text_structure.xml 557 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 07)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Włodzimierz Cimoszewicz, Olga Krzyżanowska i Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Na sekretarzy powołuję pana posła Marka Rojszyka i pana posła Stanisława Ciesielskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Marek Rojszyk.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Z przyjemnością komunikuję, że naszym obradom przysłuchuje się delegacja parlamentu Królestwa Norwegii z jej przewodniczącą panią Kirsti Kolle Grondahl.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">W imieniu pań i panów posłów serdecznie witam naszych gości, kolegów norweskich, oraz życzę im przyjemnego pobytu w naszym kraju. Wyrażam jednocześnie nadzieję, że wizyta wybitnych parlamentarzystów norweskich wzbogaci współpracę między Sejmem i parlamentem Królestwa Norwegii oraz będzie dobrze służyć pomyślnemu rozwojowi polsko-norweskich stosunków. Dotychczasowe nasze rozmowy przekonują nas o pełnym poparciu, jeżeli chodzi o parlament norweski, naszych starań o wejście do Unii Europejskiej oraz NATO.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Serdecznie witam.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Pierwsze czytanie:</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">— poselskich i komisyjnego projektów ustaw o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym,</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">— senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym,</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">— rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Przypominam, iż Sejm wysłuchał uzasadnień projektów ustaw oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Przypominam również, iż Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wnioski:</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">— o odrzucenie projektów ustaw o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym zawartych w drukach nr 1104, 1108, 1114 i 1144,</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">— o dodatkowe skierowanie projektu ustawy zawartego w druku nr 1144 do Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej,</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">— o dodatkowe skierowanie senackiego projektu ustawy zawartego w druku nr 1019 do Komisji Samorządu Terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">Poddam te wnioski kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad projektem ustawy zawartym w druku nr 1104.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, zawartego w druku nr 1104, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 383 posłów. Za wnioskiem o odrzucenie głosowało 5 posłów, przeciw - 348, 30 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad projektem ustawy zawartym w druku nr 1108.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, zawartego w druku nr 1108, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 399 posłów. Za wnioskiem o odrzucenie głosowało 3 posłów, przeciw - 390, 6 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad projektem ustawy zawartym w druku nr 1114.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, zawartego w druku nr 1114, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Za wnioskiem o odrzucenie głosowało 165 posłów, przeciw - 187, 33 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad projektem ustawy zawartym w druku nr 1144.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, zawartego w druku nr 1144, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 400 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie głosowało 64 posłów, przeciw - 332, 4 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselskie i komisyjny projekty ustaw o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, zawarte w drukach nr 1104, 1108, 1109, 1114, 1144 i 1211, do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia, po zasięgnięciu opinii innych zainteresowanych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu przyjął, a wniosek o dodatkowe skierowanie projektu ustawy zawartego w druku nr 1144 do Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej poddam oddzielnie pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o dodatkowe skierowanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, zawartego w druku nr 1144, do Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 394 posłów. Za przyjęciem wniosku o dodatkowe skierowanie głosowało 280 posłów, przeciw - 81, 33 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o dodatkowe skierowanie poselskiego projektu ustawy do Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu przyjął, a wniosek o dodatkowe skierowanie projektu ustawy do Komisji Samorządu Terytorialnego poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o dodatkowe skierowanie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym do Komisji Samorządu Terytorialnego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 402 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 178 posłów, przeciw - 195, 29 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o dodatkowe skierowanie senackiego projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską.</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Aleksandra Bentkowskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono zapytanie do prezesa Rady Ministrów dotyczące stanowiska rządu.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu prezesa Rady Ministrów pana Józefa Oleksego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrezesRadyMinistrówJózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli dobrze usłyszałem, to trzeba sprostować, nie zrozumiałem bowiem tego jako zapytania o stanowisko rządu w sprawie rozpatrywanej przez Izbę, czyli sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej, bo jakie tu miejsce dla stanowiska rządu. Jak zrozumiałem pytających, pana posła Ciemniewskiego i pana posła Wójcika, było to pytanie o stanowisko rządu w sprawie ratyfikacji konkordatu.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Ciemniewski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PrezesRadyMinistrówJózefOleksy">Odpowiadam. Rząd pana premiera Pawlaka skierował do parlamentu podpisany przez rząd pani Suchockiej konkordat z wnioskiem o ratyfikację. Wykonał swój obowiązek ustawowy. Rząd, którym ja kieruję, tego wniosku nie zmienia i nie wycofuje. I to jest wszystko, co mogę na ten temat powiedzieć. Rząd oczekuje decyzji parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Chwileczkę, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Pan poseł Jerzy Ciemniewski, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Proszę państwa, proszę pozwolić, że jednak ja będę kierować obradami. Zapytanie zgodnie z wnioskiem może być złożone.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Pytanie brzmiało: Jaki jest stosunek rządu do konkordatu? Stosunek rządu do konkordatu określają projekty ustaw konieczne do realizacji konkordatu. Projektów tych ustaw, które są przewidziane w konkordacie i których zapowiedź zawarta była w uzasadnieniu ustawy przesłanej przez rząd pana premiera Pawlaka, nie przedstawił ani rząd pana premiera Pawlaka, ani obecny rząd. Te projekty ustaw odgrywają istotną rolę ze względu na wyjaśnienie sensu treści niektórych postanowień konkordatu i z punktu widzenia spokoju społecznego, rozwiania wątpliwości, jakie istnieją w związku z niektórymi postanowieniami konkordatu. Czy pan premier pragnie rozwiać te wątpliwości i w ten sposób stworzyć warunki do ratyfikacji konkordatu, czy też rząd pana premiera nie jest tym zainteresowany?</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Pan poseł Ryszard Bugaj. Rozumiem, panie pośle, że chodzi o pytanie.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełRyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście chyba jest rzeczą bardzo ważną dla nas i dla opinii publicznej, byśmy poznali jasne stanowisko rządu. Pan premier powiedział przed chwilą, że rząd wykonuje swoje konstytucyjne zobowiązania. Jeśli dobrze rozumiem, to oczywiście kwestią kluczową jest to, czy rząd chce, żeby Izba uchwaliła ustawę o ratyfikacji, czy nie?</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie te czasy, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Chwileczkę, panie premierze, są dalsze zapytania.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie premierze, mnie się wydaje, że pan poseł Ciemniewski tłumaczył rzeczy oczywiste. Mnie niezupełnie o to chodziło, żeby pan premier zrozumiał, że potrzebne są ustawy do ratyfikacji konkordatu. Ja mam pytanie: Kiedy te ustawy wpłyną do Sejmu? Bo że rząd złożył projekt ustawy ratyfikacyjnej i go nie wycofał, to my dokładnie o tym wiemy. Panie premierze, to nie jest tajemnica. Domagam się, żeby pan premier powiedział - jeśli rzeczywiście jest wola rządu uchwalenia konkordatu - w jakim terminie ustawy okołokonkordatowe będą złożone w parlamencie, czyli w jakim momencie rząd zaprzestanie wstrzymywania uchwalenia konkordatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę państwa, musimy ustosunkować się do tej części sprawozdania komisji, która została Wysokiej Izbie przedstawiona. Nie możemy w tej chwili rozpoczynać debaty dotyczącej samego konkordatu. W związku z tym bardzo proszę,...</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#Marszałek">... żeby się do tego zastosować. Pytania były konkretne, ale nie możemy rozszerzać debaty.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Aleksander Bentkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Panie marszałku, 10 marca 1994 r. klub Polskiego Stronnictwa Ludowego złożył projekty ustaw okołokonkordatowych do Prezydium Sejmu. Aktualnie uzupełniliśmy uzasadnienie tak, ażeby nie było żadnych wątpliwości, że te ustawy mogą być rozpatrywane także wcześniej, przed uchwaleniem konkordatu. W związku z tym nie ma powodów teraz spieszyć się z ustawami, które ma przedłożyć rząd. Natomiast proponowałbym, ażeby jak najszybciej posłowie otrzymali projekty naszych ustaw, by można było rozpocząć dyskusję na temat ustaw okołokonkordatowych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Bardzo proszę, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrezesRadyMinistrówJózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście, sprawa tzw. ustaw okołokonkordatowych była przedmiotem zainteresowania rządu. Jeden z tych projektów, dotyczący ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, był poddany uzgodnieniom międzyresortowym, był przedmiotem obrad Komitetu Społeczno-Politycznego Rady Ministrów. Rozbieżności, które się pojawiły, są przyczyną skierowania do dalszych ekspertyz i konsultacji. Rada Legislacyjna przy Radzie Ministrów zgłosiła zasadnicze zastrzeżenia do tej ustawy i do ustawy drugiej, która ma również związek z konkordatem, mianowicie ustawy o aktach stanu cywilnego i zmian w Kodeksie postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrezesRadyMinistrówJózefOleksy">Nie jest więc tak, że się nad tym nie pracuje. Nie mogę określić daty, kiedy rząd będzie gotowy. Bo najprostsza odpowiedź byłaby: projekty wpłyną natychmiast po ratyfikacji konkordatu. Wtedy logika byłaby całkowicie zachowana. Natomiast kierowanie ustaw, co do których są wątpliwości, czy mogą być przed decyzją parlamentu o ratyfikacji procedowane w parlamencie z tymi ułomnościami prawno-konstytucyjnymi, na które się wskazuje, jest również przedmiotem wątpliwości ze strony rządu. Powiem więcej, rząd był gotów i nadal jest gotów pomóc w tych pracach poprzez próbę opracowania deklaracji intencji bądź deklaracji interpretacyjnej w stosunku do wątpliwości w niektórych punktach konkordatu. Takie prace w Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu i Episkopatu zostały podjęte. Tekst roboczy jest, on będzie podlegał dalszej pracy wedle dobrej woli obu stron, jeśli ona będzie trwała, natomiast jest pytanie, czy to jest rola rządu. Rząd już w tej chwili nie jest stroną procesu ratyfikacyjnego, również jeśli chodzi o udzielanie wyjaśnień, które są związane z wątpliwościami dotyczącymi treści konkordatu. Ale powiadam, wedle tego, co można zrobić, rząd się nie uchyla i te dyskusje, i kolejne projekty się rodzą.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PrezesRadyMinistrówJózefOleksy">Nie odpowiem natomiast na pytanie, kiedy te projekty mogą być wdrożone, zwłaszcza że wypowiedź pana posła Bentkowskiego również rozszerza tu pole myślenia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie sprawozdania z dotychczasowych prac w brzmieniu proponowanym w drukach nr 837-A i 837-B.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Komisja przedkłada również stanowisko części członków komisji określone jako wniosek mniejszości, którego jednak, zgodnie z wczorajszym wyjaśnieniem, nie poddam pod głosowanie. Wnioski mniejszości bowiem mogą być zamieszczane tylko w końcowych sprawozdaniach komisji zawierających wnioski o uchwalenie względnie odrzucenie projektu ustawy lub uchwały. Jest to wykładnia Prezydium Sejmu. Natomiast rozpatrzone sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej dotyczy określonego etapu prac, a nie końcowego wniosku w sprawie uchwalenia lub odrzucenia projektu ustawy ratyfikacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad sprawozdaniem komisji.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Przepraszam, ale był wniosek...)</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#Marszałek">Panie pośle, bardzo mi przykro, zarządziłem głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Był wniosek o odrzucenie sprawozdania.)</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#Marszałek">Panie pośle, bardzo proszę o zastosowanie się do mojej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem sprawozdania z dotychczasowych prac Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską, w brzmieniu zawartym w drukach nr 837-A i 837-B, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 404 posłów. Za przyjęciem sprawozdania głosowało 177 posłów, przeciw - 220, 7 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił sprawozdanie z dotychczasowych prac Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Panie Pośle Kamiński! Moim obowiązkiem - co staram się wykazać na każdym odcinku - jest dokładne zbadanie wszelkich zarzutów i wszelkich problemów stawianych na posiedzeniu Konwentu Seniorów. Po dzisiejszym posiedzeniu bardzo dokładnie zbadaliśmy zapisy. Przeprowadziłem konsultacje z klubem Unii Pracy i wniosku o odrzucenie sprawozdania nie było.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Tak jest.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełKrzysztofKamiński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posiedzenie Konwentu Seniorów, przedłużone o 8 minut, zakończyło się informacją pana dyrektora Jeduta, który przyniósł stenogram, zacytował wypowiedź pana posła Napierały, że klub Unii Pracy będzie głosował za odrzuceniem sprawozdania, a następnie pan dyrektor Jedut oświadczył, że rozmawiał przed chwilą z panem posłem Bugajem i, oczywiście, jest wniosek o odrzucenie. Procedowaliśmy podczas posiedzenia Konwentu Seniorów, jaka jest różnica między głosowaniem za przyjęciem sprawozdania a głosowaniem za odrzuceniem. Jest ona zasadnicza, bo nie wiemy, czy prace należy rozpocząć od początku, czy też podjąć inną stosowną decyzję Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełKrzysztofKamiński">Podnosiłem rękę w momencie, kiedy pan marszałek przygotowywał zapowiedź, nad czym głosować; oczywiście, w tej chwili jest już za późno, nie składam wniosku o reasumpcję; tyle że ustalenia Konwentu Seniorów, kiedy się rozstawaliśmy, były inne. Jeśli po tym czasie pan marszałek dokonał innych ustaleń, należało jeszcze raz nas zgromadzić. Takie jest moje zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Panie Pośle! Zwoływanie i ponowne zwoływanie posiedzenia Konwentu Seniorów w sytuacji, kiedy nie ma wniosku, nie ma najmniejszego sensu.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">A teraz, Wysoki Sejmie, żeby wyjaśnić sprawę od początku do końca, proszę pana posła Bugaja. Nie może być tak, że bez przerwy stawiamy sobie nieuzasadnione zarzuty.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełRyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym powiedzieć, że ewentualny wniosek o odrzucenie to jest suwerenna wola tych, którzy go zgłaszają. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełRyszardBugaj"> Mamy prawo nią dysponować.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PosełRyszardBugaj">Po drugie, problem tkwił, oczywiście, w niuansach prawnych. Nie było naszą intencją zgłaszanie takiego formalnego wniosku, natomiast w wystąpieniu pana posła Napierały może niezbyt precyzyjnie zostało to powiedziane; próbowaliśmy to zinterpretować - ale tylko tyle. Natomiast zinterpretowaliśmy to jasno: że będzie normalne głosowanie nad przyjęciem, że można głosować przeciwko przyjęciu i oświadczyliśmy panu marszałkowi, że taka interpretacja wniosku - jakoby oznaczał on domaganie się głosowania nad odrzuceniem - jest niezgodna z naszą intencją.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Czy jeszcze w tej sprawie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełJanKról">Panie marszałku, jako uczestnik rannego posiedzenia Konwentu Seniorów chcę potwierdzić słowa pana posła Kamińskiego, że rozstaliśmy się ze świadomością, iż wniosek taki został złożony i nic poza tym. Rzeczywiście więc w tej sytuacji było zasadne ponowne zwołanie Konwentu, aby w świetle okoliczności, które powstały, tę informację wycofać.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Jest mi przykro, że interpretujemy opacznie regulamin Sejmu. Rola Konwentu Seniorów jest wyraźnie określona, Prezydium Sejmu zasięga opinii - i proszę zauważyć, ile razy przed głosowaniem wnioskodawcy wycofują swój wniosek. Należałoby z tego wnosić, że za każdym razem należy zarządzać przerwę i zwoływać posiedzenie Konwentu Seniorów. Tego poglądu nie podzielam.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o kasach budowlanych i wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Romana Nowickiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#Marszałek">Wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o kasach budowlanych i wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe, zawartego w druku nr 1053, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 386 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie głosowało 152 posłów, przeciw - 165, 69 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o kasach budowlanych i wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o kasach budowlanych i wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia raportu o polityce regionalnej wraz z aneksem „Procesy zróżnicowań regionalnych w latach 1990–1994” oraz „Zasady polityki regionalnej państwa”.</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu uchwały przedstawionego przez pana posła Zygmunta Jakubczyka, przeprowadził dyskusję oraz przystąpił do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#Marszałek">W drugim czytaniu nikt z posłów głosu nie zabrał.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia raportu o polityce regionalnej wraz z aneksem „Procesy zróżnicowań regionalnych w latach 1990–1994” oraz „Zasady polityki regionalnej państwa” w brzmieniu proponowanym w druku nr 1228, wraz z autopoprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 394 posłów. Za przyjęciem projektu uchwały głosowało 389 posłów, przeciw - 1 poseł, 4 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia raportu o polityce regionalnej wraz z aneksem „Procesy zróżnicowań regionalnych w latach 1990–1994” oraz „Zasady polityki regionalnej państwa”.</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#Marszałek">Tym samym pozostałe wnioski dotyczące skierowania raportu stały się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#Marszałek">Skład komisji powołany zostanie na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 1189 i 1226).</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#Marszałek">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Marka Dyducha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku!...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Przepraszam, panie pośle, ogłaszam 2-minutową przerwę. Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Kolejne głosowania będą o godz. 13.30.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 39 do godz. 9 min 41)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę państwa o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo, głos ma sprawozdawca komisji pan poseł Marek Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt i jednocześnie trudne zadanie przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 1189 i 1226).</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PosełMarekDyduch">Powyższa nowelizacja wzbudziła wiele wątpliwości i emocji wśród polityków, związków zawodowych, stowarzyszeń emerytów i rencistów, a także wśród bezpośrednio zainteresowanych. Każda ustawa, która na nowo reguluje pewnego rodzaju status quo ponad 9 mln osób, w naturalny sposób może budzić określone niepokoje. Różne względy o tym zjawisku decydują, przede wszystkim społeczne, gdyż bezpieczeństwo socjalne w warunkach gospodarki rynkowej i w obecnej sytuacji obniżenia poziomu życia obywateli nabiera zasadniczego znaczenia dla milionów osób.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PosełMarekDyduch">Niewątpliwie przy rozpatrywaniu tego typu ustawy należy wziąć pod uwagę zachowania wynikające z przyczyn politycznych ze względu na ogromny elektorat wyborczy, jaki stanowią emeryci i renciści, a także aspekty ekonomiczne, bowiem w obecnym systemie emerytalno-rentowym nie da się pominąć strukturalnego udziału w budżecie państwa dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dotacja ta wynosi już kilkanaście procent budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PosełMarekDyduch">Złożoność omawianego tu problemu wynika także z obecnego systemu ubezpieczeń społecznych. W zasadzie nie można podwyższyć składki ubezpieczeniowej, bo jej wysokość jest już na granicy racjonalności i możliwości opłacania jej przez pracodawców. Wysokość świadczeń emerytalnych będzie więc nadal zależna od dotacji z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PosełMarekDyduch">Również konstrukcja obecnego systemu, polegająca na tym, że świadczenia teraźniejszych emerytów i rencistów realizowane są z odprowadzanych składek obecnie pracujących, komplikuje sytuację. Gdy uzmysłowimy sobie, że relacja pracujących do niepracujących, w tym bezrobotnych, jest prawie 1:1, to mamy obraz i zakres problemu.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PosełMarekDyduch">Dobrze, że w społeczeństwie polskim dojrzewa świadomość, iż nadchodzi czas przystąpienia do reform ubezpieczeń społecznych. W tej chwili trwają konsultacje rządu w tej sprawie z licznymi podmiotami politycznymi i społecznymi. Nikt do tej pory nie odważył się rozpocząć tego niezbędnego, aczkolwiek trudnego procesu. Można zatem domniemywać, że będzie on bardzo skomplikowany, może w niektórych punktach kontrowersyjny. Z pewnością nadejdzie czas, aby o tym problemie bardzo poważnie porozmawiać. Nie da się bowiem bez kompromisu politycznego i zrozumienia społecznego takiej głębokiej reformy przeprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PosełMarekDyduch">Wstęp, który pozwoliłem sobie Wysokiej Izbie zaprezentować, sygnalizuje jedynie, jakie uwarunkowania towarzyszą każdej próbie dostosowania obecnego systemu ubezpieczeń społecznych do racjonalnych rozwiązań w tej mierze teraz i w przyszłości. W najbliższych latach zapewnienie odpowiednio wysokich świadczeń dla emerytów i rencistów będzie poważnym wyzwaniem nie tylko dla systemu emerytalno-rentowego, ale także dla przyszłych rządów i parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#PosełMarekDyduch">Wysoki Sejmie! Jak już wspomniałem, począwszy od pierwszego czytania projektu niniejszej nowelizacji wybuchły emocje, które w zasadzie bardzo ograniczyły możliwości stricte merytorycznej i wszechstronnej dyskusji. Przypomnę, że posłowie Unii Pracy i Unii Wolności w proteście odmówili prac w podkomisji, która analizowała i przygotowywała projekt ustawy. Posłowie ci w ten sposób sami pozbawili się możliwości racjonalnej dyskusji o zapisach ustawy.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#PosełMarekDyduch">Jako sprawozdawca nie będę tego komentował, jednak muszę to odnotować, bo dyskusja w tej sprawie odbyła się na posiedzeniu obu komisji.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#PosełMarekDyduch">Wysoka Izbo! Dla jasności sytuacji przypomnę teraz główne argumenty, które zaprezentował Wysokiej Izbie minister Miller, rekomendując w imieniu rządu omawiany projekt ustawy. Pozwolę sobie zauważyć, że argumenty te w większości zostały podtrzymane w czasie prac nad ustawą w podkomisji oraz na posiedzeniach obu połączonych Komisji: Polityki Społecznej i Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#PosełMarekDyduch">Minister zapowiedział, iż zakładana reforma ubezpieczeń społecznych będzie odbywać się w długim czasie metodą ewolucyjnych przekształceń. Jednocześnie obecny system musi reagować na zmieniające się uwarunkowania społeczne i gospodarcze. Temu celowi służy prezentowana dzisiaj zmiana ustawowych zasad waloryzacji świadczeń. Zmiana ta nie zrywa całkowitej więzi z poziomem płac, podkreśla jednak konieczność odwołania się do wskaźnika realnego wzrostu poziomu świadczeń, jako najbardziej przystającego do kryteriów społecznych, ubezpieczeniowych i finansowych.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#PosełMarekDyduch">Obecnie emerytury i renty podlegają okresowej waloryzacji, jeżeli przeciętne wynagrodzenie w porównaniu z wynagrodzeniem w kwartale, w którym ostatnio była przeprowadzona waloryzacja, wzrosło o co najmniej 10%. Mechanizm ten w warunkach zmniejszającej się inflacji powoduje zachwianie właściwych proporcji między wzrostem płac a wzrostem świadczeń emerytalnych i rentowych. Gdyby utrzymać obowiązujące zasady, realny wzrost świadczeń emerytalno-rentowych w 1996 r. wyniósłby 12–13% przy wzroście realnym wynagrodzeń 3–4% w sferze produkcyjnej i 5,5% w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#PosełMarekDyduch">W przedstawionym projekcie ustawy nie zrywa się podstawowej więzi między pracą a emeryturą. Projekt ten jednak uznaje, że praca i jej wyniki są nadrzędne, gdyż tworzą wzrost dochodu narodowego, z którego w określonym stopniu korzysta pozostała część społeczeństwa, w tym także emeryci i renciści. W tym ujęciu należy rozpatrywać relacje między przyrostem płac a przyrostem emerytur i rent. Właściwe proporcje chronią system przed załamaniem, a jednocześnie zapewniają stały realny wzrost świadczeń na poziomie możliwości finansów ubezpieczeń społecznych i budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#PosełMarekDyduch">Uznając, że wzrost dochodów emerytów i rencistów powinien podążać za wzrostem płac, ale nie może być od nich szybszy, oraz biorąc pod uwagę możliwości budżetu państwa, Rada Ministrów ustaliła i zaproponowała Wysokiej Izbie, iż świadczenia emerytalno-rentowe w 1996 r. w porównaniu do 1995 r. powinny wzrosnąć realnie powyżej inflacji o 2,5%. Szacuje się, że przeciętna emerytura i renta w 1996 r. w porównaniu do obecnego roku nominalnie wzrośnie o ok. 22,8%. Pozwolę sobie zwrócić na to uwagę, ponieważ wśród emerytów panuje powszechne przekonanie, że w przyszłym roku emerytura, świadczenia wzrosną nominalnie tylko o 2,5%, a nie o 22,8%. Wzrosną o 2,5% powyżej inflacji.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#PosełMarekDyduch">Ponadto w projekcie założono przeprowadzenie w kwietniu, a w obecnej wersji w marcu 1997 r., korekty zrealizowanych podwyżek stosownie do rzeczywistego ukształtowania się odpowiednich wskaźników, tak aby w efekcie zagwarantować wzrost realny emerytur i rent o 2,5%.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#PosełMarekDyduch">Projekt wprowadza jednolite zasady waloryzacji świadczeń, także minimalnych, oraz wszystkich dodatków i zasiłków wypłacanych przy emeryturze lub rencie. Wdrożenie tego mechanizmu jest konieczne po to, by nie doprowadzić do dalszego spłaszczenia świadczeń emerytalnych i rentowych oraz aby uniknąć nadmiernego zwiększenia się udziału dodatków w formie świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#PosełMarekDyduch">W oparciu o identyczne zasady ukształtowane byłyby świadczenia dla inwalidów wojennych i wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#PosełMarekDyduch">I ostatnie uwagi rządu. Zmiana mechanizmu waloryzacji w 1996 r. oznacza niższe wydatki na emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Emerytalno-Rentowego, co pozwoli na zbilansowanie wydatków budżetu państwa w 1996 r. Prezentowany obecnie projekt zmian jest w części dotyczącej waloryzacji ściśle powiązany z założeniami budżetowymi na 1996 r. W tym znaczeniu ma on charakter ustawy okołobudżetowej.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#PosełMarekDyduch">Mimo krytycznych opinii przed rządem stoi alternatywa: albo zaproponować zmiany w waloryzacji rent i emerytur, dostosowując je do realiów rozwoju gospodarczego Polski, albo trzeba poszukiwać innych, dodatkowych źródeł finansowania, np. w podatkach lub w drukowaniu pustego inflacyjnego pieniądza. Każde z tych rozwiązań najszybciej i najboleśniej uderzy w najbiedniejszych, niwelując w rzeczywistości pozytywne skutki takich decyzji.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#PosełMarekDyduch">Wysoki Sejmie! Jak zaznaczyłem, uwagi rządu, które przed chwilą przytoczyłem, w całej rozciągłości zostały przez rząd podtrzymane na posiedzeniach komisji. W polemice z tymi argumentami padało wiele zarzutów politycznych, które z racji swojej funkcji pominę, i argumentów merytorycznych, które w zasadzie sprowadzają się do wniosków mniejszości. Zatem, jeżeli Wysoka Izba pozwoli, przeszedłbym do ich omawiania, artykułując jednocześnie poglądy wyrażane w trakcie dyskusji nad tymi zagadnieniami i konkretnymi wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#PosełMarekDyduch">Pierwszy wniosek mniejszości dotyczy odrzucenia w całości niniejszego projektu ustawy. Wniosek został wniesiony przez posła Stanisława Wiśniewskiego, który na posiedzeniu połączonych komisji składał go dwa razy. Głównym motywem pierwszego wniosku było stwierdzenie, że ustawa nie jest zgodna z konstytucją, bo odsyła ustalenie wysokości wskaźnika waloryzacji do ustawy budżetowej na 1996 r. Drugi wniosek w tej samej sprawie miał charakter ogólnie negujący całą ustawę. Komisje wypowiedziały się przeciwko temu wnioskowi. Pierwsza motywacja była negatywnie skomentowana przez przedstawicieli rządu i Biura Legislacyjnego Sejmu stwierdzeniem, iż nie ma negatywnych przesłanek prawnych w tej ustawie, które naruszałyby orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w podobnych sprawach. Drugiemu wnioskowi, który negował całą ustawę, musiałbym przeciwstawić wszystkie racje rządu, które przyjęły obie komisje. W związku z tym, że szeroko omówiłem je w części ogólnej mojego wystąpienia, proszę Wysoką Izbę, aby ten fakt uwzględniła przy omawianiu tego wniosku mniejszości. Wydaje mi się, że nie ma potrzeby tego powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#PosełMarekDyduch">Drugi wniosek mniejszości polega na skreśleniu zmiany 3 dotyczącej ust. 3 w art. 10 i zmiany 8 dotyczącej art. 171 i 172. Dotychczasowy art. 10 w ust. 3 ustawy o rewaloryzacji oraz kolejno art. 11 ust. 3, art. 12 ust. 4 i art. 15 ust. 4 nakładają obowiązek ustalania tzw. wskaźnika wysokości świadczenia, który jest stosunkiem wyliczonej kwoty świadczenia do kwoty bazowej, od której świadczenie to zostało obliczone. W obowiązującym stanie prawnym wskaźnik ten służy do ustalania wysokości świadczenia przy kolejnych waloryzacjach - wysokość świadczenia ustala się, mnożąc kwotę bazową przez ten wskaźnik. W projekcie rządowym przewidziane jest skreślenie tego przepisu z uwagi na projektowany inny sposób przeprowadzania waloryzacji świadczeń. Wniosek mniejszości dotyczący skreślenia tej zmiany oznacza zachowanie obowiązku ustalania wskaźnika wysokości świadczenia dla nowych świadczeń - według obowiązujących obecnie zasad.</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#PosełMarekDyduch">Skreślenie zmiany 8 z projektu rządowego jest sprzeczne z głównym celem ustawy i oznacza w zasadzie brak zmiany obowiązujących zasad dokonywania waloryzacji świadczeń (a więc z użyciem wskaźnika wysokości świadczenia i oparciem waloryzacji o pełny wzrost przeciętnego wynagrodzenia). Niezbędne jest zatem łączne głosowanie nad oboma wnioskami mniejszości według wariantu pierwszego, jako najdalej idącego, bo zachowującego obowiązujące zasady waloryzacji. Ewentualne przyjęcie wniosku mniejszości o skreślenie zmiany 8 przy jednoczesnym odrzuceniu wniosku o skreślenie zmiany 3 powodowałoby, iż świadczenia przyznane po raz pierwszy nie miałyby ustalonego wskaźnika wysokości świadczenia, co przy zachowaniu dotychczasowych zasad waloryzacji oznaczałoby brak możliwości dokonania tej waloryzacji w stosunku do nowo przyznanych świadczeń (od 1 stycznia 1996 r.) przy jednoczesnym zachowaniu możliwości waloryzacji świadczeń wcześniej przyznanych.</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#PosełMarekDyduch">Przyjęcie wniosku mniejszości dotyczącego zmiany 3 według wariantu II, a więc z utrzymaniem zmiany 8, oznacza, że wszystkie świadczenia, zarówno już przyznane, jak i nowo przyznane, miałyby ustalony wskaźnik wysokości świadczenia, lecz nie byłby on wykorzystywany w 1996 r., gdyż waloryzacja dokonywana byłaby według nowych zasad (bez użycia wskaźnika). W związku z tym, że dotychczasowy mechanizm waloryzacyjny określony w art. 17 nie będzie miał zastosowania w 1996 r. do waloryzacji emerytur i rent, to i przepis ust. 3 art. 10, który jest ściśle związany z przyznawaniem świadczeń, nie będzie miał wpływu na waloryzację świadczeń w 1996 r. w razie jego nieskreślenia. Jest on ściśle powiązany z art. 17. Gdyby zachować ust. 3 w art. 10, to w zasadzie byłby to przepis martwy, jeżeli weszłyby w życie art. 171 i art. 172.</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#PosełMarekDyduch">Na zakończenie zwracam uwagę na szczegół legislacyjny. W razie przyjęcia wariantu I lub II należy skreślić zmiany 4, 5 i 6.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#PosełMarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 3 zmierza do skreślenia zmiany 7 dotyczącej art.16, który z kolei dotyczy ustalania wysokości emerytur i rent najniższych. Emerytury i renty najniższe w czasie dyskusji budziły wiele emocji. Posłowie i związki zawodowe wskazywali, iż te świadczenia nie wystarczają osobom, które je otrzymują, na pokrycie podstawowych kosztów utrzymania. Z drugiej strony ewentualne przyjęcie wniosku mniejszości — przy jednoczesnym przyjęciu zasad waloryzacji świadczeń określonych w zmianie 8 — oznaczałoby bardzo silne spłaszczenie struktury świadczeń pracowniczych i złamanie systemowej zasady jednakowej waloryzacji tych świadczeń. Przyjęcie tego wniosku oznaczałoby wzrost realny minimalnych świadczeń pracowniczych wynoszący około 6,3%, natomiast świadczenia wyższe wzrosłyby o około 1,3%. Przeciętne świadczenia pracownicze wzrosłyby realnie powyżej 2,5%.</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#PosełMarekDyduch">Wybór należy do Wysokiej Izby. Obecne świadczenia w wysokości minimalnej pobiera w sumie około 3300 tys. świadczeniobiorców.</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#PosełMarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 4 polega na tym, by w zmianie 8 w art. 171 w ust. 2 skreślić wyrazy: „po uwzględnieniu wzrostu kwoty bazowej, przewidzianego w art. 7 ust. 10”. Przyjęcie tego wniosku oznaczałoby wyższy realny wzrost emerytur i rent, niż zakłada się w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#PosełMarekDyduch">Intencją zmiany mechanizmu waloryzacji jest zapewnienie wzrostu realnego świadczeń emerytalno-rentowych na poziomie niższym niż wzrost realny płac. Wzrost ten, ustalony w projekcie ustawy w wysokości co najmniej 2,5%, uwzględnia podniesienie kwoty bazowej o 1 punkt procentowy. Ewentualne przyjęcie wniosku oznacza, że wzrost realny świadczeń emerytalno-rentowych odpowiadałby w zasadzie wzrostowi realnemu płac.</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#PosełMarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 5 w zmianie 8 w art. 171 w ust. 5 nakazuje skreślenie zdania trzeciego. Intencją wprowadzenia jednorazowej wypłaty było zagwarantowanie realizacji przewidzianego w art. 171 ust. 5 realnego wzrostu przeciętnej emerytury i renty w sytuacji, gdy wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w 1996 r. odbiegałby od założeń ustawy budżetowej. Według wnioskodawcy oprocentowanie tej kwoty wykracza więc poza przyjęte założenia.</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#PosełMarekDyduch">Wniosek mniejszości nr 6 sprowadza się do tego, aby w art. 7 wyrazy: „z dniem 1 stycznia 1996 r.” zastąpić wyrazami: „z dniem 1 kwietnia 1996 r.”. Chodzi tu oczywiście o dzień wejścia w życie ustawy. Wnioskodawca podkreślił, iż musi być dłuższy czas na wejście w życie ustawy ze względu na potrzebę zapoznania się wszystkich środowisk ze skutkami wprowadzenia tej ustawy. Kontrargumentem podnoszonym na posiedzeniu komisji było to, że istnieje potrzeba skorelowania ustawy z ustawą budżetową, a także przygotowania odpowiednio wcześniej weryfikacji dokonanych obliczeń i skutków finansowych wynikających z wprowadzenia tej ustawy. Komisje uznały za stosowne rekomendować dzień 1 stycznia 1996 r. jako dzień wejścia ustawy w życie.</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zakończyłem omawianie sprawozdania. W imieniu Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie przez Wysoki Sejm projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przypominam, że zgodnie z decyzją Sejmu nad tym punktem porządku dziennego odbędziemy debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Pierwszy zabierze w niej głos pan poseł Bogdan Krysiewicz w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Często w obecnej kadencji zajmujemy się problematyką ubezpieczeń społecznych. Od momentu, gdy na początku koalicja PSL–SLD zapowiedziała, że podejmie się zreformowania systemu ubezpieczeń społecznych, systematycznie podejmowane i porządkowane są grupy problemów, które warunkują realizację tego zadania. Tak więc już w 1993 r. uruchomiliśmy zamrożone mechanizmy waloryzacji. Podnieśliśmy współczynnik waloryzacji, ustalając zasadę, że podczas kolejnych waloryzacji będzie on się zwiększał o jeden punkt procentowy. Porządkowaliśmy system rozliczania obciążeń Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tak, aby składka ubezpieczeniowa w jak najmniejszym stopniu była obciążona wypłatami o charakterze socjalnym, czyli tymi, które są zasiłkami pozaubezpieczeniowymi, lub takimi, na które składka nie wpływała. Tak więc zmienione zostały zasady finansowania świadczeń mundurowych, zasiłków rodzinnych, chorobowych itd.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Parlament zapoznał się również z wstępną informacją dotyczącą założeń reformy systemu ubezpieczeniowego, w których sprawie konsultacja społeczna dobiega końca. Zmodyfikowaliśmy ustawę o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, nakładając na ZUS obowiązek prowadzenia prewencji rentowej, jako autentycznej rehabilitacji przedrentowej, czyli dbałości o sprawność organizmu ubezpieczonego. Równocześnie pracujemy nad zmianą zasad orzecznictwa lekarskiego, zmierzając w kierunku usprawnienia procesu orzekania tak, aby renta nie mogła być celem samym w sobie, bo nie to przede wszystkim jest podstawą działalności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Wysoka Izbo! Czy te działania, które prowadzimy wspólnie, można nazwać awanturnictwem politycznym, jak próbują nam wmówić niektórzy? Na pewno nie, gdyż realizowane koncepcje wychodzą naprzeciw wnioskom ekspertów i specjalistów, którzy zdecydowanie domagają się koniecznych zmian.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oceniając przygotowane zmiany systemu ubezpieczeń pracowniczych, którego finansowym wyrazem jest Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, fachowcy twierdzą, że tylko on może najszybciej stać się systemem samowystarczalnym i samofinansującym się. Jutro być może tak, ale dziś — pomimo wielu działań ochronnych i oczyszczających — wpływy ze składek tylko w niespełna 83–84% pokrywają wypłaty z funduszu. Nadal olbrzymi udział, ponad 37-procentowy, w wypłatach stanowią renty inwalidzkie. Zbyt liberalne przepisy i sytuacja na rynku pracy sprzyjają utrzymywaniu wiary w socjalną misję Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Społeczeństwo oczekuje zmian. Ponad 70% ludzi, jak wynika z badań CBOS, nie chce tego kosztownego i bezalternatywnego systemu. Zdecydowana większość jest za zindywidualizowaniem ubezpieczeń, doprowadzeniem do umacniania ich ubezpieczeniowego, a nie socjalnego charakteru. Ludzie opowiadają się za tym, aby wysokość wkładu indywidualnego i staż ubezpieczeniowy decydowały o wysokości przyszłego świadczenia. Widać więc, że tylko przemyślane i bezpieczne zmiany przybliżają nas do rozstrzygnięć zasadniczych, do rozwiązań systemowych. Powstaje więc potrzeba zweryfikowania niektórych mechanizmów tak, aby stanowiły system gwarancji, które jesteśmy w stanie wyegzekwować i zapewnić.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Tego typu gwarancje i zabezpieczenie przewiduje obecnie wprowadzona zmiana. Jest ona o tyle istotna, że będzie dotyczyła gwarancji, która w formie obligatoryjnej będzie zapisana w ustawie budżetowej. Chodzi o realny wzrost emerytur i rent o 2,5%. Realny, czyli wzrost powyżej faktycznej, a nie planowanej inflacji. Gwarantuje to mechanizm wyrównawczy, który będzie wprowadzony do obecnie zmienianego mechanizmu waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmiana, którą wprowadzamy, wywołuje dużo emocji. Neguje się i zawęża jej znaczenie, odnosząc ją tylko do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odwracając uwagę społeczeństwa od problemu, który ma szerszy aspekt i znaczenie, na miarę gwarancji budżetu państwa. Idea jest więc poważna. Chodzi o zbudowanie i utrzymanie systemu relacji między dochodami gwarantowanymi i wypłacanymi przez budżet, przy czym, co jest rzeczą bezsporną, najwyższą pozycję w hierarchii otrzymują dochody osiągane tytułem wynagrodzenia za pracę, których planowany realny wzrost jest zapisany na poziomie 3,6%. W tej grupie wynagrodzenia budżetówki mają priorytet z racji szczególnej degradacji ich poziomu, która dotychczas istnieje. Planowany wzrost w tej grupie wynosi 5,5%. Na tym tle gwarantowany realny wzrost emerytur i rent o 2,5% w odniesieniu do planowanego realnego wzrostu płac 3,6% jest, jak oceniają eksperci, zupełnie przyzwoity.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Wysoka Izbo! W ostatnim czasie na bazie toczącej się dyskusji o zmianie formuły waloryzacji emerytur i rent ukazało się szereg publikacji i opinii dotyczących oceny poziomu uzyskiwanych świadczeń oraz sytuacji w tym zakresie. Nie wszystkie z nich prezentują poglądy obiektywne, chociaż coraz częściej spotykamy opinie i oceny konstruktywne i wyważone. Dość często jednak znakomite samopoczucie prezentują ludzie, którzy na początku lat dziewięćdziesiątych przyczynili się do swoistej zapaści ubezpieczeń, ich degradacji społecznej i finansowej. Apeluję więc o to, aby zreflektowali się ci, którzy w raportach i ekspertyzach przyznają nam rację, a w debatach parlamentarnych posługują się demagogią.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Panie i Panowie Posłowie! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera zmiany proponowane przez rząd, równocześnie deklarując dalszą aktywną współpracę w kierunku jak najszybszego przygotowania zasadniczej reformy. Oczekujemy na propozycje i rozwiązania docelowe, uchwalmy je razem.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kolejnym mówcą będzie pan poseł Roman Edward Borek występujący w imieniu klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełRomanEdwardBorek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zaprezentować państwu stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego dotyczące pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 1189 i 1226).</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PosełRomanEdwardBorek">Wypłaty każdych świadczeń z budżetu państwa, podobnie jak wypłaty rent i emerytur oraz świadczeń z nimi związanych, stanowią jedno z podstawowych obciążeń finansowych budżetu. Zrozumiałe jest dążenie lub też chęć rządu, aby te świadczenia stanowiły jak najmniejszy procent w finansach ogólnych państwa. Ideałem byłoby, aby te świadczenia w skali globalnej mogły się samofinansować. Lecz praktycznie, jak powszechnie wiadomo, jest to niemożliwe, choćby z powodu nie zatrzymanej inflacji, ciągłego wzrostu cen konsumpcyjnych, co z kolei wymaga rewaloryzacji rent i emerytur, aby tej grupie społecznej wystarczyło na życie.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PosełRomanEdwardBorek">Projekt przedstawiony w druku nr 1189 dąży do zmniejszenia świadczeń emerytalno-rentowych w skali globalnej i ustalenia nowych reguł rewaloryzacyjnych, które niestety zmniejszają te świadczenia w stosunku do wzrostu cen w porównaniu do obecnych reguł ich rewaloryzacji i przyznawania. W rządowym projekcie przedstawiona jest argumentacja, iż jeśli nie nastąpi zahamowanie wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych, spowoduje to wzrost podatków, inflacji, kosztów, składek itp., czyli praktycznie wszystkiego, a winę za to ponoszą emeryci.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PosełRomanEdwardBorek">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego zgadza się z argumentacją, iż trzeba ustalić nowe reguły przyznawania tych świadczeń, aby w pewnym momencie nie były one czynnikiem inflacjogennym. Jednak poddajemy pod rozwagę, czy rozwiązanie takie dotknie jednakowo wszystkich emerytów i rencistów. Przecież wśród tej grupy znajduje się przeważająca część (ok. 70%) tych, którzy pobierają najniższe świadczenia. I to nie oni podwyższają średnią emeryturę czy rentę i nie za ich sprawą zagraża wzrost rewaloryzacji ponad przeciętny wzrost płac realnych. Ale to właśnie ich przede wszystkim uderzy nowy sposób rewaloryzacji i obniży standard życia. Dlatego Polskie Stronnictwo Ludowe uważa, iż w tym projekcie ustawy musimy zabezpieczyć interesy właśnie tych najbiedniejszych spośród emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PosełRomanEdwardBorek">Z tego też powodu klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za utrzymaniem starego zapisu art. 16, który ustala najniższe emerytury i renty grupy I i II na poziomie 39%, a renty grupy III na poziomie 30% przeciętnego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym rewaloryzację, a nie - jak mówi nowy zapis - w kwartale poprzedzającym, ale ostatnią rewaloryzację, czyli przy założeniu jednej rewaloryzacji rocznie oznacza to średnią sprzed roku. W ten sposób, zdaniem Polskiego Stronnictwa Ludowego, nie pozwolimy na przymieranie głodem tych najbiedniejszych spośród emerytów i rencistów, bo nie zasłużyli na to za swoją ciężką pracę. W ten sposób można jedynie wyrównać narastające przy każdej rewaloryzacji różnice pomiędzy najniższą a najwyższą emeryturą czy rentą. Możliwe, iż wygląda to na niejednakowe traktowanie wszystkich, których dotyczy ta ustawa, ale też podnoszenie świadczeń procentowo znajdujących się na różnych poziomach jest również niesprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PosełRomanEdwardBorek">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego dziwi się, iż rząd reprezentowany przez Józefa Oleksego, rząd koalicyjny, zapomina o niektórych zapisach umowy koalicyjnej, takich jak zagwarantowanie najniższych świadczeń emerytalno-rentowych na poziomie 39% i 30% średniej płacy, czego dowodem jest zapis art. 16 proponowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PosełRomanEdwardBorek">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego ma nadzieję, iż rząd dotrzyma obietnicy rewaloryzacji rent i emerytur o co najmniej 2,5% ponad inflację w roku 1996 w stosunku do roku 1995. Stoimy również na stanowisku, aby ta 2,5-procentowa rewaloryzacja nie obejmowała wzrostu kwoty bazowej. Uważamy, iż w ten sposób faktycznie dojdzie do rewaloryzacji, a tym samym do likwidacji różnic pomiędzy wzrostem cen realnych a rewaloryzacją rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#PosełRomanEdwardBorek">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego stoi na stanowisku, iż gdyby realny wzrost rent i emerytur w 1996 r. nie wyniósł co najmniej 2,5%, to planowana jednorazowa wypłata różnicy do tej wielkości, która ma być wypłacona w kwietniu 1997 r., powinna być wypłacona z oprocentowaniem równym wskaźnikowi wzrostu cen w I kwartale 1997 r., czyli takiemu, o jaki emeryci będą stratni, otrzymując należne im pieniądze z opóźnieniem.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#PosełRomanEdwardBorek">Mamy nadzieję, że obostrzenia wprowadzone w tej ustawie są konieczne i będą gwarantem wypłaty tych świadczeń w odpowiednich terminach i wysokościach.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Syryjczyka w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stajemy w obliczu kolejnego stanowiska koalicji rządowej wobec poziomu emerytur i wielu różnych świadczeń socjalnych na rok 1996.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Mieliśmy okazję debatować w Izbie na ten temat parokrotnie i zobaczyliśmy, że w ostatnim okresie rząd przedstawił co najmniej 5 stanowisk w tej sprawie. Jeśli do tego dodamy publiczną debatę pani prezes ZUS z rządem o waloryzacji tegorocznej, to trzeba uznać, że rozmiar chaosu jest rekordowy. Tego jeszcze nie było i trudno będzie ten rekord w przyszłości pobić. Z tego punktu widzenia przedłożenie rządowe prezentowane przez ministra Millera oraz potwierdzone potem przez komisję trzeba uznać za pewien postęp. Zamknięcie debaty jest pożyteczne, ale trzeba też jasno powiedzieć, że połowiczne. Z góry zakłada się, że rok 1997 rozpocznie się kolejną turą dyskusji i przetargu, gdyż i rząd, i komisja prezentują ustawę, która dotyczy roku 1996. Co do roku 1997 i lat następnych koalicja i rząd kontynuują politykę obietnic bez pokrycia.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Przypomnijmy podstawowe fakty. Po niespełna dwóch latach rządy PSL i SLD nauczyły się matematyki. Okazało się, że 100-procentowa waloryzacja emerytur i rent była nierealna i jest nierealna. Rząd w swym uzasadnieniu ustawy i pan minister Miller w swym późnowieczornym wystąpieniu potwierdzili, że 2 plus 2 równa się 4, że zachowanie wzrostu gospodarczego jest konieczne, że w związku z tym nie można podwyższać składek i nadmiernie obciążać budżetu, podwyższając kolejne podatki, że dlatego emeryci nie mogą korzystać tak szybko ze wzrostu gospodarczego, jak korzystają osoby pracujące.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Ale co zmieni się w roku 1997 i w latach następnych? Wiemy przecież, że niedługo wkroczy w wiek produkcyjny wiele młodych roczników. Gospodarka przygnieciona składkami na ZUS i podatkami nie dostarczy im nowych miejsc pracy. A więc zasadnicza poprawa finansowania ubezpieczeń będzie niemożliwa. Z kolei po roku 2005 - w tym mniej więcej czasie - wkroczy w wiek emerytalny powojenny wyż demograficzny i proporcja liczby emerytów i rencistów do osób pracujących ulegnie dramatycznemu pogorszeniu. Tak więc zapisane w ustawie obietnice na dalsze lata, które wprowadzono jako komisyjny projekt ustawy, tylko częściowo zmienione przez rząd, są dalej obietnicami bez pokrycia i przyczyniają się do utrzymywania chaosu.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Nasuwa się pytanie, jakie są właściwie plany rządu w tym względzie. Można przyjąć kilka wariantów. Pierwszy, że rząd popadł w defetyzm i zakłada, iż budżet na rok 1997 będzie już robił kto inny. No, dałby Bóg, ale takim optymistą nie jestem. Drugi, że w ciągu tych dosłownie kilku miesięcy powstanie kompletny ustawowy opis nowego systemu emerytalnego i zostanie on wdrożony. To przecież oczywista fikcja, zwłaszcza jeżeli weźmiemy pod uwagę jakość, ogólność i niekompletność przedłożonych założeń. Chyba nikt nie wierzy w to, że u zarania roku 1996 będziemy mieli kompletny pakiet ustawowy nowego systemu ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Unia Wolności już kilkakrotnie deklarowała swoje zasady ewentualnego poparcia dla projektów rządowych. Po pierwsze, oczekiwaliśmy, że będą to projekty realistyczne i kontynuujące przyjęte kierunki reform, które naszym zdaniem są dla Polski konieczne i pożyteczne. Po drugie, że rząd weźmie odpowiedzialność także za niepopularną stronę zmian, że nie będzie się chował za opozycję, tłumacząc, że w pewnych sprawach nie można odpowiedzieć na wszelkie postulaty czy roszczenia, uzasadnione lub nieuzasadnione. Nie godzimy się na taki podział pracy, w którym to opozycja powie, że podwyżek płac być nie może, a rząd dzięki temu złoży lepszy budżet, jak to proponowano w roku 1994.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W sytuacji, która zaistniała, doceniamy zaniechanie igrania z matematyką. Nie zmienia to jednak naszej negatywnej oceny faktu, że dalej igra się z ludźmi, że nie usiłuje się jasno powiedzieć, jakie są realne perspektywy i możliwości. Nie zamierzamy przeszkadzać rządowi w zbliżaniu się do realiów, ale nie możemy popierać prowizorki.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Nie możemy poprzeć projektu ustawy, który z góry zakłada, że właściwie rząd nie wie, co zrobić w 1997 r., i kryje się za bliżej nieznaną siłą czy rozwiązaniem, które miałoby prawdę o gospodarce doprowadzić do świadomości ludzi za kilka miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Stanisław Wiśniewski przedstawi stanowisko klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dotykamy dzisiaj materii, która ma decydować o położeniu weteranów pracy, rencistów, o ich sytuacji materialnej w 1996 r. Unia Pracy wyraziła swój stosunek do projektu tej ustawy w trakcie pierwszego czytania, wyraziła również swój stosunek do tej ustawy, nie biorąc z wielu względów udziału w pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PosełStanisławWiśniewski">Uważamy, że nie można w życiu publicznym, społecznym ignorować stanowiska tego środowiska. Chodzi mi o przedstawicieli środowiska emerytów i rencistów, Krajowego Przedstawicielstwa Emerytów i Rencistów, Krajowej Partii Emerytów i Rencistów, Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Głównej Komisji ds. Seniorów NOT, oddziałów Związku Nauczycielstwa Polskiego, dwóch central związków zawodowych, które w sposób jednoznaczny odrzuciły ten projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#PosełStanisławWiśniewski">Z tego też względu, znając treść przedłożenia rządowego, które dla nas jest dziwolągiem prawnym naruszającym podstawowe zasady Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie zasad, które są tam wpisane — mianowicie: zaufania obywateli do państwa i stanowionego przezeń prawa, ochrony praw nabytych, sprawiedliwości społecznej oraz ochrony własności (bo renta, emerytura to nic innego jak pewna wartość własna) — Unia Pracy nie może przejść do porządku nad tym, że ta ustawa uderza w dwa segmenty systemu emerytalno-rentowego: segment emerytur i rent pracowniczych oraz segment emerytur i rent rolniczych, pozostawiając jak gdyby na boku cały segment tzw. emerytur mundurowych, to znaczy wojska, policji i służb, które są podległe Ministerstwu Sprawiedliwości. A przecież ten segment emerytur ma w tej chwili wartość o 100% wyższą niż emerytury i renty pracownicze. Co więcej, przewiduje się, że w ramach tejże ustawy najniższe obecnie przyznawane świadczenia będą deprecjonowane dwukrotnie. Oznacza to, że jeśli teraz najniższe emerytury i renty były waloryzowane na podstawie wskaźnika 100%, będzie to wskaźnik 94%. Jeśli wskaźnik bazowy wyniesie 94%, będzie to waloryzacja tylko w wysokości 47%. Jest to nic innego jak podążanie przez koalicję drogą otwartą przez rząd pani premier Suchockiej, który ustawą budżetową obniżył w 1993 r. wskaźnik waloryzacji ze 100% do 91%. W tej kwestii są stosowne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#PosełStanisławWiśniewski">System ubezpieczeń w cywilizowanych krajach jest jednym z najbardziej stabilnych systemów. Nie można stwarzać stanu niepewności prawnej w odniesieniu do ludzi, którzy nie uczestniczą już w procesie pracy, a jedynym ich zaopatrzeniem materialnym jest emerytura bądź renta. Nie można w ciągu czterech lat - jak to było ostatnio - nowelizować ustawy emerytalno-rentowej 8-krotnie (w tym tylko jeden raz pozytywnie, kiedy w 1994 r. został podniesiony współczynnik wartości najniższych świadczeń). Każda nowelizacja jest zamachem na dotychczasowe uprawnienia emerytów, rencistów. Idziecie państwo bardzo niebezpieczną drogą; drogą, którą nie można pójść. Unia Pracy jest za całkowitą reformą ubezpieczeń społecznych, ale nie można głosić poglądów o niewytrzymałości budżetu.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#PosełStanisławWiśniewski">Panie pośle Dyduch, jeśli jest pan rzetelnym, uczciwym posłem, niech pan z tej trybuny nie przytacza fałszywych danych. Jestem w stanie to w tej chwili udowodnić - nakłady budżetu państwa na świadczenia emerytalno-rentowe, na świadczenia społeczne, z roku na rok maleją - na podstawie budżetów tak państwa, jak i budżetu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które również Wysoka Izba akceptuje. Mówmy ludziom prawdę, ale mówmy prawdę uczciwą, nie posiłkując się fałszywymi danymi. Unia Pracy wzięła udział w ostatnim posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej i poseł Wiśniewski nie zgłaszał swego wniosku jako poseł - zgłaszałem trzy wnioski mniejszości w imieniu mojego klubu, klubu Unii Pracy. Jest to wniosek dotyczący odrzucenia ustawy w całości, wniosek dotyczący wykreślenia nowego zapisu art. 16, jest to wniosek dotyczący wykreślenia obu artykułów sygnowanych jako 17 1 i 172.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#PosełStanisławWiśniewski">Stwierdzam dziś z tej trybuny w imieniu mego klubu, klubu Unii Pracy, że jeśli Wysoki Sejm przyjmie tę ustawę, która jest zamachem na uprawnienia emeryckie, Unia Pracy wespół z innymi posłami Sejmu Rzeczypospolitej - a potrzeba tylko pięćdziesięciu - zaskarży tę ustawę do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę pana posła Ryszarda Burskiego o przedstawienie stanowiska klubu KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełRyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiając w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej i Związku Zawodowego „Kontra” projekt ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, wypada zauważyć, iż po raz kolejny, i to w trybie pilnym, przedstawia się Wysokiej Izbie tzw. ustawę społeczną, akurat w przededniu kampanii prezydenckiej. Jako że jest to już kolejne tego typu działanie w ostatnim czasie, należy przypuszczać, iż nie jest to dziełem przypadku. Analiza zadań polityki społeczno-gospodarczej wskazuje na brak wyeksponowania zdecydowanego podniesienia skuteczności działania instytucji publicznych. Naszym zdaniem nie tylko należy radykalnie poprawić ściągalność składek na ubezpieczenia społeczne od sektora publicznego i prywatnego, ale należałoby podjąć środki przeciwdziałające zaniżaniu składek w sektorze prywatnym. Należy stworzyć i realizować kompleksowy program ograniczenia i likwidacji szarej strefy.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PosełRyszardBurski">Według niektórych sondaży dochody na jedną osobę w rodzinie, aby można było zaspokajać podstawowe potrzeby, powinny kształtować się na poziomie około 2,5 mln starych złotych. Funkcjonujący obecnie system emerytalny jest oceniany negatywnie przez większą część społeczeństwa. Prawie 3/4 ankietowanych uważa go za zły, w tym około 45% postuluje wprowadzenie zasadniczych zmian.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PosełRyszardBurski">W opinii Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej obecny system ubezpieczeń społecznych w Polsce przeżywa głęboki kryzys. Pomimo istnienia najwyższej bodaj na świecie składki ubezpieczeniowej, wynoszącej 45% zarobków brutto, i pomimo dofinansowywania z budżetu państwa budżetu ZUS - realna wysokość rent i emerytur obniżyła się i wynosi około 80% realnego poziomu z 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PosełRyszardBurski">Naszym zdaniem zapewnienie podstawowych warunków egzystencji w okresie utraty zdolności do pracy jest obowiązkiem tak elementarnym, że jednostce nie powinno zostawiać się w tej kwestii żadnego wyboru. W tej sytuacji potrzebna jest kompleksowa reforma systemu ubezpieczeń społecznych, oparta na demokratycznych zasadach sprawiedliwości społecznej. Reformy kosztują, wszyscy o tym wiemy, ale czy większość kosztów związanych z reformowaniem gospodarki muszą ponosić emeryci i renciści? W zamian za wieloletnią pracę, lata wyrzeczeń i poświęceń najpierw zaniżono w roku 1993 wysokość kwoty bazowej, zaniżono realną wartość emerytur i rent, potem 30 czerwca 1995 r., wbrew orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, nie wypłacono tego, co niezgodnie z zasadami konstytucyjnymi państwa prawa zostało emerytom i rencistom zabrane. Ten Sejm, Sejm większościowej koalicji SLD–PSL, kreuje państwo, w którym prawo się łamie, w którym prawo nagina się dla własnych, partykularnych interesów.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#PosełRyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dużo w tej Izbie mówi się o państwie prawa, o sprawiedliwości społecznej, ale jakże różnie interpretuje się to prawo, nie bacząc na tę sprawiedliwość społeczną. Jakże często tworzy się przepisy prawne niezgodne z zasadami prawa konstytucyjnego. Jakże często nagina się prawo, zezwalając na poszerzanie się szarej strefy, a jednocześnie mówi się emerytom i rencistom, że pieniędzy nie ma, nie można więcej dać. Naród będzie wiedział, jak takie działania zinterpretować.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#PosełRyszardBurski">W projekcie omawianej nowelizacji proponuje się szczątkowe, oderwane od ogólnej koncepcji reformy systemu ubezpieczeń rozwiązanie, które zdaniem rządu koalicyjnego na czele z SLD ma zapewnić realny wzrost emerytur i rent na poziomie 2,5% przy jednorazowej waloryzacji we wrześniu 1996 r. Jest to kolejny cios w nie mogących się obronić emerytów i rencistów, albowiem ich kosztem próbuje się obniżyć wydatki na emerytury i renty wypłacane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Emerytalno-Rentowego. Jako powód wymienia się zbilansowanie wydatków budżetu państwa w 1996 r. Czyżby kasa się nie zgadzała? Czyżby założenia strategii wicepremiera Kołodki brały w łeb i kosztem emerytów i rencistów trzeba było ratować finanse państwa? Wydaje się, iż potwierdzeniem takiego stanu rzeczy jest spór pomiędzy panią prezes ZUS a ministrem finansów. Naszym zdaniem jest to ewidentny przejaw lekceważenia środowisk emeryckich i rencistów. Czytając stanowiska Krajowego Sekretariatu Emerytów i Rencistów NSZZ „Solidarność” czy Krajowej Rady Krajowej Partii Emerytów i Rencistów, wyczuwa się głębokie oburzenie tych środowisk na restrykcyjną w stosunku do nich politykę tego rządu. Wymienione przed chwilą organizacje wyrażają stanowcze protesty wobec wprowadzenia zmian zasad waloryzacji emerytur i rent, a Krajowa Rada Krajowej Partii Emerytów i Rencistów tak kończy swoje stanowisko: „Skoro rząd nie może zapewnić emerytom i rencistom warunków godnego przeżycia, proponujemy, aby przygotował w trybie pilnym projekt ustawy o eutanazji, a Sejm głosami obecnej koalicji na pewno go uchwali”. Są to znamienne słowa, świadczące o wielkiej determinacji tych środowisk.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#PosełRyszardBurski">Zarówno posłowie Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej, jak i Związek Zawodowy „Kontra” nie mogą zaakceptować tak restrykcyjnego dla emerytów i rencistów projektu ustawy. Obecny projekt zrywa istniejący dotąd związek między wysokością waloryzacji a wzrostem płac. Proponuje się też odstąpienie, i to na stałe, od wyjątkowych zasad waloryzacji świadczeń minimalnych, kombatanckich oraz dodatków do świadczeń. O dalszych losach waloryzacji ma zadecydować nowa ustawa, która wypracowana zostanie na bazie projektu reformy ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#PosełRyszardBurski">Wypada mieć nadzieję, choć ciśnie się w tym miejscu na usta pewne przysłowie, że tym razem głosy i opinie organizacji społecznych będą brane pod uwagę przy konstruowaniu projektu reformy ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#PosełRyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mając powyższe na uwadze, uznając treść i zakres omawianego projektu ustawy za w pełni niedoskonały, biorąc pod uwagę restrykcyjny charakter tego projektu ustawy, posłowie Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej będą głosowali za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1, czyli za odrzuceniem omawianego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego o przedstawienie stanowiska klubu BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform, niestety, nie może poprzeć projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, albowiem nie zostały uwzględnione nasze zastrzeżenia zgłaszane w pierwszym czytaniu. Nie można bowiem poprzeć próby dalszego pogarszania zabezpieczenia materialnego ludzi. Ludzi, którzy zakończyli swoją aktywność zawodową i zasłużyli na godne, ludzkie życie, a nie instrumentalne traktowanie. To przecież, że tak powiem, nasi ojcowie, nasze matki. Należy się im szacunek, a nie propagandowa matematyczna manipulacja.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Projekt ustawy zakłada wybiórcze, koniunkturalne zmiany w mechanizmie waloryzacji rent i emerytur, obowiązujące tylko w 1996 r. A co dalej? Czy dalej niepewność, upokorzenie i strach przed niedaleką przyszłością? Przecież w kampanii wyborczej w 1993 r. obecnie rządzący obiecywali znaczną poprawę oraz stabilność reguł waloryzacji. Wyrażamy obawę, że to rozwiązanie zakładane na 1996 r., mające obowiązywać do wprowadzenia nowego systemu ubezpieczeń społecznych, będzie w praktyce stosowane przez dłuższy okres. Udowodniły to już poprzednie rządy, a tym rządom bardziej nie ufamy.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Zdaniem Klubu Parlamentarnego BBWR emeryci i renciści to w przeważającej liczbie ludzie uczciwej i rzetelnej pracy, którym w poprzednim systemie nie dawano godziwej płacy, a dzisiaj, wykorzystując kolejne wybory, próbuje się w sposób zakamuflowany zabrać jakąś część z godziwej, zapewniającej biologiczne przeżycie renty czy emerytury. Trzeba sobie uczciwie powiedzieć, że dalej występuje bolesna i bulwersująca dysproporcja pomiędzy rentami i emeryturami ludzi partyjnego reżimu a zwykłych szarych obywateli, którym zabrano nie tylko dodatki za lata pracy w trudnych warunkach, ale również nadzieję na spokojne, ludzkie życie.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Projekt ustawy wprowadza zmiany dotyczące zasad waloryzacji najniższych świadczeń emerytalnych i rentowych. Waloryzacja oparta ma być w pierwszym podejściu o wskaźnik waloryzacji określony w ustawie budżetowej, a w następnym roku korygowana w oparciu o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłoszony przez GUS. Takie rozwiązanie powodować będzie spadek realny najmniejszych emerytur i rent, albowiem GUS-owski wskaźnik obejmuje grupę około 1800 towarów i usług, przez co nie jest miarodajny dla wydatków emerytów o najmniejszych świadczeniach. Ten wskaźnik cen towarów i usług w latach 1990–1994 wzrósł o 430%, natomiast dynamika wzrostu minimum socjalnego w gospodarstwach emeryckich w tym samym okresie wyniosła ok. 540%. Świadczy to o fakcie poniesienia większych kosztów transformacji systemowej przez emerytów pobierających mniejsze świadczenia (a jest ich około 20%).</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Szanowne Posłanki i Szanowni Posłowie! Widzimy coraz więcej ludzi kupujących bułkę, mleko, a inne produkty kupowane są na przysłowiową krechę. Czy tak dalej ma być? Z analiz Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych wynika, że w grudniu 1994 r. najniższa emerytura stanowiła ok. 65% minimum socjalnego. Gdzie jesteśmy, do czego dążymy? To przecież biologiczne niszczenie narodu! Dziadkowie i babcie potrzebni są w rodzinach również po to, by nauczyć młode pokolenie uczciwie pracować i kochać Polskę.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">W założeniach do projektu budżetu państwa na 1996 r. przewiduje się dalszy wzrost cen detalicznych podstawowych artykułów i usług, takich jak energia elektryczna, gaz, c.o., leki. Należy spodziewać się dalszych podwyżek czynszów za lokale mieszkalne, ponieważ w budżecie nie przewidziano żadnego wzrostu środków na dodatki mieszkaniowe dla najuboższych. W tej sytuacji nie można wyrazić zgody na zmianę sposobu waloryzacji najniższych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Dwulicowym, delikatnie mówiąc, rozwiązaniem jest załatwianie w ramach organizowanych odgórnie środków dwóch problemów - waloryzacji emerytur i rent oraz podwyższenia kwoty bazowej. Oznacza to, że pieniądze należne z waloryzacji emerytur i rent jednocześnie są użyte do podniesienia bazy. Załatwia się więc dwa problemy, ale emeryt zostaje oszukany. Przykład oszukańczej retoryki mieliśmy przy omawianiu projektu o zmianie ustawy dotyczącej bazy, która w istocie rzeczy dotyczy nowej grupy emerytów, a nie obecnej.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Wprowadzenie niekorzystnych dla emerytów zmian powoduje brak stabilności, ciągłe poczucie niepewności i zagrożenia ekonomicznego w środowisku emerytów. Jest to bardzo niekorzystne w okresie dyskusji nad nowym systemem ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Konkludując, pragnę w imieniu Klubu Parlamentarnego BBWR — przypominając Wysokiej Izbie programowe wątki naszego „Planu głównego dla Polski” — zdecydowanie opowiedzieć się za pilnym przywróceniem kwoty bazowej w wysokości 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, dotyczącej wszystkich emerytów, oraz koniecznością głębokich zmian systemowych w zakresie ubezpieczeń i zaopatrzenia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Incydentalne, wycinkowe zmiany uważamy za bezzasadne, ograniczające możliwość poważnej pracy nad reformą w tym zakresie. Przestańmy wreszcie emerytów traktować jako bezwiedną grupę wyborców, którą można w taki czy inny sposób oszukać. Wiemy przecież, że narastające lawinowo zadłużenie służby zdrowia czy oświaty nie pozwoli na zapowiadaną 17-procentową waloryzację grudniową, o czym mówił minister finansów. Ale przecież to będzie już po wyborach. Czy SLD liczy na to, że po raz kolejny uda się wymanewrować rencistów i emerytów? Prezydent Lech Wałęsa dał się już raz nabrać na niby-słuszne rządowe i poselskie propozycje, które przyniosły mu wiele krytyki ze strony tych środowisk, a nie przyniosły poprawy bytu emerytów i rencistów. Ale nabrać można się tylko raz. Klub BBWR nie da się nabrać. Będziemy głosować przeciwko omawianemu projektowi ustawy.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę pana posła Jerzego Eysymontta o zabranie głosu w imieniu Parlamentarnego Koła Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełJerzyEysymontt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejny raz stajemy wobec problemu, którego w sposób zadowalający, jak to się czasami mówi, i sprawiedliwy społecznie rozwiązać nie można. Ja natomiast nie zgodzę się z tymi kolegami, którzy uważają, że nikt się nie liczy z emerytami i rencistami. Z nimi się właśnie politycznie liczą wszyscy, bo to jest ogromna armia ponad 8 mln wyborców. I to, proszę państwa, bardzo źle. Dlaczego? Dlatego, że właśnie polityczna kalkulacja bardzo często decyduje o tym, co się robi, szczególnie co się robi w okresach przedwyborczych. A w Polsce mamy, zdaje się, pewnego rodzaju inflację wyborów. To jest bardzo smutne z tej racji, że oczywiście właściwie wszyscy ci ludzie pracując i odkładając czy też pracodawcy odkładając w ich imieniu ich własne pieniądze mogli liczyć, że te pieniądze będą pracować dla nich. Ale wiemy dobrze, że te pieniądze nie pracowały z racji systemu, jaki panował. Dzisiaj nierozwiązalność problemu polega na tym, że to nie rząd, jakikolwiek by on był: lewicowy czy prawicowy, centrowy, chrześcijański, ludowy, tylko my, obywatele, podatnicy, musimy jeszcze przez czas dość długi - zabrzmi to może nieładnie - dokładać do tego funduszu. Nie chcę powiedzieć: dokładać do rencistów i emerytów, ale dokładać do tego funduszu. Dziś składka już jest absurdalnie wysoka i z tym się wszyscy godzą. Natomiast, niestety, z racji politycznych, powiedzmy sobie szczerze, nikt, właściwie nikt, nie chce z tego wyciągać logicznych konsekwencji. Obecnie mamy, o czym też warto pamiętać, najmłodszych rencistów i emerytów w całej Europie. Wielu, bardzo wielu z tych ludzi mogłoby jeszcze czerpać dochody, a być może i zadowolenie z własnej pracy. Oczywiście można powiedzieć - ale jest bezrobocie i trzeba znaleźć miejsca pracy dla młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PosełJerzyEysymontt">Uważam natomiast, zgodnie z zasadami, które próbujemy głosić jako młoda partia republikańska, że przede wszystkim ludziom trzeba mówić prawdę - co jest bardzo niepopularne - że i w tym przypadku jest to absolutnie konieczne. Ta prawda jest trudna do przyjęcia i na pewno żadnemu rządowi i żadnej koalicji wielkich sukcesów wyborczych nie przyniesie. Natomiast - o czym tu już mówiono - ciągłe zmiany w prawie, które kreuje dochody dla ponad 8-milionowej masy obywateli, to jest rzecz niedopuszczalna. Tu trzeba przyjąć jakieś zasady, nazwijmy je: tymczasowe i mieć odwagę powiedzieć, że są one tymczasowe, ale stabilne, a nie tak, że co roku będą zmieniane. Wśród tych zasad uznajemy jedną: grupa ludzi wśród emerytów i rencistów, która ma najniższe dochody, na granicy minimum socjalnego, w żadnym wypadku nie może ponieść straty w dochodach realnych. To powinno być zagwarantowane w sposób absolutny, jednoznaczny i całkowicie wykonalny.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PosełJerzyEysymontt">Natomiast jeśli chodzi o podnoszenie realnego dochodu tej wielkiej grupy - mówię tutaj już o grupach o nieco wyższych dochodach - to jest to decyzja, która sięga do kieszeni nas wszystkich, do kieszeni podatnika. Taka decyzja jest zawsze trudna, dlatego że tych wydatków jest wiele i nie zaspokojonych potrzeb społecznych jest wiele. Ale jasna reguła, jasna i niezmienna, powinna być ustalona.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#PosełJerzyEysymontt">Naszym zdaniem wprowadzana kolejna nowelizacja nie czyni w tym kierunku istotnego kroku. Dlatego też nie będziemy mogli tej nowelizacji poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę pana posła Eugeniusza Janułę o przedstawienie stanowiska Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełEugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przede wszystkim chciałbym poprosić przedstawicieli wszystkich ugrupowań o dyskutowanie w sposób odpowiedzialny, dlatego że ubezpieczenia społeczne czy problem bezpieczeństwa socjalnego jest dla obywateli każdego państwa, szczególnie o niskich dochodach, a takich w naszym państwie jest olbrzymia większość, problemem bardzo ważnym.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#PosełEugeniuszJanuła">System zabezpieczeń społecznych, w którym podstawową rolę grają ubezpieczenia, jest w pewnym sensie szkieletem bezpieczeństwa, i to nie tylko socjalnego, państwa. Tymczasem, być może ze względu na toczącą się już kampanię prezydencką, padają zarzuty bardzo różnego kalibru. Ustawa, nad którą dyskutujemy - na razie jest to projekt, rzecz jasna - jest typową ustawą epizodyczną, dotyczącą ewentualnego systemu ubezpieczeń, o ile go przyjmiemy, na rok 1996.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#PosełEugeniuszJanuła">Co Nowa Demokracja może powiedzieć o konstrukcji ustawy? Z przykrością stwierdzam, nie wnikając w szereg niuansów i jej budowę legislacyjną, że burzy ona system ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#PosełEugeniuszJanuła">Zwracam się do pana ministra Millera. Ministerstwo, i nie tylko ministerstwo, opracowuje nowy system, nowe metody ubezpieczeń społecznych. Prognoza demograficzna, zarówno na rok 2000, jak i na kilkanaście lat po roku 2000, jest zła. Omawiał ją pan poseł Syryjczyk. Obojętne, kto ją przedstawi, ona jest obiektywnie zła dla każdego rządu, czy będzie to rząd lewicowy, centrowy czy prawicowy. Tę prognozę demograficzną trzeba po prostu przyjąć do wiadomości i dostosować się do niej przy konstruowaniu nowego systemu ubezpieczeń społecznych, a nie próbować dostosować ją do swoich potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#PosełEugeniuszJanuła">W związku z tym mam postulat przede wszystkim pod adresem rządu, żeby do końca roku przygotował nie ustawę - bo to będzie musiał być cały system ustaw - ale przynajmniej przejrzystą konstrukcję, przejrzysty schemat nowych zasad ubezpieczeń społecznych. Dotychczas - przepraszam za stwierdzenie - błąkamy się tu wszyscy jak dzieci we mgle, tymczasem kolejne pokolenia przechodzą na emeryturę, bo społeczeństwo się starzeje, a my zasłaniamy się rozwiązaniami doraźnymi i bez jakiejś sensownej perspektywy. Nie ma wątpliwości, że jest to zadanie trudne, ale rząd jest po to, między innymi, żeby przygotował nie tylko prognozy, ale pewne skonkretyzowane rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#PosełEugeniuszJanuła">Oczywiście wszystkie odpowiedzialne ugrupowania polityczne, zarówno zasiadające w parlamencie, jak i nie, powinny w sposób obiektywny, bez względu na chęci i niechęci, każdemu rządowi w tej sprawie pomóc.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#PosełEugeniuszJanuła">Jeżeli chodzi o konkretne rozwiązania, Nowa Demokracja mogłaby poprzeć w sposób umiarkowany tę ustawę po eliminacji różnych błędów, które, być może wskutek zbyt szybkiego tempa prac, do niej przeniknęły. Jeśli rzeczywiście zbuduje się solidny schemat gwarantujący realnie 2,5-procentową podwyżkę rent i emerytur, jest to, nie chciałbym powiedzieć: lepiej niż nic, ale jest to pewne zabezpieczenie dla tej stale rosnącej grupy emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#PosełEugeniuszJanuła">Tylko w jednym wypadku bylibyśmy w stanie poprzeć ustawę. Zgadzamy się z wnioskami przedstawionymi przez PSL. Nasze rozumienie koncepcji sprawiedliwości społecznej jest różne, ale zwłaszcza kiedy ustawa ma charakter epizodyczny, szczególnie zła sytuacja odbija się na grupach najniżej uposażonych emerytów i rencistów. W związku z tym rozwiązania przyjęte w art. 16 widzimy podobnie jak PSL. Nie chcemy tutaj mówić, które z tych emerytur są zusowskie, które krusowskie, jednak 2,5% dla emeryta — przepraszam, że wymienię przykładowe cyfry — otrzymującego powiedzmy 15 mln i emeryta otrzymującego najniższą emeryturę to są bardzo różne, bardzo rozbieżne sumy.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#PosełEugeniuszJanuła">Podtrzymujemy zatem wniosek, który przedstawili koledzy z PSL. Podkreślam, obyśmy jak najrzadziej mieli do czynienia z tego typu próbą reform systemu ubezpieczeniowego. Podkreślam, popieramy to bardzo ostrożnie, biorąc pod uwagę, że dotyczy to tylko 1996 r., ale jednocześnie postulujemy, aby rząd do końca roku przedstawił pewien projekt jako model do dyskusji nad przyszłym systemem ubezpieczeń społecznych w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kolejnym mówcą będzie pan poseł Piotr Ikonowicz występujący w imieniu koła PPS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z dużym zdziwieniem i zaniepokojeniem czytałem projekt ustawy, ponieważ on bardzo źle wróży planowanej kompleksowej i systemowej reformie systemu ubezpieczeń społecznych. Zasadnicze pytanie, interesujące emerytów i rencistów, jest takie: Czy proponowane rozwiązanie da im mniej czy więcej pieniędzy niż to, co pod wpływem nacisku ruchu emeryckiego, ruchu związkowego, nawet nacisku wewnątrzkoalicyjnego (bardzo wielu posłów jest wyczulonych na sprawy emerytów) udało się osiągnąć? A udało się osiągnąć pewien postęp polegający na stopniowym zwiększaniu procentu rewaloryzacji. W pewnym momencie udało się uruchomić proces stopniowego odrabiania strat w stosunku do tego, co zostało zaprzepaszczone za rządów Unii Demokratycznej, teraz raptem proponuje się ustawę, która każe nam się cofnąć, która niszczy cały system odrabiania strat i która mówi mniej więcej tyle: „lepszy wróbel w garści”. Tyle tylko, że mówi to w chwili, kiedy planowany wzrost dochodu narodowego to jest 5,5%, mówi to w odniesieniu do trzeciego z kolei roku, w którym planowany jest stosunkowo duży wzrost dochodu narodowego. Wydaje mi się, że jeżeli mówi to rząd i minister lewicowy, bo w końcu ten resort to przygotowywał, to jest tu coś głęboko nie w porządku. Jest tu coś, co powoduje ową troskę, o której wspominałem. Jeżeli 5,5% wzrostu dochodu, to dlaczego tylko 2,5% wzrostu emerytur i rent, skoro wcześniej tyle odebrano? Dlaczego nie sięgnąć po mechanizmy fiskalne, dlaczego nie sięgnąć do kieszeni tych, którzy pieniądze mają, czy mają nawet ich nadmiar, i nie płacą podatków? Dlaczego nie zwiększyć tej słynnej, osławionej ściągalności podatków, która jest tak niska? Należałoby zadać sobie pytanie: czy nasz dzisiejszy rząd bardziej boi się tych, którzy pieniądze mają, niż tych, którzy mają mało, bo odważa im się jeszcze odebrać? To jest bardzo poważne pytanie w odniesieniu do lewicowej koalicji.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PosełPiotrIkonowicz">W jednej z poprzednich debat pan poseł Michna zauważył, że w planowanym budżecie proporcje będą takie, iż budżet będzie mniejszą częścią planowanego produktu krajowego brutto. Rozumiem, że ta epizodyczna ustawa, która ma okroić udział emerytów i rencistów w owocach planowanego wzrostu gospodarczego, podyktowana jest tym neoliberalnym założeniem, aby oto budżet był malejącą częścią dochodu narodowego. Z tym oczywiście nikt, kto myśli lewicowo, zgodzić się nie może, nikt, kto ma jakąkolwiek wrażliwość na sytuację najniżej uposażonych grup społecznych. Nie chciałbym zawczasu się cieszyć, ale słyszałem takie głosy, że i tak wiemy, iż koalicja to „przepchnie”, popełni ten błąd. Jest to taka sytuacja, jak byśmy widzieli, że ktoś jadąc, zaraz popełni błąd, zaraz samochód uderzy w drzewo, a my byśmy się cieszyli i zacierali ręce. Polskiej Partii Socjalistycznej jest obca taka postawa. Chciałbym z tego miejsca gorąco apelować do ministra Millera, do premiera Oleksego, do rządu, do koalicji, aby tego błędu nie popełniono.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Kalbarczyka z klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po uważnym przeanalizowaniu z prezesem Związku Nauczycielstwa Polskiego posłem Janem Zaciurą oraz posłem Marianem Michalskim sprawozdania Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, chciałbym, zabierając głos w dyskusji, w imieniu kolegów posłów oraz własnym upomnieć się o ponad 60-tysięczną rzeszę emerytów członków Związku Nauczycielstwa Polskiego i nie tylko członków tego związku branżowego, ale i tych, którzy do związku nie należą, oraz tych nauczycieli, którzy w przyszłości emerytami zostaną. Jak wszystkim wiadomo, płace w oświacie nigdy nie były i nie są za wysokie. Mizerne też są i emerytury. Nauczyciele emeryci pozbawieni wielu świadczeń socjalnych żyją w trudnych warunkach materialnych. Emerytury wielu nauczycieli są zbliżone do zasiłków dla bezrobotnych. Śmiało można stwierdzić, że wysokość dochodów jest taka sama jak na początku lat pięćdziesiątych. Jak żyć? - pytają emeryci na spotkaniach. Wszelkiego rodzaju opłaty stale są podnoszone. Często brakuje na żywność.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Materiały zebrane przez Krajową Sekcję Emerytów i Rencistów Związku Nauczycielstwa Polskiego wskazują, że 50% emerytowanych nauczycieli otrzymuje emerytury i renty poniżej 3 mln zł. Emerytury i renty połowy ankietowanych nauczycieli wynoszą ok. 50% przeciętnej płacy w gospodarce, co świadczy o bardzo dużym regresie w stosunku do 1990 r. Szczególnie bolesną sprawą jest pozbawienie emerytowanych nauczycieli 15-procentowego dodatku branżowego za pracę w szczególnym charakterze, w wyniku czego wydatnie został zmniejszony wymiar emerytury.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Związek Nauczycielstwa Polskiego we wniosku z dnia 21 listopada 1991 r. wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego o orzeczenie niezgodności art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent z art. 1, art. 7 i art. 67 ust. 2 konstytucji. W uzasadnieniu wnioskodawca przypomniał, że nauczycielom zgodnie z art. 89 ustawy z 1982 r. Karta nauczyciela przysługiwał dodatek do emerytury lub renty inwalidzkiej w wysokości 15% podstawy wymiaru, jeżeli uprawniony do emerytury wykonywał pracę nauczycielską w szkole co najmniej 15 lat, a uprawniony do renty - co najmniej 5 lat. Prawo do tego dodatku stanowiło rekompensatę za pracę nauczyciela w szczególnym charakterze i podkreślało rangę tego zawodu. Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z dnia 11 lutego 1992 r. orzekł, że odebranie dodatku branżowego za pracę w szczególnym charakterze i w trudnych warunkach było niezgodne z prawem. Do dnia dzisiejszego orzeczenie to nie jest respektowane.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Korzystając z okazji, że obecnie nowelizujemy ustawę o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent, składamy wniosek, żeby w art. 18 ust. 2 tej ustawy, w której proponowany jest zapis mówiący o dodatkach (pielęgnacyjnym, dla sieroty zupełnej, za tajne nauczanie, kombatanckim oraz dodatku dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnionych w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu), znalazł się również zapis dotyczący dodatku dla nauczycieli emerytów za pracę w szczególnym charakterze.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Będzie to zadośćuczynienie jako następstwo wspomnianego już przeze mnie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rulewskiego z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przyszło mi występować po raz wtóry już w imieniu Unii Wolności w debacie nad projektem ustawy o zmianie wielu ustaw emerytalnych i zaopatrzeniowych. Na wstępie tej dyskusji wiceprzewodniczący partii poseł Syryjczyk raczył łagodnie określić nasze stanowisko, mówiąc, że klub Unii Wolności nie będzie popierał projektu, który ma charakter prowizoryczny i który ludziom w podeszłym wieku, a więc tym, których czas się podwójnie czy nawet potrójnie liczy, nie stwarza żadnej perspektywy w roku 1997. Uważam to stwierdzenie za bardzo łagodne. W moim przekonaniu - dałem już temu wyraz na tej sali, i nie tylko ja, i nie tylko posłowie opozycji - projekt stanowi pomieszanie elementów farsy legislacyjnej i kłamstw różnego rodzaju. Pozwolę sobie, odpowiadając na apel posła Januły, udowodnić to w sposób rzeczowy.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PosełJanRulewski">Przede wszystkim nie jest prawdą, jakoby opozycja wywoływała emocje w toku prac nad tą ustawą. Prawdą jest, że rząd w trybie pilnym - pilniejszym nawet, niż na to pozwala ustawa, bo zaledwie 2 tygodni - narzucił Sejmowi obowiązek procedowania nad aktem, który przecież dotyczy nie tylko 9 mln rencistów i emerytów, ale i 3 mln pozostałych beneficjantów systemu zaopatrzeniowego, a więc i sierot zupełnych, a więc i tych, o których mówił mój poprzednik: nauczycieli, którzy w czasach okupacji bronili polskości. Jest to liczba 12 mln osób.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PosełJanRulewski">Nasz wniosek - bo chcieliśmy współpracować w komisji, mamy taki obowiązek regulaminowy - o dopuszczenie niezależnych sejmowych ekspertów został za pomocą gimnastyki, za pomocą tupania, odrzucony. Trzeba przyznać, że sama koalicja w trybie pilnym, w ciągu jednego posiedzenia, załatwiła to tak dalece, że na końcowym posiedzeniu sami posłowie koalicji wnosili o wyjaśnienia, o co rządowi chodzi; konkretnie poseł Nieporęt domagał się, aby rząd określił, co ma na myśli, gdy pisze o jakimś wskaźniku korekcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PosełJanRulewski">Poseł Syryjczyk wskazał również, że emeryci nie będą wiedzieli, co ich czeka w roku 1997 i w następnych latach. Uważam to za określenie łagodne. Prawdziwe jest twierdzenie, że już dzisiaj emeryci nie wiedzą, co ich czeka w przyszłym roku. Udowadniam to następująco: Pan minister Nawacki odpowiadał w jakże miłej gazecie „Trybuna Ludu” na telefony czytelników.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma takiej gazety.)</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#PosełJanRulewski">W „Trybunie”, przepraszam, ale historia tej gazety też jest cenna, chyba się pani nie wypiera. I rzeczywiście „Trybuna”, już w państwie ładu demokratycznego, stwierdziła, że zainteresowanie i zarazem brak informacji były tak wielkie, iż nie sposób było wykorzystać całą centralę, że przegrzewała się centrala telefoniczna.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#PosełJanRulewski">Przechodzę do tych farsowych i kłamliwych stwierdzeń dotyczących samej ustawy. Z tej mównicy w godzinach nocnych poseł - przepraszam, poseł, ale i minister - Miller dowodził, że ta ustawa jest podkreśleniem związku między emeryturami, rentami a płacami. Tymczasem w tej samej gazecie - można to było wczoraj przeczytać - minister Nawacki, jego podwładny, dowodzi, że żadnego związku tu nie ma, że jest jedynie związek z inflacją. Jaką inflacją - to już jest następne zagadnienie.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#PosełJanRulewski">Wreszcie poseł i minister Miller dowodzi, że w wyniku tego po raz pierwszy wzrosną realnie emerytury, i to o 2,5%. To nieprawda. Emerytury w 1994 r. wzrosły realnie o 4%. Uważam, że gdyby zachowano wszelkie inne zasady, w przyszłym roku realnie, przy zachowaniu obecnych mechanizmów, emerytury wzrosłyby jeszcze bardziej, ale, jak wiadomo, rząd lewicowy się z tych bliskich obietnic wycofuje.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#PosełJanRulewski">Poseł Syryjczyk dowodził też, że koalicja nie spełnia obietnic wyborczych. Ja już nad tym przeszedłem do porządku. Znane mi są przykre doświadczenia, jeśli chodzi o spełnianie obietnic wyborczych. Dowodzę, że obecnych obietnic koalicja nie spełnia, chociażby tej: posłowie klubu SLD, poparci bodaj przez inne kluby, z wyłączeniem jednak Unii Wolności, jeszcze w czerwcu tego roku złożyli pod wodzą posła Manickiego, ówczesnego posła związkowego, wniosek o podniesienie kwoty bazowej o 1%. Powiedzmy sobie wprost: to oznaczało realny wzrost emerytur o 1%. Poseł Manicki jednakże miesiąc później, już jako wiceminister u boku ministra Millera, w projekcie tej ustawy to skreśla - i ja to traktuję jako oszustwo, oszustwo posła i oszustwo polityka! Unia Wolności pod taką machinacją, pod taką manipulacją w żaden sposób się nie podpisze, mimo że my nie przykładaliśmy do tego ręki.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#PosełJanRulewski">Jak wiadomo, w tym projekcie po prostu się to likwiduje. Dalej: za farsę należy uznać stanowisko posłów z PSL, którzy na posiedzeniu komisji jednomyślnie głosowali, w ślad za SLD, za tym sposobem waloryzacji najniższych emerytur, który w rzeczywistości praktycznie je zamraża. Oczywiście Unia jest zdania, że tak zniekształcony system emerytalny u progu rządów koalicji, gdzie najniższe emerytury, na które muszą się składać inni uczestnicy systemu ubezpieczeniowego, podnosi się z powodów politycznych, nie powinien być przedmiotem dyskusji ubezpieczeniowych. To może mieć charakter dyskusji nad polityką społeczną. Uważamy, że tego wniosku też Unia nie poprze, ponieważ to jeszcze bardziej zniekształca system emerytalny, jeszcze bardziej odbiegamy od założeń reformy. Oczywiście już szkoda słów na to, żeby powiedzieć, że ten projekt znacznie odbiega od założeń reformatorskich tego rządu, który chyba w maju - tak, w maju i w czerwcu - przedstawił propozycje reformy. Jak wiadomo, propozycja reformy zmierzała jednak głównie do tego, żeby to ubezpieczeni dźwigali na sobie ciężar ubezpieczenia. Dzisiaj ten projekt w gruncie rzeczy przesuwa pieniądze składkowe na sferę nieubezpieczeniową i dlatego posłowie PSL i inni tak bardzo zabiegają o to, żeby przechwycić pieniądze z systemu ubezpieczeniowego, z tych wszystkich, którzy płacą składki.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#PosełJanRulewski">Uważam również, że jest tu zawarta nieuczciwość, zwłaszcza ministra Millera. Bo jeśli przyjmiemy, że ze względów budżetowych należy ciąć równo przy ziemi i rencistów, i emerytów, i sieroty zupełne, i tych, co nauczali, to ja się pytam pana ministra publicznie i otwarcie: Dlaczego pan zapomniał o cięciu rencistów i emerytów ze sfery mundurowej, w której emerytury są dwa razy większe, w której w przyszłym roku będzie realna waloryzacja o 9% i w której się nie składają na system składkowy? Jeśli pan ma kompleksy przed wojskiem, albo kompleksy wobec zwycięstwa pana Kwaśniewskiego, to ja mam odwagę powiedzieć, że wzywam rząd, aby w takim samym trybie, jak przeprowadził zmienioną waloryzację świadczeń w przyszłym roku, dokonał cięć albo obciążeń budżetowych tej sfery ludzi, której w moim przekonaniu dostatecznie się powodzi - a przynajmniej w takim stopniu, żeby mogli również obok tych sierot zupełnych uczestniczyć w procesie dźwigania Polski z różnych obciążeń.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#PosełJanRulewski">Uważam więc, że z tego tytułu, na podstawie tych dyskusji, Polsce grozi awantura bynajmniej już nie o emerytury i renty, nie o dodatki dla sierot zupełnych, ale awantura polityczna. Dlatego apeluję do rządu, aby wykorzystał wszelkie możliwości legislacyjne, zwłaszcza w Senacie, i uchronił Polskę od fałszywej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Rulewski z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Prosi o głos podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pan Lesław Nawacki.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z wypowiedzi pana posła Rulewskiego zanotowałem sobie oskarżenia pod moim adresem, a także pod adresem pana ministra Manickiego. Moim obowiązkiem jest po prostu wyjaśnić Wysokiej Izbie, że to, co powiedział pan poseł Rulewski, delikatnie mówiąc, mija się z prawdą albo też jest oparte na niezrozumieniu tego, o czym mówiłem. Kłamstwo, które mi zarzuca, polegać ma jakoby na żonglowaniu przeze mnie terminami dotyczącymi określenia charakteru waloryzacji, jaki w istocie proponuje na 1996 r. przedkładana Wysokiej Izbie nowelizacja. Chciałbym, panie pośle Rulewski, odpowiedzieć stanowczo, że moim zdaniem nie jest to ani waloryzacja cenowa, ani waloryzacja płacowa — i tak to dokładnie od początku do końca było prezentowane w wystąpieniu pana ministra Millera, a także w różnych moich wystąpieniach, także, być może, na łamach „Trybuny”.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Lityński: Czy można uściślić, panie ministrze? Co to znaczy?)</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">Już, za chwilę, ale czy ja mogę mówić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę nie dyskutować z ław, panie pośle, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">A więc, moim zdaniem, odwołanie się do wskaźnika realnego wzrostu płac oznacza po raz pierwszy, że wprowadzamy ustawową gwarancję realnego wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych. Pan poseł Rulewski przedłożył dotyczący tego dłuższy wywód o roku 1994 - bo to jest dobry rok dla udowodnienia tezy, że dotychczasowy mechanizm waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych był dobry. Rzeczywiście, w 1994 r. przeciętna emerytura i renta pracownicza oraz pochodne wzrosły realnie o 3%, rolnicza wzrosła o 12%, służb mundurowych wzrosła o 30,9%. Płace w tym czasie wzrosły realnie o 3,2%, a w sferze budżetowej zmalały o 1,2%. Rok 1994 był dobry dla świadczeń, zły dla sfery otrzymującej wynagrodzenia - zarówno dla pracowników otrzymujących wynagrodzenia w sferze gospodarki narodowej w sektorze przedsiębiorstw, jak również w sferze budżetowej. Rok 1995 jednak jest już niekorzystny dla obrony tej tezy, ponieważ świadczenia pracownicze i pochodne wzrosną realnie o 0,1%, świadczenia żołnierzy i funkcjonariuszy - o 1,9%, emerytura i renta rolnicza - o 2,6%.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">Wobec tego tym bardziej potrzebna jest poprawa mechanizmów waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, ponieważ dają one przypadkowe wyniki realnego wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">Ustawa ta tak modyfikuje ten żywiołowy mechanizm, że daje gwarancje osiągnięcia konkretnego wskaźnika w wysokości 2,5% i mówi, że jeżeli prognozowany algorytm wyliczenia świadczeń nie da takiego wskaźnika w roku 1996, to nastąpi wówczas uzupełnienie dochodów w roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">I wreszcie, panie pośle, zarzut kierowany do mojego kolegi ministerialnego pana ministra Manickiego, dotyczący pozorności podniesienia kwoty bazowej. Kwota bazowa w systemie emerytalno-rentowym ma dwa znaczenia: pierwsze - przy świadczeniach nowo przyznawanych, drugie - przy dotychczasowym mechanizmie waloryzacji. Modyfikacja na rok 1997 dotyczy tego, że skutki podniesienia kwoty bazowej z 93 do 94% przy terminie wrześniowej waloryzacji nie będą miały znaczenia w mechanizmie waloryzacji, natomiast z całą pewnością będą wpływały na świadczenie nowo przyznawane. A więc mechanizm stopniowego podnoszenia kwoty bazowej nie może być nazwany kłamliwym z tego tylko powodu, że nie jest on w całości zastosowany do dotychczasowych rozwiązań, ponieważ ma on istotne znaczenie dla wyliczania formuły świadczenia emerytalno-rentowego.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">I ostatnia kwestia, dotycząca tego, o czym pan poseł mówił, a mianowicie świadczeń najniższych i rozwiązań systemowych. Nie bardzo rozumiem — z jednej strony w toku debaty nad różnymi aspektami reformy systemu emerytalno-rentowego pan poseł przede wszystkim opowiada się za dokonaniem takich przekształceń w systemie, który będzie gwarantował charakter ubezpieczeniowy. Jeśli tak, panie pośle, to dalsze podnoszenie w szybszym tempie świadczeń najniższych i opóźnienie innych.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: To my jesteśmy przeciwko.)</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">Pan poseł powiedział zupełnie co innego, pan poseł protestował przeciwko jednolitemu cięciu, więc mówię, że to jednolite cięcie odzwierciedla zasadę oddającą najlepiej charakter ubezpieczeniowy świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Wiśniewskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Dziękuję bardzo, pani marszałek, ale czy mógłbym przed swoim wystąpieniem w dyskusji sprostować pewne fakty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, proszę w swoim wystąpieniu je sprostować. Ma pan poseł prawo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Panie ministrze, podał pan przed chwilą, że w roku 1995 emerytury w systemie pracowniczym wzrosną o 0,1%, a w systemach mundurowych o około 1,8. Jak się to w takim razie ma do tego, że na dzień 31 grudnia 1994 r. na przykład emerytura w systemie MSW wynosiła 681 zł, a po podwyżce od 1 lipca 1995 r. - 846 zł. Zdaje się, że jest to około 15% wzrostu, proszę więc opierać się na konkretnych faktach i mówić to, co trzeba.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PosełStanisławWiśniewski">Chciałbym wrócić do swego wystąpienia klubowego, w którym w imieniu klubu Unii Pracy zapowiedziałem, że ta ustawa zostanie zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego. Uważamy, że ta ustawa jest sprzeczna z zasadą niedziałania prawa wstecz, które nie może prowadzić do zaskakiwania adresatów unormowaniem zmieniającym ich dotychczasową sytuację na niekorzystną i nie dającą im możliwości przygotowania się do przyszłych zdarzeń.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PosełStanisławWiśniewski">Po wtóre, nie może to być w żadnym razie usprawiedliwiane wyjątkowo trudną sytuacją budżetu państwa. Zasada sprawiedliwości społecznej zaś - jest to wykładnia Trybunału Konstytucyjnego - jest rozumiana jako równe traktowanie, a więc stosowanie takiej samej miary wobec wszystkich zainteresowanych, ocenianie ich sytuacji według tych samych kryteriów oraz poświęcenie równej uwagi ich potrzebom i interesom.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PosełStanisławWiśniewski">I mam pytanie: Panie ministrze, przecież resort pracy i polityki socjalnej przesłał dwa projekty ustaw do konsultacji związkom zawodowym. Były to projekty tej ustawy, nad którą dzisiaj obraduje Sejm, oraz ustawy o waloryzacji emerytur i rent w 1996 r., w których to projektach ustaw były również potraktowane w podobny sposób emerytury i renty mundurowe. Dlaczego rząd wycofał się, naruszając właśnie zasadę, którą wyłożył Trybunał Konstytucyjny?</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#PosełStanisławWiśniewski">I trzecia zasada, na podstawie której ta ustawa będzie skarżona, to tak zwane prawo własności, które według wykładni Trybunału Konstytucyjnego stwierdza, że do składników majątkowych osoby ubezpieczonej wchodzą świadczenia z ubezpieczenia społecznego, stanowiące źródło utrzymania tej osoby. Prawa ubezpieczonego do renty mają znamiona własności, jako własność renty, i korzystają z całkowitej ochrony. Aby pokazać, jak jest zmienne stanowisko Sojuszu Lewicy Demokratycznej w tym względzie, posłużę się oficjalnym dokumentem, w którym czytamy, że emerytura i renta jest własnością osobistą i jako taka nie może być odebrana lub pomniejszona. Pod tym dokumentem, skierowanym do Trybunału Konstytucyjnego w roku 1992, są tak znakomite podpisy, jak pani poseł prezes ZUS Anny Bańkowskiej, premiera Józefa Oleksego, pana Aleksandra Kwaśniewskiego, pana Zbigniewa Siemiątkowskiego, pana ministra sprawiedliwości Jerzego Jaskierni, pana ministra pracy Leszka Millera, pana Marka Borowskiego. Pytam więc: Panowie, czy wasza ocena zmieniła się aż tak diametralnie w ciągu dwóch lat? Zawieszam pytanie w próżni.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Wiśniewski z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej Lesław Nawacki: Muszę się odnieść do tego, co powiedział pan poseł Wiśniewski na temat mojego wystąpienia. To jakieś nieporozumienie.)</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że będzie to sprostowanie, bo przedstawiciele rządu na końcu też mogą się odnieść do poruszanych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Bardzo przepraszam pana posła Wiśniewskiego, ale mówiłem o wzroście realnym, a pan poseł o wzroście nominalnym. Jest zasadnicza różnica w tych wielkościach i proponuję, żebyśmy tego przestrzegali.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Nie pierzemy kota dwa razy w tych samych mydlinach.)</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">Równocześnie chciałbym wyjaśnić i to, że projekt rządowy przesłany do konsultacji zawierał zmianę mechanizmu waloryzacji świadczeń i pochodnych wypłacanych w systemie pracowniczym, w systemie rolników indywidualnych, z tego względu że jest on skorelowany z systemem pracowniczym oraz, rzeczywiście, z systemem służb mundurowych. I chciałbym powiedzieć, że byłem przesłuchiwany między innymi na okoliczność tej inicjatywy rządowej w Komisji Obrony Narodowej w obecności posłów Unii Pracy, którzy jednoznacznie zakwalifikowali tę inicjatywę rządową - zdyskwalifikowali ją stosowną uchwałą. Bardzo więc proszę, panie pośle, o prezentowanie albo swojego osobistego stanowiska, albo stanowiska klubu.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, przemawiał podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pan Lesław Nawacki.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Alicję Murynowicz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Roman Borek.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Minister Miller chce zabrać głos.)</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przepraszam, nie widziałam. Mam wielką prośbę do przedstawicieli rządu. Jest tu sporo spraw, do których, jak rozumiem, rząd się odniesie, prosiłabym więc, żeby je omówić w ostatecznym wystąpieniu rządu, gdyż teraz przerywamy wystąpienia posłów. Naturalnie rząd ma prawo wypowiadać się w każdej chwili, ale myślę, że w ten sposób trochę uporządkujemy obrady.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przysłuchując się tej debacie, odnosiłam momentami wrażenie, że wystąpienia posłów opozycyjnych opierają się na starej zasadzie: na złość babci uszy sobie odmrożę. A dlaczego mam takie wrażenie? Otóż, proszę państwa, mam przed sobą „Raport o stanie państwa” Jacka Kuronia — kandydata na prezydenta. Na s. 44 — chciałabym zacytować tylko kilka zdań — mówi się o historii systemu emerytalnego. I stwierdza się: „Niestety, trzeba przyznać, że na ustawie z 1991 r. reforma zatrzymała się. Później nie udało się zrealizować żadnych zamierzeń. Zmiany ustawowe dotyczyły jedynie ograniczenia waloryzacji, najpierw przez podniesienie progu wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, uruchamiającego waloryzację z 5 do 10% przeciętnego wynagrodzenia, później przez obniżenie bazy waloryzacji do 91% przeciętnego wynagrodzenia”. Może ta obniżka, to jest rzeczywiście takie dokonane mimochodem, jedyne ograniczenie, które nastąpiło? Dalej czytamy: „W systemie emerytalnym wiele się w latach dziewięćdziesiątych zmieniło, i to wcale nie kosztem wysokości świadczeń. W początkach lat dziewięćdziesiątych szczególnie chroniono emerytów i rencistów kosztem pracujących, a zwłaszcza sfery budżetowej. Realne świadczenia obniżyły się w mniejszym stopniu niż płace, a relacje przeciętnej emerytury i renty do przeciętnego wynagrodzenia nigdy w historii nie były tak wysokie. Nie znaczy to, rzecz jasna, że emerytom i rencistom doskonale się powodzi, ale w żadnym razie nie byli oni dyskryminowani, jak to zarzucano wielokrotnie poprzednim rządom”. Pomijam pewne podteksty polityczne, które są zawarte w tym raporcie, są one czymś zupełnie normalnym i naturalnym, ponieważ jest to raport kandydata na prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z tej trybuny padło bardzo wiele przykrych słów, przykrych nie ze względu na merytoryczną zawartość projektu ustawy, o którym mowa, tylko na całą towarzyszącą mu atmosferę. Te przykre słowa padały zarówno w debacie nocnej w trakcie pierwszego czytania, jak i dzisiaj. Słowa o zamachu, o przechwytywaniu pieniędzy, o nieuczciwości, o niepewności prawnej... A pan poseł przemawiający w imieniu klubu BBWR stwierdził, że klub BBWR raz się nabrał, drugi raz nabrać się nie da, i pan prezydent też się raz dał nabrać, drugi raz nabrać się nie da. Zatem informuję, że ja też raz dałam się nabrać i drugi raz nabrać się nie dam.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Natomiast ten projekt ustawy jest, moim zdaniem, wart poparcia chociażby z jednego względu. Otóż nie twierdzę, że jest on absolutnie bez wad, niemniej rzeczywiście gwarantuje ustawowo realny przyrost emerytur i rent. I chociaż nie chciałabym odwoływać się tu do moich bardzo osobistych interesów, to jednak powiem, proszę państwa, że akurat jestem w takiej sytuacji, że z moich rodziców jedno jest emerytem, drugie zaś rencistą, i naprawdę zależy mi na tym, żeby ich poziom życia na stare lata podniósł się.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Co zaś do pana, panie pośle Rulewski, to wielokrotnie atakował pan Sojusz Lewicy Demokratycznej za to, że rzekomo nie spełniamy swoich obietnic.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Nowych.)</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Pan daruje, panie pośle, ale Sojusz Lewicy Demokratycznej nie potrzebuje adwokatów, a pan jest właśnie jego adwokatem, zupełnie mimo woli. Takim adwokatem, zresztą doskonałym, okazał się również poseł z KPN, przy pierwszym czytaniu tej ustawy, kiedy stwierdził, że nie będzie rozmawiał merytorycznie, ale demagogicznie.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#PosełAlicjaMurynowicz">I na zakończenie. Proszę państwa, bardzo - przyznaję to szczerze - podobało mi się wystąpienie pana posła Eysymontta. Tylko jestem zdziwiona, że przy całej argumentacji, jakiej użył, stwierdził na koniec, że ten projekt ustawy nie będzie przez nich popierany, bo te argumenty były naprawdę mądre, rzeczowe i przemawiały za projektem.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Alicja Murynowicz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Edwarda Borka z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Lityński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełRomanEdwardBorek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tak się wielokrotnie zdarza, że kiedy wchodzę na tę trybunę, to moje słowa są jakoś opacznie rozumiane. I tak samo widocznie w tym wypadku zostały opacznie zrozumiane przez pana posła Rulewskiego, bo jeśli pan poseł twierdzi, że Polskie Stronnictwo Ludowe, łącznie z posłami, którzy brali udział w pracach podkomisji i komisji, uprawia farsę, to jestem ciekaw, panie pośle, jak pan nazwie to, co pan i pańskie ugrupowanie uprawiacie wielokrotnie na tej sali. Jak pan może coś twierdzić o stanowisku zajmowanym przez posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego, skoro nawet się pan nie pofatygował, żeby popracować nad tą ustawą w podkomisjach. To jedno.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PosełRomanEdwardBorek">Druga sprawa. Jeśli pan twierdzi, że Polskie Stronnictwo Ludowe chce dzisiaj zabierać komukolwiek pieniądze i składki, przeznaczając je na emerytury rolnicze, to chyba się pan myli, bo choć zgadzam się z tym, że gros rent i emerytur rolniczych to są renty i emerytury rolnicze najniższe, to jednak najniższe są również emerytury i renty pracownicze. To jedno. Uważamy, jako Polskie Stronnictwo Ludowe, że reformy nie należy przeprowadzać na najbiedniejszych. Możliwe, że pan i Unia Wolności taką równość społeczną widzicie, ale Polskie Stronnictwo Ludowe na pewno takiej równości nie widzi i nie będzie za tym głosować.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PosełRomanEdwardBorek">I ostatnia sprawa. Przedstawiając zdanie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, nie powiedziałem, że jesteśmy przeciwko ustawie i projektowi zaproponowanemu przez rząd. Mamy oczywiście zastrzeżenia do tej ustawy i będziemy głosować, tak jak mówiłem. Natomiast generalnie nie jesteśmy przeciw.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Roman Edward Borek z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Lityńskiego z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, ma pan niewiele ponad 2 minuty czasu klubowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełJanLityński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałem wyjaśnić stanowisko mojego klubu w sprawie poprawki trzeciej, czyli najniższych rent i emerytur. Być może pan poseł Rulewski nie powiedział dostatecznie dokładnie. Jesteśmy przeciwko tej poprawce. Uważamy, że jeżeli dokonuje się pewnej zmiany, to musi być ona całościowa. Rozumiem tę nagłą zmianę stanowiska posłów PSL z komisji. Panowie dobrze wiecie, że będziemy głosować przeciwko tej poprawce. W związku z tym bezpiecznie możecie mówić o krzywdzie rencistów i emerytów, którzy najmniej uzyskują, ale nie jest to w porządku, jeżeli w ten sposób się nas atakuje, wiedząc, jakie zajmujemy stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PosełJanLityński">Następnie chciałem powiedzieć, dlaczego nie braliśmy udziału w pracach podkomisji, bo to nigdy nie było w naszym zwyczaju. Otóż uważamy, że jest to zmiana epizodyczna na rok 1996 i za tę zmianę w całości powinna wziąć odpowiedzialność, bez żadnych poprawek i bez żadnych zmian, koalicja rządowa. Gdyby ta zmiana miała charakter całościowy, z przyjemnością i z pełną satysfakcją wzięlibyśmy udział w tych pracach.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PosełJanLityński">Musi wreszcie zostać powiedziane, o co chodzi w tej zmianie. W tej zmianie, panie ministrze Nawacki, nie chodzi przecież o ustawową gwarancję podniesienia rent i emerytur, tylko o to, aby we wrześniu 1996 r. była jedna waloryzacja zamiast dwóch albo trzech, i przyniosła podwyższenie realne rent i emerytur o 2,5% w stosunku do grudnia 1995 r. Nie jest to żadna ustawowa gwarancja tego, że renty i emerytury wzrosną, dlatego że gdyby obowiązywał obecny system, to renty i emerytury wzrosłyby znacznie bardziej. Proszę państwa, powiedzcie uczciwie: robimy coś, a wtedy staralibyśmy się ocenić, czy jest to słuszne czy nie. Niestety nie możemy poprzeć tej ustawy, ponieważ towarzyszy jej powódź kłamstw, co pan minister ostatnio też zauważył.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Lityński z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan poseł Jan Rulewski, proszę bardzo, ściśle w trybie sprostowania, a nie polemiki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełJanRulewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Muszę sprostować fakty, które podał pan poseł Borek, jakobym nie uczestniczył w pracach komisji - uczestniczyłem we wszystkich dotyczących tej sprawy. I po wtóre, zapewniam, że posłowie PSL w ślad za posłami SLD głosowali za całkowitym przyjęciem tej ustawy w brzmieniu rządowym. Dzisiaj nieoczekiwanie zmienili zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Poseł Roman Edward Borek: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#komentarz">(Poseł Roman Edward Borek: Sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, ściśle w trybie sprostowania, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełRomanEdwardBorek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przed chwilą powiedziałem, że pan poseł Rulewski nie uczestniczył w pracach podkomisji. Jeśli jednak pan poseł Rulewski dokładnie zwraca uwagę na to, co się działo na ostatnim posiedzeniu komisji, to chcę powiedzieć, że posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego również wnosili poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu ministra pracy i polityki socjalnej pana Leszka Millera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Debata, którą w tej chwili toczymy, ma ścisły związek z poprzednią, którą odbywaliśmy kilka dni temu, i niewątpliwie należy docenić, że jest ona znacznie bardziej konstruktywna, jednakże tamten ton i tamte argumenty w dużej mierze pozostały. Przypomnę, że wtedy posłowie opozycyjni mówili o nocnym zamachu, o chęci ukrycia proponowanych zmian przed opinią publiczną, zapominając, że porządek dzienny tamtego posiedzenia został przyjęty zgodnie z procedurą. Opozycja nie zgłaszała jakichkolwiek zmian do tak przyjętego porządku dziennego, zapominając także, że cała procedura przedłożenia projektu ustawy została zachowana, gdyż inaczej Prezydium Sejmu, znane ze swojej rzetelności, nie dopuściłoby do jej przedłożenia Wysokiej Izbie. Z uporem przez jakiś czas lansowano też pogląd, że rządowi zależało bardzo, żeby ukryć tę debatę przed opinią publiczną, bo rząd ma coś w tej sprawie do ukrycia. Tu państwa spotkało rozczarowanie albo przykre zaskoczenie, dlatego że na mój wniosek pan prezes Walendziak podjął decyzję o pełnej transmisji tego posiedzenia. Mistyfikacja, którą panowie chcieli się posłużyć, aby wbić do świadomości publicznej tezę, że coś się stało tutaj nieczystego czy niedobrego, pękła jak bańka mydlana. Gdyby panom zależało, żeby bronić swoich argumentów, sami byście zgłosili ten wniosek panu prezesowi Walendziakowi. Ale to nie nastąpiło, bo szanowna opozycja oczywiście wolała, żeby wykrzywiony obraz tej debaty, zinterpretowany tak, jak panowie chcieli, utrwalił się w świadomości publicznej. Spotkało państwa przykre rozczarowanie, o czym mówię z satysfakcją.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeśli zaś chodzi o dzisiejsze rozmaite wątki, to oprócz tych, które już poznaliśmy i o których mogliśmy usłyszeć po raz wtóry, padło również na szczęście wiele konstruktywnych. Pragnę nawiązać do wystąpienia pana Krysiewicza. Pan poseł Krysiewicz słusznie podkreślił, że wiele już w sprawie reformy ubezpieczeń społecznych Wysoka Izba dokonała. Przypomnę, że nie tak dawno Sejm znowelizował ustawę o zasiłkach rodzinnych, przeprowadzając reformę w tym względzie, co umożliwiło nadanie zasiłkom charakteru świadczeń socjalnych, a nie ubezpieczeniowych. Jest to ważny krok na drodze „czyszczenia” Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ze wszystkich elementów nie mających charakteru ubezpieczeniowego. Pragnę poinformować, że jest w Sejmie projekt dotyczący reformy orzecznictwa inwalidzkiego (po pierwszym czytaniu) — bardzo trudny i doniosły problem, autorstwa obecnej koalicji. Pragnę również powiedzieć, że kilkanaście dni temu z tego miejsca miałem zaszczyt przedłożyć nowelizację ustawy o pomocy społecznej, która wprowadza dalej idące zmiany. Wreszcie pragnę przypomnieć, że z tego miejsca informowałem o przebiegu konsultacji programu ubezpieczeń społecznych. Tak na marginesie odniosłem wrażenie, słuchając niektórych wypowiedzi, że brakuje wiedzy, iż taki program w ogóle istnieje. No, ale cóż, jak wynika z badań opinii publicznej prowadzonych przez CBOS, 70% badanych Polaków stwierdza, że słyszało o rządowym projekcie programu reformy ubezpieczeń. Panowie posłowie, którzy mówili albo dawali do zrozumienia, że nie wiedzą o tym programie, należą do tych 30%, które nic w tej sprawie nie mają do powiedzenia. Jeżeli jednak można wybaczyć niewiedzę obywatelowi, który nie śledzi ważnych wydarzeń społecznych, to w wypadku posła na Sejm Rzeczypospolitej, który powinien o takich sprawach wiedzieć, można już tylko wzruszyć z wielkim zdziwieniem ramionami.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Otóż chcę ten wątek jeszcze przez chwilę kontynuować, aby powiedzieć, że w wielkim dziele reformy ubezpieczeń społecznych, jeśli chodzi o przygotowania do tej reformy, w ostatnich miesiącach wiele pozytywnych rzeczy się stało - i nie jest to przecież zasługa rządu, ale Wysokiej Izby, która w trudnych dysputach przyjmuje te ustalenia, które stają się obowiązującym prawem.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Do porządku posiedzenia.)</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pozwolę sobie przejść do innych wystąpień, odpowiadając na pewne zniecierpliwienie, które pan poseł Bugaj prezentuje, choć nie wiem, czy pan poseł w dalszej części będzie z tego zadowolony.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Zobaczymy.)</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Otóż jeśli chodzi o wątek poruszony przez pana posła Borka dotyczący konieczności zachowania obowiązującej zasady wzrostu rent i emerytur minimalnych. Pragnę państwu wyjaśnić, że dzisiejszy mechanizm polega na tym, że wszystkie inne świadczenia oprócz świadczeń minimalnych rosną zgodnie z obowiązującą stopą kwoty bazowej, a więc, tak jak było do niedawna - 91%, tak jak jest teraz - 93%, i tak jak będzie przy kolejnej waloryzacji - 94%. Natomiast świadczenia minimalne rosną zawsze waloryzowane o kwotę bazową 100%, czyli przy każdej waloryzacji następuje spłaszczenie różnic dzielących przeciętne świadczenie emerytalno-rentowe od najniższego. To spotyka się z jednej strony z aprobatą, ale z drugiej strony wyrazami dezaprobaty. Podkreśla się, że każde świadczenie emerytalno-rentowe powinno zależeć tylko od wysokości płaconej składki i od czasu płacenia składki, a więc stażu emerytalnego - że zatem spłaszczenie tych świadczeń, z tego punktu widzenia, jest nieadekwatne do samego charakteru systemu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Rozumiem, panie pośle, pogląd PSL w tej sprawie, dlatego że praktycznie rzecz biorąc te renty i emerytury minimalne otrzymuje prawie 100% świadczeniobiorców, którzy korzystają z usług Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, a tylko 17% emerytów i rencistów pracowniczych, którzy korzystają z systemu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tam prawie 100%, a tu tylko 17%. Co gorsza, przewidywane wykonanie na przyszły rok dotacji z budżetu przedstawia się tak, że do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych budżet dopłaci prawie 65 bln starych złotych, a do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego 61 bln. W tym roku tak przewidujemy wykonanie tych pozycji budżetowych. Podkreślam: do FUS 65 bln starych złotych, do KRUS 61 bln starych złotych. Tylko że świadczeniobiorcami FUS jest 7 mln rencistów i emerytów, a świadczeniobiorcami KRUS 2 mln rencistów i emerytów. Różnica szalona, a dotacja prawie jednakowa.</u>
          <u xml:id="u-68.9" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeżeli teraz państwo postulują, żeby dalej utrzymać preferencje dla najniższych rent i emerytur, to państwo jesteście za utrzymaniem tych dysproporcji. Otóż, proszę państwa, szanuję to, co powiedział pan poseł, że klub PSL będzie w tej sprawie tak głosował, ale serdecznie prosiłbym, żeby jeszcze raz to przemyśleć, bo dla opinii publicznej ta teza, którą panowie formułują, będzie bardzo trudna do obrony.</u>
          <u xml:id="u-68.10" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeśli chodzi o głos pana posła Syryjczyka, rzeczywiście mogę to docenić i powiedzieć, że ton wypowiedzi pana posła Syryjczyka to zupełnie coś innego niż wystąpienie przedstawiciela Unii Wolności w poprzedniej debacie. Myślę, że wynika to z tego, iż posłowie Unii Wolności przeczytali po ostatniej debacie swoje wcześniejsze wystąpienia...</u>
          <u xml:id="u-68.11" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Z Sejmu poprzedniej kadencji też można by przeczytać.)</u>
          <u xml:id="u-68.12" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">... a także wystąpienia swoich liderów, przywódców. Posłanka Murynowicz już o tym wspominała, chciałbym ten wątek rozszerzyć.</u>
          <u xml:id="u-68.13" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Otóż w raporcie, o którym mówiła pani posłanka Murynowicz, w tej części, którą cytowała, możemy przeczytać, że podejmowane decyzje były podyktowane nie tylko koniecznością zmniejszenia dotacji budżetu do ubezpieczeń społecznych, ale także przyjęciem zasad, że dochody ze świadczeń społecznych nie mogą rosnąć szybciej niż dochody z pracy. Jak państwo widzą, nie udało się tego do końca zrealizować, ponieważ w przyszłym roku właśnie rosłyby szybciej niż dochody z pracy. My jednak proponujemy wdrożenie tej zasady, licząc, że to, co napisano w „Raporcie o stanie państwa” Jacka Kuronia, jest dla państwa pewnym zobowiązaniem — państwa z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-68.14" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Ale pana nie przyjmiemy.)</u>
          <u xml:id="u-68.15" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Wyzwaniem czy też sugestią, która powinna być potraktowana bardzo poważnie. Niedawno w „Sztandarze Młodych” szef Unii Wolności prof. Leszek Balcerowicz powiedział: ci, którzy teraz rządzą, grali właśnie taką kartą przed wyborami w 1993 r., wmawiając Polakom, że jakoby grupa emerytów i rencistów jest w Polsce najbardziej zagrożona zubożeniem i dyskryminowana w toku przemian. W 1994 r., mając przewagę w Sejmie, ten rząd nie zdecydował się na zmianę zasad waloryzacji emerytur i rent - karci nas prof. Balcerowicz. No, w 1994 r. nie, ale w 1995 r. decydujemy się na postulowaną w tych słowach zmianę.</u>
          <u xml:id="u-68.16" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Teraz powinny być brawa, słuchajcie.)</u>
          <u xml:id="u-68.17" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Czy opinia przywódcy Unii Wolności jest wiążąca dla klubu Unii Wolności, czy też nie ma żadnego znaczenia? Wydaje mi się, że powinna być jednak jakaś minimalna zbieżność, której w stanowisku tutaj wyrażonym niestety - z przykrością o tym mówię - nie dostrzegam. Mam tu więcej cytatów, ale pozwolę sobie na tym poprzestać. Jeśli będzie trzeba, sięgnę po nie przy innych okazjach.</u>
          <u xml:id="u-68.18" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">A jeśli już ustosunkowywać się do konkretnych zarzutów zawartych w wystąpieniu pana posła Syryjczyka, to na przykład pan poseł powiedział, że nie można podwyższać składek na Zakład Ubezpieczeń Społecznych i podatków. Święte słowa, tylko na sali siedzą właśnie ci, którzy podwyższali składkę na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Otóż w 1989 r. wynosiła ona 38%, w 1990 r. wzrosła do 43%, a 1 marca 1993 r. - do 45%. Jak państwo myślą, jaka koalicja sprawowała wówczas w Polsce władzę?</u>
          <u xml:id="u-68.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-68.20" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller"> Może SLD i PSL?</u>
          <u xml:id="u-68.21" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Trybunał Leszka Millera.)</u>
          <u xml:id="u-68.22" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Tu fakty są miażdżące, panie pośle Rulewski. Proszę pamiętać, że nie da się ich zmistyfikować, obejść albo zrobić z nimi tego, co często panowie próbują robić.</u>
          <u xml:id="u-68.23" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Zgadzam się natomiast z panem posłem Syryjczykiem, kiedy mówi, że nie jest takim optymistą i nie uważa, że budżet na rok następny będzie robił ktoś inny. Słusznie, nie powinien być takim optymistą.</u>
          <u xml:id="u-68.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-68.25" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-68.26" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">I ponieważ uważamy, że nadal ten budżet będzie robiła koalicja SLD i PSL, to stąd nasza odpowiedzialność, nie tylko za ten rok, ale również za następny. Dlatego wprowadzamy te zmiany w poczuciu odpowiedzialności, nie za trwanie koalicji, ale przede wszystkim za sytuację w państwie.</u>
          <u xml:id="u-68.27" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pan Syryjczyk jeszcze powiedział, że to jest rozwiązanie epizodyczne...</u>
          <u xml:id="u-68.28" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Prowizoryczne.)</u>
          <u xml:id="u-68.29" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">... jeśli chodzi o 1996 r., to wiadomo, a później nie, bo będą przetargi, będą pewnie rozmaite walki i tak dalej. Otóż, proszę państwa, przecież od samego początku mówiliśmy, że to jest rozwiązanie epizodyczne dlatego, że rozwiązania systemowe zostaną zaprezentowane wówczas, kiedy zakończy się proces konsultacji społecznych nad projektem reformy ubezpieczeń i wnioski stąd wynikające zostaną zaprezentowane Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-68.30" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Ja już oczyma duszy mojej widzę, że gdybyśmy oświadczyli, że oto dzisiaj wprowadzamy rozwiązania systemowe na następnie lata, to wówczas pan poseł Syryjczyk zapewne by powiedział: „Jak to, panowie prezentują rozwiązania systemowe, a podobno konsultujecie projekt reformy ubezpieczeń społecznych! To znaczy wyprzedzacie te rozwiązania, które tam znajdą dopiero odzwierciedlenie. Co za arogancja, co za bezmyślność, co za brutalność w traktowaniu opinii publicznej!” I pan Syryjczyk miałby oczywiście rację.</u>
          <u xml:id="u-68.31" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Dlatego też postępujemy inaczej. Ponieważ rozwiązania systemowe są przygotowywane i będziemy je prezentować, to teraz prezentujemy ustawę epizodyczną o charakterze okołobudżetowym, ściśle związaną z projektem budżetu - po to, żeby można było skonstruować budżet przyszłoroczny w oparciu o jej założenia i żeby spokojnie, w przewidzianym czasie, przekazać rozwiązania systemowe.</u>
          <u xml:id="u-68.32" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Tak na marginesie pragnę poinformować, że w dalszym ciągu, mimo że napłynęło szereg ważkich opinii na temat tego projektu (ostatnio otrzymaliśmy bardzo ciekawą analizę związku zawodowego „Solidarność”), nie otrzymaliśmy żadnego stanowiska w sprawie tego projektu od liczących się opozycyjnych ugrupowań parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-68.33" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Ale partie rządowi nie podlegają.)</u>
          <u xml:id="u-68.34" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Nie mówię tego po to, żeby wyrażać swój żal albo jakąś głęboką rozterkę. Oczywiście to jest państwa prawo, żeby mówić o projekcie, nie prezentując stanowiska albo go nie czytając. To jest prawo rzeczywiście. Sygnalizuję tylko ten fakt, jaki niestety ma miejsce.</u>
          <u xml:id="u-68.35" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Co do pana posła Burskiego, który słusznie postulował, aby starać się zwiększać ściągalność składek, to z pewnym zdumieniem muszę przypuścić, że pan poseł Burski nie wie, iż w tej Izbie nie tak dawno uchwalono ustawę, która wzmacnia pozycję ZUS w stosunku do jego rozmaitych wierzycieli. Jeśli pan poseł chce poznać szczegóły, to wyjaśniam, że weszła ona już w życie i obowiązuje od sierpnia br. Dzięki temu pani prezes Bańkowska uzyskała mocniejsze instrumenty egzekwowania środków, od których płatności uporczywie uchylało się wielu płatników. Mam nadzieję, że za jakiś czas będzie można poinformować o pierwszych rezultatach.</u>
          <u xml:id="u-68.36" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pan poseł Burski był uprzejmy powiedzieć, co zresztą znalazło również wyraz w wystąpieniu pana posła Gąsienicy-Makowskiego, że to jest cios wymierzony w emerytów i rencistów, że to jest obrona zasad, które dają mniej, że klub BBWR nie da się nabrać. Może klub nie da się nabrać, ale za to nabiera rencistów i emerytów, lansując tego rodzaju pogląd.</u>
          <u xml:id="u-68.37" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Wielokrotnie mówiono już z tej mównicy, że ustawa jest tak pomyślana, aby zapewnić realny wzrost świadczeń na poziomie ustalonym, 2,5% wyższym niż wzrost cen. Co z tego, proszę państwa, że w tegorocznej ustawie budżetowej zapisano, iż renty i emerytury wzrosną o 5,5%. Zapisano to pod warunkiem, że będzie siedemnastoprocentowa inflacja. Jeśli takiej inflacji nie będzie, na co się zanosi, to nie nastąpi przyrost świadczeń o 5,5%, tylko pomniejszony o wartość wyższej inflacji. Ustawa proponuje zażegnać to niebezpieczeństwo i zachować realny wzrost emerytur i rent w sytuacji, kiedy poziom cen przekracza założony. A my proponujemy rekompensatę, wyrównanie, w marcu 1997 roku, żeby ten poziom uzyskać.</u>
          <u xml:id="u-68.38" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Proszę państwa, jeśli ustawa gwarantuje 2,5%, a w tym roku będzie - do końca jeszcze nie wiemy, bo to będzie zależało od tego, jaka będzie w ostatnich miesiącach inflacja - 1,8% albo jeszcze mniej.</u>
          <u xml:id="u-68.39" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Chciałbym zapytać pana Burskiego i pana Makowskiego: Czy 2,5 to jest więcej niż 1,8, czy mniej? Uważam, że 2,5 to jest więcej niż 1,8. Panowie uważają, że 1,8 to jest więcej niż 2,5. Pozostawiam was z waszymi myślami. Może proces edukacji zostanie przyspieszony i rzeczywiście staniemy na gruncie realnej matematyki.</u>
          <u xml:id="u-68.40" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeśli mówicie, panowie, że tu się nabiera emerytów, krzywdzi, przypomina mi się często cytowana maksyma, że zawsze znajdą się jacyś Eskimosi, którzy mieszkańcom Konga wskażą, jak się powinni zachować w razie nadejścia mrozów. My przed takimi specjalistami chronimy. I ostrzegamy, że nie jest tak, jak mówią, a mówią dlatego, że nie potrafią, jak sądzę, znieść normalnej dawki rzeczywistości, tylko wolą poruszać się w świecie baśni, wyobrażeń, w każdym razie w świecie nierzeczywistym.</u>
          <u xml:id="u-68.41" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeśli chodzi o pana posła Wiśniewskiego, słusznie pan poseł powiedział, że nie można ignorować stanowisk środowiska emeryckiego, wielu organizacji, które się w tej sprawie wypowiedziały. Nie można ignorować także innych stanowisk, innych środowisk. Nie wiem, czy wskutek przeoczenia, czy też specjalnie, zapomniał pan powiedzieć, że byli w tej sprawie konsultowani również pracodawcy...</u>
          <u xml:id="u-68.42" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Sekuła pracodawcą.)</u>
          <u xml:id="u-68.43" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">...zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem. Konfederacja Pracodawców Polskich wyraziła pozytywną opinię o tym projekcie. To jest ta sama konfederacja, która bierze udział w Komisji Trójstronnej, podejmującej tam ważne decyzje nie tylko dla sfery budżetowej. Jeśli panowie się uśmiechają w związku z tą sprawą, to chcę powiedzieć, że w tym trójkącie: związki zawodowe, rząd i pracodawcy, jeżeli chcemy zmierzać do prawdziwie negocjacyjnych systemów, wszyscy powinniśmy być zainteresowani wzrostem prestiżu i znaczenia organizacji pracodawców, bo dzisiaj stanowi ona wierzchołek najsłabszy i jej głos musi być dokładnie tak samo słuchany jak wszystkie inne, tym bardziej że reprezentuje tych, którzy odprowadzają składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i bilansują koszty pracy, wysokość podatków, mają również wpływ na możliwość obniżania czy zwiększania składek. Nie uśmiechałbym się więc, kiedy o tym się mówi.</u>
          <u xml:id="u-68.44" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: To już uśmiechać się nie można?)</u>
          <u xml:id="u-68.45" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Tak więc uprzejmie informuję, że nie wszystkie organizacje wyraziły negatywną opinię w tej sprawie. Organizacja pracodawców poparła te rozwiązania jako racjonalne.</u>
          <u xml:id="u-68.46" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: A wszystkie składki płacą?)</u>
          <u xml:id="u-68.47" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeśli chodzi o słowa dotyczące Trybunału Konstytucyjnego, pan poseł Wiśniewski był uprzejmy powiedzieć, że to jest dziwoląg prawny, naruszający podstawowe normy konstytucyjne. Pan poseł Wiśniewski już wyręczył Trybunał Konstytucyjny. Trybunał Konstytucyjny jeszcze nie zdążył zająć się tą kwestią, a pan poseł Wiśniewski, w jednej osobie sędzia i prokurator, wydał wyrok, że ustawa narusza, że jest sprzeczna itd.</u>
          <u xml:id="u-68.48" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Zajmowałem się tym.)</u>
          <u xml:id="u-68.49" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Nie kwestionuję pana prawa, o którym pan mówił, że klub Unii Pracy zaskarży tę ustawę. Wszyscy, jak tu jesteśmy, mamy do tego prawo. Ale z wyrokami, panie pośle Wiśniewski, należy się wstrzymać do dnia ich ogłoszenia...</u>
          <u xml:id="u-68.50" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Jest opinia prawna.)</u>
          <u xml:id="u-68.51" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">...bo każda inna teza może niestety prowadzić do znalezienia się w trudnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-68.52" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: O, groźba.)</u>
          <u xml:id="u-68.53" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Uprzejmie więc informuję, że - jeśli oczywiście Trybunał Konstytucyjny stwierdzi tutaj naruszenie - stanie się to, co w wypadku takiej procedury stać się musi. Natomiast dzisiaj wyręczanie Trybunału Konstytucyjnego jest po prostu nie na miejscu. Postawił pan tutaj taką tezę, cytując podpisy wielu posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej, że teraz się odbiera czy próbuje się odebrać albo pomniejszyć świadczenia rentowo-emerytalne, a ci posłowie jeszcze niedawno uważali, że tego nie wolno robić...</u>
          <u xml:id="u-68.54" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Podpisali się pod tym.)</u>
          <u xml:id="u-68.55" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">...to uprzejmie informuję, że nic się nie odbiera...</u>
          <u xml:id="u-68.56" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Odbiera się.)</u>
          <u xml:id="u-68.57" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Niczego się nie odbiera ani nie pomniejsza. Pan, niestety, panie pośle, po raz kolejny tutaj jest skłonny tylko do formułowania swoich olśniewających pomysłów i niczego pan nie dostrzega poza tymi olśniewającymi pomysłami. Nic dziwnego, albowiem olśniony przestaje widzieć. Czego więc można się po tym spodziewać?</u>
          <u xml:id="u-68.58" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeśli chodzi o emerytury i renty mundurowe, to zwracał się pan do mnie, żebym coś o tym powiedział, to samo pan poseł Rulewski. Postaram się więc tę sprawę krótko zreferować. Obecną skalę preferencji służb mundurowych ustaliła Wysoka Izba, przyjmując niespełna dwa lata temu stosowne w tej sprawie ustawy. Wtedy w toku pogłębionych dyskusji analizowano specyfikę tych służb, ich dyspozycyjność, małe możliwości uzyskiwania dodatkowych dochodów...</u>
          <u xml:id="u-68.59" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: O emerytach mówimy.)</u>
          <u xml:id="u-68.60" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">...a także bardzo ostre wymogi co do wieku i sprawności fizycznej, wcześniejsze niż w cywilu rozmaite konsekwencje zdrowotne. Cytuję to, co wówczas leżało u podstaw uchwalenia tych dwóch mundurowych ustaw. Podkreślano także wówczas w dyskusji, że, podobnie jak w innych krajach, nie powinien tym procesom przeszkadzać system zaopatrzenia emerytalnego. Podkreślano, że od funkcjonariuszy służb mundurowych, MON i MSW, nie były pobierane składki na powszechne ubezpieczenia, to znaczy zawsze mieli oni odrębny system zaopatrzeniowy powiązany głównie z budżetem. Zawsze emerytury i renty - może nie wszyscy o tym wiedzą - były pokrywane z budżetu i nie płacono tam składek. To jest zasadnicza różnica wobec tych normalnych mechanizmów rentowo-emerytalnych. I obecnie ta część, która idzie na renty i emerytury mundurowe, jest włączona do budżetu ministra obrony narodowej, ministra spraw wewnętrznych. Oczywiście, można powiedzieć, ministrowie ci powinni poważnie decydować o tym, czy, mając do dyspozycji budżet MON czy MSW, przeznaczyć więcej pieniędzy na zaopatrzenie emerytalne, czy może na broń, sprzęt dla policji itd. W dyskusji budżetowej będzie w tej sprawie na pewno wiele uwag, czy padnie wiele uwag. Trzeba się także liczyć ze zdaniem pana prezydenta w tej sprawie, ze zrozumiałych, jak państwo wiedzą, powodów. Uprzejmie informuję, że w znanym liście pana prezydenta Wałęsy do premiera Oleksego pan prezydent bardzo negatywnie ocenił jakiekolwiek próby zmian w tym zakresie, domagając się od premiera, aby rząd z takimi próbami nie występował. Powiem więcej, w dyskusji w sejmowej Komisji Obrony Narodowej w tej sprawie komisja zajmowała bardzo zdecydowane stanowisko, łącznie, panie pośle Rulewski, z kolegami z pana klubu, którzy wypowiadali się przeciwko jakiejkolwiek zmianie obowiązującego stanu. Więc może panowie uzgodnią to najpierw między sobą w klubie, żeby prezentować jednolite stanowisko, a potem to jednolite stanowisko zaprezentować albo w komisji, albo tutaj, na sali sejmowej - bo odnoszę wrażenie, że co wystąpienie, to inna teza. Jeśli zaś chodzi o stanowisko rządu, to pragnę wyjaśnić, że kompleksowa reforma ubezpieczeń społecznych zakłada jednolite kryteria, ale decydować o tym będzie Wysoka Izba. I pan, panie pośle Rulewski, będzie miał szansę, żeby tu wystąpić, kiedy będziemy te projekty prezentować i ważyć racje: czy mundurowe renty i emerytury mają być przyznawane na podobnej zasadzie jak teraz, czy innej. Tej okazji na pewno nie zostanie pan pozbawiony.</u>
          <u xml:id="u-68.61" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Dlaczego ten projekt ustawy różni się od poprzedniego, od poprzedniej wersji w tym względzie, pan poseł, przepraszam, pan minister Manicki - życzę panu zresztą, żeby pan został posłem, panie ministrze - był uprzejmy już wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-68.62" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Rządowy parlament.)</u>
          <u xml:id="u-68.63" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Co do wystąpienia pana posła Eysymontta, to bardzo dziękuję za konstruktywny charakter wypowiedzi, choć troszkę mi smutno, że ten bardzo konstruktywny wywód zakończył się stwierdzeniem, że klub nie poprze tej inicjatywy. W każdym razie na tle głosów opozycyjnych na pewno ten trzeba wyróżnić za jego bardzo trafne spostrzeżenia i konstruktywizm.</u>
          <u xml:id="u-68.64" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Co do wniosku pana posła Januły, aby do końca roku przedstawić jakiś przejrzysty obraz w kwestii reformy, to już wyjaśniałem, że taka jest szczera intencja rządu.</u>
          <u xml:id="u-68.65" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Chcemy jeszcze do końca września prowadzić te konsultacje, opracować ich wyniki, przedstawić dylematy do rozstrzygnięcia Radzie Ministrów i poprosić Wysoką Izbę o wyrażenie poglądu.</u>
          <u xml:id="u-68.66" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pan poseł Ikonowicz, w charakterystycznym dla niego tonie, jakby oskarżył nas o zmierzanie w kierunku liberalnych poglądów, przestrzegał nas przed popełnieniem błędu, dziwiąc się zresztą, że te zmiany formułuje rząd lewicowy. Proszę państwa, właśnie dlatego, że to jest ten rząd - choć nie jest to oczywiście jedyny powód - występujemy z tą inicjatywą, i ponieważ kilku posłów też mówi: niech pan powie, panie ministrze, szczerze, co się pod tym wszystkim kryje itd. - to właśnie mówię, że w Polsce podstawowym wyznacznikiem, do którego powinny się odnosić wszystkie inne świadczenia, rozmaite zasiłki, muszą być dochody z pracy. Wynagrodzenia z pracy to jest ten pułap, ten wskaźnik, do którego wszystkie inne mają się odnosić. I w żadnym wypadku te inne nie mogą przewyższyć dochodów z wynagrodzeń z pracy, bo wówczas sytuacja byłaby z gruntu nienormalna.</u>
          <u xml:id="u-68.67" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jako rząd lewicowy chcielibyśmy forsować taką opinię, że preferencje muszą być przede wszystkim dla wynagrodzeń z pracy, dlatego że praca - jej skutki i znaczenie - musi w Polsce cieszyć się znacznie większym prestiżem, niż dzisiaj, że w związku z tym ci, którzy w tej chwili pracują, muszą uczestniczyć w większej dynamice dochodów niż ci, którzy nie pracują, nawet jeżeli kiedyś pracowali. Dlatego sytuacja, która w przyszłym roku - gdyby nic nie zmienić - powodowałaby takie oto zjawisko, że dynamika przyrostu świadczeń emerytalno-rentowych wyprzedzałaby dynamikę dochodów z pracy, jest nie do obrony z żadnego punktu widzenia - nie tylko finansowego, ale także społecznego. Mówię to wyraźnie i wprost - najpierw wynagrodzenia, które muszą być pułapem, do którego wszystko inne się odnosi, bo one dotyczą ludzi w tej chwili pracujących, bardzo ciężko pracujących, a wszystko inne musi się odnosić, w odpowiedniej proporcji rzecz jasna - i skala tych proporcji będzie zawsze przedmiotem społecznej dyskusji - do wynagrodzeń. Projekt, który tu wprowadzamy, jest oparty na tej właśnie filozofii i nie sądzę, żebyśmy w ten sposób popełniali jakikolwiek błąd.</u>
          <u xml:id="u-68.68" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Proszę państwa, pan poseł Rulewski był uprzejmy powiedzieć, że tu się kłamie, że... już nie chcę tego powtarzać - zresztą pan minister Nawacki o tym wspomniał. Trudno uwierzyć, że ktoś mówi prawdę, jeśli na jego miejscu zapewne by się kłamało. Jeszcze raz podkreślam, że ani ja, ani moi koledzy z rządu oraz ci wszyscy, którzy popierają ten projekt, nie mamy nic w tej sprawie do ukrycia. Pan, panie pośle Rulewski, nie po raz pierwszy przy takich okazjach wykorzystuje sytuację, wprowadzając często w błąd opinię publiczną. Rozumiem, że pan chce zachować w takich dyskusjach pozycję dominującą, chce być pan panną młodą na każdym ślubie i nieboszczykiem na każdym pogrzebie...</u>
          <u xml:id="u-68.69" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-68.70" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">‍... ale niech pan — po raz kolejny to już mówię — w tego rodzaju dyskusjach trzyma się faktów i ceni intencje, nie zakładając z góry, że są one aż tak fałszywe, jak pan zakłada.</u>
          <u xml:id="u-68.71" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Ta ustawa gwarantuje realny wzrost emerytur i rent niezależnie od tego, co się będzie działo ze wzrostem cen, czego dzisiaj nie ma. Ta ustawa zakłada, że punktem odniesienia wszystkich uposażeń i świadczeń muszą być dochody z pracy, albowiem trzeba premiować tych, którzy w tej chwili pracują. Ta ustawa może być fałszywie rozumiana, ale z tych generalnych powodów proszę Wysoką Izbę o poddanie jej dalszemu wymaganemu procedurą sejmową tokowi.</u>
          <u xml:id="u-68.72" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał minister pracy i polityki socjalnej pan Leszek Miller.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wysoka Izbo! Chciałabym przed udzieleniem głosu panu posłowi, który jak rozumiem, prosi jeszcze o głos, zwrócić się z apelem do pana ministra Millera jako przedstawiciela rządu, żeby w czasie debat, jako że przed nami jest bardzo trudny okres kampanii wyborczej, nie używał argumentów osobistych w stosunku do kompetencji poszczególnych posłów czy ich stopnia zapoznania się z ustawami. Rozumiem, że rząd jest koalicyjny i może ostro występować przeciwko opozycji w całości, natomiast nie przypuszczam, żeby na tej sali złośliwości kierowane do tych posłów, jakby kwestionujące albo dobrą wolę, albo wiedzę, sprzyjały dobrej atmosferze.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan premier Oleksy wczoraj powiedział, że rząd będzie prostował nieprawdziwe stwierdzenia opozycji i że będzie starał się być bezstronny. Prosimy - to jest mój apel do państwa - żeby atmosfera na sali umożliwiła nam pracę przez najbliższe tygodnie.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Ryszard Bugaj i pan poseł Jan Rulewski.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W jakim trybie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: W jednej sprawie formalnej i kilka pytań.)</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PosełRyszardBugaj">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sprawa formalna dotyczy tego, co pani marszałek przed chwilą mówiła. Nasz regulamin przewiduje, że na zakończenie w imieniu rządu przemawia jego przedstawiciel. Jest to tylko wtedy sensowne, kiedy pewien obyczaj parlamentarny jest przestrzegany, kiedy w tym wystąpieniu przedstawiciela rządu nie pojawiają się nowe wątki i całkiem polityczne akcenty, które, jeżeli zachowana jest zasada równości, wymagałyby odpowiedzi. Zwracam się do pani marszałek i do Prezydium Sejmu o poddanie analizie dzisiejszego wystąpienia pana ministra Millera właśnie pod kątem przestrzegania dobrego obyczaju parlamentarnego. Polemizować z panem ministrem nie mogę, bo regulamin mi nie pozwala, ale zwracam się bardzo o ocenę w tych kategoriach. Myślę, że mieści się to zresztą w funkcjach Prezydium Sejmu, które ma dbać o prawa Sejmu, także w stosunki do rządu.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PosełRyszardBugaj">Natomiast do pana ministra mam cztery pytania. Jedno retoryczne, ale chcę, żeby pan udzielił odpowiedzi. Czy pan pamięta, jak nazywały się kluby parlamentarne, które miały większość w tak zwanym Sejmie kontraktowym, kiedy rozstrzygały się główne kwestie dotyczące spraw emerytur, wysokości składki? To są niekiedy nazwy, o których próbuje się już zapomnieć, ale ja pamiętam ciągle taką nazwę, jak PZPR. Więc bardzo pana proszę, jeżeli pan tak mówi, to proszę jasno powiedzieć, za czyim przyzwoleniem to się działo?</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#PosełRyszardBugaj">Po drugie, wydawało mi się że jest w naszej Izbie consensus w jednej sprawie, a mianowicie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, bardzo przepraszam, proszę ograniczyć się do pytań. Muszę niestety panu posłowi przypomnieć regulamin Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełRyszardBugaj">Pani Marszałek! To było chyba tylko krótkie uzasadnienie tego pytania, ale jestem gotów ograniczyć się jeszcze bardziej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, ale proszę zachować charakter pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełRyszardBugaj">Wydawało nam się, że jest consensus co do tego, że Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego jest w istocie rzeczy finansowana ze środków publicznych i że to jest jedyny środek dotacji dla rolnictwa, jaki pozostał. W związku z tym postawienie sprawy na takiej płaszczyźnie, ile ma przypaść dotacji z budżetu państwa na przeciętnego emeryta sfery pracowniczej...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, proszę bardzo o pytanie. Przykro mi, ale debata jest zakończona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełRyszardBugaj">Pani marszałek, przepraszam, ale jest to pytanie: Czy pan minister tę opinię podziela, czy nie podziela - bo wydawało mi się dotąd, że rząd tę opinię podziela - czy też rząd uważa, że istnieje tu jakaś taka zasada, która ma prowadzić do tego, że dotacja z budżetu państwa, niezależnie od tego, czy do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, czy do ZUS, ma być taka sama. Tak zrozumiałem wystąpienie pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PosełRyszardBugaj">Trzecie pytanie. Chciałbym zapytać pana ministra: Jeżeli ustawa, którą proponuje rząd, wejdzie w życie w kształcie, w jakim rząd ją przedłożył i podtrzymuje, to jaka jest prognoza Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej co do zmiany przeciętnej wysokości emerytury i renty pracowniczej oraz emerytury i renty mundurowej? Może pan minister byłby łaskaw przy okazji Wysokiej Izbie powiedzieć, po jakim przeciętnie okresie pracy przechodzi się na emeryturę mundurową, a po jakim - na emeryturę pracowniczą. To są moje pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan poseł Jan Rulewski. Panie pośle, proszę się ograniczyć ściśle do pytań. Bardzo państwa o to proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełJanRulewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przyłączam się do tego apelu i nie będę odpowiadał na liczne nieprecyzyjne sformułowania i wycieczki pana ministra...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełJanRulewski">Stwierdzę tylko, że rząd się chwieje, ponieważ biegunce słów towarzyszy inflacja myśli, i przechodzę zaraz do rzeczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, bardzo proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełJanRulewski">Pytanie pierwsze: W związku z tym, panie ministrze, że była tu zapowiedź zaskarżenia do Trybunału Konstytucyjnego, chciałbym zapytać rząd - w osobie pana Millera - czy w przypadku negatywnego dla rządu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dostosuje się on do jego postanowień? Jak wiemy, w kwietniu, w czerwcu nie stosował się on do jego orzeczeń.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PosełJanRulewski">Drugie pytanie: Czy zapomniał pan o moim pytaniu dotyczącym równego traktowania, w sytuacji cięć budżetowych, wszystkich grup społecznych? Mówiłem o wojsku, ale mówiłem też o policji. Unia zarówno w stosunku do wojska, jak i...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełJanRulewski">...po pierwsze - pan się nie ustosunkował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dobrze, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełJanRulewski">Dlatego proszę panią marszałek, aby dyscyplinowała również pana ministra...</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">(Głos z sali: I panów posłów.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">...i panów posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełJanRulewski">...i panów posłów. Dziękuję bardzo. Wreszcie na koniec prostuję: Unia rzeczywiście opowiada się za maksymalnymi, na miarę możliwości, środkami na wojsko i obronność i daje temu wyraz w licznych swoich wystąpieniach, również na forum...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełJanRulewski">...to jest sprostowanie - komisji sejmowych. Jednakże nie zamierza inwestować w generalicję PRL na czele z generałem czy pułkownikiem Humerem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, chwileczkę. To jest już wystąpienie polemiczne i będę zmuszona odbierać panu głos, jeżeli pan poseł nie będzie dotrzymywał obietnic.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle. Przepraszam, pan poseł Wiśniewski był pierwszy, tak? Bardzo przepraszam za niewłaściwą kolejność. Pan poseł Stanisław Wiśniewski, potem pan poseł Roman Borek.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, panie pośle, ściśle w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan minister był łaskaw stwierdzić, że przesądzam o rozstrzygnięciu tej ustawy, jeśli zostanie ona przez grupę posłów Unii Pracy i innych posłów zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego. Podawałem tylko fakty wynikające z dotychczasowych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w kwestii zaskarżonych nowelizacji czy też całych ustaw dotyczących systemu ubezpieczeń społecznych. Cytowałem fragmenty wykładni Trybunału stwierdzające, że ta ustawa jest niezgodna z określonymi zasadami rangi konstytucyjnej. Bardzo więc proszę, aby pan minister był łaskaw nie insynuować mi stwierdzeń, których z tej trybuny nie wygłosiłem.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PosełStanisławWiśniewski">Sprawa druga: zacytowałem również - zawieszając pytanie w próżni, panie ministrze — dokument pod tytułem: „Do Trybunału Konstytucyjnego w Warszawie”, sygnowany przez Sojusz Lewicy Demokratycznej Klub Parlamentarny, z 22 stycznia 1992 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle...</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Prostuję.)</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Co pan prostuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Prostuję ten fragment, gdzie przedstawiłem cały szereg nazwisk osób podpisanych pod tym dokumentem. W uzasadnieniu zacytowałem je, stawiając pytanie, czy w tej chwili te osoby zmieniły swój stosunek do treści zawartej we wniosku, pod którym się podpisały - że emerytura i renta są własnością osobistą i jako takie nie mogą być odebrane ani pomniejszone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, prosi pan o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Tak, czy stosunek tych osób do tej sprawy się zmienił. Bo ta ustawa uszczupla emerytury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, to już jest kwestia merytoryczna... Chwileczkę, rozumiem, że nie otrzymał pan odpowiedzi na swoje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan poseł Roman Borek, pan poseł Janusz Zemke następny.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełRomanEdwardBorek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jedno z pytań do pana ministra wyjął mi z ust pan poseł Bugaj, który zapytał, do czego właściwie Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej dąży, podając to porównanie dotyczące procentowych dotacji. Poza tym jednak chciałbym się zapytać, panie ministrze, czy nie uważa pan, iż te procenty, które pan tu przytoczył przed chwilą odnośnie do dotacji do emerytur rolniczych i emerytur pracowniczych, nie są akurat wynikiem późniejszego wprowadzenia w życie ustawy rolniczej? To jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PosełRomanEdwardBorek">Pytanie drugie: Czy nie uważa pan, że państwo polskie wzięło już pieniądze na ten cel? Bo przecież gros emerytur rolniczych otrzymano z tytułu przekazania gospodarstw rolnych, które państwo wzięło, nie płacąc za ten majątek.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#PosełRomanEdwardBorek">I pytanie trzecie, dotyczące tego, o co akurat ja dzisiaj tutaj się ubiegałem jako poseł Polskiego Stronnictwa Ludowego, mianowicie podwyższenia, tzn. utrzymania starego zapisu odnośnie do najniższych emerytur i rent - tak jak pan powiedział, w tym wypadku w 70% rolniczych. Otóż wydaje mi się, panie ministrze, że pan przecież to podpisał w porozumieniu koalicyjnym. Niczego innego ani dziwnego chyba tutaj nie żądam; po prostu spotykam się z ludźmi, rolnikami, którzy dają często przykłady...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, bardzo proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełRomanEdwardBorek">Prostuję, pani marszałek. Czy więc za kwotę poniżej 2 mln zł można wyżyć? Bo powiem szczerze, że mnie jako synowi chłopa polskiego ciężko przełknąć taką pigułkę.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Janusz Zemke.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że w trybie pytania lub sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PosełJanuszZemke">Tak, chciałbym tu sprostować pewną informację. Otóż nie jest tak, jak mówił pan poseł Rulewski, że z emerytur i rent wojskowych i policyjnych korzystają...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, przepraszam, ale sprostowanie odnosi się w myśl regulaminu do wypowiedzianej przez pana i źle zrozumianej opinii. Pan nie zabierał tu głosu, więc bardzo przepraszam...</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Zemke: Ale podano tutaj nieprawdziwą informację.)</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan prostuje błędną opinię pana posła Rulewskiego. Ale debata jest niestety zakończona. Nie mogę więc na to pozwolić, bo nie jest to sprostowanie w sensie regulaminowym. Bardzo pana posła przepraszam, ale taki regulamin sami przyjęliśmy i musimy go przestrzegać.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy pan minister byłby uprzejmy odpowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pierwsze pytanie nie nastręcza mi wielkich trudności. Jak pamiętam, chociaż nie byłem wówczas posłem, w Sejmie kontraktowym kluby, które wówczas pracowały, nazywały się: ogólnopolski klub parlamentarny...</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Obywatelski.)</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Obywatelski, przepraszam, OKP w każdym razie; może będę mówił skrótami, to nie popełnię błędów: OKP, PZPR, SD i ZSL.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Zdał pan egzamin, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Dziękuję bardzo za uznanie.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeśli chodzi o drugie pytanie, to oczywiście że jest consensus, w tym znaczeniu, że rząd nie ma zamiaru natychmiast ograniczyć dotacji do KRUS, bo w związku z tym, że ta dotacja stanowi aż 93% w budżecie KRUS, oznaczałoby to gwałtowne załamanie się tego systemu. I z tego punktu widzenia nie ma różnicy poglądów.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Natomiast uważamy, że w perspektywie docelowych zmian trzeba ten fundusz racjonalizować. W jaki sposób? W projekcie reformy ubezpieczeń dopuszczamy możliwość, że byłby to samodzielny fundusz, który by rządził się prawami dającymi mu większą swobodę niż obecnie. Przewidujemy, że aby poprawić proporcję między składką a dotacją, można by w pierwszej kolejności dofinansować fundusz częścią prywatyzowanego majątku narodowego, zwłaszcza tego majątku, który jest zgromadzony w obszarach wiejskich. I docelowo ta dotacja powinna się zmniejszać.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pan poseł mówił o tym, że być może ustawa rolnicza ma tutaj jakieś znaczenie. Nie, nie ma żadnego znaczenia. Natomiast, proszę państwa, trzeba przyjąć do wiadomości, że dotacja z budżetu państwa do KRUS stanowi 93%. A jeśli chodzi o FUS, to wpływy własne FUS stanowią aż 84%, a tylko ta pozostałość to jest dotacja z budżetu. Czyli proporcje są dokładnie odwrotne. A te pieniądze są z naszych wspólnych kieszeni. I ja nie podzielam poglądu, że jeśli chodzi o KRUS, to można powiedzieć, że rozwiązania są doskonałe. Trzeba je racjonalizować, natomiast w taki sposób, żeby nie spowodowały one zniszczenia tego systemu albo gwałtownego spadku realnej siły tych świadczeń. I w projekcie reformy, jak państwo wiedzą, są zawarte właściwe propozycje.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jakie są kryteria, jeśli chodzi o mundurowe renty i emerytury, kryteria przechodzenia na emeryturę. Oczywiście są znacznie bardziej dogodne. Staż emerytalny w systemach mundurowych to jest minimum 15 lat służby, a w systemie pracowniczym: mężczyźni co najmniej 25 lat i kobiety 20 lat.</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Nie pytam o to, jaki jest staż pracy.)</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Nie mogę niestety odpowiedzieć panu, jak to będzie w przyszłości, jakie będą te proporcje. Mogę powiedzieć, jak to się będzie kształtować w emeryturach i rentach pracowniczych, natomiast nie mogę powiedzieć, jak to się będzie kształtować w emeryturach i rentach mundurowych, bo to będzie wynikało z rozwiązań w ustawie budżetowej. Ale niedługo, oczywiście, będę mógł te liczby precyzyjnie podać. Dzisiaj mogę na pewno stwierdzić, że przeciętne świadczenie rentowo-emerytalne dla służb mundurowych będzie oczywiście wyższe niż przeciętne świadczenie w obrębie emerytur i rent pracowniczych. Ale, proszę państwa, temat nie jest nowy. On oczywiście dojrzewa do uregulowania i będzie regulowany tutaj, w Wysokiej Izbie. Każdy z państwa będzie mógł w tej sprawie zająć stanowisko, rozstrzygając również, czy renty i emerytury mundurowe mają się kształtować za pomocą takich mechanizmów jak teraz, czy też powinno się przyjąć rozwiązania uniwersalne, jednakowe dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Czy rząd się dostosuje do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego? Właściwie trzeba zapytać: Czy Sejm się dostosuje? Dlatego że to jest ustawa sejmowa. Ale to jest, rozumiem, pytanie retoryczne. Oczywiście, że się dostosuje. Przecież nikt przy zdrowych zmysłach nie może kwestionować prawomocnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Czy osoby, o których pan Wiśniewski po raz kolejny mówił, zmieniły swój stosunek do zapisu? Na pewno nie. I mogę państwa co do tego uspokoić.</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pani Marszałek! Z wielką uwagą wysłuchałem pani opinii. I być może w ferworze polemicznym...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Mojej prośby, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">...w ferworze polemicznym nieco się zagalopowałem. Ale od momentu, kiedy ta ustawa ujrzała światło dzienne, a stało się to dawno, bo były konsultacje z organizacjami pracodawców i związkami zawodowymi - to nie jest rzecz nowa - a zwłaszcza w ostatnim czasie w tej sprawie powiedziano tyle nieścisłości, tyle półprawd, i była ona atakowana z tak trudnych do przyjęcia pozycji, że proszę zrozumieć, iż kiedy jest okazja do takiej rozmowy, można dać się ponieść emocjom. Ale jeżeli ktoś na sali tak się właśnie poczuł, to za to go przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Słucham, czy jeszcze...</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Prosiłbym jednak o odpowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Może pan poseł będzie uprzejmy przypomnieć krótko, na jakie pytanie pan poseł nie otrzymał odpowiedzi od pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosełRyszardBugaj">Panie ministrze, bardzo bym prosił - zwracam się do pana osobiście, wiem, że przecież pan ma te informacje, i proszę Izbę poinformować. Pytałem po prostu o relacje: Jak będzie się zmieniać relacja przeciętnej emerytury pracowniczej do emerytury mundurowej, jeżeli wejdzie w życie pana ustawa? To jest proste i pan te informacje ma, na sali jest pan wiceminister, który przecież świetnie to wie. I druga informacja: nie pytałem, jaki w ustawach jest przewidziany okres, po którym można przejść na emeryturę mundurową i zwykłą, tylko jak jest w praktyce, po jakim przeciętnym okresie pracy się przechodzi. Wiem z prac komisji budżetowej, że na przeciętną emeryturę mundurową w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych przechodzi się po 23 latach. Ale chciałbym wiedzieć, jak to jest generalnie i prosiłbym pana o przedstawienie nam tego porównania.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani posłanka Krystyna Sienkiewicz, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pytanie, jak rozumiem, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Jestem uboższa o pierwszą część debaty, ponieważ z różnych powodów spóźniłam się. Chciałabym wykorzystać jednak tę sposobność i poprosić, żeby pan minister był łaskaw przypomnieć i powiedzieć, jak w ciągu ostatnich trzech lat zmieniała się dotacja budżetowa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a jak to będzie kształtowało się po wejściu w życie tej ustawy, czyli w roku 1996, jak to pan oblicza, jak pan to przewiduje. I oczywiście chciałabym też dowiedzieć się, o ile wyższe będą świadczenia służb mundurowych w stosunku do emerytalnych świadczeń pracowniczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy ktoś jeszcze pragnie zadać pytanie? Jeśli nie, to proszę pana ministra Leszka Millera o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Szanowny panie pośle Bugaj, w praktyce to wygląda tak, że w systemach mundurowych przechodzi się po 28–29 latach. I to są oczywiście lepsze warunki, o czym wspomniałem. Natomiast jeśli chodzi o te relacje, to nie mogę w tej chwili panu ich podać, jako że jeśli chodzi o służby mundurowe, to ponieważ ich płace są ściśle związane z okresowymi podwyżkami płac w sferze budżetowej i z budżetem MON i MSW, zostaną one ostatecznie przesądzone w projekcie ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Ale w przeszłości relacje...)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">W przeszłości było mniej więcej tak, że przeciętna emerytura w służbach mundurowych była o 50–60% wyższa niż w systemie pracowniczym.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Co do pytania pani poseł Sienkiewicz, mam tutaj przed sobą materiały, które mówią, że jeśli chodzi o Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, to w 1994 r. dotacja z budżetu wynosiła 82 bln zł, troszkę więcej niż 82, zaokrąglam, w 1995 r. przewidywana jest na poziomie 65, właściwie 66 bln zł, i w planie na 1996 r. na poziomie 65 bln starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeśli chodzi o KRUS, to dotacje z budżetu w 1992 r. wynosiły 22 bln, w 1993 r. - nieco powyżej 30, w 1994 r. - 47, a w 1995 r. planowane są dotacje w kwocie nieco ponad 60 bln starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: W procentach prosimy, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Sienkiewicz: Odpowiedź jest niepełna.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę państwa, czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pani posłanka Krystyna Sienkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Być może moje mało precyzyjne pytanie pozwoliło panu ministrowi uniknąć precyzyjnej odpowiedzi i podać globalne kwoty. W takim razie teraz chciałabym doprecyzować to pytanie. Chodzi o procentowy udział tej dotacji w stosunku do kwoty globalnej, którą dysponuje Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Jaki jest procentowy udział tej dotacji w poszczególnych latach, sum, które pan wymienił - 42 bln, 66 bln, 65 bln?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie ministrze. Czy ma pan te materiały?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeśli chodzi o FUS, w 1994 r. dochody ogółem wynosiły 340 bln, dotacja z budżetu - nieco powyżej 82 bln; w 1995 r. dochody ogółem - 418 bln, dotacja z budżetu - prawie 66 bln; w 1996 r. planowane dochody - 519 bln, dotacja z budżetu - na poziomie 65 bln, z pewnym ułamkiem. Jeśli chodzi o KRUS, w 1993 r. dochody ogółem - 33... 335, przepraszam, 33 bln - mam kłopoty z tymi nowymi liczbami - 33 bln dochody ogółem, dotacja z budżetu - 30 bln; w 1994 r. dochody ogółem - nieco powyżej 50 bln, dotacja - 47 bln, z pewnym ułamkiem; w 1995 r. planowane wykonanie ogółem - 65, dotacja z budżetu - 60, prawie 61 bln.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Myślę, że resztę państwo sobie już obliczą. Nie wiem, czy jeszcze ktoś potrafi liczyć bez maszyny do liczenia.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przepraszam, pan poseł sprawozdawca pragnął jeszcze zabrać głos. W takim razie odwołuję zamknięcie dyskusji. Zagubiłem się w tej mnogości głosów.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Ze względu na to, iż na wiele pytań została udzielona odpowiedź przez pana ministra, ustosunkuję się tylko do wypowiedzi pana posła Wiśniewskiego, który podważył rzetelność sprawozdania, twierdząc, iż jakoby wyraziłem opinię, że dotacja budżetu państwa do funduszu emerytalnego i rentowego rośnie, gdy w rzeczywistości ona maleje. Chcę po prostu powiedzieć, że nie wypowiadałem się na ten temat. Powiedziałem jedynie, że w systemie emerytalno-rentowym strukturalny udział Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ubezpieczeń emerytalnych w budżecie państwa jest duży i wynosi kilkanaście procent. Stwierdziłem tylko, że wynosi on kilkanaście procent, bez żadnego komentarza, bo on faktycznie wynosi kilkanaście procent. Nie ma tu więc kłamstwa, ani komentarza, czy to jest dobrze czy źle. W związku z tym sugestie wysuwane przez pana posła Wiśniewskiego, jakobym w sprawozdaniu powiedział, że dotacja państwa do tych wydatków rośnie, są nierzeczywiste. Jest to ta minimalna rozbieżność. Dla rzetelności tego sprawozdania chcę ją podkreślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Markowi Dyduchowi, sprawozdawcy komisji.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W tej sytuacji nic nie stoi na przeszkodzie, bym mógł powiedzieć: Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Do głosowania przystąpimy w dniu dzisiejszym ok. godz. 13.30, czyli mniej więcej za godzinę. Proszę wszystkich państwa o przybycie na salę.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy Prawo wodne (druk nr 951).</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa pana Stanisława Żelichowskiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam nadzieję, że punkt Prawo wodne nie będzie powodował takich emocji, jak poprzedni, choćby dlatego, iż woda jest cennym dobrem naturalnym, niezbędnym do życia i działalności gospodarczej. Jest niezastąpiona i nie da się jej produkować w ilościach przekraczających zasoby naturalne, chociaż nadaje się do wielokrotnego użytku.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Zasoby i środowisko wodne stanowią zwarty, współzależny system, a wody powierzchniowe, na które składają się rzeki, potoki, jeziora, stawy i inne akweny naturalne i sztuczne, oraz wody podziemne są ze sobą trwale powiązane w procesie obiegu wody. Tymczasem gospodarowanie zasobami wodnymi związane z granicami podziału administracyjnego kraju nie uwzględnia naturalnych granic zlewni, a więc ciągłości i spójności tych zasobów.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Ogólne zasoby wód powierzchniowych Polski są niewielkie i wynoszą przeciętnie 1600 m3 na jednego mieszkańca w ciągu roku. Plasuje to Polskę na końcu listy krajów europejskich, a jednocześnie, według oceny dokonanej w 1993 r. w Międzynarodowym Programie Populacja i Środowisko, wśród 100 krajów świata jesteśmy jedynym krajem europejskim zagrożonym deficytem wody. Sytuacja taka wymaga szczególnie rozważnego i racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Obowiązująca ustawa Prawo wodne uchwalona została w 1974 r., a więc jej rozwiązania nie odpowiadają realiom gospodarczym, w których korzystanie z zasobów wodnych i gospodarowanie nimi staje się udziałem podmiotów należących do różnych sektorów, nie tylko przedsiębiorstw państwowych. Utrudnia to prawidłową ochronę interesów państwa, podmiotów gospodarczych, samorządów terytorialnych oraz ludności w związku z korzystaniem z zasobów wodnych. Istotną sprawą jest również fakt, że w warunkach ograniczonej podaży zasobów wodnych kwestia ich rozdziału między poszczególnych użytkowników - podmioty gospodarcze, ludność, osoby prawne i fizyczne - ma rangę decyzji politycznych. Racjonalne rozstrzygnięcie tej kwestii wymaga ścisłej współpracy między administracją rządową, organami samorządu i użytkownikami wód.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Wniesiony do Sejmu projekt nowej ustawy Prawo wodne stanowi efekt wieloletnich prac. Jego podstawowe założenie, jakim jest oparcie zarządzania wodami na naturalnym systemie hydrograficznym, zostało wypracowane w toku trwających co najmniej od kilkunastu lat prac badawczych. Przygotowywanie projektu nowej ustawy Prawo wodne rozpoczęto w 1991 r. W ciągu tego roku projekt poddany został uzgodnieniom międzyresortowym i szerokiemu opiniowaniu. Wykorzystując zgłoszone uwagi i propozycje oraz uwzględniając stanowisko Rady Legislacyjnej przy prezesie Rady Ministrów oraz Komisji Prawniczej w Urzędzie Rady Ministrów, opracowano tekst projektu, który minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa przedłożył w marcu 1993 roku pod obrady Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Wskutek powszechnie znanych okoliczności związanych z dwukrotną zmianą rządu w Polsce w latach 1993–1994 tok postępowania legislacyjnego uległ znacznemu wydłużeniu, nie uzasadnionemu względami merytorycznymi. Projekt Prawa wodnego został bowiem rozpatrzony i przyjęty przez KERM w kwietniu i wrześniu 1993 r. oraz w kwietniu 1994 r., a w maju 1994 r. oraz w marcu 1995 r. projekt ten został przyjęty przez Radę Ministrów, która podjęła decyzję o skierowaniu go jako projektu rządowego pod obrady parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Z powyższego w skrócie przedstawionego kalendarium wynika, że projekt ustawy Prawo wodne jest apolityczny i ponadpartyjny. Prace nad tym projektem trwały niezależnie od zmian w organach władzy administracji rządowej, a podstawowa jego część merytoryczna została ukształtowana już w 1991 r. Dzisiaj mam zaszczyt w imieniu rządu rekomendować Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy Prawo wodne. Materia objęta zakresem ustawy Prawo wodne jest niezwykle obszerna. Wprowadzając w tym projekcie szereg nowatorskich rozwiązań na rzecz racjonalizowania gospodarki wodnej, utrzymano jednocześnie sprawdzone dotychczas mechanizmy i rozwiązania prawne. Pragnę zatem wyeksponować tylko te rozwiązania, które w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym stanowią istotne novum, tym samym zaś zasługują na bardziej szczegółowe podkreślenie.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Ustawa swoim zakresem obejmuje całokształt zagadnień dotyczących gospodarki wodnej, tzn. takie sprawy, jak:</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">— po pierwsze, własność wód;</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">— po wtóre, rodzaje korzystania z dóbr wodnych i nabywanie uprawnień do tego korzystania;</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">— po trzecie, postępowanie wodnoprawne w którego ramach m.in. wydawane są pozwolenia wodnoprawne na korzystanie z zasobów wodnych;</u>
          <u xml:id="u-120.10" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">— po czwarte, ochrona zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem;</u>
          <u xml:id="u-120.11" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">— po piąte, utrzymanie wód, melioracji wodnych i ochrona przed powodzią;</u>
          <u xml:id="u-120.12" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">— po szóste, ekonomiczne i administracyjno-organizacyjne instrumenty w gospodarce wodnej, w tym zagadnienia zadań i kompetencji poszczególnych organów i jednostek uczestniczących w zarządzaniu zasobami wodnymi.</u>
          <u xml:id="u-120.13" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Jako najistotniejsze zmiany w stosunku do stanu obecnego należy wymienić: zmianę struktury własności wód oraz zmianę modelu zarządzania zasobami wodnymi.</u>
          <u xml:id="u-120.14" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Całkowite przypisanie własności wód państwu nie przyniosło oczekiwanych rezultatów i nie znajduje również uzasadnienia w obliczu przebudowy systemu gospodarczo-ekonomicznego państwa. Dlatego projekt ustawy przewiduje wprowadzenie mieszanego systemu własności wód, tj. powrót do podziału na wody publiczne i prywatne, tak jak to czyniła ustawa z 1922 r. Wody o strategicznym znaczeniu dla kraju, a więc nasze morze terytorialne, wody śródlądowe żeglowne, wody graniczne, wody podziemne oraz wody istotne dla rolnictwa zostały przypisane skarbowi państwa. Pozostałe wody powierzchniowe powierzone zostaną jako mienie komunalne samorządom terytorialnym lub właścicielom prywatnym. W ten sposób zwiększone zostaną możliwości działań samorządu wynikające z funkcji właściciela. Zwiększeniu ulegną również uprawnienia właścicieli gruntów, w tym gospodarstw rolnych, do stawania się właścicielami jezior i mniejszych rzek. Będzie to korzyść zarówno dla obywateli, jak i dla państwa, umożliwi to rozwijanie indywidualnych gospodarstw rybackich, młynów, urządzeń energetycznych, co w efekcie przyczyni się do budowy małej retencji. Znalazło to także wyraz w nowym zdefiniowaniu zwykłego korzystania z wód, kładącym nacisk na prawo swobodnego użytkowania wody przez właścicieli gruntów, na których lub w których wody te się znajdują.</u>
          <u xml:id="u-120.15" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">W projekcie utrzymano funkcjonujący i sprawdzony trójpodział rodzajów korzystania z wód, tj. korzystanie powszechne, zwykłe i szczególne, wprowadzając jednakże jednolitą konwencję definiowania rodzajów tego korzystania. Wspólnym wyznacznikiem, który odróżnia jedną postać korzystania od pozostałych, jest cel, któremu ono służy. Projekt ponadto wyraźnie kwalifikuje uprawnienia do korzystania z wód w zależności od sposobu ich nabywania.</u>
          <u xml:id="u-120.16" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Usprawnienie i racjonalizowanie korzystania z wód i zasobów wodnych zamierza się osiągnąć przez zarządzanie wodami w naturalnych granicach podziału hydrograficznego kraju (zarządzanie na obszarze dorzeczy) oraz dokonanie rozdziału pomiędzy władzą administracyjną a zarządzaniem, programowaniem i finansowaniem gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-120.17" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Sprawowanie władzy administracyjnej wymaga bowiem neutralności jednostki, której jest ona przyznana. Powinna ona być powierzona wojewodzie, który będzie uwzględniał politykę państwa w zakresie gospodarki wodnej i na jej tle cele wynikające z zarządzania wodami w dorzeczu oraz interesy innych podmiotów uczestniczących w postępowaniu. Wprowadzane systematycznie w polskim prawie ekologicznym zróżnicowanie i rozdzielanie władztwa w projekcie Prawa wodnego prowadzi do powierzenia: bilansowania i oceny możliwości wykorzystania zasobów środowiska - radom i zarządom dorzeczy, działającym w obszarach hydrograficznych; wydawania decyzji administracyjnych w sprawach indywidualnych - terenowym organom administracji rządowej; kontroli - organom Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska; finansowania przedsiębiorstw gospodarki wodnej - radom i zarządom dorzeczy oraz funduszom ochrony środowiska i gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-120.18" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Działające w obszarach dorzeczy zarządy będą tworzone i znoszone przez ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, będą posiadać osobowość prawną i oddzielne w stosunku do skarbu państwa interesy majątkowe. Jednostki te będą miały ściśle i wprost określone w ustawie zadania i kompetencje. Jednym z podstawowych zadań zarządu dorzeczy będzie przygotowanie warunków korzystania z wód dorzecza. Warunki te będą określały w szczególności stan zasobów wodnych, zasady rozdziału zasobów wodnych pomiędzy użytkowników, sterowanie odpływem wód ze zbiorników retencyjnych, kierunki działania w zakresie inwestycji w gospodarce wodnej, ograniczenia wynikające z wymogów ochrony środowiska oraz wnioski dotyczące rozwoju gospodarczego i zagospodarowania przestrzennego, ujęte z punktu widzenia gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-120.19" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Udzielane pozwolenia wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód, które nadal pozostaną zasadniczym elementem zarządzania, nie mogą naruszać zasad określonych w tych warunkach. Pozwolenie będzie określać zakres indywidualnie przyznanego uprawnienia do korzystania z wód lub wykonania urządzeń wodnych, a właściwymi w tych sprawach pozostaną organy administracji rządowej. Wprowadzono jednoznaczny zakaz podejmowania działalności bez posiadania wymaganego wodnoprawnego pozwolenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.</u>
          <u xml:id="u-120.20" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Nowe Prawo wodne odrzuca więc priorytet zaspokojenia potrzeb, w tym głównie przemysłowych, na rzecz dostosowania tych potrzeb do rzeczywistych możliwości środowiska. Przywołuje ono zatem podstawową zasadę zrównoważonego rozwoju. Warunki korzystania z wód dorzecza będą - po uchwaleniu ich przez rady dorzeczy - zatwierdzane przez ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w formie zarządzenia. Tym samym zostanie wzmocniony nadzór ministra nad realizacją ogólnej polityki państwa w dziedzinie gospodarki wodnej, co - z jednej strony - powinno poprawić skuteczność prowadzenia polityki w zakresie gospodarki wodnej, a z drugiej - umożliwić zabezpieczenie żywotnego interesu narodowego, jakim jest korzystanie z czystej, zdrowej wody.</u>
          <u xml:id="u-120.21" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Ścisła współpraca między poszczególnymi organami i jednostkami uczestniczącymi w zarządzaniu zasobami wodnymi oraz decyzje w tych sprawach będą podejmowane na forum rad gospodarki wodnej, będących swoistymi parlamentami wodnymi. Rady gospodarki wodnej będą skupiać przedstawicieli administracji rządowej, samorządów terytorialnych oraz użytkowników wód. Do zadań rad dorzeczy należeć będzie ustalanie programów gospodarki wodnej, określanie kierunków inwestycji gospodarki wodnej w dorzeczu, uchwalanie warunków korzystania z wód dorzeczy, uchwalanie wskaźnika wzrostu opłat za korzystanie z wód i urządzeń wodnych w dorzeczu lub jego części. Opłaty za szczególne korzystanie z wód i korzystanie z urządzeń pozostaną jednym z zasadniczych instrumentów zarządzania wodami. Należy podkreślić, iż projekt ustawy proponuje w tej dziedzinie dokonanie istotnej i - zdaniem rządu - niezbędnej przebudowy; utrzymuje jednocześnie ugruntowaną w polskim prawie zasadę, że środki publiczne na ochronę środowiska i gospodarki wodnej, pochodzące w przeważającej części ze świadczeń uzyskanych od użytkowników środowiska, są wyłączone z budżetu i rozdysponowywane przez fundusze celowe.</u>
          <u xml:id="u-120.22" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">W odróżnieniu od rozwiązań obecnych, kiedy to opłaty są naliczane decyzjami administracyjnymi, wprowadza się zasadę automatyzmu prawnego, polegającą najogólniej na tym, że ten, kto pobiera wodę lub ją zanieczyszcza, a także w pozostałym zakresie korzysta z wody w sposób szczególny, ponosi z tego tytułu opłaty. Użytkownik będzie zobowiązany do uiszczania zaliczek i opłat bez uprzedniego wezwania. Wydatnie zmaleją koszty pobierania opłat. Odstąpiono od systemu kar pieniężnych na rzecz opłat progresywnych, zależnych od rodzaju i rozmiaru korzystania z wód oraz ewentualnego naruszania warunków pozwoleń wodnoprawnych.</u>
          <u xml:id="u-120.23" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Podstawowym założeniem systemu ekonomicznego jest tworzenie motywacji do oszczędnego gospodarowania i ochrony zasobów wodnych. Proponuje się gromadzenie i wydatkowanie przez zarządy dorzeczy środków z tytułu opłat, chociaż chciałbym w tym miejscu zaznaczyć, iż rząd dokładnie rozważy wszystkie inne propozycje w tym i w innych zakresach, zawarte w treści tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-120.24" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Współdziałanie na forum rad dorzeczy powinno tworzyć warunki do wprowadzenia rzeczywistego rachunku ekonomicznego do systemu finansowania gospodarki wodnej dorzecza przez stopniowe zwiększanie udziału użytkowników w finansowaniu zadań gospodarki wodnej. Jest to uzasadnione olbrzymimi zaległościami w jej infrastrukturze i potrzebą skierowania większości środków finansowych w pierwszym okresie funkcjonowania nowego systemu na poprawę stanu zasobów wodnych i likwidację deficytu ilościowego. Jednocześnie uczestnictwo jednostek przemysłowych czy rolniczych w procesie pozabudżetowego rozdysponowywania środków z opłat pozwoli na równe traktowanie różnych sektorów gospodarczych, wymagane ogólnymi zasadami Wspólnot Europejskich.</u>
          <u xml:id="u-120.25" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Oczywiście zmiany proponowane w projekcie nowego Prawa wodnego nie są ograniczone do sfery bezpośrednio związanej z zarządzaniem zasobami wodnymi, o której mówiłem dotychczas, ale dotyczą tych wszystkich elementów gospodarki wodnej, które wymagają wdrożenia nowych, lepszych i efektywniejszych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-120.26" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Przedłożony przez rząd projekt ustawy precyzuje prawa i obowiązki właścicieli wód, zwłaszcza w zakresie ich utrzymania oraz regulacji. Utrzymując instytucję spółek wodnych, projekt proponuje rozwiązania prawno-organizacyjne dostosowane do obecnych realiów społeczno-gospodarczych. Szczegółowo określono sprawy powstawania, funkcjonowania i likwidowania spółek - co gwarantuje spójność i zupełność rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-120.27" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Zagadnienia ochrony wód powierzchniowych i podziemnych zostały w projekcie uregulowane znacznie szerzej, niż to ma miejsce obecnie, wprowadzone zostały również nie stosowane dotychczas instytucje i rozwiązania, jak np. możliwość tworzenia stref ochronnych zbiorników wodnych, w tym wód podziemnych, które mogą być wykorzystane jako źródło zaopatrzenia ludności w wodę do picia, czy pasów ochronnych wzdłuż brzegów wód w celu ochrony ich jakości.</u>
          <u xml:id="u-120.28" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Wysoki Sejmie! 1 lutego 1994 r. wszedł w życie układ stowarzyszeniowy Polski z krajami Unii Europejskiej. Do jednych z najważniejszych postanowień układu należy zobowiązanie Polski do zbliżenia swojego prawa do ustawodawstwa Unii Europejskiej, w tym również prawa ekologicznego. Przewidziany w układzie okres harmonizacji rozciąga się na 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-120.29" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Przedłożony Wysokiej Izbie projekt Prawa wodnego nie jest sprzeczny z Układem Europejskim i umożliwia pełne wdrożenie ogólnych zasad prawa Unii Europejskiej dotyczących korzystania z zasobów środowiska, sformułowanych w Jednolitym Akcie Europejskim.</u>
          <u xml:id="u-120.30" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Jednocześnie należy zauważyć, że szczegółowe ustawodawstwo Unii (czyli dyrektywy i decyzje) w stosunkowo wąskim zakresie dotyczy problematyki regulowanej niniejszym projektem, jest ono bowiem ograniczone do regulowania zagadnień ochrony jakości środowiska, głównie z uwagi na bezpośrednie powiązanie tej sfery z działalnością gospodarczą. Sprawy te są przedmiotem regulacji działu IV projektu: Ochrona wód. Zawarte w nim przepisy oraz delegacje do wydania aktów wykonawczych umożliwiają systematyczne wdrażanie w Polsce przepisów Unii Europejskiej, przy wykorzystaniu instrumentów zalecanych państwom członkowskim do stosowania. W tym celu konieczne będzie płynne i rozłożone w czasie wdrożenie postanowień kilku dyrektyw. Dlatego też rząd przygotował i przedłożył Wysokiej Izbie informację o przewidywanym trybie i terminie ostatecznego dostosowania Prawa wodnego do przepisów prawa Unii Europejskiej. Generalnie można stwierdzić, że w przewidywanym 10-letnim okresie proces ten powinien zostać zakończony.</u>
          <u xml:id="u-120.31" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiając w imieniu rządu powyższą informację dotyczącą projektu ustawy Prawo wodne, wnoszę o przyjęcie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej tej ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-120.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi za przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy Prawo wodne.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przypominam, Wysoka Izbo, iż Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 36 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Będzie to długa dyskusja, zapisanych jest bardzo wielu posłów. Przypominam, że jest to dyskusja mająca czas ograniczony.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Czesław Śleziak z Sojuszu Lewicy Demokratycznej proszony jest pierwszy o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy Prawo wodne (druk nr 951). Projekt ustawy odnosi się do jednego z najważniejszych komponentów środowiska naturalnego, jakim jest woda. Człowiek jest bezpośrednio i pośrednio uzależniony od wody. Ta zależność wzrasta wraz z cywilizacyjnym postępem. Woda jest więc bardzo cenną substancją, której zasoby są jednak ograniczone. Rabunkowa eksploatacja i degradacja zasobów wodnych w wielu rejonach kraju przybrała takie rozmiary, że ochrona tych zasobów powinna zostać uznana za przedsięwzięcie pierwszoplanowe w polityce gospodarczej i społecznej. Według ocen Międzynarodowego Programu Populacja i Środowisko Polska znajduje się na 28 miejscu wśród analizowanych 100 krajów świata jako jedyny kraj europejski zagrożony deficytem wody.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Mój klub wiąże duże nadzieje z projektem ustawy Prawo wodne. Jest przekonany, że jego przyjęcie powinno stworzyć solidne podstawy do poprawy sytuacji w gospodarce wodnej i poprawy stanu środowiska naturalnego w Polsce. W swoim wystąpieniu ograniczę się do wybranych problemów, takich jak: regulacja własności wód, zarządzanie wodami, pozwolenia wodnoprawne, ochrona wód, finansowanie gospodarki wodnej i spółek wodnych.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#PosełCzesławŚleziak">Rozpocznę od dwóch kwestii ogólniejszej natury. Mówiłem w debacie ekologicznej o modelowaniu kształtu prawa dotyczącego ochrony środowiska. W przekonaniu mojego klubu trwa negatywny proces rozczłonkowywania problematyki ochrony środowiska pomiędzy różne ustawy. Ponawiam zarzut wypowiedziany w debacie ekologicznej, że Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa nie ma nadal pomysłu na przyszłe prawo dotyczące ochrony środowiska. Dla nas jest oczywiste, że sprawy generalne powinny być regulowane albo przed szczegółowymi, albo równolegle z nimi. Tymczasem o nowej ustawie generalnej o ochronie środowiska przestało się mówić.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#PosełCzesławŚleziak">Druga kwestia to koncepcja legislacyjna przyjęta w projekcie Prawa wodnego. Możliwe były dwa rozwiązania: gruntowna reforma obowiązującego Prawa wodnego albo nowelizacja obowiązującej ustawy, koncentrująca się tylko na niektórych ważnych zagadnieniach. Gruntowna reforma wymagałaby podejścia systemowego, komplementarnej regulacji gospodarki wodnej w jednym akcie prawnym. Tymczasem poza sferą kompleksowej regulacji prawnej pozostają dwie cząstkowe regulacje dotyczące wykorzystania zasobów wodnych do celów żeglugi i spławu oraz wykorzystania wód do celów gospodarki rybackiej. Po analizie projektu Prawo wodne klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej podziela opinię eksperta profesora Paczuskiego, że projekt ten nie jest przykładem podejścia systemowego, próbą gruntownej reformy Prawa wodnego, lecz nowelizacją obowiązującej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#PosełCzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W projekcie ustawy spełniony został od dawna zgłaszany przez środowisko związane z gospodarką wodną i światem nauki postulat w sprawie zmiany systemu zarządzania z układu administracyjnego na układ hydrograficzny. Pojawiające się opinie o potrzebie gospodarowania wodą nie w odniesieniu do naturalnych warunków hydrograficznych, lecz do tak zwanych regionów wodnogospodarczych, skupionych wokół wielkich aglomeracji, z merytorycznego punktu widzenia nie wytrzymują krytyki. Pogląd taki — dobrze, że odosobniony — oznacza bowiem całkowite odwrócenie hierarchii wartości.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#PosełCzesławŚleziak">Przechodzę do sprawy własności wód. To kwestia, zdaniem mojego klubu, która z wielu względów ma znaczenie kluczowe w systemie norm prawnych regulujących gospodarkę wodną. Ma podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków wodnoprawnych, także dla poprawnej i czytelnej konstrukcji zasad korzystania z wód. Nie do utrzymania są istniejące obecnie stosunki własnościowe wynikające ze stosowanej aż do początku lat dziewięćdziesiątych zasady jedności własności państwowej. Sprzyjały rozrzutnemu i nieracjonalnemu dysponowaniu wodą.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#PosełCzesławŚleziak">Podzielamy również opinię, że woda - będąc dobrem wspólnym - nie może być przedmiotem swobodnego zawłaszczania. Nie może też podlegać swobodnemu obrotowi, chociażby z uwagi na występujące w wielu regionach kraju niedobory. Postawmy pytanie: Czy projekt ustawy Prawo wodne dokonuje zmian w stosunku do ustawy z 1974 r. w systemie własności wód? Odpowiadamy, że tak, zmiana taka się dokonała. Wskazują na to przepisy mówiące o własności komunalnej wód oraz rozszerzenie zakresu wód, które mogą być przedmiotem własności prywatnej.</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#PosełCzesławŚleziak">Czy jednak jest to zmiana dostatecznie czytelna, czy jest to przejrzysty, dychotomiczny podział, który odnosi się nie tylko do aktualnego stanu stosunków gospodarczych i społecznych, ale także do przyszłości? Tu rodzą się wątpliwości i zastrzeżenia. Wbrew wyjaśnieniom na str. 3 i 4 uzasadnienia projekt ustawy wcale nie wprowadza przejrzystego, dychotomicznego podziału. Mając świadomość, że kwestia publicyzacji wód jest sprawą skomplikowaną, chociażby ze względu na fakt braku jednego modelu własności publicznej, klub SLD wyraża przekonanie, że sprawy te staną się przedmiotem szczególnie pogłębionych prac w komisji, że zostaną ponownie rozważone wszystkie odmienne od dotychczasowych zapisów propozycje nawiązujące do dobrych polskich tradycji, ale i wybiegające w przyszłość, nawiązujące do rozwiązań prawnych innych krajów europejskich, zgodne z normami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#PosełCzesławŚleziak">Kwestia zarządzania wodami. Jeśli przyjmiemy tezę, że system zarządzania wodami powinien być spójny z zarządzaniem innymi elementami środowiska, to rodzi się pytanie, czy omawiany projekt respektuje tę zasadę. Jakie są wyznaczniki spójności systemu? Przede wszystkim zasada kreowania przez państwo ogólnie obowiązujących norm pożądanego stanu środowiska. Dalej, jest to samorządność lokalna w jego kształtowaniu, podobne zasady reglamentacji korzystania ze środowiska. Wreszcie zasada, że zanieczyszczający płaci oraz jednolite zasady kontroli przestrzegania wymagań ochrony środowiska. Z tego punktu widzenia projekt Prawa wodnego ocenić należy w zasadzie pozytywnie. Uspołecznienie i usamorządowienie zarządzania zasobami wody to kierunek przyjęty na świecie. Wynika to z wielu dokumentów ONZ, szczególnie z ostatniej konferencji Szczyt Ziemi. Świat wymyślił, że czego nie wykona obywatel na mocy decyzji administracyjnej, wykona jako współdecydujący.</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#PosełCzesławŚleziak">Przechodzę do zagadnienia zarządzania wodami w kontekście rozdziału władzy ekologicznej. W polskim prawie ekologicznym po 1989 r. konsekwentnie realizowana jest koncepcja zróżnicowanego oraz rozdzielonego władztwa w zakresie ochrony środowiska. Analizując z tego punktu widzenia omawiany projekt ustawy, można stwierdzić, że zgodnie z nim bilansowanie i ocena możliwości wykorzystania zasobów środowiska należą do działających w oparciu o naturalny układ hydrograficzny rad i zarządów dorzeczy. Do tego zagadnienia wrócę w dalszej części mojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-122.10" who="#PosełCzesławŚleziak">Wydawanie decyzji indywidualnych należy do wojewodów, kontrola należy do Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, zaś finansowanie do zarządów dorzeczy oraz funduszy ochrony środowiska. Z tego punktu widzenia trudno przyjąć lansowaną ostatnio, głównie przez część wojewodów, tezę o konieczności skupienia w rękach władz wojewódzkich jak największych kompetencji, łącznie z podporządkowaniem jednostek kontrolujących i finansujących. Na przykład podporządkowanie władzom województwa, o czym niedawno było głośno, wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, oznaczałoby powrót do starych i nieefektywnych rozwiązań - uprawnienia do kontroli samego siebie. Podobna sytuacja zachodzi także w odniesieniu do przewidzianych w przepisach nowego Prawa wodnego zagadnień racjonalnego korzystania z zasobów i finansowania gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-122.11" who="#PosełCzesławŚleziak">Sprawa uregulowań prawnych dotyczących zarządów i rad dorzeczy. Ten kierunek regulacji projektu wzbudza szczególne zainteresowanie. Z braku czasu ograniczę się do jednej kwestii. Twierdzę, że brak jest w projekcie ustawy precyzyjnego podziału pomiędzy zarządami i radami dorzeczy a wojewodami i ministrami. Projekt w art. 44 ust. 1 pkt 3 w związku z ust. 2 nieprecyzyjnie określa kompetencje rady. Mechanizm rozwiązywania konfliktów między zarządem i radą oraz ministerstwem ochrony środowiska, w szczególności w zakresie uzgadniania warunków korzystania z wód dorzecza, wymaga dopracowania. Wydaje się, że najzręczniej byłoby przyjąć tryb uchwalania warunków korzystania z wód dorzecza podobny do trybu uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-122.12" who="#PosełCzesławŚleziak">Kilka zdań o pozwoleniach wodnoprawnych. Jest to podstawowy instrument zarządzania wodami w dorzeczu. Tworzenie merytorycznych zasad właściwego stosowania tego instrumentu winno następować na podstawie sporządzonych jednolitych bilansów zasobowych, opartych na pełnej informacji o stanie zasobów i ich wykorzystaniu oraz opracowania racjonalnych zasad rozrządu zasobów.</u>
          <u xml:id="u-122.13" who="#PosełCzesławŚleziak">Mówiąc o pozwoleniach wodnoprawnych, pragnę podzielić się jedną wątpliwością dotyczącą wydawania pozwoleń na czas oznaczony. Nie jestem do końca przekonany co do poprawności takiego rozwiązania. Przepis art. 58 ust. 1 nie jest koherentny z zasadą wyrażoną w art. 21 ust. 1 ustawy o działalności gospodarczej przewidującą, poza wyjątkami, wydawanie koncesji na działalność gospodarczą na czas nieoznaczony. Są budowle hydrotechniczne stabilizujące korzystnie, zgodnie z wymogami ochrony środowiska, układ stosunków wodnych o charakterze względnie długotrwałym. W takim wypadku trzeba rozważyć możliwości wydawania uprawnień wodnych na czas nieograniczony, co nie wyklucza zmiany uprawnień w ramach instytucji cofnięcia lub ograniczenia pozwolenia wodnoprawnego.</u>
          <u xml:id="u-122.14" who="#PosełCzesławŚleziak">Spółki wodne. W naszym przekonaniu ten dział projektu ustawy stanowi najsłabiej rozwiniętą część projektowanej ustawy. Spółki wodne przeżywają od szeregu lat głęboki kryzys, co wynika częściowo z sytuacji gospodarczej, ale przede wszystkim z wadliwych rozwiązań prawnych utrudniających tworzenie, a następnie funkcjonowanie spółek wodnych na zdrowych podstawach organizacyjnych. Kolejne zmiany, każda nowa regulacja prawna, jeśli chodzi o spółki wodne, była gorsza od poprzedniej. Doszło, jak stwierdza prof. Paczuski, do: „całkowitego wynaturzenia idei spółek wodnych, odbiegającego od dobrych polskich tradycji”. Jedną z głównych przyczyn takiego stanu rzeczy było i jest chyba błędne założenie, że działalność spółki wodnej nie ma charakteru gospodarczego. Zarówno argumentacja zawarta w uzasadnieniu, jak i projektowane rozwiązania prawne bardziej odnoszą się do organizacji działających na zasadach określonych Prawem o stowarzyszeniach niż do spółek wodnych jako formy samorządu gospodarczego do spraw gospodarki wodnej. Mój klub opowiada się za gruntowną reformą prawnych podstaw tworzenia, organizacji i funkcjonowania spółek wodnych.</u>
          <u xml:id="u-122.15" who="#PosełCzesławŚleziak">Kwestia finansowania gospodarki wodnej. W świetle projektu ustawy do zadań zarządu dorzecza należeć będzie m.in. udział w finansowaniu zadań gospodarki wodnej w dorzeczu. Projekt ustawy Prawo wodne w zmianie 3 w art. 176 zmienia przepisy art. 87a ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska. Po wejściu ustawy w życie w proponowanym kształcie dochody funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej zostaną zmniejszone. Wyliczenia wskazują, że wraz z wprowadzeniem Prawa wodnego dochody wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej zmniejszą się o 35–40%, co nie pozbawi ich wprawdzie możliwości prowadzenia działalności w zakresie finansowania, ale w poważny sposób ją uszczupli. Decydując o tej kwestii, musimy mieć świadomość, że podważa to stosowaną od niedawna konstrukcję prawną i rozbija istniejący system. Ten problem wymaga ponownej głębokiej analizy. Cieszy oświadczenie pana ministra Żelichowskiego, że i rząd go dostrzega.</u>
          <u xml:id="u-122.16" who="#PosełCzesławŚleziak">Ochrona wód. Ten temat rozwinie mój kolega klubowy. Ja pragnę natomiast tylko poddać pod rozwagę pytanie, czy przepisy art. 85 ust. 2–4, zawierające zasady finansowania budowy urządzeń zaopatrzenia w wodę pitną i odprowadzania ścieków oraz warunki finansowania urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, powinny znajdować się w dziale dotyczącym ochrony wód. Nie znajduję również w ustawie odniesienia do problemu zanieczyszczania wód w związku z wysypiskami śmieci i składowiskami odpadów szczególnie niebezpiecznych.</u>
          <u xml:id="u-122.17" who="#PosełCzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W czasie dyskusji klubu SLD nad stanowiskiem wobec tego projektu ustawy wypowiadano również inne uwagi krytyczne. Oto niektóre z nich. Projekt ustawy zawiera znaczny ładunek spraw niejednoznacznie określonych. Biurokratyzuje ponad miarę administrowanie i zarządzanie gospodarką wodną. Wskazywano na to, że z ustawy nie wynika jednoznaczny obraz organizacji gospodarki wodnej oraz współzależności poszczególnych jej elementów; tekst ustawy nie jest jednolity, a wreszcie nie uwzględnia problemów wynikających z gospodarki rynkowej i zasad konkurencyjności w ubieganiu się o pozwolenie na korzystanie z tej samej wody.</u>
          <u xml:id="u-122.18" who="#PosełCzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej stwierdzam, że projekt nowego Prawa wodnego, mimo zgłaszanych często zasadniczych uwag krytycznych i wątpliwości, stanowi postęp w stosunku do prawa z 1974 r. Uregulowania prawne zawarte w omawianym projekcie będą rodziły szereg istotnych konsekwencji dla gospodarki wodnej w naszym kraju. Problemy te muszą być więc rozwiązywane ze szczególną rozwagą. Mając świadomość, że wiele uregulowań musi być gruntownie zmienionych, że projekt takiej ustawy jak Prawo wodne nie może liczyć na jednomyślną akceptację i jest zawsze kompromisem pomiędzy interesami różnych środowisk, wnoszę o skierowanie go do Komisji: Ustawodawczej, Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Samorządu Terytorialnego. Z wielkim trudem mój klub wyraził zgodę na taką konkluzję. Dajmy szansę wodzie, dajmy szansę projektowi, aby w możliwie krótkim czasie został wdrożony, zweryfikował się w praktyce, a gdy zbierzemy doświadczenia, mógł być skorygowany i uzupełniony oraz dostosowany do norm EWG.</u>
          <u xml:id="u-122.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Czesławowi Śleziakowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Komornickiego, z tym że, Wysoka Izbo, mam pewne spostrzeżenie natury organizacyjnej. Posłowie z PSL mają 29 minut, a jest zapisanych 12 osób, łącznie z panem posłem.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Z SLD jest zapisanych 9 posłów i mają 20 minut. W innych przypadkach nie ma tak dużej liczby osób na liście indywidualnych zgłoszeń, więc o tym nie informuję.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo pana posła Jana Komornickiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełJanKomornicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie sposób przecenić wagi przepisów prawa regulujących zasady gospodarki wodnej, szczególnie w kraju takim jak Polska, jednym z najmniej zasobnych w wodę państw europejskich, w sytuacji kiedy wieloletnie poważne susze ten nasz niekorzystny układ w Europie z roku na rok zaostrzają. Z dużym więc zainteresowaniem Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, który mam zaszczyt reprezentować, oczekiwał projektu Prawa wodnego zapowiadanego jako inicjatywa rządowa co najmniej od 1991 r. W ciągu tych 5 lat oczekiwań kolejne Sejmy Rzeczypospolitej, szczególnie zaś Sejm II kadencji, podejmowały inicjatywy i uchwalały ustawy ściśle związane z Prawem wodnym. W ten sposób powstały ustawy: o lasach, o ochronie przyrody, o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, Prawo geologiczne i górnicze, o zagospodarowaniu przestrzennym, Prawo budowlane, o ochronie gruntów rolnych i leśnych, o autostradach płatnych. Proszę wybaczyć, ale wymieniam jedynie te o kluczowym znaczeniu, których zakres zazębia się z przepisami obowiązującego i proponowanego Prawa wodnego.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PosełJanKomornicki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! 5-letnie oczekiwanie na projekt Prawa wodnego przerwane zostało przez rząd premiera Józefa Oleksego wniesieniem tego projektu pod obrady Wysokiej Izby w druku nr 951. Pobieżne przestudiowanie projektu Prawa wodnego będącego przedmiotem naszych rozważań nie skłania jednak do pełnego optymizmu i nie pozwala na generalnie pozytywną ocenę. Niewątpliwie na niedoskonałość tego projektu wpłynęły wspomniane wcześniej okoliczności, w tym głównie przedłużający się czas uzgodnień.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PosełJanKomornicki">W uzasadnieniu projektu nie odniesiono się ani jednym zdaniem do systemowych wartości obowiązującego Prawa wodnego, wprowadzonego ustawą z 24 października 1974 r. — poza werbalną krytyką uznawania przez nią wód za własność państwa i chwaleniem rozwiązań proponowanych w art. 6 ustawy, które akurat łącznie z zawartymi w art. 162, 163 i 164 propozycjami (w Przepisach przejściowych i końcowych) w kwestiach własnościowych budzą najwięcej wątpliwości. Trudno również podzielić optymizm rządu prezentowany w uzasadnieniu, że nowa regulacja stosunków prawnych na wodach „ma doprowadzić do (...) przywrócenia należytego stanu zasobów wodnych”. Powszechnie wiadomo, że olbrzymi front inwestycyjny rozwinięty w dziedzinach gospodarki wodnej i ochrony wód w oparciu o obowiązujące prawo przynosi aktualnie bardzo pozytywne wymierne efekty, co było m.in. przedmiotem oceny Wysokiej Izby w dniach 18 i 19 stycznia br. Warto też wspomnieć, że konsultacja jednolitej gospodarki wodnej w zlewniach — główny argument projektu — jest i była prowadzona przez odpowiedzialnych pracowników administracji rządowej w województwach, a także przez okręgowe dyrekcje gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#PosełJanKomornicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie sposób w syntetycznym wystąpieniu klubowym omówić szczegółowo wątpliwości rodzących się w wielu środowiskach gospodarczych, samorządowych, naukowych, związkowych, urzędniczych do poszczególnych rozwiązań proponowanych w projekcie będącym próbą niejako konstytucyjnego ustanowienia zasad prawa mających kluczowe znaczenie nie tylko dla polityki ekologicznej państwa, ale i dla rolnictwa, leśnictwa, budownictwa, przemysłu i transportu. Ograniczę się więc do zasygnalizowania tych zapisów, które muszą być poprawione i ponownie przedyskutowane w dalszych pracach nad projektem.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#PosełJanKomornicki">Po pierwsze, po raz pierwszy Izba otrzymuje projekt ustawy z pismem prezesa Rady Ministrów informującym o jego niezgodności z prawem europejskim, co powoduje konieczność dalszych prac dostosowawczych, chyba jednak w Sejmie - pomiędzy pierwszym a drugim czytaniem. Nie jest to praktyka możliwa do przyjęcia i trudno zrozumieć, dlaczego rząd po uzyskaniu takiej opinii nie wycofał projektu w celu wprowadzenia autopoprawek przed pierwszym czytaniem.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#PosełJanKomornicki">Po drugie, w wypadku zasadniczych dla gospodarki wodami spraw własności, które zapisano w art. 6 oraz w art. 162, 163 i 164, przyjmuje się w istocie rozwiązania uznaniowe, powierzanie tak ważnej kwestii Radzie Ministrów, wojewodom, dodając kilka mało precyzyjnych określeń, jak na przykład „inne śródlądowe wody powierzchniowe o szczególnym znaczeniu”.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#PosełJanKomornicki">Postanowienia te są niejasne i nieprecyzyjne i nie mogłyby w takiej formie stanowić podstawy nowego Prawa wodnego.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#PosełJanKomornicki">Po trzecie, administracja samorządowa (a więc organy gminy) jest właściwa, według projektu, do wydawania decyzji związanych z dostępem do wód lub budową urządzeń przybrzeżnych (mówią o tym art. 14 i 15), a także mogą, w ramach powszechnego korzystania z wód, uchwałami rad gmin ustanawiać prawo do wydobywania żwiru i piasku z koryt rzek (jest to zresztą niezwykle szkodliwy proceder, całkowicie zakazany na przykład w krajach sąsiadujących z Polską po stronie zachodniej, południowej, północno-wschodniej i północnej). Jednocześnie te same organy gmin są stanowczo wyłączone z procesu wydawania pozwoleń wodnoprawnych, o czym mowa w art. 71 ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#PosełJanKomornicki">Po czwarte, w dziale III rozdz. 3, traktujący o radach gospodarki wodnej dorzeczy i zarządach dorzeczy, a także przepisy przejściowe zawarte w art. 166, 167 i 168, przechodzą do porządku nad istnieniem tych organów - choć ustawa nie powołuje ich do życia, tylko legalizuje pozaprawny stan istniejący faktycznie od kilku lat. Znaczne uprawnienia rad i zarządów dorzeczy, łącznie z określaniem warunków korzystania z wód dorzecza, prawem gospodarowania znacznymi środkami finansowymi gwarantowanymi przez budżet nie są połączone z jakąkolwiek odpowiedzialnością prawną, która spoczywać będzie na urzędach rejonowych i wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#PosełJanKomornicki">Powoływanie przez ministra ochrony środowiska 60-osobowych rad dorzeczy w sposób uznaniowy oraz jednoczesne powoływanie przez tego samego ministra dyrektorów zarządów dorzeczy tworzy szczelny scentralizowany system, bez jakiejkolwiek społecznej kontroli czy choćby administracyjnego nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#PosełJanKomornicki">Po piąte, postanowienia rozdz. 7 w sposób jaskrawy naruszają dotychczasowe rozwiązania przyjęte w ustawie z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska i łącznie z ustaleniami art. 172–176 w przepisach przejściowych burzą dotychczasowy system finansowania inwestycji wodnych — między innymi przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, co, w moim przekonaniu, narusza postanowienie Sejmu zawarte w uchwale z 19 stycznia 1995 r. w sprawie polityki zrównoważonego rozwoju. Uchwała ta — przypomnę z niedawnej historii — była przyjęta przez Sejm jednomyślnie (chodziło o niedopuszczanie do demontowania obowiązujących i dobrze funkcjonujących systemów finansowania zadań z zakresu ekologii).</u>
          <u xml:id="u-124.11" who="#PosełJanKomornicki">Po szóste, wydaje się mało uzasadnione nadawanie spółkom wodnym prawa do zastępowania dopiero tworzonych zarządów dorzeczy, co zapisano w art. 132 ust. 2 i 3 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-124.12" who="#PosełJanKomornicki">Po siódme, art. 177 wprowadza zmiany w ustawie z dnia 12 lipca 1984 r. o planowaniu przestrzennym, która w dniu przedłożenia projektu przez rząd Sejmowi już od ponad 4 miesięcy nie obowiązywała. Nie świadczy to dobrze o dbałości legislacyjnej autorów projektu.</u>
          <u xml:id="u-124.13" who="#PosełJanKomornicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powodowany koniecznością czynienia znacznych skrótów, w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawiam jedynie wybrane przykładowo kwestie stanowiące treść projektu rządowego, pokazujące jego poważne niedoskonałości i uchybienia - chociaż są tam także rozstrzygnięcia wartościowe. Zdajemy sobie sprawę z faktu, że projekt ten jest zlepkiem inicjatyw legislacyjnych przynajmniej czterech kolejnych rządów, ale ostateczna odpowiedzialność za treść przedłożenia obciąża obecny rząd. Rząd ten ma jednak niewątpliwą zasługę, polegającą na tym, że projekt został wreszcie wniesiony. Jeżeli ma on jednak zostać skierowany do dalszych prac w komisjach, rząd musi zadeklarować możliwość wprowadzenia w projekcie daleko idących zmian, jeśli chodzi o kwestie przeze mnie zasygnalizowane.</u>
          <u xml:id="u-124.14" who="#PosełJanKomornicki">Klub Parlamentarny PSL oczekuje takiej deklaracji rządu, ponieważ uważamy, że prace nad nowym Prawem wodnym w niektórych kwestiach, m.in. tych, które poruszyłem, trzeba pomiędzy pierwszym a drugim czytaniem rozpocząć niemal od początku. Wystąpienie wstępne pana ministra Żelichowskiego przyjmuję zresztą już jako taką deklarację i oświadczam, że gdyby ta deklaracja została potwierdzona, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za skierowaniem projektu do czterech Komisji: Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa; Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej; Samorządu Terytorialnego i Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-124.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Komornickiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Radosława Gawlika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełRadosławGawlik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy Prawo wodne jest chyba najdłużej oczekiwanym projektem wśród ważnych ustaw w dziedzinie ochrony środowiska. Po 5 latach przygotowań projekt znalazł się w Sejmie. Projekt miał ok. 30 wersji, chociaż ta, nad którą debatujemy, jest prawie identyczna z wersją sprzed 3 lat. Warto tu powiedzieć o kpinie z konsultacji, które rząd 2 lata prowadził z Konwentem Wojewodów - po to, aby nie uwzględnić żadnej ich uwagi.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#PosełRadosławGawlik">Projekt cały czas wzbudzał ogromne kontrowersje. To zrozumiałe, jeśli wziąć pod uwagę, iż rewolucjonizuje on system finansowania i zarządzania gospodarką wodną, przekazując środki z wojewódzkich funduszy ochrony środowiska do 7 regionalnych zarządów gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#PosełRadosławGawlik">Jaka jest wersja Prawa wodnego, którą rząd przekazał Sejmowi? W Unii Wolności dokonaliśmy bilansu zalet i wad tego projektu. Do niewątpliwych zalet należy filozofia przejścia do zarządzania w obrębie dorzeczy - łącznie ze sporządzeniem ważnych dokumentów planistycznych, pomocnych w zarządzaniu wodami, określonych w ustawie jako warunki korzystania z wód dorzecza. Inne ważne dokumenty, które mają ułatwić to działanie, to katastry wodne, czyli systemy informacyjne gospodarki wodnej, programy gospodarki wodnej w dorzeczu, zasady wydatkowania środków finansowych w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#PosełRadosławGawlik">Drugą zaletą, w naszym przekonaniu, jest pojawienie się stosunkowo poprawnego rozgraniczenia różnych form własności: obok państwowej - własności komunalnej i prywatnej. Właściwe wydaje się także określenie sposobów i rodzajów korzystania z wód, trybu nabywania prawa do tego korzystania - przecież woda nie może podlegać swobodnemu obrotowi i zawłaszczeniu.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#PosełRadosławGawlik">Zaletą może stać się także skoncentrowanie inwestycji i koordynacja ich w ramach zlewni. Trzeba jednak mieć świadomość, że byłby to proces, który trwać będzie kilka lat, ze względu na konieczność wywiązywania się z umów wcześniej zawartych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i fundusze wojewódzkie.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#PosełRadosławGawlik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Projekt ustawy ma jednak szereg wad, które w naszym przekonaniu utrudniają lub nawet uniemożliwiają podjęcie nad nim prac przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#PosełRadosławGawlik">Pierwsza wada, z którą projektodawcy nie chcieli się zmierzyć, jest wadą systemową. Utworzenie regionalnych zarządów gospodarki wodnej, rad dorzeczy i dołączenie tych instytucji do istniejącego już systemu organów zajmujących się zarządzaniem lub gospodarowaniem wodą komplikuje całą strukturę organizacyjną.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#PosełRadosławGawlik">Panie marszałku, prawie nie słyszę swojego głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Bardzo państwa proszę o zachowanie umiaru w rozmowach, ponieważ przemawiający poseł sam siebie przestał już słyszeć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełRadosławGawlik">Wygląda to tak, jakby nie chciano się nikomu narazić. Wszystko zostaje więc po staremu, tylko dokłada się dwie instytucje, które przejmują kasę i kontrolę nad nią. Takie pociągnięcie grozi, niestety, pogłębieniem chaosu organizacyjnego i kompetencyjnego.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PosełRadosławGawlik">Wymieńmy instytucje, które mają w tej dziedzinie coś do powiedzenia w imieniu skarbu państwa. Są to: urząd morski, okręgowe dyrekcje gospodarki wodnej, wojewódzkie zarządy melioracji i użytków zielonych, Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, wojewodowie, minister czy ministrowie. Do tego dochodzą w ustawie zarządy dorzeczy i rady dorzeczy. Jest jeszcze Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#PosełRadosławGawlik">Przy zupełnym pominięciu w ustawie regulacji wzajemnych relacji między tymi instytucjami, nie kończące się spory kompetencyjne są po prostu pewne.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#PosełRadosławGawlik">Druga groźba i, w moim przekonaniu, wada ustawy to dołożenie do...</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Bardzo proszę o wysłuchanie mojej prośby i zachowanie ciszy na sali.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełRadosławGawlik">...do tej skomplikowanej struktury organizacyjnej ryzykownych zmian w finansach, o czym mówili tutaj koledzy z SLD i z PSL. W projekcie ustawy proponuje się:</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PosełRadosławGawlik">1) nowy nie sprawdzony mechanizm samonaliczania opłat;</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#PosełRadosławGawlik">2) opłatę specjalną zamiast kar stanowiącą dochód — uwaga — budżetu państwa, a nie funduszy celowych, jak było do tej pory;</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#PosełRadosławGawlik">3) roczne opłaty za wodę i ścieki, naliczane za rok wstecz;</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#PosełRadosławGawlik">4) wprowadzenie mechanizmu pozostawienia decyzji administracyjnych wojewodzie, a zbierania opłat przez regionalny zarząd gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#PosełRadosławGawlik">Kto miałby sprawować efektywną kontrolę nad działaniem tych nowych mechanizmów? Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, która jest w stanie raz na siedem lat odwiedzić zakład (70 tys. zakładów, około 11 tys. kontroli rocznie)? Wszystko to prowadzić musi do uszczuplenia środków na ochronę środowiska i gospodarkę wodną.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#PosełRadosławGawlik">Wątpliwości budzi także podział zebranych środków. Projektodawca nie chce dostrzec, że zabranie całości opłat za wodę i ścieki z wojewódzkich funduszy pozbawia racji bytu około 20 z nich. Także jednym pociągnięciem odbiera się 10-procentową część przynależną gminom. Pozostawia natomiast bardzo wysoki udział Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska (35% w pierwszym i drugim roku, 30% - w trzecim i 25% - w czwartym). Pewna centralizacja środków jest tu na pewno wskazana, lecz powinna ona nastąpić na poziomie zarządu dorzeczy, a nie narodowego funduszu. To jest sprzeczność z podstawowym założeniem ustawy. Trzeba znaleźć złoty środek między centralizacją a decentralizacją i pozostawieniem pola dla aktywności lokalnej gminie przez gminne i wojewódzkie fundusze. Ustawa jest wybitnie centralistyczna.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#PosełRadosławGawlik">Za niechlujstwo, i to jest kolejny poważny zarzut, należy uznać niezgodność treści nowej ustawy z ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym, która obowiązuje od 1 stycznia 1995 r. Mówił o tym poseł Komornicki.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#PosełRadosławGawlik">Kolejna, być może najważniejsza sprawa — to filozofia ustawy, która jest technokratyczna i właściwie zupełnie nie uwzględnia środowiskowej i środowiskotwórczej roli wód. W projekcie proponuje się rozwiązania obowiązujące obecnie w Prawie wodnym z 1974 r. W moim przekonaniu jest to sprzeczne z przyjętą przez Sejm w ubiegłym tygodniu konwencją o bioróżnorodności. Nie uwzględnia się Agendy 21, programu przyjętego na wielkiej konferencji ONZ w Rio de Janeiro, i rozdz. 18, który mówi o ochronie, jakości i wykorzystaniu zasobów wód śródlądowych oraz zintegrowanym podejściu do problemu rozwoju zasobów wód śródlądowych. Wodę traktuje się wyłącznie jako surowiec, a nie jako przede wszystkim miejsce życia organizmów oraz podstawowy czynnik siedliskotwórczy kształtujący warunki życiowe również poza zbiornikami wodnymi. Nie chce się dostrzec, że często w wyniku właśnie błędnej polityki związanej z melioracjami i regulacjami rzek kraj nasz pustynnieje, a gatunki związane z wodami oraz środowiskami podmokłymi są najbardziej zagrożone wyginięciem.</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#PosełRadosławGawlik">Projekt nie gwarantuje także społecznego udziału w procesie podejmowania decyzji w gospodarce wodnej. Rady dorzecza mają składać się głównie z administracji rządowej i samorządowej (2/3 członków) oraz reprezentacji użytkowników wód (głównie przemysł i przedsiębiorstwa komunalne zajmujące się wodą i ściekami). Nie ma gwarancji udziału organizacji proekologicznych, środowisk naukowych, mogących reprezentować racje ogólnospołeczne, w tym racje przyrodnicze.</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#PosełRadosławGawlik">Inne zapisy, które mogłyby zapewnić większy udział społeczeństwa, to prawo wpływu na decyzje rady dorzecza, ustalające warunki korzystania z wód przez osoby i organizacje proekologiczne, prawo dostępu do informacji zawartych w katastrze wodnym, obowiązek informowania o swoich pracach rady i zarządu dorzecza. Nie widać tego, niestety, w przedstawionym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#PosełRadosławGawlik">Ostatnia sprawa to sztuczny podział na 7 dorzeczy. Mamy w kraju właściwie 3 dorzecza: Wisły, Odry i rzek przymorza. Pojawia się pytanie: Dlaczego 7, a nie 12? Dlaczego np. warszawski zarząd dorzecza ma obejmować 1/4 powierzchni kraju i czy to jest optymalny podział?</u>
          <u xml:id="u-130.12" who="#PosełRadosławGawlik">Unia Wolności wahała się, czy nie przedstawić propozycji przesłania tego projektu do komisji i tam próbować go poprawić. Uznaliśmy jednak, w przeciwieństwie do kolegów, którzy także dostrzegali szereg mankamentów, iż ma on zbyt wiele wad, które mogą być trudne do usunięcia w Sejmie, gdzie panuje pośpiech i często chęć osiągnięcia sukcesu w postaci uchwalenia niekoniecznie dobrego projektu.</u>
          <u xml:id="u-130.13" who="#PosełRadosławGawlik">Premier Oleksy opatrzył projekt dosyć specyficznym komentarzem: „projekt ustawy nie jest zgodny z prawem europejskim i w związku z tym...</u>
          <u xml:id="u-130.14" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Bardzo państwa proszę o umożliwienie posłowi kontynuowania wypowiedzi. Nie słychać.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełRadosławGawlik">„Projekt ustawy nie jest zgodny z prawem europejskim i w związku z tym konieczne są dalsze prace legislacyjne mające za zadanie zbliżenie projektowanych rozwiązań do dyrektyw wspólnotowych”.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PosełRadosławGawlik">Proponuję, aby te prace prowadził jednak rząd i w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności wnoszę o odesłanie projektu właśnie do rządu poprzez odrzucenie go w pierwszym czytaniu w celu usunięcia wyżej wymienionych mankamentów. Jeśli projekt znajdzie się jednak w komisji, Unia Wolności nie uchyli się od próby zasadniczego przeorientowania jego zapisów.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przepraszam, ale jest taki hałas na sali, że nie jestem pewny, czy pan zgłosił wniosek o odrzucenie jak gdyby.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Nie jak gdyby.)</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie ma skierowania do rządu, czyli to musi być wniosek o odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#komentarz">(Poseł Radosław Gawlik: Tak, zgłosiłem wniosek o odrzucenie.)</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przepraszam, panie pośle, ale takie są skutki, kiedy wszyscy na sali rozmawiają, a my tu nie słyszymy.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, muszę na jakiś czas odroczyć rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę państwa o włożenie kart do czytników, żebyśmy mogli sprawdzić, czy jest kworum. Sądząc na oko, jest kworum.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, zanim przejdziemy do głosowania, dwie kommemoracje żałobne.</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W dniu 14 września 1995 r. po długiej i ciężkiej chorobie zmarła pani posłanka Maria Olszewska, wybrana w okręgu wyborczym nr 22 w Krośnie, należąca do Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Była członkiem Komisji Samorządu Terytorialnego, szczególnie zaangażowana w sprawy wsi i rolnictwa. Pozostanie w naszej pamięci jako szlachetny człowiek, ofiarna działaczka samorządowa i państwowa. Żegnamy Ją z żalem. Uczcijmy Jej pamięć chwilą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#komentarz">(Zebrani wstają, chwila ciszy)</u>
          <u xml:id="u-133.10" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-133.11" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Obecnie proszę pana posła Piotra Polmańskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełPiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od poniedziałku bieżącego tygodnia trwa heroiczna walka zastępów ratowniczych o uratowanie życia górników, którzy zostali zasypani wskutek tąpnięcia górotworu przed kilkoma dniami w kopalni „Nowy Wirek” w Rudzie Śląskiej. Przed trzema godzinami ratownicy wyprowadzili z zagrożonej strefy zasypanych górników. Mimo olbrzymiej ofiarności nie udało się uratować wszystkich. Zginęli ludzie. Po raz kolejny okazało się, jak niebezpieczny i tragiczny w skutkach bywa górniczy zawód. Proszę Wysoką Izbę o powstanie i uczczenie minutą ciszy poległych górników.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Zebrani wstają, chwila ciszy)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Piotrowi Polmańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Marka Dyducha oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Rozpatrywanie pilnych projektów ustaw odbywa się w dwóch czytaniach.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu (druk nr 1226).</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości, nad którymi będziemy głosować w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła sprawozdawcę o zajęcie miejsca.</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W pierwszym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują, aby odrzucić załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-135.10" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy pan poseł sprawozdawca ma do tego jakiś komentarz? Nie.</u>
          <u xml:id="u-135.11" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-135.12" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na odrzuceniu załączonego projektu ustawy, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-135.13" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-135.14" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-135.15" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 315 posłów. Za wnioskiem głosowało 91 posłów, przeciw - 217, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-135.16" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości, polegający na odrzuceniu załączonego projektu ustawy, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-135.17" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Do art. 1 ustawy nowelizującej zgłoszono 5 wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-135.18" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W drugim wniosku mniejszości wariant I, poprzez skreślenie zmiany 8 dotyczącej dodawanych nowych art. 171 i 172 oraz skreślenie zmiany 3 dotyczącej art. 10 ust. 3, wnioskodawcy zmierzają do tego, aby w 1996 r. nie wprowadzać nowych zasad przeprowadzania waloryzacji emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-135.19" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Konsekwencją przyjęcia tej zmiany będzie skreślenie zmian 4–6 oraz bezprzedmiotowość drugiego wniosku mniejszości wariant II, a także czwartego i piątego wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-135.20" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy to wymaga jakichś objaśnień ze strony posła sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-135.21" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł nie chce nic od siebie powiedzieć? Nie.</u>
          <u xml:id="u-135.22" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-135.23" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem drugiego wniosku mniejszości wariant I, polegającego na skreśleniu zmiany 8 dotyczącej dodawanych nowych art. 171 i 172 oraz zmiany 3 dotyczącej art. 10 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-135.24" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-135.25" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-135.26" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 317 posłów. Za wnioskiem padły 42 głosy, przeciwko - 227 głosów, wstrzymało się 48 posłów.</u>
          <u xml:id="u-135.27" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm drugi wniosek mniejszości wariant I, polegający na skreśleniu zmiany 8 dotyczącej dodawanych nowych art. 171 i 172 oraz zmiany 3 dotyczącej art. 10 ust. 3, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-135.28" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W drugim wniosku mniejszości wariant II wnioskodawcy poprzez skreślenie zmiany 3 dotyczącej art. 10 ust. 3 zmierzają do pozostawienia dotychczasowego brzmienia przepisu, który dotyczy ustalenia wskaźnika wysokości świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-135.29" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Konsekwencją przyjęcia tej zmiany będzie skreślenie zmian 4–6.</u>
          <u xml:id="u-135.30" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie ma pytań do posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-135.31" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do...</u>
          <u xml:id="u-135.32" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy pan poseł Wiśniewski ma jakieś pytanie związane z tym?</u>
          <u xml:id="u-135.33" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Czy mógłbym pana posła prosić o merytoryczne wyjaśnienie, na czym to polega?)</u>
          <u xml:id="u-135.34" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełMarekDyduch">Wnioskodawcy zgłosili wniosek mniejszości, który polega w wariancie II na skreśleniu zmiany 3 dotyczącej art.10 ust. 3. Nakłada on obowiązek ustalania tzw. wskaźnika wysokości świadczenia. W obowiązującym stanie prawnym wskaźnik ten służy do ustalenia wysokości świadczenia przy kolejnych waloryzacjach. Artykuł ten jest ściśle skorelowany z art. 17 dotychczasowej ustawy i w zasadzie decyduje o wysokości waloryzacji. W omawianym dzisiaj projekcie ustawy jest propozycja, żeby ust. 3 w art. 10 skreślić, ponieważ wydawało się w pierwszych dyskusjach na ten temat, że będzie on sprzeczny z propozycją nowych rozwiązań dotyczących art. 171 i 172, który twierdzi, że art. 17 na 1996 r. jest zawieszony. Po wnikliwej analizie tego przepisu i sytuacji, jaka się wytworzyła, okazuje się, że przyjęcie wniosku drugiego według wariantu II oznacza, że wszystkie świadczenia, zarówno już przyznane, jak i nowo przyznawane, miałyby ustalony wskaźnik wysokości świadczenia, lecz nie byłyby waloryzowane w 1996 r., gdyż waloryzacja byłaby dokonywana według nowych zasad. Po prostu art. 17 byłby zawieszany. W związku z tym nie miałby zastosowania w 1996 r. do waloryzacji emerytur i rent. Wobec tego przepis ten nie będzie miał wpływu na waloryzację, będzie w 1996 r. przepisem martwym, mówiąc krótko. Natomiast zachowujemy go jako rozwiązanie w perspektywie następnych lat; on po prostu zostaje jako jeden z przepisów merytorycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Maciej Manicki jeszcze pragnie coś wyjaśnić? Pan chce zadać pytanie posłowi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zwrócić uwagę, że komentarz, jaki pan marszałek raczył wygłosić, dotyczył wyłącznie wariantu I. Przyjęcie wariantu II nie powoduje potrzeby skreślenia zmian 4–6.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przykro mi bardzo, jeśli tak się stało, ale w sprawozdaniu komisji jest tak napisane: „W razie przyjęcia wariantu I lub II należy skreślić zmiany 4–6”. Na tej podstawie został opracowany scenariusz.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł sprawozdawca będzie łaskaw wyjaśnić nam te wątpliwości. Mamy telefon z Biura Legislacyjnego, że racja jest po stronie autorów scenariusza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełMarekDyduch">Według mojej oceny w sprawozdaniu pana marszałka jest dobrze zapisane.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę państwa, nie słyszę tego, co mówi poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełMarekDyduch">Spróbuję to jakoś uzasadnić. Panie ministrze, prosiłbym zwrócić na to uwagę. Wariant II zakłada skreślenie zmiany 3 dotyczącej art. 10 ust. 3. Zmiana 3 mówi z kolei, że w art. 10 skreśla się ust. 3. Więc jeżeli przyjmiemy wariant II, to ust. 3 w art. 10 pozostanie, panie ministrze. W związku z tym jest wykreślenie następnych zmian: 4, 5 i 6. Projekt ustawy mówi, żeby zmienić ust. 3 w art. 11, ust. 4 w art. 12 i ust. 4 w art. 15, ponieważ powołują się one na art. 10 ust. 3. Według mojej oceny w projekcie ustawy jest w tej chwili dobry zapis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan minister Lesław Nawacki pragnie zabrać głos w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejLesławNawacki">Tak jest, wszystko jest dobrze. Wniosek mniejszości polegający na tym, żeby nie skreślać ust. 3 w art. 10, powoduje, że zmiany zawarte w sprawozdaniu dotyczącym zmian w samej ustawie odnoszące się do art. 11 ust. 3, art. 12 ust. 4 i art. 15 ust. 4 również nie powinny pozostać, dlatego że tam występuje odwołanie do art. 10 ust. 3. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Dyduch: Nic się nie zmieniło.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Z tego wynika, że pan minister potwierdza, iż zapis, który przeczytałem, jest dobry.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle Manicki, to jest dobry zapis.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: To jest inny minister, tylko resort jest ten sam.)</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy są jakieś wątpliwości w tej sprawie? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem drugiego wniosku mniejszości wariant II, polegającego na skreśleniu zmiany 3 dotyczącej art. 10 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-145.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W głosowaniu uczestniczyło 321 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 275 posłów, przeciwko - 36, wstrzymało się od głosu 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-145.9" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm drugi wniosek mniejszości wariant II, polegający na skreśleniu zmiany 3 dotyczącej art. 10 ust. 3, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-145.10" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W trzecim wniosku mniejszości wnioskodawcy poprzez skreślenie zmiany 7 dotyczącej art. 16 proponują, aby pozostawić dotychczasowe brzmienie przepisu, który dotyczy ustalania wysokości kwoty najniższych emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-145.11" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisje proponują natomiast, aby kwoty te stanowiły określony procent przeciętnego wynagrodzenia w kwartale kalendarzowym poprzedzającym termin ostatniej waloryzacji emerytur i rent w 1995 r. oraz były podwyższane przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji od miesiąca, w którym jest przeprowadzona waloryzacja.</u>
          <u xml:id="u-145.12" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy państwo posłowie nie mają pytań? Nie.</u>
          <u xml:id="u-145.13" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-145.14" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu zmiany 7 dotyczącej art. 16 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-145.15" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-145.16" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-145.17" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 323 posłów. Za wnioskiem padło 121 głosów, przeciw - 195, wstrzymało się od głosu 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-145.18" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu zmiany 7 dotyczącej art. 16 projektu ustawy nowelizującej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-145.19" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W czwartym wniosku mniejszości do zmiany 8 dotyczącej art. 171 ust. 2 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawcy proponują, aby realny wzrost emerytur i rent wynosił 2,5% bez uwzględniania wzrostu kwoty bazowej.</u>
          <u xml:id="u-145.20" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisje proponują natomiast, aby wzrost ten wynosił 2,5% i uwzględniał wzrost kwoty bazowej.</u>
          <u xml:id="u-145.21" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła sprawozdawcę... Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-145.22" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-145.23" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do zmiany 8 dotyczącej art.171 ust. 2 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-145.24" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-145.25" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-145.26" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 328 posłów. Za wnioskiem padło 66 głosów, przeciw - 234 głosy, wstrzymało się od głosu 28 posłów.</u>
          <u xml:id="u-145.27" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do zmiany 8 dotyczącej art. 171 ust. 2 projektu ustawy nowelizującej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-145.28" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W piątym wniosku mniejszości do zmiany 8 dotyczącej art. 171 projektu ustawy nowelizującej przez skreślenie zdania trzeciego w ust. 5 wnioskodawcy proponują, aby kwota jednorazowej wypłaty nie była oprocentowana planowanym wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych na I kwartał 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-145.29" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nikt nie wyraża chęci zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-145.30" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-145.31" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do zmiany 8 dotyczącej art. 171 ust. 5 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-145.32" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-145.33" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-145.34" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 325 posłów. Za wnioskiem padły 42 głosy, przeciw - 280 głosów, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-145.35" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do zmiany 8 dotyczącej art. 171 ust. 5 projektu ustawy nowelizującej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-145.36" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W szóstym wniosku mniejszości do art. 7 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawcy proponują, aby ustawa weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1996 r., a nie z dniem 1 stycznia 1996 r., jak proponują komisje.</u>
          <u xml:id="u-145.37" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie słyszę żadnych uwag.</u>
          <u xml:id="u-145.38" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-145.39" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 7 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-145.40" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-145.41" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-145.42" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 310 posłów. Za wnioskiem padły 3 głosy, przeciw - 249 głosów, wstrzymało się 58 posłów.</u>
          <u xml:id="u-145.43" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 7 projektu ustawy nowelizującej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-145.44" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-145.45" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Społecznej oraz Komisję Ustawodawczą (wraz z przyjętymi poprawkami), zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-145.46" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-145.47" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-145.48" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 327 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy opowiedziało się 160 posłów, przeciw - 151, wstrzymało się 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-145.49" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-145.50" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Powracamy do debaty nad punktem 12 porządku dziennego...</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o umożliwienie posłom wygłoszenia ich kwestii w możliwie dobrych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska"> Proszę państwa o zajmowanie miejsc lub opuszczanie sali, jeżeli macie państwo inne obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, ogłaszam 2 minuty technicznej przerwy, po której przystąpimy do obrad. Bardzo proszę państwa o spokój po tym czasie.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 58 do godz. 14)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Powracamy do rozpatrzenia punktu 12 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy Prawo wodne.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przypominam, że zabrał głos minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa pan Stanisław Żelichowski i wysłuchaliśmy trzech wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kontynuujemy debatę.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Krzysztofa Wiechecia o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Grzegorz Kaczmarzyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Posłowie Klubu Parlamentarnego Unii Pracy - których stanowisko mam zaszczyt prezentować - mają pełną świadomość tego, że jednym z najważniejszych problemów środowiska przyrodniczego jest problem gromadzenia, ochrony i gospodarki zasobami wodnymi. Z tych też względów szczegółowo przeanalizowaliśmy rządowy projekt Prawa wodnego, zawarty w druku nr 951.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Klub Parlamentarny Unii Pracy ma szereg uwag i zastrzeżeń do omawianego bardzo obszernego dokumentu, projektu ustawy, który zawiera 182 artykuły. Wraz z uzasadnieniem obejmuje 120 stron tekstu, nie licząc projektów aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Ze względów czasowych ograniczę się do przedstawienia poglądu mojego klubu na wybrane istotne grupy problemów.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przepraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o zaprzestanie rozmów na sali. Pan poseł nie ma warunków do wygłoszenia przemówienia. Bardzo proszę wszystkich o przerwanie rozmów na sali.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przepraszam. Proszę kontynuować, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Ograniczę swoje wystąpienie do przedstawienia poglądu mojego klubu na wybrane, naszym zdaniem istotne, grupy problemowe. Są to:</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PosełKrzysztofWiecheć">— struktura organizacyjna zarządzania wodami,</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PosełKrzysztofWiecheć">— własność wód,</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#PosełKrzysztofWiecheć">— ważne zagadnienia, pominięte w projekcie ustawy,</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#PosełKrzysztofWiecheć">— kwestia braku zgodności z prawem europejskim.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Jeżeli chodzi o nowy system zarządzania wodami, to - mówiąc w ogromnym skrócie - projekt ustawy wprowadza nowe instytucje organizacyjne: rady gospodarki wodnej, rady dorzeczy i zarządy dorzeczy powoływane przez ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. Ich zadaniem będzie zarządzanie gospodarką wodną na obszarze poszczególnych zlewni. Jednostki te powstałyby niezależnie od istniejących struktur, to jest okręgowych dyrekcji gospodarki wodnej, Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska Naturalnego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz organów administracji rządowej i samorządowej. Byłyby to jednostki nowe, które miałyby przejąć od istniejących część spraw, jak programowanie gospodarki wodnej, bilansowanie potrzeb rzeczowych i finansowych, prowadzenie spraw dotyczących opłat za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych, udział w finansowaniu przedsięwzięć związanych z gospodarką wodną czy monitoring środowiska wodnego.</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Środki z tytułu opłat będą wpływać do zarządów dorzeczy, które - po odprowadzeniu 15% wpływów do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - będą nimi gospodarować według zasad określonych przez radę dorzecza. Zarządy będą udzielać pożyczek i dotacji na realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką wodną w ramach zlewni.</u>
          <u xml:id="u-150.7" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Przy tej okazji mała dygresja. W art. 82 ust. 2 przewidziano przekazywanie, jak wspomniałem, 15% wpływów na Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, natomiast w uzasadnieniu do ustawy (s. 17) określa się część przekazywaną na poziomie 10%. Który zapis jest właściwy?</u>
          <u xml:id="u-150.8" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Pomijając tę niezgodność, proponowane rozwiązania organizacyjne wymagają szczególnie wnikliwej analizy. Z pewnością wody powierzchniowe i podziemne nie respektują granic administracyjnych gmin czy województw. Trzeba więc zastanowić się nad objęciem zarządzeniem zlewniowych wód podziemnych w sytuacji, gdy granice zasobów tych wód nie pokrywają się z granicami zlewni.</u>
          <u xml:id="u-150.9" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Z pewnością istnieje potrzeba poszukiwania rozwiązań systemowych zwiększających koordynację przedsięwzięć na obszarze gospodarki wodnej. Jednakże nie można zapominać, że gospodarowanie wodą wcale nie odbywa się w granicach zlewni, tylko w regionach wodno-gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-150.10" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Naszym zdaniem, należałoby budować docelowy model zarządzania gospodarką wodną, z myślą o zamierzonym nowym podziale terytorialnym kraju, z uwzględnieniem rozstrzygnięcia problemu drugiego szczebla samorządu terytorialnego (samorząd powiatowy czy wojewódzki), a także kwestii ograniczania, a raczej likwidacji rejonów administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-150.11" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Pragniemy zwrócić uwagę Wysokiej Izby na dziwne zaiste połączenie funkcji, jakie mają pełnić zarządy dorzecza. Mają to być jednostki administracji państwowej, prowadzące działalność parabankową, jak chociażby udzielanie oprocentowanych pożyczek, oraz gospodarczą, gdyż art. 40 ust. 1 pkt 8 upoważnia zarządy do tworzenia własnych przedsiębiorstw wykonawczych lub dotowania przedsiębiorstw prywatnych.</u>
          <u xml:id="u-150.12" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Chcę zwrócić uwagę na zapis § 19 projektu rozporządzenia Rady Ministrów, dający dyrektorowi zarządu lub upoważnionej przez niego osobie, co chcę szczególnie podkreślić, uprawnienia dokonywania oceny celowości udzielania pożyczki i kontroli wykorzystywania pożyczki zgodnie z celem. Urzędnicy zarządu dorzecza jednoosobowo będą więc oceniać celowość udzielania pożyczki.</u>
          <u xml:id="u-150.13" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Jesteśmy zdecydowanie mniejszymi optymistami niż autorzy projektu co do przewidywanych efektów, jakie może przynieść powołanie rad gospodarki wodnej dorzeczy.</u>
          <u xml:id="u-150.14" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Art. 44 projektu ustawy przewiduje w zasadzie cztery zadania merytoryczne, które mają do spełnienia rady, a mianowicie: ustalanie programów gospodarki wodnej w dorzeczu, ustalanie zasad wydatków i wydatkowania środków finansowych, uzgadnianie warunków korzystania z wód dorzecza oraz ustalanie warunków wzrostu opłat za korzystanie z wód i urządzeń wodnych. Aby zrealizować te cele, mają być powołane sześćdziesięcioosobowe rady gospodarki wodnej dorzecza. W uzasadnieniu projektu ustawy na kilku stronach znajdujemy opis zalet tego rozwiązania. Wyartykułowane zostały intencje, jakie legły u podstaw tej propozycji. Chodzi mianowicie o upolitycznienie decyzji dotyczących gospodarki wodnej. Proszę pozwolić mi na cytat z tego uzasadnienia: „W warunkach ograniczonej podaży zasobów wodnych kwestia ich rozdziału nabiera wymiaru decyzji politycznej. Trzeba bowiem rozstrzygnąć, w jaki sposób sprawiedliwie podzielić występujące w ograniczonej, niewystarczającej ilości zasoby między podmioty gospodarcze (osoby prawne i fizyczne)”.</u>
          <u xml:id="u-150.15" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Podział następować więc będzie według kryterium politycznej sprawiedliwości. Kryteria techniczno-ekonomiczne, gospodarcze, ekologiczne nie są według autorów projektu ustawy rozstrzygające. Powołanie sześćdziesięcioosobowych rad dorzeczy z kadencją pięcioletnią daje rządzącej koalicji kolejną szansę ulokowania w tych radach wielu swoich reprezentantów. Nie sądzimy, aby był to najlepszy sposób budowania nowoczesnego systemu zarządzania gospodarką wodną.</u>
          <u xml:id="u-150.16" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Duże wątpliwości budzą rozwiązania dotyczące własności wód. Art. 6 ust. 2 jest na tyle ogólny, że pozwala na dużą dowolność interpretacyjną. Rzeki nie ujęte w załączonym wykazie wód powierzchniowych, stanowiących własność skarbu państwa, będą mogły co kilkaset metrów zmieniać właściciela - uniemożliwi to prowadzenie racjonalnej kompleksowej gospodarki wodnej. Jesteśmy za pozostawieniem jako własności skarbu państwa wszystkich rzek o szerokości dna powyżej półtora metra, mierzonej przy ujściu.</u>
          <u xml:id="u-150.17" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Na szczególną uwagę zasługuje problem własności wód podziemnych. Opowiadamy się za tym, aby zasoby wód podziemnych, tak jak wszystkie kopaliny, stanowiły własność skarbu państwa. Podkreślamy przy tym, że wody głębinowe winny być używane tylko do celów spożywczych, przetwórstwa spożywczego i farmaceutycznego. Ustawa winna jednoznacznie sprecyzować tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-150.18" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Omawiany projekt ustawy zawiera wiele braków o charakterze podstawowym:</u>
          <u xml:id="u-150.19" who="#PosełKrzysztofWiecheć">— brak definicji podstawowych pojęć, takich jak na przykład wody podziemne, gospodarka wodna, zasoby wodne,</u>
          <u xml:id="u-150.20" who="#PosełKrzysztofWiecheć">— brak jednoznacznego określenia tak zwanego rozdziału zadań i uprawnień między ministrami, wojewodami i zarządami dorzeczy w zakresie gospodarowania wodami (art. 33, regulujący te kwestie, pomija uprawnienia organów samorządowych),</u>
          <u xml:id="u-150.21" who="#PosełKrzysztofWiecheć">— brak jednoznacznego rozstrzygnięcia, które z budowanych urządzeń melioracji wodnych wymagają pozwolenia wodnoprawnego. Projekt ustawy nie reguluje, na przykład, przypadku, kiedy będziemy pobierać wodę z własnego źródła i odprowadzać ścieki do prywatnego zbiornika wodnego. Czy możemy odprowadzać ścieki dowolnej jakości bez pozwolenia wodnoprawnego?</u>
          <u xml:id="u-150.22" who="#PosełKrzysztofWiecheć">W proponowanej ustawie pominięto problem wędkarstwa, a przecież jest ono działaniem ekologicznym, polegającym na czynnej ochronie rybostanu poprzez hodowlę narybku, zarybianie, ochronę i rejestrację połowów wędkarskich. Wędkarstwo na wodach powierzchniowych pełni funkcje ekologiczne, rekreacyjne lub ekonomiczne.</u>
          <u xml:id="u-150.23" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Braki w omawianej ustawie wykazały również opracowania sejmowego Biura Studiów i Ekspertyz.</u>
          <u xml:id="u-150.24" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Wysoki Sejmie! Nie możemy zaakceptować przedstawionej informacji o przejściowym trybie i o terminie ostatecznego dostosowania Prawa wodnego do przepisów prawa Unii Europejskiej. W niezwykle trafnej merytorycznie opinii pełnomocnik rządu do spraw integracji europejskiej w sposób konkretny wskazał na niezgodność omawianego projektu z dyrektywami Wspólnoty Europejskiej. Trudno oczekiwać, aby było inaczej, gdyż obecny stan ochrony środowiska naturalnego jest efektem wieloletniego lekceważenia problematyki ekologicznej w naszym kraju. Dlatego też nikogo nie może dziwić skala zaniedbań i zaległości. Jednakże nie może to oznaczać przyzwolenia na odkładanie działań naprawczych dostosowanych do standardów współczesnej Europy w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-150.25" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Jakże dziwnie brzmi argumentacja Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa: „Proces legislacyjny Unii Europejskiej cechuje znaczna dynamika: w ciągu kilku najbliższych lat należy oczekiwać uchylenia lub zmiany większości obecnych dyrektyw”. Czyżby pan minister liczył na złagodzenie wymogów w zakresie ochrony wód? Sądzimy, że wymagania te będą wzrastać. Dziwnie również brzmi w ustach ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa zgoda na to, że aby nadal 50% wody przeznaczonej na zaopatrzenie ludności nie odpowiadało normom jakościowym. Jako wybieg formalny i nie do końca prawdziwe traktujemy twierdzenie, że zagadnienie niedopuszczenia do przenikania do wód podziemnych substancji toksycznych wykracza poza ustawę Prawo wodne i będzie uwzględniane w innych aktach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-150.26" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Jeszcze mniej przekonująco brzmi argumentacja dotycząca braku ochrony wód przed azotanami pochodzącymi z rolnictwa. Odsyłanie kwestii eliminacji tak istotnych zagrożeń dla jakości wód ad Kalendas Graecas, do bliżej nieokreślonych przyszłych regulacji prawnych, budzi wątpliwość co do rzeczywistej, a nie deklaratywnej woli ochrony środowiska naturalnego przez obecny rząd. Na podstawie wielu wniosków, opinii i uwag, które wpłynęły do Klubu Parlamentarnego Unii Pracy oraz do poszczególnych posłów, pomimo oceny, że projekt ustawy nie jest gruntowną reformą Prawa wodnego, ale w naszym odczuciu jedynie nowelizacją z szeregiem niedociągnięć, o których mówili też m.in. moi przedmówcy, ostatecznie wnosimy o skierowanie jej do komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-150.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Krzysztof Wiecheć w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Grzegorza Kaczmarzyka o zabranie głosu w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej. Następnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Pietrzykowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełGrzegorzKaczmarzyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dzisiaj projekt ustawy Prawo wodne (druk nr 951). Obecne regulacje prawne dotyczące zasad gospodarowania wodami i ich eksploatacji przestały już odpowiadać potrzebom dnia dzisiejszego i rozmijają się z działalnością podmiotów obecnie użytkujących wody. Dotychczasowy system zarządzania gospodarką wodną nawiązuje do struktury podziału administracyjnego państwa i nie sprzyja realizacji zadań gospodarki wodnej. System ten nie respektuje bowiem spójności zasobów wodnych wynikających ze stałego ich przemieszczania się w układzie hydrograficznym i hydrogeologicznym. Polityka kształtowania i ochrony zasobów wodnych, jak i zarządzania tymi zasobami znacznie efektywniej może być kreowana w naturalnych systemach hydrograficznych, w dorzeczach, które stanowią zamknięty i dający się wyodrębnić układ wód powierzchniowych i podziemnych. Woda jest cennym dobrem naturalnym niezbędnym do życia i działalności gospodarczej. Funkcja ekologiczna wody w środowisku naturalnym wiąże się z jej szczególnymi właściwościami, spośród których podatność na zanieczyszczenia ma szczególne znaczenie. Degradacja tego środowiska zagraża bowiem nie tylko żyjącym w nim faunie i florze, ale również zdrowiu i życiu człowieka. Projekt ustawy w środowiskach zainteresowanych nim budzi różnego rodzaju kontrowersje. Część opinii i ekspertyz uważa projekt za nowatorski, część uważa, że wersja obecna projektu budzi wątpliwości co do zapisów poszczególnych artykułów.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PosełGrzegorzKaczmarzyk">W imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej przedstawię niektóre uwagi naszego klubu do poszczególnych artykułów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#PosełGrzegorzKaczmarzyk">Art. 6 ust. 6 pkt 2. Projekt dopuszcza sytuacje, w których własność właściciela nieruchomości gruntowej stanowią znajdujące się w granicach przestrzennych tej nieruchomości śródlądowe wody powierzchniowe płynące w ciekach o szerokości dna do 1,5 m w ich dolnym biegu. Wydaje się, że takie określenie możliwości właściciela gruntu jest zbyt szerokie i w praktyce będzie nastręczać trudności. Nie ma bowiem dokładnego określenia, odkąd zaczyna się dolny bieg cieku, jak podzielić ciek pomiędzy właścicieli sąsiadujących gruntów przyległych, co dzieje się w sytuacji, gdy ciek jest granicą pomiędzy gruntami. Wyjaśnienia wymaga także i to, czy ciek przylegający do gruntu na całej długości przylegania staje się własnością właściciela gruntu.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#PosełGrzegorzKaczmarzyk">Odnośnie do art. 20 ust. 2. Wydaje się, że dopuszczenie rolniczego wykorzystania ścieków w ramach zwykłego korzystania z wód przy zachowaniu warunków, o których mowa w art. 87, jest niesłuszne, gdyż zakłada wysoką świadomość ekologiczną społeczeństwa. Nie powinno nastąpić wyłączenie rolniczego wykorzystania ścieków ze szczególnego korzystania z wód. Tego rodzaju wprowadzenie ścieków do wód i do ziemi wymaga bowiem uregulowań w zakresie dopuszczalnej dawki polewowej, przy uwzględnieniu stanu zanieczyszczenia gleby, do której ma być wprowadzona. Trzeba podkreślić, iż w przyszłości gospodarstwa rolne mogą być znacznie większe niż aktualnie przeciętne gospodarstwo i ilość odprowadzanych ścieków, jak również ich jakość, może mieć zupełnie innych charakter i rozmiar.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#PosełGrzegorzKaczmarzyk">Uwagi do art. 26. Rozwijające się sporty wodne i żeglarstwo na wodach nie tylko zaliczanych do żeglownych wymagają określenia systemu sygnalizacji znaków oraz obowiązków należących do administratora tych wód i zakładów zobowiązanych do utrzymania urządzeń komunikacyjnych oraz przesyłowych prowadzonych przez te wody.</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#PosełGrzegorzKaczmarzyk">Uwagi do art. 51. Do chwili obecnej wojewoda prowadzi księgi wodne stanowiące rejestr spółek wodnych i pozwoleń wodnoprawnych. Księgi te składają się z części rejestrowej i zbioru dokumentów. Projekt ustawy przewiduje prowadzenie przez wojewodę tylko księgi wodnej spółek wodnych i ich związków. Natomiast pomija sprawę ksiąg wodnych, pozwoleń wodnoprawnych, które wydaje w dalszym ciągu wojewoda bądź kierownik urzędu rejonowego. Należy rozumieć, że pozwolenia wodnoprawne, wchodzące w skład katastru wodnego, przekazywane będą wraz ze stosowną dokumentacją do zarządów dorzeczy, które prowadzą kataster.</u>
          <u xml:id="u-152.6" who="#PosełGrzegorzKaczmarzyk">Następnie art. 85 ust. 2. Tu wnosilibyśmy propozycję już bardziej konkretną, mianowicie skreślenia słowa „wsi”, ponieważ ustawa o samorządzie terytorialnym z 8 marca 1994 r. ustanawia gminę jako podstawową jednostkę samorządu terytorialnego, bez względu na to, jaki charakter ma ten teren. Zadania własne gmin, wymienione w ww. ustawie, są jednakowe dla wszystkich gmin i z tego też względu zasady wypełniania tych zadań muszą też być jednakowe. Stąd też nasz wniosek.</u>
          <u xml:id="u-152.7" who="#PosełGrzegorzKaczmarzyk">Uwagi do art. 86 ust. 1. Proponujemy skreślić w ustawie zasadę uiszczania opłat za wprowadzanie wód opadowych do kanalizacji deszczowej, a przede wszystkim do kanalizacji ogólnospławnej. Uzasadnienie: W art. 85 ust. 6 zapisano obowiązek budowy systemów kanalizacji odprowadzających wody opadowe z terenów zanieczyszczonych. Wypełnienie tego obowiązku stwarza natomiast kolejny obowiązek - oczyszczania tychże wód, a to, jak wiadomo, wiąże się z kosztami. Oczyszczalnie ścieków są administrowane przez przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji, które od 3 lat działają na zasadach komercyjnych, żyjąc tylko z opłat za świadczone usługi.</u>
          <u xml:id="u-152.8" who="#PosełGrzegorzKaczmarzyk">Ponieważ czas, jak usłyszałem, kończy się, więc wszystkie uwagi zawarte w moim wystąpieniu, a także bardziej szczegółowe, Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej przedstawi na posiedzeniach komisji bądź podkomisji, jeżeli takowa zostanie powołana. Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej opowie się, pomimo różnych kontrowersji, za odesłaniem projektu do odpowiedniej komisji.</u>
          <u xml:id="u-152.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej przemawiał pan poseł Grzegorz Kaczmarzyk.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Zbigniewa Pietrzykowskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Będzie to ostatnie wystąpienie klubowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Obecny projekt ustawy Prawo wodne jest efektem długoletnich prac zmierzających do zmiany istniejącego prawodawstwa. Obowiązujące obecnie Prawo wodne nie przystaje do rzeczywistości i nie daje podstaw do racjonalnej gospodarki wodnej. Dotychczasowy system zarządzania nawiązuje do struktury podziału administracyjnego państwa. Szczególnie reforma tego podziału, tworząca znacznie mniejsze niż istniejąca do 1975 r. województwa, nie sprzyjała realizacji zadań gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Gospodarka wodna w Polsce znajduje się w stanie krytycznym. Zanieczyszczenie zasobów wodnych, coraz częściej występujący deficyt wody w wielu regionach kraju, stale pogarszający się stan techniczny wielu urządzeń wodnych, wieloletnie przekroczenie przyjętych terminów inwestycyjnych to niektóre symptomy istniejącego stanu. Jego przyczyn, niezależnie od wad systemowych, należy doszukiwać się również w rozwiązaniach związanych z organizacją gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Postulaty wskazujące na konieczność i celowość zmian w zasadach zarządzania zasobami wodnymi zgłaszane były wielokrotnie przez liczne gremia specjalistów związanych z gospodarką wodną. Od dawna zgłaszano postulat utworzenia systemu zarządzania zasobami wodnymi w układzie hydrograficznym. Polityka kształtowania i ochrony zasobów wodnych i zarządzanie tymi zasobami mogą być znacznie efektywniejsze w naturalnych systemach hydrograficznych, czyli dorzeczach stanowiących zamknięty i dający się wyodrębnić układ wód powierzchniowych i podziemnych.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Projekt wychodzi naprzeciw tym postulatom. Proponowany w projekcie ustawy Prawo wodne nowy system zarządzania gospodarką wodną opracowano wykorzystując bogate doświadczenia wielu krajów, a w rozwiązaniach organizacyjnych wzorując się na modelu francuskim. Francja, która w ciągu ostatnich dwudziestu lat obowiązywania systemu prawa wodnego opartego na podziale hydrograficznym osiągnęła znaczne efekty w poprawie jakości wód (przykładem tego jest Sekwana), udziela nam znacznej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Pomoc rządu francuskiego to nie tylko udostępnienie doświadczeń, ale również przeszkolenie osób mających uczestniczyć w nowym systemie zarządzania, to jest przedstawicieli samorządów terytorialnych, administracyjnych, rządu, użytkowników wód. Przedstawiciele tych grup tworzyć będą rady gospodarki wodnej dorzeczy, pomyślane jako swoisty „parlament wodny” — zgodnie z zasadą, że w podejmowaniu decyzji, które dotyczą korzystających z wód dorzecza, powinni uczestniczyć sami zainteresowani.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Bardzo ważnym uprawnieniem rady dorzecza będzie ustalanie wskaźników wzrostu opłat za korzystanie z wód i urządzeń wodnych w dorzeczu lub jego części. Tworzy się więc warunki do regionalizacji systemu finansowania gospodarki wodnej. To spowoduje, że zarząd dorzeczy będzie głównym dysponentem funduszu tworzonego z opłat za szczególne korzystanie z wód - jako naliczający opłaty i egzekwujący je.</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Proponuje się zmianę systemu wnoszenia opłat za odprowadzenie zasolonych wód kopalnianych. Obecnie stanowią one w całości przychód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Uważa się za celowe pozostawienie tego funduszu w gestii zarządu dorzecza, który, jako gospodarz dorzecza, ma lepsze rozeznanie w rozwiązywaniu problemów wód słonych.</u>
          <u xml:id="u-154.7" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Zły stan środowiska naturalnego wymaga natychmiastowych działań, i to nie tylko działań inwestycyjnych, ale przede wszystkim uruchomienia mechanizmów prawnych, które pozwolą na prowadzenie racjonalnej i efektywnej gospodarki wodnej z udziałem wszystkich zainteresowanych stron. Dlatego też tak ważne jest uchwalenie dobrego nowego Prawa wodnego.</u>
          <u xml:id="u-154.8" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Obecny projekt Prawa wodnego poprzedziły szerokie konsultacje ze wszystkimi znaczącymi ośrodkami. Stanowi to również początek procesu dostosowania polskiego prawa, w tym również prawa ekologicznego, do ustawodawstwa Unii - zgodnie z ustaleniami układu stowarzyszeniowego Polski z krajami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-154.9" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Klub Parlamentarny BBWR wnosi o przesłanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-154.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbigniew Pietrzykowski w imieniu klubu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Informuję, że zapisanych jest 23 posłów. Chciałabym też przypomnieć, ile czasu zostało członkom poszczególnych klubów zapisanym do głosu: Sojusz Lewicy Demokratycznej - 20 min, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego - 18 min, klub Unii Wolności - 9 min.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Skrzyńskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełAndrzejSkrzyński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pomimo krytycznych wypowiedzi, jakie tu padły, trzeba jednak z zadowoleniem przyjąć rozpoczęcie debaty nad rządowym projektem ustawy Prawo wodne.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PosełAndrzejSkrzyński">Jestem przekonany, że w toku prac legislacyjnych będzie można kontrowersyjne przepisy doprecyzować, poprawić czy wręcz zastąpić nowymi, nie widzę więc powodu, by cztery sejmowe Komisje: Ustawodawcza, Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Samorządu Terytorialnego nie mogły tego uczynić.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#PosełAndrzejSkrzyński">Wysoka Izbo! Należy wyraźnie powiedzieć, że projekt nowego Prawa wodnego jest z jednej strony otwarciem na nową, właściwą, mam nadzieję, politykę gospodarowania wodą w Polsce, z drugiej zaś strony zawiera wiele zapisów wątpliwych, występują też luki interpretacyjne i niedostatki w ogólnym obrazie przyszłej organizacji gospodarki wodnej. Niektóre przepisy są, moim zdaniem, zbyt szczegółowe i mogłyby być na przykład przeniesione do aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#PosełAndrzejSkrzyński">Ze względu na ograniczony czas i duży merytoryczny zakres, jaki ma projekt ustawy, skoncentruję się tylko na kilku kwestiach, które, w moim przekonaniu, wymagają rozstrzygnięć jednoznacznych.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#PosełAndrzejSkrzyński">Chodzi mi m.in. o:</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#PosełAndrzejSkrzyński">— wprowadzenie bezwzględnego obowiązku zapewnienia środków finansowych na utrzymanie i objęcie konserwacją 100% urządzeń melioracji szczegółowych przez użytkowników terenów zmeliorowanych,</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#PosełAndrzejSkrzyński">— możliwość sfinansowania przez państwo wykonania zastępczego robót konserwacyjnych, a następnie egzekwowania od zainteresowanych poniesionych nakładów,</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#PosełAndrzejSkrzyński">— ustalenie zakresu odpowiedzialności użytkowników terenów zmeliorowanych z tytułu niewykonywania obowiązku corocznej konserwacji urządzeń melioracji szczegółowych,</u>
          <u xml:id="u-156.8" who="#PosełAndrzejSkrzyński">— zobowiązanie gmin jako gospodarza terenu do zajęcia się sprawami funkcjonowania spółek wodnych w zakresie zapewnienia pełnej realizacji robót konserwacyjnych urządzeń melioracji szczegółowych oraz utrzymania urządzeń zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę i zbiorowych urządzeń kanalizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-156.9" who="#PosełAndrzejSkrzyński">Należy przewidzieć możliwość ustalenia składki na rzecz spółki wodnej z hektara fizycznego na terenach o niewielkich spadkach, a znacznie rozbudowanej sieci urządzeń melioracji szczegółowych i podstawowych, a także wprowadzenia waloryzacji opłat melioracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-156.10" who="#PosełAndrzejSkrzyński">Szanowni Państwo! Gospodarka i ochrona zasobów wodnych ma ścisły związek z produkcją gospodarczą, w szczególności w rolnictwie. Dlatego apeluję, by w dalszych pracach legislacyjnych wyeliminować wszelkie przypadłości ograniczające warunki wzrostu produkcji w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-156.11" who="#PosełAndrzejSkrzyński">Wysoka Izbo! Mimo różnorodnych ułomności, jakie zawiera ten dokument, zdecydowanie opowiadam się za przekazaniem omawianego projektu ustawy do czterech komisji sejmowych, które wymieniłem na początku swojego przemówienia.</u>
          <u xml:id="u-156.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Andrzej Skrzyński z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Trawickiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pani poseł Maria Zajączkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nowa ustawa Prawo wodne jest aktem, który wywrze ogromny wpływ na życie obecnych i przyszłych pokoleń. Odnosi się do wszystkich podmiotów gospodarczych, instytucji oraz obywateli naszego kraju. Jest niewątpliwie ustawą interdyscyplinarną, obejmującą wiele dziedzin wiedzy. Obejmuje olbrzymie spektrum zagadnień dotyczących zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, ich jakości, ochrony tych zasobów przed zanieczyszczeniami, sposobu i zasad korzystania oraz zarządzania wodami, ich eksploatacji, a także powiązań między instytucjami odpowiedzialnymi za właściwe korzystanie z wód itd.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Bez wody nie będzie istniało życie, nie może istnieć i rozwijać się gospodarka. Stąd prosty wniosek, że ustawa ta, odnosząc się bezpośrednio lub pośrednio do każdego obywatela Rzeczypospolitej, jest ustawą niezwykle ważną, zasługującą na szczególnie wnikliwe potraktowanie. Jednak trzeba sobie zdawać sprawę także z tego, że nie jest możliwe opracowanie ustawy, która będzie w stanie spełnić oczekiwania czy żądania wszystkich obywateli naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Każda z grup reprezentujących określone interesy będzie oczekiwała innych rozwiązań w ustawie. Nie jest możliwe uzyskanie jednomyślności w odniesieniu do ustawy o tak powszechnym oddziaływaniu. Dobrze się więc stało, że projekt ustawy, mimo wielu jego wad, jest projektem rządowym, nie ma więc konkurencyjnego projektu ustawy, który mógłby ewentualnie być brany pod uwagę przy rozpatrywaniu strategii gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Rządowy projekt ustawy Prawo wodne jest jedynym projektem starającym się objąć całość zagadnień i jest dyskutowany już od kilku lat. Zawiera pewne lepsze i gorsze rozwiązania o charakterze strategicznym w odniesieniu do gospodarki wodnej, np. zlewniowy system zarządzania. Oczywiste jest, z przyczyn przedstawionych powyżej, że w odniesieniu do rozwiązań szczegółowych mogą istnieć i istnieją zasadnicze różnice poglądów. Główną kością niezgody są dwie sprawy: powołanie rad dorzeczy w celu zlewniowego zarządzania gospodarką wodną, niezależnie od podziału administracyjnego kraju, oraz zarządzanie środkami finansowymi zbieranymi za korzystanie ze środowiska wodnego. Jak zawsze w przypadku zmiany strategii finansowania i uprawnień władczych należało się tego spodziewać.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Teraz przyszedł czas na rozstrzygnięcie, czy proponowane w projekcie ustawy rozwiązania leżą w interesie gospodarki wodnej, czy istniejący stan rzeczy w zupełności nas satysfakcjonuje. Uważam jednak, że rozstrzygnięcie tych kwestii powinno nastąpić poprzez rzeczową, merytoryczną dyskusję w komisjach sejmowych, gdyż zbyt dużo pracy włożono w tę ustawę, zbyt długo ją opracowywano, aby przyjąć, że należy jej projekt w całości odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Wysoka Izbo! W projekcie ustawy główny nacisk w nowej polityce w zakresie gospodarki wodnej położono na ochronę wód oraz zasobów wodnych poprzez lepsze zarządzanie. Duże znaczenie nadano kwestii właściwego zbilansowania zasobów wód, po raz pierwszy ujmując zasoby powierzchniowe i podziemne łącznie. Prawo wodne przewiduje opracowanie dla każdego dorzecza tzw. warunków korzystania z wód dorzecza, które mają uwzględnić wszystkie ograniczenia w korzystaniu z wód na danym obszarze, określić perspektywicznie wykorzystanie zasobów wodnych, mieć na uwadze najdalej idącą ochronę tych zasobów i respektować wszystkie inne wymagania związane z ochroną środowiska.</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#PosełKrzysztofTrawicki">W tym miejscu mógł pojawić się - i pojawił się dzisiaj - zarzut formalny, że ustawa jest przedwczesna, gdyż najpierw winna zostać opracowana ustawa ramowa o ochronie środowiska, wprowadzająca podstawowe zasady, które powinny być zastosowane m.in. w Prawie wodnym. Oczywiście, taka potrzeba istnieje. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że wiele problemów ochrony środowiska może i powinno być rozwiązywanych lokalnie (np. zagospodarowanie przestrzenne, hałas, odpady), inne problemy wymagają uwzględnienia naturalnych granic występowania (np. woda, zasoby przyrodnicze podlegające ochronie), jeszcze inne zaś przemieszczają się bez uwzględniania jakichkolwiek granic (np. zanieczyszczenie powietrza, promieniowanie). Ramowa ustawa o ochronie środowiska winna uwzględniać takie okoliczności.</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy Prawo wodne wzorowany jest na modelu francuskim. Tworzy nową administrację specjalną, tzn. zarządy dorzeczy. Istnieje na ten temat wiele opracowań, które były szczegółowo analizowane. Rzeczywiście, wybrano wzorzec systemu stosowanego we Francji, ale rozwiązania trzeba dostosować do realiów i warunków polskich.</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Zadaniem zarządów dorzecza, specjalistycznych jednostek ukierunkowanych na sprawy gospodarki wodnej, ma być kompleksowe zajmowanie się całokształtem zagadnień związanych z gospodarką wodną na obszarze dorzeczy, a nie powielanie istniejących struktur organizacyjnych. Jednostki te będą miały charakter administracji specjalnej, jednak nią nie będą, ponieważ nie będą posiadały uprawnień do wydawania decyzji administracyjnych zastrzeżonych w całości dla organów wojewody. Zarządy dorzecza mają być jednostkami pomagającymi wojewodom oraz samorządom w prawidłowym gospodarowaniu wodą na obszarze województwa i gminy w myśl ustaleń obowiązujących dla większych obszarów, jakimi są dorzecza. Ustalenia te zawarte będą we wspomnianych już warunkach korzystania z wód dorzecza, które będą podstawowym dokumentem planistycznym niezbędnym do gospodarowania wodą na obszarze dorzecza. Podkreślić należy, że warunki muszą być uzgodnione z wszystkimi wojewodami oraz samorządami, aby mogły być przedstawione ministrowi do zatwierdzenia.</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Rady gospodarki wodnej dorzeczy, złożone z przedstawicieli administracji rządowej, samorządów oraz użytkowników wód, mają przejąć finansowanie gospodarki wodnej na obszarze dorzeczy. Jest to założenie słuszne, gdyż tylko prawidłowa działalność na tych obszarach może doprowadzić do poprawy systemu zasobów wód, zarówno jeśli chodzi o ich ilość, jak i o jakość.</u>
          <u xml:id="u-158.10" who="#PosełKrzysztofTrawicki">System dystrybucji środków finansowych w ramach dorzecza pozwala na bardziej prawidłowe i skuteczne prowadzenie takich inwestycji, które dadzą szybszy efekt. Udział w radach dorzecza przedstawicieli wszystkich województw położonych w dorzeczu gwarantuje wpływ na podejmowanie decyzji - ale czy jest to możliwe? Dodać trzeba, że propozycje decyzji (wariantowe) będą podbudowane merytorycznie i przygotowane przez zarządy dorzeczy. Nie może być tutaj mowy o rozproszeniu środków finansowych - jest to raczej ich integracja na obszarze dorzecza. Sprawa ta jest kością niezgody, gdyż tworzy się fundusz regionalny w miejsce kilkunastu wojewódzkich, a więc bliższych terenu. Uważam, że sprawą do rozstrzygnięcia jest to, w jaki sposób rozdzielić zebrane środki finansowe, tak aby np. mniejsze inwestycje były prowadzone na poziomie województwa, większe zaś na poziomie regionu, z uwzględnieniem zasad obowiązujących w dorzeczu.</u>
          <u xml:id="u-158.11" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Odnośnie do wielu zarzutów dotyczących wzrostu obciążeń budżetu państwa z tytułu przyjęcia ustawy Prawo wodne należy zauważyć, że sprawy te są tak szczegółowe, iż nie wymagają wyjaśnień z tej trybuny, lecz powinno się je wyjaśnić w komisjach, podobnie jak i wiele problemów dzisiaj tu podnoszonych.</u>
          <u xml:id="u-158.12" who="#PosełKrzysztofTrawicki">Wnoszę zatem o skierowanie projektu ustawy Prawo wodne do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-158.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Krzysztof Trawicki z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Marię Zajączkowską z Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Krzysztof Brzeziński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełMariaZajączkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Potrzeba nowelizacji Prawa wodnego jest oczywistością. Od 1974 r., kiedy to uchwalano obowiązujące obecnie prawo, w Polsce zaszły daleko idące zmiany ustrojowe i powinny one znaleźć odbicie w nowym Prawie wodnym. Zmieniła się jednak także świadomość społeczna. Świat wypracował i stosuje zasadę zrównoważonego rozwoju. Gospodarowanie ograniczonymi zasobami wodnymi, którymi dysponuje Polska, musi być prowadzone oszczędnie, ostrożnie, z zapewnieniem poprawy jakości wody, z zachowaniem walorów przyrodniczych, a nade wszystko z zapewnieniem ochrony ekosystemów wodnych.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PosełMariaZajączkowska">Kilka uwag problemowych.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#PosełMariaZajączkowska">Po pierwsze, z przykrością muszę stwierdzić, że w tej ustawie nie ma ducha nowoczesnego myślenia o gospodarce wodnej. Wydaje się oczywistością oczekiwać od ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, że za fundament nowej ustawy przyjmie reguły zrównoważonego rozwoju, uchwalone przez Sejm X kadencji, zawarte w polityce ekologicznej państwa i w dokumentach międzynarodowych. W projekcie ustawy uwagę skupiono na stronie administracyjnej i tej optyce podporządkowano wszystkie regulacje.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#PosełMariaZajączkowska">Po drugie, w Polsce nie ma gospodarza wód, ale ustawa tego gospodarza nie kreuje. Hydrologia definiuje dorzecze jako obszar, z którego wody spływają do systemu rzecznego składającego się z rzeki głównej, uchodzącej do morza, i jej dopływów. Mamy w Polsce dwie duże rzeki główne, Wisłę i Odrę, oraz rzeki przymorza. Należy więc zorganizować gospodarkę wodną w dwa dorzecza i przekazać zarządzanie zasobami wodnymi na niższe szczeble władzy, z decentralizacją decyzji i kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#PosełMariaZajączkowska">Po trzecie, odnosi się wrażenie, że autorzy projektu nie zdają sobie sprawy z konieczności szczególnej ochrony wód podziemnych. Wody podziemne, stanowiące bardzo ważne źródło wody pitnej, a na wielu obszarach kraju będące jedynym źródłem zaopatrzenia w wodę, muszą być szczególnie chronione. Tej dbałości w projekcie nie ma. Enigmatyczny zapis art. 13 nie spełnia tego wymogu, a inne artykuły osłabiają jego treść.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#PosełMariaZajączkowska">Po czwarte, twórcy ustawy nie zauważyli, że dla polskiego rolnictwa woda staje się jednym z cennych elementów warunkujących jego rozwój. Nadchodzi czas sztucznego nawadniania i poprawy retencji. Tym zakresem gospodarki wodnej ustawa zajmuje się na marginesie innych spraw.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#PosełMariaZajączkowska">Po piąte, projekt proponuje wprowadzenie zarządów dorzecza - rad gospodarki wodnej dorzeczy. Zarządzanie w gospodarce wodnej wymaga jasnego podziału kompetencji i odpowiedzialności. Wprowadzając nowe instancje, zapomina się o instancjach istniejących. Następuje centralizacja zarządzania. Za politykę ekologiczną i planowanie rozwoju na obszarze województwa, w tym za gospodarkę wodną, odpowiada wojewoda i nie można pozbawiać go instrumentów niezbędnych do wywiązania się z tych zadań. Po roku 1989, kiedy tworzono założenia do tego projektu - bo to jest projekt z tamtych lat - powstał samorząd terytorialny i władztwo gminy obejmuje zadania z zakresu ładu przestrzennego i ochrony środowiska. Tego władztwa nie możemy ograniczać prawem wodnym.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#PosełMariaZajączkowska">Po szóste, lansowane uspołecznienie decyzji w gospodarowaniu wodą jest, moim zdaniem, fikcją. 60-osobowa rada dorzecza, powoływana przez ministra, jawi się jako ciało mało funkcjonalne i w swoich decyzjach zależne od zarządu, a tak naprawdę staną się te rady ciałami politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#PosełMariaZajączkowska">Po siódme, zakres zadań zarządu dorzecza obejmuje prowadzenie spraw opłat i monitoringu środowiska wodnego. Już dzisiaj, gdy sprawy te załatwiane są przez urzędy wojewódzkie, wiele podmiotów nie wnosi opłat za wodę, ponieważ umykają one ewidencji. Gdy opłaty przeniesie się do zarządów dorzeczy i zmieni system ściągania, zmniejszy się ściągalność.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#PosełMariaZajączkowska">Po ósme, chciałabym zapytać pana ministra, czy stać nas na tworzenie dwu systemów monitoringu? Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska jako policja ekologiczna musi monitorować wszystkie elementy środowiska. Bez funkcji kontrolnej PIOŚ jest instytucją zbędną. Wszystkie elementy ekosystemu działają na siebie wzajemnie, a więc monitoring musi być kompleksowy, prowadzony przez jedną instytucję. Dlatego uważam za konieczne pozostawienie monitoringu w gestii PIOŚ. Ponadto nie stać nas na dublowanie placówek, stanowisk, sprzętu, na podwójny personel. Dziwię się, że mimo braku środków resort proponuje takie rozwiązania, a minister finansów to akceptuje. Jest to wyraźny sygnał świadczący o nieliczeniu się z publicznym groszem.</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#PosełMariaZajączkowska">To nieliczenie się z groszem wynika, być może, z zapisu art. 40, w którym mówi się wprost, że „zarząd dorzecza może przeznaczać gromadzone środki na cele gospodarki wodnej w dorzeczu” — tylko „może”, a nie „musi”. Na co więc będą przeznaczane naprawdę te pieniądze, które trafią do zarządów dorzecza? Z przykrością stwierdzam, że ministerstwo i twórcy ustawy nie zauważyli tego, że w Polsce powstał nowy, unikatowy system finansowania ochrony środowiska — system, który się, mimo krótkiego czasu działania, sprawdza, który stał się przedmiotem zainteresowania innych państw. Środki pochodzące z opłat i kar trafiają do gmin, wojewódzkich funduszy i narodowego funduszu. W gospodarowanie środkami włączono samorządy. Czy zawsze, jak zrobimy coś dobrego, musimy za chwilę to niszczyć? Opowiadam się za utrzymaniem obecnego systemu finansowego.</u>
          <u xml:id="u-160.11" who="#PosełMariaZajączkowska">Po dziewiąte, moje zdumienie budzi zapis art. 85. Dlaczego dyskryminująco potraktowano w nim gminy wiejskie? Mam pytanie do ministra finansów: Czy zgadza się z ust. 3 tego artykułu o angażowaniu środków budżetowych, gdy równocześnie art. 40 mówi, że zarządy dorzecza nie muszą swoich środków przeznaczać na gospodarkę wodną?</u>
          <u xml:id="u-160.12" who="#PosełMariaZajączkowska">Po dziesiąte, takie dziedziny, jak regulacja wód, melioracje, ochrona terenów podmokłych i wodonośnych, urządzenia nawadniające, kontrola jakości wód dla rolnictwa, zagospodarowanie przestrzenne, polityka regionalna pozostały w ustawie potraktowane marginalnie lub nie pojawiają się wcale. Ustawa wnosi nowe elementy, ale całość jest oparta na myśleniu o gospodarce wodnej w stylu lat siedemdziesiątych. Świat od tego czasu poszedł dalej i nowe Prawo wodne musi proponować rozwiązania na miarę wiedzy końca XX w. To nie jest dobry, nowoczesny projekt. Autorzy uzyskali jedno, zgodność krytycznych opinii z różnych środowisk.</u>
          <u xml:id="u-160.13" who="#PosełMariaZajączkowska">Panu posłowi Trawickiemu chciałabym jeszcze powiedzieć tylko jedno. Proszę się nie powoływać na Francję, to jest kraj najbardziej zbiurokratyzowany, a nasza ustawa idzie jeszcze dalej w biurokracji niż ustawy francuskie i nie jest ich odzwierciedleniem. Tam jest trochę inaczej.</u>
          <u xml:id="u-160.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Maria Zajączkowska z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Brzezińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Jacek Ciecióra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełKrzysztofBrzeziński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy Prawo wodne spełnia w zasadzie większość podstawowych wymagań stawianych przed takim aktem prawnym. Jednakże pewien bardzo ważny aspekt został pominięty. Wyjaśnienie tego jest następujące.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PosełKrzysztofBrzeziński">Woda stanowi źródło życia na ziemi i jako taka musi spełniać odpowiednie wymogi, aby to życie mogła dawać. W tym celu należy chronić zasoby wodne, wydając odpowiednie przepisy prawne. Również korzystanie z wody ze względów społecznych musi być ujęte w pewne rygory, aby wody starczyło dla wszystkich i aby nie powstały zatargi. A jeśli już powstaną, to żeby mogły być jednoznacznie rozwiązane. Powyższe sprawy reguluje projekt ustawy Prawo wodne. Jednakże w projekcie tym praktycznie pominięty został ważny aspekt dotyczący racjonalnego wykorzystania zasobów wodnych pod względem energetycznym.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#PosełKrzysztofBrzeziński">Przy konstruowaniu Prawa wodnego należy sobie uświadomić, że zasoby wody to nie tylko woda, to również energia zasobów wodnych, energia ekologicznie czysta i samoodnawialna. Zasady ochrony środowiska oraz racjonalnej gospodarki surowcami naturalnymi, do których należy zaliczyć również zasoby energii wodnej, wymagają, aby przede wszystkimi w możliwie dużym stopniu zagospodarować energię wody, która w przeciwnym razie ulegnie rozproszeniu, a dopiero pozostałą część zapotrzebowania na energię pokryć z tradycyjnych źródeł zanieczyszczających środowisko. Te tradycyjne źródła, na przykład węgiel, charakteryzują się tym, że można je wykorzystywać w odróżnieniu od energii wodnej w późniejszym czasie i nie powoduje to strat, pozwoli to na zaoszczędzenie zasobów surowców ulegających szybkiemu wyczerpaniu. Z tego punktu widzenia wykorzystanie zasobów energii wodnej stanowi ważny aspekt gospodarki i problem ten musi być wyraźnie przedstawiony w Prawie wodnym.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#PosełKrzysztofBrzeziński">Następną sprawą, oprócz wykorzystania zasobów energii wodnej, jest dobroczynny wpływ tych zasobów na środowisko — wymienię tu: retencjonowanie wody, napowietrzanie, jej mechaniczne oczyszczanie, nawadnianie gleby, tworzenie zbiorników wodnych umożliwiających hodowlę i rekreację. Nie można zatem na równi traktować procesów zanieczyszczania środowiska przez zanieczyszczanie wody wskutek różnej działalności gospodarczej czy też zużywania zasobów wodnych, które często są deficytowe, i procesów przeciwnych, działających na korzyść środowiska, a przy tym wykorzystujących marnujące się źródła energii. Do tych ostatnich procesów należy zaliczyć wykorzystywanie energii wodnej. Celem opłat za szczególne korzystanie z wody jest zgromadzenie funduszy na działania na rzecz ochrony wód, środowiska, będące rekompensatą za jego niszczenie. Tym samym opłata ta jest formą kary za zanieczyszczanie środowiska. W wypadku produkcji energii na bazie zasobów wodnych występuje zjawisko poprawy stanu środowiska. A zatem opłaty za takie korzystanie z wody są nieporozumieniem. To tak, jakby wprowadzić opłaty zarówno za wycinanie drzew, jak i za ich sadzenie.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#PosełKrzysztofBrzeziński">Poza tym, aby racjonalnie wykorzystywać to ekologicznie czyste i samoodnawialne źródło energii, a tym samym oszczędzać inne surowce naturalne, należy stworzyć odpowiednie motywacje i przepisy prawne zachęcające do takich działań. W przeciwnym wypadku marnotrawstwo i niedocenianie tego surowca, którym jest energia wodna, będzie trwało nadal. Aby to się zmieniło, omówione wyżej sprawy powinny być jasno ujęte w ustawie Prawo wodne. Z tych względów uważam również, że nie można pobierać opłat za szczególne korzystanie z wody zarówno do celów produkcji energii, jak i do celów jej retencjonowania, tak trwałego, mającego na celu np. poprawę warunków glebowych, jak i okresowego, mającego na celu ochronę przed powodzią.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#PosełKrzysztofBrzeziński">W związku z powyższym w art. 74 projektu ustawy proponuję wprowadzić mówiący o tych sprawach ust. 3, którego treść przedstawiam w szczegółowych uwagach, w uwadze 15. Większość uwag dotyczy omówionych wyżej spraw.</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#PosełKrzysztofBrzeziński">Następna sprawa dotyczy czasu, na który wydawane jest pozwolenie wodnoprawne. Trudno sobie dzisiaj wyobrazić, aby ktokolwiek podjął się budowy np. zapory, a więc obiektu bardzo kapitałochłonnego, gdyby ważność pozwolenia wodnoprawnego wynosiła np. 2 lata. Takie kapitałochłonne inwestycje już z racji samej ekonomiki muszą mieć gwarancje dotyczące czasu, w jakim obiekt będzie można eksploatować. Zagadnienie to zostało ujęte w uwagach 9 i 10.</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#PosełKrzysztofBrzeziński">Na tym chciałbym zakończyć swoje wystąpienie ze względu na ograniczony czas klubowy, kilka koleżanek i kilku kolegów chciałoby bowiem jeszcze zabrać głos. Szczegółowe uwagi pozwolę sobie przedstawić do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Krzysztof Brzeziński z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Cieciórę z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pani poseł Zofia Wilczyńska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełJacekCiecióra">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozpatrywany dzisiaj projekt ustawy Prawo wodne będzie miał duże znaczenie dla całokształtu działalności w zakresie prawidłowego wykorzystania zasobów wodnych w kraju, a pośrednio również dla ochrony środowiska, która z gospodarką wodną ma wiele wspólnego. Stare prawo, obowiązujące od 1974 r., nie przystaje w żaden sposób do realiów dnia dzisiejszego i powinno być w trybie pilnym zmienione. Odnosi się to głównie do uporządkowania spraw własnościowych stawów, zbiorników i cieków wodnych, które w okresie powojennym zmieniły właścicieli, oraz uporządkowania administracji wodnej celem bardziej efektywnego wykorzystania wielkiego majątku, jakim jest woda.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PosełJacekCiecióra">Ponieważ jestem rolnikiem, członkiem spółki wodnej, która w 1991 r. zawiesiła swoją działalność, chciałbym na tle tworzonego prawa odnieść się głównie do zapisów dotyczących spółek wodnych oraz wyrazić poglądy skonfrontowane z opiniami fachowców z dziedziny melioracji i budownictwa wodnego, użytkowników gruntów, którzy płacą składki i chcieliby odnosić korzyści z tych gruntów i wnoszonych opłat za sprawą prawidłowo funkcjonujących urządzeń wodnych.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PosełJacekCiecióra">Uwaga pierwsza, dotycząca zakresu działalności zarządu dorzeczy. Projekt zakłada, że do realizacji zadań wyszczególnionych w art. 36 powoła się zarządy, a właściwie przekształci w nie dotychczasowe okręgowe dyrekcje gospodarki wodnej, poszerzając ich stan posiadania o dalsze obiekty administrowane obecnie przez wojewódzkie zarządy melioracji. Podział ww. urządzeń musi być dokonany rozważnie, z uwzględnieniem interesów wszystkich podmiotów zainteresowanych korzystaniem z wody, w tym szczególnie rolnictwa. Chodzi głównie o jasne doprecyzowanie warunków, jakie muszą spełniać urządzenia wodne, w tym cieki, przy podziale na mienie państwowe i komunalne. W odniesieniu do art. 34 upoważniającego właściwych ministrów oraz wojewodów do tworzenia jednostek organizacyjnych do spraw gospodarki wodnej dobrze byłoby znać już dzisiaj stanowisko ministra rolnictwa. Według mnie muszą to być jednostki działające głównie na szczeblu rejonowym, gdzie istnieje dobry przegląd zakresu potrzeb oraz jest możliwa szybka reakcja w celu ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#PosełJacekCiecióra">Uważam, że działalność takich służb musi być mocno powiązana z ochroną środowiska, a być może związana z nią integralnie. Celowe byłoby zatem utworzenie na przykład funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na tym właśnie szczeblu i pozostawienie w rękach wojewody merytorycznego nadzoru nad tymi funduszami. Wymagałoby to rezygnacji z funkcjonujących wojewódzkich funduszy w ich dotychczasowym kształcie oraz rezygnacji z proponowanych w ustawie funduszy gminnych. Nie sądzę, aby z takiego rozwiązania były niezadowolone gminy, pod warunkiem zabezpieczenia ich interesów w rejonowych funduszach przez właściwą reprezentację w radach nadzorczych. Odciążałoby to również gminy od dodatkowego angażowania, jeśli chodzi o ustalanie, egzekwowanie i odpowiedzialność za podejmowane decyzje w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#PosełJacekCiecióra">Uwaga druga. Nie ulega wątpliwości, że kataster wodny i księgi wodne powinien prowadzić wojewoda, natomiast przechodząc do rozdziału 6: „Pozwolenia wodnoprawne”, proponowałbym w art. 71 podnieść próg wydawania pozwoleń wodnoprawnych dla kierownika urzędu rejonowego do wielkości 1 mln m3 rocznie lub mniejszej, lecz nie przekraczającej 20% średniego rocznego przepływu. Pozostałe parametry, wyszczególnione w art. 71 ust. 2 pkt. 2–10, należy pozostawić według propozycji zawartych w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#PosełJacekCiecióra">Uwaga trzecia dotyczy melioracji wodnych. Należy uznać za właściwy podział tych urządzeń na podstawowe, zbiorcze i szczegółowe, z niżej podanym zastrzeżeniem dotyczącym art. 124: „Do urządzeń podstawowych należy zaliczyć cieki o szerokości regulacyjnej dna w ich dolnym biegu, wynikającej z obliczeń hydrologicznych, a nie stanu na gruncie powyżej 1,5 m”. Na marginesie proponowanego podziału pilnego rozstrzygnięcia wymaga aktualizacja ewidencji urządzeń melioracyjnych. W minionym okresie od liczby urządzeń (głównie rowów) zależał stan osobowy odpowiednich służb, w związku z czym kwalifikowano do urządzeń melioracyjnych wszystko, co tylko dało się zakwalifikować. Mamy więc w tych urządzeniach i obiektach takie, które nie funkcjonują od lat bądź kwalifikują się do likwidacji. Jest to chyba najpilniejsze zadanie do wykonania — uchwycić właściwy rozmiar tych urządzeń, i w oparciu o nie zaktualizować istniejący stan posiadania. Aktualizację ewidencji winny przeprowadzić wyspecjalizowane służby funkcjonujące obecnie w wojewódzkich zarządach melioracji.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#PosełJacekCiecióra">Uwaga czwarta dotyczy spółek wodnych. Proponuję zmianę zapisu art. 132 i podanie jego treści w następującej wersji: „Spółki wodne są zrzeszeniami osób fizycznych lub prawnych albo fizycznych i prawnych, mających na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb społecznych w dziedzinie gospodarki wodnej”. Zapis ten znajdzie zastosowanie szczególnie w ust. 2 pkt. 1 i 4 tegoż art. 132, gdyż na terenach zmeliorowanych bądź przy budowie urządzeń zaopatrzenia w wodę znajdują się również nieruchomości stanowiące własność osób nie tylko fizycznych, ale i prawnych, które na równych prawach powinny uczestniczyć w utrzymaniu tych urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#PosełJacekCiecióra">W odniesieniu do art. 137, a mianowicie wnoszenia składek lub innych świadczeń, problem polega nie tylko na ich ustaleniu, ale i egzekwowaniu. Celowe byłoby, aby wysokość składek nie tylko gwarantowała wykonanie niezbędnych zabiegów, ale by istniała możliwość finansowego zabezpieczenia robót. Dlatego uważam za celowe, aby ustalona wysokość składek odnoszona do powierzchni zmeliorowanej była włączona do nakazów podatkowych, płatnych w I racie podatku, tak aby środki te były do dyspozycji spółek w okresie, kiedy jest możliwe wykonywanie konserwacji urządzeń melioracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-164.8" who="#PosełJacekCiecióra">Odrębnego potraktowania wymaga art. 148 projektu ustawy, odnoszący się do korzystania z pomocy państwa i gminy. Pkt 1 w ust. 2 tego artykułu mówi o przyznawaniu dotacji z budżetu państwa i budżetów gmin spółkom wodnym. W załączonym do projektu ustawy materiale brak odrębnych przepisów, o których mowa w ust. 3 art. 148, w związku z czym nie jest znany tryb oraz zasady, które w tym przedmiocie się proponuje. Uważam, że pomoc tę należy uzależnić od wysokości budżetów ustalanych przez spółki wodne i przyznawać każdorazowo na początku roku.</u>
          <u xml:id="u-164.9" who="#PosełJacekCiecióra">Reasumując, wnoszę o skierowanie projektu ustawy do komisji resortowych w celu dalszego dopracowania i przedstawienia Wysokiej Izbie ostatecznej wersji.</u>
          <u xml:id="u-164.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-164.11" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jackowi Cieciórze z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu panią posłankę Zofię Wilczyńską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Ma pani 11 minut, to znaczy dla czterech posłów SLD zostało 11 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełZofiaWilczyńska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Sejm Rzeczypospolitej Polskiej II kadencji rozpatrywał na swych posiedzeniach wiele projektów dotyczących ochrony wód śródlądowych - a przez to m.in. rybactwa śródlądowego - ochrony wód Bałtyku itp. O tych projektach ustaw wspomniał pan poseł Komornicki.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PosełZofiaWilczyńska">Rozpatrujemy dziś niezwykle ważny projekt ustawy Prawo wodne, który w sposób globalny ujmuje całość zagadnień i problemów dotyczących szeroko pojętej gospodarki wodnej, w tym także melioracji, wód podziemnych, odprowadzania ścieków, dotychczas rozproszonych w innych aktach normatywnych. Na uwagę zasługuje fakt załączenia do projektu ustawy pakietu aktów wykonawczych. Pozwala to na zorientowanie się, za pomocą jakich narzędzi prawnych ustawa będzie realizowana w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#PosełZofiaWilczyńska">Szczególnie ważne i korzystne dla ochrony środowiska są zapisy ustalające zaopatrzenie ludności w wodę, co wymaga równoczesnego rozwiązania problemów gospodarki ściekowej wodociągowanego obszaru. Wiadomo jest przecież, że budowanie wodociągów, zwłaszcza wiejskich, powoduje także, poza udogodnieniami w gospodarstwach domowych i podniesieniem stanu zdrowotnego mieszkańców wsi, znaczący wzrost produkcji ścieków. Na ogromną aprobatę zasługuje zapis w art. 85, wymóg oczyszczania wód opadowych w aglomeracjach miejskich. Zapewnia to ochronę rzek i cieków wodnych w miastach przed spływem do nich z ulic miejskich wód opadowych zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#PosełZofiaWilczyńska">Jest też jednak wiele wątpliwości. Na przykład art. 7 ust. 2 ustala granicę między lądem a wodą jako linię stałego porostu traw. Według osób stosujących Prawo wodne w praktyce właściwsze byłoby ustalenie tej granicy jako linii przesuniętej o 15 m w kierunku: od wody, poza linię porostu traw. Stworzyłoby to dodatkową 15-metrową strefę ochrony wód, szczególnie wód stojących, zgodnie z najnowszą wiedzą ekologiczną. Ponadto zapewniałoby to swobodny dostęp do wody, a z tym bardzo często różnie bywa. Ograniczyłoby być może, a nawet wyeliminowało wiele sporów o swobodny dostęp do brzegów, nagminnie przegradzanych płotami, a nieraz zasiekami z drutu kolczastego.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#PosełZofiaWilczyńska">W art. 40 ust. 1 proponuję dodanie punktu w brzmieniu: „ochronę wód przed kłusownikami”. A tak na marginesie, jakie są losy ustawy o rybactwie śródlądowym, której byłam sprawozdawcą? Została ona odesłana do komisji i wszelki ślad po niej zaginął. Przynajmniej ja jako projektodawca nic o niej nie wiem. Przepis o kłusownictwie stworzyłby możliwość ubiegania się o pożyczki lub dotacje przewidziane w ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#PosełZofiaWilczyńska">Natomiast wątpliwości budzi pozostawienie starego podziału terytorialnego przy tworzeniu nowych zarządów dorzeczy. Pozostawiony podział na dorzecza Wisły, Odry i rzek przymorskich, nie licząc obszarów niewielkich dorzeczy Dunajca, według mnie nie spełnia oczekiwań. Jako posłanka z woj. koszalińskiego naprawdę nie mogę spokojnie przyjąć do wiadomości, iż dorzecza rzek przymorskich, takich jak: Parsęta, Wieprza czy Reda, urzędowo zalicza się do zlewni Odry lub Wisły. Dorzecza, zlewnie rzek przymorskich: Redy, Piaśnicy, Łeby, Łupawy, Słupi, Wieprzy z Grabową, Unieści, Dzierżęcinki, Parsęty z Radwią oraz Regi Świdwińskiej stanowią bardzo znaczny obszar, zupełnie nie powiązany z dorzeczami Wisły i Odry. Postuluję więc, by te regiony, dorzecza i zlewnie przymorskie zgodnie z nowym podziałem podlegały innym zarządom. O to wnoszę jako posłanka ziemi koszalińskiej.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#PosełZofiaWilczyńska">Panie i Panowie Posłowie! Prawo wodne obejmuje bardzo szeroki zakres działań i np. art. 124 ust. 2 pkt 2 wymaga pewnego uściślenia. W praktyce zdarza się, że urządzenia zabezpieczające przed powodzią, np. wały, groble, wykonuje się na urządzeniach melioracji szczegółowych, tj. rowach.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#PosełZofiaWilczyńska">Chciałabym jeszcze powrócić do działu VI, o którym również dzisiaj była mowa: „Spółki wodne”. Reguluje to art. 132 ust. 2. Przewiduje się możliwość tworzenia różnego rodzaju spółek wodnych dla zaspokojenia społecznych potrzeb w zakresie gospodarki wodnej. Doświadczenia w zakresie działalności spółek wodnych są duże, ale naprawdę nie zawsze pozytywne. Swoje uwagi w tej mierze przekażę panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#PosełZofiaWilczyńska">Proszę państwa, nigdy nie ma doskonałego projektu ustawy. Są zawsze uwagi, które wnoszą posłowie i do których to uwag można się odnieść w trakcie dopracowywania tegoż projektu. Dlatego też, nie zabierając dużo czasu, a spieszę się bardzo, proponuję odesłanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-166.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Zofii Wilczyńskiej z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Aleksandra Andryszaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełAleksanderAndryszak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako przewodniczący podkomisji do spraw nowelizacji ustawy o rybactwie śródlądowym jestem zobowiązany do złożenia kilku uwag dotyczących rybactwa, które jest nierozerwalnie związane z gospodarką wodną. Obie te ustawy muszą być spójne.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PosełAleksanderAndryszak">Nie będę tu z wysokiej trybuny wyjaśniał mojej koleżance klubowej przyczyn, dla których prace nad nowelizacją ustawy o rybactwie śródlądowym zostały częściowo wstrzymane; nabiorą one tempa i w ciągu miesiąca podkomisja zakończy prace. Chociaż zdaję sobie sprawę z tego, że nie będzie to nowelizacja tak doskonała, na jakiej by nam zależało. Ustawa Prawo wodne wprowadzi pewne zmiany i jednocześnie będziemy musieli znowelizować ustawę o rybactwie.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#PosełAleksanderAndryszak">Z uwagi na limit czasu, swoje wystąpienie ograniczę do najbardziej istotnych spraw.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#PosełAleksanderAndryszak">Jednym z zagadnień Prawa wodnego jest własność wód i gruntów pod tymi wodami. Omawia to głównie art. 6 projektu ustawy. Proponowane rozwiązanie nasuwa pewne wątpliwości co do zasad przesądzania w trybie administracyjnym tytułu własności.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#PosełAleksanderAndryszak">W Polsce jest ponad 10 tys. jezior. W załączonym do projektu ustawy przepisie wykonawczym, w projekcie rozporządzenia Rady Ministrów, wymieniono 2797 jezior, administrowanie którymi powierza się Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, jako jezior stanowiących własność skarbu państwa. Zdecydowana większość tych jezior to faktycznie wody stanowiące własność skarbu państwa. W odniesieniu do niektórych z nich może wystąpić proces upaństwowienia wód stanowiących własność prywatną. Sporządzony za biurkiem wykaz nie może być podstawą do ich upaństwowienia. Pojawia się pytanie: Czy Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa jest w posiadaniu dokumentów świadczących o tym, że grunty pod tymi wodami faktycznie stanowią własność skarbu państwa i jak ta propozycja ma się do zapisów w księgach wieczystych?</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#PosełAleksanderAndryszak">W art. 24 w ust. 3 proponuję skreślić pkt 7. W projekcie ustawy o rybactwie śródlądowym przewiduje się zniesienie zasady korzystania z wód do celów rybackich w oparciu o pozwolenia wodnoprawne i zastąpienie ich formą dzierżawy. Dotychczasowa zasada korzystania z wód do celów rybackich na podstawie pozwolenia wodnoprawnego ma zastosowanie do korzystania z wód jezior i rzek i ogranicza się w praktyce do zezwolenia na odcedzanie ryb, a nie na faktyczne gospodarowanie wodami. Pozwolenia wodnoprawne zostałyby utrzymane jedynie do poboru i odprowadzania wód oraz do ich piętrzenia i retencjonowania w stawach rybnych zgodnie z pkt. 1 i 4 cytowanego ust. 3. Już dziś Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa w drodze przetargu wydzierżawia jeziora. Pojawia się zatem pytanie: Czy taka umowa dzierżawna staje się nieważna, jeżeli wcześniej wygasa pozwolenie wodnoprawne?</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#PosełAleksanderAndryszak">W art. 74 należy dodać ust. 3 o treści: „Nie pobiera się opłat za korzystanie z wód do celów rybackich”. Należy przyjąć jako ogólną zasadę, że korzystanie z powierzchniowych wód śródlądowych w celach rybackich powinno być zwolnione od opłat. Istnieje w kraju ponad 77 tys. ha stawów rybnych spełniających wiele pożytecznych pozarybackich funkcji — w sferze rolnictwa, gospodarki wodnej, ochrony środowiska. Stawy te, retencjonujące wodę w okresach suszy, korzystnie oddziałują na sąsiadujące z nimi grunty rolne i leśne, a w okresie wiosennego przyboru wód w znacznym stopniu niwelują falę powodziową. Praktycznie ok. 10 tys. ha stawów rybnych spełnia rolę osadników biologicznych w wypadku zanieczyszczonych wód zasilających te stawy. Ponadto w stawach produkowany jest materiał zarybieniowy wielu cennych gatunków ryb przeznaczonych do zarybiania rzek i jezior, co jest korzystne z punktu widzenia ochrony środowiska. Jednocześnie należy dodać, że praktycznie cała woda pobrana do chowu i hodowli ryb zostaje zwrócona środowisku — w wielu przypadkach jest ona czystsza od wody pobranej. Potrzeba ustawowego uregulowania tej sprawy wynika z wielokrotnych prób wprowadzenia opłat w sferze rybactwa. Ostatnio, w 1991 r., zaproponowano opłaty przewyższające zyski z prowadzonej gospodarki rybackiej, a nawet wyższe od wartości produkcji. W taki nie przemyślany sposób można całkowicie zniszczyć gospodarkę rybacką, co w sumie przyniesie więcej strat niż zysków. Stąd ustawowe zwolnienie rybactwa od opłat ma swoje uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#PosełAleksanderAndryszak">Art. 163 jest, wydaje się, bardzo kontrowersyjny. Od 5 lat trwa dyskusja nad sposobem zadośćuczynienia krzywd wynikających z upaństwowienia niektórych dóbr. W praktyce - mimo obowiązywania ustawy Prawo wodne z 1962 r. - większość wód prywatnych formalnoprawnie nie została przejęta przez państwo i dopiero na podstawie tego przepisu wody te zostaną upaństwowione, chociaż ich prywatny status jest potwierdzony w księgach wieczystych. Skoro można w ten sposób upaństwowić wody, to w dalszej kolejności, idąc tym samym śladem, będzie można upaństwowić grunty leśne, grunty orne, budynki i całość majątku prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#PosełAleksanderAndryszak">Ze względu na to, że kończy się czas, pozostałą część wystąpienia złożę do protokołu. Jedna tylko uwaga: należałoby się zastanowić, czy nie należy wprowadzić zapisu w nowej ustawie, że pobór wody w celach technologicznych w wypadku nowych inwestycji winien się dokonywać poniżej poziomu zrzutu ścieków.</u>
          <u xml:id="u-168.9" who="#PosełAleksanderAndryszak">Proponowany projekt ustawy Prawo wodne powinien być dogłębnie przepracowany przez komisje sejmowe, do których zostanie skierowany przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-168.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Aleksandrowi Andryszakowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Jerzego Pisteloka.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeśli pan poseł nie będzie mówił bardzo zwięźle, będzie to ostatni głos w dyskusji, bo zostały panu 3 min i 42 sek. Natomiast czas klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej został już całkowicie wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przepraszam, jeszcze pan poseł Krzysztof Wolfram ma 2 minuty do dyspozycji.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełJerzyPistelok">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Naturalne zasoby wodne Polski są bardzo ubogie w porównaniu z zasobami pozostałych krajów europejskich, a ich wieloletnia rabunkowa eksploatacja spowodowała, że dziedzina ochrony wód i gospodarowania wodami limituje możliwości rozwoju wielu regionów kraju. Naprawdę czyste wody w Polsce to tylko 2% rzek, 5% jezior i 20% wód podziemnych. Ponad 1/3 wód powierzchniowych to wody zanieczyszczone powyżej górnej granicy normatywów jakości utylitarnej. Likwidacja zaniedbań gospodarki wodnej, a zwłaszcza ochrona przed zanieczyszczaniem wód powierzchniowych i podziemnych, jest nie tylko sprawą ważną dla zdrowia narodu i warunków rozwoju gospodarczego kraju, ale także formalnym wymogiem cywilizacyjnym, egzekwowanym zwłaszcza w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#PosełJerzyPistelok">Stoimy przed bardzo trudnym zadaniem. Historycznie biorąc, najbogatsze obecnie kraje rozwinęły się, dając priorytet gospodarce, co skutkowało znaczną degradacją środowiska, zwłaszcza wód, w rejonach aglomeracji przemysłowych i intensywnego rolnictwa. Świadomość ekologiczna i wiedza o ogromnych kosztach naprawy szkód przyszły później, a wraz z tym realne egzekwowanie obowiązków i programy realizacyjne, wdrażane już w warunkach silnej gospodarki i wykształconych mechanizmów konkurencji rynkowej. Niemałe znaczenie miały i nadal mają także ruchy ekologiczne oraz wzrastająca kultura przyrodnicza i zdrowotna wykształconych społeczeństw.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#PosełJerzyPistelok">Rozpoczynamy porządki po długiej przerwie. Przedłożony pod dzisiejsze obrady projekt jest już czwartą próbą prawnego unormowania spraw gospodarowania wodą w Polsce — po ustawach z lat 1922, 1962 i 1974. Znawcy tej dziedziny wiedzą doskonale, iż cechą charakterystyczną zmian w Prawie wodnym wniesionych kolejno przez ustawy z lat 1962 i 1974 było tworzenie systemu prawa pozornego — nieegzekwowalnego. Chodziło o to, aby przemysł niesuwerennego państwa mógł operatywnie i bez ograniczeń realizować wzrastające potrzeby bloku militarno-gospodarczego, nie ponosząc ogromnych kosztów ochrony i rozwoju zasobów wodnych. Centralny Urząd Gospodarki Wodnej, który ówcześnie wykształcił pewną strukturę administracyjną, jako jednostka nie odpowiadająca tej doktrynie musiał ulec i uległ likwidacji, a służby gospodarki wodnej zostały rozproszone, aby dopiero po blisko 20 latach starań odnaleźć się w zintegrowanym resorcie. Mówię o tym dlatego, iż nie mogę oprzeć się wrażeniu, że rozpatrywany projekt ustawy jest dziełem branży, która po latach walki o przetrwanie pragnie, jak sądzę w najlepszej wierze, zachować ciężko uzyskaną autonomię i to właśnie w odzyskanym scentralizowanym systemie administracyjnym i finansowym.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#PosełJerzyPistelok">Z przykrością muszę stwierdzić, iż projektowane w ustawie podstawowe rozwiązania o znaczeniu sprawczym dla dalszego rozwoju gospodarki wodnej nie są dobre i powinny ulec zmianom.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#PosełJerzyPistelok">I tak, po pierwsze, praktycznie wszystkie decyzje w zakresie ochrony bieżącej oraz ostatecznego uformowania zasobów wód w kraju pozostawiono w gestii ministra i tzw. rad dorzeczy. Wody są zbyt znaczącą i piękną częścią składową tego, co nazywa się ojczyzna, aby oddać ich los w ręce nawet najlepiej przygotowanych zawodowo, ale jednak tylko etatowych urzędników. Apeluję o to, aby Wysoka Izba zechciała wprowadzić zasadę, w myśl której to, co w projekcie nazwano warunkami korzystania z wód dorzeczy, zatwierdzał Sejm RP. Chodzi o decyzje przesądzające o kształcie kraju.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#PosełJerzyPistelok">Po drugie, nie sprecyzowano roli opłat za szczególne korzystanie z wód w realizacji zaległych, bieżących i perspektywicznych zadań wodnogospodarczych. Chodzi o wielobilionowe (w starych złotych) kwoty mające charakter podatku, które zaproponowano ustalić i pobierać, a także wykorzystywać w trybie administracyjno-branżowym poza budżetem i rynkową gospodarką.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#PosełJerzyPistelok">Szkoda, że zawartego na str. 13 uzasadnienia do projektu ustawy stwierdzenia, iż rada gospodarki wodnej została pomyślana jako swoisty parlament wodny, nie wprowadzono do rozwiązań ustawy. Nie ma bowiem wiele wspólnego z parlamentaryzmem zaproponowane powoływanie przez ministra członków do rad 7 dorzeczy. Takie ciało może tylko stwarzać pozory, że propozycje sformułowane przez branżę uzyskują społeczną akceptację i gospodarczą aprobatę zainteresowanych. Rzeczywistą samorządność buduje się od podstaw, to jest poczynając od obywatela i podmiotu gospodarczego. Aby uzyskać ten jakże potrzebny gospodarce wodnej stan, trzeba by sięgnąć do struktur opartych na znacznie głębiej rozpisanym podziale hydrograficznym, wyodrębniając 100–200 samorządnych jednostek wodnogospodarczych działających w obszarach zlewni i odpowiedzialnych za dziś i jutro wód w rejonach swojego działania, a zarazem miejsca codziennego życia etatowych pracowników i działalności zainteresowanych zakładów.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#PosełJerzyPistelok">Po trzecie, nie jest zrozumiałe danie zarządom dorzeczy możliwości prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, w tym obrotu papierami wartościowymi, na własne ryzyko ponoszone także w odniesieniu do środków pochodzących z opłat za szczególne korzystanie z wód.</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#PosełJerzyPistelok">Po czwarte, zaproponowany w art. 169 ust. 1 ustawy automatyzm unieważniania pozwoleń wodnoprawnych wydanych przed rokiem 1975 jest sprzeczny z zasadami państwa prawa, chociaż mógłby doskonale poprawić koniunkturę i sytuację jednostek świadczących usługi wodnoprawne. To samo dotyczy proponowanego obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na pobór wody z ujęcia o wydajności przekraczającej 0,5 m3/godz, czyli 3/4 wiaderka na minutę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, przykro mi bardzo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełJerzyPistelok">Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PosełJerzyPistelok">Po piąte, brakuje kompletu projektów aktów wykonawczych pomimo znacznego zakresu delegacji ustawowych. Ponadto w załączonym projekcie rozporządzenia Rady Ministrów dotyczącego śródlądowych wód o szczególnym znaczeniu § 2 ust. 1 pkt 3 nie jest zgodny z treścią załącznika do tego rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PosełJerzyPistelok">Konkludując, pragnę podzielić pogląd pełnomocnika rządu do spraw integracji europejskiej, iż przedmiotowa ustawa wymaga dalszych prac legislacyjnych, których wartościowym tworzywem mógłby być, moim zdaniem, rozpatrywany dzisiaj projekt uzupełniony wynikami niezbędnych dodatkowych analiz, zwłaszcza w sferze organizacji i finansowania gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#PosełJerzyPistelok">Opowiadam się za skierowaniem projektu do komisji, a szczegółowe propozycje, ze względu na brak czasu, przedkładam bezpośrednio panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, ale, panie pośle, to nie jest, jak rozumiem, tekst przekazany do wydrukowania. To jest tekst, który pan musi przekazać komisji, bo właściwie nie mogę, skoro pan już wystąpił, przyznać panu regulaminowego prawa do wydrukowania nie wygłoszonej części przemówienia. To jest prawo dla posłów, którzy nie wzięli udziału w dyskusji. A zatem my to przekażemy komisji.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Pistelok: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Skończył się już czas klubowy Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zostały jeszcze 2 minuty dla Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę zatem pana posła Krzysztofa Wolframa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełKrzysztofWolfram">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pod koniec tej debaty chciałbym przedstawić cztery wątpliwości, jedną konkluzję i jedną prośbę.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PosełKrzysztofWolfram">Wątpliwości dotyczą przyszłej pracy komisji - bo nie wątpię, że to wszystko trafi do komisji - i są one następujące:</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#PosełKrzysztofWolfram">1. Czy to, na co zwraca się uwagę we wprowadzeniu pana premiera Oleksego do tej ustawy, a mianowicie że ona nie jest zgodna z prawem europejskim, będzie możliwe do wyregulowania - czy to będzie można uporządkować w toku pracy czterech dużych komisji, a przede wszystkim wspólnej podkomisji?</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#PosełKrzysztofWolfram">2. Czy istotnie możemy w ramach podkomisji czy w ramach komisji doprowadzić do pełnej zgodności tego właśnie prawa z przyszłym prawem - o którym wspominał poseł Śleziak - jeżeli chodzi o ustawę matkę w zakresie ochrony środowiska? Czy to jest możliwe?</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#PosełKrzysztofWolfram">3. Czy wszyscy zdajemy sobie z tego sprawę i czy mamy pełną świadomość, że na podkomisję spadnie olbrzymi ciężar konieczności uregulowania, a właściwie dookreślenia tej materii i powiedzenia wszystkim prawdy, że dotychczasowe szczupłe środki na ochronę środowiska w Polsce zostaną jeszcze w radykalny sposób ograniczone? I czy podkomisja będzie to potrafiła zrobić?</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#PosełKrzysztofWolfram">4. Czy w końcu sprawy dotyczące monitoringu środowiska i badań ochrony środowiska również na tym nie ucierpią?</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#PosełKrzysztofWolfram">Zaiste, musi być wielka wiara w nasze zdolności, w zdolności pań i panów posłów, w to, że się to po prostu uda, a mieszanie wiary z polityką wychodzi i jednej, i drugiej na złe.</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#PosełKrzysztofWolfram">Jeśli chodzi o konkluzję, to dotyczy ona następującej sprawy. Zastąpienie w projekcie ustawy instytucji kar za nieprzestrzeganie wymogów ochrony zasobów wodnych opłatami za korzystanie z tych zasobów jest propozycją błędną, osłabiającą mechanizmy służące dyscyplinowaniu podmiotów korzystających z wód. Uzasadnieniem powyższego jest stwierdzenie, iż opłaty nakładane za działania niezgodne z prawem są dozwolone, kary zaś zakazane. Przez stworzenie w obecnie obowiązującym prawie mechanizmu odroczenia terminu płatności kary, połączonego z naliczaniem na poczet kary wydatków inwestycyjnych na ochronę środowiska, wprowadzono czytelny dla podmiotów gospodarczych bodziec do podejmowania wysiłków inwestycyjnych na rzecz ochrony środowiska. Należy zatem sądzić, że w trakcie obecnie trwającej transformacji gospodarczej znaczenie kar jako instrumentu ekonomicznego staje się coraz wyraźniejsze i sprzyja temu w nowym systemie samodzielność podmiotów gospodarczych. Kary pieniężne za naruszenie wymagań ochrony zasobów wodnych są jedną z ważniejszych form odpowiedzialności administracyjnej w dziedzinie ochrony środowiska, a w takiej sytuacji to się po prostu rozmyje.</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#PosełKrzysztofWolfram">I na koniec prośba. Jeżeli podkomisja będzie miała właściwie nie ograniczoną możliwość ingerowania w treść ustawy i w jej zakres — bo z tej dyskusji wynika, że trzeba będzie wiele rzeczy poprawić — to mam serdeczną prośbę w imieniu wielu mieszkańców północno-wschodniej Polski, a mianowicie żeby wyodrębnić samodzielny region wodnogospodarczy dorzecza rzeki Narwi. Ten region byłby traktowany jako samodzielny. Uwalniałoby się przez to ten wielki moloch 28 województw od zarządzania tak wielkim terenem, z którym on sobie z pewnością nie da rady. Jest to tylko prośba i sugestia.</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Wolframowi.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Wiecheć: Mam pytanie, jeśli można.)</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Unia Pracy ma jeszcze czas? Tak.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Wiecheć, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Panie Marszałku! Mam w zasadzie dwa pytania. Pytanie pierwsze: dlaczego niektóre jeziora mają być administrowane zarówno przez ODGW, jak i Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa - tak w każdym razie mówią zapisy załącznika do projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia śródlądowych wód powierzchniowych o szczególnym znaczeniu oraz jednostek administrujących śródlądowymi wodami powierzchniowymi skarbu państwa. Czy pan minister uważa to za właściwe rozwiązanie?</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PosełKrzysztofWiecheć">I drugie pytanie: Czy art. 34 projektu ustawy Prawo wodne wystarczająco precyzyjnie określa administrowanie wodami skarbu państwa, skoro dzisiaj wygląda to tak, iż wodami żeglownymi administruje ODGW, wodami nieżeglownymi administrują wojewodowie, a morskimi wodami wewnętrznymi administrują urzędy morskie? Myślę tutaj głównie o ODGW, bo ten temat jakby znika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Wiecheciowi.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana na skutek wykorzystania czasów klubowych.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa pana Stanisława Żelichowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym bardzo serdecznie podziękować za dyskusję. Chcę również podziękować za to, że podejście do tak istotnego prawa, jakim jest Prawo wodne, zmieniło układ, jeśli chodzi o koalicję i opozycję, może z wyjątkiem Unii Wolności, która zachowała się jak rasowa opozycja i taką pozycję od dłuższego czasu zajmuje - to znaczy bardzo mocno krytykuje wszystkie dobre pomysły rządu, a chwali inne. Ponieważ ten pomysł był bardzo mocno krytykowany, to rozumiem, że jest to pomysł dobry. Natomiast we wszystkich innych wypadkach panie posłanki i panowie posłowie uznali, że nad tym projektem warto popracować, i za to chciałem bardzo serdecznie podziękować. Zresztą, szanowni państwo, gdyby same idealne projekty rząd przedstawiał, to być może Wysoka Izba nie musiałaby tak ciężko pracować, jak pracuje, za którą to pracę też chciałbym bardzo serdecznie podziękować.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Prawo wodne jest jednym z najtrudniejszych praw ekologicznych - to nie ulega wątpliwości. Ścierają się tu poglądy, grupy nacisków, interesy różnych grup. Nadrzędnym interesem jest interes polskiej przyrody, a jednocześnie interes polskiego narodu, bo - przepraszam za wielkie słowa - bez dostępu do takiej ilości wody, która jest niezbędna do rozwoju naszego społeczeństwa, ten rozwój może być znacznie ograniczony.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Przekazaliśmy dziś paniom posłankom i panom posłom wiele propozycji tych grup, o których wspomniałem. Myślę, że pracując w komisjach sejmowych można będzie się im przyjrzeć - niechże tam zwycięża siła argumentu, a nie argument siły - i wybrać to, co najistotniejsze.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Nie chciałbym dziś odpowiadać na wszystkie szczegółowe pytania, które tu padły. Pytań było bardzo wiele. Myślę, że część z nich wynika z tego, że być może niedokładnie zostały zaprezentowane i ustawa, i przepisy wykonawcze do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Wiele pytań wynika jakby z niezrozumienia sprawy. Tu nawet posłowie nawzajem sobie wyjaśniali - jedni zabierali głos i mieli wątpliwości, inni tych wątpliwości nie mieli. Ja deklaruję w imieniu rządu, że jego przedstawiciele bardzo dokładnie, precyzyjnie we wszystkich tych sprawach w czasie prac komisji będą udzielali odpowiedzi. Parokrotnie informowano, że wszystkie regionalne rady dorzecza będą liczyły 60 osób. Tak nie jest. Tam jest zapisane: do 60 osób, więc przykładowo Katowicom wystarczy 15, gdzie indziej może będzie potrzeba 60. Padały zarzuty, że tworzy się jakiś system biurokratyczny, może nawet polityczny, bo minister będzie powoływał. Nie, wojewodowie powołają swoich przedstawicieli, samorządy swoich, użytkownicy swoich, ktoś będzie zatwierdzał tę listę - może to być minister lub parlament - oddajemy to do dyspozycji komisji i Wysokiej Izby. Takich spraw jest tu bardzo wiele. Chciałbym się odnieść do dwóch spraw, które zostały tu bardzo mocno podkreślone.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Sprawa zgodności czy niezgodności z Układem Europejskim. Chciałbym na przykładzie tej dyrektywy - jest ich więcej - pokazać, na czym polega problem. Nie ulega wątpliwości: mimo że udało nam się powstrzymać degradację środowiska, że nastąpiła nieznaczna poprawa, do pełni szczęścia, do standardów, norm obowiązujących w Europie jest bardzo daleko, nawet na tle tego, o czym dyskutowaliśmy przy okazji strategii realizacji polityki państwa do 2000 r. Podawaliśmy, że trzeba w Polsce zbudować 1700 oczyszczalni ścieków. Tych oczyszczalni nie ma do dziś.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Inny przykład: dyrektywa 271/91 EWG przewiduje utworzenie do 2000 r. biologicznych oczyszczalni dla miast powyżej 15 tys. i do końca 2005 r. dla miast powyżej 2 tys. mieszkańców. Mamy więc w Polsce 40% takich prac do wykonania. Jeżeli porównamy te standardy, te wymogi z aktualnym stanem polskim, nie możemy napisać, że obecnie wszystkie nasze standardy są zgodne ze standardami Unii, ale po to tworzymy to prawo, żeby się zbliżać do tych standardów, i po to Wspólnoty Europejskie wyznaczyły nam 10-letni okres przygotowawczy, żeby nasze standardy ze standardami Unii zgrać. Dlatego nie możemy wszystkiego zrobić, bo to byłoby tak, jak w wypadku lekarza, który zalecił w poprzednim systemie komuś, kto miał alergię na sytuację społeczno-polityczną, żeby uzdrowił sytuację społeczno-polityczną w bardzo szybkim czasie. Tak samo minister.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Jest to temat bardzo złożony i bardzo trudny i w tym zakresie będziemy robić wszystko, by tym standardom sprostać, bo inaczej będziemy w Unii Europejskiej ubogim krewnym. Takich dyrektyw jest bardzo wiele; są to precyzyjne dyrektywy dotyczące jakości, ta jakość wymaga środków, a zgromadzenie tych środków wymaga czasu. Jeżeli Polska wydaje dziś 1,3% produktu krajowego brutto na ekologię i jeśli porównamy to z tym, co się wydaje w EWG - od 0,9% do 1,7% (Niemcy wydają najwięcej: 1,7) - to jesteśmy gdzieś tam w środku, taki jest wysiłek naszego społeczeństwa. Zdaję sobie sprawę, że 1,3% w Polsce i 1,3%, powiedzmy, w Anglii to są wielkości nieporównywalne w kwotach, ale to świadczy o wysiłku polskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Gdyby Wysoka Izba zdecydowała przy uchwalaniu budżetu, że przekażemy nie 1,3%, ale 5%, byłbym za to wdzięczny, ale dziś brutalna rzeczywistość wskazuje, że na to, byśmy do tych standardów doszli, potrzebujemy jeszcze trochę czasu.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Sprawa następna - finansowanie; obawy - te obawy również podzielam - o bardzo trudną sytuację funduszów wojewódzkich, szczególnie w tych województwach, w których gros środków pochodzi z opłat. Są tu pomysły czy propozycje samorządów, wojewodów, poszczególnych użytkowników. Ten projekt, który przedstawiliśmy, jest dosyć trudnym kompromisem w stosunku do tych wszystkich propozycji, które zostały złożone. Liczę jednak na to - i nasi specjaliści będą służyli pomocą w pracach podkomisji - że wszystkie one zostaną przejrzane, aby zwyciężyła siła argumentu, a nie argument siły. Myślę, że takie propozycje są do wypracowania. Rząd w tym zakresie deklaruje całkowitą elastyczność, deklaruje również, że z całą rozwagą i uwagą przyjrzy się tym wszystkim propozycjom, które będą zgłaszane. O to pytał mnie pan poseł Komornicki; nie mogę zadeklarować panu posłowi Komornickiemu, że wszystkie jego propozycje zrealizujemy. Natomiast na pewno bardzo dokładnie, rozważnie je przeanalizujemy.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawy szczegółowe, jak już powiedziałem, będziemy wyjaśniać na posiedzeniach komisji. Jest to bardzo trudna ustawa, ale niezmiernie w Polsce potrzebna. Jak podałem, przed wojną mieliśmy 5 tys. ujęć wodnych w obecnych granicach, dziś mamy ich grubo poniżej 500. Taki ciężar, taki wysiłek nas czeka, jeżeli chcemy, żeby zaopatrzenie w wodę było takie, jak być powinno, żeby tego bezcennego surowca nam nie zabrakło. Liczymy na to, że projektowana ustawa wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom.</u>
          <u xml:id="u-178.11" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Natomiast co do ODGW, o czym mówił pan poseł, postawione to zostało alternatywnie: czy tak, czy tak. Tu również liczymy na to, że jedno z tych rozwiązań weźmie górę; oczywiście, dublowanie się nie ma sensu. Nikt nie próbuje rozwiązać Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska. Monitoring, który prowadzi, będzie nadal prowadziła. Natomiast jeżeli jest zapis, że mogą być tworzone regionalne monitoringi - to ze środków, którymi będą dysponowały rady dorzecza. Jeżeli uznają, że najbardziej potrzebna jest im obserwacja jakichś płaszczyzn, o których nie mają pełnej wiedzy, to ją zlecą, i będziemy w tym pomagali, jeżeli nie, to ten monitoring, który istnieje, nadal będzie istniał i będzie się rozwijał. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-178.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi za udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeśli nie ma pytań do pana ministra...</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jest pytanie?</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełRadosławGawlik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Muszę powiedzieć, że niezbyt wyraźnie to usłyszałem, może pan minister zechciałby powtórzyć odpowiedź na pytanie, które zadał pański klubowy kolega. Pytanie dotyczyło kwestii, w jakim stopniu ten rząd będzie otwarty na modyfikację tego projektu i na rozpoczęcie pracy od przedyskutowania jego głównych założeń. Jeśli dobrze zrozumiałem, PSL od tego uzależniał głosowanie za przekazaniem tego projektu do komisji. Było to oczywiście pomocne także dla nas, dla posłów Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pytanie zadawał pan poseł Radosław Gawlik.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy jeszcze ktoś z państwa pragnie zadać pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Chciałbym przede wszystkim serdecznie podziękować panu posłowi Gawlikowi za troskę, którą wyrażał pod adresem PSL. PSL sobie z tym poradzi, nie ma problemu. Natomiast pan poseł nie był obecny w czasie mojej odpowiedzi, postaram się więc jeszcze raz powrócić do tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#MinisterOchronyŚrodowiskaZasobówNaturalnychiLeśnictwaStanisławŻelichowski">Na wstępie powiedziałem, że rząd deklaruje chęć zapoznania się z dużą uwagą ze wszystkimi propozycjami, które będą zgłoszone, i przedstawi stanowisko wobec tych propozycji. Nie mogę dziś zadeklarować, że wszystko, co zaproponuje pan poseł Gawlik czy pan poseł Komornicki, rząd przyjmie, natomiast na zasadzie siły argumentu, a nie argumentu siły, będziemy o tych sprawach dyskutowali. I taką deklarację złożyłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W związku ze zgłoszonym wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu decyzję w tej sprawie podejmiemy w głosowaniu przy najbliższej okazji, czyli w przyszłym tygodniu.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw ciekłych (druk nr 1105).</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu pana Romana Czerwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Rady Ministrów przedstawić projekt ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw ciekłych. Projekt określa zasady funkcjonowania rezerw państwowych paliw, surowców, materiałów, maszyn i urządzeń, produktów rolnych i żywnościowych, a także leków oraz artykułów sanitarnych niezbędnych do realizacji zadań w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa kraju, zapewniających również stabilność funkcjonowania procesów gospodarczych. Jest to propozycja ustawowego uregulowania wszystkich zagadnień związanych z tworzeniem i gospodarowaniem rezerwami. Takich regulacji dotychczas w naszej gospodarce nie ma, a funkcjonują wyłącznie akty niższej rangi.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Proponowane w projekcie ustawy rozwiązania w zakresie funkcjonowania rezerw odpowiadają zmianom ustrojowym w gospodarce. Znajduje to odzwierciedlenie w regulacjach dotyczących nowych funkcji rezerw, ich zakresu rzeczowego oraz podziału.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Biorąc za punkt odniesienia rozwinięte kraje o gospodarce rynkowej, należy stwierdzić, że tworzą one i utrzymują rezerwy rzeczowe paliw, surowców i materiałów, a poziom tych zapasów w relacji do zużycia jest w danym kraju wprost proporcjonalny do jego zasobności. Im bogatsze państwo, tym poziom utrzymywanych rezerw jest wyższy. Okazuje się, że nawet wysokie rezerwy walut wymienialnych nie zastąpią rezerw rzeczowych, niezbędnych dla obronności i bezpieczeństwa i koniecznych również do zabezpieczenia normalnego funkcjonowania gospodarki i rynku. W sytuacjach zagrożenia i zdarzeń nadzwyczajnych liczy się bowiem szybkość dostępu do rezerw, co zapewnia odpowiednia wysokość tych zapasów, ich rozmieszczenie, a także możliwości transportu.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Projekt ustawy zawiera następujące regulacje:</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">— precyzuje zakres rzeczowy rezerw, ich podział i pełnione funkcje,</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">— określa organy państwowe odpowiedzialne za tworzenie i utrzymywanie rezerw, upoważniając jednocześnie Radę Ministrów do określenia kierunków polityki państwa w zakresie tworzenia tych rezerw i gospodarowania nimi,</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">— wyznacza naczelny organ administracji państwowej jako koordynatora w zakresie funkcjonowania rezerw,</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">— ustala zasady finansowania rezerw, ich utrzymania, odświeżania, a także przyrostu,</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">— powołuje agencje jako podmioty gospodarcze posiadające osobowość prawną, które realizują wszystkie zadania związane z gospodarowaniem rezerwami,</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">— wprowadza nowe rozwiązania w zakresie obowiązku utrzymywania w podmiotach gospodarczych zapasów paliw ciekłych jako zasadniczego instrumentu ubezpieczającego funkcjonowanie szczególnie ważnego segmentu rynku, jakim jest rynek paliw ciekłych.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Wysoki Sejmie! Chciałbym też przedstawić w zarysie najważniejsze proponowane rozstrzygnięcia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-184.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Dokonano podziału rezerw na dwie podstawowe grupy:</u>
          <u xml:id="u-184.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">— rezerwy mobilizacyjne, służące bezpośrednio realizacji zadań obronnych,</u>
          <u xml:id="u-184.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">— rezerwy gospodarcze, których głównym zadaniem jest ubezpieczenie normalnego funkcjonowania ważnych działów gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-184.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Pierwszoplanową funkcją rezerw, podobnie jak w krajach Unii Europejskiej, jest zapewnienie realizacji zadań związanych z obronnością i bezpieczeństwem państwa, opisanych w programie mobilizacji gospodarki. W drugiej zaś kolejności rezerwy odgrywają rolę czynnika łagodzącego lub eliminującego zakłócenia produkcyjne i rynkowe.</u>
          <u xml:id="u-184.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Doświadczenia ostatnich kilku lat sprawiły, że w projekcie ustawy przewiduje się powierzenie funkcji koordynatora problematyki rezerw, zwłaszcza zaś przygotowanie planów rzeczowych i finansowych tworzenia i utrzymania rezerw, jednemu naczelnemu organowi administracji państwowej. Funkcję tę pełniłby minister - kierownik Centralnego Urzędu Planowania, a po zmianach w administracji centralnej - minister gospodarki. Oczekujemy, iż takie rozwiązanie organizacyjne przyczyni się do bardziej racjonalnego i elastycznego gospodarowania rezerwami oraz rozproszonymi dotychczas środkami przeznaczonymi na ich finansowanie. Będzie ono skuteczniej zespalało decyzje dotyczące wielkości i struktury rezerw z potrzebami wynikającymi z aktualnej polityki gospodarczej i obronnej.</u>
          <u xml:id="u-184.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Kluczową sprawą w funkcjonowaniu rezerw jest ich finansowanie. Projekt ustawy precyzuje źródła finansowania oraz określa kierunki wydatkowania środków. Założeniem projektowanych rozwiązań jest wykorzystanie w finansowaniu rezerw oprócz środków budżetowych także innych źródeł finansowych, zwłaszcza dochodów jednostek gospodarujących rezerwami, oraz korzystnych wyników transakcji koniunkturalnych, które mogą być realizowane dzięki wykorzystywaniu części rezerw.</u>
          <u xml:id="u-184.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Projekt ustawy zakłada powołanie dwóch nowych agencji: Agencji Rezerw Materiałowych oraz Agencji Rezerw Artykułów Sanitarnych. Przejmą one zadania i obowiązki oraz środki rzeczowe i finansowe dotychczas funkcjonujących jednostek budżetowych. Wymienione dwie agencje, a także funkcjonująca od 1990 r. Agencja Rynku Rolnego, będą skupiać całość zagadnień gospodarki rezerwami państwowymi. Rząd rozważał możliwość powołania jednej organizacji, obejmującej swymi działaniami cały zakres tej problematyki. Okazało się jednak, że zróżnicowana struktura rzeczowa rezerw, ich różne funkcje i przeznaczenie, a także rozległe zadania Agencji Rynku Rolnego, daleko wykraczające poza sprawy związane z utrzymywaniem rezerw, nie uzasadniają powołania jednej agencji. Jednocześnie utworzenie organizacji koordynującej zapewnia przejrzystość rozwiązań i sprawność organizacyjną.</u>
          <u xml:id="u-184.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Projekt ustawy wprowadza nowe rozwiązania w zakresie utrzymywania rezerw paliw ciekłych. Rezerwy mobilizacyjne paliw ciekłych i ropy naftowej będzie gromadzić Agencja Rezerw Materiałowych. Wzorem Unii Europejskiej obowiązek utrzymania rezerw gospodarczych powierza się podmiotom gospodarczym sektora paliwowego, a więc producentom paliw, importerom oraz dystrybutorom. Zapasy stanowią składnik majątkowy tych podmiotów, one też pokrywają koszty tworzenia i utrzymywania rezerw. W projekcie ustawy określa się procedurę nakładania obowiązków w zakresie utrzymywania zapasów, wyznacza ministra przemysłu i handlu jako organ realizujący całość spraw związanych z tworzeniem, utrzymywaniem i interwencyjnym wykorzystywaniem zapasów paliw ciekłych. Istotą proponowanego rozwiązania jest z jednej strony ubezpieczenie funkcjonowania rynku paliwowego, z drugiej zaś, w dalszej perspektywie czasowej, odciążenie budżetu państwa od wydatków związanych z utrzymaniem gospodarczych rezerw paliwowych. Obecnie utrzymywanie rezerw paliw płynnych o przeznaczeniu gospodarczym i obronnym pochłania ok. 85% dotacji budżetowej, którą resort przemysłu i handlu otrzymuje na finansowanie rezerw.</u>
          <u xml:id="u-184.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Projekt ustawy, którzy przedstawiam Wysokiej Izbie, nie powoduje dodatkowych wydatków budżetu. Wprost przeciwnie, jego praktyczne wdrożenie powinno przynieść w dalszych latach redukcję tych wydatków na utrzymywanie rezerw. Jednocześnie rząd przedkłada w celu informacji projekty podstawowych aktów wykonawczych, tj. projekty rozporządzenia Rady Ministrów oraz projekt rozporządzenia ministra przemysłu i handlu, które precyzują szczegółowe rozwiązania prawne w zakresie funkcjonowania rezerw i zapasów paliw ciekłych.</u>
          <u xml:id="u-184.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Wysoka Izbo! Przedstawiając najważniejsze rozwiązania zawarte w rządowym projekcie ustawy o rezerwach państwowych, pragnę wyrazić opinię, iż przyjęcie przez Wysoką Izbę tej ustawy stworzyłoby nowe, kompleksowe regulacje w tej tak ważnej dla funkcjonowania gospodarki i obronności sferze działalności państwa. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 36 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Andrzeja Szarawarskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Transformacja gospodarki narodowej i zmiana doktryny wojennej spowodowały potrzebę nowego spojrzenia na rolę i strukturę rezerw państwowych oraz uwidoczniły konieczność zmian regulacji prawnych dotyczących tworzenia i obrotu tymi rezerwami. Konieczność takich zmian potwierdziła również kompleksowa kontrola przeprowadzona przez Najwyższą Izbę Kontroli w 1993 r., w wyniku której wykazano zarówno niedostosowanie struktury zapasów do aktualnych potrzeb gospodarki rynkowej, jak i liczne zjawiska marnotrawstwa i niegospodarności w zakresie przechowywania oraz zbywania rezerw, szczególnie w tzw. transakcjach koniunkturalnych. Obowiązujące aktualnie regulacje prawne dotyczące rezerw państwowych zawarte w uchwale nr 168 Rady Ministrów z 1989 r., w ustawie o Agencji Rynku Rolnego oraz w zarządzeniu ministra zdrowia i opieki społecznej z 1982 r. mają zbyt ogólny charakter i nie definiują precyzyjnie zadań w obszarze restrukturyzacji rezerw pod kątem ich przydatności do nowych warunków gospodarki rynkowej i obronności państwa oraz nie wyczerpują w całości problemów związanych z systemowymi rozwiązaniami w zakresie funkcjonowania rezerw. Aktualnie obowiązujący stan prawny ma bowiem cały szereg wad i ułomności. Uniemożliwia on przede wszystkim ekonomizację działalności i określenie jednolitych kierunków polityki państwa w zakresie gospodarki rezerwami, utrzymuje niejednoznaczność w klasyfikacji rezerw, jak również różne źródła finansowania rezerw tworzonych szczególnie na potrzeby obronności i bezpieczeństwa kraju. Brakuje również określenia czytelnych relacji pomiędzy organami administracji państwowej a podmiotami gospodarczymi w zakresie składowania, okresowej wymiany i utrzymywania rezerw w warunkach postępującego procesu prywatyzacji. Dotychczasowe rozwiązania prawne ustalające funkcje i organizację rezerw są rozbieżne z rozwiązaniami stosowanymi w państwach Unii Europejskiej. Wprowadzenie więc pod obrady Sejmu projektu ustawy porządkującej gospodarkę rezerwami państwowymi jest w pełni uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Przedstawiony Sejmowi w druku nr 1105 projekt ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw ciekłych wraz z projektami podstawowych aktów wykonawczych modyfikuje dotychczasowy system funkcjonowania rezerw, wprowadza czytelne określenie ich klasyfikacji, systemu finansowania oraz organizacji struktur odpowiedzialnych za gospodarkę tymi rezerwami. W nowej ustawie dokonano czytelnego i jednoznacznego określenia funkcji rezerw, dzieląc je na mobilizacyjne - służące obronności kraju i interwencyjne - chroniące rynek przed negatywnymi skutkami nieprzewidzianych zakłóceń. Służyć one mają przede wszystkim:</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— realizacji zadań związanych z obronnością i bezpieczeństwem państwa w sytuacjach militarnego zagrożenia lub destabilizacji jego funkcjonowania,</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— zaspokajaniu paliwowych i surowcowo-materiałowych potrzeb gospodarki oraz utrzymywaniu ciągłości zaopatrzenia ludności kraju w podstawowe produkty rolne, artykuły żywnościowe i środki lecznicze w przypadkach klęsk żywiołowych, wojen regionalnych, długotrwałych strajków, embarga handlowego czy innych nieprzewidzianych zagrożeń,</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— aktywnemu reagowaniu na zmiany koniunktury na rynkach zagranicznych w celu łagodzenia i eliminowania zakłóceń na rynku wewnętrznym,</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— ekonomizacji funkcjonowania rezerw państwowych poprzez maksymalne wykorzystanie potencjału magazynowego.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Projekt ustawy zakłada również ujednolicenie zasad finansowania rezerw, określając w tym obszarze zarówno obowiązki budżetu państwa, jak i zakładając zwiększenie udziału w finansowaniu rezerw środków własnych jednostek je przechowujących.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Istotnym nowym elementem w gospodarce rezerwami jest uporządkowanie systemu organizacji i zarządzania tymi rezerwami. Zgodnie z ustawą powołane zostaną do życia, w miejsce obecnie istniejących struktur, dwie nowe agencje: Agencja Rezerw Materiałowych oraz Agencja Rezerw Artykułów Sanitarnych, które łącznie z istniejącą Agencją Rynku Rolnego stanowić będą nowoczesny system organizacyjny realizujący całokształt polityki państwa w zakresie rezerw surowców, paliw, produktów żywnościowych, leków i artykułów sanitarnych, niezbędnych do realizacji zadań z zakresu obronności państwa.</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Projekt ustawy jednoznacznie wskazuje również koordynatora z ramienia rządu: będzie nim minister - kierownik Centralnego Urzędu Planowania, który zapewnić ma sprawne funkcjonowanie rezerw państwowych stosownie do potrzeb gospodarczych i obronnych. Dotychczasowy stan prawny nie przewidywał bowiem takiej koordynacji, co powodowało dezintegrację systemu tworzenia i obrotu rezerwami państwowymi, wpływało na utrzymywanie się złej struktury zapasów, a także sprzyjało powstawaniu zjawisk niegospodarności w zakresie obrotu zapasami państwowymi. Zaletą tego projektu jest również to, że zbliża on system tworzenia rezerw państwowych do systemu, który obowiązuje w krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-186.9" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Szczególne miejsce w tej ustawie zajmuje system organizowania i finansowania rezerw paliw płynnych, wzorowany na rozwiązaniach prawnych zgodnych z dyrektywami Unii Europejskiej, która zobowiązuje państwa członkowskie do utrzymywania zapasów produktów naftowych na poziomie odpowiadającym ilości równoważnej 90 dniom konsumpcji z roku poprzedniego.</u>
          <u xml:id="u-186.10" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Utrzymywanie i gromadzenie rezerw obowiązujących w tym obszarze jest trudne z uwagi na potrzebę dysponowania odpowiednią bazą magazynową i wysoce kosztowne. W państwach Unii Europejskiej tak wysoki poziom zapasów tłumaczy się przede wszystkim koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Większość elektrowni i elektrociepłowni używa tam bowiem w energetyce paliw ropopochodnych. Autorzy projektu ustawy, wzorując się na rozwiązaniach zgodnych ze standardem Unii Europejskiej, nie zwrócili jednak dostatecznej uwagi na zasadniczą różnicę, jaka dzieli Polskę od krajów Unii Europejskiej. W Polsce energetyka wykorzystuje jako paliwa głównie węgiel kamienny i brunatny, stąd bezpieczeństwo energetyczne kraju zależne jest przede wszystkim od wydobycia węgla kamiennego i stanu jego zapasów w elektrowniach i elektrociepłowniach. Naszym zdaniem utworzenie rezerw państwowych węgla kamiennego jest działaniem pożądanym dla bezpieczeństwa energetycznego kraju na wypadek szczególnych zagrożeń, choćby takich jak strajki czy klęski żywiołowe, które zdarzały się i prawdopodobnie zdarzać się będą. Rezerwy pozwoliłyby również na równomierne wykorzystanie przez kopalnie zdolności produkcyjnych przez zmniejszenie skutków sezonowości popytu na węgiel. Istniejące składowiska węgla kamiennego pozwalają już dziś bez żadnych dodatkowych inwestycji przechowywać ok. 9 mln ton węgla, z czego ok. 4 mln w elektrowniach, ok. 4 mln w kopalniach i ok. 1 mln na składowiskach Centrali Zbytu Węgla. Mówiąc o bezpieczeństwie energetycznym kraju, należy naszym zdaniem rozpatrywać łącznie problem zapasów paliw płynnych i węgla, gdyż pozwoli to na racjonalne ustalenie wysokości tych zapasów i uniknięcie nadmiernych kosztów związanych z gromadzeniem i przechowywaniem paliw płynnych.</u>
          <u xml:id="u-186.11" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Zaproponowany w ustawie sposób zwiększania rezerw paliw płynnych także u producentów, importerów i dystrybutorów naszym zdaniem jest słuszny i realny do wykonania pod warunkiem, że nastąpi to drogą zwolnienia tych rezerw od naliczania podatku VAT i akcyzy do momentu ich sprzedaży. Zmniejszyłoby to koszty organizowania i przechowywania rezerw. Wprowadzeniu w życie tej ustawy powinna więc naszym zdaniem towarzyszyć zmiana rozporządzenia ministra finansów w sprawie podatku od towarów i usług oraz akcyzy w tym właśnie zakresie. Zwiększenie rezerw paliw płynnych może napotkać również barierę związaną z brakiem wystarczającej bazy zbiorników magazynowych. Jest również pewne, że koszty zwiększenia rezerw w podmiotach sektora paliwowego wpłyną wcześniej czy później na cenę paliw, powodując ich podwyżkę, a tym samym zwiększenie impulsu inflacyjnego w gospodarce. Potrzebne jest więc rozłożenie w czasie, na 2–3 lata, procesu dochodzenia podmiotów gospodarczych do wymaganego poziomu zapasów. Konieczne jest też rozważenie możliwości budowy strategicznych zbiorników podziemnych, w których koszty przechowywania rezerw paliw płynnych są wielokrotnie niższe niż w tradycyjnych naziemnych zbiornikach stalowych.</u>
          <u xml:id="u-186.12" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Słabą stroną tej ustawy jest odesłanie do decyzji Rady Ministrów całego pakietu spraw związanych z tworzeniem i gospodarowaniem rezerwami. W państwach Unii Europejskiej większość tych spraw regulują akty rangi ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-186.13" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Ze względu na brak czasu szereg szczegółowych uwag przedłożymy w trakcie pracy we właściwych komisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-186.14" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Generalnie klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa projekt ustawy zawarty w druku nr 1105, wraz z załączonymi projektami rozporządzeń wykonawczych, za bardzo potrzebną i powszechnie oczekiwaną regulację. Proponujemy skierować ten projekt do Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej w celu dalszej pracy nad nim.</u>
          <u xml:id="u-186.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Szarawarskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Józefa Łochowskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełJózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozpatrywany dziś projekt ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw ciekłych określa nowe ramy prawno-organizacyjne dla systemu tworzenia i gospodarowania rezerwami państwowymi i paliwami. Ustawa i towarzyszące jej projekty rozporządzeń eliminują w znacznej mierze wady poprzednich uregulowań, wprowadzając bardziej przejrzystą klasyfikację rezerw, nowoczesną strukturę w sferze organizacji i nadzoru oraz jednoznaczne zasady finansowania, ewidencji i kontroli rezerw. Dlatego też klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, popiera idee ustawowego uporządkowania tego ważnego elementu gospodarki i obronności państwa.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PosełJózefŁochowski">Jest to szczególnie ważne z powodów obronnych, ale także dla gospodarki, dla poszczególnych przedsiębiorstw, bo przecież dobrze zorganizowane i realizowane rezerwy surowcowe, żywnościowe to wentyl bezpieczeństwa w wypadku sezonowego czy spekulacyjnego wzrostu cen, to łagodne przejście, możliwość przetrwania do lepszych czasów i utrzymania konkurencyjności towarów polskich oraz łagodzenia skokowych wzrostów cen produktów żywnościowych, co, jak pamiętamy z ostatniego nawet roku, miało niebagatelny wpływ na poziom inflacji, a w konsekwencji poziom realnych dochodów ludności.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PosełJózefŁochowski">Stąd też podczas prac nad ustawą w komisjach należałoby doprecyzować kilka jej elementów. Jednym z nich jest problem możliwości czasowego wykorzystywania dla gospodarki rezerw mobilizacyjnych. Redakcja art. 3 jest na tyle niejasna, że nie wiadomo, czy taka możliwość istnieje czy też nie. Myślę, że w interesie gospodarki taka możliwość powinna istnieć.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PosełJózefŁochowski">Kolejną wątpliwość budzi system odpłatności za przechowywanie rezerw i gospodarowanie nimi w wypadku podmiotów gospodarczych. Umowa cywilnoprawna między podmiotem gospodarczym a agencją państwową nie może być zawarta z pozycji równoprawnej, bo jakie możliwości odstąpienia od tej umowy ma przedsiębiorstwo prowadzące gospodarkę rezerwami, na przykład paliwami. Po prostu musiałoby w ogóle odstąpić od prowadzenia tego typu działalności gospodarczej. Dlatego też należałoby stworzyć ustawowe gwarancje rynkowego potraktowania tej gospodarki, by nie obowiązywała zasada uznaniowej rekompensaty kosztów ustalonych przez ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#PosełJózefŁochowski">Przy okazji dyskusji nad projektem ustawy o rezerwach i zapasach obowiązkowych dobrze byłoby także, aby rząd podjął prace nad koncepcją i przygotowaniem inwestycji związanych z magazynowaniem zapasów oraz rezerwami paliw, szczególnie paliw ciekłych. Koncepcje przygotowane przez naukowców i przez wiele środowisk gospodarczych dotyczące ulokowania tych rezerw w byłych kopalniach soli, są, myślę, bardzo celowe i logiczne, i wypadałoby przy tej okazji zabrać się do tej sprawy. Rozbudowa bowiem bazy magazynowej powierzchniowej - jak mówił mój przedmówca - jest znacznie droższa, a z punktu widzenia strategii i obronności bardziej narażona np. na zniszczenie.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#PosełJózefŁochowski">Przy tej okazji chciałbym poprzeć koncepcję stworzenia rezerw i zapasów węgla kamiennego. Nie możemy tak bezkrytycznie podchodzić do tego, co nam zaleca Unia Europejska, zwracając uwagę tylko na paliwa płynne. W naszym bilansie energetycznym węgiel kamienny stanowi bardzo dużo i na dobrą sprawę dzisiaj, przy tych mocach zainstalowanych w energetyce, moglibyśmy obsługiwać gospodarkę od strony energetycznej wyłącznie wykorzystując węgiel kamienny i brunatny. A zatem paliwowe zapasy - bardzo kosztowne - na 90 dni należałoby rozpatrywać w bilansie z zapasami węgla i wspólnie traktować jako zapasy 90-dniowe.</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#PosełJózefŁochowski">Rozważenia wymaga także problem zapasów gazu, który ma coraz większe znaczenie w gospodarce i odgrywa coraz większą rolę nie tylko jako element energetyczny czy źródło energii, ale również jako surowiec do produkcji wielu artykułów chemicznych. Jeżeli dodatkowo uświadomimy sobie, że mamy tylko jeden kierunek zaopatrzenia w gaz, w przeciwieństwie np. do ropy, i nie najlepsze doświadczenia z lat poprzednich, jeśli chodzi o wahania dostaw związane z różnymi sytuacjami politycznymi, a nawet z prozaiczną sprawą: długotrwałym spadkiem temperatur, to posiadanie chociażby minimalnych zapasów gazu jest rzeczywiście niezbędne dla naszej gospodarki. Myślę, że te sprawy - oraz wiele szczegółowych do ustawy - zostaną wniesione i rozpatrzone podczas prac nad tą ustawą przez komisje.</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#PosełJózefŁochowski">Generalne więc - uznając proponowane rozwiązania w projekcie ustawy za dobre i usprawniające funkcjonowanie gospodarki zapasami i rezerwami państwowymi - klub Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za skierowaniem projektu do odpowiednich komisji celem przygotowania ostatecznego tekstu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Józefowi Łochowskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Wiesława Wójcika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełWiesławWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tworzenie i racjonalne gospodarowanie państwowymi rezerwami surowców, materiałów, paliw, maszyn, urządzeń, produktów rolnych, żywności oraz leków i artykułów sanitarnych ma podstawowe znaczenie dla sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania państwa. Właściwy poziom rezerw i sprawne zarządzanie nimi gwarantują realizację zadań związanych z obronnością i bezpieczeństwem państwa, wynikających z programu mobilizacji gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb sił zbrojnych, a także zapewniają ciągłość zaopatrzenia ludności i całego kraju na wypadek klęsk żywiołowych, embarga handlowego oraz awarii urządzeń wytwórczych u producentów. Transformacja ustrojowa oraz funkcjonowanie gospodarki w warunkach gospodarki rynkowej wymagają nowego ujęcia funkcji rezerw państwowych oraz dają możliwości stworzenia racjonalnego systemu zarządzania rezerwami i finansowania.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PosełWiesławWójcik">Wadliwość dotychczasowego systemu funkcjonowania rezerw, co zostało zdefiniowane aktami prawnymi różnej rangi, oraz brak jednolitego źródła ich finansowania sprawiają, że nowe regulacje prawne są potrzebą chwili. Rządowy projekt ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw ciekłych, zawarty w druku sejmowym nr 1105, generalnie spełnia te oczekiwania. Tworzy nowe ramy prawno-organizacyjne dla systemu tworzenia i gospodarowania rezerwami państwowymi, a także wprowadza obowiązek gromadzenia zapasów paliw płynnych przez producentów i importerów oraz wprowadza bardziej przejrzystą klasyfikację rezerw państwowych i dostosowaną do nich strukturę organizacyjną. Nie znaczy to jednak, że projekt ten wolny jest od wad.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PosełWiesławWójcik">Chcę zgłosić kilka zasadniczych uwag do rozdziału 4, dotyczącego utworzenia obowiązkowych zapasów paliw ciekłych. Ustalenie 90-dniowych zapasów paliw ciekłych jako wielkości docelowej jest bardzo słuszne. Ma to fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej. Przekonały się o tym kraje Unii Europejskiej w okresie dwóch kryzysów naftowych. 90-dniowy zapas gwarantuje utrzymanie ciągłości dostaw na rynku krajowym w stanach kryzysowych, pozwala aktywnie uczestniczyć w wykorzystywaniu koniunktury na rynkach zagranicznych oraz łagodzi albo eliminuje zakłócenia na rynku wewnętrznym i zagranicznym. Właściwe więc wydaje się wprowadzenie tego wymogu do ustawy. Umocowanie ustawowe zwiększy szanse na osiągnięcie tego zamierzenia, ambitnego, ale trudnego do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#PosełWiesławWójcik">W rozporządzeniu ministra przemysłu i handlu winien zaś zostać określony sposób i horyzont czasowy, w którym ten pułap zostanie osiągnięty. Dla naszego kraju jest to szczególnie ważne, ponieważ jesteśmy prawie w całości importerem paliw ciekłych, a obecny stan naszej bazy magazynowej jest dalece niewystarczający. Dodatkową trudnością w realizacji tego celu jest wysoka kapitałochłonność inwestycji magazynowych oraz brak ustalonego docelowego zakresu restrukturyzacji podsektora naftowego. Bez prywatyzacji tego podsektora i dopuszczenia w ograniczonym, ale niezbędnym zakresie kapitału zagranicznego, te cele wydają się być nierealne w dającym się przewidzieć horyzoncie czasowym. Tylko kompleksowe podejście do problemu stworzy przejrzyste reguły gry i określi wymagania wobec potencjalnych inwestorów, na których to spoczywać będzie obowiązek utrzymywania i finansowania zapasów.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#PosełWiesławWójcik">Nieuzasadnione jest wyłączenie z wykazu paliw objętych obowiązkowymi zapasami olejów opałowych, mimo że energetyka nasza oparta jest głównie na węglu. Argumentem „za” są kłopoty, jakie przeżywała nasza energetyka w okresie mroźnych zim w latach osiemdziesiątych. Powinniśmy wyciągać właściwe wnioski z wcześniej popełnionych błędów.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#PosełWiesławWójcik">Generalna uwaga do rozdziałów traktujących o rezerwach państwowych dotyczy tego, że w projekcie rozporządzenia Rady Ministrów brak wykazu surowców i materiałów zarówno krajowych, jak i z importu, w wypadku których bezwzględnie muszą być utrzymywane rezerwy państwowe. Tajemnicą powinny być jedynie wielkości oraz rozlokowanie tych zapasów.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#PosełWiesławWójcik">Rezerwy państwowe (ich utrzymywanie) finansowane będą z budżetu państwa. Przy braku danych niemożliwe wydaje się określenie w ustawie budżetowej środków finansowych na niezbędnym poziomie, tym bardziej że chętnych na środki budżetowe nie brakuje.</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#PosełWiesławWójcik">Uwagi szczegółowe do poszczególnych rozdziałów i paragrafów, mające znaczenie legislacyjne, zgłosimy na etapie prac w komisjach. Ta deklaracja jest równoznaczna z tym, że klub Unii Wolności opowiada się za skierowaniem projektu ustawy z druku nr 1105 do komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wiesławowi Wójcikowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">O zabranie głosu proszę pana posła Henryka Hajduka z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełHenrykHajduk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam zaszczyt przedstawić stanowisko dotyczące rządowego projektu ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw ciekłych wraz z projektami podstawowych aktów wykonawczych, zawartego w druku nr 1105.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PosełHenrykHajduk">Generalna ocena prezentowanego przez rząd projektu jest pozytywna ze względu na jego kompleksowość, to jest przedłożenie projektu wraz z projektami aktów wykonawczych. Jest to kolejny rządowy projekt ustawy w takiej postaci kierowany do Sejmu. To cieszy, bo ułatwia pracę nad nim.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PosełHenrykHajduk">Ustawa ta ma generalnie uporządkować stan prawno-organizacyjny gospodarki rezerwami państwowymi, konkretyzuje istotę i funkcję rezerw państwowych, a także zadania i kompetencje związane z ich tworzeniem, gospodarowaniem i dysponowaniem nimi oraz ich finansowaniem. To są pozytywy tego przedłożenia.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PosełHenrykHajduk">W tym momencie chciałbym wyrazić zaniepokojenie, że łącznie z projektem tej ustawy nie została podjęta przez rząd decyzja o restrukturyzacji sektora naftowego. Zaniepokojenie to jest spowodowane tym, że wiele zadań i obowiązków związanych z tworzeniem rezerw będzie spoczywało na podmiotach tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#PosełHenrykHajduk">Chcemy również przypomnieć, że 12 maja 1994 r. Komisja Systemu Gospodarczego i Przemysłu wystosowała dezyderat do rządu o podjęcie szybkich decyzji w sprawie restrukturyzacji sektora naftowego. Podobny w treści dezyderat we wrześniu tego roku wystosowała Komisja Przekształceń Własnościowych. Mam nadzieję, że w trakcie prac nad tą ustawą zostanie podjęta przez rząd decyzja o restrukturyzacji sektora naftowego.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#PosełHenrykHajduk">Wracając do projektu ustawy, chcę zatrzymać się nad opinią pełnomocnika rządu do spraw integracji europejskiej oraz pomocy zagranicznej. W konkluzji pełnomocnik stwierdza, że przedstawiony projekt ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw ciekłych nie jest sprzeczny z prawem europejskim, w tym z postanowieniami Układu Europejskiego. Tu jednak chciałbym zwrócić uwagę na dwa punkty opinii pełnomocnika. Pkt 2: Opiniowany projekt ustawy w świetle prawa europejskiego ma charakter ogólny i przekazuje wiele unormowań do aktów niższego rzędu, a mianowicie do rozporządzeń wykonawczych; uniemożliwia to w znacznej mierze przeprowadzenie pełnego porównania projektu ustawy z prawem europejskim, gdyż nie dołączono do niego projektów aktów wykonawczych. I tu trzeba stwierdzić, że rząd wywiązał się. Prawdopodobnie pełnomocnik nie miał w tym momencie projektu rozporządzenia Rady Ministrów. Czyli to się wyjaśnia na korzyść rządu. Pkt 3 opinii pełnomocnika mówi, że unormowania w prawie europejskim są oparte na odmiennych założeniach dyrektywy Rady dotyczącej utrzymania przez państwa członkowskie minimalnych rezerw stałych paliw w elektrowniach, ciepłowniach; obligują te państwa do wprowadzenia takich regulacji, które nałożą obowiązek utrzymywania rezerw paliwa również na prywatnych właścicieli. Do tego rząd się nie ustosunkował. Przy takiej strukturze energetycznej, gdy paliwa stałe takie jak węgiel kamienny oraz brunatny odgrywają tak ważną rolę, konieczne jest według nas tworzenie zapasów węglowych. W pełni więc popieram uwagi zgłoszone przez posła Szarawarskiego, jak również przez posła Łochowskiego.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#PosełHenrykHajduk">Na koniec chciałbym przedstawić parę uwag szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-192.7" who="#PosełHenrykHajduk">W art. 2 ust. 2 ustawy stwierdza się, że rezerwy państwowe (zwane dalej rezerwami) stanowią wyodrębniony majątek skarbu państwa. Natomiast w art. 17 ust. 1 jest zapisane, że zapasy obowiązkowe paliw ciekłych stanowią majątek podmiotów utrzymujących i finansujących te zapasy. Rodzi się więc pytanie: Czyj to jest majątek? Według mnie zapasy są własnością tego, kto je finansuje.</u>
          <u xml:id="u-192.8" who="#PosełHenrykHajduk">W art. 16 ustawy jest napisane, że podmioty zobowiązane do gromadzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych paliw ciekłych, o których mowa w art. 14, mogą na warunkach określonych w umowie zlecić wykonanie swoich zadań innym podmiotom. Kroi się tu uwaga, aby do tego dopisać: „na terenie kraju”. Nie można wykluczyć ewentualności wiążącej się z realną obawą, że w celu ominięcia dotychczasowego zapisu można tworzyć fikcyjne zapasy poza granicami kraju. Chciałbym na to właśnie zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-192.9" who="#PosełHenrykHajduk">Również w art. 20 brakuje mi możliwości odwoławczych.</u>
          <u xml:id="u-192.10" who="#PosełHenrykHajduk">Niezależnie od tego, że przedstawiłem kilka uwag szczegółowych, Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie opowiadał się za skierowaniem omawianego projektu ustawy do Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej. W trakcie prac tych komisji (mamy nadzieję, że projekt zostanie do nich skierowany) będziemy wnosili dalsze szczegółowe uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, dlaczego klub opowiada się za skierowaniem projektu do Komisji Zdrowia? Czy ze względu na leki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełHenrykHajduk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">No cóż, wniosek musimy przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Henrykowi Hajdukowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Janinę Kraus z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełJaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony przez rząd projekt ustawy jest w opinii Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej kolejnym przykładem propozycji legislacyjnej, o której właściwie dokładnie nie wiadomo, dlaczego i po co została przedstawiona. Argumentacja zawarta w jej uzasadnieniu ani niczego nie wyjaśnia, ani nie przekonuje o słuszności inicjatywy zgłoszonej w takim kształcie. W gruncie rzeczy mamy do czynienia z projektem ustawy dotyczącym dwóch różnych, sztucznie wyodrębnionych i zupełnie różnie regulowanych problemów. Pierwszy z nich to problem finansowania z budżetu rezerw państwowych, które - jak się wydaje - muszą również obejmować paliwa ciekłe. Drugi to problem obowiązkowych zapasów paliw ciekłych, gromadzonych i przechowywanych na koszt podmiotów gospodarczych. Proponowany w projekcie ustawy nowy podział rezerw państwowych nie wydaje się ani bardziej jasny, ani merytorycznie lepszy od dotychczasowego. Natomiast znajdująca się w uzasadnieniu wzmianka mówiąca o tym, że w finansowaniu rezerw przewiduje się znaczniejszy udział środków własnych jednostek utrzymujących rezerwy, może rodzić przypuszczenie, iż właściwym celem dyskutowanego dziś projektu jest zmniejszenie wydatków budżetu państwa na tworzenie i utrzymywanie rezerw przez częściowe przerzucanie tych kosztów na podmioty gospodarcze i faktyczne zmniejszenie rezerw przez angażowanie znacznej ich części w obrót gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełJaninaKraus">Natomiast jeśli chodzi o utworzenie ogromnych, jak na polskie warunki, obowiązkowych zapasów paliw ciekłych - docelowo na okres 90 dni - to trzeba powiedzieć, że wydaje się to zobowiązaniem przedwczesnym i może być traktowane jako przejaw pewnego rodzaju nadgorliwości w realizowaniu wymogów Unii Europejskiej, jako że rola paliw ciekłych nie jest w naszej gospodarce jeszcze tak wielka, jak w większości krajów zachodnioeuropejskich. Decydujące znaczenie ma tutaj węgiel kamienny i węgiel brunatny, o czym była mowa w poprzednich wystąpieniach, a czego w ustawie nie znaleźliśmy.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełJaninaKraus">Trzeba zdać sobie sprawę z faktu, że przewidziany w projekcie ustawy obowiązek ponoszenia kosztów wspomnianych wyżej obowiązkowych zapasów paliw ciekłych to nic innego jak wprowadzenie nowego, bardzo dużego podatku dla niektórych tylko podmiotów gospodarczych. Trzeba się też liczyć z tym, że będą się one starały zrekompensować te dodatkowe obciążenia podwyżkami cen, co może w konsekwencji zaowocować wzrostem inflacji, a dla niektórych z tych podmiotów, tych o gorszej kondycji finansowej, może stać się powodem upadłości.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PosełJaninaKraus">W sumie problem kosztów związanych z tworzeniem i utrzymywaniem rezerw i zapasów, jeśli chodzi o płynące z tego tytułu obciążenia zarówno dla budżetu państwa, jak i dla podmiotów gospodarczych, został w rządowym przedłożeniu potraktowany płytko i dość niefrasobliwie. Z projektu w części dotyczącej rezerw nie wynika nic, co mogłoby dać posłom wyobrażenie o wielkości zadań rzeczowych lub koniecznych zmian w tym zakresie w odniesieniu do rezerw gospodarczych, które finansowo miałyby obciążać zarówno podmioty gospodarcze, jak i budżet. Nie wiadomo w tym wypadku, o jakie artykuły chodzi, o jaką ich ilość, jakiego rzędu nakłady miałyby ponosić podmioty gospodarcze. To wszystko projekt pozostawia do dowolnej regulacji Radzie Ministrów i właściwym ministrom, co, zdaniem naszego klubu, jest niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#PosełJaninaKraus">Problem niezbędnych rezerw i zapasów w gospodarce klub KPN uważa za ważny tak ze względu na bezpieczeństwo państwa, jak i sprawność gospodarki i zaopatrzenie ludności. Prawne uregulowanie tego problemu wymaga opracowania odpowiedniego, szczegółowego, długofalowego programu rzeczowo-finansowego, aby dopiero na jego podstawie móc stwierdzić, czy zaproponowane rozwiązania prawne są nie tylko merytorycznie poprawne, ale i możliwe do zrealizowania - i w jakim czasie. Pozostawienie tych rozstrzygnięć rządowi, poza kontrolą Sejmu, nie wróży nic dobrego. Dotychczasowe doświadczenia wykazują bowiem, że żaden z rządów, począwszy od 1989 r., nie potrafił opracować ani bilansu paliwowo-energetycznego, ani strategii i programu restrukturyzacji strategicznych sektorów gospodarki, w tym sektora paliwowo-energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#PosełJaninaKraus">W tym stanie rzeczy proponujemy, aby rząd najpierw opracował program rzeczowo-finansowy rezerw państwowych i obowiązkowych zapasów i dopiero po zaakceptowaniu go przez Sejm przedstawił propozycje odpowiednich regulacji prawnych. W związku z tym opowiadamy się za odrzuceniem tego projektu w pierwszym czytaniu i taki wniosek w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej składam.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Janinie Kraus z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Zgłasza się pan poseł Zieliński. Szkoda, że pan poseł nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Leszek Zieliński.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nieaktualne jest to, co powiedziałem, że było to ostatnie przemówienie. Pan poseł późno się zgłosił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełLeszekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dotychczasowe rozwiązania zawarte w aktach prawnych z lat 1982–1991 nie odpowiadają już obecnej sytuacji naszego kraju, dlatego z zadowoleniem, choć nie bezkrytycznie, przyjmujemy projekt tej ustawy po kilku latach pracy nad nim. Rozwiązania prawne dotyczące funkcjonowania oraz zarządzania rezerwami państwowymi w skali kraju, a także konieczność dostosowania rezerw państwowych do nowych funkcji w warunkach gospodarki rynkowej oraz obecnie obowiązujących programów mobilizacji gospodarki powodują, że dotychczasowe rozwiązania przestają być aktualne i mobilne. Dobrze się stało, że ktoś będzie o tym decydował szczegółowo i że to jednak Rada Ministrów będzie określała kierunki polityki państwa w zakresie tworzenia i gospodarowania rezerwami, ustalając w drodze rozporządzeń szczegółowe zasady dysponowania nimi, zakres przedmiotowy i podmiotowy kontroli rezerw, a także ich strukturę i zasady finansowania.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PosełLeszekZieliński">Klub Parlamentarny BBWR ma również nadzieję, że powołanie Agencji Rezerw Materiałowych i Agencji Rezerw Artykułów Sanitarnych nie spowoduje dodatkowych wydatków z budżetu państwa na ich funkcjonowanie.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełLeszekZieliński">Pierwszoplanową funkcją rezerw jest realizacja zadań związanych z obronnością i bezpieczeństwem państwa, to jest zaspokajanie potrzeb wojska oraz ochrona rynku przed negatywnymi skutkami perturbacji na rynku. Odpowiednie stymulowanie rezerwami państwowymi powinno w znacznym stopniu przyczynić się do pozytywnego oddziaływania na procesy gospodarcze zachodzące na rynku krajowym i w obrocie z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PosełLeszekZieliński">Przechodzę do uwag szczegółowych. Wydaje się, że podział w ustawie na rezerwy mobilizacyjne i gospodarcze jest zgubny. W zakresie rezerwy gospodarczej powinna mieścić się (we wszystkich grupach rezerw państwowych) dwustopniowa rezerwa: o charakterze interwencyjnym i o charakterze strategicznym (ta ostatnia uruchamiana byłaby w sytuacjach nadzwyczajnych). Prócz tego winny być wyodrębnione nienaruszalne poza warunkami zagrożeń nadzwyczajnych i wojennych rezerwy mobilizacyjne.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#PosełLeszekZieliński">Art. 3 ust. 3 zawiera najprawdopodobniej błąd redakcyjny, tak nam się wydaje. Zapasy zgromadzone w rezerwach gospodarczych nie mogą być używane do transakcji koniunkturalnych, jeśli jednak obecna redakcja byłaby prawidłowa, należałoby podać już w przedmiotowej ustawie bardzo ścisłe zasady prowadzenia takich transakcji.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#PosełLeszekZieliński">Nie wydaje się również celowe publikowanie danych statystycznych o poziomie rezerw państwa. W tak strategicznych dziedzinach, jak zapasy podstawowych paliw płynnych, leków i żywności powinno obowiązywać obostrzenie informacyjne. Przecież wywiad gospodarczy będzie miał podaną gotową informację. Celowe byłoby ustawowe objęcie badań statystycznych na ten temat klauzulą poufności, a danych dotyczących rezerw mobilizacyjnych - klauzulą tajności.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#PosełLeszekZieliński">Należy uściślić kwalifikację czasową dotyczącą informacji przekazywanej Radzie Ministrów, czy będzie to okres sprawozdań rocznych, kwartalnych, miesięcznych, czy też system bieżącej informacji o stanie rezerw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#PosełLeszekZieliński">W art. 8 pojawia się po raz pierwszy pojęcie „podmioty gospodarcze”. Nasuwa się pytanie: O jakie podmioty chodzi, jaka jest zasada ich wyboru? Zasadne wydaje się poprzedzenie obecnego ust. 1 nowym ustępem mówiącym o tym, jakich podmiotów dotyczy to określenie.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#PosełLeszekZieliński">Podobne uwagi szczegółowe oraz propozycje zmian ustawy można by było mnożyć. Szereg błędów redakcyjnych, a niekiedy i merytorycznych sprawia, że ustawa powinna trafić do komisji sejmowych, gdzie wszystkie te uwagi zostaną przedstawione, a od ich przyjęcia Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform uzależni dalsze poparcie tego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Leszkowi Zielińskiemu z BBWR.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Tym razem było to już na pewno ostatnie oświadczenie klubowe.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przechodzimy zatem do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszego zapraszam pana posła Stanisława Rusznicę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełStanisławRusznica">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W społeczno-gospodarczym systemie funkcjonowania państwa strategiczną i ciągle rosnącą rolę spełniają paliwa płynne. Są one, i nadal będą, głównym źródłem energii w motoryzacji, zwłaszcza transportowej, a tym samym towarem o znaczeniu strategicznym na rynkach światowych. Zajęcie się przez Wysoką Izbę tym zagadnieniem pod kątem bieżącego zabezpieczenia rezerw tych paliw ma szczególne uzasadnienie zarówno pod względem gospodarczym, militarnym, jak i społecznym, a samo przez się politycznym. Godzi się bowiem przypomnieć pewne okresy z nieodległej przeszłości, z lat osiemdziesiątych, kiedy to chwiejność rytmiczności podaży oraz zły system rezerw paliw płynnych były powodem wielu poważnych zakłóceń w szeregu ogniw funkcjonowania gospodarki. Niejednokrotnie miało to wpływ na sprawność i efektywność funkcjonowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełStanisławRusznica">Patrząc dziś na zagadnienia dotyczące paliw, należy mieć przede wszystkim na względzie to, że w gospodarce rynkowej paliwa płynne muszą być towarem o szczególnym znaczeniu, objętym niezbędną w ramach interwencjonizmu kontrolą państwa. Na utrzymanie odpowiednich rezerw i ciągłości sprzedaży odpowiednich asortymentów paliw płynnych muszą wpływać trzy zasadnicze czynniki: gwarancja ciągłości zakupywanych dostaw, kontrola cen sprzedaży oraz utrzymanie niezbędnych, racjonalnie uzasadnionych rezerw. Zlekceważenie bądź zaniedbanie kontroli państwa nad chociaż jednym z tych elementów spowodować może ujemne skutki w gospodarce państwa.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełStanisławRusznica">Przy bliższej analizie zagadnienia dotyczącego paliw płynnych wyłania się niewątpliwie problem, który wymaga właściwego rozwiązania w drodze inwestycji. Chodzi bowiem o stworzenie w krajowej sieci rafinerii niezbędnej bazy magazynowej. Jak do tej pory, mimo dużych zmian w systemie obrotu paliwami płynnymi, rafinerie nasze nie dysponują odpowiednią bazą magazynową, umożliwiającą nawet 30-dniowy stan zapasów, który oprócz swych zasadniczych uwarunkowań miałby niewątpliwie stabilizujący wpływ co najmniej na regionalną (europejską) politykę cen ropy i jej przetworów.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PosełStanisławRusznica">Odnosząc się do przedstawionego nam rządowego projektu ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw ciekłych (druk nr 1105), należy stwierdzić, że rozważenia wymaga to, czy winna mieć miejsce konkurencyjność prowadzenia rezerw, czyli powierzenie ich trzem różnym agencjom. Uzasadnia ją w tym wypadku jedynie fakt, że podlegać będą one nadzorowi Centralnego Urzędu Planowania, przy udziale MON i MSW.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PosełStanisławRusznica">W czasie bliższej konsultacji tego projektu w gronie kilku doświadczonych handlowców zajmujących się obrotem paliwami płynnymi wysunęli oni szereg sugestii wymagających rozważenia w dalszej pracy nad tym projektem. Weźmy na przykład załączoną już do projektu ustawy wersję projektu rozporządzenia ministra przemysłu i handlu w sprawie zapasów obowiązkowych paliw ciekłych, rejestru podmiotów gospodarczych zobowiązanych do ich przechowywania oraz prowadzenia działalności kontrolnej, według którego celowe wydaje się obniżenie granicy z 20 do 10 tys. t paliw, bowiem podmiotów importujących rocznie ponad 20 tys. t paliw jest niewiele, rośnie natomiast liczba tych, którzy obracać będą 10–20 tys. t paliw, i oni z tego obowiązku z natury rzeczy byliby zwolnieni. Stąd też celowe wydaje się obniżenie tego poziomu.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#PosełStanisławRusznica">W dalszej części rozporządzenia mówi się o 2-procentowej wysokości dostaw, co oznacza, że zapasy obowiązkowe tworzone przez producentów będą zapasami na 7 dni. Natomiast najpoważniejsza, w sensie wielkości obrotów paliwami, CPN ma ustalone 14-dniowe zapasy obowiązkowe, co, zdaniem przedstawicieli tej firmy, wydaje się nieuzasadnione i krzywdzące ze względu na nierówność ponoszonych kosztów utrzymania obowiązkowych zapasów. Wydaje się, że w tym wypadku we wspomnianym rozporządzeniu ministra przemysłu i handlu należałoby wpisać równy, 14-dniowy, średnioroczny okres zapasów poziomu sprzedaży paliw dla wszystkich podmiotów prowadzących handel paliwami płynnymi na poziomie 10–20 tys. t rocznie.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#PosełStanisławRusznica">Jeśli chodzi o projekt omawianej dziś ustawy, sądzę, że do samego tekstu trudno mieć uzasadnione zastrzeżenia, gdyż idea nowelizacji, konstrukcja prawna oraz formuła procesu zastosowania zawiera w miarę optymalne rozwiązania. Niestety, po jakimś czasie stawiamy sobie pytanie, czy dobra ustawa uległa gdzieś na pewnym etapie zawirowaniu bądź wyhamowana została na jakimś szczeblu procesu jej wdrażania.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#PosełStanisławRusznica">Dlatego mówiąc o sprawach rezerw państwowych oraz o zapasach obowiązkowych paliw ciekłych, skoncentrowałem się również nad projektami podstawowych aktów wykonawczych dotyczących paliw, albowiem, jak wynika z podstawowych prawidłowości ekonomicznych i doświadczeń gospodarczych, paliwa ciekłe, stanowiące z natury rzeczy główne źródło energii na potrzeby transportu, są szczególnie wrażliwą siłą napędową całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#PosełStanisławRusznica">Kończąc, z pełną aprobatą odnoszę się do rządowego uzasadnienia, iż dotychczas obowiązujący stan prawny i organizacyjny w zakresie rezerw państwowych absolutnie nie odpowiada wymogom współcześnie rozwijającej się gospodarki i wypróbowanym w tym zakresie wzorcom krajów zachodnich. Muszę również powiedzieć, że opóźnienia rozwiązań prawno-organizacyjnych w dotychczasowym procesie transformacji gospodarki spowodowały wiele strat. Między innymi w przemyśle zbożowym — na przykład nie użytkowane dotychczas nowe elewatory zbożowe w Załężu koło Rzeszowa, w przemyśle mięsnym — wieloletni zastój i niewykorzystanie istniejącej w miarę nowoczesnej rzeszowskiej chłodni po „Igloopolu”, czy też w dziedzinie sadownictwa — niewykorzystanie znacznych powierzchni prywatnych magazynów chłodniczych w rejonach baz sadowniczych.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#PosełStanisławRusznica">Muszę z przykrością stwierdzić, że w wielu dziedzinach straty te mają charakter nieodwracalny, a ich przyczyny w niektórych przypadkach miały w większym stopniu charakter polityczny niż ekonomiczny.</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#PosełStanisławRusznica">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnoszę o przekazanie projektu tej ustawy do odpowiednich komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Rusznicy z Sojuszu Lewicy Demokratycznej i proszę pana posła Tadeusza Józefa Kowalczyka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata w pierwszym czytaniu nad projektem ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw ciekłych wydaje się ze wszech miar zasadna. Podyktowane to jest między innymi tym, że dotychczasowy stan prawno-organizacyjny gospodarki rezerwami państwowymi regulują aż dwie ustawy, jedna uchwała Rady Ministrów oraz zarządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej, nie mówiąc już o przepisach wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Powyższe akty prawne, aktualnie obowiązujące, wykazują również szereg wad. Do najważniejszych z nich należą: brak ekonomizacji działalności i określenia jednolitych kierunków polityki państwa w zakresie gospodarowania rezerwami państwowymi, różne źródła finansowania rezerw o tym samym przeznaczeniu - obecne ustawodawstwo nie precyzuje zasad, których stosowanie miałoby na celu wykorzystywanie w większym stopniu środków własnych przez poszczególne podmioty gospodarcze do finansowania rezerw - i ostatnia wada, brak określenia nowych relacji między organami administracji państwowej a podmiotami gospodarczymi w okresie gospodarowania rezerwami państwowymi w warunkach postępującego procesu prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Projekt omawianej ustawy i towarzyszące jej rozporządzenia tworzą niewątpliwie nowe ramy prawno-organizacyjne dla systemu tworzenia i gospodarowania rezerwami państwowymi, a także wprowadzają obowiązek gromadzenia zapasów paliw płynnych przez producentów i importerów tych paliw. Projekt zawiera również bardziej przejrzystą, według mnie, klasyfikację rezerw państwowych i dostosowaną do nich strukturę organizacyjną oraz mechanizmy planowania, tworzenia, finansowania oraz zarządzania rezerwami, a także mechanizmy ich ewidencji i kontroli.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Podział rezerw państwowych na mobilizacyjne i gospodarcze wynika z realizacji zadań, którym rezerwy te mają służyć. Ponieważ rezerwy mobilizacyjne mają służyć realizacji jednych z najważniejszych zadań, jakimi są bezpieczeństwo i obronność państwa, zasadne wydaje się przypisanie ich tworzenia ministrom - kierownikom urzędów centralnych, prezesom powoływanych agencji oraz wojewodom w ramach ich działalności statutowej. Mówi o tym art. 4. Wspomniany art. 4 projektu w podobny sposób precyzuje również tworzenie rezerw gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Istotny wydaje się fakt przypisania koordynacji wykonywania zadań w zakresie rezerw przez organy gminne wymienione w art. 4 ministrowi - kierownikowi Centralnego Urzędu Planowania, którego zadania precyzuje art. 6.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Art. 7 i 8 zawierają przepisy dotyczące dysponowania środkami związanymi z całą gospodarką rezerwami.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Utworzenie Agencji Rezerw Materiałowych oraz Agencji Artykułów Sanitarnych obok istniejącej już Agencji Rynku Rolnego w miejsce istniejącego obecnie Głównego Urzędu Rezerw Państwowych całkowicie finansowanego z budżetu państwa wydaje się ze wszech miar uzasadnione między innymi dlatego, że te właśnie powołane agencje mające osobowość prawną będą mogły prowadzić samodzielną gospodarkę finansową w zakresie rezerw, a przez to wykorzystywać środki własne dla finansowania rezerw, odciążając budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Odnośnie do art. 4 dotyczącego zapasów paliw płynnych.</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Wysoka Izbo! Paliwa płynne to takie paliwa, które ze względu na zastosowanie ich do ogromnej liczby środków transportowych w znacznej mierze decydują o prawidłowym funkcjonowaniu poszczególnych gałęzi gospodarki narodowej. Dlatego też wszystkie kraje rozwinięte ze względu na bezpieczeństwo energetyczne, ciągłość zaopatrzenia w paliwa i wpływ na stabilność rynku paliw stosują obowiązkową zasadę gromadzenia i przechowywania zapasów tych paliw. Przepisy Unii Europejskiej przewidują, że zapasy te powinny być gromadzone w ilości pozwalającej na zaopatrzenie 90-dniowe.</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Zapisy zawarte w omawianym projekcie - ja przynajmniej tak uważam - wychodzą naprzeciw takim zaleceniom, choć w warunkach naszego kraju jest to w najbliższym czasie niemożliwe, nawet ze względu na możliwości magazynowe, które łącznie w najlepszym wypadku zapewniają u nas pokrycie 30 do 35 dni konsumpcji krajowej.</u>
          <u xml:id="u-202.10" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Ujemne skutki, jeśli chodzi o docelowe uzyskanie zapasów 90-dniowych, wywiera również trwający od kilku lat i wciąż daleki u nas od zakończenia proces restrukturyzacji krajowego sektora naftowego. Dlatego też zaproponowany w ustawie sposób rozszerzenia rezerw paliwowych o obowiązkowe zapasy gromadzone przez producentów, importerów i dystrybutorów należy uznać za słuszny, gdyż umożliwia on stosunkowo optymalne zwiększenie ogólnopolskich rezerw w rozsądnym czasie, choć dopiero w roku 2000 przewiduje się uzyskanie zapasów 40-dniowych, a docelowe 90-dniowe zapasy moglibyśmy uzyskać dopiero przypuszczalnie w roku 2007.</u>
          <u xml:id="u-202.11" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Reasumując, należy stwierdzić, że przedstawiony projekt i towarzyszące mu rozporządzenia jako akty prawne stosunkowo dobrze spełniają postulat nowego zdefiniowania rezerw państwowych i dostarczają pewnych mechanizmów organizacyjnych i ekonomiczno-finansowych ich planowania i tworzenia oraz zarządzania nimi w aktualnych warunkach ekonomicznych i własnościowych w gospodarce polskiej. Wskazane byłoby w stosunkowo szybkim czasie, po obróbce w komisjach, wprowadzić w życie te uregulowania i uchwalić tę ustawę. Toteż ja, podobnie jak mój klub, choć moi przedmówcy byli temu przeciwni, będę jednak głosował za przekazaniem omawianego projektu do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-202.12" who="#PosełTadeuszJózefKowalczyk">Jeszcze chciałbym, panie marszałku, w ramach tak zwanego postscriptum powiedzieć parę zdań o pewnych trudnościach, jakie napotkałem przy gromadzeniu materiałów do tej ustawy, ale żeby nie zajmować czasu, uczynię to na najbliższym posiedzeniu Sejmu w czasie oświadczeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Józefowi Kowalczykowi.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Na zakończenie debaty proszę o zabranie głosu pana ministra Romana Czerwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie ustosunkować się do kilku zaledwie uwag, które były zgłoszone w czasie wystąpień klubowych i poselskich. Moglibyśmy odnieść wrażenie, że gospodarowanie rezerwami - tak jak pan poseł Szarawarski powiedział - odbywa się ze stratami. NIK robiąc opracowanie dotyczące rezerw zwracał tylko uwagę na to, że regulacje prawne związane z działalnością zarządu rezerw i całego systemu rezerw w Polsce są w dalekim stopniu niedoskonałe i trudno czasami określić, czy działanie zarządu rezerw jest prawidłowe czy nie. Dlatego m.in., a nie z powodu jakoby występujących strat, NIK sugerował opracowanie ustawy o rezerwach i jednoznaczne określenie tych wszystkich spraw.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Jeżeli chodzi o przewijający się temat rezerw węgla kamiennego jako rezerw bardzo ważnych, po dyskusjach przy opracowywaniu dwóch jednocześnie projektów ustaw - ustawy o rezerwach oraz ustawy Prawo energetyczne - przyjęto, że lepszym rozwiązaniem jest umieszczenie obowiązkowych zapasów węgla kamiennego w Prawie energetycznym, jako że finalnym produktem, który powinien być w tym wypadku składowany, powinna być energia w postaci czystej, czyli prądu elektrycznego lub ciepła. Tego się nie da zrobić ze względów technologicznych, dlatego przyjęliśmy rozwiązanie, w którym ropa naftowa nie produkowana w Polsce, nie wydobywana, powinna mieć specjalne uregulowania, natomiast uregulowania dotyczące węgla kamiennego chcemy zachować. I taki projekt Prawa energetycznego w najbliższym czasie zostanie skierowany do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Jeżeli chodzi o osiągnięcie wymiaru 90 dni, to jest to zadanie potrzebne, mimo że ropa naftowa i paliwa ciekłe stanowią zaledwie 12% naszego bilansu energetycznego. Ale, jak dobrze pamiętamy, zakłócenia w tym obszarze mogą spowodować powrót kartek na paliwa, które pojawiły się w pewnym okresie nawet w takich potęgach jak Stany Zjednoczone (kupony i ograniczenia paliwowe). 90-dniowy zapas nie wynika z bezpośredniego cyklu technologicznego przeróbki paliwa, raczej z cykli polityczno-gospodarczych i możliwości zapewnienia alternatywnych dostaw w przypadku problemów związanych z dostawą.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Pan poseł Łochowski zwrócił uwagę na kwestię rezerw gazu. To jest temat bardzo ważny, z tym że jest to rozwiązywane w ramach jednego przedsiębiorstwa; w tej chwili pomału tworzymy te rezerwy. Według naszej oceny dla prawidłowego funkcjonowania wystarczyłby 1 mld m3 do zaspokojenia tych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Pan poseł Hajduk mówił o wątpliwościach pełnomocnika do spraw integracji. Rzeczywiście, w momencie kiedy pełnomocnik opiniował akt podstawowy, nie było jeszcze aktów wykonawczych, a właściwie były ich założenia. W ostatniej fazie pełnomocnik otrzymał komplet dokumentów i wycofał swoje zastrzeżenia.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Dziękuję bardzo panu posłowi Hajdukowi za zwrócenie uwagi na pewną niedoskonałość związaną ze zlecaniem usług. Całkowicie się zgadzam, że trzeba będzie to poprawić i wpisać, że zlecenia mogą być adresowane wyłącznie do podmiotów gospodarczych działających na terenie Polski.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Postaram się przekonać panią poseł Kraus, że ten dokument jest dokumentem kompleksowym. Obrazuje on nasze doświadczenia z funkcjonowania rezerw i ich gromadzenia w ciągu ostatnich pięciu lat. Chociaż w przyszłości pewnie będzie ulegał nowelizacji i poprawie, jest jak na chwilę obecną, biorąc pod uwagę zarówno możliwości finansowe, jak i nasze doświadczenia dotyczące działania systemu rezerw w systemie gospodarki otwartej, dokumentem wystarczającym. W przyszłości, kiedy możliwości finansowe kraju będą większe, będziemy starali się go zmodyfikować. Nie zgadzam się, że ten dokument został przygotowany w sposób płytki, bo tak można byłoby to ocenić. Nasze doświadczenia dotyczą 4 lat funkcjonowania, a pewne konsultacje zewnętrzne w tym względzie oraz analiza np. doświadczeń węgierskich bardzo wyraźnie pokazują, że to jest rozwiązanie prawidłowe, dające gwarancję bezpieczeństwa bez konieczności zwiększania nakładów. Myślę, że metoda pobierania najpierw podatku, a później płacenia za utrzymywanie rezerw, jest metodą gorszą od tej, kiedy podmiot sam na własny koszt będzie utrzymywał rezerwę. Jest w ustawie zapisana delegacja dla ministra finansów określająca rodzaj rekompensacji dla poszczególnych podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Przeanalizujemy również uwagę pana posła Rusznicy, jeżeli chodzi o zmniejszenie wolumenu, od którego obowiązuje tworzenie rezerw, z 20 do 10 tys. Ten temat był dyskutowany między innymi z Polską Izbą Paliw Płynnych, czyli izbą skupiającą podmioty gospodarcze. Wydaje się, że w chwili obecnej, według naszych ocen, ci, którzy mają powyżej 20 tys. ton rocznie obrotu, mogą spowodować istotne zakłócenia w dostawie, gdyby przerwali działalność. Tych o poziomie 10 tys. jest co prawda więcej, ale ich działania w wyniku praw arytmetyki i statystyki mają mniejszy wpływ na efekty końcowe. CPN ma 14 dni, a pozostałe podmioty - 7. Jest to pewien problem, mianowicie w chwili obecnej CPN i tak ma te 14 dni, natomiast pozostałe podmioty nie mają żadnych obowiązków w tym względzie. Z punktu widzenia CPN jest to rozwiązanie, które na pewno go nie krzywdzi, natomiast zmusza pozostałe podmioty, które w tej chwili zaczynają mieć duży wpływ na kształtowanie rynku, bo to jest ok. 20% importu paliw, a w stacjach benzynowych wręcz 70% to są stacje prywatne. Jest to zrównanie tych podmiotów w obowiązkach, jeżeli chodzi o CPN.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Również dziękuję panu posłowi Kowalczykowi. Mam nadzieję, że wesprze on mnie i kolegów z Ministerstwa Przemysłu i Handlu w czasie opracowywania i doskonalenia dokumentu, który został przedstawiony.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzemysłuiHandluRomanCzerwiński">Jeszcze raz dziękuję za przedstawione uwagi. Mam nadzieję, że, po pierwsze, głosowanie wypadnie pozytywnie, a po drugie, w toku dyskusji, już w komisjach, uda nam się udoskonalić prawo tak, by spełniało ono wszystkie oczekiwania, również pani poseł Kraus. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-204.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Romanowi Czerwińskiemu za udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy są jakieś pytania do pana ministra? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">A zatem zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu proponowało skierowanie projektu ustawy do kilku komisji. Tu zostały jeszcze zgłoszone wnioski o dodatkowe skierowanie. Jednak wobec wniosku Konfederacji Polski Niepodległej o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, do głosowania przystąpimy na najbliższym posiedzeniu Sejmu, tzn. w przyszłym tygodniu.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14 porządku dziennego: Informacja ministra pracy i polityki socjalnej o działalności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w 1994 r. (druki nr 938 i 1065).</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pana Macieja Manickiego.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przy okazji mała uwaga. Panie i panowie posłowie chętnie rozszerzają porządek dzienny o różnego rodzaju informacje, a potem sala jest pusta, gdy te informacje są składane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tym przypadku złożenie tej informacji jest obowiązkiem wynikającym z ustawy o zaspokajaniu roszczeń pracowniczych w przypadku niewypłacalności pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Wysoka Izbo! Mam zaszczyt poinformować zarówno pana marszałka, jak i panie posłanki i panów posłów, o działalności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Projekt uchwalonej przez Wysoką Izbę 29 grudnia 1993 r. ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy wpłynął do Sejmu jako wykonanie Paktu o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie przekształceń. Ustawa ta powołała do życia państwowy fundusz celowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, stanowiący instytucjonalne zabezpieczenie pracowników przed skutkami niewypłacalności pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Zadaniem funduszu jest zaspokajanie należności ze stosunku pracy w przypadku ich nierealizowania przez niewypłacalnego pracodawcę. Fundusz może także udzielać pomocy pracownikom tych pracodawców, którzy znajdują się w przejściowych trudnościach finansowych.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Rok 1994 był pierwszym rokiem funkcjonowania ustawy. Do dzisiaj ponadpółtoraroczne działanie funduszu potwierdziło celowość jego utworzenia. Fundusz pomógł i pomaga w rozwiązywaniu bolesnego społecznie problemu związanego z negatywnymi skutkami transformacji gospodarczej. Przemianom gospodarczym towarzyszą niejednokrotnie procesy likwidacyjne i upadłościowe zakładów pracy. Skutkują one zarówno brakiem środków finansowych na pokrywanie bieżących zobowiązań wobec pracowników, jak i brakiem środków na pokrywanie zaległości w realizacji zobowiązań pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Wysoka Izbo! Rok 1994 mógł być jedynie w części wykorzystany na dokonywanie wypłat świadczeń pracowniczych z funduszu, bowiem początkowe miesiące funkcjonowania ustawy musiano wykorzystać na zgromadzenie środków finansowych wystarczających do podjęcia pierwszych wypłat. Przypomnę, że celowi temu służyło: po pierwsze, wyższa przez pierwsze 4 miesiące 1994 r. składka na fundusz, na poziomie 1% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne; po drugie, udzielenie z budżetu państwa zwrotnej, nie oprocentowanej pożyczki w wysokości stanowiącej równowartość 4-miesięcznych składek na fundusz. Na koniec 1994 r. dochody funduszu wynosiły łącznie 2147,1 mld starych złotych. Składały się na nie: w 94,7% składki od pracodawców, w 5,1% odsetki od rachunków i w 0,2% zwroty z tytułu wypłacenia świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">W 1994 r. ze środków funduszu wypłacono ogółem 117,7 mld starych złotych na realizację zadań przewidzianych w ustawie, w tym: 47% tej kwoty (tj. 55,5 mld starych złotych) przeznaczono na wypłatę jednorazowych świadczeń związanych z przejściowymi trudnościami finansowymi pracodawcy, utrzymującymi się dłużej niż jeden miesiąc; 53% tej kwoty (62,2 mld starych złotych) przeznaczono na zaspokajanie roszczeń z tytułu nie zrealizowanych należności pracowniczych w związku z niewypłacalnością pracodawcy. Na koniec 1994 r. na koncie funduszu pozostało ponad 2 bln starych złotych. Tak wysoka nadwyżka środków finansowych na koncie funduszu wynikała z faktu, że składki na fundusz były zbierane, poczynając od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od 1 stycznia 1994 r., i przez pierwsze 4 miesiące tego roku w podwyższonej wysokości - pierwsze wypłaty z funduszu następowały zaś w zasadzie dopiero po 3-miesięcznym okresie obowiązywania ustawy, przy czym w pełnej wysokości dopiero od lipca 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę poinformować, że dzięki wypłatom dokonanym ze środków funduszu w 1994 r. do ponad 28 tys. pracowników skierowano środki, które pozwalały im po prostu przetrwać; środki do życia, których zostali oni pozbawieni w związku z niewypłacalnością pracodawcy. Ponad 11 tys. osób wypłacono świadczenia określone w art. 6 ustawy, a zwłaszcza wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie za czas nie zawinionego przez pracownika przestoju oraz zasiłek chorobowy. Ponad 17 tys. pracowników uzyskało pomoc finansową w postaci jednorazowego świadczenia w związku z niewypłaceniem wynagrodzeń przez pracodawców przeżywających przejściowe trudności finansowe.</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Realizacja wypłat świadczeń z funduszu następowała na podstawie zbiorczych wykazów, przygotowywanych przez syndyków i likwidatorów, zawierających informacje o nie wypłaconych należnościach pracowniczych, a także na podstawie wniosków indywidualnych pochodzących od zainteresowanych pracowników. W 1994 r. do wojewódzkich urzędów pracy wpłynęły łącznie 333 wykazy zbiorcze i wnioski indywidualne. Z tego ponad 1/3 wystąpień (a więc 144 wykazy i wnioski) została rozpatrzona pozytywnie, natomiast pozostałe wykazy i wnioski (162) nie mogły być uwzględnione, w większości wypadków dotyczyły one bowiem roszczeń pracowniczych nie objętych działaniem ustawy. 27 wniosków i wykazów zbiorczych, przekazanych do urzędów głównie pod koniec roku, pozostało do rozpatrzenia w roku 1995.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">W 122 wypadkach skierowano do ministra pracy i polityki socjalnej wnioski o wypłatę jednorazowego świadczenia z tytułu przejściowych trudności finansowych pracodawcy. Z tego 40 wniosków zostało rozpatrzonych pozytywnie, 53 wnioski nie mogły być uwzględnione, albowiem pracodawcy, których one dotyczyły, nie spełniali przesłanek mówiących o pozostawaniu w przejściowych trudnościach finansowych, 20 wniosków uznano za nieaktualne, głównie z powodu rezygnacji samego wnioskodawcy, a 9 wniosków przeszło do rozpatrzenia na rok 1995. Podkreślić tutaj trzeba duży wkład pracy Rady Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przy realizacji wypłat jednorazowego świadczenia ze środków funduszu. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy minister pracy i polityki socjalnej, wydając zarządzenie w sprawie wypłaty jednorazowego świadczenia, działa w uzgodnieniu z tą radą.</u>
          <u xml:id="u-206.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Dokonywanie rzetelnej oceny przejściowego charakteru trudności finansowych pracodawców, co jest podstawową przesłanką przyznania jednorazowego świadczenia, odbywało się także podczas posiedzeń rady funduszu. Jest to niezmiernie istotne, a jest to trudna praca, gdyż wydatkowaniu środków funduszu, zwłaszcza na jednorazowe świadczenia, musi towarzyszyć troska o racjonalne nimi gospodarowanie. W 1994 r. największa liczba zaakceptowanych wniosków o wypłatę jednorazowego świadczenia pochodziła z przedsiębiorstw państwowych i spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-206.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rok 1994 był nie tylko pierwszym rokiem obowiązywania ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, był to także czas zbierania doświadczeń w związku z funkcjonowaniem zupełnie nowych w polskim ustawodawstwie rozwiązań prawnych. W pełni potwierdziła się potrzeba wprowadzenia do polskiego ustawodawstwa instytucji gwarancyjnej, przejmującej od niewypłacalnego pracodawcy obowiązek realizacji podstawowych należności ze stosunku pracy. Dobry stan środków finansowych na koncie funduszu na koniec 1994 r., a także analiza stosowania przepisów ustawy skłoniły ministra pracy i polityki socjalnej, działającego w uzgodnieniu z radą funduszu, do podjęcia na początku 1995 r. działań mających na celu objęcie gwarancją funduszu szerszego katalogu nie zaspokajanych do tej pory roszczeń pracowniczych. I tak, w zakresie przewidzianym ustawą minister pracy i polityki socjalnej w uzgodnieniu z radą funduszu rozporządzeniem z dnia 11 stycznia 1995 r. znacznie poszerzył katalog świadczeń pracowniczych podlegających zaspokojeniu ze środków funduszu, obejmując nim w zasadzie wszystkie rodzaje należności ze stosunku pracy przewidziane powszechnie obowiązującymi przepisami prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-206.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Kolejnym krokiem było przygotowanie przez rząd nowelizacji ustawy. W dniu 28 czerwca br. Wysoka Izba przyjęła tę nowelizację, w wyniku czego szeroki katalog roszczeń pracowniczych podlegających zaspokajaniu ze środków funduszu uzyskał rangę ustawową. Wysoka Izba zdecydowała także o objęciu przepisami ustawy nie zrealizowanych należności pracowniczych z okresu 9 miesięcy poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub przypadających po tym dniu. Zmiana ta stanowi istotną, korzystną dla pracowników modyfikację dotychczasowych rozwiązań prawnych. Umożliwi ona pełniejsze zaspokajanie ze środków funduszu należności pracowniczych. Mam tu zwłaszcza na myśli odprawy pieniężne oraz odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia, do których uprawnienie powstaje po wystąpieniu niewypłacalności pracodawcy. Przed zmianą ustawy należności te w większości wypadków nie mogły być wypłacane ze środków funduszu.</u>
          <u xml:id="u-206.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Duże znaczenie ma także fakt stworzenia dzięki nowelizacji ustawy podstawy prawnej do zaspokajania ze środków funduszu należności pracowniczych z okresów poprzedzających dotychczasowe rozwiązania prawne. Chodzi tu o wypadki nie wypłaconych świadczeń pracowniczych z okresu od 21 marca 1990 r., to jest od dnia, w którym utraciły moc przepisy umożliwiające zaspokojenie przez skarb państwa świadczeń przysługujących od likwidowanych lub upadających przedsiębiorstw państwowych. Tym samym Wysoka Izba usunęła z polskiego ustawodawstwa lukę w regulacjach prawnych dotyczących zaspokajania należności pracowniczych przysługujących od niewypłacalnego pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-206.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Utrzymujący się także w 1995 r. dobry stan środków finansowych funduszu umożliwił ministrowi pracy i polityki socjalnej działającemu w porozumieniu z ministrem finansów i radą funduszu wydanie rozporządzenia z dnia 27 lutego 1995 r. obniżającego od marca 1995 r. składkę na fundusz do wysokości 0,2% podstawy jej wymiaru.</u>
          <u xml:id="u-206.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc moje wystąpienie, chciałbym jeszcze zwrócić uwagę pań i panów posłów na uzyskanie pełnej zgodności polskiego ustawodawstwa pracy z prawem Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz z prawem Wspólnot Europejskich w zakresie dotyczącym ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-206.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Dzięki podjęciu przez rząd w 1993 r. inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do powołania Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, uchwaleniu w tym samym roku przez Wysoką Izbę ustawy, a także dokonaniu w tej ustawie w bieżącym roku daleko idących zmian, osiągnęliśmy pełną zgodność naszych rozwiązań zarówno z postanowieniami konwencji nr 173 Międzynarodowej Organizacji Pracy z 3 czerwca 1992 r., jak i z dyrektywą 80/987 Rady Europy z dnia 20 października 1980 r. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-206.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Maciejowi Manickiemu.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu skierowało przedłożoną informację do Komisji Polityki Społecznej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Cezarego Miżejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełCezaryMiżejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej w sprawie informacji ministra pracy i polityki socjalnej o działalności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w roku 1994. Nie chciałbym powtarzać faktów przedstawionych przez pana ministra, pozwolę sobie jedynie zwrócić uwagę na wypływające z przedstawionej nam informacji wnioski generalne, które były przedmiotem szczególnej uwagi komisji.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#PosełCezaryMiżejewski">Jeśli chodzi o historię funduszu, to sam proces jego powstawania trwał 3 lata. Od początku przedmiotem gorącej dyskusji był sam fakt powołania funduszu oraz jego ostateczny kształt. Wystarczy porównać sprawozdanie z prac nad projektem ustawy z obecnej i poprzedniej kadencji Sejmu. Stwierdzimy wówczas, że były to de facto dwie różne ustawy. Kompromis osiągnięty przy uchwalaniu ustawy z 29 grudnia 1993 r. był zdaniem komisji rozsądny. Jednak był on nadal obiektem wielu ataków.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#PosełCezaryMiżejewski">Jak państwo zapewne pamiętają, w grudniu 1993 r. najpoważniejsze zarzuty kierowano wobec art. 4, który umożliwia wypłacanie jednorazowych świadczeń w związku z przejściowymi trudnościami pracodawcy. Podnoszono, iż jest to przepis umożliwiający praktycznie każdemu pracodawcy skorzystanie z tego przywileju.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#PosełCezaryMiżejewski">Rzeczywistość okazała się zupełnie inna. Wbrew twierdzeniom, że rząd, pracodawcy i związkowcy będą rozdawać środki finansowe na lewo i prawo, mechanizm trójstronnego podejmowania decyzji okazał się bardzo sprawny i jednocześnie, wbrew pesymistycznym zapowiedziom, był używany niezmiernie ostrożnie i zdaniem komisji rozsądnie.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#PosełCezaryMiżejewski">Niedawno, gdy rozpatrywaliśmy wykonanie budżetu za rok 1994, okazało się, że zarzuty są już zupełnie inne. Z olbrzymią krytyką niektórych klubów spotkał się fakt, iż zamiast zaplanowanych do wydatkowania 2,2 bln zł wydatkowano jedynie 117 mld zł. Myślę, że jeśli chodzi o 1994 r., ten fakt można usprawiedliwić, ponieważ wszyscy praktycznie działaliśmy bez właściwego rozeznania. Nie można jednak do końca usprawiedliwiać projektodawców i dysponentów funduszu.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#PosełCezaryMiżejewski">Duże oszczędności funduszu na koniec 1994 r. można potraktować w sposób pozytywny i negatywny. Nasza ocena zależy od tego, jaki jest cel strategiczny działania funduszu, czyli jakie jest jego miejsce w szeroko rozumianej polityce społeczno-gospodarczej państwa. Należy bowiem pamiętać, że takie miejsce - czy tego chcemy, czy nie - jednak fundusz zajmuje.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#PosełCezaryMiżejewski">Jeżeli rzeczywiście celem działania funduszu jest pokrywanie jedynie bieżących roszczeń, to mają rację ci krytycy, którzy uważają, iż w następnych latach należy ograniczyć składkę do minimum bądź zawiesić ją całkowicie, bieżące świadczenia wypłacać zaś z dotychczas zebranych środków, które będą kapitalizowane na lokatach terminowych (notabene ten rodzaj działania funduszu komisja oceniła dosyć krytycznie). Nie mielibyśmy wówczas gorących dyskusji na temat obciążania pracodawców, powiększania kosztów pracy itd. Jeżeli jednak potraktujemy fundusz bardziej poważnie, jako pewien element polityki społeczno-gospodarczej państwa, to ocena zgromadzonych oszczędności jest zupełnie inna. Jeżeli fundusz będzie nam niezbędny w związku z wprowadzaniem osłony socjalnej przy restrukturyzacji przemysłu, to być może potrzebne będą zaoszczędzone nie 2 bln zł, ale 10 bln zł. Należy bowiem pamiętać, że w przypadku restrukturyzacji zatrudnienia na przykład w sektorze elektroenergetycznym nie należy się spodziewać, aby wielomiliardowe odprawy dla zwalnianych pracowników zapłaciły przedsiębiorstwa państwowe. Być może będzie to wymagało przeformułowania obecnego kształtu funduszu, rozszerzenia jego świadczeń, wypłacania roszczeń w innych, niż określone w obecnej ustawie przypadkach. Chciałbym przypomnieć, że w wielu krajach tego typu fundusze nie są tylko kasą wypłacającą nie zrealizowane z powodów upadłościowo-likwidacyjnych świadczenia pracownicze, ale są również ważnym czynnikiem w procesie restrukturyzacji przedsiębiorstwa, zapobiegającym radykalnym krokom prowadzącym do redukcji zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#PosełCezaryMiżejewski">O rozważeniu dalszej strategii co do funduszu mówię nie bez przyczyny, albowiem warto pamiętać, że w roku 1994, kiedy to w ramach planowanego wydatkowania 2 bln zł, wydatkowano jedynie 117 mld zł, rząd przekazał zakładom państwowym w ramach dotacji budżetowych lub pożyczki EFSAL blisko 2 bln zł, w dużej części na odprawy dla zwalnianych pracowników. Czyli z jednej strony mamy 5-procentową realizację planu funduszu, z drugiej zaś wydatki, które gdyby znalazły się w ramach funduszu, dałyby blisko 90% planu. Należy rozważyć, czy skoro istnieje specjalny fundusz, to warto dodatkowo wydawać i tak skromne środki budżetowe lub korzystać z kolejnych pożyczek zagranicznych tylko dlatego, aby osiągnąć właściwie podobny cel. Nie są to oczywiście już gotowe propozycje Komisji Polityki Społecznej służące zmianie ustawy. Powyższe kwestie są raczej propozycją do dyskusji dla ministra pracy, pracodawców i związków zawodowych. Mamy nadzieję, że w kierunkach działania ministra pracy i polityki socjalnej na rok 1996 ten problem zostanie poważnie ujęty i rozważony.</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#PosełCezaryMiżejewski">Reasumując, chciałbym stwierdzić, iż mimo zgłaszanych przez nas zastrzeżeń natury ogólnej Komisja Polityki Społecznej pozytywnie ocenia funkcjonowanie funduszu i wnosi o przyjęcie przez Wysoką Izbę informacji o jego działalności w roku 1994. Chciałbym jednocześnie z tego miejsca podziękować w imieniu Komisji Polityki Społecznej panu ministrowi pracy i polityki socjalnej, Urzędowi Pracy, a przede wszystkim członkom rady funduszu, którzy wykonali olbrzymi wysiłek, aby jego działalność prowadzona była w sposób racjonalny, a jednocześnie odpowiadający potrzebom społecznym.</u>
          <u xml:id="u-208.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Cezaremu Miżejewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przypominam, Wysoka Izbo, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszy zabierze głos pan poseł Zbigniew Kaniewski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy minister pracy i polityki socjalnej przedłożył Wysokiej Izbie informację o działalności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w 1994 r. Rok ten był pierwszym rokiem funkcjonowania ustawy. Ponadpółtoraroczne działanie funduszu potwierdziło celowość jego utworzenia. Zapewniona tym samym została możliwość rozwiązywania społecznych problemów związanych z negatywnymi dla pracowników skutkami transformacji gospodarczej, w tym zwłaszcza z brakiem środków finansowych na pokrywanie bieżących i zaległych zobowiązań pracowniczych. W ten sposób dzięki wypłatom dokonanym ze środków funduszu w 1994 r. ponad 28 tys. pracowników otrzymało środki do życia, których zostali pozbawieni w związku z niewypłacalnością pracodawcy. W tym, jak już wspomniał pan minister, 11 tys. osób otrzymało świadczenia określone w art. 6 ustawy, a 17 tys. pracowników uzyskało pomoc finansową w wysokości 55,5 mld zł w postaci jednorazowego świadczenia w związku z niewypłaceniem wynagrodzeń za pracę przez pracodawców przeżywających przejściowe trudności finansowe.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#PosełZbigniewKaniewski">Wszystkie wnioski napływające bądź to do ministra pracy i polityki socjalnej, bądź do wojewódzkich urzędów pracy były wnikliwie rozpatrywane. Spora ich część nie mogła być jednak pozytywnie rozpatrzona, albowiem dotyczyła roszczeń pracowniczych nie objętych działaniami ustawy. Na podkreślenie, jak to już zaznaczyli pan minister i pan poseł sprawozdawca komisji, zasługuje dobra praca rady funduszu, która zobowiązana jest do dokonywania rzetelnej oceny przejściowego charakteru trudności finansowych pracodawcy przed ewentualnym podjęciem decyzji w sprawie wypłaty jednorazowego świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#PosełZbigniewKaniewski">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej pozytywnie również ocenia aktywne współdziałanie ministra pracy i polityki socjalnej z radą funduszu, co umożliwiało podejmowanie przez ministra pracy w ramach uprawnień ustawowych stosownych decyzji związanych nie tylko z bieżącą oceną sytuacji finansowej funduszu, ale również z rozszerzeniem katalogu należności pracowniczych odpowiadającemu zakresowi roszczeń pracowniczych, które powinny podlegać ochronie, zgodnie z postanowieniami konwencji nr 173 Międzynarodowej Organizacji Pracy z 3 czerwca 1992 r. Mam tu na myśli m.in. wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy oraz za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia itd. Stała analiza procedur związanych z wypłatami jednorazowego świadczenia pieniężnego i zebrane w tym zakresie doświadczenia wpłynęły na dokonanie stosownych zmian w przepisach rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej usprawniających postępowanie przy rozpatrywaniu wniosków składanych w tej sprawie do ministra pracy.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#PosełZbigniewKaniewski">Rok 1994 był nie tylko pierwszym rokiem obowiązywania ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych. Był to także czas zbierania doświadczeń w związku z funkcjonowaniem tej ustawy. Wynikiem tych doświadczeń było przygotowanie przez rząd nowelizacji ustawy. 28 czerwca, jak już wspomniano wcześniej, Wysoka Izba uchwaliła nowelizację, na mocy której pełen katalog roszczeń pracowniczych podlegających zaspokojeniu ze środków funduszu uzyskał rangę ustawową. Znowelizowana ustawa stworzyła podstawę do rozwiązywania wielu nabrzmiałych problemów, o czym mówiliśmy przy okazji nowelizacji tej ustawy w czerwcu br. Tym samym osiągnęliśmy pełną zgodność naszych rozwiązań prawnych z wymogami Międzynarodowej Organizacji Pracy i dyrektywy 80/987 Rady Europy. W tej sytuacji Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za przyjęciem informacji ministra pracy i polityki socjalnej o działalności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w 1994 r., zgodnie z wnioskiem Komisji Polityki Społecznej. Sądzę, że problemy przedstawione przez pana posła sprawozdawcę wymagają również wnikliwego rozpatrzenia w dalszej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbigniew Kaniewski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Gruszkę w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pani poseł Krystyna Sienkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełJózefGruszka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dzisiejsza informacja składana przez ministra pracy i polityki socjalnej jest konsekwencją uchwalonej przez Sejm Rzeczypospolitej w dniu 29 grudnia 1993 r. ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Informacja prezentowana przez ministra pracy ma Wysokiej Izbie przedstawić, czy uchwalona ustawa służy tym, których czas przemian i transformacji poddał bardzo trudnej próbie. Sprawa jest tym ważniejsza, że dotyczy podstawowych potrzeb ludzi, którzy z przyczyn od nich bezpośrednio niezależnych stracili pracę, a ponadto nie otrzymali wynagrodzenia za pracę już wykonaną z tej prostej przyczyny, że pracodawca stał się bankrutem. Słuchając tej informacji, można dojść do wniosku, że problem tu prezentowany jest o wiele szerszy niż można było przedstawić w tej informacji. Wydaje się, że ten problem jest bardzo trudno ogarnąć. Myślę, że rząd powinien rozpatrzyć możliwość odbycia w Wysokiej Izbie szerokiej debaty, czy rozwiązania objęte ustawą o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy po półtora roku jej funkcjonowania, mimo że niedawno była nowelizowana, nie powinny być zmienione, ponieważ życie toczy się szybciej niż powstaje słowo pisane, nawet jeżeli jest ono prawem.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#PosełJózefGruszka">Chciałbym jednak uściślić moją myśl związaną z Funduszem Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Jak wynika z informacji, dobrze funkcjonuje realizacja wpłat na rzecz funduszu, ponieważ plan dochodów został w ubiegłym roku wykonany w ponad 90%. Uprawnieni złożyli 333 wnioski dotyczące pomocy ze strony funduszu. Pozytywnie rozpatrzono ogółem 144 wnioski; z tego wynika, że oddalono 162, co stanowi więcej niż 50%. Powstaje zatem pytanie, czy te wnioski były pozbawione uzasadnienia merytorycznego, czy zawierały błędy formalne, czy po prostu były próbą wyłudzenia pieniędzy budżetowych. Pan minister co prawda tutaj uściślił ich kwalifikacje, jak to wyglądało. Informacja jednak zawiera elementy, które świadczą, że Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na ten czas spełnił swoje zadanie pozytywnie. Teraz nasuwa się pytanie, czy fundusz nie powinien aktywniej pomagać tym przedsiębiorstwom, które mają przejściowe trudności płacowe. Wydaje się, że pozwoliłoby to im łatwiej przechodzić przez ten trudny okres transformacji w naszej gospodarce. Myślę jednak, że kierunek ten, jak i moje wątpliwości, o których mówiłem na wstępie, muszą być szerzej rozpatrzone.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#PosełJózefGruszka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu miałem zaszczyt przemawiać, pozytywnie ocenia działania Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i będzie głosował za przyjęciem informacji.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Józef Gruszka w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Krystynę Sienkiewicz w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Ryszard Burski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Pracy w świetle przedstawionej informacji ministra pracy i polityki socjalnej, a także stanowiska sejmowej Komisji Polityki Społecznej zaprezentowanej przez posła sprawozdawcę pana Cezarego Miżejewskiego nie ma generalnie zastrzeżeń do funkcjonowania Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ani tym bardziej do celowości jego istnienia.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Niepokoić może nas natomiast brak gwarancji budżetowych, gdyż jest to struktura samofinansująca się. Obecnie nie ma z tym oczywiście żadnego problemu i ten niepokój może nawet dziwić w sytuacji, kiedy roczny okres funkcjonowania oznacza 2147 mld zł. Wydatki po 20 mld złotych miesięcznie - oczywiście cały czas mówię o starych pieniądzach - nie grożą szybkim wyczerpaniem kasy. I to jest ten główny problem, polegający na dysproporcji między kwotą zgromadzoną a wydaną. A przypomnę, że jeszcze w czerwcu suma zebranych pieniędzy 20-krotnie przewyższała wydatkowaną kwotę, co wynikało z przeszacowania planowanych wydatków związanych z ewentualnymi zwolnieniami grupowymi. Sprawa ta została w pewien sposób uregulowana podczas 52 posiedzenia Sejmu, kiedy przyjęto kilka rozwiązań prawnych tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Te zaproponowane rozwiązania prawne pozwolą wchłonąć te pieniądze poprzez wspomaganie na wypadek tzw. trudności przejściowych pracodawcy, co określa art. 4 ustawy, pozwolą zaspokoić zaległe roszczenia, przysługujące byłym pracownikom, pozwolą zaspokoić, najogólniej mówiąc, roszczenia wynikające ze stosownych konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy i dyrektyw Rady Europy.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Niemniej Klub Parlamentarny Unii Pracy ponownie czuje się zaniepokojony, ponieważ obawiamy się, czy zgromadzone kwoty - te biliony czy teraz miliardy - wystarczą, kiedy rozpocznie się restrukturyzacja wielkich gałęzi przemysłu. Ten niepokój wyrażała również sejmowa Komisja Polityki Społecznej. Może do tego dojść, gdy zostaną zrealizowane wsteczne roszczenia pracownicze, nie zaspokojone, a często zasądzone prawomocnymi wyrokami sądowymi, i to poczynając od 21 marca 1990 r., przy czym trzeba będzie jeszcze uwzględnić waloryzację tych świadczeń. Czy zgromadzone środki rzeczywiście okażą się wówczas dostateczne i czy taka gotowość do zaniechania poboru składek na ten fundusz nie jest przedwczesna?</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Ale pomimo tego niepokoju - a mówimy o działalności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w roku 1994 - jak już mówiłam, rolę i działalność funduszu oceniamy pozytywnie, deklarujemy przyjęcie do wiadomości informacji ministra pracy i polityki socjalnej oraz stanowiska Komisji Polityki Społecznej. Będziemy jednak bacznie obserwować dalsze funkcjonowanie funduszu.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Krystyna Sienkiewicz z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Ryszarda Burskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej. Następnym mówcą będzie pan poseł Leszek Zieliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełRyszardBurski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Całą zawartość merytoryczną omawianego tematu w zasadzie wyczerpali moi przedmówcy, zarówno pan minister, jak i poseł sprawozdawca. W związku z tym ograniczę się tylko do stwierdzenia w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej, iż całkowicie popieramy treść zawartą w sprawozdaniu Komisji Polityki Społecznej i będziemy głosowali za przyjęciem informacji o działalności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Ryszard Burski w imieniu klubu KPN.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Zielińskiego w imieniu klubu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełLeszekZieliński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Funkcjonujący od początku ubiegłego roku Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych stał się istotnym elementem systemu zabezpieczenia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#PosełLeszekZieliński">Wprowadzony został nowy element ochrony roszczeń pracowniczych poza przywilejami przewidzianymi dla wynagrodzeń za pracę w prawie upadłościowym. Nie jest to jednak typowa instytucja tego systemu, gdyż z założenia ta pomoc jest kierowana do pracodawców zagrożonych upadłością, co ma im pomóc przetrwać przejściowe trudności finansowe dłużej niż miesiąc (chodzi o niedoprowadzenie do likwidacji przedsiębiorstwa), a dopiero pośrednio do pracowników, gwarantując im ochronę roszczeń należnych od pracodawcy, który przejściowo nie może ich spełnić.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#PosełLeszekZieliński">Należy podkreślić, że uchwalona dwa lata temu ustawa była w owym czasie bardzo nowoczesnym aktem prawnym, realizującym przyjęte niewiele wcześniej, bo w 1992 r., rozwiązania konwencji nr 173 Międzynarodowej Organizacji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#PosełLeszekZieliński">Jak wynika z informacji, z pomocy funduszu skorzystały dotychczas prawie wyłącznie przedsiębiorstwa państwowe i spółdzielnie.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#PosełLeszekZieliński">Odnośnie do formalnej strony informacji trudno wnosić większe zastrzeżenia poza brakiem informacji, czy zaciągnięta przez fundusz na początku jego działalności pożyczka zwrotna ze środków budżetu państwa została już spłacona, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#PosełLeszekZieliński">Po ponadpółtorarocznej działalności funduszu można już dokonać weryfikacji wcześniejszych decyzji oraz trzeba postawić kilka pytań. A mianowicie: Czy fundusz spełnił i spełnia cele ustawowe i statutowe? Jaki jest, a jaki powinien być cel strategiczny funduszu w polityce państwa, a w związku z tym, jaka powinna być przyszłość funduszu?</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#PosełLeszekZieliński">Podczas realizacji założeń ustawowych funduszu w znikomym stopniu, bo zaledwie w kilku procentach, wykorzystane zostały środki przeznaczone na ten cel. Fundusz stał się więc głównie dodatkowym obciążeniem dla pracodawców, podnoszącym koszty pracy.</u>
          <u xml:id="u-218.7" who="#PosełLeszekZieliński">Ogromne, nie przewidziane wcześniej nadwyżki finansowe spowodowały konieczność lokowania wpływów na koncie terminowym banku państwowego (50% wpływów składkowych) i zakup bonów skarbowych (30% wpływów składkowych). W sumie 80% składek pracodawców zostało wykorzystanych do finansowania instytucji państwowych, gdyż stopa zysku w obydwu rodzajach lokat kształtowała się poniżej poziomu inflacji.</u>
          <u xml:id="u-218.8" who="#PosełLeszekZieliński">Funkcjonowanie funduszu stało się również dodatkowym obciążeniem finansowym dla Krajowego Urzędu Pracy, który z własnych środków ponosi koszty jego obsługi, oraz dla ZUS, który ponosi koszty poboru składek. W obu wypadkach zostały więc pomniejszone środki przeznaczone na wypłaty zasiłków dla bezrobotnych oraz na emerytury i renty. Nie są to z pewnością wielkie koszty, ale jednak są.</u>
          <u xml:id="u-218.9" who="#PosełLeszekZieliński">Zgodnie z zapisem ustawowym podstawową metodą równoważenia dochodów i wydatków funduszu jest zmiana wysokości składki. Zupełnie zaskakujące jest w tym wypadku postępowanie ministra pracy, który w obliczu szybko rosnących nadwyżek finansowych w pierwszej kolejności wydał rozporządzenie w sprawie rozszerzenia zakresu świadczeń pracowniczych podlegających zaspokojeniu ze środków funduszu, a dopiero w następnej kolejności postanowił obniżyć wymiar składki z 0,5% do 0,2% podstawy wymiaru. Tego rodzaju chaotyczne posunięcia resortu pracy mogą doprowadzić w niedalekiej przyszłości do kolejnego zachwiania równowagi finansowej funduszu, tym razem w stronę przeciwną, tym bardziej że dokonane zostały bez stosownych w takich wypadkach rachunków symulacyjnych. Świadczy to o braku klarownej i spójnej koncepcji resortu w zakresie gwarancji pracowniczych i stabilności finansowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-218.10" who="#PosełLeszekZieliński">Przyjmując do wiadomości informację ministra pracy i polityki socjalnej o działalności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w 1994 r., nie można zaakceptować dotychczasowej formuły jego działania. Nie kwestionując zasadności istnienia tego typu funduszu i świadczeń przezeń realizowanych, należy jednak określić mechanizmy ich racjonalnego wykorzystania, ponieważ obowiązująca obecnie ustawa nie określa zasad gospodarowania funduszem, z czego wynikać mogą obserwowane zachwiania w jego funkcjonowaniu.</u>
          <u xml:id="u-218.11" who="#PosełLeszekZieliński">Wychodząc ze swych programowych założeń racjonalnego gospodarowania, Klub Parlamentarny BBWR domaga się od resortu pracy opracowania i przedstawienia Wysokiej Izbie programu zmiany formuły funkcjonowania Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz precyzyjnego określenia jego celów strategicznych w polityce społecznej państwa. Bez takiego programu będzie to kontynuacja dotychczasowych praktyk niezgodnych z zasadami gospodarności.</u>
          <u xml:id="u-218.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Ostatni ze zgłoszonych mówców przemawiał pan poseł Leszek Zieliński w imieniu klubu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pana Macieja Manickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję bardzo za szereg uwag, jakie zostały zgłoszone w czasie tej dyskusji. Chciałbym poinformować, że minister pracy zgadza się w pełni ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej w tej sprawie. Wszystkie elementy, które w tym stanowisku zostały zawarte, są już i będą nadal wnikliwie rozpatrywane. Do jednej kwestii zresztą jeszcze za chwileczkę nieco bardziej szczegółowo się odniosę.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Jeśli chodzi o kwestię, którą podniósł pan poseł Gruszka z Polskiego Stronnictwa Ludowego, mogę poinformować, że tutaj - wbrew temu, co mówił pan poseł Zieliński, przedstawiciel Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform - jest pewien sens i pewna logika. Otóż w 1994 r. wkraczaliśmy praktycznie (ale przecież dyskusje na ten temat toczyły się już wcześniej) w zupełnie nową materię. Materię, która do tej pory nie była uregulowana w żaden sposób i do której również nie można było w pełni odnosić tych doświadczeń, jakie zdobyto w innych państwach, w innych krajach i w innych również gospodarkach, a także w innej sytuacji, w której tamte gospodarki się znajdują. Materia była więc zupełnie, można powiedzieć, nie rozpoznana. Dlatego warto przypomnieć w zasadzie, że postępowaliśmy wyjątkowo ostrożnie, najpierw ustawiając bardzo wysoko w stosunku do, jak się okazało, realnych potrzeb składkę - bo przypomnę, że na początku wynosiła ona 1%, o tym już mówiłem - mało tego, jeszcze się zapożyczając. I tutaj informacja dla pana posła Zielińskiego: pożyczka została zwrócona w terminie, w jakim miała być zwrócona, a więc, o ile dobrze pamiętam, w czerwcu 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Zatem i ta wysoka składka, i ta pożyczka miały, krótko i obrazowo powiedziawszy, stworzyć górę pieniędzy, która będzie zabezpieczeniem funkcjonowania tego funduszu. Trudno przecież sobie wyobrazić bardziej dramatyczną sytuację, niż gdybyśmy najpierw np. rozstrzygnęli o tym, że uruchamiamy świadczenia i równolegle zbieramy składki, i okazało się na starcie, że fundusz jest niewypłacalny. Nic bardziej dramatycznego nie można było sobie wyobrazić. I tutaj w pewien sposób na pewno można podzielić obawy formułowane przez panią poseł Sienkiewicz, również w zakresie najpewniejszych chyba gwarancji, jakie są, a więc gwarancji skarbu państwa, gwarancji budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Następnie obserwowaliśmy, co się dzieje. Muszę powiedzieć, że tutaj akurat dobrze się złożyło... Zresztą mogę powiedzieć z całą odpowiedzialnością jedno: byłbym chyba najbardziej szczęśliwy, jeśli chodzi o funkcjonowanie tego funduszu, gdyby w ogóle nie musiał on wypłacać świadczeń, gdybyśmy doszli do takiego momentu, że owszem, jakieś pieniądze na wszelki wypadek są ulokowane - i tutaj niestety będziemy musieli prawdopodobnie tracić, bo lokować je można wyłącznie w bezpiecznych miejscach. Nie pójdziemy z tymi pieniędzmi na giełdę. Zresztą podejrzewam, że naszą rachityczną giełdę ten fundusz byłby w stanie rozbić, gdyby ulokował wszystko, co ma, tak znienacka, a potem znienacka zaczął to wszystko wycofywać. Ale niezależnie od tego, że życzymy wszystkiego najlepszego giełdzie, fundusz nie pójdzie ze swoimi pieniędzmi na niej grać. Musi on lokować bezpiecznie, w taki sposób, który powoduje rzeczywiście pewien spadek siły nabywczej środków, jakie na tym funduszu są zgromadzone.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">I, tak jak mówiłem, zderzył się tutaj ten element, którym były wysoko ustawione, w zasadzie pod przeszłą sytuację gospodarczą, składki i obciążenia, oraz poprawa, systematyczna poprawa sytuacji gospodarczej. I stąd ta olbrzymia nadwyżka. Stąd też możliwość spełnienia tego, o czym się przecież myślało od samego początku, a mianowicie żeby ten katalog był szerszy, żeby obejmował dłuższe okresy, jak również aby można było wyrównać to, co nastąpiło przed wejściem w życie tej ustawy, czyli wypełnić tę lukę istniejącą od 21 marca 1991 r. I to wszystko udało się zrobić. Chcę również zaprzeczyć: Nie było tak, panie pośle Zieliński, że najpierw nastąpiło rozszerzenie katalogu, a później obniżenie składki. Weszły one w życie dokładnie 1 marca 1995 r. Kolejność wydawania aktów prawnych rzeczywiście była różna, ale trzeba pamiętać o tym, że różne były sytuacje prawne. Jeśli chodzi o kwestie związane z rozszerzaniem katalogu, to dużo łatwiej było (dotrzymując terminu, o którym mowa w art. 19 ustawy o związkach zawodowych) uzyskać opinie związków zawodowych, natomiast jeśli chodzi o problem obniżania składki, to był on dyskutowany znacznie dłużej. Stąd też późniejsze ukazanie się aktu prawnego mówiącego o obniżeniu składki, ale oba akty prawne działały od 1 marca.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Jakie są cele, jaki jest cel podstawowy tego funduszu? Dochodzimy do tego elementu, który był podnoszony przez pana posła Gruszkę i który znalazł swoje miejsce w sprawozdaniu komisji: Czy możemy myśleć o dalszym rozszerzaniu katalogu świadczeń z tego funduszu kierowanych być może nie tylko do pracowników, ale również służących jako pomoc pracodawcom. Myślę, że na pewno będzie można to rozważyć. Ale przypomnę, że dopiero co weszła w życie nowelizacja, która znacznie rozszerzyła katalog świadczeń, i która również - o czym już była mowa wielokrotnie - cofnęła okres, za który te świadczenia mogą i powinny być wypłacane. I też jest to materia, szczerze powiedziawszy, nie do końca rozpoznana. Bo przecież nie da się do końca ocenić, jakie będą oczekiwania z tym związane, przybierające postać konkretnych wniosków wobec funduszu. Niemniej jednak składka funkcjonuje w niższej wysokości. Zobaczymy w najbliższym czasie... Ona została w tej wysokości ustalona mocą ustawy do, o ile pamiętam, 1 marca przyszłego roku. Do tego czasu musi zapaść kolejna decyzja, którą podejmuje minister pracy w porozumieniu z ministrem finansów i radą funduszu. Składka zostanie więc ustalona w nowej wysokości, najbardziej właściwej, jak to się da ocenić. Być może, że fundusz zrezygnuje na jakiś czas z pobierania tej składki, aczkolwiek, jak dotąd, minister pracy uważa jednak, że składka powinna być pobierana dopóty, dopóki nie będzie takiej sytuacji, kiedy rzeczywiście na pewno będzie można ocenić, iż pozytywne efekty przemian gospodarczych nie grożą w tym względzie jakąś nagłą zapaścią i nagłymi, co za tym idzie, skutkami z tego tytułu. Tak że do tego wszystkiego będziemy mogli, jak myślę, stopniowo dochodzić, funkcjonując (i to jest też jeden z bardzo dobrych elementów naszego życia społecznego, jaki ujawnił się ostatnio, o czym tutaj też było wspominane) w tym układzie trójstronnym. Będziemy mogli tę sytuację i oceniać, i monitorować, i właściwe decyzje, co za tym idzie, proponować do podjęcia Wysokiej Izbie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pan Maciej Manicki.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Komisja Polityki Społecznej w przedstawionym sprawozdaniu proponuje przyjęcie informacji ministra pracy i polityki socjalnej o działalności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w 1994 r. do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15 porządku dziennego: Informacja ministra finansów Grzegorza Kołodki i prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Anny Bańkowskiej na temat przyczyn wzajemnie sprzecznych wypowiedzi co do możliwości finansowych wrześniowych wypłat zwaloryzowanych rent i emerytur i powodów, dla jakich rząd zablokował wypłaty.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Krzysztofa Kalickiego.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#komentarz">(Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Anna Bańkowska: Pani marszałek, może odwrotnie, bo ja zaczynałam, to będzie początek sprawy.)</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Może najpierw kobieta?)</u>
          <u xml:id="u-221.10" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, jeżeli państwo wyrażacie zgodę i Wysoka Izba nie zgłasza sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-221.11" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę zatem o zabranie głosu prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych panią Annę Bańkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PrezesZakładuUbezpieczeńSpołecznychAnnaBańkowska">Dziękuję, pani marszałek. Myślę zresztą, że będzie to kolejność właściwa, gdyż najpierw był mój wniosek, a dopiero potem stanowisko rządu.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#PrezesZakładuUbezpieczeńSpołecznychAnnaBańkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo, bardzo przerzedzona, chciałabym najpierw podzielić się pewną refleksją. Otóż debatujemy dzisiaj nad wnioskiem, na który Wysoka Izba wyraziła zgodę, aby uzupełnić porządek dzienny. Wniosek został zgłoszony przez Konfederację Polski Niepodległej, lecz nie ma ani jednego przedstawiciela tego klubu. Dla mnie zatem, jako posła, jest to refleksja, iż trzeba poważnie się zastanowić, jeśli chodzi o uzupełnianie porządku obrad. Miałam nadzieję, że dzisiejsza debata pozwoli większości posłów zrozumieć sytuację, no ale... Zadecydowaliśmy wspólnie o tym - ci, co głosowali za rozszerzeniem porządku dziennego - aby dyskutować nad punktem, który brzmi: Informacja ministra finansów oraz prezesa ZUS na temat - chciałabym to bardzo wyraźnie podkreślić - przyczyn wzajemnie sprzecznych wypowiedzi co do możliwości finansowych wrześniowych wypłat zwaloryzowanych rent i emerytur i powodów, dla jakich rząd zablokował wypłaty. Szczególnie podkreślam - wypłat zwaloryzowanych rent i emerytur. Nie wnikając w motywy, którymi kierowali się wnioskodawcy i głosujący posłowie, mam nadzieję, że debata ta - dzięki przyjęciu przez posłów do wiadomości treści mojej wypowiedzi relacjonującej sprawę - uwolni problem od posmaku sensacji. Będzie ona również okazją do wyjaśnienia merytorycznych nieścisłości, które stały się przyczyną nieporozumień interpretacyjnych. Już w samym zapisie wniosku są błędy merytoryczne. Właśnie te błędy spowodowały konieczność mojego publicznego przedstawienia treści wniosku, który skierowałam do premiera.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#PrezesZakładuUbezpieczeńSpołecznychAnnaBańkowska">Szanowni Państwo Posłowie! 8 sierpnia prezes Głównego Urzędu Statystycznego obwieścił, iż przeciętne wynagrodzenie miesięczne w II kwartale 1995 r. wyniosło 684 zł 90 gr. 9 sierpnia Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał komunikat w sprawie braku waloryzacji od września br. Jak wiadomo, waloryzacji emerytur i rent, a także podwyższania najniższych świadczeń dokonuje się, jeśli wskaźnik wzrostu kwoty przeciętnego wynagrodzenia w stosunku do kwoty takiego wynagrodzenia w kwartale, w którym ostatnio została przeprowadzana waloryzacja, wynosi co najmniej 110% (mówi o tym art. 17 ustawy z 14 października 1991 r.) Ponieważ wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w II kwartale 1995 r. w porównaniu z IV kwartałem 1994 r. wyniósł 109,74%, nie można było przeprowadzić waloryzacji od 1 września br. Błędne są zatem wszystkie wypowiedzi stwierdzające rzekome istnienie podstaw prawnych i możliwość dokonania we wrześniu waloryzacji. Nie, nie ma takiej możliwości. A zatem błędna jest treść wniosku Konfederacji Polski Niepodległej. Nie można użyć sformułowania - wrześniowe wypłaty zwaloryzowanych rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#PrezesZakładuUbezpieczeńSpołecznychAnnaBańkowska">Podobne nieścisłości pojawiły się w relacjach z konferencji prasowej Unii Pracy. Pod moim adresem padały zarzuty, iż rzekomo dezinformowałam społeczeństwo, twierdząc, że nie ma podstaw prawnych do waloryzacji od września. Podobne nieścisłości merytoryczne były w cytatach z listu rzecznika praw obywatelskich do premiera, zawartych w komunikacie PAP i w wielu innych wypowiedziach. To pragnę z całą mocą podkreślić. Dane statystyczne dotyczące wzrostu wynagrodzeń w II kwartale 1995 r. w stosunku do IV kwartału 1994 r. nie spełniały kryterium dającego podstawę do waloryzacji, określonego w art. 17 omawianej ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent. Można natomiast mówić o ewentualnej podwyżce świadczeń na poczet następnej waloryzacji lub o okresowym, lub jednorazowym przyznaniu dodatkowych kwot do niskich emerytur i rent. Wynika to z treści art. 20 cytowanej ustawy, którą szanowni posłowie na pewno znają, ale mając na uwadze słuchaczy naszej dyskusji zacytuję treść ustępów:</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#PrezesZakładuUbezpieczeńSpołecznychAnnaBańkowska">„1. Rada Ministrów może podwyższać świadczenia na poczet następnej waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#PrezesZakładuUbezpieczeńSpołecznychAnnaBańkowska">2. W przypadku podwyższenia świadczeń, o których mowa w ust. 1, Rada Ministrów może ustalić w drodze rozporządzenia kwoty najniższych emerytur i rent wyższe od kwot, o których mowa w art. 16 ust. 1 i 2.</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#PrezesZakładuUbezpieczeńSpołecznychAnnaBańkowska">3. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może przyznać okresowo lub jednorazowo dodatkową kwotę do niskich emerytur i rent”.</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#PrezesZakładuUbezpieczeńSpołecznychAnnaBańkowska">Właśnie treść art. 20 stanowiła podstawę mojego wniosku do premiera, skierowanego dnia 17 sierpnia br. Wnosiłam w nim o rozważenie możliwości podwyższenia od września br. świadczeń na poczet waloryzacji planowanej na grudzień 1995 r. Uznałam, iż pełniąc funkcję prezesa ZUS mam prawo prosić Radę Ministrów o rozważenie, czy jest możliwość finansowa, podkreślam: finansowa, skorzystania z uprawnień, które daje Radzie Ministrów art. 20 ustawy. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych korzysta bowiem z dotacji budżetu państwa. Dotacja przyznawana z budżetu jest dotacją uzupełniającą ogół potrzebnych środków finansowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie otrzymuje jej, zgodnie z aktualnym prawem, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wysokości określonej w planie finansowym funduszu ubezpieczeń, zatwierdzonym ustawą budżetową. A zatem ZUS nie jest gospodarzem tych środków.</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#PrezesZakładuUbezpieczeńSpołecznychAnnaBańkowska">Występując do rządu z wnioskiem, kierowałam się przesłankami ściśle wynikającymi z zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. To do Rady Ministrów należała ocena, czy są możliwości finansowe do podjęcia takich działań. I o to wnosiłam.</u>
          <u xml:id="u-222.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pani Anna Bańkowska.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Krzysztofa Kalickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani prezes Bańkowska właściwie częściowo już powiedziała to, co miałem powiedzieć. A więc przeszedłbym tylko do pewnych konkluzji. Chciałbym potwierdzić, że w związku z tym, iż wzrost płac wynosił jedynie 9,74%, a więc nie zostały spełnione warunki uruchomienia we wrześniu mechanizmu waloryzacji przewidzianego w ustawie o rewaloryzacji rent i emerytur i zasadach ich ustalania. Chcę jednocześnie podkreślić, że przeciętne wynagrodzenie w III kwartale 1995 r. wynosić będzie co najmniej 115%, czyli o 15% więcej niż przeciętne wynagrodzenie w IV kwartale 1994 r., co oznacza, że w grudniu tego roku nastąpi waloryzacja rent i emerytur nie mniejsza niż 15%. Inaczej mówiąc, jest pewne, iż jeszcze w tym roku renty i emerytury zostaną zwaloryzowane według naszej oceny co najmniej o 15%.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">I chciałbym przejść do drugiego aspektu tej sprawy, tj. sytuacji Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu. Głównymi dochodami Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są składki, ale ten fundusz od dłuższego czasu działa w warunkach poważnego deficytu środków i wymaga corocznej dotacji z budżetu państwa, ponieważ państwo jest tutaj gwarantem środków wypłacanych na te świadczenia. W każdym budżecie planuje się dotacje z pewnym bezpiecznym zapasem niezbędnym do zachowania płynności wypłat. W roku 1995 również taki niewielki zapas został w tej dotacji uwzględniony. Chcę podkreślić, że na tę rezerwę dotyczącą dotacji na FUS dodatkowo wpłynął fakt, że w okresie, kiedy był uchwalany budżet, nie była jeszcze przesądzona sprawa ustawy o zasiłkach rodzinnych, w związku z czym Sejm przyjął, iż taka rezerwa musi tam powstać.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Według przewidywań w 1995 r. dochody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ze składek będą wyższe niż początkowo zakładane, a więc niezbędna dotacja na ten fundusz będzie najprawdopodobniej nieco mniejsza, niż przewidywała ustawa budżetowa na rok 1995. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych jednak może otrzymać dotację mniejszą, niż to zostało przewidziane w ustawie budżetowej, ponieważ Prawo budżetowe w art. 13 mówi, iż „zamieszczenie w budżecie państwa dochodów z określonych źródeł lub wydatków na określone cele nie stanowi podstawy roszczeń bądź zobowiązań prawnych państwa wobec osób trzecich ani roszczeń tych osób wobec państwa”. Inaczej mówiąc — przekładając to na zwykły język — te dotacje są przeznaczone na realizację ustaw, które determinują kształt budżetu państwa. Jeżeli nie zachodzą okoliczności związane z koniecznością przekazania tych dotacji, to instytucja dotowana nie ma prawa roszczeń w stosunku do budżetu państwa o ich przekazanie. Zgodne z prawem będzie zatem przekazanie ZUS dotacji w rozmiarze niezbędnym do wywiązania się z gwarancji państwa wobec funduszu, takiej która zapewni realizację grudniowych podwyżek świadczeń emerytalno-rentowych. I tutaj nie ma najmniejszej wątpliwości, że środki na waloryzację dokonywaną w grudniu będą oczywiście dostępne i Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych przekazane.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Wniosek pani prezes zmierzający do przyznania dodatkowych, nie planowanych wcześniej, podwyżek emerytur i rent na poczet waloryzacji grudniowej musiał być rozpatrywany w kontekście wydatków całego budżetu, a nie tylko wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Możliwość podjęcia decyzji o dodatkowej podwyżce emerytur i rent była dogłębnie analizowana przez rząd na posiedzeniach w dniu 22 i 29 sierpnia i Rada Ministrów - po przedstawieniu bardzo wnikliwej analizy ministra finansów dotyczącej spodziewanych dochodów i wydatków - uznała, że wpływy do budżetu państwa w tej sytuacji nie pozwalają na sfinansowanie dodatkowej nadwyżki. Nie ma natomiast wątpliwości, iż rząd gwarantuje przede wszystkim to, że waloryzacja w grudniu 1995 r. zostanie wykonana, oraz to, iż nastąpią wypłaty dodatkowych podwyżek płac w sferze budżetowej, tak jak to zostało zapisane w projekcie ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Inaczej mówiąc, przeanalizowane w tym czasie dochody... bo chcę powiedzieć, że budżet jest pewnym planem, głównie po stronie dochodów, jak również po stronie wydatków. Otóż przeanalizowaliśmy te dochody i wiemy, że część dochodów z pewnych źródeł po prostu nie zostanie zrealizowana; np. będą mniejsze wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych, będą mniejsze dochody z wpłat z dywidendy, ponieważ rozwiązanie prawne, które było planowane na ten rok, nie weszło w życie, wpłaty z zysku NBP będą niższe niż planowane w ustawie, odnosi się to również do opłat ze świadectw udziałowych, ponieważ masowa prywatyzacja uległa pewnemu przesunięciu. To wszystko spowodowało, że po skalkulowaniu tych dochodów, których budżet w tym roku nie otrzyma, ewentualnie mniejszych wydatków, które mogą mieć miejsce w związku z realizacją budżetu, jak powiedziałem, Rada Ministrów doszła w sierpniu br. do wniosku, iż takiej możliwości nadzwyczajnej podwyżki rent i emerytur być nie może. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan Krzysztof Kalicki.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Bogdana Krysiewicza o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Józef Mioduszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak widać z faktów i informacji, które zostały tu zaprezentowane, sprawa, o której dyskutujemy, ma co najmniej dwa podstawowe aspekty. Jeden to aspekt merytoryczny, który moim zdaniem zarówno w informacji pani prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Anny Bańkowskiej, jak i w informacji zaprezentowanej przez ministra Kalickiego został wyjaśniony. Drugi aspekt nazwałbym polityczno-propagandowym. Muszę w tej sytuacji, trudnej z punktu widzenia społecznego, z punktu widzenia środowiska, którego sprawa dotyczy, wyrazić w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej ubolewanie, że ten aspekt polityczny, propagandowy zdominował cały problem. Tyle chciałem na ten temat powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Bogdan Krysiewicz w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Józefa Mioduszewskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Lityński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełJózefMioduszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dzisiaj refleksyjnie sprawę różnych interpretacji bądź też wypowiedzi wysokich urzędników państwowych. I oczywiście w pewnym sensie możny powiedzieć, że z winy nieprecyzyjnej wypowiedzi bądź też niewłaściwej interpretacji mediów rozbudziły się pewne nadzieje dużej grupy społecznej na zwiększenie świadczeń. Nic z tego dobrego nie wynikło, bo zostało w odczuciu społecznym mniemanie takie, że prośba była traktowana jako wniosek, wniosek jako prośba, a wniosek i prośba stwarzały właśnie nadzieję, że mogą być wypłacane świadczenia. Ostateczna konkluzja jest taka, że podwyżek zgodnie z obecnymi zasadami prawa być nie może. To jest sprawa przykra. I sądzę, że właśnie tych emocji rozbudzać wcale nie potrzeba. Taki temat po raz pierwszy bodaj staje w Wysokiej Izbie i sądzę, że dobrze by było, żeby po raz ostatni.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#PosełJózefMioduszewski">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za przyjęciem informacji i niewzbudzaniem dalszych emocji. Po prostu trzeba przestać na ten temat dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Józef Mioduszewski w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jana Lityńskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Wiśniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełJanLityński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rzeczywiście problem jest niezwykle istotny. Siedzimy tutaj w dosyć przerzedzonym składzie, czyli okazuje się, że problem, który spotkał się z bardzo emocjonalnym podejściem znacznej części społeczeństwa, posłów specjalnie nie emocjonuje. Doceniam to, co - po raz pierwszy - usłyszałem z ust przedstawiciela SLD, mianowicie że przy sprawach rent i emerytur aspekt propagandowy zdominował problem merytoryczny. Uważam, że jest to ważne stwierdzenie. Podobnie jak to, co powiedział pan poseł Mioduszewski - żeby rzeczywiście przestać się zajmować propagandą wokół problemu waloryzacji rent i emerytur, wysokości rent i emerytur i żebyśmy się zajęli problemem, jak ten system zreformować. Jest to bardzo ważne. I wydaje się, że tutaj można będzie osiągnąć pewien consensus, pewne wspólne zdanie, a w każdym razie będziemy mogli osiągnąć coś, co pozwoli nam wspólnie pracować nad tym problemem.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PosełJanLityński">Niestety, kiedy obserwowało się to, co się działo w sierpniu, kiedy słuchało się wypowiedzi bardzo wysokich urzędników państwowych, to nie było w nich tego tonu, który dzisiaj dominuje. Otóż premier mówi, że być może możliwa jest waloryzacja rent i emerytur. Wystarczyłoby, żeby premier zamiast zajmować się propagandą i zamiast wygłaszać nieodpowiedzialne wypowiedzi, zajrzał do ustawy i stwierdził, że nie jest ona możliwa. A to dlatego, że 9,75 to mniej niż 10, i to jest jednoznaczne, z tą cyfrą nie można dyskutować, zgodnie z ustawą, którą zresztą próbowaliśmy zmienić - proponowaliśmy, żeby waloryzacja była możliwa przy mniejszym wzroście płac. Niemniej propozycja ta została odrzucona przez Wysoką Izbę i prawo jest takie, jakie jest.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#PosełJanLityński">Podobnie potem, po wypowiedzi ministra finansów, że waloryzacja nie jest możliwa, minister pracy Leszek Miller powiedział, że tak szybko by tego nie stwierdzał. No, być może należało powiedzieć wolniej, niemniej należało powiedzieć bardzo wyraźnie. Rozumiem, że w odpowiedzi na to prezes ZUS sprawdziła, jaki jest stan aktualny. I rzeczywiście, pani prezes ZUS powiedziała bardzo wyraźnie, jaki jest stan aktualny: że niemożliwa jest waloryzacja, możliwa jest natomiast podwyżka. Powołała się tutaj na odpowiedni artykuł, lecz zostało to oczywiście zrozumiane w ten sposób, że możliwa jest waloryzacja. I jest zresztą zrozumiałe, że w tej sytuacji ludzie nie są w stanie rozróżnić, czym jest waloryzacja, a czym jest podwyżka.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#PosełJanLityński">Niemniej jednak Unia Pracy powołuje się tutaj na przepis, który — jak mi się wydaje — jest przepisem „śladowym”, przepisem, który wziął się z konieczności zamieszczania go wtedy, kiedy jeszcze istniało niebezpieczeństwo bardzo wysokiej inflacji. I rzeczywiście, wówczas należało dokonywać podwyżek na rachunek przyszłej waloryzacji. Ale teraz nie ma już takiej potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#PosełJanLityński">I teraz to, co wywołuje największe zdziwienie. Otóż największe zdziwienie wywołuje to, że do tej dyskusji, która nie ma żadnego charakteru merytorycznego, a chodzi w niej o to, kto powie lepiej, kto powie ładniej i kto się bardziej przypodoba, włącza się rzecznik praw obywatelskich. Zwraca się on do pani prezes ZUS, żeby mu dostarczyła wewnętrzną korespondencję między nią a premierem, czyli między urzędnikiem państwowym a jego przełożonym. Po co rzecznik praw obywatelskich pragnie znać tę korespondencję - tego nie rozumiem. Jeżeli mogę się domyślać, to rozumiem to tylko w takim sensie, że rzecznikowi praw obywatelskich nie chodzi w tym wypadku o przestrzeganie praw obywatelskich, jako że żadne prawo nie zostało tutaj złamane. Natomiast chce się zajmować rentami i emeryturami jako elementem pewnej swojej politycznej wizji. Co zresztą, muszę powiedzieć, robi nie po raz pierwszy - wielokrotnie zabierał głos w tej sprawie, przekraczając, moim zdaniem, swoje uprawnienia. Tak że mamy tutaj do czynienia z bardzo złą i nieszczęśliwą sytuacją, w której najwyżsi urzędnicy państwowi zamiast zajmować się przestrzeganiem prawa i wykonywaniem prawa, zajmują się kampanią wyborczą - być może obecną, być może przyszłą. Jest to sytuacja bardzo niebezpieczna i z tego punktu widzenia cieszę się, że przedstawiciele klubów koalicyjnych mówią, że do niej więcej nie dopuszczą.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Lityński w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Wiśniewskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Dariusz Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zanim przejdę do meritum sprawy, chciałbym stwierdzić, że pani prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czuje się być może poniekąd urażona tym, że w pismach skierowanych w dniu 16 sierpnia tak na ręce pani prezes Bańkowskiej, jak i na ręce pana premiera Oleksego podważyłem wypowiedź pani prezes w głównym wydaniu telewizyjnych „Wiadomości”, w której to pani prezes była łaskawa stwierdzić, że z uwagi na nieosiągnięcie w I półroczu 1995 r. wskaźnika wzrostu płac w wysokości 110% nie ma możliwości uruchomienia waloryzacji. I jest to, przyznaję, mój błąd, gdyż zasugerowałem, że jest to niefortunne przeoczenie przez panią prezes możliwości istniejących w ustawie o emeryturach i rentach, mianowicie zawartej w art. 20 delegacji, mówiącej o możliwościach uruchomienia tejże waloryzacji. Skorygowałem to już w piśmie do pana premiera, że chodzi tu o uruchomienie zaliczkowej podwyżki na poczet grudniowej waloryzacji ze względu na bardzo trudną sytuację materialną emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#PosełStanisławWiśniewski">Dziwię się jednak panu posłowi Lityńskiemu, który mówi, że ten przepis jest „śladowy”, że nie wiadomo, po co jest. Ustawodawca wiedział, po co tworzy ten przepis. A pan bardzo dobrze wie, jako doradca byłego ministra pracy i polityki socjalnej, że przepis ten został wykorzystany w 1992 r., kiedy minister Kuroń podjął decyzję uruchomienia zaliczkowej wypłaty po 40 tys. zł przez 3 miesiące, która była później odliczona od grudniowej waloryzacji. Takie są fakty. A jeśli pan ma krótką pamięć, to trudno.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#PosełStanisławWiśniewski">To, co stwierdziłem w tymże piśmie, nie jest żadnym atakiem czy pewnym działaniem politycznym ze strony Unii Pracy. Uważamy, że naprawdę po raz pierwszy w historii wyliczania przez GUS wskaźnika uruchamiającego waloryzację jest stwierdzenie, że wskaźnik ten wynosi 9,76%, że zabrakło 0,24%, co stanowi 163 grosze. Sądziliśmy, bez żadnych gier politycznych, jako Unia Pracy, że Rada Ministrów może skorzystać z delegacji, aby to podwyższyć na poczet waloryzacji grudniowej, tak żeby ta waloryzacja nie wynosiła tyle, ile pan minister mówi - 15 czy ponad 15%, ale 10 czy 8%. Chodziło o odliczenie tej kwoty, o którą by było to podwyższone w tej chwili. Wszystko to jest zawarte w piśmie do premiera.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#PosełStanisławWiśniewski">Nie mogę się również zgodzić... Tu bardzo dziękuję pani prezes za stwierdzenie w wystąpieniu telewizyjnym, że ZUS ma środki i możliwości, aby to uruchomić. Bo bilans za lipiec br. jest następujący: wpływy ze składek stanowią 18 798 400 tys. zł, dotacja z budżetu państwa 4 555 200 tys. zł oraz środki finansowe na koniec grudnia 1994 r. - 928 600 tys. zł. Na koniec lipca ta suma wpływów i posiadanych przez ZUS środków wynosiła 24 460 mln zł. Wydatki zaś na emerytury do końca lipca wynosiły 20 109 mln zł, a pozostałe świadczenia, które również są wypłacane z funduszu ZUS, stanowiły kwotę 2 831 200 tys. zł. Wynika stąd, że w dyspozycji ZUS pozostaje ponad 1 mld zł, tzn. ponad 10 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#PosełStanisławWiśniewski">Nasza propozycja zawarta w piśmie dotyczyła jednorazowego podwyższenia wszystkich świadczeń, równo dla wszystkich, o 40 tys. zł, co stanowiło kwotę trzysta dwadzieścia parę milionów złotych. Sądzę więc, że jest to brak dobrej woli ze strony rządu, który nie wykorzystał tej możliwości, aby przyjść w tej chwili z pomocą środowisku emeryckiemu. Przy wzroście cen, przy wzroście kosztów utrzymania i innych wydatków, przy braku waloryzacji przez okres 9 miesięcy - od marca do grudnia - nie chce się wykorzystać delegacji i możliwości, którą Wysoki Sejm stworzył dla różnych układów politycznych, które w naszym kraju sprawują rządy. W tym kontekście ta informacja, którą przedstawił pan minister Kalicki, jest dla Unii Pracy niewystarczająca i będziemy głosowali przeciwko jej przyjęciu.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Wiśniewski w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Dariusza Wójcika o zabranie głosu w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełDariuszWójcik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałem zapewnić panią prezes Bańkowską, że posłowie KPN zawsze z wielką uwagą słuchają pani poseł i tym razem też tak jest. Niekoniecznie musi być to na sali sejmowej, gdzie jest dziesięcioro posłów, a więc klub KPN, który w rzeczywistości nie stanowi 10% składu Izby w tym momencie 10% reprezentuje.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PosełDariuszWójcik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Posłowie z klubów koalicyjnych zgłaszali zarzuty, że jest to sprawa propagandowa czy polityczna. Jeśli nawet tak gdzieś jest, to przepraszam bardzo, ale to nie jest wina opozycji w tej sytuacji. To pierwsza rzecz. Druga rzecz, że nie może być tutaj mowy o rozstrzyganiu tych spraw w sposób merytoryczny, bo sprawy nie są merytoryczne. Otóż to nie jest prawda - te sprawy mają charakter merytoryczny. Mam wielkie szczęście, że występuję po pośle Wiśniewskim, który znaczną część spraw merytorycznych wyjaśnił, może niezupełnie ściśle, ale jest to ten kierunek. Mam także kilka spraw w pełni merytorycznych. Chodzi tutaj o pewną koncepcję dochodów i wydatków budżetu państwa. Państwo, budżet państwa ma różne wydatki. Powinno się opiekować czy wykonywać pewne czynności wobec różnych grup ludności. Budżet państwa, rząd ma w ustawie stworzone możliwości dokonywania tych działań dla różnych grup ludności, także emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#PosełDariuszWójcik">Panie ministrze Kalicki, proszę nie mówić, że nie ma prawnych możliwości podwyższenia rent i emerytur czy że nie było od września takich możliwości, bo one są. Pan powiedział również, że skonstruował to pan w ten sposób, że dotacje budżetowe nie mogą być przedmiotem roszczeń ze strony ZUS. Miał pan rację. Ale to jest drobne przekłamanie, bo tu nie było roszczeń i przecież nie ma prawnych roszczeń. Był wniosek, była prośba o to, żeby istniejące rezerwy finansowe wykorzystać na podwyżkę. I czy będziemy ją nazywali waloryzacją, akonto waloryzacji grudniowej, daje się to... Wiem, że są różne metody, ale jest to podwyżka. Chodzi o podwyżkę. Nie kłóćmy się o słowa, jak one brzmią, bo chodzi o jakiś realny pieniądz dla emerytów i rencistów od września, a nie od grudnia. Pamiętajmy o tym, że ceny idą w górę. Jeżeli powiedzielibyśmy tak: emeryt, rencista a Ministerstwo Finansów - dwa podmioty, to emeryt czy rencista zapyta: a dlaczego tymi pieniędzmi ma obracać Ministerstwo Finansów, a dlaczego tych pieniędzy nie mam dostać ja? Bo się traci na wartości, bo te pieniądze przez 3 miesiące będą leżały w kasie państwa. Można by tak powiedzieć. I to jest to przekłamanie, panie ministrze. I to jest to przekłamanie. Gdyby leżały, jak pan mówi - dobrze. Pan mówi o różnych czynnikach, z których powodu dochody nie będą takie, jak przewiduje budżet. Ale może pan minister powie o tych czynnikach, które powodują, że dochody będą wyższe od przewidywanych i gdzie dynamika jest większa. Może pan minister powie też o dochodach ze składek ZUS w samym ZUS. Pan powiedział, że dynamika jest większa. Dlaczego nie ma takiej możliwości, skoro ta dynamika i dotacje przewidziane na ZUS już umożliwiają, czy umożliwiały, wypłacenie? Tak że jest to taka kwestia. I proszę powiedzieć, jaka jest dynamika dochodów, wydatków i czy w tej chwili budżet stoi na takiej granicy, że wydatki ogółem przewyższają dochody wpływające do budżetu. Proszę to wyjaśnić, a także to, jak wyglądają różne elementy dochodowe budżetu. Powiedział pan bowiem tylko o tych, których dynamika jest mniejsza od przewidywanej, a które nie są dla budżetu państwa największe, najbardziej dochodowe, tzn. przynoszące największe dochody czy procentowo stanowiące największą część dochodów budżetu państwa. Proszę więc, panie ministrze, o wyjaśnienie tych spraw od początku do końca, bo moim zdaniem jest tu przekłamanie.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#PosełDariuszWójcik">Zwracam się teraz do przedstawiciela klubu PSL. Mam nadzieję, że nie po raz ostatni dyskutujemy o tej sprawie, bo jednak są to kwestie merytoryczne. Chodzi o to, czy rząd uzna, że należy wypłacić emerytom i rencistom podwyżkę od września, a więc zadziałać zgodnie z mechanizmem, który ustawa daje, czy też nie. Działanie to zależy od woli i decyzji rządu. Tutaj się z koalicją różnimy. Konfederacja Polski Niepodległej uważa, że należało to zrobić, chociażby z tego powodu, że - uwzględniając brakujące do tej waloryzacji 0,15% - są pewne zasoby finansowe, które to umożliwiały, i w tej sytuacji należało to zrobić. Rząd podjął inną decyzję. I my tę decyzję rządu krytykujemy. Nie krytykujemy, tak jak tu sugerowano, propagandowo. Nie my postawiliśmy problem. Nie krytykujemy z tych pozycji. Jak widać, można krytykować tę decyzję rządu z pozycji merytorycznych: Czy należało podjąć taką decyzję, czy nie? My uważamy, że należało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przepraszam, ale czas się skończył.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł w trybie sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#komentarz">(Poseł Józef Mioduszewski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełJózefMioduszewski">Bardzo przepraszam, mam trudności z mówieniem.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#PosełJózefMioduszewski">Być może nie do końca wypowiedziałem swoją myśl, ale wyraziłem się, że nie po raz ostatni dyskutujemy na tej sali merytorycznie o sprawach rencistów i emerytów, mam jednak nadzieję, że po raz ostatni na temat interpretacji wypowiedzi wysokich urzędników państwowych i różnic w ich wypowiedziach. To miałem na myśli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Krzysztofa Kalickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym polemizować z dwiema tezami, które wypowiedział pan poseł Wiśniewski. Przede wszystkim z tezą, iż rząd nie chce wykorzystać, a są możliwości. I z tym, że ZUS ma pieniądze, a rząd zabronił ich wykorzystywania. Otóż właśnie podkreślam: ZUS nie ma pieniędzy wystarczających tylko na bieżącą obsługę zobowiązań wynikających z wypłacanych rent i emerytur. Jest w bardzo poważny sposób dotowany z budżetu państwa i te dotacje...</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Wójcik: Ze składek.)</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Gdyby była taka sytuacja, że ZUS nie potrzebuje żadnej pomocy ze strony państwa, to w ogóle nie byłoby tej kwestii. Kwestia jest taka, że dotacja była przeznaczona na przewidywane w budżecie zatwierdzonym przez parlament waloryzacje rent i emerytur. I zresztą państwo wiedzą doskonale, bo w uzasadnieniu do ustawy to było. Te waloryzacje zgodnie z przewidywaniami miały nastąpić w marcu i w grudniu. Takie były założenia budżetu państwa. I właściwie budżet jest realizowany zgodnie z tym, co państwo w tej Izbie zatwierdzili. Nie jest też tak, jak mówi pan poseł Wójcik, że rząd ma rezerwy. Właśnie dlatego wskazałem na to, że rezerw nie ma. To była bardzo trudna decyzja dla rządu. Sam brałem udział w tych wszystkich analizach. To chyba była jedna z najtrudniejszych decyzji, które rząd musiał podjąć. Przecież to nie służy propagowaniu rządu, wprost przeciwnie, rząd musiał podjąć trudną decyzję, która jest racjonalna ze względu na stabilizację makroekonomiczną. Chcę podkreślić, że to, co mówi pani prezes Bańkowska, jest pewną interpretacją, do której ZUS miał może jakieś tam prawo, bo było to spojrzenie czysto mikroekonomiczne, z punktu widzenia tylko tego, co przewidywał plan ZUS. Natomiast uprawnienie do podwyższenia rent i emerytur mogłoby mieć miejsce, gdyby pozwalała na to sytuacja budżetu. Jak powiedziałem, rząd dwukrotnie zajmował się tą sprawą i w wyniku analizy, na podstawie szczegółowej kalkulacji przewidywanych dochodów i wydatków... Powiedziałem, na które dochody rząd nie ma co liczyć do końca roku - to jest bardzo poważna kwota. Również kalkulacja, którą złożyliśmy rządowi, uwzględniała przewidywane wyższe dochody z niektórych pozycji, ponieważ jednak saldo tego nie było korzystne, rząd podjął taką właśnie decyzję. Inaczej mówiąc, nieprawdziwa jest teza, że minister finansów obraca jakimiś pieniędzmi. Te pieniądze nie wpłynęły i te pieniądze z niektórych pozycji nie wpłyną do końca roku. Nie obracamy żadną kwotą, cały czas mamy na rachunku w banku centralnym sytuację na granicy zera. Zresztą jest to rozsądne z punktu widzenia racjonalnego zarządzania płynnością.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Skoro pan poseł Wójcik pyta, jaki jest stan budżetu i czy rzeczywiście sugerowałoby to możliwość dokonania tych podwyżek, to chcę powiedzieć, że według danych z 13 września, a więc z ostatniego raportu, który został mi przedstawiony, upływ czasu wynosi 69,3%, wpływy do budżetu wynoszą 64,7%, a więc są poniżej wskaźnika upływu czasu, podobnie jak wydatki, które wynoszą 64,2%. Ale proszę pamiętać, że te wydatki są większe, dlatego jest... Deficyt budżetu na dzień 13 września wynosił 51,8 bln starych złotych. W procentach deficyt wynosił 59%. Inaczej mówiąc, trzeba wziąć oczywiście poprawkę na to... 59% planowanego deficytu na ten rok. To oczywiście się tak prosto nie przekłada, bo musielibyśmy stwierdzić, że akurat 13 września nie jest najlepszą datą, bo się wówczas zmieniają... są terminy płatności podatków. Te liczby jednak, które mam w tej chwili przed sobą, wskazują, że z punktu widzenia całej sytuacji budżetu państwa, sytuacji makroekonomicznej decyzja rządu - chociaż trudna - była słuszna. Taka jest nasza ocena. Nie zmienia to jednak faktu, że już od grudnia tego roku renty i emerytury zostaną zwaloryzowane co najmniej o 15%. To jest bardzo dużo. Jedna waloryzacja bardzo poważna, wynosząca 13,8%, nastąpiła w marcu, druga będzie miała miejsce w grudniu i wyniesie co najmniej - szacuję to ostrożnie - 15%. Prawdopodobnie będzie to troszkę więcej. Inaczej mówiąc, w naszej ocenie również ten rok będzie rokiem, w którym renty i emerytury realnie wzrosną. I to jest racjonalne uzasadnienie decyzji rządu. Taka jest moja teza, tak to tłumaczę. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, czy w związku z tym, że padł wniosek o nieprzyjęcie informacji do...</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Wójcik: Można jeszcze pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś jeszcze chce zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przepraszam bardzo, nie widziałam.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie Ministrze! Rozumiem, że na 69% - chyba dobrze mówię - upływu czasu, jest 59% zrealizowanego deficytu budżetowego, określonego budżetem państwa, a więc mamy 10% jakby w czasowym rozpędzie budżetu, w deficycie mamy 10% rezerwy. Właśnie ta sprawa to jedno, a drugie, że jestem dokładnie świadom czasowych rozkładów, że tak powiem, dochodów i wydatków. To jest troszeczkę inaczej. Mam wrażenie, że niektóre szczególnie istotne dochody nabiorą jednak pod koniec roku tempa, wydatki też, ale wydaje mi się, że w mniejszym stopniu i stąd widzę brak słuszności tej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PosełDariuszWójcik">Chciałem zadać jeszcze jedno pytanie w sprawie tych 13–15%. To tak wygląda 13–15%, ale czas biegnie, ceny idą w górę, ktoś tu traci, ktoś tu traci.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Krzysztof Kalicki: Przewidywany jest 22-procentowy wzrost cen.)</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#PosełDariuszWójcik">Tak, 22% jest przewidywane, ale mam wątpliwości, czy to będzie realny wzrost, bo ktoś tu traci, że tych pieniędzy nie ma u siebie i nie może tego konsumować, tak że to nie jest taka prosta matematyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy pan minister byłby uprzejmy odpowiedzieć na te pytania?</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podkreślam, i pan poseł Wójcik podkreślał, że z czysto merytorycznego punktu widzenia trzeba sobie zdawać sprawę z nierównego rozłożenia wydatków i dochodów w czasie. Pan poseł Wójcik ma rację, że część dochodów będzie większa teraz, w drugiej połowie roku.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Niestety wydatki w drugiej połowie roku są znacznie większe, dlatego że mamy do obsłużenia we wrześniu i w grudniu zadłużenie zagraniczne - Klub Paryski, Klub Londyński. W drugiej połowie roku są przewidziane wypłaty dla sfery budżetowej, a w grudniu waloryzacja rent i emerytur; jest to bardzo znaczna kwota.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Pan minister Pazura, który tu jest razem ze mną, wskazuje również, że mamy inne wydatki, np. 4 bln zł na premie gwarancyjne. Okazuje się, że wypłaty premii gwarancyjnych będą musiały być większe, niż zaplanowano to w budżecie, dlatego że tego też nie można przewidzieć, ilu klientów banku, czyli ilu spółdzielców, którzy oszczędzają na mieszkania, zgłosi się do banku PKO BP i banków spółdzielczych, które prowadzą sprawy tych książeczek, z wnioskiem o realizację premii gwarancyjnych.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Tak jak powiedziałem, ta decyzja rządu była wynikiem naprawdę głębokiej analizy i minister finansów wielokrotnie przedstawiał kalkulacje dochodów i wydatków. Ta decyzja była najgłębiej jak można uzasadniona merytorycznie. Proszę pamiętać, że jest również przewidziana wypłata dla sfery budżetowej. W zeszłym roku realne płace sfery budżetowej spadły. Jeżeli postanowienie, które jest zapisane w art. 38 Prawa budżetowego o dodatkowych wypłatach dla sfery budżetowej nie byłoby zrealizowane, to płace w sferze budżetowej realnie by w tym roku spadły. Czyli inaczej mówiąc, to co jest uzgodnione ze związkami zawodowymi w ramach Komisji Trójstronnej, musi zostać również z tego budżetu sfinansowane. To wszystko musiało zaważyć na decyzji rządu.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Jeżeli chodzi o inflację, to jeszcze nie upłynął cały rok i nie wiemy, jaka ona naprawdę będzie, ale wszelkie szacunki - nie tylko Ministerstwa Finansów, ale również Narodowego Banku Polskiego, tudzież innych banków, które również zweryfikowały swoją prognozę, wskazują, że będzie to wynosić mniej więcej do 22% (grudzień do grudnia).</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Stąd jeszcze raz podkreślam, że waloryzacja marcowa o 13,8% i grudniowa o co najmniej 15% nie pogarszają, a wręcz poprawiają realnie sytuację emerytów, jeżeli porównywać to wszystko w kategoriach roku 1995.</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Mógłbym dodać jeszcze tylko, ale poza protokołem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie ma takiej możliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Nie można...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie, pan minister może powiedzieć, co pan uważa, tylko że tu wszystko jest protokołowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofKalicki">Chciałem tylko odnieść się do takiego teoretycznego stwierdzenia, które można znaleźć w większości podręczników, że popyt na dochody jest nieograniczony. Ograniczony jest popyt na pieniądz, tzn. inaczej mówiąc, oczekiwania dochodów są nieograniczone. Jeżeli te dochody są zrealizowane, co najwyżej mniejszy może być popyt na pieniądz w postaci takiej, że te pieniądze przechodzą na rynek, następuje podwyżka cen i spada realna wartość pieniądza, ale to tak na marginesie dla tych państwa, którzy zajmują się trochę ekonomią. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wysoka Izbo, w związku z tym, że w czasie dyskusji padł wniosek o nieprzyjęcie do wiadomości informacji ministra finansów i pani prezes ZUS, do decyzji odnośnie do tego punktu porządku dziennego przejdziemy za tydzień w czasie następnego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, wyczerpaliśmy porządek dzienny posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Informacja o wpływie interpelacji i odpowiedzi na interpelacje znajduje się w doręczonym paniom posłankom i panom posłom druku nr 1225.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na tym kończymy 59 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-247.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu zwołanego na dni 20, 21 i 22 września, to jest za tydzień, został paniom posłankom i panom posłom doręczony do imiennych skrytek poselskich.</u>
          <u xml:id="u-247.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Chciałabym jednocześnie poinformować, że Prezydium Sejmu wyznaczyło termin dodatkowego posiedzenia Sejmu na dni 28 i 29 września 1995 r. Tak więc mamy posiedzenie za tydzień i za 2 tygodnie (tylko 2-dniowe). Przypominam, że to będzie 28 i 29 września. Porządek dzienny tego posiedzenia zostanie posłom doręczony w przyszłym tygodniu.</u>
          <u xml:id="u-247.9" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: A kiedy będzie wreszcie przerwa, pani marszałek?)</u>
          <u xml:id="u-247.10" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Chciałabym wyjaśnić, dlaczego to posiedzenie zostało zwołane. Przyczyną jest po prostu konieczność rozpatrzenia pilnych projektów i określona procedura legislacyjna, jak też ogromna liczba projektów zarówno rządowych, jak i poselskich, których pierwsze czytanie, jeżeli jest to konieczne, Wysoka Izba musi odbyć.</u>
          <u xml:id="u-247.11" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-247.12" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-247.13" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 18 min 22)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>