text_structure.xml 83.4 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PoselJacekPiechota">Otwieram posiedzenie Komisji Rozwoju Przedsiębiorczości. Oceniając dzisiejszą frekwencję można stwierdzić, że podejmujemy temat bardzo istotny zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla państwa, parlamentu i rządu. Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia przewiduje informację na temat funkcjonowania szarej strefy w polskiej gospodarce oraz sposobów jej przeciwdziałania. Komisja chciałaby w sposób szczególny zastanowić się nad tą kwestią. Czy są uwagi do porządku dziennego? Nie widzę zgłoszeń. Stwierdzam, że Komisja przyjęła porządek dzienny.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PoselJacekPiechota">Witam przedstawicieli: Ministerstwa Sprawiedliwości z sekretarz stanu panią minister Beatą Kempą, Ministerstwa Gospodarki z podsekretarzem stanu panem ministrem Marcinem Korolcem, Ministerstwa Finansów z dyrektorem Departamentu Kontroli Skarbowej panem Januszem Kobeszko. Pan minister Paweł Banaś prosił o usprawiedliwienie nieobecności na posiedzeniu. Resort finansów przedłożył obszerny materiał na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PoselJacekPiechota">Pan minister Marcin Korolec ze względu na obowiązki zwrócił się z prośbą – w uzgodnieniu z panią minister Beatą Kempą – aby mógł wystąpić jako pierwszy. Udzielam głosu panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieGospodarkiMarcinKorolec">Fakt, że przedstawiciel Ministerstwa Gospodarki zabiera jako pierwszy głos w trakcie dzisiejszego posiedzenia nie znaczy, że resort gospodarki jest tym miejscem w administracji, które w sposób kompleksowy prowadzi walkę z szarą strefą. Znacznie lepiej umocowane w tej materii są resorty sprawiedliwości i finansów. Niestety, niedługo będę musiał opuścić posiedzenie. Ministerstwo Gospodarki będzie reprezentowała pani dyrektor Wiaderny. Natomiast jeszcze w dniu dzisiejszym prześlę panu przewodniczącemu materiał informacyjny przygotowany przez Ministerstwo Gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieGospodarkiMarcinKorolec">Szacunkowa rozpiętość szarej strefy w Polsce jest duża. Według GUS wynosi 14% PKB, a według niezależnych ośrodków i Banku Światowego wynosi ok. 27% PKB. Dla porównania w Stanach Zjednoczonych, które wydają się wolne od tego zjawiska, szacuje się, iż szara strefa wynosi ok. 8% PKB.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieGospodarkiMarcinKorolec">Jednym z głównych elementów powstawania szarej strefy jest zatrudnianie osób w sposób nierejestrowany. Szacuje się, że w 2004 r. z pracy nierejestrowanej korzystało ok. 1 020 000 gospodarstw domowych, a miesięczne wydatki gospodarstw domowych związane z nierejestrowanym zatrudnianiem pracowników wynosiły ponad 360 zł. Dane z 2006 r. prawdopodobnie są znacznie korzystniejsze z uwagi na istotny spadek bezrobocia, a to są elementy niezwykle powiązane.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieGospodarkiMarcinKorolec">Do systemowych przyczyn powstawania szarej strefy zalicza się nadmierny fiskalizm, nieelastyczne przepisy prawa pracy, zróżnicowanie stawek podatkowych podatku VAT i akcyzy w odniesieniu do podobnych grup towarowych, nieprzejrzyste i niejednoznaczne przepisy dotyczące działalności gospodarczej, nielegalne zatrudnianie osób bezrobotnych lub wykonujących pracę dodatkową.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieGospodarkiMarcinKorolec">Jak wspomniałem na wstępie w dniu dzisiejszym przekażę panu przewodniczącemu materiał przygotowany przez resort gospodarki. Pani dyrektor Wiaderny odpowie na szczegółowe pytania dotyczące działalności resortu w tym zakresie. Podkreślam, że Ministerstwo Gospodarki nie jest tym miejscem w administracji, które jest najlepiej umocowane do walki z szarą strefą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselJacekPiechota">Zapewne Ministerstwo Gospodarki nie jest wiodącym w walce ze zjawiskiem szarej strefy, ale powinno być wiodącym w walce z przyczynami powstawania szarej strefy. Chodzi o takie kwestie, jak bariery, fiskalizm, prawo, swoboda działalności gospodarczej. Sądzę, że w tym przypadku szczególna rola Ministerstwa Gospodarki powinna być podkreślona.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PoselJacekPiechota">Proszę o zabranie głosu sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości panią minister Beatę Kempę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Pragnę poruszyć kilka kwestii, które co prawda zostały zawarte w materiale przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości, ale myślę, że są to ważne kwestie warte publicznego podkreślenia. Temat, którym dzisiaj zajmujemy się jest nie tylko nośny społecznie, ale również bardzo ważny dla państwa polskiego. Chcę zwrócić uwagę, że kwestia szarej strefy i wszystkich zjawisk z nią związanych jest przedmiotem szczególnych działań Ministerstwa Sprawiedliwości i osobiście ministra Zbigniewa Ziobry, o czym powiem w dalszej części wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Zjawisko szarej strefy w gospodarce oznacza ten obszar działalności gospodarczej, w którym dochody osiągane są ze źródeł nielegalnych i nieujawnionych, obszar, w którym dochody ukrywane są w całości lub w części przed właściwymi organami administracji państwowej, podatkowej czy celnej.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Szara strefa z definicji nie poddaje się precyzyjnemu ustaleniu. Jej szacunkowa rozpiętość w Polsce jest duża i wynosi od ok. 14% PKB (według GUS) do 27% PKB (według niezależnych ośrodków badawczych). Te dane wskazują, że wyniki zależą od kryteriów, jakie zastosowano przy badaniu tego zjawiska. Zatem szara strefa stanowi poważny problem, którego nie można jednoznacznie zbadać.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Szara strefa w gospodarce polskiej nie tylko zmniejsza wpływy do budżetu państwa i prowadzi do zafałszowania wszelkich wskaźników, ale przede wszystkim zagraża uczciwym przedsiębiorcom. Stanowi dla nich nieuczciwą konkurencję. Zakres zjawiska jest różny poczynając od działalności ekonomicznej gospodarstw domowych przez działalność podmiotów nierejestrowanych, działalność wykonywaną przez przedsiębiorców zarejestrowanych, ale nie zgłoszonych do opodatkowania po działalność o charakterze ewidentnie kryminalnym, jak produkcja i obrót towarami zabronionymi.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Zmiany ustrojowe, które zaszły po 1989 r., dynamiczny – i w zasadzie wciąż trwający –rozwój gospodarki rynkowej oraz przeprowadzane na szeroką skalę przekształcenia własnościowe sprzyjały – myślę, że państwo posłowie zgodzicie się z tą tezą – powstawaniu zjawisk patologicznych. Konsekwencją zmian był zwłaszcza w latach 90-tych brak dostatecznego doświadczenia organów ścigania w ujawnianiu i zwalczaniu przestępczości gospodarczej. Pojawiło się szereg nowych zjawisk nieznanych organom, które miały je zwalczać.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Potrzeba stworzenia nowego prawa karnego gospodarczego, nowego ujęcia niektórych typów przestępstw – pewne przestępstwa nie były spenalizowane – i nowego ukierunkowania polityki karnej w celu dostosowania jej do gospodarki wolnorynkowej była przyczyną uchwalenia w dniu 12 października 1994 r. ustawy o ochronie obrotu gospodarczego. Ustawa miała charakter epizodyczny, obowiązywała przez 3 lata, po czym jej przepisy, nieznacznie zmienione, wprowadzono do przyjętego 6 czerwca 1997 r. Kodeksu karnego. Rozdział XXXVI tego Kodeksu zawiera nowe rodzaje przestępstw m.in. przestępstwa na szkodę wierzycieli, oszustwa gospodarcze (ubezpieczeniowe i kapitałowe) czy przestępstwa nadużycia zaufania.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Praktyka ścigania zjawisk patologicznych występujących w gospodarce wykazała, że przestępczość gospodarcza nie ogranicza się tylko do podstawowych typów przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu, dlatego w latach dziewięćdziesiątych uchwalono wiele innych ustaw, które zawierają szczególne formy przestępstw gospodarczych. Są to np. Kodeks spółek handlowych, Kodeks karny skarbowy, ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ustawa o rachunkowości, Prawo bankowe, Prawo o obrocie papierami wartościowymi czy Prawo własności przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Zasadnicze znaczenie miało przyjęcie w dniu 16 listopada 2000 r. ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł. Ustawa ta określiła zasady i tryb zapobiegania „praniu brudnych pieniędzy”.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Proces transformacji w naszym kraju nie jest jeszcze zakończony, zatem całkowicie otwarty pozostaje katalog przestępstw gospodarczych i dynamika tej przestępczości. Jak już wspomnieliśmy szara strefa obejmuje produkcję ukrytą, nielegalną oraz transfery w ramach tej strefy. Większość form produkcji ukrytej skutkuje uchylaniem się od obowiązków podatkowych, opłacania składek ubezpieczeniowych i innych danin publicznych. Czyli działaniami sprzecznymi z prawem podatkowym, ale także dokonywanymi przy użyciu fałszowanych rachunków dowodów płatności, ksiąg podatkowych i ewidencji skarbowej. Na osiąganie większego zysku pozwala również składanie nieprawdziwych zeznań lub zatajanie informacji o dochodach. Trudniejsze do precyzyjnego ustalenia, ale w zasadzie przekładające się na wyniki finansowe podmiotów szarej strefy, są inne działania nielegalne, jak np. nieuczciwa konkurencja, łamanie prawa pracy, dumping, nierespektowanie norm technicznych, nierespektowanie przepisów sanitarnych, uchylanie się od odpowiedzialności kontraktowej. Do szarej strefy należy zaliczyć także korupcję i kradzieże, w których ma miejsce przemieszczanie dochodów bądź produktów między różnymi podmiotami. Bardzo często taki transfer wspomaga pozostałe obszary szarej strefy np. wręczanie korzyści majątkowej pracownikowi urzędu kontroli za nieujawnienie nadużyć podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Najbardziej dochodowym segmentem z szarej strefy jest przestępczość zorganizowana, która nie tylko zaspokaja zapotrzebowanie społeczeństwa na nielegalne dobra albo usługi, ale także angażuje się w działalność związaną z uchylaniem się od obowiązków płacenia podatków np. przez kontrolowane podmioty tzw. firmy przykrywki. W tym miejscu chcę zaznaczyć, że Ministerstwo Sprawiedliwości w tej kadencji wydało zdecydowaną walkę przestępczości zorganizowanej. W prokuraturze utworzono specjalne piony do spraw zwalczania przestępczości zorganizowanej. One już funkcjonują, mają określone wyniki, o których często informują media.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Statystyczny obraz przestępczości gospodarczej nie jest dokładnie znany. Przedłożyliśmy Komisji statystykę za 2005 r., żeby dać pełny obraz. Posiadamy statystykę za I półrocze 2006 r., ale uznaliśmy, że pełniejszą ilustrację może dać statystyka obejmująca rok. W 2005 r. popełniono ogółem 1.461.217 przestępstw, wśród których odnotowano 136.801 przestępstw gospodarczych, co stanowiło 9,3% ogólnej liczby przestępstw. W dyskusji możemy zastanowić się, czy to dużo, czy mało. W naszej ocenie to dużo.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">W stosunku do roku poprzedniego nastąpił spadek, zarówno łącznej liczby przestępstw, jak też przestępstw gospodarczych, przy czym ilość tych ostatnich zmalała o ok. 5,6%. Ale należy pamiętać, że nie wszystkie przestępstwa są zgłaszane. Zatem ten obraz nie do końca jest obrazem prawdziwym.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Wśród przestępstw gospodarczych najliczniejszą grupę stanowiły przestępstwa oszustwa gospodarczego (45.627), a także wszelkiego rodzaju fałszerstwa o charakterze gospodarczym (19.363), przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu (12.751) i przestępstwa przeciwko własności intelektualnej (11.508).</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Największy spadek odnotowano w kategorii przestępstw przeciwko własności intelektualnej (ok. 40%), zaś wzrost przestępczości gospodarczej stwierdzono jedynie w przypadku przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu (ok. 6,6%). Myślę, że Ministerstwo Gospodarki, a już na pewno Ministerstwo Finansów zgodzi się, że jest to znaczny spadek wpływu środków należnych do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">W odniesieniu do podziału administracyjnego kraju, wzrost przestępczości gospodarczej stwierdzono głównie w województwach kujawsko-pomorskim, warmińsko-mazurskim, dolnośląskim i w m.st. Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Warto podkreślić, że w okresie ostatnich kilku lat wzrosła wykrywalność omawianej kategorii przestępstw, a ponadto większość wdrożonych postępowań karnych dotyczących przestępstw gospodarczych zakończyła się wykryciem dalszych czynów zabronionych. I tak w 2005 r. na 88.710 prowadzanych postępowań przygotowawczych w tych sprawach wykryto dodatkowo 179.752 nowych przestępstw. Zatem były to postępowania przygotowawcze rozwojowe. Rzetelność prowadzonych postępowań umożliwiła ujawnienie kolejnych przestępstw oraz osądzenie sprawców.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Polityka karna ścigania przestępstw gospodarczych różni się od ścigania przestępstw powszechnych. Specyficzny charakter przestępstw gospodarczych, w szczególności skutki tych przestępstw powodują, że podstawowe znaczenie dla wspomnianej polityki ma kwestia naprawienia szkody, a nie wymiar kary kryminalnej. Sądzę, że jest to bardzo ważny aspekt w zwalczaniu tego rodzaju przestępczości.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Z tych względów ustawodawca wprowadził tryb ścigania omawianych przestępstw na wniosek pokrzywdzonego, jeżeli nie jest nim Skarb Państwa. Taki tryb ścigania zapewnia możliwość zawarcia ugody ze sprawcą i przez naprawienie szkody ma doprowadzić do rozwiązania konfliktu. Oznacza to, że kompensacja szkody w przypadku przestępstw gospodarczych pozwala na rezygnację ze stosowania zasady legalizmu, czyli działania organów ścigania „z urzędu”, a skuteczność ścigania tych przestępstw mierzona jest swoistym kryterium tj. naprawieniem szkody.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Warto wspomnieć, że polityka karna w zakresie przestępstw gospodarczych nawiązuje do międzynarodowych standardów wyrażonych m.in. w Europejskiej Konwencji z dnia 24 listopada 1988 r. o restytucji i kompensacji dla ofiar przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Realizując te standardy Kodeks karny z 1997 r., w ostatnich paragrafach art. 296 i art. 297– 299 wprowadził klauzulę niekaralności, gdy sprawca naprawił w całości szkodę wyrządzoną przestępstwem, zaś gdy uczynił tak w toku postępowania karnego, to zgodnie z art. 307 k.k., sąd mógł zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Przedstawione przeze mnie zasady ścigania i karania przestępstw gospodarczych nakazują poszukiwać różnych możliwości zwalczania szarej strefy, przede wszystkim środkami pozakarnymi. Zwracamy uwagę, że w naszej ocenie mogą to być takie środki, jak np. obniżenie wysokości – użyliśmy takiego pojęcia – danin publicznych. Wskazujemy jedynie nad czym ewentualnie można się zastanowić i nad czym się zastanawiamy. Nie jest to proces łatwy i jednoznaczny, ale być może trzeba się nad tym zastanowić. Dalej – uproszczenie procedur administracyjnych, czy ewentualnie abolicja podatkowa. To też nie jest łatwa kwestia. Fakt, że próbujemy rozważać pewne możliwości nie zwalnia od tego, aby być uczciwym. Każdy powinien być uczciwym.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Niezależnie od wyższej wskazanych karnoprawnych aspektów szarej strefy chciałabym zwrócić uwagę Komisji na jeden z czynników sprzyjających jej istnieniu w gospodarce, związany z nienależytym wykonywaniem – przez legalnie działających przedsiębiorców –obowiązków rejestrowych i wynikających z nich obowiązków informacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Każdy podmiot wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego powinien aktualizować dane w rejestrze oraz składać do akt rejestrowych informacje i dokumenty wymagane przepisami szczególnymi, np. ustawą o rachunkowości. W każdym przypadku stwierdzenia, iż przedsiębiorca nie dopełnił obowiązku rejestrowego, właściwy sąd rejestrowy jest władny wszcząć z urzędu postępowanie mające na celu przymuszenie podmiotu do wykonania określonej czynności, pod rygorem nałożenia kary grzywny, a nawet rozwiązania i likwidacji podmiotu.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Dane dotyczące przedsiębiorców wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego zostały Komisji przedstawione w odrębnej informacji przesłanej na ręce pana przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Na powstanie zjawiska szarej strefy i jej zakres mają istotny wpływ liczne czynniki obiektywne. Nadmierna i zbyt szczegółowa regulacja prawna – to jest dorobek wielu lat – dotycząca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, a także związana z tym duża liczba instytucji kontrolujących przedsiębiorców, stwarzają warunki do powstawania zjawisk patologicznych na linii przedsiębiorca – administracja. Szczególnie uciążliwa, a jednocześnie sprzyjająca rozszerzeniu się szarej strefy jest ingerencja państwa w tych dziedzinach, w których nie jest to uzasadnione istotnymi względami, takimi jak bezpieczeństwo państwa i obywateli. Zbyt szeroki zakres zainteresowań kontrolnych państwa może mieć ujemny wpływ także na skuteczność instytucji odpowiedzialnych za przestrzeganie prawa. Daje się przy tym zaobserwować brak zaufania tych instytucji do legalnie działających przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Odrębnym zagadnieniem jest kwestia umożliwienia przedsiębiorcy wyjścia z szarej strefy, rozważenie celowości ograniczenia odpowiedzialności administracyjnej i karnej dla takich przedsiębiorców. Istotne jest uświadomienie przedsiębiorcom wielu uciążliwości wynikających z pozostawania w szarej strefie, takich jak np. brak wiarygodności w oczach kontrahentów, brak zdolności kredytowej, niemożność ubezpieczenia majątku przedsiębiorstwa czy egzekwowania odszkodowań. Być może też należałoby się wspólnie nad tymi kwestiami pochylić.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Uważamy, że należy poszukiwać instrumentów mających na celu motywowania przedsiębiorców do prowadzenia legalnej działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Pragnę jednoznacznie zadeklarować, że Ministerstwo Sprawiedliwości włączy się aktywnie do dyskusji i do tworzenia projektów zmierzających do niwelowania czynników sprzyjających funkcjonowaniu szarej strefy w gospodarce. Obecnie z racji naszych obowiązków skupiamy się razem z Policją, która podlega Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji, na walce z przestępczością związaną z szarą strefą. Statystyki wskazują, że skala zjawiska jest ogromna.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Dziękujemy za przychylność Sejmu chociażby w sprawie przekazywania środków na wymiar sprawiedliwości w tym zakresie, szczególnie dla prokuratur, w których funkcjonują piony do spraw zwalczania przestępczości zorganizowanej. Sądzę, że ta instytucja wprowadzona przez obecnego ministra sprawiedliwości osiągnie dobre rezultaty.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Obecnie pracujemy wraz z prokuraturą i prokuratorem generalnym nad możliwościami ograniczania pewnych zjawisk. Przyglądamy się sprawom związanym z rajami podatkowymi. Ale pracujemy dopiero kilka miesięcy. Myślę, że na efekty – które w zasadzie pokazałam Komisji – nie będziemy długo czekać.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Niemniej jednak chcę jednoznacznie podkreślić, że uczciwym w tym kraju powinien być każdy obywatel. Obyśmy jak najmniej musieli zastanawiać się nad sposobem ograniczenia tych procederów. Te procedery nie powinny występować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselJacekPiechota">Dziękuję pani minister za przedstawienie informacji. Szczególnie dziękuję za te fragmenty wystąpienia, które dotyczyły może nie tyle funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, ale właśnie pochylenia się nad przyczynami, nad tym jak prowadząc politykę państwa nie niszczyć zaufania do przedsiębiorców prowadzących uczciwie swoją działalność, jak nie dotykać ich działaniami restrykcyjnymi, kontrolnymi. Te działania zupełnie niepotrzebnie dotykają również podmioty, które nie mają konfliktów z prawem i nie myślą o działaniu w szarej strefie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Gdyby dzisiaj był obecny przedstawiciel Ministerstwa Finansów, bo z mojej wiedzy wynika, że resort podejmuje pewne działania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselJacekPiechota">Przedstawiciel Ministerstwa Finansów uczestniczy w posiedzeniu Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Bardzo przepraszam. Znane są nam pewne działania, które zmierzają m.in. w kierunku, o którym wspomniałam, czyli na podstawie diagnozy przyczyn powstawania tych zjawisk rozważa się wprowadzenie pewnych rozwiązań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselJacekPiechota">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Ministerstwa Finansów pana dyrektora Janusza Kobeszko z Departamentu Kontroli Skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PoselJacekPiechota">Proszę przekazać na ręce ministra finansów podziękowania za obszerne materiały. Pierwszy otrzymaliśmy w czerwcu br. Drugi uaktualniony otrzymaliśmy w dniu dzisiejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Bardzo miło usłyszeć pochlebną opinię ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości. Służby podległe Ministerstwu Finansów, czyli inspektorzy kontroli skarbowej współpracują z prokuraturą w zwalczaniu szarej strefy.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Chciałbym zdecydowanie podkreślić, iż kontrola skarbowa nie prowadzi negatywnej polityki wobec przedsiębiorców. Świadczą o tym dane naszych kontroli. Działania kontroli skarbowej obejmują trudne środowisko szarej bądź czarnej strefy. Nasze ustalenia w większości dotyczą towarów bądź podatków. Ustalenia dotyczące podatku VAT czy akcyzy to zwykle od 60% do 80% ustaleń kontroli skarbowej. Ustalenia dotyczące podatku od osób fizycznych stanowią ok. 10%. Ustalenia dotyczące firm, które składają deklaracje CIT wynoszą 7%-8% ustaleń kontroli skarbowej. Powyższe dane ujawniają strategię, która jest kompletnie inna niż potoczne przekonanie.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Dość dobre wyniki osiągamy również w kontroli obrotu towarowego z zagranicą. I to zarówno kontrola skarbowa, jak i służba celna. Kwestie celne po wejściu Polski do Unii Europejskiej są bardzo dobrze oceniane przez Komisję Europejską. Niemniej jednak w tym obszarze występują nieprawidłowości. W bieżącym roku nasze ustalenia – wspólne z celnikami – dotyczące tego obszaru stanowią 15% ustaleń kontroli skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Chciałbym zdecydowanie zaprzeczyć potocznym tezom, że kontrola skarbowa zajmuje się zwalczaniem przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów opublikowano zadania kontroli skarbowej na 2006 r. Dzięki temu znają je podatnicy, doradcy podatkowi i inne służby. Wymieniamy pięć priorytetów. Pierwszy – to zmniejszanie szarej strefy. Drugi – to zwalczanie przestępczości podatkowej we współpracy z prokuraturą, Policją oraz CBŚ i ABW.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Kolejna kwestia – to przeciwdziałanie korupcji w resorcie finansów. Przekaz medialny ukazujący Ministerstwo Finansów jako instytucję nie do końca zdrową, w której nagle stwierdzono nieprawidłowości, jest mylny. Ministerstwo Finansów współpracuje w przeciwdziałaniu korupcji. Mówimy o tym otwarcie, zwłaszcza w bieżącym roku. Współpracujemy z Policją i CBŚ. Kontrola resortowa przeprowadzona wspólnie z CBŚ dokonała dość spektakularnych zatrzymań na terenie Ministerstwa Finansów, co było szeroko relacjonowane przez media. Chciałbym zaznaczyć, iż skorumpowani urzędnicy będą skutecznie eliminowani z Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Kolejnym priorytetem jest kontrola transferów finansowych. Pan minister Paweł Banaś jest jednocześnie generalnym inspektorem informacji finansowej i generalnym inspektorem kontroli skarbowej, co sprzyja prowadzeniu działalności w tym zakresie, pomaga we współpracy i czerpaniu informacji z tych samych źródeł.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Od grudnia ub.r. w Ministerstwie Finansów wyodrębniono pion tzw. policji finansowej, co ma istotne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Materiał przedłożony przez Ministerstwo Finansów oprócz informacji o funkcjonowaniu szarej strefy w polskiej gospodarce zawiera również informację generalnego inspektora informacji finansowej oraz informację administracji podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Szarą strefę definiujemy nieco bardziej ściśle niż inne służby. Chciałbym wyraźnie stwierdzić, iż szarą strefę można opodatkować, natomiast czarnej strefy nie można opodatkować. Bo czarna strefa to strefa stricte przestępcza. Przypominam, że ustawy podatkowe nie pozwalają na opodatkowanie przestępstw. Być może są aktywności na pograniczu przestępstwa, które poddają się opodatkowaniu, ale samych przestępstw nie można opodatkować.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Nasza definicja szarej strefy zawarta jest na str. 3 przedłożonej informacji we wprowadzeniu. Zgodnie z tą definicją przez szarą strefę rozumie się działalność gospodarczą niezgłoszoną do opodatkowania oraz dochody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów. Zgodnie z metodologią GUS szara strefa szacowana jest na ok. 13%-14% PKB. Uważamy ten wskaźnik za bardziej reprezentatywny, ponieważ opiera się na statystyce obrotu towarowego, od wskaźnika przyjętego przez Bank Światowy, ekspertów niemieckich czy literaturę przedmiotu (do 27% PKB), bazującego na obrocie gotówkowym, który nie jest tak łatwo mierzalny. Zatem Ministerstwo Finansów opowiada się za przyjęciem oceny szarej strefy na ok. 14% PKB.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Działania służb ministra finansów umożliwiły dobrą identyfikację działalności i branż objętych szarą strefą. Minister finansów posiada instrumenty – wywiad skarbowy, służbę celną, kontrolę skarbową, która ma prawo użycia broni – dość skuteczne w zwalczaniu szarej strefy. Uważam, że aktywność kontroli skarbowej wykazuje pewną progresję w zakresie obrotu paliwami płynnymi, gazem płynnym, alkoholem etylowym, wyrobami tytoniowymi, nielegalnego handlu czy hazardu w internecie. Jeśli chodzi o transfer dochodów za granicę, to również instrumenty kontroli podmiotów powiązanych czy instrumenty, którymi dysponuje główny inspektor informacji finansowej pozwalają na osiągnięcie dość dużej skuteczności w tym zakresie, o czym najlepiej wiedzą prokuratorzy.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Nielegalne zatrudnienie jest również w zainteresowaniu ministra finansów. Służba celna jest uprawniona do ścigania nielegalnego zatrudnienia szczególnie wobec cudzoziemców. Czyni to zazwyczaj wówczas, kiedy wspólnie ze strażą graniczną kontroluje pobyt cudzoziemców w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Kolejna kwestia dotyczy nierejestrowanego obrotu towarowego towarami i usługami, który czasami albo jest jawnie nierejestrowany, albo jest rejestrowany a wykorzystywany w celu wyłudzania zwrotu podatków. Nie chciałbym szczegółowo rozwijać tej sprawy, ale zaznaczam, że ten proceder został dość mocno zidentyfikowany.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">W obrocie paliwami płynnymi współpraca kontroli skarbowej z Policją i prokuraturą jest najbardziej aktywna. Jej skutki widać choćby w doniesieniach medialnych. Przypominam że organy kontroli skarbowej nie wypowiadają się w mediach o swojej pracy, ponieważ obowiązuje je tajemnica skarbowa. O stwierdzonych nieprawidłowościach bądź przestępstwach wypowiadają się w mediach prokuratorzy czy Policja. Ustalenia podatkowe, które są dokonywane do poszczególnych spraw bazują na ustaleniach kontroli skarbowej. W bieżącym roku w ustawie o kontroli skarbowej pojawi się uprawnienie dla generalnego inspektora kontroli skarbowej przewidujące w sprawach szczególnie ważnych ze względu na interes społeczny możliwość ujawnienia tajemnicy skarbowej. Zapewniam, że to uprawnienie będzie dotyczyło tylko tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Organy kontroli skarbowej od 6 lat prowadzą kontrole obrotu paliwami płynnymi. W tym obszarze skuteczność kontroli skarbowej ma chyba największy wymiar finansowy. Dokonane ustalenia wyniosły ogółem ponad 5,5 mld zł. Nie oznacza to, że ta kwota zostanie zapłacona. Dla polskiego prawa karnego konieczny jest wymiar podatkowy tych transferów dla postawienia zarzutu. Ale to czasami nie przekłada się na faktycznie zapłacony podatek w urzędzie skarbowym.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">W 2005 r. ustalenia kontroli skarbowej w zakresie podatku VAT i akcyzy wyniosły ok. 2 mld zł. Eksperci branżowi (Polska Izba Paliw Płynnych) szacują w obrocie detalicznym szarą strefę w obrocie paliwami płynnymi na ok. 2–3 mld zł rocznie.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Należałby wypracować rozwiązania eliminujące możliwość wyłudzeń i zaniżenia podatków. Ale jeden z instrumentów jest dość mocno związany z prawem Unii Europejskiej i ze sztywnymi stawkami w podatkach zharmonizowanych, zatem polskie prawo krajowe nie ma tutaj pełnej dowolności. Natomiast po efektach widać, że służby ministra finansów są dość skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Następna sprawa dotyczy obrotu gazem płynnym. Eksperci szacują, że szara strefa obejmuje ok. 6% rynku w zakresie obrotu gazem płynnym w kraju. To zależy od stawek nałożonych na obrót gazem płynnym. Ale w tym przypadku specyfika oszustw jest nieco inna niż w przypadku obrotu paliwami. Tutaj mamy do czynienia z zamianą pojemników, przelewanie gazu z butli do cystern i sprzedawanie go w handlu detalicznym.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Służba celna i szczególnie nadzór podatkowy, który niedawno przeszedł z kontroli skarbowej do służby celnej oraz wywiad skarbowy mają swoje ustalenia w tym zakresie. Nie wszystkie dane ze względu na tajemnicę skarbową mogę przedstawić Komisji, ale zapewniam, że miejsca, w których odbywa się ten proceder są dość dobrze zidentyfikowane na terenie województw, szczególnie wschodnich.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">W obrocie alkoholem etylowym szara strefa wydaje się nieco mniej aktywna. Ceny alkoholi w Polsce spadły, dostępność na rynku legalnym wzrosła, co niestety ma pewne przełożenie na popyt, ale Ministerstwo Finansów nie jest właściwym organem do oceny tego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Na str. 8 przedłożonej informacji wskazujemy dość dużą efektywność organów kontroli skarbowej i służb celnych. Zajęcia nielegalnie rozprowadzanych wyrobów alkoholowych sięgają do kilkuset tysięcy litrów rocznie. W informacji przedstawiono statystykę oraz instrumenty przeciwdziałania. Nadal są to instrumenty kontrolne. Zniesienie opłat podatkowych w tym przypadku na pewno nie wyparłoby szarej strefy z tego rynku.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">W przypadku obrotu wyrobami tytoniowymi można wyróżnić dwa rodzaje aktywności służb kontrolnych. Jest to aktywność kontrolna. W informacji podane są dane służby celnej. Należy też pamiętać, że straż graniczna jest również uprawniona do zatrzymywania towarów. Aktywność służby celnej jest dość duża. Zajęcia sięgają ponad 400 mln sztuk papierosów rocznie. Kontrola skarbowa również prowadzi postępowania, ale w mniejszej skali. Zajęcia wynoszą kilkaset tysięcy paczek papierosów z nielegalnych źródeł.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Chciałbym zwrócić uwagę na pewien instrument zwalczania nieprawidłowości w zakresie obrotu wyrobami tytoniowymi stosowany przez Komisję Europejską. Komisja Europejska uznała, że należy podpisywać porozumienia z największymi przedsiębiorstwami w pewnych dziedzinach. Taką politykę zaczęła stosować wobec branży tytoniowej. Podpisano porozumienie z firmą Philip Morris International, która się zobowiązała do współpracy z krajami członkowskimi Unii Europejskiej w zwalczaniu nielegalnego obrotu papierosami wyprodukowanymi przez firmę.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Polska może skorzystać z tego instrumentu. Służba celna składa raporty dotyczące zajęcia papierosów. Uważam, że tego rodzaju polityka Komisji Europejskiej jest przyszłościowa. Zaczyna od rynku tytoniowego, ale będzie sięgała do innych silnych koncernów. Znane są spory z firmą Microsoft, które kończą się porozumieniami. Myślę, że ta polityka przełoży się również na duże firmy koncerny spoza Unii Europejskiej, które zajmują się handlem, w tym np. handlem internetowym. W tym przypadku konieczne są jakieś regulacje czy porozumienia z Komisją Europejską. Ściganie przestępczości w Internecie jest bardzo trudne. Jeśli nie nawiąże się współpracy z legalnym przedsiębiorcą, który na taki obrót dozwala, to nie ma właściwie instrumentu ścigania nielegalnego handlu w Internecie.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Na str. 9 przedłożonej informacji w rozdziale „Nielegalny handel i hazard w Internecie” zamieszczono dane dotyczące tego procederu. Handel internetowy w Polsce staje się coraz bardziej powszechny. Według źródeł branżowych z Internetu w naszym kraju korzysta 8–9 mln osób, a obroty handlowe w 2005 r. szacowano na 1,7 mld zł. Szacunek na przyszły rok sięga prawie 4 mld zł. Na rynku działa legalnie ponad 600 sklepów umożliwiających taki obrót. Badania wskazują, że ok. 14% internautów dokonuje zakupów kilka razy w miesiącu.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Nie wątpimy, że jest to legalne źródło obrotu. Ale jest wykorzystywane także do celów nielegalnych. Portale często propagują m.in. hazard internetowy. Polska stoi przed wyborem polityki ścigania hazardu internetowego: albo w wersji amerykańskiej, czyli dość restrykcyjnej, albo w wersji krajów europejskich, które godzą się na ograniczoną legalizację hazardu bądź kierują się w stronę monopolu państwowego w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">W literaturze branżowej szacuje się – choć brak jest odpowiednich mierników – że przychody z tytułu nielegalnego hazardu w Polsce sięgają już kilkudziesięciu milionów złotych. Ministerstwo Finansów jest aktywne w tym obszarze. Kontrola skarbowa posiada instrumenty śledzenia handlu internetowego. Nawiązaliśmy współpracę z administracją francuską. Mamy już pewne efekty kontroli w tym zakresie. One może nie są spektakularne kwotowo. Natomiast na pewno w miarę wzrostu obrotów będą również rosły ustalenia podatkowe w tej dziedzinie, bo na pewno nie cała aktywność w tym zakresie jest legalna.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#DyrektorDepartamentuKontroliSkarbowejMinisterstwaFinansowJanuszKobeszko">Jeśli chodzi o transfery finansowe, to na str. 11 informacji zamieszczone są dane finansowe...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Otrzymaliśmy materiały. Jeżeli pan dyrektor będzie omawiał kolejne punkty, to zabraknie czasu na dyskusję, a chcielibyśmy zadać pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselJacekPiechota">Pan dyrektor ciekawie i wyczerpująco mówi o sferach, które na co dzień nie są nam znane, że zasłuchałem się. Ten materiał Komisja otrzymała w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselJacekPiechota">Pan poseł Andrzej Liss zgłasza prośbę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselAndrzejLiss">Chciałbym prosić pana dyrektora o omówienie problemu transferu dochodów za granicę. Chodzi m.in. o obiekty wielkopowierzchniowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselJacekPiechota">Proszę pana dyrektora o omówienie problemu, aczkolwiek w sposób zwięzły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Odpowiadając na prośbę pana przewodniczącego Andrzeja Lissa chciałbym wyjaśnić, iż kontrola skarbowa prowadzi postępowania kontrolne w sieciach supermarketów. Stwierdzamy tam pewne powiązania kapitałowe czy transfery. Ale chciałbym zwrócić uwagę, że zyski są inwestowane w Polsce. Zatem ocena makro tego zjawiska jest raczej pozytywna.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Występują jednak innego rodzaju nieprawidłowości. W sieciach supermarketów często manipuluje się stawkami podatkowymi podatku VAT. Zważywszy, że te podmioty obracają ilością i rodzajami towarów rzędu kilkudziesięciu czy kilkuset tysięcy, to nawet niezawiniona skala manipulacji jest dość duża.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Kontrola skarbowa obecnie skupia się raczej na ściganiu nielegalnego obrotu towarem w tych placówkach. Natomiast powiązania finansowe w zasadzie są w większości legalne. Prowadzimy kontrole w kilku tysiącach podmiotów rocznie. Jeśli chodzi o transfery ustalenia wahają się między 20 mln a 60 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">W działaniach kontrolnych wykorzystywane są dotychczasowe doświadczenia oraz uprawnienia w zakresie oceny transakcji z podmiotami powiązanymi. Polskie prawodawstwo w tym zakresie nie odbiega od rozwiązań przyjętych w krajach OECD. Niekiedy trudno jest ocenić, co jest inżynierią podatkową, a co nieprawidłowością w deklarowaniu podatków. Niemniej jednak jesteśmy dość skuteczni w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Walka z szarą i czarną strefą, z przemytem i korupcją nie jest łatwa mimo przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Otwarte granice stanowią niejako zachętę do popełniania tego typu przestępstw. Służby celne i skarbowe muszą nadal wykazywać czujność. Mają specjalne instrumenty, prowadzą działania oparte o analizę ryzyka, przeprowadzają kontrole na targowiskach oraz kontrole kas fiskalnych.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Wspominałem o współpracy służb. W przedłożonej informacji przedstawiamy uwagi i wnioski.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Chciałbym zwrócić uwagę na drugi akapit na str. 16. Uważam, że jest tam poruszona ważna kwestia. Chodzi o wymogi regulacji wspólnotowych i derogacji od nich, jakie są stosowane w wyjątkowych przypadkach przez państwa członkowskie. W przypadku podatku VAT istnieje możliwość wprowadzenia zasady odwrotnego obciążenia podatkiem w wybranych branżach, tj. przerzucenia obowiązku naliczania podatku VAT z tytułu sprzedaży towarów i usług z dostawcy na nabywcę, który jednocześnie byłby uprawniony do odliczenia należnego podatku VAT. Ministerstwo Finansów zastanawia się nad wprowadzeniem tego mechanizmu. Być może system byłby wówczas nieco bardziej szczelny.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Kończąc ponownie chciałbym przypomnieć, że przedmiotem zainteresowania kontroli skarbowej jest przede wszystkim towar, szara strefa, nieprawidłowości, a nie – jak potocznie się sądzi – utrudnianie działalności legalnie działającym przedsiębiorcom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselJacekPiechota">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselJacekPiechota">Do głosu zgłaszał się pan poseł Marek Matuszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Zabiegałem o umieszczenie kwestii szarej strefy w planie pracy Komisji Rozwoju Przedsiębiorczości. Jestem posłem z województwa łódzkiego. Występuję w imieniu legalnie działających przedsiębiorców. Oni upoważnili mnie do zadania pytań, szczególnie przedstawicielowi Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PoselMarekMatuszewski">W przypadku paliw płynnych resort przedstawił Komisji obszerny materiał. Chciałbym poruszyć sprawę obrotu olejem opałowym. Olej opałowy jest sprzedawany przez wiele różnych punktów. Przepisy nakazują punktom sprzedaży ewidencjonowanie nabywców oleju opałowego. Ewidencja musi zawierać imię, nazwisko i adres nabywcy oraz przeznaczenie nabywanego oleju.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PoselMarekMatuszewski">Z uzyskanych przeze mnie informacji wynika, że co prawda dokonywane są aresztowania sprzedawców, którzy sprzedają olej opałowy nabywcom bez ewidencji. Ale skalę ujawnienia tych nieprawidłowości można ocenić na 10%. Obecnie 90% sprzedających prowadzi sprzedaż oleju opałowego bez ewidencji. Nie pytają nabywców o imię nazwisko, adres i przeznaczenie zakupionego towaru. Gdzie są służby kontrolne? Czy kontrole przeprowadza się wybiórczo zamiast w sposób kompleksowy? Wypowiadam się w imieniu przedsiębiorców, którzy legalnie handlują olejem opałowym i przegrywają konkurencję z tymi, którzy sprzedają z naruszeniem przepisów. Służby kontrolne nie kontrolują podmiotów – mówię to odpowiedzialnie – które sprzedają olej opałowy nielegalnie. To jest kwota 2–3 mld zł, o której wspomniał pan dyrektor.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PoselMarekMatuszewski">Następna sprawa dotyczy składów akcyzowych gazu do pojazdów samochodowych. W tym przypadku obszar szarej strefy jest bardzo duży. Nie ma też kontroli. Okazuje się – odpowiednie służby kontrolne powinny to sprawdzić – że na niektórych stacjach ceny autogazu są równe cenom zakupu autogazu. Zatem gdzie jest zysk? Można prawdopodobnie domniemywać, że sprzedawany jest tam gaz propan butan używany do celów grzewczych. Gdzie jest kontrola składów akcyzowych? Zaznaczam, że składy akcyzowe są obecnie własnością różnych prywatnych firm. Nie prowadzi się kontroli w tych jednostkach. Stacje, które legalnie sprzedają autogaz w cenie uwzględniającej marżę przegrywają konkurencję ze stacjami sprzedającymi autogaz z szarej strefy. Zwracam uwagę panu dyrektorowi, że ten proceder jest nagminny, przypuszczam, że nie tylko w województwie łódzkim, ale w całej Polsce. Trzeba odpowiednio zaostrzyć kontrolę w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PoselMarekMatuszewski">Kolejna kwestia dotyczy biopaliw. Niektóre nasze rafinerie, szczególnie południowe sprzedają tzw. biopaliwa. Przedsiębiorcy działający legalnie w naszym kraju informują mnie, że obecnie nie można w sposób legalny sprzedawać biopaliw, ponieważ brak jest rozporządzenia ministra gospodarki regulującego tę sprawę. Zatem ci, którzy sprzedają biopaliwa postępują nielegalnie. Sprawdzałem w Ministerstwie Gospodarki. Istotnie, nie ma takiego rozporządzenia. W ten sposób doprowadzamy do sytuacji, że kiedy za 2–3 lata zostanie przeprowadzona odpowiednia kontrola, to okaże się, że przedsiębiorcy handlujący biopaliwami prowadzili działalność nielegalną.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#PoselMarekMatuszewski">Ostania sprawa, którą kilka miesięcy temu poruszałem na posiedzeniu Komisji, dotyczy szarej strefy w budownictwie. Chodzi o tzw. budownictwo w systemie gospodarczym. Zwracają się do mnie firmy, które działają zgodnie z prawem. Chcą płacić podatki i przegrywają z szarą strefą. Rolnik, który ma zakład budowlany i płaci składki na KRUS, wykonuje budynek w gospodarstwie rolnym pana X. Cena, którą pobiera za wykonanie tego przedsięwzięcia jest nieporównywalna z ceną, którą pobierze podmiot mający zarejestrowaną działalność gospodarczą w ZUS i zatrudniający np. 4 pracowników. Przedsiębiorca, który prowadzi działalność zarejestrowaną w ZUS przegra konkurencję. Nie ma tu żadnej kontroli. W niektórych powiatach – co sprawdzałem – nie przeprowadza się procedury odbiorów budynków budowanych przez szarą strefę. Tak nie może być.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#PoselMarekMatuszewski">Legalnie działający przedsiębiorcy budowlani pytają mnie na dyżurach poselskich w jaki sposób mają prowadzić działalność, skoro podmioty funkcjonujące w szarej strefie wykonują usługi za 40% taniej. Poważna walka z szarą strefą zależy szczególnie od Ministerstwa Finansów, a nie od parlamentu. Zatem albo rozpoczynamy poważną walkę z szarą strefą, albo będziemy ograniczać się do przedstawiania posłom kolejnych informacji zamiast skutecznego działania.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#PoselMarekMatuszewski">Apeluję do pana dyrektora, a za pośrednictwem pana dyrektora do ministra finansów o podjęcie skutecznych działań w walce z szarą strefą z korzyścią dla tych, którzy płacą podatki i składki ZUS oraz chcą działać legalnie. Funkcjonowanie potężnej szarej strefy w naszym kraju uniemożliwia legalne działanie i przestrzeganie przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselJacekPiechota">Myślę, że w pierwszym i drugim temacie pan dyrektor najchętniej prosiłby o adresy tych przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselJacekPiechota">Proszę o zabranie głosu pana posła Damiana Raczkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselDamianRaczkowski">Wnikliwość i waga spraw, które poruszał mój przedmówca daleko wykracza poza stopień szczegółowości pytań, które chciałbym zadać. Ale skoro pan dyrektor wspomniał o tym, to chciałbym dowiedzieć się, jak daleko zaawansowane są prace nad legalizacją miękkiego hazardu internetowego. Jak daleko Ministerstwo Finansów posunęło się w pracach nad m.in. legalizacją zakładów bukmacherskich? Rozumiem, że właśnie m.in. tej kwestii miałyby dotyczyć te prace.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PoselDamianRaczkowski">Drugie pytanie związane jest z kwestią szarej strefy w ochronie zdrowia. Szacuje się, że tutaj szara strefa sięga ok. 12 mld zł. Te środki zapewne nieoficjalnie krążą w systemie, bardzo często na styku z czarną strefą. Ta kwota stanowi równowartość luki, którą pan minister Zbigniew Religa niedawno nam przedstawiał. Ta luka stanowi barierę do osiągnięcia wskaźnika nakładów na ochronę zdrowia w 2009 r. na poziomie 6% PKB. Dotychczas minister zdrowia nie przedstawił informacji w jaki sposób zamierza podnieść wskaźnik nakładów do 6% PKB. Wydaje się, że gdyby Ministerstwo Zdrowia rozpoczęło prace nad zmianą systemu, które doprowadziłyby do eliminacji szarej strefy, to wtedy można by osiągnąć satysfakcjonujący poziom nakładów na służbę zdrowia. Zapytuję, czy Ministerstwo Finansów, i Ministerstwo Sprawiedliwości wspólnie z Ministerstwem Zdrowia prowadzą prace nad zidentyfikowaniem przyczyn nieprawidłowości występujących w ochronie zdrowia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselJacekPiechota">Pan poseł zwrócił uwagę na bardzo istotny obszar, w którym funkcjonuje szara strefa. Ten obszar został pominięty w przedłożonej informacji.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselJacekPiechota">Proszę o zabranie głosu panią poseł Stanisławę Prządkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PoselStanislawaPrzadka">Informacje przekazane przez panią minister i pana dyrektora są bardzo szczegółowe. Przedstawiają obraz szarej strefy, który daje się policzyć i podać w kwotach. Te informacje aczkolwiek bardzo pomocne i szczegółowe dotyczą poszczególnych ministerstw. Chciałabym jednak zapytać, czy na szczeblu rządu koordynuje się działania w zakresie zwalczania szarej strefy? Jeżeli tak, to w jakim kierunku zmierza koordynacja?</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PoselStanislawaPrzadka">Zwalczanie szarej strefy obejmuje działania wielowątkowe ze względu na różnorodne formy tej strefy w wielu dziedzinach. Czy rząd przygotował strategię zwalczania szarej strefy? Czy istnieje koordynacja, która ułatwia podejmowanie kierunków walki z szarą strefą i osiąganie jak najlepszych efektów? Każde ministerstwo wie jak działać we własnym zakresie. Ale skala zjawiska nakazuje bardziej kompleksowo myśleć o tym problemie.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PoselStanislawaPrzadka">Kolejna sprawa dotyczy obrotu gazem płynnym. Przedłożony materiał zawiera informacje na ten temat. Dlatego nie będę już przytaczała danych, cyfr i wielkości. Proponujecie państwo określone mechanizmy i instrumenty, które mają zlikwidować lub znacznie ograniczyć skalę zjawiska szarej strefy. Kiedy nastąpi realizacja koncepcji, o których mówi się w przedstawionej informacji?</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PoselStanislawaPrzadka">Szara strefa osiągnęła obecnie bardzo wielkie rozmiary. Zjawisko dostrzegane jest przez urzędy uprawnione do zwalczania szarej strefy. Proceder dokonywany jest jawnie, na oczach obywateli. Ci, którzy się nim trudnią nie odczuwają lęku ani obaw. Zyski osiągnięte z tego tytułu są tak olbrzymie, że zachęcają do działania w szarej strefie. Czy kwestia różnicy ceny gazu jest rozważana? Czy instrumenty wskazane w informacji będą wprowadzane w życie? Jeśli tak, to kiedy? Problem jest pilny ze względu na olbrzymie rozmiary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselHenrykMilcarz">Szacunkowa rozpiętość szarej strefy w Polsce wynosi ok. 14% PKB według GUS do ok. 27% PKB według niezależnych ośrodków badawczych. Nie chcę mówić, jakie przedsięwzięcia można by za te środki zrealizować w sferze społecznej, publicznej czy gospodarczej. Taki stan rzeczy demoralizuje, a przede wszystkim wywołuje wśród obywateli poczucie bezradności i braku wiary w skuteczność państwa w zwalczaniu tej patologii. Czy rząd ma precyzyjnie określoną strategię zwalczania szarej strefy? W jakim czasie skala szarej strefy zbliży się do niskiego poziomu występującego w innych państwach demokratycznych?</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselHenrykMilcarz">Pani minister stwierdziła, że resort sprawiedliwości wydał zdecydowaną walkę przestępczości zorganizowanej. Jakie są efekty czy prognozowane efekty tych działań?</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselHenrykMilcarz">Pani minister w swojej wypowiedzi użyła sformułowania daniny publiczne. Prosiłbym o bliższe wyjaśnienia tej kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselMichalWojcik">Chciałbym podziękować Ministerstwu Finansów za przygotowanie nowych materiałów dotyczących zjawiska szarej strefy. Poprzedni materiał miał pewne luki.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PoselMichalWojcik">Pierwsza kwestia, którą chcę poruszyć dotyczy wzmocnienia uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy. Rozmawiamy o szarej strefie, ale w odległych dziedzinach. Przejdźmy na grunt bliższy ludziom. Np. fryzjerka, która strzyże za 5 zł, ubojnia, która sprzedaje mięso po cenach dużo niższych, piekarnia sprzedająca swe wyroby po niższych cenach. W niektórych branżach ten proceder jest powszechny. Jeżeli znamy adres nielegalnie działającego przedsiębiorcy, to właściwie kto ma się do niego udać? Państwowa Inspekcja Pracy?</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PoselMichalWojcik">Ale w praktyce kontrola Państwowej Inspekcji Pracy jest wielkim przedsięwzięciem, w które angażowana jest Policja czy straż miejska. Być może należałoby wzmocnić Państwową Inspekcję Pracy poprzez nadanie inspektorom możliwości korzystania z narzędzi bezpośredniego przymusu. Wówczas zaczniemy realnie walczyć z szarą strefą. Obecnie trzeba armii urzędników i funkcjonariuszy publicznych do walki z fryzjerką, która strzyże za 5 zł. Dlatego nikt się tym nie zajmuje. Kontrole przeprowadza się u legalnie działających przedsiębiorców. Liczba inspekcji wzrasta. Przedsiębiorcy narzekają, bo nikt nie walczy z szarą strefą.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PoselMichalWojcik">Druga sprawa dotyczy korzystania z doświadczeń państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Stanów Zjednoczonych w zwalczaniu szarej strefy. Jeżeli w Polsce według szacunków szara strefa wynosi do 27% PKB, a w Stanach Zjednoczonych – 8% PKB, to powinniśmy korzystać z dobrych doświadczeń. Zapytuję przedstawicieli resortów, czy przygotowujecie strategię, która zakłada korzystanie z doświadczeń innych krajów w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PoselMichalWojcik">Pan wiceprzewodniczący Andrzej Liss poruszył kwestię obiektów wielkopowierzchniowych. Nie zgadzam się z odpowiedzią pana dyrektora. W poprzedniej kadencji miała być kontrolowana kwestia transferu pieniędzy przez obiekty wielkopowierzechniowe. Nie wiem, czy ten proceder funkcjonuje, czy nie oraz jakie straty ponosi budżet państwa z tego tytułu. Ale jeżeli słyszę twierdzenie, że te pieniądze są inwestowane w Polsce, to nasuwają się wątpliwości. Zatem proszę o wyjaśnienia w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PoselMichalWojcik">Nie zgadzam się z panem posłem Markiem Matuszewskim, że zwalczanie szarej strefy nie zależy od parlamentu. Wprost przeciwnie – często to my ją tworzymy. Np. w branży motoryzacyjnej szara strefa w usługach wynosi prawie 40%. Za godzinę będziemy rozmawiali w Komisji Rzemiosła o ustawie o działalności ubezpieczeniowej oraz o ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PoselMichalWojcik">Jak wygląda mechanizm tworzenia szarej strefy? Jest stłuczka, klient idzie do towarzystwa ubezpieczeniowego, otrzymuje pieniądze. Pieniądze nie muszą być wypłacane na podstawie faktury. Część właścicieli samochodów korzysta z usług tzw. garażowego przedsiębiorcy, który naprawia pojazd. Cena za tę usługę pozwala na zaoszczędzenie pieniędzy z odszkodowania.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#PoselMichalWojcik">Ale pracownicy zatrudnieni u garażowego przedsiębiorcy nie są ubezpieczeni, jest to obszar szczególnego zainteresowania związków zawodowych. Po drugie – straty budżetu państwa z tytułu tego procederu wynoszą rocznie nawet do 3 mld zł. Po trzecie – rozwija się rynek kradzieży pojazdów. Skradzione pojazdy są rozbierane w szarej strefie.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#PoselMichalWojcik">To jest mechanizm tworzenia szarej strefy. W ciągu kilkunastu sekund przedstawiłem państwu tworzenie szarej strefy w parlamencie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselJerzyBielecki">Wsłuchuję się w dyskusję i pewnej rzeczy nie potrafię zrozumieć. Z jednej strony mówi się, iż skala szarej strefy jest dosyć duża – ok. 27% PKB, a drugiej – przedstawiciele resortów mówią, że jest super i mają wspaniałe efekty w zwalczaniu szarej strefy. Czy rząd określił jako cel np. zmniejszenie szarej strefy w ciągu 4 lat do poziomu 16% PKB czy 8% PKB? Chodzi o realny cel, który umożliwiły podjęcie konkretnych działań i po 4 latach ocenę ich skuteczności.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselJerzyBielecki">Jak jest skala szarej strefy w służbie zdrowia i w zawodach prawniczych? Ostatnio media donoszą, że obecnie korupcja w służbie zdrowia osiągnęła największy wymiar. Z kolei przedstawiciele zawodów prawniczych np. notariusze zarabiają olbrzymie pieniądze, a nie zawsze podatek od tych dochodów jest odprowadzany do budżetu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PoselKrzysztofMaciejewski">Zastanawiam się, dlaczego za wszelką cenę chcemy sprowadzać inwestorów zachodnich. Jako przedsiębiorca nie wierzę w nadzwyczajne wprowadzanie pieniędzy na rynek polski. Zaniepokoiła mnie teza pana dyrektora, że ci inwestorzy nie wykazują zysków, bo inwestują je w Polsce. Nie znam przedsiębiorcy, który inwestowałby cały wypracowany zysk. Przedsiębiorca musi mieć pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PoselKrzysztofMaciejewski">Firmy zachodnie podpisując umowy z organami samorządowymi na lokalizację przedsiębiorstw korzystają z ulg. Czy przeprowadzono analizę przyczyn wykazywania strat przez te przedsiębiorstwa? Dlaczego te podmioty przez lata korzystając z ulg jednocześnie wykazują straty? Kiedy kończy się okres obowiązywania ulg najczęściej te firmy są zamykane. Uważam, że jest to niepokojąca tendencja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselJacekPiechota">Nie bez powodu podkreślałem tę część wystąpienia pani minister, która była poświęcona pochylaniu się nad sytuacją przedsiębiorców i warunkom powodującym, że przedsiębiorca lokuje działalność – bądź nie – w szarej strefie. Rolą parlamentu – mówił o tym poseł Michał Wójcik – jest poszukiwanie przyczyn rozwoju szarej strefy po stronie państwa. Tam gdzie państwo powoduje, iż szara strefa jest obecna w tak dużym wymiarze w polskiej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselJacekPiechota">Można iść w kierunku zaostrzania rygorów, tworzenia kolejnych instytucji kontrolnych, zwiększania ich kompetencji w zakresie karania przedsiębiorców. Idziemy w tym kierunku. Utworzono Centralne Biuro Antykorupcyjne. Sejm przeprowadził pierwsze czytanie projektu nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, który zakłada zaostrzenie rygorów. Uważam, że jest to droga donikąd. Możemy w ten sposób spowodować, że nikt nie będzie chciał prowadzić działalności gospodarczej, bo będzie ona wiązała się ze zbyt wielkim ryzykiem.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PoselJacekPiechota">Określiliśmy główne obszary objęte szarą strefą – m.in. obrót paliwami. Gdzie tkwią przyczyny? Państwo tworzy przyczyny, które powodują, że ten obrót ma miejsce w szarej strefie. Poprzedni rząd próbował zrównać stawkę akcyzy na olej napędowy i olej opałowy. Obecny ma także problemy w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PoselJacekPiechota">Wiemy jakie są przyczyny funkcjonowania szarej strefy w służbie zdrowia. Opłaca się kosztami obarczać publiczną służbę zdrowia i prywatyzować dochody. Ten proceder został kiedyś określony jako upublicznianie strat i prywatyzacja zysków.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PoselJacekPiechota">Jeśli chodzi o zatrudnienie, to na posiedzeniach Komisji wciąż przewija się temat pozapłacowych kosztów pracy. Rząd wycofał się z koncepcji obniżenia pozapłacowych kosztów pracy o 4 punkty. Zdaniem pracodawców skala obniżki jest zbyt mała, byłaby słabo odczuwalna na rynku pracy. Ale to wysokie pozapłacowe koszty pracy są przyczyną zatrudnienia nieewidencjonowanego, o którym mówi się w materiale Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#PoselJacekPiechota">Można iść w kierunku zaostrzania kontroli oraz ich coraz większej skuteczności. Kontrola powinna być skuteczna. Tam, gdzie stwierdzono ewidentne złamanie prawa powinna być dokuczliwa.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#PoselJacekPiechota">Szczególną rolą Komisji Rozwoju Przedsiębiorczości powinno być poszukiwanie przyczyn rozwoju szarej strefy również w przepisach tworzonych przez parlament.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#PoselJacekPiechota">Nie zajmujemy się dzisiaj czarną strefą, czyli zjawiskami związanymi z funkcjonującymi mafiami, oszukiwaniem państwa i wykorzystywaniem jego słabości. Zajmujemy się szarą strefą. Granica między oficjalną, legalną i uczciwą działalnością a szarą strefą jest bardzo płynna, niekiedy bardzo trudna do zidentyfikowania. Skomplikowany przepis powoduje, że nieraz przedsiębiorca nawet nieświadomie funkcjonuje w szarej strefie.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#PoselJacekPiechota">Czy ktoś z państwa posłów chciałby jeszcze zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#PoselJacekPiechota">Proszę naszych gości o odniesienie się do podjętych spraw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Pytania, które padły na dzisiejszym posiedzeniu są trudne, ale nie powinny pozostać bez odpowiedzi. Szara strefa stanowi niezwykle trudny problem, który od lat jest przedmiotem dyskusji. Część państwa posłów dyskutowała o tym problemie w poprzednich kadencjach. Jako poseł włączyłam się w tę dyskusję w bieżącej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Odnosząc się do kwestii poruszonych w dyskusji chciałabym zauważyć, że z punktu widzenia wymiaru sprawiedliwości należy oddzielić przyczyny i skutki. Diagnozujemy przyczyny, poszukujemy sposobów rozwiązania, ale ważne są też skutki. Według GUS rozpiętość szarej strefy w Polsce wynosi 14% PKB. Ten wskaźnik ma bardzo poważne skutki, z którymi muszą walczyć określone instytucje. Uważam, że powołanie Centralnego Biura Antykorupcyjnego jest poważną odpowiedzią na te skutki.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Pytano o działania prokuratury i pionów do spraw zwalczania przestępczości zorganizowanej. Działania tych organów zwalczają skutki funkcjonowania szarej strefy. Ale prowadzona przez nie walka z przestępczością zorganizowaną jednoznacznie wskazuje, że popełnione przestępstwa związane z funkcjonowaniem w szarej i czarnej strefie, które przenikają się, zostaną ujawnione, a ich sprawcy osądzeni i ukarani. Aresztowania w Ministerstwie Finansów, ujawnienie afery paliwowej w Małopolsce to przykłady działań, które mają również walor edukacyjny.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Należy walczyć z tego rodzaju procederem, ale przede wszystkim należy edukować. Nie bez kozery powiedziałam w swoim wystąpieniu, że istotne jest uświadamianie przedsiębiorcom uciążliwości wynikających z pozostawania w szarej strefie. Jeżeli przedsiębiorca decyduje się na pozostanie w szarej strefie, to musi liczyć się z odpowiedzialnością karną.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zaostrzenie przepisów prawa karnego za szczególne przestępstwa jest również odpowiedzią na skutki funkcjonowania szarej strefy. Ustawa o świadku koronnym oraz jej nowelizacja ma poważne konsekwencje. Pokazywałam statystyki, nie dysponuję nimi w tej chwili, ale moja wypowiedź jako przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości jest zawarta w stenogramie. Te statystyki jednoznacznie wskazują jaką kwotę odzyskano do budżetu państwa na skutek stosowania instytucji świadka koronnego.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Należy diagnozować przyczyny, ale trzeba też walczyć ze skutkami. Wydaliśmy tę walkę. I to jest m.in. również strategia rządu, która realizowana w sposób drobiazgowy przynosi określone efekty. Nowelizacja ustawy o świadku koronnym powinna przynieść jeszcze większe efekty. Praktyka wskazała, że stosowanie ustawy powoduje niemałe wpływy do budżetu państwa. Ustawa przewiduje obowiązek ujawniania majątku pochodzącego z przestępstwa, czyli z czarnej i szarej strefy, bo one przenikają się. Strategia rządu w tym zakresie jest jasno określona i jest realizowana.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Istnieje współpraca w zakresie zwalczania szarej strefy. W ramach prac Komitetu Stałego Rady Ministrów rozważamy poważnie pewne kwestie i rozwiązania dotyczące np. służby zdrowia. Ale powtarzam problem szarej strefy istnieje od lat. Nie sposób go rozwiązać w dwa czy trzy miesiące. Co nie znaczy, że nie dyskutujemy nad rozwiązaniami wspólnie z m.in. przedstawicielami ministra finansów. W kwestii przyczyn są już pierwsze sygnały tej współpracy. Myślę, że będą efekty w postaci konkretnych ustaw uchwalonych przez Sejm. To przykre, że w państwie prawa występuje zjawisko szarej strefy. Nie powinno tak być. Powinniśmy skupić się na edukacji i uczciwości.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Pan poseł Jerzy Bielecki stwierdził, iż mówimy, że jest pięknie. Przeciwnie – mówimy, że cały czas jest problem. Rozwiązanie tego problemu wymaga nowych instrumentów. Te instrumenty zawiera nowelizacja ustawy o świadku koronnym, nowelizacja Kodeksu karnego oraz nowelizacja Kodeksu postępowania karnego, która przewiduje uproszczenie procedur. Pozwalają one na skuteczną walkę z szarą strefą.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Jeśli chodzi o kwestie związane z Państwową Inspekcją Pracy, to przypominam, że niedawno na posiedzeniu Komisji omawialiśmy sprawę współpracy Państwowej Inspekcji Pracy i prokuratury. Przedstawiliśmy odpowiednie statystyki. Stwierdziliśmy wspólnie, że ta współpraca w zakresie zwalczania szarej strefy znacznie poprawiła się i przynosi określone wyniki.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Problem szarej strefy jest problemem rządu, parlamentu i właściwych służb. Myślę, że Komisja Rozwoju Przedsiębiorczości wypracuje stosowne wnioski. Umożliwi to wspólne zastanowienie się nad zwalczaniem przyczyn szarej strefy.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Ministerstwo Sprawiedliwości z racji swoich właściwości skupiło się na przedstawieniu Komisji statystyki w zakresie zwalczania skutków. Staramy się uzyskać jak najlepsze efekty w tej materii. Poszukujemy antidiotum na pomysłowość podmiotów funkcjonujących w szarej strefie. Myślę, że jednak najlepszym sposobem będzie uświadamianie przedsiębiorcy, że wiarygodność u kontrahentów, posiadanie zdolności kredytowej wymaga prowadzenia uczciwej, legalnej działalności.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Wielu przedsiębiorców ubolewa, że nie może otrzymać kredytu. Nie wykazuje bowiem odpowiedniej zdolności kredytowej, co jest wymagane przez banki. Nie mogą również ubezpieczyć majątku przedsiębiorstwa. Wskazujemy na te elementy w procesie szeroko pojętej edukacji. Niektórzy przedsiębiorcy uświadamiają sobie wreszcie skutki działalności w szarej strefie.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">W swoich działaniach prokuratura skupia się na zmianie strategii prowadzenia śledztw, która umożliwi odzyskanie jak największej części majątku pochodzącego z przestępstwa. A przestępstwem jest wszystko o czym tutaj mówiliśmy m.in. elementy związane z funkcjonowaniem w szarej strefie. Zwracam uwagę na instrumenty nadzwyczajnego złagodzenia kary w sytuacji kiedy sprawca przyzna się i przede wszystkim naprawi szkodę.</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Myślę, że zwalczanie korupcji dotyczy nas wszystkich, niezależnie od opcji jaką reprezentujemy. Jest to problem, który na pewno powinniśmy wspólnie rozwiązywać.</u>
          <u xml:id="u-27.14" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">W literaturze podkreśla się, że istnieje szereg rozwiązań sprzyjających powstawaniu i rozwojowi szarej strefy. Ale zaznaczam, że nie możemy z powodu szarej strefy obniżyć drastycznie podatków i oczekiwać, że wszyscy przedsiębiorcy przejdą z szarej strefy do legalnego obrotu. Może upraszczam, ale chcę, żebyście państwo zrozumieli, że nie jest to proste przedsięwzięcie. Owszem ono jest proste, ale na użytek medialny i pod potrzeby polityczne. Trzeba uwzględniać konstrukcję budżetu i stan, jaki zastaliśmy. Musimy zastanawiać się w sposób bardzo odpowiedzialny nad pewnymi rozwiązaniami.</u>
          <u xml:id="u-27.15" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Najważniejszą kwestią – powracam do tego ponownie – jest skupianie się na edukacji. Wszyscy powinni być uczciwi. Wówczas posłowie i inne organy może będą miały mniej pracy w zakresie wypracowania rozwiązań ograniczających przyczyny i skutki szarej strefy. Bo również nie bez winy, mogę to powiedzieć szczerze, tej sytuacji są politycy. A może trzeba było świecić przykładem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Odniosę się tylko do tych spraw, o których nie wspomniała pani minister. Nie chciałbym się odnosić do strategii rządu, bo nasza funkcja jest administracyjna czy kontrolna. W wypowiedziach państwa posłów przebijało się twierdzenie, że kontrola skarbowa jest zbyt liberalna, szczególnie w kontekście kontroli wolnych zawodów czy wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. Jeżeli jest konkretne zapotrzebowanie, to kontrola skarbowa oczekuje informacji w formie jawnej, czy niejawnej. Wywiad skarbowy ciągle pracuje. Zachęcamy do udzielania informacji.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Jeśli państwo posłowie jesteście zainteresowani wynikami kontroli w poszczególnych sektorach, to przedstawimy szczegółową informację z uwzględnieniem efektów tych kontroli. Nie chciałem mówić o szczegółach, ale te efekty kontroli wolnych zawodów i wielkopowierzchniowych obiektów handlowych mają konkretny wymiar finansowy.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Pakiet propozycji pana ministra Jarosława Nenemana przewiduje zrównanie stawek akcyzy na niektóre towary w branży paliwowej. Nie chciałbym również rozwijać tego wątku.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Kontrola skarbowa stara się być strażnikiem dobrego prawa. Czy obowiązujące prawo jest dobre w każdym aspekcie – odpowiedź na to pytanie pozostawiam państwu posłom. Natomiast naszym obowiązkiem jest kontrola przestrzegania tego prawa.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">W naszych analizach ryzyka uwzględniamy grupy zawodowe. Np. grupy, o których wszyscy dowiedzieli się przed dwoma czy trzema dniami były już przedmiotem naszego rozpoznania. Przeprowadzamy kontrolę wśród tych grup. Te działania przynoszą efekty. Wśród tych grup są lekarze, co przykro stwierdzić, bo powinien to być zawód o bardzo wysokim etosie. Okazuje się, że nie zawsze tak jest, szczególnie jeśli chodzi o sprawy związane z podatkami.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Odpowiadając na pytanie dotyczące koordynacji działalności służb zajmujących się zwalczaniem szarej strefy, chciałbym wyjaśnić, że w rządzie funkcjonują trzy ośrodki decyzyjne w zakresie ścigania tych spraw. Pierwszy – z mojego punktu widzenia – to pełnomocnik rządu do spraw zwalczania nieprawidłowości na szkodę budżetu RP i Unii Europejskiej, jest nim generalny inspektor kontroli skarbowej. Generalny inspektor kontroli skarbowej komunikuje się w tej sprawie z wieloma służbami w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Drugim ośrodkiem, który można wskazać szczególnie w ściganiu czarnej czy szarej strefy jest koordynator do spraw służb specjalnych. Nie mówię o porozumieniach dawno zawartych i zawieranych między służbami, które narzucają koordynację działań. Odbywają cykliczne spotkania co najmniej raz w miesiącu, na których służby wymieniają się informacjami, strategiami i analizami ryzyka.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Trudno mi odpowiedzieć na pytanie o terminy wydania rozporządzeń. Nie dysponuję w tej chwili kalendarzem. Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Finansów przygotowuje kilka projektów rozporządzeń. Jeżeli Komisja wystąpi o konkretną informację w tej sprawie, to jej udzielimy.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">Jeśli chodzi o sprawy hazardu, to w Ministerstwie Finansów prowadzone są analizy, które będą podstawą projektu. Właściwe departamenty resortu mogą przedstawić informację w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#DyrektordepartamentuMFJanuszKobeszko">W dyskusji podano przykład Stanów Zjednoczonych. Kontrola skarbowa ma dosyć dobrą tradycję współpracy z Amerykanami, ze służbą IRS, która ma bardzo spektakularne wyniki i na pewno większe od kontroli skarbowej. Ale przypuszczam, że skuteczność IRS mogłaby wzbudzić pewne wątpliwości państwa posłów. Okazałoby się bowiem, że posługując się tym przykładem należałoby wzmocnić kontrolę skarbową. Nie chcę kontynuować tego wątku. Należy pamiętać, że Polska jest członkiem Unii Europejskiej. Obowiązują nas pewne zasady dorobku wspólnotowego, które nie obowiązują Amerykanów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Chciałabym jeszcze odpowiedzieć na pytanie dotyczące notariuszy. Padł dość poważny zarzut, że notariusze funkcjonują w szarej strefie. Wyjaśniam, że funkcjonowanie w szarej strefie i kwestia stawek to dwie różne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Minister sprawiedliwości wniósł projekt ustawy przewidujący obniżenie taksy notarialnej o połowę. Uważam, że zarzucanie notariuszom funkcjonowania w szarej strefie jest niesprawiedliwe. Czynności wykonywane przez notariusza są w szczególny sposób rejestrowane. Wysokie stawki powodowały, że w społeczeństwie powstała błędna opinia, że notariusze działają w szarej strefie. Notariusze zgodnie z prawem korzystali z tych stawek. Natomiast w naszej ocenie, te stawki były zbyt wysokie. Dlatego zaproponowaliśmy obniżenie ich o połowę.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Powtarzam – nie można twierdzić, że notariusze działają w szarej strefie. Czym innym była możliwość naliczania takich a nie innych stawek notarialnych, które obniżamy o połowę, a czym innym funkcjonowanie poza systemem w szarej strefie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselJacekPiechota">Czy ktoś z państwa posłów chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselKrzysztofMaciejewski">Wiemy, że budżet państwa tworzy generalnie ok. 90% małych i średnich przedsiębiorstw. Potężny kapitał polski nie przynosi zysków w wielu gałęziach przemysłowych Skarbu Państwa. Dlaczego? Czy w tym przypadku nie należałoby zastanowić się nad formą obsadzania najważniejszych stanowisk?</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PoselKrzysztofMaciejewski">Jako przedsiębiorca odpowiadam swoim całym majątkiem. Można mnie doprowadzić do bankructwa w ciągu jednego dnia. Natomiast przedsiębiorca dysponujący potężnym majątkiem państwowym nie odpowiada praktycznie za nic, co najwyżej zostaje zwolniony z pracy. Setki ludzi zostają bez pracy w wyniku jego działalności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselJacekPiechota">Proszę zadać pytanie, pani minister musi udać się na posiedzenie Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselKrzysztofMaciejewski">Czy myślimy o potężnej szarej strefie, jaką tworzą kancelarie adwokackie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselKrzysztofCzarnecki">Porozumienie Zielonogórskie wprowadziło obowiązek pobierania opłaty za wydawanie zaświadczeń dla osób, które starają się o sprzęt rehabilitacyjny, czy wyjazd rehabilitacyjny do senatoriów. Pobieranie tych opłat nie jest dokumentowane. Osoby uiszczające opłaty nie otrzymują faktur, ani innych dowodów wpłaty.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PoselKrzysztofCzarnecki">Te osoby zwróciły się do mnie z prośbą o wyjaśnienie sprawy. Zażądałem podstawy prawnej. Okazało się, że podstawa prawna jest tak zagmatwana, że w zasadzie można powiedzieć, iż nie obowiązuje, bo powołuje się na 6 różnych przepisów. Czy w służbie zdrowia przewiduje się wprowadzenia kasy fiskalnej lub obowiązku wystawiania faktury? Sądzę, że w skali kraju jest dość dużo przypadków pobierania opłat za wydawanie dokumentów. Te opłaty nie są ujęte w dokumentach finansowych zakładów opieki zdrowotnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Przypominam, że proponowaliśmy szeroki dostęp do zawodów prawniczych, w tym również adwokackich. Myślę, że w tym momencie rynek wyeliminowałby patologie w tym zakresie i sprawa stałaby się jasna. Uważam, że szerszy dostęp do tych zawodów spowoduje samoistnie ograniczenie takich procederów.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Jeśli chodzi o pytanie dotyczące lekarzy, to myślę, że Ministerstwo Finansów przygotowuje rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Bardzo przepraszam, ale od 20 minut powinnam być w Senacie i zmienić materię na sądy wojskowe. Jeśli będą jeszcze jakieś nurtujące pytania, to prosimy o przekazanie na piśmie do pana prokuratora czy pani prokurator. Udzielimy odpowiedzi na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselJacekPiechota">Nie wiem, czy pan dyrektor jest w stanie na bieżąco odpowiedzieć na pytanie. Prosimy o informację na piśmie dla Komisji, szczególnie dotyczącą opłaty, o której mówił pan poseł Krzysztof Czarnecki, wprowadzonej – jak rozumiem – w wyniku realizacji postulatów Porozumienia Zielonogórskiego.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PoselJacekPiechota">Jeżeli nie usłyszę innych wniosków, to uznam, że Komisja przyjęła do wiadomości informację przedstawioną przez przedstawicieli rządu. Nie widzę zgłoszeń. Stwierdzam, że Komisja przyjęła informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PoselJacekPiechota">Będziemy do niej wracać i korzystać w toku dalszych prac.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PoselJacekPiechota">Na jutrzejszym posiedzeniu Komisji chcielibyśmy przyjąć dwa projekty opinii, które są wynikiem naszych prac w czasie poprzedniego posiedzenia Sejmu. Zatem uprzedzam, że będzie wniosek o poszerzenie porządku dziennego jutrzejszego posiedzenia Komisji.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PoselJacekPiechota">Wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad – zamykam posiedzenie Komisji Rozwoju Przedsiębiorczości.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>