniśmy pójść? Bo dzisiaj rzeczywiście jest problem z dyrektorami, którzy nie stosują się do tej siatki płac.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi ponownie udziela podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan Piotr Bromber.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PiotrBromber">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! To pracodawca określa kwalifikacje wymagane na poszczególnych stanowiskach pracy, ta kompetencja jest oczywiście kompetencją pracodawcy. My wielokrotnie, też w korespondencji adresowanej czy to do dyrektorów, prezesów szpitali, czy do strony związkowej, prezentowaliśmy jasne stanowisko w kontekście tych kwalifikacji. Jeżeli przedtem były uznawane dane kwalifikacje, to jeżeli zmienia się te kwalifikacje, to powinno się to robić w dialogu, w porozumieniu i wyjaśniać taki stan rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PiotrBromber">Dodam jeszcze tylko, że kwestia wynagrodzeń w ochronie zdrowia praktycznie jest stałym punktem zainteresowania zespołu trójstronnego. W posiedzeniach zespołu trójstronnego często uczestniczą przedstawiciele inspekcji pracy, bo to jest organ właściwy do rozstrzygania tych wszystkich kwestii spornych. Każdorazowo również jest prezentowana informacja o liczbie tego typu sytuacji, o liczbie rozpatrywanych spraw. Na bieżąco, jak powiedziałem, przekazujemy taką informację na forum zespołu. Ale są też prowadzone rozmowy dwustronne ze stroną związkową i z innymi interesariuszami w przedmiocie podwyżek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#RyszardTerlecki">Posłowie Maciej Lasek, Joanna Jaśkowiak i Dariusz Joński, w sprawie bezpieczeństwa lotnisk w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy zadaje pytanie pan poseł Maciej Lasek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MaciejLasek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#MaciejLasek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! 13 maja podczas podejścia do lądowania na lotnisku Chopina pilot samolotu rejsowego zgłasza minięcie się w odległości 30 m z dużym dronem, według załogi był to dron wielkości szybowca. 15 maja załoga samolotu Wizz Air zgłasza lecącego w odległości 50 m od samolotu drona podczas podejścia do lądowania na lotnisku Katowice. Jaką odległość przelatuje w ciągu 1 s podchodzący do lądowania samolot pasażerski? 70–80 m, czyli odległość, w której znajdowały się drony, samolot przelatuje w około 0,5 s. Tylko dzięki spostrzegawczości pilotów nie doszło do tragedii. Na szczęście pogoda była sprzyjająca, ale co by było, gdyby zamiast słonecznego dnia była noc lub duże zachmurzenie? Czy polskie niebo jest właściwie monitorowane, a pasażerowie rejsowych samolotów mogą czuć się bezpiecznie? To pytania, które od kilku dni pozostają bez odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#MaciejLasek">Podczas posiedzenia podkomisji stałej do spraw transportu lotniczego wyszło na jaw, że w Polsce nie istnieje system wykrywania dronów, które bez zezwolenia poruszają się w przestrzeni kontrolowanej, czyli w obszarach zarezerwowanych dla ruchu samolotów pasażerskich. Przedstawicielka resortu transportu przekonywała nas, że za bezpieczeństwo w obszarze lotniska odpowiadają zarządzający portami lotniczymi. Wiceprezes PAŻP wskazał, że nie każdy port lotniczy może sobie na to pozwolić, a prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego powiedział, że w zasadzie przepisy nie wymagają, żeby były takie systemy. Nie dowiedzieliśmy się nawet, jaka jest skala tych zagrożeń, bo przewodniczący Państwowej Komisji Badań Wypadków Lotniczych nie wiedział, do ilu takich incydentów doszło.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#MaciejLasek">Obydwa wymienione zdarzenia zaistniały w przestrzeni zarządzanej i kontrolowanej przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej. W zakres jej obowiązków wchodzi m.in. separowanie ruchu w tej przestrzeni. Dlaczego więc PAŻP zrezygnowała z zakupu radarowych systemów detekcji dronów, mimo że taki zakup był rozważany? Jeżeli problemem są pieniądze, to trzeba je znaleźć. Jeżeli problemem są przepisy, trzeba je zmienić.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#MaciejLasek">Panie Ministrze! Na polskie niebo wlatują obce rakiety, balony, drony i jeden Bóg wie, co jeszcze. Powiało grozą, bo dzisiaj pytanie stanowi nie to, czy dojdzie do zderzenia samolotu z dronem, tylko to, kiedy do tego dojdzie. Apeluję o podjęcie w tym zakresie naprawdę pilnych działań, żeby tę sytuację zmienić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan Grzegorz Witkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#GrzegorzWitkowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Proszę nie straszyć Polaków katastrofami lotniczymi. Wiem, że pan jest w tej sprawie niestety ekspertem.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Poseł Maciej Lasek: Niestety.)</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Jaśkowiak: Niestety? Myślę, że na szczęście.)</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#GrzegorzWitkowski">Mieliśmy do czynienia z pana działalnością paręnaście lat temu.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#GrzegorzWitkowski">Najpierw uporządkujmy jednak fakty i otoczenie prawne, w którym się poruszamy. Zgodnie z art. 16 ustawy — Prawo lotnicze minister właściwy do spraw transportu jest naczelnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach lotnictwa cywilnego, a także sprawuje nadzór nad polskim lotnictwem cywilnym i nad działalnością obcego lotnictwa cywilnego w Polsce w zakresie ustalonym w ustawie — Prawo lotnicze oraz innych ustawach i umowach międzynarodowych. Zgodnie z art. 21 ustawy — Prawo lotnicze do kompetencji prezesa ULC, czyli Urzędu Lotnictwa Cywilnego, należą wszystkie sprawy związane z lotnictwem cywilnym niezastrzeżone w ustawie — Prawo lotnicze i innych ustawach i umowach międzynarodowych na rzecz ministra właściwego do spraw transportu lub innych organów administracji publicznej. Wiem, że to jest skomplikowane, ale cała materia jest…</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#komentarz">(Poseł Maciej Lasek: Całkowicie zrozumiałe.)</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#GrzegorzWitkowski">Cała materia jest skomplikowana.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#GrzegorzWitkowski">Natomiast do zadań i kompetencji prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego należy wykonywanie funkcji organu administracji lotniczej i nadzoru lotniczego, określonych w ustawie — Prawo lotnicze i w ustawie z sierpnia 2022 r. o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną oraz funkcji władzy lotniczej w rozumieniu umów i przepisów międzynarodowych, w tym związanych z regulacją rynku usług lotniczych, a w szczególności nadzorowanie i kontrolowanie przestrzegania przepisów prawnych w zakresie lotnictwa cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#GrzegorzWitkowski">Natomiast PAŻP, czyli Polska Agencja Żeglugi Powietrznej, wykonuje swoje wszelkie obowiązki wynikające z przepisów prawa krajowego i międzynarodowego, jak również realizuje zalecenia w zakresie dronowym. Zwrócić jednak należy uwagę i zwracam państwu uwagę na to, że w naszym kraju kwestia bezpośrednich działań skierowanych przeciw bezzałogowym statkom powietrznym, bo o tym mówimy, została uregulowana w art. 126a ustawy — Prawo lotnicze, gdzie określona została zamknięta lista podmiotów uprawnionych do zniszczenia lub unieruchomienia bezzałogowego statku powietrznego albo przejęcia kontroli nad jego lotem.</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#komentarz">(Poseł Maciej Lasek: Mówimy o detekcji.)</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#GrzegorzWitkowski">Nie figuruje na niej Polska Agencja Żeglugi Powietrznej, panie pośle. Nie figuruje. I pan jako były szef komisji badania wypadków lotniczych powinien o tym wiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-74.11" who="#komentarz">(Poseł Maciej Lasek: Mówimy o detekcji, panie ministrze, pan mówi o czymś, o czym nie powiedziałem.)</u>
          <u xml:id="u-74.12" who="#GrzegorzWitkowski">Przywołując dalej przepisy unijne i krajowe, należy wskazać, że zarządzający lotniskiem — podkreślam: zarządzający lotniskiem — obowiązany jest monitorować teren w granicach powierzchni ograniczających przeszkody pod względem obecności przeszkód lotniczych i innych zagrożeń dla statków powietrznych. Przypominam, że dron, o którym pan mówi, latający nad lotniskiem Chopina, nie znajdował się na tym terenie, więc proszę nie straszyć i proszę nie wprowadzać w błąd.</u>
          <u xml:id="u-74.13" who="#komentarz">(Poseł Maciej Lasek: Czyli nie było zdarzenia.)</u>
          <u xml:id="u-74.14" who="#GrzegorzWitkowski">Jest pan z tego znany, ale proszę nie wprowadzać w błąd.</u>
          <u xml:id="u-74.15" who="#GrzegorzWitkowski">Agencja jest stale otwarta na współdziałanie z zarządzającymi portami lotniczymi oraz z właściwymi organami, w tym na działania zmierzające do wykorzystania infrastruktury i systemów agencji do współpracy w zakresie wspólnych działań mających zapewnić poprawę bezpieczeństwa przed incydentami dronowymi, w tym lotami nielegalnymi, będącymi poza sferą właściwości PAŻP.</u>
          <u xml:id="u-74.16" who="#GrzegorzWitkowski">Tak było właśnie w przypadku incydentu z 13 maja. PAŻP dochowała wszelkiej staranności i zastosowała wszystkie obowiązujące procedury. Poinformowała dyżurnego portu, Policję, zgłosiła zdarzenie do Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych oraz do ULC. Po wcześniejszym poinformowaniu statków powietrznych oraz dyżurnego portu o obecności bezzałogowego statku powietrznego służba kontroli lotniska zmieniła kierunek podejścia do lądowania tak szybko, jak to było operacyjnie wykonalne. Były to dwa kolejne kroki przewidziane dla kontroli ruchu lotniczego w wytycznych Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego.</u>
          <u xml:id="u-74.17" who="#komentarz">(Poseł Maciej Lasek: Nic się nie stało.)</u>
          <u xml:id="u-74.18" who="#GrzegorzWitkowski">Szanowni Państwo! Państwo, odpowiednie służby zadziałały tak szybko, jak było to tylko możliwe, i proszę nie… Mam nadzieję, że minister nie będzie decydował i dzwonił do pilota samolotu, że jest jakiś bezzałogowy statek powietrzny, ponieważ od tego są uprawnione służby, które zadziałały prawidłowo. Zadziałały prawidłowo w przeciwieństwie do tego, co było w przypadku innych znanych panu w przeszłości wydarzeń. Bardzo państwu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.19" who="#komentarz">(Poseł Maciej Lasek: Co to za insynuacja? Może pan przyjdzie do mnie na wykład?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytanie zadaje pani poseł Joanna Jaśkowiak.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JoannaJaśkowiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ja zapytam jako laik. Dla mnie dron to jest dość duży obiekt, ważący kilka czy kilkanaście kilogramów, kupa metalu i plastiku, która przemieszcza się z dość dużą prędkością. Jeżeli trafi w samolot, to — według tego, co mówią — może przebić, dajmy na to, poszycie samolotu czy wpaść w silnik, unieruchomić silnik. Szczególnie w momencie startu czy lądowania są to sytuacje wyjątkowo niebezpieczne. Tymczasem zbliża się okres wakacyjny, zwiększa się ilość lotów czarterowych, ludzie wybierają się na wakacje.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#JoannaJaśkowiak">Chciałabym poprosić o odpowiedź na piśmie: Czy my w ogóle mamy wiedzę, czy ministerstwo ma wiedzę, do ilu takich incydentów, o których mówimy, doszło? Jakie podjęto działania, żeby im zapobiec? Bardzo dziękuję za przypomnienie przepisów ustawowych, ale to jest powszechnie dostępne i nie o to dzisiaj nam chodzi. Co zrobić, co zrobili państwo, żeby wakacyjny odpoczynek nie zamienił się w koszmar katastrofy lotniczej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#RyszardTerlecki">Ponownie odpowiada podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan Grzegorz Witkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#GrzegorzWitkowski">Szanowna Pani Poseł! Znowu straszenie katastrofami lotniczymi. Naprawdę dajmy już temu spokój.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Jaśkowiak: Wie pan co, ja nie chcę straszyć, ja bym chciała im zapobiec.)</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#GrzegorzWitkowski">Szanowni Państwo! W Niemczech system antydronowy jest w fazie testów. Portugalia całkowicie z niego zrezygnowała. Na kilku europejskich lotniskach jest wdrożony ten system.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#komentarz">(Poseł Maciej Lasek: Na dziewięciu. Cztery wdrażają.)</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#GrzegorzWitkowski">Na dziewięciu jest wdrożony ten system i również będziemy nad tym pracować. Natomiast, szanowni państwo, najważniejsza informacja jest taka, że jeśli chodzi o wdrożenie takiego systemu, musimy to zrobić w sposób profesjonalny, żeby nie dochodziło do zakłócenia z najważniejszym systemem bezpieczeństwa na lotnisku, czyli systemem ILS, ponieważ te systemy antydronowe są bardzo skomplikowane informatycznie, technologicznie. Razem z partnerami europejskimi, z największymi lotniskami dążymy do tego, żeby to wprowadzić skutecznie.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#GrzegorzWitkowski">Najważniejsza informacja jest też taka, że służby zadziałały w sposób zdecydowany, właściwy. Operatorzy lotów, kontrolerzy lotów na wieży lotniczej czy w Warszawie, czy w Katowicach zachowali się w sposób profesjonalny, za co im bardzo dziękuję. I nic politykom do tego, żeby wpływać na ich ingerencje. Natomiast jeśli chodzi o nasz resort, resort infrastruktury, będziemy dalej w fazie testów. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej współpracuje ze swoimi partnerami na poziomie europejskim, tak aby przed takimi sytuacjami się ustrzec.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#GrzegorzWitkowski">I chciałbym z tej mównicy zaapelować do wszystkich operatorów dronów. Wszyscy Polacy już z tego korzystają. Naprawdę infrastruktura krytyczna… Porty lotnicze, porty morskie czy gazoport nie są miejscami do tego, żeby latać nad nimi dronami. Bardzo państwu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#komentarz">(Poseł Maciej Lasek: I od tego trzeba było zacząć.)</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#komentarz">(Poseł Joanna Jaśkowiak: I poproszę na piśmie odpowiedź.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#RyszardTerlecki">Następne pytanie zadają posłowie Andrzej Gawron, Jarosław Gonciarz, Aleksander Mrówczyński, Ewa Kozanecka i inni posłowie, w sprawie wsparcia programów budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy zadaje pytanie pan poseł Andrzej Gawron.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#AndrzejGawron">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałem zapytać o sprawy programów mieszkaniowych. W przestrzeni medialnej pojawiła się informacja, że ministerstwo zamyka program „Mieszkanie+”. Ale też wiem z naszego terenu, że przecież działają społeczne inicjatywy mieszkaniowe. U nas, jeśli chodzi o powiat lubliniecki, jest SIM Śląsk Północ, który też ma w programie budowę mieszkań. Na pewno są inne programy.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#AndrzejGawron">Panie Ministrze! Prosiłbym o to, żeby poinformować, jakie inne działania podejmuje ministerstwo, aby to mieszkalnictwo cały czas rosło i żeby tych mieszkań było jak najwięcej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi udzieli…</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#komentarz">(Poseł Aleksander Mrówczyński: Ja teraz jeszcze, panie marszałku, jeśli można.)</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#RyszardTerlecki">Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, pan poseł Mrówczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#AleksanderMrówczyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#AleksanderMrówczyński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jakie są wyniki programu wsparcia społecznego budownictwa czynszowego na przestrzeni ostatnich 20 lat, na przestrzeni lat od roku 2016, oczywiście przy wsparciu budżetu państwa? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pan Piotr Uściński.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#RyszardTerlecki">A, chyba mamy tu grupę gości z Częstochowy, w tym pracowników pogotowia ratunkowego. Serdecznie pozdrawiamy państwa.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PiotrUściński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo Posłowie! Bardzo dziękuję za to pytanie. Faktycznie pan minister Buda ostatnio wypowiedział się na temat przyszłości programu „Mieszkanie+”, podsumowując przeszłość. W tym zakresie było już wiele wypowiedzi. Ja może podsumuję, jak to wygląda.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PiotrUściński">Po pierwsze, polityka mieszkaniowa rządu Prawa i Sprawiedliwości jest prowadzona w oparciu o Narodowy Program Mieszkaniowy z 2016 r. W ramach Narodowego Programu Mieszkaniowego jest przewidzianych wiele różnych działań, które realizujemy z dobrymi rezultatami. Jednym z tych działań był program „Mieszkanie+”. Miał on dwa komponenty. Jeden to komponent rynkowy, a drugi to komponent, powiedzmy, społeczny. W ramach komponentu rynkowego PFR Nieruchomości budował mieszkania w trybie komercyjnym na wynajem, natomiast w ramach komponentu społecznego powstają ze współfinansowaniem państwa mieszkania komunalne, zasób interwencyjny oraz mieszkania społeczne, w tym właśnie z dofinansowaniem, wsparciem z Funduszu Dopłat.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PiotrUściński">Wyniki tego: w zakresie rynkowym, czyli w zakresie tego, co robi PFRN, wybudowano prawie 3,5 tys. mieszkań, w budowie pozostaje nadal ponad 1,5 tys. mieszkań, a więc razem mamy ponad 5 tys. mieszkań. I to jest coś, czego już nie będziemy dalej rozwijać, nie będziemy, tak jak pan minister Buda zapowiedział, próbowali na siłę w ten sposób budować mieszkań, bo jeśli chodzi o to, co zostało wybudowane, to bardzo dobrze, ludzie mieszkają, korzystają, niektóre mieszkania pozostają w budowie, oczywiście będziemy to realizować, natomiast nie ma tutaj takiego potencjału, jak się na początku wydawało. W zakresie komponentu społecznego to bardzo dobrze idzie, bardzo dobrze jest realizowane.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#PiotrUściński">Mieszkania komunalne. Z naszym wsparciem powstało już ponad 10 tys. mieszkań komunalnych, które już oddano do użytku. W budowie pozostaje prawie drugie tyle w ramach mieszkań społecznych, czyli budowanych przez SIM-y i TBS-y. Wybudowanych mieszkań i mieszkań w budowie jest blisko 30 tys. Razem, jak się to podsumuje, jest ponad 50 tys. mieszkań wybudowanych i w budowie w ramach „Mieszkania+”, przy czym podkreślam, że ten komponent społeczny będzie kontynuowany i rozwijany.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#PiotrUściński">Pytają państwo posłowie o inne inicjatywy. Mamy bardzo szeroki wachlarz różnych działań dzięki tej polityce. Było też pytanie dotyczące tego, ile w ogóle zostało wybudowanych mieszkań komunalnych. Porównajmy to do tego, ile było budowanych za czasów Platformy Obywatelskiej i PSL. Średniorocznie było budowanych 147 tys. mieszkań, i to praktycznie mniej więcej za ich czasów co roku tyle samo, nie rosły te liczby. Czyli średnio 147 tys., ale w 2014 czy 2015 r. to też była liczba mniej więcej 147 tys. Kiedy PiS doszedł do władzy, kiedy przejęliśmy politykę gospodarczą, zajęliśmy się całokształtem działań, również z takim założeniem, żeby tych mieszkań budowało się w Polsce jak najwięcej. Z roku na rok oddawanych w Polsce mieszkań jest coraz więcej. Można powiedzieć, że jest to średniorocznie 204 tys. mieszkań za naszych czasów. Natomiast ostatnie lata to są naprawdę rekordy. W 2021 r. było to 235 tys. mieszkań, a w 2022 r., mimo że było to już rok kryzysu ogólnoświatowego, że był to rok wojny — 238 tys. mieszkań. To jest o 60% więcej mieszkań oddawanych do użytku niż było za czasów rządów Platformy Obywatelskiej i PSL. W sumie wybudowanych przez ostatnie 7 lat było blisko 1,5 mln mieszkań. Na koniec tego roku to już będzie liczba dużo przekraczająca 1,5 mln mieszkań. I jest to oczywiście wynik całokształtu różnych działań, ale przede wszystkim tego, że Polakom żyje się lepiej za czasów Prawa i Sprawiedliwości. Nasze programy wsparcia społecznego, wyższe wynagrodzenia, które mają Polacy, powodują, że mogą sobie oni pozwolić na pierwsze mieszkanie. I tych mieszkań się buduje bardzo dużo. Oczywiście wybudowaliśmy 1,5 mln, ale konieczne jest wybudowanie w najbliższych kilku latach kolejnych mieszkań, jeszcze przynajmniej 1 mln. I to zostanie wybudowane, żeby zrealizować nasz Narodowy Program Mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#PiotrUściński">Powiem jeszcze w skrócie. W 2016 r., kiedy wchodził Narodowy Program Mieszkaniowy, mieliśmy założenia, że poprawimy dostępność mieszkań. Wtedy był taki wskaźnik: 367 mieszkań na 1 tys. mieszkańców. I chcieliśmy doścignąć średnią unijną, która wynosi 435. Założyliśmy, że realizujemy to do końca 2030 r. Już zrealizowaliśmy to w 70%. Mieliśmy 367, a na początku tego roku przekroczyliśmy już liczbę 415 mieszkań na 1 tys. mieszkańców. I jeżeli w tym tempie będziemy budować, to ten wskaźnik osiągniemy za 3 lata, a nie na koniec 2030 r., tak jak zakładaliśmy. To tempo dochodzenia jest bardzo dobre.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#PiotrUściński">W Narodowym Programie Mieszkaniowym założyliśmy, że zmniejszymy, będziemy systematycznie zmniejszać liczbę oczekujących rodzin na mieszkanie komunalne. I tutaj mamy niebywały sukces. W 2014 r. mieliśmy 165 tys. rodzin, gospodarstw domowych, które oczekiwały na mieszkanie komunalne. W 2022 r. ta liczba spadła do 126 tys. Praktycznie 30 tys. rodzin mniej czeka na mieszkanie komunalne. Chodzi o te 10 tys. oddanych do użytku mieszkań, ale też poprawę warunków życia polskich rodzin, które już nie muszą oczekiwać na mieszkanie komunalne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytanie zada pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#EwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Od 3 stycznia 2022 r. możliwa jest budowa domów do 70 m2 w uproszczonej procedurze umożliwiającej uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu gminy w skróconym terminie do 21 dni bez kierownika, dziennika budowy i wymogu uzyskiwania pozwolenia na budowę. Wystarczy zgłoszenie do organu administracji architektoniczno-budowlanej. W najbliższym czasie zostanie skierowany do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy — Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#EwaKozanecka">Panie Ministrze! W związku z tym mam pytanie: Czy projekt ustawy zakłada uproszczenia w przypadku budowy większych domów jednorodzinnych niż 70 m2? I czy są różnice w stosunku do budowy domów poniżej 70 m2? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#RyszardTerlecki">Ponownie odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pan Piotr Uściński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PiotrUściński">Bardzo dziękuję za to pytanie uzupełniające. Faktycznie weszły w życie przepisy deregulujące Prawo budowlane w ten sposób, że domy mieszkalne do 70 m2 mogą być budowane z takim minimum formalności. To się dobrze sprawdza, mimo że opozycja krzyczała, że to w ogóle nie wyjdzie, że będzie strasznie, że będzie nieład przestrzenny, że te domy będą się zawalały. Nic takiego się nie dzieje. Nie ma żadnego nieładu przestrzennego, dlatego że te budowy muszą być realizowane zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania albo zgodnie z warunkami zabudowy. Nie ma możliwości wybudowania takiego domu w dowolnym miejscu, np. w miejscu chronionym przed zabudową. Ludzie budują te domy w sposób bezpieczny. Pytałem Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, czy w Polsce zdarzały się jakieś przypadki, gdzie są jakieś problemy z realizacją tych domów. Nie, nie ma takich przypadków, żeby były jakieś problemy. Może były jakieś standardowe, jak przy każdej innej budowie. Natomiast ewidentnie te groźby opozycji się nie sprawdziły, dobrze to funkcjonuje. I z tego powodu przygotowaliśmy deregulację Prawa budowlanego, która jest już przyjęta przez rząd. Myślę, że na najbliższym posiedzeniu Sejmu będzie procedowana. W tej deregulacji założyliśmy, oprócz wielu różnych innych deregulacji, że w zakresie budowy domów jednorodzinnych na potrzeby własne, tak jak w przypadku domów o powierzchni 70 m2, kiedy dom jest budowany na działce w taki sposób, że nie oddziałuje na działki sąsiednie i nie ma innych stron w postępowaniu, tylko ta jedna, ta uproszczona procedura będzie możliwa również w przypadku domów o nieograniczonej już powierzchni zabudowy. Oczywiście jednorodzinnych, maksymalnie dwukondygnacyjnych. Też chodzi o to, żeby w tym trybie nie powstawały budynki, które ewidentnie wpływają na okolicę, bo ten tryb jest bardzo prosty: zgłoszenie i praktycznie od razu można będzie przystąpić do budowy. Różnica między domkami do 70 m2 a tymi większymi jest zasadniczo taka, że te drugie to już będą większe konstrukcje, a więc o ile przy domkach do 70 m2 założyliśmy, że inwestor może, jeżeli oczywiście czuje się na siłach, jeżeli ma odpowiednią wiedzę, kompetencje, doświadczenie i chce sam poprowadzić budowę, sam kierować budową, o tyle w tych domach powyżej 70 m2 już zakładamy, że będzie potrzebny profesjonalny kierownik budowy, który tę budowę będzie nadzorował. Proszę zwrócić uwagę, że przy okazji też wprowadzamy przepisy, one są już wprowadzone, ale jeszcze rozszerzamy cyfryzację procesu budowlanego, bo książka budowy, dziennik budowy jest prowadzony w sposób elektroniczny, co też bardzo sprzyja dobremu, prawidłowemu nadzorowi nad tego typu budowami. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#RyszardTerlecki">Posłowie Wojciech Zubowski, Małgorzata Wassermann i Barbara Bartuś oraz inni posłowie Prawa i Sprawiedliwości zadają pytanie w sprawie koncernu Gazprom i zapłaty 6 mld.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#RyszardTerlecki">Pierwsze pytanie zadaje pan poseł Wojciech Zubowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WojciechZubowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WojciechZubowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W ostatnim czasie pojawiła się informacja na temat pozwu skierowanego przeciwko Gazpromowi przez EuRoPol Gaz. Warto przypomnieć, że Polska ma już na koncie sukcesy w sporach z rosyjskim monopolistą — odzyskano kwotę kilku miliardów złotych. Dziś omawiany przypadek, jak słychać w informacjach medialnych, dotyczy okoliczności podarowania ok. miliarda złotych Gazpromowi i sytuacji, gdy powołano pana Miedwiediewa, który wówczas był szefem rady nadzorczej Gazpromu, do zarządu naszej strategicznej spółki. Tak dla krótkiego przypomnienia, w grudniu 2009 r. EuRoPol Gaz otrzymał w zasadzie polecenie zrezygnowania z ponad miliarda złotych należności od Gazpromu. O tej sytuacji, o niezasadności takich żądań i oczekiwań były informowane odpowiednie polskie władze, też przedstawiciele spółek. Gdy ówczesny zarząd EuRoPol Gaz odmówił, 20 stycznia 2010 r. rada nadzorcza, w której skład wchodzili przedstawiciele PGNiG, zawiesiła zarząd i powołała nowy, w tym właśnie m.in. pana Miedwiediewa. W lutym 2010 r. zrealizowano to zalecenie.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#WojciechZubowski">Panie ministrze, szczegóły tej prorosyjskiej operacji wykonanej przez niestety przedstawicieli strony polskiej były przedmiotem badań i Najwyższej Izby Kontroli, i prokuratury, i na posiedzeniu właściwych komisji sejmowych. Proszę o przybliżenie szczegółów tej sprawy i powodów, dla których uznano, że właśnie teraz można złożyć ten pozew o odszkodowanie, a także tych powodów, dla których nie zdecydowano się na to, by zrobić to wcześniej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan Maciej Małecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MaciejMałecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Analizując kwestię wezwania przez EuRoPol Gaz koncernu Gazprom do zapłaty 6 mld zł z tytułu zaległych należności i utraconych zysków, należy przypomnieć, że to jest element procesu naprawiania skandalicznych błędów, jakie w relacjach z Rosją popełnili nasi poprzednicy, czyli rząd Platformy i PSL. Z jednej strony przez lata akceptowali, że my wszyscy, a więc rodziny, przedsiębiorcy, płaciliśmy zawyżone rachunki za rosyjski gaz, a z drugiej przyczyniali się do tworzenia rezerw finansowych rosyjskiej gospodarki, które dziś służą do dokonywania zbrodni w Ukrainie. W tym, co mówię, nie ma słowa przesady.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#MaciejMałecki">Wszyscy znaliśmy kremlowską doktrynę Falina-Kwicińskiego, która zakładała zmianę rosyjskiego oręża. Lufy czołgów miały być zastąpione rurociągami, przez które na Zachód miały płynąć gaz i ropa. Nie po to jednak, żeby robić interesy, ale także po to, by uzależnić zachodnie gospodarki od tanich surowców energetycznych i móc później szantażować te państwa. Chodziło także o to, by Rosja mogła zgromadzić odpowiednie zasoby pieniężne na czas, gdy znów ruszą rosyjskie czołgi. To się właśnie stało, a Putin nigdy tego nie ukrywał.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#MaciejMałecki">Jeśli więc dziś chcemy zaprowadzić rosyjski Gazprom przed międzynarodowy Trybunał w Sztokholmie, to robimy to z kilku powodów. Po pierwsze, Rosjanie nie wywiązali się z umów, nawet tych, które były dla nich skrajnie korzystne. Po drugie, chcemy odzyskać to, co wbrew polskiej racji stanu ekipa Donalda Tuska i Waldemara Pawlaka bezpodstawnie Rosjanom podarowała. Po trzecie, pragniemy sprawić, by pieniądze zarobione na gazie nie napędzały rosyjskiej machiny wojennej. W tym miejscu warto przyjrzeć się, jak ówczesny polski rząd w niezrozumiały sposób realizował rosyjskie interesy. W wyniku negocjacji prowadzonych w latach 2009–2010 przez rząd Donalda Tuska z Rosją doszło do umorzenia Gazpromowi ogromnej kwoty 286 mln dolarów za przesył rosyjskiego gazu przez Polskę w latach 2006–2009. Te pieniądze należały się spółce EuRoPol Gaz, dlatego że Gazprom od 2006 r. nie akceptował polskiej taryfy za przesył gazu przez nasz kraj zatwierdzonej przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki i płacił według własnych, dużo niższych stawek. Podarowanie długu Gazpromowi było wynikiem negocjacji, jakie z Rosjanami prowadził rząd Platformy i PSL. Raport NIK ujawniający kulisy tej szokującej decyzji mówi jednoznacznie, że po rządowych negocjacjach w Moskwie na spółkę EuRoPol Gaz była wywierana presja polityczna, aby zrezygnowała z przysługujących jej roszczeń od Gazpromu. Mówiąc prościej, z raportu NIK wynika, że EuRoPol Gaz został politycznie zmuszony do umorzenia blisko miliarda złotych na rzecz Gazpromu.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#MaciejMałecki">Co więcej, prezesi EuRoPol Gazu, którzy nie chcieli Rosjanom umorzyć tego długu, w specjalnym liście 16 grudnia 2009 r. zaalarmowali rząd Donalda Tuska o naciskach w sprawie ustępstw wobec Rosjan. Ci prezesi chwilę później zostali zawieszeni i wyrzuceni z pracy, a ich miejsce w zarządzie EuRoPol Gazu zajęli nowi ludzie, m.in. Aleksandr Miedwiediew, wiceprezes Gazpromu.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#MaciejMałecki">W efekcie tego 27 stycznia 2010 r. w Moskwie w siedzibie Gazpromu odbyły się negocjacje, w wyniku których podpisano umowę trójstronną, na mocy której spółka EuRoPol Gaz zrzekła się wszelkich roszczeń wobec Gazpromu.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Czartoryski: Hańba.)</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#MaciejMałecki">Spółka EuRoPol Gaz, w której wtedy we władzach był Aleksandr Miedwiediew, zrzekła się nawet tych pieniędzy, które wygrała z Gazpromem w II instancji Międzynarodowego Handlowego Sądu Arbitrażowego przy Izbie Przemysłowej Federacji Rosyjskiej. Wyrok z 9 grudnia 2008 r.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#MaciejMałecki">Należy podkreślić, że w ramach umowy trójstronnej, jeszcze później zmienianej aneksem nr 1, Gazprom zobowiązał się do podjęcia każdego racjonalnego wysiłku w celu zawarcia nowego kontraktu na przesył gazu ziemnego przez Polskę gazociągiem jamalskim do krajów Europy Zachodniej na okres od 2020 r. do 2045 r. w ilości ok. 28 mld m3 rocznie.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#MaciejMałecki">Ponadto zgodnie z umowa trójstronną, jeżeli Gazprom Export nie zawrze nowego kontraktu na przesył gazu ziemnego przez terytorium Polski z właściwym podmiotem gospodarczym Rzeczypospolitej Polskiej do 2045 r. lub przerwie obowiązywanie tego kontraktu przed terminem, EuRoPol Gaz ma prawo wystąpienia wobec Gazprom Export z roszczeniami dotyczącymi opłat za przesył gazu w latach 2006–2009, czyli chodzi o wcześniej umorzone pieniądze przez rząd Donalda Tuska, z których pod naciskiem zrezygnował EuRoPol Gaz.</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#MaciejMałecki">Jednocześnie w przypadku naruszenia umowy trójstronnej przez Gazprom Export, EuRoPol Gaz jest uprawniony do żądania odszkodowania za utratę przychodów, jakie osiągnąłby, gdyby zgodnie z umową trójstronną Gazprom Export zawarł nowy kontrakt na przesył gazu ziemnego przez terytorium Polski na okres do 2045 r.</u>
          <u xml:id="u-92.10" who="#MaciejMałecki">W związku z faktem, że po wygaśnięciu w maju 2020 r. historycznego kontraktu na przesył gazu — tego kontraktu z 1995 r. — Gazprom Export ograniczył, a następnie w 2022 r. całkowicie zaprzestał przesyłu gazu przez Polskę gazociągiem jamalskim, nie zawarł Gazprom nowego kontraktu na przesył gazu ziemnego, a tym samym naruszył umowę trójstronną i spółka EuRoPol Gaz rozpoczęła dochodzenie od Gazpromu Export roszczeń w ramach umowy trójstronnej na kwotę 6 mld zł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-92.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytanie zadaje pani poseł Barbara Bartuś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Dziękuję za tę odpowiedź, która już padła. Chciałam tak to skomentować: tylko przyglądając się tej jednej sprawie, już wiemy, dlaczego jest taki sprzeciw dzisiejszej opozycji odnośnie do powołania komisji, która miałaby badać wpływy rosyjskie. Wystarczy ten jeden mały wycinek.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#BarbaraBartuś">Panie Ministrze! Chciałam dopytać: Na jakim etapie jest to postępowanie i jakie kolejne działania są jeszcze planowane? Oczywiście, panie ministrze, wiem, że nasze obrady są jawne, że nie wszystko może pan powiedzieć, różne osoby mogą nasze obrady śledzić, ale bardzo proszę tak troszeczkę, na tyle, ile można, powiedzieć coś w tym temacie. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#RyszardTerlecki">Ponownie odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan Maciej Małecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#MaciejMałecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na dodatkowe pytanie pani poseł Barbary Bartuś, informuję, że w dniu 28 kwietnia 2023 r. spółka EuRoPol Gaz wystąpiła do Gazpromu Export z wezwaniem do zapłaty ok. 285 mln dolarów wraz z odsetkami tytułem roszczeń za przesył rosyjskiego gazu w latach 2006–2009. EuRoPol Gaz wystąpił też do Gazpromu w sprawie kwoty ok. 5370 mln zł jako szkody w postaci utraconych przychodów z tytułu braku przesyłu gazu przez terytorium Polski do 2045 r.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#MaciejMałecki">Ponieważ strona rosyjska nie chciała dobrowolnie zwrócić tych pieniędzy, a Gazprom Export całkowicie nie odpowiedział na ww. wezwanie, 9 maja reprezentująca EuRoPol Gaz kancelaria prawna skierowała do Instytutu Arbitrażowego Izby Handlowej w Sztokholmie wezwanie na arbitraż przeciwko Gazpromowi Export, w ramach którego EuRoPol Gaz dochodzi od Gazpromu Export następujących roszczeń: roszczenie o zapłatę od Rosjan ok. 285 mln dolarów wraz z odsetkami jako zapłata za przesył gazu w latach 2006–2009 oraz roszczenie o naprawienie szkody poniesionej przez EuRoPol Gaz w postaci utraconych przychodów z tytułu braku przesyłu gazu przez terytorium Polski w 2022 r. oraz w związku z brakiem przesyłu gazu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od 2023 r. do 2045 r.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#MaciejMałecki">Postępowanie arbitrażowe jest obecnie na wstępnym etapie. Jednocześnie właściwy pozew EuRoPol Gaz zawierający pełne stanowisko procesowe spółki zostanie złożony na dalszym etapie postępowania po ukonstytuowaniu się zespołu orzekającego w Instytucie Arbitrażowym Izby Handlowej w Sztokholmie.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#MaciejMałecki">W kontekście zawartego przez rząd Platformy Obywatelskiej i PSL-u z Federacją Rosyjską pakietu porozumień gazowych z 2010 r. trzeba przypomnieć o kolejnym bardzo niekorzystnym dla Polski, ale niezwykle korzystnym dla Rosji ograniczeniu opłat za przesył rosyjskiego gazu ziemnego przez terytorium Polski. Otóż opłaty za przesył rosyjskiego gazu przez Polskę zostały w ramach uzgodnień rządu Donalda Tuska i Kremla obniżone tak, aby wielkość corocznego zysku netto EuRoPol GAZ-u nie przekraczała 21 mln zł. Te uzgodnienia zostały podpisane w Warszawie 29 października 2010 r. Tak drastycznie niska i tak drastycznie niekorzystna dla Polski stawka potężnie zwiększała rosyjskie zyski z handlu gazem, bo zapewniła stronie rosyjskiej tani przesył gazu przez terytorium Polski, ograniczając równocześnie potencjalną dywidendę dla PGNiG oraz przychody Skarbu Państwa z tytułu podatków od EuRoPol Gazu.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#MaciejMałecki">Podsumowując, należy podkreślić, że za czasów rządu Platformy i PSL strona polska relatywnie łatwo i bezwarunkowo akceptowała rozwiązania korzystne dla strony rosyjskiej i dla Gazpromu. Jednocześnie rząd Donalda Tuska w rozmowach z Rosjanami nie podejmował żadnych prób uzyskania równoważnych korzyści dla Polski i spółki PGNiG. Politycy PO-PSL w czasach, kiedy rządzili, nie widzieli też potrzeby dywersyfikacji dostaw gazu do Polski, krytykowali pomysł gazociągu Baltic Pipe łączącego nas z Norwegią, argumentując, że mamy przecież gaz z Rosji. Paradoksem jest, że jeszcze w ostatnich latach, kiedy już rosyjskie czołgi stały na granicy z Ukrainą, słyszeliśmy opowieści o tym, że gazociąg Baltic Pipe jest niepotrzebny i bezzasadny, bo przecież do Polski dociera gaz rosyjski.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#MaciejMałecki">W ostatnim zdaniu, odpowiadając na to pytanie, dziś widać, że rację miał śp. prezydent Lech Kaczyński, rację miał ówczesny premier Jarosław Kaczyński i to rząd Prawa i Sprawiedliwości doprowadził Polskę do uniezależnienia od rosyjskiego gazu. A dziś stawiamy Gazprom przed międzynarodowym trybunałem po to, żeby odzyskać pieniądze, jakie podarował im rząd Platformy i PSL. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#RyszardTerlecki">Przechodzimy do kolejnego pytania, ale wcześniej pozdrawiamy uczniów XIII liceum ogólnokształcącego w Bydgoszczy, klasę o profilu prawnym, która przyjechała na zaproszenie pani poseł Iwony Kozłowskiej. Pozdrawiamy.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#RyszardTerlecki">O zadanie kolejnego pytania w sprawie programu „Klub” 2023, proszę posłów Mariusza Trepkę, Tadeusza Chrzana, Wojciecha Szaramę i innych posłów.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy pytanie zadaje pan poseł Mariusz Trepka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#MariuszTrepka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#MariuszTrepka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wsparcie małych i średnich klubów sportowych to jeden z priorytetów rządu Prawa i Sprawiedliwości, dlatego Ministerstwo Sportu i Turystyki przyznało rekordowe środki w kwocie 75 mln zł na program „Klub” 2023. Dzięki temu wsparciem udało się objąć aż 5876 klubów. To ponad 100 klubów więcej niż w roku ubiegłym. Ministerstwo od 2016 r. dotuje małe i średnie kluby sportowe w ramach programu „Klub”, który jest największym systemowym narzędziem bezpośredniego wsparcia skierowanym do organizacji sportowych z terenu całego kraju prowadzących szkolenie dzieci i młodzieży do 18. roku życia. Oferta resortu doskonale wpisała się w zapotrzebowanie społeczne w tym zakresie. Dzięki rządowemu programowi „Klub” możliwe było dotarcie z pomocą finansową do tysięcy lokalnych środowisk sportowych. Panie ministrze, proszę powiedzieć, jakie kwoty są przyznawane klubom w ramach programu? Na co kluby mogą przeznaczyć środki w ramach dofinansowania? Ile klubów w ubiegłych latach w ramach działania programu zostało nim objętych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#RyszardTerlecki">Odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki pan Arkadiusz Czartoryski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#ArkadiuszCzartoryski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#ArkadiuszCzartoryski">Panie Marszałku! Panie Pośle! Szanowni Państwo! Panie i Panowie Posłowie! Głównym celem programu „Klub” jest wsparcie małych i średnich klubów sportowych, gdzie niejednokrotnie objawiają się sportowe talenty. Program cieszy się olbrzymim zainteresowaniem, gdyż nigdy wcześniej wsparcie finansowe nie trafiało bezpośrednio do takich niewielkich klubów, często na terenach wiejskich. W ramach programu dofinansowanie przekazujemy w dwóch wariantach: 10 tys. zł dla klubów jednosekcyjnych i 15 tys. zł dla klubów wielosekcyjnych. Środki można przeznaczyć na wynagrodzenie szkoleniowców, organizację obozów sportowych lub zakup sprzętu sportowego. Istnieje także możliwość przeznaczenia całości pozyskanej dotacji na wynagrodzenie szkoleniowców.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#ArkadiuszCzartoryski">Ministerstwo realizuje ten program od 2016 r., wcześniej ten program nie istniał. Warto zauważyć, że rząd Zjednoczonej Prawicy, Prawa i Sprawiedliwości konsekwentnie realizuje politykę wspierania niewielkich ośrodków, często wiejskich lub w małych miasteczkach, nie tylko poprzez wspieranie kół gospodyń wiejskich, ochotniczych straży pożarnych, sołtysów, ale również poprzez ten program sportowy, program „Klub”. Robimy to od 2016 r. Program ten jest największym systemowym narzędziem bezpośredniego wsparcia skierowanym do organizacji sportowych z całego kraju prowadzących szkolenie dzieci i młodzieży do 18. roku życia.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#ArkadiuszCzartoryski">Szanowni Państwo! Sukcesywnie zwiększamy jego budżet — od poziomu 24 mln zł w 2016 r. Wówczas ok. 2 tys. klubów zgłosiło się do tego programu i jak się okazało, nastąpiło ogromne pobudzenie aktywności na terenach szczególnie wiejskich, wśród działaczy niewielkich klubów, że dzisiaj już ok. 6 tys. klubów zawnioskowało o wsparcie z programu „Klub” i uzyskało kwotę 75 mln zł. Oczywiście nie jest to jedyny program, to warto zaznaczyć, w ministerstwie sportu dedykowany klubom sportowym. Są też programy sport powszechny, „Sportowe wakacje+” czy półkolonie. Inne najróżniejsze formy wsparcia kierujemy też do stowarzyszeń i klubów, które mają w statucie wpisaną działalność sportową.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#ArkadiuszCzartoryski">Oferta resortu wpisała się w zapotrzebowanie społeczne w tym zakresie, co rokrocznie umożliwia dotarcie z pomocą finansową do tysięcy lokalnych środowisk sportowych. Uczestnicząc w programie, interdyscyplinarne kluby sportowe z terenu kraju mogą w istotnym zakresie uzupełnić bazę sprzętową, zorganizować zgrupowania sportowe, wesprzeć finansowo trenerów, instruktorów, prowadząc szkolenia. W ramach ogłaszanych naborów każdego roku dotacje otrzymuje coraz więcej klubów. I tak jak powiedziałem, 2016 r. to 2151, 2017 r. to 3350, 2018 r. — 3600, 2019 r. — 3800, 2020 r. — 4900, 2021 r. — 5100, 2022 r. — 5761 klubów. I dalej liczba chętnych do korzystania z programu „Klub” wzrasta. Co do rocznej edycji, to będzie blisko 5900 klubów sportowych.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#ArkadiuszCzartoryski">Szanowni Państwo! Systematycznie dzięki temu programowi dotujemy 7 tys. szkoleniowców. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#RyszardTerlecki">Dodatkowe pytania również zada pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Trepka: Tak, tak, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mariusz Trepka.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#MariuszTrepka">Bardzo dziękuję, panie ministrze za tę informację. Wiemy dobrze, że w tej chwili dużym problemem jest otyłość wśród dzieci i młodzieży, dlatego program „Klub” bardzo dobrze się wpisuje w to, aby młodzież po prostu ćwiczyła i miała większą aktywność sportową.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#MariuszTrepka">Chciałbym jeszcze dodatkowo zapytać, panie ministrze, o środki, jakie zostały przekazane dla województwa śląskiego, a dokładnie dla powiatów myszkowskiego, kłobuckiego, częstochowskiego, lublinieckiego i miasta Częstochowy. Gdyby pan minister mógł mi powiedzieć, jakie środki były przekazane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, ponownie odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki Arkadiusz Czartoryski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#ArkadiuszCzartoryski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#ArkadiuszCzartoryski">Panie Marszałku! Szanowny Panie Pośle! Tutaj zdecydowanym liderem jest powiat ziemski częstochowski: aż 58 klubów zwróciło się do programu „Klub” o wsparcie i otrzymało kwotę 690 tys. zł. Ale są też pozostałe powiaty: miasto Częstochowa — 15 klubów, powiat lubliniecki — 17, powiat kłobucki — 15, powiat myszkowski — 9. Zachęcamy w kolejny edycjach do jeszcze większej aktywności. Jeśli chodzi o kluby sportowe z województwa śląskiego, to łącznie, szanowny panie pośle, przyznana kwota wynosi ponad 7 mln zł. Przekażę panu na piśmie informację w tym zakresie. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Trepka: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#RyszardTerlecki">Pytanie to kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#RyszardTerlecki">Czekamy na panią minister.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#RyszardTerlecki">Ogłaszam 3 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 55 do godz. 12 min 02)</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#RyszardTerlecki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#RyszardTerlecki">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie nieprawdziwej narracji premiera o sytuacji kobiet w Polsce w czasach rządów PiS, czyli o złej opiece lekarskiej, braku pomocy państwa w opiece nad osobami zależnymi, ograniczeniu praw reprodukcyjnych i braku refundacji in vitro, braku ustawy o równych zarobkach i głodowych emeryturach, o której przedstawienie wnosi Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni.</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#RyszardTerlecki">Przypominam również, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-105.10" who="#RyszardTerlecki">Która z pań pierwsza?</u>
          <u xml:id="u-105.11" who="#RyszardTerlecki">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Barbarę Nowacką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#BarbaraNowacka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wniosek o informację i odpowiedź na nasze pytania skierowałyśmy do premiera po tym, kiedy 15 maja, zgodnie zresztą ze swoim kłamliwym zwyczajem, tym razem mówił nieprawdę o kobietach. Premier nie pojawił się na sali, chociaż tak chętnie opowiadał na konferencji prasowej, jaki to wspaniały czas nastąpił dla kobiet. Ale kiedy trzeba się zmierzyć z dyskusją parlamentarną, premiera nie ma. To przypomina poniekąd modus operandi prezesa partii rządzącej, który na widok protestów kobiet wezwał policję, żeby wieloma kordonami chroniła jego dom. A premier Rzeczypospolitej nie ma odwagi przyznać, jak przez ostatnie 7,5 roku Polkom w Rzeczypospolitej uczyniono piekło, smutek i wykluczenia. Właściwie to piekło zaczyna się od początku. Kiedy Polki myślą o tym, żeby mieć dzieci, coraz częściej się boją, bo rządy PiS-u doprowadziły do ograniczenia dostępu do lekarzy ginekologów. Sytuacja jest coraz bardziej dramatyczna. Coraz mniej poradni, coraz mniej lekarzy. Lekarze boją się udzielać porad, boją się zapisywać antykoncepcję, boją się wykonywać często podstawowe świadczenia. Polki boją się rodzić dzieci, szczególnie od czasu haniebnego wyroku pseudotrybunału, który prawo do bezpiecznego przerywania ciąży kompletnie w Polsce zlikwidował. Kobiety przechodzą dramaty. Izabela z Pszczyny to tylko jeden, najbardziej spektakularny taki dramat.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Wierutne kłamstwo, pani poseł, i bardzo dobrze pani o tym wie.)</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#BarbaraNowacka">To na waszych sumieniach spoczywa odpowiedzialność za sytuację również dzieci pani Izabeli, które zostały same, bo wprowadziłyście zwyczaj zastraszania lekarzy. A jak kobieta chce mieć dziecko, to co? Łatwiej jej?</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#RyszardTerlecki">Proszę, pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#BarbaraNowacka">Nie. To wy zabraliście refundację in vitro.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamczucha.)</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#BarbaraNowacka">Te, które są z biedniejszych miejscowości, nie mają dzisiaj szansy na refundację in vitro. Były rządowe programy, rodziły się dzieci. Dzieci się nie rodzą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#RyszardTerlecki">Co pani opowiada za bajki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#BarbaraNowacka">Kolejna rzecz, którą objęliście na sztandarach: będzie lepiej, będą żłobki.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo jest lepiej.)</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#BarbaraNowacka">No i gdzie są te żłobki? Nie ma żłobków.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Są, są.)</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#BarbaraNowacka">Panie posłanki są bardzo nerwowe, ale odważniejsze od premiera. Bo premiera nie ma, a panie są.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamczucha.)</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#BarbaraNowacka">Możecie wyzywać.</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: My wyzywamy?)</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#BarbaraNowacka">Ale wiecie? To ludzie wiedzą, jak jest. To kobiety wiedzą, jak jest.</u>
          <u xml:id="u-110.9" who="#BarbaraNowacka">Kolejna rzecz, o której warto powiedzieć, to to, co się dzieje w szkole. Wasz minister Czarnek po pandemii powiedział, że dziewczynki powinny zająć się odchudzaniem. Minister Czarnek — zapamiętajcie to sobie dobrze.</u>
          <u xml:id="u-110.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda! Chłopcy też.)</u>
          <u xml:id="u-110.11" who="#BarbaraNowacka">Edukacja seksualna w szkołach właściwie nie istnieje. Wprowadziliście zideologizowane przedmioty. Dzieci nie mogą się dowiedzieć, jak się chronić przed złym dotykiem, jak się chronić przed pedofilią. Jedyne, czego się mogą dowiedzieć, to to, jak chronicie pedofilów w sutannach.</u>
          <u xml:id="u-110.12" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: No właśnie, pedofilia, pani poseł. A wy chronicie pedofilów w swoich szeregach.)</u>
          <u xml:id="u-110.13" who="#BarbaraNowacka">To jest pomoc PiS-u dla pedofilów, a nie dla kobiet.</u>
          <u xml:id="u-110.14" who="#BarbaraNowacka">Obiecywaliście, że będzie bezpieczniej. I co? I rząd PiS-u zastanawiał się nad wypowiedzeniem konwencji antyprzemocowej.</u>
          <u xml:id="u-110.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Najbezpieczniej w Europie.)</u>
          <u xml:id="u-110.16" who="#BarbaraNowacka">Mówiliście o alimentacji. I co? I nadal jest społeczne przyzwolenie na to, żeby złodzieje okradali swoje dzieci.</u>
          <u xml:id="u-110.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Fundusz alimentacyjny.)</u>
          <u xml:id="u-110.18" who="#BarbaraNowacka">Nie podnosicie świadczeń. Co więcej, nie widziałam żadnej kampanii społecznej, w ramach której byście o to zawalczyli, a w swoich szeregach macie i mieliście przemocowców, również radnego skazanego za brutalną przemoc. To członek PiS-u. Może się temu przyjrzyjcie.</u>
          <u xml:id="u-110.19" who="#BarbaraNowacka">A może z wynagrodzeniami jest lepiej? Nie jest, bo Polki pracują w zawodach niskopłatnych, zarabiają znacznie mniej. A jak mieliście walczyć z luką płacową…</u>
          <u xml:id="u-110.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Najmniejsza w Europie luka płacowa.)</u>
          <u xml:id="u-110.21" who="#BarbaraNowacka">…to nawet nie odmroziliście projektu ustawy napisanego przez Kongres Kobiet i złożonego przez Koalicję Obywatelską. Skazaliście kobiety, kobiety starsze na biedę.</u>
          <u xml:id="u-110.22" who="#komentarz">(Głos z sali: A wy na co? Na nędzę.)</u>
          <u xml:id="u-110.23" who="#BarbaraNowacka">Panie posłanki znowu się strasznie denerwują…</u>
          <u xml:id="u-110.24" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: No bo kłamiecie. No kłamstwa, kłamstwa.)</u>
          <u xml:id="u-110.25" who="#BarbaraNowacka">…ponieważ doskonale wiedzą, że PiS przegrywa wśród elektoratu kobiecego, że kobiety nie chcą głosować na zakłamanych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-110.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-110.27" who="#BarbaraNowacka">To jest niestety smutny problem PiS-u.</u>
          <u xml:id="u-110.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlatego pani się obawia o wybory.)</u>
          <u xml:id="u-110.29" who="#BarbaraNowacka">Z tego miejsca chciałabym do wszystkich Polek powiedzieć jedno: wygramy wybory jesienią i nigdy nie zostaniecie same, wykluczone, poniżone. Będzie lepiej. O tym, jak będzie, opowiedzą moje koleżanki z klubu.</u>
          <u xml:id="u-110.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-110.31" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nie daj Boże, Polki nie chciałyby tego.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#RyszardTerlecki">Nie zanosi się, pani poseł, na to, żebyście wygrali wybory.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Założy się pan?)</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#RyszardTerlecki">Proszę o udzielenie odpowiedzi podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej panią Barbarę Sochę.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Marszałek ma prowadzić obrady, a nie swoje…)</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#komentarz">(Głos z sali: A poseł ma słuchać i nie krytykować marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#RyszardTerlecki">No dobrze, bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#BarbaraSocha">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się dla odmiany przytoczyć parę faktów i liczb.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#BarbaraSocha">Żeby nie powtarzać tych samych danych…</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#BarbaraSocha">…porównuję dane Eurostatu za lata 2015–2022. Wskaźnik zatrudnienia kobiet w Polsce: 56% w 2015 r., 65% w 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#komentarz">(Głos z sali: No proszę, brawo!)</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#BarbaraSocha">Współczynnik aktywności zawodowej: 60% w 2015 r., 66% w zeszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#BarbaraSocha">82% w grupie wiekowej 25–54 lata. Stopa bezrobocia — oczywiście wszystkie dane dotyczą kobiet — spadek z 9,7% do 3,4%, czyli trzykrotny spadek bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#BarbaraSocha">Udział kobiet na stanowiskach kierowniczych — 43%. To jest drugie miejsce w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#BarbaraSocha">Wyprzedza nas tylko jedno państwo europejskie.</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Łotwa.)</u>
          <u xml:id="u-114.12" who="#BarbaraSocha">Łotwa.</u>
          <u xml:id="u-114.13" who="#BarbaraSocha">Zarządy. Udział kobiet na najwyższych stanowiskach w 2015 r. — 15%, dzisiaj — 24%.</u>
          <u xml:id="u-114.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.15" who="#BarbaraSocha">To o 10 punktów procentowych więcej.</u>
          <u xml:id="u-114.16" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Widzimy po rządzie, trzy ministerki.)</u>
          <u xml:id="u-114.17" who="#BarbaraSocha">Szanowni Państwo! Luka płacowa: 7,3%, teraz — 4,5%, co daje nam ex aequo czwarte miejsce w Europie pod względem najmniejszej luki płacowej.</u>
          <u xml:id="u-114.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.19" who="#BarbaraSocha">Emerytury dla kobiet na przestrzeni tych lat wzrosły o 40%.</u>
          <u xml:id="u-114.20" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: A inflacja o ile?)</u>
          <u xml:id="u-114.21" who="#BarbaraSocha">Mówię o sile nabywczej mierzonej. Dane Eurostatu uwzględniają inflację.</u>
          <u xml:id="u-114.22" who="#BarbaraSocha">„Mama 4+” to zupełnie nowe świadczenie dla kobiet, które za waszych rządów nie miały nic, wychowując czworo lub więcej dzieci.</u>
          <u xml:id="u-114.23" who="#BarbaraSocha">Wprowadziliśmy rozwiązania, które zgodnie z przewidywaniami ekonomistów opozycyjnych — mam na myśli nasz sztandarowy program 500+, a od stycznia 800+ — miały spowodować bezrobocie i bierność zawodową kobiet. Dane dotyczące aktywności przytoczyłam, nie będę ich powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-114.24" who="#BarbaraSocha">Te programy spowodowały, że szanse kobiet na rynku pracy dramatycznie wzrosły. Dzięki naszej ogólnej polityce gospodarczej, małemu bezrobociu, rynkowi pracownika świadczenie 500+ spowodowało ogromną presję na wynagrodzenia kobiet i przyczyniło się do wzrostu wynagrodzeń kobiet, co w połączeniu z tymi świadczeniami daje zupełnie inne dochody rodzin. Według ostatnich danych Unii Europejskiej dotyczących zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym dzieci w Europie awansowaliśmy z bodajże 24. miejsca w Unii Europejskiej na miejsce drugie.</u>
          <u xml:id="u-114.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.26" who="#BarbaraSocha">Jesteśmy drugim krajem o najmniejszym poziomie zagrożenia ubóstwem dzieci.</u>
          <u xml:id="u-114.27" who="#BarbaraSocha">O danych dotyczących przemocy nie będę się wypowiadać, bo zagrożenie kobiet przemocą w Polsce jest jednym z najniższych w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-114.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.29" who="#BarbaraSocha">Komitet GREVIO, który nadzoruje postępowania w ramach konwencji stambulskiej, uczy się od nas dobrych praktyk, takich jak chociażby natychmiastowa izolacja sprawców. To jest rozwiązanie innowacyjne w skali Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-114.30" who="#BarbaraSocha">Mogłabym, szanowni państwo, długo o tym mówić. Na koniec chcę powiedzieć jedno: absolutnie zmieniliśmy warunki do życia rodzin, w tym kobiet i dzieci, i będziemy to robić nadal, konsekwentnie wprowadzając kolejne rozwiązania od 1 stycznia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-114.33" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękujemy bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#RyszardTerlecki">Szanowne panie, zgłoszeń do dyskusji jest ponad 40. Żeby wszyscy mogli się wypowiedzieć, wyznaczę czas — 1 minuta na pytanie.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#RyszardTerlecki">W ten sposób wszyscy będą mogli zadań pytanie.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#RyszardTerlecki">Teraz pan minister?</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze 6 minut zostało.)</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#RyszardTerlecki">To jeszcze wcześniej pan minister Kraska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WaldemarKraska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niestety w wystąpieniu pani poseł było wiele nieprawd i postaram się je w tej chwili odkłamać.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WaldemarKraska">Jeżeli chodzi o opiekę okołoporodową, o opiekę w ciąży, w czasie porodu czy też połogu, kobiety w Polsce niezależnie od statusu — czy są ubezpieczone czy też nie — mają zapewnioną bezpieczną i bezpłatną opiekę zdrowotną. Wszystkie kobiety w ciąży mają świadczenia poza kolejnością, mają dodatkowe świadczenia stomatologiczne, także mają dostęp do bezpłatnych leków od momentu stwierdzenia ciąży.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WaldemarKraska">Wprowadziliśmy także standardy, które w tej chwili obowiązują, w czasie gdy kobieta zajdzie w ciążę, będzie w szpitalu i urodzi dziecko. Każda kobieta ma możliwość poznania swoich praw i schematu opieki zdrowotnej w czasie ciąży, porodu i połogu. Także kobieta, która jest w ciąży, może być pod opieką lekarza lub także pod opieką położnej. Każdej ciężarnej przysługuje co najmniej dziewięć konsultacji z lekarzem lub z położną, w trakcie których jest oceniany jej stan zdrowia oraz przebieg ciąży. Wszystkie badania diagnostyczne i konsultacje medyczne, które są zlecane w tym okresie, są konsultacjami bezpłatnymi. Także z chwilą, kiedy kobieta urodzi dziecko, w ciągu 48 godz. do jej miejsca zamieszkania zgłasza się położna, która będzie także pomagała jej w pierwszym okresie po porodzie. Takie wizyty są w tej chwili cztery. Ponadto kobieta ma prawo wyboru, gdzie i kiedy, właściwie gdzie będzie chciała rodzić, nie ma jakiejś rejonizacji. Standardy okołoporodowe dotyczą wszystkich ośrodków, które w tej chwili mają umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia i prowadzą taką działalność.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WaldemarKraska">Jeżeli chodzi o program leczenia niepłodności metodą zapładniania pozaustrojowego, który działał w latach 2013–2016, niestety konieczność pokazała, że powinniśmy dofinansować diagnostykę i wczesne leczenie przyczyn niepłodności. Tego wcześniej nie było. Dlatego wyszliśmy naprzeciw parom, które borykają się z niepłodnością: przyjęliśmy rządowy program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce od 2016 r., który w tej chwili przedłużyliśmy do roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#WaldemarKraska">Program prokreacyjny to kompleksowa diagnostyka, następnie leczenie niepłodności par. Program in vitro ogranicza się tylko i wyłącznie do finansowania jednej z metod leczenia niepłodności, pomija kwestie związane z diagnostyką, zapewnieniem dostępności do świadczeń, z których mogły korzystać pary, które się borykają z zajściem w ciążę. Głównym celem tego programu jest zwiększenie dostępności do wysokiej jakości kompleksowej opieki w szeroko pojętym obszarze zdrowia prokreacyjnego. Do celów głównych tego programu należy określenie przyczyn niepłodności wśród uczestników, poprawa zdrowia uczestników w zakresie zidentyfikowanych chorób utrudniających posiadanie potomstwa. Kto może być zakwalifikowany do tego programu? Pary, które są w związku małżeńskim lub we wspólnym pożyciu, pary bez zdiagnozowanej niepłodności, osoby pełnoletnie w wieku prokreacyjnym, pary, które co najmniej przez 12 miesięcy bezskutecznie starały się o ciążę. W ubiegłym roku do tego programu przystąpiło w Polsce 2438 par.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: A ile ciąż?)</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile dzieci się z tego urodziło?)</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#WaldemarKraska">W ramach tego programu stworzyliśmy 21 ośrodków referencyjnych…</u>
          <u xml:id="u-116.8" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Ale ile ciąż?)</u>
          <u xml:id="u-116.9" who="#WaldemarKraska">…które są wysokospecjalistycznymi podmiotami leczącymi oraz wykonują na wysokim poziomie diagnostykę. Ośrodki referencyjne są to ośrodki wieloprofilowe, posiadające oddziały szpitalne, pracownie diagnostyczne oraz zespół poradni specjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-116.10" who="#WaldemarKraska">10 grudnia 2021 r. także minister zdrowia przyjął program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego, w którym utworzyliśmy centra zdrowia prokreacyjnego. Centra zdrowia prokreacyjnego mają szerszą działalność. Tam jest nie tylko opieka ginekologiczna i urologiczna, ale także opieka prekoncepcyjna, kompleksowa opieka perinatalna nad kobietą w ciąży, kompleksowa opieka nad kobietami w okresie połogu, w tym opieka psychologiczna i poradnictwo laktacyjne, kompleksowa, wysokospecjalistyczna opieka zdrowotna nad noworodkiem. Na ten cel w tym roku przeznaczamy 34 642 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-116.11" who="#WaldemarKraska">W państwa pytaniu także było, że nie opiekujemy się czy też nie przeznaczamy… kwot na opiekę nad osobami zależnymi. Tu mówimy oczywiście o opiece długoterminowej, paliatywnej czy też hospicyjnej. Więc przytoczę tylko dwie liczby. W roku 2015 na świadczenie opieki pielęgnacyjnej, tj. świadczenie opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej, państwo przeznaczaliście na to 1183 mln zł, my w tym roku przeznaczamy na ten cel 3368 mln zł. To jest więcej o 2185 mln, czyli o 184%. Jeżeli popatrzymy na opiekę paliatywną i hospicyjną, tutaj to jest już przepaść. W 2015 r. państwo przeznaczaliście na to 414 mln zł; my w tym roku przeznaczymy na to 1491 mln zł. To jest więcej o 1 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-116.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-116.13" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-116.14" who="#WaldemarKraska">I państwo mówicie, że nie opiekujemy się i nie przeznaczamy funduszy dla osób tzw. zależnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#RyszardTerlecki">Informuję, że zgłosili się posłowie do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#RyszardTerlecki">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze zapisać się do głosu?</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Panie marszałku, jeszcze ja, jeszcze ja.)</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#RyszardTerlecki">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Dominika Chorosińska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#DominikaChorosińska">Panie Marszałku! Panie Posłanki, Panowie Posłowie! Pozytywnego wpływu kobiet na rozwój społeczeństwa nie można zredukować wyłącznie do danych statystycznych. Niemniej jednak jest to bardzo dobre kryterium, które trudno podważyć, a te dane mówią same za siebie — sytuacja kobiet w ostatnich latach zdecydowanie polepszyła się praktycznie we wszystkich dotyczących ich obszarach.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Tylko kobiety tego nie widzą.)</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#DominikaChorosińska">Myślę, że to najważniejsze, co można powiedzieć, ponieważ pani minister wymieniła te wskaźniki — wzrost zatrudnienia kobiet w polskiej gospodarce w roku 2022 był rekordowy, ale ten wzrost aktywizacji kobiet umożliwiły m.in. programy rządowe, które są skierowane do kobiet, dlatego że rząd je szanuje i daje im wolność, wolność wyboru. Dopiero ten rząd docenił pracę kobiet z szacunku do nich. Kobieta może zostać w domu, wychowywać dzieci, może też w odpowiednim dla siebie czasie wrócić do pracy, dlatego że wprowadzono pracę zdalną, program „Maluch+” i wiele innych programów.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Czas, czas, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#DominikaChorosińska">I wszystkim matkom, które…</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Agnieszka Pomaska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Happening znowu, no nie ma argumentów, to happening będzie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#AgnieszkaPomaska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nie będzie happeningu, będzie tylko prawda — w przeciwieństwie do tego, co mówiła pani minister — i będą prawdziwe dane.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#AgnieszkaPomaska">3 mln osób w Polsce zmaga się z problemem niepłodności. W latach 2013–2016 z rządowego programu wspierania procedury in vitro, najskuteczniejszej procedury leczenia niepłodności w Polsce, urodziło się ponad 22 tys. dzieci. Co zrobił rząd Prawa i Sprawiedliwości, kiedy dorwał się do władzy? Zlikwidował ten program, zlikwidował każdej Polce, każdemu Polakowi w Polsce szansę na dziecko, szansę na szczęście.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Zostaliśmy wybrani w wyborach, demokracja, demokracja.)</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#AgnieszkaPomaska">To nie jest happening, tyle dzieci urodziło się z rządowego programu i jak zmieni się w Polsce władza, to znowu, dzięki wsparciu państwa te dzieci będą się rodziły. Przywrócimy finansowanie in vitro z budżetu państwa i przywrócimy każdej Polce, każdemu Polakowi szansę na dziecko.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#komentarz">(Oklaski, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#komentarz">(Głos z sali: In vitro to ludzie? Produkować…)</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: In vitro to procedura, nie ludzie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#RyszardTerlecki">Teraz pytanie zadaje pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#RyszardTerlecki">Wcześniej powitam grupę wycieczkową uczniów z powiatów kępińskiego, krotoszyńskiego, ostrzeszowskiego, gostyńskiego, jarocińskiego i rawickiego, którzy przybyli na zaproszenie pani poseł Katarzyny Sójki.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Panie Ministrze! Dzisiaj w ramach informacji bieżącej dyskutujemy w sprawie nieprawdziwej narracji premiera o sytuacji kobiet w Polsce w czasach rządów PiS. Pytania są proste, zadają je mieszkanki Zagłębia i nie tylko: Co PiS zrobił w sprawie in vitro i kiedy będzie ono refundowane? Kiedy kobiety będą korzystać z renty wdowiej? Kiedy kobiety doczekają się obiecanych emerytur stażowych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#JacekProtasiewicz">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Jaki jest stosunek partii rządzącej — Prawa i Sprawiedliwości do kobiet, to wyraźnie określił i zdefiniował pan prezes Jarosław Kaczyński podczas jednego z wieców wyborczych, kiedy dosyć szyderczo komentował przyczyny, dla których młode Polki nie mają dzieci.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#JacekProtasiewicz">Dzietność maleje, a maleje m.in. dlatego, że istnieje realny problem z bezpłodnością młodych ludzi. Dzięki finansowanej przez rząd metodzie in vitro za czasów koalicji PO-PSL urodziło się 100 razy więcej dzieci niż dzięki programom, którymi chwalił się tutaj pan minister Kraska. Jak wygląda opieka, pomoc państwa, zwłaszcza dla kobiet opiekujących się niepełnosprawnymi dziećmi, widzieliśmy niejednokrotnie w Sejmie. Panie ministrze, nie gratuluję ani samopoczucia, ani tej nowomowy, którą pan się tutaj posługuje.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Dzwonek, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Dane to nie nowomowa, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MichałUrbaniak">Dyskutujemy tutaj o fałszywej narracji: z jednej strony premiera, właśnie o tym, że żyje się dobrze, z drugiej strony, centrolew uważa dokładnie odwrotnie. Faktycznie nie jest tak kolorowo jak na paskach TVP, to jest fakt. Problem jest choćby w opiece okołoporodowej — matki, które czuwają przy swoich dzieciach, muszą spędzać czas na niewygodnych krzesłach. Ale przypominam Lewicy też o tym, że kiedy posłowie Konfederacji utworzyli zespół do spraw opieki okołoporodowej, to wyście się śmiali z tego, że winni są po prostu mężczyźni, zamiast włączyć się w jego pracę. To jest fakt.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Co zrobiliście? Co zrobiliście?)</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#MichałUrbaniak">Pamiętajcie o tym, co robicie: zamiast mówić o macierzyństwie, wy mówicie o jakichś prawach reprodukcyjnych. Zastępujecie ojca, matkę, rodzicem nr 1 i rodzicem nr 2.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tu akurat słuszne.)</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#MichałUrbaniak">Wy nie walczycie o kobiety, tylko walczycie o sobie znany, nowy system organizacji ludzi. Tak jak powiedziałem wcześniej, PiS to upadek gospodarczy, a wasze działania to upadek moralny. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Co ty wiesz o kobietach?)</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Piotr Zgorzelski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Gramatyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Słucham kontrowersyjnego spotu kancelarii premiera, który przekonuje, że życie kobiet w Polsce jest mlekiem i miodem płynące. Luka płacowa wciąż maleje. 864 zł — to jest różnica w wynagrodzeniu na tych samych stanowiskach w Polsce w sektorze publicznym.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: No nie, pana wynagrodzeń to nikt nie pobije.)</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#MichałGramatyka">944 zł — to jest różnica w sektorze prywatnym.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#MichałGramatyka">W odniesieniu do wynagrodzenia to jest 16% — o ponad 3 punkty procentowe więcej niż w Unii Europejskiej. Kobiety na stanowiskach prezesów, pani minister wspominała, w Polsce to zaledwie nieco ponad 20%. We Francji, u Francuzów, których uczyliście jeść widelcem i nożem, to 45%. 53% kobiet w Polsce przyznaje, że w rozwoju kariery natrafiło na przeszkody wynikające z płci. Wśród mężczyzn ten wskaźnik jest ponad dwa razy niższy.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#MichałGramatyka">To jest wasza dumna Polka Europejka? Co oprócz propagandy zrobiliście…</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Wyście gnębili kobiety, a szczególnie matki.)</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#MichałGramatyka">…żeby pomóc dzisiaj dumnym, ambitnym i przedsiębiorczym Polkom?</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#komentarz">(Oklaski, gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę o umożliwienie wypowiedzi każdemu posłowi i każdej posłance.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z przykrością muszę stwierdzić, że Platforma brak jakiegokolwiek pomysłu na wsparcie polskich rodzin przykrywa kłamstwami.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Pani poseł, kłamstwem jest to, że rząd ogranicza dostęp do ginekologa. To wy limitowaliście przyjęcia do ginekologa, a rząd Prawa i Sprawiedliwości zdjął te limity. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Po drugie, zapomnieliście państwo, że za waszych cudownych czasów 2 mln kobiet wyjechało za granicę, kobiet w wieku rozrodczym, i one rodzą dzieci w Anglii, w Szwecji, w Niemczech, a nie w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A dlaczego nie wracają?)</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#JózefaSzczurekŻelazko">A więc pamiętajcie o tym.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#JózefaSzczurekŻelazko">To jest tak, jakby przez 5 lat w ogóle w Polsce nie urodziło się ani jedno dziecko. Do tego wasza polityka doprowadziła.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Z waszych 8 lat rządów.)</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Chciałabym jeszcze podkreślić… Pani poseł zwróciła uwagę, że jest ograniczony dostęp do badań genetycznych. To my cały czas rozszerzamy program badań genetycznych. Każda kobieta, która ukończyła 35. rok życia, która zaszła w ciążę i w której rodzinie wystąpiły wady genetyczne, ma prawo wykonania badań genetycznych i rozpoczęcia leczenia jeszcze w czasie ciąży.</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Wad genetycznych?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Katarzyna Lubnauer.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#KatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Nie ma go tutaj, ale minister Czarnek razem z prezesem Kaczyńskim postanowili pod pretekstem walki z seksualizacją tak naprawdę wyrzucić edukację seksualną z polskich szkół.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: A w jaki sposób? Niech pani to rozwinie.)</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#KatarzynaLubnauer">Dzieci już nie dowiedzą się tego, co jest właśnie seksualizacją, że nie należy ludzi oceniać przez atrakcyjność seksualną.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: A to chyba pani o to walczy, żeby nie oceniać…)</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#KatarzynaLubnauer">Nie dowiedzą się, co więcej, jak unikać złego dotyku czy molestowania, jak to raportować. Nie dowiedzą się, że pornografia to nie jest życie, tylko fikcja. Nie dowiedzą się, jak unikać nieplanowanej ciąży czy chorób wenerycznych takich jak AIDS.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#KatarzynaLubnauer">Ale my możemy zobowiązać się: Koalicja Obywatelska wprowadzi rzetelną edukację seksualną.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale przecież edukacja seksualna jest w programie.)</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#KatarzynaLubnauer">Wprowadzi edukację, dzięki której polskie kobiety będą mogły być bezpieczniejsze i będą miały realny wybór. I powiem więcej — to nie będzie katecheta, który będzie uczył, czym jest kalendarzyk małżeński…</u>
          <u xml:id="u-132.9" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Pedofil będzie.)</u>
          <u xml:id="u-132.10" who="#KatarzynaLubnauer">…tylko rzetelna edukacja. Bo, proszę państwa, to, co wy macie do powiedzenia kobietom, to są tylko teksty o cnotach niewieścich, a nie prawda.</u>
          <u xml:id="u-132.11" who="#komentarz">(Oklaski, gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo bym prosił, aby dyskusja, która teraz się rozpoczęła, mogła się wyciszyć, ponieważ w bardzo ważnej kwestii głos chce zabrać zawsze przygotowany do każdego tematu, pan poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#JanSzopiński">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#JanSzopiński">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mieszkanki Kujawsko-pomorskiego poprosiły mnie o zadanie dwóch pytań.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Coś podobnego, ja nie prosiłam.)</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#JanSzopiński">Po pierwsze, dlaczego rząd do dzisiaj nie wprowadził emerytur stażowych dla kobiet, co od dawna postuluje Lewica? Po drugie, czy rząd poprze opracowany przez Lewicę projekt ustawy pod nazwą: renta wdowia, pod którym Lewica i OPZZ zebrały ponad 200 tys. podpisów? Emerytura stażowa to nie obowiązek, ale prawo dla ciężko pracujących kobiet do pełnego korzystania ze swoich składek emerytalnych w dogodnym dla nich terminie. Z kolei renta wdowia to prawo kobiet do godnego życia po śmierci męża i do zachowania dużo wyższych kwot z emerytury zmarłego, niż oferuje im obecne ustawodawstwo PiS. Bardzo bym uprzejmie prosił panią minister o udzielenie mi odpowiedzi w tej kwestii na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PiotrZgorzelski">Na liście jest poseł Grzegorz Braun, ale go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#PiotrZgorzelski">Zatem pana posła Mirosława Suchonia zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#PiotrZgorzelski">Też nie ma.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Teresa Wargocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#TeresaWargocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drogie panie, konferencja pana premiera na temat sytuacji kobiet w Polsce była świetnym posunięciem.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Szkoda, że nie wziął sobie…)</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#TeresaWargocka">Była naprawdę uświadomieniem szerokiemu społeczeństwu, że kobiety w Polsce to nie tylko lewicowe feministki.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#TeresaWargocka">To jest pierwsza rzecz.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#TeresaWargocka">Uważam, że należę do konserwatywnych feministek, i nie zgadzam się z paniami. Jako konserwatywna feministka z moimi koleżankami realizuję programy…</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale nie może pani…)</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#TeresaWargocka">…realizuję programy rządowe, które dotyczą sytuacji kobiet. Przez 8 lat rządów Prawa i Sprawiedliwości sytuacja kobiet na rynku pracy uległa zdecydowanej poprawie, w zasadzie w obszarze opieki nad dziećmi, ułatwień, też uległa poprawie. I mało tego — nie walczymy z mężczyznami. My mężczyzn kochamy i oni kochają nas,…</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#TeresaWargocka">…drogie, lewicowe feministki. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-136.13" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: Jest pani pewna, że oni was kochają?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Tracz.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#PiotrZgorzelski">Czy można prosić o umożliwienie wystąpienia pani poseł Małgorzacie Tracz?</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale czy można się dowiedzieć, czym jest lewicowa feministka?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#MałgorzataTracz">Ekofeministką.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#MałgorzataTracz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd PiS ograniczył kobietom dostęp do antykoncepcji awaryjnej, skazując je na szukanie lekarza na szybko, bez klauzuli sumienia, by wypisał receptę. Ograniczyliście tym samym nasze prawo do samostanowienia o sobie, do decydowania o tym, z kim i kiedy chcemy mieć dziecko. Największą krzywdę wyrządziliście kobietom, które mieszkają na wsi, które mają ograniczony dostęp do ginekologa. Według raportu NIK z 2018 r. blisko połowa gmin w Polsce nie ma poradni ginekologiczno-położniczej, a te poradnie, które są w gminach, są czynne od 10 do 13 godzin tygodniowo. Ale kobiety mają wybór, bo my przywrócimy antykoncepcję awaryjną bez recepty, bo zapewnimy gabinety ginekologiczno-położnicze w każdej gminie, a w każdym powiecie — całodobowy gabinet ginekologiczny bez klauzuli sumienia. Nigdy nie będziesz szła sama.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, to jest bardzo poważna sytuacja. Bo jeżeli zgłasza się do mnie obywatelka, która potrzebuje pilnie pomocy rehabilitacyjnej, a czas oczekiwania na taką pomoc, na przyjęcie na oddział rehabilitacyjny wynosi 15 lat…</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie? Gdzie konkretnie?)</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#MirosławSuchoń">W Ustroniu. 15 lat.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To już sprawdzamy.)</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#MirosławSuchoń">A w stosunku do osób, które mają orzeczenie o niepełnosprawności — 8 lat. To jest hańba.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Ale konkretnie?)</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#MirosławSuchoń">Pytanie. Panie ministrze, w jaki sposób pomożecie tym osobom? Jak skrócicie kolejki do lekarza? Bo opowiadacie dużo o tym, co robicie, ale jeżeli przyjrzymy się faktom, to te fakty dramatycznie pogorszyły się w ostatnich latach. Poziom opieki zdrowotnej jest dramatycznie niski i jest coraz niższy. Panie ministrze, pan za to współodpowiada. Tutaj mamy oddział propagandowy posłów i posłanek z PiS-u. Natomiast prawda jest dramatyczna.</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Fakty.)</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#MirosławSuchoń">Kiedy poprawicie poziom opieki zdrowotnej dla kobiet i dla wszystkich obywateli?</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W 2022 r. w Polsce było najmniej urodzin od czasu II wojny światowej. 305 tys., czyli o 27 tys. mniej niż rok wcześniej. Z kolei liczba zgonów wyniosła 448 tys., współczynnik przyrostu naturalnego wyniósł -3,8. To jest tendencja narastająca. W 2014 r. to było -0,01. Jednym z elementów polityki państwa, które miały wspomagać gotowość rodziców do posiadania dzieci, jest pozaustrojowa metoda leczenia niepłodności, metoda in vitro.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: To nie jest metoda leczenia niepłodności.)</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#TadeuszTomaszewski">Rząd ją zlikwidował. Samorządy wzięły na swoje barki to zadanie. Taki program funkcjonuje m.in. w Wielkopolsce, do którego przystąpiło 36 gmin i powiat gnieźnieński. Chciałbym zapytać pana ministra, czy ze strony środków rządowych albo Narodowego Funduszu Zdrowia takie samorządy, które mają zatwierdzone programy leczenia niepłodności metodą in vitro, mogą otrzymać na realizację tych programów środki z budżetu państwa lub z NFZ.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#PiotrZgorzelski">Może niecodzienna informacja, ale chciałem państwa posłów poinformować, że dzisiaj Sąd Najwyższy rozpatrzył kasację rzecznika praw obywatelskich pana prof. Adama Bodnara w sprawie procesu brzeskiego. Wynik jest: demokraci II Rzeczypospolitej — niewinni.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#PiotrZgorzelski">Zrozumiałe są dla mnie brawa tej strony sali.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam panią poseł Beatę Strzałkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#BeataStrzałka">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Zastanawiam się, jaki czynnik tak bardzo zaburza proces pamięciowy pań posłanek z opozycji. Mówicie panie o godności kobiet. Gdzie ta godność była, gdy wydłużano wiek emerytalny kobiet, a większość kobiet, matek w małych miejscowościach pracowała przecież za najniższe wynagrodzenie, gdy kobietom i matkom brakowało środków na podstawowe zakupy, a dzieci nie mogły pojechać na wycieczkę szkolną, bo rodziców nie było stać na taki wydatek? Czemu zapomnieliście o kobietach pracujących w rolnictwie, mieszkających na terenach wiejskich, matkach rodzin wielodzietnych, które nie mogły wypracować swojej emerytury? Jaką mieliście propozycję? Świadczenie z pomocy społecznej? Jakie programy zapewniliście seniorom? To też znaczna grupa kobiet. Waloryzacja rent i emerytur wynosząca 2 zł czy 5 zł…</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Zero inflacji.)</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak nie było inflacji…)</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#BeataStrzałka">Szanowni Państwo! To rząd Prawa i Sprawiedliwości opracował i wdrożył programy dla polskich rodzin. Ostatnie pytanie: O jakim strachu kobiet mówi opozycja? Chyba o własnym, bo dla młodych ludzi rodzina i macierzyństwo nadal mają ogromne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Zero inflacji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Krystyna Szumilas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#KrystynaSzumilas">Tak, proszę państwa, dla młodych ludzi rodzina i dzieci mają fundamentalne znaczenie. Tyle tylko, że w Polsce rodzi się coraz mniej dzieci.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: W całym świecie.)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#KrystynaSzumilas">To jest fakt, a do tej katastrofy demograficznej doprowadził całkowity brak szacunku rządu Zjednoczonej Prawicy dla kobiet.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#KrystynaSzumilas">Polki chcą mieć dzieci, ale się boją.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Bzdury pani opowiada jak zawsze.)</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#KrystynaSzumilas">Boją się o swoje zdrowie, boją się o zdrowie swoich dzieci. Boją się, że po urlopie macierzyńskim nie znajdą opieki dla dziecka, bo w okolicy nie ma żłobka. 90% młodych matek po urodzeniu dziecka chce wrócić do pracy, ale tylko w połowie gmin może liczyć na miejsce w żłobku dla swojego dziecka. My to zmienimy.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: 80 tys. przecież…)</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#KrystynaSzumilas">Doprowadzimy do powstania żłobka w każdej gminie.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-146.10" who="#KrystynaSzumilas">Bo my naprawdę szanujemy kobiety i wiemy, czego potrzebują. Już raz to udowodniliśmy. To dzięki naszemu programowi „Przedszkole za złotówkę” każde dziecko powyżej 3 lat w Polsce ma miejsce w przedszkolu. Teraz czas na żłobki, na program „Żłobek w każdej gminie”. Każdy maluch powinien znaleźć w nim miejsce.</u>
          <u xml:id="u-146.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-146.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Żłobek+.)</u>
          <u xml:id="u-146.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Żłobek+ już jest.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Wanda Nowicka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WandaNowicka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zbliżają się wybory, PiS przypomniał sobie o kobietach, stroi się w cudze piórka i opowiada, czego to nie robi dla kobiet.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale to jest informacja…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę o umożliwienie wypowiedzenia się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WandaNowicka">Kobiety bardzo dobrze wiedzą i pamiętają, że przez całe dwie kadencje prowadzicie z nimi wojnę i doprowadziliście do tego, że straciły resztkę praw reprodukcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#WandaNowicka">Kobiety to pamiętają i będą pamiętały przy urnach. I bardzo dobrze. Tu zaklęcia nie pomogą. Najlepszy dowód na to, że kobiety boją się rodzić…</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Ale boją się rodzić na całym świecie.)</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#WandaNowicka">W 2022 r. zmarło o 150 tys. osób więcej niż się urodziło. Mamy zapaść demograficzną, a wy opowiadacie, czego to nie robicie dla kobiet. Dostęp do antykoncepcji jest na dnie — jest najgorszy w całej Europie. Antykoncepcja doraźna jest praktycznie niedostępna, a wy tu opowiadacie, jaki jest dostęp do służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#WandaNowicka">Proszę państwa, przemoc wobec kobiet jest coraz częstsza, a wam marzy się wycofanie konwencji antyprzemocowej. To są standardy PiS, jeśli chodzi o kobiety. Żadne bajki i żadne zaklęcia nie przekonają Polek, bo Polki wiedzą, że wy macie je za nic.</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-150.7" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Już dosyć, zabierz jej…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Barbara Bartuś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo Ministrowie! Rozpocznę od tego, że jestem kobietą. Może dzisiaj jestem w spodniach, ale jestem kobietą i czuję się kobietą. Jestem z tego dumna. Natomiast totalna opozycja próbuje zrobić z kobiet, po pierwsze, osoby jakby niepełnosprawne, które nic nie potrafią, którym wszystko trzeba załatwić. Walkę o prawa kobiet, szanowne panie, ograniczacie do walki o antykoncepcję, o prawo do aborcji, czyli do zabijania dzieci, które już zostały poczęte. Jednocześnie krzyczycie, że tak mało dzieci się rodzi.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#BarbaraBartuś">Jeszcze jedno. Początek dzisiejszej debaty dotyczył prawa do dofinansowania produkcji człowieka, czyli procedury in vitro. To nie jest metoda walki z bezpłodnością. To jest produkcja człowieka.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#komentarz">(Głos z sali: O Boże kochany.)</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#BarbaraBartuś">Natomiast Prawo Sprawiedliwość, po pierwsze, duże nakłady finansowe, o których tu było mówione, kieruje właśnie na walkę z niepłodnością.</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy wy jesteście normalni?)</u>
          <u xml:id="u-152.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-152.7" who="#BarbaraBartuś">Jeszcze jedna ważna sprawa. Chciałam się odnieść do emerytur, o których tu była mowa. To Prawo i Sprawiedliwość docenia kobiety. Wprowadziliśmy emeryturę mama 4+…</u>
          <u xml:id="u-152.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Czas minął.)</u>
          <u xml:id="u-152.9" who="#BarbaraBartuś">To Prawo i Sprawiedliwość przywróciło kobietom wiek emerytalny na poziomie 60 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#BarbaraBartuś">Państwo kazaliście pracować kobietom do 67. roku życia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Kinga Gajewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#KingaGajewska">Pani poseł, korzystanie z metody in vitro to nie jest produkcja. Za tę wypowiedź wszystkie zgłaszamy panią do komisji etyki.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#KingaGajewska">Te dzieci są kochane.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#KingaGajewska">Wasz PiS-owski obskurant Przemysław Czarnek zwykł mawiać: Co zrobić, żeby uderzyć w rodzinę? Trzeba powiedzieć kobiecie, że jest taka sama jak chłop. Idź i pracuj.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Sama też idziesz do komisji, dziecko.)</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#KingaGajewska">Tak, można rodzić dzieci, mieć dzieci i pracować. My jako Platforma Obywatelska, jako Koalicja Obywatelska chcemy umożliwić kobietom pracę i wychowywanie dzieci. Proponujemy 1500 zł babciowego,…</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-156.8" who="#KingaGajewska">…które kobieta może wykorzystać na różne formy opieki.</u>
          <u xml:id="u-156.9" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: To już dawno jest wprowadzone, pani poseł, tylko my to nazwaliśmy inaczej.)</u>
          <u xml:id="u-156.10" who="#KingaGajewska">Pani poseł, spokojnie, kobieta może mieć dzieci i pracować. Proszę przekazać to swojemu idolowi Przemysławowi Czarnkowi.</u>
          <u xml:id="u-156.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ta debata jest bardzo burzliwa. Cieszę się, że wszystkie strony robią coś dla kobiet, bo prawa kobiet i świadczenia dla kobiet są istotne. Nie jest to pierwsza debata dotycząca poprawy warunków funkcjonowania kobiet w Polsce, w której uczestniczę. I dobrze. Niech i prawica, i lewica coś zrobią w tej sprawie. To będzie postęp.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#MarekDyduch">Chciałem zadać pytanie panu ministrowi. Ile jest w Europie krajów, w których kobiety mają takie same płace — chodzi nie o płace deklarowane, tylko rzeczywiste — jak mężczyźni? Jeżeli chodzi przykład, to przywołam kraje skandynawskie. Można powiedzieć, że jest jakiś postęp, bo przecież kobiety walczą o swoje prawa od ponad 100 lat. Ta walka się toczy, i dobrze. Czy można zdefiniować jakieś kryterium postępu w tej sprawie, jeżeli chodzi o świadczenia dla kobiet i warunki, w których funkcjonują na co dzień? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#PiotrZgorzelski">Zanim poproszę kolejną osobę, chciałem we własnym ale także, państwa posłów imieniu powitać przybyłych do nas i zasiadających na galerii uczniów ze szkoły podstawowej z Białej Podlaskiej oraz członków koła Caritas wraz z opiekunem ks. Ryszardem Sawickim, którzy przybyli na zaproszenie pana posła Jerzego Małeckiego. Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę panią poseł Ewę Szymańską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#EwaSzymańska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowne Panie Posłanki! Jesteście w tej sali w większości. W jednym macie rację: nigdy nie jest tak dobrze, że nie może być lepiej.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#EwaSzymańska">To co proponujecie… Sugerujecie, że aborcja i in vitro to są prawa kobiet, reprodukcyjne prawa kobiet. Ktoś się tutaj obraził, bo mówiono o reprodukcji i produkcji. Nie ma się co obrażać. To są wasze słowa.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Reprodukcja, dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To są wasze słowa.)</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#EwaSzymańska">Powiem tak: ciąża to nie tylko dzieło kobiety, więc dziwię się, że walczycie o prawa kobiet. Prawa kobiet mają być takie same jak prawa mężczyzn, bo mężczyzna i kobieta powinni się wspierać, a nie walczyć ze sobą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Monika Rosa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MonikaRosa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zakaz aborcji zabija. Zakaz aborcji w Polsce nie sprawia, że aborcji jest mniej.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Proszę pani, to aborcja zabija, jeżeli już.)</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#MonikaRosa">Zakaz aborcji sprawia, że to się dzieje w ukryciu, dzieje się za granicą. Zakaz aborcji sprawia, że Polki boją się w Polsce rodzić dzieci. Zakaz aborcji to tragedia wielu rodzin i wielu kobiet.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ale co pani mówi w ogóle?)</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#MonikaRosa">Zakaz aborcji sprawił, że tysiące Polek wyszły na ulice, a wy przeciwko nim wysłaliście policjantów z gazem i pałkami. Ale my zmienimy prawo aborcyjne. Aborcja w Polsce będzie legalna, będzie bezpieczna i będzie bezpłatna, a Polki odzyskają prawo do decydowania o sobie, Polki przestaną się bać.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#MonikaRosa">Szanowni Państwo! Dzieci z in vitro są kochane. In vitro to często dla kobiet jedyna szansa na posiadanie dzieci. To jest wyrzeczenie, to jest tęsknota, to jest miłość…</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Ty cały czas mówiłaś o aborcji.)</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#MonikaRosa">Państwa słowa są oburzające. To jest nienawiść i pogarda dla tych dzieci i dla tych rodzin.</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-162.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PiotrZgorzelski">Chciałem bardzo przeprosić młodzież i gości za moją pomyłkę. Przybyli do nas z miejscowości Biała Piska. Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#PiotrZgorzelski">Teraz pani poseł Katarzyna Sójka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#KatarzynaSójka">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#KatarzynaSójka">Szanowny Panie Marszałku! Bardzo mnie dziwi, że kobiety z opozycji proponują dzisiaj program babciowe i szufladkują kobiety w pewnym wieku, żeby zajmowały się tylko wnukami.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Na żłobek, dla dziadka, dla nani.)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#KatarzynaSójka">Ja myślę, że porozmawiajcie ze swoimi kolegami, ze swoimi partyjnymi kolegami o tym, żeby wprowadzić dziadkowe. Może to będzie propozycja godna kobiet opozycji.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#KatarzynaSójka">Szanowni Państwo! Ja jestem lekarzem i od strony zarówno pacjenckiej, jak i lekarskiej mogę powiedzieć, że w ochronie zdrowia sporo się zmieniło. Oczywiście są pewne rzeczy do nadrobienia, ale te 8 lat, które musimy nadrabiać po waszych rządach, powoduje, że tych potrzeb jest więcej.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#KatarzynaSójka">Szanowni Państwo! Zwiększone nakłady na ochronę zdrowia z 70 mld zł do 160 mld zł w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#KatarzynaSójka">To opieka koordynowana nad kobietami w ciąży, czego wasza formacja nie proponowała. To ostatnio wprowadzony program „Profilaktyka 40+”, który dotyczy także kobiet.</u>
          <u xml:id="u-164.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-164.9" who="#KatarzynaSójka">To nielimitowane świadczenia ambulatoryjnej opieki zdrowotnej. W ostatnich latach poprawił się dostęp do innowacyjnych leków. To, czego wy nie zrobiliście, to również dedykowane kobietom szczepienia przeciwko HPV, które będą wprowadzone od przyszłego miesiąca. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-164.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Aleksandra Gajewska.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: I po co wam to było?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#AleksandraGajewska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kiedy w PiS-ie najbardziej wspieracie kobiety, które są ofiarami przemocy? Kiedy premier Szydło wychodzi i chwali samorządowców z Zakopanego za to, że jako jedyni w Polsce nie realizują ustawy antyprzemocowej? Czy może kiedy w 2018 r. chcecie ustawą legalizować pierwsze bicie? A może wtedy, gdy Przemysław Czarnek w swojej publikacji naukowej pisze: w niektórych życiowych sytuacjach zastosowanie kary fizycznej, kary cielesnej bywa nieodzowne?</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Proszę nie przekręcać słów.)</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#AleksandraGajewska">A już na pewno wtedy, gdy ustami ministra Ziobry zapowiadacie wypowiedzenie konwencji antyprzemocowej.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#AleksandraGajewska">Po wygranych wyborach wesprzemy kobiety, które są ofiarami przemocy, i ich rodziny.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Do roboty, a nie do gadania.)</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#AleksandraGajewska">Zmienimy definicję zgwałcenia i będziemy skutecznie separować przemocowców od ofiar. I zawsze, powtarzam: zawsze, będziemy po stronie ofiar przemocy.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Joanna Borowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JoannaBorowiak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#JoannaBorowiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo przykro słyszeć, jak posłanki Platformy i Lewicy sprowadzają jakość życia kobiet w Polsce do in vitro i aborcji.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#komentarz">(Wypowiedzi poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Pani poseł, jak to jest, jak ciągle ktoś przeszkadza?)</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#JoannaBorowiak">Szanowni państwo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo przepraszam. Przepraszam bardzo, tak samo będę dyscyplinował tę stronę, ale tutaj także proszę o możliwość wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JoannaBorowiak">Czy mogę jeszcze raz od początku, panie marszałku? Bo chodzi o czas. O czas chodzi, tak? Można wyzerować?</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Nie, pani poseł ciągle przeszkadza wszystkim, którzy się wypowiadają.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PiotrZgorzelski">Jedziemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#JoannaBorowiak">Jedziemy.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#JoannaBorowiak">To jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#JoannaBorowiak">Bardzo przykro słyszeć, jak posłanki Platformy i Lewicy sprowadzają jakość życia kobiet w Polsce do prawa do aborcji i in vitro.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Pani poseł, jak to jest, kiedy nie można się skupić?)</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#JoannaBorowiak">65% kobiet w Polsce jest zadowolonych ze swojego życia, ale panie zapewne nie widziały tych badań i wyników badań, stąd taki temat.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#JoannaBorowiak">Szanowni Państwo! Za rządów Prawa i Sprawiedliwości kobiety mogą wreszcie realizować się zawodowo.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#JoannaBorowiak">Dzięki tworzonym miejscom opieki dla dzieci do lat 3 w ramach programu „Maluch+”…</u>
          <u xml:id="u-172.9" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Chyba w spółkach Skarbu Państwa.)</u>
          <u xml:id="u-172.10" who="#JoannaBorowiak">W 2015 r. było tych miejsc 84 tys., tak bardzo chwaliła się jedna pani poseł z Platformy. Dzisiaj jest 230 tys., 84 tys. do 230 tys.</u>
          <u xml:id="u-172.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-172.12" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Ale przypomnijmy, ile jest w waszym rządzie.)</u>
          <u xml:id="u-172.13" who="#JoannaBorowiak">Rodzinny kapitał opiekuńczy to 660 tys. dzieci, 4 mld zł. „Rodzina 500+”, a od przyszłego roku 800+, 230 mld zł na dzisiaj, 7 mln polskich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-172.14" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: A czemu nie od 1 czerwca?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JoannaBorowiak">Kobiety mogą krócej pracować, jeżeli chcą, bo przywróciliśmy wcześniejszy wiek emerytalny, który wydłużyliście Polkom.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Marzena Okła-Drewnowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#JoannaBorowiak">I jeszcze jedno zdanie, panie marszałku, jeszcze jedno zdanie, miałam czas odebrany.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Nie, bez przesady, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#JoannaBorowiak">Trzynasta i czternasta emerytura dla seniorek i najniższa luka płacowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Marzena Okła-Drewnowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#JoannaBorowiak">Dlatego kobiety w Polsce są zadowolone z życia.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: I dlatego na was nie głosują.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przez ostatnie 8 lat liczba emerytów pobierających głodowe emerytury zwiększyła się czterokrotnie. Jest ich dzisiaj 360 tys. Około 85% to kobiety. Ich sytuacja jest jeszcze bardziej dramatyczna, kiedy pozostają w gospodarstwie domowym same, kiedy umiera ich współmałżonek. Dlatego rozwiązaniem, które my wprowadzimy, będzie wdowie, czyli 25% świadczenia zmarłego współmałżonka.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: A dlaczego nie wprowadziliście tego przez 8 lat?)</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale co wy zrobiliście?)</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Kolejna kwestia, to głównie kobiety ponoszą ciężar opieki nad bliską osobą, kiedy jest ona niesamodzielna. Tych osób, które wymagają pomocy, szacuje się, jest ponad milion, dlatego proponujemy bon w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia, tak żeby kobieta mogła sfinansować czy dofinansować opiekę nad bliskim godząc ją tak naprawdę z obowiązkami zawodowymi. To jest godność kobiety. To jest godna emerytura i godne życie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Nie zdążyłyście, bidule, przez 8 lat tego wprowadzić.)</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: I dlaczego byliście przeciw za swoich rządów?)</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego nie wprowadziliście tego? Przez 8 lat nie zdążyliście.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Urszula Rusecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#UrszulaRusecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kobiety są z Wenus, mężczyźni są z Marsa. Szanowne, drogie panie, zejdźmy na ziemię, tu, do polskiego parlamentu. Z jednej strony mamy ugrupowanie rządzące, które wspiera kobiety.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#UrszulaRusecka">Prawdę powiedział pan premier Mateusz Morawiecki 15 maja na konferencji i twarde dane o tym świadczą. Te twarde dane przytoczyła pani poseł Barbara Socha. Państwo omawiacie ustawy, w ogóle ich nie czytając, nie wiedząc, co jest w środku, nie znając programów, które są realizowane. Z jednej strony mamy ugrupowanie, które realnie i twardo wspiera kobiety, a z drugiej strony mamy ugrupowanie, które tylko krzyczy, które…</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: To jak to było z tym krzesłem?)</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Pani to krzesło postawiła?)</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#UrszulaRusecka">Ale jesteście świetne, panie. Jesteście świetne w swojej propagandzie. Społeczeństwo nas słucha, kobiety nas słuchają i wiedzą, że nie macie nic do zadeklarowania kobietom.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Krzesło i niepełnosprawni też.)</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#UrszulaRusecka">Nic poza waszą suchą propagandą.</u>
          <u xml:id="u-181.9" who="#UrszulaRusecka">A jeżeli chodzi o wczorajszy…</u>
          <u xml:id="u-181.10" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-181.11" who="#UrszulaRusecka">To proszę zobaczyć, co wprowadziliśmy.</u>
          <u xml:id="u-181.12" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Nie wpuściła pani osób niepełnosprawnych na posiedzenie komisji.)</u>
          <u xml:id="u-181.13" who="#UrszulaRusecka">Chcecie przykryć dobre rozwiązanie, jakie Prawo i Sprawiedliwość wprowadziło dla osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-181.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-181.15" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Wstyd! Krzesło pani postawiła na drodze osób niepełnosprawnych.)</u>
          <u xml:id="u-181.16" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: O kobietach teraz mówimy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Jagna Marczułajtis-Walczak.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A się śmieje, zadowolona z siebie.)</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PiotrZgorzelski">Musimy poczekać chwilkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ciąża za rządów PiS to już sprawa tylko państwowa, a niepełnosprawność już tylko domowa. Słowa: radź sobie sam to dziś PiS-owska definicja niezależnego życia rodzin z osobami niepełnosprawnymi w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Gdzie są żłobki dla dzieci z niepełnosprawnościami?</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Jest program otwarty.)</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Gdzie są żłobki dla dzieci z niepełnosprawnościami? Matki zatracają się często w byciu matką doskonałą, matką nadopiekuńczą i niezastąpioną, która rezygnuje z pracy zawodowej, myśląc, że tylko ona może zagwarantować dziecku z niepełnosprawnością opiekę i wsparcie. To doprowadza do tego, że matki są wypalone, ogromnie zmęczone i mają kłopoty w relacjach z innymi domownikami i społeczeństwem. Idea niezależnego życia każdego członka rodziny musi towarzyszyć matkom, rodzinom, dzieciom z niepełnosprawnościami dla dobra i bezpieczeństwa ich w dorosłości oraz dla dobrostanu całej rodziny. Jak to osiągnąć? Musimy zmienić w świadomości społecznej postrzeganie osób z niepełnosprawnościami i ich prawa do niezależnego życia.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie to robimy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Anna Kwiecień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani poseł, odpowiem pani. 83 tys. miejsc żłobkowych za waszych czasów, dzisiaj 230 tys. miejsc żłobkowych i kolejne 90 tys. za chwilę będzie zakontraktowanych.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Samorządy — to nie wy.)</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#AnnaKwiecień">Szanowni państwo, opowiem inną historię. Rok 2015, pani Basia pracuje, ma troje dzieci, zarabia 2200 zł brutto. To na rękę tak naprawdę w waszych czasach 1600 zł. Ma 1600 zł na siebie i na troje dzieci.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Ale inflacji nie było.)</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#AnnaKwiecień">Ile dostaje z programu 500+? 0 zł. Ile dostaje we wrześniu na wyprawkę dla trojga dzieci? 0 zł.</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Chwilówkę.)</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#AnnaKwiecień">Ile dostaje, proszę państwa, kapitału opiekuńczego? 0 zł. A co dostała od moich koleżanek? 67 lat pracy — tyle dostała od was. Wstydu nie macie.</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: O inflacji niech pani poseł powie.)</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#AnnaKwiecień">Byliście i jesteście najbardziej antykobiecą partią.</u>
          <u xml:id="u-185.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-185.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Maria Małgorzata Janyska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MariaMałgorzataJanyska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bieda w Polsce ma twarz kobiet: samotnej matki, emerytki, kobiety 50+, której trudno podjąć pracę. Bieda dotyka częściej kobiety niż mężczyzn. Dlaczego? Bo to kobiety wykonują więcej pracy nieodpłatnej, takiej jak opieka nad dzieckiem, nad niesamodzielnymi osobami w rodzinie czy obowiązki domowe. Odbija się to na ich pracy zawodowej, na możliwości jej podjęcia, awansach, a w konsekwencji zarobkach i emeryturze. W związku z tym kobiety są także często ofiarami przemocy ekonomicznej. Są uzależnione od innych i podporządkowane innym.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MariaMałgorzataJanyska">I proszę państwa, gdzie jest w takim razie, jeśli chodzi o tę nierówną sytuację i wszystkie argumenty, które były podawane przez opozycję, pełnomocnik rządu do spraw równego traktowania? Gdzie jest ta kobieta? Wiecie gdzie? Spójrzcie sobie na stronę internetową tej pani — ostatni wpis 8 czerwca 2022 r. Tam właśnie są wasze ambicje i wasze działania.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Skandal!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Lidia Burzyńska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#LidiaBurzyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne panie, szanowne kobiety, szanowne posłanki z opozycji, szacunek i godność kobiety to poczucie własnej godności, a panie poprzez swoje wystąpienia tutaj, w sali plenarnej, dajecie dowód tego jakoby szacunek i godność wasza była dla was małoistotna. Wy mówicie, szanowne panie, o tym, że to rządy Prawa i Sprawiedliwości, konferencja pana premiera to jest brak dbałości o polskie kobiety.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Nie, to kłamstwa są.)</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#LidiaBurzyńska">Nie, to pani kłamała. Pani wypowiedź mnie osobiście jako kobietę bulwersowała. Bo my nie różnimy…</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Panią bulwersuje, jak my oddychamy.)</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#LidiaBurzyńska">Ale ja nie dyskutuję.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#LidiaBurzyńska">Panie marszałku, czy pan mógłby panią posłankę w jakiś sposób uciszyć, żeby pozwoliła mi powiedzieć? Szanowna…</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Ale pani do mnie mówi, to ja odpowiadam.)</u>
          <u xml:id="u-189.7" who="#LidiaBurzyńska">Nie, to pani do mnie mówi.</u>
          <u xml:id="u-189.8" who="#LidiaBurzyńska">Szanowne panie, przede wszystkim dbałość poprzedniego rządu polegała na tym, że my, kobiety, musiałyśmy pracować do 67. roku. Wy mówicie, że kobiety nie są zaopiekowane. Mamy możliwość realizacji życia zawodowego, jak również wychowywania…</u>
          <u xml:id="u-189.9" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Wy w PiS-ie macie oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-189.10" who="#LidiaBurzyńska">Widzi pani, i z godnością ma pani problem, i z kulturą. To rząd przede wszystkim Prawa i Sprawiedliwości docenia i wspiera polskie kobiety.</u>
          <u xml:id="u-189.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Krystyna Sibińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#LidiaBurzyńska">Chociażby wielokrotnie przytaczane liczby: w przypadku programu „Maluch+” za waszych rządów było 84 tys., a w 2022 r. było 230 tys. To kto dba o dzieci: wy czy my?</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Panie marszałku, przesada, kłamstwa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Krystyna Sibińska.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PiotrZgorzelski">Czasami warto dać się wypowiedzieć do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#KrystynaSibińska">PiS doprowadził do tego, że młode kobiety boją się zachodzić w ciążę. Boją się, że ich ciążę będzie prowadził nie specjalista, ale ideolog, nie lekarz, ale polityk do spółki z księdzem. Czas ciąży coraz częściej zamiast być czasem radosnym, wiąże się z poważnym kryzysem psychicznym. Kobiety, młode rodziny boją się, że nie uzyskają pomocy, że nie będą otrzymywać prawdziwych informacji o stanie płodu i zagrożeniach.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#KrystynaSibińska">Zmienimy te nieludzkie przepisy, zapewnimy dostęp do specjalistów na każdym etapie ciąży i po porodzie. Badania prenatalne będą refundowane wszystkim kobietom, a lekarze nie będą bali się ich wykonywać. Kobiety będą się czuły bezpieczne i zaopiekowane.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale to dopiero myśmy badania prenatalne wprowadzili…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Elżbieta Płonka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#ElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od wysokiego C: w najwyższym akcie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej, konstytucji, kobieta w ciąży została objęta ochroną państwa — art. 68 ust. 3 konstytucji — a także ma wszelkie prawa z ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, do finansowania opieki w ciąży, w okresie porodu i połogu, prenatalnej nad płodem, opieki nad noworodkiem i wstępnej oceny stanu zdrowia i rozwoju niemowlęcia.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#ElżbietaPłonka">Drogie Panie! Różnią nas wartości, po prostu. Wasz feminizm to fasada i obłuda. Wy naprawdę nie wiecie, o co wy walczycie, ponieważ chcecie pozbawić waszych partnerów odpowiedzialności. Chcecie kochać wybrane dzieci i selekcjonujecie te, które powinny się urodzić, i te, które nie powinny. Traktujecie dzieci jak kotki do pieszczenia i głaskania. To nie jest prawdziwa miłość. Zdecydujcie się. Nie aborcja, a adopcja, i do tego was zachęcam, ponieważ większość potrzebuje adopcji.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Joanna Frydrych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#JoannaFrydrych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#JoannaFrydrych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do pani posłanki przedmówczyni: aby przestrzegać wartości, najpierw trzeba je posiadać.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#JoannaFrydrych">Chcę powiedzieć, że ubóstwo menstruacyjne w naszym kraju dotyka ok. 0,5 mln Polek. Co piątej z nas zdarzyło się nie mieć pieniędzy na zakup środków higieny osobistej, a blisko 40% kobiet z biedniejszych domów rezygnuje z ich zakupu na rzecz innych wydatków. Ubóstwo menstruacyjne istnieje w Polsce i pora, żebyśmy zaczęli głośno o nim mówić i je eliminować.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#JoannaFrydrych">Kiedy po raz pierwszy chciałam podjąć ten istotny temat na posiedzeniu podkomisji, usłyszałam od jednej posłanki z PiS, że tworzymy ideologię. To nie ideologia, a rzeczywistość, to nie ideologia, ale higiena. W XXI w. kobiety zamiast korzystać z podstawowych środków higieny, są zmuszone korzystać z waty czy nawet kawałków materiału. Nie rozumiecie problemu, wmawiając, że tworzymy ideologię — ideologię z fizjologii. Chcemy, aby dostęp do środków menstruacyjnych był powszechny i bezpłatny w instytucjach publicznych. Środki menstruacyjne są tak samo niezbędne jak papier toaletowy. Potrzebujemy rozwiązań systemowych oraz rzetelnej, fachowej i dostępnej wiedzy. Ubóstwo menstruacyjne w Polsce musi zniknąć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Marta Golbik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#MartaGolbik">90% ofiar przemocy w Polsce to są kobiety i dzieci, a mimo to nie wprowadziliście do dziś żadnej realnej pomocy dla tych osób, nie wprowadziliście systemu monitorowania zgonów, systemu monitorowania tej przemocy, po to żeby móc wprowadzić narodową strategię. Co więcej, mówicie o tym, że w rodzinach chrześcijańskich tej przemocy nie ma, że jest jej znacznie mniej. To powoduje, że osoby z takich rodzin bardzo często zostają z tymi dramatami same w domu, bo wstydzą się o nich powiedzieć, w końcu są chrześcijanami.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#MartaGolbik">I w końcu zostawiacie matki z dziećmi w kryzysach psychicznych same. Nie pomagacie im realnie, nie pomagacie dzieciom, które potrzebują pomocy, nie pomagacie matkom, które potrzebują pomocy. Matki muszą płacić często 500 zł za wizytę u prywatnego psychiatry, bo kolejka do publicznego wynosi pół roku, rok.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#MartaGolbik">Jak przejmiemy władzę, wprowadzimy narodową strategię pomocy ofiarom przemocy i narodową strategię ochrony zdrowia psychicznego, żeby nie zostawiać tych ludzi w tych dramatach.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Marta Wcisło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MartaWcisło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kobiety w Polsce za rządów PiS nie mają lekko, o czym tutaj słyszymy.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co słyszymy?)</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#MartaWcisło">Według rządzących kobiety piją, nie chcą rodzić dzieci, dają w szyję, a kobieta karierę powinna ograniczać do garnka, świeczki, książeczki, a nie pełnić ważne role. Na 16 województw i 16 wojewodów jest tylko jedna kobieta, na 16 marszałków jest tylko jedna marszałkini, i to nie od was, na 27 ministrów — tylko jedna minister do niedawna, teraz cztery. Po prostu takie są wasze parametry. Wy mówicie dzisiaj: wstydźcie się. To są wasze, że tak powiem, standardy.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#MartaWcisło">Ale szanowni państwo, są w PiS-ie świetne ścieżki kariery, od zera do milionera, a właściwie do milionerki. Pani Małgorzata Sadurska: od radnej powiatowej z Puław do zarządu PZU — 9 mln zł. Z mojego okręgu również: pani posłanka Masłowska — 40 tys. zł…</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: A o córce?)</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#MartaWcisło">Ale to nie są dobre ścieżki kariery i to nie są dobre wybory kobiet, bo kobiety powinny mieć w Polsce wybór. Kobiety w Polsce mają wybór i go z pewnością dokonają — jesienią, przy urnach, po to, aby nikt za nie nie decydował, po to, aby im nie mówiono, że walą w szyję, po to, aby mogły decydować o własnym życiu, bo demokracja bez kobiet to pół demokracji.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Teresa Pamuła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#TeresaPamuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziwne rzeczy tu panie posłanki opowiadają. Ja jestem przykładem osoby, która wychowała dzieci, ma wnuki. Można powiedzieć, że osiągnęłam bardzo wiele w życiu, jestem tutaj i mogę zaświadczyć swoim życiem, że udało mi się — udało mi się pracować na rzecz naszej pięknej Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#TeresaPamuła">Mam również córkę, która została wykształcona, mam wnuczki, które się uczą. Państwo, rząd polski pomaga dzieciom, matkom, młodym matkom we wszystkim: i w robieniu kariery, i zakresie w polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#TeresaPamuła">Panie ministrze, chciałam zapytać, czy kobiety, które wychowały czworo dzieci, mają emerytury. Czy kobiety, które urodziły dziecko, mają wsparcie od państwa? Czy kobiety, które chcą robić karierę, mogą tę karierę robić? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Agnieszka Górska.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PiotrZgorzelski">Nie ma, zatem pani poseł Małgorzata Niemczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sport jest obszarem, w którym występuje dyskryminacja, dyskredytacja, podległość i zależność, przemoc i brak równości. Trenerki, sędziny, dziennikarki, działaczki, zawodniczki mają gorzej i nie mogą na równi z mężczyznami realizować swoich marzeń. Otrzymują niższe premie i nagrody, są słabo wynagradzane. Trenują w gorszych godzinach i warunkach. Jako posłanka, ale też jako zawodniczka, komentatorka, trenerka, siatkarskie złotko — apeluję do wszystkich: czas na fair play w sporcie dla kobiet.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#MałgorzataNiemczyk">Czas na równy dostęp do bieżni, hal, boisk, kortów, stadionów, czas na sprawiedliwy dostęp do kasy.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Zgadzamy się.)</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#MałgorzataNiemczyk">W Polsce 75–80% środków trafia tylko do męskiego sportu. Pora na sprawiedliwe wynagradzanie i równe premie, bo zarobki i nagrody kobiet w polskim sporcie są często dziesięciokrotnie niższe i nie pozwalają na utrzymanie rodziny.</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#MałgorzataNiemczyk">Dość już sprowadzania roli kobiet w obszarze sportu do ozdobników. Kobiety sportu mogą i potrafią zdobywać medale, trenować ekipy seniorskie, umieją zarządzać i decydować.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#MałgorzataNiemczyk">Trochę statystyk jeszcze, panie marszałku. Tylko 16% kobiet to sędziny, 12% — trenerki, 12% — we władzach, a tylko 4% kobiet jest we władzach sportów olimpijskich. 35% kobiet w sporcie doświadczyło przemocy i molestowania seksualnego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Barbara Dziuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#BarbaraDziuk">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Muszę powiedzieć, że jestem kobietą spełnioną, matką i babcią i dziwię się pewnym wypowiedziom, które tak naprawdę dyskryminują kobiety we współczesnym świecie.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#BarbaraDziuk">Chcę podkreślić jedną rzecz: za czasów właśnie naszych rządów kobieta i rodzina nabrały szerszego wymiaru i nabrały godności. Mówię to w imieniu rodzin wielodzietnych.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#BarbaraDziuk">Bo wielodzietne rodziny za czasów Platformy były traktowane jako patologia. Sama to odczuwałam. A ja jeszcze muszę podkreślić: badanie genów BRCA — chcę wykonać wielki ukłon w stronę Ministerstwa Zdrowia — jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, szczepienia przeciw HPV. Tego wyście państwo w ogóle nie słyszeli, jakie kobiety mają problemy zdrowotne, a badania skriningowe na SMA…</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: A na dzieci dalej zbierają na zbiórkach.)</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#BarbaraDziuk">Wyprzedzamy wszystkie kraje w Europie, i to właśnie Ministerstwo Zdrowia to refunduje. I to jest wielki szacunek: dla kobiet, dla osób, które mają problemy zdrowotne.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#BarbaraDziuk">I cieszę się, że możemy wspólnie zadbać o zdrowie, o co apeluję, bo zdrowie nie ma barwy politycznej.</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Urszula Zielińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#UrszulaZielińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kobiety, które samodzielnie prowadzą gospodarstwo domowe, są w Polsce szczególnie często narażone na ubóstwo energetyczne. Mówiąc krótko, te kobiety marzną we własnych domach.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#UrszulaZielińska">Jak wynika z nowego raportu Instytutu Badań Strukturalnych, ten problem dotyka 12% gospodarstw domowych prowadzonych przez kobiety w Polsce. Dla porównania w przypadku mężczyzn jest to 7%.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#UrszulaZielińska">Rozwiązania problemu są zawarte w programie Zielonych i Koalicji Obywatelskiej. To przede wszystkim pełne prefinansowanie docieplenia budynków dla osób najuboższych, wsparcie samorządów w budowie i termomodernizacji mieszkań komunalnych, zielona transformacja, czyli przejście na tanie, odnawialne źródła energii.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#UrszulaZielińska">Tak, pani poseł, coś takiego istnieje.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#UrszulaZielińska">Niestety żadne z tych zadań nie jest przez państwo PiS-u efektywnie realizowane. Wystarczy przypomnieć rządową porażkę programu „Mieszkanie+”, program: brudne powietrze czy zimowe motto Jarosława Kaczyńskiego: trzeba palić wszystkim, tylko nie oponami. Jak długo jeszcze kobiety w Polsce będą marzły w swoich domach?</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Kazimierz Choma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#KazimierzChoma">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! W sumie musimy podziękować państwu z Koalicji Obywatelskiej za zgłoszenie tego tematu i w sumie to jest kolejna okazja do przedstawienia faktów. Niestety te fakty nie są korzystne dla środowisk liberalno-lewackich.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#KazimierzChoma">A oto te fakty. Mówiliście państwo o żłobkach: 2015 r. — 84 tys., 2022 r. — ponad 230 tys. Środowiskowe domy samopomocy: 2015 r. — 45 domów, 2022 r. — 855 domów. Finansowanie rehabilitacji i aktywizacji osób z niepełnosprawnościami: 2015 r. — 0 zł, lata 2019–2022–1,5 mld zł. Wiek emerytalny: 2015 r. — 67 lat, 2022 r. — 60 lat. Najniższa emerytura: w latach 2015–2023 wzrost o 80,4%.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: A jaka jest inflacja, niech pan przypomni.)</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#KazimierzChoma">„Mama+”: 2015 r. — 0 zł, 2022 r. — 1558,44 zł. To właśnie są fakty.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: Jak wzrasta inflacja? Jak wzrastają ceny średnie na rynku?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Wojciechowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#GrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#GrzegorzWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Dyskutujemy o tym, czy było źle, czy jest źle, czy jest ta opieka nad kobietami, czy rząd pochyla się nad sprawą kobiet, zwłaszcza matek wychowujących dzieci. Mam tutaj taką statystykę, z której wynika, że od 2016 r. poziom zatrudnienia kobiet, które nie mają dzieci, w zasadzie pozostał bez zmian, natomiast w przypadku kobiet z trojgiem dzieci lub więcej ten poziom zatrudnienia wzrósł o 5%. To bardzo dużo. Co to oznacza? Przy programach takich jak 500+, które nie zachęcają do wzrostu zatrudnienia, bo dają spore pieniądze, mimo wszystko ten poziom opieki jest taki, że to zatrudnienie wzrosło o 5%. To jest naprawdę duży sukces rządu Prawa i Sprawiedliwości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Lorek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#GrzegorzLorek">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Aktywistki lewicowe wyśmiewają kobiety w rodzinach wielodzietnych. Mówią o nich: pasożyty, patologia. Mówicie: demografia, a chcecie aborcji. A czy wiecie, że według badań socjologicznych im więcej dzieci, tym mniej rozwodów? To oznacza zdrową rodzinę, która jest fundamentem państwa. I to jest najistotniejsze w rządach Prawa i Sprawiedliwości: zdrowa rodzina.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Paweł Rychlik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PawełRychlik">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Od 3 lat na liście leków refundowanych znajdują się bezpłatne leki dla kobiet w ciąży. Obecnie to, jak dobrze mi wiadomo, ponad 400 leków najczęściej stosowanych przez kobiety w ciąży. Lista jest uzupełniana o kolejne pozycje. Recepty na leki refundowane oznaczone jako leki „C” może wystawić lekarz lub położna posiadający kontakt z NFZ lub lekarz na podstawie zaświadczenia potwierdzającego ciążę. Chciałem zapytać, panie ministrze, ile kobiet w ciągu tych 3 lat skorzystało z tych bezpłatnych leków, ile opakowań zostało wydanych, jak postępuje aktualizacja tej listy. A w nawiązaniu do konkretu prezesa Kaczyńskiego i bezpłatnych leków dla dzieci chciałem zapytać, czy na tej liście — być może już nawet od jesieni tego roku — znajdą się refundowane antybiotyki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Piotr Kaleta.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: Proponuję, żeby leki na SMA były refundowane dla dzieci.)</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Już są.)</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Poseł Paweł Rychlik: Są, proszę pani.)</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: Tak? A co z tymi jedenastoma dziećmi, które ich nie otrzymały?)</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to decyduje lekarz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PiotrKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie pośle, momencik.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PiotrZgorzelski">Zakończmy tę dyskusję, aby głos mógł zabrać pan poseł Kaleta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PiotrKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Na początku chciałbym się podzielić moją ogromną radością, ponieważ moja rodzina wczoraj się powiększyła. Powitaliśmy na świecie małą Helenkę.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PiotrKaleta">Rodzicom Helenki, Weronice i Michałowi, i braciszkowi Józiowi składam serdeczne gratulacje. Dziękuję za te oklaski. Pewnie to będzie dla niej wiekopomna chwila.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: Kamilkowi też trzeba złożyć.)</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#PiotrKaleta">Proszę państwa, chciałbym powiedzieć o jednej rzeczy. Kiedy tak patrzę na państwa twarze, to mógłbym zaryzykować takie stwierdzenie, że one są nawet sympatyczne. Zmieniacie oblicze wtedy, kiedy zaczynacie mówić o tym, jak bardzo nienawidzicie polskich dzieci, jak bardzo nienawidzicie polskich kobiet. My, proszę państwa, polskie kobiety kochamy. Kochamy je od samego początku, od momentu poczęcia. Kochamy te małe polskie dziewczynki i zrobimy wszystko, żeby one mogły żyć bezpiecznie, mogły się rozwijać, mogły się przede wszystkim narodzić.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#PiotrKaleta">Proszę państwa, jeszcze o jednej rzeczy chcę szybko powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: Kiedy ustawa o bezpieczeństwie w sporcie? Minister obiecuje od grudnia.)</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#PiotrKaleta">Otóż bardzo często powołujecie się na coś takiego, że w polskim Kodeksie karnym powinien być wprowadzony zapis o tym, żeby dzieci mogły być mordowane w majestacie prawa. Proszę państwa, polski Kodeks karny roi się od zapisów, które zabraniają morderstwa, kradzieży i innych przestępstw. A czy one się nie dzieją? Państwo myślicie, że jeżeli zalegalizujecie aborcję, to będzie inaczej? Zastanówcie się nad swoim postępowaniem, bo najwyższy czas dorosnąć do tego, że jesteście posłami. Wstyd za to, co mówicie, przede wszystkim wy jako kobiety.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Zdzisław Wolski.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Ja z agentami nie rozmawiam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bezpłodność to według Światowej Organizacji Zdrowia choroba cywilizacyjna. W Polsce, jak się szacuje, 20% par, czyli w granicach 1,5 mln, jest dotkniętych tą chorobą.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#ZdzisławWolski">Jestem lekarzem z Częstochowy. Częstochowa jako pierwsza wprowadziła program in vitro, za nami poszły inne miasta. Wskazaliśmy drogę parlamentowi czy rządowi, żeby bez zmiany ustawy mógł to wdrożyć. Kontynuujemy to do dzisiaj w Częstochowie. Mam pytanie: Czy są jakieś szanse, jeśli chodzi o tę nowoczesną metodę leczenia — a finansowaliśmy nawet naprotechnologię — zalecaną przez wszystkich naukowców, że doczekamy się nowego podejścia do wielkiego nieszczęścia tych ludzi, jakim jest niepłodność, czy dopiero się to stanie po zmianie rządu i parlamentu?</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#PiotrZgorzelski">Listę osób zapisanych do pytań zamyka pani poseł Violetta Porowska.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#PiotrZgorzelski">Nieobecna.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#PiotrZgorzelski">Zatem proszę o zabranie głosu przedstawicielkę wnioskodawców, których reprezentuje pani poseł Monika Wielichowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#MonikaWielichowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Premier Morawiecki dzisiaj stchórzył, a przedstawiciele rządu nie powiedzieli nic, do czego można byłoby się odnieść. Więc opowiem wam o rządowym spocie, w którym mowa, jak to polski rząd wspiera kobiety, jak dba o nasze, Polek, zdrowie i bezpieczeństwo. Muszę przyznać szczerze, że musiałam obejrzeć go dwa razy, bo takiej pogardy i takiej propagandy jednocześnie nie widziałam już dawno. W 73 sekundy PiS-owska władza pustymi sloganami próbuje wmówić nam, kobietom, jak o nas dba.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#MonikaWielichowska">Panie Morawiecki! Pana koleżanki może doniosą panu premierowi, o wyjątkowości kobiet nie trzeba robić spotów. My wiemy, że jesteśmy mądre, odważne, silne, pracowite i przedsiębiorcze. Ale wiemy też, że jesteście rządem, który gardzi kobietami i kobiet nienawidzi. Dla was, dla PiS-u, godność, wolność, zdrowie i bezpieczeństwo kobiet nie miały i nie mają żadnego znaczenia. Wy na te kobiety, które walczą o swoje obywatelskie prawa, wysyłacie kordony Policji i wspieracie je gazem i pałkami teleskopowymi.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Pamuła: Co krzyczą?)</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#MonikaWielichowska">Ale zbliżają się wybory i przypomnieliście sobie, że przecież możecie skorzystać z największej inwestycji, jaką zbudowaliście w czasie swoich rządów, z propagandy. Rząd w sprawach kobiet niczym diabeł ubrał się w ornat i ogonem na mszę dzwoni.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#MonikaWielichowska">Przez prawie 8 lat jesteście konsekwentni w odzieraniu Polek z godności, odbieraniu praw i niszczeniu poczucia bezpieczeństwa. Zabraliście dostęp do antykoncepcji awaryjnej i badań prenatalnych. Zniszczyliście edukację seksualną, promujecie klauzulę sumienia. Wdrożyliście rejestr ciąż. Nie realizujecie konwencji antyprzemocowej. Zlikwidowaliście dofinansowanie do in vitro. Pozbawiliście dofinansowania organizacje kobiece, które od lat pomagają kobietom i je wspierają…</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Za waszych czasów tak samo.)</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#MonikaWielichowska">…a minister zdrowia z naszych podatków wydał miliony złotych na realizację programu „W stronę dojrzałości”, z którego młodzież dowiadywała się, że prezerwatywy są rakotwórcze, że antykoncepcja powoduje depresję i raka, a zarodek woła do kobiet: przyjmij mnie. Rząd wydał kolejne miliony na spot reklamowy o rozmnażających się królikach, który miał zachęcić Polki i Polaków do prokreacji. Pamiętacie jeszcze o tym?</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: 2 mln wyjechało za waszych czasów.)</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#MonikaWielichowska">No jasne, że nie chcecie o tym pamiętać, ale dzisiaj wszystkim przypominam. Nade wszystko wyręczyliście się sterowanym przez Kaczyńskiego pseudotrybunałem konstytucyjnym i zaostrzyliście ustawę antyaborcyjną, która zmusza Polki do heroizmu, która skazuje je na śmierć, taką jak śmierć pani Izabeli z Pszczyny i pani Agnieszki z Częstochowy.</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Kolejne kłamstwa.)</u>
          <u xml:id="u-225.11" who="#MonikaWielichowska">A żeby tego było mało, daliście przestrzeń w parlamencie, tutaj, w polskim Sejmie, dla ultrakonserwatywnych fundamentalistów, którzy z dręczenia kobiet zrobili sobie misję swojego życia, którzy chcą np. ograniczenia rozwodów, którzy do Sejmu przynieśli, przypomnę, projekt, który nigdy nie powinien się tutaj znaleźć, a który zakładał, że przerywanie ciąży stanie się przestępstwem zabójstwa, a kobieta zabójczynią. Część z was popiera te nieludzkie, skandaliczne projekty, które dotyczą wszystkich Polek, czyli mogą dotyczyć także was, waszych sióstr, waszych przyjaciółek i waszych córek.</u>
          <u xml:id="u-225.12" who="#MonikaWielichowska">Wy chcieliście powołać polski instytut demografii, na czele którego miał stanąć polityk z prokuratorskimi uprawnieniami. Doprowadziliście do tego, że dziś ciążę w Polsce prowadzi prokurator, ksiądz i Kaczyński z kolegami i koleżankami z PiS, którzy wchodzą z buciorami w życie Polek.</u>
          <u xml:id="u-225.13" who="#komentarz">(Poseł Teresa Pamuła: Ja bym się wstydziła…)</u>
          <u xml:id="u-225.14" who="#MonikaWielichowska">To przecież kobieta i lekarz powinni decydować o bezpiecznym macierzyństwie. Dziś jesteśmy w demograficznym kryzysie, bo Polki nie chcą rodzić dzieci w Polsce, która nie jest dla nich bezpieczna pod żadnym względem.</u>
          <u xml:id="u-225.15" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Najbezpieczniejsza w Unii jest Polska.)</u>
          <u xml:id="u-225.16" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Dane.)</u>
          <u xml:id="u-225.17" who="#MonikaWielichowska">Kobiety muszą mieć prawo do podejmowania decyzji dotyczącej macierzyństwa zgodnie z własnym sumieniem. Muszą mieć zapewnioną kompleksową opiekę, muszą być bezpieczne, przede wszystkim zaś muszą mieć wybór nie zakaz, bo tylko wtedy będą decydować się na macierzyństwo i spełniać jako matki.</u>
          <u xml:id="u-225.18" who="#MonikaWielichowska">Mamy przygotowany pakiet praw kobiet, który składa się z dwóch propozycji i które są nierozerwalne. Po pierwsze, zatroszczymy się o bezpieczeństwo kobiet. Znajdziecie tu wszystko to, co PiS zabrał, czego PiS zabronił i co PiS kobietom ograniczył.</u>
          <u xml:id="u-225.19" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Tak, kolejny milion ucieknie.)</u>
          <u xml:id="u-225.20" who="#MonikaWielichowska">Zapewnimy bezpłatne badania prenatalne. Zagwarantujemy łatwy dostęp do bezpłatnej antykoncepcji, w tym dostęp do tabletki dzień po bez recepty. Uporządkujemy klauzulę sumienia. Lekcje edukacji seksualnej wrócą do szkół. Wprowadzimy stałe systemowe wsparcie finansowe i opiekę medyczną w przypadku urodzenia dziecka z niepełnosprawnością. Wrócimy do bezpłatnego programu in vitro. Po drugie, wdrożymy nową umowę społeczną, w której opowiemy się za zagwarantowaniem każdej Polce znajdującej się w wyjątkowo trudnej sytuacji osobistej prawa do podjęcia przez nią, po konsultacji z psychologiem i lekarzem, indywidualnej decyzji o przerwaniu ciąży do 12. tygodnia jej trwania w bezpiecznych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-225.21" who="#MonikaWielichowska">Zapamiętajcie, kobiety w Polsce chcą praw i wolności. Chcemy wsparcia bez wchodzenia polityków i polityczek z buciorami w nasze życie i do naszych sypialni. To my chcemy decydować o swoim życiu. I tak będzie, bo wasza zła władza dobiega końca. Polki pokazały swoją siłę. Nasz wspólny gniew będzie naszym głosem w jesiennych wyborach parlamentarnych, bo kobiety mają wybór i z niego skorzystają.</u>
          <u xml:id="u-225.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.23" who="#MonikaWielichowska">Wdrożymy wtedy pakiet praw kobiet, by każda kobieta w Polsce była bezpieczna, miała dostęp do nowoczesnej medycyny i mogła w pełni skorzystać ze swoich praw obywatelskich. Już jesienią wygramy.</u>
          <u xml:id="u-225.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni Państwo Posłowie! Chciałbym w imieniu waszym i swoim przywitać znajdujących się na galerii przedstawicieli Klubu Seniora z Borzęcina, którzy przybyli na zaproszenie pani poseł Józefy Szczurek-Żelazko. Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#PiotrZgorzelski">Proszę teraz o zabranie głosu w pierwszej kolejności panią minister Barbarę Sochę, a następnie pana ministra Waldemara Kraskę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#BarbaraSocha">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie sposób odnieść się w kilka minut do tych wszystkich kwestii, które tutaj były poruszone, do tych wszystkich kłamstw.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#BarbaraSocha">Ale powiem tylko o kilku rzeczach. Pierwsza, najważniejsza dla mnie, to kwestia demograficzna. Kiedy słyszę, że to jest efekt rządów Prawa i Sprawiedliwości, że mamy dzisiaj ujemny przyrost naturalny, to nie wiem, czy to jest ignorancja, czy to jest głupota, czy to jest po prostu cyniczna i brutalna propaganda. Mamy wysoki wskaźnik zgonów, dlatego że umiera powojenny wyż demograficzny; zupełnie naturalne zjawisko, zupełnie przewidywalne. Tak samo jak…</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, bo nie potrafiliście zaopiekować się seniorami w czasach pandemii.)</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#BarbaraSocha">Ja pani nie przeszkadzałam.</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#BarbaraSocha">Tak samo jak niski dzisiaj poziom urodzeń wynika z tego, że w wieku rozrodczym są przede wszystkim osoby z niżu demograficznego. Wyż, który powinien był się wydarzyć w Polsce, wyż demograficzny jako echo wyżu lat 80. wyjechał właśnie za waszych czasów, dlatego że wstąpienie do Unii…</u>
          <u xml:id="u-227.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-227.7" who="#BarbaraSocha">Wrócił w dużej mierze i wraca.</u>
          <u xml:id="u-227.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha…)</u>
          <u xml:id="u-227.9" who="#komentarz">(Głos z sali: A wrócił za naszych?)</u>
          <u xml:id="u-227.10" who="#BarbaraSocha">Natomiast wraca już po tzw. fakcie.</u>
          <u xml:id="u-227.11" who="#BarbaraSocha">Szanowni Państwo! Ja w tym czasie rodziłam dzieci i wiem, jakiej wymagało determinacji niezrezygnowanie z marzeń o dużej rodzinie, z marzeń o rodzinie w ogóle. Natomiast mnóstwo moich koleżanek wyjechało — wyjechało na Wyspy, wyjechało do innych krajów albo po prostu w Polsce zrezygnowało i co najwyżej ma jedno dziecko, bo na więcej nie było ich stać. Ale nie chcę, żeby była mowa tylko o demografii, bo to są rzeczy dla osób, które interesują się tym tematem, dosyć oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-227.12" who="#BarbaraSocha">Padły tu też kwestie związane z postulatami, czy rekomendacjami, pomysłami na rozwiązania, które my już realizujemy. Żłobek w każdej gminie — to się dzieje, szanowni państwo, od kilku lat. Za waszych czasów budżet przeznaczany na program „Malucha+” to było 150 mln zł. Dzisiaj w ramach nowej edycji, którą rozstrzygnęliśmy, samo miasto stołeczne Warszawa ze środków naszego programu „Maluch+” otrzyma prawie ćwierć miliarda złotych, sama Warszawa…</u>
          <u xml:id="u-227.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-227.14" who="#BarbaraSocha">…. To są dokładnie 232 mln zł dla miasta stołecznego Warszawy i podmiotów niepublicznych, które w Warszawie będą tworzyć nowe miejsca żłobkowe. To jest 100 tys. kolejnych miejsc przy 230 tys., które już istnieją. Proszę spojrzeć na mapy gmin, które w tej chwili mają żłobki i które będą miały żłobki w najbliższej edycji — ta liczba białych plam dramatycznie spadła. Oczywiście to nie jest koniec i nadal będziemy nad tym pracować, ale jest to absolutnie nieporównywalne.</u>
          <u xml:id="u-227.15" who="#BarbaraSocha">Babciowe. Babciowe, czyli sposób na różne formy opieki. Szanowni państwo, od 1 stycznia istnieje Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, który, gdyby to policzyć jeszcze razem z innymi programami, to można powiedzieć, że już dzisiaj daje możliwość otrzymania 2 tys. miesięcznie kobiecie, która wychowuje drugie dziecko, bo to jest dwa razy 500+ plus 1 tys. zł RKO. Od 1 stycznia to będzie 2600 zł dla kobiety, która rodzi drugie dziecko, pierwsze — to będzie 800 zł. Tak że to są rozwiązania, które już istnieją.</u>
          <u xml:id="u-227.16" who="#BarbaraSocha">Była mowa o kobietach w samorządach, o kobietach na wysokich stanowiskach we władzach, wśród wojewodów i marszałków, ale nie wspomnieliście państwo, że ponad połowa sołtysów w Polsce to są kobiety. Ponad połowa,…</u>
          <u xml:id="u-227.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-227.18" who="#BarbaraSocha">…a zatem można powiedzieć, że należy zacząć myśleć o tym, czy…</u>
          <u xml:id="u-227.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Wśród sprzątaczek też jest bardzo duży odsetek kobiet.)</u>
          <u xml:id="u-227.20" who="#BarbaraSocha">Proszę się wyrażać z szacunkiem o paniach, które w gminach, w swoich lokalnych społecznościach troszczą się właśnie o swoje lokalne społeczności. Jak można… Zresztą o sprzątaczki tak samo. Brak słów po prostu, brak słów.</u>
          <u xml:id="u-227.21" who="#BarbaraSocha">Na koniec, szanowni państwo, emerytury. Emerytury i wiek emerytalny. Państwo się dopominacie emerytur stażowych. Nie umiem tego w żaden sposób połączyć logicznie, kiedy mówi się o tym, że wiek emerytalny był podniesiony do 67 lat dla kobiet, a teraz jest postulat emerytur stażowych. To się nie mieści w głowie.</u>
          <u xml:id="u-227.22" who="#BarbaraSocha">I upadek gospodarczy. Rzeczywiście, kiedy popatrzymy na dane dotyczące wzrostu gospodarczego, na dane dotyczące inwestycji, na dane dotyczące poziomu zatrudnienia, wynagrodzeń, to analitycy ekonomiczni przecierają oczy ze zdumienia. Bo Polska znowu w kolejnym kwartale zaskoczyła pozytywnie analityków, natomiast jak słucha się w tej szanownej Izbie wypowiedzi posłów, to mamy do czynienia z upadkiem. To też jest jakieś oderwanie od rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-227.23" who="#BarbaraSocha">Pozostałe kwestie, kwestie zdrowotne, pozostawię panu ministrowi Krasce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-227.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy pana ministra Waldemara Kraskę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WaldemarKraska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskusja bardzo emocjonalna, ale niestety była oparta na nieprawdzie, półprawdach, na dużych emocjach, które trafiają do Polek. Czasem wielokrotnie pojawiał się tutaj zarzut, że PiS nienawidzi kobiet. Proszę państwa, to jest coś zupełnie absurdalnego. Tyle, ile rząd Prawa i Sprawiedliwości zrobił dla polskich kobiet, myślę, że państwo, jakbyście rządzili jeszcze przez 20 lat, to tyle byście nie zrobili.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Dokładnie, brawo!)</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#WaldemarKraska">Szanowni Państwo! Mówimy o dzietności, mówimy o opiece nad kobietą w ciąży. To my wprowadziliśmy bezpłatne leki dla kobiet w ciąży.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: A jakie leki biorą bezpłatnie?)</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#WaldemarKraska">20 tys. kobiet w ciąży miesięcznie korzysta z tego programu. W ubiegłym roku przeznaczyliśmy na ten cel 26 mln zł. To są konkretne rzeczy, konkretne preparaty i konkretne osoby, które z tego programu skorzystały. Macie usta pełne frazesów, ale dla kobiet w ciąży nie zrobiliście nic. Zrobił to dopiero rząd Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, bo one myślą tylko o aborcji.)</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#WaldemarKraska">W roku 2015–70 mld na ochronę zdrowia, a w roku 2023–160.</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ludzie zapłacili. To nie rząd…)</u>
          <u xml:id="u-229.9" who="#WaldemarKraska">Wszystkie liczby są liczbami, które świadczą o tym, że to właśnie rząd Prawa i Sprawiedliwości przeznacza dużo pieniędzy na ochronę zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-229.10" who="#WaldemarKraska">Proszę państwa, kobiety tez chorują na choroby onkologiczne. W roku 2009 na onkologię rząd Platformy i PSL przeznaczał 5 mld zł, a 2015 r. — 7 mld zł. My w tym roku przeznaczamy 15,5 mld zł na chorych onkologicznie, także na chore kobiety, które także chorują, np. na raka piersi. To są konkretne liczby. Nie zaklinajcie państwo rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-229.11" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Z naszych pieniędzy w narodowym funduszu,)</u>
          <u xml:id="u-229.12" who="#WaldemarKraska">Tyle, ile rząd Prawa i Sprawiedliwości zrobił dla polskich pacjentów, dla kobiet, nie zrobiliście nigdy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-229.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-229.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-229.15" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Za nasze, panie ministrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PiotrZgorzelski">Wypowiedź ta kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#AndrzejSzlachta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie opozycji próbują zakłamywać rzeczywistość i twierdzą, że kobiety pozostają w tyle za mężczyznami pod względem wynagrodzenia i aktywności zawodowej. Tymczasem według informacji Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej luka płacowa w Polsce jest jedną z najniższych w Europie i wynosi 4,5% przy średniej unijnej 13%. Według danych Eurostatu współczynnik aktywności zawodowej w Polsce wynosi 72,3%, czyli doganiamy średnią unijną, gdzie średnio 74% kobiet pracuje. Aktywność zawodowa kobiet w Polsce wzrosła od 2015 r. o 7,6%. W grupie kobiet starszych aktywność zawodowa wzrosła jeszcze bardziej. W grupie kobiet w wieku od 55 do 64 lat aktywność ta wzrosła z 35% do 45%. Zjawiska te są efektem dobrej sytuacji na rynku pracy, niskiego bezrobocia, a także zmniejszenia luki płacowej. Ponadto udział kobiet na stanowiskach kierowniczych wynosi blisko 50%. Jesteśmy pod tym względem numerem jeden w Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 2263 i 3180).</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Marka Asta o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#MarekAst">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie komisji o tym właśnie poselskim projekcie ustawy, druki nr 2263 i 3180.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#MarekAst">Komisja zebrała się na siedmiu posiedzeniach, w tym sześciu merytorycznych. W trakcie prac nad tym projektem przeprowadziliśmy naprawdę dogłębną dyskusję, podczas której ścierały się poglądy na temat konieczności zarówno wyłączenia z limitu zadłużenia publicznego wydatków na obronność, jak i wprowadzenia do konstytucji zapisu o konfiskacie majątku służącego finansowaniu zbrodniczej agresji na Ukrainę. Za tę dyskusję chcę bardzo podziękować, bo ona była rzeczowa. Myślę, że prace nad projektem w komisji mogłyby też posłużyć jako taki przykład, w jaki sposób opozycja z rządzącą większością może prowadzić debatę. Bo nie było emocji, były rzeczowe argumenty, były też głosy eksperckie, które też były brane pod uwagę, które dużo do tej dyskusji wnosiły. Ekspertami w komisji byli pani prof. Genowefa Grabowska, pan prof. Marek Chmaj, pan prof. Krzysztof Koźmiński, pani prof. Anna Rakowska-Trela i dr Marcin Olszówka. I istotnie nam też w podejmowaniu decyzji te głosy eksperckie pomogły. Chcę też podziękować panu posłowi wnioskodawcy Łukaszowi Schreiberowi za taką dużą otwartość na propozycje. Myśmy uwzględnili praktycznie wszystkie istotne wnioski redakcyjne i legislacyjne naszego Biura Legislacyjnego. Myślę, że to też powoduje, że jakość tej propozycji w sprawozdaniu jest w stosunku do pierwotnego przedłożenia lepsza.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#MarekAst">Proszę państwa, pozostaje mi oczywiście wnosić, apelować do Wysokiego Sejmu o poparcie tego sprawozdania. Natomiast na ewentualne pytania jestem gotów odpowiedzieć po debacie. Serdecznie państwu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#PiotrZgorzelski">Pierwszy głos zabierze pan poseł Michał Jach, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#MichałJach">Panie Marszałku! Pani Ministrze! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Dzisiaj będziemy debatować nad szczególną zmianą. Zmiana dotyczy ustawy zasadniczej Rzeczypospolitej Polskiej, która była tworzona, pisana w czasach, kiedy wydawało się, że w Europie zbrodnie pokroju zbrodni z czasów II wojny światowej już są niemożliwe. Tymczasem wojna, którą zgotowała Rosja, brutalna wojna, którą zgotowała Rosja Ukrainie, pokazała, że nasze przepisy, nasza konstytucja nie przewidywała pewnych decyzji, które limitują podniesienie poziomu bezpieczeństwa Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. I tak, proszę państwa, w zapisach naszej konstytucji dotychczas, zgodnie z art. 21 ust. 2 wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Tymczasem jest potrzeba wynikająca z barbarzyńskich rosyjskich metod niszczenia państwa — bez żadnej możliwości uzasadnienia tego innymi celami jak tylko barbarzyńskim niszczeniem majątku i ludności — i należy ukarać w ten sposób, tj. poprzez wywłaszczenie majątków, te wszystkich osoby, które działają na szkodę Polski.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Którzy uciekli z Rosji.)</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#MichałJach">To wprowadza to, że osoby, które wspierają barbarzyństwo, które działają na szkodę również osób cywilnych, będzie można wywłaszczyć, oczywiście zgodnie z obowiązującymi przepisami.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#MichałJach">Druga kwestia to, proszę państwa, zapisy konstytucyjne dotyczące progów ostrożnościowych chroniących budżet przed nadmiernym zadłużaniem się. Przy przekroczeniu określonych progów powoduje to dysfunkcję państwa i wielkie problemy w zarządzaniu państwem, m.in. przekroczenie 3/5 wartości rocznego PKB to jest sytuacja, gdzie jest niezwykle trudno funkcjonować, gdy państwo ma ograniczone możliwości dalszego zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: I bardzo dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#MichałJach">Dlatego też w przedłożonej noweli konstytucji zaproponowano, ażeby wydatki na obronę narodową nie były zaliczane do konstytucyjnego progu 3/5. To spowoduje, że rząd będzie mógł się zadłużać. Proszę państwa, Polska w chwili obecnej jest zadłużona na stosunkowo niskim poziomie, bo zaledwie 50%, natomiast inne państwa europejskie nawet dochodzą do 200%. To powoduje, że nasze zadłużenie jest nadal bardzo bezpieczne, a możliwości zaciągania kredytów przeznaczonych na obronę narodową zwiększą nasze bezpieczeństwo. Oczywiście również zagrożenia nieprzewidywalne wcześniej, które Federacja Rosyjska stworzyła zarówno wobec Polski poprzez Białoruś, jak i wobec Ukrainy, wymagają stworzenia nowego pojęcia konstytucyjnego: zagrożenie bezpieczeństwa państwa, z czym wiążą się kolejne prawa rządu do podejmowania określonych decyzji. To powoduje, że ta zmiana usprawni funkcjonowanie państwa dla wzmocnienia naszego bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#MichałJach">Dziękuję wszystkim posłom, którzy w tak merytoryczny sposób pracowali nad tymi zmianami. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Robert Kropiwnicki, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#RobertKropiwnicki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#RobertKropiwnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż ten projekt jest projektem dość nieszczęśliwym, bo idea piękna, słowa gładkie i urocze, ale rzeczywistość brutalna, że chcecie zadłużać Rzeczpospolitą na tyle, ile się po prostu da.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Piękna? Jaka piękna idea?)</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#RobertKropiwnicki">Bo według waszych kryteriów właściwie wszystko może być za chwilę inwestycją strategiczną służącą obronności: CPK, Radom, Mierzeja Wiślana — wszystko będzie za chwilę zwolnione z długu i będziemy mogli zadłużać państwo, bo to nie rząd będzie się zadłużał, tylko Polska będzie się zadłużała, czyli my wszyscy będziemy się zadłużali, a to oznacza, że nasze wnuki, prawnuki będą spłacały to zadłużenie na wasze fanaberie.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#RobertKropiwnicki">To przerabialiśmy za Gierka i wy idziecie absolutnie śladem gierkowskim. Chcecie, żeby jeszcze 30–40 lat po waszych rządach trzeba było to sprzątać i spłacać zadłużenie. I my się na to nie chcemy zgodzić, bo uważamy, że solidarność międzypokoleniowa wymaga pewnej uczciwości, żeby jednak nie dopuścić do tego, żeby na durnoty wydawać wielomiliardowe kwoty, a dzisiaj do tego to się sprowadza.</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#RobertKropiwnicki">Wydajecie 3% PKB na obronność, a rakiety latają, balony latają, gdzie chcą, drony latają, gdzie chcą, i wy po prostu nad tym w ogóle nie panujecie. Więc nie chodzi o pieniądze, tylko chodzi o jakość zarządzania. I z tym mamy ogromny kłopot.</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#RobertKropiwnicki">Zapanujcie nad tym, co jest dzisiaj. Ileś lat zwlekaliście z zakupem Patriotów, do dzisiaj nie zrobiliście systemu Narew, systemu Wisła — to wszystko leży, a wy chcecie kolejnych pieniędzy i wydajecie je na ławeczki albo na inne durnoty. Zróbcie coś porządnego z tych pieniędzy, które są dzisiaj, i wtedy będziemy mogli rozmawiać, czy potrzebujemy dalszych pieniędzy, bo to jest absolutnie kluczowe. Nie możemy się zgodzić na to, żeby zadłużać Rzeczpospolitą, czyli pokolenia Polaków, tylko dlatego, że dzisiaj macie takie fanaberie. Ten kaganiec, który wymyślili nasi poprzednicy, jest bardzo mądry i będziemy go bronić. Po prostu nie ma dzisiaj uzasadnienia dla tego.</u>
          <u xml:id="u-237.8" who="#RobertKropiwnicki">I druga część, która jest w tym projekcie, czyli konfiskata. Można cele, które tam przewidujecie, osiągnąć na poziomie przepisów ustawowych. Przypomnę, że stosujecie konfiskatę samochodów, zaproponowaliście i to przeszło.</u>
          <u xml:id="u-237.9" who="#RobertKropiwnicki">Jest art. 165a Kodeksu karnego mówiący o zabieraniu majątku, który służy wspieraniu działalności terrorystycznej i różnych podobnych, więc są podobne mechanizmy w Kodeksie karnym i podobnie można zastosować przepisy, które spowodują, że będzie można zabrać rosyjski majątek, który jest czy był wykorzystywany w Polsce. Trzeba poza tym pamiętać, że mówimy o kwocie ok. 4 mld zł, które udało wam się zabezpieczyć. Wydaje się, że to i tak bardzo mało, bo reszta tego, co było, pewnie uciekła, bo tak to dziurawo robiliście.</u>
          <u xml:id="u-237.10" who="#RobertKropiwnicki">Nie ma więc dzisiaj potrzeby zmiany konstytucji. Absolutnie wymyśliliście to tylko po to, żeby odwrócić uwagę opinii publicznej od rzeczy ważnych, od tego, co jest dzisiaj prawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-237.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-237.12" who="#RobertKropiwnicki">Prawdziwym zagrożeniem jest wasza nieudolność, prawdziwym zagrożeniem są głupoty, na które wydajecie pieniądze. Apelujemy więc do was, żebyście się opamiętali i wzięli do roboty w tym zakresie, który jest, w którym można coś dzisiaj zrobić, a nie myśleli o tym, w jaki sposób zabrać majątki różnym ludziom bez decyzji sądu.</u>
          <u xml:id="u-237.13" who="#RobertKropiwnicki">Uważamy, że w takich sprawach powinien wypowiadać się sąd. co przewidzieliście w innych przepisach, chociażby w tych dotyczących zabierania majątków, które wspierają terroryzm. Tam też jest decyzja sądu. Absolutnie to sąd powinien o tym decydować, żeby nie doszło do sytuacji, że jakiś narwany wojewoda albo inny przedstawiciel Skarbu Państwa podejmie decyzję, że zabierze komuś firmę, bo jemu się ta firma nie podoba albo jest to firma jego konkurenta politycznego. A potem państwo polskie, już z majątku wspólnego, będzie wypłacało ogromne odszkodowania, bo ktoś pójdzie do sądu.</u>
          <u xml:id="u-237.14" who="#RobertKropiwnicki">To sąd powinien o tym decydować. Można przewidzieć krótka ścieżkę, taką, żeby ona była sprawna, ale nie trzeba tego robić poprzez zmianę konstytucji. Próbujecie odwracać uwagę opinii publicznej od rzeczy ważnych, od bezpieczeństwa, które jest dzisiaj zagrożone. Dzisiaj wszyscy się boimy, ale boimy się tego, że nie wiadomo gdzie spadnie kolejna rakieta, czy będzie ona uzbrojona czy nie, gdzie spadnie kolejny balon. Wszyscy jesteśmy zagrożeni przez wasze dyletanctwo.</u>
          <u xml:id="u-237.15" who="#RobertKropiwnicki">Więc apeluję, żebyście się wzięli do roboty, a nie odwracali uwagę opinii publicznej. Z tych powodów zgłaszamy wniosek o odrzucenie tego projektu. Proszę Wysoką Izbę o jego poparcie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Anna Maria Żukowska, która przedstawi stanowisko klubu parlamentarnego Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#AnnaMariaŻukowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prace komisji nadzwyczajnej były faktycznie merytoryczne, ale to tylko i wyłącznie dzięki opozycji, dzięki nam, bo zgłosiliśmy tam ekspertów, którzy rzeczywiście są ekspertami od prawa konstytucyjnego, a nie od wszystkiego, jak niektórzy zgłoszeni przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość czy też wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#AnnaMariaŻukowska">Te prace pokazały jedno: ta zmiana ustawy nie jest w żaden sposób potrzebna. Prawo i Sprawiedliwość oraz posłowie z tego ugrupowania, posłowie wnioskodawcy zakładają, że muszą stworzyć coś wielkiego po to, żeby się zapisać w pamięci, żeby było tak jak przy ustawie o obronie Ojczyzny, w sprawie której zresztą zagłosowaliśmy za, dlatego że jesteśmy polskimi patriotkami i polskimi patriotami.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#AnnaMariaŻukowska">Zawsze będziemy stawać po stronie Polski, po stronie naszej ojczyzny i po stronie jej bezpieczeństwa. Będziemy natomiast stać także na straży przestrzegania porządku konstytucyjnego w naszym kraju. Zmiana konstytucji, naraża nas potencjalnie na kolejne zderzenie czołowe z instytucjami Unii Europejskiej, z TSUE, na naruszanie progów ostrożnościowych, na późniejszą procedurę późniejszą, na badania w związku z przekroczeniem tych progów ostrożnościowych, tej dyscypliny budżetowej, której zgodnie również z traktatami powinniśmy przestrzegać. Gdyby nie my, gdyby nie wnioski opozycji i uwagi przez nas zgłaszane, to Prawo i Sprawiedliwość uchwaliłoby taką ustawę, przeszłyby takie przepisy, z których by wynikało, że właściwie każdemu można zabrać majątek, bo tutaj nie było żadnych ograniczeń. Nie było ograniczeń wynikających z bardziej precyzyjnego sformułowania tych przepisów. Nadal jednak pozostawiają one wątpliwości, bo przepis dotyczący konfiskaty brzmi tak, że dotyczy on majątku, który może być wykorzystany w jakiejkolwiek części do finansowania lub wspierania w innej formie napaści zbrojnej na nasz kraj.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#AnnaMariaŻukowska">Jest to w związku z tym nieprecyzyjne określenie, nie zgadzamy się z nim, bo może być ono nadużywane, żeby np. kogoś zastraszyć. Podobnie nieprecyzyjne jest sformułowanie dotyczące tego, że konfiskata majątku może nastąpić bez wyroku sądu, o czym mówił pan poseł Kropiwnicki. Naszym zdaniem to sąd powinien być instytucją, która podejmuje te decyzje. Nie może być tak, że to się dzieje z mocy prawa i można się co najwyżej od tego odwołać.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#AnnaMariaŻukowska">Prawo i Sprawiedliwość odrzuciło również wniosek o wysłuchanie publiczne, dzięki któremu Polki i Polacy mogliby się dowiedzieć o planowanych zmianach, żeby można było wysłuchać ich opinii. Zupełnie tego nie rozumiem. Projekty takie jak ten, dotyczące zmiany konstytucji, ustawy najważniejszej, można powiedzieć: matki wszystkich ustaw w Polsce, powinny być przeprowadzane jak najbardziej transparentnie i nie powinny być ukrywane przed opinią publiczną. Niestety pan przewodniczący Ast nie dopuścił do takiego wysłuchania, cudem udało się sporządzić ekspertyzy.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#AnnaMariaŻukowska">Cieszę się, i to jest jedyne pozytywne słowo, które powiem pod adresem pana przewodniczącego Asta oraz wnioskodawców, że uwagi ekspertów zostały przynajmniej w części uwzględnione. Staraliśmy się ulepszyć brzmienie tego projektu, natomiast nadal nie ma np. precyzyjnych definicji potrzeb obronnych kraju. Nie wiadomo, co to jest, czy to jest tylko i wyłącznie związane ze zbrojeniami, czy też z zupełnie innymi rzeczami, czy to będzie np. kwestia informatyzacji i innych rzeczy, które akurat sobie rząd czy dany minister w danym momencie wymyśli.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#AnnaMariaŻukowska">Naszym zdaniem nie ma potrzeby zmieniania konstytucji, a przede wszystkim nie ma potrzeby zmieniania jej razem z PiS-em, bo jest to hańba dla wszystkich nas, że w ogóle musimy uczestniczyć w pracach nad projektem sporządzonym przez posłów partii, którzy tę konstytucję złamali niejednokrotnie, którzy tak naprawdę nie chcieliby, żeby ta konstytucja funkcjonowała, bo ona im tylko przeszkadza. Robią wszystko, żeby ją omijać, robią wszystko, żeby nie musieć podporządkowywać się jej przepisom. A instytucja, która powinna stać na straży tego najważniejszego w Polsce dokumentu, jest w tej chwili dysfunkcjonalna, jest tam spór. Tak to się kończy, kiedy wysyła się tam politycznych kibiców, a nie prawników, którzy umieją orzekać w sprawach konstytucyjnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam na mównicę pana posła Jacka Tomczaka, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#JacekTomczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście w kontekście, w którym się pojawia, ten projekt wydaje się na pierwszy rzut oka niegroźny, ale niestety taki nie jest. Część zapisów związanych z konfiskatą mienia w razie napaści zbrojnej nie budzi dużych kontrowersji. Są to pewnie dosyć oczywiste zapisy o konfiskacie majątku osób fizycznych niebędących obywatelami polskimi, osób prawnych, podmiotów, które znajdują się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, w razie agresji, jeżeli ten majątek może być wykorzystywany w jakikolwiek sposób do finansowania, wspierania tejże napaści. Natomiast, jak wiemy dobrze, w polskim systemie prawnym mamy już konfiskatę, i to wprowadzoną zwykłymi ustawami, więc nie widzę potrzeby, żeby zmieniać polską konstytucję lub dodawać nowe artykuły do polskiej konstytucji — naprawdę wystarczy zrobić to w trybie zwykłej ustawy. Moglibyśmy ten problem rozwiązać w ten sposób.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#JacekTomczak">Główny problem to nie jest ten, który wynika z dodania art. 234a, ale jednak modyfikacja art. 216 ust. 5 w celu wyłączenia z konstytucyjnie określonego limitu zadłużenia publicznych pożyczek, gwarancji i poręczeń finansowych służących finansowaniu potrzeb państwa. To jest niewątpliwie zmiana niezwykle niebezpieczna. Niebezpieczna. Dlaczego? Dlatego że obserwujemy, po pierwsze, jak PiS traktuje polską konstytucję, jak ją dewastuje i dewastuje wszystkie instytucje, które mają strzec polskiej konstytucji, od Trybunału Konstytucyjnego począwszy. To, co tam się dzieje, widzimy na co dzień. Jak się widzi taką zmianę, od razu zapala się lampka ostrzegawcza, o co tak naprawdę tutaj chodzi. A chodzi o to, że PiS, nie ukrywamy, doprowadził do strasznego zadłużenia państwa, doprowadził do dewastacji finansów publicznych. Zadłużenie Polski w trakcie rządów Prawa i Sprawiedliwości wzrosło o ok. 850 mld zł, tj. tyle co przez 25 lat wcześniejszych. Dzisiaj znajdujemy się w sytuacji dewastacji tych finansów, także wyprowadzenia wydatków publicznych, bo pamiętajmy, że my nie widzimy wszystkiego, całego zadłużenia państwa, ponieważ znaczna część wydatków publicznych jest wyprowadzona poza budżet, 40% wydatków. Nie wiemy do końca, jaka jest skala tych wydatków, jaki one mają wpływ na zadłużenie państwa. Czy w tej sytuacji można znieść limit? Czy naprawdę jesteśmy w stanie odpowiedzialnie podjąć taką decyzję w tej sytuacji i dać to narzędzie ugrupowaniu, które doprowadziło do dewastacji finansów publicznych?</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#JacekTomczak">Papierek lakmusowy, który pokazuje, w jakim stanie są finanse publiczne, mieliśmy ostatnio: rząd musiał pożyczać pieniądze z Funduszu Rezerwy Demograficznej, bo nie starczy już na bieżące wydatki. Czyli PiS rozdął wydatki w Polsce tak, do takiego skraju, że dzisiaj chce znieść jakiekolwiek limity zadłużenia, by zasypywać obecną dziurę wywołaną przez ten rząd. I to jest prawdziwa intencja tej ustawy. Nie dajmy się oszukać. Bezpieczeństwo państwa jest tu w absolutnym tle, nie jest niestety istotne z tej perspektywy. Prosiliśmy o to, żeby doprecyzować zapisy tejże ustawy, bo tak naprawdę pod pojęciem potrzeb obronnych państwa można rozumieć wszystko, właściwie każdą inwestycję infrastrukturalną: drogi, CPK, a pewnie w rozumieniu Prawa i Sprawiedliwości nawet dofinansowanie telewizji publicznej. Szkoda tych miliardów, które poszły na telewizję. Mogły pójść na obronność państwa. Ale państwo podjęliście niestety inną decyzję i teraz ponosicie konsekwencje tego rozdawnictwa.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#JacekTomczak">Jeżeli mamy poważnie rozmawiać na temat tego, czy ten limit zwiększać, czy nie, to po pierwsze, najpierw porządny audyt finansów państwa z ujawnieniem wszystkich wydatków wyprowadzonych z budżetu, żebyśmy wiedzieli, w jakim stanie tak naprawdę jest dzisiaj Polska. Niestety mamy prawo przypuszczać — po tym, co się stało z Funduszem Rezerwy Demograficznej — że po prostu nie macie płynności, nie macie pieniędzy i dzisiaj chcecie zadłużyć nas i następne pokolenia jeszcze bardziej. Jeżeli będzie plan uporządkowania finansów państwa i będzie porządny audyt tych finansów, możemy rozmawiać na ten temat — w momencie doprecyzowania tych zapisów, tego, co to znaczy: finansowanie potrzeb obronności państwa — ale na pewno nie w tym kształcie, w jakim ten projekt został przedstawiony.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#JacekTomczak">Dlatego klub Koalicji Polskiej nie może poprzeć tego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#PiotrZgorzelski">Stanowisko koła Konfederacja przedstawi pan marszałek Stanisław Tyszka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#StanisławTyszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 8 lat rządów PiS-u to są lata błyskawicznego zadłużania Polaków, to są lata łupienia i wywłaszczania pracujących Polaków z ich ciężko zarobionych pieniędzy i wreszcie to są lata uwłaszczania się PiS-owskiej nomenklatury na pieniądzach tychże pracujących Polaków.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#StanisławTyszka">Po pierwsze, zadłużenie publiczne. 2015 r. — dziewięćset kilkadziesiąt miliardów złotych. W tym momencie — ponad 1,5 bln zł. To są długi, które będą spłacały jeszcze nasze dzieci i wnuki. Jak mówił mój przedmówca, mnóstwo, kilkaset miliardów wyciągniętych poza budżet, poza kontrolę poselską, poza kontrolę obywateli — nie wiemy, na co je wydajecie. Po drugie, łupicie, wywłaszczacie pracujących Polaków nieustannymi podwyżkami podatków. Skumulowana inflacja — tylko w tej kadencji to jest już ok. 50%. To jest wywłaszczanie Polaków z ich pieniędzy. Po trzecie, stworzyliście kleptokratyczny reżim. Bezwstydnie drenujecie instytucje państwa, drenujecie spółki Skarbu Państwa. Przez swoje kolesiostwo stworzyliście nepotyzm, nową partyjną nomenklaturę, setki, tysiące partyjnych milionerów za pieniądze Polaków.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#StanisławTyszka">Ten projekt oczywiście nie przejdzie. Jest on nie tylko bublem prawnym, ale także szczytem bezczelności. Pokazuje też sposób waszego myślenia.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#StanisławTyszka">Otóż w tym momencie chcielibyście zadłużać się w sposób nielimitowany, tzn. zadłużać nie siebie, ale przyszłe pokolenia Polaków. Dodatkowo chcielibyście jeszcze, uwaga, konfiskować majątki Polaków na podstawie domniemania. Przecież to już naprawdę jest szczyt bezczelności, a może nawet jakiejś choroby psychicznej.</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#StanisławTyszka">Szanowni Państwo! Oczywiście to wszystko to zadłużanie, wywłaszczanie Polaków, uwłaszczanie się. Najpierw robiliście to pod pretekstem walki z pandemią, a teraz robicie to pod pretekstem wojny na Ukrainie i pomocy Ukrainie. Konfederacja jest za tym, żeby się zbroić. Konfederacja jest za tym, żeby pomagać Ukrainie, ale pomagać z głową, pomagać w pewnych granicach, roztropnie i za zgodą Polaków.</u>
          <u xml:id="u-243.7" who="#StanisławTyszka">Czy ktokolwiek kiedykolwiek zapytał Polaków o zakres tej pomocy? Czy zapytaliście Polaków o to, czy zgadzają się na to, żebyśmy oddawali nasze czołgi, nasze samoloty za darmo, nie uzyskując za to ekwiwalentu, rekompensaty od naszych sojuszników, tak jak robią to np. Czesi czy Słowacy? Czy kiedykolwiek zapytaliście Polaków o to, czy chcą finansować 500+, a teraz też 800+ dla obywateli obcego państwa? Czy zapytaliście o to, czy Polacy chcą w tym momencie składać się na kredyty 2%, co przyznał ostatnio pan minister Buda, dla obywateli obcego państwa? Polak, który spłacił kredyt lub spłaca kredyt, ma w tym momencie finansować tanie kredyty dla obywateli obcych państw, przede wszystkim dla obywateli Ukrainy. Czy zapytaliście Polaków o to, czy zgadzają się na dopłacanie 1400 zł do emerytury minimalnej obywatelowi Ukrainy, który przepracował w Polsce 1 miesiąc? Nie, nie zapytaliście, natomiast w tym momencie chcecie się zadłużać w nielimitowany sposób i dalej opodatkowywać Polaków.</u>
          <u xml:id="u-243.8" who="#StanisławTyszka">Konfederacja nie zgadza się na ten projekt, ale skoro chcecie zmieniać konstytucję, to składamy poprawki. Wyrzucamy te wasze zapisy sprowadzające się do dalszego łupienia Polaków, wprowadzamy natomiast dwa nasze zapisy w obronie kieszeni Polaków. Pierwszy ma następujące brzmienie: każdemu zapewnia się możliwość nieograniczonych płatności gotówkowych. Sprzeciwiamy się dążeniom Morawieckiego, Tuska czy innego Hołowni do tego, żeby odebrać Polakom gotówkę. Drugi zapis ma następujące brzmienie: Rzeczpospolita Polska posiada wyłączną kompetencję do nakładania podatków i innych danin publicznych. Nie zgadzamy się na to, żebyście oddawali kompetencje do nakładania podatków na Polaków instytucjom unijnym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.10" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Znowu pan kłamał. Szymon Hołownia nie proponuje ograniczenia gotówki. Nie wiem, dlaczego pan kłamie z mównicy sejmowej. Trafi pan do komisji etyki. To, co pan mówi, to skandal, absolutny skandal. To buta i arogancja Konfederacji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń, Koło Parlamentarne Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#MirosławSuchoń">To buta i arogancja Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Macie wspólne stanowisko?)</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Przedmiotowy projekt ustawy o zmianie konstytucji ma co do zasady wprowadzić dwie zmiany. Pierwsza z nich dotyczy rozluźnienia zasad dotyczących zadłużania państwa, druga natomiast dotyczy wprowadzenia nowych regulacji dotyczących konfiskaty majątków, które mogą czy mogłyby służyć finansowaniu działań zbrojnych na terenie naszego państwa lub zagrażających państwu.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! W pierwszej kolejności zajmę się pierwszą częścią tego projektu, czyli limitami zadłużenia. Limity zadłużenia zostały zapisane w konstytucji, aby chronić obywateli przed szkodliwymi pomysłami nierozsądnych polityków. Dzisiaj mamy właśnie taką sytuację, w której szkodliwy rząd, który prowadzi szkodliwą politykę, chce rozluźnić te limity, żeby jeszcze bardziej zadłużyć nasze państwo, jeszcze bardziej zadłużyć obywateli.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#MirosławSuchoń">Możemy spostrzec to, jak zła jest ta ustawa, kiedy popatrzymy na całokształt działalności tego rządu. W parlamencie złożono projekt zmiany konstytucji. Rząd, większość parlamentarna mówi, że to zwiększenie limitu ma służyć działaniom proobronnym, natomiast w tym samym momencie rząd proponuje np. projekt czternastej emerytury, który będzie kosztował 100 mld zł, proponuje projekt: 800+ drożyzna, który będzie kosztował dodatkowe 25 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#MirosławSuchoń">Mam pytanie: Gdzie jest racja, gdzie są te podstawowe wartości, o które walczy dzisiaj Prawo i Sprawiedliwość? Czy są to wartości związane z niezależnością państwa, z możliwościami obronnymi, z niezawisłością, z niepodległością, czy też chodzi o to, żeby uzyskać dodatkowe pieniądze na prezenty wyborcze? Dzisiaj to wszystko, co robi PiS, oznacza, że chce zadłużać nasze państwo, wkładać na barki kolejnych pokoleń kolejne długi tylko po to, żeby w ten sposób spróbować wygrać najbliższe wybory. To jest sprzeczne z polską racją stanu. Trzeba powiedzieć wprost, że każdy, kto dzisiaj zagłosuje za tym rozwiązaniem, będzie jednocześnie głosował za utratą suwerenności, bo wysokie zadłużenie państwa oznacza utratę suwerenności, co pokazały przykłady na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#MirosławSuchoń">Jeżeli chodzi o punkt drugi dotyczący konfiskaty majątków, to co do zasady należy zgodzić się z projektodawcami, że na podstawie dzisiejszych przepisów nie jest możliwa pełna konfiskata, niemniej jednak istnieją pewne substytuty tej zmiany, np. stosowanie lub nowelizacja przepisów dotyczących zamrożenia i konfiskaty czy Kodeksu karnego, ale, tak jak powiedziałem, nie są to pełne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-245.8" who="#MirosławSuchoń">Ta poprawka zawiera absolutnie kluczowe wady, niedookreślenia, niejasności, a nawet sprzeczności, które powodują, że te przepisy nie będą skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-245.9" who="#MirosławSuchoń">Panie marszałku, jeszcze powiem ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-245.10" who="#MirosławSuchoń">Nie wiem, w jaki sposób ten projekt opuścił komisję, ale na pewno nie powinno było do tego dojść. W Wysokiej Izbie nie ma większości, która pozwoliłaby przyjąć te szkodliwe zmiany.</u>
          <u xml:id="u-245.11" who="#MirosławSuchoń">Mam pytanie do posłów z PiS-u: Jakie punkty regulaminu złamaliście, żeby przepchnąć ten projekt ustawy przez podkomisję, przez komisję? Ktoś powinien to sprawdzić. Na koniec dodam, że nie należy wymieniać zamków z włamywaczem. Tak samo nie należy zmieniać konstytucji z tymi, którzy łamią tę konstytucję.</u>
          <u xml:id="u-245.12" who="#MirosławSuchoń">Panie marszałku, na pana ręce składam wniosek o odrzucenie tego szkodliwego projektu zmiany konstytucji. Mam nadzieję, że ten wniosek zostanie uwzględniony i projekt zostanie odrzucony. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Machałek przedstawi stanowisko koła Porozumienie.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#komentarz">(Poseł Iwona Michałek: Iwona Michałek.)</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Michałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#IwonaMichałek">Tak.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#IwonaMichałek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwiększenie potencjału militarnego, jak również wprowadzenie zdecydowanych sankcji wobec rosyjskiego kapitału gospodarczego ulokowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie wymaga zmian przepisów polskiej konstytucji. W obliczu kryzysu finansów publicznych, rekordowej inflacji oraz realnej perspektywy dalszego pogarszania się sytuacji gospodarczej kraju koncepcja zniesienia ograniczeń w zadłużeniu państwa działa na szkodę Polski oraz na szkodę obywateli, bo to my będziemy spłacać te długi.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#IwonaMichałek">Próba zmiany konstytucji wynika z emocjonalnej reakcji na aktualne zapotrzebowanie polityczne i wizerunkowe związane z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, jednocześnie stanowi przejaw niedopuszczalnej w demokratycznym państwie prawnym politycznej instrumentalizacji prawa. Wprowadzenie konfiskaty majątków podmiotów wspierających agresję Rosji wobec Ukrainy i jej obywateli możliwe jest w oparciu o aktualne przepisy. Wprowadza się np. autonomiczne pojęcie napaści zbrojnej, niespójne z dotychczasową terminologią konstytucyjną stosowaną w przypadku stanu wojny lub stanu wojennego. Ponadto dopuszczalność przejęcia majątków ma być oparta na szeregu domniemań faktycznych i prawnych. Ustawa ma również określić podmioty uprawnione do przeprowadzania procedury przejęcia majątków.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#IwonaMichałek">Tak sformułowane przepisy nie realizują standardów poprawnej legislacji wymaganych w demokratycznym państwie prawnym w stosunku do ustaw, nie mówiąc już o wymogach dotyczących przepisów rangi konstytucyjnej. Na szczególną krytykę zasługuje proponowana formuła przejmowania majątków podmiotów w niej określonych na mocy prawa, to znaczy bez zachowania drogi sądowej. To sądy są do tego powołane.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#IwonaMichałek">Proponowana regulacja będzie mogła być stosowana również po zakończeniu rosyjskiej agresji na Ukrainę. W efekcie w polskim porządku prawnym stworzone zostaną podstawy do tego, aby nieokreślone konstytucyjnie organy w oparciu o nieokreślone konstytucyjnie przesłanki mogły dokonywać konfiskaty na rzecz Skarbu Państwa majątków bliżej nieokreślonych podmiotów. Konstrukcja ta nie tylko ograniczy gwarancyjną funkcję konstytucji, ale i zakwestionuje wartości konstytucyjne: zasadę zaufania do państwa i stworzonego przez niego prawa, wolność działalności gospodarczej i ochronę własności wynikającą z zasady społecznej gospodarki rynkowej oraz prawo do sądu.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#IwonaMichałek">Porozumienie nie może poprzeć proponowanych zmian. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jarosław Sachajko przedstawi stanowisko koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie sprawozdania komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#JarosławSachajko">Projekt dotyczy modyfikacji art. 216 ust. 5 w celu wyłączenia z konstytucyjnie określonego limitu zadłużania publicznego pożyczek, gwarancji i poręczeń finansowych służących finansowaniu potrzeb obronnych państwa, jak również art. 234a jako podstawy do przejęcia przez Skarb Państwa własności, która znajduje się w ramach jurysdykcji Rzeczypospolitej Polskiej i w przypadku której można domniemywać, że może służyć do wspierania rosyjskiej agresji. Wydaje się, że cała Izba powinna jak najbardziej poprzeć takie rozwiązania, z kilku powodów. Wystarczy…</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ależ pan żartuje, ile robicie.)</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#JarosławSachajko">Pani poseł, naprawdę możemy się spotkać, jak tak pani cały czas mnie zaczepia, po posiedzeniu Sejmu, wtedy pani na mnie nakrzyczy, ale prosiłbym, żeby nie w trakcie posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#JarosławSachajko">Mamy swoją historię. Już co najmniej dwukrotnie w naszej historii… W XVIII w. szlachta nie chciała się opodatkowywać na wojsko, a w okresie międzywojennym, pod jego koniec, również nie wydawano pieniędzy na zbrojenia, bo cały czas liczono, że jakoś to będzie.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: 4,5 mln.)</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#JarosławSachajko">Chociażby te dwa fakty pokazują, że nie…</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: O czym pan opowiada? Kontrfaktyczne.)</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#JarosławSachajko">Bardzo prosiłbym, panie pośle. Może pan nie przeszkadzać? Ja naprawdę panu nie przeszkadzałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#JarosławSachajko">Pan tyle razy bzdury opowiadał z tej mównicy i naprawdę Wysoka Izba słuchała.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Służę korepetycją z historii.)</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#JarosławSachajko">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#JarosławSachajko">Te dwa fakty powinny skłonić Wysoką Izbę do poparcia tych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#JarosławSachajko">Kukiz’15 zarówno w ubiegłej kadencji uważał, jak i w tej kadencji uważa, że nie powinniśmy się zadłużać, bo problem, który został tu już kilkakrotnie podniesiony, jest taki, że te długi trzeba spłacać i te długi będą spłacane.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: No brawo!)</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#JarosławSachajko">Tylko przypominam te dwa fakty. Nie mieliśmy silnej armii i straciliśmy państwo, straciliśmy ostatnio 6 mln obywateli i znaczną część naszego terytorium. Widząc, co robi Rosja, pamiętając naszą historię, jestem w szoku, że część tej Izby nie chce poprzeć takich rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#komentarz">(Poseł Robert Kropiwnicki: Szukajcie rakiety.)</u>
          <u xml:id="u-251.9" who="#JarosławSachajko">Jeżeli chodzi o rakiety, rzeczywiście duża część Polski była spokojna, bo ta pierwsza rakieta spadła w Przewodowie, u mnie w okręgu. Teraz nawet część posłów się obudziła, ponieważ rakieta spadła w centralnej Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PiotrZgorzelski">Z tym że dzisiaj nie mówimy o rakiecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#JarosławSachajko">Dlatego w tej chwili powinniśmy nie oszczędzać na obronności, tylko zrobić wszystko, aby Polacy czuli się bezpiecznie w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni państwo posłowie, chciałem we własnym i waszym imieniu przywitać zasiadających na galerii przedstawicieli koła gospodyń wiejskich, sołtysów, samorządowców z powiatu konińskiego, którzy przybyli na zaproszenie posła Andrzeja Grzyba. Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#PiotrZgorzelski">I w atmosferze takiego aplauzu, jakiego nigdy nie uzyskałby pan poseł po własnym wystąpieniu, zapraszamy do wygłoszenia stanowiska Wolnościowców.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Myrcha: Cóż za support.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#DobromirSośnierz">Bywały tutaj momenty wzniosłe, ale nie o tym teraz.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#DobromirSośnierz">Niedawno pan premier pytał retorycznie w Polsacie, czy jeśli dług publiczny spada, a nie rośnie, to znaczy, że on się wymyka spod kontroli. Być może ktoś tam czegoś nie dopatrzył w Unii Europejskiej albo źle policzył. Ale jak było 51%, a teraz jest 49%, a w tym roku spadnie do 47%, to czy to jest wymknięcie się spod kontroli? No więc na konto tej świetnej sytuacji finansowej zapowiedzieliście już 800+. Wprawdzie znowu można by się przyczepić, że wcześniej prezes, naczelnik państwa powiedział, że 700+ byłoby proinflacyjne, to czemu teraz 800+ nie jest? Takich domorosłych ekonomistów to już zaorał przykładnie poseł Smoliński na Twitterze. pisząc, że 700+ było proinflacyjne, a 800+ nie będzie. I co tu jest niezrozumiałe? Tak że to mamy wyjaśnione. Z taką mądrością jest nasz kraj niestety rządzony.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#DobromirSośnierz">Ale jeszcze echa tych wszystkich mądrości nie ucichły, a już w Sejmie pojawił się projekt zmiany konstytucji wyciągający o dziwo bezpieczniki z systemu finansowego. Projekt postuluje, żebyśmy się umówili wszyscy, że będziemy udawać, że dług zaciągany na cele militarne to nie jest dług. Nie dość, że głupie, to jeszcze przecież niepotrzebne, bo sytuacja ekonomiczna jest przecież znakomita, zadłużenie w relacji do PKB spada. To po co podnosić poprzeczkę, dopuszczalną granicę, skoro się właśnie od niej oddalamy, jak powiedział premier?</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#DobromirSośnierz">Ano może dlatego, że to wszystko jednak są bzdury? Może dlatego, że zadłużenie mamy znacznie większe, niż pan premier przyznaje, tylko co chwilę uznajemy, że coś się nie liczy do długu. Może gdyby uwzględnić np. potężny dług emerytalny, który jeszcze sobie powiększamy, fundując emerytury obcym obywatelom, tobyśmy byli w zupełnie innym miejscu. Może gdybyśmy przestali się oszukiwać, że wyjmowanie wydatków poza budżet powoduje, że niby mamy równowagę budżetową, tobyśmy się mniej dziwili, że w sumie nam się ten budżet nie spina. Może gdybyście sobie uporczywie nie kupowali wyborców za ich własne pieniądze, tobyście nie musieli udawać, że wydatki na obronność się teraz nie liczą. Otóż liczą się.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#DobromirSośnierz">Nie można przejadać pieniędzy, przeznaczać ich na rozdawnictwo i mieć silnej armii jednocześnie. Dług to jest dług. Nazywanie, zmiana nazwy nie zmienia rzeczywistości. Jeśli go nie nazwiemy długiem, jeśli zamkniemy oczy i będziemy jednocześnie udawać, że go nie ma, to on magicznie nie zniknie, tylko nas w końcu doprowadzi do bankructwa.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#DobromirSośnierz">A jak nie będzie nas stać na obsługę tego długu, już nikt nie będzie wam chciał pożyczać pieniędzy, to co wtedy powiecie? To się nie liczy, bo wiecie, mieliśmy ważne wydatki. To może jak tak można, to w ogóle wyjmijcie wszystkie wydatki poza ten limit. Proponuję, żeby każdy bankrut w tym kraju wziął w ogóle przykład z rządu i jak przyjdzie co do czego, mówił: pomijając te wszystkie długi, których nie mogę spłacać, ale przecież miałem ważne wydatki, dlatego one się nie liczą — moja sytuacja finansowa jest świetna, więc o co w ogóle wam chodzi?</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#DobromirSośnierz">Wyjęcie całego zadłużenia na cele zbrojeniowe z konstytucyjnego limitu de facto otwiera furtkę na zwiększanie zadłużenia na inne cele. W zasadzie z matematycznego punktu widzenia to jest obojętne, czy wyjmiemy te wydatki czy inne wydatki, ważne, że de facto służy to bezkarnemu zwiększaniu zadłużenia państwa. Dokończę jeszcze w pytaniu.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#PiotrZgorzelski">Czy ktoś z państwa posłów chciałby jeszcze dopisać się do listy chętnych do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Janusz Korwin-Mikke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wielce czcigodny poseł Mirosław Suchoń oświadczył, że zwiększanie zadłużenia prowadzi do utraty suwerenności. A więc będzie można posłom PiS-u, którzy zagłosują za tą poprawką zwiększającą limit zadłużenia, skonfiskować majątki. Na zasadzie takiej, że zagrozili polskiej suwerenności. Takie jest proste rozumowanie.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#JanuszKorwinMikke">Pamiętam, jak w czasach komuny prokurator mnie oskarżał, że chcę zepsuć stosunki ze Związkiem Sowieckim, bo żądałem oderwania Ukrainy, Białorusi i Litwy od Związku Sowieckiego. Powiedziałem, że to polepszy stosunki ze Związkiem Sowieckim, bo jak nie będziemy graniczyli ze Związkiem Sowieckim, to nam się stosunki polepszą. No niestety prokurator nie uznał tego słusznego oczywiście rozumowania. To pokazuje, jakie rozumowania będzie można prowadzić teraz, dowodząc, że czyjeś działanie szkodziło polskiej suwerenności. Będziemy oczywiście głosowali przeciwko temu wszystkiemu.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#GrzegorzBraun">Panie Ministrze! Sprawozdawco i — jak rozumiem — pomysłodawco tego horrendum…</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Schreiber: Wnioskodawco — to co innego.)</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#GrzegorzBraun">…mam bardzo konkretne pytanie. Ponieważ używacie państwo w tym projekcie takiego literackiego języka i chcecie, żeby najstraszliwsze konsekwencje dotknęły tych, co do których — cytuję — można domniemywać to i owo, ja pana niniejszym wzywam do tego, by pan wskazał mi w polskim prawie podstawę do zakazu domniemywania tego czy owego. Skoro ma rodzić skutki prawne to, że można domniemywać, to proszę mi pokazać, w jakich przypadkach nie można domniemywać. Ja w polskim prawie nie znajduję takiej podstawy. Znajduję ją tylko w literaturze — postać Cieciszkowskiego w „Trans-Atlantyku” Gombrowicza, który powiada: Nie jestem ja na tyle szalonym, żebym w dzisiejszych czasach co mniemał albo i nie mniemał. Więc to ewentualnie byłaby podstawa…</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#GrzegorzBraun">…prawna dla waszej poprawki bezprawki do konstytucji. Ale proszę o konkretną odpowiedź: Gdzie jest w polskim prawie zakaz domniemywania, że pan jest kosmitą, Marsjaninem, wielbłądem? Proszę mi pokazać.</u>
          <u xml:id="u-259.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Rafał Adamczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie Wnioskodawcy! Zacytuję opinię prawną Naczelnej Rady Adwokackiej dotyczącą tego projektu ustawy, może wyciągniecie jakieś wnioski: „Konkludując, brak jest podstaw do uznania, że zachodzi potrzeba zmiany Konstytucji dla wprowadzenia najpierw zamrożenia, a następnie konfiskaty majątku osób fizycznych, osób prawnych i innych podmiotów w związku z napaścią zbrojną dokonaną przez obce państwo na terytorium RP lub powodującej bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego RP napaści na terytorium innego państwa. Obowiązująca Konstytucja RP pozwala na wprowadzenie takich rozwiązań drogą ustaw zwykłych bez potrzeby jej zmiany”. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pomysł PiS-u na organizację naszej ojczyzny to: Po pierwsze, Trybunał Konstytucyjny nie realizuje oczekiwań partii władzy — trzeba ograniczyć ilość sędziów do tych, którzy są przychylni pani mgr Przyłębskiej. Po drugie, konstytucja zabrania zadłużania się państwa — trzeba zmienić konstytucję, tak aby pasowała do bieżących wydatków rządu.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#JanSzopiński">Panie Prezesie! Dlaczego jeszcze żaden z pańskich żołnierzy nie złożył projektu ustawy likwidującej Państwową Komisję Wyborczą i nie zakłada likwidacji wyborów? Też tak byłoby dużo prościej. Po co rozmieniacie się na drobne i organizujecie serię małych zamachów na podstawy istnienia naszego państwa? Czy nie lepiej byłoby na tej sali ustalić i uchwalić wieczną wszechwładzę PiS-u? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Wanda Nowicka.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#PiotrZgorzelski">Pani marszałek, zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#PiotrZgorzelski">Pani marszałek, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WandaNowicka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po 8 latach rządów PiS-u wiadomo jedno. Nigdy, w żadnej sprawie, z żadnego powodu, nie zmieniamy konstytucji z Prawem i Sprawiedliwością. Bo Prawo i Sprawiedliwość kłamie, oszukuje, manipuluje, zniszczył i nadal niszczy instytucje demokratyczne, rozbił Trybunał Konstytucyjny — nawet obsadzając go swoimi ludźmi, i tak uczynił z tej instytucji coś zupełnie niewiarygodnego. A więc z wami konstytucji na pewno zmieniać nie będziemy.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WandaNowicka">Ale po drugie, w naszym porządku prawnym jest już konfiskata. A więc po co zmieniać konstytucję? I tu patrz punkt pierwszy. Jeżeli wy myślicie o zmianie konstytucji, to na pewno chodzi o coś innego, a nie o dobrą zmianę. A zatem na Lewicę nie liczcie, z wami konstytucji na pewno nie będziemy zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Monika Falej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#MonikaFalej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prawo i Sprawiedliwość chce zmieniać konstytucję. Szanowni państwo, zapoznajcie się z obowiązującą konstytucją i zacznijcie jej przestrzegać. Wówczas zobaczycie, że są rozwiązania, które dają szansę zrobić to, co państwo proponujecie poprzez zmianę obecnego aktu najwyższego. Nauczcie się konstytucji i jej przestrzegajcie. To najlepsze rozwiązanie na dzień dzisiejszy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję także.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Klaudia Jachira.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Złej baletnicy przeszkadza i rąbek u spódnicy. PiS chciałby rządzić dalej, ale nie pasuje im, że budżet nie jest z gumy. Dlatego chcą go zrobić dziurawym i jeszcze zapisać to w konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#KlaudiaJachira">Tak wygląda obecnie nasz budżet. Ten worek od dawna jest pusty. Wydaliście już całe nasze pieniądze, co więcej, zadłużyliście nas na 1700 mld zł, a teraz prosicie nas, żebyśmy pozwolili wam dalej się zadłużać, bo zabrakło wam rzekomo na obronność. Jesteście ekonomicznymi analfabetami, dla których rządzenie polega tylko na szastaniu publiczną kasą. Nie myślicie o przyszłości, o ojczyźnie, o naszym bezpieczeństwie, o Polkach i Polakach. Dlatego nie zgadzamy się na żadne zmiany w konstytucji, bo inaczej puścicie nas z torbami.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Myrcha: Dziurawymi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PiotrZgorzelski">Teraz pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#MirosławSuchoń">Pierwsze pytanie do przedstawicieli rządu: Ile było takich przypadków, w których należałoby przeprowadzić konfiskatę, a nie było takiej możliwości? Bo z naszych informacji wynika, że nie było takich przypadków. A więc czy prawdą jest, że nie było ani jednego takiego przypadku, dla którego chcecie państwo doprowadzić do zmiany?</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#MirosławSuchoń">Drugie pytanie dotyczy tego, jakie są wasze priorytety. Bo jeżeli dzisiaj nie ma pieniędzy w budżecie, a najważniejszym zadaniem jest kwestia bezpieczeństwa, czyli budowanie zdolności obronnych, to dlaczego przyjmujecie nadal takie projekty ustaw i takie rozwiązania, które powodują, że środki z budżetu zamiast na obronność, czyli na bezpieczeństwo, tak naprawdę przeznaczane są na inne rzeczy? Tak jak mówiłem w czasie tego posiedzenia, 100 mld zł zaparkowaliście w budżecie, jest 800+, czyli drożyzna. A więc pytanie: Jakie są wasze priorytety? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Chmiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Żyjemy w państwie prawa, pomimo że od 8 lat próbujecie to zmienić. Teraz proponujecie zmianę konstytucji. Nie ma takiej potrzeby. Po to ustalono regułę 60% zadłużenia, żeby tego przestrzegać. Chcecie to zmienić, żeby zadłużyć przyszłe pokolenia, nasze dzieci, wnuki. Kto będzie to spłacał? Wysoki dług może w sytuacjach kryzysowych powodować dla budżetu duże problemy, wyższe odsetki. Już mieliśmy taki przykład pod koniec zeszłego roku, kiedy 10-letnie obligacje były wyceniane nawet na 9%. Ale was to nie obchodzi zupełnie. Postępujecie w myśl zasady: po nas choćby potop. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Anita Sowińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#AnitaSowińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Minął już rok od ataku Rosji na Ukrainę i dlatego pytam: Ile majątków rosyjskich oligarchów już skonfiskowaliście? Do tego nie trzeba zmiany konstytucji. Można było w tym czasie przyjąć specustawę, można było wytoczyć procesy sądowe i na podstawie wyroków sądu zarządzić konfiskatę majątków.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#AnitaSowińska">Ponad rok to jest naprawdę dużo czasu, zatem pytam: Co zrobiliście? Pozwoliliście tylko, żeby rosyjscy oligarchowie poukrywali swoje majątki.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#AnitaSowińska">Kłamstwem jest też stwierdzenie, że aby zapewnić bezpieczeństwo Polkom i Polakom, potrzebna jest zmiana konstytucji. Ustawa o obronie Ojczyzny jest tego dowodem. Ta ustawa, za którą głosowała również Lewica, pozwala na wydawanie większej ilości pieniędzy na obronność, niż wynika to z reguły wydatkowej. Okłamujecie Polki i Polaków, urządzacie sobie teatrzyk i marnujecie nasz czas.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponowana zmiana konstytucji to nic innego jak kreatywna księgowość, której celem są tak naprawdę dwie rzeczy. Po pierwsze, nie wliczając wydatków na armię do długu publicznego, rząd zrobi sobie miejsce na jeszcze większe zaciąganie kredytów, bo magicznie znikną miliardy długu publicznego. Po drugie, nieustalanie żadnego limitu wydatkowania środków na armię spowoduje, że będzie zachodziła możliwość robienia niekończących się zakupów, ograniczonych tylko fantazją zamawiającego.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#MałgorzataPępek">Należy sobie zadać pytanie: Czym są tzw. potrzeby obronne? MON już finansował np. budowę dróg czy zakup węgla. Co wlicza się do tych potrzeb? Chciałabym wiedzieć, jakie to mają być potrzeby. Potrzeby obronne to szerokie i nieprecyzyjne pojęcie, które będzie furtką do dalszego zadłużania Polski poza budżetem. Takie zarządzanie państwem spowoduje, że nasz kraj za chwilę stanie się bankrutem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Aleksander Miszalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#AleksanderMiszalski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W 2015 r., parę tygodni po tym, jak przejęliście władzę, pierwszy raz złamaliście konstytucję, wybierając sędziów dublerów do Trybunału Konstytucyjnego. Później łamaliście tę konstytucję wielokrotnie, m.in. nie publikując wyroków Trybunału Konstytucyjnego, skróciliście też kadencję KRS-u, upolityczniliście KRS. W piątek będziemy znowu głosować nad projektem politycznego sądu kapturowego, który wbrew konstytucji będzie chciał pozbawiać praw publicznych bez wyroku sądu. Zresztą wiemy, jaki jest tego cel.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#AleksanderMiszalski">Jak widać, nie macie problemów z łamaniem konstytucji tam, gdzie się wam to opłaca, a jak trzeba konfiskować majątki oligarchów rosyjskich, to nagle uważacie, że trzeba złamać konstytucję. Zresztą nikt z nas nie będzie was oczywiście przekonywać do tego, żeby w tym przypadku ją łamać. Proponowaliśmy różne zmiany np. specustawę czy zmiany w Kodeksie cywilnym. Gdybyście posłuchali nas, to już od roku można by było legalnie konfiskować przy wyrokach sądów majątki rosyjskich oligarchów, a wam chodzi tylko i wyłącznie o propagandę, o hucpę polityczną, a pewnie już dawno wszyscy oligarchowie rosyjscy te swoje majątki na żony przepisali. A mogliście to zrobić rok temu.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Krystyna Skowrońska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Pośle Wnioskodawco! Wysoki Sejmie! Dziwi mnie ogromnie, i powinno nas to dziwić, że na sali przy procedowaniu nad najważniejszą ustawą, projektem zmiany konstytucji… Proszę, policzmy, ilu jest posłów z PiS-u. Raz, dwa, trzy i poseł wnioskodawca. Czy to poważne? Panie pośle Schreiber, czy to poważne? Jeżeli mamy mówić o zmianie konstytucji, to na tej sali powinna być poważna debata, a tego nie chcecie.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#KrystynaSkowrońska">Wszystkie kluby opozycyjne pokazały, panie pośle wnioskodawco, jaki to jest projekt i ile do niego mają zastrzeżeń. Ja się z tymi zastrzeżeniami zgadzam i chcę, żeby na tej sali wybrzmiało: 1500 mld zł długu. Pieniędzy, które są poza budżetem, nie pokazujecie Sejmowi, a zgodnie z ustawą o obronie Ojczyzny wydatki obronne wzrosną jest o 1%. A zatem jak to wygląda? I ta nieszczęsna konfiskata majątków. Przecież są inne tryby, zmiany Kodeksu karnego, dzisiaj jest możliwość zabezpieczania procesów sądowych, aby były szybkie. Premier mówi o ministrze Ziobro, że krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje — i tak wygląda procedowanie. Skandal. Wszystkie kluby opozycyjne są przeciw, pamiętajcie.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Zdzisław Wolski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zastrzeżenia do propozycji zmiany konstytucji są fundamentalne. Mam jeszcze pytanie: Czy znamy aktualną wartość zamrożonych, skonfiskowanych majątków i czy w ogóle mamy wykaz majątku rosyjskiego? Chciałem zwrócić uwagę, że ta zmiana wyłącza możliwość konfiskaty majątków Polaków, natomiast daje możliwość konfiskowania majątków polskich firm, które mają aktywne umowy z Rosją. Jest to narzędzie w rękach aktualnego ministra sprawiedliwości, potencjalnie niesłychanie niebezpieczne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Żyje jeszcze ok. 360 posłów i senatorów, którzy głosowali w sprawie konstytucji, w tym ja. Miałem zaszczyt uczestniczyć w uchwalaniu tego bardzo ważnego aktu.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#MarekDyduch">Pamiętam, jak trwała debata nad konstytucją, jak dbaliśmy o każdy szczegół w relacjach, jeśli chodzi o władzę ustawodawczą, władzę wykonawczą, sądownictwo. Chodziło o pewne zabezpieczenia, żeby państwo normalnie funkcjonowało. Jedną z tych zasad państwo już naruszyliście, trwoniąc ten dorobek, jeżeli chodzi o wymiar sprawiedliwości i Trybunał Konstytucyjny, który miał być totalnie niezależny od wszystkich instytucji w państwie, a jest już zależny.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#MarekDyduch">Drugi element: te zabezpieczenia służące temu, żeby nie roztrwonić majątku państwa polskiego i finansów publicznych, były jak najbardziej przemyślane, a państwo chcecie je obejść. Pytanie jest jedno: Po co to wam?</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Witold Zembaczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#WitoldZembaczyński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dawanie PiS-owi więcej pieniędzy na cokolwiek jest jak polewanie alkoholikowi. Chcę z tego miejsca powiedzieć, że to nie większy dług publiczny służy strącaniu ruskich rakiet, a systemy przeciwlotnicze i przeciwrakietowe. Cała ta koncepcja umożliwienia wam większego zadłużania się przypomina troszeczkę zabieg wymontowania bocznych kółek z dziecięcego rowerka. To się musi skończyć upadkiem, ale upadać będziecie nie wy, tylko budżety Polaków, którzy na to wszystko będą się składać.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#WitoldZembaczyński">Natomiast sama koncepcja tej konfiskaty rozszerzonej jest dla mnie kusząca, dlatego że te wszystkie europejskie kary, które zostały na nas nałożone, te wszystkie potrącenia środków europejskich, które przez was ograniczają szanse rozwojowe Polaków, powinny być scedowane na was, zwykłym regresem, powinniście sami za to odpowiedzieć kosztem waszych majątków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Arkadiusz Myrcha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wrażenie, że pewne cele wszyscy mamy wspólne. Wszyscy chcemy, żeby było bezpiecznie i żeby rosyjscy oligarchowie nie panoszyli się na polskiej ziemi. Tylko różnica jest taka, że my jako Koalicja Obywatelska pokazujemy realne, prawdziwe metody tego, jak to zrealizować, a państwo uważacie, że możecie oszukać Polaków tanią bajeczką o zmianie konstytucji. Dzisiaj pytam: Skoro już i tak macie ogromne środki na wydatki na obronność, to jak to się dzieje, że ludziom w Polsce na głowę spadają rakiety? Jak to się dzieje, że państwo nie potraficie zabezpieczyć polskiej ziemi przed nabywaniem jej przez cypryjskie spółki, za którymi być może także stoi rosyjski kapitał? Z jednej strony chcecie lewą ręką konfiskować majątki polskim firmom, a z drugiej być może polski rząd pozwala na to, żeby rosyjscy oligarchowie kupowali polską ziemię. Jakie tak naprawdę macie intencje? Czy chodzi wam tylko o polityczną dyskusję, czy faktycznie o to, żebyśmy osiągnęli wspólne cele? Jeżeli tak, wsłuchajcie się, proszę, w głos opozycji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Dariusz Rosati.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#DariuszRosati">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ta ustawa w ogóle nie jest panu potrzebna. Pan w ogóle nie potrzebuje tej zmiany konstytucji. Nie wierzę w to, że pan się nie orientuje, że zgodnie z konstytucyjnymi zapisami moglibyście wydać jeszcze 600 mld zł na cokolwiek, nie naruszając limitu długu, i starczyłoby pieniędzy na obronę narodową. Art. 216 mówi właśnie o tym, o państwowym długu publicznym, a on stanowi tylko 39% PKB, czyli macie jeszcze do przepalenia 600 mld zł. Ja was do tego nie namawiam, ale dlaczego pan nie powie jasno, o co wam chodzi? Chcecie po prostu wytykać opozycji, że nie daje wam pieniędzy na obronę narodową, ale to kłamstwo.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#DariuszRosati">Przyjdźcie z porządną ustawą, jak chcecie wydać kolejne 600 mld, ciągle w ramach konstytucyjnego limitu, i wtedy się zastanowimy, czy warto was popierać w tych sprawach. Ale uważam, sądząc po waszych dotychczasowych działaniach, że nie zasługujecie ani na grosz.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W nawiązaniu do faktów, które przed chwilą podał pan poseł Rosati, chciałbym zapytać o jedną rzecz. Wnioskujecie państwo o zmianę konstytucyjnego limitu zadłużenia państwa w celu zwiększenia środków na obronność. W roku 2022 mieliśmy wydać 58 mld zł z budżetu i 20 mld z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. Ile polski rząd wydał na obronność? W przyszłym roku, w roku bieżącym planujemy wydać 130 mld. Do 31 maja minister obrony narodowej powinien podać Komisji Obrony Narodowej wydatki za ubiegły rok. Może pan już je zna, może pan poda te wydatki, żeby były one kanwą do rozmowy o rozwiązaniu, które proponujecie w art. 216 ust. 5 konstytucji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jarosław Sachajko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania. Pani Krystyna Skowrońska z tego miejsca wykrzyczała, że wszystkie kluby opozycyjne są przeciw. Czy mógłby pan wyjaśnić, jak to się stało, że ten projekt wyszedł z komisji? To może być ciekawe dla Polaków.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#JarosławSachajko">Pan poseł Arkadiusz Myrcha martwi się, i słusznie, o polskie niebo. Może będzie pan znał jakieś szczegóły. Dlaczego w 2011 r. Platforma Obywatelska za ułamek wartości nie kupiła 12 baterii patriotów, które wówczas Niemcy chcieli nam sprzedać? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#komentarz">(Poseł Robert Kropiwnicki: Bo były stare.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Jacka Tomczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#JacekTomczak">Jak państwo wiecie, głównym motywem złożenia tego projektu ustawy oczywiście nie jest wzięcie większych środków na obronność państwa czy poprawienie naszej obronności. Jak dobrze wiemy, jedynym celem tego projektu jest zasypanie dziury budżetowej i poprawa stanu rozwalonych, zdewastowanych finansów publicznych. Do tej dewastacji doprowadził PiS. Natomiast jest rozwiązanie, które niewątpliwie mogłoby trochę pomóc PiS-owi. Ażeby poprawić kondycję państwa polskiego i finansów publicznych, wystarczy, że wreszcie doprowadzicie do przyjęcia KPO. Będziecie mieli lepsze bilanse, będziecie mieli lepszy rating i jest szansa na to, że wtedy będziecie mogli dostać większe środki na obronność. Proste? Róbcie KPO.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Dobromir Sośnierz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#DobromirSośnierz">Część finansowa, o której mówiłem, to tylko połowa tego projektu. Druga połowa to już jest całkowity odlot w kierunku totalitaryzmu. Jeśli przyjmujemy, że Skarb Państwa może przejmować czyjś majątek tylko dlatego, że można domniemywać, że majątek może być wykorzystany do wspierania agresji, to przecież Putin wprowadza u nas swoje porządki waszymi rękami, bez jednego wystrzału. Po co my się w ogóle zbroimy, skoro dobrowolnie zamierzamy stać się drugą Rosją? Możemy sporo zaoszczędzić, jeśli zamiast kopiować, kupimy sobie oryginał. Zapiszmy się do Federacji Rosyjskiej, to pierwsza część zmiany konstytucji nie będzie potrzebna. Jeśli władza wykonawcza może bez wyroku sądu przejmować nasze majątki tylko dlatego, że może domniemywać, że możemy je wykorzystać, to jest to naprawdę dziki Wschód, a nie cywilizacja łacińska. Zwracam uwagę właśnie na to podwójne: może. Proszę mi pokazać jakiś majątek w Polsce, który nie może być wykorzystany do wspierania agresji. Przecież nawet jeśli ktoś nakupi ukraińskich flag, to może je sprzedać i wysłać pieniądze Putinowi.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jarosław Wałęsa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#JarosławWałęsa">To jest przewrotne, jeśli się nad tym zastanowimy, że rzez 8 lat ten rząd gwałcił polską konstytucję, a teraz proponuje jej zmianę, która w samym swoim założeniu normalnie… Ona aż mierzi. Gdzie jest zdrowy rozsądek? Należy się zastanowić, dlaczego tak bardzo nienawidzicie nienarodzonych jeszcze Polaków. Dlaczego tak bardzo nienawidzicie przyszłych pokoleń Polaków, że staracie się je maksymalne zadłużyć. Chodzi o absurdalne kwoty. Przecież czas waszych złych rządów naprawdę mija. Już w październiku Polacy powiedzą wam: dość. Już w tej chwili musicie słyszeć głosy Polaków, którzy mówią wyraźnie: przestańcie szkodzić Polsce, ograniczcie swoje złe rządy do minimum. To co robiliście przez ostatnie 8 lat, naprawdę psuło nasz kraj. Naprawienie tego co, wyście zrobili, zajmie naprawdę dużo, dużo czasu. Potrzebujemy naprawdę mądrych rządów, żeby naprawić wszystko to, co zepsuliście.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Robert Kropiwnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#RobertKropiwnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwrócę wam uwagę, że dzisiaj na obsługę długu bez spłaty odsetek wydajemy ponad 60 mld zł. To jest więcej, niż przeznaczamy na 500+, na które wydajemy ok. 40 mld zł. W tamtym roku wydawaliśmy na obsługę długu ok. 30 mld zł, czyli koszt jego obsługi wzrósł dwukrotnie. Jeśli jeszcze bardziej nas zadłużycie, to na obsługę długu będziemy wydawali ponad 100 mld zł. To jest masakra, to grozi nam bankructwem.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#RobertKropiwnicki">Teraz chcę zadać wam jeszcze pytanie. Oczywiście pierwsze pytanie dotyczy tego, jak zdefiniowane są potrzeby obronne. Czy zabezpieczenie drogi do domu pani poseł Szydło będzie mogło być uznane za potrzebę obronną? Czy budowa CPK będzie mogła być uznana za potrzebę obronną? Pójdę dalej. Czy jeżeli Chiny zaatakują Indie, to w oparciu o przepis projektowany w tej ustawie wojewoda lub inny mądry przedstawiciel waszego rządu będzie mógł zajmować bezkarnie, bez żadnego uzasadnienia polskie firmy? Z tego przepisu wynika, że wystarczy domniemanie i będzie o tym decydował urzędnik. Nie będzie potrzebna żadna decyzja sądu lub jakiegokolwiek niezależnego organu. Urzędnik będzie mógł zająć każdą polską firmę, jeżeli tylko będzie uważał, że może ona mieć cokolwiek wspólnego z obcym kapitałem. To jest bardzo niebezpieczne dla polskiego biznesu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni Państwo! Ponieważ wyczerpaliśmy listę osób zapisanych do pytań, głos zabierze pan poseł Łukasz Schreiber jako przedstawiciel wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#PiotrZgorzelski">Czy pan poseł sprawozdawca także chciałby zabrać głos? Tak.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#ŁukaszSchreiber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zacząć mimo wszystko od podziękowań. Wprawdzie nie bardzo można podziękować za poważną debatę, bo miejscami niestety przypominała ona kabaret, ale można podziękować przynajmniej za to, że mogło do niej dojść. To zresztą było jedno z pytań, które padały. Część oskarżeń dotyczyła tego, że rzekomo coś się wydarzyło na posiedzeniu komisji. Proszę państwa, na posiedzeniu komisji wydarzyło się to… Trzeba znać konstytucyjny pracy. Aby projekt wyszedł z komisji, również było potrzebne poparcie na poziomie 2/3 głosów. Projekt wyszedł dzięki temu — za to też dziękuję — że poparli go nie tylko przedstawiciele większości parlamentarnej, lecz także jeden z przedstawicieli opozycji, a jeden nie zagłosował.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#komentarz">(Poseł Robert Kropiwnicki: Tylko.)</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Myrcha: Nikt nie zagłosował.)</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#ŁukaszSchreiber">Tak że dzięki temu można było procedować nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-305.4" who="#ŁukaszSchreiber">Szanowni Państwo! Odpowiadając na państwa pytania, chciałbym zwrócić uwagę na kilka rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-305.5" who="#komentarz">(Poseł Robert Kropiwnicki: To proszę powiedzieć, kto zagłosował.)</u>
          <u xml:id="u-305.6" who="#ŁukaszSchreiber">Byłbym bardzo zobowiązany, gdyby pan poseł w ciszy i w spokoju wysłuchał tego, co mam do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-305.7" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Gdyby pan mówił prawdę…)</u>
          <u xml:id="u-305.8" who="#ŁukaszSchreiber">Konstytucja z roku 1997, tak jak to już przedstawiciel Prawa i Sprawiedliwości zauważył, jest ustawą zasadniczą napisaną w zupełnie innym czasie. Wydawało nam się wtedy, że Rosja zmierza w kierunku może trochę specyficznej, ale jednak demokracji. Po przyjęciu Rzeczypospolitej do NATO wydawało nam się, że dzięki temu, że jesteśmy w tym potężnym sojuszu obronnym, ale bez wątpienia też militarnym, kryzys wojenny nie tylko w Polsce, lecz także u naszych sąsiadów, nie ma prawa się powtórzyć. Niektórym wybitnym filozofom i specjalistom od geopolityki, takim jak Francis Fukuyama, wydawało się, że to koniec historii.</u>
          <u xml:id="u-305.9" who="#ŁukaszSchreiber">Dziś widzimy, jak dalekie od prawdy były to proroctwa. Ta konstytucja jednocześnie jest niezwykle liberalna, liberalna w tym sensie, że podkreśla, ustanawia prymat zarówno wolności, jak i własności. I bardzo słusznie. Prof. Andrzej Nowak, pisząc o Polsce i Rosji, nawet w tytule mówi o tym, jaka jest to historia sąsiedztwa, wolności i despotyzmu, i to, można powiedzieć, dobrze. Ale właśnie dlatego tych zmian — wbrew temu, co państwo mówili, a zaraz dojdę do tego — wcale nie można ustanowić bez zmiany konstytucji. Wprawdzie rozdział XI konstytucji mówi o stanach nadzwyczajnych, ale znowuż nawet biorąc to pod uwagę, można odnieść wrażenie, że do zagrożenia bezpieczeństwa Polski odnoszono się, jeżeli nie z lekceważeniem, to bez specjalnego przemyślenia wielu spraw.</u>
          <u xml:id="u-305.10" who="#ŁukaszSchreiber">Dlatego z tych wszystkich powodów tę obecną konstytucję można nazwać aktem ustrojowym czasu pokoju. I dlatego nie ma powodu, by wstydzić się, że dziś, po 26 już latach jej obowiązywania, proponuje się zmiany, zmiany przecież wcale nieidące daleko. Nie będę powtarzał tego, czego one dotyczą, bo to już wielokrotnie dzisiaj podczas tej dyskusji padło, ale zwrócę państwa uwagę na kilka spraw, które może nie do końca wybrzmiały.</u>
          <u xml:id="u-305.11" who="#ŁukaszSchreiber">Pierwsza część zmiany dotyczy art. 216 ust. 5, to jest kwestia limitu zadłużenia. Trzeba powiedzieć, trzeba podkreślić z całą mocą, że jest to mimo wszystko bezprecedensowy zapis w polskiej konstytucji. Oto mamy do czynienia, co podkreśla wielu ekspertów, wielu konstytucjonalistów, także takich, którym daleko jest do obozu Prawa i Sprawiedliwości, z bezprecedensowym przykładem przeniesienia unijnych regulacji do konstytucji państwa członkowskiego, bo jest przecież przeniesienie regulacji z art. 126 ust. 2 traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. To jest swoją drogą interesujące, że formacje także bardzo antyunijne uważają ten przepis za podstawę naszego funkcjonowania. My nie proponujemy jego wyrugowania, my proponujemy tylko pewną modyfikację tego zapisu. Zwracam uwagę Wysokiej Izby, że ze wszystkich państw członkowskich tylko Finlandia ma ten zapis wprost w swojej konstytucji. Na próżno szukać w ustawach zasadniczych innych państw Unii Europejskiej powtórzenia tego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-305.12" who="#ŁukaszSchreiber">Zwrócę także państwa uwagę, bo takie pytania także były, na zupełną nietrafność tych zarzutów, które się tu pojawiają. Wciąż słyszymy o zadłużaniu państwa. Prawda natomiast wygląda zupełnie inaczej. Ten limit zadłużenia, który określa konstytucja, czyli relacja długu publicznego do produktu krajowego brutto, na koniec rządów naszych poprzedników wynosił 55%, dziś wynosi poniżej 50%. A wtedy wynosił 55% tylko dlatego, że w ostatnim roku, w ostatnim budżecie udało się… Nie wiem, czy tak można to nazwać, że to się udało, ale na nieszczęście, można powiedzieć, przeprowadzono zmianę, która tak naprawdę zrabowała pieniądze Polaków z OFE i te 150 mld pozwoliło nie przekroczyć 60% limitu zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-305.13" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Rosati: Pan powiedział „zrabowała”?)</u>
          <u xml:id="u-305.14" who="#ŁukaszSchreiber">I to jest rzecz, o której warto, abyśmy tutaj pamiętali. Chcę państwu zwrócić uwagę, że ten zapis nie jest podyktowany tym — i tutaj pan poseł Rosati ma oczywiście rację — że dziś, w obecnej sytuacji, jest on natychmiast potrzebny, on jest podyktowany myśleniem, bo tak przecież się powinno myśleć, gdy się dokonuje zmian w konstytucji, nie nad jednostkowym przypadkiem, nie tylko nad obecną chwilą, tylko nad sytuacją, której bardzo byśmy nie chcieli, ale kiedyś może nastąpić, i żebyśmy wówczas byli do tego przygotowani.</u>
          <u xml:id="u-305.15" who="#ŁukaszSchreiber">Po trzecie, kwestia zmian w dodawanym art. 234a, ale także w dodawanym rozdziale konstytucji. To także wzbudza wiele emocji. Pada wiele nieprawdziwych twierdzeń, tak jak i to, że można na podstawie obowiązujących przepisów dokonywać zmian. W jaki sposób rzekomo można dokonywać tych zmian, tego już nikt nie był łaskawy wyjaśnić. Na podstawie art. 21 konstytucji, który mówi o wywłaszczeniach? Przecież to ma miejsce wtedy, gdy budujemy jakąś drogę, i wówczas owszem. Z resztą jednocześnie od razu wiemy, że to jest związane z natychmiastową rekompensatą. Na podstawie art. 46 konstytucji, który mówi o przepadku rzeczy? Tak, ale ten się odnosi przecież jednocześnie do spraw karnych, jak wiemy, i w taki sposób jest on ewentualnie wykorzystywany. A nie każda sytuacja, ba, prawie żadna z tych sytuacji, dotyczy przecież majątku powstałego z przestępstwa. Mówimy, i tego dotyczy zmiana konstytucji, o sytuacji zupełnie innej. I tu zrobię jeden wyjątek, bo to jest krótki przepis i może warto, żeby on wybrzmiał, żebyśmy wszyscy go usłyszeli. Zmiana art. 234a: W razie zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zbrojnej napaści na terytorium innego państwa powodującej — uwaga — bezpośrednie, zewnętrzne zagrożenie Rzeczypospolitej Polskiej lub jej porządku publicznego majątek, który znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, może zostać przejęty przez Skarb Państwa z mocy prawa i bez odszkodowania, w przypadku gdy można domniemywać, że majątek ten jest wykorzystywany lub może być wykorzystany w jakiejkolwiek części do finansowania lub wspierania w innej formie tej napaści lub działań z nią związanych, w szczególności ze względu na osobiste, organizacyjne lub finansowe powiązania właściciela majątku z podmiotem dokonującym napaści. A więc, szanowni państwo, nie opowiadajmy takich rzeczy, że ten przepis daje możliwość konfiskowania majątków obywatelom polskim na podstawie widzimisię władzy. Nie opowiadajmy takich rzeczy, że nie wiem, konflikt lokalny w Afryce może doprowadzić do tego, by komuś zabrać majątek. Szanowni państwo, to naprawdę był zapis przemyślany. Oczywiście jego normy są ogólne, oczywiście tutaj macie państwo rację, ale konstytucja, ustawa zasadnicza nie jest od tego, by w sposób szczegółowy określać wszystkie sytuacje. Mało tego, dodaliśmy do tego, i to jest jedna z poprawek, która także została przyjęta, ust. 3, że szczegółowy zakres, sposób i tryb przejęcia majątku, w tym zakres domniemania, o którym mowa w ust. 1, okoliczności wyłączające przejęcie, a także sposób wykorzystania przejętego majątku określa ustawa. A więc to ustawa w szczegółowy sposób określi te wszystkie przypadki, ustawa, która będzie musiała zostać przyjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-305.16" who="#ŁukaszSchreiber">Szanowni Państwo! Mówi się też, że sądy zostają wyłączone. Nieprawda. Do sądu po takiej konfiskacie będzie można się odwołać, jak najbardziej. Ale po niej, następczo. Dlaczego tak jest? Bo dzisiaj… To, co państwo mówicie, specustawa. Co to znaczy specustawa? Specustawa przecież ma tak naprawdę rangę zwykłej ustawy. W jaki sposób, tak jak mówię, w odwołaniu do jakich przepisów konstytucji chcielibyśmy dokonać konfiskaty majątku? Ba, nawet to mrożenie majątku może być przedstawiane jako zbyt daleko idące.</u>
          <u xml:id="u-305.17" who="#ŁukaszSchreiber">Natomiast chcę państwu zwrócić uwagę, do czego byśmy doprowadzili. W ogóle te pomysły jakichś sądów 24-godzinnych, odwoływanie się, że to jest w polskim prawie… Owszem, jest, ale w przypadkach jasnych, zupełnie klarownych, w trybie wyborczym, w sytuacji, w której można natychmiast coś zweryfikować. Zresztą w szeregu przypadków sądy stwierdzają, że to jest sprawa zbyt skomplikowana, że nie można tak szybko podjąć decyzji. A w przypadkach dotyczących majątku, finansów w jaki sposób jakikolwiek sąd miałby w 24 godziny albo nawet w 240 godzin doprowadzić do tego, by zapadł wyrok? Pamiętajmy, że po drugiej stronie mamy oligarchów. W tym wypadku często mówimy o rosyjskich, ale przeczytałem ten zapis, to nie jest norma, która dotyczy tylko Rosji i obecnej sytuacji w związku z wojną Federacji Rosyjskiej, która uderzyła bezprawnie w Ukrainę. To jest zapis, który będzie działał szerzej.</u>
          <u xml:id="u-305.18" who="#ŁukaszSchreiber">Idźmy dalej, instytucja domniemania. Podkreśla się wielokrotnie… Tu padały różne argumenty, jakie to jest złe, głupie, niedorzeczne itd.</u>
          <u xml:id="u-305.19" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Bo jest. Bo jest głupie, złe, niedorzeczne.)</u>
          <u xml:id="u-305.20" who="#ŁukaszSchreiber">Chciałbym państwu uświadomić, że w polskim prawie instytucja domniemania dzisiaj występuje. W sytuacjach podejrzanych środków finansowych jest niezwykle popularnym rozwiązaniem w polskim ustawodawstwie, co uzasadnione jest łatwością ukrywania i przesuwania środków finansowych, w tym wykorzystywania podmiotów trzecich i tzw. słupów.</u>
          <u xml:id="u-305.21" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Ale ja pana zapytałem, gdzie prawo zakazuje domniemania.)</u>
          <u xml:id="u-305.22" who="#ŁukaszSchreiber">Domniemanie tego rodzaju można odnaleźć m.in. w art. 45a Kodeksu karnego…</u>
          <u xml:id="u-305.23" who="#ŁukaszSchreiber">Panie pośle, odpowiadam na m.in. pana pytanie.</u>
          <u xml:id="u-305.24" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Nie, nie odpowiada pan. Zapytałem, gdzie prawo zabrania domniemania.)</u>
          <u xml:id="u-305.25" who="#ŁukaszSchreiber">…w artykule, w którym jest mowa o konfiskacie rozszerzonej, w art. 25g ustawy o podatku dochodowym, gdzie jest karny podatek od przychodu z nieujawnionego źródła, czy w art. 113 ust. 4 ustawy o praniu pieniędzy, gdzie mamy do czynienia z blokadą rachunku w przypadku podejrzenia prania pieniędzy. A więc nie jest tak, że jest to instytucja nieznana polskiemu ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-305.26" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Gdzie jest zakaz domniemania?)</u>
          <u xml:id="u-305.27" who="#ŁukaszSchreiber">Wysoka Izbo! Tak jak mówiłem, przyjęto także ewentualne poprawki, ale wbrew temu, co tutaj padało w tej Izbie, wszystkie je zgłaszali posłowie Prawa i Sprawiedliwości. Żadnej z nich nie zgłosili przedstawiciele opozycji, choć niektóre artykułowali.</u>
          <u xml:id="u-305.28" who="#ŁukaszSchreiber">Wysoka Izbo! Jeszcze jeżeli chodzi o krótkie pytanie, nie wiem, czy pan marszałek mi pozwoli przez chwilę dokończyć ze względu na rangę sprawy. Jeżeli chodzi o pytania, na które nie udzieliłem jeszcze odpowiedzi, padły takie kwestie… No tak, krótka ścieżka, już się do tego odnosiłem.</u>
          <u xml:id="u-305.29" who="#ŁukaszSchreiber">Pan poseł Tomczyk mówił, że głównym problemem jest art. 216, dewastacja finansów publicznych. Proszę państwa, naprawdę chętnie posłucham o konkretnych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-305.30" who="#ŁukaszSchreiber">Pieniądze miały pójść na obronność, nie idą, to jest kilka innych zarzutów ze strony przedstawicieli opozycji. Proszę państwa, jeden konkret, rok 2015, wydatki na obronność — 37 mld, rok 2023–137 mld. Wydaje mi się, że to mówi wszystko. I to jest też odpowiedź dla tych, którzy opowiadają bzdury o jakichś ekonomicznych analfabetach.</u>
          <u xml:id="u-305.31" who="#ŁukaszSchreiber">Pan poseł Suchoń był łaskaw zauważyć, nie wiem, czy to lapsus, czy cokolwiek innego, że czternasta emerytura pochłonie 100 mld. Nie 100 mld, tylko ok. 10 mld, to jest jednak szalona różnica w tym wypadku. Na inne rzeczy, wydaje mi się, odpowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-305.32" who="#ŁukaszSchreiber">Aha, padało też kilkukrotnie pytanie o to — a także twierdzenie — że nic nie zrobiono z majątkami rosyjskich oligarchów. Otóż zrobiono, mamy do czynienia z mrożeniem ich. Kwota już na pewno przekracza 1 mld euro, a więc mówimy o zasobach dość pokaźnych.</u>
          <u xml:id="u-305.33" who="#ŁukaszSchreiber">Na koniec, nawet jeżeli ja ani przedstawiciele większości nie jesteśmy w stanie państwa przekonać, to chciałbym, żebyście państwo spróbowali się zastanowić, zwracam się do przedstawicieli opozycji, czy nie przekonuje was to, co dzisiaj się dzieje w Dumie Państwowej na terenie Federacji Rosyjskiej, czy nie przekonuje was to, że Dmitrij Miedwiediew mówi o tym, że nie widzi sensu utrzymywania stosunków dyplomatycznych z Polską, mówi: to państwo dla nas nie powinno istnieć. Gdy były rzecznik praw dziecka potrafi wzywać do zabójstwa ambasadora Rzeczypospolitej? Czy nie przekonują was także słowa przyjaciół Polski i tych, którzy doceniają to, co robimy? Dziś rano w tej Izbie Rusłan Stefanczuk, przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy, przypomnę państwu, co powiedział: Z zadowoleniem przyjmujemy rozpoczętą przez Polskę procedurę konfiskaty rosyjskich aktywów. Wyrządzone nam straty muszą zostać zrekompensowane przez agresora.</u>
          <u xml:id="u-305.34" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Rosati: …pan przyjdzie zamiast Błaszczaka.)</u>
          <u xml:id="u-305.35" who="#ŁukaszSchreiber">I ostatnia sprawa. Rosyjski dysydent, z którym miałem także zaszczyt spotkać się wczoraj, Garri Kasparow — były mistrz świata w szachach, ale w tym wypadku człowiek, który konsekwentnie od lat, kiedy cały Zachód milczał, mówił o zbrodniach reżymu Putina — też jasno podkreśla, z całą mocą podkreśla, że Rosja powinna być odizolowana. To on mówi o tym, że Zachód wielokrotnie mówił: pass, zbyt często, nawet wtedy, gdy koszt powstrzymywania Putina był niski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie ministrze, kończymy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#ŁukaszSchreiber">Już kończę, panie marszałku, ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#ŁukaszSchreiber">Zacytuję tylko na koniec jego słowa dla tygodnika „Focus”: „Sankcje wywierają presję na oligarchów będących zwolennikami Putina, którzy cenią go tylko dlatego, że chroni ich bogactwo. Kiedy muszą wybierać między nim a swoimi pieniędzmi i majątkiem za granicą, staje on w trudnej sytuacji”. I z tą refleksją chciałem zostawić Wysoką Izbę i prosić o poparcie tego projektu zmian w konstytucji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Gdzie jest w prawie zakaz domniemywania? Nie ma odpowiedzi. Skompromitował się pan kompletnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#PiotrZgorzelski">Sprostowanie — pan poseł Suchoń.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#PiotrZgorzelski">I prosimy pana posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Muszę sprostować pana ministra Schreibera, dlatego że pan minister nie zna dokumentów rządowych. Stwierdził pan, że koszty tzw. czternastej emerytury wyniosą 10 mld zł, czy 11 mld, ale przecież z dokumentu rządowego wynika, że będzie to 113 mld zł. Panie ministrze, bardzo dobrze by było, gdyby pan znał skutki tych regulacji, które są przyjmowane. Panie ministrze, 113, nie 10, tylko 113 mld — dokument rządowy. Nie zna pan dokumentów rządowych, trudno uznać, że pan wie, co pan mówi, kiedy mówi pan o finansach publicznych. Bardzo proszę o to, żeby pan jednak się zapoznał z tymi dokumentami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Brawo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Ast.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#MarekAst">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dobrze, że merytoryczna debata mogła odbyć się na posiedzeniu komisji, bo trudno mówić dzisiaj w Sejmie o takich właśnie i merytorycznych pytaniach, i merytorycznych uwagach do tego, co zostało w przedłożeniu poselskim zaproponowane. Jakoś bardzo mnie zabolała taka wręcz insynuacja — bo to jest insynuacja, panie pośle, zwracam się do pana Mirosława Suchonia — ponieważ w trakcie posiedzenia komisji naprawdę toczyliśmy poważną dyskusję i nie było mowy o żadnych manipulacjach, próbach skracania czy próbach przepychania tego projektu. To było sześć merytorycznych posiedzeń, gdzie faktycznie każdy mógł przedstawić swoje stanowisko. Pan pyta, w jaki sposób doszło do przegłosowania projektu. Sześciu posłów głosowało za przyjęciem sprawozdania, trzech głosowało przeciwko, a dwóch nie zagłosowało i po prostu dlatego przyjęliśmy to sprawozdanie. Dzisiaj mamy okazję do debaty sejmowej. Gdyby sprawozdania nie było, nie miałby pan okazji dzisiaj zabrać głosu, nie miałby okazji sprowadzać po prostu do absurdu tych proponowanych zmian pan poseł Grzegorz Braun czy nie mielibyście państwo okazji zadawać bardziej lub mniej celnych pytań do tego ważnego jednak projektu, projektu, który zauważa istotny, bardzo ważny problem.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#MarekAst">W trakcie posiedzenia komisji też wielokrotnie padało, że kwestie szczegółowe związane z procedurą konfiskaty jednak określi ustawa. To ustawodawca, to Sejm, to państwo będziecie określali, na jakich zasadach ta konfiskata będzie mogła być przeprowadzana, łącznie oczywiście z kontrolą sądu, bo to nie jest tak, że tych decyzji nie będzie można w drodze postępowania sądowego skontrolować. Natomiast chodzi też o szybkość i decyzyjność w przypadku konieczności konfiskaty tych majątków, które są w tej chwili zamrożone, bo z tego zamrożenia nic na dzisiaj nie wynika poza tym, że osoby, które dysponowały tym majątkiem, nie mogą go używać. Natomiast nie możemy go przekazać chociażby na wsparcie dla walczącej Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#MarekAst">To tyle z mojej strony. Już teraz dziękuję i za dzisiejsze głosy, i za rzeczową, merytoryczną pracę w komisji.</u>
          <u xml:id="u-311.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu przewodniczącemu.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#PiotrZgorzelski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, na podstawie art. 86j regulaminu Sejmu kieruję ponownie ten projekt do Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3097 i 3241).</u>
          <u xml:id="u-312.4" who="#PiotrZgorzelski">Proszę panią poseł Annę Paluch o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#AnnaPaluch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw zawarty w druku nr 3097 został wniesiony do Sejmu 23 marca 2023 r. i tego samego dnia pani marszałek Sejmu skierowała go do pierwszego czytania do Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#AnnaPaluch">Pierwsze czytanie połączone komisje przeprowadziły 11 kwietnia, po czym projekt został przekazany do szczegółowych prac do powołanej w tym celu podkomisji nadzwyczajnej. W dniu 23 maja Komisja Infrastruktury wraz z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przyjęły sprawozdanie o przepracowanym projekcie, które mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#AnnaPaluch">Szanowni Państwo! Szybki rozwój Polski wymaga usprawnienia procesu inwestycyjno-budowlanego, przy czym rozwój nie powinien odbywać się kosztem utraty walorów przestrzeni. Planowanie przestrzenne powinno tworzyć ramy dla procesów inwestycyjnych, a zarazem umożliwiać racjonalne gospodarowanie przestrzenią i ochronę wartości przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych. Przypominam, że procedura zezwolenia na realizację inwestycji w Polsce jest dwustopniowa, to znaczy, że kwestie lokalizacyjne są po stronie gminy, zaś kwestie ostatecznego pozwolenia na budowę po stronie samorządu powiatowego. I tak Prawo budowlane, czyli drugi etap tej procedury, zostało zmienione ustawą z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy — Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Teraz przyszła kolej na uporządkowanie przepisów dotyczących zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-313.4" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Podstawowe problemy, na które odpowiada omawiana nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, to przede wszystkim, po pierwsze, rozlewanie się zabudowy, czemu sprzyja łatwość stosowania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, złe interpretowanie zasady sąsiedztwa, niska ranga studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które przecież nie ma i nie miało rangi prawa miejscowego i którego ustalenia mogą być pomijane. Zaświadcza o tym raport NIK z ubiegłego roku, gdzie zawarto m.in. informację, że ponad 36% decyzji o warunkach zabudowy skontrolowanych w miastach w celu przedstawienia i przygotowania tego raportu wydano poza terenami przeznaczonymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego na cele mieszkaniowe. Zjawisko rozlewania się zabudowy powoduje zwiększone koszty budowy i eksploatacji infrastruktury ponoszone przez samorządy gmin, czyli przez podatników.</u>
          <u xml:id="u-313.5" who="#AnnaPaluch">Po drugie, problemem jest niewystarczająca skuteczność tych trzech podstawowych narzędzi w kreowaniu polityki przestrzennej przez gminy, czyli studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a zatem chaos przestrzenny jest przyczyną rosnących kosztów gospodarczych, środowiskowych i społecznych.</u>
          <u xml:id="u-313.6" who="#AnnaPaluch">Po trzecie, wspomniana wyżej niewystarczająca skuteczność narzędzi polityki przestrzennej jest powodem, że właściciele nieruchomości, które już zostały zagospodarowane z poniesieniem nakładów finansowych, nie mają narzędzi ochrony własnych interesów, czyli dalszego prawidłowego funkcjonowania nieruchomości, w której zagospodarowanie zainwestowali.</u>
          <u xml:id="u-313.7" who="#AnnaPaluch">Po czwarte, problemem są przewlekłość i kosztochłonność procedur planistycznych, które utrudniają gminom prowadzenie racjonalnej i spójnej polityki przestrzennej. Z badań statystycznych wynika, że prawie 1/3 planów miejscowych jest procedowana ponad 3 lata, a w dużych miastach i w miejscowościach turystycznych, czyli tam, gdzie presja inwestorów jest większa, odsetek długo procedowanych planów jest znacznie wyższy.</u>
          <u xml:id="u-313.8" who="#AnnaPaluch">Po piąte, problemem jest brak odpowiedniego wyposażenia terenów mieszkaniowych we właściwą infrastrukturę, która gwarantowałaby odpowiedni standard życia. W miastach powstają osiedla bez żłobków, bez przedszkoli, bez szkół, bez terenów zielonych, bez placów zabaw, bo brakuje regulacji dotyczących sposobu kształtowania sieci osadniczej i ponoszenia kosztów infrastruktury towarzyszącej.</u>
          <u xml:id="u-313.9" who="#AnnaPaluch">Po szóste, problemem jest także niedostateczny dostęp do informacji dotyczących kształtowania i realizacji polityki przestrzennej, tzn. aktów planowania przestrzennego, danych i zasobów informacji w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-313.10" who="#AnnaPaluch">Omawiany rządowy projekt ustawy z druku nr 3097 odpowiada na zidentyfikowane, wyliczone przeze mnie powyżej problemy.</u>
          <u xml:id="u-313.11" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Procedowany projekt ustawy sprawi, że swój żywot zakończy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Dokument ten, nieposiadający rangi prawa miejscowego, był często zbiorem ustaleń niemających większego wpływu na faktyczne realizowanie władztwa planistycznego gminy. Częste ustalenia studium były czystą teorią, a polityka przestrzenna sprowadzała się do wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w całkowitym oderwaniu od ustaleń studium. Należy podkreślić, że racjonalna i prowadzona ku pożytkowi ogółu mieszkańców gminy polityka przestrzenna niejednokrotnie polega na rozstrzyganiu konfliktów. Musi być prowadzona w sposób spójny, konsekwentny i z perspektywą na dziesięciolecia, a nie na doraźne korzyści, dlatego konieczne jest wprowadzenie dokumentu, który te rozstrzygnięcia pomoże przeprowadzić, tzn. planu ogólnego gminy.</u>
          <u xml:id="u-313.12" who="#AnnaPaluch">Plan ogólny przewidywany przez projekt ustawy omawianej przeze mnie to dokument zawierający krótką listę ustaleń, a zatem stosunkowo łatwy do przeprocedowania i przygotowania. Plan ogólny gminy będzie określał zgeneralizowaną strukturę funkcjonalno-przestrzenną gminy przez podział obszaru gminy na strefy planistyczne. W strefie planistycznej zostanie określony katalog dopuszczalnych funkcji terenów umożliwiający powiązanie ustaleń planu ogólnego ze szczegółowymi rozstrzygnięciami planistycznymi w planie miejscowym albo w decyzji o warunkach zabudowy. Dla tych wspomnianych przeze mnie stref planistycznych zostaną określone podstawowe parametry i wskaźniki urbanistyczne, np. maksymalna nadziemna wysokość zabudowy, maksymalny udział powierzchni zabudowy, maksymalny czy minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej i podobne. Te parametry zostały określone w całym aparacie pojęciowym ustawy zawartym w art. 2. Przypominam, że w art. 2 wprowadza się 15 nowych pojęć.</u>
          <u xml:id="u-313.13" who="#AnnaPaluch">Inna kwestia, którą będzie określał plan ogólny, to są granice obszaru, na którym będzie możliwe uzupełnienie zabudowy w oparciu o decyzje o warunkach zabudowy. Na tych obszarach zabudowa będzie mogła powstawać jako wypełnienie istniejących struktur funkcjonalno-przestrzennych.</u>
          <u xml:id="u-313.14" who="#AnnaPaluch">Ponadto plan ogólny będzie określał granice obszarów zabudowy śródmiejskiej, dla których będzie możliwe zmodyfikowanie określonych warunków inwestowania.</u>
          <u xml:id="u-313.15" who="#AnnaPaluch">Ponadto plan ogólny będzie określał także standardy dostępności infrastruktury społecznej, tzn. zasady lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej w powiązaniu z obsługującymi je obiektami usług publicznych. Standardy będą miały charakter fakultatywny, tzn. nieobowiązujący. Rada będzie uznawała i określała to, jakie standardy tam wprowadzać w poszczególnych strefach. Chcę bardzo mocno podkreślić, że Polska nie kończy się na Warszawie ani na dużych miastach i prawo musi być takie, żeby w każdej miejscowości rada mogła dostosować uchwalane dokumenty do miejscowej specyfiki. Ta ustawa daje — gminom właśnie dużą swobodę, jeśli chodzi o dopasowanie standardów dostępności do lokalnych potrzeb i warunków.</u>
          <u xml:id="u-313.16" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Ustalenia planu ogólnego będą wiążące dla planów miejscowych, a także dla decyzji o warunkach zabudowy. Duża elastyczność zaproponowanych rozwiązań sprawia, że w dalszym ciągu będzie możliwe realizowanie zabudowy mieszkaniowej na podstawie obowiązujących planów miejscowych nawet wówczas, gdy ustalenia nowego planu ogólnego nie będą pozwalały na uchwalenie nowego planu miejscowego potwierdzającego tę możliwość. I takie rozwiązanie chroni gminy przed bezpośrednią odpowiedzialnością odszkodowawczą z tytułu ograniczenia praw właścicieli nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-313.17" who="#AnnaPaluch">Reasumując: mocą ustawy nie uchyla się żadnego planu miejscowego, a każda decyzja o warunkach zabudowy dalej będzie podstawą do rozpoczęcia nowej inwestycji i nie straci ważności. Zgodnie z dodawanym art. 64c w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym po upływie 5 lat będą wygasać decyzje, ale te decyzje, które się staną prawomocne po wejściu w życie procedowanej ustawy. Nowe przepisy wprowadzają także ograniczenie obszaru analizowanego do decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, tzn. maksymalny dopuszczalny zasięg obszaru analizowanego, tak żeby wymagania dla nowej zabudowy były ustalane rzeczywiście w oparciu o najbliższe sąsiedztwo. To powinno przeciwdziałać niekontrolowanemu rozlewaniu się zabudowy. Przede wszystkim będzie temu rozlewaniu się zabudowy przeciwdziałać ta zasadnicza kwestia, że decyzje o warunkach zabudowy będzie można wydawać tylko w strefie uzupełnienia zabudowy.</u>
          <u xml:id="u-313.18" who="#AnnaPaluch">Ustawa wprowadza także nowy akt planowania przestrzennego, zintegrowany plan inwestycyjny. Ta forma planu miejscowego jest przeznaczona do realizacji dużych, złożonych zamierzeń inwestycyjnych wymagających koordynacji przy budowie infrastruktury technicznej, komunikacyjnej czy społecznej bez względu na rodzaj tych zamierzeń, a może dotyczyć zarówno inwestycji mieszkaniowych, usługowych, produkcyjnych, inwestycji w odnawialne źródła energii i podobne. Zintegrowany plan inwestycyjny jest uchwalany przez radę gminy na wniosek inwestora po przeprowadzeniu negocjacji i zawarciu umowy urbanistycznej określającej zasady i warunki realizacji inwestycji oraz wzajemne zobowiązania stron umowy. W takiej umowie inwestor jest zobowiązany do budowy niezbędnych dróg, szkół, przedszkoli, terenów zielonych i innych urządzeń. Zintegrowany plan inwestycyjny musi być zgodny z planem ogólnym. Jest to jak gdyby szczególny rodzaj planu miejscowego.</u>
          <u xml:id="u-313.19" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Istotne zmiany dotyczą procedury planistycznej. Wprowadza się w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nowy rozdział, rozdział 1a: Partycypacja społeczna, zawierający artykuły od 8e do 8m. Krótko tutaj powiem, że następuje zmiana przepisów dotyczących udziału społeczeństwa w tej procedurze, ujednolicenie przepisów dla różnych aktów planistycznych, dostosowanie tychże przepisów do funkcjonujących już przepisów dotyczących konsultacji społecznej, zarówno w ustawie samorządowej, czyli w ustawie o samorządzie gminnym, jak i chociażby w ustawie o rewitalizacji, i następuje, co bardzo istotne, wprowadzenie narzędzi komunikacji elektronicznej, tzn. wykorzystujemy najnowsze rozwiązania technologiczne, żeby te konsultacje przeprowadzać. Również następuje skrócenie procedur, w tym wprowadzenie uproszczonej procedury planistycznej, umożliwienie równoczesnego procedowania dla różnych aktów planistycznych i ograniczenie konieczności powtarzania konsultacji społecznych.</u>
          <u xml:id="u-313.20" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Widzę, że mój czas zmierza nieubłaganie do końca, więc będę już skracać. Omawiany tutaj projekt ustawy wprowadza nowe rozwiązanie, tzn. rejestr urbanistyczny prowadzony w systemie teleinformatycznym, który będzie źródłem danych i informacji przestrzennych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Ten rejestr będzie nieodpłatny, dostępny dla wszystkich zainteresowanych i będzie zawierał dokumenty powstałe przy sporządzaniu aktów planowania przestrzennego, raporty z konsultacji społecznych, decyzje administracyjne, rozstrzygnięcia organów nadzoru. Będzie on dotyczył całego kraju, będzie oczywiście stopniowo budowany. Ale to jest niezwykle cenne. Taki powszechnie dostępny, wiarygodny zbiór informacji z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego będzie służył transparentności procedur planistycznych i ułatwi pracę wszystkim interesariuszom zarówno indywidualnym osobom, firmom, jak i samorządom, które prowadzą tę procedurę.</u>
          <u xml:id="u-313.21" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W trakcie prac nad sprawozdaniem połączonych komisji wprowadzono do projektu 18 poprawek. Pakiet czterech z tych poprawek głosowanych łącznie, to była poprawka 6., 8., 9. i 13., dostosowuje omawiany projekt do uchwalonej 9 marca tego roku ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-313.22" who="#AnnaPaluch">Z kolei dwie głosowane łącznie poprawki, 5. i 11., dodają do systemu planowania przestrzennego szczególny tryb wydawania planu miejscowego. Ten tryb będzie dotyczyć tylko planów miejscowych służących realizacji dużych inwestycji o szczególnym znaczeniu dla ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa lub gospodarki narodowej. Aby te przepisy nie były nadużywane, czyli w celu uniknięcia nadużywania tego szczególnego trybu, ten tryb będzie mógł być inicjowany tylko przez ministrów odpowiedzialnych za gospodarkę oraz za przemysł zbrojeniowy. W takim trybie plan miejscowy będzie wydawany przez wojewodę w uproszczonej procedurze, jednak warunkiem niezbędnym — co chcę podkreślić — będzie zgoda właściwej rady gminy. Koszty takiego planu będzie ponosił budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-313.23" who="#AnnaPaluch">Pozostałe poprawki z tych 18, o których mówiłam, mają charakter doprecyzowujący, nie będę już z uwagi na brak czasu ich rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-313.24" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Sprawozdanie połączonych komisji zostało uchwalone 24 głosami za, przy 18 przeciwnych i 4 wstrzymujących.</u>
          <u xml:id="u-313.25" who="#AnnaPaluch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej proszę Wysoką Izbę o uchwalenie projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw zawartego w sprawozdaniu połączonych komisji w druku nr 3241. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-313.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-313.27" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałabym teraz przywitać przedstawicieli Zespołu Szkół Specjalnych w Zawierciu, osoby, które przybyły na zaproszenie pani poseł Barbary Nowackiej. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-314.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Witam również seniorów z gminy Suchy Dąb. Delegacja jest z panią wójt Henryką Król. Serdecznie witamy.</u>
          <u xml:id="u-314.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-314.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">A teraz przechodzimy do dalszej pracy.</u>
          <u xml:id="u-314.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-314.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-314.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy zabierze głos pan poseł Mariusz Trepka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#MariuszTrepka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#MariuszTrepka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam przyjemność i zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3097.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#MariuszTrepka">Projekt ustawy wprowadza zmiany do 50 ustaw. Art. 1 to zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a pozostałe 49 artykułów przekrojowo przechodzi przez wszystkie ustawy, których zakres rzeczowy zahacza o zagospodarowanie przestrzenne.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#MariuszTrepka">W art. 2 wprowadzone są nowe definicje, jest ich 15. Wprowadza się m.in. nowy rozdział: Partycypacja społeczna, który ma na celu skodyfikowanie udziału społecznego w procedurze uchwalania aktów planowania przestrzennego. Pojawiają się nowe narzędzia, tj. zintegrowany plan inwestycyjny, który jest pewnego rodzaju umową, którą zawiera samorząd gminy w inwestorem. Przepisy te wprowadzają pewnego rodzaju ograniczenie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, bo wydawanie tej decyzji będzie możliwe tylko tam, gdzie plan ogólny dopuszcza uzupełnienie zabudowy. Najważniejszą kwestią jest to, iż z końcem okresu przejściowego kończy się żywot studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Zastąpi go plan przestrzenny ogólny gminy, który będzie w sposób zupełny rozgraniczał tereny o różnym przeznaczeniu, co pozwoli na wyeliminowanie konfliktów, które pojawiały się w procesie zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-315.4" who="#MariuszTrepka">Kwestia gospodarowania przestrzenią i uwzględnienie powiązań, które tworzą ramy dla przyszłych procesów inwestycyjnych, mają za zadanie pełnić funkcję ochronną, ponieważ przestrzeń jest dobrem cennym i należy nią gospodarować tak, aby kolejne pokolenia mogły z niej bez przeszkód skorzystać. Użytkowany przez ostatnie prawie 30 lat dokument pod nazwą: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, co zaświadczają raporty Najwyższej Izby Kontroli, był niekonsekwentny. Na przykład w miastach 36% decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydawanych było poza terenami wyznaczonymi w studium jako tereny budowlane. Decyzje o warunkach zabudowy kończą swój żywot, tzn. będą wygasały w ciągu 5 lat od dnia, kiedy decyzja stała się prawomocna.</u>
          <u xml:id="u-315.5" who="#MariuszTrepka">Wprowadza się rejestr urbanistyczny. To jest odpowiedź na potrzeby, by wszyscy interesariusze mogli mieć aktualną i właściwą wiedzę dotyczącą wszystkich dokumentów z zakresu planowania przestrzennego, procedur, dokumentów sporządzanych we wszystkich jednostkach samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-315.6" who="#MariuszTrepka">50 pierwszych artykułów to są zmiany w ustawach, na czele z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Od art. 51 do art. 78 są przepisy przejściowe i końcowe.</u>
          <u xml:id="u-315.7" who="#MariuszTrepka">Reasumując, powiem, że zostało rozpatrzonych kilkanaście rodzajów poprawek, które zostały zgłoszone przez różne podmioty.</u>
          <u xml:id="u-315.8" who="#MariuszTrepka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem ustawy z uwzględnieniem poprawek, które właśnie pozwolę sobie złożyć pani marszałek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-315.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I bardzo proszę, pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#MałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Koalicji Obywatelskiej przedstawiam opinię wobec projektu zmiany ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#MałgorzataChmiel">Odniosę się do mojej przedmówczyni, sprawozdawcy komisji: szanowna pani, piękne hasła pani wygłosiła, słuszne, ale nie mają one potwierdzenia w przedstawionym projekcie ustawy. Przedłożony projekt jest realizacją wymagań KPO, a nie dowartościowaniem przez rząd ładu przestrzennego czy chęcią pomocy Polakom w pozyskiwaniu mieszkań, jak próbuje nam wmówić pan minister Buda.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#MałgorzataChmiel">Reforma planowania przestrzennego jest potrzebna, bo od poprzedniej minęło 20 lat. Zmieniły się warunki gospodarcze i społeczne i niezbędne jest włączenie planowania przestrzennego do gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#MałgorzataChmiel">Komisja Europejska wskazała tylko obszary zmian, a nie konkretne rozwiązania, na co zwracam uwagę. W projekcie wprowadza się nowy plan ogólny uchwalony obligatoryjnie dla całej gminy do końca 2025 r. w randze aktu prawa miejscowego, którego zapisy będę wiążące dla planów miejscowych i dla decyzji o warunkach zabudowy. To nierealny termin. To dokument o zbyt krótkiej liście ustaleń, skoro ma być prawem miejscowym. Wprowadzenie go wymaga uchylenia studium gminnego, w przypadku którego gminy wydały bardzo duże pieniądze. W gminach brak środków na to nowe przekształcenie. Miały być z KPO, ale nie zanosi się, żeby ten rząd potrafił je pozyskać. Takie wprowadzenie planu ogólnego może też spowodować milionowe roszczenia odszkodowawcze, w przypadku gdy plan obejmie ograniczenie zabudowy. Wprowadza się zintegrowany plan inwestycyjny jako formę planu miejscowego, który zastąpi tzw. specustawę mieszkaniową lex deweloper. Lex deweloper okazał się kolejną porażką po programie „Mieszkanie+”, do której dopiero tu się przyznajecie, wycofując jego zapisy.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#MałgorzataChmiel">Wprowadza się wydawanie decyzji o warunkach zabudowy ważnej 5 lat tylko na obszarze uzupełnienia zabudowy naniesionym w planie ogólnym. To krok w dobrą stronę. Ale dlaczego nie zlikwidowaliście w ogóle decyzji o warunkach zabudowy? Tyle razy zapieraliście się, że chcecie ją zlikwidować, bo jest zbyt subiektywna. Zgadzaliśmy się, że wuzetki są patologią zagospodarowania przestrzennego. Powodują chaos i niekontrolowane rozlewanie się zabudowy wymuszającej na gminach inwestycje infrastrukturalne. Kto naciskał, że zmieniliście zdanie? Wuzetki powinny być zlikwidowane.</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#MałgorzataChmiel">Popieramy wprowadzenie Rejestru Urbanistycznego jako systemu teleinformatycznego. Od 2019 r. postulujemy jako Koalicja Obywatelska informatyzację procesu inwestycyjnego, bo na świecie to już standard. Oprócz tego brak jest w projekcie wsparcia gmin w rewitalizacji i remontach dzielnic, co szybko zwiększyłoby liczbę mieszkań. Wprowadza się jedynie możliwość podpisania umowy rewitalizacyjnej między gminą a inwestorem, i to mało obiektywnej. Oszukiwaliście, że chcecie zwiększyć udział mieszkańców w procesie planowania przestrzennego, bo robicie odwrotnie. Ograniczacie go, wprowadzając zamiast uwag do planu konsultacje społeczne tylko w formie dyskusji. To pozbawia mieszkańców obligatoryjnego, pisemnego ustosunkowania się prezydenta do zarzutów, więc mieszkańcy nie będą mieli się do czego prawnie odnieść.</u>
          <u xml:id="u-317.6" who="#MałgorzataChmiel">W uzgodnionym projekcie KPO wskazuje się na potrzebę ograniczenia suburbanizacji, która powoduje degradację krajobrazu i wzrost kosztów dla samorządu. Chcecie to załatwić zmianą decyzji o warunkach zabudowy i ZPI, podczas gdy wasze kolejne nowelizacje Prawa budowlanego powodują właśnie sankcjonowanie rozlewania się miast. Już nie wspomnę o tym usankcjonowaniu samowolek budowlanych. Tak przekonywaliście o potrzebie skrócenia procesu planowania i zwiększenia udziału mieszkańców w tym procesie. Tymczasem projekt ogranicza udział mieszkańców, a procedura skrócona jest w nieznacznym stopniu.</u>
          <u xml:id="u-317.7" who="#MałgorzataChmiel">W projekcie brak jest reformy opłaty adiacenckiej, planowania przestrzennego na poziomie metropolitalnym i przepisów umożliwiających przełożenie kosztów nowej urbanizacji na podmioty korzystające z przekształceń gruntu. I jeszcze likwidujecie planowanie przestrzenne na poziomie kraju, mimo że na świecie standardem dobrej urbanistyki jest planowanie na poziomie krajowym, wojewódzkim i gminnym.</u>
          <u xml:id="u-317.8" who="#MałgorzataChmiel">Przedstawiony projekt nie rozwiązuje zasadniczych problemów planowania przestrzennego, jest zawiły. Oceniamy go negatywnie, wnosimy o kolejne konsultacje i składamy poprawki do dalszych prac. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-317.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Robert Obaz, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#RobertObaz">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw to jeden z tzw. kamieni milowych, które premier Mateusz Morawiecki wynegocjował z Unią Europejską. Ustawowe założenia mają na celu uprościć planowanie przestrzenne, zwiększyć partycypację społeczną w tworzeniu prawa lokalnego, dać możliwość elastycznego kształtowania w przestrzeni wokół nas i skończyć z takimi koszmarkami ustawowymi jak ustawa lex deweloper. Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że ustawa ta odpowiada oczekiwaniom mieszkańców, samorządu, rządu i — jak się to często określa — Brukseli. Faktycznie wiele zapisów tej ustawy jest wręcz spełnieniem wieloletnich postulatów płynących od gmin i mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#RobertObaz">Po pierwsze, tam, gdzie nie ma uchwalonego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy czy też brakuje planu zagospodarowania, uchwalenie planu ogólnego jest zdecydowanie prostsze i mniej czasochłonne.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#RobertObaz">Po drugie, partycypacja społeczna na etapie opracowywania dokumentów jest jasno określona w ustawie i daje gwarancję wysłuchania oczekiwań mieszkańców, jeśli są to zapisy praktycznie tożsame z ustawą o rewitalizacji, która jest bardzo dobrze oceniana zarówno przez mieszkańców, jak i samorządy.</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#RobertObaz">Po trzecie, ustawa pozwala na wprowadzenie zmian w planach zagospodarowania praktycznie w ciągu 3, 4 miesięcy, co przy dzisiejszym procedowaniu planów, które trwa nawet do 5 lat, jest terminem wprost ekspresowym.</u>
          <u xml:id="u-319.4" who="#RobertObaz">Po czwarte, wspólnie z inwestorem gmina będzie mogła na niewielkim obszarze wypracować zintegrowany plan inwestycji. W negocjacjach i ustaleniach dotyczących zakresu zmian i odpowiedzialności będzie brał udział, oprócz wójta, prezydenta czy burmistrza, także przedstawiciel rady gminy, a w przypadku braku jej wskazania przez radę — przewodniczący tejże rady. Pewnie jeszcze kilka pozytywów znalazłoby się, żeby je wymienić, ale postawmy tu kropkę, ponieważ diabeł tkwi w szczegółach.</u>
          <u xml:id="u-319.5" who="#RobertObaz">Zacznę od tego, że ustawodawca proponuje, żeby w 2477 gminach plany ogólne opracować do końca roku 2025, czyli w ciągu 30 miesięcy. Stanowczo tak krótkiemu terminowi sprzeciwiają się urbaniści, którzy na co dzień zajmują się realizacją koncepcji dotyczących studiów i planów zagospodarowania. Ich obawy budzi brak kadry, która jest w stanie zrealizować plany ogólne. Zauważają także, że w tym pośpiechu i chaosie mogą powstać akty prawa miejscowego, które będą zawierały błędy, co w konsekwencji będzie miało wpływ na jakość stanowionego prawa. Naszym zdaniem ten termin powinien być wydłużony do końca 2029 r., co da możliwość realnego wypracowania dobrych rozwiązań dla gmin. Dodam, że z uwagi na fakt, że plan ogólny ma być prawem miejscowym, wszelkie roszczenia i wypłacone odszkodowania będą uszczuplały budżety samorządów, które, jak wiemy, w wielu przypadkach są w tragicznej sytuacji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-319.6" who="#RobertObaz">Przechodzę dalej. Ustawodawca w dalszym ciągu chce bezterminowo przedłużyć tzw. WZ, których rocznie wydaje się dziesiątki tysięcy, a często służą one tylko i wyłącznie do oszacowania ceny gruntu przed sprzedażą. Co ciekawe, dla decyzji o warunkach zabudowy, które zostaną wydane po wejściu w życie tej ustawy, czas ten został jasno określony.</u>
          <u xml:id="u-319.7" who="#RobertObaz">Najważniejsze jest to, że planuje się, że koszt realizacji całego procesu przejścia ze studiów na plan ogólny wyniesie w skali kraju ok. 300–350 mln zł. Pieniądze na ten cel są zapisane w KPO, ale tych pieniędzy do dzisiaj nie ma. Czekamy na nie ponad 750 dni, ale działania niektórych członków rządu zamiast przybliżać nas do wypłaty, oddalają przepływ pieniędzy do Polski, co w znacznym stopniu ogranicza nasze możliwości gospodarcze i rozwojowe.</u>
          <u xml:id="u-319.8" who="#RobertObaz">Co będzie, jeśli te pieniądze nie zostaną nam wypłacone? Każdy z nas będzie musiał zapłacić za opracowanie z własnej kieszeni. Samorząd będzie zobowiązany w krótkim czasie opracować za własne środki dokument praktycznie tożsamy z tym, który już posiada, zamiast przeprowadzić remonty dróg, chodników, wymianę oświetlenia, optymalizację źródeł energii. Nie można dopuścić do takiej rozrzutności i niegospodarności, a w szczególności nie może do tego przymuszać ustawodawca.</u>
          <u xml:id="u-319.9" who="#RobertObaz">Jeszcze długo można by wymieniać mankamenty tej ustawy, ale widzimy, że rząd przychyli się do poprawek złożonych przez opozycję i wskaże inne gwarancje środków na realizację ustawy przez samorządy niż te, które są zapisane w KPO, ponieważ te są na razie nieosiągalne dla rządzących.</u>
          <u xml:id="u-319.10" who="#RobertObaz">Pani Marszałek! W imieniu klubu Lewicy składam poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-319.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Stefan Krajewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#StefanKrajewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3097 i 3241.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#StefanKrajewski">Nowelizacja przewiduje zmiany w 50 ustawach i zawiera 15 nowych definicji. Musimy zatem przygotować się na rewolucje w planowaniu przestrzennym. Te rewolucje były często zapowiadane przez Prawo i Sprawiedliwość. Wszyscy wiemy, jak się kończyły. W tak krótkim czasie zamiast poprawy i naprawy tego wszystkiego faktycznie powstanie chaos.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#StefanKrajewski">Jakie są najważniejsze zmiany, które zakłada ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym? Chodzi o plan ogólny zamiast studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Plan ogólny ma być nowym narzędziem planistycznym dla gminy. Jego postanowienia będą wiążące przy ustalaniu planów miejscowych oraz przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy. Będzie uchwalany obligatoryjnie dla całej gminy z wyłączeniem terenów zamkniętych. Plan ogólny zakreślający ramy docelowego zagospodarowania przestrzeni w założeniu ma mieć zwięzłą formę. Niewielka liczba ustaleń umożliwi ich standaryzację, a co za tym idzie — łatwiejsze odczytywanie treści planów ogólnych, które zostały przyjęte w poszczególnych gminach. Wejście w życie planu ogólnego nie spowoduje utraty mocy obowiązujących dotychczas planów miejscowych.</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#StefanKrajewski">Z kolei studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin pozostaną w mocy po wejściu w życie ustawy do czasu uchwalenia planu ogólnego, ale nie dłużej niż do końca 2025 r. Jeśli gmina nie uchwali planu ogólnego, to dnia 1 stycznia 2026 r. nie będzie miała możliwości wydawania nowych decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub o warunkach zabudowy aż do czasu uchwalenia tego planu.</u>
          <u xml:id="u-321.4" who="#StefanKrajewski">Tu znowu pojawia się pytanie: Co z gminami, które mają dzisiaj naprawdę dużo ważniejsze wydatki niż te planowane? Chodzi o dostosowanie do warunków KPO, spełnienie kamieni milowych, ale tak naprawdę to nie będzie uporządkowanie, ale wprowadzenie dodatkowego chaosu. To uporządkowanie jest oczywiście potrzebne, ale musi to być robione w sposób zdroworozsądkowy, musi być rozłożone w dłuższym czasie. Eksperci, urbaniści zwracają uwagę na to, że to zbyt krótki czas, żeby to wszystko przeprowadzić, zmienić i poprawić.</u>
          <u xml:id="u-321.5" who="#StefanKrajewski">Wydawane obecnie uchwały lokalizacyjne mają zostać zastąpione przez zintegrowane plany inwestycyjne, które będą planami miejscowymi szczególnego rodzaju. Oznacza to, że zyskają one status aktu prawa miejscowego. Uchwalenie tych planów będzie poprzedzone negocjacjami między gminą a inwestorem oraz zawarciem umowy urbanistycznej, w której określone zostaną zasady realizacji konkretnej inwestycji. Oznacza to zmiany rozwiązań, które wprowadziła specustawa mieszkaniowa w trybie lex deweloper. Będzie można realizować nie tylko inwestycje mieszkaniowe, ale także usługowe, handlowe czy produkcyjne. Przy ograniczonej podaży gruntów inwestycyjnych takie rozwiązanie może przyczynić się do odblokowania takich nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-321.6" who="#StefanKrajewski">W opinii ekspertów zintegrowany plan inwestycyjny będzie miał niestety bardziej skomplikowany charakter niż obowiązująca uchwała lokalizacyjna. Sprawne przejście przez nową procedurę będzie wymagało bliskiej współpracy gminy z inwestorem.</u>
          <u xml:id="u-321.7" who="#StefanKrajewski">Tylko czy za chwilę nie pojawią się zarzuty stawiane przez odpowiednie służby i instytucje, które będą próbowały udowodnić, że współpraca między gminą i inwestorem okazała się za bliska? A próbkę tego, jak chcecie konsultować to wszystko ze społeczeństwem — bo dzisiaj mówicie o partycypacji społeczeństwa — mieliśmy już przy CPK. Tak słuchaliście społeczeństwa. Myślę, że to będzie kolejna odsłona tego, jak będziecie konsultować projektowane, proponowane zmiany ze społeczeństwem. Za dużo, za szybko.</u>
          <u xml:id="u-321.8" who="#StefanKrajewski">Ten projekt raczej poparcia Klubu Parlamentarnego Koalicji Polskiej nie otrzyma. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-321.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#GrzegorzBraun">Ratuj się kto może, kiedy Zjednoczona łże-Prawica przywala Polskę kolejnymi kamieniami milowymi i implementuje normy eurokołchozowe.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#GrzegorzBraun">Postęp, do którego trzeba zaganiać kijem, to nie jest żaden postęp, to jest totalniactwo. Oczywiście, szanowni państwo, dobra to rzecz, że władza dostrzega problemy takie, jakie rodzą się w rozmaitych miejskich republikach deweloperów, od Gdańska po Rzeszów. Jasna sprawa, że dobrze, żeby obywatele mogli nie tylko przypatrywać się bezradnie temu, jak się zagospodarowuje ich przestrzeń publiczną, jak im po prostu urządza się życie, ale żeby mogli też na to reagować i żeby mogli być u siebie na swoim, zwłaszcza jeśli w grę wchodzą prawa nabyte, takie jak choćby prawo do pejzażu za oknem, którym to pejzażem deweloper reklamował sprzedawane nieruchomości, sprzedawane mieszkania, po czym nagle okazuje się, że za tym oknem kuchennym za parę metrów wyrasta zaraz następna ściana.</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#GrzegorzBraun">Jeśli więc planowanie przestrzenne ma położyć kres takim patologiom, to brawo, ale nie wynika to z tekstu tej ustawy. Tekst ustawy będzie dyscyplinować raczej nie deweloperów i skorumpowanych przez nich polityków lokalnych, ale ma dyscyplinować obywateli, ponieważ nakaże samorządom — do kiedy?, do 2025 r., to już bardzo niedługo, szanowni państwo — wysilić się i kosztem nie wiem jakich innych zobowiązań, jakich innych ważnych planów i zadań szykować te plany. No i tu już mamy bogatą tradycję planowania socjalistycznego w Europie. Wybitni działacze socjalistyczni — towarzysz Hitler miał 4-letnie plany, towarzysz Stalin miał 5-letnie plany. Teraz eurokołchoz, jako instytucja, jako superpaństwo, którego założyciele, tak się składa, jedni byli stalinowcami, drudzy byli hitlerowcami, nawiązuje do tej właśnie tradycji.</u>
          <u xml:id="u-323.4" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Skandalem jest to, co pan mówi.)</u>
          <u xml:id="u-323.5" who="#GrzegorzBraun">Chętnie udzielę panu, panie pośle, korepetycji. Nie będzie to oczywiście bezpłatne, ale chętnie pana douczę.</u>
          <u xml:id="u-323.6" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Wiązanie Unii Europejskiej z państwem Hitlera czy Stalina.)</u>
          <u xml:id="u-323.7" who="#GrzegorzBraun">Tak jest, eurokołchoz ma za ojców założycieli hitlerowców i stalinowców.</u>
          <u xml:id="u-323.8" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: To jest skandal. Pan takie rzeczy opowiada. Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-323.9" who="#GrzegorzBraun">Ja też uważam, że to jest skandal, że państwo wszyscy wspólnie i w porozumieniu wprowadziliście nas do tego totalniackiego projektu. Ale takie są tego rezultaty. Ciąg dalszy w pytaniu. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-323.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pan naprawdę o tym nie wie?)</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, panie pośle, o spokój.</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jestem normalny.)</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pan mi przedstawi świadectwo od weterynarza.)</u>
          <u xml:id="u-324.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Panie pośle, proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-324.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Przedstawiony projekt ustawy realizuje reformę planowania i zagospodarowania przestrzennego zapisaną w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności. Realizuje konkretny kamień milowy, który związany jest właśnie z reformą planowania i zagospodarowania przestrzennego. Na początku trzeba zauważyć, że zgodnie ze zobowiązaniami ta ustawa miała zostać opublikowana w I kwartale 2023 r. Czyli jesteśmy już po terminie. To pokazuje, że ten rząd nie działa sprawnie w tych obszarach, które służą pozyskaniu środków z Krajowego Planu Odbudowy. To jest niestety takie działanie, które wpisuje się w politykę rządu, który unika, a wręcz robi wszystko, żeby środki z Funduszu Odbudowy do Polski nie trafiły. To zawsze trzeba podkreślać i trzeba mówić, że to jest negatywne działanie. Wzywamy dzisiaj rząd do tego, żeby rzeczywiście rozpoczął staranie się o te środki, a nie udawał, że się stara.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#MirosławSuchoń">Ten kamień milowy i ta reforma są realizowane za pomocą czterech głównych kierunków. Pierwszy z nich polega na wprowadzeniu obowiązku sporządzania strategii rozwoju gminy oraz dodaniu postanowień uszczegóławiających w zakresie modelu ustaleń i rekomendacji. Drugi związany jest z wprowadzeniem planów ogólnych gminy. Realizacja trzeciego związana jest z wprowadzeniem przepisów o zintegrowanym planie inwestycyjnym. Wreszcie czwarty obszar polega na wprowadzeniu rozdziału o partycypacji społecznej.</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#MirosławSuchoń">Jak to niestety jest w przypadku ustaw, które przedstawia rząd, ta ustawa jest, powiedziałbym, tak pół na pół. Zawiera dobre rozwiązania, właściwe kierunki, ale z drugiej strony wiele szczegółowych rozwiązań, które budzą co najmniej wątpliwości, jeżeli nie sprzeciw. Oczywiście ta dyskusja odbywała się podczas posiedzenia komisji, ale warto przypomnieć np. kwestię planów ogólnych, które gminy mają wprowadzić do 2025 r. Te plany zastąpią studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. To jest bardzo krótki czas na przeprowadzenie tego rodzaju procesu. Będzie to kosztowało ok. 300 mln zł. Te środki mają pochodzić z Funduszu Odbudowy, który rząd zablokował, więc trudno powiedzieć, na ile jest to racjonalne ze względów i finansowych, i czasowych.</u>
          <u xml:id="u-325.5" who="#MirosławSuchoń">Druga rzecz. Co prawda decyzje o warunkach zabudowy będą mogły być wydawane wyłącznie na wskazanym obszarze, niemniej jednak nadal będą mogły być wydawane. Mam więc pytanie, czy rzeczywiście nie wykorzystać tej reformy do tego, żeby to zmienić.</u>
          <u xml:id="u-325.6" who="#MirosławSuchoń">Nie ma planowania na poziomie krajowym, jest ono likwidowane. To bardzo poważny błąd, z którego cały czas wynikają kolejne problemy związane z inwestycjami, zwłaszcza liniowymi. Z tego państwo się wycofujecie. Trudno znaleźć racjonalne uargumentowanie.</u>
          <u xml:id="u-325.7" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! W związku z tym trudno nam będzie poprzeć tego rodzaju projekt ustawy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#MirosławSuchoń">…który otwiera dobrą drogę i — jak zwykle w przypadku tego rządu — stawia kolejne bariery. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#DobromirSośnierz">Myślę, że najlepszym podsumowaniem tej dyskusji jest treść poprawki złożonej przez panią Gill-Piątek, która zresztą będzie przemawiać po mnie i sama będzie mogła się tym pochwalić. W treści poprawki jest mowa o tym, że przestrzeń jest dobrem wspólnym. Myślę, że to komunistyczne przekonanie jest obecne w wielu głowach na tej sali, czego wyraz jasno dało wielu przedmówców, w tym niezawodna pani Chmiel, która zawsze ubolewa nad tym, że regulacji jest za mało, że urzędnicy mają za mało do powiedzenia i że obywatele za dużo mogą sobie pozwolić na swoich działkach.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: To nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#DobromirSośnierz">Słyszeliśmy to wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Nie zrozumiał pan.)</u>
          <u xml:id="u-329.4" who="#DobromirSośnierz">Ja reprezentuję tych, którzy chcieliby, żeby urzędnik miał jak najmniej do powiedzenia na ich działce, żeby to oni decydowali. Reprezentuję tych, którzy myślą, że przestrzeń należy do tych, którzy ją sobie kupili, a nie do tych, którzy chcą za darmo decydować o tym, co się dzieje na cudzych działkach — bo to się do tego sprowadza. Nawet nie zgodzę się z tym, że człowiek ma prawo do pejzażu za oknem. Uważam, że jest to próba przerzucania kosztów swojego widzimisię, tego, jak chcielibyśmy, żeby świat był urządzony, na innych, którzy mają na swoich działkach realizować za nas nasze prawo do pejzażu.</u>
          <u xml:id="u-329.5" who="#DobromirSośnierz">Zwracam uwagę, że odkąd państwo wzięło się za regulowanie, za planowanie przestrzenne, to ładu przestrzennego mamy mniej, a nie więcej. Wystarczy spojrzeć na to, jak były zaprojektowane dawniejsze miasta, a jak są dzisiejsze, ale też spojrzeć na kraje, w których obywatelom jest pozostawiona większa swoboda, chociażby na Stany Zjednoczone. Te plany przestrzenne tak naprawdę powinny przede wszystkim krępować ręce urzędnikom, a nie obywatelom, ale one właśnie nie robią tego, co powinny. Powinno się np. wytyczać siatkę ulic w miejscach, w których ona nie jest wyznaczona, na zapas, tak żeby nie dochodziło do chaosu, do budowania jakichś jednokierunkowych, zapętlonych wzorków, jakby korniki gryzły w drzewie, jak to się dzieje w naszym kraju. Tego właśnie się zupełnie nie robi. Urzędnicy zostawiają sobie pole do popisu, wytyczają to zupełnie swobodnie, pod dyktando kolejnych budowniczych. Ludzie lubią mieszkać przy ślepej uliczce, chcą, żeby nie jeździł po niej nikt poza nimi samymi, ale w ten sposób obciążają tym ruchem wszystkie sąsiednie ulice. I właśnie tam, gdzie to powinno działać, to kompletnie nie działa. Nie ma żadnych takich planów, w których by rezerwowano na to miejsce. Okej, mamy te korniki, mamy tę byle jaką siatkę w tych miastach, gdzie już jest to wytyczone, ale chodzi o to, żebyśmy mieli już wytyczoną regularną siatkę ulic na zapas, tam gdzie jeszcze nic nie jest zabudowane. Tego nie ma i nikt tego nie planuje, w tej ustawie to nawet nie pada.</u>
          <u xml:id="u-329.6" who="#DobromirSośnierz">Samo to, że tą ustawą musimy zmieniać 50 ustaw, jest takim smutnym świadectwem regulowania. W państwie istnieje 50 ustaw, które w jakiś sposób dotykają planowania przestrzennego, i my tego nie likwidujemy, tylko zmieniamy te 50 ustaw, w tych 50 ustawach dopasowujemy te przepisy.</u>
          <u xml:id="u-329.7" who="#DobromirSośnierz">Mimo pewnych pozytywnych zmian, również deregulujących i porządkujących, nie możemy poprzeć tego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Hanna Gill-Piątek, poseł niezrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#HannaGillPiątek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pracujemy dziś nad ustawą, która jest konstytucją polskiej przestrzeni. Każdy z nas będzie widział i odczuwał skutki tych zmian. Na reformę systemu planowania czekaliśmy lata. Te zmiany nie przynoszą co prawda satysfakcji w obszarze rozwiązania największych problemów, ale w wielu kwestiach są istotnym krokiem do przodu. Rozumiem, że w roku wyborczym perspektywa rządzących skupia się na kampanii, ale te przepisy będą stanowić o jakości życia Polaków, o tym, jak daleko będziemy mieli do szkoły, do pracy, czy i jak długo będziemy stali w korkach, czy za oknem mamy drzewa czy betonozę, park czy parking lub czy niespodziewanie za płotem naszego domu nie wyrośnie przemysłowa chlewnia.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#HannaGillPiątek">Właśnie tego problemu dotyczy pierwszy pakiet moich wniosków mniejszości. Chodzi o rozdzielenie wielkich ferm i zabudowy mieszkalnej. Proszę o poparcie, ponieważ to zapobiegnie częstym i długoletnim konfliktom i jest korzystne zarówno dla lokalnych społeczności, jak i dla producentów.</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#HannaGillPiątek">Przestrzeń jest dobrem wspólnym i powinna podlegać prawnej ochronie.</u>
          <u xml:id="u-331.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-331.4" who="#HannaGillPiątek">To takie oczywiste, prawda?</u>
          <u xml:id="u-331.5" who="#komentarz">(Poseł Waldemar Sługocki: Nie dla wszystkich niestety.)</u>
          <u xml:id="u-331.6" who="#HannaGillPiątek">A jednak brak tej normy powoduje, że często samorządy przegrywają w sądach spory o ład urbanistyczny. Wprowadzenie tego zapisu postulowano w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Tu również jest mój wniosek mniejszości z prośbą o państwa uznanie.</u>
          <u xml:id="u-331.7" who="#HannaGillPiątek">Ustawa wprowadza przewrót kopernikański: 5-letni termin trwałości decyzji o warunkach zabudowy. Chciałoby się powiedzieć: wreszcie. To świetnie, ale dlaczego tylko dla nowych wuzetek? Przecież obecne też były wydane dla celów zabudowy. Jeśli nie jest to realizowane, wuzetka powinna wygasać, podobnie jak wygasa ważność pozwolenia na budowę, zresztą po 2 latach. Tu też proszę państwa posłów o poparcie takiego zapisu,</u>
          <u xml:id="u-331.8" who="#HannaGillPiątek">Nieśmiertelność wuzetki to także ogromny problem dla samorządów, dlatego Związek Miast Polskich proponuje skrócenie terminu jej ważności do 2 lat. Dlaczego? Bo te wieczne wuzetki pod groźbą horrendalnych odszkodowań blokują powstawanie planów miejscowych i przez to ograniczają rozwój gmin. A to decyzja związana, przypominam, czyli taka, którą trzeba wydać, jeśli warunki są spełnione. Wydania wuzetki nie można odmówić, jeżeli warunki są spełnione.</u>
          <u xml:id="u-331.9" who="#HannaGillPiątek">I ostatnia kwestia: Kto za to zapłaci? Wprowadzany plan ogólny zastąpi studium. Dajemy na to samorządom 2,5 roku. To jest bardzo krótko. Nie mamy KPO, z którego na sfinansowanie tej operacji przeznaczono 258 mln zł. Czyli tyle, jak rozumiem, zapłacą gminy z własnej kieszeni — 0,25 mld zł. Skąd one mają to wziąć?</u>
          <u xml:id="u-331.10" who="#HannaGillPiątek">Bardzo groźny tryb wprowadzono też na posiedzeniu komisji PiS-owską wrzutką. Chodzi o enigmatyczne inwestycje o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa czy gospodarki państwa. Będzie lokował to uznaniowo wojewoda na polecenie rządu. Duży worek zamiast jakiejś precyzyjnej definicji, a ileż ciekawych rzeczy można w nim zmieścić: SMR-y, spalarnie, nowe przekopy mierzei, a nawet programy typu „Mieszkanie+”, które przecież są duże, tylko rozproszone. Wreszcie PiS będzie miał do tego narzędzie centralnego planowania. Ostrzegam, że to się źle skończy. Czy niczego was, panie ministrze, nie nauczyły konflikty przy CPK? Możemy to naprawdę jeszcze wykreślić, o co pana ministra serdecznie proszę.</u>
          <u xml:id="u-331.11" who="#HannaGillPiątek">Dziękuję za przyjęcie dwóch moich poprawek do zmienianej również ustawy o rewitalizacji. Teraz gmina będzie mogła precyzyjniej określać prawo pierwokupu, co oszczędzi lawiny wydawanych dotąd zaświadczeń o odstąpieniu od takiego zamiaru.</u>
          <u xml:id="u-331.12" who="#HannaGillPiątek">Podsumowując, mamy kilka kroków do przodu, ale też niestety parę w tył. Z wrzutką o centralnym lokowaniu — przepraszam, niestety — jest to ustawa niemożliwa do poparcia. Chrońmy polską przestrzeń przed chaosem, a mieszkańców przed konfliktami, to jest nasz wspólny obowiązek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-331.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałam serdecznie przywitać mieszkańców gminy Samborzec, powiat sandomierski. Grupa przyjechała na zaproszenie pana posła Marka Kwitka. Serdecznie witamy.</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, teraz mamy czas na zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-332.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pierwszy pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-332.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#MichałUrbaniak">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Wy wszyscy, szanowni państwo, sprzedaliście już Polskę unionistom, a premier Morawiecki zobowiązał ją do wykonywania niekorzystnych dla Polaków kamieni milowych i trzeba przypomnieć, że ta ustawa to jest właśnie jeden z nich.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#MichałUrbaniak">Ta ustawa będzie szkodzić Polakom, utrudniać budowę domów, będą nakładane kolejne bariery administracyjne i to trzeba będzie jeszcze aktualizować co 5 lat. Uzależnianie budowy od kolejnych urzędniczych formalności będzie powodować, że ceny budynków będą rosły, bo to też jest wypadkowa dzisiejszych utrudnień. A jeśli będzie ich więcej, to będzie tylko gorzej. Przypominam też, że miliardy euro, które zostaną wyciągnięte od Polaków w formie unijnych podatków, paszportów energetycznych czy konieczności rezygnacji w przyszłości z samochodów spalinowych na rzecz samochodów elektrycznych, to jest to wszystko, na co zgodził się ten uległy rząd i euroentuzjastyczna opozycja.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#komentarz">(Dzwonek, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Panie Ministrze! Przedmiotowy projekt przewiduje tak naprawdę nierealne terminy na wprowadzenie zaproponowanych zmian, w szczególności dotyczących uchwalenia planów ogólnych. To sygnalizują nie tylko urbaniści, lecz także samorządowcy. Nie mamy tylu urbanistów w Polsce, żeby dali radę przeprowadzić te postępowania. Dlatego też nie jest prawdą, że wprowadzenie zapisów tego projektu ustawy zależy tylko i wyłącznie od sprawności urzędu.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#RafałAdamczyk">Chciałem zwrócić również uwagę na to, że ewidencja gruntów w Polsce nie jest doskonała i zastanawiam się, czy będzie odpowiadała procesowi planistycznemu, który ma być przeprowadzony, i czy będzie z nim kompatybilna. Ale podstawową rzeczą są środki finansowe, które gminy będą musiały przeznaczać na plany ogólne i pytanie brzmi: Czy dostaną te obiecane środki od Skarbu Państwa, od rządu? Bo pewnie doskonale zdajecie sobie państwo sprawę, że dla takiej gminy 10 km takiego planu to są kwoty rzędu kilkuset tysięcy złotych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#komentarz">(Dzwonek, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Unia Metropolii Polskich w wystąpieniu skierowanym do wszystkich parlamentarzystów stwierdziła: Skierowany do Sejmu projekt nie rozwiązuje problemów prawnych obecnego systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego, które są zgłaszane przez środowiska samorządowe przy każdej nowelizacji przedmiotowej ustawy. Nie będę cytował szczegółowego uzasadnienia, które znajdujemy w piśmie, ale zadam pytanie: Komu więc służy ta ustawa? Uprzejmie poproszę resort o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#MałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tak rząd PiS w Komisji Infrastruktury zapewniał, że chce w nowelizacji projektu ustawy zwiększyć udział mieszkańców w procesie planowania przestrzennego, a robicie wprost odwrotnie — ograniczacie ten udział, bo uniemożliwiacie składanie uwag do planu i wprowadzacie obligatoryjność odpowiedzi urzędu na uwagi mieszkańców. To powoduje, że będzie się to wszystko ograniczało tylko do spotkania, wykrzyczenia swoich uwag i sporządzenia protokołu, który będzie pisało biuro, urząd, i oczywiście często nie będzie to po myśli mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#MałgorzataChmiel">Chciałam się zapytać: Dlaczego to robicie wbrew interesowi mieszkańców? Przecież planowanie przestrzenne to jest prawo miejscowe, to jest taki dokument, który wytycza sposób zagospodarowania terenu wokół tych mieszkańców. To oni powinni mieć największą możliwość wyrażenia swojego zdania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#komentarz">(Dzwonek, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta ustawa nie rozwiązuje najważniejszych problemów. A rozmawiając tutaj dzisiaj o planowaniu przestrzennym, chciałabym poruszyć temat grodzenia osiedli, bloków, podwórek, kamienic, skwerów, dosłownie wszystkiego, co się da. Pomimo cząstkowych zmian w prawie i wysiłków samorządów niestety wciąż w Polsce co chwilę trafiamy na przeróżnej maści bramy i płoty. Nie ma właściwie miasta albo miasteczka, bym podczas moich codziennych spacerów nie musiała zawracać, bo po prostu nie da się przejść przez podwórko albo wjazdową bramę. To ja. A co dopiero karetka albo straż pożarna.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#KlaudiaJachira">Przecież istotą miasta jest wspólna przestrzeń, od tego zaczynają się relacje międzyludzkie. Gdyby w starożytności albo w średniowieczu tak myślano o mieście, to nigdy nie powstałyby miasta, bo co chwilę trafiałoby się na mur. Tylko czy ta władza może cokolwiek w tej sprawie zmienić, skoro to właśnie za jej rządów także tutaj, w Sejmie, w tak pięknym historycznym kompleksie, który jest częścią parku, przybyło ogrodzeń, barierek i wielkich żelaznych bram?</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#MałgorzataTracz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polska wieś coraz częściej żyje w cieniu wielkich ferm przemysłowych. Mieszkańcy i mieszkanki wielu miejscowości, wielu obszarów wiejskich protestują przeciwko powstawaniu tych wielkich ferm, bo te fermy to tak naprawdę odór, hałas, zagrożenie dla środowiska, zagrożenie dla zdrowia publicznego. Te fermy to smród, to krew, to łzy zwierząt, a także upiorne sąsiedztwo dla mieszkańców tych obszarów.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#MałgorzataTracz">Rozwiązaniem tych problemów może być wprowadzenie odpowiednich planów zagospodarowania przestrzennego, które będą sprzyjały ludziom, będą broniły ich praw. Ale to również kwestia uregulowania tego, by nowe fermy przemysłowe nie mogły powstać na obszarach, gdzie tych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#MałgorzataTracz">Takie poprawki złożyła posłanka Hanna Gill-Piątek. Chciałam zapytać, czy ministerstwo planuje poprzeć te rozwiązania, czy planuje stanąć po stronie mieszkańców i mieszkanek, którzy nie chcą ferm przemysłowych w swoim sąsiedztwie.</u>
          <u xml:id="u-343.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jest to ogromna nowelizacja, wprowadzająca zmiany aż do 50 ustaw, które w mniejszym lub większym stopniu odnoszą się do kwestii związanych z planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#MałgorzataPępek">Jednak biorąc pod uwagę jej zakres, nie rozwiązuje ona problemów prawnych obecnego systemu. Przedmiotowy projekt przewiduje nierealne terminy wprowadzenia zaproponowanych zmian dotyczących uchwalenia planów ogólnych do 2026 r. Bo nie jest prawdą, jak napisano w uzasadnieniu ustawy, że zależy to od sprawności urzędu. To zależy od wielu innych czynników, w szczególności od wypracowywanego konsensusu społecznego. Czy możliwe jest zatem wydłużenie terminów dotyczących tych planów? Dlaczego nie słuchacie jednostek samorządu terytorialnego? Posłuchajcie samorządów chociaż jeden raz. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tomasz Olichwer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#TomaszOlichwer">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z pewnością dobrą propozycją w tym projekcie ustawy jest dodanie art. 35a, który daje wójtom, burmistrzom i prezydentom miast możliwość wydania decyzji zakazującej użytkowania terenu niezgodnie z miejscowym planem zagospodarowania. To istotny problem, bowiem wielu mieszkańców zwraca uwagę na to, że miejscowy plan często bywa ignorowany przez różne podmioty, a organy samorządu nie mogą skutecznie na taki proceder reagować.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#TomaszOlichwer">Proszę jednak o informację: Co w przypadku gdy podmiot użytkujący teren nie dostosuje się do decyzji np. wójta? I czy w myśl projektowanych przepisów organ mógłby wtedy rozpocząć procedurę egzekucji administracyjnej? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#RyszardWilczyński">Wysoki Sejmie! Wprowadzenie do ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym rozdziału „Partycypacja społeczna” jest krokiem absolutnie w dobrym kierunku, ale ten krok nie został do końca wykorzystany. Tu stawiam jednoznaczne pytanie i proszę też o odpowiedź na piśmie. Była szansa, żeby w tym momencie upodmiotowić sołectwo. Skoro wymieniamy, że interesariuszami są jednostki organizacyjne gminy, dlaczego interesariuszami nie są jednostki pomocnicze gminy, choćby poprzez swoich przedstawicieli? To samo dotyczy nowelizacji ustawy o rewitalizacji. Nie wprowadzono tej możliwości. A więc w imię upodmiotowienia sołectwa pytam: Dlaczego nie? Być może Senat zdoła to skorygować.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#RyszardWilczyński">I jeszcze jedna rzecz. Wolność nie równa się wolnoć Tomku w swoim domku. A więc przestrzeń jest dobrem wspólnym. Inaczej Polska zamieni się w zbiór grajdołów, a polskim niechlubnym wkładem w dzieje światowej urbanizacji i ruralistyki będzie zabudowa łanowa. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Daria Gosek-Popiołek, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#DariaGosekPopiołek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To nie urbaniści projektują polskie miasta. Robią to deweloperzy za pomocą wuzetek. Tak właśnie w ciągu ostatnich 20 lat zabudowano Kraków — chaotycznie, bez sensu, przy bezradności urzędników,…</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#DariaGosekPopiołek">…a bardzo często również przy ich wsparciu.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#DariaGosekPopiołek">Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego okazały się za słabym narzędziem. Po pierwsze, są złej jakości. Po drugie, procedowanie nad niektórymi -najczęściej nad tymi, nad którymi właśnie tak chcieliby procedować deweloperzy — potrafi trwać nawet 3 lata. Wobec tego inwestor, mając WZ, ma pozwolenie na budowę i wkracza w proces inwestycyjny na terenie, który powinien być zachowany. Tego problemu ta ustawa w żaden sposób nie rozwiązuje. Ogranicza wprawdzie funkcjonowanie WZ do kilku lat od momentu ich uprawomocnienia, ale wciąż daje olbrzymie narzędzia deweloperom i to jest duży problem. Mam nadzieję, że w przyszłym rządzie w końcu w ministerstwie rozwoju będzie ktoś, kto będzie rozmawiał z deweloperami i stawiał im wymagania, a nie poddawał im nasze miasta, naszą przestrzeń publiczną. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-351.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Nie rząd jest od rozmowy z deweloperami, tylko burmistrzowie i prezydenci, pani poseł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Aleksander Miszalski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#AleksanderMiszalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Niestety planowanie przestrzenne w Polsce leży i kwiczy. Ustawa, która funkcjonuje od 20 lat, jest przestarzała, niefunkcjonalna, powoduje rozlewanie się miast, rozpraszanie się zabudowy, a w Krakowie powoduje również np. zabudowywanie na podstawie WZ korytarzy przewietrzania miasta. Macie szansę na poprawienie tej ustawy, ale niestety marnujecie tę szansę. Wprowadzacie plany ogólne dla gmin i dajecie gminom czas na realizację do końca 2025 r. Czy wy w ogóle wiecie, ile czasu powstaje studium? Przecież to są 2–3 lata. To jest niewykonalne. Za co gminy mają to robić? Przecież potrzeba 350 mln, a KPO dalej nie ma. Czemu nie podjęliście tematu planowania na poziomie metropolitalnym? To dla wielu miast bardzo ważna kwestia. Czemu obiecywaliście, że zlikwidujecie WZ, a wcale ich nie likwidujecie. WZ są patologią. Dobrze oczywiście, że wycofujecie się z lex deweloper, że zrozumieliście swój błąd, ale niestety to, co zostało wybudowane, już zostało wybudowane.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#AleksanderMiszalski">Na koniec chcę powiedzieć: mówicie, że zmiany trzeba konsultować z mieszkańcami, a ograniczacie prawo do konsultacji, do rozmowy mieszkańcom, ponieważ będą tylko spotkania, nie będzie możliwości zgłaszania uwag na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#AleksanderMiszalski">To jest skandaliczne, bo niestety odbieracie mieszkańcom ich głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#ZdzisławWolski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem dopytać, czy do końca przemyślane przez autorów ustawy są gminne standardy urbanistyczne. Jeżeli chodzi o standardy kształtowania zabudowy, to tutaj narzucona jest obligatoryjność, natomiast jeżeli chodzi o dostęp do infrastruktury społecznej, to jest on tylko fakultatywny. Wiemy, w jakiej sytuacji finansowej są gminy. 300 mln z KPO jest gdzieś tam w powietrzu i nie wiadomo, kiedy będzie. To jest trudność. Tak zlokalizowana infrastruktura społeczna — najlepiej byłoby, gdyby była dostępna pieszo — poprawiłaby komfort mieszkańców. Jednocześnie sprawiłaby, że mieszkańcy korzystaliby z innych niż prywatne samochody środków lokomocji z korzyścią dla środowiska i dla zdrowia. Czemu tego nie ma?</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#GrzegorzBraun">Gdyby 200 lat temu tego typu ustawodawstwo implementować po drugiej stronie globusa, to mielibyśmy dziś Manhattan zabudowany do poziomu pierwszej kondygnacji przez jednopoziomowe wigwamy, bo tak to działa. Porządkowanie wszystkiego od linijki i w kratkę to jest oczywiście bardzo miła rzecz dla urzędników, ale jest to ogromny ciężar dla polskich gmin. To żadna broń dla mieszkańców, obywateli w walce z patodeweloperką, która jest realnym problemem. Pytanie: Skoro już chcecie narzucać ten obowiązek, to czy nie wprowadzilibyście tam przynajmniej rozróżnienia na gminy miejskie i wiejskie? Gminy wiejskie mogą po prostu nie udźwignąć tego wyzwania ustawowego w terminie, który im narzucacie.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Miejskie też nie udźwigną.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zanim oddam głos panu posłowi Franciszkowi Sterczewskiemu z Koalicji Obywatelskiej, chciałam pozdrowić uczniów Powiatowego Zespołu Szkół z Trzebnicy, gości posła Jarosa. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Franciszek Sterczewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jako architekt doskonale wiem, jak ważne jest planowanie przestrzenne i jak bardzo ono było zaniedbywane przez ostatnie lata. Reforma owszem jest potrzebna, ale nie taka. Zmiana etykiet to żadna zmiana, a do tego sprowadza się ten projekt. Ustawa nie rozwiązuje codziennych problemów, z którymi mierzą się Polki i Polacy, a także urbaniści, takich jak narastająca spekulacja gruntami i ogólny chaos przestrzenny. Projekt nie poprawia ściągalności renty planistycznej, nie wprowadza terminowości decyzji o warunkach zabudowy, nie reguluje procesu odrolniania działek i nie tworzy zasad podnoszenia kwalifikacji urbanistów. Nie zwiększa on poziomu partycypacji społecznej, za to daje zupełnie nierealne terminy na osiągnięcie pokrycia całego kraju planami — do końca 2025 r. To jest po prostu kompletny absurd. To ma być reforma? Komu ona służy? Dlaczego żaden z tych wątków nie pojawia się w tej ustawie? Polska czeka na reformę planowania przestrzennego z prawdziwego zdarzenia, ale najwyraźniej doczeka się jej dopiero po wyborach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3250.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-360.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-360.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Robert Obaz, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#RobertObaz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W ustawie jest wskazanych wiele miejsc, na których dzisiaj bez potrzeby i jakichkolwiek pozwoleń możemy montować fotowoltaikę. Są to hałdy, strefy przemysłowe, dachy budynków przemysłowych. Jest to duże udogodnienie. Mam takie pytanie: Czy nie warto rozważyć dodania do tych enumeratywnie wymienionych miejsc jeszcze byłych wysypisk śmieci? One dzisiaj są zdegradowane, stoją puste, a w przeciwieństwie do hałd, np. pokopalnianych, nie są wymienione w ustawie. Moim zdaniem warto to rozważyć. Czy państwo planujecie, nawet na poziomie Senatu, dodanie takiego zapisu? Bo dzisiaj wydaje mi się, że te składowiska stoją, są oczywiście nieczynne, a mogłyby służyć. Zamiast zabierać rolnikom ziemię pod fotowoltaikę, można by na tych składowiskach ją montować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Urszula Zielińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#UrszulaZielińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na jednym ze spotkań z serii „Tu jest przyszłość” Koalicji Obywatelskiej i Zielonych na Podlasiu mieszkańcy zwrócili się do nas z problemem niekontrolowanej masowej budowy kurników na terenie ich gmin. Opisali proceder, który nazywają systemem budowy na słupa. Duża firma przekonuje lokalnego rolnika do uzyskania pozwolenia na budowę kurnika czy fermy. Gdy rolnik to pozwolenie uzyskuje, dokonuje wieloletniej cesji na tę firmę. Firma buduje kurnik szybko, uzyskując jednocześnie zwolnienie z podatku od nieruchomości, który w przeciwnym razie musiałaby zapłacić. I w ten sposób wiejskie i turystyczne gminy w całej Polsce zamieniają się w masowe zagłębia kurników i ferm. Woda jest zanieczyszczana, smród jest nie do zniesienia, męka zwierząt i ludzi — trudna do opisania.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#UrszulaZielińska">Trzy pytania: Czy ministerstwo zna ten proceder? Czy robicie cokolwiek, aby przeciwdziałać temu koszmarowi? Czy poprzecie wniosek mniejszości złożony przez posłankę Hannę Gill-Piątek, który znacznie ukróci również właśnie ten proceder?</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oczywiście reforma planowania przestrzennego jest konieczna. Minęło sporo lat od uchwalenia poprzednich przepisów, życie się zmienia i rzeczywiście powinniśmy w tym zakresie wiele zmienić, ale gminy, przedsiębiorcy, także zwykli ludzie oczekują jasnych i klarownych przepisów. Ten projekt, który państwo przedstawiliście niestety jest zbyt skomplikowany i zbyt zawiły.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Po drugie, czasokres na zmianę tych planów jest niestety bardzo krótki. Nie mamy w Polsce aż tylu urbanistów, którzy raptem zaczęliby prace. A jeśli do tego dołożymy to, że w tym zakresie potrzebne są konsultacje, to okaże się, że nie jest możliwe, aby odpowiednie projekty były we właściwy sposób zakończone w krótkim terminie.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#KrzysztofGrabczuk">I ostatnia rzecz, proszę państwa: pieniądze, pieniądze i jeszcze raz pieniądze. Państwo obarczacie znowu gminy, żeby wydały w sumie w skali ogólnokrajowej kwotę ok. 300 mln zł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Zbigniew Ajchler, poseł niezrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#ZbigniewAjchler">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Plany zagospodarowania przestrzennego w gminach są bardzo potrzebne i konieczne. Wprowadzają ład i porządek, przynajmniej tym się powinny cechować.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#ZbigniewAjchler">Wieś to produkcja żywności. Ujarzmione procesy fermentacji, np. w biogazowniach, są bardzo potrzebne. Ale proszę państwa, jak rozwiązać problem, kiedy burmistrz miasta, np. miasta Pniewy, nie widząc projektów, nie widząc zamysłów, nie widząc nic od inwestora, mówi z góry, że nie pozwoli na pobudowanie biogazowni. Jak to rozwiązać? Czyżby tylko przez procesy?</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#ZbigniewAjchler">Tak że, proszę państwa, problem planów zagospodarowania przestrzennego nie leży tylko po stronie inwestorów. Nie chodzi tylko o to, że wprowadzają oni czy oczekują ułatwień, nazwijmy to: potanienia danej inwestycji. Jest też element, w którym burmistrzowie, władze miasta z powodów oszczędnościowych, ostrożnościowych nie wyrażają zgody na zgoła, wydawałoby, inwestycje konieczne i niezbędne. I jak to rozwiązać? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Waldemar Sługocki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#WaldemarSługocki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#WaldemarSługocki">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jedno pytanie, bardzo ważne i istotne z punktu widzenia kreowania zagospodarowania przestrzeni i zarządzania przestrzenią w Polsce. 2 lata temu, panie ministrze, nowelizowaliśmy ustawę o zasadach prowadzenia polityki rozwoju i od tego momentu nie przyjęliśmy dokumentu o charakterze strategicznym, który pozwalałby kreować przestrzeń, zarządzać przestrzenią w Polsce. Ta nowelizacja nie jest nowelizacją o charakterze systemowym, w mej ocenie wprowadza wiele konfliktów społecznych, także odbiera kompetencje samorządom szczebla podstawowego.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#WaldemarSługocki">Natomiast chciałbym zapytać, czy pracujecie państwo nad wizją planowania przestrzennego w Polsce od poziomu ogólnokrajowego poprzez wojewódzki po gminny, tak aby faktycznie ta rama przygotowana przez państwa także zapobiegała tworzeniu konfliktów społecznych, a nie je de facto kreowała, tak jak te przepisy, nad którymi dzisiaj procedujemy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pana Piotra Uścińskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#PiotrUściński">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Ustawa o planowaniu przestrzennym, a tak naprawdę nowelizacja ustawy o planowaniu przestrzennym, jest oczekiwana od ponad 20 lat. Poprzednia ustawa, która założyła, że wszystkie gminy do 2003 r. wprowadzą plany miejscowe, nie wypaliła w tym zakresie. W wielu gminach w Polsce do tej pory jest luka planistyczna, brakuje planów miejscowych i my chcemy temu przeciwdziałać. Chcemy przeciwdziałać złym tendencjom, które się w tym zakresie pojawiają.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#PiotrUściński">Brak planów miejscowych i rozwój jedynie w oparciu o WZ w niektórych gminach prowadzi do chaosu przestrzennego. Nie chcemy zrzucać odpowiedzialności na samorządy, widzimy, że tutaj system powoduje problemy. Niektóre samorządy nie przystępują do planowania przestrzennego, bo po prostu boją się wieloletniej procedury, nie radzą sobie z tą wieloletnią procedurą, a jak przystępują do planowania, to się naprawdę bardzo długo ciągnie. Dlatego też nasza reforma przede wszystkim chce usprawnić proces planowania przestrzennego, tak żeby plany miejscowe można było wdrażać sprawnie bez większych problemów i w określonym czasie, żeby procedura planistyczna mogła zamknąć się w okresie miesięcy, a nie lat. Dlatego też w ustawie wprowadzamy szereg rozwiązań, które skrócą tę procedurę. Przede wszystkim nie będziemy mieli wielokrotnej iteracji, będzie jednokrotne wyłożenie planów miejscowych, a nie tak jak teraz, że może to być wielokrotne wykładanie i za każdym razem poprawianie. Chcemy, żeby przy tym rola społeczeństwa była bardzo ważna, żeby konsultacje społeczne nie były robione za plecami społeczeństwa, ale ze społeczeństwem, stąd też szereg nowych rozwiązań, które w tym zakresie się pojawiają w ustawie. Jednym z nich jest chociażby wprowadzenie możliwości zapisania się mieszkańca do takiego, powiedzmy sobie, newslettera i dostawanie informacji o wszelkich planach, o wszelkich prowadzonych pracach planistycznych w gminie, tak żeby nic nie umknęło uwadze, bo nie każdy jest w stanie śledzić stronę internetową gminy, na co dzień śledzić tablicę ogłoszeń w urzędzie swojej gminy.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#PiotrUściński">Chcemy, żeby dokument, na którym w tej chwili pracują gminy, który jest dokumentem wewnętrznym urzędu, czyli studium, zastąpić planem ogólnym, który będzie nie tylko dokumentem wewnętrznym urzędu, ale aktem prawa miejscowego, na którym będą tworzone plany miejscowe, ale który również będzie uwzględniany przy wydawaniu warunków zabudowy.</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#PiotrUściński">Szanowni Państwo! Stworzymy również rejestr urbanistyczny, czyli pełną cyfryzację planowania, chcemy, żeby plany miejscowe były nowoczesne, cyfrowe, szeroko dostępne dla wszystkich mieszkańców i w jednolitej formie. Powiedzmy sobie szczerze, że obecnie plany miejscowe w każdej gminie wyglądają nieco inaczej i ktoś, kto umie czytać plany w jednej gminie, jak zajrzy do planu z innej gminy, z innego powiatu, niekoniecznie będzie w stanie zrozumieć oznaczenia i zrozumieć rysunek planu. Chcemy, żeby to było jednolite, żeby ustalenia wyglądały podobnie, żeby to się po prostu dało sensownie czytać i przeglądać. To będzie naprawdę nowoczesny cyfrowy świat.</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#PiotrUściński">Odpowiadając na państwa pytania, było tych pytań sporo, postaram się je pogrupować. Może zacznę, widzę tutaj panią poseł, która zadawała pytanie o uchylenie koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2030. Chciałem jeszcze raz podkreślić, co wielokrotnie podkreślałem na posiedzeniach komisji: „Koncepcja planowania przestrzennego zagospodarowania kraju” została systemowo zastąpiona średniookresową strategią rozwoju kraju w ramach nowelizacji ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Było to w lipcu 2020 r. Tylko jedna osoba głosowała przeciw tej ustawie, nawet pani klub parlamentarny w swojej większości głosował za ta ustawą.</u>
          <u xml:id="u-371.5" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Co innego pan mówił na posiedzeniu podkomisji.)</u>
          <u xml:id="u-371.6" who="#PiotrUściński">Ale wykluczyliśmy to rozwiązanie i zastąpiliśmy je czym innym, wobec czego mówienie, że gdy my w tej chwili porządkujemy i usuwamy z ustawy zapis, który już jest martwy, nie wnosi żadnej wartości merytorycznej, jedynie zaciemnia system prawny… Pani nie może twierdzić, że usuwamy coś z systemu prawnego, bo tego już nie ma w tym systemie prawnym, zostało już zastąpione czym innym.</u>
          <u xml:id="u-371.7" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Ale co innego pan mówił na posiedzeniu podkomisji.)</u>
          <u xml:id="u-371.8" who="#PiotrUściński">Dokładnie to samo mówiłem, pani poseł. Państwo zarzucacie brak rozwiązań dotyczących planowania ponadlokalnego, metropolitalnego, regionalnego. Nieprawda, polityka przestrzenna gminy będzie określana w strategii rozwoju gminy lub w strategii rozwoju ponadlokalnego. Tym samym gminy będą posiadały narzędzie, by na poziomie obszaru funkcjonalnego skoordynować swoje działania planistyczne, realizowane później na poziomie poszczególnych gmin przez akty prawa miejscowego, plan ogólny, plan miejscowy.</u>
          <u xml:id="u-371.9" who="#PiotrUściński">System planowania. Przedstawiamy państwu teraz reformę tego systemu, ale już od razu zapowiadamy, że to nie jest koniec; kolejne kroki tej reformy będą realizowane i w kolejnych krokach zajmiemy się poziomem regionalnym i krajowym. Twierdzicie państwo w niektórych pytaniach, że termin końca 2025 r., czyli przed 2026 r., jest nierealny, jeżeli chodzi o plany ogólne. Szanowni państwo, dostarczymy gminom jak najlepsze narzędzia, żeby ten termin był realny, będziemy przeprowadzali szkolenia.</u>
          <u xml:id="u-371.10" who="#PiotrUściński">Także zarzut, który się pojawiał, że brakuje urbanistów, nie jest prawdziwy. Zawód urbanisty został zderegulowany przecież już wiele lat temu i to nie jest tak, że tylko jakaś określona wąska grupa osób może tworzyć te plany ogólne. Będą je mogli tworzyć również pracownicy, urzędy będą mogły własnymi zasobami kadrowymi w dużej części…</u>
          <u xml:id="u-371.11" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Zootechnicy, tak?)</u>
          <u xml:id="u-371.12" who="#PiotrUściński">…nawet jeżeli nie posiadają wyspecjalizowanego biura planistycznego w swoim urzędzie, również architekci będą mogli, a nie tylko urbaniści robić te plany ogólne. Co ważne, ten termin, o którym mówimy, to nie jest termin, który my narzuciliśmy, narzucamy ustawowo. Ten termin wynika z KPO, wiecie państwo, że ustawa będzie finansowana z KPO i chcemy, żeby te pieniądze na tworzenie planów ogólnych z KPO mogły do gmin trafić.</u>
          <u xml:id="u-371.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie kasa?)</u>
          <u xml:id="u-371.14" who="#PiotrUściński">Komisja Europejska narzuciła nam, żeby do 2026 r. właśnie wszystkie gminy w 100% miały plany ogólne, toteż my to przekładamy na przepisy.</u>
          <u xml:id="u-371.15" who="#PiotrUściński">Twierdzicie państwo niektórzy, że plany ogólne wywołają lawinę roszczeń odszkodowawczych. No nie wywołają. Plan ogólny nie będzie wywoływał odpowiedzialności odszkodowawczej. Po pierwsze, on sam w sobie nie stanowi podstawy do jakichkolwiek rozstrzygnięć budowlanych, nie jest związany bezpośrednio z pozwoleniem na budowę, zgłoszeniem budowy czy jakąkolwiek specustawową decyzją lokalizacyjną.</u>
          <u xml:id="u-371.16" who="#PiotrUściński">Roszczenia odszkodowawcze zgodnie z systemem planowania przestrzennego powstają wtedy, kiedy uchwalamy plan miejscowy. Jeżeli plan miejscowy już uchwalony na podstawie planu ogólnego ograniczy jakąś zabudowę, uniemożliwi ją, wtedy, jeżeli zmieni się wartość gruntu z tym związana, jest roszczenie odszkodowawcze, nie wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-371.17" who="#PiotrUściński">Jakie tu jeszcze państwo pytania mieli? Pytaliście państwo, pojawiały się różne stwierdzenia w zakresie wuzetek, ale zasadniczo pytacie państwo, dlaczego WZ nie są usuwane z systemu. Otóż WZ to nie jest z zasady zawsze zło. WZ mogą stanowić narzędzie skutecznej i sprawnej realizacji inwestycji z poszanowaniem ładu przestrzennego. I my tutaj eliminujemy to, co było w WZ złego, to że na ich podstawie WZ powstawały osiedla typu greenfield albo jakieś osiedla łanowe. My takie rzeczy ograniczamy, dlatego że wprowadzamy tutaj rozwiązania, które spowodują, że WZ mogą być na obszarze uzupełnienia zabudowy, a więc tam, gdzie formalnie istnieje już zabudowa. Maksymalny obszar badany to 200 m, a więc nie będziemy powoływali się w WZ na to, że zabudowa jest o kilometr oddalona, a do takich patologii czasami teraz dochodzi. My to eliminujemy.</u>
          <u xml:id="u-371.18" who="#PiotrUściński">Pytacie państwo o konsultacje. Ktoś tak powiedział, że możliwa jest jedynie dyskusja, że nie ma możliwości pisemnego sprzeciwu. To jest nieprawda, oczywiście to jest kompletnie nietrafiony zarzut. Tak jak dotychczas dalej elementem konsultacji społecznych jest możliwość zgłoszenia uwag do projektu i z treści przepisów wynika, że te uwagi można na piśmie w sposób utrwalony papierowo lub elektronicznie złożyć. Na podstawie tych uwag w ramach władztwa planistycznego gmina wprowadza zmiany lub nie wprowadza zmian w projekcie. Oczywiście gmina musi podjąć decyzję w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-371.19" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Nie zrozumiał pan, musi odpowiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-371.20" who="#PiotrUściński">Do każdej uwagi organ sporządzający plan, czyli wójt, burmistrz, prezydent, musi się odnieść, i to wynika z tych przepisów, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-371.21" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Nie, nie musi.)</u>
          <u xml:id="u-371.22" who="#PiotrUściński">Kolejne pytania. Było takie pytanie, dlaczego wuzetki nie będą miały terminu ważności 5 lat. W pracach nad ustawą przyświecał nam cel, aby reforma płynnie zmieniała stosunki społeczne, dając wszystkim możliwość dostosowania się do nowych warunków prawnych. Ustawa ma zachować już nabyte prawa, dać wszystkim czas na uporządkowanie swoich spraw. Dzięki temu planowanie przestrzenne będzie się cieszyć większą akceptacją społeczną. Przecież nam chodzi o to, żebyśmy wdrażali rozwiązania, które będą akceptowane społecznie, a nie będą rewolucjami, które będą komuś odbierały jakieś prawa. Dajmy tym ludziom, którzy w dobrej wierze weszli w posiadanie warunków zabudowy, żeby mogli swoje inwestycje zrealizować, nawet jeżeli nie planują ich w tej chwili, ale planują je kiedyś, w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-371.23" who="#PiotrUściński">Szanowni państwo, jakie tu jeszcze były uwagi? Pytali państwo o standardy urbanistyczne, dlaczego będą fakultatywne. Oczywiście my nie możemy przygotować takich standardów urbanistycznych, które będą możliwe do zastosowania w każdej gminie. Mamy tak dużą rozpiętość, wachlarz, spektrum różnych możliwości, różnych sytuacji w gminach, że nie możemy takich standardów urbanistycznych narzucić ustawowo, jakie mają być zrealizowane, jakie mają być, nie wiem, zapewnione odległości od szkoły, przedszkola, usług publicznych czy parków. Każda gmina będzie miała tutaj fakultatywną możliwość wdrożenia takiego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-371.24" who="#PiotrUściński">Część z państwa po raz kolejny powtarzała nieprawdziwe informacje o tym, że z jednej strony mówimy o walce z chaosem… Mówimy o niej i faktycznie walczymy z chaosem przestrzennym. A państwo twierdzicie na przykład, że domki 70 m2 powodowały chaos. Twierdziliście to, jak wdrażaliśmy deregulację Prawa budowlanego, która umożliwiła w sposób łatwy, bez formalności budowę domów do 70 m2 zabudowy. Ta ustawa funkcjonuje już długi czas, prawie 1,5 roku, i nie mamy żadnych informacji, żeby tutaj jakiś nieład przestrzenny się wdzierał. Dlaczego? Dlatego że to jest po prostu niemożliwe. Domy w uproszczonej procedurze można budować jedynie w tych miejscach, które planistycznie są przeznaczone pod zabudowę, czyli tam, gdzie jest plan miejscowy, albo tam, gdzie ktoś uzyskał warunki zabudowy. I oczywiście tam, gdzie nie ma planu miejscowego, my umożliwiliśmy uzyskanie tych warunków w bardzo szybkim czasie, bo nie przez wiele miesięcy, ale 21 dni urząd ma na wydanie warunków zabudowy. Jednak te warunki zabudowy wyda tylko wtedy, kiedy w okolicy znajdzie się inna zabudowa, wtedy kiedy to nie spowoduje jakiegoś nieładu przestrzennego. Nie mamy po 1,5 roku funkcjonowania przepisów żadnych doświadczeń, żeby tu jakiś chaos przestrzenny się wdzierał. Deregulujemy Prawo budowlane i będziemy jeszcze większe domy jednorodzinne budowane na własne potrzeby mieszkaniowe, nieoddziałujące na działki sąsiednie pozwalali Polakom w uproszczonej procedurze budować i również to nie wprowadzi żadnego nieładu przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-371.25" who="#PiotrUściński">Może na koniec jeszcze odniosę się do mniejszej części z państwa, ale trzeba uszanować każdy głos. Wypowiadały się tu osoby, które myślą wolnościowo i mówią, że to planowanie przestrzenne w ogóle jest niepotrzebne, że każdy powinien móc zbudować wszystko, co chce, na swojej nieruchomości. Szanowni państwo, myliście się. Nie można być wolnościowcem i mówić, że wolnoć Tomku w swoim domku w każdym zakresie funkcjonowania życia społecznego. Nawet osoby, które myślę, że są autorytetami wśród wolnościowców, np. wolnorynkowy ekonomista, można powiedzieć, że w pewnym sensie teoretyk liberalizmu, Milton Firman, uważał planowanie przestrzenne za potrzebne, uważał za dopuszczalne ograniczenie rynku nieruchomości, dlatego że jednak dla dobra wspólnego w pewnych zakresach tę wolność można ograniczyć. Tutaj podejście takie, że wolnoć Tomku w swoim domku, nie jest najlepsze, nie jest dobre. My chcemy dać Polakom, polskim rodzinom, polskim inwestorom jak najwięcej wolności.</u>
          <u xml:id="u-371.26" who="#PiotrUściński">Chcemy, żeby Polska rozwijała się, ale chcemy też, żeby odbywało się to w zaplanowany sposób, żeby to tworzyło ład przestrzenny i żeby to był harmonijny, piękny rozwój naszego kraju. Tak ta ustawa jest przygotowana, z tą myślą. Na pewno — tu muszę to powiedzieć — to nie jest jakieś idealne rozwiązanie. My jako Ministerstwo Rozwoju i Technologii postaraliśmy się w ramach tej ustawy być w pewnym sensie arbitrem różnych ścierających się interesów.</u>
          <u xml:id="u-371.27" who="#PiotrUściński">Chodzi o wiele różnych stron, wiele różnych pomysłów na to, jak powinno być to realizowane…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#PiotrUściński">Już kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#PiotrUściński">…czy ze strony społecznej, czy ze strony różnych instytucji. Były różne pomysły. My postaraliśmy się znaleźć dobre, kompromisowe rozwiązanie, które w danych, dzisiejszych warunkach jest najlepsze i zapewni ład przestrzenny. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-374.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3146, 3146-A i 3227).</u>
          <u xml:id="u-374.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana posła Jerzego Polaczka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#JerzyPolaczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym przedstawić w imieniu Komisji Infrastruktury sprawozdanie o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw zawartej w drukach nr 3146, 3146-A oraz 3227. To jest nowy tytuł ustawy, jaki w trakcie pracy komisja nadała przedłożeniu rządowemu.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#JerzyPolaczek">W pierwszej kolejności chciałbym jako poseł sprawozdawca odnieść się do nowelizacji przepisów ustawy o gospodarce gruntami. Ta nowelizacja stanowi kontynuację głębokich zmian w prawie użytkowania wieczystego, które zostały zainicjowane w 2018 r. przez tzw. ustawę przekształceniową, dzięki której prawie 2,5 mln dotychczasowych użytkowników wieczystych stało się właścicielami gruntów przeznaczonych na cele mieszkaniowe. Naturalną konsekwencją tych głębokich zmian w strukturze własnościowej są zawarte w przedłożeniu propozycje dla przedsiębiorców, którzy wykorzystują swoje nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej. A głównym celem proponowanych rozwiązań jest umożliwienie nabycia nieograniczonego w czasie prawa do rzeczy, jakim jest własność, przez użytkowników wieczystych gruntów, które nie uległy dotąd uwłaszczeniu z mocy prawa lub na podstawie decyzji administracyjnej. Niniejszy projekt realizuje w sposób istotny także wieloletnie postulaty, zapewnia zresztą skuteczne oraz korzystne zasady nabywania gruntów o innym przeznaczeniu, które od dawna są użytkowane zgodnie z celem, który został określony w umowie o użytkowanie wieczyste.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#JerzyPolaczek">Przedłożona nowelizacja w sposób istotny przyczynia się do pobudzenia działalności inwestycyjnej poprzez likwidację barier dla przedsiębiorców wynikających z dotychczasowej formy prawnej korzystania z gruntu, jaką jest użytkowanie wieczyste. Zwróciłbym tutaj uwagę, po pierwsze, na nieprzewidywalne ryzyko finansowe wynikające ze wzrostu wartości gruntów w czasie oraz związanych z tym cyklicznych podwyżek opłat rocznych, po drugie, na ograniczone zainteresowanie inwestorów zagranicznych, dla których ta forma prawna użytkowania wieczystego nie jest ekwiwalentem własności, i po trzecie, m.in. na ryzyka prawne wynikające z narzuconego celu i terminu zabudowy nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#JerzyPolaczek">Opracowane zasady odpłatności za grunt wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej wymagały uzgodnienia z Komisją Europejską. Podkreślał to w trakcie wystąpienia w Komisji Infrastruktury również pan minister, sekretarz stanu Piotr Uściński. W opinii Komisji, która, nawiasem mówiąc, spotkała się w Polsce z krytycznym stanowiskiem Sądu Najwyższego, nabycie gruntu przez użytkownika wieczystego będącego przedsiębiorcą stanowi wolne od jakichkolwiek obciążeń przysporzenie. To z kolei tożsame jest z udzieleniem przez państwo niedozwolonej pomocy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#JerzyPolaczek">W toku uzgodnień Komisja Europejska prezentowała stanowisko, iż dotychczasowy mechanizm odpłatności pozwalający na rozliczenie w cenie wartości gruntu wykorzystywanego na cele gospodarcze stanowi korzyść dla przedsiębiorcy odnoszoną kosztem środków publicznych, a w konsekwencji projektowany model ustalania ceny za użytkowanie wieczyste uwzględnia wytyczne dotyczące zgodności z przepisami o pomocy publicznej. Z tych też względów w projekcie niezbędne było wprowadzenie mechanizmu ustalania ceny, który wyeliminowałby ryzyko uzyskania przez przedsiębiorcę korzyści mogącej potencjalnie wpływać na zaburzenie konkurencji na danym rynku. W ramach proponowanych rozwiązań przedsiębiorcy będą mogli rozliczyć tę korzyść, rozumianą jako różnica między wartością rynkową gruntu a jego ceną, w dostępnym limicie pomocy de minimis lub dopłacie. I z uwagi na to, że dopłata do rynkowej wartości gruntu może stanowić dla nabywcy znaczne obciążenie finansowe, projekt przedłożenia rządowego przewiduje możliwość rozłożenia jej nawet na okres 20 lat. Również cena gruntu będzie mogła zostać uiszczona w ratach. W takim przypadku rynkowy charakter transakcji zapewniać będzie oprocentowanie nieuiszczonej części ceny i dopłaty według stopy referencyjnej Komisji Europejskiej. Dzięki takiemu zabiegowi przedsiębiorcy będą mogli uzyskać własność gruntu bez konieczności angażowania niejednokrotnie znacznych środków finansowych w krótkiej perspektywie czasu lub korzystania z instrumentów finansowych oferowanych przez banki, a ponadto uzgodnione oprocentowanie będzie korzystniejsze od tego rynkowego.</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#JerzyPolaczek">Panie i Panowie Posłowie! Wysoki Sejmie! Projekt odpowiada również na licznie zgłaszane przez środowiska przedsiębiorców sygnały o potrzebie zagwarantowania możliwości nabycia użytkowanych przez nich gruntów wobec częstej praktyki odmawiania przez niektóre organy przeznaczenia tych nieruchomości do sprzedaży. W tym celu wprowadzono ograniczone w czasie roszczenie, które przysługiwać będzie w odniesieniu do gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste w odmiennej rzeczywistości prawnej. W poprzednich bowiem warunkach ustrojowych prawo to było w zasadzie jedyną dostępną formą korzystania z gruntów pochodzących z publicznego zasobu. Mówię tutaj o okresie przed wejściem w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami, czyli przed dniem 1 stycznia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-375.6" who="#JerzyPolaczek">Przy sprzedaży w ramach roszczenia cena gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa w przypadku uiszczenia ceny jednorazowo wyniesie dwudziestokrotność dotychczasowej opłaty za użytkowanie wieczyste, a w przypadku jej rozłożenia na raty — dwudziestopięciokrotność. Z kolei w przypadku samorządów określenie ceny będzie pozostawało w wyłącznej gestii tego organu.</u>
          <u xml:id="u-375.7" who="#JerzyPolaczek">Dodatkowo w przypadku sprzedaży gruntów Skarbu Państwa w projekcie rządowym przewidziano obowiązek udzielenia 90-procentowej bonifikaty od ceny na rzecz osób niepełnosprawnych i ich opiekunów prawnych, a także członków rodzin wielodzietnych. Z preferencji tej skorzystają przede wszystkim użytkownicy wieczyści gruntów, które ze względu na zróżnicowaną zabudowę nie uległy dotychczas przekształceniu z mocy prawa.</u>
          <u xml:id="u-375.8" who="#JerzyPolaczek">Zawarte w projekcie rozwiązania zapewnią spójny i sprawiedliwy mechanizm płatności za grunt oraz spowodują zmniejszenie obciążeń finansowych dla obywateli wynikających z obowiązku ponoszenia przez wiele lat opłat rocznych za użytkowanie wieczyste, w tym wyeliminują obawy związane z zaskakującymi podwyżkami tych opłat. Ponadto będą motywować przedsiębiorców do inwestowania na gruntach, które staną się ich własnością, oraz zapewnią większe wpływy podatkowe jednostkom samorządu terytorialnego, w tym w zakresie podatku od nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-375.9" who="#JerzyPolaczek">Rozwiązania eliminujące ryzyko udzielenia niedozwolonej pomocy publicznej wprowadzono także w ustawie o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości z 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-375.10" who="#JerzyPolaczek">Ponadto proces nabywania własności gruntów przez dotychczasowych użytkowników wieczystych będzie sprzyjać rozwojowi gospodarczemu kraju, może zdynamizować procesy inwestycyjne, a także będzie stymulować rozwój polskiej przedsiębiorczości, wpływając na poprawę warunków na rynku pracy, w tym aktywizację zawodową w wielu branżach.</u>
          <u xml:id="u-375.11" who="#JerzyPolaczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jednocześnie jako poseł sprawozdawca informuję, że w dniu 16 maja do projektu zgłoszona została autopoprawka rządowa, w ramach której przedstawiono propozycje spójne ze zmianami do rządowego programu wsparcia budownictwa socjalnego i komunalnego finansowanego z Funduszu Dopłat. Zaproponowane rozwiązania stanowią kontynuację prac rządu ukierunkowanych na zapewnienie jak największej grupie osób stabilnych i godnych warunków mieszkaniowych, a dedykowane są tym, dla których jedyną możliwością zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych jest dostępny czynszowo najem.</u>
          <u xml:id="u-375.12" who="#JerzyPolaczek">Rozwiązania te wpisują się zatem w cele „Narodowego programu mieszkaniowego” przyjętego przez rząd w 2016 r., zwiększają dostęp do mieszkań dla osób o dochodach uniemożliwiających nabycie lub wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych oraz dają nowe możliwości zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym ze względu na niskie dochody lub szczególnie trudną sytuację życiową. Celem przedłożonej autopoprawki jest pozyskanie dodatkowego zasobu lokali mieszkalnych dzięki wykorzystaniu prywatnego, ale zdewastowanego zasobu lokalowego na cele najmu społecznego. Realizację tegoż zadania ustawa powierza społecznym agencjom najmu, tj. podmiotom stanowiącym narzędzie gminnej polityki mieszkaniowej, rekomendowanym do przywracania pustostanu do stanu ponownego użytkowania, a następnie zarządzania ofertą niedrogiego najmu w ramach zasobu lokali mieszkalnych dla osób o niższych dochodach z tzw. luki czynszowej. Dodatkowo oprócz zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych zaproponowane rozwiązania zwiększą możliwość otrzymania wsparcia w postaci usług społecznych dla gospodarstw domowych oczekujących aktualnie na najem mieszkania od gmin.</u>
          <u xml:id="u-375.13" who="#JerzyPolaczek">Zaproponowano ponadto rozszerzenie katalogu podmiotów, które będą mogły prowadzić społeczne agencje najmu, uelastycznienie zasad naboru najemców, umożliwienie wykorzystania przez te agencje własnych budynków i lokali oraz przekształcania powierzchni niemieszkalnych na powierzchnie mieszkalne. Będzie to dodatkową zachętą dla gmin, aby rozwijać istniejące już narzędzia lokalnej polityki mieszkaniowej na rzecz osób potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-375.14" who="#JerzyPolaczek">Pozyskanie dodatkowych zasobów mieszkaniowych na cele najmu społecznego nie byłoby możliwe bez zagwarantowania środków na ten cel. Dlatego też zaproponowano uzupełnienie katalogu przedsięwzięć objętych wsparciem finansowym z Funduszu Dopłat w odniesieniu do kosztów prac remontowych lub adaptacji lokali mieszkalnych dzierżawionych przez społeczne agencje najmu bądź też będących jego własnością. Pozyskanie środków z Funduszu Dopłat będzie możliwe dzięki współpracy gmin z tymi agencjami, a bezzwrotne granty w wysokości 80% kosztów inwestycji, warto to podkreślić, 80% kosztów inwestycji, pozwolą m.in. na przywrócenie na rynek najmu pustostanów lub nieużywanych części budynków mieszkalnych oraz będą zachęcać właścicieli niezamieszkanych lokali mieszkalnych do współpracy z tymiż agencjami społecznymi oraz ich udostępniania.</u>
          <u xml:id="u-375.15" who="#JerzyPolaczek">W ocenie komisji zaproponowane zmiany pozwolą na dynamiczne zwiększenie oferty mieszkań na wynajem społeczny bez konieczności inwestowania w długotrwały proces budowy nowych mieszkań i stworzenie oferty najmu dla osób o niższych dochodach lub zagrożonych wykluczeniem z powodu trudnej sytuacji życiowej, takich jak np. osoby samotnie wychowujące dzieci, uchodźcy czy osoby objęte ochroną tymczasową.</u>
          <u xml:id="u-375.16" who="#JerzyPolaczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym w imieniu Komisji Infrastruktury raz jeszcze rekomendować przyjęcie niniejszego sprawozdania. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-375.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Jerzy Polaczek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#JerzyPolaczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość pragnę jeszcze raz przedstawić rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#JerzyPolaczek">Na początku chciałbym przede wszystkim raz jeszcze odnieść się do zmiany ustawy o gospodarce nieruchomościami. Tak jak wspomniałem przed chwilą jako poseł sprawozdawca, jest to kontynuacja głębokich zmian w prawie użytkowania wieczystego, które zainicjowała ustawa z 2018 r. Jej adresatami było niemal 2,5 mln dotychczasowych użytkowników wieczystych. Stali się oni właścicielami gruntów przeznaczonych na cele mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#JerzyPolaczek">Chcę podkreślić, iż głównym celem proponowanych rozwiązań popieranych przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość jest umożliwienie nabycia nieograniczonego w czasie prawa do rzeczy. Chodzi o użytkowników wieczystych i posiadanie gruntów, które nie uległy dotąd uwłaszczeniu na mocy prawa lub na podstawie decyzji administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#JerzyPolaczek">Tak jak tutaj podkreślaliśmy, projekt realizuje wieloletnie postulaty, aby zapewnić skuteczne i korzystne rozwiązania prawne, jeśli chodzi o nabywanie tych gruntów o innym przeznaczeniu, które od dawna są użytkowane zgodnie z celem określonym w umowie użytkowania wieczystego. Przedłożona nowelizacja, jak podkreślał to również pan minister na posiedzeniu komisji, istotnie przyczyni się do pobudzenia działalności inwestycyjnej, w szczególności poprzez likwidację barier dla przedsiębiorców, które wynikają z prawnej formy korzystania z gruntów, jaką jest użytkowanie wieczyste.</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#JerzyPolaczek">W toku prac podkreślaliśmy również, że ta ustawa była analizowana, była przedmiotem konsultacji z Komisją Europejską, która zwracała uwagę na to, że dotychczasowy mechanizm odpłatności pozwalający na rozliczenie w cenie wartości gruntu wykorzystywanego na cele gospodarcze stanowi dla przedsiębiorców korzyść odnoszoną kosztem środków publicznych. W konsekwencji projektowany model ustalania ceny uwzględnia wytyczne dotyczące zgodności z przepisami o pomocy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-377.5" who="#JerzyPolaczek">Propozycja rządowa zawarta w tym projekcie, o czym mówiłem szerzej jako poseł sprawozdawca, odpowiada również na liczne sygnały zgłaszane przez środowiska przedsiębiorców dotyczące potrzeby zagwarantowania możliwości nabycia użytkowanych przez nich gruntów. Często spotykana jest praktyka odmawiania przez niektóre organy przeznaczania tej nieruchomości do sprzedaży. W tym celu wprowadziliśmy w ustawie ograniczone w czasie roszczenie, które przysługiwać będzie w odniesieniu do gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste w odmiennej rzeczywistości prawnej, bowiem w poprzednich warunkach ustrojowych to prawo ustanawiało w zasadzie jedyną dostępną formę korzystania z gruntów pochodzących z zasobu publicznego. Mówiłem o tym szerzej jako poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-377.6" who="#JerzyPolaczek">Rozwiązania eliminujące ryzyko udzielenia niedozwolonej pomocy publicznej wprowadzono także w ustawie o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości w 2005 r. Ponadto proces nabywania prawa własności gruntów przez dotychczasowych użytkowników wieczystych będzie sprzyjać rozwojowi gospodarczemu kraju i zdynamizuje procesy inwestycyjne.</u>
          <u xml:id="u-377.7" who="#JerzyPolaczek">Nasz klub parlamentarny zgłasza również kilka poprawek. Chciałbym odnieść się do niektórych z nich. Poprzez wprowadzenie ich do projektu ustawy chcemy zapobiec negatywnym zjawiskom, które ograniczają dostępność mieszkań dla osób kupujących nieruchomości na własne cele mieszkaniowe. Takim negatywnym zjawiskiem jest pakietowe nabywanie mieszkań na rynku pierwotnym.</u>
          <u xml:id="u-377.8" who="#JerzyPolaczek">Jako klub parlamentarny proponujemy, aby w przypadku, gdy w ramach jednej nieruchomości, w jednym budynku lub w kilku budynkach położonych na jednej nieruchomości gruntowej kupujący nabywa jednorazowo co najmniej sześć lokali mieszkalnych lub udziały w nich albo nabył już w takiej nieruchomości co najmniej pięć takich lokali, stawka podatku od sprzedaży szóstego lokalu i kolejnych wynosiła 6%. Będziemy natomiast proponowali zwolnienie z podatku tych, którzy kupują swoje pierwsze mieszkanie, dlatego że są to najczęściej osoby młode, dopiero rozpoczynające swoją aktywność zawodową, w związku z czym posiadają bardzo ograniczone środki finansowe. Aktualnie taki zakup jest obciążony podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2%, co dla takich osób stanowi bardzo poważne obciążenie.</u>
          <u xml:id="u-377.9" who="#JerzyPolaczek">W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość gorąco popieram przyjęte dotychczas w sprawozdaniu rozwiązania. Rekomendujemy poprawki, które zgłaszamy dzisiaj w drugim czytaniu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-377.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Waldemar Sługocki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#WaldemarSługocki">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#WaldemarSługocki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska mam zaszczyt przedstawić opinię o druku nr 3146.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#WaldemarSługocki">Chciałbym na wstępie zauważyć, proszę państwa, że w Polsce użytkowanie wieczyste dotyczy ponad 435 tys. nieruchomości, które zajmują grunty samorządowe liczące ponad 63 tys. ha. Procedowana ustawa, procedowany projekt ustawy o gospodarce nieruchomościami przewiduje przepisy epizodyczne, które wprowadzają tryb nabywania nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste. Zgodnie z nimi użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej w terminie do 12 miesięcy może wystąpić z żądaniem sprzedaży tej nieruchomości na jego rzecz, a właściciel nie będzie mógł odmówić tej sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#WaldemarSługocki">W tym kontekście, Wysoka Izbo, pani marszałek, panie ministrze, rodzi się pytanie: Z jakich przesłanek wynika to, że ten okres wynosi 12 miesięcy? Co spowodowało, że państwo określacie tak krótki horyzont czasu, tym samym uniemożliwiając występowanie dzierżawców o nabycie tejże nieruchomości w dłuższym horyzoncie czasu? Jak wiemy, okoliczności i kondycja finansowa podmiotów gospodarczych w danej jednostce czasu są bardzo zróżnicowane, więc tego rodzaju przepis może de facto uniemożliwić wykup tychże nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-379.4" who="#WaldemarSługocki">Kolejnym elementem, na który chciałbym zwrócić uwagę, jest kwestia pomocy publicznej, która oczywiście jest konsekwencją przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 r. Pytanie dotyczące tego okresu jest, myślę, zasadne w kontekście właśnie udzielania pomocy publicznej polskim podmiotom gospodarczym, bowiem każdy z podmiotów gospodarczych, jak wiemy, może ubiegać się o pomoc de minimis w kwocie 200 tys. euro. Możliwość korzystania w tak krótkiej jednostce czasu, tj. jednego roku, może de facto oznaczać, że gros polskich podmiotów gospodarczych skorzystało już w pełni z dozwolonej pomocy de minimis, co de facto powoduje, że te podmioty będą musiały skorzystać z cen rynkowych, jak przewiduje procedowany projekt ustawy. To jest też wątek, nad którym warto się zastanowić i ewentualnie do niego odnieść.</u>
          <u xml:id="u-379.5" who="#WaldemarSługocki">Chciałbym też zwrócić uwagę, szanowni państwo, na kwestie systemowe. Mianowicie przedstawiciele, posłowie Koalicji Obywatelskiej, na czele z panią poseł Małgorzatą Chmiel, od początku roku 2018 zbiegali o to, aby generalnie zlikwidować instytucję użytkowania wieczystego, uznając ją oczywiście za archaiczną, i dać tym, którzy użytkują wieczyście, możliwość wykupu na własność tychże nieruchomości. Per saldo przedstawiciele, posłowie, panie posłanki i panowie posłowie Koalicji Obywatelskiej będą głosować za przyjęciem tegoż projektu ustawy, niemniej jednak bardzo proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi na sformułowane przeze mnie w tym wystąpieniu pytania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-379.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Robert Obaz, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#RobertObaz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Procedujemy dzisiaj nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw, który wprowadza kolejne etapy reformy użytkowania wieczystego i kontynuuje proces zmierzający do wygaszania tego prawa w prawie polskim.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#RobertObaz">Użytkowanie wieczyste, wprowadzone po 1989 r., z czasem zaczęło sprawiać istotne problemy, m.in. utrudniając zabudowę wielu terenów, hamując rozwój czy blokując inwestycje. Pierwsza reforma stopniowo likwidująca ten relikt minionej epoki weszła w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., kiedy użytkowanie wieczyste gruntów zostało z mocy prawa przekształcone w prawo własności. Dotyczyło to jednak wyłącznie gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe, a w przypadku innych gruntów, przeznaczonych chociażby na biznes czy też użytkowanie przez organizacje społeczne, związki sportowe i inne, nie można było z tej możliwości skorzystać. Cechy prawa użytkowania wieczystego godzące w stabilność i przewidywalność dokonywania inwestycji na gruntach oddanych w użytkowanie wieczyste ze względu na niejasność co do możliwości odnowienia tego prawa po upływie terminu, na jaki zostało ustanowione, oraz wzrost wysokości opłat z tytułu użytkowania wieczystego wynikający ze wzrostu wartości nieruchomości, są niekorzystne dla przedsiębiorców i hamują, jak już powiedziałem, rozwój gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#RobertObaz">Projektowana nowelizacja wychodzi naprzeciw przedsiębiorcom i umożliwia nabycie prawa własności gruntów wykorzystywanych na cele inne niż mieszkaniowe, które mają w użytkowaniu wieczystym. Uzyskanie prawa własności gruntu z pewnością wzmocni poczucie stabilizacji prawnej w przypadku osób, które użytkują i gospodarują na gruntach publicznych. Osoby te uzyskają bowiem najsilniejsze prawo rzeczowe w miejsce prawa czasowego. Należy pamiętać jednak, że celem procedowanego projektu ustawy ani jego skutkiem nie będzie wyeliminowanie z systemu polskiego prawa użytkowania wieczystego, ponieważ nie proponuje się automatycznego przekształcenia tego prawa w prawo własności. Projekt ustawy wypełnia lukę umożliwiającą kolejnej grupie użytkowników wieczystych uzyskanie w miejsce prawa użytkowania wieczystego prawa własności. Wejście w życie projektu przyczyni się do dalszego zmniejszenia znaczenia w obrocie prawnym użytkowania wieczystego oraz liczby użytkowników wieczystych, a także liczby nieruchomości gruntowych obciążonych tym najszerszym ograniczonym prawem rzeczowym.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#RobertObaz">Istotnym aspektem procedowanego projektu jest wprowadzenie odpłatności przekształcenia, gdzie wysokość opłaty uzależniona będzie od wysokości kilkuletnich płatności z tytułu użytkowania wieczystego, oraz umożliwienie rozłożenia płatności na raty. Przyjęcie tego mechanizmu w projekcie spowoduje, że pozycja prawna różnych kategorii użytkowników wieczystych nie będzie niezasadnie uprzywilejowana ze względu na symetryczność mechanizmów względów podobnych zobowiązań i unormowań.</u>
          <u xml:id="u-381.4" who="#RobertObaz">Projekt ustawy należy uznać za merytoryczny i wartościowy. Kontynuuje ustawodawstwo, którego celem jest stopniowe, ewolucyjne wygaszanie prawa użytkowania wieczystego, także w odniesieniu do nieruchomości wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej przez ich użytkowników wieczystych. Prawidłowo wdraża zasady wynikające ze stanowiska Komisji Europejskiej co do wysokości opłaty przekształceniowej. Pozostawia istotny zakres swobody stron, zwłaszcza w odniesieniu do użytkowników wieczystych przedsiębiorców, co do tego, czy dokonać przekształcenia, oraz co do negocjowania wysokości należnej opłaty przekształceniowej. Ponadto użytkownik wieczysty gruntu zabudowanego, który zrealizował cel użytkowania wieczystego powstałego przed 1 stycznia 1998 r. będzie mógł wystąpić z żądaniem sprzedaży. W takim wypadku organ będzie zobowiązany do zawarcia umowy. Zgodnie z nowymi przepisami organy publiczne nie będą już mogły odmówić sprzedaży gruntu na rzecz użytkownika, w tym przedsiębiorcy, który złoży wniosek w terminie roku od dnia wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-381.5" who="#RobertObaz">I, panie ministrze, jest zapis w tej ustawie, który mówi o 12 miesiącach. Wczoraj na posiedzeniu komisji mieliśmy przedstawicieli biznesu, którzy jasno mówili, żeby ten termin wydłużyć do 60 miesięcy. Wydaje się to słuszne z jednego, bardzo ważnego powodu: ponieważ w tej ustawie przewidujemy pomoc de minimis przedsiębiorcom, którzy będą mogli skorzystać z takiej pomocy. Wziąwszy pod uwagę fakt, że w latach poprzednich, kiedy mieliśmy ustawy COVID-owe, kiedy przedsiębiorcy bardzo dużo korzystali z pomocy de minimis — a zapisy mówią jasno, że w ciągu 3 pełnych lat nie można kolejny raz skorzystać z takiej pomocy — słuszne wydaje się wydłużenie tego terminu, tak żeby przedsiębiorcy byli równo traktowani i mogli skorzystać też ci, dla których termin odnośnie do możliwości skorzystania z pomocy jeszcze nie upłynął. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-381.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jacek Tomczak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#JacekTomczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozmawiamy dzisiaj o sprawozdaniu komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw, która zawiera szereg ciekawych rozwiązań, kontynuując już tę drogę, którą rozpoczęliśmy, wychodzenia z użytkowania wieczystego i szansy dla innych podmiotów, jeśli chodzi o przekształcenie użytkowania wieczystego i nabycie prawa własności.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#JacekTomczak">Najważniejsze rozwiązanie tej ustawy to to, że zmienia się zasady ustalania ceny nieruchomości gruntowej, która jest zbywana na rzecz użytkownika wieczystego. Zastosowane zostaną mechanizmy rynkowe przy ustalaniu ceny nabycia prawa własności gruntów, które stanowią własność Skarbu Państwa oraz samorządów. Model odpłatności będzie dotyczył gruntów, które są wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#JacekTomczak">Rozwiązanie zapewni spójny system i sprawiedliwy mechanizm odpłatności za grunt, który pozwoli na stopniowe wygaszanie prawa użytkowania wieczystego. Nabywcy będą mogli wystąpić o rozłożenie ceny na raty, a w przypadku przedsiębiorców także o ewentualną dopłatę do rynkowej wartości gruntu. Cena nieruchomości nabywanej przez użytkownika wieczystego w umowie będzie ustalana jako co najmniej 20-krotność dotychczasowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste. Użytkownik zapłaci za własność gruntu odpowiednio równowartość: 6%, 20%, 40% lub 60% lub więcej wartości rynkowej gruntu, ale nie więcej niż ta wartość. Podmiot publiczny będzie mógł ustalić cenę gruntu na podstawie aktualnej wyceny.</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#JacekTomczak">Zgodnie z nowymi przepisami w przypadku jednorazowej płatności cena gruntu, który stanowi własność Skarbu Państwa, wyniesie 20-krotność dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. W przypadku płatności ratalnej będzie to 25 opłat rocznych. Użytkownik wieczysty będzie mógł zgłosić żądanie zawarcia umowy nabycia prawa własności. Z roszczenia tego będzie można skorzystać bez względu na sposób wykorzystywania gruntu. Spod roszczenia wyłączone będą m.in. grunty niezabudowane wykorzystywane na prowadzenie ogrodów działkowych, pozostające w użytkowaniu wieczystym.</u>
          <u xml:id="u-383.4" who="#JacekTomczak">Niewątpliwie ustawa idzie w dobrym kierunku, czyści dzisiejszy system prawny, daje szansę na wyjście z użytkowania wieczystego, wygasza je. Nasz klub będzie popierał dalsze prace nad tymi przepisami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-383.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#GrzegorzBraun">Ustawa brzmi dobrze i ciekawie się zapowiada i w gruncie rzeczy Konfederacja powinna się była rzucić na tę ustawę jako być może na jedną z nielicznych na tym posiedzeniu procedowanych, które idą w dobrym kierunku, bowiem znikanie z naszej przestrzeni prawno-ustrojowej tego dziwoląga, jakim jest użytkowanie wieczyste, na rzecz przywracania prawa własności to jest rzecz godna, słuszna i zbawienna. I Konfederacji to się w ogólności podoba, i w teorii. Ale w praktyce okazuje się, że przyszli beneficjenci tej ustawy, przedsiębiorcy, przybyli na posiedzenie komisji, na którym ustawa była czytana, lękają się tej ustawy bardziej, niż się na nią cieszą, że dla niektórych wręcz przy niekorzystnym zbiegu okoliczności mogłaby to być ustawa nie uwłaszczeniowa, a wywłaszczeniowa. Jeśli okaże się, że jednak kwoty, za jakie trzeba wykupić ten grunt, który się użytkowało, przewyższają możliwości, a możliwość skorzystania z bonifikaty, wsparcia, się wyczerpała, to mogłaby to być dla niejednego katastrofa. Stąd oczywiście ten termin, ten horyzont czasowy, 12 miesięcy, zakreślony w projekcie. Wsłuchując się w głos przedsiębiorców, radzi byśmy wydłużyć.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#GrzegorzBraun">Jak to zwykle w państwie PiS, dobrze to brzmi, własność kontra użytkowanie wieczyste, a w praktyce okazuje się, że to jest wszystko podporządkowane legislacji eurokołchozowej, która nie pozwala na więcej, niż pozwala, bośmy się wyzbyli suwerenności w decydowaniu o tym, co gminom i co władzy centralnej wolno, w jakich sprawach. To jest w rzeczywistości to proroctwo, jeśli mnie pamięć nie myli, Andrzeja Olechowskiego, chyba niegdysiejszego współpracownika sowieckiej, polskojęzycznej bezpieki, później post-PRL-owskiego ministra.</u>
          <u xml:id="u-385.3" who="#GrzegorzBraun">Andrzej Olechowski, zachwalając zaletę eurokołchozu, powiedział w swoim czasie, że to świetna, piękna perspektywa, bo będziemy tam, w Unii Europejskiej, mogli, cytuję, współdecydować o własnych sprawach. No to właśnie współdecydujemy i pomoc de minimis, to znaczy właśnie w granicach nieprzekraczających normy eurokołchozowej, może być udzielona. Ale jeśli to nie wystarczy, to może to okazać się dla interesanta katastrofą.</u>
          <u xml:id="u-385.4" who="#GrzegorzBraun">A zatem o ile byliśmy do samego hasła, samego tytułu tej ustawy i streszczenia, anonsu jej treści wręcz entuzjastycznie nastawieni, o tyle entuzjazm ustąpił miejsca daleko posuniętemu sceptycyzmowi. Na dziś koło Konfederacja z całą pewnością nie podpisze się obiema dłońmi pod tym projektem. Być może się wstrzyma. Dziękuję za uwagę, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Joanna Mucha, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#JoannaMucha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#JoannaMucha">Szanowni Państwo! Ta ustawa, jak już dokładnie opowiedzieli moi przedmówcy, to ustawa, która de facto przyspiesza proces wygaszania instytucji użytkowania wieczystego, który to proces powoduje dzisiaj wiele problemów. To dobrze. My oczywiście uważamy, że to jest ustawa i potrzebna, i taka, za którą podniesiemy rękę.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#JoannaMucha">Duża autopoprawka pani ministry Ścigaj, którą też uznajemy za dobrą, potrzebną, dotyczy zwiększenia powierzchni mieszkaniowej, stanowi uelastycznienie przepisów dotyczących SAN-ów. To są wszystkie rozwiązania, które były naprawdę potrzebne i które popieramy.</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#JoannaMucha">Chcę przyłączyć się do głosów moich przedmówców, którzy podnosili uwagi przedsiębiorców, którzy nawet podczas wczorajszego posiedzenia komisji mówili o tym, że przy tak krótkim okresie obowiązywania tej ustawy spowoduje to ogromne problemy z pomocą de minimis. Chciałabym tutaj zacytować wczorajszą wypowiedź jednego z uczestników prac komisji, który mówił o tym, że większość gruntów jest na stawce 3-procentowej. Oznacza to, że cena będzie wynosiła dwudziestokrotność raty, czyli zapłacą za tę nieruchomość 60% wartości. Pozostałe 40%, co jest oczywiste, będzie wchodziło w pomoc de minimis. Jak wiemy, dzisiaj to jest maksymalnie kwota 200 tys. euro, a to oznacza, że po prostu większość podmiotów przy tak krótkim okresie obowiązywania albo nie będzie mogła w ogóle skorzystać z tej pomocy, z tego rozwiązania, albo będzie musiała zapłacić 80–90% wartości. To też nie jest dobre, więc my również podpisujemy się pod tym apelem, żeby rozważyć możliwość rozszerzenia obowiązywania tego do 60 miesięcy. Wtedy będzie to po prostu uzasadnione w odniesieniu do naszych przedsiębiorców, bo uważamy, że powinni oni uzyskać taką pomoc.</u>
          <u xml:id="u-387.4" who="#JoannaMucha">Chciałabym też zwrócić uwagę na to, co mówili przedstawiciele Związku Miast Polskich, czyli że przepisy ingerują w obszar przychodów samorządów i znów to zbyt szybkie przekształcenie będzie powodowało niepewność w momencie tworzenia budżetów samorządów. Trzeba byłoby się zastanowić, żeby jednak ten okres obowiązywania wydłużyć. Tak czy inaczej jest to ustawa potrzebna. Jest to ustawa oczekiwana, więc oczywiście będziemy za nią głosowali. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-387.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Agnieszka Ścigaj, Polskie Sprawy.</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#AgnieszkaŚcigaj">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko koła Polskie Sprawy wobec procedowanej ustawy, a szczególnie zmian dotyczących ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, tym bardziej że miałam przyjemność pracować przy tych zmianach. Bardzo serdecznie dziękuję Ministerstwu Rozwoju i Technologii za dobrą współpracę.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#AgnieszkaŚcigaj">Jestem przekonana, że autopoprawka, zmiana, która w tym momencie wydaje się być może nieznacząca, jest ważna i że jest to historyczna chwila, która sprowadza politykę publiczną na nowe tory, które łączą politykę mieszkaniową z usługami społecznymi, z polityką społeczną. Jest to coś co jest absolutnie nierozerwalne.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#AgnieszkaŚcigaj">Społeczne agencje najmu to jest to narzędzie, które będzie ręką samorządu do tego, żeby móc stworzyć dodatkową bazę mieszkaniową, żeby wykorzystać pustostany. Co ważne, samorządy i społeczne agencje najmu otrzymają środki finansowe na to, żeby remontować i przywracać do użytku mieszkania, które również są w rękach prywatnych. Jest to przestrzeń do współpracy przedsiębiorców, osób prywatnych, samorządu i organizacji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#AgnieszkaŚcigaj">Bardzo serdecznie dziękuję za pracę, którą wykonały samorządy, organizacje pozarządowe, przedstawiciele ministerstw, żeby rzeczywiście ze zrozumieniem podejść do takiej historycznej zmiany. Jest to szansa dla osób, które mają niepełnosprawności. Jest to wreszcie szansa na deinstytucjonalizację, bo stworzy się przestrzeń do mieszkań, które mają dodatkowo usługi społeczne. Jest to również szansa dla młodych małżeństw, dla młodych rodzin, które jeszcze nie mają zdolności kredytowej, ale chcą już mieć własną przestrzeń.</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#AgnieszkaŚcigaj">Będą mieszkania na wynajem z przyzwoitym czynszem dzierżawy i społeczne agencje najmu, które będą czuwać nad stabilnością rodziny, pomagać w samodzielnym funkcjonowaniu — jest to absolutnie przełomowy moment. Bardzo serdecznie za to dziękuję, że można przyjąć te autopoprawki, a jest to wstęp, szanowni państwo, do zakończenia prac nad rządowym programem, który nie tylko będzie stwarzał przestrzeń prawną jako narzędzie, które pojawi się w naszym systemie, ale też przede wszystkim będzie stwarzał narzędzie do tego, żeby otrzymać pieniądze i środki na start, na pierwsze remonty, a potem stworzyć taki mechanizm, który już na stałe będzie mógł pozwalać gminom sprawnie zarządzać gospodarką nieruchomościami właśnie tak, jak to się dzieje właściwie na całym świecie. W innych krajach 30–40% mieszkań na wynajem jest właśnie objęte takim wsparciem.</u>
          <u xml:id="u-389.5" who="#AgnieszkaŚcigaj">Bardzo więc dziękuję. Mam nadzieję, że ta zmiana rzeczywiście rozpocznie poważny proces zmiany polityki publicznej łączącej usługi społeczne z mieszkaniem, zmiany, która naprawdę potrzebna jest wielu rodzinom. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-389.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-390.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy jeszcze ktoś z państwa chce się zgłosić?</u>
          <u xml:id="u-390.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-390.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I zgodnie z tradycją jako pierwszy pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#GrzegorzBraun">Entuzjastyczne rekomendacje, jakich udzieliła Wysokiej Izbie pani poseł minister Ścigaj, potęgują moją ostrożność procesową w podejściu do tego procesu legislacyjnego, który tutaj postępuje. Może nie doczytałem, może pani minister mnie oświeci. Rozumiem z pani wystąpienia, że ta ustawa tak naprawdę jest motywowana potrzebą realizacji programu „Mieszkanie+” w wariancie Ukrainiec+. Czy to o to chodzi? Ponieważ to pani minister tutaj miała przyjąć z otwartymi ramionami i zrobić dobrze rozmaitym migrantom, uchodźcom, nachodźcom. Rozumiem, że z tego powodu już po ponad 50 latach, och, 60, od wprowadzenia użytkowania wieczystego za PRL-u, po 30 latach, od kiedy można już było wycofywać się z tego potworka, teraz dopiero zrobimy to po to, żeby Ukraińcy mieli w Polsce gdzie mieszkać. Czy taka jest intencja?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#MałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W 2018 r. prowadziłam w imieniu Koalicji Obywatelskiej projekt ustawy, opiniowanie projektu ustawy dotyczącego przekształcenia użytkowania wieczystego we własność na cele mieszkaniowe, dla mieszkaniówki. Wtedy mówiliśmy dokładnie o tym. Przedstawiałam jako poprawki dokładnie to, co teraz wprowadził ten rząd jako swoje. Chodziło o to, żeby przekształcić również grunty pod przedsiębiorstwami i garaże. Dlaczego czekaliście z tym 5 lat? Czy dlatego że to przyniesie ok. 4 mld zysku dla budżetu, a przed wyborami macie tak dużą dziurę budżetową, że tylko dlatego przyznajecie nam rację, że wtedy trzeba było to zrobić? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zmiany zawarte w projekcie mają m.in. umożliwić spółdzielniom mieszkaniowym uzyskanie na własność gruntów, którymi do tej pory dysponują w formie użytkowania wieczystego, co wydaje się pozytywne. Ale należy zwrócić uwagę, że zmiana statusu użytkowania wieczystego zmieni również sposób opodatkowania nieruchomości. Opłaty za użytkowanie wieczyste zostaną zastąpione podatkiem od nieruchomości, a te są dużo częściej podnoszone i są dużo wyższe. Zmiana ta może być bardzo istotna w kontekście spółdzielni, gdyż oczywiste jest przerzucenie tych opłat na mieszkańców. Czy ustawa ta w pełni wyklucza możliwość przejmowania gruntów w sposób nieuczciwy przez osoby i podmioty, których celem będzie szybkie, a niekoniecznie uczciwe wzbogacanie się? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Robert Obaz, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#RobertObaz">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Pani Minister! Wysoka Izbo! Panie ministrze, czy my mamy zaplanowane całkowite odejście, nakreślony plan, kiedy zupełnie wykreślimy użytkowanie wieczyste i z obiegu prawnego gumką myszką zostanie ono wymazane? Ponieważ, jak widzimy, mieliśmy 5 lat temu jedną ustawę, dzisiaj kolejną. Czy mamy w jakiś sposób zaplanowane, że zrobimy ustawę, która to wygasi, da możliwość przejęcia, wykupu tych nieruchomości, które dzisiaj są objęte użytkowaniem wieczystym? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-398.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Użytkowanie wieczyste — pojęcie archaiczne. Z jednej strony nie jesteś właścicielem, ale płacisz wszystkie podatki jako właściciel, ale jako że nie jesteś właścicielem, oprócz tego musisz płacić podatek z tytułu użytkowania wieczystego. Proszę państwa, to hamuje rozwój gospodarczy. Cieszę się, że PiS wprowadza dzisiaj ten projekt, ale smucę się, ponieważ ten projekt mógł być wprowadzony — wprowadzaliśmy go, chcieliśmy go wprowadzić jako Koalicja Obywatelska — 5 lat temu. Proszę państwa, bylibyśmy w zupełnie innym miejscu. Nie można prowadzić inwestycji, nie można angażować swoich środków finansowych, jeśli nie masz pewności co do gruntu.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#KrzysztofGrabczuk">Jeszcze dwie uwagi. Po pierwsze, panie ministrze, okres 12 miesięcy na złożenie wniosku trzeba zdecydowanie wydłużyć. Druga rzecz: trzeba również pomyśleć o rekompensacie dla samorządów, bowiem z tytułu wpłat z wieczystego użytkowania były również dość duże środki dla samorządów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Waldemar Sługocki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WaldemarSługocki">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym sformułować kolejne pytanie dotyczące okresu, w którym nakładana jest możliwość, nakładany jest obowiązek sprzedaży nieruchomości dla przedsiębiorcy, który wieczyście ją dzierżawi. Mianowicie w takim kontekście: jeżeli właścicielem danej nieruchomości jest jednostka samorządu terytorialnego. Proszę zwrócić uwagę, panie ministrze, że wówczas czas na nabycie tej nieruchomości jest de facto jeszcze krótszy, bo wynosi 8 miesięcy, bo od momentu wejścia w życie tej ustawy rada czy też sejmik ma 4 miesiące na to, aby określić własne warunki zbycia tejże nieruchomości oczywiście w reżimie procedowanej ustawy. Jeżeli tego nie zrobi, to oczywiście zbycie nieruchomości odbywa się tak jak w przypadku nieruchomości Skarbu Państwa, ale jednak na 4 miesiące blokujemy ten proces. A więc pytanie, czy nie warto jednak, panie ministrze, tego okresu wydłużyć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zgodnie z tym projektem np. wójt i jego rodzina nie mogą zawierać umów najmu lokali mieszkaniowych z zasobów gminy. Ja się z tym zapisem zgadzam. Niestety nie znalazłem żadnego zapisu mówiącego o ograniczeniu dla rządu, dla szwagrów, ojców, sióstr czy innych krewnych przy przejmowaniu nieruchomości należących do Skarbu Państwa. Nie ma w tym projekcie mowy o zakazie uwłaszczania się rodzin i znajomych ministrów na nieruchomościach przekazywanych w postaci wsparcia, np. dla wybranych fundacji. Chciałbym zapytać, skąd to nierówne traktowanie. Dlaczego demokratycznie wybrany samorządowiec nie może wynająć dla swojej rodziny mieszkania, a demokratycznie wybrana władza kraju może rozdawać swoim krewnym, partyjnym znajomym, kolegom wille, dworki, apartamenty oraz inne nieruchomości o nieporównywalnie większej wartości? Uprzejmie proszę pana ministra o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Agnieszka Ścigaj, Polskie Sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#AgnieszkaŚcigaj">Chciałam w tym trybie odpowiedzieć panu posłowi Braunowi, ale go nie ma. Szkoda, bo zamiast obnażać własne frustracje i lęki, mógłby przeczytać uzasadnienie i przyjrzeć się temu, dla kogo mają być mieszkania na wynajem. A te lęki… Panie pośle Braun, ponad 700 tys. Ukraińców pracuje, płaci podatki, wypracowuje PKB. Mają prawo wynajmować mieszkania, za które chcą i będą płacić. Proszę więc trzymać się faktów i nie rozsiewać paniki, strachów, a tym bardziej jakichś stereotypów i nieprawdy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pana ministra Piotra Uścińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#PiotrUściński">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za tę debatę i za zadane pytania. Może zacznę od opowiedzenia, jakie możliwości daje ustawa i w jakim trybie użytkownicy wieczyści nieruchomości będą mogli przekształcać swoje prawo wieczystego użytkowania w prawo własności wedle tych rozwiązań. Myślę, że jak omówię jeden tryb, to wiele z państwa pytań się rozwieje.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#PiotrUściński">Po pierwsze, państwo pytaliście, mówiliście, że to jest ustawa tylko na 12 miesięcy. Nie, ona nie jest tylko na 12 miesięcy, dlatego że mamy tutaj zaproponowane dwa tryby. Jeden tryb to roszczenie. Dajemy takim osobom, firmom, które mają prawo wieczystego użytkowanie, prawo do roszczenia zmiany tego prawa w prawo własności. To roszczenie faktycznie dajemy na 12 miesięcy, ale na stałe wprowadzamy do systemu prawnego rozwiązania, które pozwolą procedować nad takimi przekształceniami również w trybie cywilnym. Z jednej strony państwo zarzucacie, że przymuszamy samorządy, a z drugiej strony mówicie, że przymuszamy samorządy przez za krótki czas. My nikogo nie chcemy do niczego przymuszać. To prawo do roszczenia wprowadzamy na 12 miesięcy. Posłuchajcie państwo, jak to będzie wyglądało.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#PiotrUściński">W przypadku gruntów Skarbu Państwa w ramach tego roszczenia zarówno przedsiębiorcy, jak i nieprzedsiębiorcy będą mogli to prawo przekształcić przy płatności jednorazowej lub płatności ratalnej. Przy płatności jednorazowej cena będzie wynosiła 20 opłat rocznych, przy czym jest to określone ustawą jako bonifikata. W ustawie już to określono, nikt nie będzie miał możliwości zmiany tych zasad. Przy płatności ratalnej natomiast cena będzie wynosiła 25 opłat rocznych, a więc będzie nieco wyższa. Trzeba cały czas pamiętać o tym, że w przypadku przedsiębiorców, którzy korzystali z pomocy publicznej, w całości lub częściowo wykorzystali limit pomocy de minimis, do tej ceny czasami będzie konieczne zastosowanie dopłaty, tak żeby ta pomoc nie przekroczyła wysokości pomocy de minimis.</u>
          <u xml:id="u-407.3" who="#PiotrUściński">W przypadku gruntów samorządów będzie trochę inaczej. Oczywiście zarówno przedsiębiorcy, jak i nieprzedsiębiorcy będą mogli realizować płatność jednorazową albo ratalną, a gmina czy samorząd, organ stanowiący samorządu, będą musiały określić w uchwale zasady dotyczące sprzedaży. Cena nie może być niższa niż 20 opłat rocznych, ale my tutaj nie wiążemy samorządu. Samorząd może zastosować dowolne zasady, jakie chce. Teoretycznie może nie stosować żadnych bonifikat i chcieć sprzedać prawo własności gruntu za 100% jego wartości. Naprawdę nie powodujemy, że samorząd jest w jakiś sposób nieuczciwie pozbawiany majątku, bo to samorząd określa zasady stosowania ewentualnych bonifikat. Jeśli nie będzie chciał, to nie będzie ich stosował, aczkolwiek zachęcamy do tego, żeby samorządy stosowały takie same bonifikaty, jak przypadku gruntów Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-407.4" who="#PiotrUściński">To jest ten tryb roszczenia. Czyli w przypadku kiedy będzie roszczenie… Jak mówię, w żaden sposób nie przymuszamy samorządu do tego, żeby stosował bonifikaty. Oczywiście roszczenie będzie powodowało, że nie będzie można odmówić przekształcenia tego prawa w prawo własności, ale nie przymuszamy do stosowania bonifikat.</u>
          <u xml:id="u-407.5" who="#PiotrUściński">Natomiast tryb cywilny zostanie w systemie prawnym już na stałe. Przy tym trybie cywilnym zasady odpłatności dla gruntów Skarbu Państwa i gruntów samorządów są takie same. W przypadku nieprzedsiębiorców cena będzie wynosiła 20 opłat rocznych. Będzie można to rozłożyć na 10 rat — oprocentowanie, stopa redyskonta weksli. W przypadku przedsiębiorców cena będzie wynosiła nie mniej niż 20 opłat rocznych. Oczywiście cały czas będą obowiązywały te zasady dotyczące pomocy de minimis. Jeżeli ktoś ją wykorzystał, to będzie musiał zastosować odpowiednią dopłatę.</u>
          <u xml:id="u-407.6" who="#PiotrUściński">Tutaj też w przypadku samorządów zasady będą określone przez samorząd w uchwale organu stanowiącego gminy. W przypadku przedsiębiorców też będzie możliwość rozłożenia maksymalnie na 20 rat. Stopa referencyjna Komisji Europejskiej będzie tu stosowana jako oprocentowanie takiego rozłożenia na raty.</u>
          <u xml:id="u-407.7" who="#PiotrUściński">Szanowni Państwo! Mówicie, że to jest pozbawianie samorządów dochodów. Jedni mówią: pozbawiacie samorządy dochodów. Drudzy mówią: ale Skarb Państwa będzie miał bardzo duże dochody z tego powodu.</u>
          <u xml:id="u-407.8" who="#PiotrUściński">Szanowni Państwo! Nie jest tak, że samorządy będą czegoś pozbawione. W przypadku proponowanych rozwiązań nie ma mowy o żadnych stratach ze strony samorządu. Żadnych strat samorządy nie poniosą. Samorządy zyskają na uwłaszczeniu się tych podmiotów, które dziś korzystają z użytkowania wieczystego. Przez najbliższych 10 lat wpływy samorządów ze sprzedaży gruntów będą większe niż dotychczasowe dochody z opłat za użytkowanie wieczyste. Ustawa odmrozi sprzedaż gruntów na rzecz ich użytkowników wieczystych w trybie cywilnym. Od 2014 r. samorządy wstrzymują się ze sprzedażą ze względu na wątpliwości Komisji Europejskiej co do zgodności obowiązujących przepisów z przepisami o pomocy publicznej. Dlatego my praktycznie od 7 lat rozmawialiśmy z Komisją Europejską o tym, żeby to odblokować, i dzisiaj odblokowujemy tę możliwość.</u>
          <u xml:id="u-407.9" who="#PiotrUściński">Oczywiście być może chcielibyśmy móc stosować większe bonifikaty, ale nie możemy, nie ma na to zgody Komisji Europejskiej. To jest maksymalnie to, co mogliśmy tutaj zaproponować. Dlatego nie jest tak, że wszyscy przedsiębiorcy są optymistycznie, hurraoptymistycznie nastawieni do tego albo wszystkie samorządy są hurraoptymistycznie nastawione. To jest pewien kompromis, który osiągnęliśmy. Natomiast wielką jego wartością jest to, że odblokujemy możliwość przekształcania na stałe, nie tylko na rok. A na rok dajemy to prawo roszczenia, tak żeby samorząd, nawet jeżeli z jakichś nieracjonalnych powodów nie chce przekształcać tych praw użytkowania wieczystego we własność, musiał to zrobić w trybie roszczenia.</u>
          <u xml:id="u-407.10" who="#PiotrUściński">Czy już odpowiedziałem na wszystkie pytania? Tak patrzę, bo notowałem te pytania, które państwo zadawali. Myślę, że chyba z grubsza tak.</u>
          <u xml:id="u-407.11" who="#PiotrUściński">Bardzo serdecznie dziękuję jeszcze raz państwu za tę debatę, za wiele pozytywnych głosów na temat ustawy. Dziękuję pani minister Ścigaj za te przepisy, które zostały zaproponowane. Wspólnie opracowaliśmy te przepisy, które w autopoprawce rządowej zostały dodane do ustawy. Pani minister Ścigaj już wcześniej o nich mówiła, więc nie będę powtarzał. Bardzo serdecznie dziękuję i proszę państwa o przyjęcie projektu ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-407.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-408.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-408.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o weteranach działań poza granicami państwa (druki nr 3234 i 3252).</u>
          <u xml:id="u-408.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana posła Leszka Dobrzyńskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#LeszekDobrzyński">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o weteranach działań poza granicami państwa, druk nr 3234.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#LeszekDobrzyński">Pani marszałek Sejmu skierowała do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz do Komisji Obrony Narodowej ten projekt do pierwszego czytania. Ww. komisje po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu projektu tejże ustawy na posiedzeniu w dniu 23 maja tego roku wnoszą, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#LeszekDobrzyński">A żeby o tym projekcie powiedzieć — jest to nowelizacja, która, mówiąc krótko, te rozwiązania, które już są dostępne dla np. żołnierzy, wprowadza również dla weteranów poszkodowanych-funkcjonariuszy rozmaitych służb, m.in. ABW, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, strażaków, ale także innych, m.in. Policji. Chodzi o to, żeby ci poszkodowani funkcjonariusze mogli ubiegać się o dodatki, żeby mogli ubiegać się o zapomogi na zaspokojenie potrzeb bytowych oraz na ochronę zdrowia. Jeżeli są w trudnej sytuacji finansowej, będą mogli o te zapomogi się ubiegać. A więc jest to taka poprawka, jest to taka zmiana ustawy, która wprowadza moim zdaniem wyrównanie pewnych praw, bo służba, jak rozumiem, dla Polski jest taka sama.</u>
          <u xml:id="u-409.3" who="#LeszekDobrzyński">W tymże projekcie również znajduje się rozwiązanie dotyczące zmiany w zakresie dodatku weterana. Na tę chwilę przysługuje on jedynie weteranom pobierającym emeryturę lub rentę inwalidzką. Chodzi o to, by przysługiwał także tym, którzy są w jakikolwiek sposób poszkodowani. W ten sposób wysokość dodatku weterana, zgodnie z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r., jest uzależniona od procentu uszczerbku na zdrowiu. Szanowni państwo, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-409.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-410.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#EwaKozanecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#EwaKozanecka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawiam stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o weteranach działań poza granicami państwa, druk nr 3234.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#EwaKozanecka">Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa to ustawa, która umożliwiła żołnierzom i funkcjonariuszom uczestniczącym w działaniach poza granicami kraju uzyskanie statusu weterana, a tym, którzy doznali w wyniku tych działań uszczerbku na zdrowiu — status weterana poszkodowanego. Dotychczas status weterana i weterana poszkodowanego otrzymało w sumie ponad 35 tys. osób, wśród których są żołnierze, funkcjonariusze oraz pracownicy cywilni biorący udział w działaniach poza granicami naszego kraju. Proponowane zmiany w wyżej wymienionej ustawie mają na celu poszerzenie grupy weteranów pokrzywdzonych, którym trzeba udzielić pomocy dotychczas zawieszonej do czasu przejścia na świadczenia emerytalno-rentowe, oraz wprowadzenie systemu zapomóg dla weteranów-funkcjonariuszy oraz weteranów poszkodowanych-funkcjonariuszy, którzy znajdują się w trudnej sytuacji materialnej.</u>
          <u xml:id="u-411.3" who="#EwaKozanecka">Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami dodatek weterana poszkodowanego przysługuje wyłącznie weteranom poszkodowanym pobierającym emeryturę lub rentę inwalidzką. W związku ze zgłaszanymi postulatami ze środowiska weteranów poszkodowanych proponuje się zmianę przepisów obowiązujących w tym zakresie w taki sposób, aby dodatek weterana poszkodowanego mógł być wypłacany wszystkim weteranom poszkodowanym, również tym, którzy pozostają w służbie lub w stosunku pracy. Wysokość dodatku weterana uzależniona jest od procentowego uszczerbku na zdrowiu oraz wysokości najniższej emerytury. W tym roku wysokość dodatku kształtuje się w przedziale od 79,42 zł przy uszczerbku orzeczonym od 1% do 9% do 2064,97 zł przy uszczerbku orzeczonym powyżej 91% miesięcznie. Proponowane przepisy zakładają, że wypłatę dodatków dla osób czynnych zawodowo do czasu ustalenia u nich prawa do pobierania świadczeń emerytalno-rentowych odpowiedzialne będą organy emerytalno-rentowe podległe odpowiednio ministrowi obrony narodowej oraz ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. Dodatek weterana poszkodowanego tym osobom wypłacany będzie raz na kwartał.</u>
          <u xml:id="u-411.4" who="#EwaKozanecka">Kolejną zmianą proponowaną w ustawie jest wprowadzenie uprawnienia dla funkcjonariuszy do ubiegania się o przyznanie zapomogi. Przepisy wykonawcze w tym zakresie zostaną przygotowane zgodnie z delegacją zawartą we wprowadzonym przepisie w art. 31a. Będą oni mogli ubiegać się o przyznanie zapomogi na zaspokojenie potrzeb bytowych, ochronę zdrowia w przypadku choroby powodującej wzrost kosztów utrzymania, w tym zakup leków, środków opatrunkowych oraz koszty dojazdów do podmiotów leczniczych na zabiegi medyczne i rehabilitacyjne oraz usługi pielęgnacyjne niezbędne ze względu na wiek i stan zdrowia, oraz w przypadku zaistnienia zdarzeń losowych mających wpływ na pogorszenie w istotny sposób sytuacji materialnej.</u>
          <u xml:id="u-411.5" who="#EwaKozanecka">Dodatkowo do projektu wprowadzono przepis o charakterze jednorazowym porządkujący w systemie prawa przepisy rozstrzygające wątpliwości odnoszące się do spraw związanych z wydawaniem przez szefa ABW decyzji o przyznaniu statusu weterana funkcjonariuszom Agencji Wywiadu. Wprowadzenie zaproponowanej regulacji pozwoli m.in. na rozwiązanie problemu prawnego w zakresie ustalenia, czy szef AW może wydawać funkcjonariuszowi Agencji Wywiadu nową legitymację w sytuacji, gdy organem, który nadał funkcjonariuszowi Agencji Wywiadu status weterana działań poza granicami państwa oraz wydał legitymację, był szef ABW.</u>
          <u xml:id="u-411.6" who="#EwaKozanecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przepisy te są bardzo ważne, to bardzo ważny projekt regulujący, mający też wymiar prospołeczny, dlatego klub Prawa i Sprawiedliwości popiera przedłożony projekt i wnosi o dalsze procedowanie nad nim. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-411.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Joanna Kluzik-Rostkowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#JoannaKluzikRostkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To nie przypadek, jak rozumiem, że zajmujemy się teraz tym tematem, ponieważ 29 maja jest dniem weterana misji. Przypomniałam sobie właśnie, że zaczęliśmy myśleć o tym, żeby uzupełnić te przepisy, które funkcjonowały, jakiś rok temu, więc cieszę się, że to się w końcu udało.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#JoannaKluzikRostkowska">To przepisy potrzebne w sensie obiektywnym, ponieważ wyjeżdżali na misje — wyjeżdżali czy wyjeżdżają — nie tylko żołnierze, ale również funkcjonariusze innych służb. I tym, co wydaje mi się cenne również z punktu widzenia byłej minister pracy, jest to, że nie uzależniamy tych świadczeń od konieczności posiadania statusu emeryta.</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#JoannaKluzikRostkowska">Natomiast dosyć fortunnie się złożyło, że dzisiaj w trakcie European Defence Day odbył się panel poświęcony weteranom, na którym byli weterani polscy, a także przedstawiciele Estonii i Izraela. Tam się pojawiło kilka bloków tematycznych dotyczących spraw, o których powinniśmy myśleć — pewnie już nie w tej kadencji, ale w przyszłej, i mam nadzieję, że już my, a nie wy.</u>
          <u xml:id="u-413.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-413.4" who="#JoannaKluzikRostkowska">Dobrze, wspólnie, ale z pewną zmianą dominanty. W każdym razie chodzi o to, żeby potrafić wykorzystać tych weteranów nie tylko w sensie pomocowym. Np. przedstawiciel Estonii mówił, że u nich ten system działa tak, że nawet jeśli ktoś wróci, jest ranny i już nie ma pełnej sprawności wojennej, to jest tam dbałość o to, żeby on dalej mógł być w wojsku, jeśli chce. Niepełnosprawność, która jest konsekwencją udziału w konflikcie, nie powinna przeszkadzać mu w tym, żeby dalej był w wojsku, jeśli chce w nim być.</u>
          <u xml:id="u-413.5" who="#JoannaKluzikRostkowska">Drugi bardzo ważny problem jest taki, że zarówno w Izraelu, jak i w Estonii myśli się o ludziach, którzy mają wyjść z wojska, jakieś 2 lata wcześniej. Chodzi też o to, że bardzo wiele osób, nie tylko weteranów poszkodowanych, ale w ogóle osób, które wychodzą z wojska, tracimy, chociaż oni w jakiś szczególny sposób myślą o realizacji obowiązku wobec ojczyzny. Tak naprawdę powinniśmy umieć ich po prostu lepiej zagospodarować. W Izraelu jest wiele instrumentów, które temu służą. W Estonii okazuje się to niepotrzebne, ponieważ już same firmy zaczynają się zgłaszać do tych dobrze wyszkolonych i patriotycznie nastawionych ludzi, dopóki oni jeszcze są w służbie.</u>
          <u xml:id="u-413.6" who="#JoannaKluzikRostkowska">Zarówno z tego panelu, jak i z moich wcześniejszych rozmów z weteranami wynikają jeszcze dwie rzeczy. Jedna jest taka, że naszym polskim weteranom marzy się status podobny do tego, jaki mają weterani amerykańscy. I np. dzisiaj jeden z generałów polskich mówi, że tęskni do takiej sytuacji, w której ktoś by uhonorował to, że nosi mundur, że kiedy był w mundurze polskim w Stanach, to był honorowany. Tutaj nie wygląda to tak dobrze. Tu jest duża potrzeba edukacji, jakby takiego pokazywania specyfiki służby i docenienia tego, że w końcu my wszyscy tych ludzi wysyłamy gdzieś na wojnę.</u>
          <u xml:id="u-413.7" who="#JoannaKluzikRostkowska">Rzecz druga to taka prośba z ich strony o docenienie ich specyficznych umiejętności, np. pracy w grupie, dowodzenia. Ten świat cywilny zapomina o nich w momencie, w którym przestają być w wojsku. Więc opowiedziałam tu wąsko o weteranach, ale mam takie przeświadczenie, że to jest taka działka, którą trzeba po prostu zdefiniować bardzo porządnie, biorąc pod uwagę, że czasy są trudne, a łatwiejsze nie będą.</u>
          <u xml:id="u-413.8" who="#JoannaKluzikRostkowska">Tak że będziemy oczywiście za, mając pewne poczucie niedosytu, ale mam nadzieję, że w przyszłości się tym zajmiemy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-413.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Marcin Kulasek, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#MarcinKulasek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W 2011 r. uchwalono ustawę o weteranach działań poza granicami państwa. Art. 2 ustawy definiuje weterana działań poza granicami państwa w następujący sposób: to osoba, która brała udział na podstawie skierowania w działaniach poza granicami państwa w ramach misji pokojowej lub stabilizacyjnej, grupy ratowniczej Państwowej Straży Pożarnej, kontyngentu policyjnego, kontyngentu Straży Granicznej, zadań ochronnych Biura Ochrony Rządu i Służby Ochrony Państwa lub zapewniania bezpieczeństwa państwa. Ponadto jej misja trwała nie krócej niż przez okres 60 dni albo łącznie przez okres nie krótszy niż 90 dni.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#MarcinKulasek">Jest sprawą jasną, że państwo nie może zapomnieć o takich osobach, szczególnie gdy doznały one uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z tymi działaniami lub choroby nabytej podczas wykonywania zadań lub obowiązków służbowych poza granicami państwa. Takich weteranów poszkodowanych jest 600. 560 z nich to żołnierze, 40 to funkcjonariusze podlegli ministrowi MSWiA.</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#MarcinKulasek">Po 12 latach funkcjonowania ustawy resort obrony narodowej postanowił wsłuchać się w głos stowarzyszeń zrzeszających weteranów i dokonać stosownej nowelizacji ustawy, wprowadzić możliwość udzielenia zapomóg weteranom poszkodowanym oraz weteranom, którzy znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. Ponadto nowelizacja przewiduje rozszerzenie grupy uprawnionych do pobierania dodatku weterana poszkodowanego wcześniej niż po przejściu na emeryturę lub rentę inwalidzką. Są to zmiany korzystne dla weteranów poszkodowanych, mające na celu zabezpieczenie ich potrzeb związanych z leczeniem, rehabilitacją, opłacaniem kosztów ewentualnej opieki czy dojazdów do placówek medycznych i rehabilitacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-415.3" who="#MarcinKulasek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W związku z powyższym Lewica poprze nowelizację ustawy o weteranach działań poza granicami państwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Paweł Bejda, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#PawełBejda">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jest to bardzo ważna ustawa, bo dotyczy ludzi, którzy narażali swoje życie i zdrowie, żeby ratować życie, zdrowie, czasami mienie innych ludzi, bo to są żołnierze, funkcjonariusze, którzy uczestniczyli w różnego rodzaju wyjazdach zagranicznych, niejednokrotnie ratując ludność cywilną danego kraju. Ale jednocześnie też są to niezwykli ludzie, których cechuje niezwykła siła charakteru, niezwykłe męstwo, wyszkolenie i wiedza. Ci ludzie bardzo potrzebują pomocy, bo czasami nie mają, w związku z różnymi zawirowaniami, źródła utrzymania, czasami nie mają emerytury albo innych dochodów. Państwo polskie nie może, nie ma prawa o nich zapominać. Dobrze, że rozmawiamy dzisiaj, w przeddzień Dnia Weterana, właśnie o tej grupie społecznej. Dobrze, że wsłuchujemy się w głos różnego rodzaju organizacji, które apelują, zabiegają o tych, którzy swego czasu służyli dla ojczyzny, dla Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#PawełBejda">Jest jeszcze jedna ważna rzecz, panie ministrze. Ci ludzie mają czasami ogromną wiedzę operacyjną i w być może w dalszym ciągu, jeżeli mieliby różnego rodzaju propozycje, nawet jeżeli mają uszczerbek na zdrowiu, mogliby dalej służyć ojczyźnie. Tyle rozmawiamy dzisiaj o zagrożeniach hybrydowych, tyle rozmawiamy dzisiaj o zagrożeniach związanych z cyfryzacją, związanych z Internetem, związanych z tego typu działaniami. Można tych ludzi w ten sposób wykorzystać, jeżeli chodzi o pracę dla ojczyzny, mimo że czasami zdrowie fizyczne tych ludzi wymaga naprawy i opieki. Myślę, że tutaj nie ma co wchodzić w szczegóły tej ustawy, dlatego że została ona dobrze przedstawiona przez posła sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#PawełBejda">Klub Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego poprze ten projekt ustawy, dlatego że jest ona potrzebna. Jest to też sygnał dla przyszłych pokoleń żołnierzy, że obojętnie, co by się zdarzyło — nie daj Boże, żeby cokolwiek się zdarzyło, ale jeżeli nawet się zdarzy — to państwo polskie nigdy nie zapomni o tych żołnierzach, o tych funkcjonariuszach, dlatego że to oni są również ambasadorami Rzeczypospolitej Polskiej na bardzo trudnych czasami misjach.</u>
          <u xml:id="u-417.3" who="#PawełBejda">Poprzemy tę ustawę, będziemy nad nią dalej pracować i procedować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-417.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#KrzysztofTuduj">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przedłożenie nie budzi kontrowersji, jest godne poparcia. Funkcja państwa to zapewnianie bezpieczeństwa. Realizacja zadań z tym związanych zawsze powinna być przez państwo gwarantowana — jeśli państwo coś zleca, to powinno brać za to odpowiedzialność. Tutaj nie ma wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#KrzysztofTuduj">Wątpliwości są np. w związku z tym, czy państwo powinno mieć spółkę produkującą buty. Ale tutaj nie ma wątpliwości, o weteranów należy z całą stanowczością zadbać i zaproponowane w tym przedłożeniu rozwiązania są słuszne.</u>
          <u xml:id="u-419.3" who="#KrzysztofTuduj">Natomiast, korzystając z tej okazji, chciałem zwrócić uwagę — może się uda — pana ministra na problem dotyczący właśnie kilku specjalizacji ludzi, którzy służą ojczyźnie. Ludzi, na których wyszkolenie państwo polskie łoży bardzo duże pieniądze. Są to żołnierze sił specjalnych, piloci, to są kontrterroryści policyjni, funkcjonariusze służb wywiadowczych, specjalnych, powiedzmy. To są ludzie, których wyszkolenie kosztuje 1 mln, 2 mln, 5 mln — są to różne kwoty w zależności od kursów. Jest pewna strata w sytuacji, w której taka osoba odchodzi ze służby: po pierwsze, nie ma koncepcji na to, jak taką osobę wprząc w system bezpieczeństwa państwa, jak wprząc ją w system szkolenia czy to aktywnych funkcjonariuszy, żołnierzy, czy jakiegoś rodzaju prewencji. Nie ma na to w ogóle pomysłu.</u>
          <u xml:id="u-419.4" who="#KrzysztofTuduj">Nie ma też pomysłu na osoby, które przeszły na emeryturę, ale chcą wrócić. Muszą wtedy się tej emerytury pozbywać — tutaj oczywiście są też różne sytuacje, np. taka, czy to była emerytura wcześniejsza, czy nie wcześniejsza. Mówiąc krótko: państwo polskie do takich osób odwrócone jest plecami i to jest ogromna strata ze względu na unikatowe kompetencje, unikatową ścieżkę kariery, unikatowe doświadczenia. To jest coś, co powinno służyć państwu polskiemu jak najdłużej.</u>
          <u xml:id="u-419.5" who="#KrzysztofTuduj">Mam różne relacje od osób wykonujących wymienione przeze mnie wcześniej zawody, pełniących te funkcje, i jest w nich pewna gorycz. Ale powinna też być pewna gorycz podatnika, że z pieniędzy, które są włożone w wyszkolenie tych osób nie zawsze jest zwrot. Już w ogóle zostawiam na marginesie gruby przecież temat dotyczący tego, że specjalsi wylatywali za brak szczepień na tzw. COVID. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-419.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Tomasz Zimoch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#TomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Omawiany projekt zasadniczo reformuje system zapomóg, obejmując nimi również funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa oraz Państwowej Straży Pożarnej. Umożliwia także przyznawanie zapomóg wszystkim poszkodowanym weteranom, czyli również tym, którzy np. pozostają w służbie czy w stosunku pracy mimo poniesionych obrażeń.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#TomaszZimoch">Polska 2050 od zawsze stała na stanowisku, że ludzie, którzy poświęcają się służbie publicznej, czy to w służbie cywilnej, czy to ryzykując swoje zdrowie i życie w formacjach mundurowych, muszą mieć poczucie, że państwo o nich dba i stoi za nimi murem. Niestety, jak pokazaliśmy niedawno w dokumencie programowym „Siła państwa tkwi w ludziach”, państwo często pozostawia ich samym sobie.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#TomaszZimoch">Bardzo żałujemy, że rządzący nie poparli niedawno naszej inicjatywy podwyżki o 20% wynagrodzeń wszystkich pracowników służby cywilnej. Doceniamy jednak tę inicjatywę ustawodawczą rządu. Inicjatywę, która może polepszyć los tych, którzy za wierność Polsce ponieśli bardzo wysoką cenę, często trwałego uszczerbku na zdrowiu. Jak czytamy w ocenie skutków regulacji, jest to grupa 600 osób. Koszt tej ustawy dla budżetu państwa wyniesie 2 mln zł. Państwo polskie musi być jednak stać na to, aby godnie zabezpieczyć los tych, którzy poświęcili mu to, co mają najcenniejszego. To kwestia honoru i przyzwoitości. Dlatego Koło Parlamentarne Polska 2050 z przyjemnością poprze rządowe przedłożenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zanim oddam głos panu posłowi Pawłowi Szramce, posłowi niezrzeszonemu, chciałam przywitać grupę ze związku emerytów w Bochni, która przybyła do Sejmu na zaproszenie pana posła Stanisława Bukowca. Witamy serdecznie w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#PawełSzramka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt nie budzi kontrowersji. Mało tego, gdy słucham moich poprzedników, wydaje mi się, że wszyscy go popierają. Dobrze, że w takiej sprawie jest ogólna, parlamentarna zgoda na przyjęcie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#PawełSzramka">Natomiast przy okazji tej dyskusji chciałem wzmocnić głos kolegi posła Krzysztofa Tuduja, który mówił o wykorzystaniu byłych żołnierzy i byłych funkcjonariuszy w procesie bezpieczeństwa naszego państwa, po to żeby wpleść ich w system bezpieczeństwa naszego państwa, zwłaszcza w obecnej sytuacji, kiedy mamy wojnę za naszą granicą, niewykorzystanie ich potencjału i doświadczenia, można powiedzieć, że jest nieodpowiedzialne. Warto nad tym się zastanowić, panie ministrze. Myślę, że to jest nasza ogromna odpowiedzialność, żeby wypracować procedury, dzięki którym, nawet jeśli oni nie są już tacy sprawni, nawet jeśli nie są najmłodsi, ich wiedza i doświadczenie na pewno się przydadzą. Pracują nad tym zespoły parlamentarne i zespół do spraw rekonwersji, gdzie są i senatorowie i posłowie, także zespół do spraw reformy służb specjalnych. Warto, żeby ze strony rządzącej też ktoś na nich się pojawiał, bo napływają tam bardzo ciekawe wnioski, pojawiają się eksperci, których na pewno warto wysłuchać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-424.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-424.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I zgodnie z tradycją pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-424.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czas — 1 minuta na zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże wszystkim weteranom, weteranom poszkodowanym w szczególności!</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#GrzegorzBraun">Rzecz niekontrowersyjna. Jeśli ojczyzna wzywa i posyła, choćby za góry, za lasy, za morza, w służbie, żołnierz służy i musi być zupełnie jasne, że to ci, którzy go tam posłali, ponoszą odpowiedzialność, a skoro reprezentują Rzeczpospolitą, to Rzeczpospolita nie może zostawiać ludzi samych sobie. I to jest rzeczywiście skandal wołający o pomstę do nieba, że ludzie przeszkoleni, jakże kosztownie, i doświadczeni kosztem własnego życia, zdrowia, psychiki, że ci ludzie są spisywani często na straty i gdzieś tam wypadają z życia, a państwo nie pragnie, by dalej mu służyli.</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#GrzegorzBraun">I tutaj pierwsza sugestia. Panie ministrze, słowo: zapomoga w odniesieniu do żołnierza… Czy nie lepiej wypracować, to byłby osobny projekt ustawowy, system preferencji dla weteranów w naborze do innej służby państwowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#GrzegorzBraun">Żołnierz, w szczególny sposób związany lojalnością z państwem polskim, powinien być szczególnie poszukiwany przez państwo polskie w naborach do innych służb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#GrzegorzBraun">Ostanie zdanie, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#GrzegorzBraun">Ostatnie zdanie. I bardzo bym nie chciał, żebyśmy popierając tę ustawę, tworzyli popyt na nieodpowiedzialne decyzje polityków, którzy będą szafować życiem, zdrowiem, krwią polskiego żołnierza, wysyłając go w charakterze kondotiera cudzej sprawy na Bóg wie jakie misje zagraniczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-432.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Pan minister Błaszczak nie chciał odpowiadać na pytania. Mało tego, nie chciał udzielić żadnej informacji, ale znając pana ministra, to z panem ministrem rozmowa będzie bardziej konstruktywna.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#MirosławSuchoń">Pytanie, ilu funkcjonariuszy i pracowników może pozostać w służbie bądź też w pracy po wdrożeniu tego rozwiązania? Oczywiście wydaje się, że wszyscy jesteśmy zgodni, iż doświadczenie i kompetencje osób, które je nabywały, także w służbie poza granicami kraju, mogą być kluczowe z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#MirosławSuchoń">Pytanie: Jak to się przełoży na konkretne decyzje konkretnych ludzi? Czy była analiza, jaka to będzie skala? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-434.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Wielce Szanowny Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Przypomnę, że jest taka organizacja, która w pewnym sensie zrzesza weteranów i wykorzystuje ich, to jest OSP. Wiemy, że strażacy, którzy przechodzą na emeryturę, są wykorzystywani przez nich, są działaczami regionalnymi, ogólnokrajowymi. Pracujemy w tej chwili nad ustawą o obronie cywilnej i myślę, że tam tych weteranów z różnych służb można znakomicie wykorzystać w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#GrzegorzLorek">A w tej chwili mam pytanie, jaki jest zakres, krąg ludzi. Czy ustawa jest adresowana do obecnie pracujących, czy też do funkcjonariuszy, którzy przeszli na emeryturę i w wyniku zdarzeń losowych, sytuacji, w których się znaleźli, wnoszą o takie zapomogi? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#EwaKozanecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#EwaKozanecka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W związku z tak ważną ustawą, długo oczekiwaną przez środowiska weteranów, mam kilka pytań. Otóż czy Ministerstwo Obrony Narodowej posiada dane, ilu weteranom poszkodowanymżołnierzom oraz weteranom poszkodowanymfunkcjonariuszom wypłacany jest obecnie dodatek i ilu dotąd nie było objętych tym dodatkiem, czyli nie posiadało tego uprawnienia? Jaki jest koszt projektowanej zmiany, czyli dodatkowych świadczeń dla weteranów? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym z tego miejsca serdecznie podziękować wszystkim weteranom służącym na misjach zagranicznych oraz biorących udział w operacjach specjalnych organizowanych przez nasz kraj.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#JanSzopiński">Panie i Panowie! Wypełniacie swoją misję z narażeniem życia i zdrowia w warunkach podniesionego ryzyka. I w tej ustawie jeden z elementów to jest wyłączenie osób, które dotychczas pełniły służbę w charakterze funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa oraz strażaków, z systemu zapomóg, co było niesprawiedliwe. Rzeczpospolita nie może weteranów i tych, o których mówiłem, pozostawiać samych sobie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Ostatnie pytanie zadaje pan poseł Czesław Mroczek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#CzesławMroczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przede wszystkim rzeczywiście słowa uznania i podziękowania dla wszystkich weteranów, w szczególności weteranów poszkodowanych.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#CzesławMroczek">Ustawę o weteranach działań poza granicami państwa uchwaliliśmy w 2011 r. Później było wiele nowelizacji tej ustawy. Praktycznie zawsze przyjmowane były one w parlamencie w dużej zgodzie, ze świadomością, że trzeba zbudować skuteczny system wsparcia weteranów. Ta nowela, którą teraz omawiamy, ma bardzo wąski zakres. Dotyczy ona włączenia do systemu zapomóg weteranów-funkcjonariuszy oraz w jakimś niewielkim zakresie zwiększa dodatki dla weteranów. Chciałbym zapytać, panie ministrze, czy to wyczerpuje postulaty środowiska weteranów. Proszę o odpowiedź. Zapewne macie kontakt, jesteście w dialogu ze środowiskiem. Niech pan da nam jakiś obraz tego, jak wygląda dzisiaj ten system. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pana ministra Wojciecha Skurkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#WojciechSkurkiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zanim udzielę odpowiedzi na pytania, to chciałbym dosłownie w trzech zdaniach odnieść się do wystąpienia pani poseł Kluzik-Rostkowskiej. Dziękuję za opinie, które przedstawiła pani podczas dzisiejszego spotkania na Stadionie Narodowym. Proszę też mieć świadomość, że my już wiele z tych rzeczy w tych obszarach robimy. Jeżeli chodzi o wykorzystywanie weteranów — również tych poszkodowanych — to my ich zatrzymujemy. Jeżeli ich stan zdrowia i warunki na to pozwalają, to oni pozostają w służbie. Często służą na innych stanowiskach — na takich, do których mają predyspozycje zdrowotne. Jeżeli nie pozostają w służbie, to bardzo często jest tak, że przechodzą na emeryturę czy rentę i stają się pracownikami cywilnymi resortu obrony narodowej. My ich pozostawiamy i absolutnie staramy się, żeby każdy z nich został zagospodarowany. To zresztą były też postulaty tego środowiska. Proszę też pamiętać o tym, że my mamy bardzo dobrze rozwinięty system rekonwersyjny dla tych, którzy odchodzą ze służby. Przeznaczamy na to sporo środków finansowych. Jeżeli ktokolwiek odchodzi ze służby, to dajemy mu możliwość przekwalifikowania się, zdobycia innego zawodu. Chodzi o możliwości egzystencji i funkcjonowania. O tym mówił zresztą pan poseł Szramka i o tym rozmawiamy w ramach zespołu do spraw rekonwersji. To jest bardzo interesująca kwestia, która dotyczy praktycznie wszystkich żołnierzy, którzy albo odchodzą ze służby, albo przechodzą na wojskową emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Odpowiem na pytania bezpośrednio dotyczące ustawy, które padły z tej mównicy. Ta ustawa dotyczy dokładnie 560 osób, jeśli chodzi o Ministerstwo Obrony Narodowej, i 40 osób, jeśli chodzi o podległość ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. Dlaczego rozmawiamy dziś o tej ustawie? Dlatego że są to osoby, które pozostają dziś w służbie, bo warunki prawne regulują to w bardzo porosty sposób. Jeżeli chodzi o poszkodowanych weteranów, to tego typu świadczenie — wolę słowo: świadczenie niż zapomoga, bo ono jest chyba bardziej właściwe i słuszne — wypłacane jest tylko tym osobom, które są w naszym systemie emerytalnym, czyli albo są na emeryturze, albo pobierają rentę. Tylko tym osobom dzisiaj możemy wypłacać to świadczenie. Osób, które korzystają z tej formy, jest dziś w naszym systemie 344. Jest też te 560 osób, które pozostają w służbie albo pracują w resorcie obrony narodowej, ale nie mogą korzystać z tego świadczenia, bo są pracownikami albo służą jako żołnierze Wojska Polskiego. Chcemy dzisiaj tą ustawą dać im taką możliwość. Chodzi o to, żeby oni również jako poszkodowani mogli otrzymywać takie świadczenie. Przyjmujemy, że to świadczenie będzie wypłacane w formule kwartalnej, nie co miesiąc. Będą je wypłacały co kwartał nasze biura emerytalne. Całoroczna kwota, która jest zagwarantowana na tego typu świadczenie dla wszystkich tych dodatkowych 560 osób, to 1800 tys. zł. Chodzi o okres od 1 stycznia do 31 grudnia. To jest całkowita kwota dodatkowa, która musi zostać przeznaczona na te wszystkie wypłaty.</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! W istocie ustawa o weteranach została uchwalona w roku 2011, ale proszę pamiętać o tym, że my w roku 2019 przygotowaliśmy i wspólnie przegłosowaliśmy bardzo dużą nowelizację tejże ustawy, która też wychodziła naprzeciw oczekiwaniom środowiska weteranów. Nowelizacja zawierała szereg elementów, m.in. bezpłatne medykamenty, bezpłatne leki, bezpłatne różnego rodzaju substancje, z których osoby poszkodowane muszą korzystać. Zapewnialiśmy w niej też m.in. możliwość bezpłatnego udziału opiekuna czy członka rodziny w turnusie rehabilitacyjnym, który przysługuje tej osobie itd. Tych elementów tak naprawdę było bardzo wiele. Wydaje się, że to była chyba jedna z ostatnich kwestii, jeśli nie ostatnia, jeżeli chodzi oczekiwania środowiska weteranów. Chcemy wypełnić te postulaty. Z naszej strony jako klasy politycznej — mówię nie tylko w imieniu rządu Prawa i Sprawiedliwości, ale chyba nas wszystkich… Jestem przekonany, że ta ustawa zostanie przyjęta ponad wszelkimi podziałami politycznymi, że oddamy to, co możemy dziś oddać tym, którzy służyli w imię Rzeczypospolitej również poza granicami naszej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-443.4" who="#WojciechSkurkiewicz">Ważna ustawa. Cieszę się, że głosy, które dziś padły z tej mównicy, jednoznacznie wskazują, że państwo też dostrzegacie jej wagę. Zbieg okoliczności, że dyskutujemy o niej dzisiaj, praktycznie w przeddzień święta weterana, który jak słusznie pani poseł czy jeden z przedmówców wskazywali, przypada 29 maja. My tę ustawę przygotowaliśmy jakiś czas temu. Fajnie się składa, że jutro, mam nadzieję, po trzecim czytaniu będziemy mogli powiedzieć, że wspólnie przegłosowaliśmy te jakże ważne właśnie dla grupy weteranów poszkodowanych rozwiązania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-443.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#MałgorzataPępek">Jesteśmy wdzięczni wszystkim żołnierzom i funkcjonariuszom za to, że udają się na misje zagraniczne, reprezentują Polskę, realizując przy tym interesy Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo powinno doceniać te osoby, dlatego pomysł, aby wszyscy weterani poszkodowani mogli otrzymać specjalny dodatek, należy ocenić pozytywnie. Należy przy tym wyrazić nadzieję, że ww. osoby będą z tego rozwiązania zadowolone i że dodatek przyczyni się do zabezpieczenia dodatkowych potrzeb związanych z leczeniem, rehabilitacją czy opłaceniem kosztów ewentualnej opieki.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#MałgorzataPępek">Mając na uwadze powyższe, proszę o odpowiedź na pytanie: Ilu weteranów skorzysta z nabycia prawa do otrzymania dodatku po wejściu w życie projektowanych rozwiązań? Dlaczego rząd nie wprowadził przedmiotowego dodatku kilka lat temu, tylko wprowadza go teraz, w roku wyborczym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3243 i 3269).</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana posła Artura Szałabawkę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#ArturSzałabawka">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym przedstawić sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3243.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#ArturSzałabawka">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 18 maja 2023 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Obrony Narodowej do pierwszego czytania. Potrzeba wprowadzenia projektowanych rozwiązań wynika zarówno z konieczności zapewnienia Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej możliwości skutecznego oddziaływania na zagrożenia terrorystyczne z morza i powietrza, których nie można zneutralizować środkami pozostającymi w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych, jak i z konieczności zapewnienia państwu możliwości korzystania ze zdolności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do przeciwdziałania współczesnym zagrożeniom dla bezpieczeństwa państwa, które wymykają się ustalonym schematom i uniemożliwiają podejmowanie działań w ramach istniejącego porządku prawnego. Brak jest przepisów prawnych upoważniających do użycia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w celu neutralizacji tych zagrożeń przy jednoczesnym braku możliwości zastosowania w tym celu innych środków. Państwo powinno mieć możliwość wykorzystania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do zapewnienia bezpieczeństwa zewnętrznego, co wiąże się z koniecznością zapewnienia tym siłom możliwości skutecznego operowania w czasie pokoju oraz oddziaływania na zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa, których nie można zneutralizować środkami pozostającymi w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-447.2" who="#ArturSzałabawka">Projektowane zmiany mają charakter systemowy i zmierzają do uregulowania sytuacji, w których Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej mogą prowadzić w czasie pokoju działania mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa państwa. To, że taki atak nie miał jeszcze w naszym kraju miejsca, nie oznacza, że państwo nie powinno mieć rozwiązań prawnych, z których w takiej sytuacji będzie mogło skorzystać. Obowiązujące przepisy nie zapewniają również w wystarczający sposób bezpieczeństwa prawnego dowódcom ani żołnierzom podejmującym działania w ramach neutralizacji zagrożeń. Projektowane zmiany mają charakter systemowy i zmierzają do uregulowania sytuacji, w których Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej mogą zostać użyte do neutralizacji zagrożenia terrorystycznego normowanego zmienianymi ustawami.</u>
          <u xml:id="u-447.3" who="#ArturSzałabawka">Projektowane przepisy mają na celu umożliwienie Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej podejmowania działań mających na celu uniemożliwienie przeprowadzenia ataków skutkujących uszkodzeniem infrastruktury krytycznej, takich jak atak na Nord Stream, które spowodowałyby ograniczenie przepływu gazu ziemnego niezbędnego do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania gospodarki. W związku z tym niezbędne jest zabezpieczenie międzysystemowego Gazociągu Bałtyckiego Baltic Pipe oraz innej infrastruktury w polskiej strefie ekonomicznej w celu zapewnienia nieprzerwanych dostaw tego surowca. Do infrastruktury należy także zaliczać infrastrukturę energetyczną znajdującą się na morzu, to jest wykorzystywane w wyłącznej strefie ekonomicznej sztuczne wyspy, wszelkiego rodzaju konstrukcje i urządzenia przeznaczone do rozpoznania lub eksploatacji zasobów, przedsięwzięcia w zakresie gospodarczego badania i eksploatacji wyłącznej strefy ekonomicznej, a także wykorzystywane w celach energetycznych morskie farmy wiatrowe i zespoły urządzeń do wyprowadzenia mocy. Zagrożenie atakami na infrastrukturę jest realne i może nastąpić w każdym czasie. W związku z tym niezbędne jest wprowadzenie właściwych procedur umożliwiających m.in. użycie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do wsparcia Straży Granicznej w ochronie tej infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-447.4" who="#ArturSzałabawka">Komisja Obrony Narodowej, po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 24 maja 2023 r. i przyjęciu poprawek, wnosi do Wysokiego Sejmu o przyjęcie załączonego projektu ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy pan poseł Leszek Kowalczyk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#LeszekKowalczyk">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Po rozpoczęciu konfliktu na Ukrainie w 2022 r. i po atakach na infrastrukturę na Bałtyku, m.in. właśnie na Nord Stream, wnioskodawca, czyli Ministerstwo Obrony Narodowej, zauważył ograniczenia legislacyjne co do reagowania polskich Sił Zbrojnych na zagrożenia terrorystyczne. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej powinny w większym stopniu wspierać Straż Graniczną i Policję. Jak wiadomo, mamy infrastrukturę portową, mamy infrastrukturę energetyczną, linie przesyłowe podmorskie czy tworzące się farmy wiatrowe, linie światłowodowe, gazoport czy terminal regazyfikacyjny skroplonego gazu w Świnoujściu, a także Baltic Pipe.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#LeszekKowalczyk">Brak precyzyjnych przepisów prawnych umożliwiających użycie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w celu neutralizacji zagrożeń przy jednoczesnym braku możliwości zastosowania w tym celu innych środków powoduje, że państwo może być podatne na zagrożenia terrorystyczne.</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#LeszekKowalczyk">Obowiązujące przepisy prawne nie zapewniają w wystarczający sposób bezpieczeństwa prawnego dowódcom i żołnierzom podejmującym działania w ramach neutralizacji zagrożeń. Projektowane zmiany mają charakter systemowy i zmierzają do uregulowania sytuacji, w których Siły Zbrojne RP mogą zostać użyte do zwalczania zagrożeń terrorystycznych, normowanymi zmianami ustawowymi.</u>
          <u xml:id="u-449.3" who="#LeszekKowalczyk">Prawo i Sprawiedliwość popiera tę ustawę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-449.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Czesław Mroczek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#CzesławMroczek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Niniejszą ustawą chcemy doprecyzować przepisy dotyczące użycia Sił Zbrojnych w czasie pokoju w sytuacji zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa, jak również w sytuacjach zagrożeń terrorystycznych.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#CzesławMroczek">Mieliśmy takie przepisy, ale wiadomo, że pojawiają się co chwila nowe rodzaje zagrożeń. Nie dziwi w związku z tym, że mamy do czynienia z rządowym przedłożeniem, które zmierza do tego, by proces podejmowania decyzji po reakcji Sił Zbrojnych był bardziej skuteczny, żebyśmy czuli się bardziej bezpieczni.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#CzesławMroczek">Wnioskodawcy twierdzą, że to, że do tej pory takich ataków, takich zagrożeń nie mieliśmy, nie oznacza, że nie powinniśmy przyjmować tych regulacji. To już jest nieaktualne. To uzasadnienie było pisane wiele miesięcy temu. Państwo nie zauważyliście ataku rakietowego w listopadzie w Przewodowie, gdzie zginęło dwóch obywateli naszego kraju? Państwo nie zauważyliście rosyjskiej rakiety, która uderzyła w środek Polski pod Bydgoszczą? To są właśnie te zagrożenia. Na to zagrożenie ma być adekwatna, skuteczna reakcja Sił Zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#CzesławMroczek">Proces legislacyjny na etapie rządowym trwał wiele, wiele miesięcy. Tymczasem Sejm otrzymał, my jako posłowie otrzymaliśmy 2 dni na to, żeby rozpatrzyć ten projekt. I w ciągu tych 2 dni dochodzę do przekonania, że te rozwiązania przyjęte tutaj, w szczególności w zakresie zagrożeń z powietrza, absolutnie nie będą właściwe i nie pozwolą na właściwe reagowanie Sił Zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-451.4" who="#CzesławMroczek">W przypadku zagrożenia rakietowego, kiedy mamy do czynienia z ograniczonym czasem na reakcję, na zadziałanie — 10 minut, państwo wprowadzacie tutaj taki sposób działania, że dowódca operacyjny ma podjąć decyzję, wyznaczyć dokładnie broń, systemy, którymi piloci czy baterie przeciwlotnicze, rakietowe mają działać. To będzie pół dnia zajmowało. Taka rakieta jak ta pod Bydgoszczą akurat porusza się z niewielką prędkością, ale w przypadku rakiet balistycznych albo hipersonicznych ten czas będzie jeszcze krótszy.</u>
          <u xml:id="u-451.5" who="#CzesławMroczek">Ta ustawa nie daje właściwej odpowiedzi na te zagrożenia. Najpierw powinien być wymyślony wojskowy system reagowania, a dopiero później powinien być przełożony na model prawny, porządku prawnego. Niepotrzebnie się tak spieszyliście. Gdybyście dali trochę czasu, gdybyśmy z ekspertami popracowali, może uchwalilibyśmy przepisy, które dawałyby skuteczne narzędzie do zapewnienia Polakom bezpieczeństwa. Pora się otrząsnąć, pora przyjąć do wiadomości, że rakieta spadła w Przewodowie i że rakieta spadła pod Bydgoszczą.</u>
          <u xml:id="u-451.6" who="#CzesławMroczek">My jako opozycja jesteśmy za tym, żeby dać Wojsku Polskiemu skuteczne narzędzia zwalczania tych zagrożeń i z morza, i z powietrza.</u>
          <u xml:id="u-451.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Kulasek, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale zanim panu posłowi oddam głos, chciałbym przywitać naszych gości z miejscowości Piekoszów z województwa świętokrzyskiego. Witam was serdecznie. Witamy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-452.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Państwo przybyli na zaproszenie pana posła Piotra Wawrzyka. Też pozdrawiamy pana posła.</u>
          <u xml:id="u-452.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-452.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#MarcinKulasek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! We wrześniu u.br. doszło do spektakularnego ataku na gazociąg Nord Stream 1 i Nord Stream 2. Do dzisiaj okoliczności tych wydarzeń pozostają owiane tajemnicą i są gotowym scenariuszem do programu: Sensacje XXI wieku, o ile taki kiedykolwiek powstanie. Blisko rok temu jedni świętowali, drudzy nerwowo pisali dziwne twitty, a trzeci z niepokojem zerkali w stronę polskiego gazociągu Baltic Pipe.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#MarcinKulasek">Każdy trzeźwo myślący człowiek doszedł do wniosku, że taki atak może zostać przeprowadzony nie tylko wobec rosyjsko-niemieckiego gazociągu, ale również wobec rury, która pompuje gaz do Polski z szelfu norweskiego. To dobrze, że w centrum funkcjonowania państwa również pojawiła się taka refleksja. Jak rozumiem, projekt rządowego przedłożenia jest efektem reakcji na te wydarzenia.</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#MarcinKulasek">Zgadzam się z punktem widzenia wnioskodawców, że w obecnej sytuacji międzynarodowej niezbędne jest także zapewnienie możliwości reagowania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na zagrożenia związane z potencjalnymi atakami na gazoport w Świnoujściu oraz szeroko pojętą infrastrukturę energetyczną znajdującą się na morzu, czyli gazociąg Baltic Pipe, morskie farmy wiatrowe, podmorskie sieci elektroenergetyczne i światłowodowe i inne elementy infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-453.3" who="#MarcinKulasek">Projekt ma również na celu wzmocnienie potencjału Straży Granicznej w jej działaniach zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa gazoportowi w Świnoujściu.</u>
          <u xml:id="u-453.4" who="#MarcinKulasek">W projekcie zawarto również regulacje dotyczące postępowania ze statkiem powietrznym, który został porwany przez terrorystów celem przeprowadzenia ataku, czyli z tzw. obiektem renegade. Wnioskodawcy respektują wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 września 2008 r., który zabezpieczał ochronę życia ludzkiego pasażerów samolotów cywilnych. Wydaje się, że prezentowane przedłożenie zapewnia Siłom Zbrojnym i służbom podległym MSWiA odpowiednie warunki do ochrony polskiej infrastruktury krytycznej oraz bezpieczeństwa państwa. Należy mieć nadzieję, że politycy nadzorujący wojsko i służby zapewnią żołnierzom i funkcjonariuszom komfort służby, a popełnionych przez siebie błędów nie będą zrzucać na osoby noszące mundur. Nie może być bowiem tak, że cywilna kontrola nad armią oznacza zrzucanie odpowiedzialności na oficerów. To działanie, które niszczy odporność państwa polskiego w czasie największego od dekad kryzysu bezpieczeństwa w Europie. Należy mieć nadzieję, że rządzący wyciągną wnioski ze swoich błędów. Najlepsze regulacje, panie ministrze, nie pomogą, kiedy będą wdrażać je niedojrzali i nieodpowiedzialni ludzie.</u>
          <u xml:id="u-453.5" who="#MarcinKulasek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Lewica poprze rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz niektórych innych ustaw. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Bejda, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#PawełBejda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W sytuacji zagrożenia terrorystycznego minister obrony narodowej będzie mógł wydać decyzję o zatopieniu wrogiego statku lub obiektu pływającego. Rozwiązanie to jest przewidziane wyłącznie na wyjątkowe sytuacje, gdy nie będzie już żadnych innych możliwości reagowania. Nowe przepisy przewidują, że stosowanie niezbędnych środków przymusu bezpośredniego będzie następować w taki sposób, aby zminimalizować zagrożenie życia lub zdrowia dla osób postronnych, wyrządzić możliwie najmniejszą szkodę osobom, przeciwko którym środki zostały użyte, ograniczyć zniszczenie statku lub obiektu pływającego użytego jako środek ataku o charakterze terrorystycznym oraz innych statków i infrastruktury portowej. W przypadku ataku terrorystycznego z użyciem obcego cywilnego statku powietrznego możliwe będzie jego zniszczenie. Będzie to jednak możliwe tylko w sytuacji ostatecznej, gdy atakowi nie można zapobiec za pomocą innych środków, a na pokładzie samolotu nie ma żadnych osób lub na pokładzie znajdują się wyłącznie osoby, które zamierzają użyć statku do ataku o charakterze terrorystycznym.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#PawełBejda">Obszar prowadzenia działań antyterrorystycznych na morzu rozszerzony zostanie na całość polskich obszarów morskich. Na terenie basenu portowego w Świnoujściu powstanie stała baza dla jednostek Straży Granicznej. Rozwiązanie to umożliwi stałą obecność i dyżurowanie jednostek Straży Granicznej w miejscu objętym ochroną. Aktualnie jednostki pływające Straży Granicznej wykorzystują obiekt będący w zarządzie Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa i zlokalizowane przy nim nabrzeże. Projekt ustawy zakłada m.in. użycie Sił Zbrojnych w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa zewnętrznego państwa, jeżeli wymaga tego sytuacja, a środki będące w posiadaniu ministra spraw wewnętrznych są niewystarczające. W obecnej sytuacji, kiedy już mieliśmy do czynienia z atakami na gazociągi, nie można wykluczyć, że podobne działania mogą być podejmowane wobec infrastruktury naszego kraju, np. wobec Gazociągu Bałtyckiego, farm wiatrowych czy rurociągów. Stąd zaproponowana, i dobrze, nowelizacja prawa jest zasadna. Wykorzystanie potencjału Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej zawsze powinno być dozwolone, gdy chodzi o bezpieczeństwo państwa. Dotyczy to również propozycji wsparcia działań Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-455.2" who="#PawełBejda">Propozycje dotyczące uszczególnienia procedur związanych z użyciem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie zniszczenia zagrożenia z powietrza czy z wody są bardziej precyzyjne niż obecnie obowiązujące przepisy i w większym zakresie są dostosowane do obecnych zagrożeń dla naszego kraju, stąd zasługują na poparcie. Obecnie zagrożenia dla infrastruktury energetycznej państwa uzasadniają również zwiększenie możliwości Straży Granicznej poprzez zbudowanie dodatkowego posterunku. Pozwoli to bowiem skuteczniej podejmować działania przez służby graniczne w sytuacjach związanych z atakami na infrastrukturę energetyczną państwa. W sytuacji, w której mamy wojnę za granicą Rzeczypospolitej Polskiej — mówię oczywiście o wojnie na Ukrainie — i te elementy niebezpieczne, te zdarzenia: w Przewodowie dnia 15 listopada 2022 r., gdzie spadła rakieta i zabiła dwóch obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, czy sytuację z nie tak dawna — odkrycie rakiety pod Bydgoszczą, przy czym zdarzenie miało miejsce w grudniu ub.r., to dobrze, że m.in. te przepisy wchodzą, bo być może to też państwu pozwoli wreszcie zauważyć ten problem, a problem jest bardzo poważny. Chcę tylko przypomnieć zdarzenie z granicy turecko-syryjskiej, panie ministrze, bodajże z 2015 r. Po stronie tureckiej wleciał rosyjski samolot myśliwski. Przelatywał tylko 17 sekund. Został strącony przez Turków. A od granicy polskiej do Bydgoszczy ta rakieta leciała ok. 30 minut, a wy z tym nie zrobiliście nic.</u>
          <u xml:id="u-455.3" who="#PawełBejda">Klub Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe poprze proponowane przepisy. Będziemy dalej pracować nad tym projektem ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#MichałUrbaniak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zgodnie z projektem ustawy w sytuacji zagrożenia minister obrony mógłby wydać decyzję o np. zatopieniu wrogiego okrętu. Podobnie mogłoby być w przypadku statków powietrznych, na których pokładach byliby wyłącznie terroryści. Czyli mamy tu wyjątkowe okoliczności. Rozumiemy powagę sprawy, zdajemy sobie sprawę z tego, że żyjemy w bardzo ciekawych czasach. Oczywiście państwo polskie musi mieć kompetencje do obrony swojej infrastruktury krytycznej i do obrony swoich obywateli, ale jednocześnie wnosimy poprawkę, by te uprawnienia miał prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Niestety taka władza w rękach ministra Błaszczaka jest jak danie komendantowi Szymczykowi granatnika. Problem w tym, że dziś obraz bezpieczeństwa państwa polskiego to ukraińska rakieta w Przewodowie, rosyjska rakieta w Bydgoszczy, białoruski balon, hiszpańscy nurkowie, granatnik generała i spychologia ministra Błaszczaka. Tak to wyglądać nie może, więc zachęcamy do poparcia tej poprawki. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#GrzegorzBraun">Konstytucyjne prerogatywy i obowiązek stania na straży nienaruszalności terytorium Polski, a zatem na straży granic. Jeśli tak to zapisano w konstytucji, to już nie jest niestety winą jej autorów, że do tej pory nie uregulowaliście kwestii dowodzenia w razie W. Nie wiadomo. Gdzieś w tym nawet nie trójkącie, tylko wielokącie rozciąga się ta kompetencja, ta straszna władza i odpowiedzialność: prezydent, minister obrony, szef Sztabu Generalnego, dowódca operacyjny rodzajów Sił Zbrojnych. Skoro nie wiadomo, kto dokładnie dowodzi w razie W, to spokojnie, jeśli mówimy o czasach pokoju, poczekajmy na telefon od prezydenta, niech to on będzie depozytariuszem tego guzika, bo wygląda na to, że wasza nieodpowiedzialność w tej sprawie rzeczywiście nie ma, nomen omen, granic.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#GrzegorzBraun">Nie będziemy popierali tego projektu, jeżeli to minister obrony ma być wyposażony w kompetencje, ni mniej, ni więcej, wszczynania wojen z jakimiś stronami obcymi — bo jeżeli coś tam zmieciecie z ziemi czy strącicie z powietrza, zatopicie, to konsekwencje tego mogą być najgrubszego kalibru. Nie chcemy być zdani na uznaniowość ministra obrony w tej sprawie. Więcej w pytaniach.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rzeczywiście minister obrony narodowej nie ma ostatnio zbyt dobrej passy. Jeśli wierzyć mediom społecznościowym, to podobno czmychnął dzisiaj z niejawnego posiedzenia Komisji Obrony Narodowej, gdzie miał wyjaśniać sprawę, do której to wyjaśnienia zobowiązała go sama pani marszałek Sejmu. Powiedział, że nic wyjaśniał nie będzie, i zniknął.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#MichałGramatyka">Oczywiście poprzemy przedłożenie, dlatego że każde wzmocnienie ochrony polskiego terytorium jest dla nas ważne i każde uznajemy za uzasadnione, chociaż te zmiany ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich wydają się w pewien sposób pogłębiać chaos, bałagan kompetencyjny, ale też bałagan pojęciowy.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#MichałGramatyka">Jeden z moich przedmówców wspomniał o hiszpańskich nurkach. Oni operowali w obszarach przylegających do obiektów o szczególnym znaczeniu dla obronności Rzeczypospolitej albo w obszarach znajdujących się w ich sąsiedztwie. Pytanie: Czy to przedłożenie obejmuje takie właśnie obszary?</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#MichałGramatyka">Przedłożenie obejmuje wszystko, co pływa, wszystko, co unosi się na wodzie. Co z urządzeniami powietrznymi? Nie trzeba wielkiej wyobraźni, żeby wyobrazić sobie atak na obiekty infrastruktury krytycznej za pomocą obiektów innych niż pływające. Jak wtedy zadziała ta ustawa? Jak wtedy zadziałają prezentowane przez pana ministra przepisy?</u>
          <u xml:id="u-461.4" who="#MichałGramatyka">Zmiana art. 27 ust. 6 zakreśla pewien łańcuch przekazywania informacji. Dowódca operacyjny rodzajów Sił Zbrojnych ma niezwłocznie powiadomić… — tutaj następuje siedem kolejnych punktów związanych z ministrami właściwymi dla konkretnych obszarów, z szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, z właściwymi terytorialnie organami administracji rządowej. Nie ma ministra obrony narodowej. Czy to przypadek? Czy znowu ktoś zapomniał go tam wpisać? Czy to znowu jest jakieś, nie wiem, excuse, jakieś alibi dla pana ministra, żeby mógł powiedzieć, że nikt go nie powiadomił?</u>
          <u xml:id="u-461.5" who="#MichałGramatyka">Jeszcze większe wątpliwości budzi wspomniany przez jednego z moich przedmówców art. 272, tj. określenie warunków podjęcia przez polskich żołnierzy reakcji wobec zagrożenia. Te warunki są trzy: minimalizacja spowodowania zagrożenia życia, wyrządzenie możliwie jak najmniejszej szkody osobom, przeciwko którym środki zostały użyte, i ograniczenie zniszczenia statku albo obiektu pływającego użytego jako środek ataku. Szanowni państwo, tego typu decyzje będą podejmowane w ciągu ułamków sekund, czasem w jeszcze krótszym czasie. Czy nie boicie się, że żołnierze będą po prostu bali się podjąć te decyzje przy tylu elementach, które osłabiają pewność ich działania?</u>
          <u xml:id="u-461.6" who="#MichałGramatyka">To wszystko wątpliwości. Warto te wątpliwości wyrazić. Nie zmieniają one oczywiście odpowiedzialności Polski 2050 Szymona Hołowni za poparcie tego przedłożenia. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-461.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do zadawania pytań zgłosiło się 9 osób.</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby się zapisać?</u>
          <u xml:id="u-462.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-462.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na zadanie pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-462.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#GrzegorzBraun">Pan minister kręci głową, kiedy stwierdzam oczywistą oczywistość. Nie wiadomo, kto dowodzi Wojskiem Polskim w razie wojny. Potwierdzają to profesorowie Akademii Sztuki Wojennej, panie ministrze. To jest generalna kompetencyjna niejasność. Jasne jest tylko to, że jesteście na kolanach przed waszymi jedynie słusznymi sojusznikami i to ich rozkazy są tutaj wykonywane. To jest fakt.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#GrzegorzBraun">A propos tej sojuszniczej podległości, to wprowadzanie do ustawy terminologii podyktowanej przez Anglosasów jest naprawdę, naprawdę irytujące. Status: renegade, czyli buntownik, rebeliant. Szanowni państwo, to pochodzi z realiów amerykańskiej wojny secesyjnej. Zgodnie z taką logiką moglibyście nadać taki status temu wrogiemu obiektowi. Wy mówcie: pisior, a wy mówcie: peowiec nadciąga. Czy nie mamy lepszych polskich słów, np. wróg, nieprzyjaciel? Dlaczego koniecznie: renegade i to w ustawie?</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Poruszę trzy kwestie. Pierwsze pytanie dotyczy używanego nazewnictwa, bo rzeczywiście w ustawie pojawia się konkretny terminal w Świnoujściu. Mam pytanie: Czy warto wymieniać tę infrastrukturę z nazwy? Jeżeli coś zostanie wybudowane, oddane do użytku, to również będzie potrzebowało ochrony. Może warto to opisać przy użyciu jakiejś definicji?</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#MirosławSuchoń">Przechodzę do drugiej kwestii, kwestii zastosowania przez Siły Zbrojne na polskich obszarach morskich decyzji niezbędnych do zapobiegania różnego rodzaju aktom agresji. Te decyzje wydaje minister. Mam pytanie: Skąd pan minister ma wiedzieć, jakich środków użyć? Nie ma takiej komórki w ministerstwie, która przygotuje te decyzje — to dowództwo operacyjne rodzajów Sił Zbrojnych musi to zaproponować. Jaka to będzie procedura?</u>
          <u xml:id="u-465.3" who="#MirosławSuchoń">Przechodzę do ostatniej kwestii, do art. 18bi. Nie ma czegoś takiego jak Państwowa Agencja Żeglugi Powietrznej — jest Polska Agencja Żeglugi Powietrznej. Tam jest błąd i warto by było go poprawić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-465.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, chcę poruszyć kwestię czasu zadawania pytań w następnym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości, druk nr 3271.</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu i w dyskusji na tym punktem porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-466.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-466.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, to dotyczy następnego punktu, dlatego przedstawiłem tę sprawę teraz.</u>
          <u xml:id="u-466.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-466.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-466.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-466.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-466.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-466.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-466.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Kulasek, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-466.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#MarcinKulasek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Gazoport w Świnoujściu powinien posiadać najwyższy poziom ochrony — to nie ulega wątpliwości, ale Świnoujście nie jest dodatkiem do gazoportu. W mieście żyją ludzie, chodzą do szkoły, do pracy, często utrzymują się z turystyki. W kwietniu, gdy zamknięto dojazd do największych atrakcji turystycznych Świnoujścia, ich życie zostało wywrócone do góry nogami. Nie polemizuję z zasadnością podjęcia tej decyzji, ale wojsko i służby muszą nauczyć się żyć w dobrych relacjach z lokalną społecznością. Jeśli potrzebne są inwestycje, to muszą znaleźć się na to pieniądze. Musi też znaleźć się dobra wola i odrobina empatii.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#MarcinKulasek">Panie Ministrze! Mam pytanie: Jak rząd zamierza pogodzić ochronę gazoportu z zapewnieniem normalnego życia mieszkańcom Świnoujścia? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jeżeli nasze porty mają być równie skutecznie chronione jak nasza przestrzeń powietrzna, to należy głęboko zastanowić się nad zapisami tego projektu ustawy. Otóż projekt opisuje, że decyzje oraz informacje o zastosowaniu przez wojsko określonych czynności mogą być przekazywane ustnie. Czy jeszcze się panowie nie nauczyliście, że w takim przypadku znajdzie się jakiś minister, który powie, że nie dość, że o niczym nie wiedział, to jeszcze niczego nie słyszał?</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#JanSzopiński">Chciałbym z tego miejsca zaapelować do dowódców wszystkich szczebli w Wojsku Polskim, aby w trosce o dobre imię polskiej armii, o żołnierski honor oraz o własne dobro przekazywali wszystkie informacje drogą pisemną. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Czesław Mroczek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#CzesławMroczek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tak jak mówiłem w wystąpieniu klubowym, panuje pełna zgodna co do tego, żeby w przypadku zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa w czasie pokoju i w czasie zagrożeń terrorystycznych wykorzystywać potencjał naszych Sił Zbrojnych. Wydaje się, że przesłanki użycia siły przez nasze wojsko zostały sformułowane w miarę poprawnie. Jeszcze raz chcę wskazać, że zastosowane procedury w zakresie działań na morzu, gdzie minister podejmuje decyzję i ma wskazać pododdziały i środki, uzbrojenie tych pododdziałów, spowodują, że taki model działania będzie zajmował całe godziny. Reagowanie w tej sytuacji będzie spóźnione. W sytuacji zagrożeń z powietrza, w szczególności rakietowych, chociaż mamy o jeden poziom obniżony poziom kompetencyjny — nie minister tylko dowódca operacyjny będzie uprawniony do działania — również ten model komunikacji, jeśli chodzi o dowódcę i środki, które zostaną użyte, czy to w zakresie obrony powietrznej, czy lotnictwa, jest absolutnie spóźniony. Państwo się nad tym zastanówcie, bo dajemy Siłom Zbrojnym kompetencje do działania, ale nie dajemy im warunków do działania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jako żeglarz wiem, że na wodzie bardzo często decyzję należy podejmować w ciągu kilku minut, a czasem w ciągu sekund, więc czy to zagrożenie z wody czy z powietrza to tak naprawdę wydłużenie tych ciągów informacyjnych, które państwo projektują w art. 2 zmieniającym ustawę o ochronie granicy państwowej, może doprowadzić do tego, że nie będzie na czas właściwej decyzji. Może zamiast dopisywać ten łańcuszek, należy przyznać odpowiednie kompetencje choćby Centrum Operacji Powietrznych albo wyszkolonym do tego celu za ciężkie pieniądze pilotom z Air Policing, bo to wydawałoby się zasadne. Po co aż tak rozciągnięty łańcuch dowodzenia w sprawach, które wymagają szybkich i precyzyjnych decyzji? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pana ministra Wojciecha Skurkiewicza o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszamy, panie ministrze, uprzejmie i grzecznie bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję za tę dyskusję, za głosy, które padły, jak i za pytania. Kilka słów wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Pytanie pana posła Brauna, dlaczego Renegade. Jest to sformułowanie powszechnie obowiązujące, które jest używane w systemie NATO-wskim, jak również funkcjonuje i jest zaczerpnięte m.in. chociażby z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2010 r., które obowiązuje i które jako rozporządzenie przybiera dziś również formę aktu prawnego, aktu legislacyjnego, więc to nie jest formuła, która absolutnie nie jest znana. Tym bardziej że — proszę mieć świadomość — my dziś działamy w zintegrowanym systemie Sojuszu Północnoatlantyckiego, systemu NATO-wskiego. No chyba żeby pan nie chciał, żeby Polska była członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego, NATO, i działała w tym systemie zintegrowanym, który zapewnia bezpieczeństwo globalne, bo to przecież pakt globalny. To jest jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-475.2" who="#WojciechSkurkiewicz">Druga rzecz. Dzisiaj rozmawiamy o zaistniałych sytuacjach i warunkach, gdy Polska nie jest w stanie wojny, gdy w Polsce nie jest wprowadzony stan wojenny, gdy funkcjonujemy w okresie pokoju i te narzędzia, i to instrumentarium są adekwatne do potencjalnych zagrożeń. Mam nadzieję, i oby tak było, że zapisy tej ustawy nigdy nie będą użyte w sposób realny, namacalny, że takie sytuacje jak opisywane w ustawie kiedykolwiek mogłyby się zdarzyć, bo to by się wiązało z tym, że Rzeczpospolita Polska została zaatakowana przez oddziały terrorystyczne, przez potencjalnych terrorystów, którzy chcą wywołać rzeczy…</u>
          <u xml:id="u-475.3" who="#komentarz">(Poseł Czesław Mroczek: Rakieta pod Bydgoszczą to co?)</u>
          <u xml:id="u-475.4" who="#WojciechSkurkiewicz">Ale sam pan wie, jaka to jest sprawa. Panie pośle, naprawdę. Ale błagam, błagam, ale…</u>
          <u xml:id="u-475.5" who="#komentarz">(Poseł Czesław Mroczek: Ale o co pan błaga?)</u>
          <u xml:id="u-475.6" who="#WojciechSkurkiewicz">Błagam o rozsądek byłego wiceministra obrony narodowej, którego doświadczenie i wiedza są ponadprzeciętne w porównaniu z Kowalskim, który jest posłem Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-475.7" who="#komentarz">(Poseł Czesław Mroczek: Nie potrafi pan odpowiedzieć, że Bydgoszcz jest objęta tą ustawą?)</u>
          <u xml:id="u-475.8" who="#WojciechSkurkiewicz">Jest pan byłym wiceministrem obrony narodowej, panie pośle, naprawdę bardzo pana proszę.</u>
          <u xml:id="u-475.9" who="#WojciechSkurkiewicz">Kolejna rzecz dotyczy pytania pana posła Suchonia. Panie pośle, dlaczego Świnoujście. Dlatego że my podpieramy się ustawą, którą chciałbym przywołać wprost, jeżeli chodzi o te zapisy, bo to jest rzecz, która jest zawarta w jednej z ustaw, na podstawie której będziemy funkcjonować i będziemy operować. To nie jest nic nadzwyczajnego, że o tym mówimy, o Świnoujściu, przywołując wprost to miejsce i port regazyfikacyjny.</u>
          <u xml:id="u-475.10" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o pytanie, jak rząd zamierza poprawić bezpieczeństwo czy zabezpieczyć Świnoujście, żeby relacja pomiędzy obszarem cywilnym i tym związanym z zabezpieczeniem gazoportu dawała możliwość egzystencji i funkcjonowania, to szczerze przyznam, że to jest pytanie nie do końca do ministra obrony narodowej tylko do ministra aktywów państwowych, który ma dostęp do szczegółowych planów zabezpieczania tej infrastruktury krytycznej i tego obiektu. Proszę mieć świadomość, że dzisiaj funkcjonujemy w momencie, kiedy są podniesione stany gotowości na wypadek zdarzeń, zagrożeń nie tylko w cyberprzestrzeni, ale również i terrorystycznych, więc to też są pewnego rodzaju obwarowania, które zmuszają nas do podejmowania szeregu działań.</u>
          <u xml:id="u-475.11" who="#WojciechSkurkiewicz">Pan poseł Mroczek pytał o kwestie dotyczące powiadamiania, tego, kto będzie podejmował decyzje, jak to wszystko będzie przechodziło między poszczególnymi szczeblami.</u>
          <u xml:id="u-475.12" who="#WojciechSkurkiewicz">Oczywiście minister obrony narodowej odpowiada za wszystko, ale ma pan też pełną wiedzę o tym, że to dowódca operacyjny jest tym, który podejmuje decyzje, który konsultuje decyzje i który ma uprawnienia do podejmowania takich decyzji. To również minister obrony narodowej przekazuje odpowiednie instrukcje i upoważnienia dowódcy operacyjnemu, który ma prawo do podejmowania decyzji po konsultacji, a w sytuacji szczególnie ważnej i szczególnie pilnej — bez jakiejkolwiek konsultacji, bo ten obowiązek spoczywa na dowódcy operacyjnym. Tak będzie również w przypadku tych zmian, które dzisiaj podejmujemy, bo to dowódca operacyjny ma pełne instrumentarium w ręku do podejmowania takich decyzji, chociażby Centrum Operacji Powietrznych, chociażby Centrum Operacji Morskich, chociażby Centrum Operacji Lądowych.</u>
          <u xml:id="u-475.13" who="#WojciechSkurkiewicz">Kolejna kwestia. To też padało w tej dyskusji. Kto decyduje, kto podejmuje decyzje w sytuacji wojny? Szanowni państwo, w sytuacji wojny to prezydent jest kluczowy, podejmuje wszelakie decyzje, również wyznaczając naczelnego dowódcę, który obejmuje wszelkie obowiązki związane z obroną Rzeczypospolitej, podejmowaniem w tym zakresie decyzji, więc w tym obszarze nic się nie zmienia. Ta ustawa dotyczy wyłącznie sytuacji, które oby nigdy nie zdarzyły się w czasie pokoju. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-475.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#MałgorzataPępek">Przepisy w swoim zamierzeniu mają zapewnić Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej możliwość reagowania na potencjalne ataki terrorystyczne wymierzone w infrastrukturę energetyczną na morzu.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#MałgorzataPępek">Sama ustawa ma dać możliwość zestrzelenia statku cywilnego, jeśli na jego pokładzie będą znajdować się wyłącznie zamachowcy. Czy tak sformułowany przepis ma sens? To, że taki atak nie miał jeszcze w naszym kraju miejsca, nie oznacza, że państwo nie powinno mieć rozwiązań prawnych, z których w takiej sytuacji będzie można skorzystać. Ale zweryfikowanie, czy w danym statku cywilnym znajdują się tylko zamachowcy, będzie niezwykle trudnym działaniem. Dlatego proszę o wypowiedź i przedstawienie stanowiska w tej konkretnej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji Obrony Narodowej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-478.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 20. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (druki nr 3251, 3251-A i 3271).</u>
          <u xml:id="u-478.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Jarosława Gonciarza o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-478.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-478.6" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Gonciarz: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-478.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Super.</u>
          <u xml:id="u-478.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#JarosławGonciarz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#JarosławGonciarz">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 22 maja 2023 r. powyższy projekt ustawy oraz w dniu 24 maja 2023 r. autopoprawkę do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii do pierwszego czytania. Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniach w dniach 24 i 25 maja 2023 r. jednogłośnie pozytywnie zaopiniowały ww. projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#JarosławGonciarz">W skrócie chciałbym jeszcze nadmienić, że projektowana ustawa ma za zadanie wprowadzenie rozwiązań zapobiegających zaciągnięciu na skradzione dane identyfikujące osobę różnego rodzaju zobowiązań w postaci np. kredytów, pożyczek oraz otwieraniu rachunków rozliczeniowych przeznaczonych do wykorzystywania w działalności przestępczej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-480.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-480.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Radosława Fogla, dobrze, z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-480.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zastanawiałem się, jak odmienić pana nazwisko, przed chwilą. Nie chciałem pana obrazić.</u>
          <u xml:id="u-480.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#RadosławFogiel">W najlepszy możliwy sposób, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#RadosławFogiel">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam przyjemność przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-481.2" who="#RadosławFogiel">Pod tą biurokratyczną nazwą ustawy kryje się bardzo realny problem, problem, z którym borykają się nasi rodacy bardzo często, problem, który dzięki temu projektowi chcemy rozwiązać. W największym skrócie: wprowadzamy możliwość zastrzeżenia przez obywatela numeru PESEL, co sprawia, że do momentu odwołania takiego zastrzeżenia nie będzie można z użyciem tego numeru indentyfikacyjnego przeprowadzać transakcji związanych z posiadaniem, najmem albo dzierżawą wieczystą nieruchomości, nie będzie można zaciągać kredytów, pożyczek i innych tego typu zobowiązań i nie będzie można występować do operatorów komunikacyjnych o wydanie duplikatu karty SIM. To wszystko będzie możliwe do zrobienia albo w sposób analogowy w urzędzie gminy, w placówce banku krajowego lub w placówce operatora wyznaczonego, albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W ten sposób zwiększamy bezpieczeństwo i przede wszystkim bezpieczeństwo portfeli i pieniędzy naszych obywateli. W sytuacji niestety jeszcze bardzo częstych prób oszustwa na tzw. wnuczka da to np. czas na zastanowienie się, na opanowanie emocji osobie, wobec której próba takiego oszustwa, wyłudzenia jest dokonywana. To sprawi, że ktoś, kto nielegalnie lub za pomocą ogólnodostępnych rejestrów wszedł w posiadanie czyichś danych osobowych, nie będzie w stanie w imieniu tej osoby zaciągać zobowiązań, a jeżeli takie zobowiązania zostaną zaciągnięte, to nie będą one wywoływały skutków prawnych wobec osoby, której tożsamość została tu użyta.</u>
          <u xml:id="u-481.3" who="#RadosławFogiel">W końcu trzecia kwestia, o której dość szeroko kilka miesięcy temu pisał jako o pewnej luce bezpieczeństwa jeden z renomowanych portali zajmujących się kwestiami bezpieczeństwa cyfrowego, bezpieczeństwa technologicznego. Istniała niestety możliwość, że ktoś, znając PESEL użytkownika, abonenta danej sieci komórkowej, mógł wystąpić o duplikat karty SIM, co pozwalało na dalsze podszywanie się pod tę osobę czy to w celu ujawnienia jakichś informacji prywatnych, czasami intymnych, czy np. w celu przejęcia dalszych jego uprawnień np. w zakresie aplikacji bankowej. Dzisiaj likwidujemy tę lukę, to jest przykład działalności legislacyjnej, która rozwiązuje bardzo konkretne problemy, eliminuje zagrożenia, które dzisiejszy świat, dzisiejsza technologia przynoszą ze sobą.</u>
          <u xml:id="u-481.4" who="#RadosławFogiel">Liczę, że ta ustawa znajdzie szerokie poparcie w Wysokiej Izbie. Jestem optymistą, bo podczas posiedzenia komisji cyfryzacji jednogłośnie wszyscy zagłosowali za tą ustawą. Liczę, że podobnie będzie tutaj, w Wysokiej Izbie, i jak najszybciej udostępnimy Polakom te rozwiązania, które zwiększą ich bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-481.5" who="#RadosławFogiel">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość oczywiście będzie popierał tę ustawę, a ja w imieniu klubu mam jeszcze przyjemność złożenia poprawki do tego projektu na ręce pana marszałka. Serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-481.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Napieralski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-482.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-482.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pan przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-482.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszamy uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#KrzysztofGawkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bezpieczeństwo w erze cyfrowej i w czasach, kiedy przez telefon komórkowy można skraść tożsamość osoby, to jeden z najtrudniejszych do gospodarowania dla państwa obszarów i przestrzeni. Odpowiedzialność jest zatem po dwóch stronach: osoby, która swoje dane chce chronić i powinna mieć taką możliwość, którą tworzy druga strona — państwo, które nie powinno pozostawać też w sprzeczności z interesem obywatela. Do tej pory niestety często zdarzało się, że kradzież danych rozpoczynała proces, który dla państwa był kosztowny, bo wymagał wyjaśnienia, informowania i przede wszystkim udowodnienia, czy nie doszło do przestępstwa zamierzonego. Z drugiej strony stwarzał dla obywatela olbrzymie problemy, pomimo że obywatel często wykazywał się przezornością, np. zgłaszając kradzież swojej tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#KrzysztofGawkowski">Projektowane przepisy pierwszy raz dają poczucie, że w cyfrowej erze to obywatel staje się przedmiotem ochrony, a jego dane nie będą mogły być przeciwko niemu wykorzystane. Ochrona tożsamości w cyfrowych czasach powinna też dostrzegać zagrożenia, które przed nami, które są już za rogiem, w wyniku wzmożonej cyfryzacji, implementacji technologicznej, wykorzystywania cyfrowych urządzeń czy wciąż uaktualnianego oprogramowania pojawiającego się w naszych telefonach, tabletach czy na komputerach.</u>
          <u xml:id="u-483.2" who="#KrzysztofGawkowski">Te przepisy dostrzegają takie zagrożenia i wskazują, że kradzież tożsamości, kradzież danych wiążą się z odpowiedzialnością wzmacniającą strukturę państwa, która wzmacnia ochronę obywatela. Co warto zauważyć, ta ustawa daje też poczucie pociągnięcia do odpowiedzialności w sytuacji przestępstwa albo czynu zabronionego, który miał już miejsce. Nie mówimy zatem tylko o tym, że będziemy chronić obywatela i dawać mu szansę obrony w momencie, w którym sytuacja zaistnieje, ale też wzmocnimy to poczucie w stosunku do wszystkich osób, które w przeszłości zostały z tożsamości okradzione, a dzisiaj w stosunku do nich toczą się postępowania. To ważne, bo w przypadku wspomnianych tutaj już chociażby wyłudzeń kart SIM, numeru PESEL, odpowiedzialności za to, jaka może wystąpić kompilacja środka, czyli np. nowa karta komórkowa z numerem PESEL, łatwość w dostępie do kredytu i wyłudzenie kredytu, obywatel będzie miał świadomość, że zastrzeżenie numeru PESEL nie grozi mu konsekwencjami, a daje mu ochronę.</u>
          <u xml:id="u-483.3" who="#KrzysztofGawkowski">Takie akty prawne powinny też dawać odpowiedź na pytanie, czy dobrze je przygotowujemy. Lewica popiera projektowane przepisy dotyczące ustawy o ochronie tożsamości, jednak zwracamy uwagę, że wkładanie do nich w ostatniej chwili różnego rodzaju poprawek czy autopoprawek stwarza wrażenie, że demolujemy przepisy, że pojawiają się nowe, niepotrzebne czasami artykuły. Zwróciło też na to uwagę dzisiaj Biuro Legislacyjne podczas posiedzenia komisji. Powoduje to, że zamiast rozprawiać o rzeczywistej potrzebie i zmianie, zastanawiamy się, czy nie tworzymy patologii legislacyjnej. Tak to dzisiaj powiedziało Biuro Legislacyjne. Rozsądek nakazywałby powiedzieć: uchwalmy, bo jest tak potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-483.4" who="#KrzysztofGawkowski">Jest prośba do Ministerstwa Cyfryzacji… Chociaż mam taką jakąś smutną konstatację, że nikogo z ministerstwa nie ma. Coś dziwnego stało się na tej sali — nie przyszedł przedstawiciel ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-483.5" who="#KrzysztofGawkowski">Też, panie marszałku, warto by było zwrócić uwagę, że debatujemy nad ustawą bez przedstawiciela resortu, który ją wniósł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, jesteśmy przyjaciółmi. Mam problem, bo nie mam komu zwrócić uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#KrzysztofGawkowski">No właśnie. Pozostawię to bez komentarza, choć, panie marszałku, to jest trochę tak, że opowiadamy o tym, co zmienić w ustawie, a nawet zainteresowani nie przyszli, by posłuchać tego, co mają do powiedzenia posłowie.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#KrzysztofGawkowski">Konstatuję: kierunkowe przepisy — dobre, ale bałagan, który im towarzyszy — nieakceptowalny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jak przyjdzie pan minister, postaram się mu w dwóch zdaniach opowiedzieć to, co pan poseł powiedział.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gawkowski: Oby tylko zdążył, oby zdążył.)</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">No dobrze, pan poseł Marek Biernacki, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-486.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-486.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Może, panie pośle, niech pan powie jak do swoich przyjaciół, po prostu, żeby było jakoś tak miło.</u>
          <u xml:id="u-486.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#MarekBiernacki">Spróbuję, panie marszałku. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#MarekBiernacki">Panie Marszałku! Panie ministrze… Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-487.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-487.3" who="#MarekBiernacki">Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — PSL, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści przedstawiam stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. To jest druk nr 3251 wraz z autopoprawką z druku nr 3251-A.</u>
          <u xml:id="u-487.4" who="#MarekBiernacki">W tym miejscu chciałem zwrócić uwagę na sposób legislacji tego dosyć istotnego projektu. To projekt, który wszyscy na sali, jak podejrzewam, będziemy popierać, ale to projekt bardzo trudny, złożony, który wymaga pracy eksperckiej, ale też pracy posłów, którzy chcą nad tym pracować i którzy chcą się nad tym pochylić o wiele głębiej. Dotyczy to sfery bardzo intymnej, bo ochrony naszych danych osobowych. To jest sfera bardzo istotna. A tutaj, jest taka dziwna sytuacja, że projekt dostaje numer w poniedziałek, trafia na posiedzenie naszej komisji, później podczas posiedzeń komisji jest zgłoszona autopoprawka, która w ogóle się nie mieści ani w tytule, ani w zakresie tego projektu, i po prostu jest wielkie przyspieszenie legislacyjne.</u>
          <u xml:id="u-487.5" who="#MarekBiernacki">Panie Marszałku! Powiem taką uwagę: mi się wydaje, że Prawo i Sprawiedliwość co może, to wpycha teraz do Sejmu, po to żeby z wszystkim zdążyć przed kampanią wyborczą i przed zderzeniem z wynikami po kampanii. Ale popieramy ten projekt, ponieważ projektowana ustawa ma na celu m.in. zwiększenie ochrony przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych, które identyfikują osobę fizyczną.</u>
          <u xml:id="u-487.6" who="#MarekBiernacki">Regulacja zmierza do ograniczenia skali zjawiska wyłudzenia środków finansowych poprzez zaciąganie zobowiązań na inne osoby. Dotyczy to przede wszystkim zjawiska tzw. SIM swapping. To zjawisko, które polega na przejęciu przez hakerów karty SIM. Jest to jedna z wielu metod, dzięki której cyberprzestępcy próbują uzyskać dostęp do konta bankowego ofiary czy też do jej profilu w mediach społecznościowych. Klonowanie karty SIM nie jest nową metodą okradania, to zagrożenie dotyczące wielu użytkowników na całym świecie, znane jest już od kilku lat. Dzięki zduplikowanej karcie SIM przestępcy mogą ominąć dwuetapowy proces weryfikacji, który chroni usługi takie jak bankowość mobilna czy zakupy internetowe. Hakerzy mogą uzyskać dostęp do oszczędności bankowych albo też np. robić w sklepach internetowych drogie zakupy za pieniądze ofiar. I trzeba powiedzieć, że ten proceder przestępczy rozwija się bardzo dynamicznie, bo np. na początku 2022 r. amerykańskie FBI poinformowało o gwałtownym wzroście tego procederu. I tak: straty w samym roku 2021 były pięć razy większe niż w poprzednich 3 latach. FBI podaje, że w 2021 r. ofiary straciły 68 mln dolarów w porównaniu do 12 mln dolarów w latach 2018–2020. W latach 2019–2020 agencja otrzymała 320 skarg dotyczących ataków typu SIM swap, a tylko w samym 2021 r. — aż 1200.</u>
          <u xml:id="u-487.7" who="#MarekBiernacki">Ta skala zwiększa się też w Polsce. Ta tendencja jest bardzo wyraźna. W Polsce, warto przypomnieć historię rolnika spod Świebodzina, na którego koncie w efekcie takiego ataku pojawił się debet w wysokości 68 tys. zł i zniknęła kwota 378 tys. zł. Dlatego budowanie tego systemu, który jest tworzony, uważamy za dobry. Zastrzeżenie numerów PESEL jest właściwe, tylko chciałem zwrócić uwagę na jedną rzecz: tworzy się nowy rejestr, rejestr zastrzeżeń numer PESEL. Jest to nowa instytucja, która nie będzie jak dotąd w ramach bazy PESEL czy obok bazy PESEL, tylko będzie poza rejestrem systemów państwowych i będzie nadzorowana przez ministra właściwego do spraw cyfryzacji. Istnieje ryzyko, że będziemy mieli teraz dwa zbiory i zamiast utrudnić sprawę wejścia do systemu przestępcom, to ją ułatwiamy, bo zawsze można wejść tutaj, do jednego systemu, albo do drugiego, tym bardziej że ministerstwo właściwe do spraw cyfryzacji powstało niedawno. Z kolei MSWiA od dawna ochrania system PESEL i dane osobowe. A więc wydaje mi się, że ktoś jakieś małe interesiki próbuje załatwić w ramach rządu, po to żeby stworzyć kolejny rejestr w kolejnym systemie. Oczywiście tłumaczy się to łatwością dostępu do tego nowopowstałego rejestru, ale uważam, że to można zrobić też w systemie PESEL-owskim.</u>
          <u xml:id="u-487.8" who="#MarekBiernacki">Popieramy ten projekt. Mam nadzieję, że w Senacie zostanie przerobiony. Będziemy go musieli też poprawiać w przyszłości, to jest prawie pewne, ale zmiany idą w dobrym kierunku i dobrze, że się nad tą sprawą pochylamy. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-487.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#GrzegorzBraun">I ratuj się kto może, kiedy za bezpieczeństwo naszych danych odpowiada m.in. nieobecny minister Janusz „Respirator” Cieszyński. Ustawa, mimo tego kontekstu personalnego, niekontrowersyjna. Tak, zdarzają się takie przypadki i trzeba im przeciwdziałać. Skoro PESEL może być narzędziem wyłudzenia, krzywdy ludzkiej zadawania, to proszę bardzo, rejestr zastrzeżeń. No ale kto jest głównym złodziejem naszej tożsamości? Oczywiście to samo państwo i superpaństwo, które stworzyło takie systemy i wykluczyło funkcjonowanie człowieka wolnego w pełni od tego typu zobowiązań. I jest to dobra okazja, ażeby zapytać, czy w państwie — niezależnie od tego, czy PiS, Zjednoczonej łże-Prawicy, czy państwie totalnej opozycji, państwie waszych marzeń — czy zostanie jakaś strefa wolna od takich zobowiązań. Czy zostanie przestrzeń rezerwatu dla Indian polskich, analogowych, niescyfryzowanych i takich, którzy nie chcą wchodzić do systemu, pragnąc nadal pozostać Polakami?</u>
          <u xml:id="u-489.2" who="#GrzegorzBraun">To jest istotne pytanie, bo odpowiedź pozytywna na nie świadczyłaby o tym, że państwo polskie nie jest państwem skrajnie jeszcze opresyjnym.</u>
          <u xml:id="u-489.3" who="#GrzegorzBraun">To państwo jest złodziejem naszej tożsamości, ponieważ ono wyciąga od nas nieustannie rozmaite dane, PESEL nie wystarcza, trzeba potwierdzać swoją tożsamość na różne sposoby, no i, ponieważ żąda tego biurokracja, w związku z tym różni zaradni, sprytni, a niekoniecznie święci ludzie korzystają z różnych furtek, które powstają — przed chwilą wspomniał o tym pan poseł minister — kiedy tworzy się takie rozmaite systemy państwowe, i wchodzą przez te furtki, okradają nas nie tylko z tożsamości, ale także z naszych dóbr.</u>
          <u xml:id="u-489.4" who="#GrzegorzBraun">I na koniec jeszcze może takie spostrzeżenie. Wertowałem tę ustawę, cieszyłem się z tego, że jest ona, powtórzę, generalnie niekontrowersyjna, ale szukałem ostatniego rozdziału, takiego załącznika, w którym byłaby mowa o tym, jak może się Polak bronić przed kradzieżą tożsamości narodowej przez aktualnie rządzącą łże-Prawicę. Łże-Prawica zjednoczona pod biało-czerwoną flagą z pieczęcią z orłem w koronie okradła polskich patriotów z ich tożsamości i na to nie masz lekarstwa kodeksowego ani ustawowego rozwiązania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo dobry projekt, bardzo potrzebny projekt. Oczywiście wszyscy ten projekt poprzemy. Musi istnieć możliwość zastrzeżenia numeru PESEL, dlatego że ona definiuje nasze bezpieczeństwo. W innym przypadku, gdyby takiej możliwości nie było, nie bylibyśmy w stanie bronić się przed bardzo powszechnymi zjawiskami przestępczymi, zjawiskami wykorzystującymi nowe technologie, zjawiskami, które są na wyciągnięcie ręki, bo to przecież nie jest żaden problem, żeby nauczyć się takich zachowań. Są do tego gotowe skrypty, a Undernet roi się od tego typu rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#MichałGramatyka">Zwracam uwagę na pewne wnioski, de lege ferenda można by było powiedzieć, o sytuacjach, o których można by było pomyśleć na przyszłość. Tak samo jak łatwe jest wejście w posiadanie naszego numeru PESEL i wykorzystanie go w niecnym celu, podobnie łatwe jest wejście w posiadanie np. dostępu do skrzynki w domenie gov.pl, czyli tzw. ePUAP-u. Tak samo łatwe będzie wejście w posiadanie dostępu do skrzynki do elektronicznych doręczeń. Te wszystkie elementy są bardzo istotne, dlatego że te wszystkie elementy definiują nas w kontakcie z państwem w cyfrowych usługach oferowanych przez to państwo.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#MichałGramatyka">Na szczęście rozwiązania prawne to nie jest jedyna rzecz, którą rząd w tym przypadku przygotowuje. Wiem skądinąd, że szykuje się szeroka kampania informacyjna realizowana przez resort cyfryzacji dotycząca właśnie bezpiecznych zachowań w sieci. To bardzo dobrze, że w Polsce zaczynamy głośno o takich sprawach mówić, i bardzo dobrze, że polski rząd daje temu twarz. Dlatego że najsłabszym ogniwem każdego systemu informatycznego, najsłabszym ogniwem każdego zabezpieczenia systemu informatycznego jest człowiek i o tym wiemy od zawsze.</u>
          <u xml:id="u-491.3" who="#MichałGramatyka">Zagłosujemy oczywiście za tą ustawą. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-491.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jakub Kulesza, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#JakubKulesza">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! O czym my mówimy? Mamy w Polsce do czynienia ze skandalicznym mechanizmem legalizacji oszustwa. I zamiast rozmawiać o likwidacji tego mechanizmu, rozmawiamy o jakiejś łatce, która niektórym, tym, którzy się zorientują, pozwoli uniknąć bycia oszukanym.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#JakubKulesza">Jak to wygląda, jak ten mechanizm działa? Otóż jeśli oszust… Załóżmy, że chciałbym pożyczyć od jakiegoś posła 20 zł i podam się za ministra Cieszyńskiego, a ten poseł, który mi da te 20 zł, zorientuje się, że nie jestem ministrem Cieszyńskim…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">To zwróci w respiratorach…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#JakubKulesza">Do kogo w takiej sytuacji pan poseł będzie mógł mieć pretensje? Do ministra Cieszyńskiego, który w ogóle w tym procederze nie uczestniczył? Nie, do mnie, do oszusta.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#JakubKulesza">Ale gdyby oszust chciał oszukać instytucję finansową, dużą korporację, to nagle mechanizm się zamienia. Gdy oszust oszukuje dużą korporację i to duża korporacja wykazuje się naiwnością, daje się oszukać oszustowi, to wówczas odpowiedzialność ponosi nie ten, kto się dał oszukać, tylko Bogu ducha winny obywatel.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#JakubKulesza">To tak, jakbyśmy mieli przykład z oszustwem na wnuczka. Jeżeli oszust przyjdzie do starszego małżeństwa, poda się za policjanta i powie: proszę dać 20 zł na wnuczka na kaucję i oni uwierzą, że to jest policjant, to do kogo później ci dziadkowie będą mieli pretensje? Do polskiej policji? Nie będą mogli mieć. A jak to jest, jak taki oszust przychodzi do banku, podaje się za Jana Kowalskiego i bank może po prostu ściągać pieniądze z Jana Kowalskiego, uznając, że to Jan Kowalski ponosi odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-495.3" who="#JakubKulesza">Ten system zastrzegania PESEL-u jest dobry, ale nie jest domyślny.</u>
          <u xml:id="u-495.4" who="#JakubKulesza">Wiele osób w ogóle nie korzysta z usług instytucji finansowych, nie zna się na tym, nie ma konta w e-PUAP i po prostu tego numeru nie zastrzeże. Co należy zrobić? Odwrócić odpowiedzialność. Jeżeli w przypadku oszustwa wobec osoby prywatnej odpowiedzialność ponosi osoba, która dała się oszukać, takie same zasady powinny funkcjonować wobec instytucji finansowych. Jeżeli instytucja finansowa da się oszukać, to ona powinna ponosić odpowiedzialność, a nie zwykły obywatel.</u>
          <u xml:id="u-495.5" who="#JakubKulesza">Oczywiście teraz ministerstwo — jeżeli wprowadzimy taki mechanizm, uczciwy, tak jak to powinno wyglądać — może wyjść naprzeciw instytucjom finansowym i dać im możliwość np. uwierzytelnienia obywatela czy transakcji obywatela przez np. system e-PUAP, przez logowanie login.gov.pl itd., ale nie jako jakiś dodatkowy mechanizm, który nie będzie domyślny, ponieważ nie wszyscy zastrzegą sobie z góry PESEL i dalej będzie dochodziło do oszustw. Jeżeli to instytucje finansowe będą ponosiły odpowiedzialność, to w ich interesie będzie, żeby danego obywatela przez systemy elektroniczne uwierzytelniać, żeby mieć pewność. Bo to oni będą ponosić odpowiedzialność za oszustwa, a nie zwykły obywatel. I to postuluję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-495.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Napieralski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#GrzegorzNapieralski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#GrzegorzNapieralski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Świat bardzo szybko i dynamicznie się zmienia i nowe technologie tak naprawdę ułatwiają nam życie, ale też stwarzają nowe niebezpieczeństwa. Ta ustawa, nad którą dzisiaj procedujemy, o której dzisiaj dyskutujemy, jest oczywiście bardzo potrzebna, chociaż uważam, że powstaje trochę za późno. Ale jeszcze to, że za późno, to bym wybaczył panu ministrowi i ministerstwu, natomiast martwi mnie tutaj — i zgadzam się z panem posłem Krzysztofem Gawkowskim w całej rozciągłości — że była ona przygotowana bardzo źle, panie ministrze, bardzo źle.</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#GrzegorzNapieralski">Dzisiaj, kiedy dyskutowaliśmy o niej na posiedzeniu połączonych komisji, Biuro Legislacyjne miało de facto zastrzeżenia prawie do każdego punktu. Ustawa jest naprawdę bardzo ważna, bo ma bronić obywateli, ma bronić nasze obywatelki, ma chronić nas przed kradzieżą, ma chronić nas tak naprawdę przed zabraniem naszej godności, naszej prywatności, naszej intymności, a po tym, co działo się i wczoraj, i dziś, mam wrażenie, że ona była pisana naprawdę na kolanie, chociaż zmiany, które wprowadza, są naprawdę bardzo istotne. Nie wiem, dlaczego tak było, panie ministrze, nie wiem, dlaczego tak się stało.</u>
          <u xml:id="u-497.3" who="#GrzegorzNapieralski">Do tego, chociaż do niektórych przepisów, które proponujecie, organizacje pozarządowe czy związki banków polskich, czy Lewiatan, proponują naprawdę nieduże korekty, to jesteście z tych korekt nie do końca zadowoleni. Uważam, że z ich doświadczenia — a przecież dzisiaj choćby banki czy właśnie duże firmy, duże instytucje mierzą się z atakami hakerskimi i tak naprawdę mają na co dzień do czynienia z próbami włamań, kradzieży, kradzieży tożsamości — można by było dziś tak naprawdę skorzystać. Zastanawiam się, dlaczego z takim uporem nie chcecie tego zrobić.</u>
          <u xml:id="u-497.4" who="#GrzegorzNapieralski">Mam też prośbę do pana ministra, skoro jest dzisiaj na sali, abyśmy faktycznie do tej ustawy podeszli jak do czegoś naprawdę bardzo ważnego i przełomowego. Bo skoro już nad tym pracujemy i skoro ta ustawa trafiła jeszcze w tej kadencji do naszej Izby, to nasza propozycja jest taka, aby faktycznie wyciągnąć wszystkie wnioski z dwóch dni dyskusji w połączonych komisjach. Przypomnę, że ta ustawa pojawiła się tak naprawdę w poniedziałek w formie druku sejmowego, dziś jest czwartek i chcemy ją przegłosować jutro. To naprawdę ekspresowy tryb, jak na tak poważne przepisy, a przepisy są naprawdę potrzebne i istotne.</u>
          <u xml:id="u-497.5" who="#GrzegorzNapieralski">Nasza propozycja jest taka, panie ministrze, aby podczas obrad Senatu pochylić się nad tą ustawą, podejść do niej naprawdę bardzo poważnie, bo to są zmiany systemowe, które mają nas chronić. Jeżeli popełnimy dziś fatalne błędy, to wszyscy będziemy winni. Ja nie chcę takiej winy ponosić.</u>
          <u xml:id="u-497.6" who="#GrzegorzNapieralski">Składamy poprawkę, panie ministrze, która, uważam, wzmocni tę ustawę. Nie będziemy tej ustawy blokować, mamy tylko nadzieję, panie ministrze, że w Senacie uda się ją poprawić i doprowadzić do takiej jakości, aby była ona naprawdę dobra dla każdego z nas. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję za poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-498.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-498.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zgłosiło się 8 osób.</u>
          <u xml:id="u-498.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby się zgłosić?</u>
          <u xml:id="u-498.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-498.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">1 minuta na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-498.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-498.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#GrzegorzBraun">Pytanie pierwsze, panie ministrze: Czy jest przewidziane miejsce dla ludzi analogowych, dla ludzi niebiegłych w systemie, dla ludzi, którzy nie władają podpisem elektronicznym i którzy w ogóle być może mają problem z wychodzeniem poza własne domostwo i załatwianiem czegokolwiek w banku? Bo ci właśnie najłatwiej padną ofiarą oszustów.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#GrzegorzBraun">A drugie pytanie: Czy nie rodzi się u pana niepokój, że ten system uruchomi pewne sprzężenie zwrotne, czyli będzie mógł być wykorzystany dla odcięcia Bogu ducha winnego delikwenta — albo może nawet nie Bogu ducha, ale czegośtam winnego instancjom władzy, mafii, służb i lóż — od dostępu do rozmaitych, powiedzmy, instytucji potrzebnych w codziennym życiu, właśnie z wykorzystaniem systemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-499.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk.</u>
          <u xml:id="u-500.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-500.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dwie sprawy. Pierwsza dotyczy przepisów, które znalazły się w autopoprawce, a dotyczą stref czystego transportu. Przywodzi to na myśl działania — przepraszam za kolokwialne może określenie — ministerstwa głupich kroków. Otóż najpierw rząd Prawa i Sprawiedliwości wprowadza możliwość tworzenia czystych stref, przy czym przy protestach ekspertów i wskazówkach opozycji wpisuje w ustawę, że każdy samorząd może zaprojektować swoją własną naklejkę, którą właściciel pojazdu będzie mógł umieszczać na szybie.</u>
          <u xml:id="u-501.2" who="#MirosławSuchoń">Dzisiaj w tej ustawie wprowadzają państwo drugą możliwość. Zamiast wprowadzić jedną naklejkę na cały kraj, dają państwo samorządom możliwość wyznaczenia tej kontroli na zasadzie albo naklejek, albo informacji z centralnej ewidencji. Pytanie, czy nie dało się tego zrobić raz a porządnie, czyli zaprojektować jednej, krajowej naklejki, która by w tej sytuacji mogła służyć wszystkim samorządom. Dziękuje bardzo.</u>
          <u xml:id="u-501.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Halo, halo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-502.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Trochę przyspieszam, bardzo delikatnie, jak zauważyliście, bo mamy kończyć o godz. 2 w nocy. Chciałbym, żeby ci posłowie i posłanki wcześniej poszli spać.</u>
          <u xml:id="u-502.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wraz z rozwojem Internetu niestety rośnie również liczba przypadków kradzieży tożsamości w sieci. Jak wskazują badania, przeprowadzone pod patronatem prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, aż 70% Polaków deklaruje, że nie wie, kto powinien zająć się negatywnymi konsekwencjami związanymi z naruszeniem ochrony danych. Dobrze, że dzięki temu projektowi zwiększona zostanie m.in. ochrona przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych, które identyfikują osobę fizyczną. Ustawa może przyczynić się również do ograniczenia skali zjawiska wyłudzania środków finansowych poprzez zaciąganie zobowiązań na inną osobę, ale oprócz tego potrzebna jest szeroka akcja informująca społeczeństwo na temat szeroko pojętej kradzieży tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#MałgorzataPępek">W związku z tym proszę o odpowiedź na pytanie: Czy ministerstwo w porozumieniu z Urzędem Ochrony Danych Osobowych podejmie działania w tym zakresie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gawkowski.</u>
          <u xml:id="u-504.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-504.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jarosław Gonciarz.</u>
          <u xml:id="u-504.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Oczywiście jest.</u>
          <u xml:id="u-504.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#JarosławGonciarz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Podczas wspólnego posiedzenia komisji długo toczyła się też rozmowa o odblokowaniu zastrzeżenia PESEL — z 12 do 24 godzin. Chciałbym prosić o przybliżenie Wysokiej Izbie, dlaczego 12 godzin, a nie 24 godziny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowny panie ministrze, proszę o odpowiedź na piśmie na takie dość, wydaje się, interesujące pytanie, które otrzymałem.</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#JanSzopiński">Projektodawca założył, że jedyną złą intencją złodzieja tożsamości jest np. zbywanie mieszkań, a zupełnie nie wziął pod uwagę okoliczności przeciwnej, czyli uniemożliwienia takiej sprzedaży. Wyobraźmy sobie, że właściciel mieszkania przyjął zaliczkę na okoliczność sprzedaży mieszkania, a ktoś będzie chciał sabotować taką transakcję. Wystarczy, że elektronicznie dokona zastrzeżenia PESEL-u właściciela po ówczesnym pozyskaniu danych logowania. Żaden notariusz nie poświadczy zawarcia umowy, w związku z czym właściciel może zapłacić milionowe odszkodowanie. Jak przeciwdziałać tego typu sytuacjom? Uprzejmie poproszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Beata Strzałka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#BeataStrzałka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Każdy z nas ma świadomość, że w dobie rozwoju systemów informatycznych dostęp do danych osobowych gromadzonych przez różne instytucje, mimo ich ochrony, bywa umożliwiony również przestępcom. W ciągu roku kilka tysięcy osób zostaje oszukanych, szczególnie poprzez zawieranie transakcji finansowych z wykorzystaniem danych osobowych. Chciałabym zapytać, czy w wyniku zapisów zawartych w ustawie banki czy też inne instytucje finansowe każdorazowo będą sprawdzały, czy dany numer PESEL nie został zastrzeżony. Co z umowami finansowymi czy też zakupowymi zawieranymi on-line? W jaki sposób w takich sytuacjach będzie realizowana ustawa, aby nie doszło do nieuprawnionego pozyskania danych i zawierania umów z wykorzystaniem danych innej osoby? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pana ministra Pawła Lewandowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#PawełLewandowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przede wszystkim przepraszam za spóźnienie. Słuchałem oczywiście poprzednich wystąpień, kiedy tutaj zdążałem, on-line.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#PawełLewandowski">Odnosząc się do pytań i zastrzeżeń, a także do stanowisk, które zostały przedstawione, przede wszystkim chciałbym powiedzieć, że cieszę się, chociaż pojawiało się mnóstwo zastrzeżeń w trakcie prezentacji stanowisk, że ogólnie wszyscy zgadzamy się co do idei i widzimy, że są korzyści z wprowadzania takiego rejestru.</u>
          <u xml:id="u-511.2" who="#PawełLewandowski">Właśnie, rejestr. Rejestr to jest tak naprawdę pojęcie prawne, bo wszystkie dane, które posiadamy, mamy tak naprawdę zagregowane. Rejestr to jest jakiś rodzaj wydzielenia tych danych na potrzeby określonych czynności i podmiotów. Wszystkimi rejestrami, np. rejestrami PESEL, już od dawna zajmuje się Ministerstwo Cyfryzacji, minister właściwy do spraw informatyzacji, a nie inne resorty. To też warto zauważyć. To nie jest tak, że my będziemy mieć jakieś dodatkowe uprawnienia. Zdaje się, że pan poseł Biernacki miał jakieś zastrzeżenia. One już od dawna są u nas i my w obrębie tych rejestrów funkcjonujemy. Odpowiem wprost na pytania.</u>
          <u xml:id="u-511.3" who="#PawełLewandowski">Czy dla ludzi analogowych będzie dostępna możliwość, żeby zastrzec PESEL? Oczywiście będzie można się udać do urzędu gminy, na pocztę lub do banku. Tam będzie można zastrzec ten PESEL.</u>
          <u xml:id="u-511.4" who="#PawełLewandowski">Czy instytucje finansowe będą zobowiązane do tego, by sprawdzać każdorazowo, czy taki PESEL jest zastrzeżony? Tak, jest taki obowiązek. Te instytucje będą musiały każdorazowo to sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-511.5" who="#PawełLewandowski">Padło pytanie, czy akty notarialne, wyłudzenia z tytułu aktu notarialnego również są objęte ustawą, czy ta ustawa będzie chronić. Tak, notariusze i akty notarialne też są objęte tą ustawą. Notariusze będą mieli też obowiązek sprawdzać, czy taki PESEL jest zastrzeżony przed sporządzeniem aktu notarialnego.</u>
          <u xml:id="u-511.6" who="#PawełLewandowski">Dlaczego tylko 12 godzin, a nie 24 godziny? Dlatego że w ciągu dnia 12 godzin wystarczy. Jak ktoś będzie chciał następnego dnia podpisać umowę, to wystarczy, że przyjdzie nawet pod koniec dnia funkcjonowania banku, urzędu gminy czy miejsca, w którym będzie chciał dokonać odblokowania swojego PESEL-u. Już następnego dnia rano będzie mógł dokonywać czynności.</u>
          <u xml:id="u-511.7" who="#PawełLewandowski">Było również pytanie o naklejki. Szanowni państwo, my nie zmuszamy całego kraju do tego, żeby był stosowany elektroniczny system kontroli, czy ktoś spełnia te warunki ekologiczne samochodu, czy też nie, ale proponujemy samorządom, by to zrobiły. To będzie wygodniejsze, lepsze i nie będzie generowało potrzeby naklejania na szyby wielu naklejek, które ograniczają widoczność i w sumie dziwnie wyglądają. Ale jeżeli gminy będą miały taki punkt widzenia, żeby mieć te naklejki, zachować je, to oczywiście nie zabraniamy tego, mamy jednak nadzieję, że będą kierowały się w stronę rozwiązań elektronicznych.</u>
          <u xml:id="u-511.8" who="#PawełLewandowski">Czy będziemy robić kampanie dotyczące ochrony tożsamości? Tak, oczywiście cały czas robimy takie kampanie. Urząd ochrony, PUODO — Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych również takie kampanie prowadzi. My organizujemy cały szereg szkoleń. Dzisiaj na posiedzeniu Komisji do Spraw Kontroli Państwowej wymieniłem całą listę tych szkoleń i akcji promocyjnych dotyczących m.in. tych kwestii. Z uwagi na to, że jest to dosyć długa lista, to jeżeli ktoś sobie życzy, listę tych różnych działań z przedstawieniem ich efektywności mogę udostępnić pisemnie.</u>
          <u xml:id="u-511.9" who="#PawełLewandowski">To chyba wyczerpuje wszystkie pytania, które zdążyłem zapisać. Jeśli są jakieś dodatkowe pytania albo te, na które nie odpowiedziałem, to oczywiście odpowiem pisemnie. Bardzo państwu dziękuję i proszę o dalsze popieranie tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie ministrze, bardzo uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-512.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-512.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-512.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-512.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-512.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">— o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli,</u>
          <u xml:id="u-512.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">— o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o związkach zawodowych rolników indywidualnych,</u>
          <u xml:id="u-512.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">— o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-512.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3296, 3293 i 3270.</u>
          <u xml:id="u-512.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentów Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-512.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na skrócenie terminu, o którym mowa w art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu, oraz w dyskusjach nad tymi punktami porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-512.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu…</u>
          <u xml:id="u-512.13" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-512.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">A do czego pan zgłasza sprzeciw?</u>
          <u xml:id="u-512.15" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Wobec skrócenia terminu. Procedujmy porządnie.)</u>
          <u xml:id="u-512.16" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze, panie pośle. Zaprosił pan, rozumiem, jutro na godz. 9 wszystkich posłów i posłanki do głosowania, w którym będzie…</u>
          <u xml:id="u-512.17" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-512.18" who="#WłodzimierzCzarzasty">A do którego projektu, proszę pana?</u>
          <u xml:id="u-512.19" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Do wszystkich odczytanych przez pana.)</u>
          <u xml:id="u-512.20" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do wszystkich odczytanych. Rozumiem, że w pana imieniu zapraszamy wszystkich posłów i posłanki na godz. 9 po to, żeby zobaczyć wynik głosowania 420 do 1, tak?</u>
          <u xml:id="u-512.21" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: To się ociera o mobbing.)</u>
          <u xml:id="u-512.22" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, to się nie ociera o mobbing, tylko ja pana pytam.</u>
          <u xml:id="u-512.23" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-512.24" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tak, tak pan chce. Rozumiem, że pana koledzy uważają, że to jest świetny pomysł.</u>
          <u xml:id="u-512.25" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Są zachwyceni.)</u>
          <u xml:id="u-512.26" who="#WłodzimierzCzarzasty">To super. Pana kolega z tyłu chyba tak nie uważa.</u>
          <u xml:id="u-512.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Po to tu jesteśmy, żeby pracować.)</u>
          <u xml:id="u-512.28" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Tuduj: Panie marszałku, proszę już dać spokój, dobrze? To jest przesada.)</u>
          <u xml:id="u-512.29" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wie pan, co ja panu powiem? Oczywiście, że dam spokój, bo, jak pan wie, zawsze staram się koncyliacyjnie te sprawy załatwiać.</u>
          <u xml:id="u-512.30" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Czy wzywa mnie pan marszałek do uzasadnienia mego sprzeciwu?)</u>
          <u xml:id="u-512.31" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, absolutnie pana nie wzywam. Rozmawiam z innym panem posłem. Nie rozmawiam z panem w tej chwili, tylko rozmawiam z drugim panem posłem. Wie pan, jak to się skończy. Nie ma żadnego problemu. Będziemy to robili, tylko pytanie…</u>
          <u xml:id="u-512.32" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-512.33" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę pana, ale nie rozmawiam z panem w tej chwili, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-512.34" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: A ja wręcz przeciwnie, zwracam się do pana.)</u>
          <u xml:id="u-512.35" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym skończę. Wie pan, jak to się skończy. Tylko tyle mówię i naprawdę nie mam do nikogo pretensji, ale wy nie widzicie, panowie posłowie, absurdu całej tej sprawy?</u>
          <u xml:id="u-512.36" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Tak, przyśpieszanie procedowania co drugiej ustawy jest absurdalne. To obniżanie standardów polskiej demokracji.)</u>
          <u xml:id="u-512.37" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze, proszę pana, dobrze. Myślę, że w imieniu Prezydium Sejmu powinienem powiedzieć to, co powiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-512.38" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przejdziemy w takim razie do tej propozycji podczas głosowania.</u>
          <u xml:id="u-512.39" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach (druki nr 3235 i 3261).</u>
          <u xml:id="u-512.40" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Wojciecha Kossakowskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-512.41" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#WojciechKossakowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#WojciechKossakowski">Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić inicjatywę ustawodawczą prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, pana Andrzeja Dudy — projekt ustawy o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach, druk nr 3235.</u>
          <u xml:id="u-513.2" who="#WojciechKossakowski">Wskazać należy, iż Rzeczpospolita Polska zgodnie z ustawą o orderach i odznaczeniach zapewnia ciągłość tradycji narodowych w wyróżnianiu zasług, cnót obywatelskich i wybitnych osiągnięć. Najwyższym wyróżnieniem zasług cywilnych i wojskowych położonych w czasie pokoju lub wojny dla chwały i rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej są ordery i odznaczenia. Polskie tradycje narodowe w honorowaniu takich zasług sięgają początków XVIII w. We współczesnej Polsce nadawanie orderów i odznaczeń jest prerogatywą prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wskazaną w art. 138 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-513.3" who="#WojciechKossakowski">Przedstawiany dziś projekt dotyczy orderów i odznaczeń wojskowych nadawanych w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa.</u>
          <u xml:id="u-513.4" who="#WojciechKossakowski">W tym miejscu należy przypomnieć o roli, jaką odegrał na polu wojskowych znaków zaszczytnych śp. pan prezydent Lech Kaczyński. Z inicjatywy pana prezydenta zostały uchwalone dwie bardzo istotne nowelizacje ustawy o orderach i odznaczeniach. Nowela z 2006 r. ustanowiła Order Krzyża Wojskowego. Z kolei nowelizacja z 2007 r. ustanowiła m.in. Krzyż Wojskowy, Wojskowy Krzyż Zasługi z Mieczami, Morski Krzyż Wojskowy z Mieczami, Lotniczy Krzyż Zasługi z Mieczami, Medal za Długoletnią Służbę oraz odznaczenie wojskowe mające w nazwie wyraz „Gwiazda”.</u>
          <u xml:id="u-513.5" who="#WojciechKossakowski">Głównym uzasadnieniem wprowadzenia odznaczeń o charakterze pamiątkowym o nazwie „Gwiazda” była sytuacja żołnierzy powracających z misji w ramach międzynarodowych kontyngentów wojskowych. Odznaczenie pamiątkowe o nazwie „Gwiazda” zgodnie z art. 19a ustawy o orderach i odznaczeniach stanowi nagrodę za nienaganną służbę w polskich kontyngentach wojskowych poza granicami państwa lub w rejonie prowadzenia operacji wojskowych. Odznaczenia nadaje się przede wszystkim żołnierzom, jak również funkcjonariuszom służb wymienionych we wskazanym przepisie. W obecnym stanie prawnym funkcjonuje sześć odznaczeń zawierających w nazwie wyraz „Gwiazda”: Gwiazda Iraku, Gwiazda Afganistanu, Gwiazda Konga, Gwiazda Czadu, Gwiazda Morza Śródziemnego, a także Gwiazda Załóg Lotniczych.</u>
          <u xml:id="u-513.6" who="#WojciechKossakowski">Wysoki Sejmie! Projektowana ustawa ma na celu zniesienie ograniczenia czasowego nadawania orderów i odznaczeń wojskowych. Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o orderach i odznaczeniach ordery i odznaczenia wojskowe są nadawane w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa i nie później niż przez 3 lata od zakończenia tych działań, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Przepis powyższy został dodany do ustawy o orderach i odznaczeniach nowelizacją z dnia 14 czerwca 2007 r. Powyższa nowelizacja zawierała przepisy przejściowe, w tym datę ostateczną nadań orderów i odznaczeń wojskowych za czyny dokonane w czasie działań bojowych przeciwko atakom terroryzmu w kraju lub podczas użycia Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej poza granicami państwa w latach 2002–2007, określoną na dzień 31 grudnia 2010 r. Termin końcowy nadań zawarty w ww. przepisie był kilkakrotnie przesuwany.</u>
          <u xml:id="u-513.7" who="#WojciechKossakowski">Pomimo upływu terminów określonych w kolejnych nowelizacjach do Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wciąż wpływają liczne wnioski o nadanie wyróżnień za misje dawno zakończone. Dotyczy to przede wszystkim wniosków o nadanie Gwiazdy Iraku — zgodnie z informacją przedstawioną przez Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych w marcu 2023 r., w dacie tej nie rozpatrzono ponad 3200 wniosków o nadanie Gwiazdy Iraku.</u>
          <u xml:id="u-513.8" who="#WojciechKossakowski">Jak pan prezydent wskazał w uzasadnieniu omawianego projektu, specyfika służby pełnionej przez żołnierzy w składzie polskich kontyngentów wojskowych oraz realizowane zadania często wiążą się z zagrożeniem własnego zdrowia i życia. To właśnie postawa polskich żołnierzy, wyszkolenie, zaangażowanie w służbę, profesjonalizm — potwierdzają wiarygodność Rzeczypospolitej Polskiej jako sprawdzonego sojusznika i rzetelnego partnera. Nie budzi żadnych wątpliwości, że położone zasługi w trakcie prowadzonych misji, osobiste poświecenie i wyrzeczenia, rozłąka z bliskimi, jak i fakt dobrowolnego uczestnictwa w kontyngentach zasługują na uhonorowanie indywidualnego wysiłku każdego żołnierza odznaczeniem o charakterze: Gwiazda. Zapewnienie uhonorowania każdego żołnierza i funkcjonariusza, który spełnia wymogi ustawowe, jest celem omawianej inicjatywy pana prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-513.9" who="#WojciechKossakowski">Przedkładana inicjatywa dokonuje zmian w zakresie nadawania orderów i odznaczeń wojskowych polegających na uchyleniu normy określającej 3-letni okres na nadanie wyróżnienia oraz dodaje przepis wprowadzający 2-letnią cezurę czasową na złożenie wniosku o nadanie orderu lub odznaczenia wojskowego, z wyjątkiem odznaczenia o charakterze pamiątkowym, tj. Gwiazdy.</u>
          <u xml:id="u-513.10" who="#WojciechKossakowski">Wprowadzenie regulacji eliminującej bariery czasowe nadań orderów i odznaczeń wojskowych wynika z faktu, iż aktywność polskich Sił Zbrojnych w działaniach poza granicami państwa jest obecnie znacząco większa niż w chwili uchwalania norm wprowadzających ograniczenia czasowe. Misje są zróżnicowane zarówno pod względem ilościowym, terytorialnym, czasowym, jak i dowódczym. W związku z odmiennym sposobem działania poszczególnych misji, zakresem ich zadań oraz organizacji pionu dowódczo-sztabowego wnioski o nadanie orderów i odznaczeń dla żołnierzy i funkcjonariuszy wpływały nierzadko w terminie uniemożliwiającym dochowanie ustawowej regulacji. Aby uniknąć sytuacji, w których z uwagi na zbyt późne skierowanie wniosku żołnierze i funkcjonariusze byli pozbawieni możliwości otrzymania wyróżnienia pomimo spełnienia przesłanek ustawowych, zasadne wydaje się dokonanie zmiany polegającej na uchyleniu normy zawierającej ograniczenie czasowe nadawania orderów i odznaczeń wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-513.11" who="#WojciechKossakowski">Mając jednak na względzie fakt, że wniosek o nadanie orderu lub odznaczenia wojskowego powinien sporządzać bezpośredni dowódca żołnierza, znający jego zasługi z misji, wprowadza się w ustawie termin na złożenie wniosku o wyróżnienie. Biorąc jednak pod uwagę liczbę wniosków o nadanie odznaczeń o charakterze pamiątkowym mających w nazwie wyraz „Gwiazda”, w nowelizacji wyłącza się spod tego ograniczenia czasowego składanie wniosków o nadawanie tych odznaczeń.</u>
          <u xml:id="u-513.12" who="#WojciechKossakowski">Wysoki Sejmie! Zaproponowane w art. 2 projektu rozwiązanie określa dwa terminy na złożenie wniosków o nadanie orderów i odznaczeń wojskowych za zasługi w misjach już zakończonych. Pierwszy przewiduje, że wnioski o nadanie orderów i odznaczeń wojskowych za czyny dokonane od 2002 r. w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa zakończonych dawniej niż 2 lata przed dniem wejścia w życie projektowanej regulacji mogą być składane w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowych przepisów. Drugi zaś — że wnioski o nadanie orderów i odznaczeń wojskowych za czyny dokonane nie wcześniej niż 2 lata przed dniem wejścia w życie przedkładanej Sejmowi ustawy, w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa, zakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, mogły być składane w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. Projekt przewiduje, że proces nadawania orderów i odznaczeń za misje odległe czasowo zostanie zakończony po upływie 3 lat od dnia wejścia w życie nowelizacji. Jeśli chodzi o wnioski o nadawanie odznaczeń pamiątkowych i gwiazd, przepis przejściowy przewiduje, że zastosowanie będą miały nowe przepisy, które nie zawierają ograniczeń czasowych zarówno jeśli chodzi o złożenie wniosku, jak i o nadanie odznaczenia. Jeśli chodzi o wnioski o odznaczenie gwiazdą osób służących w polskich kontyngentach wojskowych, których misje zakończyły się dawniej niż przewidziane dotychczas ustawą 3 lata, to muszą one zawierać adnotację właściwej komórki Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych sporządzoną na podstawie akt kadrowych potwierdzającą nienaganną służbę w okresie, za który ma być nadane odznaczenie.</u>
          <u xml:id="u-513.13" who="#WojciechKossakowski">Biorąc pod uwagę charakter i cel wprowadzanych zmian oraz ich pozytywne skutki społeczne, zasadnym jest, by weszły one w życie w jak najszybszym możliwym terminie, dlatego projekt przewiduje, że nowelizacja wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-513.14" who="#WojciechKossakowski">Wysoki Sejmie! Mając na uwadze konieczność zniesienia barier stojących na przeszkodzie uhonorowaniu polskich żołnierzy za nienaganną służbę w polskich kontyngentach wojskowych, zwracam się z prośbą o pozytywną ocenę rozwiązań zawartych w prezydenckim projekcie ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-514.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-514.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Adama Śnieżka z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#AdamŚnieżek">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Prezydencki projekt nowelizacji ustawy o orderach i odznaczeniach, druk nr 3235, ma na celu zmianę ograniczeń czasowych w procedurze nadawania orderów i odznaczeń wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#AdamŚnieżek">Obowiązujące obecnie przepisy przewidują, że ordery i odznaczenia wojskowe są nadawane w czasie działań bojowych przeciw aktom terroryzmu w kraju podczas użycia Sił Zbrojnych RP poza granicami państwa i nie później niż przez 3 lata od zakończenia tych działań. Duża aktywność Polskich Sił Zbrojnych w działaniach poza granicami kraju, zróżnicowanie misji pod względem sposobu działania, zakresu zadań oraz organizacji pionu dowódczo-sztabowego powodowało, że wnioski o odznaczenia wpływały nierzadko w terminach uniemożliwiających dochowanie ustawowych terminów. Odwaga naszych żołnierzy podczas misji, ich poświęcenie i wyrzeczenia, narażanie życia i zdrowia, dobrowolne uczestnictwo w kontyngentach zasługują na uhonorowanie odznaczeniami państwowymi. Aby uniknąć sytuacji, kiedy z uwagi na późne skierowanie wniosku żołnierze i funkcjonariusze byliby pozbawieni możliwości otrzymania wyróżnienia, projekt ustawy uchyla normę określającą 3-letni okres na nadanie odznaczenia oraz dodaje przepis wprowadzający 2-letnią cezurę, jeśli chodzi o złożenie wniosku o nadanie orderu lub odznaczenia. W przypadku odznaczeń pamiątkowych mających w nazwie słowo: gwiazda nowelizacja wyłącza także to ograniczenie czasowe dotyczące składania wniosków.</u>
          <u xml:id="u-515.2" who="#AdamŚnieżek">Nowe uregulowania pozwolą na uhonorowanie wszystkich uczestników polskich kontyngentów wojskowych i misji zagranicznych spełniających kryteria do nadania odznaczeń. W ustawie znajdują się przepisy przejściowe pozwalające na rozpatrzenie wszystkich wniosków złożonych przed wejściem w życie obecnej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-515.3" who="#AdamŚnieżek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość popiera w całości i zdecydowanie rozwiązania wprowadzane przez omawiany projekt ustawy i będzie głosował za jej uchwaleniem. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-515.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Cyrański, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#AdamCyrański">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska przedstawiam stanowisko wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach zawartego w drukach nr 3235 i 3261.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#AdamCyrański">Proponowana nowelizacja ustawy porządkuje i otwiera ramy czasowe, jeśli chodzi o przyznawanie odznaczeń wojskowych za zasługi w walce przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa. Obowiązujący do tej pory przepis ustawy o orderach i odznaczeniach w art. 6 ust. 2 przewiduje, że ordery i odznaczenia wojskowe są nadawane w czasie działań bojowych i nie później niż przez 3 lata od zakończenia tych działań, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Termin końcowy nadania w myśl ww. przepisu był już dwukrotnie przesuwany. Jego nowelizacja pozwalała przedłużyć okres przyznawania orderów i odznaczeń o charakterze pamiątkowym i wskazujących na nienaganną służbę do dnia 31 kwietnia 2013 r. Powyższy termin uniemożliwia przyznanie odznaczeń ogromnej liczbie zasłużonych żołnierzy służących w kontyngentach zagranicznych. Należy tu przywołać liczbę 3200 nierozpatrzonych dotychczas wniosków. Kwestia ta w przypadku takich odznaczeń powinna być bezapelacyjnie poprawiona, abyśmy mogli nagradzać każdego wzorowego żołnierza przynoszącego dumę polskiemu mundurowi. Dlatego do propozycji odnoszę się pozytywnie. Mam nadzieję, że nasi żołnierze będą zawsze przez każdą władzę traktowani godnie i z należytym szacunkiem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-517.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Krutul, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-518.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę. panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#PawełKrutul">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze! Prezydencka ustawa o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach.</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#PawełKrutul">Ustawa odnosi się do zakresu działań ministra obrony narodowej oraz szefa Kancelarii Prezydenta RP w zakresie nadawania odznaczeń pamiątkowych za nienaganną służbę w polskich kontyngentach wojskowych poza granicami kraju lub w rejonie prowadzonej operacji wojskowej — Gwiazd.</u>
          <u xml:id="u-519.2" who="#PawełKrutul">Powyższa ustawa umożliwi w przyszłości uniknięcie sytuacji, w której żołnierze lub funkcjonariusze pełniący służbę pomimo zasług za czyny bojowe oraz nienaganną służbę w polskich kontyngentach wojskowych poza granicami państwa nie zostaną nagrodzeni orderami lub odznaczeniami wojskowymi. Musimy docenić trud polskich żołnierzy i funkcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-519.3" who="#PawełKrutul">Pani Minister! Panie Ministrze! Klub Lewicy poprze powyższą ustawę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-519.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Bejda, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#PawełBejda">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Proponowana nowelizacja ma na celu zniesienie ograniczenia czasowego nadawania orderów i odznaczeń wojskowych, a inicjatywa dokonuje zmian w zakresie nadawania orderów i odznaczeń wojskowych polegających na uchyleniu normy określającej 3-letni okres na nadanie wyróżnienia oraz dodaje przepis wprowadzający 2-letnią cezurę czasową na złożenie wniosku o nadanie orderu lub odznaczenia wojskowego, z wyjątkiem odznaczenia o charakterze pamiątkowym, tj. Gwiazdy.</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#PawełBejda">Wprowadzenie regulacji eliminującej bariery czasowe nadań orderów i odznaczeń wojskowych wynika z faktu, iż aktywność polskich Sił Zbrojnych w działaniach poza granicami państwa jest obecnie znacząco większa niż w chwili uchwalania norm wprowadzających ograniczenia czasowe. Misje są zróżnicowane zarówno pod względem ilościowym, terytorialnym, czasowym, jak i dowódczym. W związku z odmiennym sposobem działania poszczególnych misji, zakresem ich zadań oraz organizacji pionu dowódczo-sztabowego wnioski o nadanie orderów i odznaczeń dla żołnierzy i funkcjonariuszy wpływały nierzadko w terminie uniemożliwiającym dochowanie ustawowej regulacji.</u>
          <u xml:id="u-521.2" who="#PawełBejda">Aby uniknąć sytuacji, w których z uwagi na zbyt późne skierowanie wniosku żołnierze i funkcjonariusze byli pozbawieni możliwości otrzymania wyróżnienia pomimo spełnienia przesłanek ustawowych, zasadnym wydaje się dokonanie zmiany polegającej na uchyleniu normy zawierającej ograniczenia czasowe nadawania orderów i odznaczeń wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-521.3" who="#PawełBejda">Mając na uwadze, że ustawa o orderach i odznaczeniach obowiązuje od 1992 r., a aktywność polskich żołnierzy poza granicami kraju nabrała przez te lata większego znaczenia, propozycje nowelizacji obowiązującej ustawy są jak najbardziej zasadne. Zaproponowana nowelizacja ustawy bez wątpienia przyczyni się do poprawy obecnie funkcjonującego systemu nadawania orderów i odznaczeń. Nie może być bowiem tak, że żołnierz, który swoją służbą zasłużył na order lub odznaczenie, nie może go otrzymać ze względów formalnych, np. z powodu zbyt późnego złożenia wniosku. Dzięki nowelizacji ustawy każdy żołnierz służący w misjach zagranicznych będzie mógł otrzymać odznaczenie pamiątkowe nawet po wielu latach. Jest to uczciwa propozycja i zasługuje na pełne poparcie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-521.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#KrzysztofTuduj">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jestem za tym, żeby dawać ordery, odznaczenia, pamiątki i zbijać piątki, jak najbardziej. Ale to trochę kuriozalne, że dzisiaj właśnie ten projekt ląduje w Sejmie, właśnie teraz. Może chodzi o to, żeby przed wyborami jeszcze zdążyć porobić sobie sporo zdjęć wyborczych. Szczególnie jest to drażniące, powiem szczerze, ze względu na to, co się w Polsce dzieje i z polską przestrzenią powietrzną. Są drony, są balony, są rakiety, ale niestety o tym nie ma z kim rozmawiać. Nie ma z kim rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-523.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Król: A ty w wojsku byłeś?)</u>
          <u xml:id="u-523.3" who="#KrzysztofTuduj">Byłem z interwencją w ministerstwie, z zapowiedzianą interwencją. Panie ministrze, kłaniam się panu. Nie było żadnego ministra obrony gotowego do rozmowy, do tego, żeby bronić ministerstwa, bronić polskiej armii, polskiej przestrzeni powietrznej, argumentować.</u>
          <u xml:id="u-523.4" who="#komentarz">(Poseł Piotr Król: Proste pytanie: Byłeś w wojsku czy nie?)</u>
          <u xml:id="u-523.5" who="#KrzysztofTuduj">Nie było odwagi, żeby o tym rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-523.6" who="#KrzysztofTuduj">Mało tego, mamy dzisiaj do czynienia ze skandalem.</u>
          <u xml:id="u-523.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-523.8" who="#KrzysztofTuduj">Pan poczeka, pan słucha, to pan zrozumie i będzie wiedział, o co chodzi.</u>
          <u xml:id="u-523.9" who="#KrzysztofTuduj">Jak minister obrony narodowej nie ma odwagi nawet przed Komisją Obrony Narodowej odpowiedzieć na proste pytania, jak się sprawa ma, to o czym my rozmawiamy? To jest kraina absurdu. Niestety, jest to naprawdę dramatyczna sytuacja. Trzeba postawić po prostu pytanie, kto nami rządzi w kwestii bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-523.10" who="#KrzysztofTuduj">Panie ministrze, zdolności polskiej armii to jest jedno, ale jeżeli rozmawiamy o rakiecie pod Bydgoszczą, to tam jest coś gorszego — tam przez pół roku po prostu nie było rozmowy. Jest umywanie rączek, uciekanie od odpowiedzialności, jest zamiatanie sprawy pod dywan. I powiem w ten sposób. Jeżeli minister obrony narodowej wiedział o tej rakiecie i przez pół roku milczał, to powinien się podać do dymisji, a jeśli nie wiedział o tej rakiecie, to też się powinien podać do dymisji,…</u>
          <u xml:id="u-523.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-523.12" who="#KrzysztofTuduj">…bo tak to niestety wygląda, że minister obrony narodowej jest od tego, żeby ponosić odpowiedzialność i się konfrontować z Polakami, z posłami opozycyjnymi w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-523.13" who="#KrzysztofTuduj">Panie ministrze, pan dobrze wie o tym, że posłowie opozycyjni mają prawo dokonywać kontroli parlamentarnej pracy rządu, pracy ministerstwa, pana pracy, pana kolegów. Tak że zastanawiam się, uprzejmie proszę tutaj odpowiedzieć, czy taka kontrola wchodzi w rachubę, czy pan takiego prawa odmawia. To jest naprawdę irytujące, to jest wielka arogancja obecnej władzy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-523.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-525.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach przedstawionego przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-525.2" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Myślę, że nie mamy żadnych wątpliwości co do tego, że żołnierzom, którzy pełnią służbę dla naszego państwa, służbę, która ma gwarantować bezpieczeństwo, którzy pełnią tę służbę nie tylko w Polsce, ale także poza granicami kraju, broniąc naszej wolności, broniąc demokracji, należą się wyrazy, słowa uznania, należy się szacunek. I choć tego szacunku próżno dzisiaj szukać w działaniach rządu, zwłaszcza ministra Błaszczaka, który pozwala sobie na otwarty atak na jednego z najważniejszych dowódców Wojska Polskiego i który swoim postępowaniem wykazuje brak szacunku dla munduru, to jednak warto, aby przepisy, które uchwala Wysoka Izba, wychodziły ponad to niegodziwe zachowanie i były powodem do współpracy i wspólnego podejmowania stosownych ustaw. Myślę, że ta ustawa będzie przykładem wspólnego działania. Dotyczy ona zniesienia ograniczenia czasowego w zakresie nadawania orderów i odznaczeń wojskowych. Dzisiejsza sytuacja — mimo że żołnierz zasłużył sobie na takie odznaczenie, order, istnieje ograniczenie czasowe, które w wielu przypadkach uniemożliwia uznanie tego wysiłku w formie właśnie takiego odznaczenia.</u>
          <u xml:id="u-525.3" who="#MirosławSuchoń">Warto przypomnieć, że to ograniczenie czasowe zostało ustanowione nowelizacją ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r., gdzie ustalono jako datę ostateczną dzień 31 grudnia 2010 r. Warto pamiętać, że projekt ustawy trafił wtedy do Wysokiej Izby z inicjatywy śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Dzisiaj oceniamy, że to były błędne decyzje, które spowodowały, że wielu zasłużonych ludzi nie zostało odznaczonych, ale nigdy nie jest za późno, żeby te złe decyzje zostały naprawione, poprawione. Jestem przekonany, że Wysoka Izba przyjmie projekt ustawy i żołnierze, którzy zasłużyli się w walce, także za naszą ojczyznę, będą mogli zostać odznaczeni tak, jak na to zasługują. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-525.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-526.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sześć osób się zgłosiło.</u>
          <u xml:id="u-526.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy jeszcze ktoś z państwa…</u>
          <u xml:id="u-526.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Siedem, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-526.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby się dopisać?</u>
          <u xml:id="u-526.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-526.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Minuta na pytanie.</u>
          <u xml:id="u-526.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże żołnierzom Wojska Polskiego, chwała bohaterom, hańba politykom, którzy wysyłają was za góry, za lasy, np. do jakiegoś Iraku. 600 tys. cywilnych ofiar? Gwiazda Iraku — jasna sprawa, podniosę rękę za tą ustawą, bo dotrzymujmy kontraktu. Jeżeli przysługiwało odznaczenie, brawo. Ale kto się o to odznaczenie upomina? Dziwna dla mnie sprawa. To raczej jest odznaczenie dla pana ministra do wręczania, do przypinania krzyżyków. Irak? Powtórzę, ponad pół miliona cywilnych ofiar. Gdzie offset iracki? No, to wiadomo, to w stronę lewicy z lewej, to nie sprawki lewicy z prawej strony tej sali. Czy będzie może gwiazda Czechosłowacji za wierną służbę? Tam było mniej ofiar cywilnych. Robiłem o tym film dokumentalny, to wiem na pewno. Czy będzie — pytanie brzmi — gwiazda Czechosłowacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Specyfika służby pełnionej przez żołnierzy w składzie polskich kontyngentów wojskowych oraz jej zadania wiążą się często z zagrożeniem życia i zdrowia, a służba ta prowadzona jest rzeczywiście w teatrze działań wojennych i jest zagrożona różnymi tego typu elementami. Nie budzi żadnych wątpliwości, że zasługi położone w trakcie prowadzonych misji i osobiste poświęcenie i wyrzeczenie powinny być nagrodzone. Nawet jeśli mamy tego dokonywać po latach, to tego dokonajmy. W związku z powyższym to jest dobry projekt ustawy, który nagradza tych, którzy z narażeniem własnego życia i zdrowia reprezentowali biało-czerwoną w polskich kontyngentach wojskowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-529.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Klaudia Jachira.</u>
          <u xml:id="u-530.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-530.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-531.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pani Minister! Mam pytanie: Czy przyjęcie tej nowelizacji na tym posiedzeniu parlamentu i, zakładam, podpisanie przez pana prezydenta pewnie jeszcze w czerwcu już gotowej ustawy spowoduje, że przed terminem wyborów nagle rozpocznie się bardzo intensywny proces wręczania tych odznaczeń? Czy to się odbędzie z naciskiem na to, żeby ten proces się rozpoczął i był w miarę szybko kontynuowany przed planowanymi wyborami, czyli prawdopodobnie przed 15 października? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-531.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#KrzysztofTuduj">Ja mam jeszcze pytanie do pana ministra. Uprzejmie proszę, żeby pan mnie tutaj poinformował, w jaki sposób można odwiedzić Ministerstwo Obrony Narodowej, żeby porozmawiać z ministrem. Czy zapowiedzenie się dobę wcześniej i danie czterem ministrom 2 dni do wyboru przez opozycyjnego posła jest wystarczające, czy niewystarczające? A jeśli jest niewystarczające — jak widać — to uprzejmie bym prosił o to, żeby na przyszłość podał pan tryb i formę, w jakich… Oby takie wydarzenia się nie zdarzały i oby to nie było potrzebne, ale proszę, żeby pan poinformował, czy jesteście do dyspozycji, czy nie jesteście. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-533.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Krutul, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#PawełKrutul">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Dzisiaj na posiedzeniu połączonych Komisji: Obrony Narodowej i do Spraw Służb Specjalnych doświadczyliśmy tragifarsy.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-535.2" who="#PawełKrutul">Swoją obecnością zaszczycił nas minister obrony, wicepremier Mariusz Błaszczak. Niestety poza pochwaleniem się, że został odznaczony jako człowiek roku… Niewiele więcej usłyszeliśmy. Dlatego korzystając z okazji, apeluję do pani minister, żeby zwierzchnik Sił Zbrojnych znalazł czas i przejął inicjatywę, jeżeli chodzi o wytłumaczenie tego, o zaproszenie Komisji Obrony Narodowej i ewentualnie Komisji do Spraw Służb Specjalnych, bo od ministra obrony narodowej nie uzyskaliśmy żadnych informacji. Po prostu się oddalił, uciekł z posiedzenia komisji. Chodzi o przejęcie inicjatywy w wyjaśnianiu zdarzenia, które miało miejsce pod Bydgoszczą. Chciałem również zauważyć, że żaden z oficerów, żaden z generałów na to dzisiejsze spotkanie nie został zaproszony. To jest porażające, to urąga mundurowi żołnierza polskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-535.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP panią minister Małgorzatę Paprocką o wypowiedź, może krótką.</u>
          <u xml:id="u-536.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Małgorzata Paprocka: Obiecuję.)</u>
          <u xml:id="u-536.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#MałgorzataPaprocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ w toku debaty podczas drugiego czytania pan poseł Kossakowski i państwo bardzo drobiazgowo omówili projekt prezydencki, słusznie odczytując intencję, to poza odpowiedzią na pytania tak naprawdę chciałam przede wszystkim bardzo podziękować za jednomyślne poparcie tej inicjatywy pana prezydenta, której celem jest uhonorowanie wszystkich żołnierzy i funkcjonariuszy, którzy nienagannie pełnili służbę. Bardzo za to działanie wszystkich klubów dziękuję, licząc na pilne uchwalenie tej ustawy podczas trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#MałgorzataPaprocka">Pytanie pana posła Suchonia. Panie pośle, projekt został skierowany 8 maja tego roku. Oczywiście jest pytanie o tempo jego uchwalenia i procedowania nad nim przez Senat i o jego dalsze losy. Dodatkowo ta ustawa będzie wymagała wydania rozporządzenia wykonawczego. Poza tym według informacji, które na ten moment posiada Kancelaria Prezydenta, przekazanych przede wszystkim przez Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych, jest ponad 3,5 tys. oczekujących wniosków. Jest również kwestia, tak jak przewidziano w projekcie, dotycząca odpowiednich adnotacji z akt kadrowych. Tak że bardzo trudno jest mi przewidzieć, kiedy dokładnie te wnioski zostaną skierowane. Na pewno będą w możliwie szybkim trybie rozpatrzone w Kancelarii Prezydenta, natomiast bardzo trudno mówić o konkretnych datach. Nie przypisywałabym temu żadnych intencji poza tą, która została wskazana w uzasadnieniu projektu ustawy. Tak na marginesie warto przypomnieć, że zgodnie z art. 138 konstytucji ordery i oznaczenia nadaje prezydent, jest to jego prerogatywa.</u>
          <u xml:id="u-537.2" who="#MałgorzataPaprocka">Jeszcze raz dziękuję za dotychczasowe prace i uprzejmie proszę o uchwalenie tej ustawy. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-537.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pana ministra Wojciecha Skurkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-538.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Szanowni Państwo! Projektowana regulacja w pełni spełnia oczekiwania środowiska wojskowego i absolutnie zasługuje na poparcie Wysokiej Izby. Jako wiceminister obrony narodowej i kierownictwo resortu obrony narodowej rekomendujemy przyjęcie tych rozwiązań, tej ustawy, inicjatywy prezydenckiej i za tę inicjatywę na ręce pani minister przekazujemy serdeczne podziękowania.</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o odznaczenia, które w nazwie mają wyraz „gwiazda”, chciałem państwu powiedzieć, bo to też jest ważna kwestia, ile zostało przyznanych, a ile jeszcze należy przyznać, które są w fazie procedowania. Jeżeli chodzi o Gwiazdę Afganistanu, to wszystkie możliwe zostały przyznane — 32 360. Gwiazda Iraku: 15 868 odznaczeń już jest nadanych, a 3271 wciąż jest procedowanych. To m.in. o tę liczbę chodzi w tej ustawie — o to, aby po terminie, który już mija, to odznaczenie mogło być przyznane. Jeżeli chodzi o Gwiazdę Czadu, to 17 jest procedowanych, a 1289 — nadanych. Gwiazda Konga: 129 jest nadanych — wszystkie, jakie przysługiwały. Gwiazda Morza Śródziemnego: 1527 jest nadanych, w trakcie procedowania są jeszcze 42 wnioski. Gwiazda Załóg Lotniczych: 1238 jest nadanych, 155 jest w trakcie procedowania. Jak słusznie zauważyła pani minister, w fazie procedowania mamy ok. 3,5 tys. tychże odznaczeń.</u>
          <u xml:id="u-539.2" who="#WojciechSkurkiewicz">Jeszcze jedna, dwie kwestie, o które państwo posłowie pytaliście, bezpośrednio mnie dotykające.</u>
          <u xml:id="u-539.3" who="#WojciechSkurkiewicz">Pan poseł Tuduj. Szanowny panie pośle, jako wiceminister obrony narodowej zawsze pana zapraszam. Jestem odpowiedzialny za kontakty z posłami, z parlamentem, stąd moja częsta obecność. Widać, że absolutnie nie uchylam się od rozmowy z państwem, czy w kuluarach, na posiedzeniach komisji, czy w innych sytuacjach.</u>
          <u xml:id="u-539.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: To dobrze, przyjdziemy do pana.)</u>
          <u xml:id="u-539.5" who="#WojciechSkurkiewicz">Też pragnę zwrócić państwu uwagę, bo państwo mówicie o oficerach, że ich nie ma, że nie było, że nie przychodzą. Proszę mieć świadomość, pan jest od niedawna członkiem Komisji Obrony Narodowej, ale przez tych 8 lat wielokrotnie przepraszałem oficerów, którzy mi towarzyszyli na posiedzeniach Komisji Obrony Narodowej, za inwektywy, obrażanie i niegodne słowa,…</u>
          <u xml:id="u-539.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-539.7" who="#WojciechSkurkiewicz">…które padały na posiedzeniach Komisji Obrony Narodowej. I wskazywałem generałom, oficerom, współpracownikom, że tak naprawdę ten świat polityczny tak nie wygląda, jak często ma to miejsce na posiedzeniach Komisji Obrony Narodowej. I warto by było też, aby również niezależnie od poglądów politycznych wyważyć pewne komentarze kierowane właśnie wprost do osób, które noszą mundur i służą Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-539.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">No dobrze.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-540.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-540.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 22. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3245, 3245-A i 3250).</u>
          <u xml:id="u-540.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Annę Milczanowską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-540.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#AnnaMilczanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#AnnaMilczanowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3245 i 3245-A.</u>
          <u xml:id="u-541.2" who="#AnnaMilczanowska">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust 1 i art. 40 ust 1 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 19 maja 2023 r. powyższy projekt ustawy oraz w dniu 23 maja 2023 r. autopoprawkę do Komisji Infrastruktury do pierwszego czytania. Komisja Infrastruktury po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 25 maja 2023 r. wnosi: Wysoki Sejm uchwalić raczy załączony projekt uchwały.</u>
          <u xml:id="u-541.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-542.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-542.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Piotr Król, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-542.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ktoś coś chciał pokrzyczeć, słyszę. Nie? Już opadła chęć krzyku.</u>
          <u xml:id="u-542.5" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: To już zmęczenie.)</u>
          <u xml:id="u-542.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#PiotrKról">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#PiotrKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw wraz z autopoprawką.</u>
          <u xml:id="u-543.2" who="#PiotrKról">Przedmiotowy projekt ustawy reguluje dwie bardzo ważne sprawy dla wszystkich kierowców w Polsce. Po pierwsze, projekt znosi opłaty za przejazd autostradą od pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, czyli samochodów osobowych i motocykli, na autostradach państwowych, czyli zarządzanych przez generalnego dyrektora dróg krajowych i autostrad, obecnie pobierane przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Po drugie, projekt wprowadza zakaz wyprzedzania pojazdów ciężarowych. Obydwie te zmiany będą miały pozytywny wpływ na kierowców i poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-543.3" who="#PiotrKról">Wprowadzenie całkowitego wyłączenia poboru opłat za przejazd autostradą dla samochodów osobowych odpowiada na zgłaszaną nam społeczną potrzebę bezpłatnego korzystania z państwowych autostrad płatnych. Dzięki tym rozwiązaniom każdy obywatel naszego kraju będzie miał zapewniony bezpłatny dostęp do dróg o najwyższym standardzie, czyli autostrad. Oznacza to zwiększenie możliwości komunikacyjnych polskich obywateli, ułatwiony dojazd poprzez zmniejszenie faktycznych wydatków, które ponoszą kierowcy samochodów osobowych. Brak odpłatności za autostrady państwowe będzie oznaczać, że na ponad 1300 km sieci autostrad zarządzanych przez stronę publiczną kierowcy pojazdów osobowych będą poruszać się swobodnie, bez konieczności uiszczania opłat.</u>
          <u xml:id="u-543.4" who="#PiotrKról">Co również istotne, zniesienie opłat za przejazd autostradą od samochodów osobowych na państwowych autostradach zaowocuje przeniesieniem się części ruchu z często zatłoczonych dróg równoległych o różnym stanie technicznym, na drogi budowane i przygotowane do dużego ruchu samochodowego, czyli autostrady. Takie działanie spowoduje znaczące podwyższenie się poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach równoległych, a także oszczędności w utrzymaniu i remoncie tych dróg.</u>
          <u xml:id="u-543.5" who="#PiotrKról">Natomiast celem projektowanych zmian w art. 16 i art. 24 ustawy — Prawo o ruchu drogowym jest, po pierwsze, zwiększenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym na autostradach i drogach ekspresowych poprzez zapobieżenie nagłemu blokowaniu ruchu i spowalnianiu ruchu przez pojazdy ciężarowe na drogach o dwóch pasach ruchu w jednym kierunku, po drugie, uporządkowanie ruchu pojazdów ciężarowych i po trzecie, upłynnienie ruchu wszelkich pojazdów poruszających się po autostradach i drogach ekspresowych.</u>
          <u xml:id="u-543.6" who="#PiotrKról">Proponowane zmiany zapewniają, że przynajmniej jeden pas ruchu na jezdni autostrady lub drogi ekspresowej o minimum trzech pasach ruchu w jednym kierunku będzie wolny od pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t lub 12 t oraz zespół pojazdów o długości ponad 7 m.</u>
          <u xml:id="u-543.7" who="#PiotrKról">W przypadku ruchu pojazdów na autostradzie lub drodze ekspresowej na odcinku pomiędzy węzłami o trzech pasach ruchu kierujący pojazdem ciężarowym lub zespołem pojazdów o długości ponad 7 m będzie zobowiązany do poruszania się jednym z dwóch pasów ruchu położonych najbliżej prawej krawędzi jezdni. Jest to rozwiązanie oparte na konwencji o ruchu drogowym, z której wynika, że jeżeli autostrada ma trzy pasy lub więcej pasów przeznaczonych do ruchu w tym samym kierunku, kierującym pojazdami przeznaczonymi do przewozu ładunków, których dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 t, lub zespołami pojazdów o długości ponad 7 m, zabrania się korzystać z innych pasów ruchu niż dwóch pasów położonych najbliżej prawej krawędzi jezdni, odpowiadającej kierunkowi ruchu, w którym te pojazdy się poruszają.</u>
          <u xml:id="u-543.8" who="#PiotrKról">Natomiast proponowane brzmienie art. 24 zabrania kierującemu pojazdem kat. N2 lub N3, czyli ciężarowym, o których mowa odpowiednio w art. 4 ust 1 lit. b rozporządzenia 2018/858 albo załączniku nr 2 do ustawy, wyprzedzania pojazdu samochodowego na autostradzie i drodze ekspresowej o wyłącznie dwóch pasach ruchu przeznaczonych dla danego kierunku ruchu, chyba że ten pojazd porusza się z prędkością znacznie mniejszą od dopuszczalnej dla ciężarówek czy pojazdów kategorii N2 lub N3 obowiązującej na danej drodze. Ze względu na to ten jakże ważny dla Polaków projekt przewiduje, że przedmiotowe zmiany ustawowe wejdą w życie 1 lipca tego roku.</u>
          <u xml:id="u-543.9" who="#PiotrKról">Klub Prawa i Sprawiedliwości w trosce o Polaków gorąco popiera tę inicjatywę rządu i namawia wszystkie kluby i parlamentarzystów na zagłosowanie za projektem ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-543.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Cezary Grabarczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#CezaryGrabarczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Żyjemy w naprawdę ciekawych czasach. Rzadko się zdarza, żeby lider partii rządzącej w tak krótkim czasie przyznawał, że dwa kluczowe programy, które realizowała jego formacja polityczna i rząd stworzony przez tę formację, poniosły klęskę.</u>
          <u xml:id="u-545.1" who="#CezaryGrabarczyk">W ubiegłym tygodniu dowiedzieliśmy się, że zamknięty zostaje program „Mieszkanie+”. „Mieszkanie+” to wielka klapa. Premier Morawiecki prosił, żeby sprawdzać, czy jego słowa się spełnią. Obiecał 100 tys. mieszkań do końca 2018 r. Wiemy, że do dziś jest ich zaledwie 18 tys., a pozostałe 2 tys. są w budowie.</u>
          <u xml:id="u-545.2" who="#CezaryGrabarczyk">To samo dotyczy drugiego programu, programu dotyczącego wprowadzenia nowej elektronicznej metody pobierania myta. To skandal, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-545.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-545.4" who="#CezaryGrabarczyk">Przez 5 lat minister infrastruktury wraz z ministrem finansów i Krajową Administracją Skarbową budowali nowy system poboru opłat, bo stary im się nie podobał. Stary system wprowadzili poprzednicy, ale przynosił ponad 2 mld przychodu rocznie. To dotyczy funduszu drogowego, który zasilał inwestycje drogowe.</u>
          <u xml:id="u-545.5" who="#CezaryGrabarczyk">Nie ma sukcesów w tych dwóch programach, nie ma. Jazda bez bramek to fikcja. Odnotowano, że przejeżdża tam 16 mln pojazdów, ale Krajowa Administracja Skarbowa nie była w stanie wyegzekwować opłaty, dlatego PiS rakiem wycofuje się z opłat od lekkich pojazdów, pojazdów poniżej 3,5 t.</u>
          <u xml:id="u-545.6" who="#CezaryGrabarczyk">Poprzemy to rozwiązanie, bo od początku krytykowaliśmy ten model, który został zaproponowany, model oparty na pozycjonowaniu geosatelitarnym, ponieważ jest to system powszechnej inwigilacji kierowców.</u>
          <u xml:id="u-545.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-545.8" who="#CezaryGrabarczyk">Sprawdza się, dokąd jedzie każdy, kto uruchomi na smartfonie aplikację e-Toll. To istotne ograniczenie wolności obywatelskiej, a także wolności prowadzenia działalności gospodarczej, bo autostradami, drogami, które są płatne, często przejeżdżali także przedsiębiorcy, jadąc, by podpisać umowę, by przeprowadzić negocjacje, a dzięki tej geosatelitarnej metodzie inwigilacji można było poznać ich drogę.</u>
          <u xml:id="u-545.9" who="#CezaryGrabarczyk">Z tego powodu poprzemy to rozwiązanie, chociaż wiemy, że skutkiem ubocznym będzie pozbawienie Krajowego Funduszu Drogowego kwoty ok. 230 mln rocznie. Wiemy, że jest to mniej więcej wysokość kwoty potrzebnej na budowę małej obwodnicy. Miało być 100 obwodnic. Wiemy, że są poślizgi, ten program ma opóźnienie, ale w ciągu najbliższych lat nie powstanie kolejnych 10 obwodnic, bo zabraknie na to pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-545.10" who="#CezaryGrabarczyk">Ten sposób, który chce zastosować PiS, przyznając się do klęski systemu e-Toll, ma jeszcze jeden skutek. Koszty utrzymania autostrad zostaną przeniesione na ogół mieszkańców. Okaże się, że na utrzymanie autostrad będą składali się też ci, którzy nie mają samochodu, a nawet ci, którzy nie mają prawa jazdy. To nie jest sprawiedliwy model, ale uważamy, że zniesienie systemu totalnej inwigilacji, ograniczenie tego policyjnego państwa, które było budowane przez PiS, to cena, którą warto zapłacić, dlatego poprzemy tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-545.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Kopiec, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#MaciejKopiec">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-547.1" who="#MaciejKopiec">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pomysły PiS-u na państwo w stylu wschodniej autokracji zyskały nowy entourage nazywany ulem programowym. Jak wiemy, w każdym ulu jest tylko jedna królowa. W tym przypadku ma na imię Jarosław. Jakie są na to dowody? Minister infrastruktury pan Andrzej Adamczyk w 2021 r. zapowiadał, że będzie przybywało systemów poboru opłat na autostradach, bo nie stać nas na to, żeby były darmowe. Królowa ula, czyli Jarosław Kaczyński, w kampanii wyborczej 2 lata później powiedziała: autostrady będą darmowe. Minister odpowiedział: oczywiście, mam nadzieję, że Sejm jak najszybciej przyjmie takie rozwiązania. To krótki opis faktów prezentujący degrengoladę państwowości autorstwa Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-547.2" who="#MaciejKopiec">Wyborca PiS-u będzie teraz myślał, że wszystkie autostrady w Polsce będą za darmo, bo tak mówi królowa. A jakie są fakty? W Polsce jest 1800 km autostrad. 1100 km to drogi w zarządzie państwowym, które nigdy nie były płatne. Nie dziwota, widząc standard A1 przy lotnisku Pyrzowice. Ok. 465 km autostrad jest w zarządzie firm, operatorów. Te drogi są ultradrogie. Do tego wrócę później.</u>
          <u xml:id="u-547.3" who="#MaciejKopiec">Projekt posła Kaczyńskiego zakłada więc, że darmowe staną się dwa odcinki autostrad, odcinki Konin — Stryków i Wrocław — Gliwice, za które dziś płacimy odpowiednio 10 zł i 16 zł. Te rozwiązania nawet działacze Prawa i Sprawiedliwości nazywają kiełbasą wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-547.4" who="#MaciejKopiec">Co z ultradrogimi autostradami w zarządzie firm zewnętrznych? Totalny imposybilizm negocjacyjny. Państwo w zarządzie PiS nie tylko nie wyegzekwowało utrzymania odpowiedniego standardu tych dróg, ale także nie potrafi spowodować obniżek nawet najbardziej drastycznych cen. Mało tego, zamiast stać się partnerem i 8 lat budować pozycję państwa, minister Buda woli pójść do radia i zabłysnąć geniuszem rodem z pana Horały: będziemy wywłaszczać. Sygnał dla biznesu i inwestorów, szczególnie tych z zagranicy, którzy mogliby tworzyć w Polsce miejsca pracy i inwestować w naszą gospodarkę, jest jasny. Państwo polskie może w każdej chwili zabrać ci cały majątek, więc twoja firma nie jest w Polsce bezpieczna, wybierz inny kraj. To robienie polityki na poziomie krótkich spodenek i piaskownicy na zasadzie: ekran TVP wytrzyma. Co oznacza pojęcie „darmowa autostrada”? Teraz koszty jej utrzymania pokrywają kierowcy w opłacie za przejazd. Po wejściu w życie tej noweli koszty będą solidarnościowo pokrywane przez wszystkich polskich podatników. To trzeba powiedzieć jasno, bo PiS tutaj żadnej łaski nikomu nie robi.</u>
          <u xml:id="u-547.5" who="#MaciejKopiec">Projekt ustawy otrzymał we wtorek autopoprawkę. Wprowadza ona zakaz wyprzedzania dla pojazdów ciężarowych na autostradach i drogach ekspresowych. Całkowity zakaz ma obowiązywać tylko na odcinkach o dwóch pasach ruchu w jedną stronę. Na odcinkach, gdzie jest więcej pasów, samochody ciężarowe będą mogły poruszać się dwoma skrajnymi prawymi pasami. Te samochody będą mogły wyprzedzać pojazdy tylko w sytuacji, gdy poruszają się one ze znacznie niższą prędkością. To eliminuje wielominutowe, kilometrowe, niebezpieczne wyścigi słoni, tak powszechne od lat na drogach w Polsce. Nie jest to jakieś nowe rozwiązanie. Funkcjonuje ono na Zachodzie, często na wyznaczonych odcinkach, jest bardzo dobre i słuszne, zdecydowanie poprawia bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Każdy kierowca wie, jak niebezpieczne są sytuacje związane z nagłą zmianą pasa ruchu przez samochód ciężarowy i rozpoczęcie wyprzedzania przy minimalnej różnicy prędkości pomiędzy pojazdami. Nie tylko zmusza to innych kierowców do nagłego hamowania, często z przepisowych 140 km/h do 80–90 km/h, ale dochodzi też do blokowania ruchu i tworzenia korków. Wpływa to także na ekologię i zużycie paliwa przy odzyskiwaniu utraconej prędkości.</u>
          <u xml:id="u-547.6" who="#MaciejKopiec">Lewica poprze ten projekt, choć nie ma on wiele wspólnego, szczególnie w pierwszej części, z rozwiazywaniem realnych problemów z komunikacją w Polsce. O tym szerzej opowie moja koleżanka Paulina Matysiak. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-547.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Paulina Matysiak, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Powiedzmy sobie jasno: darmowe autostrady nie rozwiązują w żaden sposób problemu wykluczenia transportowego. My na Lewicy mówimy jasno: pociąg w każdym powiecie, autobus w każdej gminie. W aż 15 województwach nie ma pełnej obsługi kolejowej w powiatach. To są dane Urzędu Transportu Kolejowego, który policzył, w których miejscach transport kolejowy odgrywa marginalną rolę. Na to składają się powiaty z zerowym wskaźnikiem wymiany pasażerskiej na mieszkańca lub bardzo niskim wskaźnikiem. To są prawdziwe problemy Polek i Polaków: brak pociągu czy autobusu.</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#PaulinaMatysiak">Według Ministerstwa Infrastruktury — pan minister pewnie doskonale to wie — przez ponad 6 tys. linii udało się dotrzeć do 2 mln osób więcej, a mając na uwadze zgrubne szacunki — chodzi o brak dostępu 14 mln osób do transportu publicznego organizowanego przez samorządy — ze zwykłych proporcji wynika, że potrzeba by uruchomić 42 tys. linii. A dla przypomnienia w Polsce mamy zarejestrowanych ok. 126 tys. autobusów. Panie ministrze, nikt nie bierze na poważnie definicji linii, którą utworzyliście na potrzeby zawyżania statystyk, które mają wyglądać ładnie w tabelce. Dla Ministerstwa Infrastruktury każdy jeden kurs zatrzymujący się na pojedynczym dodatkowym przystanku to inna linia. Autobus szkolny, który najpierw rano jedzie pod przedszkole, a potem pod podstawówkę, a po południu na odwrót, to dwie odrębne linie. Co więcej, najlepszym przykładem są Grodziskie Przewozy Autobusowe, największy beneficjent FRPA w Polsce. To akurat zasługuje na pochwałę. Wojewoda mazowiecki chwali się dofinansowaniem 62 linii komunikacyjnych. A na stronie przewoźnika ile znajdziemy linii? 32.</u>
          <u xml:id="u-549.2" who="#PaulinaMatysiak">Za miesiąc, kiedy rozpoczną się wakacje, z tysięcy polskich miejscowości znikną autobusy szkolne, a tym samym możliwość skorzystania z tego transportu przez dorosłych mieszkańców. Bez dobrze zorganizowanego transportu publicznego trudno mówić o prawdziwej wolności i możliwości wyboru pracy czy szkoły, skorzystaniu z ochrony zdrowia czy dostępie do kultury. To, co trzeba zrobić, panie ministrze, to nie darmowe autostrady, ale rozwijanie sieci kolejowej i autobusowej.</u>
          <u xml:id="u-549.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Stefan Krajewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści przedstawić stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3245, 3245-A i 3250.</u>
          <u xml:id="u-551.1" who="#StefanKrajewski">Szanowni Państwo! To są zmiany oczywiście oczekiwane przez kierowców: to, że nie będą uiszczać opłaty za przejazd autostradami, to, że będzie łatwiej kierowcom osobówek jechać, bo nie będzie tzw. wyścigów słoni. Tylko że to nie jest następstwo żadnych wielkich badań, żadnych aplikacji, które były stworzone pod te zmiany, tylko tzw. oklaskomierz. Im głośniejsze brawa na spotkaniu, tym szybciej trzeba wdrażać projekty, bo kilka głosów z tego może być. To widzimy w kolejnych obszarach, w kolejnych działaniach. Jeśli ktoś myśli dzisiaj, że nie zapłaci za to, to oczywiście, że zapłaci, tylko w innej formie, w wyższych mandatach, częściej wystawianych, w paliwie, które zatankuje na Orlenie, w kawie, którą zamówi, w hot dogach, bo rząd sobie wszystko to dokładnie policzy, przyjmie. I za chwilę prezes Orlenu powie, że jest wojna, więc ceny trzeba podnosić. Usprawiedliwienie będzie głośne i dobitne.</u>
          <u xml:id="u-551.2" who="#StefanKrajewski">Oczywiście trzeba poprzeć te zmiany, bo to ma ułatwić poruszanie się, podróżowanie. Oczywiście trzeba to robić, ale dzisiaj każdy, kto usłyszy o tych zmianach, będzie wiedział, że to jest robione w tak szybkim tempie, bo mamy kalendarz wyborczy, który codziennie odlicza dni do wyborów. To jest akurat zmiana, w której wydaje się, że nic nie można zepsuć, dlatego też jako opozycja możemy to poprzeć. Myślę jednak, że w trakcie okaże się, że jednak i tu dacie radę coś zepsuć. Trzeba się wszystkiemu bacznie przyglądać, chociażby temu, jak wygląda sytuacja, kiedy kierowca samochodu ciężarowego, zjeżdżając na zjeździe z drogi szybkiego ruchu, ustępuje już, żeby szybciej to zrobić, pasa ciężarówce, która jedzie dalej. Żeby za chwilę nie było interpretacji Policji, że to jednak była próba wyprzedzenia, i kierowca dostanie stosowny mandat.</u>
          <u xml:id="u-551.3" who="#StefanKrajewski">Oczywiście budzi zastrzeżenie 15 pkt w przypadku kierowców zawodowych, którzy pokonują tysiące, dziesiątki tysięcy kilometrów co miesiąc, żeby zarobić na utrzymanie rodziny. Bo łatwo mówić o tych punktach tym, których wożą limuzyny rządowe, służbowe, bo najwyżej podmieni się kierowcę na tego, który ma czyste konto. Natomiast w przypadku kierowców, którzy mają wyjechać, to z jednej strony jest tempo, bo muszą dowieźć towar na czas, z drugiej strony szef, właściciel firmy, który tego wymaga. Oczywiście to nie zwalnia nikogo z przestrzegania przepisów prawa, ale uważam, że szafowanie punktami w tych ilościach należałoby zmienić i pomyśleć nie o tych kierowcach, którzy wyjadą na weekend na Mazury i wrócą sobie na spokojnie, tylko o tych, którzy ciężko pracują na chleb, codziennie, każdego dnia wyjeżdżają, mając przed sobą wizję tego, żeby kurs był bezpieczny, żeby wrócić do domu, żeby to wszystko udało się zrobić.</u>
          <u xml:id="u-551.4" who="#StefanKrajewski">Zagłosujemy za tym projektem i oczywiście będziemy śledzić, jakie będą następstwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-551.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krystian Kamiński, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#KrystianKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postulat PiS dotyczący tzw. darmowych autostrad to kolejna część obietnic wyborczych, które mają tylko i wyłącznie przykryć nieudolność w zarządzaniu państwem. Obiecaliście darmowe autostrady, ale naturalnie nie wszystkie. Będzie to dotyczyć tylko płatnych, publicznych autostrad, których mamy w Polsce zaledwie 261 km. Głównym problemem kierowców w naszym państwie są horrendalnie wysokie ceny pozostałych części, czyli np. autostrady A2, która przebiega przez Lubuskie i Wielkopolskę. Akurat jestem posłem z województwa lubuskiego, więc wiem, że to jedna z najdroższych autostrad w Europie. To jest realny problem zmotoryzowanych. Jadąc z Zielonej Góry do Warszawy, na tzw. kulczykowskiej części płacimy 88 zł, a na publicznej Konin — Stryków 9,90 zł, więc w dalszym ciągu za przejazd z Zielonej Góry do Warszawy, w tę i z powrotem, zapłacimy aż 176 zł. A z tego, pomimo obietnic, że ujawnicie te umowy i zrobicie z tym porządek, oczywiście nic nie wynikło. Imposybilizm typowy dla PiS.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#KrystianKamiński">Dodatkowo dobrze wiemy, że jest to tymczasowe rozwiązanie, bo w kamieniach milowych zobowiązaliście się, że wszystkie autostrady i drogi ekspresowe będą płatne. Wniosek, przeczycie sami sobie. Przed wyborami naturalnie obiecacie wszystkim wszystko, dosłownie, nawet jeśliby szło to w poprzek agendy, którą realizowaliście.</u>
          <u xml:id="u-553.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-553.3" who="#KrystianKamiński">Co ciekawe, w uzasadnieniu dokonaliście samozaorania. Jestem naprawdę pod wrażeniem, pewnie nikt z was nie przeczytał, więc ja wam przeczytam: Rezygnacja z poboru opłat od samochodów osobowych oznaczać będzie zmniejszenie potrzeb finansowych związanych z utrzymywaniem systemu e-TOLL. Dojdzie do rezygnacji z utrzymywania aplikacji e-TOLL PL Bilet. Nie będą konieczne kontrole kierowców samochodów osobowych w kierunku prawidłowości uiszczenia opłaty autostradowej ani dystrybucji biletów autostradowych. Nie będzie też konieczności utrzymywania części wymaganej dotychczas infrastruktury teleinformatycznej związanej z poborem opłat. Ale przecież to wy 2 lata temu wdrożyliście ten system, wydaliście na to 450 mln zł. Przecież to jest absurd. Jesteście szkodnikami, marnotrawicie pieniądze państwowe. Teraz się chwalicie, że znosicie system, który sami wprowadziliście. Przecież to jest taki absurd, że aż trudno to skomentować.</u>
          <u xml:id="u-553.4" who="#KrystianKamiński">Panie Ministrze! Patrzę na pana i zastanawiam się, kto panu doradził ten zakaz wyprzedzania samochodów ciężarowych. Jestem naprawdę ciekaw, kto to panu wymyślił? Przecież jak pan porozmawia z kimkolwiek z branży transportowej, to będzie pan wiedział, że to jest absurd. Wie pan, że to jest absurd i w żadnym wypadku nie można takich rzeczy wprowadzać, bo doprowadzi to do jeszcze większej ilości problemów na autostradach. Pan dobrze o tym wie. Dlatego dajemy państwu szansę, zgłosimy poprawki. Po pierwsze, żeby wszystkie autostrady w Polsce były darmowe. A po drugie, i tutaj szansa dla pana, eliminujemy zakaz wyprzedzania na drodze mającej dwa pasy ruchu. To jest szansa dla pana, żeby się z tych głupot wycofać. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-553.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-553.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Milczanowska: Bardzo merytoryczne wystąpienie. Więcej emocji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-555.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Projekt ustawy ma na celu zaniechanie poboru opłat za przejazd odcinkami obejmującymi 262 km autostrad od samochodów osobowych oraz wprowadzenie zakazu wyprzedzania przez pojazdy ciężarowe z wyjątkiem znaczącej różnicy prędkości. Choć przyjęcie tego projektu, który przecież jest w części kiełbasą wyborczą, będzie oznaczało korzyść dla niektórych kierowców, którzy będą poruszać się na tych 262 km autostrad, to w istocie jest przyznaniem się przez rząd PiS, że system e-TOLL, który kosztował miliony złotych i zastąpił bramki autostradowe, poniósł klęskę i nie działa.</u>
          <u xml:id="u-555.3" who="#MirosławSuchoń">Wielu kierowców i tak nie płaci za przejazd, więc tak naprawdę jest to usankcjonowanie obecnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-555.4" who="#MirosławSuchoń">Jednak tak jak nie ma darmowych obiadów, tak też nie ma darmowej autostrady. Za utrzymanie, remonty, rozbudowę zapłacą wszyscy obywatele, ci, którzy jeżdżą, których jest mniej, i ci, którzy nigdy na te autostrady nie wyjadą. To setki milionów złotych, które nie trafią np. na ochronę zdrowia czy edukację. Obywatele zafundują także darmowe przejazdy obywatelom Czech, Słowacji, Węgier czy Austrii, gdzie za autostrady Polacy płacę krocie i nikt nad nimi się nie lituje. Pytanie: Czy tak to powinno wyglądać? Ale to także mniej środków na budowę dróg. Już teraz Krajowy Fundusz Drogowy zadłużony jest na ok. 80 mld zł. To zadłużenie wzrosło o ok. 15 mld zł tylko w ostatnich miesiącach, a rząd dodatkowo obniża wpływy. To stawia pod znakiem zapytania możliwość realizacji całego programu budowy dróg. Z pewnością wzrośnie także ruch na autostradach, na których już dziś, zwłaszcza na A4, więcej stoi się w korkach niż jedzie. I to jest pytanie o bezpieczeństwo na tych odcinkach autostradowych, na których przecież już dzisiaj jest bardzo wiele bardzo ciężkich zdarzeń, natomiast większy ruch zazwyczaj oznacza większą wypadkowość. Pytanie: Czy to było analizowane po rozpatrywaniu w komisji? Nie sądzimy.</u>
          <u xml:id="u-555.5" who="#MirosławSuchoń">Oczywiście są też zalety. Zaletą tego rozwiązania jest fakt, że niedziałający system przestanie zabierać czas kierowcom chcącym przejechać tymi odcinkami, oraz to, o czym też już mówił tutaj przed chwilą pan poseł Grabarczyk, że rząd będzie miał mniej okazji, by inwigilować obywateli.</u>
          <u xml:id="u-555.6" who="#MirosławSuchoń">Inną sprawą jest kwestia zakazu wyprzedzania przez samochody ciężarowe. Ministerstwo postanowiło wprowadzić rozwiązania sztywne, choć w wielu innych państwach z powodzeniem problem związany także z wyprzedzaniem rozwiązują systemy dynamicznego zarządzania ruchem, które stosują różne rozwiązania, także zakazy wyprzedzania w zależności od natężenia ruchu. To może być poważne uderzenie w firmy transportowe i nieść ze sobą perturbacje dla gospodarki. O tym mówią przedstawiciele firm gospodarczych. W związku z tym nie mamy pełnej jasności co do tego, jakie będą konsekwencje wprowadzenia tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-555.7" who="#MirosławSuchoń">Koło Polska2050 podejmie decyzję po przeanalizowaniu ostatecznej treści tej ustawy wraz ze zgłoszonymi poprawkami przed trzecim czytaniem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-555.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#DobromirSośnierz">Dwa elementy tej ustawy. Najpierw te bezpłatne autostrady. Ja już z tego miejsca, z tej mównicy domagałem się… Chodzi o to, że niejasne jest, dlaczego właściwie akurat autostrady są dodatkowo płatne. Skoro wszyscy płacimy na ich budowę i utrzymanie, tak samo jak na wszystkie inne drogi, to nie widzę powodu, żeby akurat autostrady, które są najbezpieczniejszymi drogami i do korzystania z których należałoby zachęcać wszystkich użytkowników, są obkładane dodatkowymi karnymi opłatami za jeżdżenie po nich. Skąd bierze się bezsensowna z punktu widzenia bezpieczeństwa i ekonomii ruchu praktyka omijania tych płatnych odcinków mniejszymi drogami? A więc jak najbardziej tak. Tylko po co było w takim razie budować ten kosztowny system do poboru opłat rok przed pomysłem zniesienia tych opłat? Tego już nie rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#DobromirSośnierz">Tutaj pan Kopiec grzmiał przeciwko temu, mówiąc, że te drogi same się nie utrzymają. Ale znowu pytam: Dlaczego akurat te drogi miałyby być inaczej traktowane niż pozostałe? Równie dobrze moglibyśmy wprowadzić opłaty za wszystkie kategorie dróg. I jeśli chodzi o koszty społeczne, to wydaje mi się, że nawet byłoby to łatwiejsze do udowodnienia — nie żebym do tego namawiał, żeby wprowadzać jakieś opłaty na drogach — na innych drogach niż akurat na autostradach.</u>
          <u xml:id="u-557.2" who="#DobromirSośnierz">A więc wszystko fajnie, tylko że, po pierwsze, co z tym systemem? Dlaczego go budowaliśmy? Po drugie, co z kamieniami milowymi? Bo już się zobowiązaliśmy, że będziemy mieli wszystkie drogi płatne, łącznie z ekspresówkami. Chyba to nie jest nic więcej niż zasłona dymna, taka kiełbasa przedwyborcza: nie słuchajcie tych tam, czarnowidzów, co mówią o płatnych drogach, bo przecież my znosimy opłaty. No ale zaraz po wyborach, żeby wdrożyć kamień milowy, będziecie musieli przyjąć z powrotem opłaty. Nie wiem, być może w innej formie. Jak pan minister to widzi?</u>
          <u xml:id="u-557.3" who="#DobromirSośnierz">I drugi element tej ustawy, czyli ten nieszczęsny zakaz wyprzedzania. Rozumiem, że istnieje taki problem, rozumiem, że on jest dotkliwy i że należy coś z tym być może zrobić, natomiast na pewno nie należy wylewać dziecka z kąpielą, tak jak tutaj to, koledzy, wymyśliliście, dokładając to do tej ustawy o płatnych autostradach, znowu ni z tego ni z owego, dlatego że komuś się coś skojarzyło. Bo jak autostrady, to jeszcze mam taki jeden pomysł, bo mnie ostatnio wkurzył, jak jechałem autostradą, i zajechał mi drogę tir, to weźcie tam dorzućcie — pan prezes powiedział czy jakiś tam inny wpływowy przedstawiciel rządu — szybko jakiś przepis, który nie ma…</u>
          <u xml:id="u-557.4" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Prezes nie ma prawa jazdy.)</u>
          <u xml:id="u-557.5" who="#DobromirSośnierz">Ale może z kierowcą jechał, nie wiadomo.</u>
          <u xml:id="u-557.6" who="#DobromirSośnierz">W każdym razie nie, ten przepis jest zbyt daleko idący. Z całą pewnością nie możemy tego poprzeć. O ile te bezpłatne autostrady byśmy chętnie poparli, o tyle z tą wkładką już nie możemy tego poprzeć. To jest zbyt daleko idący zakaz, który całą dobę miałby obowiązywać wszystkich kierowców, z tym niesprecyzowanym bliżej określeniem o dużej różnicy prędkości, która nie jest zdefiniowana, plus ogromne mandaty i 15 punktów karnych. Tak? Tyle tam jest za złamanie tego zakazu jest przewidziane? A więc nie, to jest za daleko idące. To po dwóch takich wyprzedzeniach mam stracić prawo jazdy?</u>
          <u xml:id="u-557.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-558.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest ich 14.</u>
          <u xml:id="u-558.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś chciałby jeszcze zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-558.4" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: To ja jeszcze.)</u>
          <u xml:id="u-558.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-558.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym pytań jest 15.</u>
          <u xml:id="u-558.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-558.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">1 minuta na pytanie.</u>
          <u xml:id="u-558.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#GrzegorzBraun">Panie kolego Sośnierz, proszę tak nie żartować. Jak pan powiedział, tak dla żartu, żeby opodatkować przejazd każdą drogą, to widziałem, że pan minister Weber się zamyślił, po czym przystąpił do sporządzenia notatki…</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-559.2" who="#GrzegorzBraun">…i to, jak myślę, weszło do banku pomysłów, już jest tam procedowane.</u>
          <u xml:id="u-559.3" who="#GrzegorzBraun">Kolega mój zastanawiał się, kto wam podpowiada?</u>
          <u xml:id="u-559.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Dobry jest, dobry jest.)</u>
          <u xml:id="u-559.5" who="#GrzegorzBraun">Bo ja myślę, że jest tylko jeden człowiek, w którego głowie mogła się zrodzić taka ustawa. Może sam dr Kulczyk doradza panu ministrowi? Ale przecież on już od 8 lat w grobie przykładnie skremowany. A więc nie, jacyś inni doradcy. Rzeczywiście może kierowca prezesa wystąpił z takimi innowacjami? Proszę mi powiedzieć, panie ministrze, i proszę mi przedstawić na piśmie definicję prawną znacznej mniejszości, w sensie sformułowania: znacznie mniejsza prędkość. Jak się mierzy tę znaczność? I co będzie kryterium? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-559.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-560.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Od kiedy prędkość jest znacznie zmniejsza, a nie nieznacznie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać: Czy polski rząd zdołał uzgodnić z prezesem swojej własnej partii problem składanych przez niego obietnic wyborczych? Obawiam się, że ani pan premier, ani cała jego kancelaria nie są zorientowani w tym, co obiecuje prezes Kaczyński przywożonym na spotkania wyborcom.</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#JanSzopiński">Bo gdyby się orientował, to by wiedział, że wydaliście 400 mln na system e-TOLL, zatem wydawać potraficie. Wiedziałby, że pan premier podpisał się pod kamieniami milowymi, zatem podpisał się pod tym, aby drogi i autostrady w Polsce były płatne. Jednocześnie też wystawia was trochę na śmieszność, bo jak rok temu — szkoda, że nie przyszedł minister Adamczyk — mówił, że mowy nie ma, żeby autostrady w Polsce były płatne, to panie i panowie, jak wam wierzyć? Czy wierzyć prezesowi, czy wam wierzyć, czy w ogóle nikomu nie wierzyć? Spakujcie się, odejdźcie już.</u>
          <u xml:id="u-561.2" who="#komentarz">(Dzwonek, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Kopiec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#MaciejKopiec">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie co do drogi, która od zawsze jest bezpłatna, jest to droga A1 w okolicach lotniska Pyrzowice. Od 8 lat jest ona w stanie tragicznym, nie da się po niej bezpiecznie jeździć, można z niej wylecieć, można z niej wystartować dosłownie w kosmos, ponieważ to jest najsłynniejszy, najtańszy rollercoaster w województwie śląskim, gdzie realna prędkość podróżowania to ok. 70 km/h. Chciałem zapytać się, dlaczego od 8 lat ta droga nie była remontowana, dlaczego nie dokonano poprawy jakości tej nawierzchni, dlaczego nie rozliczono osób, które były winne fatalnego stanu tej nawierzchni przez 8 lat. Nie pytam też o to, czy ona w ciągu 2 lat będzie wyremontowana, tylko dlaczego w ciągu ostatnich 8 lat nie była wyremontowana i doprowadzona do stanu używalności. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jest pan minister Adamczyk, witamy panie ministrze — co prawda na koniec debaty, ale nie ma przeszkód, żeby pan minister był uprzejmy odpowiedzieć na pytanie: Jak często pan minister zmienia zdanie? Jeszcze kilka miesięcy temu pan minister mówił, że Polski nie stać na darmowe autostrady, odcinków płatnych będzie coraz więcej i więcej. Dzisiaj pan minister przychodzi do parlamentu z projektem, który znosi opłaty na tych 262 km autostrad. Pytanie brzmi: Co się takiego stało, że pan zmienił zdanie, i czy często pan zmienia zdanie?</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#MirosławSuchoń">I drugie pytanie: Panie ministrze, w projekcie ustawy jest zapis, który dotyczy wyjątków w sytuacji wyprzedzania przez pojazd ciężarowy, który mówi, że to wyprzedzanie jest dopuszczalne, jeżeli pojazd porusza się z prędkością znacznie mniejszą od dopuszczalnej dla pojazdów kategorii N2 lub N3 obowiązującej na danej drodze. Jaka jest konkretnie prędkość znacznie mniejsza od dopuszczalnej? Gdyby pan minister był uprzejmy podać konkretną wielkość. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-566.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Panowie Ministrowie! O tym, że przejazd po polskich autostradach jest jednym z najdroższych w Europie, w Unii Europejskiej, mówią wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-567.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Jaki? Najgorszy?)</u>
          <u xml:id="u-567.3" who="#BarbaraBartuś">Wie o tym każdy, kto korzysta z tych płatnych autostrad. Że były wielkie problemy — szczególnie w lecie — żeby przejechać przez bramkę przy wjeździe na autostradę i wyjeździe z niej, to też było wiadome. To problem, który był do rozwiązania i który pan minister rozwiązał. Ale dzisiaj krytykujecie państwo wszystko.</u>
          <u xml:id="u-567.4" who="#BarbaraBartuś">Na początku chciałam podziękować za to, że ten projekt ustawy trafił do procedowania jeszcze w tej kadencji Sejmu, że możemy dzisiaj o tym merytorycznie porozmawiać, ale oczywiście to jest problem. Mówimy tylko o autostradach zarządzanych przez Skarb Państwa, przez państwo polskie, przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. A co z autostradami oddanymi w latach 90. do łupienia Polaków w zarządzanie innym podmiotom? Panie ministrze, jaka jest szansa na to, żeby tam można było bezpłatnie przejeżdżać? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-567.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tomasz Głogowski, Koalicja Polska, zabierze w tej chwili głos.</u>
          <u xml:id="u-568.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła.</u>
          <u xml:id="u-568.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-568.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-568.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Wielce Szanowni Panowie Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! Najpierw do sympatycznej pani poseł Pauliny.</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#komentarz">(Poseł Paulina Matysiak: Matysiak, Pauliny Matysiak.)</u>
          <u xml:id="u-569.2" who="#GrzegorzLorek">Matysiak. Wie pani, ja przedstawiłem projekt budowy bezpośredniego połączenia z Łodzi do Piotrkowa, pomijającego Koluszki. Wie pani, kto mnie obśmiał? Posłanka Lewicy. Wszystkie samorządy poparły ten pomysł jako skracający drogę, przyznając, że wreszcie mieszkańcy zarówno Łodzi, jak i Piotrkowa będą się poruszać koleją bez Koluszek, bez tego przestoju i bez dwugodzinnego podróżowania. Zostałem obśmiany przez posłankę Lewicy, mogę pokazać po wystąpieniu, która to była pani i co zrobiła.</u>
          <u xml:id="u-569.3" who="#GrzegorzLorek">Wracając do autostrady wielkopolskiej: wszystkim tu państwu przypomnę, że po upadku rządu Jana Olszewskiego, jedynego rządu niepodległościowego lat 90., powstała spółka z dyrektorem rejonowym dróg w Poznaniu, autostrad, z panem Kulczykiem. Perpetuum mobile do robienia pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-569.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A co zrobiliście przez 8 lat?)</u>
          <u xml:id="u-570.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, sympatyczna pani posłanka Paulina ma na nazwisko Matysiak.</u>
          <u xml:id="u-570.3" who="#komentarz">(Poseł Paulina Matysiak: Zgadza się, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-570.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">A jest taka piosenka, którą panu rekomenduję w sprawie sympatycznej panny, to jest sympatyczna panna Krysia.</u>
          <u xml:id="u-570.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Myślę, że wszyscy chcielibyśmy się dowiedzieć, opinia publiczna też, co takiego wydarzyło się na przestrzeni ostatniego 1,5 roku, że pan minister Adamczyk zmienił zdanie w sprawie autostrad. Bo przypomnijmy, że w grudniu 2021 r., podczas oficjalnego otwarcia nowych odcinków autostrady A1 w moim województwie, w województwie łódzkim, pan minister zapowiedział, że czas darmowych autostrad zaczyna dobiegać końca. Mówił, i to jest cytat: nie stać nas na to, by utrzymać stale i bez końca stan, kiedy nie pobieramy opłat na autostradach. Sukcesywnie system poboru opłat będzie obejmował kolejne odcinki autostrad.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#PaulinaMatysiak">Panie ministrze — pan minister przyszedł — pan nam odpowie, co takiego się wydarzyło przez te 1,5 roku, bo my naprawdę jesteśmy ciekawi.</u>
          <u xml:id="u-571.2" who="#PaulinaMatysiak">Ale jeszcze jedno: państwo, rząd Prawa i Sprawiedliwości, naprawdę realnie nie działa, jeżeli chodzi o transport publiczny. Dużo pięknych słów, bardzo mało konkretów i sporo kreatywnej księgowości. Skoro znosicie państwo opłaty za publiczne autostrady, to może w końcu czas wprowadzić rozwiązania dla pasażerów kolei, bo ustawa Lewicy o zerowej stawce VAT w przypadku biletów dla pasażerów czeka na wprowadzenie. Proszę się tym zająć.</u>
          <u xml:id="u-571.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Jeden z posłów Prawa i Sprawiedliwości powiedział o najdroższych odcinkach zarządzanych przez podmioty prywatne. Pytanie: Co państwo zrobili przez te 8 lat, żeby tak nie było? Dzisiaj to krytykujecie. Szczelność systemu e-TOLL okazała się fiaskiem.</u>
          <u xml:id="u-573.2" who="#KrystynaSkowrońska">Od 19 maja, czyli od 6 dni, jest w Sejmie projekt ustawy znoszący opłaty za dwa odcinki autostrady. Chciałabym zapytać, po pierwsze, jaka to będzie ulga na jednego mieszkańca i jaka to będzie ulga w skali roku na jednego podatnika. O uwagach mojego klubu będzie mówił pan poseł Cezary Grabarczyk. Chciałabym zapytać, w jaki sposób będziecie państwo prowadzić procedurę, jeżeli chodzi o odcinki autostrad zarządzane przez podmioty publiczne, aby były bezpłatne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym zapytać o dworzec w Mielcu. To jest jedno z najbardziej nieudanych rozwiązań, o których państwo mówicie.</u>
          <u xml:id="u-575.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-576.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Cezarego Grabarczyka z Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#CezaryGrabarczyk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-577.1" who="#CezaryGrabarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Najpierw jedna uwaga do panów posłów z Konfederacji. To niesłychane, że wy zaproponowaliście nacjonalizację koncesjonowanych odcinków autostrady. Nie ma dzisiaj innego sposobu, żeby znieść opłaty na odcinkach autostrad A1, A2 i A4. Wstydźcie się. Co to za liberalizm?</u>
          <u xml:id="u-577.2" who="#CezaryGrabarczyk">A teraz do panów ministrów: sprawdzam. Skoro Jarosław Kaczyński zapowiedział, że zniesiecie opłaty za przejazd autostradami dla lekkich pojazdów — dziś procedujemy nad ustawą, która znosi te opłaty tylko na część autostrad — to kiedy będą zniesione na pozostałych odcinkach?</u>
          <u xml:id="u-577.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-577.4" who="#CezaryGrabarczyk">Bo gdy ktoś dojedzie do Torunia, to się zdziwi latem, że musi zapłacić, jadąc nad morze. Ktoś będzie jechał do Niemiec, dojedzie do Konina i znowu będzie musiał płacić. I wtedy, jesienią, przegracie wybory.</u>
          <u xml:id="u-577.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-577.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-578.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-578.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wiadomo, ile będziecie krzyczeć, ale i tak przegracie.)</u>
          <u xml:id="u-578.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ktoś jeszcze chciałby krzyknąć do drugiej strony?</u>
          <u xml:id="u-578.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Czy można sprostować?)</u>
          <u xml:id="u-578.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie.</u>
          <u xml:id="u-578.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Mirosława Nykiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#MirosławaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-579.1" who="#MirosławaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z PiS-owskiego programowego wielkiego ula, pełnego trutni żywiących się na majątku państwowym, wykluł się projekt: darmowe autostrady. Jednak tego programowego miodu zebrała się zaledwie mała łyżeczka. Projekt ma bowiem prowadzić darmowe przejazdy tylko na dwóch autostradach, na 261 km. I policzmy, jak wygląda przy obecnych stawkach kiełbasa wyborcza PiS. Jeśli obywatel przejedzie każdą wolną od opłat autostradą swoim autem, to zaoszczędzi, uwaga, 26 zł. To nie żadna kiełbasa wyborcza, to taka mała paróweczka. Tak nisko cenicie Polaków? Myślicie, że nie wiedzą, że koszty zostaną przeniesione na wszystkich, na tych jeżdżących, niejeżdżących, niemających nawet prawa jazdy? I czy myślicie może, że za te 26 zł zapomną o waszych oszustwach i aferach?</u>
          <u xml:id="u-579.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-580.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Dziambor, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#ArturDziambor">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Jestem jednym z tych, którzy jeżdżą naprawdę bardzo dużo. Co miesiąc robię jakieś 3, 4 tys. km. Bardzo dużo jeżdżę po autostradach. Jadąc na te obrady z Gdyni, miałem międzylądowanie w Poznaniu. Z Gdyni do Poznania jeden odcinek kosztuje 30 zł, ten, który łączy Gdańsk z Toruniem. Następnie z Poznania do Warszawy przejeżdżałem przez bramki chyba dwa razy. Z tego, co pamiętam, opłata wynosiła 28 zł. Oczywiście, że to wkurza każdego kierowcę, że irytuje, że trzeba aż tyle za to płacić, ale to też jest wasza wina, że to właśnie tyle kosztuje. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#ArturDziambor">Oczywiście wolelibyśmy tego nie płacić, ale jak tutaj poseł Krajewski wypowiadał się, wymieniając, skąd będziecie brali te pieniądze, które w tym momencie teoretycznie stracicie na rzecz obywateli, to pan się śmiał. Zastanawiam się, panie ministrze, co pana tak cieszy cały czas. Troszkę podejrzewam, że jest to buta wynikająca z tego, że macie większość na sali, więc najgorszą głupotę jesteście w stanie uchwalić.</u>
          <u xml:id="u-581.2" who="#ArturDziambor">Na koniec mam tylko pytanie, czy ma pan prawo jazdy i kiedy ostatnio jechał pan autostradą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-581.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jerzy Paul, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#JerzyPaul">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Z prowadzonych statystyk i raportów o bezpieczeństwie w ruchu drogowym dowiadujemy się, że drogi szybkiego ruchu, czyli drogi ekspresowe, a w szczególności autostrady, są w Polsce najbezpieczniejszymi drogami, na których dochodzi do najmniejszej liczby wypadków. Co ważne, jest kilka razy mniej ofiar śmiertelnych i rannych. Każda ofiara wypadku drogowego pociąga za sobą koszty finansowe, na które składają się m.in. akcje ratownicze policji, straży i pogotowia, postępowania sądowe, opinie biegłych, odszkodowania, wielotygodniowe czy wielomiesięczne leczenie, rehabilitacja, a w skrajnych sytuacjach zasiłek pogrzebowy.</u>
          <u xml:id="u-583.1" who="#JerzyPaul">To są wydatki, które ponosi państwo polskie. Wydaje się, że zniesienie opłat za przejazd na autostradach spowoduje zmniejszenie ruchu na drogach wojewódzkich, krajowych i powiatowych, na których najczęściej dochodzi do wypadków i ginie najwięcej osób, ponieważ kierowcy będą częściej wybierać bezpieczne autostrady.</u>
          <u xml:id="u-583.2" who="#JerzyPaul">Dlatego mam pytanie: Czy zmniejszenie ilości wypadków, a także zmniejszona ilość ofiar będzie miała wpływ na wydatki państwa związane z kosztami powypadkowymi?</u>
          <u xml:id="u-583.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle, serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-584.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz reprezentuje Wolnościowców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#DobromirSośnierz">Sympatycznej koleżance Paulinie Matysiak odpowiadam, że pan minister dowiedział się od prezesa o swojej zmianie zdania. To nie jest oczywiście tylko tak w PiS-ie, że ludzie dowiadują się od prezesa, co myślą, ale najwyraźniej tutaj mamy ten przypadek.</u>
          <u xml:id="u-585.1" who="#DobromirSośnierz">Natomiast ja mam pytanie. W uzasadnieniu jest powiedziane, że potrzeba tej regulacji dla tirów dotyczącej wyprzedzenia bierze się z tego, że tam występuje duża różnica prędkości, jeśli trzeba wyhamować przed tirem, który się wyprzedza z prędkością 80 km/h. Ale my nie jesteśmy skazani na prędkość 80 km/h. W wielu krajach europejskich jest inna prędkość: w Grecji — 85 km/h, Francji, Słowacji, Słowenii, Chorwacji i w paru innych krajach — 90 km/h, Wielkiej Brytanii — w przeliczeniu 96 km/h, bo tam są mile, we Włoszech, Bułgarii — 100 km/h, Rumunii — 110 km/h. To wprowadźmy 100–110 km/h, przy wyprzedzaniu chociażby np. ten limit 110 km/h, to ta różnica prędkości nie będzie tak dotkliwa i problem zniknie w inny sposób niż tylko poprzez wlepianie mandatów i punktów karnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-585.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-586.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka.</u>
          <u xml:id="u-586.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-586.3" who="#komentarz">(Minister Infrastruktury Andrzej Adamczyk: Dziękuję, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-586.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zwracam się z bardzo, bardzo uprzejmą prośbą, żeby pan pamiętał, że godzina już późna.</u>
          <u xml:id="u-586.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-586.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Przyśpieszenie mamy 2 godziny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#AndrzejAdamczyk">Przyspieszenie spowodowało, że byłem nieobecny na początku tego punktu porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-587.1" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Ale żeby nie było znacznego spowolnienia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale wszyscy panu wybaczyli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#AndrzejAdamczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-589.1" who="#AndrzejAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Państwo! Miałem okazję wsłuchiwać się w wystąpienia klubowe, korzystając z transmisji internetowej, także będę mógł odnieść się także do wcześniejszych wypowiedzi. Co do technikalii będzie mówił też pan minister Rafał Weber. Bardzo proszę, aby dopuścić możliwość jego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-589.2" who="#AndrzejAdamczyk">Panie pośle Suchoń, pytał pan o powody zmiany zdania. Nie jestem aż tak bardzo zdeterminowany, żeby pytać pana o powody zmiany zdania, a jest pan postacią, która słynie ze zmiany zdania.</u>
          <u xml:id="u-589.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-589.4" who="#AndrzejAdamczyk">To jest taki naturalny proces. Jeżeli jest powód…</u>
          <u xml:id="u-589.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-589.6" who="#AndrzejAdamczyk">Panie i panowie posłowie, bo przecież pani poseł również o to pytała, panowie posłowie także, państwo posłowie, jest taki proces naturalny. Jeżeli są argumenty i jeżeli są powody, dla których trzeba zmienić zdanie, to po prostu trzeba to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-589.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-589.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Klaskomierz.)</u>
          <u xml:id="u-589.9" who="#AndrzejAdamczyk">Nie, do klaskomierza to zaraz dojdziemy.</u>
          <u xml:id="u-589.10" who="#AndrzejAdamczyk">Szanowni państwo, pan premier Mateusz Morawiecki podczas konwencji bardzo wyraźnie powiedział, że dochody polskiego budżetu, polski budżet, państwo polskie jest w znakomitej sytuacji finansowej. Dlatego dzisiaj możemy zdecydowanie więcej, ale szczególnie możemy podjąć te wszystkie działania, które przynoszą korzyść państwu polskiemu. I zaraz przejdę do kwestii związanej z kosztami tej operacji, jaką jest odstąpienie, w etapach oczywiście, od poboru opłat na autostradach dzisiaj zarządzanych prze państwo.</u>
          <u xml:id="u-589.11" who="#AndrzejAdamczyk">Pan poseł Jerzy Paul bardzo celnie zapytał i poruszył kwestie kosztów wypadków drogowych w Polsce. O tym prowadziliśmy i prowadzimy debatę w Sejmie, jak pamiętam, od 2005 r., bo od tego…</u>
          <u xml:id="u-589.12" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Był jeden taki najdroższy wypadek.)</u>
          <u xml:id="u-589.13" who="#AndrzejAdamczyk">Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-589.14" who="#AndrzejAdamczyk">…czasu pełnię mandat poselski, panie pośle. W komisjach infrastruktury kolejnych kadencji: V, VI, VII i VIII pochylaliśmy się nad dramatami, które dzieją się na polskich drogach i nie trywializowaliśmy tego problemu, nie wyśmiewaliśmy się z tego, nie mówiliśmy o klaskomierzach, mówiliśmy o tym, co zrobić, żeby polskie drogi były bezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-589.15" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Bo je zbudowaliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-589.16" who="#AndrzejAdamczyk">Dzisiaj koszt wypadków drogowych, mierzony algorytmem, który stosowany jest w wielu państwach, za 2021 r. to 39,3 mld zł, nie mówiąc o dramatach ludzkich: bliskich, przyjaciół, rodzin, które straciły w wypadkach drogowych dzieci, mężów, żony, rodziców, przyjaciół, sąsiadów, ale także stratach dla gospodarki narodowej, wymiernych, policzalnych, bo to można policzyć. Jeżeli w ten sposób zmniejszymy ilość wypadków drogowych o 10% — ktoś może ma wątpliwości, czy warto odstępować od poboru opłat, czy warto dążyć do tego, żeby polskie autostrady były bezpłatne — to warto. A dlaczego warto? Bo warto wsłuchać się w głos ekspertów i warto przeczytać analizy, z których wynika, że ilość wypadków drogowych na autostradach jest zdecydowanie stosunkowo mniejsza, aniżeli na drogach równoległych, chociażby do samych autostrad. Ktoś powiedział, że poprzez te działania autostrady wypełnią się samochodami, które jadą drogami równoległymi często z powodów ekonomicznych. Po prostu ludzi nie stać na to, żeby dojeżdżać do pracy autostradami, więc jadą drogami alternatywnymi. Przykładem jest droga nr 94. Na swoich odcinkach między Krakowem a Katowicami i dalej aż do zachodniej granicy państwa jest ona równoległa do autostrady A4. Czy państwo zwróciliście uwagę, co przeżywają ludzie, jakie dramaty, jakie obciążenia na drogach równoległych, dojeżdżając codziennie do pracy, do szkół drogami równoległymi? Czy zwróciliście państwo uwagę, jakie będą pozytywne skutki tego, że będzie można przenieść część ruchu samochodów osobowych na bezpieczniejsze autostrady? Na 10 wypadków… na 100 wypadków drogowych… nie, na 10 wypadków drogowych…</u>
          <u xml:id="u-589.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Na 100 wypadków 10 ofiar.)</u>
          <u xml:id="u-589.18" who="#AndrzejAdamczyk">Tak, na 100, przepraszam bardzo. Na 100 wypadków na drogach krajowych — 10 ofiar śmiertelnych. Na 100 wypadków na autostradach — 4 ofiary śmiertelne.</u>
          <u xml:id="u-589.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-589.20" who="#AndrzejAdamczyk">Szanowni Państwo! Zmniejszenie ilości wypadków drogowych o każdy procent to powinien być nasz cel. To powinien być nasz cel, nie powód do tego, aby trywializować, wyśmiewać, prześmiewać. Trzeba mówić o tym, co zrobić, żeby polskie drogi były bezpieczniejsze. Będziecie państwo zaskoczeni i mam nadzieję, że wszyscy jesteśmy zaskoczeni tym, że udało się wreszcie doprowadzić do tego, że w ubiegłym roku ilość ofiar śmiertelnych na polskich drogach spadła poniżej 2 tys. Szanowni państwo, to jest nasz wspólny sukces, nas wszystkich. I tak traktujmy te decyzje — nie tylko zniesienie opłat, nie tylko wprowadzenie bezpłatnych autostrad, ale także zakaz wyścigu samochodów ciężarowych. Wsłuchiwałem się w pana głos i byłem zdumiony, że potrafi pan tak trywializować problem wyprzedzających się tirów, które nagle zjeżdżają na lewy pas autostrady, w sytuacji gdy za nimi podąża samochód z prędkością o 60 km wyższą.</u>
          <u xml:id="u-589.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-589.22" who="#AndrzejAdamczyk">Jeździ pan autostradami samochodem? Jeździ pan samochodem autostradami?</u>
          <u xml:id="u-589.23" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Ja coś takiego mówiłem? Ja coś takiego mówiłem? Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-589.24" who="#AndrzejAdamczyk">Szanowni Państwo! Przejęcie autostrad dzisiaj zarządzanych przez państwo nie kończy tego procesu, jakim jest dojście do sytuacji, w której z powodów ekonomicznych Polacy nie będą musieli korzystać li tylko i wyłącznie z równoległych do autostrad dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich, krajowych. Kolejnym etapem są odcinki koncesyjne, a to poprzez negocjacje z koncesjonariuszami. Wiemy, na jakie warunki zgodzono się, podpisując umowy koncesyjne, na jakie trudne warunki. O tym może powiedzieć pan minister Cezary Grabarczyk, na jakie trudne warunki koncesyjne zgodziło się państwo polskie, zgodził się polski rząd. Pan minister Grabarczyk dużo na ten temat może powiedzieć. O tym mogą powiedzieć, bo przecież są jeszcze wśród nas, ministrowie i ci, którzy w 1996 r. decydowali o umowie koncesyjnej dotyczącej autostrady A4 na odcinku Balice — Kraków. To są trudne umowy. Chcemy je renegocjować. Mamy nadzieję…</u>
          <u xml:id="u-589.25" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Panie marszałku, w trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-589.26" who="#AndrzejAdamczyk">Ale pan marszałek na pewno panu pozwoli. Ja poprę pana wniosek.</u>
          <u xml:id="u-589.27" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Dziękuję za łaskawość.)</u>
          <u xml:id="u-589.28" who="#AndrzejAdamczyk">Szanowni Państwo! Te umowy koncesyjne są trudne, są niełatwe. Chcemy poprzez negocjacje, w trybie negocjacji doprowadzić do sytuacji, w której będziemy mogli przedstawić w kolejnej odsłonie, w kolejnym projekcie ustawy rozwiązania dotyczące odcinków koncesyjnych. I zapewniam państwa, że będziemy robili wszystko, abyśmy byli skuteczni, nie tylko rząd Prawa i Sprawiedliwości, ale abyśmy wszyscy byli skuteczni — wszyscy ci, którzy winni są podjąć wszelkie działania, dzięki którym zmniejszy się ilość wypadków drogowych na polskich drogach, a szczególnie ilość wypadków śmiertelnych.</u>
          <u xml:id="u-589.29" who="#AndrzejAdamczyk">Myślę, że pan minister Rafał Weber wytłumaczy problem e-TOLL. Jestem przekonany, że twierdzenie, iż e-TOLL się nie sprawdził, nie funkcjonuje, jest twierdzeniem absolutnie nieprawdziwym, opartym na żadnych dowodach, na braku dowodów.</u>
          <u xml:id="u-589.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-589.31" who="#AndrzejAdamczyk">System poboru opłat wcale nie będzie wyłączony. System poboru opłat będzie służył temu, aby można było pobierać opłaty za przejazd samochodami o DMC powyżej 3,5 t, samochodami ciężarowymi.</u>
          <u xml:id="u-589.32" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Tak, ale to jest 1,5 mln, a nie 26.)</u>
          <u xml:id="u-589.33" who="#AndrzejAdamczyk">Bo nikt nigdzie nie powiedział, że w Polsce przejazd samochodami ciężarowymi drogami autostradowymi, drogami szybkiego ruchu będzie bezpłatny.</u>
          <u xml:id="u-589.34" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: To jest dowód, to jest dowód.)</u>
          <u xml:id="u-589.35" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Mamy dokumenty, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-589.36" who="#AndrzejAdamczyk">Szanowni Państwo! Imputowaliście jeszcze w ubiegłym roku, 2 lata temu, że polski rząd przygotowuje takie działanie, które ma doprowadzić do tego, że opłatami mają być objęte drogi ekspresowe. Na wyścigi przebijaliście się państwo do mediów, do radia, do telewizji, żeby ostrzec Polaków, że Prawo i Sprawiedliwość…</u>
          <u xml:id="u-589.37" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale to prezes mówił, to prezes mówił, że będą.)</u>
          <u xml:id="u-589.38" who="#AndrzejAdamczyk">…chce wprowadzić opłaty za przejazd drogami ekspresowymi.</u>
          <u xml:id="u-589.39" who="#AndrzejAdamczyk">Prawo i Sprawiedliwość, szanowni państwo, realizuje program bezpiecznych polskich dróg, realizuje program, na który czekają Polacy. Chodzi o komfortowe przejazdy samochodowe drogami autostradowymi, drogami szybkiego ruchu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-589.40" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-589.41" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska)</u>
          <u xml:id="u-589.42" who="#AndrzejAdamczyk">Jeżeli pan marszałek… Jeżeli pani marszałek pozwoli, pan minister Rafał Weber.</u>
          <u xml:id="u-589.43" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: To Jarosław powiedział.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#MałgorzataGosiewska">Dobrze, ale za chwilę, panie ministrze, bo teraz wystąpi dwóch posłów w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-590.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pan poseł Krajewski.</u>
          <u xml:id="u-590.3" who="#MałgorzataGosiewska">Potem pan poseł Suchoń.</u>
          <u xml:id="u-590.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pół minuty, dobrze? Pół minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#StefanKrajewski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-591.1" who="#StefanKrajewski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W trybie sprostowania. Nigdzie w swoim wystąpieniu nie mówiłem o lewym pasie. Mówiłem o sytuacji, kiedy kierowca ciężarówki zjeżdża na zjeździe na prawy pas. Wtedy drugi kierowca będzie go wyprzedzał. Policja nałoży na niego mandat, jeśli stwierdzi, że on jednak wyprzedzał samochód. O tym mówiłem. Widzimy ostatnio, jak zmieniają się interpretacje dotyczące wyprzedzania.</u>
          <u xml:id="u-591.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Paul: Widział pan wyprzedzanie z prawej strony?)</u>
          <u xml:id="u-591.3" who="#StefanKrajewski">Wy zmieniacie swoje zdanie bardzo często. Niedawno nie można było nic zrobić, a dzisiaj znosicie opłaty. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Suchoń.</u>
          <u xml:id="u-592.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pół minuty w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Nigdzie nie powiedziałem, że nie można zmienić zdania. Problem polega na tym, że pan minister — jak sam pan przyznał — zmienił zdanie na skutek tego, że pan premier Morawiecki powiedział, że pieniądze są. Zdaje się, że pan premier Morawiecki kilka razy została skazany przez sąd za to, że mówił nieprawdę. W pana przypadku wypadałoby jednak weryfikować informacje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-593.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-593.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda, kłamiesz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-594.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan minister Rafał Weber…</u>
          <u xml:id="u-594.2" who="#MałgorzataGosiewska">Aha, dobrze. Wiedziałam, że otworzy się…</u>
          <u xml:id="u-594.3" who="#MałgorzataGosiewska">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#AndrzejAdamczyk">Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-595.1" who="#AndrzejAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Są granice, których się nie przekracza. W takich debatach nie używa się takich argumentów, panie pośle, nie obraża się bezpodstawnie premiera polskiego rządu.</u>
          <u xml:id="u-595.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-595.3" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Pan zaczął pierwszy.)</u>
          <u xml:id="u-595.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to prawda.)</u>
          <u xml:id="u-595.5" who="#AndrzejAdamczyk">Proszę pana, pan zmieniał zdanie po wielokroć. Nie będę mówił, w jakich sprawach.</u>
          <u xml:id="u-595.6" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Ale nie aż tyle razy, ile pan.)</u>
          <u xml:id="u-595.7" who="#AndrzejAdamczyk">Pan wie, co to jest proces zmiany zdania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-595.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-595.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Słabe, panie ministrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Rafał Weber, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-596.2" who="#MałgorzataGosiewska">A państwa w ławach sejmowych bardzo proszę o powstrzymanie emocji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#RafałWeber">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-597.1" who="#RafałWeber">Szanowna Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Poświecę swoje wystąpienie na odpowiedzi na bardzo szczegółowe pytania — takie też się zdarzyły — które dotyczyły systemu poboru opłat, Krajowego Funduszu Drogowego oraz przejazdów kolejowych. Myślę, że pani poseł potwierdzi, że odnawiamy połączenia kolejowe. Powiat mielecki był tym powiatem, który w 2010 r. w wyniku decyzji rządu Platformy Obywatelskiej stracił połączenie kolejowe. Po 12 latach dzięki rewitalizacji linii kolejowej nr 25 pociągi wróciły do Mielca. To jest jeden z przykładów na to, szanowni państwo, że skutecznie realizujemy politykę kolejową. Mówiliśmy też o tych zagadnieniach.</u>
          <u xml:id="u-597.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.3" who="#RafałWeber">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o system e-TOLL — pan minister Andrzej Adamczyk o tym mówił — to przecież ten system funkcjonuje i będzie funkcjonował. Służy on do poboru opłat za przejazdy pojazdów powyżej 3,5 t. Tutaj się nic nie zmienia. Tutaj ta sytuacja nie ulegnie zmianie. Natomiast, kochani z Konfederacji, słuchajcie mnie bardzo uważnie. Mogę powtórzyć, jeżeli będzie potrzeba. W ramach tego systemu można wybrać jeden z trzech sposobów płatności. Do wyboru są: aplikacja, OBU — OBU jest dostępne już od 2011 r. i nic się nie zmieniło — i ZSL, czyli automatycznie zainstalowane w nowych pojazdach specjalne urządzenie. Wiecie państwo, co przedsiębiorcy wybierają najczęściej? Aplikację. Przedsiębiorcy najczęściej wybierają aplikację, czyli nie boją się inwigilacji, nie boją się, że państwo będzie śledziło, gdzie będą podróżować, jak będą podróżować i z czym będą podróżować. Mają większe zaufanie do polskiego państwa niż wy. Wasze zaufanie mnie średnio obchodzi, ale obchodzi mnie zaufanie przedsiębiorców. Tutaj jest zdecydowanie lepiej niż mówicie. Kłamstwa, kłamstwa i jeszcze raz kłamstwa — to tyle, jeżeli chodzi o waszą narrację.</u>
          <u xml:id="u-597.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.5" who="#RafałWeber">Kwestia krajowego…</u>
          <u xml:id="u-597.6" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Jakiś konkret?)</u>
          <u xml:id="u-597.7" who="#RafałWeber">55% kierowców wybiera aplikację, pozostałe 45% — OBU i ZSL.</u>
          <u xml:id="u-597.8" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Definicja…)</u>
          <u xml:id="u-597.9" who="#RafałWeber">Kwestia Krajowego Programu Odbudowy i kamieni milowych. Dzisiaj mówiłem o tym na posiedzeniu sejmowej Komisji Infrastruktury. Kamienie milowe dotyczą poszerzania sieci, ale chodzi wyłącznie o pojazdy powyżej 3,5 t. Nigdzie nie zapisano… Wręcz przeciwnie, na stronach, koledzy posłowie, 326 i 327 krajowego programu odbudowy jest bezpośrednie odniesienie się do pojazdów powyżej 3,5 t. Tak, wdech, wydech, wdech, wydech — to polecam, bo ta informacja może być szokująca. Mało tego, że dotyczy to pojazdów powyżej 3,5 t. Zobaczcie, że w tym roku nic się nie wydarzyło, nie została poszerzona sieć płatnych dróg dla pojazdów powyżej 3,5 t, która zresztą nie była poszerzana od roku 2017. To chyba dobra informacja, panowie.</u>
          <u xml:id="u-597.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.11" who="#RafałWeber">A dlaczego tak jest? Ze zrozumiałych względów. Wprowadzamy działania antyinflacyjne. Wszystko to, co by podniosłoby koszty przejazdów, nie jest wprowadzane. To jest przykład…</u>
          <u xml:id="u-597.12" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-597.13" who="#RafałWeber">Można się śmiać, oczywiście, można mieć uśmiech od ucha do ucha…</u>
          <u xml:id="u-597.14" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: Pan się śmiał szyderczo cały czas.)</u>
          <u xml:id="u-597.15" who="#RafałWeber">Zgadza się, śmiałem się z głupot, śmiałem się z tez, które tutaj padały, które faktycznie wywoływały uśmiech na ustach. Fakty są takie, że od 2017 r. system poboru opłat na drogach szybkiego ruchu dla pojazdów powyżej 3,5 t nie był poszerzany. Tak że schowajcie sobie bajeczki o tym, że coś się wydarzyło czy coś ma się wydarzyć, między półki. Kwestia Krajowego Funduszu Drogowego i tego, jak wygląda w tej chwili jego sytuacja. Otóż wpływy do Krajowego Funduszu Drogowego są bardzo stabilne. Możemy sobie pozwolić na to, aby zrezygnować z tych 230 mln zł, które wpływają i w ciągu najbliższych 10 lat wpływałyby rocznie z poboru opłat od pojazdów lekkich na tych dwóch odcinkach autostrady, autostrady A4 i autostrady A2. Wiecie państwo, jaka to jest część całości wpływów rocznych Krajowego Funduszu Drogowego? 2,5%. Naprawdę Fundusz nie ucierpi, nie upadnie.</u>
          <u xml:id="u-597.16" who="#RafałWeber">Nasze decyzje inwestycyjne, które podejmowaliśmy na przestrzeni ostatnich już ponad 7 lat, udowadniają, że wszystkie projekty związane z budową autostrad, dokończeniem programu autostradowego, związane z budową dróg ekspresowych, związane z budową obwodnic, związane z programem wzmacniania sieci dróg krajowych — bo oczywiście infrastrukturę, która została zbudowana, należy utrzymać — związane z programem bezpiecznej infrastruktury drogowej — to są te cztery programy realizowane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad — ale też związane z Rządowym Funduszem Rozwoju Dróg, związane również ze wsparciem na drogi samorządowe, pokazują, że naprawdę są środki finansowe, które jak nigdy dotąd są przeznaczane na inwestycje drogowe. Z pamięci wymienię teraz te, tak patrząc tutaj na panów posłów, które są realizowane: obwodnica metropolii trójmiejskiej jest realizowana? Jest realizowana. S6 w kierunku Bożegopola już została wykonana, ale dalej, w kierunku Słupska i Koszalina jest realizowana? Jest realizowana. S19 — Via Carpatia między Rzeszowem a Lublinem została wykonana? Została wykonana. Jest budowana między Rzeszowem a granicą polsko-słowacką z odcinkami tunelowymi, łącznie o wartości ponad 13 mld zł? Jest budowana? Jest budowana.</u>
          <u xml:id="u-597.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-597.18" who="#RafałWeber">Tak że od ponad 7 lat udowadniamy, że są środki finansowe na inwestycje drogowe. I wszystkie te inwestycje, które są przygotowane, na które mamy decyzje środowiskowe, które pozwalają na to, aby ogłaszać przetargi wykonawcze, są uruchamiane. Tutaj, drodzy państwo, nic się w tym zakresie nie zmieni, taka polityka inwestycyjna będzie nadal przez rząd Prawa i Sprawiedliwości, przez pana ministra Andrzeja Adamczyka prowadzona.</u>
          <u xml:id="u-597.19" who="#RafałWeber">Szanowni Państwo! Puenta — bo w wypowiedziach klubowych padało, że różne argumenty przyświecają wam, żeby ten projekt poprzeć. Cieszę się bardzo, że inicjatywa pana prezesa Jarosława Kaczyńskiego, jednak co by nie powiedzieć, jednoczy ok. 90% osób zasiadających w tej Izbie. Naprawdę oznacza to trafną diagnozę, trafny projekt i bardzo dobre rozwiązanie. Faktycznie, ja też zachęcam do tego, aby to poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-597.20" who="#RafałWeber">Kwestia bezpieczeństwa — tutaj ten temat wyłożył państwu na podstawie danych, na podstawie statystyk minister Andrzej Adamczyk, to po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-597.21" who="#RafałWeber">Kwestia oszczędności w portfelach ludzi, którzy korzystają z tych płatnych odcinków autostrady A4 i A2.</u>
          <u xml:id="u-597.22" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ile? Nie powiedział pan. Nie odpowiedział mi pan na pytanie. Ile na jednego mieszkańca i ile na jednego podatnika?)</u>
          <u xml:id="u-597.23" who="#RafałWeber">Jeżeli chodzi o autostradę A4, odcinek Opole -Wrocław, to będzie miesięczna oszczędność wynosząca 280 zł…</u>
          <u xml:id="u-597.24" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Na mieszkańca i na podatnika.)</u>
          <u xml:id="u-597.25" who="#RafałWeber">…a na odcinku Opole Katowice oszczędność będzie wynosiła 290 zł, natomiast miesięczna oszczędność dla osoby, która dwa razy dziennie, jadąc z pracy i do pracy, korzysta z odcinka płatnego Konin-Stryków, to jest 400 zł.</u>
          <u xml:id="u-597.26" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A na Polaka?)</u>
          <u xml:id="u-597.27" who="#RafałWeber">Szanowni Państwo! Jeszcze jedno zdanie, bo mówicie tutaj, że polskie państwo, ludzie będą teraz utrzymywać autostrady. Zwalniamy, ale będą płacić za to ci, którzy z nich nie korzystają. A kto płaci za realizację tych inwestycji? Kto płaci na wykonanie obwodnicy Trójmiasta, kto? Też ci sami, którzy później będą łożyć na utrzymanie. Tak wygląda system w każdym państwie demokratycznym. Jest to system sprawiedliwy, jest to system odpowiedni, jest to system najlepszy z możliwych i jestem przekonany, że w sytuacji zwolnienia z opłat na odcinku A4 Wrocław-Katowice, a także na odcinku A2 Konin-Stryków ten system również się sprawdzi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-597.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.29" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale nie odpowiedział pan na pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-598.1" who="#MałgorzataGosiewska">Informacja dla pani poseł Skowrońskiej: to nie jest dyskryminacja, tylko trzymanie się regulaminu. Pani nie była wymieniona bezpośrednio. Pan minister informował o wznowieniu wcześniej przez pani kolegów zlikwidowanego połączenia kolejowego.</u>
          <u xml:id="u-598.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-598.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wszyscy słyszeliśmy.</u>
          <u xml:id="u-598.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anna Milczanowska jako poseł sprawozdawca też pragnęła udzielić informacji.</u>
          <u xml:id="u-598.5" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Proszę o sprostowanie do pana ministra.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#AnnaMilczanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-599.1" who="#AnnaMilczanowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dobrze, cieszymy się bardzo, że właściwie cała opozycja jest za przyjęciem tej ustawy, ale tyle uszczypliwości i rzeczywiście takiego szyderstwa padało z tej mównicy, że ja się do paru rzeczy odniosę.</u>
          <u xml:id="u-599.2" who="#AnnaMilczanowska">Dziękuję bardzo panom ministrom, panu ministrowi Andrzejowi Adamczykowi, Rafałowi Weberowi za wytłumaczenie pewnych rzeczy jasnych. Warto zawsze projekt ustawy przeczytać ze zrozumieniem, bo tyle pomyłek, co tutaj padało, to rzeczywiście aż trudno w głowie pomieścić. I to jeszcze ze strony mężczyzn, którzy, wydawałoby się, że są kierowcami, wiedzą, za co płacą, a za co nie płacą. Na ogół panowie jeździcie samochodami do 3,5 t.</u>
          <u xml:id="u-599.3" who="#AnnaMilczanowska">Krytykowaliście bardzo ten system e-TOLL, który wprowadzaliśmy nie tak dawno, bardzo nowoczesne rozwiązanie, oparte na technologii pozycjonowania satelitarnego. Od 17 października ub.r. Polska dołączyła do grona państw świadczących europejską usługę opłaty elektronicznej i dzięki temu możliwe jest wnoszenie opłat za przejazd drogami objętymi elektronicznym poborem opłat na terenie całej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-599.4" who="#AnnaMilczanowska">Padał tu zarzut, że system e-TOLL inwigiluje. Szanowni państwo, a viaTOLL co robił? Dzięki temu też, że to tak działa, łapie się wielu przemytników, chociażby papierosów, innych rzeczy. Miejcie to na uwadze. W końcu jak ktoś się porusza drogą publiczną, jedzie drogą publiczną, mało tego, przewozi coś nielegalnie, to dobrze, że służby to wychwytują. Chyba że Konfederacja wolałaby, żeby rzeczywiście przemyt szedł pełną parą i wszyscy na to przymykali oko.</u>
          <u xml:id="u-599.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Proszę nie insynuować, proszę nie insynuować.)</u>
          <u xml:id="u-599.6" who="#AnnaMilczanowska">Proszę państwa, mówiliście…</u>
          <u xml:id="u-599.7" who="#AnnaMilczanowska">Gdyby pan poseł zechciał tak nie zakrzykiwać mnie, byłabym bardzo wdzięczna.</u>
          <u xml:id="u-599.8" who="#AnnaMilczanowska">Mówiliście państwo jeszcze tutaj bardzo dużo o tym — i to padało też z ust byłych ministrów, oczywiście w byłym na szczęście rządzie — że zamiast odkładać te pieniądze na przebudowę dróg, na budowę dróg… Przecież został przyjęty program zaproponowany przez ministra Adamczyka, zaproponowany przez pana premiera Mateusza Morawieckiego, program przebudowy dróg do 2030 r., z perspektywą do 2033 r., na kwotę blisko 300 mld zł. My te pieniądze mamy zabezpieczone, szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-599.9" who="#AnnaMilczanowska">Jeszcze e-TOLL, nasz system. My nie musimy, bo w Polsce… Zagraniczne firmy za ogromne systemy… System IT kosztuje, my płaciliśmy w granicach 400–500 mln za taki system, podczas gdy e-TOLL kosztuje nas w granicach 125 mln rocznie. Te wyliczenia są, szanowni państwo, warto się z nimi zapoznać.</u>
          <u xml:id="u-599.10" who="#AnnaMilczanowska">Co do umów związanych z tymi koncesjonariuszami też tu wiele padło. Ze słów pana prezesa Jarosława Kaczyńskiego podczas naszej konwencji wynika, że chodzi o te odcinki, które możemy, i tego właśnie dotyczy ta ustawa. Tu powiedział przed chwilą pan minister Andrzej Adamczyk, że będą rozmowy. Państwo wiecie, że te umowy były zawierane jedna na 30 lat, inna na 40 lat, że są tak zagwarantowane, że rzeczywiście bardzo ciężko jest je ruszyć. Ale mam nadzieję, że uda się porozumieć.</u>
          <u xml:id="u-599.11" who="#AnnaMilczanowska">I jeszcze jedno. Myślę, że pamiętacie państwo, co zrobił rząd Prawa i Sprawiedliwości, jeżeli chodzi o tę autostradę, o której mówimy, że jest autostradą Kulczykową, że w 2017 r. Komisja Europejska nakazała rodzinie Kulczyków zwrot Polsce 895 mln zł razem z odsetkami i że ta kwota została zwrócona. A co się działo w ogóle? W 2009 r. Komisja Europejska zgodziła się, by polski rząd wypłacał pomoc publiczną pod postacią stałej opłaty za dostępność, niezależnie od wpływów z opłat dokonywanych na bramkach na autostradzie od Grudziądza do Torunia, na wielkopolskiej A2, od Świecka do Nowego Tomyśla przez kilka dekad eksploatacji. Według Ministerstwa Infrastruktury wartość pomocy stanowi informacje poufne, które nie mogą być publikowane. Dodatkowo Autostrada Wielkopolska dostała rządowe gwarancje spłaty kredytów. Proszę państwa, to się nie działo za naszych rządów. To się nie działo za naszych rządów i doskonale o tym wiecie.</u>
          <u xml:id="u-599.12" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Za waszych się nie działo nic, nic się nie działo.)</u>
          <u xml:id="u-599.13" who="#AnnaMilczanowska">A za naszych rządów dobrze wiecie, że poza tym programem, o którym mówiłam, chodzi o blisko 300 mld zł, mamy jeszcze Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg, na który idą miliardy, i dzięki temu drogi gminne, drogi powiatowe, drogi wojewódzkie mogą być przebudowywane, mogą być remontowane, to dociera do Polski gminnej, do Polski powiatowej. Jest bardzo wiele programów, dzięki czemu Polska wygląda zupełnie inaczej.</u>
          <u xml:id="u-599.14" who="#AnnaMilczanowska">A więc proszę, patrzmy na fakty, opierajmy się na prawdzie, nie posługujmy się tu kłamstwem. Ale i tak mimo wszystko dziękuję wam, większości opozycji, że poprzecie ten projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-599.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-600.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-600.2" who="#MałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Infrastruktury celem przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-600.3" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-600.4" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-600.5" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 43. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3182).</u>
          <u xml:id="u-600.6" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Marcina Warchoła o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-600.7" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#MarcinWarchoł">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-601.1" who="#MarcinWarchoł">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 100 zł w kieszeni ma większą wartość niż 100 zł na koncie. A jak już wydamy te 100 zł, to wtedy wydamy tyle, ile jest w rzeczywistości warte. Banknot, który fizycznie istnieje, którego można dotknąć, trudniej wydać. A jeżeli zostanie już wydany, wtedy wart jest tyle, ile w rzeczywistości był wart, a nie więcej ani mniej, bez dodatkowych opłat za kartę, za przelew, za prowadzenie rachunku, za prowizję dla banku, operatora karty, sklepu, wie o tym każdy bankowiec. 100 zł w kieszeni gwarantuje większe bezpieczeństwo finansowe niż 100 zł na koncie. Banknot pozostanie banknotem, nawet jeśli padnie bateria w telefonie czy zepsuje się bankomat. Banknotu nie da się zablokować decyzją urzędnika czy cyberatakiem. Banknotem można płacić w każdej sytuacji i każdemu. Gotówka to gwarancja wolności i prywatności, to możliwość zapłaty każdemu w każdej sytuacji. To gwarancja zachowania dla siebie tego, co robimy, sprzedajemy czy kupujemy.</u>
          <u xml:id="u-601.2" who="#komentarz">(Poseł Paulina Hennig-Kloska: To wyście zmniejszyli…)</u>
          <u xml:id="u-601.3" who="#MarcinWarchoł">Gotówka to wreszcie niezależność — niezależność od rządu, polityków, bankierów, finansistów, korporacji międzynarodowych, dyktatu Klausa Schwaba. Gotówka to gwarancja posiadania własności bez obaw o zajęcie konta, zmniejszenie limitów czy też zablokowanie wypłat. Gotówka daje nam swobodę i niezależność. Banknoty i monety to jedyne formy pieniądza, które można posiadać bez udziału pośrednika. Gotówka to nie to samo co jedynie cyfrowy zapis na koncie. Żeby płacić gotówką, nie potrzeba żadnego sprzętu, nie potrzeba Internetu, elektryczności. Można z niej korzystać nawet wtedy, gdy wyłączą prąd czy zgubi się kartę bankową, czy też podpadnie się władzy państwowej — tak jak w Kanadzie, przypomnę, gdzie jednoosobową decyzją, bez decyzji sądu kierowcom tirów strajkującym w trakcie protestu został wyłączony dostęp do kont. To spowodowało gigantyczne problemy społeczne.</u>
          <u xml:id="u-601.4" who="#MarcinWarchoł">Gotówka chroni naszą prywatność. Pozwala nam zachować dla siebie informację o tym, co robimy, z kim handlujemy, komu sprzedajemy rzeczy, od kogo kupujemy towary, bez naruszenia praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-601.5" who="#MarcinWarchoł">Gotówka wreszcie służy włączeniu społecznemu. W Polsce wśród osób do 18. roku życia rachunku bankowego nie posiada ogromna ilość osób. Szacuje się, drodzy państwo, że… Przepraszam, to wśród osób pełnoletnich odsetek nieposiadających karty wynosi 18,3%. Wśród osób powyżej 65. roku życia jest to przeszło 47%, więc stopień wykluczenia tych osób byłby gigantyczny, gdybyśmy ograniczyli im dostęp do gotówki. Pieniądz gotówkowy pozwala gromadzić pieniądze, oszczędności ludziom niemającym dostępu do konta, z ograniczonym dostępem do pieniądza cyfrowego. Ma ogromne znaczenie dla włączenia społecznego osób starszych, osób o niskich dochodach.</u>
          <u xml:id="u-601.6" who="#MarcinWarchoł">Wreszcie gotówka pozwala kontrolować własne wydatki. Pieniądz gotówkowy trudniej wydać. Posługiwanie się gotówką pozwala panować nad własnymi finansami, nie wydawać więcej, niż się w rzeczywistości posiada. Gotówka jest szybka. Zapłata monetą czy banknotem oznacza natychmiastowe uregulowanie należności. Wreszcie gotówka jest dobrze zabezpieczona przed cyberatakiem, przed przestępcą, przed oszustem, przed fałszowaniem. Nie rodzi ryzyka finansowego dla dokonujących płatności.</u>
          <u xml:id="u-601.7" who="#MarcinWarchoł">Z tych względów mam zaszczyt i przyjemność zaprezentować przygotowany przez Suwerenną Polskę i przedstawiany tutaj wspólnie z koleżankami i kolegami z Prawa i Sprawiedliwości poselski projekt ustawy dotyczącej zniesienia limitów w obrocie gotówkowym.</u>
          <u xml:id="u-601.8" who="#MarcinWarchoł">Przypomnę, że na dzień dzisiejszy ten limit wynosi 15 tys. zł w relacjach przedsiębiorca — przedsiębiorca. W ramach Polskiego Ładu został on ograniczony do 8 tys. i wprowadzono limit 20 tys. zł w relacjach przedsiębiorca — osoba fizyczna. Te limity zostaną zniesione i od 1 stycznia przyszłego roku nie będzie tych ograniczeń, które zostały wprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-601.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Żadnych?)</u>
          <u xml:id="u-601.10" who="#MarcinWarchoł">Pozostaną obecne limity, natomiast nie będzie limitów planowanych w ramach Polskiego Ładu w postaci 20 tys. w relacjach przedsiębiorca — osoba fizyczna i 8 tys. w relacjach przedsiębiorca — przedsiębiorca.</u>
          <u xml:id="u-601.11" who="#MarcinWarchoł">Gotówka to niezależność, wolność, bezpieczeństwo, prywatność. Gotówka to poszanowanie praw obywatelskich. Dlatego jesteśmy za tym, żeby Polacy mieli prawo do gotówki, jesteśmy przeciwko dyktatom molochów, międzynarodowych korporacji. Tak dla gotówki, nie dla międzynarodowych dyktatów, nie dla naruszania praw obywatelskich. Dziękuję bardzo. Proszę o poparcie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-601.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-602.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-602.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-602.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi Wysokiej Izbie pan poseł Marcin Porzucek.</u>
          <u xml:id="u-602.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#MarcinPorzucek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-603.1" who="#MarcinPorzucek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rząd Prawa i Sprawiedliwości w ostatnich latach przygotował wiele rozwiązań mających na celu zwiększenie transparentności, jeżeli chodzi o obrót w przestrzeni publicznej…</u>
          <u xml:id="u-603.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-603.3" who="#MarcinPorzucek">Gdyby pani poseł raczyła nie przeszkadzać, z pewnością byłoby nam nieco prościej.</u>
          <u xml:id="u-603.4" who="#MarcinPorzucek">Drodzy Państwo! Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw wprowadzała zmniejszenie limitu obrotu gotówkowego, które miało wejść w życie 1 stycznia 2024 r. W obliczu sytuacji, które nastąpiły potem, przede wszystkim rosyjskiej inwazji na Ukrainę i jej politycznych, gospodarczych, finansowych konsekwencji, wydaje się, że propozycje przedstawione przez wnioskodawców powodują, że warto pozytywnie odnieść się do tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-603.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-604.1" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska przedstawi pan poseł Michał Jaros.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#MichałJaros">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Poselski projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-605.1" who="#MichałJaros">Nie od dziś wiadomo, że Polski Ład — tak, to Polski Ład — okazał się jednym wielkim bałaganem, i to tak delikatnie mówiąc, chociaż wiecie, jak przedsiębiorcy nazywają Polski Ład. Jego negatywne skutki były i są odczuwalne dla każdego z nas, w tym również dla przedsiębiorców. Dzień po dniu, tydzień po tygodniu, miesiąc po miesiącu rząd PiS, co podkreślę, niszczy mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa. W ramach przepisów tzw. Polskiego Ładu wprowadzono zmniejszenie limitu obrotu gotówkowego z 15 tys. zł do 8 tys. zł, które miało zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2024 r. Już wtedy jako politycy, posłowie, parlamentarzyści Koalicji Obywatelskiej głośno krytykowaliśmy to rozwiązanie. Występowałem w tej sprawie, mówiłem, że to jest zły kierunek, że to jest złe myślenie, że popełniacie błąd, bo zmniejszacie limity gotówkowe dla przedsiębiorców. W ogóle nas nie słuchaliście. W ogóle nie byliście tym zainteresowani. Mało tego, dzisiaj słyszę wystąpienia parlamentarzystów opcji rządzącej, że nagle zmieniają zdanie. To przepraszam bardzo, a co robiliście wtedy, kiedy informowaliśmy, że to jest błąd?</u>
          <u xml:id="u-605.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.3" who="#MichałJaros">Co wtedy zrobiliście? Gdzie poszliście?</u>
          <u xml:id="u-605.4" who="#MichałJaros">Przeciwni byli również, a nawet przede wszystkim, przedsiębiorcy, którym utrudniłoby to codzienne funkcjonowanie. W ogóle ich nie słuchaliście, w ogóle nie mieliście tego na uwadze. Dzisiaj mówicie o jakichś ekonomistach, podajecie nazwiska, pierwszy raz, że tak powiem, słysząc te nazwiska i powtarzając jak gdyby cały czas. Nie macie pojęcia o wolności. Nie wiecie, co to jest wolność. Między innymi obrót gotówkowy to jest kwestia wolności — wolności i własności. Wtedy zapomnieliście o tym? Jak głosowaliście? Jak głosował pan minister Warchoł? Jak głosowali inni politycy PiS-u wtedy? Proszę sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-605.5" who="#MichałJaros">W dzisiejszych czasach wskaźnik zaufania drastycznie spada, w stosunkach biznesowych czasem też trudno jest zaufać. Znacznym ułatwieniem jest więc możliwość realizacji transakcji poprzez dokonanie transakcji gotówkowej. Jest to powodem, dla którego wprowadzone wcześniej zmiany nie były zasadne, dlatego istnieje potrzeba ich zniesienia. Szkoda, że większość sejmowa nie była do tego przekonana przy uchwalaniu Polskiego Ładu.</u>
          <u xml:id="u-605.6" who="#MichałJaros">Postulowane zmiany są konieczne, ponieważ aktualnie obowiązujące przepisy są sprzeczne z zasadą swobody umów, która jest jedną z podstawowych zasad kształtujących prawo zobowiązań. Żyjemy w państwie, w którym uchwalona została ustawa sprzeczna z Kodeksem cywilnym. Wykluczone zostały też osoby niedysponujące rachunkami płatniczymi. To też trzeba zmienić.</u>
          <u xml:id="u-605.7" who="#MichałJaros">Klub Koalicji Obywatelskiej jest za wprowadzeniem zmian mających na celu chociaż częściowe naprawienie tzw. Polskiego Ładu, szkoda tylko, że musimy poprawiać przepisy, zamiast od razu je dopracowywać.</u>
          <u xml:id="u-605.8" who="#MichałJaros">Szanowni Państwo! Panowie Ministrowie! Parlamentarzystki i Parlamentarzyści opcji rządzącej! Wystarczyło naprawdę posłuchać parlamentarzystów opozycji. My o tym wtedy mówiliśmy. Mówiliśmy o tym, że trzeba dać swobodę przedsiębiorcom w dysponowaniu ich gotówką, żeby nie ograniczać w ten sposób i nie sprawdzać, nie kontrolować każdej transakcji, bo to kontrolowanie to jest sprawdzanie każdego Polaka i każdej Polki. Po prostu wy lubicie kontrolować i sprawdzać. I nagle się połapaliście, że to jest zły kierunek? Nie macie pojęcia o wolności niestety.</u>
          <u xml:id="u-605.9" who="#MichałJaros">Skończcie te propozycje, które teraz przedłożyliście, i naprawdę nie wprowadzajcie już więcej zamieszania, a przede wszystkim szanujcie wolność obywateli i przedsiębiorców. Nie macie pojęcia o tym, więc chociaż posłuchajcie czasami opozycji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-605.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński w imieniu klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-606.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wczytując się w opinię do niniejszego projektu ustawy, czytamy materiał przesłany przez Sąd Najwyższy pod kierownictwem pani Małgorzaty Manowskiej, w której instytucja ta nie zgłasza uwag do poselskiego projektu. Tego samego dowiadujemy się z treści przesłanej przez NBP pod kierownictwem pana prezesa Adama Glapińskiego, on również absolutnie nie ma żadnych uwag do tego projektu. Trzecia opinia jedynie faktycznie zainteresowanej grupy osób, czyli Związku Rzemiosła Polskiego pod kierownictwem pana Jana Gogolewskiego, również odnosi się przychylnie do poselskiej inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-607.1" who="#JanSzopiński">Chciałbym uprzejmie zapytać z tego miejsca, czy pani prezes Manowska oraz czy pan prezes Glapiński przypadkowo nie wyrażali identycznej opinii, gdy poddawano konsultacjom pomysł ograniczenia obrotu gotówkowego od 8 tys. zł. Czego to dowodzi? Otóż dowodzi to, że naczelne instytucje państwa nie są zupełnie wrażliwe na potrzeby obywateli. Przecież prezes Narodowego Banku Polskiego pan Adam Glapiński powinien bronić niczym niepodległości prawa do płacenia banknotami firmowanymi przez Narodowy Bank Polski, ba, podpisywanymi przez prezesa Narodowego Banku Polskiego. Dlaczego tego nie zrobił? Otóż nie zrobił, bo kierował się partykularnym interesem banku pobierającego opłaty za przelewy czy może obojętnością wobec trudności życiowych wywoływanych jak widać niemądrą decyzją o ograniczeniu płatności gotówkowych. Zresztą przy zarobkach samego pana prezesa, które rosły za ubiegły rok szybciej niż inflacja i średnia krajowa i który w ubiegłym roku zarobił 1,3 mln zł…</u>
          <u xml:id="u-607.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Co to ma do rzeczy?)</u>
          <u xml:id="u-607.3" who="#JanSzopiński">…trudno oczekiwać, że prezes zrozumie rozterki drobnego rzemieślnika czy drobnego przedsiębiorcy, który przez kilkanaście miesięcy musiał stosować się do przepisu, który przez jego autorów, Zjednoczoną Prawicę, właśnie został uznany za nieżyciowy i szkodzący interesom obywateli. Szkoda, że tak późno, panie i panowie ze Zjednoczonej Prawicy. Kto jest winny temu prawnemu kuriozum? Jak się okazuje, nie jest to ani premier, ani nawet wszyscy prezesi. Nikt — ani sam pan prezes, ani nikt z kancelarii pana premiera, ani nawet też poprzednia administracja. I Tusk też nie jest winien. No nie mogłem się tego spodziewać.</u>
          <u xml:id="u-607.4" who="#JanSzopiński">Winny tworzenia tych nieżyciowych ustaw, które trzeba po miesiącu naprawiać, jest sam Putin. Cóż, nie pozostaje mi nic innego, jak powinszować wszystkim osobom tworzącym rządowe projekty dobrego samopoczucia oraz pogratulować wszystkim prezesom banków, w tym panu prezesowi NBP, podwyżek płatnych z podatków obywateli.</u>
          <u xml:id="u-607.5" who="#JanSzopiński">Mój klub będzie głosował za tą ustawą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-607.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-608.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-609.1" who="#JacekProtasiewicz">Dobry wieczór wszystkim paniom posłankom i panom posłom.</u>
          <u xml:id="u-609.2" who="#JacekProtasiewicz">Mówię: dobry wieczór, bo rzeczywiście godzina, o której debatujemy, jest bardzo późna, ale zaraz wyjaśnię, dlaczego tak jest. Otóż, panie ministrze Soboń, gdyby w tym miejscu stała egzaltowana pensjonarka, to pewnie by się wzruszyła pana losem. Albowiem członek rządu, z którym pan współpracuje na co dzień w gabinecie, w Radzie Ministrów i pewnie spotyka się bardzo często na posiedzeniach komitetów ekonomiczno-społecznych czy wszelakich innych gremiach rządowych, wygłosił chwilę temu fundamentalną krytykę dokumentu przygotowanego przez Ministerstwo Finansów, które pan tutaj reprezentuje. Wygłosił stanowczą krytykę i udowodnił, jak absurdalne były założenia wielkiej ustawy zwanej jeszcze bardziej szumnie i jeszcze bardziej gołosłownie Polskim Ładem, którą uchwalano 29 października 2021 r. również w tym Sejmie, również głosami tego ministra, który wygłaszał tę fundamentalną krytykę, i tego, który za chwileczkę będzie uzasadniał pewnie sensowność zmiany proponowanej do tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-609.3" who="#JacekProtasiewicz">Ja pamiętam, jak pan premier, który był autorem czy twarzą tamtej zmiany, tamtej ustawy zwanej Polskim Ładem, mówił tak: każdy, kto krytykuje Polski Ład, jest przedstawicielem oderwanych od rzeczywistości elit finansowych i wielkomiejskich. Ja zawsze wiedziałem, że pan premier Morawiecki jest przedstawicielem właśnie dokładnie takich banksterskich elit, ale szczerze mówiąc, nie wiedziałem, że aż 40 posłów dzisiaj już Suwerennej Polski i Prawa i Sprawiedliwości również się do nich zalicza. Bowiem to 40 posłów z waszego klubu złożyło wniosek, ażeby tamtą ustawę zwaną przez pana premiera, raz jeszcze cytuję: spójną i kompleksową wizją nowoczesnego państwa, tak radykalnie zmienić.</u>
          <u xml:id="u-609.4" who="#JacekProtasiewicz">Uzasadnienia tego, co należy zmienić i dlaczego zmienić, podjął się pan minister Warchoł. Gratuluję panu. Z pewnym, że tak powiem, rozbawieniem oglądałem to pana płomienne przemówienie, które, powiedziałbym, jest trochę porównywalne z zadaniem, które — mam nadzieję — znane jest nam wszystkim, panom również, z mitologii greckiej, a zostało niegdyś wyznaczone Heraklesowi: uprzątnięciem stajni Augiasza. Tej stajni Augiasza, którą dzisiaj, w tej rzeczywistości Rzeczypospolitej Anno Domini 2023 są budynki rządowe, zarówno te kancelarii premiera w Alejach Ujazdowskich, jak i te Ministerstwa Finansów zlokalizowane przy ul. Świętokrzyskiej.</u>
          <u xml:id="u-609.5" who="#JacekProtasiewicz">Zacytuję tylko kilka argumentów, którymi wyście się posługiwali, uzasadniając wniosek o zmianę rządowej ustawy. Mówiliście o tym, że tamte rozwiązania mogą prowadzić do komplikacji niektórych rodzajów transakcji dokonywanych szczególnie przez małych przedsiębiorców, w tym rzemieślników, oraz osoby prowadzące jednoosobową działalność. Dla mnie to było oczywiste już wówczas, ale dla PiS-u, partii, która jak niegdyś bolszewicy, przepraszam panią marszałek, w każdym przedsiębiorcy widzą jakiegoś podejrzanego krętacza i spekulanta — być może nie.</u>
          <u xml:id="u-609.6" who="#JacekProtasiewicz">Mówicie w tym swoim uzasadnieniu, że tamta ustawa, rządowa ustawa chciała wymusić zakładanie rachunków bankowych lub zawieranie umów o kartę płatniczą, co generowało dodatkowe koszty transakcyjne. Bardzo słusznie. Co więcej, mówiliście, że założenia tamtego projektu ustawy, tamte rozwiązania były sprzeczne z art. 353 Kodeksu cywilnego, który dereguluje zasady swobody umów. Więcej, mówiliście, że tamte rozwiązania, dzisiaj tak tłumaczycie, są sprzeczne ze strategią Unii Europejskiej, która broni gotówkowego obrotu finansowego. Co więcej, powołujecie się nawet na strategię finansową Narodowego Banku Polskiego, który też opowiada się za tym, żeby gotówka nadal była w obiegu.</u>
          <u xml:id="u-609.7" who="#JacekProtasiewicz">Panie Ministrze Warchoł! Powiem panu tak: tamta antyczna historia z sprzątaniem stajni Augiasza skończyła się tym, że Herakles tę stajnię oczyścił, a następnie ze współpracownikami Augiasza wyczyścił samego Augiasza. Zróbcie to wreszcie z premierem Morawieckim. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#MałgorzataGosiewska">Proszę nie krzyczeć, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-610.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#GrzegorzBraun">W ramkę, na czerpanym papierze, rozesłać do szkół, wywiesić w ministerstwie w każdym gabinecie uzasadnienie tego projektu, który — trzeba powiedzieć — czytelnikowi zaleca się też wdzięcznością formy, niezwykle lapidarnej. Sama ustawa to wykreślenie tiretów, ogromna elegancja tego projektu, a w uzasadnieniu, z grubsza rzecz biorąc, to, co tak pięknie tutaj pan minister, poseł sprawozdawca, jak rozumiem, projektodawca, wygłosił, czyli pieśń o gotówce, oda, hymn na cześć wolności gospodarczej. Naprawdę czapki z głów, papierowe, z gazet czapki z głów. Ogromne wrażenie by to robiło, gdybyśmy nie byli na finiszu kadencji, w przedbiegach wyborów i gdyby pan minister sprawozdawca razem ze swoimi kolegami nie był wcześniej przez lata żyrantem tego systemu, który dzisiaj tutaj tak pięknie i z werwą skrytykował. Pan minister przecież uczestniczył w tej łataninie. Łata na łatę.</u>
          <u xml:id="u-611.1" who="#GrzegorzBraun">Ta konstrukcja zwana Nowym Ładem jest chyba jednak rzeczywiście epokowa w dziejach talmudyzmu biurokratycznego Rzeczypospolitej Polskiej trzy i pół. Jeden i drugi pan minister, pan poseł, panowie towarzyszący — jesteście żyrantami tego wszystkiego.</u>
          <u xml:id="u-611.2" who="#GrzegorzBraun">Nagle okazuje się, że nie tylko jest lepiej, gdy ludzie mają gotówkę, ale okazuje się także, czytamy to w tym uzasadnieniu, jak strasznie jest źle, gdy jej nie mają. Przecież tam jest mowa nawet o tym, że ten, kto odbiera ludziom gotówkę, działa na ich szkodę, bo interes gorzej się kręci, ludzie nie mają zaufania itd., itd.</u>
          <u xml:id="u-611.3" who="#GrzegorzBraun">Panie Ministrze! Czy to nie podpada pod jakieś kategorie kodeksowe? Czy działania na rzecz odebrania Polakom gotówki nie stanowiły deliktu, który powinien pan ścigać? Powinien pan chyba zawiadomić premiera jako pierwszego, ale przecież, chwileczkę, to on był autorem tego ładu czy nieładu. Może minister Kamiński? Nie, też nie. Może pański przełożony, minister Ziobro? Oni wszyscy powinni uwijać się jak w ukropie, ścigając sprawców tego zamachu na wolność, na swobodę zawierania umów, na konstytucyjnie gwarantowaną wolność gospodarczą. Dlaczego pan tego nie robi, panie ministrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-612.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska w imieniu koła Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-612.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-613">
          <u xml:id="u-613.0" who="#PaulinaHennigKloska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Muszę przyznać, że rozbawił mnie pan dzisiaj swoim wystąpieniem prawie do łez, bo, słuchając pana, mogłabym pomyśleć, że sprzątacie bałagan po jakichś swoich poprzednikach, że to nie wy dwukrotnie zmniejszaliście limit obrotu gotówkowego w Polsce. Zmniejszyliście go bardzo istotnie, i to w dwóch podejściach.</u>
          <u xml:id="u-613.1" who="#PaulinaHennigKloska">Szanowni Państwo! Przypomnę, że jeszcze w 2016 r. obowiązujący limit maksymalnego obrotu gotówkowego w Polsce wynosił 15 tys. euro. Ta kwota zmieniła się na 15 tys. zł z początkiem 2017 r. na wniosek rządu Prawa i Sprawiedliwości, dzięki głosom posłów Prawa i Sprawiedliwości. Panie ministrze, ja głosowałam przeciwko tym regulacjom. Potem po raz kolejny zmniejszyliście ten limit z 15 tys. zł na 8 tys. zł ustawą dotyczącą Polskiego Ładu. Wie pan co? Mam tutaj wyniki głosowania z 1 października 2021 r., które dotyczyło zmniejszenia tego limitu. Wspólnie z panem ministrem Soboniem i panem posłem Porzuckiem poparł pan te przepisy, które wprowadzały ograniczony limit, zmniejszając go z 15 tys. zł do 8 tys. zł. Po prostu nie można już prezentować większej hipokryzji z tej mównicy.</u>
          <u xml:id="u-613.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-613.3" who="#PaulinaHennigKloska">Naprawdę połykacie dzisiaj własne języki tylko i wyłącznie dlatego, że idzie kampania wyborcza i nagle zorientowaliście się, że niekoniecznie rośnie wam poparcie, a wręcz przeciwnie, ono maleje wśród grupy osób samozatrudniających się, przedsiębiorców, których takie ograniczanie limitów istotnie dotyka z różnych powodów. Kluczowe pytanie brzmi: Co zrobicie po kolejnych wyborach? Czy gdybyście jakimś cudem dorwali się do władzy, kupując głosy, rozdając pieniądze w lokalach wyborczych, na różne sposoby zyskując łaskę ludu przez populizm, to znowu nie stwierdzicie, że jednak trzeba zlikwidować gotówkę, bo przecież po co komuś obrót gotówkowy w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-613.4" who="#PaulinaHennigKloska">Szanowni Państwo! Ponieważ Konfederacja tworzy wokół tej historii wiele kłamstw, uprawia hipokryzję, chciałam państwu powiedzieć, że posłowie koła Polska 2050, proszę, żeby panowie to sobie zapamiętali, głosowali przeciwko zmniejszeniu górnego limitu obrotu gotówkowego w Polsce, bo wbrew temu, co Konfederacja próbuje wmówić opinii publicznej, nie jesteśmy za likwidacją gotówki. Będziemy popierać rozszerzenie tego limitu. Nigdy nie głosowaliśmy za zmniejszeniem górnego limitu obrotu gotówkowego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-613.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-613.6" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Proszę to panu Hołowni wytłumaczyć.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-614">
          <u xml:id="u-614.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-614.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Artur Dziambor w imieniu koła Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-615">
          <u xml:id="u-615.0" who="#ArturDziambor">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-615.1" who="#ArturDziambor">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani poseł Hennig-Kloska powiedziała już tutaj o tym, że szanowni panowie ministrowie głosowali za Nowym Ładem, a dzisiaj bardzo wstydzą się tego Nowego Ładu. Pan minister Soboń, czyli minister do spraw likwidacji PR-owych błędów popełnionych podczas wprowadzania Nowego Ładu, jest tutaj i pilnuje interesu. Rozumiem jego misję. Nie jest łatwo. Ktoś musiał to zrobić, bo wiadomo, że byłaby to gigantyczna wpadka rządu Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-615.2" who="#ArturDziambor">Zwracam się do pana ministra Warchoła. Szczerze się wzruszyłem, gdy opowiadał pan o tej gotówce, bo opowiadał pan tak, jak zawsze mówimy to my, wolnorynkowcy, ale akurat pana partia nie jest za bardzo znana z wolnego rynku. Jak pan wie, pana partia w ogóle nie jest znana z głosowania za wolnym rynkiem i za wolnorynkowymi rozwiązaniami, więc nie wiem, co wam tam teraz robią przed tymi wyborami, przed tą kampanią. Wie pan co? Krok dalej i może będzie pan szedł razem ze mną na marszu w sprawie likwidacji podatku dochodowego.</u>
          <u xml:id="u-615.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-615.4" who="#ArturDziambor">Opowiadał pan o tym, że 100 zł w ręce jest więcej warte niż 100 zł na koncie w banku. Jak to powiedziałem, jak kiedyś napisałem o tym na Twitterze, to trollkonta, hejterzy z pana partii tygodniami atakowali mnie za to, że śmiałem powiedzieć coś tak głupiego, a teraz pan mówi to z mównicy sejmowej. Opowiada pan o tym, że trzeba zwiększyć limit obrotu gotówkowego. Nie dość, że głosowaliście za tym, żeby ten limit był jak najmniejszy, to jeszcze w dodatku chwaliliście to rozwiązanie, broniliście tego rozwiązania. Przed kim? Przed nami. To my mówiliśmy: zostawcie w spokoju ludzi i ich pieniądze, a wy mówiliście, że nie, że trzeba to wszystko kontrolować.</u>
          <u xml:id="u-615.5" who="#ArturDziambor">Żeby było jeszcze ciekawiej, to przedstawił pan tutaj to piękne wystąpienie, naprawdę piękne wystąpienie. Gratuluję panu, że wreszcie przechodzi pan na mądrzejszą stronę. Mówił pan o tym obrocie gotówkowym w taki sposób, że rozumiałbym, gdyby pana końcowym postulatem było powiedzenie, że nie powinien obowiązywać żaden limit obrotu gotówkowego, że nie powinno być żadnych ograniczeń, tymczasem to, co pan postuluje, to tak naprawdę dokładnie to, co mamy dziś.</u>
          <u xml:id="u-615.6" who="#ArturDziambor">Pan postuluje wycofanie waszej błędnej decyzji, która miała mieć skutek dopiero od 1 stycznia. Wy nie chcecie nic poprawić. Wy chcecie, żeby było tak, jak jest, a właściwie żeby od 1 stycznia 2024 r. było tak, jak było. Pana piękne przemówienie, które, myślę, przejdzie do historii pana przemówień, bo to w tej kadencji zdecydowanie jedno z najciekawszych, tak naprawdę niczego nowego nam nie wnosi. Proszę się zastanowić. Jest jeszcze czas, jest czas na złożenie poprawki, która mówi, że wycofujemy jakiekolwiek limity, dajemy ludziom wolność obrotu gotówkowego, ponieważ państwo, Prawo i Sprawiedliwość, które rządzi państwem polskim, nie chce kontrolować obywateli i wchodzić im na ich konta bankowe, i sprawdzać, ile mają w kieszeniach. To by było coś. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-615.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-616">
          <u xml:id="u-616.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-616.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-616.2" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-616.3" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-616.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pierwsze pytanie zada pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-616.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-617">
          <u xml:id="u-617.0" who="#IwonaKurowska">Szanowna Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Tak słucham państwa i zastanawiam się, czy lepiej jest tkwić w błędzie, czy błąd naprawić. Jeśli rząd zorientował się, że trzeba tę poprawkę wprowadzić, to chyba dobrze. Ten, kto nic nie robi, nigdy się nie myli. Wypadałoby więc chyba przyklasnąć, a nie wypominać coś, tracąc teraz czas nas wszystkich i pani marszałek na wypowiadanie tych kwestii, które pewnie już wielokrotnie tutaj padły. Mam do pana ministra pytanie. Czy jesteśmy świadomi, czy jest taka wiedza, jaki państwo ponosi koszt obsługi transakcji bezgotówkowych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-618">
          <u xml:id="u-618.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-618.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Adam Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-618.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-619">
          <u xml:id="u-619.0" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Dzisiejsza ustawa znosząca limity to bardzo ważny ruch. To większość osób podkreślała. Oczywiście są różne argumenty itd. Po wizytach szczególnie osób starszych… Jakiś czas temu u mnie w biurze poselskim były osoby i zastanawiały się, jak będą funkcjonować, nie mając kont i nie mając możliwości technicznej, żeby zakładać konta specjalnie do obrotu bezgotówkowego, albo po prostu oszczędności… To jest jak gdyby odpowiedź na te oczekiwania. Ważne, żeby wcześniej czy później — w tym momencie wcześniej — zlikwidować limity i wprowadzić możliwość płacenia dla tych osób, które chcą to robić gotówkowo. Bardzo dobre posunięcie. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-620">
          <u xml:id="u-620.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-620.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-621">
          <u xml:id="u-621.0" who="#KrystynaSkowrońska">Nie dopuściła mnie pani marszałek do sprostowania. Chciałabym wypowiedzieć się w sprawie linii L25. W 2010 r. ta linia kolejowa została zamknięta, bo nie była rewitalizowana 30 lat. Za rządów Platformy w 2014 r. przyjęto decyzję o remoncie, ma być to zakończone w 2022 r. Nie ma jeszcze dworca, a minęło 10 lat. Od roku 2015 wnoszę o to, aby ten dworzec był rewitalizowany.</u>
          <u xml:id="u-621.1" who="#KrystynaSkowrońska">A teraz w sprawie obrotu gotówkowego i bezgotówkowego. Okej, sami państwo się wycofujecie. To, co było w Polskim Ładzie — 8 tys. Powracacie do kwoty 15 tys. zł w obrocie gotówkowym. Okej, przyjmujemy to. Wszystkie uwagi mój kolega klubowy powiedział, ale chciałabym, żeby odpowiedziano, jak to będzie w zakresie ustawy o praniu brudnych pieniędzy. Drugie pytanie. Jak państwo zamierzacie przywrócić sprawy w zakresie postępowania egzekucji z nieruchomości i to przyspieszyć i czy nie myślicie, że taki obrót gotówkowy będzie ograniczał możliwość zajęć egzekucyjnych i wydłużał postępowanie upadłościowe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-622">
          <u xml:id="u-622.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-622.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-622.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-623">
          <u xml:id="u-623.0" who="#JanuszKorwinMikke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mamy w Polsce wreszcie prawicę, czyli Ruch Narodowy, Nową Nadzieję, skrajnie prawą Konfederację Korony Polskiej. Mamy dwie lewice, które się kłócą mniej więcej jak Chiny ze Związkiem Sowieckim, a potem różne tam inne drobniejsze lewice. I pojawiło się centrum. Centrum składa się z dwóch partii. Jedna to jest PSL, które dlatego jest centrowe, że może zawrzeć sojusz z lewicą, prawicą, im jest wszystko jedno. Natomiast drugie centrum to jest pan Hołownia, którego centrowość polega na tym, że oni jednego dnia mówią jedno, a drugiego dnia mówią drugie, bo sami dokładnie nie wiedzą, czego chcą.</u>
          <u xml:id="u-623.1" who="#komentarz">(Poseł Paulina Hennig-Kloska: Nie, to wy zniekształcacie.)</u>
          <u xml:id="u-623.2" who="#JanuszKorwinMikke">Nawet tutaj na sali były parokrotnie wystąpienia dwóch różnych przedstawicielek, które mówiły coś dokładnie przeciwnego. Tak że proszę nas zrozumieć, że być może jesteśmy nie na tym etapie, być może cytowaliśmy pana Hołownię nie z tego etapu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-624">
          <u xml:id="u-624.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-624.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-624.2" who="#komentarz">(Poseł Paulina Hennig-Kloska: Ja już wszystko wyjaśniłam.)</u>
          <u xml:id="u-624.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, proszę nie krzyczeć z ław sejmowych. Chce pani z panem posłem porozmawiać, to proszę podejść, a nie wykrzykiwać.</u>
          <u xml:id="u-624.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-625">
          <u xml:id="u-625.0" who="#MartaWcisło">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-625.1" who="#MartaWcisło">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Polski Ład, zwany przez obywateli PiS-owskim chaosem, wprowadził gigantyczny bałagan, utrudnienia, a ten bałagan doprowadził do upadku ok. 200 tys. polskich mikro-, małych firm. Te, które zostały, zostały przymuszone, a właściwie ograniczono im swobodę obrotu gotówkowego. Mam pytanie do pana ministra. Czy w związku z tym wobec tych firm, które przetrwały i np. nie zastosowały się do tego limitu, co do którego wy się dziś przyznajecie, że był błędem, zostały wyciągnięte jakieś konsekwencje? Czy te firmy były karane przez izby, urzędy skarbowe bądź inne instytucje? Chciałabym, aby pan minister odpowiedział mi na piśmie, bo nie wyobrażam sobie, aby za błędy rządzących odpowiedzialność ponosili przedsiębiorcy.</u>
          <u xml:id="u-625.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-626">
          <u xml:id="u-626.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-626.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Dobromir Sośnierz, koło Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-627">
          <u xml:id="u-627.0" who="#DobromirSośnierz">Kiedy wprowadzaliście zmniejszone limity na płatności gotówkowe w ramach Polskiego Ładu, to był sukces, zresztą kilka lat wcześniej był podobny, dotyczący ograniczania, i teraz, kiedy to znosimy, to znów jest kolejny sukces. I tak brniemy od sukcesu do sukcesu. A ja chciałbym zapytać, który sukces był większy. Jakbyście mieli uporządkować swoje sukcesy, to czy większy był sukces, jak wprowadzaliście, czy większy jednak jak anulujecie?</u>
          <u xml:id="u-627.1" who="#DobromirSośnierz">Pan Marcin Warchoł z pełnym przekonaniem płomiennie referował tę zmianę. Czy to jest jakiś Dr Jeckyll i Mr Hyde? Co tu się dzieje? Wiemy już, że minister Adamczyk z przemówienia prezesa dowiedział się, że zmienił poglądy na temat płatnych autostrad. A co z waszymi poglądami? Czy w ogóle macie jakieś poglądy, czy tylko takie jak w kabarecie mówili, że jak ludzie potrzebują akurat przed wyborami, to dajecie gotówkę, darmowe autostrady, a potem wróci ten zły i powie, że jednak będą płatne autostrady i ograniczenia gotówki do 14 tys.? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-627.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-628">
          <u xml:id="u-628.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Przemysław Koperski, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-628.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-629">
          <u xml:id="u-629.0" who="#PrzemysławKoperski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nie chcę was tutaj chłostać, bo już tyle tych razów na was spadło za to, że najpierw podwyższacie możliwości obrotu gotówką w Polsce, a potem obniżacie. Chcę powiedzieć: dobrze, warto przyznać się głupoty, do błędu, uderzyć się w piersi i naprawić to, co się zepsuło.</u>
          <u xml:id="u-629.1" who="#PrzemysławKoperski">Ale pan tak pięknie mówił o wolności, o tym, żeby nie kontrolować tego obrotu gotówkowego w Polsce, żebyśmy czuli się bezpieczni. Mam pytanie, ponieważ w Unii Europejskiej trwają prace nad cyfrowym euro, 100 banków centralnych pracuje nad cyfrowym euro, pewnie wy też gdzieś tam w podziemiach banku czy ministerstwa pracujecie nad cyfrowym euro. Chciałbym się dowiedzieć i proszę odpowiedzieć mi na piśmie, w jaki sposób chcecie zagwarantować brak waszej kontroli nad przepływem środków finansowych CBDC. Jak to ma wyglądać w praktyce w Polsce? Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-629.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-630">
          <u xml:id="u-630.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-630.1" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-631">
          <u xml:id="u-631.0" who="#GrzegorzBraun">Czy przypadkiem ministerstwo rozwoju nie jest dalej partnerem lichwiarskiego projektu „Polska bezgotówkowa”? Czy wysłaliście już do ministerstwa rozwoju tę ustawę wraz z uzasadnieniem? Proszę przesłać nagranie pańskiej oracji, panie ministrze. Pan tu wystąpił naprawdę ze swadą prymusa. Pan minister Soboń jak figlarz klasowy spłatał narodowi takiego figla, uzasadniał ten polski wał.</u>
          <u xml:id="u-631.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń: Nie brałem w tym udziału, panie pośle, pan doskonale o tym wie.)</u>
          <u xml:id="u-631.2" who="#GrzegorzBraun">Za każdym razem bierze pan tutaj, trzeba to powiedzieć, nie na klatę, ale na facjatę wszystkie te razy, strzały zatrute wystrzeliwane w stronę premiera i jednak występuje pan w charakterze żyranta tego, co tam razem napsociliście.</u>
          <u xml:id="u-631.3" who="#GrzegorzBraun">A więc pytanie o tę „Polskę bezgotówkową”. Czy to dalej obowiązuje, czy nie obowiązuje, dlaczego rząd się angażuje w takie rzeczy, skoro tu nam ekspedite wszystko wyjaśnił pan minister, że gotówka potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-631.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-632">
          <u xml:id="u-632.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-632.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Maria Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-632.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-633">
          <u xml:id="u-633.0" who="#MariaKurowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! 3 maja 2023 r. odbyła się konwencja Suwerennej Polski, na której zostały przedstawione najważniejsze założenia naszego programu. I szanowni państwo, tam w pkt 4 jest obrona złotówki i obrotu gotówkowego. A więc Suwerenna Polska stawia właśnie na walutę narodową i na obrót gotówkowy, bo mamy świadomość, że to jest rzeczywiście danie nam, naszemu narodowi, naszemu państwu, naszym obywatelom wolności. „Szostka polskiej suwerenności” — tak się nazywa nasz program — to jest skrótowy zapis tego, co najważniejsze. I złotówka i obrót gotówkowy znalazły się tam. Cieszę się, że projekt tej ustawy przedstawiony przez pana ministra Marcina Warchoła znalazł takie uznanie na tej sali bez względu na opcję polityczną. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-633.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-634">
          <u xml:id="u-634.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-634.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-635">
          <u xml:id="u-635.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-635.1" who="#JacekProtasiewicz">Pani Marszałek! Zwracam się do przedstawiciela posłów wnioskodawców, czyli do pana ministra Warchoła. Chciałbym zapytać, czy pan przyzna tutaj, z tej mównicy, że rok przed wprowadzeniem Polskiego Ładu, który miał ograniczyć stosowanie gotówki od 1 stycznia przyszłego roku w polskim systemie płatniczym, Komisja Europejska w oficjalnym dokumencie przyznała, że będzie chronić statusu gotówki denominowanej w euro, albowiem przejście na usługi cyfrowe może być niekorzystne dla osób, które są z dostępu do tych usług wykluczone. To jest pierwsze pytanie. A drugie: Czy pan minister, pan poseł, przedstawiciel wnioskodawców przyzna, że tak późny i tak nagły tryb wyznaczenia tej debaty w czwartek późnym wieczorem spowodowany jest strachem przed kompromitacją z powodu wycofania się z zapisów przez Prawo i Sprawiedliwość z szumnego Polskiego Ładu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-636">
          <u xml:id="u-636.0" who="#MałgorzataGosiewska">Na koniec pytanie zada pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-636.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-637">
          <u xml:id="u-637.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Uzasadnienie tej ustawy jest super piękne. Projektowana ustawa przewiduje uchylenie art. 18 ustawy Polski Ład i jest 16 punktów, dlaczego należy to uchylić i dlaczego ten art. 18 Polskiego Ładu jest taki niedobry, łącznie z pkt 1, że jest on sprzeczny z wyrażoną w art. 353 Kodeksu cywilnego zasadą swobody umów.</u>
          <u xml:id="u-637.1" who="#JanSzopiński">Panie ministrze Warchoł, na pana miejscu ja bym jutro od rana stał pod gabinetem pana premiera i rzeczywiście przekazał mu to uzasadnienie, które tu podpisaliście i dajecie opinii publicznej. A na początku tu napisaliście, że ten projekt trzeba wprowadzić, bo jest wysoka inflacja. Przecież niedawno pan prezes NBP powiedział, że inflacja będzie spadać, w związku z powyższym idźcie do pana prezesa i pokażcie, co tutaj panie i panowie napisaliście. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-637.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-638">
          <u xml:id="u-638.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-638.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do zabrania głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-638.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Artura Sobonia o udzielenie odpowiedzi na pytania pań i panów posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-639">
          <u xml:id="u-639.0" who="#ArturSoboń">Pani Marszałek! Wysoka Izba! Kilka rzeczy, które wymagają w tej sprawie doprecyzowania i wyjaśnienia. Po pierwsze, w Polsce nie ma w żaden sposób żadnego zagrożenia dla obrotu gotówkowego. Gotówka w Polsce nigdy nie była, nie jest i nie będzie zagrożona.</u>
          <u xml:id="u-639.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: No jak nie była?)</u>
          <u xml:id="u-639.2" who="#ArturSoboń">Co więcej? Jeśli spojrzymy na ilość gotówki w Polsce, ilość pieniądza, to jest to udział w stosunku do PKB sporo wyższy niż przeciętnie w Unii Europejskiej, bo jest to 13% w relacji do PKB, w stosunku do 11% średniej w Unii Europejskiej. Nigdy, jeszcze raz powtórzę, w Polsce nikt nie planował jakiegokolwiek zagrożenia dla obrotu gotówkowego.</u>
          <u xml:id="u-639.3" who="#ArturSoboń">Po drugie, wolność jest czymś, co jest w relacjach konsument — konsument czy przede wszystkim przedsiębiorca — przedsiębiorca, czy wreszcie przedsiębiorca — konsument, także podatnik — np. państwo czymś zasadniczym, i ta wolność jest wolnością wyboru. Polacy dokonują takiego wyboru, decydując się na transakcje bezgotówkowe bądź gotówkowe, i bardzo często, coraz częściej wybierają transakcje bezgotówkowe, pozostając oczywiście, tak jak powiedziałem, zawsze z tą możliwością, jaką daje gotówka, bo tej gotówki w Polsce jest wystarczająco dużo.</u>
          <u xml:id="u-639.4" who="#ArturSoboń">Po trzecie, jeśli chodzi o przedsiębiorców, to oni chętnie korzystają z racji wygody, niższych kosztów z e-usług i to jest formuła, która jest przez nich preferowana.</u>
          <u xml:id="u-639.5" who="#ArturSoboń">Po czwarte, żebyśmy dobrze rozumieli limity, niezależnie od ich wysokości, bo stanowisko rządu jest oczywiście takie, że przychyla się do propozycji posłów czyli do tego, aby zachować limit dotyczący płatności gotówkowych pomiędzy przedsiębiorcami oraz uchylić limit wysokości tych transakcji w relacji konsument — przedsiębiorca. Ale ten limit oznacza, że powyżej niego mamy dodatkowy przychód dla przedsiębiorcy, który dokonuje tego typu transakcji. To jest cała istota tego limitu, istota w podatku PIT i w podatku CIT, tak żeby być precyzyjnym, co oznacza w praktyce ten limit.</u>
          <u xml:id="u-639.6" who="#ArturSoboń">Po piąte, zawsze obrót i gotówkowy, i bezgotówkowy to są koszty. W przypadku obrotu gotówkowego to także oczywiście są koszty. Są one szacowane na ok. 1% PKB.</u>
          <u xml:id="u-639.7" who="#ArturSoboń">W tej dyskusji chciałbym, abyśmy zachowali jednak argumenty rzeczowe. Oczywiście posłom, na czele z panem posłem ministrem Warchołem, dziękuję za przygotowanie projektu ustawy. Wszystkich tych, którzy naprawdę chcieliby rozpocząć debatę, w której udowodnią mi przewagi systemu podatkowego z 2021 r. nad tym, który rozliczyliśmy wspólnie w zeznaniu rocznym już za rok 2022, serdecznie zapraszam. Ale to jest wyraz miałkości intelektualnej i braku argumentów, a nie prawdziwa debata. Dzisiaj system podatkowy z 2021 r. jest systemem nie do obrony. Jestem naprawdę gotów zawsze w takiej poważnej rozmowie uczestniczyć. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-639.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-640">
          <u xml:id="u-640.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-640.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł wnioskodawca, tak?</u>
          <u xml:id="u-640.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, pan poseł Marcin Warchoł w imieniu wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-640.3" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-641">
          <u xml:id="u-641.0" who="#MarcinWarchoł">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Słuchamy Polaków, słuchamy tych, którzy chcą płacić gotówką. 97,8% Polaków chce płacić gotówką. Dlatego też jest ten projekt. Ten projekt jest po to, żeby chronić wolność, bezpieczeństwo, niezależność i prawa obywatelskie. Chcę zaznaczyć, że nie jest on sądem nad Polskim Ładem. Ten projekt jest słuchaniem Polaków i dlatego dzisiaj nie ma limitów gotówkowych wprowadzonych przez Polski Ład, ponieważ chcę zaznaczyć, że rok temu — być może Wysoka Izba, drogie panie i panowie, tego nie zauważyliście — odroczyliśmy wejście w życie tamtych rozwiązań wprowadzających limity gotówkowe. Miały obowiązywać od 1 stycznia tego roku.</u>
          <u xml:id="u-641.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Łaskawcy.)</u>
          <u xml:id="u-641.2" who="#MarcinWarchoł">Więc jest już to odroczone. Natomiast ten projekt zakłada definitywne zniesienie tych limitów.</u>
          <u xml:id="u-641.3" who="#MarcinWarchoł">Wracam do pytań. Dwie bardzo ważne okoliczności, które się pojawiły po uchwaleniu tamtych przepisów, czyli wojna na Ukrainie i pandemia COVID. Te dwa elementy pokazały, że gotówka jest niezbędna dla bezpieczeństwa i suwerenności. Według danych Europejskiego Banku Centralnego tylko w ciągu pierwszych 4 tygodni pandemii wartość obrotu gotówkowego wzrosła o przeszło 3% w krajach euro. To jest o 41, przeszło 41 mld euro. To są ogromne sumy. Do tego jeszcze wojna na Ukrainie, gdzie kolejki przed bankomatami pokazały kruchość i miałkość tzw. wizji państwa bezgotówkowego forsowanej przez Szymona Hołownię.</u>
          <u xml:id="u-641.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Przez was.)</u>
          <u xml:id="u-641.5" who="#MarcinWarchoł">Dlatego też jest ten projekt. Ten projekt jest w obronie suwerenności i bezpieczeństwa wolności gospodarczej. Bardzo proszę o poparcie tego dobrego i potrzebnego projektu.</u>
          <u xml:id="u-641.6" who="#MarcinWarchoł">Jeśli chodzi o pytania, na większość z nich odpowiedzi udzielił kolega, pan minister Artur Soboń.</u>
          <u xml:id="u-641.7" who="#MarcinWarchoł">Do pytań i próśb o odpowiedź pisemną takich jak pani poseł Marty Wcisło, ustosunkuję się oczywiście w całej rozciągłości. Podobna była prośba panów posłów Koperskiego i Protasiewicza. Bardzo dziękuję koleżance pani poseł Marii Kurowskiej. Tak jest, jako Suwerenna Polska bronimy gotówki z kolegami z Prawa i Sprawiedliwości, przedkładamy ten niniejszy projekt. Bardzo proszę o jego poparcie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-641.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-642">
          <u xml:id="u-642.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-642.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-642.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-642.3" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, proszę nie krzyczeć.</u>
          <u xml:id="u-642.4" who="#MałgorzataGosiewska">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 3182, do Komisji Finansów Publicznych celem rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-642.5" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-642.6" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-642.7" who="#MałgorzataGosiewska">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 25 maja br.</u>
          <u xml:id="u-642.8" who="#MałgorzataGosiewska">Informuję, że zgłosili się posłowie celem wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-642.9" who="#MałgorzataGosiewska">Czy ktoś jeszcze spośród pań i panów posłów chce wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-642.10" who="#MałgorzataGosiewska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-642.11" who="#MałgorzataGosiewska">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-642.12" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-642.13" who="#MałgorzataGosiewska">Pierwsze oświadczenie wygłosi poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-642.14" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-643">
          <u xml:id="u-643.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-643.1" who="#GrzegorzBraun">W trybie oświadczenia poselskiego. Tu, w Wysokiej Izbie, dzisiejszy dzień, drugi dzień posiedzenia, zaczął się od szopki, spektaklu hipokryzji, spektaklu zarządzonego przez Prezydium Sejmu przy pełnej aprobacie wszystkich władz najwyższych Rzeczypospolitej Polskiej. Centralną postacią występującą na tej mównicy był przewodniczący parlamentu ukraińskiego w Kijowie, który został wyróżniony i niejako nagrodzony zaproszeniem do tego wystąpienia, co jest szczególnie rażące jako odejście od zasady wzajemności w stosunkach dyplomatycznych. Jakże tu mówić o wzajemności, kiedy ze strony państwa ukraińskiego, aktualnego reżimu kijowskiego, mamy do czynienia z bardzo konsekwentnym negacjonizmem ludobójstwa ukraińskiego na Polakach, mamy do czynienia z rozmywaniem konturów faktu historycznego, jakim jest to ludobójstwo. I cóż, dzisiaj to wystąpienie zawierało wyrazy współczucia, ale nic więcej, jak gdyby to jakiś dopust boży, a nie banderowcy, ludobójcy, rezuni ukraińscy dopuścili się masowych mordów. To zostało nagrodzone owacją. Jakże niewiele potrzeba aktualnemu reżimowi warszawskiemu, by wytwarzać pretekst do…</u>
          <u xml:id="u-643.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-644">
          <u xml:id="u-644.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-645">
          <u xml:id="u-645.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Organizacje związkowe przy urzędzie wojewódzkim w Bydgoszczy są zaniepokojone rażąco niskim i krzywdzącym przydziałem środków na podwyżki pracownicze w ramach działań rządu pod hasłem zatrzymania odpływu specjalistów. Pytają, dlaczego bydgoski urząd otrzymał kilkakrotnie mniej pieniędzy z rezerwy celowej niż inne urzędy wojewódzkie w kraju. W Bydgoszczy podwyżka na jeden etat to 130 zł, a są takie urzędy, które otrzymały i 1000 zł. Otrzymane od rządu środki na pewno nie wystarczą nawet na wyrównania inflacyjne, a już na pewno nie zapobiegną odpływowi z Bydgoszczy dobrych urzędników i specjalistów.</u>
          <u xml:id="u-645.1" who="#JanSzopiński">Związki zawodowe podkreślają, że przydział zaledwie 2 mln zł na podwyżki płac w urzędzie wojewódzkim w Bydgoszczy jest niesprawiedliwy i zbyt niski w porównaniu z innymi urzędami wojewódzkimi realizującymi podobną liczbę zadań z zakresu administracji rządowej oraz posiadającymi porównywalną liczbę pracowników.</u>
          <u xml:id="u-645.2" who="#JanSzopiński">W sprawie pracowników bydgoskiego urzędu wojewódzkiego pozwoliłem sobie wystąpić do pana premiera Morawieckiego z interpelacją. Liczę, że pan premier z życzliwością pochyli się nad problemami pracowników urzędu wojewódzkiego w Bydgoszczy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-646">
          <u xml:id="u-646.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-646.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Maciej Kopiec, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-646.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-647">
          <u xml:id="u-647.0" who="#MaciejKopiec">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na środowej konferencji prasowej rządu, tuż przed bieżącym posiedzeniem Sejmu, panowie Piotr Müller i Rafał Bochenek opowiedzieli wszystkim, co wspaniałego PiS da obywatelom w tych trudnych czasach, do których de facto sami państwo doprowadziliście. Były oczywiście kłamstwa, jak zawsze. O czym? Kłamstwa o tym, że opozycja zawsze negatywnie odnosiła się do rozwiązań mających na celu wsparcie seniorów i zawsze te rozwiązania powszechnie krytykuje. Kłamstwa o tym, że propozycje, które opozycja zgłasza, nie wynikają z konstruktywnego programu, tylko z potrzeby chwili i emocji. Pytanie brzmi, czy to bardziej hipokryzja, czy ignorancja, czy scenariusz napisany przez funkcjonariusza politbiura pana Michała Rachonia na potrzeby jego idiotycznych audycji.</u>
          <u xml:id="u-647.1" who="#MaciejKopiec">Od 4 lat Lewica składa kolejne projekty do laski marszałkowskiej, która chyba zamarła na wieki i jest głucha na mądre projekty ustaw, projekty, które w sposób realny, a przede wszystkim systemowy poprawiłyby jakość życia obywateli, także seniorów. Przez 4 lata PiS twierdził, że projekty opozycji są niepotrzebne. Mimo tego Lewica napisała ich ponad 300, bo czujemy się odpowiedzialni i nie potrafimy patrzeć na ikoniczną już nieudolność ludzi, których skuteczność mierzy się dziś już obecnością rosyjskiej rakiety atomowej w Polsce, próbą wyburzenia komendy głównej przez jej komendanta, fiaskiem programu „Mieszkanie+ czy milionem samochodów elektrycznych, które w dodatku stały się niewidzialne.</u>
          <u xml:id="u-647.2" who="#MaciejKopiec">Lewica dawno zgłosiła projekty o drugiej waloryzacji rent i emerytur, o rencie wdowiej, pod którą finalnie zebraliśmy ponad 200 tys. podpisów, o lekach za 5 zł, o podniesieniu zasiłku pogrzebowego i wielu, wielu innych ważnych, potrzebnych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-647.3" who="#MaciejKopiec">Co w tym czasie zrobiła prawica? Kłóciła się o stołki, ścigała na populizmy: jednorazowe dopłaty do emerytur, rozdawane kolegom wille czy organizacja potańcówek w ciszy wyborczej. Dla tej władzy państwo, obywatele, bezpieczeństwo i usługi publiczne to jedynie pretekst do żywienia własnej partii, własnego ula, w którym królowa jest tylko jedna. Królowa i kot. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-647.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-648">
          <u xml:id="u-648.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-649">
          <u xml:id="u-649.0" who="#MartaWcisło">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z przykrością muszę stwierdzić, że bardzo, ale to bardzo źle dzieje się w puławskich Azotach. Puławskie Azoty należą do Grupy Azoty. Jest to perła Lubelszczyzny, która zatrudnia ponad 3,5 tys. osób. Wstrzymano produkcję, zwalnia się załogę. Co prawda nie dotyczy to zarządu, który rozrasta się, jak tylko może.</u>
          <u xml:id="u-649.1" who="#MartaWcisło">W związku z powyższym na wniosek załogi i na wniosek związków zawodowych próbowałam wspólnie z moimi kolegami i koleżankami przeprowadzić kontrolę poselską, informując zarząd o tym, że 10 maja chcemy uzyskać odpowiedzi na pytania, które stawia załoga. Niestety pięcioosobowy zarząd, po pierwsze, nie znalazł dla nas czasu, po drugie, nie udzielił informacji, po trzecie, nie stawił się w umówionym terminie, w tym tygodniu, czyli 23 maja, tutaj, w Sejmie. Na dodatek dostaliśmy odpowiedź od Grupy Azoty, w której zarząd zasłania się tajemnicą firmy, ale także udziela nieprawdziwych, a wręcz kłamliwych informacji. Na jedno z pytań, szanowni państwo, ile puławskie Azoty płacą za znak towarowy, który zamieszczają na produktach, uzyskujemy odpowiedź od zarządu, że informacja na temat wykorzystania znaku towarowego, czyli tzw. jaskółki Grupy Azoty z siedzibą w Puławach, stanowi tajemnicę spółki w odniesieniu do art. 377 § 2, co jest, szanowni państwo, po prostu kłamstwem. Informację na ten temat można znaleźć w sprawozdaniu, za ubiegły rok ten koszt wyniósł 36 mln zł. To jest po prostu skandaliczne. Azoty traktowane są w tej chwili jak prywatny folwark partii rządzącej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-650">
          <u xml:id="u-650.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-650.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Rutka, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-650.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-651">
          <u xml:id="u-651.0" who="#MarekRutka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rolą parlamentu i posłów Rzeczypospolitej jest troska o dobro wspólne, o sprawiedliwość, o godność i poczucie więzi nie tylko w wymiarze ogólnym, ale i w wymiarze lokalnym. Patriotyzm to nie tylko wzniosłe hasło najczęściej opisujące więź z ojczyzną, ale to także więź łącząca nas z naszymi małymi ojczyznami, miejscami, z którymi jesteśmy szczególnie związani już od wielu pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-651.1" who="#MarekRutka">Jako poseł ziemi pomorskiej nie mogę pozostać obojętny na historyczną krzywdę, jaka dotknęła mieszkańców Rytla, wsi położonej w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Czersk. Tą historyczną krzywdą jest właśnie fakt przynależności do gminy Czersk. Do 1976 r. Rytel był samodzielną gminą i przestał nią być nie ze względów finansowych czy demograficznych, ale ze względów politycznych. Momentem przełomowym w historii Rytla była noc z 11 na 12 sierpnia 2017 r., kiedy to sołectwo Rytel zostało spustoszone przez wichurę. Gigantyczna i niespotykana do tej pory w tej części kraju wichura zniszczyła 100 domów i powaliła 9 tys. ha lasu. A co najbardziej dramatyczne, pociągnęła za sobą śmierć dwóch harcerek. Społeczność Rytla w czasie pamiętnej dramatycznej nocy wykazała się wielką solidarnością i ofiarnością w ratowaniu zdrowia i życia oraz ograniczaniu skutków katastrofy naturalnej. Mieszkańcy nie oglądali się na władze gminy Czersk, a tym bardziej na władze wojewódzkie, których reakcja na pewno nie była na poziomie, jakiego by oczekiwali.</u>
          <u xml:id="u-651.2" who="#MarekRutka">Warto w tym miejscu zacytować słowa Łukasza Ossowskiego, ówczesnego sołtysa Rytla, który po przejściu nawałnicy powiedział: Jednym z naszych największych atutów jest kapitał społeczny, który uwidocznił się szczególnie mocno w okolicznościach nadzwyczajnych. Na kanwie doświadczeń tragicznej nawałnicy społeczność Rytla opowiedziała się za odłączeniem od gminy Czersk. Takiego zdania było 60% mieszkańców tej wsi. Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie utworzenia gminy trafił na ręce ministra spraw wewnętrznych w lutym 2019 r. Niestety pandemia i perturbacje z nią związane zawiesiły procedowanie nad tym wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-651.3" who="#MarekRutka">Stąd też z tego miejsca, ale także w interpelacji złożonej na ręce pana premiera, zwracam się z prośbą o wszczęcie procedury utworzenia gminy Rytel i przywrócenia historycznej sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-651.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-652">
          <u xml:id="u-652.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-652.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Fryderyk Kapinos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-652.2" who="#MałgorzataGosiewska">Chyba nie ma.</u>
          <u xml:id="u-652.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Lorek.</u>
          <u xml:id="u-652.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-652.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-652.6" who="#MałgorzataGosiewska">Spokojnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-653">
          <u xml:id="u-653.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Panie, Panowie Posłowie! Do dziś istnieje w samym centrum dawnego Piotrkowa kamienica, w której urodził się w 1895 r. Stefan Rowecki, komendant główny Związku Walki Zbrojnej, a po akcji scaleniowej — dowódca Armii Krajowej. Mieszkańcy pamiętają o swoim znakomitym krajanie, składając pod tablicą umieszczoną na tym budynku kwiaty i paląc znicze.</u>
          <u xml:id="u-653.1" who="#GrzegorzLorek">Przytaczanie całego życiorysu generała Roweckiego zajęłoby zbyt dużo czasu, a wymienienie wszystkich zasług jest chyba niemożliwe. Niezależnie od zadań bieżących, wynikających z działalności podziemnej, dużo pracy włożył w przywrócenie zaufania do kadry oficerskiej Wojska Polskiego nadszarpniętego przez szybką klęskę we wrześniu 1939 r. Z jego polecenia rozpoczęto akcję N, która zajmowała się dywersją propagandową i psychologiczną wśród Niemców. Stworzył organizację „Wachlarz”, a wreszcie dokonał tytanicznej pracy nad scaleniem wszystkich sił niepodległościowych pod jednym dowództwem, co, przyznać należy, nie do końca się udało. Szykował powstanie powszechne, mające wybuchnąć w chwili wystarczającego osłabienia Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-653.2" who="#GrzegorzLorek">Niestety został wydany przez niemieckich agentów Gestapo umieszczonych w wywiadzie Armii Krajowej. Trójka renegatów doprowadziła do jego aresztowania. Osądzony i stracony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen został zamordowany najprawdopodobniej pomiędzy 1 a 7 sierpnia 1944 r. na rozkaz Himlera. 30 czerwca będzie kolejna rocznica jego aresztowania. Cześć jego pamięci. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-654">
          <u xml:id="u-654.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-654.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Szymon Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-654.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-655">
          <u xml:id="u-655.0" who="#SzymonGiżyński">Pani marszałek, dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-655.1" who="#SzymonGiżyński">Charakterystyka programu wyborczego Platformy Obywatelskiej powzięta z parafrazy fragmentu wiersza Adama Asnyka: Wciąż jednej miary, zawsze jest jednostajny, bezbarwny i szary.</u>
          <u xml:id="u-655.2" who="#SzymonGiżyński">Zaś polityczne cele wynikające z programu wyborczego Platformy Obywatelskiej, polegające na dzieleniu i skłócaniu polskiego społeczeństwa, znakomicie przewidział Jan Sztaudynger w swojej fraszce: Polska A Polsce B każe się całować w D.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-656">
          <u xml:id="u-656.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękujemy bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-656.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń…</u>
          <u xml:id="u-656.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Władysław Kurowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-656.3" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o wygłoszenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-657">
          <u xml:id="u-657.0" who="#WładysławKurowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wystąpienie chcę poświęcić pamięci ofiar drugiej czarnej niedzieli w Myślenicach.</u>
          <u xml:id="u-657.1" who="#WładysławKurowski">Gestapowcy z listą w ręce 30 kwietnia 1944 r. weszli do wybranych myślenickich domów. Rankiem wdarli się do mieszkania oficera „Ubezpieczalni” — Dominika Jury, ps. Dudek. Mimo że nie znaleziono u niego niczego podejrzanego, został zakuty w kajdanki i aresztowany. Tego dnia gestapo aresztowało jeszcze m.in. „Andrzeja” — Leona Daroszewskiego, pełniącego od 1943 r. funkcję dowódcy krakowskiej „Ubezpieczalni”, wraz z małżonką, a także 26 innych osób. Wcześnie rano wojska hitlerowskie otoczyły również wybrane domy w Sułkowicach i aresztowały ich mieszkańców. W sumie aresztowanych zostało 19 osób, w tym czterech synów ówczesnego dyrektora sułkowickiej szkoły zawodowej Władysława Sali. On sam tego dnia został zamordowany. W tym samym dniu aresztowań dokonano także w Lubniu, Jasienicy, Polance i Zawadzie. Natomiast wieczorem rozpoczęły się aresztowania w Krakowie. Łącznie zaaresztowano ok. 50 żołnierzy „Ubezpieczalni”. Aresztowanych zebrano w pobliżu sądu, samochodami ciężarowymi wywieziono do Krakowa i osadzono w więzieniu Montelupich.</u>
          <u xml:id="u-657.2" who="#WładysławKurowski">Wkrótce potem pojawiły się złowrogie afisze śmierci informujące o egzekucjach. Aresztowani ginęli w różnych miejscach, m.in. przy dzisiejszym skrzyżowaniu ulic Lubicz i Botanicznej w Krakowie oraz na tzw. Glinniku w Przegorzałach. Kilkoro zatrzymanych nie zostało rozstrzelanych, ale zostali oni osadzeni w obozach koncentracyjnych. Niektórzy z nich po przejściu przez obozy, przez obozowe piekło doczekali się wyzwolenia, a odciśnięte piętno strasznych przeżyć towarzyszyło im do końca ich życia. Tragiczne wydarzenia żyją również w pamięci zarówno rodzin, jak i mieszkańców Myślenic, Sułkowic, Lubnia, Jasienicy, Polanki i Zawady.</u>
          <u xml:id="u-657.3" who="#WładysławKurowski">Pamięć o ich bohaterstwie, ich poświęceniu dla ojczyzny jest corocznie kultywowana w miejscach pamięci. Rodziny pomordowanych i więzionych pamiętają o swoich bliskich, odwiedzając w rocznicę tych wydarzeń miejsce ich kaźni, a w myślenickim sanktuarium odprawiana jest msza święta w intencji aresztowanych. Cześć i chwała bohaterom! Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-657.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-658">
          <u xml:id="u-658.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-658.1" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-658.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-658.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-658.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o wygłoszenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-659">
          <u xml:id="u-659.0" who="#IwonaKurowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dziarska postać, tęga mina, to są strzelcy z Garwolina. 100 lat temu, w styczniu 1923 r., do Garwolina zawitał 1. Pułk Strzelców Konnych. Stacjonował w garwolińskich koszarach, a każdego roku w drugą niedzielę maja obchodził hucznie wielkie święto wszystkich żołnierzy i całej wojskowej i garwolińskiej społeczności. Wokół pułku toczyło się życie kulturalne i sportowe, organizowano bale i zabawy. Pułk kawalerii w czasie pokoju liczył 800 ludzi i koni. Miało to kolosalny wpływ na rozwój gospodarczy naszego miasta i całego regionu. Tych żołnierzy i konie należało nakarmić, oficerów i ich rodziny zakwaterować.</u>
          <u xml:id="u-659.1" who="#IwonaKurowska">Dziś pułku już nie ma, ale kultywowania tradycji kawaleryjskiej podjęło się Stowarzyszenie Kawaleryjskie im. 1. Pułku Strzelców Konnych, które powstało w 2009 r., kierowane przez prezesa pana Wojciecha Szczegota. W ramach stowarzyszenia działa grupa rekonstrukcji historycznej oraz sekcja jeździecka. Stowarzyszenie od 14 lat popularyzuje historię i tradycje pułku, osiągnięcia polskiego ruchu kawaleryjskiego i rekonstruktorskiego, tradycję i historię Wojska Polskiego. W 2010 r. Zarząd Zrzeszenia Kół Pułkowych Kawalerii w Londynie przyznał stowarzyszeniu przywilej przejęcia tradycji oraz barw i wyróżników 1. PSK. I znowu po 100 latach barwy zieleni i amarantu łączą i jednoczą mieszkańców Garwolina i okolic wokół takich wartości jak miłość do Polski, poświęcenie dla ojczyzny i służby wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-659.2" who="#IwonaKurowska">Dzięki stowarzyszeniu od 14 lat w drugą niedzielę maja, a naprawdę już od piątku ożywają barwne i bogate tradycje pułkowe. Szkoła podstawowa im. 1. PSK w Garwolinie rozbrzmiewa pułkowymi piosenkami podczas uroczystej akademii, szkolne korytarze zamieniają się w muzeum poświęcone historii, zjeżdżają potomkowie rodzin pułkowych. Na błonie w Leszczynach wjeżdżają konno spadkobiercy kawalerzystów i prezentują umiejętności kawaleryjskie. Mieszkańcy uczestniczą w ekumenicznej mszy świętej, oglądają rekwizyty, pamiątki pułkowe, a także sprzęt wojskowy. Członkowie stowarzyszenia biorą udział w lokalnych i wyjazdowych rekonstrukcjach historycznych.</u>
          <u xml:id="u-659.3" who="#IwonaKurowska">W 100-lecie przybycia 1. PSK do Garwolina składam serdeczne gratulacje, wyrazy uznania i wdzięczności stowarzyszeniu kawaleryjskiemu z Garwolina za wyjątkowe dzieło przywrócenia tradycji, wartości i piękna, dzięki którym miasto kulturalnie rozkwita, a mieszkańcy integrują się i jednoczą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-659.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-660">
          <u xml:id="u-660.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-660.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Adam Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-661">
          <u xml:id="u-661.0" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak każdego roku w czerwcu br. obchodzimy Dni Pilawy, stolicy mojej gminy, oraz 194. rocznicę powstania kolonii Pilawa i 39. rocznicę nadania Pilawie praw miejskich.</u>
          <u xml:id="u-661.1" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Początki Pilawy sięgają 1829 r. Powstała ona na terenie dóbr osieckich wchodzących w skład gospodarstwa wilanowskiego hrabiostwa Aleksandry i Aleksandra Potockich. Ówczesną kolonię Pilawa założyli koloniści niemieccy na czele z Xawerym Ammerem. Osady zakładane były głównie na tzw. odpadkach leśnych wymagających karczunku. Koloniści karczowali las, budowali własne siedziby i podstawy materialnego bytu. Początkowo liczba mieszkańców Pilawy była niewielka. W 1830 r. było to ok. 180 osób.</u>
          <u xml:id="u-661.2" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Na początku lat 30. we wschodniej części dóbr osieckich wytyczono i zbudowano odcinek traktu wołyńskiego łączącego Warszawę przez Garwolin z Uściługiem. Połączenie z nim uzyskała także Pilawa. Obok kolonistów niemieckich w Pilawie zamieszkali osadnicy polscy. Do dzisiaj zachowały się takie nazwiska jak Sokół, Jarosławski, Kowalski, Rychlewski.</u>
          <u xml:id="u-661.3" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Duży wpływ na rozwój Pilawy wywarła budowa linii kolejowej, tzw. Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej, którą rozpoczęto w 1875 r. Zbudowano stację kolejową, drewniany dworzec, murowaną parowozownię i wieżę ciśnień. Wybudowano także trzy budynki mieszkalne dla kolejarzy. To elementy pejzażu, które z Pilawą kojarzą się do dzisiaj, szczególnie drewniany dworzec. 17 sierpnia 1877 r. Droga Żelazna Nadwiślańska została oddana do użytku. Kolej, stwarzając możliwość kontaktu z innymi rejonami kraju, spowodowała znaczny napływ ludności zajmującej się handlem i drobnym rzemiosłem. Mieszkający w Pilawie kolejarze odgrywali dużą rolę w życiu wioski.</u>
          <u xml:id="u-661.4" who="#GrzegorzAdamWoźniak">1 stycznia 1984 r. Pilawa otrzymała prawa miejskie i tym samym rozpoczął się jej znaczny rozwój. Obecnie liczy ona ponad 5 tys. mieszkańców. Dziś Pilawa jest jedną z lepiej rozwijających się gmin powiatu garwolińskiego, w której chętnie osiedlają się nowi mieszkańcy.</u>
          <u xml:id="u-661.5" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Z okazji dni miasta i 194. rocznicy powstania Pilawy wszystkim, którzy budowali dobrobyt i wpływali na rozwój miasta, jako poseł tej gminy przekazuję wyrazy szacunku i podziękowania. Jestem niebywale dumny, mogąc reprezentować państwa w Sejmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-661.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-662">
          <u xml:id="u-662.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-662.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Kurzępa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-662.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-663">
          <u xml:id="u-663.0" who="#JacekKurzępa">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polacy! Pani marszałek, dziękuję za dzisiejszą ważną wizytę w celi rtm. Pileckiego na Rakowieckiej. Dziękuję i tobie, i wszystkim, podobnie jak panu prezydentowi i wielu Polakom, którzy do tej celi dzisiaj poszli, zarówno fizycznie, jak i symbolicznie, mentalnie, w myśleniu i wspomnieniu bohatera Rzeczypospolitej rtm. Witolda Pileckiego.</u>
          <u xml:id="u-663.1" who="#JacekKurzępa">Zastanawiam się, rotmistrzu, gdzie jest siła twego męstwa? Poszukuję kotwic polskości. Odnajduje je w trzech przestrzeniach: w niebywałej, gorliwej wierze w Boga Najwyższego, który daje nam siłę przeogromną, w niebywałej miłości twojej rodziny, żony i dzieci, która dawała ci nadzieję na normalność, ale i w tej trzeciej kotwicy, będącej kotwicą miłości do naszej wspólnej ojczyzny, Polski.</u>
          <u xml:id="u-663.2" who="#JacekKurzępa">Jeśli zatem spotkaliśmy się z uczniami klas mundurowych na ostatnim święcie kadetów w Gorzowie Wielkopolskim, to patrząc na tych młodych Polki i Polaków, rozognionych myśleniem o sobie jako o przyszłych bohaterach, którzy dzisiaj, mając 15–16 lat, wchodząc w strukturę klas mundurowych, chcą służyć Polsce… Zadaję również i wam pytanie: Gdzie lokujecie swoje kotwice polskości? Gdzie znajdujecie szansę na budowanie swojego męstwa i chwalebnych czynów? Niechby to było świadectwo rtm. Witolda Pileckiego jako wzorotwórczej postaci również dla was, współczesnych młodych Polaków.</u>
          <u xml:id="u-663.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-664">
          <u xml:id="u-664.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-664.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jarosław Gonciarz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-664.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-665">
          <u xml:id="u-665.0" who="#JarosławGonciarz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W swoim oświadczeniu chciałbym zwrócić uwagę na odbywające się od 17 do 21 maja w Knurowie kolejne, coroczne Knurowskie Dni Integracji i docenić ich znaczenie. Tegoroczna edycja była już 14. edycją i upłynęła pod hasłem „Bądźmy razem”. Jak podkreślał organizator i inicjator Knurowskich Dni Integracji pan Tomasz Rzepa, ideą tego wydarzenia jest dostrzeżenie drugiego człowieka, jego potrzeb, ale przede wszystkim jego wartości. Kiedy tak się dzieje, to zgodnie z hasłem „Bądźmy razem” potrafimy razem pracować, bawić się, cieszyć i smucić, po prostu być razem.</u>
          <u xml:id="u-665.1" who="#JarosławGonciarz">To wielkie i jakże potrzebne wspólne przedsięwzięcie knurowskich organizacji zajmujących się statutowo osobami niepełnosprawnymi oraz ich partnerów obfitowało w wiele wydarzeń społecznych, kulturalnych, a także sportowo-rekreacyjnych. Cykl imprez odbył się pod honorowym patronatem prezydenta miasta Knurowa Adama Ramsa, który pierwszego dnia obchodów tradycyjnie wręczył osobom niepełnosprawnym symboliczny klucz do bram miasta. Impreza integrowała podopiecznych ośrodka Caritas, uczniów Zespołu Szkół Specjalnych w Knurowie, klasy integracyjne knurowskich przedszkoli i szkół podstawowych oraz podopiecznych DPS i stowarzyszenia osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi. Knurowskie Dni Integracji nie tylko pomagają w przełamywaniu barier między środowiskiem osób niepełnosprawnych a mieszkańcami Knurowa, ale także otwierają serca wszystkich mieszkańców na potrzeby osób niepełnosprawnych, zwiększają wrażliwość względem drugiego człowieka.</u>
          <u xml:id="u-665.2" who="#JarosławGonciarz">Szanowna Pani Marszałek! Jeszcze raz składam podziękowania, wyrażam słowa uznania wobec pomysłodawcy i koordynatora Knurowskich Dni Integracji pana Tomasza Rzepy oraz wszystkich organizacji i partnerów wspierających to jedno z nielicznych w regionie tak dużych wydarzeń o takim wrażliwym społecznie charakterze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-665.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-666">
          <u xml:id="u-666.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-666.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Beata Strzałka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-666.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma?</u>
          <u xml:id="u-666.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anna Kwiecień.</u>
          <u xml:id="u-666.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-667">
          <u xml:id="u-667.0" who="#AnnaKwiecień">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-667.1" who="#AnnaKwiecień">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 25 maja 1948 r. strzałem w tył głowy został zabity Witold Pilecki, wielki człowiek, wielki Polak. Warto przypomnieć jego życiorys. Urodził się 13 maja 1901 r. w Ołońcu, mieście w Karelii, które znajduje się obecnie na terytorium północno-zachodniej Rosji. Jego rodzina miała szlacheckie pochodzenie i używała herbu Leliwa. Jego rodzicami byli Julian Pilecki, który pracował jako leśnik, oraz Ludwika Pilecka, z domu Osiecimska. Poza Witoldem Pileccy doczekali się jeszcze Marii i Józefa, który zmarł w wieku 5 lat, oraz Wandy i Jerzego.</u>
          <u xml:id="u-667.2" who="#AnnaKwiecień">Pileccy posiadali niegdyś majątek na Nowogródczyźnie, został im jednak odebrany za udział dziadka Witolda, Józefa, w powstaniu styczniowym. Józef przebywał ponadto 7 lat na zesłaniu na Syberii.</u>
          <u xml:id="u-667.3" who="#AnnaKwiecień">Witold dołączył w 1918 r. do oddziałów Samoobrony Wileńskiej, walczył z oddziałami komunistycznymi i dowodził obroną barykady w Ostrej Bramie. Po wyparciu z miasta dołączył do oddziałów kawalerii Samoobrony Wileńskiej, którym dowodzili bracia Władysław i Jerzy „Łupaszka” Dąbrowscy. Do jesieni 1919 r. uczestniczył w walkach o Brześć, Lidę, Mińsk Litewski i Baranowicze.</u>
          <u xml:id="u-667.4" who="#AnnaKwiecień">Witold ożenił się z Marią Ostrowską, nauczycielką szkoły powszechnej. Mieli razem dwoje dzieci, Andrzeja urodzonego w 1932 r. i Zofię urodzoną w 1933 r. Warto podkreślić, że Witold Pilecki był człowiekiem, który znakomicie znał trzy języki, był wielkim człowiekiem. Był nie tylko człowiekiem, który potrafił oddać życie za Polskę, walczyć o nią, ale był także wspaniałym ojcem, wielkim bohaterem, wspaniałym katolikiem. Cześć i chwała bohaterom!</u>
          <u xml:id="u-667.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-668">
          <u xml:id="u-668.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-668.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-668.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-668.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-668.4" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-668.5" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-668.6" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-669">
          <u xml:id="u-669.0" who="#KrzysztofTuduj">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na wstępie w rocznicę mordu dokonanego przez komunistów na rtm. Witoldzie Pileckim: Cześć i chwała rotmistrzowi!</u>
          <u xml:id="u-669.1" who="#KrzysztofTuduj">Moje oświadczenie to rzecz o wilkach w Polsce. Zapowiadałem tragedię 2 lata temu z tej mównicy. Jeszcze do takiej tragedii nie doszło, ale zbliżamy się. Pytanie, czy Polak może być mądry przed szkodą.</u>
          <u xml:id="u-669.2" who="#KrzysztofTuduj">Krótko streszczę historię pana Jerzego i Reksia. To historia sprzed 2 tygodni. Pan Jerzy usłyszał hałas. Wybiega przed dom, otwiera drzwi swojego ganku, jego pies ucieka z podwórka, chowa się w domu, pan Jerzy staje oko w oko z wilkiem, wilk rzuca mu się do gardła, pan Jerzy zasłania się ręką, następuje szarpanina, pan Jerzy, twardy mężczyzna, uderza wilka w pysk, wilk puszcza, odbiega.</u>
          <u xml:id="u-669.3" who="#KrzysztofTuduj">Szanowni Państwo! Dramatyczna scena w biały dzień o godz. 17, parę kilometrów od Ustrzyk Dolnych. Jest problem z wilkiem w Polsce. Na czym on polega? Dobrze, że wilk się odbudował jako populacja, on już występuje wszędzie, natomiast są miejsca, gdzie jest go za dużo. I to na pewno pokazuje nam Podkarpacie, a także kierunek, w jakim to będzie szło. Wilk sprawia bardzo duże problemy. Byłem tam ostatnio i znam dużo relacji na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-669.4" who="#KrzysztofTuduj">Natomiast w Polsce większy problem niż z wilkiem jest z sektą wyznawców wilka, która uprawia wilkocentryzm w oderwaniu od zdrowego rozsądku, najczęściej przekierowując dyskusje na myśliwych i fałszując argumenty.</u>
          <u xml:id="u-669.5" who="#KrzysztofTuduj">Szanowni Państwo! Bezpieczeństwo ludzi, równowaga w przyrodzie, zdrowy rozsądek — to jest to, co w sprawie wilka jest bardzo potrzebne. Tam gdzie populacja wilka jest za duża, gdzie sprawia bardzo duże problemy, konieczna jest redukcja, tak żeby wilk nauczył się, że z człowiekiem nie można zadzierać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-670">
          <u xml:id="u-670.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-670.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Tomasz Głogowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-671">
          <u xml:id="u-671.0" who="#TomaszGłogowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dzisiaj przekonaliśmy się, że minister obrony narodowej pan Jarosław Błaszczak nie tylko jest w konflikcie z wojskiem, z generałami, z premierem i z prezydentem, ale jest już pewnie całkowicie pozbawiony wsparcia swojego środowiska politycznego, bo nawet nie ma pojęcia, jak się zachować PR-owsko i dzisiaj dokonał, mówiąc językiem młodzieżowym, samozaorania. Przyszedł na posiedzenie Komisji Obrony Narodowej tylko po to, żeby powiedzieć, że nie będzie rozmawiał z posłami, bo posłowie opozycji chcą go odwołać.</u>
          <u xml:id="u-671.1" who="#TomaszGłogowski">Wczoraj, kiedy rozmawiałem z jednym z posłów partii rządzącej, członkiem Komisji Obrony Narodowej, mówił mi, że przecież nie ma problemu, ta rakieta była nieuzbrojona, gdyby była uzbrojona, to byłby problem. Rozmawialiśmy prywatnie, w cztery oczy, nie było dziennikarzy, więc można powiedzieć, że on naprawdę tak uważał. Naprawdę uważał, że to, że rakieta jest nieuzbrojona, to znaczy, że nie było problemu, a przecież gdyby nieuzbrojona rakieta uderzyła w budynek mieszkalny, w autobus, zabiłaby wiele osób.</u>
          <u xml:id="u-671.2" who="#TomaszGłogowski">Problem jest jeszcze większy. Minister Błaszczak mówi, próbując dezawuować, czyli krytykować dowódcę operacyjnego rodzaju Sił Zbrojnych, że 16 grudnia nie był poinformowany o tym, że rakieta wleciała do Polski. No być może, że rzeczywiście został poinformowany 17 grudnia o godz. 8 rano. Ale reakcja wojska była, kiedy rakieta wleciała, poderwały się samoloty NATO stacjonujące w Malborku. Tylko jest pytanie, dlaczego po 16 grudnia nikt tej rakiety nie szukał. Odpowiedź jest dość oczywista. Dlatego że kilkanaście dni wcześniej, tj. 28 listopada, usłyszeliśmy, że niepotrzebne są rakiety Patriot, dlatego że dają nam je Niemcy, a Niemcy są źli, więc nie będziemy brali rakiet Patriot.</u>
          <u xml:id="u-671.3" who="#TomaszGłogowski">Wydawało się, że po ministrze Macierewiczu już nie może być gorszego dla Polski ministra obrony narodowej. Okazuje się, że jest i byłoby dobrze dla wszystkich, gdyby jak najszybciej pożegnał się z tym stanowiskiem.</u>
          <u xml:id="u-671.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-672">
          <u xml:id="u-672.0" who="#MałgorzataGosiewska">Na koniec pan poseł Przemysław Koperski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-672.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o wygłoszenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-673">
          <u xml:id="u-673.0" who="#PrzemysławKoperski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 9 maja br. w Cagliari we Włoszech w wyniku nieszczęśliwego wypadku zginął dr Radosław Ostałkiewicz, rocznik 1979, wójt gminy Jaworze położonej w sąsiedztwie Bielska-Białej. Był na tej sali rok temu z grupą młodzieży na moje zaproszenie, ponieważ wygrał licytację na rzecz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. To był wyjątkowy samorządowiec, społecznik i nauczyciel akademicki. Cieszył się ogromnym poparciem społecznym. W wyborach w 2018 r. uzyskał poparcie na poziomie ponad 93%.</u>
          <u xml:id="u-673.1" who="#PrzemysławKoperski">Dlaczego o tym mówię? Mieszkańcy gminy Jaworze są coraz bardziej zaniepokojeni. Z tego miejsca apeluję do premiera Morawieckiego i do wojewody Wieczorka o uszanowanie głosu pogrążonych w żałobie mieszkańców i radnych, o nieuleganie złym podszeptom i pomysłom jednego z radnych Prawa i Sprawiedliwości w regionie bielskim. Mam tu wniosek podpisany przez wszystkich 15 radnych gminy Jaworze z prośbą o wyznaczenie pani wicewójt Anny Skotnickiej-Nęckiej do pełnienia obowiązków wójta do końca bieżącej kadencji. Pani Anna Skotnicka-Nęcka od 24 lat związana jest z urzędem gminy w Jaworzu. Pełniła funkcję sekretarza gminy oraz funkcję zastępcy wójta śp. Radosława Ostałkiewicza. Wyznaczenie jej daje gwarancję, że te plany, które chciał zrealizować wójt Ostałkiewicz, zostaną zrealizowane. Bardzo serdecznie dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-673.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-674">
          <u xml:id="u-674.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-674.1" who="#MałgorzataGosiewska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-675">
          <u xml:id="u-675.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! 25 maja obchodzimy Europejski Dzień Sąsiada, święto dobrych sąsiedzkich relacji. Wszystkim życzę wyłącznie dobrych sąsiadów. Dobry sąsiad to skarb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-676">
          <u xml:id="u-676.0" who="#WaldemarAndzel">Oświadczenie w sprawie programu „Orka” i zakupu okrętów podwodnych przez Polskę</u>
          <u xml:id="u-676.1" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z tego miejsca jako wiceprzewodniczący Komisji Obrony Narodowej gratuluję ministrowi obrony narodowej panu Mariuszowi Błaszczakowi wznowienia programu „Orka” w ramach programu modernizacji technicznej armii.</u>
          <u xml:id="u-676.2" who="#WaldemarAndzel">Uaktualniony program przewiduje nabycie szybkich okrętów zdolnych do długiego i skrytego przebywania w głębinach. Już niedługo resort ogłosi więcej szczegółów w sprawie liczby okrętów i ich wyposażenia oraz kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-676.3" who="#WaldemarAndzel">Serdecznie dziękuję za te odważne i strategiczne decyzje, które są kluczowe dla naszej obronności i bezpieczeństwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-677">
          <u xml:id="u-677.0" who="#BarbaraBartuś">Oświadczenie poselskie z 25 maja 2023 r. w sprawie 75. rocznicy zamordowania rotmistrza Witolda Pileckiego</u>
          <u xml:id="u-677.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 25 maja 1948 r. o godz. 21.30, czyli dokładnie 75 lat temu, z wyroku komunistycznego sądu, któremu przewodniczył ppłk Jan Hryckowian, w mokotowskim więzieniu rozstrzelano Witolda Pileckiego, a ciało wrzucono do bezimiennego grobu. Dopiero w 1991 r. na wniosek Naczelnej Prokuratury Wojskowej Sąd Najwyższy anulował wyrok z 1948 r., a w lipcu 2006 r. prezydent RP prof. Lech Kaczyński w uznaniu zasług Witolda Pileckiego odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego.</u>
          <u xml:id="u-677.2" who="#BarbaraBartuś">Witold Pilecki (pseudonim Witold, Druh, Roman Jezierski, Tomasz Serafiński) urodził się 13 maja 1901 r. w Ołońcu w północnej Rosji, dokąd jego rodzina została przesiedlona w ramach represji za udział w powstaniu styczniowym. Pochodził ze szlachty pieczętującej się herbem Leliwa. W młodości jako harcerz, a później jako żołnierz Wojska Polskiego Witold Pilecki walczył o odzyskanie przez Polskę niepodległości i bronił ją przed bolszewicką nawałą w 1920 r. Zwolniony z wojska objął majątek ziemski Sukurcze na terenie dzisiejszej Białorusi, którym wzorowo zarządzał, zyskując sobie szacunek i wdzięczną pamięć miejscowej ludności jako dobry gospodarz i sąsiad.</u>
          <u xml:id="u-677.3" who="#BarbaraBartuś">W 1939 r. ponownie zmobilizowany walczył z niemieckim najeźdźcą w szeregach 19. i 41. Dywizji Piechoty. Swój oddział rozwiązał dopiero 19 października i przeszedł do konspiracji.</u>
          <u xml:id="u-677.4" who="#BarbaraBartuś">Podjął się wykonania zadania rozpoznania obozów koncentracyjnych, które niemieckie władze okupacyjne tworzyły na byłych ziemiach polskich. 19 września 1940 r. dał się ująć Niemcom podczas łapanki na warszawskim Żoliborzu, by następnie trafić do obozu koncentracyjnego Auschwitz pod numerem 4859. Przez niemal 3 lata pobytu w obozie zbierał informacje i tworzył siatkę konspiracyjną na jego terenie.</u>
          <u xml:id="u-677.5" who="#BarbaraBartuś">Zagrożony dekonspiracją, w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r. uciekł z obozu, a następnie sporządził rzetelny i wiarygodny raport o dokonywanym przez Niemców ludobójstwie, który trafił do polskich władz na emigracji i zachodnich aliantów. Niestety rządy państw zachodnich nie uwierzyły w informacje przekazane przez Witolda Pileckiego o rozmiarach zbrodni dokonywanych przez Niemców.</u>
          <u xml:id="u-677.6" who="#BarbaraBartuś">Sam rotmistrz walczył w powstaniu warszawskim. Po jego upadku trafił do niemieckiego obozu jenieckiego, a stamtąd do 2. Korpusu Polskiego na Zachodzie.</u>
          <u xml:id="u-677.7" who="#BarbaraBartuś">Po powrocie do kraju 8 maja 1947 r. został aresztowany przez komunistyczną bezpiekę i poddany niezwykle brutalnemu śledztwu. W trakcie ostatniego, jak się później okazało, widzenia z żoną pobyt w obozie koncentracyjnym nazwał igraszką w porównaniu z torturami, jakim został poddany w mokotowskim więzieniu. Tragicznym paradoksem historii było to, że oprawcy mówili po polsku i nosili polskie mundury. Będąc człowiekiem głęboko religijnym, pomimo ogromu cierpień, których doświadczył, pozostał niezłomny w swoich przekonaniach. Zachował honor i godność polskiego oficera i patrioty. Ochotnik do Auschwitz — bo taki przydomek otrzymał od potomnych — stał się symbolem żołnierzy wyklętych, postacią, która weszła do panteonu bohaterów narodowych.</u>
          <u xml:id="u-677.8" who="#BarbaraBartuś">25 maja obchodzimy również Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem. Święto zostało ustanowione w 2019 r. przez Parlament Europejski w rocznicę śmierci rotmistrza Witolda Pileckiego. Dzień ten ma być wyrazem szacunku i hołdem dla wszystkich tych, którzy walcząc z tyranią, wykazali się nieustępliwością.</u>
          <u xml:id="u-677.9" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Propagując wiedzę o takich bohaterach jak rotmistrz Witold Pilecki i ich dokonaniach, spełniamy nasz obywatelski obowiązek wobec nich.</u>
          <u xml:id="u-677.10" who="#BarbaraBartuś">Cześć i chwała bohaterom!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-678">
          <u xml:id="u-678.0" who="#JoannaJaśkowiak">Oświadczenie w sprawie recepty na rosnące koszty udzielania świadczeń zdrowotnych</u>
          <u xml:id="u-678.1" who="#JoannaJaśkowiak">Szanowna Pani Marszałek! Szpitale i inne podmioty lecznicze, które udzielają pacjentom tzw. świadczeń gwarantowanych, potrzebują stabilnych źródeł finansowania. A to obecnie jest praktycznie niemożliwe. Powód? Brak mechanizmu dostosowania wysokości cen świadczeń do rosnących kosztów ich udzielania wynikających z czynników makroekonomicznych. Świadczeniodawcy i samorządowcy mają jednak na to receptę.</u>
          <u xml:id="u-678.2" who="#JoannaJaśkowiak">W praktyce chodzi o taki mechanizm, który zobowiąże ministra zdrowia i Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji do podejmowania działań w kierunku dostosowania wyceny świadczeń do rosnących kosztów leczenia pacjentów, związanych z inflacją, wzrostem cen energii oraz ustawowym wzrostem wysokości wynagrodzeń pracowników.</u>
          <u xml:id="u-678.3" who="#JoannaJaśkowiak">Odpowiednie finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej to większe bezpieczeństwo dla pacjentów i wyższa jakość świadczonych usług. To również stabilne miejsca pracy dla personelu medycznego i innych osób, bez których podmiot leczniczy nie może prawidłowo funkcjonować. To wreszcie poprawa relacji z kontrahentami, którym obecnie nie zawsze podmioty lecznicze są w stanie płacić na czas.</u>
          <u xml:id="u-678.4" who="#JoannaJaśkowiak">Obecnie polski ustawodawca nie daje świadczeniodawcom żadnej gwarancji, że za wzrostem kosztów udzielania świadczeń opieki zdrowotnej pójdzie zwiększenie środków na pokrycie tego wzrostu. Co więcej, ten sam ustawodawca nakłada na świadczeniodawców szereg obowiązków, które mają bezpośredni wpływ na wzrost kosztów udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-678.5" who="#JoannaJaśkowiak">W związku z powyższym organizacje branżowe i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego opracowały i przedstawiły projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Projekt ten wprowadza mechanizm dostosowania wysokości cen świadczeń do rosnących kosztów ich udzielania wynikających z czynników makroekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-678.6" who="#JoannaJaśkowiak">Projekt zmian zakłada, że minister zdrowia nadal będzie miał możliwość zlecenia prezesowi AOTMiT przygotowania raportu i rekomendacji w sprawie zmiany sposobu lub poziomu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej w związku z nadzwyczajnym wzrostem kosztów udzielania świadczeń opieki zdrowotnej. Projekt nowelizacji ustawy zakłada również umożliwienie reprezentatywnym organizacjom świadczeniodawców składania do ministra zdrowia wniosków w sprawie dokonania zmiany poziomu lub sposobu finansowania lub warunków realizacji świadczenia gwarantowanego. Autorzy projektu nowelizacji ustawy apelują jednak o możliwość zgłaszania przez partnerów społecznych uwag do raportu i rekomendacji prezesa AOTMiT, a także o zwiększenie transparentności procesu zmiany sposobu lub poziomu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-678.7" who="#JoannaJaśkowiak">Związek Powiatów Polskich zaproponował wykorzystanie gotowego rozwiązania legislacyjnego, licząc na poparcie wszystkich sił politycznych w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-679">
          <u xml:id="u-679.0" who="#KrzysztofJanuszKozik">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 23 maja minęło 39 lat od wyroku Sądu Wojskowego w Warszawie skazującego zaocznie płk. Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci wymierzoną za dezercję i rzekomą zdradę Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, skazującego go również na konfiskatę mienia i degradację do stopnia szeregowego.</u>
          <u xml:id="u-679.1" who="#KrzysztofJanuszKozik">Pułkownik Ryszard Kukliński swoim życiem dał przykład niezłomności i patriotyzmu. Karierę wojskową rozpoczął, uczęszczając do Oficerskiej Szkoły Piechoty nr 1 we Wrocławiu, którą ukończył w 1950 r. ze stopniem chorążego. W 1962 r. nawiązał współpracę agenturalną z Wojskową Służbą Wewnętrzną. W 1964 r. ukończył studia w Akademii Sztabu Generalnego. W latach 1967–1968 pełnił służbę w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie. Po powrocie do Polski przygotowywał m.in. ćwiczenia i plany inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację.</u>
          <u xml:id="u-679.2" who="#KrzysztofJanuszKozik">W 1972 r. został awansowany do stopnia pułkownika. W tym samym roku podjął on z własnej inicjatywy współpracę z wywiadem Stanów Zjednoczonych. Już jako oficer Zarządu I Sztabu Generalnego poznał wiele tajemnic Ludowego Wojska Polskiego i Układu Warszawskiego, w tym plany wojny przeciwko Zachodowi. Swoimi talentami wojskowymi wkradł się w łaski ministra i dowódcy LWP generała Wojciecha Jaruzelskiego oraz Czesława Kiszczaka i towarzyszy radzieckich. Na początku lat 80. uczestniczył też w przygotowaniach do wprowadzenia w PRL stanu wojennego. Zagrożony dekonspiracją i aresztowaniem w listopadzie 1981 r. Kukliński wraz z żoną i dwoma synami został ewakuowany z Polski przez CIA.</u>
          <u xml:id="u-679.3" who="#KrzysztofJanuszKozik">W ciągu 10 lat pułkownik przekazał Amerykanom kilkadziesiąt tysięcy stron wojskowych dokumentów dotyczących PRL, Związku Radzieckiego i Układu Warszawskiego. Niepodważalną zasługą Ryszarda Kuklińskiego jest ujawnienie CIA sowieckich planów agresji na Europę Środkową. Ta wiedza pozwoliła państwom Sojuszu Północnoatlantyckiego przygotować się na taką ewentualność i prawdopodobnie uchroniła świat przed wybuchem III wojny światowej. Mając dostęp do najpilniej strzeżonych planów, dostrzegł ogromne zagrożenie dla Polski, jakim byłaby siłowa konfrontacja Wschodu z Zachodem, która prawdopodobnie rozegrałaby się na terytorium Polski i kosztowała życie i zdrowie wielu Polaków. Wybrał więc drogę najlepszą z możliwych dla swojej ojczyzny. O tym, jak dobrze przejrzał on kolejne imperialistyczne plany sowieckiej Rosji, świadczy teraźniejszość i brutalna napaść Putinowskiej Rosji na suwerenną Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-679.4" who="#KrzysztofJanuszKozik">Za swą bohaterską działalność Ryszard Kukliński zapłacił najwyższą cenę. W pierwszej połowie lat 90., w odstępie zaledwie kilku miesięcy, w tajemniczych okolicznościach, prawdopodobnie inspirowanych w Moskwie, zginęli obaj synowie pułkownika.</u>
          <u xml:id="u-679.5" who="#KrzysztofJanuszKozik">W 1995 r. Izba Wojskowa Sądu Najwyższego uchyliła wyrok wobec Kuklińskiego z 23 maja 1984 r. Ponowne śledztwo w jego sprawie zostało umorzone w 1997 r. Prokuratura uznała, że pułkownik działał dla Polski w stanie wyższej konieczności. Ryszard Kukliński zmarł w wieku 73 lat w Stanach Zjednoczonych. Urna z prochami pułkownika została 19 czerwca 2004 r. złożona w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-679.6" who="#KrzysztofJanuszKozik">Kukliński jako pierwszy cudzoziemiec został uhonorowany w Stanach Zjednoczonych wysokim odznaczeniem CIA — Distinguished Intelligence Medal. W 2006 r. prezydent RP Andrzej Duda mianował pośmiertnie Ryszarda Kuklińskiego generałem brygady. O tym, jak wielką rolę odegrał na rzecz pokoju na świecie, świadczy fakt, że rehabilitacja Kuklińskiego była jednym z nieoficjalnych warunków przyjęcia Polski do NATO.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-680">
          <u xml:id="u-680.0" who="#RobertObaz">Oświadczenie poselskie w sprawie poprawy bezpieczeństwa mieszkańców wsi Chmieleń w gminie Lubomierz poprzez wybudowanie chodnika w ciągu DK 30</u>
          <u xml:id="u-680.1" who="#RobertObaz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Droga krajowa nr 30 znajdująca się w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, łącząca przygraniczny Zgorzelec z Jelenią Górą pełni niezwykle ważną rolę w transporcie osobowym i ciężarowym w województwie dolnośląskim. Niestety na niektórych odcinkach bardziej niż drogę krajową przypomina drogę gminną. Jest wąska, kręta, a w sołectwach brakuje chodników. Spacerujący poboczami mieszkańcy każdego dnia mierzą się ze sporym zagrożeniem, bo ruch na tej drodze jest intensywny i nie brakuje tu samochodów ciężarowych, wobec czego nie czują się bezpiecznie.</u>
          <u xml:id="u-680.2" who="#RobertObaz">Od kilku lat o poprawę bezpieczeństwa na drodze krajowej nr 30 w Chmieleniu zabiegają władze gminy Lubomierz, a także mieszkańcy okolicznych wsi. Wspólnie z sołtysem Chmielenia wielokrotnie wychodzili na ulicę, aby wyrazić swoje niezadowolenie wobec braku jakichkolwiek działań mających na celu poprawę ich bezpieczeństwa. Pierwszy protest, który odbył się w 2016 r., przyniósł efekt w postaci kilkusetmetrowego odcinka chodnika w ciągu DK 30, jednak była to wyłącznie kropla w morzu potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-680.3" who="#RobertObaz">Przez lata ani zarządca drogi, czyli Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, ani rządzący nie byli skorzy do zainwestowania w poprawę bezpieczeństwa w Chmieleniu. Mieszkańcy całego sołectwa chcą bezpiecznie chodzić do pracy, szkoły, na przystanek czy do sklepu, jednak dzisiaj jest to utrudnione lub wręcz niemożliwe. Brak działań spowodował, że mieszkańcy stale podejmują kroki, aby zwrócić uwagę na ten palący problem, i organizują protesty, których konsekwencją są chwilowe blokady drogi krajowej nr 30. Ostatni z nich miał miejsce miesiąc temu, 21 kwietnia br., kiedy uczestnicy protestu, mieszkańcy sołectwa Chmieleń wspierani przez władze gminy Lubomierz i władze powiatu lwóweckiego, zablokowali drogę krajową nr 30, chodząc po przejściu dla pieszych. Protestujący zdają sobie sprawę, iż ich działania utrudniają życie kierowcom, przypadkowym osobom, które nic nie zawiniły, jednak przez lata mamieni obietnicami nie widzą innej formy zwrócenia uwagi na problem i zainteresowania nim polityków partii rządzącej niż naciski na opinię publiczną.</u>
          <u xml:id="u-680.4" who="#RobertObaz">Postulaty mieszkańców od lat są niezmienne. Domagają się poprawy bezpieczeństwa i budowy chodnika w ich sołectwie. Z tego miejsca w imieniu mieszkańców Chmielenia apeluję o jak najszybsze podjęcie działań w celu rozpoczęcia budowy chodnika w ich sołectwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-681">
          <u xml:id="u-681.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Oświadczenie w sprawie zagrożenia niedoborem wody</u>
          <u xml:id="u-681.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Obecnie ok. 4 mld ludzi żyje na obszarach, które doświadczają niedoborów wody przez przynajmniej jeden miesiąc w roku. Organizacja Narodów Zjednoczonych zidentyfikowała kryzys wodny jako jeden z najważniejszych problemów najbliższej dekady. W latach 2010–2020 brak dostępu do wody pitnej dotyczył 1,9 mld ludzi, a będzie tylko gorzej. Według najbardziej aktualnych szacunków do połowy stulecia liczba osób zagrożonych stresem wodnym może wynieść 3,2 mld, czyli blisko 50% obecnej populacji (UN 2020). Najnowszy raport UNESCO dotyczący wód podziemnych wskazuje, że obecnie ok. 4 mld ludzi żyje na obszarach, które doświadczają niedoborów wody przez przynajmniej jeden miesiąc w roku (UNESCO 2022). Światowa Organizacja Meteorologiczna podaje, że liczba oraz czas trwania susz wzrosły o 29% w ciągu ostatnich 20 lat w porównaniu z dwoma poprzednimi dekadami (WMO 2021). Najnowszy raport Głównego Urzędu Statystycznego szacuje, że wielkość odnawialnych zasobów wody słodkiej na jednego mieszkańca Polski to 1600 m3 wody, co pozycjonuje nas na 24. miejscu spośród wszystkich członków Unii Europejskiej (GUS 2021). W okresach suszy ta ilość może spaść nawet do 1100 m3 na osobę (gov.pl). To prawie pięciokrotnie mniej, niż wynosi średnia dla kontynentu.</u>
          <u xml:id="u-681.2" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Z danych przedstawionych przez Główny Urząd Statystyczny wynika, że w ciągu ostatniej dekady ilość odnawialnych zasobów słodkiej wody, jaka przypada na osobę mieszkającą w Polsce, zmalała o 700 m3. A to wcale nie rekord. W latach 2015–2016 każdy miał do dyspozycji jedynie 1100 m3 wody. Biorąc pod uwagę dane ONZ, wielkość odnawialnych zasobów wody pitnej przypadających na osobę mieszkającą w Polsce jest wystarczająco niska, aby mówić o sytuacji stresu wodnego (FAO 2021). Ten wskaźnik ilustruje, w jakim stopniu naturalne zasoby wody słodkiej są wykorzystywane, i podkreśla znaczenie skutecznego zarządzania infrastrukturą wodną.</u>
          <u xml:id="u-681.3" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Kryzys klimatyczny oznacza przede wszystkim kryzys wodny. Problemy z dostępnością, jakością i ilością wody to kluczowe zagrożenia dla ludzi z powodu globalnego ocieplenia. W latach 2001–2018 ok. 74% klęsk żywiołowych było związanych z wodą (UN WWDR 2020), a częstotliwość i intensywność tych zdarzeń ma wzrastać wraz z podnoszeniem się temperatury atmosfery, lądów i oceanów (IPCC AR6). Zmiany klimatyczne są istotnym czynnikiem, który niewątpliwie będzie miał wpływ na pogłębienie problemu na obszarach odczuwających stres wodny, a nawet będzie prowadził do niepewnego stanu dostępu do wody w regionach, które jeszcze nie zmagają się z tym problemem (UNESCO 2020).</u>
          <u xml:id="u-681.4" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Ubóstwo zaczyna się od wody.</u>
          <u xml:id="u-681.5" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Ubóstwo to brak możliwości pełnego zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Nie ma wątpliwości, że woda do nich należy. W zasadzie znajduje się na samym szczycie tej piramidy. To podstawa wszystkich podstaw. Szukając życia, szukamy wody.</u>
          <u xml:id="u-681.6" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Zgodnie z przełomową rezolucją ONZ z 2010 r. czysta, zdatna do picia woda to dobro publiczne, a równe prawo do niej powinien mieć każdy człowiek. A brak wody to nie tylko problem higieny i jej spożycia. Susza zagraża również produkcji energii i żywności, opóźniając rozwój gospodarczy oraz pogłębiając problem ubóstwa i nierówności.</u>
          <u xml:id="u-681.7" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Ubóstwo wodne nie oznacza absolutnego braku wody z przyrody. Jak trafnie określiła to dr Dorota Pierri, niedobór wody to problem, który polega na tym, że nie ma jej tam, gdzie byśmy tego chcieli, ani w takich ilościach, jakich potrzebujemy.</u>
          <u xml:id="u-681.8" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Jakie wyciągnąć z tego wnioski? Sytuacja polskich zasobów wody nie wygląda tak, jak w Egipcie czy innym kraju zmagającym się z krytycznie wysokim poziomem stresu wodnego, ale nie oznacza, że problemem nie należy się przejmować. Nie zapominajmy, że susza pojawia się nie tylko w krajach ze skrajnie niskim poziomem całkowitych zasobów wody. Jak można przeczytać w drugiej części najnowszego raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu, do końca wieku aż 15 mln Polaków i Polek może doświadczać niedoborów wody (IPCC AR6). Mieszkańcy i mieszkanki niektórych gmin w Polsce nie muszą czekać do 2100 r., bo brak wody w kranach dotyka ich już teraz.</u>
          <u xml:id="u-681.9" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Nie zapominajmy, że choć krytyczna sytuacja w zakresie dostępu do wody pitnej, która wymaga największej interwencji, dotyczy globalnego Południa, stres wodny w Polsce potrzebuje znacznie więcej uwagi ze strony decydentów. Nie tylko działań w zakresie gospodarowania wodą, sprawności wodociągowej i strat wody, ale również w perspektywie trwającej suszy hydrologicznej oraz zmian klimatu, czyli problemów szczególnie zaniedbywanych. Czas się obudzić. Zatrzymujmy to, co mamy, ponieważ na życie z utrudnionym dostępem do wody pitnej skazujemy nie tylko siebie, ale i przede wszystkim przyszłe pokolenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-682">
          <u xml:id="u-682.0" who="#AgnieszkaSoin">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z wielkim uznaniem patrzę jako poseł Prawa i Sprawiedliwości z Dolnego Śląska na odwagę i odpowiedzialność radnych Wrocławia z mojego ugrupowania.</u>
          <u xml:id="u-682.1" who="#AgnieszkaSoin">Jako inicjatorzy stanęli w obronie św. Jana Pawła II i wystosowali apel, w którym zadeklarowali swoje przywiązanie do wartości chrześcijańskich i Kościoła katolickiego w czasie, w którym odbywały się próby dyskredytacji wielkiego Polaka. Większością głosów rada miasta przyjęła stanowisko w obronie naszego rodaka, a komisja statutowa uznała, że projekt jest zgodny z obowiązującym statutem miasta. Inicjatywa radnych PiS pokazała, że stolica Dolnego Śląska stanęła na wysokości zadania, a Wrocław stał się kolejny raz twierdzą.</u>
          <u xml:id="u-682.2" who="#AgnieszkaSoin">Zawsze będziemy sprzeciwiać się próbom szargania dobrego imienia Ojca Świętego, który dwukrotnie bywał w tym mieście, a jego dorobek jest dziedzictwem dla przyszłych pokoleń Wrocławia, którego jest honorowym obywatelem. Każdy atak na św. Jana Pawła II jest atakiem mającym na celu polaryzację, podział Polaków i rozbicie naszej wspólnoty narodowej i naszych rodzin. Pamięć o wielkim papieżu pozostanie dla nas święta i nienaruszalna, a naszym obowiązkiem jako przedstawicieli obywateli i mieszkańców każdej gminy jest strzec i bronić niepodważalnych wartości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-683">
          <u xml:id="u-683.0" who="#AndrzejSzejna">Oświadczenie w sprawie wzmacniania polityki obronnej w ramach Unii Europejskiej</u>
          <u xml:id="u-683.1" who="#AndrzejSzejna">Wysoki Sejmie! Polityka zagraniczna PiS od samego początku, od 2015 r., charakteryzowała się sporem, którego tłem była praworządność, prześladowanie środowiska LGBT oraz zmiana systemu sądownictwa na taki, który prześladuje sędziów, co jest sprzeczne z wartościami zawartymi w traktatach o Unii Europejskiej oraz w polskiej konstytucji. Było to zaprzeczenie dorobku całego społeczeństwa, które w 2003 r. głosowało za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, ale właśnie tego proeuropejskiego nastawienia polskiego społeczeństwa nie udało się Prawu i Sprawiedliwości zniszczyć. To nastawienie stało się podstawą do wspaniałej społecznej postawy od początku agresji Putina na niepodległą Ukrainę. Rząd polski był na to nieprzygotowany. Między 2015 r. a 2022 r. ani pani premier Beata Szydło, ani pan premier Mateusz Morawiecki nie postawili swojej stopy w ramach oficjalnej wizyty w Ukrainie. Tak wyglądało zainteresowanie rządu PiS tym krajem, w którym wojna wybuchła w 2014 r. i zaczęła się od aneksji Krymu.</u>
          <u xml:id="u-683.2" who="#AndrzejSzejna">Polityka wobec Ukrainy musi być wspólną polityką europejską, która buduje nowy ład polityczny i bezpieczeństwa. Nie da się jej prowadzić wyłącznie w ramach stosunków bilateralnych oraz transatlantyckich. Jestem zwolennikiem wzmacniania polityki obronnej w ramach Unii Europejskiej. Może się zdarzyć, że w 2024 r. obecny prezydent Stanów Zjednoczonych nie wygra wyborów, i co wtedy? Może nie tyle będziemy pozostawieni sami sobie, ile już nie będziemy priorytetem dla nowej administracji. Musimy więc myśleć o przyszłości i budować naszą strategiczną autonomię, która dotyczy bezpieczeństwa, surowców oraz polityki zewnętrznej czy imigracyjnej. Oczywiście w odbudowie Ukrainy powinniśmy uczestniczyć w ramach Unii Europejskiej, aby nie było powrotu do Ukrainy sprzed wojny — Ukrainy oligarchicznej, gdzie panowały nierówności społeczne oraz nie były przestrzegane prawa kobiet. Odbudowa tego kraju to szansa na zbudowanie nowego ustroju, który musi pasować do standardów Unii Europejskiej. Ukraina musi dostać jasny przekaz, jakie są warunki wejścia do NATO oraz wejścia do Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-684">
          <u xml:id="u-684.0" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! W moim oświadczeniu poselskim chciałbym przedstawić otrzymane stanowisko XIII Walnego Zgromadzenia Wielkopolskiej Izby Rolniczej VI kadencji z dnia 18 maja 2023 r. w sprawie trudnej sytuacji producentów drobiu i jaj. Ponieważ są w nim opisane bardzo ważne i dramatyczne sprawy dotyczące polskiego rolnictwa, zacytuję stanowisko w całości:</u>
          <u xml:id="u-684.1" who="#TadeuszTomaszewski">Wielkopolska Izba Rolnicza z rosnącym niepokojem obserwuje aktualną sytuację, w jakiej znaleźli się producenci drobiu oraz jaj. Po zniesieniu ceł przez Komisję Europejską na towary z Ukrainy nasz krajowy oraz europejski rynek zalała fala towarów rolnych z tego kraju. Przede wszystkim napłynęły zboża, a szczególnie pszenica, kukurydza oraz rzepak. Tą samą drogą podążają drób i jaja. Eksport produktów drobiarskich z Ukrainy na teren Unii Europejskiej w roku 2022 wzrósł o 61%. Podobnie może być w roku obecnym, tym bardziej że Parlament Europejski zdecydował o wydłużeniu o kolejny rok obowiązywania zerowych ceł na produkty i towary z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-684.2" who="#TadeuszTomaszewski">Polska jako potentat w produkcji drobiu obecnie musi się mierzyć z presją konkurencyjną na rynku unijnym, gdzie koszty produkcji w Ukrainie są o ok. 25% niższe od ponoszonych w Polsce. Polskie produkty są droższe, co wynika z faktu, iż nasi producenci mają inne warunki produkcji, znacznie wyższy dobrostan zwierząt, stosują odpowiednie środki oraz zachowują bezpieczeństwo pasz. Niestety aktualnie na teren Unii Europejskiej napływają niekontrolowane produkty drobiarskie z Ukrainy, które produkowane są w warunkach dużego zagęszczenia. Zdaniem wielkopolskiego samorządu rolniczego należy chronić rynek drobiarski, jeżeli tego nie zrobimy, to pogorszy się już i tak tragiczna sytuacja na rynku zbóż, gdyż ok. 60–70% wyprodukowanego zboża wykorzystywane jest na pasze. Obecnie koszty produkcji 1 kg brojlera przy bardzo wysokim stopniu profesjonalizacji chowu wynoszą ok. 5,2 zł. Ceny sprzedaży spadły w ostatnim okresie z poziomu 6,2 zł za 1 kg do poziomu około 5,2 zł za 1 kg. Przy założeniu zakupu paszy pełnoporcjowej cena ta gwarantuje jedynie pokrycie kosztów produkcji. Rolnicy próbują redukować koszty, kupując zboże, koncentraty i mieszając własne pasze, co odbywa się kosztem efektywności przyrostów brojlerów.</u>
          <u xml:id="u-684.3" who="#TadeuszTomaszewski">Podobne problemy ekonomiczne występują przy chowie pozostałych gatunków drobiu konsumpcyjnego (m.in. indyków, kaczek, gęsi, perliczek, itd.) oraz przy produkcji jaj konsumpcyjnych. Importowane z Ukrainy produkty są tańsze z uwagi na inne warunki produkcji i obniżone wymogi dobrostanowe, a przez to niższe koszty ponoszone przez ukraińskich producentów i hodowców. Taka sytuacja psuje nasz krajowy rynek i doprowadza do bankructwa kolejnych rodzimych producentów. Szczególnie dotkliwie problem ten zaznacza się w Wielkopolsce, która jest krajowym zagłębiem produkcji drobiarskiej.</u>
          <u xml:id="u-684.4" who="#TadeuszTomaszewski">Jaja pochodzące z Ukrainy podobnie jak mięso drobiowe skorzystały ze zniesienia przez Unię Europejską kontyngentów na produkty z tego kraju, co doprowadziło do gwałtownego napływu produktów drobiarskich na polski rynek. Według wielu dostępnych statystyk w ciągu ośmiu pierwszych tygodni bieżącego roku import jaj do Unii Europejskiej z Ukrainy wyniósł 4457 t i był wyższy o 1370% w porównaniu z pierwszymi ośmioma tygodniami 2022 r. W ramach tej kategorii najwięcej przywieziono świeżych jaj, bo aż 3137 t, co oznacza olbrzymi wzrost o 2580%! Ukraińskie jaja w hurcie można kupić średnio o 5–7 gr taniej niż nasze krajowe, stąd łatwo policzyć, o jakich kwotach mówimy.</u>
          <u xml:id="u-684.5" who="#TadeuszTomaszewski">Wielkopolska Izba Rolnicza stoi na stanowisku, iż należy pomagać Ukrainie, jednak należy znaleźć taką formę pomocy, która nie będzie zagrażać stabilności ekonomicznej polskich rodzinnych gospodarstw hodowlanych oraz krajowych zakładów przetwórczych. Zdaniem wielkopolskiego samorządu rolniczego należy wprowadzić szczegółowe kontrole na granicach wszystkich krajów Unii Europejskiej, co pozwoli na prowadzenie rzetelnych danych odnośnie do jakości i ilości towaru przywożonego z Ukrainy. Wielkopolska Izba Rolnicza apeluje o podjęcie działań na poziomie Komisji Europejskiej w celu ochrony krajowych producentów drobiu. Zwracamy się z postulatem o podjęcie działań na poziomie Komisji Europejskiej w celu przywrócenia kwot importowych, jakie obowiązywały wcześniej. Popieramy również postulaty organizacji drobiarskich takie jak:</u>
          <u xml:id="u-684.6" who="#TadeuszTomaszewski">— zezwolenie na wjazd na teren UE wyłącznie mięsa drobiowego, jaj oraz produktów z nich powstałych w identycznych warunkach jak te powstające w UE,</u>
          <u xml:id="u-684.7" who="#TadeuszTomaszewski">— zapewnienie stosownych kontroli ukraińskich zakładów i całego łańcucha dostaw,</u>
          <u xml:id="u-684.8" who="#TadeuszTomaszewski">— wdrożenie rozwiązań zapewniających konsumentom dostęp do informacji, czy nabywany produkt spożywczy został wytworzony z produktów z chowu w UE czy poza UE — wdrożenie obowiązku informowania o tym na produktach przy ich oferowaniu i sprzedaży, także w gastronomii.</u>
          <u xml:id="u-684.9" who="#TadeuszTomaszewski">Proszę ministra rolnictwa o zainteresowanie się trudną sytuacją producentów drobiu i jaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-685">
          <u xml:id="u-685.0" who="#MałgorzataGosiewska">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, czyli do 26 maja 2023 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-685.1" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo. Dziękuję za współpracę.</u>
          <u xml:id="u-685.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 23 min 21)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>