text_structure.xml 108 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Otwieram posiedzenie Komisji. Witam wszystkich obecnych.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Porządek dzisiejszych obrad został państwu doręczony na piśmie. Na dzisiejszym posiedzeniu Komisji zrealizujemy jeden krótki punkt oraz jeden bardzo obszerny, który jest realizowany na prośbę podkomisji stałej. Ten punkt dotyczyć będzie przede wszystkim spraw wychowawczych. Od razu chciałbym poinformować, że otrzymaliśmy materiały dotyczące problematyki, która będzie prezentowana na dzisiejszym posiedzeniu Komisji. Każdy poseł może wziąć te materiały i wykorzystać je po zakończeniu dzisiejszych obrad. W imieniu prezydium Komisji chciałbym zaproponować, żebyśmy w pierwszej kolejności przyjęli plan pracy Komisji na pierwsze półrocze 2007 r. Do przyjęcia planu pracy potrzebne jest nam kworum. Wiemy o tym, że członkowie Komisji mają w dniu dzisiejszym wiele innych zajęć, w związku z tym, że zmieniony został porządek prac parlamentarnych. Jeśli wyrażą państwo na to zgodę, to najpierw przyjmiemy plan pracy, a później przejdziemy do referowania informacji, której wysłuchanie było zaplanowane w pierwszym punkcie porządku dzisiejszych obrad. Czy ktoś z państwa jest przeciwny tej propozycji? Nie widzę zgłoszeń. Czy ktoś z państwa ma uwagi do zaproponowanego porządku dzisiejszych obrad? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Uznaję, że porządek obrad został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Przed posiedzeniem Komisji dostarczono państwu projekt planu pracy Komisji na pierwsze półrocze 2007 r. Chciałbym poinformować, że ten projekt jest kompromisem pomiędzy propozycjami, które wpłynęły do prezydium Komisji od posłów, a także deklaracji złożonych w tej sprawie przez przedstawicieli Ministerstwa Obrony Narodowej. Rozbieżności nie są duże. Jednak plan pracy zaproponowany przez prezydium Komisji jest nieco węższy. Nie wpisaliśmy do planu pracy tematów, których realizacja jest wątpliwa. Podejmiemy te tematy, jeśli do Komisji wpłynął odpowiednie dokumenty. Chciałbym, żeby nikt z państwa nie miał wątpliwości, że Komisja ma w tym zakresie pewne rezerwy. W razie potrzeby będziemy mogli zająć się każdym pilnym tematem, który wpłynie do Komisji bez wcześniejszej zapowiedzi. Chciałbym zaznaczyć, że decyzja prezydium Komisji w tej sprawie była zgodna. Podjęli ją wspólnie wszyscy członkowie prezydium Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Niektóre wnioski dotyczące propozycji do planu pracy były bardzo obszerne. Dotyczy to np. propozycji złożonych przez przedstawiciela Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Część tych propozycji dołączyliśmy do innych zaproponowanych tematów. Na pewno część z nich została uwzględniona. Proponujemy, żeby w styczniu zrealizowane zostały tematy, które zostały wpisane do planu pracy i zaakceptowane. Mam na myśli tematy, które zostaną zrealizowane na dzisiejszym posiedzeniu, a także na posiedzeniu w dniu jutrzejszym oraz w piątek. Przypomnę państwu, że w dniu dzisiejszym zajmiemy się sprawami wychowania w siłach zbrojnych. Na jutrzejszym posiedzeniu Komisji zajmiemy się szkolnictwem wojskowym, a w piątek sprawami zasobu archiwalnego, a zwłaszcza inicjatywą, która dotyczy powstania wydzielonego archiwum w Ministerstwie Obrony Narodowej. Na następnym posiedzeniu Sejmu zapoznamy się z informacją o funkcjonowaniu ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, a także z informacją na temat wyników strategicznego przeglądu obronnego. Dotarła do nas informacja, że w tej ostatniej sprawie znowu nastąpiło przesunięcie terminu. Chciałbym jednak podkreślić, że to przesunięcie nie powstało z winy Ministerstwa Obrony Narodowej. To posiedzenie odbędzie się w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">W stosunku do przedstawionego projektu planu pracy mamy także pewną zmianę. Na przełomie stycznia i lutego br. rozpatrzymy informację ministra obrony narodowej o działalności Agencji Mienia Wojskowego. Chciałbym państwu przypomnieć, że będzie to kontynuacja posiedzenia, które rozpoczęło się w ubiegłym roku. Było to wspólne posiedzenie Komisji Obrony Narodowej z Komisją Skarbu Państwa. Posiedzenie zostało przerwane na skutek nieporozumień pomiędzy prezesem Agencji Mienia Wojskowego i reprezentantem Ministerstwa Obrony Narodowej. W tej chwili nie będę mówił o szczegółach. Także w lutym zapoznamy się z informacją na temat planu dostaw uzbrojenia i sprzętu wojskowego dla sił zbrojnych w 2007 r. Taka informacja zostanie przedstawiona na wniosek kilku posłów. Przedstawiona zostanie także informacja na temat funkcjonowania Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie. Przy tej okazji omówione zostaną wszystkie problemy dotyczące szkolenia pilotów samolotów F-16, a także inne sprawy dotyczące lotnictwa, które pojawiły się w złożonych przez posłów propozycjach. Bardzo proszę, żeby potraktowali państwo ten temat bardzo szeroko. Chcielibyśmy, żeby obejmował on cały krąg zagadnień związanych z polskim lotnictwem. Przynajmniej w części powinien obejmować on także problemy obsługi naziemnej lotnictwa. Takie propozycje zostały przekazane do prezydium Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Planujemy, że także w lutym br. odbędzie się posiedzenie dotyczące Wojskowej Agencji Mieszkaniowej oraz sytuacji materialnej rodzin wojskowych. Jeśli nie uda nam się zrealizować tego posiedzenia w lutym, to odbędzie się ono w marcu. W marcu odbędzie się posiedzenie poświęcone siłom specjalnym. Także ten temat chcielibyśmy potraktować w sposób możliwie szeroki. Chodzi m.in. o lokalizację sił specjalnych, sposób ich budowania i dowodzenia, a także inne sprawy, które wskazane zostały we wniosku dotyczącym zrealizowania tego tematu. W marcu omówimy założenia i główne kierunki programu rozwoju sił zbrojnych na lata 2007-2012. W kwietniu zapoznamy się z informacją o stanie majątku Ministerstwa Obrony Narodowej oraz o polityce inwestycyjno-remontowej prowadzonej przez resort. Prawdopodobnie w kwietniu nie uda nam się zrealizować tematu dotyczącego doświadczeń i wniosków wynikających z misji szkoleniowo-stabilizacyjnych. Jeśli nie uda nam się zrealizować tego tematu w kwietniu, to posiedzenie na ten temat odbędzie się w maju. Proponuję, żebyśmy omawiając ten temat, nie trzymali się wyłącznie misji w Iraku i Afganistanie. Nasi żołnierze zdobywali doświadczenia w wielu misjach, m.in. w Kongo i Libanie. Chcielibyśmy dowiedzieć się, w jaki sposób wykorzystywane są doświadczenia zdobyte w misjach zagranicznych, w tym także w krajach egzotycznych. Misja w Iraku powoli zbliża się do końca. Misja w Afganistanie dopiero się rozpocznie. Dlatego chcielibyśmy potraktować ten temat w sposób szerszy, nie zastanawiając się nad tym, w jakim kraju zdobyte zostały określone doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Także w kwietniu rozpatrywać będziemy rządowy projekt ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach. W maju zapoznamy się z informacją na temat funkcjonowania Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej. Zgłoszono wniosek, żeby ten temat potraktować w sposób szerszy. Temat ten powinien wywołać szerszą dyskusję na temat zagadnień dotyczących medycyny specjalistycznej realizowanej na rzecz żołnierzy oraz osób wyjeżdżających na misje zagraniczne i powracających z misji. W maju zajmiemy się także Marynarką Wojenną. W czerwcu odbędzie się posiedzenie na temat zmian w strukturach dowództwa operacyjnego oraz w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego. W czerwcu zapoznamy się z informacją na temat stanu sportu w siłach zbrojnych. Przypomnę, że to posiedzenie odbędzie się na wniosek Komisji Kultury Fizycznej i Sportu. Jest to temat, którym zajmujemy się cyklicznie. W ubiegłym roku odbyło się wspólne posiedzenie na ten temat, które nie było porywające. Ponieważ Komisja Kultury Fizycznej i Sportu prosi nas o zrealizowanie tego przedsięwzięcia, zajmiemy się sprawami sportu wojskowego. W czerwcu odbędzie się także posiedzenie Komisji dotyczące sprawozdania z wykonania budżetu państwa, a także sprawozdania z działalności Departamentu Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego Najwyższej Izby Kontroli za 2006 r.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Przypomnę państwu, że przerwa wakacyjna w pracach Sejmu została zaplanowana w roku bieżącym na lipiec. W sierpniu, na pierwszym posiedzeniu Komisji po przerwie wakacyjnej zajmiemy się sprawami attachatów wojskowych i ich funkcjonowaniem, w związku z reformą, która jest planowana od lutego. Jest to jeden z tematów, którymi zajmiemy się w drugim półroczu 2007 r. Tyle chciałem państwu powiedzieć w imieniu prezydium Komisji. Raz jeszcze chciałbym podkreślić, że istnieją możliwości dodania do planu pracy Komisji innych tematów, jeśli będzie taka potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Otwieram dyskusję. Kto z państwa chciałby zabrać głos w sprawie przedstawionego projektu planu pracy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselJanuszZemke">Chciałbym zgłosić dwie uwagi. Pierwsza dotyczy tego, że plan pracy jest bardzo szeroki. Uważam jednak, że w planie pracy Komisji na pierwsze półrocze 2007 r. powinien znaleźć się jeszcze jeden temat. Temat ten powinien zostać omówiony na ostatnim posiedzeniu w styczniu lub na pierwszym posiedzeniu w lutym. Uważam, że naszym obowiązkiem jest uzyskanie aktualnej informacji o stanie przygotowania polskiego kontyngentu do udziału w misji w Afganistanie. Wyjazdy na tę misję mają zacząć się w szerszej skali w lutym 2007 r. Jednak jest to zupełnie inna misja niż misja w Iraku. W Iraku mamy zwarty kontyngent, którym dowodzimy. Natomiast w Afganistanie dajemy do misji określone komponenty, które będą działały w różnych strukturach. Jest to zupełnie inna sytuacja. Dlatego zgłaszam propozycję przeprowadzenia posiedzenia Komisji na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselJanuszZemke">Mam także inną propozycję. Dotyczy ona pilnej sprawy doraźnej. Moim zdaniem tą sprawą nie powinna zajmować się cała Komisja. Wystarczy, jeśli zajmie się nią prezydium Komisji oraz poseł Elżbieta Radziszewska. Dysponuję kopiami pism, które obecnie otrzymują zastępcy dyrektorów do spraw służb mundurowych w poszczególnych oddziałach wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia. Sprawa ta budzi zaniepokojenie, gdyż bez naszej wiedzy likwidowane są stanowiska, o które kiedyś walczyliśmy. Na miejsce likwidowanej Kasy Chorych Służb Mundurowych powstał pion mundurowy w Narodowym Funduszu Zdrowia. Było to pewne minimum. W tej sprawie w mediach nie ukazały się żadne informacje. Okazuje się jednak, że zastępcy dyrektorów otrzymali trzymiesięczne wypowiedzenia, które zaczęły się z dniem 13 grudnia 2006 r. W uzasadnieniu wypowiedzeń podano, że likwidowany jest pion służb mundurowych w Narodowym Funduszu Zdrowia. Takie dokumenty trafiły do mnie, w związku z czym poruszyłem ten temat. Myślę, że prezydium Komisji powinno w trybie pilnym wezwać na rozmowę prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Wiem o tym, że poseł Elżbieta Radziszewska jest osobą kompetentną i twardą. Mam nadzieję, że będzie mogła wyjaśnić tę sprawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Poseł Henryk Młynarczyk (niez.):</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">W pkt 8 planu pracy zaplanowana została informacja Ministerstwa Obrony Narodowej na temat funkcjonowania Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie. Wiemy o tym, że wokół tej szkoły istnieje dość duże zamieszanie. Problem dotyczący odebrania środków przeznaczonych dla wyższych uczelni stał się już sprawą medialną. Przywrócono te środki dzięki poprawce, która została przyjęta w pracach nad ustawą budżetową. Zgłaszam wniosek, żeby realizacja tego tematu odbyła się na posiedzeniu wyjazdowym w Dęblinie. Na miejscu moglibyśmy zapoznać się z bazą szkoleniową oraz ze wszystkimi problemami tej szkoły. W ubiegłym roku mieliśmy niewiele posiedzeń wyjazdowych. Uważam, że ta sprawa jest niezwykle ważna. Dlatego zgłaszam taki wniosek.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselDariuszSeliga">W pkt 6 planu pracy zaplanowane zostało posiedzenie na temat Agencji Mienia Wojskowego. Na przełomie grudnia i stycznia ukazały się liczne artykuły na temat przetargu na samoloty dla VIP, który ma przeprowadzić Agencja Mienia Wojskowego. W artykułach prasowych jest mowa o niejasnościach dotyczących tego przetargu. Dlatego bardzo proszę o rozszerzenie planu pracy Komisji o ten temat. Uważam, że ta sprawa wymaga wyjaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselKrzysztofZaremba">Chciałbym prosić o uzupełnienie pkt 15 planu pracy Komisji. Chodzi o posiedzenie, które odbędzie się w maju br. Chciałbym zgłosić analogiczny wniosek jak zgłoszony w sprawie posiedzenia dotyczącego szkoły w Dęblinie. Uważam, że wszystkimi problemami dotyczącymi funkcjonowania Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej powinniśmy zapoznać się na miejscu. Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej ma siedzibę w Warszawie. Myślę, że ta propozycja nie spowoduje żadnych problemów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Dobrze, że nie zgłosili państwo wniosku o zapoznanie się z funkcjonowaniem samolotów F-16 w powietrzu lub funkcjonowaniem misji w Afganistanie. Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselJedrzejJedrych">Chciałbym zaproponować, żeby Komisja rozważyła możliwość zorganizowania wyjazdowego posiedzenia Komisji na Śląsku. Niedawno zgłosili się do mnie przedstawiciele firmy Bumar Łabędy z prośbą, żeby Komisja rozważyła możliwość zorganizowania posiedzenia wyjazdowego na Śląsku. To posiedzenie miałoby dotyczyć w dużej mierze kwestii współpracy Ministerstwa Obrony Narodowej z przedsiębiorstwami przemysłu obronnego. Jeśli widzą państwo taką potrzebę, to już teraz mogę zadeklarować pomoc w zorganizowaniu takiego posiedzenia. Myślę, że można będzie zorganizować je w maju lub czerwcu br. Na miejscu moglibyśmy zapoznać się z obecnymi problemami naszego przemysłu obronnego, w tym z problemami dotyczącymi współpracy z siłami zbrojnymi. Przy tej okazji moglibyśmy odwiedzić nie tylko Bumar Łabędy, ale także Zakłady Mechaniczne w Siemianowicach i Nitron. Proponuję, żeby Komisja uwzględniła takie posiedzenie w planie pracy Komisji na pierwsze półrocze 2007 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselDariuszSeliga">Uzupełniając wypowiedź mojego przedmówcy, chciałbym dodać, że jest to bardzo ważna sprawa, gdyż jesteśmy w przededniu konsolidacji naszego przemysłu obronnego. Jest to sprawa pilna i niezwykle istotna. W 2007 r. nasz przemysł zbrojeniowy powinien otworzyć się na Europę. Wydaje się, że propozycja posła Jędrzeja Jędrycha jest zasadna, a termin tego posiedzenia należałoby przyspieszyć. Myślę, że to posiedzenie powinno odbyć się w maju. W tym przypadku czas jest bardzo ważny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Spróbuję odnieść się do zgłoszonych wniosków, gdyż musimy coś z nimi zrobić. Od razu powiem, że jeśli uwzględnimy wszystkie zgłoszone wnioski, to możemy mieć pewien kłopot. Chciałbym państwu przypomnieć, że w 2006 r. zgłoszono dwa wnioski, które dotyczyły zorganizowania wyjazdowych posiedzeń Komisji. Prosiłem wtedy, żeby wystąpienie o zgodę o zorganizowanie takich posiedzeń było poprzedzone złożeniem deklaracji o udziale w tych posiedzeniach przez członków Komisji. Potrzebne jest odpowiednie zainteresowanie takimi posiedzeniami. Chodzi o to, żeby posiedzenia wyjazdowe Komisji nie odbywały się przy udziale 5 lub 6 posłów. Wydaje się, że w wyjazdowym posiedzeniu Komisji powinna wziąć udział przynajmniej połowa jej składu. Proponuję, żeby podtrzymać tę zasadę także w roku bieżącym. Chciałbym już w tej chwili zadeklarować, że zrobię wszystko co możliwe, żeby Komisja mogła odbyć wyjazdowe posiedzenie w Dęblinie oraz na Śląsku. Prosiłbym jednak, żeby przynajmniej połowa członków Komisji zadeklarowała udział w tych posiedzeniach. W mojej ocenie byłoby to właściwe, żeby zachować powagę. Widzę, że akceptują państwo ten sposób myślenia. Jeśli uda się nam przyspieszyć termin wyjazdowego posiedzenia Komisji na Śląsku, na pewno to zrobimy. Na pewno pomogę państwu w zorganizowaniu tych posiedzeń. Mam na myśli wnioski zgłoszone przez posłów Jędrzeja Jędrycha, Dariusza Seligę, Henryka Młynarczyka oraz Krzysztofa Zarembę.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Poseł Janusz Zemke zgłosił wniosek, żebyśmy zapoznali się ze stanem przygotowania wojsk, które wyjadą do Afganistanu. Wszyscy dobrze wiedzą o tym, że nastąpiło przesunięcie terminu wyjazdu o 2 miesiące. Dzięki temu nasze wojsko ma nieco więcej czasu na przygotowania. Wydaje mi się, że wniosek dotyczący tego posiedzenia Komisji może uzyskać poparcie. Wniosek ten nie był rozpatrywany wraz z propozycjami, które były rozpatrywane przez prezydium Komisji. W związku z tym poddam ten wniosek pod głosowanie. Zrozumiałem, że posiedzenie Komisji na ten temat powinno odbyć się w końcu stycznia lub na początku lutego br. Kto z państwa jest za rozszerzeniem planu pracy Komisji o posiedzenie na temat stanu przygotowań do misji w Afganistanie?</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Stwierdzam, że Komisja przyjęła ten wniosek jednogłośnie, przy 23 głosach za oraz braku głosów przeciwnych i wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Przyjmuję także propozycję, żeby rozszerzyć niektóre tematy wpisane do projektu planu pracy. Tematy te będziemy rozszerzać w miarę napływania nowych wniosków. Proszę, żeby plan pracy został przyjęty w taki sposób, aby możliwe było jego rozszerzenie. Mam na myśli rozszerzenia, które będą miały charakter naturalny. Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos w sprawie przedstawionego planu pracy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieObronyNarodowejBoguslawWinid">Od razu przeproszę za to, że zabiorę głos w sprawie, która jest wewnętrzną sprawą Sejmu. Do Sejmu przekazany został projekt ustawy pragmatycznej. Prawdopodobnie już wkrótce ten projekt zostanie skierowany do Komisji. Zgodnie z intencjami Ministerstwa Obrony Narodowej ten projekt powinien zostać rozpatrzony jak najszybciej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Zgadzam się, że jest to ważna sprawa. Plan pracy Komisji został ułożony w taki sposób, że Komisja będzie miała możliwość rozpatrzenia wszystkich projektów, które zostaną skierowane do Komisji przez marszałka Sejmu. Nie ma konieczności, żeby te projekty były wcześniej zapisane w planie pracy Komisji. Nie mamy jeszcze tego projektu, ale wiemy, że wpłynął do Sejmu. Na pewno rozpatrzeniem tego projektu zajmiemy się bez żadnej zwłoki. Przypomnę, że do tej pory Komisja Obrony Narodowej niezwykle sprawnie i szybko zajmowała się wszelkimi inicjatywami legislacyjnymi. Sądzę, że w tym przypadku także tak się stanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Chciałbym krótko odnieść się do propozycji posiedzenia Komisji na temat przygotowania naszych żołnierzy do udziału w misji w Afganistanie. Proponuję, żeby posiedzenie Komisji na ten temat odbyło się w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego. Uważam, że powinno to być posiedzenie zamknięte.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Uważam, że temat ten może być rozpatrzony jako drugi punkt porządku obrad w trakcie posiedzenia poświęconego omówieniu wyników strategicznego przeglądu obronnego. Proszę rozważyć taką możliwość. Możemy tak zrobić, jeśli do tego czasu będą państwo przygotowani do przedstawienia informacji na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos w sprawie planu pracy Komisji? Nie widzę zgłoszeń. Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa jest za przyjęciem planu pracy Komisji na pierwsze półrocze 2007 r. wraz z zaakceptowanymi zmianami?</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Stwierdzam, że Komisja przyjęła plan pracy przy 23 głosach za oraz braku głosów przeciwnych i wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Przystępujemy do zapoznania się z informacją na temat podejmowanych przez Ministerstwo Obrony Narodowej działań na rzecz wychowania w siłach zbrojnych. Prezydium Komisji prosi, żeby wystąpienia posłów w dyskusji były w miarę krótkie. Chodzi o to, żeby nie zabrakło nam czasu na zadawanie pytań. Wiemy o tym, że w dniu dzisiejszym posłowie muszą wypełniać także inne obowiązki. W związku z tym proponujemy, żeby odpowiedź była udzielana po każdym pytaniu. Dzięki temu zadający pytanie będzie miał szansę na wysłuchanie odpowiedzi. Do posłów apeluję o dyscyplinę i skracanie pytań. Natomiast przedstawicieli Ministerstwa Obrony Narodowej proszę o precyzyjne odpowiedzi. Wszystkie wnioski, które zostaną zgłoszone w trakcie dyskusji, staną się przedmiotem prac podkomisji. Proszę pana ministra o przedstawienie informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">W takim razie nie będę wygłaszał słowa wstępnego. Chciałbym jedynie podziękować poseł Jadwidze Zakrzewskiej za inicjatywę dotyczącą zorganizowania dzisiejszego posiedzenia Komisji. Jest to niezwykle istotna tematyka. Chciałbym państwa zapewnić, że kierownictwo Ministerstwa Obrony Narodowej przywiązuje do tej tematyki bardzo dużą wagę. Jesteśmy bardzo wdzięczni za wszelkie sugestie, opinie i komentarze dotyczące wszystkiego, co moglibyśmy robić lepiej. Na dzisiejsze posiedzenie Komisji przybyła liczna reprezentacja Ministerstwa Obrony Narodowej. W posiedzeniu Komisji biorą udział przedstawiciele wszystkich trzech ordynariatów polowych, dyrektor Wojskowego Biura Badań Socjologicznych, dyrektor Biura Skarg i Wniosków, przedstawiciele Żandarmerii Wojskowej, naczelny prokurator wojskowy oraz wszyscy szefowie oddziałów Departamentu Wychowania i Promocji Obronności Ministerstwa Obrony Narodowej. Miło jest mi poinformować państwa, że na dzisiejsze posiedzenie Komisji w stu procentach przybyły wszystkie osoby, o których obecność państwo prosili. Na tym chciałbym zakończyć moją wypowiedź. Proszę dyrektora Krzysztofa Sikorę o przedstawienie informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Na kilkunastu slajdach zaprezentuję państwu dane, które stanowią uzupełnienie lub dopełnienie informacji przedstawionej państwu na piśmie. W prezentacji odniosę się do kwestii, które mają znaczenie zasadnicze.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Nauki humanistyczne i pedagogiczne jednoznacznie podkreślają, że procesowi edukacji, kształcenia i wychowania człowiek poddawany jest przez całe życie. Dlatego kluczowe znaczenie mają formy i metody tej pracy. Ma to niezwykle ważne znaczenie dla kształtowania tożsamości pojedynczego żołnierza, a także całych sił zbrojnych jako instytucji zaufania publicznego, która służy obronie, niepodległości państwa, niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic, przy zachowaniu neutralności w sprawach politycznych i podleganiu cywilnej i demokratycznej kontroli. Wszystkie korpusy osobowe oraz jednostki organizacyjne i komórki tworzące siły zbrojne muszą być świadome roli i zadań, które muszą realizować. Fundamentami kształtowania postaw i zachowań żołnierskich jest konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, rota przysięgi wojskowej, ślubowanie oficerskie oraz Kodeks Honorowy Żołnierzy Zawodowych Wojska Polskiego. To wszystko osadzone jest w tradycji narodowej oraz w tradycji oręża polskiego i odpowiada na wyzwania wynikające ze standardów obowiązujących w siłach zbrojnych XXI wieku w demokratycznym państwie prawa. Te fundamenty mają kapitalne znaczenie przy budowaniu warunków społecznego, intelektualnego, duchowego i fizycznego rozwoju oraz formowania tożsamości żołnierzy.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Siły zbrojne są integralną częścią społeczeństwa. Jest to truizm, ale warto o tym przypomnieć. Dlatego ważnym zadaniem realizowanym przez resort jest bieżące monitorowanie zjawisk występujących w siłach zbrojnych oraz ich otoczeniu. Prowadzona w wojsku działalność wychowawcza wpisuje się w proces transportacji sił zbrojnych. Zmiany zachodzące wewnątrz wojska, a także w jego zewnętrznym otoczeniu warunkują dobór form i metod oddziaływania wychowawczego. Reagowanie na nowe zjawiska i procesy, a zwłaszcza na zjawiska negatywne, wymaga innowacyjności i elastyczności działania. Działalność wychowawcza ma charakter wielopłaszczyznowy. Obejmuje realizację przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym, profilaktycznym, informacyjnym, kulturalno-oświatowym i promocyjnym. W tych działaniach Ministerstwo Obrony Narodowej nie ogranicza się jedynie do wnętrza armii. Wspiera również działalność w zakresie budowania obywatelskiego zaplecza służącego obronności państwa.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Wymienione zagadnienia wyznaczają główne obszary działań wychowawczych, które chciałbym krótko scharakteryzować. Proces kształtowania postaw i zachowań żołnierskich jest kontynuacją oddziaływań wychowawczych wynoszonych z domu rodzinnego, ze szkoły i środowiska. Ma on charakter formacyjny, czyli budujący tożsamość i ducha żołnierskiego. Głównym celem edukacji obywatelskiej jest kształtowanie żołnierza-obywatela świadomego swoich praw i obowiązków, który zna swoje miejsce nie tylko na polu walki, ale także w wypełnianiu swoich powinności żołnierskich w społeczeństwie obywatelskim. Te treści działalności w zakresie edukacji obywatelskiej uzupełniane są o zagadnienia, które mają związek z bieżącą działalnością wojska. Warto zaznaczyć, że uczestnictwo żołnierzy Wojska Polskiego w różnego rodzaju misjach pokojowych i stabilizacyjnych w ostatnich latach stało się impulsem do uruchomienia cyklu edukacyjnego w zakresie upowszechniania międzynarodowego prawa humanitarnego oraz ochrony dóbr kultury. Należy podkreślić, że w latach 2003-2006 przeprowadzono 29 szkoleń i kursów w tym zakresie, w tym 14 dla żołnierzy z naszego kontyngentu w Iraku. Żołnierze zapoznawali się również ze specyficzną formą wypełniania misji. Korzystając z informatorów i szkoleń, mogli zapoznać się ze specyfiką regionu, w którym pełnili służbę, z uwzględnieniem uwarunkowań kulturowych, geograficznych, historycznych, religijnych i obyczajowych, będących istotną częścią wzajemnych relacji w miejscu wypełniania misji i realizacji zadań.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Istotną częścią edukacji obywatelskiej jest dziedziczenie i kultywowanie tradycji oręża polskiego, które ma trudny do przecenienia walor moralny, społeczny i wychowawczy. Obchody świąt wojskowych i państwowych, rocznic ważnych wydarzeń, konkursy i olimpiady tematyczne są sprawdzoną formą upowszechniania wartości tworzących tożsamość narodową i żołnierską. Jest to również doskonała forma upowszechniania tradycji Wojska Polskiego w społeczeństwie, które coraz powszechniej uczestniczy w uroczystościach organizowanych z udziałem wojska poza koszarami. Mundur i ceremoniał wojskowy, nasycenie elementami symboliki państwowej i wojskowej, system dziedziczenia i kultywowania tradycji oraz możliwość korzystania z muzeów wojskowych i sal tradycji jednostek wojskowych stanowią doskonałą bazę do prowadzenia efektywnej działalności edukacyjnej, wychowawczej i promocyjnej wojska. Historia i tradycje oręża polskiego są także przedmiotem wielu ważnych programów edukacyjnych. Chciałbym podkreślić, że w 2006 r. zrealizowano pionierski pod wieloma względami program pod nazwą „Tradycja zobowiązuje”, promujący tradycje oręża polskiego, uwzględniając m.in. kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, ich czyny oraz osiągnięcia bojowe. Ogólnopolskiej ekspozycji plakatów i billboardów towarzyszyły liczne spotkania i konkursy, które cieszyły się zainteresowaniem środowisk szkolnych. Warto zaznaczyć, że w finale uczestnicy tych konkursów nadesłali 2196 prac literackich i plastycznych, które były prezentowane w trakcie uroczystości z okazji narodowego święta niepodległości i koncertu w Poznaniu. Ciekawą inicjatywą w minionym roku był program pod nazwą „Żołnierska pamięć”. Jego celem było otoczenie opieką mogił żołnierzy polskich poległych w walkach w kraju oraz poza jego granicami. W wyniku działań prowadzonych w ramach programu „Żołnierska pamięć” do Ministerstwa Obrony Narodowej wpłynęło kilkanaście tysięcy informacji o mogiłach żołnierskich i miejscach pamięci związanych z tradycją oraz bojami żołnierza polskiego w kraju i poza granicami. Na tej podstawie budowana jest informatyczna baza danych o miejscach pamięci żołnierza polskiego. Baza ta obejmuje całą Europę.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Kontynuowano także i rozwijano ogólnopolski konkurs dla młodzieży szkolnej pod nazwą „Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego”. Warto podkreślić, że w pierwszym etapie tego konkursu wzięło udział 75 tys. osób. Istotną sprawą jest Kodeks Honorowy Żołnierza Wojska Polskiego. Jest to nowe rozwiązanie, które zostało przyjęte przez zgromadzenie mężów zaufania. Kodeks został przygotowany wspólnie przez Konwent Dziekanów Korpusu Oficerów Wojska Polskiego oraz Departament Wychowania i Promocji Obronności Ministerstwa Obrony Narodowej. Ten Kodeks został przyjęty. Obejmuje on aksjologicznie wszystkie kwestie, które powinny kształtować honor żołnierzy. Jeśli działalność wychowawcza ma być efektywna, to nie może ograniczać się jedynie do przedsięwzięć realizowanych w trybie służbowym na terenie koszar. Integracja środowiska wojskowego i rodzin żołnierzy, promowanie aktywnych form spędzania czasu wolnego oraz uczestniczenia w życiu kulturalnym to zadania realizowane w ramach działalności kulturalno-oświatowej w siłach zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">W siłach zbrojnych funkcjonują cztery centralne instytucje kultury oraz 271 ośrodków niższego szczebla. Ich rola jest nie do przecenienia, zwłaszcza w tzw. zielonych garnizonach, gdzie wojskowe ośrodki kultury służą nie tylko środowisku wojskowemu, ale także cywilnemu. W tej chwili zbliża się do końca proces przekształcania muzeów wojskowych w państwowe instytucje kultury. Znaczna część obiektów kultury pozostających w zarządzie Ministerstwa Obrony Narodowej wymaga remontów. Wiele z nich wymaga remontów kapitalnych. W 2005 r. zorganizowano 47 centralnych imprez kulturalnych i turystycznych, ok. 4 tys. imprez środowiskowych na szczeblu garnizonów oraz 2800 występów orkiestr wojskowych. Co roku przedsięwzięcia organizowane przez wojskowe ośrodki kultury skupiają wielomilionową rzeszę. W ubiegłym roku w tego typu wydarzeniach uczestniczyło ok. 5 mln osób. Szczególnym uznaniem cieszy się Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Wojskowych w Krakowie. Z dużym uznaniem środowisko wojskowe odbiera przedsięwzięcia i działania podejmowane na rzecz rodzin żołnierzy pełniących służbę w misjach pokojowych poza granicami kraju. Ciekawą formą działania są imprezy o charakterze rekreacyjno-sportowym i turystyczno-krajoznawczym, organizowane przez 18 wojskowych oddziałów Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego. Organizacja ta zrzesza w wojsku ponad 3,5 tys. członków w 200 kołach i klubach. Działalność ta ma charakter wolontariatu.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Co roku organizowanych jest 80 ogólnopolskich i regionalnych imprez turystycznych oraz ok. 1 tys. przedsięwzięć o charakterze środowiskowym. Co roku w imprezach tych bierze udział ok. 200 tys. osób. Sfera działalności kulturalno-oświatowej jest wspierana przez liczne organizacje pozarządowe. W celu przeciwdziałania negatywnym zjawiskom, które występują w siłach zbrojnych, i minimalizowania ich negatywnego wpływu podejmowane są wielopłaszczyznowe działania o charakterze systemowym. Na slajdzie widzą państwo zakres tych działań. Dotyczą one przede wszystkim patologii, takich jak np. narkomania, alkoholizm i fala. Wydano zalecenia, które normują i inspirują działania w tym zakresie. Szkolone są zespoły ludzi, dowódców pododdziałów, oficerów wychowawczych i psychologów, którzy przygotowywani są do diagnozowania trudnych sytuacji i podejmowania działań profilaktycznych. Realizujemy także działania sektorowe, które zostały określone w krajowych programach profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii, programach zwalczania AIDS oraz zapobiegania zakażeniom wirusem HIV, programie bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz programie zwalczania korupcji i przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W Ministerstwie Obrony Narodowej opracowywany jest również program przeciwdziałania przestępstwom i patologiom w siłach zbrojnych. Ten program służyć będzie realizacji wszystkich działań rozproszonych w wymienionych przed chwilą programach sektorowych. Efektywnie przebiega współpraca wojska z instytucjami państwowymi i samorządowymi oraz organizacjami pozarządowymi w tym zakresie. Wojskowy telefon zaufania jest ważnym narzędziem, które powszechnie wykorzystywane jest przez jednostki wojskowe, żołnierzy, ich rodziny, a także osoby zainteresowane ważnymi sprawami, które nurtują wojsko. Każda sprawa zgłoszona przez wojskowy telefon zaufania przekazywana jest odpowiednim podmiotom, w których kompetencjach leży dany problem. W sytuacjach wymagających natychmiastowej interwencji powiadamiane są odpowiednie służby dyżurne, które reagują na zgłoszone problemy. Należy podkreślić, że w latach 2002-2006 zgłoszono 2346 spraw przez wojskowy telefon zaufania. Żołnierze zawodowi zgłaszali problemy dotyczące kwestii związanych z restrukturyzacją jednostek wojskowych, wprowadzania przepisów o służbie wojskowej i ich stosowaniu, spraw mieszkaniowych oraz nieprawidłowości w relacjach przełożony-podwładny. Żołnierze nadterminowi poruszali problematykę dotyczącą nieprzedłużania kontraktów i ich statusu jako żołnierzy zawodowych. Żołnierze służby zasadniczej mówili przede wszystkim o niewłaściwych stosunkach pomiędzy żołnierzami a kadrą, o warunkach pełnienia służby, o warunkach zakwaterowania, o obciążeniu służbami, o uprawnieniach do urlopu oraz o przepustkach. Rodzice i bliscy żołnierzy najczęściej zgłaszali problemy dotyczące funkcjonowania tzw. fali w jednostkach wojskowych, źle funkcjonującej opieki medycznej w jednostce, opieszałości w załatwianiu spraw oraz uprawnień przysługujących rodzinom żołnierzy. Poborowi zgłaszali prośby o informacje na temat służby, poboru i wymagań zdrowotnych niezbędnych w służbie.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">W marcu 2004 r. w portalu internetowym uruchomiono internetową skrzynkę zaufania. Od początku jej funkcjonowania za jej pośrednictwem zgłoszono 2666 spraw, które dotyczyły przede wszystkim kwestii związanych z nową ustawą pragmatyczną, z ustawą o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz kryteriami przyjęcia do służby wojskowej i informacjami o służbie zastępczej. Pozostałe zgłoszone problemy dotyczyły spraw mieszkaniowych, służby w Iraku, służby wojskowej kobiet, próśb o udzielenie informacji lub danych teleadresowych. Z analizy zgłaszanych spraw wynika, że znacznie spadła liczba zgłoszeń dotyczących tzw. fali. W 2002 r. zgłoszono 135 takich spraw. W 2006 r. sprawy tej dotyczyło 28 zgłoszeń. Wojskowy telefon zaufania oraz internetowa skrzynka zaufania spełniają nie tylko rolę interwencyjną, ale także informacyjną, doradczą i pomocową. Ich funkcjonowanie jest ze wszech miar pożyteczne.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">W łagodzeniu i rozwiązywaniu społecznych problemów służby wojskowej istotną rolę odgrywa system pomocy psychologicznej. Ważnym zadaniem realizowanym przez psychologów jest zapewnienie opieki psychologicznej żołnierzom uczestniczącym w operacjach wojskowych i misjach poza granicami kraju, a także ich rodzinom. Obecność psychologa jest ważna dla żołnierzy biorących udział w misjach. Istotnym elementem systemu pomocy psychologicznej są szkolenia konsultantów do spraw psychoprofilaktyki i profilaktyki psychologicznej, realizowane przy udziale uznanych specjalistów z kraju. Przykładem podejmowanych działań może być udział psychologów wojskowych w akcji niesienia pomocy ofiarom tragedii, która zdarzyła się w hali targowej w Katowicach lub gotowość do udzielenia takiej pomocy, gdy ostatnio zdarzyła się tragedia w kopalni Halemba. Do pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych przygotowanych jest 80 proc. psychologów zatrudnionych w siłach zbrojnych. Niekorzystny wpływ na efektywność pracy psychologów ma ich duża rotacja w jednostkach wojskowych. Psycholog, który nabywa doświadczenia w służbie wojskowej, jest bardzo poszukiwany na cywilnym rynku pracy. Na tym rynku otrzymuje znacznie korzystniejsze warunki pracy i płacy.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Wszystkie działania i zjawiska odbijają się na dyscyplinie wojskowej. Opisując działania wychowawcze, nie można uciec od oceny ich skuteczności. Na poziom żołnierskiej karności w zasadniczy sposób wpływa organizacja i warunki pełnienia służby wojskowej, jakość i intensywność szkolenia, codzienny rytm realizowanych zadań przez dowództwa i jednostki wojskowe. Powinnością dowódców jest stworzenie warunków do przestrzegania przez podwładnych dyscypliny, warunków do wyróżniania żołnierzy oraz reagowanie na przypadki naruszania dyscypliny. Chciałbym zwrócić państwa uwagę na kilka istotnych kwestii w tym zakresie. Formułując ocenę przestrzegania prawa w siłach zbrojnych, zasadniczym problemem jest umieszczenie jej w szerokim kontekście społecznym. Zgodnie z danymi Komendy Głównej Policji ostatnie dziesięciolecie charakteryzuje dynamiczny wzrost przestępczości w skali całego kraju, który sięga 51 proc. Liczby oraz wykresy przedstawione na slajdach wskazują, że podobna tendencja – chociaż w mniejszej skali – pojawiła się także przez pewien czas w siłach zbrojnych. Warto w tym miejscu wspomnieć, że gwałtowny wzrost liczby sprawców przestępstw i wykroczeń wystąpił w latach 1999-2001. Uchwalenie ustawy o dyscyplinie wojskowej postawiło przed dowódcami wyzwanie, któremu początkowo nie byli w stanie sprostać. Powstała konieczność przyswojenia sobie złożonych procedur dyscyplinarnych, wzorowanych na prawie karnym. Spowodowało to, że do czasu nowelizacji ustawy o dyscyplinie wojskowej zbyt wiele spraw kierowano do ścigania karnego, zamiast reagować na nie na drodze dyscyplinarnej. Nowa decyzja Ministerstwa Obrony Narodowej w sprawie oceniania dyscypliny wojskowej przyniosła efekty w postaci znacznego spadku przestępczości wśród żołnierzy. Osiągnięty stan karności utrzymywał się na podobnym poziomie przez ostatnie 3 lata. Taka tendencja dotyczy zarówno dyscypliny służbowej, jak i przypadków naruszania prawa poza koszarami.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Zasadniczym obszarem działań resortu w celu przełamywania negatywnych zjawisk w dyscyplinie było podjęcie, przy wydatnej pomocy prokuratorów wojskowych, szeroko zakrojonej edukacji w zakresie prawa karnego oraz wojskowych przepisów dyscyplinarnych. W procesie tym uczestniczyli dowódcy wszystkich szczebli oraz rzecznicy dyscyplinarni w jednostkach. Zwiększono nadzór nad przestrzeganiem przepisów prawa karnego oraz ustawy o dyscyplinie wojskowej, a w szczególności nad prawidłowością prowadzonych postępowań dyscyplinarnych. Wdrożono narodowy program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz program przeciwdziałania narkomanii. Wprowadzono etaty psychoprofilaktyków, jako fachowych doradców dowódców, którzy prowadzą bezpośrednią działalność profilaktyczną wśród żołnierzy. Do tych działań w szerokim zakresie włączono Żandarmerię Wojskową, duszpasterstwo wojskowe oraz organy przedstawicielskie kadry zawodowej. Realizacja wymienionych przedsięwzięć wpłynęła na znaczną poprawę dyscypliny wojskowej. Tendencje odnotowane w ubiegłym roku wskazują, że nadal szczególną uwagę należy przywiązywać do przeciwdziałania samowolnym oddaleniom oraz przestępstwom przeciwko podwładnym i młodszym. Jeśli chodzi o przestępstwa pospolite, to zdecydowanego ograniczenia wymagają przestępstwa przeciwko mieniu oraz przestępstwa komunikacyjne. Należy dodać, że w większości przypadków przestępstwa te popełniane są pod wpływem alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Ważną sprawą jest bezpieczeństwo żołnierzy w służbie. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa żołnierzy jest zasadniczym wymogiem w działalności służbowej. Na ogół działania w tym zakresie są skuteczne w trakcie realizacji zadań. Sytuacja w tym zakresie jest gorsza poza koszarami, jednak przełożeni nie mają na nią większego wpływu, poza prowadzeniem pracy profilaktycznej. W wyniku różnego rodzaju wydarzeń w ostatnich latach rocznie ponosiło śmierć 70-90 żołnierzy. Na slajdzie pokazano podłoże i tło tych tragicznych zdarzeń. Najczęstszą przyczyną śmierci żołnierzy były wypadki komunikacyjne oraz zamachy o charakterze samobójczym. Większość tego typu zdarzeń nie miała bezpośredniego związku z pełnieniem służby wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Kolejnym obszarem aktywności wychowawczej jest otoczenie wojska. Niezwykle istotna jest współpraca z tym otoczeniem. Jest oczywiste, że odbywa się ona przy udziale organizacji pozarządowych oraz jednostek samorządu terytorialnego. Współpraca realizowana jest poprzez zlecanie zadań publicznych z dziedziny obronności oraz rozpatrywanie wniosków i podpisywanie porozumień o współpracy. Do chwili obecnej Ministerstwo Obrony Narodowej zawarło 70 porozumień o współpracy ze 128 organizacjami pozarządowymi.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Kolejną sprawą, o której chciałbym powiedzieć, jest nieodpłatne przekazywanie mienia ruchomego Skarbu Państwa będącego w użytkowaniu jednostek Ministerstwa Obrony Narodowej, które jest zbędne resortowi. Sprawowany jest nadzór nad fundacjami, dla których minister obrony narodowej jest ministrem właściwym ze względu na cele działania fundacji. Ceniona i efektywna formą współpracy ze stowarzyszeniami i organizacjami pozarządowymi jest możliwość zlecania wspomnianym wcześniej podmiotom zadań publicznych w dziedzinie obronności. Skalę zadań oraz stopień wykorzystania środków finansowych w latach 2004-2006 przedstawiono na slajdzie. Chciałbym jedynie podkreślić, że w 2006 r. dotacje przeznaczone były głównie na kształtowanie i doskonalenie wiedzy oraz umiejętności w dziedzinie obronności, w tym na szkolenia w specjalnościach przydatnych siłom zbrojnym, na promocję obronności i tworzenie pozytywnego wizerunku sił zbrojnych oraz upowszechnianie tradycji oręża polskiego, na ochotniczą działalność żołnierzy rezerwy w ramach międzysojuszniczej konfederacji oficerów rezerwy oraz europejskiego stowarzyszenia oficerów rezerwy, na upowszechnianie sportu wojskowego i udział reprezentacji Wojska Polskiego w międzynarodowych zawodach sportowych, na działalność edukacyjną, szkoleniowo-wychowawczą i kulturalną skierowaną do żołnierzy oraz pracowników wojska, środowiska szkolnego i akademickiego, na organizowanie opieki paliatywnej dla żołnierzy zawodowych, którzy uzyskali uprawnienia do rent inwalidzkich. Działania w tej sferze przyczyniają się do efektywnego realizowania różnych form promocji tej aktywności. O skuteczności podejmowanych form promocji obronności może świadczyć niesłabnące zainteresowanie stroną internetową Wojska Polskiego. W listopadzie 2006 r. stronę tę odwiedziło ponad 100 tys. internautów. Strona ta jest wysoko oceniana przez niezależną prasę i ekspertów. Wzrasta liczba przedsięwzięć objętych patronatem Ministerstwa Obrony Narodowej, w tym patronatem honorowym ministra obrony narodowej. Realizowany jest cały wachlarz projektów promocyjnych. Wśród nich realizowany jest m.in. program, o którym już wcześniej wspominałem, pod nazwą „Tradycja zobowiązuje”. Warto podkreślić, że w tym zakresie prowadzone jest również profesjonalne szkolenie dla kadry zawodowej i dowódczej poszczególnych szczebli dowodzenia. W tym zakresie współpracowaliśmy z Centrum Informacyjnym Sił Zbrojnych, które przekształciło się w Departament Informacyjno-Prasowy Ministerstwa Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Te działania są wkomponowane w plan dostosowywania oddziaływań wychowawczych i nowych zadań sił zbrojnych na lata 2005-2010. W planie tym uwzględniono wiele działań i rozwiązań systemowych, które mają służyć zwiększaniu efektywności działań edukacyjno-wychowawczych w siłach zbrojnych. Przyjęto nowy model działalności wychowawczej oraz harmonogram jego wdrażania. Ten program został szczegółowo przedstawiony w materiale, który przekazaliśmy Komisji.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#DyrektorDepartamentuWychowaniaiPromocjiObronnosciMinisterstwaObronyNarodowejKrzysztofSikora">Powiem teraz o priorytetach, które obowiązywać będą w dalszej działalności wychowawczej. Profesjonalizacja sił zbrojnych dotyczy również procesu planowania i realizowania działalności wychowawczej. W znaczący sposób wpływa to na postawę i morale wojska i warunkuje jego zdolność do realizacji zadań w kraju oraz poza jego granicami. Dlatego dalsze prace koncentrować się będą wokół następujących zadań. W perspektywie uzawodowienia armii prowadzone będą prace nad zmianami w systemie edukacji obywatelskiej i kształcenia humanistycznego żołnierzy zawodowych. Utrzymana zostanie wysoka ranga działań w zakresie dziedziczenia i kultywowania tradycji oraz upowszechniania ich w środowisku cywilnym. Opracowane zostaną programy wspierające kształtowanie stosunków społecznych i interpersonalnych, w tym właściwej dyscypliny wojskowej. W tym zakresie potrzebne jest dalsze doskonalenie przepisów prawa odnoszącego się do dyscypliny wojskowej. W tej chwili prowadzone są prace nad nową ustawą o dyscyplinie wojskowej. Potrzebne jest usprawnienie instrumentów służących utrzymaniu dyscypliny i porządku wojskowego. Budowany będzie etyczno moralny wymiar służby, a także szacunek dla takich wartości, jak godność, honor, lojalność i ofiarność w służbie. Upowszechniany będzie „Kodeks honorowy żołnierza zawodowego”. W przyszłych działaniach wykorzystywane będą doświadczenia dotyczące działalności wychowawczej w misjach pokojowych i stabilizacyjnych. Doświadczenia te wykorzystywane będą w pracy edukacyjno-wychowawczej w całych siłach zbrojnych. Tworzone będzie obywatelskie zaplecze dla polityki obronnej państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Był to bardzo szeroki referat, który obejmował wiele zagadnień. Rozumiem, że w ten sposób wyczerpana została informacja, którą Ministerstwo Obrony Narodowej przygotowało na dzisiejsze posiedzenie Komisji. Jeśli tak, to od razu możemy przejść do debaty. Na pewno zauważyli państwo, że przedstawiona informacja obejmowała kwestie związane z przestępczością, procesami i działaniami związanymi z wychowaniem i dyscypliną, z działalnością kulturalno-oświatową prowadzoną w wojsku oraz prowadzonymi postępowaniami. Poruszone zostały wszystkie tematy, które proponowali państwo, sugerując odbycie posiedzenia Komisji na temat spraw wychowania. Czy ktoś z państwa jest przeciwny propozycji, żeby po każdym pytaniu od razu następowała odpowiedź? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Uznaję, że propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Otwieram dyskusję. Proszę o zgłaszanie się do głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PoselSlawomirNowak">Chciałbym zadać kilka krótkich pytań. Ile kosztowała akcja billboardowa przeprowadzona przez wojsko? Czy przeprowadzono badania dotyczące tego, jak ta akcja została przyjęta przez opinię publiczną i jak została zapamiętana?</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PoselSlawomirNowak">Nie mogę zgodzić się z przedstawioną oceną mówiącą o atrakcyjności strony internetowej Wojska Polskiego. Na stronie zamieszczono wiele różnych informacji, które są mniej lub bardziej przydatne. Jednak forma graficzna tej strony pozostawia wiele do życzenia. Dlatego chciałbym zapytać, czy w Ministerstwie Obrony Narodowej prowadzone są prace nad koncepcją nowej strony internetowej? Jeśli ta strona ma pretendować do miana portalu Wojska Polskiego, to na pewno należałoby zmienić jej stronę graficzną. Na pewno należałoby ją uatrakcyjnić i dostosować do występujących potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PoselSlawomirNowak">Chciałbym także zapytać o zakres zadań zlecanych poza resort. Była mowa o tym, że różne organizacje pozarządowe występują do Ministerstwa Obrony Narodowej o przyznanie środków na realizację promocji obronności w społeczeństwie. Ile organizacji otrzymuje środki na ten cel? Ile wniosków złożono o przyznanie środków na ten cel? Jaka była największa kwota przyznana na prowadzenie działań z zakresu promocji obronności? Jakie organizacje pozarządowe uzyskały środki od Ministerstwa Obrony Narodowej?</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PoselSlawomirNowak">W informacji można przeczytać o priorytetach polityki informacyjnej. Wskazano, że jednym z priorytetów polityki informacyjnej rządu ma być promocja programu rządowego pod nazwą „Solidarne państwo”. Chciałbym zapytać, jakie są plany dotyczące informowania opinii publicznej o zakresie i skali aktywności naszych sił zbrojnych poza granicami kraju. Czy plany te obejmują promowanie postaw patriotycznych wśród obywateli przy wykorzystaniu żołnierzy, którzy powracają z misji zagranicznych? Mam na myśli np. lekcje w szkołach i spotkania promujące postawy, które powinny występować w wojsku. Wydaje się, że wszyscy powinniśmy robić w tym zakresie więcej niż do tej pory, szczególnie w sytuacji, gdy sprawa ta została wpisana do priorytetów polityki informacyjnej Ministerstwa Obrony Narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Proszę, żeby pan minister wyznaczył osoby, które odpowiedzą na te pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Od razu chciałbym odpowiedzieć na ostatnie pytanie. W tym zakresie mamy określone plany. Jest to szczególnie ważne w momencie przygotowania żołnierzy do udziału w misji w Afganistanie. Należy zaznaczyć, że nie jest to misja Ministerstwa Obrony Narodowej, lecz misja państwa polskiego. W ten sposób wypełniamy nasze podstawowe obowiązki związane z członkostwem w NATO. Na pewno korzystać będziemy z formy, o którą pan pyta. W tej chwili kończy się przygotowanie akcji promocyjnej i informacyjnej. Mówiono już o tym, że termin rozpoczęcia tej operacji został przesunięty przez sojuszników. Z tego powodu mamy nieco więcej czasu na przygotowania. Wyjazd poszczególnych komponentów naszych sił zbrojnych do Afganistanu został przesunięty w czasie. Chcemy to wykorzystać, angażując do działania żołnierzy powracających z innych misji.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Przyjmuję opinię, że nasza strona internetowa może być lepsza. Chcę podkreślić, że analizowaliśmy tę sprawę, zapoznając się ze stronami internetowymi innych państw, a także stron naszych struktur rządowych i samorządowych. Uważam, że jeśli chodzi o stronę internetową, to nie mamy się czego wstydzić. Podejmowane przeze mnie działania zmierzają w tym kierunku, żeby stworzyć obcojęzyczne strony internetowe poświęcone Wojsku Polskiemu. Mam nadzieję, że już wkrótce uruchomiona zostanie taka strona w języku angielskim. Prezentowane na niej będą podstawowe dane dotyczące polskich sił zbrojnych. Podane na niej będą m.in. informacje o misjach. Chciałbym, żeby w większym stopniu niż dotychczas strona internetowa była wykorzystana do promocji Polski za granicą.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Proszę, żeby dyrektor Krzysztof Sikora odpowiedział na pozostałe pytania. Pan dyrektor dysponuje wszystkimi danymi, o które pytał pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#DyrektordepartamentuwMONKrzysztofSikora">Pan poseł pytał o akcję billboardową. Chciałbym odpowiedzieć, że nie była to akcja billboardowa, lecz realizacja programu edukacyjnego, którego nośnikiem zewnętrznym były billboardy i plakaty. To przedsięwzięcie było realizowane przez dwa miesiące i kosztowało 476.720,60 zł; mam przed sobą całą kalkulację. W jego ramach wykorzystywano 250 billboardów przez 2 miesiące w 16 miastach wojewódzkich. Poza kosztami billboardów środki były wydatkowane na wydruk 600 plakatów wspierających to przedsięwzięcie, a także 30 tys. plakatów w formacie A-0, które trafiły do jednostek wojskowych i szkół. Przygotowano także 15 tys. ulotek informacyjnych o kampanii „Tradycja zobowiązuje”. Wydatki obejmowały także nagrody dla uczestników finałów konkursów, które były integralną częścią tego programu. Istotne jest to, że cały projekt był realizowany w sposób zgodny z kanonami procedury przetargowej. Wynajem nośników billboardowych oraz wydruk plakatów realizowała firma, która wygrała ten przetarg. Nie wiem, czy ta odpowiedź jest dla pana posła wystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#DyrektordepartamentuwMONKrzysztofSikora">Zadania zlecone realizowane na rzecz Ministerstwa Obrony Narodowej są bardzo ważnym elementem kształtowania postaw i zachowań, a także kształtowania obywatelskiej aktywności środowisk skupionych w organizacjach pozarządowych. Współpracę z organizacjami pozarządowymi prowadzi szef oddziału komunikacji społecznej i współpracy ze społeczeństwem. Szef oddziału na bieżąco prowadzi współpracę z organizacjami pozarządowymi i dysponuje szczegółowymi danymi, które może państwu zaprezentować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Proszę o zaprezentowanie tych danych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#SzefOddzialuKomunikacjiSpolecznejiWspolpracyzeSpoleczenstwemwDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkJaroslawDebski">Informacje, które państwu przedstawię, są stale dostępne na stronie internetowej. Wszystkie informacje dotyczące zadań zleconych są upowszechniane w Biuletynie Informacji Publicznej oraz na stronie internetowej. Przedstawiamy tam szczegółowy wykaz wszystkich organizacji, które uzyskały wsparcie Ministerstwa Obrony Narodowej. Można tam także znaleźć wykaz zadań, które te organizacje realizowały, a także jaka była wysokość przyznanych im dotacji. W tej chwili podsumowujemy dane za 2006 r. Chcę poinformować, że wiele zadań jest w trakcie rozliczania, co jest zgodne z obowiązującym prawem. Z tego powodu dane, którymi w tej chwili dysponuję, nie są do końca precyzyjne. W 2006 r. do Ministerstwa Obrony Narodowej wpłynęło, podobnie jak w roku poprzednim, ponad 500 wniosków dotyczących przyznania środków na realizację zadań zleconych. Wszystkie wnioski zostały rozpatrzone. Dodam, że takie wnioski rozpatrywane są przez komisję resortową, w skład której wchodzą przedstawiciele sekretarza stanu, podsekretarzy stanu, szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Departamentu Budżetowego oraz Departamentu Polityki Obronnej. Ta komisja podejmuje decyzje o wysokości przyznanych środków. Mam przy sobie sprawozdanie, w którym na 71 stronach przedstawiony został pełny wykaz zadań zaakceptowanych przez Komisję do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#SzefOddzialuKomunikacjiSpolecznejiWspolpracyzeSpoleczenstwemwDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkJaroslawDebski">Jeśli ta informacja nie jest dla pana posła satysfakcjonująca, będziemy mogli ją jeszcze uzupełnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Myślę, że pan poseł powróci do tej sprawy, jeśli informacje zawarte na stronie internetowej nie będą dla niego satysfakcjonujące.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselKrzysztofZaremba">Chciałbym zadać kilka pytań. Jak wygląda oferta programowa Domu Żołnierza Polskiego? Jakiego rodzaju specjalistyczne szkolenia, seminaria i warsztaty były przeprowadzane? W Informatorze nr 21 z 2005 r. napisano, że odbyły się warsztaty dotyczące m.in. pozyskiwania środków finansowych, w tym środków Unii Europejskiej. Jakie jednostki wykorzystały możliwości, o których mówiono na tych warsztatach? Ile przedsięwzięć tego typu zrealizowano? Jakie przedsięwzięcia zrealizowano przy wykorzystaniu takich możliwości? Jaki jest dorobek studia filmowego? Jakiego rodzaju filmy realizowało to studio? Rozumiem, że były to firmy dokumentalne, promocyjne lub szkoleniowe. Nie ma wątpliwości, że ważnym elementem promowania patriotyzmu jest promowanie sił zbrojnych. Wiemy o tym, że służba wojskowa, zwłaszcza w kontekście wprowadzenia armii w pełni zawodowej, jest coraz bardziej atrakcyjna dla młodych ludzi. Czy produkcja filmowa uwzględniała ten aspekt? Jeśli nie, to dlaczego? Jak wygląda zmiana sposobu finansowania jednostek kultury w wojsku? Mam na myśli treść rozporządzenia, które weszło w życie od 1 stycznia 2007 r. Jak wyglądają plany dalszego przekształcania tych jednostek? Jaka jest ekonomiczna przyszłość Reprezentacyjnego Zespołu Wojska Polskiego? Ostatnie informacje dotyczące tego zespołu zamieszczone na stronie internetowej pochodzą z 2003 r. Jednocześnie na stronie internetowej silnie akcentowana jest rola działalności prowadzonej poza wojskiem. Chciałbym się dowiedzieć, w jaki sposób zespół ten będzie brał udział w działaniach prowadzonych na zewnątrz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Proszę o udzielenie odpowiedzi na te pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Odpowiedź chciałbym rozpocząć od krótkiej informacji o zmianach, które zachodzą w Reprezentacyjnym Zespole Wojska Polskiego. Obecnie zespół funkcjonuje pod nowym kierownictwem. Szefem zespołu został pan Martin, a dyrektorem artystycznym pan Niesiołowski. Są to osoby, które cieszą się dużym uznaniem w świecie artystycznym. Chcielibyśmy, żeby ten zespół prezentował wyższy poziom niż do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Proszę, żeby na dwa pierwsze pytania odpowiedział szef oddziału kultury i oświaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#SzefOddzialuKulturyiOswiatywDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkHenrykCierowski">Pierwsze pytanie dotyczyło Domu Żołnierza Polskiego. Jest to instytucja kultury, która od bieżącego roku ukierunkowana jest przede wszystkim na szkolenie wszystkich pracowników kultury oraz pionu wychowania w Ministerstwie Obrony Narodowej. W 2006 r. Dom Żołnierza Polskiego przeprowadził 30 różnego rodzaju szkoleń. Brali w nich udział przede wszystkim instruktorzy wojskowych ośrodków kultury, a także inne osoby zatrudnione w pionie kultury, w tym również filmowcy i instruktorzy działalności kulturalno-oświatowej. Podstawowe formy szkoleń dotyczą szkoleń instruktorsko-metodycznych oraz instruktażowych, organizacji studium reżyserii teatralnej. Wspólnie z Akademią Muzyczną w Gdańsku oraz Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Warszawie organizowane są szkolenia dla kierowników klubów garnizonowych. Od razu chciałbym wyjaśnić, że propozycja dotycząca szkolenia w zakresie pozyskiwania środków w ramach zadań zleconych Unii Europejskiej była realizowana wspólnie ze specjalistami z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W szkoleniu brali udział kierownicy klubów rodzajów wojsk oraz kierownicy klubów garnizonowych. Szkolenie to nie wiązało się bezpośrednio z wydatkowaniem tych środków lub realizacją jakichkolwiek procedur. Celem szkolenia było pokazanie, w jaki sposób należy przygotowywać wnioski, współpracować z organizacjami pozarządowymi oraz przygotowywać się do przekształceń w ramach usamodzielniania się centralnych instytucji kultury Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#SzefOddzialuKulturyiOswiatywDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkHenrykCierowski">Studio filmowe funkcjonuje w Domu Wojska Polskiego. W chwili obecnej studio dysponuje siedmioma etatami. Zakres funkcjonowania studia filmowego dotyczy dwóch sfer. Pierwsza z nich to obsługa medialna i operatorska wszystkich wydarzeń związanych z przedsięwzięciami kulturalno-oświatowymi oraz wydarzeniami patriotycznymi w całych siłach zbrojnych. Ponadto przygotowywane są filmy dokumentalne, szkoleniowe i reportaże. Studio zrealizowało ok. 50 takich filmów. W większości przypadków filmy te za pośrednictwem systemu dystrybucji funkcjonującego w Ministerstwie Obrony Narodowej zostały przekazane do bibliotek wojskowych. Informacja o tych filmach została przekazana do jednostek wojskowych i klubów garnizonowych. Istnieje możliwość wykorzystania tych filmów, jeśli powstanie taka potrzeba. Studio dysponuje skromnymi środkami. Realizuje filmy na potrzeby resortu obrony narodowej. Nie realizuje zleceń zewnętrznych. Nie ma takiej sytuacji, żeby wydatkowane na studio filmowe środki były wyprowadzane poza resort.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#SzefOddzialuKulturyiOswiatywDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkHenrykCierowski">Drugie pytanie dotyczyło finansowania instytucji kultury. Do końca 2006 r. instytucje te były w pełni finansowane ze środków budżetowych. Na instytucje kultury przeznaczano ok. 85-90 mln zł, co stanowiło 0,7-0,8 proc. budżetu. Środki przeznaczone były na realizację zadań celowych i na utrzymanie wojskowych ośrodków kultury oraz orkiestr, a głównie na utrzymanie struktur etatowych. Od 1 stycznia 2007 r. trzy instytucje priorytetowe staną się samodzielnymi instytucjami prawnymi. Wszystkie dokumenty w tej sprawie zostały już przygotowane. Takie rozwiązanie jest zgodne z obowiązującymi przepisami zawartymi w ustawie o działalności kulturalnej. Usamodzielnienie obejmuje trzy instytucje muzealne, które funkcjonują w resorcie obrony narodowej. Chodzi tu o Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Marynarki Wojennej oraz Pomorskie Muzeum Wojskowe. Przed tymi instytucjami postawiliśmy dwa cele. Pierwszym jest możliwość uzyskania środków zewnętrznych, a drugim usamodzielnienie prawne. Dzięki temu instytucje te będą mogły podejmować szeroką współpracę z pozaresortowymi instytucjami kultury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelBogdanZdrojewski">Przekazuję przewodniczenie poseł Jadwidze Zakrzewskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselMichalWojtkiewicz">Chciałbym powiedzieć o sprawie, która ma związek z wychowaniem i edukacją. Mówię o żołnierskiej Wigilii, która odbyła się w miejscowości Łowczówek. Wydarzenie to miało bardzo ważny wydźwięk dla społeczeństwa. Jednocześnie oddano hołd wszystkim poległym żołnierzom z I Brygady dowodzonej przez Józefa Piłsudskiego, która w tej miejscowości stoczyła bitwę. Po raz pierwszy po II wojnie światowej wszystkie rodzaje sił zbrojnych oddały hołd poległym. Było to bardzo wzniosłe wydarzenie, które zostało dobrze odebrane przez społeczeństwo. Cmentarz pod Łowczówkiem jest przez cały czas pielęgnowany przez miejscową ludność. Chciałbym podziękować za to panu ministrowi, a także wszystkim oficerom, którzy brali udział w tej uroczystości. Chciałbym dodać, że właśnie pod Łowczówkiem powstał Marsz Legionów „My, Pierwsza Brygada”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Czy pan minister chciałby odnieść się do tej wypowiedzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Możliwość wzięcia udziału w tej uroczystości była dla nas wielkim zaszczytem. Byliśmy pod wrażeniem osiągnięć lokalnej społeczności w Pleśnej. Jest tam świetnie prowadzone gimnazjum. Ze swej strony staraliśmy się pomóc, przekazując książki i materiały informacyjne o Wojsku Polskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Wydaje się, że w przekazanej Komisji informacji zabrakło pewnych danych. W związku z tym chciałbym zapytać, czy w wojsku występuje nadal zjawisko dowodzenia pozaregulaminowego. Wiemy o tym, że w przeszłości zjawisko to było plagą w wojsku. Jak to zjawisko wygląda w chwili obecnej? Ile takich przypadków odnotowano? Czy prokuratura wojskowa podejmowała w takiej sprawie jakieś postępowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Proszę o udzielenie odpowiedzi na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Proszę, żeby na to pytanie odpowiedział naczelny prokurator wojskowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzedstawicielNaczelnejProkuraturyWojskowejplkJerzyKrawiec">W chwili obecnej fala jest w wojsku problemem marginalnym. Sprawcy tego typu przestępstw stanowili ok. 7-8 proc. wszystkich sprawców przestępstw. W ubiegłym roku sprawy tego typu dotyczyły 221 sprawców, przy ogólnej liczbie 3303 sprawców. Dowodzenie pozaregulaminowe to także sprawy o charakterze marginalnym. W ubiegłym roku zdarzył się tylko jeden taki przypadek, który był dość mocno nagłośniony przez media. Dotyczył on pani porucznik, która była dowódcą. Została skazana przez sąd w Gdyni. W tym zakresie nie odnotowaliśmy żadnych poważniejszych sygnałów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Czy ta odpowiedź jest dla pana posła wystarczająca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselCezaryGrabarczyk">Tak. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Spadek liczby tego typu przestępstw wiąże się z podejmowanymi przez nas działaniami, a także z procesem profesjonalizacji armii. W zawodowych jednostkach nie ma na to miejsca. Reforma i restrukturyzacja sił zbrojnych powoduje, że tego typu negatywne elementy ulegają marginalizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselElzbietaRadziszewska">W trakcie prezentacji na planszy pokazano numer wojskowego telefonu zaufania. Jest to numer 874800. Co to za numer? Czy wybierając taki numer przez normalny telefon, dodzwonię się do wojskowego telefonu zaufania? Jaki jest adres internetowej skrzynki zaufania? Wydaje mi się, że informacja na ten temat jest niepełna. Członkowie rodzin wojskowych, którzy chcą skorzystać z tego numeru, nie wiedzą, jak się z nim połączyć. Jak wygląda terapia psychologiczna dla żołnierzy zawodowych? Wszyscy wiemy, że radzenie sobie ze złością i nadmiernymi emocjami może sprawiać pewien kłopot. Tego typu problemy występują we wszystkich krajach. Później emocje wyładowywane są na osobach podległych. Ile było przypadków tego typu? Ilu żołnierzy przeszło przez taką terapię i z jakimi efektami?</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Kolejna uwaga dotyczy żołnierzy służby zasadniczej, chociaż nie tylko. Chodzi mi o liczbę samobójstw. W 2006 r. odnotowano 18 samobójstw. Liczba ta nie jest duża w porównaniu z liczbą samobójstw w latach wcześniejszych. Przedstawione dane wskazują, że w 2000 r. było 40 samobójstw. W 2006 r. liczba samobójstw była o połowę mniejsza. Jednak uważam, że nadal ta liczba jest duża. Jest to 18 utraconych żyć, których nie można zwrócić. W jaki sposób prowadzony jest w jednostkach wojskowych monitoring, niezależnie od tego, jakie są przyczyny depresji doprowadzających żołnierzy do samobójstwa? W jaki sposób wyłapywane są wszystkie sytuacje, w których żołnierz ma jakiś kłopot? Wydaje się, że terapia nie powinna być podejmowana wtedy, gdy zdarzy się nieudana próba samobójcza. Należałoby ją rozpocząć w momencie, gdy pojawia się zapowiedź takiej możliwości. Chodzi o to, żeby liczba samobójstw w wojsku była jeszcze mniejsza. Wiadomo, że takich przypadków całkowicie nie uda się zlikwidować. Psychika ludzka jest zagadkowa. Czasem nie widać symptomów zapowiadających takie wydarzenie.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Następna uwaga dotyczy patologii. Jest oczywiste, że patologie występują także w życiu cywilnym. W materiale nie było mowy o tym, ile było ujawnionych przypadków molestowania seksualnego i mobbingu. Jak wojsko radzi sobie z takimi przypadkami? Myślę, że w każdej społeczności zdarzają się tego typu przypadki. Skłonności seksualne odmienne od przeciętnych występują także w wojsku. Ostatnio media podały informację, że Żandarmeria Wojskowa uczy się rozpoznawać zapach marihuany. Jak wcześniej Żandarmeria rozpoznawała ten zapach, jeśli dopiero teraz tego się uczy? Jakie są metody zapoznawania z narkotykami tych, którzy mają czuwać nad tym, żeby żołnierze nie używali narkotyków? Powinni oni potrafić rozpoznać narkotyki, w tym różnego rodzaju tabletki, a także objawy występujące po zażyciu narkotyków. Dzięki temu rozpoznanie tej patologii będzie lepsze, a terapia bardziej skuteczna. Do wojska trafiają ludzie, a także tacy ludzie są już w wojsku, których dotyczy najczęściej występująca patologia społeczna, jaką jest alkoholizm. Jak wojsko radzi sobie z tym problemem? Alkoholizm nie jest zjawiskiem społecznym. Jest to choroba społeczna. Jak wojsko radzi sobie z leczeniem alkoholików? Jak wygląda terapia? Dokąd chorzy są kierowani? Czy w wojsku funkcjonują kluby anonimowych alkoholików? Czy chorzy mają szansę na psychoterapię? Wiadomo, że dopóki ktoś nie ma świadomości, że jest chory, nie będzie się leczył. Wszyscy wiedzą także o tym, że alkoholik do końca życia pozostanie alkoholikiem. Jednak w trakcie leczenia i w okresach trzeźwości nie pije.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Chciałabym zapytać także o sprawę, która jest tajemnicą poliszynela na terenach północno-wschodnich. Chodzi o rejon, w którym usytuowane są jednostki wojskowe w Braniewie i Gołdapi. W tym rejonie wszyscy wiedzą o tym, że wódka przemycana z okręgu kaliningradzkiego jest wnoszona na teren tych jednostek. Czy wojsko radzi sobie z tym problemem? Istnieją zorganizowane grupy przemytnicze, które przemycają alkohol dla wojskowych. Czy znane są państwu tego typu przypadki? Alkohol przemycany jest bardzo tani. Nie zawsze pochodzi z pewnego źródła. Nie zawsze jest bezpieczny pod względem zdrowotnym. Czy skutecznie zatrzymuje się taki alkohol? Czy Żandarmeria Wojskowa oraz żołnierze pełniący służby są uczuleni na to, żeby nie dopuszczać do przemytu alkoholu na teren jednostek wojskowych? Wiem o tym, że kilkanaście lat temu realizowany był program pod nazwą „Korekta”. Nie wiem, na ile ten program odpowiadał współczesnej wiedzy na temat choroby alkoholowej. Czy myślą państwo o tym, żeby ten program odpowiednio zmodyfikować, dopasować go do współczesnych realiów oraz do tego, co obecnie dzieje się w wojsku? Jakie mają państwo plany dotyczące przeciwdziałania alkoholizmowi w jednostkach wojskowych? Myślę, że jest to ogromny problem. W wojsku ludzie mają częściej do czynienia ze stresem niż w życiu cywilnym. Często zdarza się, że stres jest tłumiony za pomocą alkoholu. Taka praktyka funkcjonuje zwłaszcza tam, gdzie w przewadze liczebnej są mężczyźni. Jest to jeden ze sposobów na rozładowanie emocji. Jak radzą sobie państwo z tym problemem?</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Niezwykle ciekawa była informacja o działaniach na rzecz promowania wojska, w tym aspekty związane z tradycją, historią oraz organizowanymi akcjami, w tym konkursami skierowanymi do młodzieży szkolnej. W jaki sposób szkoły mogą uzyskać informacje o organizowanych konkursach? Wiadomo, że nie można wysłać informacji do kilkudziesięciu tysięcy szkół. W tym zakresie należy korzystać z różnych źródeł przekazu. Czy po wejściu na stronę internetową nauczyciele mogą znaleźć informacje o tym, że organizowany jest konkurs dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów lub szkół średnich? Chodzi mi o to, żeby szkoły mogły brać udział w tych konkursach, żeby mogły wpisać się na jakąś listę, aby wziąć udział w konkursie. Nie byłoby źle, gdyby takie informacje były przekazywane członkom Komisji Obrony Narodowej. Jest to dodatkowa ścieżka, dzięki której można rozpowszechniać akcje promujące wojsko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi na zadane pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Zadała pani wiele pytań. Postaramy się odpowiedzieć na nie po kolei. Jednak najpierw chcielibyśmy przekazać pani materiały, które otrzymują dowódcy. Materiały te dotyczą tego, w jaki sposób dowódcy powinni radzić sobie z problemami dotyczącymi alkoholu i stresu. O tej sprawie będziemy jeszcze mówili. Jest to materiał, który ilustruje podejmowane w tej sprawie działania. Proszę, żeby jako pierwszy odpowiedzi udzielił płk Jerzy Nędzik. Następnie poproszę, żeby płk Jerzy Krawiec odpowiedział na pytania dotyczące molestowania i mobbingu. Później zabierze głos płk Jerzy Żegadło z Komendy Głównej Żandarmerii Wojskowej. Odniesie się on do zarzutów dotyczących przemytu alkoholu do jednostek wojskowych w Polsce północno-wschodniej. Jako ostatni zabierze głos dyrektor Krzysztof Sikora. Odpowie on na pytania dotyczące komunikacji ze szkołami i ich udziału w konkursach. Mam nadzieję, że pani przewodnicząca zaakceptuje tę propozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Bardzo proszę, żeby odpowiedzi były krótkie, zwięzłe i treściwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#SzefOddzialuSpolecznychProblemowSluzbywDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkJerzyNedzik">Popełniliśmy pewien błąd, pokazując na slajdzie numer telefonu wojskowego. Mogę panią zapewnić, że telefon zaufania funkcjonuje także pod numerem cywilnym. Informacja o tym, w jaki sposób z telefonu cywilnego można połączyć się z telefonem zaufania, jest rozpowszechniona. Ten numer podawany jest w różnych publikacjach; informacja o nim jest przekazana do wszystkich jednostek wojskowych. Jest on podawany na plakatach. Można powiedzieć, że informacja na temat wojskowego telefonu zaufania jest pełna i dostępna. Nikt nie ma problemu, żeby połączyć się z wojskowym telefonem zaufania w godzinach, w których funkcjonuje. Dodam, że telefon zaufania funkcjonuje od poniedziałku do soboty, codziennie od godziny 12.00 do godziny 18.00.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#SzefOddzialuSpolecznychProblemowSluzbywDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkJerzyNedzik">Elementem związanym z wojskowym telefonem zaufania jest wojskowa skrzynka zaufania. Do tej skrzynki można się dostać poprzez nasz portal internetowy. Informacja o takiej możliwości umieszczona jest w portalu. Taka informacja jest także rozpowszechniona we wszystkich jednostkach wojskowych. O tym, że istnieje pełna możliwość dostania się do tej skrzynki, może świadczyć liczba zgłoszonych za jej pośrednictwem spraw – co roku ponad 2 tys.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Jaki jest adres tej skrzynki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#SzefoddzialuwDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkJerzyNedzik">Do skrzynki można się dostać za pośrednictwem banneru umieszczonego w portalu. Po kliknięciu na banner otwiera się skrzynka zaufania. Nasz departament dysponuje adresami mailowymi, pod które można zgłaszać problemy dotyczące konkretnych spraw. Te adresy są publikowane we wszystkich naszych wydawnictwach. W prowadzonych badaniach społecznych aż 78 badanych żołnierzy stwierdziło, że mają możliwość dostępu do wojskowego telefonu zaufania.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#SzefoddzialuwDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkJerzyNedzik">Pani poseł pytała także o psychologów. Mówiono już wcześniej o dużej fluktuacji kadr wśród psychologów. Powoduje to określone problemy. Właśnie dlatego prowadzone są permanentne szkolenia dla psychologów, obejmujące młodych psychologów, którzy przychodzą do jednostek wojskowych. Psychologowie funkcjonują w wojsku od kilku lat. Stwierdziliśmy, że od tego czasu mamy mniejsze kłopoty ze społecznymi problemami służby w jednostkach wojskowych. Psychologowie bardzo dobrze rozwiązują tego typu problemy. Współdziałają z oficerami wychowawczymi, kapelanami i dowódcami. Zawsze służą pomocą dowódcom. Coraz częstsza jest sytuacja, że dowódcy jednostek wojskowych wysyłając żołnierzy na wartę, proszą psychologów o przeprowadzenie z nimi rozmów. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy żołnierz jest wyznaczony do pełnienia warty po raz pierwszy. Psychologowie pomagają żołnierzom. Droga do psychologów jest zawsze otwarta. We wszystkich jednostkach dostępne są informacje o tym, gdzie i kiedy przyjmuje psycholog. Żołnierz nie musi pytać przełożonego o pozwolenie, żeby pójść do psychologa. Psychologowie przychodzą do pododdziałów, w tym do kompanii i plutonów. Z własnej woli spotykają się z żołnierzami. Z prowadzonych wizyt, a także rozmów przez telefon zaufania wiemy o tym, że wielu żołnierzy korzystało z pomocy psychologa. Zazwyczaj psycholog w jakimś zakresie im pomógł. Jeśli zgłaszają się przez telefon zaufania, to potrzebna jest im dalsza pomoc.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#SzefoddzialuwDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkJerzyNedzik">Pytała pani o opiekę nad żołnierzami wracającymi z misji. Mogę państwa poinformować, że w ciężkich przypadkach tacy żołnierze są kierowani do Kliniki Stresu Bojowego, która funkcjonuje w Warszawie, w szpitalu przy ul. Szaserów. Tam udzielana jest im niezbędna pomoc. Wiemy o tym, że nasi psychologowie szczególną opieką otaczają ludzi, którzy powracają z misji. Udzielają im takiej pomocy, jaka jest im potrzebna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Niedługo będziemy musieli udać się na głosowania. Dlatego apeluję o bardziej sprawne udzielanie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#SzefoddzialuwDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkJerzyNedzik">Pani poseł pytała o program pod nazwą „Korekta”. Ten program realizowany jest w jednostkach wojskowych od wielu lat. Chciałbym poinformować, że program jest przez cały czas modyfikowany, dostosowywany do potrzeb oraz do zmieniającej się sytuacji. Nie jest to ten sam program, który był realizowany w 1998 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzedstawicielNaczelnejProkuraturyWojskowejplkJerzyKrawiec">Poseł Elżbieta Radziszewska pytała o przypadki mobbingu. Mogę odpowiedzieć, że prokuratura nie odnotowała sprawców takich przestępstw w jednostkach wojskowych. Odnotowywane były sprawy dotyczące przestępstw związanych z falą. Wspominałem już wcześniej o tym, że w ostatnim roku odnotowano 221 sprawców takich przestępstw. Typowy mobbing, jaki jest określony w Kodeksie pracy, nie był odnotowany przez prokuraturę wojskową w ubiegłym roku.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PrzedstawicielNaczelnejProkuraturyWojskowejplkJerzyKrawiec">Jeśli chodzi o molestowanie seksualne, to w ubiegłym roku prokuratura odnotowała 6 sprawców przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. W tej grupie mieściły się 4 gwałty oraz 2 inne przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. Dla jasności od razu wyjaśnię, że przestępstwa te nie były dokonywane pomiędzy żołnierzami. Gwałty zostały dokonane przez żołnierzy na kobietach poza terenem jednostek wojskowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Jeśli dobrze zrozumiałam, to wewnątrz jednostek wojskowych nie zgłoszono ani jednego przypadku mobbingu lub molestowania seksualnego. Należy sądzić, że z różnych powodów nie zgłaszali o takich sprawach ci, którzy byli poddawani mobbingowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzedstawicielNaczelnejProkuraturyWojskowejplkJerzyKrawiec">Prokuratura wojskowa nie odnotowała takich spraw. Nie oznacza to, że takich przypadków nie było. Jednak sygnały o popełnieniu takich przestępstw do prokuratury nie dotarły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzedstawicielZandarmeriiWojskowejplkJerzyZegadlo">Jeśli chodzi o alkohol z przemytu, to Żandarmeria Wojskowa stwierdza, że ten problem nie występuje na terenie jednostek wojskowych. W tej chwili problem dotyczący alkoholizmu jest wygaszany w jednostkach poprzez dowódców i oficerów wychowawczych. Jednym z elementów ograniczenia tego problemu jest uszczelnienie koszar. Jeśli chodzi o spożywanie alkoholu bez akcyzy, to nie wykluczamy, że takie przypadki zdarzają się poza obiektami wojskowymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Proszę zapytać o to cywilów zamieszkałych w okolicy Braniewa i Gołdapi. Okoliczni mieszkańcy wiedzą o tym, komu przemytnicy, czyli tzw. mrówki, dostarczają alkohol. Żadnej zapory nie stanowi dla nich brama jednostki wojskowej. Jeśli do tej pory o tym państwo nie wiedzą, to proszę o zwrócenie na ten problem większej uwagi. Wie o tym dobrze okoliczna ludność, ale nie wie o tym dowództwo jednostek. Jeśli nie mieli państwo do tej pory takich sygnałów, to proszę o dokładne zbadanie tej sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzedstawicielZWplkJerzyZegadlo">Mogę panią zapewnić, że Żandarmeria Wojskowa zajmie się tym problemem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Osobiście będę rozmawiał na ten temat z komendantem Żandarmerii Wojskowej, żeby podjął w tej sprawie niezbędne działania operacyjne. Postaramy się ten problem zlikwidować. Jako ostatni zabierze głos dyrektor Krzysztof Sikora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#DyrektordepartamentuMONKrzysztofSikora">Wszystkie działania kierowane do odbiorców, jakimi są uczniowie, prowadzone są za wiedzą i przy wsparciu Ministerstwa Edukacji Narodowej. Informacje o dużych przedsięwzięciach kierowane są do ministra edukacji narodowej z prośbą o zamieszczenie ich na stronach internetowych MEN. Służbowymi kanałami mobilizujemy także jednostki wojskowe do tego, żeby nawiązywały kontakty ze szkołami, które funkcjonują w otoczeniu tych jednostek. W naturalny sposób pozwala to zadzierzgnąć więzi współpracy na poziomie podstawowym. Niezależnie od tego wszystkie informacje są podawane na stronie internetowej Ministerstwa Obrony Narodowej. W listopadzie 2006 r. na tę stronę wchodziło ponad 140 tys. internautów, kiedy kończyliśmy realizację programu pod nazwą „Tradycja zobowiązuje”. Wielu z nich wchodziło na stronę dotyczącą konkursów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Problem zwalczania narkotyków jest szczególnie istotny w przededniu misji w Afganistanie. Wiemy o tym, że żołnierze z innych krajów NATO, którzy brali udział w misji w Afganistanie, mieli do czynienia z tym problemem. Żandarmeria Wojskowa przywiązuje do tego zagadnienia szczególną wagę. Korzystając z okazji, chciałbym podziękować kapelanom wojskowym, którzy na co dzień spotykają się z tymi problemami. Mogę powiedzieć, że bardzo aktywnie pomagają dowódcom jednostek wojskowych w rozwiązywaniu tego typu problemów. Dlatego składam na ręce obecnych tu kapelanów podziękowanie dla wszystkich kapelanów w mundurach, którzy pracują w jednostkach wojskowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">My także składamy podziękowania kapelanom.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselCzeslawMroczek">Chciałbym zapytać o projekt, który był realizowany kilka lat temu na mocy porozumienia pomiędzy ministrem obrony narodowej a ministrem edukacji narodowej. Mam na myśli tzw. szkoły o profilu wojskowym. Znam przynajmniej dwie placówki szkolne, które brały udział w realizacji tego projektu. Najkrócej można powiedzieć, że te szkoły nadal funkcjonują. W niektórych z nich było 5-6 chętnych na jedno miejsce. Uzdolniona młodzież była zainteresowana nauką w takich szkołach. Chciałbym zapytać, dlaczego to porozumienie pomiędzy ministrami zostało rozwiązane?</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PoselCzeslawMroczek">Drugie pytanie ma związek z oceną skuteczności podejmowanych przez Ministerstwo Obrony Narodowej działań. W materiale napisano, że w zakresie kształcenia obywatelskiego żołnierze są szkoleni przez oficerów. Oficerowie mają rocznie 8 godzin szkolenia w tym zakresie w ramach samokształcenia. Chciałbym zapytać o rzetelność tego procesu. Podstawą tego systemu kształcenia jest wiedza oficerów, którzy w tym zakresie szkolą się sami. Czy ktoś sprawdza poziom tej wiedzy? Jest to istotne, gdyż w dużej mierze chodzi tu o zagadnienia prawne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Proszę, żeby na to pytanie odpowiedział dyrektor Krzysztof Sikora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#DyrektordepartamentuMONKrzysztofSikora">Pierwsze pytanie dotyczyło szkół o profilu wojskowym. Przed 6 lub 7 laty wypracowano formułę budowania klas o profilu wojskowym, w tym także szkół o profilu wojskowym. Był to projekt, który był prowadzony w ramach eksperymentu. Eksperyment był prowadzony przez określony czas. W jego ramach zamknięty został cykl edukacyjny do poziomu matury. Eksperyment został zakończony i podsumowany. W tej chwili na mocy porozumienia pomiędzy ministrem edukacji narodowej i ministrem obrony narodowej w szkołach ponadgimnazjalnych mogą być realizowane programy edukacyjne o profilu wojskowym. Z posiadanej przez nas wiedzy wynika, że takie programy realizowane są obecnie w ok. 100 szkołach w skali całego kraju. Szkoły i klasy profilowane staramy się w specjalny sposób wzmocnić. Dla uczniów tych szkół stwarzamy możliwości uczestniczenia w obozach przysposobienia obronnego w okresie letnim. Obozy te są organizowane wspólnie z organizacjami pozarządowymi specjalizującymi się w określonych sportach obronnych. Jest to duże wsparcie dla nauczycieli. Ministerstwo Obrony Narodowej nie może odpowiadać za rozwiązania przyjmowane w systemie edukacji narodowej. Szkoły są placówkami, które podlegają właściwym organom prowadzącym oraz Ministerstwu Edukacji Narodowej. Możemy jedynie zachęcać i stwarzać warunki do tego, żeby szkoły prowadziły klasy o profilu wojskowym. Taki profil może być realizowany w ramach tzw. pensum, które jest do dyspozycji dyrektora szkoły. W zależności od kategorii szkoły program uzupełniany jest o 2-4 godziny lekcyjne. O prowadzeniu takich zajęć decyduje dyrektor szkoły.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#DyrektordepartamentuMONKrzysztofSikora">Chciałbym powiedzieć państwu o jeszcze jednym ważnym elemencie, o którym wcześniej nie mówiono. W skali całego kraju mamy 38 tys. placówek oświatowo-wychowawczych. Wśród nich 4200 placówek ma patronów, którymi są żołnierze, jednostki lub formacje wojskowe. Przykładem mogą być szkoły im. gen. Władysława Andersa, im. Armii Krajowej, czy też im. Oddziału „Ponurego”. W tej chwili budujemy program, którym będziemy chcieli objąć te szkoły. Będziemy wspierać w tych szkołach proces edukacji obronnej i patriotycznej. Uważamy, że jest to nasza powinność wobec szkół, których profil ideowy jest ukierunkowany w stronę sił zbrojnych i Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#DyrektordepartamentuMONKrzysztofSikora">Jedno z pytań dotyczyło obywatelskiej edukacji i samokształcenia. W siłach zbrojnych obowiązują wytyczne obrony narodowej w sprawie kształcenia obywatelskiego w siłach zbrojnych. W każdej jednostce wojskowej wytyczne te funkcjonują w formie książeczek. Do wszystkich oficerów wychowawczych i dowódców przesyłane są zakresy tematyczne, które obowiązują w określonym czasie. Żołnierze, którzy realizują kształcenie obywatelskie lub edukację obywatelską, są przez nas wspierani poprzez warsztaty metodyczne. Warsztaty pokazują, w jaki sposób należy organizować takie szkolenia, a także jakie formy i metody należy stosować, żeby szkolenia były ciekawe i interesujące. Efektywność szkoleń jest badana w drodze kontroli prowadzonych w jednostkach wojskowych. Co roku kontrolujemy w sposób zgodny z określonymi procedurami pewną liczbę jednostek wojskowych, a także poziom realizowanych przez nie zadań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselDariuszSeliga">Chciałbym zapytać o upowszechnianie rządowej deklaracji pod nazwą „Patriotyzm jutra”. Czy ta deklaracja jest wprowadzana wspólnie z ministerstwem wiodącym, którym jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego?</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PoselDariuszSeliga">Mówili państwo o wojskowym telefonie zaufania. Czy taki telefon działa również w misjach? Wiemy, jaka jest liczebność kontyngentów we wszystkich misjach. Chciałbym zapytać, ile spraw prowadzonych jest przez prokuraturę w sprawach związanych z wykroczeniami dotyczącymi alkoholu i narkotyków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Odpowiadając na pierwsze, pytanie mogę powiedzieć, że w tej sprawie współpracujemy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także z Ministerstwem Edukacji Narodowej. Mogę stwierdzić, że współpraca w tym zakresie układa się bardzo dobrze.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Proszę, żeby na drugie pytanie odpowiedział pan prokurator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PrzedstawicielNaczelnejProkuraturyWojskowejplkJerzyKrawiec">W stosunku do żołnierzy biorących udział w misjach prowadzonych jest kilkanaście spraw karnych. W misjach nieco większa jest liczba wykroczeń. Należy uznać, że są to sprawy marginalne. W ubiegłym roku odnotowano 12-14 spraw karnych, które były prowadzone przez prokuraturę wojskową. Chciałbym dodać, że w przypadku, gdy żołnierz biorący udział w misji popełni przestępstwo, natychmiast musi wrócić do Polski. W takim przypadku sprawa rozpatrywana jest przez prokuraturę w miejscu, w którym pełni służbę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Proszę o udzielenie odpowiedzi na pytanie o telefon zaufania dla żołnierzy biorących udział w misjach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#SzefoddzialuwDepartamencieWychowaniaiPromocjiObronnosciMONplkJerzyNedzik">Odpowiadając na to pytanie, chciałbym powiedzieć, że w misjach nie funkcjonuje odrębny telefon zaufania dla żołnierzy. Żołnierze mają zapewnioną łączność telefoniczną z krajem. W razie potrzeby mogą połączyć się z wojskowym telefonem zaufania, który funkcjonuje w kraju. W dokumentacji wojskowego telefonu zaufania odnotowano kilkadziesiąt spraw zgłoszonych przez żołnierzy biorących udział w misjach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PoselJedrzejJedrych">Przez cały czas byliśmy informowani, że Ministerstwo Obrony Narodowej podejmuje wiele spraw w zakresie wychowania i edukowania obywateli pełniących służbę wojskową. Czy przeprowadzono badania, które pokazują, w jaki sposób służba wojskowa wpływa na kształtowanie osobowości młodych ludzi? Czy wiemy, w jaki sposób młodzi ludzie oceniają występujące w wojsku relacje międzyludzkie? Wiemy o tym, że nasi żołnierze biorą udział w misjach pokojowych. Polscy żołnierze pełnią także służbę w jednostkach międzynarodowych. Dla wielu z nich jest to pierwszy poważny kontakt z cudzoziemcami. Czy wiemy o tym, jak wyglądają relacje międzyludzkie w takich jednostkach? Jak polscy żołnierze oceniają swoją służbę w misjach pokojowych oraz w jednostkach międzynarodowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PodsekretarzstanuwMONBoguslawWinid">Dziękuję za te pytania. Uważam, że są one bardzo ważne. W posiedzeniu Komisji bierze udział dyrektor Wojskowego Biura Badań Społecznych, które prowadzi takie badania. Bardzo proszę, żeby pan dyrektor powiedział o rezultatach badań prowadzonych przez podległe mu biuro.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#DyrektorWojskowegoBiuraBadanSpolecznychJanuszZajdzik">Jestem nieco zakłopotany. Dane dotyczące tego, w jaki sposób żołnierze oceniają swoją służbę, można znaleźć w materiale pod nazwą „Generalny sondaż nastrojów”. W materiale tym można znaleźć odpowiednie dane. Na jego podstawie także można wyinterpretować odpowiedź na to pytanie. Kłopot polega na tym, że jest to materiał zastrzeżony. W związku z tym nie wiem, czy mogę w tej chwili podać dane tam zawarte. Jest oczywiste, że Komisja Obrony Narodowej otrzymuje ten materiał. Proponuję, żeby posłowie samodzielnie się z nim zapoznali.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#DyrektorWojskowegoBiuraBadanSpolecznychJanuszZajdzik">Jeśli chodzi o problemy naszych żołnierzy w misjach zagranicznych, to w tej chwili dysponujemy materiałem dotyczącym służby w Iraku. Badania na ten temat były przeprowadzone przed rokiem. Najpóźniej w ciągu miesiąca otrzymają państwo informację podsumowującą szerokie badanie, które było przeprowadzone wśród żołnierzy biorących udział w misjach w różnych zmianach, a także częściowo wśród rodzin żołnierzy. Nosiło ono tytuł „Psychospołeczne aspekty służby wojskowej poza granicami kraju”. Jednak informacja na ten temat jest dopiero przygotowywana. Proszę mi wybaczyć, ale z tego powodu nie potrafię w tej chwili odpowiedzieć na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Chciałabym uzupełnić pytanie zadane przez pana posła. Wydaje mi się, że panu posłowi chodziło również o badania socjologiczne dotyczące stosunków interpersonalnych w Korpusie Międzynarodowym. Proszę, żeby pan dyrektor zastanowił się nad tym pytaniem. Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PoselElzbietaRadziszewska">Czy przeprowadzono jakiekolwiek badania, które dotyczyły służby wojskowej kobiet?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#DyrektorWBBSJanuszZajdzik">Z satysfakcją odnotowuję to pytanie. Już wkrótce będziemy mieli okazję, żeby pochwalić się wynikami takiego badania. Mogę poinformować, że były to bardzo szerokie badania. Badanie to prowadziła jedna z naszych najlepszych pracownic. Było ono utrudnione. Chcę państwa poinformować, że nie mamy problemów w przypadku, gdy badania prowadzone są wśród słuchaczek szkół wojskowych. W takim przypadku ankieter jedzie do szkoły, gdzie przeprowadza badania. Jednak w tym przypadku chcieliśmy objąć badaniem jak największą liczbę kobiet służących w wojsku. W tej chwili w Wojsku Polskim mamy już ponad 700 kobiet. W wielu jednostkach jest jedna, dwie, lub trzy kobiety. Rozesłaliśmy do nich nasze ankiety. Zebranie odpowiedzi trwało bardzo długo. W tej chwili liczone są wszystkie dane. Lada moment będziemy mogli państwu przedstawić efekty tych badań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselElzbietaRadziszewska">W takim razie proszę o wręczenie mi swojej wizytówki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Po zakończeniu posiedzenia będą państwo mogli wymienić wizytówki. Na pewno widzą państwo, jak duże zainteresowanie budzą wśród posłów sprawy wychowawcze.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Zbliżamy się do końca dzisiejszego posiedzenia Komisji. Jednak przed zakończeniem posiedzenia chciałabym zadać kilka pytań. Proszę, żeby pan minister zechciał zrozumieć, iż zależało nam na tym, żeby życie wojskowe pokazać jako swoisty układ społeczny, w którym pewne normy, prawa i reguły dyscypliny odgrywają istotną rolę. Wiemy o tym, że nie tylko one decydują o eliminowaniu z tego życia negatywnych zjawisk. Myślę, że powinniśmy częściej spotykać się, żeby omawiać tego typu problemy. Są one niezwykle ważne. Nowy wiek przynosi nam zupełnie inne problemy i zagrożenia. Dobrze się stało, że na dzisiejsze posiedzenie Komisji przybyła tak liczna reprezentacja Ministerstwa Obrony Narodowej. Mogę dodać, że byli państwo dobrze przygotowani do dyskusji. Mam nadzieję, że nie oznacza to, iż spoczną państwo na laurach. Zabrakło jednak pewnych informacji. Jak duże są środki finansowe przekazane i wykorzystane w kilku ostatnich latach na działalność społeczno-wychowawczą? Prosiłabym o podanie tych danych w rozbiciu na poszczególne rodzaje wojsk, z uwzględnieniem dowództwa Garnizonu Warszawa i Żandarmerii Wojskowej. Chcielibyśmy dowiedzieć się, ile było tych środków i czy zostały one racjonalnie wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Pamiętam, że Departament Kontroli przeprowadził kiedyś kontrolę na temat racjonalności i celowości wykorzystania dotacji celowych przez stowarzyszenia i fundacje. Przedstawiono informację o wynikach tej kontroli. Wiemy o tym, że liczba fundacji i stowarzyszeń korzystających z takich dotacji jest duża. Zawieranych jest coraz więcej takich porozumień. Ja także kiedyś je podpisywałam. Cieszy nas to, że organizacje pozarządowe działają na rzecz popularyzacji obronności. Sygnalizowałam panu ministrowi, że przy udzielaniu dotacji występowało wiele nieprawidłowości. Sprawozdania finansowe nie były pełne. Zlecanie zadań przez Ministerstwo Obrony Narodowej nie zawsze znajdowało racjonalne uzasadnienie w celach statutowych stowarzyszeń i fundacji. Realizowane przez fundacje i stowarzyszenia zadania nie zawsze wiązały się bezpośrednio z obronnością państwa lub bezpieczeństwem powszechnym. Dlatego bardzo proszę o informację, jakie były zalecenia pokontrolne. W jaki sposób te zalecenia zostały zrealizowane? Czy w 2006 r. przeprowadzono w tym zakresie jakąś kontrolę?</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Przed chwilą otrzymałam od dyrektora Krzysztofa Sikory informator na 2006 r. Jest w nim mowa o wielu różnych przedsięwzięciach podejmowanych na rzecz obronności i ich popularyzacji. Do omówionych tutaj przedsięwzięć mam wiele zastrzeżeń. Prosiłabym jednak, żeby pan minister zweryfikował zawarte w tym informatorze przedsięwzięcia. Możemy w nim przeczytać, że zorganizowane zostaną obchody 25-lecia rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Organizatorem tych obchodów jest Klub Generałów Wojska Polskiego. Chciałabym zapytać, w jaki sposób Klub Generałów będzie obchodził tę rocznicę. Wiele przedsięwzięć organizowanych jest przez Ligę Ochrony Kraju. Nie chciałabym umniejszać znaczenia tej organizacji. Myślę, że państwo dobrze wiedzą, co to za organizacja. Bardzo proszę, żeby pan minister zajął się weryfikacją tych przedsięwzięć pod kątem ich zasadności.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Mówiono o akcji billboardowej. Sama mogłam zobaczyć billboardy na ulicach miast. Marszałek Piłsudski pięknie na nich wyglądał. Nie wiem jednak, czy sam marszałek Piłsudski może uratować plan przedsięwzięć resortu na rzecz popularyzacji wojska. Była to jednorazowa akcja, dość kosztowna. Na pewno służyła ona promocji wojska. Powstaje jednak pytanie o efekty tej akcji. Pamiętam, że w 1991 r. papież Jan Paweł II w czasie pobytu w Polsce spotkał się z żołnierzami. Takie spotkanie odbyło się w Koszalinie. Nakręcono film z tego spotkania. Gdzie podział się ten film? Czy tego filmu nie można pokazać w telewizji lub w innych mediach? Czy nie można pokazać go młodzieży? Było to wspaniałe spotkanie. Telewizja publiczna wielokrotnie pokazywała spotkania papieża z różnymi środowiskami. Jednak nikomu nie wpadło do głowy, żeby pokazać to spotkanie.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Jest jeszcze wiele spraw, które należy wyjaśnić. Na pewno na bieżąco będziemy współpracować nad wszystkimi wnioskami, które nasunęły się w trakcie dzisiejszej dyskusji. Te wnioski zostaną opracowane i przekazane ministrowi obrony narodowej. Byłoby dobrze, gdyby w swoich działaniach uwzględniali państwo to, co mówią cywile. Ostatnio przeczytałam w „Polsce Zbrojnej”, że gen. Ekiert podważa cywilną kontrolę nad armią. Uważam, że muszę spotkać się z panem generałem, żeby wytłumaczyć mu, czym jest cywilna kontrola nad armią.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#PrzewodniczacaposelJadwigaZakrzewska">Stwierdzam, że na tym wyczerpaliśmy porządek dzisiejszych obrad. Dziękuję państwu za udział w obradach. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>