text_structure.xml
16.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#">Dnia 5 kwietnia 1968 r. Komisja Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, obradująca pod przewodnictwem posła Stanisława Cieślaka (ZSL), rozpatrzyła stan pracy nad planami regionalnymi w powiązaniu z niektórymi problemami koordynacji terenowej.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#">W posiedzeniu udział wzięli:</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#">- przedstawiciele sejmowej Komisji Budownictwa i Gospodarki Komunalnej;</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#">- przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów z przewodniczącym - Stefanem Jędrychowskim i zastępcą Przewodniczącego - Zbigniewem Januszko, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli i Urzędu Rady Ministrów.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#">Posłowie otrzymali przed posiedzeniem obszerne materiały o stanie prac nad planem przestrzennego zagospodarowania kraju i planami regionalnymi oraz o głównych problemach gospodarki przestrzennej i koordynacji inwestycji.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">(Na sali posiedzeń wywieszone były bogate plansze i wyłożone plany rozwoju niektórych regionów)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Informację o stanie prac nad planami regionalnymi w powiązaniu z niektórymi problemami koordynacji terenowej przedstawił zastępca Przewodniczącego Komisji Planowania przy Badzie Ministrów - Zbigniew Januszko (Streszczenie informacji podajemy na kartkach z numeracją rzymską).</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W dyskusji udział wzięli posłowie: Jan Dąb-Kocioł (ZSL), Tadeusz Jańczyk (PZPR), Michalina Tatarkówna-Majkowska (PZPR), Konstanty Łubieński (bezp. „Znak”), Stanisław Hasiak (PZPR), Zdzisław Siedlewski (SD), Halina Skibniewska (bezp. - przedst. Komisji Budownictwa i Gospodarki Komunalnej), Igor Łopatyński (PZPR), Wiktor Obolewicz (PZPR), Eugeniusz Witek (ZSL), Bolesław Bednarek (PZPR), Ewa Trojanowska (bezp.), Stanisław Cieślak (ZSL).</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W dyskusji podkreślano, że przedstawiony Komisji materiał jest bogaty i interesujący, że zarysowuje wizje zagospodarowania przestrzennego kraju i rozwoju jego regionów. Podkreślono duży wkład Komisji Planowania przy Radzie Ministrów i wojewódzkich pracowni planów regionalnych w opracowanie tego materiału.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W związku z tym, iż Komisji przedstawiony został materiał syntetyczny, posłowie skierowali pod adresem Komisji Planowania szereg pytań dotyczących rozwoju poszczególnych regionów.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Główne problemy poruszane w dyskusji to: zagadnienie stopnia aglomeracji ośrodków miejskich, aktywizacja regionów słabiej rozwiniętych, wykorzystanie zasobów surowcowych, powiązanie z planami regionalnymi planów technicznej rekonstrukcji branż, korelacja rozbudowy wsi z planami przestrzennymi regionów, tworzenie wsi rozwojowych itd.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Z uznaniem podkreślano coraz ściślejszą więź pomiędzy planowaniem gospodarczym i planowaniem przestrzennym.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wskazywano, że plany regionalne w większym niż dotychczas stopniu powinny stanowić podstawę dla podejmowania decyzji gospodarczych, przede wszystkim inwestycyjnych. Przy podejmowaniu decyzji gospodarczych dotyczących poszczególnych regionów powinny być brane pod uwagę nie tylko względy ekonomiczne, lecz również społeczne.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Prawidłowa, kompleksowa realizacja planów regionalnych uwarunkowana jest - zdaniem posłów - umocnieniem koordynacyjnej roli rad narodowych, zwłaszcza stopnia powiatowego. Istnieje potrzeba, aby w toku realizacji planów rozwijane były w należytym stopniu urządzenia socjalne i kulturalne.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Wskazywano również na potrzeb szerszego prezentowania planów regionalnych ludności. Zdaniem Komisji projekty planów powinny być przedmiotem szerokiej konfrontacji z opinią publiczną, w szczególności z zainteresowanymi środowiskami.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Odpowiedzi na pytania posłów i dodatkowych wyjaśnień udzielili! zastępca. Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Zbigniew Januszko i Przewodniczący Komisji Planowania - Stefan Jędrychowski.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">STAN PRAC NAD PLANAMI REGIONALNYMI W POWIĄZANIU Z NIEKTÓRYMI PROBLEMAMI KOORDYNACJI TERENOWEJ</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Streszczenie informacji złożonej przez zastępcę Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Zbigniewa Januszko na posiedzeniu Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów w dniu 5 kwietnia 1968 r.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Planowanie regionalne ma u nas początki w okresie międzywojennym. Pierwszy plan regionalny dla Tatr powstał w 1921 r., opracowany przez prof. J. Chmielewskiego. W okresie międzywojennym opracowano także plany regionalne dla regionu warszawskiego, Gdyni, Centralnego i Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Nie były przeznaczone do realizacji.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W 1946 r. wydany został dekret o planowaniu przestrzennym. Opracowano wówczas pierwsze szkicowe projekty planów regionalnych. Wadą planowania przestrzennego w tym okresie było oderwanie się od możliwości wykonawczych. Od roku 1950 planowanie przestrzenne połączone jest z planowaniem gospodarczym. Intensywne prace nad planem perspektywicznym podjęte zostały po roku 1956. Stworzyły one prawidłową podstawę dla planowania regionalnego i możliwości pełnej integracji planowania przestrzennego z planowaniem gospodarczym.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">We wszystkich województwach istnieją obecnie pracownie planów regionalnych, nad którymi nadzór sprawuje Pracownia Przestrzennego Zagospodarowania Kraju przy Komisji Planowania. Do najważniejszych zadań planowania przestrzennego należy obecnie m.in.:</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">- opracowanie planu zagospodarowania kraju do 1985 r. w ścisłym powiązaniu z planem perspektywicznym;</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">- opracowanie ogólnych planów regionalnych dla wszystkich województw i planów szczegółowych dla wybranych, intensywnie rozwijanych regionów rolniczych i nowych okręgów przemysłowych;</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">- optymalizacja rozmieszczenia branż i gałęzi gospodarki narodowej oraz całego przemysłu;</u>
<u xml:id="u-2.18" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">- tworzenie ośrodków przemysłowych, opartych o wspólny system uzbrojenia.</u>
<u xml:id="u-2.19" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Pierwsza wersja planu przestrzennego zagospodarowania kraju i projekty ogólnych planów regionalnych będą gotowe w I kw. 1969 r., tak aby mogły one stanowić podstawę do sporządzenia planu 5-letniego 1971–1975.</u>
<u xml:id="u-2.20" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Opracowywanie planów regionalnych i planu przestrzennego zagospodarowania kraju opiera się o ścisłą współpracę z nauką. Projekty oceniane są przez Rady Naukowe przy PWRN i Radę Naukowo-Techniczną planowania przestrzennego przy Przewodniczącym Komisji Planowania. Do działalności tej włączyły się również czynnie Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju i Komitet Zagospodarowania Regionów Przemysłowych PAN, instytuty naukowe i regionalne towarzystwa naukowe. Specjaliści planowania przestrzennego kształceni są na specjalnym studium podyplomowym SGPiS. W działalności tej uaktywniły się także Polskie Towarzystwo Ekonomiczne i Towarzystwo Urbanistów Polskich.</u>
<u xml:id="u-2.21" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Jesteśmy jedynym krajem socjalistycznym, który zdecydował się na pełną decentralizację biur planowania regionalnego. Ta polityka przyczyniła się do aktywizacji terenowych środowisk naukowych. Prace nad planami regionalnymi dały aktywowi politycznemu i gospodarczemu pełne rozeznanie możliwości regionu i perspektyw jego rozwoju.</u>
<u xml:id="u-2.22" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Słabymi stronami planowania regionalnego są obecnie powolne tempo zatwierdzania planów, słabe powiązanie resortów z tymi pracami nierównomierne w czasie opracowanie planów regionalnych i planu krajowego. Brak także jeszcze opracowanych metod kompleksowego rachunku optymalnego rozmieszczenia gałęzi przemysłu, budowy miast itp. Istnieją także trudności w prawidłowym etapowaniu rozwoju regionów: tendencja do osiągnięcia maksymalnego rozwoju w najkrótszym okresie, bez uwzględniania aktualnych możliwości.</u>
<u xml:id="u-2.23" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Główne zajady przestrzennego zagospodarowania kraju regionów są następujące:</u>
<u xml:id="u-2.24" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">1) podstawową siłą motoryczną rozwoju gospodarczego będzie rozwój nauki i badań naukowych. Drogą stopniowego udoskonalania systemu bodźców ekonomicznych, planowania i zarządzania gospodarką, wyzwolony zostanie silny popyt na nowe wynalazki i innowacje techniczne, które będą pobudzały efektywny rozwój badań naukowych;</u>
<u xml:id="u-2.25" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">2) rozmieszczenie nowych środków produkcji i usług powinno prowadzić do wzrostu stopy życiowej ludności przy stopniowym wyrównywaniu istniejących dysproporcji w tym zakresie;</u>
<u xml:id="u-2.26" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">3) rozwijana będzie specjalizacja gospodarcza poszczególnych obszarów w oparciu o właściwości społeczne, ekonomiczne i przyrodnicze;</u>
<u xml:id="u-2.27" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">4) nowe zakłady przemysłowe koncentrowane będą na terenach o najlepszych warunkach do lokalizacji przemysłu;</u>
<u xml:id="u-2.28" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">5) wzrost stopy życiowej będzie wymagał zapewnienia odpowiednich warunków zamieszkania, rozwoju urządzeń komunalnych w miastach, zaopatrzenia wsi w wodę, zabezpieczenia terenów wypoczynkowych itp.</u>
<u xml:id="u-2.29" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">6) zwrócona będzie szczególna uwaga na rozwój rolnictwa, tak aby dysponowało ono nadwyżkami produkcji wielu artykułów;</u>
<u xml:id="u-2.30" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">7) szybki rozwój szkolnictwa i oświaty będzie powodował stały wzrost popytu na usługi kulturalno-rozrywkowe. Istnieje w związku z tym potrzeba uformowania kilkudziesięciu ośrodków kulturalnych w kraju, odległych o godzinę jazdy od sąsiednich wsi i miast;</u>
<u xml:id="u-2.31" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">8) szybki wzrost motoryzacji (1 samochód na 4–5 rodzin w 1985 r.) wymaga rozwoju usług turystyczno-wypoczynkowych;</u>
<u xml:id="u-2.32" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">9) jednym z ważniejszych zadań gospodarczych powinna być poprawa stanu gospodarki wodnej.</u>
<u xml:id="u-2.33" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Koordynacja terenowa.</u>
<u xml:id="u-2.34" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Na konieczność wzmocnienia koordynacji terenowej zwróciło uwagę VIII Plenum KC PZPR w 1961 r., ustalające, że w planowaniu kierunkową tendencją jest umożliwienie radom narodowym zwiększenia analizy i krytyki całości planów gospodarki zarządzanej centralnie na ich terenie. Rozwinięciem uchwały VIII Plenum były uchwały IV Zjazdu Partii. W lipcu 1963 r. ustawa o radach narodowych została znowelizowana w myśl przedstawionych założeń. W latach 1961–1965 ukazało się ponad 30 aktów normatywnych regulujących uprawnienia i obowiązki rad narodowych w zakresie terenowej koordynacji inwestycji, wykorzystania wolnych mocy produkcyjnych, kooperacji przemysłowej, działalności usługowej, koordynacji terenowo-branżowej w inwestycjach wspólnych. Rozszerzone zostały uprawnienia rad narodowych w opiniowaniu podstawowych wskaźników planów gospodarczych przedsiębiorstw i zjednoczeń, analiz gospodarczych, lokalizacji inwestycji, bilansów zatrudnienia oraz dochodów i wydatków ludności. Rady narodowe zaczęły zajmować się koordynacją całości gospodarki na swoim terenie.</u>
<u xml:id="u-2.35" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">Jednym z podstawowych zagadnień koordynacji terenowej są sprawy inwestycji towarzyszących, współzależnych i wspólnych. Rady narodowe były wciągnięte do zamierzeń towarzyszących budowie wielkich inwestycji przemysłowych: Nowej Huty, ROW, Zagłębia Miedziowego, petrochemii płockiej, fabryk azotowych w Puławach i Włocławku, Zagłębia Energetycznego w Koninie, Zagłębiu Siarkowego w Tarnobrzegu itp. Rady narodowe opracowywały programy budownictwa mieszkaniowego, urządzeń komunalnych, zaopatrzenia przemysłu w wodę, urządzeń usługowych i socjalno-kulturalnych. Uczestniczyły one aktywnie przy ustaleniu programu inwestycji współzależnych (szczególnie w komunikacji i w przemyśle) i powiązań kooperacyjnych. Przy radach narodowych działają wojewódzkie komisje rozdziału robót, których zadaniem jest bilansowanie inwestycji z mocą przerobową przedsiębiorstw budowlanych. Rady narodowe wychodziły z inicjatywą wspólnej budowy dzielnic przemysłowo-składowych, urządzeń gospodarki cieplnej, inwestycji wodno-ściekowych itp.</u>
<u xml:id="u-2.36" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W latach 1968–1969 inwestycji wspólnych jest ponad 750 o łącznej wartości kosztorysowej 16,5 mld zł.</u>
<u xml:id="u-2.37" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W ostatnich latach wybitnie wzrosła rola rad narodowych w koordynacji zatrudnienia. Po raz pierwszy opracowano bilanse siły roboczej w układzie powiatowym. Jeszcze bardziej szczegółowe prace podejmowano dla lepszego rozeznania dojazdu do pracy, zwłaszcza do dużych okręgów przemysłowych. Nową działalnością były prace Komisji deglomeracyjnych zmierzające do ograniczania przyrostu zatrudnienia w Warszawie, Krakowie, GOP, Bielsku Białej, Trójmieście, Wrocławiu i Poznaniu. W wielu województwach - szczególnie Kielce, Katowice, Wrocław, Gdańsk, Bydgoszcz podejmowano prace nad uporządkowaniem powiązań kooperacyjnych przemysłu kluczowego z zakładami przemysłu terenowego. Prace te oparte były m.in. na badaniu wolnych mocy produkcyjnych powierzchni produkcyjnych i zmianowości.</u>
<u xml:id="u-2.38" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJózefKulesza">W koordynacji terenowej przejawia się jeszcze tendencja do wydawania decyzji administracyjnych zamiast uzgodnień. Również wydziały branżowe rad narodowych nie są dostatecznie włączone do działalności koordynacyjnej. Natrafia się jeszcze na opory przedsiębiorstw kluczowych i instytucji centralnych w przyjmowaniu i realizacji decyzji koordynacyjnych rad narodowych.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>