PPC / ppc

text_structure.xml 782 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Donald Tusk, Tomasz Nałęcz i Janusz Wojciechowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#DonaldTusk">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#DonaldTusk">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panów posłów Zdzisława Kałamagę i Roberta Strąka.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#DonaldTusk">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Robert Strąk.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#DonaldTusk">Proszę wyznaczonych posłów... Nie muszę prosić panów posłów, już zasiedli za stołem prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#DonaldTusk">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#ZdzisławKałamaga">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#ZdzisławKałamaga">- Europejskiej - bezpośrednio po zakończeniu głosowań;</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#ZdzisławKałamaga">- Obrony Narodowej - bezpośrednio po zakończeniu głosowań;</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#ZdzisławKałamaga">- Finansów Publicznych - 15 minut po zakończeniu głosowań;</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#ZdzisławKałamaga">- Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach - bezpośrednio po zakończeniu głosowań,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#ZdzisławKałamaga">- Polityki Społecznej i Rodziny - 15 minut po zakończeniu debaty na posiedzeniu plenarnym Sejmu, dotyczącej informacji rządu o sytuacji kobiet w Polsce. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#DonaldTusk">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#DonaldTusk">Wniosek ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 2594.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#DonaldTusk">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt dotyczący tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#DonaldTusk">Punkt ten rozpatrzymy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#DonaldTusk">Komisja Europejska przedłożyła sprawozdanie o projekcie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#DonaldTusk">Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 2589.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#DonaldTusk">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#DonaldTusk">Proponuję, aby Sejm wyraził zgodę na zastosowanie klauzuli z art. 51 ust. 3 regulaminu Sejmu oraz wysłuchał w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#DonaldTusk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#DonaldTusk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#DonaldTusk">Szanowni państwo posłowie, proszę o zajęcie miejsc i zakończenie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#DonaldTusk">Dodany punkt rozpatrzymy w dniu dzisiejszym po rozpatrzeniu sprawozdania komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#DonaldTusk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o finansowym wsparciu tworzenia w latach 2004–2005 lokali socjalnych, noclegowni i domów dla bezdomnych.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#DonaldTusk">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana Wiesława Szczepańskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#DonaldTusk">Propozycją zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu jest, aby Sejm skierował ten projekt ustawy do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu rozpatrzenia, z zaleceniem zasięgnięcia opinii Komisji Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#DonaldTusk">W dyskusji zgłoszono wniosek o wyłączne skierowanie projektu ustawy do Komisji Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#DonaldTusk">Pod głosowanie poddam propozycję zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#DonaldTusk">Jej odrzucenie będzie oznaczało, że Sejm skierował ten projekt ustawy do Komisji Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem propozycji skierowania rządowego projektu ustawy o finansowym wsparciu tworzenia w latach 2004–2005 lokali socjalnych, noclegowni i domów dla bezdomnych, zawartego w druku nr 2543, do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu rozpatrzenia, z zaleceniem zasięgnięcia opinii Komisji Infrastruktury, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#DonaldTusk">Głosowało 393 posłów. Za - 392, przeciw - 1, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#DonaldTusk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o poselskich projektach ustaw o: 1) zmianie ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej oraz zmianie niektórych innych ustaw, 2) systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz koniowatych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 1330, 2211 i 2525).</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#DonaldTusk">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką oraz przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#DonaldTusk">W związku z tym Sejm skierował ponownie projekt ustawy do komisji w celu rozpatrzenia poprawek.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#DonaldTusk">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 2525-A.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podczas drugiego czytania poselskich projektów ustaw, które miało miejsce na obecnym posiedzeniu Sejmu w dniu 2 marca, zgłoszono trzynaście poprawek. Jedną z nich wycofano, pozostałe dwanaście Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła na posiedzeniu w dniu 3 marca. Siedem z nich komisja postanowiła zaopiniować pozytywnie, są to poprawki: 1., 3., 6., 8., 9., 10. i 11. Pozostałe poprawki zaopiniowano negatywnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#DonaldTusk">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 2525.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#DonaldTusk">Komisja w dodatkowym sprawozdaniu przedstawia poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#DonaldTusk">W poprawce 1. do art. 1 pkt 1 projektu ustawy wnioskodawca proponuje, aby ustawa nie określała zasad wpisywania i skreślania z listy prowadzonej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa podmiotów dostarczających kolczyki lub duplikaty kolczyków.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#DonaldTusk">Z poprawką tą łączą się poprawki: 3. do art. 8 ust. 1 polegająca na skreśleniu pkt. 6; 8. do art. 21 oraz 10. polegająca na skreśleniu rozdziału 5.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#DonaldTusk">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie. Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 1., 3., 8. i 10., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Za - 211, przeciw - 195, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#DonaldTusk">W poprawce 2. do art. 1 projektu ustawy wnioskodawca w dodawanym ust. 2 proponuje, aby ustawy nie stosować do posiadaczy zwierząt, utrzymujących nie więcej niż trzy sztuki owiec lub kóz lub jedną świnię z przeznaczeniem na własne potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 2., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#DonaldTusk">Głosowało 403 posłów. Głosów za - 142, przeciw - 261, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#DonaldTusk">Poprawkę 3. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#DonaldTusk">W poprawce 4. do art. 12 ust. 4 pkt 4 projektu ustawy wnioskodawcy proponują, aby przepisów ust. 1–3 nie stosować do podmiotu przetrzymującego zwierzęta gospodarskie w miejscu letniego wypasu bydła, bez względu na jego położenie, w terminie od dnia 1 maja do 15 października.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 4., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#DonaldTusk">Głosowało 408 posłów. Głosów za - 141, przeciw - 267, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.30" who="#DonaldTusk">W poprawce 5. do art. 17 ust. 4 projektu ustawy wnioskodawcy proponują, aby koszty związane z oznakowaniem zwierzęcia gospodarskiego ponosił skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-6.31" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.32" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.33" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 5., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.34" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.35" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.36" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Głosów za - 141, przeciw - 265, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.37" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.38" who="#DonaldTusk">W poprawce 6. do art. 18 ust. 1 projektu ustawy wnioskodawca proponuje, aby przepis ten nie odnosił się do bydła.</u>
          <u xml:id="u-6.39" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.40" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.41" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 6., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.42" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.43" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.44" who="#DonaldTusk">Głosowało 407 posłów. Głosów za - 402, przeciw - 5, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.45" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.46" who="#DonaldTusk">W poprawce 7. do art. 19 projektu ustawy wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 5 i 6 stanowiące, że za wydanie paszportu bydła lub jego duplikatu pobiera się opłaty, a agencja może zlecić innym podmiotom wykonywanie czynności związanych z wydrukiem paszportów bydła lub ich duplikatów.</u>
          <u xml:id="u-6.47" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.48" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.49" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 7., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.50" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.51" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.52" who="#DonaldTusk">Głosowało 408 posłów. Głosów za - 145, przeciw - 263, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.53" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.54" who="#DonaldTusk">Poprawkę 8. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-6.55" who="#DonaldTusk">W poprawce 9. do art. 24 ust. 2 projektu ustawy wnioskodawca proponuje, aby posiadacz zwierzęcia, które ma być przewiezione do lub z miejsca gromadzenia zwierząt, na wystawę lub na pastwisko, przedstawiał podmiotowi prowadzącemu to miejsce świadectwo zdrowia zwierzęcia, jeżeli świadectwo to jest wymagane w przepisach o ochronie zdrowia zwierząt oraz o zwalczaniu chorób zakaźnych.</u>
          <u xml:id="u-6.56" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.57" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.58" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 9., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.59" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.60" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.61" who="#DonaldTusk">Głosowało 408 posłów. Głosów za - 406, przeciw - 2, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.62" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.63" who="#DonaldTusk">Poprawkę 10. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-6.64" who="#DonaldTusk">W poprawce 11. do art. 34 ust. 2 projektu ustawy wnioskodawca proponuje, aby Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wydawała nieodpłatnie, bezterminowo, księgi rejestracji oraz dodatkowe kartki wsadowe do tych ksiąg.</u>
          <u xml:id="u-6.65" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.66" who="#DonaldTusk">Konsekwencją jej przyjęcia będzie konieczność dokonania zmiany legislacyjnej w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-6.67" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.68" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 11. wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.69" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.70" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.71" who="#DonaldTusk">Głosowało 409 posłów. Głosów za - 197, przeciw - 211, 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.72" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.73" who="#DonaldTusk">W poprawce 12. do art. 34 ust. 4 projektu ustawy wnioskodawca proponuje, aby agencja udostępniała nieodpłatnie, bezterminowo, tatuownice do oznakowania świń.</u>
          <u xml:id="u-6.74" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.75" who="#DonaldTusk">Konsekwencją jej przyjęcia będzie konieczność dokonania zmiany legislacyjnej w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-6.76" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.77" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 12. wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.78" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.79" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.80" who="#DonaldTusk">Głosowało 410 posłów. Głosów za - 143, przeciw - 267, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.81" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.82" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-6.83" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektów ustaw: o zmianie ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej oraz zmianie niektórych innych ustaw oraz o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz koniowatych oraz o zmianie niektórych innych ustaw w brzmieniu proponowanym przez Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.84" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.85" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.86" who="#DonaldTusk">Głosowało 412 posłów. Głosów za - 409, przeciw - 2, 1 wstrzymujący się.</u>
          <u xml:id="u-6.87" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-6.88" who="#DonaldTusk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu.</u>
          <u xml:id="u-6.89" who="#DonaldTusk">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-6.90" who="#DonaldTusk">W dyskusji zgłoszono poprawki do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-6.91" who="#DonaldTusk">Sejm skierował projekt ustawy ponownie do komisji w celu ich rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-6.92" who="#DonaldTusk">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 2570-A.</u>
          <u xml:id="u-6.93" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-6.94" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W drugim czytaniu rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu zgłoszono 17 poprawek. Miało to miejsce na obecnym posiedzeniu Sejmu w dniu 3 marca. Na wczorajszym posiedzeniu Komisja Europejska rozpatrzyła 15 poprawek, bowiem 2 zostały przez wnioskodawców wycofane. Komisja postanowiła zaopiniować pozytywnie poprawkę 7. i rekomendować do przyjęcia przez Wysoką Izbę. Pozostałe zaopiniowała negatywnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 2570.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#DonaldTusk">Komisja w dodatkowym sprawozdaniu przedstawia poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#DonaldTusk">Poprawki od 1. do 13. zgłoszone zostały do art. 1 projektu zawierającego zmiany do ustawy o nawozach i nawożeniu.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#DonaldTusk">W poprawce 1. do art. 3 ust. 1 pkt 3 wnioskodawcy proponują, aby do obrotu można było wprowadzać nawozy naturalne pochodzące od drobiu lub zwierząt jednokopytnych, które spełniają wymagania weterynaryjne określone w przepisach Unii Europejskiej ustanawiających przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#DonaldTusk">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawki 2.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#DonaldTusk">Pan poseł Antoni Mężydło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AntoniMężydło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam kilka pytań, przede wszystkim do pana ministra rolnictwa. Dlaczego rząd w ustawie mającej charakter dostosowawczy dokonuje zmian merytorycznych, które będą miały ogromne skutki dla polskiego rolnictwa? Przede wszystkim dopuszczenie obrotu gnojowicą, a moja poprawka zmierza do tego, żeby tego obrotu nie było, doprowadzi do tego, że w dzisiejszej sytuacji, po ostatniej aferze związanej z rynkiem trzody chlewnej i mięsa wieprzowego, która ma miejsce, przez 4 miesiące drenowała kieszenie polskich rolników... W tej sytuacji wprowadzamy taką poprawę, która pozwoli na swobodne i ekonomicznie uzasadnione wejście tutaj przemysłowego chowu trzody chlewnej. Szczególnie jest to groźne ze względu na to, że ogromne zakusy ma tu firma Smithfield, o której jest bardzo głośno, często w terenie mamy do czynienia z tą firmą. W czasie dyżurów poselskich spotykam się z rolnikami, którzy apelują o to, żeby wyhamować wejście tej firmy, a tutaj stwarzamy ekstrawarunki do rozwoju takich firm.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#AntoniMężydło">Drugie pytanie mam do pani poseł sprawozdawcy. Wydawało mi się, że moje wystąpienie klubowe pani poseł zrozumiała. Dlaczego pani poseł nie przekonała swoich kolegów do tego, żeby sprawami merytorycznymi zajmować się w komisjach merytorycznych, a nie w Komisji Europejskiej? Jest to ekstraszybki tryb legislacyjny przyjęty przez Komisję Europejską i wprowadzamy poprawki, które są bardzo niekorzystne dla polskiego rolnictwa. Przecież tutaj są rolnicy... Nikt nie potrzebuje obrotu nawozami naturalnymi w takim zakresie, w jakim reguluje to ta dzisiejsza ustawa. Rozmawiałem z wieloma posłami, rozmawiałem z posłem Zarzyckim, który ma gospodarstwo kilkuhektarowe, rozmawiałem z posłem Krutulem, który ma kilkadziesiąt hektarów, pan poseł Mojzesowicz ma kilkaset hektarów, ale również posłowie Samoobrony, którzy mają gospodarstwa o powierzchni kilku tysięcy hektarów, również nie potrzebują tej ustawy. Również posłowie, którzy mają styczność ze spółdzielniami produkcyjnymi, nie potrzebują takich uregulowań, tak samo pan poseł Aumiller - właśnie tutaj stoi - jak też pan poseł Ajchler, którzy reprezentują spółdzielnie produkcyjne, nie potrzebują takich uregulowań. Dlaczego forsuje się takie rozwiązania, które są niekorzystne dla polskiego rolnictwa? Ale również one są niekorzystne dla polskiego społeczeństwa, gdyż nasza tradycyjna produkcja rolna dzisiaj z punktu widzenia prawa unijnego jest produkcją ekologiczną. Jest to produkcja trzody chlewnej w chlewniach ściółkowych i ona dzisiaj w Unii Europejskiej jest oceniana jako produkcja ekologiczna. Dzisiaj 20% społeczeństw Unii Europejskiej czeka na polską żywność.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#AntoniMężydło"> Jeżeli wprowadzimy przemysłowy tucz trzody chlewnej, to po prostu zepsujemy sobie markę polskich produktów żywnościowych. Dziękuję bardzo. </u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest!)</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#DonaldTusk">Ja bardzo proszę po wystąpieniu pana posła Mężydły o to, aby respektować jednak charakter regulaminowy i żeby to były naprawdę pytania, a nie zastępcza debata.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#DonaldTusk">Panie pośle, nie dopuszczam pana do głosu.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#DonaldTusk">Pan poseł Aumiller, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja bym miał pytania do pana ministra rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#AndrzejAumiller">Pierwsze: Czy tych potężnych ilości gnojowicy nie można zagospodarować ekologicznie? Są w tej chwili w Unii Europejskiej instalacje, które może firma Smithfield kupić, produkować gaz metan i powstaje wtedy odpad, który jest doskonałym nawozem.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Rzecznik firmy?)</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#AndrzejAumiller">Nie jestem rzecznikiem firmy Smithfield, tylko jestem przeciwnikiem.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#AndrzejAumiller">Druga rzecz: Czy pozwolenie na handel gnojowicą nie spowoduje tego, że wielkie, potężne firmy - już nie będę nazw wymieniał - będą proponować rolnikom, że będą na ich pola wylewać gnojowicę, a skutki będą takie, że nie wróci tam życie biologiczne po wielu, wielu latach. I proszę, panie ministrze, odpowiedzieć, czy możemy dopuszczać do uchwalenia takiej poprawki. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie możemy!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, pan poseł Budner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AlfredBudner">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wiadomości pana posła Mężydły na temat rolnictwa ograniczają się do doniczki w jego pokoju.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#AlfredBudner"> Proszę państwa, ta poprawka załatwia li tylko sprawę drobnej ilości jakiegoś obornika od koni, ewentualnie od osłów z zoo, natomiast nie załatwia prawdziwej sprawy, którą my proponujemy w 2. poprawce: zakazu handlu gnojowicą i tu Smithfielda bijemy w uszy. I to trzeba uchwalić, proszę państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, pan nawet nie zachował pozorów zadania pytania. Bardzo proszę państwa posłów, aby tutaj wyłącznie zgłaszać się w celu zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#DonaldTusk">Pan poseł Andrzej Lepper, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#AndrzejLepper">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Mężydło raczył sobie przejechać się po Samoobronie. Panie pośle, ja pana informuję, że na pewno mamy wspólny interes, tylko pan źle to rozumie. Na pewno koledzy z PiS-u rozumieją to dobrze. Samoobrona już w 1999 r. wydała 3 tys. kaset z materiałem na temat ochrony polskich gruntów przed firmą Smithfield. Do tej pory rozprowadzonych zostało ponad 10 tys. kaset, w których wykazuje się, jak wielkie jest zagrożenie ze strony dużych ferm przemysłowego tuczu trzody chlewnej i drobiu. Proszę nie mówić, że my mamy interes, żeby ta poprawka nie przeszła. Naszym interesem jest to, żeby chronić polskie grunty i będziemy robić wszystko w tej sprawie. Proszę nie podawać informacji niesprawdzonych. Zapraszam pana posła, dostarczymy panu i tę kasetę, i dokumenty. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#DonaldTusk">Pan poseł Antoni Mężydło. To jest ostatni głos, rozumiem, że w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AntoniMężydło">Panie Marszałku! Ja bym chciał tylko sprostować. Ja myślę, że pan poseł Budner nie zrozumiał naszej poprawki. Nasza poprawka również w interpretacji Biura Legislacyjnego jest poprawką dalej idącą, dlatego jest poddawana pod głosowanie jako pierwsza, państwa poprawka jako druga. I nie chciałbym, żeby pan nas pouczał odnośnie do naszej znajomości spraw wsi i rolnictwa, bo myśmy złożyli projekt ustawy, w której jest zapis, że na koszt państwa będzie pomoc dla rolników w wypełnianiu wniosków o dopłaty bezpośrednie. Pan wtedy skwitował nas tak: A ile wy, wszyscy wnioskodawcy razem, ziemi macie? Oczywiście że mamy mniej niż pan sam - my wszyscy, cały klub PiS-u,...</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#AntoniMężydło">... ale myśmy złożyli tę poprawkę dwa miesiące czy trzy miesiące wcześniej, a wyście się wczoraj dopiero domagali, żeby państwo pomagało w wypełnianiu wniosków o dopłaty bezpośrednie. I proszę nas nie pouczać, bo my lepiej na tym się znamy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Co to ma do rzeczy?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan minister Józef Pilarczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa traktuje nawozy naturalne jako nawozy, które mogą być przedmiotem obrotu, mają swoją określoną wartość gospodarczą, mają swoją określoną wartość materialną. Stąd też ustawa dopuszcza obrót nawozami naturalnymi, ale pod pewnymi warunkami. Po pierwsze, przedmiotem obrotu mogą być takie nawozy, na które zawarto umowę sprzedaży. Ta umowa sprzedaży musi być przechowywana przez okres 8-letni po to, żeby można było skontrolować, czy zostały spełnione wszystkie wymogi związane z ochroną środowiska, w tym również czy w przypadku producentów, którzy przekraczają określone pułapy produkcji, został przygotowany raport o oddziaływaniu na środowisko i czy zalecenia z tego raportu są przestrzegane. Minister środowiska w tym zakresie wydał odpowiednie rozporządzenia, które ograniczają możliwość swobodnego, niczym nieskrępowanego wprowadzania do środowiska takich ilości nawozów, które by zagroziły rolnictwu. Pragnę poinformować, że ustawa o nawozach i nawożeniu ogranicza możliwość stosowania nawozów naturalnych, jeżeli poziom dawki azotu przekroczy 170 kg na hektar.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JózefJerzyPilarczyk">Konkretnie odnośnie do tej poprawki - poprawka 1. jest tak rygorystyczna, że wprowadza zakaz obrotu wszystkimi nawozami naturalnymi z wyjątkiem tylko nawozów naturalnych pochodzących od drobiu i zwierząt jednokopytnych. Oznacza to, że na mocy tego przepisu nawet przyczepy obornika sąsiadowi do ogródka nie można by było sprzedać. Nie wolno by było tego robić. Każdy, kto by to robił, dopuszczałby się łamania tej ustawy i tego przepisu. Stąd też przepis ten, zdaniem rządu, i poprawka ta nie mogą być zaakceptowane. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#DonaldTusk">Panie pośle, proszę zająć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#DonaldTusk">Panie pośle, bo nie zdąży pan na głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 1. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#DonaldTusk">Głosowało 404 posłów. Głosów za - 199, przeciw - 201, wstrzymujących się 4.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#DonaldTusk">W poprawce 2. do art. 3 ust. 1 pkt 3 wnioskodawcy proponują, aby do obrotu można było wprowadzać nawozy naturalne spełniające wymagania, o których mowa w tym przepisie, z wyłączeniem gnojowicy.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#DonaldTusk">Głosowało 414 posłów. Głosów za - 410, przeciw - 4, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#DonaldTusk">W poprawce 3. do art. 3 w nowym brzmieniu ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby nawozy naturalne mogły być zbywane do rolniczego wykorzystania wyłącznie na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności określającej w szczególności powierzchnię użytków rolnych, na których będzie stosowany zbywany nawóz, podając stan własności wraz z numerami działek.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#DonaldTusk">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 4.</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 3. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#DonaldTusk">Głosowało 412 posłów. Głosów za - 200, przeciw - 211, 1 wstrzymujący się.</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#DonaldTusk">W poprawce 4. do art. 3 w nowym brzmieniu ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby do bezpośredniego rolniczego wykorzystania mogły być zbywane nawozy naturalne, o których mowa w ust. 1 pkt 3.</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.28" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.29" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.30" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.31" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.32" who="#DonaldTusk">Głosowało 414 posłów. Głosów za - 208, przeciw - 206, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-20.33" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.34" who="#DonaldTusk">W poprawce 5. do art. 11a w nowym brzmieniu ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby podmiot, o którym mowa w tym przepisie, był obowiązany również posiadać użytki rolne o powierzchni umożliwiającej stosowanie nawozów naturalnych pochodzących z chowanych lub hodowanych przez niego zwierząt, z zastrzeżeniem art. 11 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-20.35" who="#DonaldTusk">Z poprawką tą łączą się poprawki 12. do art. 20g ust. 1 oraz 14. polegająca na dodaniu art. 4a do projektu ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-20.36" who="#DonaldTusk">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-20.37" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-20.38" who="#DonaldTusk">Ich przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawek: 6., 7. i 8.</u>
          <u xml:id="u-20.39" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 5., 12. i 14., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.40" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.41" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.42" who="#DonaldTusk">Głosowało 413 posłów. Głosów za - 208, przeciw - 205, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-20.43" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.44" who="#DonaldTusk">W poprawce 9. do art. 11a w dodawanym nowym ustępie wnioskodawcy proponują, aby podmiot, o którym mowa w tym przepisie, był obowiązany zagospodarować na użytkach rolnych będących jego własnością minimum 80% gnojówki i gnojowicy wyprodukowanej w ramach opracowanego planu nawożenia.</u>
          <u xml:id="u-20.45" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.46" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.47" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 9. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.48" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.49" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.50" who="#DonaldTusk">Głosowało 410 posłów. Głosów za - 211, przeciw - 199, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-20.51" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.52" who="#DonaldTusk">W poprawce 10. do art. 11a w dodawanym nowym ustępie wnioskodawcy proponują, aby podmiot, o którym mowa w tym przepisie, opracowywał plan nawożenia zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 47 ust. 8 pkt 2 ustawy Prawo wodne i zasadami dobrej praktyki rolniczej, pod rygorem nieważności umowy, o której mowa w art. 3 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-20.53" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.54" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.55" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 10. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.56" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.57" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-20.58" who="#DonaldTusk">Głosowało 409 posłów. Głosów za - 210, przeciw - 198, 1 wstrzymujący się.</u>
          <u xml:id="u-20.59" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.60" who="#DonaldTusk">W poprawce 11. w dodawanym art. 11b wnioskodawcy proponują, aby gnojowica i gnojówka powstała w podmiotach prowadzących chów i hodowlę świń określonych w art. 11a musiała być przechowywana w szczelnych, zamkniętych zbiornikach uniemożliwiających skażenie środowiska oraz aby minister właściwy do spraw środowiska określił, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki dotyczące wymagań dotyczących tych zbiorników.</u>
          <u xml:id="u-20.61" who="#DonaldTusk">Z poprawką tą łączą się poprawki: 13. polegająca na dodaniu nowego artykułu oraz 15. do art. 7 projektu ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-20.62" who="#DonaldTusk">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-20.63" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-20.64" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do przedstawiciela rządu: Jakie jest stanowisko wobec potężnych ilości gnojowicy przechowywanej w zbiornikach otwartych, tzw. lagunach, w przypadku nadmiernych opadów, powodzi? To grozi strasznym skażeniem środowiska, m.in. ujęć wodnych itd. Chciałbym w związku z tym znać stanowisko przedstawiciela rządu. My proponujemy zbiorniki zamknięte, a szczegóły określi minister ochrony środowiska w rozporządzeniu. Bardzo proszę o stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po pierwsze, poprawka zaproponowana przez grupę posłów, którą reprezentuje pan poseł Kalemba, dotyczy - chcę zwrócić na to uwagę - wszystkich gospodarstw, które prowadzą chów i hodowlę trzody chlewnej niezależnie od wielkości i skali produkcji. Tak że proszę wziąć to pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JózefJerzyPilarczyk">Ponadto pragnę zwrócić uwagę, że na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów minister środowiska egzekwuje od podmiotów prowadzących hodowlę trzody chlewnej na dużą skalę wymagania zintegrowanego raportu o oddziaływaniu na środowisko. W tym zintegrowanym raporcie zawarte są również analizy, wymagania i normy w stosunku do zbiorników na odpady, w tym na gnojowicę. W tych dokumentach są zawarte wszystkie wymagania, które przed podjęciem inwestycji hodowca czy producent musi spełnić w tym zakresie. Minister właściwy do spraw ochrony środowiska, a przede wszystkim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska te wymagania określa i potem je egzekwuje. Tak więc chcę powiedzieć, rozumiejąc intencje wnioskodawców, że przepis ten jest niepotrzebny, ponieważ te kwestie regulują inne przepisy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#DonaldTusk">Pan poseł Kalemba.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#DonaldTusk">Pan poseł Mężydło też chce zadać pytanie? Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#StanisławKalemba">Panie ministrze, pan wprowadza Wysoką Izbę w błąd.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#StanisławKalemba">Proszę przeczytać, nasza poprawka dotyczy podmiotów prowadzących chów i hodowlę świń określonych w art. 11a. W art. 11a określiliśmy ilości produkowanych zwierząt, powyżej których potrzebny jest plan nawożenia. Mówię to w sposób odpowiedzialny.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieładnie, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#StanisławKalemba">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#DonaldTusk">Pan poseł Podkański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z informacji, która została przekazana Wysokiej Izbie, wynika, że poprawka ta nie uzyskała pozytywnej opinii komisji, w związku z tym do przewodniczącego komisji... może do posła sprawozdawcy kieruję pytanie. Czy w posiedzeniu komisji brał udział przedstawiciel Komitetu Integracji Europejskiej? Bo wczoraj, kiedy broniliśmy języka polskiego, to, chociaż nie było naruszenia prawa europejskiego, przedstawiciele Komitetu Integracji Europejskiej wydali opinię, że to nie jest zgodne z normami europejskimi. A więc mam pytanie: Czy zatruwanie środowiska gnojowicą jest zgodne z prawem europejskim, czy to się mieści w przepisach związanych z ochroną środowiska?</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#ZdzisławPodkański"> Teraz się mieści, a język polski się nie mieści.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#DonaldTusk">Pan poseł Mojzesowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WojciechMojzesowicz">Panie ministrze, ja się troszkę dziwię, dlatego że cały czas mówimy, iż priorytetem jest ochrona środowiska, czyste środowisko, a przecież to może zabezpieczyć tylko bezpieczne szambo na gnojowicę, zamknięte szambo. Jeżeli nie przyjmiemy tej poprawki, to przecież spowodujemy, że będzie to, co dzisiaj - są laguny, gnojowica łączy się z wodą. I oprócz tego, że jest skażenie środowiska w środowisku wiejskim, to jest zagrożenie dla źródeł wody.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie przyjmować.)</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#WojciechMojzesowicz">Dlaczego nie? Przecież to jest restrykcyjne tylko dla producentów, nam jako polskim chłopom to nie grozi. A więc komu to ma służyć?</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#DonaldTusk">Panie ministrze, proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to oczywiście nieporozumienie. Informuję, że te sprawy, o których panowie posłowie mówią, są regulowane przez inne przepisy, przepisy o ochronie środowiska. I tam precyzyjnie jest to wszystko określone. W związku z tym informuję, że ten zakres zagadnień jest regulowany przepisami o ochronie środowiska i przepisami ustawy Prawo wodne. Nie ma potrzeby regulować drugi raz tych samych spraw w tej ustawie, która reguluje kwestie związane z nawozami i nawożeniem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Niech pan odpowie na takie oto pytanie. System zintegrowany powinien zafunkcjonować po wejściu do Unii Europejskiej. Jak wiem, około 2 tys. firm powinno takie pozwolenie dostać. Na koniec tego roku 13 firm polskich uzyskało taką zgodę. Natomiast wszystkie firmy polskie dostały nakaz usunięcia wszystkich niedociągnięć, żeby uzyskać to zintegrowane pozwolenie. Jedna tylko firma, koncern amerykański - już nie będę go wymieniał, bo wszyscy wiedzą, o kogo chodzi - ma to przedłużone do wejścia do Unii Europejskiej. I nie wiem, czy zdąży. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#DonaldTusk">Pan poseł Kotlinowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MarekKotlinowski">Panie ministrze, mam pytanie. Pan się powołał na przepisy związane z ochroną środowiska. Na podstawie tych przepisów nie można skutecznie doprowadzić do likwidacji zagrożenia ekologicznego. I mam pytanie: Czy ta poprawka przyczyni się do skuteczniejszej ochrony środowiska, czy też nie? Nie bójmy się tego, że w różnych ustawach będą przepisy, które będą dbały o polskie środowisko. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#DonaldTusk">Pan poseł Kalemba jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#DonaldTusk">To jest ostatnie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#StanisławKalemba">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Żeby nie było wątpliwości już żadnych, ja zacytuję, jakich podmiotów dotyczą zamknięte zbiorniki odnośnie do gnojowicy. I cytuję art. 11a: „Podmiot, który prowadzi chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 tys. lub hodowlę świń powyżej 2 tys. stanowisk o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk...” itd. Zbiorniki zamknięte dotyczą tylko tych spraw i zapewniam, że to nie jest określone w żadnych innych przepisach, bo do tej pory gnojowica może być przechowywana w zbiornikach otwartych, w tych potężnych firmach.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#DonaldTusk">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#DonaldTusk">Panie pośle, czy to jest jakieś istotne pytanie?</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Filipek: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, pan poseł Filipek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#KrzysztofFilipek">Panie marszałku, mam pytanie do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#KrzysztofFilipek">Panie ministrze, czy zgodzi się pan ze mną, że dotychczasowe przepisy są niewystarczające i inspektorzy są po prostu bezradni? I dlatego trzeba je zaostrzyć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#DonaldTusk">Panie ministrze, jeszcze proszę o odpowiedź na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Sztwiertnia: Powiedz, że rząd popiera.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WojciechOlejniczak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Stanowisko rządu w zakresie walki z nieuczciwymi producentami trzody chlewnej, którzy nie dotrzymują tych warunków i zanieczyszczają środowisko, jest jednoznaczne. Chcemy doprowadzić do takich przepisów, które uniemożliwiają zatruwanie środowiska. Zaproponowaliśmy ustawę, w tej ustawie są przepisy, które ograniczają od pewnego pułapu i narzucają tym hodowców od tego pułapu, o którym mówił pan poseł Kalemba, pewne rygorystyczne wymogi. O tych przepisach dzisiaj dyskutowaliśmy, Wysoka Izba zdecydowała, że w jeszcze jednym przepisie, przepisie ograniczającym handel nawozami naturalnymi, te rygory zostaną jeszcze bardziej zaostrzone. Ta kwestia, o którą pytają panowie posłowie, jest rzeczywiście, tak jak mówi pan poseł Pilarczyk, regulowana w prawie związanym z ochroną środowiska i w Prawie wodnym. Ale rzeczywiście tak jest, że to prawo dopiero dzisiaj, za tego rządu, staramy się skutecznie egzekwować i przestrzegać tego prawa. A więc jeżeli Wysoka Izba zdecyduje, że jeszcze dodatkowo w tej ustawie zapiszemy pewne ograniczenia, to zapiszemy je po prostu i będziemy musieli jeszcze bardziej skutecznie to regulować.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Kuźmiuk: To jest minister!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 11., 13. i 15., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#DonaldTusk">Głosowało 405 posłów. Głosów za - 399, przeciw - 2, wstrzymujących się 4.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#DonaldTusk">Poprawki od 12. do 15. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Europejską, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#DonaldTusk">Głosowało 407 posłów. Wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu.</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#DonaldTusk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o rządowym projekcie ustawy o przewozie koleją towarów niebezpiecznych.</u>
          <u xml:id="u-42.14" who="#DonaldTusk">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Grażynę Ciemniak i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-42.15" who="#DonaldTusk">W związku ze zgłoszonymi w dyskusji poprawkami Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Europejskiej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-42.16" who="#DonaldTusk">Dodatkowe sprawozdanie zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 2571-A.</u>
          <u xml:id="u-42.17" who="#DonaldTusk">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-42.18" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Grażynę Ciemniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#GrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Europejska na posiedzeniu w dniu 4 marca rozpatrzyła 7 poprawek, które zostały zgłoszone w drugim czytaniu. Poprawki mają na celu dostosowanie polskiego prawa do dyrektywy nr 1999/36/WE w sprawie przewoźnych urządzeń ciśnieniowych.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#GrażynaCiemniak">Komisja Europejska rekomenduje Wysokiemu Sejmowi przyjęcie wszystkich 7 poprawek, które należy przegłosować łącznie dla kompleksowego uregulowania w jednym akcie prawnym spraw związanych z przewozem towarów niebezpiecznych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#DonaldTusk">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 2571.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#DonaldTusk">Komisja w dodatkowym sprawozdaniu przedstawia poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#DonaldTusk">W poprawkach od 1. do 7. wnioskodawcy proponują, aby dodać przepisy stanowiące o przewozie koleją ciśnieniowych urządzeń transportowych.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#DonaldTusk">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#DonaldTusk">Konsekwencją przyjęcia poprawek będzie konieczność dokonania odpowiednich zmian w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek od 1. do 7., wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#DonaldTusk">Głosowało 408 posłów. Głosów za - 403, przeciw - 5, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o przewozie koleją towarów niebezpiecznych, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Europejską, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-44.18" who="#DonaldTusk">Głosowało 400 posłów. Głosów za - 393, przeciw - 1, wstrzymujących się 6.</u>
          <u xml:id="u-44.19" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o przewozie koleją towarów niebezpiecznych.</u>
          <u xml:id="u-44.20" who="#DonaldTusk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 15. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (druki nr 2465, 2572 i 2572-A).</u>
          <u xml:id="u-44.21" who="#DonaldTusk">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Piotra Gadzinowskiego oraz przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości oraz poprawki.</u>
          <u xml:id="u-44.22" who="#DonaldTusk">W związku z tym Sejm ponownie skierował projekt ustawy do komisji w celu ich rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-44.23" who="#DonaldTusk">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 2572-A.</u>
          <u xml:id="u-44.24" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-44.25" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Piotra Gadzinowskiego.</u>
          <u xml:id="u-44.26" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PiotrGadzinowski"> Mam zaszczyt w imieniu Komisji Europejskiej przedstawić dodatkowe sprawozdanie Komisji Europejskiej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (druki nr 2465 i 2527).</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Europejska po rozpatrzeniu wniosku i poprawek na posiedzeniu w dniu 4 marca wnosi, aby Wysoka Izba odrzuciła wniosek o odrzucenie ustawy, zaakceptowała 4 poprawki, a 4 poprawki odrzuciła.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#PiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym poinformować, że wnoszone poprawki miały charakter głównie redakcyjny, miały na celu ulepszenie ustawy. Jedna z poprawek, poprawka 4., uzyskała negatywną opinię komisji, ponieważ wybiegała poza materię ustawy, ale warto dodać, iż dotyczy ona problematyki ważnej, którą Wysoka Izba powinna w szybkim czasie podjąć w innej nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#PiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym serdecznie podziękować wszystkim członkom komisji i podkomisji, którzy pracowali niezwykle intensywnie, wnikliwie, często już bladym świtem,...</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#PiotrGadzinowski">... i wznosząc się ponad podziały,...</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#PiotrGadzinowski">... zajęli się wnikliwie tą trudną materią. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#DonaldTusk">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 2572.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#DonaldTusk">Komisja w dodatkowym sprawozdaniu przedstawia wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości oraz poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#DonaldTusk">W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o jego odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#DonaldTusk">Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#DonaldTusk">Głosowało 407 posłów. Głosów za - 57, przeciw - 350, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#DonaldTusk">Wszystkie poprawki zgłoszono do art. 1 projektu ustawy zawierającego zmiany do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#DonaldTusk">W 1. poprawce do art. 6 pkt 10 wnioskodawcy proponują, aby w celu skutecznego zabezpieczenia technicznego korzystanie z chronionego utworu lub artystycznego wykonania było kontrolowane przez podmioty uprawnione poprzez zastosowanie kodu dostępu lub mechanizmu zabezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 1. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#DonaldTusk">Głosowało 405 posłów. Głosów za - 398, przeciw - 7, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.21" who="#DonaldTusk">W 2. poprawce do art. 28 pkt 3 wnioskodawcy proponują, aby biblioteki, archiwa i szkoły mogły udostępniać nieodpłatnie bez ograniczeń swoje zbiory do celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem terminali znajdujących się na ich terenie.</u>
          <u xml:id="u-46.22" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.23" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.24" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 2., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.25" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.26" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.27" who="#DonaldTusk">Głosowało 404 posłów. Głosów za - 372, przeciw - 31, 1 wstrzymujący się.</u>
          <u xml:id="u-46.28" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.29" who="#DonaldTusk">W 3. poprawce do art. 31 wnioskodawcy proponują, aby po wyrazie „imprez” dodać wyraz „charytatywnych”.</u>
          <u xml:id="u-46.30" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.31" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.32" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 3., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.33" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.34" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.35" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Głosów za - 80, przeciw - 326, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-46.36" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-46.37" who="#DonaldTusk">W 4. poprawce do art. 43 polegającej na dodaniu ust. 3 i 4 wnioskodawcy proponują m.in., aby nabywca autorskich praw majątkowych mógł zróżnicować wynagrodzenie za udostępnienie prawa do korzystania z utworu podmiotom trzecim na określonych w tej propozycji warunkach.</u>
          <u xml:id="u-46.38" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.39" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.40" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 4., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.41" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.42" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.43" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Głosów za - 68, przeciw - 337, 1 wstrzymujący się.</u>
          <u xml:id="u-46.44" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-46.45" who="#DonaldTusk">W 5. poprawce do art. 1103 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby przedsiębiorca w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej w zakresie produkcji i zwielokrotniania nośników optycznych poinformował ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego o przedmiocie i charakterze tej działalności.</u>
          <u xml:id="u-46.46" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.47" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.48" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 5., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.49" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.50" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.51" who="#DonaldTusk">Głosowało 405 posłów. Głosów za - 368, przeciw - 35, wstrzymujących się - 2.</u>
          <u xml:id="u-46.52" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.53" who="#DonaldTusk">W 6. poprawce do art. 1103 ust. 4 wnioskodawcy proponują, aby przedsiębiorca poinformował w terminie 14 dni ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego o wszelkich zmianach informacji, o których mowa w ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-46.54" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.55" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.56" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 6., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.57" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.58" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.59" who="#DonaldTusk">Głosowało 408 posłów. Głosów za - 47, przeciw - 359, wstrzymujących się - 2,</u>
          <u xml:id="u-46.60" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-46.61" who="#DonaldTusk">W 7. poprawce do art. 1181 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby również podlegało określonej karze reklamowanie w celu najmu urządzeń lub ich komponentów przeznaczonych do niedozwolonego usuwania lub obchodzenia skutecznych technicznych zabezpieczeń utworów lub przedmiotów praw pokrewnych.</u>
          <u xml:id="u-46.62" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.63" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.64" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 7., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.65" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.66" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.67" who="#DonaldTusk">Głosowało 410 posłów. Głosów za - 378, przeciw - 32, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-46.68" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.69" who="#DonaldTusk">W 8. poprawce do art. 1181 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby podlegało określonej karze posiadanie, przechowywanie lub wykorzystywanie w celach handlowych oraz dla świadczenia usług urządzeń lub ich komponentów, o których mowa w ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-46.70" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.71" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.72" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 8., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.73" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.74" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.75" who="#DonaldTusk">Głosowało 405 posłów. Głosów za - 132, przeciw - 271, wstrzymujących się - 2.</u>
          <u xml:id="u-46.76" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-46.77" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-46.78" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w brzmieniu proponowanym przez Komisję Europejską wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.79" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.80" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.81" who="#DonaldTusk">Głosowało 410 posłów. Głosów za - 347, przeciw - 36, wstrzymujących - się 27.</u>
          <u xml:id="u-46.82" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.</u>
          <u xml:id="u-46.83" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Z wnioskiem formalnym.)</u>
          <u xml:id="u-46.84" who="#DonaldTusk">Pan poseł Giertych z wnioskiem formalnym.</u>
          <u xml:id="u-46.85" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Konwent?!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Składam wniosek formalny o reasumpcję głosowań przeprowadzonych w dniu wczorajszym. Składam wniosek formalny w imieniu posłów Ligi Polskich Rodzin, Samoobrony i Ruchu Odbudowy Polski w sprawie wczorajszych głosowań dotyczących tzw. planu Hausnera.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu wczorajszym doszło do oczywistej pomyłki, gdyż posłowie Platformy Obywatelskiej zagłosowali za ustawami z planu Hausnera, pomimo że ich liderzy publicznie oświadczyli, że będą przeciwko temu planowi.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#RomanGiertych"> W tej sytuacji, panie marszałku, 35 posłów domaga się reasumpcji głosowań, gdyż sprawa nie jest błaha, dotyczy emerytów i rencistów. Rocznie te ustawy zabierają 300 zł każdemu emerytowi i każdemu renciście.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Janik: Panie marszałku, co to jest?)</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#RomanGiertych">To jest 25 zł miesięcznie, to jest 15 bochenków chleba każdego miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#RomanGiertych"> I w tej sytuacji, panie marszałku, skoro doszło do tak oczywistej pomyłki, bo przecież to niemożliwe...</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Konwent?!)</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#RomanGiertych">...żeby Platforma Obywatelska, która zapowiadała, że będzie głosowała przeciwko planowi Hausnera, zagłosowała za. To musi być pomyłka, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#RomanGiertych">W związku z tym wnosimy o reasumpcję. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-47.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.13" who="#komentarz">(Poseł Zyta Gilowska: Nasza pomyłka, nasza sprawa!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#DonaldTusk">W jakiej sprawie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Kotlinowski: Formalnej, panie marszałku. O zwołanie Konwentu.)</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#DonaldTusk">Nie, panie pośle, proszę zająć miejsce. Panie pośle, proszę...</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Wniosek formalny przewodniczącego klubu.)</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#DonaldTusk">Panie pośle, proszę zająć miejsce...</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#komentarz">(Poseł Marek Kotlinowski: Panie marszałku, w imieniu mojego klubu chcę...)</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#DonaldTusk">Ale proszę zająć miejsce. Za chwilę być może pański wniosek będzie bezzasadny. Proszę zająć miejsce. Panie pośle, proszę zająć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#DonaldTusk">Za chwilę, panie pośle, udzielę panu głosu, jeśli będzie jeszcze taka potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Teraz Konwent!)</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#DonaldTusk">Szanowni Państwo! Zgodnie z regulaminem i obyczajem wniosek o reasumpcję z uzasadnieniem, nawet jeśli uzasadnienie może niektórych szokować albo zaskakiwać, musi być rozstrzygnięte przez marszałka z udziałem Konwentu i po zakończeniu dzisiejszych głosowań marszałek Sejmu zwoła Konwent i będziemy to rozstrzygali.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#DonaldTusk">Słucham, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Sole trzeźwiące dla Giertycha i kaftan bezpieczeństwa...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MarekKotlinowski">W imieniu mojego klubu proszę o 15 minut przerwy i wnoszę do pana marszałka Marka Borowskiego o zwołanie Konwentu w tej sprawie. Sprawa jest znacząca, powinna być rozpatrzona w tym momencie. Proszę o 15 minut przerwy dla mojego klubu i wnoszę o zwołanie w tym czasie Konwentu Seniorów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Po głosowaniach!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, wniosek o przerwę, składany przez szefa klubu, jest zawsze respektowany. Natomiast czy marszałek Borowski skorzysta z tej przerwy, aby zwołać Konwent Seniorów, to zobaczymy.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#DonaldTusk">Zarządzam 15-minutową przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 10 do godz. 10 min 29)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#DonaldTusk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#DonaldTusk">Zanim powrócimy do rozpatrzenia punktu 23. porządku dziennego, chciałbym państwa posłów poinformować, że w przerwie odbyło się posiedzenie Konwentu Seniorów, na którym uznano wniosek Ligi Polskich Rodzin za bezzasadny pod względem formalnym i merytorycznym. Nikt w czasie posiedzenia Konwentu Seniorów nie zaprotestował przeciwko opinii, że jest to wniosek nadający się do farsy, a nie do parlamentu. Być może nikt nie zaprotestował także dlatego, że przedstawiciele wnioskodawców nie uczestniczyli, z nieznanych powodów, w posiedzeniu Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Bo nas nie zaprosili!)</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#DonaldTusk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 23. porządku dziennego...</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#DonaldTusk">W jakiej sprawie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#komentarz">(Poseł Marek Kotlinowski: W sprawie formalnej - w sprawie Konwentu Seniorów.)</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#komentarz">(Głosy z sali: Przerwa, przerwa!)</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Panie marszałku, nie uczestniczyłem, ponieważ nie byłem zaproszony na konwent.)</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#DonaldTusk">Proszę opuścić mównicę.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#DonaldTusk">Informacja dotarła, poprzez posła sekretarza, i komunikat do wszystkich posłów i nie ma w tym przypadku..., że uczestniczyli w posiedzeniu Konwentu Seniorów przedstawiciele wszystkich klubów poza Ligą Polskich Rodzin. Tak, że nie widzę powodu, dla którego pan poseł Kotlinowski miałby w tej chwili zabierać głos.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#komentarz">(Poseł Marek Kotlinowski: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-52.12" who="#DonaldTusk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 23. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Algierskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i ustalenia zasad wzajemnej pomocy w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Algierze dnia 31 stycznia 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-52.13" who="#DonaldTusk">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Grażynę Ciemniak oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-52.14" who="#DonaldTusk">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-52.15" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-52.16" who="#DonaldTusk">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 2400.</u>
          <u xml:id="u-52.17" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.18" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o ratyfikacji Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Algierskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i ustalenia zasad wzajemnej pomocy w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Algierze dnia 31 stycznia 2000 r., w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 2400, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.19" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.20" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.21" who="#DonaldTusk">Głosowało 368 posłów. Głosów za - 368.</u>
          <u xml:id="u-52.22" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ratyfikacji Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Algierskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i ustalenia zasad wzajemnej pomocy w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Algierze dnia 31 stycznia 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-52.23" who="#DonaldTusk">Powracamy do rozpatrzenia punktu 24. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie ustawy o kontroli skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-52.24" who="#DonaldTusk">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Wiesława Ciesielskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-52.25" who="#DonaldTusk">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-52.26" who="#DonaldTusk">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-52.27" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.28" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie ustawy o kontroli skarbowej, zawartego w druku nr 2544, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.29" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.30" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.31" who="#DonaldTusk">Głosowało 400 posłów. Głosów za - 68, przeciw - 297, wstrzymujących się - 35.</u>
          <u xml:id="u-52.32" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-52.33" who="#DonaldTusk">Skutkiem odrzucenia tego wniosku na podstawie art. 97 ust. 3 regulaminu Sejmu marszałek Sejmu kieruje ten projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-52.34" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 25. porządku dziennego: Głosowania nad poprawkami Senatu do ustawy o zmianie ustawy o izbach morskich (druki nr 2487 i 2535).</u>
          <u xml:id="u-52.35" who="#DonaldTusk">Sejm na 68. posiedzeniu wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jerzego Młynarczyka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-52.36" who="#DonaldTusk">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.37" who="#DonaldTusk">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-52.38" who="#DonaldTusk">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-52.39" who="#DonaldTusk">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-52.40" who="#DonaldTusk">Wszystkie poprawki Senat zgłosił do art. 1 ustawy nowelizującej zawierającego zmiany w ustawie o izbach morskich.</u>
          <u xml:id="u-52.41" who="#DonaldTusk">W 1. poprawce do art. 1 ust. 2 ustawy nowelizowanej Senat proponuje zmianę o charakterze redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-52.42" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.43" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.44" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.45" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.46" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.47" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Większość bezwzględna - 204. Głosów za - 379, przeciw - 206, wstrzymujących się - 1.</u>
          <u xml:id="u-52.48" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-52.49" who="#DonaldTusk">W 2. poprawce do art. 2 ust. 1 ustawy nowelizowanej Senat proponuje zmianę o charakterze redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-52.50" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.51" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.52" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.53" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.54" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.55" who="#DonaldTusk">Głosowało 405 posłów. Większość bezwzględna - 203. Głosów za - 391, przeciw - 14, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.56" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-52.57" who="#DonaldTusk">W 3. poprawce do art. 35 ust. 1 ustawy nowelizowanej Senat proponuje zmianę o charakterze redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-52.58" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.59" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.60" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.61" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.62" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.63" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Większość bezwzględna - 404. Za - 11 głosów, przeciw - 394, wstrzymujących się - 1.</u>
          <u xml:id="u-52.64" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.65" who="#DonaldTusk">W 4. poprawce do art. 35 ust. 1 ustawy nowelizowanej Senat proponuje zmianę o charakterze redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-52.66" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.67" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.68" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.69" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.70" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.71" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Większość bezwzględna - 204. Głosów za - 382, przeciw - 24, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.72" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-52.73" who="#DonaldTusk">W 5. poprawce do art. 35 ust. 1 ustawy nowelizowanej Senat proponuje zmianę o charakterze redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-52.74" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.75" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.76" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 5. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.77" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.78" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.79" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Większość bezwzględna - 204. Głosów za - 390, przeciw - 16, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.80" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-52.81" who="#DonaldTusk">W 6. poprawce do art. 43 ust. 6 ustawy nowelizowanej Senat proponuje, aby 3-dniowy termin do rozpatrzenia zażalenia przez Odwoławczą Izbę Morską rozpoczynał się od dnia wpływu akt wraz z zażaleniem do Odwoławczej Izby Morskiej.</u>
          <u xml:id="u-52.82" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.83" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.84" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 6. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.85" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.86" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.87" who="#DonaldTusk">Głosowało 403 posłów. Większość bezwzględna - 202. Głosów za - 19, przeciw - 384, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.88" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.89" who="#DonaldTusk">W 7. poprawce do art. 46c ust. 1 ustawy nowelizowanej Senat proponuje zmianę o charakterze redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-52.90" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.91" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.92" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 7. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.93" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.94" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.95" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Większość bezwzględna - 204. Głosów za - 398, przeciw - 8, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.96" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-52.97" who="#DonaldTusk">W 8. poprawce do art. 46c ust. 2 ustawy nowelizowanej Senat proponuje, aby 3-dniowy termin na złożenie dokumentów dotyczących uprawnień, będących przedmiotem rozstrzygnięcia zawartego w orzeczeniu lub postanowieniu, rozpoczynał się od daty doręczenia wezwania do ich złożenia.</u>
          <u xml:id="u-52.98" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.99" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.100" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 8. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.101" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.102" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.103" who="#DonaldTusk">Głosowało 407 posłów. Większość bezwzględna - 204. Głosów za - 4, przeciw - 397, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-52.104" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.105" who="#DonaldTusk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o izbach morskich.</u>
          <u xml:id="u-52.106" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 26. porządku dziennego: Głosowania nad poprawkami Senatu do ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 2504 i 2538).</u>
          <u xml:id="u-52.107" who="#DonaldTusk">Sejm na 68. posiedzeniu wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Stanisławę Prządkę oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-52.108" who="#DonaldTusk">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.109" who="#DonaldTusk">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-52.110" who="#DonaldTusk">Poprawki od 1. do 4. Senat zgłosił do art. 1 ustawy nowelizującej zawierającego zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu.</u>
          <u xml:id="u-52.111" who="#DonaldTusk">W 1. poprawce do art. 2 pkt 9 lit. a Senat proponuje zmianę o charakterze redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-52.112" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.113" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.114" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.115" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.116" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.117" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Większość bezwzględna - 204. Głosów za - 1, przeciw - 405, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.118" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.119" who="#DonaldTusk">W 2. poprawce do art. 2 pkt 9 lit. d Senat proponuje zastąpić wyraz „współuczestnictwie” wyrazem „współdziałaniu”.</u>
          <u xml:id="u-52.120" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.121" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.122" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.123" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.124" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.125" who="#DonaldTusk">Głosowało 406 posłów. Większość bezwzględna - 204. Głosów za - 1, przeciw - 405, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.126" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.127" who="#DonaldTusk">W 3. poprawce do art. 8 ust. 5 ustawy nowelizowanej Senat proponuje, aby obowiązek rejestracji transakcji powyżej 15 tys. euro nie dotyczył również biegłych rewidentów i doradców podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-52.128" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.129" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.130" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.131" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.132" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.133" who="#DonaldTusk">Głosowało 409 posłów. Większość bezwzględna - 205. Głosów za - 44, przeciw - 365, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.134" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.135" who="#DonaldTusk">W 4. poprawce do art. 9 ustawy nowelizowanej Senat proponuje dodać ust. 3b stanowiący, że w ramach identyfikacji klientów instytucja obowiązana do rejestracji może sporządzać i przechowywać kopie stron dokumentów potwierdzających tożsamość klientów.</u>
          <u xml:id="u-52.136" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.137" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.138" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.139" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.140" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.141" who="#DonaldTusk">Głosowało 409 posłów. Większość bezwzględna - 205. Głosów za - 237, przeciw - 167, wstrzymujących się - 5.</u>
          <u xml:id="u-52.142" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-52.143" who="#DonaldTusk">W 5. poprawce do art. 7 ustawy nowelizującej Senat poprzez skreślenie ust. 1 proponuje, aby Narodowy Bank Polski nie miał obowiązku przekazywania generalnemu inspektorowi informacji finansowej określonych danych.</u>
          <u xml:id="u-52.144" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.145" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.146" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 5. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.147" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.148" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.149" who="#DonaldTusk">Głosowało 408 posłów. Większość bezwzględna - 205. Głosów za - 30, przeciw - 378, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.150" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.151" who="#DonaldTusk">W 6. poprawce do art. 8 pkt 1 ustawy nowelizującej Senat proponuje, aby przepis ten nie dotyczył Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-52.152" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.153" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.154" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 6. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.155" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.156" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.157" who="#DonaldTusk">Głosowało 409 posłów. Większość bezwzględna - 205. Głosów za - 39, przeciw - 370, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.158" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.159" who="#DonaldTusk">W 7. poprawce polegającej na dodaniu art. 8a Senat proponuje, aby przepisy art. 1 pkt 1 lit. a ustawy nowelizującej miały zastosowanie do Narodowego Banku Polskiego jako instytucji obowiązanej dopiero od 1 stycznia 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-52.160" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.161" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.162" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 7. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.163" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.164" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.165" who="#DonaldTusk">Głosowało 404 posłów. Większość bezwzględna - 203. Głosów za - 2, przeciw - 402, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.166" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.167" who="#DonaldTusk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-52.168" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 27. porządku dziennego: Głosowania nad poprawkami Senatu do ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych oraz o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń (druki nr 2505 i 2539).</u>
          <u xml:id="u-52.169" who="#DonaldTusk">Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Andrzeja Gawłowskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-52.170" who="#DonaldTusk">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.171" who="#DonaldTusk">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-52.172" who="#DonaldTusk">Poprawki od 1. do 5. Senat zgłosił do art. 1 ustawy nowelizującej zawierającego zmiany do ustawy o usługach turystycznych.</u>
          <u xml:id="u-52.173" who="#DonaldTusk">W 1. poprawce lit. a i b do art. 20 ust. 2 Senat proponuje, aby do zadań przewodników turystycznych nie należało sprawowanie opieki nad uczestnikami wycieczki.</u>
          <u xml:id="u-52.174" who="#DonaldTusk">Z poprawką tą łączy się poprawka 5. lit. a i b do art. 31 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-52.175" who="#DonaldTusk">Nad tymi poprawkami będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-52.176" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-52.177" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.178" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu 1. i 5. lit. a i b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.179" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.180" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.181" who="#DonaldTusk">Głosowało 407 posłów. Większość bezwzględna - 204. Głosów za - 31, przeciw - 376, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.182" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.183" who="#DonaldTusk">W 2. poprawce do art. 24 ust. 1 w zdaniu wstępnym Senat proponuje, aby określić właściwość miejscową wojewody wydającego decyzję administracyjną w sprawie upoważnienia do prowadzenia szkolenia przewodników turystycznych lub pilotów wycieczek.</u>
          <u xml:id="u-52.184" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.185" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.186" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.187" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.188" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.189" who="#DonaldTusk">Głosowało 405 posłów. Większość bezwzględna - 203. Głosów za - 1, przeciw - 404, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.190" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.191" who="#DonaldTusk">W 3. poprawce do art. 24 ust. 7 Senat proponuje, aby każde upoważnienie do prowadzenia szkolenia przewodników turystycznych lub pilotów wycieczek mogło być cofnięte, jeżeli organizator przestał spełniać określone warunki lub gdy szkolenie prowadzone jest niezgodnie z upoważnieniem.</u>
          <u xml:id="u-52.192" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.193" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.194" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.195" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.196" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.197" who="#DonaldTusk">Głosowało 404 posłów. Większość bezwzględna - 203. Głosów za - 2, przeciw - 402.</u>
          <u xml:id="u-52.198" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.199" who="#DonaldTusk">W 4. poprawce lit. a i b do art. 24a ust. 4 i 5 Senat proponuje, aby stwierdzenie prowadzenia szkolenia z naruszeniem obowiązków określonych ustawą lub niezgodnie z wydanym upoważnieniem nie następowało w formie decyzji administracyjnej, ale skutkowało cofnięciem upoważnienia.</u>
          <u xml:id="u-52.200" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.201" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.202" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu lit. a i b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.203" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.204" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.205" who="#DonaldTusk">Głosowało 397 posłów. Większość bezwzględna - 199. Głosów za - 8, przeciw - 389, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.206" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.207" who="#DonaldTusk">Poprawkę 5. Senatu już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-52.208" who="#DonaldTusk">W 6. poprawce Senat proponuje, aby w ustawie nowelizującej dodać art. 2a stanowiący, że do postępowań w sprawach o udzielenie zezwolenia na organizowanie imprez turystycznych oraz o udzielenie zezwolenia na pośredniczenie na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.</u>
          <u xml:id="u-52.209" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-52.210" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.211" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 6. poprawki Senatu lit. a i b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.212" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.213" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-52.214" who="#DonaldTusk">Głosowało 405 posłów. Większość bezwzględna wynosi 203. Głosów za - 1, przeciw - 404, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-52.215" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.216" who="#DonaldTusk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych oraz o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-52.217" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 29. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach oraz ustawy Prawo o ruchu drogowym (druki nr 2311, 2461 i 2461-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-52.218" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji, pana posła Bogdana Bujaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#BogdanBujak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przedstawionym dodatkowym sprawozdaniu o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach oraz ustawy Prawo o ruchu drogowym Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych rekomenduje Wysokiej Izbie przyjąć dwie poprawki, sześć poprawek uzyskało natomiast negatywną opinię komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#DonaldTusk">Pytanie? Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#RyszardKędra">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do przedstawiciela rządu. Art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej brzmi: Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym. Jedną ze zdobyczy naszej młodej demokracji jest m.in. prawo do zgromadzeń, prawo do wyrażania swoich opinii i poglądów w sposób zorganizowany. Obecna nowelizacja ustawy o zgromadzeniach narusza te podstawowe prawa wolności obywatelskiej i ogranicza czy wręcz uniemożliwia organizowanie zgromadzeń. Pytam więc: Dlaczego rząd nie przeprowadził w tej tak ważnej sprawie konsultacji ze związkami zawodowymi i organizacjami społeczno-politycznymi? Dlaczego rząd nie przedstawił analizy w zakresie zgodności tej nowelizacji z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#DonaldTusk">Pan minister Jerzy Mazurek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JerzyMazurek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa ta nie zaostrza i ustawa ta nie jest -jak powiedział pan poseł - niezgodna z konstytucją. Ta ustawa ma na celu porządkowanie pewnych sytuacji, które były do tej pory. Podam przykład. Otóż do tej pory trzeba było zgłosić np. demonstrację, manifestację 3 dni przed jej rozpoczęciem, natomiast tu proponujemy 7 dni. Również ogranicza ona tylko tych, którzy nie mogą być zidentyfikowani. A po trzecie, sprawcy szkód, które zostały wyrządzone w czasie zgromadzeń, mają wspólnie z organizatorem ponosić odpowiedzialność materialną. A więc w żadnym razie ta ustawa nie narusza konstytucji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#DonaldTusk">Pan poseł Giertych, pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#RomanGiertych">Mam pytanie do pana ministra. Panie ministrze, jak to się ma do zasady, iż nie ma odpowiedzialności zbiorowej? Załóżmy taką sytuację, że prowokatorzy wysłani przez jedną ze służb wchodzą w skład manifestantów, wyrządzają szkody i wówczas za te szkody odpowiada organizator manifestacji. Co wówczas i jak się ma do tego Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej? Przede wszystkim, panie ministrze, pan nie odpowiedział na podstawowe pytanie pana posła Kędry: Czy w tym przypadku były ekspertyzy co do zgodności z konstytucją? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie... Aha, jeszcze chwilę, są kolejne pytania.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#DonaldTusk">Pan poseł Andrzej Lepper.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#AndrzejLepper">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czy nie jest to w prostej linii powrót do poprzedniego systemu? Chcecie bowiem ludzi zastraszać, zastraszać związki zawodowe, żeby nie mogły protestować, przewidując, że będzie duża fala protestów w Polsce ze względu chociażby na wprowadzenie tzw. planu Hausnera,...</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#AndrzejLepper">... obawiacie się tego, że ludzie wyjdą na ulice i chcecie ich w ten sposób zastraszyć. Oświadczam jednoznacznie, że żadnego zastraszania bać się nie będziemy. Jeżeli będzie taka wola, związki zawodowe wyjdą, upomną się o swoje prawa. I apeluję do tych, którzy walczyli o demokrację, również do tych z lewej strony, ale szczególnie do tego środka, do tych, którzy się uważają za twórców nowej Rzeczypospolitej, żeby się opamiętali, bo to prawo godzi w demokrację, w swobody związkowe i swobody obywatelskie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#DonaldTusk">Panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JerzyMazurek">Szanowni Państwo! Otóż nieprawdą jest, że jest tu odpowiedzialność zbiorowa. Odpowiedzialność za szkody ponosi sprawca wspólnie z organizatorem. Organizator zdaje sobie z tego sprawę, że za szkody, które poniesie społeczeństwo, powinien ktoś odpowiadać. A więc nie ma odpowiedzialności zbiorowej, panie pośle, jest odpowiedzialność indywidualna sprawcy. Natomiast nie zastraszamy nikogo. Gdyby pan poseł Lepper popatrzył... Chcemy porządku i bezpieczeństwa, a nie zastraszania kogokolwiek. Gdyby pan poseł był łaskaw przeczytać ten projekt ustawy, toby się przekonał, że wnioskodawcy nikogo nie zastraszają.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#DonaldTusk">Pytanie? Pan poseł Giertych, pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To, co jest najbardziej charakterystyczne, to fakt, że ta ustawa wchodzi natychmiast po uchwaleniu, czyli chodzi o to, żeby zdążyć przed wejściem Polski do Unii Europejskiej, bo to nie tylko plan Hausnera, ale również wejście do Unii Europejskiej będzie wywoływało protesty społeczne i manifestacje. Mam pytanie do pana ministra: Kiedy odtworzycie jednostki ZOMO? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Panie marszałku, jeszcze jedno pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#DonaldTusk">Pytanie, pan poseł Andrzej Lepper.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#AndrzejLepper">Panie ministrze, mam pytanie do rządu. Czy już przewidujecie budowę nowych więzień politycznych w Polsce? Jeżeli tak, to ta ustawa idzie w dobrym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#AndrzejLepper"> Czy przewidujecie budowę obozów pracy dla tych ludzi, którzy pozbawieni tej pracy dzisiaj będą się upominać o swoje prawo do pracy? Oczywiście minister nie ma powodu, żeby mnie słuchać, bo on i tak najlepiej wie; doświadczony przeszłością, wie, jak to się robi. Koledzy, którzy mu w tym pomagali, też wiedzą, jak to się robi. </u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#AndrzejLepper">Naprawdę apeluję o rozsądek i opamiętanie się w tym przypadku. Opamiętanie! Niczego żadną siłą w Polsce nie zrobicie. Co pan tam macha, muchy panu latają pod nosem, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali.)</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#AndrzejLepper">Niech pan się nie ogania. Tak więc proszę odpowiedzieć na pytanie: Czy budujecie te więzienia? Bo Platforma widzę... Platforma, zobaczcie, wasz poseł, wasz poseł... Jak on się nazywa, bo go nie znam?</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali.)</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Protasiewicz.)</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#AndrzejLepper">Z Platformy. Trudno takiego posła, który ani razu nie zabierał głosu, zapamiętać, dlatego go nie znam. Platforma i SLD chcą, żeby były więzienia polityczne. Panie marszałku, to jest przykre, ale prawdziwe. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#DonaldTusk">Z przykrością zauważam, że posłowie Giertych i Lepper oczywiście nadużywają regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To hańba.)</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#DonaldTusk">Bardzo to przykre. Tylko ze względu na temat tej debaty nie użyję kar regulaminowych...</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Do więzienia.)</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#DonaldTusk">...żebyście nie mieli, panowie, poczucia, że jesteście politycznie represjonowani.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Ale dziękujemy, panie marszałku, dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-68.9" who="#DonaldTusk">Pan poseł Janik? Zwalniam pana ministra z obowiązku udzielenia odpowiedzi na te pytania; miały one charakter retoryczny.</u>
          <u xml:id="u-68.10" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-68.11" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Janik: Tu nie ma żadnych pytań.)</u>
          <u xml:id="u-68.12" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 2461.</u>
          <u xml:id="u-68.13" who="#DonaldTusk">Komisja przedstawia jednocześnie wniosek o odrzucenie projektu ustawy oraz poprawki.</u>
          <u xml:id="u-68.14" who="#DonaldTusk">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości, a w przypadku jego odrzucenia - kolejno poprawki i całość projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-68.15" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-68.16" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-68.17" who="#DonaldTusk">Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-68.18" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-68.19" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-68.20" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-68.21" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-68.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-68.23" who="#DonaldTusk">Głosowało 397 posłów. Głosów za - 97, przeciw - 296, wstrzymujących się - 4.</u>
          <u xml:id="u-68.24" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-68.25" who="#DonaldTusk">Wszystkie poprawki zgłoszone zostały do art. 1 projektu ustawy nowelizującej, zawierającego zmiany do ustawy Prawo o zgromadzeniach.</u>
          <u xml:id="u-68.26" who="#DonaldTusk">W 1. poprawce do art. 3 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby w zgromadzeniach nie mogły uczestniczyć osoby, których wygląd zewnętrzny odbiega od charakteru zgromadzenia i wskazuje na zamiar uniemożliwienia ich identyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-68.27" who="#DonaldTusk">Z poprawką tą łączy się poprawka 8. do art. 12 pkt 4.</u>
          <u xml:id="u-68.28" who="#DonaldTusk">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-68.29" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-68.30" who="#DonaldTusk">Pan poseł Gudzowski, pytanie? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#StanisławGudzowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#StanisławGudzowski">Panie Marszałku! W związku z tą poprawką mam pytanie do rządu. Czy zapis, jaki istnieje w ustawie jest zgodny z konstytucją, która mówi o równym traktowaniu obywateli? Pytanie to zadaję w związku z tym, że 1 maja Polska ma wejść do Unii Europejskiej. Widzimy, co ostatnio dzieje się we Francji, a także w Holandii, gdzie w sposób szczególny traktuje się muzułmanów. Polska jest państwem otwartym i gościnnym. Również społeczność muzułmańska w Polsce jest i w związku z wejściem do Unii Europejskiej na pewno muzułmanów w Polsce przybędzie. W związku z tym mam pytanie. Czy zgodnie z tym zapisem muzułmanie będą mogli brać udział w zgromadzeniach w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Muzułmanki.)</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#StanisławGudzowski">A szczególnie mam pytanie do ministra administracji i spraw wewnętrznych. W jaki sposób będzie się identyfikować kobiety muzułmańskie, które będą chciały brać udział w takich zgromadzeniach?</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Oj, świntuszek.)</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#StanisławGudzowski">Myślę, że jest to pytanie, które powinno znaleźć się w debacie o sytuacji kobiet w Polsce, która niebawem będzie miała miejsce. Bardzo proszę pana ministra o odpowiedź, czy to, co państwo proponujecie jest zgodne z konstytucją? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#JerzyMazurek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Pośle! Bardzo żałuję, że podczas dyskusji w komisji nikt nigdy tego argumentu nie podnosił, również pan poseł, i nikt nie zgłaszał, że to może być niezgodne z konstytucją. Uważamy, że w zgromadzeniach oczywiście tego typu, jeżeli zorganizują je muzułmanie, mogą brać udział kobiety, chociaż tak na marginesie to kobiety muzułmańskie w zgromadzeniach nie biorą udziału, panie pośle, nie mają takich praw,...</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#JerzyMazurek">... ale to nie prawa narodowe, panie pośle, tylko ich religia na to nie zezwala. W związku z tym propozycja pana posła, że od charakteru zgromadzenia zależy, czy uznamy je za legalne, czy też nie jest dziwna, bo jeżeli będą brać udział muzułmanie, a przy tym zapisie, który proponuje pan poseł, przyjdzie pan w garniturze i wyglądem zewnętrznym będzie odbiegał od zgromadzonych, to należałoby pana odsunąć od tego zgromadzenia. A więc ten zapis jest fatalny.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosujmy!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#DonaldTusk">Nie ma więcej pytań?</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#DonaldTusk">Przypominam, komisja wnosi o odrzucenie poprawek, o których przed chwilą dyskutowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 1. i 8., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#DonaldTusk">Głosowało 394 posłów. Głosów za - 53, przeciw - 308, wstrzymujących się - 33.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#DonaldTusk">W 2. poprawce do art. 7 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby organizator zgromadzenia publicznego zawiadamiał organ gminy o zgromadzeniu najwcześniej 30 dni przed datą zgromadzenia oraz nie później niż na 3 dni przed datą zgromadzenia, w przypadku gdy przewidywana liczba uczestników zgromadzenia nie przekracza 100 osób.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#DonaldTusk">Pytanie, panie pośle, tak? Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#RyszardKędra">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do przedstawiciela rządu. Czy zapis w tej 2. poprawce, który ogranicza ilość uczestników zgromadzenia do 100 osób, jest zgodny z konstytucją, z interpretacją konstytucyjną zgromadzenia i interpretacją Trybunału Konstytucyjnego? W art. 57 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jest zapis: Każdemu zapewnia się wolność uczestniczenia w zgromadzeniach. I następnie również w ustawie Prawo o zgromadzeniach w art. 6 ust. 1 jest zapis: Zgromadzenia są dostępne dla nieokreślonej imiennie liczby osób. Kto w takim razie poniesie konsekwencje, jeśli w takim zgromadzeniu będą uczestniczyły 102 lub 122 osoby, a nie 100 osób?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#JerzyMazurek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Pośle! Otóż konsekwencji żadnych nie będzie. Proszę zwrócić uwagę, że zapis ten mówi o przewidywanej liczbie uczestników manifestacji czy zgromadzenia. Jest to....</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A jak będzie więcej?)</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#JerzyMazurek">No to organizator odpowiada też za bezpieczeństwo tego zgromadzenia. Jeżeli organizator napisze, że przewiduje 100 osób, a przyjdzie 10 000, to bierze na siebie odpowiedzialność za ten fakt. W związku z tym to nie jest ograniczanie praw obywatelskich, tylko przy dużym zgromadzeniu proponujemy, żeby to było 7 dni, żeby zarówno służby porządkowe, jak i organizator mogli się do tego zgromadzenia przygotować. Natomiast mniejsze zgromadzenia, tak jak proponował pan poseł Kamiński, do 100 osób, po prostu wymagają tylko zgłoszenia na 3 dni przed rozpoczęciem tego zgromadzenia. I sprawa jest prosta.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Siadaj, człowieku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#DonaldTusk">Głosowało 376 posłów. Głosów za - 295, przeciw - 77, wstrzymujących się - 4.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#DonaldTusk">W 3. poprawce do art. 10a ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby organizator oraz przewodniczący zgromadzenia byli obowiązani do organizacji zgromadzenia w taki sposób, aby zapobiec możliwości powstania podczas jego przebiegu szkody z winy uczestnika zgromadzenia.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#DonaldTusk">Komisja natomiast proponuje, aby obowiązek zapobiegania możliwości powstania szkody istniał także bezpośrednio po rozwiązaniu zgromadzenia.</u>
          <u xml:id="u-76.8" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.9" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.10" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 3. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.11" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.12" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-76.13" who="#DonaldTusk">Głosowało 390 posłów. Głosów za - 61, przeciw - 326, wstrzymujących się - 3.</u>
          <u xml:id="u-76.14" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-76.15" who="#DonaldTusk">W 4. poprawce do art. 10a wnioskodawca proponuje, aby skreślić ust. 2 stanowiący, że za szkody wyrządzone przez uczestnika zgromadzenia podczas jego przebiegu lub bezpośrednio po jego rozwiązaniu organizator zgromadzenia oraz przewodniczący zgromadzenia odpowiadają solidarnie ze sprawcą szkody.</u>
          <u xml:id="u-76.16" who="#DonaldTusk">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawek 5., 6. i 7.</u>
          <u xml:id="u-76.17" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.18" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.19" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.20" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.21" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-76.22" who="#DonaldTusk">Głosowało 389 posłów. Głosów za - 75, przeciw - 311, wstrzymujących się - 3.</u>
          <u xml:id="u-76.23" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-76.24" who="#DonaldTusk">W 5. poprawce do art. 10a wnioskodawca przez nadanie nowego brzmienia ust. 2 proponuje, aby za szkody organizator oraz przewodniczący zgromadzenia odpowiadali solidarnie ze sprawcą szkody, jeżeli nie dołożyli należytej staranności, żeby zapobiec powstaniu szkody.</u>
          <u xml:id="u-76.25" who="#DonaldTusk">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawek 6. i 7.</u>
          <u xml:id="u-76.26" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.27" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.28" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 5. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.29" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.30" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-76.31" who="#DonaldTusk">Głosowało 391 posłów. Głosów za -160, przeciw - 225, wstrzymujących się - 6.</u>
          <u xml:id="u-76.32" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-76.33" who="#DonaldTusk">W 6. poprawce do art. 10a wnioskodawca przez nadanie nowego brzmienia ust. 2 proponuje, aby za szkody organizator oraz przewodniczący zgromadzenia odpowiadali solidarnie ze sprawcą szkody, jeżeli w trakcie przebiegu zgromadzenia nie dopełnili nałożonych na nich przepisami ustawy obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-76.34" who="#DonaldTusk">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawki 7.</u>
          <u xml:id="u-76.35" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.36" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.37" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 6. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.38" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.39" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-76.40" who="#DonaldTusk">Głosowało 394 posłów. Głosów za - 170, przeciw - 223, wstrzymujących się - 1.</u>
          <u xml:id="u-76.41" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-76.42" who="#DonaldTusk">W 7. poprawce do art. 10a wnioskodawca przez nadanie nowego brzmienia ust. 2 proponuje, aby za szkody odpowiadał solidarnie ze sprawcą szkody jedynie organizator zgromadzenia.</u>
          <u xml:id="u-76.43" who="#DonaldTusk">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.44" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.45" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 7. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.46" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.47" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-76.48" who="#DonaldTusk">Głosowało 392 posłów. Głosów za - 374, przeciw - 17, wstrzymujących się - 1.</u>
          <u xml:id="u-76.49" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-76.50" who="#DonaldTusk">Poprawkę 8. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-76.51" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-76.52" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach oraz ustawy Prawo o ruchu drogowym, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.53" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.54" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-76.55" who="#DonaldTusk">Głosowało 393 posłów. Głosów za - 279, przeciw - 81, wstrzymujących się - 33.</u>
          <u xml:id="u-76.56" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach oraz ustawy Prawo o ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-76.57" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 31. porządku dziennego: Zmiany w składach osobowych komisji sejmowych (druk nr 2594).</u>
          <u xml:id="u-76.58" who="#DonaldTusk">Prezydium Sejmu na podstawie art. 20 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-76.59" who="#DonaldTusk">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionych propozycji?</u>
          <u xml:id="u-76.60" who="#DonaldTusk">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-76.61" who="#DonaldTusk">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.62" who="#DonaldTusk">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem zmian w składach osobowych komisji sejmowych, w brzmieniu proponowanym w druku nr 2594, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.63" who="#DonaldTusk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.64" who="#DonaldTusk">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-76.65" who="#DonaldTusk">Głosowało 375 posłów. Głosów za - 359, nikt nie był przeciw, wstrzymało się 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-76.66" who="#DonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm dokonał zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-76.67" who="#DonaldTusk">Na tym zakończyliśmy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.68" who="#DonaldTusk">Ogłaszam 5-minutową przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 18 do godz. 11 min 24)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#DonaldTusk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 33. porządku dziennego: Informacja rządu o sytuacji kobiet w Polsce (druk nr 2591).</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu, pełnomocnika rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn panią Izabelę Jarugę-Nowacką w celu przedstawienia informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po raz pierwszy od politycznego przełomu 1989 r., który zapoczątkował budowanie w Polsce demokratycznego państwa prawa, przedstawiana jest w Sejmie informacja rządu na temat sytuacji kobiet w Polsce. Dobrze się stało, że będziemy dyskutować na ten temat, do tej pory bowiem kwestia równych praw kobiet i mężczyzn nie znalazła należnego jej miejsca w debacie parlamentarnej. Przystępujemy do tej dyskusji w przeddzień 8 marca; ten dzień symbolizuje walkę obrońców praw człowieka na całym świecie o równe prawa kobiet. Dzisiejsza debata wydaje się też dobrą okazją do postawienia pytań: Czy Polska stała się już w pełni demokratycznym państwem, w którym konstytucyjna zasada równości kobiet i mężczyzn realizowana jest w praktyce? Jakie są najważniejsze obszary dyskryminacji i nierówności? Jakie mechanizmy powinniśmy zbudować, by skuteczniej przeciwdziałać niesprawiedliwości i zapewnić możliwość dochodzenia praw obywatelskich przynależnych wszystkim, bez względu na płeć?</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#IzabelaJarugaNowacka">We współczesnym świecie coraz powszechniej uznaje się stosunek do równości kobiet i mężczyzn za jedno z podstawowych kryteriów podziału państw na demokratyczne i niedemokratyczne. Przez setki lat próbowano budować demokrację, wykluczając kobiety z życia społecznego. Wielka Rewolucja Francuska przyniosła ludzkości pierwszy, podstawowy katalog praw człowieka. Walczyły o te prawa także francuskie kobiety, które wiązały z rewolucją nadzieje na poprawę sytuacji społecznej wszystkich obywateli. Marsz...</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Szafot...)</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#IzabelaJarugaNowacka">Zaraz o szafocie będzie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#IzabelaJarugaNowacka">Marszem na Wersal kobiety zasadniczo przyczyniły się do zwycięstwa rewolucji, ale Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela z 1789 r., do dziś będąca symbolem demokracji, wykluczyła kobiety. Odważna, wspaniała pisarka Olimpe de Gouge, aktywna uczestniczka tych wydarzeń, bezskutecznie walczyła o przyjęcie oddzielnej Deklaracji Praw Kobiety i Obywatelki. Wywodziła w niej: „Kobieta jest urodzona jako istota wolna i pozostaje równorzędna mężczyźnie we wszystkich prawach”. Za swoje poglądy i żądanie praw ludzkich i obywatelskich dla kobiet została zgilotynowana w 1793 r. na mocy tzw. ustawy o podejrzanych. Republika okazała się państwem mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#IzabelaJarugaNowacka">Zapis przyznający kobietom pełnię praw obywatelskich, o które walczyły całe pokolenia kobiet, udało się wprowadzić dopiero 150 lat później Eleonorze Roosevelt, dzięki której Karta Narodów Zjednoczonych kwestię równości kobiet i mężczyzn czyni jedną z naczelnych zasad konstytuujących demokrację.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#IzabelaJarugaNowacka">W Polsce kobieta uzyskała prawa wyborcze w 1918 r. Twórcy II Rzeczypospolitej przekonani byli bowiem, że nie jest możliwe budowanie demokratycznego państwa bez udziału kobiet, które spełniły tak ważną rolę w walce o odzyskanie niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#IzabelaJarugaNowacka">Po II wojnie światowej formalnie uznano, że wszyscy obywatele PRL mają równe prawa, bez względu na płeć. Kobiety uzyskały możliwość kształcenia, awansu społecznego, pracy zawodowej - i skorzystały z tej szansy. Rozbudowano sieć żłobków i przedszkoli. Z drugiej jednak strony powierzono im wyłączną odpowiedzialność za wychowywanie dzieci i opiekę nad nimi, a także za prowadzenie domu, co w praktyce oznaczało trudną walkę o podstawowe artykuły codziennego użytku. Rozumiane w ten sposób równouprawnienie w istocie oznaczało dla kobiet ciężką pracę na dwóch etatach - w domu i w pracy. Nic więc dziwnego, że tamte lata kojarzą się wielu z nas jako zaprzeczenie równości.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#IzabelaJarugaNowacka">W okresie Polski Ludowej nie można było też prowadzić publicznej debaty na temat praw człowieka, w tym także praw kobiet. Dlatego Polska dziś musi nadrabiać opóźnienia nad właściwym ich rozumieniem. Musimy zdefiniować, czym są dla nas takie wartości, jak równość praw kobiet i mężczyzn czy ochrona przed dyskryminacją. Powinniśmy umieć wskazać na istniejące od dawna, ale dopiero wczoraj nazwane obszary dyskryminacji, jak: przemoc w rodzinie, molestowanie seksualne, nierówność w dostępie do pracy. Dlatego niezbędne jest prowadzenie polityki na rzecz równych szans w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wspólnota międzynarodowa przez ostatnie dziesięciolecia uczyniła politykę równości kobiet i mężczyzn jednym z priorytetów. Unia Europejska i Organizacja Narodów Zjednoczonych postawiły sobie za cel nie tylko deklaratywne uznanie równych praw, ale przede wszystkim wypracowanie instrumentów służących ich realizacji. W połowie lat 90. miały miejsce dwie światowe konferencje stanowiące fundament dla przyszłej aktywności prawnej, społecznej i międzynarodowej w zakresie praw człowieka: Światowa Konferencja Praw Człowieka, która odbyła się w 1993 r. w Wiedniu, oraz IV Światowa Konferencja na Rzecz Kobiet - w 1995 r. w Pekinie. Obydwie konferencje uznały równy status i prawa kobiet za niezbywalną i integralną część powszechnych praw człowieka. Polska przyjęła uchwalone tam dokumenty dobrowolnie i bez wyłączeń. Dlatego też uznaje za swój obowiązek wykorzystanie wytycznych zawartych w deklaracji wiedeńskiej i programie działania oraz w platformie pekińskiej w kształtowania polityki wyrównywania szans kobiet i mężczyzn oraz przeciwdziałaniu dyskryminacji ze względu na płeć.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#IzabelaJarugaNowacka">Kraje europejskie w wyniku konferencji w Pekinie podjęły decyzję o wprowadzeniu perspektywy płci we wszystkie zakresy prowadzonych polityk i działań (tzw. polityka gender mainstreaming). Oznacza to, iż problem wyrównywania szans kobiet i mężczyzn stał się elementem priorytetowym wszystkim działań podejmowanych przez rząd i został włączony we wszystkie zakresy prac merytorycznych. Komisja Europejska przeznacza na ten obszar znaczne środki finansowe. Rząd polski także od dwóch lat rozpoczął wdrażanie tej zasady do realizowanej polityki.</u>
          <u xml:id="u-79.11" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Kluczowym zagadnieniem dla rządu jest wprowadzenie dorobku prawnego Unii Europejskiej w zakresie równego statusu kobiet i mężczyzn do polskiego prawodawstwa. Wprowadzenie mechanizmów wyrównywania szans w najważniejszych obszarach życia społecznego, które zawarte są w dyrektywach i zaleceniach Unii Europejskiej, stało się niezbędnym warunkiem członkostwa Polski we Wspólnocie. Dlatego konieczne jest stworzenie krajowego mechanizmu przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć.</u>
          <u xml:id="u-79.12" who="#IzabelaJarugaNowacka">W związku z tym Rada Ministrów podjęła w końcu 2001 r. decyzję o powołaniu pełnomocnika rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn, który jest odpowiedzialny za prowadzenie polityki rządu w tym obszarze. Do podstawowych zadań pełnomocnika należy: dokonywanie analiz i ocen sytuacji prawnej, społecznej w zakresie równego traktowania i równości szans kobiet i mężczyzn, wprowadzanie zasady równego statusu kobiet i mężczyzn we wszystkie dziedziny i zakresy realizowanej rząd polityki. Pełnomocnik opiniuje projekty aktów prawnych i innych dokumentów rządowych oddziałujących na sytuację w zakresie równego statusu kobiet i mężczyzn. Do zadań pełnomocnika należy także współpraca ze wszystkimi resortami, a także, ze względu na interdyscyplinarny charakter jego działań, z takimi instytucjami, jak: rzecznik praw obywatelskich, rzecznik praw dziecka, Główny Urząd Statystyczny, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Państwowa Inspekcja Pracy, a także związki zawodowe i związki pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-79.13" who="#IzabelaJarugaNowacka">Szczególną wagę pełnomocnik przykłada do współpracy z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się przeciwdziałaniem dyskryminacji i obroną praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-79.14" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pełnomocnik opracował II etap Krajowego Programu Działań na rzecz Kobiet, który został przyjęty przez Radę Ministrów 19 sierpnia 2003 r. Dokument ten jest kontynuacją I etapu Krajowego Programu Działań na rzecz Kobiet, opracowanego przez panią minister Jolantę Banach, a przyjętego przez rząd SLD-PSL w roku 1997. Zadania zapisane w programie są odzwierciedleniem zobowiązań Polski wynikających z platformy pekińskiej, dokumentu końcowego IV Światowej Konferencji ONZ w Sprawach Kobiet.</u>
          <u xml:id="u-79.15" who="#IzabelaJarugaNowacka">Dzięki decyzji o prowadzeniu polityki równych szans kobiet i mężczyzn rząd Rzeczypospolitej mógł podjąć działania na rzecz uczestnictwa Polski w programach przedakcesyjnych i wspólnotowych dotyczących równych szans kobiet i mężczyzn, działań, w których nasz kraj do tej pory nie brał udziału z powodu braku woli politycznej poprzedniego gabinetu. Polska jako jedyny z krajów przygotowujących się do akcesji nie przystąpiła na przykład do programu przeciwdziałania przemocy wobec kobiet „Daphne”.</u>
          <u xml:id="u-79.16" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pragnę podkreślić, że środki finansowe, które pozyskuje Polska w związku z przystąpieniem do programów Wspólnoty, kilkakrotnie przewyższają koszty budżetu państwa ponoszone w związku z funkcjonowaniem urzędu pełnomocnika do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-79.17" who="#IzabelaJarugaNowacka">Jednym z obecnie realizowanych programów jest projekt Phare 2002 „Wzmacnianie polityki równego traktowania kobiet i mężczyzn”. Środki Unii Europejskiej przeznaczone na jego realizację wynoszą około 2 mln euro. Dzięki nim możliwe było przeszkolenie sędziów, policjantów, prokuratorów, działaczy związkowych i organizacji pozarządowych w rozpoznawaniu, właściwym rozumieniu i radzeniu sobie z dyskryminacją ze względu na płeć. O tym, jak potrzebne jest to działanie, przekonuje nas choćby głośna ostatnio sprawa molestowania seksualnego uprawianego przez urzędników samorządowych w Częstochowie wobec kobiety pracującej jako tłumaczka.</u>
          <u xml:id="u-79.18" who="#IzabelaJarugaNowacka">W ramach sektorowego programu operacyjnego „Rozwój zasobów ludzkich” realizowane będzie działanie „Integracja i reintegracja kobiet na rynku pracy”. Jego celem będzie udzielenie wsparcia kobietom poszukującym pracy i pragnącym powrócić na rynek pracy po przerwach związanych z macierzyństwem. W efekcie tego działania powinien się zwiększyć poziom zatrudnienia kobiet oraz powinien się podwyższyć ich status ekonomiczny i społeczny.</u>
          <u xml:id="u-79.19" who="#IzabelaJarugaNowacka">Nie ulega wątpliwości, że właściwe wykorzystanie środków w wysokości 12 mln euro przyznanych na realizację tego zadania na lata 2004–2006 wymaga odpowiedniej struktury instytucjonalnej, merytorycznie odpowiedzialnej za wdrażanie zasady równego statusu, posiadającej też odpowiednie zdolności wykorzystania i rozliczenia tych znacznych sum zgodnie z zasadami przyjętymi przez Europejski Fundusz Społeczny.</u>
          <u xml:id="u-79.20" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Polska konstytucja w art. 32 i 33 gwarantuje równość kobiet i mężczyzn w najważniejszych obszarach życia. Istnienie dobrego równościowego prawa nie wpływa automatycznie na zmianę faktycznej sytuacji dyskryminowanych obywateli, ponieważ rzeczywistym źródłem ograniczenia równości jest często brak mechanizmów umożliwiających dochodzenie tych praw.</u>
          <u xml:id="u-79.21" who="#IzabelaJarugaNowacka">Często w okolicach 8 marca dziennikarze pytają: Czy kobiety w Polsce naprawdę są dyskryminowane? Podobno o faktach dyskutować nie należy, jednak potwierdzone w statystykach przejawy głębokiej dyskryminacji kobiet w naszym kraju budzą w części mediów i polityków zdziwienie, a nawet niedowierzanie, by nie powiedzieć lekceważenie. Dlatego musimy prowadzić takie debaty, jak dzisiejsza, i wskazywać na współczesne, realnie istniejące obszary nierówności. Mam na myśli przede wszystkim sytuację kobiet na rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-79.22" who="#IzabelaJarugaNowacka">Od momentu wejścia naszego kraju w gospodarkę rynkową kobiety stanowią ponad połowę ogółu bezrobotnych, przeważają w grupie osób długotrwale, ponad 24 miesiące poszukujących zatrudnienia. Przy przyjmowaniu do pracy są dyskryminowane ze względu na wiek. Średnia różnica w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn za tę samą pracę lub pracę o takiej samej wartości wynosi ponad 20%, mimo iż konstytucja wprost gwarantuje, cytuję: równe prawo do jednakowego wynagrodzenia za pracę o jednakowej wartości. Dzieje się tak, mimo że kobiety aktywne zawodowo legitymują się znacznie lepszym wykształceniem, chętniej podejmują szkolenia i uczestniczą w kursach podnoszących kwalifikacje niż mężczyźni. Ograniczenie szans na znalezienie pracy przez kobiety wiąże się z trudnościami w godzeniu ról zawodowych i rodzinnych, dlatego rząd Rzeczypospolitej działa na rzecz wsparcia partnerskiego modelu rodziny, między innymi poprzez wprowadzenie możliwości korzystania przez ojców z części urlopu macierzyńskiego, prawa ojców do opieki nad chorym dzieckiem i osobą niepełnosprawną czy też regulacji dotyczących możliwości uelastycznienia czasu pracy.</u>
          <u xml:id="u-79.23" who="#IzabelaJarugaNowacka">Polityka wyrównywania szans kobiet i mężczyzn w życiu zawodowym i rodzinnym prowadzi do poprawy sytuacji ekonomicznej rodzin oraz takiego modelu wychowywania dzieci, w którym zarówno matka, jak i ojciec mają pełne prawo do kształtowania ich postaw i ról społecznych. Tak rozumiany partnerski model rodziny stanowi, zdaniem rządu, o jakości prowadzonej polityki rodzinnej. Uważamy, że obywatele najlepiej potrafią dokonywać wyboru preferowanego przez siebie modelu rodziny i nie powinno to być obszarem ingerencji państwa.</u>
          <u xml:id="u-79.24" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Jednym z podstawowych praw człowieka jest prawo do decydowania o własnym rodzicielstwie. Ta tematyka od lat wywołuje zaciekłe spory polityczne, zresztą nie tylko w naszym kraju. W Polsce zagadnienia związane ze zdrowiem seksualnym reguluje ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Rząd uważa, że ta ograniczająca prawo do podejmowania decyzji ustawa nie jest wykonywana w sposób właściwy, co skutkuje w praktyce znacznie większymi restrykcjami niż wynikające z jej surowych przecież przepisów. Zabiegi przerywania ciąży nie są w Polsce wykonywane, nawet w przypadkach dozwolonych przez prawo, takich jak zagrożenie życia lub zdrowia matki, nieodwracalne ciężkie uszkodzenie płodu lub ciąża powstała w wyniku przestępstwa. Szeroko omawiane są przypadki odmowy badań prenatalnych, nawet w najbardziej uzasadnionych przypadkach. Brak właściwej edukacji seksualnej skutkuje niechcianymi ciążami bardzo młodych matek, dziewczynek, nawet poniżej 14. roku życia.</u>
          <u xml:id="u-79.25" who="#IzabelaJarugaNowacka">Należy podkreślić, że zgodnie z badaniami przeprowadzonymi w marcu 2002 r. tylko 10% badanych uznało zakaz prawny za skuteczny sposób zmniejszenia liczby aborcji, 56% za właściwy sposób uznało wsparcie materialne dla kobiet w ciąży, 50% wskazało na edukację seksualną, 35% - na lepszy dostęp do środków antykoncepcyjnych. 49% badanych uważa, że obecną ustawę trzeba złagodzić lub unieważnić, 37% - że należy ją pozostawić lub zaostrzyć.</u>
          <u xml:id="u-79.26" who="#IzabelaJarugaNowacka">Z kolei badania przeprowadzonych w październiku 2002 r. wykazały, że 83% Polaków uważa, iż przerywanie ciąży powinno być dozwolone w określonych przypadkach, także wtedy, gdy kobieta znajduje się w złej sytuacji materialnej. 54% badanych stwierdziło, że kobieta powinna mieć prawo do decydowania o tym, czy chce urodzić dziecko, czy nie, jeśli taką decyzję podejmie w pierwszych tygodniach ciąży.</u>
          <u xml:id="u-79.27" who="#IzabelaJarugaNowacka">Premier Rzeczypospolitej w związku ze złym wykonywaniem ustawy powoła międzyresortowy zespół, który będzie monitorował prace w tym obszarze. W ramach Krajowego Programu Działań na rzecz Kobiet znalazło się także zadanie wprowadzenia informacji o wszystkich nowoczesnych, zgodnych ze stanem współczesnej wiedzy metodach planowania rodziny do szkoły, do programów szkolnych, a także wprowadzenia nowoczesnych środków antykoncepcyjnych na listę leków i środków medycznie refundowanych z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-79.28" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Jednym z najbardziej okrutnych przejawów dyskryminacji kobiet są różne formy stosowanej wobec nich przemocy. Przez całe lata uważano, że zjawisko przemocy wobec kobiet w rodzinie dotyczy tylko tzw. marginesu społecznego. Utrzymywano, że w tzw. dobrych domach przemocy w rodzinie nie ma. Tymczasem, jak wskazują badania opinii publicznej, ok. 1/5 kobiet mężatek było ofiarami przemocy fizycznej ze strony swoich mężów. Przemoc wobec kobiet w rodzinie jest drugim pod względem częstości zgłaszania policji przestępstwem w Polsce. Dlatego podjęcie działań w celu zapobiegania i eliminacji przemocy wobec kobiet stało się jednym z priorytetów rządu w obszarze przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć.</u>
          <u xml:id="u-79.29" who="#IzabelaJarugaNowacka">W Krajowym Programie Działań na rzecz Kobiet wzmocnienie systemu pomocy i profesjonalnego wsparcia dla kobiet ofiar przemocy umożliwiającego im odzyskanie pełni praw społecznych i ekonomicznych jest jednym z najważniejszych zadań organów państwa, samorządów i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.</u>
          <u xml:id="u-79.30" who="#IzabelaJarugaNowacka">Podstawowe informacje na temat rozmiarów zjawiska przemocy wobec kobiet w Polsce zawarte są w przedkładanej Wysokiej Izbie informacji rządu. Teraz więc tylko przypomnę, że najczęstszym stwierdzonym motywem zabójstw w Polsce są konflikty rodzinne. Blisko 1/3 zabójstw popełnianych rocznie w Polsce ma swoje podłoże w tzw. rodzinnych sporach i nieporozumieniach. Niestety nadal wiele przypadków przemocy wobec kobiet w rodzinie nie jest zgłaszanych organom ścigania, przede wszystkim z powodu wstydu oraz utrzymującej się niewiary kobiet ofiar przemocy w skuteczność prawa i obowiązujących procedur, nie zawsze właściwego funkcjonowania instytucji, zbyt słabego wsparcia dla ofiar przemocy, a także niewystarczającej świadomości społecznej dotyczącej tego rodzaju przestępstw. Uwidoczniona w statystykach przestępczości liczba przypadków przemocy w rodzinie jest więc z pewnością znacznie mniejsza od prawdziwej liczby takich przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-79.31" who="#IzabelaJarugaNowacka">Alarmujący jest stały wzrost ujawnianych przestępstw zgwałcenia. Pomimo podejmowanych działań edukacyjnych nadal zbyt częste jest obarczanie zgwałconej kobiety częścią winy za przestępstwo, którego padła ofiarą. Prowadzi to do wtórnej wiktymizacji ofiary. W sprawach o zgwałcenie bardzo rzadko, Wysoka Izbo, zapadają w sądach wysokie wyroki, odpowiednie do wagi przestępstwa. Zdarzają się przypadki traktowania przez sąd gwałtu jako występku i zawieszenia kary pozbawienia wolności. Dzieje się tak w ponad 30% przypadków. W ok. 70% wyroków w sprawach o zgwałcenie skazuje się sprawcę przestępstwa na najniższy wymiar kary - do 2 lat pozbawienia wolności. Tylko ok. 3% skazań to wyroki dotyczące pozbawienia wolności na okres powyżej 5 lat. Ponowne zaostrzenie sankcji karnych przewidziane w projektach nowelizacji Kodeksu karnego, nad którymi obecnie pracuje Sejm, powinno w jakimś zakresie to zmienić.</u>
          <u xml:id="u-79.32" who="#IzabelaJarugaNowacka">Kobiety i dzieci ofiary przemocy często są zmuszane do ucieczki z domu przed znęcającym się nad nimi mężem czy ojcem, który pozostaje w ich wspólnym mieszkaniu i jest w istocie całkowicie bezkarny. Nadal brakuje odpowiednich miejsc schronienia dla kobiet i dzieci uciekających przed przemocą, w których otrzymać powinni profesjonalną pomoc. Nie dysponujemy nawet pełnymi statystykami dotyczącymi liczby ofiar przemocy w rodzinie, które znalazły się w takiej sytuacji. Przygotowywana nowelizacja ustawy o pomocy społecznej także powinna przynieść poprawę w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-79.33" who="#IzabelaJarugaNowacka">Niepokój musi budzić rosnąca liczba ujawnianych przestępstw handlu ludźmi, których ofiarami są przede wszystkim kobiety. Ratyfikowanie przez Sejm tzw. protokołu z Palermo i przyjęcie przez rząd Rzeczypospolitej Krajowego Programu Zwalczania i Zapobiegania Handlowi Ludźmi powinno zdecydowanie polepszyć sytuację w tym obszarze. Nawet te tak skrótowo potraktowane informacje muszą skłaniać nas wszystkich do podejmowania natychmiastowych działań.</u>
          <u xml:id="u-79.34" who="#IzabelaJarugaNowacka">Rząd podjął pracę nad przygotowaniem ustawy o ochronie ofiar przemocy, której podstawowym celem będzie zapewnienie ofiarom przemocy w rodzinie bezpieczeństwa osobistego w miejscu zamieszkania. Rząd podejmie starania, aby ten projekt jak najszybciej trafił pod obrady Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.35" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoki Sejmie! Dzisiejsza debata wydaje się dobrą okazją do złożenia podziękowań wszystkim tym, a zwłaszcza kobiecym organizacjom pozarządowym oraz licznym instytucjom, dla których przeciwdziałanie i zwalczanie przemocy wobec kobiet stało się misją i podejmowanym każdego dnia wyzwaniem. To dzięki ich ogromnemu wysiłkowi pomoc ta trafia do ofiar. Rząd Rzeczypospolitej zapewnia o pełnym poparciu ich działań.</u>
          <u xml:id="u-79.36" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Kobiety i mężczyźni mają odrębną tożsamość kulturową. To, co nas różni, jest wartością samą w sobie. Nie jest jednak możliwe budowanie demokracji dobrej jakości i podejmowanie prawidłowych decyzji bez uwzględnienia głosu połowy społeczeństwa, bez systemu wartości i perspektywy widzenia spraw publicznych przez kobiety.</u>
          <u xml:id="u-79.37" who="#IzabelaJarugaNowacka">Za każdym razem, kiedy kobiety przejmują odpowiedzialne funkcje, wskazują na nowe problemy, kreując od początku wolę opartego na równości współistnienia, która jest przecież celem istoty demokracji. Coraz lepiej rozumiane jest to w całej Europie, gdzie dziś o równości kobiet i mężczyzn i ich jak najszerszym udziale w życiu publicznym rozmawiają ministrowie wszystkich rządów Unii Europejskiej, i tych prawicowych, centrowych, i tych lewicowych. Powinno też tak się stać w Polsce. Dlatego potrzebne nam jest ustabilizowanie polityki równych szans i uniezależnienie jej od politycznych zmian rządzących gabinetów.</u>
          <u xml:id="u-79.38" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Połowa społeczeństwa to kobiety. W ławach poselskich zasiada ich tylko 20%, w senackich trochę lepiej - 23%. W Prezydium Sejmu i w Konwencie Seniorów nie ma ani jednej kobiety, w Senacie jest trochę lepiej - w czteroosobowym Prezydium Senatu funkcję marszałka powierzono jednej kobiecie.</u>
          <u xml:id="u-79.39" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba się organizować.)</u>
          <u xml:id="u-79.40" who="#IzabelaJarugaNowacka">Tak jest, kobiety organizują się, aby wspólnie walczyć o równe prawa, wspierać inne kobiety, pomagać im. W polskim parlamencie od 1990 r. funkcjonuje Parlamentarna Grupa Kobiet. Tworzą ją posłanki i senatorki reprezentujące różne kluby i opcje polityczne, stawiając sobie za cel podejmowanie i monitorowanie inicjatyw na rzecz równego uprawnienia kobiet i równego statusu płci w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-79.41" who="#IzabelaJarugaNowacka">Szanowne Panie! Dobrze wiemy, że nie byłoby nas tutaj dzisiaj na sali sejmowej, gdyby nie walka naszych poprzedniczek, wspaniałych kobiet, które kilkadziesiąt lat temu zaryzykowały swoją reputację, swój majątek, a czasami i swoje życie, byśmy mogły dzisiaj przemawiać z trybuny sejmowej, wkraczać w życie publiczne. Mówię to do wszystkich kobiet, które mają prawo w polskim Sejmie decydować o najwyższych i najważniejszych dla nas sprawach.</u>
          <u xml:id="u-79.42" who="#IzabelaJarugaNowacka">Proces wkraczania kobiet w tak długo zakazaną sferę publiczną stał się obecnie faktem. Dlatego i na nas ciąży obowiązek pracy na rzecz następnych pokoleń innych kobiet, które powinny na równi z mężczyznami mieć prawo do współdecydowania o losach kraju i możliwość zmierzenia się z wyzwaniami XXI wieku.</u>
          <u xml:id="u-79.43" who="#IzabelaJarugaNowacka">Nie mam wątpliwości, że polityka obecnego rządu w zakresie zrównoważenia udziału kobiet w polityce musi ulec zasadniczemu wzmocnieniu. W Sejmie trwają prace nad senackim projektem ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn. Rząd z uznaniem przyjmuje tę inicjatywę legislacyjną wraz z zaprojektowanym w niej mechanizmem dążenia do zrównoważonego udziału kobiet w życiu publicznym.</u>
          <u xml:id="u-79.44" who="#IzabelaJarugaNowacka">Zapisy dokumentów przyjętych przez organy Unii Europejskiej podkreślają także inny mechanizm, który znalazł swoje odzwierciedlenie w projektowanej ustawie o równym statusie. Zgodnie z dyrektywami Rady Unii Europejskiej, a konkretnie dyrektywą 2002/73, do obowiązków państw członkowskich należy powołanie - cytuję - organu lub organów do spraw promowania, analizowania, nadzorowania i wspierania równego traktowania wszystkich osób bez dyskryminacji ze względu na płeć. W związku z tym rząd dąży do zapewnienia stabilności, ustawowego umocowania polityki na rzecz równego statusu kobiet i mężczyzn. Uważa też za celowe ustawowe zapisanie dotychczasowych zadań i kompetencji pełnomocnika rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn w ustawie o równym statusie.</u>
          <u xml:id="u-79.45" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoki Sejmie! W swoim, z konieczności skrótowym wystąpieniu poruszyłam kilka najważniejszych zagadnień charakteryzujących sytuację kobiet w Polsce. Nie ulega kwestii, że nowoczesne, demokratyczne państwo prawa nie może tolerować łamania przepisów konstytucji gwarantujących równość obywateli. Dlatego konieczne jest podjęcie niezbędnych pozytywnych działań w celu rzeczywistego wyrównywania szans kobiet i mężczyzn. Wiemy przecież, że równe traktowanie nierównych prowadzi do dyskryminacji, a mówiąc kolokwialnie, jest także nie fair, nie w porządku.</u>
          <u xml:id="u-79.46" who="#IzabelaJarugaNowacka">Obszar równych praw kobiet i mężczyzn jest w Polsce od kilku lat dyskutowany. Wiele kwestii budzi spory, jest obiektem zaciekłych debat politycznych, ideologicznych. Wciąż utrzymują się w Polsce szkodliwe stereotypy podziału ról społecznych. Mimo konstytucyjnych gwarancji równości wciąż wielu polityków odmawia kobietom prawa do decydowania o własnym życiu, o własnym zdrowiu i modelu rodziny, do czynnego udziału w życiu publicznym, do pełnej realizacji kariery zawodowej. Takie postawy prowadzą nie tylko do dyskryminacji kobiet, ale także do odmawiania kobietom demokratycznych podstawowych praw.</u>
          <u xml:id="u-79.47" who="#IzabelaJarugaNowacka">Rząd uważa, że konsekwentnie realizowana polityka na rzecz równych szans jest warunkiem niezbędnym, by Polska stała się w pełni demokratycznym państwem prawa.</u>
          <u xml:id="u-79.48" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoki Sejmie! W druku „Informacja rządu na temat sytuacji kobiet w Polsce” zawarto analizę rozumienia praw kobiet w aspekcie praw człowieka na gruncie dokumentów międzynarodowych i prawa polskiego. Przedstawiono także działania w zakresie równego statusu kobiet i mężczyzn, które rząd uznaje za swój priorytet, dotyczące rynku pracy, ochrony macierzyństwa, systemu emerytalnego, dostępu do edukacji, przeciwdziałania przemocy wobec kobiet i handlu ludźmi. W informacji pokazano też obszary trudne, wymagające specjalnych instrumentów i aktywności rządu: zdrowie kobiet, prawa reprodukcyjne oraz udział kobiet w procesie podejmowania decyzji. W podsumowaniu dokumentu umieszczono zapowiedź dalszych niezbędnych działań rządu w sferze realizacji równych praw kobiet i mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-79.49" who="#IzabelaJarugaNowacka">Przedstawiony obraz sytuacji kobiet w Polsce nie może napawać optymizmem. Dobrym i dającym nadzieję na zmiany znakiem jest jednak to, że debata na ten temat toczy się w naszych domach, w naszych mediach coraz bardziej intensywnie, a także tu dzisiaj na sali sejmowej. Uczymy się, jak na nowo zdefiniować stare i dobrze nam znane zjawiska, takie choćby jak przemoc wobec kobiet, jak radzić sobie z tymi zjawiskami. Stworzyliśmy już podstawowe mechanizmy przeciwdziałania dyskryminacji. Te działania pozwolą na nadrobienie zaległości i zbudowanie demokracji dla wszystkich, w której nikt nie będzie wykluczony i dyskryminowany. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-79.50" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#DonaldTusk">Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 60 minut, to jest debatę krótką przedłużoną.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#DonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Jolanta Banach, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Latem 1995 r. z Paryża do Pekinu wyjechał pociąg na IV Światową Konferencję w Sprawach Kobiet, zabierając pod drodze przedstawicieli organizacji pozarządowych, instytucji publicznych, administracji, reprezentujących różne poglądy, od prawicowych po lewicowe, różne religie. Łączyło ich jedno: rozmawiali ze sobą bez wyzwisk, oskarżeń i szyderstw.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#JolantaBanach">Końcowe dokumenty tej konferencji zobowiązywały kraje ONZ-owskie do przygotowania krajowych programów działań i włączenia perspektywy płci do wszystkich podejmowanych decyzji, a więc oceny tychże decyzji pod kątem ich skutków dla sytuacji kobiet i sytuacji mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#JolantaBanach">W 1997 r., o czym mówiła pani minister Jaruga, przyjęto „Krajowy program działań na rzecz kobiet” i towarzyszący mu program „Przeciw przemocy - Wyrównać szanse”. Szkoda, że oba te programy po 1997 r. nie były realizowane. Dzięki dzisiejszej pani pełnomocnik przygotowano drugą edycję „Krajowego programu działań na rzecz kobiet” oraz powrócono do koncepcji - z czego się cieszymy - przygotowania ustawy o ochronie ofiar przemocy.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#JolantaBanach">Panowie posłowie, jeśli ta debata panów nie interesuje, jeśli traktujecie tę debatę jako okazję do kolejnej zadymy, to ja bardzo proszę, panie marszałku, żeby pan zechciał zwrócić kolegom uwagę, że chcemy dokończyć tę debatę w atmosferze powagi.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Rozrabiają...)</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#komentarz">(Głos z sali: A co my robimy?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#DonaldTusk">Panie minister, będę tego pilnował, chociaż nie mam w tej chwili wrażenia, abyśmy byli świadkami zadymy na sali. Jest wyjątkowo spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#JolantaBanach">Przepraszam, panie marszałku, ale ja słyszę te odgłosy, które dobiegają z ław i one są adresowane do mnie, przepraszam bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#DonaldTusk">Proszę o zachowanie spokoju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#JolantaBanach">Równość traktowania kobiet i mężczyzn jest jednym z fundamentów prawa wspólnotowego. Unia Europejska w tym zakresie przeszła znamienną ewolucję, od tzw. traktatu rzymskiego wprowadzającego zasadę równej płacy za pracę o jednakowej wartości, do traktatu amsterdamskiego, który rozszerza równość kobiet i mężczyzn na wszystkie obszary życia publicznego, zawodowego, rodzinnego. Poza regulacjami traktatowymi szereg dyrektyw, zaleceń, rezolucji, kilka wspólnotowych programów w sposób bezpośredni traktuje o równości kobiet i mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#JolantaBanach">Dlaczego kraje demokratyczne przypisują kwestii wyrównywania szans kobiet tak wielką rolę? Nie tylko dlatego, że wynika to z istoty demokratycznego ładu, z zasady pełnego współuczestnictwa i dostępu do wszystkich praw, ale także dlatego iż o rozwoju współczesnego świata decydować będzie wiedza, nie siła mięśni, a co za tym idzie - równy dostęp do tej wiedzy, dobre jej wykorzystanie dla dobra własnego i dobra środowiska, równe dzielenie się obowiązkami rodzicielskimi. Współczesne systemy zabezpieczenia społecznego na starość, zapewniające własne godziwe świadczenie, wymagają udzielenia pomocy kobietom w zdobyciu i utrzymaniu pracy z dwóch powodów: im więcej ludzi płaci składki, tym większa szansa na utrzymanie wysokiego poziomu finansowania świadczeń emerytalnych; im stabilniejsze zatrudnienie, tym wyższa w przyszłości emerytura kobiet. Z tych też powodów - nie dla mody czy fanaberii - równość kobiet i mężczyzn stała się podstawą wspólnotowej polityki społecznej, od tzw. strategii lizbońskiej i Europejskiej Agendy Społecznej, dokumentów rozpoczynających budowę wspólnego, europejskiego modelu polityki społecznej w imię być może najbardziej szlachetnej z idei, idei spójności.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polacy generalnie akceptują kierunek przemian. Badania OBOP-u ze stycznia 2002 r. wykazały, że jednoznacznie opowiadają się za całkowitym równouprawnieniem we wszystkich dziedzinach życia - publicznego, zawodowego, rodzinnego. Ale też Polacy mają poczucie rozbieżności między stanem postulowanym a stanem rzeczywistym. 32% mężczyzn i aż 50% kobiet uważa, że różnica między tymi dwoma obszarami życia istnieje.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#JolantaBanach">Przedstawiona informacja w naszym przekonaniu, pani minister, w sposób rzetelny i trafny wskazuje na przyczyny takiej sytuacji. Zwykle jest tak: rząd chwali, opozycja gani, rząd mówi, że wszystko jest dobrze, opozycja mówi, że wszystko jest źle. Tutaj mamy trochę inne podejście, bo też kwestia, która jest przedmiotem obrad Wysokiej Izby, wykracza daleko poza decyzje i możliwości rządu - jakiegokolwiek rządu - w dużym stopniu bowiem zależy od stanu zbiorowej świadomości, postaw pracodawców, organizacji społecznych, kościołów, a zwłaszcza samorządów. To m.in. one decydują o utrzymaniu bądź likwidacji przedszkoli, o sprawności funkcjonowania ośrodków interwencji kryzysowej, powiatowych centrów pomocy rodzinie, lokalnych programów przeciwdziałania bezrobociu. Klub Parlamentarny SLD jest w pełni świadom, że polskie samorządy borykają się z problemami finansowania wydatków społecznych, tak jak boryka się z nimi budżet państwa, ale też wiemy, że nie wszystko od pieniędzy zależy. Mamy na to dość dużo dobrych i dość dużo złych przykładów. Ze względu na krótki czas przygotowania informacji być może nie zawiera ona oceny efektywności pracy samorządów w dziedzinie, o której dzisiaj mówimy. Do tej kwestii, pani minister, trzeba będzie powrócić.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polskie prawo zawiera wiele dobrych, równościowych uregulowań - mówiła o nich pani minister Jaruga - zwłaszcza w obszarze stosunków pracy i rynku pracy. Szczegółowo zresztą zaprezentowano je w informacji. Nie zawsze mamy tego świadomość, że tak w istocie jest. Z jednej strony dlatego, że stosowanie i egzekucja tych uprawnień napotyka bariery, ale z drugiej strony tam są zapisy dzisiaj już oczywiste. Kto pamięta, że przed 1996 r. mężczyzna, ojciec dziecka, nie mógł skorzystać z urlopu opiekuńczego na chore dziecko albo z urlopu wychowawczego? Kto pamięta? Już przyzwyczailiśmy się do tej sytuacji i traktujemy ją jak...</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#komentarz">(Głos z sali: To w obie strony...)</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#JolantaBanach">Dlatego mówimy o równym statusie kobiet i mężczyzn. My nie mówimy o specjalnym wyrównywaniu szans jedynie kobiet, my w niektórych dziedzinach mówimy także o wyrównywaniu szans mężczyzn i informacja o tym traktuje. Dotyczy to np. prawa opieki mężczyzn nad dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na ocenę skuteczności wprowadzonych od 1 stycznia 2004 r. przepisów w Kodeksie pracy przeciwdziałających dyskryminacji przyjdzie poczekać. To są przepisy nowe, zwłaszcza te, które doprecyzowują pojęcie dyskryminacji ułatwiające sformułowanie wniosku do sądu, jak i te, które wprowadzają pojęcie molestowania seksualnego czy zasadę, że to pracodawca ma obowiązek wykazać, iż nie dyskryminuje pracowników, a nie pracownik, że jest dyskryminowany. Jednakże już obecnie pojawiają się sygnały świadczące o trudnościach w stosowaniu obowiązujących przepisów - mówiła o nich pani pełnomocnik. Oczekujemy od ministra sprawiedliwości osobistego zainteresowania prawidłowością postępowania organów wymiaru sprawiedliwości w kompromitującej tzw. sprawie częstochowskiej. Ale bez łatwego dostępu do taniej albo bezpłatnej pomocy prawnej przepisy antydyskryminacyjne pozostaną martwe. Tutaj większą niż dotąd rolę powinny spełniać związki zawodowe i Państwowa Inspekcja Pracy.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#JolantaBanach">Mimo istnienia od 2001 r. kodeksowej zasady jednakowego wynagradzania za pracę o jednakowej bądź podobnej wartości kobiety zarabiają mniej - mówiła o tym pani minister. Jedną z przyczyn tej sytuacji jest niewątpliwe fakt, iż mężczyźni częściej zajmują lepiej płatne stanowiska kierownicze, ale też jest prawdą, iż zasadę tę skutecznie można egzekwować w jednym podmiocie, ponieważ w Polsce nie rozpoczęto procesu wartościowania pracy. Oczekujemy w tej kwestii realizacji opracowanego przez pełnomocnika „Krajowego programu działań na rzecz kobiet”.</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#JolantaBanach">I w końcu, szanowni państwo, sprawa najważniejsza i najbardziej bulwersująca w świetle raportu Państwowej Inspekcji Pracy - sprawa niewypłacania wypracowanych wynagrodzeń. W tej sprawie skończył się czas na dyskusję. Komisja Trójstronna szybko osiągnęła porozumienie w sprawie obniżenia podatków - w tej sprawie, niestety, nie.</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wiemy, że tak naprawdę stabilne zatrudnienie kobiet zależy przede wszystkim od sytuacji na rynku pracy. Od kilku lat spada wskaźnik aktywności zawodowej kobiet. Spadek ten jest o wiele głębszy niż w przypadku mężczyzn. Zmniejsza się też liczba kobiet pracujących. O ile jednak wskaźnik zatrudnienia mężczyzn podlega wahaniom, o tyle w przypadku kobiet możemy niestety mówić o tendencji. Jednocześnie jednak od ubiegłego roku maleje udział bezrobotnych kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych, zaś stopa bezrobocia kobiet od ubiegłego roku nie tylko ustabilizowała się, ale lekko spadła. Ta złożona sytuacja ma swoje przyczyny w długotrwałym bezrobociu kobiet. Jeśli chodzi o bezrobotnych powyżej 24 miesięcy, to 61% ogółu bezrobotnych stanowią kobiety. Ta sytuacja ma też swoje przyczyny związane możliwością wcześniejszego przejścia na emeryturę, możliwością utrzymaną reformą emerytalną z 1999 r. W porównaniu z 2002 r. w 2003 r. aż o 65% wzrosła też liczba kobiet uprawnionych do świadczeń przedemerytalnych - o 65%. Specjaliści od wszystkiego, tzw. analitycy bankowi i niezależni ekonomiści, za ten stan rzeczy obwiniają demotywacyjny, jak twierdzą, system świadczeń. Sprawa jest jednak bardziej skomplikowana. Wyższy poziom wykształcenia kobiet i niższy ich wiek nie powodują szybszego wyjścia z bezrobocia. Kobiety stanowią wciąż większość ogółu bezrobotnych, stanowią większość bezrobotnych zwalnianych z przyczyn dotyczących zakładu pracy, a więc pracodawcy chętniej kobiety zwalniają z pracy i mniej chętnie je przyjmują. W tej sytuacji kobiety się boją - lepiej wziąć świadczenie niż pozostawać bez środków do życia.</u>
          <u xml:id="u-85.11" who="#JolantaBanach">Chcę z całą mocą w tej sytuacji podkreślić, że Klub Parlamentarny SLD popierał będzie i popiera wszystkie te działania przedstawione w informacji, a także w planie racjonalizacji wydatków, które, prowadząc do aktywizacji kobiet, dają im jednocześnie materialne bezpieczeństwo. A wokół tej kwestii narosło wiele nieporozumień. Chciałabym przypomnieć, że opracowana i przedstawiona Wysokiej Izbie ustawa o świadczeniach przedemerytalnych i promocji zatrudnienia wprowadza materialną i prawną ochronę pracownika w okresie 4 lat przed uzyskaniem wieku emerytalnego. Oczekujemy też od rządu rychłego przedstawienia Sejmowi programu „50 plus”, który jest w tej chwili w uzgodnieniach w Komisji Trójstronnej, ale w wersji skutecznej i w wersji realnej.</u>
          <u xml:id="u-85.12" who="#JolantaBanach">Ponieważ wskaźnik zatrudnienia kobiet wynosi w Polsce tylko 38% - warto dodać, że według Europejskiej Strategii Zatrudnienia ma to być 60% do 2010 r. - uważamy, że przyczyny, które się na to składają, oprócz przeze mnie wymienionych, leżą po stronie trudności w aktywizacji kobiet powracających z urlopów macierzyńskich i urlopów wychowawczych. Czy państwo wiedzą, że 60% bezrobotnych kobiet to kobiety młode, które nigdy nie podjęły pracy, albo kobiety, które wracają po przerwie związanej z macierzyństwem na rynek pracy? I to o tę grupę trzeba specjalnie zadbać, a warto. Kobiety chętniej podejmują szkolenie i częściej je kończą niż mężczyźni.</u>
          <u xml:id="u-85.13" who="#JolantaBanach">Niezmiernie ważną rolę pełnią tu aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Wzrost liczby kobiet wyrejestrowanych w 2003 r. z powiatowych urzędów pracy z powodu zatrudnienia wynikał z 50-procentowego wzrostu środków na prace interwencyjne, roboty publiczne i pożyczki. Po prostu po raz pierwszy od paru lat w ubiegłym roku było trochę więcej pieniędzy na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Zresztą znakomite rozwiązania w ustawie o promocji zatrudnienia zależeć będą od wysokości środków przeznaczonych na ich realizację. Tu nie można oszczędzać.</u>
          <u xml:id="u-85.14" who="#JolantaBanach">Ogromną rolę w aktywizacji kobiet, m.in. w finansowaniu opłaty za przedszkole lub opiekę nad dzieckiem, spełni Europejski Fundusz Społeczny, o czym mówiła pani minister. Do 2008 r. będzie to 81 900 tys. euro.</u>
          <u xml:id="u-85.15" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! SLD przywiązuje tak dużą wagę do tworzenia warunków stabilnego zatrudnienia kobiet, ponieważ wprowadzona w 1999 r. reforma emerytalna uzależnia wysokość emerytury jedynie od wysokości opłacanych składek i hipotetycznej długości dalszego trwania życia. Dla większości kobiet ma to szczególne konsekwencje - wychowują dzieci, zarabiają mniej, rozpoczynają pracę później, kończą ją wcześniej i częściej dotyka je bezrobocie.</u>
          <u xml:id="u-85.16" who="#JolantaBanach">Według prof. Ireny Wójcickiej relacja przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia w nowym systemie wynosić będzie dla 65-letniego mężczyzny 59%, dla 60-letniej kobiety 31%, czyli o połowę mniej, dla 65-letniej kobiety dopiero 43%. Tak więc sam niższy wiek emerytalny, wiek przechodzenia na emeryturę, nie decyduje o niższym świadczeniu kobiet. Koncepcja reformy tak zadecydowała; koncepcja, która uzależniła wyjątkowo silnie wysokość świadczenia od wieku emerytalnego. W nowych warunkach 1 rok pracy mniej powoduje obniżenie emerytury o 8% (w starych warunkach tylko o 1%).</u>
          <u xml:id="u-85.17" who="#JolantaBanach">W tej sytuacji, szanowni państwo, rząd - i każdy rząd musiałby to zrobić - rozpoczął debatę o wieku emerytalnym kobiet. Szanując wyniki tej debaty, biorąc pod uwagę oczekiwania kobiet, ich lęk przed trudnym rynkiem pracy, SLD poprze tzw. elastyczny wiek emerytalny, to znaczy możliwość wyboru momentu przejścia na częściową emeryturę w określonym przedziale wiekowym zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Jednakże, jak wcześniej zaznaczyłam, nawet przy tym samym kapitale zgromadzonym w funduszach i tym samym wieku przejścia na emeryturę świadczenie mężczyzny będzie wyższe od świadczenia kobiety, ponieważ - jak pisze prof. Szumlicz - dokonana w 1999 r. pod hasłem sprawiedliwości społecznej zmiana systemu jest w punkcie wyjścia niekorzystna dla kobiet. Jest to jeden z poważniejszych problemów do rozwiązania w systemie reformy emerytalnej. Tutaj oczekujemy, w miarę stabilizowania finansów publicznych, podwyższenia podstawy wymiaru składki dla kobiet znajdujących się na urlopie wychowawczym.</u>
          <u xml:id="u-85.18" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej debacie nie sposób nie odnieść się do kwestii materialnego wspierania osób wychowujących dzieci, zwłaszcza że dochody poniżej minimum egzystencji osiąga w Polsce 30% rodzin wielodzietnych. W imieniu SLD wyrażam przekonanie, że nowe świadczenia rodzinne, które Wysoka Izba poparła, w zdecydowanej większości skuteczniej wspierać będą rodzicielstwo poprzez rosnący wraz z wiekiem dziecka zasiłek rodzinny, cztery nowe dodatki wspierające edukację dziecka i dziecka niepełnosprawnego.</u>
          <u xml:id="u-85.19" who="#JolantaBanach">Chcę raz jeszcze wyjaśnić i przypomnieć, że ustawa przewiduje dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka nie w zamian alimentów, ale obok alimentów, dla każdej niepełnej rodziny, w której dochód nie przekracza 504 zł netto. Dodatek zastępuje fundusz alimentacyjny, ale jest ustalany w jednakowej wielkości, dlatego że społecznie i konstytucyjnie wątpliwa jest sytuacja, w której bez żadnego uzasadnienia ze środków publicznych jedna kobieta samotnie wychowująca dziecko albo wdowa otrzymuje 50 zł albo nic, druga natomiast 500 zł.</u>
          <u xml:id="u-85.20" who="#JolantaBanach">Pragnę jednak podkreślić, że w Polsce skuteczność egzekucji alimentów budzi poważne zastrzeżenia. W tej sprawie wielokrotnie zwracałam się do ministra sprawiedliwości z wnioskiem o analizę przyczyn i propozycje rozwiązań. Klub Parlamentarny SLD jest gotów zorganizować spotkanie z prawnikami, ministrem sprawiedliwości i organizacjami kobiecymi. Może gospodynią tego pytania byłaby pani minister. Chcemy, aby obowiązujące rozwiązania organizacyjne i prawne w tym zakresie zostały wzmocnione. Tu nie wolno mówić, że nic nie da się zrobić.</u>
          <u xml:id="u-85.21" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawą, która niewątpliwie zmieniła sytuację kobiet w Polsce, była ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, niezależnie od oceny tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-85.22" who="#JolantaBanach">Parlamentarna Grupa Kobiet przygotowała projekt ustawy o ochronie zdrowia reprodukcyjnego i praw reprodukcyjnych, przygotowany przez posłanki i zespół osób reprezentujących organizacje pozarządowe. Ustawa ma chronić prawo do decydowania o własnym rodzicielstwie, prawo do zdrowia, a także prawo kobiet do prywatności i wolności sumienia. Projekt przygotowany przez Parlamentarną Grupę Kobiet ma na celu zapewnienie edukacji seksualnej dzieciom i młodzieży, zagwarantowanie dostępu do skutecznych środków antykoncepcyjnych, do leczenia niepłodności, w tym metody zapłodnienia in vitro, zapewnienie kobietom ciężarnym odpowiedniej opieki medycznej, w tym swobody dostępu do badań prenatalnych, a wreszcie zapewnienie kobietom prawa do bezpiecznego i legalnego przerywania ciąży. To projekt ustawy w naszym przekonaniu nowoczesnej, respektującej prawa obywatelskie i uznane normy międzynarodowe. Klub Parlamentarny SLD w końcu marca zgłosi ten projekt do laski marszałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-85.23" who="#JolantaBanach">Mimo że jasne i oczywiste jest, że obowiązująca dziś ustawa o ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży nie sprawdza się w praktyce, to wprowadzenie w to miejsce ustawy nowej i nowoczesnej jest trudne, a dyskusja wokół niej - uwikłana w spory ideologiczne i, nie waham się powiedzieć, histeryczne. Dlaczego obowiązująca ustawa jest zła? Przed kilkoma dniami senator Zdzisława Janowska zorganizowała debatę o edukacji seksualnej, w której uczestniczyli licealiści z całej Polski. Zacytuję z tej konferencji tylko dwie opinie. Monika z Chrzanowa mówi o lekcjach wychowania do życia w rodzinie: „To żenujące, kiedy 17-latkom pokazuje się filmy o pszczółce latającej dookoła kwiatka”. Prof. Izdebski alarmuje: w latach 1997–2001 spadła nasza wiedza na temat HIV i AIDS. Wystarczy choćby sięgnąć w Warszawie po „Życie Warszawy”, by wybierać wśród wcale niezawoalowanych ofert przerywania ciąży, czyli aborcji, w renomowanych gabinetach lekarskich.</u>
          <u xml:id="u-85.24" who="#JolantaBanach">Szanowni Państwo! Jeśli ktoś dzisiaj w Polsce twierdzi, że dyskusja o prawie kobiet do przerywania ciąży wywoła wojnę ideologiczną, to twierdzi, że nie żyjemy w państwie demokratycznym. Wojnę ideologiczną bowiem można wywołać tylko w ustroju, który rządzi się fundamentalistycznym dyktatem. W porządku demokratycznym jest przestrzeń na publiczną debatę o wszystkich społecznie ważnych kwestiach - także o ustawie o równym statusie, którą również przygotowała Parlamentarna Grupa Kobiet w ubiegłym roku. Zawartość ustawy omówiła pani minister, omówią moje koleżanki. Ja chcę tylko powiedzieć, że pomimo różnej oceny tzw. parytetów, co do których można się spierać, na ile są słuszne, na ile nie, jestem o jednym przekonana: gdyby na tej sali zasiadło więcej kobiet, to debata do pewnego momentu byłaby debatą tak spokojną jak panie z różnych klubów parlamentarnych, które się jej z powagą przysłuchiwały.</u>
          <u xml:id="u-85.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.26" who="#JolantaBanach"> Ale ponieważ tak nie jest, przez moment mieliśmy roześmiane, szydercze twarze mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-85.27" who="#JolantaBanach">Życzę w związku z tym wszystkim nam, aby polska polityka zdecydowanie obfitowała w większą ilość kobiet. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.29" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Proszę nie uogólniać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#DonaldTusk">Pani poseł, z całą pewnością nie wszystkich mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">(Poseł Jolanta Banach: Dla mnie było oczywiste, że to nie jest o panu marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#DonaldTusk">Jako przedstawiciel tej gorszej płci poczułem się przez moment poruszony.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: To było seksistowskie. Pani uderzyła w mężczyzn.)</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Nie dyskryminujcie tylko mężczyzn.)</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#DonaldTusk">Panie pośle, czuwam, proszę być spokojnym.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#DonaldTusk">Pani poseł Elżbieta Łukacijewska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#ElżbietaŁukacijewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#ElżbietaŁukacijewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Platforma Obywatelska chcę poinformować, że po lekturze informacji rządu o sytuacji kobiet w Polsce, zawartej w druku nr 2591, wnosimy o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#ElżbietaŁukacijewska"> Czynimy to w przekonaniu, że wymaga tego stan faktyczny oraz że oczekiwania w odniesieniu do problematyki będącej przedmiotem tej informacji są zdecydowanie większe.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#ElżbietaŁukacijewska">Po pierwsze, odrzucamy to sprawozdanie ze względów formalnych. Zostało napisane nie tylko niechlujnie i w pośpiechu, ale także Wysoka Izba została potraktowana tak, jakby ta problematyka nie była istotna. Informacja została przekazana dopiero w środę, czyli w trakcie trwania posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#ElżbietaŁukacijewska">Po drugie, odrzucamy je ze względów merytorycznych. Sprawozdanie jest płytkie, powierzchowne, nie zawiera istotnych syntez, a co najważniejsze - recept.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#ElżbietaŁukacijewska">Chciałabym, Wysoka Izbo, jeszcze raz powtórzyć. Po pierwsze, problematyka jest ważna. Po drugie, faktem jest, że sytuacja kobiet w Polsce jest zła. Po trzecie, rozpoznanie tej sytuacji w tym dokumencie jest płytkie i powierzchowne. I po czwarte, zbyt często miesza się źródła tego stanu rzeczy, nie zwracając uwagi na to, że na stan faktyczny ma wpływ wymiar gospodarczy, kulturowy, społeczny, ekonomiczny, a nawet psychologiczny. Dokument przedłożony w Sejmie niczego nie rozróżnia. Nie jest ani informacją, ani tym bardziej próbą przedstawienia recepty na sytuację, którą miał opisać.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#ElżbietaŁukacijewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wrażenie, że problematyka kobiet, którą ma zamiar zajmować się urząd pełnomocnika, i zajmuje się podobno, jest mniej ważna od samego urzędu. Izba w tej materii jest traktowana instrumentalnie. Dokument nie może być przedmiotem głębszej analizy, debata odbywa się w pośpiechu, zaledwie kilkadziesiąt godzin po jego dostarczeniu. Żeby nie było wątpliwości, jeszcze raz podkreślam w imieniu Platformy Obywatelskiej, że problem istnieje, wymaga prawdziwej debaty, prawdziwej analizy, ale przede wszystkim prawdziwych recept.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#ElżbietaŁukacijewska">Teraz chciałabym się odnieść do pewnych fragmentów przedstawionej informacji. Są one kolejno zatytułowane: rynek pracy, ochrona macierzyństwa, system emerytalny, dostęp do edukacji, przemoc w rodzinie, handel ludźmi. Nie zamierzam dokonywać analizy wszystkich fragmentów, ale kilka z nich może być dobrą ilustracją tego, jaki jest stan faktyczny, jak również jakie wnioski z tego stanu należy wyciągnąć.</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#ElżbietaŁukacijewska">Przede wszystkich bezrobocie. W polskim społeczeństwie ugruntowane jest przeświadczenie, że bezrobocie degraduje mężczyznę, natomiast kobiecie nie przynosi żadnej ujmy. Stereotyp ten powoduje, że panuje dość powszechne przekonanie, iż to mężczyznom należy się pierwszeństwo na stale kurczącym się rynku pracy, a także wywiera znaczny wpływ na decyzje pracodawców. Niezależnie od zmian prawnych, które zakazują praktyk dyskryminacyjnych, Polki są ofiarami uprzedzeń związanych z płcią, a także ze stereotypowym postrzeganiem ich roli jako żon, matek i gospodyń domowych. Mimo wyższego wykształcenia i wyższych kwalifikacji kobiety tworzą liczniejszą grupę bezrobotnych, a także zarabiają mniej niż ich koledzy na tych samych stanowiskach. Chcę w tym momencie, Wysoka Izbo, podkreślić, że w omówieniu tej problematyki zabrakło jednego wyraźnego stwierdzenia. Bez względu na to, czy w rodzinie bezrobotny jest mężczyzna czy bezrobotna jest kobieta, czy bezrobotni są obydwoje, to bezrobocie uderza przede wszystkim w kobietę. A co robi rząd Leszka Millera, aby ograniczyć bezrobocie? Niby walczy z bezrobociem, ale mam wrażenie, że chyba we własnych szeregach.</u>
          <u xml:id="u-87.11" who="#ElżbietaŁukacijewska">Następny temat to edukacja. Z jednej strony, należy stwierdzić, że zmiany w tym obszarze w ostatnich latach są niewątpliwe. Z drugiej, trudno w tym dokumencie odnaleźć prawdziwą i wartościową analizę stanu rzeczy w dniu dzisiejszym. Chcę podkreślić, że prawidłowe rozpoznanie tego problemu wymaga zwrócenia uwagi na różnice występujące w różnych regionach kraju, różnice, uzależnione od wielkości miejscowości, dostępności połączeń komunikacyjnych, wykształcenia rodziców, sytuacji materialnej itp. Krótko mówiąc, problematyka ta stała się bardziej skomplikowana i złożona, wymaga bardziej finezyjnych instrumentów niż te, które są zaledwie sygnalizowane w informacji. Jest bowiem rzeczywiście tak, że ogólnie dostęp do zdobycia wykształcenia poprawił się, ale różnice występujące pomiędzy dużymi i małymi miejscowościami, pomiędzy zasobnymi i biednymi obszarami są duże. Im mniejsza miejscowość, tym gorszy dostęp do połączeń komunikacyjnych, im biedniejsze rodziny, tym dostęp kobiet do oferty edukacyjnej jest zdecydowanie gorszy.</u>
          <u xml:id="u-87.12" who="#ElżbietaŁukacijewska">Wysoka Izbo! Kolejny temat to handel ludźmi i przemoc w rodzinie. W tej tematyce pani minister próbowała zmieścić wiele: prostytucję, pornografię, przypadki wykorzystania seksualnego, i nie tylko. Nie chcę się odnosić do wszystkich problemów, które są powszechnie znane. Nie ulega wątpliwości natomiast, że przemoc w rodzinie jest jednym z najczęściej analizowanych i opisywanych problemów, chętnie prezentowanych w publikacjach prasowych, a także w reportażach telewizyjnych. Ta informacja jednak nie rozszerza w niczym naszego stanu wiedzy na ten temat. Można nawet powiedzieć, że wiele reportaży prezentowanych przez dziennikarzy było głębszych i prawdziwszych. Jest bowiem tak, że, z jednej strony, mamy zachodzące zmiany cywilizacyjne, niewątpliwie poszerzony dostęp do wiedzy, a teoretycznie nawet do instytucji pomocowych, z drugiej strony, stosunek do przemocy wobec kobiet nadal w Polsce jest pełen uprzedzeń, lęków, cechuje go tradycyjna dla naszego społeczeństwa skłonność do ukrywania faktu jej istnienia. Można zaryzykować tezę, że stereotypy i poglądy, iż kobiety najczęściej same są winne takiej czy innej przemocy, zdecydowanie zwyciężają. Ale choć stwierdzenie tego faktu jest bardzo ważne dla nas tu, w Wysokiej Izbie, i dla kobiet słuchających tej debaty, to o wiele ważniejsze są recepty i sposoby wyjścia z tej sytuacji niż opisy stanu faktycznego.</u>
          <u xml:id="u-87.13" who="#ElżbietaŁukacijewska">Na marginesie chcę dodać, że niestety pogłębia się izolacja kobiet w sytuacjach najbardziej dramatycznych spowodowana niskimi wyrokami w najbardziej bulwersujących sprawach, sposobem traktowania przestępców, w wielu przypadkach nawet niezatrzymywanych, ale przede wszystkim bardzo często kontekstem społecznym i kulturowym. Dziwię się, że w samym dokumencie nie pojawia się dobrze sformułowany postulat modyfikacji współpracy Policji z innymi instytucjami w wypadku przestępstw w rodzinie. Chcę natomiast podkreślić, że zawsze albo w większości przypadków, jeżeli ofiarą przemocy w rodzinie jest kobieta, to ofiarami także są dzieci. Niestety w informacji nie ma żadnego nowego odkrycia i nie ma analizy. Nie ma tu nawet próby docenienia wysiłków innych, w tym przede wszystkim organizacji pozarządowych, zwłaszcza w odniesieniu do szeroko pojmowanej pomocy organizowanej i udzielanej ofiarom przemocy przez organizacje pozarządowe.</u>
          <u xml:id="u-87.14" who="#ElżbietaŁukacijewska">Kolejny temat, Wysoka Izbo, to zdrowie kobiet. Wiemy, jak jest - rozwalająca się służba zdrowia, brak polityki w zakresie profilaktyki, brak programów adresowanych do kobiet, niezwykły minimalizm we wszystkich działaniach. Efektem takiego stanu jest m.in. 10 tys. kobiet zapadających co roku na nowotwory sutka, w większości bez szans na wyleczenie z powodu późnego ich wykrycia. W Polsce wykrywalność tego raka sięga zaledwie 20%, podczas gdy w Europie dochodzi do 80%. Wiele mammografów w Polsce pracuje z minimalnym obciążeniem z powodu słabej organizacji badań, niewielkiego zainteresowania decydentów służby zdrowia, a także niechętnego podpisywania kontraktów na badania przez kasy chorych. Nie muszę, Wysoka Izbo, podkreślać, jaką tragedią dla rodziny jest śmierć żony i matki. A co proponuje rząd? Co proponuje pełnomocnik do spraw równego statusu mężczyzn i kobiet? Skandaliczne pół strony zamieszczone w informacji na ten temat, tak ważny dla nas wszystkich kobiet.</u>
          <u xml:id="u-87.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-87.16" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Przecież nie może mówić cały dzień o wszystkim. Debata ma określony czas.)</u>
          <u xml:id="u-87.17" who="#ElżbietaŁukacijewska">Nim przejdę do wniosków, odniosę się jeszcze do dwóch kwestii: pierwszej, dotyczącej stylistyki tego dokumentu, i drugiej, merytorycznej, dotyczącej udziału kobiet w życiu politycznym. Co do stylistyki...</u>
          <u xml:id="u-87.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Z uprzedzeniem...)</u>
          <u xml:id="u-87.19" who="#ElżbietaŁukacijewska">...szanowne panie i panowie, to razi w tym dokumencie chwalenie bez pokrycia, nadużywanie ogólnikowych określeń zamierzeń rządu, jak również puste moralizatorstwo. Zbyt wiele w tym dokumencie jest sformułowań typu: „rząd uważa, że”, „rząd uważa za celowe”, „rząd RP zamierza”, „rząd uznaje także”, lub też „kolejnym poważnym wyzwaniem rządu”, „rząd kładzie duży nacisk” lub „przywiązuje dużą wagę”. Nic nie napisano, co ten rząd faktycznie zrobił.</u>
          <u xml:id="u-87.20" who="#komentarz">(Poseł Marta Fogler: Nic nie zrobił.)</u>
          <u xml:id="u-87.21" who="#ElżbietaŁukacijewska">Dobrze byłoby, aby w tym dokumencie odrębnie potraktowano stan faktyczny, źródła tego stanu oraz to, czego my, posłowie i kobiety w Polsce oczekujemy - rozwiązań. Skoro jest pełnomocnik rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn, to należałoby się spodziewać, po sporym okresie jego, a właściwie jej, funkcjonowania, czegoś więcej niż paraartykułu prasowego. Odnoszę się oczywiście do informacji.</u>
          <u xml:id="u-87.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-87.23" who="#ElżbietaŁukacijewska">Teraz przejdę do kwestii, która ostatnio dość często jest dyskutowana i dla której szuka się recept w rozwiązaniach prawnych, lekceważąc prawdziwe źródła stanu rzeczy. Mam na myśli udział kobiet w życiu publicznym. Platforma Obywatelska uważa, że udział kobiet w życiu publicznym jest niewystarczający. Zwiększenie tego udziału jest niezbędne, ale jednocześnie mamy świadomość, iż wszelkie nakazy prawne, parytety, ustawy czy gwarancje pomijają zasadnicze przyczyny małego udziału kobiet w życiu publicznym, fałszują rzeczywistość i być może tworzą przymus niemający nic wspólnego z prawdziwym interesem zarówno kobiet, jak i społeczeństwa jako całości.</u>
          <u xml:id="u-87.24" who="#ElżbietaŁukacijewska">Panie i Panowie Posłowie! Jestem dumna, że jestem w Platformie Obywatelskiej, bo w tej formacji rola kobiet nie ma charakteru marginalnego. Posłanki, jak pani prof. Zyta Gilowska, Ela Radziszewska, Iwona Śledzińska-Katarasińska, w ogóle wszystkie panie - każda z nas - mają poczucie uczestniczenia w pracach klubu.</u>
          <u xml:id="u-87.25" who="#ElżbietaŁukacijewska">Problem ma na przykład PSL, ale panowie z PSL muszą sobie sami z tym problemem poradzić i go rozwiązać. Chcę natomiast, szanowni państwo, tą uwagą podkreślić, że nie parytet, nie rozwiązania prawne decydują o efekcie finalnym.</u>
          <u xml:id="u-87.26" who="#ElżbietaŁukacijewska">Wracając do dokumentu, pragnę powiedzieć, że brakuje w nim - już o tym mówiłam, powtórzę jeszcze raz - prawdziwej, dogłębnej analizy stanu rzeczy. Jest bowiem tak, że status kobiet uwarunkowany jest przynależnością do grupy wiekowej, miejscem zamieszkania, wykształceniem, tradycjami, statusem materialnym rodziny, doświadczeniami zawodowymi, a nawet tak subtelnymi odniesieniami, jak zrozumienie ewentualnych ambicji kobiet uczestnictwa w życiu politycznym przez mężów, mężczyzn uznających takie ambicje i takie potrzeby jako marginalne wobec ich tradycyjnych systemów wartości. Mówiąc wprost: Często bez zgody, zrozumienia czy przejęcia części obowiązków domowych przez mężczyzn, realizacja polityczna wielu kobiet jest prawie niemożliwa.</u>
          <u xml:id="u-87.27" who="#ElżbietaŁukacijewska">Panie i Panowie Posłowie! To sprawozdanie może być także okazją do dwóch, wydawałoby się marginalnych, refleksji. Z mojego punktu widzenia są one fundamentalne. Pierwsza to obserwacja, że zła ocena funkcji publicznej czy gospodarczej pełnionej przez mężczyznę w ogóle nie rzutuje na szanse objęcia tej funkcji przez kolejnego reprezentanta tej płci. Jest natomiast tak, że zła pani skarbnik, pani burmistrz, pani prezes czy pani minister w znacznym stopniu ogranicza szanse kobiety na objęcie stanowiska bądź funkcji po kobiecie. W tym sprawozdaniu brakuje mi takich refleksji, a zwłaszcza wskazania źródeł takich sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-87.28" who="#ElżbietaŁukacijewska">Druga refleksja: Bardzo często głównymi przeciwniczkami kobiet, zwłaszcza udziału kobiet w życiu publicznym - z przykrością to mówię - są same kobiety. Nie chcę rozwijać tego wątku, ale sądzę, że pewien solidaryzm kobiet, zwłaszcza w odniesieniu do udziału w życiu publicznym, jest niestety, drogie panie, niezbędny. Szkoda, że informacja tę problematykę uznała za nieistniejącą.</u>
          <u xml:id="u-87.29" who="#ElżbietaŁukacijewska">Kończąc swoje wystąpienie, Wysoka Izbo, muszę stwierdzić, że ten dokument nie jest ani informacją, ani zapowiedzią informacji, ani diagnozą, ani zapowiedzią diagnozy. A niewątpliwie nie jest tym, czego oczekują kobiety. Dlatego też Platforma Obywatelska wnosi o odrzucenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-87.30" who="#ElżbietaŁukacijewska">Jednocześnie chcę podkreślić, że w żadnej mierze nie oznacza to lekceważenia tej problematyki, wręcz odwrotnie. Platforma Obywatelska uważa, że problem istnieje i jest bardzo ważny. Wymaga zainteresowania i działań rządu, ale nic nie wskazuje na to, że ten rząd jest do tego zdolny.</u>
          <u xml:id="u-87.31" who="#ElżbietaŁukacijewska">I nie wiem, Wysoka Izbo, czy na rzecz mężczyzny, czy na rzecz kobiety, ale z pewnością dla dobra kobiet Leszek Miller powinien odejść. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.32" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-87.33" who="#komentarz">(Poseł Jolanta Banach: Nawet kobiety są instrumentem wojny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Elżbieta Kruk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#ElżbietaKruk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Znane nam są wszystkim negatywne zjawiska i zagrożenia boleśnie dotykające polskie społeczeństwo, a przynajmniej znaczną jego część, w młodej jeszcze III Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#ElżbietaKruk">Według zgodnej opinii na pierwszym miejscu wymienić tu należy bezrobocie i ubóstwo, które stają się zjawiskami na tyle powszechnymi i trwałymi, że należy je uznać za czynniki zagrażające spoistości społecznej. Stoimy przed wyzwaniem nie tylko ekonomicznym, ale i społecznym, wynikłym ze wstrząsów okresu transformacji oraz przemian cywilizacyjnych, ale i demograficznym, w postaci starzenia się ludności. Wszystkie te wstrząsy odbijają się przede wszystkim na rodzinie, jej rozwoju, funkcjach, które spełnia, oraz na osobach, które ją tworzą. A w sposób szczególny na kobietach właśnie.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#ElżbietaKruk">Mamy oto przed sobą informację rządu o sytuacji kobiet w Polsce. Zadziwiający to zaiste dokument. Jeśli ktoś zakłada, że zajmuje się sytuacją kobiet w aspekcie tych właśnie zagrożeń, zagrożeń dla rodziny polskiej przełomu wieków, jest w błędzie. Rodzina dotknięta bezrobociem, ubóstwem, brakiem własnego lokum, nękana wewnątrz różnego rodzaju trudnościami, choć potrzebuje pomocy przede wszystkim państwa, nie znajduje miejsca w sercu autorów informacji. Przedstawione w tym dokumencie priorytety działań rządu nie pomieściły polityki prorodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#ElżbietaKruk">Niezastąpiona wartość, jaką stanowi we wspólnocie obywateli, w tym kobiet, dobro rodziny, nie mieści się bowiem w perspektywie ideologicznej tego rządu. Czy jesteśmy zdziwieni? Nie. Cała dotychczasowa polityka obecnego rządu nie pomoc oferuje, ale uderza w podstawy funkcjonowania rodziny, szukając często oszczędności tam, gdzie potrzeba wsparcia, i propagując antyrodzinne ideologie.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#ElżbietaKruk">Wszystkie problemy składające się na sytuację kobiet w Polsce są w informacji sprowadzone do pochodnych równego statusu kobiet i mężczyzn. Realizacja tego hasła, jak za sprawą czarodziejskiej różdżki, ma wszystkie te problemy rozwiązać. Pani pełnomocnik, wyalienowana, zdaje się, z rzeczywistości, nie zauważa wysokiej rangi i znaczenia życia rodzinnego w hierarchii wartości naszego społeczeństwa i charakteru kobiecych identyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#ElżbietaKruk">Badania socjologiczne wskazują, że dla ponad 80% naszego społeczeństwa najistotniejszym celem życiowym jest właśnie rodzina.</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#ElżbietaKruk"> Ograniczając się do opisu sytuacji kobiety w zakresie jej uprawnień społecznych oraz uczestnictwa w życiu publicznym, a więc tylko niektórych wymiarów funkcjonowania, ignoruje się zupełnie kwestię jej innych ról w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-89.10" who="#ElżbietaKruk">Brak tu identyfikacji i próby kompleksowego rozwiązania takich problemów kobiet, jak fundamentalna kwestia codziennego utrzymywania równowagi pomiędzy pracą a rodziną. Tymczasem prawdziwy awans kobiety domaga się od społeczeństwa szczególnego uznania właśnie dla zadań macierzyńskich i rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-89.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.12" who="#ElżbietaKruk"> Ta wielka praca nie może być społecznie deprecjonowana, musi być stale dowartościowywana, jeśli społeczeństwo nie ma działać na własną szkodę. Skoro tak, to celem przedłożenia tej informacji nie jest dążenie do poprawy statusu i sytuacji kobiet, a jest ona wyrazem ideologicznego feminizmu. Feminizmu, który z doświadczenia historycznego wyciągnął zupełnie fałszywy wniosek, uznając małżeństwo i macierzyństwo za główne przeszkody w rozwoju kobiet. Za najlepszy pomysł dla kobiet uznał podtrzymywanie męskiego w istocie modelu sukcesu, chcąc nie tyle wyrównać szanse, ile dokonać swoistej zmiany kobiet na mężczyzn; szkodzi kobietom. </u>
          <u xml:id="u-89.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.14" who="#ElżbietaKruk"> Uzurpuje się tu prawo do mówienia w imieniu wszystkich kobiet i w rezultacie organizuje działania ponad ich doświadczeniem, ponad rzeczywistymi uwarunkowaniami. Czy nie jest tak dlatego, że głównym celem tej lewicowej w istocie ideologii jest nie tyle emancypacja kobiet, co emancypacja człowieka od tradycji i kultury w ogóle? </u>
          <u xml:id="u-89.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.16" who="#ElżbietaKruk">Pani pełnomocnik, mogę nie zgodzić się z wieloma tezami wygłoszonymi przez panią, ale kiedy słyszę, że kobiety i mężczyźni w Polsce mają odrębną tożsamość kulturową, to mam wątpliwości, czy siedzę na sali sejmowej, czy w sali kinowej oglądam film „Seksmisja”.</u>
          <u xml:id="u-89.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.18" who="#ElżbietaKruk"> Pani pełnomocnik, to nie są czasy dzielnych emancypantek, które pani wspominała. Zasada równości kobiet i mężczyzn to dziś elementarny standard praw człowieka i obywatela, elementarny standard demokracji. Zasada ta jest w prawie polskim uregulowana i konstytucyjne chroniona. Ideologiczne hasła nie przesłonią dziś antykobiecej w istocie polityki rządu SLD. </u>
          <u xml:id="u-89.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.20" who="#ElżbietaKruk">Czy pani pełnomocnik, czy pani minister może spokojnie spojrzeć w oczy młodym kobietom, którym skrócono urlopy macierzyńskie i teraz muszą często wybierać między byciem z dzieckiem a pracą,...</u>
          <u xml:id="u-89.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.22" who="#ElżbietaKruk">.‍.. kobietom samotnie wychowującym dzieci, które rząd pozostawił samym sobie, likwidując fundusz alimentacyjny, starszym schorowanym kobietom, z których rząd się naigrywał, obiecując leki za złotówkę?</u>
          <u xml:id="u-89.23" who="#ElżbietaKruk">Co z obietnicami wyborczymi SLD i przedstawionymi w exposé Millera hasłami polityki socjalnej mającej na celu wsparcie najbiedniejszych? W ramach realizacji tych obietnic rząd zlikwidował zasiłki porodowe i ograniczył zasiłki rodzinne...</u>
          <u xml:id="u-89.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Komu?)</u>
          <u xml:id="u-89.25" who="#ElżbietaKruk">...wprowadził oszczędności kosztem najsłabszych grup społecznych i - jak widać z pierwszych przedłożeń ustawowych w ramach planu Hausnera - zamierza kontynuować taką politykę. A przecież dyskryminacja przejawia się nie tylko w eliminacji z życia zawodowego, ale też w braku preferencji umożliwiającej wyrównywanie trudniejszych warunków życia i sytuacji rodzinnej. Ani feministyczne zawołania, ani niewnosząca nic istotnego do debaty publicznej informacja o sytuacji kobiet w Polsce nie wystarczą za przykrywkę.</u>
          <u xml:id="u-89.26" who="#ElżbietaKruk">Wróćmy do dokumentu. Zgadzam się tu z moją przedmówczynią, że jego formuła i forma jego przekazania Sejmowi urąga wszelkiej przyzwoitości. Cóż ten dokument zawiera? W znacznej mierze jest to opis stanu prawnego, bez pogłębionej analizy skutków wprowadzonych w życie rozwiązań oraz trochę danych statystycznych ogólnie, dostępnych nie tylko w Roczniku Statystycznym.</u>
          <u xml:id="u-89.27" who="#ElżbietaKruk">Wymienia się tu priorytetowe działania rządu. Np. w zakresie rynku pracy to działania na rzecz ograniczenia bezrobocia - tyle, pewnie dlatego, że te działania już znamy i ich doświadczamy - oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu. Jako główną przyczynę większego bezrobocia kobiet wskazano problem godzenia ról zawodowych i rodzinnych. Stabilizująco na sytuację kobiet na rynku pracy ma wpływać wspomniane już skrócenie urlopu macierzyńskiego. Dlaczego nie podjęto próby zbadania skutków funkcjonowania tego rozwiązania? Obawiano się ich wyników? Według badań CBOS 75% społeczeństwa uznało, że skrócenie urlopów macierzyńskich nie zmieni sytuacji kobiet na rynku pracy, gdyż ich długość nie ma dla pracodawców istotnego znaczenia. Tylko 13% było innego zdania. Niewątpliwe jest na pewno, że ma to nieprzeliczalne na pieniądze znaczenie dla matek i dzieci. Cóż ważniejszego dla dziecka niż obecność matki, a dla matki bycie z dzieckiem? Takie są jednak wybory polityczne tego rządu.</u>
          <u xml:id="u-89.28" who="#ElżbietaKruk">Drugi czynnik sprzyjający nierówności na rynku pracy to: „wciąż nie zacierają się podziały na zawody męskie i kobiece”. Ale i tu inwencja pani pełnomocnik nie zawiodła. W informacji czytamy: W 2002 r. podjęto prace nad nowelizacją rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom. Rada Ministrów przychyliła się do złożonego przez pełnomocnika wniosku o wyeliminowanie z rozporządzenia wszelkich zapisów dyskryminujących kobiety w dostępie do pracy, jak również o zmianę nazwy rozporządzenia na wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiety.</u>
          <u xml:id="u-89.29" who="#ElżbietaKruk">Wszystkie kobiety jesteśmy pani wdzięczne za umożliwienie nam podejmowania pracy szkodliwej dla naszego zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-89.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.31" who="#ElżbietaKruk">Następne zapowiedziane priorytety działań rządu pozostawię bez komentarza, zapisanie tu bowiem ochrony macierzyństwa i opieki socjalnej w świetle tego, co wcześniej mówiłam i co wielokrotnie podnoszono w Wysokiej Izbie, zakrawa na kpinę z Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-89.32" who="#ElżbietaKruk">W zakresie systemu emerytalnego natomiast nie inaczej, znajdujemy tu postulat, nad którym niedawno debatowano i głosowano w Wysokiej Izbie, zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-89.33" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Wrzodak: Dziękujemy pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-89.34" who="#ElżbietaKruk">W celach edukacyjnych przypomnę jednak, że znacznie wcześniej niż pojawił się w Polsce pełnomocnik do spraw równego statusu istotne zasługi dla rozwinięcia rozumienia zasady równości miały działania rzecznika praw obywatelskich i orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny opowiedział się za dopuszczalnością przyznawania kobietom dodatkowych uprawnień w porównaniu z mężczyznami, uwzględniających ich szczególne uwarunkowania biologiczne i rodzinne, jeśli owe uprawnienia zmierzają do rozszerzania oraz umacniania roli kobiety.</u>
          <u xml:id="u-89.35" who="#ElżbietaKruk">Zacytuję fragment orzeczenia: Jeżeli uznaje się, że biologiczne i społeczne odrębności kobiet od mężczyzn, macierzyństwo i rola w rodzinie, stanowią uzasadnione kryterium klasyfikacji prawnej, a przy tym obiektywne i sprawiedliwe, to trzeba stanąć na stanowisku, że nieuzwględnienie tego kryterium przez ustawodawcę w procesie stanowienia prawnych podstaw koliduje z zasadą równości. Jeżeli biologiczne i społeczne różnice między mężczyznami a kobietami mają istotne znaczenie z punktu widzenia procesu zużywania się w pracy, to określenie przez prawo identycznych warunków prawnych uzyskania wcześniejszej emerytury dla obu tych grup pracowników byłoby sprzeczne z zasadą równości wobec prawa. Tyle na ten temat mówi Trybunał.</u>
          <u xml:id="u-89.36" who="#ElżbietaKruk">I ostatnie priorytety działań rządu to bolesne problemy przestępczości i przemocy w rodzinie. Chciałoby się wierzyć, że przynajmniej tu rząd podchodzi do sprawy z pełnym zrozumieniem i bez obłudy. Ale jak to możliwe, jeśli przemilczane są problemy kryzysu rodziny i wychowania dzieci, jeśli rząd wspomaga środowiska głoszące ideologię antyrodzinną, jeśli kobiece środowiska skupione w urzędzie pełnomocnika, w Parlamentarnej Grupie Kobiet złożonej z posłanek SLD, UP oraz grupach feministycznych tak czynnie włączyły się w walkę z przemocą w rodzinie, a nie włączyły się w kampanię przeciwko przemocy w mediach, nie poparły obywatelskiego projektu ustawy w tym zakresie, nie niepokoją się obyczajami, które ubliżają godności kobiety czy prowokują do aktów przemocy wobec niej, nie wzruszają się tak np. ofiarami pedofilii, jakby to dziś wynikało ze wzruszenia pani pełnomocnik losem ofiar.</u>
          <u xml:id="u-89.37" who="#ElżbietaKruk">Czy tak trudno zrozumieć, że to istotne przyczyny wzrostu agresji, m.in. w rodzinie, u dzieci oraz młodzieży, i co za tym idzie, wzrostu przestępczości wśród młodocianych? Czy nie przeraża was, panie, przestępczość wśród młodych dziewcząt, która w ciągu ostatnich kilku lat wzrosła o 1800%? Jakiego wstrząsu trzeba doznać, by ujrzeć rzeczywistość taką, jaka jest i podjąć faktyczne działania w celu jej naprawy, miast głosić feministyczne teorie i stosować inżynierię społeczną, która zawsze niesie za sobą katastrofalne, nieobliczalne skutki?</u>
          <u xml:id="u-89.38" who="#ElżbietaKruk">Może by panie zdjęły klapki z oczu i wzięły przykład ze swoich socjaldemokratycznych sióstr ze Szwecji, które doprowadziły tam do zakazu pornografii.</u>
          <u xml:id="u-89.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.40" who="#ElżbietaKruk">Poza obszarami priorytetowymi informacja wskazuje też obszary wymagające specjalnych działań rządu. Należy do nich wspomniane już zdrowie kobiet, ale w zasadzie tylko w zakresie szeroko pojętego zdrowia reprodukcyjnego. Nie ma tu ani słowa o stanie zdrowia kobiet w ogóle, o opiece zdrowotnej generalnie, o opiece zdrowotnej nad matką i dzieckiem, o problemie niepełnosprawnych w rodzinie. Można by te problemy mnożyć.</u>
          <u xml:id="u-89.41" who="#ElżbietaKruk">Wysoki Sejmie! Nie ma tu miejsca na ideologię. W kwestii tak istotnej dla trwania społeczeństwa konieczna jest odpowiedzialna polityka. A tu brak śladów jakiejkolwiek pracy myślowej.</u>
          <u xml:id="u-89.42" who="#ElżbietaKruk">Proszę państwa, to jest raport o sytuacji kobiet w Polsce przedstawiony przez pełnomocnika do spraw równego statusu tego rządu. Taka jest jego forma, taki jest zakres, taka jest treść, która została tu przedstawiona trochę przeze mnie i przez moją poprzedniczkę. A to, proszę państwa, jest raport o sytuacji polskich rodzin przedstawiony przez pełnomocnika do spraw rodziny poprzedniego rządu.</u>
          <u xml:id="u-89.43" who="#ElżbietaKruk">Zapewniam państwa, że podstawowa różnica polega nie tylko na objętości. Mówiono tu o czasie. Roczny okres sprawowania rządów i taki raport o sytuacji polskich rodzin. Dowiecie się z tego panie więcej o sytuacji kobiet w Polsce niż z tego raporciku.</u>
          <u xml:id="u-89.44" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.45" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani chyba żyła w innym świecie.)</u>
          <u xml:id="u-89.46" who="#ElżbietaKruk">Nie, to odrębność, zdaje się, kultura dzieli te dwie strony sali po prostu.</u>
          <u xml:id="u-89.47" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.48" who="#ElżbietaKruk">Ostatnia sprawa dotyczy sposobu, w jaki rząd chce osiągnąć zrównoważony udział kobiet w życiu politycznym, dotyczy znanej już Wysokiej Izbie ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn. Klub Parlamentarny PiS kwestionował legislacyjną i celowościową potrzebę uchwalenia tego projektu, albowiem znaczna część jego propozycji powiela istniejące już w prawodawstwie polskim zapisy.</u>
          <u xml:id="u-89.49" who="#ElżbietaKruk">Podstawową zmianą, jaką się proponuje, jest wprowadzenie wątpliwej pod względem zgodności z konstytucją instytucji realizującej zasadę równości płci przez wymuszenie reprezentacji kobiecej zasadą parytetu. W konsekwencji nakłada się na państwo i na samorządy obowiązek stosowania kryterium płci w miejsce kryterium kwalifikacji, a pomijając je, z góry umniejsza się wartość kandydatek. Większość kobiet jest przeciwna preferowaniu ich nie za umiejętności, ale za płeć, idea ta kłóci się bowiem z elementarnym poczuciem sprawiedliwości i godności.</u>
          <u xml:id="u-89.50" who="#ElżbietaKruk">Brak w tym projekcie ustawy, podobnie jak i w przedłożonej dziś informacji, identyfikacji i próby rozwiązania istotnych problemów wynikających z roli kobiety-matki, pogodzenia zawodowych aspiracji i potencjału kobiet z ich odpowiedzialnością za rodzinę. Jeśli tak, to nie jest zatem celem rządu rzeczywiste zapewnienie kobiecie wolności wyboru własnej drogi życiowej i równych możliwości, ale realizacja postulatów ideologicznych pozorujących jedynie troskę o status kobiety.</u>
          <u xml:id="u-89.51" who="#ElżbietaKruk">Chce się poprawić los kobiet, ale tylko w jedynie słuszny sposób. Traktuje się politykę jako narzędzie do realizacji ideologicznych haseł, a nie realizacji zbiorowych celów i wartości kobiet. Czy rzeczywiście bowiem istotną potrzebą polskich kobiet jest przewidziane ustawą powołanie urzędu do spraw wyrównywania różnic między płciami, czy też potrzebują go aktywistki dla związanych z nim stanowisk i różnych form tzw. kobiecej działalności, wspieranej pieniędzmi podatników? Przecież mamy już urząd pełnomocnika.</u>
          <u xml:id="u-89.52" who="#ElżbietaKruk">Pani pełnomocnik w pierwszych słowach po objęciu urzędu nie pozostawiła najmniejszych wątpliwości co do hierarchii celów, jakie przed sobą stawia i, jak widać, realizuje. Nie należy do nich, przypomnę, wprowadzenie ustawowych udogodnień w zakresie urlopów macierzyńskich i wychowawczych czy zmian w praktyce i obyczajach w sferze stosunków pracy, jak możliwości elastycznego ustalania czasu pracy oraz przebiegu kariery zawodowej kobiet, a należy na przykład postulat wolności aborcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-89.53" who="#ElżbietaKruk">Proponowana zmiana umiejscowienia tego organu w strukturze administracji będzie decyzją tylko i wyłącznie polityczną, ale jednocześnie pociągającą za sobą skutki finansowe, które w sytuacji, gdy z powodu mizerii budżetowej cięcia wydatków dotykają szczególnie boleśnie właśnie kobiety, jest nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-89.54" who="#ElżbietaKruk">Sytuację kobiety należy rozważać w szerokim kontekście praw osoby ludzkiej, wówczas nie będzie to tylko deklaracja, z szacunkiem dla prawdziwej podmiotowości osobowej kobiety. Tylko wtedy doprowadzimy do trwałego wyeliminowania z życia wszelkich niesprawiedliwych sytuacji, w których naruszona jest podstawowa równość...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#DonaldTusk">Pani poseł, czas już dawno minął, tak więc proszę zmierzać do finału.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#ElżbietaKruk">Panie marszałku, już kończę.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#ElżbietaKruk">...do pogodzenia zawodowych aspiracji i potencjału kobiet z ich odpowiedzialnością za rodzinę.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#ElżbietaKruk">Wymaga to oczywiście większej odpowiedzialności rządu za funkcjonowanie sfery socjalnej, tyle że rząd SLD nie tylko nie chce podjąć tej odpowiedzialności, ale prowadzi w rzeczywistości, tak jak mówiłam, politykę antykobiecą. Przedłożenie tej informacji pozoruje rzeczywistą troskę o los kobiet, tak jak propagandowy uśmiech Heli Traktorzystki z socrealistycznego plakatu pozorował całkowitą równość kobiet i mężczyzn w PRL, która ani nie mogła istnieć, ani nie istniała.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#ElżbietaKruk">Potrzebujemy debaty na temat spraw, które mają fundamentalne znaczenie dla rodziny i kobiety. Przedłożona informacja nie stanowi dla niej podstawy. Ma służyć za przykrywkę pustki programowej czy też obłudne usprawiedliwienie braku rzeczywistych działań rządu na rzecz poprawy sytuacji kobiet.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#ElżbietaKruk">W związku z powyższym w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość składam wniosek o odrzucenie informacji rządu o sytuacji kobiet w Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pani poseł...</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#DonaldTusk"> Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#DonaldTusk">Pan poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Ciemność, ciemność widzę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, panie marszałku, za bardzo miłe potraktowanie.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeśli mówimy o sytuacji kobiet w Polsce, to patrząc na Wysoką Izbę, na te wybiegi z lewej do prawej i odwrotnie, myślę, że bardzo dobrze, iż wreszcie wchodzą na mównicę mężczyźni, bo będziemy rozjemcami.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł Łukacijewskiej chciałbym podziękować na wstępie za troskę o normalność w klubie Polskiego Stronnictwa Ludowego. Chciałbym zapewnić, że jesteśmy normalni, już mamy dwie kobiety w klubie PSL. I pani poseł też na pograniczu siedzi i unormalnia tę scenę polityczną w tym miejscu Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z wielką powagą pochylamy się nad istotą sytuacji kobiet w Polsce. Chciałbym na wstępie w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego...</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie marszałku, gdyby mi pani Lepper nie przeszkadzała, to mógłbym mówić dalej.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Z wielką powagą, Wysoka Izbo, chciałbym w imieniu klubu parlamentarnego potępić wszelkie przejawy lekceważenia kobiet, przemocy wśród kobiet, nierównego traktowania, jeśli chodzi o zatrudnienie. Natomiast odnosząc się do informacji rządu, chcę powiedzieć, że w sprawozdaniu w pierwszej kolejności pochylamy się nad kwestią równego prawa kobiet do pracy, wskazujemy w sprawozdaniu, jako nieprawidłowości, na fakt zwalniania w pierwszej kolejności kobiet w restrukturyzowanych zakładach. Ja chciałbym się zastanowić nad pewną rzeczą, bo kwestii sytuacji kobiet nie uda się rozpatrzyć jednotorowo, uzbrajając kobiety w coraz to nowsze dokumenty. Sytuację kobiet należy widzieć w kontekście ekonomicznym i gospodarczym. Kiedy mówimy kobieta, to musimy przez to rozumieć rodzina. I bez względu na to, czy w pierwszej kolejności jest zwalniany mężczyzna czy kobieta, uderza to w jedno z nich. To kobieta zawsze jest pokrzywdzona. Jeżeli bowiem pierwszy zostanie zwolniony mężczyzna z zakładu pracy, to po drugiej stronie jest kobieta w rodzinie. To uderza w rodzinę. Nie można wyodrębnić kobiety jako instytucji spośród pozostałej części populacji nie tylko w Polsce, ale w ogóle na świecie.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Mówiąc o tym zatrudnieniu, wzorujemy się często... z tej sali słyszymy wielki zachwyt, jeżeli chodzi o Europę, o nowoczesność. Popieramy bardzo mocno super- i hipermarkety. A czy zwracamy uwagę na pewne szczegóły, że w tych tak bardzo chwalonych supermarketach kobieta ma status kobiety z krajów Trzeciego Świata?</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">O wydłużonym czasie, o miernej zapłacie, a już nie powiem o warunkach socjalnych.... została tu zdeptana godność kobiety. I za tym chcielibyśmy się ująć, bo nie wystarczy, Wysoka Izbo, znać stosunki międzynarodowe, powoływać się na prawo europejskie i światowe, ale trzeba zobaczyć, co jest 30 km od Warszawy, co jest w terenie, w jakich warunkach żyją kobiety. Jeżeli mówimy o równym prawie do pracy kobiet i mężczyzn, to przypomnijmy sobie naszą rzeczywistość. Jeżeli mamy zapotrzebowanie np. gdzieś w terenie na 100 miejsc pracy, a jest jedno miejsce pracy, i chcemy równym statusem... instrumentem równego statusu kobiet i mężczyzn tu grać i oceniać pracodawcę, dlaczego nie zatrudnił kobiety, a zatrudnił mężczyznę czy odwrotnie, to jest, Wysoka Izbo, nieporozumienie. Trzeba pamiętać o jednym: instrument miejsca pracy jest w rozwoju gospodarki. Jeżeli nie skupimy się, zarówno lewa strona, prawa strona i środek całej sceny politycznej w Polsce, jeżeli nie ujednolicimy poglądu, tak jak ujednolicono pogląd... obserwujemy w państwach szanujących własną gospodarkę, w rozwiniętych państwach europejskich, tam, gdzie własny producent jest w wielkim poważaniu, tam, gdzie rolnik nie jest lekceważony, tam również status kobiety jest bardzo wysoki. Tam stać na to, żeby i opiekę socjalną kobietom zapewnić.</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Czytamy we wstępie: należy podkreślić, że zgodnie z przyjętą przez Unię Europejską strategią lizbońską państwa członkowskie powinny tworzyć zachęty do zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy oraz dołożyć wszelkich starań w ramach wzorców krajowych, aby do 2010 r. 90% dzieci w wieku 3–7 lat miało zapewnioną opiekę w przedszkolu, a 33% dzieci poniżej 3 lat - w żłobku.</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Jeżeli będzie się rozwijała gospodarka, to samorządy będą miały więcej podatników, będą miały źródło zasilania własnych budżetów i z potrzeby będą tworzyły żłobki oraz przedszkola, a kobiety będą miały, gdzie pracować, bo będzie taka potrzeba. Ale jeżeli będziemy chcieli kierować się tylko strategią lizbońską, to będzie to bliżej Korei Północnej, gdzie już dzieciństwo się upaństwawia, gdzie już narzuca się rygor wychowania, zabierając dzieci rodzicom. Powiem wam jedno: jeżeli mówimy o jakimś modelu wychowania, to wolę model polski, model rodzinny, gdyż dziecko powinno mieć zapewnioną opiekę w rodzinie. Ale tej rodzinie trzeba zapewnić takie warunki, żeby można to było realizować. I powiem wam, że zawsze będę wolał model polski. Naganne jest bowiem to, że jeżeli kobieta i mężczyzna o takim samym przygotowaniu do stanowiska pracy, do miejsca pracy... jeżeli kobiecie proponuje się mniejsze zarobki, to jest to naganne i powinno to być ścigane.</u>
          <u xml:id="u-93.14" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Kolejnym poważnym wyzwaniem dla polityki rządu w zakresie zdrowia kobiet jest zachorowalność na nowotwory itd. W dalszym ciągu mówimy o... Zwróćmy uwagę na to że, znów kłania się gospodarka, brak źródeł zasilania budżetu i niewydolność systemu opieki zdrowotnej - wszystko to sprawia, że są kolejki do specjalistów, kolejki na badania specjalistyczne, utrudnienia, jeżeli chodzi o dostęp kobiet z głębokiego terenu do opieki specjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-93.15" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Brakuje systemu zabezpieczeń podstawowych badań profilaktycznych. Mówimy o walce z nowotworami. Gdyby ktoś chciał przeanalizować drogę wiejskiej kobiety, która chce wykonać podstawowe badania, która chce się przekonać, czy jest rzeczywiście zdrowa czy nie ma zaczątku choroby... Uważam, że od tego trzeba zacząć, w tym kierunku należałoby pójść.</u>
          <u xml:id="u-93.16" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Czy ktoś pochylił się, pochyli się nad kobietą rolniczką, która ze względu na chorobę gośćcową ma ograniczoną zdolność poruszania się, a komisja lekarska przywraca jej zdolność do pracy? Nie przywróci jej zdrowia, ale zdolność do pracy przywraca, a tym samym pozbawia renty jako jedynego źródła utrzymania. Odwołanie się do sądu pracy jest często rozpatrywane w przedziale 2 lat, pomimo że sędzią też jest kobieta, pomimo że w komisji lekarskiej, która nie uznaje jej inwalidztwa, też są kobiety. Ale one niestety nie kierują się etyką lekarską, one kierują się dyrektywą instytucji ubezpieczeniowych, które każą określoną liczbę ludzi pozbawić rent i emerytur. Dlaczego? Dlatego, że słaby jest budżet państwa. Znów kłania się gospodarka. Za każdym razem pokłoni się gospodarka.</u>
          <u xml:id="u-93.17" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kochane Kobiety! Nie da się tego problemu rozważyć w oderwaniu od całokształtu funkcjonowania państwa. Jeżeli pochylamy się nad kobietą, to chciałbym, żebyśmy się pochylali kompleksowo. Na przykład likwiduje się fundusz alimentacyjny w Wysokiej Izbie i w tej chwili spróbujmy wyegzekwować od bezrobotnych alimenty dla kobiety, od człowieka, który nie łoży na rodzinę. Do skracania urlopów macierzyńskich też się tutaj przyczyniliśmy, ze smutkiem muszę to powiedzieć. Też nie było wtedy troski o interes kobiety. Dlaczego? Czy dlatego, że nie było akurat wtedy debaty w Sejmie na temat sytuacji kobiet w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-93.18" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-93.19" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Słyszę w tej Izbie o tragedii dziewczynek poniżej 14. roku życia, które zachodzą w ciążę. Ale nie widzę w tym żadnej przygany, tylko chęć pomocy na rzecz bezpiecznego seksu. Czy to jest prawidłowe? Czy to jest model moralnego wychowania naszej młodzieży? Nie słyszę ani w mediach, ani w radiu, nigdzie żadnej przygany. Dojrzejesz i próbuj. To jest zachęta. Czy to jest bezpieczne? Biedna 17-latka ogląda pszczółkę latającą dookoła kwiatka. Biedna dziewczyna, która nic nie rozumie. A ja z kolei martwię się, że ośmio- i dziesięciolatkom serwuje się filmy pełne brutalności, które są siewem późniejszej przemocy w rodzinie. Trzeba w zarodku starać się likwidować przyczyny, żeby potem nie było tych dramatycznych, skandalicznych skutków, które oczywiście potępiamy.</u>
          <u xml:id="u-93.20" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Czytam w sprawozdaniu: rząd uznaje, że prawo do posiadania dzieci - uwaga - powinno w Polsce przysługiwać wszystkim rodzinom niezależnie od poziomu zamożności. W tym momencie się przeraziłem, przeraziłem się ryzyka, jakie w życiu poniosłem; miałem pięcioro dzieci i przy poczęciu...</u>
          <u xml:id="u-93.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Mam.)</u>
          <u xml:id="u-93.22" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">...przed żadnym nie zastanowiłem się, czy rząd mi pozwoli na to.</u>
          <u xml:id="u-93.23" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-93.24" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Mały udział kobiet w reprezentowaniu państwa, w podejmowaniu decyzji. Będę rozmawiał z panią posłanką Łukacijewską i jeżeli ktoś ma jakieś rady, to Polskie Stronnictwo Ludowe je przyjmie. Powiedzcie nam, jak zrobić, żeby było u nas fifty-fifty; 50% kobiet w naszym klubie...</u>
          <u xml:id="u-93.25" who="#komentarz">(Głos z sali: W prosty sposób.)</u>
          <u xml:id="u-93.26" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">...w tej, w następnej kadencji, chętnie przyjmiemy, jeżeli ktoś jest chętny i będzie się utożsamiał z naszym programem, z programem Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-93.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-93.28" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Natomiast, Wysoka Izbo, powiem jedno: jeżeli kobiety mnie znają, to chyba nie zarzucą mi braku szacunku do płci odmiennej. Mówię to z trybuny sejmowej jako normalny człowiek i chciałbym, żeby Polska była krajem ludzi normalnych. Natomiast zastanawiam się w pewnym miejscu i nie widzę wielu państw w Europie, które mogłyby się poszczycić, tak jak Polska, która miała premiera - kobietę, rzecznika praw obywatelskich - kobietę, marszałka Senatu - kobietę, wicemarszałkami Sejmu były kobiety, a prezes Narodowego Banku Polskiego - też kobieta i choć mieliśmy do niej dużo zastrzeżeń, uważamy, że lepiej sobie radziła z polityką pieniężną państwa niż mężczyzna. I też szedłbym w tym kierunku, że jeżeli jest mądra kobieta, powinna piastować funkcje państwowe.</u>
          <u xml:id="u-93.29" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Ale żadna z nich nie była z lewicy.)</u>
          <u xml:id="u-93.30" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziś słyszymy, że wielu polityków odmawia kobietom...</u>
          <u xml:id="u-93.31" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-93.32" who="#komentarz">(Głos z sali: My wcale nie odmawiamy.)</u>
          <u xml:id="u-93.33" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Tu nie ma nieporozumienia, ponieważ dobrze wsłuchujemy się w tematykę, w tematykę dyskusji i wstępu do dyskusji. Chciałbym powiedzieć jedną rzecz. Kobieta powinna być szanowana, ale kobieta nie jest instytucją odrębną. Jeżeli w kwestii ochrony życia mówimy o odrębności kobiety, to chciałbym powiedzieć tak, że tej kwestii nie można zinstytucjonalizować, nie można jej rozpatrywać w kategoriach politycznych, ekonomicznych, przemysłowych, socjalnych czy statystycznych. Człowiek jest wartością najwyższą i do tego jako Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zawsze będziemy mieli określony stosunek. Jeszcze raz mówię, nie można tu podchodzić ze względów jakichś przemysłowych czy gospodarczych - dziecka nie można zakontraktować.</u>
          <u xml:id="u-93.34" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na pewno nie uszczęśliwimy kobiety, jeżeli w relacjach towarzyskich, w relacjach współfunkcjonowania parametry zachowań będziemy zamykać w gąszczu przepisów. Choćby najlepsze przepisy nie pomogą, jeśli nie ugruntujemy w społeczeństwie polskim, w sobie, nie pisanego, lecz zwyczajowego kodeksu postępowań wzajemnych, tego kodeksu, którego uczyłem się od rodziców w swoim środowisku, w środowisku wiejskim; może ono było bardziej zdrowe, kiedy daje normalny stosunek i szacunek do płci odmiennej.</u>
          <u xml:id="u-93.35" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważam, że kobieta w Polsce powinna być szanowana. Kultura - rozważamy ją na styku molestowania seksualnego zaczerpniętego ze Stanów Zjednoczonych, z państw europejskich, gdzie jest wiele kruczków, a uważam, że powinniśmy znaleźć granice. I nie miejcie mi za złe, kiedy pierwszy otworzę drzwi kobiecie, kiedy podam rękę, kiedy tę rękę ucałuję z szacunkiem, kiedy uśmiechnę się, przechodząc - i takim chcę być.</u>
          <u xml:id="u-93.36" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Kochane kobiety, cieszę się, że jesteście tu, w Wysokiej Izbie, na sali i bardziej bym się cieszył, gdyby was było więcej - przyjmijcie najlepsze życzenia z okazji zbliżającego się święta kobiet, które będzie w poniedziałek. W imieniu klubu parlamentarnego kieruję te słowa do wszystkich kobiet w Polsce, kieruję te słowa z szacunkiem. Życzę, żeby was, nas, wszystkich ogarnęła wszechstronna nadzieja na lepszą zmianę ekonomiczną państwa, nadzieja, że będzie lepiej, nadzieja dla tego pokolenia, które w tej chwili funkcjonuje twórczo i dla tych, którzy będą po nas; będą kobiety po nas i będą mężczyźni po nas. I uważam, że jeżeli będziemy w kategoriach sprzężenia rozpatrywać te kwestie, dopiero można zobaczyć właściwe szczęście kobiety i szczęście rodziny. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Leppera występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#TomaszNałęcz">Klaszcze najgłośniej najbardziej męski klub w Sejmie - klub Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#AndrzejLepper">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby nie Klub Parlamentarny PSL, to tylko panie rozmawiałyby o problemach kobiet. Wiadomo, z jakich przyczyn klub PSL musiał kogoś desygnować do tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Kuźmiuk: Panie przewodniczący, przecież mamy kobiety.)</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#AndrzejLepper">Panie pośle, macie kobiety, które przeszły z Samoobrony.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Kuźmiuk: Bardzo dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#AndrzejLepper">Nie chcieliśmy, żeby u was doszło do jakichś dewiacji albo zboczeń, więc macie te kobiety również od Samoobrony.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#AndrzejLepper"> Ale to są porządne panie, bardzo porządne posłanki i one na pewno wam się nie dadzą sprowadzić na złą drogę.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Kuźmiuk: Nie będziemy próbować.)</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#AndrzejLepper">Panie pośle Stefaniuk, mojej żony tu, na sali, nie ma i taki pan szacunek pokazał dla kobiet, niech pan się nie zwraca: pani Lepper, bo ja nie jestem panią Lepper, tylko jestem panem Lepper. Ja do pana żony tak bym się nie zwrócił. Także tu pan kulturę swoją pokazał, to całowanie w rączkę, elegancki dżentelmen z PSL, który musiał tutaj zabłysnąć.</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#AndrzejLepper">Sprawa kobiet, Wysoka Izbo, to jest bardzo poważny problem. Dobrze, że rozmawiamy praktycznie w przededniu Dnia Kobiet, ale kto doprowadził do tego, że taka ciężka jest sytuacja kobiet w Polsce, ciężka sytuacja rodziny? Oczywiście mężczyźni doprowadzili do tego, i tu skrucha;...</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#AndrzejLepper">... uderzyć się w pierś ci wszyscy, którzy do tej pory rządzili, nie wymieniać tutaj nazwisk pani Gronkiewicz-Waltz czy pani Suchockiej, bo to za pani premier Suchockiej z Unii Wolności - przykro mówić, piękne panie z Platformy, bo wszystkie tu jesteście piękne, i z lewicy i z prawicy - ale pani Suchocka jako pierwsza emerytkom zabrała najwięcej i waloryzację zmieniła, podstawy naliczenia emerytury zmieniła. Trybunał orzekł, że to jest niezgodne z prawem.</u>
          <u xml:id="u-96.14" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Łukacijewska: Myśmy wtedy nie były.)</u>
          <u xml:id="u-96.15" who="#AndrzejLepper">Nie, panie nie były, wiem, dlatego mówię, że panie nie były, ale jesteście formacją, która powstała m.in. z Unii Demokratycznej i Unii Wolności. Pani Gronkiewicz-Waltz prowadziła taką samą restrykcyjną politykę bankową, kredytową wobec polskich rodzin, a najbardziej wobec polskich kobiet, jak jej następca ulubiony Leszek Balcerowicz, ale to ta sama partia, ta sama krew, oni niczym się nie różnią. To było to samo, dokładnie.</u>
          <u xml:id="u-96.16" who="#AndrzejLepper">Dzisiaj, kiedy omawiany sprawy kobiet, nie możemy zapominać o przyczynach tej trudnej sytuacji, a te przyczyny są proste - likwidacja zakładów pracy. Kto zlikwidował te wszystkie zakłady pracy przez te wszystkie lata? Być może koledzy z PSL powiedzą, że za ich rządów najmniej prywatyzowano, ale wszyscy po kolei, którzy rządzili do tej pory, likwidowali zakłady pracy i jakoś wtedy nie było mowy o tym, że będziemy bronić Zakładów Radiowych „Kasprzak” w Warszawie, gdzie pracowało bardzo dużo kobiet, gdzie trzeba było się liczyć z tym, że te kobiety pójdą na bruk; zakładów Róży Luksemburg - można było nazwę zmienić - nie musiała być Róża Luksemburg, mogły być inne zakłady, ale na pewno likwidować nie trzeba było; Diora, Dzierżoniów, Cora, Garwolin, Zakłady Przetwórstwa Rybnego w Giżycku, Zakłady Odzieżowe „Odra” w Szczecinie, gdzie nie tak dawno tu, w Wysokiej Izbie była na ten temat debata. Co te panie zrobiły? Przyszli mężczyźni, chwała im, stoczniowcom ze Szczecina, ze Stoczni Szczecin, że poszli bronić kobiet. I tam należało iść, całować ich rączki, być dżentelmenem uprzejmym, inteligentnym, stanąć w ich obronie, a nie bronić łobuza, który wykorzystywał kobiety, traktował jak niewolnice, bo wiedział, że one produkują i ten towar, które one wyprodukowały, łobuz jeden sprzedał, wziął pieniądze za to i nie zapłacił pensji. To nie niewolnictwo? I co? W obronie tego łobuza stają ci, którzy prawa przestrzegają, jego prawa, bo ktoś go poszarpał, a powinni wziąć rózgi i wychłostać go za to.</u>
          <u xml:id="u-96.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.18" who="#AndrzejLepper"> Co on zrobił z kobietami? Nie namawiam do przestępstw, ale czy on widział cierpienia tych matek, kiedy one przychodziły do domu, cztery miesiące czy pół roku nie miały pensji, i dzieciom nie miały co dać zjeść, dzieci szły głodne do szkoły? Litować się nad takim łobuzem, jednym czy drugim, który wykorzystuje i nie płaci, tak? Dramat, stoczniowców będziecie karać za to. A wymiar sprawiedliwości - jaki raptem łaskawy się zrobił. Pobili go, ojej, rozebrał się, uciekł. Całe szczęście, że uciekł, bo mogło być gorzej z tym wszystkim. </u>
          <u xml:id="u-96.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.20" who="#AndrzejLepper">Olkusz, Fabryka Naczyń Emaliowanych, Morena w Bartoszycach, Renoma Elbląg, Sławianka Sławno, to są zakłady, Stan-Dar w Darłowie, szpitale w Pyrzycach, inne miejsca w Polsce. A Łódź, panie premierze Miller? Pan jest wielkim dżentelmenem, to też wszyscy wiemy, pan bardzo dba o rodzinę, o przyszłość rodziny i nie mam zamiaru wypominać panu tego, że pan dba. Bardzo dobrze, jest pan dobrym ojcem, dziadkiem i tak wszyscy powinni robić. Natomiast to jest pana okręg wyborczy, panie premierze Miller. A zakłady Eskimo Łódź, a Harman Łódź, Pollena Łódź, zakłady Marchlewskiego w Łodzi - 5 tys. kobiet na bruk, Uniontex Łódź - 4 tys. na bruk, Diora Łódź, Goplana Łódź, Zakłady Włókiennicze im. 1 Maja Łódź - 3 tys. na bruk. Czyżby zakłady 1 Maja dlatego, że nie podoba się komuś święto pracy? Tak jak święto kobiet nie podoba się komuś w Polsce? Dlatego je zlikwidowano? Co pan zrobił, panie premierze Miller, w tej sprawie, żeby te zakłady ratować, żeby odbudować? Ministrowie, którzy do tej pory rządzili ministerstwem skarbu czy przedtem przekształceń własnościowych, z wszystkich opcji, z wszystkich byli, łącznie z moim przedmówcą z PSL, wy też mieliście swoich ministrów. Co robiliście w tej sprawie, żeby nie prywatyzować w taki sposób, jak to zrobił pan Janusz Lewandowski?</u>
          <u xml:id="u-96.21" who="#AndrzejLepper">Pani poseł musi wysłuchać tego, z wielką przykrością to mówię w przededniu Dnia Kobiet. Jak sprywatyzował? Dzisiejszy „Super Express”, proszę państwa, jak sprywatyzował Hutę Warszawa? Ano tak sprywatyzował, że dzisiaj za tę hutę można, za 300 ha, które przekazał hucie Lucchini, za 100 mln zł... Za 300 ha, dzisiaj o tym pisze „Super Express”, za 8 ha można tyle wziąć. Zostaje 292 ha. I Janusz Lewandowski siedzi tu, w Wysokiej Izbie, prawo stanowi, proszę państwa. Platforma Obywatelska. On prawo stanowi dzisiaj w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-96.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.23" who="#AndrzejLepper"> Przecież hipokryzja sięga już w Polsce zenitu. Jak tak może być, żeby tacy ludzie, za którymi chodzi prokurator, bo za Lewandowskim chodzi prokurator, a jakoś immunitetu mu zabrać nie można...</u>
          <u xml:id="u-96.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo z Platformy.)</u>
          <u xml:id="u-96.25" who="#AndrzejLepper">Rokicie wczoraj zabrano, posłowi Rokicie, przepraszam, posłowi Rokicie immunitet zabrano. Ale jaki kaliber? Nie mam zamiaru bronić posła Rokity, ale kaliber sprawy posła Rokity a Lewandowskiego? Prokurator nie może go złapać. Lewandowski znika, wiem, że on jest mikry, mały, może się wszędzie schować, pod ławkę w Sejmie może wejść, nawet jak przyjdzie prokurator, może się schować, ale to nie znaczy że nie można go znaleźć. Nie przesadzajmy, drodzy państwo.</u>
          <u xml:id="u-96.26" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Łukacijewska: Panie pośle, to jest informacja rządu.)</u>
          <u xml:id="u-96.27" who="#AndrzejLepper">Jaki kaliber spraw? Tak jest, to jest, pani poseł, informacja rządu o kobietach, bo jeżeli nie zlikwidujemy przyczyn, to takich informacji możemy tutaj mieć... co tydzień możemy przeprowadzać debatę na temat sytuacji kobiet w Polsce, sytuacji rodziny w Polsce; jeżeli nie zlikwidujemy przyczyn, to sytuacji kobiet i sytuacji polskiej rodziny nie poprawimy.</u>
          <u xml:id="u-96.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.29" who="#AndrzejLepper">Kto doprowadził do tego, że dzisiaj w supermarketach, hipermarketach... Przede wszystkim kto tę zarazę do Polski sprowadził, te supermarkety, hipermarkety? Przepraszam, czy w latach 90., po tych przemianach, jakikolwiek polski obywatel miał problemy ze zrobieniem zakupów? Za poprzedniego systemu były kartki, zgadza się. Produkcja była dużo wyższa, były kartki, bo szło, wiadomo, we wszystkie strony, wszystko za bezcen. Ale teraz już nikt nie miał problemu. Trzeba było tę zarazę do Polski sprowadzić, te supermarkety? A na każdym rogu każdej wsi... U mnie na wsi był jeden sklep, już są trzy, proszę państwa, sklepy i każdy dobrze się ma. To dobrze, że to są polskie sklepy, i dobrze, że dobrze się mają. Niech oni tam pracują, bo ciężko pracują. Ale w Darłowie u mnie są supermarkety i następne mają stawiać. Oni mówią, ci dobroczyńcy, że przyjeżdżają uszczęśliwić Polskę. A kto znowu pracuje w supermarketach? Przecież 95% to kobiety, to córki, żony nasze, naszych rodaków. Jak je się tam traktuje? Co, tego nie widzi inspekcja pracy? Była debata na ten temat. Mówiła główna inspektor pracy o tym, że w osiemdziesięciu paru procentach naruszane są prawa pracownicze. To nie jest sprawozdanie rządu? To jest to właśnie. Tam nie można wkroczyć, nie można ich ukarać za to. A jak te młode dziewczyny tam pracują? Co, może ktoś nie wie, że były przypadki, i są, że pampersy zakładają, bo muszą siedzieć przy kasie, nie mogą odejść od kasy? A może ktoś nie wie, że na wrotkach tam jeżdżą? To proszę pójść, zobaczyć. Ja tam nie kupuję, oświadczam, ale byłem, żeby z autopsji powiedzieć, żeby to widzieć, rozmawiałem z tymi dziewczynami. Łzy w oczach, 600 zł miesięcznie, praca 6 dni w tygodniu, nie podoba się, to za bramę, i po 12 godzin przeważnie. Czy my, Wysoka Izbo, nie widzimy tego? Na co czekamy? Żeby ci barbarzyńcy, którzy tu przychodzą, nas wykorzystywali? Dajemy wykorzystywać nasze dzieci, nasze żony, nasze córki, pozwalamy, żeby tam pracowały?</u>
          <u xml:id="u-96.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.31" who="#AndrzejLepper"> To jest nienormalne po prostu. Nie wytykajmy sobie, czy ten winny, czy ten winny. Zróbmy w Wysokiej Izbie w końcu z tym porządek. Chyba to możemy zrobić?</u>
          <u xml:id="u-96.32" who="#AndrzejLepper">Sprawa następna to fundusz alimentacyjny. Dowcip pana posła Stefaniuka, nie ma go, nieszczęście moje, że go nie ma, ale słucha, pewnie gdzieś tam stoi. Mówił o funduszu alimentacyjnym. Jaki czuły, oj koledzy z PSL, jacy wy dobrzy jesteście. Tylko wydruk proszę pokazać wszystkim, jak wyglądało głosowanie, kto głosował za zabraniem funduszu alimentacyjnego. Większość posłów PSL głosowała za, większość posłów.</u>
          <u xml:id="u-96.33" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszyscy głosowali przeciw.)</u>
          <u xml:id="u-96.34" who="#AndrzejLepper">Przecież, panie pośle, nie powie pan, że wszyscy głosowaliście przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.35" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszyscy.)</u>
          <u xml:id="u-96.36" who="#AndrzejLepper">Nie, wszyscy nie, i niech pan nie kłamie tutaj, bo pokażemy to.</u>
          <u xml:id="u-96.37" who="#AndrzejLepper">Proszę państwa, głosowali za zabraniem. A teraz współczujący kaznodzieja Stefaniuk jak ładnie przemawia, jaki czuły na krzywdę ludzką, na dzieci, na kobiety. Wiem, panie pośle Stefaniuk, że ma pan w rodzinie księży, i bardzo dobrze, są potrzebni. Rodzina katolicka, głęboko wierząca, tak jest. Ale te katolickie, głęboko wierzące rodziny to również matki samotnie wychowujące dzieci. To są również rodziny katolickie. O tym nie należy zapominać. Dzisiaj co? Nie można alimentów ściągnąć, to rząd, szukając oszczędności... Pani minister, pani na pewno lepiej czuje sprawy kobiet niż ja, i siedzące tutaj wszystkie panie czujecie to lepiej, bo spotykacie się z kobietami na różnym poziomie, o różnej stopie życiowej i na pewno przedstawiają wam te problemy. Ale jeżeli dzisiaj popieracie plan Hausnera, który chce sięgać do kieszeni rodzin polskich... Wam się mówi... Nie wiem, czy was Hausner czymś zaczarował? Czy Hausner, nie wiem, co robi, hipnozę zastosował czy co, że państwo nie widzicie tego, że to znowu najbardziej odczuje kobieta? Znowu kobieta odczuje to najbardziej. Przecież czułe kobiety z Unii Pracy powinny powiedzieć koleżankom z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, że dość liberalizmu. Trzeba iść w kierunku socjalnym, trzeba iść w kierunku zapewnienia godnych warunków życia rodzinie przez zmniejszenie tych obowiązków, tych problemów, jakie dzisiaj mają kobiety polskie.</u>
          <u xml:id="u-96.38" who="#AndrzejLepper">Zasiłki alimentacyjne, fundusz alimentacyjny. Nie będzie się płacić. Łobuz narobi dzieci, są różne wypadki, ale w większości tak jest, narobi dzieci, a później popada w patologie, nie chce mu się pracować, oczywiście rozwód i teraz kobieta nie będzie miała płacone. To jest wina tej kobiety? Czy to jest wina dzieci, że tak się stało? Nie. Absolutnie.</u>
          <u xml:id="u-96.39" who="#komentarz">(Poseł Joanna Sosnowska: Tak, to jest jej wina.)</u>
          <u xml:id="u-96.40" who="#AndrzejLepper">Pani poseł, to co, dobrała sobie? Niech pani takich argumentów nie używa, bo to są brzydkie argumenty z lewej strony, jeżeli takie lecą. Bardzo brzydkie argumenty.</u>
          <u xml:id="u-96.41" who="#komentarz">(Poseł Joanna Sosnowska: Myślałam, że pan jest bardziej inteligentny i rozumie szyderstwo.)</u>
          <u xml:id="u-96.42" who="#AndrzejLepper">Jeżeli tak zrobił, drodzy państwo, to co? Gdzie minister sprawiedliwości? Gdzie polskie prawo? Idźcie do więzienia, za tego systemu miałem okazję, ale powiem, że dobrze się tam czułem i nauczyłem się czegoś. Być dwa miesiące w więzieniu, zamykał mnie pan premier Pawlak i minister sprawiedliwości Cimoszewicz. Dwa miesiące, więzienie, Czarne. Masa więźniów, masa więźniów. Wiecie, co wkoło więzienia? Tysiące hektarów ziemi, wszystko leży ugorem oczywiście. Wytwórnia płyt betonowych na drogi - wiemy, jakie mamy drogi - zamknięta. Więzień nie może pracować. Jakże on będzie pracował? Konwencja jest, o ochronie praw człowieka, odpowiedni metraż w więzieniu. A, łobuzy. Za jakieś przestępstwa błahe, to szybko się zamyka ludzi do więzienia. Za grzywny, za to... Ale za jakieś przestępstwa cięższe - on leży sobie na pryczy. To, co powiem, na pewno w więzieniach będzie niepopularne; ale Samoobrona ostatnie wybory w więzieniach wygrała, proszę państwa, żeby była jasność. Może to być niepopularne i możemy tam nawet przegrać. Ale, proszę państwa, leżą sobie - ja jestem nauczony wcześnie wstawać, nie muszę tego opowiadać - wstaję rano, a tam pozamykane wszystko. Jeden wychodzi o szóstej, bierze śniadanie, a reszta, wszystko zamknięte. Idę na spacernik, mnie z kałasznikowami pilnują, a oni wstają o dwunastej. Mówię do klawisza: Co tu się dzieje u was? Mówi: Panie, oni filmy oglądali do trzeciej rano.</u>
          <u xml:id="u-96.43" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-96.44" who="#AndrzejLepper">Tak. Do pracy, do betoniarni - nie. Tę ziemię uprawić - nie. Ale tym łobuzom jeść trzeba dać. Niech tylko surówki nie będzie na obiad, to michami od razu walą, upominają się o swoje prawa. Ale że dzieci zostawił bez prawa do życia, to tego nie ma. A do roboty.</u>
          <u xml:id="u-96.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.46" who="#AndrzejLepper"> Resocjalizację przez pracę wprowadzać, i to ciężką pracę. Co, nie ma pracy w Polsce? Wszystko mamy w Polsce zbudowane, tak? Nie. Trzeba z tym porządek zrobić. Szacunek dla kobiet - jeszcze raz powtarzam - to jest szacunek dla rodziny, dla nas wszystkich. Jeżeli będziemy szanować kobiety, będziemy szanować rodzinę. A rodzina to podstawowa komórka w każdym państwie. Jeżeli nie ma szacunku, jeżeli od początku się nie traktuje rodzin w należyty sposób, to później mamy to, co dzisiaj mamy.</u>
          <u xml:id="u-96.47" who="#AndrzejLepper">Jeszcze jedna sprawa - pan marszałek pozwoli powiedzieć o jeszcze jednej rzeczy, bo to bardzo ważny temat, a pan marszałek słynie z tego, że jest wielkim dżentelmenem i szanuje kobiety - aborcja. Jakże ważny temat. Apeluję do lewej strony: Nie podejmujcie takiego sposobu likwidacji bezrobocia, że wprowadzicie prawo aborcji. Bo to można też wprowadzić w ten sposób, że można będzie dokonywać aborcji, będzie mniej ludzi i bezrobocia - za ileś lat, pani poseł, nie za rok. Jest taka słynna sprawa: za komuny, tej przeklętej, aborcja była dozwolona. Ile się rodziło dzieci, wszyscy wiemy. Rodziły się dzieci. Nowy ustrój nastał, aborcja zakazana i dzieci się nie rodzą. No, te matki Polki nie chcą rodzić? Co to jest, że nie chcą rodzić? Co się dzieje? Nie, drodzy państwo, mamy dwóch słynnych ginekologów w Polsce, którzy nie pozwalają zajść w ciążę. Jeden to prezes NBP Leszek Balcerowicz,...</u>
          <u xml:id="u-96.48" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.49" who="#AndrzejLepper">... a drugi, który pozwala na to, to jest jaśnie panujący Aleksander Kwaśniewski.</u>
          <u xml:id="u-96.50" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.51" who="#AndrzejLepper"> Proszę państwa, prezydent widzi chyba.</u>
          <u xml:id="u-96.52" who="#AndrzejLepper">Panie Prezydencie! Już powiem: Panie Prezydencie! Czy pan nie widzi tego, co się dzieje? Czy pan nie widzi, co się dzieje z polską rodziną? Czy pan nie widzi tych patologii, tego, co się dzieje w Polsce? Czy pan nie widzi tej biedy? Należy na to spojrzeć. Ten pierwszy może nie widzieć, bo on mało co widzi, on widzi tylko jeden kierunek - Bank Światowy, i wszystko. Ale prezydent jest ojcem narodu i powinien to widzieć.</u>
          <u xml:id="u-96.53" who="#AndrzejLepper">Apeluję także dzisiaj, w przededniu Dnia Kobiet, do wszystkich pań, żebyście panie naprawdę, zanim podejmiecie decyzję przy jakimkolwiek głosowaniu, oceniły tych, na których chcecie głosować. Było takie słynne hasło w Polsce: „Każda Polka głosuje na Olka”. No i stało się, i mamy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AndrzejLepper">Już kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#TomaszNałęcz">Jak pan już zaczął kampanię wyborczą, to może skończmy, bo miało być o kobietach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#AndrzejLepper">Już kończę, ostatnia kwestia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#TomaszNałęcz">Przedłużyłem panu o 6 minut, ale pod warunkiem, że pan mówi o kobietach, a nie o sobie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#AndrzejLepper">Ale już kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#AndrzejLepper">Ostatnia kwestia, sprawa przemocy w rodzinie itd. Oczywiście tutaj też prawo powinno być zaostrzone, i to bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#AndrzejLepper">Natomiast kończąc. Nie naśladuję, tylko dokładnie, proszę państwa, wiedziałem, co mam zrobić. Światowy Dzień Kobiet - tego nie wymyślił komunizm, tego nie wymyśliła komuna w Polsce. Mówię o tym, żeby prawa strona wiedziała i nie naśmiewała się z tego. To święto ustanowiły kobiety w Kopenhadze w 1910 r. - żebyśmy wszyscy to dokładnie wiedzieli i nie śmiali się z tego, bo to kobiety ustanowiły dla siebie.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#AndrzejLepper">I z tej okazji wszystkim naszym paniom, które sobie tego życzą - bo tym, które sobie nie życzą, to trudno, na siłę życzeń się nie składa - składam życzenia. Ale my, mężczyźni, jesteśmy winni złożyć życzenia szczególnie tym, które nas codziennie obsługują - tam, w hotelu poselskim, od sprzątaczki, recepcjonistek, do góry, wszystkim tu, w Sejmie, które nam tworzą warunki do pracy. Najlepsze życzenia dla wszystkich kobiet w Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Annę Sobecką występującą w imieniu...</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#komentarz">(Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk: Sprostowanie bardzo aktualne.)</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#TomaszNałęcz">Pani poseł, bardzo proszę...</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#TomaszNałęcz">Pan marszałek Stefaniuk, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#TomaszNałęcz">Ale, panie marszałku, pan doskonale wie, na czym polega nienadużywanie trybu sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Lepper zarzucił, że Klub Parlamentarny PSL głosował za zniesieniem funduszu alimentacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wszyscy.)</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeśli pan poseł Lepper w tym momencie wykazywał swoją niewiedzę, to mu wybaczam. Regulamin dopuszcza wybaczenie, tak.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk"> Jeśli pan poseł wiedział, to pan poseł dokonał pewnego nadużycia. Panie pośle, rozumiem, że pan poseł jest przekonany o tym, że tylko poseł Lepper może bronić. Ale są jeszcze inni. Ja od 1989 r. jestem w Sejmie, może ktoś uważać, że za długo, ale nigdy nie zmieniałem zdania i szedłem tą samą linią. Nasze ścieżki bardzo często są zbieżne, jeśli chodzi o kwestie gospodarcze, ekonomiczne państwa. Natomiast, panie pośle...</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#komentarz">(Głos z sali: No nie, nie kłamcie, nie brońcie się.)</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie popieracie świadczeń rodzinnych.)</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosowaliście za świadczeniami rodzinnymi?)</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dwa miesiące temu, mniej więcej, ta kwestia była w Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Tyle? Czy zmieściłem się, panie marszałku, w...?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#TomaszNałęcz">Tak jest, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#TomaszNałęcz">Szanowni Panowie! Jest debata w sprawie kobiet. Czy moglibyśmy zawiesić na kołku wojnę między Samoobroną i PSL?</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Tylko jedno zdanie.)</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Panie marszałku, w ramach...)</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#TomaszNałęcz">Ale, pani poseł, pani nie zabierała w ogóle głosu.</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Ale to tylko...)</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#TomaszNałęcz">Ale nie ma trybu sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Panie marszałku, chcę tylko prosić...)</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#TomaszNałęcz">Ale, pani poseł, naprawdę...</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Panie marszałku, nie chcę mówić na ten temat.)</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#TomaszNałęcz">Ale, pani poseł, nie ma takiej możliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#AnnaBańkowska">Chcę pana marszałka prosić, żeby pan odczytał komunikat. Nie chcę się tu wypowiadać, bo jestem zapisana do głosu. Jestem poważnym posłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#TomaszNałęcz">Przecież można mi to powiedzieć na ucho, nie wchodząc na trybunę. Pani poseł, na litość boską...</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#AnnaBańkowska">Szłam do pana, a pan mnie wywołał, mówiąc, że mam nie wchodzić. W związku z tym pan spowodował więc moje wejście tu, zamiast tam, i tyle.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#TomaszNałęcz">Skoro dyskutujemy o kobietach, mogę tylko pani poseł podziękować szarmancko za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Panie marszałku, jedno zdanie.)</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle Lepper, nie mogę panu nie udzielić głosu w trybie sprostowania, ale najpierw odczytam komunikat.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#TomaszNałęcz">Wysoki Sejmie! Posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w dniu dzisiejszym zostało odwołane. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#TomaszNałęcz">Pani poseł, najmocniej panią przepraszam, ale tutaj się tak szanuje kobiety, że już panią przez mężczyznę drugi raz spędzam z trybuny.</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#AndrzejLepper">Bardzo panią poseł przepraszam, ale pani poseł rozumie, że to jest tak ważny temat, że...</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#AndrzejLepper">Nie chcę polemizować z panem posłem Stefaniukiem, tylko prostuję jedno. Tak, panowie, większość waszego klubu głosowała i nie wstydźcie się tego. Inni posłowie czy posłanki wam to przypomną. Po co ta przykrość? Po co wchodzić i mówić, że ja kłamię? Natomiast mówię jedno, też prawdę. Chciałbym tylko powiedzieć, że zbieramy podpisy odnośnie do zaskarżenia tej ustawy, dotyczącej funduszu alimentacyjnego, do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dobrze zrobili.)</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#AndrzejLepper">I tutaj chcę powiedzieć, że poseł Stefaniuk podpisał się pod tą listą jako jeden z nielicznych z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Decyzja pana Kalinowskiego, pana Sawickiego była taka, że musi się zebrać prezydium w tej sprawie. No, czekamy, może się zbierze. Klub Liga Polskich Rodzin, część posłów z innych mniejszych ugrupowań również to podpisała. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#TomaszNałęcz">Klub Liga Polskich Rodzin przemówi swoim głosem.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę, pani poseł Anna Sobecka występująca w imieniu Klubu Parlamentarnego Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#AnnaSobecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#AnnaSobecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie można się zajmować obecną sytuacją kobiet w Polsce bez świadomości jej historycznego i społecznego kontekstu. Należy bowiem wystrzegać się wrażenia, że sytuacja kobiet odstaje od głównego nurtu rzeczywistości społecznej i politycznej w Polsce. Sytuacja kobiet w Polsce pokrywa się z sytuacją całej reszty społeczeństwa. Wszyscy bowiem jesteśmy obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej; biedni i bogaci, starzy i młodzi, kobiety i mężczyźni, leworęczni i praworęczni, wszyscy jesteśmy Polakami i nie pozwólmy złożyć tej jedności na ołtarzu feministycznych uprzedzeń. Trudna polska historia wytworzyła obraz kobiety, która była w stanie sprostać wszelkim wyzwaniom wiążącym się z utratą niepodległości państwa polskiego. Na barkach kobiet leżała bowiem odpowiedzialność za utrzymanie tradycji narodowej, ciągłości języka, kultury, wiary. Dom i ognisko rodzinne było tą ostoją, gdzie zachowała się Polska, a matka była pierwszym nauczycielem i wychowawcą polskości. Potem przyszły czasy okupacji komunistycznej, gdzie rola matki Polki nadal stała się aktualna, choć tym razem wystawiona została na próbę socjalistycznej utopii, równości i pogardy dla tradycyjnego modelu rodziny. Kobiety pracujące na równi z mężczyznami na budowach, w kopalniach, na traktorach zyskiwały wprawdzie miejsce w komunistycznej propagandzie, ale traciły swoje radosne macierzyństwo i traciły jako strażniczki ogniska domowego. Gomułkowskie mikrobudownictwo, ze swoimi małymi pokoikami...</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A teraz są normalne?)</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#AnnaSobecka">...ostatecznie rozerwało model wielopokoleniowej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A teraz co mają?)</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz są altanki.)</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#AnnaSobecka">I kobieta stała się samotna w wychowywaniu dzieci. Socjalistyczny niedostatek był przyczyną rozłąki w poszukiwaniu pracy, a czasem i rozpadu małżeństwa. Potem przyszła niby-wolność, jak nas zapewniano podczas tzw. transformacji z przełomu lat 80. i 90. Co zyskały polskie kobiety na tej wolności? Mogły już całkiem spokojnie odejść na bezrobocie. Wolność polegała na tym, że nikt się nimi już nie interesował. Z czasem pojawił się jednak nowy feministyczny wzorzec - kobieta wyzwolona, kobieta, która nie ma problemów z pieniędzmi i z niechcianą ciążą, kobieta, której wolność polegała na manifestacji nieuporządkowanego życia rodzinnego, a raczej na jego braku. Kobieta nowoczesna to taka, która całe życie spędza na robieniu kariery i szukaniu przyjemności, a umiera samotna. Kobieta nowoczesna to taka, która nauczyła się inwestować na giełdzie, ale nie nauczyła się inwestować w miłość i w rodzinę. Polska, a więc i kobiety w Polsce są w obecnym czasie na rozdrożu kulturalno-mentalnym. Z jednej bowiem strony nadal przytłaczająca większość z nas, kobiet, uważa, że udane małżeństwo i rodzina to najważniejsza rzecz w ich życiu, ale u innych jednocześnie wzrasta zgoda na konkubinat, stosunki przedmałżeńskie, samotne macierzyństwo czy zabijanie dzieci nienarodzonych. Łączy się to oczywiście z kryzysem wiary i moralności chrześcijańskiej i ofensywą tego, co Ojciec Święty nazywa cywilizacją śmieci. Jesteśmy, Polki, zagubione w swojej tożsamości. Historia przeznaczyła nam role bohaterskich obrończyń ojczyzny, a współczesność uczyniła z kobiet smutny produkt cywilizacji, przyjemności i pieniądza. Czyżby na nic poszły starania przeszłych pokoleń o świadome macierzyństwo, o rodzinę, o udział w procesach demokratycznych? Zdaje się, że współczesna kobieta nie umie tego wykorzystać. Zamiast włączyć się w odbudowę ojczyzny, na bazie troski o rodzinę zajmuje się walką o tzw. wolność do zabijania dzieci. Zamiast umacniać małżeństwo, jako naturalny związek mężczyzny i kobiety, jako naturalną przestrzeń do odpowiedzialnego macierzyństwa, które jest przecież w interesie państwa polskiego, tzw. współczesne kobiety walczą o prawo do samotnego macierzyństwa, do równouprawnienia związków między osobami tej samej płci. Zamiast odpowiedzialności, mamy egoizm, zamiast miłości matczynej - mamy śmierć. Trudno czasem uwierzyć, że mówimy o tej samej kobiecie, o której Jan Paweł II napisał w specjalnym liście, że kościół: „pragnie złożyć dzięki Najświętszej Trójcy za tajemnicę kobiety i za każdą kobietę, za to, co stanowi odwieczną miarę jej godności kobiecej, za wielkie dzieła Boże, jakie w niej i przez nią dokonały się w historii ludzkości”.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#AnnaSobecka">Buduje się w naszym społeczeństwie fałszywe antynomie, że albo praca, albo macierzyństwo, że kobieta, która wybrała macierzyństwo, jest skazana na braki w wykształceniu i karierze. Tymczasem statystyki pokazują, że większość z nas wprawdzie ceni sobie pracę zawodową, która pozwala na wejście w szersze środowisko społeczne, ale jednocześnie akceptuje i potrafi czerpać satysfakcję z macierzyństwa i rodziny. To nie nauka kościoła jest tu przeszkodą, aby pracująca kobieta mogła zostać matką. To rozwiązania prawne, a szczególnie Kodeksu pracy, dyskryminują kobiety w takich przypadkach. To państwo zmusza kobietę do wyboru między pracą a macierzyństwem i rodziną, a nie normy moralne. Warto o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#AnnaSobecka">Jednocześnie omija się prawdziwe problemy polskiej rodziny. Brak pracy jest wspólną troską kobiet i mężczyzn, ale trzeba przyznać za statystykami, że bardziej dotyka to, niestety, kobiety. Jako rozwiązanie przedstawia się nasze rychłe członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Na jednej ze stron feministycznych natknęłam się na entuzjastyczny wywiad z osobą, która zapewniała, że sytuacja kobiet radykalnie się poprawi, że przecież są one szczególnie uprzywilejowane w ramach unijnej politycznej poprawności. Równouprawnienie kobiet to wszak osobne kryterium upoważniające do korzystania z funduszy strukturalnych. Jaka wielka naiwność jest w takim myśleniu. Pomijam już fakt, że Polska nie jest przygotowana do absorpcji unijnych środków strukturalnych, oraz to, że dąży się do ich ograniczenia już w samej Unii Europejskiej. Przede wszystkim naiwnością jest sądzić, że środki te pójdą na tworzenie miejsc pracy dla kobiet.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Na szkolenie.)</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#AnnaSobecka">Jak wskazuje doświadczenie, pójdą one na programy uświadamiające, jak kobiety powinny się zachowywać i co robić, aby stać się w pełni wolnymi i nowoczesnymi. A więc będziemy mieli niekończące się szkolenia, warsztaty, programy, projekty, terapie, zajęcia, stowarzyszenia, odczyty, etc., z których kobieta wyjdzie wprawdzie bez pracy, ale za to będzie zbuntowana przeciw tradycji własnej tożsamości. Oto bowiem w wizji unijnej to nie bezrobocie jest głównym wrogiem kobiety, ale właśnie tradycyjny model rodziny i moralność chrześcijańska. Zabija się dzieci, starców, legalizuje dewiacje seksualne, pozwala się na niemoralne badania na komórkach macierzystych. Wszystko to po to, by kobieta czuła się bardziej wolna.</u>
          <u xml:id="u-114.11" who="#AnnaSobecka">Panie i Panowie Posłowie! Kobieta decydująca się na założenie rodziny, na urodzenie dzieci, jest traktowana jak swego rodzaju indywiduum, jak rzadki przypadek nadający się do zoo. Próżno oczekiwać od państwa pomocy fiskalnej czy socjalnej dla rodzin wielodzietnych, posiadanie więcej niż dwojga dzieci spotyka się wręcz z karą ze strony państwa. Nędzne ochłapy w postaci zasiłków raczej zniechęcają niż zachęcają do bogatego rodzicielstwa, a przecież nadal jest aktualne - może jeszcze bardziej niż zazwyczaj - zawołanie, że dzieci są przyszłością narodu. Jaka czeka nas przyszłość, jeśli nie zahamujemy niżu demograficznego, jaki rysuje się już od kilku lat? Czy czeka nas przyszłość Francji i Niemiec, które ratowały swoją gospodarkę imigrantami, a teraz płacą straszliwą cenę zaniku tożsamości narodowej i poważnego kryzysu państwowości ze strony nielojalnych przybyszy?</u>
          <u xml:id="u-114.12" who="#AnnaSobecka">Jednak niesprawiedliwością byłoby mówić, że polski rząd nie ma pomysłu, jak pomóc polskim kobietom. Takim pomysłem, który ma rozwiązać nasze problemy, jest antykoncepcja za złotówkę, włączenie środków antykoncepcyjnych do spisu leków refundowanych. Nie ma pieniędzy na nowe miejsca pracy ani na pomoc w wychowaniu dzieci, ale są pieniądze, aby te dzieci zabijać, aby pogłębiać nieuporządkowanie moralne i ranić psychicznie kobiety matki.</u>
          <u xml:id="u-114.13" who="#AnnaSobecka">Próżno też oczekiwać od państwa pomocy kobietom w wychowaniu dzieci, Dla nas, wszystkich kobiet wspólny jest strach o bezpieczeństwo naszych pociech, o to, czy wrócą całe ze szkoły, czy ktoś ich nie pobije, nie okradnie. Boimy się, czy w szkole, do której chodzi nasze dziecko, nie ma już narkotyków i alkoholu, czy ze szkoły nasze dziecko przyjdzie mądrzejsze, czy jako przedwczesny rodzic. Trudne są te obawy o nasze rodziny i czujemy się w ich przeżywaniu osamotnione, nie są one bowiem wspólną troską naszą i państwa polskiego. Rząd pana Millera bardziej jest zajęty zaprowadzaniem porządku w Iraku niż w polskich szkołach, bardziej przejmuje się niekończącymi wymogami Unii Europejskiej niż polską edukacją.</u>
          <u xml:id="u-114.14" who="#AnnaSobecka">Jaka jest sytuacja polskich kobiet? Niewątpliwie trudna, skomplikowana - taka jest sytuacja rodzin w Polsce, taka jest sytuacja całej Polski. Nie pomaga nam sztuczne tworzenie różnic między mężczyznami i kobietami, obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-114.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.16" who="#AnnaSobecka"> Nie pomaga nam tworzenie sztucznych konfliktów o możliwość zabijania nienarodzonych dzieci i o legalizację związków tej samej płci. To, co byłoby nam pomogło, to większe starania rządu o rozwój gospodarczy Polski, a nie o Unię Europejską, tak by nasi mężowie, nasi bracia i my same, byśmy mogli wyżywić i godnie wychować nasze dzieci w rodzinie jako naturalnym środowisku życia i miłości.</u>
          <u xml:id="u-114.17" who="#AnnaSobecka">Proszę pozwolić, że zakończę cytatem z Ojca Świętego, tak by zachować równowagę między rzeczami przykrymi i trudnymi, o jakich powiedziałam, a szacunkiem i czcią, jakie należą się każdej polskiej kobiecie matce, w ogóle każdej kobiecie, niezależnie od tego, w jakiej sytuacji życiowej się znajduje. Cytuję:</u>
          <u xml:id="u-114.18" who="#AnnaSobecka">Dziękuję ci, kobieto małżonko, która nierozerwalnie łączysz swój los z losem męża, aby poprzez wzajemne obdarowywanie się służyć komunii i życiu. Dziękuję ci, kobieto córko i kobieto siostro, która wnosisz w dom rodzinny, a następnie w całe życie społeczne bogactwo swojej wrażliwości, intuicji, ofiarności i stałości. Dziękuję ci, kobieto pracująca zawodowo, zaangażowana we wszystkich dziedzinach życia społecznego, gospodarczego, artystycznego, politycznego, za niezastąpiony wkład, jaki wnosisz w kształtowanie kultury zdolnej połączyć rozum i uczucie, w życie zawsze otwarte na zamysł tajemnicy, budowanie bardziej ludzkich struktur ekonomicznych i politycznych. Dziękuję ci, kobieto konsekrowana, która na wzór największej z kobiet, matki Chrystusa, Słowa Wcielonego otwierasz się ulegle i wiernie na miłość Bożą. Dziękujemy ci, kobieto, za to, że jesteś kobietą. Zdolnością postrzegania cechującą twą kobiecość wzbogacasz właściwe zrozumienie świata i dajesz wkład w pełną prawdę o związkach między ludźmi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Danutę Polak występującą w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#DanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W przeciwieństwie do mojej poprzedniczki będę stosowała formę bezpośrednią, nie będę się zwracać w osobie trzeciej.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#DanutaPolak">Mam przyjemność wypowiadać się jako posłanka Klubu Parlamentarnego Unii Pracy, jako członkini Parlamentarnej Grupy Kobiet, jak również Sekcji Kobiet Unii Pracy. Swoje wystąpienie zacznę od cytatu z Tukidydesa II, który to tekst zawarty jest w preambule do traktatu europejskiego, a wszak idziemy w tym kierunku. Cytuję: Nasz ustrój polityczny jest zwany demokracją, ponieważ władza spoczywa w rękach nie mniejszości, ale najliczniejszych.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#DanutaPolak">Nasuwa się pytanie: Czy może być demokracja bez równowagi płci w różnych obszarach życia społecznego? Nie, bo demokracja bez kobiet to pół demokracji.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#DanutaPolak">Sytuację kobiet w Polsce trzeba rozpatrywać w aspekcie powszechnych praw człowieka zagwarantowanych w art. 33 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ale Polska ma również zobowiązania międzynarodowe, o czym mówiły już pani minister i moje poprzedniczki. Jednak same akty prawne i dokumenty nie zmienią stereotypów Polaków.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#DanutaPolak">Aktualne są słowa nieżyjącej profesor Zofii Kuratowskiej, którą moje koleżanki znały i miały z nią kontakt przez wiele lat: Nadal prawie wszędzie, a na pewno w Polsce, można dostrzec jaskrawe przykłady łamani praw kobiet jako praw ludzkich przysługujących każdemu człowiekowi.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#DanutaPolak">Spójrzmy na statystykę. Jak wynika z raportu z narodowego spisu powszechnego przeprowadzonego w 2002 r., kobiet w Polsce jest o 1200 tys. więcej niż mężczyzn. Choć są one lepiej wykształcone, wśród bezrobotnych stanowią 53%. Wśród kobiet silniej niż wśród mężczyzn stopa bezrobocia uzależniona jest od wieku, a najwyższa jest w okresie rozwoju rodziny. Kobiety częściej są ofiarami zwolnień grupowych, dłużej pozostają bez pracy albo są zwalniane z pracy po powrocie z urlopu macierzyńskiego. Tak dalej być nie może. Zjawisko to potwierdza istnienie barier w podejmowaniu pracy przez kobiety, które chcą urodzić i wychować dziecko. Wśród bezrobotnych kobiet połowa posiada wykształcenie średnie i wyższe.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#DanutaPolak">Jedną z głównych przyczyn większego bezrobocia wśród kobiet jest problem godzenia ról zawodowych i rodzinnych, mimo zapewnienia obojgu rodzicom prawa do korzystania z części urlopu macierzyńskiego i pełnego urlopu wychowawczego. Zbyt wolno też zaciera się podział na zawody męskie i kobiece, a przy takim samym wykształceniu wynagrodzenie kobiet jest znacznie niższe niż mężczyzn. Wśród kadry kierowniczej kobiet jest około 30%.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#DanutaPolak">Znowelizowany Kodeks pracy stanowi, że kobieta i mężczyzna mają być równo traktowani przy nawiązywaniu i rozwiązywaniu stosunku pracy, jeśli chodzi o warunki zatrudnienia, wynagrodzenia i awansu zawodowego. Dyskryminacja kobiet w tych obszarach rzutuje na znacznie niższe emerytury. Na założenie własnej firmy decydują się kobiety dojrzałe, lepiej wykształcone, zamężne, które mają już odchowane dzieci. Tak mówi statystyka. Niewielki jest udział kobiet w procesach podejmowania decyzji, mimo że w ostatnich wyborach parlamentarnych zdobyły one znacznie więcej mandatów niż ich poprzedniczki, ale ten wynik jest i tak niezadowalający. Z dumą jednak podkreślam fakt, że Klub Parlamentarny Unii Pracy po wyborach w 2001 r. miał najwyższy wskaźnik kobiet, bo prawie 32%, przy średniej w tym Sejmie wynoszącej 20%.</u>
          <u xml:id="u-116.8" who="#DanutaPolak">Trudne wyzwania XXI wieku muszą być realizowane przy większym udziale kobiet, bo inaczej postrzegają one świat. Są wykształcone, pracowite, odpowiedzialne i wrażliwe na sprawy społeczne. Nie wikłają się też w afery korupcyjne, co podkreślam.</u>
          <u xml:id="u-116.9" who="#DanutaPolak">Kobiety chcą decydować o swoim losie również w sferze rodzicielstwa. Nikt rozsądny nie pochwala zjawiska aborcji. Likwidacja tego zjawiska może nastąpić nie drogą sankcji i represji, lecz przez uświadomienie młodego pokolenia i udostępnienie skutecznych środków antykoncepcyjnych. System opieki zdrowotnej nie gwarantuje możliwości przeprowadzenia aborcji w przypadkach dozwolonych przez prawo, a podziemie aborcyjne jest dla kobiet piekłem. Trzeba więc jak najszybciej ustawę o planowaniu rodziny i ochronie płodu ludzkiego zmienić również z myślą o zdrowiu kobiet. Leczenie bezpłodności powinno być objęte ubezpieczeniem zdrowotnym, a dostęp do badań prenatalnych szeroki. Poważnym problemem w zakresie zdrowia kobiet jest zbyt duża umieralność z powodu nowotworów.</u>
          <u xml:id="u-116.10" who="#DanutaPolak">Wstydliwym dla nas tematem jest niedostrzeganie zjawiska przemocy nie tylko wobec kobiet i dzieci, ale wobec drugiego człowieka, czego przykładów nie brakuje, jednak akty przemocy często pozostają w ukryciu i dlatego niesienie pomocy jest utrudnione. Zmiana stereotypów społecznych odnoszących się do zjawiska przemocy jest konieczna, a jej ofiarom trzeba zapewnić doraźną pomoc i egzekucję prawną.</u>
          <u xml:id="u-116.11" who="#DanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Dobrze się stało, że rozwiązywaniem powyższych problemów zajmuje się od dwóch lat pełnomocnik rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn, a opracowany przez nią Krajowy Program Działań na rzecz Kobiet zawiera konkretne zadania i określone terminy do realizacji. Proszę tylko przeczytać. Program działań został wysoko oceniony przez organizacje społeczne, bo przeciwdziała on dyskryminacji ze względu na różne sytuacje. Niezbędna do realizacji tych zadań jest ustawa o równym statusie kobiet i mężczyzn. Nieprzekonanym do tej ustawy, do projektu tej ustawy polecam uważne przeczytanie tytułu, najlepiej przez okulary równościowe.</u>
          <u xml:id="u-116.12" who="#DanutaPolak">Paradoksem jest fakt, że w Prezydium Sejmu i Konwencie Seniorów nie ma ani jednej kobiety, ale muszę powiedzieć, że w tych ekscesach, które na co dzień mają miejsce na tej trybunie, panie też nie biorą udziału.</u>
          <u xml:id="u-116.13" who="#DanutaPolak">Żeby rozluźnić atmosferę, powtórzę może żart, który dzisiaj usłyszałam, a który wiąże się z omawianą dzisiaj tematyką. Kolega z okazji dnia teściowej powiedział, że jeżeli w małżeństwie dzieje się źle, to winne są obie strony: żona i teściowa. To też stereotyp.</u>
          <u xml:id="u-116.14" who="#DanutaPolak">Ale idziemy ku Europie i dalszym działaniem rządu powinno być powołanie urzędu przeciwdziałającego dyskryminacji w różnych obszarach życia społecznego. Uwadze polecam również informację prasową z dnia wczorajszego o eksperymencie przeprowadzonym w Stanach Zjednoczonych. Okazało się, że lepszymi szefami są kobiety. Na 500 badanych przypadków w 350 znacznie poprawiła się kondycja finansowa firm, gdy panie przejęły kierowanie zarządem. Tak więc panie do dzieła, bo Rzeczpospolita czeka. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-116.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#TomaszNałęcz">W ramach tego apelu proszę o zabranie głosu panią poseł Małgorzatę Rohde występującą w imieniu Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MałgorzataRohde">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego w sprawie informacji rządu o sytuacji kobiet w Polsce, przedstawionej w druku nr 2591, który pojawił się wczoraj, właściwie w późnych godzinach nocnych. Prawdopodobnie ten szczególny dokument był dopracowywany na 8 marca, może w zbyt szybkim tempie, dlatego też nie wszystkie aspekty i istotne informacje dotyczące sytuacji kobiet w Polsce zostały w nim uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#MałgorzataRohde">Występuję już po wszystkich moich szanownych przedmówczyniach i można sądzić, że część tego raportu, właśnie raportu, jest zupełnie do strawienia, a części po prostu nie ma. W takim duchu chciałabym te swoje kilka minut wykorzystać, tak żeby zwrócić uwagę właśnie na te elementy, których po prostu brakuje. Wpisuję się w słowa moich zacnych koleżanek, szczególnie koleżanki z PiS, że jest to właśnie raport, oceniając tę informację jako taki raport, w którym przedstawiono kilka liczb, suchą bieżącą informację o sytuacji kobiet w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#MałgorzataRohde">Tytuły kolejnych rozdziałów już dobitnie wskazują, jak rząd widzi sytuację kobiet w Polsce. Ten rząd jako kluczowe zagadnienie stawia właśnie wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn. Jest to element priorytetowy wszystkich działań podejmowanych w tej kadencji Sejmu przez rząd. To dobrze, że rząd działa przeciwko dyskryminacji, patologii, wszelkim przejawom nierówności, nierównego traktowania kobiet i mężczyzn, bo traktowano nas nierówno w procesach decyzyjnych tak w życiu politycznym, jak i ekonomicznym. Cieszy nas troska o równouprawnienie i podejmowanie takich działań...</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tylko czy się udaje?)</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#MałgorzataRohde">Co krzyczysz, kolego? Na mnie?</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, popieram.)</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#MałgorzataRohde">To dobrze.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#MałgorzataRohde">Cieszy nas troska właśnie o to równouprawnienie i podejmowanie takich działań. Działania likwidujące wszelkie patologie są jak najbardziej korzystne, potrzebne i co do takich tendencji w ogóle nie wyrażamy, przynajmniej ja nie wyrażam, żadnych oporów. Można się zgodzić, że w tym zakresie raport jest po prostu poprawny, ale nie jest to żadna kompleksowa informacja.</u>
          <u xml:id="u-118.8" who="#MałgorzataRohde">Pozwólcie, panie z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, pani minister, powiedzieć sobie, że ten raport jest zabarwiony jednak waszą ideologią przyznającą priorytet równości nad priorytetem wolności. Ja chciałabym się wypowiedzieć w duchu pewnej tolerancji i w pewnym takim spokoju i ładzie, uporządkowaniu tych myśli zwrócić uwagę, powiedzieć wam, że nie wszystkie kobiety tak widzą równouprawnienie i nie wszystkie tak chętnie z niego skorzystają, jak wy byście chcieli. Z tych przywilejów skorzysta zapewne ta część kobiet aktywnych, ta część kobiet, które czują się niedowartościowane, ta część kobiet, które chcą wchodzić na rynek pracy, aktywnie się na nim realizować, przystępować do rywalizacji z mężczyznami. Dobrze, że tworzymy im takie warunki, bo jest część takich kobiet, które przed 100 laty jako sufrażystki zaczęły ten bój, i dzisiaj konsekwentnie mamy przestrzeń i dla takich kobiet, które takiego wolnego wyboru dokonują. Jest to na pewno dobry kierunek, ale myślę, że niepokój budzi także fakt, iż w założeniu tej przewrotnej idei wszystkie kobiety mają wsiąść na traktory.</u>
          <u xml:id="u-118.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-118.10" who="#MałgorzataRohde"> To hasło z epoki realnego socjalizmu niekoniecznie nam pasuje i chociażby ten traktor był najbardziej luksusowy i z klimatyzacją, to naprawdę dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-118.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-118.12" who="#MałgorzataRohde">Jest.</u>
          <u xml:id="u-118.13" who="#MałgorzataRohde">Ja myślę, koledzy, żeby oddać głos także tych kobiet, o których mówiły i dziewczyny z PiS, i dziewczyny z Platformy, i z Ligi Polskich Rodzin, nawet koledzy z Samoobrony i z PSL. To jest część tych kobiet, które chciałyby tak naprawdę po prostu pozostać w domu, być matkami, zajmować się rodziną i niekoniecznie dokonywać dramatycznych wyborów...</u>
          <u xml:id="u-118.14" who="#komentarz">(Głos z sali: To dlaczego pani poseł jest Sejmie? Trzeba było zostać w domu.)</u>
          <u xml:id="u-118.15" who="#MałgorzataRohde">Ja wam bardzo dziękuję, mam tak komfortowy układ w mojej rodzinie, że partnerstwo nie jest immanentnym wynikiem jakichś regulacji prawnych i dyrektyw, tylko jest moim pomysłem na moje życie, moim i mojego męża.</u>
          <u xml:id="u-118.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-118.17" who="#MałgorzataRohde"> Myślę, że taki właśnie głos jak mój powinien wam uświadomić, że są takie kobiety, które stworzyły sobie takie warunki. Dobrze, że te inne, które są nieszczęśliwe, pokrzywdzone, szukają innych rozwiązań, mają to równouprawnienie, mają rzecznika, mają naszą siłę, bo ja się wpisuję w ten głos.</u>
          <u xml:id="u-118.18" who="#MałgorzataRohde">Pozwólcie, powiem wam o pewnym aspekcie. Wsłuchajcie się tylko przez chwilę, bo ja mam bardzo mało czasu. Gdyby stworzyć i uhonorować kobietę, westalkę ogniska domowego, tę, która nie musi dokonywać dramatycznych wyborów między przymusem ekonomicznym, bo mąż zarabia tylko tyle, tak to niestety jest... Zróbmy badania, pokażmy ile tych kobiet nie chciałoby iść do pracy na ciężki etat w supermarketach i w wielu innych miejscach, gdzie są niedoszacowane ich pensje, gdzie można by było i trzeba będzie na pewno pracować nad tym, żeby te pensje były normalne i zrównane. Ale ile by ich nie chciało iść, wolałoby zostać w domu, gdyby stworzyć im warunki, ich mężom, może w innych regulacjach prawnych, żeby można było docenić produkt krajowy brutto, które one wypracowują w domu, tworząc normalną zdrową rodzinę - bo tu jesteśmy zgodne.</u>
          <u xml:id="u-118.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-118.20" who="#MałgorzataRohde"> My tu jesteśmy zgodne, kochane kobiety, że rodzina jest fundamentem normalnego społeczeństwa. Tu jesteśmy zgodne, że rodzina może być siłą kobiety zdrowsza i normalniejsza. Dajmy to prawo tym kobietom, często świetnie wykształconym, które w poczuciu własnej wolności i wyboru własnej roli świadomego macierzyństwa chcą zostać w domu. To jest pewien ideał, ale stwórzmy przestrzeń dla takich kobiet. Nie mówmy, że wszystkie mamy siadać na te traktory, bo ja naprawdę chciałabym być partnerem w waszej dyskusji. Bo ta dyskusja w XXI w., w erze kobiet i o wszystkich tych innych przydomkach...</u>
          <u xml:id="u-118.21" who="#komentarz">(Głos z sali: No, Małgosiu, po raz pierwszy mądry głos w tej debacie...)</u>
          <u xml:id="u-118.22" who="#MałgorzataRohde">No ja nie wiem, czy mądry, siódma czy ósma jestem. Chciałabym być jakby pewnym rzecznikiem równości, ale dobrze pojętej. Bo równość to prawo wolnego wyboru, bo równość, to prawo mądrego wyboru. I takiej, pani minister, chciałabym doczekać się analizy i chciałabym, żeby wycenić ten produkt krajowy brutto naszych kobiet, tych, które podejmują najcięższą rolę i trud bycia w domu, po prostu tam, gdzie jest nasze miejsce. Być może wiele z nas, realizując się w polityce, trafia do niej poprzez to, że chcemy po prostu być partnerami dla mężczyzn, którzy nie zawsze może do końca nas doceniają. Ale tworząc normalne warunki do partnerstwa, rozmawiając z nimi w ten sposób, stworzymy warunki do debaty, w której uwzględniamy immanentnie naszą naturę, cechy, macierzyństwo i to, co nam wpisano w różnicy płci.</u>
          <u xml:id="u-118.23" who="#MałgorzataRohde">No nie wiem, co tu więcej można powiedzieć - po prostu bądźmy kobietami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-118.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#TomaszNałęcz">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#TomaszNałęcz">Pan poseł Stefaniuk w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#TomaszNałęcz">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kilka wypowiedzi wstecz doszło do wymiany zdań. Pan poseł Lepper powiedział, że Polskie Stronnictwo Ludowe głosowało za likwidacją funduszu alimentacyjnego. Ja sprostowałem, iż to jest nieprawdą, a pan poseł Lepper wszedł na trybunę i powiedział, że jest prawdą. Na tym nie możemy poprzestać. Jestem w posiadaniu wydruku. Potem pan poseł Lepper złagodniał i mówił, że no oczywiście nie cały PSL głosował za likwidacją funduszu alimentacyjnego. Jest pan poseł Borczyk na sali, bardzo dobrze. Otóż głosowało 30 posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego. Była poprawka w ustawie o świadczeniach rodzinnych, głosowanie było 12 listopada. Za tą poprawką, która miała pozostawić fundusz alimentacyjny, głosowała całość Klubu Parlamentarnego PSL. Tak że jest to w takim razie kłamstwo i podtrzymywanie kłamstwa.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">I, panie pośle Borczyk, skoro pan tu jest, to chciałbym powiedzieć, że jeżeli był zarzut, to może być zarzut do was, bo u was akurat nie wszyscy głosowali za pozostawieniem funduszu alimentacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie marszałku, tutaj pozostawiam wydruki głosowania, w razie gdyby...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#TomaszNałęcz">Panie marszałku, to może raczej panu posłowi Lepperowi, bo ja panu ufam, więc nie muszę mieć tego na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#TomaszNałęcz"> Proponuję przesłać do klubu Samoobrony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Nie będę tego tematu komentował, ale jeszcze raz powiem: nie możemy bez reakcji pozostawiać w tej Izbie jawnych kłamstw i napaści na poszczególne kluby tych, którzy sobie pozostawiają monopol na obronę.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#TomaszNałęcz">Zgoda, panie pośle, nie ma co na temat wydruku dyskutować. Rzeczywiście trzeba ważyć odpowiedzialność za słowo i nie mówić rzeczy sprzecznych z faktami. Widzę, że pan poseł Borczyk też jest zażenowany.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Stryjewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bóg stworzył człowieka w dwóch osobach: mężczyzny i kobiety. Dopełnił dzieła stworzenia świata za pośrednictwem człowieka, w którym zamieszkał Jego Święty Duch. Mężczyzna i kobieta stanowią dwa odbicia tego samego Boga i są oboje obdarzeni tą samą łaską oraz tym samym powołaniem do czynienia sobie ziemi poddanej i do przekazywania życia.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To lekcja religii czy co...)</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#AntoniStanisławStryjewski">Przypomnę, to Bóg stworzył człowieka w dwóch osobach: mężczyzny i kobiety. Zatem mężczyzna i kobieta są tym samym człowiekiem, choć by wypełnić powołanie Boże, Bóg stworzył ich w biologicznej i emocjonalnej odmienności. Niepamiętanie o tej prawdzie, czy też przeciwstawianie się tej prawdzie, czy wreszcie zakłamywanie Bożej prawdy o dziele stworzenia człowieka zawsze musi się spotkać z przywołaniem Chrystusa: Na początku było inaczej. Przez zatwardziałość serc waszych zmieniacie swoimi ludzkimi zapisami porządek stworzenia, zmieniacie wolę Boga i Jego prawa.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kieruję te słowa do pani Jarugi-Nowackiej, by wezwać ją do niełamania Bożego ładu w dziele stworzenia poprzez swoją działalność społeczno-polityczną. Niech pani nie krzywdzi Polaków we wszystkich osobach - kobiet i mężczyzn, dorosłych i dzieci, zdrowych i mających się gorzej lub nawet inaczej. Ale i niech pani się przez swoje słowa i postępowanie sama nie krzywdzi. Wszak i pani jest świątynią Boga, więc i pani musi pamiętać, że jeśli pani zniszczy tę świątynię, to odpowie pani przed Bogiem.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#AntoniStanisławStryjewski">Dlaczego tak ostro formułuję moje słowa do pani...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, przepraszam, czy z szacunku dla przekonań religijnych wszystkich Polaków, pan poseł mógłby wrócić do rzeczy, mówić o projekcie sprawozdania i nie ewangelizować w tym momencie?</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: To nie jest ambona!)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#TomaszNałęcz">Przepraszam, ale uważam, że dochodzi jednak do rażącego naruszenia pewnych obyczajów, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Wrzodak: Jak pan nie rozumie, to...)</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle Wrzodak, wszystko rozumiem, proszę sięgnąć do stenogramu, naprawdę staram się jak najrzadziej w takich sytuacjach interweniować, ale są jednak pewne granice funkcjonowania... Nie, panie pośle, gdyby pan poseł Stryjewski tego typu apele wygłaszał w oświadczeniu poselskim, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Wrzodak: Pan przesadza, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#TomaszNałęcz">Ja prowadzę tę debatę, panie pośle Wrzodak.</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Niech pan nie cenzuruje.)</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#TomaszNałęcz">Ja nie cenzuruję, tylko proszę pana posła, żebyśmy kontynuowali debatę o informacji rządowej, a nie ewangelizowali się nawzajem, bo to nie jest to miejsce.</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Panie marszałku, to nie pana sprawa...)</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#TomaszNałęcz">To jest właśnie dokładnie, panie pośle Piłka, moja sprawa, bo prowadzę te obrady.</u>
          <u xml:id="u-125.11" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: To nie znaczy, że ma pan cenzurować...)</u>
          <u xml:id="u-125.12" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-125.13" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle Piłka, gdyby ktoś pana sumienie cenzurował na tej sali, bym tak samo reagował jak w tej chwili. I bardzo proszę pana posła Stryjewskiego o kontynuowanie wypowiedzi, a panów posłów o niepouczanie mnie, jak mam się zachowywać.</u>
          <u xml:id="u-125.14" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Wrzodak: Nie wyrósł pan z komunizmu jeszcze, panie marszałku, nie wyrósł pan.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Dlaczego tak ostro formułuję moje słowa do pani, gdy przedstawia pani, jako pełnomocnik rządu Leszka Millera, tzw. informację rządu o sytuacji kobiet w Polsce? Dlatego że w tej informacji zawarła pani całe morze insynuacji, całe morze nieprawdy o polskim społeczeństwie. Z podobnym kłamstwem na ustach, po wielekroć występowała pani tu, na tej sejmowej trybunie, i w wielu publicznych miejscach.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wnoszę o odrzucenie informacji rządu na temat sytuacji kobiet w Polsce. Przedkładam również wezwanie do premiera Millera o likwidacji Urzędu Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Statusu Mężczyzn i Kobiet. Pieniądze na utrzymanie biura i jego niegodziwą działalność są potrzebne społeczeństwu - już nie na jego rozwój, którego nie ma, ale na pokrycie choćby w cząstce niedostatku i ubóstwa, które zgotowała nam także formacja polityczna, której reprezentantami są i premier, i pełnomocniczka premiera.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#AntoniStanisławStryjewski"> Zamiast tych pastelowych mebelków proszę dać pieniądze matkom i osobom tych pieniędzy potrzebującym.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polska, ukształtowana kulturowo i cywilizacyjnie w blasku Ewangelii, dostrzega i szanuje tożsamość człowieka w mężczyźnie i kobiecie. Polska przez wieki szanowała odmienność dróg mężczyzny i kobiety prowadzących do wypełnienia Bożego nakazu czynienia sobie ziemi ojczystej poddaną i rozmnażania się.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#AntoniStanisławStryjewski">Czy pomysły ideologów lewicowo-liberalnych pomogły Polakom i Polsce w realizacji misji człowieka? Jeśli nie umiecie państwo uszanować godności mężczyzny i kobiety, hołdując... lub nawet prowokując zgorszenie, wyzucie z moralnych uczuć i zachowań, to jak możecie wyrażać publicznie słowa współczucia czy przygany. Ustanówcie - albo jeśli sami nie potraficie, to nie przeszkadzajcie - prawa chroniące nas przed pornografią, obsceniczną pseudokulturą, przemocą medialną. Wesprzyjcie prokuratury i sądy - polskie, ale także międzynarodowe - w skutecznym wypełnianiu godziwego prawa. Nie można bowiem robić z kobiet przedmiotu pożądania i użycia, a z mężczyzn zwyrodniałych istot ludzko-zwierzęcych. Pytam się otwarcie: dlaczego po wielekroć prawem stanowionym - waszego autorstwa lub przy waszej pomocy - dopuszczano pornografię, obsceniczność, przemoc, zboczenia? Tak wygląda wasza troska? To tylko zgorszenie. To tylko grzech obłudy, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#AntoniStanisławStryjewski">Jeżeli państwu zależy tak na macierzyństwie kobiet i ojcostwie mężczyzn, to dlaczego demoralizujecie ich ideologią „prawa do własnego brzucha”, ideologią bycia nieczłowiekiem pod sercem matki? Dlaczego zabraliście - jeszcze za czasów komuny i PRL-u - ojcom szansę na godziwy rodzinny zarobek, z którego utrzymaliby oni nie tylko siebie, ale żony i matki dzieciom oraz te dzieci?</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#AntoniStanisławStryjewski">Czy to nie i wy, lewicowi demagodzy wyciągnęliście kobietę z domu, by musiała zapracować na swoje utrzymanie, a niekiedy nawet na utrzymanie całej rodziny? Dziś mówicie o niedyskryminacji zawodowej Polaków. Znamy te hasła: kobiety na traktory, kobiety do hut i kopalń, kobiety do karabinów. Dopełniacie je dziś hasłami: mężczyźni do banków nasienia i do pieluch. Czy taki był zamysł Boży względem kobiet i mężczyzn, panie premierze i pani pełnomocniczko?</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas!)</u>
          <u xml:id="u-126.10" who="#AntoniStanisławStryjewski">Uznajcie ojcostwo, dając ojcom własność i pracę, dając ład w prawie i kulturze.</u>
          <u xml:id="u-126.11" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Premierze! Pani Pełnomocniczko! Doceńcie macierzyństwo, nie niszcząc świętości kobiet przez zamienianie ich w przedmiot pożądania i użycia,...</u>
          <u xml:id="u-126.12" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-126.13" who="#AntoniStanisławStryjewski">... wynagradzając ból i trudy rodzenia oraz wychowania dzieci, chociażby uznając to jako równoważne pracy zawodowej, i w konsekwencji zapewniając dochód wychowawczy i zabezpieczenie emerytalne.</u>
          <u xml:id="u-126.14" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie jesteśmy przeciwnikami ani wykształcenia kobiet, ani ich pracy w otwartym społeczeństwie, ani ich udziału w kulturze, nauce, życiu społecznym i politycznym.</u>
          <u xml:id="u-126.15" who="#komentarz">(Poseł Zofia Grzebisz-Nowicka: I to mówi wykształcony człowiek!)</u>
          <u xml:id="u-126.16" who="#AntoniStanisławStryjewski">To wykształcenie, praca, kultura, nauka, życie społeczne i polityczne jest potrzebne wszystkim Polakom bez względu na płeć - nie tylko kobietom. Ład w rodzinie nie jest potrzebny tylko kobietom - potrzebny jest każdej osobie w rodzinie. Przemoc, którą pozwalacie propagować bądź nawet sami propagujecie, choćby pod pozorem dostosowywania do wymogów, do wzorców i do praw różnych organizacji i instytucji światowych, w tym do Unii Europejskiej, przynosi dziś i będzie przynosić jutro zatrute owoce. Czyż aborcja, eutanazja, homoseksualizm są świetlanymi osiągnięciami humanizmu cywilizacji Europy, czy też są jego zaprzeczeniem? Czyż nie są grzechem, nieporządkiem, przemocą wobec godności ludzkiej, ładu rodzinnego i społecznego? Są w istocie barbarzyństwem.</u>
          <u xml:id="u-126.17" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie jest osiągnięciem prokobiecym wyrzucanie kobiet z domów rodzinnych za chlebem, i to do późnej starości. Nie są osiągnięciami prokobiecymi prawa feminizujące mężczyzn i ojców. Nie jest osiągnięciem prokobiecym wyzucie z elementarnej świadomości kobiet godności ich powołania do macierzyństwa i świętości życia. Nie są osiągnięciami prokobiecymi: pseudoedukacja za krwawicę, bezrobocie restrukturyzacyjne lub prywatyzacyjne. Nie są osiągnięciami prokobiecymi działania i propaganda antyrodzinna, antyczłowiecza....</u>
          <u xml:id="u-126.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas minął.)</u>
          <u xml:id="u-126.19" who="#AntoniStanisławStryjewski">...takich osób, jak choćby pani pełnomocniczka Jaruga-Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-126.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-126.21" who="#AntoniStanisławStryjewski">Jeszcze raz powiem, przemoc w rodzinie i na ulicy, zgorszenie i lubieżność zachowań, obsceniczność nowej kultury, alkoholizm i narkomania, wreszcie zatrważający zły stan zdrowia Polaków i tragiczne położenie materialne, to także zasługa środowisk, które reprezentuje pani pełnomocniczka Jaruga-Nowacka i pan premier Leszek Miller.</u>
          <u xml:id="u-126.22" who="#AntoniStanisławStryjewski">Pani Pełnomocniczko! Nie potrzeba nam obcych wzorów, nakazów i praw. Tak więc niech nie przymusza nas pani do przyjmowania poronionych pomysłów i idei z Kairu, Pekinu czy Buenos Aires. Niech nie wprowadza nas pani z czerwono-różowo-niebieskim towarzystwem w krąg cywilizacji śmierci oznaczony symbolami różnych gwiazd.</u>
          <u xml:id="u-126.23" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: Czas minął!)</u>
          <u xml:id="u-126.24" who="#AntoniStanisławStryjewski">Ot, chociażby do Unii Europejskiej Te obce nam wzorce idei prawa zabijają przede wszystkim dziewczęta i kobiety.</u>
          <u xml:id="u-126.25" who="#komentarz">(Głosy z sali: Panie marszałku! Panie marszałku! Panie marszałku!)</u>
          <u xml:id="u-126.26" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na koniec przypomnę decyzję dotyczącą kobiet rządu Leszka Millera i pani pełnomocniczki do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn w ciągu 2,5 roku działania: skrócone urlopy macierzyńskie, zabrane zasiłki porodowe, ograniczone zasiłki wychowawcze poprzez manipulację dochodami, ponadto obniżenie standardów zatrudnienia poprzez zmiany w Kodeksie pracy, w tym ograniczenie zasiłków chorobowych i zmniejszenie wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, zabrany fundusz alimentacyjny, ograniczone środki na badania medyczne i leczenie, chociażby np. chorób nowotworowych, w efekcie zwiększono ich umieralność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, proszę o postawienie kropki. Mówi pan najdłużej w tej Izbie, przedłużyłem panu wystąpienie o sto procent...</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#komentarz">(Poseł Marta Fogler: Już było więcej niż sto procent.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie marszałku, będę już kończył...</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Czas! Czas!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#TomaszNałęcz">...żeby nie dyskryminować poglądów, które są w mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, proszę o zakończenie wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Jeszcze parę...</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#AntoniStanisławStryjewski">Będę kończył, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#TomaszNałęcz">Ale już proszę skończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Przypomnę. I parę propozycji dla kobiet, które mają państwo - premier i pełnomocniczka - na najbliższą przyszłość: złupienie dochodów poprzez zwiększenie podatków...</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#AntoniStanisławStryjewski">‍... co odzwierciedli się zwiększeniem ubóstwa i bezdomności, również kobiet, wzrost bezrobocia w kraju na skutek...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, dziękuję panu za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, proszę mnie nie zmuszać do brutalności. Dziękuję panu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Proszę mi pozwolić dokończyć tę myśl.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nieee...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, podziękowałem panu już za wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie marszałku, przeszkadzał mi pan sukcesywnie, proszę mi pozwolić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, przedłużyłem panu wystąpienie o 7 minut. Na litość Boską, no chyba jakaś przyzwoitość obowiązuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Będę kończył, mam jeszcze cztery sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#TomaszNałęcz">Już pan skończył, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Nie skończyłem, proszę pana.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękujemy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, dziękuję panu za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, nie może mnie mówca terroryzować i mówić tyle, ile chce. Dziękuję panu.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, dziękuję panu bardzo. Za chwilę pana przywołam do porządku. Proszę zejść z trybuny, panie pośle, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Kobiety się za nim ujmują, proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, no, naprawdę jesteśmy w kłopotliwej sytuacji. Proszę spojrzeć na wydruk czasu, o ile panu przedłużyłem czas.</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, przecież ja panu od 5 minut sygnalizuję koniec wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Panie marszałku...Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-143.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Cztery zdania mam do powiedzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#TomaszNałęcz">Proszę bardzo, panie pośle, cztery zdania, ale krótkie.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Panie marszałku...No, panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#TomaszNałęcz">Będzie szybciej, szanowne panie. Chodzi mi o czas.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, my pomożemy. My byśmy go wyprowadziły, jaki problem?)</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#TomaszNałęcz">No, szanowne panie, no naprawdę, przecież...</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Sosnowska: Poseł nie rozumie, co gada.)</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#TomaszNałęcz">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie marszałku, przypomnę propozycje: wzrost bezrobocia w kraju na skutek integracji z Unią Europejską i wygnanie zwłaszcza młodych dziewcząt i kobiet za chlebem do obcych krajów. Co będą tam robić? Przypomnę, że w Republice Federalnej legalne jest samozatrudnienie polskich prostytutek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, dotrzymaliśmy umowy, to były cztery zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Zalegalizowanie zabijania dzieci poczętych na tzw. życzenie matki, z przyczyn ekonomicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#TomaszNałęcz">Czwarte. Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Zalegalizowanie związków...</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Trzy jeszcze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, naprawdę, to już przekracza wszelkie wyobrażenia o prowadzeniu debaty.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi. Zawarliśmy umowę - cztery zdania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Mirosławę Kątną.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Mirka, dołóż mu!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MirosławaKątna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! No, trudno jest zabierać głos po panu pośle Stryjewskim. A moja trudność może dodatkowo polega na tym, że z pewnym ubolewaniem i żalem dzisiaj tu zabieram głos, albowiem rozczarowana jestem dotychczasowym tonem tej debaty. Sądziłam, że będzie to debata o ważnym bardzo problemie, jaki dotyka polskie kobiety, a tymczasem, jak zawsze w tej Izbie, ta dyskusja stała się polityczna - i to w bardzo złym stylu.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: To jest bieda po prostu.)</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#MirosławaKątna">Nie o biedzie dzisiaj mieliśmy mówić. Mieliśmy mówić o sytuacji polskich kobiet, a tymczasem ta trybuna aż rozgrzana jest od demagogii, od wzajemnych oszczerstw i oskarżeń. Tak naprawdę nie do końca to wyjaśnia sytuację polskich kobiet.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#MirosławaKątna">Ponadto nie bardzo rozumiem, dlaczego moi przedmówcy, głównie kobiety, ustosunkowują się szczególnie napastliwie i zjadliwie do informacji rządu, do osoby pani minister Jarugi-Nowackiej, jakby zapominając, że ta informacja miała być przyczynkiem do naszej merytorycznej dyskusji. Żałuję, że tak się nie stało.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#MirosławaKątna">Przechodzę do tematu, którym chciałabym dzisiaj Wysoką Izbę zainteresować. Otóż w różnych przypadkach dramatów życia kobiecego, takich jak niedostatek, bieda, nierówne szanse, jednym z ważnych problemów, a może najważniejszym są mroczne tajemnice kobiet uwikłanych w przemoc. Wprawdzie ostatnie lata przyniosły znaczące zmiany w postrzeganiu zjawiska przemocy wobec kobiet, w szczególności przemocy domowej i seksualnej, niemniej problem przemocy wobec kobiet jest coraz bardziej widoczny w środkach masowego przekazu, powstaje coraz więcej programów oraz organizacji pozarządowych zajmujących się tą problematyką. Pomimo licznych zmian przemoc wobec kobiet wciąż otaczana jest jednak mgłą tajemnicy i uprzedzeń podtrzymywanych przez silnie ugruntowane w tradycji normy postępowania oparte na poczuciu wstydu i winy. Szczególnie ujawniają się one w niewielkich społecznościach małych miasteczek i wsi. W świadomości społecznej ciągle silnie ugruntowane są stereotypy dotyczące roli kobiety i mężczyzny w rodzinie i w życiu publicznym. Usprawiedliwiają one m.in. reakcje mężczyzn na „niewłaściwe”, odbiegające od oczekiwań społecznych zachowania kobiet. Przecież gdzie, jak nie w polskim folklorze ludowym wciąż funkcjonują takie przysłowia, jak: „Gdy mąż żony nie bije, to jej wątroba gnije” czy też „Bije, to znaczy, kocha”.</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#MirosławaKątna">Kobiety ofiary przemocy same również nie są wolne od mitów i stereotypów dotyczących rodziny oraz społecznie akceptowanych zachowań kobiet i mężczyzn. Kobiety np. często ulegają powszechnie obowiązującemu mitowi na temat roli ojca w wychowaniu dzieci i godzą się na przemoc, aby utrzymać pełną rodzinę i nie pozbawiać dziecka ojca.</u>
          <u xml:id="u-152.6" who="#MirosławaKątna">Tu kilkanaście czy kilkadziesiąt minut temu jedna z koleżanek powoływała się na raport poprzedniego pełnomocnika rządu do spraw rodziny. Powiem szczerze, że jestem zażenowana przywołaniem zarówno tego dokumentu, jak i całej ideologii tamtych czasów. Przecież to była główna linia ideologiczna pełnomocnika rządu w tamtych czasach, który mówił, że kobieta i rodzina to najważniejsze, nierozerwalne nawet wówczas, kiedy kobieta jest ofiarą z połamanymi żebrami, z wybitym zębem i poszarpanym ciałem.</u>
          <u xml:id="u-152.7" who="#MirosławaKątna">Nie do przecenienia jest również w tej kwestii rola Kościoła katolickiego w utrwalaniu tradycyjnej wizji rodziny oraz społecznej roli kobiety i mężczyzny. Podkreślanie przez Kościół nierozerwalności więzi małżeńskich w połączeniu z obowiązującymi stereotypami i mitami oraz niedostatkami istniejącego systemu prawnego i instytucjonalnego przeciwdziałania przemocy wobec kobiet sprawia, że podjęcie decyzji o uwolnieniu się z krzywdzącego związku staje się bardzo trudne. I dziś, u progu XXI w., bardzo często za sprawą takich poglądów pozwalamy na to, żeby kat dalej pastwił się nad swoją ofiarą.</u>
          <u xml:id="u-152.8" who="#MirosławaKątna">System prawny oraz działalność organów ścigania zbyt często okazują się nieskuteczne i nie odpowiadają rzeczywistym potrzebom ofiar przemocy. Policja nierzadko traktuje przemoc domową jako wewnętrzną sprawę rodziny i odmawia interwencji. Funkcjonariusze często zniechęcają kobiety do wszczynania sprawy, wmawiając im, że istniejące dowody nie są wystarczające do skazania sprawcy i, zachęcając je do przemyślenia sprawy, na ogół sugerują wycofanie. Wszczęcie postępowania i skazanie sprawcy często niewiele zmienia w życiu pokrzywdzonej kobiety. Wyrok najczęściej jest w zawieszeniu, a w tym czasie ofiary zmuszone są żyć ze swymi oprawcami pod jednym dachem, narażając się często na dalszą eskalację przemocy. Sprawcy nierzadko usiłują wymusić na ofierze wycofanie skargi.</u>
          <u xml:id="u-152.9" who="#MirosławaKątna">Sprawy o zgwałcenie również są traktowane przez organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości w sposób budzący wiele zastrzeżeń, a zapadające wyroki są skandalicznie niskie. Sprawia to, że kobiety często nie zgłaszają przestępstwa zgwałcenia.</u>
          <u xml:id="u-152.10" who="#MirosławaKątna">„Litera prawa” i „prawo w praktyce” to dwie zupełnie różne rzeczy. W rzeczywistości organa ścigania rzadko traktują przestępstwa znęcania się nad rodziną z należytą powagą. Powszechną praktyką jest ściganie tego typu przestępstw dopiero na wyraźne życzenie ofiary. Zatrzymanie na 48 godzin i areszt tymczasowy są stosowane sporadycznie nawet w ciężkich przypadkach, gdy życie ofiary jest zagrożone. Stosunkowo najczęściej zatrzymywani są sprawcy nietrzeźwi, których policja odwozi do izby wytrzeźwień, ale następnego dnia pojawiają się z aktem i gotowością odwetu czy wręcz mordu w swoich oczach. Bardzo często organy ścigania wymagają, aby sama ofiara dostarczyła dobrze udokumentowaną skargę, i odmawiają wszczęcia postępowania, jeśli ich zdaniem przedstawiony materiał dowodowy nie daje szans na skierowanie aktu oskarżenia. Bardzo często wszczęcie postępowania policja uzależnia od przedstawienia licznych obdukcji lekarskich, a wiemy wszyscy, że oprócz finansowej bariery w uzyskaniu zaświadczenia lekarskiego istnieje jeszcze bariera ograniczonej dostępności do uprawnionych lekarzy.</u>
          <u xml:id="u-152.11" who="#MirosławaKątna">Następnym problemem, z jakim zazwyczaj spotykają się kobiety ofiary przemocy domowej, jest brak świadków. Sąsiedzi najczęściej milczą i nie chcą się wikłać w prywatne spory rodzinne, nie chcą być ciągani po sądach. W Polsce panuje powszechne przekonanie, że bardzo trudno jest zebrać przekonujące dowody znęcania się nad rodziną. Czy nie jest to kolejny dowód naszej kołtuńskiej moralności, naszej polskiej dulszczyzny? Nie mamy zwyczaju przesłuchiwania świadków na miejscu zdarzenia bezpośrednio po zajściu, kiedy istnieje duże prawdopodobieństwo, że sąsiedzi np. byliby skłonni do składania zeznań.</u>
          <u xml:id="u-152.12" who="#MirosławaKątna">W polskich warunkach również mówienie o zawieszaniu wykonania kary wydaje się często pozbawione sensu i w praktyce prowadzi do poczucia bezkarności u sprawców i braku wiary w skuteczność wymiaru sprawiedliwości u ofiary. Nie ma ofert terapii dla sprawców, a naruszenie warunków zawieszania nie wiąże się najczęściej z żadnymi konsekwencjami wobec nich. O nieskuteczności orzekanych kar świadczy wysoki współczynnik recydywy. Prawie 80% sprawców powraca na drogę przestępstwa, gdzie ofiarami najczęściej są kobieta i dzieci.</u>
          <u xml:id="u-152.13" who="#MirosławaKątna">Wyraźnym mankamentem istniejącego prawa jest m.in. brak instytucji natychmiastowej izolacji sprawcy od ofiary. Luki prawne w połączeniu z nieskutecznością w egzekwowaniu istniejącego prawa powodują, że wiele kobiet nie decyduje się na powiadomienie organów ścigania o zaistniałym przestępstwie, inne zaś wycofują złożone już skargi. Istniejące problemy mieszkaniowe dodatkowo pogarszają trudną sytuację kobiet pokrzywdzonych w wyniku przemocy i stanowią poważną barierę przy podejmowaniu decyzji o uwolnieniu się od krzywdzącego związku.</u>
          <u xml:id="u-152.14" who="#MirosławaKątna">Według Ministerstwa Sprawiedliwości co roku około 50 maltretowanych kobiet usiłuje popełnić samobójstwo. W skali roku około 200 procesów o morderstwo jest związanych z przypadkami przemocy w rodzinie. I choć w ostatnich latach zaznaczył się widoczny postęp w zakresie programów rządowych, które dziś prezentowała w skrócie pani minister Jaruga-Nowacka, a ogromną rolę odgrywają również kobiece organizacje pozarządowe, to kobiety, które doznają przemocy, ciągle nie otrzymują wsparcia psychologicznego i wsparcia prawnego w należytych formach. W Polsce generalnie brakuje miejsc, gdzie kobiety mogłyby znaleźć pomoc lub bezpieczne schronienie. Te, które padły ofiarą domowej przemocy, mają ograniczony dostęp do pomocy psychologicznej i prawnej. Liczba schronisk dla maltretowanych kobiet jest ograniczona, a panujący tam reżim w postaci regulaminów jest niedopuszczalny.</u>
          <u xml:id="u-152.15" who="#MirosławaKątna">Na zakończenie chcę powiedzieć, że to, co dzisiaj przedstawiła pani minister, co zarysowała w informacji rządu, to są te zadania, które tu, w tej Izbie, powinniśmy promować. Powinniśmy mówić o tym, żeby wreszcie powiedzieć: zero tolerancji dla przemocy, maksymalne kary dla sprawców, dokładna informacja i pomoc psychologiczna i prawna dla kobiet. I sądziłam, że tu, w tej Izbie, kobiety, które były moimi przedmówczyniami, w ten sposób będą dawały wyraz swojemu solidaryzmowi kobiecemu, a nie krytykanctwu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Martę Fogler występującą w imieniu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MartaFogler">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#MartaFogler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Z informacji rządu o sytuacji kobiet w Polsce nie dowiedziałam się niczego nowego. Co więcej, okazuje się, że sytuacja kobiet przez te dwa lata, odkąd jest pani pełnomocnikiem rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn, wcale się nie poprawiła - co pani zresztą w swoim wystąpieniu potwierdza - a nawet się stale pogarsza. Czy naprawdę uważa pani, że sposobem na poprawę losu polskich kobiet są konferencje, seminaria, propagandowe akcje autopromocyjne polegające na wręczaniu broszek przy jednoczesnym skracaniu przez ten rząd urlopów macierzyńskich, zmniejszaniu zasiłków, świadczeń rodzinnych i likwidacji funduszu alimentacyjnego? Co zrobiła pani jako pełnomocnik rządu do spraw równego statusu dla poprawy życia samotnych matek? Bo dla kobiet i dzieci, ofiar przemocy, nic, co pani dzisiaj w swoim wystąpieniu przyznała. W raporcie rząd przedstawia, że dyskryminacja kobiet się nie zmniejszyła, prostytucja nieletnich narasta, bezrobocie wśród kobiet się zwiększa. To czemu ma służyć i czemu służy pani urząd? Jaki kobiety polskie mają wymierny zysk z istnienia pani urzędu i z tego, że pani temu urzędowi szefuje? Przecież to organizacje samorządowe - i chwała im za to - biorą na siebie ciężar organizowania pomocy dla ofiar przemocy, samotnych matek, pomocy psychologicznej dla kobiet. A pani buja w obłokach nowomowy. Bo zmiany w Kodeksie pracy dotyczące dyskryminacji to nie jest zasługa rządu, to wynika jedynie z dyrektyw Unii Europejskiej i konieczności dostosowania naszego prawa do prawa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#MartaFogler">Być może to z tego powodu, że rząd niczego nie zrobił, by poprawić sytuację kobiet, i zdaje sobie z tego sprawę, dokument tu omawiany nosi tytuł: „Informacja rządu o sytuacji kobiet w Polsce” (a ta sytuacja, to wszyscy wiedzą, jest bardzo niedobra, szczególnie w regionach dotkniętych strukturalnym bezrobociem), nie zaś: o działaniach rządu na rzecz kobiet. Ja bym się bardzo chciała dowiedzieć, jakie były rzeczywiste działania rządu na rzecz kobiet przez te dwa lata.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#MartaFogler">W raporcie, który pani tutaj przedstawiła, jest pomieszanie z poplątaniem - tego, co jest w Unii Europejskiej, tego, co rząd zamierza zrobić, tego, co powinno być zrobione, nawet rząd Buzka jest w tym wszystkim chwalony. To jest groch z kapustą. Tylko my się nie możemy dowiedzieć, co rząd Leszka Millera zrobił dla kobiet. Bo moim zdaniem nie zrobił nic, poza tym, o czym już mówiłam - że skrócił urlopy macierzyńskie, zlikwidował fundusz alimentacyjny itd.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#MartaFogler">Mam pytanie do pani minister, póki pani na tym urzędzie króluje, czy zabierze się pani wreszcie za prawdziwe działania na rzecz tych kobiet, które same nie mogą bądź nie umieją sobie poradzić. Nie wszystkie są silne i przebojowe i nie wszystkie takimi mogą lub potrafią być. Trzeba się wyzbyć tej feministycznej nowomowy, bo trafia ona głównie do specjalistek od gender studies, a nie trafia do przeciętnych, normalnych polskich kobiet. Trzeba się zabrać za konkretne działania, bo myślę, że zechce pani udowodnić, że wydatki naszego państwa na urząd pani nie idą na marne. A my mamy co do tego bardzo poważne podejrzenia. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Marne te oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-154.7" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Łukacijewska: Nie jest tak źle. Lepsze takie niż żadne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią Joannę Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Z informacji rządu o sytuacji kobiet w Polsce wynika jednoznacznie, że w naszym kraju występuje dyskryminacja ze względu na płeć. Mimo że rząd podjął wiele działań mających na celu zmniejszenie zakresu tego niedopuszczalnego zjawiska, być kobietą w Polsce nie jest ani lekko, ani łatwo, ani przyjemnie.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! Przedstawiony raport oceniam wysoko jako rzeczowy i rzetelny. Niemniej jeden jego fragment budzi co najmniej zdziwienie i niepokój. Oto na str. 35 czytamy, że zdaniem rządu przed podjęciem jakichkolwiek zmian legislacyjnych w zakresie regulowanym ustawą z 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży konieczne jest dokonanie oceny dotychczasowego funkcjonowania tej ustawy i spowodowanie, aby jej postanowienia były właściwie wykonywane.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! Pani Minister! Takie stawianie sprawy to oczywiste nieporozumienie. Rząd miał już dostatecznie dużo czasu na dokonanie takich ocen i stwierdzenie, że ustawa z 1993 r. funkcjonuje źle, bo złe prawo nie może dobrze funkcjonować i dlatego trzeba je jak najszybciej zmienić. Nic tu nie pomoże międzyresortowy zespół do spraw oceny realizacji ustawy z 1993 r. Złą ustawę, łamiącą w sposób rażący prawa kobiet, a zwłaszcza prawo do samostanowienia w dziedzinie rozrodczości, i będącą przyczyną setek tysięcy dramatów - zamiast monitorować, należy po prostu zastąpić nową, dobrą ustawą. Budzi zdziwienie, że rząd, tak płodny w inicjatywy ustawodawcze, w tym zakresie nie podjął żadnej inicjatywy i, co gorsza, nie widzi takiej potrzeby. A przecież ustawa z 1993 r. jest sprzeczna z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, gdyż łamie prawa kobiet. Obecny zaś stan prawny i faktyczny nie odpowiada wymogom nowoczesnego państwa prawa.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#JoannaSenyszyn">Na szczęście Parlamentarna Grupa Kobiet, którą mam zaszczyt reprezentować, zawsze dbała o prawa kobiet i ich broniła. Z jej inicjatywy powstał, akceptowany przez organizacje kobiece, projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie - ustawy nowoczesnej, respektującej powszechnie w świecie uznawane prawa do wolnego i odpowiedzialnego decydowania o tym, czy, ile, kiedy i w jakich odstępach czasu mieć dzieci, oraz do informacji i wszelkich środków umożliwiających osiągnięcie tego celu.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! Celem ustawy o świadomym rodzicielstwie jest wzmocnienie jego ochrony, w szczególności poprzez: rozszerzenie zakresu ochrony zdrowia seksualnego oraz prawa do samostanowienia w dziedzinie rozrodczości; określenie uprawnień jednostki w związku z realizacją prawa do świadomego rodzicielstwa; określenie obowiązków właściwych organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego w zakresie ochrony tego prawa; określenie obowiązków lekarzy i innych osób odpowiedzialnych za ochronę zdrowia seksualnego i realizację prawa do samostanowienia w dziedzinie rozrodczości; objęcie refundacją wspomaganej prokreacji, to jest trzykrotnego zapłodnienia in vitro. Przede wszystkim jednak projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie ma zapewnić zgodność ustawodawstwa zwykłego z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#JoannaSenyszyn">Dlatego klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie i będziemy go niezwłocznie wnosić do laski marszałkowskiej. Chcemy bowiem żyć w kraju, w którym zarówno ci, którzy chcą mieć dzieci, jak i ci mniej liczni, którzy nie chcą ich mieć, mają możliwość realizacji swoich celów zgodnie z obowiązującym prawem, a nie poprzez jego łamanie. Paradoksalnie przepisy liberalizujące przerywanie ciąży w połączeniu z obowiązkową edukacją seksualną od najmłodszych lat i refundowaną antykoncepcją przyczynią się do zmniejszenia liczby zabiegów przerywania ciąży. Nic zatem dziwnego, że najbardziej zaniepokojone napisanym przeze mnie projektem ustawy o świadomym rodzicielstwie jest podziemie aborcyjne, które ustami niektórych polityków, ale też zwyczajnych, wprowadzonych w błąd ludzi broni swojego status quo przynoszącego rocznie setki milionów złotych nielegalnych dochodów.</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! Apeluję do posłów, zwłaszcza do posłów Samoobrony, której przewodniczący pan Andrzej Lepper apelował przed chwilą z tej trybuny do nas: Nie poddawajcie się lobbingowi podziemia aborcyjnego i poprzyjcie projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie. A wówczas, kiedy za rok będziemy debatować o sytuacji kobiet w Polsce, będzie ona już lepsza pod każdym względem - pod względem ekonomicznym, co oczywiście jako profesor ekonomii uważam za kluczowe, ale też pod względem zapewnienia i respektowania praw i wolności. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#TomaszNałęcz">Bardzo dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł...</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#TomaszNałęcz">Przepraszam, bo już jestem zdezorientowany.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#TomaszNałęcz">Pani poseł Joanna Senyszyn miała teraz wystąpić, a słyszę, że wystąpić ma pani poseł Michalak.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Pani Senyszyn występowała.)</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#TomaszNałęcz">Przepraszam, pani poseł Sosnowska miała teraz wystąpić.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani Bańkowska dyryguje nami, przestawia nas...)</u>
          <u xml:id="u-157.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani poseł Winiarczyk wypadła.)</u>
          <u xml:id="u-157.8" who="#TomaszNałęcz">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-157.9" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-157.10" who="#TomaszNałęcz">Panowie, bardzo proszę, żebyście się panowie nie angażowali, jak uzgadniam coś z panią poseł Bańkowską.</u>
          <u xml:id="u-157.11" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Wypadła pani poseł Winiarczyk.)</u>
          <u xml:id="u-157.12" who="#TomaszNałęcz">Pani poseł Michalak, jak rozumiem,</u>
          <u xml:id="u-157.13" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę panią poseł Michalak o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AldonaMichalak">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Chciałabym włączyć się do debaty na temat sytuacji kobiet i przedstawić sprawę z innego punktu widzenia. Chciałabym powiedzieć, że materialne bezpieczeństwo powinno być zabezpieczone nie tylko poprzez świadczenia z budżetu i pracę najemną, ale również poprzez pracę wykonywaną przez kobiety na własny rachunek. Temu rządowi, przedkładającemu Wysokiej Izbie projekty dziesiątków ustaw, uzasadniającemu to potrzebą dostosowania naszych uregulowań do Unii Europejskiej, proponuję wykorzystanie praktyki tych krajów, krajów europejskich, w obszarze wspomagania kobiet samodzielnie wykonujących pracę. Otóż podczas konferencji pod nazwą „Czwarty okrągły stół bankowców oraz małych i średnich przedsiębiorstw”, która odbyła się w marcu 2001 r. z udziałem kilkunastu ekspertów Komisji Europejskiej, zaprezentowali oni rozwiązanie znakomicie funkcjonujące w Unii. Na przykład w Finlandii publiczna instytucja finansowa Finvera spełnia jedną ze swoich misji poprzez udzielanie gwarancji, poręczeń i pożyczek kobietom przedsiębiorcom. Ze względu na duże bezrobocie w Finlandii na początku lat dziewięćdziesiątych rząd podjął decyzję polityczną o powołaniu tej instytucji. Od 1997 r. działa program Finvery, w ramach którego udziela się pożyczek, mikropożyczek i kredytów w skali od 3600 do 33 600 euro. Oprocentowanie takiego kredytu opiera się na bazie stopy EURIBOR plus 4,5 i minus 3 punkty procentowe. W sumie dla mikroprzedsiębiorstwa, małego przedsiębiorstwa zatrudniającego do 10 osób, wysokość oprocentowania wynosi 3,5 punktu procentowego. A dla kobiet przedsiębiorców to oprocentowanie jest o pół procent niższe. Dlaczego? Dlatego że kobiety przedsiębiorcy są, że tak powiem, mniej ryzykogenne. One podejmują mniejsze ryzyko. Kobiety przedsiębiorcy działają rozważniej i rozsądniej niż panowie. Taka jest rzeczywistość. To wykazały badania.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: O czym to świadczy?)</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#AldonaMichalak">O tym świadczy, że należy wspierać kobiety, a może mniej ryzykowna będzie nasza gospodarka, i należy słuchać kobiet.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#AldonaMichalak">Chciałabym również przytoczyć na dowód na to, że to się opłaca, opłaca się wielu stronom - opłaca się państwu, opłaca się bankom, opłaca się rodzinom - wyniki badań. Kobiety podejmują przede wszystkim działalność w sferze usług. Lepiej porozumiewają się z innymi kobietami, jeśli chodzi o przedsiębiorczość. Dlatego uruchomiono również sieć agencji, które przekazują informacje dotyczące formułowania, sporządzania biznesplanu i weryfikowania tego biznesplanu. To wszystko są decyzje polityczne, podejmowane przez rządy. Dlaczego mówię, że przez rządy? Dlatego że w Szwecji również funkcjonuje podobny program. Szwecja również poszła w tym kierunku. Też finansuje, kredytuje działalność kobiet przedsiębiorców. Aby przedsiębiorstwo zostało uznane za przedsiębiorstwo prowadzone przez kobietę, musi ona posiadać minimum 50% udziałów, a więc być minimum w połowie właścicielką, lub być osobą zarządzającą, lub osobą odpowiedzialną za prowadzenie danego przedsiębiorstwa. Jest to niezwykle istotna sprawa. Niestety, jeżeli popatrzymy na warunki finansowania, kredytowania w Polsce, to okazuje się, że jeśli do stopy VIBOR, która na dzień dzisiejszy wynosi od 5,6% do około 6%, dodamy marżę ryzyka, którą stosują banki, a banki stosują stawki o rozpiętości od 3,5 do 5, to jeżelibyśmy nawet dołożyli dofinansowanie ze strony państwa odsetek, czyli te 3 punkty procentowe, to i tak oprocentowanie kredytu byłoby w wysokości ponad 10%. Porównajmy to z warunkami fińskimi. Dlaczego mówię o stopie VIBOR dla złotego? Dlatego że euro jest bardzo ryzykowne, branie kredytu w euro jest obarczone jeszcze ryzykiem, jeśli chodzi o cenę, o kurs, tak zwanym ryzykiem kursowym. Niestety wysokość tego oprocentowania jest niezachęcająca dla przedsiębiorców, nie mówiąc już o kobietach przedsiębiorcach. Ponadto beneficjentem tych subsydiów byłyby tylko banki, które w zamian by nie ponosiły ryzyka. Dlatego niestety należałoby sięgnąć głębiej do naszego systemu finansowego, a mianowicie zająć się problemem ograniczenia lichwy, ponieważ lichwa istnieje; istnieje w bankach, lichwa istnieje w instytucjach finansowych, parakredytowych, w instytucjach pożyczkowych. Ta lichwa dręczy, wysysa przedsiębiorczość, utrąca przedsiębiorczość nie tylko mężczyzn, ale i kobiet. Jeśli chodzi o lichwę, to chciałabym Wysoką Izbę poinformować, że zasięgnęłam opinii Biura Studiów i Ekspertyz naszego Sejmu, iż rozwiązanie ograniczające wysokość odsetek, a więc tzw. pułap maksymalny odsetek, istnieje w ustawodawstwach innych państw, istnieje na przykład w ustawodawstwie francuskim. Za lichwę, czyli za niedozwolone oprocentowanie, uznano przypadek, kiedy pożyczka lichwiarska jest udzielana na procent, który przewyższa w czasie, w którym jest udzielana, o co najmniej 1/3 średnią efektywną stopę procentową stosowaną w poprzednim kwartale w roku oraz przez instytucje kredytowe w stosunku do pożyczek tej samej natury, tego samego rodzaju, z podobnymi ryzykami, co określają odpowiednie władze po konsultacji z narodową radą kredytową. To jest niezwykle ważne dla funkcjonowania i gospodarki, i kobiet przedsiębiorców, i mężczyzn przedsiębiorców. To musimy uczynić. To jest zadanie dla Wysokiej Izby. Nie możemy pozwolić, aby lichwa istniała, była ustawowo tolerowana, była akceptowana i była elementem wysysania sił z naszego społeczeństwa. Proszę Wysoką Izbę o podjęcie i poparcie takiej inicjatywy ustawodawczej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Izabellę Sierakowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#IzabellaSierakowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Właściwie to od dobrych kilku lat nie było tak dobrej informacji. Z ręką na sercu, jesteśmy tutaj już prawie 15 lat i takiej informacji, rzeczowej i samokrytycznej, jeszcze nie było.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#IzabellaSierakowska">Zaskoczyła mnie mile informacja, którą pani minister przekazała, że rząd łaskawie przychylił się do tego i wydał pozytywną opinię o ustawie i równym statusie kobiet i mężczyzn. Nareszcie. Sądzę, mówiąc uczciwie, że wymógł to klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Cieszę się również, że sprawa ustawy w jakiś sposób wzmacniającej resort, którym pani kieruje, została pozytywnie załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#IzabellaSierakowska">Natomiast, proszę państwa, też biję się w piersi, bo mam wyrzuty sumienia -już właściwie kilka osób, przedstawicieli klubu, mówiło na ten temat - w związku z funduszem alimentacyjnym. Wtedy, kiedy dyskutowaliśmy nad tą ustawą, już były wątpliwości. O ile sobie przypominam, jeszcze rząd pana premiera Buzka miał ochotę zlikwidować fundusz alimentacyjny, ale wtedy stanęliśmy murem w obronie tego funduszu. Potem okazało się, że zaległości, długi są tak duże, że praktycznie niewypłacane były pieniądze z tego funduszu i zdecydowano się na takie posunięcie a nie inne. Dzisiaj mam wątpliwości, czy dobrze zrobiłam, przyciskając przycisk „za” - zielony. Dlaczego? Od dobrych kilku tygodni przyjmuję niesamowite liczby kobiet. Przyjmuję całe stowarzyszenia, które powstały, zarejestrowały się po przyjęciu i podpisaniu przez prezydenta ustawy m.in. o likwidacji funduszu alimentacyjnego. Sytuacje, jakie opisują kobiety, sprawiają, że naprawdę włos się jeży na głowie. 170 zł, bez możliwości zarobkowania. Kobiety mówią: Gdybym mogła podjąć pracę, nie byłoby problemu, ale ja pracy nie podejmę. Kto zatrudni 39-, 45-, 50-letnią kobietę, która, praktycznie biorąc, nie ma żadnych innych kwalifikacji, tylko umie dobrze wychowywać dzieci, czyli umie aż tak dużo? I całe szczęście, że ona dzieci umie wychowywać. Boją się; boją się przyszłości, boją się tego, co będzie po 1 maja.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#IzabellaSierakowska">Proszę państwa, jutro najprawdopodobniej w Łodzi zbierają się samotne kobiety, samotni ojcowie, zbierają się studenci, którzy również żyją i uczą się tylko dzięki temu, że fundusz alimentacyjny jeszcze im płaci. Co będzie potem?</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#IzabellaSierakowska">Wiem, proszę państwa, że jest obywatelska inicjatywa ustawodawcza, pod którą zebrano już setki tysięcy podpisów...</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: 300 tysięcy.)</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#IzabellaSierakowska">300 tys. I podpisy zbierają nadal.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#IzabellaSierakowska">Staniemy przed problemem. Od tego problemu nie uciekniemy. Myślę, że dobrze właśnie, że dzisiaj, mówiąc o trudnej sytuacji kobiet, już ten problem sygnalizujemy.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#IzabellaSierakowska">Jest pewna propozycja. Wnioskodawcy twierdzą, że nie wiąże się ona z dodatkowymi kosztami. Mianowicie vacatio legis dla ustawy, która teraz funkcjonuje. W tym czasie przygotowujmy prokuraturę, sądy do tego, aby egzekwować od tych, którzy muszą płacić alimenty, a to jest ponad 450 tys. zdrowych mężczyzn i ileś kobiet, ludzi, którzy wymigują się od płacenia, czyli od obowiązku. Zgłaszam ten problem i uważam, że nie powinniśmy przechodzić obok niego obojętnie.</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#IzabellaSierakowska">Kolejna sprawa. Pani minister, w porządku, ja wiem, napisała pani prawdę, szczerą prawdę i tylko prawdę, ale przecież monitorowanie to jest obowiązek rządu od początku. Dlaczego dopiero teraz zwrócono na to uwagę? Przecież to nieważne, jaka jest ustawa. Wchodzi w życie, to trzeba ją realizować, łaski bez.</u>
          <u xml:id="u-160.11" who="#IzabellaSierakowska">W klinikach w Watykanie i w innych klinikach prowadzonych przez księży katolickich są przeprowadzane zabiegi przerywania ciąży, wyobraźcie sobie. Niesamowite, prawda? Prowadzą klinikę, jest prawo i muszą to prawo respektować. Tak że, czy się komuś podoba, czy nie, z przyczyn, które są określone w ustawie - a więc wiemy dokładnie, z jakiego powodu - kobieta może wnosić o przeprowadzenie takiego zabiegu. Jest to napisane w ustawie: gwałt itd. Wszystko to jest opisane bardzo dokładnie. Mimo że lekarz nie chce wykonywać tego zabiegu, w końcu to się nie może rozejść na cały oddział ginekologiczny danego szpitala. W końcu tam pracuje nie jeden pan Kowalski, ale lekarzy jest kilku.</u>
          <u xml:id="u-160.12" who="#IzabellaSierakowska">Natomiast, słuchajcie państwo, nie podoba mi się to sprawozdanie, w którym resort edukacji mówi, że nie wprowadził do szkół przedmiotu o przygotowaniu do życia dorosłego, bo rodzice sobie tego nie życzą. Dane statystyczne mówią coś zupełnie innego: ponad 90% młodzieży i na pewno ich rodzice mówią o tym, że ten przedmiot powinien być wprowadzony obligatoryjnie. I prawa strona, i środek, i lewa mówi bardzo często „nie” dla przerywania ciąży, które jest środkiem antykoncepcyjnym. Nikt się na to nie godzi, żaden zdrowo myślący człowiek się na to nie godzi. Ale w końcu, żeby pan Franciszek Stefaniuk nie mówił, że 14-letnią dziewczynę uświadamia się, jak stosować środki antykoncepcyjne; żeby tego nie było, to trzeba doprowadzić do takiej sytuacji, żeby ta 14-letnia dziewczyna wiedziała, o co chodzi, nie że kwiatki, nie pszczółki, nie muszki, ale konkretna wiedza zgodnie ze standardami medycznymi. To musi być przekazane.</u>
          <u xml:id="u-160.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.14" who="#IzabellaSierakowska"> I niech resort edukacji nie mami nas, że nie może. Boi się, zwyczajnie się boi.</u>
          <u xml:id="u-160.15" who="#IzabellaSierakowska">Myślę, że na tej sali sejmowej możemy dojść do porozumienia w pięciu sprawach. Edukacja seksualna. Panie pośle Cymański, pan się popatrzy na mnie...</u>
          <u xml:id="u-160.16" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Cały czas się patrzę.)</u>
          <u xml:id="u-160.17" who="#IzabellaSierakowska">Edukujemy.</u>
          <u xml:id="u-160.18" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-160.19" who="#IzabellaSierakowska"> Po drugie: badania prenatalne. Na pewno wszyscy się zgodzimy. Zapłodnienie in vitro. Myślę, że tu byłyby problemy, ale gdybyśmy postawili na moim miejscu lekarza, fachowca, który powiedziałby, jakie kłopoty, jakie nieszczęścia przeżywa dwoje dorosłych ludzi, i tylko zapłodnienie in vitro daje im szczęście rodzinne do końca ich dni, na pewno prawa strona również by się na to zgodziła.</u>
          <u xml:id="u-160.20" who="#IzabellaSierakowska">Teraz dla tych, którzy chcą stosować środki antykoncepcyjne. Słuchajcie, załatwiamy pięć problemów, edukujemy społeczeństwo i możemy do tego najtrudniejszego tematu nie wracać nigdy. Ale na to musi być zgoda. A to, co zrobił poseł Stryjewski, rozpętał burzę, no, w ten sposób nie można rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-160.21" who="#IzabellaSierakowska">Jeżeli mnie można przekonać do odejścia od pewnych radykalnych rozwiązań, jeżeli ja wam mówię, że to jest najważniejsze, to wy, kochana prawa strono i wszyscy, którzy macie inne poglądy, też możecie ciut popuścić i możemy znaleźć wspólny język, dla dobra dziecka, dla dobra młodego pokolenia, dla dobra kobiety.</u>
          <u xml:id="u-160.22" who="#IzabellaSierakowska">Taką debatę wam proponuję, spokojną debatę. Wtedy, myślę, załatwimy najważniejszy problem, który jest dla nas wszystkich bardzo ważny. Kłaniam się.</u>
          <u xml:id="u-160.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Annę Bańkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#AnnaBańkowska">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#AnnaBańkowska">Wysoka Izbo! Właśnie w nawiązaniu do tego, o czym mówiła pani poseł Sierakowska, chcę powiedzieć, że, dopominając się o tę debatę, mieliśmy na względzie to, że będziemy w spokoju, konkretnie omawiać problemy, zarówno polityczne, mentalne, jak i społeczne, które dominują, gdy chodzi o sytuację polskich kobiet. W spokoju. Jeśli ktoś oczekiwał, że ze strony SLD będzie to li tylko debata taka, żeby mówić o aborcji, to się wielce zawiódł.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#AnnaBańkowska">Już mnie jedna dziennikarka pytała: Pani poseł, już była deklaracja, że będzie ustawa antyaborcyjna? Ja mówię: My o tej ustawie mamy swój pogląd, ale nie li tylko o to w tej debacie chodzi.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#AnnaBańkowska">Otóż dlatego, nawet - pani poseł z Platformy Obywatelskiej - gdyby materiały rządu, które były dobre, były całkiem kiepskie, nie o to szło, żeby się tylko i wyłącznie opierać na informacji rządu. To jest jedyna okazja w tej Izbie, żeby mówić o problemach, które szczególnie dotykają polską kobietę, a na tym tle polską rodzinę i zahaczają również o problemy męsko-damskie.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#AnnaBańkowska">W moim przekonaniu do dominujących kwestii należą problemy mentalne. Mam nadzieję, że powinniśmy się ponad podziałami politycznymi porozumieć i zadać sobie pytania: Co zrobić? Od kiedy zaczynać? Od urodzenia czy od wieku przedszkolnego czy szkolnego? Jak zmieniać mentalność nas wszystkich?</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#AnnaBańkowska">Nie może być tak, żeby kobieta... Jak powiedział pan poseł Stryjewski: Stworzył Pan Bóg człowieka kobietę i człowieka mężczyznę. Zgoda, człowiek mężczyzna i człowiek kobieta, a zatem prawa równe. I nie może być tak, że po pracy mężczyzna siedzi i odpoczywa, mimo że robią to samo, a kobiecie mówi: Podaj mi herbatę i pomóż mi poszukać papuci, bo nie pamiętam, gdzie je zostawiłem. Tak jest w wielu polskich rodzinach. Mówię o dominujących sytuacjach, nie o swojej rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#AnnaBańkowska">Nie może być tak, że synowi matka usługuje. Chowamy przyszłych takich, którzy nie szanują kobiet. Nie może być tak, że gdy przechodzą na emeryturę, to on nie wie, co z czasem zrobić, a ona, jeśli nie ma takiej potrzeby, to i tak musi wychowywać dzieci, wychowywać wnuki i jeszcze w tym czasie zięciowi gotować zupę, a broń Boże ją przypalić. Ja tu przejaskrawiam problem, ale to jest to.</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#AnnaBańkowska">Jeszcze do tego dochodzi maltretowanie psychiczne, od strony mentalnej. Mianowicie to: Jesteś gorsza. Nie potrafisz się ode mnie odczepić. Nie umiesz sobie poradzić wtedy, kiedy ci sprałem twarz poprzedniego dnia. Tak wielu mężczyzn „wychowuje” kobiety. Kobieta drży i nie umie się uwolnić, boi się, osaczona.</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#AnnaBańkowska">Problemy polityczne. Jak zaczyna się debata na temat sytuacji kobiet, obojętnie, w jakich gremiach, to najczęściej u wielu mężczyzn budzi to uśmieszek ironii. Znów czegoś się tym babom chce. I o to chodzi, żeby to przełamać. Awans. Jest nierówność dostępu do awansu. Wystarczy popatrzeć, my wciąż dajemy przykład pani premier Suchockiej. Ilu mężczyzn siedzi w ławach rządowych i w innych instytucjach, a ile siedzi kobiet? Wielki sukces, że wybraliśmy kobietę na premiera. Zgoda, wielki sukces, że funkcję ministra w jednym czy dwóch przypadkach pełni kobieta. Toć to sami siebie w tej Izbie skazujemy na taką dyskryminację, bo w końcu obsadzanie członków rządu należy do dominacji politycznej partii, która ma większość.</u>
          <u xml:id="u-162.9" who="#AnnaBańkowska">Powiem jeszcze o jednym. Głosowania i równość w szansach politycznych. Moje ugrupowanie mówi o parytetach. Platforma Obywatelska nie mówi o parytetach, ale jak przychodzi co do czego, to żeby się polska kobieta mogła wybić i zostać najpierw radną, to musiałaby się cała rodzina składać, żeby jej dać pieniądze na zrobienie ulotek. Kobiety są w gorszej sytuacji materialnej.</u>
          <u xml:id="u-162.10" who="#AnnaBańkowska">Czwarty problem to, niestety, problem społeczno-ekonomiczny, od którego nie uciekniemy. Pojawia się tu pytanie. Gdybyśmy się nie dzielili, w jakim stopniu moglibyśmy inaczej umiejscowić polską kobietę w różnych przepisach społeczno-ekonomicznych? Otóż, kapitał początkowy w emeryturze, ważący na emeryturze jest niekorzystny dla kobiet. Wszyscy mówią, że trzeba rodzić. Trzeba rodzić, bo mężczyzna za nas nie urodzi. Trzeba wychowywać dziecko. Trzeba wychowywać, ale nie może być tak, że czas wychowywania dziecka krzywdzi kobietę w stosunku do mężczyzny w przepisach emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-162.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-162.12" who="#AnnaBańkowska"> Nie można było tego przewalczyć i do dzisiaj nie umieliśmy się z tym uporać. Mam nadzieję, że Komisja Polityki Społecznej i Rodziny za dwa tygodnie rozwiąże ten problem, jeśli chodzi o kapitał, tak jak należy, ponad podziałami.</u>
          <u xml:id="u-162.13" who="#AnnaBańkowska">Poziom emerytury. Proszę państwa, kiedy byłam prezesem ZUS, z przykrością to analizowałam. Emerytura kobiety niższa o 30% od emerytury mężczyzny.</u>
          <u xml:id="u-162.14" who="#AnnaBańkowska">Panie marszałku, sekundkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#AnnaBańkowska">Proszą państwa, to był jest stary system. A w nowym systemie? Różnice spowodowane zróżnicowanym wynagrodzeniem i obecną możliwością utrzymania się na rynku pracy będą w trójnasób ważyły na tym, że emerytura kobiety będzie niższa. Nie pomoże tu wyrównywanie wieku do 65 lat, wbrew woli większości polskich kobiet, które się boją o utratę miejsca pracy i o to, że będą musiały 5 lat dłużej czekać na upragnioną emeryturę, obojętnie, w jakim wymiarze, bo przepisy w tym momencie, niestety, krzywdzą kobiety i to też musimy zmienić ponad podziałami.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#AnnaBańkowska">Bezrobocie. Proszę państwa, to jest wstyd, żebyśmy obecnie proponowali w urzędach pracy kobietom jedyną funkcję - niańki do dziecka i to jeszcze bez ubezpieczenia, w większości przypadków na czarno, bez względu na to, jakie ma wykształcenie, bo to jest zawsze pani Zosia, pani Krysia, pani Irenka, a mężczyzna jest panem inżynierem, panem ministrem, panem profesorem. Mówię o tym, co przeważa w mentalności.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#AnnaBańkowska"> Jeśli jest szansa wypchnąć z pracy pana inżyniera albo panią Zosię z tym samym dyplomem, wypycha się panią Zosię, bo jej zmarszczki drażnią szefa. Takie czasy nadeszły. Jeśli chodzi o zarobki, to już nic na ten temat nie powiem.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#AnnaBańkowska">Chcę powiedzieć jedno. Apeluję do wszystkich, ta dyskusja przy dobrym materiale źródłowym powinna nas przybliżyć do wyartykułowania najważniejszych problemów. Krok po kroku, ponad podziałami nie powinniśmy się wstydzić dopominać o te problemy. Jeśli bowiem rozwiążemy problem dotyczący polskich kobiet, rozwiążemy problem rodziny, bez względu na to, jak ktoś patrzy na rodzinę, czy musi być ona wynikiem zawarcia ślubu kościelnego, cywilnego, czy ma to być wolny związek. Tylko wtedy uda nam się rozwiązać najważniejsze w trudnych czasach ekonomicznych problemy socjalne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Czy mogę dokończyć? Jeszcze jedna sprawa.)</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#TomaszNałęcz">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#AnnaBańkowska">Chciałabym powiedzieć jeszcze tylko o jednej sprawie, już poza moim wystąpieniem merytorycznym, jeśli można, na temat funduszu alimentacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#AnnaBańkowska">Otóż, przy wszystkich mankamentach, które były tu przedstawiane, a które są dość lotnie przyjmowane przez wszystkich słuchaczy, chcę powiedzieć, przypomnieć, na czym te rozwiązania polegają. Otóż, rząd nic nie chciał zaoszczędzić na wydatkach przeznaczanych na wspomaganie rodzin niepełnych. Nic. Zamienił fundusz alimentacyjny na fundusz, który będzie przekazywany rodzinom niepełnym w postaci dodatku do świadczeń, do zasiłków rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#AnnaBańkowska">Dzisiaj wygląda to tak, że jest 8,5 mld zł ubytku, długu osób zobowiązanych do alimentacji względem funduszu alimentacyjnego. W przypadku niektórych mężczyzn niepłacenie alimentów stało się nawykiem, bo załatwi to za nich fundusz alimentacyjny. Było tak czy jest jeszcze do dzisiaj, że im bogatszy mężczyzna, bo to w większości dotyczy mężczyzn, tym sąd zasądzał wyższe alimenty i rodzina tego mężczyzny, który sobie poszedł, dzieci dostawały wyższe alimenty. Im był biedniejszy... Część osób, 30% osób, które otrzymywały alimenty, a bierze ich już 500 tys., otrzymywały alimenty w wysokości między 200 a 600 zł miesięcznie, ok. 20% dostawało alimenty w wysokości ok. 200 zł na dziecko, a połowa ludzi, którzy otrzymywali alimenty z funduszu alimentacyjnego, pobierała alimenty w kwocie niższej niż 200 zł, nawet w wysokości 50 zł, bowiem gdy mężczyzna był biedny, to zasądzano nawet 50 zł.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#AnnaBańkowska">Co rząd powiedział, a Sejm poparł? Otóż, tak. Półtora miliarda złotych, które co roku budżet państwa dopłaca do funduszu alimentacyjnego, przeznaczono na dodatki w równej wysokości - 170 zł na dziecko zdrowe, 250 zł na dziecko niepełnosprawne. Teraz uprawnionych do tego dodatku będzie o 100 tys. osób więcej. Dlaczego? Gdyż bardzo dużo kobiet nie zdecydowało się na drogę udowadniania mężczyźnie ojcostwa, nie zdecydowały się również na ubieganie się o alimenty. Teraz, jeśli ich dziecko z powodu wysokości dochodu jest uprawnione do zasiłku rodzinnego, dostaną również dodatek dla osób samotnie wychowujących dzieci. I to jest clou zmiany. Jeśli Sejm zadecyduje, że będzie chciał to inaczej uregulować, to to zrobi. Tymczasem jako przewodnicząca komisji zobowiązana jestem państwu i tym, którzy nas słuchają, przypomnieć, na czym to polega. Są tam problemy. Ja dzisiaj miałam telefon...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#TomaszNałęcz">Pani poseł, przepraszam...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#AnnaBańkowska">...że np. mężczyzna wychowuje dziecko...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#TomaszNałęcz">Pani poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#AnnaBańkowska">Już, ostatnie...</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest nieważne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#TomaszNałęcz">To jest bardzo ważne, tylko to, że to jest nadzwyczajne...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#AnnaBańkowska">Powiem tylko tyle...</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze minutkę...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#TomaszNałęcz">Jedną minutę, bardzo proszę, nie chciałbym się jednak spotkać z zarzutem, że stworzyłem jakiś precedens zabierania głosu w trakcie debaty przez przewodniczącego komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#AnnaBańkowska">Dobrze. Ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#AnnaBańkowska">Alimenty nie zostały zlikwidowane. Mówię do każdej kobiety, która ma szansę ściągnąć alimenty od byłego męża: idź do sądu i bierz, bo oprócz dodatku z tytułu samotnego wychowywania dzieci alimenty się tobie i twojej rodzinie należą, one zostały utrzymane. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#TomaszNałęcz">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#TomaszNałęcz">Wysoki Sejmie! Następujący posłowie wyrazili chęć zadania pytania. Są to państwo posłowie: Mieczysław Kasprzak, Michał Turkiewicz, Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska, Joanna Senyszyn, Renata Beger, Renata Rochnowska, Waldemar Borczyk, Marian Kawa, Włodzimierz Czechowski, Stanisław Dulias, Mirosław Pawlak, Joanna Sosnowska, Elżbieta Jankowska, Bożena Kizińska, Marek Suski, Zofia Grzebisz-Nowicka, Marian Piłka, Stanisław Łyżwiński, Franciszek Stefaniuk, Wanda Łyżwińska, Bronisława Kowalska, Grażyna Ciemniak, Anna Bańkowska...</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Już nie, już nie.)</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#TomaszNałęcz">...Stanisław Kalemba, Antoni Stryjewski oraz pan poseł Cymański. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#TomaszNałęcz">Zamykam listę posłów zapisanych do zadania pytań i określam czas ich zadawania na 2 minuty. Zapisanych jest 30 posłów. Będę rygorystycznie egzekwował ten czas.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: My musimy mieć czas przedłużony. My się upomnimy.)</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę, pan poseł Mieczysław Kasprzak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Raport pokazuje prawdę, przedstawia, w jakiej sytuacji znajduje się polska kobieta, że ma niższą o 20% płacę w porównaniu z płacą mężczyzny na takim samym stanowisku, że 60% kobiet po urlopie macierzyńskim praktycznie nie ma możliwości podjęcia pracy. Dzisiejsza debata i licytowanie się, jeśli chodzi o fundusz alimentacyjny, świadczą, że jednak popełnia się błędy, bo te problemy, o których tu już z jednej i z drugiej strony słyszeliśmy... Mnie jednak przeraża to licytowanie się. Dzisiaj Platforma Obywatelska dziwi się, że nie ma funduszu alimentacyjnego, pyta, kto go zlikwidował, ale Platforma Obywatelska głosowała za likwidacją. Dlaczego nie mówimy prawdy?</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#MieczysławKasprzak">Sprawa wieku emerytalnego kobiet. Cieszę się, że dzisiaj ten temat dojrzewa, bo propozycja rządu dotycząca wydłużenia wieku emerytalnego będzie się wiązała z dalszym pogorszeniem sytuacji materialnej kobiet. Dzisiaj kobiety nie chcą dłużej pracować.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#MieczysławKasprzak">Co to da, że elastycznie podejdziemy do wieku, w którym przechodzi się na emeryturę? To, że kobiety będą wcześniej przechodzić na emeryturę - w wieku 60 albo 62 lat - ale będą miały o 30% niższą emeryturę. Pytam, kto będzie wychowywał wnuki?</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#MieczysławKasprzak"> Przecież kobiety wychowują po to, żeby młode kobiety mogły pójść do pracy.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#MieczysławKasprzak">Zwracam się zatem do rządu, aby pani minister podjęła taką inicjatywę. Są tu przecież różne mechanizmy korygowania. Pani przewodnicząca wspominała już o inicjatywie komisji, ale chodzi o to, by generalnie tę sprawę załatwić, bo uważam, że jest to nietrafiona propozycja i inicjatywa.</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#MieczysławKasprzak">Dobrze, że przynajmniej rząd tę sprawę przesuwa w czasie. Nasz kraj, nasze społeczeństwo, warunki życia naszych rodzin, naszych kobiet nie pozwalają jeszcze na takie działania i na takie rozwiązania. Dlatego pytam, może pani minister...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MieczysławKasprzak">Czy jest taka propozycja, czy zamierzacie podjąć taką inicjatywę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Michała Turkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MichałTurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym pozdrowić wszystkie panie z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet i złożyć im najserdeczniejsze życzenia. Szczególnie pozdrawiam moje panie z okręgu jeleniogórskiego, który mam zaszczyt reprezentować.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#MichałTurkiewicz">Panie Marszałku! Nie ulega wątpliwości, iż wiele zadań, jakie wykonano w zakresie realizacji „Krajowego programu działań na rzecz kobiet”, uwzględnia informacja pani minister. Niemniej jednak chciałbym zwrócić uwagę na kilka spraw.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#MichałTurkiewicz">Jak pani minister ma zamiar skutecznie nadal realizować zadania na rzecz równego statusu kobiet, zapisane w „Krajowym programie działań na rzecz kobiet”, jeśli nie ma w budżetach wojewódzkich wyodrębnionych środków na działalność pełnomocników do spraw równego statusu kobiet? Wiem, że pani minister wiele w tym kierunku robi, ale jaka jest na dzień dzisiejszy sytuacja, jeśli chodzi o powołanie pełnomocników wojewódzkich?</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#MichałTurkiewicz">Wiem, że nie we wszystkich województwach są oni powołani, a od nich między innymi zależy skuteczność realizacji programu rządowego. Wiem również, że chyba tylko w jednym powiecie w Polsce jest powołany powiatowy pełnomocnik. Jest nim pani Karolina Winkler we Lwówku.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#MichałTurkiewicz">I jedno pytanie ściśle merytoryczne. Polska jest w czołówce krajów europejskich pod względem liczby rozpadających się związków małżeńskich. W opinii społecznej funkcjonuje pogląd, że w związku z feminizowaniem zawodu sędziego rodzinnego orzeczenia dotyczące rozwodów są stronnicze, niekorzystne dla mężczyzn, szczególnie w zakresie sprawowania opieki nad dziećmi po rozpadzie małżeństwa bądź po rozpadzie związku nieformalnego, w którym są dzieci.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#MichałTurkiewicz">Statystyka pokazuje, że to nie solidarność sądu z kobietami matkami sprawia, że dzieci na ogół pozostają przy matkach, lecz to, że tylko około 2% mężczyzn składa w sądzie wniosek o przejęcie całkowitej opieki nad dziećmi. W związku z tym, że całkowity trud w takich sytuacjach spada na kobiety, w tym również trud finansowy, nasuwa się pytanie, czy w należyty sposób pomagamy tym kobietom...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MichałTurkiewicz">...na przykład udzielając im porad psychologicznych w pierwszym okresie po rozwodzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, dziękuję. Naprawdę bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę panią poseł Małgorzatę Winiarczyk-Kossakowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przewodniczyć podkomisji sejmowej zajmującej się senackim projektem ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn. Prace tej podkomisji się przedłużają, chociaż cały czas mam nadzieję, że ustawa, nad którą pracujemy, przyczyni się do poprawy sytuacji społecznej kobiet, bo to one najczęściej są dyskryminowane, i służyć będzie lepszemu rozumieniu oraz respektowaniu równych praw mężczyzn, zwłaszcza w tych dziedzinach życia społecznego, w których mężczyźni z powodu płci byli dotąd równości pozbawieni lub ich prawa były ograniczane, na przykład jeśli chodzi o możliwość sprawowania opieki nad dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Pani Minister! W związku z pracami tej podkomisji, a dokładnie zastopowaniem jej prac, chciałabym zadać dwa pytania, jak również jedno pytanie w odniesieniu do informacji, którą pani dzisiaj nam przekazała i która jest przedmiotem naszej debaty. Otóż, szanowna pani minister, kiedy rząd przedstawi opinię do ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn? Co w praktyce oznacza sformułowanie zawarte w informacji, iż rząd uważa za celowe ustawowe zapisanie dotychczasowych zadań i kompetencji pełnomocnika do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn w projektowanej ustawie? Proszę o dokładniejsze informacje na ten temat, bo jak dotąd stanowiska rządu w sprawie ustawy, o której mówię, o równym statusie kobiet i mężczyzn, niestety nie ma.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Następne pytanie. Jakie przeszkody stoją na drodze do powołania sejmowej komisji do spraw równego statusu?</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">I ostatnie pytanie. Czy Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawi Sejmowi, być może pani minister ma takie informacje, raport na temat postępowań sądowych dotyczących łamania nowych, antydyskryminacyjnych przepisów prawa pracy? Chcę przypomnieć, że ten Sejm całkiem niedawno, około pół roku temu, uchwalił nowe ustawodawstwo dotyczące przepisów antydyskryminacyjnych w miejscu pracy. Byłabym wdzięczna za informacje, pani minister, w tej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Joannę Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Na stronie 37 raportu czytamy, że rząd uznaje potrzebę finansowego wsparcia przez państwo leczenia niepłodności, uznanej przez Światową Organizację Zdrowia za chorobę społeczną. W „Krajowym programie działań na rzecz kobiet” postanowiono zwiększyć już od bieżącego roku asortyment refundowanych leków służących leczeniu niepłodności. A co z zapłodnieniem in vitro? Ono, zdaje się, nie mieści się w terminologii: leki służące leczeniu niepłodności. Przede wszystkim interesuje mnie, czy były szacowane koszty tego rodzaju zabiegów i czy jest przewidziana ich refundacja, czy też to będzie możliwe dopiero po wejściu w życie ustawy o świadomym rodzicielstwie, o której przed chwilą mówiłam. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Renatę Beger.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#RenataBeger">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo szkoda, że w ławach rządowych siedzi tylko pani minister, natomiast nie siedzi w towarzystwie pana premiera, bo tak się żalimy kobieta do kobiety i co nam z tego przyjdzie, to się okaże. Otóż, szanowni państwo, zamierza się podwyższyć granicę wieku emerytalnego dla kobiet, które na co dzień pracują na jednym, dwu, a nawet trzech etatach, co wynika chociażby z obowiązków domowych. Czy rządowi eksperci wyobrażają sobie, że wyeksploatowany organizm kobiecy w wieku po sześćdziesiątce zapewni odpowiednią wydajność i efektywność pracy? A może jedynie chodzi o drenaż pieniądza i obciążenie pracodawców obowiązkowymi składkami, podatkami wynikającymi z zatrudnienia?</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#RenataBeger">Czy pomysłodawcy projektów wyobrażają sobie nauczycielki, które po około 40 latach pracy z dziećmi i młodzieżą będą musiały wciąż trwać na swych niezwykle odpowiedzialnych stanowiskach? Czy te nieludzkie wręcz zamierzenia to brak wyobraźni, czy może zwykły brak poczucia rzeczywistości bądź zwykły brak profesjonalizmu i pragmatycznej oceny wartości kobiecego człowieczeństwa wobec wartości pozyskanej w nieludzki sposób złotówki?</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#RenataBeger">A co z rodzinami kobiet, które wręcz zmusza się do opuszczenia własnego kraju? Chodzi o lekarki i pielęgniarki, którym bezpardonowo wskazuje się przyszłość na obczyźnie. Jedźcie na Zachód, mówi rząd, tam czeka na was dobrobyt, praca. A co z dziećmi i ojcami? Czy mężczyznom zapewni się odpowiednią opiekę, wspomoże socjalnie, otoczy życzliwością, czy też jedynie chodzi o kolejne pieniądze, okupione być może ludzkim dramatem?</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#RenataBeger">A co z rodzinami kobiet i nimi samymi, które już teraz popadają w depresję, ciężką chorobę spowodowaną często katastrofalną sytuacją materialną? A co z kobietami samotnie wychowującymi dzieci, którym zabiera się względny spokój związany z funkcjonowaniem funduszu alimentacyjnego? Czy to jedynie brak wyobraźni urzędników pozbawia je pewności skromnego bytu -kobiety oraz ich dzieci - a zapewnia swobodę i bezkarność tym, którzy doprowadzili do dramatycznych sytuacji, byłym mężom, ale wciąż obecnym ojcom? I w końcu co z kobietami pracującymi zawodowo i z tymi, które na taką pracę mają szansę? Kiedy wreszcie ich fachowość, przydatność, wiedza i doświadczenie będą uznane na równi z takimi samymi przymiotami męskimi?</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#RenataBeger">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#RenataBeger">Już kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#TomaszNałęcz">Nie, pani poseł, już pani skończyła. Dziękuję pięknie. Pani poseł Rochnowska czeka, by zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#RenataBeger">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Łyżwiński: Dobrze, że pan marszałek się zasłuchał.)</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi Łyżwińskiemu, zasłuchałem się rzeczywiście.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#RenataRochnowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tyle już zostało powiedziane dzisiaj z tej trybuny na temat sytuacji kobiet w Polsce, a myślę, że jeszcze długo moglibyśmy o tym dyskutować. Chcę tylko zwrócić uwagę na fakt, iż to kobiety ponoszą główny ciężar transformacji gospodarczej zarówno w mieście, jak i na wsi, nie chcąc pozostawić swoich rodzin bez środków do życia i pozbawić swoje dzieci możliwości kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#RenataRochnowska">A teraz konkretne pytania: Czy programy unijne, które zostały wymienione przez panią minister, uwzględniają możliwość skorzystania z pomocy przez kobiety ze środowisk wiejskich i innych małych środowisk w celu poprawy ich sytuacji? Jeżeli tak, to w jakim zakresie? Pytanie dotyczy również organizacji kobiet wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#RenataRochnowska">Drugie pytanie. Rada Ministrów w „Programie działań na rzecz kobiet na lata 2003–2005” zadeklarowała poprawą stanu profilaktyki i diagnostyki zdrowia kobiet, głównie w zakresie chorób nowotworowych. Jak pani minister ocenia realizację deklaracji rządowej w minionym 2003 r.?</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#RenataRochnowska">Trzecie pytanie. Jak wielką wartością dla rodziny jest dziecko, nie trzeba nikomu tego tłumaczyć. Czy rząd zapewnił środki finansowe na rok 2004 z przeznaczeniem na zwiększenie asortymentu leków refundowanych służących leczeniu niepłodności?</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#RenataRochnowska">Czwarte pytanie. Nie jestem zwolenniczką wczesnego macierzyństwa. Jeżeli jednak już do tego dojdzie, to co z młodymi samotnymi matkami, które mimo przeciwności losu zdecydują się urodzić i wychować dziecko? Należy to szczególnie uszanować. Ustawa o pomocy społecznej gwarantuje im co prawda zasiłek, ale co dalej? Jaką mają szansę na kontynuowanie nauki, skoro zasiłek nie wystarcza dla matki i dziecka, a obowiązek wychowawczy często zmusza do zaocznej edukacji? Możliwości zatrudnienia są bardzo małe. Czy nie należałoby bardziej zainteresować się tymi osobami?</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#RenataRochnowska">Pani Minister! Szanowne Panie Posłanki! Sądzę, że aby osiągnąć wspólny sukces w sprawach kobiet, powinnyśmy mówić jednym głosem, niezależnie od poglądów politycznych. Wspólne rozwiązywanie problemów, a nie tylko dyskusja może nam zapewnić dopiero sukces. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Waldemara Borczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WaldemarBorczyk">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Zapewne pani minister wie i zna hasła pana premiera Leszka Millera, które głosił w trakcie swojej kampanii wyborczej. Jestem posłem właśnie z woj. łódzkiego, tak jak pan Leszek Miller, i na co dzień spotykam się z dramatem kobiet w Łodzi i woj. łódzkiego. Wiadomo, że Łódź, Aleksandrów, Rzgów, Pabianice - można byłoby jeszcze wiele wymieniać - to miasta, w których w tzw. okresie transformacji, okresie od „okrągłego stołu” było najwięcej miejsc pracy dla kobiet. Teraz tych miejsc po prostu nie ma. Pan przewodniczący Lepper wymienił te zakłady, tysiące kobiet poszło na bruk. Teraz po całkowitym już upadku przemysłu tekstylnego, lekkiego najbardziej odczuły to, jak powiedziałem, łódzkie kobiety. Zmiany te... traciły pracę i podstawy bytu materialnego. Teraz 40- i 50-letnie kobiety przeżywają rzeczywiście dramaty, płacz, bo wykształcone w zawodach wtedy potrzebnych w przemyśle tekstylnym, lekkim nie są w stanie dzisiaj znaleźć jakiejkolwiek pracy. Młodzież jeszcze znajdzie pracę w tych 29 supermarketach, które w Łodzi powstały, za 500–600 zł. Ze względu na specyfikę Łodzi, ze względu na to, że kobiety łódzkie najdotkliwiej odczuły okres tzw. transformacji, niezbędny był dla tego miasta program łagodzący negatywne skutki. Nikt inny tylko Leszek Miller wtedy, kiedy SLD-UP miało obejmować władzę, kiedy było jeszcze takie wielkie poparcie dla SLD-UP, głosił: nadchodzi czas dla Łodzi, nadchodzi czas dla woj. łódzkiego. To właśnie łódzkie kobiety z tym faktem łączyły największe nadzieje na poprawę własnego bytu i bytu swoich rodzin. Niestety bardzo mocno się rozczarowały. W związku z tym dwa krótkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#WaldemarBorczyk">Pani minister - rządu Leszka Millera - czy rząd jest jeszcze przedstawicielem tych programów, które głosił Leszek Miller dla Łodzi, czy myśli jeszcze o łódzkich kobietach? Czy nie uważa pani minister, że tzw. program Hausnera....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, minął pański czas, naprawdę bardzo proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WaldemarBorczyk">Czy nie uważa pani minister, że program Hausnera dotknie najbardziej kobiety? Po raz kolejny proszę i apeluję do pań... żebyście głosowały przeciwko programowi Hausnera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, wszyscy są równi, proszę brutalnością nie egzekwować, nie zapewniać sobie wyjątkowych praw, naprawdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WaldemarBorczyk">Była sekunda, to pan doprowadził do tego, że przedłużyłem wypowiedź o 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Przecież to szkoda czasu.)</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Przecież my czekamy, żeby zabrać głos.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Kawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#MarianKawa">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Dzisiejsza informacja rządu o sytuacji kobiet w Polsce stanowi niezwykle istotne wydarzenie, niezależnie od tego, jaka część samych pań posłanek, głównie z partii opozycyjnych, chciałaby umniejszyć rangę tego wydarzenia.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#MarianKawa">Chciałbym zapytać panią minister o dwie kwestie. Po pierwsze, czy kilkanaście lat przemian ustrojowych nie świadczy dostatecznie o tym, że istnieją w Polsce znaczne różnice, jeśli chodzi o bezrobocie wśród kobiet, między różnymi regionami w Polsce? Na ile te tendencje utrwalają się w ciągu ostatnich lat? Jakie wnioski czy też generalne procesy społeczne, a jednocześnie wnioski wynikają z dogłębnych opracowań, jakimi mogą być - to pytanie drugie - porównania ostatniego narodowego spisu powszechnego z 2002 r. ze spisem sprzed kilkunastu lat? Nie wiem, czy pani minister podzieli mój pogląd, że z tej swego rodzaju kopalni wiedzy da się niewątpliwie wiele takich wniosków wyciągnąć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Czechowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WłodzimierzCzechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rodzina w obecnej rzeczywistości ma tak stresujące i złe warunki rozwoju, że dziwić się należy, iż jeszcze rodzą się dzieci. Utrata pracy to klęska i strata dorobku całego życia, to rozpad i patologia rodziny. Tylko mądrości polskich kobiet można zawdzięczać to, że wskutek nędzy rodziny nie sprzedają jeszcze dzieci.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#WłodzimierzCzechowski">Kochane Panie! To nie mężczyźni dyskryminują kobiety, ale wredna liberalna polityka w Rzeczypospolitej, a w efekcie bezrobocie, jakiego nie ma w Europie, dyskryminuje kobiety. Czy nie jest hipokryzją to, że powołuje się specjalne urzędy do walki o prawa kobiety, a nie dba o rozwój gospodarczy? Obecne prawo dyskryminuje was, kobiety. Uchwalono zasiłki, alimenty i pomoc społeczną na poziomie poniżej minimum biologicznego. Przykłady: Jak rząd dba o pogodną waszą starość i zapewnia emeryturę? Nowa reforma emerytalna to jawna dyskryminacja kobiet. Pod przymusem część waszych składek odprowadzana jest do zagranicznych OFE, w zamian w 60. roku życia oferuje się wam emerytury w wysokości 31% ostatniej płacy. Jest jeszcze oczywiście filar trzeci i są konta indywidualne, ale to jest dla 10% pracujących kobiet. A co mają robić te, które mają 800–1200 zł? A jak rozwiązuje ten problem pan premier Hausner? Proponuje podnieść wiek emerytalny kobiet do 65 lat, namawia, żeby kobiety pracowały do tego czasu, a tak naprawdę chodzi o to, żeby jak najdłużej płaciły składki.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#WłodzimierzCzechowski">Moje Kochane Panie! Z największym szacunkiem i bez obłudy stawiam na wiek 60 lat. Wprowadziłbym okres wyrównawczy ze współczynnikiem wychowawczym 1,3 i dodatek za wychowanie trojga dzieci. Za to wszystko w postaci podatków zapłacą wasze dzieci, i będzie przyrost naturalny. Do tego składam wam...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WłodzimierzCzechowski">...składam wam życzenia, życzę szczęścia, radości i zdrowia przez całe 364 dni i przyjemnej zabawy w dniu 8 marca...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, to są pytania do rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WłodzimierzCzechowski">A egzekwujcie od nas tak, jak to robiła kiedyś Lizystrata.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#TomaszNałęcz">Szanowni Państwo Posłowie! Może się umówmy - raz jeszcze w imieniu wszystkich posłów złożę życzenia wszystkim paniom i już nie nadużywajmy regulaminu, bo robimy sobie zabawę z regulaminu. To są pytania do rządu, nie jest to składanie życzeń wszystkim paniom.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: Ale tu jest dżentelmen, mogę to zagwarantować, prawdziwy dżentelmen.)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Stanisław Duliasa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#StanisławDulias">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Okres emancypacji kobiet w ujęciu historycznym dawno jest już za nami, jednak część zagadnień związanych z tym okresem jest nadal aktualna. Dzisiejsze problemy kobiet można odnieść do dwóch przesłanek: jedna wynika z ich naturalnych uwarunkowań w zakresie płodności, macierzyństwa i całej sfery dbałości o zdrowie, druga wynika z zachodzących zmian cywilizacyjnych, wzrostu doskonałości informacji i świadomości. Co do pierwszej przesłanki podyktowanej przez naturę rola państwa powinna ograniczać się do pielęgnowania i pomocy we właściwym wykorzystaniu tych cech przez kobiety. Nasuwa się tu pytanie, czy stworzone w Polsce coraz bardziej restrykcyjne warunki poprawiają czy pogarszają sytuację polskich kobiet? Bo jak się odnosimy do kobiet, którym skrócono urlopy macierzyńskie, odbiera się od wielu lat przyznane renty, oskarżając jeszcze o wyłudzenia rent, które otrzymują mniejsze zasiłki socjalne lub odebrano alimentacyjne. A dotyczy to ponad 400 tys. kobiet, nie mówiąc o pozbawieniu pracy własnej, męża i braku zatrudnienia dla dużymi nakładami wykształconych dzieci lub wysyłanie ich na przymusowe roboty. Odpowiedź może być tylko jedna, negatywna: to jest dramat. Czy pani minister i cały rząd w dzisiejszej informacji nie powinni wskazać na chociażby kilka optymistycznych inicjatyw? Bez pozytywnych decyzji zamiast wydłużania okresu emerytalnego będzie się wpływać na skracanie życia kobiet w Polsce. Następne pytania.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#StanisławDulias">Pani Minister! Jak należy odbierać propozycje zmiany wieku emerytalnego dla kobiet? Jaka jest faktyczna ocena? Czy na tym budżet państwa zyska, czy, i ile, stracą polskie kobiety? Mimo że ma to dotyczyć okresu dalszego, to tym bardziej obejmie on wiele kobiet bezrobotnych przeżywających już dzisiaj wielkie tragedie. Ilu pracodawców zatrudni spracowane sześćdziesięcioparoletnie kobiety, z wyjątkiem centralnych urzędów, których jest coraz więcej. Większość polskich kobiet - jeszcze dwa zdania - przeszło ciężką drogę, przeżyło bardzo trudne czasy powojennych kolejek, niedostatków, odpowiedzialności za rodzinę i utrzymanie domów, a w późniejszym okresie wychowywania wnuków - to jest przecież polska norma. I teraz rząd chce zgotować kobietom późniejszą emeryturę. Pani minister, czy to jest humanitarne? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#TomaszNałęcz">To jest dobry koniec właśnie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Pawlaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MirosławPawlak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wiele tu dzisiaj mówiono o kobiecie, o mężczyźnie, praktycznie od Adama i Ewy. Tak, była tu dzisiaj taka wzmianka, wszyscy użalamy się nad losem kobiet, nie przeprowadzamy tutaj podziału na kobiety z miasta, kobiety ze wsi, nie mówimy, którym łatwiej, a którym ciężej jest żyć. Wiemy, że sytuacja rodziny i sytuacja kobiety w tej rodzinie jest szczególnie trudna w tym okresie. I wszyscy o tym mówimy, ale nikt do tej pory nie powiedział, co zrobić, żeby było inaczej, a przecież wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za tę sytuację - i rząd, i my, parlamentarzyści, i samorządy, i wszystkie stowarzyszenia.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#MirosławPawlak">Do tych wszystkich patologii, które tu usłyszałem dzisiaj, chcę dodać jeszcze jeden przykład, z którym się spotkałem kilkakrotnie. Chodzi o zatrudnianie młodych kobiet w różnych instytucjach, nie tylko w prywatnych, ale i w państwowych. I już ta młoda kobieta napotyka taki opór, żeby ją pozyskać jako fachowca do pracy tylko z tego względu, że jest młoda i ma narzeczonego, z którym za jakiś czas zawrze związek małżeński i będzie rodzić dzieci; wszystko byłoby dobrze, gdyby nie te elementy, które są normalne w życiu. I przyjmuje się zupełnie kogoś innego, tę młodą panią odsuwa się na bok, bo będzie chciała urlop macierzyński, potem będzie wychowywać dzieci i jest po prostu niepożądana. Czy rząd przez stowarzyszenie pracodawców myśli o tym, żeby rozmawiać, żeby uregulować te sprawy, żeby było normalnie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Joannę Sosnowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#JoannaSosnowska">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Pani Minister! Mam przygotowany zestaw pytań na dzisiejszą debatę i prawdę powiedziawszy zastanawiam się, czy mogę pani zadać te pytania, bo wie pani, jak bardzo panią szanuję, ale jednak nikt nie jest omnibusem. Mam pytania do ministra zdrowia, do ministra edukacji, do ministra pracy, mam pytanie, dlaczego kobiety będące żonami wojskowych po rozwodzie są wyrzucane z mieszkań wraz z dziećmi?</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#JoannaSosnowska">Pani minister, nie sądzę, żeby była pani w stanie odpowiedzieć mi na te pytania, niestety, nie ma żadnego z naszych wspaniałych ministrów, ale zadam pani pytanie następujące i na pewno będzie pani mogła mi na nie odpowiedzieć w sposób kompetentny. Chodzi mi o kwestie refundacji antykoncepcji i zabiegów in vitro. Otóż, jak wiadomo, są to sprawy dotyczące kobiet bardzo młodych, zwykle pracujących, będących w sile wieku, płacących horrendalne podatki, w tym również na ubezpieczenie zdrowotne. Młodzi ludzie z kolei niezbyt często korzystają z tych ubezpieczeń, ponieważ rzadko chorują. A więc dla pewnej grupy wiekowej możliwość skorzystania w ramach swojego ubezpieczenia z tego, co jest dla danej grupy potrzebne, w tym wypadku mówię o antykoncepcji i o in vitro, wydaje się czymś naturalnym, ale tak nie jest. Dzisiaj jest tak, że my, młode kobiety, mimo że pracujemy, płacimy podatki, zarabiamy, nie możemy kupić refundowanych tabletek antykoncepcyjnych, nie mamy refundowanych zabiegów in vitro. Pani minister, pachnie mi to jawną dyskryminacją, żeby nie powiedzieć czymś bardzo brzydkim, bo to niby zakrawa na wykorzystywanie finansowe kobiet. To mi się bardzo kiepsko kojarzy, wszyscy jesteśmy dorośli więc na pewno wiedzą państwo, co mam na myśli.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Nie wiem.)</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#JoannaSosnowska">Zechciałaby mi pani powiedzieć, czy mój myśliwski nos dobrze mi podpowiada, czy to jest to, o co się pytałam?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Elżbietę Jankowską.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan poseł Cymański na pewno wie, o co chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: Nie, nie kuma.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#ElżbietaJankowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Chciałabym w imieniu Parlamentarnej Grupy Kobiet powiedzieć, iż z zadowoleniem przyjmujemy stanowisko rządu wyrażające poparcie dla inicjatywy legislacyjnej dotyczącej projektu ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn. Traktujemy to jako uwieńczenie czynionych od 1997 r. starań członkiń Parlamentarnej Grupy Kobiet na rzecz regulacji praw zapewniających realizację konstytucyjnej zasady o równych prawach kobiet i mężczyzn. Mam do pani minister dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#ElżbietaJankowska">Czy rząd zgodnie z ustawą zagwarantuje środki finansowe na prawidłowe funkcjonowanie ustawowo powołanego urzędu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn? Drugie pytanie. Jak widzi rząd wyegzekwowanie od wojewodów powoływania na ich terenie pełnomocników do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn?</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#ElżbietaJankowska">Trzecie pytanie dotyczy sprawy przemocy, którą w swojej wypowiedzi poruszyła pani poseł Mirosława Kątna i która mnie osobiście bardzo nurtuje. Coraz częściej media donoszą o drastycznych zjawiskach agresji w rodzinie. Przemoc ta przejawia się niekiedy w formach niewyobrażalnych dla normalnego człowieka. Mordowanie własnych dzieci, okaleczenie, wykorzystywanie seksualne i inne makabryczne sposoby stosowania przemocy nie spotykają się z właściwą reakcją powołanych do tego instytucji i organów władzy publicznej. Skazani wychodzą na przepustki, popełniają kolejne przestępstwa wobec swych żon i dzieci. Nie widać tu współpracy służb więziennych, prokuratury, sądu z właściwymi miejscowo jednostkami Policji. Czy regulacje z zakresu prawa mediów i prawa karnego, szeroko rozumianych, są adekwatne do skali tych zjawisk? Co zamierza czynić dalej w tej mierze rząd, aby minimalizować skutki przemocy w rodzinie i przede wszystkim zapobiegać tym nasilającym się zjawiskom? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Bożenę Kizińską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#BożenaKizińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Statystyki pokazują, iż kobiety w Polsce są lepiej wykształcone niż mężczyźni. Z danych na temat struktury bezrobocia wynika jednak, że to kobiety częściej pozostają bez pracy. Znaczne różnice w rozkładzie wykształcenia i aktywności zawodowej kobiet występują pomiędzy środowiskiem wielkich miast a obszarami wiejskimi. Chciałabym wiedzieć, czy rząd dysponuje pełnymi danymi na temat różnic w dostępie do wykształcenia i pracy w wypadku kobiet mieszkających w miastach i kobiet mieszkających na wsi. Czy analizowano, w jakich zawodach, które mogłyby wykonywać kobiety wiejskie, w najbliższej przyszłości najszybciej miałyby one możliwość uzyskania zatrudnienia? Czy opracowywane są programy aktywizacji zawodowej kobiet wiejskich, na przykład poprzez zwiększenie dostępu do edukacji zawodowej?</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#BożenaKizińska">Drugie pytanie. Wszystkim wiadomo, iż w nieodległej przyszłości w wiek aktywności zawodowej wejdzie pokolenie niżu demograficznego. Skutkiem tego zjawiska będzie kosztowna dla państwa dysproporcja pomiędzy grupą ludzi pobierających świadczenia emerytalno-rentowe a grupą zawodowo aktywną, wpłacającą składki na ubezpieczenia społeczne. Oczywiste jest, że należy podjąć działania zapobiegające starzeniu się polskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#BożenaKizińska">Moje pytania są następujące. Czy zidentyfikowano przyczyny tego niekorzystnego trendu, oczywiście poza materialną sytuacją rodzin? Czy projektowane są zmiany w prawie pracy ułatwiające kobiecie harmonijne łączenie roli społecznej matki z jej rolą zawodową? Czy brano pod uwagę możliwość zachęt materialnych dla pracodawców, na przykład w postaci ulg sprzyjających zatrudnianiu kobiet w wieku rozrodczym, a także tych, które mają to już za sobą?</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#BożenaKizińska">Problem przemocy domowej, szczególnie dotykający kobiety, to zagadnienie o wiele większym zasięgu, niż to wynika z oficjalnych danych, o wielorakich konsekwencjach natury prawnej, psychologicznej i materialnej, w tym także dla państwa. Czy rząd ma pełną wiedzę na temat skali zjawiska przemocy domowej? A jeśli nie, to jakie kroki zamierza podjąć w celu jego zbadania i niwelowania jego skutków? Czy planowana jest powszechna edukacja na temat praw ofiar przemocy domowej, a także obowiązków w tym zakresie Policji, prokuratury i sądów? Czy rozważane były zmiany w prawie zmierzające do przeniesienia wszystkich konsekwencji na sprawcę przemocy domowej, chodzi na przykład o odszkodowania finansowe, przymus opuszczenia wspólnie zajmowanego z ofiarami mieszkania, przymus odbycia specjalistycznej terapii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#TomaszNałęcz">Pani poseł, jestem zobowiązany pani bardzo podziękować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#BożenaKizińska">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#TomaszNałęcz">Proszą o zabranie głosu pana posła Marka Suskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#MarekSuski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam pytanie dotyczące tej debaty, którą zresztą też jestem rozczarowany, jak wielu przedmówców. Niestety, jestem rozczarowany tą informacją i samym sposobem wystąpienia pani rzecznik, ponieważ ta informacja nadała ton debacie. Ona po prostu była niemerytoryczna, choć może piękna, dlatego że głównie w tej debacie wzięła udział płeć piękna. Ale było to wystąpienie właściwie w stylu jej eminencji z filmu „Seksmisja”...</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: Merytorycznie, panie pośle, merytorycznie.)</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#MarekSuski">...a nie wystąpienie przedstawiciela rządu. Film rzeczywiście lubię, chociaż zabrakło mi w tym wystąpieniu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#TomaszNałęcz">Przepraszam, panie pośle, ale to był mężczyzna w tym filmie. Nie wiem, czy pan widział ten film, to nie była kobieta w tym filmie. Pan się nie zorientował?</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Brawo, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#MarekSuski">Panie marszałku, mówię o stylu wystąpienia. A czy była to kobieta? Oczywiście, że nie, później się okazało. Ale zabrakło w tym filmie, a później zabrało w debacie informacji czy też stwierdzenia, że Kopernik też była kobietą. Choć pan Lepper właściwie powiedział nam, że Balcerowicz był kobietą, bo w debacie mówił o Balcerowiczu.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: Co pan za bzdury opowiada? Panie pośle, merytorycznie.)</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#MarekSuski">Ale mam pytanie o praktyczne działania pani poseł, oczywiście mam pytanie praktyczne.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#MarekSuski">Jeśli nie będzie mi pani przeszkadzać, to zdążę je zadać, jeżeli nie... Czas płynie.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: Tylko że pan zmarnował czas i teraz nie zdąży.)</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#MarekSuski">Mam pytanie o praktyczne działanie SLD. Czy rząd udzieli poparcia i merytorycznego wsparcia ustawie o przemocy w mediach? Dalej. Czy rząd coś zrobi dla prześladowanych kobiet? Co na przykład w sprawie zdecydowanych zmian w Kodeksie karnym? Poseł Kalisz mówi o humanizmie w traktowaniu przestępców, a gdzie poszanowanie i sprawiedliwość w kontekście ofiar, a przecież kobiety bardzo często są ofiarami? Pytanie do SLD. Czy SLD pokaże, jak wprowadzić ten równy status mężczyzn i kobiet i czy zacznie od siebie i powoła na przykład więcej kobiet na funkcje ministerialne? I czy, na przykład, pokaże, że również do Prezydium Sejmu potrafi powołać kobietę? Bo jeżeli mamy temu rządowi wierzyć, żeby był on wiarygodny w działaniach dotyczących równego traktowania kobiet... Pokażcie wolę działania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję bardo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Liczba problemów podniesionych w tej debacie świadczy o tym, że słusznie jako Parlamentarna Grupa Kobiet domagałyśmy się, żeby do takiej debaty doszło. Szkoda tylko, że niektóre panie posłanki i panowie posłowie, podobnie jak mój poprzednik, zmarnowali czas. Bo nie o politykę chodzi, chodzi o to, żeby politycy dostrzegli problemy kobiet i chcieli razem je rozwiązywać.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: To właśnie dostrzegliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Bo problemy kobiet to problemy polskiej rodziny, to problemy ogólnospołeczne, to problemy przyszłości Polski. Trzeba chcieć je dostrzec i trzeba chcieć je rozwiązywać, a nie zajmować się polityką i przesuwać rzeczywiste problemy na dalszy plan.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Pani minister, w doręczonej nam informacji trochę za mało czasu, według mnie, za mało miejsca poświęcono specyficznym problemom kobiet wiejskich. Przecież wszyscy dobrze wiemy, że im się żyje znacznie trudniej, chociaż tym w mieście też niełatwo. Mam pytanie tego dotyczące. Jakie działania podejmie rząd w celu poprawy warunków życia kobiet na wsi, szybszego niż dotychczas wyrównywania różnic w dostępie do placówek ochrony zdrowia, edukacji, usług, itd.? Jak zamierza się przyspieszyć wyrównywanie tych dysproporcji międzyregionalnych i także, jak mówiłam, międzyśrodowiskowych?</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Drugie pytanie. W informacji jest taki rozdział, i słusznie, obszary wymagające specjalnych działań rządu. Czy nie uważa pani minister, że właśnie te problemy, które mają swoją specyfikę, wynikają z trudnej sytuacji rolnictwa i wsi, kwalifikują się do takiego specjalnego obszaru? Jeśli tak, to zarówno ja, jak i moja organizacja kół gospodyń wiejskich, która zrzesza około miliona kobiet w Polsce, wszystkie jesteśmy gotowe do konstruktywnej współpracy i dopracowania takiego właśnie kompleksowego ujęcia problemów kobiet wiejskich i sposobów ich rozwiązywania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#TomaszNałęcz">Pan poseł Marian Piłka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MarianPiłka">Panie Marszałku! Pani Minister! Do tej pory myślałem, że feministki to takie kobiety, które nienawidzą przede wszystkim mężczyzn, ale ta debata potwierdziła, że feministki przede wszystkim nienawidzą innych kobiet. Kobiet, które chcą mieć udane życie rodzinne, które chcą mieć kochających mężów, dzieci, wnuki.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#MarianPiłka">Myślę, że przeciwko tym kobietom są wymierzone postulaty feministek, które tutaj były zgłaszane. Dlatego chciałem panią minister zapytać. Czy pani minister widziała film „Niemy krzyk”, który pokazuje, jak jest mordowane dziecko nienarodzone, jak próbuje się bronić, uciekać przed tymi narzędziami, którymi próbuje się je uśmiercić? To jest film szalenie wstrząsający. Czy przyzna pani, że w tej sytuacji każdy, kto popiera legalizację mordowania dzieci nienarodzonych, jest zwykłym zwyrodnialcem? Bo nie można pozwolić na mordowanie najbardziej niewinnych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#MarianPiłka">Drugie pytanie. Chciałem zapytać. Wiadomo, że kobieta po dziecku, po zamordowanym dziecku jest drugą ofiarą aborcji. Badania tzw. syndromu poaborcyjnego pokazują, że kobiety po aborcji często cierpią na różne psychozy, depresje, choroby psychiczne, chorują na nowotwory, itd. Chciałem zapytać, czy pani urząd sponsoruje badania syndromu poaborcyjnego? Amerykańskie badania psychologiczne pokazały, że bojowniczki o wolność aborcji to przede wszystkim kobiety, które zamordowały własne dziecko i próbują w upowszechnieniu aborcji szukać usprawiedliwienia swojego haniebnego czynu. Czy pani urząd będzie sponsorował psychoterapię dla tych bojowniczek o wolność aborcji, które zabiły własne dziecko?</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#MarianPiłka">Trzecie pytanie. Postuluje pani, aby środki antykoncepcyjne były na liście leków refundowanych. Chcę panią zapytać, jaką to chorobę mają leczyć środki antykoncepcyjne? Czy płodność jest chorobą. czy wprost przeciwnie - niepłodność? Czy nie uważa pani za szaleństwo umieszczanie na liście leków refundowanych środków antykoncepcyjnych, które zaburzają funkcjonowanie organizmu kobiety i które...</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Bo to są także lekarstwa. Trzeba trochę więcej poczytać.)</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#MarianPiłka">...w dłuższej perspektywie niszczą jej zdrowie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-228.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#TomaszNałęcz">Pan poseł Stanisław Łyżwiński, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#StanisławŁyżwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ja do pana posła Suskiego. Panie pośle, przewodniczący Lepper nie mówił, że Balcerowicz jest kobietą.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#StanisławŁyżwiński">I jeżeli pan tak podchodzi do tego, to mam do pana pytanie, czy pan dba o okresowe badania lekarskie.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#StanisławŁyżwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dwa lub trzy tygodnie temu jeden z tygodników przedstawił raport na temat sytuacji kobiet, przeważnie żon górników, którzy stracili pracę w kopalniach wskutek tzw. restrukturyzacji, czyli zamykania kopalń. W raporcie tym przedstawiono los 30–40-letnich żon bezrobotnych górników, które aby wyżywić swoje dzieci, muszą podejmować proceder prostytucji.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#StanisławŁyżwiński">W związku z tym mam następujące pytania. Czy rząd Leszka Millera i pani osobiście jako pełnomocnik rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn zajmowaliście się sytuacją kobiet przedstawioną w tym raporcie? Czy nie uważa pani, że wdrożenie planu Hausnera dotknie najbardziej kobiety i te najsłabsze, matki kilkuletnich, kilkunastoletnich dzieci, jeszcze bardziej pogrąży w biedzie? Drodzy państwo, 200 tys. kobiet w Polsce zajmuje się nierządem, ale do tego doprowadziła właśnie sytuacja ekonomiczna. I co rząd w tym kierunku od zaraz zamierza zrobić?</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#StanisławŁyżwiński">Sprawa następna, wyjazdy młodych osób na Zachód. Kiedyś spotkałem młodą osobę, dziewczynę, która z przerażeniem mówiła, że wyjeżdża na Zachód do pracy. Wyjeżdża za chlebem. Ale jej koleżanka trafiła do domu publicznego, zabrano paszport; jeżeli chce odzyskać ten paszport, jeżeli chce iść na policję, oczywiście przywiozą zdjęcie do jej miejscowości. Ten problem narasta.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#StanisławŁyżwiński">Następna sprawa. Chcąc mieć szacunek do kobiet, do rodziny, przede wszystkim trzeba mieć dzieci. Przypomnę państwu, że koleżanka Platformy Obywatelskiej, pani premier Suchocka, kiedyś bardzo pięknie mówiła na temat rodziny i dzieci. Tylko pamiętajmy o tym, że ona nie miała, nie ma i nie będzie mieć dzieci.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Nie wiadomo.)</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#StanisławŁyżwiński">Jeżeli jest więc taka sytuacja, to jaki szacunek...</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Wszystkie dzieci są nasze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, dziękuję panu bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#StanisławŁyżwiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Pan poseł po prostu nie zna całej prawdy.)</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Łyżwiński: Całej nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Wandę Łyżwińską.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WandaŁyżwińska">Panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#TomaszNałęcz">Ale, pani poseł, to nie marszałek decyduje, że mąż występuje przed żoną. To pan poseł Łyżwiński zdecydował o takiej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WandaŁyżwińska">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W informacjach rządowych, których pani minister jest głównym autorem, jest dużo wątków dotyczących równouprawnienia kobiet w życiu społecznym, politycznym i zawodowym. I rząd, który pani reprezentuje, wprowadza cięcia wydatków socjalnych, tzw. plan Hausnera. W planie tym wicepremier Hausner chce zaoszczędzić prawie 200 mln zł rocznie, wydłużając o 3 lata drogę awansu nauczycieli. Jak wiadomo, środowisko nauczycielskie jest bardzo mocno sfeminizowane i te oszczędności dotkną przede wszystkim kobiety.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WandaŁyżwińska">W związku z tym mam następujące pytania. Jak pani minister widzi dalsze wypełnianie swojej funkcji w rządzie premiera Leszka Millera, z jednej strony przedstawiając alarmujące informacje o dyskryminacji kobiet w dostępie do awansu zawodowego, a z drugiej strony popierając program cięć wicepremiera Hausnera, który zakłada oszczędności na ograniczeniu drogi awansu zawodowego nauczycieli, czyli głównie kobiet? Drugie pytanie. W jaki sposób 40-letnie kobiety mają sobie wypracować emerytury, skoro pracodawcy stawiają tylko i wyłącznie na młode dziewczyny? Jak rząd zamierza zabezpieczyć matki, które samotnie wychowują dzieci, w środki finansowe po likwidacji funduszu alimentacyjnego? I od kiedy zacznie obowiązywać sankcja karna dla osób i instytucji nieprzestrzegających zakazu dyskryminacji w obowiązującej ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu? Jak wiemy, przy każdej restrukturyzacji zakładu pracy w pierwszej chwili zwalniane są przecież kobiety. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Bronisławę Kowalską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#BronisławaKowalska">Panie Marszałku! Szanowna Pani Minister! Czy mogłaby pani poszerzyć wiedzę pana posła Piłki i udzielić mu informacji, że środki antykoncepcyjne są także lekarstwami, które leczą różne schorzenia kobiet? Myślę, że ta informacja by się panu posłowi przydała.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie używa.)</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#BronisławaKowalska">Szanowna Pani Minister! W kwietniu minie niespełna rok od dnia, kiedy to został podpisany traktat akcesyjny w Atenach. Był to historyczny moment, który przybliżył nasz kraj do członkostwa w Unii Europejskiej. W związku z tym mam do pani pytanie: Jak na integracji europejskiej skorzystają kobiety? Czy Unia Europejska da nam większe możliwości, zapewni pełniejszą realizację praw? Jak zmieni się sytuacja kobiet po wejściu do Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#BronisławaKowalska">Ustawodawstwo promujące równość kobiet, które jest na papierze, jest niezbędne, ale niewystarczające. Rządy, biznes, partie polityczne muszą podjąć bardziej aktywne działania, by równość stała się rzeczywistością. I w tym kontekście mam pytanie: Jak ocenia pani raport Komisji Europejskiej w sprawie realizacji równych szans w Unii Europejskiej i w krajach akcesyjnych, przyjęty 5 marca 2003 r.?</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#BronisławaKowalska">Następne pytanie dotyczy rynku pracy. Mieszkankami naszego kraju są także kobiety pracujące w naszym kraju nielegalnie. Nie mają obywatelstwa polskiego, często ich życie przeradza się w gehennę. Jak zmieni się sytuacja kobiet pracujących w Polsce nielegalnie po wejściu Polski do Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#BronisławaKowalska">I kolejne moje pytanie. Pani minister, czy nie uważa pani, że organizacje kobiece mają do odegrania bardzo dużą rolę w procesie integracji europejskiej? Co wobec tego polskie organizacje kobiece powinny zrobić dla lepszego przygotowania się do członkostwa w Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#BronisławaKowalska">Jeszcze jedno, ostatnie pytanie. Awantury, bijatyki, przemoc fizyczna i psychiczna to najczęstsze powody porzucania domu lub mieszkania przez matki z małymi dziećmi. I tu także aktywność władz publicznych często przejawiana jest nie w porę. Także policja i sądy nie działają skutecznie. Przykładów aż nadto dostarczają nam...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#TomaszNałęcz">Pani poseł, proszę już o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#BronisławaKowalska">Już kończę, pół zdania.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#BronisławaKowalska">...nie tylko media, ale i interesanci zgłaszający się o pomoc do naszych biur poselskich. Czy właściwe resorty mają koncepcję walki z bezdomnością i jej przyczynami? Dziękuję bardzo. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Grażynę Ciemniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#GrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Szanowna Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Dzięki powołaniu pełnomocnika do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn obecny rząd mógł podjąć działania na rzecz uczestnictwa Polski w programach przedakcesyjnych i wspólnotowych Unii Europejskiej dotyczących równych szans kobiet i mężczyzn. To bardzo ważne wobec wciąż ogromnych jeszcze potrzeb finansowych. Wyrażam uznanie pani minister za te działania.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#GrażynaCiemniak">I mam pytania do pani minister. W jakim stopniu zostały wykorzystane dostępne środki finansowe z funduszy przedakcesyjnych? Chodzi mi głównie o to, jakie konkretnie projekty zostały zrealizowane, jakie są ich efekty na rzecz polityki równościowej. I drugie pytanie: Z jakich funduszy Polska zamierza skorzystać po wstąpieniu do Unii Europejskiej, czy tylko z Europejskiego Funduszu Społecznego, czy też z innych funduszy, dla poprawy sytuacji polskich kobiet? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Annę Bańkowską.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#TomaszNałęcz">Pani poseł rezygnuje.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#TomaszNałęcz">To proszę pana posła Stanisława Kalembę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozdrawiam przy tej okazji wszystkie panie w Polsce...</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czemu nas nie?)</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#StanisławKalemba">...a także na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#StanisławKalemba">I pytania, bardzo konkretne. Na str. 9 mamy parę zdań na temat strategii lizbońskiej; m.in., że do 2010 r. 90% dzieci w wieku od 3 do 7 lat ma mieć zapewnioną opiekę w przedszkolu. Ale, pani pełnomocnik, przecież wiemy, że cały czas są zamykane przedszkola, czyli my nie idziemy w kierunku strategii lizbońskiej, tylko odchodzimy od niej. Między innymi w Poznaniu, wbrew prawu - była interwencja u pani minister Łybackiej - zamykane są przedszkola. Czyli chodzi o to, że intencja jest słuszna, ale działania idą w drugą stronę.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#StanisławKalemba">Pani minister, czy ten kierunek, żeby co trzecie dziecko poniżej 3 lat miało miejsce w żłobku, pani minister podziela, bo ja uważam, że miejsce tego dziecka powinno być gdzie indziej.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#StanisławKalemba">Jeżeli chodzi o wiek emerytalny dla kobiet - 65 lat. Chciałbym znać zdanie pani pełnomocnik na ten temat. Przecież to idzie chyba w poprzek tego, co się w Polsce dzieje: młodzież jest bez pracy, po studiach itd., a tu próbujemy na siłę zatrudnić kobiety do 65 lat. Gdyby pani podała wyniki badań opinii publicznej, co same panie myślą na ten temat, i powiedziała, jakie jest tu stanowisko pań.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#StanisławKalemba">Sprawa następna. Mówimy o równym statusie kobiet i mężczyzn, ale mówmy też o równym statusie kobiet, bez względu na to, gdzie one zamieszkują. Chodzi mi o ostatnią decyzję rządu i głosowanie odnośnie do dochodu wynoszącego 2300 zł od jednego hektara - przecież to idzie w inną stronę, jeżeli chodzi o równość kobiet na wsi i w mieście. Wystarczy sięgnąć do danych Instytutu Ekonomiki Rolnej, które mówią, że dochód na 1 ha jest bliski zeru. Czy coś w zawiązku z tym państwo robicie, żeby kobiety i na wsi, i w mieście, ich rodziny, miały te same prawa i te same obowiązki?</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#StanisławKalemba">Już, panie marszałku, ostatnie, bardzo krótkie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#StanisławKalemba">Jakie działania pani podejmie w związku z ordynarnymi filmami, wulgaryzmami, zabójstwami, a nawet łamaniem zasad języka polskiego w piosenkach nadawanych w mediach? Jakie działania podejmie pani minister?</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#StanisławKalemba"> Przecież to jest straszne. Ostatnio wielkopolski kurator oświaty po takich zdarzeniach mówił, że on się nie dziwi takim zjawiskom, skoro przez media publiczne nadawane są takie wulgaryzmy w piosenkach i to się toleruje. Jakie działania pani minister podejmie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Janusz Wojciechowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Antoniego Stryjewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Ile doniesień do prokuratury pani jako rzecznik równego statusu mężczyzn i kobiet skierowała w związku z domniemanymi, przeprowadzonymi nielegalnie aborcjami, o których pani wraz z koleżankami mówi, że jest ich nawet setki tysięcy rocznie? Jak stoi pani na straży praw Rzeczypospolitej? Jakie działania podjęła pani, by zakazać reklamy z użyciem w sposób obsceniczny dziewcząt i kobiet? Ile wniosków do prokuratur i skarg do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji i do Komisji Etyki Mediów skierowała pani w związku z pokazaniem w mediach elektronicznych i czasopismach pornografii oraz przemocy? Czy oskarżyła pani przed sądem redaktora Urbana, jego gazetę, za łamanie prawa w zakresie szerzenia pornografii?</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#AntoniStanisławStryjewski">W związku z ograniczeniem świadczeń przedemerytalnych oraz z wydłużeniem wieku przechodzenia na emeryturę, co zakłada plan wicepremiera Hausnera, czy powiększy się skala bezrobocia wśród kobiet i jak przełoży się to na ich wykluczenie społeczne i bezdomność? Co pani uczyniła, by w sądach rodzinnych traktowano sprawiedliwie zarówno kobiety, jak i mężczyzn? Wielu rzetelnych ojców jest pozbawionych prawnie i realnie wpływu na wychowanie swoich dzieci. Jak głosowała pani przy nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji w zakresie zakazu nadawania programów z obrazami pornografii i przemocy?</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#AntoniStanisławStryjewski">Czy pani zna wyniki badań społecznych oraz doświadczeń z sądów, które jednoznacznie wskazują na korelację pomiędzy przemocą, w tym przemocą seksualną, a treściami eksponowanymi w mediach?</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#AntoniStanisławStryjewski">Pani minister, ile jest zawodów i stanowisk, które zostały zdominowane przez kobiety? Czy bezrobocie kobiet nie wiąże się z likwidacją stanowisk administracyjnych obsadzanych przede wszystkim przez kobiety? Czy ograniczenia w szkolnictwie, ochronie zdrowia i innych działach społecznych nie przyniosły i nie powiększą w przyszłości bezrobocia wśród kobiet? Dziękuję pięknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Tadeusza Cymańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#TadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Mam dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#TadeuszCymański">Pierwsze pytanie nawiązuje do wcześniejszych wypowiedzi. Co byśmy mówili, jest bardzo wiele kontrowersji i napięcia wokół likwidacji funduszu alimentacyjnego. Czy pani minister włączy się, czy jest otwarta i jest gotowa włączyć się na forum rządu, aby poprzeć ewentualną nowelizację, która byłaby łagodną nowelizacją i dawałaby tylko czas przesunięcia wejścia, bo w budżecie środki są, i by podyskutować: może utrzymamy, bo są i skargi konstytucyjne, i rzecznicy się zaangażowali, także i spraw obywatelskich. To jest temat numer jeden.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#TadeuszCymański">Drugi temat jest wyjątkowo smutny i, powiedziałbym, nawet dramatyczny. Chciałbym w tej dyskusji wykorzystać tę okazję w najbardziej pozytywnym sensie. Mianowicie, sytuacja kobiet jest bardzo trudna w kraju, ale szczególnie tragiczna jest sytuacja kobiet z nowotworami. O tym chciałbym powiedzieć i o to chciałbym spytać. Czy pani by się podjęła, bo są interpelacje, interwencji na forum nawet Rady Ministrów, a zwłaszcza u ministra zdrowia, żeby pilnie znaleźć w Narodowym Funduszu Zdrowia bądź nawet w rezerwie środki na pomoc kobietom, które mają już diagnozę nowotworową, mają wskazanie medyczne do szybkiej operacji, natomiast z uwagi na brak środków są zmuszone oczekiwać 2, 3 miesiące, czasami nawet dłużej. To jest sytuacja szczególnie dramatyczna. Brakuje pieniędzy na cytostatyki oraz pieniędzy, bo byłem w szpitalach klinicznych, aby dowiedzieć się, nawet na środki przeciwwymiotne po chemioterapii. Nie chcę tutaj podawać konkretnych przykładów, najbardziej skrajnych, które spotkałem. Kobieta 31 lat z piątką dzieci, wdowa, z rozpoznaniem raka trzonu macicy płaskonabłonkowego, termin operacji w kwietniu. Przecież to jest sytuacja, która nas wszystkich powinna ogarnąć wstydem. W tej sprawie chyba nikt nie ma wątpliwości. Ma być w maju dzielona jakaś rezerwa - o tym się dowiedziałem - ale tutaj czas jest nieubłagany, a i tak rokowania są niewielkie.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#TadeuszCymański">Podkreślam tu jeszcze oprócz moralnego, medycznego, element ekonomiczny. Przecież walka o życie matek z dziećmi to jest również walka o zmniejszenie tych i tak małych środków na pomoc społeczną, bo później koszt, przepraszam, że mówię tak chłodno o tej sprawie, utrzymania tych dzieci czy w rodzinach zastępczych, czy w domach dziecka, jest daleko wyższy. Oprócz serca również rozum krzyczy za tym. To jest właśnie to, co chciałem powiedzieć. Przepraszam, że może trochę przedłużyłem, ale temat jest tak smutny i tak jednak ważny. Mówię o tym na przykładzie chociażby szpitala klinicznego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#JanuszWojciechowski">Jakby pan nie powiedział, to bym już nawet się tutaj zapomniał. Przedłużył pan wystąpienie, rzeczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#TadeuszCymański">A właśnie.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#TadeuszCymański">...szpitala klinicznego nr 1. Pan marszałek jest bardzo znany i wrażliwy z ogromnego prospołecznego nastawienia. Żebyśmy nie musieli do siebie odnosić tych słów, które niedawno jeszcze śpiewał: „Dziwny jest ten świat, czasem tak, że aż wstyd przyznać się”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę jeszcze panią posłankę Halinę Nowinę Konopkę.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#HalinaNowinaKonopka">Dziękuję, panie marszałku. Chciałam zadać dwa krótkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#HalinaNowinaKonopka">Pierwsze pytanie. Dlaczego panie, czy państwo, nie protestujecie przeciwko niegodnemu wykorzystywaniu kobiet w celach reklamowych? Przecież większość reklam ma spowodować to, żeby kobieta chciała być piękniejsza, nie mądrzejsza, nie lepsza, ale piękniejsza. Ja mam się podobać. Komu? No, zapewne mężczyźnie. Jak na feministki dosyć ciekawe podejście.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Sosnowska: A co w tym złego?)</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#HalinaNowinaKonopka">Można, ale dlaczego, pani poseł, nie ma reklam, które by powodowały chęć kobiety, żeby była mądrzejsza i lepsza, tylko: masz się podobać. Dobra. To jest jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#HalinaNowinaKonopka">Drugie pytanie. Domagając się umieszczenia środków antykoncepcyjnych na liście leków refundowanych, chcecie zapewne panie przeciwdziałać jakiejś jednostce chorobowej. Jednocześnie wobec tego należy uznać, że zgadzacie się z tym, że nadmierny apetyt seksualny jest jednostką chorobową. I przy pomocy prezerwatywy chcecie to leczyć?</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#JanuszWojciechowski">Padły ważne pytania, w związku z tym proszę panią minister Izabelę Jarugę-Nowacką o udzielenie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym bardzo serdecznie podziękować za tę debatę wszystkim, którzy w niej wzięli udział. Myślę, że wszystkim nam musi towarzyszyć pewna refleksja, że ta debata, która, jak mówię, zaczęła się w 1989 r., powinna się toczyć w znacznie bardziej usystematyzowany sposób.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie marszałku, będą z tej dyskusji wnioski skierowane do rządu, ale pozwolę sobie sformułować jeden pod adresem Prezydium Sejmu. Otóż chciałabym powtórzyć postulat, obecny także w poprzedniej kadencji, aby powstała sejmowa komisja do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn, która na co dzień zajmowałaby się tymi, jak widać, niezmiernie ważnymi problemami i zaczęła funkcjonować w polskim parlamencie, zgodnie zresztą z zaleceniami Rady Europy. Wysoka Izba kiedyś nie zgodziła się na takie rozwiązanie, ale może przedstawiony dzisiaj katalog problemów pokazuje, że taka komisja jest konieczna.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie marszałku, przede wszystkim zgadzam się z opiniami, że powinna to być informacja rządu i o polityce gospodarczej, i o polityce społecznej, i o prawach człowieka, i o pewnych uwarunkowaniach kulturowych, bo problemy połowy społeczeństwa muszą mieć tak szeroki kontekst. Przygotowując tę informację, starałam się jedynie maksymalnie uczciwie powiedzieć, jakie w tej chwili widzę najistotniejsze problemy, w jakich kwestiach jest postęp, jest współdziałanie, a w jakich próbujemy udawać, że problem nie istnieje lub jest niewielki.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#IzabelaJarugaNowacka">Zdziwiła mnie wypowiedź pani posłanki z Platformy Obywatelskiej, która...</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Łukacijewskiej.)</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#IzabelaJarugaNowacka">Nie, myślę o pani posłance Fogler. Po raz pierwszy zobaczyłam panią posłankę wtedy, kiedy stworzyła grupę, która miała popierać kobiety kandydujące do parlamentu. Później spotkałam panią poseł w parlamencie i wydaje mi się, że szybko zwinęła za sobą drabinkę i już przestały ją interesować problemy innych kobiet. Bardzo mnie to martwi. Myślałam, że mimo iż mówiła, że niczego się nie dowiedziała z tej informacji... Prawdę powiedziawszy, niektóre fragmenty wręcz jej poświęciłam, ponieważ wówczas, kiedy rząd przyjął Krajowy Program Działań na rzecz Kobiet, usłyszałam, jak pani posłanka Fogler wyraziła publiczne zdziwienie, że może ten program jest nawet niezły, ale dlaczego jest to program na rzecz kobiet, a nie na rzecz rodziny. Dzisiaj starałam się pokazać, iż odbyła się IV Światowa Konferencja na rzecz Kobiet, a nie na rzecz rodziny, i polska dobrowolnie podpisała dokument dotyczący poprawy sytuacji kobiet i zobowiązujący rządy - te, które chciały - do tego, aby prowadziły prace w tym zakresie. Mam nadzieję, że pani posłanka jednak czegoś się z tej informacji dowiedziała.</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#IzabelaJarugaNowacka">Zgadzam się z postulatem pani posłanki Grzebisz-Nowickiej, że niewątpliwie mankamentem tego dokumentu jest to, iż w aspekcie obszarów wymagających specjalnych działań rządu nie poświęcono uwagi sytuacji kobiet mieszkających na terenach wiejskich. Wysoka Izbo, tak naprawdę jesteśmy w takiej sytuacji, że wiemy tylko - każdy z nas to wie - że kobietom na wsi jest trudniej, że z przemocą jest gorzej, do lekarza dalej, do biblioteki jest jeszcze dalej, a na wszystko nie ma pieniędzy. Naprawdę, dzisiaj jeszcze nie umiałabym, niestety, pokazać Wysokiej Izbie, jak wyglądają te różnice. Nie możemy cały czas mówić o dyskryminacji kobiet, o nierównym statusie płci jako o zjawisku, które być może występuje, i jest to kwestia naszych odczuć lub poglądów. To jest zjawisko i chciałabym - to między innymi przewiduje krajowy program działań - żeby zostało opisane, jak wyglądają różnice, w jakich obszarach, w jakich zawodach, dlaczego trudniej jest tym kobietom z terenów wiejskich trafić do lekarza, o czym zresztą przed chwilą mówił pan poseł, i jak tam wygląda prewencja raka piersi.</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#IzabelaJarugaNowacka">Oczywiście padło wiele słusznych, moim zdaniem, postulatów i postaram się w miarę możliwości na nie odpowiedzieć. Przede wszystkim chciałabym się odnieść do tego, że... Dedykuję to wszystkim tym, którzy słowa „feminizm” używali jako straszaka, nazywającego rzecz niedobrą samą w sobie. Feminizm, proszę państwa, nie służy temu, żeby nienawidzili się mężczyźni lub nienawidziły się kobiety; krótko mówiąc, nie ma nic wspólnego z nienawiścią. Feminizm jest burzeniem barier między wolnością a prawami człowieka - tym jest feminizm. Jest to działanie pozytywne, nikogo do niczego nigdy się w nim nie zmusza. Feminizm mówi: masz prawo decydować. Feminizm stara się stworzyć ten obszar wolności, żeby kobiety, połowa społeczeństwa, także mogły decydować o swoim życiu. Przykro mi - oczywiście z tym walczę - że w języku polskim wyraz ten funkcjonuje jako inwektywa, a jeszcze bardziej mi przykro, gdy mówią o tym osoby, które używają tego straszaka w postaci feminizmu lub wyśmiewają konferencje - mówił to ktoś z państwa posłów - w Pekinie, w Kairze, w Buenos Aires. Nie wiem, czy będzie konferencja w Buenos Aires, ale, panie pośle, na konferencję w Pekinie Jan Paweł II przesłał list do kobiet. Podkreślam: nie do rodziny, tylko do kobiet. W liście tym przyznaje on, oddając im za to szacunek, że mają odwagę, determinację, by walczyć o swoje prawa, czyli o lepsze rozumienie wzajemnych problemów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#IzabelaJarugaNowacka">To, że mówimy, iż kobiety feministki chcą działać w polityce... Oczywiście demokracja wymaga tego, żeby była równa reprezentacja kobiet i mężczyzn w życiu politycznym. Proszę państwa, któraś z pań, zdaje się, nie wiedziała, co to znaczy odmienna tożsamość kulturowa. Przecież nie wątpimy, że mamy odmienne doświadczenia, chociażby dlatego, że częściej wiemy, gdzie jest ciężko wjechać z wózkiem, gdzie się nie da dojechać z niepełnosprawnym, czy woda jest dobra i czy w związku z tym będzie smaczna herbata, czy daleko jest do lekarza. Panowie wnoszą zupełnie inne kwestie. Mamy odmienną tożsamość kulturową. Przecież myśmy wniosły do polityki takie rzeczy, które nigdy nie były polityczne. To, że mówimy o przemocy, o molestowaniu, o przedszkolach, o strategii lizbońskiej, jest wynikiem istnienia kobiet w polityce. Rzeczywiście, problem przedszkoli nie był nigdy specjalną troską mężczyzn, ale jest bardzo ważną sprawą dla kobiet.</u>
          <u xml:id="u-255.9" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie pośle, oczywiście nie zgadzam się ze stwierdzeniem, że kobieta równa się rodzina. Nie wyobrażam też sobie, żeby można było nie widzieć tej rodziny z mężczyzną. Już kiedyś mówiłam Wysokiej Izbie, że kobiety nie są wiatropylne. Dzieci mamy razem, dlatego powinniśmy mieć wspólne prawo do ich wychowywania i wspólne obowiązki. Przecież większość polskiego społeczeństwa żyje w rodzinach, większość Polaków chce mieć dzieci i większość Polaków - i kobiet, i mężczyzn - mówi, że rodzina to dla nich najwyższa wartość. Jak polityk może mówić, że się nie zna na rodzinie, i wysyłać kobiety do debaty publicznej? Nie może być żadnego rządu i żadnego państwa, które nie prowadzi polityki rodzinnej, nie uwzględnia decyzji w sferze polityki społecznej i jej skutków w poszczególnych typach rodzin.</u>
          <u xml:id="u-255.10" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pan Cymański pytał mnie, czy jestem otwarta na zastanowienie się, co dalej ze świadczeniami emerytalnymi.</u>
          <u xml:id="u-255.11" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: W kontekście wypowiedzi pani Sierakowskiej i pani Bańkowskiej.)</u>
          <u xml:id="u-255.12" who="#IzabelaJarugaNowacka">Już pan poseł słyszał także od moich koleżanek z SLD, że tak, ja jestem otwarta na każdą dyskusję, każdą debatę i bardzo Wysokiej Izbie dziękuję za to, że próbowaliśmy dzisiaj poszukać wspólnych możliwości działania, bo to nie jest tak, że rząd może zrobić wszystko, zwłaszcza w takich kwestiach, które dotyczą świadomości, stereotypów. Możemy to zrobić razem. Wybierzmy rzeczy naszym zdaniem najważniejsze, najbardziej dramatyczne albo takie, przy których szybko można uniknąć dramatu, żebyśmy je zrobili razem. Ja zwłaszcza dziękuję za głosy tych, którzy proponowali pewne wspólne działanie, a nie za myślenie znowu kategoriami nie dobra kobiet, nie dobra społecznego, nie dobra rodziny, ale dobra własnej partii. Muszę powiedzieć, że zwłaszcza te wypowiedzi zupełnie mi się nie spodobały.</u>
          <u xml:id="u-255.13" who="#IzabelaJarugaNowacka">Oczywiście można mówić, że kobiety w Platformie Obywatelskiej czy w Prawie i Sprawiedliwości nie są dyskryminowane. Ja bardzo chciałabym, żeby tak było, tylko namawiam do pewnej refleksji. Właśnie to, że są, że możemy o tym mówić i że na szczęście wiele ważnych spraw toczy się, dyskutujemy nad nimi, zawdzięczamy odwadze innych kobiet.</u>
          <u xml:id="u-255.14" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: I lewicy.)</u>
          <u xml:id="u-255.15" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pani poseł, lewicy też, ale przede wszystkim odwadze postępowych kobiet, bo nie wiem, czy pani de Gouges by się ucieszyła, gdybym przypisała ją do lewicy. Pewnie tak, ale nie chciałabym tego nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-255.16" who="#IzabelaJarugaNowacka">Proszę państwa, chciałabym też odnieść się przede wszystkim do bardzo trudnego obszaru, a mianowicie powiedziano, że kobieta pracować nie musi, najlepiej, gdyby zarabiał mężczyzna. Namawiam jednak posłów i posłanki, choć mówił to poseł, żeby jednak konfrontować marzenia z rzeczywistością. Oczywiście jest tak, że gdybyśmy zapytali kobiet... „Gazeta Wyborcza” zrobiła kiedyś taką ankietę, było takie pytanie, czy kobiety chciałyby pracować, gdyby miały zapewnione utrzymanie, i kobiety odpowiedziały, że nie. Gdyby zadano to pytanie mężczyznom, czy mężczyźni, czy wy panowie chcielibyście tak ciężko pracować, gdybyście mieli zapewnione utrzymanie, z pewnością podobny procent odpowiedziałby, że niekoniecznie. Można tyle innych rzeczy robić, nie pobierając za to pensji. Problem jest tylko taki, że nikt niczego mądrzejszego nie wymyślił na utrzymanie siebie i swojej rodziny jak praca.</u>
          <u xml:id="u-255.17" who="#IzabelaJarugaNowacka">W Polsce nie było klasy średniej, Polska była krajem ubogim, w którym nie wykształciła się klasa średnia. W Polsce kobiety w 80% rodzin - i jest to moim zdaniem bardzo minimalny szacunek - nigdy nie stały przed realnym wyborem: zostać w domu czy pójść do pracy. Nasze matki i babcie pracować musiały, żeby zarobić na siebie i swoje rodziny, więc ten postulat jest, powiedziałabym pobożnym i być może bardzo szlachetnym życzeniem, ale przecież jesteśmy w Wysokiej Izbie i Wysoka Izba najlepiej wie, jakie są możliwości. A któż by nie chciał?</u>
          <u xml:id="u-255.18" who="#IzabelaJarugaNowacka">Było też bardzo wiele głosów, żeby były długie urlopy macierzyńskie refundowane przez państwo i gwarantujące później kobietom lub mężczyznom powrót do pracy. Przecież jednak na to zwyczajnie nas nie było stać. Wtedy, kiedy ta decyzja zapadła - ja pamiętam, jak trzeba było za tym głosować i jak trudna to była decyzja... Proszę państwa, za chwilę i tych zasiłków by nie było, bośmy zmierzali prosto do katastrofy finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-255.19" who="#IzabelaJarugaNowacka">Oczywiście macierzyństwo jest chronione nie tylko przez polski rząd, przez polską konstytucję, ale jest niezmiernie chronione również we wszystkich mówiących o równości standardach w międzynarodowych aktach prawnych. I nie wywołujmy jakiejś dyskusji, że ktoś chce zamienić mężczyznę na kobietę. Otóż naprawdę - podkreślam - tyle jesteśmy warci w polityce, ile potrafimy do niej wnieść, czerpiąc z własnego autentycznego doświadczenia i z autentycznych problemów, z jakimi przychodzimy.</u>
          <u xml:id="u-255.20" who="#IzabelaJarugaNowacka">To, że rynek pracy jest trudny dla kobiet, wynika przecież m.in. ze stereotypu i z praw, z doświadczenia pracodawców, że kobieta jest mniej dyspozycyjnym pracownikiem, bo urodzi dziecko i pójdzie na urlop macierzyński. Kraje skandynawskie prowadzące politykę równościową od ćwierćwiecza mają w tej chwili całkiem przyzwoite rezultaty, jeśli chodzi o wzrost dzietności, ale nie tylko. M.in. uciekły się do takich rozstrzygnięć prawnych, że mężczyzna nie może, jak jest w polskim prawie, ale musi wziąć część urlopu rodzicielskiego, bo inaczej przepadnie świadczenie. Zmienia to jednak pogląd pracodawców w sprawie dyspozycyjności pracownika, bo przychodzi młody człowiek i mówi pracodawcy: idę na urlop macierzyński. Jest to coś, co jest dla nas na pewno trudne, bo nie przywykliśmy do tego, ale co jest potrzebne, jeżeli mówimy o równości. Ja już mówiłam, że jesteśmy na początku tej drogi, ale myślę, że to są bardzo ważne dyskusje.</u>
          <u xml:id="u-255.21" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pytacie państwo, co rząd zrobił, jakie są instrumenty. Pani posłanka powiedziała, że dyrektywy są bezpośrednio wdrażane. Otóż nie bezpośrednio, proszę państwa, trzeba było je sformułować i wpisać do prawa polskiego. Po raz pierwszy dzięki dyrektywom znalazły się dobre instrumenty do przeciwdziałania dyskryminacji na rynku pracy. W tej chwili, jeśli pracodawca będzie zadawał dyskryminujące pytania, może i powinien zostać zaskarżony do sądu pracy za działania dyskryminujące. I to osoba posądzona o dyskryminację, bez względu na to, czy jest kobietą, czy mężczyzną, będzie musiała dowieść, że takich działań nie było, że kierowała się interesem firmy, a nie działaniami dyskryminacyjnymi. Sąd w dowolnej, uznanej przez siebie wysokości zasądzi karę. Mamy pewien instrument, musimy nauczyć się z niego korzystać. Jest to właściwie dopiero pierwszy taki przyczółek, gdzie obywatel dostaje pewną realną szansę bronienia swoich praw.</u>
          <u xml:id="u-255.22" who="#IzabelaJarugaNowacka">Kobiety, jak już mówiłyśmy, należą także do uboższej części społeczeństwa. Bardzo zresztą dobrze zdefiniował to pan przewodniczący Lepper. Kiedy strajkują grupy zawodowe zdominowane przez mężczyzn, potrafią dosyć szybko uzyskać pewne deklaracje podwyżek albo przynajmniej dosyć dobrą odprawę czy rekompensatę.</u>
          <u xml:id="u-255.23" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Zawody sfeminizowane to w gruncie rzeczy zawody źle płatne. Mężczyźni nie chcą pracować w zawodach tak nisko płatnych. Wtedy, kiedy stają płace, mężczyźni uciekają z tego zawodu. Zachowują się racjonalnie, bo ludzie zachowują się racjonalnie. Kobiety też zachowują się racjonalnie, bojąc się wymówić pracodawcy, bo my, mimo lepszego wykształcenia, mimo godzenia się na pracę poniżej kwalifikacji, dwukrotnie dłużej szukamy pracy. My dłużej pozostajemy bezrobotne i jak jesteśmy młode, to pracodawca się boi, że możemy urodzić dziecko, a jak skończymy 43 lata, to już jesteśmy za stare.</u>
          <u xml:id="u-255.24" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o molestowanie seksualne, to przecież to nie jest nowe zjawisko, ja już o tym mówiłam, ale fakt, że znalazło się to - zwracam na to uwagę, bo jest to moim zdaniem też istotne osiągnięcie tego rządu - z dniem 1 stycznia 2004 r. w Kodeksie pracy, niektórych bawił, oburzał. Ktoś pytał, czy będzie się można uśmiechnąć. Myślę, że już naprawdę poza Wysoką Izbą, niektórymi posłami wszyscy zrozumieli, czym jest molestowanie seksualne. Sądzę, że każdy mężczyzna, który myśli o swojej córce lub żonie, powinien odpowiedzieć sobie na pytanie, czy dobrze, że to zjawisko jest karalne, jeżeli jakiś obcy mężczyzna, który pracuje z jego żoną albo daje jej pracę, zachowuje się w stosunku do niej w taki sposób. Myślę, że wszyscy opowiemy się za karaniem takich czynów.</u>
          <u xml:id="u-255.25" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: A skandaliczne orzeczenia sądu?)</u>
          <u xml:id="u-255.26" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie pośle, otóż pytacie państwo, co robimy, na co idą te środki. Właśnie teraz za środki pozyskane z pieniędzy unijnych szkolę sędziów, szkolę prokuratorów, szkolę policjantów, żeby nie było takich orzeczeń. Pytaliście państwo niedawno, że też nie chcą...</u>
          <u xml:id="u-255.27" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Niech pani minister powie, że nie bierze tych pieniędzy, bo pomyślą, że pani bierze pieniądze i szkoli za nie.)</u>
          <u xml:id="u-255.28" who="#komentarz">(Poseł Józef Gruszka: To chyba urząd szkoli, prawda?)</u>
          <u xml:id="u-255.29" who="#IzabelaJarugaNowacka">Ja myślę, że to jest jasne, kto szkoli.</u>
          <u xml:id="u-255.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Sędziowie nie wiedzą?)</u>
          <u xml:id="u-255.31" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie pośle, no nie wiem, to pan powinien sobie odpowiedzieć na to pytanie, czytając takie orzeczenie. Ja notabene poprosiłam też ministra Kurczuka, żeby z łaski swojej zechciał się przyjrzeć uzasadnieniu.</u>
          <u xml:id="u-255.32" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: A sędziowie biorą?)</u>
          <u xml:id="u-255.33" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie pośle, pan pozwoli, że będę kontynuowała.</u>
          <u xml:id="u-255.34" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wracając do Kodeksu pracy, przecież parę lat temu nawet nie mówiliśmy o tych zjawiskach. Czy one nie istniały? Myślę, że w nas samych było tak wiele hipokryzji, ale też tak wiele było niewiary, że ktoś nam może pomóc. Sadzę, pani przewodnicząca, że kobiety nie ujawniają przypadków przemocy i w znacznym stopniu gwałtów, dlatego że wiedzą, że nie będzie zastosowana dostateczna kara. Te zjawiska być może nasiliły się także z powodu ubóstwa w Polsce - mówię o zjawisku przemocy - ale z pewnością ujawniamy coraz większą liczbę przypadków, bo już trochę możemy pomagać, bo już ofiary przemocy mogą liczyć, że jednak jakoś im różne instytucje społeczne, samorządowe, rządowe pomogą, że już policjant zachowa się właściwie. To jest jednak proces, który dotyczy nie tylko prawa, na co chciałabym, Wysoka Izbo, zwrócić uwagę, tylko to wymaga także przemian naszej świadomości i budowy instrumentów ułatwiających nam, obywatelom i obywatelkom korzystanie z tych praw.</u>
          <u xml:id="u-255.35" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Nie mogę nie odnieść się do kwestii związanych z ochroną zdrowia, nie mogę tutaj pozostać obojętna na niektóre pytania, dotyczące, tak jak powiedziałam, jednego z najbardziej drażliwych, zresztą nie tylko w Polsce, i kontrowersyjnych problemów dotyczących przerywania ciąży. Myślę, Wysoka Izbo, że po tylu latach dyskusji już wszyscy zgadzamy się z tym, że to nie jest zjawisko pożądane.</u>
          <u xml:id="u-255.36" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo, ale przecież my nie możemy wygłaszać, jak wielu posłów próbuje to robić, morałów i kazań do narodu. My jesteśmy po to, żeby proponować rozwiązania, jak skutecznie zapobiec przerywaniu ciąży. Co zrobić, żeby liczba przypadków przerywania ciąży była jak najniższa. Bo na pewno takie przypadki będą, ale od tego moralizowania, przepraszam Wysoką Izbę, niestety, to zjawisko nie zmaleje. To, że ktoś wyjdzie i powie, że to straszne, to niestety panie pośle Piłka, nic się jeszcze dobrego nie wydarzy.</u>
          <u xml:id="u-255.37" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Bo pani rząd nie reaguje na takie przypadki.)</u>
          <u xml:id="u-255.38" who="#IzabelaJarugaNowacka">Trzeba, panie pośle, zapewnić wszystko, co tylko można, żeby nie dochodziło do niepożądanej ciąży.</u>
          <u xml:id="u-255.39" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pan mnie pyta, panie pośle, czy zażywanie środków antykoncepcyjnych to jest konieczność i czy to ma coś wspólnego ze zdrowiem. Odpowiem - tak, ma, nie tylko w związku z tym, o czym mówiła tu pani posłanka Kowalska, ale także dlatego, panie pośle, że zgodnie z badaniami pana prof. Izdebskiego, o czym chciałam też pana posła powiadomić, 70% Polaków, podejmując współżycie seksualne, obawia się, że z tego wyniknie ciąża. W związku z tym to współżycie nie jest w pełni satysfakcjonujące. No dlaczego mamy pod taką straszną presją ogromnej niechęci, nieudanego życia, pojawienia się frustracji i agresji, trwać? Ci, którym pozwala na to ich wiara, religia, przekonania mogą te środki stosować. Przecież zażywanie środków antykoncepcyjnych nie jest przymusowe. Dlaczego nie chcemy mieć właśnie zdrowego społeczeństwa? Na coś, Wysoka Izbo, trzeba się zdecydować...</u>
          <u xml:id="u-255.40" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: A nie udawać, że nie ma problemu.)</u>
          <u xml:id="u-255.41" who="#IzabelaJarugaNowacka">Ludzie nie przestaną współżyć ze sobą, to jest naprawdę istotny element udanego życia każdego człowieka.</u>
          <u xml:id="u-255.42" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Należy sądzić, że nie przestaną.)</u>
          <u xml:id="u-255.43" who="#IzabelaJarugaNowacka">Jeżeli ktoś nie chce korzystać ze środków antykoncepcyjnych, to przecież państwo, broń Boże, żadnego przymusu nie stwarza, panie pośle. Można nie korzystać, ale nie brońmy tego innym. Nie brońmy tego zwłaszcza tym, których na środki antykoncepcyjne nie stać.</u>
          <u xml:id="u-255.44" who="#IzabelaJarugaNowacka">Chcę Wysoką Izbę zapewnić, że wielokrotnie zwracałam się do kolejnych ministrów zdrowia z prośbą o to, aby środki antykoncepcyjne znalazły się na liście środków i leków refundowanych z budżetu państwa. Dyskusja taka też miała miejsce przy okazji przyjmowania Krajowego Programu Działań na Rzecz Kobiet, jest wprost zapisane, Wysoka Izbo, że mają się znaleźć - i to była puenta tej dyskusji, wypowiedziana przez premiera Rzeczypospolitej - na liście leków refundowanych w pierwszym półroczu 2004 r. Tak więc czekam, ale nie czekam biernie, bo monitoruję, jak ten program jest realizowany, że będzie zrealizowany. Pismo do pana ministra Sikorskiego wystosowałam w tej sprawie już 10 dni temu, czy podjął już jakieś działania, bo pan minister mówił, że są jakieś problemy natury prawnej.</u>
          <u xml:id="u-255.45" who="#IzabelaJarugaNowacka">Tak jest. Musimy też wprowadzić wiedzę o życiu seksualnym człowieka do szkół.</u>
          <u xml:id="u-255.46" who="#IzabelaJarugaNowacka">Proszę Państwa! No naprawdę to jest rzecz niesamowicie, powiedziałabym, zatrważająca. Uczniowie w 90% mówią tak, chcą, żeby ta wiedza była w szkołach. Znakomita większość rodziców uważa, że też młodzież powinna wiedzieć o swojej seksualności. Wszyscy od 15 lat uważamy, że tak być powinno, a tak się nie dzieje. Powtarzam, a tak się nie dzieje. I nie satysfakcjonuje mnie opinia, że jeśli nauczyciel jest odważny, to może wykładać ten przedmiot w szkole. To bardzo źle, że w Polsce nauczyciel potrzebuje odwagi, żeby mówić o wiedzy, o rzetelnej wiedzy z tego zakresu. To zadziwiające, żeby w Polsce przedmiot ten był czymś wyjątkowym. No przecież mówimy o wiedzy o naszej seksualności. Jeżeli nie boimy się, że informacja na lekcjach biologii, historii, wychowania obywatelskiego zaszkodzi tym młodym ludziom, to przecież też musimy mieć świadomość tego, że oni będą mogli - i tylko tak wychowamy społeczeństwo odpowiedzialne - uniknąć dramatów. Tak to określę - uniknąć dramatów. Zachorowalność na HIV i AIDS, niestety, w całym świecie rośnie. Czy my nie czujemy się odpowiedzialni za to, że te dziewczęta właśnie 14-letnie i młodsze rodzą dzieci? Czy to zdaniem Wysokiej Izby macierzyństwo 12-, 13-letnich matek to jest szczęśliwy strat w dorosłe życie?</u>
          <u xml:id="u-255.47" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pan poseł Piłka tak się pochyla „nad dzieckiem poczętym”, tak pan to nazywa, no nie wiem, bo pan o bardzo różnych etapach mówi, ja nazywam to ewentualnie zarodkiem lub ciążą, pan mówi o dziecku poczętym.</u>
          <u xml:id="u-255.48" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Pośle! Jeżeli mamy tyle wrażliwości dla zarodka, to dlaczego mamy tyle okrucieństwa dla 13-latki? To też jest dziecko, to też jest istnienie i godność człowieka małego. Powiedzmy sobie otwarcie, w polskim społeczeństwie taka dziewczynka, jeśli zajdzie w ciążę, nie tylko jest napiętnowana, ale czasami, Wysoka Izbo, wyrzucana z domu przez własnych rodziców.</u>
          <u xml:id="u-255.49" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: To już rzadkość, skrajne przypadki.)</u>
          <u xml:id="u-255.50" who="#IzabelaJarugaNowacka">No, niestety, tak się zdarza. I strasznie mi przykro o tym mówić.</u>
          <u xml:id="u-255.51" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo, szczęśliwie wczoraj komisja sprawiedliwości przyjęła moim zdaniem bardzo dobry zapis, pomagający tym młodym ludziom, którzy postąpili nierozsądnie z braku wiedzy, być może dlatego, że my im tę wiedzę blokujemy, żeby sąd mógł wyrazić zgodę dla 16-, 18-latków, którzy spodziewają się dziecka, ażeby mogli być parą.</u>
          <u xml:id="u-255.52" who="#IzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! A czy my jako rodzice czasami sami nie dajemy za dużego przyzwolenia na pewną nieodpowiedzialność młodych mężczyzn i starszych mężczyzn za skutki współżycia? No przecież to nie jest tak, że kobieta marzy żeby przerwać ciążę. Naprawdę. Nie wiem, z iloma paniami żeście rozmawiały, ale w moim doświadczeniu na ogół była to bardzo trudna decyzja i to najczęściej podejmowana przez kobietę albo przymuszoną przez mężczyznę, albo na skutek tego, że on w ogóle odszedł od razu. Tak więc mówmy, jak się rzeczy mają.</u>
          <u xml:id="u-255.53" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Co pani minister sugeruje?)</u>
          <u xml:id="u-255.54" who="#IzabelaJarugaNowacka">Mówmy jak się rzeczy mają. Tak że nie ma, moim zdaniem zwolenników przerywania ciąży, panie pośle. Może jednak moralizujmy tam, gdzie jest tego miejsce, czyli w kościołach. A w parlamencie Rzeczypospolitej proponujmy zgodne z wartościami, z prawami człowieka rozwiązania. Proponowałabym, żebyśmy tak do tego problemu podeszli.</u>
          <u xml:id="u-255.55" who="#IzabelaJarugaNowacka">Nie sposób odpowiedzieć na wszystkie pytania, które państwo posłowie tu stawialiście, ale bez wątpienia powinnam odpowiedzieć przynajmniej na kilka pytań.</u>
          <u xml:id="u-255.56" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pani Poseł! Wydaje mi się, że wskazałam większość programów, do których przystąpił pełnomocnik. I nie było to proste, powiem szczerze. Państwo wiecie, że program PHARE właściwie ulega wygaszeniu. Przystąpiliśmy także do tych programów ku pewnej radości społeczności międzynarodowej, bo Polska, no niestety, przedtem z tych programów skorzystać nie chciała, a pieniądze, które np. rządowy Fundusz Ludnościowy przeznaczył na program, o którym mówiła pani minister Banach, „Przeciw przemocy - wyrównać szanse”, został przerwany przez pana ministra Kaperę i przeznaczony na leczenie alkoholizmu. Bowiem pan Kapera, słusznie zdaniem pana posła Piłki, uznawał, że kobieta, która ucieka, bita, z dzieckiem, działa na rzecz rozbicia rodziny. No, to odpowiedzmy sobie, o jakich rodzinach mówimy...</u>
          <u xml:id="u-255.57" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Słusznie.)</u>
          <u xml:id="u-255.58" who="#IzabelaJarugaNowacka">Odpowiedzmy sobie, o jakich rodzinach mówimy. Co to jest ta rodzina, z czym ona się ma kojarzyć?</u>
          <u xml:id="u-255.59" who="#IzabelaJarugaNowacka">Ale, proszę państwa, ja dlatego o tym mówię, że przecież problemy nie są łatwe. Dostałam też pytanie, czy coś konkretnego robimy w sprawie ochrony ofiar przemocy. Tak, robimy, pani poseł, ale nie znaczy to, że idzie nam łatwo. Ja dostałam niedawno pytanie od jednego z naszych kolegów w rządzie, czy chcę zapełnić dworce poprzez nakazanie opuszczenia mieszkania sprawcy przemocy - bo taki mechanizm działa w wielu krajach - czy chcę zapełnić dworce bezdomnymi mężczyznami. Ja pytam pana, który sformułował to pytanie, czy nie widzi tych dworców pełnych bezdomnych, pobitych kobiet z dziećmi? Nie chcę zaludnić tych dworców. Sprawca przemocy będzie mógł pójść do mamy, do kolegi, do teściowej, do hotelu, no, wreszcie na dworzec, tak jak idzie kobieta.</u>
          <u xml:id="u-255.60" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: I zostają w domach, a na dworcach siedzą kobiety z dziećmi.)</u>
          <u xml:id="u-255.61" who="#IzabelaJarugaNowacka">Naprawdę, zadajmy sobie te pytania. Co się dzieje? To on zostaje w domu, dosyć bezkarny, i właściwie...</u>
          <u xml:id="u-255.62" who="#IzabelaJarugaNowacka">Ale mówię to Wysokiej Izbie specjalnie, bo to nie jest tak, że prawa strona uważa, iż tak powinno zostać, a lewa strona nie ma wątpliwości. Ten projekt się z trudem przebija. Dlatego ja, Wysoka Izbo, wdzięczna jestem, jeszcze raz to podkreślam, za tę debatę wszystkim państwu posłom, bo myślę, że to są problemy, którymi systematycznie w komisji równego statusu kobiet i mężczyzn, w komisji, która być może powinna być częścią komisji praw człowieka, powinniśmy się zająć.</u>
          <u xml:id="u-255.63" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Nie ma równego statusu kobiet i mężczyzn w tym urzędzie.)</u>
          <u xml:id="u-255.64" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pyta mnie któraś z pań, a co z tym urzędem. No, to nie jest, proszę państwa, ani resort, ani urząd. To jest pełnomocnik mający 20 pracowników - i kobiet, i mężczyzn, generalnie kobiet, bo na prawach człowieka, na prawach kobiet generalnie znają się kobiety.</u>
          <u xml:id="u-255.65" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pani posłanka Bańkowska pokazuje mi, żebym mówiła krócej, ale, pani poseł, po prostu nie sposób inaczej odpowiedzieć na te pytania. No, może odpowiem pokrótce.</u>
          <u xml:id="u-255.66" who="#IzabelaJarugaNowacka">Ten budżet - chciałabym, żeby Wysoka Izba wiedziała, a właściwie przypomniała sobie, bo Wysoka Izba wie, jak był budżet dzielony - kosztuje mniej więcej podatników 1800 tys. zł rocznie. Już wymieniałam, mówiłam, że realizowany w tej chwili przez nas program - przez to, że jest ten pełnomocnik - to możliwość pozyskania 2 mln euro, z jednego programu, i 12 mln euro z kolejnego programu. Proszę państwa, ponadto nie będzie możliwe nieutworzenie takiego urzędu, ponieważ dyrektywa 73, która wejdzie w życie w połowie 2005 r., nakazuje wszystkim krajom utworzenie takich urzędów.</u>
          <u xml:id="u-255.67" who="#IzabelaJarugaNowacka">Pytał pan poseł, czy są pełnomocnicy wojewodów do spraw równego statusu. Panie pośle, mam dobrą wiadomość. Ponieważ, jak już powiedziałam Wysokiej Izbie, wprawdzie cieszyłam się, że drugi etap „Krajowego programu działań na rzecz kobiet” został przez rząd przyjęty - cieszę się, że jest taki dokument rządowy - ale jeszcze bardziej zależy mi na tym, żeby został wdrożony, więc powołałam zespół, który monitoruje realizowane tam zadania. Otóż dosłownie na dzień 3 marca mam informacje, że tacy pełnomocnicy istnieją - Śląski Urząd Wojewódzki, Lubuski Urząd Wojewódzki, urzędy: świętokrzyski, pomorski, małopolski, mazowiecki, opolski, podlaski, dolnośląski, lubelski, podkarpacki. Tak że jeszcze 5 województw... być może powołało, ale nie nadesłało mi tej wiadomości. Oczywiście, jeżeli mówimy w ogóle o polityce gender main streaming, to nie może robić tego tylko rząd, muszą to robić także wojewodowie, ale też sejmiki, które podejmują bardzo ważne, istotne decyzje z punktu widzenia polityki społecznej - także polityki praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-255.68" who="#IzabelaJarugaNowacka">I może na zakończenie - chciałabym, dziękując raz jeszcze wszystkim za tak długą debatę, powiedzieć, że postaram się odpowiedzieć na te pytania po prostu państwu posłom bardzo konkretnie, bo mam tu ogromną ilość też bardzo konkretnych odpowiedzi. Ale myślę, że to przedłużyłoby jeszcze tę debatę co najmniej o godzinę lub dłużej, a więc chciałabym zaproponować taki tryb - chyba że ktoś z państwa posłów będzie się domagał innego trybu.</u>
          <u xml:id="u-255.69" who="#IzabelaJarugaNowacka">Odpowiem jednak na pytanie moim zdaniem bardzo istotne, które postawiła też któraś z pań posłanek - czy metoda in vitro będzie także refundowana, albo przynajmniej część tych procedur, z budżetu państwa. Otóż chciałabym odpowiedzieć pani posłance Senyszyn, że ja o to zabiegam od początku powstania mojego urzędu. Uważam, że każdy ma prawo decydowania o swojej płodności, a to znaczy właśnie też tyle co leczenie niepłodności, choroby społecznej. Zabiegam u ministra zdrowia o przynajmniej częściowe finansowanie z budżetu państwa tej procedury. To, co tak z humorem wyczytał pan poseł marszałek Franciszek... uciekło mi nazwisko.</u>
          <u xml:id="u-255.70" who="#komentarz">(Głos z sali: Stefaniuk.)</u>
          <u xml:id="u-255.71" who="#IzabelaJarugaNowacka">Stefaniuk, tak jest, bardzo uprzejmie pani posłance Bańkowskiej dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-255.72" who="#IzabelaJarugaNowacka">...że rząd uznaje, że prawo do posiadania dzieci powinno w Polsce przysługiwać wszystkim rodzinom, niezależnie od poziomu zamożności, i z czego się tak ucieszył, mówiąc o swoim potomstwie, jak rozumiem, niepoczętym w wyniku procedury zapłodnienia pozaustrojowego, to dotyczy właśnie tego stwierdzenia, że w tej chwili leczyć niepłodność mogą jedynie pary zamożne albo te, które wspiera cała rodzina. Ta procedura jest niedostępna dla znakomitej większości zubożałego społeczeństwa. I ta uwaga nie dotyczy oczywiście tego, że państwo w ogóle się zgadza na dzieci, tylko mówimy o czymś niezmiernie istotnym, a mianowicie o realizacji jednego z podstawowych praw człowieka - decydowania o własnej rozrodczości.</u>
          <u xml:id="u-255.73" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdaję sobie sprawę, że tutaj tak wiele bardzo trudnych obszarów omówiono. Pyta mnie pan poseł, co sądzę o wieku emerytalnym, elastycznym wieku emerytalnym. Panie pośle, sądzę, że jeżeli mamy nie dyskryminować kobiet pod względem wysokości otrzymywanych emerytur i nie dyskryminować mężczyzn za to, że oni, żyjąc krócej, nie mają wyboru, kiedy przechodzą na emeryturę, to na pewno musimy na ten temat rozpocząć poważną debatę. Bo obecnie istniejący zapis, o czym mówiła też pani przewodnicząca Bańkowska, bardzo wyraźnie dyskryminuje i jedną, i drugą grupę. Ja bardzo uprzejmie przepraszam - a dlaczego wy, panowie, nie macie decydować o tym, kiedy przechodzicie na emeryturę? Płeć nie jest tu kryterium rozstrzygającym. Przecież rozstrzyga o tym na ogół stan zdrowia, rodzaj wykonywanej pracy. Wszystkie kobiety pracujące w zawodach twórczych bardzo popierają wydłużenie okresu pracy. Wszystkie kobiety pracujące ciężko, fizycznie lub fizycznie i bardzo odpowiedzialnie, jak na przykład pielęgniarki i położne, obawiają się, czy są w dobrej kondycji. I nie mówmy, że ktoś kogoś do czegoś nakłania. To naprawdę jest bardzo ważna debata. Są takie zawody, w których mężczyzna 60-letni też właściwie nie jest w stanie dobrze wykonywać pracy. Mówmy o tym. Mówmy także o tym wtedy, kiedy pani posłanka dziwi się, dlaczego ja zmieniłam wykaz prac wzbronionych kobietom.</u>
          <u xml:id="u-255.74" who="#komentarz">(Głos z sali: Mężczyźni szybciej giną.)</u>
          <u xml:id="u-255.75" who="#IzabelaJarugaNowacka">Bo niby dlaczego kobieta miałaby nie pracować w takim zawodzie czy przy takim rodzaju pracy, jeżeli nie ma żadnych planów prokreacyjnych, a umie wykonywać daną czynność? Dlaczego w Polsce do tej pory nigdy nie dbano o zdrowie reprodukcyjne mężczyzn? Szanowni państwo, ja wiem, że to nie jest też dobry moment, i dlatego jest potrzebna ta komisja, ale gwałtownie spada płodność mężczyzn. To są badania.</u>
          <u xml:id="u-255.76" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Kiedy się pani zajmie nami?)</u>
          <u xml:id="u-255.77" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie pośle, ja się wami zajmuję bezustannie, pełniąc funkcję pełnomocnika rządu do spraw równego statusu. Dlaczego więc odmawiać kobiecie prawa do wykonywania zawodu, jeżeli ta praca jest dla jej zdrowia obojętna, nie wpływa na jej plany prokreacyjne. Musimy się zająć i waszymi planami reprodukcyjnymi, i naszymi. Pracodawca powinien po prostu uprzedzać pracownika, że ten typ zatrudnienia, ten rodzaj wykonywanej pracy może przynieść negatywne skutki, jeżeli kobieta lub mężczyzna mają plany prokreacyjne.</u>
          <u xml:id="u-255.78" who="#IzabelaJarugaNowacka">Ale jeszcze raz podkreślam: Mówiłam o modelu partnerskim rodziny. Mówiłam o poszerzeniu obszaru wyboru i realizowaniu swoich praw. Niedobrze będzie, proszę państwa, jeżeli będziemy narzucać obowiązujący model rodziny. To jest tak wrażliwy obszar. Naprawdę ludzie najlepiej wiedzą, co jest dla nich najlepsze, w jakim czasie, jak się podzielić obowiązkami. Nie mogę się zgodzić z opinią, że kobieta równa się rodzina, a gdzie jest mężczyzna, poza rodziną? Przecież sami dobrze wiecie z codziennego doświadczenia, że tak nie jest. Większość z was jednak o tę rodzinę się troszczy i dla was to też jest jedna z najwyższych wartości. Przecież nie jest prawdą - w dzisiejszych czasach mamy bezrobocie - a nie tylko Polska tak głęboko jest dotknięta bezrobociem - że będzie nadmiar rąk do pracy w XXI wieku. Kobiety oczywiście źle znoszą bezrobocie, ale to mężczyźni popadają w depresję i podejmują próby samobójcze. Bo bycie mężczyzną w Polsce, kiedy jest takie bezrobocie, a męskość, sens istnienia mężczyzn zostały utożsamione z pracą, jest niewątpliwie bardzo trudne. Musimy się pogodzić i podzielić rolami. Dlatego mówiłam o tym. I dziwię się, że pani posłanka, która mówiła, że nie znalazła tam słowa „rodzin”, nie doszukała się tam tego. Sądzę, że to czasami wynika z trudności zrozumienia tego tekstu.</u>
          <u xml:id="u-255.79" who="#komentarz">(Głos z sali: Musimy zrobić debatę na temat mężczyzn.)</u>
          <u xml:id="u-255.80" who="#IzabelaJarugaNowacka">O mężczyźnie i rodzinie też z pewnością warto mówić.</u>
          <u xml:id="u-255.81" who="#komentarz">(Poseł Joanna Sosnowska: Mówimy o mężczyznach i rodzinie.)</u>
          <u xml:id="u-255.82" who="#IzabelaJarugaNowacka">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Myślę, że bardzo potrzebne są tego typu dyskusje i taka szczera rozmowa, bo w nas jest bardzo wiele stereotypów, zakorzenionych wzorów zachowań. Przecież także my tutaj, na tej sali, nie możemy udawać, że nie dostrzegamy zachowań, delikatnie mówiąc, patriarchalnych, a czasami seksistowskich w stosunku do kobiet, które w tej Izbie wygłaszają swoje wystąpienia, upominają się w ich przekonaniu o słuszne sprawy. Dla was, być może, te sprawy są mniej ważne, ale właśnie dlatego dzisiejszemu światu potrzebna jest i ta perspektywa kobiet, i ta perspektywa mężczyzn, żeby to, co dotychczas prywatne, kobiece, stało się polityczne.</u>
          <u xml:id="u-255.83" who="#IzabelaJarugaNowacka">Mówił któryś z panów, że czas dla Łodzi. Może hasło to za bardzo, powiedziałabym, regionalne. Chciałabym, żeby posłowie w Wysokiej Izbie, bez względu na to, w którym miejscu sceny politycznej są ulokowani, powiedzieli jednak, że czas na równość. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.84" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Marian Piłka w jakiej kwestii?</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo, w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: O Jezu!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#MarianPiłka">Panie Marszałku! Pani Minister! W kilku sprawach pani polemizowała z moim stanowiskiem. Chciałbym powiedzieć, że w takich sprawach jak edukacja seksualna zupełnie nie ma pani racji.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: To nie jest sprostowanie!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie pośle, pan poseł od wielu kadencji wie, że w tym trybie można tylko prostować, a nie replikować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MarianPiłka">Prostuję właśnie. Chcę powołać się na badania.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: To chociaż powiedz, że prostujesz.)</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: Ale swoje wypowiedzi, nie cudze. Panie marszałku, proszę wyłączyć mikrofon.)</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#MarianPiłka">Pani poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#JanuszWojciechowski">Chwileczkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#MarianPiłka">Parę zdań tylko. Nie znam polskich badań na temat skutków edukacji seksualnej, ale znam amerykańskie. Chcę pani powiedzieć, że prowadzenie edukacji seksualnej spowodowało wyraźne obniżenie wieku inicjacji seksualnej, wzrost liczby ciąż u nastolatek i wzrost liczby aborcji, a zatem propagowanie edukacji seksualnej ma zupełnie kontrproduktywny charakter, dlatego że to, co pani proponuje, nie jest na to lekarstwem.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#MarianPiłka">Kwestia druga, środki...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie pośle, przepraszam, to miało być sprostowanie. Nie nadużywajmy regulaminu Sejmu. Przypomnę: Sprostowanie może mieć miejsce wtedy, kiedy mówca, którego wypowiedź pan prostuje, źle zrozumiał bądź błędnie przytoczył pańską wypowiedź, pana wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#MarianPiłka">Tak. Jeszcze w takim razie jedno zdanie.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#JanuszWojciechowski">Pan nie może prostować cudzych poglądów. Dyskusja była. Pani minister przedstawiła swoje poglądy, pan poseł swoje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#MarianPiłka">Ale źle zrozumiała moją wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#JanuszWojciechowski">No to, chyba że coś jeszcze wymaga sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: Pana wypowiedź trudno jest dobrze zrozumieć, bo jest bez sensu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#MarianPiłka">Pani minister, ja mówiłem o zwalczaniu aborcji, a pani nie powiedziała, co rząd robi. Mówiła pani o tym, że w „Życiu Warszawy” ukazują się różne ogłoszenia klinik aborcyjnych. Czy kiedykolwiek pani zgłosiła do prokuratora sprawę tych klinik? Czy pani urząd w tej kwestii się angażował? Czy rząd zwalcza podziemie aborcyjne? Nie zwalcza.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: To są pytania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#MarianPiłka">Rząd nie stoi na straży prawa i pani urząd również nie wypełnia swoich obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#komentarz">(Poseł Bożena Kizińska: No przecież pan może w każdej chwili zgłosić.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie pośle, nie, to nie było sprostowanie. W związku z tym...</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: Kara regulaminowa.)</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Jego karą jest to, że jest mężczyzną.)</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#JanuszWojciechowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę państwa, Wysoka Izbo, zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#JanuszWojciechowski">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie przedstawionej informacji, a to oznacza, że decyzja Sejmu zostanie podjęta w wyniku głosowania na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję wszystkim państwu, paniom w szczególności, posłankom, ale panom również, za udział.</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#komentarz">(Poseł Henryk Ostrowski: Paniom przede wszystkim.)</u>
          <u xml:id="u-270.8" who="#JanuszWojciechowski">Toż paniom przede wszystkim, tak. Dziękuję wszystkim za udział w tej ważnej debacie.</u>
          <u xml:id="u-270.9" who="#JanuszWojciechowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 37. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie uchwały w sprawie roszczeń odszkodowawczych (druki nr 2518 i 2592).</u>
          <u xml:id="u-270.10" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Krzysztofa Zarembę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#KrzysztofZaremba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu 3 marca br. odbyło się posiedzenie połączonych Komisji: Spraw Zagranicznych oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Posiedzenie to było poświęcone rozpatrzeniu projektu uchwały Sejmu RP w sprawie roszczeń odszkodowawczych, zgłoszonego przez grupę posłów, która upoważniła do reprezentowania wnioskodawców pana posła Antoniego Macierewicza.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#KrzysztofZaremba">Tekst projektu uchwały:</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#KrzysztofZaremba">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza, że wszystkie kwestie związane z przejęciem przez Polskę majątków po byłych przesiedleńcach z Ziem Odzyskanych uważa za ostatecznie zakończone i w żaden sposób niepodlegające rozpoznawaniu przez Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w Luksemburgu lub Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#KrzysztofZaremba">Dotyczy to także ewentualnych roszczeń odszkodowawczych.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#KrzysztofZaremba">Sejm stwierdza, iż Polska nie będzie związana jakimkolwiek orzeczeniem przyjętym przez instytucje Unii Europejskiej zapadłym w tych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#KrzysztofZaremba">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa rząd RP do zawarcia analogicznych zastrzeżeń w negocjowanym obecnie Traktacie Konstytucyjnym Unii Europejskiej i do złożenia rządom państw członkowskich Unii Europejskiej osobnej deklaracji o tej samej treści”.</u>
          <u xml:id="u-271.6" who="#KrzysztofZaremba">Tyle tekst uchwały. Do materiałów załączono także opinię prawną dotyczącą tegoż projektu z Biura Studiów i Ekspertyz Sejmu oraz oczywiście bardzo obszerne uzasadnienie. Uzasadnienie to mówi o stanie prawnym wobec powyższej kwestii, jaki zaistnieje po 1 maja, czyli po naszym wejściu do Unii Europejskiej, a także odnosi się do doktryny prawnej Republiki Federalnej Niemiec, jak również do działań Polski na arenie międzynarodowej w tej materii. Pragnę nadmienić, że dyskusja była bardzo długa i bogata.</u>
          <u xml:id="u-271.7" who="#KrzysztofZaremba">Większość klubów z drobnymi zastrzeżeniami opowiedziała się za przyjęciem. Padły dwa wnioski o powołanie podkomisji. Jeden ze strony posła Platformy Obywatelskiej, ten wniosek został wycofany, drugi wniosek przedstawiciela klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej został przegłosowany negatywnie. Wszystkie poprawki techniczne zostały przegłosowane negatywnie, natomiast cały zapis projektu uchwały został przez większość, przez obydwie komisje zaopiniowany pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-271.8" who="#KrzysztofZaremba">Pragnę nadmienić, że reprezentowane były prawie wszystkie kluby i koła, czyli Liga Polskich Rodzin, Ruch Katolicko-Narodowy, Porozumienie Polskie, Platforma Obywatelska, Prawo i Sprawiedliwość, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Polskie Stronnictwo Ludowe oraz Samoobrona. Dziękuję bardzo. Jeśli będą jakieś pytania, to jestem do dyspozycji Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-271.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#JanuszWojciechowski">Sejm ustalił, że w dyskusji wygłoszone zostaną 5-minutowe oświadczenia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#JanuszWojciechowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#JanuszWojciechowski">Jako pierwszy zabierze głos pan poseł Antoni Kobielusz, który wystąpi w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#AntoniKobielusz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, uważa, że wobec nieodpowiedzialnych wypowiedzi niektórych polityków niemieckich podważających definitywny charakter zmian własnościowych i społecznych dokonanych w Europie po II wojnie światowej i w związku z pojawianiem się roszczeń odszkodowawczych obywateli niemieckich wobec Polski dla opinii światowej potrzebny jest wyraźny głos z Sejmu mówiący, że zgodnie z prawem krajowym i międzynarodowym sprawy wynikające z II wojny światowej uważamy za zamknięte.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#AntoniKobielusz">Do społeczeństwa polskiego powinniśmy skierować tezę, iż w świetle obecnie obowiązującego prawa krajowego i międzynarodowego nie ma możliwości skutecznego dochodzenia roszczeń wobec Polski przed międzynarodowymi instytucjami sądowymi i ochrony praw człowieka, przed Trybunałem Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich i przed sądami polskimi. Aby było tak również w przyszłości, oczekujemy od rządu polskiego zdecydowanych działań na rzecz skutecznego zabezpieczenia interesów Rzeczypospolitej na forum międzynarodowym. Musimy też poprawić polskie prawo m.in. poprzez zakończenie procesu przekształcania wieczystego użytkowania w prawo własności i właściwe uregulowanie spraw reprywatyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#AntoniKobielusz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Uchwała zaproponowana przez wnioskodawców w obecnym kształcie nie umocni naszej pozycji prawnej i politycznej na forum międzynarodowym. Szkoda, że na posiedzeniu połączonych komisji, mimo całkowicie negatywnej opinii prawnej sejmowego Biura Studiów i Ekspertyz o tym projekcie, pod presją wnioskodawców nie daliśmy sobie szansy poprawienia tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#AntoniKobielusz">Dlatego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej składam poprawkę do projektu uchwały załączonego do sprawozdania komisji w druku nr 2592 o następującej treści: „Skreślić dwa ostatnie akapity w brzmieniu: Sejm stwierdza, iż Polska nie będzie związana z jakimkolwiek orzeczeniem przyjętym przez instytucje Unii Europejskiej zapadłe w tych sprawach. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa rząd Rzeczypospolitej Polskiej do zawarcia analogicznych zastrzeżeń w negocjowanym obecnie Traktacie Konstytucyjnym Unii Europejskiej i do złożenia rządom państw członkowskich Unii Europejskiej deklaracji o tej samej treści”.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#AntoniKobielusz">Bezprecedensowe oświadczenie, iż Polska nie będzie związana jakimkolwiek orzeczeniem przez instytucje Unii Europejskiej, podważałoby wiarygodność nie tylko parlamentu RP, ale i państwa polskiego w zakresie wykonywania przyjętych wcześniej przez Polskę zobowiązań międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#AntoniKobielusz">Nie jest też możliwe złożenie przez Polskę zastrzeżeń do negocjowanego obecnie traktatu konstytucyjnego dla Unii Europejskiej. Po pierwsze, w projekcie traktatu brak jest jakichkolwiek postanowień odnoszących się do kwestii zawartych w projekcie uchwały. Po drugie, charakter traktatu konstytucyjnego, polegający na jednomyślnym uzgadnianiu i przyjęciu przez wszystkie państwa członkowskie, wyklucza możliwość wprowadzenia postanowienia umożliwiającego składanie zastrzeżeń do tego dokumentu. Po trzecie, ewentualne złożenie osobnej deklaracji o treści zgodnej z projektem uchwały rządom państw Unii Europejskiej miałoby charakter jednostronny i nie wiązałoby tych państw jako podmiotów prawa międzynarodowego. Taka deklaracja byłaby zatem bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#AntoniKobielusz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera ideę uchwały Sejmu w sprawie roszczeń odszkodowawczych. Uważamy jednak, że należy ją poprawić. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Bogdana Klicha o wystąpienie w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#BogdanKlich">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nasz klub z najwyższą uwagą odnotowuje każdą próbę podważenia porządku własnościowego na polskich ziemiach zachodnich czy północnych. Wielokrotnie wyrażaliśmy i wyrażamy zaniepokojenie takimi głosami bez względu na to, skąd one pochodzą. Odnotowujemy oczywiście także oficjalne deklaracje rządu niemieckiego, który dystansuje się od tych wypowiedzi, trzeba jednak pamiętać, że oprócz tych oficjalnych stanowisk rządu w polityce międzynarodowej zawsze są te nieoficjalne, wypowiedzi społeczne indywidualne bądź zbiorowe, i one decydują o klimacie, w którym rozgrywają się stosunki międzynarodowe, między innymi stosunki między Polską a Niemcami.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#BogdanKlich">To właśnie za sprawą tego dobrego klimatu i pozytywnego nastawienia elit społecznych w końcu lat 80. doszło do historycznego przełomu w stosunkach polsko-niemieckich. Można powiedzieć, że nie byłoby przełomu z roku 1989, gdyby nie wcześniejszy list biskupów polskich do biskupów niemieckich czy później filozofia pojednania polsko-niemieckiego, wyrażana przez elity „Solidarności”.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#BogdanKlich">Wszystko to przygotowało odpowiedni grunt dla przełomu politycznego i dobry klimat, w którym podpisano zarówno układ graniczny z 1990 r., jak i traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy rok później. Trzeba też pamiętać, że ten historyczny przełom opierał się na strategicznym dwustronnym porozumieniu. Z jednej strony polska uznawała prawo narodu niemieckiego do zjednoczenia dwóch państw niemieckich, a z drugiej strony zjednoczone Niemcy uznawały granicę polsko-niemiecką na Odrze i Nysie. Ostatecznie uznawały wraz ze wszystkimi - zaznaczam, wszystkimi - prawnymi konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#BogdanKlich">Była to prawnomiędzynarodowa podstawa do późniejszego dialogu politycznego, bardzo żywego, dobrej współpracy gospodarczej oraz przezwyciężenia historycznych uprzedzeń. Bez tego wszystkiego tak naprawdę nie byłoby ani rozszerzenia NATO, ani rozszerzenia Unii Europejskiej, czyli obu tych procesów, które leżą u podstaw naszego bezpieczeństwa i stabilności naszego kraju. To wszystko rzeczywiście może zostać zakwestionowane i zniweczone w wyniku nieodpowiedzialnych działań, także społecznych, zaznaczam, między innymi takich jak działania powołanej ostatnio Preussische Treuhand. O tym trzeba przypominać naszym niemieckim przyjaciołom.</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#BogdanKlich">Z tego powodu klub Platformy uważa, że Sejm powinien na zasadzie przede wszystkim przestrogi zająć stanowisko w sprawie takich właśnie wypowiedzi i takich właśnie działań po stronie niemieckiej. Platforma Obywatelska uważa, że powinno ono być sygnałem, że bardzo bacznie słuchamy wszystkich głosów docierających do nas zza Odry, ale równocześnie powinno być ostrzeżeniem, że żądania odszkodowawcze osłabiają polsko-niemiecką wspólnotę interesów, wreszcie powinno być wyrazem naszego poczucia siły, a nie słabości, naszej pewności co do naszych racji prawnych, politycznych i moralnych, które za nami stoją.</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#BogdanKlich">W tym kontekście oceniając przedłożony projekt, muszę powiedzieć, że on tylko częściowo spełnia te kryteria. Znacznie lepszy pod tym względem był jego poprzednik, projekt rezolucji w sprawie kwestionowania ładu własnościowego na polskich Ziemiach Zachodnich i Północnych, ten, który - przypomnę - został wypracowany w podkomisji, przyjęty przez nią jednogłośnie, po czym przedłożony Komisji Spraw Zagranicznych, też jednomyślnie zaakceptowany przez Komisję Spraw Zagranicznych, do tej pory nierozpatrywany. W projekcie, który, panie marszałku, dzisiaj rozpatrujemy, to właśnie wola Sejmu i tylko wola Sejmu jest gwarantem porządku własnościowego na tych ziemiach w Polsce. A w tamtym projekcie taką gwarancję dawało prawo krajowe i międzynarodowe. Chciałbym zapytać Wysoką Izbę: Co ma większą moc: wola Sejmu czy też prawo międzynarodowe? Po drugie, tamten projekt odsyłał do umowy poczdamskiej jako do źródła prawa międzynarodowego, zawierał więc przestrogę, że każdy, kto chciałby naruszyć obecnie stosunki własnościowe, np. w woj. wrocławskim, opolskim czy szczecińskim, musiałyby podważyć układ poczdamski. Przypomnijmy, że kiedy w 1976 r. ówczesny minister spraw zagranicznych Klaus Kinkel jako jedyny do tej pory polityk niemiecki po zjednoczeniu Niemiec... miał uwagi co do dalszego obowiązywania układu poczdamskiego, to natychmiast spotkał się z reakcją ambasad trzech mocarstw zwycięskich, które ustanawiały umowę poczdamską. Ten tekst, który dzisiaj rozpatrujemy, takiej przestrogi nie zawiera. Co najważniejsze, tamten tekst zawierał dwa bardzo ważne zobowiązania Sejmu wobec rządu RP: po pierwsze, do stanowczego reagowania na wszystkie przypadki wypowiedzi bądź działań, które kwestionowałyby nasz ład własnościowy w Polsce; po drugie, do poinformowania Polaków w celu ich uspokojenia, jakie racje prawne, prawnomiędzynarodowe stoją za nami. Ten projekt takich dwóch zobowiązań nie zawiera i to jest największy jego mankament. Za to niestety wyraża poczucie niepewności Sejmu co do gwarancji prawnych. Oświadcza się bowiem w pierwszym akapicie, że Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu jak i Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w Luksemburgu nie mają właściwości do rozpoznawania pozwów, aby za chwilę oświadczyć w następnym zdaniu, że Polska nie będzie związana jakimkolwiek orzeczeniem jednego bądź drugiego trybunału. A więc tak naprawdę przyznajemy w tym tekście, że może tak się zdarzyć, że jednak któryś z trybunałów, np. Europejski Trybunał Sprawiedliwości uzna swą właściwość do rozpoznania tych spraw i coś z tym fantem będziemy musieli zrobić. Czyli podważamy jak gdyby własną pewność, dajemy wyraz własnemu poczuciu niepewności. I to jest takie niefortunne stwierdzenie, które rzeczywiście kładzie się cieniem na tym tekście. Tymczasem należałoby w tekście jednoznacznie oświadczyć, że ani Europejski Trybunał Praw Człowieka, ani Europejski Trybunał Sprawiedliwości nie mają kompetencji w zakresie merytorycznego, zaznaczam: merytorycznego rozpatrywania takich spraw, bo są organami Rady Europy oraz Unii Europejskiej, a więc instytucji międzynarodowych, które zostały powołane po przesiedleniu i po objęciu terenów zachodnich i północnych w Polsce naszą własną, polską jurysdykcją. Skoro więc uznajemy zasadę rzymską: lex retro non agit, ani jeden trybunał, ani drugi trybunał nie ma kompetencji w takim zakresie, by takie pozwy rozpatrywać. Jestem przekonany o tym, że w tym duchu powinniśmy informować zarówno naszych partnerów zagranicznych, jak i naszych własnych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-275.6" who="#BogdanKlich">Jeszcze jedno słowo na temat prawa wspólnotowego, ponieważ jest często powtarzanym nieporozumieniem, iż prawo wspólnotowe mogłoby dawać podstawę do tego, by zakwestionować obecne stosunki własnościowe w Polsce. Otóż nie może. Przypomnę, że art. 295 traktatu stanowi, że traktat nie narusza systemów własnościowych w państwach członkowskich, a więc kwestie własnościowe są wyłączną kompetencją państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-275.7" who="#BogdanKlich">Z tych powodów, o których mówiłem, uważam, że ten tekst jest gorszy aniżeli przygotowany i zaakceptowany poprzednio przez Komisję Spraw Zagranicznych i że trzeba będzie nad nim popracować w komisjach. W związku z tym klub Platformy Obywatelskiej opowiada się za dalszą wspólną pracą nad tym tekstem w Komisjach: Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Spraw Zagranicznych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Mariana Piłkę o zabranie głosu w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#MarianPiłka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Prawa i Sprawiedliwości popiera w całej rozciągłości projekt uchwały w sprawie roszczeń odszkodowawczych. Obserwujemy bowiem ostatnio bardzo niepokojące zjawiska, jeżeli chodzi o stosunki polsko-niemieckie, i te niepokojące zjawiska przede wszystkim mają miejsce w Niemczech. W Niemczech odżywa kwestia tzw. wypędzonych, kwestia niemieckiej krzywdy, powstają różne instytucje prawne, które mają na celu zmianę stosunków własnościowych na Ziemiach Zachodnich i Północnych; co więcej, te działania, które do tej pory miały charakter marginalny, czy wypowiedzi, które miały charakter marginalny, skoncentrowane dawniej głównie w tzw. Związku Wypędzonych, teraz zaczynają być wyrażane coraz częściej przez główny nurt polityki niemieckiej. W roku ubiegłym 5 czerwca pani Angela Merkel, szefowa niemieckiej chadecji, zapewniła działaczy Związku Wypędzonych, że rozszerzenie Unii Europejskiej nie zamknie sprawy dekretów o wysiedleniu, przeciwnie, stanie się ona przedmiotem polityki wewnętrznej Unii; a w dwa dni później wypowiedź Edmunda Stoibera, niedawnego kandydata na kanclerza Niemiec, który oświadczył, że zniesienie dekretów Benesza stanie się głównym postulatem CSU w Parlamencie Europejskim po przystąpieniu Czech do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#MarianPiłka">Niepokój nasz budzi przede wszystkim to, że te do tej pory marginalne głosy w Niemczech zaczynają być wyrażane przez główne partie polityczne, partie, które mają szansę na zdobycie władzy w najbliższych wyborach.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#MarianPiłka">W Niemczech mamy do czynienia z poczuciem niemieckiej krzywdy. Przypomnę, że w historii Niemiec dwukrotnie poczucie niemieckiej krzywdy było przyczyną wybuchu wojny. Przed I wojną światową Niemcy miały poczucie własnej krzywdy, ponieważ nie uczestniczyły w podziale tzw. tortu kolonialnego. Przed II wojną światową miały poczucie krzywdy w wyniku traktatu wersalskiego. Dzisiaj, gdy w publicystyce, w publicznej debacie w Niemczech mówi się przede wszystkim o niemieckiej krzywdzie, o niemieckich wypędzeniach, to zaczyna także niepokoić.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#MarianPiłka">Dlatego też jest niezwykle istotne, aby Sejm RP w sposób jasny i niedwuznaczny oświadczył, że wszystkie te kwestie są sprawą wewnętrzną Polski i nie podlegają żadnej debacie. To prawda, że obecne prawo europejskie nie kwestionuje takiego charakteru prawa państw - członków Unii Europejskiej, ale tak na dobrą sprawę nigdy nie wiadomo, w jakim zakresie, w jakim kierunku będzie ewoluowało prawo wspólnotowe. Dlatego też jest ważne, aby państwo polskie już dzisiaj nie tylko stanowczo oświadczyło, ale żeby wykluczyło jakąkolwiek możliwość kwestionowania praw własnościowych na Ziemiach Zachodnich i Północnych.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#MarianPiłka">Chcę powiedzieć, że ten projekt uchwały koresponduje z projektem uchwały, który był zgłoszony przez Prawo i Sprawiedliwość, w sprawie reakcji na wypowiedzi i działania polityków niemieckich kwestionujących ład własnościowy na Ziemiach Północnych i Zachodnich. Dlatego też z całą mocą w imieniu Prawa i Sprawiedliwości oświadczam, że nasz klub poprze ten projekt uchwały. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Józefa Gruszkę o zabranie głosu w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego wobec projektu uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie roszczeń odszkodowawczych.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Znajdujemy się w takim okresie, kiedy trzeba pozapinać wszystkie guziki przy marynarce. Wchodzimy bowiem do Unii Europejskiej i sprawy, które nie zostaną załatwione do dnia akcesji, mogą budzić wątpliwości. Uchwała traktuje, że Polska... Sejm Rzeczypospolitej Polskiej po prostu stwierdza, że żadne roszczenia nie mogą być uwzględniane, że sprawa jest rozwiązana definitywnie i do końca. I to, co się dzieje w tej chwili na obszarze Niemiec, oczywiście mówię tu o mniejszościach, o różnych odcieniach ziomkostw, które roszczenia zgłaszają, i co jakiś czas z różnym natężeniem słychać z tamtej strony, że chcieliby wrócić za Odrę. Myślę, że trzeba w tym momencie jasno i dobitnie powiedzieć, jakie jest nasze stanowisko w tej sprawie. Uchwała właśnie o tym traktuje. Możemy patrzeć z dużą nostalgią na różne momenty naszej historii, ale myślę, że przede wszystkim ludziom mieszkającym na Ziemiach Zachodnich i Północnych należy się pewność, że Rzeczpospolita myśli o całym obszarze jednakowo. Nie może być żadnych roszczeń kierowanych w tamtą stronę. Nasze pokolenia, które po nas przyjdą, by nam po prostu nie darowały, gdybyśmy sprawy nie postawili jednoznacznie. Kwestia jest niesłychanie ważna i dobrze, że w tym momencie ten projekt uchwały się pojawia, bo jest on jeszcze nie przyjęty. Obserwując działania w tym obszarze w ciągu ostatnich lat, widzę, że pewnych rzeczy nie doprowadziliśmy do końca, zaniedbaliśmy je i to musimy sobie wszyscy powiedzieć; każdy z nas powinien się poczuć, na ile w tym wszystkim jest winien. O czym myślę. Otóż kwestia zamiany wieczystego użytkowania na własność funkcjonuje już w sensie obiegowym, bo tak bym to nazwał, od prawie 7 lat i tego procesu nie zdołaliśmy dokończyć, z różnych zresztą powodów, różne były podteksty, a to kwestia finansowa, a to samorządy stracą. Tak, ale jeżeli ta rzecz nie zostanie do końca doprowadzona, to straci Rzeczpospolita. I myślę, że przy okazji tego projektu też trzeba mówić, że tamten problem musi być załatwiony i to szybko, jednoznacznie i do końca.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#JózefGruszka"> A sprawa w dalszym ciągu jest rozprowadzana, rozciągana i niepotrzebnie to tak długo się wlecze.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#JózefGruszka">Kolejna kwestia. Możemy oczywiście mówić o rezolucji, która była rozpatrywana przez Komisję Spraw Zagranicznych, i tam jak gdyby do tej pory się znajduje, ponieważ nie ukazał się druk; jest tylko materia, natomiast sprawozdania oficjalnego w tej sprawie nie ma, a czas po prostu ucieka. Myślę, że wnioskodawcom, którzy wnieśli ten projekt, należą się słowa uznania za to właśnie, że ten projekt wnieśli. Kolega poseł, przedstawiciel klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej mówił o wykreśleniu dwóch ostatnich akapitów z projektu przedstawionej uchwały. Oczywiście patrzę na to, aby znaleźć uzasadnienie tej propozycji, uważam jednak, że wtedy ten projekt byłby bardzo uszczuplony. Wydaje mi się, że nie powinno się w ten sposób postępować, żeby okrawać bardzo krótki projekt uchwały, bo wtedy będzie miał on daleko mniejsze znaczenie niż przyjęty w takim kształcie, w jakim jest. Oczywiście wszyscy musimy zgodzić się z tym, że w tak ważnych sprawach bardzo rzadko albo prawie nigdy nie udaje się powiedzieć tego wszystkiego, o czym by się myślało, bo życie pisze kolejne rozwiązania i nie jesteśmy w stanie przewidzieć tego, co się zdarzy. Ale, zmierzając do końca, myślę, że powinniśmy zrobić w tym momencie wszystko, żeby nie powiedziano o nas kiedyś, używając starego porzekadła, że mądry Polak po szkodzie.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mój klub, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe będzie głosował za przyjęciem przedkładanego projektu uchwały. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę teraz o wystąpienie pana posła Mariana Kwiatkowskiego, który przedstawi stanowisko klubu Samoobrony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#MarianKwiatkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie projektu uchwały Sejmu RP w sprawie roszczeń odszkodowawczych.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#MarianKwiatkowski">Samoobrona RP popiera rozpatrywany projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Słuszne jest stwierdzenie w projekcie, że kwestie związane z przejęciem przez Polskę majątków po byłych przesiedleńcach z Ziem Zachodnich Północnych, w tym sprawy ewentualnych roszczeń odszkodowawczych, zostały już pod względem prawnym zamknięte. Nie kwestionujemy potrzeby potwierdzenia powyższej tezy w traktacie konstytucyjnym Unii Europejskiej, choć naszym zdaniem takie działania są mocno spóźnione i dlatego mało realne. Uważamy jednak, że przyjęcie tej uchwały jest niewystarczające i rząd powinien podjąć skuteczne działania, aby zakończyć zapoczątkowany w 1997 r. proces przekształceń użytkowania wieczystego we własność.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#MarianKwiatkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Użytkownikom nieruchomości na Ziemiach Zachodnich i Północnych należy się pełne potwierdzenie ich praw własności. Rząd powinien przedstawić Sejmowi w trybie pilnym sprawozdanie ze stanu realizacji ustawy z 1997 r. i rezolucji, którą również komisja wypracowała w tym roku, o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności. Jest to jednak część problemu, pozostaje jeszcze do rozpatrzenia i ostatecznego rozstrzygnięcia sprawa reparacji Niemiec na rzecz Polski i ewentualności wystąpienia z roszczeniami odszkodowawczymi pod adresem Niemiec, co jest przedmiotem odrębnej uchwały Sejmu, zawartej w druku nr 2140. Dopiero zestawienie strat niemieckich i polskich pozwoli obiektywnie i sprawiedliwie spojrzeć na kwestie roszczeń odszkodowawczych. Dlatego Samoobrona zamierza w najbliższym czasie, stosownie do art. 69 regulaminu Sejmu, złożyć do Sejmu projekt rezolucji, który wezwie rząd polski do pilnego zakończenia procesu przekształcenia użytkowania wieczystego we własność oraz do złożenia sprawozdania z tych działań do dnia 31 marca br., a także do oszacowania strat polskich spowodowanych agresją hitlerowskich Niemiec. Dopiero całościowe rozpatrzenie sprawy roszczeń odszkodowawczych pozwoli zachować właściwe proporcje pomiędzy stratami agresorów a stratami ofiar wojny oraz ostatecznie rozstrzygnąć te kwestie, a jednocześnie nie zakłócić dobrych stosunków polsko-niemieckich.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#MarianKwiatkowski">Klub Parlamentarny Samoobrona uważa, że przedstawiony projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie roszczeń odszkodowawczych idzie w dobrym kierunku i dlatego udzieli mu poparcia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Janusza Dobrosza o wystąpienie w imieniu Ligi Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W polskim życiu publicznym jak bumerang powracają zawarte w staropolskich maksymach dwie nauki: Polak mądry po szkodzie, którą przytoczył już tutaj poseł Gruszka, albo: lepiej późno niż wcale. Aż dziw bierze, że po tylu bolesnych doświadczeniach w stosunkach polsko-niemieckich na przestrzeni ponadtysiącletniej naszej sąsiedzkiej historii my, wielokrotne ofiary, a dziś nasi przedstawiciele, elity polskie, wykazujemy zadziwiającą, wprost niewiarygodną łatwowierność i naiwność, a w wielu obszarach po prostu ignorancję. Klub Parlamentarny Ligi Polskich Rodzin wielokrotnie ostrzegał: nie lekceważmy niemieckich dążeń do rewizji ostatecznych - w naszym mniemaniu słusznie - rozstrzygnięć II wojny światowej, postanowień traktatu poczdamskiego. Nie raz już, wielokrotnie nawet, strona niemiecka, i to nie żaden związek tzw. wypędzonych... Chciałem to wyraźnie powiedzieć, że zgrozą wieje z polskiej telewizji publicznej, kiedy się wypowiadają naukowcy, publicyści, politycy, używając słowa „wypędzeni”. Przecież to jest niezgodne z prawem. Powinniśmy wszyscy mówić „przesiedleni”. Bo konotacja słowa „wypędzeni” jest negatywna, powstaje wrażenie, że przesiedlenia były nielegalne. To jest cały lisi plan tzw. związku wypędzonych. Ale nieprawdą jest od 1990 r. kreowane publicznie, wielokrotnie przez tzw. elity rządzące Polską, a i tych wszystkich publicystów, którzy często za niemieckie mareczki niegdyś, prawda, a dzisiaj za euro, jeżdżą do Niemiec, wykładają, dostają różne granty, a potem przyjeżdżają do Polski i wobec Polski i polskich problemów się zachowują jak prokuratorzy, a wobec niemieckich jak adwokaci... Nazwijmy sprawę po imieniu, taki proceder trwa z górą 14 lat. Oni są kreatorem polskiej opinii publicznej. A tu larum grają, proszę państwa, szanowna Wysoka Izbo. Bo to nie jest żadne tylko roszczenie ze strony jakiegoś tam związku, notabene bardzo mocno popieranego, sowicie popieranego przez budżet Bundesrepubliki, ale to jest cała niemiecka doktryna prawna. Proszę państwa, to nie jest tak, jak poseł z SLD powiedział, sympatyczny zresztą, że jest jakieś tam zagrożenie. Niemcy nie uznają Poczdamu, panie pośle, nie uznają jego rozstrzygnięć we własnej doktrynie prawnej, a tylko na zasadzie gry politycznej od czasu do czasu czy to prawica polska, czy lewica, jak lewica - to meine liebe Genosse, prawda, Kameraden, mówi o tym, że nie ma problemu. Ale u siebie, wewnątrz swojego państwa popierają te roszczenia. Świadczy o tym niemiecki Trybunał Konstytucyjny, dwukrotnie były w tej sprawie orzeczenia, świadczy o tym rezolucja Bundestagu z 1998 r., na którą jedyny raz, mam na szczęście wrażenie, że dzisiaj będzie drugi raz, ostro zareagował polski Sejm, jednoznacznie, gdzie niemiecki Bundestag uważa przesiedlania za nielegalne, a roszczenia za słuszne i zobowiązuje każdy kolejny rząd do ich egzekwowania. To jest prawo, proszę państwa, to nie jest jakieś tam wystąpienie nie wiadomo kogo. Ale cisza nad tą trumną. Dzisiaj, kiedy większość mamionego społeczeństwa polskiego, narodu, zagłosowała na tak, również jeśli chodzi o integrację z Unią Europejską, doprowadza się do sytuacji prawnej, w której roszczenia niemieckie będą silniejsze, słabsze były do integracji, bo to jest inny system prawny. Cisza była. Dzisiaj ktoś mówi, że ta uchwała nie do końca jest precyzyjna. A ileż to razy w tej komisji były inicjatywy dotyczące kwestii niemieckich i były solidarnie temperowane przez większość tejże komisji? Do tej większości nie należał klub Ligi Polskich Rodzin, ugrupowanie pana posła Macierewicza, a także Porozumienie Polskie i Polskie Stronnictwo Ludowe. I PiS, trzeba powiedzieć wyraźnie, koledzy z PiS też w tej sprawie bardzo mocno optowali.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Wrzodak: I poseł Zaremba.)</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#JanuszDobrosz">I poseł Zaremba, przepraszam bardzo, i poseł Zaremba.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#JanuszDobrosz">Ale, proszę państwa, powtarzam - niemiecka doktryna prawna, ta doktryna jest udokumentowana, to jest akt oskarżenia polskich elit i polskich kolejnych rządów, nie tylko ministra Cimoszewicza. To jest akt oskarżenia bierności, nieodpowiedzialności i nie wiem, czego jeszcze. Tu jest wszystko napisane. Nie przez posła Dobrosza, któremu - jak o tym było wielokrotnie - „Polityka” swego czasu powiedziała, że kiedyś straszono polskie dzieci Hupką i Czają, a teraz niemieckie się straszy Dobroszem. To jest doktryna prawna. Niestety, w imię kolejnych dobrych interesów i adwokata niemieckiego sprawy się wyciszało. Skoro grają larum, trzeba nadzwyczajnych działań, a takim nadzwyczajnym działaniem jest projekt tej uchwały. Niemcy, panie pośle, nie martwiły się, że ich żądanie jest niezgodne z Poczdamem, jeśli chodzi o rezolucję Bundestagu. Na pięciu stronach rezolucji Bundestagu wytyka się nam to i owo i żąda tego i owego. Proszę ją przeczytać. Na mój wniosek w poprzedniej kadencji została przetłumaczona. Tak że to nie jest - powtarzam - żadne rojenie, panowie posłowie i panie posłanki, to jest realne zagrożenie. Ta uchwała ma na celu powiedzenie niemieckiej stronie - skromnie, było wiele projektów, zostały odrzucone - że się na taką interpretację nie godzimy.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#JanuszDobrosz">Pan poseł powiedział, że nie ma klauzul odstępstwa w traktacie europejskim. Na litość boską, są. Silne Niemcy wprowadziły w traktacie konstytucyjnym, że do ogólnej konkurencji europejskiej nie wchodzą tzw. Niemcy Wschodnie, czyli NRD. Precedens został uczyniony. To czemuż my tego nie mamy zrobić? Bo co? Bo grantów nie zapłacą? Bo co? Na wykład nie zaproszą? Bo co? Fundacja nie zapłaci? Koniec, proszę państwa, z tymi obłudnymi stwierdzeniami. Nie może tak być. To jest sprawa fundamentalna dla państwa i dla wszystkich Polaków na Ziemiach Odzyskanych.</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#JanuszDobrosz">Gdyby była ze strony niemieckiej dobra wola, proszę państwa, to od momentu uchwalenia traktatu polsko-niemieckiego z 1991 r., kiedy tu, na tej sali zgłaszałem poprawki dotyczące tych kwestii, które dzisiaj omawiamy, to by zostało to wtedy uchwalone. A od 1991 r. jest w konstytucji niemieckiej art. 116, który zakłada w sensie obywatelstwa istnienie Rzeszy w granicach z 1937 r. Wyobraźmy sobie wszyscy na tej sali, co by było, gdyby w naszej konstytucji był zapis, że wszyscy, co się urodzą we Lwowie, w Grodnie, w Wilnie, etc., nabywali prawa i obywatelstwo polskie, tam w konsulacie, w polskim konsulacie we Lwowie. Ci sami, co tego problemu nie chcą rozstrzygnąć i nie rozumieją, wołaliby: polscy nacjonaliści występujący przeciwko polskiemu pokojowi. Ileż tej obłudy, proszę państwa?</u>
          <u xml:id="u-283.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-283.7" who="#JanuszDobrosz">Są rzeczy, obojętnie, czy ktoś ma serce po prawej, po lewej czy środkowej stronie, które Polaków powinny łączyć. Tym się różniła II Rzeczpospolita od obecnej, że wtedy obojętnie, czy Piłsudski, czy Dmowski, czy Witos, czy Korfanty, jak chodziło o sprawy narodowe, to był jeden głos. A dzisiaj, można, prawda, proszę państwa, jeździć sobie i uważać, że nie ma tematu. Otóż w tej problematyce, nawet w tej ekspertyzie jest wyraźnie powiedziane - wszyscy powinniśmy się zmobilizować na gruncie doktryny polskiego prawa, na gruncie działań w parlamencie, żeby temu niebezpieczeństwu powiedzieć nie. To jest pierwszy, na razie nieśmiały krok, proszę państwa, bo żadnej równości w stosunkach polsko-niemieckich nie ma. Cały tekst i całe wymysły dotyczące sytuacji i przesiedleń, a zwłaszcza w prasie niemieckiej, że ileś to milionów zginęło podczas przesiedleń... Proszę państwa, to jest podgatowka, mówiąc tym językiem, dla niektórych nie do końca słyszalnym, po to, żeby potem były argumenty moralne do roszczeń. A to jest absolutna nieprawda. Proszę znaleźć 200 przykładów, 200 osób w trakcie legalnego przesiedlania z Ziem Zachodnich i Północnych, gdzie doszło do naruszenia życia przesiedlanych. A Niemcy mówią o milionach. Kiedy uciekali przed radziecką Armią Czerwoną albo im sam Genossepartei kazali się wycofywać czy po prostu ewakuować. Na mrozie, gdzie setki tysięcy Niemców ginęło, ale to z ich rozkazów, a nie od polskich kul.</u>
          <u xml:id="u-283.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-283.9" who="#JanuszDobrosz"> Dlatego nie będzie zgody na żadne centrum. Dlatego dzisiaj jest... Wiecie państwo, dlaczego jest dzisiaj koncepcja centrum wypędzeń? Bo Polacy przez 60 lat nie potrafili zbudować centrum martyrologii narodu polskiego, prześladowanego przez Niemców. </u>
          <u xml:id="u-283.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-283.11" who="#JanuszDobrosz"> Tyle lat. A dzisiaj się torpeduje nawet tak słuszną inicjatywę, jak KL Warschau w Warszawie, gdzie 200 tys. Polaków zostało zagazowanych. To jest moralne myślenie niemieckie, sprytne, konsekwentne i jednoznaczne. Nie może być na to zgody. I nie może być tak, że wieczorem tutaj dyskutujemy... O sprawach zasadniczych dla narodu i państwa nie dyskutuje się w odpowiednim momencie nie podejmuje się decyzji. Niemiecka polityka jest polityką Piłata: ręce się umywa, nie mamy nic do roszczeń, ale się uruchamia mechanizmy, które na arenie międzynarodowej mają pomóc wyegzekwować. Na tym polega cały problem. Sprytny plan.</u>
          <u xml:id="u-283.12" who="#JanuszDobrosz">Myślę, że grzeszymy jako naród wielokrotnie ślepą naiwnością. Wielokrotnie przebaczamy, nie uzyskując przebaczenia. Ale czas - jak powiedziałem: larum grają - na to, żeby te rozstrzygnięcia przeprowadzić. I nawet jeżeli większość posłów Wysokiej Izby tych argumentów nie przyjmuje, to sami sobie wystawiają świadectwo, jeżeli tak przy głosowaniu będzie. Bo nic nie stoi na przeszkodzie, żeby notabene bardzo dobra uchwała, która tutaj była cytowana, wreszcie została przez Sejm podjęta. Jedna uchwała drugiej nie przeczy, lecz się wzajemnie uzupełniają. Przypominam, że niemiecka rezolucja Bundestagu dotycząca kwestii roszczeniowej jest na pięciu stronach. A to jest, proszę bardzo, trzy zdania; i nie pasuje. Można różnie, destrukcją, te rzeczy rozstrzygać. Ale myślę, że moi koledzy parlamentarzyści, którzy jako następni będą występować, też o tych sprawach powiedzą, bo w ciągu 5 minut się nie da. I bardzo jestem wdzięczny panu marszałkowi, że wypowiedzi w tej sprawie nie przerywał, ale chyba ma wyczucie wagi tych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-283.13" who="#JanuszDobrosz">Klub Parlamentarny Ligi Polskich Rodzin będzie w pełni popierał tę uchwałę i będzie występował z wszelkimi inicjatywami, które wreszcie doprowadzą do porządku w tych sprawach - będzie symetria w stosunkach polsko-niemieckich. Bo mają rację ci, którzy mówią, że one muszą i powinny być partnerskie i przyjazne. Ale na fałszu, na podobnym myśleniu, jak kiedyś, gdy była sztuczna przyjaźń polsko-NRD-owska czy polsko-radziecka, prawdziwej Europy ojczyzn, Europy, gdzie my się rozumiemy jako narody i gdzie każdy ma swoje miejsce, nie zbudujemy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#JanuszWojciechowski">Nie przerywałem panu, choć rzeczywiście przemawiał pan około 10 minut, ale między innymi również dlatego - to informacja dla pozostałych posłów - że na Konwencie Seniorów było nieoficjalne ustalenie, niekwestionowane przez nikogo, że wystąpienie Ligi Polskich Rodzin, inicjatora projektu tej uchwały, będzie trochę dłuższe niż pozostałe. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Mogę w sprawie formalnej?)</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#JanuszWojciechowski">Bo to pan był inicjatorem projektu, tak?</u>
          <u xml:id="u-284.4" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: Proszę nie wykorzystywać sytuacji.)</u>
          <u xml:id="u-284.5" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: To wcale nawet nie o to chodzi, że ja byłem inicjatorem.)</u>
          <u xml:id="u-284.6" who="#JanuszWojciechowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#AntoniMacierewicz">Z całym szacunkiem dla wspaniałego przemówienia pana posła Dobrosza.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#AntoniMacierewicz">Inicjatorem tej uchwały był Ruch Katolicko-Narodowy, Porozumienie Polskie i Ruch Odbudowy Polski.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Pawlak: Poseł Dobrosz jest wychowankiem PSL, na dobry użytek Ligi Polskich Rodzin, ale tak naprawdę na użytek Rzeczypospolitej Polskiej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#JanuszWojciechowski">Tak, tak jest, panie pośle, prostuję moją informację - rzeczywiście Ruch Katolicko-Narodowy; aczkolwiek w tej sprawie jest chyba tutaj duża jedność, i bardzo dobrze.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Oraz posłowie Samoobrony.)</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: My wiemy, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#JanuszWojciechowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Michała Figlusa, który wystąpi w imieniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#MichałFiglus">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#MichałFiglus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego mam zaszczyt przedstawić stanowisko naszego klubu dotyczące sprawozdania komisji o projekcie uchwały w sprawie roszczeń odszkodowawczych.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#MichałFiglus">Z chwilą przystąpienia Polski do wspólnoty Unii Europejskiej podlegać będziemy orzeczeniom Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu i Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Ponieważ przyjęte jest w prawie międzynarodowym, że wywłaszczenia bez odszkodowań są bezprawne, niemieccy właściciele nieruchomości z polskich Ziem Zachodnich i Północnych, powołując się na orzeczenie Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu odnoszące się do podobnej sprawy, dotyczącej wywłaszczenia byłych pracowników rolnych w NRD i przyznania im w pełni prawa do odszkodowań, złożą wnioski o odszkodowanie. Oznaczać to może dla Polski konieczność wypłacenia wielomilionowych odszkodowań.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#MichałFiglus">Uchwała Sejmu w sprawie odszkodowań nie będzie miała znaczenia prawnego i nie obroni Polski przed koniecznością wypłaty rekompensat. Wypowiedzi niektórych niemieckich polityków kwestionujących ład powojenny oraz brak z ich strony zapewnień, że nie będą wspierać swoich obywateli w możliwości uzyskania wypłat odszkodowań, bardzo niepokoją część społeczeństwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#MichałFiglus">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Rząd nie może nam dać gwarancji, że przed wypłatą roszczeń obroni Polskę zapis o poszanowaniu przez Unię Europejską systemu własności poszczególnych państw Wspólnoty oraz zasada, że Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu i Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu nie rozpatrują spraw sprzed ich powołania.</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#MichałFiglus">Federacyjny Klub Parlamentarny uważa, że władze powinny działać na tyle stanowczo, aby Polacy czuli się bezpieczni i nie obawiali się przystąpienia do Unii Europejskiej. Powinniśmy chronić swoich obywateli i dlatego rząd powinien udoskonalić prawo broniące interesów Rzeczypospolitej Polskiej obecnie i na przyszłość. Rząd w sposób niezadowalający podjął działania zabezpieczające interesy Rzeczypospolitej wobec zagrożeń wypłat odszkodowań właścicielom niemieckim.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#MichałFiglus">Biorąc pod uwagę przytoczone argumenty, Federacyjny Klub Parlamentarny będzie głosował za skierowaniem projektu uchwały w sprawie roszczeń odszkodowawczych do prac w komisji celem udoskonalenia tej uchwały. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-287.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Antoniego Macierewicza o wystąpienie w imieniu Ruchu Katolicko-Narodowego, inicjatora projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do spraw formalnych jeszcze wrócę, ale teraz, żeby nie było wątpliwości, chciałbym uzupełnić informacyjną stronę tego zagadnienia. Mianowicie wśród posłów, którzy złożyli projekt tej uchwały, czyniąc mnie jego rzecznikiem, byli posłowie ze wszystkich stron sceny politycznej tego Sejmu. Byli posłowie z RKN, Porozumienia Polskiego, Ruchu Odbudowy Polski, Ligi Polskich Rodzin, posłowie z Polskiego Stronnictwa Ludowego; była także, co warto powiedzieć, także posłanka z Unii Pracy, pani poseł Gucwińska, której trzeba złożyć szczególne podziękowanie, byli oczywiście również posłowie Samoobrony. Był cały przekrój polskiego społeczeństwa. Bo jest to sprawa ponad podziałem na prawicę i lewicę; bo jest to sprawa ponad podziałem na rząd i opozycję - wtedy, kiedy rząd jest rządem polskim.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#AntoniMacierewicz">Celem tej uchwały jest zabezpieczenie praw Polaków i Polski w perspektywie wejścia do Unii Europejskiej. Żądania niemieckie dotyczą blisko 600 tys. nieruchomości znajdujących się w rękach gmin i skarbu państwa, ale przede wszystkim sięgają ponad 19 mld euro odszkodowań. Nie będę wracał już do uzasadnienia tej uchwały, jest ono oczywiste. I tylko rząd, tylko Ministerstwo Spraw Zagranicznych i ludzie partii niemieckiej w Polsce kwestionują zasadność tej uchwały. Kwestionują zwłaszcza jej kluczowy zapis, który odnosząc się do wyłączenia kompetencji sądów Unii Europejskiej w kwestiach odszkodowawczych, brzmi: Sejm Rzeczypospolitej wyzywa rząd RP do zawarcia analogicznych zastrzeżeń w negocjowanym obecnie traktacie konstytucyjnym Unii Europejskiej i do złożenia rządom państw członkowskich Unii osobnej deklaracji o tej samej treści.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#AntoniMacierewicz">Wysoki Sejmie! Walka w Sojuszu Lewicy Demokratycznej, przedtem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przeciwko uratowaniu polskości Ziem Zachodnich ma niestety długą tradycję. W tym działaniu trzeba też odnotować wysiłek, by nie dopuścić w ogóle do rozpatrywania tej uchwały; a ten wysiłek był w tej Izbie bardzo intensywny. Ale w tym czasie, kiedy starano się, żeby nie dopuścić do tego, by ta uchwała w ogóle weszła pod obrady, żeby ją w ogóle rozpatrywać, coś się działo. Nie jest tak, że jakiekolwiek działanie czyni się bez sensu, że nie ma ono swojego powodu. W tym samym czasie, równolegle, przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych prowadzili rozmowy ze stroną niemiecką. Znane są nazwiska; wiadomo, jacy urzędnicy to robili. Robili to urzędnicy z departamentu wiceministra Truszczyńskiego. Czy pan minister Cimoszewicz wiedział o tych rozmowach, czy odbywały się one na jego zlecenie? A może nie wiedział? Może mamy do czynienia z kontynuacją poprzedniego zajęcia pana ministra Truszczyńskiego? Myślę, że dobrze by było, gdybyśmy się w tej sprawie czegoś szerzej dowiedzieli.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#AntoniMacierewicz">Dzisiaj rząd, Ministerstwo Spraw Zagranicznych walczy przeciwko wprowadzeniu przez Polskę zastrzeżenia do traktatu konstytucyjnego. Ale to przecież ekspertyza Sejmu Rzeczypospolitej, sporządzona na żądanie pani przewodniczącej Piekarskiej z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, stwierdza, że zastrzeżenie takie należało sformułować nie tylko teraz, ale wcześniej, przed podpisaniem traktatu akcesyjnego. Czy panowie z ministerstwa nie wiecie, czy udajecie niewiedzę, że traktat konstytucyjny zawiera w sobie wszystkie poprzednie traktaty, w tym także traktat akcesyjny Polski? Czy udajecie, czy nie wiecie o tym, że Niemcy zadbali o to, by rozwiązanie dotyczące dofinansowywania przedsiębiorstw na terenach NRD znalazło się traktacie konstytucyjnym? Niemcy więc, jeżeli chodzi o swoje interesy, mogą dokonywać zastrzeżeń, a Polsce takich zastrzeżeń, broniących polskich interesów, się odmawia. I kto odmawia? Kto odmawia? Rząd Rzeczypospolitej Polskiej odmawia obrony praw i interesów obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Czy wy już wstydu nie macie? Sumienia nie macie? Bo o honorze chyba tutaj nie warto mówić.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Litości!)</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#AntoniMacierewicz">Trzeba od razu stwierdzić, że Konwencja wiedeńska o prawie traktatów z 1969 r., ratyfikowana przez Polskę w roku 1990, cały dział II poświęca zastrzeżeniom. Art. od 19 do 25 stwierdzają dopuszczalność, prawomocność i prawno-międzynarodową skuteczność zastrzeżeń. Dlaczego więc panowie z ministerstwa chcecie pozbawić Polskę tego skutecznego narzędzia obrony polskich interesów? Jest szczególnie charakterystyczne, że przez ubiegłe 15 lat Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, Sojusz Lewicy Demokratycznej, a w szczególności pan prezydent Aleksander Kwaśniewski, robili wszystko, by osłabić polskie prawa, by uniemożliwić przygotowanie narzędzi obrony polskiej własności w perspektywie wejścia do Unii Europejskiej. Wpychano nas do Unii i obezwładniano w zbliżającym się starciu z Niemcami. Można było i należało zagwarantować sobie wyłączenie niemieckich roszczeń w traktacie 2 plus 4, w traktacie granicznym z 1990 r., w traktacie o dobrym sąsiedztwie z roku 1991, a wreszcie w traktacie akcesyjnym do Unii Europejskiej z roku 2003. Można było i należało rozwiązać tę sprawę poprzez reprywatyzację i uwłaszczenie Polaków, z wyłączeniem osób nieposiadających polskiego obywatelstwa. We wszystkich tych wypadkach polscy patrioci wołali o takie rozwiązania. Kpiliście z nas, organizowaliście nagonkę prasową, przemilczaliście prawdziwe motywy, a wreszcie brutalnie okłamywaliście polską opinię publiczną. Do ksiąg hańby wejdą noty ministra Skubiszewskiego do traktatu polsko-niemieckiego, stwierdzające, że nie dotyczy on spraw obywatelstwa i własności, oraz nota stwierdzająca, że w perspektywie wejścia do Unii Europejskiej Polska stworzy sprzyjające warunki dla osadnictwa niemieckiego na ziemiach polskich. Do ksiąg hańby wejdą ci ministrowie i posłowie Sejmu kontraktowego, którzy taki traktat zaaprobowali. Do ksiąg hańby wejdą ci, którzy wytrwale, przez całe lata zwalczali uwłaszczenie i reprywatyzację, tak aby nietknięte pozostały niemieckie tytuły prawne. Proszę przypomnieć sobie, jak głosowali panowie Miller, Cimoszewicz, Oleksy, Jaskiernia nad tymi ustawami. Ale oczywiście, ciężar odpowiedzialności za te sprawy, za niedokonanie tych aktów spada przede wszystkim na pana prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. Dziś zaś ekspertyza Ministerstwa Spraw Zagranicznych ze stycznia 2003 r., z ponad roku wstecz, stwierdza, że to brak prywatyzacji jest największym zagrożeniem polskich interesów i polskiej racji stanu, bo przyszła ustawa będzie musiała uwzględnić byłych właścicieli niemieckich, i to nie tylko wysiedleńców z lat 1945–1946, ale i tzw. późnych wysiedleńców, którym bezprawnie odebrano polskie obywatelstwo. Pytam więc, kto jest winny narażaniu polskich interesów? Pytam pana Cimoszewicza, dlaczego mając taką ekspertyzę od blisko półtora roku, mając ekspertyzę komitetu prawnego przy ministrze spraw zagranicznych, mając ją w ręku, gdzie expressis verbis to jest stwierdzone, milczał pan, narażając interesy państwa i narodu polskiego? Dlaczego z tej trybuny nie złożył pan wniosku o natychmiastowe przejście do ustawy reprywatyzacyjnej?</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#AntoniMacierewicz">Rząd pana Millera i Ministerstwo Spraw Zagranicznych pana Cimoszewicza są w pełni świadome, że wprowadzają Polskę i Polaków w pułapkę, w zasadzkę. Oto konkluzja wypowiedzi pana wiceministra Wolskiego z ostatniej środy, sformułowana na posiedzeniu połączonych Komisji Sprawiedliwości i Spraw Zagranicznych. Cytuję tekst pana wiceministra Wolskiego: W obecnym stanie prawnym - mówił pan wiceminister - podkreślam, w obecnym stanie prawnym, nie, jak będzie za dwa miesiące - powiedział pan wiceminister - nie ma powodu do niepokoju w przypadku aktualnych właścicieli nieruchomości położonych na ziemiach odzyskanych. Nie, jak będzie za dwa tygodnie, powiedział pan wiceminister, wpychając nas do Unii i równocześnie odmawiając przyjęcia tej uchwały. Odmawiając! Żądając, by została ona odrzucona - nie, jak będzie za dwa miesiące, panie ministrze. Pytam, czy to głupota, czy cynizm? Identycznych wypowiedzi pana ministra wskazujących, że rząd i minister świetnie wiedzieli o tym, że po wejściu do Unii Polska będzie bezsilna wobec żądań niemieckich, jest w tym stenogramie dużo więcej i na życzenie chętnie je zacytuję. Taki jest bilans zaniechań, zaniedbań, niechlujstwa i głupoty, razem pokazując skalę apostazji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-289.8" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj gospodarzem nie jest jednak rząd, tylko na szczęście gospodarzem obrony Polski i Ziem Zachodnich jest Sejm. I to od Sejmu zależy, czy Polacy będą, czy też nie będą bezpieczni. Co więcej, od Sejmu zależy, czy wejście do Unii Europejskiej narazi nas na zagrożenie 1/3 terytorium i 1/3 ludności kraju. Dlatego też zwracam się szczególnie do posłów z Ziem Zachodnich i Północnych o głosowanie za tą uchwałą. Apeluję do ich wyborców: zwracajcie się swoich posłów, apelujcie, piszcie listy, niech głosują za uchwałą broniącą Polski. Zwracam się w szczególności do posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej z województwa warmińskiego: do pana Jana Antochowskiego, do pani Danuty Ciborowskiej, do pana Witolda Gintowt-Dziewałtowskiego, do pana Jerzego Müllera, do pana Andrzeja Umińskiego, do pana Jerzego Czepułkowskiego, do pana Jerzego Dziewulskiego, do pana Sebastiana Florka, do pana Tadeusza Iwińskiego, do pani Joanny Sosnowskiej, do posłów z województwa pomorskiego: do pani Jolanty Banach, pana Jerzego Młynarczyka, pani Małgorzaty Ostrowskiej, pana Franciszka Potulskiego, pana Edmunda Stachowicza, pani poseł Izabeli Jarugi-Nowackiej, pana Jacka Kowalika, pana Andrzeja Różańskiego...</u>
          <u xml:id="u-289.9" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: To nie apel poległych.)</u>
          <u xml:id="u-289.10" who="#AntoniMacierewicz">...pani Joanny Senyszyn, pana Jana Sieńko, pana Władysława Szkopa, do posłów SLD województwa zachodniopomorskiego: do pana Bogdana Błaszczyka, pana Ryszarda Tomczyka, pana Bogusława Towalewskiego....</u>
          <u xml:id="u-289.11" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Bogusławy.)</u>
          <u xml:id="u-289.12" who="#AntoniMacierewicz">Dziękuję. Pani Bogusławy Towalewskiej, do pana Ryszarda Ulickiego, pani Zofii Wilczyńskiej...</u>
          <u xml:id="u-289.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Ulickiego już nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-289.14" who="#AntoniMacierewicz">Bardzo będę zadowolony, jeżeli pomoże nam w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji.</u>
          <u xml:id="u-289.15" who="#AntoniMacierewicz">...pana Edwarda Wojtalika, pana Wojciecha Długoborskiego, pana Stanisława Kopcia, pana Bogusława Liberadzkiego, pana Czesława Marca, pana posła i ministra Jacka Piechoty, pani poseł Elżbiety Pieli-Mielczarek, pani poseł Elżbiety Romero, posłów Sojuszu SLD województwa lubuskiego: pana Andrzeja Brachmańskiego, pana posła Jakuba Derech-Krzyckiego, pana posła Jana Kochanowskiego, pana posła Alfreda Owoca, pana posła Roberta Smolenia, pana posła Franciszka Wołowicza, pana posła Bogusława Wontora, posłów z województwa dolnośląskiego: pani poseł Bronisławy Kowalskiej, pana posła Ryszarda Maraszka, pana posła Olgierda Poniźnika, pana posła Władysława Raka, pana posła Jerzemu Szmajdzińskiego, pana posła Michała Turkiewicza, pana posła Ryszarda Zbrzyznego, pani poseł Magdaleny Banaś, pana posła Marka Dyducha, pani poseł Krystyny Herman, pana posła Mieczysława Jedonia, pana posła Adama Markiewicza, pana posła Czesława Pogody, pana posła Jana Chaładaja, pani poseł Hannie Gucwińskiej dziękuję za podpisanie tej uchwały. Zwracam się do pani poseł Teresy Jasztal, pana posła Janusza Krasonia, pana posła Andrzeja Otręby, pana posła Jana Szymańskiego, do posłów województwa opolskiego: pani poseł Aleksandry Jakubowskiej, pana posła Andrzeja Namysły, pana posła Kazimierza Pietrzyka, pana posła Józefa Pilarczyka, pana posła Jerzego Szteligi, który głosował za tą uchwałą na posiedzeniu komisji, do posłów województwa śląskiego: pana posła Antoniego Kobielusza, by wycofał haniebne poprawki, które w imieniu SLD przed chwilą zgłaszał, pana posła Jana Sztwiertni, pana posła Jana Szwarca, pana posła Kazimierza Zarzyckiego, pani poseł Marii Janik, pana posła Jacka Kasprzyka, pani poseł Danuty Polak, pana posła Zygmunta Ratmana, pana posła Jana Chojnackiego, pani poseł Ewy Janik, pana posła Józefa Kubicy, pana posła Wacława Martyniuka, pana posła Wiesława Okońskiego, pana posła Marka Widucha, pana posła Tomasza Mamińskiego, pana posła Ryszarda Pojdy, pana posła Zbyszka Zaborowskiego, pani poseł Barbary Blidy, pana posła Andrzeja Zająca, pani poseł Barbary Błońskiej-Fajfrowskiej, pani poseł Aleksandry Gramały, pana posła Jana Klimka, pana posła Mariana Stępnia, pana posła Cezarego Stryjaka, pana posła Czesława Śleziaka, pani poseł Elżbiety Bolek, pani poseł Marii Gajeckiej-Bożek, pana posła Wiesława Jędrusika, pani poseł Agnieszki Pasternak, pana posła Zbigniewa Podrazy, pani poseł Marii Potępy i pana posła Andrzeja Szarawarskiego: stanowicie państwo blisko połowę koalicję rządzącej, wasze głosy zdecydują o tym, czy polska ziemia i polska ludność zostaną obronione, czy przeciwnie. Nie zasłaniajcie się niemocą ani instruktażami poselskimi. To nie są instruktaże, to są najwyżej łapówki. Nie sprzedawajcie Polski za łapówkę.</u>
          <u xml:id="u-289.16" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Równocześnie chcę zgłosić wniosek formalny o to, byśmy przeszli do głosowania bez przesyłania tej uchwały do komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-289.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Jana Łopuszańskiego o wystąpienie w imieniu koła Porozumienia Polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#JanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po pierwsze, chciałbym oświadczyć, że posłowie Porozumienia Polskiego popierają projekt uchwały w sprawie roszczeń odszkodowawczych i przyłączamy się do złożonego przed chwilą przez reprezentanta wnioskodawców pana posła Antoniego Macierewicza wniosku o przejście do głosowania bez przesyłania projektu do komisji. Chciałbym zwrócić w szczególności uwagę na to, że istotne poprawki, które zostały zgłoszone w czasie dotychczasowej debaty, polegają na skreśleniu fragmentów tego tekstu i bardzo łatwo jest je w związku z tym przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#JanŁopuszański">Wysoka Izbo! Chciałbym się odnieść do treści poprawek w tej fazie dyskusji. Po pierwsze, pan poseł Klich z Platformy Obywatelskiej sugeruje, abyśmy skreślili z projektu zdanie, iż Sejm stwierdza, że Polska nie będzie związana jakimkolwiek orzeczeniem przyjętym przez instytucje Unii Europejskiej zapadłym w tych sprawach i uzasadnia to strukturą intelektualno-logiczną tej konstrukcji. Nie przyjmujemy pańskich uzasadnień, panie pośle. Dlaczego? Dlatego, że dwa dni temu odbyło się posiedzenie połączonych Komisji Spraw Zagranicznych oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka, na którym to posiedzeniu przedstawiciel rządu, wiceminister spraw zagranicznych pan Wolski powiedział najpierw, iż w pełni podziela wyrażone w projekcie uchwały stanowisko, że wszystkie kwestie związane z przyjęciem przez Polskę majątków po byłych przesiedleńcach z Ziem Odzyskanych są ostatecznie uregulowane i zakończone - czyli, krótko mówiąc, dokładnie to samo, co mówili przedstawiciele rządu na przestrzeni ostatnich miesięcy i lat, kiedy debatowaliśmy w tym kontekście o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej - a chwilę po tym dodał: z faktu, że sprawa roszczeń majątkowych jest w opinii rządu polskiego zamknięta na płaszczyźnie prawa międzynarodowego, nie wynika, że poszczególne osoby nie mogą dochodzić w trybie indywidualnym swoich roszczeń. Musimy się więc liczyć - mówił dalej pan wiceminister - z możliwością składania pozwów o zwrot mienia lub o odszkodowanie ze strony niemieckich wysiedleńców. Pozwy te będą składane w Polsce przed sądami polskimi, a następnie, po wyczerpaniu sprawy sądowej, mogą być przedłożone do trybunałów europejskich, nie możemy im zatem w żaden sposób przeciwdziałać. Tyle. Powiedział to, co mówiliśmy przez miesiące i lata. Wtedy, kiedy to mówiliśmy, przedstawiciele rządu, w tym minister spraw zagranicznych pan Włodzimierz Cimoszewicz, powiadali: nie ma niebezpieczeństwa. Pan minister nie tylko w zamykał oczy na taką rezygnację z obrony polskich praw, jaka została dowiedziona słowami przedstawiciela rządu, ale też uczestniczył w publicznym wprowadzaniu w błąd narodu polskiego przygotowującego się do uczestnictwa w referendum co do kluczowych okoliczności naszej akcesji do Unii Europejskiej. To jest nie tylko kwestia niemiecka, mówimy w ogóle o relacji pomiędzy prawem polskim a prawem wspólnotowym.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#JanŁopuszański">Nie przyjmujemy wyjaśnienia pana posła Klicha z Platformy Obywatelskiej, który proponuje, żeby zrezygnować z wezwania rządu Rzeczypospolitej Polskiej do zawarcia analogicznych do podawanych w uchwale zastrzeżeń do negocjowanego traktatu konstytucyjnego Unii Europejskiej i do złożenia rządom państw członkowskich Unii Europejskiej osobnej deklaracji o tej treści, ponieważ jesteśmy w stanie rozmowy i dialogu na ten temat. Mówię z ogromną, że tak powiem, superplusultragrzecznością, nazywając to dialogiem z rządem.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#JanŁopuszański">W imieniu posłów Porozumienia Polskiego przed świętami Bożego Narodzenia przedstawiłem panu premierowi Leszkowi Millerowi analizę podstawowych sprzeczności pomiędzy Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej a projektowanym wtedy traktatem ustanawiającym konstytucję dla Europy. Chcę przypomnieć, że powodem sprzeciwów wyrażanych przez Wysoką Izbę i rząd polski w Brukseli była formuła reprezentacji w Radzie Europejskiej i w Parlamencie Europejskim, ale nie relacja pomiędzy prawem polskim a unijnym. Otrzymałem od ministra spraw zagranicznych pana Włodzimierza Cimoszewicza w imieniu pana premiera odpowiedź, która brzmi: Należy stwierdzić, iż sugerowana w dokumencie sprzeczność zapisów Konstytucji Rzeczypospolitej z zapisami przyszłej konstytucji dla Europy może wystąpić jedynie przy literalnej wykładni obu norm. Dalej pan minister spraw zagranicznych sugeruje wykładnię systemową i pisze: Należy zauważyć, że zagwarantowanie przestrzegania w Polsce zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego wobec krajowego winna umożliwić odpowiednia wykładnia interpretacyjna przepisów konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#JanŁopuszański">Czy sądzicie państwo, że pan minister, przymierzając się do tej wykładni interpretacyjnej, powiedział, że będzie starał się udowodnić, że traktat konstytucyjny będzie niesprzeczny z Konstytucją Rzeczypospolitej i możemy go podpisać? Nie, on czarno na białym napisał, że podejmie się interpretowania nadrzędności konstytucji dla Europy nad Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Podjął się działania przeciwko konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#JanŁopuszański">Wysoka Izbo! W tej sytuacji w obliczu działania rządu pozostającego w złej wierze w stosunku do zasady niepodległości i suwerenności państwa polskiego, w stosunku do niedoinformowanych obywateli, z połamaniem art. 61 konstytucji, zgodnie z którym obywatele mają prawo do pełnej informacji, i w obliczu wyrażonego przez ministra spraw zagranicznych zamiaru łamania konstytucji my, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, mamy obowiązek uchwalić ten ostatni akapit proponowanej uchwały, ażeby do rozmów w sprawie traktatu konstytucyjnego dla Europy, które będą się ewentualnie odbywały, zostało wprowadzone stanowisko obrony polskich zasad, polskich praw, praw państwa polskiego, praw narodu i praw obywateli. Jeżeli bowiem nie zostanie to zrobione - pan wiceminister Wolski na spotkaniu komisji sugerował, że pewne rzeczy już się stały i się nie odstaną - to za chwilę staną się kolejne rzeczy i nie będą mogły się odstać. Będzie kolejny tytuł do Trybunału Stanu. Zdajcie sobie państwo sprawę z tego, że przecież, pisząc to, co za waszą poręką znajduje się w polskim prawie, piszecie na siebie oskarżenia do Trybunału Stanu. O oskarżeniach do trybunału historii nie mówię, bo rozumiem, że na tym po prostu nie zależy wam jako ludziom małym.</u>
          <u xml:id="u-291.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Olszewskiego, który wystąpi w imieniu koła Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#JanOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Koło Poselskie Ruchu Odbudowy Polski, które było współinicjatorem tej uchwały, oczywiście uchwałę poprze, uważa ją za niezbędną, aczkolwiek - trzeba to otwarcie powiedzieć - o wiele miesięcy, a może o lata, spóźnioną. Ten problem, który dzisiaj z taką ostrością jest prezentowany w tej dyskusji na sali polskiego Sejmu, powstał przecież już w momencie, kiedy zawalił się porządek jałtański jesienią 1989 r. Było wiadomo, że jeżeli powstają podstawy do budowania nowego porządku europejskiego, nowej wspólnej, demokratycznej, wolnej Europy, to warunkiem powstania i trwałości takiej konstrukcji jest ostateczne zamknięcie wszystkich rachunków II wojny światowej, a w szczególności tych między Polską i Niemcami. Bez ostatecznego - podkreślam - ostatecznego załatwienia tej sprawy wszelkie koncepcje nowego europejskiego porządku będą nietrwałe.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#JanOlszewski">Dyplomacja III Rzeczypospolitej nie wyciągnęła z tego właściwych i niezbędnych wniosków. Przedstawiał tę sprawę pan poseł Macierewicz, ale ja muszę dodać, że o ile rzeczywiście w wypadku zawierania traktatu granicznego w roku 1990 myśmy - mówię o stronie polskiej - nie podnieśli tej spraw, nie zostały zgłoszone właściwe zastrzeżenia, to w wypadku układu o dobrym sąsiedztwie z 1991 r. problem nie polega na zaniechaniu z naszej strony, ale na tym, że do tego traktatu zgłosiła swoje zastrzeżenia strona niemiecka, bardzo wyraźnie i bardzo jednoznacznie stwierdzając, że ona stosunków własnościowych na polskich Ziemiach Zachodnich, na 1/3 terytorium polskiego państwa nie uznaje.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#JanOlszewski">Była w sprawie tych zapisów traktatowych opinia komitetu doradczego prezydenta Rzeczypospolitej. Brałem wtedy udział w pracach tego gremium. Podkreślaliśmy w niej, że problem nie może pozostać bez rozstrzygnięcia, że pozostawienie go w tej postaci oznacza w stosunkach polsko-niemieckich ogromny destrukcyjny ładunek, który prędzej czy później zostanie zdetonowany i rozbije porządek europejski, rozbije europejski pokój. Pozostało to niestety bez echa. Żeby być sprawiedliwym, muszę powiedzieć, że na tym etapie nie obciąża to prezydenta Kwaśniewskiego.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#JanOlszewski">Skoro jednak tak się stało, skoro sytuacja tak wyglądała, to nie wolno było zrobić żadnego dalszego kroku, który by sytuację polskiej strony wyraźnie pogorszył, to znaczy nie można było przede wszystkim bez rozstrzygnięcia tej sprawy podpisywać traktatu akcesyjnego. W tej sprawie powinno być przynajmniej zastrzeżenie polskiej strony, tak samo jak było w stanowisku strony niemieckiej w traktacie z roku 1991. Tego zastrzeżenia nie było.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#JanOlszewski">Podzielam wszystkie pozytywne argumenty i zastrzeżenia, które padły pod adresem resortu spraw zagranicznych, pod adresem stanowiska rządu w tej sprawie, ale nie mogę pozostawić bez podkreślenia problemu, który jest nam znacznie bliższy, bo dotyczy Sejmu RP. Otóż przy okazji tej właśnie uchwały, nad którą dzisiaj dyskutujemy, została wydana przez sejmowe Biuro Studiów i Ekspertyz opinia prawna. Cytuję fragment tej opinii, bo on jest ważny, i myślę, że wszyscy powinniśmy się do niego jakoś odnieść: Jednym z przewidzianych w prawie międzynarodowym publicznym form zmiany zakresu regulacji umownych są zastrzeżenia. Wątpliwa jest jednak w świetle postanowień konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, w szczególności art. 19, możliwość skutecznego złożenia przez Polskę zastrzeżenia w przedmiotowych kwestiach. Właściwą formą byłoby przyjęcie odpowiedniego protokołu. Zwrócić jednak należy uwagę, że ewentualny protokół powinien być, jak się wydaje, dołączony we właściwym czasie do traktatu akcesyjnego.</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#JanOlszewski">Można powiedzieć, że to jest elementarz, jeśli chodzi o prawo międzynarodowe. Tylko dlaczego - to pytanie kieruję pod adresem pana marszałka i Prezydium Sejmu - posłowie nie dysponowali tą opinią wtedy, kiedy toczyła się na tej sali dyskusja nad zaleceniami dla rządu, stanowiskiem, które rząd powinien zająć podczas ostatecznych pertraktacji w sprawie traktatu akcesyjnego?</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#JanOlszewski">Przypominam, że podnosiłem wówczas wątpliwości z tej trybuny i spotkały się one ze strony przedstawiciela rządu z co prawda bardzo ogólnikowym, ale bardzo stanowczym sprzeciwem. Sejm Rzeczypospolitej powinien wtedy otrzymać od swojego doradczego i opiniodawczego organu jednoznaczne ostrzeżenie w tej sprawie. Nie otrzymaliśmy go. W moim przekonaniu to jest sprawa tej wagi, że nie może pozostać bez konsekwencji, bez odpowiedzialności. Dzisiaj dyskutujemy nad tą sprawą rzeczywiście w sytuacji nieporównanie prawnie trudniejszej i ja w tym jednym się zgadzam z przedstawicielem resortu spraw zagranicznych, że mianowicie prawne znaczenie tej naszej uchwały jest dość nikłe, ale jej znaczenie jest znaczeniem politycznym. A to ma znaczenie największe, dlatego że nie może pozostać utrzymany ten stan rzeczy, który obowiązywał przez ostatnie 15 lat, że strona polska nigdy nie zakreśliła w tej sprawie wyraźnej granicy swoich interesów - granicy, od której odstąpić nie wolno. I w tym momencie stanowisko i głos Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, a także głos rządu wywołany przez tę uchwałę, powinny stanowić wyraźne, jednoznaczne ostrzeżenie, że podniesienie i wprowadzenie kwestii własności poniemieckiej na polskich Ziemiach Zachodnich na forum organów UE, że zakwestionowanie polskiego stanu posiadania na tym obszarze będzie jednoznaczne z rozbiciem porządku europejskiego, z wprowadzeniem do Unii Europejskiej elementu nieuchronnej i pełnej destrukcji. I w tej sprawie nie możemy pozostawić żadnych wątpliwości. Nikt w Europie, nikt w Niemczech, nikt z naszych unijnych partnerów nie może nie być przekonany, że w tej sprawie Polska nie ustąpi. I tu nie chodzi o retoryczne hasło typu „Nicea albo śmierć” - nikt w Polsce nie odda głowy za Niceę - ale polski stan posiadania w Szczecinie, Wrocławiu, Opolu jest niepodważalny i to musi być wyraźnie tutaj, w tej Izbie, powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-293.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-293.8" who="#JanOlszewski">Z punktu widzenia walorów prawnomiędzynarodowych tej uchwały można snuć różne dywagacje, ale tu nie chodzi o to, jak w jej świetle będziemy interpretowali normy prawa - tu chodzi o to, że takie jest w tej sprawie nasze polskie stanowisko i ono jest niezmienialne i nieodwołalne. I z tego płyną wszystkie, także ostateczne konsekwencje dla ładu politycznego w dzisiejszej Europie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#JanuszWojciechowski">To było ostatnie wystąpienie w dyskusji ze strony posłów.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#JanuszWojciechowski">Jeszcze jest pytanie, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Zygmunt Wrzodak chce zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-294.5" who="#JanuszWojciechowski">I pani poseł Gertruda Szumska.</u>
          <u xml:id="u-294.6" who="#JanuszWojciechowski">Nie ma innych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-294.7" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo, pan poseł Wrzodak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#ZygmuntWrzodak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#ZygmuntWrzodak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zbulwersowało mnie wystąpienie pana posła Bogdana Klicha z Platformy Obywatelskiej, ponieważ zaproponował zmianę uchwały, a raczej wykreślenie zasadniczych kwestii, które są podnoszone w tej uchwale. Zacząłem analizować pewną sprawę związaną z funkcjonowaniem pana posła Bogdana Klicha i w związku z tym mam pytanie do rządu.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#ZygmuntWrzodak">Funkcjonują w Polsce trzy fundacje niemieckie: Eberta, Schumanna i Adenauera, oczywiście opłacane przez rząd niemiecki. Czy polski rząd panuje nad tymi fundacjami? Czy sprawdza, jaka jest rzeczywista rola tych fundacji w Polsce? Te fundacje finansują Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji założone w 1993 r. przez pana Bogdana Klicha. Uważam, że to jest skandaliczne zachowanie posła, jeżeli są takie powiązania. Trzeba to dokładnie sprawdzić i myślę, że ktoś z rządu odpowie na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#ZygmuntWrzodak">Drugie pytanie. Zgodnie z traktatem polsko-niemieckim z roku 1990 rząd niemiecki zobowiązał się do wykreślenia art. 116 konstytucji niemieckiej, który przewiduje granice z 1936 r. W związku z tym moje pytanie brzmi: Co rząd zrobił, aby rząd niemiecki realizował traktat z roku 1990 zawarty między Polską a Niemcami - by rzeczywiście ten artykuł był zmieniony - i aby Niemcy określały granicę w swojej konstytucji zgodnie z tym, jaką granicę obecnie posiadają? Jakie konkretne inicjatywy rząd podejmował w tym kierunku, aby to zmienić?</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#ZygmuntWrzodak">Trzecie pytanie. Co rząd zrobił, aby zmienić w doktrynie prawnej prawa niemieckiego prawo, które ewidentnie popiera roszczenia tzw. Związku Wypędzonych? Tutaj chcemy określenia, co rząd przez te dokładnie 2,5 roku zrobił, aby prawo niemieckie nie popierało tzw. Związku Wypędzonych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#JanuszWojciechowski">I jeszcze pani posłanka Szumska.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#GertrudaSzumska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#GertrudaSzumska">Pierwsze pytanie. Dlaczego rząd nie przedstawił Sejmowi ustawy reprywatyzacyjnej, mając od 1,5 roku, jak nam przedstawili przedmówcy, dokumenty Doradczego Komitetu Prawnego przy Ministrze Spraw Zagranicznych w sprawie prawnopolitycznych aspektów roszczeń wysiedlonych Niemców?</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#GertrudaSzumska">I pytanie drugie. Ponieważ jestem posłanką z Gdańska, bardzo mnie to boli, niepokoi ten problem i chciałabym go jeszcze raz poruszyć - myślę, że też nie po raz ostatni. Dlaczego były minister spraw wewnętrznych pan Janik wyraził zgodę na sprzedaż firmy komunalnej, Gdańskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej, firmie komunalnej z Lipska, godząc się na sprzedaż nie tylko firmy komunalnej firmie komunalnej, co nie jest prywatyzacją, ale również ziemi polskiego Gdańska w ręce niemieckie, mimo że prawie przez rok zaopatrywałam ministerstwo spraw wewnętrznych w dokumenty świadczące o wielkim niebezpieczeństwie sprzedaży tych ziem, oddania tych ziem polskich, konkretnie niebezpieczeństwie dla Gdańska? Jak można było - powracam do pytania pierwszego - i jak można dalej sprzedawać Ziemie Zachodnie w ręce niemieckie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#JanuszWojciechowski">I proszę pana ministra Jakuba Wolskiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, o wystąpienie w imieniu rządu.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#JakubWolski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiamy dzisiaj poselski projekt uchwały Sejmu RP w sprawie roszczeń odszkodowawczych. Ministerstwo Spraw Zagranicznych z najwyższą uwagą obserwuje wszystkie kwestie wiążące się z ewentualnymi niemieckimi roszczeniami odszkodowawczymi, jakie mogłyby być przedmiotem postępowania przed sądami polskimi oraz trybunałami europejskimi. Rząd RP, w tym organy państwowe odpowiedzialne za politykę zagraniczną, ma pełną świadomość, że w odczuciu społecznym wszystkie te kwestie powinny być jasne i czytelne od strony prawnej, zwłaszcza z punktu widzenia prawa międzynarodowego. Takie podejście służyć ma wyjaśnieniu wątpliwości bezpośrednio zainteresowanych obywateli polskich, właścicieli nieruchomości, a także uspokojeniu emocji społecznych i obaw, że ewentualne roszczenia mogą naruszyć istniejący w Polsce stan własności. Obowiązujące prawo oraz działania rządu RP pozostają gwarancją w odniesieniu do tej grupy obywateli polskich ich bezpieczeństwa prawnego. Problem roszczeń nie jest także obojętny dla naszych stosunków z zachodnim sąsiadem i partnerem w Sojuszu Północnoatlantyckim, z Republiką Federalną Niemiec. Jest dla nas bardzo istotne, że rząd RFN niejednokrotnie oświadczał, iż nie popiera i nie będzie popierał tego typu roszczeń.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#JakubWolski">Chciałbym też poinformować Wysoką Izbę, że liczący się przedstawiciele niemieckiej doktryny prawa międzynarodowego, mimo różnic w szczegółowych poglądach w porównaniu z doktryną polską, nie widzą celowości podnoszenia tych roszczeń w trosce o przyszłość stosunków polsko-niemieckich.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#JakubWolski">Wysoki Sejmie! Przedmiotem naszej dzisiejszej debaty są ważne kwestie z zakresu prawa międzynarodowego, warto więc podkreślić znaczenie dwustronnych polsko-niemieckich uregulowań traktatowych w traktacie granicznym z 14 listopada 1990 r. oraz w Traktacie o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17 czerwca 1991 r. Litera oraz duch tych traktatów dają asumpt do poszukiwania takich rozwiązań w trudnych sprawach polsko-niemieckich, które nie naruszyłyby interesów majątkowych obywateli polskich oraz nie wpływałyby negatywnie na obraz Polaków i Niemców w świadomości obu społeczeństw.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#JakubWolski">Wysoka Izbo! W opinii MSZ poselski projekt uchwały w sprawie roszczeń odszkodowawczych przyjęty w pierwszym czytaniu w dniu 3 marca nie tylko nie sprzyja wyjaśnieniu problemu roszczeń niemieckich, ale może wywołać dalsze nieporozumienia i niepokój szerokiej opinii publicznej w naszym kraju oraz - nie waham się tego wyraźnie powiedzieć - pewną konsternację za granicą. W oparciu o opinie najwybitniejszych w kraju specjalistów oraz ekspertyzy przekazane komisjom sejmowym, jak również analizy dokonane przez właściwe departamenty MSZ i zespoły prawników, teoretyków i praktyków w dziedzinie prawa międzynarodowego, chciałbym teraz odnieść się do aspektów prawnych omawianego dzisiaj projektu uchwały. Odnoszę się do literalnego brzmienia tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-299.4" who="#JakubWolski">Na wstępie chcę uczynić ważną uwagę. Otóż, minister spraw zagranicznych w pełni podziela wyrażone w projekcie uchwały stanowisko i autorzy uchwały też, jak sądzę, tak uważają, skoro o tym napisali, że wszystkie kwestie związane z przejęciem przez Polskę majątków po byłych przesiedleńcach z Ziem Odzyskanych są ostatecznie uregulowane i zakończone. Minister spraw zagranicznych i rząd tak uważają.</u>
          <u xml:id="u-299.5" who="#JakubWolski">W tekście uchwały powiedziane jest: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza, że wszystkie kwestie związane z przejęciem przez Polskę majątków po byłych przesiedleńcach z Ziem Odzyskanych uważa za ostatecznie zakończone”. Jest to stwierdzenie prawdziwe. Niestety, już następna fraza projektu: „i w żaden sposób niepodlegające rozpoznawaniu przez Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w Luksemburgu lub Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu” jest nie do przyjęcia z punktu widzenia naszych zobowiązań jako członka Rady Europy i za niecałe 60 dni członka Unii Europejskiej. Należy zauważyć, że wymienione powyżej trybunały sprawują jurysdykcję w odmiennych sferach. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu poddaje ocenie wykonywanie przez państwa członkowskie Rady Europy europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, natomiast Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w Luksemburgu sprawuje kontrolę nad zgodnością prawa wewnętrznego państw członkowskich Unii Europejskiej z prawem wspólnotowym.</u>
          <u xml:id="u-299.6" who="#JakubWolski">Błędne pod względem prawnym są stwierdzenia uchwały odnoszące się do braku możliwości rozpoznawania przez trybunały roszczeń majątkowych byłych przesiedleńców. Wynika to z fundamentalnego prawa wszystkich obywateli Unii Europejskiej do skorzystania z drogi sądowej. Pozwolę sobie uczynić w tym miejscu bardzo ważny komentarz. Pod pojęciem „rozpoznawanie” rozumie się badanie przez trybunały dopuszczalności zastosowania dalszej procedury w odniesieniu do skierowanych do nich pozycji. Tak więc jest to faza wstępna postępowania, w efekcie której pozwy mogą być odrzucane przez dany Trybunał jako niedopuszczalne z uwagi na jego niewłaściwość do rozpatrywania pozwów co do meritum, bez nadawania im dalszego biegu. Nie można zatem wykluczyć ewentualności składania pozwów przez obywateli niemieckich do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu i Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w Luksemburgu, a tym bardziej badania przez te trybunały dopuszczalności powyższych pozwów.</u>
          <u xml:id="u-299.7" who="#JakubWolski">Chciałbym z całą mocą podkreślić, że roszczenia powyższe nie mogą być jednak prawnie skuteczne, gdyż w przypadku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zajmuje się on sprawami, które zaistniały po dacie wejścia w życie europejskiej konwencji praw człowieka w stosunku do danego państwa oraz pod warunkiem wyczerpania krajowej drogi sądowej, zaś w przypadku Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z uwagi na art. 295 Traktatu ustanawiającego Wspólnoty Europejskie, który stwierdza, że niniejszy traktat nie przesądza w niczym zasad prawa własności w państwach członkowskich. Te kwestie są przedmiotem bardzo obszernych badań i analiz. Oczywiście, różne są poglądy w doktrynie, świetnie o tym wiemy, profesor A mówi co innego, profesor B mówi co innego, ale znacznie większa grupa naukowców i specjalistów, wybitnych specjalistów, skłania się właśnie do tego rozwiązania, zresztą śledzimy również orzecznictwo tych trybunałów. Dlatego też nie może dojść do wydania orzeczenia, do którego Sejm odnosi się w dalszej części uchwały, gdzie znajduje się sformułowanie: „Sejm stwierdza, że Polska nie będzie związana jakimkolwiek orzeczeniem przyjętym przez instytucje Unii Europejskiej zapadłe w tych sprawach”. Stwierdzenie to jest nieprawdziwe prawnie, nie jest bowiem możliwe uchylenie się przez Rzeczpospolitą Polską od generalnego uznawania orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w Luksemburgu, gdyż Polska od maja 2004 r. jako członek Unii Europejskiej...</u>
          <u xml:id="u-299.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-299.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Po co...)</u>
          <u xml:id="u-299.10" who="#JakubWolski">...będzie zgodnie z traktatem akcesyjnym podlegać właściwości tego Trybunału. Po prostu jurysdykcja Trybunału Sprawiedliwości jest obligatoryjna dla wszystkich członków Unii Europejskiej, także w sprawach o charakterze odszkodowawczym, dlatego zapisanie przez państwa w uchwale sformułowania, że nie podlega, jest po prostu niezgodne z rzeczywistością.</u>
          <u xml:id="u-299.11" who="#komentarz">(Poseł Jan Łopuszański: A jak to powiemy, to co?)</u>
          <u xml:id="u-299.12" who="#JakubWolski">Będzie to niezgodne z rzeczywistością. Nic się nie stanie złego, po prostu powiecie państwo coś, co nie jest prawdą. Możecie to mówić.</u>
          <u xml:id="u-299.13" who="#JakubWolski">Zgodzić się należy z dzisiejszym głosem pana posła Kobielusza, że wspomniane przed chwilą bezprecedensowe oświadczenie zawarte w projekcie uchwały może być interpretowane jako kwestionujące fundamentalną zasadę prawa międzynarodowego pacta sunt servanda. Podważyłoby to nie tylko wiarygodność Sejmu, ale i państwa polskiego w zakresie wykonywania przyjętych wcześniej przez Polskę, a także negocjowanych obecnie bądź zawieranych w przyszłości zobowiązań międzynarodowych, w których Wysoka Izba aktywnie uczestniczy. Naruszyłoby to także art. 9 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który stwierdza, że Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Oczywiście, prawo europejskie jest częścią prawa międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-299.14" who="#JakubWolski">W swoim ostatnim akapicie uchwała stanowi, co następuje: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa rząd Rzeczypospolitej Polskiej do zawarcia analogicznych zastrzeżeń w negocjowanym obecnie traktacie konstytucyjnym Unii Europejskiej”. I tu znowu ma rację poseł Kobielusz, że nie jest możliwe złożenie przez Polskę zastrzeżeń do negocjowanego obecnie traktatu konstytucyjnego dla Unii Europejskiej. W projekcie traktatu po prostu brakuje postanowień odnoszących się do spraw podnoszonych w projekcie uchwały. Nie można składać zastrzeżeń do czegoś, czego nie ma. Poza tym charakter traktatu konstytucyjnego polegający na jego jednomyślnym uzgodnieniu i przyjęciu przez wszystkie państwa członkowskie wyklucza możliwość składania zastrzeżeń, ponieważ istotą tego traktatu jest jednomyślność. To nie jest umowa międzynarodowa bilateralna czy wielostronna, co do której zawsze, zgodnie z tym, o czym słusznie mówił pan poseł Macierewicz, zgodnie z zasadą funkcjonującą w prawie międzynarodowym można złożyć zastrzeżenie, ale charakter tego traktatu jest zupełnie inny. Zapewniam państwa, że bardzo dokładnie badaliśmy to od strony prawnej, nie od strony politycznej, właśnie od strony prawnej.</u>
          <u xml:id="u-299.15" who="#JakubWolski">Niezależnie od powyższego idea zgłoszenia do traktatu konstytucyjnego dla Unii Europejskiej zastrzeżenia dotyczącego wyłączenia jurysdykcji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w sprawach majątkowych oraz nieuznawania jego orzeczeń w tym zakresie jest sama w sobie nielogiczna, gdyż Trybunał ten działa w zupełnie innym systemie norm leżących poza wspólnotowym porządkiem prawnym. Nie jest tym samym instytucją Unii Europejskiej, a więc traktat konstytucyjny go nie dotyczy. Zatem znowu w tekście uchwały jest pewna niedoskonałość wynikająca z niewłaściwego sformułowania.</u>
          <u xml:id="u-299.16" who="#JakubWolski">Konkludując, chcę zapewnić Wysoką Izbę, że naszym wspólnym celem - niezależnie od opcji politycznych, jak również sprawowanych funkcji - jest obrona interesów państwa polskiego i jego obywateli. Pozostaje jednak zasadnicza kwestia: kwestia wyboru metody ich obrony. Pragnę podkreślić, że omawiana uchwała, podważająca zasadniczą zasadę prawa międzynarodowego: pacta sunt servanda, nie jest odpowiednim instrumentem do realizacji tego celu. Jeżeli Wysoka Izba przyjmie uchwałę, to będzie to nie tylko dokument prawnie wadliwy, niezgodny z prawem międzynarodowym, wiążącym RP, i z Konstytucją RP, ale także politycznie szkodliwy dla wizerunku Polski na arenie międzynarodowej. A przede wszystkim będzie to dokument bezskuteczny, niestety.</u>
          <u xml:id="u-299.17" who="#komentarz">(Poseł Gertruda Szumska: Chcemy mieć bezpieczeństwo w Polsce.)</u>
          <u xml:id="u-299.18" who="#JakubWolski">Ale my o czym innym mówimy, proszę pani. My też chcemy mieć bezpieczeństwo, tylko nie metodą niedoskonałego dokumentu, nad którym nawet nie mogliśmy porządnie podyskutować w komisjach, bo od razu musiał być wysłany do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-299.19" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Czerwiński: To co robicie?)</u>
          <u xml:id="u-299.20" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Baszczyński: Panie marszałku, co jest?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#JanuszWojciechowski">Są komentarze, ale nie wykraczają one, jeśli chodzi o ich intensywność, poza pewien standard zwykle przyjmowany w debatach.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#JanuszWojciechowski">Zwracam jednak uwagę, żeby nie przeszkadzać panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#JakubWolski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#JakubWolski">Wysoki Sejmie! W związku z przedstawionym stanowiskiem i jego uzasadnieniem - podkreślam, merytorycznym uzasadnieniem, mówiłem, to są sprawy naprawdę bardzo głęboko ugruntowane - apeluję o nieuchwalanie przez Wysoką Izbę przedłożonego projektu uchwały. Ten projekt uchwały można było zrobić znacznie, znacznie lepiej.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#JakubWolski">Wysoki Sejmie! W toku debaty padło pod moim adresem szereg sformułowań bardzo przykrych dla mnie. Chcę się do nich ustosunkować. Chciałbym także ustosunkować się do pytań pana posła Wrzodaka i pani poseł Szumskiej. Może rozpocznę od tych ostatnich, bo one są stosunkowo najmniej toksyczne wobec mojej osoby.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#JakubWolski">Dlaczego rząd nie przedłożył Sejmowi założeń do ustawy reprywatyzacyjnej? To jest bardzo dobre pytanie, pani poseł, ale do ministra skarbu, nie do nas. Oczywiście na to pytanie minister skarbu odpowie. Nawiasem mówiąc, założenia do ustawy zostały przyjęte w zeszłym tygodniu i myślę, że będzie pani usatysfakcjonowana ich treścią.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#komentarz">(Poseł Gertruda Szumska: Po sprzedaży.)</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#JakubWolski">Co do kwestii dotyczącej firm, firmy z Lipska i firmy z pani okręgu, to również jest to pytanie do ministra spraw wewnętrznych i administracji. Absolutnie nie czuję się kompetentny, aby na to pytanie w tym momencie odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#komentarz">(Poseł Gertruda Szumska: Ale łączy się to ze sprzedażą ziem polskich.)</u>
          <u xml:id="u-301.7" who="#JakubWolski">Być może się łączy, ale sprawy tej nie ma w gestii ministra spraw zagranicznych, stąd też trudno, żebyśmy wkraczali w gestię innego resortu. Myślę, że pan minister Oleksy odpowie, mimo że to się działo w okresie, kiedy pan minister Janik wydawał decyzje.</u>
          <u xml:id="u-301.8" who="#JakubWolski">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Wrzodaka, to pan poseł wymienił trzy fundacje niemieckie funkcjonujące w Polsce i zapytywał, w jakim stopniu władza - zdaje się, użył pan zwrotu „nadzoruje”, rozumiem, że chodzi o „ma” - posiada wiedzę o działalności tych fundacji. Zgodnie z polskim prawem fundacje składają sprawozdanie ze swojej działalności odpowiednim władzom. To jest realizowane. Ja oczywiście w Ministerstwie Spraw Zagranicznych szczegółowej wiedzy o działalności tych fundacji nie mam. Nie sądzę, żeby fundacje miały obowiązek nas informować. Owszem, uczestniczymy niekiedy w różnego typu imprezach, które są organizowane, ale nie do nas należy skierować to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-301.9" who="#JakubWolski">Natomiast z całą pewnością do nas adresowane jest pytanie: Co rząd zrobił, aby zmienić art. 116 konstytucji? Na to pytanie w tym momencie po prostu nie jestem w stanie panu odpowiedzieć. Jestem w ministerstwie od trzech miesięcy, musiałbym bardzo dokładnie zbadać materiały. I zrobię to, obiecuję, że to zrobię. Otrzyma pan, panie pośle, gruntowny materiał na ten temat, przygotowany przez nasze służby, przez Departament Prawny, przez departament terytorialny.</u>
          <u xml:id="u-301.10" who="#JakubWolski">Co rząd zrobił, aby prawo dotyczące wypędzonych w Niemczech zmienić? To jest pytanie, jak sądzę, prowokacyjne. Państwo niemieckie jest właściwe i kompetentne do tego, żeby decydować o swoim prawie. Nie myślę, żeby istniała tu jakaś zdecydowana możliwość naszego działania, jeśli chodzi o oddziaływanie na Bundestag. Gdyby padło odwrotne pytanie: co rząd niemiecki zrobił, aby Sejm polski zmienił takie czy inne postanowienia, to boję się, że wszyscy państwo i my też bylibyśmy dotknięci.</u>
          <u xml:id="u-301.11" who="#JakubWolski">Niemniej jest to temat interesujący. Muszę powiedzieć, że chętnie sam zagłębię się w te kwestie. Akurat o prawie wypędzonych za wiele w tym momencie powiedzieć nie mogę. Musiałbym to zbadać. Są u nas eksperci, którzy są tu nawet ze mną, ale nie bardzo możemy ich tu wpuścić na mównicę, żeby o tym mówili. Sprawdzimy to, zbadamy. Obiecuję odpisać panu, panie pośle, na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-301.12" who="#JakubWolski">Odnośnie do przykrych kwestii, które podniósł pan poseł Macierewicz. Panie pośle, zarzucił pan nam tajne rozmowy z Niemcami, z wypędzonymi...</u>
          <u xml:id="u-301.13" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Nie, z Niemcami.)</u>
          <u xml:id="u-301.14" who="#JakubWolski">Nie powiedział pan: z wypędzonymi? To przepraszam. Jeżeli pan tak nie powiedział, to przepraszam, chociaż nie wiem, czy ten zwrot nie był użyty w wywiadzie, którego pan udzielił. Może zasugerowałem się treścią wywiadu, bo oczywiście go znam, czytałem. Chcę powiedzieć, że były rozmowy i powiem, z kim. Otóż były rozmowy z przedstawicielami niemieckiej doktryny prawnej, wybitnymi przedstawicielami niemieckiej doktryny prawnej. Nasz wybitny ekspert...</u>
          <u xml:id="u-301.15" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Z kim?)</u>
          <u xml:id="u-301.16" who="#JakubWolski">Z kim? Panie pośle, jestem gotów podzielić się z panem pełną moją wiedzą na ten temat. Jeżeli pan jest zainteresowany...</u>
          <u xml:id="u-301.17" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-301.18" who="#JakubWolski">...możemy to zrobić. Tutaj nie ma żadnej tajności w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-301.19" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: Jeżeli pan poseł nie zna, to po co mu ta informacja?)</u>
          <u xml:id="u-301.20" who="#JakubWolski">To jest dosyć duży materiał i pan go zobaczy, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-301.21" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Lista.)</u>
          <u xml:id="u-301.22" who="#JakubWolski">Pan go zobaczy. Tutaj nie ma żadnych tajnych działań. Chciałbym, żeby była absolutna jasność. Ja panu to w tej chwili oferuję, przecież teraz nie będziemy czytać tych materiałów, to nie ma żadnego sensu.</u>
          <u xml:id="u-301.23" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Nazwiska.)</u>
          <u xml:id="u-301.24" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Baszczyński: Adresy.)</u>
          <u xml:id="u-301.25" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Nazwiska, z kim.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie pośle, pan minister zadeklarował przekazanie informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#JakubWolski">Zadeklarowałem bardzo wyraźnie. Trudno mi w tej chwili prowadzić tę debatę, tak więc proszę przyjąć, że my przekażemy panu pełną informację na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#JakubWolski">Jeśli chodzi o ekspertyzę sprzed roku, co do której pan nam zarzucał, że już rok temu ministerstwo miało świadomość pewnych spraw, to właśnie bardzo ważne jest to, że rok temu, ponieważ wcześniej, proszę pana, nikt żadnych ekspertyz nie sporządzał. Zna pan tę ekspertyzę, jest to potężna ekspertyza. Potem było wiele innych ekspertyz. Te ekspertyzy nie były sporządzane tylko po to, by je sporządzić. One były sporządzane po to, żeby ministerstwo miało fachową wiedzę o pewnych sprawach, o których urzędnicy siedzący za biurkiem mogą nie wiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#JakubWolski">Chcę zapewnić Wysoką Izbę, że te ekspertyzy były i są wykorzystywane. Istnieją specjalne zespoły ekspertów, zespoły doradców ministra spraw zagranicznych, powołane stosunkowo niedawno. Jeden z nich jest bardzo ważny, ja sam miałem okazję inspirować jego powstanie. To jest zespół ekspertów, w skład którego wchodzą najwybitniejsi eksperci w Polsce, jeśli chodzi o kwestie niemcoznawcze. Zespoły te nie istnieją bez powodu, Wysoki Sejmie. One są po to, żebyśmy wiedzieli, jak zabezpieczyć nasze interesy.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#JakubWolski">I tu przechodzę do bardzo, najbardziej chyba, przykrego dla mnie sformułowania: dzisiaj, za trzy miesiące, oraz do tego, co pan powiedział, że dzisiaj jest bezpiecznie, a potem będzie inaczej. Nieprzypadkowo użyłem tego zwrotu. Powiem panu, dlaczego. Dlatego, że dzisiaj nie mamy pozwów. Pozwy tam są szykowane, nie jest ich tak mało, nawet wiemy, ile ich jest. Wiemy, że one będą, więc chodzi o to, żeby za trzy miesiące być przygotowanym do działania. Jeszcze mamy trzy miesiące. Dwa miesiące. Tyle czasu nam zostało.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#JakubWolski">W tym kontekście, panie pośle, mówiłem o tym, że jeszcze przez dwa miesiące będziemy mieli spokój. To nie jest tak, że my zakładamy nogę na nogę albo zamykamy oczy na rzeczywistość. Świetnie o tym wiemy. Tak więc po prostu źle pan odczytał moje intencje. Być może źle się wyraziłem. Nie wykluczam, że w tej niesamowitej atmosferze, którą „Nowy Dziennik” określił jako zbliżoną do zamachu stanu, na posiedzeniu obydwu komisji mogłem się zagalopować. Ale o to mi chodziło, proszę mi wierzyć.</u>
          <u xml:id="u-303.5" who="#JakubWolski">I ostatni temat, który chciałbym poruszyć, to jest kwestia zastrzeżeń do traktatu konstytucyjnego. Już o tym mówiłem w swoim wystąpieniu. To jest kwestia czysto prawna. Czysto prawna.</u>
          <u xml:id="u-303.6" who="#JakubWolski">Zupełnie inną jest kwestia pewnych oświadczeń. To jest inny temat, ale zastrzeżenia - nie, bo to jest niemożliwe, po prostu niemożliwe prawnie.</u>
          <u xml:id="u-303.7" who="#JakubWolski">Teraz, jeśli można, chciałbym odnieść się do tego, co mówił pan poseł Łopuszański. Chodzi o roszczenia indywidualne. Pan cytował moje wystąpienie na posiedzeniu obydwu komisji. Było również powiedziane, że wcześniej tych tematów nie podnosiliśmy. Absolutnie temu zaprzeczam. Mówiłem to samo, co wcześniej mówił pan minister Cimoszewicz. To, że mogą istnieć roszczenia, to przecież wie małe dziecko, prawda? To, że można się liczyć z pozwami, to każdy w Polsce wie. Tylko teraz jest kwestia taka, jaka będzie procedura tych pozwów, gdzie one pójdą, pójdą do sądów krajowych, pójdą do trybunałów. I do tego się musimy przygotować. Zapewniam pana, panie pośle, do tego się przygotowuje nie tylko Ministerstwo Spraw Zagranicznych, nie tylko Ministerstwo Sprawiedliwości, ale wiele jeszcze innych agend i zespołów. Myślę oczywiście o zespołach eksperckich, które nad tym głęboko myślą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-303.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Wrzodak: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#JanuszWojciechowski">W trybie sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Wrzodak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#ZygmuntWrzodak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#ZygmuntWrzodak">Panie ministrze, funkcjonowanie fundacji niemieckich w Polsce budzi niepokój, i to poważny, wielu środowisk politycznych i społecznych. Moim zdaniem narusza to w jakimś sensie nawet bezpieczeństwo państwa, ponieważ według naszych analiz prawdopodobnie te fundacje mogą spełniać rolę różnych wywiadowni niemieckich. W związku z tym, panie ministrze, zwracam się do pana o to, aby pan ujawnił zakres funkcjonowania tych fundacji w Polsce, żeby pan się zwrócił do Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, aby przedstawiła zasady funkcjonowania tych fundacji w Polsce. Jedna z nich, fundacja Schumana, dość duże środki przeznaczyła na sponsorowanie kampanii prounijnej, chodziło o to, żeby Polska wstąpiła na niekorzystnych warunkach do Unii Europejskiej, dbając przede wszystkim o interesy niemieckie podczas tego referendum, jak również w trakcie prac nad traktatem akcesyjnym wynegocjowanym w Kopenhadze.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#ZygmuntWrzodak">Tak że bardzo proszę, panie ministrze, żeby pan zwrócił się do tych instytucji, które nadzorują te fundacje, aby przedstawiły dokumentację. Byłbym wdzięczny, gdyby pan minister przesłał to posłom, a jak również i mnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#JanuszWojciechowski">Jeszcze ma głos pan poseł Antoni Macierewicz jako przedstawiciel wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Panowie z Ministerstwa Spraw Zagranicznych! W czasie tej debaty podjętych było bardzo wiele istotnych kwestii. Chciałbym się do nich odnieść w imieniu wnioskodawców, rozpoczynając od spraw poruszonych przez przedstawicieli Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#AntoniMacierewicz">Zakwestionowaliście państwo kluczowe punkty tej uchwały. Przypomnę, chcecie państwo, żeby z tej uchwały zostało wykreślone zobowiązanie rządu Rzeczypospolitej Polskiej, by zawarł analogiczną, a więc wykluczającą jurysdykcję prawną Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości nad sprawami dotyczącymi odszkodowań, aby to zostało zgłoszone w trakcie negocjacji nad traktatem konstytucyjnym Unii Europejskiej. Takie zobowiązanie w uchwale się znajduje. To zobowiązanie Sojusz Lewicy Demokratycznej i Platforma Obywatelska chcą wykreślić. Ja nie chcę w ten sposób powiedzieć, że to jest pełna analogia, ale jest jakaś, Wysoka Izbo, panie marszałku, klamra spinająca pana posła Kobielusza, toutes proportions gardées oczywiście, i pana posła Klicha z panem... Jaruzelskim, Millerem, Jaskierną? Nie wiem, kogo pan Kobielusz uzna za swojego reprezentanta w latach 1990 i 1991? Z panem Skubiszewskim, Mazowieckim, Geremkiem, znowu nie wiem, kogo pan poseł Klich uzna za swojego reprezentanta w latach 1990 i 1991, ale chodzi o to samo, tak jak wówczas. Przez całe to 14-lecie walczyliście per fas et nefas, tu, na trybunie sejmowej, korzystając z większości głosów posłów, którzy automatycznie za wami głosowali; w mediach, korzystając z przepłaconych dziennikarzy i nadawców telewizyjnych, radiowych i prasowych; w organizacjach społecznych - wszędzie tam organizowaliście długotrwałą, systematyczną i niestety do dnia dzisiejszego skuteczną obronę przed tym, żeby Polska uzyskała narzędzie prawne broniące naszych interesów. Tak dalece, że gdy teraz jesteśmy po traktacie akcesyjnym, to zwolennicy wasi w biurach sejmowych już teraz uważają się za upełnomocnionych i odważnych do stwierdzenia: tak, trzeba było - piszą w tej ekspertyzie - zrobić takie zastrzeżenie. Tak, ono by miało znaczenie - pisze pan, a zatwierdza to dyrektor biura ekspertyz pan profesor Staśkiewicz, tak, ale w traktacie akcesyjnym, a nie teraz, Wysoka Izbo. Teraz to już jest za późno, mówi nam pan Staśkiewicz i jego reprezentant, który to podpisał, i pan Kobielusz z panem Klichem to powtarzacie. W związku z tym wykreślić to trzeba tutaj, bo w traktacie akcesyjnym można było, a w konstytucyjnym - nie.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#AntoniMacierewicz">Wysoka Izbo! Abstrahuję już od obłudy tej argumentacji, od takiej narodowej, w szokującym zupełnie wymiarze, chyba tylko można powiedzieć: apostazji, bo wy się naigrywacie w ten sposób z narodu polskiego i jego praw. Wy naigrywacie się z mieszkańców Szczecina, Gorzowa, Zielonej Góry, Jeleniej Góry, Wrocławia, Gdańska, tak, Olsztyna - naigrywacie się z nich. Abstrahuję już od tego, za to meritum tej argumentacji jest od początku do końca fałszywe. Tak, jak można było zrobić to w traktacie akcesyjnym, tak samo nie tylko można, ale koniecznie trzeba, należy zrobić to w traktacie konstytucyjnym. Ponieważ pan poseł Kobielusz dyskutował w tej sprawie ze mną, jeśli tak można powiedzieć, w kuluarach, powołując się - ja rozumiem, że z dobrą wolą - wierząc, że ten argument prawny jest argumentem skutecznym, informuję pana: on jest nieskuteczny, on jest nieskuteczny dlatego, że traktat konstytucyjny jest dopiero przygotowywany.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#AntoniMacierewicz">W Unii Europejskiej, zresztą to jest pewna międzynarodowa reguła prawa, obowiązuje zasada, że dopóki wszystko nie jest podpisane, czyli dopóki cały traktat nie jest podpisany, nic nie jest podpisane, czyli do każdego szczegółu, do każdego wątku i do każdego problemu można wrócić i można go wstawić. Zresztą, panie pośle, zresztą, panie ministrze, bo i pan minister powoływał się na tę zasadę, chcę przypomnieć - ja wiem, pan usprawiedliwia bardzo wiele, no przede wszystkim to, że pan jest od trzech miesięcy dopiero w ministerstwie i zajmuje się tą problematyką, ja rozumiem, że w związku z tym pan wielu rzeczy może nie wiedzieć, i proszę mi wybaczyć, jeżeli czasami moje sformułowania szły zbyt daleko, że zwracałem się do pana jak do człowieka kompetentnego, że zwracałem się do pana, jak do człowieka, który się zna na tych sprawach, no bo czyż mogłem sobie wyobrazić, pan minister Cimoszewicz przyśle na tak zasadniczą debatę osobę, która dopiero przez trzy miesiące pełni to stanowisko i po prostu nie wie, jaka jest doktryna wypędzonych i nie wie, jaka jest polityka niemiecka w tych sprawach, i nie zna szczegółów tak fundamentalnej dla Polski sprawy - że pan minister Cimoszewicz na skutek uchwały Sejmu Rzeczypospolitej podjętej dwa miesiące temu poruszył w rokowaniach dotyczących traktatu konstytucyjnego sprawę uprzywilejowania NRD i zażądał, żeby na równi z NRD traktowane były ziemie polskie. Tak, zrobił to, chociaż w poprzednich rokowaniach tego nie robił, a na skutek uchwały Sejmu zrobił to w traktacie konstytucyjnym. Taką drobną sprawę, jak uprzywilejowanie jednych przedsiębiorstw kosztem uprzywilejowania drugich przedsiębiorstw, można było podjąć, a sprawy bezpieczeństwa, losów, przyszłości 1/3 Polski, nie można było? Naprawdę nie można? Co temu stoi na przeszkodzie?</u>
          <u xml:id="u-307.4" who="#AntoniMacierewicz">Ja naprawdę, panie ministrze, naprawdę, panie pośle, a rozumiem, że reprezentuje pan także innych posłów SLD, bo klub złożył w pana ręce obowiązek reprezentowania waszego stanowiska... Zastanówcie się nad sensem tych argumentów i nad tym, o co naprawdę chodzi. Czy chodzi o realną niemożliwość, na przykład prawną, czy chodzi o złą wolę polityczną, czy chodzi o kontynuowanie upiornej tradycji podporządkowywania Niemcom polskiego interesu narodowego? O co wam chodzi, gdy chcecie wykreślić akapit zobowiązujący rząd polski do tego, żeby po 14 latach zapominania o losach Polski wreszcie tę sprawę w ostatnim momencie podjął, żeby stanął na wysokości zadania, żeby był rządem Polski, a nie rządem na cudzych usługach? Czy to jest tak dużo? Czy ja jako poseł Rzeczypospolitej muszę się o to wykłócać? Czy ja muszę sprawiać, że jest dyskusja, czy ja blokuję tę trybunę, czy nie, żeby wreszcie były podjęte podstawowe sprawy polskie? Czy wam nie wstyd, że dzieje się to w takim trybie? Czy wy w ogóle nie rozumiecie, co to jest Polska, nie czujecie jak Polacy? Czy nie rozumiecie, że za dwa lata nikt już nie będzie dyskutował i pytał was, czy wy mieliście takie lub inne powody? Kilka czy kilkanaście milionów ludzi będzie tylko mówiło: zostawiliście nas bezradnymi, jesteśmy pod naporem niemczyzny, jesteśmy wypychani, spychani, a Polska nas zostawiła. To jest problem, przed którym stoimy.</u>
          <u xml:id="u-307.5" who="#AntoniMacierewicz">Nie ma żadnych uzasadnień prawnych do wykreślenia tego akapitu. Istnieją tylko uzasadnienia wygodnictwa politycznego po stronie rządu lub tajnej ugody bądź porozumienia zawartego z kimś innym przeciwko Polsce. Pan minister w odpowiedzi na moje pytanie mówi, że nie było żadnych tajnych rozmów. Nie, nie było, były tylko rozmowy z niemieckimi prawnikami. A o czym państwo rozmawialiście z niemieckimi prawnikami, gdy nie chcieliście w tej Izbie rozmawiać na temat niemiecki z polskimi posłami? O czym rozmawialiście w tym samym momencie, gdy zapewnialiście nas w gazetach, w prasie, w radio, w telewizji, że wszystko jest w porządku, ale o tych rozmowach słowa nie wiedzieliśmy, o tych rozmowach wy, panowie z ministerstwa, milczeliście, tak jak milczeliście przez półtora roku, o tym, iż mieliście pełną świadomość, że jeśli nie będzie przeprowadzonej reprywatyzacji do dnia wejścia do Unii Europejskiej, to wtedy ustawa reprywatyzacyjna, która tak czy inaczej będzie musiała być kamieniem młyńskim, uwiesi się na szyi Polski, bo zgodnie z zasadami Unii Europejskiej wszyscy będą mieli równe prawa i ci, którzy się nazywają potomkami wysiedleńców, też zgłoszą prawa?</u>
          <u xml:id="u-307.6" who="#AntoniMacierewicz">Pan o tym wie, panie ministrze, ale co pan zrobił? Staje pan dzisiaj przed nami, jest 58 czy 57 dni do akcesji i co pan zrobił, żeby wprowadzić ustawę reprywatyzacyjną, co do której pan wiedział, jakie będą jej konsekwencje? Bo ja mogę panu powiedzieć, co ja zrobiłem, żeby ją wprowadzić. Walczyłem o nią, ale natykałem się na pański opór, na opór pana ministerstwa, pana rządu i pana partii przez cały czas, chociaż mówiłem z tej trybuny, wołałem do pana Aleksandra Kwaśniewskiego: pana weto będzie kamieniem, gwoździem do trumny Polski. Nie przeszkadzało to tej stronie sali zawetować tego wtedy i przeciwstawić się temu, nie obchodziło was to. A dzisiaj pan mówi, że to nie ma znaczenia, dziś pan mówi, że od półtora roku ma pan ekspertyzę w tej sprawie. I pan milczy? Ja tego nie rozumiem, ja po prostu nie jestem w stanie tego pojąć, jeżeli mówimy o Sejmie, polskich posłach i urzędnikach Ministerstwa Spraw Zagranicznych Polski.</u>
          <u xml:id="u-307.7" who="#AntoniMacierewicz">Dlatego też raz jeszcze apeluję do pana o zrezygnowanie z tego protestu, z poprawki dotyczącej wykreślenia tego akapitu. Ten akapit jest ostatnią nadzieją Polski na to, że względnie wyrównają się nasze szanse. Nie, nie wyrównają się, bo ciśnienie, presja, bogactwo, siła niemiecka są w Unii Europejskiej takie, że nawet to nie wyrówna naszych szans, ale przynajmniej będziemy mieli jako Polacy punkt zaczepienia, przynajmniej będziemy mieli punkt odniesienia do naszej dalszej walki w obronie tych ziem, tych terenów, tej ludności i całości naszej ojczyzny. Dajcie nam tę szansę. Nie wykreślajcie tego po tylu latach działania przeciwko Polsce. W tej jednej sprawie przypomnijcie sobie jednego z waszych wielkich przywódców. Walczyłem z nim, byłem jego wrogiem, ale jeśli chodzi o tę sprawę, pan Władysław Gomułka w grobie się przewraca, gdy patrzy na posła Kobielusza, bo o Ziemiach Zachodnich, o polskich prawach do Ziem Zachodnich on naprawdę pamiętał. W związku z tym apeluję do przywódców, do panów Millera, Cimoszewicza, do innych, którzy pamiętają postać pana Gomułki. On naprawdę to dobrze rozumiał, a wy na razie niestety rozumieć ciągle nie chcecie.</u>
          <u xml:id="u-307.8" who="#AntoniMacierewicz">Chcę na koniec przypomnieć Wysokiej Izbie taki przypadek, który był tutaj bardzo długo rozważany. Podnosili go głównie posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego, ale także Samoobrony, Porozumienia Polskiego, Ligi Polskich Rodzin i inni. Chodzi mi o art. 23 traktatu akcesyjnego, który stanowi, iż Polska zgadza się na to, by Unia Europejska w okresie między podpisaniem traktatu a wejściem Polski do Unii Europejskiej jednostronnie dokonywała dowolnych zmian w polityce rolnej. Przestrzegaliśmy przed tym artykułem. Ba, przez kolegów z Polskiego Stronnictwa Ludowego została publicznie zaprezentowana ekspertyza. Wyśmiewano tę ekspertyzę i eksperta. Mówiono: co ten weterynarz sobie myśli, jakie on ma kompetencje? Jakież on ma kompetencje? - mówiła pani Hübner. Ja jestem profesorem, mówiła, a on byłym weterynarzem. Chociaż ma doktorat i pracuje w bardzo poważnej instytucji.</u>
          <u xml:id="u-307.9" who="#AntoniMacierewicz">I co się stało? Nie minęło kilka miesięcy, a przedstawiciele rządu mówią: trudno, jest art. 23, rzeczywiście to Unia zmieniła zasady gry, brzydka, obrzydliwa Unia zmieniła zasady gry jednostronnie, my się na to nie zgadzamy. Ale strona unijna, a jestem obserwatorem w Parlamencie Europejskim, mówi nam jasno: o co chodzi Polakom? Przecież wasz rząd podpisał art. 23. Czy pan, panie pośle Macierewicz, chce mi powiedzieć, że pan Miller i Cimoszewicz nie wiedzieli, co podpisują? Wiedzieli. Art. 23 ich do tego zobowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-307.10" who="#AntoniMacierewicz">Ba, pan Cimoszewicz miał jeszcze śmiałość oszukiwać Sejm Rzeczypospolitej, twierdząc, że art. 23 w takiej samej formie był podpisywany w tzw. starych traktatach akcesyjnych z poprzednimi krajami wchodzącymi do Unii Europejskiej. To jest fałsz, to jest kłamstwo, to jest nieprawda. Tylko w traktacie akcesyjnym z 2003 r. jest uprawnienie do dokonywania zmian jednostronnie w okresie między podpisaniem traktatu a wejściem do Unii. Pozostałe analogiczne do art. 23 przepisy nie mają tego uprawnienia. A więc oszukuje się nas w najprostszy, najprymitywniejszy sposób, najbardziej szokujący, w taki sam jak teraz, gdy mówi pan nam, że przecież oczywiście wszyscy wiedzą, iż będą roszczenia niemieckie, to każde dziecko wie. Mówi to dzisiaj, na 58 dni przed wejściem Polski do Unii Europejskiej pan wiceminister Wolski. A przez 14 lat mówiono nam, że wszystko jest w porządku i że żadnych roszczeń nigdy nie było i nie będzie, że wszystko jest załatwione. Dzisiaj pan się nam odwołuje do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, do konwencji, do różnych przepisów prawnych. Tak, są te przepisy prawne i my je, proszę pana, szanujemy, my je akceptujemy w tym wymiarze, w jakim odpowiadają interesowi państwa i narodu polskiego. Po to doktryna prawna, po to wiedeńska konwencja z roku 1969 o prawie traktatów wymyśliła instytucję zastrzeżeń, protokołów oraz wszelkich innych sposobów dokładnego formułowania sposobu, w jaki się wchodzi w dane porozumienie międzynarodowe, żebyśmy z tego korzystali i nie byli bezradni. Robiliśmy tak wielokrotnie. W przypadku konwencji, o której pan mówi, czyli Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, przystępując do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Austria uczyniła takie zastrzeżenie. My sami to zrobiliśmy przy ratyfikowaniu konwencji o mniejszościach narodowych. Wiem to dobrze, bo z pomocą wielu z tutaj obecnych doprowadziłem do uczynienia zastrzeżenia, które sprawia, że Polska ma możliwość walki o prawa Polonii w Niemczech - rząd z nich nie korzysta, ale prawną możliwość ma. Niestety, jak w innych sytuacjach, tak samo w tej panowie nie chcecie z tego korzystać.</u>
          <u xml:id="u-307.11" who="#AntoniMacierewicz">W związku z tym apeluję do Wysokiej Izby: nie powtarzajmy błędu. Jak mówiłem, zwracam się do Wysokiej Izby, gdyż myślę, że apel do rządu jest już bezskuteczny, bo państwo przyjęli doktrynę niemiecką, taką, w której linijka jest ważniejsza od żywych ludzi, w której prawo dyktowane przez tzw. związki wypędzonych jest ważniejsze od interesów ludzi ze Szczecina, z Zielonej Góry, Gorzowa, Wrocławia i Opola. Dlatego do was już nie apeluję; robiłem to wcześniej, prosiłem, błagałem, nie chcieliście słuchać. Zwracam się do Wysokiej Izby. Wtedy parlament zlekceważył nasze głosy przy art. 23, polscy rolnicy zapłacą za to kilka miliardów euro. Teraz jednak chodzi nie tylko o kilka miliardów euro, nie tylko o 19 mld euro, których żądają przesiedleńcy, nawet nie tylko o te grunty, o 600 tys. aktów prawnych, które czekają w archiwum w Bajrut i są przygotowywane. Powtarzam, nie tylko o to chodzi. Teraz chodzi o coś więcej. Te roszczenia - Wysoka Izba o tym wie, każdy myślący po polsku i znający historię o tym wie - mają być tylko narzędziem, punktem wyjścia do akcji politycznej, której celem jest oderwanie na nowo polskich Ziem Zachodnich. To jest prawdziwy cel tej operacji, służą mu ci, którzy nie chcą dojrzeć grozy, niebezpieczeństwa, jakie stoi przed Polską. Co więcej, służy to temu, by Polacy stali się narodem ludzi przerażonych, którymi będzie można manipulować w dowolny sposób, bo będą się bali o swoją podstawową egzystencję. Nie czyńcie tego, pomóżcie nam ratować to, co ratować można. Chcę powiedzieć, że wejście Polski do Unii Europejskiej bez sformułowania tych zastrzeżeń, bez ratowania tego, co jeszcze można uratować, czyli bez wypowiedzenia jurysdykcji Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości odnośnie do roszczeń odszkodowawczych, będzie hańbą dla tych, którzy to wprowadzili, i zagładą jeśli chodzi o bezpieczeństwo, dobrobyt i samo istnienie państwa polskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-307.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#AntoniMacierewicz">Bardzo proszę, panie marszałku, o podjęcie przejścia do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#JanuszWojciechowski">Właśnie zamierzam to zrobić, ale najpierw zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Kobielusz jeszcze, w trybie sprostowania, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#JanuszWojciechowski">W takim razie odmykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#AntoniKobielusz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ pan poseł Macierewicz występując na koniec w trybie pozaregulaminowym...</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#AntoniKobielusz">Jesteśmy przy drugim czytaniu i na koniec dyskusji powinien występować poseł sprawozdawca, którego nie ma. Pan poseł Macierewicz podczas pierwszego czytania na posiedzeniu komisji występował w imieniu wnioskodawców i uzasadnił...</u>
          <u xml:id="u-311.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Czerwiński: Art. 186 regulaminu.)</u>
          <u xml:id="u-311.4" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Niech pan sobie przeczyta.)</u>
          <u xml:id="u-311.5" who="#AntoniKobielusz">Panowie, ja nie przeszkadzałem, gdy wy zabieraliście głos.</u>
          <u xml:id="u-311.6" who="#AntoniKobielusz">W ramach sprostowania, jako że pan poseł Macierewicz przypisał mnie i mojemu klubowi różne intencje, które faktycznie istnieją tylko w jego przekonaniu, chcę powiedzieć, że swoje myśli i intencje wyraziłem w wystąpieniu klubowym i wówczas powiedziałem to, co znajdzie się w protokole z posiedzenia Sejmu, a nie to, co by wynikało z wypowiedzi pana posła Macierewicza. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#JanuszWojciechowski">Wystąpienie pana posła Macierewicza było zgodne z regulaminem, gdyż regulamin przewiduje wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców przy omawianiu projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Janusz Dobrosz. W pańskim przypadku jest możliwy tylko tryb sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#JanuszDobrosz">To będzie króciutka wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#JanuszDobrosz">Chciałbym sprostować i poinformować pana ministra, że - jak zresztą słusznie powiedział - najlepszy czas na regulację tych kwestii był przy omawianiu traktatu polsko-niemieckiego, a w 1991 r. była podobna sytuacja w Wysokiej Izbie. Do uchwały towarzyszącej traktatowi z polskiej strony, ze strony polskiego parlamentu - bo podobną uchwałę podejmował Bundestag - zgłosiłem dwie poprawki. Jedna dotyczyła kwestii tego nieszczęsnego art. 116 i szła w ślad za tym, co mówił ówczesny minister spraw zagranicznych Skubiszewski, który wiele spraw zaniedbał, ale w tej kwestii miał świadomość, że ta decyzja to probierz dobrej lub złej intencji strony niemieckiej. Poza tym zaproponowałem zapis, który stanowiłby deklarację z polskiej strony, że wbrew listowi pana ministra Genschera, który, jak słusznie zauważył pan premier Olszewski, zastrzegał, że traktat nie dotyczy kwestii własnościowych, polski Sejm podejmuje uchwałę, iż my się z taką interpretacją nie zgadzamy. Panie ministrze, niestety, wtedy przedstawiciel ówczesnego rządu, minister spraw zagranicznych - nie, wtedy występował jego zastępca pan minister Żabiński - też robił wszystko, żeby tamten zapis nie przeszedł. Popatrzmy, proszę państwa, ile lat minęło od 1991 r. Gdyby wtedy posłuchano posłów i tego, co wiedzą - bo nieraz mam wrażenie, że niektórzy ministrowie lekceważą wiedzę posłów w wielu kwestiach - dzisiaj bylibyśmy w zupełnie innej sytuacji, ale to wcale nie znaczy, że mamy tę kwestię zaniechać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#JanuszWojciechowski">Wysoka Izbo, przychylam się do składanego w trakcie dyskusji wniosku, aby nie kierować projektu do komisji, tylko przejść bezpośrednio do trzeciego czytania na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-314.4" who="#JanuszWojciechowski">Kończymy rozpatrywanie tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-314.5" who="#JanuszWojciechowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 34. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (druki nr 2258 i 2397).</u>
          <u xml:id="u-314.6" who="#JanuszWojciechowski">Zanim zaproszę posła sprawozdawcę, 5 minut przerwy, a potem będziemy kontynuować obrady.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 19 min 31 do godz. 19 min 40)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#JanuszWojciechowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Hayna.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#RyszardHayn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o Karcie nauczyciela zawarty w druku nr 2258 autorstwa grupy 21 posłów Ligi Polskich Rodzin trafił do Sejmu jeszcze w ubiegłym roku, zaś rozpatrywany był przez Komisję Edukacji, Nauki i Młodzieży na początku stycznia, dokładnie na posiedzeniu w dniu 7 stycznia.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#RyszardHayn">Treść tego projektu, powtarzam, projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela podpisanego przez 21 posłów reprezentowanych przez posła Andrzeja Fedorowicza, zaprezentowano na posiedzeniu w dniu 7 stycznia, jest to projekt nowelizacji ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#RyszardHayn">Propozycje zmian odnoszą się do dwóch przepisów ustawy. Po pierwsze, projekt przewiduje rozszerzenie określonego w art. 6 ustawy zakresu obowiązków nauczyciela przez wprowadzenie do niego obowiązku wychowywania młodzieży do życia w małżeństwie rozumianym jako usankcjonowany przepisami prawa związek mężczyzny i kobiety, zaś po drugie, przewidywane jest w tym projekcie dodanie do przepisu zawierającego katalog kwalifikacji wymaganych od nauczyciela, czyli do art. 9 ust. 1 ustawy, punktu o brzmieniu: publicznie wygłasza poglądy sprzeczne z podstawowymi obowiązkami nauczyciela określonymi w art. 6. Chciałem powiedzieć, że jest tutaj pewna alogiczność. Zwrócono na to uwagę na posiedzeniu komisji i pod koniec posiedzenia komisji poseł występujący w imieniu autorów reprezentujących wnioskodawców dokonał autopoprawki, poprawiając ewidentnie błąd logiczny, jaki znalazł się w projekcie przesłanym do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#RyszardHayn">Ocenę zawartości tego projektu zawiera zarówno stanowisko rządu wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Karty nauczyciela, czyli wobec druku nr 2258, jak i ekspertyza, która została wykonana w sejmowym Biurze Studiów i Ekspertyz. Nie będę szeroko rozwijał tego wątku, stanowisko rządu było prezentowane wszystkim posłom w Wysokiej Izbie. Powiem tylko, że stanowisko rządu było negatywne, a jednym z kluczowych argumentów było to, iż w obecnie obowiązującym systemie prawnym istnieją dostateczne, że tak powiem, uwarunkowania i zapisy, które gwarantują, że publiczne wyrażanie poglądów sprzecznych z obowiązkami nauczyciela uznawane jest za nieetyczne i obowiązujące brzmienie dotychczasowego art. 9 ust. 1 ustawy Karta nauczyciela stwarza dostateczne normy pozwalające na niedopuszczanie do wykonywania zawodu osób, które nie dają rękojmi właściwego wykonywania obowiązków nauczyciela. Rzecz cała dotyczy właściwie dwóch kwestii. W kwestii pierwszej chodzi o zobowiązanie nauczyciela do wychowania młodzieży do życia w małżeństwie rozumianym jako usankcjonowany przepisami prawa związek mężczyzny i kobiety, zaś jeśli chodzi o art. 9, właśnie ten obowiązek, że tak powiem dodatkowy warunek bycia nauczycielem, czyli akceptowanie tego zapisu powyższego.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#RyszardHayn">Przebieg posiedzenia. 7 stycznia, jak powiedziałem, odbyło się posiedzenie, na którym m.in. prezentowano ten projekt. Poseł Andrzej Fedorowicz z Ligi Polskich Rodzin prezentował argumenty za i pozwolę sobie teraz z protokołów przeczytać i Wysokiej Izbie zaprezentować argumenty, jakie padały. Pozwoliłem sobie tutaj zaznaczyć i będę cytował.</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#RyszardHayn">Otóż w jednej ze swoich wypowiedzi w pierwszej części prezentacji pan poseł Andrzej Fedorowicz powiedział m.in., że chodzi o to, by poprzez ten przepis zamknąć drogę do nauczania osobom, które publicznie deklarują swoją, jak to się ostatnio modnie określa, inną orientację seksualną. Naszym zdaniem, nie ma innej orientacji seksualnej, a są tylko dewiacje, choroby. I w dalszym ciągu argumentując, oczywiście zdaniem autorów nie mogą być nauczycielami dewianci, ludzie chorzy. Z dalszych zdań mogę zacytować jeszcze takich parę argumentów: Jeśli chcemy mieć normalne dzieci, jeżeli mamy je wychowywać zgodnie z konstytucją, a więc przygotowywać do życia w rodzinie, to nasze dzieci mają być nauczane przez ludzi normalnych. I dalej: Musimy ostrzegać i chronić naszą młodzież przed dewiantami, dlatego ostrzegam wszystkich, że dzisiaj świat liberalny proponuje, aby margines stał się normą. Jeżeli do tego dopuścimy, to czeka nas Sodoma i Gomora. Takimi oto argumentami przekonywano komisję, by opowiedziała się za tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-317.6" who="#RyszardHayn">Podobnego zdania byli również inni reprezentanci wnioskodawców, państwo posłowie i członkowie i nieczłonkowie komisji, używając mniej więcej tego typu arsenału argumentów. Pozwolę sobie przytoczyć jeszcze jeden: Nie jest i nie może być dobre to, że ludzie działający w życiu publicznym i w szkołach mają niepoukładane życie osobiste i poglądy na sprawy moralności odbiegające od ogólnie akceptowanych, a nawet sprzeczne z nimi. Jesteśmy za tym, aby nauczycielami byli ludzie prawi i normalni pod każdym względem.</u>
          <u xml:id="u-317.7" who="#RyszardHayn">Taki to zespół argumentów, Wysoka Izbo, prezentowali wnioskodawcy. Zresztą w uzasadnieniu ustawy tego projektu też znajdują się podobne argumenty. Oczywiście tego typu wystąpienia, chciałem poinformować Wysoką Izbę, spotkały się z podobnie emocjonalnymi wypowiedziami drugiej strony i wielu posłów i to nie tylko Sojuszu Lewicy Demokratycznej, nie tylko koalicji rządzącej, ale również opozycyjnych wypowiadało w tej sprawie bardzo krytyczny pogląd.</u>
          <u xml:id="u-317.8" who="#RyszardHayn">I znowu parę cytatów: Uważam - mówi jedna z posłanek - za niedopuszczalne, aby w kraju demokratycznym, gdzie najwyższym prawem jest konstytucja, można było dzielić nauczycieli na tych, którzy mogą głosić pewne poglądy, i tych, którzy nie mogą tego robić, i muszą uznawać tylko takie poglądy, które są zgodne wyłącznie z doktryną Kościoła katolickiego. Inna wypowiedź: Wydaje się, że chcecie państwo stworzyć coś, co się nazywa polowaniem na czarownice, ponieważ trzeba będzie powoływać strażników czystości moralnej i trwałości małżeństwa. Będziecie musieli państwo taką instytucję powołać, jakąś policję czystości moralnej, i wprowadzić ją do szkoły; a jeśli ktoś nie chce być wychowywany do życia w małżeństwie, bo chce wybrać np. zakon, seminarium duchowne albo w ogóle chce żyć poza tym, co nazywa się instytucją małżeństwa? - tego typu pytania padały. Zwracano również uwagę na to, że jest to precedens bardzo niebezpieczny. Jest to, cytuję znowu, droga do tego, żeby oceniając to jako to, jak i czego uczy nauczyciel, wkraczać w jego przekonania, w jego przyzwyczajenia, jest to po prostu złamanie art. 51, 53 i 47 konstytucji. Państwo, cytuję dalej, znaleźliście okrutny sposób na to, aby pozbyć się nauczycieli, którzy mają inne poglądy od waszych. Jest to pewna forma inkwizycji.</u>
          <u xml:id="u-317.9" who="#RyszardHayn">I na koniec jeszcze parę zdań, też cytatów, z wypowiedzi posłów: Nie jest dobrym pomysłem, aby w tym zapisie wprowadzać pewne ułomne stwierdzenia, które raczej doprowadzą do nieporozumień i wprowadzą złą atmosferę przy przygotowywaniu pewnych zapisów. Wprowadzenie proponowanych zapisów byłoby powtarzaniem tego, co już jest w polskim prawodawstwie, tj. powtórzeniem argumentacji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-317.10" who="#RyszardHayn">I na koniec: Chciałbym posłom wnioskodawcom powiedzieć, to też jest cytat, że na pewno będziecie mieli bardzo dużo sojuszników w przygotowywaniu prawa, w którym przepisy wynikające z prawa naturalnego będzie się respektować wyżej niż przepisy prawa stanowionego w Sejmie. Wyprzedzające próby rozwiązania tej kwestii poprzez nowelizację Karty nauczyciela, moim zdaniem, są jednak błędne - powiedział jeden z posłów opozycyjnych - dlatego będę głosować za odrzuceniem przedłożonego projektu ustawy. I taką konkluzją właśnie za odrzuceniem proponowanego rozwiązania opowiadała się zdecydowana większość dyskutantów. Padły cztery wnioski o odrzucenie w pierwszym czytaniu tego projektu ustawy. Wynik głosowania był łatwy do przewidzenia. Ostateczny wynik - 16 głosów za odrzuceniem, 5 - przeciwko, 1 wstrzymująca się.</u>
          <u xml:id="u-317.11" who="#RyszardHayn">Wobec całokształtu padających argumentów i dyskusji komisja rekomenduje Wysokiej Izbie odrzucenie projektu ustawy o zmianie Karty nauczyciela, zawartego w druku nr 2258. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#JanuszWojciechowski">Sejm przewidział w tym punkcie 5-minutowe oświadczenia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#JanuszWojciechowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#JanuszWojciechowski">Przypominam, że zgodnie z art. 46 ust. 1 regulaminu Sejmu nad tym sprawozdaniem komisji przeprowadza się debatę bez prawa zgłaszania poprawek i wniosków.</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Bronisławę Kowalską, która wystąpi w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#BronisławaKowalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela (druk nr 2258). Jak czytamy w uzasadnieniu celem ustawy jest wprowadzenie do Karty nauczyciela zasady, że osoba, która publicznie wyraża poglądy sprzeczne z podstawowymi obowiązkami nauczyciela, nie powinna pracować przy wychowaniu młodzieży. Przede wszystkim jednak nowela proponuje rozszerzenie obowiązków nauczyciela o wychowanie młodzieży do życia w małżeństwie, rozumianym jako usankcjonowany przepisami prawa związek mężczyzny i kobiety. Obowiązek ten, zdaniem projektodawców, wyklucza wychowanie bądź propagowanie przez nauczyciela innego rodzaju związków, np. homoseksualnych, jako stanowiący wzór dla młodzieży. Wnioskodawcy przyznają, że obowiązek ten wynika z ogólnej zasady konieczności przestrzegania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, która w art. 18 jednoznacznie definiuje małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny. Twierdzą jednak, że przypomnienie tego obowiązku wydaje się zasadne w świetle powtarzających się ataków na instytucję rodziny i małżeństwa.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#BronisławaKowalska">Art. 18 konstytucji brzmi: „Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej”. Trudno jednak wprost wywodzić z zasady sformułowanej w art. 18 Konstytucji RP, że ochrona i opieka, o których w nim mowa, powinny być realizowane poprzez wychowanie młodzieży do życia w małżeństwie rozumianym jako związek kobiety i mężczyzny, powołany przepis bowiem nie stawia znaku równości pomiędzy ochroną i opieką a wychowaniem w określonym kierunku. Jak podnosi się w literaturze przedmiotu, przez ochronę należy rozumieć sytuację, w której państwo, działając przez swoje organy, tak w sferze stanowienia, jak i stosowania prawa, nie dopuszcza do zagrożenia małżeństwa ze strony obcych podmiotów w sferze moralnej, społecznej, gospodarczej, obyczajowej czy religijnej. Uznanie w konstytucji małżeństwa za związek kobiety i mężczyzny przecięło możliwości innego formułowania i konstruowania małżeństwa w sferze prawnej. Oznacza to niemożność pozakonstytucyjnej, nawet ustawowej, zmiany pojęcia małżeństwa. Dyskusyjne jest jednak, naszym zdaniem, aby było to równoznaczne z obowiązkiem zapewnienia przez państwo wychowania młodzieży do życia w tak rozumianym małżeństwie i w konsekwencji nakładania na nauczycieli obowiązku takiego wychowania młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#BronisławaKowalska">Przez opiekę należy rozumieć sytuację, w której państwo, działając przez swoje organy, w dziedzinie stanowienia i stosowania prawa, nie dopuszcza do zagrożenia małżeństwa tak rozumianego w sferze jego normalnego funkcjonowania w grupie, społeczeństwie i państwie lub z powodu braku dostatecznych środków materialnego utrzymania. Natomiast Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej nie odnosi się do tematu zapewnienia przez państwo wychowania młodzieży do życia w rodzinie. Nie wynika z tego żaden daleko idący wywód ideologiczny.</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#BronisławaKowalska">Wysoka Izbo! Przedłożony przez grupę posłów projekt ustawy zmierza do nowelizacji ustawy Karta nauczyciela, zawartej w Dzienniku Ustaw z 2003 r., z późniejszymi zmianami. Propozycje zmian odnoszą się do dwóch przepisów ustawy. Po pierwsze, w projekcie proponuje się rozszerzenie zakresu obowiązków nauczyciela o obowiązek wychowania młodzieży do życia w małżeństwie, rozumianym jako usankcjonowany przepisami prawa związek mężczyzny i kobiety. Po drugie, proponuje się dodanie do przepisu, zawierającego katalog kwalifikacji wymaganych od nauczyciela, art. 9 ust. 1 ustawy pkt. 4 w brzmieniu: „publicznie wygłasza poglądy sprzeczne z podstawowymi obowiązkami nauczyciela określonymi w art. 6”. Ta druga propozycja obarczona jest błędem legislacyjnym. Art. 9 ust. 1 w brzmieniu uwzględniającym poprawkę nakładałby na nauczyciela wymóg głoszenia poglądów sprzecznych z wartościami, które zostały wskazane w art. 6. Zatem poprawka w proponowanym brzmieniu jest całkowicie sprzeczna z intencją posłów wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-319.4" who="#BronisławaKowalska">Niepokój nasz budzą prawdziwe intencje zgłaszanej przez posłów propozycji zapisu i cały podtekst proponowanego zapisu. Jest to propozycja niezwykle niebezpieczna, umożliwiająca ocenę nauczyciela nie według jego merytorycznych i dydaktycznych umiejętności, ale według przekonań religijnych i jego stosunku do mniejszości seksualnych. Jest to złamanie art. 51, 53 i art. 47 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-319.5" who="#BronisławaKowalska">Uważamy za niedopuszczalne, aby w kraju demokratycznym, gdzie najwyższym prawem jest konstytucja, można było dzielić nauczycieli na tych, którzy mogą głosić pewne poglądy, i tych, którzy tego nie mogą czynić; by uznawać za właściwe tylko takie, które są zgodne z doktryną Kościoła katolickiego. Dlatego klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za odrzuceniem w całości proponowanej w druku nr 2258 ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-319.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę panią posłankę Krystynę Szumilas o zabranie głosu w imieniu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#KrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Po wnikliwym zapoznaniu się ze sprawozdaniem Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela, zawartym w druku nr 2397, klub Platformy Obywatelskiej przychyli się do wniosku komisji i poprze odrzucenie projektu ustawy z druku nr 2258. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Jarosława Zielińskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#JarosławZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela zmierza do poszerzenia obowiązków nauczyciela, katalogu wymagań, jakie się przed nim stawia, o wychowanie młodzieży do życia w małżeństwie, rozumianym jako usankcjonowany przepisami prawa związek mężczyzny i kobiety.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#JarosławZieliński">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, mając świadomość wagi i wartości małżeństwa oraz rodziny, uważa, iż wymiar aksjologiczny poselskiej propozycji zasługuje na wnikliwą i na życzliwą uwagę. Wątpliwości budzą natomiast aspekty legislacyjne i koncepcyjne projektu oraz kwestia koherencji proponowanych zmian z całością ustawy.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#JarosławZieliński">Art. 6 Karty nauczyciela w swoim obecnym brzmieniu jest zbiorem podstawowych ogólnych obowiązków nauczyciela oraz uniwersalnych wartości, którym powinien on służyć w procesie kształcenia i wychowania młodzieży, takich jak: patriotyzm, moralność, wolność sumienia, pokój, demokracja, przyjaźń i tolerancja. Obejmują one pośrednio swoim zasięgiem, zwłaszcza w połączeniu z art. 9 ust. 1 pkt 2 Karty nauczyciela oraz obowiązkiem poszanowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, która w art. 18 zapewnia ochronę małżeństwa rozumianego jako związek kobiety i mężczyzny, rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa, również to, co miałaby akcentować nowela ustawy. Proponowana zmiana art. 6 ma zatem charakter uszczegółowiający i w istocie zawężający. Zapis ten powoduje utratę wewnętrznej koherencji artykułu i otwiera enumeratywne wyliczanie dóbr, które chcemy chronić. W tym znaczeniu zmiana ma charakter połowiczny, coś wskazuje coś innego, wiele pomija. Warto byłoby pomyśleć nad takim zapisem, jeśli już o tym dyskutujemy, który nie naruszając ogólności sformułowań, lepiej i precyzyjniej opisze obowiązki nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#JarosławZieliński">Innym aspektem, w którym należy rozpatrywać proponowaną zmianę, jest odpowiedzialność dyscyplinarna, zapisana w art. 75 ust. 1 ustawy, za uchybienia obowiązkom, o których mowa w art. 6. W przypadku przyjęcia zmiany do zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli dyplomowanych i mianowanych zostaną włączone uchybienia dotyczące sfery wychowania do życia w małżeństwie, co może powodować trudności w praktycznym stosowaniu tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-323.4" who="#JarosławZieliński">Wnioskodawcy proponują w art. 9 ust. 1 wprowadzić pkt 4, którego sformułowanie - co podkreśliło w swojej opinii Biuro Studiów i Ekspertyz, o czym mówił pan przewodniczący komisji i co zostało już zauważone w wystąpieniu mojej przedmówczyni z klubu SLD - jest obarczone oczywistym błędem legislacyjnym. Autorom - jak wszyscy sądzimy - chodziło o to, że stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która nie wygłasza publicznie poglądów sprzecznych z podstawowymi obowiązkami nauczyciela określonymi w art. 6. Jeśli zostało to w trybie autopoprawki zmienione na zapis logiczny - nie znamy tego zapisu, bo w drukach jest to, co wnioskodawcy zgłosili - będzie można przyjąć, że w intencji wnioskodawców mają stanowić uzupełnienie zmiany wnoszonej do art. 6. Brzmienie proponowanego pkt. 4 należy mimo wszystko uznać za dosyć niefortunne i niejednoznaczne. Jeśli bowiem nauczycielowi nie wolno wygłaszać publicznie poglądów sprzecznych z jego obowiązkami, nasuwa się nie tylko pytanie o definicję publicznego wygłaszania poglądów. Czy wnioskodawcom nie zależy na postawie nauczyciela, która powinna być przecież wzorem dla wychowanków, na zgodności słów, czyli głoszonych poglądów i czynów, a chcą skupić się na tropieniu tego, co nauczyciel mniej lub bardziej publicznie głosi? Czy to, czego nie wolno czynić nauczycielowi publicznie, może on robić prywatnie, nieoficjalnie, półoficjalnie? Nie chcę wierzyć, by o takie przyzwolenie dla hipokryzji chodziło posłom wnioskodawcom z Ligi Polskich Rodzin. Wyobraźmy sobie np. taką oto sytuację. Nauczyciel nie głosi publicznie żadnych poglądów, ale powszechnie znana jest jego naganna, niemoralna, siejąca zgorszenie postawa. Czy ktoś taki może zajmować stanowisko nauczyciela? Najważniejszą publicznością nauczyciela są jego uczniowie i wychowankowie, których kształceniu i wychowaniu ma służyć. Wszystkie wymagania wobec nauczyciela powinny być do tego przede wszystkim odnoszone.</u>
          <u xml:id="u-323.5" who="#JarosławZieliński">Ponadto trzeba odpowiedzieć na pytanie o sposób egzekwowania proponowanej nowelizacji art. 6. O ile łatwo sprawdzić jest kwalifikacje nauczyciela, względnie łatwo określić warunki zdrowotne, o tym mówią 3 istniejące punkty tego artykułu, trudniej zmierzyć przestrzeganie zasad moralnych, o tyle w sprawie oceny, które poglądy i jak wygłaszane są do zaakceptowania, a które nauczyciela dyskwalifikują, mogą powstać poważne problemy interpretacyjne. Mogą też one prowadzić do groźnej w skutkach dowolności, a nawet nadużyć. Byłoby lepiej, gdyby wnioskodawcy z tego zapisu zrezygnowali.</u>
          <u xml:id="u-323.6" who="#JarosławZieliński">Jak widać, projekt ustawy nie jest do końca dopracowany. Jednakże Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, działając w przeświadczeniu, że wychowanie młodzieży powinno m.in. przygotowywać młode pokolenie do respektowania wartości małżeństwa i rodziny, po usunięciu błędu legislacyjnego, jest gotowy ze względów aksjologicznych, ze względów zasadniczych poprzeć poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela. Być może jej uchwalenie będzie początkiem dalszych refleksji i prac ustawodawczych zmierzających do przygotowania w przyszłości nowej ustawy o statusie nauczyciela. Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość uważa, że taka ustawa staje się coraz bardziej potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-323.7" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Baszczyński: Pracujemy nad ustawą.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Mirosława Pawlaka o wystąpienie w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#MirosławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Właściwie zacznę może od tego, co się tu działo przy informacji rządu o sytuacji kobiet, gdy była podkreślana wielka sprawa funkcjonowania rodziny, roli kobiety. To się łączy z projektem ustawy Ligi Polskich Rodzin - szkoda, że nie ma nikogo z tego klubu - dotyczącym nowelizacji ustawy Karta nauczyciela, dotyczącym zmiany w artykułach kwestii wychowania młodzieży do życia w małżeństwie rozumianym jako usankcjonowany przepisami prawa związek mężczyzny i kobiety.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#MirosławPawlak">Polskie Stronnictwo Ludowe nie akceptuje związków homoseksualnych, zawierania tych związków. Przedstawiony projekt ustawy zawiera wiele błędów legislacyjnych, wiele niedoskonałości w zapisach, będziemy więc głosować za odrzuceniem tego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę panią posłankę Danutę Polak o wystąpienie w imieniu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#DanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt grupy posłów proponujący zmianę dwóch przepisów Karty nauczyciela rodzi przede wszystkim pytanie filozoficzne, dokąd pomysłodawcy zmierzają, czy kierunek proponowanych zmian nie narusza swobód obywatelskich zawartych w konstytucji. Akt prawny o nazwie Karta nauczyciela szczegółowo określa zadania związane z podstawowymi funkcjami szkoły, czyli dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, z zachowaniem wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka, zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#DanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby propozycje zawarte w projekcie poselskim wprowadzić w życie, to należy przypuszczać, że z pracy z dziećmi zostaną wyeliminowani nauczyciele i wychowawcy, którzy nie funkcjonują w pełnych rodzinach. Jak mieliby realizować proponowany zapis, że nauczyciel winien wychowywać młodzież do życia w małżeństwie rozumianym jako związek mężczyzny i kobiety oraz nie może publicznie wygłaszać innych poglądów? Stanowisko Klubu Parlamentarnego Unii Pracy wobec omawianego projektu jest jednoznacznie krytyczne, chociaż uważamy, że rodzina jest podstawową komórką i dziecko powinno się wychowywać w rodzinie na właściwych wzorach. Nie możemy przyjąć propozycji tego projektu ustawy, wobec tego będziemy głosować za jego odrzuceniem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Michała Figlusa o wystąpienie w imieniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#MichałFiglus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego mam zaszczyt przedstawić stanowisko naszego klubu dotyczące sprawozdania Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o poselskim projekcie ustawy Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#MichałFiglus">Projektowana ustawa ma, zdaniem wnoszących ją posłów, rozszerzyć zakres obowiązków nauczyciela poprzez wprowadzenie do niego obowiązku wychowania młodzieży do życia w małżeństwie rozumianym jako usankcjonowany przepisami prawa związek mężczyzny i kobiety. Art. 6 otrzymał nowe brzmienie. W myśl nowego brzmienia artykułu nauczyciel zobowiązany jest rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą. Ma wspierać każdego ucznia w jego rozwoju oraz dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego. Nauczyciel ma kształcić i wychowywać młodzież i dzieci w umiłowaniu ojczyzny, Polski, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka. Ma dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich, zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów. Nauczyciel winien wychowywać młodzież do życia w małżeństwie rozumianym jako usankcjonowany przepisami prawa związek mężczyzny i kobiety. Takie brzmienie ma nowy przepis projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#MichałFiglus">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W opinii Federacyjnego Klubu Parlamentarnego przepis ten znacznie rozszerza zakres obowiązków nauczyciela. Przede wszystkim projekt ustawy wprowadza obowiązek przygotowania przez nauczycieli młodzieży do życia w małżeństwie, które w myśl projektu jest usankcjonowanym związkiem mężczyzny i kobiety. Proponowany zapis jest zbyt ogólnikowy i wieloznaczny. Wprowadza niepotrzebne zamieszanie w zakresie wychowania młodzieży przez nauczyciela. Poselska propozycja doprowadzić może do narzucenia nauczycielom zbyt szerokiego zakresu programu nauczania.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#MichałFiglus">Projekt ustawy wnosi poprawki o brzmieniu zbyt górnolotnym i patetycznym. Jak posłowie sobie wyobrażają naukę młodzieży w umiłowaniu ojczyzny, Polski? Przypomina to dawne dyrektywy partyjne nakazujące społeczeństwu wykonywanie rzeczy niemożliwych i realizowanych tylko na papierze. Zapisy tego rodzaju pozostaną nierealne do wykonania i przez to staną się bezproduktywne, zostaną ujęte tylko w raportach o wynikach nauczania młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-329.4" who="#MichałFiglus">Ponadto projekt ustawy wprowadza do Karty nauczyciela nową zasadę, w myśl której osoba, która publicznie wyraża poglądy sprzeczne z podstawowymi obowiązkami nauczyciela, nie powinna pracować przy wychowywaniu młodzieży. Zdaniem Federacyjnego Klubu Parlamentarnego przepis ten jest niejasny, przez co może być różnie interpretowany. Również trudno określić jest katalog wartości, które byłyby wspólne dla wszystkich środowisk.</u>
          <u xml:id="u-329.5" who="#MichałFiglus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W opinii Federacyjnego Klubu Parlamentarnego nie jest również jasne, kto miałby ocenić poprawność opinii wygłaszanych przez nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-329.6" who="#MichałFiglus">Z tych też powodów Federacyjny Klub Parlamentarny przychyla się do stanowiska Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, by odrzucić przedstawiony projekt ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-329.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#JanuszWojciechowski">Są jeszcze pytania.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#JanuszWojciechowski">Pani posłanka Renata Beger, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#RenataBeger">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Sytuacja w oświacie jest, można powiedzieć, krytyczna. W związku z tym przy okazji debaty nad Kartą nauczyciela pozwolę sobie przedstawić tę sytuację oraz zadać pytania.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#RenataBeger">Jak ministerstwo chce sobie poradzić z finansowaniem oświaty? Organy prowadzące szkoły z roku na rok muszą dopłacać coraz więcej pieniędzy do subwencji. Spowodowane to jest tym, iż dzieci ubywa, a koszty stałe, na przykład utrzymanie budynków, corocznie rosną. Nauczyciele podnoszą swoje kwalifikacje i to też jest powodem dodatkowych kosztów, jakie ponosi gmina jako organ prowadzący. Realia, panie ministrze, są takie. Gmina nakazuje dyrektorom poprzez zatwierdzenie arkusza organizacyjnego niepłacenie za przepracowane zastępstwa oraz obcięcie dodatków motywacyjnych, nie przekazuje pieniędzy na remonty. Co za tym idzie, prowadzi to do niszczenia i dewastacji tych budynków. Jest szereg innych rzeczy, które ustala ministerstwo, i jest to dyrektywa; a organ prowadzący, jako podmiot finansujący, balansuje na pograniczu prawa, aby tych pieniędzy nie przekazać. Brak środków natomiast na zajęcia pozalekcyjne, koła zainteresowań.</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#RenataBeger">Następna kwestia. Zajęcia z informatyki prowadzone są w klasach 24-osobowych, niedzielonych. Szkoły posiadają komputerów 10 plus 1 - jak pan minister wie, jest to akcja ministerialna - a więc 10 uczniów plus nauczyciel. Co za tym idzie, przy jednym stanowisku siedzą nawet trzej uczniowie. O naprawach tych komputerów nie ma co marzyć, ponieważ jest ciągły, wręcz chroniczny brak pieniędzy. Czy tak ma wyglądać proedukacyjna szkoła XXI wieku?</u>
          <u xml:id="u-331.3" who="#RenataBeger">Subwencja oświatowa rośnie, ale corocznie więcej dzieci odchodzi ze szkół niż ich przybywa. A więc dyrektor dysponuje mniejszymi środkami. Jeśli organ prowadzący jest przychylnie nastawiony do oświaty, to wspomaga szkołę. Mówię tu przede wszystkim o podziałach - niestety, ale również w samorządach - politycznych. Jeśli nie, a tak jest w rzeczywistości, to występuje sytuacja niezdrowa, żeby nie powiedzieć: katastrofalna czy nawet chora. Jaka jest wizja? Czy plan przyszłościowy finansowania oświaty nadal będzie zmierzał do ubożenia szkolnictwa? Co pan, panie ministrze, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, pani minister Łybacka zamierzacie zrobić dla poprawienia tej sytuacji? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Krzysztof Baszczyński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#KrzysztofBaszczyński">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#KrzysztofBaszczyński">Panie Ministrze! Panie Przewodniczący! Panie Pośle Sprawozdawco! - może w ten sposób. Muszę powiedzieć, że nauczyciele ten projekt ocenili dwoma zdaniami: jako przerażający, ale jednocześnie śmieszny. Chciałbym zadać panu przewodniczącemu takie pytania - ponieważ nie ma posłów wnioskodawców, co moim zdaniem jest niepoważne, jeżeli się wnosi pewien projekt i nie ma nawet tych, którzy go wnoszą.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#KrzysztofBaszczyński">Czy pan nie uważa, że szkoda czasu Wysokiej Izby i komisji - mamy tyle problemów w oświacie - aby dyskutować o projekcie, który tak naprawdę z jednej strony jest niepoważny, ale przede wszystkim wprowadza zmiany, które są nielogiczne i wzajemnie się wykluczające? To pytanie pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#KrzysztofBaszczyński">Czy pan nie uważa, panie przewodniczący, że to, co dzisiaj jest zapisane w art. 6, jeśli chodzi o odniesienie się do konstytucji, nie wystarcza, aby zrealizować to, o co chodziło posłom Ligi Polskich Rodzin?</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#KrzysztofBaszczyński">I pytanie ostatnie, trzecie. Czy pan nie uważa, że tak naprawdę ten pomysł, który zaproponowali wnioskodawcy, to jest sposób, aby pozbyć się nauczycieli, którzy w swoim życiu prywatnym nie żyją w związku: kobieta i mężczyzna; a więc jest to uderzenie w nauczycieli, którzy są samotni, rozwiedzeni? Bo nie chciałbym już wchodzić w inną sferę, która w czasie dyskusji była poruszana. Ale niestety dzisiaj posłów wnioskodawców nie ma. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Ryszard Tomczyk, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#RyszardTomczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam pytanie do pana ministra. W dobie szeroko pojętego pluralizmu edukacyjnego, jaki ma miejsce obecnie w placówkach oświatowych, w praktyce są realizowane przez nauczycieli, np. katechetów, zapisy dotyczące nauczania młodzieży na lekcjach religii, katechezy, na których się mówi o sakramencie małżeństwa. Mam pytanie: Czy na innych zajęciach też są realizowane fakultatywne treści programowe, dotyczące np. związków z obszaru patologii, narkomanii, prostytucji i związków partnerskich? Innymi słowy, jakie jest niebezpieczeństwo głoszenia tego typu poglądów przez nauczycieli w ramach realizowanych w szkole treści programowych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Jarosław Zieliński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#JarosławZieliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym skierować pytanie do pana posła sprawozdawcy dla uściślenia dokumentu, nad którym pracujemy, Zostało mianowicie powiedziane, że posłowie wnioskodawcy dokonali w trybie autopoprawki zmiany zapisu proponowanego w art. 9 ust. 1 pkt 4. Chcę zapytać, jakie jest jego obecne brzmienie, bo w druku nr 2258 występuje on w starej, zgłoszonej pierwotnie wersji. Jeżeli mielibyśmy taki tekst oceniać, nie jest on bowiem do przyjęcia w tym kształcie, to oczywiste. Ale rozumiem, że jest autopoprawka, która powoduje, że nielogiczność została usunięta. Bardzo proszę o podanie tego proponowanego brzmienia pkt. 4. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#JanuszWojciechowski">I pan poseł Michał Figlus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#MichałFiglus">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#MichałFiglus">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Oto dzisiaj dotarło do mnie zapytanie, kiedy zmienią się przepisy, żeby nauczyciele w stosownym wieku przechodzili za zasłużoną emeryturę. Bardzo dużo nauczycieli pracuje, mimo że osiągnęli wiek emerytalny. W jednym powiecie w woj. śląskim 80 osób pracuje już po osiągnięciu wieku emerytalnego, co przyczynia się do tego, że młodzi nauczyciele nie mogą znaleźć pracy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o udzielenie odpowiedzi pana ministra Franciszka Potulskiego, sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#FranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli chodzi o materię rozpatrywanej ustawy, to w zasadzie pytań w tym zakresie do mnie nie było. Pozwolę sobie skorzystać z okazji i powiedzieć, że po prostu, jeśli chodzi o stanowisko rządu, Karta nauczyciela jest kodeksem pracy i nie powinna zawierać ocen czy wytycznych, czy przykazań, mniej lub bardziej związanych z poglądami nauczyciela. To jest kodeks pracy, bo taką funkcję Karta nauczyciela pełni.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#FranciszekPotulski">Jeżeli chodzi natomiast o pytania kierowane do mnie, wykraczające poza materię tej dyskusji, rozumiem, że niejako przy okazji, były to dwie kwestie. Może zacznę od końca, od pytania pana posła Figlusa, czy będzie nakaz przechodzenia na emeryturę. Myślę, że jest to materia dosyć trudna. Moglibyśmy mieć tutaj kłopot konstytucyjny, gdybyśmy zakazali wszystkim np. kandydować na posła czy na senatora, tak jak nauczycielom zakazalibyśmy pracy w szkole po ich przejściu na emeryturę. Niezależnie od tego warunki, w jakich oświata funkcjonuje, czasami powodują, że taki nakaz mógłby przynieść trochę szkody. Może parę godzin w małej miejscowości; i tak, i tak nie ma pełnego etatu. Nawiasem mówiąc, był taki okres, w którym nauczycieli bardzo brakowało, i wtedy w szkołach prosiliśmy kolegów przechodzących na emeryturę, żeby nas wsparli; a teraz mielibyśmy powiedzieć, że nie wolno. Myślę, że to, kogo przyjmuje do pracy w szkole dyrektor, zależy od niego. Sądzę, że nakaz mógłby być, i byłby, zaskarżony konstytucyjnie. Poza tym uważam, że w niektórych wypadkach w jakimś sensie jest to też nieludzkie, dlatego, że pensje części koleżanek i kolegów odchodzących na emeryturę nie są zbyt wysokie i czasami potrzeba parę godzin. Jest to konflikt między tymi, którzy chcą jeszcze być czynni zawodowo, a tymi, którzy oczekują za bramą szkoły na przyjście do pracy. Może on być rozwiązany nie odgórnie, tylko na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego czy danej szkoły. Natomiast jeżeli chodzi o pytania pani poseł, to też jest inna materia, rozumiem, że to jest okazja. Chociaż taką okazją było przyjmowanie budżetu oświaty na ten rok, taką okazją będzie za pół roku ocena jego realizacji.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#FranciszekPotulski">Panie pośle, nie ma co tego tak pokazywać. Tu chodzi o to, że ministerstwo nie może wydać zakazu podejmowania pracy przez nauczycieli, którzy nabyli uprawnienia emerytalne, bo to byłoby oprotestowane, i słusznie, ponieważ to byłoby niekonstytucyjne. Zastanawialiśmy się nad wprowadzeniem takiej formuły, że nauczyciel ma prawo do wcześniejszej emerytury, ale jeżeli korzysta z tego prawa, to w okresie między skorzystaniem z prawa do wcześniejszej emerytury a nabyciem pełnych uprawnień emerytalnych w szkole nie może być zatrudniony. Nawiasem mówiąc, nie wiem, czy w tym czasie mógłby być zatrudniony poza szkołą.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#FranciszekPotulski">Jeżeli chodzi o kwestie finansowe, to za trzy, cztery miesiące będziemy oceniali realizację w roku 2003. Chciałbym powiedzieć, że są dwie koncepcje czy funkcjonują dwa systemy. Pierwszy jest taki, że wszystko, co jest dochodem, pozostaje w gminie. Gmina się rządzi tymi dochodami, a część odprowadza na funkcjonowanie instytucji centralnych, wojska, rządu, Sejmu. I w ogóle wszystko zostawiamy, wszystkie podatki, jakie są do ściągnięcia, pozostają w gminie. Gmina musi realizować zadania w ramach dochodów własnych - ma mniej środków, no to zadania realizuje gorzej, ma więcej, to realizuje lepiej. Druga metoda polega na tym, że wszystkie dochody przejmuje państwo, no i wtedy państwo odpowiada za realizację zadań, które samo sobie też wyznacza.</u>
          <u xml:id="u-341.4" who="#FranciszekPotulski">Jak państwo wiedzą, obecnie w naszym kraju obowiązuje system mieszany, polegający na tym, że gminy otrzymują część dochodów budżetu państwa, mają udział w podatku od dochodu od osób fizycznych i od osób prawnych, mają również prawo do części obciążeń, które się składają na dochody własne gminy i ramach dochodów własnych otrzymują również subwencje na zadania oświatowe. Taki zapis jest od samego początku, tak dawno jak gminy powstały, na początku lat 90., według nowych zasad ich funkcjonowania finansują one zadania z dochodów własnych, a subwencja oświatowa jest elementem tychże dochodów własnych. Subwencja oświatowa jest obliczona tak, żeby przy pewnych standardowych warunkach brzegowych starczyła na realizację zadań oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-341.5" who="#FranciszekPotulski">Pani poseł, proszę mi powiedzieć, czy minister skarbu państwa miał pozostać właścicielem nabrzeża Motławy w Gdańsku, czy miał skomunalizować to mienie? Jeśli miał skomunalizować to mienie, jeśli gmina miała być właścicielem tego mienia, a tak się stało, to chcę powiedzieć, że z każdej złotówki dochodu z tego nabrzeża, gdy było ono własnością skarbu państwa, trzeba było ustawowo co najmniej 12,8% przeznaczyć na oświatę. To zostało przekazane. Są gminy, które przejęły więcej mienia komunalnego, są takie, które przejęły mniej. I to jest pierwsza uwaga - gminy mają swoje dochody i mają się nimi rządzić, bo taka jest idea samorządności.</u>
          <u xml:id="u-341.6" who="#FranciszekPotulski">I teraz druga sprawa. Nie jest prawdziwa teza, którą pani tutaj wygłosiła, że z roku na rok gminy, organy prowadzące szkoły, dopłacają więcej, dlatego że w roku 2001 około 500 gmin w Polsce wydało na bieżące zadania oświatowe mniej niż otrzymało w ramach subwencji oświatowej. W roku 2002 ta liczba gmin, które wydały na zadania oświatowe mniej, niż otrzymały w ramach subwencji, wzrosła do prawie tysiąca. To znaczy, w roku 2002 - tylko o nim mogę w tej chwili powiedzieć, bo rok 2003 nie jest jeszcze rozliczony, w związku z tym takimi danymi nie dysponuję - była 1/3 gmin, którym wystarczało, 1/3 gmin, które praktycznie rzecz biorąc nie dopłacały, i 1/3 gmin, w tym przede wszystkim duże miasta, które dopłaciły sporo.</u>
          <u xml:id="u-341.7" who="#FranciszekPotulski">W związku z tym rodzi się pytanie: jak się to dzieje, że jednym starcza, a innym nie starcza? Na wniosek komisji edukacji problem ten próbowała rozpatrywać Najwyższa Izba Kontroli, ale też nie do końca wskazała, jak to się dzieje, że miasto X dopłaca dużo i w dalszym ciągu mu nie starcza, albo mówi, że nie starcza na płace, a miasto Y, no, słowo zaoszczędza jest chyba niedobre, dlatego że w wielu wypadkach przeznacza również te mniejsze środki, zaoszczędzone na wydatkach bieżących, przede wszystkim na inwestycje oświatowe, ale to jest zupełnie inny problem. Inwestycje oświatowe ani dowóz dzieci, ani zadania oświatowe na poziomie przedszkolnym nie są finansowane z subwencji oświatowej. Subwencja oświatowa jest przewidziana na inne zadania. W roku 2002, czyli w roku, który jest dotychczas rozliczony, prawie tysiąc gmin, czyli jednak więcej niż 1/3, mniej wydało na zadania oświatowe niż otrzymało w ramach subwencji. Następny tysiąc gmin, praktycznie rzecz biorąc, nie dopłaciło, a 300–400 gmin dopłaciło niekiedy nawet sporo.</u>
          <u xml:id="u-341.8" who="#FranciszekPotulski">Subwencja oświatowa uchwalona przez Sejm jest własnością samorządu. Co to oznacza? To oznacza, że zbiera się Zespół Oświatowy Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, który wie, ile jest pieniędzy i decyduje o tym, w jaki sposób ta subwencja będzie dzielona na poszczególne jednostki prowadzące, jednostki samorządu terytorialnego. Jest ustalona waga na każdego ucznia, pewnie nie za duża, ale jednak jest, na zajęcia pozalekcyjne. Nie jest to dyrektywa ministerstwa. Bierze się tych pieniędzy tyle, ile ich jest - w tym roku 25 082 mln zł, w zeszłym roku 24 321 mln zł. Chcę przypomnieć jeszcze, że w 1999 r., bo warto ten rok przywołać, subwencja oświatowa wynosiła 16,5 mld zł. To znaczy, że przez ostatnie trzy, cztery lata nakłady na oświatę wzrosły o prawie 50%, przy jednocyfrowej inflacji i przy spadku liczby uczniów prawie o milion. Faktem jest, że głównie poszło to na wzrost płac nauczycielskich, z dosyć niskiego pułapu startowaliśmy, i co by powiedzieć o systemie przyjętym przez poprzedni Sejm, można mieć do niego cały szereg zastrzeżeń, jeśli chodzi o stopnie awansu zawodowego, to jednak 100 tys. nauczycieli otrzymało, 50 tys. w roku 2003, poza tą inflacyjną podwyżką, przy jednocyfrowej inflacji to są nieduże wielkości, mniej więcej 500 zł miesięcznie podwyżki. No to już nie jest tak, żeby to nie było zauważalne.</u>
          <u xml:id="u-341.9" who="#FranciszekPotulski">Jaki jest plan przyszłościowy? Przy rozpatrywaniu przez Sejm ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego przyjęto czy zapowiedziano, że całość zadań oświatowych będzie finansowana z dochodów własnych gmin, to znaczy, że zostanie zwiększony udział gminy w podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych i gmina będzie musiała sama się tym rządzić. Myślę, że bardzo ostrożnie trzeba podchodzić do tej tezy, dlatego że istnieją uprawnione obawy, że to mogłoby oznaczać, że poziom realizowanych zadań oświatowych będzie bardzo zróżnicowany w zależności od kondycji ekonomicznej gminy. Jest 2478 gmin i myślę, że znaczna większość tych gmin bardzo troszczy się o oświatę. Czy są takie gminy, które trochę odstają i byłoby do nich trochę zastrzeżeń? Pewnie są, zapewne można podchodzić do tego różnie, ale na tym polega idea samorządności. I właśnie ta idea społeczeństwa obywatelskiego musi być realizowana również w gminie, nie tylko w Warszawie, nie tylko na szczeblu centralnym. Koledzy z gmin domagają się, żeby wprowadzić standardy oświatowe. To jest w ogóle ustawowy nakaz dla ministerstwa, żeby takie standardy opracować. W ramach tych standardów nie uciekniemy od określenia ilości uczniów w klasie. Jest prawdą, że jeżeli w mieście Gdańsku w tym roku jest mniej dzieci o 1600, w gminie X o 150 czy o 200 dzieci, to, praktycznie rzecz biorąc, jedna ze szkół znika. Decyzja o zamknięciu szkoły powoduje niekiedy dosyć silny opór społeczny i to jest też zrozumiałe, ale proszę też pamiętać o tym, że przez ostatnie 5–6 lat w tysiącu samorządów - czy ponad tysiącu samorządów, może nawet w prawie 2 tys. samorządów - wybudowano duże nowe szkoły, wybudowano duże nowe sale gimnastyczne. Być może koledzy w samorządzie, podejmując decyzję o budowaniu dużej nowej szkoły, zapomnieli o tym, żeby zapytać mieszkańców, czy potem się zgodzą na likwidację tych małych szkół. No i część tych budynków bywa, powiedziałbym, pusta czy pustawa. Czy jest na to rada? Myślę, że jest. Przede wszystkim chcielibyśmy, żeby zaczęto w pustoszejących obiektach szkolnych rozwijać kształcenie ustawiczne dorosłych i chcielibyśmy objąć większą ilość dzieci w wieku przedszkolnym wychowaniem na tym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-341.10" who="#FranciszekPotulski">Koledzy z samorządu mówią: dokładacie nam nowych zadań. Nieprawda. Gdyby ilość dzieci uczęszczających do przedszkola czy korzystających z wychowania przedszkolnego była dokładnie taka, jak 5 lat temu, w tym wspomnianym przeze mnie roku 1999 - tylko tyle gdyby było, a ubywa corocznie 50–60 tys. - to, gdyby niejako przywrócić tamtą liczbę, mielibyśmy objętych wychowaniem przedszkolnym wszystkich 6-latków, wszystkich 5-latków, zdecydowaną większość 4-latków i 3-latków - na obecnym poziomie wychowania, jakim teraz są objęci w przedszkolach. Tak czy siak trzeba powiedzieć, że kłopoty gminy pozostają kłopotami, jasne, bo każdy bezrobotny to po prostu zmniejszenie wpływu do gminy z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, ale, prawdę powiedziawszy, dosyć oszczędzania na dzieciach. To właściwie tyle w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-341.11" who="#FranciszekPotulski">Myślę, że co do oceny, czy w roku 2003 zachowano tę tendencję, że 1/3 gmin nie dopłaca, a 1/3 gmin praktycznie rzecz biorąc nie dopłaca, skoro 102–103 otrzymanej subwencji to są nakłady, pewnie jeszcze przyjdzie nam się nad tym pochylić i porozmawiać. Ale faktem jest, że w tym roku, trochę na skutek pewnie rosnącej ilości osób uprawnionych do wyższych pensji z tytułu zdobycia kolejnego stopnia awansu zawodowego, jest tak - część kolegów nie do końca to rozumie - że nauczyciele będą więcej zarabiali, co po prostu przyspiesza jak gdyby działania gmin zmierzające do, jedni mówią, racjonalizacji sieci szkolnej, inni mówią, oszczędności na oświacie. Wolałbym używać tego pierwszego określenia, ale to jest, tak jak wszędzie, rachunek ciągniony. Jeśli jest o 100, 200, 300 dzieci mniej, to znaczy, że jest mniej oddziałów. Nie zawsze to się wprost przekłada, bo jeśli w danym roczniku jest 50 dzieci w gminie, to są dwa oddziały, jeśli 45, to są też dwa oddziały, ale jeżeli jest 30, to nie oznacza, że wszystkie szkoły muszą być zachowane. A więc to jest taka polityka oświatowa również realizowana na szczeblu gminy, bo inaczej się tego nie da zrobić. Nawet mogę powiedzieć, że trochę z woli ustawodawcy, woli Sejmu, trochę też z woli rządu jest tak, że gmina samodzielnie nie może decydować, bo każda uchwała gminy o zmianie sieci szkolnej musi uzyskać pozytywną opinię, czyli zgodę kuratora. To też powoduje, że część gmin ma do nas pretensję o to, że tej zgody nie chcemy dać, ale bierzemy pod uwagę przede wszystkim rezonans społeczny.</u>
          <u xml:id="u-341.12" who="#FranciszekPotulski">Myślę, że nie da się przy ustawie o zmianie Karty nauczyciela zmierzającej do tego, żeby nauczyciel wykazywał właściwą postawę ideologiczną, omówić wszystkich spraw związanych z finansowaniem zadań oświatowych. Ale pan poseł Ostrowski dysponuje pełną wiedzą w tej sprawie, dysponuje zestawieniem wszystkich gmin w Polsce w latach 2001–2002 - ile otrzymały, ile wydały, jak wygląda migracja dzieci. Pan poseł Ostrowski w komisji edukacji tym dysponuje, to znaczy, on chyba dostał ode mnie zestawienie co do swojego województwa, czyli lubuskiego, ale możliwość otrzymania do wglądu wykazu co do każdego województwa, każdej gminy, jest. Nawiasem mówiąc, taka lektura dotycząca całego województwa jest niezłą lekturą, bo tam się to sprawdza: tej gminie starcza, następnej starcza, tej nie starcza. I jest pytanie: panie wójcie, w tych samych warunkach, takie samo bezrobocie, ta sama bieda, ten sam popegeerowski rejon, a jak to jest, że jednym wystarcza, a innym nie wystarcza? I jeżeli mamy poważnie rozmawiać o finansowaniu zadań oświatowych, to trzeba na to pytanie odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#JanuszWojciechowski">Pani posłanka Renata Beger w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#RenataBeger">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#RenataBeger">Panie ministrze, po pierwsze, odniosłam wrażenie, że chyba mnie pan pomylił z panią poseł Hojarską, ponieważ mówił pan o Gdańsku, a ja jestem z północnej Wielkopolski.</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#RenataBeger">Po drugie, odnoszę wrażenie, że pan sam sobie zaprzeczył, ponieważ powiedział pan, iż ja się mylę, mówiąc, że organy prowadzące szkoły muszą dopłacać do subwencji, a jednocześnie przyznaje pan - a nie może pan wiedzieć, jak jest na moim terenie - że 1/3 mniej dopłaciła, 1/3 w ogóle nie dopłaciła, a 1/3 znacznie dopłaciła. A więc proszę mi wierzyć, że tam, skąd ja pochodzę, skąd jestem przedstawicielką zasiadającą w ławach poselskich, tam właśnie dopłacono do subwencji.</u>
          <u xml:id="u-343.3" who="#RenataBeger">Zdaję sobie sprawę z tego, iż pan minister nie mógł na wszystkie moje pytania odpowiedzieć, ponieważ pewnie zapytałam również o takie kwestie, które nie leżą w kompetencji pana ministra. Dlatego bardzo proszę, aby pan minister spowodował, by odpowiednie osoby z ministerstwa - nie będę przytaczała pytań, pan minister może zapoznać się w stenogramie z pytaniami, które podałam - udzieliły mi w takim razie pisemnej odpowiedzi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#JanuszWojciechowski">Pan minister chce uzupełnić, tak?</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#FranciszekPotulski">I sprostować. Po pierwsze, nie pomyliłem pani z panią poseł Hojarską, pomimo wieku i okularów rozróżniam osoby, w tym również kobiety.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#FranciszekPotulski"> To, że pozwoliłem sobie przytoczyć Gdańsk jako jeden z przykładów - miałem wrażenie, że pani zrozumie. Ale okazało się, że nie i w związku z powyższym na przykładzie pani gminy i pani powiatu przekażę tę informację związaną z Wielkopolską. Ale tu rzeczywiście przyznaję: nie wiem, z jakiej gminy pani pochodzi, bo gdybym to wiedział i gdybym wiedział, że tak ma być, tobym po prostu przyniósł tutaj dane dotyczące tej gminy i wszystkich jej sąsiadów.</u>
          <u xml:id="u-345.3" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: Cały powiat Złotów.)</u>
          <u xml:id="u-345.4" who="#FranciszekPotulski">Przepraszam najmocniej, że pozwoliłem sobie użyć przykładu Gdańska - to dlatego, że ja tam mieszkam, a nie dlatego, że pani Hojarska.</u>
          <u xml:id="u-345.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Hayn: Ja mam, jestem z Wielkopolski, dostarczę pani.)</u>
          <u xml:id="u-345.6" who="#FranciszekPotulski">Poza tym nie powiedziałem, że się pani myli, iż dopłacają bądź nie, lecz powiedziałem, że się pani myli, twierdząc, że z roku na rok dopłacają więcej. To jest mylne stwierdzenie. Nie jest tak, że z roku na rok dopłacają więcej, część tak, część nie. Część tak, część nie. I tylko tę tezę pozwoliłem sobie zakwestionować. Ponadto wiem, dlaczego część z nich dopłaca dużo. Wiem, jaki jest powód, ale to jest temat na inną debatę.</u>
          <u xml:id="u-345.7" who="#FranciszekPotulski">Pytała pani również o liczbę dzieci przy stanowisku w pracowni - czy dwoje, czy troje. To zależy. Pracownia jest standardowa, 10-stanowiskowa. W zajęciach uczestniczy określona liczba uczniów danej klasy. Jeżeli ona jest za duża, by prowadzić zajęcia w danych klasach, wolno, należy dzielić na grupy. Zakładamy, że więcej niż dwoje dzieci przy jednym komputerze nie siedzi. A jeżeli z jakichś powodów w jakiejś gminie szuka się oszczędności i jest ich więcej, to trudno, być może powinniśmy nieco więcej uwrażliwić na tę sprawę radnych danej gminy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#JanuszWojciechowski">Jeszcze pan poseł sprawozdawca Ryszard Hayn, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#RyszardHayn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata ta zamieniła się w debatę na temat sytuacji w szkolnictwie. Nie jest to na temat druku nr 2258, przepraszam bardzo. W związku z tym odpowiadam na pytania, jakie dotyczą właśnie tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#RyszardHayn">Po pierwsze, absolutnie zgadzam się z tym, co powiedział pan poseł Baszczyński. Brak wnioskodawców na sali, wydaje mi się, jest brakiem wiary w sens tego, co robią. Była to próba ideologicznej, w mojej ocenie, pewnej zadymy, która nie znalazła zupełnie potwierdzenia czy akceptacji w środowisku i w komisji oraz, jak sądzę na podstawie wypowiedzi, również generalnie w naszej Wysokiej Izbie. W związku z tym wnioskodawcy uznali, że szkoda piątkowego wieczoru.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#RyszardHayn">Odnośnie do zapisu art. 6 Karty nauczyciela. Czy to nie wystarcza? Oczywiście, wystarcza. Ten zapis, który znajduje się w Karcie nauczyciela, jest zapisem bardzo precyzyjnym. Natomiast chciałbym zwrócić uwagę - moim zdaniem, ale myślę, że nie tylko moim, bo podobna opinia została przedstawiona w stanowisku rządu - że była to pewna próba wprowadzenia tylnymi drzwiami definicji małżeństwa.</u>
          <u xml:id="u-347.3" who="#RyszardHayn">Nie chcę się tu wdawać w dywagacje prawnicze, ale to jest tak, że jak nie można gdzie indziej, to może tu spróbujemy. I taka próba została podjęta - wprost napisania czy po raz kolejny gdzieś podkreślenia w ustawie innej niż ta, która zajmuje się tymi sprawami, czy podkreślenia jeszcze raz, oprócz tego, co zawarte jest w konstytucji, że właśnie w takim duchu ma być małżeństwo, czyli jako związek mężczyzny i kobiety prawem usankcjonowany. To jest moja odpowiedź na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-347.4" who="#RyszardHayn">Czy to nie jest sposób na pozbycie się nauczycieli nieżyjących w związku małżeńskim? Tak, jest to wyraźnie napisane w uzasadnieniu ustawy, które przecież pochodzi nie od kogo innego, tylko od autorów. Jest napisane, że istnienie takiej przesłanki pomoże dyrektorom szkół właściwiej dobierać kadrę nauczycielską. Odpowiedź jest jednoznaczna.</u>
          <u xml:id="u-347.5" who="#RyszardHayn">Teraz odnośnie do wypowiedzi pana posła Zielińskiego. Istotnie, nie potrafię powiedzieć, dlaczego nie zaznaczono w sprawozdaniu tego momentu, natomiast poprawnie, po uwzględnieniu zgłoszonej autopoprawki, zapis ust. 1 w art. 9 Karty nauczyciela powinien brzmieć: Publicznie wygłasza poglądy, które nie są sprzeczne z podstawowymi obowiązkami nauczyciela określonymi w art. 6.</u>
          <u xml:id="u-347.6" who="#RyszardHayn">Taki zapis znajdzie pan również, panie pośle, w biuletynie nr 154 z 7 stycznia z posiedzenia komisji edukacji, który zawiera dokładnie taką wypowiedź pana posła Andrzeja Fedorowicza, który w ramach swojej końcowej wypowiedzi zaproponował takie rozwiązanie. Pan poseł był, zdaje się, obecny i przypomina pan sobie, że była nawet dyskusja, czy można, czy nie można formalnie. Pani mecenas z sejmowego Biura Legislacyjnego zadecydowała o tym, że możemy w takim momencie przyjąć tę poprawkę. W związku z tym te wyrazy pan poseł Fedorowicz proponował wpisać, a my jako komisja - jak pan sobie przypomina, panie pośle - na to się zgodziliśmy. To tyle, panie marszałku, jeśli chodzi o odpowiedzi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Liga Polskich Rodzin przedstawiam stanowisko wobec projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela (druki nr 2258 i 2397), w którym wnioskodawca w trosce o podstawowe funkcje szkoły - dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą - oraz rozwój osobowy uczących się, dzieci i młodzieży, ponadto ze względu na szerzący się liberalizm i modę na przeróżne dewiacje oraz wobec nasilających się ataków na instytucje rodziny, uzupełnia art. 6 o zdanie następującej treści: „Nauczyciel winien wychowywać młodzież do życia w małżeństwie, rozumianym jako usankcjonowany przepisami prawa związek mężczyzny i kobiety”. Obowiązek ten wyklucza wychowanie w innym duchu lub propagowanie przez nauczyciela innego rodzaju związków, na przykład homoseksualnych, jako stanowiących wzór dla młodzieży. Dodatkowo nauczyciel nie powinien publicznie wypowiadać poglądów sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z art. 6.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szkoła jest po domu rodzinnym najważniejszym miejscem rozwoju osobowego człowieka, na który składa się nie tylko zdobywanie wiedzy, rozwój inteligencji i psychiki, ale też rozwój społeczny i duchowy. W ostatnich latach badacze skłaniają się do przyjęcia tezy, że dewiacje seksualne, w tym homoseksualizm, nie są wynikiem zadziałania jednego czynnika, gdyż w większości przypadków homoseksualizm nie jest związany ani z dziedzicznością, ani z zaburzeniami hormonalnymi, ale wynika z zahamowania w rozwoju psychoseksualnym powstającego na skutek patologicznego wychowania dziecka w zaburzonej rodzinie i środowisku, co powoduje rozwój nienormalnej struktury osobowości w sferze uczuciowo-poznawczej. W rozwoju psychicznym dziecka rozróżnia się kilka etapów. Dopiero w 4. lub 5. roku życia dziecko zaczyna dostrzegać odmienność płci. Jednak proces identyfikacji płci przebiega inaczej u chłopców niż u dziewcząt. Początkowo zarówno chłopiec, jak też dziewczynka identyfikują się przede wszystkim z matką. Podczas gdy matka zawsze pozostaje wzorcem dla dziewcząt, to u chłopców następuje przemiana poznawcza i emocjonalna z chwilą, gdy chłopiec zaczyna dostrzegać podobieństwo do ojca. Taka zmiana modelu zachowania ma być powodem, że identyfikacja z męską płcią nie jest tak silnie zaznaczona i przy braku prawidłowej identyfikacji mogą dojrzewać ludzie, którzy są wewnętrznie i psychicznie przeciwieństwem swej anatomicznej i chromosomalnej płci. Także w okresie dojrzewania następuje uczenie się roli kobiety albo mężczyzny i szczególnie wtedy powielane są zachowania aktorów, nauczycieli, idoli i innych osobowości. Właśnie okres dojrzewania stwarza ogromne niebezpieczeństwo w przypadku urazu psychicznego na tle seksualnym. Zwłaszcza wczesne rozbudzenie popędu seksualnego odgrywa dużą rolę w powstaniu dewiacji, co odbywa się szczególnie poprzez edukację seksualną, pornografię, filmy, zdjęcia w demoralizujących czasopismach wraz z modą na różne zboczenia. Przedwczesne rozbudzenie popędu seksualnego i nawet jednorazowe przeżycia pozostawiają trwałe ślady w psychice, gdyż dochodzi - jak opisują psychiatrzy - do wdrukowania albo naznaczenia, a co w ujęciu psychologicznym oznacza szybkie uczenie się w sytuacjach związanych z dużym napięciem emocjonalnym. Człowiek powinien docierać do prawdy i bronić prawdy o sobie samym, zwłaszcza zaś nauczyciel powinien dążyć do rozwoju osobowego zarówno swojej osoby, jak i podopiecznych. Nauczyciel powinien zdawać sobie sprawę z tego, że kierowanie się w życiu i zachowaniu popędami świadczy o integracji na niskim poziomie rozwoju osobowego i wszelkie szerzenie nieuporządkowania, zwłaszcza wobec bezbronnych dzieci i młodzieży, jest przemocą niosącą ze sobą tragiczne skutki wraz ze stwarzaniem warunków do rozwoju nieprawidłowych osobowości. Jednocześnie zapisy w żadnym razie nie dyskryminują ludzi o innej orientacji seksualnej, gdy nie obnażają się oni i nie demonstrują swoich popędów czy - jak się twierdzi - swojej orientacji seksualnej, co świadczy o ekshibicjonizmie. Dlatego też Liga Polskich Rodzin opowiada się za przyjęciem ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#JanuszWojciechowski">Do głosowania nad wnioskiem komisji o odrzucenie projektu ustawy w całości przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#JanuszWojciechowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 35. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o rządowym projekcie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (druk nr 2468 i 2589).</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawczynię komisji panią posłankę Zofię Grzebisz-Nowicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Komisji Europejskiej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie z prac nad rządowym projektem ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Projekt ten został skierowany do rozpatrzenia w Komisji Europejskiej. Pierwsze jego czytanie odbyło się 4 lutego 2004 r., a do dalszych prac legislacyjnych nad nim wyłoniono nadzwyczajną podkomisję, której miałam zaszczyt przewodniczyć.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Podkomisja na 9 posiedzeniach, które odbyły się z udziałem przedstawicieli Biura Legislacyjnego oraz Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu oraz z udziałem licznej grupy przedstawicieli rządu, na czele z panem ministrem Pilarczykiem, a także z udziałem przedstawicieli zainteresowanych tą problematyką instytucji, placówek naukowo-badawczych i organizacji związkowych, bardzo wnikliwie przeanalizowała wszystkie proponowane i nowo wniesione przepisy, jak również uwagi zgłoszone w pierwszym czytaniu projektu ustawy oraz propozycje zgłoszone przez partnerów społecznych w trakcie konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Rezultatem tych prac jest wniesienie ok. 100 poprawek, które - zdaniem komisji - czynią ten projekt lepszym i bardziej przejrzystym. Większość z tych poprawek ma charakter merytoryczny i prawno-legislacyjny. Dużą grupę stanowią też poprawki o charakterze doprecyzowującym, redakcyjnym i stylistycznym. Sprawozdanie z prac podkomisji przyjęła Komisja Europejska na posiedzeniu w dniu 4 marca 2004 r. Projektowana ustawa zawarta jest w druku nr 2589 i stanowi załącznik do sprawozdania Komisji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wysoka Izbo! Przedstawiony do drugiego czytania projekt ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt po pierwsze, umożliwi pełne dostosowanie polskiego prawa weterynaryjnego do przepisów Unii Europejskiej, po drugie, zastąpi przepisy obecnie obowiązującej ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej. Trzeba także podkreślić, że projektowana ustawa ma charakter ustawy ramowej. Będzie ona stanowiła podstawę do szczegółowej implementacji przepisów unijnych w tym zakresie przedmiotowym na poziomie aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-351.4" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Komisja podzieliła pogląd rządu, że za takim sposobem regulacji przemawiają przede wszystkim względy praktyczne, jako że umożliwi to szybsze dostosowanie polskich przepisów do zmieniających się w dużym tempie przepisów Unii Europejskiej. Ponadto przepisy unijne w omawianym zakresie mają charakter bardzo szczegółowy i specjalistyczny, co w polskim porządku prawnym kwalifikuje się do wprowadzenia ich w formie aktów wykonawczych. Do projektu ustawy dołączono 27 projektów rozporządzeń ministra właściwego do spraw rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-351.5" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Projektowana ustawa składa się z trzech zasadniczych części oraz części czwartej, zawierającej przepisy ogólne i przejściowe. Część pierwsza zawiera przepisy dotyczące wymagań weterynaryjnych, obowiązujących przy podejmowaniu i prowadzeniu działalności, której przedmiotem są zwierzęta, niejadalne produkty pochodzenia zwierzęcego lub uboczne produkty zwierzęce, oraz wymagań weterynaryjnych obowiązujących przy przywozie, wywozie i handlu tymi zwierzętami i produktami, a także umieszczaniu ich na rynku. Wymagania te określają przepisy zawarte w art. 4–40, w rozdziałach 2, 3, 4, 5, 6 i 7 projektowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-351.6" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Część druga zawiera przepisy określające zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt. W rozdziale 8 w art. 41–62 sprecyzowane są bardzo szczegółowo zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, a ponadto załącznik nr 2 do projektowanej ustawy zawiera wykaz 27 chorób zakaźnych zwierząt, podlegających obowiązkowi zwalczania. Załącznik nr 3 zawiera wykaz 41 chorób zakaźnych zwierząt, podlegających obowiązkowi rejestracji, a załącznik nr 4 zawiera wykaz 17 chorób zakaźnych zwierząt, podlegających zakazowi szczepień.</u>
          <u xml:id="u-351.7" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Część trzecia projektowanej ustawy zawiera przepisy określające zasady stosowania substancji o działaniu hormonalnym.</u>
          <u xml:id="u-351.8" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Jak już wspomniałam, ostatnia część to przepisy ogólne, wspólne dla obu części, w tym głównie tzw. słowniczek ustawowy wprowadzający zasadnicze pojęcia z prawa unijnego, przepisy karne oraz przepisy przejściowe i końcowe. Wiele z nich, w szczególności definicje użyte w ustawie, udało się nam doprecyzować lub zmienić w toku prac legislacyjnych. Ważne są także te przepisy projektowanej ustawy, które stwarzają możliwość wypłacania zapomogi za padłe zwierzę w wysokości 2/3 wartości rynkowej zwierzęcia ze środków budżetu państwa, przeznaczonych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, przysługującej posiadaczowi zwierzęcia, który dopełnił obowiązku zgłoszenia choroby zakaźnej zwierzęcia. Regulują tę kwestię przepisy zawarte w art. 50 projektu ustawy. Ustawa wchodzi w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej, z wyjątkiem art. 92, który wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Artykuł ten zobowiązuje podmioty do wycofania z obrotu i stosowania produktów leczniczych weterynaryjnych zawierających substancję czynną lub substancje czynne, które nie posiadają ustalonych przynajmniej tymczasowych najwyższych dopuszczalnych stężeń pozostałości produktów leczniczych weterynaryjnych. Przepis ten określa niestety bardzo krótkie terminy, ale podyktowane to jest koniecznością wycofania tych preparatów przed dniem akcesji, czyli przed dniem 1 maja 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-351.9" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Projektowana ustawa niewątpliwie przyczyni się, po pierwsze, do poprawy ochrony zdrowia ludzi i zwierząt, po drugie, do poprawy konkurencyjności zewnętrznej i wewnętrznej polskiej gospodarki. Wprowadzenie bowiem w życie projektowanej ustawy umożliwi dostosowanie prawa weterynaryjnego do standardów unijnych, co, jak wiemy, stanowi warunek wprowadzenia do handlu na terytorium unijnym zwierząt i niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego. Umożliwi to także rozwój przedsiębiorczości w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-351.10" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Europejskiej wnoszę, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić rządowy projekt ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (druk nr 2589). Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-351.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#JanuszWojciechowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#JanuszWojciechowski">Zostały przewidziane 10-minutowe oświadczenia w imieniu klubów i 5-minutowe oświadczenia w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Marca w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#CzesławMarzec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej chciałbym przedstawić stanowisko naszego klubu wobec sprawozdania Komisji Europejskiej o rządowym projekcie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (druk nr 2589).</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#CzesławMarzec">Wysoka Izbo! Rozpatrywany projekt ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt zastąpi z dniem uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej regulacje zawarte w rozdziale 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej. Projektowana ustawa dostosowuje polskie przepisy z zakresu zwalczania chorób zakaźnych zwierząt do obowiązujących regulacji w Unii Europejskiej. Określa również wymagania weterynaryjne obowiązujące przy podejmowaniu i prowadzeniu produkcji zwierzęcej, przywozie i wywozie oraz handlu zwierzętami i produktami pochodzenia zwierzęcego, wymagania wobec niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego, ubocznych produktów zwierzęcych, a także umieszczania ich na rynku oraz przemieszczania koniowatych. Określa ona również zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt oraz możliwości stosowania niektórych substancji o działaniu hormonalnym tyreostatycznych i beta-agonistycznych. Zabronione będzie podawanie zwierzętom tych substancji, ale możliwe będzie zastosowanie niektórych z tych substancji w celach leczniczych.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#CzesławMarzec">Projekt ustawy ma na celu również zwiększenie ochrony zdrowia zwierząt i podniesienie bezpieczeństwa w zakresie wykorzystywania i spożywania produktów od nich uzyskiwanych. Umożliwia podejmowanie przez organy Inspekcji Weterynaryjnej szybszych i skuteczniejszych działań mających na celu likwidację choroby zakaźnej zwierząt. Doprecyzowuje przepisy dotyczące zgłaszania choroby zakaźnej zwierząt i rozszerza krąg osób zobowiązanych do tego zgłaszania. Upoważnia powiatowego lekarza weterynarii do wprowadzenia nakazów, zakazów i ograniczeń w przypadku zagrożenia wystąpienia lub wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt na obszarze powiatu lub jego części.</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#CzesławMarzec">Projekt ustawy rozszerza wykaz chorób zakaźnych zwierząt, podlegających obowiązkowi zwalczania. Główny lekarz weterynarii zobowiązany jest do informowania innych państw członkowskich Unii Europejskiej o przypadkach chorób, które mogą być przenoszone ze zwierzęcia na człowieka.</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#CzesławMarzec">Projekt ustawy ustala odszkodowania za zabite i poddane ubojowi sanitarnemu z nakazu organów Inspekcji Sanitarnej zwierzęta, padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organa. Również ustala odszkodowania za zniszczone z nakazu Inspekcji Weterynaryjnej produkty pochodzenia zwierzęcego. Ustawa wprowadza możliwość wniesienia powództwa do sądu w sprawie odszkodowania nie tylko z powodu niezadowalającej jego wysokości. Projekt ustawy zakłada wypłacenie zapomogi w wysokości 2/3 wartości rynkowej zwierzęcia ze środków budżetu państwa, przeznaczonych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, posiadaczowi zwierzęcia, który dopełni obowiązku zgłoszenia choroby zakaźnej zwierząt, za zwierzę, które padło, zanim organ Inspekcji Weterynaryjnej otrzymał informację o zgłoszeniu, jeżeli organ inspekcji stwierdził, że zwierzę padło z powodu zachorowania na chorobę zakaźną zwierząt. Ponadto wprowadzono zasadę pomniejszenia odszkodowania, w przypadku gdy organ Inspekcji Weterynaryjnej nakaże ubój zwierzęcia, którego mięso jest zdatne do spożycia, o kwoty uzyskane ze sprzedaży mięsa i niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego pozyskanych od tego zwierzęcia.</u>
          <u xml:id="u-353.5" who="#CzesławMarzec">W projekcie ustawy określono wymagania weterynaryjne w zakresie umieszczania na rynku zwierząt akwakultury i produktów akwakultury, jak ryby, skorupiaki, mięczaki i ich produkty. Projekt ustawy ma na celu zwiększenie nadzoru zootechnicznego w handlu i poprawę organizacji hodowli i sztucznego unasienniania zwierząt. W projekcie ustawy znajduje się słowniczek użytych w ustawie pojęć.</u>
          <u xml:id="u-353.6" who="#CzesławMarzec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podsumowując, chcę powiedzieć, że ustawa jest ważna i potrzebna w celu zwiększenia ochrony zdrowia zwierząt i ochrony zdrowia publicznego w zakresie bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego. Określa również współpracę i wymianę informacji organów Inspekcji Weterynaryjnej z państwami członkowskimi Unii Europejskiej i Komisją Europejską.</u>
          <u xml:id="u-353.7" who="#CzesławMarzec">Dlatego klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprze rządowy projekt ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, zawarty w drukach nr 2486 i nr 2589. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-353.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Stanisława Gorczycę o wystąpienie w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#StanisławGorczyca">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam przyjemność w imieniu mojego klubu, klubu Platforma Obywatelska przedstawić stanowisko dotyczące sprawozdania komisji odnośnie do projektu ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#StanisławGorczyca">Z całego pakietu ustaw weterynaryjnych powyższa ustawa jest ostatnia, nad którą procedujemy, i już począwszy od tytułu ustawy można mieć wątpliwości co do jego trafności. Istotą tej ustawy jest przede wszystkim określenie przepisów dotyczących zapobiegania chorobom zakaźnym zwierząt i zwalczania tych chorób i narzuca się pytanie, czy tytuł jest w pełni adekwatny do zawartej w niej treści, jeśli ustawa opiera się na dyrektywach zdrowotnych i handlowych, czy jest ona więc spójna.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#StanisławGorczyca">Treść projektu ustawy wypełniają postanowienia ogólne typu ustawowego, a do postanowień szczegółowych mam wielkie obawy, bo chciałbym już na etapie rozpoczęcia prac nad projektem widzieć rozporządzenia ministra wynikające z artykułów tejże ustawy. Mam na myśli: art. 53 ust. 8, chodzi tutaj o wykaz chorób zakaźnych zwierząt podlegających notyfikacji w Unii Europejskiej; art. 54 ust. 5 dotyczący wykazu chorób i procedury ich monitorowania; art. 56 ust. 11, chodzi o wykaz chorób zakaźnych, dla których sporządzania się plany gotowości; i art. 63 pkt 1 dotyczący sposobu i trybu zwalczania chorób zakaźnych. Pojęcia występujące w treści projektu w rozumieniu odpowiednich przepisów Unii Europejskiej nie mają odpowiedniego odesłania do tych przepisów, co utrudnia stosowanie i zrozumienie przepisów ustawy. Wiele pojęć dodatkowych powinien zawierać słowniczek zamieszczony w art. 2 ustawy, takich jak np. wymogi weterynaryjne, co to znaczy wolne od choroby zakaźnej czy też urzędowo wolne od choroby zakaźnej. Czytając uważnie tekst ustawy, można odczuć, że opisane w niej działania mające chronić zdrowie zwierząt i ludzi, tak jak interes gospodarczy posiadanych zwierząt, muszą pozostać w związku z zagrożeniem chorobami zakaźnymi. Czy więc konstrukcja logiczna tekstu tej ustawy jest właściwa?</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#StanisławGorczyca">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pozostało niespełna dwa miesiące do akcesji, a w art. 59 czytamy, że główny lekarz weterynarii opracowuje program zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, a Rada Ministrów wprowadza rozporządzenie. Mam pytanie, panie ministrze, czy ten dokument jest opracowany? Czy pan minister może odnieść się do art. 63 i 53 ust. 8, co stanowi... Jaki jest stan na dzień dzisiejszy prac nad tymi rozporządzeniami, bo tutaj głównie chodzi o te rozporządzenia? I tak zastrzeżenia można mieć również do art. 89 oraz 18 ust. 1 w kwestii okresu ochrony dla artykułów w pierwszym przypadku, a uprawnień dla ministra rolnictwa do wydania zakazu przewozu zwierząt w drugim. Należy odróżnić decyzję, którą podejmujemy w bardzo krótkim czasie od wydania rozporządzenia, które może być opracowane w dłuższym okresie czasu, ale zawsze na czas, bo to rozporządzenie jest najbardziej istotne.</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#StanisławGorczyca">Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej uznaje, że pan minister weźmie pod uwagę powyższe spostrzeżenia, a ich ewentualne uwzględnienie pomoże nam podjąć pozytywną decyzję co do poparcia tego ostatniego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Szymona Giżyńskiego o wystąpienie w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#SzymonGiżyński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Przedłożony przez rząd projekt ustawy jest bodajże ostatnim z pakietu ustaw weterynaryjnych dostosowujących polskie prawo do prawa Unii Europejskiej. Zgodnie z obowiązkiem zawartym w traktacie akcesyjnym Polska musi przyjąć i wdrożyć cały dorobek prawny Unii przed datą akcesji, tj. przed 1 maja 2004 roku.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#SzymonGiżyński">Projekt ustawy jest obszerny, liczy 95 artykułów, przewiduje wydanie 45 rozporządzeń, w dużej części obligatoryjnych - 30, w części fakultatywnych - 15. Przewiduje także wydanie jednego obwieszczenia w Monitorze Polskim.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#SzymonGiżyński">W rozumieniu Komisji Europejskiej za przyjęte i wdrożone prawo, o czym mówiłem wielokroć krytycznie z tej trybuny, rozumie się prawo - ustawy i rozporządzenia przyjęte przez parlament lub właściwych ministrów, opublikowane w Dzienniku Ustaw i stosowane przez obywateli i odpowiednie organy państwa, czyli wdrożone.</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#SzymonGiżyński">Omawiany projekt ustawy ma wejść w życie zgodnie z art. 95 z dniem uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej. Materia, której dotyczy projekt, jest bardzo skomplikowana i obszerna. Projekt ma bowiem regulować zapobieganie chorobom zakaźnym zwierząt i chorobom odzwierzęcym ludzi, czyli zoonozom, oraz ich zwalczanie i sprawowanie nadzoru nad hodowlą i chowem zwierząt, wytwarzanie materiału biologicznego, obrót zwierzętami i produktami zwierzęcymi i ich transport oraz stosowanie silnie działających produktów medycznych, m.in. hormonów.</u>
          <u xml:id="u-357.4" who="#SzymonGiżyński">Znajdujemy w projekcie bardzo szczegółowe procedury dotyczące prowadzenia różnych rodzajów działalności gospodarczej, które mają być nadzorowane przez organa Inspekcji Weterynaryjnej. Czytamy także wiele o świadectwach zdrowia, które w różnych sytuacjach będą wystawiali pracownicy Inspekcji Weterynaryjnej.</u>
          <u xml:id="u-357.5" who="#SzymonGiżyński">Projekt ustawy opisuje ponadto wymagane zachowania przy prowadzeniu handlu, transportu i kontroli granicznej zwierząt oraz niejadalnych i ubocznych produktów zwierzęcych. Jeden z rozdziałów omawia szczegółowe wymagania dla przemieszczania koniowatych. Poprawna lektura projektu ustawy przekonuje jednak, że jej autorzy popełnili dość istotny grzech, o czym tutaj mówił przedmówca, co do logicznej konstrukcji tekstu. Jest oczywiste, że wszystkie opisane wcześniej działania mające chronić zdrowie zwierząt i ludzi oraz interesy gospodarcze posiadaczy zwierząt muszą pozostawać w ścisłym związku z zagrożeniem chorobami zakaźnymi. Najistotniejsze właśnie są jednak te choroby. Projekt zawiera dwa załączniki z wykazem chorób zakaźnych zwierząt, nie zawiera jednak wykazu zoonoz, zobowiązując w art. 52 ust. 7 ministra do wydania rozporządzenia z ich wykazem i procedurą monitorowania ich występowania.</u>
          <u xml:id="u-357.6" who="#SzymonGiżyński">Projekt ustawy nie zawiera również informacji o sposobie postępowania przy rozpoznawaniu i zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. To uchybienia poważne i kompetencyjnie w tym aspekcie dyskwalifikujące. To truizm, ale właśnie w kontekście procedowanej ustawy warto przypomnieć, że choroby zakaźne zwierząt są przedmiotem poważnych studiów akademickich, długofalowych programów badawczych, mają wiele szczegółowych opracowań dotyczących diagnostyki, zwalczania i zapobiegania. Jeśli jednak na dwa miesiące przed akcesją dowiadujemy się z art. 57, że główny lekarz weterynarii opracuje program zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, a Rada Ministrów wprowadzi go w drodze rozporządzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jej części, to pytam, czy ten zapewne obszerny dokument jest już przygotowany? O to samo pytam pana ministra rolnictwa w odniesieniu do art. 61, który przewiduje wydanie rozporządzenia na temat szczegółowych sposobów zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, i w odniesieniu do art. 51 ust. 8 dotyczącego wykazu chorób, które podlegają notyfikacji w Unii Europejskiej. Bez rozporządzenia o zwalczaniu chorób zakaźnych niemożliwe jest wypełnienie obowiązku nałożonego na organy Inspekcji Weterynaryjnej z mocy art. 54 ust. 1, a dotyczącego przygotowania i aktualizowania planów gotowości zwalczania chorób zakaźnych zwierząt. Sama lista chorób, dla których konieczne jest przygotowanie planów gotowości, musi być ogłoszona przez ministra rolnictwa w rozporządzeniu przewidzianym w art. 54 ust. 11.</u>
          <u xml:id="u-357.7" who="#SzymonGiżyński">Odrębnym zagadnieniem jest przewidziane w art. 18 ust. 1 uprawnienie dla ministra rolnictwa do wydania zakazu przywozu zwierząt lub niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego, w drodze rozporządzenia, w sytuacji zagrożenia chorobą zakaźną zwierząt. To oczywiste, że prawo do wydania rozporządzenia przysługuje ministrowi. Czym innym jest jednak uprawnienie do natychmiastowego wydania zakazu przywozu zwierząt lub towarów, które powinno przysługiwać głównemu lekarzowi weterynarii. Zwłoka związana z przekazaniem przez głównego lekarza weterynarii, najlepiej zorientowanego w zagrożeniu, informacji o tym ministrowi, a następnie wydanie rozporządzenia o zakazie, jest niedopuszczalna. Decyzja o zakazie musi być podejmowana w ciągu godziny, a na wydanie i opublikowanie rozporządzenia trzeba, co oczywiste, przynajmniej kilku dni.</u>
          <u xml:id="u-357.8" who="#SzymonGiżyński">Innym problemem, który pojawia się przy lekturze tekstu projektu, są pewne uchybienia natury, powiedzmy, gramatyczno-stylistycznej, których już nie ośmieliłem się sklasyfikować w postaci poprawek, żeby nie przedłużać procesu legislacyjnego. Natomiast myślę, że taka przysługa czysto koleżeńska przyda się jeszcze pracownikom Biura Legislacyjnego, żeby pewne ewidentne literówki czy przypadkowe błędy typu „wyląg” zamiast „wylęg” poprawić. Jest ich jeszcze, pewnie nie ze złej woli ani niekompetencji, tylko z naturalnego pośpiechu, kilka czy kilkanaście.</u>
          <u xml:id="u-357.9" who="#SzymonGiżyński">Reasumując, rząd podobnie jak w przypadku ustawy o wymaganiach weterynaryjnych dla produktów pochodzenia zwierzęcego przygotował ramową ustawę o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-357.10" who="#SzymonGiżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Warunkiem poparcia przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość projektu ustawy jest przedstawienie gotowych projektów pewnych konkretnych rozporządzeń.</u>
          <u xml:id="u-357.11" who="#SzymonGiżyński">W związku z art. 51 ust. 8 - wykaz chorób zakaźnych zwierząt podlegających notyfikacji Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-357.12" who="#SzymonGiżyński">Drugie rozporządzenie bardzo ważne - w związku z art. 52 ust. 5 wykaz zoonoz i procedury ich monitorowania.</u>
          <u xml:id="u-357.13" who="#SzymonGiżyński">Odnośnie do art. 54 ust. 11 - wykaz chorób zakaźnych, dla których sporządza się plany gotowości.</u>
          <u xml:id="u-357.14" who="#SzymonGiżyński">Czwarte rozporządzenie z art. 61 pkt 1 - szczegółowy sposób i tryb zwalczania chorób zakaźnych zwierząt podlegających zwalczaniu.</u>
          <u xml:id="u-357.15" who="#SzymonGiżyński">Uważamy, że bez tych rozporządzeń ustawa o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt nie spełni zadania, dla którego ma być uchwalona. Dlatego pan minister uzupełni tę ustawę o te konkretne rozporządzenia, a wówczas my projekt ustawy poprzemy. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Ryszarda Stanibułę o wystąpienie w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, który mam zaszczyt reprezentować, z zadowoleniem przyjął regulacje dotyczące ochrony zdrowia zwierząt oraz zawartą w projekcie ustawy problematykę zwalczania chorób zakaźnych zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#RyszardStanibuła">Na wstępie chciałbym dobitnie zaznaczyć, że nie podchodzimy do tej problematyki emocjonalnie, ale pragmatycznie i merytorycznie, chociaż nie da się do końca wykluczyć intencji Unii Europejskiej, która wręcz sugerowała, aby polski rząd jak najszybciej dostosował szereg rozwiązań implementowanych z wielu dyrektyw do tzw. ustaw weterynaryjnych do wymagań określonych w przepisach Unii Europejskiej. Dlatego też w dniu 26 stycznia br. projekt ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt skierowany został do prac w sejmowej Komisji Europejskiej. Owocem dogłębnej analizy materii druku nr 2468 jest sprawozdanie Komisji Europejskiej z dnia 4 marca 2004 r. Zarówno przedłożenie rządowe, jak i sprawozdanie Komisji Europejskiej zgodnie zakładają, że procedowany w dniu dzisiejszym projekt ustawy zmienia ustawę z dnia 21 sierpnia 1977 r. o ochronie zwierząt, ustawę z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne oraz ustawę z dnia 27 sierpnia 2003 r. o weterynaryjnej kontroli granicznej. W tym stanie rzeczy przepisy nowej ustawy wdrażać będą postanowienia dyrektywy Rady Europy z dnia 26 czerwca 1964 r. w sprawie problemów zdrowotnych zwierząt wpływających na handel wewątrzwspólnotowy bydłem i trzodą chlewną i obrót nimi.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#RyszardStanibuła">Projekt ustawy zawarty w sprawozdaniu Komisji Europejskiej rozszerzony został o 5 artykułów w stosunku do przedłożenia rządowego i z tego też tytułu uznać należy, iż uszczegóławia on bardzo ważkie zagadnienia problematyki ochrony zwierząt, które tak naprawdę wprost przekładają się na ochronę zdrowia ludzi.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#RyszardStanibuła">Projekt ustawy określa wymagania weterynaryjne dla podejmowania i prowadzenia działań w zakresie: zarobkowego przewozu zwierząt, obrotu zwierzętami, prowadzenia miejsc gromadzenia zwierząt, prowadzenia schronisk dla zwierząt, transportowania ubocznych produktów. Należy też przyjąć za zasadne ujęcie w przedmiotowym sprawozdaniu oznaczeń użytych w ustawie, tzw. słowniczka, co bardzo uczytelnia jej tekst, a także rozwiewa ewentualne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-359.4" who="#RyszardStanibuła">Cały rozdział 2 poświęcony jest problematyce wymagań weterynaryjnych, ale i podejmowaniu, prowadzeniu działalności nadzorowanej przez Inspekcję Weterynaryjną. Określenie ustawowe wymogów dla podmiotów prowadzących działalność nadzorowaną to bardzo istotny zapis, albowiem to właśnie od takich czynników, jak wymagania lokalizacyjne i zdrowotne, wymagania sanitarne i higieniczne, techniczne lub technologiczne, wymagania zabezpieczające przed zagrożeniem epidemiologicznym, epidemicznym lub epizootycznym... To tylko niektóre ogromnie ważne elementy tej działalności. Wyjęcie chociażby jednego ogniwa z ciągu wymienionych wymagań może spowodować natychmiastowe osłabienie nadzoru, a o tego negatywnych skutkach na tej sali chyba nie trzeba przekonywać.</u>
          <u xml:id="u-359.5" who="#RyszardStanibuła">Panie i Panowie Posłowie! Nawet najlepiej napisane i uchwalone prawo, najlepsze rozwiązania, ale pozostawione tylko na papierze, to przepisy blankietowe. W każdej dziedzinie życia społecznego, gospodarczego brak nadzoru, kontroli czy egzekwowania prawa to przyzwolenie na bezprawie. Mówię to w obliczu zapisów projektowanych w art. 8, 9, 11. Te bowiem przepisy enumeratywnie, zdanie po zdaniu, konsekwentnie wyliczają obowiązki i uprawnienia powiatowych lekarzy weterynarii, bo przecież tak naprawdę na powiatowym lekarzu weterynarii spoczywać będzie odium odpowiedzialności za polski rynek zwierząt i produkty pochodzenia zwierzęcego. Nie chcę w tym miejscu zanudzać państwa posłów, przytaczać, jak liczne są obowiązki powiatowych lekarzy weterynarii i ich uprawnienia. Są one bardzo szczegółowo opisane w zacytowanych przed chwilą artykułach i spełniają ogromną rolę. Nietrudno sobie wyobrazić sytuację, w której powiatowy lekarz weterynarii zaniechałby wykonywania obowiązków wynikających z przepisów tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-359.6" who="#RyszardStanibuła">Bardzo ważną rolę odgrywać będzie w tej kwestii instytucja głównego lekarza weterynarii, który będzie sprawował nadzór nad całością tych regulacji, za których realizację również będzie odpowiedzialny.</u>
          <u xml:id="u-359.7" who="#RyszardStanibuła">Na szczególne zaakcentowanie zasługuje sprawa zapisu rozdziału 3 projektu ustawy: wymagania weterynaryjne dla przewozu zwierząt, niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego i ubocznych produktów zwierzęcych. Przepis przewiduje obowiązek posiadania świadectwa zdrowia zwierzęcia, a ich transport poddany jest wielu restrykcyjnym obostrzeniom. Szczególne znaczenie przywiązuje się do problemu kwarantanny. Projekt dopuszcza przywóz niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego, jeżeli zostaną spełnione wymagania określone w przepisach o weterynaryjnej kontroli granicznej.</u>
          <u xml:id="u-359.8" who="#RyszardStanibuła">Panie i Panowie Posłowie! Sprawozdanie szczegółowo reguluje handel zwierzętami, do których stosuje się przepisy w kontroli weterynaryjnej w handlu, z wyłączeniem koniowatych i zwierząt z akwakultury. Szczególne wymogi określono dla handlu świniami, a także dla owiec, kóz i drobiu. W tym względzie szczegółowe rozwiązania w drodze aktów wykonawczych ma wydać minister właściwy w sprawach rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-359.9" who="#RyszardStanibuła">Rozdział 6 projektu ustawy z druku sprawozdania Komisji Europejskiej poświęcony jest wymaganiom weterynaryjnym dla przemieszczania koniowatych. W rozdziale tym zostały zawarte również przepisy o uboju koniowatych i wydawaniu pozwoleń w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-359.10" who="#RyszardStanibuła">Projektodawca w bardzo rozsądny i syntetyczny sposób zawarł zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, o czym traktują zapisy rozdziału 8. Dzisiaj nie wolno nam zapomnieć o chorobach zakaźnych odzwierzęcych, a przynajmniej nie możemy bagatelizować tego problemu. Opisane rodzaje i sposoby zwalczania chorób zakaźnych zwierząt wymagają szczególnej uwagi i stosowania wielu ograniczeń, poddania się niejednokrotnie uciążliwym zakazom. Dobrze się stało, że w tym rozdziale w przepisie art. 48 kładzie się nacisk na zadania służb Inspekcji Weterynaryjnej. Projektodawca przewidział zasady stosowania substancji o działaniu hormonalnym i tyreostatycznym. Obrót i handel takimi zwierzętami jest zabroniony pod groźbą kary. Tej i podobnej problematyce służy redakcja przepisów rozdziału 10: Przepisy karne.</u>
          <u xml:id="u-359.11" who="#RyszardStanibuła">Wysoka Izbo! Proponowany zapis art. 95 sprawozdania, traktujący o wejściu w życie ustawy z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej, wydaje się w pełni uzasadniony i należy to rozwiązanie uznać za racjonalne, dobrze przygotowane.</u>
          <u xml:id="u-359.12" who="#RyszardStanibuła">W tym stanie rzeczy, reasumując, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego opowie się za przyjęciem sprawozdania Komisji Europejskiej z druku nr 2589. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-359.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę panią posłankę Wandę Łyżwińską o wystąpienie w imieniu klubu Samoobrony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#WandaŁyżwińska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przedstawić stanowisko mojego klubu wobec rządowego projektu ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Rząd deklaruje, że projekt ten jest projektem dostosowującym polskie prawo w tym zakresie do prawa Unii Europejskiej. Ustawa ta zastąpi przepisy art. 3, 5, 6, 8 i 9 oraz przepisy rozdziału 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. Zakres oddziaływania ustawy jest bardzo szeroki i obejmuje wszelkie poczynania dotyczące zwierząt i produktów pochodnych. Określa się w tym projekcie ustawy wymagania weterynaryjne do prowadzenia działalności gospodarczej i określa się je jako wymagania lokalizacyjne, zdrowotne, higieniczne, sanitarne, organizacyjne, techniczne lub technologiczne, zabezpieczające przed zagrożeniem epizootycznym lub zapewniające właściwą jakość produktów pochodzenia zwierzęcego.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#WandaŁyżwińska">Rozumiemy, że skoro już wchodzimy do Unii Europejskiej, dostosowanie naszego prawa do prawa Unii jest koniecznością i tworzenie tzw. ramówki prawnej, bo ta ustawa taką ramówką będzie, także jest koniecznością. Obawiamy się jednak, że Unia Europejska co chwila będzie opracowywała nowe dyrektywy, a nasi urzędnicy będą wykonywali je bardziej szczegółowo niż przepisy Unii tego wymagają lub będą wymagały w przyszłości. Obawy swoje opieramy na dotychczasowej obserwacji dostosowania polskiego prawa do prawa Unii Europejskiej; obojętne, czy Unia Europejska wymaga czy nie, urzędnicy ministerstwa rolnictwa, i nie tylko, wypisują całe elaboraty, zarządzenia wykonawcze, które w życiu nie będą miały żadnego zastosowania. Mówiłam o tym z trybuny sejmowej już niejednokrotnie. Przykładem może być zakaz uboju cieląt na własne potrzeby. Przepis ten jest praktycznie niewykonalny. Powtarzam więc raz jeszcze: jak rolnicy ubijali, tak dalej będą ubijać na swoje potrzeby własne, obojętne, ile rozporządzeń napiszą nasi urzędnicy.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#WandaŁyżwińska">Panie Ministrze! Podczas prac nad tą ustawą trzeba się zastanowić nad tym, żeby było jak najmniej furtek, jeśli chodzi o radosną twórczość urzędników. Chyba wszystkim nam zależy na tym, aby polskie prawo działało głównie dla dobra narodu polskiego. Implementacja polskiego prawa do prawa Unii Europejskiej jest ważna, ale ważniejszy jest interes narodu i dlatego wymyślanie przepisów faworyzujących Unię Europejską kosztem Polski jest niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#WandaŁyżwińska">Reasumując, Klub Parlamentarny Samoobrony jest za uchwaleniem normalnego prawa służącego dobrze naszemu narodowi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-361.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Jana Sztwiernię o wystąpienie w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#JanuszWojciechowski">Nie ma pana posła Sztwiertni.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#JanuszWojciechowski">W takim razie pan poseł Michał Figlus w imieniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#MichałFiglus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego mam zaszczyt przedstawić stanowisko naszego klubu w sprawie sprawozdania Komisji Europejskiej o rządowym projekcie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#MichałFiglus">Przedłożony projekt ustawy wraz z wydanymi na jej podstawie rozporządzeniami ma na celu kompleksową implementację przepisów wspólnotowych odnośnie do warunków weterynaryjnych dla umieszczenia na rynku Unii Europejskiej zwierząt, ubocznych produktów zwierzęcych i niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego oraz zwalczania chorób zakaźnych. Przedmiotowy projekt został poddany konsultacjom społecznym. Przeprowadzono konsultacje z organizacjami społeczno-zawodowymi rolników, organizacjami pracodawców, Krajową Izbą Lekarsko-Weterynaryjną, innymi organizacjami zawodowymi, właściwymi jednostkami badawczo-rozwojowymi, Krajową Radą Izb Rolniczych. Zasadne uwagi zgłoszone przez Krajową Izbę Lekarsko-Weterynaryjną i Krajową Radę Izb Rolniczych zostały uwzględnione. Uwagi sprzeczne z prawem Unii Europejskiej nie zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#MichałFiglus">Projektowaną ustawę podzielono na trzy części. Część pierwsza dotyczy wymagań weterynaryjnych obowiązujących przy podejmowaniu i prowadzeniu działalności, której przedmiotem są zwierzęta, niejadalne produkty pochodzenia zwierzęcego lub uboczne produkty zwierzęce, oraz wymagań weterynaryjnych obowiązujących przy przywozie i wywozie zwierząt i handlu nimi, a także umieszczaniu ich na rynku. Część druga określa zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt. Część trzecia określa zasady stosowania substancji o działaniu hormonalnym, tyreostatycznym i beta-agonistycznym.</u>
          <u xml:id="u-363.3" who="#MichałFiglus">W części pierwszej wdraża się do polskiego porządku prawnego przepisy wspólnotowe w zakresie wymagań zdrowotnych zwierząt oraz niejadalnych produktów zwierzęcych przeznaczonych do handlu, przywozu na terytorium Unii oraz wprowadzania na rynek polski. Struktura tej części odpowiada strukturze dyrektyw, które odnoszą się głównie do pojedynczego gatunku zwierząt oraz podzielone są zasadniczo na część dotyczącą warunków zdrowotnych, jeśli chodzi o przemieszczanie się zwierząt na terytorium Unii, wprowadzanie zwierząt z państw trzecich.</u>
          <u xml:id="u-363.4" who="#MichałFiglus">W drugiej części wdraża się postanowienia dyrektyw wspólnotowych dotyczących zwalczania chorób zakaźnych zwierząt. Wdrożenie to nie polega na kompleksowym przejmowaniu regulacji zawartych w dyrektywach, a jedynie zasad ogólnych i podstaw, które będą służyły do wydawania rozporządzeń wykonawczych, całościowo już implementujących prawo Unii Europejskiej w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-363.5" who="#MichałFiglus">W trzeciej części ustanowiono zasady odnoszące się do substancji o działaniu hormonalnym, tyreostostatycznym i beta-agonistycznym; stanowi to wręcz dosłowne przyjęcie postanowień dyrektywy 96/22 dotyczącej zakazu stosowania w gospodarstwach hodowlanych niektórych związków o działaniu hormonalnym, tyreostostatycznym i beta-agonistycznym. Z uwagi na szczegółowość tej dyrektywy oraz ze względu na zapewnienie na terytorium Unii bezpieczeństwa żywności i zdrowia publicznego wymaga się od państw członkowskich możliwie najwierniejszego odzwierciedlenia przepisów tej dyrektywy w aktach prawa krajowego.</u>
          <u xml:id="u-363.6" who="#MichałFiglus">Ze względu na ramowość powyższego projektu właściwa implementacja postanowień wspólnotowych będzie mogła się odbywać w drodze aktów wykonawczych wydawanych na podstawie bardzo szeroko sformułowanych upoważnień ustawowych. Dlatego też w ustawie nie wdraża się kompleksowo poszczególnych dyrektyw, a jedynie przyjmuje podstawowe regulacje dyrektyw oraz zamieszcza bardzo szerokie upoważnienia dla ministra właściwego do spraw rolnictwa do wydawania rozporządzeń wykonawczych. Z tego też względu ocena kompleksowości wdrożenia przepisów wspólnotowych w drodze projektowanej ustawy będzie możliwa dopiero po zapoznaniu się ze wszystkimi rozporządzeniami wykonawczymi wydawanymi na podstawie tej ustawy. Odpowiednie okresy przejściowe, jeśli chodzi o ustawę, pozwolą na właściwe przygotowanie się do realizacji jej przepisów. Oceniono, że wejście w życie ustawy nie spowoduje obciążenia dla jednostek sektora finansów publicznych, nie wpłynie również na rynek pracy.</u>
          <u xml:id="u-363.7" who="#MichałFiglus">Wprowadzenie w życie ustawy umożliwi dostosowanie prawa weterynaryjnego do standardów Unii Europejskiej, co z kolei stanowi warunek wprowadzenia do handlu na terytorium Wspólnoty Europejskiej zwierząt oraz niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego i umożliwi rozwój przedsiębiorczości w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-363.8" who="#MichałFiglus">Wejście w życie ustawy nie będzie miało wpływu na sytuację regionów i ich rozwój.</u>
          <u xml:id="u-363.9" who="#MichałFiglus">Biorąc pod uwagę powyższe, Federacyjny Klub Parlamentarny popiera projekt ustawy i będzie głosował za jego przyjęciem. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-363.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#JanuszWojciechowski">Pytanie chce zadać pan poseł Szymon Giżyński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#SzymonGiżyński">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#SzymonGiżyński">Panie ministrze, w ramach uzupełnienia problemów i pytań, które zawarłem w wystąpieniu klubowym, chciałbym prosić o odpowiedź, jak pan minister zamierza zinterpretować i zastosować art. 87 projektu, który w przypadku obrotu leczniczymi produktami weterynaryjnymi przewiduje swoisty okres ochronny bez określania terminu, do kiedy przepisy te powinny być wprowadzone. Czy powinien to być na przykład 30 kwietnia bieżącego roku, czy też jakaś inna data? Zwłaszcza że wspomniane przepisy mają służyć tymczasowo, a pochodzą z ustawy z dnia 20 kwietnia 1997 r. i nie są zgodne z prawem Unii Europejskiej. Jaka jest pańska opinia i stanowisko w tej sprawie? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#JanuszWojciechowski">Głos zabierze pan minister Józef Pilarczyk, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#JózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do najczęściej przedstawianych zastrzeżeń i uwag należały te wyrażające obawę o rozporządzenia, które mają być wydane do ustawy, aby w pełni implementowała ona prawo Unii Europejskiej. Rzeczywiście, istotą tej regulacji, jej najważniejszym zapisem jest art. 10, który mówi, że minister właściwy do spraw rolnictwa w drodze rozporządzenia określi szczegółowe wymagania weterynaryjne w odniesieniu do poszczególnych rodzajów działalności nadzorowanej, jak również inne, związane z wymogami sanitarnymi, weterynaryjnymi.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#JózefJerzyPilarczyk">Pragnę poinformować, że dotychczas obowiązująca ustawa regulowała już te kwestie i zostały do niej wydane rozporządzenia. W zdecydowanej większości przepisy o wymaganiach weterynaryjnych wydane do starej ustawy są zgodne z przepisami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Z tego względu w ustawie będzie funkcjonował art. 93, który informuje o tym, że dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie poszczególnych upoważnień wymienionych w ust. 1, 2 i 3 zachowują swoją moc do czasu wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie nowych upoważnień.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#JózefJerzyPilarczyk">Generalnie można powiedzieć, że jest to ustawa, jak mówił pan poseł Giżyński, ramowa, dająca upoważnienia w razie potrzeby wydawania rozporządzeń, które dają szansę na uaktualnienie zmieniających się przepisów unijnych i w miarę szybkiego wprowadzenia ich w życie.</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#JózefJerzyPilarczyk">Pan poseł zgłaszał wątpliwość, że podjęcie w drodze rozporządzenia decyzji na przykład o zamknięciu granic w związku z wystąpieniem chorób zakaźnych w krajach trzecich może być zbyt wolnym działaniem. Panie pośle, są procedury, które pozwalają w takich sytuacjach wydać rozporządzenie w ciągu kilku godzin. Są to procedury przewidziane do wydawania rozporządzeń w nagłych przypadkach. Sądzę, że w tym przypadku możemy mieć pewność, iż te procedury będą wyglądać właśnie w taki sposób.</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#JózefJerzyPilarczyk">Mimo że do tej pory stosowana była taka procedura, że to główny lekarz weterynarii podejmował decyzje i wydawał polecenia w tym zakresie, to jednak trzeba powiedzieć, iż nie w pełni mieści się to w procedurach przewidzianych w Konstytucji Rzeczypospolitej. W najgorszym przypadku tego typu prawo wprowadzające zakazy może być - jeżeli ustawa go do tego upoważni - wprowadzane rozporządzeniem właściwego ministra, nic ponadto. Stąd też, czyniąc zadość uwagom i informacjom w zakresie funkcjonowania prawa, które docierały do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi i były zgłaszane również przy tej ustawie, stwierdzamy, że wprowadzenie rozwiązania polegającego na tym, iż takie działania będą podejmowane w formie rozporządzenia, jest konieczne.</u>
          <u xml:id="u-367.5" who="#JózefJerzyPilarczyk">Jeśli chodzi o programy zwalczania chorób zakaźnych, sytuacja jest podobna jak w przypadku rozporządzeń. Na mocy obowiązujących przepisów programy zwalczania chorób zakaźnych zostały przygotowane, zaakceptowane, można powiedzieć, zatwierdzone przez służby weterynaryjne Unii Europejskiej i funkcjonują. Z kolei w art. 91 ust. 5 zawarty jest zapis, że plany gotowości zwalczania chorób zakaźnych opracowane na podstawie dotychczasowych przepisów zachowują swoją ważność. Zatem obawa jest oczywiście słuszna, ale nie zaistnieją takie skutki, bo to przewidzieliśmy i wydaje się, że owo rozwiązanie będzie skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-367.6" who="#JózefJerzyPilarczyk">Nie jestem w stanie odpowiedzieć na ostatnie pytanie pana posła, bowiem art. 87 dotyczy zmiany w ustawie Prawo farmaceutyczne. Zgodnie z nim minister właściwy do spraw rolnictwa określi w drodze rozporządzenia wzór dokumentacji obrotu detalicznego weterynaryjnymi produktami leczniczymi, mając na względzie zapewnienie ujednolicenia tej dokumentacji oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy Unii Europejskiej. Nie bardzo zrozumiałem intencję pana posła zawartą w zadanym pytaniu. Jeśli można, proponuję, byśmy albo dokonali w trybie roboczym ustnego wyjaśnienia, albo udzieliłbym panu posłowi odpowiedzi na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-367.7" who="#JózefJerzyPilarczyk">Panie marszałku, Wysoka Izbo, dziękuję za uwagę. To są wszystkie odpowiedzi, których chciałem udzielić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-367.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#JanuszWojciechowski">Głos zabierze jeszcze sprawozdawczyni komisji pani posłanka Zofia Grzebisz-Nowicka.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałabym odnieść się do trzech kwestii, które były podnoszone w wystąpieniach klubowych przez panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Pierwsza sprawa, czy tytuł jest adekwatny do treści ustawy. Tak, jest adekwatny. W tytule wyeksponowane są dwie grupy przepisów: o ochronie zdrowia zwierząt i o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Dla oszczędności czasu ja zrezygnowałam ze szczegółowego omawiania wszystkich zmian, jakie wnieśliśmy w trakcie prac nad tym projektem ustawy, ale na potwierdzenie tego, że tytuł jest adekwatny do treści ustawy, chcę przywołać trzy przykłady. Bo czy wymagania weterynaryjne dla podejmowania i prowadzenia działalności nadzorowanej - w rozdziale 2 jest aż 8 artykułów - to nie jest ochrona zdrowia zwierząt? Wymaganiom weterynaryjnym dla przewozu zwierząt poświęcony jest cały rozdział 3, wymaganiom weterynaryjnym dla handlu zwierzętami - cały rozdział 4, wymaganiom weterynaryjnym dla umieszczania na rynku zwierząt itd. - z kolei cały rozdział 7. Jeśli chodzi o zwalczanie chorób zakaźnych, to poświęcony jest temu cały rozdział 8, jeśli chodzi o zasady stosowania substancji o działaniu hormonalnym - cały rozdział 9 itd.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Nawet w słowniczku w pkt. 27 zawarliśmy informację, co należy rozumieć przez zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w pkt. 38 zapisaliśmy, co należy rozumieć przez czynności lecznicze i jest to szczegółowo wymienione, a w pkt. 39 zapisaliśmy, co należy rozumieć nawet przez czynności zootechniczne, oddzielnie dla zwierząt gospodarskich lub zwierząt dzikich oraz oddzielnie dla zwierząt akwakultury. Gdyby więc pan poseł Gorczyca, który tę kwestię podnosił, zechciał to dokładniej przestudiować, to myślę, że takiego zarzutu by nie postawił. To pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Druga sprawa to kwestia słowniczka. Staraliśmy się - i wydaje się, że wszystko, co było możliwe, w uzgodnieniu z rządem i Biurem Legislacyjnym zrobiliśmy - aby ten słowniczek był pełny. Zawiera on aż 39 użytych w ustawie określeń. Nikt w trakcie prac nad tym projektem ustawy nie zgłosił żadnej nowej propozycji, tak żeby uzupełnić słowniczek jeszcze o jakiejś określenie.</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Trzecia sprawa to kwestia rozporządzeń. Duża część rozporządzeń, o które wnoszono, jest w posiadaniu sekretariatu Komisji Europejskiej, jak również były one analizowane przez tych posłów, którzy chcieli, niestety nie wszyscy, zapoznać się z projektem, bo sukcesywnie były one doręczane przez resort rolnictwa podkomisji, stosownie do tego, jak postępowały prace nad poszczególnymi rozdziałami i przepisami tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-369.5" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Kończąc, chciałabym bardzo serdecznie podziękować wszystkim tym, którzy się przyczynili do tego, że ta ramowa ustawa jest dobrą ustawą, stwarza dobre podstawy do dalszej implementacji prawa unijnego już na poziomie aktów wykonawczych, o czym mówiłam i o czym także mówił pan minister Pilarczyk. Chciałabym podziękować Biuru Legislacyjnemu za ogromną pracę, rządowi, wszystkim partnerom społecznym, także tym posłom, którzy chcieli poświęcić uwagę i czas na dopracowanie tej ustawy. Fakt, że nie zgłoszono żadnej poprawki, świadczy też o tym, że ta ustawa jest dobrą ustawą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-369.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#JanuszWojciechowski">O głos prosił jeszcze pan minister Józef Pilarczyk.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#JózefJerzyPilarczyk">Przepraszam, że o tak późnej porze pozwoliłem sobie jeszcze wejść na mównicę, ale to z tej racji, że jest to już ostatnia ustawa z całego cyklu ustaw weterynaryjnych, z tego łańcucha ustaw i prawa regulującego sprawy związane z bezpieczeństwem żywności.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#JózefJerzyPilarczyk">Panie marszałku, ponieważ na pewno zostanie to gdzieś w protokołach z posiedzenia Sejmu odnotowane, chciałbym przekazać wielkie słowa uznania za prace nad ustawami weterynaryjnymi pod adresem pani poseł Zofii Grzebisz-Nowickiej.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#JózefJerzyPilarczyk"> Praca pani poseł to nie było tylko, można powiedzieć, odrabianie tak na szybko zadań, które komisja wyznaczyła, ale była to bardzo dogłębna i szczegółowa analiza każdej ustawy. Chciałbym wyrazić słowa uznania i podziękowania w imieniu rządu za to, co pani poseł zrobiła dla prawa weterynaryjnego, zresztą nie tylko weterynaryjnego, bo pani poseł zajmowała się również innymi rolniczymi ustawami. Jeszcze raz bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#komentarz">(Poseł Zofia Grzebisz-Nowicka: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#JanuszWojciechowski">Też przyłączam się do tych słów uznania dla pani poseł, bo obserwuję w wielu debatach, że pani poseł bardzo aktywnie działa przy ustawach, nawet w tych debatach, które toczą się może już bez kamer, fleszy i świateł.</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#komentarz">(Poseł Zofia Grzebisz-Nowicka: Najczęściej bez kamer. Pięknie dziękuję, panie marszałku i panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-372.3" who="#JanuszWojciechowski">Jest to solidna, rzetelna praca, tak więc przyłączam się do podziękowań, które złożył pan minister. Dziękujemy pani poseł i wszystkim posłom z komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#JózefKubica">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy przedstawiam stanowisko do rządowego projektu ustawy o ochronie zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt (druk sejmowy nr 2468).</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#JózefKubica">Projekt ustawy ma na celu zastąpienie wraz z innymi uchwalonymi już ustawami ustawy weterynaryjnej z dniem uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej. Projekt ustawy ze względu na bardzo szeroki zakres przedmiotowy oraz specyfikę regulowanych zagadnień cechujących dużą dynamikę zmian ma charakter ramowy, określający bardzo szeroko uprawnienia do wydawania aktów wykonawczych, które to będą implementować przepisy prawa Unii Europejskiej. Wdrożenie wszystkich przedmiotowych regulacji wspólnotowych w ustawie byłoby bardzo trudne ze względu na daleko idącą szczegółowość regulowanej materii.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#JózefKubica">Projekt ustawy dotyczy:</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#JózefKubica">- warunków zdrowotnych zwierząt związanych z prowadzeniem handlu tymi zwierzętami w państwach członkowskich Unii Europejskiej;</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#JózefKubica">- zwalczania chorób zakaźnych zwierząt;</u>
          <u xml:id="u-373.5" who="#JózefKubica">- zasad stosowania substancji o działaniu hormonalnym, tyerostatycznym i beta-agonistycznym.</u>
          <u xml:id="u-373.6" who="#JózefKubica">W zakresie zdrowych zwierząt projekt dotyczy między innymi:</u>
          <u xml:id="u-373.7" who="#JózefKubica">- zarobkowego przewozu zwierząt;</u>
          <u xml:id="u-373.8" who="#JózefKubica">- organizowania targów, wystaw, pokazów;</u>
          <u xml:id="u-373.9" who="#JózefKubica">- obrotu zwierzętami;</u>
          <u xml:id="u-373.10" who="#JózefKubica">- prowadzenia stacji kwarantanny;</u>
          <u xml:id="u-373.11" who="#JózefKubica">- miejsca gromadzenia zwierząt;</u>
          <u xml:id="u-373.12" who="#JózefKubica">- prowadzenia zakładu drobiu;</u>
          <u xml:id="u-373.13" who="#JózefKubica">- chowu zwierząt akwariowych;</u>
          <u xml:id="u-373.14" who="#JózefKubica">- prowadzenia schronisk dla zwierząt;</u>
          <u xml:id="u-373.15" who="#JózefKubica">- chowu lub hodowli zwierząt dzikich utrzymywanych jako zwierzęta gospodarskie;</u>
          <u xml:id="u-373.16" who="#JózefKubica">- utrzymywania zwierząt w ogrodach zoologicznych;</u>
          <u xml:id="u-373.17" who="#JózefKubica">- utrzymywania lub hodowli zwierząt w jednostkach doświadczalnych;</u>
          <u xml:id="u-373.18" who="#JózefKubica">- utrzymywania zwierząt gospodarskich w celu umieszczenia na rynku tych zwierząt lub produktów pochodzących z tych zwierząt lub od tych zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-373.19" who="#JózefKubica">W zakresie wymagań weterynaryjnych projekt między innymi obejmuje:</u>
          <u xml:id="u-373.20" who="#JózefKubica">- przewóz zwierząt, niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego oraz ubocznych produktów zwierzęcych;</u>
          <u xml:id="u-373.21" who="#JózefKubica">- umieszczania na rynku, w tym handlu zwierząt, niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego, ubocznych produktów zwierzęcych oraz pomieszczenia koniowatych.</u>
          <u xml:id="u-373.22" who="#JózefKubica">Projekt ustawy w art. 2 wprowadza słowniczek ustawowy zawierający pojęcia prawa Unii Europejskiej, które są niezbędne do pełnej implementacji przepisów.</u>
          <u xml:id="u-373.23" who="#JózefKubica">Część pierwsza projektu ustawy wzorowana jest na art. 5 obecnie obowiązującej ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz Inspekcji Weterynaryjnej.</u>
          <u xml:id="u-373.24" who="#JózefKubica">W rozdziale 2 projektu ustawy określono zakres wymagań dla podmiotów prowadzących działalność nadzorowaną, jak również uprawnienia lekarzy weterynarii oraz procedury administracyjne w zakresie decyzji na prowadzenie działalności nadzorowanej.</u>
          <u xml:id="u-373.25" who="#JózefKubica">Wymagania weterynaryjne dla prowadzenia działalności nadzorowanej w zakresie zbierania, transportowania, przechowywania, przetrzymywania oraz wykorzystywania lub usuwania ubocznych produktów zwierzęcych określa Rozporządzenie 1774/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.</u>
          <u xml:id="u-373.26" who="#JózefKubica">Art. 5 projektu ustawy precyzuje procedury wydawania decyzji przez powiatowego lekarza weterynarii w zakresie spełniania wymagań weterynaryjnych określonych dla prowadzenia danego rodzaju działalności.</u>
          <u xml:id="u-373.27" who="#JózefKubica">Powiatowy lekarz weterynarii, wydając decyzję na prowadzenie działalności nadzorowanej, stwierdza spełnienie wymagań weterynaryjnych w odniesieniu do poszczególnych obiektów budowlanych lub miejsc, w których ma być prowadzona działalność nadzorowana, lub osób wykonujących określone czynności w ramach tej działalności, jeżeli takie stwierdzenie jest wymagalne.</u>
          <u xml:id="u-373.28" who="#JózefKubica">W przypadku stwierdzenia naruszenia wymagań weterynaryjnych w zależności od zagrożenia powiatowy lekarz weterynarii wydaje decyzję:</u>
          <u xml:id="u-373.29" who="#JózefKubica">1. nakazującą usunięcie uchybień w określonym terminie;</u>
          <u xml:id="u-373.30" who="#JózefKubica">2. nakazującą wstrzymanie działalności do czasu usunięcia uchybień;</u>
          <u xml:id="u-373.31" who="#JózefKubica">3. zakazującą umieszczenia na rynku lub handlu określonymi zwierzętami będącymi przedmiotem działalności albo zakazującej produkcji, umieszczania na rynku lub handlu określonymi produktami wytwarzanymi przy prowadzeniu tej działalności.</u>
          <u xml:id="u-373.32" who="#JózefKubica">Art. 10 ust. 1 określa, że minister właściwy ds. rolnictwa określi wymagania weterynaryjne dla prowadzenia poszczególnych rodzajów działalności nadzorowanej.</u>
          <u xml:id="u-373.33" who="#JózefKubica">Rozdział 3 ustawy określa wymagania weterynaryjne dla przewozu zwierząt, niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego i ubocznych produktów zwierzęcych, jak również procedurę wydawania pozwolenia na przewóz na terytorium Rzeczypospolitej Polski. Szczegółowe wymagania weterynaryjne przy przewozie zgodnie z zapisami art. 19 określi minister właściwy ds. rolnictwa. Projekt ustawy w zakresie zwalczania chorób zakaźnych zwierząt wzoruje się na rozwiązaniach obecnie obowiązującej ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, hodowli zwierząt rzeźnych i mięsa oraz Inspekcji Weterynaryjnej.</u>
          <u xml:id="u-373.34" who="#JózefKubica">Proponowane zmiany mają na celu umożliwienie podejmowania przez organy Inspekcji Weterynaryjnej szybkich i skutecznych działań mających na celu likwidację choroby zakaźnej zwierząt. Ustawa określa kompetencje o charakterze ogólnym dla poszczególnych organów Inspekcji Weterynaryjnej i ministra właściwego ds. rolnictwa do wydania rozporządzenia, w którym określi choroby zakaźne zwierząt podlegające obowiązkowi zwalczania.</u>
          <u xml:id="u-373.35" who="#JózefKubica">Rozdział 9 projektu ustawy reguluje kwestie związane ze stosowaniem niektórych substancji o działaniu hormonalnym, tyerostatycznym i beta- agonistycznym. Uregulowanie prawne w tym zakresie ma podstawowe znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa żywności pochodzenia zwierzęcego. Zdefiniowanie działania leczniczego, działania zootechnicznego pozwala na dokładne określenie warunków, w jakich te substancje mogą być stosowane.</u>
          <u xml:id="u-373.36" who="#JózefKubica">Panie Marszałku! Przedstawiony projekt ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt jest jedną i ostatnią z pakietu pięciu ustaw, które z dniem akcesji zastąpią obecnie obowiązującą ustawę weterynaryjną dostosowującą nasze prawo do prawa unijnego w tym zakresie, jak również umożliwi stosowanie rozporządzeń wprost, stąd Klub Parlamentarny Unii Pracy opowiada się za uchwaleniem ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#JanuszWojciechowski">Nie zostały zgłoszone żadne poprawki.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#JanuszWojciechowski">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy na następnym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#JanuszWojciechowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 36. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (druk nr 2500).</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Marka Sadowskiego w celu przedstawienia projektu ustawy z prośbą, żeby pan minister zaczął od razu od wytłumaczenia się, dlaczego to kolejna nowelizacja kodeksu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#MarekSadowski">Widziałem, że pan marszałek to powie.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#MarekSadowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanując zmęczenie Wysokiej Izby, pana marszałka, które już jest zauważalne, chciałbym bardzo krótko przedstawić projekt ustawy. Zacznę od tego, do czego wezwał mnie pan marszałek.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#MarekSadowski">W rządowym planie działań prowzrostowych w latach 2003–2004 „Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca” postawiono ministrowi sprawiedliwości zadanie, żeby usprawnić postępowanie związane z wydawaniem nakazów zapłaty, tak aby były one wydawane znacznie szybciej, niż jest to w chwili obecnej, gdy wydają je sędziowie jednocześnie rozpoznający merytorycznie, w drodze zwykłego, pełnego procesu, sprawy gospodarczej i inne sprawy cywilne. Poszukiwanie rozwiązań doprowadziło nas do wykrycia konstytucyjnie poprawnej możliwości przekazania tego zadania wyższym urzędnikom sądowym, jakimi są w polskim systemie referendarze sądowi. Spowodowało to, że w złożonej wcześniej poważnej, dużej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego to rozwiązanie się nie zmieściło.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#MarekSadowski">Rozwiązanie, które proponujemy, wymaga również zmiany ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych przez rozszerzenie usytuowania ustrojowego referendarzy także na sądy okręgowe i wyraźne wskazanie zakresu ich kompetencji z tzw. ochrony prawnej. Chodzi o zrealizowanie dwóch celów jednocześnie. Jednym jest odciążenie sędziów od tego, aby zza biurka, bo tak wygląda postępowanie upominawcze, wydawali nakazy zapłaty, których wydanie nie polega na rozpoznawaniu konfliktu prawnego, tylko jest to pewnego rodzaju jurysdykcyjna propozycja wobec osoby pozwanej. Chodzi więc z jednej strony o uwolnienie sędziów od tej pracy, pozostawiając im ewentualną kontrolę, gdy nakaz zapłaty zostanie w drodze sprzeciwu zakwestionowany przez pozwanego, a z drugiej strony, właśnie przez organizację pracy referendarzy sądowych, którzy pracują, kierując się nieco innymi regułami niż sędziowie, o stworzenie po prostu systemu niejako - powiem tak przed Wysoką Izbą, dobrze, że telewizyjne kamery tego nie transmitują - taśmowej pracy sądów w tych sprawach, z wykorzystaniem możliwie nowoczesnych technik pracy, takich jak informatyczne wytwarzanie nakazu na podstawie pozwu w postępowaniu upominawczym.</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#MarekSadowski">Jednocześnie projektodawcom tego projektu zależało bardzo na tym, żeby nie narazić się na zarzut wątpliwości natury konstytucyjnej. Dogłębna analiza, opinie, jakie w łonie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego zostały przygotowane, ekspertyzy wewnętrzne ministerstwa prowadzą do wniosku, że postępowanie upominawcze, choć jest postępowaniem sądowym jurysdykcyjnym, nie jest w istocie rzeczy postępowaniem należącym do obszaru sprawowania wymiaru sprawiedliwości na etapie do wydania nakazu. Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości następuje wtedy, jeśli nakaz zapłaty nie zostanie przyjęty przez pozwanego, zakwestionowany w najprostszej formie, mianowicie w formie sprzeciwu - wtedy sprawa przechodzi do fazy rozpoznania zwykłego, z rozprawą, z roztrząsaniem dowodów, z badaniem wiarygodności dowodów itd. Do etapu wydania nakazu zapłaty jest to badanie tylko treści samego pozwu i konfrontacja, czy z treści pozwu wynika zasadność roszczenia. A więc z tego, co przytoczono w pozwie, można, abstrahując od wiarygodności dowodów i twierdzeń tam podanych, uznać, że roszczenie zasługuje na uwzględnienie. Również przy negatywnej ocenie nie zamyka się drogi do rozpoznania sprawy, bo niewydanie nakazu przez referendarza sądowego będzie powodowało kierowanie sprawy do rozpoznania w zwykłym trybie, a więc w postępowaniu... nie do żadnego z postępowań uproszczonych, a przynajmniej, jeśli nawet do uproszczonego, to tylko takiego, które wymaga rozpoznania sprawy na rozprawie i przez sąd w składzie sędziego.</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#MarekSadowski">Te przesłanki pozwoliły wnieść do Wysokiej Izby projekt, który jest dziś rozpatrywany i co do którego, mam nadzieję, Wysoka Izba się przychyli i przychyli się również Senat, ponieważ on stanowi poszukiwanie nowoczesnych rozwiązań w wymiarze sprawiedliwości i sądownictwie, które przyspieszają sprawy bardzo ważne dla obrotu gospodarczego, dla codziennego życia, opierające się na ogół na niesprzecznych twierdzeniach stron w postępowaniu o zapłatę - po prostu o zapłatę. Jest to także postulat wielokrotnie zgłaszany przez komisje sejmowe, zwłaszcza przez Komisję Gospodarki, ale także komisję sprawiedliwości. Oderwanie tego projektu od dużej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego miało także na celu tę okoliczność, iżby ten projekt nie musiał czekać na rozpatrywanie, bardzo drobiazgowe, wielkiej nowelizacji, która siłą rzeczy niezwykle absorbuje komisje sejmowe i absorbuje ekspertów, wymaga wnikliwego analizowania szeregu przepisów, z różnych dziedzin procedury.</u>
          <u xml:id="u-375.6" who="#MarekSadowski">Przedstawiłem co innego niż mam napisane, przedstawiłem zgodnie z postulatem pana marszałka kwestie zasadnicze i podstawowe. Dziękuję bardzo i proszę Wysoką Izbę o przychylność dla przedłożonego projektu.</u>
          <u xml:id="u-375.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#JanuszWojciechowski">5-minutowe oświadczenia w imieniu klubów i kół zostały przewidziane w tym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#JanuszWojciechowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Młynarczyka, który wystąpi w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#JerzyMłynarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Klub SLD upoważnił mnie do ustosunkowania się do tej noweli. Przyznam, że targają mną uczucia ambiwalentne, bowiem rzeczywiście prawnik ma zawsze wątpliwości, jeśli zmienia się stosunkowo często ustawę o randze kodeksu. Mam też takie uczucia także z tego powodu, że mówienie o godz. 22 o problematyce procedury cywilnej jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#JerzyMłynarczyk"> Niemniej jednak zabiorę państwu 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#JerzyMłynarczyk">Sytuacja jest jasna, mamy postępowanie upominawcze, w wyniku którego wydaje się nakaz zapłaty, a w którym oczywiście nie bada się faktycznej podstawy rozstrzygnięcia, co najwyżej przeszkody z art. 499 K.p.c. Projektodawcy tej noweli zadali sobie w istocie bardzo proste pytanie: Czy w niespornych sytuacjach taki nakaz musi wydawać sędzia, czy nie może tego zrobić na przykład referendarz sądowy? Pytanie jest bardzo proste i w tej noweli znaleziono na nie odpowiedź. Tak, oczywiście referendarz sądowy. Jeśli ktoś, kogo nakaz dotyczy, będzie niezadowolony, nowela przewiduje normalne działanie, a więc rozpoznanie sprawy przez sąd. Wniesienie sprzeciwu przecież nie tylko pozbawia mocy cały nakaz, ale też kieruje sprawę do normalnego rozpoznania sądowego. Celem tej potrzebnej noweli - ona przecież poprawi z całą pewnością funkcjonowanie naszych sądów, na które to funkcjonowanie często utyskujemy - jest zatem, po pierwsze, szybsze wydawanie nakazów zapłaty, a po drugie, to niemniej ważny czynnik, odciążenie sędziów od spraw, które nie budzą wątpliwości, a zajmują im czas.</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#JerzyMłynarczyk">Chciałbym oświadczyć, że Klub Parlamentarny SLD poprze w całości przedłożenie rządowe w tym zakresie. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-377.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Cezarego Grabarczyka o wystąpienie w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#CezaryGrabarczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Poselskiego Platformy Obywatelskiej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, projektu zawartego w druku nr 2500. Podobnie jak mój przedmówca, wybitny znawca prawa, który dzielił się z nami swoją refleksją o tym ambiwalentnym stosunku do częstych zmian prawa - a pan prof. Młynarczyk mógł to powiedzieć, ponieważ ma szczególny tytuł, on bowiem kierował pracami podkomisji, która wypracowała całą dużą, kompleksową nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego - ja także mam te wątpliwości, jednakże mam ich mniej, jeśli chodzi o zasadność nowelizacji, która została dzisiaj Wysokiej Izbie przedstawiona.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#CezaryGrabarczyk">Jeden z dzienników w tym tygodniu zamieścił artykuł, w którym zawarł sugestię potrzeby przyjścia z odsieczą sądom. I ta nowelizacja ma w istocie taki cel - trzeba pomóc sądom uporać się z ogromną liczbą niezałatwionych spraw. I pomysł, który proponuje rząd w tym projekcie, aby w postępowaniu upominawczym nakazy mogli wydawać referendarze sądowi, wydaje się, zasługuje na poparcie. Oczywiście mogły się rodzić wątpliwości natury konstytucyjnej, te, o których wspominał pan minister, ale sądzę, że w tym zakresie Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach zwróci się o ekspertyzy do konstytucjonalistów i ta wątpliwość zostanie rozstrzygnięta na korzyść zaproponowanego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#CezaryGrabarczyk">Projekt zawiera nie tylko przepisy dotyczące procedury i roli, jaką referendarze mieliby w ramach postępowania upominawczego odgrywać, ale także przepisy ustrojowe. W Prawie o ustroju sądów powszechnych odpowiednio proponuje się dostosowanie tych przepisów do poszerzonego zapisu działania referendarzy. Warto także odnotować, iż wielu referendarzy posiada bardzo wysokie kwalifikacje, bo w gruncie rzeczy są to młodzi ludzie, którzy ukończyli aplikację sędziowską, a po prostu z powodu braku etatów nie zostali asesorami. Tak że to rozwiązanie będzie miało ten pożyteczny skutek, że pozwoli tym dobrze wykształconym prawnikom utrzymać się w kursie pracy prawie sędziego, bo będą wykonywali czynności polegające na wydawaniu nakazów zapłaty.</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#CezaryGrabarczyk">Z tego względu Klub Poselski Platformy Obywatelskiej opowiada się za skierowaniem projektu do dalszych prac w Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-379.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Szymona Giżyńskiego o wystąpienie w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#SzymonGiżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość pragnę przedstawić pokrótce nasze stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#SzymonGiżyński">Kwestia sprawnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości jest jedną z najważniejszych i najwyraziściej artykułowanych potrzeb społecznych, a poprawa wizerunku sądownictwa jednym z warunków korzystniejszego postrzegania państwa przez obywateli. Mam nadzieję, że dzielimy to przekonanie z całą Wysoką Izbą.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#SzymonGiżyński">Istotą postępowania upominawczego jest umożliwienie wierzycielowi szybkiego uzyskania tytułu wykonawczego i otwarcie mu drogi do zaspokojenia swoich roszczeń w drodze egzekucji komorniczej. Na etapie uzyskiwania nakazu w postępowaniu upominawczym nie bada się okoliczności stanowiących faktyczną podstawę rozstrzygnięcia. Dopiero sprzeciw strony pozwanej przenosi postępowanie na etap postępowania spornego ze wszystkimi tego konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#SzymonGiżyński">Tak więc sprawność i szybkość działania sądu jest jednym z podstawowych elementów postępowania upominawczego, a w szczególności, co trzeba podkreślić, dotyczy to spraw gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-381.4" who="#SzymonGiżyński">Celem proponowanych zmian w kodeksie jest umożliwienie szybszego wydawania nakazów zapłaty w postępowaniu upominawczym i jednocześnie odciążenie sędziów od rozpoznawania tych spraw. Realizowane jest to poprzez przekazanie referendarzom sądowym wstępnej oceny żądania, wyrażonej nakazem zapłaty. Jeżeli strona, przeciwko której taki nakaz wydano, nie akceptuje go, wówczas poprzez wniesienie sprzeciwu spowoduje, że sprawa będzie rozpoznawana przez sąd. Tym samym zapewnia się zachowanie wszelkich gwarancji procesowych i dostateczną ochronę praw podmiotowych pozwanego.</u>
          <u xml:id="u-381.5" who="#SzymonGiżyński">Projektowane regulacje nie wpływają na kształt instytucji procesowej, jaką jest postępowanie upominawcze. W związku z tym, że czynności związane z wydaniem nakazu zapłaty byłyby dokonywane przez referendarzy, być może słuszne byłoby również przekazanie ich kompetencji do uchylania nakazu zapłaty w przypadkach, o których mowa w Kodeksie postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-381.6" who="#SzymonGiżyński">Usprawnieniu postępowania służby również zmiana w art. 782 kodeksu, zgodnie z którą nadanie klauzuli wykonalności nakazom zapłaty następuje z urzędu. Rozwiązanie takie miałoby dotyczyć zarówno postępowania upominawczego, jak i nakazowego.</u>
          <u xml:id="u-381.7" who="#SzymonGiżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ze względu na to, iż projekt procedowany obecnie nie jest obciążony, a zwłaszcza zawarta w nim intencja, według naszego rozpoznania, żadnym piętnem kontrowersyjności, to przesądza o naszym poparciu dla tego projektu w celu skierowania go na drogę dalszych prac do komisji. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-381.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Ryszarda Stanibułę o wystąpienie w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawić stanowisko dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, druk nr 2500.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#RyszardStanibuła">Uważamy, że projekt zmierzający do wprowadzenia rozwiązań umożliwiających szybsze wydawanie nakazów zapłaty w postępowaniu upominawczym, a także odciążenia sędziów zajmujących się dotychczas tymi sprawami jest bardzo oczekiwany zarówno przez obywateli, jak też przez wielu przedsiębiorców małych i średnich.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#RyszardStanibuła">Pragnę podkreślić, że przekazanie referendarzom wstępnej oceny żądania jest ze wszech miar również słuszne. Prawidłowe jest także założenie, iż w razie gdy jedna ze stron nie wyrazi zgody na rozstrzygnięcie dokonane przez referendarza, czyli nie zaakceptuje oceny, sprawa będzie rozpatrywana przez sąd z zachowaniem pełnej procedury i gwarancji procesowych. Naszym zdaniem to także jest rozwiązanie pozytywne. Zarówno powyższa regulacja, jak i regulacja odnosząca się do nadania klauzuli wykonalności mogą w znacznym stopniu przyczynić się do skutecznego egzekwowania należności od dłużnika.</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ propozycje zawarte w ustawie usprawnią funkcjonowanie sądów powszechnych, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosować za przyjęciem tego projektu ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-383.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę panią posłankę Wandę Łyżwińską o wystąpienie w imieniu klubu Samoobrony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WandaŁyżwińska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przedstawić stanowisko odnośnie do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#WandaŁyżwińska">Proponowane zmiany są w zasadzie kolejnym krokiem w kierunku wdrażania postulatu uproszczenia i przyspieszenia procedury cywilnej w celu stworzenia warunków do zapewnienia skutecznej ochrony prawnej wierzyciela.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#WandaŁyżwińska">Poprzednie zmiany Kodeksu postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o komornikach sądowych i egzekucji bardzo zmieniły procesowe oblicze dochodzenia należności w trybie postępowania nakazowego, jednakże te proponowane w projekcie idą dalej. Czy się sprawdzą? To może pokazać tylko praktyczne ich wykorzystanie w procedurze sądowej.</u>
          <u xml:id="u-385.3" who="#WandaŁyżwińska">Nowelizacja spowoduje, iż w postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty będzie mógł wydawać także referendarz sądowy. Taką prawną możliwość zapewnia art. 2 § 1a projektu ustawy, stanowiąc, iż: „W wypadkach wskazanych w ustawie czynności w postępowaniu cywilnym mogą wykonywać działający w sądach referendarze sądowi. W zakazie czynności im powierzonych referendarze sądowi posiadają kompetencje sądu”. Powyższe oznacza, iż referendarze sądowi zostaną wyposażeni w kompetencje sądu w przypadkach wskazanych w ustawie, co ograniczy ich kompetencje tylko do przypadków wskazanych w ustawie, w naszym przypadku do wydawania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.</u>
          <u xml:id="u-385.4" who="#WandaŁyżwińska">Praktyczną konsekwencją tych zmian może być bardziej efektywne korzystanie z pomocy sądów powszechnych przez wierzycieli podczas dochodzenia należności w trybie postępowania nakazowego, gdy okaże się, że ich sprawy będą załatwiane sprawnie i szybko, co ma szczególne znaczenie w dużych ośrodkach miejskich.</u>
          <u xml:id="u-385.5" who="#WandaŁyżwińska">Jednakże jeszcze nie tak dawno na nakaz zapłaty w Warszawie trzeba było czekać nawet 2 lata. Teraz jest trochę lepiej, ale jeszcze daleko do doskonałości.</u>
          <u xml:id="u-385.6" who="#WandaŁyżwińska">Przedłużające się postępowanie nakazowe, które ze swej natury ma chronić wierzyciela i ułatwi dochodzenie należności, nie może nigdy spełniać swojej roli, bowiem nakaz zapłaty wydany z dużym opóźnieniem, często pozbawia wierzyciela możliwości egzekwowania należności. Przedsiębiorcy żalą się, że otrzymywanie nakazu zapłaty w dłuższej perspektywie czasowej pozwala dłużnikowi wyzbyć się majątku i uniemożliwić egzekucję.</u>
          <u xml:id="u-385.7" who="#WandaŁyżwińska">Wydaje się, iż omawiane zmiany umożliwią bardziej efektywne odciążenie sędziów, którzy prowadzą sprawy o większym wymiarze faktyczno-merytorycznym, poprzez dopuszczenie referendarzy sądowych do wydawania nakazów zapłaty z zakresu postępowania upominawczego.</u>
          <u xml:id="u-385.8" who="#WandaŁyżwińska">Powyższe natomiast może wpłynąć pozytywnie na sądowe orzecznictwo w innym zakresie, bowiem odciążenie sędziów pozwoli im więcej czasu poświęcić na sprawy o większym wymiarze faktyczno-merytorycznym.</u>
          <u xml:id="u-385.9" who="#WandaŁyżwińska">Z punktu widzenia przedsiębiorcy pozytywnie należy ocenić zmiany w art. 782 Kodeksu postępowania cywilnego poprzez dodanie § 2 o treści, iż: „Nakazowi zapłaty sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu niezwłocznie po jego uprawomocnieniu się”. Powyższe umożliwi również szybsze dochodzenie należności przez wierzyciela, albowiem postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności też niekiedy potrafi zająć sporo czasu, w szczególności jeśli chodzi o dochodzenie należności w okręgu innego sądu niż właściwy dla siedziby wierzyciela. Przyjęcie trybu, według którego nadanie nakazowi zapłaty klauzuli wykonalności nastąpi z urzędu, na pewno nie tylko przyspieszy dochodzenie należności przez wierzycieli, ale i je ułatwi, albowiem w pewnym sensie zautomatyzuje cały proces dochodzenia należności.</u>
          <u xml:id="u-385.10" who="#WandaŁyżwińska">Najistotniejsze jest to, iż omawiane zmiany, choć niewielkie, przyczynią się do kształtowania w społeczeństwie świadomości, iż zaczynamy żyć w państwie prawa, które przyjaźnie odnosi się do aktywności gospodarczej, wręcz jej pomagając. Natomiast organy sądowe mogą być postrzegane tylko jako podmioty zbliżające obywatela do inicjowania wszelkich przejawów aktywności gospodarczej, co w ostateczności może mieć nawet wpływ, choćby niewielki, na rozwój gospodarczy kraju.</u>
          <u xml:id="u-385.11" who="#WandaŁyżwińska">Klub Parlamentarny Samoobrona RP popiera projekt ustawy i jest za skierowaniem go do dalszych prac w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-385.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Szymon Giżyński chce jeszcze zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#SzymonGiżyński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam krótkie pytanie do pana. Podkreślałem tu, podobnie jak pozostali państwo posłowie, wątek pragmatyczny noweli, bardzo istotny, przesądzający także o naszym poparciu dla tego projektu. Natomiast chciałbym zapytać o pewien kontekst logistyczny, czyli o to, jak sądy są przygotowane do tej operacji, upraszczającej ich funkcjonowanie. Jaka to jest liczba spodziewanych pracowników referendarzy w skali kraju? Czy państwo przewidują jakiś specjalny tryb przygotowania, szkolenia? Bardzo proszę o bardzo krótkie scharakteryzowanie tego wątku przygotowawczego. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#MarekSadowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#MarekSadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Udało się w tegorocznym budżecie zarezerwować dla sądownictwa powszechnego 400 etatów, które będą przeznaczone wyłącznie na zatrudnienie referendarzy sądowych. Jeśli chodzi o zaplecze logistyczne, mamy przygotowanych referendarzy po aplikacji referendarskiej, są to osoby po aplikacji referendarskiej z poprzednich lat, kiedy była prowadzona aplikacja, a nie wszyscy mogli być zatrudnieni, oraz mamy znakomitą liczbę, przekraczającą liczbę uzyskanych etatów referendarskich, egzaminowanych aplikantów sądowych, którzy dotychczas nie znaleźli pracy, a którzy mogą również być powołani na stanowisko referendarza.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#MarekSadowski">Prawo o ustroju sądów powszechnych przewiduje, że referendarzem sądowym może być prawnik, który ukończył aplikację referendarską szczególną, przygotowującą raczej z zakresu rejestrów sądowych i ksiąg wieczystych, oraz aplikację sądową, także aplikację radcowską, adwokacką. A więc jest szerokie spektrum prawników, którzy ukończyli aplikację i zdali egzaminy, oczekują na pracę. Z pewnością ani jeden etat referendarski nie zostanie nieobsadzony.</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#MarekSadowski">Oczywiście liczba 400 etatów referendarskich będzie rozdzielona częściowo na inne działy, w których referendarze mogą wykonywać pracę, ale znaczna ich część zostanie skierowana do pracy w wydziałach cywilnych i gospodarczych, najpierw w sądach rejonowych, bo tam jest największa liczba pozwów nadających się do postępowania upominawczego, a następnie także do sądów okręgowych, gdyż w sądach rejonowych referendarze ci nabiorą doświadczenia praktycznego.</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#MarekSadowski">Nie wymaga to, jak się wydaje, długiego okresu. Na pewno nie w ciągu jednego roku możliwe będzie przejęcie spraw upominawczych przez referendarzy, ale może już w bieżącym roku znaczna część tych spraw trafi do rąk referendarskich. Jesteśmy do tego przygotowani. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-389.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#MichałFiglus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Federacyjnego Klubu Parlamentarnego dotyczące rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#MichałFiglus">Federacyjny Klub Parlamentarny pragnie zauważyć, że przestawiony projekt rządowy kompleksowo i wyczerpująco reguluje bardzo istotne zagadnienie związane z trzecią władzą. Przedstawiona nowelizacja ma przede wszystkim na celu usprawnienie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz unowocześnienie i dopasowanie do współczesnych realiów rynkowych omawianych instytucji. Celem bezpośrednim omawianego projektu jest odciążenie sędziów od wydawania nakazów zapłaty w postępowaniu upominawczym i przekazanie władzy w tym zakresie referendarzom sądowym. Podczas wydawania nakazów zapłaty sąd nie rozpatruje sprawy merytorycznie, a jego ważność jest uzależniona od braku wniesienia sprzeciwu przez pozwanego. Przekazanie wydawania nakazów zapłaty referendarzom nie wiąże się z przekazaniem władzy do orzekania, a jedynie czynność ta będzie wykonywana w zastępstwie sądu.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#MichałFiglus">Należy pamiętać, iż referendarze sądowi są urzędnikami sądowymi z wykształceniem prawniczym, którzy, aby wykonywać zawód, musieli ukończyć aplikację referendarską. Oczywiste więc jest, iż referendarze mają odpowiedni zasób wiedzy merytorycznej i praktycznej, aby we właściwy sposób wykonywać powierzone im zadania. Przesunięcie kompetencji spowoduje jednocześnie konieczność zmiany w ustawie Prawo u ustroju sądów powszechnych, co pozwoli stworzyć podstawę prawną do wykonywania czynności z zakresu ochrony prawnej także w sądach okręgowych. Pozostałe zmiany w omawianym projekcie są głównie wynikiem przyjęcia poprawki w art. 2 § 1a Kodeksu postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#MichałFiglus">Bardzo daleko idąca jest poprawka wprowadzająca odstępstwo od bezwzględnej zasady wnioskowego charakteru nadania klauzuli wykonalności. Z pewnością usankcjonowanie tej nowelizacji w tym zakresie spowoduje przyspieszenie przewodu sądowego i całego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#MichałFiglus">Klauzula wykonalności nadawana z urzędu w wypadkach wskazanych w ustawie powodowałaby również konieczność właściwego uregulowania opłaty kancelaryjnej za wydanie takiego aktu opatrzonego klauzulą oraz niezbędne zmiany w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych. Odciążenie sędziów może spowodować, iż konstytucyjne prawo obywatelskie do rozstrzygnięcia sprawy w rozsądnym terminie będzie w końcu respektowane.</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#MichałFiglus">Federacyjny Klub Parlamentarny, biorąc pod uwagę wiele pozytywnych rozwiązań zaproponowanych w przedstawionym rządowym projekcie ustawy, będzie głosował za przyjęciem omawianej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#JózefKubica">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Unii Pracy upoważnił mnie do zabrania głosu w sprawie rządowej nowelizacji ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (druk nr 2500).</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#JózefKubica">Głównym założeniem nowelizacji jest odciążenie sędziów od wydawania nakazów zapłaty w postępowaniu upominawczym poprzez przekazanie ich kompetencji w tym postępowaniu referendarzom sądowym. Wiadome jest, iż w postępowaniu upominawczym sędziowie nie badają okoliczności stanowiących podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, a zatem ich czynności mogą z powodzeniem przejąć referendarze sądowi, których czynności będą polegać tylko i wyłącznie na wydaniu nakazu zapłaty. Takie rozwiązanie nie stanowi wyłączenia sądowego wymiaru sprawiedliwości i prawa do sądu, albowiem w razie wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego przez referendarza nakaz ten utraci moc, a sprawa podlegać będzie rozpoznaniu przez sąd. Nie ma zatem potrzeby wprowadzania odrębnego środka zaskarżenia, w przypadku gdy nakaz zapłaty jest wydany przez referendarza sądowego. Środek zaskarżenia nakazu wydanego w postępowaniu upominawczym w postaci sprzeciwu zapewnia dostateczną gwarancję należytej ochrony praw podmiotowych pozwanego, a dodatkową gwarancją jest to, że klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu przez referendarza zawsze nadaje sąd.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#JózefKubica">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnioskodawca w art. 782 proponuje odstępstwo od dotychczas bezwzględnej zasady, że nadanie klauzuli wykonalności następuje tylko na wniosek. W ocenie wnioskodawcy pożądane jest, aby w celu przyspieszenia postępowania nadanie klauzuli wykonalności następowało z urzędu, bez wniosku wierzyciela, a proponowane rozwiązanie dotyczyłoby nakazów zapłaty wydawanych w postępowaniu upominawczym i nakazowym.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#JózefKubica">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wnioskodawca proponuje też zmianę w art. 2 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, podyktowaną tym, że wydanie nakazów zapłaty w postępowaniu upominawczym należy zarówno do właściwości sądów rejonowych, jak i sądów okręgowych. Zmiana stwarza zatem podstawę prawną dla wykonywania przez referendarza czynności z zakresu ochrony prawnej także w sądach okręgowych.</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#JózefKubica">Zatrudnienie referendarzy także w sądach okręgowych stało się przyczyną usunięcia z art. 151 § 10 i art. 153 § 3 dotychczasowego sformułowania przewidującego zatrudnienie referendarzy wyłącznie w sądach rejonowych.</u>
          <u xml:id="u-392.5" who="#JózefKubica">Przepisy przejściowe, zawarte w art. 3 projektu, przewidują możliwość wydania nakazu zapłaty przez referendarza sądowego w sprawie wytoczonej przed wejściem w życie ustawy, o ile w tej dacie nakaz nie został jeszcze wydany przez sąd. Przepis ten ułatwi likwidację ewentualnych zaległości zaistniałych w postępowaniach upominawczych. Nie przewiduje się jednak nadawania z urzędu klauzuli wykonalności nakazom wydanym przed wejściem w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-392.6" who="#JózefKubica">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Unii Pracy jest za proponowaną nowelizacją Kodeksu karnego i wnosi o przesłanie projektu ustawy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#JanuszWojciechowski">Marszałek Sejmu, na podstawie art. 90 ust. 1 w związku z art. 87 ust. 2 regulaminu Sejmu, kieruje rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, zawarty w druku nr 2500, do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#JanuszWojciechowski">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 69. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-393.3" who="#JanuszWojciechowski">W celu wygłoszenia oświadczenia zgłosiła się pani posłanka Zofia Krasicka-Domka.</u>
          <u xml:id="u-393.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo panią poseł o przedstawienie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#ZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu 22 lutego br. odbyła się wielka uroczystość w Chochołowie w 158. rocznicę powstania zwanego chochołowskim. W roku 1846, 22 lutego, w sobotę, górale podhalańscy z parafii chochołowskiej, m.in. z Dzianisza, Cichego, Witowa, w liczbie 300, uzbrojeni w kosy, poderwani przez proboszcza Józefa Kmitowicza i organistę Jana Kantego Andrusikiewicza, przy poparciu poronińskiego proboszcza Michała Głowackiego, wyruszyli przeciw austriackiemu zaborcy.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#ZofiaKrasickaDomka">Jak opisuje Kazimierz Przerwa-Tetmajer, ruszyli gnani umiłowaniem niepodległości i ślebody, z nadzieją, że za nimi ruszą inni, cała Polska może... Ceniony poeta Augustyn Suski oddaje ducha „poruseństwa chochołowskiego” w wierszu „Orły z Chochołowa”: Widziało się, ze mocno gory na ręcach uniesom, ze z gór dolecom do morza i Polskom się stanom.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#ZofiaKrasickaDomka">Nierówne były siły podhalańskich górali w porównaniu do austriackich. W następnym dniu żandarmi zgarnęli wielu uczestników „poruseństwa chochołowskiego” i powiedli do więziennych lochów, z których wielu nie wróciło nigdy. W więzieniu zmarł także ks. Michał Głowacki.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#ZofiaKrasickaDomka">Wśród górali podhalańskich pamięć o patriotycznym zrywie trwa. Dzieci śpiewają: nutko sabałowo sławę chochołowską głoś po świecie.</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#ZofiaKrasickaDomka">Tegoroczne obchody rocznicowe, których głównym organizatorem był wójt Józef Babicz, nałożyły się na stulecie ruchu regionalnego, który zapoczątkował Władysław Orkan, oraz na 85-lecie Związku Podhalan. Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą, koncelebrowaną przez księdza proboszcza chochołowskiego Władysława Kosa oraz poronińskiego proboszcza ks. Franciszka Juchasa, z liturgią w gwarze.</u>
          <u xml:id="u-394.5" who="#ZofiaKrasickaDomka">Złożyliśmy wieńce pod pięknym pomnikiem przed kościołem. Na posiady góralskie udaliśmy się do regionalnej sali, gdzie powitał nas duży napis złożony ze słów Władysława Orkana: Tradycja jest twoją dumą.</u>
          <u xml:id="u-394.6" who="#ZofiaKrasickaDomka">I dumny jest ten podhalański lud, miłujący tradycję, śpiew, gwarę, stroje, zwyki oraz historię i pamięć o bohaterach narodowych. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#JanuszWojciechowski">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#JanuszWojciechowski">Informacja o wpływie interpelacji i zapytań oraz odpowiedzi na nie znajduje się w doręczonym państwu posłom druku nr 2512.</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#JanuszWojciechowski">Na tym kończymy 69. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#JanuszWojciechowski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#JanuszWojciechowski">Porządek dzienny 70. posiedzenia Sejmu, zaplanowanego na dni 10, 11 i 12 marca, został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-395.6" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-395.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-395.8" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 22 min 22)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>