text_structure.xml 41.8 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Otwieram posiedzenie Komisji. Witam wszystkich. Stwierdzam kworum oraz przyjęcie protokołów z posiedzeń Komisji w dniach 25, 26 stycznia 2007 r. wobec niewniesienia do nich zastrzeżeń. Czy są uwagi do porządku obrad? Nie ma uwag. Stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Przystępujemy do realizacji pierwszego punktu porządku dziennego. Dnia 12 kwietnia Komisja przeprowadziła debatę nad systemowymi rozwiązaniami, dotyczącymi kształcenia szczególnie uzdolnionych dzieci i młodzieży. Komisja odrzuciła sprawozdanie podkomisji z wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy zawartego w druku nr 1354. Zgłoszono dwa wnioski odnośnie do dalszego postępowania wobec projektu ustawy zawartego w druku nr 1354. Jeden wniosek dotyczył głosowania całości projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia, a drugi przekazania projektu do podkomisji w celu ponownego rozpatrzenia. Prezydium Komisji prezentuje stanowisko, by przekazać projekt do podkomisji w celu ponownego rozpatrzenia. Czy pan poseł Zbigniew Girzyński zgłasza chęć zabrania głosu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselZbigniewGirzynski">Tak. Zgadzam się z tą propozycją.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselZbigniewGirzynski">W związku z dosyć niestandardowymi zachowaniami pani przewodniczącej na ostatnim posiedzeniu chciałbym usłyszeć choćby to jedno „magiczne” słowo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Procedury, przeprowadzone na poprzednim posiedzeniu Komisji, były zgodne z regulaminem. Posiedzenie zostało przerwane w momencie pojawienia się wątpliwości, co do zgodności merytorycznej tego projektu z prawem. Wniosek zgłoszony przez pana posła Zbigniewa Girzyńskiego nie pozwalał na rozpatrzenie tych wątpliwości, a potrzebny był czas na to, aby móc się nad tym wnioskiem zastanowić. Jak widać, doszliśmy do porozumienia. Jeżeli pan poseł Zbigniew Girzyński poczuł się urażony, to przepraszam. Proponuję, abyśmy zajęli się problemem, który mamy do rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Chciałabym przekazać państwu jeszcze jedną informację. Po posiedzeniu do sekretariatu Komisji wpłynęło stanowisko rządu wobec rozpatrywanego projektu ustawy. Stanowisko Rady Ministrów z dnia 2 kwietnia 2007 r. jest negatywne.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Czy jest sprzeciw wobec wniosku prezydium Komisji, by projekt zawarty w druku 1354 przekazać do podkomisji w celu ponownego rozpatrzenia? Nie widzę sprzeciwu. Stwierdzam, że wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Przechodzimy do punktu drugiego dzisiejszego posiedzenia, tzn. rozpatrzenia uchwały Senatu RP o stanowisku w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela (druk nr 1632). Do druku została dołączona opinia Komitetu Integracji Europejskiej stwierdzająca, że poprawki Senatu nie są objęte zakresem prawa Unii Europejskiej. Senat przedstawił do druku nr 1632 dwie poprawki. Przystępujemy do ich rozpatrzenia. W naszym posiedzeniu nie uczestniczy przedstawiciel Senatu. Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos na temat poprawki nr 1? Proszę legislatora o krótkie przedstawienie istoty tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Poprawka nr 1 do ustawy z dnia 15 marca 2007 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela odnosi się do art. 1 pkt 1. Polega ona na skreśleniu lit. b) w tym punkcie, dodającej pkt 2 do ustawy „matki”, definiujący dyrektora szkoły bez bliższego określenia. W uzasadnieniu do tej poprawki Senat zwraca uwagę na to, że ta definicja wydaje się zbędna, a wątpliwości interpretacyjnych nie powinno budzić to, w jaki sposób należy traktować dyrektora. Każdorazowo dyrektor zespołu ma być również traktowany jako dyrektor. Nie ma tutaj rozróżnienia między tym, czy mamy do czynienia z dyrektorem szkoły, czy dyrektorem zespołu. Z tych właśnie względów Senat proponuje wykreślenie tej definicji.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Druga poprawka odnosi się do art. 2, do przepisu o wejściu w życie ustawy. Senat proponuje wydłużenie tego terminu. W tej chwili jest 14-dniowe vacatio legis, natomiast Senat proponuje, aby ustawa wchodziła w życie z dniem 1 września 2007 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Czy Biuro Legislacyjne zgłasza jakieś uwagi do tych poprawek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#LegislatorPrzemyslawSadlon">Argumentacja zaprezentowana w stosunku do poprawki nr 1 wydaje się przekonująca, więc Biuro Legislacyjne nie ma żadnych zastrzeżeń. Poprawka nr 2 ma charakter merytoryczny, a więc pozostaje poza zakresem działania Biura Legislacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Czy wnioskodawca – pan poseł Zbigniew Włodkowski chciałby odnieść się do tych poprawek? Najpierw proszę o ustosunkowanie się do poprawki nr 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselZbigniewWlodkowski">Poprawki zgłoszone przez Senat są zasadne. Poprawka dotycząca art. 3 pkt 2a) wzmacnia i przypomina to, że dyrektor zespołu szkół również jest dyrektorem, co bezwzględnie wynika z pkt 2. Myślę, że powinniśmy przyjąć tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Chęć zabrania głosu wyraziła pani poseł Urszula Augustyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselUrszulaAugustyn">Chciałabym poprzeć głos mojego przedmówcy. W pkt 2 jest wyraźnie zaznaczone, iż odpowiednio traktuje się także zespoły szkół. Senat uznał, że to wzmocnienie jest niepotrzebne, gdyż zapis jest jednoznaczny. Jeśli Biuro Legislacyjne nie ma żadnych zastrzeżeń, to myślę, że możemy zrezygnować z tego wzmocnienia.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselUrszulaAugustyn">Poprawka nr 2 ma pewne odniesienie w czasie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Proponuję, aby te wątpliwości zasygnalizować w momencie omawiania poprawki nr 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselUrszulaAugustyn">Tak, oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Czy rząd chciałby przedstawić swoje stanowisko wobec poprawki nr 1?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejStanislawSlawinski">Sugerujemy przyjęcie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Przystępujemy do głosowania. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja rekomenduje Sejmowi przyjęcie senackiej poprawki nr 1. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Stwierdzam, że Komisja rekomenduje Sejmowi przyjęcie senackiej poprawki nr 1.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Przechodzimy do rozpatrzenia poprawki nr 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselUrszulaAugustyn">Poprawka nr 2 jest związana z czasem i odnoszę wrażenie, że podobnie jak poprawka nr 1 ma charakter porządkujący. Gdybyśmy wprowadzili ustawę w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, to zostałaby ona wprowadzona w życie prawdopodobnie w czerwcu. Trzeba zastanowić się nad tym, by nie spowodować sytuacji, w której w połowie czerwca trzeba by zmieniać umowy z nauczycielami. Wyznaczenie daty 1 września daje nam jednocześnie szansę na uporządkowanie od roku szkolnego 2007/2008 sytuacji nauczycieli, którzy do tej pory pracują na umowach cząstkowych, a już będą mogli pracować na normalnych etatach. Będą zatrudnieni przez uprawnionego do tego dyrektora zespołu szkół. Sądzę, że ta drobna zmiana porządkuje tę sprawę. Dzisiaj trudno jest przewidzieć czas podpisania ustawy i termin jej wejścia w życie. Wyznaczenie daty 1 września 2007 jest terminem porządkującym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Rzeczywiście, przedstawiona argumentacja jest bardzo słuszna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PodsekretarzstanuwMENStanislawSlawinski">Wyraziłem bardzo duże podziękowanie senatorom za zauważenie tej sprawy. Wydaje mi się, że jest ona w interesie wszystkich nauczycieli i dyrektorów, których dotyczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos? Zgłoszeń nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Przystępujemy do głosowania. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja rekomenduje Sejmowi przyjęcie senackiej poprawki nr 2. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Stwierdzam, że Komisja rekomenduje Sejmowi przyjęcie senackiej poprawki nr 2.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Przechodzimy do wyboru sprawozdawcy Komisji. Czy wnioskodawca – pan poseł Zbigniew Włodkowski wyraża zgodę na pełnienie tej funkcji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselZbigniewWlodkowski">Tak, wyrażam zgodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Czy są inne kandydatury? Zgłoszeń nie słyszę. Czy jest sprzeciw wobec kandydatury pana posła Zbigniewa Włodkowskiego? Sprzeciwu nie słyszę. Gratuluję panu posłowi. Na tym wyczerpaliśmy pkt 2 dzisiejszego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Ogłaszam przerwę w posiedzeniu do godziny 12.30. Po przerwie zapraszam państwa do udziału w spotkaniu z delegacją parlamentarzystów z Republiki Macedonii.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">[Po przerwie]</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Wznawiam posiedzenie Komisji. Serdecznie witam delegację Komisji Edukacji, Nauki i Sportu Zgromadzenia Republiki Macedonii – panią Slavicę Grkovską przewodniczącą Komisji, reprezentującą Socjaldemokratyczny Sojusz Macedonii (SdSM), pana Tale Geramitcioskiego – członka Komisji, reprezentującego Socjaldemokratyczny Sojusz Macedonii (SdSM) oraz panią radcę Komisji Lence Gligorovską. Witam również tłumaczy: panią Elżbietę Cirlić i Magdalenę Iljewską.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Najpierw poproszę panią przewodniczącą Slavicę Grkovską o przestawienie informacji o pracach Komisji Edukacji, Nauki i Sportu parlamentu Macedonii i jej oczekiwaniach, związanych z dzisiejszym posiedzeniem naszej Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacaKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaRepublikiMacedoniiSlavicaGrkovska">Szanowna pani przewodnicząca i szanowni państwo posłowie. Jest mi bardzo miło, że jestem tutaj na zaproszenie polskiego parlamentu. Wierzę, że nasze pierwsze spotkanie z Komisją Edukacji, Nauki i Młodzieży będzie stanowiło jeszcze jeden wkład w dwustronne stosunki między naszymi państwami. Dotychczasowe stosunki charakteryzują się wysokim poziomem wzajemnego zrozumienia i przyjaźni.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczacaKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaRepublikiMacedoniiSlavicaGrkovska">Jestem przekonana, że ta wizyta ma również szczególne znaczenie w świetle procesów integracyjnych w Europie, zwłaszcza w odniesieniu do takich dziedzin, jak: edukacja i nauka, które są ważnymi elementami rozwoju kulturalnego, gospodarczego w całej Europie.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczacaKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaRepublikiMacedoniiSlavicaGrkovska">Dzięki państwu, naszym wspaniałym gospodarzom, uczestniczyliśmy do tej pory w bardzo istotnych spotkaniach i przekonaliśmy się, że edukacja jest bardzo ważnym elementem naszej współpracy, a trudności, na jakie napotyka edukacja, są podobne. Chodzi o trudności finansowe, o problem zrównania szans w dostępie do kształcenia, o możliwości zatrudniania osób wykształconych, z dyplomami. Poważnym wyzwaniem są również nowe technologie, nowe sposoby kontroli umiejętności. Dzisiejsze spotkanie i rozmowy traktuję jako możliwość wymiany doświadczeń w celu stworzenia systemu edukacji, który sprosta wszystkim wyzwaniom w procesie reformy edukacji.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PrzewodniczacaKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaRepublikiMacedoniiSlavicaGrkovska">Korzystając z okazji, pragnę podkreślić, że Polska jako kraj członkowski UE jest dla nas bodźcem do podjęcia kolejnych kroków, które jako kraj powinniśmy wykonać. Pragnę również wyrazić zadowolenie z poparcia Polski w naszych działaniach i reformach, zmierzających do wejścia do UE i NATO.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PrzewodniczacaKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaRepublikiMacedoniiSlavicaGrkovska">Chciałabym pokrótce zapoznać państwa z pracą naszej komisji. Komisja zajmuje się rozpatrywaniem problemów, związanych z kształceniem i wychowaniem przedszkolnym, kształceniem na etapie podstawowym, średnim i wyższym. Zajmuje się również wprowadzaniem języków wspólnot etnicznych do systemu edukacyjnego. Zajmuje się także działalnością badawczą i naukową, oceną patentów i innych form twórczości i kreatywności, kulturą techniczną, informatyką, naukami technicznymi, kształceniem ludzi młodych, standardami uczniowskimi i studenckimi, zagadnieniami z dziedziny sportu oraz innymi dziedzinami, które dotyczą młodzieży, nauki i sportu. Ze względu na to, że bieżąca kadencja zaczęła się przed 7 miesiącami komisja ma już kilka efektów swojej działalności. Bezpośrednio przed przyjazdem do Polski udało nam się uchwalić kilka ustaw z dziedziny edukacji. Zostały stworzone podstawy prawne nowego państwowego uniwersytetu. W Bitoli został utworzony nowy wydział zarządzania i administracji. Wprowadzono także pewne zmiany w kształceniu na etapie szkoły podstawowej, średniej. Jako przedmiot została wprowadzona religia. Stworzono ramy prawne szkoły 9-letniej w systemie: 3+3+3. Dotychczas funkcjonował system: 4+4. W gestii komisji jest organizowanie publicznej dyskusji na temat patologicznych zachowań wśród uczniów – bez zajmowania się kwestiami prawnymi. Do dyskusji zostali zaproszeni specjaliści ze sfery naukowej – również socjalnej. Jej celem jest znalezienie przyczyn tego typu zachowań oraz sposobu rozwiązania tych problemów. Ponieważ Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży polskiego parlamentu ma już za sobą drogę dostosowania prawa polskiego do prawodawstwa europejskiego, to chciałabym usłyszeć, jakie są państwa doświadczenia w tej dziedzinie i jakie jeszcze czekają nas decyzje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Z wypowiedzi pani przewodniczącej wynika, że prace komisji Zgromadzenia Macedonii i prace naszej Komisji sejmowej są bardzo podobne. Podobny jest również zakres działania obu komisji. Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży polskiego Sejmu zajmuje się wychowaniem przedszkolnym, kształceniem dzieci w szkołach podstawowych, gimnazjach, w szkołach ponadgimnazjalnych oraz kształceniem w szkołach wyższych. Zajmujemy się również kształceniem nieformalnym, poza systemem szkolnym. W tej chwili szczególnie istotne jest kształcenie ustawiczne. Niebawem nasza Komisja będzie organizować konferencję na temat Uniwersytetów Trzeciego Wieku.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Jedyną różnicę pomiędzy naszymi komisjami stanowi sprawa sportu. W polskim parlamencie istnieje odrębna Komisja Kultury Fizycznej i Sportu, ale Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży również uczestniczy w tych pracach. Zależy nam na propagowaniu sportu i na tym, by był dobrze prowadzony wśród młodzieży. W poprzedniej kadencji Sejmu nasza Komisja w swym zakresie działania miała zadania związane ze sportem, ponieważ taki był układ ministerstwa edukacji. Istniało Ministerstwo Edukacji, Nauki i Sportu. Teraz te dziedziny zostały rozdzielone.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży współdziała z Komisjami: Kultury Fizycznej i Sportu, Zdrowia, a więc z komisjami, które zajmują się ważną dla dzieci i młodzieży problematyką. Nasza Komisja zajmuje się również szkolnictwem wyższym oraz sprawami związanymi z nauką. Zajmujemy się szeroko pojętą nauką, jednostkami badawczo-rozwojowymi, promowaniem nauki, związkami nauki z gospodarką. Bardzo dużo czasu poświęcamy temu, by nauka działała na rzecz gospodarki. To jest poważny problem, którym również się zajmujemy. W tej chwili w Komisji toczą się prace nad nowelizacją ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych, zaś w Sejmie zostanie przeprowadzone drugie czytanie ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">W Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży działają 2 podkomisje, specjalizujące się w konkretnych tematach. Jest to podkomisja do spraw młodzieży i podkomisja do spraw szkolnictwa wyższego i nauki.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Sprawa integracji z UE. Prace przygotowawcze odbywały się w poprzednich kadencjach Sejmu. Wówczas dostosowywano polskie prawo do prawa UE. Ogólnie przyjętą zasadą jest to, że UE nie reguluje prawa związanego z edukacją. Organizacja edukacji to prawo każdego członka UE. Większość uchwalonego przez Sejm prawa, dotyczącego edukacji, nie wymaga dostosowywania do wymogów UE. Oczywiście, są pewne fragmenty, w których musieliśmy dostosować nasze prawo do prawa UE – np. prawo dotyczące mniejszości narodowych, nauczania języków mniejszości narodowej. Te kwestie musiały być wprowadzone do ustawy o systemie oświaty. Uchwalona w poprzedniej kadencji Sejmu ustawa o szkolnictwie wyższym wynikała jakby z procesu integracji – przede wszystkim dostosowania do procesu bolońskiego polskiego szkolnictwa wyższego. Przykładem dostosowania szkolnictwa wyższego do wymogów UE może być to, że kształcenie na tym poziomie musi być trójstopniowe, tzn. licencjat, magisterium i studia doktoranckie.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Większość działań Komisji (w poprzednich kadencjach i obecnej) skierowana jest na takie sprawy, które nie wiążą się ze zmianą prawa, ale włączają polskie szkoły, polskich uczniów w proces integracji z UE. Chodzi o promowanie klubów europejskich, o prace nad programami nauczania, w których są elementy związane z UE, o przedstawienie Europy jako zintegrowanego kraju. Wejście do UE, otwarcie granic, postawiło przed nami nowe zadania – przede wszystkim związane z tym, że po zakończeniu kształcenia dużo młodzieży polskiej wyjeżdża za granicę i tam pracuje. To stawia wyzwania przed polskim systemem edukacji, związane z wyposażeniem naszych uczniów w takie umiejętności, które pozwolą im poradzić sobie na wspólnym, europejskim rynku pracy. Wyzwaniem jest także zachęcanie polskiej młodzieży do pozostania w kraju, by tutaj pracowała i mieszkała. Wiąże się to również z rozwojem naszego rynku pracy. Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży nie ucieka przed tymi problemami i o nich również dyskutujemy. Tak wygląda działalność naszej Komisji.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Bardzo proszę o zadawanie pytań. Zapewne dyskusja przybierze formę bardziej bezpośredniej wymiany myśli, co sprawi, że będzie ona bardziej owocna i przyniesie wiele informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacaKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiSlavicaGrkovska">Dzięki temu, że naszymi gospodarzami były różne instytucje i dzięki współpracy z różnymi instytucjami otrzymaliśmy już bardzo wiele wyczerpujących odpowiedzi na nasze pytania.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacaKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiSlavicaGrkovska">Chcielibyśmy jeszcze usłyszeć informacje dotyczące problemu korupcji w systemie kształcenia i sposobów walki z tym zjawiskiem. Czy istnieje jakiś przepis prawny, ustawa, dotycząca tego zagadnienia? Jeżeli nie, to czy taki przepis jest przewidywany w przyszłości? Z jakimi problemami w tej dziedzinie spotykamy się w Polsce?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Czy ktoś z państwa posłów chciałby odpowiedzieć na to pytanie? Odpowiem na zadane, konkretne pytania. Nie ma ustawy dotyczącej korupcji w systemie edukacji. Jest ustawa, regulująca sprawę np. zakupów, prowadzenia inwestycji, tzw. ustawa o zamówieniach publicznych, która obowiązuje również dyrektorów szkół, będących pracownikami samorządowymi. Ustawa ta dotyczy również zlecania robót budowlanych, inwestycji prowadzonych w samorządach terytorialnych, w tym także w szkołach. Oczywiście, obowiązują również przepisy zakazujące przyjmowania łapówek. Przepisy antykorupcyjne obowiązują wszystkie zawody. Dotyczy to nauczycieli, lekarzy, samorządowców i administrację publiczną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselElzbietaWitek">Myślę, że pani przewodnicząca w sprawie korupcji powiedziała już wszystko. Rzeczywiście, u nas ten problem nie występuje w systemie oświaty.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselElzbietaWitek">Chciałabym zapytać o inną sprawę. Pani przewodnicząca Slavica Grkovska mówiła o tym, że w Macedonii zmieniano system kształcenia na: 3+3+3. Co legło u podstaw zmiany systemu? Jaka była motywacja? W Polsce również zmieniliśmy system i dzisiaj dostrzegamy wady wprowadzonego podziału. Uważamy, że 3 lata gimnazjum to dla uczniów bardzo trudny okres. Skomasowanie tego wszystkiego w jednej szkole budzi wiele problemów. Po przeprowadzonych analizach dochodzimy do wniosku, że 3-letnie liceum to okres stanowczo za krótki, by móc odpowiednio przygotować młodzież do matury. Co legło u podstaw podjęcia decyzji o podziale: 3+3+3? Dzisiaj mamy trochę inne doświadczenia niż wówczas, gdy przeprowadzano reformę i formułowano jej założenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#CzlonekKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiTaleGeramitcioski">3+3+3 to tylko szkoła podstawowa, a średnie wykształcenie w Macedonii, zgodnie z uchwaloną w ubiegłym tygodniu ustawą, kończy się państwową maturą. Oznacza to, że nasz system kształcenia obowiązkowego to 9+4, czyli 13 lat. Jest on obowiązkowy dla tych, którzy w przyszłości chcą kontynuować edukację w szkołach wyższych, na uniwersytetach. Średnie – również obowiązkowe – kształcenie po szkole podstawowej, może trwać rok, 2 lub 3 lata. Wówczas zdobywa się tylko odpowiedni dyplom przygotowania do zawodu. Ten model wymaga trochę szerszego objaśnienia i oczywiście jestem gotów to zrobić, jeśli to bardzo interesuje panią poseł Elżbietę Witek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselElzbietaWitek">Bardzo dziękuję za przedstawione wyjaśnienie, które jest dla mnie wystarczające.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#CzlonekKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiTaleGeramitcioski">Chciałbym zadać pytanie o charakterze politycznym. Dotyczy ono posłów obozu rządzącego, wspierających rząd. Czy istnieje praktyczna możliwość korekty rozwiązań prawnych? Czy zawsze musi obowiązywać odpowiednia dyscyplina i państwo muszą popierać ustawy rządowe?</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#CzlonekKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiTaleGeramitcioski">Pytanie do posłów opozycji. Czy państwo mają jakieś możliwości zgłaszania projektu ustawy, która zostałaby uchwalona przez Sejm? Jak często zdarza się, że zgłaszane przez państwo poprawki są przyjmowane bądź odrzucane przez rząd, ale są one przyjmowane w głosowaniu parlamentarnym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Myślę, że to tak samo wygląda we wszystkich parlamentach, ale proszę któregoś z posłów koalicji rządzącej o udzielenie odpowiedzi na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselElzbietaWitek">Wzrok państwa skupił się na mnie, a właściwie powinien być kierowany w trzy strony, gdyż nie ma jednej partii rządzącej, jest koalicja trzech ugrupowań. Dodam, że MEN podlega nie największej partii koalicji, ale akurat najmniejszej – tzn. LPR. Nie oznacza to, że nie możemy dyskutować i proponować rozwiązań do projektów dotyczących systemu edukacji. Jesteśmy nauczycielami, dyrektorami, pracownikami oświaty i te sprawy bardzo żywo nas interesują. Odbywają się spotkania posłów koalicji, na których rozmawiamy na tematy dotyczące edukacji.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PoselElzbietaWitek">Myślę, że naturalną rzeczą w każdym parlamencie jest to, że obowiązuje dyscyplina w głosowaniu. Trudno sobie wyobrazić, by parlamentarzyści obozu rządzącego byli przeciwni propozycjom własnego rządu. Oczywiście, w różnych sprawach mamy różne poglądy, dyskutujemy, ale zawsze zwycięża jedna opcja i wszyscy muszą się do tego przystosować, czyli głosować za bądź przeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Czy ktoś z posłów opozycji mógłby się odnieść do zadanych pytań? Przepraszam, ale wcześniej zgłaszał się pan poseł Marek Kawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselMarekKawa">Do tego, co powiedziała pani poseł Elżbieta Witek, dodam jedynie, że pewien pluralizm, występujący akurat w debacie nad edukacją w Polsce, objawia się np. tym, iż nie wszystkie inicjatywy ministerialne kończą się pozytywnie, czyli zaaprobowaniem przez Sejm. Wystarczy podać przykład ostatnich głosowań, ale nie będę zajmował się szczegółami, aby nie epatować gości naszymi problemami. Zmiany w systemie oświaty pokazują, iż toczy się dyskusja – również w gronie koalicji. Nie wszystkie propozycje rządowe bądź wychodzące od ministra edukacji narodowej kończą się ich przyjęciem. Dodam, że wyrazem pewnego pluralizmu w toczącej się dyskusji, jest to, że osoba, która przewodniczy naszej Komisji, wywodzi się z opozycji. Podam jeszcze jeden przykład, pokazujący możliwość dyskusji, zgłaszania własnych propozycji i inicjatyw. W trakcie prac podkomisji ds. szkolnictwa wyższego ustawa rządowa została zmieniona prawie w 80% – w efekcie poprawek zgłaszanych przez opozycję. Oczywiście, jeszcze nie była poddawana głosowaniu na forum Sejmu, ale wszystko wskazuje na to, że merytoryczny głos opozycji jest brany od uwagę.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PoselMarekKawa">Chciałbym podkreślić, że merytoryczne, a mniej polityczne, głosy kończą się właśnie wspólnym sukcesem, czyli kształtem danej ustawy, danej inicjatywy, która wchodzi w życie lub nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Czy ktoś z posłów opozycji chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselDanutaPietraszewska">Myślę, że w większości wypadków poprawki opozycji są odrzucane. Jest to zrozumiałe, ale nasza koalicja ma specjalny „patent” na szybką ścieżkę legislacyjną. Ustawy, które trzeba szybko uchwalić, kieruje się do „speckomisji” – Solidarne Państwo. To jest jeden ze sposobów radzenia sobie z opozycją. Jeśli dyskusja odbywa się w Komisji, to jest ona bardzo merytoryczna, ponieważ członkami naszej Komisji naprawdę są specjaliści w dziedzinie edukacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Chęć zabrania głosu wyraził jeszcze pan poseł Andrzej Smirnow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselAndrzejSmirnow">Myślę, że zadane nam pytanie jest pytaniem bardzo ogólnym. Wszystko zależy od kadencji Sejmu, od problemów, jakie rozwiązywane są w Sejmie. Byłem posłem dwóch poprzednich kadencji, przewodniczyłem Komisji i muszę powiedzieć, że w wielu przypadkach w ramach Komisji można było kształtować różne zagadnienia związane z systemem edukacji. W tej kadencji Sejmu są problemy, które koalicja rządząca po prostu rozwiązuje bezdyskusyjnie – przez narzucenie odgórnie pewnych uregulowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Myślę, że już wyczerpująco odpowiedzieliśmy na to pytanie. Chciałabym dodać, że rzeczywiście w tej chwili Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektów ustaw związanych z koalicyjnym programem rządowym „Solidarne Państwo” zajmuje się ustawami edukacyjnymi i obawiamy się, że następne projekty ustaw również będą do niej trafiały, a nie do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, a to jest niedobre.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#CzlonekKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiTaleGeramitcioski">Czy jest ograniczenie czasu wypowiedzi w trakcie dyskusji? Czy jest to określone w regulaminie Sejmu? Czy państwo są zadowoleni z poziomu swobody wypowiedzi, jaki daje państwu osoba prowadząca dyskusję? Czy mają państwo jeden dzień w miesiącu na zadawanie pytań parlamentarnych? My mamy taki jeden dzień. Wówczas w posiedzeniu parlamentu uczestniczy rząd i pytania zadaje dwóch posłów z opozycji i jeden z partii rządzącej. Zadawane są 3 pytania w czasie 10 minut. Interesuje mnie to, jak wygląda polskie rozwiązanie tej kwestii. Mamy jedyny dzień w miesiącu, w którym jest bezpośredni kontakt parlamentarzystów z partii opozycyjnych z członkami rządu. Czy posiedzenia polskiego parlamentu są jawne i czy są transmitowane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Odpowiem na pytania, związane z regulaminem. Posiedzenia są jawne i bezpośrednio transmitowane w godzinach od 9.00 do 16.00. W pracach Komisji na ogół nie praktykujemy ograniczania czasu wystąpień posłów, chyba że zostanie zgłoszony i przyjęty wniosek o ograniczenie czasu wypowiedzi. Jeżeli chodzi o posiedzenia Sejmu, to oczywiście czas wystąpień klubowych jest limitowany – w zależności od tego, czy jest to debata krótka, średnia czy długa. Długość czasu zależy od wielkości klubu. Na każdym posiedzeniu Sejmu, zwykle w czwartek w godzinach przedpołudniowych, jest czas na tzw. Pytania w sprawach bieżących. Wtedy kluby – proporcjonalnie do liczby członków – mogą zgłaszać 4, 3 lub 1 pytanie w sprawach bieżących. Po pytaniach jest czas na informację rządu. Jej temat ustala Prezydium Sejmu na wniosek klubów. Jeśli nie ma zgodności prezydiów klubów, to wówczas temat informacji bieżącej jest poddawany głosowaniu w trakcie posiedzenia Sejmu. Państwo posłowie powiedzą, jak to wygląda praktyce i czy im to odpowiada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PoselDomicelaKopaczewska">Pani przewodnicząca Krystyna Szumilas już właściwie powiedziała o zawartych w regulaminie Sejmu procedurach. Nad ich przestrzeganiem czuwa także Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich, której jestem członkiem. Jeśli pewne sytuacje nie są precyzyjnie określone w regulaminie Sejmu, to marszałek Sejmu zwraca się do Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich o wyjaśnienie takiej sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselAndrzejCwierz">Odniosłem wrażenie, że bardziej szczegółowe pytanie jednego z naszych gości było związane z faktem trochę niejasnego przedstawienia roli Komisji „Solidarne Państwo”. W polskim parlamencie możliwość wypowiadania się przez posłów jest możliwością bardzo szeroko stosowaną. Zwykle na każdym posiedzeniu naszej Komisji zabiera głos kilkunastu posłów. Zazwyczaj na posiedzeniach naszej Komisji nie było ograniczenia czasu wypowiedzi posłów. Poszczególne posiedzenia, poświęcone projektom ustaw, trwały więc dosyć długo. Właśnie ten fakt, tzn. długość debatowania nad przedłożonymi projektami ustaw, spowodował, że powstała Komisja Solidarne Państwo. Chodziło o to, by przyspieszyć proces legislacyjny. Należy jeszcze dodać, że w tej chwili Komisja „Solidarne Państwo” zajmuje się nie tylko projektami oświatowymi, ale także projektami, które dotyczą innych dziedzin naszego życia społecznego. W debatach sejmowych na temat poszczególnych przedłożeń rządowych praktycznie nie ma ograniczenia liczby mówców. Istnieją tylko ograniczenia czasowe, w których mówcy muszą zmieścić swoje wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PoselAndrzejCwierz">W polskim parlamencie demokracja była wypracowywana przez kilkanaście lat i uważamy, że ten poziom demokracji jest zupełnie dobrym poziomem. Chciałbym zadać naszym gościom pytanie w pewnej sprawie. Macedonia jest państwem, którego mieszkańcy są wyznawcami wielu religii. Czy związane z tym problemy występują na różnych etapach kształcenia? Czy ten fakt będzie argumentem pozwalającym na przyspieszenie wstąpienia Macedonii do UE, czy też będzie czynnikiem opóźniającym akces Macedonii do Zjednoczonej Europy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#CzlonekKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiTaleGeramitcioski">Do 2001 roku mieliśmy bardzo dużo nieporozumień w sprawie, o którą zapytał pan poseł Andrzej Ćwierz. Chodzi zwłaszcza o populację etnicznych Albańczyków, której liczebność wynosi 25%. Te nieporozumienia doprowadziły w 2001 roku do konfliktu zbrojnego, który dzięki interwencji Wspólnoty Międzynarodowej zakończył się podpisaniem ramowego Porozumienia Ochrydzkiego. Zakończył się także zmianą konstytucji, do której wprowadzono zapis o większych prawach grup mniejszościowych, etnicznych. Jednym z nieporozumień było też prawo do edukacji w języku ojczystym na wszystkich poziomach kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#CzlonekKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiTaleGeramitcioski">Do 2001 roku, zgodnie z konstytucją byłej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii, obowiązywało prawo do kształcenia w języku ojczystym do ukończenia szkoły podstawowej. Możliwe było również kształcenie średnie w języku ojczystym, ale nie w pełnym zakresie. Jeśli chodzi o szkolnictwo wyższe, to istniał wydział pedagogiczny, kształcący nauczycieli mniejszości narodowych. Po roku 2001 zmiana konstytucji oraz intensywne wdrożenie postanowień Porozumienia Ochrydzkiego zmieniły podstawy prawne wszystkich etapów kształcenia. Z dumą możemy powiedzieć, że o 50% zwiększyliśmy udział kobiet albańskich w istniejącym systemie edukacyjnym. Zostało powołanych wiele klas uczących w języku ojczystym (albańskim i tureckim) na etapie kształcenia podstawowego i średniego. Został również powołany trzeci uniwersytet państwowy w Tetovie, który zaspokaja potrzeby ludności albańskiej w zakresie kształcenia wyższego. Ten uniwersytet ma bardzo dobre warunki pracy i takie same prawa, jak inne państwowe uniwersytety.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#CzlonekKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiTaleGeramitcioski">Najbardziej przykrym doświadczeniem jest sprawa populacji Romów. Kształcenie w języku ojczystym odbywa się w szkole podstawowej. Jednak nie wszyscy są objęci kształceniem na etapie szkoły podstawowej, a więc nie ma o czym mówić w odniesieniu do wyższych etapów kształcenia. Jak państwo wiedzą, rok temu rozpoczęła się Dekada Romów – od podpisania przez 80% państw europejskich deklaracji w Bukareszcie. Republika Macedonii opracowała strategię narodową włączenia Romów do systemu edukacji. Choć, niestety, nie ma szybkich postępów, to jednak stanowi ona dobrą podstawę do rozwiązania problemów w tej dziedzinie – zgodnie z istniejącymi rozwiązaniami prawnymi i z konstytucją. Przyznane prawa mają służyć temu, by te narody uczestniczyły w różnych obszarach sprawowania władzy: ustawodawczej, wykonawczej, sądowniczej i w administracji.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#CzlonekKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiTaleGeramitcioski">Uważam, że osiągnęliśmy najwyższy stopień demokracji w ramach standardów europejskich, co stanowi naszą przewagę, a także argument na rzecz tego, byśmy stali się członkiem UE. Zostało to wysoko ocenione przez Komisję Europejską. W grudniu 2005 roku otrzymaliśmy status kraju kandydującego do UE – właśnie dzięki przyjętym rozwiązaniom prawnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Czy nasi goście mają jeszcze jakieś pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacaKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiSlavicaGrkovska">Muszę powiedzieć, że nasza komisja nie ma takiej możliwości ingerencji jak państwa Komisja. Nasza opinia nie jest wiążąca dla parlamentu, tzn. nie ma ustaw, o których sami możemy decydować. O wszystkich ustawach decyduje się na posiedzeniu plenarnym. Komisja rozpatruje tylko wszystkie punkty sporne i przedkłada poprawki, zmiany. Komisja przedstawia swoją opinię, swój punkt widzenia.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PrzewodniczacaKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiSlavicaGrkovska">Chciałabym państwu serdecznie podziękować za znalezienie dla nas czasu, abyśmy mogli wymienić swoje doświadczenia, co jest dla nas bardzo ważne. Chciałabym również wyrazić nadzieję, że to pierwsze nasze spotkanie będzie inicjować szereg kolejnych spotkań obu Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Dziękuję bardzo za ciepłe słowa. Chciałabym wyjaśnić, że nasza Komisja również opiniuje projekty ustaw. Jedynym momentem, w którym możemy zadecydować o zmianie, jest pierwsze czytanie i rozpatrzenie projektów w Komisji.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">My również mamy nadzieję, że to spotkanie nie jest ostatnim spotkaniem naszych komisji. Chcielibyśmy życzyć państwu sukcesu w procesie integracji z UE, sukcesów w reformowaniu systemu edukacji i wszystkiego dobrego na dalszy pobyt w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PoselJerzyFedorowicz">Przepraszam za spóźnienie, ale jechałem z Krakowa. Chciałbym podziękować Macedończykom za to, jak bardzo pomagali nam w latach 80. Byłem wtedy aktorem i reżyserem w Starym Teatrze. Prof. Bosko Babić, który był kustoszem monastyru w Prielepie, zaprosił tam moją ekipę. Właśnie tam mieliśmy próby i graliśmy przedstawienie polskiej sztuki średniowiecznej. Występowaliśmy w Skopje i w Bitoli, w pięknych amfiteatrach. Byliśmy waszymi cudownie przyjętymi gośćmi w czasach, gdy w Polsce było bardzo ciężko. Teraz jako poseł chciałbym serdecznie za to podziękować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczacaKomisjiEdukacjiNaukiiSportuZgromadzeniaMacedoniiSlavicaGrkovska">Mam nadzieję, że pan poseł jeszcze będzie miał okazję przyjechać do Macedonii i ponownie przekonać się o naszej gościnności i otwartym sercu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PoselJerzyFedorowicz">W ogóle nie istnieje bariera językowa, jeśli chce się posłuchać języka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">W tej chwili pragnę wręczyć naszym gościom upominki i serdecznie podziękować za udział w posiedzeniu Komisji.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PrzewodniczacaposelKrystynaSzumilas">Wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad – zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>