PPC / ppc

text_structure.xml 1.02 MB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 4080 4081 4082 4083 4084 4085 4086 4087 4088 4089 4090 4091 4092 4093 4094 4095 4096 4097 4098 4099 4100 4101 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 4110 4111 4112 4113 4114 4115 4116 4117 4118 4119 4120 4121 4122 4123 4124 4125 4126 4127 4128 4129 4130 4131 4132 4133 4134 4135 4136 4137 4138 4139 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147 4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156 4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165 4166 4167 4168 4169 4170 4171 4172 4173 4174 4175 4176 4177 4178 4179 4180 4181 4182 4183 4184 4185 4186 4187 4188 4189 4190 4191 4192 4193 4194 4195 4196 4197 4198 4199 4200 4201 4202 4203 4204 4205 4206 4207 4208 4209 4210 4211 4212 4213 4214 4215 4216 4217 4218 4219 4220 4221 4222 4223 4224 4225 4226 4227 4228 4229 4230 4231 4232 4233 4234 4235 4236 4237 4238 4239 4240 4241 4242 4243 4244 4245 4246 4247 4248 4249 4250 4251 4252 4253 4254 4255 4256 4257 4258 4259 4260 4261 4262 4263 4264 4265 4266 4267 4268 4269 4270 4271 4272 4273 4274 4275 4276 4277 4278 4279 4280 4281 4282 4283 4284 4285 4286 4287 4288 4289 4290 4291 4292 4293 4294 4295 4296 4297 4298 4299 4300 4301 4302 4303 4304 4305 4306 4307 4308 4309 4310 4311 4312 4313 4314 4315 4316 4317 4318 4319 4320 4321 4322 4323 4324 4325 4326 4327 4328 4329 4330 4331 4332 4333 4334 4335 4336 4337 4338 4339 4340 4341 4342 4343 4344 4345 4346 4347 4348 4349 4350 4351 4352 4353 4354 4355 4356 4357 4358 4359 4360 4361 4362 4363 4364 4365 4366 4367 4368 4369 4370 4371 4372 4373 4374 4375 4376 4377 4378 4379 4380 4381 4382 4383 4384 4385 4386 4387 4388 4389 4390 4391 4392 4393 4394 4395 4396 4397 4398 4399 4400 4401 4402 4403 4404 4405 4406 4407 4408 4409 4410 4411 4412 4413 4414 4415 4416 4417 4418 4419 4420 4421 4422 4423 4424 4425 4426 4427 4428 4429 4430 4431 4432 4433 4434 4435 4436 4437 4438 4439 4440 4441 4442 4443 4444 4445 4446 4447 4448 4449 4450 4451 4452 4453 4454 4455 4456 4457 4458 4459 4460 4461 4462 4463 4464 4465 4466 4467 4468 4469 4470 4471 4472 4473 4474 4475 4476 4477 4478 4479 4480 4481 4482 4483 4484 4485 4486 4487 4488 4489 4490 4491 4492 4493 4494 4495 4496 4497 4498 4499 4500 4501 4502 4503 4504 4505 4506 4507 4508 4509 4510 4511 4512 4513 4514 4515 4516 4517 4518 4519 4520 4521 4522 4523 4524 4525 4526 4527 4528 4529 4530 4531 4532 4533 4534 4535 4536 4537 4538 4539 4540 4541 4542 4543 4544 4545 4546 4547 4548 4549 4550 4551 4552 4553 4554 4555 4556 4557 4558 4559 4560 4561 4562 4563 4564 4565 4566 4567 4568 4569 4570 4571 4572 4573 4574 4575 4576 4577 4578 4579 4580 4581 4582 4583 4584 4585 4586 4587 4588 4589 4590 4591 4592 4593 4594 4595 4596 4597 4598 4599 4600 4601 4602 4603 4604 4605 4606 4607 4608 4609 4610 4611 4612 4613 4614 4615 4616 4617 4618 4619 4620 4621 4622 4623 4624 4625 4626 4627 4628 4629 4630 4631 4632 4633 4634 4635 4636 4637 4638 4639 4640 4641 4642 4643 4644 4645 4646 4647 4648 4649 4650 4651 4652 4653 4654 4655 4656 4657 4658 4659 4660 4661 4662 4663 4664 4665 4666 4667 4668 4669 4670 4671 4672 4673 4674 4675 4676 4677 4678 4679 4680 4681 4682 4683 4684 4685 4686 4687 4688 4689 4690 4691 4692 4693 4694 4695 4696 4697 4698 4699 4700 4701 4702 4703 4704 4705 4706 4707 4708 4709 4710 4711 4712 4713 4714 4715 4716 4717 4718 4719 4720 4721 4722 4723 4724 4725 4726 4727 4728 4729 4730 4731 4732 4733 4734 4735 4736 4737 4738 4739 4740 4741 4742 4743 4744 4745 4746 4747 4748 4749 4750 4751 4752 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Grzegorz Schetyna oraz wicemarszałkowie Ewa Kierzkowska, Marek Kuchciński, Stefan Niesiołowski i Jerzy Wenderlich)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#GrzegorzSchetyna">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#GrzegorzSchetyna">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#GrzegorzSchetyna">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią i panów posłów: Magdalenę Gąsior-Marek, Tomasza Górskiego, Bartosza Arłukowicza oraz Mariusza Kamińskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#GrzegorzSchetyna">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Magdalena Gąsior-Marek i Tomasz Górski.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#GrzegorzSchetyna">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Tomasz Górski i Mariusz Kamiński.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#GrzegorzSchetyna">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#GrzegorzSchetyna">Protokół 86. posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#GrzegorzSchetyna">Serdecznie witam pana prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej...</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#GrzegorzSchetyna">.‍..i członków korpusu dyplomatycznego przybyłych w celu wysłuchania informacji ministra spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#GrzegorzSchetyna">Wysoka Izbo! W związku z tragicznymi wydarzeniami, które w ostatnich dniach dotknęły naród japoński, proponuję, aby Sejm chwilą ciszy uczcił pamięć ofiar tych wydarzeń.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">(Zebrani wstają, chwila ciszy)</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#GrzegorzSchetyna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#GrzegorzSchetyna">Prezydium Sejmu, w uzgodnieniu z Konwentem Seniorów, przedłożyło projekt uchwały w sprawie solidarności z Narodem Japonii.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#GrzegorzSchetyna">Projekt ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 3954.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#GrzegorzSchetyna">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii konwentu seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#GrzegorzSchetyna">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#GrzegorzSchetyna">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#GrzegorzSchetyna">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#GrzegorzSchetyna">Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#GrzegorzSchetyna">Projekt ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 3946.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#GrzegorzSchetyna">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#GrzegorzSchetyna">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 37 ust. 4 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#GrzegorzSchetyna">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#GrzegorzSchetyna">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#GrzegorzSchetyna">Właściwe komisje przedstawiły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#GrzegorzSchetyna">- o kredycie konsumenckim,</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#GrzegorzSchetyna">- o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#GrzegorzSchetyna">Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom doręczone odpowiednio w drukach nr 3908 i 3926.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#GrzegorzSchetyna">W związku z tym, na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#GrzegorzSchetyna">Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przedstawiła sprawozdanie o projekcie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Program budowy Zbiornika Wodnego Świnna Poręba w latach 2006–2010”.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#GrzegorzSchetyna">Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 3909.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#GrzegorzSchetyna">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#GrzegorzSchetyna">Komisja Zdrowia przedłożyła sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#GrzegorzSchetyna">- o działalności leczniczej,</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty,</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#GrzegorzSchetyna">- o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych,</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#GrzegorzSchetyna">- o systemie informacji w ochronie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#GrzegorzSchetyna">Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom doręczone odpowiednio w drukach nr 3921, 3922, 3923, 3924 i 3925.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#GrzegorzSchetyna">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#GrzegorzSchetyna">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#GrzegorzSchetyna">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#GrzegorzSchetyna">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#GrzegorzSchetyna">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przeprowadził debatę krótką nad informacją ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#GrzegorzSchetyna">Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wysłuchał 15-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w łącznej dyskusji nad sprawozdaniami Komisji Zdrowia dotyczącymi rządowego pakietu projektów ustaw zdrowotnych oraz nad pierwszymi czytaniami projektów ustaw: rządowego o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych, poselskiego o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#GrzegorzSchetyna">Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#GrzegorzSchetyna">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#GrzegorzSchetyna">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#GrzegorzSchetyna">Za chwilę rozpatrzymy przedstawiony przez...</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#GrzegorzSchetyna">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#GrzegorzSchetyna">Poseł Marek Wikiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MarekWikiński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Ekscelencje! Zgłaszam wniosek formalny odnośnie do porządku dziennego. Otóż uważam, że 15-minutowe oświadczenie klubu w sprawie ustawy o otwartych funduszach emerytalnych, która dotyczy każdego Polaka, każdej Polki, 16 mln przyszłych emerytów oszczędzających pieniądze w OFE, to jest za krótki czas, by chociażby przekazać opinie, które zbieramy w swoich okręgach wyborczych. Dzisiaj w Polsce mówi się tylko o dwóch sprawach: o tsunami w Japonii i o tsunami w portfelach przyszłych emerytów. Dlatego składam wniosek o debatę długą w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#GrzegorzSchetyna">To jest wniosek formalny i muszę go poddać pod głosowanie, tak że proszę zawiesić zapisywanie, bo będziemy musieli przeprowadzić głosowanie nad wnioskiem Prezydium i nad wnioskiem formalnym posła Wikińskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#GrzegorzSchetyna">Poddam pod głosowanie propozycję Prezydium Sejmu. Jej odrzucenie będzie oznaczać, że Sejm przyjął wniosek zgłoszony przez pana posła Marka Wikińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#GrzegorzSchetyna">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu dotyczącej wysłuchania 15-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusji nad projektami ustaw dotyczących systemu ubezpieczeń społecznych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#GrzegorzSchetyna">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#GrzegorzSchetyna">Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#GrzegorzSchetyna">W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Za było 181, przeciw - 161, nikt się nie wstrzymał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#GrzegorzSchetyna">Stwierdzam, że Sejm przyjął propozycję Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#GrzegorzSchetyna">Za chwilę rozpatrzymy przedstawiony przez Prezydium Sejmu projekt uchwały w sprawie solidarności z Narodem Japonii.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#GrzegorzSchetyna">Następnie wysłuchamy informacji ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 roku.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#GrzegorzSchetyna">Kolejnymi rozpatrywanymi punktami będą pierwsze czytania rządowego i poselskiego projektów ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#GrzegorzSchetyna">W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdanie komisji o projekcie rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#GrzegorzSchetyna">Ostatnim rozpatrywanym punktem będzie pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#GrzegorzSchetyna">Jutro rano przeprowadzimy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#GrzegorzSchetyna">Po głosowaniach rozpatrzymy pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#GrzegorzSchetyna">Kolejnym rozpatrywanym punktem będzie informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#GrzegorzSchetyna">Prezydium Sejmu informuje, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie wzrostu bezrobocia w Polsce oraz drastycznego ograniczenia środków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, o której przedstawienie wnosił Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#GrzegorzSchetyna">W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdania komisji dotyczące rządowego pakietu projektów ustaw zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#GrzegorzSchetyna">Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Program budowy Zbiornika Wodnego Świnna Poręba w latach 2006–2010”,</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#GrzegorzSchetyna">- o kredycie konsumenckim,</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#GrzegorzSchetyna">- o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#GrzegorzSchetyna">W dalszej kolejności przeprowadzimy pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#GrzegorzSchetyna">Następnie planowane jest rozpatrzenie sprawdzań komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw:</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej,</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#GrzegorzSchetyna">- o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych,</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#GrzegorzSchetyna">W piątek rano przeprowadzimy głosownia.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#GrzegorzSchetyna">W bloku głosowań Sejm powoła członków Rady Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#GrzegorzSchetyna">W bloku głosowań planowane jest również dokonanie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#GrzegorzSchetyna">Po głosowaniach planowane jest rozpatrzenie wniosku o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra rolnictwa i rozwoju wsi pana Marka Sawickiego.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#GrzegorzSchetyna">Następnie przeprowadzimy pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#GrzegorzSchetyna">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek następujące ustawy:</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#GrzegorzSchetyna">- Prawo prywatne międzynarodowe,</u>
          <u xml:id="u-8.31" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-8.32" who="#GrzegorzSchetyna">- o zmianie ustawy o uposażeniu byłego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-8.33" who="#GrzegorzSchetyna">- zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o broni i amunicji oraz ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,</u>
          <u xml:id="u-8.34" who="#GrzegorzSchetyna">- o ratyfikacji Protokołu o wybuchowych pozostałościach wojennych do Konwencji o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki (Protokół V), sporządzonego w Genewie dnia 28 listopada 2003 r.,</u>
          <u xml:id="u-8.35" who="#GrzegorzSchetyna">- o ratyfikacji sporządzonego w Paryżu dnia 27 maja 2010 r. Protokołu zmieniającego Konwencję o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych, sporządzoną w Strasburgu dnia 25 stycznia 1988 r.</u>
          <u xml:id="u-8.36" who="#GrzegorzSchetyna">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MagdalenaGąsiorMarek">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Etyki Poselskiej - godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Finansów Publicznych - godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii - godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki - godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Polityki Społecznej i Rodziny - godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji - godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Zdrowia - godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Kultury i Śródków Przekazu - godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Ustawodawczej - godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Gospodarki wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisją Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa - godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Edukacji, Nauki i Młodzieży - godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw o zmianie Konstytucji RP oraz projektów ustaw z nimi związanych - godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach - godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Obrony Narodowej - godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Polityki Społecznej i Rodziny - godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- do Spraw Unii Europejskiej - godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego - godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- do Spraw Kontroli Państwowej - godz. 16.30,</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisją Infrastruktury - godz. 16.30,</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Infrastruktury wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - godz. 17.30,</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Infrastruktury - bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej,</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Obrony Narodowej - godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#MagdalenaGąsiorMarek">- Skarbu Państwa - godz. 18.</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#MagdalenaGąsiorMarek">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#GrzegorzSchetyna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#GrzegorzSchetyna">Pan poseł Poncyljusz.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#GrzegorzSchetyna">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PawełPoncyljusz">Panie Marszałku! Składam wniosek formalny o ogłoszenie przerwy i zwołanie Konwentu Seniorów. Dzisiaj nie odbyło się poranne posiedzenie Konwentu Seniorów. Chcielibyśmy jeszcze raz zgłosić wniosek o rozpatrzenie przesunięcia debaty o otwartych funduszach emerytalnych z godzin popołudniowych na jutrzejszy poranek, tak aby wszyscy obywatele mogli uczestniczyć w debacie na temat przyszłości swoich emerytur, a przynajmniej ją obserwować. To jest debata równie ważna jak ta dzisiejsza odnośnie do polityki zagranicznej, która - jak pan ogłasza - odbędzie się w godzinach porannych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PawełPoncyljusz">Panie marszałku, nie może być tak, że o najważniejszej, możliwe, że fundamentalnej, zmianie w systemie emerytalnym, jednej z najważniejszych reform w tej kadencji dyskutujemy wieczorem. Dlatego zwracam się jeszcze raz z wnioskiem o to, aby ogłosić przerwę, zwołać Konwent Seniorów i uzgodnić inny termin debaty na temat otwartych funduszy emerytalnych, reformy emerytalnej w Polsce. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#GrzegorzSchetyna">Tłumaczyłem na wczorajszym posiedzeniu Konwentu Seniorów, a także tydzień temu i dwa tygodnie temu, jaki jest kalendarz tego posiedzenia. Klub PJN w zeszłym tygodniu to akceptował, a wczoraj zmienił zdanie, dlatego prośbę pana posła uważam za bezzasadną. Ale oczywiście wniosek o przerwę poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#GrzegorzSchetyna">Kto jest za tym, aby na wniosek posła Poncyljusza ogłosić 5-minutową przerwę?</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#GrzegorzSchetyna">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#GrzegorzSchetyna">Kto się wstrzymał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#GrzegorzSchetyna">W głosowaniu wzięło udział 294 posłów. Za było 88, przeciw - 176, 30 się wstrzymało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#GrzegorzSchetyna">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#GrzegorzSchetyna">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Przedstawiony przez Prezydium Sejmu projekt uchwały w sprawie solidarności z Narodem Japonii (druk nr 3954).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#GrzegorzSchetyna">Wysoki Sejmie! Proszę panie i panów posłów o powstanie z miejsc.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#GrzegorzSchetyna">Odczytam tekst projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#GrzegorzSchetyna">„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie solidarności z Narodem Japonii.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#GrzegorzSchetyna">W obliczu tej strasznej katastrofy, która dotknęła Naród Japoński, Sejm RP w imieniu Narodu Polskiego wyraża głębokie współczucie oraz wyrazy solidarności w tych tragicznych dniach dla Japonii.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#GrzegorzSchetyna">Polacy, którzy wielokrotnie doświadczyli wsparcia ze strony innych krajów, w tym także od Japonii, rozumieją potrzebę solidarności i pomocy, zarówno w wymiarze moralnym, jak i materialnym, oraz wyrażają gotowość do jej udzielenia. Pamiętamy o tych, którzy zginęli i jesteśmy pełni podziwu dla Japończyków, którzy z odwagą i opanowaniem podejmują trud ratowania ludzi i odbudowy kraju. Postawa obywateli Japonii wobec klęski, jaka ich dotknęła, jest wzorem godnym naśladowania. Solidarność, jaką okazują sobie Japończycy, wzbudza nasz szacunek i uznanie”.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#GrzegorzSchetyna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#GrzegorzSchetyna">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie solidarności z Narodem Japonii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#GrzegorzSchetyna">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#GrzegorzSchetyna">Proszę o zabranie głosu ministra spraw zagranicznych pana Radosława Sikorskiego w celu przedstawienia informacji.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#RadosławSikorski">Szanowny Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Posłanki i Panowie Posłowie!</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#RadosławSikorski"> Szanowni Goście! Ekscelencje! Członkowie Korpusu Dyplomatycznego! </u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#RadosławSikorski">Przedstawiam Wysokiej Izbie informację na temat polityki zagranicznej ze świadomością, że po raz pierwszy w III Rzeczypospolitej minister spraw zagranicznych zdaje relację z niemal pełnej kadencji swojego urzędowania w stabilnym rządzie w ramach zgodnej koalicji. Zaszczytem dla mnie jest to, że zgodnie z obyczajem exposé ponownie przysłuchuje się prezydent Rzeczypospolitej Polskiej...</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#RadosławSikorski">.‍..i szef największej partii opozycyjnej.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma go.)</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#RadosławSikorski">Przepraszam. Niech będzie to zwiastunem jedności i stabilności polskiej polityki zagranicznej, co znakomicie zwiększa jej skuteczność.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#RadosławSikorski">Zwyczaj wygłaszania exposé wprowadził premier i minister spraw zagranicznych Ignacy Jan Paderewski. 20 lutego 1919 r. tak prezentował stan polskich spraw: „Odrodzenie Ojczyzny poczęło się w ciemności, we krwi i w bólu. (...) Podczas gdy szczęśliwsze państwa sprzymierzone od trzech już miesięcy zupełny i pełny triumf święcą, my jeszcze orężnie granic Ojczyzny bronić musimy”.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#RadosławSikorski">Wiemy, że w XX wieku dwa razy jeszcze musieliśmy podnosić się z fizycznego i politycznego upadku. Gdy dokonuję bilansu swego urzędowania, odczuwam wdzięczność wobec tych, którzy szli przede mną. Krzysztof Skubiszewski został ministrem spraw zagranicznych kraju bankruta, członka RWPG i Układu Warszawskiego, z wojskami sowieckimi na naszym terytorium i nieuregulowanymi traktatowo granicami. Kraju, wokół którego szybko zmienili się wszyscy sąsiedzi. Zostawił Polskę wolną, z uporządkowanymi stosunkami w regionie, Polskę kroczącą ku instytucjom euroatlantyckim. Władysław Bartoszewski, jedyny w ostatnich 20 latach dwukrotny minister spraw zagranicznych, niestrudzenie działał na rzecz pojednania polsko-niemieckiego. Andrzej Olechowski złożył oficjalny wniosek o przystąpienie Polski do Unii Europejskiej, a za kadencji Dariusza Rosatiego otwarto Polsce drzwi do rozmów o członkostwie w NATO. Gdy urząd ministra pełnił Bronisław Geremek, nasz kraj ostatecznie wstąpił do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Za kadencji Włodzimierza Cimoszewicza staliśmy się członkiem Unii Europejskiej. Adam Daniel Rotfeld wspomagał pomarańczową rewolucję na Ukrainie, a obecnie wspiera niełatwy proces pojednania z Rosją. Stefan Meller pomógł zapewnić Polsce szczodry budżet unijny. Za czasów Anny Fotygi Polska wynegocjowała traktat lizboński, który podpisał premier Donald Tusk.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#RadosławSikorski">Dziś nikt poza naszymi granicami nie ma wątpliwości, że Polska to kraj niepodległy. Raz na zawsze przezwyciężyliśmy złowrogą spuściznę rozbiorów i komunizmu. Nie tylko odbudowaliśmy państwo, ale wpisaliśmy je w architekturę demokratycznego świata. Znowu postrzegani jesteśmy nie jako sezonowy efekt jakiegoś traktatu, lecz konieczny, a nawet pożądany element systemu międzynarodowego. W ostatnich latach odzyskaliśmy także swobodę w kształtowaniu naszej polityki. Nie jesteśmy już aplikantem, ale krajem, który samodzielnie, choć w granicach solidarności europejskiej i sojuszniczej określa swoje stanowisko. Kto temu oczywistemu faktowi zaprzecza, ten nie szanuje pokoleń Polaków, którzy śnili o tym, aby minister spraw zagranicznych wolnej Polski mógł zdawać sprawę ze swych działań i planów przed demokratycznie wybranym Sejmem.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#RadosławSikorski">Szanowni Państwo! Nasza koniunktura międzynarodowa jest nadal sprzyjająca. Polska jest coraz ważniejszym państwem Zachodu, ale nasza transatlantycka rodzina nie jest już pępkiem świata. Mimo że nadal bogacimy się i posiadamy realne zdolności obronne, inni bogacą się i zbroją się szybciej. Świat europocentryczny, który przyzwyczailiśmy się traktować jak oczywistość, przechodzi do historii. Ludność i gospodarki krajów członków NATO, a nawet szerzej - OBWE, stają się z każdym rokiem mniejszą częścią populacji i gospodarki świata. Ma to konsekwencje polityczne.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#RadosławSikorski">Powstają co najmniej dwa pytania. Czy będziemy potrafili tak poszerzyć krąg krajów poczuwających się do spuścizny tego, co nazywamy Zachodem, aby zachować nasze wpływy? Czy - w ramach planu minimum - będziemy umieli zintegrować nowe mocarstwa wschodzące w ramach istniejących instytucji międzynarodowych? Należy szukać sposobu, aby zaspokoić aspiracje tych państw, i co za tym idzie, aby ewolucja systemu międzynarodowego mogła nadal odbywać się bez wojny.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#RadosławSikorski">Jaka jest więc recepta na politykę zagraniczną drugiej dekady XXI wieku? Jak maksymalizować wkład, jaki polityka zagraniczna może wnieść w powodzenie swego państwa i narodu? Przede wszystkim musimy realistycznie ocenić, jakie - w porównaniu z rywalami - są nasze zasoby intelektualne, społeczne, gospodarcze i wojskowe, jaka jest korelacja sił. Po drugie, określić, jaki przyświeca nam cel. Po trzecie, wiedzieć, jak w takich warunkach można prowadzić polską politykę, jakie sobie stawiać zadania.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#RadosławSikorski">Kładę nacisk na realizm w ocenie naszej sytuacji nie po to, aby namawiać do porzucenia ideałów, lecz przeciwnie - aby zwiększyć szansę na realizację naszych aspiracji. Roztropność to wszak jedna z cnót kardynalnych. Interes narodowy nie jest bytem transcendentnym, lecz doczesnym. Mierzenie sił na zamiary było zaletą w czasach niewoli, gdy nie mieliśmy do stracenia nic, prócz naszych kajdan. Natomiast obywatel w wolnym kraju zachowuje się odpowiedzialnie, gdyż ma szansę przekazania swego dorobku potomstwu. W obrębie jednego pokolenia przeszliśmy z jednej sytuacji w drugą. Czas przyzwyczaić się do wolności. Naszym obowiązkiem jest racjonalnie kalkulować, a nie grać na emocjach.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#RadosławSikorski">Wszyscy, jak jesteśmy na tej sali, uważamy się za patriotów. Jak powiadał historyk lord Acton: „Patriotyzm jest w życiu politycznym tym, czym wiara jest w religii”. Ale plemienne czy sekciarskie pohukiwanie to jeszcze nie patriotyzm. Każdy z nas zastanawiał się, czym Polska mogłaby być, gdyby nie noc zaborów, koszmar II światowej czy zniewolenie komunizmu. Nigdy nie zapomnimy ani tamtych bohaterów, ani niesprawiedliwości, które nas dotknęły. I właśnie dzięki tym bohaterom nie musimy się dziś ograniczać do pokrzepiania serc. Odpowiedzialna polityka nie może być pochodną martyrologicznej mitologii. Patriotyzm to nie ciemne insynuacje lub chełpliwe mowy. Największym patriotą nie jest ten, kto najwięcej mówi o patriotyzmie, lecz ten, kto realnie czyni coś dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#RadosławSikorski">Obnoszenie się z opacznie rozumianym honorem też nie budzi podziwu. Gdy w czasie I wojny światowej pewien carski oficer zapytał Wieniawę-Długoszowskiego, o co właściwie walczą polskie legiony, ten miał odpowiedzieć: „Wy bijecie się o honor, a my o naszą wolność. Czyli każdy walczy o to, czego mu brak”.</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#RadosławSikorski">Dziś nasze państwo walczy o pozycję na arenie międzynarodowej, a nie o honor, którego nikt nam nie może odebrać. Nikomu nie musimy tego udowadniać.</u>
          <u xml:id="u-19.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.24" who="#RadosławSikorski">Zresztą nie warto kierować się resentymentem historycznym. Mimo wszystkich nieszczęść, które nas dotknęły, mamy dziś dobrą podstawę do odbudowy naszej pozycji. Coraz zasobniejsza Polska żyjąca w pokoju z sąsiadami jest obiektem szacunku, a czasem nawet zazdrości. Tym, którzy za najwyższy stopień patriotyzmu uważają oskarżanie rządu wyłonionego w demokratycznych wyborach o służalstwo wobec obcych, o kondominium i bifinlandyzację, o zaprzaństwo i zdradę, mówię: Opamiętajcie się!</u>
          <u xml:id="u-19.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.26" who="#RadosławSikorski"> I zrozumcie: ta Polska, którą mamy tu i teraz, demokratyczna i wolnorynkowa, do której różni pośród nas szli różnymi drogami, w której są rachunki krzywd i której daleko jeszcze do ideału, jest najlepszą, jaką kiedykolwiek mieliśmy. Nauczcie się ją kochać. </u>
          <u xml:id="u-19.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.28" who="#RadosławSikorski">Wysoki Sejmie! Jak wielokrotnie doświadczyliśmy w przeszłości, przekonanie o własnych racjach nie wystarcza do osiągnięcia sukcesu. „Opinie się liczą, ale zasoby decydują” - mawiał norweski socjolog Stein Rokkan. Przyjrzyjmy się więc naszemu potencjałowi beznamiętnie, tak jak to robią Niemcy czy Anglicy. 20 lat temu nasz produkt krajowy brutto, mierzony według parytetu siły nabywczej, wynosił około 160 mld dolarów. Dziś jest to ponad 717 mld dolarów, a zatem 4,5 razy więcej. Według danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego wyprzedziliśmy Belgię, Szwecję, a ostatnio nawet Holandię. Jesteśmy 20 gospodarką na świecie, szóstą w Unii Europejskiej. Moim zdaniem jest szansa, że w perspektywie dekady nasz PKB zwiększy się o kolejne 300 mld dolarów.</u>
          <u xml:id="u-19.29" who="#RadosławSikorski">Nasz PKB to 1/3 gospodarki rosyjskiej, ale przewyższa 2,5 razy ukraiński PKB, a litewski - 13 razy. Natomiast niemiecki PKB, mimo kryzysu, który dotknął ten kraj boleśniej niż nas, wynosi 3 bln dolarów, czyli 4 razy więcej. Hiszpania - kraj ludnościowo do nas zbliżony - ma dwa razy większą gospodarkę. Turcja również ma od nas większy potencjał, choć niższy dochód na głowę. Pamiętajmy jednak, że o potencjale decyduje nie tylko bieżący dochód, ale i skumulowane bogactwo. Mamy więc jeszcze sporo do nadrobienia.</u>
          <u xml:id="u-19.30" who="#RadosławSikorski">Zwiększamy wymianę handlową. Polski eksport jest dziewięciokrotnie wyższy niż w 1990 r. Jest też wyższy niż przed ostatnim kryzysem. W ubiegłym roku wyniósł rekordowe 162 mld dolarów. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą osiągnęły już poziom ponad 27 mld dolarów. To umacnia pozycję Polski w krajach, gdzie są one lokowane, szczególnie u naszych sąsiadów - w Niemczech, na Ukrainie i Litwie.</u>
          <u xml:id="u-19.31" who="#RadosławSikorski">W 2010 r. Polska po raz pierwszy w historii, według wskaźnika rozwoju społecznego ONZ, została zakwalifikowana do krajów wysoko rozwiniętych. W stosunku do 2007 r. poprawiliśmy naszą pozycję aż o 12 miejsc w światowym rankingu konkurencyjności. Co drugi młody Polak studiuje. Pod względem spójności społecznej Polska jest blisko krajów rozwiniętych. Jesteśmy postrzegani jako kraj skutecznie walczący z korupcją. W rankingu Transparency International Polska awansowała w 2010 r. na 41. miejsce spośród 180 państw, najlepsze z krajów Grupy Wyszehradzkiej, podczas gdy jeszcze w 2007 r. byliśmy najniżej w tej klasyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-19.32" who="#RadosławSikorski">Członkostwo w Unii wzmocniło nas. 2/3 wymiany handlowej odbywa się z krajami Unii. Polityka spójności, w tym kluczowe dla Polski inwestycje w infrastrukturę, zostały zapisane w unijnej strategii na najbliższą dekadę. Niezmiennie pozostajemy liderem w wydatkowaniu środków unijnych, a pamiętajmy, że na rozwój regionalny otrzymaliśmy najwyższe wsparcie, jakie dała Unia od 2006 r. W obecnym unijnym budżecie polityki spójności jedno euro na pięć, które wypłaciła Komisja, płynęło do Polski. Od 2007 r. wydaliśmy ponad 16 mld euro. Potrafiliśmy stworzyć sprawny system, z którego korzysta biznes, instytucje i osoby prywatne. Przekłada się to na rozwój przedsiębiorstw, na nowe miejsca pracy. Jest to efekt ciężkiej pracy pani minister Elżbiety Bieńkowskiej. Jest to także dowód na innowacyjność polskich przedsiębiorców, samorządowców, urzędników i społeczników, którzy zamieniali projekty na papierze w obwodnice, kursy dla bezrobotnych czy ścieżki rowerowe. Minister Cezary Grabarczyk buduje już więcej dróg, niż pięciu jego poprzedników razem wziętych.</u>
          <u xml:id="u-19.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.34" who="#komentarz">(Głos z sali: Ojejej, ojejej.)</u>
          <u xml:id="u-19.35" who="#RadosławSikorski">Pamiętajmy jednak, że rola Polski nie sprowadza się tylko do biernego odbioru wsparcia. Unia korzysta z naszych pomysłów, np. jak ułożyć sobie stosunki ze wschodnimi sąsiadami. Potrafimy budować współpracę w regionie i przeforsowywać korzystne dla nas rozwiązania, tak jak miało to miejsce przy negocjacjach pakietu energetyczno-klimatycznego. Oto dowody naszej skuteczności.</u>
          <u xml:id="u-19.36" who="#RadosławSikorski">Polacy obejmują ważne stanowiska. Jerzy Buzek jest przewodniczącym Parlamentu Europejskiego, Janusz Lewandowski odpowiada w Komisji Europejskiej za jeden z najważniejszych obszarów - budżet unijny. Nasz dyplomata znajduje się w ścisłym kierownictwie Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych. Inni nasi obywatele kierują reprezentacjami unijnymi w Jordanii i Korei Południowej. Niestety utraciliśmy szefostwo jednej z frakcji w Parlamencie Europejskim, ale Polacy są szefami biur NATO w Moskwie i w Kijowie, kierują strukturami Sojuszu na Kaukazie.</u>
          <u xml:id="u-19.37" who="#RadosławSikorski">Staliśmy się autorytetem w sprawach gospodarczych w Europie. Nie bez przyczyny pan minister Jacek Rostowski został uznany najlepszym ministrem finansów europejskich rynków wschodzących, a potem najlepszym ministrem finansów w Europie...</u>
          <u xml:id="u-19.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.39" who="#RadosławSikorski">.‍..w uznaniu za działania antykryzysowe.</u>
          <u xml:id="u-19.40" who="#RadosławSikorski">Rośnie zainteresowanie polskim rynkiem kapitałowym. Z roku na rok wzrasta kapitalizacja Giełdy Papierów Wartościowych - czternaście lat temu wynosiła 13 mld dolarów, obecnie wynosi 180 mld dolarów. Warszawa staje się centrum finansowym dla całego regionu. Działa 21 instytutów polskich za granicą. Dynamiczny rozwój Polski inspiruje powstanie tysięcy artykułów prasowych oraz programów radiowych i telewizyjnych. Sukcesem promocyjnym był Rok Chopinowski, podczas którego polskie placówki dyplomatyczne zorganizowały 3,5 tys. projektów dla ponad 5 mln widzów na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-19.41" who="#komentarz">(Głos z sali: A komiks?)</u>
          <u xml:id="u-19.42" who="#RadosławSikorski">Polski pawilon w Szanghaju w trakcie Expo przyciągnął 8 mln zwiedzających, a za sprawą mediów dotarł do milionów odbiorców, stając się polskim symbolem o znaczeniu międzynarodowym. Liczymy na zwiększone zainteresowanie turystów w związku z nadchodzącymi mistrzostwami Europy w piłce nożnej.</u>
          <u xml:id="u-19.43" who="#komentarz">(Głos z sali: A komiks?)</u>
          <u xml:id="u-19.44" who="#RadosławSikorski">A jak nas postrzegają inni? Mimo okazjonalnych wybryków, które fałszują naszą historię, Polska ma dobrą prasę. Od furmanek do siły napędowej - tak pisze brytyjski „The Economist”. „Der Spiegel” wspomina o nieprzerwanym rozkwicie i określa Polskę jako regionalne mocarstwo. „Le Monde” nazywa nas gospodarczym prymusem Europy. Nareszcie z zachodnich gazet zniknęły zdjęcia pokazujące drabiniaste wozy ciągnione przez zabiedzone szkapy. Z ubogiego krewnego staliśmy się oczekiwanym członkiem strefy euro. Rośnie zamożność Polaków. Ponad 85% naszego społeczeństwa widzi pozytywny wpływ członkostwa w Unii. Zwiększyło się poczucie bezpieczeństwa, poprawiła się jakość życia. W 2007 r. nasz PKB na głowę wynosił 54% średniej unijnej, w 2009 r. - i to pomimo kryzysu - już 61%. Polacy są największymi optymistami w Europie.</u>
          <u xml:id="u-19.45" who="#RadosławSikorski">Wysoki Sejmie! Osiągnąwszy to, co w 1989 r. wydawało się marzeniem ponad miarę, dziś musimy stawiać sobie jeszcze śmielsze cele. Jestem przekonany, że będę mówił w imieniu całej Wysokiej Izby, jeśli powiem, że chcemy, aby Polska stała się państwem nie tylko bezpiecznym i zasobnym, ale coraz bardziej wpływowym i poważnym, abyśmy - tak jak w ostatnich dekadach Hiszpania czy Turcja - umieli odbudować dawny prestiż. Poważny kraj to moim zdaniem taki, którego gospodarka wedle dzisiejszych miar ma PKB powyżej biliona dolarów. Kraj, który częściej eksportuje niż importuje kapitał i technologie; którego młodzież nie wyjeżdża za chlebem, lecz który przyciąga możliwościami choćby własną diasporę; który nie musi być potęgą nuklearną, ale potrafi odstraszyć potencjalnych napastników; który nie reaguje na słowne zaczepki, bo może odpowiedzieć działaniami. Kraj, który potrafi walczyć o interesy swojego regionu; który jest dawcą pomocy rozwojowej i humanitarnej; który w systemie międzynarodowym jest postrzegany jako autor rozwiązań, a nie źródło problemów. Wreszcie taki kraj, który nie czeka na stanowisko innych, lecz zapewnia przywództwo, którego inni oczekują. Wzór godzien naśladowania - oto cel na miarę ambicji Polaków.</u>
          <u xml:id="u-19.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.47" who="#RadosławSikorski">Jaką politykę zagraniczną można prowadzić, aby ten cel osiągnąć tu i teraz, mając takie, a nie inne atuty i słabości, w takim otoczeniu międzynarodowym, w jakim przychodzi nam działać? Misją Ministerstwa Spraw Zagranicznych sformułowaną przez samych pracowników jest realizacja interesów Rzeczypospolitej Polskiej poprzez współpracę w Europie i na świecie na rzecz bezpieczeństwa, demokracji i rozwoju. Bardziej lapidarnie nasze hasło brzmi: „Polsce - służyć, Europę - tworzyć, świat - rozumieć”. Pamiętamy też, że „Solidarność” zwyciężyła dlatego, że jej przywódcy świadomie kierowali się dewizą hanzeatyckiego Gdańska: „Bez strachu, ale z rozwagą”.</u>
          <u xml:id="u-19.48" who="#RadosławSikorski">Szanowni państwo, wielką szansą na przybliżenie nas do tego celu będzie zbliżająca się polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej. „Przywódcą jest ten, kto daje nadzieję” - mawiał Napoleon Bonaparte. W trudnych czasach dla europejskiego projektu Polska ma pomysły, jak tchnąć nowego ducha w wiele unijnych inicjatyw. Nikt w Unii nie oczekuje od nas rzeczy nadludzkich. Oczekuje się natomiast, że będziemy adwokatem interesu europejskiego, arbitrem interesów narodowych. Stanowione prawo i decyzje mają dobrze służyć ponad 500 mln obywateli Unii. Musimy wykazać się dojrzałością i pragmatyzmem, niekiedy znajdować salomonowe rozwiązania. Będziemy realizować nasze interesy, ale nie będziemy interesowni. Nasz interes polega na umocnieniu wizerunku Polski jako państwa stabilnego i sprawnego, na utrwaleniu dobrej marki. Priorytetem będzie powrót na ścieżkę szybkiego i trwałego wzrostu gospodarczego Unii. Są na to trzy sposoby: pogłębiony rynek wewnętrzny, czyli nieskrępowany handel, usługi i przepływ pracowników, które wzmocnią konkurencyjność; ambitny budżet, który pozwoli inwestować w działania prorozwojowe; wreszcie wiedza, doświadczenie i rozwój edukacji, które będą sprzyjać wykorzystaniu potencjału, jaki drzemie we wszystkich Europejczykach.</u>
          <u xml:id="u-19.49" who="#RadosławSikorski">Jesienią zwołamy w Warszawie szczyt Partnerstwa Wschodniego. W Poznaniu obradować będzie Forum Społeczeństwa Obywatelskiego. Ukraina powinna niebawem podpisać umowę stowarzyszeniową z Unią. Mołdowa natomiast rozpocznie negocjacje umowy o wolnym handlu. Partnerstwo Wschodnie to również projekty w zakresie wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw, projekty efektywności energetycznej czy reformy administracji, to także dialog parlamentarzystów i wysiłki na rzecz złagodzenia reżimu wizowego. Wspieramy proces rozszerzenia. Niegdyś nam otwarto drzwi, dziś my uchylamy je innym. Polskie przewodnictwo zamierza wspierać zakończenie negocjacji akcesyjnych z Chorwacją i ich kontynuację z Turcją. Szanse na uzyskanie statusu kandydata mają też inne państwa bałkańskie. Polska popiera dokończenie integracji Bałkanów Zachodnich z Unią.</u>
          <u xml:id="u-19.50" who="#RadosławSikorski">Priorytetem prezydencji będzie też bezpieczeństwo. Bezpieczna Europa to Europa sprawnie reagująca w sytuacjach kryzysowych, to Europa, która w dziedzinie obronności współdziała z NATO. Wydarzenia w Libii wzmacniają polskie argumenty na rzecz silniejszej europejskiej tożsamości obronnej. Gdy w naszym sąsiedztwie - podobnie jak na Bałkanach w latach 90. - ponownie leje się krew, powinniśmy jako Europa móc mówić językiem dyplomacji, za którym stoi siła. Bezpieczna Europa to również Europa dbająca o stabilność dostaw energii dla wszystkich państw członkowskich i ich obywateli. Dzięki budowie nowych połączeń od 2015 r. żaden unijny kraj nie będzie mógł być izolowany od europejskiej sieci przesyłu gazu i elektryczności. Kolejne polskie rządy walczyły o to przez lata. Celem naszej prezydencji będzie uregulowanie współpracy z eksporterami nośników energii i krajami tranzytowymi. Globalnemu zaangażowaniu Unii służyć będzie także wypracowanie strategii dialogu i współpracy z partnerami strategicznymi, szczególnie z USA, Rosją i Chinami. Zależy nam także na bezpieczeństwie żywnościowym.</u>
          <u xml:id="u-19.51" who="#RadosławSikorski">W najbliższych miesiącach czekają Unię dwa wielkie wyzwania. Pierwszym wyzwaniem jest propozycja wzmocnienia koordynacji polityk gospodarczych i troska o wspólną walutę - euro. Pojawiła się niemiecko-francuska propozycja paktu na rzecz euro zakładająca synchronizację pułapów zadłużenia, wieku emerytalnego i podstaw obliczania niektórych podatków. To rozsądne propozycje. Większość z nich Polska już stosuje. Możemy mieć satysfakcję, że reszta Europy przyjęła polski postulat, aby pakt był otwarty dla wszystkich, którzy prowadzą odpowiedzialną politykę finansową. Pozostaje pytanie, kiedy przystąpić do euro, do czego zobowiązaliśmy się w naszym traktacie akcesyjnym. Ekonomiści powinni określić, kiedy i po jakim kursie korzyści z tańszego kredytu przewyższają utratę elastyczności gospodarczej. Jako minister spraw zagranicznych chcę podzielić się z Wysoką Izbą moim politycznym osądem, czy wejście do strefy euro będzie wzmacniało, czy osłabiało naszą pozycję. Otóż uważam, że jest to sytuacja, którą doskonale opisuje amerykańskie powiedzenie: albo siedzisz przy stole, albo jesteś w menu.</u>
          <u xml:id="u-19.52" who="#RadosławSikorski">Drugie wyzwanie to oczywiście epokowe przemiany w świecie arabskim. Sprawdza się stara prawidłowość, że reżimy wydają się najbardziej stabilne tuż przed upadkiem. Tak jak protest wolnościowy i powstanie „Solidarności” na Wybrzeżu w 1980 r. były symbolem pewnej epoki, tak należy postrzegać obecne wydarzenia w Tunezji, Egipcie, Libii czy innych państwach regionu. Naturalnie nie ma łatwych analogii, ale pamiętajmy, że w 1989 r. nam też nie wróżono sukcesów.</u>
          <u xml:id="u-19.53" who="#RadosławSikorski">Polska ma w dziedzinie transformacji ustrojowej więcej do powiedzenia niż inni. Dlatego będziemy dzielić się doświadczeniami wolności z Tunezyjczykami, Egipcjanami i wszystkimi innymi, którzy tego sobie zażyczą, a także przestrzegać, aby - jak w Rosji w 1917 r., w Niemczech w 1933 r. czy w Iranie w 1979 r. - większa wolność nie dała okazji ekstremistom. Mamy nadzieję, że demokratyzujące się państwa arabskie wesprą proces pokojowy pomiędzy demokratycznym Izraelem i wybijającą się na niepodległość Palestyną.</u>
          <u xml:id="u-19.54" who="#RadosławSikorski">Problem Bliskiego Wschodu jest testem dla tworzącej się wspólnej polityki zagranicznej. Unia musi mówić spójnym głosem, który będzie słyszalny w całym jej sąsiedztwie. Musi też skutecznie używać swych funduszy dla promocji demokracji i praw człowieka. Będziemy tak wspierać i ukierunkowywać energię Unii, aby obok Bliskiego Wschodu skorzystał na tym także priorytetowy dla nas Wschód.</u>
          <u xml:id="u-19.55" who="#RadosławSikorski">Pamiętajmy jednak, że prezydencja, zgodnie z traktatem z Lizbony, nie oznacza bycia jedynym dyrygentem w Radzie. Przewodniczący Rady Europejskiej, wysoka przedstawiciel do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa - to partnerzy, którzy z nami prowadzą tę orkiestrę. Natomiast naszą prezydencję realizować będziemy zgodnie z tym, co mówił premier Donald Tusk, odbierając nagrodę Karola Wielkiego w Akwizgranie: My w Europę i jej przyszłość naprawdę wierzymy.</u>
          <u xml:id="u-19.56" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.57" who="#RadosławSikorski">Szanowni Państwo! Aby wykorzystać pomyślną koniunkturę, potrzebujemy stabilnych stosunków z partnerami, szczególnie z sąsiadami. Z Niemcami łączy nas wspólnota interesów i demokratycznych wartości. Kraj ten ugruntował swoją kluczową pozycję na kontynencie. W naszym interesie jest, aby Niemcy oddziaływały na Europę w ramach mechanizmu konsultacji, na które państwa członkowskie, a więc także my, mają spory wpływ. Alternatywa, czyli przywództwo Niemiec „metodami tradycyjnymi” - jak to ujął pewien polityk CDU - byłaby gorsza.</u>
          <u xml:id="u-19.58" who="#RadosławSikorski">Polska i Niemcy, mimo różnicy potencjałów i położenia, podobnie postrzegają sąsiedztwo Unii. Współdziałają na rzecz demokratyzacji zarówno na południu, jak i na wschodzie. Wspólne inicjatywy na Ukrainie i na Białorusi wzmacniają naszą siłę oddziaływania. Bliska współpraca z Niemcami toruje nam drogę ku centrum decyzyjnemu Unii. Pomaga w oddziaływaniu na Rosję. Jednocześnie Niemcy są największym partnerem gospodarczym Polski. Wzrasta wymiana handlowa: eksport do Niemiec wyniósł w 2010 r. prawie 31 mld euro, czyli 5 mld więcej niż w 2007 r., przed kryzysem. Nasza wymiana handlowa z Niemcami jest większa niż Niemiec z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-19.59" who="#RadosławSikorski">W przeddzień 20. rocznicy Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy zintensyfikowaliśmy rozmowy o prawach mniejszości polskiej. Załatwiamy też bieżące sprawy, takie jak nieskrępowany dostęp statków do portu i przyszłego terminalu LNG w Świnoujściu.</u>
          <u xml:id="u-19.60" who="#RadosławSikorski">Razem z Niemcami i Francją reaktywowaliśmy wreszcie Trójkąt Weimarski na szczeblu szefów państw i rządów, gdzie rozmawiamy o relacjach Unii z Rosją czy innymi państwami Europy Wschodniej, a także o współpracy obronnej. Mamy dobre relacje z Francją, jednym z głównych inwestorów zagranicznych w Polsce i partnerem w wielu projektach politycznych i gospodarczych. Państwem bliskim Polsce pozostaje także Wielka Brytania, z którą dzielimy poglądy m.in. w zakresie funkcjonowania unijnego rynku wewnętrznego oraz w sprawach stosunków transatlantyckich. Współpracujemy z Włochami i Stolicą Apostolską na rzecz ochrony praw chrześcijan na świecie.</u>
          <u xml:id="u-19.61" who="#RadosławSikorski">Wysoki Sejmie! Mylą się ci, którzy uważają, że w Rosji istnieje tylko jeden sposób myślenia. Rosja rozwija się i otwiera na świat, choć według innego kodu kulturowego niż nasz. Są tam oczywiście także „wiecznie wczorajsi”, którzy tęsknią za wielkomocarstwową glorią i twardą ręką władzy. Jednak wśród wielu Rosjan, również na szczytach władzy, górę bierze przekonanie o potrzebie ukrócenia korupcji, unowocześnienia gospodarki, wzmacniania państwa prawa i demokratyzacji. Słowem, konieczność modernizacji. Nie mam pewności, w którym kierunku pójdzie Rosja, ale wiem jedno: gdyby wybrała drogę ku integracji z szeroko rozumianym Zachodem, na demokratycznych zasadach, to Polska byłaby krajem, który skorzystałby na tym być może najbardziej w Europie.</u>
          <u xml:id="u-19.62" who="#RadosławSikorski">Niezależnie jednak od systemu rządów w Rosji i właśnie dlatego, że Polska samodzielnie kształtuje swoją politykę zagraniczną, potrzebujemy ułożenia stosunków z tym ważnym sąsiadem. Są w Polsce ludzie, także w tej Izbie, którzy na wiecznej wrogości do Rosji budują swoje polityczne credo. My odrzuciliśmy logikę, według której wszystko, co złe dla Rosji, musi być dobre dla Polski. Lekarstwem na obawy przed Rosją jest nowoczesna Polska, silna potencjałem gospodarczym, więziami sojuszniczymi i pozycją międzynarodową oraz, na wszelki wypadek, nowoczesnym systemem obronnym. To, że nie mamy większych zatargów z Rosją, tylko wzmacnia naszą pozycję w Europie.</u>
          <u xml:id="u-19.63" who="#RadosławSikorski">Mimo kryzysu w 2010 r. obroty handlowe między Rosją i Polską, według wstępnych danych, wyniosły 24 mld dolarów i były o 40% większe niż w roku 2009. Wynegocjowaliśmy umowę o małym ruchu granicznym, stwarzającą perspektywy otwarcia się obwodu królewieckiego na Europę. Możliwa jest żegluga przez Cieśninę Pilawską.</u>
          <u xml:id="u-19.64" who="#RadosławSikorski">Wpłynęliśmy na zwiększenie w Rosji świadomości zbrodni popełnionych przez reżim stalinowski, o czym świadczy przyjęcie rezolucji w sprawie Katynia w rosyjskiej Dumie. Dziękuję za to, że prawie wszystkie kluby poparły ustawę o stworzeniu Centrum Dialogu i Pojednania. Przy zachowaniu różnic interesów i ocen, mimo trudności związanych ze śledztwem smoleńskim, bilans ostatnich trzech lat stosunków polsko-rosyjskich jest pozytywny. Sprawdziła się nasza filozofia: wykonać pozytywny gest, a potem działać według zasady wzajemności.</u>
          <u xml:id="u-19.65" who="#RadosławSikorski">Los Ukrainy leży przede wszystkim w rękach Ukraińców. Politycy Pomarańczowej Rewolucji nie spełnili pokładanych w niej nadziei. Deklaracje o chęci przystąpienia do instytucji europejskich muszą być wsparte trudnymi reformami. Korupcja, słabość systemu prawa, obniżenie się standardów demokratycznych utrudniają Polsce tworzenie perspektywy europejskiej dla Ukrainy. Współpraca bilateralna pozostaje jednak stabilna. Stworzyliśmy Polsko-Ukraińskie Forum Partnerstwa, wdrożyliśmy umowę o małym ruchu granicznym. W ubiegłym roku przyznaliśmy na Ukrainie 450 tys. wiz, czyli prawie tyle, ile wszystkie pozostałe kraje strefy Schengen razem wzięte. Mimo kryzysu otworzyliśmy na Ukrainie dwa nowe konsulaty i zbudowaliśmy nową siedzibę konsulatu generalnego we Lwowie, aby kolejki po wizy stały się tylko złym wspomnieniem. Ukraina jest naszym partnerem strategicznym. Jej przystąpienie do Unii leży w naszym długofalowym interesie, dlatego za każdym razem, gdy Polska będzie mogła Ukrainie pomóc i władze w Kijowie będą sobie tego życzyły, takiego wsparcia udzielimy.</u>
          <u xml:id="u-19.66" who="#RadosławSikorski">Politykę względem Białorusi wyznacza zasada warunkowości. Los bratniego i europejskiego narodu białoruskiego jest nam szczególnie bliski. Wielokrotnie powtarzałem, że Polska może szczególnie pomóc Białorusi, jeśli ta pójdzie drogą przemian. Musimy jednak reagować w równie stanowczy sposób, gdy Białoruś z tej drogi zawraca, łamiąc przy tym elementarne prawa ludzkie i obywatelskie. Wierzę, że nadejdzie czas, gdy będziemy mogli okazywać wsparcie Białorusi reformatorskiej i współdziałającej z Europą.</u>
          <u xml:id="u-19.67" who="#RadosławSikorski">Wyszehrad to od 20 lat formuła potrzebna i dobrze funkcjonująca. Mamy najlepsze w historii stosunki z Czechami, Słowacją i Węgrami. Koordynujemy nasze stanowiska, w tym przed spotkaniami Rady Europejskiej. Sukces Grupy Wyszehradzkiej jest dla państw Partnerstwa Wschodniego przykładem tego, że współpraca regionalna może prowadzić do członkostwa w Unii.</u>
          <u xml:id="u-19.68" who="#RadosławSikorski">Litwa i Polska powinny w polityce międzynarodowej iść ramię w ramię. Po upadku komunizmu Polacy wspierali drogę Litwinów do niepodległości w warunkach jeszcze cięższych niż nasze. Idąc razem ku NATO i Unii, budowaliśmy instytucje dialogu rządowego i parlamentarnego na miarę sentymentów wielowiekowej wspólnej przeszłości. Gotowi jesteśmy do powrotu do pogłębionej współpracy, ale prosimy, aby nie pogarszać sytuacji szkolnictwa polskiego i zrealizować od dawna stawiane postulaty Polaków na Litwie. Są to lojalni obywatele demokratycznej Litwy, z prawem do utrzymania swojej tożsamości, kultury i stanu posiadania.</u>
          <u xml:id="u-19.69" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.70" who="#RadosławSikorski"> Z nadzieją przyjmujemy niedawne słowa pani prezydent Dalii Grybauskaite o równoprawnej roli Polaków w jej kraju. Niezmiennie liczymy na ich realizację. Zbliżające się głosowanie w litewskim Sejmie nad projektem nowej ustawy o oświacie to niezwykle ważny sprawdzian, jak dalece strona litewska chce chronić prawa swych mniejszości. Doceniamy rolę Litwy jako prezydencji we Wspólnocie Demokracji, z sympatią obserwujemy też działania litewskiego przewodnictwa w OBWE.</u>
          <u xml:id="u-19.71" who="#RadosławSikorski">Sojusz ze Stanami Zjednoczonymi w ramach NATO pozostaje trwały. Nasze stosunki z USA są przyjacielskie, ale dojrzałe, przy uwzględnieniu niewspółmiernych potencjałów. Nie mamy jednak złudzeń - amerykańskie priorytety są gdzie indziej, na Bliskim Wschodzie i w coraz większym stopniu w Azji. Nie wiadomo, czy w każdej sytuacji Ameryka będzie nam w stanie pomóc. Wspieraliśmy Amerykanów w Iraku i Afganistanie, ale umiemy też zadbać o swoje interesy. Wynegocjowaliśmy dobre porozumienia o rozmieszczeniu elementów systemu obrony przeciwrakietowej i o statusie wojsk amerykańskich w Polsce, z zachowaniem pierwszeństwa polskiej jurysdykcji. Polska z zadowoleniem po raz pierwszy gości amerykańskich żołnierzy. Będą u nas także stacjonować samoloty amerykańskich sił powietrznych. Nasz rząd popiera współpracę polskich i amerykańskich firm, zwłaszcza w odniesieniu do poszukiwań gazu łupkowego. Polska i USA są razem skuteczniejsze w promowaniu demokracji na świecie.</u>
          <u xml:id="u-19.72" who="#RadosławSikorski">Wysoki Sejmie! Trzy główne idee przyświecały mi w trakcie tej kadencji. Po pierwsze - wiarygodność, po drugie - solidarność, po trzecie - modernizacja. Polska w trakcie mojej kadencji budowała swoją wiarygodność w obszarze bezpieczeństwa. Nasze postulaty wzmocnienia roli art. 5 czy też nowych wyzwań dla bezpieczeństwa zyskały poparcie sojuszników i znalazły odzwierciedlenie w nowej koncepcji strategicznej NATO.</u>
          <u xml:id="u-19.73" who="#RadosławSikorski">Ukraina i Gruzja, jeśli sobie tego życzą, mają perspektywę integracji w postaci deklaracji szczytu w Bukareszcie i utrzymanej w nowej koncepcji strategicznej „polityki otwartych drzwi”. Realizowany zgodnie z harmonogramem nowy system obrony przeciwrakietowej będzie mógł zwalczać więcej typów rakiet na wszystkich azymutach. Razem z Norwegią wpłynęliśmy na kierunki myślenia o taktycznej broni jądrowej w Europie. Dbamy o to, aby Sojusz odpowiednio przystosował się do nowych zagrożeń związanych z rozpowszechnianiem broni masowego rażenia czy cyberterroryzmem. Minister Bogdan Klich powołał Centrum Bezpieczeństwa Cybernetycznego. Planujemy przystąpić do Centrum Doskonalenia Obrony Cybernetycznej NATO w Tallinie.</u>
          <u xml:id="u-19.74" who="#RadosławSikorski">Działamy na rzecz zwiększenia spójności NATO, dążymy do likwidacji anachronicznych podziałów na starych i nowych członków Sojuszu. Wskazujemy na potrzeby rozmieszczenia sojuszniczej infrastruktury obronnej w Europie Środkowo-Wschodniej. Nasz region zasługuje na taki sam poziom bezpieczeństwa, jakim cieszy się Europa Zachodnia. Dzięki między innymi naszym staraniom NATO przyjęło wreszcie plany ewentualnościowe dla Polski oraz państw bałtyckich. Razem z innymi sojusznikami patrolujemy przestrzeń powietrzną Litwy, Łotwy i Estonii. Utrzymując przez najbliższe lata wydatki obronne na poziomie 1,95% PKB, jesteśmy zarówno w NATO, jak i w Unii rzecznikiem lepszego wykorzystania wydatków obronnych w Europie.</u>
          <u xml:id="u-19.75" who="#RadosławSikorski">Zgodnie ze złożoną obietnicą wycofaliśmy się z Iraku, ale w sposób, który zdobył uznanie gospodarzy irackich i naszych sojuszników. W 2009 r. zrezygnowaliśmy z operacji ONZ na Bliskim Wschodzie i dzięki temu mogliśmy szybko zareagować na apel NATO w sprawie wsparcia w Afganistanie, gdzie realizujemy cele zgodne z Kartą Narodów Zjednoczonych. Polska zwiększyła od kwietnia zeszłego roku liczebność wojska o 30%. Polski kontyngent wojskowy jest siódmym co do wielkości spośród 48 państw ISAF, piątym wśród kontyngentów europejskich. Nie ma łatwego wyjścia z Afganistanu. Wkrótce przyszłość tego kraju rozstrzygnie się na długie lata. Rok 2011, zgodnie z postanowieniami Sojuszu, jest początkiem procesu przekazywania odpowiedzialności za bezpieczeństwo w ręce Afgańczyków. Rok 2014 powinien być końcem obecności naszych sił bojowych w tym kraju. Zamierzamy pozostać wiarygodni także w tej materii.</u>
          <u xml:id="u-19.76" who="#RadosławSikorski">Dla Polski najważniejsza jest Europa, zwłaszcza Europa Środkowo-Wschodnia. Naturalnym obszarem zainteresowania jest także region Morza Bałtyckiego, ale odrzucamy filozofię „nasza chata z kraja”. Mamy interesy polityczne i gospodarcze także w innym regionach świata. Od aktywności w nich zależeć będzie to, czy Polska pozostanie ważnym podmiotem Europy, czy tylko partnerem regionalnym. Dlatego na innych kontynentach Polska buduje wizerunek ważnego członka Unii, zdolnego do wpływania na jej politykę zewnętrzną. Służą temu wizyty premiera w Indiach i przyszła wizyta prezydenta w Chinach, u naszego największego partnera gospodarczego w Azji. Japonia i Korea Południowa są zainteresowane zwiększaniem swoich inwestycji w Polsce. Z państwami Azji chcemy rozwijać kontakty handlowe i gospodarcze w wielu sektorach, od infrastruktury, sektora finansowego, przez turystykę, aż po zaawansowane technologie. Szukamy możliwości rozwoju naszej współpracy gospodarczej z Ameryką Łacińską i coraz dynamiczniej rozwijającą się Afryką.</u>
          <u xml:id="u-19.77" who="#RadosławSikorski">Wysoki Sejmie! Jak pisał Horacy: „gdy ściana sąsiada stoi w płomieniach, to także twój kłopot”. Solidarność to dla Polaków pojęcie szczególne. We wsparcie społeczeństwa białoruskiego zaangażowana jest nie tylko administracja, ale przede wszystkim dziesiątki polskich organizacji pozarządowych. W imię solidarności już w miesiąc po pobiciu i aresztowaniu większości kandydatów w wyborach prezydenckich na Białorusi zorganizowaliśmy w Warszawie konferencję darczyńców, gdzie kilkadziesiąt delegacji państw i organizacji międzynarodowych zadeklarowało wsparcie w wysokości ponad 87 mln euro.</u>
          <u xml:id="u-19.78" who="#RadosławSikorski">Transformacja systemowa i gospodarcza w Polsce była łatwiejsza dzięki wsparciu przyjaciół. Dziś to my pomagamy innym. W ostatnich dwóch latach po raz pierwszy wartość polskiej pomocy rozwojowej - adresowanej zarówno do krajów Partnerstwa Wschodniego, jak i krajów globalnego Południa - przekroczyła miliard złotych. W ramach solidarności międzynarodowej dzielimy się polskimi doświadczeniami, wspomagamy reformy i niezależne media. By skutecznie wspierać ochronę praw człowieka i budowę społeczeństwa obywatelskiego, powołujemy fundację solidarności międzynarodowej. Konsekwentnie łączymy projekty rozwojowe ze wzmacnianiem demokracji, również na szczeblu lokalnym. Szkolimy ukraińską straż graniczną, pracowników socjalnych w Gruzji, pielęgniarzy w Zambii. Wysyłamy wolontariuszy, budujemy szkoły, oczyszczalnie ścieków.</u>
          <u xml:id="u-19.79" who="#RadosławSikorski">Sympatyzujemy z ludźmi upominającymi się o wolność pod każdą szerokością geograficzną. Udowodnił to zeszłoroczny szczyt Wspólnoty Demokracji. To nie przypadek, że sekretariaty Wspólnoty Demokracji oraz Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE mają swoją siedzibę w Warszawie. Zaproponowaliśmy utworzenie europejskiego funduszu na rzecz demokracji, który ma wspomóc procesy demokratyczne w całym sąsiedztwie Europy.</u>
          <u xml:id="u-19.80" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.81" who="#RadosławSikorski">Solidarność w wymiarze europejskim to także niwelowanie dysproporcji w rozwoju. Nie chcemy, aby różnice w PKB per capita pomiędzy najbiedniejszymi a najbogatszymi państwami członkowskimi były aż siedmiokrotne, jak obecnie. Chcemy natomiast wspólnie zmierzać do stabilności, dobrobytu i wysokiej jakości życia obywateli - w Europie i jej sąsiedztwie. W obliczu kryzysu wsparliśmy pożyczkami, po 200 mln dolarów, Islandię i Łotwę. Szczególnie zaangażowaliśmy się na rzecz Mołdowy. Dzięki solidarnemu wsparciu Polski, Szwecji i Rumunii jest ona bliżej unijnych standardów.</u>
          <u xml:id="u-19.82" who="#RadosławSikorski">Mówiąc o solidarności, pamiętamy o Polonii i Polakach za granicą. Głównym zadaniem naszej nowej polityki polonijnej jest budowanie sprzężenia zwrotnego między Polską a naszą diasporą. W interesie polskich społeczności jest wsparcie państwa polskiego, bo każdy jego sukces wzmacnia ich pozycję w krajach zamieszkania. Na różne sposoby pomagamy Polonii i Polakom za granicą, zyskując ich zaangażowanie w realizację interesów naszego kraju, tym skuteczniejsze, im mocniejsza jest ich pozycja.</u>
          <u xml:id="u-19.83" who="#RadosławSikorski">Wysoki Sejmie! Polska dyplomacja to coraz skuteczniejsza służba. Jak działa zmodernizowany resort, widać najlepiej po służbach konsularnych. W latach 2008–2010 zlikwidowaliśmy 81 etatów. Jednocześnie ilość czynności konsularnych wzrosła o 15%. Wszystko dzięki informatyzacji - mobilnym konsulatom, elektronicznym procedurom. Zespół szybkiego reagowania konsularnego pomaga polskim obywatelom podczas klęsk żywiołowych, takich jak w Haiti, gdy bankrutowały biura podróży, czy w trakcie rewolucji w Tunezji, Egipcie i Libii. W Egipcie wystawialiśmy dokumenty w kurortach i to nie tylko Polakom, ale i innym obywatelom Unii, których kraje nie mają tak nowoczesnych narzędzi. Dzięki systemowi elektronicznej rejestracji wzrosła liczba Polaków uczestniczących w wyborach poza granicami kraju. Służby konsularne przynoszą ponadto wpływy do budżetu - 150 mln zł tylko w zeszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-19.84" who="#RadosławSikorski">W celu oszczędności i wymiany dobrych praktyk namawiamy partnerów do wspólnego wykorzystywania placówek dyplomatycznych. Od zeszłego roku w Kapsztadzie działa pierwszy wspólny konsulat państw Grupy Wyszehradzkiej. Konsul Królestwa Szwecji urzęduje w polskim Konsulacie Generalnym w Królewcu.</u>
          <u xml:id="u-19.85" who="#RadosławSikorski">Dyplomaci zostali wyposażeni w bezpieczne notebooki i smartphony. Podczas negocjacji komunikujemy się w czasie rzeczywistym. Dzięki telefonom satelitarnym utrzymywaliśmy kontakt z placówkami także wówczas, gdy wybuchała rewolucja czy dochodziło do klęsk żywiołowych. Wprowadzamy elektroniczny obieg dokumentów. Niedługo zaprezentujemy nową internetową witrynę resortu, łącznie ze 150 witrynami tematycznymi i naszych placówek zagranicznych. W ciągu trzech lat mojej pracy resort stał się, w sensie zarządczym, globalną korporacją.</u>
          <u xml:id="u-19.86" who="#RadosławSikorski">Młodzi ludzie znów garną się do dyplomacji. W minionym roku na kilkanaście miejsc w Akademii Dyplomatycznej zgłosiło się ponad 200 kandydatów. Budując nowoczesną służbę, pamiętamy o tradycji. 16 listopada, dzień, w którym Józef Piłsudski wysłał depeszę oznajmiającą odrodzenie się państwa polskiego, uczyniłem Dniem Służby Zagranicznej. Rada Ministrów ustanowiła odznaczenie „Bene Merito” dla Polaków i cudzoziemców, którzy wzmacniają naszą pozycję na świecie.</u>
          <u xml:id="u-19.87" who="#RadosławSikorski">Przebudowujemy substancję materialną MSZ, gdyż nie można być poważnym graczem z wystrojem ambasad z czasów Gierka. Przed naszą prezydencją oddamy do użytku nową siedzibę Stałego Przedstawicielstwa w Brukseli, naprzeciwko budynku Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych. To największa inwestycja polskiej dyplomacji w historii, ale będzie nam służyć przez wiele lat. Latem oddamy do użytku nową rezydencję ambasadora w Waszyngtonie oraz biuro Stałego Przedstawicielstwa przy ONZ w Nowym Jorku, a jesienią nowy konsulat w Londynie. Trwają inwestycje w Wilnie, Tbilisi i Bagdadzie. Po rozstrzygnięciu konkursu architektonicznego wreszcie rozpoczniemy budowę nowej ambasady w Berlinie.</u>
          <u xml:id="u-19.88" who="#RadosławSikorski">Inwestycjom towarzyszyły oszczędności w postaci likwidacji zbędnych placówek, sprzedaży zbędnego mienia. Jesteśmy gospodarni. Unowocześniliśmy MSZ. Dziś polska dyplomacja może się mierzyć z najlepszymi na świecie.</u>
          <u xml:id="u-19.89" who="#RadosławSikorski">Za kilka tygodni rząd przyjmie do realizacji katalog priorytetów polskiej polityki zagranicznej do 2015 r. Myślimy i strategicznie, i operacyjnie. W planowaniu polityki wykorzystujemy ośrodki analityczne. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych i Ośrodek Studiów Wschodnich znalazły się w pierwszej dwudziestce najlepszych publicznych ośrodków analitycznych na świecie. Głęboką reformę, pod nadzorem MSZ, przechodzi poznański Instytut Zachodni. Swoje biura otwierają w Warszawie światowe think tanki: amerykański GMF oraz European Council on Foreign Relations.</u>
          <u xml:id="u-19.90" who="#RadosławSikorski">Wysoki Sejmie! To były trudne trzy lata, niekiedy naznaczone chwilami zwątpienia. W Afganistanie ginęli polscy żołnierze. W wyniku katastrofy pod Smoleńskiem, która zabrała prezydenta Rzeczypospolitej Lecha Kaczyńskiego i tyle naszych koleżanek i kolegów, odeszli także moi współpracownicy, wśród nich szczególnie mi bliski Andrzej Kremer, wiceminister spraw zagranicznych. Świat zdawał się niekiedy balansować na krawędzi chaosu. Dyktatorzy, od Korei Północnej po Libię, pozostawali bezkarni. Byliśmy świadkami niesprawiedliwych wojen, takich chociażby jak konflikt rosyjsko-gruziński. Wróciły niektóre demony znane z czasów zimnej wojny. Światowe załamanie gospodarcze pokazało, jak kruchy jest porządek międzynarodowy. Wyzwania społeczne, demograficzne i klimatyczne uświadamiały nam, że korzystne otoczenie międzynarodowe Polski nie jest dane raz na zawsze.</u>
          <u xml:id="u-19.91" who="#RadosławSikorski">Nawet najtrudniejsze okoliczności niosą jednak ze sobą także nadzieję. Samospalenie pozbawionego przyszłości młodego człowieka może uruchomić rewolucję demokratyczną, która zmieni obraz Bliskiego Wschodu. Instytucje międzynarodowe potrafią wyciągnąć lekcje z kryzysu. Podziwiamy sprawność, z jaką Japończycy radzą sobie z kataklizmem.</u>
          <u xml:id="u-19.92" who="#RadosławSikorski">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Kończąc, chciałbym przypomnieć cel, jaki nam przyświeca. Polska jako poważny kraj, partner, o którego zabiegają inni. Takim krajem - pod warunkiem kontynuacji roztropnej polityki - możemy się stać w ciągu dekady. To wykonalne zadanie. Pamiętajmy jednak, że takiego statusu nie można nadać sobie samemu, nie można go wytupać ani wykrzyczeć. Można go uzyskać jedynie w oczach innych. Cel ten osiągniemy tym szybciej, im mniej będzie swarów wewnętrznych i awantur zewnętrznych, a więcej pracy u podstaw.</u>
          <u xml:id="u-19.93" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.94" who="#RadosławSikorski">Ignacy Jan Paderewski w swoim exposé dał nam wskazówkę, jak kontynuować dzieło, które właśnie się wówczas zaczynało, nad którym to my dziś mamy pieczę i które przekażemy naszym następcom w kondycji lepszej niż ta, w której je otrzymaliśmy: „Polska nie idzie ani w lewo, ani na prawo. Gdyby poszła konsekwentnie w jednym lub drugim kierunku i doszła do ostatecznych granic, toby znalazła się albo w rowach reakcji, albo w kałużach anarchii. Polska idzie naprzód, ale prosto, prosto...”. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-19.95" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#GrzegorzSchetyna">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#GrzegorzSchetyna">Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 47 do 4 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#GrzegorzSchetyna">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#GrzegorzSchetyna">Głos ma poseł Andrzej Halicki, Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#GrzegorzSchetyna">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AndrzejHalicki">Szanowny Panie Prezydencie! Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Premierze! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tocząc dziś narodową debatę o miejscu Polski w świecie, o naszych priorytetach, definiując polski interes narodowy, stajemy w obliczu nowych wyzwań, ale też w bardzo szczególnym momencie. Za trzy miesiące, w gruncie rzeczy lada moment, będziemy przewodniczyć Unii Europejskiej. To sytuacja, która nakłada na nas nowe, szczególne obowiązki. Wobec bardzo kompletnego faktograficznie, bardzo bogatego wystąpienia pana ministra chciałbym, byśmy naszą debatę prowadzili również w oparciu o fakty, o rzetelną analizę, o pogłębioną refleksję, a nie na podstawie mitów, oskarżeń, insynuacji czy innych niepotrzebnych partyjnych filipik.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#AndrzejHalicki">Pan minister wymienił swoich poprzedników. Od 20 lat Polska buduje swoją pozycję w Europie i w świecie w sposób konsekwentny i wiarygodny. Proszę zauważyć, że nie zmienia się kierunek polskiej polityki, nie zmienia się cel, do którego przecież wspólnie dążymy. Polska polityka zagraniczna prowadzona jest pod jednym sztandarem, pod jedną barwą. I proszę nie szukać niepoważnych argumentów. Polska polityka prowadzona jest pod flagą biało-czerwoną.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#AndrzejHalicki">Polska ma swój dobry czas i ten dobry czas powinniśmy wykorzystać jak najlepiej, jak najefektywniej, bo Polska to nasze wspólne dobro. Dlatego namawiam i apeluję: Wspólne dobro, którym jest Rzeczpospolita - a przecież, tak jak pan minister wspomniał, wszyscy na tej sali jesteśmy patriotami - powinniśmy odczuwać jako nasze zobowiązanie, nasz obowiązek, ale też powinniśmy odczuwać dumę z jej sukcesów. Nie wstydźmy się odczuwać dumę, jeżeli Polska odnosi sukcesy, jeżeli opisują nas dobrze, bo to nasz wspólny sukces i powinniśmy być z tego powodu dumni.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#AndrzejHalicki">Pan minister przytoczył kilka zaledwie cytatów pokazujących, w jaki sposób opisują Polskę, w jaki sposób opisują nas inni. Warto przypomnieć te tytuły, warto zastanowić się, dlaczego inni uważają, że jesteśmy siłą napędową Europy, że jesteśmy liderem zmian, gospodarczym prymusem, i dlaczego nie opisują nas już w taki sposób jak inne tytuły, które pamiętam: enfant terrible Europy, kłopot Europy czy właśnie ubogi krewny. To się radykalnie zmieniło. Ale to nasza wspólna praca. Mam nadzieję, że również ta praca będzie miała miejsce podczas tych bardzo ważnych miesięcy, kiedy będziemy budować wiarygodność Polski na arenie międzynarodowej, na arenie europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#AndrzejHalicki">Nie będę powtarzał, że ostatnie lata to najlepsze lata polskiej polityki zagranicznej od czasu uzyskania przez nas niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Latos: Komiks też był najlepszy.)</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#AndrzejHalicki">To widzimy, to czujemy, kiedy jesteśmy za granicą, kiedy przyjmujemy zagraniczne delegacje, które bardzo często zaczynają od słów: Jak wy to osiągnęliście, jak wy to robicie? Warto też być dumnym z tego, że tak nas widzą inni.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#AndrzejHalicki">Moi koledzy z klubu w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska ustosunkują się do poszczególnych fragmentów exposé pana ministra, będziemy poszczególne fragmenty omawiać w kolejnych wystąpieniach. Mnie przypadł zaszczyt ustosunkować się ogólnie do całości wystąpienia pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#AndrzejHalicki">Pragnę powiedzieć o jednym aspekcie, który jest inny w stosunku do tych sytuacji, jakie były poprzednio. Dziś naszej debacie przysłuchuje się prezydent Komorowski. I warto podkreślić, że dzisiejsza szansa Polski to także szansa budowania efektów synergii i współpracy, spójnej realizacji polskiej polityki zagranicznej i interesów narodowych przez wszystkie trzy demokratyczne instytucje naszego państwa: prezydenta, rząd i parlament. Ta synergia, ta współpraca jest dziś widoczna, ona jest początkiem, mam nadzieję, długiej, dobrej i pożądanej współpracy. Nie ma już żenujących sporów, na szczęście, nie ma też pomysłów, by dzielić naszą dyplomację pod kątem wpływów takich czy innych. Polska dyplomacja ma mocne wsparcie wszystkich trzech instytucji: prezydenta, rządu i parlamentu, bo Polska jest jedna i to nasze wspólne dobro jest naprawdę udziałem nas wszystkich. Znani jesteśmy w świecie z tego, że potrafiliśmy ze sobą rozmawiać, że potrafiliśmy wypracować konsensus, że naszym narodowym znakiem, tą dobrą marką była solidarność. Ten solidaryzm również propagujemy i przenosimy na kanony, na zasady polityki międzynarodowej. Polska polityka zagraniczna oparta jest bowiem nie tylko o realizm, o to, co jest analizą rzeczywistych wyzwań, ale także o pryncypialne zasady. Nie musimy powtarzać, bo jest to znane w świecie, że polska polityka zagraniczna oparta jest o takie zasady, jak wolność, demokracja, prawa obywatelskie, sprawiedliwe prawo, właśnie solidaryzm. To są zasady, które są w naszych genach. Polityka Platformy Obywatelskiej, polityka polskiego państwa właśnie o te wartości jest oparta. Taka jest prawda. Tak wygląda polska polityka pod sztandarem biało-czerwonym.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#AndrzejHalicki">Dziś Europa ma przed sobą nowe wyzwania i te dwie ostatnie dekady to okres wielkich zmian. To tempo zmian jest czasami szokujące, ale proszę zauważyć, jak zmienia się nasze otoczenie, jak przez te dwie ostatnie dekady zmienia się nasz kontynent. Budujemy kontynent bez granic, z nadzieją, że będzie to kontynent wolny od wojen, od tych dramatów, które były udziałem naszych przodków, naszych ojców i dziadów.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#AndrzejHalicki">To także nasz europejski obowiązek, by pamiętając o tych wartościach i myśląc o tych wyzwaniach, promować je wspólnie, bo to nasze wspólne wartości i nasz europejski obowiązek.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#AndrzejHalicki">Pan minister podkreślił w swoim wystąpieniu, iż Polska jest autorem wielu europejskich i nie tylko europejskich rozwiązań, a nie źródłem problemów. To fakt, panie ministrze, to ważna konstatacja, bo rzeczywiście Polska uczestniczy w wielu inicjatywach, stają się one elementem strategii działań międzynarodowych. O konkretach będą mówić, tak jak powiedziałem, moi koledzy. I współpraca transatlantycka, i działania w ramach Unii Europejskiej, i wspomaganie procesu rozszerzania, i dzielenie się doświadczeniami ze społeczeństwami i rządami państw aspirujących, i ożywienie Trójkąta Weimarskiego, i wyciąganie wniosków z doświadczeń, ale także nadzieja na rozszerzenie współpracy w ramach Grupy Wyszehradzkiej na inne państwa regionu, jak również współpraca w ramach państw strefy Morza Bałtyckiego czy wiele, wiele innych programów jest tego dowodem. Także europejski fundusz wspierania demokracji. To są ważne instytucje, które inicjowane i wspierane przez Polskę nabierają życia, nabierają tempa, jeżeli chodzi o realizację.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#AndrzejHalicki">Debaty w ramach Komisji Spraw Zagranicznych bardzo często są inicjowane przez opozycję i pan przewodniczący Iwiński i pan przewodniczący Karski muszą przyznać rację, że debata prowadzona w ten sposób, nawet przy różnicach w poglądach, przynosi owoce.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#AndrzejHalicki">Dowodem jest zresztą w moim odczuciu historyczne wydarzenie, jakie niedawno miało miejsce: wspólny wyjazd prezydium i rozpoczęcie dialogu parlamentarnego w formule trójkąta Bundestag, Duma i Sejm. Było wielu krytyków tego zaproszenia, tej inicjatywy. Wydaje mi się, że zgodnie możemy określić, iż był to bardzo ważny krok. Będziemy kontynuować ten proces, bo pomimo dramatycznych wydarzeń historycznych najważniejsza jest przyszłość i przed tą przyszłością stajemy, mam nadzieję, w poczuciu obowiązkowości, w poczuciu szansy wykorzystania naszego dobrego czasu dla Polski, także w zakresie realizacji własnych aspiracji i tych celów, z których naprawdę powinniśmy być dumni.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#AndrzejHalicki">Pan minister odwołał się do myśli Ignacego Paderewskiego. Chciałbym zakończyć ten mój krótki wstęp ogólny parafrazą słów Ignacego Paderewskiego, panie ministrze, bo to ładny cytat.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#AndrzejHalicki">W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska pragnę podkreślić, zapewnić i życzyć wszystkiego najlepszego. Ani w lewo, ani w prawo, tylko prosto, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#GrzegorzSchetyna">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#GrzegorzSchetyna">W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość wystąpi pan poseł Mariusz Błaszczak.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#GrzegorzSchetyna">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MariuszBłaszczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#MariuszBłaszczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Goście! W swoim wystąpieniu minister spraw zagranicznych zaprezentował nam kolejną odsłonę spektaklu propagandowego rządu premiera Donalda Tuska. Znów padały słowa o zielonej wyspie, ale też sformułowania właściwe dla charakterystycznego stylu ministra Sikorskiego, stylu dożynania watahy.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#MariuszBłaszczak">Jak widać, minister spraw zagranicznych ma dobre samopoczucie, nie przejmuje się problemami, zaklina rzeczywistość. Pan minister cytował tytuły z gazet z Europy Zachodniej. „The Economist” scharakteryzował rząd premiera Donalda Tuska i Polskę pod tymi rządami jako gmach, co pęka za różową fasadą. A więc te tytuły są bardzo różne, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#MariuszBłaszczak"> Nie tylko takie, których pan używa.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#MariuszBłaszczak">A jeśli chodzi o pańską administrację, to np. pański zastępca na pytanie dotyczące harmonogramu prac nad projektami ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej odpowiedział, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie posiada narzędzi, które umożliwiają stwierdzenie, czy harmonogram prac będzie realizowany przez rząd terminowo. Nie posiada takich narzędzi.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#MariuszBłaszczak">Podsumujmy rzekome dokonania. Porażka w sprawie umieszczenia w Polsce elementów tarczy antyrakietowej. Zrezygnowano z tych aspektów polityki poprzedników, które miały wzmocnić nasze związki ze Stanami Zjednoczonymi w ramach NATO. Tzw. tarczy antyrakietowej najpierw nie akceptowano, ale pod naciskiem śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego porozumienie w końcu podpisano, by następnie go nie ratyfikować. Ostateczny upadek tej koncepcji wynikał ze zmiany polityki Stanów Zjednoczonych. Jest mało prawdopodobne, by nowa administracja realizowała nawet ratyfikowany traktat, jednak nasza pozycja jako sojusznika, z którym złamano umowę, byłaby lepsza, gdyż Stany Zjednoczone dbają o swoją wiarygodność, a łamanie umów podważa ją w skali globalnej. Bezsensowne było ogłoszenie negatywnej decyzji Polski w sprawie tarczy antyrakietowej w dniu święta narodowego Stanów Zjednoczonych, co spowodowało, że Amerykanie swoją negatywną decyzję przekazali 17 września.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#MariuszBłaszczak">Kolejna rzecz: kapitulacja w kwestii zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia w surowce energetyczne. Rząd PO zaniechał działań zapewniających dywersyfikację dostaw z północy - chodzi o rurociąg norweski - i z południowego wschodu. Zrezygnowano z ostrego protestu wobec pomysłu budowy rurociągu północnego, który oprócz zagrożeń związanych z pominięciem Polski przy przesyle gazu poważnie ogranicza dostęp do portów w Szczecinie i Świnoujściu. W sposób bezdyskusyjny uniemożliwia to Szczecinowi konkurowanie z Rostokiem o pozycję głównego portu nad Bałtykiem. Trzeba dodać, że istnieje techniczna możliwość zagłębienia rurociągu i w pewnym momencie polski rząd, a konkretnie to pan, panie ministrze, zapewniał, że takie decyzje Niemcy podjęli. Później okazało się to nieprawdą.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#MariuszBłaszczak">Przy budowie gazoportu zdecydowano się na korzystanie ze środków Unii Europejskiej, czego nie chciał w tej sprawie czynić poprzedni rząd, co oznacza bardzo daleko idące ograniczenia i z całą pewnością znaczne przedłużenie inwestycji. Zawarto za to skrajnie niekorzystną umowę z Rosją na długoletnie dostawy gazu, co po wybudowaniu rurociągu północnego może mieć bardzo daleko idące znaczenie strategiczne, groźne dla naszego bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#MariuszBłaszczak">Przypomnę też panu ministrowi, że kilka lat temu to pan, panie ministrze, nazwał Gazociąg Północny nowym paktem Ribbentrop - Mołotow, ale jeszcze wtedy nie był pan w mainstreamie, w którym teraz pan się znalazł.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#MariuszBłaszczak">Polityka ta, zgodnie z ogólną socjotechniką PO, jest osłaniana czysto propagandowymi kreacjami, bez realnego znaczenia, takimi jak wizyty nieuzbrojonej baterii rakiet Patriot w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#komentarz">(Poseł Piotr Stanke: Zamarzły przecież.)</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#MariuszBłaszczak">Umniejszenie pozycji Polski w relacjach z sąsiadami. Zaniechania w sprawie amerykańskich instalacji w naszym kraju oznaczają, że status państwa strefy przejściowej lub, inaczej mówiąc, członkostwo w NATO drugiej kategorii zostały podtrzymane. Rezygnacja z przekopania Mierzei Wiślanej potwierdza ten stan w innej skali i innej sferze. Podobnie jest z rozwiązaniem sporu dotyczącego eksportu polskiego mięsa do Rosji. Wycofanie weta przez Warszawę nie oznacza, że Moskwa jednoznacznie przyznała, iż ma obowiązek przestrzegania wobec Polski wszystkich regulacji wynikających z porozumienia Unia Europejska - Rosja.</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#MariuszBłaszczak">W stosunkach z Niemcami wycofano zastrzeżenia w sprawie rurociągu północnego czy tzw. widocznego znaku, a więc upamiętnienia tzw. wypędzeń Niemców z dawnych wschodnich i północnych terenów Rzeszy. Znów przystano na status kraju, który funkcjonuje w roli podopiecznego, niekiedy wręcz demonstracyjnie to podkreślając.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#MariuszBłaszczak">Rządowa propaganda głosi, że Polska ma znakomite stosunki z Niemcami, dlatego może w Unii pozwolić sobie na więcej. Tymczasem akurat Niemcy zadają naszemu rządowi, premierowi najdotkliwsze ciosy w Unii Europejskiej, kompletnie nie licząc się z jego zdaniem. W porozumieniu z Francją, a za plecami innych krajów, w tym Polski, Niemcy przyjęły deklarację pod nazwą: Pakt dla konkurencyjności, dotyczącą 17 krajów strefy euro. W ten sposób zaczęły realizować koncepcję Europy dwóch prędkości, mimo że premier Tusk zaklinał się, iż do tego nie dojdzie, m.in. właśnie z powodu jego rzekomo świetnych stosunków z kanclerz Angelą Merkel.</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#MariuszBłaszczak">Polska nie stworzyła w Unii Europejskiej wewnętrznych gwarancji utrzymania korzystnych rozwiązań wywalczonych w Brukseli przez śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego, chodzi o sprawę ustawy kompetencyjnej, ani też nie skorzystała z precedensu, jakim dla umocnienia naszej suwerenności stało się orzeczenie niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego. Niedawno w Sejmie skierowano do dalszych prac projekt Prawa i Sprawiedliwości regulujący te sprawy. Z pewnym optymizmem można więc uważać sprawę za otwartą. Jeśli jednak ta propozycja zostanie odrzucona, a tak było do niedawna, to będzie to oznaczało zgodę na nasz gorszy od Niemiec status w Unii Europejskiej, także w sensie formalnym. W uległości wobec Unii idziemy zresztą jeszcze dalej, proponując zmiany w konstytucji, które pozwalają na pozbywanie się suwerenności w różnych obszarach. Nie ma również najmniejszego sprzeciwu wobec projektów ograniczenia suwerenności poprzez proponowane, np. przez Niemcy i Francję, zmiany w traktacie lizbońskim. Obecny kształt Unii Europejskiej sprowadza się do coraz wyraźniejszego ustanowienia hegemonii najsilniejszych państw, choć w istocie nie jest to zjawisko nowe i nasila się od dłuższego czasu, podmywając fundamenty tego wszystkiego, co zapewniło ogromny sukces EWG i Unii Europejskiej. Fakt, że satysfakcjonuje to obecne władze, jest bardzo charakterystyczny.</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#MariuszBłaszczak">Można powiedzieć, że polityka rządu PO jest aktem daleko idącej samodegradacji statusu Polski. Pozycję Polski osłabia całkowite odejście od tego, co określano mianem polityki jagiellońskiej. Podstawowy zasób środków umacniających znaczenie naszego kraju, jego pozycję, z którego korzystał poprzedni prezydent i rząd, został, rzec można, porzucony. Zastąpiono go Partnerstwem Wschodnim, przedsięwzięciem unijnym zainicjowanym przez Polskę i Szwecję, ale bardzo słabo finansowanym przez Unię Europejską. Jest substytutem planów idących dużo dalej, chodzi o przystąpienie do Unii Europejskiej i NATO Ukrainy, Gruzji, a także być może Mołdawii. To przedsięwzięcie niedawno zakończyło się kompletnym blamażem na Białorusi. Prezydent Łukaszenka po prostu zakpił sobie z polityków z Polski, z Niemiec i z innych krajów, obiecując przeprowadzenie demokratycznych wyborów prezydenckich w zamian za różne koncesje i nie dotrzymując słowa.</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#MariuszBłaszczak">Podtrzymywana jest Grupa Wyszehradzka, ale bardzo duże i korzystne dla Polski możliwości jej działania, jakie powstały dzięki zmianie rządów na Węgrzech, Słowacji, a także w Czechach, nie są wykorzystywane.</u>
          <u xml:id="u-23.18" who="#MariuszBłaszczak">Pakiet klimatyczno-energetyczny, odtrąbiony przez premiera Tuska sukcesem jego rządu, okazał się w swych konsekwencjach poważną porażką, zwłaszcza w przypadku polskiej gospodarki. Już za dwa lata, od 2013 r., tylko z powodu wejścia w życie części zapisów pakietu spadnie PKB Polski, wzrośnie bezrobocie i wzrosną ceny energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-23.19" who="#MariuszBłaszczak">Jeśli chodzi o priorytety polskiej prezydencji, to mamy do czynienia z prawdziwym totolotkiem. W tym samym czasie różni politycy PO i PSL mówią zupełnie inne rzeczy na temat liczby priorytetów, np. 3 stycznia tego roku przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu pan poseł Andrzej Halicki na konferencji prasowej mówił o trzech priorytetach. Następnego dnia wiceminister spraw zagranicznych pan Borkowski stwierdził, że nie ma żadnego. 16 lutego tego roku ambasador Polski przy Unii Europejskiej pan Jan Tombiński na spotkaniu z europosłami mówił, że jest pięć priorytetów. Na stronach internetowych rządu jest ich sześć, a w czasie wizyty w Ankarze w listopadzie ubiegłego roku pan, panie ministrze, mówił o siódmym priorytecie, jakim miałoby być przyspieszenie rozszerzenia Unii Europejskiej o Turcję. Nie mamy jeszcze żadnego priorytetu regionalnego, choć np. Węgrzy mają obecnie strategię dunajską, Szwedzi mieli strategię Morza Bałtyckiego, a Francuzi za swojej kadencji sfinalizowali sprawę unii śródziemnomorskiej.</u>
          <u xml:id="u-23.20" who="#MariuszBłaszczak">Rząd nie wspomina o wyrównaniu wysokości dopłat dla rolników. Uchwała Sejmu w tej sprawie zaproponowana przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-23.21" who="#MariuszBłaszczak">Na stronach internetowych MSZ można zagłosować, jaki priorytet uważa się za najważniejszy. Szkoda, że nie wie tego sam rząd.</u>
          <u xml:id="u-23.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.23" who="#MariuszBłaszczak">Propagandowy charakter polityki zagranicznej rządu PO najlepiej wyraża się w koncentrowaniu uwagi społeczeństwa na zgłaszaniu polskich aspiracji do zajmowania wysokich stanowisk w strukturach europejskich i NATO. W wypadku pana, panie ministrze, zakończyło się to niepowodzeniem. Starał się pan o stanowisko sekretarza generalnego NATO.</u>
          <u xml:id="u-23.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Cieszy się pan.)</u>
          <u xml:id="u-23.25" who="#MariuszBłaszczak">Nie, nie cieszę się, żałuję.</u>
          <u xml:id="u-23.26" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Nie widać tego. Hipokryta.)</u>
          <u xml:id="u-23.27" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Latos: Panie marszałku, spokojnie.)</u>
          <u xml:id="u-23.28" who="#MariuszBłaszczak">Podobnie było w przypadku pana Włodzimierza Cimoszewicza, który ubiegał się o funkcję sekretarza generalnego Rady Europy.</u>
          <u xml:id="u-23.29" who="#MariuszBłaszczak">Bardzo ograniczone są też efekty takiej polityki w Unii Europejskiej. Dla ludzi zorientowanych w meandrach brukselskiej dyplomacji było jasne, że przy kolejnym podziale stanowisk tzw. nowa Europa musi otrzymać ważne stanowisko i że wszelkie przesłanki wskazują na Polskę i Polaków. Otrzymaliśmy z tego najmniej, co było można, czyli pół kadencji przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, stanowiska wysokiego i bardzo prestiżowego, ale pozbawionego realnej władzy. Urzędy ustanowione w traktacie lizbońskim zostały obsadzone bez naszego udziału, nie zadbano nawet o pozory. Sami zrezygnowaliśmy ze starań o proporcjonalny udział Polaków w aparacie dyplomatycznym. Przypomnę, że pan, panie ministrze, był wówczas w PO zajęty prawyborami prezydenckimi. Polska ze względu na swój potencjał ludnościowy i siłę głosów w Radzie Europejskiej powinna otrzymać około 7–8% tych stanowisk. Ambasad europejskich jest około 180, powinniśmy więc obsadzić ich kilkanaście. Ile otrzymaliśmy? Aż dwie.</u>
          <u xml:id="u-23.30" who="#MariuszBłaszczak">Wrocław nie stał się siedzibą Europejskiego Instytutu Technologicznego. Nie otrzymaliśmy poparcia nawet od Niemiec, mimo niezwykłej uległości wobec tego kraju. Nowe, bardzo ważne agencje europejskie mające nadzorować finanse, wbrew podjętym poprzednio decyzjom preferującym nowe kraje europejskie, znajdą się w Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-23.31" who="#MariuszBłaszczak">Trwa proces redukowania polskiego aparatu dyplomatycznego. Likwiduje się wiele placówek w krajach rozwijających się. Mimo nowych skandalicznych wypowiedzi na temat winy Polaków, jeśli chodzi o tzw. wypędzenia, pani Erika Steinbach wciąż pozostaje we władzach CDU, a kanclerz Angela Merkel konsekwentnie jej broni. Warto zauważyć, że gdyby podobne, jak wobec Polski, wypowiedzi odnosiły się do zachodnich sąsiadów Niemiec, do Izraela, czy Żydów, oznaczałoby to natychmiastowe zakończenie jej kariery politycznej. Obrazu całości dopełniają ostatnie zadziwiające inicjatywy prezydenta Komorowskiego, takie jak budowanie pomników bolszewickim najeźdźcom z 1920 r.</u>
          <u xml:id="u-23.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.33" who="#MariuszBłaszczak">Na koniec sprawa najważniejsza - kompromitacja i bierność w sprawie wyjaśnienia przyczyn katastrofy smoleńskiej, a wcześniej karygodne postępowanie, które doprowadziło do podziału i obniżenia statusu polskiej delegacji na obchody rocznicy mordu katyńskiego z prezydentem Rzeczypospolitej na czele. Rząd sprawia wrażenie, jakby nie odróżniał spontanicznego, pełnego empatii zachowania Rosjan od twardej polityki Kremla w tej sprawie. Każdy szanujący własne państwo rząd starałby się przejąć kontrolę nad wyjaśnieniem przyczyn takiej katastrofy, a rząd premiera Tuska zgodził się w tej sprawie na rolę petenta. Kto odpowiada za takie poniżenie własnego państwa, za kpiny z Polski i Polaków, zawarte w raporcie MAK-u, uznanym następnie za własny przez rosyjską komisję z premierem Putinem na czele?</u>
          <u xml:id="u-23.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.35" who="#MariuszBłaszczak">To wszystko pokazuje, że prowadzimy politykę zdawania się na dobrą wolę silniejszych partnerów. Czym to się kończy, widzieliśmy w przypadku raportu MAK-u. Od ministra spraw zagranicznych, od rządu Rzeczypospolitej wymagamy skutecznego reprezentowania naszych interesów narodowych, a nie płynięcia z głównym nurtem.</u>
          <u xml:id="u-23.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.37" who="#MariuszBłaszczak"> Rząd Prawa i Sprawiedliwości i prezydent Lech Kaczyński pokazali, że taka polityka jest możliwa. Dziękuję. </u>
          <u xml:id="u-23.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.39" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ewa Kierzkowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Tadeusz Iwiński w imieniu klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#TadeuszIwiński">Pani Marszałek! Panie Prezydencie! Wysoki Sejmie! To debata ważna z wielu powodów, między innymi ze względu na znaczące procesy i wydarzenia zachodzące w Unii Europejskiej, w Afryce Północnej, na Bliskim Wschodzie i w wielu innych częściach globu. Przyjęta właśnie przez aklamację uchwała Sejmu w sprawie solidarności z narodem Japonii raz jeszcze nam przypomina, że główną kategorią współczesnego, 7-miliardowego świata jawi się współzależność w kluczowych dziedzinach. Jak pisał przed laty francuski filozof Emmanuel Mounier: Ludzkość płynie na jednej łódce. Albo razem dotrzemy do celu, albo razem utoniemy. Bodaj nigdy dotąd problemy i wyzwania wewnętrzne oraz międzynarodowe nie były ze sobą tak bardzo sprzężone. Dyskusja jest istotna również dlatego, że w sztandarowym tekście premiera Tuska „Czego dokonaliśmy, co nam się nie udało”, opublikowanym w miniony weekend w „Gazecie Wyborczej”, wątki zagraniczne potraktowano raczej marginalnie.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#TadeuszIwiński">Mając do dyspozycji w imieniu klubu SLD zaledwie 13 minut, stoję przed zadaniem z gatunku mission impossible. Dobry dyplomata improwizuje to, co ma powiedzieć, oraz dokładnie przygotowuje to, co ma przemilczeć - to jedna z najsłynniejszych maksym Talleyranda. Występując po raz czwarty w naszej Izbie w tym charakterze, minister Sikorski w dużej mierze potwierdził jej trafność. Choć momentami mówił nie na temat, używał wyważonego języka, z pewnymi wyjątkami, na przykład że Polska w 1980 r., o czym mówi niestosownie i nietrafnie, była bankrutem. Pojawiły się też nutki megalomańskie.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#TadeuszIwiński">Wszystko wskazuje na to, iż najważniejsza w tym roku dla naszej polityki zagranicznej będzie prezydencja w Radzie Unii Europejskiej. Jej powodzenie winno leżeć w interesie wszystkich głównych sił politycznych. Dlatego dziwi niechęć rządu, zwłaszcza premiera, do odbycia w Sejmie pełnokrwistej debaty z jego udziałem, o co kilkakrotnie wnosiło SLD. Wciąż nie znamy do końca priorytetów tej prezydencji, które w interesie polskiej racji stanu winny być wypracowane z opozycją. Taki stały dialog byłby bardzo potrzebny, a ponadto, zresztą nie tylko w tym obszarze, nie jest właściwie realizowana kontrolna funkcja Sejmu w stosunku do rządu, zgodnie z art. 95. konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#TadeuszIwiński">Z tego, co wiadomo, owe priorytety znacznie się zmieniały, co jest częściowo zrozumiałe, biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój sytuacji. Ponieważ obecnie przewodniczenie Unii odbywa się w ramach swoistych tercetów państw, powinniśmy dowiedzieć się, jakie kwestie podejmowane przez poprzednie trio - Hiszpanię, Belgię i aktualnego lidera, Węgry - mają być kontynuowane przez Polskę, a później przez partnerów z naszej grupy, czyli Danię i Cypr. Czy priorytety, o których posłowie dowiedzieli się wczoraj z jednego z dzienników, co uznaję za kuriozum, są aktualne oraz na ile zostały skonsultowane z Kopenhagą i Nikozją. Prezydencja Warszawy w Unii przypadać będzie na czas kampanii wyborczej do parlamentu. To zbieg okoliczności, ale może istnieć obawa, iż będzie ona wykorzystana do swoistej autokreacji rządu. Tylko jego szef może w Sejmie rozwiać te obawy. Również część opozycji może próbować obecnej ekipie podstawić nogę, jak stało się to za prezydencji czeskiej, gdy nawet upadł rząd. A więc czy nie byłoby najlepiej, gdyby zawarto w tej sprawie porozumienie międzypartyjne bądź międzyklubowe? W Pradze było ono już gotowe, ale nie zostało, niestety, podpisane.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#TadeuszIwiński">Gdy Jerzy Buzek obejmował funkcję przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, co miało symboliczne znaczenie dla zasypywania podziałów między starymi a nowymi członkami Unii, najpoważniejszy dziennik hiszpański, „El Pais”, napisał: Buzek nie jest może odpowiednikiem ferrari w polityce, ale też nie jest to maluch, raczej kilkuletni seat. Trzymając się tego porównania, należy dążyć, aby Polska stała się jak najszybciej takim ferrari. Unia przeżyła w minionych latach dwa kryzysy: konstytucyjny, gdy załamała się koncepcja federalistyczna, szczególnie w związku z odrzuceniem przez Holandię i Francję konstytucji europejskiej, i ten drugi, trwający, finansowo-gospodarczy. Ich swoiste sprzężenie stanowi łącznie bodaj największe zagrożenie dla kształtującej się od półwiecza konstrukcji europejskiej. Wciąż nie jest do końca pewne, czy istotnie - jak ujął to były premier Czech, Vladimir Szpidla - kryzys wzmocni Unię. Należy oczywiście wspólnie działać na rzecz realizacji takiego scenariusza. A gdyby się udało przekonać pół miliarda obywateli Unii, że głębsza integracja tworzy najlepsze warunki do skutecznego zwalczania kryzysu gospodarczego, to zapewne byłaby to najlepsza droga do przyspieszenia będącego wciąż in statu nascendi procesu kształtowania się wspólnego, europejskiego społeczeństwa obywatelskiego. Podzielam nadzieję, że w drugiej połowie tego roku zakończy się proces akcesyjny Chorwacji, którą także czekają w tym czasie wybory, i kontynuowane będą efektywne negocjacje z Turcją.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#TadeuszIwiński">Choć doktryna Mieroszewskiego i Giedroycia przestała być aktualna, kluczowe dla Polski pozostaną relacje z naszymi najważniejszymi sąsiadami na zachodzie i wschodzie. Współpraca z Niemcami - największym partnerem gospodarczym i politycznym sojusznikiem numer jeden w Europie - winna być wszechstronnie rozwijana. Rząd powinien dołożyć wszelkich starań, aby właściwie uczcić przypadającą wkrótce 20. rocznicę traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaźni. Miniony rok, mimo tragedii smoleńskiej, zapisał się jako okres przyspieszenia trudnego i historycznie opóźnionego procesu porozumienia i pojednania z Rosją, do czego przyczyniły się między innymi wspólne uroczystości w Katyniu, odnośna uchwała Dumy oraz wizyta prezydenta Miedwiediewa w Warszawie. Coraz gęstsza staje się sieć instytucji wzajemnego dialogu, a nową jakość mogłyby stworzyć realizowane na szeroką skalę programy wymiany przedstawicieli młodego pokolenia. Dotąd nie jest wykorzystana możliwość zaangażowania się polskich podmiotów w realizację konkretnych projektów w ramach programu „Partnerstwa dla modernizacji”. Do rozważenia jest ponadto interesująca formuła współpracy Rosji, Polski i Niemiec w postaci trójkąta kaliningradzkiego, gdyż akurat to miasto symbolizuje historyczne powiązania trzech państw i narodów. Owa współpraca mogłaby koncentrować się na aspektach bezpieczeństwa europejskiego oraz współpracy wojskowo-politycznej. Poseł Halicki odnotował już pierwsze znaczące rosyjsko-polsko-niemieckie spotkanie parlamentarne kierownictw komisji spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#TadeuszIwiński">Podpisanie i niedawne ratyfikowanie amerykańsko-rosyjskiego traktatu o redukcji broni strategicznych START to jedno z najważniejszych wydarzeń ostatnich lat. Ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa światowego, a w sytuacji globalnego kryzysu ekonomicznego niezwykłą rolę odgrywają też ogromne oszczędności finansowe. To porozumienie odpowiada przy tym interesom Polski. USA pozostaje naszym podstawowym gwarantem bezpieczeństwa jako filar NATO. Jednak ratyfikacja na początku marca polsko-amerykańskiej umowy o rozmieszczeniu na naszym terytorium antybalistycznych obronnych rakiet przechwytujących oraz protokołu z ubiegłego roku zmieniającego ową umowę wydaje się bardzo kontrowersyjna. Generalnie dobrym rozwiązaniem byłaby synchronizacja natowskiego i rosyjskiego systemu obrony przeciwrakietowej.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#TadeuszIwiński">SLD z uznaniem przyjmuje swoiste odmrożenie stosunków z Ukrainą. Odnosiliśmy wrażenie, że polski rząd przez dłuższy czas był zaskoczony rezultatem wyborów prezydenckich. Pojawiła się nawet groźba bycia zakładnikiem określonej konfiguracji politycznej nad Dnieprem, wiadomo bowiem, iż PO i PSL należą do tej samej rodziny politycznej, co partia Julii Tymoszenko. Tymczasem nasza polityka wobec Ukrainy musi mieć charakter ponadpartyjny i lewica będzie popierała wszelkie działania zmierzające w tym kierunku. W interesie Polski leżałoby, by w Kijowie ukształtował się skonsolidowany, proeuropejski front, reprezentujący wspólną wizję bloku z Partią Regionów, z którą SLD współpracuje. Nie dostrzegamy zagrożenia dla demokracji na Ukrainie, choć dbać należy o jakość demokracji w tym państwie.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#TadeuszIwiński">Polska, pani marszałek, jest słusznie postrzegana jako promotor i współtwórca Partnerstwa Wschodniego, a przegląd polityki w tym zakresie w Unii właśnie trwa. Warto wrzucić w tych działaniach swoisty drugi bieg i zadbać choćby o lepsze alokacje pieniężne w nowej perspektywie budżetowej. Także po to, aby szczególnie w obecnej sytuacji w Afryce Północnej partnerstwo nie zostało zmarginalizowane przez struktury Unii na rzecz Śródziemnomorza. Przy okazji zwrócę uwagę na pewną ciekawostkę, która może być dowodem pewnego chaosu decyzyjnego albo wynikiem działań stanowiących próbę wykorzystania prezydencji w Unii do celów wyborczych. Otóż w trakcie wizyty w Waszyngtonie prezydent Komorowski zaprosił Baracka Obamę na szczyt partnerstwa do Warszawy, w sytuacji gdy był on jeszcze przewidziany w maju bieżącego roku w Budapeszcie, w trakcie prezydencji węgierskiej. Dopiero później zdecydowano, iż ten szczyt odbędzie się jednak w naszej stolicy jesienią, przed wyborami.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#komentarz">(Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski: Nie ten szczyt.)</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#TadeuszIwiński">Jeśli po polskiej prezydencji w Unii zostałoby przekonanie, że w sprawach ułatwień wizowych dla naszych wschodnich sąsiadów udało się coś załatwić, to już ten okres można by uznać za udany. Tego rodzaju ważne dla ludzi konkrety znaczą więcej niż niezbyt realne, jak się nierzadko później okazuje, hasła. Dlatego niezwykłą wagę miałoby zrealizowanie projektu otwarcia dla ruchu osobowego, z jednej strony - obwodu kaliningradzkiego, a z drugiej strony - województw warmińsko-mazurskiego i pomorskiego. Obwód stanowi wyjątek w skali Europy, toteż tego typu rozwiązanie powinno też być wyjątkowe.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#TadeuszIwiński">Pan minister słusznie zauważył, iż świat przestał być europocentryczny. Jednak trudno to dostrzec w polskiej polityce zagranicznej, o czym nawet świadczy exposé. Za słabo jesteśmy aktywni w Chinach, Indiach, Japonii, największym kraju muzułmańskim - Indonezji czy w państwach arabskich. A co ze światem latynoamerykańskim? Z 200-milionową Brazylią i ponad 100-milionowym Meksykiem? Mamy tylko 9 ambasad na Czarnym Lądzie z jego 54 państwami. A gdy w Mongolii zamykaliśmy naszą ambasadę, to Czesi ją otwierali. Z Iraku wycofaliśmy nasze oddziały później, niż to powinno nastąpić, niż domagało się tego SLD. Z kolei zapowiedź wycofania naszego kontyngentu z Afganistanu, który powinien być nakierowany przede wszystkim na stabilizację, a nie na działania bojowe, dopiero w 2014 r. stoi nie tylko w sprzeczności z oczekiwaniami większości Polaków, lecz z postępowaniem kilku państw NATO.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#TadeuszIwiński">Z braku czasu nie rozwijam kwestii ślimaczącej się od lat nowej ustawy o służbie zagranicznej ani braku ustawy o pomocy rozwojowej. Wciąż nierozwiązana jest kompromitująca sprawa budynku naszej ambasady w Berlinie.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#TadeuszIwiński">Na koniec nie mogę nie wspomnieć o nieprzystąpieniu Polski do Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, gwarantującej najważniejsze prawa socjalne. Jesteśmy na krótkiej liście hańby. Warto wreszcie podważyć ukuty przez rząd i stale powtarzany, także dziś przez premiera Tuska, mit o najlepszym wykorzystywaniu środków europejskich. Dotychczas wykorzystaliśmy tylko 1/4 z ponad 67 mld euro, które otrzymaliśmy na lata 2007–2013. Zresztą premier nieprzypadkowo posługuje się w wyliczeniach złotówkami, a nie euro, gdyż to stwarza lepsze wrażenie: „Od początku marca wydaliśmy już ok. 70 mld zł z Unii”. W rzeczywistości jeszcze nie wiadomo, jak to się skończy, oby dobrze. Na przykład według danych Komisji Europejskiej na koleje wykorzystano zero środków, a cały Fundusz Spójności na rozwój infrastruktury transportowej jest wykorzystany zaledwie w 20%.</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#TadeuszIwiński">Pani Marszałek! Przemawiająca przed rokiem w tej tradycyjnej debacie z ramienia lewicy i nieodżałowana pani poseł Jolanta Szymanek-Deresz mówiła: „Polskiej dyplomacji brak jest zdecydowanej wizji, a jeśli takowa istnieje, to w stosunku do możliwości jest mało efektywna i mało skuteczna. Dlaczego? Sojusz Lewicy Demokratycznej apeluje więc ponownie o współdziałanie w kraju wszystkich sił politycznych, które muszą w kwestii polityki zagranicznej przemawiać jednym głosem”. Ta dość surowa ocena w dużej mierze pozostaje aktualna, choć pojawiły się jaskółki poprawy, szczególnie w relacjach z Federacją Rosyjską.</u>
          <u xml:id="u-25.15" who="#TadeuszIwiński">Stabilizacja, przewidywalność i pełna normalizacja, zwłaszcza w stosunkach z sąsiadami, są nie do przecenienia. Oczekujemy zarazem niezbędnej sejmowej debaty z udziałem prezesa Rady Ministrów na temat priorytetów polskiej prezydencji w Unii oraz jej zakładanego przebiegu, także w kontekście październikowych wyborów parlamentarnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#EwaKierzkowska">Stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawi pan poseł Stanisław Rakoczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#StanisławRakoczy">Panie Prezydencie! Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt zabrać głos w imieniu klubu parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w związku z exposé pana ministra spraw zagranicznych w sprawie polityki zagranicznej rządu.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#StanisławRakoczy">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Polityka zagraniczna jest taką sferą, która powinna znajdować się ponad podziałami politycznymi. Uzyskanie konsensusu jest jednym z nieodzownych warunków jej skuteczności. Dlatego też tak ważna jest jej realna i rzetelna ocena. To przecież nasz wspólny interes, interes Polski i Polaków. Nasz wizerunek, postrzeganie Polski przez naszych bliższych i dalszych sąsiadów jest warunkiem odnoszenia na tym polu sukcesów. Spierajmy się zatem rzeczowo, bez zbędnych emocji i złośliwości. Wypracujmy takie kierunki działania, które przyniosą pozytywne efekty i zagwarantują dalszy stabilny rozwój naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#StanisławRakoczy">Szanowni Państwo! To czwarte exposé pana ministra, czwarty rok funkcjonowania koalicji - rzecz dość rzadka w naszej odzyskanej demokracji. Chcę podkreślić, że świadczy to o stabilności władzy i stabilności koalicji. Mówię to w kontekście przedstawionych przez pana ministra w exposé priorytetów polityki zagranicznej. Otóż według nas, według Polskiego Stronnictwa Ludowego to dobry czas - zbliżamy się do końca kadencji - na dokonanie oceny polityki zagranicznej rządu i wskazanie nowych oczekujących nas wyzwań. Exposé pana ministra przyjmujemy z poczuciem, że polityka zagraniczna rządu odpowiada podstawowym założeniom przyjętym przez koalicję Polskiego Stronnictwa Ludowego i Platformy Obywatelskiej na początku kadencji. Założenia tej polityki oparte są na kilku zasadach (to te priorytety, o których mówił pan minister), bardzo istotnych z punktu widzenia Polskiego Stronnictwa Ludowego. Są to: otwarcie na wszystkie kierunki geograficzne ze szczególnym uwzględnieniem otwarcia na Wschód, powiązanie polityki zagranicznej z naszymi interesami gospodarczymi, m.in. dotyczącymi eksportu naszych towarów przemysłowych i produktów rolnych oraz dostaw źródeł energii i surowców, pełne i wszechstronne wykorzystanie obecności Polski w Unii Europejskiej przy jednoczesnym znaczącym wzroście znaczenia Polski w unijnych strukturach. Pragnę tu podkreślić znaczenie dobrego wykorzystania funduszy unijnych i ich pozytywny wpływ na gospodarkę naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#StanisławRakoczy">Podkreślić należy także aktywny udział Polski w pracach nad koncepcją rozwoju Unii. Chcę tutaj bardzo dobitnie zaznaczyć, że opowiadamy się jednoznacznie za utrzymaniem otwartości Unii Europejskiej na akcesję nowych krajów, zwłaszcza tych za wschodnią granicą. Myślę, panie ministrze, że w trakcie toczącej się dyskusji już rozstrzygnął się ten spór, czy poszerzać, czy pogłębiać. Nasza koncepcja, że te dwa kierunki należy rozwijać jednocześnie, znalazła w pełni zrozumienie. Oczywiście można mówić o tych krajach, które już pukają do drzwi Unii, można mówić o Chorwacji, niedługo będzie czas na rozmowy o Serbii, o Islandii, natomiast ja ciągle przy okazji dyskusji o rozszerzeniu wracam do kwestii Turcji, bo okrągły jubileusz 50-lecia ubiegania się o akcesję jak gdyby zobowiązuje nas do rzetelnego i jasnego przedstawienia stronie tureckiej tego, co z tym dalej będzie. Myślę, że każdy kraj ma swoich tradycyjnych i sprawdzonych przyjaciół. W trudnych chwilach dla Polski, bardzo trudnych, myślę, że najtrudniejszych, kiedy to Polski nie było, w okresie rozbiorów, Turcja była naszym naprawdę solidnym zwolennikiem, stała po naszej stronie. Miejsce dla przedstawiciela państwa polskiego zawsze było w Turcji - puste - i czekało na niego. Ja myślę, że jest to jakieś zobowiązanie i że powinniśmy dołożyć wszelkich starań, aby w czasie nadchodzącej prezydencji, o której za chwilę zechcę parę słów powiedzieć, tę sprawę choć trochę posunąć do przodu, otworzyć chociaż kilka rozdziałów akcesyjnych.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#StanisławRakoczy">Cieszę się bardzo, że pan minister wspomniał o znaczeniu subregionalnych instytucji, takich jak Trójkąt Weimarski czy Grupa Wyszehradzka. I tutaj wielkie słowa uznania dla pana prezydenta za podkreślenie roli Trójkąta Weimarskiego i Grupy Wyszehradzkiej. Są to naprawdę istotne instytucje, ważne dla nas, bo w tej części Europy możemy być niekwestionowanym liderem i to nie dlatego tylko, że sami byśmy tego chcieli. Zarówno Czesi, jak i Słowacy na przykład na spotkaniu Trójkąta Weimarskiego jeszcze w Mikulaszu mówili o tym, żeby w pewnych sprawach Polska była reprezentantem tej grupy. Wtedy reprezentowalibyśmy 50 mln, nasz głos byłby znacznie silniejszy.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#StanisławRakoczy">Pani Marszałek! Panie Prezydencie! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Świat i wydarzenia w nim nabrały ostatnio niezwykłej dynamiki. Temu trzeba naprawdę bardzo uważnie się przyglądać, bo ta cała wielka praca włożona w przygotowanie naszej prezydencji, tych priorytetów, może się skończyć tym - ja bym nie chciał, żeby tak było - że będą dwa: walka z kryzysem ekonomicznym, który powróci przez Japonię, i sprawa zachodniej Afryki. I w tych sprawach Polska będzie musiała mówić gromkim głosem, i to w imieniu Unii Europejskiej, bo, podkreślam, prezydencję sprawuje się w imieniu Unii (czasami, kiedy słucham pewnych wypowiedzi, wydaje mi się, że jest tu sporo nieporozumień). Są to zjawiska niebezpieczne, którym trzeba poświęcić wiele uwagi. I myślę, że tutaj, jeżeli chodzi o północ Afryki, Turcja też mogłaby być dosyć ważnym partnerem.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#StanisławRakoczy">Mój czas za chwilę będzie się kończył, a jeszcze tyle ważnych rzeczy jest do powiedzenia, chciałbym więc nawiązać jeszcze do kilku. Ten cały krzyk, który podniósł się po tragedii w Japonii, nasuwa w tym kontekście taką refleksję - te wszystkie nieszczęścia, od Haiti począwszy, a teraz na Japonii skończywszy, sprawiły, że śmierć nam jak gdyby spowszedniała. Tam giną dziesiątki tysięcy ludzi, a świat obok tego przechodzi dosyć obojętnie. Bardzo się cieszę, że my potrafimy dbać, zabiegać o los jednego obywatela polskiego, którego w Japonii szukamy. Bardzo za to dziękuję, panie ministrze. To jest właściwe podejście do sprawy. Na tle innych tu wypadamy dość dobrze.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#StanisławRakoczy">Natomiast cały ten krzyk, jaki się podniósł w związku z tymi zagrożeniami po awarii w elektrowniach atomowych, może być w konsekwencji dla nas korzystny, bo jeżeli będzie się mówić o rezygnacji, chociażby w pewnym zakresie, z energii atomowej, to w grę wchodzą nasze zasoby węgla kamiennego, a od tego tematu tak czy inaczej nie uciekniemy, i to jeszcze w kontekście opłat ekologicznych, o których dużo by można mówić, bo to też wymaga podjęcia wielkiego wysiłku dyplomatycznego, co jest przed nami. Tu by nas czekała promocja nowych technologii w związku z wykorzystaniem tych zasobów, bo to jest skarb, który mamy pod ziemią, a którym szkoda palić w piecu. Węgiel można wykorzystywać na tysiąc różnych sposobów. Specjaliści, którzy troszkę się na chemii znają, doskonale o tym wiedzą. Myślę, że byłaby to duża szansa dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#StanisławRakoczy">Jeżeli idzie o pozycję Polski w Europie, to się nie zgadzam, absolutnie się nie zgadzam, ze stwierdzeniem, że stanowisko przewodniczącego Parlamentu Europejskiego jest stanowiskiem podrzędnym. Nie wiem, co tu jeszcze można wymyślić. To stanowisko czy stanowisko komisarza do spraw budżetu, które piastuje komisarz Lewandowski, to są stanowiska kluczowe i one wiele rzeczy ułatwiają. Wiem na podstawie i osobistych kontaktów, i lektury wielu pism, że naprawdę na tym nie tracimy, mówiąc dyplomatycznie.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#StanisławRakoczy">Co do europejskiej służby zewnętrznej lady Ashton, to jest to odrębny temat, ale to się wciąż jeszcze tworzy i jest wiele znaków zapytania w sprawie tego, jaki kształt ostatecznie to przybierze. Doświadczenia tej pierwszej kadencji w Parlamencie Europejskiej - w sumie szóstej, ale pierwszej z pełnym udziałem Polski - zaowocowały wzrostem...</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#StanisławRakoczy">‍...pozycji Polski na arenie międzynarodowej. Chciałbym dodać jeszcze, że powinniśmy rozmawiać ze wszystkimi i nie mieć żadnych uprzedzeń, bo myśmy nigdy nie byli ani najeźdźcą, ani krajem kolonialnym, jesteśmy otwarci na świat i śmiało możemy rozmawiać ze wszystkimi państwami. Myślę, że ważny byłby kierunek azjatycki bo to jest przyszłość ekonomiczna świata - Chiny, Indie, które budują potęgę gospodarczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#StanisławRakoczy">Powinniśmy być też blisko Bałkanów.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#StanisławRakoczy">Co do kwestii prezydencji to myślę, że jeżeli zaczniemy rozmowy o nowej perspektywie budżetowej, to uwzględnimy w nich dwa kierunki, na których nam najbardziej zależy. Wiadomo, że to jest polityka spójności i to jest nowa polityka rolna. To są dwa kluczowe dla Polski tematy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#StanisławRakoczy">Niemcy - w tym roku przypada 20-lecie traktatu. To też byłby dobry czas do oceny, do dokonania bilansu i swoistego balansu, panie ministrze, pewnych rzeczy, tam gdzie jeszcze Niemcy troszkę korzystniej wypadają...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle, bardzo uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#StanisławRakoczy">...niż Polacy. Kończy mi się czas. Bardzo serdecznie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#EwaKierzkowska">Skończył się panu czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#StanisławRakoczy">...dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Elżbietę Jakubiak, Polska jest Najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#ElżbietaJakubiak">Panie Prezydencie! Pani Marszałek! Ekscelencje! Panie Ministrze! Panie ministrze, można powiedzieć, to profesjonalne wystąpienie - dużo cytatów, nazwisk, przywołań, odwołań do historii. Zapamiętałam szczególnie te, które pan kierował do nas, czyli o tym, że musimy przyzwyczaić się do wolności. Rzeczywiście musimy przyzwyczaić się do wolności, ale nieszczególnie się z nią obnosić, zwłaszcza że ona ma dzisiaj moc w świecie, w którym widać kruchość jego porządku. A więc pamiętajmy o tym, że żyjemy w wolnym kraju, ale pamiętajmy też, że w obnoszeniu się z wolnością mieliśmy już doświadczenia historyczne.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#ElżbietaJakubiak">Panie ministrze, powiem o kilku ważnych sprawach, bo w takiej debacie nie da się podnieść wszystkich argumentów. Chciałabym przede wszystkim powiedzieć, że cieszę się z doniesień dzisiejszej prasy, też niektórych dyplomatów, że w trakcie polskiej prezydencji może dojść do zakończenia negocjacji w sprawie umowy o stowarzyszeniu Ukrainy z Unią, a nawet do jej parafowania. To dla nas był ważny cel. Mój klub zgłaszał wielokrotnie postulat, aby ten cel, rozszerzenie Unii o Ukrainę, stał się priorytetem prezydencji polskiej, namacalnym wspólnym sukcesem Polaków, jak myślę, i Ukraińców. Ich wysiłki w drodze do Europy były wspierane przez wiele lat przez wszystkie polskie rządy, wszystkich prezydentów, i jest też ważne, aby - mam nadzieję, że tak będzie - ten historyczny moment, kiedy Polska będzie po raz pierwszy przewodziła Unii Europejskiej, był powiązany z takim symbolicznym i namacalnym efektem tych wysiłków prawie 10- czy 12-letnich.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#ElżbietaJakubiak">Panie ministrze, chciałabym powiedzieć o kilku priorytetach. To jest, po pierwsze, energetyka. Rozmawiamy od wielu lat o bezpieczeństwie energetycznym. Premier zapowiadał w swoim exposé, że sprawy energetyki będą priorytetem tego rządu, że będzie kontynuacja polityki poprzedników, nie tych tylko z ostatnich lat, ale i tych, którzy starali się na początku wolnej Polski zapewnić nam bezpieczeństwo energetyczne. Mam zasadnicze obawy, czy prowadzimy skuteczną politykę energetyczną. Dziś mamy najdroższy w Europie gaz, najwyższą jego cenę. Wyprzedzają nas Węgrzy.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#ElżbietaJakubiak">Pan minister kiwa głową, ale można powiedzieć, że nie jest to sukces, panie ministrze, bo nie jest taniej, a przez to chyba też nie jest bezpieczniej.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#ElżbietaJakubiak">Mamy dzisiaj obawy także o to, co dzieje się z Gazociągiem Północnym. Gazociąg Północny - z jego 1220 km jest położonych ponad 1000, w związku z tym można uznać, że on istnieje - jest to gazociąg, który naszym zdaniem, zdaniem wielu ekspertów i polityków Europy narusza Prawo morza. Chciałabym, aby pan minister w ramach odpowiedzi czy polemiki, czy przedstawiając swoją argumentację, powiedział, jaka jest opinia polskiego rządu w tej sprawie, czy doszło do naruszenia Prawa morza, czy też mamy szansę jeszcze na przeciwdziałanie takiej polityce, która narusza nasz interes ekonomiczny, bezpieczeństwo, ale też interes, jak myślę, całej Unii Europejskiej. Mamy poczucie, że w sferze bezpieczeństwa energetycznego mamy regres. Musimy mówić wyraźnie i stanowczo oraz jasno określać swoje priorytety, i to nie tylko wobec naszych sąsiadów, którzy budują Gazociąg Północny. Myślę, że brakowało przez tych kilka lat wyraźnych pańskich działań w Europie w tej sprawie, konsultacji na poziomie Komisji Europejskiej czy konsultacji w czasie pańskich oficjalnych wizyt w Europie.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#ElżbietaJakubiak">Mam wrażenie też, panie ministrze, że pan trafnie ujął sytuację Polaków, przywołując brytyjską maksymę, że albo siedzi się przy stole albo jest się menu. Jest pytanie, panie ministrze, i to jest, jak myślę, dzisiaj trafne pytanie, czy w przypadku przyjęcia paktu dla konkurencyjności siedzimy przy stole czy jesteśmy menu. Mam tu swoją nadzieję, i naprawdę moja nadzieja jest szczera, bo wiem, że dla nas będzie to skutkowało zmianą pozycji ekonomicznej, zmianą na rynku pracy. Chciałabym, żebyśmy w tej sprawie określili - i żeby pan wyraźnie odniósł się do tego - czy jesteśmy uczestnikiem tej debaty i siedzimy przy stole, czy będziemy menu w Europie.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#ElżbietaJakubiak">Mam nadzieję też, panie ministrze, że będziemy wykorzystywać potencjał polskiej dyplomacji. Od wielu lat obserwuję w różnych miejscach i z różnych pozycji potencjał polskiej dyplomacji. Uważam, że dzisiaj dyplomacja polska ma wszelkie prawa, aby stać się elementem dyplomacji europejskiej. Wszyscy moi przedmówcy mówili o tym, jak według parytetów w Unii Europejskiej budowana jest służba zewnętrzna. Wydaje mi się, że w tej sprawie musi pan podjąć zasadnicze kroki, aby odwrócić tę tendencję. Dzisiaj nie jesteśmy szczęśliwi z tego powodu, że mamy dwóch ambasadorów czy dwóch przedstawicieli...</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#komentarz">(Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski: 32.)</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#ElżbietaJakubiak">Mam taką nadzieję, panie ministrze. Chciałabym, żeby pan wyraźnie z tej mównicy powiedział, jak jest rzeczywiście.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#ElżbietaJakubiak">Polityka sąsiedztwa. Panie ministrze, jestem wielką zwolenniczką zrównoważenia różnych wpływów w Europie. Od lat mówiliśmy - nie pierwszy raz na tej sali i nie pierwszy raz jako ludzie...</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#ElżbietaJakubiak">...którzy zajmują się sprawami zagranicznymi - że powinniśmy mówić więcej o polityce sąsiedztwa, powinniśmy budować ją silniejszą. Wydaje mi się, że dzisiaj, kiedy Europa stoi przed zmianą pewnych priorytetów, musimy wziąć udział w tej debacie. Musimy przekonać panią Ashton, musimy przekonać pana van Rompuya, że mamy prawo budować europejski wymiar wschodni, że w tej sprawie jesteśmy dobrze przygotowani, że mamy postulaty, które są sprawdzone historycznie, i że mamy dobre kontakty i sąsiedztwo w Europie Środkowej i Wschodniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#ElżbietaJakubiak">Będę się spieszyć, ale naprawdę w poważnej debacie o polityce zagranicznej nie można zapomnieć o tym, jaka jest nasza polityka na przyszłość. Chcę zaproponować, panie ministrze, aby wokół priorytetów dotyczących polskiej prezydencji powołać swoisty okrągły stół. Panie ministrze, nie może być tak, że priorytety polskiej prezydencji, które dotyczą pana, mnie i naszych kolegów, będą ustalane wyłącznie przez dzisiaj rządzącą opcję. Wydaje mi się, że Komisja Spraw Zagranicznych nie jest tym miejscem, gdzie rozmawiamy o priorytetach, i wydaje mi się, że dzisiaj należy poważnie potraktować opozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#ElżbietaJakubiak">Ani pan, ani ja nie wiemy, komu przyjdzie rozmawiać z Europą po polskiej prezydencji. Warto, abyśmy mówili w czasie tej prezydencji jednym głosem. Proponuję, aby pan przyjął propozycję poważnej debaty z opozycją. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Marek Borowski, Socjaldemokracja Polska.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#MarekBorowski">Pani Marszałek! Panie Prezydencie! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pan poseł Iwiński miał 13 minut, ja mam 4 minuty, więc nawet łaskawość pani marszałek, na którą liczę, nie zmienia faktu, że muszę wypowiadać się w sposób telegraficzny, za co z góry przepraszam. A więc po kolei.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#MarekBorowski">Unia Europejska. Obecny kryzys w Unii Europejskiej jest dla niej największym wyzwaniem w całej jej historii. Odnotowujemy bardzo wiele zabiegów o własny interes, a nie o interes wspólnotowy. Trzeba podkreślić, że w tym kryzysie sprawdziły się i Europejski Bank Centralny, i strefa euro jako instrumenty antyprotekcjonistyczne, bowiem w przeciwnym razie groziła fala dewaluacji walut narodowych. W tej sytuacji musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, jakiej Unii właściwie chcemy, czy to ma być kasa zapomogowa. Jeżeli tak, to dajmy sobie spokój, ponieważ chętnych do płacenia będzie coraz mniej. Potrzebujemy Unii coraz bardziej zintegrowanej, bo bez postępującej integracji Unia nie będzie silna, a bez silnej Unii Polska nie zrealizuje swoich ambicji bycia krajem nowoczesnym, z którego zdaniem liczą się inni. Dlatego dobrze, że Polska uczestniczy w pakcie dla konkurencyjności. Powinniśmy popierać zaostrzenie wymagań dotyczących polityki finansowej poszczególnych krajów. Kryzys pokazał, że nie może być skutecznej polityki pieniężnej, którą realizuje Europejski Bank Centralny, bez respektowania określonych wymogów polityki budżetowej w poszczególnych państwach członkowskich. Trwa już dyskusja nad unijnym budżetem. Z punktu widzenia długofalowych interesów Polski Unia powinna w coraz większym stopniu finansować badania naukowe i nowe technologie przy udziale Polski i z korzyścią dla Polski. Innowacyjność to „być albo nie być” Unii Europejskiej. Bez tego nie tylko nigdy nie dogonimy Stanów Zjednoczonych, ale także nie obronimy się przed konkurencją Chin i Indii. Trzeba przeciwdziałać odpływowi najlepszych umysłów za ocean. Dlatego powinniśmy popierać zwiększenie udziału wydatków na badania i rozwój w budżecie europejskim. Bardzo nam zależy na polityce spójności i na rolnictwie, ale wiemy, że jeśli Unia, a z nią Polska, będzie coraz mniej konkurencyjna, środki na te cele będą jeszcze mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#MarekBorowski">Rosja. Stosunki z Rosją są znacznie lepsze niż jeszcze kilka lat temu. Trzeba cierpliwie dążyć do oczyszczenia ich z przeszłych naleciałości. Polska powinna wspierać prozachodni zwrot Rosji i unijną koncepcję partnerstwa dla modernizacji, zakładającą wsparcie dla reform w Rosji. Zacieśnianiu współpracy Rosji i Unii będzie służyć bezwizowy ruch między północną Polską a obwodem kaliningradzkim. Polska powinna naciskać na pozytywną decyzję Unii Europejskiej w tym zakresie. W trakcie trójstronnego spotkania komisji spraw zagranicznych Sejmu, Dumy i Bundestagu, takiego swoistego trójkąta kaliningradzkiego, posłowie niemieccy poparli te idee. Tak przy okazji, to spotkanie świadczy o tym, że parlament może wnieść swój pozytywny wkład także do polityki zagranicznej realizowanej przez rząd. Tu należą się wyrazy uznania panu przewodniczącemu Halickiemu, który był inicjatorem tej idei.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#MarekBorowski">Stany Zjednoczone. Muszę powiedzieć, że Polska ma największe trudności w zdefiniowaniu charakteru swoich stosunków z tym wielkim mocarstwem. Jeszcze nie tak dawno obowiązywała doktryna, że jesteśmy partnerem strategicznym. Pan minister też kiedyś o tym mówił, teraz już od tego odstąpił, i bardzo dobrze, ale w dalszym ciągu właściwie to, czym chwalimy się na zewnątrz, jeśli chodzi o stosunki ze Stanami Zjednoczonymi, to są stare sprawy militarne dotyczące a to obecności pilotów, a to wędrującej baterii rakiet Patriot, a to podpisania umowy o stacjonowaniu tutaj tarczy antyrakietowej, notabene zawartej jakby poza NATO, co nie jest dobrym rozwiązaniem. Chyba jednak czas przywrócić jakąś normalność w tych stosunkach i skupić się na zupełnie innych dziedzinach. Polska nie jest zagrożona militarnie. Trochę normalności powiało po wizycie pana prezydenta Komorowskiego w Stanach Zjednoczonych. Proponowałbym utrzymać ten kurs, a od tego militarnego aspektu jednak stopniowo odchodzić. Od tego jest NATO.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#MarekBorowski">Białoruś. Konferencja donatorów stanowi sukces Polski. Trzeba jednak pamiętać, że nie powstał żaden konkretny fundusz, na który donatorzy przekazywaliby środki, który byłby jednolicie zarządzany. Środki są rozproszone po krajach, które zadeklarowały wsparcie, i od nich zależą kierunki ich wykorzystania. Aby uniknąć zmarnowania lub nieefektywnego wykorzystania tych środków, myślę, że Polska powinna zaproponować jakąś formę zbierania informacji, jakiegoś choćby minimalnego koordynowania tych działań.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#MarekBorowski">Polonia. Poważnym wyzwaniem dla polskiej polityki zagranicznej są problemy polskiej mniejszości w Niemczech i na Litwie. W Niemczech polska mniejszość, można powiedzieć, budzi się obecnie do życia i zamierza skorzystać ze swoich praw, choćby takich, jakimi cieszy się mniejszość niemiecka w Polsce. Na Litwie natomiast polska mniejszość walczy o swoje prawa i broni się przed ich odbieraniem. W Niemczech trwają obecnie rozmowy i sprawy idą w dobrym kierunku. Oczekujemy, że czerwcowe obchody 20. rocznicy podpisania traktatu polsko-niemieckiego nie będą już przebiegały w cieniu niezałatwionych postulatów Polaków w RFN. Na Litwie jest inaczej. Naruszane są konwencje międzynarodowe i wielokrotnie składane obietnice kolejnych rządów litewskich. Notabene przyczyniło się to do konsolidacji środowisk polonijnych na Litwie i sukcesu wyborczego Akcji Wyborczej Polaków na Litwie. Może to da do myślenia nacjonalistycznie nastawionym politykom litewskim.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#MarekBorowski"> W każdym razie mamy nadzieję, że polska polityka wobec Litwy będzie przyjazna, ale konsekwentna w kwestii respektowania praw mniejszości, przyjazna, ale bez wylewności i bez nieodwzajemnianych przez stronę litewską gestów.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#MarekBorowski">Wreszcie, Wysoka Izbo, bieżący rok w polskiej polityce zagranicznej upłynie pod znakiem prezydencji. Wspominało o tym wiele osób. Nie chcę mówić w tej chwili o priorytetach, choć podzielam wiele zgłoszonych uwag, jednak zadaniem Polski będzie sprawna organizacja setek spotkań oraz aktywne i kompetentne sprzyjanie rozmowom i negocjacjom w najważniejszych dla naszej Wspólnoty sprawach i posuwanie ich do przodu. Uważam, że w okresie prezydencji powinniśmy stosować parafrazę słynnego zawołania Johna Kennedy'ego, mianowicie: nie pytaj, co Unia może zrobić dla Polski, powiedz, co w ciągu tych 6 miesięcy Polska może zrobić dla Unii. Jeśli tak będziemy postępować, umocnimy naszą pozycję w Unii i łatwiej nam będzie w przyszłości realizować nasze własne interesy. W czasie prezydencji wizerunek Polski może wiele zyskać, a przyczynić się do tego możemy wszyscy: zarówno rządzący, jak i opozycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MarekBorowski">Wiem, że to jest trudne, zwłaszcza że zbliża się kampania wyborcza, ale może chociaż spróbujmy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Stefan Niesiołowski w imieniu klubu Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#EwaKierzkowska">Zapraszam, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#StefanNiesiołowski">Panie Prezydencie! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Odnosząc się do wystąpienia pana przewodniczącego Błaszczaka, chcę powiedzieć, że ono właściwie nie zasługuje na polemikę.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Nowak: Do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#StefanNiesiołowski">Pełne insynuacji, złej woli, mniej lub bardziej mijające się z prawdą.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#StefanNiesiołowski"> Pozwolę sobie powiedzieć tylko tyle, że kiedy pan przewodniczący Błaszczak wygłaszał to swoje wystąpienie, to słychać było takie ciężkie kroki. To przechodziło, myślę, ludzkie pojęcie. </u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#StefanNiesiołowski">Natomiast, panie pośle Iwiński, co do pana porównań samochodowych, proszę wybaczyć pewną złośliwość, premiera Buzka, które pan tutaj cytował...</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Cytowałem najpoważniejszą gazetę.)</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#StefanNiesiołowski">Wiem, ale pan cytował, więc bierze pan za ten cytat jakąś odpowiedzialność, skoro pan to cytował.</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#StefanNiesiołowski">...pozwolę sobie porównać niektóre dokonania Sojuszu Lewicy Demokratycznej do tekturowego trabanta. To jest moje samochodowe porównanie.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#StefanNiesiołowski">Bardzo dziękuję, panie ministrze, za wystąpienie. Była to trafna analiza historyczna, trafna diagnoza, ocena Polski, jej wizerunku. Wszystko to było bardzo dobre, bardzo prawdziwe i bardzo potrzebne. Za to także w imieniu klubu Platformy chciałbym podziękować.</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.12" who="#StefanNiesiołowski">Padały tutaj stwierdzenia, odwoływano się do Paderewskiego, były cytaty ze słynnej depeszy marszałka Piłsudskiego, który notyfikował państwo polskie. Powinniśmy jednak mieć świadomość, zawsze pamiętać, jeżeli mówimy o historii, że wtedy Polska była zagrożona właściwie od początku. Cud listopada trwał krótko. Niemcy i Rosja się odbudowywały, zbierały się chmury zagrożeń. Dzisiaj wiemy, że polska dyplomacja nic nie mogła zrobić, że Polska nie mogła uniknąć tego strasznego losu, który się dopełnił 17 września 1939 r. Dzisiaj sytuacja jest inna. Pan ma tego świadomość, mówię raczej nie do pana, lecz do opinii publicznej i do polityków, którzy tego nie dostrzegają, którzy mówią o jakiejś tragicznej sytuacji Polski, o zagrożeniach, pytają, czy państwo polskie istnieje; padają epitety pod adresem Polski w rodzaju rywilandu, ubekistanu, kondominium. To całkowity nonsens, a przede wszystkim jest to podłe, nieprawdziwe i niezwykle szkodliwe. Dzisiaj sytuacja geopolityczna Polski jest tak dobra, jak nie była od setek lat. Warto o tym pamiętać. Warto pamiętać, przywołując postaci wielkich patriotów, którzy takiego komfortu nie mieli, którzy musieli się zmagać z wyzwaniami. Te spory Andersa z Mikołajczykiem, Cata-Mackiewicza z Beckiem są już przebrzmiałe, zamknięte. Wszyscy oni mieli rację, to byli patrioci i nie mogli niepodległości Polski ocalić. My nie mamy takich wyzwań. Pamiętajmy o tym.</u>
          <u xml:id="u-47.13" who="#StefanNiesiołowski">Pamiętajmy także, że polityka zagraniczna jest funkcją sytuacji wewnętrznej. Pan mówił zresztą o tym, że jest ona rezultatem naszej gospodarczej pozycji, naszych możliwości, ale chodzi także o to, żeby polityka zagraniczna była objęta konsensusem. I była - do niedawna. Jest taka partia w Polsce, która ten konsensus zburzyła. Wystąpienie pana przewodniczącego Błaszczaka również było elementem burzenia tego konsensusu, wykorzystywania polityki zagranicznej do walki o władzę, do zwalczania rządu. Jeżeli ktoś nie uznaje prezydenta, bo mówi, że został wybrany przez nieporozumienie, jeżeli ktoś ubliża premierowi, znieważa premiera, bo mówi, że powinien prezentować garnitury na wybiegu, jeżeli ktoś rozpętuje wojnę polsko-polską, ogłasza jakiegoś wroga wewnętrznego, jakąś agenturę, mówi językiem agresji i wojny, jeżeli ktoś takie działania prowadzi, to szkodzi interesom narodu i państwa polskiego, osłabia naszą dyplomację, szkodzi naszej polityce zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-47.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.15" who="#StefanNiesiołowski">Obojętne, jakich użyje frazesów patriotycznych, jakich gestów, ile razy iloma krzyżami, orderami, orłami się obwiesi, jest to szkodliwe działanie. I apeluję, żeby przywrócić idee konsensusu w polityce zagranicznej, bo jest to w najżywotniejszym interesie nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-47.16" who="#StefanNiesiołowski">Dziękuję panu posłowi Iwińskiemu, z którym mam zaszczyt się zgadzać i nie zgadzać, już 20 lat tak walczymy, który także mniej więcej to powiedział. To jest nasza wartość wspólna. Jeżeli pana dotknąłem tym trabantem, bardzo przepraszam, nigdy nie miałem takich intencji, tylko że pan też się wypuścił na takie samochodowe porównania. Proszę tego więcej nie robić.</u>
          <u xml:id="u-47.17" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Cytowałem najważniejsze osoby.)</u>
          <u xml:id="u-47.18" who="#StefanNiesiołowski">Ale pan niepotrzebnie cytował.</u>
          <u xml:id="u-47.19" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-47.20" who="#StefanNiesiołowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Następna, ostatnia już sprawa, bo chcę zostawić trochę czasu moim kolegom, zawsze o to dbałem.</u>
          <u xml:id="u-47.21" who="#StefanNiesiołowski">Mówił pan o roli urzędników; oczywiście to bardzo słuszne, trudno bowiem do tego cokolwiek jeszcze dodać. Chciałbym powiedzieć jeszcze dwa słowa o roli posłów, parlamentarzystów, o roli naszych kolegów. Są oni w różnych delegacjach, grupach bilateralnych, pełnią wysokie funkcje. To także jest obszar polityki zagranicznej. To obszar bardzo istotny, warto o tym pamiętać. Nie mówię o tym, żeby w jakikolwiek sposób polemizować, tylko dlatego, że parlamenty tworzą pewien klimat polityki zagranicznej i nasza rola jest w tym obszarze bardzo ważna. Nie jest to rola tylko dyplomatów i członków naszych oficjalnych delegacji, ale także rola posłów i senatorów.</u>
          <u xml:id="u-47.22" who="#StefanNiesiołowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ostatnia sprawa. Usłyszeliśmy stwierdzenie w kontekście tego, co się dzieje w Libii. Tam trwa powstanie, wojna z despotycznym, okrutnym, tyrańskim reżimem, który wręcz sformułował postulat, że będzie się bronił do ostatniego Libijczyka i ostatniej Libijki. To jest, muszę powiedzieć, ciekawe rozwiązanie. Pan minister był uprzejmy powiedzieć, że za językiem dyplomacji w sprawie Libii powinna stać siła. Pełna zgoda, panie ministrze. Liczę na to, że ta siła Unii Europejskiej zostanie użyta. Liczę na to, że pan minister będzie jednym z tych... Oczywiście zgadzam się co do tego, że nasza polityka zagraniczna powinna być koordynowana z krajami Unii, że powinna to być wspólna polityka i że jest to nasza siła, a nie słabość.</u>
          <u xml:id="u-47.23" who="#komentarz">(Poseł Anna Zalewska: To nawet zapisano w traktacie z Lizbony.)</u>
          <u xml:id="u-47.24" who="#StefanNiesiołowski">Zgoda, ale nie wszyscy to wiedzą. Niektórzy uznają, że Unia jest dobra, żeby dawała pieniądze, ale jak trzeba coś dla niej zrobić, to wtedy Unia jest ona wrogiem. Nie do pani to mówię.</u>
          <u xml:id="u-47.25" who="#StefanNiesiołowski">Natomiast chodzi mi o to, żeby nie dopuścić do takiej sytuacji, żeby pod bokiem Unii nie zadyskutować się na śmierć o strefie, o zakazie lotów, tylko wreszcie doprowadzić do tego, żeby ci powstańcy, którzy walczą o wolność i mają rację, uzyskali pomoc.</u>
          <u xml:id="u-47.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.27" who="#StefanNiesiołowski"> Żeby Unia nie dyskutowała. W Polsce - pozwalam sobie na ten temat powiedzieć jeszcze dwa słowa - mamy złe doświadczenia z pomocą dla powstań. Może dlatego pana głos w tej sprawie powinien być szczególnie mocny i słyszalny, bo my wiemy, co to znaczy przyjść na czas, dostarczyć pomoc walczącym powstańcom. Bardzo proszę i apeluję, żeby despotyczny, tyrański, a miejscami operetkowy reżim nie zatriumfował pod bokiem dyskutującej na ten temat Unii Europejskiej. </u>
          <u xml:id="u-47.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.29" who="#StefanNiesiołowski">Jeszcze raz, panie ministrze, za to wystąpienie - przynosi pan chlubę polskiemu rządowi swoim działaniem i tym, co pan powiedział - z całego serca w imieniu klubu bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-47.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Zbigniew Girzyński w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#ZbigniewGirzyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wybaczcie państwo, że nawet jednym zdaniem nie odniosę się do wystąpienia mojego przedmówcy reprezentującego Platformę Obywatelską, ponieważ nawet gdybym stanął na dnie Rowu Mariańskiego, nie osiągnąłbym tego poziomu, jaki reprezentuje pan Niesiołowski.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Wybaczone. Dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#ZbigniewGirzyński">Proszę państwa, to, co mieliśmy okazję dzisiaj usłyszeć w wykonaniu pana ministra Sikorskiego, to najbardziej polityczne i najbardziej niemerytoryczne exposé ministra spraw zagranicznych po 1989 r. Jeżeli na trzy miesiące przed przejęciem przez Polskę prezydencji w Unii Europejskiej w polskim parlamencie występujący z exposé minister nie potrafi sformułować nawet podstawowych priorytetów naszej prezydencji w Unii, to zastanawiam się, po co w ogóle dzisiaj dyskutujemy, czemu służy ta debata.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#ZbigniewGirzyński"> Nie było żadnego konkretnego przykładu, co pan jako minister i co polski rząd chce zrobić i osiągnąć w Unii Europejskiej w ciągu tego zbliżającego się półrocza. Jeżeli nawet w tak fundamentalnej i zasadniczej sprawie potrafi pan tylko rzucać ogólnikowe hasło, że wierzymy w Unię Europejską, to proszę wybaczyć, ale już nawet licealiści, gimnazjaliści nie dadzą się nabrać na tego typu slogany. Trudno jednak było się czegokolwiek po panu spodziewać. Wchodząc dzisiaj na salę przed debatą, mijałem rzecznika prasowego ministra spraw zagranicznych, który zerkając na bardzo pustą od początku galerię, gdzie zasiadają przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, powiedział do swojego współpracownika: Nie wygląda to imponująco.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Halicki: Akurat była pełna.)</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: To pan przez okulary nie widzi.)</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#ZbigniewGirzyński">Nawet akredytowani w Polsce ambasadorowie nie spodziewali się, że z pana dzisiejszego wystąpienia mogą się czegokolwiek istotnego dowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#ZbigniewGirzyński">Zamiast mówić o priorytetach naszej polityki zagranicznej, jedną trzecią swojego wystąpienia poświęcił pan na pouczanie Prawa i Sprawiedliwości, jak powinno się zachowywać, jak powinno podchodzić do spraw polityki zagranicznej. Panie ministrze, kiedy wreszcie przestanie pan traktować Prawo i Sprawiedliwość jak zagranicę i zajmie się tym, co należy do ministra spraw zagranicznych, a nie uprawianiem propagandy?</u>
          <u xml:id="u-49.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.12" who="#ZbigniewGirzyński">Przysłuchując się wystąpieniu, jakie miał pan dzisiaj, i szeregowi zagadnień, które pan porusza jako minister, ciągle mam wrażenie, że bardziej stara się pan odgrywać rolę wiceministra spraw zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec i Federacji Rosyjskiej, a kompletnie jest panu obojętne to...</u>
          <u xml:id="u-49.13" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-49.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-49.15" who="#ZbigniewGirzyński">...co uważa opinia publiczna w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-49.16" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Skandal, hańba!)</u>
          <u xml:id="u-49.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto cię do tego upoważnił?)</u>
          <u xml:id="u-49.18" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Wychodzimy.)</u>
          <u xml:id="u-49.19" who="#komentarz">(Posłowie z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska opuszczają salę)</u>
          <u xml:id="u-49.20" who="#komentarz">(Przedstawiciele rządu opuszczają salę)</u>
          <u xml:id="u-49.21" who="#ZbigniewGirzyński">Otóż, proszę państwa, pani marszałek, bardzo bym prosił, aby pan minister spraw zagranicznych starał się jako przedstawiciel polskiego rządu reprezentować polskie interesy i mówić o realnych sprawach, które dotyczą Polski, a nie zachowywać się w ten sposób, jakby aspirował do jakichś funkcji w koncernach czy organizacjach międzynarodowych po odejściu ze swojego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-49.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.23" who="#ZbigniewGirzyński"> Nie wiem, na co pan liczy, panie ministrze. Czy na to, że być może w ramach zmiany wizerunkowej znajdzie się dla pana miejsce w zarządzie Nord Streamu? </u>
          <u xml:id="u-49.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.25" who="#ZbigniewGirzyński"> Nawet gdyby pan się starał, to po pierwsze, nigdy nie przebije pan Leszka Millera, bo jeżeli już trzeba będzie skorzystać, to na pewno dla byłego kanclerza Niemiec Schrödera będzie to bardziej przyjazny reprezentant państwa polskiego, a po drugie, tak pan się chętnie obraża, demonstracyjnie opuszcza salę, a niech pan sobie przypomni, co pan sam mówił na temat Nord Streamu jako minister obrony narodowej w rządzie Prawa i Sprawiedliwości, używając dosyć barwnego porównania i mówiąc o pakcie Ribbentrop-Mołotow. Wtedy takie słowa pana nie obruszały, a dzisiaj pan się obraża, jak opozycja wytyka panu błędy, jak wytyka to, że nie reprezentuje pan w sposób zasadniczy interesu państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-49.26" who="#ZbigniewGirzyński">Kiedyś używał pan bardzo wielu barwnych porównań. Jak widać, pozostały one panu. Dziś dużo mówił pan o honorze, bardzo wiele pan mówił, starał się pan nam wytłumaczyć, że nie rozumiemy tego pojęcia, że opacznie o ten honor walczymy. Otóż, panie ministrze, szkoda, że nie wyszliście pan i Donald Tusk, premier polskiego rządu, gdy byliście naprawdę traktowani w sposób niewłaściwy przez przedstawicieli władz innych państw, zwłaszcza Federacji Rosyjskiej. Wtedy wam zabrakło poczucia honoru. To poczucie macie tylko wtedy, gdy walczycie z opozycją.</u>
          <u xml:id="u-49.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.28" who="#ZbigniewGirzyński">Zostało panu zamiłowanie do barwnego języka, tylko w zakresie poczucia honoru funduje pan polskiej dyplomacji deficyt na miarę tego, który cały rząd Platformy Obywatelskiej zaaplikował polskiemu budżetowi. To, co pan robi, panie ministrze Sikorski, to, co robi polski rząd, rząd Donalda Tuska w zakresie polityki zagranicznej, to jest rzecz, która nigdy w polskim suwerennym państwie nie powinna mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-49.29" who="#ZbigniewGirzyński">W imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości wnoszę o odrzucenie informacji ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego.</u>
          <u xml:id="u-49.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Robert Tyszkiewicz w imieniu klubu Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#EwaKierzkowska">Co pani chciała sprostować, pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Jakubiak: Nie sprostować, tylko chciałabym prosić, żeby wrócił rząd. Chyba nie możemy kontynuować debaty bez przedstawicieli rządu.)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję za uwagę, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Robert Tyszkiewicz w imieniu klubu Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#RobertTyszkiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To, co powiedział przed chwilą pan poseł Girzyński nie tylko na temat ministra, ale i polskiej polityki zagranicznej, polityki polskiego rządu, to, jakich użył słów, kłamliwych i nikczemnych argumentów, z całą pewnością kwalifikuje się co najmniej do postępowania przed Komisją Etyki Poselskiej...</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#RobertTyszkiewicz">...a być może także przed innymi organami.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Girzyński: Powodzenia wam życzę.)</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#RobertTyszkiewicz">Uważam - i myślę, że nie jestem w tym poglądzie odosobniony - że polityka zagraniczna jest wspólnym dorobkiem, i tak było przez 20 lat polskiej niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Słuchaj, co do ciebie mówi.)</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#RobertTyszkiewicz">Pragnę zwrócić uwagę, że minister Sikorski w swoim exposé odwołał się do dorobku wszystkich polskich ministrów spraw zagranicznych z całego 20-lecia i warto, panie pośle, o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#RobertTyszkiewicz">Słuchając zarzutów, które pan poseł Girzyński przedstawiał, chcę powiedzieć, że rzeczywiście można mieć wrażenie, że dzisiaj istotną barierą, jeśli chodzi o możliwość konstruktywnej współpracy między opozycją a rządem na rzecz wspólnej, dobrej i skutecznej polskiej polityki zagranicznej, jest bariera wiedzy po stronie opozycji.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Halicki: Bo siedzą w Rowie Mariańskim.)</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Zalewska: Pani marszałek, proszę być konsekwentną.)</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#RobertTyszkiewicz">Jak można twierdzić, że minister spraw zagranicznych nie przedstawił priorytetów polskiej prezydencji, skoro...</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale nawet na posiedzeniu Komisji Europejskiej nie poznaliście ostatnich priorytetów.)</u>
          <u xml:id="u-51.13" who="#RobertTyszkiewicz">...w jego exposé zostały one po prostu wymienione.</u>
          <u xml:id="u-51.14" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę nie przeszkadzać.)</u>
          <u xml:id="u-51.15" who="#RobertTyszkiewicz">Przypomnę 3 główne priorytety polskiej prezydencji w Unii: rozwój gospodarczy, bezpieczna Europa i stabilne sąsiedztwo. Radzę zajrzeć do dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-51.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.17" who="#komentarz">(Poseł Anna Zalewska: Komisja Europejska zatrzymała się na sześciu.)</u>
          <u xml:id="u-51.18" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Halicki: Rów Mariański.)</u>
          <u xml:id="u-51.19" who="#komentarz">(Poseł Anna Zalewska: Proszę mnie nie obrażać.)</u>
          <u xml:id="u-51.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Radio Maryja.)</u>
          <u xml:id="u-51.21" who="#komentarz">(Poseł Anna Zalewska: Co ma z tym wspólnego Radio Maryja?)</u>
          <u xml:id="u-51.22" who="#RobertTyszkiewicz">Chciałbym, szanowni państwo...</u>
          <u xml:id="u-51.23" who="#RobertTyszkiewicz">Pani marszałek, jeżeli pani pozwoli...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#EwaKierzkowska">Wysoka Izbo! Bardzo proszę o odrobinę cierpliwości. Czas na zadanie pytań będzie za chwilę, po wystąpieniach klubowych. Nawet podczas wypowiedzi poprzednika, pani poseł, nikt nie przeszkadzał i nie przerywał, chociaż wielu...</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#EwaKierzkowska"> Pani poseł...</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Zalewska: Ja sobie nie życzę, żeby pan poseł mnie obrażał.)</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#EwaKierzkowska">Pani poseł, zwracam pani uwagę na to, żebyśmy okazywali sobie elementarny szacunek. Nie jest to dobry przykład.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RobertTyszkiewicz">Prawda, że pan poseł Girzyński próbuje sprowadzić naszą debatę o polityce zagranicznej do inwektyw, absurdalnych pomówień i kalumnii, ale spróbujmy - bo myślę, że tego przede wszystkim oczekują od nas Polacy - porozmawiać o tym, co jest sferą dokonań, sferą naszych zadań, sferą faktów w polityce zagranicznej Polski ostatnich lat.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#RobertTyszkiewicz">Chciałbym kilka słów, bo czas nie jest długi, poświęcić polskiej polityce wschodniej, która, co pragnę podkreślić, od lat była przestrzenią współpracy, przestrzenią wspólną działań rządu i opozycji, niezależnie od tego, kto te rządy sprawował, a kto się znajdował w opozycji. To również chciałbym dedykować kolegom i koleżankom z Prawa i Sprawiedliwości jako przedmiot refleksji.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#RobertTyszkiewicz">Chcę powiedzieć, że w ciągu ostatnich 3 lat obserwujemy proces, który można nazwać reaktywacją polskiej polityki wschodniej. Wcześniej była ona przede wszystkim sferą promocji pewnych idei czy wizji, teraz zyskała konkretne narzędzia. Wszyscy możemy zaobserwować, że od 3 lat te dwa główne filary polskiej polityki wschodniej, jakimi są polityka wobec państw sąsiadujących z Unią Europejską od wschodu oraz polityka wobec Rosji, zyskały konkretne narzędzia i nową dynamikę. Krótko mówiąc, przeszliśmy od słów do czynów. Obserwujemy również konkretne efekty, a także możliwości, jakie daje synergia działań prowadzonych przez najważniejsze ośrodki władzy w Polsce. Mówię tutaj przede wszystkim o zaangażowaniu i współpracy prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ polityka dotycząca kierunku wschodniego ma często wymiar prezydencki. Jest to związane z tradycją państw, z którymi prowadzimy dialog, i ich ustrojem wewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#RobertTyszkiewicz">Polityka wschodnia opiera się, jak już wspomniałem, na dwóch filarach: na krajach regionu i na relacjach z Rosją. Wydaje się, że mamy dzisiaj szansę, by doprowadzić do synergii, do współpracy polegającej na tym, by te dwa kierunki naszego zaangażowania się wzajemnie nie znosiły, nie były sprzeczne, a przynosiły dodatkowy efekt. Mówiąc krótko, poprawa relacji z Rosją może wpłynąć na zwiększenie naszej skuteczności i zaangażowania na rzecz przyciągania do sfery wartości europejskich naszych wschodnich sąsiadów. Myślę, że taki cel wyraźnie przyświeca naszej polityce zagranicznej, i uważam, że jest wart cierpliwej, rzetelnej kontynuacji, bo nie jest to proces łatwy.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#RobertTyszkiewicz">Jeśli spojrzymy, jakie ta polityka przynosi efekty, to chciałbym podkreślić, że w obrębie Partnerstwa Wschodniego mamy podpisane z naszymi wschodnimi sąsiadami umowy o małym ruchu granicznym. Nie wszystkie one zostały ratyfikowane, bo mamy kłopot z ratyfikacją ze strony białoruskiej, ale umowa została podpisana. W związku z tym jest szansa, aby wschodnia granica Polski, wschodnia granica Unii Europejskiej była granicą współpracy i przyjaźni. Jest to niesłychanie istotne ze względów zarówno społecznych, jak i gospodarczych, nie muszę chyba o tym mówić. Jeżeli powiemy jeszcze o szansach, jakie zyskuje obwód królewiecki, to mamy już kompletną wizję dotyczącą obniżania reżimu wizowego, ułatwiania kontaktów między ludźmi na wschodniej granicy Unii Europejskiej. Widać wyraźny postęp w zakresie negocjacji krajów objętych Partnerstwem Wschodnim z Unią Europejską w odniesieniu do trzech głównych zadań: stowarzyszenia, tworzenia stref pogłębionego wolnego handlu i zmniejszania reżimu wizowego. Przyjmujemy to z zadowoleniem, bo chodzi tu o działanie na rzecz modernizacji tych państw, które zbliża je do świata wartości i dobrobytu charakterystycznych dla Unii Europejskiej i stanowi przedsionek, impuls do tego, aby w przyszłości mogły one stać się także pełnoprawnymi członkami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#RobertTyszkiewicz">Jeżeli chodzi o nasze relacje z Rosją, to można dzisiaj zaryzykować tezę, że wola współpracy, wola ich naprawy wytrzymała próbę katastrofy smoleńskiej, niesłychanie trudną dla odnawiającego się dialogu z Rosją. Jeżeli jednak spojrzymy na bilans, poczynając od gospodarki, intensywnego wzrostu obrotów handlowych, a kończąc na niesłychanie ważnej dla nas polityce historycznej czy sferze relacji związanych z pamięcią historyczną - chodzi o zwrot akt katyńskich, zapowiedź możliwości rehabilitacji ofiar Katynia, powołanie centrów dialogu i pojednania, czyli wreszcie instytucjonalnej formuły tego trudnego historycznego dialogu - to widać, że po obydwu stronach, nie tylko po stronie Polski, jest zainteresowanie rozwijaniem tych relacji i budowaniem konstruktywnych warunków do współpracy. Uważam za niesłychanie istotne to, aby kontynuować ten proces mimo różnic interesów i różnic kulturowych.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#RobertTyszkiewicz">Kończąc, chciałbym powiedzieć, że polska polityka wschodnia może się udać tylko pod warunkiem wspólnoty działania tu, w Polsce, wszystkich ośrodków władzy, ale także opozycji. Pragnę wyrazić nadzieję, że głos takich polityków jak poseł Girzyński jest w opozycji odosobniony i że przeważy jednak poczucie odpowiedzialności, zwłaszcza w obliczu polskiej prezydencji, która stwarza wyjątkowe szanse poczynienia istotnych kroków, jeżeli chodzi o realizację polskich interesów w kierunku wschodnim. O to apeluję, o to się do państwa zwracam. Chcę też powiedzieć, że liczę, iż wypowiedź posła Girzyńskiego, bo to będzie jakimś świadectwem państwa postawy, spotka się też z odpowiednią oceną wewnątrz państwa klubu i państwa środowiska. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#EwaKierzkowska">Pan poseł Jarosław Sellin zabierze głos w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JarosławSellin">Pani Marszałek! Panowie Wiceministrowie! To miała być debata na temat kierunków polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. Myślę, że mamy poczucie słusznego niedosytu, jeśli chodzi o konkrety, sprawy dotyczące konkretnie 2011 r. Pan minister skoncentrował się raczej na przedstawieniu bilansu pełnokadencyjnej polityki, bo to jest czwarte przedstawiane przez niego sprawozdanie na temat tego, co osiągnęliśmy bądź czego nie osiągnęliśmy w polityce zagranicznej. Chciałbym więc powiedzieć parę słów o ambicjach, które powinny być miarą polskich aspiracji.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JarosławSellin">Wiadomo, że świat się zmienia, dosyć dynamicznie, na naszych oczach, od kilku lat. Można powiedzieć, że kształtuje się nowy porządek światowy, w którym tradycyjne struktury decyzyjne, takie jak ONZ czy grupa G8, odgrywają właściwie coraz mniejszą rolę. Chwilowo, a zwłaszcza od czasu wybuchu globalnego kryzysu gospodarczego w 2009 r., do rangi najważniejszej struktury w skali globalnej, jeśli chodzi o wypracowywane tam decyzje, wyrasta grupa G20, czyli nowe zjawisko, skupiająca państwa o największym potencjale gospodarczym. Dochodzi też do spotkań w formule G2, czyli Stany Zjednoczone - Chiny. Wolałbym, żeby światowe G2 to były Stany Zjednoczone i Unia Europejska. Na razie najistotniejsza pod względem decyzyjności wydaje się grupa G20, która zbierała się już wielokrotnie. Polski rząd chwalił się wtedy, że w czasie kryzysu gospodarczego jesteśmy zieloną wyspą na tle innych krajów pogrążających się w recesji gospodarczej, i podkreślał - dzisiaj to też usłyszeliśmy - że polska gospodarka pod względem wielkości jest już dwudziesta w świecie, a czasami mówiono, że osiemnasta czy dziewiętnasta. W związku z tym nasuwa się naturalne pytanie, o co wielokrotnie pytaliśmy też na posiedzeniach komisji: Dlaczego polski rząd nie podjął żadnych starań, by znaleźć się w tym ekskluzywnym klubie G20? Dlaczego jest w nim mała Holandia? Dzisiaj usłyszeliśmy od pana ministra, że pod względem potencjału gospodarczego wyprzedziliśmy Szwecję, ale również Holandię. Dlaczego w klubie G20 jest Holandia, a nie ma żadnych starań, żadnych aspiracji sygnalizowanych przez Polskę, żeby również w nim być? Dlaczego w tej grupie nie ma żadnego kraju z Europy Środkowo-Wschodniej? Wydaje się, że Polska, gdyby się o to postarała, byłaby naturalnym liderem regionu w tym decyzyjnym, globalnym klubie i mogłaby reprezentować interesy nie tylko swoje, ale też całego naszego regionu Europy Środkowo-Wschodniej. To pierwsze pytanie o ambicje.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#JarosławSellin">Drugie pytanie. Nowe kraje Unii Europejskiej, które przystąpiły do niej wraz z nami w 2004 r., a potem w 2009 r. jeszcze Rumunia i Bułgaria reprezentują potencjał ludnościowy równoważący potencjał Niemiec i Francji, które są słusznie uważane za motory napędowe integracji europejskiej, co przecież ma swoje znaczenie, gdy przychodzi do głosowań w Radzie. W dodatku nowe kraje łączą wspólne dramatyczne doświadczenia historyczne w XX w. i wspólny cel, taki najważniejszy, czyli dojście do takiego poziomu życia, jakim od dawna cieszą się społeczeństwa tzw. starego Zachodu. Aż się prosi, aby podjąć działania zmierzające do zawarcia celowego sojuszu regionalnego między dwunastoma państwami, co nawet umożliwia traktat lizboński. Jest tam taki zapis, że w ramach Unii Europejskiej można tworzyć celowe sojusze. Pojawia się pytanie, dlaczego Polska nie podejmuje tego zadania. Jest wśród nich największa, najludniejsza, mogłaby wyrosnąć na naturalnego, formalnego lidera krajów Europy Środkowo-Wschodniej w Unii Europejskiej. Póki co słyszymy, że trzeba kontynuować politykę płynięcia w głównym nurcie. Gołym okiem widać, że płynięcie w głównym nurcie to jest po prostu podczepienie takiego małego polskiego wagonika do potężnych wagonów Niemiec i Francji, które dyktują, wskazują kierunki, w jakich powinna iść integracja europejska. Wiadomo przecież, że nie zawsze nasze interesy narodowe są zbieżne z interesami naszych wielkich zachodnich sąsiadów.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#JarosławSellin">Mam i trzecie pytanie o ambicje. Kilka tygodni temu doszło do spotkania liderów Wielkiej Brytanii, wszystkich krajów skandynawskich i państw bałtyckich. Zawiązuje się coś, co już nazwano sojuszem brytyjsko-nordyckim. Może być on istotny dla lepszego rozwoju gospodarczego północnej Europy. Lubimy często powtarzać, że jesteśmy z północnej Europy i reprezentujemy rozsądek gospodarczy, charakterystyczny dla tego regionu, inny w porównaniu z południem Europy. Ten sojusz może być też istotny dla umocnienia bezpieczeństwa tych wszystkich państw, zwłaszcza że Wielka Brytania, państwa skandynawskie, a szczególnie państwa bałtyckie nie są tak naiwne w ocenie celów polityki rosyjskiej jak np. Francja, Niemcy czy Włochy. Dlaczego więc Polska nie aspirowała do obecności na tym spotkaniu? Dlaczego nie jest członkiem tego nieformalnego sojuszu? Byłoby przecież dla niej miejsce w takim brytyjsko-skandynawsko-bałtyckim klubie. Przecież w 2009 r. w czasie podobnej jak dziś debaty minister Sikorski mówił, że będzie dążył, tu cytuję: Do zacieśnienia relacji z państwami skandynawskimi, pogłębiania współpracy regionalnej z państwami bałtyckimi, i że wzmocni dialog z Wielką Brytanią. Włączenie się do takiego celowego sojuszu na pewno byłoby również korzystne dla Polski i wzmacniałoby naszą pozycję wewnątrz Unii Europejskiej. Pytanie jest więc o ambicje: Dlaczego nie ma nas w G20, dlaczego nie integrujemy wokół Polski 12 nowych krajów Unii Europejskiej, dlaczego w ogóle nie staraliśmy się o to, żeby znaleźć się w grupie państw, które postanowiły razem ze sobą współpracować, zwanych grupą brytyjsko-nordycką. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Marek Krząkała w imieniu klubu Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MarekKrząkała">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! W swoim wystąpieniu chciałbym skupić uwagę na relacjach polsko-niemieckich. O ile jeszcze rok 2009 był okazją do wspólnego świętowania przypadających na ten czas różnych rocznic, był rokiem podsumowań i wspólnej oceny przeszłości skoncentrowanej w dużym stopniu na wspólnej historii, o tyle rok 2010 i obecny wzmocnił przekonanie, że jest najwyższy czas, by w naszych wzajemnych relacjach kontynuować politykę z Niemcami w oparciu o perspektywę europejską i pozaeuropejską, patrząc na sytuację w krajach basenu Morza Śródziemnego i rosnącą falę imigrantów, politykę skierowaną przede wszystkim ku przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#MarekKrząkała">W ciągu czterech ostatnich lat, w ciągu pierwszej od 20 lat pełnej kadencji ministra MSZ udało się nam odzyskać silną pozycję na arenie międzynarodowej, ponieważ Polska stała się dla Europy, więc i dla Niemiec, partnerem znaczącym, wiarygodnym, przewidywalnym, konstruktywnym w rozwiązywaniu problemów i zdolnym do kształtowania wspólnej polityki europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#MarekKrząkała">Nie jest przypadkiem, że według badań Instytutu Spraw Publicznych odsetek osób oceniających dobrze lub bardzo dobrze relacje polsko-niemieckie wzrósł do 75%. To są dane z 2010 r. O sile państwa decyduje gospodarka i jego potencjał społeczny. Warto przypomnieć, że mimo kryzysu Niemcy pozostają dla nas jednym z największych partnerów handlowych i najważniejszym inwestorem zagranicznym. Słyszeliśmy różne dane. Dodam tylko, że łączna wartość kapitału zainwestowanego przez firmy niemieckie w Polsce przekroczyła 19 mld euro.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#MarekKrząkała">Dobrze funkcjonuje niemiecka Komisja Międzyrządowa ds. Współpracy Regionalnej i Przygranicznej, która wypracowuje zalecenia na konsultacje międzyrządowe. To właśnie odbywające się regularnie konsultacje między poszczególnymi ministerstwami, działalność pełnomocników do spraw wzajemnych stosunków czy odbywające się cyklicznie Forum Polsko-Niemieckie potwierdzają fakt, że stosunki polsko-niemieckie znormalizowały się. Łączy nas sformułowana 20 lat temu przez ministra Skubiszewskiego wspólnota wartości i interesów. To zadanie pozostaje nadal aktualne.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#MarekKrząkała">Przy rozwiązywaniu spornych kwestii naiwnością byłoby myśleć, że będziemy mieli zawsze jednolite lub uprzywilejowane stanowisko. Dlatego w polityce historycznej warto przypominać słowa prof. Bartoszewskiego: Róbcie, jak uważacie, ale uważajcie, jak robicie. Również idea solidarności zawarta w traktacie z Lizbony powinna być ciągle podkreślana, kiedy szukamy wspólnych rozwiązań dotyczących skutecznej walki ze skutkami kryzysu finansowego czy wypracowania wspólnej unijnej strategii bezpieczeństwa energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#MarekKrząkała">Przykładem dobrej współpracy sąsiedzkiej są podejmowane razem działania wobec Białorusi czy list ministrów MSZ w ramach Trójkąta Weimarskiego do lady Ashton, mający na celu nadanie nowego impulsu wspólnej polityce bezpieczeństwa i obrony.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#MarekKrząkała">Myślę, że zbliżająca się 20. rocznica podpisania traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy będzie okazją nie tylko do podkreślenia znaczenia tej umowy dla stosunków dwustronnych, ale stanie się podstawą do wypracowania wspólnej strategii na następne lata, a w okresie sprawowania przez Polskę prezydencji dojdzie do skonkretyzowania wspólnych europejskich przedsięwzięć. Polska silna w Europie, Europa silna w świecie - to motto przewodnie dla działań, które mogą łączyć naszą wspólną politykę dla dobra przyszłych pokoleń. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Adam Lipiński w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#EwaKierzkowska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Tomasza Lenza w imieniu klubu Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#TomaszLenz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Trudno jednak w czasie dzisiejszej debaty nie odnieść się jeszcze do słów pana posła Zbigniewa Giżyńskiego z Prawa i Sprawiedliwości. Jego wystąpienie nie ma precedensu w debatach nad polityką zagraniczną w ostatnich latach. Można by chyba założyć, że pan poseł Giżyński w 99% składa się z cynizmu, a zaledwie w 1% z rozsądku. Gdyby założyć, że to, co mówi pan poseł Giżyński, może być tym, co on naprawdę myśli i w co wierzy, i wziąć pod uwagę to, że pan poseł Giżyński zasiada w Komisji Spraw Zagranicznych, to dla polskiego parlamentu, polskiej polityki zagranicznej jest to niebezpieczne. Jego wypowiedź naprawdę nie ma precedensu w debatach nad polityką zagraniczną. To było skandaliczne i nie powinno mieć miejsca. Mam nadzieję, że będzie to miało swoje konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#TomaszLenz"> Nie ma co się tak obruszać, szanowni państwo. Przypominam sobie, jak liderzy obecnej opozycji z poprzedniej kadencji Sejmu za główny atut polityki zagranicznej, którą mieli prowadzić, używali tego, że nigdy nie byli za granicą. Pamiętam też, jak w czasie referendum w sprawie wejścia Polski do Unii Europejskiej niektórzy obecni politycy Prawa i Sprawiedliwości kolportowali materiały, w których logo Unii Europejskiej towarzyszyło symbolowi śmierci z napisem: Uwaga, idzie Unia Europejska. Taki materiał posiadam, bo zachowałem go w swoich archiwach. Dzisiaj cynicznie próbujecie wykorzystywać sytuację i krytykując ministra spraw zagranicznych, budować swoją pozycję, a w czasie, kiedy wy rządziliście, niewiele potrafiliście konstruktywnego zrobić. Świadczy o tym chociażby to, że projekt Partnerstwa Wschodniego realizowany przez rząd Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego jest absolutnie sukcesem, a jednocześnie bywa, że jest krytykowany przez kolegów z Prawa i Sprawiedliwości - chyba tylko dlatego, że to nie wy wymyśliliście ten projekt i nie wy go realizujecie. Chcę zwrócić uwagę, że Partnerstwo Wschodnie od momentu uruchomienia rozpoczęło negocjacje umów stowarzyszeniowych z czterema wschodnimi partnerami oraz przyspieszyło negocjacje z Ukrainą. Z końcem ubiegłego roku ogłoszono plany działania na rzecz liberalizacji wizowej dla Ukrainy i Mołdowy, a 1 marca 2011 r. weszła w życie umowa w sprawie ułatwień wizowych i readmisji z Gruzją. W praktyce oznacza ona obniżenie opłaty wizowej z 60 euro do 35 euro, a także bezpłatne wizy dla naukowców, studentów, biznesmenów i dziennikarzy. Trwają przygotowania do negocjacji podobnych umów z pozostałymi państwami Partnerstwa Wschodniego. Pozytywnie można także ocenić osiągnięcia w takich obszarach, jak ustanowienie inicjatywy kompleksowego rozwoju instytucjonalnego mającego na celu reformę kluczowych instytucji państwowych w krajach Partnerstwa Wschodniego oraz forum społeczeństwa obywatelskiego działającego na rzecz rozwoju demokracji i praw człowieka. Przywiązując wagę do realizacji Partnerstwa Wschodniego i korzystając ze swojego doświadczenia w zakresie transformacji ustrojowej, Polska uczyniła z tej inicjatywy jeden z najważniejszych punktów swojej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Jesienią odbędzie się w Polsce przeniesiony z Budapesztu - dzięki staraniom właśnie ministra Radosława Sikorskiego - szczyt Partnerstwa Wschodniego, wobec którego są duże oczekiwania. Sprowadzają się one przede wszystkim do opracowania i wydania deklaracji, której celem jest sprecyzowanie perspektyw zacieśniania stosunków pomiędzy krajami Partnerstwa a Unią Europejską oraz wskazanie zadań dla Komisji Europejskiej w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#TomaszLenz">W czasie polskiej prezydencji odbędzie się także wiele wydarzeń, które zwrócą szczególną uwagę na wschodnich sąsiadów Unii Europejskiej. Wśród nich należy przede wszystkim wymienić: spotkanie ministrów spraw zagranicznych krajów Partnerstwa Wschodniego w Warszawie, planowane na grudzień 2011 r., spotkania ministrów poświęcone sprawom edukacji, kultury, gospodarki, infrastruktury, rolnictwa i prawdopodobnie kwestiom wizowym, szefów służb celnych, szefów służb statystycznych oraz forum społeczeństwa obywatelskiego państw Partnerstwa Wschodniego, które odbędzie się w Poznaniu w listopadzie tego roku.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#TomaszLenz">Sukces programu zależy jednak w dużej mierze od skłonności państw partnerskich do wdrożenia szeroko zakrojonych reform systemowych. Osiągnięciu tego stanu mają pomóc instrumenty finansowe przewidziane dla Partnerstwa Wschodniego zarówno z budżetu Polski, jak i Wspólnoty. W ramach pomocy rozwojowej polskie działania koncentrują się na czterech aspektach. Po pierwsze, na dobrym rządzeniu, którego istotę stanowią m.in. przejrzystość procedur, pluralizm światopoglądowy, niezależne media, walka z korupcją. Po drugie, na migracji i zarządzaniu granicami, zwłaszcza przeciwdziałaniu handlowi ludźmi, a także usprawnieniu kontroli celnej i zwalczaniu przestępczości celnej oraz nielegalnej migracji. Po trzecie, na rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa poprzez wsparcie służb doradztwa rolniczego i aktywizację społeczności lokalnych na rzecz poprawy jakości życia na wsi. Po czwarte, co najważniejsze, na wspieraniu małej i średniej przedsiębiorczości.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#TomaszLenz">Obecny rok, Wysoka Izbo, stwarza dogodne warunki do kontynuacji dialogu państw Partnerstwa Wschodniego z Unią Europejską za sprawą dwóch prezydencji w Radzie UE: węgierskiej, a następnie polskiej. Dla Partnerstwa Wschodniego są to prezydencje szczególnie istotne, ponieważ sprawować je będą kraje, które są żywotnie zainteresowane możliwie szerokim otwieraniem się na wschodnich sąsiadów Unii. Należy pamiętać, że jeśli Ukraina, Mołdowa, Gruzja, Armenia czy Azerbejdżan tego nie wykorzystają, kolejne prezydencje mogą okazać się mniej sprzyjające. Zachęcamy zatem naszych sąsiadów do maksymalnego wysiłku i wykorzystania nadchodzących możliwości.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#TomaszLenz">Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Polska nie tak dawno sama była „wschodem” dla Unii Europejskiej. Obecnie, jako pełnoprawny członek Wspólnoty, a zarazem pomysłodawca Partnerstwa Wschodniego, jest swego rodzaju rzecznikiem interesów objętych nim państw i z tego zadania z roku na rok Polska wywiązuje się coraz lepiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Dariusz Lipiński w imieniu klubu Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#DariuszLipiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#DariuszLipiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Od blisko 7 lat Polska jest członkiem Unii Europejskiej, wielkiej wspólnoty międzynarodowej, strefy stabilności i bezpieczeństwa dla 500 mln ludzi, stanowiącej największy na świecie zintegrowany rynek z 1/4 światowej siły nabywczej i 1/3 światowego PKB. Polska jest ważnym członkiem tej wspólnoty. Podstawowym mechanizmem funkcjonowania Polski w Unii Europejskiej stało się kreowanie własnych inicjatyw i przekonywanie do nich innych państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#DariuszLipiński">Przykładem takiego działania jest omawiane przed chwilą przez pana posła Lenza Partnerstwo Wschodnie, początkowo projekt polsko-szwedzki, który stał się projektem całej Unii. Ten sposób postępowania przejawia się nie tylko przy wielkich przedsięwzięciach. Widać go także w codziennym działaniu, w reagowaniu na bieżące problemy. Jako przykład może tu służyć konferencja darczyńców na rzecz społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi czy też wypracowanie wspólnego stanowiska Unii w obronie prześladowanych chrześcijan. Przypomnę, że to stanowisko było wspólną inicjatywą Polski, Francji, Włoch i Węgier. Przykłady tego typu działań można by mnożyć.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#DariuszLipiński">W naturę Unii Europejskiej wpisana jest jej otwartość. Będziemy wspierać dalsze rozszerzanie Unii z sąsiedzkiej powinności, z powodów moralnych, spłacając dług zaciągnięty wówczas, gdy sami zabiegaliśmy o integrację ze strukturami europejskimi, wreszcie dla dobrze pojętego interesu własnego i całej Unii. Mamy nadzieję, że podczas polskiej prezydencji uda się wprowadzić do Unii Chorwację i że nastąpi znaczący postęp w negocjacjach z Turcją.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#DariuszLipiński">Unia Europejska jest wspólnotą nie tylko interesów, ale przede wszystkim wartości. Dlatego będziemy popierać zaangażowanie Unii w promocję wartości demokratycznych w północnej Afryce i na Bliskim Wschodzie, jednocześnie stanowczo dbając o utrzymanie zaangażowania Unii w priorytetowy dla nas wymiar wschodni europejskiej polityki sąsiedztwa. Aktywnie popieramy postulat utworzenia europejskiego funduszu na rzecz demokracji. Za niezbędne dla skutecznego funkcjonowania Unii na scenie światowej uważamy jak najszybsze pełne uruchomienie Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, która szybko i skutecznie powinna tworzyć opinie i opcje dla wysokich przedstawicieli. Popieramy dialog z partnerami strategicznymi Unii: Stanami Zjednoczonymi, Rosją i Chinami.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#DariuszLipiński">Szczególnym wyzwaniem dla Polski będzie w drugim półroczu prezydencja w Unii Europejskiej. Będzie to ważny test dla wizerunku i wiarygodności Polski. Powtarzam: nie Platformy, nie koalicji i nie rządu, tylko Polski. Dlatego chciałbym apelować do wszystkich sił politycznych o współdziałanie w tym, aby polska prezydencja okazała się sukcesem, choć po wystąpieniu pana przewodniczącego Błaszczaka, a zwłaszcza po haniebnym wystąpieniu pana posła Girzyńskiego wiem, że nie wszyscy na tej sali są zdolni do wzniesienia się ponad obelgi i partyjniackie zacietrzewienie. Pozostaje mi tylko wyrazić nadzieję, że nie wszyscy, również w klubie PiS, prezentują taką postawę.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#DariuszLipiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rząd premiera Donalda Tuska przywrócił Polsce taką pozycję w Unii Europejskiej, jaką z racji wielkości i potencjału powinniśmy zajmować. Jesteśmy w Europie oceniani jako partner stabilny, przewidywalny i skuteczny. Jestem przekonany, i taka jest polska racja stanu, że nadal będziemy tak postrzegani, jako kraj stabilny, przewidywalny i skuteczny. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#EwaKierzkowska">W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość głos zabierze pan poseł Jerzy Polaczek, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#EwaKierzkowska">Pan poseł Jan Szyszko w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JanSzyszko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rzeczywiście mieliśmy dyskutować na temat polityki zagranicznej w roku 2011, a wystąpienie pana ministra dotyczyło raczej bilansu. Powiedział takie dwa słowa: „honor” i „pozycja”. Stwierdził, że honor posiadamy, natomiast walczymy o pozycję. Rzeczywiście może zajmijmy się nieco tą pozycją.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#JanSzyszko">Pan minister wspomniał, że sprawy gospodarcze są niezwykle ważne i że fundamentem tego są sprawy energetyczne. Wymienił tu jako sukces wynegocjowany pakiet klimatyczno-energetyczny w ramach wielkiego wyzwania dla świata, jakim są zmiany klimatyczne. MSZ odgrywało tu ogromną rolę. Sam byłem przecież ministrem środowiska. Pakiet klimatyczno-energetyczny, a generalnie jego geneza, czyli konwencja dotycząca zmian klimatu i protokołu z Kioto, leżała w gestii ministra środowiska, niemniej konsultowali to z ministrem spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#JanSzyszko">W związku z tym mam pewne pytanie odnośnie do budowy pozycji. Panie ministrze, jaka była rola Ministerstwa Spraw Zagranicznych chociażby w tym, że w okresie XIII konferencji stron na Bali Polska, która przejmowała prezydencję największej konwencji gospodarczej świata, czyli stanowiła oczko w głowie, była reprezentowana zaledwie przez kilkanaście osób i miała jedną z najmniejszych delegacji spośród dwustu delegacji na konferencji na Bali?</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#JanSzyszko">Panie ministrze, równocześnie odbyła się XIV konferencja stron konwencji w Poznaniu. Był to, nie ulega najmniejszej wątpliwości, wielki sukces Polski, zainicjowany przez Prawo i Sprawiedliwość. Odbywało się posiedzenie wysokiego szczebla. W tym czasie w Komisji Europejskiej w Brukseli odbył się szczyt ministrów, na którym został zatwierdzony pakiet klimatyczno-energetyczny. Panie ministrze, jaka była rola Ministerstwa Spraw Zagranicznych w tym, że dokładnie w czasie, kiedy odbywał się światowy szczyt w Polsce, tego samego dnia, kiedy rozpoczynał się okres rozliczeń tych, którzy nie wypełnili zobowiązań protokołu z Kioto, równocześnie pozwoliliśmy sobie na to, żeby obyły się obrady w Brukseli i aby tam był podjęty właśnie pakiet klimatyczno-energetyczny? Ten pakiet klimatyczno-energetyczny określił pan jako sukces, ale może sięgnijmy do pierwszego pytania. Jak to się dzieje i jaka była w tym rola Ministerstwa Spraw Zagranicznych, że mając nadwyżki w redukcji emisji, musimy kupić limity emisji, i to jeszcze od tych, którzy nie wypełnili zobowiązań protokołu z Kioto? Przez przemysł określane jest to jako zdrada interesów Polski, jako zdrada interesów gospodarczych. Pan określił to jako sukces. Panie ministrze, pakiet klimatyczno-energetyczny jest oceniany jako totalna blokada polskich zasobów energetycznych, a pan określa to jako sukces. W związku z tym mam pytanie do pana ministra, ponieważ są wokół tego kontrowersje. Może więc przypomnę, że właśnie tego dnia, kiedy został przyjęty pakiet klimatyczno-energetyczny, pan premier Tusk, wypowiadając się na konferencji w Brukseli, mówił, że to ogromny sukces Polski, bo Polska otrzymała 65 mld euro - o ile mnie pamięć nie myli - i mówił, że to jest sukces porównywalny z sukcesem rządu Kazimierza Marcinkiewicza. W dwa tygodnie później sprostował to i powiedział, że to nie 65 mld euro, ale złotych, a w trzy miesiące później powiedział, że to jest wielki sukces, gdyż się naprawiło błędy poprzedników i nie trzeba zapłacić 65 mld na rzecz Unii. W związku z tym, mówiąc, jak pan powiedział, wprost: Czy poparłby pan wniosek o to, aby powołać w tej sprawie komisję śledczą? Ten wniosek jest tym bardziej istotny, że ostatnio pan minister środowiska powiedział, że rząd rozpocznie analizy gospodarcze pakietu klimatyczno-energetycznego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#EwaKierzkowska">W imieniu klubu Platforma Obywatelska głos zabierze pan poseł Jan Kuriata.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#JanKuriata">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Rzeczywiście 20. rocznica Trójkąta Weimarskiego skłania nas do refleksji. Mamy oto bowiem niepowtarzalną okazję, aby Trójkąt Weimarski miał swoje życie po życiu. To nie znaczy, że działania Trójkąta Weimarskiego ustały. Na przykład w roku 2010 odbyły się dwa bardzo ważne spotkania - jedno w Bonn, a drugie w Essen. W tym spotkaniu w Bonn uczestniczył, oprócz ministrów spraw zagranicznych Polski, Francji i Niemiec, także minister spraw zagranicznych Ukrainy, pan Hryszczenko. W trakcie spotkania mówiono o bardzo ważnych sprawach dotyczących kontaktów Polski, Francji i Niemiec właśnie z Ukrainą. Wskutek szczupłości czasu muszę zrezygnować z paru istotnych wątków, ale powiem o jednym bardzo ważnym. Otóż Trójkąt Weimarski nie wszędzie był przyjmowany jako coś potrzebnego. W niektórych środowiskach pojawiają się opinie, oczywiście nie w Polsce, że Polska nie stanowi jak gdyby ciężaru, nie jest partnerem dla Francji i Niemiec, a przecież dzięki Trójkątowi Weimarskiemu możemy zbliżać się do tych najwęższych gremiów decyzyjnych Unii Europejskiej. Powiem też więcej: Polska dzięki Unii Europejskiej może zyskać na znaczeniu jako to najważniejsze państwo regionu, w którym wszystkie ważne sprawy, jakie dzieją się poza granicami Unii, muszą się rozstrzygać, a więc mamy pewną strukturę, pewien mechanizm, dzięki któremu Polska może być istotnym elementem Unii Europejskiej, nie wbrew Unii Europejskiej, może być po prostu elementem synergii Unii Europejskiej. Bardzo się cieszymy, że naprzeciw temu wychodzi również pan prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, organizując w lutym w Warszawie spotkanie przedstawicieli Trójkąta Weimarskiego. Wierzę, że dzięki Polsce i dzięki naszym partnerom Trójkąt Weimarski będzie odgrywał rolę, do jakiej jest predestynowany od samego początku. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#EwaKierzkowska">W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość głos zabierze pan poseł Jerzy Polaczek.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#JerzyPolaczek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! W ramach czasu, który pozostał dla Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, chciałbym odnieść się do dwóch elementów istotnych w realizacji i ochronie polskich interesów za granicą. W pierwszym rzędzie do kwestii realizacji i wdrażania ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej oraz do tego - drugi przykład, na który chcę zwrócić uwagę - jak Polska może i przegrywa przyszłość polskiego transportu na podstawie jednego z dokumentów europejskich. Pierwsza kwestia to implementacja i wdrażanie prawa europejskiego do prawa krajowego. Tutaj polecam Ministerstwu Spraw Zagranicznych szczególną lekturę harmonogramu prac legislacyjnych rządu w 2011 r., tj. dokumentu, który oddaje istotę tego, w jaki sposób rząd wykonuje, a raczej nie wykonuje tych obowiązków. I konkluzją tego, w jakim miejscu się znajdujemy, jest odpowiedź ministra spraw zagranicznych na interpelację pana posła Kazimierza Ujazdowskiego, w której stwierdza się na końcu, iż: Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie posiada narzędzi, które umożliwiają stwierdzenie, czy harmonogram prac będzie realizowany przez rząd terminowo. Potwierdza się tutaj teza o tym, iż rząd pana premiera Tuska jest w istocie rządem spóźnionej fazy, bo albo nie reaguje na to, w jaki sposób, w jakim zakresie chronić polskie interesy w ramach polityki europejskiej, tam, gdzie, można powiedzieć wprost, zyskuje polska gospodarka, albo godzi się na coś takiego jak rozporządzenie Parlamentu Europejskiego z dnia 22 września 2010 r. w sprawie transeuropejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konkurencyjny transport towarowy, na mocy którego tworzy się w Europie dziewięć korytarzy transportowych, w tym dwa przez Polskę, z tym że na osi północ - południe ten korytarz nie łączy się ze Skandynawią; z drugiej strony mamy...</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#JerzyPolaczek">.‍..korytarz od Skandynawii przez Kopenhagę i Niemcy, czyli ten wskazywany przez, realnie rzecz biorąc, głównych graczy europejskich jako tzw. właściwy, i drugi na osi wschód - zachód: przez Poznań, Warszawę do granicy z Białorusią. I tu jedna uwaga: decyzje w sprawie przepustowości ruchu towarowego w ramach tych dwóch korytarzy kolejowych będą podejmowane na poziomie Komitetu Wykonawczego i Rady w ramach instytucji europejskich. To jest...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#JerzyPolaczek">...tylko takie wskazanie, w jaki sposób Polska, a przy okazji rząd, godząc się na to i nie współdziałając w wystarczającym stopniu z parlamentem, przegrywa nie tylko przyszłość polskiego transportu, ale wiele innych kwestii. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#EwaKierzkowska">W imieniu klubu Platforma Obywatelska głos zabierze pan poseł Andrzej Gałażewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#AndrzejGałażewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polska jest dzisiaj państwem suwerennym i społeczeństwu polskiemu nie zagraża żaden zewnętrzny wróg. Oczywiście nie wszyscy się tak czują, ale w większości tak jest. To są wymierne efekty ostatniego dwudziestolecia, ale także starań ministra Sikorskiego i całego rządu. Na początku kadencji obecnego rządu przedstawiono dwa priorytety, które były wytycznymi polityki bezpieczeństwa - tym chciałbym się przez chwilę zająć - Polska silna w Europie, Polska jako mocne ogniwo Sojuszu Północnoatlantyckiego. Rząd uznał, że trwałe bezpieczeństwo kraju można zapewnić aktywną działalnością na forum Unii Europejskiej i widocznym udziałem w misjach Sojuszu Północnoatlantyckiego, nie zaniedbując aspektów organizacyjnych i strategicznych. Podstawowym filarem bezpieczeństwa Polski był i jest Sojusz Północnoatlantycki, w którym staramy się odgrywać coraz większą rolę. Nasi specjaliści i przedstawiciele brali czynny udział w opracowaniu koncepcji strategicznej NATO, przyjętej w ubiegłym roku. Zabiegi rządu doprowadziły do doprecyzowania zapisu art. 5 mówiącego o obronie państw Sojuszu przed agresją państw trzecich. Jesteśmy solidnym, przewidywalnym sojusznikiem, co udowadniamy swoim zaangażowaniem w Afganistanie. Polska co prawda planuje wycofanie swoich oddziałów do 2014 r., lecz będzie to czynić w porozumieniu i w ramach skoordynowanej operacji. Polska armia poprzez udział w misjach NATO oraz w manewrach i innych operacjach sojuszniczych podnosi swoją wartość bojową, co ma niebagatelne znaczenie dla naszego bezpieczeństwa, chociaż mam nadzieję, że ani ja, ani moje wnuki nie dożyją tego, że będziemy musieli sprawdzać to w praktyce. Jesteśmy przekonani o tym, że dobre relacje pomiędzy Unią Europejską a NATO są istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa w przyszłości, i uważamy, że jest to wyzwanie nie tylko dla obecnego rządu, ale i dla przyszłych rządów, żeby te relacje polepszyć, gdyż obecnie są w impasie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Kuchciński)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#MarekKuchciński">Głos zabierze pan poseł Maciej Orzechowski, klub Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MaciejOrzechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam mówić o stosunkach polsko-amerykańskich. Relatywnie mniejszą uwagę Stany Zjednoczone poświęcają tym stosunkom - chodzi o nową administrację - i problematyce europejskiej. Wynika to ze skupienia uwagi Białego Domu na problemach wewnętrznych i nowych priorytetach regionalnych USA. W tym kontekście pozycję Polski wobec Waszyngtonu wzmacnia nasza aktywność w Unii Europejskiej i NATO, znacząca obecność w Afganistanie i zdolność do proponowania nowych inicjatyw, o których tu mówili moi koledzy, jak Partnerstwo Wschodnie czy ożywienie wspólnoty demokracji, a także perspektywy współpracy w dziedzinie energetyki.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#MaciejOrzechowski">Niestety ta debata została troszeczkę zakłócona przez wystąpienie pana posła Girzyńskiego. Ponieważ lubi on mocne cytaty, dorzucę mu jeszcze jeden: są czasami takie wystąpienia, tak głębokie myśli, które pogrążają wypowiadającego je. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#MarekKuchciński">Głos zabierze pan poseł Jan Kaźmierczak.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Jan Rzymełka, klub Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#JanRzymełka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#JanRzymełka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje wystąpienie będzie poświęcone fragmentowi dotyczącemu zagranicznej współpracy parlamentarnej. Chciałbym panu ministrowi podziękować za umożliwienie działania na płaszczyźnie dyplomacji parlamentarnej. Chcę przypomnieć, że Unia Międzyparlamentarna to instytucja która ma już ponad 120 lat. Polska należy do niej od 1921 r. W tej kadencji mamy 80 grup i zespołów bilateralnych. Bardzo aktywnie działa się na kierunkach niemieckim, brazylijskim, węgierskim - mógłbym wymieniać - w porównaniu z poprzednią kadencją.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#JanRzymełka">Dzieje się tak również dzięki temu, że jest dobra współpraca pomiędzy resortami. Na wiele wyjazdów parlamentarnych poszczególne ministerstwa przygotowują pakiety informacji i załatwiamy czy przygotowujemy pewne sprawy w imieniu rządu, aby później ministrowie czy pan premier mieli zdecydowanie łatwiej. Chciałbym bardzo podziękować za tę współpracę.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#JanRzymełka">Na koniec chciałbym jeszcze powiedzieć panu ministrowi, że w instytucjach międzyparlamentarnych też występują Polacy. Ostatnio nasza pani poseł Zakrzewska została wiceprzewodniczącą Zgromadzenia Parlamentarnego NATO, a pan Sawicki został sekretarzem generalnym Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. W związku z tym Polacy nie tylko z dyplomacji, ale również z sektora parlamentarnego dostają się na ważne stanowiska. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#MarekKuchciński">Lista posłów występujących w imieniu klubów parlamentarnych została wyczerpana, a właściwie to czas został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#MarekKuchciński">Proszę państwa, przystępujemy teraz do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#MarekKuchciński">Do zadania pytania zapisało się 88 państwa posłów.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#MarekKuchciński">Czy ktoś jeszcze się zgłasza?</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Seliga.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#MarekKuchciński">Pan nie był zapisany, tak?</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#MarekKuchciński">Tak, pan poseł Dariusz Seliga.</u>
          <u xml:id="u-76.8" who="#MarekKuchciński">Czy jeszcze ktoś z państwa?</u>
          <u xml:id="u-76.9" who="#MarekKuchciński">Jeżeli nie, to zamykam listę posłów zapisanych do głosu.</u>
          <u xml:id="u-76.10" who="#MarekKuchciński">Czas na zadanie pytania ustalam na 1,5 minuty, pod warunkiem, proszę państwa, że ten czas nie będzie przekraczany.</u>
          <u xml:id="u-76.11" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Andrzej Ćwierz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#AndrzejĆwierz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dzisiejsza debata jest bardzo ważna. Problem polityki zagranicznej to jeden z bardziej istotnych problemów dla Polski. Jest to m.in. problem naszego bezpieczeństwa. Chciałbym zadać dwa pytania, ale jedno pytanie będzie dotyczyło właśnie tego bezpieczeństwa i problemu tarczy antyrakietowej.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#AndrzejĆwierz">Wczoraj na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych pan minister spraw zagranicznych Radek Sikorski powiedział, że obecność wojsk amerykańskich w Polsce jest bardzo ważnym czynnikiem zwiększania naszego bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#AndrzejĆwierz">Moje pytanie: Dlaczego w 2008 r., wtedy, kiedy był wynegocjowany traktat odnośnie do obecności wojsk amerykańskich związanych z rozmieszczeniem w Polsce elementów tarczy antyrakietowej, ten traktat nie został ratyfikowany? Było to, przypominam, jeszcze za prezydentury prezydenta Busha, który był bardzo przychylny takim właśnie rozwiązaniom.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#AndrzejĆwierz">Druga rzecz, o którą chciałbym się zapytać, dotyczy sytuacji smoleńskiej. Nie ulega wątpliwości, że katastrofa smoleńska była bardzo ważnym wydarzeniem politycznym.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#AndrzejĆwierz">Panie ministrze, chciałbym zapytać się, na jakiej podstawie pan tuż po katastrofie stwierdził, że to polscy piloci byli winni tej katastrofy. Na jakiej podstawie ponowił pan to stwierdzenie podczas wizyty w lipcu 2010 r. w Gruzji? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Jan Filip Libicki, klub Polska jest Najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#JanFilipLibicki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#JanFilipLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ja nie o katastrofie, ja chciałbym, odnosząc się do dwóch fragmentów wystąpienia pana ministra Sikorskiego, którego w tej chwili nie ma, zapytać o następujące rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#JanFilipLibicki">Po pierwsze, w wystąpieniu pana ministra pojawił się passus dotyczący obrony praw chrześcijan na świecie. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować za te wszystkie działania, które polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych podejmowało do tej pory, za wsparcie inicjatywy pana ministra Frattiniego, przedstawiciela Republiki Włoskiej. To, że w ostatecznym kształcie tego dokumentu, który wyszedł z Rady Unii Europejskiej do spraw zagranicznych, jednak udało się wprost wskazać na chrześcijan jako na grupę prześladowaną, jest, jak uważam, wielkim sukcesem. Za to panu ministrowi chciałbym podziękować, ale chciałbym jednocześnie zapytać o to, w jaki sposób te polskie wysiłki będą kontynuowane i jak często możemy liczyć na to, że pan minister w dowolnej formie, ale jednak będzie nam składał pewną formę sprawozdania z tego, jakie wysiłki polska dyplomacja w tej dziedzinie podejmowała.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#JanFilipLibicki">Po drugie, pan minister wskazał na to, że ważnym elementem jest współpraca Polski z Polakami rozsianymi po całym świecie, że często można ich używać jako pewnych środowisk lobbingowych do przeprowadzania naszych konkretnych spraw w ich krajach.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#JanFilipLibicki">Byłem ostatnio z grupą innych naszych parlamentarzystów na Litwie...</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#JanFilipLibicki">...i tam Polacy są rewelacyjnie zorganizowani. Chciałbym zapytać o to, w jaki sposób te ich doświadczenia fenomenalnej organizacji i zabiegania o własne interesy moglibyśmy przekazać grupom Polaków czy Polonii w innych krajach. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Tomasz Latos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#TomaszLatos">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przede wszystkim wyrażam ubolewanie, że nie ma pana ministra Sikorskiego. Tak się składa, że jeżeli robi się komuś przytyki i uwagi, to wtedy warto wymagać więcej od siebie. Pana ministra nie ma podczas tej debaty, jest zaledwie kilku posłów Platformy Obywatelskiej. Świadczy to o tym, że warto takie refleksje zaczynać jednak przede wszystkim od własnej osoby.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#TomaszLatos">A co do polityki zagranicznej, to pan minister Sikorski bardzo mocno podkreślał, jak ważna jest dla niego Grupa Wyszehradzka, jak ważne jest Partnerstwo Wschodnie. Na początku tego miesiąca odbyło się spotkanie ministrów spraw zagranicznych właśnie tych grup z Catherine Ashton. Nie było tam ministra spraw zagranicznych, pan minister był w Stanach Zjednoczonych z niewątpliwie ważną wizytą. Czy nie można skoordynować tych terminów? Czy to jest tak skomplikowane i tak trudne, aby jednak, skoro tak dużą wagę przykłada się właśnie do Partnerstwa Wschodniego i do Grupy Wyszehradzkiej, minister był obecny na tym spotkaniu i mógł swoją osobą podkreślić rzeczywiście dużą wagę, jaką do tego przywiązujemy?</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#TomaszLatos">Wreszcie kwestia patriotyzmu i tych wielu uwag, o których pan minister dzisiaj mówił, bo mówił o odpowiedzialności, mówił o patriotyzmie, zgłaszał uwagi pod adresem Prawa i Sprawiedliwości. Przyznam szczerze, że...</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#TomaszLatos">‍...osobiście czuję się dotknięty tego typu wystąpieniem pana ministra w kontekście tego, że pan minister nie potrafi zadbać o podstawowe interesy Polski i powagę naszego kraju, chociażby wychowując, dyscyplinując swoich najbliższych pracowników, choćby doradcę, który zasłynął nie z tego, że mądrze doradza, ale z tego, że założył stringi na hełm, oficjalnie reprezentując Polskę za granicą. Myślę, panie ministrze, że warto wychowywać swoich współpracowników i więcej od nich wymagać, tak samo jak warto więcej wymagać od osób, które przygotowują...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MarekKuchciński">Panie pośle, czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#TomaszLatos">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#TomaszLatos">...tak kompromitujące Polskę polskie materiały jak chociażby słynny komiks w Niemczech. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Adam Lipiński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#AdamLipiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać pytanie w sprawie bardzo konkretnej, mianowicie w sprawie portalu internetowego Karta'97. Przypomnę, że za rządów Prawa i Sprawiedliwości wprowadziliśmy kilka dużych projektów pomocowych wspierających demokrację na Białorusi. Była to telewizja Biełsat, było Radio Racja, był Program Stypendialny im. Kalinowskiego, był duży projekt pomocy represjonowanym. Oczekiwaliśmy, że rząd Platformy Obywatelskiej nie tylko będzie kontynuował to, co zapoczątkowaliśmy, ale także wprowadzi inne duże projekty pomocowe. Taką możliwością było uruchomienie w Polsce Karty'97. Ja przypomnę, że w trakcie wydarzeń w Mińsku, po manifestacji, zostali aresztowani wszyscy redaktorzy tego portalu. Myśmy zadeklarowali, że przejmiemy, do momentu uruchomienia tego portalu na Białorusi, utrzymanie portalu w Polsce. Tym się zajęło kilkunastu działaczy Prawa i Sprawiedliwości. Mieliśmy deklarację oficjalną rządu i pana ministra Sikorskiego, że MSZ będzie wspierał finansowo ten portal. Trwało to już kilka miesięcy i niestety właśnie się dowiedziałem, że ten portal został przeniesiony na Litwę. A więc kolejny pomysł, który mogliśmy realizować - były deklaracje, są na to pieniądze. Niestety nie będzie to robione z Warszawy, tylko będzie robione na innym terenie.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#AdamLipiński"> Szkoda, bo miałby rząd Donalda Tuska i pan minister Sikorski duży sukces, a tego sukcesu już nie będzie. Słyszałem, że ma być tylko filia tego portalu w Polsce. Mam nadzieję, że przynajmniej ta filia będzie w jakiś sposób utrzymana i wspierana przez polski MSZ. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Sikora: Może panu ministrowi starczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Krzysztof Maciejewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#MarekKuchciński">Zachęcam państwa do przestrzegania limitu czasu - półtorej minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#KrzysztofMaciejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tylko właściwe zrozumienie potrzeb narodu polskiego, któremu polski rząd powinien służyć, poparte właściwą oceną wydarzeń, z jakimi mamy do czynienia każdego dnia, i pięknym bagażem kulturowym Polaków pozwoli dobrze wypełniać swoje obowiązki wobec niego, pozwoli wypełniać swoją misję. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych ma wypełniać takie obowiązki w zakresie współpracy naszego kraju z innymi krajami, zabezpieczając polskie interesy gospodarcze i polityczne. Sądzę, że tylko w ten sposób można uzasadnić konieczność istnienia Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#KrzysztofMaciejewski">Dzisiaj ja również należę do tej grupy posłów, którzy coś więcej chcieli usłyszeć na temat polskiej polityki w świetle przejęcia przez Polskę prezydencji w Unii Europejskiej, ale niestety wygodniej było mówić o tym, co się wydarzyło. Jeśli więc dotychczasowe doświadczenia mają być podstawą do budowania naszej polityki zagranicznej, to sądzę, iż niewiele się zmieni w tym zakresie, a szkoda. Mimo wszystko pragnę zapytać: Jak długo przeciwdziałanie łamaniu praw człowieka na Białorusi pozostanie dalej tylko hasłem? Jakie były powody delegowania Tomasza Turowskiego do Moskwy dla przygotowania wizyty prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Katyniu w kwietniu 2010 r. i kto podejmował w tej sprawie decyzję?</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#KrzysztofMaciejewski"> Dlaczego były ambasador Rzeczypospolitej w Moskwie przyjazd śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego do Katynia 10 kwietnia omawiał w kancelarii premiera Rosji - wywiad ambasadora Bahra udzielony redaktor Teresie Torańskiej - a nie, jak nakazywał protokół, w kancelarii prezydenta Rosji, by zabiegać o zrównoważenie protokolarne szczebla wizyty? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pani poseł Anna Sikora, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#AnnaSikora">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#AnnaSikora">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!... którego nie ma, co jest już chyba świecką tradycją naszego pana ministra - to, że nie wysłuchuje nas do końca. Ale jestem przekonana, że pan minister z całą pewnością będzie oglądał kasetę z naszymi pytaniami czy płytę, nie wiem, jakiś tam nośnik, i z całą pewnością odpowie na wszystkie nasze wątpliwości i dociekania.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#AnnaSikora">Panie ministrze, otóż gdyby pan zechciał obejrzeć tę relację, to na tę okoliczność chciałabym panu powiedzieć, że nie cenię pana. Dlaczego pana nie cenię? Chyba głównie dlatego, że odszedł pan od polityki jagiellońskiej, którą pan wręcz tępi, do polityki właściwie nie wiadomo, jakiej. Tak naprawdę nie wiadomo, co z dzisiejszej informacji wynika. Mam nieodparte wrażenie, że jeszcze kilka konsultacji pan powinien odbyć, żeby to wszystko, jeśli chodzi o prezydencję, jak najlepiej wyglądało. Bo, panie ministrze, sam bączek nie wystarczy do tego, żebyśmy sprawowali dobrą prezydencję.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#AnnaSikora">W związku z powyższym ja niestety wpiszę się w scenariusz TVN-owski i zadam dwa pytania, które mnie bardzo interesują. Ponieważ o przyszłości za wiele pan nie mówi, przeszłość pan neguje, to jednak wpiszę się tu w scenariusz smoleński i zapytam.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#AnnaSikora">Panie ministrze, czy na sposób przygotowania przez MSZ wizyty prezydenta w Katyniu miały wpływ pana osobiste uprzedzenia wyrażające się w pańskich wypowiedziach poniżających urzędującą głowę państwa, takich jak: „Można być człowiekiem niskim, ale nie małym”; „Proszę powtarzać za mną: były prezydent Lech Kaczyński” (kiedy on jeszcze żył); „Można być prezydentem, ale jednocześnie chamem”, co było przekazywane nam w relacjach medialnych?</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#AnnaSikora">Panie ministrze, jakie instrukcje szczegółowe otrzymał ówczesny ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Moskwie pan Jerzy Bahr odnośnie do wizyty prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Katyniu, a jakie ambasador tytularny Tomasz Turowski? Bardzo nas ta sprawa interesuje, ponieważ my, wbrew temu, co sądzi pan i pańskie zaplecze polityczne, uważamy, że jest to kwestia polskiej racji stanu. Bardzo proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zada teraz pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#MarekKuchciński">Jednocześnie informuję państwa, że pan minister Sikorski będzie odpowiadał na wszystkie pytania, a na sali jest obecny przedstawiciel ministerstwa pan minister Jacek Najder.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#TadeuszWoźniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#TadeuszWoźniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W przedstawionym dzisiaj exposé wysłuchaliśmy mnóstwa samopochwał, mnóstwa frazesów, tak naprawdę konkretów było niewiele. Mówiąc o tym braku konkretów, chcę nawiązać do sytuacji polskich rolników na tle rolników Unii Europejskiej. Wszyscy wiemy, że od momentu akcesji Polski do Unii Europejskiej polscy rolnicy nie są traktowani tak samo, jak rolnicy z krajów starej Unii. Dam przykład Niemiec - areał upraw w Niemczech jest niewiele wyższy od areału upraw w Polsce, natomiast Niemcy otrzymują prawie dwa razy więcej dopłat niż rolnicy polscy. Kiedy minister Kalinowski prowadził negocjacje przed naszą akcesją, padało sformułowanie, że nie można dać rolnikom polskim tyle środków, ile na przykład mają rolnicy niemieccy, ponieważ rolnicy polscy zarabialiby więcej niż rektorzy uniwersytetów. Czy dzisiaj stanowisko ministerstwa jest takie samo i dlatego ministerstwo nie podejmuje sprawy rolnictwa? Bo w exposé o rolnictwie nie było ani słowa, a kwestia dotycząca gospodarki żywnościowej została tylko raz krótkim zdaniem potraktowana: „Zależy nam także na bezpieczeństwie żywnościowym”. Koniec, kropka. Na jakim bezpieczeństwie - czy na ilości sprowadzanej z zagranicy żywności, czy też na bezpieczeństwie polskich rolników? To jest kwestia pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#TadeuszWoźniak">Druga sprawa, panie ministrze. Pan minister Sikorski od początku ubiegłego roku działał na rzecz ruchu bezwizowego z obwodem kaliningradzkim.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#TadeuszWoźniak"> Wystosował wspólnie z ministrem spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej Siergiejem Ławrowem apel o objęcie ruchem bezwizowym całego obwodu kaliningradzkiego. Czy minister spraw zagranicznych podejmuje podobne działania na forum Unii Europejskiej dla objęcia ułatwieniami szerszego pasa terytorium Ukrainy, obejmującego między innymi cały Lwów?</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#TadeuszWoźniak">I trzecia kwestia - do dzisiaj żaden z ministrów spraw zagranicznych o tym nie wspomniał, a tak czekałem na to, ponieważ dziś będziemy procedować nad apelem Sejmu polskiego o ochronę chrześcijan przed prześladowaniami - nie ma ani słowa o obronie chrześcijan. Giną chrześcijanie dziesiątkami, setkami tysięcy corocznie na całym świecie, giną polscy obywatele, a dla polskiego ministra spraw zagranicznych nie ma to żadnego znaczenia, nie ma nawet wzmianki w exposé. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Zbigniew Girzyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Edward Siarka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#EdwardSiarka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mieliśmy dziś zgodnie z planem prowadzić debatę na temat założeń polskiej polityki zagranicznej w 2011 r. Słuchając jednak wystąpienia ministra spraw zagranicznych, niestety nie dostrzegliśmy jasnego zarysu celów postawionych przed naszą dyplomacją. W tym wystąpieniu ministra Sikorskiego zawarte są jedynie luźne tezy, które, poddane głębszej analizie, są nawet ze sobą sprzeczne. Bardzo, muszę powiedzieć, smucą takie stwierdzenia, które padły z ust pana ministra, jak: przyzwyczajanie się do wolności; walczymy o pozycję, a nie o honor. Nie rozumiem, dlaczego przeciwstawiane są starania o pozycję Polski i honor. Przecież jedno drugiego nie wyklucza, przeciwnie - wzmacnia. Tak starania o naszą pozycję są sprawą honorową, jak i zachowania honorowe wzmacniają naszą pozycję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#EdwardSiarka">Zadając pytanie, chcę zwrócić uwagę na jedną kwestię, która, uważam, jest też kluczowa w świetle czy w kontekście naszej prezydencji. Pan minister powiedział, że wspiera francusko-niemiecką propozycję pakietu na rzecz euro. Jest to postawa zastanawiająca, bo w dość powszechnej ocenie analityków jest to działanie na rzecz dwóch prędkości czy też dwóch równości, jak niektórzy to określają. Czy ta postawa jest rzeczywiście w interesie Polski?</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#EdwardSiarka"> Jakie zatem argumenty przemawiają za tym, aby wspierać ten pomysł? Jakie Polska wynosi z tego korzyści, nawet jeśli, jak minister powiedział, nie jesteśmy państwem interesownym? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Tadeusz Iwiński, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#TadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym poruszyć dwie kwestie.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#TadeuszIwiński">Po pierwsze, wiadomo, że w życiu społecznym, zwłaszcza, przepraszam, że tak powiem, w stosunkach męsko-damskich, trójkąty są czy mogą być niebezpieczne. Natomiast w polityce, również europejskiej, szczególnie po przyjęciu traktatu lizbońskiego, one są nieodzowne, dlatego że prezydencja w Unii odbywa się w ramach tercetów. W tej chwili kończy się poprzedzający nasze przewodnictwo tercet, który zaczęła Hiszpania, po nim była Belgia i teraz są Węgry, a my z kolei za niewiele ponad 3 miesiące będziemy w trio razem z Danią i Cyprem. Chciałbym więc wiedzieć, na ile te do końca nieprzejrzyste priorytety polskiej polityki zagranicznej są nieuchronnym spadkiem tego, co się czyniło w ostatnim okresie, i na ile były konsultowane z naszymi następnymi partnerami.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#TadeuszIwiński">Druga rzecz dotyczy polityki migracji. Jak w nauce, tak i w polityce najtrudniejsze, największe wyzwania pojawiają się na styku różnych obszarów. Kwestia migracji jest na pograniczu polityki wewnętrznej i zagranicznej. Wydaje się, że Polska nie ma wypracowanej polityki migracji. Jaką rolę, jakie koncepcje przedstawia w Unii Europejskiej? To jest sprawa, która powinna być przedstawiona łącznie przez ministrów spraw wewnętrznych i spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#TadeuszIwiński">I na koniec. Jedyna agencja Unii Europejskiej, która ma siedzibę w Polsce, w Warszawie, to jest Frontex. Jak rząd ocenia działalność Fronteksu? Wydaje mi się, że tu można zgłosić...</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#TadeuszIwiński">‍...wiele zastrzeżeń. Frontex nie jest na przykład w żadnych kontaktach - mimo rozmaitych zachęt - z sejmową Komisją do Spraw Unii Europejskiej. Czy rząd nie zamierza jakby wpłynąć na lepsze funkcjonowanie tej agencji także w relacjach i w odniesieniu do tego regionu, choć Frontex się ogranicza głównie do zewnętrznych granic Unii, w obszarze przede wszystkim Morza Śródziemnego?</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pani poseł Marzena Dorota Wróbel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MarzenaDorotaWróbel">W dzisiejszym przemówieniu pana Sikorskiego nie było ani słowa o mniejszości polskiej na Białorusi, mniejszości wyjątkowo prześladowanej. Już w 2009 r. pan Sikorski i kierowany przez niego resort czynili wysiłki na rzecz zbliżenia pomiędzy Unią Europejską a reżimem Łukaszenki. To pan Sikorski namawiał ministrów spraw zagranicznych Unii Europejskiej podczas rady w Avignonie do zbliżenia z reżimową Białorusią. Do tego zbliżenia niezbędne było złagodzenie napięć między niezależnym Związkiem Polaków na Białorusi i kontrolowaną przez reżim Łukaszenki organizacją. Pan Sikorski jeździł na Białoruś z niemieckim ministrem spraw zagranicznych Guido Westerwelle. Czy spotykał się pan wówczas z Polakami na Białorusi? Jeśli tak, to w jakiej formule protokolarnej?</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#MarzenaDorotaWróbel">W mojej ocenie pańskie wizyty na Białorusi rozzuchwaliły tylko Łukaszenkę i wywołały nowe fale potężnych represji wobec mniejszości polskiej. Czy dla pana pozostawienie Polaków na Białorusi bez pomocy jest rozwiązaniem honorowym? Pan co prawda powiedział, że dziś walczymy o pozycję, a nie o honor. Ale, proszę pana, dla wielu osób...</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#MarzenaDorotaWróbel">...dla mnie, dla wielu moich kolegów i koleżanek zasiadających w tej Izbie honor nadal jest kategorią oceny polityki zagranicznej. Zadaję więc panu pytanie: Czy według pana pozostawienie Polaków na Białorusi samym sobie jest rozwiązaniem honorowym, bo pozycji pan nie osiągnął żadnej?</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Sylwester Pawłowski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#SylwesterPawłowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nie godzi się szefowi polskiej dyplomacji ulegać emocjom, obrażać się na posłów, opuszczać salę obrad parlamentu polskiego, przed którym dzisiaj pan przedstawia informację. Na dowód tego zacytuję fragment pańskiego wystąpienia: „Czas przyzwyczaić się do wolności. Naszym obowiązkiem jest racjonalnie kalkulować, a nie grać na emocjach”. Proszę to również przyjąć do siebie.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#SylwesterPawłowski">W pańskim wystąpieniu dużo miejsca poświęcił pan Unii Europejskiej i naszej roli w tych strukturach, prześlizgnął się pan przez temat polskiej prezydencji, ale zupełnie zabrakło w informacji kwestii współpracy z 50-osobową grupą polskich eurodeputowanych. Stąd moje pytania: Jak resort, którym pan kieruje, współpracuje z naszymi reprezentantami w Parlamencie Europejskim? W jaki sposób, skoordynowany, polscy eurodeputowani prezentują interes polskiej dyplomacji, krótko mówiąc, interes Polski? Jaka jest pana ocena ich funkcjonowania po ostatnich wyborach? I jakie są szanse na współpracę z polskimi eurodeputowanymi...</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#SylwesterPawłowski">‍...w najbliższym okresie? Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pani poseł Bożena Kotkowska, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#BożenaKotkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Moje pytanie będzie dotyczyć misji w Afganistanie, która miała zakończyć się w 2011 r., a z informacji, które posiadam, wynika, że wysyłamy następną zmianę wojskową kontyngentu do Afganistanu. Ta wojna kosztowała nas już prawie 7 mld zł, w tym według oficjalnych danych z budżetu państwa na ten rok przeznaczyliśmy ok. 1220 mln zł. Wiadomo, że jesteśmy w ciężkiej sytuacji finansowej, więc wydaje mi się, że nie są to pieniądze dobrze przeznaczone, z uwagi na to, że moglibyśmy na inne rzeczy, ważniejsze dla naszego kraju, je przeznaczać. Jesteśmy siódmym kontyngentem, który zasila misję wojskową. Wysłaliśmy tam 2600 żołnierzy, 22 z nich już do nas nie wróciło. Codziennie w Afganistanie, jak wynika z raportu ONZ, ginie jedno dziecko, a 2 tys. cywilów, którzy nie są zaangażowani w żadne terrorystyczne ataki, też ginie w wyniku tej wojny.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#BożenaKotkowska">Moje pytanie jest następujące: Jakie korzyści, jeśli w ogóle można mówić o korzyściach z wojny, ma Polska? Oprócz dramatycznych sytuacji rodzin zmarłych żołnierzy mamy też wizy. Czesi na przykład wysyłają 460 żołnierzy...</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#BożenaKotkowska">...a prezydent Obama do nich przyjeżdża, zaś do nas nie. Jakie mamy w związku z tym korzyści? I drugie pytanie: Jak pan ocenia misję w Afganistanie i kiedy w końcu zakończymy tę wojnę? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Stanisław Stec, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo ubolewam, że nie ma pana ministra Sikorskiego, bo bardzo dużo mówił o dobrych stosunkach ze Stanami Zjednoczonymi, a zapomniał zupełnie o sprawie wiz. To sprawą wiz interesują się Polacy. Dlaczego nasz kraj, który jest niby uważany za jednego z najwierniejszych sojuszników Stanów Zjednoczonych, jest w tym zakresie dyskryminowany? Panie ministrze, niestety spraw dotyczących wiz nie załatwi już pan do końca swojej kadencji. Czy nie jest to pana osobista porażka?</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#StanisławStec">Kolejne pytanie. Wspomniał pan, że dla naszego kraju największym kontrahentem gospodarczym z Azji są Chiny. Prosiłbym o podanie salda bilansu zagranicznego. Jest bardzo niekorzystne. Importujemy z Chin dużo towarów, ale bardzo mało do Chin eksportujemy. Jak polska dyplomacja chce to zmienić?</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#StanisławStec">Ostatnie pytanie. Chodzi mi o kontakty z Unią Europejską. Ponieważ przewodniczę podkomisji, która interesuje się wykorzystaniem środków unijnych, pisałem do pana ministra, że zdarza się, iż wnioski polskich podmiotów gospodarczych rozpatrywane są w Unii nawet przez ponad 12 miesięcy. Czy to się zmieni? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Henryk Gołębiewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#HenrykGołębiewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę doprecyzować ten fragment wypowiedzi pana posła Steca, który dotyczy Chin. Już dwa lata temu mówiliśmy o wyraźnej, bardzo daleko idącej dysproporcji, jeśli chodzi o oddziaływanie promujące wymianę handlową. Pozytywnym przykładem jest Holandia. Z Amsterdamu do Pekinu, Szanghaju i Hongkongu są trzy bezpośrednie połączenia lotnicze w tygodniu. My niestety takich połączeń nie mamy. Podkreślaliśmy również, że jest ogromny kontrast, jeśli chodzi o proporcje pomiędzy polską misją handlową a holenderską misją handlową. Podaję przykład Holandii, bo była o tym mowa w wypowiedzi pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#HenrykGołębiewski">Jest jeszcze jedna bardzo istotna kwestia. Otóż pan minister Sikorski jest uwrażliwiony na krytykę, ale godzi się podkreślić, że w Sejmie niejednokrotnie dostrzegaliśmy bardzo szczególne wypowiedzi pana ministra - nie tylko mentorskie, ale również, przepraszam, zakrawające na pewną impertynencję. W związku z tym chciałbym bardzo prosić pana ministra, aby dokonał głębokiej analizy swych zachowań, by apelując o współdziałanie, nie wypowiadał się w sposób, który by to współdziałanie eliminował.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#MarekKuchciński">Dokładnie 1 minuta i 30 sekund. Tak długo trwała wypowiedź pana posła Gołębiewskiego.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#MarekKuchciński">Teraz pan poseł Jan Szyszko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#JanSzyszko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście nie godzi się, aby sługa narodu, minister obrażał się na reprezentantów tego narodu i na słowa krytyki reagował opuszczeniem sali. Rozmawiamy dzisiaj o polityce zagranicznej. Myślę, że słucha nas cała Polska. Słucha tego ta sala, gęsta po prawej stronie, prawie zupełnie pusta w centrum. Myślę, że słuchają nas również Polacy, którzy żyją poza granicami kraju.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#JanSzyszko">Muszę powiedzieć, że w wystąpieniu pana ministra nie znalazłem zbyt dużo informacji na temat polityki, jaką ma zamiar prowadzić i do tej pory prowadził w stosunku do Polonii. Polonia jest bardzo zróżnicowana. Jest ona zróżnicowana w Unii Europejskiej, zupełnie inna jest w Ameryce Północnej, inna i świetnie zorganizowana w Ameryce Południowej. To Polonia, o której rzeczywiście, spotykając się z jej przedstawicielami, można powiedzieć, że jest niezwykle patriotyczna, żywo zainteresowana losem naszego kraju. Jest też Polonia żyjąca na terytorium byłego Związku Radzieckiego, która z ogromną uwagą obserwuje, w jaki sposób ta polityka będzie realizowana w stosunku do niej.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#JanSzyszko">W związku z tym mam pytanie, panie ministrze: Czy polityka Ministerstwa Spraw Zagranicznych i w ogóle całego rządu polega na tym, żeby stymulować emigrację i blokować imigrację, czy może jestem w błędzie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Grzegorz Tobiszowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#GrzegorzTobiszowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Pan minister Sikorski i przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych często powtarzali i zapowiadali, że sprawy Partnerstwa Wschodniego będą ważnym elementem polskiej prezydencji, która niedługo się rozpocznie. Jakie wydarzenia z tym związane przewiduje pan minister i Ministerstwo Spraw Zagranicznych w 6-miesięcznym programie Rady UE do spraw Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych? Z programu wynika, że w tej formule Rady Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie zaplanowało ani jednego spotkania. Stąd rodzi się kolejne pytanie: Co jest powodem tego, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie zaplanowało żadnego spotkania, żadnego mityngu w formule Rady UE do spraw Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pani poseł Anna Zalewska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#AnnaZalewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ponieważ jednym z haseł naszej prezydencji będą słowa: integracja europejska jako źródło wzrostu gospodarczego, postaram się skumulować pytania wokół tego priorytetu. Daję słowo, że żadne z tych pytań nie będzie pytaniem personalnym, proszę się więc nie obrażać.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#AnnaZalewska">Pan komisarz Lewandowski na różnego rodzaju spotkaniach, m.in. na posiedzeniu Komisji do Spraw Unii Europejskiej mówił, że trzeba zdecydowanie potwierdzić, że zaczyna się Europa dwóch polityk, dwóch prędkości. Stwierdził też, że polski rząd, w tym, jak sądzę, pan minister Sikorski, będzie trzymał nogę w drzwiach.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#AnnaZalewska">Chciałabym zapytać: Jakie macie państwo instrumenty i narzędzia, żeby trzymać tę nogę w drzwiach? Na czym to będzie polegało? Widzimy, że m.in. w pakcie stabilności i w pakcie na rzecz konkurencyjności raczej nas nie chcą, mimo że byliśmy jednymi z pierwszych, którzy ten pakt zaakceptowali. Prezydent Unii Europejskiej wprawdzie deklaruje, że i owszem, ale chciałabym poznać konkrety. Chciałabym również zapytać: Jaki udział miała Polska w dyskusji na temat raportu Montiego, w tworzeniu wniosków końcowych i w kreowaniu strategii Europa 2020? Na ile to kreowaliśmy, na ile przyjmowaliśmy lub może tylko i wyłącznie podporządkowaliśmy się?</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#AnnaZalewska">Ostatnia kwestia, bo niewiele już mam czasu.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#AnnaZalewska"> Pan minister słusznie podkreślał, że edukacja jest ważnym elementem naszej polityki zagranicznej. W strategii Europa 2020 jest mowa o mobilnej młodzieży. Chciałabym zapytać: Czy pan minister wie, że Rzeczpospolita Polska nie jest przygotowana na otwarcie się Niemiec na polską młodzież? Mimo że wydajemy ogromnie dużo pieniędzy z Unii Europejskiej na reformę szkolnictwa zawodowego, to jeśli chodzi o szkolnictwo zawodowe, 1 maja skończy się ono w Polsce, a zacznie w Niemczech. Już dzisiaj mieszkańcy zachodniej ściany Polski udają się do starostw. Uczniowie pytają, na jakich zasadach, kiedy będą mogli wyjeżdżać do Niemiec. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Jan Rzymełka, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JanRzymełka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#JanRzymełka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać kilka pytań panu ministrowi. Po pierwsze, proszę, aby przybliżył nam pan rolę tzw. mobilnych konsulów. Jest to jeden z polskich pomysłów - konsul z laptopem, który ma służyć pomocą również obywatelom innych krajów unijnych.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#JanRzymełka">Na czym polegał ten sukces w czasie rewolty w Egipcie? To jest ciekawa rzecz. Jest to pewien wynik reformy MSZ i o efektach tej reformy chciałbym usłyszeć.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#JanRzymełka">Kolejne pytanie. Jaki jest udział polskiej dyplomacji w dyskusjach dotyczących ochrony klimatu? Polskę regularnie spychają kraje promujące energię odnawialną. Ciągle słyszymy, że następne po 20 będzie 30 albo i 50 itd. To są to pomysły wzięte z sufitu. Chciałbym zapytać, czy uczestniczymy w tych rozgrywkach, gdzie wymyśla się liczbę 30 czy 40% redukcji emisji CO2? Przecież każdy gimnazjalista wie, że planetę Ziemię ogrzewa ciepło, czyli energia, obojętnie, czy pochodzi ona z węgla, czy z energii atomowej, czy z energii wiatrowej, czy fotowoltaicznej. Jako konsumenci energii, obojętnie z jakiego źródła, zaśmiecamy planetę energią. Komuś przywidziało się, że wszystkiemu winien jest dwutlenek węgla, a najbardziej winni są ci, których energetyka oparta jest na węglu. W związku z tym chciałbym, aby nasza dyplomacja uczestniczyła w tych wszystkich zakulisowych rozgrywkach, gdzie ustala się, poprzez romantycznych ekologów, pewne cele związane z redukcją emisji, które realnie nie mają nic wspólnego z rzeczywistością, a szkodzą Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zada pan poseł Marek Krząkała, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MarekKrząkała">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sytuacja w Afryce Północnej, w krajach arabskich wymusi dyskusję nie tylko na temat budowania społeczeństwa obywatelskiego, ale również polityki Unii wobec imigrantów. Myślę, że nie unikniemy tego tematu w czasie sprawowania przez Polskę prezydencji. Czy zatem nie należałoby wyjść temu naprzeciw i na przykład w ramach Trójkąta Weimarskiego przeprowadzić debaty i zmodyfikować wspólną strategię wobec imigrantów w obliczu nowych wydarzeń?</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#MarekKrząkała">W czasie ostatnich obrad tzw. okrągłego stołu w Berlinie wypracowano wspólne stanowisko w sprawie rehabilitacji członków przedwojennej mniejszości polskiej. Czy już wiadomo, kiedy i w jakiej formie nastąpi ta rehabilitacja? Jaka jest polska koncepcja?</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#MarekKrząkała">Ostatnie pytanie związane jest z powstaniem katedry im. Aleksandra Brücknera promującej wizerunek Polski w Niemczech. Na jakim etapie są prace nad jej utworzeniem? Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej zadeklarowała finansowanie tej katedry w pierwszych latach jej działalności. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zada poseł Andrzej Gałażewski, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#AndrzejGałażewski">Panie Marszałku! Pytanie dotyczy problemów, które zostały już tutaj częściowo poruszone, chodzi mianowicie o Afganistan. Rok 2014 - mamy datę wyjścia. Czy do tego czasu zmieni się forma naszej misji z bardziej militarnej na szkoleniową? Czy po 2014 r. przewidujemy naszą obecność w Afganistanie?</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#AndrzejGałażewski">Drugie pytanie dotyczy kryzysu w Afryce Północnej. Tak jak cały świat, Unia Europejska została zaskoczona sytuacją. Przede wszystkim obnażyło to dość dużą słabość w reagowaniu na kryzysy przy granicach Unii. Nie mieliśmy informacji, nie mamy wypracowanych procedur, jak zachowywać się w takim przypadku. Czy i jakie wnioski zostały wyciągnięte w związku z tym stanem rzeczy? Czy służba działań zewnętrznych - w przyszłości oczywiście - będzie dysponowała jakimiś instytucjami, które będą zapewniały jej stały dopływ informacji, żeby mogła odpowiednio wypracować procedury reagowania na kryzysy wokół Unii Europejskiej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zada pan poseł Michał Szczerba, Platforma Obywatelska...</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Marek Rząsa, klub Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MarekRząsa">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#MarekRząsa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw takie odniesienie ogólne. Otóż sądzę, że części posłów pomyliły się pojęcia, bo mówicie tu państwo o dyskusji, o krytyce, tymczasem w moim odczuciu to, co państwo robicie, to jest tylko powód do obelg, do wylewania wiadra pomyj na rząd i na jego ministra. Cieszę się bardzo, że przynajmniej głos pani poseł Zalewskiej nie zaliczy się do tego katalogu.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#MarekRząsa">Panie ministrze, jako mieszkańca Przemyśla, miasta leżącego tuż przy granicy polsko-ukraińskiej, cieszą mnie działania rządu w stosunku do Ukrainy. Tworzenie perspektywy europejskiej dla Ukrainy oraz ułatwienia wizowe dla Ukraińców to najważniejsze przykłady i przejawy tych działań. Współpraca i traktowanie Ukrainy jako naszego partnera strategicznego pozwoliły również na podobne działania na szczeblu lokalnym. 21 marca bieżącego roku, a więc już za kilka dni, mniejszość ukraińska w Przemyślu otrzyma upragniony akt własności domu narodowego. Nasi rodacy pochodzenia ukraińskiego przez dziesiątki lat bezskutecznie walczyli o ten dom i dopiero ten rząd, rząd Donalda Tuska zadośćuczynił ich świętemu prawu własności. To były trzy lata mozolnych, czasami dramatycznych, wspólnych działań Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Obrony Narodowej, ówczesnego wicewojewody podkarpackiego i Rady Miejskiej w Przemyślu, które doprowadziły do szczęśliwego finału.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#MarekRząsa">Biorąc pod uwagę dobrą wolę strony polskiej w związku powyższą sprawą oraz solidarność z Polonią, proszę o odpowiedź na pytanie: Na jakim etapie znajdują się działania polskiego rządu na rzecz przekazania mniejszości polskiej we Lwowie podobnego budynku lub nieruchomości na działalność społeczno-kulturalną i oświatową? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zada pan poseł Sławomir Zawiślak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#SławomirZawiślak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W terminie bardzo zbliżonym z czasem tragicznej śmierci polskiego prezydenta śp. Lecha Kaczyńskiego pełną parą ruszyła budowa Gazociągu Północnego, inwestycji niemiecko-rosyjskiej naruszającej interesy polskie, którą porównywano kilka razy - nawet wcześniej mówił to pan minister Sikorski, pełniąc inną funkcję w polskim rządzie - nazwano paktem Ribbentrop-Mołotow. Coraz częściej - powiem o tym przy okazji - słyszymy o problemach, które dotyczą tej inwestycji, zarówno w zakresie zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego kraju, jak też funkcjonowania naszej gospodarki, chodzi o zagrożenie funkcjonowania, działalności portu szczecińskiego. W związku z tym mam pytanie: Jakie tezy odnoszące się do tej kwestii i innych spraw związanych z bezpieczeństwem energetycznym Polski przekazał pan minister premierowi Donaldowi Tuskowi na czas jego rozmowy z Władimirem Putinem 7 kwietnia 2010 r.?</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#SławomirZawiślak">Mam też pytanie dotyczące innego sektora, rolnictwa. Jakie i czy w ogóle minister spraw zagranicznych podejmuje działania w celu wspierania inicjatyw na rzecz dążenia do zrównania dopłat bezpośrednich dla polskich rolników w ramach budżetu Unii Europejskiej? Jaka jest opinia pana ministra w związku z brakiem w priorytetach na czas polskiej prezydencji w Unii Europejskiej właśnie tegoż dążenia do zrównania dopłat bezpośrednich? Jak pan minister sądzi, czy brak tego w naszych priorytetach jest słuszny, czy - tak jak ja twierdzę - jest skandalem? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zada pani poseł Beata Bublewicz, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#BeataBublewicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, że co roku w exposé pan minister przedstawia i podkreśla zawsze ważną rolę, jaką pełni w polityce każdego kraju pomoc rozwojowa. Z satysfakcją muszę stwierdzić, że prace nad ustawą o pomocy rozwojowej rzeczywiście są już bardzo zaawansowane. Niemniej jednak wciąż nie mamy konkretnej informacji, kiedy ta ustawa zostanie przyjęta. Stąd moje pytanie. Panie ministrze, proszę o podanie konkretnych informacji, kiedy i czy jeszcze w tej kadencji ta ustawa będzie przyjęta przez Radę Ministrów i Wysoką Izbę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zada pani poseł Bożenna Bukiewicz, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#BożennaBukiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Grupa Wyszehradzka Plus to jest nowo powstała inicjatywa współpracy między państwami członkami Grupy Wyszehradzkiej, czyli Polską, Słowacją, Czechami i Węgrami, a nowymi państwami, czyli Bułgarią i Rumunią. Grupa Wyszehradzka Plus nie jest jeszcze organizacją sformalizowaną, ministrowie państw uczestniczących w spotkaniach tej grupy nie występują jako przedstawiciele ich rządów. Jednakże priorytety wszystkich krajów Grupy Wyszehradzkiej Plus są bardzo podobne. Do najważniejszych celów tej nowo powstałej inicjatywy miałyby należeć między innymi: współpraca w obszarze Partnerstwa Wschodniego, polityki wschodniej Unii Europejskiej, w tym wobec Rosji, bezpieczeństwa energetycznego czy polityki wobec zachodnich Bałkanów. Ponadto kraje należące do grupy mogłyby i chcą wspólnie wspierać kandydatów z Europy Środkowo-Wschodniej na kluczowe stanowiska w nowej unijnej dyplomacji i podejmować wspólne działania na rzecz zapewniania geograficznej równowagi w nowej służbie dyplomatycznej.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#BożennaBukiewicz">Mówi się, że w przyszłości państwa grupy będą mogły zająć się również tematami regionalnymi, jak choćby na przykład regionem Morza Bałtyckiego czy Morza Czarnego. Mając na uwadze powyższe, Polska jako kraj obejmujący wkrótce prezydencję w Unii Europejskiej powinna podjąć wszelkie działania, aby wzmocnić współpracę w ramach tej grupy...</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#BożennaBukiewicz">...gdyż jej działalność, jak i pozycja w polityce zagranicznej powinny się umacniać. Powstaje pytanie, czy będziemy dążyć do sformalizowania tej inicjatywy, tym bardziej że współpraca w ramach samej Grupy Wyszehradzkiej w ostatnich latach znacznie osłabła. Być może będzie to bodźcem do ożywienia współpracy państw Europy Środkowo-Wschodniej, które przecież od dawna łączą wspólne interesy, historia czy podobieństwa kulturowe. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Maciej Orzechowski, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma pana posła.)</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Tomasz Piotr Nowak, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#TomaszPiotrNowak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Polska i Brazylia to temat, który chciałbym poruszyć podczas tej debaty, bowiem powinny padać nazwy takich państw, z którymi Polska jak najbardziej powinna zacieśniać swoje stosunki dyplomatyczne i gospodarcze. Chciałbym powiedzieć w tej Izbie, że synergia działań Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Gospodarki, a także polskiego Sejmu prowadzi do tego, że te trzy organy państwa mają możliwość współdziałania i kreowania polityki współpracy z Brazylią. 90-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Brazylią było znakomitą okazją do zintensyfikowania tego typu działań. Przypomnę, że dzięki Ministerstwu Spraw Zagranicznych, Ministerstwu Gospodarki i marszałkowi Sejmu 10 maja odbędzie się w Sejmie polsko-brazylijskie forum gospodarcze. Oczekujemy również wzmożenia wymiany dyplomatycznej między Polską a Brazylią.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#TomaszPiotrNowak">Tak więc, pani minister, tak trzymać, oby było tak dalej i obyśmy jak najbardziej przybliżali odległe, ale jakże dynamiczne kraje, dzięki którym i z którymi będziemy mogli robić świetne interesy i wzmacniać pozycję Polski oraz Polonii w tych krajach. Wszystkiego najlepszego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#KrzysztofGadowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#KrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Oczywiście należy to poprzeć, Polska i Brazylia mają bardzo dobre relacje i mam nadzieję, że nadal będą się równie dobrze rozwijały. Natomiast chciałem powiedzieć: Polska i Chiny, może pomyślmy też o tym kierunku. Pani minister, chciałbym zapytać, jak wygląda polityka zagraniczna i gospodarcza Polski w kontekście krajów wschodzących, rozwijających się. Przecież tam jest wielki potencjał, firmy choćby z Chin wiele deklarują, budują autostrady i bardzo chętnie wkraczają na rynek polski.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#KrzysztofGadowski">Ostatnie pytanie dotyczy tych nieszczęsnych wiz do Stanów Zjednoczonych. Wiele rządów próbowało zmierzyć się z tym problemem, padały wielkie deklaracje, były dyskusje na ten temat. Dzisiaj pan minister Sikorski wspomniał, że wszystko idzie w dobrym kierunku, ale to słyszymy już od lat. Chciałbym zapytać pana ministra, czy wyznaczono już jakiś konkretny termin. Kiedy polscy obywatele będą mogli wyjeżdżać do Stanów Zjednoczonych bez wiz? Przecież na to zasługujemy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Jarosław Stawiarski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#JarosławStawiarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam dwa krótkie pytania do pana ministra. Tak jak mówili przedmówcy, nie wolno się na nas obrażać, bo po prostu narażamy się na śmieszność. Ale ad rem. Kiedy pan minister przedstawiał sytuację, swoje działania, chwalił się, że nastąpiło duże ocieplenie stosunków z Rosją, co przekłada się na ewidentne korzyści gospodarcze. Mówił pan o tym w wielu wywiadach, więc mam takie pytanie do pana ministra, że jakoś nie widać, żeby rosły obroty między Polską a Rosją. One rosną chyba tylko z jednego powodu - wzrostu cen na rosyjskie surowce. Przede wszystkim cena gazu z Rosji jest jedną z najwyższych w Europie, jeśli chodzi o nasz kraj, o Rzeczpospolitą Polską.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#JarosławStawiarski">Chciałbym zapytać o coś ze swojego podwórka, bo nie wiem, czy pan minister wie, że polscy eksporterzy jabłek zawsze mają problemy z Rosją. Od trzech lat eksport jabłek się nie zwiększa, no, może nie do końca, rośnie, ale poprzez formę reeksportu. Co to znaczy? Więc najpierw wysyłamy nasze jabłka do Czech albo na Ukrainę, na Łotwę czy Litwę, skąd później są one sprzedawane do Rosji. Tak naprawdę nie ma bezpośrednich kontaktów między polskimi rolnikami a odbiorcami na Wschodzie. Pytam, czy to nie są gołosłowne stwierdzenia. Nie możemy sobie poradzić nawet z taką drobną sprawą, jaką jest handel artykułami rolnymi, bo ponoć klimat polityczny jest nie taki, jak ten, o którym pan mówił.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#JarosławStawiarski">Jeszcze jedno pytanie w kontekście wielkich rewolucji w Egipcie, w Libii, chodzi mi o polskich obywateli, którzy tam się znajdują. Nie wiem, czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych ma plany awaryjne ewakuacji setek polskich obywateli z poszczególnych krajów ogarniętych zamieszkami. Chciałbym wspomnieć tylko o jednym fakcie, kiedy polski samolot przyleciał do Trypolisu po naszych obywateli, których było siedmiu, dosłownie. Wiem, że nie ma tam wielkich polskich firm, a samolot został zapełniony obywatelami brytyjskimi i chyba niemieckimi. Dyplomaci z tych krajów uznali, że byliśmy świetni, wspaniali, dziękowali nam. Nie wiem, czy to polega na tym, że polskich obywateli szukamy poprzez konsula, który jedzie na pustynię swoim prywatnym samochodem, nie wiem, czy są takie plany. Kto by za to odpowiadał, gdyby coś, nie daj Boże, się stało? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Marek Ast, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MarekAst">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Co do głównych kierunków polityki zagranicznej, to przez prawie 20 ostatnich lat panował konsensus wśród głównych sił politycznych w Polsce. Co takiego stało się po 2007 r., że dzisiaj tej zgody już nie ma? Gruzja, Ukraina, państwa bałtyckie zawsze mogły liczyć na wsparcie Polski w relacjach z Rosją, z Unią Europejską. Gruzja mogła liczyć na nasze poparcie w staraniach o wejście do NATO, Ukraina - w swoich aspiracjach europejskich. Państwa bałtyckie mogły liczyć na nas chociażby w ich staraniach o redukcję liczby rakiet krótkiego zasięgu w obwodzie kaliningradzkim. Czy nadal Litwa, Estonia, Łotwa, Ukraina i Gruzja mogą liczyć na polskie wsparcie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Anna Sobecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AnnaSobecka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#AnnaSobecka">Wysoka Izbo! Moje pytanie jest następujące: Dlaczego jesteśmy tak bierni wobec wydarzeń na świecie? Nasza polityka zagraniczna sprowadza się do przystosowywania się do unijnych dyrektyw, do zaleceń Berlina oraz Paryża. Oto przykład: gdy premier Tusk wylatywał na ostatni szczyt europejski i został zapytany, jakie będzie stanowisko Polski w sprawie Libii, odpowiedział, że nie sądzi, aby oczekiwano od Polski zajęcia jakiegokolwiek stanowiska w tej sprawie. To znaczy, że póki ktoś od nas czegoś nie wymaga, to nie musimy zajmować żadnego stanowiska. To dotyczy nie tylko Libii, ta pasywno-klientystyczna postawa jest charakterystyczna dla całej obecnej polityki zagranicznej. Bardzo zmieniły się nasze działania w regionie środowo-wschodniej Europy. Rząd realizuje ideę Europy dwóch prędkości i we wszystkich sprawach realizuje zalecenia Unii Europejskiej. Tę pasywność doskonale widać w kontaktach z Rosją i naiwnym zaufaniu do naszego wschodniego sąsiada. To wszystko wskazuje na rezygnację z budowania silnej pozycji na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#AnnaSobecka"> Aktywność jest oczywiście ryzykowna, ale mniej czy najmniej ryzykowna jest służalczość wobec wielkich mocarstw. Czym to może się zakończyć, historia już nam pokazała.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#MarekKuchciński">Pani poseł Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#GabrielaMasłowska">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#GabrielaMasłowska">Przedstawiciele przedwojennej mniejszości polskiej w Niemczech, którzy padli ofiarą niemieckich prześladowań w czasach III Rzeszy, mają zostać zrehabilitowani. Do takiego symbolicznego gestu strony niemieckiej, jak donosi prasa, miałoby dojść jeszcze przed planowanymi na czerwiec tego roku obchodami 20. rocznicy polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie. Czy MSWiA oraz MSZ wiedzą coś więcej na ten temat? Dochodzą do nas głosy, że strona niemiecka być może nie zdąży. Czy oba ministerstwa monitorują prace nad tekstem rehabilitacji opracowanej przez niemiecki parlament? Czy MSWiA oraz MSZ zdają sobie sprawę z faktu, że w treści rehabilitacji będzie się liczyło każde słowo wypowiedziane przez niemiecki parlament? Czy w procesie tym bierze czynny udział Związek Polaków w Niemczech? Czy projekt tekstu rehabilitacji mniejszości polskiej w Niemczech przez niemiecki parlament zostanie przedłożony 6 maja tego roku podczas czwartych rozmów polsko-niemieckich w Warszawie? Jeżeli projekt tekstu rehabilitacji nie zostanie przedłożony 6 maja w Warszawie, to co rząd zamierza zrobić, aby doszło do rehabilitacji jeszcze przed planowanymi na czerwiec tego roku obchodami 20. rocznicy polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie. Co rząd zamierza zrobić, i kiedy, aby pozostałe żądania Polonii...</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#GabrielaMasłowska">‍...oraz Związku Polaków w Niemczech zostały spełnione przez rząd RFN? Do tej pory istnieją tylko deklaracje na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#GabrielaMasłowska">Dlaczego rząd realizuje wiernopoddańczą politykę wobec Niemiec i Rosji, czego świetnym przykładem, bardzo wymownym, jest sprawa Gazociągu Północnego? Jeszcze jedno pytanie. Czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych prowadzi prace badawcze na temat skutków dla Polski ewentualnego rozpadu Unii Europejskiej? Nie wiem, czy Wysoka Izba wie, ale w wyniku badań tak zwanego eurobarometru okazuje się, że najbardziej przeciwni przyjęciu traktatu w referendach byli, wbrew temu, co się mówi, młodzi ludzie od 18. do 24. roku życia. Jak pan minister wyjaśni tę tendencję i czy pana zdaniem ta fala młodzieżowego eurosceptycyzmu dotrze również do Polski, a jeśli dotrze, to jakie pana zdaniem będą tego skutki? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje teraz pan poseł Janusz Cichoń, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JanuszCichoń">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jestem posłem z Warmii i Mazur, z regionu, o którym mawia się często, że tam diabeł mówi dobranoc, można powiedzieć, że u nas kończy się świat, kończy się Unia Europejska, kończy się Polska. Chcielibyśmy zmienić tę optykę i, broń Boże, nie dlatego, żeby diabeł mówił dzień dobry, ale żeby można było powiedzieć, że u nas Europa, u nas Polska się zaczyna. Nie da się tego zrobić bez otwarcia granic. Od dłuższego czasu zabiegamy o podpisanie umowy o małym ruchu granicznym. Mamy świadomość tego, że ministerstwo podjęło ważną i popieraną przez nas inicjatywę, aby tę umowę rozszerzyć, żeby wyszła ona poza przepisy, poza regulacje europejskie, mówię o rozporządzeniu, które reguluje funkcjonowanie strefy przygranicznej, mały ruch graniczny. Chcielibyśmy, żeby małym ruchem granicznym objęty był cały region warmińsko-mazurski, także region pomorski i cały obwód kaliningradzki. Jednak od dłuższego czasu nie ma stanowiska w tej sprawie w Unii Europejskiej. Może wobec tego warto pochylić się nad tym po raz kolejny i podpisać tę umowę w tym wymiarze dopuszczalnym dzisiaj, zgodnie z rozporządzeniem obejmującym wąski pas przygraniczny. To byłby krok naprzód, a jednocześnie zostawiałby nam szanse na negocjacje...</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#JanuszCichoń">.‍..i rozmowy w sprawie zmiany rozporządzenia i rozszerzenia tej strefy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pani poseł Krystyna Grabicka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#MarekKuchciński">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#KrystynaGrabicka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#KrystynaGrabicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czy rząd premiera Tuska będzie wspierać działania Niemiec zmierzające do uzyskania stałego członkostwa w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, co oczywiście wzmocni międzynarodową pozycję Niemiec, a zagrozi suwerenności Polski? Czy rząd planuje ograniczyć prawa mniejszości niemieckiej w Polsce, wobec braku takich praw mniejszości polskiej w Niemczech? Następne pytanie. Czy pan premier Donald Tusk podjął w czasie wizyty w Izraelu zobowiązania, i jakie, w zakresie żydowskich roszczeń majątkowych względem Polski? Dlaczego rząd nic nie robi, aby poprawić sytuację Polaków na Litwie? Wciąż nie jest uregulowana pisownia nazwisk, sytuacja w szkolnictwie oraz restytucja własności Polaków. Ostatnie pytanie. Czy Rzeczpospolita Polska uzna państwo palestyńskie w granicach sprzed wojny 1967 r., jak uczyniły to na przykład Brazylia i Argentyna w grudniu 2010 r.? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#MarekKuchciński">Teraz pytanie zadaje poseł Antoni Błądek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#AntoniBłądek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Prezydencja Polski w Unii Europejskiej to bez wątpienia najważniejsze wyzwanie dla Polski w polityce międzynarodowej. Dobra prezydencja może nie tylko poprawić nasz wizerunek, ale przede wszystkim umocnić pozycję Polski w Unii Europejskiej. Niestety, obecne przygotowania budzą uzasadnione obawy co do powodzenia naszej prezydencji. W związku z tym chciałbym zadać pytania. Czy jest już znana pełna lista naszych priorytetów poruszanych podczas prezydencji? Z dotychczasowych informacji wynika, że Polska zajmie się raczej administrowaniem istniejących już tematów Unii Europejskiej. Niestety, Polska do tej pory nie przedstawiła celu, który mógłby być identyfikowany z polską prezydencją. Nasza prezydencja powinna objąć sprawy rolnictwa i wyrównania dopłat. Powinniśmy również walczyć o nasz region i rozpocząć prace nad opracowaniem planu działania na rzecz zintensyfikowania polityk unijnych w regionie Karpat. Czy właściwe jest z punktu widzenia interesów polskich tak mocne forsowanie w ramach polskiej prezydencji wzmacniania integracji w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony? Czy ta integracja nie będzie pomniejszać roli NATO i nie doprowadzi do dezintegracji obszaru euroatlantyckiego? Prezydencja jest wielką okazją dla Polski. Proszę o informację, z czym polska prezydencja będzie identyfikowana. Jakie interesy narodowe rząd zamierza osiągnąć podczas prezydencji? Mam nadzieję, że słowa ministra Dowgielewicza, który stwierdził, że w trakcie polskiej prezydencji i rozpoczynających się podczas niej negocjacji budżetowych...</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#AntoniBłądek">.‍..wykluczone jest działanie na rzecz własnych narodowych interesów, są już dawno nieaktualne, a rząd wykorzysta prezydencję właśnie na rzecz własnych, narodowych interesów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pani poseł Beata Mazurek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#BeataMazurek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Bardzo żałuję, że nie ma pani głównego szefa, bo stać go tylko na to, żeby przy fleszach, w obecności mediów, ostentacyjnie przykładać opozycji, a nie ma odwagi, żeby wysłuchać pytań, które opozycja do niego kieruje, ale cóż, jaki poziom ministra, taka i jego polityka zagraniczna.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#BeataMazurek">Przejdźmy do pytań. Od jesieni ubiegłego roku nasiliły się tendencje dyskryminujące Polaków na Litwie. Zwalcza się język polski w miejscach publicznych, planuje się wyrzucenie języka polskiego z litewskiego systemu oświaty. Zatem moje pytanie jest następujące: Co polska dyplomacja zrobiła, i robi, w kwestii przeciwdziałania tym niedobrym dla Polonii litewskiej praktykom? Kolejne pytanie. 10 stycznia bieżącego roku Andrzej Poczobut, przewodniczący Rady Naczelnej Związku Polaków na Białorusi, został zatrzymany i przesłuchany przez KGB, podobno też został pobity. Pytanie do pana ministra. Panie ministrze, co pan zrobił, co zrobiła pańska dyplomacja, aby w przyszłości przeciwdziałać takim zachowaniom wobec Polaków, zachowaniom, których od lat nie było? Kolejne pytanie. 10 lutego bieżącego roku Bundestag przyjął uchwałę „60 lat karty wypędzonych ze stron ojczystych - dokończyć pojednanie”. W tym dokumencie przedstawiono taki punkt widzenia, że naród niemiecki należy do grona ofiar II wojny światowej. Stąd moje pytanie: Czy polska dyplomacja podjęła w tej kwestii działania, i jakie, aby przeciwdziałać takiemu obrazowi...</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#BeataMazurek">...który jest ewidentnym zafałszowaniem historii? Ostatnie pytanie, panie marszałku. Pani minister, jaka jest szansa na to, aby powstało przejście graniczne Zbereże - Adamczuki, o którym mówiło się, że będzie realizowane po wybudowaniu przejścia w Dołhobyczowie, a które jest niezwykle ważne dla rozwoju naszych regionów, ale też dla transportu międzynarodowego? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#MarekKuchciński">Czy jest pani poseł Rokita?</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#MarekKuchciński">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#MarekKuchciński">Pani poseł Grażyna Ciemniak, Socjaldemokracja Polska.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#GrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Polska prezydencja jest wielkim wyzwaniem dla Polski, ale także i wielką szansą. Jednym z głównych priorytetów jest bezpieczeństwo, bezpieczna Europa. Bezpieczeństwo energetyczne i z tym związane bezpieczeństwo ekologiczne to istotne elementy polityki zagranicznej, ale także polityki wewnętrznej. Ostatnie zdarzenia - trzęsienie ziemi, tsunami w Japonii i ich skutki m.in. w elektrowni jądrowej, wskazują, że konieczna jest debata publiczna na temat rozwoju energetyki jądrowej w Polsce i w Europie, również w świetle protestów Europejczyków. Uważam, że w Polsce powinno odbyć się referendum, i to nawet przy okazji wyborów parlamentarnych. Unia Europejska po okresie zahamowania rozwoju energetyki jądrowej znowu uznała, tak jak USA, jak Azja, że energetyka jądrowa jest jednym z najbardziej pożądanych źródeł. Rozwój gospodarczy Polski będzie wymagał wzrostu energii elektrycznej do 2030 r. o 54%. Ale też jest kwestia bezpieczeństwa elektrowni jądrowych. Jak się okazuje, mimo najlepszych technologii jest problem z zapewnieniem chłodzenia i bezpieczeństwa tych instalacji.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#GrażynaCiemniak">W związku z tym, że w Europie są czynne aktualnie 143 reaktory, a 6 kolejnych...</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#GrażynaCiemniak">‍...jest w budowie, mam pytanie: Jakie działania rząd przygotowuje w ramach priorytetu bezpiecznej Europy na rzecz bezpieczeństwa jądrowego? Czy te sprawy będą uwzględnione w polityce zagranicznej i w ramach prezydencji Polski w Unii Europejskiej? Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Kazimierz Gołojuch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#KazimierzGołojuch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dyskutujemy dzisiaj o polskiej polityce zagranicznej w 2011 r. W interesie Polski, w interesie polskich rolników, także polskich konsumentów jest wyrównanie dopłat bezpośrednich w rolnictwie oraz sprawiedliwe traktowanie naszych rolników w Unii Europejskiej. Nadarza się tu nam okazja, gdyż w drugiej połowie bieżącego roku Polska obejmuje prezydencję w Unii Europejskiej. Pytanie: Czy rząd, pan minister spraw zagranicznych, podejmie wysiłek, aby dopisać do polskich priorytetów podczas prezydencji w Unii Europejskiej rolnictwo i obszary wiejskie? Jeżeli tak by się stało, to wtedy Polska będzie miała realny wpływ na wspólną politykę rolną po roku 2013.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#KazimierzGołojuch">Druga kwestia dotyczy prześladowań chrześcijan. Co roku w świecie ginie z rąk prześladowców około 170 tys. chrześcijan. W Europie daje się odczuć wrogość i uprzedzenia do chrześcijan. Nawet w kalendarzu, który wydała Komisja Europejska w nakładzie 3 mln egzemplarzy i który rozesłano do 21 tys. szkół średnich, zapomniano o świętach Bożego Narodzenia, Wielkiej Nocy, Wszystkich Świętych itd. Czy rząd polski, pan premier, pan minister spraw zagranicznych, podejmie zdecydowane kroki w obronie prześladowanych chrześcijan w świecie? Tego oczekujemy. Polski głos musi być słyszany w Europie i w świecie.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#KazimierzGołojuch">Kolejna sprawa...</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#KazimierzGołojuch">.‍..dotyczy podejmowanych przez Sejm Rzeczypospolitej uchwał stwierdzających niezgodność z zasadą pomocniczości niektórych rozporządzeń wydawanych przez Komisję Europejską. I moje pytanie: Jakie działania podjął rząd, minister spraw zagranicznych, aby Komisja Europejska odstąpiła od praktyk narzucających akty wykonawcze krajom unijnym, które są zarezerwowane dla państw członkowskich? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#MarekKuchciński">Proszę panią poseł Annę Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AnnaPaluch">Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Nie ma pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#AnnaPaluch">Mamy prawie najdroższy gaz w Europie, tylko Węgrzy płacą więcej. Co zrobił rząd w kwestii Gazociągu Północnego? Rząd Prawa i Sprawiedliwości miał odwagę przeciwstawić się tej inwestycji, umiał pozyskać do współpracy organizacje pozarządowe, również skandynawskie. Teraz na skutek waszych zaniechań Polska stała się petentem, który musi zabiegać o nieskrępowany dostęp do polskich portów, bo takie konsekwencje ma zbyt płytkie położenie rury gazowej. Dlaczego uważa pan to działanie za sukces? Kolejne pytania: Dlaczego w swoim wystąpieniu zaledwie się pan prześlizgnął po problemie naszych relacji z Białorusią? Mówiąc kolokwialnie, zero refleksji wobec własnych błędów, zaniechań, nietrafionych przewidywań. Czy to też jest sukces polskiej polityki zagranicznej? I następne pytania: Dlaczego przedstawia pan jako osiągnięcie naszej dyplomacji pakiet klimatyczno-energetyczny, który skutkuje katastrofą dla polskich cementowni i elektrowni? Dlaczego polski rząd zamiast negocjować warunki redukcji emisji dwutlenku węgla na gruncie protokołu z Kioto, zgodził się na system rozliczeń, który stawia na straconej pozycji polskie firmy? Zgodnie z horyzontem czasowym, z przyjęciem roku bazowego, z innymi ustaleniami protokołu z Kioto Polska zredukowała emisję o 32%, i to dało 100 mln ton nadwyżki rocznie. Wy wynegocjowaliście takie zasady, że polskie firmy muszą za ciężkie pieniądze kupować prawa do emisji.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#AnnaPaluch"> I ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#AnnaPaluch">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#AnnaPaluch">Czy pan sądzi, że nie umiemy liczyć, skoro rezultaty absorpcji środków europejskich, funduszy na lata 2007–2013, przedstawia pan w liczbach bezwzględnych, a nie w przeliczeniu na głowę mieszkańca, porównując nas z Litwą i z innymi krajami, które otrzymały kilkakrotnie mniejsze alokacje środków? Jeżeli przeliczymy to na głowę mieszkańca, to okaże się, że jesteśmy daleko od początku listy w tym rankingu. Czy o to chodzi, żeby posłów wprowadzać w błąd i liczyć na to, że sobie sami tego nie przeliczą? I czy dlatego pan zrejterował z sali obrad? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-151.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#MarekKuchciński">Czy jest pani poseł Ewa Malik?</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#MarekKuchciński">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#MarekKuchciński">W takim razie teraz poproszę pana posła Stanisława Kalembę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister Sikorski dotknął tematu 20-lecia traktatów polsko-niemieckich. To czas na podsumowanie. Natomiast pytanie jest tego typu: Jaka jest skuteczność naszych rozmów wzajemnych, Polski i Niemiec, jeżeli chodzi o uznanie mniejszości polskiej w Niemczech? Tutaj nie ma zasady wzajemności i przez 20 lat nie potrafiliśmy tych spraw uregulować. Tu bym prosił o odpowiedź, może być na piśmie. Druga sprawa to sprawa nauki języka polskiego w szkołach niemieckich czy w ogóle szkół polskich. Przecież z tym są potężne problemy i w zasadzie tu nie ma żadnego postępu, a wiadomo, jak duża to jest mniejszość, przecież ona jest większa niż mniejszość niemiecka w Polsce, której stworzyliśmy odpowiednie warunki. A dużą rolę w tym mógłby odegrać Instytut Zachodni w Poznaniu, o którym się tyle mówi. To jest blisko granicy z Niemcami. On ma bogate doświadczenie. Jaka jest rola tego instytutu? Może na to by trzeba się ukierunkować. I pytanie ostatnie: Kiedy rząd ogłosi priorytety polskiej prezydencji w Unii Europejskiej? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Zbigniew Wojciechowski, Polska jest Najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#ZbigniewWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym na początku podziękować wszystkim posłom za przyjęcie tego gestu solidarności z narodem Japonii. Tak się składa, że to inicjatywa z Lublina, że moja skromna osoba zaproponowała tę uchwałę, i Sejm, Prezydium Sejmu to przyjęły. Tak że jeszcze raz wszystkim bardzo serdecznie dziękuję za to.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#ZbigniewWojciechowski">Wracając do debaty, chciałbym powiedzieć, że polityka wschodnia, którą interesuję się od wielu, wielu lat, jest generalnie prowadzona przez obecny rząd dobrze. Jestem człowiekiem w niektórych kwestiach bardzo radykalnym i już wyraziłem ten swój radykalny pogląd, gdy mówiliśmy na temat Białorusi i tego, co tam się wydarzyło. Moje pytanie: Jakie zostały poczynione konkretne kroki w sprawie ostatnich wydarzeń na Białorusi? Mam nadzieję, że polski rząd i Ministerstwo Spraw Zagranicznych wreszcie się obudzi i zaproponuje ostre sankcje, łącznie z sankcjami gospodarczymi, bo...</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#ZbigniewWojciechowski">‍...tyrania upada wówczas, gdy lud powstaje, a lud powstaje wówczas, gdy jest bieda, a nie tylko wtedy, gdy są łamane prawa człowieka.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#ZbigniewWojciechowski">Chciałbym podziękować panu ministrowi za to, że bardzo wyraźnie podkreśla, iż to nie jest obwód kaliningradzki, tylko królewiecki. To jest oznaka tego, że jeżeli chodzi o interpretację, o nazewnictwo, też mamy własną politykę. Zabrakło czasu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MarekKuchciński">Właśnie, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#ZbigniewWojciechowski">Panie marszałku, jeśli można chciałbym zadać jeszcze pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#ZbigniewWojciechowski">Razem ze Szwecją jesteśmy inicjatorem odnośnie do Partnerstwa Wschodniego. Moje pytanie brzmi: Czy jest możliwe, żeby Lublin jako najprężniejszy ośrodek na skraju Unii Europejskiej, na obecnych kresach Polski mógł stać się siedzibą chociaż jednej centralnej instytucji, która by to partnerstwo mogła wdrażać w życie na Wschodzie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Adam Rogacki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AdamRogacki">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chciałoby się powiedzieć: panie ministrze, ale pan minister jest gotów wygłosić tylko exposé, a gdy padają pytania, na które chyba wszyscy w tej Izbie chcielibyśmy uzyskać odpowiedzi, nie wiemy, gdzie znajduje się pan minister.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#AdamRogacki">W każdym razie pan minister Sikorski chwalił się tym, jak media oceniają dzisiaj Polskę, m.in. powoływał się na angielski tygodnik „The Economist”. Chciałbym przytoczyć jeden z cytatów właśnie z tego tygodnika: „Ministrowie w rządzie Tuska wykazują tendencję do taplania się w drugoplanowych sprawach, takich jak rozprawa z dopalaczami czy perspektywa nowego publicznego święta”. To ten sam tygodnik, który swego czasu uznał Polskę za gmach pękający za różową fasadą. Tak naprawdę taka jest rzeczywistość i dzisiaj nie ma co się cieszyć i pocieszać, że gdzieś, w jakimś pojedynczym artykule pochwalono rząd Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#AdamRogacki">Pan minister Sikorski mówił też, że czas skończyć z historycznymi resentymentami. Wydaje się, iż pan minister ma krótką pamięć, bo ja pamiętam takiego ministra, który swego czasu przyrównał Gazociąg Północny do paktu Ribbentrop - Mołotow. Jeżeli czas skończyć z tymi resentymentami, to myślę, że pan minister powinien sobie przypomnieć, który minister o tym mówił, a co więcej, zastanowić się, co ten minister dalej zrobił, żeby nie była realizowana budowa tego gazociągu.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#AdamRogacki">Jeżeli chodzi o podsumowanie 3,5 roku, pan minister Sikorski chwali się stażem, czyli rozumiem, że w tym przypadku są to działania na długość, nie na jakość. Myślę, iż najlepszym podsumowaniem są wydarzenia, które mają miejsce za granicą.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#AdamRogacki"> To Białoruś, gdzie Łukaszenko twierdzi, że nie ma mniejszości polskiej na Białorusi i pozbawia Związek Polaków na Białorusi majątku. To Litwa, gdzie kierowca autobusu w okręgu podwileńskim, w którym 80% mieszkańców to Polacy, za szybą ma kartkę napisaną w języku polskim, za co sądzony jest przez sąd i otrzymuje karę administracyjną. To chociażby partnerzy katarscy - wiemy, to są ci sami, którzy ponoć mieli kupić polską stocznię - czy Stany Zjednoczone i decyzja o pozbawieniu naszego kraju tarczy antyrakietowej, wydaje się, że nie bez kozery, ogłoszona w dniu bardzo symbolicznym dla Polski - 17 września.</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#AdamRogacki">Chciałbym zapytać - pan minister dzisiaj dużo mówił, ale mało konkretnie - o jakiekolwiek konkretne efekty działań, jeśli chodzi o Białoruś czy o Litwę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-161.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo dobrze, porozmawiajmy o realiach.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Dawid Jackiewicz.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#MarekKuchciński">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Eugeniusz Czykwin, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#EugeniuszCzykwin">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 11 lat temu do Kosowa i Metochii wkroczyły wojska NATO i Rosji, miały zapewnić tej prowincji wieloetniczny charakter, przestrzeganie praw człowieka i demokracji. W imię tych wartości NATO przez 80 dni bombardowało byłą Jugosławię. Po przejęciu przez Organizację Narodów Zjednoczonych i Unię Europejską pełnej odpowiedzialności za Kosowo i Metochię wypędzono z tej prowincji ok. 200 tys. ludzi, zabito ponad 2 tys., zniszczono ponad 100 prawosławnych cerkwi i monastyrów. Sprawcy tych zbrodni pozostają nieznani. Swoistą nagrodą dla inspiratorów i wykonawców tych czynów było uznanie tej prowincji suwerennego państwa, jakim jest Serbia - oderwanie od tego państwa jego części - za niepodległe Kosowo. Tę decyzję rząd polski podjął jako jeden z pierwszych.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#EugeniuszCzykwin">Polska jako członek NATO sankcjonowała bombardowania Jugosławii. Wysłaliśmy też swoje wojska do Kosowa, ponosimy więc współodpowiedzialność za powstałą tam sytuację. W związku z tym chcę zadać następujące pytania. Po pierwsze, czy i jakie działania podejmował polski rząd, działania, które umożliwiłyby powrót do domów wypędzonych z Kosowa jego niealbańskich mieszkańców? Po drugie, czy w ramach znaczących już środków pozostających w dyspozycji MSZ widzi pan minister potrzebę przyjścia z pomocą będącej w tragicznej sytuacji...</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#EugeniuszCzykwin">‍...ludności serbskiej pozostającej jeszcze w Kosowie i wypędzonej z tej prowincji? Po trzecie, czy polski rząd będzie aktywnie wspierać starania rządu Serbii o przyjęcie tego kraju do Unii Europejskiej? Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Dariusz Lipiński, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#DariuszLipiński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#DariuszLipiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Okazuje się, że warto przysłuchiwać się debacie, bo zawsze można dowiedzieć się czegoś ciekawego. Od pani poseł Paluch dowiedziałem się, jakoby poprzedni rząd miał jakieś osiągnięcia w zapobieżeniu powstania Gazociągu Północnego. Gdyby pani poseł Paluch była na sali, zadałbym jej pytanie, dlaczego w takim razie przygotowania do tej inwestycji za czasów waszego rządu szły pełną parą, były niezagrożone.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#DariuszLipiński">Ale oczywiście nie mam pytania do pani poseł Paluch, tylko mam krótkie pytanie do pani minister, pytanie, które zadałem wczoraj na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych. Uzyskałem satysfakcjonującą odpowiedź, ale ponieważ jest to temat wzbudzający w Polsce duże zainteresowanie, myślę, że warto ponowić to pytanie już przed całą Wysoką Izbą.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#DariuszLipiński">Jeśli chodzi o środki Unii Europejskiej przeznaczone na europejską politykę sąsiedztwa, mniej więcej 2/3 tych środków kierowane jest do krajów z rejonu Morza Śródziemnego, kierunek południowy, 1/3 idzie na priorytetowy dla nas kierunek wschodni. Ostatnie wydarzenia w północnej Afryce, ich konsekwencje z pewnością sprawią, że strumień środków kierowanych na południe będzie musiał bardzo znacznie wzrosnąć.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#DariuszLipiński"> Moje pytanie brzmi następująco: Czy w Unii Europejskiej nie istnieje ryzyko pokusy, aby to dodatkowe finansowanie w kierunku południowym odbyło się kosztem środków przeznaczonych na rzecz wschodnioeuropejskiej polityki sąsiedztwa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Krzysztof Tołwiński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#KrzysztofTołwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wypowiedź ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego jest klasycznym obrazem tego, że rząd swoje, lud swoje, czyli w rzeczywistości rozmijają się. Dowody: aspekt bezpieczeństwa Polski w NATO, katastrofa smoleńska, ginie prezydent najświętszej Rzeczypospolitej i natowscy generałowie, NATO nas zostawia, polska dyplomacja poległa. Gdzie tu mówimy o bezpieczeństwie?</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#KrzysztofTołwiński">Pan minister ocenia obecne relacje Polski z Rosją i Niemcami, a także wzajemny wątek współpracy naszych sąsiadów. Po wysłuchaniu tego nabieram wątpliwości, czy pan minister kiedykolwiek zapoznał się z historią Polski, a jeśli tak, to czy potrafi pan wyciągać wnioski. Zarzuca pan, w domyśle Prawu i Sprawiedliwości, iż stosunek do Rosji opieramy na wiecznej wrogości. Oznajmiam, że jest to potwarz. Ale na pewno nie opieramy relacji na wiecznej głupocie, panie ministrze. Z przeszłości należy wyciągać wnioski. Przewoźnicy międzynarodowego transportu bez pomocy dyplomacji, w tak dobrym ociepleniu polsko-rosyjskim ostatnio polegli, stracili rynek. A więc czy ta współpraca ma polegać na partnerstwie, czy na wasalizmie?</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#KrzysztofTołwiński">Polityka państwa w stosunku do naszych dawnych ziem, zarówno z obszaru pierwszej Rzeczypospolitej, jak i drugiej Rzeczypospolitej, gdzie utworzyły się nowe bratnie państwa. Biorąc pod uwagę spuściznę przeszłości, musimy uwzględniać...</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#KrzysztofTołwiński">.‍..interesy Polaków, którzy pozostali na swojej ojcowiźnie. Przykładem państwa w Unii Europejskiej jest Litwa gwałcąca międzynarodowe konwencje, śmiejący się nacjonaliści, którzy walczą z Polakami, z wszelkimi przejawami polskości zarówno tej historycznej związanej z pierwszą Rzecząpospolitą, jak i drugą Rzecząpospolitą.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#KrzysztofTołwiński">Pan minister zakończył wystąpienie i wytyczył kierunek prosto. Uzupełnię go: z taką polityką prosto do upadku. I to jest fakt nieunikniony z taką dyplomacją, szanowni państwo, panie ministrze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo dobrze, że to powiedziałeś. Bardzo dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Demagogia.)</u>
          <u xml:id="u-167.9" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Tołwiński: Niech pan waży słowa.)</u>
          <u xml:id="u-167.10" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Pięta: Bardzo dobre wystąpienie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zada poseł Szymon Stanisław Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#SzymonStanisławGiżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam kilka pytań do rządu o skutki dla polskiej racji stanu i polskiej gospodarki zaakceptowanego na szczycie w Brukseli przez premiera Donalda Tuska tak zwanego paktu dla konkurencyjności. Czy prawą jest, iż pan premier Tusk jeszcze kilka miesięcy temu - a nawet tygodni - był stanowczo przeciwny temu paktowi, jednoznacznie dyktowanemu przez Niemcy i Francję, i nie skrywał doń zdecydowanie krytycznego politycznie i merytorycznie stanowiska? Czy prawdą jest, iż pan premier zmienił radykalnie zdanie w tej materii w wyniku skutecznej perswazji kanclerz Niemiec Angeli Merkel? Pan premier Tusk często powiada, iż Polska chce być w europejskim mainstreamie. Czy pan premier Tusk raczy nie zauważać prostego - a w przypadku Polski już niestety spektakularnego - faktu, iż można pławić się w głównym nurcie, a nawet delektować doborowym towarzystwem, jednakowoż samemu de facto przystając na rolę famulusa? Czym racja stanu i interes narodowy Czech i Wielkiej Brytanii różnią się w sprawie paktu dla konkurencyjności od racji stanu i interesu Polski, skoro stolice nad Wełtawą i Tamizą głosowały, w przeciwieństwie do nas, zdecydowanie przeciw paktowi? Czy pan premier zdecyduje się odrzucić jednomyślny w tym względzie pogląd ekspertów ekonomistów, iż utracimy na rzecz krajów strefy euro - bardzo wstrzemięźliwie licząc - 160 tys. miejsc pracy, a bezrobocie w Polsce w wyniku przyjęcia paktu dla konkurencyjności wzrośnie co najmniej o 1%? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Wiesław Janczyk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WiesławJanczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WiesławJanczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od lipca tego roku Polska obejmie prezydencję w Unii Europejskiej. Wśród wielu priorytetów, jakie zostały wyznaczone do przepracowania w tym symptomatycznym i wzbudzającym coraz więcej zapytań okresie, nie uwzględniono wspólnej polityki rolnej w ramach europejskiej Wspólnoty. Zdaniem wielu analityków Polska powinna wpisać taki priorytet i negocjować lepsze warunki w ramach polityki rolnej dla polskich gospodarstw, zwłaszcza że pora na dialog w Unii Europejskiej w tym obszarze wydaje się najkorzystniejsza w związku z pracami nad budżetem obejmującym nową perspektywę finansową Unii Europejskiej na lata 2014–2020. W związku z brakiem wśród priorytetów w ramach prezydencji Polski priorytetu wspólnej polityki rolnej kieruję pytanie do rządu: Czy fakt, że dopłaty dla gospodarstw rolnych w Polsce są mniejsze niż choćby dla naszych sąsiadów z Zachodu o 120 mld, licząc od początku akcesji do dzisiaj, i będą mniejsze o 75 mld w czasie nowej perspektywy do 2020 r., jeśli nie nastąpi renegocjacja zasad, jest obojętny dla rządu RP i czy ten powód nie jest wystarczający do umieszczenia polityki rolnej w grupie priorytetów naszej prezydencji? Jakie inne działania rząd podejmuje w sprawie dopłat, tak aby polscy rolnicy mogli na równi konkurować na rynku Unii Europejskiej, oferując i sprzedając swoje produkty? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Stanisław Ożóg, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#StanisławOżóg">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Usłyszeliśmy w wypowiedzi pana ministra i w wypowiedziach koleżanek i kolegów posłów z Platformy wzniosłe słowa o Partnerstwie Wschodnim, o dobrosąsiedzkich stosunkach ze Wschodem, natomiast przejdźmy do konkretów. Na etapie konsultacji społecznych, praktycznie wydłużonych o kolejny miesiąc i dwa tygodnie, jest bardzo ważny dokument: koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju. Dokument zaiste o znaczeniu strategicznym, gdyż będzie podstawą do negocjowania trzech perspektyw finansowych Unii Europejskiej. Dokument ten przedstawia powiązania ze Wschodem jako pomocnicze i uzupełniające. Sprawa akcesji Ukrainy z Unią Europejską jest pominięta, ten dokument milczy w tej sprawie. Nie ma mowy o rozbudowie przejść granicznych na wschodzie, nie ma mowy o wykorzystaniu LHS. Pytanie: Czy zdąży pan, panie ministrze, z przedstawieniem swoich uwag? Do wczoraj minister infrastruktury złożył uwagi do tego dokumentu na 39 stronach i zapowiedział kolejne strony.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#StanisławOżóg">Następna sprawa. Wspólna polityka rolna czy polityka energetyczna jest chyba fikcją.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#StanisławOżóg"> Cena gazu rosyjskiego jest różna, w Niemczech, we Francji jest o 30% niższa. Ulga zlikwidowana w ramach akcyzy na biokomponenty - rząd przyznaje się, że chodzi o oszczędność w budżecie państwa rzędu 1,5 mld zł - chyba otwiera niemiecki rynek producenta dla Polski. Czy toczą się prace, jakie jest zaangażowanie resortu spraw zagranicznych w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#StanisławOżóg">I ostatnia kwestia. W odpowiedzi na interpelację z 9 kwietnia 2008 r. w sprawie powstałego centrum „Widoczny znak” napisał pan, że polski rząd nie bierze udziału w tym przedsięwzięciu i będzie, cytuję, bacznie przypatrywał się jego realizacji. Mam pytanie: Co z tego wynikło i czy pan, panie ministrze, nadal się przypatruje, co będzie się działo po przyjęciu przez parlament niemiecki uchwały w sprawie dnia wypędzonych? Jaka była czy jaka będzie reakcja? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Jacek Bogucki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#JacekBogucki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jeszcze na początku 2008 r. rząd odtrąbił, pan minister także odtrąbił, sukces w rozmowach z Rosją i odblokowanie rynków rosyjskich. Chciałbym zapytać pana ministra, czy wie, jaki jest po tych trzech latach eksport choćby polskiego mięsa do Rosji. Czy wie o tym, że stanowi on jednoprocentowy, a nawet niższy, udział w naszym eksporcie? Analizując ten dokument, widzimy, jak dobrze układa się rozwój współpracy handlowej z Rosją. Obroty są większe o 40%, tylko że w tych 40% wzrósł o 50% import, a ujemne saldo w ciągu tego roku wzrosło o 55%, a więc na tym odblokowaniu skorzystała Rosja. Panie ministrze, Wysoka Izbo, dlaczego w tym dokumencie nie ma ani słowa o polskich negocjacjach w sprawach rolnictwa, w sprawie przyszłych dopłat, w sprawie przyszłej pozycji rolnictwa w negocjacjach? Dlaczego ani minister spraw zagranicznych, ani premier polskiego rządu nie mówi na ten temat ani jednego zdania? Ten temat został właściwie pozostawiony samemu sobie.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#JacekBogucki"> Czy naprawdę dla rządu i dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych zupełnie nie są ważne negocjacje z Unią Europejską w tej sprawie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zada poseł Aleksander Chłopek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AleksanderChłopek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W exposé pana ministra usłyszałem dzisiaj zdanie: Polska nie idzie ani na lewo, ani na prawo, Polska idzie do przodu. W ogóle w tym exposé przedstawiono nam wszystkim mit wielkiej Polski pod rządami Platformy Obywatelskiej: Polska jest dwudziestą potęgą gospodarczą świata, Polska jest uznawana i ceniona przez wszystkich sąsiadów, przez możnych tego świata. Panie ministrze, pytanie jest proste: Czy pan w to wierzy? Rzeczywistość jest bowiem wstrząsająco odmienna. Tak, Polska nie idzie ani na lewo, ani na prawo, Polska idzie na dno we wszystkich dziedzinach. W sytuacji, w której Polska jest upokarzana zewsząd przez swoich sąsiadów, pańskiego głosu w imieniu Polski nie słychać. Gdy Bundestag przyjmuje 11 lutego tego roku uchwałę o tzw. wypędzonych, odwracającą racje historyczne i moralne, pańskiego głosu nie słychać. Gdy na Białorusi nasilały się represje wobec mniejszości polskiej i opozycji, pan minister zgodnie z tym, co pan dzisiaj powiedział - znowu cytuję - zachowywał się odpowiedzialnie, racjonalnie kalkulował i nie grał na emocjach. Jakie są efekty, dzisiaj widzimy.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#AleksanderChłopek"> O pańskiej wolcie intelektualnej w sprawie bałtyckiej rury litościwie nie wspomnę, jak również o braku elementarnego poczucia godności narodowej w sytuacji upokarzania Polski w tzw. śledztwie smoleńskim. Więc wracam do pytania: Czy rzeczywiście wierzy pan w to, co pan dzisiaj mówił, cytuję, że jesteśmy poważnym krajem, o którego względy zabiegają inni? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MarekKuchciński">Czy jest pan poseł Ireneusz Graś?</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#MarekKuchciński">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Andrzej Biernat.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#MarekKuchciński">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Andrzej Gut-Mostowy, Platforma Obywatelska, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AndrzejGutMostowy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Współpraca Polski i Słowacji, Czech, Węgier jest nie tylko kontynuacją historycznych tradycji, ale przede wszystkim obowiązkiem wobec strategicznych, geopolitycznych wyzwań stojących przed naszym państwem. Grupa Wyszehradzka skutecznie działa na forum Unii Europejskiej w dziedzinie gospodarki, finansów czy energetyki. Przewodnicząc spotkaniom Polsko-Słowackiej Grupy Parlamentarnej, dostawałem wielokrotnie sygnały od partnerów słowackich, aby zacieśnić współpracę i poprawić koordynację działań w ramach Grupy Wyszehradzkiej w celu większej jej skuteczności na forum międzynarodowym. Czy pan minister przewiduje nowe formy współpracy w Grupie Wyszehradzkiej, np. przedstawicieli grup parlamentarnych tych krajów?</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#AndrzejGutMostowy">Drugie pytanie. Jako poseł z Podhala, z Małopolski nie mogę nie spytać o wizy do Stanów Zjednoczonych. Czy ostatnie wizyty pana prezydenta i pana ministra w Ameryce przyniosły nowe informacje, wniosły nową jakość, jeśli chodzi o perspektywy uzyskania takich warunków, aby Polacy nie musieli starać się o wizy do Stanów Zjednoczonych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#MarekKuchciński">Teraz pytanie zadaje poseł Jerzy Materna.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#MarekKuchciński">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Materna: Jest, jest.)</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#MarekKuchciński">Jest pan poseł.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#JerzyMaterna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Klientelizm i służalczość -taką rząd premiera Donalda Tuska kreuje dziś politykę zagraniczną Polski wobec Rosji i Europy. Klientelizm polega na tym, że robi się wiele, by spełnić wymagania i postulaty drugiej strony, oraz nie podejmuje się tematów, które ta strona uznaje za drażliwe czy wręcz kłamie w tych sprawach. Z drugiej strony klientelizm to unikanie forsowania własnych interesów bądź wycofanie się z ich stawiania w wypadku protestu partnera. Służalczość zaś polega na robieniu więcej niż oczekuje partner. Przykładów klientelizmu, a także służalczości w stosunkach z Rosją i z Niemcami są dziesiątki, z budową gazociągu Nord Stream czy absolutną klęską w sprawie smoleńskiej na czele.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#JerzyMaterna">Polska będzie przewodniczyć Unii Europejskiej od 1 lipca. Na pytanie zadane w radiu kilka dni temu, co będzie priorytetem prezydencji Polski, premier Donald Tusk odpowiedział, iż przyjęcie Chorwacji do Unii. OK, jest to ważne. Ale czy najważniejsze? Czy nie ważniejsza jest sprawa polskich rolników i wyrównanie dopłat, tak by zwiększyły się z 2,4 mld euro, bo tyle wynoszą dzisiaj, do 5,5 mld euro, ze 187 do 340 euro za hektar? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#MarekKuchciński">Proszę panią poseł Halinę Olendzką, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#HalinaOlendzka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nieobecny Panie Ministrze! Panie ministrze, o pozycję Polski w Unii Europejskiej należy walczyć z godnością i z honorem, zwłaszcza że w tradycji polskiej słowa: Bóg, honor, ojczyzna, mają szczególne znaczenie i nie wolno nimi szafować. Chcę pana zatem zapytać, dlaczego w sprawie tak ważnej dla chrześcijańskiego w końcu kraju, jakim jest Polska, mianowicie prześladowań chrześcijan w świecie, trzeba było aż wezwania posłów skierowanego do pana prezydenta, pana premiera, pana ministra spraw zagranicznych, aby podjąć działania na rzecz ich obrony? Jakie to będą działania?</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#HalinaOlendzka">Dlaczego uważa pan za sukces przyjęcie pakietu klimatyczno-energetycznego, który w rzeczywistości przyniósł i przynosi wiele strat polskim przedsiębiorstwom?</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#HalinaOlendzka">Pytam: Czy w czasie polskiej prezydencji w Unii Europejskiej będzie priorytetem polskie rolnictwo, wspólna polityka rolna, dopłaty do polskich gospodarstw, które w tej chwili są wielokrotnie niższe niż w innych krajach? Dlaczego rząd nie realizuje dużych projektów pomocowych dla polskiej Polonii, zwłaszcza dla prześladowanej mniejszości polskiej na Białorusi?</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#HalinaOlendzka"> Jaką rolę w przygotowaniu wizyty świętej pamięci prezydenta Kaczyńskiego w Katyniu pełnił pan Tomasz Turowski? Kto podejmował tę decyzję i dlaczego właśnie ten człowiek został wydelegowany do przygotowania tej wizyty?</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Jan Religa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#JanReliga">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Przedłożona przez pana ministra Sikorskiego informacja jest niepełna. Brakuje podstawowych danych o fundamentalnym znaczeniu, mianowicie: co się udało osiągnąć, czego się nie udało i jakie były powody, że te zamierzenia nie zostały zrealizowane, oraz jakie są konkretne - powtarzam: konkretne - plany na dziś, to znaczy obecnie i na najbliższy czas. Tego informacja nie zawierała, dlatego nie może ona być przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#JanReliga">Druga sprawa. Jesteśmy przed rocznicą tragedii smoleńskiej. Jakie są aktualne - powtarzam: aktualne - rzeczywiste relacje polsko-rosyjskie i jakie rząd zamierza zająć stanowisko w związku z tą rocznicą. Bo brak wyjaśnienia tej tragedii nie służy polskiej racji stanu, wręcz ją ośmiesza, zarówno w aspekcie europejskim, jak i światowym. Polska racja stanu musi istnieć. Powtarzam, musi istnieć.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#JanReliga">I trzecia, ostatnia sprawa. Unia Europejska nie posiada spójnej ani wspólnej polityki zagranicznej, polityki energetycznej, nie posiada również wspólnej polityki bezpieczeństwa. Skoro tak jest, to jak uzdrowić sytuację Polski w stosunkach polsko-amerykańskich, skoro relacje między NATO a Unią Europejską są tak słabe? Dlatego też uważam, że pan minister powinien tej sprawie się bliżej przyjrzeć i zdać pełną relację, bo to jest niezwykle ważne, zarówno dla naszego kraju, jak i dla Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Maria Nowak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MariaNowak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu pan minister Sikorski powiedział: są w Polsce, także w tej Izbie, ludzie, którzy na wiecznej wrogości do Rosji budują polityczne kredo. Nie ma pana ministra, szkoda, bo chcę mu powiedzieć, że tu nie chodzi o wrogość do Rosjan, ale o rzetelną ocenę sytuacji politycznej, analizę dotychczasowych doświadczeń w relacjach z Rosją i stawianie zawsze i wszędzie interesu Polski na pierwszym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MariaNowak">W tym kontekście mam pytanie. Media informują nas o zaniepokojeniu, jakie zapanowało na Łotwie, związanym z sytuacją spowodowaną faktem wykupywania w ostatnich miesiącach mieszkań na terenie Łotwy przez Rosjan. Zakup mieszkania daje prawo do tymczasowego pobytu na Łotwie przez 5 lat, a to z kolei skutkuje prawem do swobodnego poruszania się po wszystkich krajach Unii Europejskiej. W Rydze zapanowało zaniepokojenie, a nawet podniosły się głosy oburzenia. Europosłowie tego kraju przestrzegają, że Rosjanie będą mieli coraz większy wpływ na politykę Łotwy, a także wszystkich krajów Unii Europejskiej. W swoim apelu skierowanym do wszystkich krajów Unii Europejskiej twierdzą, że napływu Rosjan powinna się obawiać cała Unia. Dlatego pytam pana ministra: Jakie jest stanowisko polskiego MSZ w tej sprawie? Co pan odpowie tym obywatelom Łotwy, którzy widzą takie zagrożenie? Czy też tylko to, że kierują się wrogością do Rosji? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Czesław Hoc, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#CzesławHoc">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Słowa, słowa, słowa. Na zakończenie powiedział pan, że idziemy prosto, ani w lewo, ani w prawo. Mówiąc to, zapewne wiedział pan, że po obecnych drogach, które według dzisiejszych pana słów rzekomo tak wspaniale i skutecznie buduje pan minister Grabarczyk, prosto porusza się raczej pijany kierowca, zaś inni jadą zygzakiem, raz w lewo, raz w prawo, bo omijają wielkie dziury w jezdni, a właściwie kałuże anarchii, jak pan to dziś, paradoksalnie, trafnie ujął. Rzeczywiście należy iść prosto do wytyczonego celu. Do Polski silnej, solidarnej, bezpiecznej, nowoczesnej, opartej na tradycjach narodowych i wartościach, tak jak to czyni Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#CzesławHoc">Cytował pan wielu sławnych ludzi: generała Bolesława Wieniawę-Długoszowskiego, Napoleona, Horacego, ale gdyby pan wybrał odpowiedni cytat z Napoleona, nie musiałby pan tak długo przemawiać o niczym. Sukces jest największą mową świata - twierdził właśnie Napoleon. Sukces, ale pan go po prostu nie ma. Nie ma nas w ekskluzywnej grupie G20, choć oznajmił pan, że jesteśmy dwudziestą gospodarką świata, mimo ze wiele krajów niemieszczących się w pierwszej dwudziestce rankingów gospodarczych tam jest. Oficjalnie nic pan nie powiedział, gdy minister w Kancelarii Prezydenta tak wyraził się o Davos: Szczerze powiedziawszy, to nudna impreza, odpuszczam to sobie. Była cisza z pana strony w kwestii wyrównywania bezpośrednich dopłat dla polskich rolników, a także w czasie likwidacji polskiego przemysłu stoczniowego. Brak było reakcji w walce o polskie rybołówstwo bałtyckie i godność polskiego rybaka. Był z pana strony spokój, jeśli chodzi o już budowany gazociąg północny, choć jeszcze nie tak dawno grzmiał pan o nim jako o współczesnym pakcie Ribbentrop-Mołotow itd.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#CzesławHoc">Bijecie się o honor, a my o naszą wolność, czyli każdy o to, czego mu brak, cytował pan słowa generała Wieniawy-Długoszowskiego. Słusznie, honor albo się ma, albo nie. Oto fragment z książki „Legendy arturiańskie” Margaret Simpson, może dla poskromienia pychy, za który z jakichś powodów przepraszam: Wierzcie mi, bardzo trudno jest być człowiekiem honoru, kiedy dama robi ci awanse. Mam pytanie: Jakie konkretne sukcesy w polityce zagranicznej osiągnęła Polska za pana kadencji?</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Jest 15 stron informacji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#MarekKuchciński">Co prawda nie rozumiem związku cytatu z pytaniem, ale pozostawiam to panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Kazimierz Smoliński.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#KazimierzSmoliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Pan minister Sikorski w swoim wystąpieniu wiele uwagi poświęcił wzrostowi znaczenia Polski w Unii Europejskiej. Jako poseł z Pomorza niestety muszę stwierdzić, że w zakresie gospodarki morskiej następuje marginalizacja Polski w Unii Europejskiej, czego dowodem jest chociażby zagrożenie, jeśli chodzi o udostępnienie naszego portu w Świnoujściu ze względu na rurę gazową. W związku z tym mam pytanie do pana ministra: Jakie konkretne działania podjęli rząd polski, polska dyplomacja w zakresie prawidłowości, już nie mówię o samej inwestycji, w zakresie ułożenia rury, aby nie ograniczała dostępu do portu w Świnoujściu, żeby nie było ograniczenia do około 13 m zanurzenia, w przypadku kiedy statki przewożące LNG będą wymagały większego zanurzenia?</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#KazimierzSmoliński">Druga sprawa dotyczy braku aktywności Polski, a jeżeli jest inaczej, to proszę o wyjaśnienie, w zakresie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z 22 września 2010 r. w sprawie europejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konkurencyjny transport towarowy, tworzącego tzw. europejskie korytarze transportowe. W Polsce są dwa takie, z czego jeden biegnący przez Gdynię. Niestety, zarówno magistrala morska biegnąca z krajów skandynawskich, jak i magistrala kolejowa z Gdyni omijają Gdynię. Nie przebiegają one z północy Europy, czyli ze Skandynawii, przez porty Gdańsk i Gdynia. Autostrada morska biegnie przez Hamburg, natomiast autostrada towarowa zaczyna się w Gdyni. Doprowadzi to do marginalizacji naszych portów, szczególnie Gdańska i Gdyni. Mam pytanie: Jakie działania podjął rząd polski, pan minister w zakresie tego, żeby Gdynia znalazła się w ramach autostrady północ-południe ze Skandynawii do południowej Europy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#MarekKuchciński">Pani poseł Jadwiga Wiśniewska zada pytanie.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Długie dojście.)</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#MarekKuchciński">Spokojnie, pani poseł, zdążymy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#JadwigaWiśniewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#JadwigaWiśniewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polityka rządu Donalda Tuska w zakresie spraw zagranicznych to pasmo porażek, można by powiedzieć: klęski. Zadaję sobie pytanie, czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych w ogóle funkcjonuje. Pan minister Sikorski mówił, że Polska jest na prostej drodze. Ta droga, panie ministrze, niestety nieobecny, jest drogą, która prowadzi Polskę na manowce. Myślę, że resort, którym pan kieruje, a tak naprawdę nie kieruje, pokazuje stan państwa: porażki, porażki, porażki. Myślę, że do pana nazwiska już na trwałe po katastrofie smoleńskiej, po sprawie związanej z tarczą antyrakietową, po sprawie Nord Stream należałoby dopisać do pana nazwiska słowo: porażka. Przypomnę, że to rząd Donalda Tuska, jeżeli chodzi o Nord Stream, cofnął rekomendację w sprawie zasiadania w EBI, w Europejskim Banku Inwestycyjnym, wiceprezes Marcie Gajęckiej, która odpowiedzialna była za finansowanie inwestycji strategicznych w dziedzinie energetyki w Europie, po jej wypowiedzi, że nie podpisze się pod wnioskiem finansującym budowę Nord Stream. Jest pytanie: Jaka jest polska racja stanu? Jakie zadania powinny stać przed ministrem, dla którego odpowiedzialność za politykę zagraniczną nie jest tylko pustym słowem? Politykę zagraniczną rządu Donalda Tuska można by porównać do polityki poklepywanego na różnych salonach premiera. Być może pan się dobrze z tym czuje. Myślę, że wszystkie wcześniejsze pana wypowiedzi tak naprawdę odbierają panu legitymację do zajmowania się sprawami Polski na arenie międzynarodowej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zada poseł Stanisław Pięta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#StanisławPięta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To, że pan minister Sikorski jest człowiekiem bez determinacji, bez charakteru i bez klasy, nie ulega wątpliwości. Świadczy o tym nie tylko jego dzisiejsza nieobecność, ale także wcześniejsze wypowiedzi o dożynaniu watahy, wypowiedzi wzywające do wznoszenia okrzyków: były prezydent Kaczyński, to są sytuacje totalnie kompromitujące pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Co pan opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#StanisławPięta">Odniosę się do tego, co dzisiaj tutaj słyszeliśmy. Pan minister Sikorski bardzo wyraźnie podkreślał znaczenie realizmu. Mówił wyraźnie, że ten czyni dobrze dla Polski, kto czyni rzeczy realne. Nie ten, kto kto mówi o patriotyzmie, tylko kto realnie podejmuje czynności dla dobra Polski. Dobrze by było więc, byśmy mogli o tych realiach porozmawiać, o faktach. Rozmawiajmy więc o rurociągu, wysokich cenach gazu, braku tarczy antyrakietowej, wirtualnych rakietach Patriot, o tym, że musieliśmy ustąpić Rosji w sprawach finansowania naszej polityki importu gazu, chodziło o 1200 mln zł. Pan minister Sikorski mówił także o tym, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych jest gospodarne, że Rok Chopinowski był wielkim sukcesem. Proszę państwa, pamiętamy, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych za 30 tys. euro wydało publikację, która zawierała kompromitujące zwroty i nie może być wykorzystana. Otóż chciałbym zapytać, bo to jest konkretna sprawa, czy pan minister Sikorski złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez jego urzędników do prokuratury, gdyż, szanowni państwo, dopuszczenie do tej sytuacji jest przestępstwem zapisanym w Kodeksie karnym w art. 231 § 1: „Funkcjonariusz publiczny, który nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. Czy takie doniesienie do prokuratury pan minister Sikorski złożył? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#MarekKuchciński">Teraz pytanie zadaje poseł Kazimierz Moskal, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#MarekKuchciński">Zachęcam państwa do przestrzegania limitu czasu - półtorej minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#KazimierzMoskal">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata na temat założeń polityki zagranicznej w 2011 r. i wypowiedź pana ministra przed Wysoką Izbą to pewno dwie różne sprawy. Owszem, w wystąpieniu pana ministra można było znaleźć jakieś tam wątki dotyczące założeń polityki na 2011 r., natomiast to było wyrażenie pewnego poglądu pana ministra na temat tego, jak on widzi historię, jak widzi patriotyzm, gospodarkę, i gdzieś tam, w tle, może pojawiały się też te elementy związane z założeniami czy priorytetami. I dlatego kieruję do pana ministra pytanie ogólne: Czy zrozumiał pan minister, co znaczy zwrot: informacja dotycząca założeń polityki zagranicznej na 2011 r.? Czy potrafi to zrozumieć i odpowiedzieć na pytanie? Bo myślę, że maturzysta czy nawet gimnazjalista zrobiłby to lepiej.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#KazimierzMoskal">I kolejna, też niepokojąca sprawa. Tutaj część polityków Platformy Obywatelskiej odmawia nam, czy niektórym z nas, prawa do mówienia o tym, co to jest patriotyzm. Mieliśmy wykład na temat patriotyzmu, natomiast przy tym wszystkim często przedstawiciele PO mówili, że z naszej strony padają inwektywy. Zapytam - jeżeli na przykład pan minister mówi: plemienne czy sekciarskie pohukiwania to jeszcze nie patriotyzm; odpowiedzialna polityka nie może być pochodną martyrologicznej mitologii; patriotyzm to nie ciemne insynuacje lub chełpliwe mowy...</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#KazimierzMoskal">‍...- to co to jest, jeśli nie właśnie inwektywy? I mówi, żebyśmy się uczyli kochać Polskę. No tak, to pewnie wiadomo. Bardzo dużo okrągłych zdań, natomiast chodzi o konkrety. Jeżeli jesteśmy tacy cudowni i wspaniali, a chcielibyśmy pewnie wszyscy tego, to mam pytanie konkretne: Ilu jest ogółem pracowników i dyplomatów w instytucjach, w strukturach Unii Europejskiej, NATO, ONZ, a ilu jest tam Polaków?</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#KazimierzMoskal">I sprawa kolejna, G20. Potencjał mamy ogromny. Dlaczego nie poczyniono starań, żeby Polska znalazła się w tej grupie, G20, skoro pan minister mówił, że jesteśmy na 20. miejscu?</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#KazimierzMoskal">Pytanie odnośnie do świata arabskiego. Piękne, okrągłe słowa padły, natomiast co konkretnie minister uczynił w tej kwestii i co w najbliższym czasie uczyni?</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#KazimierzMoskal">Czas minął, tak że dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-197.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MarekKuchciński">Tak, minął rzeczywiście, dość dawno. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#ArturGórski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ministerstwo Spraw Zagranicznych wielokrotnie sygnalizowało, że jest zaniepokojone działaniami władz naszych wschodnich sąsiadów, Białorusi, Litwy i Ukrainy, wymierzonymi w polską mniejszość. Na Białorusi panuje dyktatura i Polacy tam mieszkający mają bardzo niewiele praw, zaś ich przedstawiciele ze Związku Polaków na Białorusi są prześladowani przez reżim Łukaszenki. Polskie dziedzictwo kulturowe, w tym architektoniczne, jest na Białorusi barbarzyńsko niszczone. Ukraina ma aspiracje europejskie, ale wciąż odradzający się banderowski nacjonalizm, widoczny szczególnie w samorządach dawnej Galicji Wschodniej, ogranicza odrodzenie polskości, katolicyzmu na tych terenach. Ukraińskie władze utrudniają odrestaurowywanie pomników naszej tradycji, blokują rozwój polskiego świata, a także niechętnie zwracają kościoły zagrabione katolickim wspólnotom. Na Litwie, która przecież jest w Unii Europejskiej, także stale pogarsza się sytuacja Polaków tam mieszkających. Mam tu na myśli szczególnie najnowszą politykę litewskich władz wymierzoną w polską oświatę, a także uciążliwe kary finansowe nakładane na naszych rodaków za posługiwanie się językiem polskim w miejscach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#ArturGórski">Mam zatem pytanie: Czy polski rząd będzie nadal tylko ubolewał nad sytuacją polskiej mniejszości w tych krajach, sygnalizował swoje niezadowolenie, a następnie bezradnie rozkładał ręce, czy wreszcie zostanie opracowana jakaś spójna strategia polskiej polityki wschodniej, która, konsekwentnie realizowana, poprawi sytuację Polaków mieszkających na Białorusi, Ukrainie i Litwie? Co zrobił polski rząd, aby Sejm litewski nie przyjął nowej ustawy oświatowej, która spowoduje likwidację połowy szkół polskich w tym kraju? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo. Dokładnie minuta trzydzieści. Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#MarekKuchciński">Poseł Robert Telus, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#RobertTelus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szkoda, że nie ma pana ministra, bo przed zadaniem pytania chciałbym się odnieść do tego, co dziś pan minister powiedział, do jego autorskiego wystąpienia. Pan minister mówił o patriotyzmie, o honorze, próbował uczyć nas kultury, a ja ciągle słyszę słowa, które wypowiedział pan minister oficjalnie, o „dorżnięciu watahy”. I po tej wypowiedzi, myślę, że nie ma pan, panie ministrze, żadnej delegacji, żeby próbować nas uczyć kultury. Po tych słowach, myślę, inny minister podałby się do dymisji, a pan bezczelnie próbuje nas uczyć kultury.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#RobertTelus">Panie ministrze, chciałbym zapytać - już kilka razy padało to pytanie, ale to jest bardzo ważny temat - właśnie o dopłaty unijne dla rolników. Ja wiem, że pan nie zna tego problemu, bo nigdy pan w swoich wypowiedziach tego tematu nie poruszał, dzisiaj również nie, ale, panie ministrze, po 2013 r. polski rolnik będzie dostawał 190 euro dopłaty do hektara, niemiecki ponad 340 euro, a grecki ponad 500 euro. Jak polski rolnik ma konkurować z sąsiednim niemieckim rolnikiem?</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#RobertTelus">Panie ministrze, nie wiem, czy pan wie, ale pan prezydent, obecny prezydent Komorowski w kampanii wyborczej wypowiedział słynne słowa: czemu PiS się martwi o dopłaty rolnicze, skoro dopłaty rolnicze same się wyrównają? Ta wypowiedź świadczy, że ani pan prezydent, ani pan premier, ani pan nie wie, o czym mówi.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#RobertTelus">Pan minister na spotkaniu z europosłami w Brukseli próbował mówić na temat dopłat unijnych, ale z jego wypowiedzi nic nie wynikało. I, panie ministrze, to, że w naszych priorytetach nie zapisano jako najważniejszego priorytetu rolnictwa, jako jednego z ostatnich bastionów polskości, to jest wielki skandal. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Jan Kulas, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Rozpoczęliśmy dzisiaj pięknym akcentem solidarności z narodem japońskim. Mówiliśmy tam nie tylko o solidarności, ale także o pomocy. Myślę, że w tym duchu współdziałania w polityce zagranicznej powinniśmy dalej rozmawiać. Tymczasem co prezentuje Prawo i Sprawiedliwość? Politykę konfrontacji, agresji, epitetów. Posłanka Wiśniewska obraża premiera i jest z tego bardzo zadowolona. Mariusz Błaszczak, jakby nie czytał 15 stron informacji o polskiej polityce zagranicznej, o dokonaniach, działaniach, mówił o rzekomej degradacji. Takim językiem, takim brakiem kultury wykazują się posłowie PiS. Niektórzy z nich niedawno bywali za granicą, narazili wizerunek Polski na szwank, zapadały wyroki sądowe. To byli politycy PiS-u przecież. Warto by też przypomnieć, jak było 3–4 lata temu za rządów PiS-u i Samoobrony - złe stosunki z najbliższymi sąsiadami. A co jest najważniejsze? Dobre, bliskie stosunki z sąsiadami, czyli z Niemcami i z Rosją - po kilku latach o takich stosunkach rzeczywiście możemy mówić. Rośnie autorytet Polski w Unii Europejskiej. Jesteśmy rzeczywiście szóstą gospodarką, jak powiedział pan minister, bo można się o tym przekonać, studiując materiały i dokumenty. Premier Jerzy Buzek, komisarz Janusz Lewandowski cieszą się najwyższym uznaniem w Europie. Rośnie autorytet naszego państwa. Dlaczego to nie cieszy polityków PiS-u? Tego nie rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#JanKulas">Pytania są tylko dwa, pani minister. Czy będzie dalsze wsparcie dla polskiej polityki, jeżeli chodzi o konkurencyjność i rozwój portów morskich - Gdańska, Gdyni i Szczecina?</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#JanKulas"> I ostatnie pytanie: Czy mimo tych epitetów, tej polityki konfrontacji w wykonaniu PiS-u rząd Donalda Tuska będzie dalej poszukiwał ponadpartyjnego współdziałania w polityce zagranicznej i w obronie polskiej racji stanu? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#MarekKuchciński">W tej chwili, Wysoki Sejmie, przeczytam komunikat.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#MarekKuchciński">Posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, które miało odbyć się o godz. 15 w dniu dzisiejszym, zostało odwołane.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#MarekKuchciński">Głos zabierze pani poseł Krystyna Skowrońska, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Na tej sali nie sposób mówić o rzetelnej debacie, skoro bardzo wielu posłów dokonuje recenzowania wystąpienia ministra spraw zagranicznych w taki sposób, jak to czyni nauczyciel w stosunku do ucznia, żeby tego ucznia pognębić, a nie żeby pytać, zadawać pytania. Chciałabym powiedzieć, że tak naprawdę niektórzy z naszych kolegów posłów nie wyrośli z tego, gdzie pracowali przed objęciem funkcji posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, bo zachowują się w dalszym ciągu tak, jakby nie wiedzieli, co to jest polska racja stanu. Jakże w słowach waszych...</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Sejm kontroluje rząd.)</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#KrystynaSkowrońska">Panie pośle z PiS-u, jakże w słowach waszych brzmią fałszywie ostrzeżenia czy zastrzeżenia wobec ministra spraw zagranicznych, skoro nie próbujecie usprawiedliwić słów, które pani poseł Fotyga wypisuje na blogu. Jakże one są obraźliwe dla Polski i dla Polaków, jakże wiele jest rzeczy trudnych, krytycznych. Nie pozwala się prowadzić dobrej polityki zagranicznej, skoro próbuje się dyskredytować ministra, a samemu nie ma się zbyt wielu osiągnięć.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Sam się dyskredytuje.)</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#KrystynaSkowrońska">W związku z tym chciałabym, jeśli chodzi o państwa posłów z PiS-u, żebyście państwo zważyli, że polska racja stanu dla Polaków jest polską racją stanu rozumianą tak, jak to przedstawiał minister...</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#KrystynaSkowrońska">.‍..spraw zagranicznych, a nie w taki sposób, w jaki państwo próbujecie to dyskredytować.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#KrystynaSkowrońska">A teraz pytanie, które chciałam zadać, zanim w ten sposób potoczyła się ta debata. Chciałabym, pani minister, zapytać o umowę polsko-ukraińską w sprawie zabezpieczenia społecznego, która jeszcze nie weszła w życie. Ona jest niezwykle ważna dla osób, które były zatrudnione częściowo czy przez jakiś okres na Ukrainie, a mogłyby pobierać zabezpieczenie społeczne, gdyby taka umowa była. To jest bardzo ważna rzecz dla ludzi. Z takich drobnych rzeczy, podejmowanych i załatwianych, składa się również polityka zagraniczna państwa. A państwu, którzy tak mocno krytykujecie, powiem: więcej pokory.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Weźcie sobie to do serca.)</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Tomasz Głogowski, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#TomaszGłogowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan minister Sikorski wspominał w swoim wystąpieniu o wspieraniu procesu rozszerzenia Unii Europejskiej, o realnym zamiarze zakończenia procesu negocjacji z Chorwacją w czasie naszej prezydencji. Chciałbym zapytać panią minister, czy polska dyplomacja jest przygotowana również do intensywnego inspirowania pozostałych krajów Unii Europejskiej, aby po zakończeniu negocjacji proces ratyfikacji członkostwa Chorwacji także przebiegał. Wydaje mi się, że fakt sprawowania prezydencji akurat przez Polskę, przez kraj duży i aktywny, z ważną, istotną pozycją dyplomatyczną, może proces ratyfikacji członkostwa Chorwacji przyspieszyć, a można się spodziewać, że ze strony niektórych krajów, na przykład Słowenii, może być jakaś próba przedłużania tego procesu. Chyba ponadpolityczne jest przyjęte w Polsce przekonanie, że Chorwacja może być naszym partnerem w Unii Europejskiej, z którym będziemy dobrze współpracować, z którym łączą nas podobne interesy i wiele rzeczy na pewno będziemy mogli wspólnie realizować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Arkadiusz Mularczyk, Prawo i Sprawiedliwość...</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Zbigniew Dolata, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#ZbigniewDolata">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pana ministra nie ma, nie jest zainteresowany pytaniami posłów...</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Jak obrażacie go w ten sposób, tyle razy...)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie. Ile razy, ile razy...)</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#ZbigniewDolata">...a powinien być zainteresowany wizją polityki zagranicznej, którą przedstawia najważniejsza partia opozycyjna.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#ZbigniewDolata">Ale chciałbym zacząć od czegoś innego. Na początku XIII w. w Anglii panował król Jan bez Ziemi. Na początku XXI w. w Polsce mamy ministra spraw zagranicznych bez polityki zagranicznej. Polska nie prowadzi własnej, samodzielnej, suwerennej polityki zagranicznej. Przykładów na to jest bez liku. Jeden z ostatnich: zawieramy z Rosją umowę gazową skrajnie dla Polski niekorzystną i broni nas przed tymi niekorzystnymi rozwiązaniami Unia Europejska, dlatego że te zapisy zagrażały również krajom unijnym. Ale nie we wszystkich kwestiach będzie nas Unia Europejska broniła. My nie walczymy o interes Polski w ramach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#ZbigniewDolata">Obecnie najbardziej istotną sprawą, bez względu...</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#ZbigniewDolata">‍...na opcję polityczną, jest kwestia polskiej prezydencji i priorytetów tej prezydencji. Wśród tych priorytetów brakuje spraw polskiego rolnictwa, co jest ogromnym zaniedbaniem. Jak już tutaj mówiono, polski rolnik nie będzie w stanie konkurować na rynku unijnym, mając dopłaty rzędu 187 euro do hektara, z rolnikiem niemieckim, który ma blisko 350 euro do hektara. Dlatego my jako Prawo i Sprawiedliwość domagamy się od polskiego rządu, od ministra spraw zagranicznych, żeby walczył o polskie interesy. Domagamy się tego, żądamy tego w imieniu Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-209.9" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Rząd pracuje w tej sprawie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#MarekKuchciński">Prosiłbym jednak, żeby zakończyć wystąpienie pytaniem, bo to jest czas zadawania pytań, a nie czas debaty, wystąpień klubowych.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Ryszard Galla, niezależny.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#MarekKuchciński">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#RyszardGalla">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W czerwcu bieżącego roku będziemy obchodzili 20-lecie polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Od wielu miesięcy pracuje polsko-niemiecki okrągły stół, w skład którego wchodzą przedstawiciele rządów oraz przedstawiciele mniejszości niemieckiej w Polsce i Polaków zamieszkujących w Niemczech. Okrągły stół, pracując w trzech zespołach roboczych, dokonał podsumowania realizacji traktatu oraz wyznacza także zadania na przyszłość w obszarze funkcjonowania mniejszości narodowych - mniejszości niemieckiej w Polsce i Polaków zamieszkujących w Niemczech. Chciałbym zapytać pana ministra, panią minister: Jak oceniacie państwo realizację traktatu o dobrym sąsiedztwie oraz jakie obszary tematyczne w stosunkach polsko-niemieckich powinny być realizowane w latach następnych?</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#RyszardGalla">Drugie moje pytanie dotyczy projektu, bardzo konkretnego, budowy korytarza transportowego wzdłuż Odry i Dunaju. Projekt taki został przedstawiony przez stronę niemiecką w Berlinie na posiedzeniu Polsko-Niemieckiej Grupy Parlamentarnej z prośbą o poparcie przez Polskę w Brukseli tego projektu. Chciałbym zapytać: Jakie jest stanowisko pana ministra, polskiego rządu w sprawie tak ważnej inwestycji, która mogłaby się znaleźć bezpośrednio w programie Unii Europejskiej, a która dotyczy budowy korytarza transportowego...</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#RyszardGalla">.‍..wzdłuż Odry i Dunaju? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Wojciech Kossakowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WojciechKossakowski">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Polityka zagraniczna państwa powinna stać na straży interesu narodowego, ale także dobrego imienia państwa. W związku z tym chciałbym zapytać: Jakie działania są aktualnie podejmowane wobec coraz częstszego używania przez zagraniczne media sformułowań „polskie obozy koncentracyjne” lub „polskie obozy pracy”? Wyraźnie widać, że z tym problemem polski MSZ sobie nie radzi. W efekcie mamy sytuację, w której używanie tego typu sformułowań przez najbardziej liczące się media w Europie Zachodniej, Izraelu czy Stanach Zjednoczonych doprowadziło do utrwalenia błędnego poglądu, że Polacy byli współtwórcami obozów koncentracyjnych oraz współsprawcami zagłady Żydów i innych zbrodni popełnionych w tych obozach. Oczywiście wiemy, że MSZ kataloguje przykłady użycia błędnych sformułowań, a nasi ambasadorzy wysyłają protesty. Jak widać, wszystko to jest bez rezultatu. Przed chwilą pan minister powiedział: „Mimo okazjonalnych wybryków, które fałszują naszą historię, Polska ma dobrą prasę”. Zjawisko ma charakter narastający. W samym tylko roku 2009 było to aż 103 razy. Sformułowania te są wyjątkowo fałszywe i dezinformujące i należy je niestety postrzegać jako przejaw antypolonizmu. W jednym z czołowych dzienników amerykańskich, „Los Angeles Times”, w ubiegłym roku użyto nawet sformułowania „nazistowska Polska”. Chciałbym zapytać pana ministra: Gdzie tutaj jest dobra prasa? W listopadzie 2008 r. ówczesny wiceminister spraw zagranicznych w rządzie Donalda Tuska zapowiedział wytaczanie procesów sądowych mediom używającym sformułowania „polskie obozy”. Niestety do dziś Polska jednak nie wytoczyła żadnego tego typu procesu.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WojciechKossakowski">Szanowni państwo, zaistniała sytuacja wymaga stanowczych działań ze strony MSZ, w przeciwnym wypadku będzie nam coraz trudniej walczyć z tym przekłamaniem historycznym. Być może radykalny krok w postaci drogi sądowej i wysokiego odszkodowania jest jedynym sposobem na ukrócenie tego w zaistniałej sytuacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Piotr Polak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PiotrPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na spotkaniu w Brukseli z polskimi europosłami w debacie nad priorytetami polskiej prezydencji pan minister Sikorski pochwalił się, że jest także rolnikiem, bo ma 14 ha ziemi. To jak na polskie realia, Wysoka Izbo, sporo, więcej niż wynosi średnia krajowa. Jako rolnik powinien pan minister wiedzieć, że problemy, z jakimi się na co dzień spotykają polscy rolnicy, a jest w Polsce ponad 1,5 mln właścicieli gospodarstw rolnych, są bardzo poważne. Mam tutaj na myśli dopłaty rolnicze do hektara, w szczególności niesprawiedliwy system tych dopłat. Rolnicy z krajów starej Unii mają około dwa razy większe dopłaty od rolników państw nowo przyjętych. Przez pierwszych 10 lat naszej obecności w Unii Europejskiej z powodu tej nierówności polscy rolnicy stracili, o czym już mówiono, 120 mld zł. Jeśli to się przez kolejne lata utrzyma, to stracą jeszcze ponad 70 mld zł. Co pan minister zrobił i co zamierza zrobić, aby te niesprawiedliwości zlikwidować i dopłaty rolnicze wyrównać?</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#PiotrPolak">I drugie pytanie. W swoim dzisiejszym exposé stwierdził pan, panie ministrze, że „bliska współpraca z Niemcami pomaga w oddziaływaniu na Rosję”. Poproszę pana ministra o uszczegółowienie tego stwierdzenia. W jakim to oddziaływaniu na Rosję pomogli nam Niemcy? Może chodzi tutaj na przykład...</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#PiotrPolak">.‍..o pomoc czy współpracę Niemiec w oddziaływaniu na Rosję w kwestii wyjaśnienia tragedii smoleńskiej? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#MarekKuchciński">Teraz pytanie zadaje poseł Marek Matuszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#MarekMatuszewski">Panie Marszałku! Posłanki i Posłowie! Wysoka Izbo! Polskie rolnictwo w Europie to świetna zdrowa i duża produkcja - pierwsze miejsce w produkcji ziemniaków, niektórych zbóż, owoców miękkich; długo by można było wymieniać - mimo kilkakrotnie mniejszych dopłat niż tzw. stare państwa Unii. Żywność na świecie będzie już niedługo produktem strategicznym. Według analiz brytyjskich za 20 lat będzie potrzeba na świecie 70% żywności więcej. Dlaczego, panie ministrze, priorytetem numer jeden zbliżającej się prezydencji nie jest rolnictwo? Dlaczego wyrównanie dopłat bezpośrednich dla polskiego rolnika nie jest dla pana ważną sprawą?</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#MarekMatuszewski">Międzynarodowe sukcesy II Rzeczypospolitej były możliwe tylko dzięki oparciu się na polskich elitach emigracyjnych. Dzisiaj pan minister Sikorski akceptuje bytowanie w niektórych placówkach ambasad ludzi, którzy współpracowali z dawnym systemem i są podejrzani o współpracę z dawną agenturą. Na przykład pan Turowski. Kim on jest, panie ministrze? Robi się czarną listę osób z emigracji, które zasłynęły z wielkich osiągnięć w promowaniu Polski i utrzymaniu polskości za granicą. Ostatnie skandale typu komiks chopinowski, ciągle pojawiające się w zagranicznych mediach hasła „polskie obozy koncentracyjne” utwierdzają, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych pod rządami Sikorskiego wręcz szkodzi Polsce...</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#MarekMatuszewski">...zamiast chronić jej interesy. Gdyby był pan człowiekiem honoru, już dawno zszedłby pan ze sceny politycznej. Czyżby coś na pana mieli, że się pan tak zachowuje?</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#MarekMatuszewski">A pani poseł Skowrońskiej powiem: Niech pani nie poucza posłów PiS-u, tylko niech pani jedzie do swojego okręgu, posłucha wyborców. Oni panią pouczą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: To było nieeleganckie.)</u>
          <u xml:id="u-217.7" who="#komentarz">(Poseł Janusz Cichoń: Ma pan z czego się cieszyć.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#MarekKuchciński">Proszę państwa, odnośmy się do tematu debaty, a nie przedstawiajmy uwag personalnych.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#MarekKuchciński">W jakim trybie, pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo, pani poseł Skowrońska w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny panie pośle, pan nie zrozumiał mojego wystąpienia. Chciałabym panu powiedzieć, że bardzo mocno się wsłuchuję, ale pan widocznie mojej wypowiedzi nie zrozumiał. Jeżeli chodzi o te argumenty, to musi pan chyba mieć dłuższy czas na możliwość ich rozważenia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#MarekKuchciński">Pani poseł Joanna Fabisiak jeszcze nie nadeszła.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Sławomir Worach, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#SławomirWorach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Realne zbliżenie z naszymi sąsiadami z Europy Wschodniej, tak wyraźnie obecne w polityce zagranicznej rządu Prawa i Sprawiedliwości, dawało nam możliwość realizacji naszej racji stanu, dawało nam konkret. To wtedy kanclerz Niemiec Angela Merkel zmuszona była zadeklarować w obecności Władimira Putina, że wszystkie kraje Unii Europejskiej stanowią jedność w kontaktach i relacjach z Rosją. To wtedy twardo postawiono postulat prowadzenia rozmów z Rosją w sprawach tak strategicznych jak na przykład energetyka na szczeblu unijnym, a nie przez poszczególne kraje. To wówczas byliśmy partnerem, a nie jak dziś petentem. A zatem jakie teraz cele przyświecają polskiej polityce wschodniej? Spolegliwość wobec Rosji, zupełny brak ambicji, brak polityki wobec krajów Europy Środkowej. Nasuwa się pytanie: Co z naszymi relacjami z Gruzją, z Ukrainą, z państwami bałtyckimi? Dlaczego, panie ministrze, godzi się pan na tak absurdalną spolegliwość wobec Rosji? Czy naprawdę uważa pan, że Polska jako jeden z największych krajów w Europie Środkowej może pozwolić sobie na taką politykę spolegliwości i na taką politykę konformistycznej niemocy? Jakie więc cele przyświecają dziś prowadzonej przez pana polskiej polityce wschodniej...</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#SławomirWorach">...o ile w ogóle ona istnieje? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#MarekKuchciński">Poseł Andrzej Jaworski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#AndrzejJaworski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zadać panu ministrowi bardzo ważne i bardzo krótkie pytanie. Niestety nie ma pana ministra. Mam nadzieję, że pani minister w jego zastępstwie będzie w stanie na to pytanie odpowiedzieć. A pytanie dotyczy Polaków, którzy zrzekli się polskiego obywatelstwa. Wiele mówiono na tej sali o polskiej racji stanu. Mam pytanie: Jak MSZ, jak polski rząd traktuje osoby, które, niezmuszone do tego, będąc Polakami, nagle ni stąd, ni zowąd przed urzędnikami niemieckimi wyrzekają się polskiego obywatelstwa? Czy takie osoby powinny zasiadać w polskich instytucjach, powinny pełnić ważne funkcje w naszym kraju? Pytanie to krótkie, czekam na konkretną odpowiedź. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Sławomir Kłosowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#SławomirKłosowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pana ministra nie ma, obraził się, jak słyszałem.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#SławomirKłosowski">Szanowni państwo, rozumiem, że wystąpienie pana ministra Sikorskiego miało charakter polityczny.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Jest pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#SławomirKłosowski">Co prawda, bardziej życzyłbym sobie wystąpienia merytorycznego. Natomiast w tym wystąpieniu były wątki, które ja uznaję za niebezpieczne, dlatego że było to wystąpienie hurraoptymistyczne. Ono właściwie nie zawierało żadnych elementów, w których Ministerstwo Spraw Zagranicznych, pan minister Sikorski widzieliby jakieś niebezpieczeństwa dla polskiej polityki zagranicznej. Jest to bardzo niebezpieczne, dlatego że pokazuje, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych, pan minister osobiście tracą kontakt z rzeczywistością.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#SławomirKłosowski">A ja chciałbym panu ministrowi przypomnieć pewne fakty i o pewne fakty zapytać. Myślę, że uzyskam odpowiedź. Panie ministrze, w roku minionym miały miejsce pierwszy raz w historii wolnej Polski, pierwszy raz w historii szkół przy ambasadach masowe strajki - w szkole w Atenach, w Brukseli, w Paryżu, w Berlinie. Co minister spraw zagranicznych w tej sprawie zrobił? One się ciągnęły przez dwa miesiące. Mam wrażenie, że minister spraw zagranicznych nic w tej sprawie nie zrobił.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#SławomirKłosowski">Druga kwestia, pan minister powołuje się na perfekcyjne stosunki z Niemcami. W związku z tym pytanie, które nasuwa się samo: Co my z tego jako Polska mamy? Panie ministrze, w dalszym ciągu nie jest załatwiona sprawa polskiej mniejszości w Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#SławomirKłosowski"> Polacy mieszkający w Niemczech nie mają statusu mniejszości. Co pan w tej sprawie zrobił konkretnego? Polskie dzieci nie mogą się uczyć w szkołach języka polskiego. Gdzie symetria? W polskich szkołach mniejszość niemiecka uczy się i korzysta z tych przywilejów. Dlaczego tak nie jest, jeżeli chodzi o Polaków mieszkających w Niemczech?</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#SławomirKłosowski">Ostatnia już kwestia, która jest bardzo bolesna dla Związku Polaków w Niemczech. Co pan minister zrobił, ażeby Związek Polaków w Niemczech miał zwrócony majątek zabrany przez III Rzeszę? Przewodniczący tego związku zdany jest, wydaje się, sam na siebie w upominaniu się o ten majątek zabrany przez III Rzeszę. Co minister spraw zagranicznych zrobił w tym kierunku, aby Związek Polaków w Niemczech wesprzeć? Wiem, że bardzo łatwo jest się chwalić, zwłaszcza w kontekście politycznym, i prowokować Prawo i Sprawiedliwość, bo 1/3 tego samochwalstwa to było atakowanie Prawa i Sprawiedliwości. Chodzi tutaj o konkrety. Co ministerstwo w tej sprawie zrobiło? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Nie na temat.)</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#komentarz">(Poseł Janusz Cichoń: Jeszcze łatwiej pleść trzy po trzy.)</u>
          <u xml:id="u-225.11" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Poseł nie czytał materiału.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Kłosowski pewnie wie, że to jest problem, który istnieje od 1990 r., ale przypominam państwu, że mamy debatę na temat informacji ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r., więc prosiłbym, żeby jednak zadawać pytania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#MarekKuchciński">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#MarekKuchciński">Pan poseł Miron Sycz, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#MironSycz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W ubiegłym roku rozpoczął działalność pierwszy i jedyny, jak dotąd, konsul honorowy Rzeczypospolitej w Żytomierzu na Ukrainie. Jest to pierwszy taki konsulat w krajach byłego Związku Radzieckiego, poza krajami unijnymi. Z mojej wiedzy wynika, że konsul Woderacki doskonale sobie radzi, szczególnie tam, w Żytomierzu, gdzie jest największa społeczność polska. Mam pytanie, czy planowane jest otwarcie innych konsulatów honorowych na Ukrainie, tym bardziej że w Polsce, o ile mi wiadomo, jest co najmniej pięć konsulatów honorowych Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#MironSycz">Pytanie drugie, które przewijało się już dzisiaj w pewnym sensie. Dotyczy ono małego ruchu granicznego. Otóż po wdrożeniu małego ruchu granicznego z Ukrainą obroty handlowe, szczególnie po stronie polskiej, wzrosły kilkakrotnie. Tylko w jednym kwartale wzrosły o około pół miliarda złotych. Dzisiaj pan minister poinformował, że został już wynegocjowany mały ruch graniczny z obwodem królewieckim Federacji Rosyjskiej. Wobec tego jest pytanie, kiedy możemy spodziewać się faktycznego, fizycznego wdrożenia tego małego ruchu granicznego z obwodem kaliningradzkim i czy to może być realne jeszcze w tym roku. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Bardzo ważne pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje pan poseł Łukasz Zbonikowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#ŁukaszZbonikowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsze wystąpienie ministra Sikorskiego, jak i jego już prawie czteroletnia działalność jako szefa dyplomacji polskiej, pokazuje, że pan minister żyje w bardzo wielkich ogólnikach, w świecie wirtualnym i oderwanym od rzeczywistości. Nie sposób na podstawie jego działalności i wystąpień ustalić, jakie priorytety, jakie cele ma pan minister do zrealizowania. Można nawet zauważyć, że pan minister oczekuje braku próby rozliczania go, ponieważ on celów nie stawia, a więc czuje się zwolniony z ich realizacji. Widać wyraźnie, że pana ministra przerastają jakiekolwiek poważne sprawy w polityce zagranicznej, na przykład Nord Stream, gdzie lekceważą Polskę, jako członka Unii Europejskiej, zarówno nasz sąsiad z Unii, czyli Niemcy, jak i nasz sąsiad pozaunijny - Rosja. Jest jeszcze przykład tarczy antyrakietowej, przykład Łukaszenki, gdzie minister Sikorski skompromitował się próbą polityki miłości, a teraz jest obśmiewany w telewizji białoruskiej. Przykład smoleński również jest kompromitacją polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#ŁukaszZbonikowski">Chciałbym jednak zapytać o konkretną sprawę, na którą skarżą się przez cały okres kadencji tego rządu miłości w stosunku do Rosji przedsiębiorcy stojący na granicy polsko-rosyjskiej. Czemu nie słychać w wystąpieniach pana ministra, nie mówiąc już o jakiejkolwiek działalności, i nie widać zainteresowania tym problemem. Polscy biznesmeni są informowani przez rosyjskie służby celne, że czekają na skutek decyzji politycznej strony rosyjskiej za takie czy inne zachowanie Polaków. Czemu nie ma reakcji polskiego MSZ, czemu nie jest podnoszony taki problem, że łapówkarstwo na granicy polsko-rosyjskiej jest prawie zalegalizowane? Przy braku reakcji strony polskiej wygląda to tak, jakbyśmy też się na to godzili. Uważam, że to są sprawy, które powinny być podnoszone w stosunkach polsko-rosyjskich.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#ŁukaszZbonikowski">Pan minister w dzisiejszym wystąpieniu stwierdził, że trzeba kochać swój kraj.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: I szanować polski rząd.)</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#ŁukaszZbonikowski">Mam pytanie do pana ministra. Czy nie uważa pan minister, że największym dowodem miłości do swojej ojczyzny jest walka o polską rację stanu za granicą, a nie polityka klientyzmu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#KrzysztofLipiec">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#KrzysztofLipiec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tej ważnej debacie na temat polityki zagranicznej państwa warto zwrócić szczególną uwagę na uprawianą przez nas politykę, która tak naprawdę dotyczy naszych sąsiedzkich stosunków, a więc z Unią Europejską, szczególnie z Niemcami, w kierunku wschodnim z Rosją, ale również w kierunku dalekosiężnym, czyli ze Stanami Zjednoczonymi. W wystąpieniu pana ministra, które raczej przypominało styl propagandy sukcesu zamierzchłych czasów, zabrakło mi pewnych konkretnych danych i informacji na temat działań rządu, które ewentualnie mogłyby zapobiec niezbyt dobrej sytuacji dla naszego państwa, dla Polski. Przede wszystkim chodzi o politykę wobec Unii Europejskiej. Powstał przecież elitarny klub, który tak naprawdę dokonał podziału Unii Europejskiej na kraje dwóch prędkości: te bardziej elitarne, które wprowadziły walutę euro, i te, które akurat tego nie są w stanie uczynić. Mieliśmy to zrobić szybko, ale to jest odrębny problem.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#KrzysztofLipiec">Moje pytanie jest bardzo konkretne: Co rząd, co pan minister spraw zagranicznych zrobił w tej materii, aby nie dzielić już Europy, która umiała się zjednoczyć, aby wspólnie można było osiągać te cele, które dla polityki europejskiej są najistotniejsze? To jest rzecz niedopuszczalna. Brakuje konkretnych działań ze strony ministra spraw zagranicznych, aby temu podziałowi Europy zapobiec.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#KrzysztofLipiec">Jeśli chodzi o politykę związaną z kierunkiem wschodnim, to prowadzi ona do tego, że w stosunkach bilateralnych, szczególnie z Rosją, tak naprawdę nie mamy nic do powiedzenia. Gramy pod dyktando Rosji zarówno w stosunkach gospodarczych, jak i politycznych. Można o tym sporo mówić. Jaki jest bilans obrotów gospodarczych z Rosją? Czy otworzyły nam się rynki za wschodnią granicą? To są bardzo konkretne pytania, a nie było na nie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#KrzysztofLipiec">Jeśli chodzi o Amerykę, to mam konkretne pytanie, które od wielu, wielu lat jest stawiane z tej trybuny: Kiedy wreszcie Amerykanie zniosą wizy dla Polaków? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#MarekKuchciński">Pytanie zadaje poseł Dariusz Seliga, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#DariuszSeliga">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#DariuszSeliga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Kilka lat temu jako polski obywatel i korespondent wojenny bywał pan w rejonach działań wojennych w Somalii i w Afganistanie. Podawał to generał Izydorczyk, były szef WSI, panie ministrze, cytuję z posiedzenia komisji.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#komentarz">(Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski: Jestem zszokowany, że pan to źródło uważa za wiarygodne.)</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#DariuszSeliga">Tak jest w dokumentach. Panie ministrze, wtedy nie było procedur odzyskiwania naszych obywateli. Chciałbym się dowiedzieć, czy teraz są te procedury, czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych je kontynuuje. Chodzi też o kartę identyfikacyjną, która też temu służy, a dzisiaj ustawowo w zasadzie nie wolno jej wywozić z kraju w rejony działań w ramach prowadzenia akcji ratunkowej. Czy ministerstwo zamierza się włączyć w proces ustawowy? Czy ministerstwo koordynuje działania, jeśli chodzi o współpracę z MSWiA i ze Strażą Graniczną? Czy ustawowo będą poprawione działania służące temu, żeby móc lepiej i skuteczniej odzyskiwać polskich obywateli? Przede wszystkim, jak mówię, chciałbym dopytać o tę kartę identyfikacyjną, bo wiemy, że dzisiaj ustawa o ochronie danych osobowych chyba nie pozwala jej wywozić z kraju. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#MarekKuchciński">Ostatnie pytanie zada pan poseł Ireneusz Raś, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#IreneuszRaś">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Wysoki Sejmie! Na wstępie chciałbym podziękować panu ministrowi za wypowiedziane na początku exposé słowa: od Paderewskiego do Sikorskiego nie zmieniła się polska racja stanu...</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#IreneuszRaś">.‍..i polityka zagraniczna jest prowadzona w myśl tych pryncypiów, które przyświecały tym, którzy po I wojnie światowej budowali po zaborach zręby niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#IreneuszRaś">Chciałbym też, wykorzystując tę debatę, zwrócić się z wnioskiem do pana ministra w imieniu moich koleżanek i kolegów, pań i panów posłów z Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej - myślę, że do tego wniosku mogliby się dzisiaj przyłączyć przedstawiciele wszystkich stronnictw politycznych - aby wykorzystać... może to jest złe sformułowanie, aby uwzględnić w działalności dyplomacji polskiej ten niezaprzeczalny fakt, na który czekamy w tym roku, bo nie tylko na prezydencję, ale na ogłoszenie błogosławionym wielkiego nie tylko Polaka, ale człowieka świata - Jana Pawła II - Karola Wojtyły. Uważam, że za pośrednictwem kanałów dyplomatycznych można stosunkowo łatwo dotrzeć do najważniejszych osób na świecie po to, by przybliżyć jeszcze raz w przeddzień beatyfikacji ten wspaniały życiorys człowieka pokoju...</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#IreneuszRaś">...człowieka humanizmu. Prosiłbym o odniesienie się do tego, bo jest mało czasu, pana ministra osobiście i zadbanie o to, by jeszcze raz słowa o tym wspaniałym człowieku i jego życiu, jako przykład, dały się słyszeć na całym świecie, żeby Polska tym się pochwaliła. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#MarekKuchciński">Doszedł jeszcze pan poseł Arkadiusz Mularczyk, który był wcześniej zapisany na liście.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#ArkadiuszMularczyk">Dziękuję bardzo. Doszło do kolizji komisji, dlatego nie mogłem przyjść. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#ArkadiuszMularczyk">Panie Ministrze! Mam pytanie. Moje pytanie ma związek z interpelacją, z którą kiedyś wystąpiłem, w sprawie udziału i roli Rzeczypospolitej Polskiej oraz polskich obywateli w organizacjach międzynarodowych na tle składek ponoszonych przez budżet państwa, a w konsekwencji udziału polskich przedstawicieli w tych organizacjach. Otóż z tej interpelacji wynika - to jest może ciekawa informacja - że Polska należy do 369 organizacji międzynarodowych, z tytułu czego ponosi składki w wysokości 834 575 tys. zł. Nie dotyczy to udziału w Unii Europejskiej, gdzie nasz udział to 14 082 mln zł. Moje pytanie dotyczyło liczby polskich przedstawicieli. Chodzi mi o polskich urzędników, którzy pracują w tych instytucjach. Statystyka jest dla nas dosyć niekorzystna. Okazuje się, że w tych instytucjach ogółem pracują 2472 osoby, z tym że w samej Unii Europejskiej pracuje 2199 osób. To oznacza, że w przypadku tych 369 organizacji międzynarodowych raptem pracuje 170 Polaków. To pytanie zadałem rok temu i otrzymałem odpowiedź, że nastąpi przegląd udziału Polski w tych instytucjach pod kątem wnoszonych przez...</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#ArkadiuszMularczyk">.‍..budżet państwa składek oraz udziału jakby interesów Polski, które tam są reprezentowane. Moje pytanie jest więc zasadnicze: Jaki jest wynik tego przeglądu? Czy zmniejszono ilość ponoszonych składek? Czy zmniejszono liczbę naszej reprezentacji w tych organizacjach? To zapytanie było sformułowane rok temu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#MarekKuchciński">Wysoki Sejmie! Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#MarekKuchciński">Pozostaje nam wystąpienie ministra spraw zagranicznych pana Radosława Sikorskiego.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#MarekKuchciński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#RadosławSikorski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Czas mamy ograniczony, zainteresowanie moimi odpowiedziami, o czym świadczy obecność, wyraźnie też, więc będę mówił skrótowo.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#RadosławSikorski">Chciałbym podziękować panu posłowi Andrzejowi Halickiemu za jego wystąpienie. Zgadzam się z tym, że debata powinna odbywać się w oparciu o fakty, analizy i refleksje, a nie insynuacje i obelgi. Potwierdzam, że kierunek i cel naszej polityki się nie zmienia, że jesteśmy konsekwentni i że tylko realistyczne ocenianie naszych zasobów i naszej sytuacji międzynarodowej umożliwi nam osiągnięcie naszych celów. Dziękuję panu posłowi Halickiemu za życzenie mi powodzenia.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Stanisław Rakoczy ze sprzymierzonego z Platformą Obywatelską Polskiego Stronnictwa Ludowego mówił o potrzebie większego konsensusu. Nie wiem, czy to jest wykonalne, bo wydaje mi się, że ten konsensus nas spajał wtedy, gdy jeszcze dochodziliśmy do instytucji Zachodu, a dzisiaj, gdy już te wszystkie cele osiągnęliśmy, zachowujemy się tak jak wszystkie inne kraje demokratyczne. W Stanach Zjednoczonych, w Niemczech, w Wielkiej Brytanii, we Francji, tam sprawy zagraniczne też budzą emocje, też są przedmiotem dyskusji politycznej, więc uważam, że jest to coś naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#RadosławSikorski">Jak już mówiłem w swoim wystąpieniu, polityka rolna była przedmiotem troski zarówno w dniu wczorajszym Rady Ministrów, jak też będzie silnie przez nas podnoszona. Pan minister Sawicki bardzo dynamicznie i kompetentnie działa na rzecz jej sensownej reformy.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#RadosławSikorski">Co prawda pan prezes Jarosław Kaczyński nie zaszczycił nas swoją obecnością, ale zwołał konferencję prasową, której odzwierciedleniem była wypowiedź pana przewodniczącego klubu Mariusza Błaszczaka, więc odniosę się do tez szefa PiS.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#RadosławSikorski">Pan prezes Kaczyński mówił, że stosunki z Rosją są nierównoprawne, wykorzystywane przez Federację Rosyjską do obniżenia rangi naszego kraju. Nie rozumiem, co ma na myśli. Umowa gazowa, jak twierdzi, jest niekorzystna. Ja uważam, że jest bardzo korzystna, bo państwowa polska spółka uzyskała zarząd nad wspólnym polsko-rosyjskim gazociągiem i wywołuje to niezadowolenie strony rosyjskiej. Co więcej, po to, aby ten zarząd uzyskać, uzyskaliśmy wsparcie Komisji Europejskiej. Nie potrafię się odnieść, już antycypując inne wypowiedzi, do kwestii cen gazu, bo rząd tego bezpośrednio nie negocjuje. Wiem tylko to, że one się zmieniają w różnych krajach na podstawie bardzo skomplikowanego algorytmu kroczącego w stosunku do cen ropy naftowej, a to, że się wahają pomiędzy jednym a drugim krajem w różnych okresach roku, nie oznacza, że umowa jest niekorzystna. Polska jest pod względem energetycznym bezpieczna. Mamy dość własnego gazu na potrzeby wszystkich naszych gospodarstw domowych. Przypominam, że to nasz rząd przyznał 86 licencji na poszukiwanie gazu łupkowego, co oczywiście miałoby kapitalne znaczenie dla naszych zdolności energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#RadosławSikorski">Ławrow na spotkaniu ambasadorów - przykład ekscesów polityki rządu; nie wiem, o co chodzi panu prezesowi Kaczyńskiemu. Minister spraw zagranicznych Rosji to ważna osoba, przemawiał u nas wobec naszych ambasadorów. Ambasadorowie zadawali mu dogłębne, czasami twarde pytania, a ja szczerze i dobitnie prezentowałem polskie stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#RadosławSikorski">Zarzutem kolejnym jest to, że władze Warszawy proszą Rosję o zgodę na przeniesienie pomnika. Podpisaliśmy umowę o szacunku dla grobów. Jeśli o to samo chodzi, to w przypadku potrzeby ekshumacji, rzeczywiście, o ile pamiętam, wymaga to uzgodnień ze stroną, której obywatele są pogrzebani. Nie widzę w tym niczego niestosownego, a wydaje mi się, że my, Polacy, zawsze mieliśmy szacunek do grobów, nawet jeśli są to groby wrogów, a rozumiem, że chodzi o żołnierzy, którzy zginęli w Polsce w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#RadosławSikorski">Obsadzanie stanowisk w instytucjach międzynarodowych - klęska. Sikorski w NATO - klęska...</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: A czyja?)</u>
          <u xml:id="u-239.10" who="#RadosławSikorski">Chciałbym przypomnieć prezesowi Kaczyńskiemu, że Polskę na szczycie NATO w Kehl reprezentował prezydent Lech Kaczyński. Jeżeli więc nie zawalczył o polskiego kandydata na szefa Sojuszu Północnoatlantyckiego albo jeśli nie uzyskał jakichś innych korzyści, tak jak Turcja, w zamian za rezygnację z polskiej kandydatury, to, dalibóg, nie do nas można mieć o to pretensje.</u>
          <u xml:id="u-239.11" who="#RadosławSikorski">Mógłbym powiedzieć panu prezesowi Kaczyńskiemu, że Polska rzeczywiście właśnie straciła jedno ze stanowisk międzynarodowych, szefa jednej z frakcji parlamentarnych w Parlamencie Europejskim, ale to też chyba nie nasza wina. Tu trzeba widzieć belkę we własnym oku.</u>
          <u xml:id="u-239.12" who="#RadosławSikorski">Prezes uważa, że Polacy są niedostatecznie reprezentowani w dyplomacji europejskiej. Zresztą pan przewodniczący Błaszczak nieprawidłowo cytował liczbę unijnych ambasad. Twierdził, że jest to liczba bodajże 180. Wedle naszych danych jest ich znacznie mniej: około 130.</u>
          <u xml:id="u-239.13" who="#RadosławSikorski">Sprawa była wielokrotnie wyjaśniana i chciałbym podzielić się moją frustracją, panie marszałku. Jeśli wyjaśnia się coś kilka razy z trybuny sejmowej do protokołu, a są powtarzane te same argumenty, to naprawdę nie wiem, jak można sensownie prowadzić debatę publiczną. W zeszłym roku obsadzono 29 reprezentacji unijnych. Z tego 2 przypadły Polakom plus 1 spośród 4 stanowisk na samym szczycie Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych przypadło Polsce. To jest osiągnięcie, którego inni nam zazdroszczą. Europejska Służba Działań Zewnętrznych jest zarządzana przez Angielkę, Francuza, Niemkę i Polaka - jest nim Maciej Popowski, były pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych. To są rzeczy, które są dostępne w domenie publicznej. Bardzo łatwo je sprawdzić i nie formułować niepotrzebnych zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-239.14" who="#RadosławSikorski">Zgadzam się z prezesem Kaczyńskim, że rurociąg Nord Stream to inwestycja, która jest niepotrzebna, bo taniej byłoby zbudować drugą nitkę gazociągu jamalskiego...</u>
          <u xml:id="u-239.15" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: A kto odmówił, niech pan powie. Niech pan minister powie, kto odmówił tej budowy.)</u>
          <u xml:id="u-239.16" who="#RadosławSikorski">Nie my. Myślę, że to jest bardziej skomplikowane. Rozmawiałem w tej sprawie chociażby z wicepremierem Steinhoffem, który przedstawia to zupełnie inaczej, ale rzeczywiście nie jesteśmy w stanie zabronić krajom trzecim budowy czegoś na wodach międzynarodowych. Kolejne polskie rządy próbowały wstrzymać tę inwestycję, ale z takim samym rezultatem. Natomiast nie jest prawdą, jakoby...</u>
          <u xml:id="u-239.17" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Nie z takim samym.)</u>
          <u xml:id="u-239.18" who="#RadosławSikorski">Z takim samym, panie pośle, z takim samym rezultatem. Nord Stream niestety jest budowany, natomiast nieprawdą jest, jakoby blokował dostęp do Świnoujścia. Cała wasza argumentacja jest oparta na tym, że żerujecie na tym, iż nie wszyscy wiedzą, że do portu w Świnoujściu są dwa tory podejścia. Tor zachodni i nieużywany dzisiaj dodatkowy tor północny. Po torze zachodnim, gdzie rurociąg jest czy będzie zakopany, wszystko, co do tej pory wpływało do Świnoujścia, nadal będzie wpływało do Świnoujścia, w szczególności gazowce LNG. Dyskusje dotyczą tylko ewentualnych korekt, jeśli chodzi o zapasowe podejście północne. Przestańcie straszyć i przestańcie wprowadzać polską opinię publiczną w błąd.</u>
          <u xml:id="u-239.19" who="#RadosławSikorski">Jeśli chodzi o naszą wspólną ulubienicę, panią Erikę Steinbach, to chciałbym przypomnieć, że dzięki działaniom pana ministra Władysława Bartoszewskiego i rządu pani Erika Steinbach nie weszła do fundacji, która ma budować muzeum w Berlinie, i to jest sukces, a nie porażka.</u>
          <u xml:id="u-239.20" who="#RadosławSikorski">Jeśli chodzi o CO2, to chciałbym też przypomnieć Prawu i Sprawiedliwości jeden podstawowy fakt, mianowicie to, iż na ten cel redukcyjny Unii Europejskiej o 20% do 2020 r. zgodził się prezydent Lech Kaczyński. Mogliśmy negocjować już tylko jak największe zamortyzowanie, ograniczenie strat, jakie mogły wyniknąć z jakiejś nadmiernie ambitnej interpretacji tej zgody prezydenta Lecha Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-239.21" who="#RadosławSikorski">Pakt na rzecz konkurencyjności sprzeczny z układem europejskim, Polska w klasie B. Radziłbym się zdecydować. Przede wszystkim to nie jest prawda, że jak ktoś nie jest w strefie euro, to jest w klasie B. W strefie euro nie są takie kraje jak Wielka Brytania, jak Szwecja, jak Dania i nikt nie mówi, że one są w jakiejś klasie B. Są kraje, które są w strefie Schengen, tak np. jak my, a Wielka Brytania w strefie Schengen nie jest i też nikt nie mówi, że to jest umieszczenie jej w klasie B, chociaż tego żałujemy.</u>
          <u xml:id="u-239.22" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Ale oni sami nie chcieli.)</u>
          <u xml:id="u-239.23" who="#RadosławSikorski">Zdecydujcie się panowie. Jeżeli chcecie, żeby Polska była w centrum decyzyjnym strefy euro, to trzeba po prostu przystąpić do strefy euro, a wy się temu przeciwstawiacie. Wybierzcie więc: albo rybka, albo akwarium. Nie jesteśmy też w organizacji OPEC, bo nie mamy ropy, nie jesteśmy w Organizacji Konferencji Islamskiej, bo nie jestem państwem muzułmańskim, i nie jesteśmy w organizacji państw afrykańskich. Jak wejdziemy do strefy euro, to będziemy w grupie euro.</u>
          <u xml:id="u-239.24" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Już dawno nie ma takiej instytucji. Pan minister powinien to wiedzieć. To jest Unia Afrykańska.)</u>
          <u xml:id="u-239.25" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-239.26" who="#RadosławSikorski">Unia Afrykańska. Rzeczywiście organizacja państw afrykańskich przekształciła się w Unię Afrykańską. Pan poseł Iwiński czujnie mnie skorygował. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.27" who="#RadosławSikorski">Polska powinna była przeszkadzać Stanom Zjednoczonym w polepszaniu ich relacji z Rosją. Bardzo ryzykowna teza. A więc powinniśmy to robić, i to jeszcze w sytuacji, w której premier Kaczyński przyznaje, że najprawdopodobniej byłoby to nieskuteczne. Myślę, że jest to pewna kwintesencja podejścia politycznego: rozpędzić się i walnąć głową w mur, nawet jeśli nie ma najmniejszych szans na osiągnięcie czegokolwiek. Gdyby Polska przeszkadzała w resecie amerykańsko-rosyjskim, mielibyśmy jednocześnie gorsze stosunki i z Rosją, i ze Stanami Zjednoczonymi. Gratuluję koncepcji prowadzenia odpowiedzialnej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-239.28" who="#RadosławSikorski">W wielu wypowiedziach posłów padało pytanie o priorytety polskiej prezydencji w Unii Europejskiej. Mam wrażenie, że mówiłem o nich dosyć długo i precyzyjnie. Jeśli ktoś nie dosłyszał, bardzo proszę o sięgnięcie do stenogramu. Prawdą natomiast jest, że nie ma jeszcze ostatecznych priorytetów. Rada Ministrów przyjęła wczoraj wstępne priorytety, ale wszyscy wiemy, że świat zmienia się bardzo szybko i każda poprzednia prezydencja miała jakieś nieprzewidziane wydarzenie: czy to wojnę rosyjsko-gruzińską, czy kryzys gazowy, czy teraz rewolucję na Bliskim Wschodzie. A więc tak jak wszystkie inne kraje ostateczną listę priorytetów ogłosimy kilkanaście dni przed rozpoczęciem prezydencji.</u>
          <u xml:id="u-239.29" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Mariusz Błaszczak też kierował się faktem publicystycznym, chodzi o porzucenie polityki jagiellońskiej. Nigdy nigdzie nie mówiłem o porzucaniu polityki jagiellońskiej. Jeśli ktoś tak uważa, to niech znajdzie odpowiedni cytat. Bardzo proszę, żeby nie wprowadzać w błąd opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-239.30" who="#RadosławSikorski">Pan premier Donald Tusk już mówił, jak się gra sprawą podziału obchodów dotyczących Katynia. Przypomnę tylko, że publicznie prosiłem prezydenta Lecha Kaczyńskiego, aby tym razem, skoro do Katynia jedzie premier, on sam zechciał uhonorować polskich oficerów pomordowanych w Charkowie. Bardzo żałuję, że tej prośby nie spełnił.</u>
          <u xml:id="u-239.31" who="#RadosławSikorski">Wielu z państwa posłów pytało o ochronę prześladowanych na świecie chrześcijan. Przypomnę, że razem z Francją i Włochami byliśmy autorami oświadczenia Rady Europejskiej w tej sprawie. To wymagało nie lada jakich zabiegów. Niestety nie jesteśmy władni, aby ochronić chrześcijan, ostatnio w Pakistanie nawet chrześcijańskich ministrów czy gubernatorów opowiadających się za tolerancją, możemy tylko nazwać zbrodnie zbrodniami i protestować. Działamy w tej sprawie nie tylko z Włochami, ale także w bliskiej współpracy ze Stolicą Apostolską.</u>
          <u xml:id="u-239.32" who="#RadosławSikorski">Dlaczego nadal wysyłamy żołnierzy do Afganistanu? Jakie Polska czerpie korzyści z tej misji, pytają posłowie Gałażewski i Kotkowska z SLD. To SLD rozpoczęło naszą misję w Afganistanie. Teraz jest ona oczywiście znacznie większa. Już w tym roku, ale pod koniec, zaczniemy ją redukować i, jak deklarowałem w exposé, razem z Sojuszem wycofamy się do 2014 r. Jednak zależy nam na wizerunku kraju, który, jeśli współdecyduje z NATO o podjęciu jakiegoś zadania, to razem z sojusznikami je kończy.</u>
          <u xml:id="u-239.33" who="#RadosławSikorski">Wizy amerykańskie dla Polaków, pytali poseł Stec, poseł Kotkowska, poseł Gadowski. Wszyscy wiemy - za naszej kadencji załatwiliśmy zniesienie wiz do Kanady. Niezmiennie namawiamy władze amerykańskie do zmiany stanowiska, ale też i naszych obywateli do przestrzegania prawa amerykańskiego. Polacy dzisiaj mogą podróżować, pracować w całej Unii Europejskiej. Sprawa jest mniej pilna, niż była kiedyś.</u>
          <u xml:id="u-239.34" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Błaszczak i poseł Ćwierz z PiS pytali o brak ratyfikacji umowy o tarczy antyrakietowej. Trudno mi się do tego odnieść, panie marszałku, bo umowa o tarczy antyrakietowej została ratyfikowana. Została ratyfikowana po zmienieniu jej wspólnie ze Stanami Zjednoczonymi. Nie doprowadziliśmy do ośmieszenia Polski, którym byłoby ratyfikowanie umowy po to, żeby potem nie mogła być realizowana, bo wycofałaby się z niej druga strona. Wbrew temu, co mówił prezes Kaczyński, nie byłoby to żadnym argumentem, jeśli chodzi o uzyskanie jakichkolwiek ustępstw ze strony amerykańskiej, byłoby to wystawienie na szwank powagi Sejmu. Tego nie chciałem robić i dlatego do ratyfikacji rząd tę umowę przedstawił wtedy, gdy uzyskaliśmy pewność, że strona amerykańska naprawdę tej instalacji sobie życzy.</u>
          <u xml:id="u-239.35" who="#RadosławSikorski">Nie rozumiem, dlaczego nie podoba się posłowi Błaszczakowi stacjonowanie rakiet Patriot w Polsce. One rzeczywiście podczas niektórych rotacji są uzbrojone, podczas innych - nie są uzbrojone, ale chcę przypomnieć, to za kadencji naszego rządu po raz pierwszy w historii w Polsce stacjonują amerykańscy żołnierze. W związku z tym wszystkim, co mówiliście, powinniście być zadowoleni, a nie jesteście.</u>
          <u xml:id="u-239.36" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Z czego?)</u>
          <u xml:id="u-239.37" who="#RadosławSikorski">Nie wiem, jak wam dogodzić. Zapewniam pana, że gdyby to zależało od polskiego rządu, bateria byłaby nie tylko cały czas uzbrojona, ale i wpięta w nasz system obrony przeciwrakietowej.</u>
          <u xml:id="u-239.38" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: To zadbajcie o to.)</u>
          <u xml:id="u-239.39" who="#RadosławSikorski">Proszę reklamacje kierować do rządu Stanów Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-239.40" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Do rządu.)</u>
          <u xml:id="u-239.41" who="#RadosławSikorski">Jak pan widzi, panie pośle, rząd Stanów Zjednoczonych nie jest dobrym wujaszkiem, który spełnia wszystkie nasze zachcianki. Dlatego akty strzeliste oddania bezpieczeństwa Polski jakiemukolwiek innemu krajowi nie są rozsądne. Stany Zjednoczone są sojusznikiem, ale są też partnerem, z którym trzeba negocjować, i tak właśnie to prowadziliśmy.</u>
          <u xml:id="u-239.42" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Marnie wam to wyszło.)</u>
          <u xml:id="u-239.43" who="#RadosławSikorski">Przypominam, panie pośle, że rząd Prawa i Sprawiedliwości po moim odejściu z niego miał siedem miesięcy na negocjację umowy o tarczy antyrakietowej ze Stanami Zjednoczonymi. Dlaczego wam się nie udało? Trzeba było to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-239.44" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: A wy już 43.)</u>
          <u xml:id="u-239.45" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stefan Niesiołowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#StefanNiesiołowski">Darowałby pan sobie te komentarze, panie pośle, bo pan przeszkadza.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Pan też by sobie darował komentarze.)</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#StefanNiesiołowski">Przeszkadza pan, panie pośle, proszę nie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#StefanNiesiołowski">Upominam pana posła Suskiego - proszę o uspokojenie się.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Pan to siebie może upominać. Powinien pan złożyć dymisję z funkcji marszałka, bo to wstyd.)</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#StefanNiesiołowski">Czy pan jest człowiekiem dobrze wychowanym czy prostakiem? Zdaje się, że to drugie.</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Od pana się uczę.)</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#StefanNiesiołowski">Proszę mówić, panie ministrze, bo pan poseł Suski ma jakiś atak szału.</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-240.9" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Mam dobrego nauczyciela.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#RadosławSikorski">Nie, jak na niego to jest dosyć spokojny.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Poseł Edward Siarka: Teraz to już pan przesadził.)</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#RadosławSikorski">Pytał pan poseł Andrzej Ćwierz: Dlaczego tuż po katastrofie w Smoleńsku twierdził pan, że to polscy piloci byli winni katastrofie? Dlatego, że nie powinni nawet próbować wchodzić na wysokość decyzyjną bez widoczności. To jest rzecz oczywista. Gdy otrzymałem raport od ambasadora, który był na miejscu, przy dymiącym wraku, w tej mgle, jasne było, że nie powinni byli nawet próbować wykonywać tego manewru we mgle.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Adam Lipiński pytał o portal Karta 97 wspierający Białoruś, dlaczego został przeniesiony na Litwę. Nie wiem, skąd został przeniesiony, i nie wiem, dlaczego na Litwę, po prostu w tej chwili nie potrafię na to odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#RadosławSikorski">Jeśli chodzi o pana Tomasza Turowskiego, przypominam, że było to kwestią interpelacji pana przewodniczącego Mariusza Błaszczaka, na którą otrzymał wyczerpującą odpowiedź. Mam wrażenie, że go usatysfakcjonowała, kieruję więc państwa do tekstu odpowiedzi na tę interpelację.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Ale to było pytanie do pana.)</u>
          <u xml:id="u-241.7" who="#RadosławSikorski">Pani posłanka Anna Sikora z Prawa i Sprawiedliwości powiedziała, cytuję: Sam bączek nie wystarczy, żeby być dobrą prezydencją. Zgadzam się z panią poseł Anną Sikorą: Sam bączek nie wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-241.8" who="#komentarz">(Głos z sali: A co?)</u>
          <u xml:id="u-241.9" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Tadeusz Iwiński pytał o działalność Fronteksu, z którym, jak pan wie, bliżej współpracuje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Skoro mamy tę agencję w Warszawie, a jej rola będzie rosła, to starałem się od początku zapewnić jej jak najlepsze warunki działania. Mogę odpowiedzieć na piśmie, ale wydaje mi się, że minister spraw wewnętrznych będzie miał informacje ze źródła.</u>
          <u xml:id="u-241.10" who="#RadosławSikorski">Pani poseł Marzena Dorota Wróbel pyta, czy podczas grudniowej wizyty na Białorusi Guido Westerwelle spotykał się z Polakami i w jakiej formie protokolarnej. Mam nadzieję, że chodzi o to, czy ja się spotykałem. Tak, spotkałem się z przewodniczącą Związku Polaków na Białorusi, a co do formy protokolarnej, było to normalne spotkanie w ambasadzie.</u>
          <u xml:id="u-241.11" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Sylwester Pawłowski pyta o współpracę z eurodeputowanymi. Spotykam się regularnie z eurodeputowanymi, ostatnio trzy tygodnie temu w Strasburgu, w trakcie przygotowań przed prezydencją.</u>
          <u xml:id="u-241.12" who="#RadosławSikorski">Jeśli chodzi o Afganistan, mam wrażenie, że już odpowiedziałem pani poseł Kotkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-241.13" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Henryk Gołębiewski postuluje bezpośrednie połączenia z Warszawy do Pekinu. Pełna zgoda. O ile wiem, LOT ma takie plany, ale nie zależy to od rządu.</u>
          <u xml:id="u-241.14" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Jan Szyszko uważa, że nie godzi się, aby minister spraw zagranicznych, sługa narodu, obrażał się na reprezentantów narodu. Pełna zgoda, ja się nie obrażam. Stoję tu przed państwem, a prezes Prawa i Sprawiedliwości po raz czwarty nie przyszedł na exposé ministra spraw zagranicznych, więc osądźcie państwo sami, kto się obraża.</u>
          <u xml:id="u-241.15" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Nie jest ministrem, nie musi tu być.)</u>
          <u xml:id="u-241.16" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Jan Rzymełka pyta o to, jak działają mobilne konsulaty. Nasi konsulowie są wyposażeni w laptopy, które mają szyfrowaną łączność bezprzewodową nie tylko z ich konsulatami, ale także z centralą w Warszawie, dzięki którym mogą przyjąć aplikacje i wystawić prawie wszystkie dokumenty. Oznacza to, że w wielu miejscach konsulowie mogą zawczasu ustalić dyżur konsularny, np. w jakimś mieście, zarejestrować interesantów elektronicznie, po czym pojechać tam, odbyć dyżur, wystawić dokumenty, pobrać opłaty konsularne. To wielkie udogodnienie dla naszych rodaków, którzy mieszkają na różnych kontynentach, czasami w miejscach oddalonych o tysiące kilometrów od naszych placówek. Uważam, że takim samym przełomem jest możliwość elektronicznego rejestrowania się na listach wyborczych, a od tych wyborów parlamentarnych możliwość oddania głosu za pośrednictwem poczty. W Egipcie, jak już wspomniałem w exposé, wystawialiśmy różne dokumenty w kurortach. Konsul przyjeżdżał do rodaków, a nie rodacy do konsula. Robiliśmy to nie tylko dla naszych obywateli, ale także dla obywateli wielu innych krajów Unii Europejskiej, co świadczy o tym, że jesteśmy w czołówce, jeśli chodzi o wyposażenie naszej służby konsularnej.</u>
          <u xml:id="u-241.17" who="#RadosławSikorski">Pani poseł Anna Sobecka twierdzi, że polska polityka sprowadza się do wykonywania poleceń Paryża i Berlina.</u>
          <u xml:id="u-241.18" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: I ma rację.)</u>
          <u xml:id="u-241.19" who="#komentarz">(Głos z sali: I Moskwy.)</u>
          <u xml:id="u-241.20" who="#RadosławSikorski">Pan poseł uważa, że jeszcze Moskwy. Bardzo mądrze, panie pośle. Apelowałem, aby powstrzymać emocje. Szkoda, że pan tego apelu nie wysłuchał.</u>
          <u xml:id="u-241.21" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: To był żart, ale pan nie ma poczucia humoru.)</u>
          <u xml:id="u-241.22" who="#RadosławSikorski">Pani poseł Gabriela Masłowska pyta, czy Polska prowadzi badania na temat ewentualności rozpadu Unii Europejskiej. Chciałbym zapytać, czy stanowisko Prawa i Sprawiedliwości jest takie, że powinniśmy to badać i przygotowywać się do ewentualności rozpadu Unii. Obejmiemy prezydencję już za trzy miesiące. Uważamy, że Unia dobrze służy Europejczykom w ogólności, a Polakom w szczególności. Nie czekamy na jej rozpad ani jej do niego nie zachęcamy, ale widzę, że to kontrowersyjny pogląd. Chciałbym zapytać, na ile reprezentuje stanowisko partii.</u>
          <u xml:id="u-241.23" who="#RadosławSikorski">Pani poseł Masłowska z Prawa i Sprawiedliwości pyta, czy obecna fala młodzieżowego eurosceptycyzmu w Europie dotrze do Polski. Nie wiem, mam nadzieję, że nie; ale widać, że dotarła już do Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-241.24" who="#RadosławSikorski">Pani poseł Beata Mazurek z PiS pyta o dyskryminację mniejszości polskiej na Litwie, o działania dyplomacji. Takie działania są prowadzone. O Litwie mówiłem sporo w exposé. Mamy nadzieję, że stosunek władz litewskich do naszych rodaków się polepszy.</u>
          <u xml:id="u-241.25" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Jest nadzieja, ze coś zrobicie?)</u>
          <u xml:id="u-241.26" who="#RadosławSikorski">Pan prezydent Lech Kaczyński, jak pan poseł wie, był na Litwie 16 razy. I nawet jemu nie udało się uzyskać tego, aby Litwa uchwaliła wreszcie prawo o pisowni polskich nazwisk. Jak pan pamięta, w dniu 8 kwietnia zeszłego roku, dwa dni przed tragiczną katastrofą smoleńską, podczas pobytu prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Wilnie litewski Sejm odrzucił projekt takiej ustawy, więc sam pan widzi, jak trudna to sprawa.</u>
          <u xml:id="u-241.27" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Pytałem, czy wy coś zrobicie. Prezydent był tam 16 razy.)</u>
          <u xml:id="u-241.28" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Szymon Stanisław Giżyński pyta, dlaczego Polska się nie sprzeciwiła paktowi na rzecz konkurencyjności, skoro Czechy i Wielka Brytania się sprzeciwiły. Nie rozumiem, dlaczego musimy małpować inne kraje, mamy własne stanowisko. Uważamy, że pakt dla konkurencyjności jest czymś, co Polska już realizuje, to wręcz zastosowanie na szczeblu europejskim naszego przepisu na stabilność finansową. Nie przypadkiem Polska przez kryzys przeszła lepiej niż inne kraje, więc jeśli inni się od nas uczą, np. tego, aby pułap długu publicznego zapisać w konstytucji, to powód do satysfakcji, a nie do strachów.</u>
          <u xml:id="u-241.29" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: On to mówił z troską.)</u>
          <u xml:id="u-241.30" who="#RadosławSikorski">Pan poseł Aleksander Chłopek, PiS. Rzeczywistość jest inna od tego, co pan ma na myśli, mówiąc: Polska idzie w dół. Martwi mnie to, że niektórym parlamentarzystom takie stwierdzenia dają widoczną satysfakcję. Gdybym naprawdę uważał, że Polska idzie w dół, martwiłbym się, a nie cieszył.</u>
          <u xml:id="u-241.31" who="#RadosławSikorski">Panie Marszałku! Ponieważ mija czas mojej wypowiedzi, pozwolę sobie na tym zakończyć. Jeśli są jakieś kwestie, których nie poruszyłem, chętnie udzielę odpowiedzi na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-241.32" who="#RadosławSikorski">A poza tym, panie marszałku, uważam, że Pałac Kultury i Nauki powinien zostać zburzony.</u>
          <u xml:id="u-241.33" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: O, i to jest dopiero mądre.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#StefanNiesiołowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#StefanNiesiołowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#TadeuszIwiński">Panie marszałku, ja w sprawie formalnej.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#TadeuszIwiński">Nie wiem, według jakiego kryterium pan minister - który w swojej niemądrej chęci zniszczenia Pałacu Kultury i Nauki uparcie trwa do dzisiaj - selekcjonował pytania, on czy jego współpracownicy, ale chciałem, po pierwsze, wyrazić zdumienie, że odpowiadał na jakieś pytania szczegółowe, drugo- czy trzeciorzędne...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#StefanNiesiołowski">To nie jest wniosek formalny, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#TadeuszIwiński">To jest kwestia formalna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#StefanNiesiołowski">Nie, nie jest, panie pośle, przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#TadeuszIwiński">Nie, to jest...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#StefanNiesiołowski">To jest komentarz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#TadeuszIwiński">Proszę mi pozwolić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#StefanNiesiołowski">Nie pozwolę, proszę zgłosić wniosek formalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#TadeuszIwiński">Dlaczego pan minister nie udzielił odpowiedzi na zasadnicze pytania zawarte w moim wystąpieniu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#StefanNiesiołowski">Proszę kończyć, to jest kolejne pytanie, a pytania się wyczerpały, skończyliśmy je.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#TadeuszIwiński">Nie, nie.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#TadeuszIwiński">Dlaczego nie odpowiedział pan na zasadnicze pytania dotyczące obecności premiera i potrzeby debaty w tej sprawie oraz zawarcia porozumienia między opozycją i koalicją w tej kwestii? I dlaczego nie odpowiedział pan na drugie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#StefanNiesiołowski">Ma pan 5 sekund, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#TadeuszIwiński">Panie marszałku, już raz dał pan popis tego typu zachowania i...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#StefanNiesiołowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#TadeuszIwiński">Pan jest recydywistą.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, brawo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#StefanNiesiołowski">Być może, panie pośle, ale pan łamie regulamin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#TadeuszIwiński">To jest niegodne...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#StefanNiesiołowski">To nie jest wniosek formalny, odbieram panu głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#TadeuszIwiński">Dlaczego pan nie odpowiedział na pytanie dotyczące konsultacji z poprzednim tercetem... To nie przystoi profesorowi uniwersytetu, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Sekuła: No, nie przystoi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#StefanNiesiołowski">Panie pośle, pan też jest profesorem uniwersytetu i pan doskonale wie, że to, co pan robił, było jaskrawym złamaniem regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Ale pan był recydywistą, jeżeli chodzi o naruszanie...)</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#StefanNiesiołowski">Dziękuję panu.</u>
          <u xml:id="u-262.5" who="#StefanNiesiołowski">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#AndrzejSzlachta">W lipcu 2010 r. rząd przyjął dokument, z którego wynika, że główne przesłania polskiej prezydencji będą dotyczyć: wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2010, stosunków ze Wschodem, rynku wewnętrznego, wzmocnienia zewnętrznej polityki energetycznej Unii Europejskiej, wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony oraz wykorzystania kapitału intelektualnego Europy. W tych priorytetach brak jest zapisów dotyczących rolnictwa, zwłaszcza finansowania rozwoju obszarów wiejskich. Chodzi tutaj o regiony, które najbardziej tego potrzebują, a wśród nich Podkarpacie. Tymczasem wicekanclerz Austrii Wilhelm Molterer stwierdził, że jeżeli nie będziemy mieć nowej wspólnej polityki rolnej, nie będziemy mieć mocnej Europy. Środki finansowe przeznaczone na wspólną politykę rolną stanowią 43% budżetu Unii Europejskiej, z dotacji korzysta 13,7 mln gospodarstw rolnych, a obszary wiejskie stanowią niemal 47% terytorium Unii Europejskiej. Dlatego zwracam się do pana ministra z pytaniem: Czy reforma wspólnej polityki rolnej będzie priorytetem polskiej prezydencji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#StefanNiesiołowski">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie informacji ministra spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#StefanNiesiołowski">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#StefanNiesiołowski">Ogłaszam przerwę do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 56 do godz. 16 min 02)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#GrzegorzSchetyna">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#GrzegorzSchetyna">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 3. i 4. porządku dziennego: 3. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (druk nr 3946). 4. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (druk nr 3915).</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#GrzegorzSchetyna">O zabranie głosu proszę prezesa Rady Ministrów pana Donalda Tuska, a później ministra - członka Rady Ministrów pana Michała Boniego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy zawartego w druku nr 3946.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#GrzegorzSchetyna">Bardzo proszę, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#DonaldTusk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj w parlamencie bierzemy udział w kolejnej odsłonie debaty w sprawie zmian w systemie emerytalnym. Podkreślam, że to kolejna odsłona, ponieważ od wielu miesięcy nie mamy w Polsce gorętszego tematu niż ten, który dotyczy zmian w systemie emerytalnym. Pojawiły się dziesiątki argumentów. Trwa debata, w którą zaangażowały się wszystkie możliwe autorytety, eksperci, politycy. Dzisiaj nadszedł czas na parlament, na przedstawienie w parlamencie przez rząd głównych powodów, dla których decydujemy się na propozycje zmian w systemie emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#DonaldTusk">Warto chyba zwrócić uwagę na poziom tej debaty. Wbrew obawom niektórych osób, Polaków stać na merytoryczną dyskusję. Jestem przekonany, że te ostatnie miesiące pokazały, iż ludzie w Polsce naprawdę przejmują się poważnymi sprawami, potrafią, przejmując się, podchodzić do problemu w sposób merytoryczny. Podczas pierwszej części debaty każdy przedstawił swoje racje. Szanuję wszystkich uczestników tej debaty, głęboko wierząc - nie jest to kokieteria - że każdy, kto brał udział w tej debacie, robił to bezinteresownie, troszcząc się o emerytury dzisiejszych i przyszłych emerytów, a także o stabilną sytuację finansową państwa. Wierzę, że nie było żadnych innych motywacji.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#DonaldTusk">W czasie tej dyskusji, która momentami przeradzała się w bardzo ostry spór - od początku nie ukrywaliśmy, że debata ta miała dość ostry przebieg także w łonie rządu - szukaliśmy najlepszego rozwiązania, nie zaś kompromisu, który dałby cząstkową satysfakcję uczestnikom tej debaty. Przecież efektem tego ma być satysfakcja emerytów, a nie aktorów życia publicznego. Dlatego zdecydowaliśmy się na wariant w naszej ocenie najbezpieczniejszy z punktu widzenia dzisiejszych i przyszłych emerytów. Najbezpieczniejszy, bo stabilny. Nie naraża on państwa na perturbacje finansowe, które uniemożliwiłyby wypłatę emerytur w przyszłości. Ktokolwiek zabiera głos w tej dyskusji, musi mieć świadomość tego - i nie jest to tylko polskie doświadczenie, to doświadczenie wszystkich państw, w których funkcjonują systemy emerytalne - że ostatecznie prawdziwym gwarantem wypłaty emerytur jest tak czy inaczej państwo. Dotyczy to też tej części z OFE, która w tak dużym stopniu zabezpieczana jest poprzez zakup obligacji. Z całą mocą pokazał nam to kryzys finansowy, jaki miał miejsce w ostatnich trzech latach. Widać to wyraźnie jak na dłoni, że bez bezpiecznej sytuacji finansowej danego państwa nie można mówić o bezpiecznym systemie wypłat emerytur.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#DonaldTusk">To była dla nas sprawa numer jeden - aby państwo polskie mogło wywiązać się ze swoich zobowiązań wobec emerytów, żeby państwo polskie mogło zagwarantować wypłaty emerytur: czy teraz, w marcu, kiedy waloryzujemy świadczenia, czy w przyszłym roku, czy za 10 i za 20 lat. Dotyczy to zwłaszcza I filara, który z definicji jest najbezpieczniejszą częścią systemu emerytalnego. Jak państwo wiecie, nie podlega on swoistemu hazardowi wynikającemu z charakteru lokat, jest nie tylko gwarantowany przez państwo, ale także waloryzowany.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#DonaldTusk">W czasie tej debaty pojawiały się dwojakiego rodzaju argumenty czy podpowiedzi. Pierwsze sugerowały rządowi, aby wybrać rozwiązanie radykalne - likwidację tego systemu. Podawano przykłady państw - przykład węgierski jest chyba najbliższy, jeśli chodzi o czas i przestrzeń - przykłady takich zmian, które w swojej konsekwencji bezdyskusyjnie przynoszą efekt, jakim jest likwidacja II filara, a więc likwidacja tego systemu, jaki wypracowaliśmy 11 lat temu. Uznaliśmy, że ze względu na przewidywalność działań państwa, bezpieczeństwo emerytów, bezpieczeństwo systemu finansowego, w tym aktywność funduszy emerytalnych na polskiej giełdzie, celem naszych prac nie może być likwidacja tego systemu, tylko jego naprawa.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#DonaldTusk"> Są także inne powody, o których będzie mówił minister Boni. Było wystarczająco dużo powodów, aby tak uznać. Z kolei podpowiedzi drugiej kategorii nawoływały do zachowania status quo: nie zmieniajmy niczego, ten system jest optymalny, zamiast naprawy tego systemu zróbmy coś, co mogłoby być substytutem, ekwiwalentem tego, czego oczekujemy po zmianie systemu.</u>
          <u xml:id="u-266.7" who="#DonaldTusk">Chciałbym powiedzieć, że po 11 latach doświadczeń nie mogło być wątpliwości - po tej wielomiesięcznej debacie, w czasie której pojawiały się argumenty uzasadnione liczbami rozumianymi nie jako prognozy mówiące o tym, co zdarzy się w przyszłości, ale liczbami, które nie były wyłącznie prognozami, tylko obrazowały twarde fakty 11 lat funkcjonowania tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-266.8" who="#DonaldTusk">Musimy mieć odwagę powiedzieć dzisiaj, że ten system nie jest doskonały. Nie ma dzisiaj w Polsce nikogo, kto mógłby z czystym sumieniem powiedzieć, że ten system od samego początku był dobry, ale też nikt z czystym sumieniem nie może powiedzieć, że w czasie ostatnich 11 lat, kiedy miał władzę, reagował skutecznie i szybko, aby ten system naprawić. My podjęliśmy to wyzwanie naprawy systemu i jednocześnie ochrony systemu przed radykalnym demontażem.</u>
          <u xml:id="u-266.9" who="#DonaldTusk">Pojawia się często argument, pada on, czego mogłem się spodziewać, z ust co bardziej niecierpliwych posłów PiS-u: że jedynym powodem, dla którego zajęliśmy się naprawą systemu emerytalnego, jest sytuacja budżetu państwa. Jest to w dużej mierze prawda.</u>
          <u xml:id="u-266.10" who="#DonaldTusk">Musimy jednak wyjaśnić sobie, co jest źródłem tego zadłużenia, aby z czystym sumieniem, mając odpowiednie kompetencje, znaleźć metodę zapobiegającą dalszemu radykalnemu zadłużaniu się państwa. To nie schematy, porywcze wystąpienia czy ideologie, tylko dokładna i rzetelna analiza pokazała, że system OFE skonstruowany w taki sposób, jak zaproponowano to w roku 1999, jest w jakimś sensie odpowiedzialny za 200 mld zł długu w ramach tych 700 mld zł długu, który państwo polskie dźwiga dzisiaj na swoich barkach. Łatwo się domyślić, że w ciągu następnych 10 lat tego długu przyrośnie mniej więcej drugie tyle.</u>
          <u xml:id="u-266.11" who="#DonaldTusk">Nie tylko Polska ma ten problem. Wszystkie kraje w Europie, które przyjęły podobne, bo analogicznych nie ma, rozwiązania do tych, jakie my przyjęliśmy w roku 1999, mają potrzebę zmiany tego systemu, a niektóre, jak już wspomniałem, od tego systemu odchodzą. Na samych odsetkach od obligacji Skarbu Państwa tracimy, bo chyba można użyć tego słowa, miliardy złotych rocznie. Jak wyliczyli niektórzy, ten fragment obsługi systemu, który wiąże się z zakupem obligacji Skarbu Państwa, kosztuje rocznie 350 zł na osobę. Ze względu na przyjęcie dalekich od ideału elementów tego systemu, pewnych kryteriów, doszło do tego, że państwo polskie pożycza pieniądze, i to dość drogo, po to, żeby z tego długu finansować przyszłe zobowiązania emerytalne wynikające z zobowiązań II filara.</u>
          <u xml:id="u-266.12" who="#DonaldTusk">W jakimś sensie zafundowaliśmy sobie, poprzez nie najlepsze skonstruowanie podstawowych kryteriów, system, który doprowadził do tego, że wszyscy - podkreślam, wszyscy, a więc i dzisiejsi emeryci, i dzisiejsi młodzi i najmłodsi - finansują, w postaci podatków, bardzo drogi system emerytalny, który przyniesie pewne profity przyszłym pokoleniom. Musimy myśleć o tym, jak zabezpieczyć przyszłe pokolenia, jeśli chodzi o świadczenia emerytalne, ale nie możemy w związku z tym nakładać przesadnych ciężarów na dzisiejszych obywateli, w tym emerytów, ale także tych, którzy liczą na wysokie emerytury w przyszłości. Czasami jest takie złudzenie - i ono pojawia się także w debacie - że rząd, władza, ma jakieś swoje pieniądze, których skąpi, a przecież tu, na tej sali, dobrze wiemy i dobrze rozumiemy, że dyskutujemy i podejmujemy decyzję o tym, w jaki sposób dzielić pieniądze, które tak czy inaczej wyciągamy z kieszeni podatnika i składkowicza.</u>
          <u xml:id="u-266.13" who="#DonaldTusk">W związku z tym musimy dzisiaj uczciwie powiedzieć Polakom, że dzielimy ich pieniądze, jak również musimy uczciwie powiedzieć Polakom, że bezpieczeństwo dzisiejszych i przyszłych emerytur wymaga podtrzymania tej elementarnej solidarności międzypokoleniowej, to znaczy nie da się zrzucić na barki podatników zobowiązania wobec dzisiejszych emerytów i tych, którzy będą emerytami za rok, za dwa lata i za pięć lat, i żyć w złudzeniu, że jesteśmy w stanie dźwignąć ten wysiłek w podwójnym wymiarze, to znaczy że będziemy finansować emerytury teraz, jutro i pojutrze i równocześnie z podatków będziemy finansować inny typ emerytur w przyszłości. Dlatego klucz do naprawienia tego systemu jest w proporcji. Podam przykład Szwecji, która ma podobny system emerytalny, a która jednak przez ostatnich kilkadziesiąt lat była krajem bezdyskusyjnie stabilniejszym. Tam przyjmowano podobny system, z góry zakładając, że składka na II filar w wysokości 2,5% ogranicza ryzyko zwiększania deficytu i ryzyko systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-266.14" who="#DonaldTusk">My debatujemy dzisiaj o tym, aby składka wynosiła na początek, w związku z trudną sytuacją budżetową, 2,3% i by doszła do poziomu 3,5%. Nie wydaje się, że to jest wariant zbyt ryzykowny z punktu widzenia trwałości tego systemu, a na pewno jest to wariant bezpieczny z punktu widzenia zdolności państwa do świadczenia emerytalnego dzisiaj i w przyszłości. Bardzo ważne jest to, żebyśmy nie operowali w tym wypadku kategorią winy, bo nie sądzę, aby twórcy tej reformy w roku 1999 mieli złą wolę. Nic na to nie wskazuje, wręcz przeciwnie, ta reforma emerytalna przyniosła kilka znakomitych skutków. Przede wszystkim fundament systemu emerytalnego, jakim jest I filar, zyskał zindywidualizowany charakter, co wyraźnie zwiększa odpowiedzialność państwa za świadczenia i wiedzę przyszłego emeryta o tym, ile pieniędzy znajduje się na jego koncie. System kont zindywidualizowanych jest jednym z największych osiągnięć tej reformy.</u>
          <u xml:id="u-266.15" who="#DonaldTusk">Twórcy tej reformy nie ukrywają też, że szukali sposobu finansowania części przyszłych świadczeń poprzez inwestowanie w proces prywatyzacji, poprzez giełdę, licząc na to, że uzyska się podwójny efekt. Uważam, że te kalkulacje wcale nie były takie dalekie od racji, to znaczy że z jednej strony polskie pieniądze będą inwestowane w polskie przedsiębiorstwa i że beneficjentami prywatyzacji - w jakimś sensie symbolicznie, ale też faktycznie - będą przyszli emeryci. Równocześnie daje to szansę - nie pewność, ale szansę - że ta część emerytury, która będzie odbiciem tego, co jest lokowane w akcje, może być wyższa i może być miłą niespodzianką dla emeryta. Oczywiście zawsze będzie to obarczone pewnym ryzykiem, dlatego nie używałem mocnych słów w czasie tej debaty, mimo że często sam byłem obiektem mocnych sformułowań, i to z różnych stron, także ze strony tych, którzy konstruowali tę reformę, ale wiedziałem dobrze, że zarówno intencja, jak i zręby tej reformy miały głęboki sens. Natomiast to, co było złe, to z całą pewnością milczenie przez 10 lat na temat tego, do czego doprowadza utrzymanie tego systemu w kształcie, jaki obowiązuje dzisiaj. Chcę powiedzieć, że przegląd tego, jakie skutki przynosi funkcjonowanie systemu, powinien odbyć się nie później niż 5 lat po wprowadzeniu tego systemu w życie, bo już wtedy było widać, że niektóre parametry są źle dobrane, źle skonstruowane i że ta spirala długu zaczyna powstawać właśnie w związku z zobowiązaniami państwa wobec OFE.</u>
          <u xml:id="u-266.16" who="#DonaldTusk">Na pewno ważną dla nas sprawą jest poczucie stabilności. Wydaje się, że ma także znaczenie ograniczenie składki do OFE i tworzenie subfunduszy, które są umieszczone pomiędzy ZUS a OFE, ponieważ państwo jest w stanie gwarantować w 100% tę część emerytur, którą nazywamy ZUS-owską. Jak dobrze wiecie, niedługo OFE będzie mogło - taki przewidujemy werdykt Trybunału Sprawiedliwości - inwestować pieniądze składkowiczów za granicą. Samo w sobie nie musi to być złe, być może część z tych akcji czy inwestycji zagranicznych przyniesie lepszy efekt dla polskich emerytów, ale na pewno zwiększa także ryzyko tego systemu. W naszej ocenie system zbudowany jest ze stabilnej, przewidywalnej, części ZUS-owskiej i z obarczonej pewnym ryzykiem i bardzo drogiej części OFE-owskiej. Chcemy dzisiaj doprowadzić do tego, aby była ona nie tak droga i żeby ryzyko związane z jej funkcjonowaniem nie było tak duże.</u>
          <u xml:id="u-266.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.18" who="#DonaldTusk">Chcemy równocześnie utrzymać szansę przyszłych emerytów, a dzisiaj ludzi młodych, na ten bonus wynikający z faktu, że część składki jest inwestowana bardziej dynamicznie w akcje.</u>
          <u xml:id="u-266.19" who="#DonaldTusk">Jeśli wszystko dobrze będzie się działo w Polsce i w Europie, i na świecie, to ta część OFE-owska będzie nie tyle miłą niespodzianką - może to za dużo powiedziane - ile pewnym bonusem wtedy, kiedy będziemy stawać się emerytami. Nie ukrywam jednak, że fakt, iż OFE zarządzają w dużej mierze zagraniczni zarządzający, że w grę wchodzą zagraniczne kapitały, a niedługo będzie także możliwość lokowania pieniędzy za granicą, zmniejsza poczucie pewności, stabilności przyszłych świadczeń emerytalnych zależnych od części ulokowanej w II filarze. Chcę też bardzo wyraźnie podkreślić, że skala zadłużenia, która jest efektem tak skonstruowanego systemu emerytalnego, nie jest do opanowania poprzez szukanie alternatywnych rozwiązań przy zaniechaniu tego rozwiązania. Słyszeliśmy różne podpowiedzi, na przykład takie, aby zachować OFE w takim kształcie, jaki jest dzisiaj, a w zamian za to zlikwidować ulgę rodzinną, ulgę internetową, becikowe, ograniczyć zasiłki chorobowe. Te radykalne rozwiązania...</u>
          <u xml:id="u-266.20" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-266.21" who="#DonaldTusk"> Dokumentacja tego typu publicznych podpowiedzi jest obfita.</u>
          <u xml:id="u-266.22" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Napieralski: Na szczęście nie nasza.)</u>
          <u xml:id="u-266.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.24" who="#DonaldTusk">Nie sugeruję tego. Tak jak powiedziałem, nie mam najmniejszego zamiaru obarczać nikogo nadmierną odpowiedzialnością. Oczywiście ludzie odpowiedzialni brali udział w tej debacie. Chcę tylko uświadomić, że pomysły, aby zostawić OFE w spokoju, a równocześnie spełnić kryteria bezpieczeństwa finansowego, a więc zejść na przykład z deficytem budżetowym do upragnionych przez nas i przez Europę 3%, wymagają działań na kieszeni zwykłych ludzi. Nie jest tak, że możemy zostawić OFE i ludzi w spokoju. Ci, którzy mówią: zostawcie OFE w spokoju, dajcie im więcej, muszą równocześnie powiedzieć, komu zabrać, i to nie 1/10, tak jak podpowiadają dzisiaj, ale dokładnie tyle, o ile dzisiaj ograniczamy wpłaty do OFE.</u>
          <u xml:id="u-266.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.26" who="#DonaldTusk"> Mówiąc bardzo brutalnie, jest jednak pytanie, czy my ograniczamy wpłaty do OFE, a więc także, jakby nie patrzeć, bardzo solidne - mówię ostrożnie - zyski wielu instytucji finansowych, czy też, dbając o ich interes, ich pozycję, będziemy szukali radykalnych cięć po kieszeniach ludzi. Jeśli będzie taka potrzeba w przyszłości, aby podejmować radykalne - radykalne, to znaczy dotkliwe dla ludzi, nie dla władzy - decyzje, to będziemy je podejmować. Nie zgadzam się z filozofią - i dlatego szukaliśmy takiego sposobu rozwiązania tej kwestii - która nakazywałaby sięgać do kieszeni ludzi, mimo że Polska jest w niezłej sytuacji. Tego typu argumenty w tej debacie często się bowiem pojawiały: Wykorzystajcie ten moment, kiedy Polska jako tako, całkiem nieźle wygląda na tle innych krajów w czasie kryzysu, bo to jest ta chwila, kiedy można rzeczywiście podjąć radykalne decyzje. Otóż wielokrotnie z tego miejsca mówiłem, że z punktu widzenia mojego i naszej koalicji, jeśli Polska jest w dobrej sytuacji finansowej, to powinno oznaczać, że ludzie mieszkający w naszym kraju są w niezłej sytuacji finansowej. Polska to nie jest abstrakcja. </u>
          <u xml:id="u-266.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.28" who="#DonaldTusk"> I dlatego uważam, że to, co jest możliwe, dzisiaj niewiele jest możliwe, ale to, co jest możliwe - tutaj do rangi symbolu urosły wynagrodzenia nauczycieli, podwyżki, które wprowadziliśmy - i równocześnie konieczne, jeśli chodzi o pieniądze dla ludzi, powinniśmy starać się realizować. I to robimy. Bardzo otwarcie mówiłem też o tym, że dla mnie rzeczą ważniejszą niż komfort niektórych instytucji finansowych albo twórców reformy jest możliwość zapewnienia waloryzacji rent i emerytur w marcu tego roku, ale też w marcu przyszłego roku, kiedy w związku ze wzrostem inflacji ta waloryzacja będzie większa. Tylko państwo, które dysponuje środkami i jest stabilne finansowo, będzie w stanie te zobowiązania wobec najsłabszych grup nie tylko przyjąć na siebie, ale je spełnić. Istotą tych zmian, które proponujemy, jest nasze przekonanie, że ta solidarność międzypokoleniowa musi przekładać się na wrażliwość państwa wobec tych najsłabszych grup.</u>
          <u xml:id="u-266.29" who="#DonaldTusk">Wielokrotnie zwracałem się do młodych ludzi, bo oni być może czują się dzisiaj najbardziej zdezorientowani propozycjami dotyczącymi zmiany OFE, ponieważ żyli w przekonaniu, że OFE daje im niezależność finansową - im, przyszłym emerytom - od państwa, większą gwarancję bezpieczeństwa. Pomijam fakt, że chyba nie jest to do końca prawda. Równocześnie muszę zwrócić się do wszystkich, także do mojej i młodszej generacji, z takim gorącym apelem, żebyśmy ani przez moment nie chcieli zrzucić z siebie odpowiedzialności za tych, którzy dzisiaj nie mają już żadnych możliwości nacisku, żadnych możliwości zarabiania samodzielnie, to znaczy za najstarszych i najsłabszych. System emerytalny musi uwzględniać tę elementarną solidarność i dbałość o najstarszych. Jestem przekonany, że jak wszyscy się tak na serio zastanowimy, czemu ma służyć system emerytalny i czemu mają służyć te zmiany, to wszyscy zrozumieją, że głównym zadaniem jest zabezpieczyć tych, którzy dzisiaj mogą polegać wyłącznie na państwie.</u>
          <u xml:id="u-266.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.31" who="#DonaldTusk">Nie wyłącznym, ale jednym z powodów, dla których ten system okazał się nieefektywny i zaczął wytwarzać czy współtworzyć tę spiralę zadłużenia, jest to, że po drodze, wtedy, kiedy system budowano, także później, kiedy ten system już działał, nie zrobiono niczego, aby on był bardziej efektywny, albo zrobiono tak, aby on stał się mniej efektywny. Dzisiaj toczy się również dyskusja, czy po tych zmianach będziemy także gotowi zmieniać te elementy systemu, które nie należą do systemu powszechnego, a więc chodzi tu na przykład o emerytury mundurowe. Przypominam, że to tutaj, w tej Izbie, na tej sali wielokrotnie podejmowano decyzje, nikt z nas nie ma do końca czystego sumienia...</u>
          <u xml:id="u-266.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Mamy czyste sumienie.)</u>
          <u xml:id="u-266.33" who="#DonaldTusk">...które ten system czyniły jeszcze mniej efektywnym. Partnerów...</u>
          <u xml:id="u-266.34" who="#DonaldTusk">Słyszę tutaj głosy po prawej stronie, że niektórzy mają tutaj czystsze sumienie. Przypominam, że na przykład kwestia górniczych emerytur to jest ta sfera, gdzie nie macie czystego sumienia. Nie ma co, to wszystko przecież jest...</u>
          <u xml:id="u-266.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.36" who="#DonaldTusk"> Dlatego tym bardziej wszyscy powinniśmy być współodpowiedzialni za to, żeby ten system naprawić. Jeśli pojawią się propozycje, aby razem z nami współpracować na rzecz zmiany w systemie emerytur mundurowych, będę zobowiązany. Sami także przedstawimy takie propozycje jeszcze w czasie tej kadencji. Tak jak o tym wspomniałem w rozmowie ze środowiskami służb mundurowych, będziemy szukali rozwiązań, które będą szanowały obecne uprawnienia, choćby ze względu na dotychczasowe werdykty Trybunału Konstytucyjnego, ale które w przyszłości spowodują, że ten element systemu, jakim są emerytury mundurowe, będzie sprawiedliwszy i nie będzie wyłomem w tym solidarnościowym, powszechnym systemie emerytalnym. Ta dyskusja jest przed nami, do niej także serdecznie zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-266.37" who="#DonaldTusk">Na koniec będę miał prośbę do wszystkich, którzy biorą udział w tej debacie, siłą rzeczy ograniczonej w czasie. Ponieważ utrzymywanie tego systemu, co wyliczyliśmy, oznacza miesięcznie blisko 2 mld zł dodatkowego wypływu pieniędzy, więc szkoda każdego miesiąca. Wzięliśmy na siebie ciężar tej zmiany i zwracam się w imieniu koalicji rządzącej do PiS-u i do SLD. Skorzystajcie z tej szansy, skoro to my za to bierzemy odpowiedzialność. Każdy następny rząd, ktokolwiek będzie go tworzył, będzie miał dużo, dużo łatwiej, jeśli my dzisiaj przeprowadzimy te zmiany. Łatwiej, to znaczy nie będzie musiał podejmować decyzji z krzywdą czy z bólem dla ludzi. Dlatego pomóżcie dzisiaj w przeprowadzeniu szybko tej zmiany, bo to jest w interesie ludzi, to jest w interesie państwa i to jest także w interesie tych, którzy myślą o sobie, że w przyszłości będą rządzili. To jest naprawdę potrójny interes, warto go wspólnie tutaj zrobić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#GrzegorzSchetyna">Dziękuję bardzo panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#GrzegorzSchetyna">O zabranie głosu bardzo proszę pana ministra Boniego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Rozpoczynamy dzisiaj w parlamencie bardzo ważną dyskusję, debatę dotyczącą tematu, na którym skupiała się uwaga Polaków, środowisk opiniotwórczych w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy. Ta debata dotyczy przyszłości polskich emerytów. Ponieważ racjonalna korekta systemu, jaką proponujemy, musi być jasna i zrozumiała, dobrze byłoby, abyśmy podczas tej debaty umieli powiedzieć, dlaczego tych zmian dokonujemy. Ta debata jest trudna i ważna dlatego, że dotyczy niesłychanie istotnych kwestii związanych z finansami publicznymi, jest ważna dlatego, że trzeba zmniejszyć zagrożenie stałym przyrostem długu publicznego i stałą obecnością tego elementu emerytalnego w deficycie sektora finansów publicznych. Jest ona jeszcze trudna dlatego, że nas dzieli, patrząc bardzo szeroko, wedle różnych kryteriów, nie zawsze takich, które związane są z prostymi podziałami politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#MichałBoni">Pan premier mówił o generalnych przesłankach zmian, które dzisiaj proponujemy. Warto oczywiście jeszcze raz powiedzieć, że gdyby tej reformy nie wprowadzono, stalibyśmy przed takimi dylematami, przed jakimi będą stały różne kraje europejskie, mając rozwiązania mniej odporne na zmiany demograficzne, rozwiązania, które nie tworzą wzajemnego ubezpieczenia, I i II filar, poprzez dywersyfikację ryzyk, i wreszcie generując różnego rodzaju zagrożenia na przyszłość. Nie podważamy sensu tej reformy, tym bardziej że 11 lat jej istnienia jasno pokazuje, iż stopa zwrotu, jaką się osiąga w istniejącym II filarze, jest dobra i wyższa od stopy zwrotu, jaką nawet przy waloryzacjach można osiągnąć w I filarze. Ale ten system od samego początku wniósł ze sobą różnego rodzaju słabości. Największa z nich wiązała się z brakiem wyobraźni dotyczącej sposobu sfinansowania tej reformy. Po 11 latach widać, że, myśląc o rozwoju kraju, nie można unieść w takiej skali przyrostu długu publicznego, jaki generowany jest przez składkę w wysokości 7,3% przekazywaną do otwartych funduszy emerytalnych. Widać, że w odpowiednim momencie nie dokonano przeglądu i nie wprowadzono nowocześniejszych narzędzi zarządzania w otwartych funduszach emerytalnych, za co pewnie bardziej powinniśmy winić siebie, sprawując różne funkcje, niż same fundusze emerytalne. I widać, mówił o tym również pan premier, że w ciągu tych 11 lat w różnych dziedzinach bliskich systemowi ubezpieczeniowemu wprowadziliśmy rozwiązania albo nie wprowadziliśmy rozwiązań, które mogłyby mieć pozytywny charakter dla bilansowania się całego systemu ubezpieczeniowego. Widać też, że te lata wysiłków w rozmowach z Komisją Europejską, aby inaczej klasyfikować dług, też nie przyniosły w pełni oczekiwanych rezultatów. To jest ważna przesłanka decyzji trudnych, ale ważnych i potrzebnych Polsce, jakie podejmujemy dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#MichałBoni">Ten spór, który będziemy przecież kontynuowali w parlamencie, ma swoje dwie ściany. Pierwsza ściana - niczego nie zmieniać, utrzymać status quo, druga ściana - zniszczyć, zdestruować to rozwiązanie, nie za bardzo wiadomo w imię jakich racji. Kiedy patrzyłem na spot telewizyjny Prawa i Sprawiedliwości - na wszystkie uruchomione tam postacie, na przesłankę tego spotu mówiącą z jednej strony: zabieracie pieniądze, z drugiej strony mówiącą: możecie wybierać bez wzięcia odpowiedzialności przez tych, którzy to sugerują, za to, czy system dalej będzie miał charakter publiczny - miałem głębokie przekonanie, że może warto kontynuować, z mojego punktu widzenia, ten projekt w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#MichałBoni">Celem ustawy jest zmniejszenie przyrostu długu i deficytu, to jest skala 0,7% PKB w 2011 r., ok. 1% w latach nadchodzących i później troszeczkę mniej, bo ta składka po 2017 r. przechodzi na poziom 3,5%. Ale osiągnięcie tego celu musiało być powiązane z tym, aby warunki dla wzrostu przyszłej emerytury, te które tworzone są w II filarze, były utrzymane. Stąd decyzja kluczowa dla tego projektu, aby uwolnić limity inwestycyjne, robić to bezpiecznie dla rynku kapitałowego krok po kroku - w roku 2020 limit inwestowania w akcje na poziomie 62%, dzisiaj do 40%, z czasem do 90%. To jest istotne rozwiązanie, ponieważ ono daje szansę rozwoju rynku kapitałowego. Jeśli dzisiaj, w 2010 r., w akcjach z aktywów, jakimi dysponują fundusze emerytalne - 220 mld zł, w akcjach jest 80 mld zł, to przy tych ruchach i działaniach aktywa ulokowane na giełdzie, ulokowane w akcjach mogą liczyć ponad 300 mld zł, czyli prawie czterokrotnie więcej. To proste przeliczenie zbija argument, że to rozwiązanie wpływa negatywnie na rozwój rynku kapitałowego w Polsce. To rozwiązanie, przesunięcie składki na poziom 2–3%, w 2017 r. na 3,5%, powoduje, że będą mniejsze potrzeby pożyczkowe do roku 2020, w skali 195 mld zł. To jest olbrzymia kwota. Nasz roczny budżet, całego państwa, liczy ok. 300 mld zł. O tyle mniej, o tyle słabiej będzie zaciskała się pętla zadłużenia na naszych szyjach, na możliwościach rozwoju Polski.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#MichałBoni">Bardzo ważne jest także to, że ta operacja poprawia saldo Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, i to długoterminowo, tak jak i w długim terminie, do 2060 r., zmniejsza ten wielki przyrost długu publicznego. Zadania, jakie przed sobą postawiliśmy: sprostać wymaganiom związanym z obniżeniem zagrożeń długiem publicznym, nie zagrozić przyszłym emerytom, musiały wiązać się także z głębokim przekonaniem, iż należy utrzymać w tym projekcie integralność II filaru. To oznacza, że z punktu widzenia przyszłego emeryta przekazywane środki, 7,3%, będą w części lokowane gotówkowo w funduszach emerytalnych, a w części ewidencjonowane na subkoncie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, subkoncie indywidualnym. Po dyskusjach i sporach uznaliśmy, że najlepszym sposobem waloryzowania środków tam ewidencjonowanych będzie waloryzacja PKB nominalnym, czyli realne plus inflacja, z okresów pięcioletnich i to przy założeniu nieujemnego charakteru wzrostu PKB. To oznacza, że gdybyśmy porównali, jak ta waloryzacja na subkoncie wyglądałaby dzisiaj, w dniu wprowadzenia tego projektu, to wedle naszego projektu byłaby to waloryzacja na poziomie 7,5%, a obligacyjna waloryzacja wynosiłaby 4,85%.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#MichałBoni">Utrzymując integralność II filara, jest ważne, i na to zwracano uwagę w dyskusji, aby wszystkie elementy funkcjonujące dotychczas w II filarze, czyli na przykład te związane z dziedziczeniem, dalej funkcjonowały w podobny sposób. Po dyskusjach, po analizach, także tych związanych z ryzykami, które mogłyby nas spotkać ze strony Eurostatu, wybraliśmy ostatecznie wariant mówiący o pełnej reprodukcji, o pełnym powieleniu mechanizmów dziedziczenia w dzisiejszym rozwiązaniu proponowanym przez nas w stosunku do tego, które było zawarte dotychczas i funkcjonowało w II filarze. Wreszcie co do niepełnych rozwiązań, jakie mamy w odniesieniu do systemu wypłat, wpisujemy wypłaty z dwuczęściowego II filara jako wypłaty określone, charakteryzowane w przyszłej emeryturze kapitałowej.</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Ta odpowiedź na trudne wyzwania i troska o to, aby przyszłe emerytury nie były mniejsze, wiąże się z wielką dyskusją dotyczącą stóp zastąpienia (stopa zastąpienia, czyli relacja wysokości emerytury do ostatniego wynagrodzenia). Te spory pokazywały, że niekiedy „walczymy” podczas dyskusji o to, aby stopa zastąpienia dzięki naszym rozwiązaniom była wyższa na przykład o niecały 1 punkt procentowy, ale niecały 1 punkt procentowy stopy zastąpienia więcej to prawie 5% więcej gotówkowo emerytury. Dlatego tak ważne było to, aby te wszystkie rozwiązania w sposób spójny można było tutaj wprowadzić. I nie ma takiego przykładu przy założeniach, które przyjęliśmy, że ktokolwiek otrzymałby w przyszłości emeryturę z tej części kapitałowej niższą w stosunku do tego, jak te rozwiązania wyglądają przy dzisiejszych parametrach: 7,3% składki, bo tutaj zaczyna działać ten nowy element, czyli uwolnione możliwości inwestowania w akcje.</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#MichałBoni">Uznaliśmy również, że poważna dyskusja o przyszłych emeryturach musi prowadzić do tego, aby publicznie dzisiaj powiedzieć, iż warto uruchomić dodatkowe możliwości oszczędzania na przyszłą starość, rozwijając III filar. Stąd oferta zawarta w tym projekcie, aby można było oszczędzać dodatkowe środki w III filarze na przyszłą emeryturę, płacąc składkę, wobec której zastosowana będzie preferencja podatkowa polegająca na tym, że do 4% dochodu do opodatkowania nie będzie brane pod uwagę przy tych górnych limitach 30-krotności. Ci, którzy znają się na systemie ubezpieczeniowym, wiedzą, że powoduje to, iż spłaszczamy wpłaty do trzeciego filara i przy zachęcie od dołu - to znaczy jeśli na przykład ktoś ma niższe dochody niż najniższa emerytura - będzie mógł płacić składkę do III filara na poziomie 4% 12-krotności płacy minimalnej w taki sposób, czyli z tą zachętą, swoistą preferencją podatkową.</u>
          <u xml:id="u-268.8" who="#MichałBoni">Zatem w III filarze wprowadzamy rozwiązanie, które nawiązuje do istniejących dzisiaj indywidualnych kont emerytalnych, tylko że te konta są obecnie dla osób, które mają nadwyżkę gotówkową i mogą przeznaczyć dodatkowe środki już po opodatkowaniu na dodatkowe ubezpieczenie. W IKZE - bo tak nazywa się ta propozycja: indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego - proponujemy, aby skorzystać z tej preferencji podatkowej i zacząć wpłacać pieniądze do III filara. Podmioty oferujące dotychczas indywidualne konta emerytalne, takie jak banki, domy maklerskie, firmy ubezpieczeniowe i fundusze inwestycyjne, będą także mogły proponować swoim klientom nową ofertę IKZE. Uznaliśmy również, że aby istniała symetria i równość na rynku ofert dodatkowego ubezpieczenia w III filarze, otwieramy towarzystwom emerytalnym możliwość oferowania zarówno IKE, jak i IKZE, na zasadach opisanych w projekcie ustawy. Ta propozycja to otwarcie takiej opcji. Słyszymy argumenty, że obecnie bardzo wiele rodzin, wielu Polaków nie ma możliwości, żeby dodatkowo zacząć oszczędzać na starość, na przyszłą emeryturę. Ale rozumiejąc te argumenty, uważamy, że jak najszybciej trzeba zacząć wprowadzać tę zachętę, uczynić ten krok.</u>
          <u xml:id="u-268.9" who="#MichałBoni">W omawianym projekcie porządkujemy również kilka dziedzin, także mechanizmów związanych z wypłacaniem rent, tak żeby nie odwoływać się do starych przepisów prawnych, tylko nowych. Wprowadzamy także całkowity zakaz akwizycji dla otwartych funduszy emerytalnych, po dyskusji nie tylko na rynku wtórnym, ale i na pierwotnym. To będzie oczywiście wymagało od nas, władzy publicznej, przygotowania dobrego zestawu informacji dla tych, którzy będą wybierali OFE, jakie można, powinno się wybierać. Wydaje się, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych, może wspólnie z Komisją Nadzoru Finansowego, powinien przygotować maksymalnie szybko taki system obiektywnej i rzetelnej informacji o wynikach OFE.</u>
          <u xml:id="u-268.10" who="#MichałBoni">Po debacie rządowej 24 stycznia projekt został przedstawiony opinii publicznej i partnerom społecznym. Wbrew obawom i wbrew wielu dzisiejszym sugestiom, że nie było czasu na konsultacje, chcę bardzo mocno podkreślić, że rzadko się zdarza, by którykolwiek z projektów rządowych był tak dokładnie, tak wszechstronnie, w tak bogaty sposób konsultowany. Przeszło 20 godzin pracy zespołu ubezpieczeniowego Komisji Trójstronnej, wiele spotkań z różnego rodzaju środowiskami - wszystko to zaowocowało tym, że partnerzy instytucjonalni i społeczni mogli przedstawić swoje uwagi. W wyniku 182 uwag zgłoszonych przez partnerów instytucjonalnych i przeszło 200 uwag od partnerów społecznych dokonaliśmy kilku istotnych zmian w stosunku do wyjściowej wersji projektu. Przypomnę o nich, bo one pokazują, że konsultacje społeczne miały realny charakter, chociaż chcemy trzymać się istoty, osi naszej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-268.11" who="#MichałBoni">Po pierwsze, w stosunku do pierwotnego projektu składka w III filarze rośnie od razu, preferencja podatkowa w III filarze rośnie od razu do 4%, a nie zaczyna się od 2, dochodząc w 2017 do 4%. Po drugie, nie ma przymusu przynależenia do IKZE we własnym OFE, tylko jest swoboda wyboru IKZE. Po trzecie, nie ma obowiązku tworzenia przez OFE indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego, bo wtedy musiałyby one podlegać tym wszystkim rygorom, którym podlega OFE, łącznie z gwarancjami Skarbu Państwa, lecz powstaje nowy produkt, dobrowolny fundusz. Po czwarte, jest pełne dziedziczenie, czego dopominało się wielu partnerów społecznych. I po piąte, dyskusja doprowadziła nas nie tylko do analiz ekonomicznych, ale też do tego, że w stosunkowo krótkim czasie powinniśmy dyskutować, rozmawiać o ustawie dotyczącej efektywności funduszy emerytalnych, subfunduszy i być może w związku z tym pytać, jaka składka będzie potrzebna w celu optymalizacji ich funkcjonowania. Nie ma dzisiaj pełnej zgody co do tego rozwiązania, ale część partnerów społecznych - chcę to przypomnieć gwoli ścisłości historycznej - złożyła taką propozycję, mówiąc o powrocie do składki w wysokości 5%.</u>
          <u xml:id="u-268.12" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Kiedy patrzymy na porównanie, jak by wyglądała przyszła emerytura, gdyby istniał tylko I filar, gdyby istniało dzisiejsze rozwiązanie 7,3% do OFE i limity inwestycyjne do 40%, i gdy mówimy o dzisiejszym projekcie z mniejszą gotówkowo składką, ale odpowiednią waloryzacją tego, co jest ewidencjonowane na subkoncie, i uwolnionymi limitami inwestycyjnymi, to efekt jest oczywisty: stopa zastąpienia najwyższa jest w tym trzecim rozwiązaniu i daje wzrost emerytur. A gdybyśmy chcieli patrzeć na całościową stopę zastąpienia, czyli wyższą emeryturę dla osób, które ubezpieczą się dodatkowo, to wydaje się, iż z punktu widzenia przyszłych emerytów jest to najlepsze rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-268.13" who="#MichałBoni">Stoimy przed bardzo ważnymi decyzjami. Podczas debaty pojawiały się głosy - powtórzę - że należy wrócić do składki 7,3%. Nie ma takiej możliwości, nie ma takiej opcji. Kraje, które dokonywały zmian wysokości składki na II filar, także nie wracają do tego rozwiązania w pełen sposób, gdyż dostrzegają przyszłe zagrożenia związane z długiem publicznym. Jednak naszym zdaniem nie ma także żadnej potrzeby, aby wprowadzać dobrowolność wyboru. To jest rozwiązanie destrukcyjne dla dzisiejszego dwufilarowego systemu emerytalnego. Gdyby ta dobrowolność miała objąć osoby, które miały prawo wyboru wtedy, kiedy wchodziła reforma, gdyby była ona pełna, co jest pewnie mało prawdopodobne, oznaczałaby zmianę usytuowania wartości rzędu 100 mld zł - bo taka jest wartość aktywów, jakimi dysponują osoby, które miały prawo wyboru aktywów w dzisiejszych otwartych funduszach emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-268.14" who="#MichałBoni">Chcę też powiedzieć, że propozycja PiS możliwości wyboru co 2 lata wysokości składki kierowanej do OFE i w ogóle tego, czy należy się tylko do ZUS, czy także tam, ze względu na zmienność parametrów niszczyłaby publiczny charakter tego systemu emerytalnego, niszczyłaby możliwość gwarancji, rodziłaby zagrożenie o niebywałej skali ze względu na to, że zmiany co 2 lata mogą wypadać w okresie hossy czy bessy i w związku z tym osoby podejmujące te decyzje zwiększałyby ryzyka na rynku finansowym. Jesteśmy zdecydowanie przeciwni temu rozwiązaniu, co nie oznacza, że tak jak nad każdą propozycją, którą będziecie państwo zgłaszali w dyskusji, nie będziemy nad nim dyskutowali w ramach prac komisji, chcąc przeprowadzić ten projekt maksymalnie szybko.</u>
          <u xml:id="u-268.15" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem zwolennikiem reformy emerytalnej wprowadzonej w 1999 r. i uważam, że jako kraj postąpiliśmy mądrze, wprowadzając tę reformę. Uważam także, że jest mądrością, kiedy co pewien czas dokonuje się przeglądu i analizy wprowadzanych rozwiązań, patrzy się na ich efektywność i możliwość ich istnienia w takim kształcie, w jakim były wprowadzone wyjściowo. Ten przegląd, którego dokonaliśmy w dyskusji pełnej emocji, prowadzi nas w stronę racjonalnej korekty, którą chcemy wprowadzić sprawnie i jak najszybciej. Równocześnie chcemy, żebyście państwo wiedzieli, iż mamy świadomość, że w najbliższym czasie powinniśmy wszyscy, reprezentując parlament, rząd, przyszły rząd, podjąć kilka zadań ważnych dla systemu emerytalnego w Polsce. Po pierwsze, tak jak jest zapisane w projekcie tej ustawy, powinnyśmy przygotować w odpowiednim czasie kolejny przegląd tego systemu. Po drugie, musimy przygotować się do rozwiązań dotyczących efektywności, innego benchmarku, innego sposobu konkurowania, może zrezygnowania z prowizji na rzecz opłat za wyniki. Po trzecie, powinniśmy przy sporach dotyczących parametrów makroekonomicznych dyskutować nad wprowadzeniem instytucji aktuariusza krajowego. Po czwarte, maksymalnie szybko musimy podjąć dyskusję i znaleźć rozwiązania dotyczące systemu wypłat. Po piąte, ponieważ w tym rozwiązaniu, zachęcając do udziału w III filarze, ominęliśmy pracownicze programy emerytalne, trzeba również je przejrzeć i zobaczyć, czy one mogłyby być dostosowane do nowych zachęt. Ostatnia sprawa jest taka, że należy dokonać analiz w zakresie różnych elementów systemu emerytalnego, tak żeby zaniechania, które są widoczne, jeśli chodzi o ostatnich 11 lat, mogły być w najbliższych latach poprawione.</u>
          <u xml:id="u-268.16" who="#MichałBoni">Wnoszę o rozpoczęcie debaty nad tym projektem. Proszę państwa posłów ze wszystkich klubów o to, żeby maksymalnie sprawnie i szybko nad tym projektem pracować, bo każdy dzień czy każdy miesiąc się liczy. Nie trzy dni, panie pośle. Jesteśmy na kolejnych posiedzeniach Sejmu, czasu będzie dosyć, myślę, że komisje będą intensywnie pracowały. Przystępujemy do tej debaty, przecież nie zaczynając temat na nowo, tylko kontynuując dyskusję, która w dużej skali toczy się już publicznie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-268.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#GrzegorzSchetyna">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#GrzegorzSchetyna">Proszę o zabranie głosu panią poseł Małgorzatę Sadurską w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy zawartego w druku nr 3915.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#GrzegorzSchetyna">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#MałgorzataSadurska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata, która dzisiaj toczy się w parlamencie, jest jedną z ważniejszych, jeżeli spojrzymy na tematykę. Bo co może być ważniejsze niż proponowanie rozwiązań dotyczących kilkunastu milionów Polaków? Co może ważniejsze niż debatowanie nad rozwiązaniami mającymi na celu zapewnienie bezpieczeństwa emerytalnego? W końcu co może być istotniejsze niż przyjmowanie rozwiązań dotyczących zasobów finansowych, które docelowo mają wynosić 0,5 bln zł, a na koniec lutego 2011 r. wyniosły ponad 160 mln zł?</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#MałgorzataSadurska">Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia Wysokiej Izbie projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zgłoszonego przez klub Prawo i Sprawiedliwość. Chodzi o projekt ustawy, której przyjęcie jest oczekiwane przez Polaków, projekt, który był pisany dla wszystkich ubezpieczonych, ale przede wszystkim z myślą o nich. Projekt ten po raz pierwszy traktuje polskich ubezpieczonych podmiotowo, przywracając im zagwarantowane konstytucyjnie prawa równości i wolności, których zostali pozbawieni przez przyjętą przed laty, a obowiązującą dotychczas, reformę emerytalną.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#MałgorzataSadurska">Pan minister Boni powiedział, że jest zwolennikiem reformy emerytalnej, ja jestem jej krytykiem i zanim przejdę do dokładnego omówienia projektu Prawa i Sprawiedliwości, przedstawię okoliczności, które skłoniły nas, posłów, do przygotowania tej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#MałgorzataSadurska">Po pierwsze, była to krytyczna ocena reformy emerytalnej narzuconej wielu milionom Polaków, której przyjęcie było oparte - dziś możemy to powiedzieć - na wprowadzeniu nas, Polaków, w błąd, gdyż przez chwytliwie brzmiące hasło „Bezpieczeństwo dzięki różnorodności” pozbawiono nas szans na godną emeryturę. Bo właśnie w myśl tej reformy nastąpiło odejście od systemu emerytalnego opartego na zasadzie solidarności i wzajemności i przejście do systemu liberalnego, opartego na przymusie oszczędzania w systemach kapitałowych zarządzanych przez prywatne firmy. Nie musiały one i nadal nie muszą zabiegać o klienta, bo każdy ubezpieczony urodzony po 1 stycznia 1969 r., czy chce, czy nie chce, musi przynależeć do funduszu. Są to instytucje, które nie muszą zabiegać o dochody, bo państwo i tak przekaże im określoną składkę za każdą ubezpieczoną osobę. W 2010 r. była to kwota 22,5 mld zł. Życie pokazuje, że firmy te nie muszą nawet ze sobą konkurować, bo pobierają taką samą prowizję, mają podobnie liczoną stopę zwrotu.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#MałgorzataSadurska">W wyniku reformy nastąpiło odejście od systemu zdefiniowanego świadczenia na rzecz zdefiniowanej składki. Co to oznacza? To, że wiemy, ile odprowadzamy, wiemy, ile wpłacamy, bo składka jest znana, natomiast nie znamy wysokości naszej przyszłej emerytury. Informacje o hipotetycznej emeryturze wszystkich nas po prostu przerażają. Można więc postawić pytanie: Dla kogo była tworzona ta reforma? Dla Polaków czy dla kilkunastu prywatnych podmiotów - otwartych funduszy emerytalnych?</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#MałgorzataSadurska">Po drugie, nie zgadzamy się z dokonanym przez reformę emerytalną podziałem Polaków. Art. 32 konstytucji stanowi, że wszyscy Polacy są równi wobec prawa. Wszyscy mają także prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Tylko że tak jest w ustawie, na papierze. Twórcy reformy emerytalnej zdecydowali inaczej, podzielili Polaków. Inne prawo dali osobom urodzonym do 31 grudnia 1948 r., które musiały pozostać w ZUS. Inne prawo przyznali osobom urodzonym w okresie od 1 stycznia 1949 r. do 31 grudnia 1968 r., które miały prawo wyboru: mogły wybrać OFE lub pozostać w ZUS. Inaczej jeszcze potraktowano osoby urodzone po 1 stycznia 1969 r., nie dając im żadnej możliwości wyboru, żadnej możliwości zdecydowania o swojej przyszłości, nakazując obowiązkową przynależność do kapitałowego systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#MałgorzataSadurska">Po trzecie, 11 lat po przyjęciu reformy okazało się, że tak naprawdę nic nie zostało z szumnych obietnic, a sztandarowe hasło bogatej starości ma się nijak do rzeczywistości. Dziś już wiemy, że emerytury kapitałowe będą bardzo niskie, i powiem szczerze, że nie wiem, na jakiej podstawie pan minister Boni znowu mówi nam, że emerytury mają być wysokie. System emerytalny oparty na idei wolnego rynku charakteryzuje się taką oto zasadą, że każdy jest kowalem własnego losu, że to od nas samych zależy, czy w ogóle i w jakiej wysokości będziemy mieli wypłacaną emeryturę. To twierdzenie oczywiście mogłoby być słuszne, jeżeli przyjęlibyśmy założenie, że wszyscy Polacy cieszą się doskonałym zdrowiem, mają dobrze płatną pracę, tak że nawet stać ich na oszczędzanie w dobrowolnym III filarze i to czynią, pracują do osiągnięcia pełnego wieku emerytalnego, a w społeczeństwie nie występują takie zjawiska jak ubóstwo, bezrobocie, niezdolność do pracy czy niezaradność życiowa. Tylko że to jest utopia. Rzeczywistość jest całkiem inna. W Polsce jest wysokie bezrobocie - w styczniu wynosiło ono 13,1%. Zatrważające jest 50-procentowe bezrobocie wśród młodzieży, a więc wśród tych, którzy przecież powinni zacząć pracować na swoją przyszłą emeryturę. Ale problem bezrobocia to jedno. Druga rzecz to niskie płace, a niskie wynagrodzenia to niskie składki przekazywane do OFE, co w konsekwencji doprowadza do jeszcze niższych emerytur. Szacuje się, że ok. 60% Polaków żyje poniżej minimum socjalnego, a więc może to oznaczać, że taki odsetek polskich obywateli będzie otrzymywał bardzo niską emeryturę - świadczenie, które nie będzie im wystarczać na pokrycie niezbędnych kosztów utrzymania i przeżycia. A przecież system emerytalny stworzony został po to, aby zapewnić Polakom bezpieczeństwo emerytalne. Ale czy Polacy czują się bezpieczni, czy czują się zabezpieczeni na starość? To kolejne pytanie retoryczne. Nie wymagam na nie odpowiedzi, bo wszyscy wiemy, jak jest.</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#MałgorzataSadurska">Po czwarte, zapisy projektu rządowego, który przedstawił pan minister Boni, a na temat którego toczyła się wielomiesięczna debata medialna, znowu traktują Polaków w sposób przedmiotowy. Tak jak reforma emerytalna w 1999 r. nie była tworzona z myślą o emerytach, tylko z myślą o firmach emerytalnych, tak samo jest i teraz. Celem projektu rządowego nie jest zapewnienie przykładowemu Kowalskiemu bezpieczeństwa emerytalnego, tylko ratowanie budżetu. Tak jak reforma emerytalna zmusiła nas, czy tego chcieliśmy, czy nie, do uczestnictwa w OFE, tak nowelizacja zmusza Polaków, znowu nie pytając ich o zdanie, do oddania swoich pieniędzy po to tylko, żeby ratować budżet. Tak jak wtedy nie informowano nas rzetelnie, jak będą wyglądać nasze emerytury, tak i teraz rząd podejmuje decyzję wygodną dla siebie, nie patrząc na Polaków, którzy chcieliby mieć nadzieję, że będzie ich stać na lekarstwa, żywność, na opłatę mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-270.8" who="#MałgorzataSadurska">Biorąc te wszystkie sprawy pod uwagę, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość złożył projekt ustawy, którego głównym celem jest przywrócenie zasad wolności i równości, dając tym samym Polakom prawo zdecydowania, czy chcą pobierać emeryturę z OFE, czy wolą być ubezpieczeni w ZUS-ie. Prawo to przyznajemy wszystkim ubezpieczonym, którzy nie mieli prawa wyboru, za których jednostronnie zdecydowano. Ale prawo powrotu do ZUS-u przyznajemy również tym osobom, które, omamione wizją wysokiej emerytury - a więc palm, ciepłego piasku i niebieskiego morza - dokonały błędnego wyboru i tego są dzisiaj świadome. Nie zmuszamy na siłę do przechodzenia do ZUS-u. My przyznajemy uprawnienie, możliwość samodzielnego podejmowania decyzji przez samych ubezpieczonych - decyzji przemyślanej, podejmowanej bez nacisku, bez mamienia. Przecież nie wszyscy muszą zmieniać system. Na pewno są tacy, którym otwarte fundusze emerytalne odpowiadają i którzy chcą w nich oszczędzać na swoje emerytury. Takim osobom, które ufają OFE, dajemy możliwość pozostania w systemie kapitałowym, co więcej, przyznajemy im również prawo do samodzielnego określenia wysokości składki, co do której chcą, żeby była lokowana na kontach OFE. W swoim projekcie rząd określa za ubezpieczonych, jaką częścią składki mają zarządzać powszechne towarzystwa emerytalne, a jaką ZUS. My dajemy w tym zakresie Polakom prawo decydowania, czy chcą, żeby ich składka odprowadzana do OFE była na poziomie 2, 3, 4, 5, 6, czy w pełnej wysokości, tj. 7,3%. Prawo ubezpieczonego do dowolnego wyboru - czy chce odprowadzać swoje składki do ZUS, czy OFE - czy też prawo ubezpieczonego do określenia wysokości przekazywanej składki do OFE ograniczamy tylko jednym zapisem, a mianowicie swoje decyzje ubezpieczony będzie mógł zmieniać nie częściej niż co 2 lata.</u>
          <u xml:id="u-270.9" who="#MałgorzataSadurska">Kolejnym nowatorskim rozwiązaniem, które zaproponowaliśmy w naszym projekcie, jest odejście od instytucji losowania członkostwa w OFE. Obecnie jest tak, że jeżeli ubezpieczony z różnych powodów nie wybierze w terminie otwartego funduszu emerytalnego, do którego chciałby przynależeć, to i tak zostanie do któregoś z nich przypisany. Odbywa się to w drodze losowania. Prawo i Sprawiedliwość proponuje następujące rozwiązanie. Jeżeli ubezpieczony w terminie 2 miesięcy nie zawrze umowy z otwartym funduszem emerytalnym, wówczas Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek zawiadomić taką osobę o przysługujących jej prawach, tzn. że ma możliwość zawarcia umowy z OFE, a także że ma możliwość określenia wysokości składki do niego odprowadzanej, lub też ma prawo do niezawierania umowy z OFE i pozostania w ZUS-ie.</u>
          <u xml:id="u-270.10" who="#MałgorzataSadurska">Takie rozwiązania pobudzą otwarte fundusze emerytalne do aktywności. Wyciągną je z uśpienia, wymuszając na nich konkurencyjność. I ta konkurencyjność będzie musiała być większa, i to na różnych płaszczyznach: na płaszczyźnie OFE - ZUS oraz pomiędzy samymi funduszami. Przyjęcie takich rozwiązań stworzy warunki, w których OFE wynikami inwestycyjnymi będą zmuszone przekonywać przyszłych emerytów, że warto w nie inwestować, że są na przykład bardziej atrakcyjne niż ZUS. Przyjęcie takich zapisów wyeliminuje też występujące obecnie zjawisko zmowy między funduszami, bo będą one musiały, tak jak powiedziałam wcześniej, konkurować również pomiędzy sobą po to, żeby przyciągnąć albo nie stracić klienta.</u>
          <u xml:id="u-270.11" who="#MałgorzataSadurska">Panie i Panowie Posłowie! Przyjęcie proponowanej przez Prawo i Sprawiedliwość nowelizacji dającej ubezpieczonym prawo wyboru między OFE a ZUS ma również ogromny i pozytywny wpływ na finanse publiczne, gdyż dzięki temu jest możliwe zmniejszenie bieżących dopłat do systemu emerytalnego, a także zmniejszenie tempa naliczania długu publicznego oraz wysokości deficytu sektora finansów publicznych. Przeprowadziliśmy dwuwariantową symulację i dziś wiemy, że gdyby rząd przed dwoma laty, kiedy to proponowaliśmy nasze rozwiązania, podchwycił nasz pomysł, zaoszczędziłby od 0,5 do 1,5 mld zł. Minęły 2 lata i wiemy, że rząd tego nie zrobił.</u>
          <u xml:id="u-270.12" who="#MałgorzataSadurska">Obecnie toczy się medialny spór na temat zmian w OFE, spór na osi rząd - towarzystwa emerytalne. Jedni szukają oszczędności budżetowych, szukając tym samym szansy na przetrwanie, drudzy walczą o dalsze nieograniczone uwłaszczanie się na pieniądzach Polaków. Ale jedni i drudzy zapominają o najważniejszym - o ubezpieczonym, o przyszłym emerycie. Dla nich nie jest ważna osoba, ważny jest cel. Ale nie możemy się zgodzić, żeby w systemie emerytalnym została po raz kolejny zastosowana zasada Machiavellego: „cel uświęca środki”. Polacy, ich oszczędności, ich gwarancje na godne życie na emeryturze w żadnym wypadku nie mogą być środkiem do osiągnięcia założonego przez rząd celu - załatania dziury budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-270.13" who="#MałgorzataSadurska">Moje słowa potwierdza fragment uzasadnienia projektu rządowego. Potwierdza on to, że projekt nie był pisany z myślą o Polakach, a jedynie z myślą o zyskach czy korzyściach budżetowych. Pozwolę sobie go odczytać: „Po dekadzie jej funkcjonowania należy jednak zauważyć, iż kształt reformy...”.</u>
          <u xml:id="u-270.14" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-270.15" who="#MałgorzataSadurska">Panie marszałku, bardzo mnie rozprasza hałas na sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#GrzegorzSchetyna">Proszę o ciszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#MałgorzataSadurska">Zareagował pan, tak? Myślałam, że pan marszałek głośniej zareaguje, ale, niestety... Gdyby to był inny poseł, myślę, że tak by się stało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#GrzegorzSchetyna">Zaraz zmieni mnie marszałek Niesiołowski, on będzie reagował.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#MałgorzataSadurska">Panie marszałku, powiem tak: toczy się zbyt ważna debata, żeby posłów straszyć, tak jak niegrzeczne dzieci, marszałkiem Niesiołowskim, bo jaki marszałek Niesiołowski jest, to każdy widzi.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#MałgorzataSadurska"> Niemniej przejdźmy do kwestii systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#MałgorzataSadurska">A więc zacytuję fragment uzasadnienia projektu rządowego, który potwierdza moje słowa o tym, że projekt rządowy nie był pisany z myślą o emerytach, ale z myślą o korzyściach budżetowych. „Po dekadzie jej funkcjonowania (chodzi o reformę) należy jednak zauważyć, iż kształt reformy wymaga racjonalnej korekty. Korekta ta powinna dotyczyć przede wszystkim kwestii związanych z narastaniem długu publicznego, który jest spowodowany koniecznością pokrywania niedoborów FUS w wyniku przekazywania części składki emerytalnej do OFE. Powoduje to wzrost potrzeb pożyczkowych i narastanie długu publicznego. Obniżanie potrzeb pożyczkowych jest ważne dla podtrzymania stabilności i wiarygodności sytuacji fiskalnej. Jest to kluczowe zadanie w kontekście zwiększania możliwości finansowania wydatków rozwojowych, koniecznych dla podjęcia wyzwań modernizacyjnych w kraju”. Gdzie tu jest mowa o emerycie?</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#MałgorzataSadurska"> To jest fragment z pierwszej strony uzasadnienia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#MałgorzataSadurska">Projekt Prawa i Sprawiedliwości, tak jak powiedziałam wcześniej, pisany był z myślą o Polakach i dla Polaków i dlatego popiera go ogromna większość społeczeństwa. Aż 75% polskich obywateli chce mieć prawo do samodzielnego wyboru, chce mieć prawo do decydowania, gdzie będzie lokować swoją składkę emerytalną - w ZUS czy w OFE. O samej idei dobrowolności przychylnie wypowiadała się również pani minister Jolanta Fedak. W jednym z wywiadów powiedziała: „Chcielibyśmy, żeby każdy miał wybór, czy chce, aby jego emerytura była waloryzowana za pomocą instrumentów rynku kapitałowego, czy raczej powinna być waloryzowana w ZUS. Uważamy, że wolny obywatel w gospodarce wolnorynkowej powinien mieć możliwość dokonania świadomego wyboru: czy w ogóle chce brać udział w rynku kapitałowym, a następnie: jak inwestować - kupować akcje? obligacje? na jak długo?”. Pan minister Boni wypowiada się o naszym projekcie. Rozumiem, że pan minister przedstawia własne zdanie, bo jakoś nie zauważyłam stanowiska rządu wobec naszego projektu, mówi coś o destrukcji. A ja znowu zacytuję wypowiedź pani minister Fedak. W odpowiedzi na pytanie, czy masowe przechodzenie ubezpieczonych z OFE do ZUS nie spowoduje w przyszłości załamania się systemu emerytalnego, pani minister Fedak wówczas powiedziała: „Moim zdaniem będzie wręcz odwrotnie. Sytuacja finansowa Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podobnie jak budżetu państwa poprawi się. Zmniejszą się dług publiczny oraz koszty jego obsługi. Zmniejszając zaś koszty funkcjonowania systemu emerytalnego, podniesiemy wysokość emerytury”.</u>
          <u xml:id="u-274.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-274.8" who="#MałgorzataSadurska"> Słowa pani minister Fedak tak naprawdę doskonale pozytywnie oceniają nasz projekt i pokazują realne korzyści, jakie będzie miał, po pierwsze, ubezpieczony, a po drugie, budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-274.9" who="#MałgorzataSadurska">Panie i Panowie Posłowie! Dziś debata, która przez wiele miesięcy toczyła się w mediach, przeniosła się do Sejmu. Teraz na nas, parlamentarzystach, ciąży obowiązek zdecydowania o przyszłości Polaków. A tego nie możemy zrobić pochopnie, pod przymusem, bez dogłębnej dyskusji, bo komuś na czymś zależy, bo ktoś ma w tym jakiś interes. Przy podejmowaniu tak ważnych decyzji powinniśmy przede wszystkim myśleć o ubezpieczonych, o wysokości ich przyszłych świadczeń, tak aby nie popełnić tych samych błędów, co przed laty popełnili twórcy reformy emerytalnej. Dlatego dziwią mnie słowa pana premiera Tuska - słyszałam je dzisiaj w mediach - który stwierdził, że projekt ustawy powinien przejść bez żadnych poprawek. Panie premierze, gdzie tutaj rola Sejmu? Gdzie tutaj ciążący na posłach obowiązek pracy nad każdym projektem ustawy? I co to znaczy, że ma to być przyjęte szybko? Szybko to nie znaczy dobrze.</u>
          <u xml:id="u-274.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-274.11" who="#MałgorzataSadurska"> Nad każdym projektem naprawdę trzeba się bardzo dogłębnie zastanowić, a już szczególnie nad projektami dotyczącymi systemu emerytalnego. Dlatego proszę panie i panów posłów o refleksję nad naszym projektem i przyjęcie zaproponowanych w nim rozwiązań. Rozwiązań uczciwych, a przede wszystkim korzystnych dla emerytów, ale także dla budżetu państwa. Dziękuję bardzo. </u>
          <u xml:id="u-274.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#GrzegorzSchetyna">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#GrzegorzSchetyna">Sejm ustalił, że w łącznej dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego wysłucha 15-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#GrzegorzSchetyna">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#GrzegorzSchetyna">Proszę o zabranie głosu pana posła Sławomira Neumanna w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#GrzegorzSchetyna">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#SławomirNeumann">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Na początek, pani poseł, chcę powiedzieć, że można pracować i szybko, i dobrze, jedno drugiemu nie przeszkadza.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#komentarz">(Głos z sali: No panowie już macie rezultaty...)</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#SławomirNeumann">Od ponad roku w Polsce toczy się debata o koniecznych zmianach w systemie emerytalnym. W ostatnich miesiącach nabrała ona znacznego przyspieszenia i niestety stała się, jak widać nawet na tej sali, bardziej emocjonalna niż merytoryczna. Biorą i brali w niej udział politycy, eksperci, media, a także Polacy, którzy w ostatnich miesiącach przeszli szybki, ale bardzo pożyteczny kurs dotyczący polskiego systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#SławomirNeumann">W wyniku tej wielomiesięcznej dyskusji rząd zaproponował projekt zmian w systemie emerytalnym. Projekt, który utrzymuje system kapitałowy emerytur przyjęty 12 lat temu. Modyfikowana zostaje tylko jedna jego część, która nie przynosi emerytom obecnym i przyszłym żadnych dodatkowych korzyści, ale prowadzi do ogromnego zadłużenia państwa, zadłużenia tego i przyszłych pokoleń. Tę nieracjonalną część zmieniamy, jednocześnie wzmacniając tę część emerytur kapitałowych, które dają w przyszłości szansę - choć nie pewność - uzyskania z inwestycji OFE w akcje wyższych emerytur poprzez zwiększenie limitów tych inwestycji dla OFE. Likwidujemy natomiast nieracjonalny mechanizm polegający na przekazywaniu przez państwo do OFE pieniędzy, za które to pieniądze OFE kupują od państwa obligacje. Państwo uzyskane z obligacji pieniądze znowu przekazuje do OFE jako składkę, a OFE kupują kolejne obligacje i tak system od 12 lat trwa. To nie jest dobra część naszego systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Wasi sztandarowi koledzy wymyślili to.)</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#SławomirNeumann">To jest raczej niezwykle sprawna maszynka do robienia długu publicznego. My ten system proponowaną ustawą korygujemy. Nie będziemy dalej bezsensownie pożyczać pieniędzy od OFE, żeby założyć w nich lokatę. Na takiej operacji nigdy nikt nie zarabia. Wie o tym każdy, kto chociaż raz miał kontakt z bankiem i próbował wziąć kredyt, żeby założyć lokatę. Nigdy się nie udało, żeby na tym zarobić, spłacić kredyt i zarobić.</u>
          <u xml:id="u-276.7" who="#SławomirNeumann">W debacie publicznej pojawił się zarzut, że pieniądze w OFE istnieją realnie, leżą, a w ZUS-ie są tylko zapisem wirtualnym. Jest to zarzut całkowicie bezpodstawny. W OFE mamy na swoich kontach zaksięgowane jednostki uczestnictwa, czyli, obrazowo mówiąc, nasze składki tam przekazane zainwestowane są w akcje i obligacje Skarbu Państwa. Gotówki tam nie ma, są za to między innymi obligacje Skarbu Państwa - tak samo gwarantowane jak zapis na naszym koncie w ZUS-ie. Jeden i drugi zapis na naszych kontach jest gwarantowany przez Skarb Państwa. Czym się one różnią? Różnią się tym, że w przypadku obligacji płacimy towarzystwu emerytalnemu 3,5% prowizji od razu i potem 0,5% prowizji od całej kwoty jako wynagrodzenie za zarządzanie. Różnią się też jeszcze jedną ważną cechą, o której warto powiedzieć. Zobowiązanie zapisane w ZUS-ie dla emeryta jest zapisem mocniejszym niż obligacja Skarbu Państwa. Jeżeli chcecie państwo na to dowód, to przypomnijcie sobie państwo: Czy kiedykolwiek w Polsce nie było wypłaconych przez ZUS emerytur i czy to były pieniądze wypłacane żywą gotówką, czy też były wirtualnym zapisem? A czy były przypadki także w Polsce, że obligacje były obcinane, nie tylko jeśli chodzi o odsetki, ale także o wartość kapitałową? To są realia, które w gospodarkach również się zdarzają.</u>
          <u xml:id="u-276.8" who="#SławomirNeumann">Ostatnio towarzystwa emerytalne wystąpiły do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości o ustalenie, czy ograniczenie możliwości dla inwestowania tylko w polskie papiery skarbowe jest zgodne z prawem unijnym. Z dużym prawdopodobieństwem, można powiedzieć, graniczącym z pewnością, można przypuszczać, że Trybunał wskaże, że to jest niezgodne z prawem unijnym. Niedługo w portfelach OFE mogą znaleźć się obligacje Grecji, Islandii, Irlandii, Hiszpanii czy innych krajów europejskich. Mogą one być atrakcyjne dla OFE, bo teoretycznie dają większe zyski, ale także niosą znacznie większe ryzyko. Dodatkowo kraje Unii Europejskiej ze strefy euro chcą wprowadzić tzw. klauzulę wspólnego działania. Powoduje ona automatyczne obniżenie wartości obligacji rządowych kraju, który wpadnie w tarapaty i będzie korzystał z pomocy Unii Europejskiej. To niepotrzebne ryzyko zamieniania gotówki na obligacje chcemy tą ustawą zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-276.9" who="#SławomirNeumann">Czy nie jest już oczywiste, że system, który ma wadę, wymaga naprawy? Wydaje się, że tak. Ta część systemu emerytalnego nie działa tak, jak założyli to sobie autorzy ustawy. W tej chwili, mając taki system, generujemy dług, który właściwie nie ma granic w przyszłości. Najlepiej świadczą o tym liczby. Od początku reformy, to jest od 1999 r., do 2010 r. przekazaliśmy z budżetu do OFE 162 mld zł, które wcześniej musieliśmy pożyczyć poprzez emisję obligacji. Przez te lata koszt odsetek od tych obligacji wyniósł 61,5 mld zł. Razem daje to kwotę 223,5 mld zł, które kosztuje ten system. Szanowni państwo, w OFE na koniec 2010 r. były aktywa o wartości 221,3 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-276.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Co z tego?)</u>
          <u xml:id="u-276.11" who="#SławomirNeumann">Ponad 2 mld mniej niż koszt, jaki poniósł budżet państwa na ten system. To pokazuje, że ten system wymaga naprawy. I tej naprawy się podjęliśmy. Czy chcemy, żeby nadal na słynnym liczniku, zainstalowanym w Warszawie przez jednego z poważnych ekspertów, rosła kwota długu publicznego i tempo, w jakim się zadłużamy? Przecież ten dług obciąża nas wszystkich dzisiaj, ale także będzie obciążał za 5, 10, 20 lat. To całkiem niedawno pomysłodawca tego licznika apelował o podjęcie działań mających obniżyć przyrost długu. A przecież dzisiaj prawie 1/3 sumy, która na tym zegarze się wyświetla, to dług generowany przez wadliwy system transferów do OFE. Aż 1/3. Jeżeli nie podjęlibyśmy tej reformy, to przyrastałby ten dług jeszcze szybciej.</u>
          <u xml:id="u-276.12" who="#SławomirNeumann">Jeżeli to jeszcze kogoś nie przekonuje, że trzeba nad tym systemem się zastanowić, to warto może rozejrzeć się wkoło, jak inni reagują na podobne problemy. Otóż Chile, na którym wzorowaliśmy się w 1998 r., wprowadzając tę reformę, dawno już ją zmieniło. Łotwa całkowicie zawiesiła przekazywanie składek do swojego systemu OFE. Węgry ten system zupełnie skasowały i wszystko wróciło do budżetu, nawet składki odłożone już w OFE. Szwecja, która razem z Polską wprowadzała podobną reformę, od razu miała składkę na poziomie 2,5%, a na początku reformy zgromadziła fundusz wartości wielu miliardów koron, który miał być uzupełnieniem środków tej reformy emerytalnej, braków powstałych z jej tytułu. Natomiast Niemcy, Francja, Wielka Brytania i inne bogate kraje Zachodu nie zdecydowały się na wprowadzenie takiej reformy ze zwykłej obawy, że ich na to nie będzie stać.</u>
          <u xml:id="u-276.13" who="#SławomirNeumann">Podczas tej debaty pada wiele argumentów, w dużej mierze zakłamujących rzeczywistość, przeinaczających fakty lub przypisujących złe intencje rządowi i koalicji Platformy i PSL, które podjęły próbę kontynuowania reformy emerytalnej sprzed dwunastu lat. Straszy się Polaków, że tą ustawą zabieramy ich pieniądze zgromadzone w OFE i zasypujemy jakąś dziurę budżetową. To oczywista nieprawda.</u>
          <u xml:id="u-276.14" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Ale to święta prawda.)</u>
          <u xml:id="u-276.15" who="#SławomirNeumann">Pieniądze zgromadzone w OFE tam pozostaną i będą nadal pracować na część kapitałową naszych emerytur.</u>
          <u xml:id="u-276.16" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: W uzasadnieniu można to przeczytać, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-276.17" who="#SławomirNeumann">Dzięki proponowanej ustawie będzie można większą część środków inwestować na rynku kapitałowym, a wydatki budżetowe, które są planowane w tym roku, mają pokrycie finansowe. I powinniście państwo doskonale o tym wiedzieć, bo ustawę budżetową przyjęliśmy w tej Izbie kilka miesięcy temu.</u>
          <u xml:id="u-276.18" who="#SławomirNeumann">W debacie podnosi też się często kwestię złamania umowy społecznej. Jako przykład podaje się reformę z 1999 r. Zmieniamy ustawę i warunki II filara, a tak, jak twierdzą krytycy, nie powinno być. To jest także nieprawdziwy argument. Przy wprowadzeniu reformy w 1999 r. nikt nie pytał Polaków w referendum, czy chcą takiej zmiany. Parlament przyjął zaproponowane rozwiązania, a my jako obywatele musieliśmy je zaakceptować. Jest mnóstwo przypadków, kiedy to nie pytając o zgodę, w drodze losowania przydzielono danego obywatela do danego funduszu. Ta reforma została uchwalona w normalnym trybie jak wiele innych. Twórcy tych zmian zapisali nawet w tzw. zielonej księdze, dokumencie, który opisywał tę reformę, że raz na trzy lata powinien być przeprowadzony przegląd jej funkcjonowania i wprowadzone powinny być ewentualne korekty, tak żeby ją poprawić. Dopiero rząd Platformy i Polskiego Stronnictwa Ludowego poważnie potraktował to przesłanie i dzięki temu mamy dzisiaj projekt ustawy, która poprawia ten system.</u>
          <u xml:id="u-276.19" who="#SławomirNeumann">W debacie często słychać również głosy straszące Polaków, że emerytura będzie niższa. To nawet dzisiaj słyszeliśmy z państwa ust. Proponowana w ustawie waloryzacja składek na indywidualnym koncie w ZUS o nominalny wzrost PKB w Polsce z ostatnich pięciu lat daje gwarancję, że kwota z tego tytułu będzie większa, niż gdyby były one indeksowane o oprocentowanie obligacji, jak to jest obecnie. Na przestrzeni ostatnich lat wzrost PKB plus inflacja, to jest nominalny wzrost PKB, był zawsze znacząco wyższy niż oprocentowanie obligacji i niewątpliwie po wejściu Polski do strefy euro oprocentowanie obligacji jeszcze bardziej spadnie. Dlatego z dużą dozą pewności można powiedzieć, że ta część naszej przyszłej emerytury będzie wyższa, niż w sytuacji gdyby nadal tę część składki przekazywać do OFE, które kupowałyby za nią obligację.</u>
          <u xml:id="u-276.20" who="#SławomirNeumann">Wprowadzamy także możliwość dodatkowych dobrowolnych ubezpieczeń, by mieć wyższe emerytury. Dzięki uldze podatkowej może to być mocny impuls do dodatkowego oszczędzania na przyszłą emeryturę, a składka ta jeszcze zasili strumień pieniędzy, który w ramach emerytur kapitałowych będzie mógł być inwestowany na giełdzie.</u>
          <u xml:id="u-276.21" who="#SławomirNeumann">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Platformy proszę o skierowanie tego projektu do komisji merytorycznych i szybkie prace w komisjach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-276.22" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stefan Niesiołowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#StefanNiesiołowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#StefanNiesiołowski">Pan poseł Mirosław Sekuła, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#MirosławSekuła">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Kontynuując wystąpienie klubowe, chciałbym przypomnieć kilka faktów z historii ubezpieczeń emerytalnych. Dekretem z 25 czerwca 1954 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin w art. 104 zlikwidowano pracownicze kasy emerytalne, a w 1955 r. zlikwidowano Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jednak odtworzono go już w 1960 r. i utworzono wprawdzie państwowy, ale odrębny od budżetu państwa fundusz emerytalny, którego dysponentem został ZUS. Nadwyżki finansowe z tego funduszu lokowano w budżecie państwa lub w Narodowym Banku Polskim jako oprocentowane lokaty. Pamiętam, że na tzw. pasku wypłaty mojego ojca była pozycja potrąceń w wysokości 12% na fundusz emerytalny. W latach siedemdziesiątych, gdy narastały problemy finansowe państwa, fundusz emerytalny włączono do budżetu państwa. W dłuższym okresie nie rozwiązało to problemów budżetowych, a nierozważna polityka emerytalna i zmiany demograficzne w naszym narodzie spowodowały ostry kryzys systemu emerytalnego. Obciążenie pensji składką na ZUS ciągle wzrastało, osiągając w 1981 r. 25% oraz 45% w latach osiemdziesiątych. W 1998 r., wtedy kiedy wprowadzono reformę, składka ta powinna wynosić już 48%, a faktyczny średni wiek przechodzenia na emeryturę wynosił wtedy dla mężczyzn 59 lat i 55 lat dla kobiet.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#MirosławSekuła">Dopiero reforma przeprowadzona w 1998 r. przez koalicję Akcji Wyborczej „Solidarność” i Unii Wolności zmieniła tę nadzwyczaj niebezpieczną dla finansów państwa i kieszeni emerytów sytuację. Chcę podkreślić tutaj z całą mocą, że reforma emerytalna z 1998 r. była konieczna i jest do dzisiaj wielkim osiągnięciem państwa polskiego. Jednak nie jest ona doskonała, a obowiązkiem każdego następnego rządu po ekipie Jerzego Buzka i Leszka Balcerowicza było jej monitorowanie i ewentualne poprawianie. Zamiast tego ówczesna większość parlamentarna psuła tę reformę, wyłączając z systemu poszczególne grupy pracowników, a to służby mundurowe, a to prokuratorów, czy też górników. Tak samo beztrosko i nieodpowiedzialnie postępował każdy następny rząd, SLD i PiS.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#MirosławSekuła">Polsce jest potrzebna odpowiedzialna i wprowadzona bez zbędnej zwłoki reforma finansów publicznych. Jej częścią musi być poprawienie i dokończenie reformy emerytalnej. Niezrozumiałe są te głosy i opinie, że konieczna jest naprawa finansów publicznych, ale od reformy emerytalnej i otwartych funduszy emerytalnych wara. Właśnie w logikę działania wpisuje się tu rozpoczęcie ich naprawy od spraw oczywistych - od zmniejszenia niepotrzebnych wydatków związanych z obsługą systemu emerytalnego i zlikwidowania swoistej karuzeli pieniężnej występującej obecnie w systemie emerytalnym, a generującej niepotrzebny dług publiczny i dającej niezasadny zarobek OFE. Dlatego właśnie przystępujemy do naprawy finansów publicznych, rozpoczynając od poprawy systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#MirosławSekuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie jeszcze odnieść się do projektu zgłoszonego przez posłów Prawa i Sprawiedliwości, zawartego druku nr 3915.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#MirosławSekuła">Szanowni wnioskodawcy, jestem przekonany, że gdyby premierem był któryś z odpowiedzialnych polityków PiS, to zablokowałby was z takim projektem, bo jest to projekt nierealizowalny w proponowanym przez wnioskodawców terminie wejścia w życie, a gdyby, nie daj Boże, miał być realizowany, to doprowadziłby do całkowitego chaosu w systemie emerytalnym, z zagrożeniem wypłat emerytur łącznie. Niestety nie jest to projekt naprawiający państwo lub jakąś jego instytucję. Został on zgłoszony raczej dla pomieszania dobrego i złego.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#MirosławSekuła"> Chyba nawet niektórzy z posłów wnioskodawców, którzy znają się przecież na finansach publicznych i ubezpieczeniach społecznych, mają nadzieję, że ich projekt zostanie odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-278.7" who="#MirosławSekuła">Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska w poczuciu odpowiedzialności za państwo nie poprze tego projektu i apeluje o jego wycofanie. Skupimy się natomiast na dopracowaniu przedłożenia rządowego zawartego w druku nr 3946.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#StefanNiesiołowski">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#MirosławSekuła">Jestem przekonany, że będzie to z korzyścią dla Polski, jej finansów publicznych i przyszłych emerytów. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#StefanNiesiołowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#StefanNiesiołowski">Pani posłanka Beata Szydło, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#BeataSzydło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podstawowym atrybutem emerytury powinien być jej stały, przewidywalny poziom. Emerytura ma być pewnikiem dla każdego, kto wchodzi na rynek pracy, oraz dla każdego, kto już zakończył aktywność zawodową. Nie może być, jak mówił pan premier, niespodzianką. Emerytura nie jest jałmużną ani nie bierze się z niczego. Każdy pracujący odkłada na przyszłość, kiedy nie będzie już zarabiał, nie wirtualne pieniądze, bo co miesiąc z jego pensji są odprowadzane do systemu konkretne składki. I każdy pracujący przekonuje się o tym, otrzymując swoje wynagrodzenie i widząc, jak duża część tego wynagrodzenia odprowadzana jest do systemu. Potencjalny emeryt mógłby, zliczając odprowadzone składki, być przekonany, że może być spokojny o swoją emerytalną przyszłość. Rozczarowanie spotka go, gdy po latach otrzyma po raz pierwszy emeryturę. Wówczas okazuje się, że nie tak miało być.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#BeataSzydło">Zasadą solidarności społecznej jest pokoleniowe zabezpieczenie emerytalne. Osoby pracujące wypracowują zabezpieczenie emerytalne dla osób, które już nie są aktywne zawodowo. Ta zasada musi być gwarancją systemu. System emerytalny jest niezmiernie wrażliwy społecznie i jako taki powinien być przede wszystkim szczególnie przez państwo pielęgnowany. Zmiany w nim zachodzące muszą uwzględniać wrażliwość społeczną, poszanowanie dla pracy osób, które już nie są aktywne zawodowo, oraz dla tych, które aktualnie pracują. Jak żaden inny wiąże ze sobą pokolenia, wiąże przeszłość z teraźniejszością, a może jeszcze bardziej z przyszłością. Nie może być traktowany jak doraźny instrument rozwiązywania aktualnych problemów.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#BeataSzydło">Reforma emerytalna wprowadzona w Polsce wzbudza wiele emocji. Po latach okazało się, że wizje roztaczane przed Polakami w czasie, gdy ją wprowadzano, okazały się mirażami. Oczywiście możemy dyskutować o historii, ale istotniejsze jest, żeby z historii wyciągać wnioski. Co łączy rok 1999 z rokiem 2011? Sądzę, że kluczem jest kolejny miraż. Wówczas twórcy reformy przekonywali nas, że czeka nas raj emerytalny, że starość Polacy będą spędzać, podróżując po świecie i żyjąc beztrosko, bo będzie ich na to stać. Dzisiaj rząd próbuje nas przekonać, że nasze emerytury będą bezpieczne, że będą wyższe i stabilne, mimo że teraz musi tym systemem zachwiać. Na jakiej podstawie mamy w to wierzyć? Czy nasza wiara ma być tak samo bezwzględna, oparta na przekonaniu ministra Rostowskiego i premiera Tuska o zielonej wyspie? Sądzę, że obecne kłopoty biorą się właśnie stąd, że zbyt długo obaj panowie na owej zielonej wyspie przebywali.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#BeataSzydło"> Oczywiście można oddać się marzeniom, można jak Piotruś Pan ciągle roić o Nibylandii, tyle że kiedy się marzy, warto jednak mieć w portfelu pieniądze na czynsz, energię, żywność, lekarstwa.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#BeataSzydło">Zielona wyspa okazała się wydmuszką, która pęka na naszych oczach. Ceny rosną, inflacja rośnie, bezrobocie rośnie - takie są fakty z ostatnich trzech miesięcy. Deficyt budżetu przekroczył w lutym 35% planowanego na ten rok, a marcu ma osiągnąć 45%. Dynamika imponująca. Oczywiście zaraz usłyszymy, że to normalne, że nic się nie dzieje i że na koniec roku znowu będziemy zieloną wyspą. Już mamy tłumaczenia, że to normalne, że na początku roku ceny rosną, że przecież są problemy w Afryce Północnej, a teraz trzęsienie ziemi w Japonii. I tak płynie opowieść rządu o tym, że nasz statek jest stabilny, ale wokół nas burza, więc jak statek się rozbije, to cóż, kapitan powie, że to nie jego wina. I powie: A wy nie macie innego wyjścia, bo trzeba płynąć dalej, więc złóżcie się wszyscy na naprawę rozbitego statku. Warto jednak zapytać, czy kapitan i załoga dobrze ustawili kompas, wyruszając w ten rejs. Szukanie winnych wszędzie poza sobą jest złym sposobem na rządzenie i, jak się okazało, brak samorefleksji ze strony załogi statku albo doprowadzi nas wszystkich na mieliznę, albo spowoduje, że rozbijemy się na skałach. Rządzenie polega między innymi na przewidywaniu, jak omijać burze i mielizny, żeby bezpiecznie dowieźć pasażerów do portu. Natomiast ta załoga ma dla nas już tylko jedną propozycję: zrzuca tratwy ratunkowe, rozdaje kapoki i martwi się, jak dopłynąć do portu o nazwie: wybory parlamentarne. Nasuwa się tylko pytanie, czy dla wszystkich tego sprzętu wystarczy i czy jest to port, o który Polakom chodziło, kiedy wsiadali na ten statek.</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#BeataSzydło">System emerytalny nie może być doraźnym narzędziem przy łataniu dziury budżetowej. Jego fundamentem musi być stabilność. Mam wrażenie, że w roku 2011 rząd popełnia ten sam błąd, co w roku 1999, łudząc się, że bezrefleksyjne zmiany można wprowadzać bez żadnych konsekwencji. Właśnie reforma z 1999 r. jest najlepszym dowodem, że zmiany systemu emerytalnego muszą być przeprowadzone z głębokim namysłem i zastanowieniem, analizą tego, co nas czeka w przyszłości, a nie w myśl zasady tak lubianej przez pana premiera: tu i teraz.</u>
          <u xml:id="u-282.7" who="#BeataSzydło">Poprawa systemu jest konieczna, z tym zgadzają się wszyscy. Demografia, finanse publiczne, sytuacja gospodarcza to czynniki wyraźnie wskazujące, że potrzebne są zmiany. Tyle, że nie doraźne i nie takie, które zamiast poprawić sytuację i ustabilizować system emerytalny, wprowadzają niepewność większą niż obecnie.</u>
          <u xml:id="u-282.8" who="#BeataSzydło">Co Polacy wiedzą o proponowanych przez rząd zmianach? Z badań sondażowych wynika, że niewiele. Czy mamy szansę na spokojną debatę na temat zmian systemu emerytalnego proponowanego przez rząd? Nie. Mamy pośpiech, tempo zaiste sprinterskie, tylko że w tym przypadku pośpiech jest złym doradcą, a stare polskie przysłowie mówi, że co nagle, to po diable. Warto może, panie premierze, wydłużyć dystans, żeby dać czas na wprowadzenie takich zmian, które przyczynią się do zwycięstwa na mecie, a zwycięstwo nie będzie odebrane po jakimś czasie za stosowanie dopingu.</u>
          <u xml:id="u-282.9" who="#BeataSzydło">Politycy Platformy Obywatelskiej wymyślili nowy argument. Ich zdaniem debata toczyła się przecież w mediach od dawna. To właśnie w mediach spierali się ministrowie, to tam sobie zaprzeczali, zmieniali zdanie. Ten szum medialny, chaos konsekwentnie wprowadzany przez rządowych specjalistów od PR miał jeden cel: chodziło o to, żeby Polacy już w ogóle nie wiedzieli, w jakim kierunku zmierzają te zmiany i co ich czeka, i żeby przestali się nad tym wszystkim zastanawiać, ponieważ i tak rząd zrobi swoje. Bo w to, że naszym kapitałem na przyszłość ma być zapis księgowy, panie ministrze, to raczej, Polacy już nie uwierzą. Ich wiara została też mocno wystawiona na próbę, kiedy przekonywał pan, że mimo większych wpłat do OFE będą mieć większe zyski, a zupełne szczęście czeka nas w roku 2060.</u>
          <u xml:id="u-282.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.11" who="#BeataSzydło">O zmianach w systemie emerytalnym trzeba rozmawiać. Nie w pośpiechu, dostając zadyszki, nie poprzez stosowanie zabiegów marketingowych, ale konkretnie. Miejscem do tego właściwym jest Sejm, forum komisji sejmowych. Tymi kwestiami powinny się zajmować i komisja finansów, i komisja spraw społecznych. I nie w takim tempie, jakby ostatni pociąg właśnie odjeżdżał, a trzeba do niego dobiec i wskoczyć. A że z koleją macie nie najlepsze doświadczenia, może zaprzestańcie tego eksperymentu.</u>
          <u xml:id="u-282.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.13" who="#BeataSzydło">Mam pytanie: Czy projekt, który trafił do Sejmu i w tej chwili jest nam przedstawiany, jest tym samym, który był poddany konsultacjom społecznym, bez zmian? W kwestii projektu rządowego i projektu Prawa i Sprawiedliwości potrzebne jest wysłuchanie publiczne. Prawo i Sprawiedliwość takie wnioski złożyło. Polacy mają prawo wiedzieć, co będzie się działo z ich emeryturami, jakie propozycje ma rząd i jakie to przyniesie skutki w przyszłości. To wy, panowie, mówicie już bez ogródek, że chodzi o ratowanie finansów, że to jest rzeczywisty cel zmian, a nie poprawa systemu emerytalnego. Oczywiście stabilizacja budżetu może nastąpić na rok, dwa, ale prawda jest taka, że wcześniej czy później zapisy księgowe w ZUS będą musiały być wypełnione żywą gotówką, kiedy przyjdzie wypłacać emerytury. Pytanie: Skąd wziąć na to pieniądze? Odpowiedź: Z budżetu. Pytanie: Czy wówczas to nie będzie problem finansów publicznych? Odpowiedź: To będzie problem finansów publicznych. Rząd dzisiaj wie, że to już nie będzie jego problem.</u>
          <u xml:id="u-282.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.15" who="#BeataSzydło"> Prawo i Sprawiedliwość mówi: To będzie problem Polaków, panie premierze, i naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-282.16" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Tomczykiewicz: A wykup obligacji?)</u>
          <u xml:id="u-282.17" who="#BeataSzydło">Kolejne pytania z tym związane. Na jakich przesłankach rząd opiera pogląd, że sytuacja finansowa w roku 2017 będzie na tyle dobra, aby zwiększyć składkę do OFE, skoro, po pierwsze, twierdzi, że sytuacja gospodarcza na świecie pogarsza się i nie wiadomo, co nas czeka, a po drugie, nie ma żadnych propozycji reformy finansów publicznych? Jak państwo będzie kształtowało sytuację? Jak będzie się kształtowała sytuacja na giełdzie, skoro znajdzie się na niej mniej środków do inwestowania? Skoro tak, to jak się będzie rozwijał rynek pracy? Na jakim poziomie są szacowane wpływy dochodów do budżetu? Jak będzie się kształtowała w związku z tym konsumpcja wewnętrzna, która jest jednym z podstawowych czynników naszego wzrostu PKB? Wreszcie jakie rozwiązania proponuje rząd w związku z pogarszającą się dramatycznie sytuacją demograficzną naszego kraju? O rok 2060 nie pytam, bo rozumiem, że musielibyśmy rozmawiać na dużym poziomie abstrakcji, stosując modele teoretyczne, które mają to do siebie, że często rzeczywistość je przerasta, a na futurologię szkoda czasu.</u>
          <u xml:id="u-282.18" who="#BeataSzydło">Projekt ustawy, który przedłożył rząd, można uznać za tymczasową prowizorkę, z tym że w naszym kraju, niestety, prowizorki trzymają się najdłużej. Niestety, każe to już inaczej patrzeć na te proponowane zmiany. Projekt należy ocenić negatywnie między innymi ze względu na niedostosowanie go do pogarszającej się sytuacji demograficznej, ryzyko niemożności wywiązania się państwa w przyszłości z zaciąganych dziś zobowiązań, zwiększenie ryzyka inwestycyjnego ponoszonego przez członków OFE, ograniczenie konkurencji między OFE, zwiększenie komplikacji systemu poprzez wprowadzenie subkont w ZUS, indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego oraz dobrowolnych funduszy emerytalnych, negatywny wpływ na polski rynek kapitałowy. Tych nieścisłości można by wymienić jeszcze więcej. Przytaczam tu zaledwie kilka najbardziej wątpliwych kwestii, aby wskazać, że pośpiech, jak już wcześniej mówiłam, nie jest przy tej ustawie wskazany.</u>
          <u xml:id="u-282.19" who="#BeataSzydło">Poza tym, nawiązując do wypowiedzi pana ministra Boniego, który wymienił 6 punktów, które jeszcze muszą być w niedalekiej przyszłości wprowadzone do systemu emerytalnego, postawię punkt 7. Dlaczego nie teraz, dlaczego nie w tej ustawie, skoro już w tej chwili zaczynamy dyskusję nad zmianą systemu?</u>
          <u xml:id="u-282.20" who="#BeataSzydło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawa systemu emerytalnego w naszym kraju, dążąca do jego stabilizacji, jest konieczna. Prawo i Sprawiedliwość złożyło 5 stycznia projekt ustawy, który daje Polakom możliwość wyboru. Państwo ma za zadanie stworzyć bezpieczny, stabilny system, dać jasną o nim informację, dbać o zabezpieczenie emerytalne swoich obywateli. Natomiast to każdy sam ma mieć prawo decydowania o tym, gdzie jego pieniądze na przyszłe emerytury będą lokowane. Prawo i Sprawiedliwość domaga się prawa do szerokiej i rzeczowej debaty nad zmianami systemu emerytalnego w imię solidaryzmu społecznego, w imię poczucia odpowiedzialności za przyszłość wszystkich Polaków żyjących tu i teraz, ale i przyszłych pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-282.21" who="#BeataSzydło">Na zakończenie, panie premierze, odniosę się do pana apelu, aby PiS poparł projekt, który przedkładacie, bo załatwiacie za nas problem, kiedy po wyborach będziemy rządzić. Problem w tym, panie premierze, i to nas od was różni, że Prawo i Sprawiedliwość nie dba o własny interes, ale o interes Polski i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-282.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze ktoś pomyśli, że to prawda.)</u>
          <u xml:id="u-282.23" who="#BeataSzydło">Dlatego nie możemy poprzeć ustawy, która nie daje Polakom pewności stabilnego systemu emerytalnego ani pewności stabilnych finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-282.24" who="#BeataSzydło">W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość składam wniosek o odrzucenie rządowego projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-282.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#StefanNiesiołowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#StefanNiesiołowski">Pan poseł Grzegorz Napieralski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#GrzegorzNapieralski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałoby się powiedzieć: panie premierze, ale nie ma pana premiera w czasie tak ważnej debaty.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Normalka.)</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#GrzegorzNapieralski">Nie ma również ministra finansów w czasie tak ważnej debaty.</u>
          <u xml:id="u-284.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Jego z zasady nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-284.5" who="#GrzegorzNapieralski">Premier przed chwilą mówił do nas, że to jest najważniejsza debata. My uważamy, że to jest najistotniejsza, najważniejsza debata, mówiąca o fundamencie naszego bezpieczeństwa, bo mówimy o emeryturach.</u>
          <u xml:id="u-284.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.7" who="#GrzegorzNapieralski"> Wszyscy jesteśmy emerytami, pozostaje tylko kwestia, kiedy. Pytam dzisiaj pana premiera, gdzie jest szacunek do Polaków, gdzie jest szacunek do tej Izby, gdzie jest szacunek do własnego klubu parlamentarnego, który dzisiaj wypowiadał się w tej kwestii, gdzie szacunek premiera i ministrów do opozycji, bo w tak ważnej debacie najistotniejsze rzeczy to dialog i rozmowa.</u>
          <u xml:id="u-284.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie należy rozmawiać.)</u>
          <u xml:id="u-284.9" who="#GrzegorzNapieralski">Premier powiedział ostatnio w mediach, że odnosi wrażenie, iż dogada się z lewicą. Pan premier odnosi takie wrażenie, tylko że pan premier z nami nie rozmawiał. Pan premier nie chciał przyjść na posiedzenie klubu i rozmawiać z posłankami i posłami Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Nie chciał z nami rozmawiać, ale nie wiem, dlaczego. Nie miał czasu, być może grał w piłkę, być może pisał artykuł do „Gazety Wyborczej”.</u>
          <u xml:id="u-284.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Głupstwa pan plecie.)</u>
          <u xml:id="u-284.12" who="#GrzegorzNapieralski">Dlatego się nie spotkaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-284.13" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Może do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-284.14" who="#GrzegorzNapieralski">Dzisiaj w debacie dostajemy po 15 minut, żeby rozmawiać w Sejmie o tak ważnej kwestii. To jest 15 minut wstydu dla was, posłanki i posłowie Platformy Obywatelskiej, i dla waszego premiera.</u>
          <u xml:id="u-284.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.16" who="#GrzegorzNapieralski"> W jednym z mediów pan premier mówił: Zapytam lewicę, zapytam liderów lewicy, czy ważniejszy jest interes OFE, czy dla nich ważniejszy jest interes wypłacanych dzisiaj emerytur.</u>
          <u xml:id="u-284.17" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Do rzeczy, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-284.18" who="#GrzegorzNapieralski">Myślałem, że hipokryzja i arogancja mają swoje granice. Kto powołał do życia OFE, Sojusz Lewicy Demokratycznej? Powołały AWS i Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-284.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo.)</u>
          <u xml:id="u-284.21" who="#GrzegorzNapieralski">Powołaliście OFE, panie i panowie, tylko inaczej się nazywaliście. Nazywaliście się Akcja Wyborcza Solidarność i Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-284.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.23" who="#GrzegorzNapieralski"> To wy tak naprawdę broniliście tego, aby interes OFE był cały czas zagwarantowany, bo przez trzy lata blokowaliście ustawę, dobrą ustawę Sojuszu Lewicy Demokratycznej, która zmniejszała prowizje do OFE. </u>
          <u xml:id="u-284.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.25" who="#GrzegorzNapieralski"> Zarabiali te miliardy dzięki wam, posłanki i posłowie z Platformy Obywatelskiej i z koalicji rządzącej, również z partii Polskie Stronnictwo Ludowe. Nie zapominajmy o tym. Powołaliście tego potworka, szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-284.26" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A teraz pan przewodniczący broni tego potworka.)</u>
          <u xml:id="u-284.27" who="#GrzegorzNapieralski">Pytam, dlaczego nie chcecie rozmawiać, dlaczego proponujecie zmiany dotyczące naszych emerytur właśnie dziś. Premier przed chwilą mówił z tej mównicy...</u>
          <u xml:id="u-284.28" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-284.29" who="#GrzegorzNapieralski">Panie marszałku, może trochę ciszej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#StefanNiesiołowski">Proszę mówić, panie pośle, sam pan sobie przerywa.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#GrzegorzNapieralski">Trochę ciszej, jeżeli można.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jesteś w słabej formie.)</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#GrzegorzNapieralski">Dzisiaj mamy rozmawiać o emeryturach i o kolejnym eksperymencie. Ci sami ludzie, którzy przeprowadzili ten eksperyment ponad 10 lat temu, dzisiaj mówią, że to zły eksperyment. Ci sami ludzie dzisiaj znowu mówią o nowym eksperymencie. Pytam więc dzisiaj, jakie mamy gwarancje, że za 20–30 lat ten eksperyment się powiedzie, odpowiedzcie nam. Dzisiaj premier mówił na tej sali, że raz na jakiś czas trzeba dokonać przeglądu, korekty, że jednak system jest zły. Premier mówi: system jest zły. Tylko pytam: Dlaczego pan premier nie mówił tego, dlaczego państwo nie mówiliście tego trzy lata temu, kiedy przejęliście władzę?</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Mówiliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#GrzegorzNapieralski">Dlaczego nie mówiliście tego rok po objęciu swoich rządów, kiedy tak pięknie podsumowaliście okres swojego rządzenia?</u>
          <u xml:id="u-286.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A co Sojusz zrobił?)</u>
          <u xml:id="u-286.6" who="#GrzegorzNapieralski">Dlaczego o tym nie mówiliście?</u>
          <u xml:id="u-286.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A wy to co?)</u>
          <u xml:id="u-286.8" who="#GrzegorzNapieralski">Jesteśmy odpowiedzialną opozycją i nie mamy zamiaru bawić się w czarnowidztwo.</u>
          <u xml:id="u-286.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-286.10" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Jeszcze raz niech pan powie, co zrobiliście. Jest pan premier, niech pan powie wszystko jeszcze raz.)</u>
          <u xml:id="u-286.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-286.12" who="#GrzegorzNapieralski">Bardzo mnie to cieszy.</u>
          <u xml:id="u-286.13" who="#GrzegorzNapieralski">Jesteśmy odpowiedzialną opozycją i nie mamy zamiaru bawić się w czarnowidztwo. Nie zamierzamy jednak siedzieć cicho. Zwłaszcza, że rząd w tej sprawie nie traktuje obywateli poważnie. Merytoryczną i spokojną debatę zastąpiono bowiem taką grą w podchody. Przez trzy miesiące trzech ministrów cały czas prowadziło ze sobą spór. Nie wiedzieliśmy w ogóle, jakie jest stanowisko rządu. Polacy nie wiedzieli tego, o co w tej całej kłótni chodzi.</u>
          <u xml:id="u-286.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-286.15" who="#GrzegorzNapieralski"> Aż tu nagle dochodzi teraz do przyspieszenia. Ale takie przyspieszenie już raz przerabialiśmy. Przerabialiśmy wtedy, kiedy była omawiana ustawa hazardowa, kiedy walczyliśmy z dopalaczami. Takie triki pojawiły się również w słowach pana Donalda Tuska, kiedy mówił o kasacji pedofilii.</u>
          <u xml:id="u-286.16" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A może by tak coś o emeryturach.)</u>
          <u xml:id="u-286.17" who="#GrzegorzNapieralski">Pan premier chce, abyśmy w ciągu 10 dni rozstrzygnęli o wysokości naszych emerytur, emerytur naszych dzieci i wnuków. W tak błyskawicznym tempie, przy tylu niewiadomych mamy zdecydować dzisiaj o losie 190 mld zł, które mają zmniejszyć przez 10 lat potrzeby pożyczkowe budżetu państwa. Taki tryb procedowania jest nie tylko kpiną z 460 posłanek i posłów. Przede wszystkim jest kpiną z Polaków, którzy powierzają państwu swoje oszczędności. Nie mogę zrozumieć intencji koalicji, nie mogę zrozumieć, dlaczego dzisiejsza debata jest nieograniczona czasowo w odniesieniu do przedstawicieli rządu, ale jest ograniczona w odniesieniu do opozycji...</u>
          <u xml:id="u-286.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-286.19" who="#GrzegorzNapieralski">.‍..i daje opozycji...</u>
          <u xml:id="u-286.20" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Skoro opozycja nie ma nic do powiedzenia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#StefanNiesiołowski">To regulamin, panie pośle, regulamin tak stanowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#GrzegorzNapieralski">...tylko 45 minut czasu.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#GrzegorzNapieralski">Już dzisiaj koalicja PSL-Platforma Obywatelska mówi „nie” wysłuchaniu publicznemu. I znów zadaję pytanie. Przecież w nazwie macie Platforma Obywatelska, obywatelska, a wysłuchanie publiczne jest przejawem obywatelskości. Zastanawiam się, dlaczego tak robicie. Czy dlatego, żeby nie popsuć dobrego samopoczucia premierowi Tuskowi i premierowi Pawlakowi? Czy też się czegoś obawiacie? Pozwólcie debatować i pozwólcie mówić.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#GrzegorzNapieralski">Szanowni Państwo! Powiedzmy sobie uczciwie: powodem całego zamieszania, majstrowania przy naszych emeryturach są rażące zaniedbania. Rażące zaniedbania, które skutkują tym, że dzisiaj balansujemy na granicy 55% długu. Zielona wyspa, którą mydlił nam oczy minister Rostowski, to wyspa strachu, ale dobrze przypudrowana taką kreatywną księgowością. Tylko że dzisiaj już wiemy, że to pudrowanie nic nie da.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#GrzegorzNapieralski"> I rząd doskonale sobie zdaje sprawę z tego, wreszcie przejrzał na oczy. I co robi? W geście rozpaczy rzuca się na składki emerytalne ubezpieczonych. Ten ruch jest efektem 3,5 roku nicnierobienia. To jest 3,5 roku zaniedbań, to jest 3,5 roku braku dobrych decyzji, ale za to rozrostu administracji. Dzisiaj Platforma Obywatelska...</u>
          <u xml:id="u-288.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Rychu, Zdzichu i Miro.)</u>
          <u xml:id="u-288.6" who="#GrzegorzNapieralski">Dzisiaj Platforma Obywatelska demontuje system, który sama wymyśliła i, co najgorsze, wprowadziła w życie. Sojusz Lewicy Demokratycznej mówił „nie” temu systemowi.</u>
          <u xml:id="u-288.7" who="#komentarz">(Poseł Teresa Piotrowska: Najlepiej nie robić nic, jak wy.)</u>
          <u xml:id="u-288.8" who="#GrzegorzNapieralski">Sprzeciwiał się takiemu kształtowi tej reformy. Dziś, 10 lat po tym, jak AWS z najgorzej ocenianym premierem w dziejach po 1989 r. został odsunięty od władzy...</u>
          <u xml:id="u-288.9" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Jest przewodniczącym Parlamentu Europejskiego.)</u>
          <u xml:id="u-288.10" who="#GrzegorzNapieralski">...wciąż zmagamy się z demonami przeszłości, cały czas zmagamy się z pomysłami Akcji Wyborczej Solidarność, z waszymi reformami...</u>
          <u xml:id="u-288.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo.)</u>
          <u xml:id="u-288.12" who="#GrzegorzNapieralski">...za które dzisiaj płacimy.</u>
          <u xml:id="u-288.13" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To jakie macie rozwiązanie?)</u>
          <u xml:id="u-288.14" who="#GrzegorzNapieralski">Przez 11 lat słyszeliśmy, po pierwsze, że wprowadzony system będzie odporny na starzenie się społeczeństwa; po drugie, że rentowność środków gromadzonych przez OFE jest wyższa niż rentowność ZUS. Słyszeliśmy: ile wpłaciłeś, tyle otrzymasz.</u>
          <u xml:id="u-288.15" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Panie pośle, ale gdzie wasze...)</u>
          <u xml:id="u-288.16" who="#GrzegorzNapieralski">Mamiono nas emeryturą pod palmami w tropikach. Teraz słyszymy, że ZUS posiada gwarancję Skarbu Państwa i dlatego jest bezpieczniejszy niż OFE. Tylko kiedy mówicie prawdę? Czy wtedy mówiliście prawdę? W co mają wierzyć Polacy? Gdzie się podziała wasza wiarygodność? Nikt już nie mówi o tropikach. Rząd bez żenady ogłasza, że przyszłe emerytury będą stanowiły zaledwie 30% ostatnich zarobków. Zastanawiamy się, czy przyszłe emerytury wystarczą nam na chleb, który drożeje w tempie zastraszającym. Jeśli w ogóle ten system się nie zawali. To, panie i panowie, jest kpina.</u>
          <u xml:id="u-288.17" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To jakie jest rozwiązanie?)</u>
          <u xml:id="u-288.18" who="#GrzegorzNapieralski">Kpiną jest również to, że ludzie, którzy do tej emerytalnej katastrofy się przyczynili, dziś znów majstrują przy naszych kieszeniach. Naprawdę pamięć macie krótką, nie tylko w kwestii OFE.</u>
          <u xml:id="u-288.19" who="#GrzegorzNapieralski">Dziś premier krytykuje przywileje emerytalne dla mundurówek i nie pamięta, że sam głosował za ich wprowadzeniem.</u>
          <u xml:id="u-288.20" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-288.21" who="#GrzegorzNapieralski"> Pan premier przegrywa zakład z Moniką Olejnik. I co mówi? Dobrze, że to nie były duże pieniądze. Panie premierze, ale w sprawie OFE chodzi o gigantyczne pieniądze. Chodzi o bezpieczeństwo i spokojną przyszłość milionów Polaków. Tu nie można zasłaniać się niepamięcią.</u>
          <u xml:id="u-288.22" who="#GrzegorzNapieralski">Dziś pierwszoplanową rolę w pracach nad nowym systemem emerytalnym odgrywa Jan Krzysztof Bielecki. Każe nam wierzyć, że będzie dobrze. Mówi wszędzie, w mediach, że nie musimy się martwić o przyszłe emerytury. Pan Bielecki rzeczywiście nie musi się martwić o swoją emeryturę. On jest milionerem, on ma przyszłość zapewnioną. I tu pojawia się problem.</u>
          <u xml:id="u-288.23" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A jakie są propozycje?)</u>
          <u xml:id="u-288.24" who="#GrzegorzNapieralski">Bo mówicie państwo, że gwarantujecie przyszłe emerytury, że jest papier.</u>
          <u xml:id="u-288.25" who="#komentarz">(Głos z sali: A nie ma?)</u>
          <u xml:id="u-288.26" who="#GrzegorzNapieralski">I tu pojawia się problem, bo papier co prawda wszystko przyjmie, ale...</u>
          <u xml:id="u-288.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy tak robiliście?)</u>
          <u xml:id="u-288.28" who="#GrzegorzNapieralski">...tych dzieci i wnuków nie będzie wystarczająco dużo, aby płaciły na przyszłe emerytury.</u>
          <u xml:id="u-288.29" who="#GrzegorzNapieralski">Nie jest też tak, że ratowanie budżetu i finansów państwa wymaga złożenia na ołtarzu ofiary w postaci pieniędzy na emerytury. Po prostu Donald Tusk wraz z Waldemarem Pawlakiem zdecydowali, że zamiast cofnąć radykalne obniżki podatków dla najbogatszych, zamiast odchudzać administrację, lepiej zabierać ludziom pieniądze składane na emerytury. Fakty mówią za siebie. Minister finansów, strażnik państwowej kasy robi wszystko, by nie powiedzieć nam prawdy o stanie finansów publicznych państwa. Dziś jednak wiemy, że 5 lat rządów prawicy, niezależnie czy to spod znaku Platformy, czy PiS, doprowadziło do zapaści budżetu państwa. Jak wyliczyli ekonomiści, jeszcze niedawno sympatyzujący z Platformą Obywatelską, Donald Tusk zadłuża Polskę...</u>
          <u xml:id="u-288.30" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: 12 minut mówisz i nic, zupełnie zero.)</u>
          <u xml:id="u-288.31" who="#GrzegorzNapieralski">...szybciej niż Gierek. Tyle że Gierek za pożyczone pieniądze budował m.in. przedsiębiorstwa i szpitale, które teraz wy sprzedajecie.</u>
          <u xml:id="u-288.32" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-288.33" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Jezus Maria, Boże!)</u>
          <u xml:id="u-288.34" who="#GrzegorzNapieralski">Jesteśmy odpowiedzialną siłą polityczną i w tej dramatycznej sytuacji chcemy wziąć odpowiedzialność za ratowanie budżetu. Nie dlatego, że chcemy pomóc koalicji PSL-Platforma Obywatelska. Im rachunek za 6 miesięcy wystawią wyborczy. Chcemy ratować budżet tylko dlatego, że mamy świadomość naszej odpowiedzialności wobec ludzi, wobec Polaków. Nie możemy dopuścić do bankructwa państwa, nawet gdyby to bankructwo miało pomóc wygrać nam wybory. Wierzę, że ludzie w październiku będą pamiętali o tym, kto doprowadził finanse publiczne do agonii.</u>
          <u xml:id="u-288.35" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Doktryna Gierka, doktryna Napieralskiego.)</u>
          <u xml:id="u-288.36" who="#GrzegorzNapieralski">Będą pamiętali o tym, dlaczego więcej płacą za żywność i z coraz większym trudem wiążą koniec z końcem. Jesteśmy odpowiedzialną opozycją, dlatego mamy bardzo konkretne propozycje.</u>
          <u xml:id="u-288.37" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Jakie?)</u>
          <u xml:id="u-288.38" who="#GrzegorzNapieralski">Pierwsza propozycja...</u>
          <u xml:id="u-288.39" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-288.40" who="#komentarz">(Głos z sali: Ojej, ojej.)</u>
          <u xml:id="u-288.41" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Jakie wreszcie?)</u>
          <u xml:id="u-288.42" who="#GrzegorzNapieralski">Wiem, panie pośle, że to, co mówię, to was bardzo boli, bo to prawda. Wiem, że puszczają wam nerwy, ale kultura polityczna wymaga, żeby pan wysłuchał tego, co jest do powiedzenia. Jeżeli pan będzie chciał zadać pytanie albo się wypowiedzieć, to jest mównica, więc proszę nie przeszkadzać. Wiem, że pan jest zdenerwowany, ale proszę wysłuchać.</u>
          <u xml:id="u-288.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-288.44" who="#GrzegorzNapieralski">Nerwy to zły doradca, chciałbym panu powiedzieć. Uważamy, że dzisiejsi 30-latkowie, czyli osoby urodzone w roku 1980 i później, przechodząc na emeryturę, doświadczą największych problemów demograficznych. Mówiąc wprost, na ich emerytury nie będzie miał kto pracować. Jeśli teraz nie pozwolimy im odkładać więcej pieniędzy, to ich świadczenia będą głodowe. Na to Sojusz Lewicy Demokratycznej zgodzić się nie może. Są to osoby, które najbardziej wierzą w to, że efekty działalności rynkowej są jednak pozytywne, mają bardzo długą perspektywę czasu na zebranie tych efektów. Dlatego proponujemy, aby te osoby przekazywały do OFE 5%, a nie, jak proponuje rząd, 2,3%. Według naszych wyliczeń inne potraktowanie tej grupy, niż przewiduje rząd, zmniejszy wpływy do budżetu o ok. 1,5 mld zł. To są takie pieniądze, które tego pomysłu rządowego nie zniszczą.</u>
          <u xml:id="u-288.45" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-288.46" who="#GrzegorzNapieralski">Druga propozycja jest równie konkretna. Otóż naszym zdaniem należy bezwzględnie szanować prawa nabyte. W przeciwnym razie cały projekt może stać się niekonstytucyjny. Dlatego uważamy, że osoby, które w momencie wejścia w życie reformy mogły zdecydować: zostać w ZUS czy przejść do OFE, powinny mieć możliwość zachowania tamtej decyzji: zostać na warunkach, w jakich podejmowali decyzję, tzn. 7,2%.</u>
          <u xml:id="u-288.47" who="#GrzegorzNapieralski">Paradoksem, znamiennym paradoksem jest fakt, że poza skokiem na nasze przyszłe emerytury propozycja rządowa nie zawiera żadnych, ale to żadnych zmian likwidujących wynaturzenia tego systemu. A takim wynaturzeniem jest choćby 3,5-procentowa opłata za przelew środków do OFE.</u>
          <u xml:id="u-288.48" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ewa Kierzkowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#GrzegorzNapieralski">Opłata w tej wysokości to haracz, którym mają karmić się otwarte fundusze emerytalne. Naszym zdaniem te koszty nie powinny przekraczać 1 zł czy tzw. 1 zł, czyli powinno być 5–10 razy mniej niż obecnie. W zaproponowanych przez koalicję założeniach nie ma co szukać propozycji zmieniających ten stan rzeczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Pani marszałek, posłowie przeszkadzali.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#GrzegorzNapieralski">Pani marszałek, jeszcze 2 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#EwaKierzkowska">Nie, panie przewodniczący, nie. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#GrzegorzNapieralski">Dokończę propozycje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu uprzejmie, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#GrzegorzNapieralski">Już kończę, pani marszałek. Oczywiście może pani wyłączyć mi mikrofon.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#EwaKierzkowska">Pana czas wypowiedzi upłynął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#GrzegorzNapieralski">Proszę to zrobić. Wtedy zejdę.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#GrzegorzNapieralski">Po dekadzie doświadczeń możemy nie tylko chirurgicznym cięciem rozstać się z wynaturzeniami systemu, ale też sprawić, by stał się wreszcie czytelny i - jakkolwiek to zabrzmi - sprawiedliwy. Co to oznacza? Otóż OFE muszą konkurować z rynkiem, a nie ze sobą nawzajem. Obecnie nikt nie ma żadnej motywacji, by wypracować większe zyski. Powiem więcej: opłata za zarządzanie powinna być powiązana z wynikami. I wreszcie OFE zarabiają tylko wtedy, gdy zarabiają przyszli emeryci.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#GrzegorzNapieralski">Trzeba również zmienić filozofię inwestowania naszych pieniędzy w fundusze. Po ostatnich doświadczeniach i wahaniach na giełdzie wiemy, że pieniądze młodych uczestników muszą być inwestowane głównie w akcje, bo to w dłuższym okresie daje szanse na dobre wyniki i w efekcie wyższą emeryturę. Jednak wraz ze zbliżaniem się do emerytury coraz większa część musi być inwestowana w sposób bezpieczny, głównie w obligacje. Tylko w ten sposób możemy zapewnić stabilność emerytur i bezpieczeństwo...</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale bezczelny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#EwaKierzkowska">Panie przewodniczący, 2 minuty, o które pan prosił, już minęły.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#GrzegorzNapieralski">...przyszłym emerytom, a to jest, a przynajmniej powinno być, dla nas wszystkich na tej sali sprawą najważniejszą.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#GrzegorzNapieralski">Szanowni Państwo! Panie Premierze! Wiem, że jesteście przerażeni stanem finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani marszałek, wyłączyć go.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#EwaKierzkowska">To nie była propozycja, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#GrzegorzNapieralski">Dzisiaj, szanowni państwo...</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dosyć!)</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#GrzegorzNapieralski">...potrzebna jest rzetelna i spokojna debata tutaj, w polskim parlamencie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, dziękuję panu uprzejmie. Dodałam panu czas, o który pan prosił. Spełniam pana prośbę i wyłączam mikrofon.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#EwaKierzkowska"> Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#EwaKierzkowska">O głos poprosił prezes Rady Ministrów pan Donald Tusk.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#DonaldTusk">Przepraszam, panie przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#DonaldTusk">Pani marszałek, poprosiłem teraz o głos, bo wydaje mi się, że kilka tez pana przewodniczącego Napieralskiego wymaga sprostowania, żeby nie pozostało nam w pamięci coś, co nie jest do końca zgodne z prawdą.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#DonaldTusk">Panie przewodniczący, przyjmuję tę sympatyczną aluzję do mojej pamięci, ale wie pan, jestem już grubo po pięćdziesiątce, więc w moim wieku czasami zdarza się zapomnieć, co się robiło 8 lat temu, ale pan jest, na miłość Boga, 17 lat młodszy ode mnie, więc pańska pamięć powinna być wyraźnie lepsza.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#DonaldTusk">Pan tutaj z całą mocą podkreślił, że autorami ustawy o otwartych funduszach emerytalnych - jak rozumiem, to system, którego pan nie akceptuje - są byli parlamentarzyści AWS i Unii Wolności...</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#komentarz">(Poseł Beata Mazurek: A Cimoszewicz to co?)</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#DonaldTusk">...i uczynił pan z tego główny argument, fundament swojego wystąpienia. Nie chce mi się wierzyć, że pan tego nie pamięta...</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Za młody.)</u>
          <u xml:id="u-304.7" who="#DonaldTusk">...bo atutem młodości jest dobra pamięć, ale autorami ustawy o otwartych funduszach emerytalnych - prosiłbym lewą stronę o odrobinę spokoju, nie będę używał argumentów, że teraz będziecie się bali albo że prawda będzie was bolała - była większość SLD, inicjatorem był rząd SLD w roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-304.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-304.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu!)</u>
          <u xml:id="u-304.10" who="#DonaldTusk">Ustawa jest z dnia 28 sierpnia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-304.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale inicjatywa jest wcześniejsza.)</u>
          <u xml:id="u-304.12" who="#DonaldTusk">Tak, tak, ale w dokumentach mam rok 1997. Wolę opierać na dokumentacji.</u>
          <u xml:id="u-304.13" who="#komentarz">(Głos z sali: A jak było?)</u>
          <u xml:id="u-304.14" who="#DonaldTusk">Uważam, że dyskusja wymaga rzeczywiście nadzwyczajnej rzetelności, bo rozmawiamy o pieniądzach ludzi, że interes publiczny, o którym dyskutujemy, nie znosi hipokryzji czy pustej retoryki.</u>
          <u xml:id="u-304.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-304.16" who="#DonaldTusk"> Może pan, panie przewodniczący, wygłosić tutaj 20 pięknie brzmiących zdań albo sprytnych osobistych wycieczek, ale nie zmienia to faktu, że początki systemu OFE to jesteście wy.</u>
          <u xml:id="u-304.17" who="#DonaldTusk">Pozwoliłem sobie w moim wystąpieniu nikomu nie czynić zarzutu z tego, co kto robił z systemem emerytalnym w Polsce w ostatnich kilkunastu latach, bo dobre wyjście wymaga rzetelnej i lojalnej wobec siebie i przede wszystkim wobec emerytów i przyszłych emerytów współpracy, a nie retorycznych sztuczek, bo od nich zawsze na końcu samemu się ginie.</u>
          <u xml:id="u-304.18" who="#DonaldTusk">Już pomijam przewrotny argument w ustach pana przewodniczącego SLD o tym, że jakaś partia nazywała się kiedyś inaczej. Pan jest ostatnią osobą, która powinna tego argumentu na tej sali używać.</u>
          <u xml:id="u-304.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-304.20" who="#komentarz">(Głosy z sali: A inicjatywa?)</u>
          <u xml:id="u-304.21" who="#DonaldTusk">Ja bym sobie na to nie pozwolił, a miałbym chyba więcej powodów, żeby wyzłośliwiać się na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-304.22" who="#DonaldTusk">I ostatnia rzecz, jeśli mówimy o rzetelności. W tym miejscu też zwracam się do przedmówcy. Naprawdę warto bardzo dokładnie opisać przedsięwzięcia, jakie podejmowały poszczególne ekipy, nie po to, żeby w kogoś rzucać kamieniem, ale po to, żeby opisać, kto doprowadził do tego, o czym już wspominałem w pierwszym wystąpieniu, że ten system jest nieefektywny. Muszę więc powiedzieć, że decyzje, jakie podejmowaliście - mówię o lewicy - w sprawie systemu emerytalnego od czasu, kiedy został on powołany do życia, wszystkie decyzje, jakie proponowaliście wtedy, kiedy mieliście większość, dewastowały ten system.</u>
          <u xml:id="u-304.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-304.24" who="#DonaldTusk"> Jeśli ten system dzisiaj jest nieefektywny, to głównie dlatego, że wy jako współautorzy tego systemu psuliście go później rok po roku swoimi decyzjami.</u>
          <u xml:id="u-304.25" who="#DonaldTusk">Zgadza się: przegrałem zakład, przeprosiłem z powodu przegranej, tak jest, mój klub w jednym przypadku, w sprawie mundurowych głosował tak, jak proponował wówczas lewicowy rząd. I powiem szczerze, że nie mam z tego powodu osobistej satysfakcji, wręcz przeciwnie, tylko że dzisiaj naszym zadaniem nie jest wypominanie, bo będzie długa kolejka. A od pana oczekiwałbym szczególnie, też ze względu na aspiracje, żeby rzetelność stała się pana pierwszą cechą...</u>
          <u xml:id="u-304.26" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-304.27" who="#DonaldTusk">...bo w takich sprawach, kiedy mówi się o emerytach, o pieniądzach ludzi, rzetelność jest głównym argumentem, żeby pozyskiwać ludzkie zaufanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-304.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#EwaKierzkowska">Pierwszy zgłosił się z wnioskiem formalnym pan marszałek Wenderlich.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#EwaKierzkowska">Panie przewodniczący, pan pozwoli, dobrze? Najpierw pan marszałek Wenderlich zgłosił się z wnioskiem formalnym.</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#JerzyWenderlich">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym w trybie formalnym przypomnieć, że miejscem zabierania głosu na tej sali jest ta mównica, a nie tamte miejsca, skąd pozwalała pani na odkrzykiwania, przekrzykiwania.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kalemba: To nie jest wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#JerzyWenderlich">Chciałbym pani przypomnieć, że powinnością każdego członka Prezydium Sejmu jest nie tylko...</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani marszałek, pan poseł zwraca uwagę.)</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#JerzyWenderlich">Chciałbym pani marszałek przypomnieć, że powinnością każdego z nas, członków Prezydium Sejmu, jest nie tylko spoglądanie na zegarek i mówienie, że czas minął, ale zapewnienie przemawiającemu możliwości swobodnej, nieskrępowanej wypowiedzi. Obojętnie, kto przemawia, czy pan premier...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#JerzyWenderlich">...czy pan przewodniczący Napieralski, czy pan przewodniczący Żelichowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#EwaKierzkowska">Powinnością marszałka...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#JerzyWenderlich">Proszę o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie był wniosek formalny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#EwaKierzkowska">To nie był wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#EwaKierzkowska">Powinnością marszałka Sejmu, jako członka Prezydium Sejmu, pan to wie, jest przestrzeganie regulaminu, a zatem i limitu czasowego.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-311.3" who="#EwaKierzkowska">Pan przewodniczący chce zabrać głos w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-311.4" who="#EwaKierzkowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#GrzegorzNapieralski">Panie Premierze! Osią, głównym wątkiem mojego wystąpienia było zwrócenie uwagi, że to, co zaproponowaliście w polskim parlamencie, czyli takie ekspresowe procedowanie nad najważniejszą ustawą tej kadencji, a może ostatnich kadencji, jest moim zdaniem niesprawiedliwe, niesłuszne i godzi w interes Polaków. Zwróciłem uwagę na to, że przez trzy miesiące trwał spór między pana ministrami, aby wypracować wspólne stanowisko, że nie toczyła się żadna rzetelna debata, a ta debata mogłaby się odbyć w polskim parlamencie, tu, w Sejmie i Senacie, ale skróciliście ją maksymalnie. To pierwsza oś tego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#komentarz">(Poseł Rafał Grupiński: To nie było merytoryczne wystąpienie.)</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#GrzegorzNapieralski">Drugie, panie premierze, też posługuję się podpowiedzią, żeby nie popełnić błędu, i widzę jedną rzecz absolutnie pewną, że reformy systemu emerytalnego w takiej postaci nie wprowadził Sojusz Lewicy Demokratycznej, ale wprowadziły ją Akcja Wyborcza Solidarność i Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-312.4" who="#GrzegorzNapieralski">Zarzuca mi pan, że nie pamiętam jakiejś innej partii, nie wiem jakiej...</u>
          <u xml:id="u-312.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-312.6" who="#GrzegorzNapieralski">...a wtedy, w latach 1993–1997, był klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w latach 2001–2005 był klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej i jest klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Nad głosowaniami, które odbywały się w tamtym czasie, pochyliłem się i one jasno mówią, kto jak głosował.</u>
          <u xml:id="u-312.7" who="#komentarz">(Poseł Rafał Grupiński: Czas demagogii już się skończył.)</u>
          <u xml:id="u-312.8" who="#GrzegorzNapieralski">Sprawa dotycząca zakładu z panią redaktor i debaty o emeryturach mundurowych. Zwracałem, panie premierze, uwagę na to, że użył pan moim zdaniem bardzo złego sformułowania, szczególnie że słuchali tego Polacy, bo pan powiedział, wypominając, że mam taką czy inną pamięć, pan też może mieć taką czy inną pamięć, że na szczęście nie założył się pan o duże pieniądze. Odniosłem to do tej dzisiejszej debaty, gdyż dzisiaj rozmawiamy o olbrzymich pieniądzach, i to o pieniądzach Polaków, dlatego do tego nawiązałem, dlatego o tym, panie premierze, mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-312.9" who="#GrzegorzNapieralski">Zwracałem również w swoim wystąpieniu uwagę na to, i to była kolejna ważna teza, do której pan się odnosił, że brakuje dialogu między panem a poszczególnymi siłami politycznymi. Zapowiedział pan rozmowę. Mamy swoje przemyślenia i chcemy ratować budżet. Byliśmy jedynym klubem opozycyjnym, które na swoje spotkanie zaprosił panią minister Fedak i pana ministra Boniego. Tylko problem polegał na tym...</u>
          <u xml:id="u-312.10" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-312.11" who="#GrzegorzNapieralski"> Problem polegał na tym, że dwóch ministrów miało rozbieżne zdania, panie premierze. Gdyby przed dzisiejszą debatą odbyło się spotkanie Klubu Poselskiego SLD z panem, panie premierze, gdyby pan przekonywał nas do swoich racji, a my do swoich poprawek...</u>
          <u xml:id="u-312.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Może już starczy tych bzdur.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#GrzegorzNapieralski">...być może ta dyskusja nie byłaby tak emocjonalna. Panie premierze, jesteśmy gotowi na dialog, mamy cztery fundamentalne poprawki, które nie demontują tej ustawy i nie niszczą różnych propozycji. Ważny jest dialog, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#EwaKierzkowska">Pan przewodniczący Stanisław Żelichowski zabierze głos w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#StanisławŻelichowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Również chciałem zacząć od tego aspektu, zabierając głos w imieniu klubu parlamentarnego PSL, wypowiedzi pana przewodniczącego Napieralskiego, który, jak zrozumiałem, sugerował, że PSL był w Akcji Wyborczej Solidarność. Nigdy nas tam nie było, natomiast jeżeli chodzi o krytyków reformy sprzed lat albo obecnego rozwiązania rządowego, to największym krytykiem jest wicepremier z waszego rządu pan profesor Jerzy Hausner...</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#StanisławŻelichowski">...to gwoli sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-316.4" who="#StanisławŻelichowski">Pan przewodniczący namawiał do debaty publicznej, patrzyłem na zegarek, 14,5 minuty, to był wstęp, z 15 minut czasu na wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-316.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-316.6" who="#StanisławŻelichowski"> 0,5 minuty to były argumenty merytoryczne. Gdybyśmy w takim tempie prowadzili debatę publiczną, to 10 lat by trwało, zanim wszystkich... </u>
          <u xml:id="u-316.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-316.8" who="#StanisławŻelichowski"> To jest niemożliwe. Podzielam opinię, że rozmawiamy o bardzo ważnej sprawie, debatują o niej politycy, eksperci, dziennikarze. Debata odbywa się również w wielu polskich domach. Wypowiedzi są ostre, kontrowersyjne, nie ulega wątpliwości, że często debata wpisuje się w walkę polityczną przed zbliżającymi się wyborami. Mieliśmy to dzisiaj. Najgłośniej reagowali na rządowy projekt ci, którzy byli autorami obecnego systemu OFE. Wynika to zapewne z faktu, że czasami trudno uderzyć się we własne piersi i przyznać do popełnionych błędów, a są zapewne i tacy, którzy walczą o utrzymanie posiadanych profitów.</u>
          <u xml:id="u-316.9" who="#StanisławŻelichowski">Pan premier wspominał, że nie posądza twórców reformy o złą wolę, ja również nie posądzam, ale przypominam, że robotnikowi płaci się na przykład za wykonane jednostki pracy, a politykowi za zdolność przewidywania. Tej zdolności zabrakło twórcom reformy, w wielu sprawach ona jest nie taka, jak być powinna.</u>
          <u xml:id="u-316.10" who="#StanisławŻelichowski">Przygotowując się do dzisiejszej debaty, przejrzałem wypowiedzi posłów mojego klubu sprzed 11 lat, kiedy był tworzony obecny system emerytalny. Zastanawiali się oni, jak to jest możliwe, by bardzo delikatny, bardzo ważny społeczny problem, jakim są emerytury Polaków, mógł być rozwiązywany przez kapitał, którego naturalne cele są inne niż rozwiązywanie problemów społecznych. Zastanawialiśmy się wówczas, co się stanie, jeżeli w wyniku przyjęcia wysokiej stawki odpisu do OFE dojdzie do sytuacji, że inne będą interesy kapitału, inne ubezpieczonych, a inne państwa. Po czyjej stronie stanie w przyszłości polski rząd?</u>
          <u xml:id="u-316.11" who="#StanisławŻelichowski">Dziś z satysfakcją stwierdzamy, że rząd stanął po stronie polskich emerytów. Zdaniem PSL-u praprzyczyną obecnych problemów, kłopotów związanych z tą ustawą, był fakt, że generalne założenia tej reformy nie były konsekwentnie realizowane. Żaden z poprzednich rządów nie może stwierdzić, że jest bez winy. W tej sytuacji szczególne słowa uznania kieruję do pani minister Fedak, która pierwsza zwróciła uwagę na problem, w jakimś sensie spowodowała dzisiejszą dyskusję i decyzję, która zostanie podjęta.</u>
          <u xml:id="u-316.12" who="#StanisławŻelichowski">Mówiłem o tym, że winę za obecny stan ponoszą poprzednie rządy, ale uderzmy się też we własne piersi. Parlament też nie jest bez winy. Zawierzyliśmy trochę w ciemno, bez głębszych analiz, twórcom reformy i stworzyliśmy prawo, które, obiektywnie trzeba przyznać, nie jest przez zarządy OFE łamane. Prawo jest po prostu wadliwe. Warto przyjrzeć się wielu rozwiązaniom na nowo. Na przykład, zdaniem naszego klubu, skandalem można nazwać z góry wyznaczoną pulę środków na wynagrodzenia w otwartych funduszach emerytalnych. Premie i płace winny być ściśle uzależnione od osiąganych wyników. OFE nie ponoszą konsekwencji tego, czy inwestują dobrze, czy źle. Konsekwencje ponoszą ewentualnie przyszli emeryci. Kolejne rządy nie kontrolowały działalności OFE, stąd naszym zdaniem olbrzymie koszty funkcjonowania funduszy, takie jak koszty prowizji, reklamy, akwizycji, to teraz będzie zmienione, ale tak to wyglądało. Prowizje wprawdzie spadły z 10 do 3,5%, ale mimo wszystko wygenerowały potężne koszty, a te były wydatkami budżetu państwa. Nie ma również efektów w zakresie konsolidacji i dywersyfikacji funduszy.</u>
          <u xml:id="u-316.13" who="#StanisławŻelichowski">Największy jednak zarzut, jaki stawia mój klub, dotyczy tego, że system w sposób całkowicie nieuzasadniony nakręca dług publiczny, ze szkodą dla obecnych i przyszłych emerytów. Aby nie było żadnych wątpliwości, mój klub nie jest za likwidacją systemu. Nie możemy obwiniać się za to, że stworzyliśmy, czy uwierzyliśmy na słowo twórcom reformy, system, który nie był, a powinien być, modernizowany w zależności od wyzwań wewnętrznych i zewnętrznych naszej gospodarki. Trzeba dać szansę OFE, ale musimy naprawić system. Z uwagi na fakt, że nie było skutecznej kontroli, zarządy OFE mogły sobie pozwolić na tani populizm. Tak było wówczas, kiedy w spotach telewizyjnych pokazywano bardzo młodych emerytów pod palmami, i tak jest obecnie, kiedy w skandaliczny sposób informuje się społeczeństwo, że rząd kradnie pieniądze emerytów.</u>
          <u xml:id="u-316.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-316.15" who="#StanisławŻelichowski"> Nawiasem mówiąc, panie premierze, klub PSL oczekuje, że ci, którzy twierdzą, że rząd kradnie pieniądze emerytów, udowodnią to przed sądem bądź poniosą konsekwencje przewidziane prawem demokratycznego państwa. Tak dalej być nie może. Przemilcza się fakt, że wskutek kryzysu światowego ubytek potencjalnych dochodów OFE przekroczył 20 mld zł. Nie chcę rozwijać tej kwestii, mówiłem o tym przedtem.</u>
          <u xml:id="u-316.16" who="#StanisławŻelichowski">Wysoki Sejmie! Zdaniem klubu PSL wysokość emerytur bieżących i w dalszej przyszłości uzależniona będzie od siły naszej gospodarki. W okresie największego kryzysu, co było wyśmiewane, byliśmy zieloną wyspą na tle Europy i dziś również nasza gospodarka należy do najlepiej rozwijających się w Europie. Odpowiedzialny rząd analizuje sytuację po to, aby likwidować zagrożenia i stan wzrostu utrzymać w przyszłości, między innymi dlatego, aby były wyższe emerytury. Poszczególne kraje, w zależności od własnych zasobów, przyjmują różne drogi wychodzenia z kryzysu. Rząd brytyjski na przykład tnie wydatki społeczne, zwalnia policjantów, urzędników itd. Polacy są społeczeństwem na dorobku, więc nie możemy sobie pozwolić na pójście drogą brytyjską. Dzisiaj jedną z dźwigni naszego rozwoju jest popyt wewnętrzny, który powinien być utrzymany w najbliższej przyszłości. Nie stać nas jest ani na radykalne podnoszenie podatków, ani na cięcie wydatków społecznych. Jeżeli niczego nie zmienimy, to prawdopodobna jest droga grecka, gdzie już dziś koszty długu publicznego w skali roku wynoszą 12%.</u>
          <u xml:id="u-316.17" who="#StanisławŻelichowski">W debacie publicznej szermuje się hasłem zerwania umowy społecznej. Nie mamy w polskim systemie prawnym dookreślonego, co można rozumieć przez umowę społeczną. Zatrzymalibyśmy jednak całkowicie rozwój kraju, usprawnienie państwa, gdybyśmy każdą zmianę ustawy, czyli nowelizację nazwali zerwaniem umowy społecznej. Dla klubu PSL zapewnienie godziwych emerytur, a na początek nie niższych, jak wynika z obecnego systemu, jest właśnie dotrzymaniem umowy społecznej. Propozycje rządowe zmierzają, naszym zdaniem, w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-316.18" who="#StanisławŻelichowski">Klub PSL będzie pracował w komisji tak, aby zawsze stać po stronie emerytów, a nie po stronie kapitału, który być może nie zawsze ma interes wspólny z interesem ubezpieczonych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-316.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu przewodniczącemu.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#EwaKierzkowska">W ramach czasu przeznaczonego dla klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego głos zabierze pan poseł Jan Łopata.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#JanŁopata">Bardzo dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#JanŁopata">Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Z wielką uwagą przysłuchuję się prowadzonej dyskusji i choć debata tocząca się tu i teraz w tej Wysokiej Izbie, a jeszcze bardziej intensywnie prowadzona w różnych wydaniach publicystycznych i dyskusjach kameralnych, nasycona jest niestety dużą dawką demagogii i czysto politycznych odniesień, to i tak chciałbym wyrazić ogromną satysfakcję, że wreszcie zajmujemy się tematem, sprawą w sposób jednoznaczny dotykającą podstaw funkcjonowania polskiego państwa i warunków życia jego obywateli. Jako człowiek zajmujący się całe dorosłe życie realną stroną funkcjonowania społeczeństwa przeżywałem to i doświadczałem dużego dyskomfortu, wysłuchując kolejnych debat o sprawach nieistotnych, trzeciorzędnych.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#JanŁopata">Dyskusja dotycząca tej istotnej sprawy zatacza coraz szersze kręgi, coraz więcej Polaków zaczyna rozumieć, w jaki interes życia - mówiąc slangiem młodzieżowym - zostali wkręceni. Wkręceni, tak, to adekwatne słowo do stanu rzeczy. Posługiwanie się określeniem umowy społecznej jest, moim zdaniem, absolutnym nadużyciem. Umowa to, według mnie, dobrowolnie zawarte porozumienie podmiotów, z szansą na pozytywne efekty - korzyści dla umawiających się stron. W którym miejscu te kryteria zostały spełnione, by można nazwać to umową społeczną? To podstawowe pytanie. Okoliczności wprowadzania systemu - coraz wyraźniej prezentowane, ale jeszcze bardziej dotyczy to efektów, o tym za chwilę - każą jednoznacznie to ocenić. Ta zmiana systemu zabezpieczenia emerytalnego dokonana w 1999 r. niestety jest niedobra. Można to nazwać - i niektórzy tak to nazywają - wręcz nadużyciem zaufania społecznego. Tu niewątpliwie przeciwnicy zmian mają rację. Polacy to nie stado, to nie bezkształtna masa, to inteligentni ludzie, mądrzy obywatele, wśród których coraz większy procent orientuje się, co im, co nam zgotowano. Zdają sobie oni jednak sprawę również z tego, dlaczego ten szkodliwy system jest z taką zażartością broniony. Wiedzą, że na promocję i reklamę wykorzystywane są środki dziesięciokrotnie wyższe niż te przeznaczane na finansowanie w ciągu roku wszystkich partii politycznych, wszak to podstawa demokracji. Jednak konieczności zmian i logiki wyliczeń nie zasypie najbardziej krzykliwa propaganda.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#JanŁopata">W tym miejscu ukłon w stronę rządu pana premiera Tuska i mojej koleżanki klubowej pani minister Jolanty Fedak za projekt zmian i za dużą determinację. Myślę, że to jest pewien pomysł uregulowań systemowych mogący odnosić się nie tylko do tej ustawy. Sądzę, że warto w polskim ustawodawstwie, w szczególności dotyczącym zmian systemowych, wprowadzać jako zasadę obowiązek przeglądu funkcjonowania danej ustawy, na przykład co 3 lata, jak to jest w tym przypadku. Wczoraj zaproponowaliśmy - i taka będzie poprawka w imieniu klubu - by taką zasadę ustalić również w odniesieniu do pakietu ustaw zdrowotnych, chodzi o przegląd na przykład co 3 lata funkcjonowania tego systemu. Nie byłoby może tej sytuacji, jaką mamy dzisiaj w Polsce i pewnie w wielu innych krajach. Nie byłoby pewnie tych błędów, czasem wręcz nieodwracalnych. Tak jak w tym przypadku, wygenerowany przez system dług publiczny. Tak na marginesie, ile trzeba mieć pewności siebie, wręcz doktrynalnej pewności, by głosić hasło: dług publiczny równa się wróg publiczny. Tak samo sprawa ma się ze stawianiem ogromnego licznika długu i bezpodstawnym atakowaniem ludzi, którzy próbują zmienić system generujący w tak oczywisty sposób deficyt i dług publiczny.</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#JanŁopata">Jeśli chodzi o szkodliwy wpływ deficytu, długu publicznego na procesy gospodarcze, jest pełna zgoda. Koszty obsługi długu to wręcz niewyobrażalna kwota 38 mld zł. Trzeba to zmieniać, trzeba zmniejszać obciążenia tymi wydatkami i nie tylko dlatego, że przekraczamy wskaźniki zapisane w polskim czy europejskim ustawodawstwie. Można to robić, zmniejszając wydatki lub zwiększając dochody. Ile tu na tej sali było i jeszcze zapewne będzie krytyki odnoszącej się do podwyżki podatku VAT? Jest to bowiem rzeczywiście powszechny podatek i w sytuacji istnienia obiektywnych kosztów dokłada element wzrostu kosztów życia. Może spójrzmy na to trochę inaczej, czyli przyjrzyjmy się propozycjom cięć zaproponowanych przez słynnego profesora. Otóż tniemy środki na zasiłki rodzinne, zasiłki pogrzebowe, na becikowe, podnosimy wiek emerytalny kobiet i mężczyzn, prywatyzujemy w ciągu roku, czyli sprzedajemy szybko 4, 5 firm...</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Część już zrobiliście.)</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Ale czy to jest mowa o obecnym rządzie?)</u>
          <u xml:id="u-318.7" who="#JanŁopata">Nazwiska słynnego profesora nie przytoczę. Pan profesor też dokładnie to wie. Nie o tym profesorze jest mowa, który się o to upomniał.</u>
          <u xml:id="u-318.8" who="#JanŁopata">Mówimy o nędzy intelektualnej. W tym wszystkim jest jakaś paranoja. Jak już jestem przy wpływie otwartych funduszy emerytalnych na polski dług publiczny, to proszę posłuchać następujących wyliczeń. W ciągu 10 lat, jeśli porównamy kwotę przekazanych składek do otwartych funduszy emerytalnych z aktywami OFE, działalność II filaru przyniosła jedynie 4,5 mld zysku. W tym czasie towarzystwa emerytalne zarządzające otwartymi funduszami pobrały w formie opłat - są to wartości z 2010 r. - 19,4 mld zł. Oznacza to, że każdy 1 zł zysku wypracowanego dla przyszłych emerytów kosztował ponad 4 zł przychodu dla towarzystwa emerytalnego. Powtórzę, żeby to było jednoznaczne: 1 zł zysku - 4 zł przychodu dla towarzystwa emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-318.9" who="#JanŁopata">Spójrzmy jeszcze przez moment na inne doktrynalne zaklęcia: ograniczenie wpłat do OFE zaszkodzi Giełdzie Papierów Wartościowych, a na akcjach w długim terminie zawsze się zyskuje. Co do pierwszej tezy można postawić pytanie: To dlaczego, mając ustawową możliwość inwestowania do 40% kapitału, otwarte fundusze z tego nie korzystały? Po wtóre, co najistotniejsze, padało to już z tej trybuny. Nie umniejszając, oczywiście pozytywnej roli, wpływu, jaki giełda wywiera na rozwój polskich przedsiębiorstw, to czy szanowni państwo posłowie broniący idei OFE mają świadomość, że państwu polskiemu grozi pozew o to ustawowe uregulowanie, chodzi o te 5%, o ryzyko, o możliwość inwestowania w znacznie większym stopniu na zagranicznych rynkach. Jeśli trybunał to orzeknie, co jest jednak bardzo prawdopodobne, to czy nadal będziecie bronić tego chorego systemu, że tak to określę.</u>
          <u xml:id="u-318.10" who="#JanŁopata">Na zakończenie powiem, że wiem, że projekt rządowy jest efektem wielu dyskusji i w rezultacie kompromisów, ale brakuje mi tu zapisów - dopóki tak musi być - ograniczających marżę i inne koszty funkcjonowania systemu. To jest tak samo pilna sprawa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#JanŁopata">...jak ustalenie sposobu wypłacania emerytury z tego właśnie filaru. Reformatorzy z roku 1999 zadbali o to, by kasa obowiązkowo płynęła szerokim strumieniem, ale, o ironio, jeśli chodzi o wypłatę naszych pieniędzy, to zabrakło im paragrafów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Joanna Kluzik-Rostkowska w imieniu klubu Polska jest Najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#JoannaKluzikRostkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Pan minister Rostowski przemawiał ostatnio bardzo twardo, że II filar to rak na reformie, że to beczka bez dna i wielki ciężar dla finansów publicznych. Otóż chciałam przypomnieć, że nie zawsze tak było. Cofnijmy się do września 2008 r., kiedy do parlamentu trafiły projekty opozycji, pierwsze postulaty mówiące o tym, żeby obniżyć prowizję z 7% do 3,5%. Wtedy stanowisko rządu wobec tych projektów było negatywne. Przypomnę, jak to wtedy brzmiało: Błędem jest postrzeganie tego systemu jednowymiarowo i podejmowanie decyzji o ingerencji ustawowej. Daleko idącym uproszczeniem, na które w systemie ubezpieczeń społecznych nie można sobie pozwolić, jest stwierdzenie, że im niższe będą opłaty od składki, tym wyższy będzie stan oszczędności zgromadzonych na indywidualnym rachunku członkowskim OFE.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#JoannaKluzikRostkowska">Pół roku później, w 2009 r. - jak rozumiem w myśl idei, że wszystkie projekty są dobre, pod warunkiem że są nasze - z podobną propozycją zmniejszenia prowizji z 7% do 3,5% wyszedł rząd. Tym razem sprawiedliwości stało się zadość, czyli nastąpiła obniżka z 7% do 3,5%, ale ja nie przypominam sobie by wtedy, te dwa czy trzy lata temu, padły tak ostre słowa, które miałyby sugerować bardzo poważną zmianę w systemie emerytalnym, którą dzisiaj państwo nazywacie reformą, a z czym ja nie mogę się zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#JoannaKluzikRostkowska">Co więcej, w 2010 r. Bank Światowy jednoznacznie pozytywnie wyrażał się o reformie emerytalnej, która została przeprowadzona w Polsce. Zacytuję: By zapobiec niskim emeryturom, należy podnieść składkę do OFE i poprawić ich działanie, np. wprowadzając w każdym OFE specjalne fundusze z polityką inwestycyjną dopasowaną do wieku oszczędzających.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#JoannaKluzikRostkowska">Myślę, że pan minister Boni wyjątkowo dokładnie pamięta ten raport, bo przecież na jego podstawie zaczynał przygotowywać reformę otwartych funduszy emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-322.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-322.5" who="#JoannaKluzikRostkowska"> I nagle wydarzyło się coś takiego, że przestaliście mówić, że otwarte fundusze emerytalne i pewna równowaga pomiędzy systemem ZUS-owskim a kapitałowym są dobre, tylko okazało się, że wszystko jest złe. Wytłumaczyć to można na dwa sposoby: albo zależy to od nastroju ministra finansów, że jest albo tak, albo w drugą stronę, albo jednak stało się coś takiego, co wymusiło na was zmianę sposobu myślenia na temat otwartych funduszy emerytalnych. Ja jednak wierzę w racjonalność ministra finansów i uważam, że podstawowym powodem, dla którego dzisiaj się tutaj spotykamy, jest wielki problem związany z finansami publicznymi, a nie kwestia tego, czy OFE są dobre, czy złe, czy system zaproponowany w 1997 r. jest dobry, czy zły, po prostu katastrofalny jest stan finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-322.6" who="#JoannaKluzikRostkowska">Nie rozumiem jeszcze jednej rzeczy. Dzisiaj państwo tłumaczycie, że dla dobra naszych przyszłych emerytur - bo tak naprawdę rozmawiamy również o naszych emeryturach, wszystkich tych, którzy dzisiaj są na rynku pracy - trzeba zmniejszyć składkę do OFE z 7,3% do 2,3% i że to jest optymalne rozwiązanie. Przypuśćmy na chwilę, że się z tym zgadzam, chociaż się nie zgadzam. Dlaczego w takim razie państwo proponujecie za kilka lat podniesienie tej składki do 3,5%? Czy jak będzie 3,5% to będzie gorzej, niż jak jest 2,3%, czy będzie lepiej? Znaczy, panie ministrze, to się po prostu nie trzyma kupy, to jest nielogiczne.</u>
          <u xml:id="u-322.7" who="#JoannaKluzikRostkowska">Dlaczego tak ostro o tym mówię? Ano dlatego, że podstawowym pytaniem, na które dzisiaj powinniśmy sobie odpowiedzieć, jest: W jaki sposób przeprowadzić reformę finansów publicznych państwa, żeby była ona jak najbardziej efektywna? Ta debata powinna być o tym i główne pytanie powinno być następujące: Czy zmiana w systemie emerytalnym zaproponowana przez rząd jest najlepszym sposobem reformowania finansów publicznych, czy też najgorszym? Klub Polska jest Najważniejsza uważa, że rząd wybrał najgorszą z możliwych dróg reformowania finansów publicznych i proponuje zmiany w systemie emerytalnym zamiast przeprowadzenia poważnej debaty na temat reformy finansów publicznych państwa.</u>
          <u xml:id="u-322.8" who="#JoannaKluzikRostkowska">Deficyt budżetowy za 2010 r., mówię ostrożnie, będzie wynosił 100, być może 110 mld zł. Wprowadzając w tym roku ustawę, bardzo szybko, którą dzisiaj państwo przedstawiacie, zasypujecie dziurę budżetową na poziomie 10 mld zł, więc biorąc pod uwagę głębokość reformy finansów publicznych, jaka dzisiaj jest państwu potrzebna, jest to tylko kosmetyka.</u>
          <u xml:id="u-322.9" who="#JoannaKluzikRostkowska">Przy okazji okazuje się, że zatrudnienie w administracji publicznej ciągle rośnie, zamiast maleć. Kiedy porównano kilka dni temu pieniądze, które zostały wydane na administrację w ciągu ostatnich dziesięciu lat, okazało się, że było to ponad 1 bilion złotych, czyli kilkakrotnie więcej pieniędzy niż zgromadziliśmy w OFE. Powinniśmy rozmawiać na temat reformy finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-322.10" who="#JoannaKluzikRostkowska">Chciałabym tutaj odnieść się do wypowiedzi pana premiera Tuska. Przyznam szczerze, że z ubolewaniem przyjęłam to, że on wyszedł, że jakby nie dotrwał, że zabrakło premierowi cierpliwości i nie doczekał do końca przemówień klubowych, ale mam nadzieję, że pan minister te sugestie mu przekaże. A więc premier Tusk, przedstawiając stanowisko rządu, powiedział tak: Najważniejsze są emerytury tych emerytów, którzy dzisiaj są w systemie, najważniejsze jest to tu i teraz. Otóż nie. My się z tym nie zgadzamy, fundamentalnie. Od każdego rządu należy wymagać patrzenia w przyszłość, i to nie w perspektywie pół roku, roku, kolejnych wyborów, ale właśnie w perspektywie piętnastu, dwudziestu, trzydziestu lat, bo tak planuje się reformę emerytalną. Absolutnie nie zgadzamy się z tym, że trzeba się zatrzymać tu i teraz i mieć na myśli wyłącznie tych emerytów, którzy dzisiaj nimi są. Nie można patrzeć w przyszłość wyłącznie pod katem tego, że za pół roku będą kolejne wybory. Nie zgadzamy się z tymi propozycjami rządu, dlatego że uważamy, że jest to dewastacja dzisiaj funkcjonującego systemu emerytalnego, jest to zabranie żywej gotówki, która dzisiaj m.in. jest na giełdzie, a w zamian za to jest księgowanie pobożnych życzeń, które miałyby się ziścić w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-322.11" who="#JoannaKluzikRostkowska">Dwie bardzo ważne sprawy. Zabranie pieniędzy, które dzisiaj pracują, znajdują się na rynku, to jest nie tylko kwestia wypracowywania pieniędzy, naszych przyszłych emerytur, ale to jest również bardzo ważna kwestia dla pracodawców, którzy tworzą miejsca pracy albo nie mają możliwości tworzenia miejsc pracy. Więc zabranie tych pieniędzy z rynku, z giełdy ma znaczenie zarówno dla naszych przyszłych emerytur, jak i dla rynku pracy, dla rozwoju Polski. To jedna rzecz.</u>
          <u xml:id="u-322.12" who="#JoannaKluzikRostkowska">Pan, panie ministrze, dobrze wie i pani minister Fedak też to wie, że prawa demografii są nieubłagane. Za 20 lat będzie nas o 2 mln mniej, będzie znacznie więcej osób w wieku poprodukcyjnym, które będą sięgały po wypracowane świadczenia emerytalne, a na rynku pracy będzie mniej pracowników. Tak więc to, co chcecie dzisiaj państwo zaksięgować, jest księgowaniem pobożnych życzeń, które, biorąc pod uwagę demografię, nie spełnią się, bo nie mogą się spełnić.</u>
          <u xml:id="u-322.13" who="#JoannaKluzikRostkowska">Wrócę do tego, co powiedziałam parę minut temu. Potrzebna jest głęboka reforma finansów publicznych. Panie premierze, panie ministrze, klub Polska jest Najważniejsza uważa, że nie możemy czekać z poważnymi reformami. Przed nami dwieście dwadzieścia kilka dni do następnych wyborów. Albo będą to dni bardzo pracowite, wykorzystane dla dobra Polski, albo będą to dni i tygodnie zmarnotrawione w imię wyborów.</u>
          <u xml:id="u-322.14" who="#JoannaKluzikRostkowska">Mamy odwagę i mówimy wprost: porozmawiajmy o wydłużeniu wieku emerytalnego, o likwidacji emerytur mundurowych. Mówił o tym dzisiaj pan premier Tusk. Będziecie mieli w nas partnerów do rozmowy o likwidacji emerytur mundurowych. Rozmawiajmy o funkcjonalności i zasadności istnienia Karty Nauczyciela. Rozmawiajmy o tym. Rozmawiajmy o głębokich reformach, jakie powinny mieć miejsce w ministerstwie pracy, jeżeli chodzi o świadczenia rodzinne, pomoc społeczną itd. To są dziedziny, które wymagają rewolucji. Mamy odwagę o tym mówić, mamy odwagę powiedzieć: panie premierze, jeżeli przyjdzie pan dzisiaj z odważnymi propozycjami, będzie pan miał w nas sojuszników. Ale tej odwagi nie ma dziś po stronie Platformy Obywatelskiej. Tej odwagi brakuje Donaldowi Tuskowi. Jeżeli premier Tusk znajdzie odwagę, by to zrobić, będzie miał w nas sojuszników. Będziemy popierać wszystkie bardzo odważne i niezbędne reformy z punktu widzenia polskiej racji stanu, z punktu widzenia polskich finansów publicznych. Odwagi - tego życzę rządowi. Jeżeli państwu tej odwagi zabraknie, to mamy przed sobą 220 straconych dni, a debata na temat reformy finansów publicznych zacznie się od nowa w przyszłym parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-322.15" who="#JoannaKluzikRostkowska">Panie ministrze, od samego patrzenia, że ta dziura, która jest długiem publicznym, deficytem, jest większa, od samego patrzenia w głąb tej dziury, rzeczywistość się nie zmieni. Wie pan o tym równie dobrze jak ja. Ponieważ uważamy, że przedstawiany dzisiaj przez rząd projekt dewastuje system emerytalny, nie dając nic w zamian, księguje pobożne życzenia, których za 20–30 lat nie da się spełnić, wnioskujemy o odrzucenie tego projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-322.16" who="#JoannaKluzikRostkowska">Będziemy podejmować kolejne kroki, ponownie zwrócimy się do pana prezydenta Komorowskiego. Zaproponowaliśmy, że jeżeli będzie zgoda na dwudniowe wybory, mówimy: tak. Im więcej demokracji, tym lepiej. Wykorzystajmy tę demokrację jeszcze lepiej, sięgnijmy po ten instrument, który istnieje w polskiej demokracji, a po który do tej pory sięgaliśmy niezmiernie rzadko, sięgnijmy do instytucji referendum. Jeżeli chcemy zmieniać system emerytalny, to nie róbmy tego kolanem, szybko przebiegając z tą ustawą przez Sejm. Zapytajmy Polaków, jak wyobrażają sobie te zmiany, bo to jest sytuacja, to jest zmiana, która będzie dotyczyła 15 mln Polaków.</u>
          <u xml:id="u-322.17" who="#JoannaKluzikRostkowska">Wystosujemy list otwarty do premiera Tuska, żeby nie miał żadnych wątpliwości, że ma w nas sojuszników do przeprowadzenia tych poważnych zmian, które są przed nami. Jeszcze jedna rzecz. Razem z panem marszałkiem Ludwikiem Dornem wnieśliśmy do Komisji Finansów Publicznych projekt uchwały. Z jednej strony zobowiązywałaby ona rząd, żeby wrócić na forum europejskie i rozmawiać o innym sposobie patrzenia na nasz dług, a z drugiej strony dawałaby, jeśli o to chodzi, dobry instrument. Jest projekt uchwały. To był dobry pomysł w sierpniu zeszłego roku, niestety państwo skapitulowaliście w grudniu. Trzeba wziąć pod uwagę wszystkie instrumenty, które można wykorzystać do naprawy finansów publicznych. Akurat ten, po który państwo sięgnęliście, jest najgorszy z możliwych. Mam też apel. Nie bałamućcie państwo, że jest to głęboka reforma, która nie ma nic wspólnego z długiem publicznym i z deficytem. Spotykamy się dzisiaj dlatego właśnie, że mamy ten długi i deficyt. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-322.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#EwaKierzkowska">O głos poprosił minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#JanVincentRostowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym udzielić odpowiedzi, powiedzieć kilka słów, bo niestety pani poseł Kluzik-Rostkowska w swoim wystąpieniu w wielu punktach minęła się z prawdą. Powiedziała na przykład, że Bank Światowy oznajmił, że trzeba podnieść składkę do OFE. Pani poseł powinna wiedzieć, że Bank Światowy zamieścił w „Gazecie Wyborczej” sprostowanie. Było tam jasno powiedziane, że mówili o takiej możliwości, ale miałoby to nastąpić za 15 albo 20 lat, kiedy w I filarze w ZUS-ie będzie, według obliczeń Banku Światowego, nadwyżka. To, że za 15–20 lat będzie w I filarze nadwyżka, jest najlepszym dowodem na to, że to, co pani poseł mówiła o zagrożeniach demograficznych, jest pewnym nieporozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#JanVincentRostowski">Pani poseł pytała, dlaczego teraz obniżamy składkę do 2,3%, a potem wzrośnie ona do 3,5%. Pani poseł zauważyła może, że Polska podlega procedurze nadmiernego deficytu. Mamy zobowiązania wobec Unii Europejskiej, wobec Rady Europejskiej, aby z tym deficytem zejść i zlikwidować go do 2012 r. Dlatego właśnie przez krótki czas ta składka będzie trochę niższa niż docelowe 3,5%. Te pytania są proste, bardzo łatwo jest na nie odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#JanVincentRostowski">Pani poseł ma informacje sprzed 6 tygodni... 2 miesięcy. Pani poseł ma jeszcze tę świadomość sprzed Bożego Narodzenia, kiedy tacy jak pani poseł myśleli, że Polsce grozi wielki kryzys finansów publicznych. Może pani nie słyszała, że nasze działania uzgodnione są z Komisją Europejską i bardzo precyzyjne obliczenia, które przez 3 tygodnie uzgadnialiśmy z Komisją Europejską, wyniosą 4,4 punktu procentowego PKB w tym roku i w przyszłym. I na skutek tego w tym roku i w przyszłym Polska będzie absolutnym liderem, jeśli chodzi o konsolidację finansów publicznych w całej Europie.</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Girzyński: Kreatywna księgowość.)</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#JanVincentRostowski">Zarzut mówiący o kreatywnej księgowości proszę wysłać do Komisji Europejskiej, bo ewidentnie oni w tej kreatywnej księgowości uczestniczą. Gratuluję panu posłowi odwagi. A więc ewidentne jest to, że wszyscy dzisiaj wiedzą, iż tak jak w 2009 r. i 2010 r. byliśmy liderami albo w ścisłej czołówce i jeśli chodzi o wzrost gospodarczy, będziemy także w ścisłej czołówce w całej Europie, jeśli chodzi o wzrost gospodarczy, w tym roku...</u>
          <u xml:id="u-324.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Proszę zejść na ziemię.)</u>
          <u xml:id="u-324.6" who="#JanVincentRostowski">...to w tym roku i przyszłym będziemy w ścisłej czołówce, jeśli chodzi o konsolidację finansów publicznych. Dlatego dzisiaj nie ma sensu dalej mówić o kryzysie finansów publicznych. Już nikt w to nie wierzy. Wszyscy czytali list rządu polskiego do komisarza Rehna. A wczoraj, mogę pani powiedzieć, Rada Europejska przyjęła wstępną analizę Komisji Europejskiej potwierdzającą nasze obliczenia. Takie wypowiedzi nie mają więc absolutnie żadnego sensu.</u>
          <u xml:id="u-324.7" who="#JanVincentRostowski">Teraz jeśli chodzi o to, dlaczego ten ruch - bardzo prosto, w dwóch zdaniach. Część składki do OFE, która do dziś szła na zakup akcji, po 2015 r. będzie zwiększona. Ta część, która będzie przesunięta na subkonta w ZUS, to jest ta część, która była przekazywana do OFE, przez OFE ponownie przekazywana do budżetu, żeby budżet przekazywał te pieniądze do ZUS na wypłatę bieżących emerytur. Ale po drodze tworzyła dodatkowy gigantyczny dług publiczny. Jest to część składki niemająca absolutnie żadnego uzasadnienia. Ze wszystkich wydatków państwowych jest to najbardziej bezsensowny możliwy wydatek. Oczywiście jak przychodzi do konsolidacji finansów publicznych, naturalne jest to, że rząd patrzy, jakie wydatki są najbardziej uzasadnione. Ze wszystkich wydatków jest to wydatek najmniej uzasadniony i najbardziej szkodliwy. Skumulowany skutek tych wydatków, pani poseł, to zwiększone zadłużenie państwa polskiego - o 4 tys. zł na każdego Polaka, każdą Polkę i każde polskie dziecko, a więc czas było z tym skończyć. Co się tyczy tej insynuacji, że to nie jest reforma. To jest reforma, bo przestaliśmy marnować pieniądze, które niepotrzebnie i bezsensownie były przekazywane do OFE i tylko obciążały Polaków długiem publicznym.</u>
          <u xml:id="u-324.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-324.9" who="#JanVincentRostowski">Jeżeli chodzi o troskę o budżet, to nie chodzi o troskę o budżet tylko tu i teraz, ale jeszcze bardziej o budżet w przyszłości - o przyszłe budżety, o przyszłych podatników. Ten mechanizm obciążający Polaków ciężkim i narastającym zadłużeniem, jeśli go nie ukrócimy, doprowadzi do dodatkowego długu publicznego równowartego 80% PKB. I w przyszłości tak właśnie będzie. I to z myślą o naszych dzieciach oraz ich dzieciach właśnie ten mechanizm wyłączamy, tę maszynkę do tworzenia długu. A więc nie jest to żadna dewastacja systemu, tylko wprost przeciwnie - konieczna naprawa i uzdrowienie tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-324.10" who="#JanVincentRostowski">Jeśli chodzi o pracodawców i tworzenie miejsc pracy, dodatkowy dług wynikający z tego systemu powoduje, że Polska według agencji ratingowych ma niższy rating, niż miałaby. Gdybyśmy tego długu nie mieli, mielibyśmy lepszy rating, gdybyśmy mieli lepszy rating, to koszt kapitału dla przedsiębiorców byłby niższy i pracodawcom łatwiej byłoby tworzyć nowe miejsca pracy. Jest to ABC ekonomii, pani poseł. Oczywiście nie będzie to ostatni krok. Konieczna będzie dalsza reforma finansów publicznych i bardzo się cieszę, że pani poseł zgłasza chęć uczestnictwa w tej wielkiej pracy także w przyszłej kadencji. Tylko niestety obawiam się, iż nie będziemy mogli skorzystać z tej propozycji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-324.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#EwaKierzkowska">W trybie sprostowania pani poseł Joanna Kluzik-Rostkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#JoannaKluzikRostkowska">Pani Marszałek! Rozumiem, panie ministrze, że w przyszłej kadencji po prostu nie będzie pan ministrem finansów i stąd to pożegnanie.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, brawo!)</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#JoannaKluzikRostkowska">Panie ministrze, dziękuję za tę wypowiedź. Muszę powiedzieć, że tłumacząc, dlaczego teraz jest 2,3%, a w przyszłości będzie 3,5%, tak naprawdę potwierdził pan moją tezę, iż nie chodzi o reformę systemu emerytalnego, tylko o problemy budżetu państwa. Chodzi bowiem o procedury nadmiernego deficytu, chodzi o to, żeby z niej zejść, czyli mamy problem z długiem, mamy problem z deficytem. Dziękuję bardzo za tę wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#JoannaKluzikRostkowska">Co do kwestii Banku Światowego - nie powiedziałam, że Bank Światowy stwierdził, iż mamy to zrobić jutro. Mówił rzeczywiście o 2025 r., bo w przeciwieństwie do tego rządu ma perspektywę dłuższą niż 220 dni do następnych wyborów, chyba 223 zostało do 23 października. Panie ministrze, proszę sięgnąć do ekspertyz. Będzie nas coraz mniej. Żeby niekorzystna demografia odwróciła się, to musimy mieć przyrost na poziomie 2,1 dziecka na dorosłego Polaka. W tej chwili, póki co, jest 1,4. Państwo robicie takie półkroki, bo na przykład w końcu szczęśliwie udało się uchwalić ustawę o żłobkach i przedszkolach - pracę nad tą ustawą zaczęłam jeszcze ja - tylko cóż z tego, że macie dobrą wolę, jeśli na te żłobki i na te przedszkola nie daliście pieniędzy. Dzisiaj premier Tusk mówił: Dlaczego wymagacie od nas takich krwawych reform, na przykład likwidacji becikowego? To my mówimy tak: drugie becikowe jest niepotrzebne, było niepotrzebne od samego początku. 416 mln w tym roku, od początku istnienia becikowego, czyli od 2006 r. 2 mld zł - to są 2 mld zł, które naprawdę skutecznie mogły pracować jako inny instrument polityki rodzinnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#JoannaKluzikRostkowska">Jeżeli państwo dalej nie będziecie wprowadzać polityki rodzinnej, to problemy demograficzne będą jeszcze większe bez względu na to, jak pan, panie ministrze, będzie próbował nas tu czarować i czarować całą scenę polityczną. Takie są fakty. Dzisiaj na jednego emeryta pracują cztery osoby, a za 20 lat będą to dwie osoby. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Marek Borowski w imieniu koła Socjaldemokracja Polska.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#MarekBorowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym zapytać, cóż jest złego w tym, że próbuje się zlikwidować deficyt finansów publicznych. To kieruję do pani poseł Rostkowskiej, to kieruję do koleżanek i kolegów z PiS, do innych wypowiadających się, którzy nierzadko mówią: zasypują dziurę budżetową, łatają budżet. To są takie określenia, które mają zohydzić tę czynność. A przecież tu chodzi po prostu o likwidację deficytu finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#MarekBorowski"> I jeżeli będziemy utrzymywali taki deficyt finansów publicznych, to nie ma co marzyć o tym, że ten system emerytalny, jakikolwiek system emerytalny zapewni dobre emerytury. A więc to, iż dążymy do zrównoważonego budżetu - żeby sprawa była jasna, ja nie uważam, żeby te kroki były wystarczające, ale to jest inny temat - że dążymy do likwidacji deficytu budżetowego, to jest również w interesie emerytów. Przestańmy już zatem mówić o łataniu, o zasypywaniu dziury i takim chytrym przyglądaniu się rządowi: co też on takiego podstępnego robi. Niczego podstępnego nie robi. Właśnie to powinniśmy zrobić i to jak najszybciej. To jest sprawa pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#MarekBorowski">Sprawa druga - włączę się trochę do sporu między kolegą Grzegorzem Napieralskim a panem premierem o to, co, kiedy było uchwalone. Wprawdzie przyjmując logikę pana premiera, który stwierdził, że Grzegorz Napieralski jako młody człowiek powinien wszystko pamiętać, a on jako starszy o 17 lat już tylko trochę, to ja powinienem pamiętać tylko datę mojego urodzenia, ale pamiętam trochę więcej.</u>
          <u xml:id="u-330.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-330.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jaki młody?)</u>
          <u xml:id="u-330.7" who="#MarekBorowski">Rzeczywiście w roku 1997 uchwaliliśmy ustawę ramową, kierunkową bez parametrów. Dzisiaj zmienia się nie system, tylko parametry systemu, a parametry systemu zostały uchwalone w kolejnej kadencji, więc w tym sensie Grzegorz Napieralski ma rację. Trzeba natomiast zdecydować się, czy generalnie traktujemy ten system jako pozytywny, ale mający pewne wady, które trzeba usunąć, czy też od początku był on z gruntu zły. Są wypowiedzi stwierdzające, że od początku był z gruntu zły i że OFE trzeba zlikwidować. Kiedy słucham od czasu do czasu pani minister Fedak, to odnoszę takie wrażenie. Może się mylę.</u>
          <u xml:id="u-330.8" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, tego nie można wykluczyć, akcje są instrumentem niepewnym, jednak historia pokazuje, że w długim czasie w gospodarkach, które działają dobrze - a temu służy między innymi zlikwidowanie deficytu finansów publicznych - na akcjach zarabia się. Wobec tego zrodził się pomysł, żeby w sytuacji niskich emerytur, które były nieuniknione, dlatego że powodowała to demografia, znaleźć sposób na dołożenie określonej ilości złotych do przyszłych emerytur. Stąd idea OFE. Oczywiście nałożono na to 7-procentową prowizję, później doszły do tego, jak się okazało, kwestie przesuwania pieniędzy z OFE do ZUS poprzez budżet itd., to wszystko jest do korekty. Wreszcie, nie przeprowadzono reform - o czym już mówiono - które miały zapewnić pieniądze na finansowanie tego systemu. Chcę powiedzieć jasno, że Socjaldemokracja Polska - jak również ja osobiście - uważa, że co do samej idei pomysł był dobry, w związku z tym proponuję, i kieruję to także do koleżanek i kolegów z SLD, aby go nie krytykować, tym bardziej że pojawiła się propozycja, którą zgłosił Grzegorz Napieralski, aby w przypadku młodych ludzi, urodzonych po roku 1980, można było kierować większą część składki do OFE i lokować te środki w akcje. Sama ta propozycja oznacza, iż zakłada się, że to coś im da, a jeżeli tak, to nie można krytykować tego systemu, jedno z dwojga.</u>
          <u xml:id="u-330.9" who="#MarekBorowski">Mam bardzo mało czasu na wypowiedź, w związku z tym trudno zgłębić ten temat w ciągu paru minut. Przewidując to, jako że wiem, ile mam czasu do dyspozycji, zamieściłem wszelkie przemyślenia w tekście, który ukazał się w poniedziałek w „Gazecie Wyborczej”, i nieskromnie go państwu rekomenduję. Jeśli natomiast ktoś nie lubi czytać takiego drobnego druku, to mam tekst wydrukowany i służę. Wnioski są następujące. Po pierwsze, nasuwa się pytanie, czy system ZUS-owski jest bezpieczny i czy daje gwarancję wypłat. Tak, jest bezpieczny i daje gwarancję wypłat o tyle, o ile gospodarka będzie bezpieczna i będzie się rozwijała. System, który funkcjonuje obecnie, został zmieniony, to już nie jest stary system. Nie nalicza się już emerytur metodą: 1,3% razy staż pracy, czyli niezależnie od składek...</u>
          <u xml:id="u-330.10" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-330.11" who="#MarekBorowski">...nalicza się je zupełnie inną metodą. Nie chcę w tej chwili tego rozwijać, jest to opisane w artykule.</u>
          <u xml:id="u-330.12" who="#MarekBorowski">O przesuwaniu obligacji mówił pan minister, a więc nie będę tego powtarzał. Niestety, stało się to perpetuum mobile, za które wszyscy płacimy.</u>
          <u xml:id="u-330.13" who="#MarekBorowski">Wreszcie, wnioski końcowe, które zostały zamieszczone w artykule, które chciałbym tu przytoczyć, jako że uważam, iż są ważne. Trwa bardzo ostry spór, który dzieli ekonomistów - i to nie według sympatii dla rządu, generalnie rzecz biorąc - oraz część społeczeństwa, która próbuje się w tym zorientować, a także nas tutaj. Proszę państwa, jak już mówiono, wszyscy będziemy lub jesteśmy emerytami. Trzeba to potraktować ponadpartyjnie. Proponuję następujące wnioski. Po pierwsze, należy przyjąć, że propozycje rządowe nie stanowią zagrożenia dla wysokości przyszłych emerytur, przeciwnie, niektóre elementy tych propozycji mają na celu wzrost stopy zastąpienia. Czy to się uda, nie wiem, ale to, co miało być, to minimum, będzie. Po drugie, prognozowane zmiany demograficzne oddziałują bardzo negatywnie na wysokość przyszłych emerytur. Można znacząco je podwyższyć, co wymaga różnych zgodnych działań rządu i odpowiedzialnej opozycji. Program powinien obejmować politykę pronatalistyczną, szersze otwarcie drzwi dla imigracji zarobkowej, żeby miał kto pracować. Nie bójmy się rozpropagować potrzeby indywidualnego oszczędzania emerytalnego. Zmarnowaliśmy w tej sprawie już 10 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#MarekBorowski">Pani poseł Kluzik-Rostkowska zostawiła do dyspozycji dwie minuty, tak że jeśli można...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#EwaKierzkowska">Niecałe 30 sekund, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#MarekBorowski">Zmarnowaliśmy 10 lat. Gdyby w roku 1999 powiedziano jasno i publicznie, że stopa zastąpienia płacy emeryturą będzie wynosiła 30%, to myślę, że więcej ludzi oszczędzałoby na tych kontach, ale tego nie zrobiono. Trzeba to zrobić dzisiaj i stopniowo wydłużać wiek emerytalny. Na tym zarobi się nawet więcej niż na akcjach. Wreszcie proponuję czasowo zawiesić spór o to, czy OFE dadzą, czy nie dadzą, ile dadzą itd. oraz jaka powinna być składka, i zamieścić w ustawie, że co 3 lata jest dokonywana...</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest w ustawie.)</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#MarekBorowski">Jest w ustawie, bardzo dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#MarekBorowski">Za 3 lata należy dokonać publicznej oceny sytuacji na rynkach kapitałowych, efektywności OFE, sytuacji finansów państwa. Wtedy należy rozważyć możliwość zwiększenia części składki transferowanej do OFE. Sądzę, że jednocześnie premier powinien jasno przeciąć spekulacje, jakie się pojawiają...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#EwaKierzkowska">Panie marszałku, teraz już stanowczo panu dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MarekBorowski">...że celem wprowadzanych zmian jest stopniowe zdemontowanie reformy z 1999 r. Powinno być jasne, że nie taki jest cel rządu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#EwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Lisa w imieniu Demokratycznego Koła Poselskiego Stronnictwa Demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#BogdanLis">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Po raz kolejny w tej kadencji mamy podejmować decyzję w sprawie, która jest przedstawiana tak, jakby była elementem niezbędnym dla ochrony polskiej racji stanu. Nie zgadzam się z takim stawianiem sprawy, bo to zaburza pewną normę przy prowadzeniu tego rodzaju dysputy. Dzisiaj wygląda to tak, że ten, kto jest przeciwko tym propozycjom, występuje przeciw najżywotniejszym interesom państwa i obywateli, a polityk, który jest za, jest politykiem odpowiedzialnym i rozumie, co nam grozi. Otóż zastanawiam się, jak można nazwać to, co zaproponowano, reformą systemu emerytalnego. Już nawet pan minister, ale i pan minister Boni, mówił o tym, że celem ustawy jest zmiana poziomu przyrostu długu publicznego. Można się z tym zgodzić. Tak jak pan marszałek Borowski powiedział, jest to rzecz niezbędna, tylko że przy tej okazji rzeczywiście można przeprowadzić reformę systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#BogdanLis">Rząd Jerzego Buzka miał odwagę przeprowadzić 5 ważnych reform. Każdej z tych reform można zarzucić szereg błędów, ale nie można zakwestionować kierunku tych reform. Tymczasem zamiast eliminować to, co złe, co błędne, i zachować sens tych reform, kolejne rządy wysadzają w powietrze dokonania swoich poprzedników i zaczynają od nowa. Przykładem jest reforma systemu zdrowia. Premier Leszek Miller wysadził w powietrze kasy chorych, powołał Narodowy Fundusz Zdrowia i nadal jest źle. Wśród reform, które przeprowadzał premier Jerzy Buzek, jest też reforma emerytalna. Polski system emerytalny od lat funkcjonuje tak samo. Płacimy składkę emerytalną nie po to, aby uzbierać na swoją emeryturę, ale po to, by dzisiejsi emeryci otrzymali należną im kwotę emerytury. Tak było też w 1999 r., gdy wprowadzano wspomnianą reformę.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#BogdanLis">Błędem przy wprowadzaniu tych zmian było wyjęcie z ogólnej puli składek finansujących bieżące emerytury części składki przeznaczonej na II filar. Powodowało to dodatkową lukę między kwotą niezbędną do realizacji zobowiązań ZUS wobec emerytur, bo emerytury zostały przecież takie same, a środki, które dotychczas wpływały na konta ZUS, zostały oczywiście pomniejszone. Plan sfinansowania tej luki z dochodów z prywatyzacji nie mógł się udać i nie udał się. To oczywiście powiększa dług publiczny. Należało budować II filar albo w oparciu o dodatkową składkę, być może płaconą przez przyszłych emerytów w wysokości, która była przecież do ustalenia, niekoniecznie w takiej, jaka obowiązuje obecnie, lub jednocześnie zdecydować się na dalej idącą reformę całego systemu, tylko że ten błąd trzeba starać się naprawić, zamiast cofać cały system do lat sprzed reformy, a wszystko wskazuje na to, że poruszamy się właśnie w tamtym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#BogdanLis">Można naprawić ten błąd, podejmując działania w kilku płaszczyznach. Nie chodzi tu o decyzje radykalne, ale chodzi o racjonalne decyzje. W grę wchodziła decyzja co do tego, że w II filarze składka jest składką odrębną, dodatkową, i wtedy rzeczywiście ma charakter kapitałowy, ale można równocześnie podjąć decyzję o odciążeniu całego systemu, czyniąc go jednocześnie - celowo to mówię - bardziej sprawiedliwym, bo dzisiaj nie jest on sprawiedliwy. Nie ma żadnego powodu, abyśmy finansowali emerytury młodzieńcom w wieku 35 lat udającym się na zasłużony odpoczynek tylko dlatego, że noszą mundur. To nie jest tak, że w służbach mundurowych praca jest tylko dla tych, którzy zachowują sprawność fizyczną 30-latka, a chwilę później zamieniają się we wraki w ludzkiej skórze. Tak nie jest. Przecież ogromna większość tych młodych ludzi, młodych emerytów podejmuje dodatkową pracę i nie narzeka na brak sprawności. Pracują w firmach detektywistycznych, ochroniarskich, na bramkach w różnych dyskotekach i sterane zdrowie im w tym nie przeszkadza.</u>
          <u xml:id="u-340.4" who="#BogdanLis">Kolejna rzecz. Według wszystkich badań żyjemy dłużej. Co stoi na przeszkodzie, by przesunąć granicę wieku emerytalnego, ale także zrównać ją dla mężczyzn i kobiet? Utarło się przekonanie, że w ten sposób odbiera się obywatelom jakiś wcześniej zagwarantowany przywilej, prawa nabyte, a ja jestem przekonany, że większość Polaków chciałaby być aktywna zawodowo jak najdłużej. Emerytura jest dla nich pewną granicą bezpieczeństwa, przede wszystkim dlatego, że starsze osoby są zagrożone zwolnieniem z pracy. Jeśli takie poczucie bezpieczeństwa przed utratą pracy, a co za tym idzie, możliwości utrzymania, potrafimy zagwarantować, to będzie można na poważnie rozmawiać o przesunięciu wieku emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-340.5" who="#BogdanLis">Czemu utrzymujemy dwa systemy emerytalne: jeden, w którym jest większość z nas, i drugi, dla rolników. Stworzenie wspólnego nie musi oznaczać, że sytuacja rolników się pogorszy, pozwoli jedynie wyeliminować bezsensowne dodatkowe koszty oraz, mam nadzieję, patologie. Tych wszystkich działań zaniechano.</u>
          <u xml:id="u-340.6" who="#BogdanLis">Oczywiście można o to mieć pretensje do wszystkich poprzednich rządów, ale dzisiaj to wy rządzicie i wy proponujecie nam zwrot w kierunku, z którego przyszliśmy. Myślę, że trzeba podjąć decyzje, o których tutaj mówiłem, bo finanse same się nie ustabilizują, deficytu też nie zaczarujecie, aby się zmniejszał. Podnieśliście podatek VAT, ograniczacie inwestycje w infrastrukturę drogową i kolejową, a teraz chcecie w systemie emerytalnym cofnąć się do końca lat 90. Dokąd to nas ma zaprowadzić?</u>
          <u xml:id="u-340.7" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-340.8" who="#BogdanLis">Zmiany, które proponujecie, mają dać na szybko ok. 11 mld zł. Proponuję, abyście przyznali się w tej sprawie do błędu. Cofnijcie obniżkę składki emerytalnej, którą zaakceptowaliście - mówię o drugim etapie - bo wy to wdrażaliście, mimo ostrzeżeń i protestów opozycji. To powinno dać właśnie kwotę 11 mld zł. Następnie trzeba się zabrać za reformę całego systemu. Nie wierzę, że wybór Donalda Tuska na premiera na kolejne 4 lata spowoduje, że będzie realizował reformy, o których dzisiaj mówi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-340.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Ludwik Dorn, poseł niezależny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#LudwikDorn">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Słyszeliśmy tutaj, że mamy do czynienia z ustawą, która zasadniczo reformuje system emerytalny w kierunku proefektywnościowym, zaś zasadniczą motywacją jest troska o wypłaty emerytalne przyszłych emerytów. Do tego dochodzą w uzasadnieniu różne obliczenia. Nie lubię sformułowań brutalnych, w związku z tym zacytuję tylko kogoś, kto do takich nie zwykł sięgać: jeśli chodzi o intelektualno-merytoryczny poziom uzasadnień rządowych, to mamy do czynienia z nagromadzeniem nieprawd, fałszów, demagogii i manipulacji. I to mówił wczoraj prof. Leszek Balcerowicz. W związku z tym, jak sądzę, kwestię rzetelności tego, co mówi rząd, w sensie intelektualnym i faktycznym mamy już załatwioną.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#LudwikDorn">Dzisiaj, a także w ciągu ostatnich 2 miesięcy miałem uczucie déja vu. Ja to kiedyś słyszałem, kiedyś to przeżywałem. Tylko wtedy ten spór, ta debata nie przebiła się na poziom parlamentu. Otóż ona toczyła się wewnątrz rządu Jarosława Kaczyńskiego, kiedy byłem premierem. Przypominam sobie wypowiedzi pani minister Anny Kalaty, pana premiera Andrzeja Leppera, pana premiera Romana Giertycha, całkowicie spójne, współbrzmiące z tym, co mówił pan premier Donald Tusk, pani minister Fedak i pan minister Rostowski.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-342.3" who="#LudwikDorn">Wysoka Izbo, nowe wróciło. Z tym że jeżeli odrzucimy ten genetycznie czy piarowo modyfikowany lepperyzm pod hasłem: Balcerowicz musi zamilknąć, Donald Lepper wiecznie żywy, to możemy sięgnąć do istoty rzeczy, do bezspornych faktów. Jakie to są fakty? Wysoka Izbo, po pierwsze, lawinowy przyrost długu publicznego poprzez bieżące deficyty finansów publicznych. Przypominam: 2007 r. - 6 mld, bez kosztów refundacji składki na OFE; 2010 r. - 90 mld. To jest ten przyrost. W związku z tym jest tak, że nie rząd, lecz wszyscy, Polska, Polacy mają nóż na gardle. Im mniej mają nóż na gardle - tu się po części z panem ministrem Rostowskim zgodzę - z powodu procedury nadmiernego deficytu, tym bardziej mają nóż na gardle. Wszyscy mamy nóż na gardle w wyniku nieodpowiedzialnej finansowo polityki rządu, z powodu 55-procentowego progu ostrożnościowego. To z waszej inicjatywy w 2009 r. - i to jest niepodważalny fakt - zaostrzono sankcje wobec Polaków za przekroczenie tego progu. Tu jest istota rzeczy: nie to, co będzie za 3 lata, tylko to, co będzie w tym roku. Bo wszyscy twierdzą, że tych ok. 12 mld, które dzielą nas od przekroczenia 55-procentowego progu, wygospodarować się w budżecie nie da, stąd skok na łatwe pieniądze. Bo pieniądze z OFE to pieniądze łatwe.</u>
          <u xml:id="u-342.4" who="#LudwikDorn">I trzeci niepodważalny fakt, wywieszenie przez pana premiera białej flagi w kwestii metody obliczania długu publicznego przez Eurostat. Wywiesił tę białą flagę w grudniu w Brukseli.</u>
          <u xml:id="u-342.5" who="#LudwikDorn">Tu przechodzimy do pewnej konkluzji. Dlaczego rząd robi to, co robi? Robi, bo ma - ale wszyscy Polacy mają, z tym że rząd i Platforma Obywatelska przed wyborami - nóż na gardle, mianowicie 55-procentowy próg ostrożnościowy z wszystkimi konsekwencjami. Ponieważ Platforma Obywatelska liczy, że będzie rządzić także po 23 października tego roku, skoro musi to zrobić teraz, a musi, to chce zrobić tak, żeby było lżej i żeby te łatwe pieniądze były dostępne także przez następną kadencję. To nie żadne zmiany systemowe, tylko łatwy pieniądz ze składek obywateli na utrzymanie pozycji politycznej Platformy Obywatelskiej i PSL.</u>
          <u xml:id="u-342.6" who="#LudwikDorn">To jest polityka tu i teraz, kiedy w imię dobrej teraźniejszości partii rządzących likwiduje się przyszłość Polaków i wprowadza najaktywniejszą ich część, tych trzydziestoparo-, czterdziestoparolatków w stan ciężkiego strachu. Bo oni się boją i mają się czego obawiać. To jest tego rodzaju transakcja, tego rodzaju umowa społeczna. Pan premier Tusk dowiódł niedawno, że lubi odwołania i aluzje alkoholowe. Ale to jest tak: szampana ma pić Platforma Obywatelska, a kaca mają mieć Polacy.</u>
          <u xml:id="u-342.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-342.8" who="#LudwikDorn"> Ja tego rodzaju biesiady nie popieram i nie chcę w niej uczestniczyć, w innych i owszem.</u>
          <u xml:id="u-342.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-342.10" who="#LudwikDorn">W związku z tym, Wysoka Izbo, pozostaje pytanie: Co robić? Bo niestety, z powodu tego, co działo się przez ostatnie 3 lata...</u>
          <u xml:id="u-342.11" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-342.12" who="#LudwikDorn">Liczę na pewną względność, pani marszałek, konkluduję.</u>
          <u xml:id="u-342.13" who="#LudwikDorn">...55-procentowego progu nie możemy przekroczyć. W związku z tym jest tutaj pewne rozwiązanie. Tym rozwiązaniem - taką poprawkę będę zgłaszał - jest zmiana rozwiązania systemowego na czasowe. Tak, redukujemy składkę do OFE, ale z mocy ustawy na 3 lata, a potem ona automatycznie wzrasta. Namawiam opozycję, Sojusz Lewicy Demokratycznej, PiS i Polska jest Najważniejsza nie tylko do poparcia tej poprawki, bo ona przepadnie w głosowaniu, ale też do głębokiego zobowiązania wyborczego i politycznego, że niezależnie od tego, jaki będzie wynik wyborów, kto będzie w Sejmie, a kogo nie będzie, posłowie tych trzech partii zgłoszą w nowej kadencji taką ustawę, która zlikwiduje systemowe sięganie po łatwy pieniądz ze składek emerytalnych na rozwiązanie czasowe. Chodzi o to, aby niezależnie od tego, kto gdzie będzie w przyszłym Sejmie, w koalicji czy w opozycji, wolą nowego rządu i nowej większości sejmowej było określenie reformy finansów publicznych, której do wyborów absolutnie nie będzie, domknięcie niedomkniętej reformy emerytalnej i przegląd i reformy tego, co już jest, ale nie kosztem bezpieczeństwa przerażonych trzydziesto- i czterdziestolatków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#LudwikDorn">Uspokójcie Polskę, przez takie zobowiązanie możecie uspokoić Polskę i co więcej, możecie dać tym trzydziesto- i czterdziestoparolatkom znakomity, głęboki, egzystencjalny powód, by nie głosować na Platformę Obywatelską i PSL w najbliższych wyborach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#EwaKierzkowska">O głos poprosił minister - członek Rady Ministrów pan Michał Boni.</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-345.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Sobecka: Czy pan minister nie może odpowiedzieć po pytaniach?)</u>
          <u xml:id="u-345.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#MichałBoni">Bardzo króciutko.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#MichałBoni">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oczywiście po pytaniach również będę przedstawiał swoje uwagi, taki jest mój obowiązek. Nie ukrywam, że jest mi bardzo trudno ustosunkować się do wszystkich wymiarów tej bardzo wszechstronnej dyskusji. Najbardziej skonfundowała mnie wypowiedź pana ministra Rostowskiego, wtedy kiedy mówił o tym, iż właściwie nie mamy specjalnych problemów z finansami publicznymi. I myślę, że to było przejęzyczenie.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#MichałBoni">Celem tego projektu, co już dzisiaj przestawiałem państwu i co jest zapisane w uzasadnieniu, jest to, że chcemy uniknąć zagrożeń stałym przyrostem długu publicznego i zmniejszyć element tworzący deficyt strukturalny w finansach publicznych, związany z przekazywaniem składki do OFE. Myślę, że takie formułowanie celu oraz pokazywanie, że staraliśmy się w tym trudnym projekcie z jednej strony odpowiedzieć na wyzwania finansów publicznych, a z drugiej strony zadbać o to, żeby stopa zastąpienia nie pogorszyła sytuacji przyszłych emerytów, a także nawet poprzez uwolnienie limitów inwestycyjnych, o czym mówił pan poseł Marek Borowski, dała szansę na poprawę, to jest zadanie tego projektu. To nie jest projekt nastawiony tylko i wyłącznie na problemy finansów publicznych. To jest projekt, który równocześnie jest nastawiony na to, aby generować lepsze warunki, jeśli chodzi o przyszłe, wyższe emerytury, poprzez to, czego przez lata nie zrobiono. Nie uwolniono limitów inwestycyjnych, co wpędziło nas zresztą w karkołomną pułapkę mówiącą o tym, że limity mogą być wykorzystywane do 40%. Na koniec 2010 r. 36% aktywów było w akcjach. Na koniec 2010 r. aktywa funduszy emerytalnych wynosiły przeszło 220 mld zł przy 156 mld zł przekazanych w ramach składki, co oznacza, że fundusze zarobiły 64 mld zł na nasze przyszłe emerytury. To są fakty, a nie to, że ktoś, nie znając się na rzeczy, mówi, że dla przyszłych emerytów fundusze zarobiły ledwie 4,5 mld zł. Byłoby więc bardzo dobrze, gdyby w tej debacie zaczął pomału, krok po kroku, zwyciężać realistyczny ton, bo wtedy nie będziemy mieli kłopotów z tym, czy oszukujemy Polaków, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-346.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-346.5" who="#MichałBoni">Rząd Donalda Tuska z pełną świadomością ryzyka, także jeśli chodzi o słowa, które padły dzisiaj na tej sali, chce wprowadzić racjonalną korektę reformy emerytalnej. Nie po to, żeby wygrać wybory, bo raczej może się okazać, że część młodych ludzi uzna, że w ich interesie leżało zupełnie inne rozwiązanie, ale po to, żeby długoterminowo ochronić nas przed największym zagrożeniem, czyli pętlą długu publicznego, a także po to, żeby równocześnie rozpocząć dyskusję o efektywności. Bo jeśli uruchamiamy wyższe limity inwestycyjne, to następnym krokiem, o czym już dzisiaj państwo mówiliście, musi być również to, że będziemy zaczynali dyskusję na temat tego, jak konstruować portfele inwestycyjne dla wszystkich osób, które oszczędzają.</u>
          <u xml:id="u-346.6" who="#MichałBoni">Nie chciałbym odnosić się do wszystkich szczegółów. Chcę tylko powiedzieć panu posłowi przewodniczącemu Napieralskiemu, że miałem takie wrażenie, iż ta skądinąd ważna merytorycznie część zajęła mu 1/15 wypowiedzi. W związku z tym nie do końca można zrozumieć, jaki jest sens tej propozycji. Bo z tej prezentacji zrozumiałem, że chodzi o to, aby osoby, które urodziły się w roku 1980 i później miały od razu wyższą składkę, miały 5% składki płaconej gotówkowo do funduszy emerytalnych. Pytanie, jakie stoi przed Wysoką Izbą, nie wchodząc w polemiki polityczne, jest takie, czy to jest konstytucyjnie możliwe, żeby jedna grupa miała jeden rodzaj składki, a inna grupa ze względu na wiek - inny. Nie mówiąc już o tym, że do tej pory, przez 11 lat nie było zastrzeżeń dotyczących konstytucyjności, tak? Nie mówię, że jest to niekonstytucyjne, mówię o potrzebie sprawdzenia tego. Chcę też powiedzieć, że to nie jest propozycja, którą da się tak łatwo rozłożyć na czynniki, że to kosztuje 1,5 mld zł, bo jej efekt skumulowany przy założonych w projekcie zmniejszonych potrzebach pożyczkowych na poziomie 195 mld zł do 2020 r. - mówię do koleżanek i kolegów z SLD - to jest minus 44 mld zł. Czyli chodzi nie o potrzeby pożyczkowe zmniejszone o 195 mld zł, tylko 195 mld zł minus 44 mld zł i w tej debacie musimy to również brać pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-346.7" who="#MichałBoni">Nie chcę mówić o tym, co zostało już powiedziane, a dotyczy opcji dobrowolności dla osób, które miały prawo wyboru, dlatego że tak jak już powiedziałem w wystąpieniu wprowadzającym, to jest spora grupa osób, to są aktywa wartości 100 mld zł, więc technicznie i merytorycznie taka operacja przeprowadzona powtórnie nie jest łatwa.</u>
          <u xml:id="u-346.8" who="#MichałBoni">Chciałbym również zwrócić szczególną uwagę na kwestie, które się pojawiały, a w związku z którymi umknęło to, co było zawarte w prezentacji, co jest zapisane także w uzasadnieniu do ustawy i w samych zapisach ustawowych. To nie jest tak, że giełda zmniejszy swoje obroty i powstaną zagrożenia dla rynku kapitałowego, bo przy tych limitach inwestycyjnych rosnących z dzisiejszych 80 mld zł w roku 2020 giełda, w sensie udziału w akcjach, może być na poziomie 320 mld zł, czyli jest to czterokrotny wzrost.</u>
          <u xml:id="u-346.9" who="#MichałBoni">Co do sporów dotyczących tego, czy to AWS, czy SLD, to proszę mi pozwolić na osobistą wypowiedź. Bez względu na to, kto wprowadził tę reformę, SLD czy AWS, chciałbym podziękować tym, którzy to zrobili, ponieważ miało to swój głęboki sens. Ta reforma dalej będzie miała swój głęboki sens, jeśli w odpowiednim momencie dokonamy odpowiedniej korekty. Ona naprawdę ubezpiecza nas bardziej niż sam I filar w przypadku wyzwań demograficznych. Ta reforma rzeczywiście daje zabezpieczenia ze względu na różne stopy zwrotu i dywersyfikację ryzyk. Myślę, że o tym cały czas trzeba pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-346.10" who="#MichałBoni">Ta korekta, którą proponujemy - te słowa są skierowane do pani poseł Kluzik-Rostkowskiej - nie jest dewastacją reformy emerytalnej. Uważam, i mówię to po dramatycznych dyskusjach, że jest racjonalną korektą. Nie ma powrotu do składki 7,3%, bo jeśli naprawdę myślimy o solidarności międzypokoleniowej, to nie możemy powiedzieć, że w imię mniejszych obciążeń na przyszłość dzisiaj zwiększymy je tak, że pętla zadłużenia nie pozwoli Polsce rozwijać się przez najbliższych 10–15 lat. Tu jest ten dylemat.</u>
          <u xml:id="u-346.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-346.12" who="#MichałBoni">Trzeba pogodzić racje młodego pokolenia z racjami starszego pokolenia i z racjami Polski. I dlatego nie dokonujemy „wywrotki” tej reformy - tego chcieliby niektórzy, chociaż dzisiaj mówią, że też na pewno są za jej utrzymaniem - tylko racjonalnej korekty. Propozycje, które są tutaj przedstawione, pani poseł, pani przewodnicząca, to nie są pobożne życzenia na przyszłość, dlatego że ta zaewidencjonowana składka ma swój model waloryzacji i ona oczywiście będzie wymagała zmaterializowania pieniężnego w momencie wypłaty - i to wszyscy też wiemy - tylko różnica między przyrostem długu, ostrożnie licząc, mniej więcej o 50% w relacji do PKB, a tym, co będzie wiązało się ze zmaterializowaniem w formie wypłat z subkonta, to jest różnica między 50% przyrostu a 14% przyrostu, czyli 36%. O tyle mniej będzie dług przyrastał, a więc tak na tym przedsięwzięciu zarabiamy - zarabiamy w potocznym sensie tego słowa. Pełna zgoda, że jeśli myślimy o całości systemu emerytalnego, to oczywiście i ta lista, którą pani poseł przedstawiła, i lista, którą przedstawił pan poseł Bogdan Lis, jest do realizacji, ale tylko wtedy, kiedy wszyscy będziemy do tego gotowi. Myślę też, że nie wywiesiliśmy białej flagi w Brukseli, bo debata na temat tego, jak to będzie liczone, będzie się dalej toczyła i moim zdaniem bez względu na to, jakie stanowisko w tej debacie będzie zajmował polski minister finansów, Unia Europejska w perspektywie najbliższych 8–10 lat dojdzie i tak do wniosku, że prawdopodobnie ten segment kapitałowy trzeba będzie wprowadzić po to, żeby unieść ciężar zagrożeń demograficznych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-346.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#EwaKierzkowska">Do zadania pytań zapisało się 96 chętnych.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#EwaKierzkowska">Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby się zapisać do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-347.3" who="#EwaKierzkowska">Nie widzę. Zamykam listę...</u>
          <u xml:id="u-347.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest, jest.)</u>
          <u xml:id="u-347.5" who="#EwaKierzkowska">Proszę bardzo. Tak, mamy 97. Może jeszcze ktoś?</u>
          <u xml:id="u-347.6" who="#komentarz">(Głosy z sali: Następni. Następni.)</u>
          <u xml:id="u-347.7" who="#EwaKierzkowska">Ja tego nie powiedziałam. Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-347.8" who="#EwaKierzkowska">Czas na zadanie pytania...</u>
          <u xml:id="u-347.9" who="#komentarz">(Głos z sali: 2 minuty.)</u>
          <u xml:id="u-347.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Półtorej.)</u>
          <u xml:id="u-347.11" who="#EwaKierzkowska">...półtorej minuty.</u>
          <u xml:id="u-347.12" who="#EwaKierzkowska">Jako pierwsza głos zabierze pani posłanka Anna Sobecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#AnnaSobecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#AnnaSobecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Politycy Platformy Obywatelskiej twierdzą, że celem reformy OFE jest zatrzymanie mechanizmu zadłużania państwa. Czy w reformie OFE proponowanej przez premiera i rząd nie chodzi o to, że dotacja do ZUS nie zalicza się do długu publicznego, a refundacja jak najbardziej? Czyli faktyczny dług nie maleje, tylko jest inaczej księgowany, a my ponosimy koszty tej operacji pomnożone przez wysokie prowizje OFE. Nie ma gwarancji wyższych emerytur, lecz perspektywa ich realnej obniżki. Nie ma obniżki kosztów obsługi systemu, lecz ich wzrost. Nie ma zmniejszenia deficytu finansów publicznych, lecz przesunięcie części tego deficytu w inne miejsce, na zobowiązania wobec ZUS. Czy propozycje rządu dotyczące reformy OFE nie są w istocie działaniem zmierzającym ku pełnemu zniszczeniu tego systemu? Czy rząd ma prawo do zabierania znacznej części składki kierowanej do OFE? Utworzenie OFE oznaczało bowiem, że część naszej składki emerytalnej została zdenacjonalizowana, trafiając na nasze prywatne konta emerytalne. Przyjęte przez rząd rozwiązanie oznacza ponowną nacjonalizację tej części składki. Jeśli rząd się na to decyduje, to czy nie powinno być w tej sprawie przeprowadzone referendum? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Jan Filip Libicki, Polska jest Najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#JanFilipLibicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Ja myślę, że trzeba wziąć byka za rogi i powiedzieć to jasno. A więc chcę państwa zapytać, czy to nie jest tak, że państwo chcecie załatać dziurę budżetową pieniędzmi z OFE, bo tam jest najłatwiej po nie sięgnąć. Trudniej jest sięgnąć do KRUS-u, gdy ma się takiego koalicjanta, jakiego się ma, i trudniej jest ten KRUS zlikwidować. Jeśli będziecie w koalicji z przedstawicielami partii funduszy emerytalnych, to wtedy się weźmiecie za KRUS, a będziecie bronili reformy emerytalnej. Tak to rozumiem, tak to będzie wyglądało. Trzeba jasno powiedzieć: sięgacie państwo po pieniądze z OFE dlatego, że tam jest najłatwiej po nie sięgnąć, a my jasno mówimy: należy podjąć trudne reformy, trzeba zlikwidować KRUS. Pan marszałek Niesiołowski mówił wczoraj w wywiadach telewizyjnych, a uważam go w jakiejś mierze za rzecznika Platformy Obywatelskiej: niech pan powie 100 tys. ludzi, że zamiast reformy systemu emerytalnego należy ich zwolnić z pracy. No, jeśli w ostatnim czasie znacznie wzrosło zatrudnienie w administracji, to trzeba tę administrację zredukować, trzeba zrównać wiek emerytalny, trzeba podnieść wiek emerytalny, trzeba wprowadzić emerytury mundurowe do powszechnego systemu emerytalnego. To przede wszystkim trzeba zrobić i my jako klub Polska jest Najważniejsza chętnie to poprzemy. A dlaczego? Uważam, że państwo o tym wiecie - państwo wiecie o tym, że ten system jest dobry, i tylko sięgacie...</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#JanFilipLibicki">‍...po to dlatego, że łatwiej jest sięgnąć po te pieniądze. Ten raport Banku Światowego to jedno, ale...</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-350.4" who="#JanFilipLibicki">‍...druga rzecz...</u>
          <u xml:id="u-350.5" who="#JanFilipLibicki">Jeszcze sekundkę, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#JanFilipLibicki">Dobrze, przepraszam. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#GabrielaMasłowska">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#GabrielaMasłowska">Zarząd giełdy zapowiedział ostatnio wprowadzenie opłat za udostępnianie informacji o cenach ofert. Przez analogię można określić to następująco - to tak, jakby za informacje o cenach na targowisku trzeba było płacić. Istnieje więc obawa, że i tak mała rentowność funduszy emerytalnych zostanie pomniejszona wskutek wzrostu kosztów - koszt uzyskania informacji o cenach ofert - poprzez wzrost opłat transakcyjnych. Twórcy projektu podkreślają, że jednym z osiągnięć tego projektu jest uruchomienie wyższych limitów inwestycyjnych. W tej chwili około 76 mld trafia z OFE na giełdę. Jest to ok. 10% obrotów giełdowych. Wobec tego decyzja zarządu giełdy będzie miała znaczny wpływ na zmniejszenie przychodów funduszy oraz - tym samym - przyszłych emerytur. Czy pracujący nad tym projektem, projektodawcy wzięli ten fakt pod uwagę i czy państwo zamierzacie pochylić się nad tym problemem w trakcie prac nad projektem, aby tych konsekwencji uniknąć?</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#GabrielaMasłowska">Otwarte fundusze emerytalne oczywiście...</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-354.4" who="#GabrielaMasłowska">...powinny ulec reformie, nie ma co do tego wątpliwości. Jest to system drogi, wprowadza przymus oszczędzania dla kapitalizacji w rękach funduszy prywatnych, nie są waloryzowane wpłaty, a mówienie o dziedziczeniu to są oczywiście bajki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#GabrielaMasłowska">Pani marszałek, jedno zdanie.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#GabrielaMasłowska">Od 1 stycznia br. do 9 lutego OFE otrzymały 2170 mln zł, z tego za zarządzanie dostały 124 mln - za miesiąc z kawałkiem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#GabrielaMasłowska">...niezależnie od tego, czy wypracowały zyski, czy też poniosły straty. Czy projekt, panie ministrze, wprowadza takie rozwiązania, aby powiązać kwoty wynagrodzeń za zarządzanie z wynikiem finansowym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#GabrielaMasłowska">Oczywiście nie wprowadza, a więc trudno mówić tutaj o reformie tego systemu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Krystyna Grabicka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#KrystynaGrabicka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#KrystynaGrabicka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Rząd Platformy Obywatelskiej mówi, że reforma emerytalna wprowadzona 12 lat temu jest zła. Przyjmując to twierdzenie za słuszne, chciałabym spytać, czy rząd Donalda Tuska wystąpi z wnioskiem o postawienie przed Trybunałem Stanu pana Jerzego Buzka, który ponosi odpowiedzialność za przeprowadzenie tej reformy. Jeśli reforma emerytur przeprowadzona przez Unię Wolności, AWS czy też SLD, jak chce tego pan premier Donald Tusk, jest zła, to dlaczego rząd nie zlikwiduje OFE jako szkodliwego i niepewnego sposobu finansowania emerytur, tak jak zrobiono to na Węgrzech?</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#KrystynaGrabicka">Mam pytanie: Czy rząd wie, ile pieniędzy przechwyciły towarzystwa emerytalne z odkładanych składek na emerytury poprzez system prowizyjny? Następne: Czy rząd ma dane, ile stracili emeryci wskutek krachów na giełdzie, tak jak na przykład w 2008 r.? I ostatnie: Jaka jest gwarancja utrzymania pieniędzy w OFE w polskim systemie w związku z tym, że towarzystwa zaskarżyły do trybunałów europejskich dotychczasowe rozwiązanie ograniczające inwestowanie na giełdach zagranicznych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Antoni Błądek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#AntoniBłądek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Dzisiaj debatujemy nad dwoma ustawami dotyczącymi sprawy niezwykle ważnej, to jest stabilnej przyszłości emerytalnej milionów Polaków. Jedna z tych ustaw, przygotowana przez mój klub, klub Prawo i Sprawiedliwość, broni się sama, ponieważ jej fundamentem jest wolność wyboru obywateli pomiędzy ZUS a OFE, a ta wolność powinna być podstawą każdego nowoczesnego państwa prawa. Druga ustawa, rządowa, jest nie tyle zaprzeczeniem wolności i prawa wyboru obywateli, ile jest przede wszystkim antyobywatelska, ponieważ polega na wyciąganiu ręki przez rządzących po pieniądze przyszłych emerytów i łataniu nimi olbrzymiej dziury budżetowej. Proponowana ustawa, sposób jej przeprowadzenia, brak dialogu, podawanie przez rząd niepełnych danych - to nie jest Platforma Obywatelska, to jest bardzo zła forma obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#AntoniBłądek">Przechodzę do pytań.</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#AntoniBłądek">Z raportu Instytutu Badań Strukturalnych wynika, że proponowane przez rząd zmiany uderzą szczególnie w emerytury ludzi słabiej sytuowanych i gorzej zarabiających. Najdotkliwiej odczują te zmiany w swojej emeryturze kobiety. Bardzo proszę o ustosunkowanie się do wyliczeń, z których wynika, że dla najsłabszych grup społecznych, w tym szczególnie kobiet, zmniejszenie składki do OFE będzie oznaczać spadek oczekiwanych emerytur i stóp zastąpienia o ok. 1/5.</u>
          <u xml:id="u-364.4" who="#AntoniBłądek">Czy proponowane przez rząd przesunięcie części składki z OFE na subkonto w ZUS nie przyczyni się do zdecydowanego wzrostu wrażliwości systemu emerytalnego, a tym samym oczekiwanej wysokości emerytur, na zmiany tempa rozwoju gospodarczego Polski?</u>
          <u xml:id="u-364.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-364.6" who="#AntoniBłądek"> Z wyliczeń ekonomistów wynika, że im wolniejszy jest wzrost gospodarczy, tym większe znaczenie dla wysokości emerytury ma filar kapitałowy. Środki przekazane na ZUS będą natomiast wprost uzależnione od wahań wzrostu gospodarczego kraju. Czy Ministerstwo Finansów celowo nie założyło zbyt optymistycznej prognozy gospodarczej Polski...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#AntoniBłądek">...i wzrostu tempa PKB z jednoczesnym pomniejszeniem rentowności rynku akcji względem rentowności obligacji?</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#AntoniBłądek">I ostatnie pytanie, pani marszałek. Bardzo proszę o szczegółowe uzasadnienie założonej dwudziestoletniej prognozy makroekonomicznej proponowanych zmian z uwzględnieniem trwałego zmniejszenia składki do OFE...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#AntoniBłądek">...w zderzeniu z wysokością wypłat emerytur dla osób urodzonych po roku 1980...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle. Dziękuję panu serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Beata Mazurek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#komentarz">(Poseł Antoni Błądek: Inni przeciągają po 3 minuty, po 10 minut.)</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#BeataMazurek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mówimy o pieniądzach ludzi, o wysokości ich przyszłych emerytur. Skoro temat jest poważny, to traktujmy go poważnie. Pan doskonale wie o tym, co mówią Polacy na temat szybkości, bo pan mówił o szybkim procedowaniu. Szybkość i pośpiech są wskazane przy łapaniu pcheł, a nie przy omawianiu ustawy, na podstawie której ludzie będą mieli wypłacane emerytury. Jak pan chce procedować szybko i wprowadzić tę ustawę od 1 maja br., skoro ZUS w opinii, która jest przy naszym projekcie, mówi, że do jego wprowadzenia potrzebuje pół roku czasu? Czy to oznacza, że w przypadku rządowego projektu żadnego czasu nie potrzebuje? A może już te zmiany wprowadza, a my o tym nie wiemy? Pan słusznie powiedział o finansach, że pan jest zawstydzony tym, co na temat finansów powiedział pana kolega rządowy, też minister, minister Rostowski. A ja też jestem zawstydzona tym, w jaki sposób wy chcecie procedować moją przyszłą emeryturę, moją i moich rówieśników, którzy mając wybór, zaufali wam i zdecydowali się na wejście do otwartego funduszu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#BeataMazurek">Kolejne pytanie. Jakie były koszty wprowadzenia reformy dziś funkcjonującego systemu emerytalnego? Jaką pożyczkę wzięliśmy z Banku Światowego, na jaki okres i na jakiej zasadzie musimy ją spłacać?</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#BeataMazurek">Czy prawdą jest, że w okresie funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych ZUS przetransferował do nich ponad 162 mld zł? I czy prawdą jest, że jedna złotówka odprowadzana do OFE przez okres 10 lat dała nam, przyszłym emerytom, zysk w wysokości 8 gr?</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-370.4" who="#BeataMazurek">W 2008 r. OFE straciły 24 mld zł w związku z kryzysową sytuacją, która miała miejsce na rynkach finansowych. Uważam, że ta sytuacja dzisiaj też nie jest stabilna, i chciałabym wiedzieć, ile naszych pieniędzy straciły OFE przez ostatnie 10 lat i czy prawdą jest, że nasze i przyszłych Polaków emerytury będą wynosiły, jak dobrze pójdzie, 25–30% naszego dzisiejszego wynagrodzenia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-370.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Robert Telus, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#RobertTelus">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Debatujemy nad bardzo ważną ustawą i nad bardzo ważną sprawą dla nas, Polaków. Rząd po raz kolejny, próbując ratować budżet, sięga do naszych, Polaków, kieszeni. Podsumujmy to, co rząd dokonał do tej pory. Zaczęło się od sprzedaży 740 spółek, później jest chęć sprzedaży Lasów Państwowych, później mówi się o prywatyzacji energetyki, ostatnio mówimy o bardzo strategicznej spółce Cukier Polski. Drodzy państwo, jaką mamy gwarancję, że te pieniądze, które zabieracie Polakom, zapewnią, że nie sięgniemy modelu greckiego? Jaką mamy gwarancję, my, Polacy, moje pokolenie, że na tym się skończy? A jeżeli nie, co następne? Gdzie chcecie szukać pieniędzy? I jak zagwarantujecie nam, żebyśmy my, Polacy, mieli swoje emerytury, skoro mamy takie doświadczenie z tym rządem, bo w tym rządzie są tacy jak Misiak...</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#RobertTelus">...bo w tym rządzie mamy doświadczenie jednorękich bandytów, bo w tym rządzie mamy doświadczenie kupowania ustaw na cmentarzu czy w CPN-ie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-372.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Jolanta Szczypińska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#JolantaSzczypińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Debatujemy dzisiaj nad bardzo ważnym projektem ustawy emerytalnej, chyba najważniejszym dla wszystkich Polaków. System emerytalny przed reformą był systemem solidarnościowym. Składka emerytalna wynosi obecnie ok. 45% wynagrodzenia. Ze względu na niekorzystne tendencje demograficzne, aby utrzymać finansowanie starego systemu emerytalnego, w 2020 r. składka musiałaby wzrosnąć do ok. 70% wynagrodzenia. Celem reformy emerytalnej z 1999 r. było rozwiązanie tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#JolantaSzczypińska">W związku z proponowanymi przez rząd zmianami w podziale składki pomiędzy ZUS i OFE proszę o odpowiedź na następujące pytania: Czy pan premier dokonał analizy, o ile w perspektywie najbliższych 20 lat będzie musiała wzrosnąć składka emerytalna, aby zapewnić finansowanie systemu emerytalnego? Na podstawie jakich prognoz pan minister finansów twierdzi w mediach, że emerytury po zmianach w OFE będą wyższe lub co najmniej nie niższe niż przed proponowaną zmianą? Czy te tajemnicze prognozy zostaną udostępnione nam i opinii publicznej?</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#JolantaSzczypińska">Kończąc, pragnę przypomnieć, że pan premier w swoim exposé mówił: „Zamiast toczyć długotrwałe i paraliżujące spory o sens polskiej reformy emerytalnej, chcemy ją jak najszybciej dokończyć”. Widząc, co dzisiaj proponuje pan, pana rząd, panie premierze, sądzę, że pan premier się przejęzyczył.</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#JolantaSzczypińska"> Pan nie chciał dokończyć reformy emerytalnej. Pan ją chciał wykończyć. I to się dzisiaj dzieje. W związku z powyższym - już kończę - zwracam się do pana premiera z jeszcze jednym pytaniem: Ile warte są pana obietnice i czy naprawdę pan jeszcze w nie wierzy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-374.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Zbigniew Babalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#ZbigniewBabalski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#ZbigniewBabalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panie ministrze Boni, zwracam się do pana. Chcę panu powiedzieć, że dobrze też pamiętam ten czas. To nie AWS, nie SLD, tylko Bank Światowy dał gotowy projekt i pan był osobą, która dostała zadanie, żeby ten projekt wprowadzić w życie. Myślę, że się nie mylę, bo wtedy byłem funkcjonariuszem publicznym i pamiętam nasze dyskusje, w których tak intensywnego udziału nie brałem, ale byłem w pewnym sensie wykonawcą. Nie neguję tego po dzień dzisiejszy. Tylko sytuacja jest taka, że państwo umówiło się z obywatelami co do tego systemu liczącymi na to, że pewne umowy będą dotrzymywane. Mało tego, powiem, że ten system, jak mi się wydaje, jest na tyle dobry, że był do dnia dzisiejszego poza zasięgiem polityków, co było w tym wszystkim niezwykle ważne. Był on poza zasięgiem polityków i nie służył tak zwanej doraźności politycznej do dnia dzisiejszego właściwie, bo dzisiaj mamy tę debatę. I ja się obawiam pewnych rzeczy. Obawiam się, że kiedy się skończyła ta kwarantanna polityczna, mówię w liczbie mnogiej, o nas wszystkich myśląc, to po prostu po 10 czy 11 latach znowu coś, przepraszam za wyrażenie, zbabrzemy. Ale wtedy była odwaga, panie ministrze, żeby określić...</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#ZbigniewBabalski">‍...wiek.</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#ZbigniewBabalski">Już kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-376.5" who="#ZbigniewBabalski">Nie pamiętam dokładnie, chyba dla urodzonych do 1968 r. było prawo wyboru, czy OFE, czy ZUS. Dzisiaj nie daje się Polakom żadnej możliwości. Pytanie jest zasadnicze: Dlaczego nie możemy dzisiaj zapytać o to Polaków albo określić części Polaków - a 10 lat już minęło od wprowadzenia tego systemu - która będzie korzystała z OFE bądź też zostanie w ZUS? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-376.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Marek Ast, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#MarekAst">Pani Marszałek! Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie o konstytucyjność proponowanych przez rząd zmian. Wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że prawidłowo działający system OFE powinien pomnażać pieniądze jego uczestników, i wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że OFE źle zarządzają naszymi pieniędzmi.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#MarekAst">Chciałbym przypomnieć to, o czym przed momentem mówił poseł Babalski. Kiedy system startował w 1998 r., Polacy w moim wieku mieli prawo wyboru: mogli pozostać w ZUS, a mogli się zgodzić na to, że część składek będzie odprowadzana na otwarte fundusze emerytalne. Myśmy zawierali określone umowy z OFE, a dzisiaj państwo w te umowy ingeruje, innymi słowami, wprowadza stan, w którym prawo zaczyna działać wstecz, a to jest w sposób oczywisty niekonstytucyjne. Konstytucyjną propozycję przedstawia Prawo i Sprawiedliwość, bo daje prawo wyboru Polakom pomiędzy OFE a ZUS, mobilizując jednocześnie OFE do bardziej efektywnego zarządzania naszymi środkami. Dlatego mam pytanie do strony rządowej: Dlaczego proponuje się niekonstytucyjne rozwiązania? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-378.3" who="#komentarz">(Poseł Beata Mazurek: Racja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Czesław Hoc, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#CzesławHoc">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Przy studiowaniu rządowego projektu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych mimowolnie nasuwa się słynne Gombrowiczowskie zakończenie: „Koniec i bomba, a kto czytał, ten trąba!” Oto z jednej strony dramatyzm wynikający z bijącego licznika zadłużania publicznego, zapowiedź czarnej księgi w sprawie OFE, wreszcie propozycja zbiorowego pozwu sądowego wobec premiera, a z drugiej strony pan premier zdaje się mówić: Koniec i bomba. Ważne jest tylko tu i teraz. Po nas choćby i PO-top. Zatem skok na pieniądze emerytów ma pozwolić Platformie Obywatelskiej przetrwać i nadal tworzyć pozory. Słynne zakończenie „Ferdydurke” podsunęła służąca Gombrowiczów. Zaiste, ale kto podsunął pomysł, by zamiast gruntownej reformy finansów publicznych, która powinna być rozpoczęta 3,5 roku temu, zamiast tworzenia budżetu zadaniowego, kosztem emerytów ratuje się dzisiaj budżet państwa, i to na krótko. Jest jeszcze szansa, by w imię solidarności społecznej w obliczu autentycznej troski o przyszłość polskich emerytów pochylić się nad projektem Prawa i Sprawiedliwości. Czy tak się stanie, panie ministrze? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Krzysztof Sońta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#KrzysztofSońta">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Do niedawna rząd epatował nas, Polaków, że Polska jest krajem miodem i mlekiem płynącym, jest zieloną wyspą na mapie Europy. Dzisiaj dowiadujemy się, że deficyt budżetowy ma ogromne rozmiary, że dług publiczny wynosi tyle, ile wynosi, jest największy w historii Polski, przerażony profesor Balcerowicz wywiesza w centrum Warszawy zegar bijący codziennie i liczący nam to zadłużenie, wyczerpane są możliwości, jeżeli chodzi progi ostrożnościowe, i w takim oto klimacie rząd przedstawia nam projekt reformy OFE, czyli sięga po pieniądze emerytów, a więc w najprostszy sposób próbuje ratować sytuację, a sytuacja ta powstała wskutek nieróbstwa tego rządu. Trzeba to sobie jasno powiedzieć...</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#KrzysztofSońta">...że te cztery lata były po prostu czasem nieróbstwa.</u>
          <u xml:id="u-382.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-382.4" who="#KrzysztofSońta">I dzisiaj musimy za to zapłacić. Płacą za to przyszli emeryci, ci, którym obiecywano złote góry. Ja jestem jednym z tych, których nabrano, bo miałem wolność wyboru. Nabrałem się na te zdjęcia, obrazki, przyznaję się, naiwny byłem. I dlatego wypada zadać pytanie: Dlaczego nie chcecie się zgodzić na propozycję Prawa i Sprawiedliwości?</u>
          <u xml:id="u-382.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-382.6" who="#KrzysztofSońta">Wy macie w nazwie Platforma „Obywatelska”. Ten projekt...</u>
          <u xml:id="u-382.7" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-382.8" who="#KrzysztofSońta">...projekt Prawa i Sprawiedliwości, jest obywatelski. Zgódźcie się na niego, dajcie obywatelom prawo wyboru. Ten projekt im to daje. Nie decydujcie za nich...</u>
          <u xml:id="u-382.9" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Ale demagogia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#KrzysztofSońta">...bo wy już przez blisko cztery lata za nich decydowaliście i doprowadziliście do tego, że finanse publiczne są na skraju przepaści. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Bożena Kotkowska, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#BożenaKotkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dzisiaj pan premier był uprzejmy powiedzieć, że nie będziemy sięgać do kieszeni podatnika, redukując deficyt budżetowy. Przedstawiam dane: jeśli chodzi o zamrożenie funduszu wynagrodzeń - z tego będą korzyści w 2011 r. w wysokości 7930 mln zł; niższe wydatki Funduszu Pracy, czyli na bezrobotnych - 4200 mln zł; obniżenie zasiłku pogrzebowego - 898 mln zł; pomostówki - 5500 mln zł; wzrost VAT o 1% to jest korzyść w wysokości 5700 mln zł i składki do OFE to 10 800 mln zł. Moje pytanie jest następujące: Czyim kosztem się to dzieje? Przede wszystkim kosztem podatnika, i to biednego podatnika, taka jest zasada.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#BożenaKotkowska">Drugie moje pytanie dotyczy tego, że w 2008 r. Unia Pracy wystąpiła do rządu z pismem, w którym przedstawiła swoje obawy co do OFE, zasad ich funkcjonowania. Otrzymała odpowiedź, że nie powinna się martwić. Niestety okazuje się, że jest inaczej i dzień dzisiejszy wskazuje na to.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#BożenaKotkowska">I ostatnia sprawa - składam wniosek w imieniu klubu parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej, którego jestem członkiem, o skierowanie projektu ustawy do Komisji Polityki Społecznej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Henryk Gołębiewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#HenrykGołębiewski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pragnę zacząć od złożenia panu serdecznych podziękowań za to, co pan zaprezentował w ostatniej pana wypowiedzi, i przekazania panu gratulacji, podkreślając, że pana wypowiedź posłowie opozycji skwitowali brawami. Gdy wysłuchiwaliśmy bowiem dzisiaj wypowiedzi pana ministra Sikorskiego, a później pana ministra Rostowskiego, to odnosiliśmy wrażenie, że jesteśmy w innym świecie, bo to, co prezentowali wspomniani panowie, to Arkadia, kraina szczęśliwości.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#HenrykGołębiewski">Panie ministrze, ponad 2 mln osób w Polsce to osoby zadłużone. To, co dostrzegamy, będąc na spotkaniach z samorządowcami w naszych biurach, pozostaje w szalonym kontraście do tego, czego dzisiaj wysłuchiwaliśmy. Panie ministrze, mówił pan o proporcji, jeśli chodzi o wypowiedź pana przewodniczącego Napieralskiego. Pan minister Sikorski w jednej trzeciej swojej wypowiedzi na pięciu stronach euforycznie odnosił się do sytuacji. Dlatego przywołam jedno bardzo szczególne stwierdzenie: Marszem podążamy w kierunku przepaści demograficznej. Za 25 lat, oby tak nie było, Polska będzie liczyła 36 mln mieszkańców. Maleje liczba mieszkańców. Pochylmy się wspólnie nad tym, żeby zmienić ten niepokój demograficzny. Ścierają się różne poglądy, ale jedno stwierdzenie jest zasadnicze: System emerytalny można uzdrowić poprzez wzrost populacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Stanisław Stec, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Twierdzi pan, że to jest racjonalna korekta reformy ubezpieczeniowej ze względu na narastanie długu publicznego, i trudno się z tym nie zgodzić. Moje pytanie jest takie, czy trzeba było czekać aż 10 lat, żeby się zorientować, że ta reforma generuje dług publiczny i że jej założenie, czyli przekazywanie 7,3% składki do otwartych funduszy emerytalnych, było nierealne. Miało to być uzupełnione prywatyzacją majątku narodowego, ale chyba w żadnym roku nie uzyskano 22 mld zł ze sprzedaży tego majątku. W związku z tym powstaje pytanie, dlaczego dopiero teraz.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#StanisławStec">Druga rzecz. Dlaczego pan się tak broni przed prawem wyboru dla tych, którym tego wyboru ustawa ubezpieczeniowa nie daje? Spróbujmy zabezpieczyć to prawo wyboru i zobaczymy, jaki będzie efekt, tym bardziej że dotychczasowa efektywność funduszy emerytalnych jest bardzo niska. Jeden z funduszy przez 11 lat swojej działalności wygenerował zysk w postaci niecałych 3%. Chciałbym, żeby pan minister był uprzejmy powiedzieć, jaka jest efektywność w pozostałych funduszach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jednym z postulatów wynikających z konsultacji społecznych jest możliwość wprowadzenia prawa wyboru dla ubezpieczonych urodzonych w latach 1949–1968, aby mogli oszczędzać albo w OFE, albo w ZUS. Pan minister, wypowiadając się przed chwilą, wspomniał o tym, że chodzi o wahnięcie kapitału wartości około 100 mld zł i że jest to pewne niebezpieczeństwo, które mogłoby zachwiać systemem. Czy rzeczywiście jest tak, że ta grupa stanowi dzisiaj w OFE taką wartość kapitału? Czy nie można jednak rozważyć stworzenia tym osobom właśnie takiej możliwości wyboru, czy chcą ewentualnie wrócić do ZUS?</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#TadeuszTomaszewski">Drugie pytanie dotyczy skutków wprowadzenia IKZE dla samorządów. Te 4% od podstawy opodatkowania, które będzie można odliczyć, wpłacając na ten III filar, ma później swoje skutki, jeśli chodzi o podatki, które wpływają, i w efekcie na naliczenia dla jednostek samorządu terytorialnego. Przedstawiciele samorządów terytorialnych na każdym spotkaniu podkreślają, że rząd i parlament wprowadzają coraz więcej obowiązków, nie przekazując środków finansowych. To jest kolejne zmniejszenie wpływów dla samorządów terytorialnych. Jakie będą tego skutki w najbliższych dwóch latach i w perspektywie czasu? Mówi się, że z czasem, kiedy będą wypłacane te środki z IKZE, ten stan środków się wyrówna, ale obecnie, w kontekście zaostrzonych kryteriów wobec samorządów z ustawy o finansach publicznych, każde zmniejszenie środków finansowych ogranicza ich rozwój. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Sylwester Pawłowski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#SylwesterPawłowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Gdyby nie kryzys finansów publicznych, którego autorem jest głównie rząd koalicyjny Platformy Obywatelskiej i PSL, nie byłoby dzisiaj dyskusji o systemie funduszy emerytalnych. Emeryci nie byliby przywiązani do telewizorów i radioodbiorników, wsłuchani i wpatrzeni w naszą dyskusję. Cóż takiego się stało przez dziesięć lat, że Komisja Nadzoru Finansowego, której kompetencje są określone w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych w kilkunastu artykułach, nie sygnalizowała tych mankamentów, o których dzisiaj mówią przedstawiciele rządu? Prosiłbym pana ministra albo panią minister o informację w tej sprawie. Jakie sygnały z Komisji Nadzoru Finansowego, dotyczące funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych, wpływały do Ministerstwa Finansów i do rządu?</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#SylwesterPawłowski">Drugie pytanie wiąże się z tym, co będzie nas czekało po 1 maja, jeśli ustawa zostanie przyjęta i wejdzie w życie. Czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest organizacyjnie, logistycznie, kadrowo i finansowo przygotowany do tak dużej operacji? Przypomnę, że kiedy otwarte fundusze emerytalne rozpoczynały swoją działalność, był olbrzymi problem z logistyką Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#SylwesterPawłowski">Wreszcie ostatnie pytanie. Panie ministrze, dlaczego nie zmniejsza się kosztów obsługi otwartych funduszy emerytalnych i pozostają one na dotychczasowym poziomie? Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#EwaKierzkowska">Zapraszam pana posła Jacka Kasprzyka, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#EwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#JacekKasprzyk">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Myślę, że na tej sali pada wiele fajnych słów, ale też trochę nieprawdziwych, zakrawających na fałszywą troskę o przyszłych obywateli i przyszłych emerytów. Rozumiem ratowanie budżetu, panie ministrze, ale nie rozumiem tonu, w którym mówi się o pieniądzach Skarbu Państwa, a nie zwraca się uwagi, że rozmawiamy głównie o składkach płaconych przez pracowników. Dlatego też brakuje mi w całej tej dyskusji pewnej opinii i o to chciałbym zapytać. Jaka jest opinia partnerów społecznych, opinia Komisji Trójstronnej, na temat całej zmiany i jakie są ewentualne uwagi do tego procesu?</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#JacekKasprzyk">Jeżeli natomiast chodzi o drugą część, o ten system kapitałowy, to chciałbym się dowiedzieć, czy ktokolwiek w rządzie policzył, jak będzie wyglądała przyszła emerytura, i to nie średnia przyszła emerytura, tylko emerytura w określonych przypadkach, jak to może wyglądać. Czy przypadkiem nie będziemy mieli takiej oto sytuacji, że już dzisiaj będzie wiadomo, że do przyszłych emerytur będzie trzeba dopłacać z budżetu państwa? Czy taki wariant również jest szacowany i rozpatrywany? Czy to zagrożenie występuje? Bardzo proszę o odpowiedzi na te pytania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Tadeusz Iwiński, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#TadeuszIwiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Świadomie rzecz upraszczając, można by powiedzieć, że mamy do czynienia z chorobą. Nie wiadomo, czy to jest choroba państwa, czy to jest choroba tylko jakiegoś systemu państwa. Otóż używając terminologii medycznej, w przypadku choroby trzeba się skoncentrować z jednej strony na etiologii, a z drugiej strony na terapii. Moje pytanie dotyczy więc tego, czy przyczyną tej choroby jest rzeczywiście zły stan finansów państwa, a jeżeli tak, to czym jest on spowodowany, czy też zły system emerytalny, który był wybrany, czy też oba te elementy, a jeżeli tak, to w jakiej proporcji.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#TadeuszIwiński">Jeżeli chodzi o terapię, to chciałbym zapytać, czy rząd rozważał powrót do obniżonej nieracjonalnie przez PiS i PO składki emerytalnej. Czy rząd rozważał możliwość wprowadzenia wyższego progu podatkowego? Jeżeli chodzi o ten nowy system emerytalny, który jest in statu nascendi, to pytam pana ministra, który reprezentuje najbardziej społeczne podejście w tym dość egzotycznym trójkącie czy tercecie ministrów konstytucyjnych: pani Fedak, pan Rostowski, numer jeden propagandzista tego rządu, i pan, pan ma to wyczucie społeczne...</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#TadeuszIwiński">...czy ten model, czy pan zna taki model systemu emerytalnego... 20 lat temu były popularne modele...</u>
          <u xml:id="u-398.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-398.5" who="#TadeuszIwiński">‍...latynoamerykańskie: chilijski, argentyński, chyba do Europy przeniesiono wiele z nich, ale w świecie są dzisiaj rozmaite modele. Nie jestem ekspertem, pan się pewnie na tym lepiej zna, ale ludzie uczą się dziesiątki lat i często na błędach. Kończąc pytam: Czy system emerytalny, który powstanie z tego chaosu, będzie przypominać jakiś model?</u>
          <u xml:id="u-398.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Dramatyczny.)</u>
          <u xml:id="u-398.7" who="#TadeuszIwiński">Czy ktoś ten system już wypróbował? Czy po prostu będziemy skakali do basenu, nie wiedząc tego, jak jest głęboka woda i czy w ogóle jest tam woda?</u>
          <u xml:id="u-398.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Anna Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#AnnaPaluch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od czasu wdrożenia reformy systemu ubezpieczeń w 1999 r. mamy do czynienia z sytuacją, w której państwo ponosi ryzyko ubezpieczania się w otwartych funduszach emerytalnych. Jeżeli w wyniku koniunktury gospodarczej środki gromadzone w OFE ulegną pomnożeniu, beneficjentem jest ubezpieczony. Zawsze korzyści osiągają OFE, bo koszty zarządzania środkami gromadzonymi na kontach emerytalnych są rażąco wysokie. W czasach poprzedniego systemu popularne było takie powiedzenie: czy się stoi, czy się leży, dwa tysiące się należy. Otóż, o zgrozo, instytucja powołana do życia w wyniku wdrożenia liberalnego projektu podpowiadanego przez Bank Światowy, instytucja funkcjonująca w następstwie podważenia racji bytu systemu repartycyjnego, czyli otwarte fundusze emerytalne pobierają prowizję właśnie w myśl tej zasady: czy się stoi, czy się leży, bo to one zawsze osiągają zysk i to najczęściej w oderwaniu od efektów. A tylko państwo ponosi ryzyko ubezpieczania się w otwartych funduszach emerytalnych, chociaż nie ma wpływu na gospodarowanie gromadzonymi tam pieniędzmi. Czy zatem nie lepiej pozwolić każdemu ubezpieczonemu, żeby sam decydował o tym, której instytucji przekaże swoje pieniądze, wprowadzając pewien mechanizm konkurencji? W ostatecznym rozrachunku to właśnie państwo będzie musiało dostarczyć środków na utrzymanie tej grupy obywateli, którym się nie powiodło, jak nie ze środków z ZUS, to ze środków na pomoc społeczną, czyli ostatecznie per saldo z podatków.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#AnnaPaluch">Szanowni Państwo! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rząd...</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#AnnaPaluch">.‍..nareszcie dostrzegł, że trzeba równoważyć budżet i rozpaczliwie usiłuje znaleźć na to pieniądze. Wobec piruetów, które w tej Izbie wyczyniał pan minister Rostowski, żeby ukryć ten deficyt budżetowy, to i tak jest duży postęp. Ale, szanowni państwo, panie premierze nieobecny na tej debacie, mam ostatnie pytanie. Pani marszałek, już kończę. Co złego zrobiło wam pokolenie 30-latków, że skazujecie je na ponoszenie finansowych konsekwencji waszej niefrasobliwej budżetowej polityki? To przecież są, szanowni państwo, wasi wyborcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#AnnaPaluch">Nie bardziej nasi, lecz bardziej wasi.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Ewa Malik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#EwaMalik">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Na czym ma się opierać wiara Polaków, odprowadzających dziś solidnie i bez zwłoki swoje składki do systemu emerytalnego, w stabilne i rzetelne zabezpieczenie ich prawa do posiadania emerytury? Najwięcej bowiem emocji wśród przyszłych emerytów budzi kwestia bezpieczeństwa wypłat oraz ich wysokość. Nie słyszałam w tej debacie głosu przedstawiciela Platformy Obywatelskiej, który dotyczyłby najistotniejszego dla Polaków problemu, czyli kwestii wysokości przyszłego świadczenia emerytalnego. Wobec tego mam pytanie: Czy w ramach rządu w ogóle dyskutowano nad kwestiami zapewnienia na odpowiednim poziomie świadczenia emerytalnego, które uchroniłoby w przyszłości emeryta przed ubóstwem? Z powodu trudności na rynku pracy może być tak, iż bardzo duża grupa pracujących nie zarobi nawet na minimalną emeryturę. W związku z tym mam pytanie, panie ministrze: Dlaczego podczas dyskusji o zmianie systemu nie przedstawiliście państwo żadnych szacunków dotyczących wysokości przyszłych emerytur w relacji do płac? Czy prawdą jest, że nasze przyszłe emerytury spadną do poziomu ok. 25–30% pensji?</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#EwaMalik"> Czy rząd znalazł czas na rozwiązanie kluczowego problemu Polaków, czyli na odpowiedź na pytanie: Jak ukształtować emerytury, aby chroniły nas w przyszłości przed ubóstwem? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Marzenna Drab, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#EwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#MarzennaDrab">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pana premiera bowiem nie ma. Dzisiaj na tej sali pan premier próbował nas znowu zaczarować i opowiadał, o bezpieczeństwie emerytów, o gwarancji dla emerytów, o tym, że Polakom się należą godne, wysokie emerytury, że zasługujemy na to, ale minister Boni bardzo szybko rozwiał te nadzieje i przedstawił, jakie są właściwe cele tej ustawy. Powiedział, że celem ustawy jest przede wszystkim zmniejszenie długu publicznego, zadbanie o rynki kapitałowe, czyli o rozwój giełdy.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#MarzennaDrab">Mam pytanie: Na jakiej podstawie rząd PO-PSL wmawia Polakom, że będą otrzymywać wyższe emerytury, czyli godne emerytury? Czy były robione analizy? Jeżeli tak, to kiedy i gdzie możemy się z nimi zapoznać?</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#MarzennaDrab">Dzisiaj mamy, proszę państwa, taką oto sytuację, że szaleją ceny, szaleje bezrobocie. Fundusz Pracy otrzymał 70% mniej pieniędzy. Co to znaczy? To znaczy tyle i może aż tyle, że ok. 400 tys. osób nie skorzysta z pomocy Funduszu Pracy, czyli nie będzie dofinansowania do robót publicznych, szkoleń, interwencji, pracodawcy nie dostaną wsparcia na tworzenie nowych miejsc pracy. 50% osób bezrobotnych stanowią dzisiaj ludzie młodzi. Pytanie: Gdzie mają pracować? W jaki sposób mają odkładać na emerytury, które za 20–30 lat mają być wypłacane?</u>
          <u xml:id="u-406.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-406.4" who="#MarzennaDrab"> Pytanie: Co rząd PO-PSL zamierza zrobić, aby tę sytuację zmienić i aby młodzi Polacy nie musieli wyjeżdżać z kraju, aby mogli tutaj pracować i odkładać na własne emerytury?</u>
          <u xml:id="u-406.5" who="#MarzennaDrab">I ostatnia sprawa. Partnerzy społeczni postulowali m.in. wprowadzenie zmian w zakresie efektywności OFE, zapisu gwarancji minimalnej stopy zwrotu oraz wprowadzenia ustawowej definicji stopy zwrotu. Oczywiście wszystkie postulaty zostały odrzucone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#MarzennaDrab">Pytanie: Dlaczego? I ostatnie pytanie: Jakie działania proponuje rząd, aby zwiększyć efektywność OFE? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#WaldemarAndzel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W latach 2005–2007, kiedy w Polsce rządziło Prawo i Sprawiedliwość, deficyt finansów publicznych został zmniejszony z 27 mld zł w 2005 r. do niespełna 6 mld zł w roku 2007. Jednak od roku 2008 dała się zauważyć zmiana kierunku i nagły wzrost deficytu, który w 2010 r. wynosił już 89 mld zł. Nie dziwi więc fakt, iż w celu ratowania finansów publicznych, do których ruiny doprowadził ten rząd, sięgacie do kieszeni Polaków, pozbawiając ich wiary w lepszą przyszłość. Warto jednak w tym miejscu zwrócić uwagę jeszcze na coś. Otóż za obecny kształt polskiego systemu emerytalnego odpowiada rząd Jerzego Buzka. Tak, tego samego Jerzego Buzka, który jest obecnie jednym z najważniejszych polityków Platformy Obywatelskiej. A kto był w tym rządzie wicepremierem i ministrem finansów? Tak, zgadli państwo, to Leszek Balcerowicz. Dziś prowadzicie między sobą wojnę w rodzinie. Wojnę, w której nie chodzi o dobro społeczeństwa, tylko o partykularne, partyjne interesy, oddalenie w czasie konieczności podjęcia trudnych decyzji. Skoro jesteście tacy proobywatelscy, to dlaczego nie popieracie projektu złożonego przez Prawo i Sprawiedliwość, dającego realną możliwość wyboru między OFE a ZUS? Niech obywatele sami podejmą decyzję, komu bardziej ufają, komu chcą powierzyć swoje oszczędności emerytalne.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#WaldemarAndzel">W związku z tym zwracam się do pana ministra z prośbą o odpowiedź na następujące pytania: Kto rozpoczął reformę otwartych funduszy emerytalnych, który rząd?</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-410.3" who="#WaldemarAndzel"> Czy zagwarantuje pan z tej trybuny Polakom, iż ich środki zgromadzone na tzw. subkontach ZUS będą dziedziczone, tak jak miało to miejsce w przypadku OFE? Ile zarabiają członkowie zarządów OFE? Proszę o odpowiedź na piśmie, jeżeli nie może pan minister teraz odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-410.4" who="#WaldemarAndzel">W uzasadnieniu do projektu ustawy na str. 93 podaliście dane świadczące o tym, że 20- i 30-latkowie otrzymają 3–4 tys. zł brutto emerytury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#WaldemarAndzel">A młodzi ludzie, 30-latkowie, dostali decyzję z ZUS o przyszłych emeryturach w wysokości 800–1000 zł brutto. Które w związku z tym dane są prawdziwe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#EwaKierzkowska">Panie pośle, dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#WaldemarAndzel">Czy chcecie w przyszłości wypłacać głodowe emerytury? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#EwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#TadeuszWoźniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Państwo Ministrowie! Celem działania politycznego powinna być sprawiedliwość, w tym sprawiedliwość społeczna, z którą ściśle związany jest aspekt etyczny. A gdzie jest etyka w działaniu polegającym na rozmontowywaniu państwa, na podejmowaniu ustawicznych prób mających na celu odbieranie praw nie tylko konkurentom politycznym, ale także, a może przede wszystkim, obywatelom, i to najczęściej niestety tym najsłabszym?</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#TadeuszWoźniak">Nie mam czasu na wymienianie wszystkich przykładów licznych zjawisk dobierania się rządu do skromnych portfeli Polek i Polaków. Dlatego zapytam jedynie, dlaczego rząd Platformy i PSL po raz kolejny dokonuje manipulacji, bo przecież nie można tego nazwać reformą, a więc manipulacji związanej z funkcjonowaniem systemu emerytalnego. Dlaczego po raz kolejny dobieracie się do pieniędzy ciężko zapracowanych i obligatoryjnie odkładanych w postaci składek emerytalnych?</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#TadeuszWoźniak">Tych samych obywateli, których przymuszano do obligatoryjnej przynależności do OFE w 1999 r., często ci sami ministrowie przekonują dziś o konieczności zabrania przez państwo pieniędzy z OFE i odkładania ich na kontach w ZUS. To nie jest zerwanie umowy społecznej, ponieważ żadnej umowy nie było. Jeden przymus zastępuje się innym przymusem. A gdzie etyka rządu? Dlaczego nie reformujecie finansów publicznych, ale proponujecie najprostsze i często najgorsze rozwiązania? Dlaczego? Dlatego że nie stać was na więcej.</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#TadeuszWoźniak">Takie działanie odbiera obecnie rządzącym moralne prawo do dalszego sprawowania władzy w naszym kraju, gdyż poprzez rządy autorytarne, bez szerokiej konsultacji społecznej, zmusza się do zmiany systemu, do którego wcześniej się przymuszało. Dlaczego rząd i koalicja odrzuca projekt Prawa i Sprawiedliwości, który to projekt daje możliwość wyboru?</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-416.5" who="#TadeuszWoźniak"> Być może w ramach suwerennych decyzji obywatele sami zrezygnują z OFE, choćby po to, żeby nie ponosić kosztów obsługi, a być może OFE przekonają znaczną część Polek i Polaków do odkładania składek w tych funduszach. Projekt Prawa i Sprawiedliwości nie oszukuje ani państwa, ani obywateli. Daje jedynie wolny wybór obywatelom, a wolny wybór w państwie demokratycznym jest wartością samą w sobie. Jest wartością dla wszystkich...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#TadeuszWoźniak">...oprócz Platformy Obywatelskiej, która oderwała się od społeczeństwa obywatelskiego i straciła poczucie realizmu, troszcząc się jedynie o własne, polityczne, doraźne korzyści, nie mając wizji przyszłości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#TadeuszWoźniak">Obecnie rządzący opierają się głównie na sobie i na bezpardonowym zwalczaniu opozycji politycznej, nieliczeniu się z interesem obywateli, a szerzej mówiąc, interesem państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#EwaKierzkowska">A pan nie liczy się z regulaminem, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Jan Warzecha, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#EwaKierzkowska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#JanWarzecha">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Czy zmiany, jakie proponuje rząd, tak niepokojące czołowych ekonomistów, głównie mało zarabiających Polaków, a szczególnie niepokojące młodych ludzi, na których spadnie większy ciężar kosztów związanych z utrzymaniem przyszłych emerytów, nie służą tylko i wyłącznie księgowemu zmniejszeniu deficytu budżetowego? Proszę otwarcie przyznać wobec społeczeństwa, że tak jest. Czy w rzeczywistości w tym pośpiechu i zgiełku legislacyjnym, jaki proponuje nam Platforma Obywatelska z PSL, nie ginie prawdziwa troska o przyszłego emeryta?</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#JanWarzecha">Panie Ministrze Boni! Proszę się wypowiedzieć, dlaczego tak krytycznie ocenia pan rozwiązania proponowane przez klub Prawo i Sprawiedliwość, które są dobre zarówno dla ubezpieczonych, jak i dla budżetu państwa, umożliwiające dobrowolne uczestnictwo w OFE i dające ubezpieczonym możliwość zmiany decyzji w przyszłości. Czy nie są uczciwe proponowane przez nas rozwiązania dające rodakom wybór co do przynależności do OFE lub do ZUS, jak i co do wysokości kierowanej do funduszu składki? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#EwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi, również za dotrzymanie limitu czasu.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#EwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Krzysztof Tołwiński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#KrzysztofTołwiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W trakcie tej debaty rząd premiera Donalda Tuska przekazał nam w sposób oficjalnie ukryty prawdziwe przesłanie: emeryci, zadbajcie o siebie sami, rząd oferuje głodowe emerytury, ratujcie się, jak kto może. Ponadto prywatyzacja szpitali dodatkowo ograniczy dostępność do lekarzy i pogorszy sytuację emerytów i przyszłych emerytów. W morzu rządowego bujania faktycznie jest to prawda.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#KrzysztofTołwiński">Skąd wzięła się ta sytuacja? Jak rzetelnie powiedział pan minister Boni, przestrzegając przed pętlą zadłużenia na naszych szyjach, panie i panowie z Platformy Obywatelskiej, wzięła się z kłamstwa o sytuacji gospodarczej. Ta koalicja przez 3,5 roku psuje państwo, likwiduje źródła przychodów, stocznie, cukrownie, oddaje kolejne rynki na rzecz przeważnie państw Unii Europejskiej. Skąd to olśnienie, panie premierze Tusk, w 2011 r.? Gdzie pan był w 2008 r., kiedy OFE było tak szkodliwe? Powiem: był pan w Peru, czarował pan, a gdy skarb Rzeczypospolitej na skutek waszych rządów świecił pustkami, sięgnął pan po pieniądze zwykłych ludzi, prostych ludzi, Polaków.</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#KrzysztofTołwiński">Wysysa pan także żywy organizm gospodarki narodowej ze środków inwestowanych przez OFE, zapisując te środki w ZUS. Wyłącza pan je więc z obiegu gospodarczego. Przesunięcie środków do ZUS bez reformy finansów publicznych to ukryty, niejawny dług, czyli, panie ministrze z kolei Rostowski, schował pan umiejętnie ten dług pod dywan, a za kilka, kilkanaście lat ktoś będzie musiał ogłosić bankructwo ZUS.</u>
          <u xml:id="u-424.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-424.4" who="#KrzysztofTołwiński">Kończąc, dedykuję rządowi frazę ideologa z waszego obozu: nie róbcie baranów z narodu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-424.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-424.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Poniżej poziomu.)</u>
          <u xml:id="u-424.7" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Sadurska: Panie pośle Kulas, niech pan nie komentuje.)</u>
          <u xml:id="u-424.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jerzy Wenderlich)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#JerzyWenderlich">O zabranie głosu proszę panią poseł Halinę Olendzką, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł, uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#HalinaOlendzka">Panie marszałku, muszę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#JerzyWenderlich">A, panie Janie, widzi pan, teraz wskazują na pana, że to pan jest winien. Tak więc absolutnie i panią poseł, i czcigodnego pana posła Jana Kulasa uprzejmie proszę o to, żeby debata toczyła się z trybuny.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#JerzyWenderlich">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#HalinaOlendzka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wprowadzenie dodatkowych rozwiązań w obszarze dobrowolnego oszczędzania na emeryturę, przy swoistym niedorozwoju czy niedowładzie IKE i PTE nasuwa pytanie: Czy dodatkowe komplikowanie systemu emerytalnego ma sens i zachęci ubezpieczonych do wzmożenia przezorności emerytalnej? Czy w miejsce powołania indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego bardziej uzasadnione nie byłoby rozważenie zmiany rodzaju zachęty w odniesieniu do IKE, polegającej na wprowadzeniu ulgi podatkowej, która polegałaby na odliczeniu wpłaty na IKE od dochodu?</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#HalinaOlendzka">I jeszcze jedno pytanie: Czy prawdą jest, panie ministrze, iż emerytura kapitałowa w części pochodzącej ze środków zaewidencjonowanych na subkontach w ZUS będzie finansowana z dotacji budżetu państwa dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych? Jeśli tak, to czy proponowane rozwiązanie zakłada wyeliminowanie deficytu w funduszu emerytalnym będącym częścią FUS i czy proponowany mechanizm zakłada przywrócenie równowagi wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Szymona Stanisława Giżyńskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#JerzyWenderlich">Może dla sprawności debaty prosiłbym, żeby państwo widzący swoje nazwiska, które są wyświetlane na tablicy, zajmowali miejsca bliżej trybuny.</u>
          <u xml:id="u-429.3" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Sadurska: Ale mamy czas. Noc jest długa.)</u>
          <u xml:id="u-429.4" who="#JerzyWenderlich">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#SzymonStanisławGiżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Przed chwilą miałem okazję powiedzieć „państwo ministrowie” i tak powiem: Czy przyznają państwo ministrowie, iż projekt ustawy Prawa i Sprawiedliwości zawiera następujące rzeczywiste, niezaprzeczalne i konkurencyjne wobec pomysłu rządowego walory? Daje podstawy racjonalnego i stabilnego systemu emerytalnego w postaci ZUS-owskiej alternatywy jako wiarygodnej emanacji międzypokoleniowej solidarności. Uwalnia system emerytalny od pokusy i groźby doraźnej ingerencji celem łatania budżetu. Daje wolność wyboru samym zainteresowanym, czyli przyszłym emerytom, między ZUS i OFE. Przynosi oszczędności dla budżetu państwa. Wprowadza mechanizmy konkurencji między ZUS i OFE. Uefektywnia OFE poprzez konkurencyjność i wolność swobodnego wyboru. Wprowadza system stabilny, wprowadza system bezpieczny dla przyszłych emerytur. Przynosi istotne novum w stosunku do projektu rządowego - przewidywalność konkretnej przyszłej emerytury. Elastyczność - umożliwia nieantagonizujący system zmiany raz podjętej decyzji. Oparcie systemu emerytalnego na zasadach wolności i dobrowolności. Asekuracja i zabezpieczenie przed ewentualnymi złymi skutkami ostrej i operującej prawie całością zgromadzonych funduszy gry prowadzonej przez OFE na giełdzie. System wolny od błędu prezentyzmu, czyli ważne jest nie tylko dzisiaj, ale ważne jest także czy nawet przede wszystkim dobro i bezpieczeństwo przyszłych pokoleń w duchu narodowego solidaryzmu. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Wiesława Janczyka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#WiesławJanczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nasze państwo pod rządami Platformy bardzo łatwo szafuje różnego rodzaju aktywami. W Polsce jest wielu ludzi, którzy nie mają żadnych własnych aktywów. Kilka milionów obywateli ma tylko zobowiązania, które znacznie przekraczają wartość tego, co posiadają. Zaciągnęli je optymistycznie, myśląc o skali przyszłych dochodów. Wśród 15 mln uczestników OFE są ludzie, którzy nie mają żadnych innych zasobów czy aktywów, stąd nie wybaczą Platformie, że wyciągnęła rękę po ich często jedyną własność i odbiera im i ich rodzinom poczucie bezpieczeństwa socjalnego.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#WiesławJanczyk">Przez całe drugie półrocze ubiegłego roku minister finansów i premier Tusk zabiegali w Unii Europejskiej o zaksięgowanie 200 mld zł oszczędności na indywidualnych kontach Polaków w OFE jako kwot pomniejszających zadłużenie państwa polskiego. Minister finansów, premier i otoczenie nie rozumieli, że zabiegali przez pół roku o to, aby Unia zgodziła się na pomniejszanie kwot zadłużenia publicznego kosztem prywatnych oszczędności obywateli. Dosłownie tak, jakby chcieli księgowania depozytów i lokat prywatnych osób jako kwot pomniejszających dług publiczny.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#WiesławJanczyk">Rząd rozrzuca na lewo i prawo zapowiedzi bez pokrycia, szkoda, że w kluczowej sprawie deficytu i długu również działa nieodpowiedzialnie. Powstaje zatem pytanie, czy zamach na składki do OFE wystarczy rządowi, aby opanować narastającą spiralę deficytu i długu, czy jednak zagrożone są wszystkie aktywa, tj. 200 mld zgromadzonych w 10 lat przez obywateli.</u>
          <u xml:id="u-432.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-432.4" who="#WiesławJanczyk"> Czy rząd nie będzie sięgał po nie, wprowadzając kolejną nowelę ustaw emerytalnych, może jeszcze w tym roku? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Stanisława Ożoga, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#StanisławOżóg">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na początku powiem, że przez moment byłem pod wrażeniem wypowiedzi ministra finansów pana Rostowskiego, który nie wiedząc, co parę minut wcześniej powiedział pan premier, zarzucił panu premierowi kłamstwo, populizm, niewiedzę. Ładnie to wyglądało. Jednak do rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#StanisławOżóg">Panie ministrze, wielokrotnie z pana ust w trakcie uzasadniania padały stwierdzenia: wydaje się być, prawdopodobnie, być może. W związku z tym mam kilka konkretnych, precyzyjnych, szczegółowych pytań.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#StanisławOżóg">Jakie środki z budżetu państwa przekazano dotychczas do OFE? W uzasadnieniu pan, sądzę, że pan, pisze: 162 mld zł. Natomiast trzy tygodnie temu jeden z wiceministrów finansów mówił o 232 mld zł. Przyzna pan, że różnica 70 mld zł musi robić wrażenie. Jakie są koszty obsługi, prowizje, marże? Chodzi mi o kwotową wielkość. Ile obecnie wynoszą aktywa OFE, bo padają różne wielkości? Jakie straty poniosły OFE w czasie kryzysu finansów, lokując fundusze w akcjach? Z Ministerstwa Finansów wyciekła informacja, w formie pisemnej, że było to ok. 24 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#StanisławOżóg">Panie ministrze, co dalej...</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-434.5" who="#StanisławOżóg">...jeśli chodzi o pracownicze programy emerytalne? Panie ministrze, oczekuję odpowiedzi nie tu i teraz, jak to pięknie tutaj padało, ale w formie pisemnej. Bardzo o to proszę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-434.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#JerzyWenderlich">Pan poseł Krzysztof Popiołek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#KrzysztofPopiołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pozwolę sobie zacytować aktualnego klasyka: Budowa wzajemnego zaufania wymaga, by polityka gospodarcza rządu oparta była na realnych podstawach, jej horyzont wybiegał poza termin kolejnych wyborów. Państwo, które żyje na kredyt, nie będzie dla obywateli godne zaufania. Deficyt budżetu oznacza stały wzrost długu publicznego i wysokie koszty spłaty odsetek od tego długu. I dalej cytuję: Po pierwsze, zgódźcie się państwo ze mną, nie znajdę na tej sali nikogo, kto by wstał i powiedział, patrząc ludziom w oczy, że chciałby na przykład podwyższyć podatki. A inny klasyk z przeszłości powiedział: Mężczyznę poznaje się nie po tym, jak zaczyna, ale po tym, jak kończy. O jakim zaufaniu do państwa mówił pan w exposé, panie premierze, które zacytowałem na wstępie, jeśli po 11 latach wywracacie system emerytalny? Żył pan nieodpowiedzialnie, ponad stan, na kredyt, panie premierze. Teraz sięga pan do ludzkich kieszeni, by ograniczyć dług, bo o jego spłacie na razie nie może być mowy.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#KrzysztofPopiołek">Panie ministrze, mam pytania. Kiedy Polacy będą mieli faktycznie wolny wybór, gdzie i w jakiej formie muszą obowiązkowo odkładać na swoją przyszłą emeryturę? Nie musi być to koniecznie OFE, bo przecież każdy potrafi kupić obligacje i nie musi tego za niego robić drogi pośrednik. Dlaczego nie może to być na przykład obowiązkowe oszczędzanie na lokatach bankowych? Jeśli po 11 latach inwestowania OFE zarobiły 8%, to na prostych lokatach pewnie byłoby to 80%. Dlaczego nie mogą być to jeszcze inne, obowiązkowe formy oszczędzania?</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#KrzysztofPopiołek"> Z taką troską mówicie o przyszłych emeryturach. To, co proponujecie, nie ma nic wspólnego z długofalową polityką emerytalną. Wam chodzi o pieniądze, a horyzontem są najbliższe wybory. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-436.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Kazimierza Matusznego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-437.3" who="#JerzyWenderlich">W takim razie pani poseł Teresa Wargocka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#TeresaWargocka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata jest bardzo trudna. 10 dni na uchwalenie tak ważnej ustawy to kwestia, która podlega bardzo dużej krytyce opinii społecznej. Chciałabym przypomnieć, że ponad 50% obywateli nie rozumie zmian, które proponuje rząd pana Donalda Tuska. Pan Donald Tusk twierdził, że musimy się spieszyć, bo miesięcznie uciekają...</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Premier.)</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#TeresaWargocka">Pan premier, proszę bardzo, mam mało czasu, dlatego skracam.</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#TeresaWargocka">...z budżetu państwa 2 mld. Kłótnia w rodzinie o OFE trwała kilka miesięcy i tam ten pośpiech nie był konieczny. Dzisiaj musimy się spieszyć, mamy 10 dni.</u>
          <u xml:id="u-438.4" who="#TeresaWargocka">Szanowni państwo, kłótnia skończyła się zgodą. Myślę, że interesy OFE są bardzo dobrze zabezpieczone, są dobrze zabezpieczone również poprzez możliwość ubezpieczenia w III filarze i odpisania od podatku 4% dochodów. Panie ministrze, myślę że pan minister ma świetną orientację, jakim zagrożeniem dla systemu emerytalnego jest sytuacja demograficzna w Polsce. Bardzo prosiłabym, żeby jeszcze raz się zastanowić, czy wszelkie ulgi z podatku dochodowego, jakie rząd może zastosować, nie powinny być skierowane do rodzin, zwłaszcza do rodzin wielodzietnych. To będzie problem za lat 10, 20, w przyszłości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-438.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Jacka Boguckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#JacekBogucki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 2,3% zamiast 7,3%, o 70% mniej. A premier mówi: to nie likwidacja II filara emerytalnego, tylko naprawa systemu. Nie wiem, w jaki sposób ten system ma być naprawiany - poprzez zmniejszenie o 70% pieniędzy oszczędzanych na emerytury? Może pan minister wytłumaczy to panu premierowi, żeby tych głupot już nie opowiadał. Chodzi tylko o zabranie pieniędzy na bieżące wydatki budżetu.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#JacekBogucki">Zapowiadaliście obniżenie prowizji pobieranej przez OFE. Gdzie jest to obniżenie? Jak to ma się stać, że nie będziemy oszczędzać, zbierać na przyszłe emerytury, i mają być one wyższe? Kolejny cud gospodarczy jest nam proponowany. W tym roku jest potrzebnych 16 mld, i to pilnie, już od maja. Nie wiem, na kampanię wyborczą, na mamienie zieloną wyspą? Emerytury po tych zmianach będą musiały wypłacić nam nasze dzieci i wnuki, to jest cała prawda o tej reformie.</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#JacekBogucki">Chciałbym także panu ministrowi Boniemu zapisać na projekcie tej ustawy 1 mln zł. Wartość tego zapisu będzie identyczna z wartością pana zapisu na indywidualnym koncie emerytalnym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-440.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#JerzyWenderlich">Proszę pana posła Dariusza Kaczanowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#DariuszKaczanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#DariuszKaczanowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Debatę nad nowelizacją ustawy emerytalnej możemy podsumować tak, jak to czyni większość ekonomistów, a mianowicie na zmiany w OFE należy patrzeć jak na działania pragmatyczne, poddanie się presji bieżących okoliczności ekonomicznych, ale trudno doszukiwać się w nich przejawów szczególnej dalekowzrocznej troski o dobro przyszłych emerytów czy rzeczywistej naprawy finansów publicznych. Biorąc pod uwagę taką opinię, możemy dojść do wniosku, że jest to działanie tylko ze sfery ekonomii politycznej, a nie takiej prawdziwej ekonomii. Są jednak również pozytywne aspekty propozycji poczynionych przez rząd Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego, a mianowicie to, że obalane są w związku z tym pewne mity. Po pierwsze, taki, że reforma emerytalna przeprowadzana ponad 10 lat temu szła w dobrym kierunku, dlatego że emerytury wypłacane z II filara są bardzo małe. Drugi mit, który jest obalany, dotyczy tego, że mamy do czynienia z korektą reformy emerytalnej, jednak nie rozwiązuje ona problemu tego systemu, a wręcz przeciwnie, stwarza kolejne i je powiększa. Trzeci mit jest taki, że stan polskich finansów publicznych jest dobry...</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-442.3" who="#DariuszKaczanowski">...a chodzi tutaj o oddalenie groźby przekroczenia 55-procentowego progu ostrożnościowego, tj. konstytucyjnego progu zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-442.4" who="#DariuszKaczanowski">Mam pytanie, panie ministrze, w zasadzie jest ono retoryczne. Czy rząd zdecydowałby się na korektę reformy emerytalnej albo dostrzegł w ogóle jej konieczność, gdyby nie problemy z finansami publicznymi? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-442.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#JerzyWenderlich">Proponowałbym może inną kolejność, bo zdarza się, że niektórzy z państwa rozpoczynają od oświadczenia i dopiero później zadają pytanie, kiedy brakuje czasu. Jeśli mógłbym coś zasugerować, to proponowałbym rozpoczynać regulaminowo od pytania, a jeśli starczy czasu, to wówczas proszę o opiniowanie, dobrze?</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#JerzyWenderlich">Uprzejmie proszę, pan poseł Jarosław Stawiarski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#JarosławStawiarski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Dziękuję za te cenne uwagi, panie marszałku. Zaczniemy od pytania.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#JarosławStawiarski">Panie ministrze, mam takie pytanie. Chyba pół roku temu premier Tusk razem z ekipą jeździli do Brukseli w sprawie zmiany sposobu liczenia polskiego długu. Chciano po prostu odliczyć koszty tej reformy emerytalnej od naliczania długu. Wtedy jakoś nie mówiło się o reformie OFE. Była mowa o tym, że jeśli załatwimy inny sposób naliczania, OFE jest dobre, jest wszystko OK, nie ma wysokich prowizji, nie ma wysokich pensji prezesów OFE, jest wszystko w porządku. Później była sytuacja taka, że jeśli chodzi o Unię Europejską, odtrąbiono sukces, prawdopodobnie zgodzono się na częściowe zaliczanie. Mam jednak pytanie, żeby już nie przedłużać. Gdyby powiodła się wasza misja sprzed pół roku, czy byłaby ta reforma OFE i czy byłoby tylu krytyków z ław rządowych? Nie tylko bowiem minister Fedak, ale i pan, z tego, co wiem, ma ambiwalentny stosunek do tej tak zwanej reformy.</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#JarosławStawiarski">Kolejne pytanie. Czy prawdą jest, że pierwsze wypłaty z otwartych funduszy emerytalnych po 10 latach inwestycji wyniosły średnio od 20 do 90 zł, bo chyba tak podawała wolna prasa? Dlaczego rząd nie zezwala, nie przewiduje ewentualnie utworzenia...</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-444.4" who="#JarosławStawiarski">‍...państwowego funduszu emerytalnego - można byłoby go na przykład nazwać państwowym bankiem emerytalnym - który mógłby inwestować na giełdzie? Takiego rozwiązania nie widziałem w propozycjach.</u>
          <u xml:id="u-444.5" who="#JarosławStawiarski">Czy prawdą jest, że wprowadzenie II filaru w 1999 r. oznaczało efektywne obniżenie stopy zastąpienia z 70% w przypadku ZUS do 30–40% w otwartym funduszu emerytalnym?</u>
          <u xml:id="u-444.6" who="#JarosławStawiarski">Jeszcze jedno pytanie. Jakie uzasadnienie stoi za tym, żeby składki emerytalne, podatki od naszych wynagrodzeń przekazywać do prywatnych instytucji? Nikt nie ma nic przeciwko prywatnym...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#JarosławStawiarski">Dobrze, w porządku. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Aleksandra Chłopka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#AleksanderChłopek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Tytułem pewnego wprowadzenia trzeba sobie powiedzieć prawdę, zgodnie z tym, o czym mówiła pani poseł Teresa Wargocka, że najlepszą reformą emerytalną jest inwestycja w rodzinę i troska o dobrą, polską rodzinę. Gdybyśmy kontynuowali dobre, sprawdzone wzorce rodzinne i przenosili je na kolejne pokolenia, to nie dryfowalibyśmy dzisiaj ku zagładzie. I nie myślę tylko o reformie emerytalnej. Ale do rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#AleksanderChłopek">W przypadku dzisiejszych wystąpień pana premiera, a także pana ministra Boniego mogliśmy usłyszeć brak mocnego przekonania o ostatecznym sukcesie proponowanych dzisiaj zmian, to znaczy reformy systemu emerytalnego, pewną, powiedziałbym nawet, delikatność sformułowań podkreślaną częstym używaniem przypuszczających podpórek słownych typu: „wydaje się”, „mamy nadzieję”, „przypuszczamy” czy też, i tutaj dokładny cytat z wystąpienia pana premiera: forma ubezpieczeń OFE-owska jest obarczona pewnym ryzykiem i chcemy to ryzyko ograniczyć. Właśnie w związku z tym chceniem mam pytanie. Na jakiej podstawie my, opozycja, ale także przede wszystkim społeczeństwo mamy panu, panie premierze, i pańskiemu rządowi wierzyć, w cokolwiek wierzyć, nie tylko w dobre i rzetelne...</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#AleksanderChłopek">.‍..intencje reformowania dziś systemu emerytalnego, ale w cokolwiek? Jaka jest bowiem pańska wiarygodność? Ilu pan dotrzymał ważnych i istotnych obietnic? Kiedy pan mówił prawdę? Nie będę wyliczał, bo nie starczy czasu. Powtórnie więc pytam, kto panu dziś wierzy w dobre...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#JerzyWenderlich">Proszę powtórnie nie pytać, skoro już pan pytał. Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#AleksanderChłopek">...i szczere intencje, panie premierze. Dziękuję, panie marszałku, za cierpliwość.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#JerzyWenderlich">Nie ma potrzeby powtórnego pytania, kiedy upłynęło ponad 30 sekund. Pan poseł powiedział ad rem, czyli 30 sekund jakby mówił o czymś innym.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#komentarz">(Poseł Aleksander Chłopek: To jest zasada retoryki, powtórzenie.)</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#JerzyWenderlich">.... Dobrze, mówimy o tym troszeczkę...</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Przykład przewodniczącego Napieralskiego.)</u>
          <u xml:id="u-451.4" who="#JerzyWenderlich">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-451.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Przykład przewodniczącego Napieralskiego.)</u>
          <u xml:id="u-451.6" who="#JerzyWenderlich">Ale niech pani patrzy, pani poseł, i doceni to, w jakiej ja to robię softowej formule.</u>
          <u xml:id="u-451.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-451.8" who="#JerzyWenderlich">Uprzejmie proszę, pan poseł Stanisław Szwed, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#StanisławSzwed">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#StanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwsze moje pytanie chciałbym skierować do pani minister Fedak. Pani minister nie ma, ale może gdzieś słyszy na zapleczu. Dlaczego pani minister zmieniła zdanie, jeśli chodzi o dobrowolność przynależności do OFE? Pani minister była tego gorącą zwolenniczką, tak że mam nadzieję, że jej klub PSL poprze naszą propozycję dotyczącą dobrowolności.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#StanisławSzwed">Druga kwestia, panie ministrze. Mam tabelę z uzasadnienia - pokażę ją, bo to jest fajny materiał - dotyczącą proponowanych zmian, jaka będzie wysokość emerytur. Wziąłem pod uwagę swój rocznik, żeby tutaj nie przywoływać innego przykładu. Okazuje się, że mam szansę zyskać na tych zmianach 7 zł. Oczywiście, że te tabele mają się tak, jak te tabele, które nam przedstawiono w 1998 r., były wówczas podobne wyliczenia. Powiem: woda w koszu, to jest po prostu materiał, z którego nic nie wynika.</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#StanisławSzwed">Kolejne pytanie. W projekcie ustawy jest zakaz akwizycji. Dotknie to ponad 100 tys. osób. Czy jest jakiś program w odniesieniu do tych osób, gdzie znajdą pracę? To jest realne ograniczenie dla ponad 100 tys. osób, dotyczy to ich dochodów. Jeszcze rozumiem brak akwizycji na rynku wtórnym, ale w przypadku pierwotnego - to zupełnie jakaś bezsensowna propozycja.</u>
          <u xml:id="u-452.4" who="#StanisławSzwed">Jest też kwestia dziedziczenia. Pan minister często się do tego odwołuje...</u>
          <u xml:id="u-452.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-452.6" who="#StanisławSzwed">...mówi o sukcesie, o tym, że środki zgromadzone na subkoncie też będą dziedziczone. Proszę wyjaśnić, na czym to dziedziczenie ma polegać. Tak naprawdę nie ma bowiem dziedziczenia, to jest takie quasi-dziedziczenie, bo chodzi o 3-letni okres po przejściu na emeryturę, a nie o dziedziczenie. Wprowadza się więc opinię publiczną w błąd, że mamy do czynienia z dziedziczeniem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-452.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zada pan poseł Sławomir Worach, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#SławomirWorach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#SławomirWorach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jak można, z jednej strony, mówić, że otwarte fundusze emerytalne się nie sprawdziły, że mają za duże prowizje, że dużo zarabiają, a równolegle proponować, że po załataniu dziury budżetowej będzie powrót do OFE w większym wymiarze? Przecież to jest zupełnie nielogiczne. Rozumiem, jeśli rząd chciałby zlikwidować II filar lub najlepiej, jeśli rząd przyjąłby propozycję Prawa i Sprawiedliwości, która zakłada samodzielne decydowanie osób wchodzących na rynek pracy co do wyboru: OFE czy ZUS, ale to, co proponuje dzisiaj rząd, to łatanie niedoboru środków publicznych, łatanie dziury budżetowej pieniędzmi zgromadzonymi przez Polaków. Można to skwitować w zasadzie jednym stwierdzeniem: zabieracie nam państwo wszystkie oszczędności, jakie odłożyliśmy od 1999 r., ale mamy się tym oczywiście nie przejmować, bo przecież możemy odkładać od nowa i pewnie odłożymy jeszcze więcej niż do tej pory. Takie jest stanowisko rządu. Pytam zatem: Dlaczego rząd nieroztropnie ryzykuje bezpieczeństwo przyszłych emerytów, łudząc jednocześnie społeczeństwo, że przyszłe emerytury będą większe, choć dobrze wie, że projekt ten nie przyniesie choćby niezamierzonego skutku w postaci wzrostu emerytur?</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł Grażyna Ciemniak, SDPL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#GrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dzisiaj wszystkie państwa członkowskie stoją wobec konieczności modernizacji swoich systemów emerytalnych, aby dostosować je do nowych wyzwań, spośród których za najważniejsze uznaje się bezrobocie, niekorzystne trendy demograficzne, ale także kryzys finansowy i gospodarczy. Trzeba na pewno poszukiwać rozwiązań, które zapewnią stabilność finansową systemu emerytalnego oraz, jednocześnie, taką wysokość świadczeń, która pozwoli emerytom na godne życie.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#GrażynaCiemniak">Śledziłam dokładnie dyskusję, a nawet spór wielu ekspertów w sprawie propozycji zmian w OFE. Uczestniczyłam w spotkaniu z panią minister Fedak zorganizowanym przez Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. Różne stanowiska i opinie budzą mój niepokój i dlatego chciałabym, aby pan minister wyjaśnił mi sprzeczne wyliczenia. Według rządu emerytura wzrośnie średnio o 595 zł, a według izby gospodarczej, funduszy emerytalnych zmaleje średnio o 565 zł. Coś tu nie gra albo coś jest nie tak z rzetelnością obliczeń, albo przyjęto różne założenia. Które są prawdziwe?</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#GrażynaCiemniak">Poza tym rzeczywiście Unia Europejska szacuje, że przyrost PKB brutto będzie w Polsce najwyższy wśród krajów Unii Europejskiej. Moje pytanie jest następujące: Czy to mimo wszystko nie wystarczy, aby zmniejszyć deficyt finansów publicznych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-456.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł Marzena Wróbel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#MarzenaDorotaWróbel">Najsmutniejsze jest to, proszę państwa, że dzisiejsza nocna dyskusja, wstydliwie skrywana przez Platformę, w zasadzie niczego nie zmieni, bo wszystko jest już przesądzone. Wiadomo, że propozycje rządowe zostaną bez dyskusji przegłosowane przez koalicję rządową. Platforma i PSL z parlamentem, z opozycją parlamentarną w ogóle się nie liczą. Panu Bogu świeczkę i diabłu ogarek - tak w największym skrócie można określić propozycje rządu dotyczące zmian w OFE. Obserwujemy kłótnie w rodzinie, a chodzi o duże pieniądze, dodajmy: nasze pieniądze. Z jednej strony rząd pieniędzmi z OFE chce załatać dług publiczny i ratować katastrofalną sytuację finansów, budżetu państwa, wynikającą w dużej mierze z fatalnego rządzenia Polską przez Platformę. Z drugiej strony mamy też OFE, prywatne firmy, do których obligatoryjnie wpływa część naszej składki emerytalnej. Żadna z osób, które obecnie są w OFE, nie miała prawa wyboru. Jest to rozwiązanie kuriozalne w skali światowej. Obywatele niepodległego państwa zostali prawnie, ustawowo zmuszeni do wpłacania ciężko zarobionych pieniędzy do prywatnych instytucji, które na dodatek do niedawna pobierały ogromne prowizje, inwestując nasze pieniądze głównie w obligacje Skarbu Państwa, które sami moglibyśmy sobie kupić bez - najpierw 7-, a teraz 3,5-procentowej - prowizji.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#MarzenaDorotaWróbel"> Dlaczego nie chcecie dać Polakom prawa wyboru, by zdecydowali, czy chcą być w ZUS, czy w systemie mieszanym? Ile pieniędzy z tytułu dywidendy z polskich składek emerytalnych wycieka za granicę do głównych udziałowców PTE bez ponoszenia przez nich ryzyka finansowego?</u>
          <u xml:id="u-458.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zada pan poseł Jerzy Materna, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#JerzyMaterna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Debatujemy nad dwoma projektami - rządowym oraz klubu Prawa i Sprawiedliwości - o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych. To, iż po jedenastu latach sprawa OFE wymaga wprowadzenia korekt, oznacza dobry kierunek, lecz propozycja rządu dotycząca gruntownej przebudowy systemu, i to w tak krótkim czasie, budzi sprzeciw. Obecnie należy do niego 15,5 mln osób. Ludzi powinno traktować się poważnie. Takimi działaniami powodujemy, iż społeczeństwo traci zaufanie do urzędów i do państwa. Prezes ZUS-u w uzasadnieniu do projektu pisze, iż takie zmiany wymagają co najmniej rocznego vacatio legis, a nie, jak proponuje rząd, jednego miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#JerzyMaterna">Z powyższych względów projekt zaproponowany przez Prawo i Sprawiedliwość jest rozwiązaniem lepszym niż projekt rządowy, ponieważ, po pierwsze, likwiduje przymus odprowadzania składek do II filaru, po drugie, wprowadza możliwość zmiany wysokości odprowadzanej składki oraz rezygnacji przez ubezpieczonego z jej odprowadzania i ewentualnego powrotu do OFE, po trzecie, likwiduje instytucję przymusowego członkostwa w OFE w drodze losowania przeprowadzanego przez ZUS. Wobec tego, mam pytanie: Czy rząd pochyli się nad rozwiązaniami zaproponowanymi przez Prawo i Sprawiedliwość?</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#JerzyWenderlich">Pan poseł Józef Rojek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#komentarz">(Poseł Józef Rojek: Już stoję w bloku startowym.)</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję za to.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#JózefRojek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Pan premier Donald Tusk powiedział z tej trybuny mniej więcej tak: E, właściwie to wiedzieliśmy o mankamentach tego systemu emerytalnego. To ja pytam, panie ministrze, dlaczego formacja Platforma Obywatelska nie zawarła tej strategicznej sprawy w swoim programie, w kampanii wyborczej? Dzisiaj być może rządziłaby sama i miałaby bardzo duże oszczędności, np. z likwidacji KRUS. Dlaczego tego nie zrobiła wtedy, tylko robi to nagle, pod koniec kadencji? Oto jest pytanie. Oczywiście odpowiedź znają wszyscy, tu nie ma się co czarować.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#JózefRojek">Po tych wyjaśnieniach, panie ministrze, właściwie Polacy nic nie wiedzą o reformie, o jej plusach, o tym, co chcecie zrobić, a tak naprawdę to oni są jej beneficjentami. To jest ustawa nie o zmianie technologii produkcji zapałek, tylko o przyszłości pokoleń, można tak powiedzieć. I wy dziś próbujecie czarować, tak jak czarował nas trzy miesiące temu minister Rostowski przy okazji ustawy o VAT, jak to będzie, że nawet po podwyżce VAT-u ceny niektórych artykułów zostaną obniżone. Proszę bardzo, panie ministrze, niech pan idzie do sklepu i niech pan to powie, zresztą pana poznają. Nie wiem, co by się działo, bo ja chodzę na zakupy.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#JózefRojek">Więc kiedy pan mówi, jaką to Polacy będą dostawać emeryturę, to od razu zapala się czerwone światło, że coś tu jest nie tak. Dobrze, że wspomniał pan o stopach zastąpienia, ale niech pan nie bazuje na procentach, bo tego Polacy nie rozumieją, tylko niech pan poda przykład, jaką emeryturę będzie miał człowiek, który zarabia 1 tys. zł. To będzie przekonujące. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-462.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-462.5" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Rafalska: 350 zł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#JerzyWenderlich">Pan poseł Rojek mówił trochę za długo, ale za to regulaminowo. Nie dość, że zadawał pytanie, to jeszcze po szekspirowsku powiedział: Oto jest pytanie, czyli jakby zaznaczył ten regulaminowy zapis. Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#komentarz">(Poseł Józef Rojek: Panie marszałku, biorę przykład z pana.)</u>
          <u xml:id="u-463.3" who="#JerzyWenderlich">Proszę panią poseł Annę Zalewską z klubu Prawo i Sprawiedliwość o zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-463.4" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-463.5" who="#JerzyWenderlich">Zapraszam serdecznie panią poseł Elżbietę Witek z PiS-u.</u>
          <u xml:id="u-463.6" who="#JerzyWenderlich">Też nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-463.7" who="#JerzyWenderlich">A więc teraz pan poseł Wiesław Suchowiejko, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-463.8" who="#JerzyWenderlich">Jest pan poseł, w związku z tym pani poseł Jadwiga Wiśniewska musi troszeczkę poczekać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#WiesławSuchowiejko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na zasadzie zwischenrufu, jak widzę, jestem jak rodzynek. Aha, jest nas już trochę potem, w dalszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#WiesławSuchowiejko">Jeden z moich przedmówców użył tu literackiego porównania, przywołując Gombrowicza. Ja przywołam Sienkiewicza i nawiążę do pięknego opowiadania pod tytułem „Purpura”. Nie wiem, czy koleżanki i koledzy je pamiętają, dotyczyło ono statku na falach, który symbolizował Polskę. Ja nie będę tak górnolotny i powiem o naszym systemie emerytalnym, który niczym statek ma pewne problemy. Ano, przecieka pod linią zanurzenia, ma za dużo pasażerów, załoga się leni, a racje żywnościowe są rozkradane przez stewardów, których zbyt wielu kręci się po pokładzie i udaje, że obsługuje pasażerów.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Rafalska: A ta załoga, która się leni, to...)</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#WiesławSuchowiejko">Admirał Rostowski powiada: Zatamować przeciek, płyńmy do najbliższego portu, by tam dokonać niezbędnych zmian. Kontradmirał Balcerowicz mówi tak: Ograniczmy wszystkim racje żywnościowe, zwiększmy czas pracy załogi, sprzedajmy 1/4 statku. Część stewardów pod osłoną nocy wyrzuci się za burtę. Można skorzystać z trzeciej propozycji - PiS-u, który powiada w ten sposób: Zorganizujmy wśród pasażerów referendum, jak naprawić statek. Wysoka Izba wybierze. Zadaję pytanie, bo mam do tego prawo. Zaznaczam, że jest to pytanie do pana ministra: Czy polisy na życie z funduszem inwestycyjnym, które powstały wcześniej niż omawiana dzisiaj propozycja zmiany systemu emerytalnego, będą mogły funkcjonować jako indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego? Chodzi o możliwość odliczania od podatku kwot wpłacanych na te konta. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#JerzyWenderlich">Proszę bardzo, pan poseł Suchowiejko mimo cytatów z Gombrowicza zmieścił się w regulaminowym czasie.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Z Sienkiewicza.)</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#JerzyWenderlich">Z Sienkiewicza, przepraszam bardzo. Gubię się już w tej literaturze, która jest tutaj w ramach pytań tak obszernie cytowana.</u>
          <u xml:id="u-465.3" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł Jadwiga Wiśniewska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#JadwigaWiśniewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#JadwigaWiśniewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chcecie utworzyć indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego, a przecież już funkcjonuje indywidualne konto emerytalne. Czy nie uważa pan, że należałoby raczej wzmocnić IKE, niż tworzyć, nie wiadomo po co, nowy byt?</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#JadwigaWiśniewska">Druga sprawa związana jest z bezpieczeństwem środków gromadzonych w OFE. Proponujecie zmiany, które tak naprawdę nie wzmacniają bezpieczeństwa środków gromadzonych przez obywateli. Zasadnicze, podstawowe pytanie: Dlaczego Platforma, która określa się jako Obywatelska, odbiera Polakom prawo do decydowania o swoich emeryturach? Dlaczego nie chcecie państwo zgodzić się na to, żeby obywatel mógł decydować, czy chce ryzykować w OFE, czy chce być w ZUS-ie? Myślę, że chcąc doraźnie załatać ogromną dziurę budżetową, którą stworzyliście, sięgacie państwo do kieszeni obywateli.</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#JadwigaWiśniewska">Na koniec dygresja. Kiedy dwa lata temu proponowaliśmy obniżyć prowizje pobierane przez OFE z 7% do 3,5%, krytykowaliście ten pomysł Prawa i Sprawiedliwości, nie zostawiając na nas suchej nitki...</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-466.5" who="#JadwigaWiśniewska">...po czym po dwóch latach uchwaliliście taką zmianę. Zauważam kompletny brak jakiejkolwiek konsekwencji w waszych działaniach. Myślę, że macie państwo problem ze zdrowiem psychicznym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-466.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#JerzyWenderlich">Puenta dość zaskakująca. Nie wiem, czy potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Przemyślana, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#JerzyWenderlich">Zachęcam jednak do tego, byśmy bez względu na to, co chcemy powiedzieć, zachowali wzajemny szacunek.</u>
          <u xml:id="u-467.3" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Pan premier w dzisiejszej debacie powiedział: To, co było złe, to m.in. 10 lat milczenia w sprawie mankamentów reformy. Uważam, że bardzo złą rzeczą było również milczenie ze strony powszechnych towarzystw emerytalnych, brak jakiejkolwiek rzetelnej kampanii informacyjno-edukacyjnej. Skutkuje to brakiem elementarnej wiedzy na temat systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#AgnieszkaHanajczyk">Dzisiaj usłyszałam, że winę za zły system emerytalny ponosi m.in. protoplasta PO, czyli AWS i Unia Wolności. W związku z tym muszę zapytać, co z protoplastą SLD? Jaki był jego udział w budowie obecnego systemu emerytalnego, skutecznego systemu, który trwa od kilkudziesięciu lat?</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#AgnieszkaHanajczyk">Przyznam też, że ze zdumieniem przyjęłam to, co zostało powiedziane z prawej strony: że projekt rządowy był pisany nie z myślą o Polakach, tylko z myślą o korzyściach budżetu państwa. Muszę zapytać: Czy to oznacza, że PiS dba o Polaków, a my dbamy wyłącznie o budżet państwa? Idąc dalej: Czy jeżeli państwo obniżacie składkę rentową i zabieracie z ZUS-u 30 mld zł, to jest to dobre dla Polaków? Jakie ma to znaczenie dla budżetu państwa?</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#AgnieszkaHanajczyk">Pytanie do pana, panie ministrze, bo być może wszystkim nam potrzebna jest ta elementarna wiedza. Czym jest budżet państwa? Co to jest dług publiczny? Czym jest spowolnienie wzrostu gospodarczego lub podnoszenie kosztów rozwoju państwa? Czy ma to wpływ na system emerytalny? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł Danuta Olejniczak, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#DanutaOlejniczak">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Zadam panu bardzo krótkie pytania, panie ministrze. Jakie straty, mam na myśli wymierne kwoty, poniosły otwarte fundusze emerytalne tylko w 2008 r. w związku z kryzysem światowym? Czy w związku z tym zmniejszyły się dochody powszechnych towarzystw emerytalnych oraz, co za tym idzie, zarobki zatrudnionych tam osób? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Edwarda Siarkę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#EdwardSiarka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Stabilność i adekwatność dochodu emerytalnego powinna być celem systemów emerytalnych. Stabilność i adekwatność jest też kwestią podstawowej solidarności wewnątrz- i międzypokoleniowej. To cytat z zielonej księgi traktującej o problemach emerytalnych w państwach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#EdwardSiarka">Obecna propozycja rządowa i sposób wprowadzania jej w życie są zaprzeczeniem tych dwóch podstawowych zasad, stąd nasi obywatele traktują system emerytalny nie jako świadomy wybór czy inwestycję, ale jako zło konieczne. Obywatele są przy tym bombardowani informacjami o niegospodarności i wysokich pensjach, jakie otrzymują prezesi niezależnie od wyników finansowych towarzystw emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#EdwardSiarka">W tej sytuacji chciałbym zapytać: Dlaczego w przedłożonym dziś projekcie ustawy rząd - wbrew interesom obywateli - nie uzależnia wysokości pobieranych opłat i wysokości wynagrodzeń prezesów od wyników finansowych towarzystw emerytalnych? Czy prawdą jest, że właściwie kupujemy w ten sposób milczenie prezesów w sprawie, którą dzisiaj omawiamy?</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#EdwardSiarka">Kolejna sprawa. Przedłożenie rządowe jest tylko łataniem dziury budżetowej. Uczciwie trzeba powiedzieć, że minister finansów czynił zabiegi, by kwoty odprowadzonej do OFE nie wliczać do deficytu budżetu państwa. Tymczasem manewr ten się nie powiódł. Komisja Europejska nie zaakceptowała argumentów ministra Rostowskiego. Zatem rodzi się pytanie: Co minister finansów wynegocjował, o co zadbał? O czyje interesy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-472.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Józefa Rackiego.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-473.3" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-473.4" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zada pan poseł Kazimierz Moskal, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#KazimierzMoskal">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę może od edukacji, bo kilka osób nawiązywało do tego, że należałoby się wyedukować. Pytam więc pana ministra Boniego: Dlaczego nie zadbano o edukację obywateli? Przecież każdy obywatel powinien mieć to jasno i wyraźnie wyłożone, powinien wiedzieć, o co w tym wszystkim chodzi. Z tym związane jest drugie pytanie: Czy rząd ma jednolite stanowisko w tej kwestii? Dzisiejsze wystąpienia pana ministra Boniego i ministra finansów wskazywały jednoznacznie, że te poglądy nie są takie same. Nie mówię już o profesorze Leszku Balcerowiczu. Poza tym pewne inwektywy, które tutaj padają, są nieuzasadnione. Rozmawiamy o ważnej reformie dotyczącej społeczeństwa, więc w ten sposób chyba nie powinniśmy prowadzić debaty.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#KazimierzMoskal">Mam pytanie. Jeżeli rzeczywiście jest rak reformy, jeżeli jest maszynka do tworzenia długu - mówię o II filarze, a są to słowa, które padają z ust przedstawicieli rządu - to czy w takim układzie nie należałoby pomyśleć o likwidacji II filara? Jeżeli w ten sposób mówią przedstawiciele rządu, to jest to jednoznaczny przekaz, że gdyby tego filara nie było, byłoby lepiej. Czy jest to tak do końca prawdą?</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-474.3" who="#KazimierzMoskal">Czy w związku z tym, że jest taka niejednomyślność, idziecie w kierunku, który zaproponowały Węgry? Czy jest propozycja osiągnięcia...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Moskal: Chciałbym jeszcze nawiązać do Sienkiewicza.)</u>
          <u xml:id="u-475.2" who="#JerzyWenderlich">Do zadania pytania zapraszam posła Jana Kulasa.</u>
          <u xml:id="u-475.3" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle, proszę uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-475.4" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Moskal: Ale, panie marszałku, jeszcze...)</u>
          <u xml:id="u-475.5" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-475.6" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle, proszę uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-475.7" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Moskal: Chciałem nawiązać, do Sienkiewicza, ale pan marszałek nie pozwolił. Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-475.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-475.9" who="#komentarz">(Poseł Artur Górski: Nie lubi pan marszałek Sienkiewicza.)</u>
          <u xml:id="u-475.10" who="#JerzyWenderlich">Gdyby wcześniej pan poseł powiedział, że chodzi o Sienkiewicza, to rzeczywiście troszeczkę wydłużyłbym czas.</u>
          <u xml:id="u-475.11" who="#JerzyWenderlich">Pan poseł Jan Kulas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#JanKulas">Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Szanowni Przedstawiciele Rządu! Wysoki Sejmie! To jest ważna i poważna debata i w takim klimacie niewątpliwie powinna się odbywać. Jak jest, każdy widzi. Premier Donald Tusk zaprosił całą opozycję do współpracy nad naprawą systemu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-476.2" who="#komentarz">(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ale proszę nie opowiadać.)</u>
          <u xml:id="u-476.3" who="#JanKulas">Takie było zaproszenie, taka była propozycja. Zastanawiałem się, jak odpowiedzieli parlamentarzyści z Prawa i Sprawiedliwości. Agresja, epitety, pomówienia, insynuacje i, co najgorsze, także osobiste próby obrażania premiera i jego ministrów.</u>
          <u xml:id="u-476.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-476.5" who="#JanKulas"> Parlamentarzyści PiS śmieją się z tego, ze swojego zachowania, ale dobre wychowanie obowiązuje także w parlamencie i warto zawsze o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-476.6" who="#JanKulas">Dzisiaj dyskutujemy również nad nowoczesną polityką społeczną - to zostało wyraźnie powiedziane - dlatego można by zapytać posłów z PiS, czy nadal chcą głosować przeciwko podwyżkom płac dla nauczycieli, czy nadal chcą głosować przeciwko waloryzacji emerytur i rent?</u>
          <u xml:id="u-476.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę?)</u>
          <u xml:id="u-476.8" who="#JanKulas">Czy posłowie PiS chcą nadal głosować przeciwko ulgom rodzinnym dla naszych dzieci? Czy posłowie PiS chcą nadal głosować przeciwko 51-procentowym podwyżkom dla studentów, jak to miało ostatnio miejsce przy budżecie?</u>
          <u xml:id="u-476.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#JerzyWenderlich">Przepraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle...</u>
          <u xml:id="u-477.2" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-477.3" who="#JerzyWenderlich">Proszę nie liczyć tego czasu, żeby było sprawiedliwie.</u>
          <u xml:id="u-477.4" who="#JerzyWenderlich">Bardzo proszę państwa o nieprzerywanie tym, którzy zadają pytanie.</u>
          <u xml:id="u-477.5" who="#komentarz">(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ale jak do nas mówi, dowcipy opowiada.)</u>
          <u xml:id="u-477.6" who="#JerzyWenderlich">Szanowni państwo, proszę nie cenzurować pana posła Kulasa. Jeśli ktoś będzie próbować cenzurować państwa, będę również temu przeciwny i będę państwu pomagał. Miejscem do zabierania głosu w Sejmie jest trybuna.</u>
          <u xml:id="u-477.7" who="#JerzyWenderlich">Ten czas, rozumiem, nie był liczony.</u>
          <u xml:id="u-477.8" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle, uprzejmie proszę kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-477.9" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Szwed: Do rzeczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#JanKulas">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#JanKulas">Mówiąc o nauczycielach, waloryzacjach emerytur i rent, ulgach rodzinnych, ulgach dla studentów, mówiliśmy o realnej polityce społecznej, która związana była z tegorocznym budżetem i będzie związana pewnie z budżetem na kolejny rok. Z tym ściśle wiąże się także nowoczesny system ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-478.3" who="#JanKulas"> Pytanie jest o to, jakie jest stanowisko opozycji. Do pana ministra jest jedno tylko pytanie: Czy pan minister będzie dalej podejmował próby, żeby przekonać tę twardą opozycję z PiS do współpracy nad naprawą systemu ubezpieczeń społecznych? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-478.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A co ze stoczniami?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#JerzyWenderlich">W trudnej sytuacji, panie pośle, stawia pan pana ministra, żądając... Nie powiem już, czego.</u>
          <u xml:id="u-479.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-479.4" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę na początek wyjaśnić, iż nie jestem zwolennikiem otwartych funduszy emerytalnych, a wręcz zaliczam się do grona osób, które czują się oszukane przez rząd Jerzego Buzka, zresztą czołowego polityka Platformy Obywatelskiej. Dla mnie najbardziej bolesny jest fakt, iż wszyscy pracujący muszą obowiązkowo wpłacać składki do ZUS na swoje ubezpieczenie emerytalne, a następnie 1/3 z tych składek ZUS oddaje do otwartych funduszy emerytalnych, które, dostając nasze pieniądze, niczego nam nie gwarantują oprócz tego, że będą od nas ściągać opłaty. A więc jedyny pewnik to to, że prywatne firmy na nas zarobią.</u>
          <u xml:id="u-480.2" who="#BarbaraBartuś">Dzisiaj większość młodych Polaków w ogóle nie wierzy, że za pobrane składki dostanie jeszcze emeryturę. Pan premier Donald Tusk, uzasadniając dziś projekt rządowy, chwalił tamtą reformę i próbował nas przekonać, że przedstawiona ustawa poprawi jeszcze system emerytalny i dzięki jego działaniom obecni emeryci będą mieli waloryzację swoich świadczeń. I tutaj pragnę odnieść się do słów pana posła, który występował przede mną, sprawdziłam to, ponieważ pan premier Donald Tusk, i Platforma Obywatelska, tak często chwali się tym, że daje coroczną waloryzację emerytom i rencistom. Tak, tylko pan Donald Tusk wraz ze swoim klubem Platforma Obywatelska w 2004 r. głosował za likwidacją corocznej waloryzacji emerytur i rent. Pan Donald Tusk daje emerytom waloryzację, ale tylko na tym...</u>
          <u xml:id="u-480.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-480.4" who="#BarbaraBartuś">‍...minimalnym poziomie, jaki uchwalił rząd pana Jarosława Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-480.5" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oprócz tego fatalnego projektu rządowego ten punkt posiedzenia Sejmu obejmuje również rozpatrzenie projektu Prawa i Sprawiedliwości, w którym proponujemy dać możliwość decydowania ubezpieczonym co ma być robione z ich pieniędzmi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#BarbaraBartuś">Panie premierze, dlaczego nie chcecie pracować nad naszym projektem, dlaczego nie chcecie, aby sami Polacy mogli decydować, co będzie działo się z ich pieniędzmi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#BarbaraBartuś">Panie marszałku, ta debata jest tak ważna i odbywa się tak późno, że niech pan pozwoli zadać jeszcze dwa pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#JerzyWenderlich">Nie, pani poseł, bardzo proszę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#BarbaraBartuś">Chciałabym zapytać pana ministra...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł, pani poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#BarbaraBartuś">...czy ktoś próbował rzetelnie policzyć, ile będą wynosić średnie emerytury...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#BarbaraBartuś">...z pieniędzy z OFE, z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#JerzyWenderlich">Czy kiedy pani troszkę, zgodnie z regulaminem, przeszkadzam, te pytania rzeczywiście brzmią tak, jak powinny? Chyba nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#BarbaraBartuś">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#JerzyWenderlich">Wszystkiego powiedzieć się nie da.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#BarbaraBartuś">Panie marszałku, sam pan mnie sprowokował do rozmowy z panem posłem Kulasem. Na to poświęciłam faktycznie kilkanaście sekund, a więc dwa krótkie pytania dotyczące...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł, znam pana posła Kulasa. On zaraz do pani podejdzie, jeśli go pani zaprasza, porozmawiacie sobie, a ja będę udawał, że tego nie widzę i że mi to nie przeszkadza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#BarbaraBartuś">Panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#JerzyWenderlich">Bardzo proszę, dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#BarbaraBartuś">Może ostatnie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#JerzyWenderlich">To kompromis. Dobrze, ostatnie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#BarbaraBartuś">Stawiam pytanie: Czy budżet państwa w ogóle udźwignie w przyszłości system emerytalny, system zabezpieczenia społecznego Polaków? Teraz bowiem, przesuwając te pieniądze do ZUS, zobowiązujemy państwo polskie do tego, że kiedyś będzie musiało wypłacić emerytury. Tylko czy w budżecie państwa będą na to pieniądze? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-500.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Czy chce pani poseł...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#JerzyWenderlich">Widzicie państwo, wiedziałem, że pan poseł Jan Kulas to człowiek najwyższego taktu. Został zaproszony i korzysta z tego zaproszenia.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Wojciech Kossakowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#WojciechKossakowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#WojciechKossakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Od kilku tygodni jest to jedna z najbardziej dyskusyjnych spraw w kraju. Każdy z klubów ma swoje wizje, każdy twardo obstaje przy swoim stanowisku. Tymczasem jest to kwestia, która powinna być wypracowana na drodze porozumień wszystkich partii, bo dotyczy bezpieczeństwa finansowego nie tylko 16 mln ubezpieczonych, ale także przyszłych pokoleń. Tego ze strony rządu zabrakło.</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#WojciechKossakowski">Projekt Prawa i Sprawiedliwości daje ludziom, mówiąc kolokwialnie, wentyl bezpieczeństwa w odniesieniu do proponowanych zmian w postaci możliwości wyboru. Rząd chce bezwarunkowo zmniejszyć składki przekazywane z ZUS do OFE z 7,3% do 2,3%. To bardzo radykalna zmiana, która stawia na głowie dotychczasowy system. Dlatego też nasz projekt daje ludziom wybór - ubezpieczony sam powinien móc określić, jaką część składki odprowadzi do OFE: na poziomie 2,3%, 4,5% czy 6% aż do obecnie obowiązującej składki na poziomie 7,3%. Jeśli obniżymy, tak jak proponuje to rząd, obligatoryjnie, poziom przekazywanej składki do 2,3%, to będzie to już tylko fikcja tego systemu. Mam wrażenie, że rząd zapomniał, iż czasy, kiedy fikcja była wykładnikiem prawdy, dawno się skończyły.</u>
          <u xml:id="u-502.3" who="#WojciechKossakowski">Chciałbym zadać pytanie: Dlaczego rząd myśli tylko o sobie tu i teraz? Proszę pamiętać, że te zmiany dotkną najbardziej nas, ludzi młodych, dziś dwudziesto-, trzydziestoletnich. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-502.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Piotr Polak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#PiotrPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany projekt ustawy, propozycja rządu premiera Tuska sięgnięcia w trudnych czasach, niestety po raz kolejny, po pieniądze emerytów, to smutne podsumowanie trzyipółletniej pracy liberalnego rządu. Pan premier mało przekonująco zapewniał nas o celu proponowanych zmian, mówiąc o naprawie systemu. Niestety prawdziwy cel jest inny, mówił o tym pan minister Boni, czyli zmniejszenie skali przyrostu długu publicznego. Długu, którego po ponad trzech latach rządów Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego przybyło prawie tyle, co przez całe 17 lat - ponad 300 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#PiotrPolak">To, co nam proponuje rząd, to przerzucenie odpowiedzialności za swoje złe rządzenie na obywateli. Tylko to nie obywatele, lecz rząd pana premiera Tuska doprowadził do krytycznego stanu finanse publiczne. Teraz, próbując ratować tę złą sytuację, proponuje się składki nieprzekazane w 5% do OFE pozostawić w ZUS, wydać je na bieżące wypłaty emerytur i jednocześnie zaksięgować na indywidualnych kontach i nawet wyżej je oprocentować, niż wyszłoby to w OFE. Do 2020 r. przez takie zabiegi będzie nieprzekazanych 190 mld zł do otwartych funduszy emerytalnych, ale wspomniane oprocentowanie będzie skutkowało tym, że trzeba będzie oddać ponad 220 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-504.2" who="#PiotrPolak">Czy to ma być...</u>
          <u xml:id="u-504.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-504.4" who="#PiotrPolak">...panie premierze, panie ministrze, ten interes, czy to ma być ta niepewna satysfakcja emerytów, o której mówił dziś premier Tusk? Z jakich środków będzie wypłacone to dodatkowe ponad 30-miliardowe zobowiązanie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-504.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę panią poseł Krystynę Skowrońską, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W 2002 r. rząd SLD nie przekazał w terminie 12 mld zł do otwartych funduszy emerytalnych. Sejm decydował, jakim dyskontem odsetkowym przekazać należne składki 12 milionom Polaków. Niestety, rząd SLD nie zweryfikował, jak funkcjonuje system. Okres rządów PiS i Samoobrony. W wystąpieniach wicepremiera Leppera często przewijało się hasło: Balcerowicz musi odejść. Niestety, również w tym okresie nie weryfikowano, jak funkcjonuje system, jak działa II filar, i nie podjęto żadnych działań w celu obniżenia prowizji, które pobierały towarzystwa emerytalne. Niektórzy eksperci, opozycja namawiali rząd Platformy Obywatelskiej i PSL, by nie wprowadzał obniżki składki rentowej - to kwota 24 mld zł, by nie obniżał podatku PIT - 4 mld zł, nie decydował się na ulgę prorodzinną - 3 mld zł, waloryzację rent i emerytur - 5,7 mld zł, podwyżki dla nauczycieli i inne świadczenia. Razem w kieszeni Polaków w 2010 r. pozostało 60 mld zł. To państwo byli przeciwni takim rozwiązaniom.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#KrystynaSkowrońska">Rząd uruchomił procedurę redukcji nadmiernego deficytu, by nie wstrzymano wypłaty środków z Unii Europejskiej, tak potrzebnych gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-506.3" who="#KrystynaSkowrońska">Pytam zatem: Dlaczego dzisiaj system emerytalny nie działa poprawnie? O ile wzrośnie dług publiczny, jeżeli niniejsza ustawa nie zostanie przyjęta? Cięcia jakich wydatków są alternatywą dla proponowanych zmian OFE oraz ile kosztowała Polaków akwizycja prowadzona do tej pory przez fundusze? W jaki sposób proponowane zmiany wymuszą na otwartych funduszach emerytalnych bardziej efektywne zarządzanie pieniędzmi Polaków? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-506.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł Elżbieta Rafalska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#ElżbietaRafalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo mnie zaintrygowały losy załogi statku, o którym mówił pan poseł Suchowiejko. Rozumiem, że załogi PO-PSL. Szczególnie zainteresowało mnie, kogo miał na myśli, panie ministrze, mówiąc, że załoga się leni albo część załogi rozkradła racje żywnościowe.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#ElżbietaRafalska">I przechodząc dalej, do tej nowelizacji ustawy emerytalnej, chcę powiedzieć, że po pierwsze, Polacy, proszę państwa, czują się oszukani. Oszukani przez twórców reformy emerytalnej. Oszukani, bo tamte obietnice okazały się bezpodstawne. Oszukani przez ludzi bez wyobraźni, jak to powiedział pan minister Boni. Po drugie, Polacy czują się zdezorientowani, bo mogą pogubić się w karuzeli pomysłów, w tym sporze między ministrami, między ekonomistami. I po trzecie, Polacy będą i są zupełnie nieprzygotowani do życia z emerytur kapitałowych, w których stopa zastąpienia będzie wynosiła ok. 30%, bo do tych emerytur nie można się przygotować. Będziemy krajem biednych emerytów.</u>
          <u xml:id="u-508.2" who="#ElżbietaRafalska">Proszę mi powiedzieć, panie ministrze, jakie mamy gwarancje, że kolejne rządy, uzasadniając to - podobnie jak ten - trudną sytuacją budżetową państwa, nie wycofają się z dziedziczenia, z przyjętego wzrostu PKB jako wskaźnika waloryzacji części II filara.</u>
          <u xml:id="u-508.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-508.4" who="#ElżbietaRafalska"> Jak państwo gwarantuje wypłatę minimalnej emerytury? Jakiej spodziewacie się skali zjawiska, że z tych emerytur kapitałowych część nie osiągnie wysokości wypłaty minimalnej? Jaka to będzie skala? Dlaczego wycofał się pan ze swoich wcześniejszych obietnic zapisania w konstytucji pewnych gwarancji zapewniających nam spokój emerytalny? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-508.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#JerzyWenderlich">Pani poseł Elżbieta Rafalska, wymieniając pana posła Suchowiejko, stworzyła mu regulaminową szansę do sprostowania, z czego pan poseł oczywiście korzysta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#WiesławSuchowiejko">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#WiesławSuchowiejko">Pani poseł, być może zostałem źle zrozumiany. Mówiąc o załodze, która się leni, miałem na myśli, niestety, nas wszystkich. Bo załogą statku Purpura jesteśmy my wszyscy, Polacy pracujący.</u>
          <u xml:id="u-510.2" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Rafalska: Ale Rostowski był kapitanem.)</u>
          <u xml:id="u-510.3" who="#WiesławSuchowiejko">W Polsce, niestety, wydajność pracy jest ciągle za niska, czas pracy za krótki, tak jak i za niski jest wiek, w którym przechodzimy na emeryturę. I to, niestety, wszyscy sobie musimy uzmysłowić. Te zmiany nastąpią. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-510.4" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Rafalska: A ci, co kradli?)</u>
          <u xml:id="u-510.5" who="#WiesławSuchowiejko">Niestety, złodzieje...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#JerzyWenderlich">Już zakończmy tę debatę. Pan poseł Suchowiejko wyjaśnił, jaka jest załoga i jej skład. Pani poseł Rafalska błędnie zinterpretowała.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Henryka Kowalczyka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#HenrykKowalczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Przed chwilą usłyszałem od jednej z pań posłanek Platformy Obywatelskiej - nie będę wymieniał nazwiska, żeby nie prowokować sprostowania - informacje, czemu to Prawo i Sprawiedliwość było przeciwne. A więc było przeciwne podwyżkom dla nauczycieli, obniżeniu składki rentowej, obniżeniu podatku. Pani poseł, przecież składkę rentową obniżył rząd Prawa i Sprawiedliwości. Faktem jest, że Platforma Obywatelska to poparła. Ale jeśli się to - nie wiem - podoba czy nie podoba, to można było w każdej chwili to odwrócić już 3 lata temu. Również podatek i progi podatkowe obniżył rząd Prawa i Sprawiedliwości. I o tym trzeba pamiętać, a nie wmawiać...</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-512.2" who="#HenrykKowalczyk"> Tak więc... </u>
          <u xml:id="u-512.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-512.4" who="#HenrykKowalczyk"> Nie wiem, czemu jesteśmy przeciwni...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#JerzyWenderlich">Proszę nie odkrzykiwać z sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#HenrykKowalczyk">To tak dla wyjaśnienia, bo z jednej strony byliśmy podobno przeciwni, z drugiej strony przez te nasze działania brakuje pieniędzy w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#HenrykKowalczyk">Oczywiście zmiany w otwartych funduszach emerytalnych, nie czarujmy się, to nie jest coś, co ma uzdrowić emerytów, jak niektórzy wmawiają. Pierwszy raz słyszę, żeby komuś zabierać pieniądze i jeszcze wmawiać mu, że się z tego cieszy. A tak wygląda reforma otwartych funduszy emerytalnych. Ale to jest taka filozofia: ratowanie długu publicznego za wszelką cenę. To jest Fundusz Pracy, to są drogi, to jest przygotowywany kaganiec na samorządy gminne.</u>
          <u xml:id="u-514.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-514.3" who="#HenrykKowalczyk"> Wszystko podporządkowane jednemu celowi, żeby, broń Boże, do wyborów nie okazało się, że przekroczyliśmy 55-procentowe zadłużenie w stosunku do produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-514.4" who="#HenrykKowalczyk">Pytam: Na jak długo odsunięte zostanie to zagrożenie poprzez przesunięcie tych pieniędzy z otwartych funduszy emerytalnych do ZUS? Na jak długo to niebezpieczeństwo zostanie odsunięte? Bo nie sądzę, że całkowicie, dlatego że brak jakichkolwiek reform gospodarczych i tak spowoduje, że kiedyś ten próg zostanie przekroczony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#JerzyWenderlich">Musiałem zgodzić się na trochę dłuższą wypowiedź pana posła, bo próbowaliście państwo panu posłowi przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#HenrykKowalczyk">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Łukasza Zbonikowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#ŁukaszZbonikowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana premiera Donalda Tuska, jako że dzisiaj postanowił osobiście bronić tego pomysłu skoku na kasę przyszłych emerytów. Czemu pan, panie premierze, jako szef partii, już dzisiaj, myślę, wszyscy wiedzą, że tylko z nazwy obywatelskiej, tak nie ufa obywatelom? Czemu pan tak nie wierzy, że obywatele mogą sami dokonać wyboru i nie wprowadza rozwiązań, które od 2 lat leżały w Sejmie, złożone do laski marszałkowskiej? Chodzi o to, aby dokonać wyboru. Myślę, że wiele problemów finansowych można by było dzięki temu rozwiązać. Czemu rządy liberałów zawsze kończą się tak samo? Po 4 latach dochodzimy znowu do katastrofy finansów publicznych, a w ramach ratowania ich sięga się, skoro nie można do obecnych emerytów, bo już mają żałosne świadczenia, po pieniądze przyszłych. Czemu, panie premierze, jest pan tak nieodpowiedzialny, że czekał pan aż 2 lata, żeby zmierzyć się z problemem OFE, skoro już 2 lata Prawo i Sprawiedliwość wyciągało rękę do tego rządu, widząc, co się dzieje? Może pan sam osobiście był oszukiwany przez swego ministra finansów i zrezygnował pan z tego, co mogłoby rozwiązać problemy, do których dzisiaj doszliśmy. Myślę, że te pytania są na miejscu, bo kończy się kadencja i stan państwa żałośnie wygląda pod pana rządami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-518.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Nieprawda.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Tomasz Latos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-519.2" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-519.3" who="#JerzyWenderlich">Zapraszam więc pana posła Andrzeja Orzechowskiego z Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#AndrzejOrzechowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pomimo wielu dzisiejszych apeli, żeby nie używać sformułowań typu: OFE - skok stulecia, zabieranie pieniędzy emerytom, kryzys spowodowany przez dzisiejszą koalicję czy liberalne podejście, ciągle w wypowiedziach posłów to się pojawia. Chciałbym powiedzieć, że te sformułowania są nieprawdziwe. Podchodzimy z pełną odpowiedzialnością do państwa, obecnych i przyszłych emerytów. Natomiast jeśli chodzi o przypinanie łatki liberałów, to chciałbym, chyba przewrotnie trochę, powiedzieć, że to właśnie projekt poselski zgłoszony przez posłów PiS jest projektem liberalnym, powiedziałbym nawet może: do tego stopnia liberalnym, że nie do zrealizowania...</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-520.2" who="#AndrzejOrzechowski">...bo proponuje zdemontowanie systemu i tak naprawdę oznacza podstawienie nogi koalicji rządzącej. Stąd także m.in. pomysły opóźnienia prac, wysłuchania publicznego itd. I moje pytanie adresowane do pani poseł przedstawicielki wnioskodawców brzmi: Czy naprawdę chciałaby realizować ten projekt, gdyby sama była ministrem, gdyby była premierem? Czy rzeczywiście w sposób odpowiedzialny chciałaby ten projekt realizować? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-520.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Franciszka Jerzego Stefaniuka, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja dzisiaj ze zdumieniem dowiedziałem się od posłów, polityków, do których zawsze miałem zaufanie, że troska o finanse publiczne to jest coś nagannego, coś, czego trzeba się tutaj wstydzić. Podawaliście to w formie zarzutu. Pan poseł Dorn powiedział, że jeżeli ta zmiana przejdzie, to Platforma będzie pić szampana, a reszta będzie miała kaca. Ja wam powiem, kto będzie miał kaca. 5 stycznia, gdy była rozpatrywana informacja bieżąca na temat OFE, zadałem pytanie, które brzmiało: Czy prawdą jest, że twórcy reformy emerytalnej uczestniczyli, i uczestniczą niektórzy, w radach nadzorczych powszechnych towarzystw emerytalnych lub byli zatrudnieni w grupach kapitałowych, które te towarzystwa tworzyły? Uzyskałem odpowiedź od pana ministra Boniego, którą wziąłem na poważnie - że mogę sobie przeczytać czy znaleźć w Internecie. Znalazłem. Otóż byli i są, i to oni mają w tej chwili czkawkę, a za kilka dni czy za dwa tygodnie będą mieli kaca, jeśli to zostanie uchwalone.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">I teraz jeszcze pytanie. Czy to są prawidłowe standardy, że ci, którzy tworzyli, z tego korzystają? Widzę pana posła Sekułę, byliśmy w komisji hazardowej, gdzie bardzo mocno i tak wrażliwie napiętnowano nielegalny lobbing. Czy tego nie można puścić tą samą drogą myślową?</u>
          <u xml:id="u-522.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">I teraz druga kwestia.</u>
          <u xml:id="u-522.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-522.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk"> Czy dziś ktoś powiedział o tym, czy to jest prawda, że w otwartych funduszach emerytalnych nie ma wcale polskiego kapitału, a gwarantem kapitału emerytalnego jest w dalszym ciągu Skarb Państwa? I o co wy się bijecie? O zewnętrzny kapitał, żeby po prostu nabijał sobie kieszeń? A może ja nie mam racji? A więc jeszcze raz powtarzam: Czy wśród udziałowców powszechnych towarzystw emerytalnych jest choć trochę przedstawicieli polskiego kapitału? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-522.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Adama Abramowicza, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#AdamAbramowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan Donald Tusk oświadczył, że składki odebrane OFE i gromadzone w ZUS będą dziedziczone na podobnych zasadach, jak teraz składki w OFE. Problem polega na tym, że dwa lata temu PO odebrała Polakom możliwość dziedziczenia środków gromadzonych w OFE, z wyłączeniem przypadku gdy płacący składki umrze przed przejściem na emeryturę lub właśnie w tym radosnym dniu. Zamówiłem opinię w Biurze Analiz Sejmowych, w której czytamy: „Dziedziczenie środków przekazanych do Funduszu Dożywotnich Emerytur Kapitałowych w razie śmierci emeryta podczas wypłaty dożywotniej emerytury kapitałowej następuje w formie jednorazowego świadczenia pieniężnego, zwanego wypłatą gwarantowaną, jeżeli śmierć emeryta nastąpiła w ciągu 3 lat od dnia przekazania środków zgromadzonych w OFE do Funduszu Dożywotnich Emerytur Kapitałowych. Gdy śmierć emeryta nastąpi po upływie 3 lat, prawo do wypłaty środków znajdujących się w Funduszu Dożywotnich Emerytur Kapitałowych wygasa, co w praktyce oznacza, że rodzina lub inne osoby uposażone pieniędzy nie otrzymają”. Podkreślam - rodzina i osoby uposażone pieniędzy nie otrzymają.</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#AdamAbramowicz">Prof. Balcerowicz niedawno stwierdził, że rząd uprawia kłamliwą propagandę w sprawie OFE. Pytam pana premiera: Dlaczego zatem pan premier Donald Tusk takową propagandę uprawia także w sprawie dziedziczenia gromadzonych przez lata składek? Dlaczego oszukuje opinię publiczną w tym względzie i kontynuuje ten proceder niechlubny wprowadzania w błąd zamiast mówienia prawdy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-524.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-525.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Lech Sprawka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#LechSprawka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pierwsze pytanie, panie ministrze: Dlaczego premier i ministrowie permanentnie używają określenia „pieniądze OFE”? Przecież te pieniądze to są pieniądze pracujących Polaków, którymi OFE tylko zarządzają.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#LechSprawka">Drugie pytanie. Czy 17 grudnia 2010 r. pan premier mówił prawdę, kiedy to po szczycie Unii Europejskiej obwieścił kolejny sukces polegający na tym, że rzekomo Unia Europejska wyraziła zgodę, by można było odliczać od długu publicznego część transferu składki do OFE, za którą OFE kupują obligacje Skarbu Państwa? Jeśli premier mówił prawdę, to te przyczyny, o których dzisiaj państwo tak często mówicie, po prostu nie istnieją po stronie zewnętrznej. A jeśli chodzi o stronę wewnętrzną, mam takie pytanie: Czy rozważaliście w związku z tym państwo zmianę art. 72 ustawy o finansach publicznych, tego, który definiuje dług publiczny, uwzględniając właśnie powyższe rozwiązanie? Może by nie było wtedy problemu tychże obligacji.</u>
          <u xml:id="u-526.2" who="#LechSprawka">Kolejne pytanie. Dlaczego projekt ustawy nie obejmuje zmiany ustawy o emeryturach kapitałowych? W art. 7 jest zapis taki: „Ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych przysługuje emerytura kapitałowa”. Przecież ta zmiana powoduje, że tych zgromadzonych środków będzie tylko 30%...</u>
          <u xml:id="u-526.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-526.4" who="#LechSprawka">...natomiast 70% to będą pieniądze wpłacane przez aktualnie pracujących, z zupełnie innego miejsca. Ta ustawa wymaga koniecznie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#JerzyWenderlich">No tak, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-527.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Marian Starownik, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#MarianStarownik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! W dzisiejszej debacie powiedziano bardzo dużo o kondycji otwartych funduszy emerytalnych. Ja chciałbym wyartykułować, czym tak naprawdę są dzisiaj otwarte fundusze emerytalne po 11 latach działalności. Myślę, że gołym okiem widać, iż założenia reformy z 1999 r. były raczej chybione i nie do końca sprawdzają się w bieżącym funkcjonowaniu. I to jest chyba clou, które nas zobowiązuje do tego, żebyśmy ten system naprawili. Myślę, że dzisiejsza dyskusja ma taki wymiar.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#MarianStarownik">Przypomnę, że założenia, które wtedy zostały stworzone, miały gwarantować przyszłym emerytom godziwą emeryturę, a dzisiaj już wiemy, że kiedy zetknęły się one z rzeczywistością, nie do końca się sprawdzają. Główny grzech moim zdaniem został popełniony na samym starcie, gdyż budowa kapitału OFE miała być oparta głównie na nadwyżkach finansowych budżetu oraz dochodach z prywatyzacji polskich zakładów. Dziś wiemy, że rząd nie dysponował nadwyżkami finansowymi, a budowanie kapitału OFE polegało głównie na wykupie obligacji rządowych, co w konsekwencji doprowadziło do zadłużenia i narastania deficytu budżetowego. Dziś mamy taką oto sytuację, że rząd, aby obsłużyć swoje zadłużenie, będzie musiał w tym roku wydać ok. 14 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-528.2" who="#MarianStarownik">I stawiam w tym kontekście następujące pytania. Czy rząd ma rozeznanie, ile OFE zarobiło od początku, inwestując na rynkach kapitałowych, i jaki odsetek w tych zyskach stanowią opłaty ponoszone przez rząd za obsługę obligacji będących w posiadaniu OFE? I pytanie drugie. Czy rząd jest w stanie podać, chociażby w przybliżeniu, wysokość emerytury, którą otrzyma obywatel z OFE? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-528.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-529.1" who="#JerzyWenderlich">I o zadanie pytania proszę pana posła Andrzeja Jaworskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#AndrzejJaworski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby dwa lata temu jakikolwiek poseł opozycji powiedział, że ze względu na kataklizm finansowy rząd Platformy Obywatelskiej będzie chciał sięgnąć do publicznych pieniędzy obywateli, podniosłyby się krzyki. Dzisiaj mamy sytuację taką, że właśnie do tego doszło.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Po co te złośliwości?)</u>
          <u xml:id="u-530.2" who="#AndrzejJaworski">Mówią o tym zresztą także liberałowie. I pytanie: Panie ministrze, jak jest z tym dziedziczeniem? Dzisiaj środki zgromadzone w OFE można wypłacić gotówkowo. W państwa przypadku właściwie nie wiemy, co będzie w przyszłości. Wiemy, że dziura budżetowa będzie jeszcze większa, wiemy, że pieniędzy na wypłaty nie będzie i dziedziczenia prawdopodobnie też nie będzie. Jeden z posłów Platformy Obywatelskiej dzisiaj powiedział, że Donald Tusk zaprosił do publicznej debaty na ten temat. Zadaję pytanie: Gdzie Donald Tusk jest? Być może także, panie pośle z PSL-u, korzysta z tego, za czym sam głosował. Być może korzysta z „Orlików”, które zostały wybudowane, i w tej chwili gra w piłkę, zamiast z nami rozmawiać. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-530.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-531.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Adama Rogackiego.</u>
          <u xml:id="u-531.2" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pana posła?</u>
          <u xml:id="u-531.3" who="#JerzyWenderlich">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-531.4" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Ireneusz Raś, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-531.5" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pana posła Ireneusza Rasia?</u>
          <u xml:id="u-531.6" who="#JerzyWenderlich">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-531.7" who="#JerzyWenderlich">Kolejny z posłów, który zapisał się do zadania pytania, to pan poseł Andrzej Biernat, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-531.8" who="#JerzyWenderlich">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-531.9" who="#JerzyWenderlich">Nie ma też pana posła Biernata?</u>
          <u xml:id="u-531.10" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pana posła Andrzeja Biernata z Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-531.11" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Lipiec: Nie ma, grają w piłkę.)</u>
          <u xml:id="u-531.12" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Rozumiem, że prezes Kaczyński też gra w piłkę.)</u>
          <u xml:id="u-531.13" who="#JerzyWenderlich">Pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-531.14" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Sekuła: On nie gra w piłkę.)</u>
          <u xml:id="u-531.15" who="#JerzyWenderlich">A, przepraszam, skoro wymieniłem przynależność partyjną i pana posła Rasia, i pana posła Biernata, to teraz, żeby było sprawiedliwie, muszę wymienić: pan poseł Adam Rogacki, Prawo i Sprawiedliwość, którego wywoływałem, a którego też nie było. Sprawiedliwie to sprawiedliwie.</u>
          <u xml:id="u-531.16" who="#JerzyWenderlich">Pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-531.17" who="#JerzyWenderlich">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#KrzysztofLipiec">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#KrzysztofLipiec">Ostrzegam państwa, pilnujcie swoich portfeli. Dzisiaj poważna załoga chce dobrać się do waszych portfeli i do waszych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-532.2" who="#KrzysztofLipiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To było 5 lat temu. Wtedy autor tych słów przestrzegał całą Polskę przed rządzącą ekipą z Prawa i Sprawiedliwości. Wiecie, kto te słowa powiedział?</u>
          <u xml:id="u-532.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Wiemy, wiemy.)</u>
          <u xml:id="u-532.4" who="#KrzysztofLipiec">Zobaczcie, dzisiaj my to musimy czynić. Pilnujmy swoich portfeli, bo naprawdę tak to się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-532.5" who="#KrzysztofLipiec">Jak to jest możliwe, żeby poważny człowiek, który kiedyś przestrzegał przed takimi działaniami, dzisiaj takie straszne rzeczy czynił? Przecież to jest nic innego, jak skok na nasze pieniądze. Tak, na nasze. One są publiczne, ale powstały z naszych składek. Nie bardzo mogę pojąć, jak to się stało, że bez mała ojciec narodu przyszedł i rozbił każdemu ze swoich dzieci taką skarbonkę, którą nam kiedyś utworzono, abyśmy mogli w niej zaoszczędzić sobie jakieś grosze na to, aby w przyszłości mieć godziwą emeryturę. Tak nam wtedy obiecywano.</u>
          <u xml:id="u-532.6" who="#KrzysztofLipiec">Nie mogę tego pojąć i moje pytanie dotyczy konstytucyjności tego rozstrzygnięcia, które dzisiaj Platforma Obywatelska przedkłada Sejmowi. Jak to się ma do...</u>
          <u xml:id="u-532.7" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-532.8" who="#KrzysztofLipiec">.‍..przeróżnych zasad konstytucyjnych, które to zasady miały być gwarancją naszej wolności i naszej szczęśliwości w wykonaniu Platformy Obywatelskiej, i czy dzisiaj jest to możliwe? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-532.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Jarosław Rusiecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#JarosławRusiecki">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#JarosławRusiecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ta kłótnia w rodzinie o pieniądze Polaków zgromadzone w otwartych funduszach emerytalnych praktycznie już się zakończyła, bo doszliście państwo do porozumienia w koalicji PO-PSL. Jeszcze troszeczkę podyskutujecie, połamiecie swoje kręgosłupy liberalno-ludowe, ale ta ustawa za chwilę zostanie uchwalona i będzie realizowana przede wszystkim przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na 15 mln kont indywidualnych. Już w tej chwili docierają sygnały, czy to będzie realnie możliwe, aby w tak krótkim czasie ten proces był zrealizowany. Zarzucacie, pan minister zarzuca projektowi Prawa i Sprawiedliwości destrukcję. A czy, panie ministrze, realizacja państwa projektu nie doprowadzi do totalnego chaosu, o którym już kiedyś lewica mówiła, gdy zaginęły dokumenty, jeśli tak się mogę wyrazić, dotyczące kobiet będących na urlopach macierzyńskich?</u>
          <u xml:id="u-534.2" who="#JarosławRusiecki">A zwracając się do pana posła...</u>
          <u xml:id="u-534.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-534.4" who="#JarosławRusiecki">‍...Platformy Obywatelskiej, złotoustego Jana Kulasa, chciałbym zwrócić uwagę, że projekt Prawa i Sprawiedliwości trafił 5 stycznia, państwa projekt 10 marca. Czy to jest obywatelskie zachęcenie do dyskusji? Odpowiedź niech sobie sam pan poseł skieruje.</u>
          <u xml:id="u-534.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Grzegorza Raniewicza, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#GrzegorzRaniewicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Zapraszam pana posła do siebie, ja wszystko wyjaśnię.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#JerzyWenderlich">Przepraszam, proszę wstrzymać liczenie czasu.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle Janie, uprzejmie proszę, żeby ciszej się tutaj umawiać prywatnie na rozmowy nieoficjalne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-537.2" who="#JerzyWenderlich">Pana posła proszę o kontynuowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#GrzegorzRaniewicz">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#GrzegorzRaniewicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jest w Polsce taka partia, która za pieniądze podatników wykupuje płatne ogłoszenia po to, aby wywołać histerię, wywołać panikę finansową.</u>
          <u xml:id="u-538.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-538.3" who="#GrzegorzRaniewicz">Za pieniądze podatników wykupuje się ogłoszenia po to, aby podbijać swój kapitał polityczny, nie bacząc na to, jakie to przyniesie skutki dla gospodarki, jakie to przyniesie skutki dla przeciętnego Polaka. I to jest moment, kiedy właśnie należy trzymać się za portfele. Bo nadal ta partia żąda od Polaków tego, abyśmy musieli uważać na nasze portfele.</u>
          <u xml:id="u-538.4" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Latos: Spokojnie, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-538.5" who="#GrzegorzRaniewicz">Tak, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-538.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-538.7" who="#GrzegorzRaniewicz"> To jest właśnie odpowiedź na to pytanie. Jest to dla mnie osobiście niezrozumiałe. Jak partia, która podobno w swojej nazwie ma prawo i sprawiedliwość, w ten sposób może działać?</u>
          <u xml:id="u-538.8" who="#GrzegorzRaniewicz">Panie ministrze, jestem pełen uznania dla pana działań. Takiej determinacji, próby uzdrowienia dawno nie widziałem na scenie politycznej.</u>
          <u xml:id="u-538.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-538.10" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Sadurska: Jeszcze kwiatki.)</u>
          <u xml:id="u-538.11" who="#GrzegorzRaniewicz">Chylę głowę, naprawdę działania ministra to jest wzór do naśladowania.</u>
          <u xml:id="u-538.12" who="#GrzegorzRaniewicz">Panie ministrze, chciałbym się zwrócić...</u>
          <u xml:id="u-538.13" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Latos: Racjonalizacyjne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle...</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#komentarz">(Minister - Członek Rady Ministrów Michał Boni: Niech pan lepiej nic nie mówi, bo państwo nie rozumieją...)</u>
          <u xml:id="u-539.2" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle, proszę ponownie wstrzymać liczenie czasu.</u>
          <u xml:id="u-539.3" who="#JerzyWenderlich">Dodam panu jeszcze te kilkanaście sekund.</u>
          <u xml:id="u-539.4" who="#JerzyWenderlich">Naprawdę takie odkrzykiwanie z sali nie będzie działać na korzyść odkrzykujących, bez względu na to, z jakiej są formacji. Będę zatrzymywał czas i ten czas odliczę od wypowiedzi pana posła. W ten sposób nie uzyskacie państwo żadnej przewagi. A więc proszę, aby takich prób nie podejmować.</u>
          <u xml:id="u-539.5" who="#JerzyWenderlich">Pana posła przepraszam i proszę o kontynuowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#GrzegorzRaniewicz">Panie ministrze, chciałbym się zwrócić z apelem o to, aby przeprowadzać jednak bardzo szeroką akcję edukacyjną w związku z tymi zmianami, gdyż te spoty wyborcze wiele osób wprowadziły w błąd. Należy w tej chwili odkłamać tę szkodę, która została dokonana.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#GrzegorzRaniewicz">Mam do pana ministra jeszcze pytanie: Czy zostały wykonane - podejrzewam, że tak, ale chciałbym uzyskać do nich dostęp - symulacje wieloletnie, które pokazują, jak te zmiany wpłyną na budżet państwa i w jaki sposób poprawiają sytuację zarówno ekonomiczną budżetu, jak i ekonomiczną przyszłych emerytów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#GrzegorzRaniewicz">Panie marszałku, ostatnie pytanie, króciutkie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#JerzyWenderlich">Trochę nadużywa pan tego czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#GrzegorzRaniewicz">Czy to jest już docelowy model, czy też to jest kolejny krok, który pan minister widziałby w reformie systemu emerytalnego? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-545.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Marka Matuszewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#MarekMatuszewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Eksperci w całej Polsce od kilkunastu tygodni krytycznie wypowiadają się w sprawie zmian w funkcjonowaniu systemu ubezpieczeń społecznych. Wszyscy mówią jednoznacznie: emerytury dzisiejszych 20-, 30-, 40-latków będą niskie, wręcz głodowe. Na te prognozy rząd Donalda Tuska jest niewrażliwy i zamiast podjąć szeroką debatę publiczną, idzie w zaparte, próbując przeforsować niekorzystne zmiany w polskim systemie emerytalnym. Obecny rząd próbuje za pomocą przyszłych emerytów, wszystkich Polaków, załatać dziurę budżetową i ratować finanse państwa, które przez ostatnie 3 lata były rujnowane przez nieodpowiednie działania obecnie rządzących. Na przykład obecny rząd pobił wszelkie rekordy w zatrudnianiu urzędników - około 70 tys. Ile na to poszło miliardów?</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Tak nie można.)</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#MarekMatuszewski">Gdyby Platforma Obywatelska kochała Polskę i Polaków, przeznaczyłaby te pieniądze zamiast na urzędników na prawdziwą politykę prorodzinną, która pomogłaby obecnym i przyszłym rodzinom, szczególnie wielodzietnym, i w przyszłości nie byłoby problemów z wypłatą godnych emerytur, bo, jak wiemy, dzieci to przyszłość każdego narodu, a jak jest ich dużo...</u>
          <u xml:id="u-546.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: To jest chamstwo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#JerzyWenderlich">Przepraszam, panie pośle, przerwę panu na chwilę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#MarekMatuszewski">Tak, proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#JerzyWenderlich">Nie mogę pozwolić na to, żeby insynuował pan komuś na tej sali, że nie kocha Polski i Polaków. To nieeleganckie, proszę tego nie czynić. Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#MarekMatuszewski">Ale ja uważam, panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#JerzyWenderlich">Ale mnie pana opinia w tej sprawie nie interesuje. Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#MarekMatuszewski">...że Platforma nie kocha Polski i Polaków. Powtarzam to jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#JerzyWenderlich">Proszę pana, bo odbiorę panu głos, jeśli jeszcze raz posunie się pan do takich sformułowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#MarekMatuszewski">Ale ja jeszcze raz...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#JerzyWenderlich">Czy pan zrozumiał, co ja do pana mówiłem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#MarekMatuszewski">Panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#JerzyWenderlich">Czy pan zrozumiał? Jeśli raz jeszcze...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#MarekMatuszewski">Ale niech się pan nie denerwuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#JerzyWenderlich">Proszę pana, jeśli raz jeszcze posunie się pan do takiego nieeleganckiego zwrotu, odbiorę panu głos, więc proszę, niech pan rozważy to, co do pana mówię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#MarekMatuszewski">Ale, panie marszałku, po co się pan denerwuje? Ja już powiedziałem, co sądzę o Platformie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#JerzyWenderlich">Proszę pana, proszę kontynuować, a jeśli nie, to proszę opuścić trybunę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#MarekMatuszewski">...i kończymy, panie marszałku. Rozumiem, że pan marszałek mi doda ten czas, który mi odebrał.</u>
          <u xml:id="u-562.1" who="#MarekMatuszewski">Jak wiemy, dzieci...</u>
          <u xml:id="u-562.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję panu bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#MarekMatuszewski">...to przyszłość każdego narodu, a jak jest ich dużo, to jest już pełny sukces.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#JerzyWenderlich">Niczego panu nie dodam. Dziękuję. Odbieram panu głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#MarekMatuszewski">Polska jest jednym z najgorzej rządzonych państw Europy. Pan premier obiecał Polakom zieloną wyspę, a przez działania rządu będziemy mieli drugą Grecję. Proszę wyjaśnić, dlaczego rząd nie chce przedyskutować zmian systemu emerytalnego z ekspertami i dlaczego nie słucha obywateli w tej sprawie, dlaczego rząd nie chce poprzeć dobrego projektu Prawa i Sprawiedliwości, który daje prawo wyboru w odprowadzaniu części składek - do OFE lub do ZUS. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#JerzyWenderlich">Nie ma za co, proszę pana. Jestem zawiedziony, nawet jeśli mi pan dziękuje.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#JerzyWenderlich">Mimo że pokrzykiwaniem, pan próbował przerywać niektórym posłom, jeśli ktoś będzie panu próbował przeszkadzać, stanę po pańskiej stronie.</u>
          <u xml:id="u-567.2" who="#JerzyWenderlich">Pan poseł Tomasz Latos.</u>
          <u xml:id="u-567.3" who="#JerzyWenderlich">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#TomaszLatos">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#TomaszLatos">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na początku mała dygresja, panie marszałku. Myślę, że niestosowne są uwagi z ław rządowych pod adresem parlamentarzystów, obojętne jakiej opcji.</u>
          <u xml:id="u-568.2" who="#komentarz">(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Dokładnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#JerzyWenderlich">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#JerzyWenderlich">Proszę zatrzymać odmierzanie czasu.</u>
          <u xml:id="u-569.2" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle, jeśli rzeczywiście tak było, bo ja tylko raz słyszałem takie odkrzyknięcie pana posła ministra Boniego.</u>
          <u xml:id="u-569.3" who="#JerzyWenderlich">Panie ministrze, bardzo bym prosił, żeby się powstrzymywać od tego, i innych państwa z ław rządowych też prosiłbym, żeby tego nie czynić. Pan minister...</u>
          <u xml:id="u-569.4" who="#komentarz">(Minister - Członek Rady Ministrów Michał Boni: Przynajmniej upomnienie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-569.5" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-569.6" who="#JerzyWenderlich">Proszę, panie pośle, kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#TomaszLatos">A teraz ad rem w takim razie, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#TomaszLatos">Panie ministrze, muszę powiedzieć, że wyjątkowo dobrze pamiętam tę chwilę, kiedy stałem przed wyborem: OFE czy ZUS. Jestem w tym wieku, że podejmowałem tę decyzję, i nie ukrywam, że nie podjąłem jej ot, tak, machinalnie, konsultowałem to z wieloma osobami, dzwoniłem do znajomych, zastanawiałem się, w jakim funduszu te pieniądze umieścić, dyskutowałem, myślałem, czy jednak nie zostawić pieniędzy w ZUS. Ostatecznie zdecydowałem się na OFE. I oto muszę powiedzieć, że zupełnie nie rozumiem, panie ministrze, przy tych wszystkich państwa uwagach, przy tych wszystkich argumentach, które państwo przytoczyliście, dlaczego w tej chwili odbieracie mi to prawo, dlaczego przeprowadzacie swojego rodzaju nacjonalizację, bo, proszę wybaczyć, ale mnie przypomina to, co państwo robią, to, co było w czasach PRL-u, kiedy wydano manifest PKWN, kiedy przeprowadzono nacjonalizację, kiedy odebrano Polakom ich własność.</u>
          <u xml:id="u-570.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-570.3" who="#TomaszLatos">Państwo w moim przekonaniu nie macie prawa - i mam tu również wątpliwości konstytucyjne - podejmować decyzji, skoro kiedyś mi tę decyzję zostawiliście. Mówię: daliście jako rząd, jako państwo polskie. A w tej chwili jestem pozbawiony wyboru. A co będzie, panie ministrze, jeżeli okaże się za 10–15 lat, że jednak to wy się myliliście, że jednak racja była po drugiej stronie? Jak wówczas będziemy tę dyskusję prowadzić i kto będzie ewentualne straty pokrywać? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Tomasz Głogowski, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#TomaszGłogowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W mediach i dyskusji publicznej funkcjonuje wiele zwykle demagogicznych, oderwanych od rzeczywistości haseł w sprawie planowanej reformy emerytalnej, zaznaczmy, reformy technicznej, korygującej jedynie drobny aspekt systemu, czyli bezsensowne kupowanie przez OFE obligacji państwowych za pieniądze, które trafiają poprzez ZUS do OFE z budżetu państwa. Najbardziej absurdalnym zarzutem jest powtarzane dzisiaj chyba przez kilkunastu posłów PiS stwierdzenie, że rząd zabiera kilkunastoletnie oszczędności emerytalne. Jest to teza o tyle idiotyczna, że przecież projekt nie dotyczy w ogóle środków do tej pory do OFE skierowanych. Niejednokrotnie w mediach wykazywano, że ci, którzy najgłośniej opowiadają o szkodliwości reform, są powiązani z powszechnymi towarzystwami emerytalnymi.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#TomaszGłogowski">Panie ministrze, tworzone jest mylne wrażenie, że wszyscy ekonomiści są przeciwni reformie. Debata o OFE trwa od wielu miesięcy. Chyba żadne projekty nie były przedyskutowane tak wnikliwie. Jest spore grono ekonomistów, między innymi z Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, które głosi tezę, że reforma ma uzasadnienie ekonomiczne, jest niezbędnym narzędziem korekty systemu emerytalnego. Chciałbym zapytać pana ministra: Jak rozkładały się podczas tych wielomiesięcznych debat głosy w dyskusji, w szczególności ze strony jakich środowisk zgłaszana była aprobata dla planów rządu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-572.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Jerzego Gosiewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#JerzyGosiewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Jest pan premier? Nie ma. Ale wydaje mi się, że...</u>
          <u xml:id="u-574.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Po co te scenki?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle, proszę nie tracić czasu na odgrywanie monodramy czy pantomimy, tylko proszę zadawać pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#JerzyGosiewski">Ale, panie marszałku, podpatrując przyrodę, widzę, że byk stadny swojej chmary pilnuje, bo inaczej pozostanie ofiara do zżarcia. Propozycje rządu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#JerzyWenderlich">Nie wiem, jak mam zareagować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#JerzyGosiewski">Proszę? Myślę, panie marszałku, że po prostu trzeba...</u>
          <u xml:id="u-578.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: My nie jesteśmy na rykowisku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#JerzyWenderlich">A czas leci. Nie dodam panu nic.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#JerzyGosiewski">Ja tylko bardzo proszę o przekazanie panu premierowi...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#JerzyWenderlich">50 sekund.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Sadurska: Czas leci, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#JerzyGosiewski">...moich pytań, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#JerzyWenderlich">Jest przedstawiciel rządu wysokiej rangi, pan minister Michał Boni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#JerzyGosiewski">Ale projekt ustawy podpisał premier Donald Tusk, który jest upoważniony...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#JerzyWenderlich">Proszę nie tracić czasu, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#JerzyGosiewski">...do pilnowania tej ustawy. Podpisał i jest upoważniony do tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#JerzyWenderlich">Pan premier ma prawo delegować takiego przedstawiciela rządu, jakiego sobie obmyśli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#JerzyGosiewski">Ale jeszcze raz, panie marszałku, przypominam, że powinien upoważnić pana ministra, a nie tak, że upoważnił siebie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#JerzyWenderlich">20 sekund panu zostało, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#JerzyGosiewski">Czy mogę już przejść do pytania, panie marszałku?</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#JerzyWenderlich">W zasadzie już pan powinien kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#JerzyGosiewski">Ale, panie marszałku, wiem, że pan marszałek ma zdolności aktorskie...</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#JerzyWenderlich">Pan myśli, że pan mnie rozśmieszy i ja panu coś dodam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#JerzyGosiewski">Ale, panie marszałku, pozwoli pan mi zadać pytania, dobra?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#JerzyWenderlich">5 sekund. Niech pan próbuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#JerzyGosiewski">Dobrze, będę próbował.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#JerzyGosiewski">Propozycje rządu dotyczące...</u>
          <u xml:id="u-596.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-596.3" who="#JerzyGosiewski">...otwartych funduszy emerytalnych to moim zdaniem demontaż OFE...</u>
          <u xml:id="u-596.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Czas minął.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#JerzyWenderlich">No i co robimy dalej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#JerzyGosiewski">...zmierzający do pełnego zniszczenia tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-598.1" who="#JerzyGosiewski">Może przejdę, panie marszałku, od razu do pytań?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#JerzyWenderlich">Dawno powinien pan przejść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#JerzyGosiewski">Dlaczego, planując zmniejszenie składek przekazywanych do OFE, rząd pozostawia tak wysokie prowizje dotychczas pobierane przez te fundusze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#JerzyWenderlich">No i pytanie padło. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#JerzyGosiewski">Ostatnie pytanie: Dlaczego rząd planuje samowolnie odebrać znaczną część składki kierowanej do OFE i czy bez uprzednio przeprowadzonego referendum proponowane rozwiązania zgodne są z konstytucją...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#JerzyWenderlich">No i znak zapytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#JerzyGosiewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-604.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Artura Górskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#ArturGórski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dyskutujemy nad rządową propozycją zmian emerytalnych, które istotnie ograniczą II filar emerytalny i postawią pod dużym znakiem zapytania wysokość przyszłych emerytur. W zamian pojawia się propozycja ulgi podatkowej dla oszczędzających na indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, czyli w III filarze. Dziś ten filar jest rachityczny, oszczędza w nim około 5% obywateli czynnych zawodowo. Panuje powszechna opinia, że jest to forma oszczędzania na przyszłą emeryturę dla bogatszych, których stać na odkładanie dodatkowych pieniędzy. Rządowy projekt zmian w systemie emerytalnym przewiduje, że wpłaty na IKZE będą odliczane od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, przy czym wysokość odliczeń została ustalona na 4% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne. Według Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami ta propozycja jest tylko pozornie atrakcyjna, gdyż wprawdzie nie zapłacimy podatku dziś, jednak zapłacimy go w przyszłości. Jak zauważa izba, środki wypłacane w II filarze podlegają opodatkowaniu, ale wypłacane emerytury są zwolnione z podatku, natomiast od emerytur z IKZE trzeba będzie zapłacić podatek. Mało tego, jeżeli wysokość podatku w przypadku emerytur z IKZE będzie wyższa niż proponowana ulga podatkowa, oszczędzanie w III filarze będzie nawet mniej opłacalne niż w II filarze. Dlaczego nie mówicie całej prawdy o propozycji ulgi podatkowej, która daje tylko iluzoryczne korzyści? Dlaczego rząd proponuje wprowadzenie ulgi podatkowej dopiero od 2012 r., skoro zmiany dotyczące OFE mają wejść w życie w tym roku? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-606.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-607.1" who="#JerzyWenderlich">Proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława Kalembę, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-607.2" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-607.3" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Dariusz Bąk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#DariuszBąk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Długa debata, wiele osób zabierało głos, najwięcej z Prawa i Sprawiedliwości, bo koalicja rządząca wszystko wie. Moje pytanie będzie dotyczyło sposobu traktowania przez rząd PO-PSL obywateli, gospodarki i ogólnie państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#DariuszBąk">Rozpocznę od obywateli. Dlaczego lekceważycie obywateli państwa polskiego? Zmieniacie zasady gry w czasie tej gry. Przekonywaliście przed jedenastoma laty do wspaniałego rozwiązania, jakim jest OFE. Wasze zaplecze polityczne to czyniło i Polacy zaufali. Dzisiaj premier mówi, że trzeba rzetelności, bo chodzi o ludzkie pieniądze. Ludzie już nie wierzą w waszą rzetelność, bo zarówno wcześniejsze uszczęśliwienie przez OFE, jak i dzisiejsze manewry w wykonaniu rządu PO-PSL nie mają nic wspólnego z dbałością o dobro obywateli.</u>
          <u xml:id="u-608.2" who="#DariuszBąk">To wszystko wiąże się z waszym podejściem do gospodarki. W czasie trzyletnich rządów doprowadziliście do likwidacji wielu zakładów, gdzie pracowali ludzie i odprowadzali składki do ZUS. Likwidując np. stocznie, które miały zamówienia, czy cukrownie, co było bezsensowne, jak się dzisiaj okazuje, zniszczyliście trzon gospodarki. Co chcecie uzyskać, mówiąc o państwie polskim jako całości, kierując się butą i arogancją? Pytam, bo nie chcecie nawet poważnie traktować propozycji Prawa i Sprawiedliwości, gdzie jest możliwość wyboru.</u>
          <u xml:id="u-608.3" who="#DariuszBąk">Pytam dzisiaj premiera Donalda Tuska wprost, czy nie znudziła się już panu demokracja, bo te działania dają podstawę, aby sądzić, że państwo polskie pod pana rządami zmierza ku dyktaturze we wszelkich przejawach życia publicznego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-608.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-608.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Niech pan nie obraża pana premiera.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Jacek Tomczak, Polska jest Najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#JacekTomczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak naprawdę mówimy dzisiaj nie o żadnej reformie, tylko o technicznym przesunięciu środków. Dlaczego właściwie w tym momencie rozmawiamy o tzw. niby-reformie OFE? Ponieważ rząd Donalda Tuska przez cztery lata nie zrobił nic w sprawie reformy finansów państwa. Zamiast tego zafundował nam czterokrotny wzrost deficytu budżetowego, co powoduje, że de facto całe państwo i my żyjemy na kredyt, doprowadzając do kryzysu finansów państwa. Dzisiaj, żeby tę dziurę budżetową załatać, niszczy się dobrze funkcjonujący system emerytalny. Pewnie nie jest tak, że nie ma on żadnych wad, na pewno trzeba go jeszcze zmieniać i poprawiać, ale ten system w opinii wielu ekspertów Banku Światowego jest jednym z najlepszych systemów w Europie.</u>
          <u xml:id="u-610.1" who="#JacekTomczak">Warto też zwrócić uwagę na to, że rząd nie ma odwagi podejmować rozmów i przez trzy i pół roku nie doczekaliśmy się żadnych istotnych dyskusji na temat przywilejów emerytalnych czy reformy KRUS, ponieważ ten rząd jest po prostu leniwy i ucieka od rozwiązywania istotnych dla Polski i Polaków problemów.</u>
          <u xml:id="u-610.2" who="#JacekTomczak">Przecież jeszcze nie tak dawno, w sierpniu, pan premier nie zgadzał się na obniżenie wpłat do OFE i postulował jedynie wprowadzenie większej konkurencji między funduszami. Chciałbym zapytać, czy nie uważa pan minister, że w przypadku tak fundamentalnej zmiany polskiego systemu emerytalnego społeczeństwo polskie powinno wypowiedzieć się w referendum, a cała sprawa nie powinna zakończyć się tylko na krótkich sprawozdaniach w Sejmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-610.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-611.1" who="#JerzyWenderlich">Czy jest na sali - bo nie widzę - pan poseł Piotr Walkowski z Polskiego Stronnictwa Ludowego?</u>
          <u xml:id="u-611.2" who="#JerzyWenderlich">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-611.3" who="#JerzyWenderlich">Ostatnie dziś pytanie zadawać będzie pan poseł Zbigniew Wojciechowski, Polska jest Najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#ZbigniewWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że to pytanie, które zadam, może być podsumowaniem całej tej debaty, dyskusji, pytań, oświadczeń. Zastanawiam się tylko, czy pana premiera i rząd stać na szczerą, krótką odpowiedź. Pytanie jest następujące. Czy pan premier rozpocząłby reformę otwartych funduszy emerytalnych, gdyby nie katastrofalny stan finansów publicznych? Od tego zależą moje następne pytania. Boję się, że nie rozpocząłby tej reformy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-612.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-613">
          <u xml:id="u-613.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-613.1" who="#JerzyWenderlich">Na tym zakończyliśmy zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-613.2" who="#JerzyWenderlich">O odniesienie się do plonu tej debaty uprzejmie proszę ministra - członka Rady Ministrów pana Michała Boniego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-614">
          <u xml:id="u-614.0" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo gorąco dziękuję za tę debatę, bo unaoczniła ona, jak wiele problemów wywołuje ta racjonalna korekta systemu emerytalnego, jaką proponuje rząd.</u>
          <u xml:id="u-614.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-614.2" who="#MichałBoni"> Nie wiem, czy uda mi się odpowiedzieć bardzo szczegółowo na wszystkie pytania, dlatego że było ich bardzo, bardzo dużo.</u>
          <u xml:id="u-614.3" who="#MichałBoni">Zacznę od tego pytania, które pojawiło się jako ostatnie. Jeden z zapisów tego projektu mówi o potrzebie dokonywania mniej więcej co trzy lata przeglądu systemu emerytalnego. Kiedy dokonuje się takiego przeglądu, widać wszystkie uwarunkowania funkcjonującego systemu emerytalnego. Wydaje mi się, że nawet gdybyśmy dzisiaj byli w takiej sytuacji, w której te zagrożenia dla długu publicznego nie byłyby tak duże, nawet gdybyśmy byli w sytuacji bez kryzysu gospodarczego na świecie, to dokonując tego przeglądu, musielibyśmy zadać sobie pytanie, czy tę reformę wprowadzoną z dobrymi intencjami w 1999 r. w długiej perspektywie da się zrealizować w takiej skali finansowania tej składki przekazywanej do OFE poprzez dług publiczny.</u>
          <u xml:id="u-614.4" who="#MichałBoni">Twórcy reformy popełnili zasadniczy błąd, nie instytucjonalizując sposobu finansowania przekazywania tej składki. Popełnili błąd - skądinąd dobrze, że go popełnili - nie podwyższając składki emerytalnej w roku 1999, bo zagroziłoby to konkurencyjności polskiej gospodarki i temu wzrostowi, jaki w ostatnich dziesięciu latach osiągnęliśmy, ale to się mści. W związku z tym trzeba było w którymś momencie zadać pytanie, czy składkę w takiej skali i w takiej wysokości jesteśmy w stanie unieść. Jeśli państwo popatrzycie na różne kraje, które dokonały wyboru i mają także część kapitałową, to ta składka jest na poziomie 4–6%. Na Łotwie albo w Estonii chyba 8%. Przepraszam, ale po tylu godzinach nie wszystkie szczegóły pamiętam. Ktoś powie: dobrze, w Szwecji jest tylko 2,3, ale Szwecja ma stopę zastąpienia taką, że ho, ho. To znaczy ma bardzo dobrą sytuację demograficzną, a ta trochę wyższa składka w tej części kapitałowej właśnie ze względów demograficznych jest potrzebna. Odpowiedź na pańskie pytanie, panie pośle, jest taka: tak, dokonując przeglądu, myślę, że postawilibyśmy również i ten problem.</u>
          <u xml:id="u-614.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-614.6" who="#MichałBoni">Ale postawilibyśmy także pewnie szereg innych tematów i spraw, które się pojawią. Kwestia polega jednak na tym, że właśnie tu, przy tym sposobie przekazywania składki, przy stanowisku Komisji Europejskiej, te zagrożenia związane z długiem i deficytem są dzisiaj największe. Wszystkie inne propozycje przynoszą efekty po wielu, wielu latach. Pierwsze efekty takiej reformy mundurowej, gdyby chcieć wprowadzić ją do systemu powszechnego, byłyby w 2037 r. Rozłożona w czasie reforma KRUS będzie dawała skumulowane efekty w ciągu 20 lat. Reforma systemu emerytalnego mundurowych oparta na zasadach systemu zaopatrzeniowego będzie przynosiła efekty po 5–8 latach. Nie ma na dzisiaj żadnego ekwiwalentnego także w sensie wielkości wpływu na dług i deficyt rozwiązania. Dlatego też dokonaliśmy takiego wyboru, bo to zmniejszenie potrzeb pożyczkowych kraju do 2020 r. w skali 195 mld zł, to jest - jak już raz dzisiaj mówiłem - mniejsza pętla, ale to jest także oddech. Ten oddech, który jest nam potrzebny, żeby dokonując innych reform i innych działań, w perspektywie najbliższych lat znaleźć środki tak potrzebne na rozwój Polski. Znaleźć te środki, które musimy dodawać do środków unijnych, a liczymy na to, że przy wszystkich perturbacjach europejskich te środki mogą być wyższe, niż były w okresie programowania. Przypomnę, w tym okresie programowania - 67 mld euro. Jeśli więc będą do 2020 r. co najmniej takie same albo trochę większe, to musimy mieć nasz dodatek, nasz wkład. Dlatego jest potrzebna w finansach publicznych ta przestrzeń i o tym trzeba dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-614.7" who="#MichałBoni">Mówiliście państwo podczas tej debaty wielokrotnie, że dobieramy się do kieszeni, że jest to skok na pieniądze. Po co się oszukiwać? - chcecie wydrenować ludzkie kieszenie. Miałem chwilami takie wrażenie, że zwłaszcza koleżanki i koledzy z klubu Prawo i Sprawiedliwość zachowywali się tak, jakby uczestniczyli w zaprogramowanej akcji Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-614.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-614.9" who="#MichałBoni"> Tam bowiem się pojawiła ta moja rzekomo ręka, która wyciąga Polakom złotówki z kieszeni, żeby było im gorzej. Otóż spójrzcie państwo, jak ten problem związany z zadłużeniem poprzez płacenie składki na część kapitałową, jest rozwiązywany w innych krajach: albo jest to zamach na prawo obywatelskie jak na Węgrzech, albo jest to kluczenie ze zmniejszeniem składki, zobowiązywanie się wobec obywateli, że już, już w 2011 r. ona wróci do określonego poziomu, i kolejne przesuwanie tego na dalsze lata. Mówi się też, że skoro po 3 latach zmniejszonej składki wrócimy do wyższej, to zrekompensujemy wam to. To jest kręcenie się w kółko wokół problemu zadłużenia. My zaproponowaliśmy rozwiązanie trudne, ale moim zdaniem przejrzyste. II filar w swojej integralnej postaci zostaje. Ta część, która jest przekazywana na subkonto, jest odpowiednio waloryzowana. Ta odpowiednia waloryzacja nominalnym PKB, nieujemnym, jest lepsza od tej waloryzacji, jaka byłaby z samych obligacji, jest szczególnie dobra w najbliższych 20 latach i gwarantuje, że wysokość przyszłych emerytur się nie zmniejszy, lecz może się zwiększyć. To jest bardzo ważne, bo to dotyczy także dziedziczenia. W tej ustawie, jeśli chodzi o dziedziczenie, odnosimy się nie do wcześniejszych, dawnych rozwiązań, ale do tego, co istnieje dzisiaj, i partnerzy społeczni wielokrotnie to podkreślali. Chcemy mówić o tym dziedziczeniu, które wiąże się z tą fazą, kiedy jeszcze pracuję, coś się może stać z moim bliskim, czy będę mogła do wieku emerytalnego uzyskać to dziedziczenie, żeby później mieć te środki. To była jedna z głównych przesłanek wyboru dokonywanego w roku 1999. Nie chodziło o dziedziczenie w okresie emerytalnym, tylko właśnie w okresie dochodzenia do wieku emerytalnego. To dziedziczenie tutaj zaproponowane jest w tej chwili pełne, także z kwotą gotówkową 50%, tak jak to jest dzisiaj w II filarze. I nie można temu rozwiązaniu niczego zarzucić. Proszę się z tym zapisem dokładnie zapoznać.</u>
          <u xml:id="u-614.10" who="#MichałBoni">Ktoś powie: dobrze, ale jakie koszty? Do 2034 r. te koszty, zależnie oczywiście od umieralności, nie będą przekraczały skali 1 mld zł. W 2060 r. najwyższa skala to jest 2,5 mld zł, licząc w dzisiejszych pieniądzach, co przy dziewięćdziesięciomiliarodowych wydatkach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w gruncie rzeczy jest bardzo małą częścią, więc nie ma tu problemu. Będzie to finansowane ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-614.11" who="#MichałBoni">Pytaliście państwo o to ograbianie kieszeni, ale nie wzięliście pod uwagę tego, że uwolnienie limitów inwestycyjnych daje szansę na wyższą stopę zastąpienia. To przy okazji pokazuje, jak bardzo ważne jest, żebyśmy myśleli o całości tego systemu jako o systemie dwufilarowym. Wyobraźmy sobie przy założeniach, które są w tej ustawie, że zwrot z akcji jest na poziomie 2,25%, więcej niż stopa zwrotu z obligacji. Gdybyśmy mieli system bez OFE, stopa zastąpienia, ze względu na wprowadzone w 1999 r. zmiany polegające na tym, że mamy model zdefiniowanej składki, a nie zdefiniowanego świadczenia, stopa zastąpienia całej emerytury byłaby na poziomie 31,6%, wtedy kiedy liczymy to od przeciętnego wynagrodzenia, emerytura wynosiłaby 3621 zł, taką projekcję wykonaliśmy. W dzisiejszym rozwiązaniu, czyli OFE 7,3%, ale limity aukcyjne do 40%, to jest stopa zastąpienia 32,6%, w złotówkach od przeciętnego wynagrodzenia, ale w dzisiejszych cenach, 3736 zł, taka byłaby ta emerytura, 115 zł więcej. I w rozwiązaniach obecnie proponowanych przez rząd: stopa zastąpienia 33,4%, w złotówkach 3827, kolejne 90 zł więcej. Przy efektywnościach, zakładając ostrzejsze, bardziej dynamiczne finansowanie we wcześniejszych fazach, kiedyś pewnie dojdziemy do tego projektu, ta stopa zastąpienia mogłaby wynosić 34,3%, czyli 3925 zł, w sumie przeszło 300 zł więcej, przy relatywnie niskiej i bardzo ostrożnej kalkulacji dotyczącej stopy zwrotu z akcji. Czy to się nie opłaca? Czy ci, którzy mówią, że to jest wymierzone przeciw emerytom, mają rację, skoro pokazujemy, że to może być 300 zł, dokładnie 8% więcej ich przyszłej emerytury? Czy nie warto takiego rozwiązania wprowadzać i przekonywać do niego?</u>
          <u xml:id="u-614.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-614.13" who="#MichałBoni">Bardzo szczegółowo pytaliście państwo w tej debacie o wszystkie sprawy związane z tym, jaka była sytuacja funduszy emerytalnych, także w tym trudnym okresie kryzysu finansowego. Istota dwufilarowego systemu polega na tym, że część kapitałowa jest mniej odporna na kryzys finansowy, ale wtedy działa mechanizm odpornościowy I filara, a w okresach lepszych gospodarczo i lepszych wyników do uzyskania na rynku kapitałowym to ten II filar przynosi wartość dodaną do przyszłej emerytury. Jednostki uczestnictwa straciły przeszło 30% na wartości w kryzysie roku 2008 i głównie 2009 r., a w 2010 r. odzyskały swoją wartość. Dosyć szybko zostało to zrekompensowane.</u>
          <u xml:id="u-614.14" who="#MichałBoni">Jeśli państwo spojrzycie, bo były też i pytania dotyczące tego, ile naprawdę tych pieniędzy przepłynęło do OFE, czy 162 mld zł, czy 230 mld zł, jak przywoływaliście państwo, że mówił minister Kotecki, to chcę jasno powiedzieć: do OFE przekazaliśmy 162 mld zł, wartość aktywów to przeszło 220 mld zł - tyle zarobiły. 230 mld zł to jest dług. Zresztą tak naprawdę powinniśmy go liczyć między 205 mld zł a 230 mld zł, bo w różnych okresach były różne stopy zwrotu z obligacji. Nie można jednak mówić, że w związku z tym OFE niczego nie zarobiło. Zarobiło.</u>
          <u xml:id="u-614.15" who="#MichałBoni">Do tej pory płaciliśmy 1/3 składki do OFE po to, żeby otrzymywać w przyszłej emeryturze 2/5 wysokości tej emerytury z tej 1/3. Po zmianie z II filara, patrząc całościowo, czyli i z subkonta, i z części bezpośrednio przekazywanej do OFE, będzie tak samo: 1/3 będzie dawała około 40% przyszłej emerytury, czyli 2/5. Nawet gdybyśmy jednak spojrzeli na tę pomniejszoną składkę, czyli 1/7 całej naszej składki emerytalnej, to ona i tak będzie dawała przeszło 20% przyszłej emerytury, czyli trochę więcej niż 1/5.</u>
          <u xml:id="u-614.16" who="#MichałBoni">Po co ja to mówię? Po to, żebyśmy racjonalnie i spokojnie, bez nienawiści i tych emocji dotyczących OFE... Ustawa nie jest ustawą o OFE, jest ustawą zmieniającą różne parametry i różne rozwiązania w systemie emerytalnym. OFE jest tylko narzędziem, jak ktoś z państwa tutaj dzisiaj powiedział, narzędziem, któremu z takich czy innych powodów nie stworzyliśmy odpowiednich rygorów, żeby to narzędzie pracowało bardziej efektywnie. Obowiązek postawienia tego następnego kroku, wprowadzenia tych rygorów, tych wymagań, należy także do nas, do Wysokiej Izby, tak żebyśmy relatywnie szybko mogli to wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-614.17" who="#MichałBoni">Chcę także powiedzieć, bo część z państwa mówiła o stopie zastąpienia, twierdząc, że wynik OFE to około 30%, a więc chcę powiedzieć, że gdyby tego OFE nie było, to ta stopa zastąpienia z samego I filara ze względów demograficznych przy tym modelu zdefiniowanej składki, a niezdefiniowanego świadczenia byłaby jeszcze niższa. Mówimy o całościowej stopie zastąpienia.</u>
          <u xml:id="u-614.18" who="#MichałBoni">I proszę się z nas nie śmiać, jeśli krok po kroku proponujemy, aby zacząć oszczędzać w III filarze, dobrowolnym, dlatego że jeśli myśleć perspektywicznie, to ten ruch musi się kiedyś zacząć. Oczywiście nie jest tak, że możemy sobie dzisiaj pozwolić na to, aby składka przekazywana w tym III filarze do IKZE, nieliczona do podstawy opodatkowania, była również zwolniona z opodatkowania. Nie ma na świecie takich rozwiązań poza trzema krajami, które mają bardziej mieszane rozwiązania. W większości krajów jest tak: zachęta podatkowa albo jest w punkcie wejścia, tak jak tutaj przy IKZE w III filarze, albo jest w punkcie wyjścia. Składkę na IKE płacimy dzisiaj po opodatkowaniu, czyli musimy być bogatsi, żeby tam wejść. Nie można zatem powiedzieć, że trzeba rozwijać tylko IKE, a nie rozkręcać, nie rozwijać IKZE, bo IKZE rzeczywiście jest dla tych, którzy są ludźmi o mniejszych dochodach.</u>
          <u xml:id="u-614.19" who="#MichałBoni">Dlaczego to jest tak ważne i dlaczego nie można, tak jak pan poseł Górski cytował przedstawicieli jednej z izb, której oczywiście bardzo zależy na tym, żeby ludzie chcieli, bo to jest ich biznes, jeszcze więcej oszczędzać i oprócz tej zachęty podatkowej na wejściu chcieliby mieć jeszcze tę zachętę podatkową na wyjściu... Jest to jednak o tyle skomplikowane i trudne, że kosztowałoby budżet... Z tego samego powodu nie można tego rozwiązania wprowadzić w środku roku. Mamy zaprojektowane dochody do budżetu państwa. Niepłacenie czy niewliczanie do podstawy opodatkowania tej składki w oczywisty sposób pomniejsza przychody do budżetu. Mamy to skalkulowane przy 10% osób, które startują w III filarze. Przypuszczamy, że na początku prawdopodobnie będzie to tyle osób.</u>
          <u xml:id="u-614.20" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Kwota?)</u>
          <u xml:id="u-614.21" who="#MichałBoni">Kwota jest podana w uzasadnieniu. Przy 10% to jest 400 mln zł rocznie, które później, w drugiej połowie dekady rośnie do 500 mln zł. Gdyby 100% osób zdecydowało się na uczestnictwo w III filarze, to już w pierwszym roku, czyli w roku 2013, bo działa to od 2012 r., ale rozliczenie następuje w roku 2013, ten ubytek dochodów do budżetu państwa wynosiłby 3,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-614.22" who="#MichałBoni">Jeśli mówię państwu, że zmniejszenie potrzeb pożyczkowych państwa jest na poziomie 195 mld zł, to podaję efekt netto, tzn. ten biorący już pod uwagę zarówno obsługę tego zadłużenia, które jest w jakiejś części przecież dalej generowane, jak i ubytki związane z prowadzeniem tej zachęty podatkowej w III filarze.</u>
          <u xml:id="u-614.23" who="#MichałBoni">Można będzie dzisiaj, mając IKE, przejść z IKE do IKZE w ciągu pierwszych 12 miesięcy funkcjonowania tego nowego rozwiązania. Bardzo byśmy chcieli, żeby IKE było takie samo jak IKZE, ale to muszą być dwa różne produkty, dlatego że mają różne typy zachęt podatkowych. Jeśli mówimy, że chcielibyśmy, aby wtedy, kiedy ktoś chciałby jednorazowo skonsumować te oszczędności w III filarze, będzie musiał płacić podatki, to mówimy to z odpowiedzialnością za warunki do dbałości o własną starość.</u>
          <u xml:id="u-614.24" who="#MichałBoni">Nie chodzi bowiem o to, żebyśmy tworzyli zachęty do tego, żeby kupić sobie 2 samochody czy pojechać na 5 wycieczek zagranicznych, tylko chcemy stymulować przez tę zachętę podatkową, czyli uszczerbki w budżecie, takie rozwiązanie, które później zaowocuje albo rentą dożywotnią, albo rentą co najmniej 10-letnią, uzupełniającą przyszłą emeryturę o mniej więcej 100–200 zł, zależnie od dochodów, co też ma znaczenie w tym ciułaniu pieniędzy poprzez te różne zachęty, tak żeby przyszły emeryt miał w stosunku do dzisiejszego rozwiązania i dzisiejszego systemu lepszą, wyższą emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-614.25" who="#MichałBoni">Ktoś tutaj powiedział, że z jednej złotówki OFE uzyskało 8 gr. Nie wiem, kto panu posłowi podał takie dane. Jak patrzymy na ten efekt skumulowany, to widzimy, że z jednej złotówki mamy 60 gr. To nie jest takie złe rozwiązanie. Jak spojrzycie na wiele rozwiązań bankowych, to wydaje się, że może być ono porównywalne.</u>
          <u xml:id="u-614.26" who="#MichałBoni">Pytaliście państwo o zobowiązania na przyszłość. Ruch, który tutaj wykonujemy, zmniejsza przyrost długu do roku 2060 o 49 punktów procentowych. Od 2030 r. zaczną się pojawiać zobowiązania dotyczące wypłat z II filara, z tego subkonta, na którym mamy ewidencjonowane środki, ale będzie potrzebna materializacja tych środków. Poprawa salda FUS - macie państwo w uzasadnieniu do ustawy takie wykresy, które pokazują, jak dzięki temu rozwiązaniu saldo FUS się poprawia - de facto przyniesie rozwiązanie, które spowoduje co najwyżej, jako efekt skumulowany wypłat w okresie po 2030 r. tego, co musi się zmaterializować ze zewidencjonowanych środków na subkoncie, że będzie to ok. 14 punktów procentowych w relacji do PKB. Mówiłem już o tym dzisiaj. Efekt pozytywny to jest przeszło 35% PKB długu mniej w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat. Gra niewątpliwie warta świeczki.</u>
          <u xml:id="u-614.27" who="#MichałBoni">Podczas prezentacji tej ustawy, także partnerom społecznym, przedstawialiśmy różnego typu prognozy i projekcje. Ta ustawa, jak mało która, jest bardzo dokładnie oszacowana. Oczywiście przyjmujemy te projekcje, które wydają nam się najbardziej wiarygodne. Pierwsze 20 lat to jest efekt naszego gonienia, konwergencji, doganiania Europy, w związku z tym tempo wzrostu gospodarczego jest większe, PKB będzie większe i stopa zwrotu, także w wypadku akcji, może być większa. Później to się uśrednia. Proszę też pamiętać, że będzie większa produktywność. Proszę też pamiętać, że jest oczywiście ileś czynników niepewnych, np. jak naprawdę będzie wyglądała sytuacja demograficzna. Dzisiaj stosujemy do tych lat - 2040, 2050, 2060 - ten negatywny scenariusz demograficzny. W pełni z państwem się zgadzam, z tymi, którzy mówią, że kluczem do myślenia o stabilności systemów emerytalnych jest demografia. Te rozwiązania, o które walczyła pani minister Fedak, i o które dalej będzie walczyła, sprzyjają. Te rozwiązania, które zaczął wasz rząd, a nasz rozwinął, żeby tak przyjaźnie o tym powiedzieć, dotyczące wydłużania urlopu macierzyńskiego, także sprzyjają temu, żeby to poczucie bezpieczeństwa i stabilności u młodych rodzin, decydujących się na pierwsze, drugie czy może następne, oby, dziecko, będzie rosło.</u>
          <u xml:id="u-614.28" who="#MichałBoni">Nie mamy obaw co do konstytucyjności. Analizy pokazywały, że jednym z istotnych elementów zagrożeń może być to, gdybyśmy w stosunku do oferty, jaka została przedstawiona w roku 1999, powiedzieli, że różne jej parametry nie są spełnione, a jednym z ważniejszych było dziedziczenie. Jest taka forma dziedziczenia, jaka jest w II filarze. Dlaczego uważamy, że powrót dla tej generacji osób urodzonych między 1949 r. a 1968 r. życia do wyboru byłby niekorzystny? Byłyby kłopoty techniczne ze zorganizowaniem tego przedsięwzięcia. Bardzo trudno byłoby dzisiaj oszacować, jaka byłaby skala, także w sensie finansowym, tych przepływów. Dlatego przy najgorszym scenariuszu, gdyby 100% tych osób, czyli łącznie ze mną, bo też dokonałem takiego wyboru, przeniosło swoje środki do ZUS, to ta zmiana aktywów byłaby na poziomie 100 mld zł. Wydaje się, że to nie jest rozwiązanie, które powinno być zastosowane, tym bardziej że wtedy kierowano się nie tylko tymi reklamami, bo myślę, że rozsądek Polaków jest o wiele większy, niż nam się wydaje, ale takim przekonaniem, że warto, bo im człowiek jest starszy, tym ten efekt z uczestnictwa w I i II filarze, efekt z II filara, jest mniejszy. To widać także po proporcji osób, które w różnym wieku przechodziły. Jeśli państwo na to zerkniecie, to można sobie od razu powiedzieć tak: osoby urodzone w 1949 r. - 10% osób z tej grupy wiekowej wybrało OFE. Jeśli chodzi o osoby urodzone w 1968 r., to 80% z tej grupy wiekowej wybrało OFE, czyli im byli młodsi, to było oczywiste, rozumieli, mówiąc krótko. Nie jest tak, że nie rozumieli. W związku z tym wydaje mi się, że ta dyskusja, powinniśmy wracać do argumentów, powinna się już pomału wyczerpywać, czy opcja dobrowolności dla tej grupy powinna funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-614.29" who="#MichałBoni">Chciałbym bardzo mocno podkreślić, że z bardzo wielu powodów jestem przeciwny pełnej opcji dobrowolności. Także z tych powodów, które mogą spowodować różnego typu zawirowania w całym systemie emerytalnym. Po pierwsze, jeśli mówimy o stworzeniu warunków dobrowolności dla obywateli, to właśnie w tym projekcie to robimy poprzez preferencje podatkowe dla tych, którzy dobrowolnie chcą oszczędzać w III filarze. I i II filar, jeden publiczny, drugi zarządzany przez podmioty prywatne, mają charakter publicznego systemu. W związku z tym wprowadzanie rozwiązania, że się jest tylko częściowo w jednym czy w drugim, byłoby zanegowaniem sensu tej reformy, byłoby zanegowaniem efektu pozytywnej synergii w postaci wzrostu emerytury. Byłoby także zanegowaniem tego wzajemnego ubezpieczania się i rozkładu możliwych zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-614.30" who="#MichałBoni">Chciałbym powiedzieć, że gdybyście państwo zaproponowali, myślę o koleżankach i kolegach z Prawa i Sprawiedliwości, takie rozwiązanie, które mówi o jednorazowości wyboru, to powinniśmy je skalkulować. Miałbym takie samo zdanie, że nie powinno to wchodzić w grę, ale byłoby to przynajmniej spójne rozwiązanie. Rozwiązanie takie, że hulamy po całym systemie emerytalnym jak chora amplituda, co dwa lata mając możliwość zmiany, czy jestem w jednym, czy w drugim, czy w jednym i w drugim, byłoby bardzo niebezpieczne dla finansów publicznych. Moim zdaniem dopiero wtedy mielibyśmy pożywkę dla miliardów wydawanych na akwizycję, żeby przekonać klientów do tego, by zrezygnowali z ZUS. Dopiero wtedy, zamiast skupiać się na porządnych narzędziach budowania rynku kapitałowego, mielibyśmy nieustanną walkę o klienta. Ta walka o klienta odbyła się w roku 1999, i basta, starczy. Dlatego likwidujemy te możliwości akwizycyjne, bo one nie wprowadzały niczego dobrego. Potrzebna jest dobra informacja, rzetelna, obiektywna, żeby ludzie mogli wybrać, który z funduszy emerytalnych im najbardziej odpowiada. Boję się, że projektem Prawa i Sprawiedliwość, w takim kształcie, jaki został zaproponowany, rozchwialibyśmy sytuację Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bo właściwie nigdy nie byłoby do końca wiadomo, ile osób i w jakiej wysokości będzie płaciło składki. Musielibyśmy zarządzać tymi ścieżkami finansowymi i projekcjami dotyczącymi wyliczania przyszłych emerytur w kilku albo w kilkunastu scenariuszach. Może lepiej zrobić tak: kiedy dojdziemy do dyskusji na temat efektywności i subfunduszy, może wtedy uciekniemy z tego zniewolenia, jakie nam narzuciło wyjściowe rozwiązanie systemu, to znaczy że mówimy tylko i wyłącznie o akcjach i obligacjach. Sięgniemy po bardziej nowoczesne narzędzia, które będą się wiązały z instrumentami finansowymi wspierającymi rozwój kredytu hipotecznego, takie, które będą się wiązały z instrumentami finansowymi w postaci obligacji infrastrukturalnych, wcale nie generowanych ze środków publicznych, a ze środków prywatnych, itd. Ten portfel inwestycyjny może być o wiele bogatszy. Może wtedy największą formą dobrowolności byłoby to, że, udając się do swojego funduszu emerytalnego, indywidualnie pracowałbym nad tym, jaki portfel inwestycyjny chciałbym mieć. Tak jest w Szwecji. To jest inny rodzaj dyskusji niż to, żeby mieszać w całym systemie poprzez pełną dobrowolność.</u>
          <u xml:id="u-614.31" who="#MichałBoni">Panie Marszałku! Pani Minister! Państwo Posłowie! Wiem, że nie odpowiedziałem państwu na wszystkie szczegółowe pytania, było ich rzeczywiście bardzo dużo. Myślę, że starałem się odpowiedzieć na kluczowe z nich, także z pokazaniem pewnych szczegółów. Na pozostałe pytania będziemy oczywiście odpowiadali w innym trybie.</u>
          <u xml:id="u-614.32" who="#MichałBoni">Było jeszcze pytanie dotyczące tego, dlaczego w tym projekcie nie zmieniamy prowizji, likwidując możliwość akwizycyjną. Zresztą jeden z posłów zastanawiał się, po co likwidujemy akwizycję na rynku pierwotnym, a należałoby ją zlikwidować tylko na rynku wtórnym. Powiedziałem już, że ważniejsze są obowiązki informacyjne niż akwizycja, która notabene, było takie pytanie, kosztowała od samego początku tej reformy 3700 mln zł. Otóż chciałbym powiedzieć, że ta składka, ta prowizja zmniejszona do poziomu 3,5, z czego 0,8 idzie do ZUS, w momencie, kiedy zmniejszamy dzisiaj przepływ gotówkowy, to i ta prowizja od podstawy, jaką jest zmniejszona kwota, będzie o wiele mniejsza. Wydaje mi się, że wtedy, kiedy będziemy pracowali nad rozwiązaniem efektywnościowym, w ogóle trzeba będzie zlikwidować prowizję, bo to nie jest dobre rozwiązanie. Wtedy powinna się pojawić, tak jak państwo tutaj sugerowaliście, opłata za zarządzanie i opłata za efekt - w pełni się zgadzam - tylko to w tym drugim kroku, bo dzisiaj trudno byłoby szukać takiego pełnego uzasadnienia dla tego ruchu. Tak przy okazji, można powiedzieć, że oczywiście ta prowizja 3,5 minus 0,8, czyli 2,7, daje środki na koszty operacyjne funduszy. Koszty operacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, także te związane z operacjonalizacją tego, co przepływa przez ZUS, czyli składka do OFE, to jest 3,8% środków, jakimi one globalnie dysponują. Tak więc to wcale nie jest mniejsza skala. To tak gwoli rzetelności faktograficznej.</u>
          <u xml:id="u-614.33" who="#MichałBoni">Wreszcie ostatnia kwestia. Pytacie państwo, dlaczego tak szybko. Na ten temat dyskutujemy od 1,5 roku. Wszystkie racje są znane. Partnerzy społeczni mieli możliwość długiego wypowiedzenia się, bo wyjątkowo, nie tak jak to się bardzo często czyni, po zakończeniu 30-dniowego okresu konsultacyjnego nie odpisaliśmy partnerom: dziękujemy wam za uwagi, idziemy z projektem, tylko zrobiliśmy jeszcze dwa spotkania dodatkowe, żeby szukać możliwego wspólnego rozwiązania. Partnerzy nie znaleźli między sobą wspólnego rozwiązania. Trudno. To nie zmienia naszej determinacji, żeby ten projekt realizować, tym bardziej że mam głębokie przekonanie, że pod koniec tych debat z partnerami społecznymi wszyscy mówili: Skoro sytuacja związana z zagrożeniem stałego, długoterminowego przyrostu długu publicznego i negatywnego wpływu na deficyt z tytułu tych środków przekazywanych do OFE jest tak groźna, to dokonajmy tych zmian. Spór na końcu dotyczył przecież tylko i wyłącznie tego, czy powrócimy do składki wyższej niż to, co rząd proponuje, 3,5%, a nie tego, czy ma wrócić do składki 7,3. Chcę przypomnieć końcówkę tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-614.34" who="#MichałBoni">Wysoka Izbo! Mamy kilkanaście dni na pracę, ale mamy wszystkie argumenty w tyle głowy. Patrząc na państwa, patrząc na przebieg tej dyskusji, na 90 pytań, jakie państwo przedstawiliście, nie mam żadnych wątpliwości, że jesteście najbardziej zorientowaną na świecie grupą, która rozumie te wszystkie mechanizmy i sprawnie, szybko i dobrze przeprowadzi ten projekt - myślę o wszystkich klubach parlamentarnych - przez parlament. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-614.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-615">
          <u xml:id="u-615.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-615.1" who="#JerzyWenderlich">O zabranie głosu proszę panią minister pracy i polityki społecznej Jolantę Fedak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-616">
          <u xml:id="u-616.0" who="#JolantaFedak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Chciałabym serdecznie z tej trybuny podziękować wszystkim klubom parlamentarnym, które wzięły udział w dyskusji, którą rozpoczęłam dwa lata temu z tej trybuny sejmowej, prezentując pierwsze założenia projektu, który mówił o tym, że należy ograniczyć składkę do otwartych funduszy emerytalnych. Prosiłam wtedy wszystkich państwa o to, żebyście zabierali głos w tej dyskusji, prosiłam również o głosy bardzo krytyczne. Obiecałam także i prosiłam szefów klubów po kilka razy, mówiłam, że przyjdę nie tylko na posiedzenia klubów koalicyjnych, Polskiego Stronnictwa Ludowego czy Platformy Obywatelskiej, ale również, że udam się do klubów opozycyjnych. Tak też się stało. Starałam się tłumaczyć gdzie się dało założenia tego projektu, który w pierwszej fazie obniżał składkę. Nie unikałam tej dyskusji i prosiłam wręcz państwa o to, żebyście wyrażali na ten temat krytyczne opinie. Czasami ta krytyka była dla mnie osobiście bardzo bolesna. Ponieważ jednak kończy się to projektem, który jest wyraźnym postępem w naprawie tego systemu, to nie ma co rozdzierać tutaj szat. Czasami tak bywa, że krytyka jest niesprawiedliwa, bolesna i bardzo ostra. Jeżeli jednak z tej krytyki powstaje dobry projekt, który naprawia błąd, który zrobiliśmy 11 lat temu, to naprawdę nie ma co się tu ani nad sobą, ani nad tym wszystkim specjalnie użalać.</u>
          <u xml:id="u-616.1" who="#JolantaFedak">Kilkakrotnie w trakcie tej dyskusji mówiliśmy o tym, że sytuacja demograficzna wymaga od nas innego podejścia do polityki społecznej. Za te wszystkie uwagi również serdecznie dziękuję, bo widzę, że przemawia przez państwa prawdziwa troska o to, jak będzie wyglądała ta sytuacja, ile dzieci się urodzi w przyszłości i jak będzie wyglądał rozwój kraju. Wprowadziliśmy kilka ustaw, które są kontynuacją polityki rodzinnej. Mam nadzieję, że następcy będą tę politykę kontynuować, bo nie da się jej zrobić w ciągu 3 lat, czy nawet w ciągu jednej kadencji. Pragnę przypomnieć, że demografia jest warunkiem sprzyjającym, ale koniecznym warunkiem jest praca dla tych, którzy się urodzą. A zatem warunkiem do tego, żeby emerytury w przyszłości były wyższe, jest wzrost gospodarczy, płaca, przyzwoite wynagrodzenia kolejnego pokolenia. Wtedy to kolejne pokolenie będzie mogło utrzymać swoich rodziców i dziadków, nie ponosząc nadmiernych obciążeń i robiąc tak, jak to zawsze było w normalnych polskich rodzinach, gdzie się dbało o to, żeby niepracujący rodzice mieli zagwarantowane utrzymanie przez normalnie pracujące dzieci. Dlatego takie ważne jest to, żeby w tej chwili zainwestować te pieniądze w rozwój Polski, w infrastrukturę, w politykę rodzinną, a nie nadmierne kreowanie długu publicznego. Nie możemy mówić o długu publicznym, że jest jakąś czarną dziurą czy abstrakcją. Budżet państwa nie jest abstrakcją, to jest suma wszystkich naszych podatków, to jest troska każdego z nas o to, żeby każda złotówka, która wpływa do budżetu, była wykorzystana z jak najlepszym pożytkiem dla przyszłych pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-616.2" who="#JolantaFedak">Pytaliście mnie państwo - mówił o tym pan poseł Szwed z Prawa i Sprawiedliwości, również w jakimś sensie pani poseł Sadurska - jaki jest mój pogląd na temat dobrowolności wybrania między systemem repartycyjnym a systemem kapitałowym. Powiem w ten sposób, odpowiadając jednocześnie, jakie jest stanowisko rządu odnośnie do poselskiego przedłożenia Prawa i Sprawiedliwości. Chciałabym podkreślić, że rząd dostrzega państwa troskę o finanse publiczne i o to, że system nie działa dobrze i coś z tym należy uczynić. Przecież właśnie o tym świadczy przedłożenie i państwa projekt.</u>
          <u xml:id="u-616.3" who="#JolantaFedak">Podobnie ja, jak i państwo posłowie zdajemy sobie wszyscy już w tej chwili sprawę, że system emerytalny rodzi dług strukturalny nie do uniesienia, że to może być wyraźną barierą, jeśli chodzi o modernizację kraju i o to, żeby kraj dobrze się rozwijał. I za tę troskę oczywiście serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-616.4" who="#JolantaFedak">Różnie ten problem rozwiązywały kraje środkowej i wschodniej Europy, gdzie ten system funkcjonuje. Niektóre z nich zrobiły tak jak my, a więc obniżyły składkę odprowadzaną do funduszy emerytalnych. Tak uczyniły kraje bałtyckie. Inne z kolei przyjęły rozwiązanie polegające na umożliwieniu ubezpieczonym ponownego wyboru między systemem repartycyjnym a kapitałowym. Tak uczyniła m.in. dwukrotnie Słowacja, a także Węgry. Pragnę podkreślić, że stosowały one rozwiązania adekwatne do ich sytuacji gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-616.5" who="#JolantaFedak">Proszę pamiętać, że np. na Węgrzech dług publiczny był 1,5 razy większy niż w Polsce, u nas bowiem, na tle innych krajów Unii Europejskiej, ten dług jest stosunkowo niski. Natomiast mamy w prawie krajowym bardzo restrykcyjne progi ostrożnościowe i to dobrze, dlatego że każdy rząd, i ten, i kolejny, licząc się z tymi progami, będzie wydawaną złotówkę obracał w palcach dwa razy, żeby zainwestować ją w te przedsięwzięcia, które w przyszłości dadzą nadzieję na dobrą sytuację demograficzną i pracę dla przyszłych pokoleń. Dlatego nasz rząd zastosował rozwiązanie kompromisowe. Nie ukrywaliśmy, że również wewnątrz rządu trwała dyskusja, prezentowaliśmy różnice zdań, ponieważ w stosunku do naszej sytuacji te rozwiązania nie muszą być tak drastyczne, jak w przypadku innych krajów, w których poziom długu był dużo większy i które miały dużo gorszą sytuację.</u>
          <u xml:id="u-616.6" who="#JolantaFedak">W rezultacie zastosowaliśmy rozwiązanie, które zmniejszy wysokość funduszu buforowego czy zatrzyma jego narastanie, czyli bardzo podobną konstrukcję do tej, jaką zastosowaliście i państwo. Takie rozwiązanie ma szansę na uzyskanie większości sejmowej w tej Izbie. Ponieważ uważam, że ono idzie w bardzo dobrym kierunku, to proszę, żeby kluby opozycyjne jeszcze raz zechciały mu się przyjrzeć. Jest to rozwiązanie adekwatne do naszej sytuacji gospodarczej i możliwe do wprowadzenia w szybkim tempie.</u>
          <u xml:id="u-616.7" who="#JolantaFedak">W przedłożonym projekcie jest też bardzo dobry przepis, który powinien w tej ustawie funkcjonować już od 11 lat. A mianowicie taki, że za dwa, trzy lata zobowiązuje się rząd do przyjrzenia się, jak działa system emerytalny, jak wpływa na finanse publiczne, czy ograniczyliśmy jego koszty, czy jest tani, przyjazny i jasny dla obywatela. Proszę pamiętać, że w obecnych czasach sytuacja gospodarcza, również zewnętrzna, zmienia się bardzo szybko.</u>
          <u xml:id="u-616.8" who="#JolantaFedak">Mój wielce szanowny przedmówca pan minister Michał Boni przedstawiał państwu liczne wyliczenia i projekcje. Poświęcił temu bardzo dużą część swojej wypowiedzi, ale proszę pamiętać, że są to symulacje, które oparte są na pewnych założeniach. Te założenia, jeżeli sytuacja jest stabilna, mogą się sprawdzić, ale mogą się nie sprawdzić. Dynamika na rynkach finansowych jest ogromna, nie tylko jeżeli chodzi o cenę akcji, o nowe produkty, które tam funkcjonują, o kolejne ryzyka, bardzo niestabilna jest cała sytuacja gospodarcza. Jesteśmy świadkami wielu zdarzeń, przenoszą się punkty ciężkości, z pewnych miejsc rozwoju przenosimy się w zupełnie inne. Nawet obecne kataklizmy mogą spowodować ogromne zawirowania na rynkach finansowych. To wszystko trzeba brać pod uwagę, nasze przewidywania mogą się spełnić, ale mogą się i nie spełnić.</u>
          <u xml:id="u-616.9" who="#JolantaFedak">Natomiast już dziś wiemy i jestem tego absolutnie pewna, że pominięcie kosztów transakcyjnych, ograniczenie kosztów obsługi długów, obligacji musi w przyszłości dać wyższą emeryturę, dlatego że ta sytuacja jest po prostu wprost proporcjonalna. Nawet jeżeli wszystkie inne założenia obarczone są ryzykiem, to obniżenie kosztów transakcyjnych musi dać w przyszłości wyższą emeryturę. Byłam o tym tak przekonana, że wychodziłam z tymi propozycjami, zanim państwo mówiliście o osiąganiu progów 55%, mówiłam o tym już na początku drugiego roku urzędowania, kiedy uporaliśmy się z najszybszymi czy z najpilniejszymi sprawami do rozwiązania w systemie emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-616.10" who="#JolantaFedak">A zatem nie wiem, czy to będzie ten rząd, czy inny, ale każdy następny powinien przyjrzeć się tym rozwiązaniom i po dwóch latach podjąć odpowiedzialną decyzję, czy Polskę stać na to, żeby podnieść składkę - być może będzie nadwyżka budżetowa, takie rzeczy mogą się zdarzyć - czy ją obniżyć, zmniejszyć, czy może znaleźć jeszcze inny sposób zmniejszenia funduszów buforowych, tak jak robiły to inne kraje w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-616.11" who="#JolantaFedak">Jeszcze raz bardzo serdecznie dziękuję za tę dyskusję, za wszystkie konstruktywne głosy i mimo że ona była bardzo burzliwa i czasem pełna gorzkich słów, to głęboko wierzę, że wynikała jednak z ogromnej troski państwa o to, jak będą wyglądały emerytury 15 mln ubezpieczonych, którzy je otrzymają w przyszłości, ale też jaka będzie waloryzacja, czyli realna wartość obecnych emerytur. Głęboko wierzę, że kraj osiągnie taki wzrost gospodarczy, jak to planuje Unia Europejska. Chciałam powiedzieć, że sytuacja jest dużo, dużo lepsza niż te wszystkie strachy na Lachy. Dzięki państwa zgodzie i współpracy tu w parlamencie mamy szansę już od przyszłego miesiąca obniżyć narastanie długu publicznego, jaki wskazuje nam zegar zawieszony w centrum Warszawy. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-616.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-617">
          <u xml:id="u-617.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-617.1" who="#JerzyWenderlich">O zabranie głosu proszę przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Małgorzatę Sadurską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-618">
          <u xml:id="u-618.0" who="#MałgorzataSadurska">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-618.1" who="#MałgorzataSadurska">Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Przedstawiciele Rządu! W pierwszych słowach również chciałabym podziękować za tę dyskusję. Teraz już można tak powiedzieć, bo rozpoczęła się 7. czy chyba nawet 8. godzina naszej debaty. Powiem tak: debaty potrzebnej. Dziękuję za wszystkie słowa, zarówno krytyczne, bo one też są ważne, jak i te, które wnosiły dużo do naszej dzisiejszej debaty nad systemem emerytalnym. Oczywiście była ona emocjonalna, pan marszałek musiał wiele razy interweniować, ale jaka miałaby być, jak mogłaby nie być emocjonalna, jeżeli dotyczy przyszłości kilkunastu milionów Polaków. Nie wyobrażam sobie, żebyśmy nad poważnymi rozwiązaniami systemowymi przechodzili do porządku dziennego praktycznie bez debaty. Ta debata powinna taka być i to, że pojawiały się emocje, akurat mi nie przeszkadzało. Znaczy, mnie się podobała.</u>
          <u xml:id="u-618.2" who="#MałgorzataSadurska">Już nie pamiętam, czy powiedział to któryś z posłów Platformy Obywatelskiej, czy ktoś z przedstawicieli rządu, nie zapisałam sobie nazwiska, że zmiana proponowana przez PiS to jest demontaż systemu, natomiast zmiana proponowana przez rząd jest tylko delikatną korektą. Nie zgadzam się z tym, bo jako przedstawiciel wnioskodawców mam odwagę powiedzieć, że to, co my proponujemy jako Prawo i Sprawiedliwość, jest poważną zmianą w systemie emerytalnym, ale uważam, że projekt rządowy to...</u>
          <u xml:id="u-618.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-618.4" who="#MałgorzataSadurska">Panie marszałku, wiele już mówiliśmy na temat zachowania pana posła Kulasa, komentowania. Bardzo proszę pana marszałka, żeby teraz, kiedy podsumowujemy tę debatę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-619">
          <u xml:id="u-619.0" who="#JerzyWenderlich">Tak, pani poseł, słusznie. Upominałem wszystkich sprawiedliwie i pana posła Kulasa także uprzejmie proszę. Pani poseł wnioskodawca powinna mieć odpowiednie warunki, by przedstawić swoje racje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-620">
          <u xml:id="u-620.0" who="#MałgorzataSadurska">Do wypowiedzi pana...</u>
          <u xml:id="u-620.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Ale ja nie przeszkadzam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-621">
          <u xml:id="u-621.0" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-622">
          <u xml:id="u-622.0" who="#MałgorzataSadurska">...posła Kulasa odniosę się w dalszej części mojej wypowiedzi, ale na razie, panie pośle, niech pan spokojnie czeka.</u>
          <u xml:id="u-622.1" who="#MałgorzataSadurska">Projekt rządowy nie jest, proszę państwa, delikatną korektą. Jest to dogłębna zmiana systemowa. Byłabym szczęśliwa, gdyby rząd potrafił się do tego przyznać. Słowa krytyki pana ministra Boniego skierowane pod adresem projektu Prawa i Sprawiedliwości nie dziwią mnie, bo jak może dziwić to, że nasz projekt krytykuje zwolennik reformy emerytalnej z 1997 r., zwolennik otwartych funduszy emerytalnych? Nie mam takiego obciążenia, więc staram się podchodzić do tego zdroworozsądkowo. Słowa krytyki ze strony pana ministra mnie nie dziwią. Odbieram je nie jako stanowisko rządu, tylko jako indywidualne stanowisko pana ministra Boniego, ponieważ kiedy przygotowywałam się do tej debaty, nie zauważyłam, by rząd przyjął jakieś stanowisko. Wypowiedź pana ministra na temat naszego projektu traktuję jako osobiste zdanie pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-622.2" who="#MałgorzataSadurska">Wracając do debaty, muszę powiedzieć, że według mnie dzisiejsza debata była dziwna. Uważam, że projekt rządowy dotyczący tak ważnych spraw powinien przedstawiać minister konstytucyjnie odpowiedzialny za sprawy zabezpieczenia społecznego. Pani minister Fedak zabierała głos tylko wtedy, gdy odpowiadała na pytania posłów, bo niejako wezwaliśmy ją do odpowiedzi. To dziwne, że w tak ważnych sprawach wypowiada się wysłannik... osoba wskazana przez pana premiera, a nie minister konstytucyjny. Co więcej, osoba ta, mówię tutaj o panu ministrze Bonim, w początkowej fazie prac nad projektem rządowym, kiedy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej tworzyło plan tego projektu, krytykowała ten projekt i to w dosyć ostrych słowach. Oczywiście ludzie się zmieniają, ludzie zmieniają poglądy. Widzę, że poglądy pana ministra także ewoluowały.</u>
          <u xml:id="u-622.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Ale Boni jest ministrem konstytucyjnym.)</u>
          <u xml:id="u-622.4" who="#MałgorzataSadurska">Mówiłam: konstytucyjnie odpowiedzialny za sprawy zabezpieczenia społecznego, panie pośle Iwiński. Byłam precyzyjna w tym, co mówiłam. Można sprawdzić w stenogramie.</u>
          <u xml:id="u-622.5" who="#MałgorzataSadurska">Pan minister powiedział, że PiS bierze udział w zaprogramowanej akcji towarzystw emerytalnych. W swoim wystąpieniu bardzo wyraźnie starałam się wykazać różnice pomiędzy krytyką tego projektu rządowego, jaką przeprowadziły otwarte fundusze, powszechne towarzystwa emerytalne a krytyką poczynioną przez Prawo i Sprawiedliwość. Opowiadamy się za dobrowolnym wyborem. Nie mówimy, że należy całkowicie ograniczyć składkę, jaka odprowadzana jest do otwartych funduszy emerytalnych. Chcemy każdemu Polakowi dać wybór. Jeżeli ktoś wybierze, że chce zostać w OFE, proszę bardzo, jego wola. Jeżeli ktoś chce iść do ZUS-u, też ma takie prawo. W trakcie swojego wystąpienia cytowałam wypowiedzi pani minister popierające ideę dobrowolności. W drugiej cytowanej przez mnie wypowiedzi pani minister była nawet mowa o tym, iż widzi ona płynące z tego korzyści - takie rozwiązania wymuszą konkurencyjność, powszechne towarzystwa emerytalne będą musiały zabiegać o klienta.</u>
          <u xml:id="u-622.6" who="#MałgorzataSadurska">Pan minister powiedział też, zapisałam to sobie, że OFE budzi wielkie emocje, nienawiść. Powiem tak: starałam się w swoim wystąpieniu nie epatować nienawiścią, bo takiej w sobie nie mam, chciałam tylko wykazać, że otwarte fundusze emerytalne, to, co one robiły przez te kilkanaście lat, pokazało, że nie sprawdziły się. Pan minister powiedział, że nie wszystkie osoby, które miały możliwość wyboru i które wybrały otwarte fundusze emerytalne, kierowały się tymi reklamami, które tak mamiły. Większość kierowała się zdrowym rozsądkiem. Uważam, że nie do końca tak jest. Wiedza na temat powszechnych towarzystw emerytalnych, otwartych funduszy emerytalnych, świadomość tego, na czym polega system kapitałowy, jest teraz dużo większa niż przed 11–12 laty. Wtedy ludzie podejmowali decyzję, bazując na dobrej informacji przekazywanej w mediach. Dobrej w cudzysłowie. Należy zadać pytanie: Dlaczego nikt wtedy nie powiedział, że jest to nieprawda? Dlaczego przedstawiciele świata nauki nie mówili: słuchajcie, w tym, co podawane jest w mediach, jest trochę przesady? Było na to takie ogólne rządowo-akademickie przyzwolenie. Nawet jeżeli wiele osób nie podejmowało decyzji na ten temat pod wpływem reklam, to podejmowali ją po namowach przedstawicieli towarzystw emerytalnych, którzy przychodzili i zachęcali do tego, obiecując złote góry. Jestem akurat z takiego rocznika, który niejako został zmuszony do tego, by przynależeć do OFE. Powiem więcej, fundusz, do którego przynależę, wybrałam świadomie. Wiedziałam, że mam taki obowiązek i zgłosiłam się do wybranego funduszu. Dzisiaj z perspektywy tylu lat wiem, że też zostałam wprowadzona w błąd przez agenta.</u>
          <u xml:id="u-622.7" who="#MałgorzataSadurska">Jeszcze o pani minister Fedak. Pani minister Fedak mówiła, że wobec naszego projektu przedstawia stanowisko rządu. Zgodzę z panią, że może to być stanowisko resortu, bo stanowiska rządu, tak jak powiedziałam, nie ma. Powiedziała pani, że rząd ograniczył opłaty dla otwartych funduszy emerytalnych. Częściowo się to zgadza. Pierwszy projekt, gwoli uściślenia, był projektem Prawa i Sprawiedliwości, drugi projekt złożyła Lewica. Ponad rok czekaliśmy na projekt rządowy, w końcu doczekaliśmy się. Te opłaty, chwała Bogu, zostały zmniejszone z 7 do 3,5%. Można by zadać pytanie: Dlaczego nie pracowano nad projektami poselskimi, tylko trzeba było czekać na projekty rządowe?</u>
          <u xml:id="u-622.8" who="#MałgorzataSadurska">Zgadzam się z panią minister, że jeżeli chodzi o reformę emerytalną, bardzo ważne są następne pokolenia, bardzo ważna dla ludzi jest praca i płaca. Zestawmy jednak tę tezę z informacją, z takimi oto danymi, że od 1 maja 2004 r., a więc od czasu, kiedy Polska weszła do Unii Europejskiej, wyjechało z Polski, jeżeli dobrze pamiętam, ponad 2 mln 400 tys. młodych obywateli. Ci, którzy są - podoba mi się nawet takie określenie - atrakcyjni demograficznie, mogliby tutaj pracować, mogliby mieć dzieci, które w późniejszych latach w jakimś stopniu wpłynęłyby na poprawę tego naszego systemu emerytalnego. Należy powiedzieć, że zmiana, którą proponuje rząd, nie uzdrowi tej sytuacji. Oprócz projektów dotyczących zmian w systemie emerytalnym powinny pojawić się projekty, które poprawiłyby sytuację na rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-622.9" who="#MałgorzataSadurska">Nie będę wypominała słów szefa największej, wówczas opozycyjnej partii, pana Donalda Tuska, wówczas kandydata na posła, który w kampanii wyborczej mówił, że Polacy będą wracać z Irlandii do Polski. Nie widzimy tych powrotów.</u>
          <u xml:id="u-622.10" who="#MałgorzataSadurska">Na zakończenie odpowiem na kilka postawionych przez posłów pytań. Tak jak powiedziałam, dziękuję za te pytania. Zacznę od pytania pana posła Orzechowskiego. Powiem tak: ja to pytanie traktuję jako pytanie sympatyczne, bo pan poseł zapytał, czy takie rozwiązanie wdrażałabym, gdybym była ministrem czy premierem. Ja rozumiem, że pan poseł Orzechowski bardzo dobrze mi życzy, ale powiem państwu z tej trybuny: tak, takie rozwiązanie również bym proponowała, dlatego że uważam, iż ono jest dobre, bo wymusza konkurencyjność i daje Polakom wybór.</u>
          <u xml:id="u-622.11" who="#MałgorzataSadurska">Pan poseł Stefaniuk, ale też jego pytanie łączy się z pytaniem pani poseł, nie wiem, czy dobrze zapisałam nazwisko, Hajnaczyk, chyba Hajnaczyk... Hanajczyk, tak? Państwo posłowie pytali, czy naganne...</u>
          <u xml:id="u-622.12" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Pani Agnieszki.)</u>
          <u xml:id="u-622.13" who="#MałgorzataSadurska">Pani Agnieszki, tak, pani Agnieszki, zgadza się.</u>
          <u xml:id="u-622.14" who="#MałgorzataSadurska">...jest dbanie o budżet. Proszę państwa, oczywiście nie jest naganne dbanie o budżet, co więcej, uważam, że obowiązkiem każdego przedstawiciela rządu jest dbanie o budżet państwa, tylko to nie może być czynione kosztem przyszłych emerytów. Pan minister Boni, odpowiadając na pytania państwa posłów, przedstawiał różne dane. Ja powiem tak: może jestem nieufna, ale już przed kilkunastoma laty na takie właśnie przedstawianie różnych propozycji, symulacji danych Polacy się nabrali, bo wiadomo, że system się nie sprawdził. A więc teraz znowu mówienie, że mamy rację, bo jest tutaj napisane, że emerytury będą wyższe, tak naprawdę nie odzwierciedla rzeczywistości. Ja sama próbowałam sobie wyliczyć swoją przyszłą emeryturę. Wiadomo, że jeszcze przede mną jest kilkanaście, jeśli nie więcej, lat pracy do czasu przejścia na emeryturę, niemniej na dzień dzisiejszy kwota jest zatrważająca. Mówię to jako parlamentarzysta. A jeżeli się zastanowimy - jeżeli swoją emeryturę wyliczy statystyczny Polak, który zarabia średnią krajową lub poniżej średniej krajowej, a takich osób jest bardzo wiele, to on nie będzie z tego powodu zadowolony.</u>
          <u xml:id="u-622.15" who="#MałgorzataSadurska">Pan poseł Kulas - teraz do pana posła Kulasa się odniosę. Powiem tak: ja, panie pośle, naprawdę zawnioskuję do pana premiera Tuska, żeby przyznał panu funkcję jakiegoś specjalisty od PR, bo żeby tak, jak pan chwalić rząd, to po prostu nie ma takiego drugiego posła, i to mówię całkowicie poważnie. Pan mówił o wielu rzeczach. Poruszał pan kwestię waloryzacji - tak, Prawo i Sprawiedliwość tę waloryzację wprowadziło. Poruszał pan sprawy związane z podwyżkami dla nauczycieli - tak, my jesteśmy i zawsze byliśmy za nauczycielami. Tak, panie pośle, byliśmy. To można łatwo sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-622.16" who="#MałgorzataSadurska">W podobnym tonie wypowiadała się pani poseł Skowrońska. Do tego katalogu sformułowań wypowiedzianych przez panią poseł Skowrońską mogę dodać jeszcze jedno. Tak, byliśmy przeciwni rozdmuchiwaniu administracji, które zafundował nam rząd Donalda Tuska i przez które tak naprawdę również budżet państwa popadł w kłopoty.</u>
          <u xml:id="u-622.17" who="#MałgorzataSadurska">Pan poseł Raniewicz. Trudno mi jest się odnieść do słów pana posła Raniewicza, który powiedział, że nasz projekt jest zły. Jestem ciekawa, czy zły, bo PiS-u, czy zły, bo pan poseł dogłębnie się z nim zapoznał. To jest jedna sprawa. I druga - zaciekawiło mnie to, że pan poseł chciałby, żeby była prowadzona akcja edukacyjna, jeżeli chodzi o propozycję rządową. Akcja edukacyjna i promocyjna co do rozwiązań rządowych trwała w mediach od wielu miesięcy i Polacy ocenili tę propozycję rządu. W sondażu Homo Homini 75% opowiedziało się przeciwko propozycji rządowej, popierając nasze rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-622.18" who="#MałgorzataSadurska">Zobaczę, czy jeszcze kogoś nie pominęłam, ale wydaje mi się, że nie. Jeszcze chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-622.19" who="#komentarz">(Poseł Jan Filip Libicki: Już wszyscy.)</u>
          <u xml:id="u-622.20" who="#MałgorzataSadurska">Ale, panie pośle Filipie Libicki, ja wolę sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-622.21" who="#MałgorzataSadurska">Szanowni państwo, słyszę głosy, że już wystarczy. Wystarczy czego? Wystarczy debatowania o systemie emerytalnym, tak ważnym dla Polaków? Wolałabym mieć ten komfort psychiczny, że kiedy wrócę do swojego okręgu i spotkam się z przyszłymi emerytami, osobami pracującymi czy nawet z emerytami, ludźmi, którzy już teraz pobierają świadczenia, będę mogła im powiedzieć: Proszę państwa, debata w Sejmie się odbyła i nikt nikogo nie poganiał. Rozmawiamy na naprawdę bardzo ważne tematy systemowe i nie można nad tym przejść do porządku dziennego. Ja wiem, że jest taka sugestia ze strony premiera Tuska, o tym mówiłam w swoim pierwszym wystąpieniu, żeby debata praktycznie odbyła się bardzo szybko, żeby projekt został przyjęty bez żadnych poprawek, bez żadnych refleksji, bo jest najlepszy. Proszę państwa, kolanem było to dopychane też w 1997 r. Nie powtarzajmy tego błędu w tym roku, bo chyba jesteśmy świadomi tego, co nas czeka.</u>
          <u xml:id="u-622.22" who="#MałgorzataSadurska">Żeby już tak całkiem nie krytykować i żeby nie mówiono, że tylko krytykujemy - zauważyłam pozytywny efekt tej debaty, która się przetoczyła w mediach, dotyczącej zmian w systemie emerytalnym. Mianowicie dla mnie takim plusem jest to, że o tym po prostu zaczęto mówić, bo przez wiele lat trwała cisza, nikt nie rozmawiał na temat systemu emerytalnego. Teraz przynajmniej mam świadomość tego, że w jakimś stopniu Polacy są uświadomieni i wiedzą, co ich czeka. Tyle że trudno jest mówić, iż rozwiązaniem sprawy i zwiększeniem szansy na to, żeby były większe emerytury, jest trzeci filar, bo nawet jeżeli będą ulgi podatkowe, to zapraszam pana ministra na Lubelszczyznę, żeby zobaczył, jakie tam są dochody i czy ludzi stać po prostu na dobrowolne oszczędzanie. Już nie będę mówiła o tym tzw. trzy razy pięć, ale wspomnę o cukrze - 5 zł, o kaszy gryczanej, wydawałoby się, pospolitym produkcie - 9 zł za kilogram. A więc nie mówmy o tym, że jest szansa na oszczędzanie w trzecim filarze, kiedy to ludzie nie mają tak naprawdę z czego żyć na co dzień.</u>
          <u xml:id="u-622.23" who="#MałgorzataSadurska">I, już na koniec, bardzo bym prosiła, szczególnie posłów koalicji, żeby nie głosowali za wnioskiem o odrzucenie naszego projektu, który został złożony przez klub Platformy Obywatelskiej. Praca w komisji ma to do siebie, że można dyskutować nad różnymi rozwiązaniami i wybrać wariant najlepszy, najbardziej korzystny. Warto, żeby na temat naszego projektu wypowiedzieli się eksperci, którzy będą pracować w komisjach - chyba że państwo nie przewidujecie w trakcie procedowania nad tak ważnymi zmianami korzystania z rad ekspertów. Serdecznie państwa proszę, żeby przeanalizowali to państwo - jutro o godz. 9 rano będzie głosowanie w sprawie wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu. Ja uważam, że warto dać szansę i warto pochylić się nad projektem dotyczącym dobrowolności, bo chociaż dzisiaj pani minister Fedak nie odpowiedziała na pytanie, czy jest za dobrowolnością, to jednak potęga Internetu jest ogromna i zawsze można w wyszukiwarkę wpisać, tak jak ja to zrobiłam, szukając wypowiedzi pani minister dotyczącej dobrowolności, „Fedak dobrowolność OFE”, i wtedy poznamy pani stanowisko. Będę zachęcała wszystkich Polaków, żeby tak właśnie uczynili. Szkoda, że pani minister to stanowisko zmieniła, bo może gdyby pani go nie zmieniła, byłaby szansa, przy poparciu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, na to, żeby nasz projekt trafił do prac w komisji. Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-622.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-623">
          <u xml:id="u-623.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-623.1" who="#JerzyWenderlich">W trybie sprostowania, który zafundowała panu posłowi Kulasowi pani poseł Małgorzata Sadurska. Oczywiście z tego pan poseł korzysta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-624">
          <u xml:id="u-624.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Szanowni Przedstawiciele Rządu! Wysoka Izbo! Pani poseł Małgorzata Sadurska zrozumiała mnie źle w dwóch sprawach. Po pierwsze, mówiłem wyraźnie o polityce społecznej, o ubezpieczeniach społecznych i budżecie państwa na rok 2010. Podwyżki dla nauczycieli były wyraźnie wpisane do budżetu państwa na rok 2011. Głosując przeciwko budżetowi, głosowała pani przeciwko podwyżkom dla nauczycieli. Waloryzacja emerytur i rent też była wpisana do budżetu na ten rok. Głosując przeciwko budżetowi, głosowała pani przeciwko waloryzacji emerytur i rent. W drugiej kwestii pani mnie też źle zrozumiała,</u>
          <u xml:id="u-624.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to już mówiłeś.)</u>
          <u xml:id="u-624.2" who="#JanKulas">Na tej sali, właśnie w tej Izbie obowiązują dobre obyczaje i zasady.</u>
          <u xml:id="u-624.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, to nie jest sprostowanie. A regulamin?)</u>
          <u xml:id="u-624.4" who="#JanKulas">Te wypowiedzi posłów PiS pod adresem premiera i wielu ministrów rządu naprawdę urągały kulturze politycznej i obyczajom. Polecam stenogram z tego posiedzenia. I w takiej sytuacji poseł taki jak ja nie będzie nigdy milczał. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-624.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-624.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Proszę przeczytać, jak zachowywali się wasi ministrowie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-625">
          <u xml:id="u-625.0" who="#JerzyWenderlich">Przepraszam, pani poseł. Proponowałbym, żeby zakończyć to tak: jeśli pani poseł pozwoli, zwrócę się bardzo przyjaźnie do pana posła Kulasa.</u>
          <u xml:id="u-625.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Sadurska: Ale ja mam prawo.)</u>
          <u xml:id="u-625.2" who="#JerzyWenderlich">Kiedy tutaj padały rzeczywiście zwroty graniczące z wulgarnością, panie pośle, bardzo stanowczo reagowałem. Ale wnikliwie słuchałem tego, co mówiła pani poseł Małgorzata Sadurska i to rzeczywiście było bardzo subtelne, miłe, żartobliwe zwracanie się do pana. Myślę, że gdybyśmy uznali tę kategorię, którą proponuję, byłoby to dobre dla atmosfery.</u>
          <u xml:id="u-625.3" who="#JerzyWenderlich">Czy pani poseł dalej się upiera?</u>
          <u xml:id="u-625.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Sadurska: Jedno zdanie.)</u>
          <u xml:id="u-625.5" who="#JerzyWenderlich">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-626">
          <u xml:id="u-626.0" who="#MałgorzataSadurska">Panie marszałku, dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-626.1" who="#MałgorzataSadurska">Uważam, że żadnym swoim słowem nie uraziłam pana posła Jana Kulasa, natomiast chcę się teraz odnieść do ostatniej pana wypowiedzi - jako poseł wnioskodawca mam do tego prawo.</u>
          <u xml:id="u-626.2" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Sekuła: Sprostowanie ma być.)</u>
          <u xml:id="u-626.3" who="#MałgorzataSadurska">Panie pośle Sekuła, jestem posłem wnioskodawcą, więc pan pozwoli.</u>
          <u xml:id="u-626.4" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Sekuła: Nie w tym trybie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-627">
          <u xml:id="u-627.0" who="#JerzyWenderlich">Panowie, bardzo proszę, pan poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-628">
          <u xml:id="u-628.0" who="#MałgorzataSadurska">Tryb jest...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-629">
          <u xml:id="u-629.0" who="#JerzyWenderlich">Przepraszam, pani poseł, na chwilę.</u>
          <u xml:id="u-629.1" who="#JerzyWenderlich">Naprawdę, pozwólmy, żeby to był już ostatni pokojowy akcent tej debaty. Pan poseł Jan Kulas też sobie troszeczkę po obrzeżach hulał, jeśli chodzi o to sprostowanie, więc załóżmy, że pani poseł Małgorzata Sadurska, też nie do końca regulaminowo, choć prosiłbym, żeby jednak w pewnych ramach...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-630">
          <u xml:id="u-630.0" who="#MałgorzataSadurska">Panie marszałku, dosłownie jednym zdaniem.</u>
          <u xml:id="u-630.1" who="#MałgorzataSadurska">Pan poseł Kulas też nie zrozumiał mojej wypowiedzi. Może gdyby dokładnie jej słuchał, toby zrozumiał. Ja mówiłam o wsparciu dla nauczycieli z czasów, kiedy było ogromne wsparcie naszego rządu. Pan wtedy nie był posłem, ja byłam, więc to pamiętam. A w sprawie waloryzacji rent i emerytur - żeby na tej sali była powiedziana prawda. Coroczną waloryzację przewrócił rząd Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-630.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-630.3" who="#MałgorzataSadurska"> Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-631">
          <u xml:id="u-631.0" who="#JerzyWenderlich">A więc, jeśli chodzi o atmosferę, jest nie najgorzej, w związku z tym czym prędzej zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-632">
          <u xml:id="u-632.0" who="#MirosławPawlak">Ile razy ubezpieczony miałby prawo dokonywać zmian otwartego funduszu emerytalnego oraz czy posłowie wnioskodawcy przydzielili górną wysokość składki, która mogłaby być odprowadzana przez ubezpieczonego - to w odniesieniu do propozycji zmian w art. 22 ust. 5?</u>
          <u xml:id="u-632.1" who="#MirosławPawlak">Skąd ograniczenie czasowe 24 miesięcy - to w odniesieniu do propozycji zmian w art. 22 ust. 9 pkt 2 i 3?</u>
          <u xml:id="u-632.2" who="#MirosławPawlak">Dlaczego posłowie wnioskodawcy świadomie wprowadzają Izbę w błąd, pisząc o zgodności rozwiązań z prawem Unii Europejskiej, skoro procedowana materia nie jest objęta stanem prawa Unii Europejskiej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-633">
          <u xml:id="u-633.0" who="#PiotrStanke">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jedną z alternatywnych propozycji dla forsowanych przez rząd zmian jest wprowadzenie prawa wyboru dla ubezpieczonych i zapytanie ich, czy nadal chcą oszczędzać w OFE. Propozycja ta zakłada również przywrócenie osobom urodzonym w latach 1949–1968 prawa do podjęcia decyzji, czy chcą należeć do OFE, a także możliwości deklarowania przez ubezpieczonych, jaki procent składki chcą inwestować w II filarze.</u>
          <u xml:id="u-633.1" who="#PiotrStanke">Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, uwaga taka została odrzucona. Argumentuje się to tym, że obecne brzmienie projektu nie narusza zasady praw nabytych, zaś przedstawione propozycje mogłyby prowadzić do demontażu systemu emerytalnego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-633.2" who="#PiotrStanke">Chciałbym zapytać przedstawicieli rządu: Jak należy rozumieć te słowa, czy prawo wyboru i decyzji w sprawie własnej emerytury nazywacie demontażem systemu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-634">
          <u xml:id="u-634.0" who="#AndrzejSzlachta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W uzasadnieniu projektu omawianej ustawy napisano, że podstawowym celem proponowanych zmian jest ograniczenie tempa przyrostu długu publicznego przez zmniejszenie kosztów wprowadzenia II filara kapitałowego przy jednoczesnym zachowaniu neutralności tego rozwiązania dla wysokości emerytur z obowiązkowej części systemu emerytalnego oraz stymulowanie wzrostu poziomu oszczędności emerytalnych, a tym samym i całkowitych stóp zastąpienia.</u>
          <u xml:id="u-634.1" who="#AndrzejSzlachta">Jednocześnie pojawiły się stwierdzenia rządu, że mimo redukcji składek odprowadzanych do II filara, przyszłe emerytury będą wyższe i bardziej bezpieczne niżby były bez tych zmian. Jeden z krytyków tych zmian twierdzi, że w rzeczywistości zamiast tych korzyści - w porównaniu z wariantem kontynuacji reformy emerytalnej - będą straty. Ponadto twierdzi on, że jeśli chodzi o bezpieczeństwo wypłaty przyszłych emerytur, wbrew zapewnieniom rządu istnieje zasadnicza różnica pomiędzy zobowiązaniami z obligacji skarbowych a zobowiązaniami wynikającymi z zapisów na kontach emerytalnych w ZUS. Zobowiązania z obligacji skarbowych, które są przedmiotem obrotu na rynku kapitałowym, są mocniejsze, a przez to bezpieczniejsze niż te, które wynikają z zapisów na kontach w ZUS.</u>
          <u xml:id="u-634.2" who="#AndrzejSzlachta">Zwracam się do rządu z prośbą o wskazanie, która z tez rządu dotyczących wysokości przyszłych emerytur jest prawdziwa? Jak rząd ocenia krytyczną ocenę bezpieczeństwa wypłat przyszłych emerytur?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-635">
          <u xml:id="u-635.0" who="#JerzyWenderlich">W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektów ustaw zawartych w drukach nr 3915 i 3946 oraz o skierowanie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych, zawartego w druku nr 3946, wyłącznie do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-635.1" who="#JerzyWenderlich">Do głosowania nad tymi wnioskami przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-635.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Sadurska: Panie marszałku, ale dlaczego wyłącznie, przecież miało być do komisji polityki społecznej. W scenariuszu było co innego, sprawdzałam.)</u>
          <u xml:id="u-635.3" who="#JerzyWenderlich">Chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-635.4" who="#JerzyWenderlich">Jednak ten zapis jest dobry. To jest wniosek Platformy. Jutro wszystko rozstrzygnie się w bloku głosowań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-635.5" who="#JerzyWenderlich">Zarządzam pięć minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-635.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie o tej godzinie.)</u>
          <u xml:id="u-635.7" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 23 min 21 do godz. 23 min 27)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-636">
          <u xml:id="u-636.0" who="#JerzyWenderlich">Wznawiam obrady.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-637">
          <u xml:id="u-637.0" who="#JerzyWenderlich">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o poselskim projekcie rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata (druki nr 3802 i 3927).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-638">
          <u xml:id="u-638.0" who="#JerzyWenderlich">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Iwińskiego.</u>
          <u xml:id="u-638.1" who="#JerzyWenderlich">Panie profesorze, uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-639">
          <u xml:id="u-639.0" who="#TadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Grupa 16 posłów wnioskodawców, których reprezentował i reprezentuje pan poseł Jan Filip Libicki, wystąpiła na początku stycznia tego roku z projektem rezolucji w sprawie...</u>
          <u xml:id="u-639.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Rewolucji.)</u>
          <u xml:id="u-639.2" who="#TadeuszIwiński">Nie jest to rewolucyjna rezolucja.</u>
          <u xml:id="u-639.3" who="#TadeuszIwiński">...”wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata”.</u>
          <u xml:id="u-639.4" who="#TadeuszIwiński">Autorzy wskazywali, że w ostatnim czasie w wielu miejscach nasilają się akty nietolerancji wobec chrześcijan, które prowadzą coraz częściej do tragicznych skutków. Przywoływali m.in. sytuację chrześcijan w Iraku, zamachy w Egipcie, prześladowania w Indiach od dawna, a także niektóre przypadki tego typu wydarzeń w Europie. Już po przedłożeniu tego projektu miały miejsce takie wydarzenia, które odbiły się szerokim echem, jak na przykład śmierć polskiego salezjanina w Tunezji, czy jeszcze później zabójstwo jedynego ministra chrześcijanina w rządzie 160-milionowego Pakistanu, ministra do spraw mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-639.5" who="#TadeuszIwiński">Te prześladowania zresztą, o czym warto wspomnieć, nie dotyczą generalnie tylko chrześcijan, dlatego że mamy liczne przypadki, że prześladowani są buddyści, bahaici czy nawet muzułmanie w relacjach szyici - sunnici, ale projekt rezolucji odnosi się w największym stopniu do chrześcijan. Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-639.6" who="#TadeuszIwiński">Marszałek Sejmu skierował projekt rezolucji do Komisji Spraw Zagranicznych, która to komisja po dyskusji podjęła decyzję o powołaniu podkomisji, w której skład weszło po jednym przedstawicielu każdego klubu. Zostałem przewodniczącym tej podkomisji i zaledwie po dwóch spotkaniach przyjęliśmy jednogłośnie dość zmieniony w stosunku do pierwotnego tekst apelu, który później również bez głosu sprzeciwu zaaprobowany został przez Komisję Spraw Zagranicznych in pleno.</u>
          <u xml:id="u-639.7" who="#TadeuszIwiński">Muszę, panie marszałku, zająć chwilę w związku z dzisiejszą publikacją na łamach jednego tabloidu tekstu pod tytułem „Tadeusz Iwiński się nawrócił”, w którym autor dziwi się, jak człowiek lewicy może opowiadać się za obroną chrześcijan, a nie zajmować się drożyzną w sklepach czy kolejkami w szpitalach. Autor zdaje się nie pojmować tego, że należy myć i ręce, i nogi. O reformie służby zdrowia będziemy dyskutowali jutro, a przed chwilą zakończyliśmy wielogodzinną debatę o systemie emerytalnym. Można być tak jak ja agnostykiem i dbać zarazem o przestrzeganie zapisów konstytucyjnych w sprawie świeckości państwa, a także przeciwdziałać, jak wiele innych osób, wszelkim przejawom dyskryminacji, w tym na tle religijnym. To nie jest inicjatywa SLD, ale obrona praw wszelkich mniejszości, od etnicznych po religijne, jest wpisana w katalog podstawowych wartości lewicy, a w istocie stanowi jeden z kanonów demokracji.</u>
          <u xml:id="u-639.8" who="#TadeuszIwiński">Tekst apelu ostatecznie przyjętego jest spokojny i wyważony. Wskazuje się w nim w czterech krótkich akapitach na tragiczne skutki aktów nietolerancji i prześladowań wobec chrześcijan. Udziela się poparcia niedawnym rezolucjom Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w Strasburgu, a także Parlamentu Europejskiego oraz stanowisku Rady ds. Zagranicznych Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-639.9" who="#TadeuszIwiński">Na koniec autorzy apelu zwracają się do prezydenta, premiera i innych władz, a także do ludzi dobrej woli o intensyfikację działań na rzecz obrony chrześcijan. Ponieważ w pierwotnym tekście rezolucji była mowa o podjęciu działań, a szereg działań zostało już podjętych, dlatego właściwsze wydaje się określenie „intensyfikacja działań”.</u>
          <u xml:id="u-639.10" who="#TadeuszIwiński">Żeby to wszystko nie wyglądało dość ponuro, chciałbym też powiedzieć, że w minionych tygodniach napłynęły do nas pozytywne sygnały. Na przykład maleńkie, himalajskie, buddyjskie królestwo Bhutanu, w którym inne religie poza hinduizmem przez dziesiątki lat były dyskryminowane, zdecydowało o rejestracji grup chrześcijańskich.</u>
          <u xml:id="u-639.11" who="#TadeuszIwiński">W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę niniejszym o przyjęcie proponowanego apelu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-639.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-640">
          <u xml:id="u-640.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję, panie profesorze.</u>
          <u xml:id="u-640.1" who="#JerzyWenderlich">Sejm ustalił, że w dyskusji na tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-640.2" who="#JerzyWenderlich">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-640.3" who="#JerzyWenderlich">Zwracam się do pana posła Libickiego. Czy pan poseł Libicki chciałby teraz zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-640.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Filip Libicki: To znaczy w imieniu klubu, a nie w imieniu wnioskodawców?)</u>
          <u xml:id="u-640.5" who="#JerzyWenderlich">W imieniu klubu, tak.</u>
          <u xml:id="u-640.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Filip Libicki: To ja poczekam.)</u>
          <u xml:id="u-640.7" who="#JerzyWenderlich">Proszę uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-640.8" who="#JerzyWenderlich">W takim razie o wystąpienie w imieniu klubu proszę pana posła Dariusza Lipińskiego, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-641">
          <u xml:id="u-641.0" who="#DariuszLipiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec projektu apelu w sprawie intensyfikacji działań w obronie chrześcijan prześladowanych w różnych częściach świata (druki nr 3802 i 3927).</u>
          <u xml:id="u-641.1" who="#DariuszLipiński">Nawiasem mówiąc, panie marszałku, mam wrażenie, że ten tytuł, który był wyświetlony na początku naszej debaty, jest tytułem nieaktualnym, bo to był tytuł przypisany do projektu, a w efekcie pracy komisji tytuł został zmieniony właśnie na taki, jak przed chwilą odczytałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-642">
          <u xml:id="u-642.0" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-643">
          <u xml:id="u-643.0" who="#DariuszLipiński">W każdym razie chodzi o...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-644">
          <u xml:id="u-644.0" who="#JerzyWenderlich">Przepraszam. Proszę o zatrzymanie w tej chwili czasu, żeby nie krzywdzić pana posła Lipińskiego.</u>
          <u xml:id="u-644.1" who="#JerzyWenderlich">Prosiłbym obecnych pracowników o to, żeby rzeczywiście sprawdzili zasadność uwagi, którą zgłosił pan poseł Lipiński.</u>
          <u xml:id="u-644.2" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle, uprzejmie proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-645">
          <u xml:id="u-645.0" who="#DariuszLipiński">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-645.1" who="#DariuszLipiński">Mało kto wie, że chrześcijanie są dziś najbardziej prześladowaną wspólnotą na świecie. Rocznie w różnych atakach ginie ich 170 tys. W ostatnim okresie, szczególnie w wielu państwach Azji i Afryki, prześladowania i akty nietolerancji nasiliły się. Takie wydarzenia, jak masakra wiernych w katedrze w Bagdadzie 31 października 2010 r. czy zamach bombowy w koptyjskim kościele w Aleksandrii w dzień Nowego Roku, zbulwersowały światową opinię publiczną. Liczne są zamachy na indywidualne osoby, jak np. zamordowany kilka tygodni temu w Tunezji polski zakonnik ksiądz Marek Rybiński. Przed dwoma tygodniami zginął w zamachu - wspomniał o tym pan poseł Iwiński - minister do spraw mniejszości w rządzie Pakistanu Shahbaz Bhatti, jedyny chrześcijanin w tym rządzie. Z nagranej kilka miesięcy wcześniej przez BBC jego wypowiedzi wynika, iż wiedział, że przyznając się do swojej wiary, ryzykuje życiem. Prześladowania chrześcijan osiągnęły taką skalę, że wspólnota międzynarodowa nie mogła ich dłużej ignorować. W końcu stycznia Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy przyjęło rekomendację nr 1957 wzywającą 47 państw członkowskich tej organizacji do podjęcia działań mających na celu zahamowanie aktów nienawiści skierowanych przeciwko chrześcijanom. Zgromadzenie wezwało m.in. jedno z państw członkowskich Rady Europy, Turcję, do wyjaśnienia wszystkich okoliczności uniemożliwienia odprawienia pasterki we wsiach Rizokarpaso i Ayia Triada w północnej części Cypru w Boże Narodzenie 2010 r. Zgromadzenie wezwało wszystkie państwa członkowskie Rady Europy do uwzględniania w relacjach bilateralnych z państwami, których to dotyczy, sytuacji chrześcijan i innych wspólnot religijnych. Bardzo konkretnym postulatem zawartym w tej rekomendacji jest apel do Unii Europejskiej, aby powiązała możliwość korzystania przez państwa Bliskiego Wschodu z instrumentów polityki sąsiedztwa, w tym z pomocy finansowej, ze stopniem przestrzegania przez te państwa praw człowieka. Prześladowania chrześcijan potępił też w rezolucji Parlament Europejski.</u>
          <u xml:id="u-645.2" who="#DariuszLipiński">Polska aktywnie zaangażowała się w działania na arenie międzynarodowej w obronie prześladowanych chrześcijan. W gremiach unijnych Polska systematycznie sygnalizuje pilną potrzebę zintensyfikowania działań Unii Europejskiej na rzecz ochrony praw z zakresu wolności religii i wyznania. Przyjęte 21 lutego stanowisko Rady do Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej potępiające wszelkie przejawy nietolerancji, dyskryminacji i przemocy wobec chrześcijan, tzw. konkluzje na temat nietolerancji, dyskryminacji i przemocy z powodu religii i wyznania, było możliwe do przyjęcia tylko dzięki inicjatywie i stanowczości ministrów spraw zagranicznych czterech państw członkowskich Unii: Włoch, Francji, Węgier i Polski. Postawa tych czterech państw doprowadziła do przełamania oporu niektórych innych państw Unii i do zawarcia w tekście bezpośrednich odniesień do sytuacji chrześcijan jako ofiar ostatnich ataków. W konkluzjach wezwano wysoką przedstawiciel i podległą jej europejską służbę dyplomatyczną do wypracowania konkretnych propozycji służących wzmocnieniu działań Unii Europejskiej na rzecz ochrony i promocji wolności religii i wyznania. Pragnę w tym miejscu wyrazić uznanie dla pana ministra Borkowskiego i podziękować za tę stanowczą postawę.</u>
          <u xml:id="u-645.3" who="#DariuszLipiński">Ponadto już dwa lata temu Ministerstwo Spraw Zagranicznych skierowało do polskich placówek dyplomatycznych polecenie stałego monitorowania sytuacji chrześcijan oraz aktywnego podnoszenia kwestii reagowania na przypadki prześladowań. Polska jest aktywnym uczestnikiem dyskusji w ramach mechanizmu powszechnego przeglądu okresowego Rady Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych. W latach 2009–2010 delegacja RP wygłosiła w Genewie wystąpienia odnoszące się do omawianych zjawisk, formułując pytania i rekomendacje wobec delegacji rządowych Wietnamu, Nigerii, Korei Północnej, Iraku, Iranu, Egiptu i Myanmaru.</u>
          <u xml:id="u-645.4" who="#DariuszLipiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie Platformy Obywatelskiej z uznaniem odnotowują wszystkie te działania. Uważamy, że nie ma bezpośredniego powodu do formułowania dodatkowych wezwań pod adresem władz Rzeczypospolitej. Poprzemy prezentowany projekt dlatego, iż uważamy, że głos polskiego Sejmu w obronie prześladowanych chrześcijan powinien zabrzmieć dobitnie i jednoznacznie. Z uwagi na wielowiekową tradycję tolerancji wyznaniowej w naszym kraju Rzeczpospolita Polska jest w szczególny sposób predestynowana do zajęcia stanowiska w tej sprawie. Posłowie Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska będą głosowali za przyjęciem przedstawionego projektu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-645.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-646">
          <u xml:id="u-646.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-646.1" who="#JerzyWenderlich">Teraz zwrócę się jeszcze do pana posła Dariusza Lipińskiego. Ostrożności nigdy za wiele. Dziękuję za zgłoszenie tych wątpliwości, ale na szczęście nie ma tutaj pomyłki. Po prostu wyświetla się tam tytuł, który jest zawarty w druku zapisanym w porządku obrad, a dopiero kiedy przegłosujemy ten apel, rzeczywiście stanie się on apelem Sejmu Rzeczypospolitej w sprawie intensyfikacji działań w obronie chrześcijan prześladowanych w różnych częściach świata. Na szczęście pracujemy bez błędu, ale dziękuję za zgłoszenie swoich wątpliwości, które mogliśmy rozwiać.</u>
          <u xml:id="u-646.2" who="#JerzyWenderlich">O zabranie głosu proszę pana posła Jarosława Sellina, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-647">
          <u xml:id="u-647.0" who="#JarosławSellin">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Za półtora miesiąca wielu z nas będzie przeżywać w Rzymie lub w kraju wyniesienie na ołtarze największego Polaka w historii, papieża Jana Pawła II. Warto więc na użytek obecnej dyskusji przypomnieć, że Karol Wojtyła przez wiele lat, właściwie od początku swojej posługi, głosił pogląd, iż osoba ludzka właśnie jako osoba ma prawo do wolności religijnej i że to prawo należy się człowiekowi, by mógł w sposób wolny poszukiwać prawdy, łącznie z prawdą najwyższą, którą jest Bóg. Prawo do wolności religijnej, jego zdaniem, było i jest podstawą wszelkich innych praw do wolności, wszelakiej wolności, w tym wolności politycznej. Dzisiaj wiemy, że gdy Jan Paweł II głosił te poglądy, chodziło mu w dużej mierze o wolność religijną dla ludzi i całych narodów żyjących w totalitarnych, na siłę ateizujących ludzi państwach komunistycznych. Dziś na szczęście niemal nie pozostał po tych państwach ślad, ale problem wolności religijnej występuje ze wzmożoną siłą i jest aktualny w innych rejonach świata i z innych niż wojujący ateizm powodów.</u>
          <u xml:id="u-647.1" who="#JarosławSellin">Wiek XX był wiekiem największego męczeństwa chrześcijan, pod względem skali i liczby cierpiących za wiarę nieporównywalny nawet z pierwszymi wiekami po Chrystusie, kiedy prześladowano chrześcijan. To może jest szokujące porównanie, ale to jest po prostu prawda. Za wiarę, nie z innych powodów, tylko właśnie za praktykowanie wiary chrześcijańskiej zabito w XX w. 45 mln chrześcijan. Ktoś wyliczył, że to jest 65% wszystkich chrześcijan zabitych w ciągu 20 wieków. To jest groźne memento dla naszego obecnego stulecia. Musimy zrobić wszystko, by XXI w. nie kończył się takim bilansem.</u>
          <u xml:id="u-647.2" who="#JarosławSellin">Chrześcijanie są dzisiaj największą grupą religijną na świecie. Z ponad 6 mld ludzi żyjących na świecie stanowią 1/3, ok. 2 mld. Nadal podlegają największym prześladowaniom. Dotyczy to przede wszystkim krajów, gdzie dominują muzułmanie, wyznawcy hinduizmu, ale też tych krajów, które kontynuują kulturowy eksperyment komunizmu, choć czasem mocno przekształcony, jak Chiny, Wietnam, Korea Północna czy Kuba. Dyskryminacja, prześladowanie i zabijanie chrześcijan dotyczy wciąż aż co trzeciego kraju na świecie.</u>
          <u xml:id="u-647.3" who="#JarosławSellin">Obowiązkiem Europy, której potęga i znaczenie wyrosły na bazie cywilizacji chrześcijańskiej, jest upominanie się o prześladowanych w różnych krajach chrześcijan. W krajach Azji i Afryki uważnie obserwuje się, czy współobywatele chrześcijanie mają jakichś protektorów, którzy mogliby się o nich upomnieć, czy nie mają. Jeśli się widzi, że ich nie ma, rozzuchwala to fanatyków antychrześcijańskich czy szukających taniego poklasku rządzących tam dyktatorów. Nie sądzę, że gdybyśmy w Europie w tej sprawie byli bardziej stanowczy, to armia egipska sprowokowałaby ostatni głośny atak na kościół koptyjski w Aleksandrii - bo prawda o tym, że to właśnie armia egipska stała za tą prowokacją, została ujawniona niedawno przez powstańców egipskich. Rząd pakistański przy naszej stanowczości też z pewnością silniej chroniłby swojego ministra chrześcijanina w rządzie - ministra, o którym już była tutaj mowa, a który właśnie został zabity za to, że próbował walczyć z nadużywanym przez radykalnych islamistów prawem o bluźnierstwie, które co jakiś czas uderza w tamtejszych chrześcijan. Z powodu prześladowań znikają też na naszych oczach całe starożytne wspólnoty chrześcijańskie w krajach Bliskiego Wschodu, zwłaszcza w Iraku.</u>
          <u xml:id="u-647.4" who="#JarosławSellin">W Europie nie wszyscy widzą potrzebę obrony prześladowanych chrześcijan. Poprawność polityczna często powoduje, że przyjmowane są bardzo ogólnikowe deklaracje o konieczności tolerancji, ale nieupominające się wprost o prawa chrześcijan. Często zlaicyzowane już społeczeństwa i rządy krajów europejskich przedkładają niestety interesy nad upominanie się o prawa obywateli krajów, od których kupuje się na przykład ropę. Ale świadomość potrzeby takiej walki powoli się budzi, między innymi wskutek tych głośnych wydarzeń ostatnich miesięcy i ich nagłośnienia. Trzeba więc tę tendencję wzmacniać.</u>
          <u xml:id="u-647.5" who="#JarosławSellin">Dlatego martwi nas to, że przedstawiciele kraju, z którego wywodzi się Jan Paweł II, a który ma tak piękną tradycję tolerancji religijnej i w którym religijność jest ciągle żywa, nie są na pierwszej linii frontu w tej walce, tak to odczuwamy. Wyprzedzają nas Włosi, Węgrzy, Niemcy, których prominentni politycy czasem nawet się dziwią, że Polska w tej sprawie jest mniej od nich aktywna. Stąd projekt omawianej dzisiaj rezolucji. Oczekujemy, że prezydent Bronisław Komorowski, premier Donald Tusk i minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski będą wykorzystywać każde dostępne dla nich forum dyskusji międzynarodowej do upominania się o prawa prześladowanych chrześcijan, a okazji ku temu mają niemało.</u>
          <u xml:id="u-647.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-647.7" who="#JarosławSellin"> Taki jest sens przygotowanej przez posłów rezolucji i dlatego Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość udziela tej uchwale jednoznacznego poparcia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-647.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-648">
          <u xml:id="u-648.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-648.1" who="#JerzyWenderlich">O zabranie głosu w imieniu Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej proszę pana posła Eugeniusza Czykwina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-649">
          <u xml:id="u-649.0" who="#EugeniuszCzykwin">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony Wysokiej Izbie projekt rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata zasługuje na jednoznaczne, zdecydowane poparcie, a inicjatorom jego powstania należą się słowa podziękowania.</u>
          <u xml:id="u-649.1" who="#EugeniuszCzykwin">Dziękując za tę inicjatywę, nie możemy, ja przynajmniej nie mogę, uwolnić się od poczucia wstydu za dotychczasowe milczenie i bezczynność wobec ogromu cierpień, jakich każdego dnia, każdej godziny i minuty doświadczają chrześcijanie na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-649.2" who="#EugeniuszCzykwin">By uświadomić skalę tego zjawiska, powiem, że w czasie, gdy toczymy naszą debatę - tak wynika ze statystyk - zginęło już kilkunastu chrześcijan, a w czasie mojego 3-minutowego przemówienia straci życie kolejny wierzący w Chrystusa.</u>
          <u xml:id="u-649.3" who="#EugeniuszCzykwin">To, co powiedziałem, nie jest wymysłem. Z raportu przedstawionego przez organizację Pomoc Kościołowi w Potrzebie, a raport ten opiera się m.in. na danych Departamentu Stanu USA, dokumentach statystycznych Stolicy Apostolskiej i informacjach innych kościołów, wynika, że w latach 2009 i 2010 każdego roku zginęło - mówił już o tym mój przedmówca - 170 tys. chrześcijan. Z przedstawionych dokumentów wynika, że do dyskryminacji chrześcijan ze względu na wyznawaną wiarę dochodzi w ponad 70 krajach świata, w których rocznie na całych świecie jest brutalnie prześladowanych 200 mln chrześcijan.</u>
          <u xml:id="u-649.4" who="#EugeniuszCzykwin">Przytoczone liczby, dostępne, jeśli tylko chcemy, informacje o tragicznym losie naszych współbraci w wierze powinny być dla nas, przynależących do cywilizacji stworzonej na wartościach chrześcijańskich, swoistym wyrzutem sumienia. Powinny być, ale niestety, przynajmniej do niedawna, nie były. Powstaje pytanie dlaczego. Dlaczego fakty dyskryminowania ludzi z powodu ich wiary, nękanie czy ich zabijanie tak rzadko stają się powodem publicznej dyskusji? Dlaczego, żyjąc w krajach, gdzie wolność religijna jest czymś oczywistym, a takimi państwami od ponad 100 lat są państwa Europy Zachodniej i Ameryki Północnej, a od ponad 20 lat także my w pełni korzystamy z tej wolności, konieczność ochrony podstawowych praw człowieka nie jest dla nas oczywistością, choć w ostatnim czasie sytuacja, jak tu już było mówione, zmienia się?</u>
          <u xml:id="u-649.5" who="#EugeniuszCzykwin">Pozostają jednak aktualne pytania. Pan poseł Sellin mówił o hekatombie chrześcijan w XX w. Jedno z takich pytań brzmi: Dlaczego chrześcijańska Europa milczała, a nawet nie skrywała satysfakcji wobec ofiary ponad 40 tys. duchownych i milionów wiernych zamordowanych, uwięzionych, zesłanych do łagrów bolszewickiej Rosji?</u>
          <u xml:id="u-649.6" who="#EugeniuszCzykwin">Mogłoby się wydawać, że po czasie kolonializmu, totalitaryzmu, po Holokauście, po dwóch krwawych wojnach światowych zachodnia cywilizacja, dysponując niezbędnymi środkami, będzie podejmowała skuteczne próby obrony fundamentalnych praw, a wolność religijna przynależy do podstawowych praw człowieka. Tak się nie dzieje albo dzieje się w bardzo ograniczonym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-649.7" who="#EugeniuszCzykwin">O rzeczywistym stosunku do chrześcijańskich wartości współczesnych europejskich elit świadczy pewien może mało znany, ale znamienny fakt. Otóż gdy w 1999 r. lotnictwo NATO przez 80 dni bombardowało Jugosławię, śp. patriarcha serbskiej Cerkwi Paweł zwrócił się do przywódców państw NATO z prośbą. Prosił o niewiele: o wstrzymanie bombardowań Belgradu i serbskich miast na jedną paschalną noc, gdy prawosławni świętują zmartwychwstanie Pana. Odpowiedzią były pisane przez brytyjskich żołnierzy na bombach szydercze paschalne pozdrowienia.</u>
          <u xml:id="u-649.8" who="#EugeniuszCzykwin">Od czasu gdy wojska NATO i społeczność międzynarodowa, w tym oczywiście i nasze wojska, wzięły pełną odpowiedzialność za sytuację w Kosowie, nieznani sprawcy zniszczyli i zbezcześcili ponad 100 świątyń i prawosławnych monasterów. Chrześcijańskie dziedzictwo Europy jest niszczone nie tylko w Kosowie. Tak dzieje się w okupowanej przez Turcję północnej części Cypru, tak dzieje się w północno-wschodniej części Turcji, skąd wypędzono ludność ormiańską.</u>
          <u xml:id="u-649.9" who="#EugeniuszCzykwin">Gwoli sprawiedliwości chcę przypomnieć, że polski Sejm w 2004 r. w specjalnej uchwale potępił barbarzyńskie akty niszczenia...</u>
          <u xml:id="u-649.10" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-649.11" who="#EugeniuszCzykwin">‍...chrześcijańskiego dziedzictwa w Kosowie, ale już nie zdołaliśmy w tej kadencji przyjąć uchwały, która była zgłoszona z inicjatywy grupy posłów SLD, a w której Sejm wyraziłby żal z powodu barbarzyńskiej akcji burzenia 140 cerkwi przez polskie wojsko i polską Policję w 1938 r. na południowym Podlasiu i Chełmszczyźnie.</u>
          <u xml:id="u-649.12" who="#EugeniuszCzykwin">Nasz omawiany apel jest kolejnym, ale oby nie jednostkowym, aktem naszego sprzeciwu wobec nierespektowania przez państwa, także te aspirujące, jak jest to w przypadku Turcji, do struktur europejskich, prawa chrześcijan do życia w pokoju. Jest naszym moralnym obowiązkiem zadawanie sprawcom...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-650">
          <u xml:id="u-650.0" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-651">
          <u xml:id="u-651.0" who="#EugeniuszCzykwin">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-651.1" who="#EugeniuszCzykwin">...niewygodnych dla nich pytań. Jest naszym obowiązkiem nazywanie niesprawiedliwości, aktów przemocy i nietolerancji po imieniu. Jest naszym obowiązkiem wynosić na światło dzienne krzywdy i cierpienia. Musimy to czynić choćby ze względu na to jedno życie, tego jednego człowieka, wyznającego wiarę w Chrystusa, który, obym się mylił, w czasie, kiedy przemawiałem, został zabity. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-651.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-652">
          <u xml:id="u-652.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-652.1" who="#JerzyWenderlich">O wystąpienie w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego proszę pana posła Stanisława Witaszczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-653">
          <u xml:id="u-653.0" who="#StanisławWitaszczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawiam stanowisko dotyczące projektu rezolucji w sprawie intensyfikacji przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata.</u>
          <u xml:id="u-653.1" who="#StanisławWitaszczyk">Rzeczpospolita Polska jako kraj chrześcijański, w którym zawsze szanowano prawo wolności wyznania, ma w takiej sytuacji moralny obowiązek obrony praw chrześcijan na całym świecie, występując jednocześnie w obronie tolerancji religijnej. Naszym zdaniem obecna sytuacja jest coraz bardziej niepokojąca, a miejscami dramatyczna. Należy tu podkreślić, że w ponad siedemdziesięciu krajach, w tym m.in. w Egipcie, Indiach, na Bliskim Wschodzie, w Afganistanie, Somalii, Wietnamie, w wielu innych krajach, dochodzi do prześladowań chrześcijan. Oznacza to, że w co trzecim kraju na świecie łamie się podstawowe prawo człowieka do wolności religijnej, zawarte w art. 18 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-653.2" who="#StanisławWitaszczyk">Z oficjalnych danych agencji badających ten problem wynika, że nawet co trzy minuty z powodu wiary chrześcijańskiej ginie człowiek, a pozostałe przypadki to więzienie, tortury i wykluczenie społeczne. Według współczesnych organizacji chrześcijańskich oraz świeckich 150, 170 tys. zamordowanych rocznie chrześcijan to liczba skromna i niedoszacowana. Exodus chrześcijan z Iraku - jeszcze kilka lat temu chrześcijan było tam blisko 1,5 mln, obecnie jest już tylko 400 tys. Eksterminacja w Indiach - nieraz dochodzi tam do wyginięcia całych wsi. Mieszkańcy tych wiosek niekiedy spędzają noce w strachu w dżungli. Zabójstwa na zlecenie w Wietnamie. Działalność fundamentalistów egipskich powiązanych z Al-Kaidą - to tylko część narastającego dramatu chrześcijan.</u>
          <u xml:id="u-653.3" who="#StanisławWitaszczyk">W tej sytuacji istnieje konieczność, aby Sejm Rzeczypospolitej Polskiej udzielił poparcia rezolucjom Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy i Parlamentu Europejskiego potępiającym wszelkie przejawy nietolerancji, dyskryminacji i przemocy wobec chrześcijan. Potrzeba podjęcia w szerokim zakresie intensywnych działań na rzecz obrony prawa do wolności wyznania jest naszym zdaniem oczywista.</u>
          <u xml:id="u-653.4" who="#StanisławWitaszczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wnoszę o podjęcie niezwłocznych działań zmierzających do przyjęcia rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-654">
          <u xml:id="u-654.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-654.1" who="#JerzyWenderlich">Zanim zaproszę na mównicę pana posła Jana Filipa Libickiego, pozwólcie państwo, że powiem wszystkim: Dzień dobry państwu, bo to już ta pora.</u>
          <u xml:id="u-654.2" who="#JerzyWenderlich">Pan poseł Jan Filip Libicki, Polska jest Najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-655">
          <u xml:id="u-655.0" who="#JanFilipLibicki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-655.1" who="#JanFilipLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polska jest Najważniejsza mam przyjemność przedstawić stanowisko odnośnie do projektu rezolucji w sprawie wezwania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów i Ministra Spraw Zagranicznych do podjęcia działań w obronie prześladowanych chrześcijan w różnych częściach świata, druki nr 3802 i 3927. Jest mi szczególnie miło to czynić, ponieważ klub Polska jest Najważniejsza był inicjatorem i projektodawcą tej rezolucji, ale oczywiście ona ma charakter otwarty, właśnie taka była idea, która nam przyświecała, żeby wszystkie kluby parlamentarne poparły to przedsięwzięcie. Cieszę się, że właśnie tak się dzieje, to wynika z wystąpień wszystkich moich przedmówców.</u>
          <u xml:id="u-655.2" who="#JanFilipLibicki">Jaka była główna idea, która nam przyświecała? Takim impulsem był atak na świątynię koptyjską w Aleksandrii na początku tego roku, o czym tutaj była mowa. Ważnym elementem było także to, że po tym ataku w Aleksandrii minister spraw zagranicznych Republiki Włoskiej pan Franco Frattini jako pierwszy postawił tę sprawę jako kwestię, którą powinna zająć się Rada ds. Zagranicznych Unii Europejskiej. Przy okazji chciałbym podziękować Ministerstwu Spraw Zagranicznych, panu ministrowi Sikorskiemu - jak rozumiem, reprezentowanemu tutaj przez pana ministra Borkowskiego - za to, że pan minister Frattini otrzymał takie wsparcie ze strony polskiej, ze strony pana ministra Sikorskiego. Chociaż na początku, w pierwszej fazie, 31 stycznia ten pierwotny dokument, który wyszedł z rady ds. stosunków zagranicznych, mówił ogólnie o prześladowaniach religijnych, to jednak później został doprecyzowany i mówił już o tym wyraźnie. Podobnie jak rezolucja Parlamentu Europejskiego z 20 stycznia tego roku, również dokument, który wyszedł z rady ds. stosunków zagranicznych, oba te dokumenty jednoznacznie wskazywały właśnie na chrześcijan jako na tę grupę prześladowaną. Nie mówiono więc, jak do tej pory w dokumentach różnych instytucji Unii Europejskiej, ogólnie o prześladowaniach religijnych, ale właśnie wskazywano na chrześcijan. O czym mówiła choćby rezolucja Parlamentu Europejskiego? Wzywała do wykrycia sprawców, zwracała się do Rady, a także Komisji Europejskiej, co jest rzeczą ważną, o zwrócenie uwagi na problem prześladowania chrześcijan we wszystkich raportach dotyczących przestrzegania praw człowieka, które te instytucje będą przedstawiać na swoich forach.</u>
          <u xml:id="u-655.3" who="#JanFilipLibicki">Tu trzeba sobie jasno powiedzieć i podkreślić, że wydaje się to być pewnym przełomem, że po raz pierwszy chrześcijanie jako grupa wyznaniowa są poddani takiemu monitoringowi w tym sensie, czy ich prawa nie są łamane. Myślę, że to jest bardzo duże osiągnięcie i trzeba to wyraźnie zaakcentować.</u>
          <u xml:id="u-655.4" who="#JanFilipLibicki">Jeżeli chodzi o samo zjawisko prześladowania chrześcijan na świecie, tutaj była o tym mowa, podam tylko kilka przykładów. Było to na przykład zamordowanie pakistańskiego ministra do spraw mniejszości pana Shahbaza Bhattiego, czy sprawa obywatelki Pakistanu pani Asi Bibi. To jest jakby pierwsza kwestia.</u>
          <u xml:id="u-655.5" who="#JanFilipLibicki">Druga kwestia, na którą w sposób szczególny chciałbym zwrócić uwagę, dotyczy Afganistanu. Trzeba tu jasno powiedzieć, że w misję w Afganistanie zaangażowani są polscy żołnierze, którzy są w większości chrześcijanami, którzy przelewają krew za to, żeby sytuacja w Afganistanie unormowała się, żeby panował tam względny pokój, na ile to jest możliwe. W tym samym czasie władze Afganistanu, które korzystają z ochrony polskich żołnierzy, w większości chrześcijan, dopuszczają się aktów dyskryminacji na tych swoich obywatelach, niegdyś wyznawcach islamu, którzy na przykład zdecydowali się przyjąć chrześcijaństwo. Myślę, że powinniśmy w naszych relacjach z rządem afgańskim wskazywać, że jednak wymagamy, jeśli nasi żołnierze składają tam daninę krwi, aby to podstawowe prawo człowieka było respektowane w stosunku do afgańskich chrześcijan.</u>
          <u xml:id="u-655.6" who="#JanFilipLibicki">To jest również kwestia tego, o czym mówił także pan poseł Lipiński, czyli prześladowania chrześcijan w Iraku. Mam tu na myśli problemy, jakie miał na przykład arcybiskup Kirkuku Louis Sako, jeśli chodzi o odprawienie w tym roku pasterki. To był też taki ważny element. Któryś z panów mówił też przede mną o exodusie chrześcijan z Iraku między rokiem 1987 a obecnym - wyemigrowało ponad milion chrześcijan.</u>
          <u xml:id="u-655.7" who="#JanFilipLibicki">Na koniec chciałbym podziękować poszczególnym ambasadorom krajów, o których tutaj mówiliśmy, którzy w momencie, kiedy dowiedzieli się, że podejmujemy taką rezolucję, poprosili o spotkanie, chcą nawiązać kontakt, chcą rozmawiać i te sprawy tłumaczyć. Przede wszystkim chciałbym podziękować panu ambasadorowi Pakistanu, panu ambasadorowi Egiptu, a także nuncjuszowi apostolskiemu w Polsce, który też wyraził zainteresowanie naszą inicjatywą.</u>
          <u xml:id="u-655.8" who="#JanFilipLibicki">I jeszcze jedna informacja i podziękowanie. Informacja jest taka, że na poprzednim posiedzeniu Sejmu ukonstytuował się Parlamentarny Zespół ds. Przeciwdziałania Dyskryminacji Chrześcijan na Świecie. Cieszy mnie fakt, że są tam przedstawiciele wszystkich klubów parlamentarnych. Mam nadzieję, że to też będzie takie dobre międzyklubowe forum do spotkań z panami ambasadorami, którzy wyrazili tego typu zainteresowanie, a Ministerstwo Spraw Zagranicznych w osobie pana ministra Najdera nie wnosi tutaj żadnego sprzeciwu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-656">
          <u xml:id="u-656.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-657">
          <u xml:id="u-657.0" who="#JanFilipLibicki">Chciałem podziękować całej podkomisji za tak harmonijną pracę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-658">
          <u xml:id="u-658.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-659">
          <u xml:id="u-659.0" who="#JanFilipLibicki">...a panu marszałkowi za wyrozumiałość. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-659.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-660">
          <u xml:id="u-660.0" who="#JerzyWenderlich">Lista posłów zapisanych do zadania pytania jeszcze nie została zamknięta.</u>
          <u xml:id="u-660.1" who="#JerzyWenderlich">Czy ktoś z państwa posłów chciałby się jeszcze na nią wpisać?</u>
          <u xml:id="u-660.2" who="#JerzyWenderlich">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-660.3" who="#JerzyWenderlich">Zamykam tę listę.</u>
          <u xml:id="u-660.4" who="#JerzyWenderlich">Ostatnio widziałem panią poseł Sobecką w sektorze Platformy Obywatelskiej, ale teraz jej nie widzę, a tutaj jest zapisana pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-660.5" who="#JerzyWenderlich">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-660.6" who="#JerzyWenderlich">Ustalam czas zadawania pytania na jedną minutę.</u>
          <u xml:id="u-660.7" who="#JerzyWenderlich">Czy to pani poseł wystarczy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-661">
          <u xml:id="u-661.0" who="#AnnaSobecka">No, raczej nie, bo sprawa jest ważna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-662">
          <u xml:id="u-662.0" who="#JerzyWenderlich">Raczej nie - w takim razie półtorej minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-663">
          <u xml:id="u-663.0" who="#AnnaSobecka">Proszę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-664">
          <u xml:id="u-664.0" who="#JerzyWenderlich">W takim razie półtorej minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-665">
          <u xml:id="u-665.0" who="#AnnaSobecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-665.1" who="#komentarz">(Poseł Witold Pahl: Czy to dla wszystkich, czy tylko dla pani poseł?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-666">
          <u xml:id="u-666.0" who="#JerzyWenderlich">Dlatego, że dla pani poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-667">
          <u xml:id="u-667.0" who="#AnnaSobecka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-668">
          <u xml:id="u-668.0" who="#JerzyWenderlich">...to również dla wszystkich innych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-669">
          <u xml:id="u-669.0" who="#AnnaSobecka">Wysoka Izbo! Chciałabym zapytać, jaki był rezultat, jak została potraktowana przez obecnie rządzących uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie przypadków prześladowania chrześcijan w Indiach. To jest oczywiście nasza uchwała, przez nas redagowana, myślę tutaj o Prawie i Sprawiedliwości. Sejm zwracał się do Rady Ministrów o zintensyfikowanie działań na forum Unii Europejskiej, Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych organizacji międzynarodowych zmierzających do zapewnienia praw i bezpieczeństwa chrześcijan w Indiach. Pytam, bowiem skuteczne działania zniechęciłyby do prześladowań chrześcijan, tymczasem mieliśmy następne takie przypadki w innych krajach. Cztery państwa europejskie: Włochy, Francja, Węgry i Polska zmobilizowały się i podjęły inicjatywę, działania w obronie prześladowanych chrześcijan. Niektóre kraje wykazują większą wrażliwość niż inne.</u>
          <u xml:id="u-669.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-669.2" who="#AnnaSobecka"> Obserwuję niestety smutne zjawisko, ma miejsce tragedia, ktoś ginie, wszyscy wtedy składają deklaracje, a później mija kilka dni, uwagę dziennikarzy zajmują inne wiadomości i o prześladowanych chrześcijanach się zapomina. Zbyt często wszystko kończy się emocjami. Powinniśmy sobie natomiast zdać sprawę z tego, że chrześcijanie nie są prześladowani od czasu do czasu, tylko są prześladowani codziennie. Czy politykom brakuje świadomości w tej dziedzinie, czy też woli do podjęcia działań? Dziękuję uprzejmie, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-669.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-670">
          <u xml:id="u-670.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-670.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Robert Telus, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-671">
          <u xml:id="u-671.0" who="#RobertTelus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, że nareszcie w Sejmie podejmujemy taką rezolucję, dlatego że - jak to już powiedziano - sprawa prześladowania chrześcijan jest na świecie bardzo poważnym problemem. Zgodnie ze statystykami, które mamy, co trzy minuty, drodzy państwo, na świecie ginie chrześcijanin za wiarę.</u>
          <u xml:id="u-671.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Witaszczyk: Co trzy sekundy.)</u>
          <u xml:id="u-671.2" who="#RobertTelus">Co trzy minuty, panie pośle, co trzy minuty. To jest bardzo poważny problem.</u>
          <u xml:id="u-671.3" who="#RobertTelus">Drodzy państwo, przypomina mi się taka piosenka pielgrzymkowa: Chrześcijanie, bądźcie sobą, nie bójcie się. Bądźcie zawsze solidarni w walce ze złem. Dzisiaj wszystkie kluby pokazują, że jesteśmy w tej walce solidarni. Pamiętamy, jak niedawno jeszcze na naszej ziemi, w naszym kraju, ginęli chrześcijanie. Mam tutaj na myśli błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszkę, a także wielu innych, którzy zginęli.</u>
          <u xml:id="u-671.4" who="#RobertTelus">Przychodzi mi na myśl taka refleksja. Niektórzy oddają życie za bycie chrześcijaninem, za wiarę. To straszne. Często jednak nękanie chrześcijan jest gorsze. Na pewno jest to pierwszy krok...</u>
          <u xml:id="u-671.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-671.6" who="#RobertTelus">...do prześladowania chrześcijan. Mam tu na myśli dwa zdarzenia.</u>
          <u xml:id="u-671.7" who="#RobertTelus">Panie marszałku, jeżeli pan jeszcze pozwoli...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-672">
          <u xml:id="u-672.0" who="#JerzyWenderlich">Panie pośle, wolałbym, żeby pan już kończył, bo czas regulaminowy minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-673">
          <u xml:id="u-673.0" who="#RobertTelus">Podam tylko dwa przykłady.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-674">
          <u xml:id="u-674.0" who="#JerzyWenderlich">Nie, jeden przykład proszę. Dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-675">
          <u xml:id="u-675.0" who="#RobertTelus">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-675.1" who="#RobertTelus">Niedawno w Unii Europejskiej został wydany kalendarz, w którym były zaznaczone wszystkie święta, oprócz świąt chrześcijańskich. To pierwszy krok do prześladowania. Drugi przykład, panie marszałku, to słynna wypowiedź pana premiera Donalda Tuska o moherowych beretach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-675.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-676">
          <u xml:id="u-676.0" who="#JerzyWenderlich">Widzi pan, lepiej byłoby, gdyby podał pan jeden przykład. Byłoby bardziej pokojowo.</u>
          <u xml:id="u-676.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Krzysztofa Sońtę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-676.2" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-676.3" who="#JerzyWenderlich">Zapraszam pana posła Tadeusza Woźniaka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-677">
          <u xml:id="u-677.0" who="#TadeuszWoźniak">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-677.1" who="#TadeuszWoźniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W czasach PRL-u w Polsce nie mówiło się o prześladowaniu chrześcijan na świecie, ponieważ również w naszym kraju chrześcijanie byli na co dzień prześladowani. Nie wspomina się dzisiaj raczej o tym, że funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej, ZOMO, członkowie formacji politycznych, w tym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a także żołnierze zawodowi nie mogli uczęszczać do kościoła, nie mogli publicznie praktykować swojej religii. Jeśli to robili, byli prześladowani. Usuwało się ich ze służby, ze stanowisk. To przecież były realia naszego kraju. Kiedy w 1989 r. odzyskaliśmy niepodległość, przyszedł czas, abyśmy jasno, wyraźnie i głośno powiedzieli stop prześladowaniu chrześcijan w Polsce, stop prześladowaniom chrześcijan na świecie. Ten nasz głos jakoś się rozmywał.</u>
          <u xml:id="u-677.2" who="#TadeuszWoźniak">W ubiegłym roku w lutym wygłosiłem z tej trybuny oświadczenie, w którym wskazywałem na prześladowanie chrześcijan w świecie. Wezwałem wtedy polski rząd, wszystkie osoby, które mają ogromne znaczenie, a także wszystkich ludzi dobrej woli do podjęcia działań w celu ochrony, obrony chrześcijan przed prześladowaniami. Proszę państwa, mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że do dzisiaj, na naszych oczach, na przykład w Erytrei czy w Sudanie, apostatę, czyli kogoś, kto przeszedł na przykład z wiary muzułmańskiej na chrześcijańską, skazuje się na karę śmierci przez ukrzyżowanie.</u>
          <u xml:id="u-677.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-677.4" who="#TadeuszWoźniak">Panie ministrze, ponieważ czas się kończy, chciałbym zadać panu pytanie z prośbą o udzielenie odpowiedzi na piśmie. Proszę przygotować materiał, którym moglibyśmy się posługiwać, mówiący o tym, jakie działania podejmował i podejmuje polski rząd w sprawie obrony chrześcijan przed prześladowaniami na całym świecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-678">
          <u xml:id="u-678.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-678.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-679">
          <u xml:id="u-679.0" who="#TadeuszWoźniak">Ostatnie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-680">
          <u xml:id="u-680.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-680.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Sławomira Woracha, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-681">
          <u xml:id="u-681.0" who="#TadeuszWoźniak">Panie marszałku, jedno pytanie. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-682">
          <u xml:id="u-682.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-682.1" who="#JerzyWenderlich">Mam radę dla wszystkich innych osób zadających pytania. To są pytania. Proponuję, żebyście państwo rozpoczynali od zadania pytania, a jeśli starczy czasu, wówczas proszę wygłaszać opinie i postulaty. Wtedy na pewno łatwiej będzie gospodarować czasem.</u>
          <u xml:id="u-682.2" who="#JerzyWenderlich">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-683">
          <u xml:id="u-683.0" who="#SławomirWorach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt apelu Wysokiej Izby w sprawie intensyfikacji działań w obronie chrześcijan dotyczy przede wszystkim aktów nietolerancji i prześladowań wobec chrześcijan w państwach Azji i Afryki. Ja jednak chciałbym zwrócić Wysokiej Izbie uwagę na fakt poważnych nietolerancji, aktów nietolerancji i prześladowań chrześcijan na terenach Białorusi. Obecnie wśród społeczeństwa białoruskiego ateizm deklaruje 29%, chrześcijaństwo ok. 70%, katolików jest tam ok. 1,5 mln. Wśród przepisów białoruskiego prawodawstwa szczególnie kontrowersyjny jest przepis zakazujący gromadzenia się na modlitwie w prywatnych domach. Według przepisów spotkania modlitewne są legalne wyłącznie wtedy, kiedy przejdą mozolną, długotrwałą procedurę rejestracyjną, co oczywiście jest w zasadzie niewykonalne. Kościół katolicki na Białorusi liczy ponad 400 parafii, 381 kapłanów i ponad 350 sióstr zakonnych. Katoliccy księża w znacznej mierze są polskiej narodowości. Nieustannie rosną problemy wizowe. Wzrasta liczba duchownych, którym odmówiono wjazdu na Białoruś, a milicja białoruska przeprowadza rewizje we wspólnotach chrześcijańskich.</u>
          <u xml:id="u-683.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-683.2" who="#SławomirWorach">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jakie działania podejmie polski rząd w celu ochrony duchownych polskiej narodowości oraz Polaków chrześcijan zamieszkujących tereny Białorusi? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-683.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-684">
          <u xml:id="u-684.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-684.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Kazimierza Moskala.</u>
          <u xml:id="u-684.2" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-684.3" who="#JerzyWenderlich">A więc o zadanie pytania proszę pana posła Artura Górskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-684.4" who="#JerzyWenderlich">Pan poseł Worach też zaczął zadawać pytania w zasadzie już po czasie. Spróbujcie państwo może odwrócić tę kolejność. Jak pytania, to pytania, a później można już gospodarować czasem tak, jak się chce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-685">
          <u xml:id="u-685.0" who="#ArturGórski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dyskutujemy nad projektem apelu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie intensyfikacji działań w obronie chrześcijan prześladowanych w różnych częściach świata. Tekst, który przyjęła Komisja Spraw Zagranicznych, różni się od tekstu zaproponowanego pierwotnie. Nie ma wątpliwości, że obecny tekst jest uboższy. Zrezygnowano m.in. z przywołania przykładów prześladowania chrześcijan w różnych krajach. A przypomnę, że pierwotny projekt, który zresztą miał być rezolucją Sejmu RP, a nie tylko apelem, przywoływał skrajnie trudną sytuację chrześcijan w Iraku, zamachy bombowe w Egipcie czy trwające od lat krwawe prześladowania w Indiach. Dlaczego zrezygnowano z faktów na rzecz ogólników?</u>
          <u xml:id="u-685.1" who="#ArturGórski">W apelu jest mowa o dotychczasowych reakcjach świata na nasilające się zjawisko prześladowania chrześcijan na świecie. Jednak w tekście, nad którym będziemy głosowali, nie znalazła się informacja o zaniepokojeniu tym haniebnym zjawiskiem ze strony papieża Benedykta XVI, który potępił prześladowania chrześcijan w ostatnim orędziu na Światowy Dzień Pokoju. Uważam za porażkę moralną tego Sejmu, iż w apelu nie będą przywołane słowa papieża, który wyraził nadzieję, że: „Zwłaszcza w Europie zostanie wyeliminowana wrogość i uprzedzenia do chrześcijan”. Dlaczego zrezygnowano z odwołania się do słów Ojca Świętego mającego niewątpliwie mandat, by w tej sprawie zabierać głos i stawać w obronie prześladowanych chrześcijan? Moje pytanie kieruję do posła sprawozdawcy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-685.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-686">
          <u xml:id="u-686.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-686.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę panią poseł Marię Nowak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-686.2" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-686.3" who="#JerzyWenderlich">A więc pytanie zadawać będzie pan poseł Łukasz Zbonikowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-687">
          <u xml:id="u-687.0" who="#ŁukaszZbonikowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-687.1" who="#ŁukaszZbonikowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dzisiejszej debacie były przytaczane szacunki z ubiegłego wieku - ponad 45 mln chrześcijan zostało zamordowanych za wiarę. Na rok daje to prawie 0,5 mln chrześcijan, którzy byli mordowani. Oznacza to, że na oczach świata, niestety milczącego, każdego roku dokonuje się ludobójstwo. Świat cywilizowany, świat zbudowany na wartościach nie tylko Europy łacińskiej, ale też chrześcijańskiej powinien głośno zabierać głos i powinien podejmować działania. Dotyczy to również państwa polskiego i to zarówno dlatego, o czym była mowa, że jesteśmy państwem chrześcijańskim, przez większość deklarującym się jako państwo katolickie, tradycje historyczne także do tego uprawniają, jak i dlatego, że Polska jest na szczęście krajem miłującym prawa człowieka i szanuje godność oraz życie ludzkie. Dlatego wszyscy, łącznie z chrześcijanami i niechrześcijanami, agnostykami, powinni mocno walczyć o to, aby nie dopuszczać do tego ludobójstwa, jakie na oczach świata się odbywa. Niestety nowy XXI wiek też się zaczyna niezbyt dobrze w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-687.2" who="#ŁukaszZbonikowski">Dlatego mam pytanie do rządu: Co do tej pory polski rząd w tej kwestii zrobił? Chodzi mi szczególnie o to, czy oficjalnie już potępiał akty nietolerancji wobec chrześcijan w różnych częściach świata. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-687.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-688">
          <u xml:id="u-688.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-688.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Andrzeja Jaworskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-689">
          <u xml:id="u-689.0" who="#AndrzejJaworski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wczorajszy dzień zaczęliśmy od dyskusji na temat priorytetów polskiej prezydencji, a właściwie ich braku, dzisiejszy dzień zaczęliśmy od dyskusji na temat prześladowania chrześcijan na całym świecie. Być może, panie ministrze, warto byłoby - prosiłbym o odpowiedź - właśnie w czasie polskiej prezydencji ten temat uczynić jednym z czołowych tematów, które Polska wniosłaby do debaty publicznej. Myślę, że nie należy zapominać także o tych prześladowaniach, o tej dyskryminacji, która dotyczy chrześcijan w samej Unii Europejskiej. Wielokrotnie czytaliśmy informacje o tym, że kobiety, mężczyźni w różnych firmach prywatnych, ale także państwowych, byli zwalniani czy dyskryminowani za to, że np. nosili mały krzyżyk na szyi. Myślę, że to udowadnia, iż kiedy się godzimy na takie zachowania poprzez to, że nie pokazujemy, iż jesteśmy z tymi osobami, które są prześladowane, one się natężają. I dlatego proszę pana ministra o to, aby powiedział, czy ten temat może być jednym z głównych tematów polskiej prezydencji w Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-689.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-690">
          <u xml:id="u-690.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-690.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Antoni Błądek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-691">
          <u xml:id="u-691.0" who="#AntoniBłądek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Trwający obecnie okres Wielkiego Postu przynosi nam zawsze refleksję nad krzyżem oraz nad cierpieniem pierwszych wyznawców Chrystusa, którzy ginęli z rąk prześladowców. To właśnie obraz pierwszych trzech wieków chrześcijaństwa kojarzy nam się z prześladowaniami Kościoła, ale dzisiaj, w XXI w., trzeba jasno powiedzieć: Golgota wciąż trwa. Dzisiejsze prześladowania chrześcijan są kontynuacją Golgoty.</u>
          <u xml:id="u-691.1" who="#AntoniBłądek">Gdy demokratyczna Europa zabrania obecności krzyża w przestrzeni publicznej, w Somalii i Etiopii codziennie w miejscach publicznych krzyżuje się chrześcijan. Od pierwszego Chrystusowego krzyża na Golgocie do dnia dzisiejszego zamordowano ponad 75 mln chrześcijan. Polski Sejm, rząd oraz prezydent powinni zdecydowanie włączyć się w obronę prześladowanych chrześcijan na świecie. Prześladowania dotykają również polskich obywateli, którzy jako misjonarze na całym świecie niosą nie tylko pomoc duchową, ale i konkretną pomoc humanitarną.</u>
          <u xml:id="u-691.2" who="#AntoniBłądek">18 lutego br. w Tunezji zamordowano polskiego kapłana, salezjanina, księdza Marka Rybińskiego. W związku z tym mam pytanie: Czy podczas prac w komisji była poruszana sprawa opieki konsularnej nad polskimi misjonarzami, którzy codziennie w służbie innym narodom narażają swoje życie, i czy obecnie przez MSZ prowadzony jest rejestr prześladowanych polskich obywateli, którzy w różnych częściach świata są represjonowani za swoją wiarę?</u>
          <u xml:id="u-691.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-692">
          <u xml:id="u-692.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-692.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Kazimierz Smoliński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-693">
          <u xml:id="u-693.0" who="#KazimierzSmoliński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-693.1" who="#KazimierzSmoliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z raportu organizacji Open Doors wynika, że 8 z 10 krajów świata, gdzie chrześcijanie są najbardziej prześladowani, to państwa islamskie. Drastycznym przykładem jest tu Iran, gdzie przejście na chrześcijaństwo jest karane śmiercią, a w Arabii Saudyjskiej publiczny kult innych religii niż islam jest zakazany. Z informacji wynika też, że co trzy minuty na świecie ginie chrześcijanin. A co się dzieje w Europie? Prześladowanie chrześcijan rozpoczyna się m.in. od usuwania krzyży z miejsc publicznych, ale czyż można się temu dziwić, skoro z ważnych dokumentów unijnych usuwa się zaproponowane odwołania do wartości chrześcijańskich? Trzeba zadać pytanie: Czy nie należy podejmować działań zmierzających do obrony wartości chrześcijańskich w Europie, aby ten proces nie postępował i nie zachęcał do coraz bardziej radykalnych zachowań?</u>
          <u xml:id="u-693.2" who="#KazimierzSmoliński">Pytanie kolejne, o to, co będzie w związku ze zmianą - było już to pytanie, ale chciałbym jeszcze raz powtórzyć - szczególnie w aspekcie zmiany rezolucji na apel i ustalenia, że będzie intensyfikacja działań zamiast podjęcia działań. Jakie działania od 2008 r. konkretnie podjął polski rząd w zakresie obrony tych wartości, o których dzisiaj mówimy, i obywateli, szczególnie obywateli polskich, którzy przebywają w krajach, gdzie są naruszane prawa i wolności religijne? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-693.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-694">
          <u xml:id="u-694.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-694.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pani poseł Jadwiga Wiśniewska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-695">
          <u xml:id="u-695.0" who="#JadwigaWiśniewska">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W wieku XX, wieku rozwoju cywilizacji, zamordowano 45 mln chrześcijan, a więc w poprzednim stuleciu dziennie mordowano 1246 chrześcijan. Z raportu ONZ wynika, że obecnie mordowanych jest 170 tys. chrześcijan rocznie, i choć liczba ta jest w zdecydowany sposób zaniżona, to i tak budzi przerażenie. Człowiek ma prawo do wolności religijnej. Pogląd ten głosił Jan Paweł II, który w tym roku będzie beatyfikowany. Za wiarę i jej praktykowanie giną miliony ludzi.</u>
          <u xml:id="u-695.1" who="#JadwigaWiśniewska">Chciałabym pana ministra zapytać: Czy kiedykolwiek na posiedzeniu Rady Ministrów stawał problem prześladowania chrześcijan na świecie? Ilu polskich obywateli dotknęło to prześladowanie, czy mamy takie dane?</u>
          <u xml:id="u-695.2" who="#JadwigaWiśniewska">I kolejna sprawa, myślę, że bardzo ważna. Słyszymy o tym, że likwidowane są polskie placówki dyplomatyczne, co wpłynie na ograniczenie opieki konsularnej nad polskimi misjami, zwłaszcza w Afryce i w Azji. Dlatego też chciałabym pana ministra zapytać: W których krajach w obecnej kadencji zlikwidowano placówki konsularne i dyplomatyczne i czy nie uważacie państwo, że to zwiększy realnie zagrożenie dla polskich misjonarzy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-695.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-696">
          <u xml:id="u-696.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-696.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Dariusza Lipińskiego, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-697">
          <u xml:id="u-697.0" who="#DariuszLipiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W swoim wystąpieniu wspomniałem o rekomendacji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy zawierającej między innymi skierowany pod adresem Unii Europejskiej postulat, aby powiązać funkcjonowanie instrumentów europejskiej polityki sąsiedztwa, szczególnie instrumentów finansowych, skierowanych na kierunku południowym do północnej Afryki i na Bliski Wschód, z przestrzeganiem w tych krajach praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-697.1" who="#DariuszLipiński">Chciałbym zapytać pana ministra - pan minister nie jest wprawdzie Unią Europejską, ale zna pan mechanizmy w niej funkcjonujące - jak pan ocenia szanse na to, aby ten postulat Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy Unia Europejska wprowadziła w życie. Chodzi o powiązanie mechanizmów polityki sąsiedztwa ze stanem przestrzegania praw człowieka, w tym wolności religijnej, w krajach, do których ta pomoc jest kierowana. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-697.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-698">
          <u xml:id="u-698.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-698.1" who="#JerzyWenderlich">O zadanie pytania proszę pana posła Marka Matuszewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-699">
          <u xml:id="u-699.0" who="#MarekMatuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Polscy misjonarze są na misjach na całym świecie. Są to świetni ambasadorowie naszej ojczyzny. W ostatnich latach wielu z nich poniosło śmierć męczeńską. Mam pytanie: Czy rząd polski w jakikolwiek sposób daje poczucie oparcia dla polskich misjonarzy? Czy polskie służby próbowały sprawdzić, jak te sprawy są wyjaśnione przez służby w tych krajach, gdzie te przypadki miały miejsce? Czy rząd polski występował do organizacji międzynarodowych w sprawie obrony chrześcijan przed przypadkami prześladowań?</u>
          <u xml:id="u-699.1" who="#MarekMatuszewski">Państwa europejskie zapewniają emigrantom dużą swobodę wyznaniową w odniesieniu do swojej religii. W ramach symetrii należy upominać się, aby chrześcijanie podobnie byli traktowani w państwach emigrantów. Podam przykład Turcji, która aspiruje do wstąpienia do Unii Europejskiej, jej aspiracje są szeroko znane. Tymczasem prawa chrześcijan są tam bardzo ograniczone. Nie można nawet wydawać Biblii. Chrześcijanie są prześladowani w wielu miejscach na świecie.</u>
          <u xml:id="u-699.2" who="#MarekMatuszewski">Polska w tym roku od lipca będzie sprawować prezydencję w Unii Europejskiej. Jakie kroki w czasie prezydencji rząd polski poczyni dla obrony chrześcijan na świecie? Polska przez osobę Jana Pawła II, który będzie beatyfikowany w maju tego roku, i przez swoją historię jako kraj chrześcijański i tolerancyjny ma szczególny obowiązek upominać się o prawa chrześcijan.</u>
          <u xml:id="u-699.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-700">
          <u xml:id="u-700.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-700.1" who="#JerzyWenderlich">Zapraszam panią posłanką Barbarę Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-701">
          <u xml:id="u-701.0" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cieszę się bardzo, że polski Sejm zabierze głos w obronie chrześcijan na świecie. Miałam nadzieję, że głos ten będzie donośny oraz jednoznaczny, chociaż mam pewne obawy, bo już usłyszałam ze strony Platformy Obywatelskiej pewne zastrzeżenia do tej rezolucji, zgłoszone, wydaje mi się, w imię doraźnych politycznych celów. Wszyscy wiemy, że podczas prac w komisji ta rezolucja została bardzo złagodzona, już nie mówiąc o tym, że z rezolucji zrobił się tylko apel.</u>
          <u xml:id="u-701.1" who="#BarbaraBartuś">A więc chciałabym zapytać przedstawiciela polskiego rządu, jakie działania do tej pory podjęło państwo polskie w celu udzielenia pomocy prześladowanym chrześcijanom na świecie, bo rozumiem, że takie działania były, ponieważ zmiana zapisu z rezolucji na „intensyfikacja działań mających na celu zagwarantowanie swobody wyznania” oznacza, że polski rząd takie działania podejmował. Jeżeli pan minister mógłby nam przedstawić te działania i powiedzieć, z jakim skutkiem one były podejmowane.</u>
          <u xml:id="u-701.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-702">
          <u xml:id="u-702.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-702.1" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Lipiński: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-702.2" who="#JerzyWenderlich">A był pan poseł wymieniany?</u>
          <u xml:id="u-702.3" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Lipiński: Pani poseł powoływała się na moją wypowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-702.4" who="#JerzyWenderlich">Ale z imienia nie, panie pośle. Nie, nie.</u>
          <u xml:id="u-702.5" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Lipiński: Tylko sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-702.6" who="#JerzyWenderlich">Nie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-702.7" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Lipiński: Pani poseł zniekształciła moją wypowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-702.8" who="#JerzyWenderlich">Zadawał pan pytanie, występował pan jako poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-702.9" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Lipiński: Proszę, dwa zdania, bo naprawdę zniekształcono moją wypowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-702.10" who="#JerzyWenderlich">Proszę, dwa zdania.</u>
          <u xml:id="u-702.11" who="#JerzyWenderlich">Zobaczę, czy rzeczywiście uczciwie się dogadaliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-703">
          <u xml:id="u-703.0" who="#DariuszLipiński">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-703.1" who="#DariuszLipiński">Pani poseł Bartuś źle zrozumiała moją wypowiedź...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-704">
          <u xml:id="u-704.0" who="#JerzyWenderlich">Pierwsze zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-705">
          <u xml:id="u-705.0" who="#DariuszLipiński">...nie zgłaszałem - to po przecinku - żadnych zastrzeżeń do tekstu proponowanego w projekcie. Stwierdziłem tylko, że posłowie Platformy Obywatelskiej z uznaniem przyjmują dotychczasowe starania w zakresie obrony chrześcijan podejmowane przez polski rząd, co jest zgodne z prawdą. Pani poseł źle mnie zrozumiała. Jeszcze raz powtarzam: do tekstu projektu Platforma Obywatelska nie zgłasza żadnych zastrzeżeń. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-706">
          <u xml:id="u-706.0" who="#JerzyWenderlich">No, w zasadzie dotrzymał pan poseł słowa.</u>
          <u xml:id="u-706.1" who="#JerzyWenderlich">Teraz już sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pan Jan Borkowski, który odniesie się do debaty i udzieli odpowiedzi na pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-707">
          <u xml:id="u-707.0" who="#JanBorkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Bardzo dziękuję za tę dyskusję, która jednocześnie dała nam wszystkim tutaj obecnym pełniejszy obraz sytuacji. Z uznaniem przyjmujemy rezolucję, która została uzgodniona na forum Komisji Spraw Zagranicznych i jest dziś omawiana. Ona potwierdza znaczenie tego tematu, jest wsparciem dla rządu w działaniach, które podejmował. Za chwilę o nich będę mówił. Zarówno w komisji, jak i w podkomisji prezentowaliśmy szczegółowe informacje na ten temat. Jesteśmy gotowi uzupełniać szczegółowymi informacjami państwa wiedzę na ten temat. To jest obszerna wiedza. Mamy z wielu lat dane na temat sytuacji chrześcijan na świecie, dlatego że nasza służba dyplomatyczna i konsularna jest niezwykle aktywna. My jednak mamy dużą sieć placówek dyplomatycznych i monitorujemy wszystko to, co się dzieje, a co dotyczy Polaków, co dotyczy naszej wrażliwości. To wszystko jest, wymaga tylko zebrania w odpowiedniej formie, żeby państwu udostępnić.</u>
          <u xml:id="u-707.1" who="#JanBorkowski">Jeśli chodzi o treść, to były uwagi co do tego, że nie ma ewentualnych przykładów. To jest kwestia techniczna, która jest w gestii państwa, Wysokiej Izby, natomiast wydaje się, że sama istota została tutaj podjęta na tyle wyraźnie, że możemy mieć z tego powodu satysfakcję.</u>
          <u xml:id="u-707.2" who="#JanBorkowski">Dziękuję za te pytania, w których wskazano potrzebę odpowiedzi na piśmie, na przykład pytanie pana posła Woźniaka. Odpowiadając na inne pytania, chciałbym się skoncentrować na mechanizmach. Jedno z pierwszych pytań, czyli pytanie pani poseł Anny Sobeckiej, odnosiło się do uchwały z grudnia 2008 r., która dotyczyła prześladowań chrześcijan w Indiach. Właściwie stanowi ono punkt wyjścia do odpowiedzi na pytanie, jakie działania podejmowaliśmy. Jeśli chodzi o te najnowsze działania, w bieżącym roku kalendarzowym, na forum Rady do Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej, to za chwilę będę o tym mówił. Wcześniej działania podejmowały wszystkie nasze placówki na świecie, bo informacje o wszystkich przypadkach naprawdę napływają stale, a jeżeli dotyczą Polaków, to każdy indywidualny przypadek jest rejestrowany. Reprezentujemy instytucje tego samego państwa, proszę to sobie uświadomić, więc zawsze zabiegamy o pojedynczego Polaka, a to ileś kosztuje, ileś pracy, ale to jest typowa praca konsularna, którą wykonujemy. Nie jest tak, że są to sprawy pomijane, one znajdują odbicie w sprawozdaniach placówek, w bieżącym informowaniu centrali Ministerstwa Spraw Zagranicznych o każdym przypadku, który się zdarzył. Nie zawsze jest to podejmowane przez media, nie zawsze mamy okazję o tym mówić.</u>
          <u xml:id="u-707.3" who="#JanBorkowski">W lutym 2009 r., a ponownie w listopadzie 2010 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych skierowało polecenie do wszystkich placówek dyplomatycznych na całym świecie dotyczące wnikliwego monitorowania sytuacji chrześcijan i aktywnego uczestnictwa w wypracowywaniu reakcji ze strony państw Unii Europejskiej, dlatego że nasza skuteczność jest na niezbędnym poziomie tylko wtedy, gdy współdziałamy z innymi państwami. Tu chodzi o współdziałanie różnych placówek, a więc przede wszystkim w gronie przedstawicieli państw Unii Europejskiej, czyli szefów placówek, którzy razem uzgadniają sposób oddziaływania na państwa, w których rezydują. Najskuteczniejsza forma to przede wszystkim nacisk na rządy, które są odpowiedzialne za sytuację obywateli, to jest jedno. Poza tym są działania, które odbywają się na forum organizacji międzynarodowych, przede wszystkim na forum Rady Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych, gdzie co roku tę sprawę podnosimy i należymy do tych krajów, które są z tym swoim głosem słyszane i dostrzegane.</u>
          <u xml:id="u-707.4" who="#JanBorkowski">Nasze placówki, ze względu właśnie na aktywność w tym zakresie, mają bardzo dobry kontakt ze strukturami Kościoła katolickiego i nasz ambasador przy Stolicy Apostolskiej stale udziela konsultacji w tej sprawie, dysponuje dobrą wiedzą na temat tego, co się dzieje w świecie. Bierzemy pod uwagę stanowisko Kościoła katolickiego co do sposobu oddziaływania, a więc nasze działania nie są oderwane od polityki Kościoła katolickiego co do sposobu postępowania, by nie kreować sytuacji, które pogarszałyby los chrześcijan i księży katolickich, także księży misjonarzy.</u>
          <u xml:id="u-707.5" who="#JanBorkowski">Proszę mi jeszcze dać trochę czasu, ten temat został tak nakreślony, powinienem odpowiedzieć jeszcze na kilka kwestii.</u>
          <u xml:id="u-707.6" who="#JanBorkowski">Nasi dyplomaci są w kontakcie ze zgromadzeniami misjonarzy, z księżmi, którzy pracują w różnych miejscach na świecie, jest to podstawowe działanie. W niektórych krajach nasze wizyty oficjalne i wizyty robocze przedstawicieli Ministerstwa Spraw Zagranicznych, członków kierownictwa Ministerstwa Spraw Zagranicznych wiążą się ściśle także ze spotkaniami; w agendzie są zaplanowane spotkania z hierarchią kościelną po to, by dokładnie wiedzieć o tym, jaka jest sytuacja księży, jaka jest sytuacja chrześcijan w danym kraju.</u>
          <u xml:id="u-707.7" who="#JanBorkowski">Jeżeli chodzi o działanie na forum Unii Europejskiej, to to działanie nie jest łatwe, dlatego że, jak państwo wiecie, inicjatywa włoska, inicjatywa ministra Frattiniego ujawniła kwestię, że w gronie przedstawicieli państw członkowskich Unii Europejskiej jest gotowość do ogólnego podejścia do tej sprawy. Dlatego też, kiedy w styczniu br. projekt ministra Frattiniego był rozpatrywany na forum Rady ds. Zagranicznych, to poparcie dla tego projektu było niewystarczające. Te konkluzje z posiedzenia Rady ds. Zagranicznych Unii mogły być uchwalone tylko w formie bardzo ogólnej, dlatego nasz minister spraw zagranicznych był wspierającym ministra Frattiniego. Wspólnie uzgodnili, że ten projekt należy wycofać, a następnie go negocjować na odpowiednich forach wspomagających Radę ds. Zagranicznych po to, by określenie, że to się odnosi do chrześcijan, znalazło się w tej rezolucji Rady ds. Zagranicznych. Gdyby rezolucja była przyjęta w tej formie pierwotnej w styczniu, to następnie nie dałoby się tego w krótkim czasie uchwalić. Tak więc współdziałaliśmy tutaj z Włochami, a także z Francją i Węgrami po to, by dopracować się takiej rezolucji, która byłaby zadowalająca, która by wyraźnie wskazywała na problem dyskryminacji, prześladowania i mordowania chrześcijan. Wydaje mi się zatem, że te opinie, nieliczne zresztą, które były tutaj formułowane, że my się w tym zakresie nie wyróżniamy, to są subiektywne opinie. Pozwolę sobie powiedzieć, że należymy do niewielkiej grupy państw wiodących w tej sprawie, a ze względu na naszą wiedzę o tym, co się dzieje w świecie, i na aktywność naszych placówek dostarczamy pełnego obrazu w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-707.8" who="#JanBorkowski">Czy MSZ potępiał akty dyskryminacji? Za każdym razem, kiedy mamy do czynienia z takimi zdarzeniami, na portalu MSZ jest zamieszczane odpowiednie stanowisko ministra spraw zagranicznych. Możecie to państwo znaleźć zawsze, ilekroć jest to wydarzenie, które wymaga odpowiedniej reakcji ministra spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-707.9" who="#JanBorkowski">Jeżeli chodzi o wspominany tutaj kalendarz, który powstał w Unii Europejskiej, w którym nie zaznaczono świąt Bożego Narodzenia. Brałem udział w dyskusji toczącej się na forum Unii Europejskiej, w trakcie której komisarz Reding wyjaśniała, że to był tylko błąd techniczny. Powołuję się na taką wypowiedź, której byłem świadkiem, że to był jedynie błąd techniczny, a nie świadome działanie.</u>
          <u xml:id="u-707.10" who="#JanBorkowski">Czy tak te kwestie są przedstawiane na posiedzeniu Rady Ministrów? Na posiedzeniu Rady Ministrów minister spraw zagranicznych wnosi sprawę, jeżeli nie wymaga ona decyzji Rady Ministrów, a te sprawy nie wymagają decyzji Rady Ministrów, bo pozostają w kompetencji ministra spraw zagranicznych na odpowiednich forach, tak więc jedynie w formie informacji. W protokołach Rady Ministrów z całą pewnością można znaleźć informacje o takich zdarzeniach, które były sygnalizowane przez ministra i zapewne też przez poprzednich ministrów spraw zagranicznych. Ile było przypadków prześladowania chrześcijan, w tym także osób, które mają polskie pochodzenie, nie sposób zliczyć, ale jest to, jak mówię, na bieżąco monitorowane.</u>
          <u xml:id="u-707.11" who="#JanBorkowski">Jeśli chodzi o wspomniane tutaj ewentualne konsekwencje likwidacji placówek na takim kontynencie jak Afryka, to fakt, że jest likwidowana ambasada czy jest likwidowany konsulat w danej stolicy, nie oznacza, że ten kraj nie jest objęty pracą naszych dyplomatów. Po prostu akredytowani są na ten obszar dyplomaci, którzy rezydują w innej stolicy.</u>
          <u xml:id="u-707.12" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: Zwiększają się odległości.)</u>
          <u xml:id="u-707.13" who="#JanBorkowski">Zwiększają się odległości, ale w tym zakresie współdziałamy także z konsulami honorowymi, którzy są dość licznie rozmieszczeni, także w Afryce, i są oni wyjątkowo aktywni. Oczywiście że są w tym zakresie pewne obiektywne trudności, bo kiedy zwiększają się odległości, to z całą pewnością jest to utrudnienie, ale np. wspominani tu misjonarze i księża ze zgromadzeń na kontynencie afrykańskim są często naszymi, można powiedzieć, współpracownikami, partnerami w realizacji naszej pomocy humanitarnej, pomocy rozwojowej, którą realizujemy na terytorium Afryki. Są to częściowo, można powiedzieć, odbiorcy pomocy rozwojowej, czyli właściwie podmioty, nasi partnerzy w zakresie realizacji naszej polityki rozwojowej na terytorium Afryki. Tak więc corocznie jest wyłanianych w konkursach ileś takich projektów, które są realizowane wspólnie z przedstawicielami Kościoła.</u>
          <u xml:id="u-707.14" who="#JanBorkowski">Przechodzę teraz już do jednego z ostatnich pytań. Pan poseł Dariusz Lipiński pytał, czy jest możliwość powiązania europejskiej polityki sąsiedztwa z przestrzeganiem przede wszystkim praw człowieka, a jeśli mówię o europejskiej polityce sąsiedztwa, to mam na myśli północną Afrykę i Bliski Wschód. Z całą pewnością jest to możliwe. Właściwie ta europejska polityka sąsiedztwa ma na celu m.in. kreowanie takich działań państw, do których jest ona skierowana, by one uwzględniały europejskie standardy, m.in. prawa człowieka.</u>
          <u xml:id="u-707.15" who="#JanBorkowski">A więc ten postulat czy to zalecenie Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy ma realne szanse powodzenia. Komisja Europejska powinna to podjąć jako jedno z kryteriów oceny przy konkretnych projektach, które są realizowane w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa.</u>
          <u xml:id="u-707.16" who="#JanBorkowski">Chciałbym jeszcze wspomnieć o wymienianej tu Białorusi. Jest to jeden z krajów, w których jest wielu księży katolickich. Zawsze jesteśmy w kontakcie i ze Stolicą Apostolską, i z księżmi w takich krajach jak właśnie Białoruś. Często są to indywidualne działania konsulów, podejmowane wtedy, kiedy chodzi o obywatela polskiego, bo wtedy mamy uprawnienia i wtedy korzystamy z tych uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-707.17" who="#JanBorkowski">Jeżeli chodzi o działania względem całej zbiorowości, czy to księży, czy to w ogóle chrześcijan, to tutaj odpowiednio prowadzimy politykę, by brać pod uwagę wszystkie względy, czego nie chciałbym już tutaj szerzej rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-707.18" who="#JanBorkowski">Na pytania, które nie uzyskały pełnej odpowiedzi, odpowiemy na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-707.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-708">
          <u xml:id="u-708.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-708.1" who="#JerzyWenderlich">Proszę sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Iwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-709">
          <u xml:id="u-709.0" who="#TadeuszIwiński">Panie Marszałku! Bardzo syntetycznie chciałbym odpowiedzieć na pytanie, dlaczego temu apelowi został nadany taki, a nie inny kształt. Po dyskusji przeważyło przekonanie, żeby jednak wyjść od szczegółu do ogółu i nadać temu dokumentowi charakter bardziej uniwersalny, czyli nie podajemy tam przykładów żadnych państw, mówimy tylko, że dotyczy to głównie obszaru Azji i Afryki, choć takie przypadki zdarzają się również w Europie. I nie cytujemy nikogo. W pierwotnym projekcie było odniesienie zarówno do włoskiego ministra Franco Frattiniego, jak i do papieża. To nie jest umniejszanie autorytetu papieża. Wydaje mi się, że ten apel jest dostatecznie silny i jest on mocniejszy poprzez to, że ma taki charakter, na wyższym poziomie, paradoksalnie. Nie ma żadnych nazwisk, przytoczone są tylko trzy instytucje międzynarodowe. To zostało jednomyślnie przyjęte przez podkomisję i komisję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-709.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-710">
          <u xml:id="u-710.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu profesorowi.</u>
          <u xml:id="u-710.1" who="#JerzyWenderlich">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-711">
          <u xml:id="u-711.0" who="#WojciechKossakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie jest to pierwszy tekst rezolucji w obronie prześladowanych chrześcijan. Wystarczy przypomnieć chociażby rezolucję z 2008 r. - wzywającą rząd do niezwłocznego podjęcia działań w celu ochrony chrześcijan prześladowanych w Indiach - autorstwa Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-711.1" who="#WojciechKossakowski">Z perspektywy czasu mam jednak wrażenie, że te wszystkie nasze rezolucje pozostają tylko pustą deklaracją na papierze. Dziwne i niezrozumiałe jest to, że Europa, której tożsamość kształtowało chrześcijaństwo, tak bardzo opieszale i powściągliwie reaguje na akty przemocy wobec chrześcijan, jak te na Bliskim Wschodzie. Oczywiście rezolucja to mocny sygnał, że dzieje się coś złego, ale ten impuls szybko słabnie i zanika, jeśli nie ma przełożenia na konkretne działania lub propozycje. Tu potrzebne jest wypracowanie skutecznych instrumentów nacisku na kraje, w których chrześcijanie są prześladowani. Konkludując, mam nadzieję, że niniejsza rezolucja zmobilizuje rząd i MSZ do podjęcia wymiernych działań nie tylko na forum UE, ale także na zewnątrz Wspólnoty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-712">
          <u xml:id="u-712.0" who="#JerzyWenderlich">Do głosowania nad projektem uchwały przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-712.1" who="#JerzyWenderlich">Ze względu na olbrzymie opóźnienie i późną porę, a przed nami jeszcze jeden punkt, dobrze by było, gdybyście państwo zechcieli rozważyć, czy wszyscy chcieliby wygłosić oświadczenia. Zwracam się do tych, którzy zgłosili się do wygłoszenia oświadczenia, a jeśli muszą je wygłosić, uznając, że jest taka potrzeba, to bardzo prosiłbym o zminimalizowanie czasu tychże oświadczeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-713">
          <u xml:id="u-713.0" who="#JerzyWenderlich">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego (druk nr 3901).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-714">
          <u xml:id="u-714.0" who="#JerzyWenderlich">Proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra Zientarskiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-714.1" who="#JerzyWenderlich">Proszę, panie senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-715">
          <u xml:id="u-715.0" who="#PiotrZientarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Celem podjęcia niniejszej inicjatywy legislacyjnej jest wprowadzenie do procedury cywilnej instytucji tzw. odwołania poziomego, a tym samym przyznanie stronom uczestnikom postępowania prawa do zaskarżania orzeczeń wydanych przez sąd drugiej instancji, które w świetle obecnie obowiązujących przepisów nie podlegają weryfikacji w trybie zażalenia do Sądu Najwyższego. Dotyczy to dwóch kategorii rozstrzygnięć, mających istotne znaczenie z punktu widzenia gwarancji konstytucyjnej, w tym zwłaszcza prawa do sądu, orzeczonego na mocy art. 45 ust. 1 konstytucji, jak również wolności osobistej, o której mowa w art. 41 ust. 1 konstytucji, a mianowicie postanowienia oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego oraz postanowień o charakterze porządkowym, na przykład postanowienia o przymusowym sprowadzeniu świadka czy też nakazującego jego aresztowanie. Zapewnienie stronie możliwości zaskarżenia orzeczenia sądu drugiej instancji rozstrzygającego negatywnie o potrzebie wyłączenia sędziego tego sądu stanowi zarazem wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 czerwca 2010 r., sygn. akt SK 38/09.</u>
          <u xml:id="u-715.1" who="#PiotrZientarski">Trybunał uznał, iż rozwiązanie przyjęte na gruncie art. 394.1 § 2 K.p.c., a skutkujące pozbawieniem strony prawa do wywiedzenia zażalenia w przypadku oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego, zgłoszonego po raz pierwszy w postępowaniu przed sądem drugiej instancji, nie odpowiada standardom konstytucyjnym, ponieważ godzi w prawo do bezstronnego sądu, wynikające z art. 45 ust. 1 konstytucji. Trybunał zobligował zatem ustawodawcę do poszerzenia katalogu zaskarżalnych postanowień sądu drugiej instancji. Projektowana ustawa dodatkowo zakłada wyeliminowanie jednej z podstaw odrzucenia wniosku o wyłączenie sędziego, to jest przesłanki oczywistej bezzasadności. Proponowana w tym zakresie zmiana nie tylko uwzględnia systemowe ujęcie wskazanej przesłanki, ale także czyni zadość postulatowi de lege ferenda, sformułowanemu przez Sąd Konstytucyjny w uzasadnieniu rozstrzygnięcia z dnia 2 czerwca 2010 r.</u>
          <u xml:id="u-715.2" who="#PiotrZientarski">Głównym założeniem projektu jest zapewnienie osobom, które wystąpiły z żądaniem wyłączenia sędziego sądu drugiej instancji i których wniosek nie został uwzględniony, prawa do wniesienia zażalenia. Podobnie ma się rzecz z przyznaniem zażalenia w wypadku ukarania grzywną świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika lub osoby trzeciej oraz zastosowania przez sąd drugiej instancji środków przymusu określonych w art. 274 § 1 i art. 276 § 2 K.p.c. Dla osiągnięcia tego celu proponuje się wprowadzenie do procedury cywilnej instytucji odwołania poziomego.</u>
          <u xml:id="u-715.3" who="#PiotrZientarski">Zgodnie z projektowanym przepisem art. 394.2 § 1 K.p.c. zarzuty stawiane postanowieniu wydanemu na zasadzie art. 52 K.p.c. w związku z art. 391 § 1 zdanie pierwsze K.p.c. albo formułowane pod adresem porządkowego orzeczenia sądu drugiej instancji rozpoznawane będą przez inny równorzędny skład tego sądu. W ten sposób przywrócona zostanie symetria regulacji w zakresie zaskarżalności wskazanych powyżej rozstrzygnięć, albowiem będą one podlegały weryfikacji niezależnie od tego, czy zapadły w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, czy też już po przedłożeniu sprawy sądowi drugiej instancji. W obu przypadkach podmiot posiadający legitymację skargową – a więc strona bądź uczestnik postępowania wnoszący o wyłączenie sędziego, osoba skazana na grzywnę, świadek, w stosunku do którego zarządzono przymusowe sprowadzenie lub aresztowanie, oraz podmiot, który domaga się zwolnienia od grzywny albo wnosi o zwolnienie od przymusowego sprowadzenia – będzie mógł zainicjować kontrolę niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia. Różnica polegać będzie wyłącznie na tym, że o ile postanowienia sądu pierwszej instancji w dalszym ciągu weryfikowane będą przez sąd znajdujący się wyżej w strukturze organizacyjnej sądownictwa, o tyle już badanie prawidłowości orzeczeń pochodzących od sądu drugiej instancji i dotyczących analogicznych kwestii będzie dokonywało się na tym samym szczeblu, czyli właśnie poziomo, aczkolwiek przed innym składem sędziowskim. Sąd drugiej instancji będzie stosował przy tym odpowiednio przepisy normujące tryb oraz sposób postępowania z zażaleniem wniesionym na postanowienie sądu pierwszej instancji.</u>
          <u xml:id="u-715.4" who="#PiotrZientarski">Przyjęcie proponowanych rozwiązań pozytywnie oddziaływać będzie na budowę społecznego zaufania do wymiaru sprawiedliwości. Zdaniem projektodawcy, powierzenie równorzędnym składom sądów drugiej instancji rozpoznawania zażaleń na postanowienia tych sądów wskazane w art. 394.2 § 1 K.p.c. nie wywołuje obaw o brak obiektywizmu.</u>
          <u xml:id="u-715.5" who="#PiotrZientarski">Proponowana nowelizacja procedury cywilnej może w praktyce prowadzić do wzrostu liczy środków odwoławczych wnoszonych od orzeczeń sądu drugiej instancji, co z kolei może pociągać za sobą skutki finansowe dla budżetu państwa w postaci zwiększenia się wydatków w części: Sądy powszechne, względnie - wymusi na dysponentach tej części inny podział środków przewidzianych na finansowanie działalności sądów.</u>
          <u xml:id="u-715.6" who="#PiotrZientarski">Projekt został skonsultowany z ministrem sprawiedliwości, Sądem Najwyższym, Krajową Radą Sądownictwa, Stowarzyszeniem Sędziów Polskich „Iustitia”, Naczelną Radą Adwokacką, Krajową Radą Radców Prawnych, Helsińską Fundacją Praw Człowieka, a także ministrem spraw zagranicznych. Wymienione podmioty zaopiniowały proponowaną nowelizację przepisów K.p.c., co do zasady, pozytywnie albo też nie zgłosiły żadnych uwag. Jedynie Krajowa Rada Sądownictwa zasugerowała przyjęcie innego rozwiązania na gruncie art. 53.1 K.p.c., a mianowicie pozostawienie sądowi kompetencji do odrzucenia oczywiście bezzasadnego wniosku o wyłączenie sędziego, z równoczesnym wzmocnieniem mechanizmu gwarancyjnego przez zobligowanie sędziego do złożenia wyjaśnienia odnośnie do zarzutów postawionych mu w takim wniosku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-716">
          <u xml:id="u-716.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-716.1" who="#JerzyWenderlich">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-716.2" who="#JerzyWenderlich">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-716.3" who="#JerzyWenderlich">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Witold Pahl, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-717">
          <u xml:id="u-717.0" who="#WitoldPahl">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska pragnę przedstawić stanowisko mojego klubu w sprawie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, druk nr 3901.</u>
          <u xml:id="u-717.1" who="#WitoldPahl">Podnoszona w projekcie ustawy problematyka, omówiona już przez pana senatora Zientarskiego, dotyczy bardzo ważnej sfery, tj. ochrony praw podmiotowych obywatela w części polegającej przede wszystkim na gwarancjach procesowych. Ta dostępność sądu, która była przedmiotem rozważań trybunału, w tej kwestii, wywołanej pewnym impulsem, tj. oceną konstytucyjności braku możliwości złożenia zażalenia na odrzucenie wniosku w przedmiocie wyłączenia sędziego, chodzi o odrzucenie oczywiście bezzasadnego wniosku, spowodowała - i chyba słusznie - taki audyt, przegląd pozostałych okoliczności faktycznych, które sytuują pozycję obywatela w trakcie postępowania cywilnego przed sądem drugiej instancji zdecydowanie niekorzystnie, bardziej niekorzystnie, niż ma to miejsce w przypadku postępowania przed sądem pierwszej instancji. Art. 394 daje możliwość złożenia zażalenia na wszystkie postanowienia kończące postępowanie w pierwszej instancji, również na zarządzenia incydentalne.</u>
          <u xml:id="u-717.2" who="#WitoldPahl">Nie ma z kolei takiego szerokiego katalogu przy postanowieniach, przy zarządzeniach dotyczących postępowania w ramach drugiej instancji. Jest to o tyle niedobre, że to też są postanowienia dotyczące tak ważnej sfery, jak wolność. To są kwestie dotyczące tych elementów, które wynikają z zasad państwa prawnego, a więc również z prawa do sprawiedliwego i szybkiego rozpoznania sprawy. Dobrze, że projekt poszedł w kierunku stworzenia takiej gwarancji dla uczestników czy stron postępowania na zasadzie, która nie jest sprzeczna z elementem dwuinstancyjności, który wynika z konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-717.3" who="#WitoldPahl">Rzeczywiście należy przyznać rację, że kwestie dotyczące wydania postanowienia w częściach porządkowych, ukarania grzywną czy też w kwestiach dotyczących wyłączenia sędziego nie mają charakteru sporu, a więc nie mają też charakteru sprawy w rozumieniu konstytucyjnym, toteż nic nie stoi na przeszkodzie, aby były one rozpoznawane poprzez tzw. odwołania poziome. Zresztą ta instytucja funkcjonuje już w prawie karnym, a więc recypowanie sprawdzonych rozwiązań na grunt prawa cywilnego wydaje się jak najbardziej uzasadnione, dopełnia pewną systematykę i, co ważne i na co zwrócił również uwagę pan senator Zientarski, umożliwia nie tylko szerszy dostęp do sądu, nie tylko powoduje poprawę pewnej ekonomiki procesowej, ale także zwiększa zaufanie obywateli do sądu. Chociażby w kwestii dotyczącej wniosku o wyłączenie sędziego mamy nareszcie do czynienia z sytuacją, kiedy sąd będzie rozpoznawał sprawę merytorycznie, a więc ustosunkuje się do zarzutów, które stanowią podstawę czy gwarancję bezstronnego, w pełni sprawiedliwego rozpoznania. Jak już wspomniałem przy tym elemencie dodatkowym, rozpoznanie sprawy nie przez Sąd Najwyższy, bo z pewnością sprawy trwałyby wówczas dłużej, ale przez inny skład sędziowski w ramach tej samej instancji daje gwarancję szybkiego i sprawiedliwego rozpoznania sprawy. Te wszystkie elementy powodują, że Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska będzie głosował za przyjęciem tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-717.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-718">
          <u xml:id="u-718.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-718.1" who="#JerzyWenderlich">O zabranie głosu w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość proszę panią poseł Barbarę Bartuś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-719">
          <u xml:id="u-719.0" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt przedstawienia stanowiska Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość dotyczącego senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, zawartego w druku nr 3901.</u>
          <u xml:id="u-719.1" who="#BarbaraBartuś">U podstaw wniesienia tego projektu leżał zamiar dokonania nowelizacji przepisów, wynikający z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2010 r. Konieczność dokonania zmiany jest bezsporna, zaś analizie poddać można wyłącznie zasadność rozwiązań ostatecznie przyjętych przez projektodawcę, a w szczególności zasadność przyjęcia koncepcji odwołania poziomego. Zaznaczyć należy, że projekt reguluje kwestie dotyczące postępowania przed sądem drugiej instancji. Przedmiotowe sprawy związane z wyłączeniem sędziego, jak również z karami porządkowymi, pomimo ich niewątpliwego znaczenia dla stron postępowania, nie są z reguły nacechowane znacznym merytorycznym skomplikowaniem, które wymagałoby wprowadzenia w odniesieniu do ich rozstrzygnięć kontroli instancyjnej. Wymagają one raczej analizy stanu faktycznego przedstawionego przez stronę lub świadka. Bezsporne jest, że kontrola instancyjna co do zasady daje większe poczucie bezstronności orzekania, przynajmniej z punktu widzenia stron postępowania. Jednocześnie zakres spraw objętych projektem nie należy de facto do kręgu mającego istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Stąd należy zastanowić się, czy odstąpienie w odniesieniu do nich od kontroli instancyjnej może stanowić realne zagrożenie dla wydawanych orzeczeń, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-719.2" who="#BarbaraBartuś">Istotny jest fakt, iż mając na uwadze drugoinstancyjny charakter postępowań objętych projektem, wprowadzenie kontroli instancyjnej wiązałoby się z koniecznością przekazania ich do rozpoznania Sądowi Najwyższemu. Należy więc zastanowić się, czy angażowanie Sądu Najwyższego do rozstrzygania takich kwestii nie stałoby w sprzeczności z zasadami działania wskazanej instytucji sądowniczej. Zmuszałoby to bowiem Sąd Najwyższy do rozstrzygania zagadnień odnoszących się w przeważającej mierze do kwestii poczynionych przez sąd niższej instancji ustaleń faktycznych, a nie do badania właściwej wykładni przepisów prawa. Nadto istotny jest fakt, o którym należy pamiętać, że wprowadzenie w zakresie orzeczeń wskazanych projektem kontroli instancyjnej wykonywanej przez Sąd Najwyższy prowadziłoby do obarczenia tegoż sądu dodatkowym zakresem spraw, co niewątpliwie wpłynęłoby na wydłużenie okresu oczekiwania na rozstrzygnięcia stricte merytoryczne wydawane przez Sąd Najwyższy. Tego stanu rzeczy nie sposób uznać za korzystny z punktu widzenia wymiaru sprawiedliwości w ogólności.</u>
          <u xml:id="u-719.3" who="#BarbaraBartuś">Co do zmiany art. 53.1 K.p.c. można wyłącznie stwierdzić, że generalnie wprowadzenie do procedury cywilnej tak ocennej kategorii, jaką jest oczywista bezzasadność dokonywanej czynności, i to w zakresie odnoszącym się do oceny stanu faktycznego sprawy, a nie kwestii związanych z wykładnią prawa, należy uznać za błędne. Takie jest moje zdanie. Pragnę również zauważyć, że obecne brzmienie Kodeksu postępowania cywilnego odnosi się do oczywistej bezzasadności wyłącznie w treści art. 53.1, art. 424.9 i art. 49.9, przy czym pomijając zasady odnoszące się do skargi kasacyjnej, wyłącznie treść objętego nowelizacją art. 53.1 prowadzi do możliwości zakończenia postępowania lub jego części bez poddania dalszej kontroli. Rozważenie eliminacji przedmiotowego zapisu uznać należy za jak najbardziej uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-719.4" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość opowiada się za podjęciem prac nad przedłożonym projektem ustawy i skierowaniem go do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-719.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-720">
          <u xml:id="u-720.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-720.1" who="#JerzyWenderlich">O wystąpienie w imieniu klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej proszę pana posła Witolda Klepacza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-721">
          <u xml:id="u-721.0" who="#WitoldKlepacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-721.1" who="#WitoldKlepacz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan senator, przedstawiciel wnioskodawców, bardzo dokładnie przedstawił założenia senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, zawartego w druku nr 3901. Pora jest późna, poinformuję więc tylko, że Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej popiera intencję autorów projektu i wnosi o przekazanie go do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-722">
          <u xml:id="u-722.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-722.1" who="#JerzyWenderlich">O wystąpienie w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego proszę pana marszałka Józefa Zycha.</u>
          <u xml:id="u-722.2" who="#JerzyWenderlich">Panie marszałku, uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-723">
          <u xml:id="u-723.0" who="#JózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego uznaje, iż projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego zasługuje w pełni na poparcie. Argumenty przytoczone przez Trybunał Konstytucyjny, przywołane później przez pana senatora, są oczywiste. Zgadzam się całkowicie z argumentami przedstawionymi przez pana senatora Zientarskiego oraz kolegę Pahla poza jednym. Mianowicie co do twierdzenia, że samouregulowanie w ustawie tego zagadnienia może spowodować większe zaufanie do sądów, mam poważne wątpliwości, bo zaufanie do sądów będzie wzrastało wtedy, kiedy one będą porządnie, prawidłowo stosowały przepisy. Oczywiście przepis ma znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-723.1" who="#JózefZych">Tak się składa, panie ministrze, że w ostatnim okresie ciągle nowelizujemy Kodeks postępowania karnego, Kodeks postępowania cywilnego, nie mówiąc już o Kodeksie karnym czy Kodeksie cywilnym. I zastanawiam się nad tym, bo ciągle występują takie problemy, w odniesieniu do których aż dziw, że trzeba było czekać na orzeczenie trybunału. Pan senator przywoływał tu konsultacje z organizacjami prawniczymi itd. i znów dziwne jest to, że wcześniej nikt tych zagadnień nie dostrzegł.</u>
          <u xml:id="u-723.2" who="#JózefZych">Oczywiście można by powiedzieć, że jeżeli pracuje komisja prawa cywilnego czy komisja prawa karnego, to wtedy kiedy przedłoży propozycje pełnych projektów zmian czy nowych projektów, pewnie je wyeliminuje. Ale zanim do tego dojdzie, to jeszcze może minąć kilka kadencji Sejmu. W związku z tym, panie ministrze, zastanawiam się nad jedną rzeczą. Czy nie byłby to czas na to, żeby zwrócić się do tych wszystkich organizacji samorządowych, instytucji prawniczych, aby przeanalizowały te przepisy, które właśnie wychodzą? Szczególnie chodzi o kwestie proceduralne, bo pewnie można to zauważyć i spróbować wtedy przygotować jednolitą nowelizację niezbędnych przepisów. Oczywiście mam na myśli tylko kodeksy, bo w przypadku innych projektów ustaw byłoby to o wiele bardziej skomplikowane. Wtedy uniknęlibyśmy takiej sytuacji, oczywiście chwalebnej, kiedy Senat podejmuje inicjatywę, wykonując orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. A więc skoro mówimy, że to prawo powinno być dobrze znane społeczeństwu, nie tylko znane, ale właściwie stosowane, to byłaby to realna pomoc. A tak, to co jakiś czas wracamy do nowelizacji, komisja ciągle ma problemy. Chodzi o zagadnienia drobne, bo przecież instytucja skargi, tak jak w tym wypadku, odwołania poziomego, jest znana - koledzy mówili, że chociażby z Kodeksu postępowania karnego, ale nie tylko. Stąd myślę, panie ministrze, że warto by zastanowić się nad taką inicjatywą, żebyśmy po prostu praktycznie podeszli do tego zagadnienia jeszcze przed Sejmem i spróbowali coś z tym zrobić. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-724">
          <u xml:id="u-724.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu marszałkowi Zychowi.</u>
          <u xml:id="u-724.1" who="#JerzyWenderlich">Czy ktoś z państwa chciałby zapisać się jeszcze do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-724.2" who="#JerzyWenderlich">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-724.3" who="#JerzyWenderlich">Ustalam czas na zadanie pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-724.4" who="#JerzyWenderlich">Jako pierwszy pytanie zadawać będzie pan poseł Antoni Błądek, Prawo i Sprawiedliwość, któremu chciałbym serdecznie podziękować za to, że, uwzględniając tę porę, wręcz poranną, złożył swoje oświadczenie do protokołu. Oczywiście to również będzie wydrukowane w stenogramie.</u>
          <u xml:id="u-724.5" who="#JerzyWenderlich">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-725">
          <u xml:id="u-725.0" who="#AntoniBłądek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Proponowana przez Senat zmiana ustawy Kodeks postępowania cywilnego w części wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Inicjatywa Senatu wykracza jednak poza zalecenia zawarte w wyroku i poszerza zakres przepisów, które w obecnym stanie prawnym nie pozwalają na poddawanie kontroli oraz zażaleniu wielu postanowień sądu.</u>
          <u xml:id="u-725.1" who="#AntoniBłądek">Trzeba zauważyć, że prawo do zaskarżania decyzji sądu powinno być standardem każdej procedury sądowej, co daje obywatelom konstytucyjne gwarancje prawa do sądu. W związku z tym mam pytanie do ministra sprawiedliwości: Czy proponowana nowelizacja ustawy otwiera możliwość zaskarżania postanowień sądu we wszystkich przypadkach, w których obecny stan prawny uniemożliwiał odwołanie lub zażalenie na postanowienie sądu w procedurze cywilnej? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-726">
          <u xml:id="u-726.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-726.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie zadawać będzie pan poseł Łukasz Zbonikowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-727">
          <u xml:id="u-727.0" who="#ŁukaszZbonikowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-727.1" who="#ŁukaszZbonikowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed chwilą wymieniono szereg zalet wprowadzenia tego nowego rozwiązania, jakim jest odwołanie poziome w sądach cywilnych, niemniej chciałbym zadać pytanie: Czy nie ma jednak żadnych wątpliwości, że taka możliwość odwołania się, według właśnie zasady odwołania poziomego, będzie w sposób wiarygodny rozstrzygała wniesione zażalenie, skoro będą je rozpatrywać sędziowie tego samego sądu?</u>
          <u xml:id="u-727.2" who="#ŁukaszZbonikowski">Wprowadzenie wyżej wymienionych zmian spowoduje z pewnością wzrost wydatków na sądownictwo, ponieważ będzie więcej odwołań od postanowień sądów. W jaki sposób projektodawca proponuje zabezpieczyć dodatkowe środki, czy budżet nie będzie zbyt obciążony i czy nie zostaną dokonane przesunięcia w stosunku do innych dysponentów? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-727.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-728">
          <u xml:id="u-728.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-728.1" who="#JerzyWenderlich">Chciałbym podziękować przedstawicielowi wnioskodawców panu senatorowi Piotrowi Zientarskiemu za szerokie, bardzo wnikliwe przedstawienie całości materii.</u>
          <u xml:id="u-728.2" who="#JerzyWenderlich">Prosiłbym o udzielenie odpowiedzi na postawione pytania podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Zbigniewa Wronę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-729">
          <u xml:id="u-729.0" who="#ZbigniewWrona">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-729.1" who="#ZbigniewWrona">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od razu powiem, że rząd popiera to przedłożenie senackie. Jest to jedno z wielu przedłożeń, których Senat dokonuje, proponując dostosowanie prawa do standardów wyznaczonych przez Trybunał Konstytucyjny. Chcę powiedzieć, że rząd również przygotował analogiczny projekt, który znajduje się właśnie w fazie przed rozpoznaniem przez Radę Ministrów, został pozytywnie zarekomendowany przez stały komitet Rady Ministrów, ale jest to nowelizacja szersza. Tutaj może od razu odpowiedź w kwestiach dotyczących zagadnień poruszonych przez pana marszałka Zycha. Rzeczywiście przegląd prawa pod kątem standardów konstytucyjnych jest potrzebny i on jest dokonywany. Jest dokonywany zarówno przez właściwe departamenty ministerstwa, jak i Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego, tyle tylko, że staramy się - oczywiście nie zawsze jest to możliwe - żeby nie było tych nowelizacji za dużo. I tak ich jest dużo, często nam jest to wytykane, dlatego łączymy pewne tematy. Dlatego też, wydawałoby się, oczywisty temat, który wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, właśnie tego, o którym tu była mowa, musiał troszkę poczekać, bo tam jest cały szereg innych zmian, nie tylko konstytucyjnych, ale w ogóle modernizujących, reformujących naszą procedurę. Niemniej co do zasady oczywiście zgadzam się z panem marszałkiem, że należy cały czas przeglądać prawo pod kątem konstytucyjności.</u>
          <u xml:id="u-729.2" who="#ZbigniewWrona">Od razu odpowiadam na inne pytania. Te zmiany są konieczne ze względu na zasadę bezstronnego sądu, bo to jest kwestia wyłączenia sędziego - to jest taka delikatna instytucja, która musi być pod szczególną kontrolą. Trybunał Konstytucyjny właśnie uznał, że ze względu na jej znaczenie dla procesu nie może być tak, że tylko jedna decyzja, na przykład o oddaleniu wniosku o wyłączenie tego sądu, którego dotyczy wniosek o wyłączenie sędziego, wystarczy - musi być kontrola sądu w innym składzie. Dlatego tutaj już więcej chyba nic nie da się zrobić, jest to sąd jednak w innym składzie niż ten, którego dotyczy wniosek, i to jest wystarczająca gwarancja. Nie spowoduje to jakichś nadzwyczajnych kosztów, ponieważ jest to tylko postępowanie wpadkowe, takich wniosków nie jest dużo, to nie jest rozpoznawanie całej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-729.3" who="#ZbigniewWrona">Rzeczywiście zgadzam się z opiniami, które tutaj były prezentowane, wskazującymi na to, że nowelizacja ma troszeczkę szerszy charakter, bezpośrednio nie wynika ona z orzeczenia trybunału, to znaczy, nie ma takiego obowiązku, ale charakter orzeczeń, tzw. przymuszających, porządkowych, gdzie nakłada się nieprzyjemne obowiązki na uczestników postępowania, skazuje się świadka, biegłego, stronę na grzywnę albo zarządza się przymusowe sprowadzenie lub aresztowanie świadka, albo odmawia się zwolnienia świadka lub biegłego od grzywny lub odmawia się zwolnienia świadka od przymusowego sprowadzenia, czyli tam, gdzie wiąże się to, reasumując, z nałożeniem pewnej dolegliwości finansowej albo z ograniczeniem na pewien krótki czas, ale jednak, swobody i wolności, bo to jest sprowadzenie przymusowe, muszą być zastosowane pewne środki zapewniające bezstronność i prawidłowość orzekania. Stąd to zażalenie poziome. Analogicznie jak w przypadku wyłączenia sędziego ze względu na wagę dla praw człowieka tych decyzji procesowych wpadkowych, ale jednak niezwykle istotnych. Powinny być te decyzje analogicznie potraktowane jak zarządzenie o odmowie wyłączenia sędziego. Oczywiście, tu też odpowiedź na pytanie, nie są to wszystkie decyzje w procesie cywilnym, bo jest jeszcze cała masa decyzji, które nie są zaskarżane. No ale nie wszystkie decyzje mogą być zaskarżane - tylko te, które rzeczywiście wiążą się z istotną ingerencją czy ograniczeniem praw uczestników postępowania. Dziękuję, Wysoka Izbo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-730">
          <u xml:id="u-730.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-730.1" who="#JerzyWenderlich">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-731">
          <u xml:id="u-731.0" who="#AndrzejBętkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawiązując do omawianego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, chcę odnieść się do nowego brzmienia art. 53.1 proponowanego przez projektodawców i zapytać: Jakimi kryteriami kierowano się, wyrzucając z treści omawianego projektu ustawy zapis funkcjonujący obecnie w Kodeksie postępowania cywilnego mówiący o odrzuceniu wniosku o wyłączenie sędziego, także jeśli był on „rzeczywiście bezzasadny”? Czy fakt oczywistej bezzasadności wniosku o wyłączenie sędziego nie jest zdaniem projektodawców wystarczającym argumentem dyskwalifikującym powyższy wniosek? Czy nie wpłynie to niekorzystnie na czas rozpatrywania sprawy? Czy wyrzucenie omawianego zapisu nie będzie sprzyjać pieniactwu procesowemu i nie spowoduje niepotrzebnej retardacji toczącego się postępowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-732">
          <u xml:id="u-732.0" who="#MirosławPawlak">W jakim konkretnie stopniu wprowadzenie do porządku prawnego instytucji zaskarżalności postanowienia oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego wpłynie, zdaniem Senatu, na bezstronność w orzecznictwie?</u>
          <u xml:id="u-732.1" who="#MirosławPawlak">Jakie konkretne przesłanki legły u podstaw wprowadzenia do zapisów Kodeksu postępowania cywilnego instytucji zaskarżalności postanowienia sądu o przymusowym sprowadzeniu świadka bądź nakazującym jego aresztowanie? Czy wynika to ze statystyk mówiących o nadmiernej ilości tego rodzaju postępowań przez sądy? Czy liberalizacja dotychczasowych przepisów nie wpłynie jeszcze bardziej ujemnie na toczące się latami procesy cywilne spowodowane właśnie umyślnym niestawiennictwem świadków?</u>
          <u xml:id="u-732.2" who="#MirosławPawlak">Czy w obu przypadkach będziemy mieć do czynienia z „kontrolą instancyjną”, czy tylko z „weryfikacją” orzeczenia sądu I instancji?</u>
          <u xml:id="u-732.3" who="#MirosławPawlak">Proszę o przytoczenie motywów zastrzeżeń zgłoszonych przez Krajową Radę Sądownictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-733">
          <u xml:id="u-733.0" who="#JerzyWenderlich">Marszałek Sejmu, na podstawie art. 87 ust. 2 w związku z art. 90 ust. 1 regulaminu Sejmu, kieruje senacki projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, zawarty w druku nr 3901, do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-733.1" who="#JerzyWenderlich">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 16 marca.</u>
          <u xml:id="u-733.2" who="#JerzyWenderlich">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-733.3" who="#JerzyWenderlich">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-733.4" who="#JerzyWenderlich">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-733.5" who="#JerzyWenderlich">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-733.6" who="#JerzyWenderlich">Raz jeszcze informuję, że swoje oświadczenie do protokołu złożył pan poseł Antoni Błądek.</u>
          <u xml:id="u-733.7" who="#JerzyWenderlich">Oświadczenie wygłosi pan poseł Szymon Stanisław Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-734">
          <u xml:id="u-734.0" who="#SzymonStanisławGiżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W filmie Jeana-Luca Godarda „Amatorski gang” bohater pragnie poprawić rekord pewnego Amerykanina, który zużył 9 minut i 40 sekund na zwiedzenie Luwru.</u>
          <u xml:id="u-734.1" who="#SzymonStanisławGiżyński">Miło mi państwa powiadomić, iż rekord Amerykanina w kategorii artystycznego happeningu został w ciągu ostatnich 4 dni, od soboty 12 marca, wielokrotnie pobity, i to u nas, w naszym kraju, w Polsce. A to za sprawą samego pana premiera Donalda Tuska, który udzielając obszernej wypowiedzi „Gazecie Wyborczej”, udowodnił ponad wszelką wątpliwość, iż dokładne, wnikliwe, a nawet graniczące z pedanterią przestudiowanie osiągnięć jego rządu upływającej kadencji zajmuje znacznie mniej czasu niż owe 9 minut i 40 sekund. I to także wówczas, gdyby jakikolwiek badacz fascynat nieznośnie sylabizował i niemiłosiernie przeciągał samogłoski. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-734.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-735">
          <u xml:id="u-735.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję bardzo panu posłowi. Dziękuję również za takie syntetyczne, sztabowe przedstawienie oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-735.1" who="#JerzyWenderlich">Proszę pana posła Tadeusza Arkita, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-735.2" who="#JerzyWenderlich">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-735.3" who="#JerzyWenderlich">Pan poseł Łukasz Zbonikowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-736">
          <u xml:id="u-736.0" who="#ŁukaszZbonikowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym wygłosić oświadczenie w sprawie likwidacji placówek Poczty Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-736.1" who="#ŁukaszZbonikowski">Dziś byliśmy świadkami protestu pracowników Poczty Polskiej z 23 organizacji związkowych wspieranych przez mieszkańców małych miejscowości, którzy obawiają się utraty dostępu do urzędów pocztowych. Protestujący nie zgadzają się z planowanym przez zarząd Poczty Polskiej zbyciem ok. 700 nieruchomości należących do poczty w całym kraju. Ich miejsce mają zająć agencje prywatne, które już zaczynają zajmować się dostarczaniem przesyłek. Jednak zdaniem związków zawodowych nie będą one w stanie zapewnić bezpieczeństwa i właściwej jakości usług. Pod petycją sprzeciwiającą się planom restrukturyzacji podpisało się już ponad 100 tys. osób, które nie są pracownikami poczty. Likwidacja placówek oznacza również masowe zwolnienia. Redukcja etatów przewiduje zwolnienie do października 2011 r. blisko 5 tys. pracowników. Część dotychczasowych urzędów ma zostać przekształcona w tzw. agencje pocztowe. Tego typu rozwiązanie, nastręczające wielu wątpliwości co do jego słuszności, spotkało się ze zdecydowanym sprzeciwem związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-736.2" who="#ŁukaszZbonikowski">Pierwszy problem dotyczy korzystania z kont założonych w Banku Pocztowym. Po wejściu w życie przebudowy systemowej zostanie ono znacznie ograniczone, ponieważ osoby, które do tej pory umieszczały swoje renty i emerytury na takich rachunkach, nie będą mogły w dalszym ciągu korzystać z tego rodzaju usług finansowych, jeśli nie prowadzą działalności gospodarczej. Utrudnienia będą dotyczyły także dodatkowych kosztów i nakładów czasu wymaganych w związku z podróżowaniem do znacznie oddalonych placówek pocztowych.</u>
          <u xml:id="u-736.3" who="#ŁukaszZbonikowski">Kolejnym czynnikiem wymuszającym zwiększenie środków finansowych jest bowiem wymiana dokumentów, pieczątek etc., jaką niesie każda zmiana systemowa. Pytałem niedawno o wątpliwości dotyczące restrukturyzacji w spółce ENERGA. Poczta Polska to kolejna instytucja, w której restrukturyzacja to po prostu likwidacja. Dziś manifestanci przynieśli pod kancelarię premiera trumnę, która ma symbolizować kondycję Poczty Polskiej. Ile jeszcze trzeba takich manifestacji, by rząd wreszcie zauważył prawdziwe problemy Polaków? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-736.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-737">
          <u xml:id="u-737.0" who="#JerzyWenderlich">Również dziękuję panu posłowi Zbonikowskiemu za sztukę skondensowania oświadczenia. A mówić krótko to jest rzeczywiście sztuka.</u>
          <u xml:id="u-737.1" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-737.2" who="#JerzyWenderlich">Zapraszam do wygłoszenia oświadczenia pana posła Krzysztofa Lipca, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-738">
          <u xml:id="u-738.0" who="#KrzysztofLipiec">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-738.1" who="#KrzysztofLipiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zająć się sprawą ważną dla mojego regionu, regionu świętokrzyskiego, albowiem po raz kolejny mamy do czynienia z próbą zdyskredytowania ziemi świętokrzyskiej. Najpierw spotykaliśmy się z przedziwnymi działaniami ze strony władz rządowych polegającymi na tym, że Kielce jako stolicę regionu zaczęto odcinać od świata. To było związane z tym, że były ograniczane środki na infrastrukturę drogową, na infrastrukturę kolejową i wypadły tak naprawdę z krajowego programu dróg krajowych i autostrad dwie ważne drogi, droga nr 7 i droga nr 73.</u>
          <u xml:id="u-738.2" who="#KrzysztofLipiec">Ostatnio musieliśmy się zmierzyć z problemem nieuwzględnienia Kielc na liście polskich metropolii w związku z projektem planu przestrzennego zagospodarowania naszego kraju. Jest w tej sprawie złożona gdzieś obietnica. Zobaczymy czy zostanie dotrzymana.</u>
          <u xml:id="u-738.3" who="#KrzysztofLipiec">Ale problem, który nas dotknął najbardziej w ostatnich dniach, to publikacja w jednym z organów partii rządzącej. Chodzi o to samo pismo, które nie tak dawno zasłynęło z tego, że pokazało, w jaki sposób politycy Platformy Obywatelskiej podchodzą do problemów zdrowotnych ludzi starszych. Tak, w tej samej gazecie jeden z działaczy Platformy Obywatelskiej przedstawił region świętokrzyski jako typowy zaścianek, województwo, które tak naprawdę może się pochwalić samymi złymi rzeczami, województwo, w którym jest słaba władza niepotrafiąca zadbać o interesy. A przypomnę, że w tym województwie rządzi przecież Platforma Obywatelska z Polskim Stronnictwem Ludowym. I to jest wielce niezrozumiałe, dlaczego takie artykuły, szkalujące województwo świętokrzyskie, pojawiają się w takich czasopismach.</u>
          <u xml:id="u-738.4" who="#KrzysztofLipiec">Z tego miejsca chciałbym wezwać przywódcę Platformy Obywatelskiej do tego, aby przeprosił mieszkańców województwa świętokrzyskiego za wszelkie zło, które płynie od tej partii w kierunku jego mieszkańców. Bo jak można powiedzieć o przepięknym mieście Wąchock, mieście z bogatą tradycją, mieście, gdzie mieszkają patrioci zasłużeni dla ojczyzny, że jest to miasto pijaczków i wyleniałych kotów. To jest po prostu rzecz skandaliczna. Jeszcze raz wzywam premiera Donalda Tuska, liderów regionalnej Platformy Obywatelskiej do tego, aby zdobyli się na głęboką refleksję nad tym, co czynią wobec województwa świętokrzyskiego. Sądzę, że są winni jego mieszkańcom dobre słowo, które zmieni tę sytuację, i że wreszcie partia rządząca zadba o losy tej ziemi, ziemi świętokrzyskiej, zasłużonej dla Polski. O to apeluję i zapraszam pana premiera Donalda Tuska, zresztą niejednokrotnie to czyniłem z trybuny sejmowej, aby zechciał zmierzyć się z prawdziwymi problemami ziemi świętokrzyskiej i wziął się za działanie, tak aby te problemy rozwiązać, bo jest ich dużo. Województwo świętokrzyskie zostało wprowadzone na ścieżkę dobrego rozwoju w latach 2005–2007 i z tej ścieżki zaczyna powolutku schodzić. Protestują wobec takich skandalicznych zachowań parlamentarzyści świętokrzyscy z Prawa i Sprawiedliwości, protestuje „Solidarność” świętokrzyska i wielu innych ludzi dobrej woli.</u>
          <u xml:id="u-738.5" who="#KrzysztofLipiec">Jeszcze raz proszę o to, aby ta sprawa została załatwiona, tak aby w przyszłości takie sytuacje nie miały miejsca, bo ludzie ziemi świętokrzyskiej nie zasłużyli sobie na to, aby byli w ten sposób traktowani przez działaczy Platformy Obywatelskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-738.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-739">
          <u xml:id="u-739.0" who="#JerzyWenderlich">Oświadczenie wygłosi pan poseł Jarosław Rusiecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-740">
          <u xml:id="u-740.0" who="#JarosławRusiecki">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-740.1" who="#JarosławRusiecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym kontynuować te słowa rozgoryczenia, jakie wypowiedział przed chwilą pan poseł Krzysztof Lipiec. Też jestem posłem ziemi świętokrzyskiej. Pan profesor Henryk Samsonowicz, doctor honoris causa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, honorowy obywatel wielu miejscowości naszego województwa, powiedział, że województwo świętokrzyskie to serce Rzeczypospolitej. Chciałbym z tego miejsca, jako poseł ziemi świętokrzyskiej, wyrazić wielkie słowa oburzenia wobec aroganckiego sposobu, w jaki pan redaktor Piotr Rachtan w gazecie propagandowej Platformy Obywatelskiej „POgłos” pisał o województwie świętokrzyskim i jego mieszkańcach.</u>
          <u xml:id="u-740.2" who="#JarosławRusiecki">Myślę, że pan redaktor Piotr Rachtan, jako osoba zaufana byłego marszałka Sejmu pana Bronisława Komorowskiego, a obecnego prezydenta - w jego imieniu na wykuskiej polanie odczytywał list, który wychwalał bohaterstwo żołnierzy Armii Krajowej w czasie II wojny światowej - uczynił wielką szkodę ludziom tego województwa, jego dorobkowi i wielkim zmaganiom, które czynią mieszkańcy ziemi świętokrzyskiej w tych trudnych czasach. Jest to niedopuszczalne, aby w partyjnej gazecie po raz kolejny poniżano ludzi. Wcześniej poniżano ludzi słabych, schorowanych, odbierając im możliwość leczenia, wychodzenia z trudnych sytuacji zdrowotnych, a teraz cały region zawstydza się przed Polską. Zastanawiam się, czy te opinie, które są wygłaszane w tym piśmie, są oficjalnym stanowiskiem partii rządzącej. Niedopuszczalny jest fakt, aby aktywiści partii w swoim oficjalnym organie występowali w ten sposób.</u>
          <u xml:id="u-740.3" who="#JarosławRusiecki">Jeszcze raz, tak jak parlamentarzyści Prawa i Sprawiedliwości, radni sejmiku, kombatanci, związkowcy, domagamy się od władz partii, pana premiera Donalda Tuska, od władz lokalnych partii w województwie świętokrzyskim słowa „przepraszam”. Myślę, że należy się to temu doświadczonemu regionowi w skali historii i w obecnym czasie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-740.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-741">
          <u xml:id="u-741.0" who="#JerzyWenderlich">O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła Romana Kaczora.</u>
          <u xml:id="u-741.1" who="#JerzyWenderlich">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-741.2" who="#JerzyWenderlich">O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła Tadeusza Iwińskiego, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-742">
          <u xml:id="u-742.0" who="#TadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wybitny rosyjski pisarz i poeta Jewgienij Jewtuszenko celnie zauważył przed laty, że pociąg sprawiedliwości zawsze się spóźnia. Ta gorzka i smutna konstatacja sprawdza się bardzo często na wielu polach. Niezwykłym paradoksem jest jednak przypadek, w którym ów pociąg się wykoleja, a odpowiedzialność za to ponosi minister sprawiedliwości. Z taką sytuacją mamy właśnie do czynienia na Warmii i Mazurach, gdzie resort sprawiedliwości nie po raz pierwszy w ostatnich latach przedstawia niezwykle kontrowersyjne i de facto nieskonsultowane projekty zmian właściwości terytorialnej sądów. W praktyce utrudniłyby one znacząco dostęp obywateli do instytucji wymiaru sprawiedliwości. Chodzi konkretnie o mające wejść w życie 1 kwietnia rozporządzenia w sprawie utworzenia sądów pracy i sądów ubezpieczeń społecznych, a także sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości. W pierwszym przypadku, bez podania sensownego uzasadnienia, miałyby ulec likwidacji wydziały pracy w sądach rejonowych Bartoszyc, Biskupca, Braniewa, Działdowa, Giżycka i Iławy, a przecież te sądy odgrywają szczególną rolę w zabezpieczeniu interesów mieszkańców będących zarówno pracownikami, jak też pracodawcami. W drugim przypadku sądy rejonowe w Ełku, Giżycku, Olecku i Piszu, przy czym w nowej wersji, co dowodzi chaosu decyzyjnego, tylko w Ełku i Olecku miały przejść pod jurysdykcję Sądu Okręgowego w Suwałkach, w Podlaskiem. Powyższe propozycje spotkały się z jednoznacznym sprzeciwem władz samorządowych Warmii i Mazur, mieszkańców, parlamentarzystów, a także samych sędziów. Przyjęto w tej materii specjalne stanowiska, m.in. Zarządu Powiatu w Olsztynie, władz Biskupca, Działdowa, Mrągowa czy Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Olsztynie skupiającej aż 800 członków. We wszystkich jasno wskazuje się, że trudno dostrzec w projektach rozporządzeń racjonalne jądro. Nie prowadziłoby to do oszczędności. Co więcej, to obywatele tych słabo rozwiniętych rejonów kraju, często spauperyzowani (w tym regionie przecież poziom bezrobocia jest najwyższy w Polsce), musieliby ponosić zwiększone koszty wydłużonej drogi, często blisko o 100 km, do sądu. Przytaczana nieformalnie przez urzędników ministerstwa argumentacja, iż do likwidacji miały pójść małe wydziały o minimalnej obsadzie, gdzie rozpatruje się mniej niż 120 spraw rocznie, nie wytrzymuje krytyki. Projekt zmian przekreśla ponadto starania wielu podmiotów o utworzenie Sądu Apelacyjnego w Olsztynie, a zarazem zamierzoną poprawę dostępu mieszkańców Warmii i Mazur do sądów i wreszcie starania na rzecz ujednolicenia struktury sądownictwa w regionie. W zdecydowanym stanowisku Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z 22 lutego stwierdza się jasno, iż jest rzeczą niedopuszczalną, że pan minister nie zechciał przedstawić samorządowi województwa oraz zainteresowanym podmiotom jakichkolwiek argumentów odnośnie do proponowanej zmiany. Wprowadzenie jej w życie spowoduje zaś całkowicie kuriozalną sytuację, w której sądy z terenu jednego województwa znajdą się w trzech okręgach: elbląskim, olsztyńskim i suwalskim, oraz pozostaną w jurysdykcji dwóch sądów apelacyjnych. Obecny podział terytorialny sądów funkcjonuje od 10 lat, jego zmiana mogłaby doprowadzić do chaosu. Miałoby to też negatywne konsekwencje kadrowe i ekonomiczne. 4,5 mln zł już wydano na skoordynowanie systemów informatycznych w sądach okręgu olsztyńskiego. Według informacji mediów lokalnych 10 marca wiceminister sprawiedliwości Stanisław Chmielewski podpisał rozporządzenie w sprawie zmian w podległości terytorialnej sądów rejonowych w Ełku i Olecku. Od kwietnia ma też nastąpić likwidacja działającego w Ełku zamiejscowego X Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w Olsztynie. Ta nowa sytuacja tworzy negatywny precedens w skali Polski. Bez wątpienia lepiej, jeśli właściwość sądów jest zgodna z granicami województw. Co więcej, rodzą się poważne wątpliwości co do spójności regionu Warmii i Mazur. Rzeczą niezwykłą jawi się ostentacyjne negowanie przez ministerstwo opinii społeczeństwa województwa. Przed miesiącem wystąpiłem z odnośną interpelacją do ministra Krzysztofa Kwiatkowskiego. Domagam się m.in. odpowiedzi, dlaczego resort z uporem godnym lepszej sprawy podejmuje kolejne próby wyłączania sądów rejonowych ze wschodniej części Warmii i Mazur spod jurysdykcji sądów okręgowych w Olsztynie na rzecz swoiście reanimowanego sądu w Suwałkach, a także ustosunkowania się...</u>
          <u xml:id="u-742.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-742.2" who="#TadeuszIwiński">‍...do opinii, czy wpływ na to ma określona obsada kadrowa kierowniczych struktur resortu. Apeluję niniejszym do ministra sprawiedliwości o odstąpienie od wskazanych niezbyt przemyślanych decyzji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-743">
          <u xml:id="u-743.0" who="#JerzyWenderlich">O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła Krzysztofa Maciejewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-744">
          <u xml:id="u-744.0" who="#KrzysztofMaciejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie przyznam, że do wygłoszenia tego oświadczenia zmobilizował mnie swoją dzisiejszą wypowiedzią pan minister Sikorski, gdyż będąc nastawionym na wysłuchanie wartościowych założeń polskiej polityki zagranicznej na 2011 r., wysłuchałem informacji na temat dotychczasowych osiągnięć MSZ, czyli resortu kierowanego właśnie przez pana Sikorskiego.</u>
          <u xml:id="u-744.1" who="#KrzysztofMaciejewski">W dzisiejszym porządku obrad 87. posiedzenia Sejmu w punkcie 2. czytamy: Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 roku - debata krótka. Najpierw trudno zrozumieć, dlaczego debata krótka. Przecież stoimy na progu przejęcia przez Polskę prezydencji w Unii Europejskiej. Dobrze byłoby więc usłyszeć coś więcej na temat tego, jaki polski rząd ma pomysł na politykę Unii Europejskiej. Wątpliwe dotychczasowe dokonania polskiego MSZ, często podkreślane przez posłów uczestniczących w dzisiejszej debacie, niestety nie są politycznym programem na przyszłość Unii Europejskiej. W świetle dzisiejszych jakże poważnych wydarzeń na świecie musimy zaproponować przemyślane i mądre propozycje, będące podstawą do podjęcia poważnych decyzji, które doprowadzą do pomyślnych, głównie dla cierpiących ludzi, rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-744.2" who="#KrzysztofMaciejewski">A więc nasuwają się pytania. Dlaczego słuchamy opowieści o wydarzeniach, których wszyscy jesteśmy świadkami? Dlaczego prężymy polityczne muskuły, skoro szybko może się okazać, że są nafaszerowane intelektualnym dopingiem i mogą łatwo pęknąć jak marzenia najbardziej ufnych Polaków.</u>
          <u xml:id="u-744.3" who="#KrzysztofMaciejewski">Nie chciałbym, aby mieszkańcy Unii Europejskiej zawiedli się na Polakach. Mamy jeszcze trochę czasu, więc, panie ministrze Sikorski, niech pan sięgnie po potężne pokłady intelektu Polaków, które w pana przekonaniu są naszą wielką wartością wnoszoną w posagu do Unii Europejskiej. Niech pan sięgnie po doświadczenia Polaków. Niech pan wreszcie właściwie zrozumie potrzeby narodu polskiego, któremu polski rząd powinien służyć. Przecież potrzeby te tworzą się na bazie wydarzeń, z jakimi mamy do czynienia każdego dnia. W opracowywaniu politycznego programu dla Europy niech pan nie zapomina o pięknym kulturowym bagażu Polaków.</u>
          <u xml:id="u-744.4" who="#KrzysztofMaciejewski">Jeśli zacznie pan powyższe wartości rozumieć i zacznie z nich korzystać, a nie tylko o nich mówić, to wierzę, że polska misja wobec narodów Unii Europejskiej będzie dobrze wypełniona. Wierzę również, że dobrze będą zabezpieczone polskie interesy gospodarcze i polityczne, bo nigdy nie wolno nam zapominać, że dla wszystkich Polaków Polska jest najważniejsza. Taka postawa z pewnością nie będzie przeszkadzała przy budowaniu dobrych stosunków z partnerami zagranicznymi.</u>
          <u xml:id="u-744.5" who="#KrzysztofMaciejewski">Jeśli uważamy, że Niemcy powinny być najważniejszym partnerem Polaków w Europie, niech tak będzie. Nie zgadzam się jednak na zbliżone postrzeganie sąsiedztwa w Unii Europejskiej. To postrzeganie sąsiedztwa musi być dokładnie takie samo, bo my Polacy w swoich potrzebach jesteśmy dokładnie tacy sami jak Niemcy.</u>
          <u xml:id="u-744.6" who="#KrzysztofMaciejewski">Chciałbym, aby postęp w rozwiązywaniu spraw historycznych między Polską i Rosją nie był pustym hasłem, lecz doczekał się konkretnych wniosków, a bieżąca współpraca między tymi krajami satysfakcjonowała obydwie strony.</u>
          <u xml:id="u-744.7" who="#KrzysztofMaciejewski">Cały czas czekam na konkretne działania polskiego rządu w zakresie przeciwdziałania łamaniu praw człowieka na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-744.8" who="#KrzysztofMaciejewski">W swoim wystąpieniu pan minister Sikorski podkreślał, że jego działania są i będą oparte na wiarygodności i solidarności. Trudno jest mi jakoś w to uwierzyć, ponieważ w dzisiejszym przemówieniu kilkakrotnie używał zwrotów „nauczcie się”, „zrozumcie”. Nie wiem, kogo miał na myśli.</u>
          <u xml:id="u-744.9" who="#KrzysztofMaciejewski">Nie chcę z takiej postawy wobec polskich parlamentarzystów wyciągać zbyt daleko idących wniosków. Pozostanę więc w przekonaniu, że to zwykłe przejęzyczenie i niesolidne przygotowanie się do prezentacji dotychczasowych dokonań MSZ. Równocześnie wierzę, że w niedalekiej przyszłości jeszcze usłyszymy prawdziwą, poważną i napawającą optymizmem informację ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2011 r., i to w czasie, na jaki taka debata zasługuje. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-744.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-745">
          <u xml:id="u-745.0" who="#JerzyWenderlich">O wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła Zbigniewa Wojciechowskiego, Polska jest Najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-746">
          <u xml:id="u-746.0" who="#ZbigniewWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj, a właściwie już wczoraj, zostały przedstawione w Sejmie założenia polskiej polityki zagranicznej. Pan minister Radosław Sikorski zrobił to w sposób profesjonalny, czyli dyplomatyczny. Przedstawiając polską politykę wschodnią, nie wspomniał jednak, że stała się ona dla Polski priorytetowa za czasów, gdy prezydentem RP był śp. prezydent Lech Kaczyński, a bezpośrednim jej konstruktorem i realizatorem był minister Mariusz Handzlik, jeden z najwybitniejszych ministrów spraw zagranicznych w niepodległej Polsce. Apeluję do obecnego prezydenta Bronisława Komorowskiego, do premiera Donalda Tuska oraz do ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego, aby polityka wschodnia nadal była dla Polski priorytetowa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-747">
          <u xml:id="u-747.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-747.1" who="#JerzyWenderlich">O wygłoszenie oświadczenia proszę - będzie je wygłaszać jako ostatni - pana posła Jacka Kasprzyka, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-748">
          <u xml:id="u-748.0" who="#JacekKasprzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim oświadczeniu chciałbym zapoznać Wysoką Izbę ze stanowiskiem Rady Miasta Częstochowy w sprawie zamiaru likwidacji Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego w Częstochowie przy ul. Dąbrowskiego. Oto jego treść:</u>
          <u xml:id="u-748.1" who="#JacekKasprzyk">W związku z pojawiającymi się informacjami na temat ewentualnej likwidacji Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego w Częstochowie Rada Miasta Częstochowy wyraża głębokie zaniepokojenie zamiarem likwidacji tej bardzo ważnej instytucji.</u>
          <u xml:id="u-748.2" who="#JacekKasprzyk">Sąd Okręgowy - Wydział Gospodarczy pełni niezwykle istotną funkcję w rozwiązywaniu sporów pomiędzy miejscowymi przedsiębiorcami. Wydział Gospodarczy Sądu Okręgowego rozpatruje sprawy z zakresu prawa gospodarczego w I i II instancji o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa 100 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-748.3" who="#JacekKasprzyk">Do Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego w Częstochowie zgodnie ze statystykami w samym tylko 2010 r. wpłynęło aż 669 spraw. Ewentualne przeniesienie Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego do Katowic wiązać się będzie z licznymi niedogodnościami dla częstochowskich przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-748.4" who="#JacekKasprzyk">Mając na uwadze powyższe uzasadnienie, liczymy, że minister sprawiedliwości wycofa się z zamiaru likwidacji Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego w Częstochowie.</u>
          <u xml:id="u-748.5" who="#JacekKasprzyk">Wysoka Izbo! Będąc posłem z okręgu częstochowskiego, pragnę oświadczyć, że w pełni popieram wyżej wymienione stanowisko i apeluję do pana ministra sprawiedliwości o pozytywne ustosunkowanie się do prośby samorządu miasta Częstochowy w wyżej wymienionej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-749">
          <u xml:id="u-749.0" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję panu posłowi Kasprzykowi.</u>
          <u xml:id="u-749.1" who="#JerzyWenderlich">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-750">
          <u xml:id="u-750.0" who="#AntoniBłądek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Trwający obecnie okres Wielkiego Postu przynosi nam zawsze refleksję nad krzyżem oraz nad cierpieniem pierwszych wyznawców Chrystusa, którzy ginęli z rąk prześladowców. To właśnie obraz pierwszych trzech wieków chrześcijaństwa kojarzy nam się z prześladowaniami Kościoła. Warto jednak pamiętać, że skala dzisiejszych prześladowań chrześcijan przypomina tę z początku naszej ery.</u>
          <u xml:id="u-750.1" who="#AntoniBłądek">Dzisiaj, w XXI wieku trzeba jasno powiedzieć: Golgota wciąż trwa! Dzisiejsze prześladowania chrześcijan są kontynuacją Golgoty, która wciąż trwa na wszystkich kontynentach świata. Gdy demokratyczna Europa zabrania obecności krzyża w przestrzeni publicznej, w Somalii i Etiopii codziennie w miejscach publicznych krzyżuje się chrześcijan. Od pierwszego Chrystusowego krzyża na Golgocie do dnia dzisiejszego zamordowano ponad 75 mln chrześcijan. W samym XX wieku, wieku rozwoju cywilizacji, zamordowano 45 mln chrześcijan, a więc w poprzednim stuleciu dziennie mordowano 1246 chrześcijan. Z raportu ONZ wynika, że obecnie mordowanych jest 170 tys. chrześcijan rocznie. I choć liczba ta jest w zdecydowany sposób zaniżona, to i tak budzi przerażenie.</u>
          <u xml:id="u-750.2" who="#AntoniBłądek">W demokratycznym świecie, zawierającym tysiące wzniosłych deklaracji praw człowieka, brakuje poważnej debaty nad problemem chrześcijan na całym świecie, którzy codziennie są w brutalny sposób prześladowani. Przywódcy świata dyskutują nad ginącymi chrząszczami i grzybami, zapominając, że codziennie na naszych oczach dokonuje się ludobójstwa ze względu na poglądy religijne.</u>
          <u xml:id="u-750.3" who="#AntoniBłądek">Polski Sejm, rząd oraz prezydent powinni zdecydowanie włączyć się w obronę prześladowanych chrześcijan na świecie. Kiedy świat często milczy, Polska powinna wyraźnie wesprzeć wszystkich prześladowanych za wiarę. To zobowiązanie wobec ochrony wolności religijnej wynika z naszej historii, kultury, tradycji oraz tożsamości narodowej.</u>
          <u xml:id="u-750.4" who="#AntoniBłądek">Prześladowania dotykają również polskich obywateli, którzy jako misjonarze niosą na całym świecie nie tylko pomoc duchową, ale konkretną pomoc humanitarną. 18 lutego br. w Tunezji zamordowano polskiego kapłana salezjanina Marka Rybińskiego. Ksiądz Marek zginął bestialsko zamordowany w 34. roku życia, w 6. roku kapłaństwa. Przebywając na misjach w Tunezji, ksiądz Marek Rybiński pisał: Chciałbym wyjeżdżać stąd z przekonaniem, że byłem potrzebny. Że zostawiłem po sobie coś dobrego. Bez wątpienia jego pragnienie, pomimo męczeńskiej śmierci, się spełniło. Polski misjonarz uczył muzułmańskie dzieci, organizował szkołę tamtej społeczności. Zostawił dobro, którego nie docenili oprawcy. Kiedy jednak jego muzułmańscy towarzysze dowiedzieli się, że życie kapłana zostało tak brutalnie i gwałtownie przerwane, tłumnie wyszli na ulicę, by zamanifestować swoją solidarność z jego najbliższymi.</u>
          <u xml:id="u-750.5" who="#AntoniBłądek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym podkreślić, że ofiara życia księdza Marka Rybińskiego i wszystkich prześladowanych chrześcijan powinna być zobowiązaniem dla wszystkich wierzących, a ich przykład codziennym dla nas wyzwaniem. Pomyślmy, ile to razy każdy z nas w towarzystwie znajomych nie przyznał się do swoich poglądów religijnych, obawiając się szyderczych uwag lub uśmiechów. W Somalii, Afganistanie, Indonezji i w wielu innych krajach pomimo groźby śmierci lub okaleczenia chrześcijanie odważnie wyznają nasze wspólne kredo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-751">
          <u xml:id="u-751.0" who="#JanKulas">Moje oświadczenie poselskie poświęcam pamięci Romana Komierowskiego (1846–1924) - ziemianina pomorsko-krajeńskiego, nowoczesnego i skutecznego gospodarza, orędownika pracy organicznej pod zaborem pruskim, parlamentarzysty z 27-letnim stażem, Polaka-katolika, zasłużonego pisarza historycznego.</u>
          <u xml:id="u-751.1" who="#JanKulas">Roman Komierowski urodził się 15 sierpnia 1846 r. na Kaszubach, w Leśnie koło Chojnic. Był synem Tomasza Komierowskiego herbu Pomian i matki Agaty z kaszubskich Sikorskich. Roman wychowywał się w zasłużonej dla polskości Kaszub i Pomorza rodzinie ziemiańskiej. Jego ojciec był działaczem Ligi Polskiej w Złotowie i Towarzystwa Rolniczego Ziemi Południowo-Pomorskiej, współtworzył bibliotekę polską.</u>
          <u xml:id="u-751.2" who="#JanKulas">Roman Komierowski zdobył solidne i gruntowne wykształcenie. Pierwszą edukację pobierał w rodzinnym dworze. Następnie ukończył sławne gimnazjum w Chojnicach. Po maturze podjął studia prawnicze na uniwersytetach w Bonn, Berlinie i w Lipsku. Podczas studiów zaangażował się w życie Związku Polskich Akademików w Berlinie, dając tym samym świadectwo swojej wysokiej świadomości narodowej. W 1870 r. na uniwersytecie w Lipsku uzyskał tytuł doktora obojga praw.</u>
          <u xml:id="u-751.3" who="#JanKulas">Roman Komierowski pierwszą praktykę zawodową odbywał w Sępolnie. Pogłębiał swoje kwalifikacje w Łobżenicy, Wrocławiu i Berlinie. Służbę wojskową odbył w 1871 r. w pułku huzarów w Poznaniu. Ostatecznie nie do końca wiadomo, dlaczego Komierowski zrezygnował z ubiegania się o karierę prawniczą. Zapewne nie sprzyjała temu epoka kulturkampfu.</u>
          <u xml:id="u-751.4" who="#JanKulas">Roman Komierowski świadomie wybrał życiową drogę ziemianina i polityka. Początki jego samodzielnego gospodarowania miały miejsce w majątku Nieżuchowo. Po śmierci (1884 r.) młodszego brata Władysława objął w użytkowanie rodzinny majątek w Komierowie (ok. 675 ha ziemi ornej) k. Złotowa. Prowadził tutaj wzorową i nowoczesną gospodarkę rolną. Doprowadził do uprzemysłowienia i specjalizacji majątków. Konsekwentnie powiększał areał uprawny ziemi. W swoich majątkach posiadał m.in. gorzelnię, tartak, mleczarnię, suszarnię ziemniaków, uznaną reprodukcję ziemiopłodów, oborę zarodową i hodowlę koni.</u>
          <u xml:id="u-751.5" who="#JanKulas">W roku 1879 Roman Komierowski ustabilizował swoje życie rodzinne. Ożenił się z Marią Kurnatowską z Pożarowa, reprezentantką wybitnej rodziny wielkopolskiej. Niewątpliwie pani Maria była współtwórczynią sukcesów męża, szczególnie zaangażowała się w sprawy gospodarstwa, rodziny, Kościoła i w działalność charytatywną. Państwo Komierowscy doczekali się syna Tomasza (1885 r.) i trzech córek. Do historii przeszła Maria Leonowa Janta-Połczyńska, żona parlamentarzysty i ministra rolnictwa oraz matka chrzestna legendarnego żaglowca „Dar Pomorza”. Syn Tomasz, żonaty z Różą Zamoyską, działał w Pomorskim Związku Ziemian. 3 września 1939 r. został niestety zamordowany.</u>
          <u xml:id="u-751.6" who="#JanKulas">Roman Komierowski doceniał znaczenie działalności publicznej. Działał jednocześnie w pruskim samorządzie terytorialnym i w polskich organizacjach społecznych. Jako prezes kierował Towarzystwem Gospodarczym Powiatów Nadnoteckich. Jako przyjaciel księdza Stanisława Kujota był współtwórcą i działaczem Towarzystwa Naukowego w Toruniu (TNT). Był także sekretarzem wydziału historyczno-archeologicznego towarzystwa. Udzielał się również w Towarzystwie Czytelni Ludowych. Utrzymywał kontakty z instytucjami życia naukowego w Poznaniu. W latach 1885–1892 pracował w zarządzie poznańskiego Centralnego Towarzystwa Gospodarczego, na którego 25-lecie wydał sprawozdanie z ogólnego rozwoju i dokonań. W 1895 r. uczestniczył w Zjeździe Prawników i Ekonomistów Polskich w Poznaniu.</u>
          <u xml:id="u-751.7" who="#JanKulas">Główną domeną aktywności publicznej Romana Komierowskiego była działalność parlamentarna. Wcześnie związał się z Polskim Komitetem Wyborczym. W 1876 r. został wybrany po raz pierwszy posłem polskim do parlamentu (Reichstag) Rzeszy Niemieckiej. Miał wówczas zaledwie 30 lat. W latach 1877–1881 był także posłem na sejm pruski. W kolejnych latach był wielokrotnie wybierany do parlamentu niemieckiego. Łącznie zasiadał w nim, jak ustalił prof. J. Borzyszkowski, przez 27 lat. Karierę parlamentarną zakończył w roku 1898. Trzeba podkreślić, że Komierowski należał do najbardziej aktywnych polskich parlamentarzystów. Występował też często w komisjach i na forum parlamentu. Na łamach „Dziennika Poznańskiego” uprawiał publicystykę parlamentarną. Dzielnie bronił praw polskich w okresie kulturkampfu. W 1894 r. jako pierwszy i jedyny Polak został mianowany przez cesarza Wilhelma II członkiem Krajowego Kolegium Ekonomicznego. Komierowski podczas ery Capriviego naraził się polskiej opinii publicznej ugodowym kursem wobec nowego kanclerza. Była to zapewne próba uprawiania bardziej realnej i skutecznej polityki polskiej. Jednakże taktyka ta okazała się nieskuteczna i wątpliwa moralnie. Jak się wydaje, ówczesny czas nie sprzyjał takiemu pragmatyzmowi politycznemu.</u>
          <u xml:id="u-751.8" who="#JanKulas">Po wycofaniu się z aktywnego życia politycznego Roman Komierowski zajął się pisarstwem historycznym. Podjął trud historyka parlamentarnego Koła Polskiego w Berlinie, w którym odgrywał jedną z ważniejszych ról. Opracował i wydał trzytomową historię tego koła. Dzieło to ma wysoką wartość źródłową i naukową. IV tom dzieła zachował się jedynie w rękopisie. Komierowski spisał też swoje wspomnienia pt. „Moje pamiętniki życiowe”.</u>
          <u xml:id="u-751.9" who="#JanKulas">Roman Komierowski zmarł 24 maja 1924 r. w Poznaniu. Przeżył 78 lat. Został pochowany w podziemiach kościoła w Komierowie. Warto pamiętać, że Komierowski szczęśliwie doczekał się wolności Polski i powrotu Pomorza do Polski. Niestety jego rodzinna Krajna pozostała po 1920 r. w granicach Rzeszy Niemieckiej. Komierowski doczekał się za życia wielu odznaczeń i wyróżnień. W 1892 r. Leon XIII nadał mu tytuł tajnego szambelana papieskiego. Był również kawalerem orderu Polonia Restituta. W życiu codziennym pozostawał człowiekiem głęboko religijnym i pracowitym oraz Polakiem oddanym sprawom narodowym i społecznym. Chociaż w działalności publicznej nie zawsze był rozumiany, to cieszył się dużym szacunkiem i uznaniem. Niewątpliwie Komierowski dobrze zasłużył się Pomorzu, Krajnie i Polsce. Zajmuje on też wysokie miejsce w dziejach polskiego, w szczególności pomorskiego, parlamentaryzmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-752">
          <u xml:id="u-752.0" who="#JózefRojek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dnia 15 marca Węgrzy będą obchodzić swoje święto narodowe - zwane również dniem marcowej młodzieży. Przypomnę tylko, że upamiętnia ono wydarzenia sprzed ponad 160 lat, które dały początek okupionej ogromnymi ofiarami walce Węgrów o niepodległość.</u>
          <u xml:id="u-752.1" who="#JózefRojek">Ten dzień winniśmy świętować razem z naszymi „bratankami”, ponieważ wielokrotnie w miarę swoich możliwości Węgrzy udzielali nam bezinteresownej pomocy. W poprzednim stuleciu miało miejsce wiele wydarzeń, na które nie sposób patrzeć li tylko przez pryzmat poprawnych stosunków dyplomatycznych między sąsiadującymi państwami.</u>
          <u xml:id="u-752.2" who="#JózefRojek">Kto dziś wie, że w czasie wojny polsko-radzieckiej w 1920 r., gdy każdy transport broni przysyłanej przez Francję był na wagę niepodległości Polski, pociągi zatrzymywali nie tylko czekający na Armię Czerwoną robotnicy niemieccy, ale nie przepuszczali ich także Austriacy. Poza tym na jej tranzyt nie zgodzili się Czesi, a za sprawą Międzynarodówki Socjalistycznej zablokowano port w Gdańsku i pozostały tylko transporty przez posiadającą bardzo słabą infrastrukturę kolejową Rumunię. Wtedy na transport broni do Polski zgodzili się Węgrzy, a ponadto rząd węgierski nakazał tamtejszej fabryce amunicji Manfreda Weissa przekazanie wszystkich zapasów broni dla Polski i przez kolejne tygodnie produkowanie uzbrojenia tylko na potrzeby walczących Polaków. Jakby tego było mało, Węgrzy wysłali nam na pomoc kilkutysięczny kontyngent wojska.</u>
          <u xml:id="u-752.3" who="#JózefRojek">Historia przyjaźni polsko-węgierskiej w czasie II wojny światowej jest dobrze znana w naszym społeczeństwie. Niemniej jednak pozwolę sobie przypomnieć, że już we wrześniu 1939 r. ok. 140 tys. Polaków znalazło gościnę na ziemi węgierskiej. Formalnie byli uchodźcami i internowanymi żołnierzami, jednak w praktyce traktowano ich jak gości i przyjaciół, którym trzeba pomóc. Co więcej, Węgrzy aż do 1941 r. tolerowali w Budapeszcie działalność polskiego poselstwa. Co ciekawe, Węgry zdecydowały się na te gesty wbrew własnemu interesowi politycznemu. Ponadto, dzięki działalności licznych organizacji, umożliwiono przerzucenie na Zachód tysięcy oficerów i żołnierzy do tworzącego się Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-752.4" who="#JózefRojek">Oczywiście Węgry były sojusznikami III Rzeszy, ale zawsze w stosunku do Polaków zachowywali się przyjaźnie, a nawet wspierali ich w walce. Oto jakże znamienny przykład. Na cmentarzu w podwarszawskim Raszynie znaleźć można grób sierżanta węgierskich honwedów i sześciu jego ludzi, którzy walczyli w szeregach powstańców warszawskich.</u>
          <u xml:id="u-752.5" who="#JózefRojek">To doprawdy niezwykłe, że trafił nam się taki sąsiad, od którego otrzymaliśmy aż tyle serdeczności i bezinteresownej pomocy. Te wszystkie gesty i działania są tym bardziej godne najwyższego uznania, że przelewaliśmy krew za niepodległość wielu krajów i niejednokrotnie nie znalazło się dla nas miejsce nawet w ich opracowaniach historycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-753">
          <u xml:id="u-753.0" who="#AndrzejSzlachta">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Moje oświadczenie poselskie chcę poświęcić księdzu infułatowi Józefowi Sondejowi, kapłanowi niezłomnemu, zasłużonemu dla Kościoła Katolickiego, dla Podkarpacia i dla Polski, w 97. rocznicę jego urodzin.</u>
          <u xml:id="u-753.1" who="#AndrzejSzlachta">Ksiądz infułat Józef Sondej urodził się w miejscowości Mazury na Podkarpaciu 1 marca 1914 r. Cztery klasy szkoły powszechnej ukończył w rodzinnej miejscowości, a piątą w Sokołowie Małopolskim. Naukę kontynuował w I Gimnazjum w Rzeszowie. Po zdaniu matury w 1934 r. rozpoczął studia w Wyższym Instytucie Teologicznym w Przemyślu. Święcenia kapłańskie otrzymał 25 czerwca 1939 r. z rąk biskupa Franciszka Bardy. Rozpoczął posługę duszpasterską jako wikariusz we Frysztaku. Pracował tam przez całą wojnę, do sierpnia 1945 r. W latach 1945–1949 był wikariuszem i katechetą w Szkole Podstawowej i Liceum Handlowym w Strzyżowie.</u>
          <u xml:id="u-753.2" who="#AndrzejSzlachta">W 1949 r. ksiądz Józef Sondej został przeniesiony do Rzeszowa na posadę katechety do II Liceum Ogólnokształcącego. Pracował tam tylko dwa miesiące, ponieważ ze szkoły tej, jako pierwszej w Rzeszowie, usunięto lekcje religii. W związku z tym biskup Barda przeniósł go do szkół budowlanych do Jarosławia. Po ostatecznym usunięciu religii ze szkół był katechetą przy jarosławskiej kolegiacie. W 1955 r. został proboszczem parafii Chrystusa Króla w Rzeszowie i pełnił tę funkcję przez 39 lat. W tym okresie zorganizował sześć nowych punktów duszpasterskich. W 1966 r. został mianowany dziekanem dekanatu Rzeszów II. W 1995 r. został protonotariuszem Stolicy Apostolskiej, czyli infułatem. Po 55 latach posługi duszpasterskiej, 28 sierpnia 1994 r., ksiądz Józef Sondej przeszedł na emeryturę w związku z osiągnięciem 80. roku życia.</u>
          <u xml:id="u-753.3" who="#AndrzejSzlachta">W okresie PRL był inwigilowany i szykanowany. Pomimo sprzeciwu władz z odwagą inspirował budowę nowych kościołów, rozwijając plany księdza arcybiskupa Ignacego Tokarczuka. Rozprawy sądowe, przesłuchania prokuratorskie i grzywny nie złamały odważnego kapłana, który hartował swoją niezłomność w czasie II wojny światowej jako kapłan placówki Armii Krajowej i po wojnie w 1946 r. jako opiekun młodzieży działającej w konspiracyjnej organizacji Demokratyczna Armia Krajowa.</u>
          <u xml:id="u-753.4" who="#AndrzejSzlachta">Jako mieszkaniec Rzeszowa, prezydent tego miasta, a obecnie jako poseł mogłem podziwiać wiedzę historyczną i miłość do ojczyzny wyrażane we wspaniałych homiliach. Do dzisiaj ksiądz infułat senior uczestniczy we wszystkich dużych uroczystościach patriotycznych. Za lata pełne poświęcenia dla rodzinnej ziemi i jej mieszkańców ksiądz infułat Józef Sondej został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Rzeszowa. 1 marca 2008 r., w 94. urodziny, ksiądz infułat Józef Sondej został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego za wybitne zasługi dla niepodległości oraz kształtowanie moralnej i patriotycznej postawy młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-753.5" who="#AndrzejSzlachta">Z okazji 97. urodzin składam czcigodnemu księdzu infułatowi serdeczne słowa podziękowania za wszystko, co zrobił dla Kościoła i ojczyzny, w tym dla mojego rodzinnego miasta Rzeszowa. Życzę z gmachu polskiego Sejmu czcigodnemu księdzu infułatowi dalszego dobrego zdrowia i tej wielkiej gorliwości i miłości do Boga i ojczyzny, które są dla młodego pokolenia Polaków nauką i drogowskazem, jak godnie i uczciwie żyć. Za to wszystko z tego miejsca serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-754">
          <u xml:id="u-754.0" who="#JanWarzecha">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsze oświadczenie poselskie pragnę poświęcić rodzinie Łubieńskich. W 1879 r. Witold Łubieński herbu Pomian stał się właścicielem Zasowa w powiecie dębickim. Założył tu szkółkę drzew owocowych. Rozpowszechnił uprawę drzew owocowych wśród chłopów do takiego stopnia, że szkółka dała im zatrudnienie, stając się do chwili obecnej podstawowym źródłem dochodów. Uczył mieszkańców sadownictwa i pomagał emigrantom zasowskim w znalezieniu pracy w Ameryce. Następnie zarówno wieś, jak i szkółkę przejął jego syn Tadeusz, który przyczynił się do powstania Związku Zawodowego Rolników i Spółdzielni Rolniczo-Handlowej. Tadeusz Łubieński prowadził gospodarstwo, ale oddawał się sprawom społecznym, m.in. aktywizował chłopów, organizował dla nich pielgrzymki do Częstochowy. Małżeństwu Tadeusza z Marią Popiel urodziło się pięciu synów i dwie córki.</u>
          <u xml:id="u-754.1" who="#JanWarzecha">Wszyscy synowie mieli w swoich życiorysach piękne karty żołnierskiej chwały, a stało się to dzięki pielęgnowaniu w rodzinnym domu patriotycznych tradycji. Według wspomnień, w ich domu panował szczególny sentyment do twórczości Sienkiewicza. Matka czytała czwórce starszych braci i trójce młodszego rodzeństwa „Trylogię” i „Krzyżaków”. Znała osobiście Henryka Sienkiewicza, który był przyjacielem jej rodziców. W towarzystwie pisarza zwiedzała wraz rodzicami zabytki rzymskie w czasie, kiedy zbierał on materiały do „Quo vadis”.</u>
          <u xml:id="u-754.2" who="#JanWarzecha">Najstarszy syn Łubieńskich - Witold - zginał w wojnie polsko-bolszewickiej, wracając spod Kijowa w 1920 r. Następny syn będący imiennikiem ojca - Tadeusz - walczył w kampanii wrześniowej, a później trafił do niewoli. Po wojnie wrócił do Polski, pracował w Warszawie i zmarł w 1961 r. Trzeci syn Tadeusza - Henryk - zaciągnął się do polskiej armii we Francji. Po II wojnie światowej pracował dla radia Głos Ameryki. Był również korespondentem Radia Wolna Europa w Berlinie. Zmarł w 1960 r.</u>
          <u xml:id="u-754.3" who="#JanWarzecha">Syn Tadeusza - Alfred - był prawdziwym bohaterem, który walczył o Polskę i o swoją małą ojczyznę, jaką stanowił dla niego rodzinny Zasów. Ukończył Wydział Rolny na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a później studiował ogrodnictwo w Genewie. Odbył zagraniczne praktyki w Wersalu. W Zasowie stworzył największą na terenie Małopolski szkółkę drzew owocowych i ozdobnych oraz uprawę róż. Został zapamiętany jako człowiek uprzejmy, życzliwy i służący pomocą każdemu potrzebującemu. Bardzo sobie cenił więzi rodzinne. W 1920 r. zgłosił się do wojska, a za bohaterską walkę z bolszewikami został odznaczony Krzyżem Walecznych. Astma i epilepsja stały się przeszkodą w jego dalszej służbie i z tego powodu w 1939 r. został przeniesiony do rezerwy. W 1940 r. przedostał się na Węgry, a stamtąd do Francji. Wraz z kuzynem Popielem zgłosił się do dywizji Prugara-Ketlinga. Z powodu odniesionych ran w nogę, a także wystąpienia ponownych ataków epilepsji dostał się do szpitala i po niedługim czasie wrócił do rodzinnego Zasowa. Od grudnia 1940 r. Alfred Łubieński pseudonim Iwo był jednym z głównych współorganizatorów Placówki Związku Walki Zbrojnej pod kryptonimem „Zapalnik”, która działała na terenie wsi i okolic.</u>
          <u xml:id="u-754.4" who="#JanWarzecha">Pełnił obowiązki zastępcy dowódcy III zgrupowania w czasie akcji „Burza”. Prowadził odziały w celu udzielenia odsieczy dowództwu. Został ranny w udo i skierowany do szpitala polowego. Z zabandażowaną raną wyruszył na zachód wraz z dwoma kolegami ze zgrupowania. Ukrywał się w leśnej ziemiance blisko Kałużówki k. Dębicy - późniejszego miejsca krwawych walk z Niemcami. W dniu 9 września 1944 r. podczas przeczesywania lasu przez Niemców Alfred i jego kompan, ppor. Adam Czerpak, stoczyli z nimi nierówną walkę. Nie chcieli dostać się do niewoli, więc zginęli jak bohaterowie. Ciało Alfreda Łubieńskiego spoczywa w grobie rodziny Łubieńskich w Zasowie. Do dziś, tak jak i za życia, jest uznawany za człowieka dobrego serca służącego pomocą mieszkańcom Zasowa. Łubieńscy dobrze traktował ludzi, którzy pracowali w ich posiadłości.</u>
          <u xml:id="u-754.5" who="#JanWarzecha">Najmłodszym z braci Łubieńskich był Konstanty, który ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Podobnie jak jego brat, uczestniczył w walkach zbrojnych przeciwko okupantowi. Został zaprzysiężony do kontynuowania walki w Związku Walki Zbrojnej. Od 1944 r. przez rok był więziony przez władze sowieckie. Po wojnie, w latach 1945–1952 pełnił funkcję naczelnika wydziału planowania finansowego, a następnie pracował w Ministerstwie Skarbu i Ministerstwie Finansów. Był również posłem na Sejm. W 1976 r. został wybrany na przewodniczącego Koła Poselskiego Znak i członka Rady Państwa. Był wiceprzewodniczącym Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, jak również przewodniczącym Rady Naczelnej Towarzystwa Przyjaciół KUL. Zmarł w 1977 r., a jego ciało spoczywa w Alei Zasłużonych na Powązkach.</u>
          <u xml:id="u-754.6" who="#JanWarzecha">Po wojnie nastąpiła parcelacja i oddanie chłopom ziemi należącej do Łubieńskich. Potomkowie rodziny Łubieńskich (Teresa Łubieńska, córka Alfreda, i Konstanty Łubieński) zamieszkali w Warszawie. Mieli zakaz zbliżania się do swojego dworu. Miejscowość Zasów w Gminie Żyraków k. Dębicy zawdzięcza swoje tradycje szkółkarskie - kontynuowane z sukcesem do dnia dzisiejszego - rodzinie Łubieńskich. Tu koncentruje się jedno z dwóch największych skupisk szkółek w Polsce. Mieszkańcy Zasowa nie mają wątpliwości, komu zawdzięczają zaszczepienie tej tradycji. Aktualnie działa tu z dobrym skutkiem ok. 100 większych, kilku hektarowych gospodarstw szkółkarskich zajmujących się uprawą drzewek owocowych, krzewów ozdobnych i róż. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-755">
          <u xml:id="u-755.0" who="#ElżbietaZakrzewska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie i Panowie Posłowie! Wysoka Izbo! Sytuacja w urzędach pracy w Polsce jest tragiczna. Środki finansowe, które otrzymują urzędy pracy na aktywną formę walki z bezrobociem, są zdecydowanie za małe. Na przykładzie PUP w Jeleniej Górze przedstawię powstałą tam sytuację.</u>
          <u xml:id="u-755.1" who="#ElżbietaZakrzewska">Powiatowy Urząd Pracy w Jeleniej Górze.</u>
          <u xml:id="u-755.2" who="#ElżbietaZakrzewska">Sytuacja na lokalnym rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-755.3" who="#ElżbietaZakrzewska">Według danych GUS stopa bezrobocia wynosiła (w %):</u>
          <u xml:id="u-755.4" who="#ElżbietaZakrzewska">W Powiatowym Urzędzie Pracy w Jeleniej Górze, zgodnie ze stanem na koniec lutego 2011 r., zarejestrowanych było 8952 bezrobotnych:</u>
          <u xml:id="u-755.5" who="#ElżbietaZakrzewska">- z Jeleniej Góry - 4259 osób,</u>
          <u xml:id="u-755.6" who="#ElżbietaZakrzewska">- z powiatu jeleniogórskiego - 4693 osoby.</u>
          <u xml:id="u-755.7" who="#ElżbietaZakrzewska">Prawo do zasiłku posiadało 1742 bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-755.8" who="#ElżbietaZakrzewska">W ogólnej liczbie zarejestrowanych było 8190 osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w tym:</u>
          <u xml:id="u-755.9" who="#ElżbietaZakrzewska">- osób do 25. roku życia - 1081,</u>
          <u xml:id="u-755.10" who="#ElżbietaZakrzewska">- długotrwale bezrobotnych - 4075,</u>
          <u xml:id="u-755.11" who="#ElżbietaZakrzewska">- kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka - 732,</u>
          <u xml:id="u-755.12" who="#ElżbietaZakrzewska">- osób powyżej 50. roku życia - 2929,</u>
          <u xml:id="u-755.13" who="#ElżbietaZakrzewska">- osób bez kwalifikacji zawodowych - 2868,</u>
          <u xml:id="u-755.14" who="#ElżbietaZakrzewska">- osób bez doświadczenia zawodowego - 1758,</u>
          <u xml:id="u-755.15" who="#ElżbietaZakrzewska">- osób bez wykształcenia średniego - 5848,</u>
          <u xml:id="u-755.16" who="#ElżbietaZakrzewska">- osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18. roku życia - l199,</u>
          <u xml:id="u-755.17" who="#ElżbietaZakrzewska">- osób, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia - 227,</u>
          <u xml:id="u-755.18" who="#ElżbietaZakrzewska">- niepełnosprawnych - 648.</u>
          <u xml:id="u-755.19" who="#ElżbietaZakrzewska">Styczeń i luty br. również były kolejnymi miesiącami, w których odnotowano wzrost liczby bezrobotnych w Jeleniej Górze oraz we wszystkich gminach powiatu jeleniogórskiego. Tendencja wzrostu liczby osób pozostających bez pracy i zarejestrowanych w urzędzie utrzyma się, dopóki nie poprawi się ogólny stan gospodarki, co ma bezpośrednie przełożenie na rozwój firm i tworzenie nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-755.20" who="#ElżbietaZakrzewska">Ponadto na niekorzystną sytuację na rynku pracy wpływa wzrost napływu (rejestracji) absolwentów, zarówno w liczbach bezwzględnych, jak i procentowo. Ma to związek ze zwiększoną liczbą osób kończących studia wyższe, szkoły średnie, spowolnieniem gospodarczym oraz restrukturyzacją wielu gałęzi i branż gospodarczych, które przekładają się na znikome zapotrzebowanie na nowych pracowników.</u>
          <u xml:id="u-755.21" who="#ElżbietaZakrzewska">W najbliższych latach należy liczyć się z dalszym wzrostem bezrobocia w tej grupie. W 2011 r. szkoły wyższe w Jeleniej Górze ukończą 998 osoby. Przewiduje się, iż co najmniej 1/3 stanowią mieszkańcy Jeleniej Góry i powiatu jeleniogórskiego, którzy zasilą lokalny rynek pracy.</u>
          <u xml:id="u-755.22" who="#ElżbietaZakrzewska">Niepokojące jest również to, że w 2010 r. w tutejszym urzędzie przybyło bezrobotnych rejestrujących się do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki, nie posiadających kwalifikacji zawodowych (wzrost do 17,7% ogółu bezrobotnych w tej grupie).</u>
          <u xml:id="u-755.23" who="#ElżbietaZakrzewska">W 2010 r. zamiar zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu, w ramach zwolnień grupowych, zgłosiło 8 pracodawców. Zgłoszenie dotyczyło 733 pracowników, z czego 557 osób z terenu objętego działaniem tutejszego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-755.24" who="#ElżbietaZakrzewska">Wśród rejestrujących się w 2010 r. było 650 osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy (5,1% ogółu zarejestrowanych w 2010 r.), w tym: z Jeleniej Góry - 285 osób, z powiatu jeleniogórskiego - 365 osób.</u>
          <u xml:id="u-755.25" who="#ElżbietaZakrzewska">W styczniu i lutym br. zarejestrowały się 54 osoby zwolnione z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-755.26" who="#ElżbietaZakrzewska">W 2011 r. zamiar zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu, w ramach zwolnień grupowych zgłosiły:</u>
          <u xml:id="u-755.27" who="#ElżbietaZakrzewska">- Poczta Polska SA - zwolnieniem zostanie objętych 27 osób z Jeleniej Góry i 7 osób z powiatu jeleniogórskiego,</u>
          <u xml:id="u-755.28" who="#ElżbietaZakrzewska">- Przedsiębiorstwo „ECO Jelenia Góra” - zwolnienie grupowe nastąpi w okresie od 1.04.2011 r. do 31.05.2011 r. i dotyczyć będzie 91 pracowników.</u>
          <u xml:id="u-755.29" who="#ElżbietaZakrzewska">Powiatowy Urząd Pracy w Jeleniej Górze posiada również informacje o zamiarze przeprowadzenia zwolnień grupowych w:</u>
          <u xml:id="u-755.30" who="#ElżbietaZakrzewska">- Dolnośląski Zakład Spółki PKP CARGO SA,</u>
          <u xml:id="u-755.31" who="#ElżbietaZakrzewska">- Telekomunikacja Polska SA,</u>
          <u xml:id="u-755.32" who="#ElżbietaZakrzewska">- AIG Bank Polska SA,</u>
          <u xml:id="u-755.33" who="#ElżbietaZakrzewska">- RUCH SA,</u>
          <u xml:id="u-755.34" who="#ElżbietaZakrzewska">- Zakład Ubezpieczeń na Życie SA,</u>
          <u xml:id="u-755.35" who="#ElżbietaZakrzewska">- EnergiaPro SA, oddział Jelenia Góra.</u>
          <u xml:id="u-755.36" who="#ElżbietaZakrzewska">Szczegóły dotyczące ilości osób zwolnionych, w tym informacja o liczbie osób z terenu działania tutejszego urzędu zgłoszonych do zwolnienia grupowego, zostaną przekazane przez powyższe przedsiębiorstwa w późniejszym terminie.</u>
          <u xml:id="u-755.37" who="#ElżbietaZakrzewska">Niezwykle istotną sprawą w możliwościach ograniczania bezrobocia jest nie tylko liczba bezrobotnych, ale także ich struktura, według różnych kryteriów, tj. wieku osób bezrobotnych, poziomu wykształcenia, stażu pracy oraz okresu pozostawania bez pracy. Wszystkie te czynniki mają wpływ na czas pozostawania w ewidencji urzędu pracy.</u>
          <u xml:id="u-755.38" who="#ElżbietaZakrzewska">W rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy przeważają osoby w wieku 25–34 lat - 26,7% oraz 45–54 lat - 25,9%.</u>
          <u xml:id="u-755.39" who="#ElżbietaZakrzewska">Liczba bezrobotnych we wszystkich grupach wyodrębnionych według wykształcenia sukcesywnie wzrasta. Jednak najwięcej osób zarejestrowanych legitymuje się wykształceniem gimnazjalnym i niższym oraz zasadniczym zawodowym - 65,8% ogółu bezrobotnych. Niepokojący jest znaczny wzrost liczby bezrobotnych posiadających ponad 30 letni staż pracy. Wśród nich dominują osoby, z którymi w 2010 r. rozwiązano umowy o pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Jest to grupa osób, której bardzo trudno ponownie wrócić na rynek pracy. Pracodawcy, pomimo wsparcia proponowanego przez tutejszy urząd, nie byli zainteresowani zatrudnieniem tej grupy bezrobotnych ze względu na ich wiek (większość stanowią osoby powyżej 50. roku życia).</u>
          <u xml:id="u-755.40" who="#ElżbietaZakrzewska">W konsekwencji powiększa się liczba bezrobotnych pozostających powyżej 12 miesięcy w rejestrach urzędu. Co czwarta osoba bezrobotna zarejestrowana w tutejszym urzędzie pracy oczekiwała na pracę powyżej 12 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-755.41" who="#ElżbietaZakrzewska">Zestawienie środków przeznaczonych na aktywne programy przeciwdziałania bezrobociu w latach 2008–2011 oraz zaktywizowanych osób zarejestrowanych.</u>
          <u xml:id="u-755.42" who="#ElżbietaZakrzewska">Tak małe w 2011 r. środki finansowe na aktywizację osób zarejestrowanych budzą duże zaniepokojenie wśród samych bezrobotnych, a także pracodawców, w tym gmin organizujących roboty publiczne na rzecz utrzymania czystości m.in. szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych oraz poboczy dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich. Rejon działania Powiatowego Urzędu Pracy w Jeleniej Górze obejmuje tereny pozbawione zakładów przemysłowych oraz innych dużych firm. Jest to w dużej mierze region, który nastawiony jest na usługi, głównie w zakresie gastronomii i obsługi ruchu turystycznego. W związku z powyższym odnotowuje się wśród osób bezrobotnych bardzo duże zainteresowanie formami wsparcia, w tym głównie programami staży, jednorazowymi środkami na podjęcie działalności gospodarczej, szkoleniami i przekwalifikowaniami. Również przedsiębiorcy, ze szczególnym uwzględnieniem mikro- i małych przedsiębiorców, są zainteresowani dofinansowaniem tworzenia dodatkowych miejsc pracy dla skierowanych bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-755.43" who="#ElżbietaZakrzewska">Środki przyznane w 2011 r. są stanowczo niewystarczające dla pokrycia chociażby częściowych potrzeb lokalnego rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-755.44" who="#ElżbietaZakrzewska">Apeluję do rządu RP o zapoznanie się z przedstawioną sytuacją i doprowadzenie do zwiększenia środków finansowych dla PUP w Jeleniej Górze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-756">
          <u xml:id="u-756.0" who="#JerzyWenderlich">W scenariuszu napisano o zarządzeniu przerwy do jutra, ale to, co miało być jutrem, jest już dziś, czyli 17 marca. Zarządzam przerwę zaledwie na kilka godzin, do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-756.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Wojciechowski: Imieniny Zbigniewów.)</u>
          <u xml:id="u-756.2" who="#JerzyWenderlich">Dobrze wiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-756.3" who="#JerzyWenderlich">Skoro pan poseł przypomniał o swoich imieninach, to o tej wczesnej porze składam życzenia imieninowe panu posłowi Zbigniewowi Wojciechowskiemu. Jestem absolutnie pewien, że są to pierwsze życzenia tego dnia.</u>
          <u xml:id="u-756.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Wojciechowski: A ja posłuchałem apelu pana marszałka, aby wysłuchać ostatniego oświadczenia.)</u>
          <u xml:id="u-756.5" who="#JerzyWenderlich">Dziękuję za to bardzo.</u>
          <u xml:id="u-756.6" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 1 min 52)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>