text_structure.xml 43 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#">Jak już podaliśmy w biuletynie wczorajszym (por. BPS)222/IV kad./, w dniu 20 września br. odbyło się posiedzenie Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów z udziałem prezydiów innych komisji oraz sprawozdawców poszczególnych części projektu planu 5-letniego.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#">Komisja wysłuchała referatu Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Stefana Jędrychowskiego - o głównych założeniach, kierunkach i proporcjach 5-letniego Planu Rozwoju Gospodarki Narodowej na lata 1966-1970.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#">Stosownie do zapowiedzi - podajemy na kartkach z numeracją rzymską skrót referatu.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#">O GŁÓWNYCH ZŁOŻENIACH, KIERUNKACH I PROPORCJACH 5-LETNIEGO PLANU ROZWOJU GOSPODARKI NARODOWEJ NA LATA 1966 - 1970</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#">Informacja złożona przez Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów - Stefana Jędrychowskiego na posiedzeniu Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów w dniu 20 września 1966 r. (skrót) Przedłożony pod obrady Wysokiego Sejmu projekt 5-letniego planu rozwoju gospodarki narodowej na lata 1966-1970 stanowi ostateczny rezultat długotrwałych i rozległych prac mających na celu ustalenie możliwie optymalnego tempa i najracjonalniejszych kierunków rozwoju gospodarczego kraju.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#">Podstawę tych prac stanowiły wytyczne rozwoju gospodarczego Polski w latach 1966-1970, uchwalone w czerwcu 1964 roku przez IV Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#">Konieczność przezwyciężenia zarysowujących się w latach 1966-1970 trudności, określenia najwłaściwszego w aktualnej sytuacji tempa rozwoju, wykrycia istniejących rezerw, ustalenia racjonalnego podziału na poszczególne cele ograniczonych z natury rzeczy zasobów materiałowych i ludzkich oraz uwzględnienia międzynarodowego podziału pracy, wynikającego z zawieranych z krajami należącymi do RWPG wieloletnich umów gospodarczych, wymagało szerszego niż zazwyczaj frontu prac nad projektem planu i dłuższego niż początkowo przewidywano okresu czasu. Tym też tłumaczy się późniejsze przedłożenie Wysokiemu Sejmowi ostatecznego projektu uchwały o planie 5-letnim na lata 1966-1970. Zapoczątkowane na przełomie lat 1963-1964 prace nad bieżącym planem 5-letnim oparte były o znacznie większą niż to miało miejsce przy ubiegłych planach wieloletnich ilość materiałów analitycznych, naukowych i planisty samych oraz oparte były o liczne uwagi, wnioski i postulaty zgłoszone przez załogi pracownicze i inne zespoły, zarówno w toku ogólnonarodowej dyskusji na temat wytycznych do planu, jak i w czasie kampanii wyborczej do Sejmu i rad narodowych oraz w trakcie opracowywania planów alternatywnych.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#">Spośród prowadzonych przez organy planowania prac, które zostały wykorzystane przy sporządzaniu projektu planu 5-letniego, należy wspomnieć w szczególności o terenowych bilansach siły roboczej o trzykrotnej weryfikacji wyceny resortowych programów inwestycyjnych, o wykorzystaniu w miarę możliwości pierwszych wyników prac prowadzonych przy sporządzaniu programów rekonstrukcji branż i gałęzi gospodarki narodowej oraz regionów, jak również w zakresie generalnych założeń inwestycji, i wyników prac komisji i zespołów deglomeracyjnych, mających na celu ograniczenie zatrudnienia w okręgach deficytowych w siłę roboczą.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#">Istotne znaczenie dla realności projektu planu ma fakt położenia w etapie budowy planu dużego nacisku na zrównoważenie potrzeb importowych z możliwościami i programami rozszerzenia eksportu, uwzględniającymi specyficzne warunki poszczególnych rynków. Obecny projekt planu 5-letniego -- w przeciwieństwie do planu poprzedniego - opiera się na zawartych już umowach z krajami socjalistycznymi, co pozwala na duży stopień pewności i jasności przynajmniej na tym decydującym odcinku naszego handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#">W dziedzinie problematyki kształtowania się spożycia pogłębiono, wraz z instytutami naukowymi, metody badań, co pozwoliło na ustalenie kierunków wzrostu spożycia lepiej niż dotychczas dostosowanych do przewidywanych potrzeb społeczeństwa oraz możliwości gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#">W trakcie prac nad projektem planu przygotowano i rozpatrywano kilka wariantów rozwoju gospodarczego kraju i wzrostu stopy życiowej ludności, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości różnorodnego ukształtowania rozmiarów i kierunków inwestycji, zatrudnienia i produkcji rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#">Specyficznym wariantem planu były alternatywne plany 5-letnie zakładów przemysłowych i województw, które były konfrontowane z projektami planów nadesłanych przez resorty i prezydia WRN i które umożliwiły uwzględnienie w ostatecznym projekcie planu szeregu cennych wniosków, dotyczących zwłaszcza zwiększenia produkcji przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#">Jest oczywiste, że ostateczny projekt musi zawierać w zasadzie jedną wersję ze względu na potrzebę przekazania wykonawcom planu konkretnych i jednoznacznych zadań, do realizacji; niemniej jednak obecny projekt planu wieloletniego - tam, gdzie jest to możliwe, unika nadmiernej drobiazgowości i sztywności.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#">Przytoczone dotychczas okoliczności i metody budowy projektu planu na lata 1966-1970 pozwalają na stwierdzenie, że plan ten jest lepiej skoordynowany wewnętrznie niż minione plany wieloletnie i że powinien zapewnić równomierny wzrost potencjału ekonomicznego kraju w oparciu o możliwie efektywne i racjonalne metody gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#">Podstawowym zadaniem planu na lata 1966-1970 jest dalszy, wszechstronny rozwój sił wytwórczych kraju przy jednoczesnym unowocześnieniu struktury ekonomicznej Polski oraz zapewnieniu zatrudnienia dla całego przyrostu siły roboczej i uzyskaniu dalszego wzrostu stopy życiowej ludności.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#">Realizacja tego zadania będzie oznaczać kontynuowanie dotychczasowej zasadniczej linii rozwojowej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, polegające na zmianie struktury gospodarczej kraju w kierunku przeobrażania polski w nowoczesne i uprzemysłowione państwo, a tym samym stopniowego zmniejszania dystansu dzielącego nas jeszcze od bardziej rozwiniętych krajów świata.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#">Przejawi się to w szczególności w rosnącym udziale przemysłu w tworzeniu dochodu narodowego, w rozszerzaniu i wzbogacaniu jednostronnej ongiś bazy paliwowo-surowcowej, w szybkim wzroście produkcji przemysłu maszynowego i chemicznego, w wydatnym zwiększeniu roli maszyn i urządzeń w eksporcie oraz w unowocześnianiu i ulepszeniu struktury spożycia.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#">Tendencje te znajdują swe odzwierciedlenie w założonym na lata 1966-1970 stosunkowo szybkim tempie wzrostu dochodu narodowego, wysokim udziale inwestycji produkcyjnych oraz w szeregu zmian w proporcjach i strukturze poszczególnych gałęzi gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#">W oparciu o przyjęte w projekcie planu założenia dotyczące wzrostu produkcji i usług materialnych, przewiduje się, że dochód narodowy wytworzony wzrośnie w 1970 r. w porównaniu z wykonaniem planu na 1965 r. o ok. 34 proc., co daje średnioroczne tempo wzrostu w wysokości ok. 6,0 proc. Oznacza to utrzymanie dotychczasowego tempa wzrostu. Podkreślić jednak należy, że istnieją możliwości uzyskania większego przyrostu dochodu narodowego niż zakładany w projekcie planu. Wynika to z nieco odmiennej konstrukcji obecnego planu, zawierającego większą niż dawniej ilość rezerw oraz zakładającego w szeregu przypadków ostrożna tempo wzrostu. Dotyczy to zwłaszcza rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#">Dochód narodowy do podziału wzrośnie w r. 1970 o ok. 32 proc. w porównaniu z 1965 r., to znaczy o 5,8 proc. średniorocznie, a więc również w tempie zbliżonym do tempa wzrostu osiągniętego w ubiegłym pięcioleciu.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#">Zakłada się, że w latach 1966-1970 skumulowana część dochodu narodowego wzrośnie o ponad 34 proc., co oznacza nieznaczny wzrost udziału funduszu akumulacji w dochodzie narodowym - z 25,3 proc. w 1965 r. do 25,6 proc. w 1970 r.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#">W ramach wzrostu nakładów na akumulację wzrost inwestycji netto wyniesie około 45 proc., co odpowiada średniorocznemu wzrostowi o 7,8 proc. Obciążenie dochodu narodowego inwestycjami netto wzrośnie z 17,1 proc. w 1965 r. do 18,7 proc. w 1970 r. Podstawowe założenia dotyczące podziału dochodu narodowego przewidują, że ogólny fundusz spożycia wzrośnie w r. 1970 w stosunku do r. 1965 o około 27 proc., a w przeliczeniu na 1 mieszkańca o około 20 proc.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#">Wzrost podstawowej części funduszu spożycia, a mianowicie spożycia z dochodów osobistych ludności ma wynieść około 25 proc. a w przeliczeniu na jednego mieszkańca ok. 18 proc.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#">Podstawowym czynnikiem wzrostu dochodu narodowego jest dalszy rozwój przemysłu uspołecznionego wyrażający się we wzroście globalnej produkcji przemysłowej o 43,6 proc. Jednocześnie produkcja czysta przemysłu uspołecznionego wzrośnie o ok. 30 proc., zaś udział przemysłu w tworzeniu dochodu narodowego zwiększy się z 49 proc. w 1965 r. do 54,5 proc. w 1970 r. Zadania, jakie stawiamy przemysłowi, to - po pierwsze - dalsze unowocześnienie produkcji, po drugie - wydatne poprawienie jakości wytwarzanych produktów i, po trzecie - zmniejszenie trudności związanych z niedoborem surowców i materiałów.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#">Charakterystyczną cechą rozwoju przemysłu w latach 1966-1970 powinien być szybszy rozwój produkcji bardziej uszlachetnionej, o niższej materiałochłonności i wyższym stopniu przetworzenia. Przemysł powinien uruchomić produkcję wielu nowych wyrobów charakteryzujących się nowoczesną konstrukcją, odpowiadającą standardom światowym, z jednoczesnym wycofywaniem z produkcji wyrobów o przestarzałej konstrukcji. Wprowadzać się będzie do procesów produkcyjnych nowoczesne metody technologiczne.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#">W celu stworzenia podstaw szybkiego postępu technicznego zarówno w przemyśle, jak i w pozostałych działach gospodarki narodowej, założony został w projekcie planu szybki rozwój zaplecza naukowo-technicznego gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">W celu przyśpieszenia tempa unowocześnienia produkcji wykorzystywane będą także doświadczenia krajów socjalistycznych w ramach umów o współpracy naukowo-technicznej oraz także - doświadczenia krajów kapitalistycznych o wysoko rozwiniętym przemyśle - drogą zakupu licencji.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#">Unowocześnienie konstrukcji wyrobów oraz procesów produkcyjnych w przemyśle stanowi podstawowy czynnik zrealizowania następnego zadania postawionego przed przemysłem, a mianowicie poprawy jakości wytwarzanych produktów dla potrzeb zaopatrzeniowych, inwestycyjnych i rynkowych, jak również - i to nie w ostatnim rzędzie - przeznaczonych na eksport, W tym celu przewiduje się również dalsze usprawnienie i zaostrzenia kontroli jakości zarówno produktów finalnych, jak i materiałów oraz półproduktów.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#">Zmniejszenie trudności materiałowych i surowcowych powinno być osiągnięte w latach 1966-1970 z jednej strony przez odpowiedni wzrost produkcji surowcowych gałęzi przemysłu, a z drugiej - przez oszczędne gospodarowanie materiałami.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#">Wyraźnym przejawem przemian jakościowych, które nastąpią w produkcji przemysłowej jest założona na lata 1966-1970 zmiana struktury przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#">Przy wzroście produkcji globalnej przemysłu ogółem o 43,6 proc. najszybciej ma wzrosnąć produkcja przemysłu chemicznego (prawie o 80 proc.) oraz przemysłu maszynowego i metalowego (o ponad 62 proc.). Wolniejszym tempem wzrostu charakteryzuje się wzrost produkcji przemysłu paliw (o 32 proc.), przemysłu spożywczego (o prawie 21 proc.), włókienniczego (o prawie 35 proc.) oraz skórzano-obuwniczego (o prawie 33 proc.). W rezultacie wzrośnie wyraźnie w całości globalnej produkcji przemysłowej udział przemysłu chemicznego i gumowego (z 9,5 proc., w 1965 r. do 11,7 proc. w 1970 r.) oraz maszynowego i metalowego (z 25,6 proc. do 28,9 proc.) przy jednoczesnym zmniejszeniu udziału niektórych innych gałęzi przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#">W dalszym ciągu Przewodniczący Komisji Planowania omówił podstawowe założenia rozwoju poszczególnych gałęzi przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#">Na zrealizowanie założonego programu rozwoju produkcji przemysłowej jak i zapewnienie dalszego wzrostu produkcji po r. 1970 przewidziano nakłady inwestycyjne na lata 1966-1970 w łącznej kwocie około 344 mld zł., co oznacza wzrost o ok. 38 proc. w stosunku do nakładów poniesionych w latach 1961-1965.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#">Istotnym elementem oceny planu na lata 1966-1970 jest odpowiedź na pytanie, w jakim miejscu postawi nas wykonanie tego planu wśród rozwiniętych gospodarczo krajów Europy, jakim zmianom ulegnie potencjał ekonomiczny Polski w stosunku do innych krajów.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#">Jak wiadomo, doniosłym rezultatem dotychczasowego rozwoju gospodarczego Polski było stałe zmniejszanie rozpiętości pomiędzy naszym krajem a wyżej uprzemysłowionymi krajami zachodniej Europy, które na skutek różnych przyczyn wyprzedziły nas znacznie w procesie uprzemysłowienia.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#">Można to zilustrować na przykładzie okresu minionego 5-lecia. Jeżeli przyjąć za podstawę szacunku wartość produkcji czystej w takich 4 krajach zachodniej Europy jak NRF, Anglia, Francja i Włochy, można szacować, że w 1960 r. produkcja na 1 mieszkańca Polski stanowiła w przybliżeniu około 63 proc. odpowiedniej produkcji na 1 mieszkańca wymienionych wyżej 4 krajów. Jeżeli w taki sam sposób porównać odpowiednie dane dla 1965 r. - to stosunek ten zwiększył się do około 70 proc., przyjmując produkcję na 1 mieszkańca tych 4 krajów za 100 proc.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#">Jeżeli z kolei porównać nałożenia naszego planu w 1970 r. z obecną produkcją wyżej wymienionych krajów, to jest z ich produkcją z 1965 r. - to odpowiedni stosunek przy uwzględnieniu wzrostu liczby ludności naszego kraju wyniesie około 96 proc. obecnej produkcji na 1 mieszkańca tych krajów.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#">Zdajemy sobie oczywiście sprawę z tego, że i te kraje nie będą stały w miejscu. Opracowywane w tych krajach prognozy przewidują w latach 1966-1970 wprawdzie znacznie wolniejsze niż w Polsce - ale również dalsze zwiększanie produkcji przemysłowej (tych krajów) w tempie średnio 3-4 proc. rocznie. Inną sprawą jest, czy przewidywania te okażą się realne. Prasa zachodnia już obecnie, po upływie pierwszego roku realizacji tych programów i prognoz, pesymistycznie na ogół ocenia perspektywy ich wykonania, zwłaszcza w niektórych krajach, np. w Anglii.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#">Niemniej, przyjmując za podstawę założenia tych, jak wspomniano wyżej, najbardziej optymistycznych przewidywań, w 1970 r. produkcja przemysłowa na 1 mieszkańca Polski wyniesie co najmniej 81 proc. poziomu tych 4 krajów, mających za sobą 100 - 150 lat intensywnego uprzemysłowienia.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#">Oznaczać to będzie, że w ciągu 10 lat 1960-1970 produkcja na jednego mieszkańca Polski wzrośnie z 57 proc. do 78 proc. produkcji przypadającej na jednego mieszkańca Anglii, z 45 proc. do 67 proc. produkcji na jednego mieszkańca NRF, z 68 proc. do 87 proc. produkcji na jednego mieszkańca Francji oraz ze 100 proc. do 105 proc. produkcji na jednego mieszkańca Włoch. Jak daleko odeszliśmy dziś od sytuacji z 1937 r., kiedy produkcję na jednego mieszkańca Polski stanowiła ok. 18 proc. ówczesnej produkcji przemysłowej na jednego mieszkańca Anglii, ok. 16 proc. ówczesnej produkcji na jednego mieszkańca na obecnym obszarze NRF, ok. 29 proc. ówczesnej produkcji na jednego mieszkańca Francji, ok. 54 proc. ówczesnej produkcji na jednego mieszkańca Włoch.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#">Trudno o bardziej przekonywający dowód ogromnych korzyści, jakie przyniósł ludności naszego kraju ustrój socjalistyczny i gospodarka planowa.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#">W stosunku do innych krajów socjalistycznych, które podobnie jak my rozwijają się w bardzo szybkim tempie, obserwuje się i obserwować się będzie nadal proces wyrównywania się poziomów uprzemysłowienia krajów, rozwijających się w nowych socjalistycznych stosunkach społecznych i korzystających z wszystkich zalet socjalistycznej współpracy i nowego typu stosunków międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#">W 1937 r. produkcja przemysłowa, przypadająca na jednego mieszkańca w Polsce wyniosła około 80 proc. światowej produkcji przemysłowej, przypadającej na 1 mieszkańca. Obecnie przekracza ona dwukrotnie przeciętny poziom produkcji światowej w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Wskaźniki wzrostu produkcji przemysłowej założone w projekcie obecnego planu pięcioletniego oznaczają, że produkcja przemysłowa przypadająca na 1 mieszkańca przekroczy 2,7 raza poziom światowej produkcji przemysłowej na 1 mieszkańca z roku 1965.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#">W bieżącym planie 5-letnim zamierzamy kontynuować i rozwijać zapoczątkowaną w ubiegłym 5-leciu politykę koncentrowania dużej ilości środków na cele rozwoju rolnictwa, przy jednoczesnym ostrożnym ustalaniu przypuszczalnego tempa wzrostu produkcji rolnej. Jak wykazują wyniki roku 1965 oraz wstępne informacje dotyczące kształtowania się sytuacji w rolnictwie w 1966 roku, polityka zwiększania nakładów na rozwój produkcji rolnej przynosi już pierwsze pozytywne rezultaty. I tak nastąpił poważny wzrost pogłowia zwierząt, w tym zwłaszcza bydła, a plony większości roślin osiągnęły poziom przekraczający założenia planu.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#">W celu osiągnięcia dalszej intensyfikacji rolnictwa, bezpośrednie nakłady na rolnictwo ze środków państwowych i prywatnych wyniosą w latach 1966-1970 - 143 mld zł. Oznacza to w porównaniu z latami 1961-1965 wzrost o około 66 proc. Udział nakładów na rolnictwo w ogólnych nakładach wyniesie prawie 18 proc. wobec 14 proc. w latach 1961-1965.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#">Należy podkreślić, że nie wszystkie efekty nakładów inwestycyjnych przeznaczonych na rolnictwo zostaną osiągnięte już w obecnym 5-leciu. Uzyskiwanie tych efektów rozłoży się na dłuższy okres czasu, wykraczając poza rok 1970.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#">W planie zakłada się, że produkcja globalna rolnictwa wzrośnie w 1970 r. w stosunku do średniego poziomu produkcji w latach 1964-1965 o około 15,8-17,2 proc., w tym produkcja roślinna o 15,9-18,1 proc., a produkcja zwierzęca o 14,1- 17,3 proc.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#">Dążenie do unowocześnienia i usprawnienia gospodarki narodowej, stanowiące podstawowy kierunek planu znajduje również wyraz w założeniach dotyczących rozwoju transportu. Przejawia się to m. in. w elektryfikacji ponad 1500 km linii kolejowych, co umożliwi zwiększenie udziału przewozów towarowych trakcją elektryczną z 22 proc. w 1965 r. do 56 proc. w 1970 r. oraz w dalszym zwiększeniu przewozów trakcją spalinową.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#">Modernizacja taboru morskiego realizowana przez dostawy nowych 118 statków o tonażu 883 tys. DWT, przyczyni się do dalszego odmłodzenia floty.</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#">Doniosłą rolę w naszej gospodarce odgrywa handel zagraniczny. Rozwój wielu gałęzi przemysłu polskiego opiera się prawie całkowicie na importowanych surowcach. Sprowadzamy i będziemy sprowadzać z zagranicy wiele maszyn i urządzeń, których produkcja w kraju byłaby niecelowa ze względów ekonomicznych. Potrzeby rynku wewnętrznego wymagają też importu szerokiego asortymentu artykułów konsumpcyjnych - zarówno przemysłowych, jak i rolno-spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#">Jesteśmy żywotnie zainteresowani w rozwijaniu współpracy z krajami socjalistycznymi i zwiększaniu obrotów ze wszystkimi krajami, z którymi możemy utrzymywać stosunki handlowe na zasadzie równości i wzajemnych korzyści.</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#">Projekt planu 5-letniego zakłada zwiększenie obrotów towarowych z zagranicą o co najmniej 30 proc., w tym eksportu co najmniej o 33 proc. a importu o około 28 proc.</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#">Należy podkreślić, że tego poziomu nie można traktować jako granicy powiększenia obrotów handlu zagranicznego i w związku z tym w okresie realizowania planu 5-letniego będziemy poszukiwać dalszych rezerw rozszerzenia wymiany międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#">Przewiduje się, że w latach 1965-1970 w strukturze eksportu nastąpi spadek udziału paliw i surowców z ok. 35 proc. do ok. 28 proc. oraz udziału towarów rolno-spożywczych z ok.18 proc. do ok. 11 proc. Zakłada się poważny wzrost eksportu towarów konsumpcyjnych pochodzenia przemysłowego (a zwłaszcza artykułów trwałego użytku i konfekcji).</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#">Najpoważniej jednak wzrośnie eksport maszyn i urządzeń, a ich udział w eksporcie powinien się zwiększyć z 55 proc. w 1965 r. do ok. 44 proc. w 1970 r.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#">Zrealizowanie postawionych zadań w zakresie eksportu oraz zwiększenie jego opłacalności wymaga poważnej poprawy jakości wyrobów, w związku z czym niezbędny będzie zaostrzenie dyscypliny technologicznej we wszystkich ogniwach procesu technologicznego oraz konsekwentne przeciwdziałanie odstępstwom od dokumentacji technicznej.</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#">Poważne znaczenie dla rozszerzenia eksportu oraz poprawy jego opłacalności mają wprowadzone od 1 lipca br. przepisy w sprawie nagradzania pracowników przedsiębiorstw przemysłowych i handlu zagranicznego za efektywny eksport.</u>
          <u xml:id="u-1.57" who="#">Zależy nam nie na rozszerzaniu eksportu za wszelką cenę, lecz na rozszerzaniu eksportu tych towarów i usług, które są najbardziej efektywne i opłacalne dla gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-1.58" who="#">W tym też celu Rada Ministrów zobowiązała poszczególne resorty, by w trakcie realizacji planu 5-letniego dążyły m. in. do:</u>
          <u xml:id="u-1.59" who="#">- poprawy struktury eksportu wewnątrz każdego działu towarowego i poszczególnych grup asortymentowych przez kierowanie na eksport towarów bardziej uszlachetnionych, mniej materiałochłonnych, o lepszych wskaźnikach opłacalności dewizowej;</u>
          <u xml:id="u-1.60" who="#">- dokonywania analizy planów inwestycyjnych w kierunku wydatniejszego uwzględnienia potrzeb eksportu i przeznaczenia niezbędnych środków na unowocześnienie wydziałów rozwijających produkcję eksportową i procesów wytwarzania;</u>
          <u xml:id="u-1.61" who="#">- zapewnienia pełnego zaopatrzenia produkcji eksportowej w surowce, materiały pomocnicze, opakowania i dostawy kooperacyjne;</u>
          <u xml:id="u-1.62" who="#">- kierowania się przy doborze towarów eksportowych wskaźnikami efektywności dewizowej, rozwijania eksportu towarów wykazujących wysoki wskaźnik zysku kalkulacyjnego;</u>
          <u xml:id="u-1.63" who="#">- podniesienia estetyki towarów eksportowych oraz dostosowania ich do gustów, zwyczajów i tradycji odbiorców zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-1.64" who="#">Walka o zwiększenie efektywności i opłacalności eksportu i importu nie może jednak tłumaczyć osłabienia wysiłków w kierunku ilościowego zwiększania eksportu i zapewnienia pełnego zrównoważenia obrotów płatniczych z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-1.65" who="#">Aparat handlu zagranicznego i kierowniczy aktyw przedsiębiorstw przemysłowych pracujących lub mogących pracować na eksport, muszą w swych wysiłkach połączyć dążenia do zapewnienia równowagi bilansu płatniczego, dążenie do poprawy struktury eksportu i troskę o zwiększenie opłacalności handlu zagranicznego. Do tych kierunków działania dochodzi jeszcze konieczność poprawy struktury geograficznej handlu zagranicznego, a mianowicie szczególnie intensywnego rozwijania eksportu na rynki tych krajów, w obrotach z którymi istnieje od lat strukturalny deficyt płatniczy, a które stanowią źródło zaopatrzenia w surowce mające podstawowe znaczenie dla naszej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-1.66" who="#">Podstawowa część obrotów naszego handlu zagranicznego, obejmująca ponad 60 proc. obrotów, oparta jest na umowach wieloletnich zawartych z krajami socjalistycznymi. W oparciu o te umowy pogłębiliśmy wzajemnie korzystny, międzynarodowy podział pracy, oraz zapewniliśmy wzajemną dostawę szeregu ważnych surowców i urządzeń technicznych, stanowiących mocne podstawy dla dalszego rozwoju gospodarki krajów zrzeszonych w Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-1.67" who="#">Również wzrastające dynamicznie obroty z rozwijającymi się krajami tzw. trzeciego świata mogą i powinny być kształtowane w sposób planowy, w oparciu o umowy wieloletnie, uwzględniające możliwości wzajemnie korzystnych obrotów i pomagające tym krajom określić własne perspektywy rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-1.68" who="#">Również w handlu z rozwiniętymi krajami kapitalistycznymi staramy się zawierać umowy wieloletnie, przewidujące rozwój wzajemnych obrotów oraz określające możliwie korzystne warunki handlu, a przede wszystkim usuwać sztuczne przeszkody w rozwoju handlu, jak kontyngentowanie importu z naszego kraju, nadmiernie wysokie cła i dodatkowe opłaty wyrównawcze, embargo stosowane w eksporcie niektórych towarów i urządzeń oraz inne praktyki dyskryminacyjne. Wychodzimy z założenia, że wzajemnie korzystny rozwój obrotów handlowych nie tylko sprzyja wzrostowi ekonomicznemu w zainteresowanych krajach, ale stanowi solidną bazę pokojowego współistnienia krajów o różnych ustrojach, przyczyniając się tym samym do odprężenia międzynarodowego i umocnienia pokoju.</u>
          <u xml:id="u-1.69" who="#">Założony na lata 1966-1970 rozwój gospodarki narodowej oraz potrzeba stworzenia podstaw do dalszego rozwoju po roku 1970 wymagają wysiłku inwestycyjnego. W bieżącym planie 5-letnim przeznacza się na inwestycje w gospodarce narodowej 840 mld zł, co oznacza wzrost w porównaniu do lat 1961-1965 o około 37,5 proc. oraz wzrost obciążenia dochodu narodowego inwestycjami netto z. 17,1 proc. w 1965 r. do 18,7 proc. w 1970 r.</u>
          <u xml:id="u-1.70" who="#">W ramach globalnych nakładów przeznacza się m. in. na przemysł 344 mld zł, na rolnictwo - 143 mld zł, na transport i łączność - ok. 85 mld zł, na obrót towarowy - 24 mld zł, na budownictwo mieszkaniowe i gospodarkę komunalną - 145 mld zł, na oświatę, naukę i kulturę, ochronę zdrowia, opiekę społeczną i kulturę fizyczną - 43 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-1.71" who="#">W ramach ogólnych sum nakładów inwestycyjnych stworzone zostały rezerwy inwestycyjne w skali, jakiej nie przewidziano dotychczas w żadnym z planów wieloletnich a mianowicie centralną rezerwę planu oraz rezerwy resortowe i wojewódzkie.</u>
          <u xml:id="u-1.72" who="#">Pierwszoplanowym zadaniem rezerw resortowych i wojewódzkich jest zapewnienie stabilności planu inwestycyjnego w przypadku powstania różnic między szacunkiem kosztu inwestycji zawartym w planie a rzeczywistymi kosztami. W przypadku nie wystąpienia takich różnic, rezerwy te mogą być zużyte przez resorty i prezydia rad narodowych na realizację inwestycji uznanych na celowe i potrzebne, a nie włączonych do planu z braku środków.</u>
          <u xml:id="u-1.73" who="#">Ograniczane możliwości, wynikające z proporcji podziału dochodu narodowego pomiędzy spożyciem i akumulacją oraz ograniczone możliwości wykonawcze i materiałowe, nie pozwoliły na uwzględnienie szeregu potrzeb i projektów inwestycyjnych, z których wiele można uznać za słuszne.</u>
          <u xml:id="u-1.74" who="#">W celu utrzymania się w ustalonej nieprzekraczalnej kwocie nakładów inwestycyjnych i uzyskania z niej możliwie największych efektów gospodarczych będzie się dążyć do dalszego usprawnienia planowania i realizacji inwestycji, poprzez koncentrację nakładów, skracanie cykli inwestowania, stosowanie bardziej oszczędnych rozwiązań w projektowaniu inwestycji oraz obniżenie kosztów ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-1.75" who="#">Jednym z głównych zadań planu na lata 1966-1970 jest zapewnienie pełnego i racjonalnego zatrudnienia przyrastających zasobów siły roboczej, szacowanych na około 1,5 mln osób. Polityka pełnego zatrudnienia, dająca obywatelom Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a przede wszystkim młodzieży, gwarancję realizacji ich konstytucyjnego prawa do pracy, ma jednak swoją stronę odwrotną. Wysoki poziom zatrudnienia w gospodarce narodowej przy określonym poziomie dochodu narodowego oznacza mniejsze możliwości wzrostu przeciętnych płac realnych. Jak wiadomo IV Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ustalił jako wytyczną naszej polityki zatrudnienia - zatrudnienia poza rolnictwem - całej nadwyżki sił roboczych zarówno w miastach jak i na wsi, przy zachowaniu ilości osób czynnych zawodowo w gospodarce chłopskiej w skali całego kraju na obecnym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-1.76" who="#">Przyjęcie tych założeń nie może jednak prowadzić do nieracjonalnego gospodarowania siłą roboczą, nadmiernego wzrostu załóg i niedostatecznego wzrostu wydajności pracy. Przekraczanie ustalonego w projekcie planu poziomu zatrudnienia musiałoby powodować nadmierny odpływ ludności ze wsi, zbędne i kosztowne migracje ludności, ostry deficyt rąk do pracy w ośrodkach wysokouprzemysłowionych, a z drugiej strony - nadmierny, nieuzasadniony poziomem produkcji fundusz płac i związane z tym tendencje inflacyjne na rynku.</u>
          <u xml:id="u-1.77" who="#">Wszechstronna analiza wykazuje, że zadania produkcyjne i usługowe, założone w planie na lata 1966-1970, można wykonać przy założonym w planie wzroście zatrudnienia, wynikającym z bilansu zasobów siły roboczej. Wymaga to większego niż dotychczas nacisku na pracooszczędne metody wzrostu produkcji i odpowiednich zmian w metodach i instrumentach zarządzania.</u>
          <u xml:id="u-1.78" who="#">Z drugiej zaś strony należy podkreślić, że obecny plan 5-letni ustala znacznie większy przyrost zatrudnienia od faktycznie osiągniętego w latach 1961-1965.</u>
          <u xml:id="u-1.79" who="#">Ze względu na duże znaczenie społeczne i gospodarcze prawidłowej polityki zatrudnienia przewiduje się dodatkowe opracowanie dla okresu 1966-1970 specjalnych programów uwzględniających problematykę:</u>
          <u xml:id="u-1.80" who="#">- środków zmierzających do zapewnienia racjonalnego zatrudnienia;</u>
          <u xml:id="u-1.81" who="#">- sposobów likwidowania dysproporcji terenowych w rozmieszczeniu siły roboczej i miejsc pracy;</u>
          <u xml:id="u-1.82" who="#">- zatrudnienia absolwentów szkół zawodowych, ogólnokształcących i wyższych;</u>
          <u xml:id="u-1.83" who="#">- prawidłowego zatrudnienia kobiet;</u>
          <u xml:id="u-1.84" who="#">- środków zapewniających wzrost zatrudnienia w rolnictwie na terenach ziem północnych.</u>
          <u xml:id="u-1.85" who="#">Jednocześnie należy podkreślić, że ważnym zadaniem lat 1966-1970 będzie uzyskanie większego od założonego w planie wzrostu wydajności pracy, której poziom nadal znacznie odbiega od wydajności osiąganej w krajach wysoko rozwiniętych. Konieczne będzie również ścisłe przestrzeganie dyscypliny zatrudnienia i płac, gdyż przekraczanie limitów planowych w tej dziedzinie w większości przypadków utrudnia utrzymanie równowagi gospodarczej kraju i zmusza do podejmowania niełatwych posunięć natury administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-1.86" who="#">Z problematyką inwestycyjną i zatrudnienia wiąże się ściśle temat bardziej prawidłowego rozmieszczenia sił wytwórczych na terenie kraju i co za tym idzie stopniowego wyrównywania się poziomu ekonomicznego regionów i województw. Pod tym względem dzięki lokalizacji szeregu zakładów przemysłowych na terenach dotychczas mniej uprzemysłowionych oraz dzięki przeprowadzonej polityce deglomeracji biernej, a częściowo również i czynnej ośrodków nadmiernie uprzemysłowionych, projekt planu pięcioletniego na lata 1966-1970 stanowi dalszy, znaczny krok naprzód. Oczywiście polityka lokalizacji nowych zakładów przemysłowych nie może kierować się tylko względem na wyrównywanie poziomów ekonomicznych i na bilanse siły roboczej. Poważnym elementem w decyzjach lokalizacyjnych jest poziom kosztów przyszłej produkcji, a ten w pierwszym rzędzie zależy od położenia zakładu w stosunku do źródeł surowców i rynków zbytu.</u>
          <u xml:id="u-1.87" who="#">Założenia podziału dochodu narodowego (w latach 1966-1970) zawarte w opracowaniach planu 5-letniego zapewniają dalszy wzrost spożycia.</u>
          <u xml:id="u-1.88" who="#">Globalny fundusz spożycia wzrośnie w latach 1966-1970 o 27 proc., w tym wzrost spożycia ludności z dochodów osobistych, czyli tzw. spożycia indywidualnego wyniesie 25 proc.</u>
          <u xml:id="u-1.89" who="#">Spożycie indywidualne przypadające na jednego mieszkańca podniesie się w mniejszym stopniu, ponieważ w tym samym czasie nastąpi wzrost liczby ludności naszego kraju. Według oceny demografów liczba ludności Polski w 1970 r. wyniesie 33,3 mln osób. W związku z tym spożycie indywidualne w przeliczeniu na 1 mieszkańca wzrośnie w latach 1966-1970 w granicach 18 proc.</u>
          <u xml:id="u-1.90" who="#">Natomiast przeciętne płace realne robotników i pracowników zwiększą się o około 10 proc., wobec 8 proc. uzyskanych w latach 1961-1965.</u>
          <u xml:id="u-1.91" who="#">Założony na lata 1966-1970 wzrost spożycia znajduje pełne pokrycie w założeniach planu obrotu towarowego, przewidującego, że dostawy towarów rynkowych w 1970 r. osiągną wartość około 470 mld zł. co oznacza wzrost o prawie 39 proc. w porównaniu z 1965 r.</u>
          <u xml:id="u-1.92" who="#">Zasadniczym założeniem leżącym u podstaw planu obrotu towarowego było dążenie do likwidacji, bądź radykalnego zmniejszenia najbardziej uciążliwych braków rynkowych drogą zwiększenia i dostosowania produkcji do aktualnych i dających się przewidzieć w najbliższej przyszłości potrzeb ludności. Równolegle będzie się dążyć do wyraźnego usprawnienia funkcjonowania aparatu handlu wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-1.93" who="#">W zakresie artykułów żywnościowych plan przewiduje wyraźne zwiększenie zaopatrzenia ludności w artykuły zawierające białko zwierzęce. Sprzedaż mięsa i przetworów mięsnych wzrośnie co najmniej o 26 proc., zaś ilość mięsa i przetworów przypadająca na 1 mieszkańca wyniesie - w zależności od uzyskanego poziomu produkcji - 53-55 kg wobec 49 kg w 1965 r. i 42 kg w 1960 r. Bardzo poważnie, bo o 56 proc. wzrośnie sprzedaż ryb. Dostawy mleka będą zwiększone o 17 proc., a jaj o 37 proc. Przewiduje się także wzrost sprzedaży tłuszczów roślinnych o 34 proc.</u>
          <u xml:id="u-1.94" who="#">Duże znaczenie dla ulepszenia struktury wyżywienia będzie miał przewidywany wydatny wzrost spożycia warzyw i owoców. W tym celu przewiduje się odpowiedni wzrost produkcji krajowej, m. in. poprzez rozbudowę szklarni i cieplarni, oraz zakłada się bardzo poważny wzrost importu owoców, w tym zwłaszcza cytrusowych.</u>
          <u xml:id="u-1.95" who="#">Równolegle do rozwoju produkcji przemysłu rolno-spożywczego zwiększać się będzie w sprzedaży artykułów żywnościowych udział koncentratów spożywczych, przetworów warzywnych i owocowych, soków pitnych, produktów mrożonych itp.</u>
          <u xml:id="u-1.96" who="#">Ważnym zadaniem lat 1966-1970 jest uzyskanie dalszego wzrostu sprzedaży artykułów przemysłowych. W celu zmniejszenia istniejących braków dokonano dużego wysiłku zmierzającego do lepszego niż dotychczas zaopatrzenia w wyroby przemysłu lekkiego.</u>
          <u xml:id="u-1.97" who="#">Przewiduje się dalszy pokaźny wzrost sprzedaży różnorodnych towarów rynkowych produkowanych przez przemysł chemiczny, a zwłaszcza wyrobów z tworzyw sztucznych, kosmetyków, środków piorących, artykułów chemicznych gospodarstwa domowego itp.</u>
          <u xml:id="u-1.98" who="#">Niezależnie od poprawy zaopatrzenia rynku miejskiego i. wiejskiego w artykuły konsumpcyjne, projekt planu pięcioletniego przewiduje lepsze niż dotychczas zaopatrzenie rynku wiejskiego w towary niezbędne do rozwijania produkcji rolnej. Dotyczy to zwłaszcza zaopatrzenia w materiały budowlane oraz najrozmaitsze wyroby metalowe.</u>
          <u xml:id="u-1.99" who="#">Istotnym czynnikiem wpływającym na poziom życiowy ludności są rozmiary tzw. spożycia zbiorowego, obejmującego usługi świadczone bezpośrednio dla ludności. Podstawowa część tych usług, a przede wszystkim usługi socjalno-bytowe są świadczone ludności przez państwo bezpłatnie, względnie na warunkach częściowej odpłatności.</u>
          <u xml:id="u-1.100" who="#">W bieżącym planie 5-letnim przewiduje się, że ta część dochodu narodowego, która przeznaczona jest na zaspokojenie tego rodzaju potrzeb społeczeństwa, wzrośnie o ok. 40 proc. Zakłada się, że w ramach funduszu spożycia zbiorowego najszybciej wzrośnie zużycie środków materialnych w szkolnictwie wyższym, a mianowicie o ok. 57 proc., a następnie w dziale ochrony zdrowia o 47 proc. oraz w dziale oświaty i wychowania - o 36 proc. Wzrost ten powinien nie tylko zabezpieczyć zakładany w planie wzrost rzeczowy usług socjalno-bytowych, ale również dać możliwość pewnej poprawy jakości tych usług przez zwiększenie norm na wyżywienie, leki itp.</u>
          <u xml:id="u-1.101" who="#">W latach 1966-1970 przewidujemy częściowe rozwiązanie palącej sprawy budownictwa mieszkaniowego. Przewiduje się, że w okresie bieżącego 3-lecia zapewni się nowe mieszkania dla ok. 975 tys. rodzin w mieście i na wsi, co powinno pozwolić na zmniejszenie zagęszczenia na jedną izbę w miastach i osiedlach z 1,46 osób w.1965 r. do 1,37 osób w 1970 r., a na wsi z 1,79 osób w 1965 r. do 1,70 osób w 1970 r. Rozwój budownictwa mieszkaniowego będzie opierany w coraz większym stopniu na budownictwie spółdzielczym. Zakłada się, że w formie spółdzielczej będzie realizowane w latach 1966-1970 przeciętnie około 67 proc. całości uspołecznionego budownictwa mieszkaniowego, z tym że w roku 1970 udział ten osiągnie około 78 proc.</u>
          <u xml:id="u-1.102" who="#">I wreszcie ważnym elementem poprawy stopy życiowej będzie wzrost usług przemysłowych i nieprzemysłowych. Wartość tych usług świadczonych ludności przez jednostki gospodarki uspołecznionej wzrośnie w 1970 r. o 62 proc. w porównaniu z 1965 r., a wartość usług rzemiosła indywidualnego świadczonych ludności - o 24 proc. W związku z tym przewiduje się, że liczba zatrudnionych w warsztatach rzemieślniczych wzrośnie z ok. 255 tys. w 1965 r. do 300 tys. w 1970 r.</u>
          <u xml:id="u-1.103" who="#">Przedstawiony projekt planu 5-letniego na lata 1966-1970 stanowi dalszy etap rozwoju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W okresie realizacji planu, dostosowanego do realnych możliwości gospodarczych naszego kraju, zamierzamy rozwiązać szereg problemów i trudności oraz zapewnić dalszą poprawę poziomu bytowego ludności.</u>
          <u xml:id="u-1.104" who="#">Na lata 1966-1970 przewiduje się podjęcie kroków zmierzających do podniesienia na wyższy poziom metod zarządzania i planowania. Stanowią one ważny element sprawnej realizacji zadań bieżącego planu 5-letniego.</u>
          <u xml:id="u-1.105" who="#">Główne kierunki zmian w systemie planowania i zarządzania odpowiadające potrzebom rozwoju sił wytwórczych kraju w latach 1966-1970 określiło IV Plenum KC PZPR w lipcu 1965 r.</u>
          <u xml:id="u-1.106" who="#">W oparciu o te ustalenia, wprowadzono w ostatnim okresie szereg zmian w metodach planowania i zarządzania, mających zasadnicze znaczenie dla realizacji planu 5-letniego. Do zmian tych zaliczyć należy przede wszystkim: ustalenie nowych zasad systemu finansowego przedsiębiorstw i zjednoczeń przemysłowych oraz budowlano-montażowych oraz nowych zasad programowania, projektowania, planowania i finansowania inwestycji; wprowadzenie systemu planowania wartościowego zadań w zakresie handlu zagranicznego, systemu cen fabrycznych oraz nowych mierników produkcji. Obok tych zmian istotne znaczenie miało wprowadzenie do praktyki gospodarczej zasad planowania 2-letniego, zapewniających większą ciągłość procesu planowania na poszczególnych szczeblach organizacji gospodarczej. Ustalono ponadto zasady tworzenia i rozdysponowywania rezerw, niezbędnych dla uniezależnienia przebiegu realizacji planów od zewnętrznych i wewnętrznych trudności.</u>
          <u xml:id="u-1.107" who="#">Na ukończeniu znajdują się prace nad określeniem zasad nowej organizacji zjednoczeń, zmierzającej do zwiększenia roli tych jednostek w procesach gospodarczych, a następnie nad określeniem na tym tle praw i obowiązków przedsiębiorstw. Dotyczy to również zasad planowania gospodarczego przedsiębiorstw i zjednoczeń.</u>
          <u xml:id="u-1.108" who="#">Szereg z przedstawionych zmian w metodach planowania i zarządzania znalazło już wyraz w przedłożonym projekcie planu 5-letniego na lata 1966-1970.</u>
          <u xml:id="u-1.109" who="#">Przedstawione kierunki zmian w metodach planowania i zarządzania nie wyczerpują oczywiście wszystkich istniejących możliwości. Dlatego też prowadzimy nadal w szerokim zakresie badania i eksperymenty dla doskonalenia planowania i zarządzania, zmierzające do dalszego uelastycznienia istniejącego systemu.</u>
          <u xml:id="u-1.110" who="#">Proszę w imieniu rządu o rozpatrzenie i zatwierdzenie projektu uchwały o Pięcioletnim Planie Rozwoju Gospodarki Narodowej na lata 1966-1970.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>