text_structure.xml 724 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Włodzimierz Cimoszewicz, Aleksander Małachowski i Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Na sekretarzy powołuję posłów pana Waldemara Dobrowolskiego i pana Henryka Dyrdę.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Waldemar Dobrowolski.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Panie i panowie, rozpocząłem już posiedzenie, wobec tego proszę się do tego zastosować.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Ustawa konstytucyjna w art. 104 stwierdza: „Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej Polskiej otaczane są czcią i podlegają szczególnej ochronie”. Zapis ten odzwierciedla szacunek i cześć, jaką dla symboli swej państwowości i suwerenności żywią Polacy. Informuję, że mija właśnie 700 lat od użycia po raz pierwszy przez władcę polskiego pieczęci z wizerunkiem orła i nadania mu rangi herbu państwa. Od 700 lat orzeł biały jest symbolem suwerenności i niepodległości naszego państwa. W nim naród polski upatrywał najwyżej cenionych przez siebie wartości: umiłowania ojczyzny i wolności. Siłę tego symbolu najdobitniej odczuwali nasi ojcowie i my sami w najtrudniejszych okresach naszej historii; jego siłę znali też nasi wrogowie. I dziś powinniśmy zgłębiać treści, które w białego orła jako symbolu państwowości wpisał przez wieki nasz naród.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">(Zebrani wstają z miejsc, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej:</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">1) o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych;</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">2) o komisyjnym projekcie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych;</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">3) o pilnym rządowym projekcie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Macieja Manickiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Przypominam, iż rozpatrzenie pilnych projektów ustaw odbywa się w dwóch czytaniach.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Przechodzimy obecnie do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przystąpimy do głosowań, chciałem przypomnieć, że wszystkim posłom została dostarczona errata zawierająca w części II sprostowanie - w 10 punktach - błędów, które pojawiły się w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełMaciejManicki">Chciałem Wysoką Izbę również poinformować, że poza tymi błędami dostrzegliśmy w trakcie wielokrotnego odczytywania projektu tej ustawy jeszcze dwa błędy. Po pierwsze, w art. 1 w ust. 2 przecinek powinien być po wyrazie: „ustawy”, a nie po wyrazie: „w rozumieniu”, po drugie, w art. 23 ust. 2 pkt 4 powinien brzmieć: „o których mowa w art. 24”.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełMaciejManicki">Proszę bardzo o uwzględnienie tych błędów, o których mowa w erracie, jak również tych, o których powiedziałem w tej chwili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Przystępuję do zreferowania wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 1 wnioskodawcy proponują, aby odrzucić przedstawiony przez komisję projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tego wniosku mniejszości wszystkie pozostałe propozycje staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1, polegającego na odrzuceniu projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zawartego w druku nr 1083, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 371 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 103 posłów, przeciw - 265, wstrzymało się od głosowania 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na odrzuceniu projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zawartego w druku nr 1083, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 2 wnioskodawcy w nowym brzmieniu projektu ustawy nowelizują dotychczasową obowiązującą ustawę o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w zakresie uprawnień pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#Marszałek">Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje, że pozostałe propozycje staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 2, a więc za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 371 posłów. Za przyjęciem drugiego wniosku mniejszości głosowało 87 posłów, przeciw - 266, wstrzymało się od głosowania 18 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 3 wnioskodawcy proponują, aby w tytule ustawy skreślić wyrazy: „komercjalizacji i”.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tytuł ustawy powinien możliwie precyzyjnie oddawać jej przedmiot, a tym jest zarówno komercjalizacja - nie mylić z powszechną komercjalizacją - jak i prywatyzacja. Wniosek nie powinien być przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Panie pośle, prosiłbym, żeby pan pamiętał, że sprawozdanie było rozpatrywane wczoraj. Tak więc wtedy, gdy rzeczywiście trzeba wyjaśnić niejasności, prosiłbym o zabieranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do tytułu projektu ustawy, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 18 posłów, przeciw - 298, wstrzymało się od głosowania 66 posłów.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do tytułu projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 4 do art. 1 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 3 proponują, aby Rada Ministrów określiła, w drodze rozporządzenia, przedsiębiorstwa, a także spółki powstałe w wyniku komercjalizacji, których prywatyzacja wymaga jej zgody.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#Marszałek">Komisja natomiast wyszczególniła rodzaje przedsiębiorstw, których prywatyzacja wymaga zgody Sejmu na wniosek Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tego wniosku bezprzedmiotowy stanie się wniosek nr 5 lit. c oraz wnioski nr 6, 7 i 8.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 1 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 2 posłów, przeciw - 385, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 1 ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 5 lit. a do art. 1 ust. 2 wnioskodawcy w nowym brzmieniu pkt. 2 proponują, aby zrezygnować z określenia form rozporządzania składnikami przedsiębiorstwa państwowego lub spółki.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#Marszałek">Komisja natomiast proponuje, aby tymi formami były:</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#Marszałek">— sprzedaż przedsiębiorstwa,</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#Marszałek">— wniesienie przedsiębiorstwa do spółki,</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#Marszałek">— oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tego wniosku bezprzedmiotowy będzie wniosek mniejszości nr 5 lit. b.</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 1 ust. 2 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 379 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 85 posłów, przeciw - 289, 5 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 1 ust. 2 pkt 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 5 lit. b wnioskodawcy w art. 1 ust. 2 pkt 2 w nowym brzmieniu liter od a do c proponują, aby formy rozporządzania składnikami przedsiębiorstw dotyczyły również zorganizowanych części tych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie dodanie w art. 2 pkt. 7, który zawiera definicję „zorganizowanej części przedsiębiorstwa”, co jest treścią wniosku mniejszości nr 11, a także zmiany w art. 39 ust. 1 pkt. od 1 do 3, co jest treścią wniosku nr 54 lit. a.</u>
          <u xml:id="u-6.30" who="#Marszałek">Nad wnioskami tymi będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-6.31" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tych wniosków bezprzedmiotowy stanie się wniosek nr 53.</u>
          <u xml:id="u-6.32" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.33" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości do art. 1 ust. 2 pkt 2 lit. od a do c oraz do art. 2, polegającego na dodaniu pkt. 7, a także do art. 39 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.34" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.35" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.36" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Za przyjęciem wniosków mniejszości głosowało 100 posłów, przeciw - 284, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.37" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości do art. 1 ust. 2 pkt 2 lit. od a do c oraz do art. 2, polegający na dodaniu pkt. 7, a także do art. 39 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.38" who="#komentarz">(Poseł Piotr Ikonowicz: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-6.39" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ najbliższy wniosek, wniosek nr 6, a następnie wniosek nr 9 mają szczególne znaczenie i budzą dużo kontrowersji w związku z mapą prywatyzacji, zwracam się z apelem do posła sprawozdawcy, żeby szczególnie obszernie przedstawił konsekwencje ewentualnego przyjęcia tych wniosków, do czego oczywiście nie zachęcam.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">‍(Głosy z sali: Nie!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 5 lit. c do art. 1 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 3 proponują, aby Rada Ministrów określała w drodze rozporządzenia przedsiębiorstwa, a także spółki mające znaczenie państwowe lub charakter użyteczności publicznej, których prywatyzacja wymaga jej zgody.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Przyjęcie tego wniosku uczyni bezprzedmiotowymi wnioski nr 6, 7 i 8.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 5 lit. c do art. 1 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 66 posłów, przeciw - 318, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 5 lit. c do art. 1 ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 6 do art.1 ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby prywatyzacja kopalni rud metali żelaznych i nieżelaznych oraz hut tych metali nie wymagała zgody Sejmu, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tego wniosku wnioski mniejszości nr 7 i 8 staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania...</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#Marszałek">Przepraszam, jeszcze pan poseł.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Obowiązkiem posłów jest zapoznanie się ze sprawozdaniem komisji bez względu na to, czy jest się na posiedzeniu, tzn. w chwili przedstawiania sprawozdania, czy nie. W związku z tym, panie pośle, proszę o niepowtarzanie uzasadnienia, tylko o wskazanie na te relacje, o które pan poseł tutaj wnosił.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na obecnym etapie nie mógłbym wyjaśnić nic ponad to, co padło już z ust pana marszałka. W wypadku przyjęcia wniosku nr 6 z tzw. mapy prywatyzacji zostałyby skreślone te części, które dotyczą kopalni rud metali żelaznych i nieżelaznych oraz hut metali żelaznych i nieżelaznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 6 do art. 1 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 384 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 316 posłów, przeciw - 63, 5 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 6 do art. 1 ust. 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#Marszałek">Przepraszam, będą małe przesunięcia w kolejności głosowania, ponieważ są tu pewne uwarunkowania, stąd trzeba dostosować głosowania do aktualnego stanu.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 9 do art. 1 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 4 stanowiący, że zgody Sejmu wymaga również zbycie akcji spółek sektora tytoniowego w ilości przekraczającej 50% akcji każdej z tych spółek.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 1, polegającego na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 303 posłów, przeciw - 70, 9 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 1, polegający na skreśleniu ust. 4, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 10 do art. 2 pkt 5 wnioskodawcy proponują, aby uprawnionymi pracownikami w rozumieniu tej ustawy były także osoby, które przepracowały w przedsiębiorstwie co najmniej 10 lat, niezależnie od tego, kiedy nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 2 pkt 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 386 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 33 posłów, przeciw - 334, wstrzymało się od głosowania 19 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 2 pkt 5 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 16 do art. 3 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 1 i przez skreślenie ust. 2 zmierzają do tego, aby komercjalizacja była dokonywana tylko w celu prywatyzacji i tylko przez ministra przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#Marszałek">Konsekwencją tego wniosku są propozycje do art. 4 ust. 1–6, do art. 9 ust. 1 i 4 oraz do art. 17 ust. 2 i 7, co odpowiednio jest treścią wniosków mniejszości nr 17, 21 i 32.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#Marszałek">Nad wnioskami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tych wniosków bezprzedmiotowe staną się wnioski nr 13–15, 18, 19, 22 i 31.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#Marszałek">Natomiast w przypadku ich odrzucenia bezprzedmiotowy stanie się wniosek nr 12.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#Marszałek">Komisja proponuje, aby można było komercjalizować nie tylko w celu prywatyzacji, ale także dopuszcza możliwość dokonywania komercjalizacji przez organ założycielski lub inny właściwy organ jedynie z powiadomieniem ministra przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości do art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1–6, art. 9 ust. 1 i 4, art. 17 ust. 2 i 7, a także polegającego na skreśleniu w art. 3 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.31" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.32" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Za przyjęciem wniosków mniejszości głosowało 73 posłów, przeciw - 307, wstrzymało się od głosowania 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.33" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości do art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1–6, art. 9 ust. 1 i 4, art. 17 ust. 2 i 7, a także polegający na skreśleniu w art. 3 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.34" who="#Marszałek">We wnioskach mniejszości nr 13 i 14 przez skreślenie dotychczasowego art. 4 i dodanie nowych dwóch artykułów po art. 3 proponuje się, aby organem właściwym do przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę w celu dokonania prywatyzacji był minister przekształceń własnościowych oraz prezes Rady Ministrów na wniosek ministra przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-10.35" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tych wniosków stanie się bezprzedmiotowy wniosek mniejszości nr 15.</u>
          <u xml:id="u-10.36" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.37" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości polegających na skreśleniu art. 4 i dodaniu po art. 3 dwóch artykułów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.38" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.39" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.40" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 386 posłów. Za przyjęciem wniosków mniejszości głosowało 41 posłów, przeciw - 341, 4 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.41" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości polegające na skreśleniu art. 4 i dodaniu po art. 3 dwóch nowych artykułów odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.42" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 15 wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 4 proponują, aby komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego mógł dokonać każdy organ założycielski po uzyskaniu pozytywnej opinii Ministerstwa Przekształceń Własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-10.43" who="#Marszałek">Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmiotowość wniosków nr 18 i 19.</u>
          <u xml:id="u-10.44" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten wniosek redakcyjnie stoi w sprzeczności z art. 3 ust. 2. W art. 3 ust. 2 jest mowa o zgodzie, we wniosku mówi się o opinii. Wniosek nie powinien być przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 15 do art. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 388 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 71 posłów, przeciw - 315, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 15 do art. 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#Marszałek">Wnioski mniejszości nr 16 i 17 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 18 do art. 4 ust. 1 wnioskodawcy w nowym brzmieniu pkt. 1 proponują, aby komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego dokonywał właściwy organ na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa, a nie na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa państwowego, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Ten wniosek nie może zostać przyjęty. Jeśli w ustawie mówimy o przedsiębiorstwie, a nie o przedsiębiorstwie państwowym, rozumie się przez to wyłącznie zespół składników majątkowych. Chodzi natomiast o dyrektora podmiotu, nie o dyrektora zespołu składników majątkowych. Wniosek jest nielogiczny i w żadnym przypadku nie powinien być przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 4 ust. 1 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 67 posłów, przeciw - 307, 6 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 4 ust. 1 pkt 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 19 do art. 4 wnioskodawcy w dodawanym po ust. 1 nowym ustępie proponują, aby zobowiązać ministra przekształceń własnościowych do przeprowadzenia w terminie 3 miesięcy komercjalizacji w przypadku zgodnego wniosku dyrektora i rady pracowniczej.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tego wniosku bezprzedmiotowy stanie się wniosek mniejszości nr 40 lit. a i b.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 4, polegającego na dodaniu nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 381 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 64 posłów, przeciw - 314, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 4, polegający na dodaniu nowego ustępu, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 20 do art. 6 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 2 stanowiący, że na prezesa pierwszego zarządu spółki powołuje się z mocy ustawy dyrektora komercjalizowanego przedsiębiorstwa, chyba że nie wyrazi zgody na pełnienie tej funkcji.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 6, polegającego na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 378 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 66 posłów, przeciw - 272, 40 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 6, polegający na skreśleniu ust. 2, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#Marszałek">Wniosek mniejszości nr 21 został już rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 22 do art. 9 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 1 proponują, aby akt komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego sporządzał organ założycielski, a nie właściwy organ, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.25" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 9 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.26" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.27" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.28" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 376 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 4 posłów, przeciw - 363, 9 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.29" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 9 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.30" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 23 do art. 12, który określa tryb powołania rady nadzorczej w przypadku, gdy skarb państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem spółki, wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 1 i 2 zmierzają do tego, aby minister przekształceń własnościowych oraz organ założycielski nie byli podmiotami uprawnionymi do wskazywania osób, spośród których wybiera się członków rady nadzorczej.</u>
          <u xml:id="u-14.31" who="#Marszałek">Wnioskodawcy proponują również, aby tryb wyboru członków rady nadzorczej określał tylko statut spółki, a nie również regulaminy, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-14.32" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tego wniosku bezprzedmiotowy stanie się wniosek mniejszości nr 24.</u>
          <u xml:id="u-14.33" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wniosek pomija uregulowanie trybu wyboru członków rady nadzorczej przez rolników lub rybaków. Tworzy lukę w prawie. Wniosek nie powinien być przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Mam prośbę, panie pośle. Ma pan prawo wskazać na uwarunkowania i na sprzeczności. Natomiast prosiłbym o nieużywanie zwrotu: nie powinien być przyjęty, bo to już zakrawa na pewną propagandę.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 12 ust. 1 i 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 378 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 88 posłów, przeciw - 273, 17 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 12 ust. 1 i 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 24 do art. 12 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby podmiotem uprawnionym do wskazania osób na członków rad nadzorczych był organ założycielski, a nie organ, który pełnił funkcję organu założycielskiego wobec skomercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wniosek jest nielogiczny, spółka nie ma organu założycielskiego. (Poruszenie na sali, wesołość)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Panie Pośle! Prosiłbym również o nieużywanie zwrotu, że wniosek jest nielogiczny, bo my logiczności tu akurat nie badamy. Wniosek może być sprzeczny: np. trzynasty z jedenastym, piąty z dwudziestym. Może nie być spójności, może to powodować komplikacje. I prosiłbym, żebyśmy się w tych kategoriach obracali.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 12 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#Marszałek">Bardzo dobrze, że jest tak spokojnie, łagodnie.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 383 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 2 posłów, przeciw - 380, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 12 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 25 do art. 12 wnioskodawcy przez dodanie nowego ustępu po ust. 1 proponują, aby członków rady nadzorczej powoływać spośród osób, które złożyły egzamin, którego warunki określi Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#Marszałek">Wnioskodawcy proponują również, aby członkowie rad nadzorczych pierwszej kadencji zdali egzamin w ciągu jednego roku od dnia wejścia w życie ustawy, co stanowi treść wniosku mniejszości nr 79 do art. 61 ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#Marszałek">Nad tymi wnioskami będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości do art. 12, polegającego na dodaniu nowego ustępu oraz nadaniu nowego brzmienia ust. 5, a także do art. 61, polegającego na dodaniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 375 posłów. Za przyjęciem wniosków mniejszości głosowało 262 posłów, przeciw - 42, 71 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości do art. 12, polegający na dodaniu nowego ustępu oraz nadaniu nowego brzmienia ust. 5, a także do art. 61, polegający na dodaniu ust. 4, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 26 do art. 12 wnioskodawcy w dodawanym po ust. 1 nowym ustępie proponują, aby osoby, spośród których wybierani są członkowie rad nadzorczych, dawały rękojmię bezstronnego, uczciwego i merytorycznego wykonywania nadzoru właścicielskiego.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 12, polegającego na dodaniu po ust. 1 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 371 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 106 posłów, przeciw - 262, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 12, polegający na dodaniu nowego ustępu, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.24" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 27 do art. 13 wnioskodawcy w dodawanym nowym ust. 4 proponują, aby członkowie rad nadzorczych spółek, których jedynym akcjonariuszem pozostaje skarb państwa, nie mogli również pełnić funkcji z wyboru w zakładowej organizacji związkowej.</u>
          <u xml:id="u-18.25" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.26" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 13, polegającego na dodaniu nowego ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.27" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.28" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.29" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 374 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 334 posłów, przeciw - 30, 10 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.30" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 13, polegający na dodaniu nowego ust. 4, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-18.31" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 28...</u>
          <u xml:id="u-18.32" who="#Marszałek">Przepraszam, proszę poprosić, żeby tak szybko nie kasowano wyników głosowania, bo mi to komplikuje sprawę.</u>
          <u xml:id="u-18.33" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 28 wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 14 proponują, aby po zbyciu przez skarb państwa ponad połowy akcji pracownicy albo pracownicy i rolnicy lub rybacy mieli prawo wyboru: jednego członka rady nadzorczej w radzie liczącej do 10 członków, dwóch w radzie liczącej od 11 do 15 członków, trzech w radzie liczącej powyżej 15 członków.</u>
          <u xml:id="u-18.34" who="#Marszałek">Komisja natomiast proponuje: dwóch członków w radzie do 10 członków i czterech w radzie powyżej 10 członków.</u>
          <u xml:id="u-18.35" who="#Marszałek">Wnioskodawcy proponują także, aby również akcjonariusze inni niż skarb państwa lub pracownicy mieli prawo wyboru członków rady nadzorczej grupami.</u>
          <u xml:id="u-18.36" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.37" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 14, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.38" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.39" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.40" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 372 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 65 posłów, przeciw - 303, 4 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.41" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 14 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.42" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 29 wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 16 proponują, aby w spółkach powstałych po komercjalizacji pracownicy mogli wybrać jednego członka zarządu, jeżeli spółka zatrudnia średniorocznie powyżej 1 tysiąca pracowników, a nie powyżej 500 pracowników, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-18.43" who="#Marszałek">Wnioskodawcy proponują także, aby niedokonanie wyboru członka zarządu przez pracowników nie stanowiło przeszkody tylko do wpisania zarządu do rejestru handlowego, a nie także do podejmowania ważnych uchwał, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-18.44" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tej poprawki wniosek mniejszości nr 30 stanie się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-18.45" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.46" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 16, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.47" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.48" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.49" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 373 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 67 posłów, przeciw - 301, 5 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.50" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 16 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.51" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 30 do art. 16 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby w spółkach powstałych po komercjalizacji pracownicy mogli wybrać jednego członka zarządu, jeżeli spółka zatrudnia średniorocznie 1000 osób, a nie 500, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-18.52" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.53" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 16 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.54" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.55" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.56" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 373 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 68 posłów, przeciw - 303, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.57" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 16 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.58" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 31 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 17, który umożliwia ustanowienie jednoosobowego zarządu spółki na podstawie umowy o zarządzanie spółką.</u>
          <u xml:id="u-18.59" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.60" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 17, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.61" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.62" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.63" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 370 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 16 posłów, przeciw - 297, 57 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.64" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości, polegający na skreśleniu art. 17, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.65" who="#Marszałek">Nad wnioskiem mniejszości nr 32 już głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-18.66" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 33 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 20, który stanowi, że nadzór nad spółką powstałą w wyniku komercjalizacji w zakresie zadań obronnych sprawuje organ, który te zadania nałożył, a finansowanie tych zadań następuje na zasadach określonych dla przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-18.67" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.68" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 20, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.69" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.70" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.71" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 364 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 55 posłów, przeciw - 305, 4 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.72" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości, polegający na skreśleniu art. 20, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.73" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 34 wnioskodawcy proponują, aby skreślić dział III projektu ustawy dotyczący komercjalizacji z konwersją wierzytelności.</u>
          <u xml:id="u-18.74" who="#Marszałek">W przypadku przyjęcia tego wniosku należy skreślić art. 3 ust. 4 oraz w art. 78 skreślić liczbę 25, a także bezprzedmiotowe staną się wnioski mniejszości od nr 35 do 39.</u>
          <u xml:id="u-18.75" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.76" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu działu III, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.77" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.78" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.79" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 370 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 74 posłów, przeciw - 295 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.80" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości, polegający na skreśleniu działu III, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.81" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Od tej chwili, ponieważ jest ciągłość głosowania, nie będę powtarzał, że przystępujemy do głosowania, bo nie jest to wymóg regulaminowy; w ten sposób skrócimy czas głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.82" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.83" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 35 do art. 23 ust. 2 wnioskodawcy przez dodanie po pkt. 2 nowego punktu zmierzają do tego, aby wierzytelności wobec podmiotów zagranicznych, w rozumieniu przepisów o spółkach z udziałem zagranicznym, powstałe przed dniem 31 grudnia 1994 r. nie mogły być wierzytelnościami konwertowalnymi z mocy ustawy.</u>
          <u xml:id="u-18.84" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 23 ust. 2, polegającego na dodaniu nowego punktu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.85" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.86" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.87" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 369 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 255 posłów, przeciw — 108, 6 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.88" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 23 ust. 2, polegający na dodaniu nowego punktu, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-18.89" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 36 do art. 25 ust. 2 wnioskodawcy w nowym brzmieniu pkt. 7 proponują, aby do wniosku o przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę z udziałem skarbu państwa i wierzycieli dołączyć wiarygodny program naprawczy przedsiębiorstwa, a nie, jak proponuje komisja, dokumenty określone przez Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-18.90" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 25 ust. 2 pkt 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.91" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.92" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.93" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 371 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 67 posłów, przeciw - 296, wstrzymało się od głosowania 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.94" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 25 ust. 2 pkt 7.</u>
          <u xml:id="u-18.95" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 37 do art. 26 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 1 proponują, aby wyznaczyć ministrowi przekształceń własnościowych termin pół roku od przedstawienia wniosku o przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę na przedstawienie wierzycielom posiadającym wierzytelności konwertowalne projektu aktu komercjalizacji z konwersją wierzytelności.</u>
          <u xml:id="u-18.96" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 26 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.97" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.98" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.99" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 363 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 59 posłów, przeciw - 302, wstrzymało się od głosowania 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.100" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 26 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-18.101" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 38 do art. 26 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby wierzyciele posiadający wierzytelności konwertowalne musieli wyrazić w terminie 3 miesięcy od otrzymania projektu aktu komercjalizacji zgodę lub jej odmówić na objęcie udziałów za wierzytelności.</u>
          <u xml:id="u-18.102" who="#Marszałek">Komisja proponuje, aby brak pisemnej odmowy w terminie 3 miesięcy oznaczał zgodę na objęcie udziałów na warunkach określonych w projekcie aktu komercjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-18.103" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 26 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.104" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.105" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.106" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 357 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 65 posłów, przeciw - 267, wstrzymało się od głosowania 25 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.107" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 26 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-18.108" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 39 do art. 26 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby skrócić termin wyrażania odmowy zgody na objęcie udziałów za wierzytelności z 3 miesięcy do miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-18.109" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 26 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.110" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.111" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.112" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 358 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 262 posłów, przeciw - 92, wstrzymało się od głosowania 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.113" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości do art. 26 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-18.114" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 40 lit. a do art. 32 wnioskodawcy w dodawanym po ust. 1 nowym ustępie proponują, aby minister przekształceń własnościowych miał obowiązek zlecenia wykonania analiz dotyczących spółki powstałej w wyniku komercjalizacji, w przypadku złożenia oferty nabycia akcji takiej spółki, w terminie 3 miesięcy od złożenia oferty.</u>
          <u xml:id="u-18.115" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyraz „analiz” w proponowanym przepisie użyty został w liczbie mnogiej. Za chwilę przy wniosku mniejszości nr 41 lit. a i c będziemy głosowali, aby w przepisie art. 32 ust. 1 i 3 była liczba pojedyncza. Konsekwencją będzie także zmiana liczby mnogiej na pojedynczą w przepisie, o którym teraz rozstrzygamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">No, teraz pięknie.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 32, polegającego na dodaniu nowego ustępu po ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 365 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 64 posłów, przeciw - 298, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 32, polegający na dodaniu nowego ustępu po ust. 1, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 40 lit. b do art. 32 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby Rada Ministrów w rozporządzeniu dotyczącym analiz określała również termin ich zlecenia, nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia złożenia oferty.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 32 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 52 posłów, przeciw - 300, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 32 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 41 lit. a i c do art. 32 ust. 1 i 3 wnioskodawcy proponują, aby liczbę mnogą wyrazów „analiz mających” zastąpić liczbą pojedynczą „analizy mającej”.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 32 ust. 1 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 362 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 264 posłów, przeciw - 96, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 32 ust. 1 i 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 41 lit. b do art. 32 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby Rada Ministrów w rozporządzeniu określała zakres analizy oraz warunki, po spełnieniu których można odstąpić od umowy.</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#Marszałek">Komisja proponuje, aby Rada Ministrów określała zakres analiz, a także warunki, po spełnieniu których można odstąpić od opracowania analiz.</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 32 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 365 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 2 posłów, przeciw - 359, 4 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 32 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#Marszałek">Wniosek mniejszości nr 42 został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-20.28" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 43 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 34, który stanowi, że zbycie akcji należących do skarbu państwa z naruszeniem określonego w ustawie trybu jest nieważne.</u>
          <u xml:id="u-20.29" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 34, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.30" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.31" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.32" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 358 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 49 posłów, przeciw - 306, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.33" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 34 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.34" who="#Marszałek">Do art. 35 ust. 2 zgłoszono dwa wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-20.35" who="#Marszałek">Wniosek mniejszości nr 44 został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-20.36" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 45 wnioskodawcy proponują, aby w przypadkach, o których mowa w art. 35 ust. 1, pierwsza rata za akcje wynosiła co najmniej 40% ceny.</u>
          <u xml:id="u-20.37" who="#Marszałek">Komisja proponowała, aby pierwsza rata wynosiła co najmniej 20% ceny.</u>
          <u xml:id="u-20.38" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 35 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.39" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.40" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.41" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 363 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 249 posłów, przeciw - 82, 32 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.42" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 35 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.43" who="#Marszałek">Obecnie rozpatrzymy wniosek mniejszości nr 65, którego ewentualne przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość wniosków nr 46, 66 oraz 80.</u>
          <u xml:id="u-20.44" who="#Marszałek">We wniosku tym wnioskodawcy proponują, aby skreślić w art. 50 ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-20.45" who="#Marszałek">Przepis ten stanowi, że pracownikom przedsiębiorstwa wnoszonego do spółki przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji należących do skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-20.46" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 50, polegającego na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.47" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.48" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.49" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości oddano 1 głos, przeciw głosowało 352 posłów, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.50" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 50, polegający na skreśleniu ust. 4, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.51" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 46 wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 36 proponują, aby pracownikom przedsiębiorstwa przekształconego w spółkę przysługiwało prawo do zakupu na zasadach preferencyjnych do 20% ogólnej liczby akcji tej spółki.</u>
          <u xml:id="u-20.52" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 66 wnioskodawcy w art. 50 w nowym brzmieniu ust. 4 proponują, aby takie same zasady obowiązywały wobec pracowników przedsiębiorstw wnoszonych do spółek.</u>
          <u xml:id="u-20.53" who="#Marszałek">Komisja proponuje, aby uprawnionym pracownikom przysługiwało prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji należących do skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-20.54" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia wniosku mniejszości nr 46 będzie skreślenie art. 37 i zmiany w art. 38.</u>
          <u xml:id="u-20.55" who="#Marszałek">Nad wnioskami mniejszości nr 46 i 66 głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-20.56" who="#Marszałek">Przyjęcie tych wniosków spowoduje bezprzedmiotowość wniosków nr 47–51 oraz 58.</u>
          <u xml:id="u-20.57" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości do art. 36, 38 i 50 ust. 4, a także polegającego na skreśleniu art. 37, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.58" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.59" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.60" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 359 posłów. Za przyjęciem wniosków mniejszości głosowało 7 posłów, przeciw - 323, 29 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.61" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości do art. 36, 38 i art. 50 ust. 4, a także polegający na skreśleniu art. 37, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.62" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 47 do art. 37 wnioskodawcy proponują w ust. 1, aby rolnikom lub rybakom przysługiwało prawo do nieodpłatnego nabycia 51% akcji spółki, a nie, jak proponuje komisja, 15%.</u>
          <u xml:id="u-20.63" who="#Marszałek">Przyjęcie tego wniosku spowoduje, że wniosek nr 52 lit. a stanie się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-20.64" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 37 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.65" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.66" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.67" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 348 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 27 posłów, przeciw - 315, 6 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.68" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 37 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.69" who="#Marszałek">We wnioskach mniejszości nr 48 do art. 36 ust. 1, polegającym na dodaniu po art. 36 nowego artykułu oraz nr 58 polegającym na dodaniu w art. 38 nowego ust. 7 wnioskodawcy proponują, aby Rada Ministrów ustaliła wykaz spółek, w których prawa właścicieli akcji będą ograniczone bardziej, niż to określono w art. 38 ust. 2. Wnioskodawcy proponują, aby uprawnionym pracownikom tych spółek przysługiwało prawo do nieodpłatnego nabycia do 20% należących do skarbu państwa akcji spółki.</u>
          <u xml:id="u-20.70" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości do: art. 36 ust. 1, polegającego na dodaniu po art. 36 nowego artykułu oraz polegającego na dodaniu w art. 38 nowego ust. 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.71" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.72" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.73" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 358 posłów. Za przyjęciem wniosków mniejszości głosowało 12 posłów, przeciw - 340, 6 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.74" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.75" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 49 do art. 36 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-20.76" who="#Marszałek">Przepis ten stanowi, że w przypadku spółki powstałej z komercjalizacji przedsiębiorstwa, które miało uregulowane zobowiązania wobec budżetu państwa oraz z tytułu ubezpieczeń społecznych, wartość akcji przeznaczonych do nieodpłatnego nabycia jest zwiększana - przez powiększenie liczby średnich wynagrodzeń, która jest składnikiem iloczynu potrzebnego do obliczenia tej wartości - z 18 średnich wynagrodzeń do 24 średnich wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-20.77" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 36, polegającego na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.78" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.79" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.80" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 60 posłów, przeciw - 265, 19 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.81" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 36, polegający na skreśleniu ust. 2, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.82" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 50 do art. 36 wnioskodawcy proponują w nowym brzmieniu ust. 3, aby uprawnionym pracownikom przysługiwało prawo nabycia akcji w równej liczbie.</u>
          <u xml:id="u-20.83" who="#Marszałek">Komisja natomiast proponuje, aby pracownicy ci nabywali akcje proporcjonalnie do liczby lat przepracowanych w przedsiębiorstwie i w spółce powstałej w wyniku jego komercjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-20.84" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 36 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.85" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.86" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.87" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 357 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 5 posłów, przeciw - 347, wstrzymało się od głosowania 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.88" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art 36 ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.89" who="#Marszałek">Wniosek mniejszości nr 51 był już rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-20.90" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 52 lit. a do art. 37 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 1 proponują, aby rolnikom lub rybakom przysługiwało prawo do nieodpłatnego nabycia 30% należących do skarbu państwa akcji spółki, a nie 15%, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-20.91" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art 37 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.92" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.93" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.94" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 354 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 60 posłów, przeciw - 286, wstrzymało się od głosowania 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.95" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 37 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.96" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 52 lit. b do art. 37 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-20.97" who="#Marszałek">Przepis ten stanowi, że uprawnieni rolnicy i rybacy mogą skorzystać z prawa do nabycia akcji nieodpłatnie, o ile w ciągu 6 miesięcy od dnia wpisania spółki do rejestru złożą pisemne oświadczenie o zamiarze nabycia tych akcji.</u>
          <u xml:id="u-20.98" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 37, polegającego na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.99" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.100" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.101" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 350 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 4 posłów, przeciw - 303, wstrzymało się od głosowania 43 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.102" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 37, polegający na skreśleniu ust. 2, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.103" who="#Marszałek">Do art. 39 ust. 1 zgłoszono dwa wnioski mniejszości - nr 53 i 54 lit. a.</u>
          <u xml:id="u-20.104" who="#Marszałek">Wniosek mniejszości nr 54 lit. a został już rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-20.105" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 53 do art. 39 ust. 1 pkt 2 wnioskodawcy proponują, aby prywatyzacja bezpośrednia polegała między innymi na wniesieniu do spółki nie tylko przedsiębiorstwa, jak proponuje komisja, ale również „zorganizowanej części przedsiębiorstwa”.</u>
          <u xml:id="u-20.106" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 39 ust. 1 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.107" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.108" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.109" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 85 posłów, przeciw - 254, wstrzymało się od głosowania 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.110" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 39 ust. 1 pkt 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.111" who="#Marszałek">Obecnie rozpatrzymy wniosek mniejszości nr 55, w którym wnioskodawcy proponują, aby skreślić w art. 39 ust. 2 i 3.</u>
          <u xml:id="u-20.112" who="#Marszałek">W ust. 2 określono przesłanki, jakie muszą spełniać przedsiębiorstwa państwowe, które mogą podlegać prywatyzacji bezpośredniej.</u>
          <u xml:id="u-20.113" who="#Marszałek">W ust. 3 zawarto delegację dla Rady Ministrów do zezwolenia na prywatyzację bezpośrednią przedsiębiorstwa, które nie spełnia warunków określonych w ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-20.114" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie skreślenie art. 58, a wnioski nr 54 lit. b, 56 i 57 staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-20.115" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 39, polegającego na skreśleniu ust. 2 i 3 oraz skreśleniu art. 58, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.116" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.117" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.118" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 345 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 73 posłów, przeciw - 265, 7 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.119" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 39, polegający na skreśleniu ust. 2 i 3 oraz skreśleniu art. 58, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.120" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 54 lit. b do art. 39 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-20.121" who="#Marszałek">Przypominam, że przepis ten zawiera delegację dla Rady Ministrów do zezwolenia na prywatyzację bezpośrednią przedsiębiorstwa, które nie spełnia przesłanek określonych w ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-20.122" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 39, polegającego na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.123" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.124" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.125" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 351 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 61 posłów, przeciw - 284, 6 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.126" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 39, polegający na skreśleniu ust. 3, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.127" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 56 do art. 39 ust. 2 pkt 1 wnioskodawcy proponują, aby jedną z przesłanek, które musi spełniać przedsiębiorstwo dla prywatyzacji bezpośredniej, było zatrudnienie nie przekraczające 800 osób, a nie 500 osób, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-20.128" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 39 ust. 2 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.129" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.130" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.131" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 356 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 82 posłów, przeciw - 271, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.132" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 39 ust. 2 pkt 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.133" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 57 do art. 39 ust. 2 pkt. 2 i 3 wnioskodawcy proponują, aby prywatyzacji bezpośredniej podlegały przedsiębiorstwa, których roczna wartość sprzedaży towarów i usług nie jest wyższa niż 6 mln ECU, a nie 12 mln ECU, jak proponuje komisja, a także których wysokość funduszy własnych nie jest wyższa niż 2 mln ECU, a nie 6 mln, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-20.134" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 39 ust. 2 pkt. 2 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.135" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.136" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.137" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 352 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 3 posłów, przeciw - 344, 5 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.138" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 39 ust. 2 pkt. 2 i 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.139" who="#Marszałek">Wniosek mniejszości nr 58 został już rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-20.140" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 59 do art. 42 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby jedną z czynności wykonywanych przed wydaniem zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej była „wycena przedsiębiorstwa”, a nie, jak proponuje komisja, „oszacowanie wartości przedsiębiorstwa”.</u>
          <u xml:id="u-20.141" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 42 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.142" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.143" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.144" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 101 posłów, przeciw - 249, wstrzymało się od głosowania 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.145" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 42 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-20.146" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 60 do art. 42 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby poddając analizie przedsiębiorstwo przed wydaniem zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej nie brać pod uwagę realizacji obowiązków przedsiębiorstwa, wynikających z ochrony dóbr kultury.</u>
          <u xml:id="u-20.147" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 42 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.148" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.149" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.150" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 360 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości oddano 1 głos, przeciw - 357 głosów, wstrzymało się od głosowania 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.151" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 42 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-20.152" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 61 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 48. Przepis ten upoważnia ministra przekształceń własnościowych do dokonania prywatyzacji bezpośredniej spółki powstałej w wyniku komercjalizacji, której jedynym akcjonariuszem pozostaje skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-20.153" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 48, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.154" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.155" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.156" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 371 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 306 posłów, przeciw - 56, wstrzymało się od głosowania 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.157" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości, polegający na skreśleniu art. 48.</u>
          <u xml:id="u-20.158" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 62 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 49. Przepis ten określa tryb sprzedaży przedsiębiorstwa państwowego. Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie bezprzedmiotowość wniosków mniejszości nr 63 i 64.</u>
          <u xml:id="u-20.159" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konsekwencją tego wniosku powinna być propozycja zmian w art. 1 ust. 2 pkt 2 i art. 39 ust. 1. Wnioskodawca tego nie czyni, co rozbija spójność ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 49, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 365 posłów. Za przyjęciem wniosku nie oddano żadnego głosu, przeciw głosowało 363 posłów, wstrzymało się od głosowania 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 49.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Autor, autor!)</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! W dniu wczorajszym wydałem zarządzenie porządkowe o zakazie używania telefonów w czasie głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#Marszałek"> W związku z powyższym jest mi ogromnie przykro, ale udzielam napomnienia panu posłowi Wójcikowi za niezastosowanie się do tej decyzji. </u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#Marszałek">Przepraszam - panu posłowi Wujcowi.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#Marszałek">A pan poseł Wójcik też korzysta?</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#Marszałek">Korzystał, ale poza Sejmem, bo jest nieobecny.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Ponieważ te głosowania przebiegają nam niezwykle sprawnie, anuluję karę nałożoną na pana posła Wujca.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 63 do art. 49 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 3 proponują, aby kwotę stanowiącą do 15% ceny przedsiębiorstwa przekazywał na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych skarb państwa z chwilą otrzymania pierwszej płatności ceny za przedsiębiorstwo, a nie - jak proponuje komisja - kupujący nie później niż do dnia pierwszej płatności należności za przedsiębiorstwo.</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#Marszałek">Ponadto komisja proponuje, aby kwota ta pomniejszyła cenę przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#Marszałek">Komisja proponuje także, aby wskaźnik do obliczania wysokości tej kwoty oparto na średniej wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw, a nie przedsiębiorstw państwowych, jak proponują wnioskodawcy wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#Marszałek">Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 64.</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 63 do art. 49 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.24" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.25" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.26" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 370 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 60 posłów, przeciw - 307, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.27" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 63 do art. 49 ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.28" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 64 do art. 49 ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby przekazywać na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych kwotę stanowiącą równowartość do 10% ceny przedsiębiorstwa, a nie 15%, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-22.29" who="#Marszałek">Wnioskodawcy proponują także, aby ograniczyć wysokość tej kwoty przez zmniejszenie liczby średnich wynagrodzeń, która jest składnikiem iloczynu potrzebnego do obliczania tej wysokości, z 18 średnich wynagrodzeń na 12 średnich wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-22.30" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 64 do art. 49 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.31" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.32" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.33" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 367 posłów. Za wnioskiem nie oddano żadnego głosu, przeciw głosowało 365 posłów, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.34" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 64 do art. 49 ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.35" who="#Marszałek">Wnioski mniejszości nr 65 i 66 zostały już rozpatrzone.</u>
          <u xml:id="u-22.36" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 67 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 51.</u>
          <u xml:id="u-22.37" who="#Marszałek">Przepis ten określa prawa i obowiązki akcjonariuszy spółki, do której wnoszone jest przedsiębiorstwo, w przypadku gdy są to - oprócz skarbu państwa - wyłącznie pracownicy przedsiębiorstwa, rolnicy lub rybacy.</u>
          <u xml:id="u-22.38" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 51, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.39" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.40" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.41" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 369 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 61 posłów, przeciw - 307 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.42" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 51 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.43" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 68 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 52.</u>
          <u xml:id="u-22.44" who="#Marszałek">Przepis ten określa warunki niezbędne do oddania przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.</u>
          <u xml:id="u-22.45" who="#Marszałek">Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 69.</u>
          <u xml:id="u-22.46" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 52, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.47" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.48" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.49" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 364 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości nie oddano żadnego głosu, przeciw głosowało 363 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.50" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 52 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.51" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 69 do art. 52 ust. 1 wnioskodawcy w nowym brzmieniu pkt. 2 proponują, aby oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania na rzecz spółki mogło nastąpić, jeżeli akcjonariuszami spółki są osoby fizyczne posiadające obywatelstwo polskie lub osoby prawne mające siedzibę w kraju.</u>
          <u xml:id="u-22.52" who="#Marszałek">Komisja zaproponowała, że mają to być osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju, a inne osoby fizyczne i prawne - po uzyskaniu zezwolenia ministra przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-22.53" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 52 ust. 1 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.54" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.55" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.56" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 358 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 43 posłów, przeciw - 297, 18 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.57" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 52 ust. 1 pkt 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.58" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 70 do art. 53 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby umowa o oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania między skarbem państwa a przejmującym zawierana była na okres nie przekraczający 10 lat, ale nie krótszy niż 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-22.59" who="#Marszałek">Komisja nie określiła czasu minimalnego, na jaki ma być zawarta taka umowa.</u>
          <u xml:id="u-22.60" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 53 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.61" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.62" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.63" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 365 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 63 posłów, przeciw - 301, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.64" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 53 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.65" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 71 do art. 53 ust. 4 wnioskodawcy proponują, aby część należności, która pozostała do zapłacenia za przeniesienie własności przedsiębiorstwa, była oprocentowana w wysokości połowy oprocentowania kredytu refinansowego, a nie poniżej wskaźnika wzrostu cen dóbr inwestycyjnych, jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-22.66" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! We wniosku zabrakło wyrazu „oprocentowania”. Co prawda wiadomo, że o to chodzi, ale w przypadku przyjęcia wniosku Biuro Legislacyjne powinno ten wyraz dodać. Ponadto określenie „1/2” powinno być zastąpione wyrazem „połowy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">To proszę sekretariat o dodanie - jeżeli brakuje - dobrze? Upoważniamy legislatorów do dodania, oczywiście po wyniku głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 53 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 366 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 28 posłów, przeciw - 276, 62 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 53 ust. 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 72 do art. 54 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby w przypadku rozwiązania umowy z przejmującym, który nie wykonuje lub nienależycie wykonuje zobowiązania wynikające z umowy, nie przysługiwał mu zwrot świadczeń ani nakładów poniesionych na przedmiot umowy.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#Marszałek">Komisja proponuje, aby w takim przypadku miały zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 54 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 373 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 268 posłów, przeciw - 103, wstrzymało się od głosowania 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 54 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 73 do art. 55 ust. 2 wnioskodawcy w dodawanym nowym pkt. 3 proponują, aby odnośnie do odpłatnego korzystania z przedsiębiorstwa Rada Ministrów mogła także określać ulgi dla inwestorów krajowych.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 55 ust. 2, polegającego na dodaniu pkt. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 373 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 93 posłów, przeciw - 279, wstrzymał się od głosowania 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 55 ust. 2, polegający na dodaniu pkt. 3, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 74 wnioskodawcy w dodawanym nowym artykule po art. 55 proponują, aby akcje spółki, która przejęła do odpłatnego korzystania przedsiębiorstwo, nie mogły być sprzedane przed upływem 5 lat od chwili zawarcia umowy.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na dodaniu nowego artykułu po art. 55, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 361 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 43 posłów, przeciw - 306, wstrzymało się od głosowania 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na dodaniu nowego artykułu po art. 55 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 75 wnioskodawcy proponują, aby po dziale V dodać nowy dział normujący nabywanie akcji skomercjalizowanych przedsiębiorstw państwowych przez krajowych inwestorów strategicznych.</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na dodaniu nowego działu po dziale V, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 370 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 82 posłów, przeciw - 257, wstrzymało się od głosowania 31 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na dodaniu po dziale V nowego działu odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 76 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 56 stanowiący, że w każdej ze spółek powstałych w wyniku komercjalizacji spośród wszystkich akcji skarbu państwa oferowanych do zbycia do 15% tych akcji przeznacza się na zasilanie systemu ubezpieczeń społecznych i sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 56, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.33" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.34" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-24.35" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 371 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 238 posłów, przeciw - 123, wstrzymało się od głosowania 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.36" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 56 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.37" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 77 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 57 zawierający ogólne zasady emisji bonów prywatyzacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-24.38" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 57, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.39" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.40" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-24.41" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 360 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 6 posłów, przeciw - 317, 37 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.42" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 57 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.43" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 78 do art. 61 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby przepisy ustawy były stosowane do spółek, w których jednym z akcjonariuszy jest skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-24.44" who="#Marszałek">Komisja zaproponowała, aby przepisy ustawy dotyczyły spółek, w których skarb państwa jest jedynym akcjonariuszem.</u>
          <u xml:id="u-24.45" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Skarb państwa nie może dostosowywać statutów spółek, w których jest jednym z właścicieli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Marszałek">Rząd pyta, dlaczego nie może. Ale może być bez odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#Marszałek">Kto z pań...</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#Marszałek">Pan poseł chce odpowiedzieć, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie marszałku, przepis ten głosi w ust. 2, że skarb państwa dostosuje statuty spółek, o których mowa w ust. 1 — czyli tam, gdzie jest jedynym właścicielem — w ciągu roku od wejścia w życie ustawy. W przypadku gdybyśmy napisali w ust. 1 „jednym z właścicieli”, oznaczałoby to, że np. skarb państwa dostałby polecenie zmiany statutu spółki, w której ma np. 5% akcji. To jest niemożliwe do wykonania, dlatego stwierdziłem, że skarb państwa nie może być obarczony obowiązkiem zmian w statutach spółek, w których jest tylko jednym z właścicieli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#Marszałek">Właśnie te dodatkowe obowiązki przekonują, żeby nadmiernie nie obciążać.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 61 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 373 posłów. Za wnioskiem nikt nie głosował, przeciw - 372 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 61 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#Marszałek">Wniosek mniejszości nr 79 został już rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 80 do art. 64 wnioskodawcy w dodawanym nowym ust. 3 proponują, aby osobom będącym pracownikami przedsiębiorstw państwowych, które na podstawie dotychczasowych przepisów zostały wniesione do spółek, a w których skarb państwa posiada akcje w dniu wejścia w życie ustawy, przysługiwało prawo do nieodpłatnego nabycia 15% akcji należących do skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 64, polegającego na dodaniu nowego ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 373 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 369 posłów, przeciw - 3, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 64, polegający na dodaniu nowego ust. 3, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 81 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 69, który stanowi, że do zlecania usług przewidzianych w ustawie nie stosuje się przepisów ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 69, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 370 posłów. Za przyjęciem wniosku oddano 1 głos, przeciw - 366 głosów, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 69 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 82 do art. 70 wnioskodawcy proponują, aby dodać nowy ust. 2 stanowiący, że przewidziane w ustawie kompetencje ministra przekształceń własnościowych oraz organu założycielskiego wobec komercjalizowanych przedsiębiorstw komunalnych wykonuje zarząd gminy lub zarząd związku gmin, a kompetencje Rady Ministrów - rada gminy lub rada związku gmin.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 70, polegającego na dodaniu nowego ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 378 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 109 posłów, przeciw - 267, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.25" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 70, polegający na dodaniu nowego ust. 2, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.26" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 83 do art. 74 dotyczącego ustawy o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków wnioskodawcy w dodawanym nowym zdaniu proponują, aby udostępnienie akcji pracownikom i rolnikom lub rybakom następowało po zakończeniu bankowego postępowania ugodowego.</u>
          <u xml:id="u-28.27" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie skreślenie w art. 74 zmiany 2.</u>
          <u xml:id="u-28.28" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 74, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.29" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.30" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.31" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 381 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 4 posłów, przeciw - 375, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.32" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 74 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.33" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-28.34" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Nadzwyczajną, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.35" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.36" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.37" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem ustawy głosowało 264 posłów, przeciw - 116, 7 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.38" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-28.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-28.40" who="#Marszałek">Bardzo dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym jeszcze raz złożyć wyrazy podziękowania tym wszystkim, którzy przyczynili się, podejmując wielki wysiłek, do stworzenia tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Ja natomiast przekazuję wyrazy uznania Sejmowi za sprawność i pełną mobilizację w głosowaniu nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#Marszałek">Obecnie proszę pana marszałka Cimoszewicza o objęcie przewodnictwa w obradach, gdyż za chwilę się spotykam z delegacją węgierską.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#Marszałek">Poseł Bogdan Pęk prosi o głos, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę powiedzieć najpierw, w jakiej sprawie panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Z podziękowaniem, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełBogdanPęk">Wysoka Izbo! Jako przewodniczący tej Komisji Nadzwyczajne, chciałbym się również dołączyć do podziękowań.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#PosełBogdanPęk">Chciałbym szczególnie serdecznie podziękować sekretariatowi komisji, Biuru Legislacyjnemu. To była niezwykle ciężka i uciążliwa praca. Uważam, że ci wszyscy ludzie zasłużyli na słowa wielkiego uznania.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Powracamy do rozpatrzenia punktu 14 porządku dziennego: Sprawozdania Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej:</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">1) o rządowym projekcie ustawy o stosunku państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">2) o rządowym projekcie ustawy o stosunku państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">3) o rządowym projekcie ustawy o stosunku państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">4) o poselskim projekcie ustawy o stosunku państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Sejm wysłuchał sprawozdań komisji przedstawionych przez panią posłankę Małgorzatę Winiarczyk-Kossakowską i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przechodzimy do głosowania nad projektem ustawy o stosunku państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Komisje przedstawiają również wniosek mniejszości, który poddam pod głosowanie w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-33.12" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">We wniosku mniejszości wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 1 proponują, aby zrezygnować z proponowanego przez komisje przepisu stanowiącego, że państwo i Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w Rzeczypospolitej Polskiej są we wzajemnych stosunkach autonomiczne, niezależne i współdziałają dla pomyślności osoby ludzkiej i dobra wspólnego.</u>
          <u xml:id="u-33.13" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Czy są potrzebne objaśnienia sprawozdawcy? Nie.</u>
          <u xml:id="u-33.14" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.15" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.16" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-33.17" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-33.18" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Za wnioskiem mniejszości oddano 218 głosów, przeciw - 101, wstrzymało się od głosu 25 posłów.</u>
          <u xml:id="u-33.19" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości, polegający na nadaniu nowego brzmienia art. 1.</u>
          <u xml:id="u-33.20" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-33.21" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o stosunku państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętym wnioskiem mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.22" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-33.23" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-33.24" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W głosowaniu wzięło udział 350 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy oddano 347 głosów, przeciw - 2, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-33.25" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o stosunku państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.26" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przechodzimy do głosowania nad projektem ustawy o stosunku państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.27" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-33.28" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Komisje przedstawiają również wniosek mniejszości, który poddam pod głosowanie w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-33.29" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">We wniosku mniejszości wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 1 proponują, aby zrezygnować z proponowanego przez komisje przepisu stanowiącego, że państwo i Kościół Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej są we wzajemnych stosunkach autonomiczne, niezależne i współdziałają dla pomyślności osoby ludzkiej i wspólnego dobra.</u>
          <u xml:id="u-33.30" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.31" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.32" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-33.33" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-33.34" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W głosowaniu wzięło udział 334 posłów. Za przyjęciem wniosku oddano 199 głosów, przeciw - 117, wstrzymało się od głosowania 18 posłów.</u>
          <u xml:id="u-33.35" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości, polegający na nadaniu nowego brzmienia art. 1.</u>
          <u xml:id="u-33.36" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-33.37" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o stosunku państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętym wnioskiem mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.38" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-33.39" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-33.40" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W głosowaniu wzięło udział 351 posłów. Oddano 348 głosów za, 1 - przeciw, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-33.41" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o stosunku państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.42" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przechodzimy do głosowania nad projektem ustawy o stosunku państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.43" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-33.44" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Komisje przedstawiają również wniosek mniejszości, nad którym głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-33.45" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">We wniosku mniejszości wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 1 proponują, aby zrezygnować z proponowanego przez komisje przepisu stanowiącego, że państwo i Kościół Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej są we wzajemnych stosunkach autonomiczne, niezależne i współdziałają dla pomyślności osoby ludzkiej i wspólnego dobra.</u>
          <u xml:id="u-33.46" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.47" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.48" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-33.49" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-33.50" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. 193 posłów głosowało za, 130 - przeciw, 24 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-33.51" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości polegający na nadaniu nowego brzmienia art. 1.</u>
          <u xml:id="u-33.52" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-33.53" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o stosunku państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętym wnioskiem mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.54" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-33.55" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-33.56" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W głosowaniu wzięło udział 349 posłów. Oddano 346 głosów za, nikt nie głosował przeciw, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-33.57" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o stosunku państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.58" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przechodzimy do głosowania nad projektem ustawy o stosunku państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.59" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-33.60" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Komisje przedstawiają również wniosek mniejszości, nad którym głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-33.61" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">We wniosku mniejszości wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 1 proponują, aby zrezygnować z proponowanego przez komisje przepisu stanowiącego, że państwo i Kościół Polskokatolicki w Rzeczypospolitej Polskiej są we wzajemnych stosunkach autonomiczne, niezależne i współdziałają dla pomyślności osoby ludzkiej i wspólnego dobra.</u>
          <u xml:id="u-33.62" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.63" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.64" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-33.65" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-33.66" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W głosowaniu wzięło udział 349 posłów. Oddano 196 głosów za, 134 - przeciw, 19 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-33.67" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości polegający na nadaniu nowego brzmienia art. 1.</u>
          <u xml:id="u-33.68" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-33.69" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o stosunku państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętym wnioskiem mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.70" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-33.71" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-33.72" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W głosowaniu wzięło udział 360 posłów. Oddano 350 głosów za, 3 głosy przeciw, 7 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-33.73" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o stosunku państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.74" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo pani poseł sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-33.75" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-33.76" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Powracamy do rozpatrzenia punktu 15 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K. 16/93) stwierdzającym niezgodność przepisów art. 36 ust. 1 pkt. 1 i 2 oraz art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy budżetowej na rok 1993 z art. 1 i art. 3 ust. 2 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-33.77" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Marka Mazurkiewicza oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-33.78" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.79" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Zgodnie z art. 7 ust. 4 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym uchwały o oddalenie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zapadają większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-33.80" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Zgodnie z art. 64 ust. 3 regulaminu Sejmu nieoddalenie orzeczenia jest równoznaczne z uznaniem go za zasadne.</u>
          <u xml:id="u-33.81" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Jeżeli Sejm uzna orzeczenie za zasadne, dokonuje odpowiednich zmian w akcie objętym tym orzeczeniem bądź uchyla go w części lub w całości.</u>
          <u xml:id="u-33.82" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W orzeczeniu z dnia 10 stycznia 1995 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność przepisów art. 36 ust. 1 pkt. 1 i 2 oraz art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy budżetowej na rok 1993 z art. 1 i art. 3 ust. 2 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy na podstawie ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-33.83" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Głosować będziemy nad wnioskiem o oddalenie orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-33.84" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Komisje wyrażają negatywną opinię co do zasadności przedłożonego orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-33.85" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Czy są potrzebne wyjaśnienia pana posła sprawozdawcy? Nie.</u>
          <u xml:id="u-33.86" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.87" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o oddalenie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego niezgodność przepisów art. 36 ust. 1 pkt. 1 i 2 oraz art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy budżetowej na rok 1993 z art. 1 i art. 3 ust. 2 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy na podstawie art. 77 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.88" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-33.89" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-33.90" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W głosowaniu wzięło udział 356 posłów. Wymagana większość 2/3 wynosi 238. Oddano 271 głosów za, 72 głosy przeciw, 13 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.91" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że Sejm wymaganą większością 2/3 głosów oddalił orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-33.92" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Powracamy do rozpatrzenia punktu 21 porządku dziennego: Wybór członka Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-33.93" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Sejm wysłuchał wczoraj przedstawicieli wnioskodawców zgłaszających kandydatury pani Jadwigi Skórzewskiej-Łosiak i pana Leszka Wiśniewskiego na stanowisko sędziego Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-33.94" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-33.95" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Za chwilę przystąpimy do głosowania, proszę więc o pozostanie na sali. Ponieważ będziemy odczytywali nazwiska wszystkich posłów, proszę również o zachowanie spokoju.</u>
          <u xml:id="u-33.96" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.97" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Zgodnie z art. 33a ust. 4 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy na podstawie art. 77 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r., art. 16 ust. 2 i 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz art. 25 ust. 3 i art. 28 regulaminu Sejmu członka Trybunału Konstytucyjnego powołuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-33.98" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam, że w posiedzeniu bierze udział wymagana liczba posłów.</u>
          <u xml:id="u-33.99" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przypominam, że Sejm podjął decyzję o przeprowadzeniu głosowania imiennego.</u>
          <u xml:id="u-33.100" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Zgodnie z art. 113 ust. 5 regulaminu Sejmu głosowanie imienne odbywa się przy wykorzystaniu przygotowanej w tym celu urny. Posłowie kolejno, w porządku alfabetycznym, wyczytani przez sekretarza Sejmu wrzucają swoje kartki do urny.</u>
          <u xml:id="u-33.101" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Otwarcia urny i obliczenia głosów dokonuje pięciu wyznaczonych przez marszałka Sejmu sekretarzy Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-33.102" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Wynik głosowania imiennego ogłasza marszałek Sejmu na podstawie protokołu przedstawionego przez sekretarzy Sejmu dokonujących obliczenia głosów.</u>
          <u xml:id="u-33.103" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Wyniki głosowania są ostateczne i nie mogą być przedmiotem dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-33.104" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Do przeprowadzenia głosowania powołuję następujących sekretarzy Sejmu: panią posłankę Danutę Ciborowską, pana posła Stanisława Ciesielskiego, panią posłankę Małgorzatę Ostrowską, pana posła Adama Rychliczka i pana posła Tadeusza Jacka Zielińskiego.</u>
          <u xml:id="u-33.105" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Imienną listę posłów będzie odczytywał pan poseł Waldemar Dobrowolski, pomagać mu będzie pan poseł Henryk Dyrda.</u>
          <u xml:id="u-33.106" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę panie i panów posłów o podpisywanie kart do głosowania swym imieniem i nazwiskiem.</u>
          <u xml:id="u-33.107" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Na karcie do głosowania należy skreślić nazwisko co najmniej jednego kandydata.</u>
          <u xml:id="u-33.108" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Karty nie podpisane nazwiskiem i imieniem głosującego posła oraz karty, na których nie dokonano skreślenia co najmniej jednego z kandydatów, są nieważne.</u>
          <u xml:id="u-33.109" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Czy wszyscy obecni posłowie mają karty do głosowania podpisane swoim imieniem i nazwiskiem?</u>
          <u xml:id="u-33.110" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Nikt nie zgłasza braku karty.</u>
          <u xml:id="u-33.111" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.112" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę pana posła sekretarza o kolejne wyczytywanie nazwisk, a panie i panów posłów o podchodzenie do urny w kolejności alfabetycznej i oddawanie głosów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Adamski Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Adamski Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ajchler Romuald,</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Andrykiewicz Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Andryszak Aleksander,</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Arkuszewski Wojciech,</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Aszyk Piotr,</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Aumiller Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bajołek Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Balicki Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Banach Jolanta,</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bańkowska Anna,</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bartoszek Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bartoszewicz Zygmunt,</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Baszczyński Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bentkowski Aleksander,</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Biliński Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.17" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Blida Barbara,</u>
          <u xml:id="u-34.18" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Błasiak Wojciech,</u>
          <u xml:id="u-34.19" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Błądek Lidia,</u>
          <u xml:id="u-34.20" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Błoch Jadwiga,</u>
          <u xml:id="u-34.21" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bogdan Henryk,</u>
          <u xml:id="u-34.22" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bogusławski Włodzimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.23" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bomba Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.24" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bondyra Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.25" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Borek Roman Edward,</u>
          <u xml:id="u-34.26" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Borkowski Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.27" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Borowik Wojciech,</u>
          <u xml:id="u-34.28" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Borowski Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.29" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Borusewicz Bogdan,</u>
          <u xml:id="u-34.30" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Brachmański Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.31" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Braun Juliusz,</u>
          <u xml:id="u-34.32" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Brzeziński Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.33" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Buczkowski Piotr,</u>
          <u xml:id="u-34.34" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Budkiewicz Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.35" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Budnik Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.36" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bugaj Leszek,</u>
          <u xml:id="u-34.37" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bugaj Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.38" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bujak Bogdan,</u>
          <u xml:id="u-34.39" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bujak Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.40" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bułka Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.41" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Burski Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.42" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Bury Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.43" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Byra Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.44" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Celiński Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.45" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ceranka Stefan,</u>
          <u xml:id="u-34.46" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Chojnacki Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.47" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Chojnacki Piotr,</u>
          <u xml:id="u-34.48" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Choryngiewicz Henryk,</u>
          <u xml:id="u-34.49" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Chwat Leszek,</u>
          <u xml:id="u-34.50" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ciborowska Danuta,</u>
          <u xml:id="u-34.51" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Cichosz Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.52" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ciecióra Jacek,</u>
          <u xml:id="u-34.53" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ciemniewski Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.54" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ciesielski Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.55" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ciesielski Wiesław,</u>
          <u xml:id="u-34.56" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Cieślak Czesław,</u>
          <u xml:id="u-34.57" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Cimoszewicz Włodzimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.58" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Cybulski Zygmunt,</u>
          <u xml:id="u-34.59" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Cygonik Grzegorz,</u>
          <u xml:id="u-34.60" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Czajczyński Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.61" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Czajka Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.62" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Czarnecki Piotr,</u>
          <u xml:id="u-34.63" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Czech Mirosław,</u>
          <u xml:id="u-34.64" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Czernecki Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.65" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Czernek Joachim,</u>
          <u xml:id="u-34.66" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Czerniawski Mieczysław,</u>
          <u xml:id="u-34.67" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dancewicz Dorota,</u>
          <u xml:id="u-34.68" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dejmek Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.69" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Deręgowski Witold,</u>
          <u xml:id="u-34.70" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dmochowska Maria,</u>
          <u xml:id="u-34.71" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dobosz Teresa,</u>
          <u xml:id="u-34.72" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dobroński Adam,</u>
          <u xml:id="u-34.73" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dobrosz Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.74" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dobrowolski Waldemar,</u>
          <u xml:id="u-34.75" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dołowy Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.76" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Domagalski Alfred,</u>
          <u xml:id="u-34.77" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dyduch Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.78" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dyrda Henryk,</u>
          <u xml:id="u-34.79" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Działoszyński Karol,</u>
          <u xml:id="u-34.80" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dzienisiewicz Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.81" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Dziewulski Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.82" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Eysymontt Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.83" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Faszyński Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.84" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Fiedorowicz Czesław,</u>
          <u xml:id="u-34.85" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Figura Grzegorz,</u>
          <u xml:id="u-34.86" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Firak Witold,</u>
          <u xml:id="u-34.87" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Frasyniuk Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.88" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gaberle Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.89" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Galek Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.90" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gawin Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.91" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gawlik Radosław,</u>
          <u xml:id="u-34.92" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gąsienica-Łuszczek Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.93" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gąsienica-Makowski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.94" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gąsiorczyk Alojzy,</u>
          <u xml:id="u-34.95" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Geremek Bronisław,</u>
          <u xml:id="u-34.96" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gietek Tomasz,</u>
          <u xml:id="u-34.97" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gliniecki Lubomir,</u>
          <u xml:id="u-34.98" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gnat Edward,</u>
          <u xml:id="u-34.99" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gołaś Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.100" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gołębiewski Wiesław,</u>
          <u xml:id="u-34.101" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gorzelańczyk Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.102" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Góralska Helena,</u>
          <u xml:id="u-34.103" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Grabałowski Wojciech,</u>
          <u xml:id="u-34.104" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Grabek Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.105" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Grabowska Danuta,</u>
          <u xml:id="u-34.106" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Grela Leon,</u>
          <u xml:id="u-34.107" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Grodzicki Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.108" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Grott Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.109" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gruszka Grzegorz,</u>
          <u xml:id="u-34.110" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gruszka Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.111" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Grzebisz-Nowicka Zofia,</u>
          <u xml:id="u-34.112" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Grzyb Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.113" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Gwiżdż Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.114" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Hajduk Henryk,</u>
          <u xml:id="u-34.115" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Halber Adam,</u>
          <u xml:id="u-34.116" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Hyla Barbara,</u>
          <u xml:id="u-34.117" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ikonowicz Piotr,</u>
          <u xml:id="u-34.118" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Imiołczyk Barbara,</u>
          <u xml:id="u-34.119" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Iwaniec Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.120" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Iwiński Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.121" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jagieliński Roman,</u>
          <u xml:id="u-34.122" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jakubczyk Zygmunt,</u>
          <u xml:id="u-34.123" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Janas Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.124" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Janas Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.125" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Janik Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.126" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jankowski Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.127" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Janowski Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.128" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Januła Eugeniusz,</u>
          <u xml:id="u-34.129" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jaruga-Nowacka Izabela,</u>
          <u xml:id="u-34.130" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jasiński Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.131" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jaskiernia Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.132" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jedoń Mieczysław,</u>
          <u xml:id="u-34.133" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jedynak Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.134" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jędrzejczak Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.135" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jurecki Ignacy,</u>
          <u xml:id="u-34.136" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jurek Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.137" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Jurgielaniec Seweryn,</u>
          <u xml:id="u-34.138" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kaczmarek Bogusław,</u>
          <u xml:id="u-34.139" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kaczmarek Wiesław,</u>
          <u xml:id="u-34.140" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kaczmarzyk Grzegorz,</u>
          <u xml:id="u-34.141" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kado Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.142" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kalbarczyk Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.143" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kalemba Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.144" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kaleta Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.145" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kalinowski Jarosław,</u>
          <u xml:id="u-34.146" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kalisz Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.147" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kamiński Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.148" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kaniewski Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.149" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Karpiński Sergiusz,</u>
          <u xml:id="u-34.150" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kasprzak Mieczysław,</u>
          <u xml:id="u-34.151" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kasprzyk Jacek,</u>
          <u xml:id="u-34.152" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kaźmierczak Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.153" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kiełczewski Leszek,</u>
          <u xml:id="u-34.154" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kisielewski Henryk,</u>
          <u xml:id="u-34.155" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kisieliński Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.156" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kobielusz Antoni,</u>
          <u xml:id="u-34.157" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kocjan Jacek,</u>
          <u xml:id="u-34.158" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kołodziej Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.159" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Komornicki Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.160" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Komorowski Bronisław,</u>
          <u xml:id="u-34.161" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Konarski Włodzimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.162" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kopczyk Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.163" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kopeć Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.164" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Koralewski Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.165" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kossakowski Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.166" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kossakowski Wiesław,</u>
          <u xml:id="u-34.167" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kościelny Robert,</u>
          <u xml:id="u-34.168" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kotowicz Grażyna,</u>
          <u xml:id="u-34.169" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kowalczyk Michał,</u>
          <u xml:id="u-34.170" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kowalczyk Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.171" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kowalczyk Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.172" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kowalczyk Tadeusz Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.173" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kowalik Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.174" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kowalska Bronisława,</u>
          <u xml:id="u-34.175" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kowolik Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.176" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Koza Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.177" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kozłowski Piotr,</u>
          <u xml:id="u-34.178" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kracik Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.179" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Krajewski Mieczysław,</u>
          <u xml:id="u-34.180" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kraus Janina,</u>
          <u xml:id="u-34.181" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Krawczuk Aleksander,</u>
          <u xml:id="u-34.182" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kroll Henryk,</u>
          <u xml:id="u-34.183" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Król Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.184" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Król Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.185" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Król Marian,</u>
          <u xml:id="u-34.186" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Krysiewicz Bogdan,</u>
          <u xml:id="u-34.187" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Krzyżanowska Olga,</u>
          <u xml:id="u-34.188" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kubik Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.189" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kufel Zenon,</u>
          <u xml:id="u-34.190" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kujawa Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.191" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kurnatowska Maria,</u>
          <u xml:id="u-34.192" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kuroń Jacek,</u>
          <u xml:id="u-34.193" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kurzawa Jarosław,</u>
          <u xml:id="u-34.194" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kurzbauer Roman,</u>
          <u xml:id="u-34.195" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kusior Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.196" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Kwaśniewski Aleksander,</u>
          <u xml:id="u-34.197" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Labuda Barbara,</u>
          <u xml:id="u-34.198" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Laga Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.199" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Lamentowicz Wojciech,</u>
          <u xml:id="u-34.200" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Lemański Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.201" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Lewandowski Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.202" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Lewicka-Łęgowska Ewa,</u>
          <u xml:id="u-34.203" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Lipowicz Irena,</u>
          <u xml:id="u-34.204" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Lipski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.205" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Lityński Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.206" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Luks Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.207" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Łochowski Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.208" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Łuczak Aleksander,</u>
          <u xml:id="u-34.209" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Łybacka Krystyna,</u>
          <u xml:id="u-34.210" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Machnio Bolesław,</u>
          <u xml:id="u-34.211" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Machowski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.212" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Maćkowiak Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.213" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Madzia Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.214" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Majewski Wit,</u>
          <u xml:id="u-34.215" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Maksymiuk Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.216" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Malinowski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.217" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Malinowski Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.218" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Maliszewski Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.219" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Małachowska Aleksandra,</u>
          <u xml:id="u-34.220" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Małachowski Aleksander,</u>
          <u xml:id="u-34.221" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Małachowski Mirosław,</u>
          <u xml:id="u-34.222" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Manicki Maciej,</u>
          <u xml:id="u-34.223" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Marciniak Grzegorz,</u>
          <u xml:id="u-34.224" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Marciniak Piotr,</u>
          <u xml:id="u-34.225" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Marczewski Marian Mirosław,</u>
          <u xml:id="u-34.226" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Marczewski Sławomir,</u>
          <u xml:id="u-34.227" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Martyniuk Wacław,</u>
          <u xml:id="u-34.228" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Masternak Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.229" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Matyjek Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.230" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Mazowiecki Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.231" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Mazurkiewicz Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.232" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Mączewski Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.233" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Mączka Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.234" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Medwid Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.235" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Micewski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.236" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Michalik Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.237" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Michalski Marian,</u>
          <u xml:id="u-34.238" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Michna Waldemar,</u>
          <u xml:id="u-34.239" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Mierzwa Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.240" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Milewski Zdobysław,</u>
          <u xml:id="u-34.241" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Miller Leszek,</u>
          <u xml:id="u-34.242" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Milner Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.243" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Mioduszewski Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.244" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Miżejewski Cezary,</u>
          <u xml:id="u-34.245" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Moczulski Leszek,</u>
          <u xml:id="u-34.246" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Modzelewski Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.247" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Moszyński Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.248" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Murynowicz Alicja,</u>
          <u xml:id="u-34.249" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Musielak Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.250" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nałęcz Tomasz,</u>
          <u xml:id="u-34.251" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Napierała Konrad,</u>
          <u xml:id="u-34.252" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Niemcewicz Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.253" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nieporęt Włodzimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.254" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nowacka Irena Maria,</u>
          <u xml:id="u-34.255" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nowaczyk Wojciech,</u>
          <u xml:id="u-34.256" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nowak Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.257" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nowak Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.258" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nowakowska Maria,</u>
          <u xml:id="u-34.259" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nowakowski Sławomir,</u>
          <u xml:id="u-34.260" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nowicki Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.261" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nowicki Roman,</u>
          <u xml:id="u-34.262" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nowina-Konopka Piotr,</u>
          <u xml:id="u-34.263" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Nycz Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.264" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Okoński Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.265" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Oleksy Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.266" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Olewiński Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.267" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Olszewska Maria,</u>
          <u xml:id="u-34.268" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Olszewski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.269" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Olszewski Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.270" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Olszowski Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.271" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Onyszkiewicz Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.272" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Opęchowski Wiesław,</u>
          <u xml:id="u-34.273" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Osiatyński Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.274" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ostoja-Owsiany Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.275" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ostrowska Małgorzata,</u>
          <u xml:id="u-34.276" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ozga Krystyna,</u>
          <u xml:id="u-34.277" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pająk Urszula,</u>
          <u xml:id="u-34.278" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Panek Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.279" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Paniec Henryk,</u>
          <u xml:id="u-34.280" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pankanin Piotr,</u>
          <u xml:id="u-34.281" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pańtak Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.282" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pasoń Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.283" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pastusiak Longin,</u>
          <u xml:id="u-34.284" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Paszczyk Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.285" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pawlak Mirosław,</u>
          <u xml:id="u-34.286" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pawlak Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.287" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pawlak Waldemar,</u>
          <u xml:id="u-34.288" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pawlicki Jacek,</u>
          <u xml:id="u-34.289" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pawłowska Regina,</u>
          <u xml:id="u-34.290" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Paździor Helmut,</u>
          <u xml:id="u-34.291" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Petryna Irena,</u>
          <u xml:id="u-34.292" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pęk Bogdan,</u>
          <u xml:id="u-34.293" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Piątkowski Wiesław,</u>
          <u xml:id="u-34.294" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Piechociński Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.295" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Piechota Jacek,</u>
          <u xml:id="u-34.296" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Piecka Mieczysław,</u>
          <u xml:id="u-34.297" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Piekarska Katarzyna Maria,</u>
          <u xml:id="u-34.298" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Piela-Mielczarek Elżbieta,</u>
          <u xml:id="u-34.299" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pieniądz Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.300" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pietrzyk Lucyna,</u>
          <u xml:id="u-34.301" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pietrzykowski Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.302" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pilarczyk Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.303" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Piotrowski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.304" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pisarek Zdzisław,</u>
          <u xml:id="u-34.305" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pistelok Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.306" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Plewa Siergiej,</u>
          <u xml:id="u-34.307" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Podkański Lesław,</u>
          <u xml:id="u-34.308" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Podkański Zdzisław,</u>
          <u xml:id="u-34.309" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pogoda Czesław,</u>
          <u xml:id="u-34.310" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pol Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.311" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Polak Danuta,</u>
          <u xml:id="u-34.312" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Polański Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.313" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Polmański Piotr,</u>
          <u xml:id="u-34.314" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Pomirski Miron,</u>
          <u xml:id="u-34.315" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Popenda Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.316" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Potocki Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.317" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Potulski Franciszek,</u>
          <u xml:id="u-34.318" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Półćwiartek Ignacy,</u>
          <u xml:id="u-34.319" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Puzyna Włodzimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.320" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Rogowski Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.321" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Rojszyk Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.322" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Rokicki Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.323" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Rokita Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.324" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Rulewski Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.325" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Rusznica Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.326" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Rychliczek Adam,</u>
          <u xml:id="u-34.327" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Rytych Grzegorz,</u>
          <u xml:id="u-34.328" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Saar Paweł,</u>
          <u xml:id="u-34.329" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Sabat Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.330" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Samborski Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.331" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Sas Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.332" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Sawicki Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.333" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Sekuła Ireneusz,</u>
          <u xml:id="u-34.334" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Serafin Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.335" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Setnik Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.336" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Siedlarek Artur,</u>
          <u xml:id="u-34.337" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Siedlecki Henryk,</u>
          <u xml:id="u-34.338" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Siemiątkowski Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.339" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Sienkiewicz Krystyna,</u>
          <u xml:id="u-34.340" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Sierakowska Izabella,</u>
          <u xml:id="u-34.341" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Sitek Włodzimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.342" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Siwiec Marek Maciej,</u>
          <u xml:id="u-34.343" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Skomra Szczepan,</u>
          <u xml:id="u-34.344" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Skowrońska-Łuczyńska Anna,</u>
          <u xml:id="u-34.345" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Skrobisz Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.346" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Skrzyński Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.347" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Skubis Ireneusz,</u>
          <u xml:id="u-34.348" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Sławecki Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.349" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Słomka Adam,</u>
          <u xml:id="u-34.350" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Słomski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.351" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Smolarek Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.352" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Smółko Artur,</u>
          <u xml:id="u-34.353" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Smykowski Leszek,</u>
          <u xml:id="u-34.354" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Sobotka Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.355" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Soska Jacek,</u>
          <u xml:id="u-34.356" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Spychalska Ewa,</u>
          <u xml:id="u-34.357" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Stanibuła Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.358" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Staniszewska Grażyna,</u>
          <u xml:id="u-34.359" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Staręga-Piasek Joanna,</u>
          <u xml:id="u-34.360" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Starownik Marian,</u>
          <u xml:id="u-34.361" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Stasiak Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.362" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Stasiak Wiesław,</u>
          <u xml:id="u-34.363" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Stec Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.364" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Stefaniuk Franciszek Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.365" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Stępień Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.366" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Stolzman Maria,</u>
          <u xml:id="u-34.367" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Strąk Michał,</u>
          <u xml:id="u-34.368" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Suchocka Hanna,</u>
          <u xml:id="u-34.369" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Suszczewicz Zygmunt,</u>
          <u xml:id="u-34.370" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Syryjczyk Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.371" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Sytek Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.372" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szafruga-Sypniewska Joanna,</u>
          <u xml:id="u-34.373" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szarawarski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.374" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szatkowski Sławomir,</u>
          <u xml:id="u-34.375" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szczepaniak Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.376" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szczęsny Adam,</u>
          <u xml:id="u-34.377" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szczygielski Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.378" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szczypiński Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.379" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szkop Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.380" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szmajdziński Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.381" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szteliga Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.382" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szweda Bernard,</u>
          <u xml:id="u-34.383" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szweda Wiesław,</u>
          <u xml:id="u-34.384" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szyc Hans,</u>
          <u xml:id="u-34.385" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szymańczyk Lech,</u>
          <u xml:id="u-34.386" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szymański Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.387" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szymański Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.388" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szymański Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.389" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Szynalska Renata,</u>
          <u xml:id="u-34.390" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ścierski Klemens,</u>
          <u xml:id="u-34.391" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Śledzińska-Katarasińska Iwona,</u>
          <u xml:id="u-34.392" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Śleziak Czesław,</u>
          <u xml:id="u-34.393" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Śmietanko Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.394" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Świerczyńska Beata,</u>
          <u xml:id="u-34.395" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Święcicki Marcin,</u>
          <u xml:id="u-34.396" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Święs Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.397" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Świrepo Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.398" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Tarczyński Antoni Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.399" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Taylor Jacek,</u>
          <u xml:id="u-34.400" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Tomaszewski Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.401" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Tomaszewski Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.402" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Trawicki Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.403" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Turko Ludwik,</u>
          <u xml:id="u-34.404" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Tuszyński Zdzisław,</u>
          <u xml:id="u-34.405" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Uczkiewicz Jacek,</u>
          <u xml:id="u-34.406" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ulicki Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.407" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Urbańczyk Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.408" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Walczyńska-Rechmal Maria,</u>
          <u xml:id="u-34.409" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Waniek Danuta,</u>
          <u xml:id="u-34.410" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wenderlich Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.411" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wiatr Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.412" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wiecheć Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.413" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wieczorek Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.414" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wielgus Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.415" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wielowieyski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.416" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wierchowicz Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.417" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wierzbicki Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.418" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wilczyńska Zofia,</u>
          <u xml:id="u-34.419" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wilk Kazimierz,</u>
          <u xml:id="u-34.420" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Winiarczyk-Kossakowska Małgorzata,</u>
          <u xml:id="u-34.421" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wiśniewski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.422" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wiśniewski Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.423" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wolfram Krzysztof,</u>
          <u xml:id="u-34.424" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wołek Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.425" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wójcik Dariusz,</u>
          <u xml:id="u-34.426" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wójcik Gwidon,</u>
          <u xml:id="u-34.427" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wójcik Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.428" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wójcik Wiesław,</u>
          <u xml:id="u-34.429" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wrona Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.430" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wujec Henryk,</u>
          <u xml:id="u-34.431" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wuttke Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.432" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Wyrowiński Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.433" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zaborowski Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.434" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zaborowski Zbyszek,</u>
          <u xml:id="u-34.435" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zaciura Jan,</u>
          <u xml:id="u-34.436" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zając Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.437" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zając Tadeusz,</u>
          <u xml:id="u-34.438" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zajączkowska Maria,</u>
          <u xml:id="u-34.439" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zakrzewski Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.440" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zalewska Anna,</u>
          <u xml:id="u-34.441" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zarzycki Wojciech Szczęsny,</u>
          <u xml:id="u-34.442" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zawiła Marcin,</u>
          <u xml:id="u-34.443" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zbrzyzny Ryszard,</u>
          <u xml:id="u-34.444" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zdrada Jerzy,</u>
          <u xml:id="u-34.445" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zegar Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.446" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zemke Janusz,</u>
          <u xml:id="u-34.447" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zieliński Leszek,</u>
          <u xml:id="u-34.448" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zieliński Marek,</u>
          <u xml:id="u-34.449" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zieliński Tadeusz Jacek,</u>
          <u xml:id="u-34.450" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Ziółkowska Wiesława,</u>
          <u xml:id="u-34.451" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zych Józef,</u>
          <u xml:id="u-34.452" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Zysk Zbigniew,</u>
          <u xml:id="u-34.453" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Żabiński Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.454" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Żbikowski Władysław,</u>
          <u xml:id="u-34.455" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Żelazowski Andrzej,</u>
          <u xml:id="u-34.456" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Żelichowski Stanisław,</u>
          <u xml:id="u-34.457" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Żenkiewicz Marian,</u>
          <u xml:id="u-34.458" who="#SekretarzPosełWaldemarDobrowolski">— Żochowski Ryszard Jacek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę posłów sekretarzy o obliczenie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Zanim przystąpimy do kolejnego punktu porządku dziennego, proszę pana posła Ryszarda Grodzickiego o komunikat dotyczący spraw organizacyjnych Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełRyszardGrodzicki">Posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich rozpocznie się po zakończeniu najbliższego punktu porządku obrad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 20 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w sprawie wniosku prokuratora generalnego o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Ireneusza Ludwika Sekuły (druk nr 1059).</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Grodzickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełRyszardGrodzicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prokurator generalny Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 27 stycznia 1995 r. zwrócił się do Sejmu o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Ireneusza Sekuły. Wnioskodawca stwierdził, że w śledztwie oznaczonym sygnaturą akt IV Ds 17/94 prowadzonym przez Prokuraturę Wojewódzką we Wrocławiu zebrano dane zawierające dostateczne podstawy do przedstawienia posłowi Sekule zarzutów popełnienia przestępstwa określonego w art. 300 § 1 Kodeksu handlowego oraz przestępstwa określonego w art. 204 § 2 Kodeksu karnego i art. 266 § 1 i 4 Kodeksu karnego w powiązaniu z art. 300 § 1 Kodeksu handlowego i z art. 10 § 2 oraz art. 58 Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PosełRyszardGrodzicki">Według prokuratury pierwszy zarzut miałby polegać na tym, że poseł w dniu 7 października 1992 r. w Warszawie, pełniąc funkcję prezesa zarządu spółki z o.o. „Polnippon”, działał na jej szkodę przez poręczenie — bez żadnego uzasadnienia gospodarczego i bez zabezpieczenia ewentualnych roszczeń i zastrzeżenia prowizji — weksla in blanco Agencji Handlowej „Hesco” w Warszawie, stanowiącego zabezpieczenie spłaty kredytu w wysokości 1 mld zł udzielonego tej w firmie przez Bank Depozytowo-Kredytowy w Lublinie, co w konsekwencji niespłacenia przez kredytobiorcę należności spowodowało podjęcie przez bank czynności windykacyjnych wobec poręczyciela i powiększenie zobowiązań masy upadłościowej spółki „Polnippon” o sumę 2 113 523 900 zł. (Wszystkie kwoty podaję w starych złotych.)</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PosełRyszardGrodzicki">Drugi zarzut sprowadzałby się do tego, że poseł w okresie od 20 października 1992 r. do 28 marca 1994 r. w Warszawie w warunkach przestępstwa ciągłego jako prezes spółki z o.o. „Polnippon” działał na jej szkodę w ten sposób, że wyprowadził z majątku spółki kwotę 1200 mln zł, wystawiając na rzecz spółki cywilnej „Promotion and Trade Center” weksel na tę kwotę, który w tym samym dniu został zdyskontowany w Banku Komercyjnym „Posnania” SA, a pochodzącą z kredytu dyskontowego sumę 1023 mln zł przywłaszczył, po czym w celu spłaty powyższego zobowiązania złożył w Banku Komercyjnym „Posnania” w imieniu spółki „Polnippon” do dyskonta weksel na kwotę 1300 mln zł wystawiony przez spółkę cywilną „Promotion”, a następnie, z uwagi na niemożliwość uregulowania zadłużenia z tego weksla, zdyskontował w tym samym banku kolejne 4 weksle spółki cywilnej „Promotion” na coraz wyższe kwoty, a w dniu 21 lipca 1993 r. zawarł z bankiem „Posnania” umowę o kredyt krótkoterminowy w wysokości 2470 mln zł, którym spłacił zadłużenie z tytułu kredytu wekslowego, powiększając o tę kwotę sumę zobowiązań ponoszącej straty spółki, przy czym w celu utrzymania się w posiadaniu przywłaszczonej kwoty zataił zobowiązania wynikające z weksla i umowy kredytowej, podpisując wierzytelne bilanse i sprawozdania finansowe spółki „Polnippon” za rok 1992 i 1993.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#PosełRyszardGrodzicki">Na posiedzeniu Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich przedstawiciele prokuratora generalnego podtrzymali wniosek. Pan poseł Ireneusz Sekuła zrezygnował z ustanowienia swojego obrońcy spośród posłów.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#PosełRyszardGrodzicki">Odnośnie do zarzutu pierwszego, z materiałów przedstawionych przez wnioskodawcę wynika, że poseł Ireneusz Sekuła pełnił funkcję prezesa jednoosobowego zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością „Polnippon”, której był udziałowcem. Spółka ta, zamierzając wykonywać usługi lotnicze, uzyskała w Banku Inicjatyw Gospodarczych (BIG) kredyt na zakup samolotów w wysokości 1 732 222 franków szwajcarskich, gwarantowany przez PKO Bank Państwowy.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#PosełRyszardGrodzicki">Ponieważ spółka „Polnippon” w każdym roku swej działalności przynosiła straty, kredytu tego nie spłacała, w związku z tym został on w 1992 r. uregulowany przez gwaranta PKO Bank Państwowy, który 18 sierpnia 1992 r. wezwał spółkę do natychmiastowego zapłacenia należności, a w roku 1994 wystąpił o ogłoszenie upadłości spółki „Polnippon”. Orzeczenie w tej sprawie nie jest jeszcze prawomocne.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#PosełRyszardGrodzicki">Mimo trudnej sytuacji finansowej spółki poseł Sekuła w dniu 7 października 1992 r. poręczył w imieniu spółki weksel wystawiony przez firmę Agencja Handlowa „Hesco”. Weksel ten stanowił zabezpieczenie spłaty kredytu uzyskanego przez firmę „Hesco” w Banku Depozytowo-Kredytowym w Lublinie.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#PosełRyszardGrodzicki">Agencja „Hesco” była jednoosobową firmą nie posiadającą osobowości prawnej, nie zatrudniającą żadnego pracownika poza jej właścicielem, Józefem K., i nie łączyły jej z „Polnipponem” żadne kontakty gospodarcze. Poręczając weksel, poseł Sekuła nie zażądał żadnego zabezpieczenia ani nie zastrzegł prowizji.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#PosełRyszardGrodzicki">Ponieważ firma „Hesco” nie spłacała kredytu, wierzyciel wszczął egzekucję przeciwko firmie „Polnippon”, a następnie zgłosił wierzytelność w kwocie 2 113 523 900 zł do masy upadłości spółki. Po wystąpieniu przez prokuratora generalnego o uchylenie immunitetu firma „Hesco” zawarła z bankiem ugodę, na mocy której część zadłużenia została spłacona, a część umorzona, w wyniku czego bank wycofał zgłoszenie wierzytelności do masy upadłości spółki. Oznacza to, że stan faktyczny w jakiejś mierze uległ zmianie.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#PosełRyszardGrodzicki">Co do zarzutu drugiego, z przedstawionego przez prokuratora generalnego materiału wynika, że poseł Sekuła niezależnie od działalności w spółce „Polnippon” był wspólnikiem dwuosobowej spółki cywilnej „Promotion and Trade Center”. Obydwie spółki wynajmowały pomieszczenie w tym samym obiekcie i zatrudniały w księgowości te same osoby.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#PosełRyszardGrodzicki">W dniu 20 października 1992 r. poseł Sekuła jako prezes zarządu spółki „Polnippon” wystawił weksel własny zobowiązujący „Polnippon” do zapłaty 20 stycznia 1993 r. na rzecz spółki „Promotion” kwoty 1200 mln zł. Tego samego dnia poseł Sekuła zawarł z bankiem komercyjnym „Posnania” umowę rachunku bankowego, a spółka „Promotion” złożyła w tym banku weksel firmy „Polnippon” do dyskonta.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#PosełRyszardGrodzicki">Po przyznaniu przez bank „Posnania” spółce „Promotion” kredytu dyskontowego wynikającą z niego kwotę 1023 mln zł podjął w banku na podstawie upoważnienia Ireneusza Sekuły pracownik obu spółek, a następnie wręczył ją posłowi Sekule.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#PosełRyszardGrodzicki">Kwota ta nie wpłynęła na konto ani do kasy żadnej ze spółek. W księgowości spółki „Polnippon” nie odnotowano wystawienia weksla na kwotę 1200 mln zł ani założenia konta w banku „Posnania”. Kwota ta nie została zamieszczona w sprawozdaniach finansowych i bilansach spółki za 1992 r. i 1993 r. podpisywanych przez posła Ireneusza Sekułę.</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#PosełRyszardGrodzicki">Kredyt dyskontowy zaciągnięty przez spółkę „Promotion” nie został spłacony w terminie. W związku z tym spółka „Promotion” 26 stycznia 1993 r. wystawiła na rzecz spółki „Polnippon” weksel na kwotę 1300 mln zł, który poręczył poseł Ireneusz Sekuła jako osoba fizyczna. Weksel ten zdyskontowany został w banku „Posnania” przez spółkę „Polnippon”, a uzyskana kwota 1 223 119 400 zł przeznaczona została w całości na spłatę kredytu wekslowego udzielonego spółce „Promotion and Trade Center”.</u>
          <u xml:id="u-38.14" who="#PosełRyszardGrodzicki">Identyczną operację powtórzono jeszcze kilkakrotnie, przy czym weksle wystawione przez „Promotion” i dyskontowane przez „Polnippon” opiewały na coraz wyższe kwoty.</u>
          <u xml:id="u-38.15" who="#PosełRyszardGrodzicki">Ostatni weksel, wystawiony na 1700 mln zł, nie został wykupiony w terminie. Wówczas spółka „Polnippon” reprezentowana przez posła Sekułę wystąpiła do banku „Posnania” o kredyt na okres jednego roku, wykazując we wniosku, że osiąga zyski pozwalające na jego spłatę. Kredyt ten w wysokości 2470 mln zł spółka „Polnippon” uzyskała pod zastaw samolotu. Uzyskana kwota przeznaczona została w całości na spłatę zadłużenia z weksla na kwotę 1700 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-38.16" who="#PosełRyszardGrodzicki">Weksel na kwotę 1300 mln zł oraz kredyt na kwotę 2470 mln zł nie zostały uwidocznione w dokumentach księgowych spółki „Polnippon”.</u>
          <u xml:id="u-38.17" who="#PosełRyszardGrodzicki">Kredyt ten nie został w terminie spłacony. Już po odejściu posła Sekuły ze spółki, „Polnippon” nabył za 500 mln zł wierzytelność przysługującą innej firmie wobec banku „Posnania” i dokonał potrącenia tej wierzytelności z zadłużenia z tytułu kredytu, doprowadzając do zaspokojenia roszczeń banku „Posnania”. Tym samym kredyty udzielone spółce „Polnippon” przez bank „Posnania” zostały spłacone, jednak kwota 1023 mln zł, pobrana w październiku 1992 r. przez posła Sekułę, pozostała poza kontem i kasą spółki.</u>
          <u xml:id="u-38.18" who="#PosełRyszardGrodzicki">Poseł Ireneusz Sekuła przedstawił komisji obszerne pisemne i ustne oświadczenie wsparte stanowiskiem jego pełnomocników prawnych wyrażonym na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-38.19" who="#PosełRyszardGrodzicki">Poseł przyznał, że formułowane wobec niego zarzuty nie pozostają w bezpośrednim związku z wykonywaniem mandatu i nie są objęte tzw. immunitetem materialnym (art. 7 ust. 1 „małej konstytucji”). Stwierdził natomiast, że sformułowanie przez prokuraturę zarzutów pod jego adresem jest związane ze sprawowaną przez niego do niedawna funkcją prezesa Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-38.20" who="#PosełRyszardGrodzicki">Zdaniem posła, skuteczność kierowanej przez niego administracji celnej, a zwłaszcza podjęte przez niego starania o unowocześnienie wyposażenia służb celnych spowodowały, że szereg firm i osób poczuło się zagrożonych jego działalnością. Poseł dopatruje się związku między tym zagrożeniem a postępowaniem prokuratury, które wraz z prowadzoną przeciwko niemu publiczną kampanią doprowadziło do odwołania go ze stanowiska. Poseł Sekuła podniósł również, że celem politycznym sprawy sądowej, jaka miałaby być przeciwko niemu prowadzona w wypadku uchylenia immunitetu, byłoby uniemożliwienie mu ponownego wyboru do parlamentu. Stwierdził ponadto, że postępowanie takie mogłoby być wykorzystane do celów politycznych w związku ze zbliżającą się kampanią wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-38.21" who="#PosełRyszardGrodzicki">Odnośnie do zarzutu pierwszego poseł stwierdził, że nie może być mowy o działaniu przez niego na szkodę spółki „Polnippon”, skoro żadna szkoda nie powstała, a poręczona przez niego wierzytelność została przez głównego dłużnika spłacona. Udzielanie poręczeń jest normalną czynnością w obrocie gospodarczym. Osobisty majątek wystawcy weksla uzasadniał poręczenie bez dodatkowych zabezpieczeń, a poręczenie złego kredytu jest objęte normalnym ryzykiem gospodarczym i nie może być uznane za przestępstwo.</u>
          <u xml:id="u-38.22" who="#PosełRyszardGrodzicki">Odnośnie do zarzutu drugiego poseł Sekuła przyznał, że zatrzymał kwotę 1023 mln zł uzyskaną z dyskonta weksla wystawionego przez „Polnippon”. Poseł stwierdził, że w chwili pobrania tej kwoty, jak i przez cały okres działalności spółki, przysługujące mu wierzytelności od spółki „Polnippon” przewyższały zatrzymaną przez niego kwotę. Dokonał zatem potrącenia swojej należności z kwoty kredytu dyskontowego. Mimo tej operacji spółka „Polnippon” nadal jest mu winna ponad 1 mld zł. Poseł zakwestionował przy tym rzetelność przedstawionego przez prokuraturę rozliczenia jego konta w spółce „Polnippon” przez biegłego rewidenta, przedstawiając rozliczenie dokonane przez tegoż rewidenta zawierające częściowo odmienną treść.</u>
          <u xml:id="u-38.23" who="#PosełRyszardGrodzicki">Poseł Sekuła podniósł ponadto, że brak w dokumentacji księgowej spółki „Polnippon” informacji o wystawionych wekslach i zaciąganych w banku „Posnania” kredytach oraz nieuwzględnienie ich w bilansach spółki jest następstwem błędu księgowego, za który on nie ponosi odpowiedzialności. Zarzut zatajenia zobowiązań wynikających z weksla i umowy kredytowej jest bezpodstawny, skoro zobowiązania te zostały zaksięgowane w 1994 r. po jego odejściu ze spółki.</u>
          <u xml:id="u-38.24" who="#PosełRyszardGrodzicki">Poseł Ireneusz Sekuła w czasie posiedzenia Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich wniósł o negatywne zaopiniowanie wniosku prokuratora generalnego.</u>
          <u xml:id="u-38.25" who="#PosełRyszardGrodzicki">Komisja obradowała odrębnie nad każdym ze sformułowanych przez prokuratora generalnego zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-38.26" who="#PosełRyszardGrodzicki">Odnośnie do zarzutu pierwszego podniesiono, że wobec zawarcia ugody z bankiem przez firmę „Hesco” spółka „Polnippon” nie poniosła żadnej szkody. Brak szkody uniemożliwia postawienie posłowi Sekule zarzutu działania na szkodę spółki, zwłaszcza że poręczenie weksla firmy „Hesco” nie wykraczało poza zwykłą praktykę w obrocie gospodarczym. W tej sytuacji postawienie zarzutu przestępstwa z art. 300 § 1 Kodeksu handlowego może być uznane za szykanę polityczną wobec posła Sekuły.</u>
          <u xml:id="u-38.27" who="#PosełRyszardGrodzicki">W dyskusji podniesiono również argument, że powstanie szkody nie jest warunkiem niezbędnym do uznania działania za szkodliwe dla spółki, a ponadto szkoda może polegać na innym niż materialny uszczerbku wyrządzonym spółce.</u>
          <u xml:id="u-38.28" who="#PosełRyszardGrodzicki">Po rozważeniu tych argumentów komisja, przy 3 głosach za, 10 przeciw i 1 pośle wstrzymującym się, proponuje Sejmowi odmówienie zgody na pociągnięcie posła Ireneusza Sekuły do odpowiedzialności karnej w związku z pierwszym zarzutem sformułowanym przez prokuratora generalnego.</u>
          <u xml:id="u-38.29" who="#PosełRyszardGrodzicki">Odnośnie do zarzutu drugiego podniesiono, że należność przysługująca posłowi Sekule od spółki „Polnippon”, co znajduje potwierdzenie w opracowanym na zlecenie syndyka masy upadłości rozliczeniu biegłego rewidenta, jest wyższa od kwoty, jaką poseł zatrzymał. Stwierdzono, że dokonywane przez posła wpłaty własne na konto spółki, które doprowadziły do tak wysokiego zadłużenia spółki wobec niego, świadczą o dbałości posła o interesy spółki, którą kierował. Wyrazem tego jest fakt, że udziałowcy spółki nie wnoszą pretensji do sposobu działania posła Ireneusza Sekuły ani żadnych roszczeń finansowych wobec niego.</u>
          <u xml:id="u-38.30" who="#PosełRyszardGrodzicki">Podniesiono również, że długotrwałe postępowanie prokuratorskie i sądowe, jakie musiałoby być prowadzone w wypadku uchylenia immunitetu, naraziłoby posła na nadmierną, nieuzasadnioną dolegliwość.</u>
          <u xml:id="u-38.31" who="#PosełRyszardGrodzicki">W toku dyskusji podniesiono również, że potrącenie, na jakie powołuje się poseł, dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie, natomiast z akt sprawy wynika, że operacja ta, przeprowadzona przez posła Sekułę w 1992 r., nie była znana księgowości spółki do roku 1994. Nie było to więc potrącenie zgodne z prawem.</u>
          <u xml:id="u-38.32" who="#PosełRyszardGrodzicki">W toku dyskusji stwierdzono też, że skoro poseł Sekuła, wiedząc o zadłużeniu wynikającym z weksla i umowy kredytowej, jako jedyna uprawniona do tego osoba podpisał wierzytelne bilanse, pomijające te zadłużenia, to ocena legalności takiego działania powinna być przedmiotem dalszego postępowania prokuratorskiego, które nie jest możliwe bez uchylenia immunitetu.</u>
          <u xml:id="u-38.33" who="#PosełRyszardGrodzicki">Po przedyskutowaniu tych argumentów komisja przy 3 głosach za, 6 przeciwnych i 4 posłach wstrzymujących się proponuje Sejmowi odmówienie zgody na pociągnięcie posła Ireneusza Sekuły do odpowiedzialności karnej w związku z drugim zarzutem postawionym przez prokuratora generalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Zgodnie z art. 73 ust. 6 regulaminu Sejmu Sejm rozpatruje sprawozdanie komisji, wysłuchując jedynie sprawozdawcy i ewentualnie posła, którego wniosek dotyczy. Nad sprawozdaniem tym nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Czy pan poseł Ireneusz Sekuła pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#komentarz">(Poseł Jacek Taylor: Mam pytania.)</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam bardzo, panie pośle, czy to są pytania dotyczące wyjaśnienia treści sprawozdania?</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#komentarz">(Poseł Jacek Taylor: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo w takim razie. Który z panów chciałby zadać te pytania?</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Jacek Taylor, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełJacekTaylor">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytanie wiąże się ściśle z treścią sprawozdania. Otóż na str. 2 sprawozdania umieszczono zdanie: Ponieważ spółka „Polnippon” w każdym roku swej działalności przynosiła straty, kredytu tego nie spłacała. Dodam tu, że chodzi o kredyt uzyskany w Banku Inicjatyw Gospodarczych w kwocie 1,7 mln franków szwajcarskich, gwarantowany przez PKO BP. Na str. 4 czytamy: Spółka „Polnippon” wystąpiła o kredyt na okres 1 roku — to jest sytuacja chronologicznie późniejsza — do banku „Posnania”, wykazując we wniosku, że osiąga zyski pozwalające na jego spłatę. Kredyt ten w istocie spółka „Polnippon” uzyskała. Moje pytanie wobec tego brzmi: Czy zatem we wniosku o kredyt, o którym mowa na str. 4, złożonym w banku „Posnania”, gdzie mówi się, że spółka „Polnippon” osiąga zyski pozwalające na jego spłatę — przy uwzględnieniu tego, co odczytałem na początku, co jest w treści sprawozdania na str. 2 — czy można jednym słowem uznać, że w tym wniosku o kredyt złożonym w banku „Posnania” pan poseł Sekuła oświadczył nieprawdę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Czy pan poseł Stanisław Rogowski w innej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełStanisławRogowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie do pana posła sprawozdawcy. Według mojej wiedzy do wniosku zgłoszono wnioski mniejszości. Jeżeli tak, to bardzo bym prosił o odczytanie treści wniosków mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Czy są jeszcze pytania?</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Andrzej Gaberle, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełAndrzejGaberle">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytanie również nawiązuje ściśle do treści sprawozdania, mianowicie na str. 2 zostało tutaj wskazane, że spółka „Polnippon” uzyskała kredyt na zakup samolotów z Banku Inicjatyw Gospodarczych. Trzeba od razu dodać, że kredyt z mocy przepisów ogólnych jest zabezpieczony zastawem na tym, co się kupuje. Następnie na str. 4 jest napisane, że spółka „Polnippon” reprezentowana przez posła Ireneusza Sekułę wystąpiła o kredyt i uzyskała z Banku Komercyjnego „Posnania” kredyt w wysokości 2 470 mln starych złotych pod zastaw samolotu. Czy to oznacza, że ten sam samolot czy te same samoloty zostały dwa razy zastawione? Czy w takim razie w umowie kredytowej na 2,5 mld zł zostało ujawnione, że te samoloty, które zostały zastawione, są już obciążone na rzecz osoby trzeciej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Dariusz Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać posła sprawozdawcę, bo w całym sprawozdaniu dla mnie jest to niejasne, jak komisja podchodziła do rozumienia zasady immunitetu poselskiego. Z fragmentu sprawozdania wynika, że to rozumienie jest jakby pojmowane w sposób następujący, że ma chronić posła przed nieuzasadnionymi, nadmiernymi dolegliwościami. Czy zasada funkcjonowania immunitetu poselskiego - według rozumienia komisji w podchodzeniu do tej sprawy - to jest ochrona przed dolegliwościami, czy umożliwienie albo uniemożliwienie prowadzenia postępowania przez wymiar sprawiedliwości, który rzecz ma rozstrzygnąć ostatecznie i w sposób niezawisły, czy też immunitet chroni przed elementami, które z przyczyn politycznych mogą prowadzić właśnie do blokowania możliwości działań posła jako osoby publicznej, jako osoby, która swoje działania podejmuje w obronie interesów publicznych. I tu jest ochrona immunitetu poselskiego. Chodzi mi o wyjaśnienie rozumienia całego przebiegu wyjaśnień w sprawozdaniu komisji, bo to dla mnie jest zupełnie niejasne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Czy ktoś z pań posłanek lub panów posłów ma jeszcze jakieś pytania do posła sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W takim razie, panie pośle, proszę o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełRyszardGrodzicki">Najpierw pytanie pana posła Rogowskiego. Muszę przeprosić Wysoką Izbę, bo rzeczywiście prezentując sprawozdanie komisji, przedstawiłem główne jej stanowisko. Wynika to po prostu z tego, że głosować będziemy nad wnioskiem prokuratora; aczkolwiek komisja przygotowuje taki projekt uchwały, to ma on znaczenie pomocnicze. W stosunku do tego projektu uchwały został zgłoszony wniosek mniejszości, który polega na tym, iż jest to zdanie przeciwne do tego, które uzyskało większość w głosowaniu na forum komisji. A więc mniejszość komisji we wniosku przychyla się do wniosku prokuratora generalnego i jest za uchyleniem immunitetu panu posłowi Sekule. Czyli, mówiąc ściślej, formułując poprawnie, jest za wyrażeniem zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej pana posła. Bardzo przepraszam za moje bardzo istotne przeoczenie.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PosełRyszardGrodzicki">Teraz odnośnie do pytań pana posła Taylora i pana posła Gaberlego, bo sądzę, że można odpowiedzieć na nie łącznie, ponieważ dotyczą one w gruncie rzeczy tej samej sprawy. W kontekście akt, które zostały przedstawione, rzeczywiście wynika, iż przy wystąpieniu o ten drugi kredyt w banku „Posnania”, fakt obciążenia zastawem samolotów nie został ujawniony, a przynajmniej na podstawie dokumentów, jakie mieliśmy do wglądu, nie można było tego jednoznacznie ustalić. Tutaj mogę bazować tylko na oświadczeniu prokuratury, które było wyraźnie sformułowane. Tak. Czy jest to naruszenie prawa, czy nie, to nie mnie orzekać, od tego są sądy. Natomiast niewątpliwie w kontekście stwierdzeń prokuratury było to działanie niezgodne z obowiązującym prawem.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PosełRyszardGrodzicki">Odnośnie do pytania pana posła Wójcika. Komisja rozpatrując sprawę zadała pytanie jednoznaczne: Czy pan poseł Sekuła wiąże przedstawione zarzuty z wykonywaniem mandatu? - czyli chodzi o ochronę z zakresu tzw. immunitetu materialnego - i tutaj odpowiedź była jednoznaczna, że pan poseł nie wiąże - i rzeczywiście takiego związku nie ma. Natomiast problem, czy jest to element ewentualnej szykany - bo tak tę drugą formę immunitetu można interpretować - to jest kwestia indywidualnych ocen członków komisji, co wyraziło się w takim, a nie innym podniesieniu ręki. I wyniki głosowań o czymś świadczą. Są one jednak różne przy obydwóch zarzutach, co może wskazywać, że posłowie mieli wątpliwości co do jednakowej oceny związku z tzw. immunitetem w przypadku tych dwóch zarzutów. Natomiast generalnie komisja nie ustalała jakiejś linii interpretacyjnej. To były indywidualne decyzje członków komisji.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#komentarz">(Poseł Jacek Taylor: Czy można prosić o odpowiedź, bo ja pytałem...)</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#PosełRyszardGrodzicki">Przepraszam, wydawało mi się, że jest to zbieżne z tym, co...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PosełJacekTaylor">Ja pytałem tylko o to, że pierwszego, wcześniejszego kredytu spółka „Polnippon” nie spłaca, bo przynosi ona straty. Następnie składa w banku „Posnania” wniosek o dalszy kredyt i twierdzi we wniosku, że osiąga zyski pozwalające na spłatę tego kredytu, o który się ubiega. Czy zatem pan poseł Sekuła w tym wniosku o drugi kredyt oświadczył nieprawdę? Czy można tak powiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełRyszardGrodzicki">Sformułować tezy, że oświadczył nieprawdę, to ja nie mogę. Natomiast mogę sformułować tezę taką, że nie oświadczył, iż tamta spółka przynosi straty. Takiego wyraźnego oświadczenia nie było. Tym samym bank udzielający kredytu nie był poinformowany o tej sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Ponieważ widzę, że pan poseł Wójcik się zgłasza, panie pośle Grodzicki, czy pan zechciałby jednocześnie odpowiedzieć na to pytanie dotyczące sposobu rozumienia zakresu immunitetu przez komisję?</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Grodzicki: Przepraszam, ale już odpowiedziałem.)</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W takim razie przepraszam, panie pośle, ale już zadał pan pytanie. Specjalnie zapytywałem, czy ktoś chce zadać jeszcze jakiekolwiek inne pytania. Nie będziemy przekształcali tej formuły pytań w ersatz debaty, która jest regulaminowo niedopuszczalna. Tak że przepraszam...</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Wójcik: Panie marszałku, chciałbym zadać pytanie w związku z dodatkowymi wyjaśnieniami, których wcześniej nie było. Wynika ono z odpowiedzi na pytanie pana posła.)</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam bardzo, ale pytania mogą dotyczyć tylko złożonego sprawozdania. A w tej chwili zadawanie pytań wymagających dalszych odpowiedzi, wypowiedzi pana posła sprawozdawcy komisji regulaminowej jest już jednak formą debaty. Przykro mi bardzo, ale nie mogę do tego dopuścić.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Wójcik: Nie pytań dodatkowych, tylko pytań do sprawozdania. Chciałbym zapytać, dlaczego pewna rzecz nie znalazła się w sprawozdaniu.)</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam. Nie będziemy już tego kontynuowali.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Oddaję głos panu posłowi Ireneuszowi Sekule.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełIreneuszSekuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chcę podziękować posłowi Grodzickiemu za przedstawienie sprawy. Ale pragnę wprowadzić sprostowanie, szczególnie do odpowiedzi na pytania. Pragnę oświadczyć, że we wniosku składanym w banku „Posnania” fakt zastawu samolotów był oczywiście uwzględniony. On jest w aktach prokuratorskich — ten wniosek z tym zastrzeżeniem, że samoloty są zastawione. I mogło chodzić tylko o zastaw któregoś z agregatów, które były kupione na zapas, silników. To były części zapasowe dużej wartości. A kredyt był wartości miliarda złotych. Nie chodziło więc tutaj o samoloty. W każdym razie bank wiedział, że są one zastawione w Banku Inicjatyw Gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PosełIreneuszSekuła">Jeśli chodzi o wykazywanie zysku, to również bank otrzymuje kopię sprawozdań F-01 składanych do izby skarbowej i do GUS, a więc znał sytuację w spółce. Natomiast być może chodziło tutaj o zysk prognozowany, który będzie w przyszłości. I takie opracowanie mogło rzeczywiście być złożone. Ja tego już nie pamiętam w chwili obecnej. Natomiast na pewno bank bazował na dokumentach, które są składane oficjalnie przy wniosku o kredyt.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PosełIreneuszSekuła">Jeżeli Wysoka Izba pozwoli, to chciałbym kilkanaście zdań komentarza wygłosić i pewne kalendarium wydarzeń przedstawić, które moim zdaniem ma znaczenie dla całej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PosełIreneuszSekuła">Po pierwsze, kwestia: co się stanie, jeżeli immunitet nie zostanie mi uchylony? Otóż nie zamyka to przecież sprawy, nie oznacza jej rozstrzygnięcia. To ją tylko zamraża, zamraża w sensie i postępowania prokuratorskiego, i wstrzymania czasu przedawnienia. Zatem w momencie, kiedy mój mandat wygaśnie, kiedy już nie będę funkcjonował w kategoriach polityki, naturalnie sprawa wróci i sąd - jeżeli prokuratura wnioski podtrzyma - w swojej suwerenności rozstrzygnie ją wyrokiem na moją korzyść albo też przeciwko mnie.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PosełIreneuszSekuła">Natomiast ja się nie obawiam wyroku sądowego. Obawiam się procedury dochodzenia do niego. Za chwilę postaram się przekonać Wysoką Izbę, że prokuratura nie działa tutaj obiektywnie ani bezstronnie. I obawiam się, że ta procedura będzie wykorzystywana i w kampanii prezydenckiej, i w ewentualnej kampanii przed wyborami parlamentarnymi, o ile będę w nich kandydował. Obawiam się po prostu, że termin przesłuchań, kierowania sprawy do sądu, nagłaśniania jej, a wiele szczegółów z prokuratury dochodziło do dziennikarzy ze źródeł nieoficjalnych, pisano w dziennikach, po prostu będzie elementem nagłaśniania sprawy i jest to, moim zdaniem, ewidentna działalność o charakterze politycznym, której chcemy zapobiec. Stąd moja prośba do komisji o takie wnioski, a nie inne.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PosełIreneuszSekuła">Teraz w skrócie kalendarium wydarzeń. W maju 1990 r. powstaje polsko-japońska spółka „Polnippon”, a w październiku 1990 r. zostaje podpisany kontrakt z „Interflugiem” — ostatniego dnia istnienia Niemieckiej Republiki Demokratycznej — na zakup dwóch samolotów dla tej spółki. Kupowaliśmy specjalnie za granicą, aby nie było żadnych domniemań, że kupując samoloty w Polsce, korzystamy z jakichś ułatwień, protekcji, znajomości itd. W 1991 r. w styczniu są one certyfikowane, otrzymujemy koncesję na podjęcie działalności, a w lutym wybucha wojna na Bliskim Wschodzie. Gdyby ten kredyt był zaciągany dzisiaj, to od takiej okoliczności można by się ubezpieczyć — od wybuchu wojny lub rewolucji. Wtedy tej możliwości jeszcze nie było. Ta wojna w ciągu 2 lat uniemożliwiła nam latanie do Afryki Północnej i na Bliski Wschód. Wszystkie biznesplany, aprobowane przez banki, opracowane przez fachowe firmy, zostały oczywiście pogrzebane, ponieważ wojna była sytuacją nadzwyczajną. Mimo to, mimo tych straconych 2 lat, pierwsza prywatna firma lotnicza w Polsce weszła jednak na rynek światowy, bardzo szczelny i hermetyczny, podjęła bardzo trudne loty, m.in. do Somalii, w czasie wojny przewożąc lekarstwa, do Jugosławii, do Sarajewa, wywożąc ranne dzieci. Lecimy do Turcji w czasie trzęsienia ziemi, do Afganistanu w czasie wojny. Wykonywaliśmy szereg misji humanitarnych ONZ. W chwili obecnej czy jeszcze kilka tygodni temu oba samoloty były eksploatowane, latały w Afryce na dobrym kontrakcie, przynoszącym spore dochody. Stąd też gdyby nie decyzja o upadłości firmy — a wyrok jest jeszcze nieprawomocny, ponieważ jest złożone odwołanie — prawdopodobnie firma miałaby szanse rozwoju i spłaty głównego kredytu BIG-owskiego.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#PosełIreneuszSekuła">Skąd wziął się ten kredyt z banku „Posnania”? Otóż sytuacja była następująca. Były trudności płatnicze związane z niesolidnością naszych kontrahentów — jeden zalegał i zalega do dzisiaj firmie „Polnippon” kilkanaście miliardów złotych z tytułu wykorzystanego sprzętu, dzierżawionego w Afryce, a nie zapłaconego. Firma przyjęła kontrakt na przewóz jednej z drużyn piłkarskich Polski na mecz pucharowy w ramach Pucharu Zdobywców Pucharów do jednego z miast Europy Zachodniej. Chcąc podnieść samolot w powietrze, trzeba włożyć około kilkuset milionów złotych, ponieważ to jest kwestia opłacenia paliwa, opłat przelotowych, lotniskowych, handlingowych, eurokontroli itd. Normalnie bierzemy wysoką zaliczkę, tak jak kupując bilet lotniczy. Klub piłkarski tej zaliczki nie wpłacił, nie miał pieniędzy. Nie wpłynęły pieniądze od naszego kontrahenta z firmy „Joy”. Sytuacja była następująca: albo odmówić wykonania lotu z braku zaliczki — narażając jednak drużynę na przegraną walkowerem, gdy się nie zgłosi na mecz — albo ten lot wykonać. Wykonaliśmy ten lot naturalnie. Wykonaliśmy go, pozyskując środki, które wtedy do firmy wpłaciłem. Po wzięciu tego kredytu oczywiście musiałem je wycofać jako pieniądze przeze mnie wpłacone. Mam na to dowody. I saldo rozliczeń z „Polnipponem” było zawsze dla mnie dodatnie — stwierdza to w sposób jednoznaczny syndyk i biegli rewidenci.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#PosełIreneuszSekuła">W 1993 r. w grudniu zostałem prezesem Głównego Urzędu Ceł, składam rezygnację z funkcji prezesa „Polnipponu”, otrzymuję pokwitowanie od moich udziałowców, od zgromadzenia walnego, sprzedaję udziały. We wrześniu zostaje podjęta kwestia upadłości firmy przez bank PKO BP i sąd tę upadłość niepełnomocnym wyrokiem orzeka. Równocześnie zostaje rozpisany w GUC w kwietniu ogromny przetarg na kompleksową komputeryzację ceł. Stają do tego przetargu wielkie firmy światowe. I we wrześniu — zbieg okoliczności — wiadomo już, że ktokolwiek ten przetarg wygra, to go zrealizuje. Jest to IBM, ITT, jest to Hewlett-Packard, jest to CGK, Siemens — potentaci w tym zakresie. A więc staje się coś nieodwracalnego. Jeżeli system wejdzie w ciągu dwóch lat i zostanie zrealizowany, a wszystko wskazuje, że zostanie zrealizowany, nastąpi znaczne uszczelnienie granic.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#PosełIreneuszSekuła">W tym momencie wybucha ogromna kampania przeciwko mojej osobie, sterowana głównie przez KPN, żądającą odwołania mnie ze stanowiska prezesa GUC — nie z powodu mojej merytorycznej działalności, do której nie miał zastrzeżeń ani premier Pawlak, ani premier Oleksy, natomiast z powodu kwestii związanych z „Polnipponem”. Oczywiście koledzy z KPN wypisują jeszcze inne rzeczy, piszą o kredycie wziętym w banku szwajcarskim. Ciekaw jestem nazwy tego banku, ponieważ jako żywo nic takiego nie miało miejsca. Piszą, że firma zalega z zapłatą podatków skarbowi państwa, składki ubezpieczeniowej ZUS, ale nie jest to prawda. Syndyk nie stwierdza, by jakiekolwiek wierzytelności skarbu państwa lub ZUS były zgłoszone do firmy. Ale oczywiście rozumiem, że jest rzeczą bardzo dogodną politycznie właśnie przedstawić byłego prezesa ZUS, byłego ministra, byłego wicepremiera jako dłużnika wobec skarbu państwa, wobec podatników, jako dłużnika wobec ZUS, którym kiedyś kierował. Jednak to nie jest prawda, jak powiedziałem. To wszystko jest do udowodnienia, ponieważ jest to kwestia zapytania urzędu skarbowego bądź ZUS, czy są jakieś wierzytelności, czy też nie. Można to w każdej chwili sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#PosełIreneuszSekuła">W listopadzie prokuratura wszczyna postępowanie przeciwko mojej osobie, o czym pisze bez żenady w listach do instytucji, żądając od nich informacji; pisze: w związku z postępowaniem prowadzonym przeciwko jednemu z udziałowców firmy „Polnippon” (wiadomo, że było czterech, dwie firmy japońskie, jeden polski, mój wspólnik i ja; wiadomo, że chodzi tutaj o moją osobę). Równocześnie 4 stycznia ta sama prokuratura odpisuje mojemu adwokatowi, że żadnej mojej sprawy nie ma, nie jestem o nic podejrzany, w związku z tym nie ma żadnych akt, ani możliwości wglądu do nich. 27 stycznia zostaje skierowany wniosek o uchylenie immunitetu. Ja wielokrotnie próbowałem skontaktować się z prokuraturą. Odbywałem rozmowy i osobiste, i telefoniczne z panem prokuratorem generalnym Włodzimierzem Cimoszewiczem i z jego zastępcami. Wszystkie one kończyły się formułą taką, że aby jakiekolwiek wyjaśnienia złożyć, musi zostać uchylony immunitet. Ale przecież składałem dwukrotnie zeznania jako świadek w innych sprawach. Prokurator oczywiście pytał, czy się zgadzam na złożenie tych zeznań. Zgadzałem się naturalnie, dlaczego nie, skoro miałem sprawę wyjaśnić, pomóc w jej wyjaśnieniu. Byłem przesłuchiwany — jako świadek. Co szkodziło (proponowałem to zresztą) przesłuchać mnie jako świadka w sprawie banku „Posnania” — jako świadka, który odpowiada pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie? Podejrzany oczywiście może kłamać, może odmawiać zeznań, świadek nie może tego uczynić. To i dla prokuratury, i przede wszystkim dla mnie było bardzo ważne. Mogłem powiedzieć, że dochodzą do finału uzgodnienia z bankiem firmy „Hesco”, a więc kredyt zostanie spłacony, oraz że kończą badanie bilansu biegli rewidenci i w końcu lutego je dokończą. Ten pośpiech wynikał chyba i z tego, że gdyby poczekano dwadzieścia kilka dni... bo dokładnie 16 lutego bank wycofał roszczenia wobec firmy „Polnippon” i żadnych strat z tytułu poręczenia tego kredytu spółka nie poniosła, a 23 lutego biegli rewidenci dokończyli badanie bilansu od początku istnienia firmy i stwierdzili bezsporną należność na moją korzyść (saldo na moją korzyść). Mogły być ewidencyjne błędy w księgowości. Księgowość była zmieniana, przeprowadzaliśmy się, zmienialiśmy siedzibę, to jest oczywiście możliwe, za to w pewnym sensie pośrednio odpowiadam. Ale ten błąd w księgowości, błąd w zaewidencjonowaniu kredytu mógł mieć negatywne skutki tylko w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdyby firma wchodziła na giełdę i w prospekcie emisyjnym zataiła wzięty kredyt, to oczywiście jest to próba oszukania potencjalnych posiadaczy akcji. Nic takiego nie zachodziło. Po drugie, gdyby firma brała inny kredyt i zatajała kredyty, które już ma. Ale kredyt był wzięty tylko raz jeden, jedyny i bank o tym doskonale wiedział, życzył sobie zamiany dyskontowanego weksla na kredyt.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#PosełIreneuszSekuła">W kwestii, czy można zdyskontowany weksel zgłosić do bilansu po stronie debetowej, czyli obciążeń, biegli spierają się. Ja uważam, że jest to coś niedopuszczalnego, ponieważ wtedy takie obciążenie bilansu poręczonym wekslem oznacza obniżenie zysku, a więc obniżenie podatku. Biegli uważają (większość biegłych, tam zdania są podzielone, jak powiedziałem), że taki weksel nie powinien być w bilansie ujawniony. Dlatego nie był ujawniony. Natomiast kredyt rzeczywiście był zaksięgowany z pewnym opóźnieniem, co jest po części moją winą, ale jest to błąd ewidencyjny, ponieważ nikomu żadnej straty nie przyniósł, ani podatkowej, ani informacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#PosełIreneuszSekuła">Jeszcze jedna kwestia. Proszę państwa, jeżeli przyjąć za prokuraturą, że za każdą decyzję, która rodzi cień ryzyka, że może być zagrożeniem dla spółki, ponosi odpowiedzialność prezes — chodzi o odpowiedzialność prokuratorską z art. 300 — to takie założenie paraliżuje działalność gospodarczą w ogóle. Weźmy inny przykład. Spółka kupiła na przetargu, zgodnie z decyzją prezesa, samochód używany; on się świetnie spisuje, nie trzeba go naprawiać, jest w dobrym stanie, niedużo pali paliwa. Świetna decyzja, ale ona mogła być jednak błędna. Mogło się okazać, że samochód się psuje, że trzeba go naprawiać, że pali dużo benzyny, wprawdzie żadnych strat to nie przyniosło, ale mogło przynieść straty, a skoro mogło, to znaczy, że można postawić zarzut. Takie postawienie sprawy, taka teza prezentowana przez prokuratorów, wydaje mi się czymś absurdalnym w gospodarce rynkowej. Podejmowanie decyzji jest elementem gry, jest to gra. Gra z ryzykiem. Co więcej, przewodniczący poseł Grodzicki w czasie posiedzenia komisji 26 maja zapytał przedstawicieli prokuratury, czy oprócz mojej sprawy komukolwiek postawiono jakiś zarzut, że spółka nie poniosła żadnych strat, a mimo to decyzja mogła skutkować stratami i w związku z tym prokuratura w tej sprawie oskarża. Prokuratorzy odpowiedzieli wtedy na to, że rzeczywiście to są rzadkie przypadki, ale chyba kilka takich spraw jest prowadzonych. Wtedy prosiłem, abym został powiadomiony o tych sprawach, ponieważ jestem ciekaw kto, przeciwko komu są prowadzone i chętnie się z tymi ludźmi spotkam. Rozumiem, że nie mogli powiedzieć o tych sprawach „z pamięci”, niemniej prosiłem o tę wiadomość miesiąc temu, i nie otrzymałem do dzisiaj żadnej odpowiedzi. To chyba oznacza, że jest to pierwsza tego rodzaju sprawa, dość precedensowa. Jeżeli Wysoki Sejm, uchylając mi immunitet, jakby potwierdzi, że można taki zarzut stawiać — spółka żadnych strat nie poniosła, a możliwość straty występuje przy każdej decyzji gospodarczej — to wtedy nie chciałbym być w skórze żadnego prezesa firmy, która prowadzi działalność gospodarczą w warunkach gospodarki rynkowej w Polsce pod rządami tego rodzaju interpretacji prawa.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#PosełIreneuszSekuła">I kwestia ostatnia. Jak powiedziałem, prokuratura unikała starannie kontaktu z moją osobą mimo moich wielokrotnych inicjatyw. Nie zwracała się do mnie jako świadka. Wprowadzała mnie w błąd, pisząc w liście, iż nie jest prowadzone żadne postępowanie przeciwko mnie, mimo że takie postępowanie było prowadzone, o czym świadczą poprzednie pisma prokuratury i o czym świadczy wniosek prokuratura generalnego. Jestem głęboko przekonany, że są daleko idące domniemania, że jeśli prokuratura będzie prowadziła dalej to dochodzenie, zwłaszcza w okresie kampanii wyborczej, to będzie je prowadziła w sposób stronniczy, nieobiektywny, niebezstronny. I temu chciałbym zapobiec.</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#PosełIreneuszSekuła">I wreszcie na koniec. Jeżeli mój mandat wygaśnie, będę do dyspozycji sądu, prokuratury, ale już nie jako polityk. Natomiast póki jestem politykiem, należy uniemożliwić wykorzystywanie tego rodzaju zarzutów, moim zdaniem oraz zdaniem biegłych — nieuzasadnionych. Powtarzam, są dwa zarzuty główne: o poręczenie weksla firmy „Hesco” stanowiącego zabezpieczenie złego kredytu, który nie okazał się zły, został spłacony i żadnych strat nie było, i o przywłaszczenie 1023 mln zł. Nieprawda, ponieważ rozliczenie jest na moją korzyść, mnie się należą pieniądze, a nie spółce ode mnie. Potwierdzają to wspólnicy i potwierdzają to także biegli rewidenci. Zarzut trzeci wynika z drugiego — że poświadczyłem nieprawdę, aby zataić ten fakt. Co tu zatajać, skoro nie jest to prawda?</u>
          <u xml:id="u-53.14" who="#PosełIreneuszSekuła">Oczywiście prokuratura ma prawo podtrzymać swoje wnioski, ma prawo złożyć je do sądu, a ja mam obowiązek przed sądem się z tego wytłumaczyć. Ale termin, czas i kalendarz tych postępowań nie powinien być związany z kalendarzem politycznym. O to wnoszę. Dlatego proszę Wysoką Izbę, żeby chciała te wszystkie racje, argumenty w swojej mądrości i sumieniu rozważyć i podjąć taką decyzję, jaką sumienie jej dyktuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Do głosowania w tej sprawie przystąpimy około godz. 14.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 1079).</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Macieja Manickiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 1991 r., na podstawie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, kwotę bazową waloryzacji stanowiło 100% przeciętnego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym waloryzację. Ustawą budżetową na 1993 r. obniżono kwotę bazową ze 100% do 91% przeciętnego wynagrodzenia stanowiącego podstawę waloryzacji. W programie wyborczym złożyliśmy obietnicę, że będziemy działać w celu przywrócenia kwoty bazowej w wysokości 100%. Podobna obietnica została zawarta w umowie koalicyjnej podpisanej w październiku 1993 r. Obietnicom tym pozostajemy wierni i uczynimy wszystko, co możliwe, aby wywiązać się z nich do końca kadencji. Poczynając od 1 czerwca 1994 r., kwota bazowa waloryzacji została ustalona na poziomie 93% przeciętnego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym termin waloryzacji. To były pierwsze decyzje koalicji służące zrealizowaniu tych obietnic, o których mówiłem wcześniej. Doprowadziliśmy właśnie do tego, że kwota bazowa wynosi dzisiaj nie 91%, lecz 93% przeciętnego wynagrodzenia. W przedłożonym Wysokiej Izbie projekcie ustawy proponujemy stopniowe podwyższanie kwoty bazowej w kolejnych terminach waloryzacji o 1 punkt procentowy aż do osiągnięcia 100% przeciętnego wynagrodzenia. Propozycja ta stanowi realizację postulatów środowiska emerytów i rencistów, realizację co prawda wydłużoną w czasie, ale jedyną możliwą ze względu na stan finansów publicznych. Przyjęcie koncepcji stopniowego podwyższania kwoty bazowej o 1 punkt procentowy przy kolejnych waloryzacjach świadczeń emerytalno-rentowych, począwszy od 1996 r. aż do osiągnięcia 100% średniego wynagrodzenia, oznacza, że skutek finansowy zostanie rozłożony na 7 rat. Każda z kolejnych rat w wymiarze nominalnym będzie wzrastać w tempie kumulujących się wskaźników waloryzacji świadczeń. Stopniowe podniesienie kwoty bazowej do 100% przeciętnego wynagrodzenia przewiduje także program reformy ubezpieczeń społecznych skierowany przez rząd do konsultacji społecznej.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełMaciejManicki">Wysoka Izbo! Ze względów, które przedstawiłem, zgłaszam formalny wniosek, aby po zakończeniu pierwszego czytania przystąpić, bez odsyłania projektu do komisji, do drugiego czytania i, konsekwentnie, do trzeciego czytania. Jednocześnie w imieniu wnioskodawców postuluję, aby w zawartej w art. 2 propozycji wejścia ustawy w życie z dniem - i tutaj podano alternatywnie dwie daty - została umieszczona data 1 stycznia 1996 r. Uważam, Wysoka Izbo, że przedłożony projekt ustawy wychodzi w możliwie maksymalnym stopniu naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom środowiska emerytów i rencistów, środowiska weteranów pracy.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przypominam, że Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kowalczyka, występującego w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełStanisławKowalczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poselski projekt ustawy przewiduje stopniowe podwyższenie kwoty bazowej aż do osiągnięcia 100% przeciętnego wynagrodzenia. Podwyższenie to dotyczyć będzie wszystkich świadczeń emerytalnych i rentowych z wyjątkiem emerytur i rent minimalnych, obliczanych od 100% przeciętnego wynagrodzenia. Kwota bazowa stanowi podstawę do wyliczania i waloryzowania wszelkich emerytur i rent. Na podstawie kwoty bazowej wylicza się podstawę wymiaru nowo przyznawanych świadczeń. Zmniejszenie kwoty bazowej ze 100% do 91% przeciętnego wynagrodzenia oznaczało obniżenie w takim samym stopniu kwoty emerytury i renty. Przepisy ustawy budżetowej na rok 1993 z dnia 12 lutego 1993 r. obniżyły kwotę bazową ze 100% do 91% przeciętnego wynagrodzenia, stanowiącego podstawę waloryzacji emerytur i rent, co spowodowało olbrzymie niezadowolenie wśród emerytów i rencistów. Przepisy te uznane zostały w 1995 r. przez Trybunał Konstytucyjny za sprzeczne z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełStanisławKowalczyk">Klub SLD opowiada się za procesem stopniowego podwyższania kwoty bazowej, który będzie uwzględniać możliwości dofinansowania z budżetu państwa systemu ubezpieczeń społecznych. Oznacza to konieczność systematycznego połączenia procesu stopniowego podwyższania kwoty bazowej do 100% przeciętnego wynagrodzenia wraz z rewaloryzacją świadczeń z ubezpieczeń społecznych, idącą w kierunku zagwarantowania realnego wzrostu emerytur i rent na poziomie zbliżonym do wzrostu płac realnych. Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za uchwaleniem poselskiego projektu ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, zawartego w druku nr 1079.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Udzielam głosu panu posłowi Józefowi Mioduszewskiemu, prezentującemu stanowisko klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełJózefMioduszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego jednoznacznie i w całej rozciągłości popiera poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, zawarty w druku sejmowym nr 1079. Kwotę bazową ze 100% do 91%, o czym już szeroko mówiono, obniżono ustawą budżetową na rok 1993. Trybunał Konstytucyjny uznał to uregulowanie prawne za sprzeczne z konstytucją — ze względów formalnych, z uwagi na specjalny tryb uchwalania ustawy budżetowej, uznając, że tymi aktami prawnymi nie mogą być „przy okazji” rozstrzygane inne przepisy.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełJózefMioduszewski">Sejm poprzedniej kadencji przyjął takie rozstrzygnięcie na wniosek rządu ze względu na znane trudności budżetowe. Jak powszechnie wiadomo, trudności te występują nadal, gdyż nie w pełni mogą być zaspokajane bardzo pilne potrzeby w wielu dziedzinach o podstawowym znaczeniu - mimo planowanego dużego deficytu budżetowego. Przyjęcie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oznaczałoby konieczność wydatkowania z budżetu dużych kwot, co pogłębiłoby trudności budżetowe. Dlatego też Sejm, korzystając ze swoich uprawnień konstytucyjnych, odrzucił dziś to orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełJózefMioduszewski">Stoimy jednakże na stanowisku, że kwota bazowa waloryzacji rent i emerytur winna stanowić 100%. W roku ubiegłym z dniem 1 czerwca kwota ta została podniesiona do 93%. Propozycja stopniowego podwyższania kwoty bazowej w kolejnych terminach waloryzacji o 1 punkt procentowy aż do osiągnięcia 100% przeciętnego wynagrodzenia - co zakłada rozpatrywany projekt ustawy - prowadzi do osiągnięcia tego celu niejako na raty. Takie rozstrzygnięcie będzie niewątpliwie również kosztowne, każda bowiem waloryzacja będzie się składać ze wskaźnika waloryzacji świadczeń i podwyżki procentowej. Jednakże rozłożenie tej podwyżki na raty pozwoli, miejmy nadzieję, zachować tak pożądaną wydolność budżetową.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PosełJózefMioduszewski">Poza tym warto dodać, że podwyższenie kwoty bazowej w kolejnych ratach o 1 punkt procentowy rzutować będzie na podwyżkę wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych z wyjątkiem emerytur i rent minimalnych, w stosunku do których już obecnie kwotą bazową jest 100% przeciętnego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#PosełJózefMioduszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera wniosek posła przedstawiciela wnioskodawców o skierowanie projektu ustawy do drugiego czytania i będzie głosował za jej uchwaleniem. Mamy świadomość, że takie stanowisko i dążenie do rozłożenia na raty podwyższania świadczeń emerytalnych nie będzie decyzją popularną, szczególnie wśród osób bezpośrednio zainteresowanych. Czynimy to jednak z pełnym przekonaniem, że wartością nadrzędną jest interes całego państwa i społeczeństwa i tego wyrazem jest usilne dążenie do zachowania równowagi budżetowej. Jest to bez wątpienia trudny wybór, ale dokonujemy go w imię realistycznej oceny faktycznych możliwości budżetu, który jest, niestety, zbyt skromny w stosunku do wielu oczekiwań i potrzeb społecznych.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Obecnie głos zabierze pan poseł Andrzej Machowski w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełAndrzejMachowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debatujemy dzisiaj nad projektem, który formalnie jest projektem poselskim, ale zdaniem Unii Wolności w tej chwili jest sytuacja taka, że władzę w Polsce sprawuje jedna duża koalicja rządowa. Uważamy, że na ten projekt trzeba spojrzeć jak na jeszcze jedną propozycję, która w sprawie emerytur i rent zrodziła się w obrębie obecnej koalicji. Jeśli tak na to spojrzeć, to trzeba powiedzieć, że to, co koalicja prezentuje, przypomina trochę taką niespójną, czy grającą na bardzo różnych instrumentach orkiestrę. Można powiedzieć, że projekt firmowany i reprezentowany głównie przez pana posła Macieja Manickiego jest w tej chwili takim najgłośniejszym instrumentem — bębnem, który ma zagłuszać wszystkie inne głosy. Tych głosów było jednak sporo. Przypomnijmy, że w tej sprawie jest więcej różnych propozycji koalicji. Mamy założenia do budżetu, w których mowa jest o realnym wzroście emerytur w przyszłym roku o 2,5%, natomiast płac — w zależności, czy mówimy o sferze przedsiębiorstw czy o sferze budżetowej — między 3 a 4,3%. Jeśli tak na to spojrzeć, to można tu mówić o osiemdziesięcioprocentowym wzroście emerytur w stosunku do wzrostu płac. Jeśli przeczytać „Strategię dla Polski”, to ten proponowany stosunek wzrostu emerytur do płac jest jeszcze gorszy. Tu można mówić o 35%, a nie o 94, 95% itd. Jeśli z kolei spojrzeć na założenia reformy systemu ubezpieczeń społecznych, przesłanych do konsultacji społecznej, to tam z kolei widać wyraźnie, że proponuje się po prostu zmianę wskaźnika naliczania. Poza tym, jeżeli za pomocą tej ustawy posła Manickiego coś podwyższymy, to drugą ręką odbierzemy.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PosełAndrzejMachowski">Może sytuacja jest taka - nad tym można dyskutować - że są po prostu pewne realne ograniczenia budżetowe. Ale naszym zdaniem - zdaniem Unii Wolności - trzeba w tej sprawie mówić wprost i prawdę, nie można kręcić. Wydaje się, że rząd będzie zmuszony również w przyszłym roku grzeszyć wobec emerytów, ale wydaje się, że chce to robić za pewną zasłoną, jaką jest właśnie ta ustawa, nad którą dzisiaj debatujemy.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#PosełAndrzejMachowski">Chcę powiedzieć, że jeśli mielibyśmy raz jeszcze wrócić do tej metafory z orkiestrą i zadać pytanie, jak w sprawie emerytur i rent gra ta orkiestra, która w znojnym, koalicyjnym trudzie rządzi Polską od września 1993 r., na jaką nutę gra w tej sprawie przede wszystkim koalicja, to odpowiedziałbym, że jest to nuta zakłamanej hipokryzji; proponowałbym koalicji, żeby ten zasadniczy ton w orkiestrze zmieniła.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Krystynę Sienkiewicz z klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od początku obecnej, kontynuowanej koalicji jesteśmy świadkami sporu o sposób waloryzowania świadczeń emerytalnych - czy emerytury i renty będą wzrastać w zależności od wzrostu kosztów utrzymania, czy według wzrostu wynagrodzeń pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Już „Strategia dla Polski” zakładała zmianę zasad waloryzacji, poprzez odejście od indeksacji w stosunku do ruchu płac na rzecz dostosowania do zmiany cen. Za kryterium wykonania tego przedsięwzięcia rząd chce uznać zmniejszenie udziału wydatków na zabezpieczenie społeczne w wydatkach budżetu. W tym kierunku zmierza nie wycofany do dzisiaj rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw dotyczących zaopatrzenia emerytalnego z druku nr 786, z 15 grudnia 1994 r., który dostosowuje podstawę wymiaru renty inwalidzkiej do 93% przeciętnego wynagrodzenia w kwartale kalendarzowym i wygospodarowania oszczędności. Na ten stan rzeczy nakładają się mniej lub bardziej kontrolowane przecieki co do możliwości zwiększenia podatków do ponad 50% lub 52,5-procentowych składek ZUS, płaconych przez pracodawców. W ub. sobotę, tj. 24 czerwca, w założeniach do budżetu Rada Ministrów zdecydowała, że emerytury i renty wzrosną w przyszłym roku o 2,5%. Tym zdarzeniom towarzyszą konsultacje dotyczące projektu reformy systemu emerytalnego, omawianego niedawno w Wysokiej Izbie. Projektu, który wzmacnia udział państwa w finansowaniu emerytur i rent, czyli powiększa bieżące koszty budżetu.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Nie poważę się na zarzut, że rząd, czasem z pomocą koalicyjnych posłów, manipuluje formułą waloryzacji, wskaźnikami, procentami, kwotami liczonymi w bilionach złotych, datami. Ale trudno nie ulec takiemu wrażeniu za sprawą chaosu i niekonsekwencji związanych z indeksacją emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Projekt ustawy o zmianie zasad ustalania emerytur i rent z druku nr 1079 jest rozpatrywany niemal bezpośrednio po debacie nad orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, jest zresztą konsekwencją tegoż orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Unia Pracy, jak już wielokrotnie wykazywaliśmy, i dziś też, opowiada się za ostatecznym charakterem orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, które uznajemy za zasadne. Stosunek do prawa nie może być relatywny i uzależniony od tego, czy się jest w koalicji, czy w opozycji.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Propozycję poselską z druku nr 1079 uważamy za koło ratunkowe rzucone przez posłów koalicyjnych w stronę koalicyjnego rządu, ponieważ dotychczas nie wyrównano strat poniesionych przez emerytów i rencistów wskutek obniżenia waloryzacji w 1993 r., a odrzucenie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego czyni sprawę bezsporną.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Uważamy, że nie można ciągle tłumaczyć się trudną sytuacją finansową państwa, Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Potrzebna jest systemowa reforma ubezpieczeń społecznych, taka by trudności ekonomiczne nie stanowiły stale powtarzającej się samoistnej przyczyny ograniczania praw emerytalno-rentowych.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Propozycja powolnego dochodzenia do tak zwanej kwoty bazowej, wynoszącej 100% przeciętnego wynagrodzenia, w terminie każdej kolejnej waloryzacji, zawarta w projekcie poselskim, ma rzekomo spełnić postulaty środowiska emerytów i rencistów, którzy raczej oczekują innego zadośćuczynienia orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego - nie wspominam tu już o datach, czy 1 stycznia, czy 1 kwietnia, na szczęście sprawa ta została ustalona.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Projekt poselski, jak wiadomo, nie podlega konsultacjom społecznym. Stąd dość trudno powoływać się na wolę ludu czy opinie, na przykład, central związkowych albo partii emeryckich.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Klub Parlamentarny Unii Pracy, nie rezygnując z wszystkich przedstawionych tylko w części uwag i zastrzeżeń, będzie głosował za skierowaniem projektu ustawy z druku nr 1079 do Komisji Polityki Społecznej, gdzie będziemy poszukiwać sposobu szybszego dojścia do 100% kwoty bazowej, a także usunięcia innych mankamentów, od których projekt ten nie jest wolny.</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stanowisko klubu KPN przedstawi pan poseł Ryszard Burski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełRyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt wypowiadać się w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej oraz Związku Zawodowego „Kontra” podczas pierwszego czytania poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 1079).</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PosełRyszardBurski">Jest kilka ważnych aspektów związanych z nowelizacją ustawy z dnia 17 października 1991 roku o rewaloryzacji emerytur i rent, dotyczących poszczególnych przedziałów czasowych.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PosełRyszardBurski">Otóż na podstawie cytowanej ustawy kwotę bazową waloryzacji stanowiło 100% przeciętnego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym waloryzację. Była już o tym mowa. Ustawą budżetową na 1993 r. obniżono kwotę bazową ze 100% do 91% przeciętnego wynagrodzenia, ustanawiając te 91% jako podstawę waloryzacji, w znacznym stopniu obniżając wysokość świadczeń emerytalnych i rentowych.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PosełRyszardBurski">Reformy kosztują. Wszyscy o tym wiemy. Ale czy większość kosztów związanych z reformowaniem gospodarki narodowej muszą ponosić emeryci i renciści?</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PosełRyszardBurski">Posłowie Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej uważają, że nie. Tak też uważał Trybunał Konstytucyjny, który w swym orzeczeniu z dnia 10 stycznia br. uznał za sprzeczne z konstytucją przepisy ustawy budżetowej na rok 1993, obniżające kwotę bazową z poziomu 100% do 91% przeciętnego wynagrodzenia. Inaczej uważa jednak koalicja, odrzucając wspomniane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. (Szerzej o skutkach związanych z tym wydarzeniem mówił mój kolega, poseł Dariusz Wójcik, zabierając głos w dyskusji nad orzeczeniem.) Należy przypomnieć fakt, iż posłowie SLD w poprzedniej kadencji w sposób zdecydowany i ostry krytykowali decyzję o obniżeniu kwoty bazowej waloryzacji emerytur i rent. Jednak w polskich realiach, jak widać, zasadą staje się fakt, iż punkt widzenia zależny jest od punktu siedzenia.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#PosełRyszardBurski">Krajowa Partia Emerytów i Rencistów, tak samo jak Konfederacja Polski Niepodległej czy Związek Zawodowy „Kontra”, wielokrotnie protestowała przeciwko zmianie zasad waloryzacji. Jednakże pisma wyrażające stanowiska i opinie dotyczące kwestii emerytalnych i rentowych, przysyłane do Wysokiej Izby, do klubów parlamentarnych przez Krajową Partię Emerytów i Rencistów, pozostały bez echa. A przecież omawiane wcześniej orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego potwierdza słuszność tych protestów i to, że wyrządzono wielką krzywdę tej przecież najbiedniejszej grupie społecznej. W zamian za wieloletnią pracę, lata wyrzeczeń i poświęceń najpierw zaniża się wysokość, realną wartość emerytur i rent, by dzisiaj — wbrew orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego — nie wypłacić tego, co niezgodnie z prawem, niezgodnie z zasadami konstytucyjnymi państwa prawa, zostało emerytom i rencistom zabrane.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#PosełRyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj proponuje się stopniowe podwyższanie kwoty bazowej w kolejnych terminach waloryzacji o 1 punkt procentowy aż do osiągnięcia 100% przeciętnego wynagrodzenia. Zatem proponuje się 7-letni okres oczekiwania na dojście do stanu z 1991 r., i to w wymiarze nominalnym. Tak więc trzeba 11 lat, aby emerytom przywrócić to, co otrzymali w 1991 r. Pozostaje pytanie: Czy realnie to będzie to samo? Istnieją obawy, że raczej nie. Ponadto, jeśli nowelizujemy, to dlaczego w tak wąskim zakresie? Reforma ubezpieczeń społecznych, tak długo wyczekiwana, nieprędko w końcowej wersji wejdzie w życie - o tym wszyscy doskonale wiemy.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#PosełRyszardBurski">Istniejąca ustawa emerytalna w sposób ewidentny dyskryminuje emerytów, którzy odeszli z pracy 3 lata temu i wcześniej. Ludzie, którzy przeszli na emeryturę np. 3 lata temu po przepracowaniu 40 lat, czują się pokrzywdzeni ze względu na zbyt krótki okres naliczania świadczeń emerytalnych. Dlaczego więc nie wydłużyć tego okresu? Takie i podobne pytania cisną się na usta wielu tysiącom emerytów i koalicja winna znaleźć wolę praktycznego odpowiedzenia na nie. Aktualne jest nadal przysłowie: Pańska łaska na pstrym koniu jeździ.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#PosełRyszardBurski">Dużo w tej Izbie mówi się o państwie prawa, o sprawiedliwości społecznej, ale jakże różnie interpretuje się to prawo, nie bacząc na sprawiedliwość społeczną. Jakże często tworzy się przepisy prawne niezgodne z zasadami prawa konstytucyjnego, jakże często nagina się prawo, zezwalając na poszerzanie się szarej strefy, a jednocześnie mówi się m.in. emerytom i rencistom, że pieniędzy nie ma - nie można więcej dać. To taka ma być sprawiedliwość społeczna? Myślę, że nie o taką sprawiedliwość nam chodzi.</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#PosełRyszardBurski">Uznając treść i zakres omawianego projektu ustawy za w pełni niedoskonałe, w cząstkowej, minimalnej formie próbujące zaspokoić słuszne oczekiwania 9-milionowej rzeszy emerytów i rencistów, uważamy, iż właśnie zakres tej nowelizacji winien być poszerzony. Tym samym projekt ten winien być skierowany do właściwych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-65.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kowolika w imieniu klubu BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełStanisławKowolik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W trakcie wczorajszej dyskusji nad orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego uznającego za sprzeczne z konstytucją wprowadzenie ustawą budżetową z 1993 r. niższej kwoty bazowej waloryzacji rent i emerytur powiedziano już prawie wszystko. Kolejny raz wskazano na kierowanie się przez rządzącą koalicję SLD–PSL jedynie koniunkturą, a nie zasadami państwa prawnego. Bo jak inaczej można osądzić taktyczne i koniunkturalne zabiegi wokół orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oraz dzisiejszej inicjatywy poselskiej? Inicjatorami przecież są właśnie posłowie koalicji SLD–PSL.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PosełStanisławKowolik">W uzasadnieniu do projektu nowelizacji wnioskodawcy stwierdzają, iż propozycja ta stanowiłaby wydłużoną w czasie realizację postulatów środowisk emerytów i rencistów, które upatrują w obniżeniu kwoty bazowej przyczynę znacznego spadku poziomu świadczeń emerytalno-rentowych. Rodzi się pytanie: Czyżby wnioskodawcy mieli co do tego jakiekolwiek wątpliwości? Przecież kwota bazowa stanowi podstawowy parametr, w relacji do którego wyliczone są i waloryzowane wszystkie emerytury i renty. W oparciu o kwotę bazową wylicza się przecież podstawę wymiaru nowo przyznawanych świadczeń. Zmniejszenie kwoty bazowej ze 100% do 91% czy 93% przeciętnego wynagrodzenia oznaczało zatem obniżenie w takim samym stopniu kwoty emerytury i renty.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#PosełStanisławKowolik">Poselska inicjatywa rodzi zasadnicze pytania. Dlaczego rząd, koalicja rządzącą nie przedstawiła w ciągu dwóch lat kierowania państwem żadnej inicjatywy w tej sprawie - w sprawie naprawy skutków bezprawia, posunięcia, które miało miejsce w 1993 r.; inicjatywy, która przecież byłaby realizacją wspaniałych haseł i obietnic kampanii wyborczej, wskazujących na znacznie radykalniejsze, w sensie czasowym, rozwiązanie nie tylko problemu rewaloryzacji rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#PosełStanisławKowolik">Trwa kolejna kampania wyborcza. Zatem koalicja kuchennymi drzwiami wprowadza inicjatywę grupy swoich posłów, by znów zagrać na emocjach szerokich kręgów emerytów i rencistów. Koszty przeobrażeń ustrojowych szczególnie dotykają środowisk pracowniczych, emerytów i rencistów. Jak postrzegają to sami zainteresowani, zobrazować może lawina pism kierowanych do naszego klubu. Otóż emeryci i renciści stwierdzają, iż oni ponoszą koszty przeobrażeń ustrojowych. Rząd wręcz obsesyjnie sięga do emeryckich portfeli i czyni to przy każdej nadarzającej się okazji. Oczywiście propozycja posłów stopniowego podwyższania rent i emerytur o 1 punkt procentowy w terminie każdej kolejnej waloryzacji jest inicjatywą idącą we właściwym kierunku. Jednak tę ocenę formułuję z pewnym niepokojem, ponieważ inicjatywa poselska pojawia się dokładnie w chwili, kiedy Rada Ministrów zdecydowała, że świadczenia te realnie mogą wzrosnąć o 2,5%, a więc poniżej obowiązujących dziś zasad waloryzacji. Zgłoszony projekt należałoby traktować raczej jako wewnętrzną rozgrywkę w łonie koalicji rządzącej niż rzeczywiste dążenie do waloryzacji emerytur i rent. Bezpartyjny Blok Wspierania Reform nie chce w tej wewnętrznej rozgrywce uczestniczyć, natomiast opowiada się za koniecznością pilnego rozwiązania nabrzmiałego już problemu waloryzacji rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#PosełStanisławKowolik">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform opowiada się za przedstawieniem przez rząd projektu waloryzacji rent i emerytur opartego na rzetelnych wyliczeniach, skonfrontowanych z aktualną sytuacją budżetu państwa. Konkretne grupy w łonie lewicy nie mogą wykorzystywać kolejny raz spraw sfery emerytalno-rentowej dla zapewnienia sobie jej przychylności. Taka próba skończyła się już wcześniej niepowodzeniem. Potrzebny jest zatem rzetelny plan podniesienia w najbliższym czasie kwoty bazowej do 100% średniego wynagrodzenia, ale w oparciu o konkretne analizy ekonomiczne. Tę zaś inicjatywę powinien przedstawić rząd. W kontekście braku powyższej inicjatywy rządu i ostatnich informacji o dalszym wzroście obciążeń podatkowych rodzi się pytanie, czy dotychczasowa polityka rządu SLD–PSL - według której emerytom i rencistom ogranicza się świadczenia, a budynki ZUS wykłada marmurami - ma być kontynuowana.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#PosełStanisławKowolik">Kończąc, pragnę stwierdzić, iż Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform opowiada się za przesłaniem do komisji poselskiego projektu nowelizacji ustawy, by tam poddać go odpowiedniemu przepracowaniu - rozszerzającemu przepracowaniu - i maksymalnie skrócić czas osiągnięcia 100-procentowej waloryzacji rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Udzielam głosu panu posłowi Eugeniuszowi Janule, który wystąpi w imieniu Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełEugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Dobrze się stało, że po odrzuceniu werdyktu Trybunału Konstytucyjnego został zgłoszony projekt poselski - rozumiem, że w jakimś stopniu koalicyjny - który chociaż w minimalnym, ale jednak w jakimś stopniu rozwiązuje nabrzmiałe problemy środowiska emerytów i rencistów. Uciekłbym tu od wszelkiej retoryki - aczkolwiek jest ona przywilejem również i opozycji - bo uważam, że w sytuacji, kiedy wielu emerytów, wielu rencistów dosłownie - żeby nie używać wielkich słów - nie ma co włożyć do garnka, jest ona bezsensowna. Stąd też, nie przedłużając dyskusji, po raz kolejny podkreślam, że Nowa Demokracja oczekuje jak najszybszego wdrożenia projektu powszechnej, jednolitej ustawy emerytalno-rentowej. To po pierwsze. Po drugie, jeżeli ten projekt - a sądzić należy, że ma on wszelkie szanse stać się konkretną ustawą - ma mieć szanse bytu, to należałoby podnieść progi waloryzacji z 1 do 1,5% przy każdej kolejnej waloryzacji; wtedy byłoby to bardziej odczuwalne przez emerytów i rencistów. Może nie ma sensu nadmiernie tego faktu podkreślać, ale sytuacja rencistów i emerytów, w szczególności emerytów, jest taka, że oni nie mogą długo czekać. Musimy to wziąć pod uwagę jako ustawodawca.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełEugeniuszJanuła">Generalnie rzecz biorąc, Nowa Demokracja poprze skierowanie do komisji poselskiego, koalicyjnego projektu o dalszej waloryzacji emerytur i rent, z jednoczesnym podniesieniem wskaźnika z 1 do 1,5%.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Obecnie głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pan Andrzej Bączkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd opowiada się za uchwaleniem przez Wysoką Izbę poselskiego projektu ustawy, który jest w chwili obecnej rozpatrywany. W latach 1991–1992 na podstawie ustawy z 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent kwotę bazową waloryzacji stanowiło 100% przeciętnego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym waloryzację. Przepisy ustawy budżetowej na rok 1993 obniżyły kwotę bazową ze 100% do 91% przeciętnego wynagrodzenia stanowiącego podstawę waloryzacji. Przepisy te Trybunał Konstytucyjny uznał w orzeczeniu z 10 stycznia br. za sprzeczne z konstytucją. Stanowisko rządu wobec tego orzeczenia było już prezentowane w toku prac parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poselski projekt ustawy przewiduje stopniowe podwyższanie kwoty bazowej w kolejnych terminach waloryzacji o 1 punkt procentowy aż do osiągnięcia 100% przeciętnego wynagrodzenia. Będzie to dotyczyć wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych, z wyjątkiem emerytur i rent minimalnych, które już obecnie obliczane są od 100% przeciętnego wynagrodzenia. Kwota bazowa stanowi podstawowy parametr, w relacji do którego wyliczone są i waloryzowane wszystkie emerytury i renty. W oparciu o kwotę bazową wylicza się podstawę wymiaru także nowo przyznawanych świadczeń. Zmniejszenie kwoty bazowej ze 100 do 91% przeciętnego wynagrodzenia oznaczało zatem obniżenie w takim samym stopniu kwoty emerytury i renty.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Panie i Panowie Posłowie! Rząd opowiada się za procesem stopniowego podwyższania kwoty bazowej, który uwzględniać będzie możliwości dofinansowania z budżetu państwa systemu ubezpieczeń społecznych. Oznacza to konieczność systemowego połączenia procesu stopniowego podwyższania kwoty bazowej do 100% przeciętnego wynagrodzenia, z niezbędną zmianą zasad waloryzacji świadczeń z ubezpieczenia społecznego w kierunku zagwarantowania w roku przyszłym realnego wzrostu emerytur i rent na poziomie zbliżonym do wzrostu płac realnych. W tym stanie rzeczy rząd opowiada się za uchwaleniem poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Macieja Manickiego.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Przepraszam, mam pytanie do pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przepraszam bardzo, pan poseł Stanisław Wiśniewski ma pytanie do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie, panie ministrze: przecież pan dobrze wie, że mnożnikiem wzrostu przy każdej waloryzacji wartości emerytur jest obecnie kwota 93%. Jak panowie chcą — przy poparciu dla tego projektu, który zakłada, że przy każdej kolejnej waloryzacji współczynnik 93% będzie się zmieniał w 94%, 95%, 96% aż do 100% — waloryzować w nowy sposób? Przecież tego nie da się ukształtować tak, by nie naruszać podstawowego wskaźnika waloryzacyjnego. Bardzo bym prosił o to wyjaśnienie, bo — nie występując przeciwko samej inicjatywie — widzę bezsens tej pracy, którą trzeba będzie włożyć. A za chwilę rząd przyśle nam własny projekt i trzeba będzie zacząć robotę od samego początku. Chyba że chodzi o „sprzedanie” tego jako inicjatywy grupy posłów po odrzuceniu przez Wysoką Izbę zasadnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Czy może ktoś jeszcze ma pytania do ministra? Nie.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sądzę, że obawy i podejrzenia pana posła są niezasadne. Jest jeszcze zbyt wcześnie, by mówić, jaki kształt rozwiązań rząd zaproponuje Wysokiej Izbie. Pragnę natomiast poinformować, że w trakcie przyjmowania przez rząd założeń do projektu ustawy budżetowej na rok przyszły zdecydowano, że realny wzrost świadczeń emerytalno-rentowych w 1996 r. powinien być na poziomie 2,5%, a więc na poziomie zbliżonym do prognozowanego wzrostu płac pracowniczych. Rada Ministrów, przyjmując takie założenie i taki wskaźnik, zobowiązała ministra pracy do przygotowania stosownego projektu ustawy. Prace w resorcie nad tym trwają. Zapewniam pana posła, że w żadnym wypadku nie pójdą one w kierunku niweczącym wysiłek Wysokiej Izby włożony w prace nad poselskim projektem ustawy, który jest przedmiotem debaty. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Maciej Manicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę może od tej sprawy, która przed chwilą była przedmiotem dyskusji: czy ten projekt nie pozostaje w sprzeczności z ewentualnymi zmianami, które wynikałyby z programu rządowego w zakresie reformy systemu ubezpieczeń społecznych. Otóż w naszej ocenie - a analizowaliśmy ten problem bardzo dokładnie - nie ma tu żadnych sprzeczności i można to uregulować. Nawet jeśli przyjmiemy w możliwie krótkim horyzoncie czasowym - za czym zresztą również się opowiadam - zmiany polegające na tym, że będziemy mieli tzw. rentę państwową i drugi element, tę rentę państwową przed waloryzacją za każdym razem można odpowiednio o 1% podnosić. Tak że tu wszystko jest możliwe. Nie ma też żadnych przeszkód, nie ma żadnej kolizji między tą propozycją, którą przedstawiamy, a tym, co jest zawarte w programie reformy.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PosełMaciejManicki">Skoro już mowa o programie reformy, muszę powiedzieć, że nad reformą systemu ubezpieczeń społecznych koalicja pracowała od początku kadencji. Trzeba również stwierdzić, że istotne jest, iż ta koalicja miała odwagę podjąć to dzieło. Tej odwagi nie stało rządzącym przed nami. Projekt programu powstał - spójny, zwarty i kompleksowy. Muszę też z całym przekonaniem powiedzieć, że traktujemy nasze działania w tej sprawie bardzo odpowiedzialnie. Projekt programu poddaliśmy rzetelnej konsultacji społecznej. Ta konsultacja trwa. W czasie tej debaty zgłaszano propozycje, aby uzupełnić przedłożony projekt o inne zmiany przepisów emerytalnych. Mówiono też, że należy poczekać na pełny zakres zmian. Wnioskodawcy uważają, że całościowa zmiana jest potrzebna, ale uważają również, że z tą zmianą, którą proponujemy - powtarzam: zmianą cząstkową - nie trzeba czekać do zakończenia prac przygotowawczych nad kompleksowym programem reformy systemu ubezpieczeń społecznych. Uważamy, że tę zmianę można już przeprowadzić. Nie proponujemy zmian dalej idących, bo chodzimy po ziemi, jesteśmy realistami. Proponujemy to, co może być przyjęte, a te zmiany, które proponujemy, mogą być przyjęte tu i teraz, i dlatego też podtrzymuję wniosek o przejście do drugiego czytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Wobec rozbieżności wniosków co do trybu dalszych prac nad tym projektem ustawy będziemy musieli rozstrzygnąć o tym, czy Sejm jeszcze na tym posiedzeniu przejdzie do drugiego czytania, czy też zgodnie ze składanymi tutaj wnioskami projekt zostanie skierowany do komisji do dalszych prac. Rozstrzygniemy to w bloku głosowań ok. godz. 14.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17 porządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 1073).</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Grodzickiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełRyszardGrodzicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich przedstawiam Wysokiej Izbie projekt zmiany ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz zmianie niektórych ustaw. Istota tej nowelizacji nie jest związana ze sposobem przeprowadzania głosowania, organizacji wyborów, czyli tych procedur, które zazwyczaj wzbudzają emocje polityczne. Istota tej nowelizacji związana jest z zakresem przedmiotowym działania komisji regulaminowej, która rozpatruje wykonanie budżetu państwa w częściach związanych z realizacją procedur wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PosełRyszardGrodzicki">Otóż rozpatrując te zagadnienia, zauważyliśmy, że w zasadzie nie ma takiej sytuacji, że kwoty przeznaczone na procedury wyborcze byłyby rozliczane przez jeden podmiot administracji publicznej. Są one rozproszone w budżetach różnych podmiotów i w rezultacie bardzo trudno jest oszacować, czy wydatki ponoszone na wybory są uzasadnione, czy też nie. Brak koordynacji, brak jednoznacznej odpowiedzialności jest tutaj oczywistym mankamentem. Zauważyliśmy także, że struktura organizacyjna administracji wyborczej, powołanej przecież bardzo niedawno, po roku 1989, w ramach transformacji politycznej, jako administracji oddzielnej, niezależnej od administracji rządowej, niezależnej od administracji Sejmu, administracji o charakterze apolitycznym, też bywa dyskusyjna.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PosełRyszardGrodzicki">Na czym to polega? Ano na tym, że istnieje Krajowe Biuro Wyborcze, które obsługuje bezpośrednio Państwową Komisję Wyborczą i które stanowi trzon logistyczny wszystkich organizacyjnych działań wyborczych w naszym kraju, a z drugiej strony mamy wojewódzkie biura wyborcze, wojewódzkich komisarzy wyborczych, którzy organizują bądź to wybory do Sejmu i Senatu, bądź to wybory do rad gminnych, a komisarze mają jeszcze pewien udział w procedurze referendalnej przy odwoływaniu rad gmin. Otóż zauważyliśmy, że podległość tych wojewódzkich biur wyborczych Krajowemu Biuru Wyborczemu jest bardzo umowna, formalnie ona istnieje, ale formalnie - tylko w tym sensie, że płyną stamtąd merytoryczne dyspozycje, natomiast w sensie dyscypliny pracowniczej, podległości służbowej występuje tutaj podległość pozioma, wobec wojewody. Pojawiały się tutaj w praktyce bardzo naszym zdaniem niewłaściwe zjawiska, jak chociażby takie, że w momencie gdy szef Urzędu Rady Ministrów daje zalecenie ograniczenia liczby etatów w zatrudnieniu w administracji terenowej, to wojewoda nie ogranicza tego zatrudnienia w podległych sobie bezpośrednio urzędach, ale ogranicza w wojewódzkim biurze wyborczym, bo tam jest także dysponentem puli etatów.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#PosełRyszardGrodzicki">Tego typu zjawiska nie dają możliwości skutecznego kierowania tą logistyką wyborczą, tym zapleczem administracyjnym, powodując nieefektywne wykonywanie obowiązków. To, że różne podmioty podejmują decyzje o tym, w jakim kierunku mają być wydawane pieniądze, w jakiej wysokości, powoduje, że nawet zbilansowanie przy projektowaniu budżetu potrzebnych środków jest bardzo trudne. Jednostki terenowe, które podejmują konkretne decyzje dotyczące zadań zleconych gminom, nie podlegają bezpośrednio Krajowemu Biuru Wyborczemu, a więc tym samym mogą podejmować je w innej niejako optyce celowości wydatkowania.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#PosełRyszardGrodzicki">To wszystko skłoniło komisję regulaminową do podjęcia inicjatywy, która ma na celu jednoznaczne stwierdzenie w Prawie budżetowym, że dysponentem środków finansowych na procedury wyborcze i referendalne jest Krajowe Biuro Wyborcze i ono ponosi odpowiedzialność przed Sejmem za racjonalność gospodarki finansowej w tej mierze. A więc już nie administracja rządowa - a więc wojewodowie, jak to miało miejsce - będzie tutaj podmiotem, ale Krajowe Biuro Wyborcze.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#PosełRyszardGrodzicki">To powoduje, że należy również przeprowadzić zmianę w strukturze organizacyjnej terenowej administracji wyborczej — „wyjąć” ją z podległości wobec wojewody, z urzędów wojewódzkich i podporządkować jednoznacznie kierownikowi Krajowego Biura Wyborczego. Zapewni to apolityczność tej administracji w sposób jednoznaczny. Cała struktura — zarówno Państwowa Komisja Wyborcza, jak i Krajowe Biuro Wyborcze — jest skonstruowana w oparciu o kryterium apolityczności i przy kształtowaniu jej składu jest to wymóg bezdyskusyjny. Natomiast w terenie różnie z tym bywa. Ponieważ w różnych okresach spiętrzenie działalności wojewódzkich biur wyborczych jest różne, istniały i istnieją porozumienia z wojewodami polegające na tym, iż pracownicy wojewódzkich biur wyborczych w okresie mniejszego natężenia prac byli oddelegowani do pracy w urzędzie wojewódzkim. Jest to w dalszym ciągu — na podstawie porozumienia z kierownikiem Krajowego Biura Wyborczego — możliwe i będzie utrzymane. Administracja terenowa będzie mogła efektywnie tych pracowników wykorzystywać przez cały okres ich zatrudnienia i w tym zakresie zmiany nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#PosełRyszardGrodzicki">W przypadku przyjęcia przez Wysoką Izbę tej propozycji, w zasadzie tylko jedna kategoria wydatków na wybory pozostanie poza dyspozycją Krajowego Biura Wyborczego; są to te środki, którymi dysponuje Ministerstwo Spraw Zagranicznych na finansowanie wyborów za granicą, na organizację obwodowych komisji wyborczych poza terenem kraju. W tym wypadku nawet bardzo trudno jest oszacować niekiedy ponoszone koszty, gdyż często są to lokale mieszczące się na terenie konsulatów lub na terenie innych obiektów, które są i tak w dyspozycji administracji służby zagranicznej. Bilans wydatków jest trudno uchwytny i trudno określić, jakie rzeczywiście koszty z tego tytułu ponosimy. Tylko ta sfera pozostawałaby poza kontrolą Krajowego Biura Wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#PosełRyszardGrodzicki">Reforma ta wymusza pewną zmianę o charakterze organizacyjnym. Wojewódzkie biura wyborcze otrzymałyby status delegatur Krajowego Biura Wyborczego - delegatur wojewódzkich. Pozostawiamy jednak tę tradycyjną nazwę, ponieważ już się przyjęła i funkcjonuje, więc będą to delegatury wojewódzkie - wojewódzkie biura wyborcze. Natomiast podległość służbowa byłaby jednoznacznie ustalona - pracownicy podlegaliby kierownikowi Krajowego Biura Wyborczego. Kierownik Krajowego Biura Wyborczego nadawałby statuty wojewódzkim biurom wyborczym, określając szczegółowy zakres ich działania, tryb pracy, organizację biur. Ich status nie byłby już dwoisty, jak w chwili obecnej.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#PosełRyszardGrodzicki">W 1995 roku te zmiany nie wywołają bezpośrednio żadnych skutków finansowych; będzie się to zamykało w ramach tego samego budżetu, jaki w chwili obecnej istnieje - sposób wydatkowania środków pozostanie taki sam jak do tej pory. Krajowe Biuro Wyborcze w momencie swego powstawania miało uzgodnioną pulę etatów na poziomie 224 i kierownik Krajowego Biura Wyborczego wyraźnie oświadczył na posiedzeniu komisji, że tego pułapu nie przekroczy, czyli ta reorganizacja nie spowoduje przekroczenia tego pułapu zatrudnienia w skali całego kraju, natomiast będą może przesunięcia pomiędzy województwami. W tych województwach, gdzie w ramach redukcji etatów zamiast w urzędach wojewódzkich redukowano w wojewódzkich biurach wyborczych, być może nastąpi pewien przyrost, ale w ramach ogólnej puli 224 etatów. W tym też kontekście mogą nastąpić pewne zmiany w strukturze budżetu Krajowego Biura Wyborczego na rok 1996, ale zamykające się de facto w tej samej wysokości, jak do tej pory, powiększonej o współczynnik inflacji.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#PosełRyszardGrodzicki">W imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich wnoszę, by Wysoki Sejm zechciał przesłać projekt ustawy do komisji, gdyż jej uchwalenie przed rozpoczęciem prac nad budżetem na rok 1996 gwarantuje dopiero racjonalne jej wprowadzenie w życie w roku następnym.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przypominam, że zgodnie z decyzją Sejmu debata nad tym punktem porządku dziennego ma składać się z 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Udzielam głosu panu posłowi Andrzejowi Żelazowskiemu występującemu w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełAndrzejŻelazowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmiany w ustawach, o których mowa w propozycjach zawartych w druku nr 1073, są zdaniem mojego klubu uzasadnione, a zatem w przyszłości warte rozpatrzenia i uchwalenia przez Wysoką Izbę. Projekt wprowadza ład w dotowaniu wyborów, a zarazem zapobiega wykorzystaniu tych dotacji bądź ich części na inne cele niż wybory czy referendum. Na uwagę szczególną zasługują te zmiany, które dotyczą Prawa budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PosełAndrzejŻelazowski">W uzasadnieniu do projektu prawidłowo ocenia się potrzebę takich zmian, stwierdzając, że obecne przepisy Prawa budżetowego nie przewidują tworzenia rezerwy celowej budżetu państwa na pokrycie kosztów przeprowadzania wyborów, mimo że rezerwa taka co roku jest tworzona. Godzi się w tym miejscu przypomnieć, że wybory w różnym ich wymiarze, od wielkich kampanii wyborczych, po wybory ponowne i uzupełniające, głównie do rad gmin, ale także do Senatu, odbywają się, można powiedzieć, w Polsce bez przerwy. Koszt wyborów uzupełniających w wypadku jednego tylko radnego wynosi około 2,5 tys. nowych złotych. To obrazuje skalę wydatków w ramach całego państwa. Koszty demokracji wszakże przerażać nie mogą, ale też nic nie zwalnia od rozwagi, jeśli chodzi o dysponowanie środkami. Stąd każdy zabieg prawny wprowadzający ład do materii pieniężnej w związku z wyborami ze wszech miar zasługuje na uwagę.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PosełAndrzejŻelazowski">Projekt porządkuje także system organizacyjnego zarządzania wyborami, jasno sytuując pozycje zarówno Krajowego Biura Wyborczego, jak i jego wojewódzkich delegatur. Nie jest to tworzenie osobnego resortu wyborczego, a jedynie porządkowanie dotychczasowych rozwiązań, które pozwolą lepiej wykorzystać niemałe doświadczenie biur wyborczych oraz osiągać mniejsze relatywnie koszty wyborcze przeliczane na jednego posła, senatora czy radnego.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PosełAndrzejŻelazowski">Podsumowując, chciałbym oświadczyć, że klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowie się za przyjęciem proponowanych zmian po rozpatrzeniu projektu w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Udzielam głosu panu posłowi Adamowi Rychliczkowi występującemu w imieniu klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełAdamRychliczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zaproponowana nowelizacja ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (oraz zmiana niektórych ustaw) ma na celu ujednolicenie zasad finansowania z budżetu państwa zadań wynikających z tej ustawy. Reguluje również problematykę organizacji, działalności i podległości organów wyborczych i ich aparatu obsługi.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PosełAdamRychliczek">W obecnym kształcie ustawy finansowanie wyborów odbywa się z dwóch źródeł: z budżetu Krajowego Biura Wyborczego, w którym dysponentem środków jest kierownik Krajowego Biura Wyborczego, i z budżetu wojewodów, gdzie środkami dysponują kierownicy wojewódzkich biur wyborczych. Te ostatnie samodzielnie dysponują jedynie środkami na fundusz płac i podróże służbowe. Inne natomiast wydatki są dyscyplinowane w ramach ogólnych limitów środków urzędów wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PosełAdamRychliczek">Ponadto, poprzez budżety wojewodów są przekazywane środki na zadania wyborcze zlecone gminom, takie jak: sporządzanie spisów wyborców, obwieszczenia, przygotowanie lokali wyborczych do głosowania. W związku z powyższym dochodzi do częstych nieporozumień na linii: kierownik Krajowego Biura Wyborczego, służby wojewody i gminy. Te ostatnie często z dużym opóźnieniem otrzymują wcześniej zaangażowane środki na pokrycie kosztów prowadzenia wyborów.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#PosełAdamRychliczek">Tego rodzaju system rozliczeń prowadzi do podwójnego księgowania, bowiem ordynacja wyborcza nakazuje Państwowej Komisji Wyborczej sporządzanie i podawanie do publicznej wiadomości sprawozdań ze wszystkich wydatków ponoszonych na rzecz organizowania wyborów.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#PosełAdamRychliczek">Od strony merytorycznej wojewódzkie biura wyborcze są podporządkowane kierownikowi Krajowego Biura Wyborczego i przed nim odpowiadają za wykonywane zadania. Natomiast, jak dotąd, nie ma żadnego instrumentu oddziaływania finansowego, jeśli chodzi o ich bieżącą działalność.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#PosełAdamRychliczek">Proponowane zmiany mają na celu uporządkowanie ośrodków dysponujących środkami finansowymi na bieżącą działalność biur wyborczych i przeprowadzenie wyborów, co w konsekwencji powinno poprawić racjonalność i kontrolę wydatków. Nastąpi również zniesienie podwójnej przynależności wojewódzkich biur wyborczych, które staną się jednostkami organizacyjnymi Krajowego Biura Wyborczego. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na jeden fakt, który może spowodować podwyższenie kosztów działalności wojewódzkich biur wyborczych; chodzi mi o obsługę księgowo-finansową tych biur. Obecnie obsługę tę prowadzą urzędy wojewódzkie. Po usamodzielnieniu się wojewódzkich biur należałoby takie służby zatrudnić. Jak jednak ocenia kierownik Krajowego Biura Wyborczego, już w chwili obecnej zachodzi potrzeba dodania etatów, średnio o jeden na biuro, dla ich sprawnej obsługi. Etat ten pozwoliłby również przeprowadzać operacje księgowo-finansowe.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#PosełAdamRychliczek">Kończąc, panie marszałku, wnoszę w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, aby rozpatrywany przez Wysoką Izbę projekt przesłać do właściwej komisji celem dalszego rozpatrzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Udzielam głosu panu posłowi Gwidonowi Wójcikowi z klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełGwidonWójcik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Unia Wolności, w której imieniu mam zaszczyt przemawiać, popiera zmiany zaproponowane przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich, a zmierzające do uporządkowania sytuacji prawnej struktury organizacyjnej krajowego aparatu wyborczego, a tym samym do umocnienia tego ważnego dla funkcjonowania demokratycznego państwa aparatu.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PosełGwidonWójcik">Popieramy te zmiany z trzech powodów. Po pierwsze, przed wprowadzeniem w życie ordynacji wyborczej pieniądze przeznaczane na obsługę wyborów - tzn. Państwowej Komisji Wyborczej i Krajowego Biura Wyborczego - znajdowały się w części budżetu obejmującej Kancelarię Sejmu. Wprowadzona w życie ordynacja wyborcza uporządkowała tę sytuację, tworząc odrębną część budżetową, o której mówił pan poseł sprawozdawca, a w której to zapisany jest budżet Państwowej Komisji Wyborczej i Krajowego Biura Wyborczego, co stworzyło bardziej przejrzystą sytuację. Ten projekt idzie jeszcze dalej, porządkując w tej materii sytuację prawną, ponieważ w jednej części budżetowej zapisane byłyby wszystkie fundusze, służące do finansowania całości procedur wyborczych w kraju.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#PosełGwidonWójcik">Drugi powód, dla którego popieramy te zmiany, to uporządkowanie sytuacji struktury organizacyjnej aparatu wyborczego. Do tej pory ta sytuacja była dość dziwna, ponieważ istniało Krajowe Biuro Wyborcze, którego szef był jednocześnie szefem pracowników wojewódzkich biur wyborczych. Niemniej jednak funkcjonowali oni w strukturze urzędów wojewódzkich i były tutaj - jak powiedział także pan poseł sprawozdawca - dość duże rozbieżności. Ustawa, o której mówimy, porządkuje sytuację w taki sposób, iż tworzy z wojewódzkich biur wyborczych delegatury Krajowego Biura Wyborczego, czyniąc sytuację jasną i przejrzystą - sytuację podległości służbowej i odpowiedzialności zarazem.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PosełGwidonWójcik">Trzeci powód jest taki, że te zmiany dotyczą również innych ustaw, m.in. Prawa budżetowego, i porządkują w jasny i przejrzysty sposób sytuację, a w zasadzie sankcjonują pewien stan już funkcjonujący, między innymi odnosząc się do rezerwy budżetowej, co roku przecież przeznaczanej właśnie na przeprowadzanie wyborów, a do tej pory zapisu prawnego dotyczącego tej sprawy w polskim prawie nie było.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#PosełGwidonWójcik">Kończąc, mam nadzieję, że intencje wnioskodawców, które zmierzają do rozjaśniania i porządkowania sytuacji, w toku prac komisji nie zostaną zmienione na inne - jak niestety coraz częściej się zdarza - i nie będą wprowadzone takie zmiany, które sytuację nie tyle rozjaśnią, co wręcz zaciemnią. Pozostając z tą nadzieją, w imieniu Unii Wolności zgłaszam wniosek o przesłanie projektu ustawy do dalszych prac w odpowiednich komisjach.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Obecnie głos zabierze pan poseł Zygmunt Jakubczyk z klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dziś projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych ustaw, zawarty w druku nr 1073, wniesiony przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich w oparciu o przepisy art. 29 ust. 2 regulaminu Sejmu. Przyjęcie tej inicjatywy w chwili obecnej pozwoli na kształtowanie nowego budżetu na 1996 r. w części dotyczącej Krajowego Biura Wyborczego zgodnie z zasadami ustawy Prawo budżetowe i bez konieczności przesunięć w częściach budżetowych. Głównie chodzi o stworzenie prawidłowych mechanizmów planowania, rozdzielnictwa i nadzoru nad wydatkowaniem środków pieniężnych na wybory z jednego źródła poprzez jeden ośrodek decyzyjny, jakim ustanawia się Krajowe Biuro Wyborcze. Zdaniem Klubu Parlamentarnego Unii Pracy uporządkuje to znaczną część spraw związanych z funkcjonowaniem aparatu wyborczego. Proponowane regulacje będą skutkować zmianami w ustawach, które pokrótce chciałbym omówić.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Zawarta w projekcie zmiana dotycząca art. 71 ustawy ordynacja wyborcza do Sejmu jest najistotniejsza - pozostałe to konsekwencje proponowanego rozstrzygnięcia. Sugeruje ona uporządkowanie statusu wojewódzkich biur wyborczych i pracowników tych biur poprzez zniesienie dwoistości statusu, sytuując je jako delegatury wojewódzkie będące jednostkami organizacyjnymi Krajowego Biura Wyborczego. Odtąd organizacyjno-techniczne warunki wykonywania zadań wyborczych zapewniać będzie Krajowe Biuro Wyborcze, zaś kierowników delegatur wojewódzkich - wojewódzkich biur wyborczych - powoływać i odwoływać będzie kierownik Krajowego Biura Wyborczego. Będzie on decydował o wysokości wynagrodzeń, funduszu płac oraz o wydatkach na działalność statutową biur. Jest to zmiana zasadnicza, gdyż odbiera dotychczasowe uprawnienia wojewodom w powyżej przedstawionym zakresie. Z chwilą wejścia w życie zmienionej ustawy Krajowe Biuro Wyborcze poprzez swoje terenowe agendy - będzie ich 49 - przejmie wszystkie obowiązki finansowo-księgowe wynikające z zapisów. Co prawda większa będzie możliwość kontroli i konkretna odpowiedzialność, ale jednocześnie zwiększą się zadania związane z czynnościami technicznymi, które będą miały wpływ na skutki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Zmiany w art. 74 pozwolą kierownikowi Krajowego Biura Wyborczego na pełną koordynację zadań wojewódzkich biur wyborczych. Będzie mógł on nadawać statuty, określając w nich szczegółowy zakres działania i tryb pracy tych biur.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Poprzez propozycję skreślenia art. 75 ustanawia się, że stosunek pracy z kierownikiem wojewódzkiego biura wyborczego nawiązywać i rozwiązywać będzie kierownik Krajowego Biura Wyborczego, a nie, jak dotychczas, wojewoda.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#PosełZygmuntJakubczyk">W art. 150 proponuje się zawężenie zakresu przedstawiania sprawozdania z wydatków pokrywanych z budżetu państwa. Proponuje się, by wyłączyć ze sprawozdania wydatki związane z rozpowszechnianiem nieodpłatnie audycji wyborczych w Telewizji Polskiej i Polskim Radiu, pokrywane z budżetu państwa, a także uprawnienia komitetów wyborczych do dotacji podmiotowych w związku z poniesionymi wydatkami na kampanię wyborczą. Klub Parlamentarny Unii Pracy nie widzi powodów, dla których dane te miałyby być wyłączane z sprawozdania. Jesteśmy zwolennikami działań przy tzw. otwartej kurtynie. Zdaniem naszym podatnicy mają prawo wiedzieć, ile kosztuje państwo przeprowadzanie wyborów. Wnosimy o nadanie następującego brzmienia ust. 3: „Sprawozdanie z wydatków pokrywanych z budżetu państwa, o których mowa w ust. 2, kierownik Krajowego Biura Wyborczego podaje do wiadomości w ciągu 5 miesięcy od dnia wyborów”.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#PosełZygmuntJakubczyk">W ustawie Ordynacja wyborcza do rad gmin proponuje się wprowadzenie jednej zmiany. W art. 120 dodaje się ust. 1a nakazujący przedstawianie do publicznej wiadomości sprawozdania z wydatków pokrywanych z budżetu państwa w części dotyczącej Krajowego Biura Wyborczego przez kierownika tego biura w ciągu 5 miesięcy od dnia wyborów. Popieramy wniesienie takiego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#PosełZygmuntJakubczyk">W ustawie o pracownikach urzędów państwowych proponuje się wprowadzenie trzech zmian, które zdaniem Unii Pracy mają jedynie charakter porządkujący, toteż odstępuję od ich szczegółowego omawiania.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#PosełZygmuntJakubczyk">W ustawie Prawo budżetowe proponuje się wprowadzenie 6 zmian, które porządkować będą podstawy wyborczej gospodarki finansowej. Porządkowaniu tej gospodarki służą również propozycje zmian przepisów, które nie uwzględniały stanu prawnego wynikającego z ordynacji wyborczej i ustawy o wyborze prezydenta RP. W końcu regulują one tworzenie rezerwy celowej budżetu państwa na pokrycie kosztów przeprowadzania wyborów.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#PosełZygmuntJakubczyk">W przepisach przejściowych proponuje się zapewnienie obsługi wojewódzkich biur wyborczych przez urzędy wojewódzkie do końca 1995 r. na dotychczasowych zasadach.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Klub Parlamentarny Unii Pracy opowie się za przyjęciem wniesionego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych ustaw, choć uważamy, że regulują on jedynie część problematyki związanej z wyborami parlamentarnymi. Naszym zdaniem ustawa Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wymaga bardziej zasadniczych zmian. Klub Unii Pracy jest w trakcie opracowywania projektu takich zmian. Zamierzamy wnieść je do laski marszałkowskiej w najbliższym czasie, tak aby Wysoka Izba mogła się z nimi zapoznać zaraz po wakacyjnej przerwie.</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Mamy nadzieję, że komisje sejmowe podejmą prace także nad zapowiedzianym przeze mnie w imieniu Unii Pracy projektem ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i przedstawią Wysokiej Izbie stosowne sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-87.11" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Wnosimy o skierowanie projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu RP do Komisji Ustawodawczej, Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów z prośbą o wyrażenie opinii.</u>
          <u xml:id="u-87.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego, przedstawiającego stanowisko klubu BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z pewnym zaskoczeniem przyjmujemy projekt zmiany Ordynacji wyborczej do Sejmu RP, ponieważ przedstawia go Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich, w której większość stanowią członkowie obecnej koalicji, mającej, wedle słów liderów partii i klubów koalicyjnych, przetrwać pełną kadencję. Do końca kadencji zostało jeszcze przeszło dwa lata i zdaniem klubu BBWR taką zmianą ustawy, jaką proponuje się w projekcie, można by zająć się w terminie późniejszym, wykorzystując obecny czas na prace nad ważniejszymi dla Polski projektami ustaw. Z ubolewaniem w tym miejscu pragnę stwierdzić, że po raz kolejny zdjęty został z porządku obrad punkt dotyczący reformy administracji publicznej i odwołania wojewodów w latach 1993–1995, o którego rozpatrzenie wnosił nasz klub. Nadto wprowadzenie pod dzisiejsze obrady projektu zmiany Ordynacji wyborczej do Sejmu RP w sytuacji, gdy należy spodziewać się propozycji znacznie poważniejszych zmian, będzie sprowadzało się do pracy nad bardzo małym fragmentem tych zmian, podczas gdy można by tym się zająć później w komisji. Skoro jednak komisja przedstawia ten projekt, to należy się pokrótce do niego odnieść.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Projektodawcy twierdzą w uzasadnieniu projektu, że przedstawione propozycje nie spowodują w 1995 r. skutków finansowych, ponieważ zmieniają one tylko zasady i podległości organizacyjne aparatu wyborczego. Mamy uzasadnione wątpliwości co do potwierdzenia się tej tezy w praktyce. Każda bowiem zmiana organizacyjna musi pociągać za sobą wydatki finansowe. Nawet jeśli w sferze zatrudnienia nie zostanie zwiększona liczba etatów, to i tak dostosowywanie choćby zaplecza technicznego do nowych zasad organizacyjnych musi pociągać za sobą skutki finansowe. Sądzimy zatem, że wnioskodawcy powinni określić, jaka będzie wysokość tych wydatków. Jeżeli nie udało się wysokości tej kwoty określić, to mamy nadzieję, że wydatki te zostaną zminimalizowane i ograniczone do niezbędnych i koniecznych.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Nie twierdzimy, że proponowane zmiany są bezzasadne. Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform widzi potrzebę zniesienia dwoistego statusu wojewódzkich biur wyborczych. Rzeczywiście mogą one funkcjonować jako jednostki wojewódzkie Krajowego Biura Wyborczego, które w istocie rzeczy jest jednym z urzędów administracji specjalnej. Skoro obecnie i tak wojewódzkie biura wyborcze są jednostkami podległymi merytorycznie kierownikowi Krajowego Biura Wyborczego, to szefów tych biur powinien powoływać ten kierownik i on powinien ustalać wynagrodzenia i inne świadczenia z tytułu pracy kierowników wojewódzkich biur wyborczych. W tym zakresie więc popieramy przedłożony projekt.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Na uwagę, zdaniem Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform, zasługuje też przedstawiony tryb uporządkowania ośrodków dysponujących środkami finansowymi na wybory i bieżące funkcjonowanie aparatu wyborczego. Zgadzamy się ze stwierdzeniem, że obecny sposób finansowania biur wyborczych i samych wyborów jest trudno uchwytny dla organów kontrolnych. Stąd też i my widzimy potrzebę jasnego unormowania tej kwestii przy zachowaniu zasady, że finansowanie wyborów nie może obciążać budżetów samorządowych. Tę zasadę projekt jednak zachowuje i liczymy, że zostanie ona także utrzymana po przeprowadzeniu w komisji prac nad projektem.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podsumowując, chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform wyrazić poparcie dla generalnych kierunków zmian w Ordynacji wyborczej do Sejmu RP, zaproponowanych w załączniku do druku sejmowego nr 1073, aczkolwiek z uwagami, które wyraziłem na wstępie.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Dyrdę z Parlamentarnego Koła Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełHenrykDyrda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich wnosi dziś projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz zmianie niektórych ustaw. Chodzi konkretnie o ustawy: Ordynacja wyborcza do rad gmin, o pracownikach urzędów państwowych oraz Prawo budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PosełHenrykDyrda">Proponowana ustawa dotyczy tylko wąskiego, ale bardzo ważnego fragmentu ustawy o ordynacji wyborczej — spraw finansowania. Zmiany w ustawie o ordynacji wyborczej dotyczą zatem tylko kilku artykułów. Chodzi w nich mianowicie o - jak czytamy w uzasadnieniu — „stworzenie jednolitych zasad finansowania zadań wyborczych z budżetu państwa oraz dostosowanie do tych zasad organizacji i działalności organów wyborczych i ich aparatu obsługi”. Celem tych zmian w intencji projektodawcy jest nie tylko zwiększenie racjonalności gospodarki środkami państwowymi przeznaczonymi na wybory, utrzymanie stałych organów wyborczych, biur wyborczych itd., ale również lepsza kontrola wydatkowania tych środków, jak również ujednolicenie zasad odpowiedzialności urzędników.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PosełHenrykDyrda">Bardzo szczegółowe omawianie wprowadzanych zmian nie jest w tym miejscu celowe, zresztą dokonał już tego pan poseł sprawozdawca. Ograniczę się zatem do kilku uwag o proponowanej ustawie, dotyczących kwestii najbardziej mnie interesującej. Przede wszystkim, niezależnie od korzyści, jakie zmiany w ustawie o ordynacji wyborczej przynieść by mogły, oznaczają one centralizację decyzji finansowych i stosownej odpowiedzialności. Można w tym miejscu ulec nie zawsze prawdziwemu przekonaniu, a nawet iluzji, że centralizacja zwiększa automatycznie efektywność gospodarowania i kontroli oraz że najskuteczniej przeciwdziała marnotrawstwu czy też działaniom nieuczciwym, opartym na lokalnych powiązaniach. W wypadku omawianego projektu chodzi mianowicie o to, aby wojewódzkie biura wyborcze stały się w pełni jednostkami organizacyjnymi Krajowego Biura Wyborczego. W pełni, tzn. bez finansowych zależności od wojewody. W praktyce oznaczać to będzie w przyszłości likwidację dotychczas istniejących uprawnień wojewodów w zakresie zatrudniania i wynagradzania pracowników biur, którzy w myśl proponowanej ustawy staną się pracownikami Krajowego Biura Wyborczego, przyjmującego w dyspozycję całość środków wyborczych. Niezależnie od tego, czy rozwiązanie takie jest racjonalne, czy nie, w praktyce oznacza to centralizację w zakresie zatrudnienia i odpowiedzialności. Centralizacja dotyczyć będzie również innych niż finansowe aspektów działania biur wyborczych, zwłaszcza poprzez nadawanie statutów wojewódzkim biurom wyborczym przez kierownika Krajowego Biura Wyborczego. Statuty te, jak czytamy w projekcie ustawy, określają szczegółowy zakres działania, tryb pracy i szczegółową organizację biur.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#PosełHenrykDyrda">Proponowane zmiany będą mogły być wprowadzone w życie po wydaniu przepisów regulujących zasady organizacji Krajowego Biura Wyborczego. Proponuje się zatem, aby do tej chwili pozostawić istniejący stan prawny jako obowiązujący do końca 1995 r., jeżeli nie jest sprzeczny z ustawą (np. w zakresie obsługi administracyjno-technicznej, udostępniania lokali itd.).</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#PosełHenrykDyrda">Czy proponowane zmiany przyniosą zamierzone korzyści? Być może, ale trzeba pamiętać, iż samo scentralizowanie decyzji i zależności nie likwiduje groźby czy to nadużyć, czy „wyciekania” środków. Trzeba też rozważyć inne niż organizacyjno-finansowe aspekty sprawy, a na nich to głównie koncentrują się projektodawcy. Chodzi o takie aspekty, jak zainteresowanie w środowiskach lokalnych jak najlepszą organizacją pracy (zwłaszcza przy wyborach), możliwość pozyskiwania najwartościowszych ludzi do obsługi biur wyborczych itd. Wiele zależy w tym względzie od współpracy samorządów i administracji lokalnej z Krajowym Biurem Wyborczym. Mimo innego spojrzenia na te sprawy aniżeli to było w wypadku moich przedmówców, Parlamentarne Koło Republikanie jest za przesłaniem projektu ustawy do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych ustaw do Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz do Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Jeśli pan poseł Jakubczyk nie zaprotestuje, chciałbym zinterpretować jego propozycję skierowania projektu także do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów jako sugestię, aby dwie wymienione przeze mnie komisje zwróciły się o opinię w tej sprawie do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm przyjął propozycję Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Powracamy do rozpatrzenia punktu 21 porządku dziennego: Wybór członka Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Ogłaszam obecnie wyniki głosowania w wyborach uzupełniających do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-92.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W głosowaniu wzięło udział 373 posłów. Większość bezwzględna wynosi 187. Oddano 1 głos nieważny.</u>
          <u xml:id="u-92.11" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Poszczególni kandydaci uzyskali następującą liczbę głosów:</u>
          <u xml:id="u-92.12" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">— pani Jadwiga Skórzewska-Łosiak — 171;</u>
          <u xml:id="u-92.13" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">— pan Leszek Wiśniewski — 169.</u>
          <u xml:id="u-92.14" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Obie kandydatury skreśliło 32 posłów.</u>
          <u xml:id="u-92.15" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Stwierdzam zatem, że Sejm nie wybrał członka Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-92.16" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przypominam, że w styczniu 1993 r. Sejm przyjął uchwałę stwierdzającą: Jeżeli w głosowaniu żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości głosów, Prezydium Sejmu określa termin zgłaszania nowych kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-92.17" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">W tej więc sytuacji zachodzi konieczność przedstawienia przez Prezydium Sejmu odpowiedniej propozycji w tym zakresie. W tej chwili nie jest możliwe zwołanie Prezydium Sejmu, dlatego też nie jestem w stanie w imieniu Prezydium Sejmu niczego Wysokiej Izbie zaproponować. Przy najbliższej możliwej okazji Prezydium Sejmu wystąpi z odpowiednimi wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-92.18" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (druk nr 934).</u>
          <u xml:id="u-92.19" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Krzysztofa Budnika w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełKrzysztofBudnik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam ogromny zaszczyt przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, zamieszczony w druku sejmowym nr 934. Jest to dla mnie niezwykły przywilej, ponieważ projekt tej ustawy dotyczy ludzi, którzy kolejne pokolenia zadziwiają tym, jak bardzo zapominali o sobie w okresie, gdy ojczyzna wymagała najwyższych ofiar.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PosełKrzysztofBudnik">Konieczność nowelizacji ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 lutego 1994 r. Stwierdzono w nim, że nieprzyznanie uprawnień kombatantom i represjonowanym na mocy art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. a przedmiotowej ustawy osobom spoza struktur Urzędu Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej, które nie wykonywały zadań związanych ze zwalczaniem organizacji niepodległościowych i osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, jest niezgodne z zasadą równości wobec prawa, wyrażoną w art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy przez art. 77 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Przypomnę, że przepis ten stanowi, iż uprawnienia kombatanckie nie przysługują osobie, która była zatrudniona w aparacie bezpieczeństwa publicznego lub Informacji Wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PosełKrzysztofBudnik">Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów w uchwale z dnia 7 maja 1992 r., dokonując wykładni pojęcia „aparat bezpieczeństwa publicznego”, przyjął, iż obejmuje ono wszystkie jednostki organizacyjne resortu bezpieczeństwa publicznego, które z formalnoprawnego punktu widzenia były określane jako służby bezpieczeństwa publicznego.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PosełKrzysztofBudnik">Spowodowało to sytuację polegającą na tym, że przy takiej interpretacji pojęcia aparatu bezpieczeństwa publicznego w dyspozycji art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. a przedmiotowej ustawy mieszczą się takie instytucje, jak ówczesny Polski Komitet Przeciwpowodziowy, Urząd Mierniczy, nie mówiąc już o milicji drogowej.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#PosełKrzysztofBudnik">Trybunał Konstytucyjny zauważa, że ustawa o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego wyróżnia dwie grupy przypadków działania na szkodę interesów narodu i państwa polskiego, które uzasadniają przekreślenie szczególnych zasług związanych z okresem wojny lub cierpień związanych z doznanymi represjami. W jednej już samo współdziałanie z organami represji, nastawionymi na zwalczanie niepodległościowych dążeń Polaków, wyłącza z grona szczególnie uprawnionych, w drugiej natomiast wymaga się ustalenia zindywidualizowanych działań skierowanych przeciwko niepodległościowym dążeniom.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#PosełKrzysztofBudnik">Przypadek z zakwestionowanego przepisu art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. a przedmiotowej ustawy (zatrudnienie w aparacie bezpieczeństwa publicznego) należy do grupy pierwszej, obok takich przypadków, jak kolaboracja z hitlerowskim okupantem, dobrowolne odstępstwo od narodowości polskiej, przymusowe pełnienie służby w armii niemieckiej, służba w NKWD albo w innych organach represji ZSRR, działających przeciwko narodowi i państwu polskiemu. Takie ujęcie katalogu przyczyn nieprzyznania uprawnień kombatanckich uzasadnia to, że — jak zauważa Trybunał Konstytucyjny — współpraca z organami represji nastawionymi na zwalczanie polskich ruchów niepodległościowych musi być oceniona negatywnie, i to bez względu na to, o jakie stanowiska i o jaki charakter zatrudnienia w tych organach chodzi. W konkluzji Trybunał Konstytucyjny jednoznacznie stwierdził, że kryterium wyłączenia z grona osób, którym należą się szczególne uprawnienia, tych, którzy współpracowali z aparatem represji nastawionym na zwalczanie ruchów niepodległościowych, należy uznać za trafne i nie naruszające zasady sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#PosełKrzysztofBudnik">Tak wiele uwagi poświęciłem temu zagadnieniu, gdyż wydaje się ono kluczowe tak w tej, jak i poprzedniej nowelizacji ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Pragnę podkreślić, że w pracach nad omawianym projektem ustawy szczególną uwagę zwracaliśmy na to, aby formułując poszczególne przepisy, a zwłaszcza art. 21, nie zawrzeć elementów odpowiedzialności zbiorowej. Wszak jest to podstawowy zarzut wysuwany pod adresem przedmiotowej ustawy, a jak starałem się wykazać, co do samej zasady niesłusznie.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#PosełKrzysztofBudnik">O niekonstytucyjności przepisu art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. a przedmiotowej ustawy zadecydowała jego wadliwa konstrukcja, gdyż obok niewątpliwie mogących być uznanymi za komunistyczny aparat represji struktur urzędów bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej, z formalnoprawnego punktu widzenia należało zaliczyć do aparatu bezpieczeństwa publicznego także jednostki służące dobru społecznemu, m.in. służby Milicji Obywatelskiej zajmujące się wyłącznie utrzymaniem porządku drogowego czy zwalczaniem przestępstw kryminalnych.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#PosełKrzysztofBudnik">W konsekwencji należy przyjąć, iż ustanowienie, że pozostawanie w stosunku zatrudnienia, służby lub pełnienie funkcji w strukturach urzędów bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej, a także w nadzorujących je komórkach jednostek zwierzchnich przeznaczonych do zwalczania organizacji i osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Polski, stanowi samoistną przyczynę odmowy przyznania uprawnień kombatanckich - jest zgodne zarówno z konstytucyjną zasadą równości, jak i innymi naczelnymi zasadami norm konstytucyjnych, nie mając nic wspólnego z jakimikolwiek aspektami odpowiedzialności zbiorowej.</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#PosełKrzysztofBudnik">Powyższe stanowisko ma również uzasadnienie formalnoprawne. W preambule do ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego stwierdza się, że m.in. komunistyczny aparat represji w Polsce jest winny cierpień zadanych wielu obywatelom państwa polskiego ze względów narodowościowych, politycznych i religijnych. Wielu zadano śmierć, a wielu doznało trwałej utraty zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#PosełKrzysztofBudnik">Z kolei w uchwale Sejmu z dnia 16 listopada 1994 r. w sprawie zbrodniczych działań aparatu bezpieczeństwa państwowego w latach 1944–1956 stwierdza się, że m.in. struktury Urzędu Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej są odpowiedzialne za cierpienia i śmierć wielu tysięcy obywateli polskich. Sejm potępił zbrodniczą działalność tych instytucji. Jedyną konsekwencją uznania struktur urzędów bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej za aparat represji w latach 1944–1956 musi być przyjęcie, że współpraca z tymi instytucjami jest oceniana negatywnie, uzasadniając tym samym wyłączenie z grona osób, którym należą się szczególne uprawnienia kombatanta Rzeczypospolitej Polskiej. Tak samo należy traktować osoby współpracujące z komórkami jednostek zwierzchnich tych struktur, przeznaczonych do zwalczania organizacji i osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Polski.</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#PosełKrzysztofBudnik">Odmiennie traktujemy współpracę z organami prokuratury i prokuratury wojskowej, sądownictwem powszechnym i wojskowym oraz służbą więzienną, wprowadzając warunek pozostawania w jednostkach organizacyjnych lub na stanowiskach związanych ze stosowaniem represji wobec osób podejrzanych lub skazanych za działalność podjętą na rzecz suwerenności i niepodległości Polski.</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#PosełKrzysztofBudnik">W lit. c ust. 4 art. 21 projektu ustawy uzupełniamy przyczyny wyłączenia z grona osób, którym należą się szczególne uprawnienia kombatanckie, wymieniając tam tych funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa publicznego - spoza struktur urzędów bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej - którym można przypisać zindywidualizowane zachowania w ramach zawodowej działalności skierowane przeciwko organizacjom i osobom działającym na rzecz suwerenności i niepodległości Polski.</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#PosełKrzysztofBudnik">Zmiany 1 i 2 projektu ustawy korespondują z postanowieniami ustawy z dnia 1 grudnia 1994 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, nie zawetowanej w tej części przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, z tym że zgodnie z sugestią pana prezydenta ustalono szerszy katalog osób uprawnionych z tytułu ratowania z pobudek humanitarnych osób ściganych przez okupacyjne władze niemieckie i sowieckie, jeżeli za ten czyn groziła zgodnie z przepisami okupacyjnymi kara śmierci. Uznaliśmy za zasadne podtrzymanie uhonorowania tych obywateli polskich, którzy zostali odznaczeni medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. Obecnie dotyczy to ok. 600 osób, żyjących często w trudnych warunkach, i ma charakter symboliczny. W ten sposób możemy oddać hołd tym Polakom, którzy czynnie przeciwstawiali się holocaustowi narodu żydowskiego. Za mało uświadamiamy sobie i światu, że w parku Yad Vashem w Jerozolimie wśród ok. 11 tys. drzewek posadzonych przez osoby ratujące Żydów w całej Europie niemal 4,5 tys. jest z nazwiskami polskimi.</u>
          <u xml:id="u-93.14" who="#PosełKrzysztofBudnik">W pracach nad ostatnią nowelizacją sporną propozycją okazał się wniosek o uznanie za represję okresu powojennego przebywanie od maja 1947 r. do marca 1949 r. w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie z przyczyn narodowościowych, bez wyroku sądowego. Obóz ten decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego PZPR na posiedzeniu w dniu 23 kwietnia 1947 r. przeznaczono na miejsce uwięzienia ukraińskiej ludności cywilnej podejrzanej o współpracę z podziemiem zbrojnym. Po śledztwie nie mającym nic wspólnego z postępowaniem karnym prowadzonym na podstawie prawa osoby uprzednio aresztowane, którym nie zostały udowodnione zarzuty współpracy z ukraińskim podziemiem wojskowym lub cywilnym, wywożono do obozu w Jaworznie celem odizolowania od przesiedlanej ludności. Przebywały tam bez wyroku sądowego w bardzo trudnych warunkach. Często przyczyną zgonu było wygłodzenie czy wycieńczenie więźniów z powodu przymusowej pracy ponad siły. Według ustaleń Okręgowej Komisji Badań Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach w okresie tym w obozie poniosło śmierć co najmniej 161 osób narodowości ukraińskiej, przy czym przez obóz przeszło łącznie ok. 3870 osób.</u>
          <u xml:id="u-93.15" who="#PosełKrzysztofBudnik">Ponownie przestawiamy Wysokiej Izbie ten problem mieszczący się w trudnych relacjach narodów polskiego i ukraińskiego, pamiętając, że losów jednych nie można przeliczać losem innych. Niezmiernie ważne w tym jest to, by także przy uznawaniu za represje okresu powojennego w pełni respektować zasadę równego traktowania obywateli bez względu na narodowość.</u>
          <u xml:id="u-93.16" who="#PosełKrzysztofBudnik">Kolejne proponowane zmiany: 4, 5, 6 i 7 także respektują wcześniejsze postanowienia Sejmu wyrażone w ustawie z dnia 1 grudnia 1994 r., które, jak się wydaje, były powszechnie akceptowane. Zmiana 7 lit. b stanowi uzupełnienie zmiany 2 lit. b i stanowi odpowiedź na sugestię pana prezydenta wyrażoną w wecie do poprzedniej ustawy nowelizującej. Proponujemy osoby, które z narażaniem życia, zdrowia lub wolności ukrywały i ratowały osoby ścigane przez okupacyjne władze niemieckie i sowieckie, a także polskie władze okresu powojennego do 1956 r., z powodu ich działalności na rzecz suwerenności i niepodległości Polski bądź z powodów narodowościowych, rasowych i religijnych, uhonorować odpowiednimi odznaczeniami państwowymi nadawanymi przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-93.17" who="#PosełKrzysztofBudnik">Pozostałe zmiany: 9, 10, 11, 12 i 13 także nawiązują do postanowień poprzedniej ustawy nowelizującej z dnia 1 grudnia 1994 r. Stąd ufamy, iż nie są to propozycje zasadniczo kontrowersyjne. Zakres omawianego projektu ustawy i jego podstawowe postanowienia, w naszym przekonaniu, wyrastają z dążenia do nienaruszania podstawowych założeń ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Stanowi to propozycję utrzymania trudnego kompromisu, mogącego sprawiedliwie godzić często odmienne polityczne i społeczne aspiracje narodu polskiego w minionych okresach. Musimy pamiętać o tym, że uprawnienia kombatanckie stanowią honorowe wyróżnienie dla tych, którzy najwięcej poświęcili ojczyźnie. Musimy więc bardzo uważać, aby nie dopuścić do deprecjacji tego tytułu. Tragedia lat 1944–1956 nie jest sprawą tylko tamtego pokolenia. Nie wolno nam zapominać o tych, którzy wówczas poświęcali ojczyźnie wolność, zdrowie i życie, i w jakich okolicznościach to się działo. I z tego względu przede wszystkim wśród kombatantów nie mogą znaleźć się ludzie, którzy na uprawnienia kombatanckie nie zasługują.</u>
          <u xml:id="u-93.18" who="#PosełKrzysztofBudnik">Powszechnym stało się twierdzenie, że niesłusznie połączono w jednej ustawie dwie kategorie: kombatantów i osoby represjonowane. To m.in. bardzo oddala nas od standardów konwencji genewskiej. To też nakazuje obecnie ogromną ostrożność przy uwzględnianiu w tej ustawie kolejnych grup, rodzi to bowiem roszczenia innych, równie przekonanych o zasadności własnych powodów i aspiracji. Nie ma bowiem chyba w Polsce rodziny, która nie byłaby prześladowana przez władze hitlerowskie, ZSRR lub komunistyczny aparat represji w Polsce. Mogłoby to spowodować uogólnienie przepisów ustawy na ogromną część społeczeństwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-93.19" who="#PosełKrzysztofBudnik">Do Sejmu wpłynęło stanowisko rządu wobec omawianego projektu ustawy. Cieszy nas, że w stanowisku tym dostrzega się - jak pisze pan premier - wiele godnych uwagi propozycji rozwiązań. Pragnę w tym miejscu podkreślić, że głównie zarzuca się temu projektowi to, czego w nim nie ma. Naszym zdaniem, nie stanowi to przeszkody do tego, aby rozpocząć prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Rząd będzie miał pełne możliwości przedstawienia swoich dodatkowych propozycji, tym bardziej że większość z nich nie jest dla nas zasadniczo sporna, jak np. kwestia terminu zamykającego składanie wniosków o przyznanie uprawnień kombatanckich, czy pełnomocników wojewodów do realizacji zadań zawartych w ustawie. Wręcz gotowi jesteśmy w tym zakresie wnieść stosowne autopoprawki, także po konsultacji z przedstawicielami Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Jednocześnie musimy pamiętać, że przedmiotowa ustawa dotyczy około miliona osób i jej nowelizacja w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego jeszcze z początku 1994 r. jest wręcz obowiązkiem Wysokiej Izby. Wiele tysięcy osób czeka na przedmiotową nowelizację, dlatego naszym zadaniem jest jej pilne uchwalenie. Tym bardziej że zasadnicze kwestie są Wysokiej Izbie już znane. Dlatego polecam Wysokiej Izbie przedmiotowy projekt ustawy i wnoszę o skierowanie go do Komisji Polityki Społecznej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-93.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Przypominam, że Sejm postanowił odbyć debatę krótką nad tym punktem porządku dziennego, a więc czas przypadający przedstawicielom poszczególnych klubów i kół, w zależności od ich wielkości, wynosi od 4 do 36 minut.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Pierwszy zabierze w niej głos pan poseł Marek Dyduch, występujący w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po całorocznych zmaganiach 1994 r. przy pracach nad nowelizacją ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego w dniu dzisiejszym powracamy do problemu.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PosełMarekDyduch">Przypominam, że Trybunał Konstytucyjny uznał art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. a powyższej ustawy za niezgodny z art. 67 ust. 2 konstytucji w zakresie dotyczącym tych osób spoza struktur Urzędu Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej, które nie wykonywały zadań związanych ze zwalczaniem organizacji niepodległościowych i osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Prezes Trybunału Konstytucyjnego w myśl ogłoszonego orzeczenia ogłosił we wrześniu 1994 r. utratę mocy powyższego przepisu w części, o której wyżej mówiłem. W następstwach tych wydarzeń Sejm przyjął w grudniu 1994 r. nowelizację ustawy, którą zawetował prezydent Rzeczypospolitej. Weto nie zostało odrzucone przez Sejm. Mogę jedynie ubolewać nad tym faktem i nad stylem, w jakim ta ustawa została odrzucona. Podtrzymujemy bowiem tezę, że były w niej zapisy kompromisowe, na podstawie których było możliwe oddzielenie osób godnych honoru i uprawnień kombatanckich od tych osób, które ze względu na swoją postawę do tych tytułów nie mogą pretendować. Niestety, obiegowe opinie i rozpaczliwy krzyk opozycji stworzyły poprzez mass media wrażenie, że nowelizacja promuje uprawnienia kombatanckie wyłącznie dla osób, które pracowały i służyły w szeroko pojętym aparacie bezpieczeństwa. Niektórzy nawet sugerowali, że uprawnienia kombatanckie uzyskuje się tylko i wyłącznie z tego tytułu. Chaos informacyjny był tak duży, że nie udało się racjonalnie porozmawiać o argumentach merytorycznych. Szkoda, bo do dzisiaj 300 tys. osób nie wie, jaki jest ich status prawny, osoby te żyją już trzeci rok w niepewności. Fakt ten nie ma nic wspólnego z państwem prawa. Według ostatnich relacji z tych 300 tys. osób przy obecnym stanie prawnym ok. 1/5 — a na pewno mniej przy stanie prawnym, który postuluje Unia Wolności w tym projekcie — uzyska uprawnienia kombatanckie. Czyli z 300 tys. osób, według tego, co się tutaj proponuje, nie uzyska ich prawie nikt.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PosełMarekDyduch">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa za konieczne, to warto opinii publicznej powiedzieć, podjęcie ponownej próby nowelizacji ustawy o kombatantach i osobach represjonowanych. Obawiamy się jednak, że omawiany dzisiaj projekt, wniesiony przez posłów Unii Wolności, nie jest kompromisem i poszukiwaniem rozwiązań, które mogłyby w sposób racjonalny — na ile to w tego typu ustawach jest możliwe — rozwiązać ten tak ważny problem społeczny. Wręcz przeciwnie, proponowane rozwiązania jednostronnie zabezpieczają interesy określonych grup i osób. Nie ma w tym projekcie żadnego sygnału do zawarcia kompromisu i potraktowania uwarunkowań lat 1944–1956 chociażby w sposób neutralny. Pojawiają się również tendencje do przyznania uprawnień osobom, których zasługi na rzecz Rzeczypospolitej są bardzo kontrowersyjne lub wątpliwe. O tym powiem w dalszej części wystąpienia. Teraz tylko zauważę, że takie postawienie sprawy nie ma nic wspólnego z obiektywizmem. Eksponuje się natomiast fałszywy, a kto wie, czy nie obłudny stosunek wnioskodawców do prezentowanego dziś problemu.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przechodząc do szczegółów, pragnę zauważyć, że zmiana 2 lit. b nowelizacji dotyczy art. 2, w którym proponuje się dodać pkt 7, przyznający uprawnienia kombatanckie osobom, które ratowały z pobudek humanitarnych osoby ścigane przez okupacyjne władze niemieckie i sowieckie z powodu ich działalności na rzecz suwerenności i niepodległości Polski oraz z powodów narodowościowych i rasowych, jeżeli za ten czyn groziła kara śmierci oraz był on podejmowany w porozumieniu i we współpracy z polskimi formacjami i organizacjami podziemnymi. Za osoby spełniające warunki ww. przepisu uznaje się także osoby odznaczone medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. Przepis ten budzi wiele wątpliwości, chociażby poprzez ograniczenie świadczeń tylko do tych, którzy przechowywali osoby narodowości żydowskiej, pomijając np. przechowujących Cyganów, represjonowanych i mordowanych w czasie II wojny światowej. Czy jest jakakolwiek słuszna miara, która za taki sam czyn jedne osoby kwalifikuje do uprawnień kombatanckich, drugich zaś nie, tylko dlatego, że ograniczona jest droga dowodowa?</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#PosełMarekDyduch">Przyjęcie tych zapisów w projekcie nowelizacji spowoduje ubieganie się o swoje prawa znacznie większej liczby osób. Jak wtedy tym, którzy za takie same czyny nie otrzymują świadczeń i tytułów, wytłumaczymy, że one im się nie należą? Proponuję, aby w myśl zawartego w nowelizacji art. 202 powyższe czyny honorować poprzez inne wyróżnienia i odznaczenia, ale na zasadzie: wszystkim jednakowo. W wyjątkowych sytuacjach osobom, które nie mają środków do życia, należałoby przyznać z tego tytułu jednorazowe świadczenia pieniężne. Oczywiście problem ten wymaga bardzo szczegółowego omówienia i rozważenia określonych zapisów dotyczących uprawnień dla tych osób.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#PosełMarekDyduch">Jeszcze większe kontrowersje budzi zmiana 3 w projekcie nowelizacji, dotycząca art. 4 ust. 1, gdzie dodaje się pkt 5, przez co uprawnienia osób represjonowanych otrzymują osoby pochodzenia ukraińskiego, które w latach 1947–1949 przebywały w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie. Wiadomo, że do tego obozu kierowane były osoby podejrzane o współpracę z bandami UPA. Przypomnę, że ludność ukraińska wszechstronnie i masowo pomagała Ukraińskiej Powstańczej Armii i prawdopodobieństwo współpracy było bardzo duże. Nawet gdyby fakt ten z formalnego punktu widzenia nie dotyczył wszystkich osób tam osadzonych, przepis ten kłóci się z ust. 1 pkt 4 tegoż art. 4, gdzie stwierdza się, że z uprawnień niniejszej ustawy mogą korzystać osoby, które represjonowano w latach 1944–1956 bez wyroku za działalność polityczną bądź religijną związaną z walką o suwerenność i niepodległość Polski. Ta przesłanka w tym wypadku nie występuje. Zatem opowiadam się za skreśleniem tego punktu nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#PosełMarekDyduch">Przechodząc do zmiany 8, dotyczącej art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. a, b, c oraz dodania ust. 3, pragnę zauważyć, że - jak wspomniałem wyżej - ten przepis obecnej ustawy został w znacznej części zanegowany przez Trybunał Konstytucyjny ze względu na zawarcie w nim zasady odpowiedzialności zbiorowej. Należy zauważyć, że propozycje wniesione przez posłów Unii Wolności znacznie szerzej ujmują grupę osób wyłączonych spod działania ustawy, które pracowały po wojnie w szeroko pojętym aparacie bezpieczeństwa. W zasadzie interpretacja wniesionego zapisu może być stosowana bardzo dowolnie. Wystarczy uznać, że dana instytucja w swoim całokształcie lub docelowo miała służyć zwalczaniu organizacji i osób działających na rzecz niepodległości i suwerenności Polski, a żadna z pracujących tam osób nie uzyska uprawnień kombatanckich, mimo że - podkreślam to po raz drugi - te uprawnienia otrzymałaby z innych tytułów określonych w ustawie. Żeby tego nie mylić: niektórzy myślą, że dane osoby otrzymują uprawnienia kombatanckie tylko i wyłącznie dlatego, że pracowały w tych strukturach. Otóż żadna z tych osób nie otrzymuje takich uprawnień z tego tylko tytułu; otrzymuje je z innych tytułów. Eliminuje się osoby, które w jakimś czasie w tych strukturach pracowały, mimo że uprawnienia otrzymały, nie wiem, na przykład za walkę na froncie zachodnim. Jedynym usprawiedliwieniem dla tych osób będzie wykazanie, że do wymienionych w tym przepisie służb, formacji, organów były skierowane przez podziemne, niepodległościowe organizacje.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#PosełMarekDyduch">Za kuriozalny uważamy przypadek umieszczony w drugiej części nowego ust. 3 art. 21. Otóż osoba, która, będąc w aparacie bezpieczeństwa, została zwerbowana w celu udzielenia pomocy organizacjom niepodległościowym, otrzymuje uprawnienia kombatanckie. Ciekawe, jak ten przypadek miałby się do osób czynnie represjonujących, na przykład w Urzędzie Bezpieczeństwa, niewinnych ludzi. Czyli na przykład osoba pracująca w Informacji Wojskowej, która nie zwalczała osobiście jakichkolwiek organizacji niepodległościowych, uprawnień nie otrzyma, a osoba zwerbowana przez te organizacje - mimo że wcześniej mogła dopuścić się na przykład morderstwa - otrzyma takie uprawnienia. Przyznam, że posłowie Unii Wolności mają swoiste poczucie sprawiedliwości. Czartowi by wybaczyli, gdyby przeszedł na ich stronę. Zapisy w tej części nowelizacji są oczywiście nie do przyjęcia dla SLD.</u>
          <u xml:id="u-95.8" who="#PosełMarekDyduch">Podobne wątpliwości budzi zmiana 11 projektu dotycząca art. 25 ust. 2 pkt 2. Wnioskodawcy nie dopowiedzieli, że osoby, które uzyskały wcześniej uprawnienia kombatanckie z tytułu działalności w charakterze „uczestników walk o ustanowienie i utrwalanie władzy ludowej”, jednak zachowają te uprawnienia z tytułów nabytych w ustawie. Jedno zdanie, którego w projekcie nie ma, wystarczyłoby, aby wątpliwości nie było.</u>
          <u xml:id="u-95.9" who="#PosełMarekDyduch">Dziwnym zbiegiem okoliczności albo z premedytacją projektodawcy Unii Wolności zapomnieli się wypowiedzieć o działalności takich ugrupowań, jak Narodowe Siły Zbrojne - szczególnie o tych osobach, które mordowały, kolaborowały z hitlerowcami i dokonywały innych przestępstw. Dzisiaj te osoby mają się dobrze i posiadają uprawnienia kombatanckie. Wydaje nam się, że przyszedł już czas, aby i o tym problemie poważnie porozmawiać. Jeżeli Unia Wolności nie będzie uciekać od tego zagadnienia - choć na razie jest inaczej - Sojusz Lewicy Demokratycznej doceni dobre chęci i obiektywizm posłów Unii.</u>
          <u xml:id="u-95.10" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Syryjczyk: Kto to mówi?)</u>
          <u xml:id="u-95.11" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W zasadzie z przyczyn, które wcześniej wymieniłem, powinienem w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej złożyć wniosek o odrzucenie tego stronniczego projektu nowelizacji ustawy o kombatantach i osobach represjonowanych. Chcemy jednak podkreślić, że nie patrzymy na ten problem bezkrytycznie i skrajnie. Po raz kolejny stwierdzamy, że czasy powojenne były trudne dla wielu Polaków i dla naszej ojczyzny. Rachunku krzywd nikt nie chce przekreślić, ale z perspektywy 50 lat warto popatrzeć bardziej obiektywnie i bez emocji na ten trudny problem. Nie zbudujemy przyszłości Polski ciągle wracając do tamtych lat w kontekście waśni, walki i starć politycznych. Należy o tamtych czasach pamiętać oraz oddać szacunek i honor poległym, represjonowanym i pokrzywdzonym. Nie stwarzajmy jednak wrażenia, że tamte lata to pasmo nie kończących się nieszczęść i tragedii, gdzie tylko i wyłącznie bito i mordowano niewinnych ludzi. Przy takiej ocenie wielu osobom zrobimy krzywdę, odbierając im uprawnienia kombatanckie zdobyte na polu chwały, bo trafiły do takiej a nie innej instytucji. Jeżeli nie zrobiły nic złego, nie można ich instytucjonalnie pozbawić określonych tytułów. Nie chcemy chronić winnych. Jesteśmy przekonani, że da się skonstruować takie zapisy ustawy, które w sposób maksymalny zindywidualizują odpowiedzialność za czyny tych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-95.12" who="#PosełMarekDyduch">Wyrażając dobrą wolę, wnosimy o przekazanie tego projektu ustawy do Komisji Polityki Społecznej. Jednocześnie oczekujemy na zapowiadany projekt nowelizacji powyższej ustawy, który ma być wniesiony do laski marszałkowskiej przez rząd. Należy nad tymi projektami pracować razem w wymienionej tu komisji.</u>
          <u xml:id="u-95.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Wysoka Izbo! Z przyjemnością komunikuję, że w tej chwili obradom naszym przysłuchuje się przybyła wczoraj na zaproszenie Sejmu delegacja Zgromadzenia Narodowego Republiki Węgierskiej z jego wiceprzewodniczącą panią Agnes Nagyne Maczo.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Pragnę w imieniu pań posłanek i panów posłów powitać serdecznie naszych gości, przyjaciół węgierskich, oraz życzyć im przyjemnego pobytu w naszym kraju. Wyrażamy nadzieję, że wizyta wybitnych parlamentarzystów węgierskich wzbogaci współpracę między naszymi parlamentami i będzie dobrze służyć pomyślnemu rozwojowi polsko-węgierskich stosunków.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Jeszcze raz serdecznie witam delegację Zgromadzenia Narodowego Republiki Węgierskiej.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCimoszewicz">Udzielam obecnie głosu panu posłowi Bolesławowi Machnio, reprezentującemu klub PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełBolesławMachnio">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko w przedmiocie projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego - druk nr 934.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PosełBolesławMachnio">Przedłożony projekt nowelizacji ustawy w zmianie 2 lit.b dotyczącej dodania pkt.7 w art. 2 niesłusznie - po upływie 50 lat - proponuje zrównanie z działalnością kombatancką działalności osób, które z pobudek humanitarnych ratowały obywateli ściganych przez władze okupacyjne niemieckie i sowieckie za ich działalność na rzecz suwerenności i niepodległości Polski, jeżeli za to groziła kara śmierci. Zarówno okupacyjne władze niemieckie, jak i sowieckie niewiele swobody pozostawiały obywatelom polskim - za co nie groziła kara śmierci? Tajne nauczanie, przechowywanie jeńców wojennych, skoczków spadochronowych, chorych i rannych żołnierzy, partyzantów, utrzymywanie stałych skrzynek łączności i kontaktów, przechowywanie Żydów i obywateli innych narodowości, profesorów, naukowców, utrzymywanie szpitalików wojskowych, kwater dla żołnierzy i partyzantów, wreszcie dostarczanie kart i żywności. Za to wszystko groziła kara śmierci.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#PosełBolesławMachnio">Przyjęcie tej zmiany w proponowanym brzmieniu musiałoby objąć co najmniej 1/3 ludności byłej Generalnej Guberni i nie tylko. Zwracam tu także uwagę na ograniczenia budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#PosełBolesławMachnio">Możemy natomiast poprzeć inicjatywę czy wniosek, aby osoby wyjątkowo zasłużone zostały usatysfakcjonowane Krzyżem Zasługi czy orderem, w oparciu o ustawę o orderach i odznaczeniach (DzU nr 90 poz. 450).</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#PosełBolesławMachnio">Uznać należy za uzasadnione połączenie pkt. 7 w art. 2 i art. 202 z przedmiotowego projektu nowelizacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#PosełBolesławMachnio">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wiele kontrowersji budziło zachowanie uprawnień kombatanckich nabytych z tytułu uczestnictwa w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936–1939. Trzeba jednoznacznie stwierdzić, że udział Polaków w bratobójczej wojnie w Hiszpanii nie miał nic wspólnego z obronnością Polski, chociaż można podzielić pogląd, że tam właśnie próbowano nową broń i sposoby nowoczesnej wojny, której Polska doświadczyć miała już we wrześniu 1939 r., a więc bezpośrednio po wojnie w Hiszpanii.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#PosełBolesławMachnio">Należy także zauważyć, iż spośród polskich uczestników wojny w Hiszpanii żyje obecnie około 80 osób, a może nawet mniej. Czy w tej sytuacji należy zmieniać ustawę, dla tej niewielkiej grupy osób w wieku 90 lat, i pozbawiać ich świadczeń kombatanckich?</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#PosełBolesławMachnio">Chyba najwięcej sprzeciwów i kontrowersji budzi zmiana w art. 21 zgłoszonego projektu ustawy - kogo należy pozbawić uprawnień kombatanckich? Mój klub wypowiada się zdecydowanie i jednoznacznie: należy pozbawić uprawnień kombatanckich te osoby, które nie były kombatantami w świetle prawa międzynarodowego lub będąc kombatantami sprzeniewierzyły się narodowi polskiemu.</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#PosełBolesławMachnio">Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945–1956, jako jedyna partia opozycyjna do czasu jej rozwiązania, poniosło szczególnie dotkliwe straty w ludziach. Około tysiąca osób pomordowanych i zabitych, często w nieznanych okolicznościach, ponad milion więzionych, maltretowanych i poniewieranych w więzieniach i przez służby specjalne systemu totalitarnego. Muszę z przykrością stwierdzić po latach, że posłowie PSL do Sejmu Ustawodawczego w latach 1950–1951 byli wyciągani do więzień z tej sali sejmowej, pozbawiani immunitetów poselskich bez żadnych powodów, jedynie pod zarzutem „działalności kontrrewolucyjnej” - tak postrzegały ją służby specjalne ówczesnego systemu. Nasz poseł, Franciszek Kamiński, komendant główny Batalionów Chłopskich, bliski współpracownik Stanisława Mikołajczyka, dziś generał dywizji, z tej sali sejmowej został wzięty do więzienia i skazany na 12 lat pozbawienia wolności. Wrócił po 6 latach, przeproszony, odszkodowanie to była symboliczna złotówka. Dziś mówi: wina musi zostać sprawcom udowodniona. Jako honorowy prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego twierdzi: dość zbrodni, dość odwetów, Polacy muszą iść razem i współpracować, budować nową Polskę, Polskę silną, zjednoczoną i demokratyczną.</u>
          <u xml:id="u-97.9" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-97.10" who="#PosełBolesławMachnio">Nie jestem w stanie nie tylko wygłosić swego wystąpienia, ale i przekrzyczeć szanownych pań i panów posłów w tej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-97.11" who="#PosełBolesławMachnio">Chcę powiedzieć, że Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego podtrzymuje słowa przywódcy i seniora ruchu ludowego. Uważamy, że winy osób, które sprzeniewierzyły się narodowi polskiemu, tak w świetle art. 3 K.p.k., jak i art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności powinny zostać udowodnione. Osobom tym należy umożliwić obronę ich praw osobistych i ludzkich. Dziś korzystamy z szerokich możliwości uzyskiwania informacji i dowodów o popełnionych czynach przestępczych i przy rozpatrywaniu spraw należy je w pełni wykorzystać. Oskarżonego nie należy uważać za winnego, dopóki nie zostanie mu udowodniona wina.</u>
          <u xml:id="u-97.12" who="#PosełBolesławMachnio">Oczywiście, w tej gonitwie za winnymi trzeba i należy uwzględnić tzw. podopiecznych, których liczba jest niebagatelna, wynosi bowiem już dziś ponad połowę liczby kombatantów. Tym osobom trudniej będzie się bronić, gdyż ewentualni sprawcy niedozwolonych czynów już nie żyją. Może tym osobom należałoby przyznać świadczenia socjalne z innych funduszów, poza środkami kombatanckimi? Wydaje się także uzasadnione przyznanie świadczeń tym kombatantom, którzy nie uzyskali prawa do żadnych świadczeń rentowych i emerytalnych, nie pracują, a osiągnęli wiek emerytalny. Wysokość świadczeń powinna być zrównana z ogólnymi zasadami wypłacania świadczeń kombatanckich. Zasada ta winna dotyczyć także kombatantów, którzy nabyli uprawnienia emerytalne lub rentowe za granicą, a ostatnie lata swego życia postanowili spędzić w kraju.</u>
          <u xml:id="u-97.13" who="#PosełBolesławMachnio">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zatrzymać się na chwilę przy kwestii zaliczania okresu działalności kombatanckiej do wysługi lat i wysokości wskaźnika świadczeń. Paradoksem jest, że osobie pracującej w okresie okupacji przysługuje wskaźnik zaliczalności 1,3, podczas gdy kombatantowi permanentnie zwalczającemu Niemców - 0,7 jako okres bezskładkowy. Ta potężna armia ochotników, partyzantów nie pobierających żadnego żołdu ani pensji, bez wyposażenia, które zresztą najczęściej zdobywali na nieprzyjacielu, doświadcza dzisiaj niesprawiedliwości - braku zrównania z tamtymi, którzy nie byli kombatantami i nie byli narażeni na konsekwencje utraty życia czy zdrowia. Wreszcie projekt ustawy powinien jasno określić, że osoby, którym zawieszono uprawnienia kombatanckie lub je odebrano, a następnie przywrócono, nie mogą ponieść żadnych konsekwencji materialnych.</u>
          <u xml:id="u-97.14" who="#PosełBolesławMachnio">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zdaniem Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego nowelizacja ustawy o kombatantach, zawarta w druku nr 934, winna być rozpatrywana łącznie z dotyczącym tej sprawy projektem ustawy opracowanym przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Do tego bowiem urzędu wpływają i tu są gromadzone wnioski i uwagi od wszystkich organizacji i związków kombatanckich działających na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Tam też są przysyłane uwagi od wielu kombatantów mieszkających poza granicami naszej ojczyzny. Mamy informacje od pana ministra prof. Adama Dobrońskiego, że taki projekt jest opracowany, wymaga tylko omówienia na posiedzeniu Rady Ministrów, które odbędzie się prawdopodobnie dzisiaj. Dlatego pozwolę sobie zaproponować, by Komisja Polityki Społecznej i Komisja Ustawodawcza natychmiast po otrzymaniu tego projektu przystąpiły do pracy i na podstawie projektów poselskiego i rządowego przygotowały jeden wspólny projekt nowelizacji ustawy o kombatantach z 24 stycznia 1991 r. Sprawa, o której mówimy na tym posiedzeniu Sejmu, spędzała sen z powiek posłankom i posłom poprzednich kadencji. A zatem zachodzi potrzeba opracowania takiej ustawy, która, jeśli to tylko możliwe, nie krzywdziłaby osób, które miały bezpośredni wkład w budowę niepodległej, suwerennej i sprawiedliwej Polski. Nie wolno nam zapomnieć o osobach, które przez organizacje niepodległościowe były kierowane do pracy w organach MO, UB, a także o tych młodych chłopcach, którzy byli powoływani do wojska i wcielani do różnych formacji wojskowych. Co ci chłopcy w wojsku mogli powiedzieć czy zrobić? Musieli wykonywać rozkazy. O nich nam zapomnieć nie wolno.</u>
          <u xml:id="u-97.15" who="#PosełBolesławMachnio">Następną sprawą, w której powinna zapaść decyzja, to określenie - czas już najwyższy - ostatecznego terminu przyjmowania na członków kombatantów. Przyjmowanie nie może trwać wiecznie i w nieskończoność. Myślę, że terminem kończącym przyjmowanie winien być ostatni dzień grudnia 1997 r., a może nawet 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-97.16" who="#PosełBolesławMachnio">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeszcze jedna sprawa. Dotychczas Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych ma prawo nadawać uprawnienia, ale wśród tej ogromnej liczby kombatantów są pewnie i tacy, przeciwko którym wytaczane są procesy w różnych sprawach związanych z przekroczeniem prawa. Są na pewno i takie zdarzenia czy przypadki, że osoba wielce zasłużona, posiadająca kartę, uprawnienia kombatanckie kiedyś w ferworze, a może w nerwach, dopuściła się czynu, który ją dyskwalifikuje. Sąd wymierza wyrok, ale nie zabiera praw kombatanckich. Dlatego proponuję, by dokonać zapisu w tej nowelizowanej ustawie, że w wyżej wymienionych sprawach ten, kto nadał uprawnienia, w uzasadnionych przypadkach powinien mieć prawo do ich cofnięcia. Jest to zagadnienie związane z wymogiem czystości szeregów kombatanckich.</u>
          <u xml:id="u-97.17" who="#PosełBolesławMachnio">Ostatnim problemem do załatwienia jest umocowanie powołanych w wielu województwach pełnomocników (przy wojewodzie) do spraw kombatantów. Nie może przecież być taka sytuacja, by wszystkie problemy kombatanckie były załatwiane przez jeden organ w kraju, którym jest obecnie Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Członkowie tego związku mają 70–80 lat i więcej. Taki staruszek ciągnie się z miasta wojewódzkiego, gdzie jest pełnomocnik, do Warszawy, by załatwić swoją sprawę, bardzo często słuszną, bo jakiś pracownik popełnił zwykły błąd czy przeoczenie. A zatem istniejący stan trzeba poprawić, przybliżyć władzę do społeczeństwa, do ludzi, wszyscy bowiem mamy święty obowiązek rozwiązywać ich problemy.</u>
          <u xml:id="u-97.18" who="#PosełBolesławMachnio">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wnosi - o czym wcześniej mówiłem - by omawiany projekt ustawy z druku nr 934 został skierowany do Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej i by po wpłynięciu projektu rządowego został opracowany przez wymienione komisje jeden projekt i przedstawiony Wysokiej Izbie. W projekcie tym winny być uwzględnione wszystkie wnioski i uwagi zgłoszone w dzisiejszej debacie.</u>
          <u xml:id="u-97.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-97.20" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Machnio.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Ostatnia przed rozpoczęciem głosowania zabierze głos przedstawicielka klubu Unii Wolności pani posłanka Maria Dmochowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełMariaDmochowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cieszy nas, że PSL za pośrednictwem pana posła Machnio pragnie pozbawić uprawnień wszystkich: „którzy sprzeniewierzyli się narodowi polskiemu”. To jest także intencją przedstawionego przez nas projektu ustawy. Dziękujemy za poparcie.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PosełMariaDmochowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obecna kolejna nowelizacja ustawy kombatanckiej została przesłana do laski marszałkowskiej sześć tygodni po tym, jak Wysoka Izba przyjęła weto prezydenta do poprzedniej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PosełMariaDmochowska">Unia Wolności popiera projekt z druku nr 934 i będzie głosować za jego przekazaniem do dalszych prac m.in. z uwagi na to, że powstał on w ścisłym porozumieniu i współpracy ze statutowymi przedstawicielstwami krajowych organizacji kombatanckich, za ich pełną aprobatą, zyskując wysokie oceny, o czym liczne organizacje i ich porozumienia poinformowały pana marszałka. Podkreślam mocno: chodzi o statutowe przedstawicielstwa, ponieważ obecnie montowane są w środowisku kombatanckim w poszczególnych województwach różne rady i przedstawicielstwa niestatutowe, nie z wyboru.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani posłanko, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Bardzo proszę o umożliwienie pani posłance swobodnego przemawiania. Nic prawie nie słychać. Jest tu bardzo głośno.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełMariaDmochowska">Powoływane są rady niestatutowe, nie z wyboru, do celów innych niż ocena ustawy, które mają na wniosek Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych konsultować z kolei jego propozycje. Należy przypomnieć w tym miejscu rzecz znaną ogólnie posłom, że tryb konsultacji projektów ustaw wymaga zasięgnięcia opinii ogólnopolskich ciał przedstawicielskich zainteresowanych podmiotów - w tym wypadku chodzi o zarządy czy rady główne stowarzyszeń kombatanckich - co oczywiście nie wyklucza szerszej konsultacji, na każdym szczeblu.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PosełMariaDmochowska">Dlaczego, zdaniem Klubu Parlamentarnego Unii Wolności, sprawa pracy nad tą nowelizacją jest pilna? Istnieje wiele powodów. Nie można już, bez obrazy prawa i historii, dłużej tolerować tego, iż stare legitymacje ZBoWiD, organizacji, która formalnie nie istnieje, nadal zachowują swą ważność i są traktowane równorzędnie z aktualnymi zaświadczeniami wydawanymi pod rządami ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Jest to nadzwyczajne pole do nadużyć — ta dwutorowość. Trzeba między innymi, poza sprawami, o których mówi nowelizacja, przyznać świadczenia w postaci dodatku kombatanckiego tym kombatantom i innym uprawnionym, którzy przez całe swoje życie nie nabyli praw do świadczeń emerytalnych lub rentowych. (Taka propozycja jest zawarta w zmianie 7 naszej ustawy, a sprawa ta opóźnia się w nieskończoność.) Należy również uniezależnić od funduszu składkowego ZUS świadczenia pieniężne przewidziane dla kombatantów. Nadchodząca zapowiadana reforma ubezpieczeń emerytalno-rentowych, idea ich samofinansowania się — ze składek — nie przewiduje tzw. uprawnień wyjątkowych i może to realnie zagrozić obecnemu systemowi finansowania dodatków i innych świadczeń kombatanckich. I to trzeba uporządkować, o tym mówi nasz projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#PosełMariaDmochowska">Niezbędne jest również, mówię o zmianie 11, wyłączenie z szeregów kombatanckich tych, o których ustawa z roku 1991 po prostu zapomniała, to jest pseudokombatantów, o egzotycznych już dla młodego pokolenia tytułach do chwały, takich jak byli członkowie komunistycznych partii Polski, Rosji, Ukrainy, Francji, członkowie Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej z okresu II Rzeczypospolitej, ich rodziny i przyjaciele i cały szereg innych ludzi. Ci wszyscy dostali uprawnienia w swoim czasie prawem kaduka, czyli na telefon, bo nawet nie figurowali jako uprawnieni w poprzednich ustawach. Zostali jednak kombatantami i stanowili trzon licencjonowanego przez PRL ZBoWiD. Projekt, który popieramy, nie daje im z tych tytułów uprawnień. Mogą jednak zachować je, jeśli mają je z innych tytułów. Co do uprawnień nie kombatanckich, ale w stosunku do osób represjonowanych (art. 4 ustawy z 1991 r.) autorzy nowelizacji (w zmianie 7) proponują dopisanie ograniczonej liczby osób ratujących osoby ścigane przez okupacyjne władze niemieckie i sowieckie, nie cytuję tego dalej. Unia Wolności popiera ten zapis. Trudno wprost przypuszczać, że wśród nas, posłów, po tylu doświadczeniach i dyskusjach zarówno w Polsce, jak i na terenie międzynarodowym znajdzie się ktoś, kto ma inne zdanie. Poseł Machnio umieścił tę grupę — i słusznie — wśród tych, którzy na przykład prowadzili tajne nauczanie. Panie pośle, właśnie robimy to samo, ci, którzy prowadzili tajne nauczanie, mają już te uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#PosełMariaDmochowska">Na końcu zmiana 8, czyli o weryfikacji uprawnień. Obecny zapis uważamy za optymalny, uwzględniający preambułę do ustawy, podjętą przez Sejm uchwałę w sprawie zbrodniczych działań aparatu bezpieczeństwa państwowego w latach 1944–1956, orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, dokumenty ujawnione do tej pory przez archiwa oraz wolę i świadomość Polaków, którzy walkę o wolność i niepodległość uznają za najwyższą wartość, a represje wobec tych, którzy o to walczyli, za najwyższą podłość i bezprawie. Zmiana 8 zaproponowana w projekcie ustawy nie mówi przecież o aparacie bezpieczeństwa, bo jest to pojęcie zbyt szerokie. Mówi tylko o strukturach biorących udział w zwalczaniu osób i organizacji działających na rzecz suwerenności i niepodległości — i to trzeba przypomnieć. Jest to czytelne, słuszne i sprawiedliwe. Nie można bowiem jednocześnie sławić i honorować z okazji licznych uroczystości i rocznic polskich kombatantów, a także ich prześladowców; nie może być tak, żeby ta sama ręka nadawała im ordery i dyplomy. Posłowie Unii Wolności nie mogą zgodzić się na podwójną moralność i cynizm w traktowaniu kombatantów i ich uprawnień. Dlatego głosowaliśmy za przyjęciem weta prezydenta wobec poprzedniej ustawy, dlatego będziemy głosować za tym projektem, wzywając do tego wszystkich, którzy myślą podobnie i nie mają duchowych związków z dawnym aparatem represji w PRL lub ze związków tych potrafili się wyzwolić, mogąc dziś swobodnie poznać odkłamaną historię Polski i naszą tradycję niepodległościową, którą nasz naród szczyci się i przekazuje z pokolenia na pokolenie.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Marii Dmochowskiej z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Zgodnie z decyzją pana marszałka o przeprowadzeniu głosowania o tej porze dnia, odraczam debatę do czasu zakończenia serii głosowań.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sejm w pierwszym dniu posiedzenia wysłuchał sprawozdania komisji oraz przeprowadził dyskusję, w której zgłoszono poprawki do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sejm ponownie skierował projekt do Komisji Ustawodawczej, która przedstawiła sprawozdanie o poprawkach doręczone paniom i panom posłom w druku nr 1094-A.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Grodzickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełRyszardGrodzicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Ustawodawcza na posiedzeniu w dniu 29 czerwca rozpatrzyła zgłoszone w trakcie drugiego czytania poprawki do projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej i postanowiła rekomendować Izbie następujące stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełRyszardGrodzicki">W poprawce nr 1, zawartej w sprawozdaniu komisji (druk nr 1094-A), rekomenduje się przyjęcie zmiany dotyczącej wykreślenia drugiego zdania w ust. 4 projektowanego nowego art. 8b i polegającej na odejściu od regulacji, która przesuwałaby drugą turę głosowania o kolejne 2 tygodnie w wypadku, gdyby któryś z dwóch kandydatów, którzy w pierwszej turze uzyskali kolejno największą liczbę głosów, wycofał się z kandydowania i na jego miejsce wszedł kolejny, który uzyskał największą liczbę głosów. Uznaliśmy — po dokładniejszej analizie sformułowania tam zawartego — że sformułowanie to, użyte w tym drugim zdaniu, mogłoby pozwalać na kwestionowanie konstytucyjności rozstrzygnięcia, jako że „mała konstytucja” w art. 29 wyraźnie stanowi o tym, iż druga tura wyborów ma odbyć się w 14 dni po pierwszej.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PosełRyszardGrodzicki">W poprawce nr 2 proponuje się dodanie nowej zmiany polegającej na skreśleniu pkt. 8 w art. 10 ust. 1 ustawy. Jest to zmiana techniczna, można powiedzieć, czyszcząca legislacyjnie projekt. Chodzi tutaj o to, iż Państwowa Komisja Wyborcza nie kierowałaby do Zgromadzenia Narodowego sprawozdania z wyborów. W tej zmianie planujemy, iż o ważności wyborów rozstrzygać będzie Sąd Najwyższy, a więc sprawozdanie z wyborów byłoby tam kierowane. Nie wyklucza to wszakże takiej sytuacji, iż Państwowa Komisja Wyborcza informacyjnie takie sprawozdanie prześle. Natomiast nie będzie miała jednak tego obowiązku, czyli obligu, który był zawarty w dotychczasowym sformułowaniu i określał rolę Zgromadzenia Narodowego w orzekaniu o ważności wyborów; to zostaje zlikwidowane.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#PosełRyszardGrodzicki">Komisja proponuje odrzucić poprawkę nr 3, dotyczącą dodania art. 40a, 40b i 40c. Zmiany te polegają na wprowadzeniu do ustawy pewnej nowej konstrukcji, polegającej na powołaniu komitetów wyborczych, które zgłaszałyby kandydatów, i wyraźnego dookreślenia, iż komitety wyborcze mogłyby występować do ministra spraw wewnętrznych z zapytaniami, czy kandydat na prezydenta nie był współpracownikiem służb specjalnych w okresie 1944–1990 r. Komisja uznała, że jeśli myślą przewodnią nowelizacji jest uszczegółowienie konstytucji i dostosowanie treści ordynacji do przepisów konstytucyjnych, to zmiana ta nie spełnia tego warunku, gdyż wprowadza pewne nowe uregulowania. Tym samym nie jest niezbędna.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#PosełRyszardGrodzicki">Komisja proponuje odrzucić także poprawkę nr 4. Jest ona niejako konsekwencją poprawki nr 3. Polega na określeniu sposobu oznaczania komitetu wyborczego dokonującego zgłoszenia i sposobu jego rejestracji w Państwowej Komisji Wyborczej. Uważamy, że jeśli odrzucamy poprawkę nr 3, która wprowadza instytucję komitetów wyborczych, ten przepis - jako ściśle z nią powiązany - jest zbyteczny.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#PosełRyszardGrodzicki">Komisja jednocześnie zwraca uwagę, że w wypadku nieprzyjęcia poprawek nr 3 i 4, w poprawce nr 6 i 7 użyta terminologia będzie musiała ulec odpowiedniej zmianie, tzn. wyrazy „komitet wyborczy” powinny być zastąpione wyrazami „podmiot zgłaszający kandydata” w odpowiedniej liczbie i przypadku, tak aby było to zgodne z pozostałą treścią ustawy.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#PosełRyszardGrodzicki">Komisja proponuje przyjęcie poprawki nr 5, polegającej na skreśleniu ust. 2–5 oraz oznaczenia ust. 1 w art. 68. Jest to rozszerzenie propozycji zawartej w projekcie zmiany ustawy. Dodatkowo skreślamy ust. 2. Po bliższej analizie okazało się, że jest on zbyteczny, a tym samym i oznaczenie ust. 1 jest zbyteczne. Jest to zmiana o charakterze technicznym.</u>
          <u xml:id="u-103.7" who="#PosełRyszardGrodzicki">Poprawkę nr 6 komisja rekomenduje Sejmowi jako godną przyjęcia. Konkretyzuje ona zmiany w „małej konstytucji”, polegające na wprowadzeniu do niej Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji jako gospodarza programów radiowych i telewizyjnych. W projekcie podstawowym dokonaliśmy pewnej zmiany w tym zakresie. Tu konstruujemy przepis podobny do tego, jaki jest zawarty w ordynacji wyborczej do Sejmu, a który określa sposób korzystania z czasu antenowego w polskim radiu i telewizji i ogranicza swobodę decyzyjną podmiotów, które będą mogły wydawać akty wykonawcze, a więc Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą. Wówczas od początku do końca będzie jasne, na jakich zasadach zarejestrowani kandydaci mogą korzystać z czasu antenowego.</u>
          <u xml:id="u-103.8" who="#PosełRyszardGrodzicki">Dlatego też uważamy, że poprawki nr 6 i 7, które dotyczą tego samego zagadnienia, powinny być poddane pod głosowanie łącznie, gdyż dopiero wtedy mają one sens. Przyjęcie którejkolwiek zmiany odrębnie będzie wprowadzało dysonans do treści ordynacji.</u>
          <u xml:id="u-103.9" who="#PosełRyszardGrodzicki">Komisja proponuje odrzucić poprawkę nr 8, polegającą na nadaniu nowego brzmienia rozdziałowi 12 „Finansowanie wyborów”. Uważamy, po analizie aktualnej sytuacji, iż na skutek nieprecyzyjności przepisów obecnie obowiązującej ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej, która nie oznacza jednoznacznie, w którym momencie rozpoczyna się kampania wyborcza, i wobec faktycznego rozpoczęcia kampanii wyborczej przez niektóre podmioty również i w tej części, która polega na zbieraniu funduszy, wprowadzenie tej poprawki w trakcie ich zbierania powodowałoby, że niektóre z komitetów nie byłyby w stanie wykonać zawartych tam norm, zgodnie z którymi należy ujawniać wpłaty, które przekroczyły określoną wysokość, wobec tego, że do tej pory nie było obowiązku ich rejestrowania. Byłoby to więc pewnym dysonansem.</u>
          <u xml:id="u-103.10" who="#PosełRyszardGrodzicki">Nadto uważamy, że wprowadzenie zasady refundacji kosztów poniesionych na...</u>
          <u xml:id="u-103.11" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, przepraszam, ale panuje hałas na sali. Bardzo serdecznie państwa proszę o umożliwienie panu posłowi wygłoszenia przemówienia, tak żeby je wszyscy słyszeli. Już niedługo potrwają te głosowania.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełRyszardGrodzicki">Nadto uważamy, że zawarta w tej poprawce reguła polegająca na przyjęciu normy, która wprowadza refundację kosztów poniesionych przez podmioty zgłaszające kandydatów na urząd prezydenta w trakcie kampanii wyborczej, niosłaby znaczne obciążenie dla budżetu państwa. Dlatego komisja uznała, że nie może rekomendować tej poprawki jako godnej przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PosełRyszardGrodzicki">To wszystkie poprawki, które były zgłoszone w trakcie drugiego czytania. W skrócie przedstawiłem motywy, jakimi kierowała się komisja przy podejmowaniu uchwał.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy są jakieś pytania do posła sprawozdawcy? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu zaproponowanym w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisje przedstawiają również poprawki, nad którymi głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją zmian.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wszystkie poprawki dotyczą art. 1 projektu ustawy, który zawiera zmiany do ustawy o wyborze prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W poprawce nr 1 do art. 8b wnioskodawcy proponują, aby skreślić zdanie drugie w ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przepis ten przewiduje odroczenie drugiej tury głosowania o 14 dni w przypadku dopuszczenia do niej kandydata, który w pierwszej turze uzyskał kolejną największą liczbę głosów.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy pan poseł pragnie zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy są pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 8b, polegającej na skreśleniu zdania drugiego w ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.13" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.14" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-106.15" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 324 posłów. Za poprawką padło 320 głosów, przeciwko nikt się nie wypowiedział, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.16" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę do art. 8b, polegającą na skreśleniu zdania drugiego w ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-106.17" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W poprawce nr 2 wnioskodawcy proponują, aby w dodawanej zmianie skreślić pkt 8 w art. 10 ust. 1, który stanowi, że do zadań Państwowej Komisji Wyborczej należy złożenie Zgromadzeniu Narodowemu sprawozdania z wyborów.</u>
          <u xml:id="u-106.18" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-106.19" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie ma pytań? Nie.</u>
          <u xml:id="u-106.20" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.21" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 10 ust. 1, polegającej na skreśleniu pkt. 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.22" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.23" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-106.24" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 325 posłów. Za poprawką padły 323 głosy, przeciwko - 1, wstrzymał się od głosowania 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-106.25" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę do art. 10 ust. 1, polegającą na skreśleniu pkt. 8.</u>
          <u xml:id="u-106.26" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W poprawce nr 3 wnioskodawcy proponują w dodawanej zmianie, aby po art. 40 dodać art. 40a, 40b i 40c, które powołują instytucję komitetów wyborczych oraz określają ich zadania.</u>
          <u xml:id="u-106.27" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W poprawce nr 4 lit. a, dotyczącej art. 41 ust. 1 pkt 2 wnioskodawcy proponują, aby zgłoszenie kandydata na prezydenta zawierało oznaczenie komitetu wyborczego wraz z dokumentem stwierdzającym jego powstanie i skład.</u>
          <u xml:id="u-106.28" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-106.29" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W wypadku odrzucenia tych poprawek niezbędne będą zmiany w poprawce nr 8.</u>
          <u xml:id="u-106.30" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-106.31" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł już swoje powiedział.</u>
          <u xml:id="u-106.32" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy są pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-106.33" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.34" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek, polegających na dodaniu art. 40a, 40b i 40c, oraz do art. 41 ust. 1 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.35" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.36" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-106.37" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 322 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 39 głosów, przeciw - 271, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.38" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki, polegające na dodaniu art. 40a, 40b i 40c, oraz do art. 41 ust. 1 pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-106.39" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W poprawce nr 4 lit. b do art. 41 ust. 1, polegającej na dodaniu pkt. 4, wnioskodawcy proponują, aby zgłoszenie kandydata na prezydenta zawierało oświadczenie o jego stanie majątkowym w dniu zgłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-106.40" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-106.41" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-106.42" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.43" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 41 ust. 1, polegającej na dodaniu pkt. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.44" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.45" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-106.46" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 314 posłów. Za poprawką padło 58 głosów, przeciwko - 227, wstrzymało się 29 posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.47" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę do art. 41 ust. 1, polegającą na dodaniu pkt. 4.</u>
          <u xml:id="u-106.48" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W poprawce nr 5 w nowym brzmieniu zmiany 3 dotyczącej art. 68 wnioskodawcy proponują, aby skreślić dodatkowo ust. 2. Przepis ten stanowi, że za wybranego uważa się kandydata na prezydenta, który otrzymał więcej niż połowę ważnych głosów.</u>
          <u xml:id="u-106.49" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będzie skreślenie oznaczenia ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-106.50" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-106.51" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.52" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 68, polegającej na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.53" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.54" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-106.55" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 324 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 261 głosów, przeciw - 58, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.56" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 68, polegającą na skreśleniu ust. 2, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-106.57" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W poprawce nr 6 w nowym brzmieniu art. 83 wnioskodawcy proponują, aby Telewizja Polska i Radio Polskie nieodpłatnie rozpowszechniały w programach ogólnokrajowych audycje wyborcze kandydatów na prezydenta, określając również łączny czas antenowy przysługujący każdemu kandydatowi oraz przyznając Państwowej Komisji Wyborczej uprawnienie do skrócenia czasu audycji.</u>
          <u xml:id="u-106.58" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W poprawce nr 7, polegającej na dodaniu po art. 83 art. 83a-83h, wnioskodawcy proponują szczegółowe określenie trybu i zasad prowadzenia audycji wyborczych dla kandydatów na prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-106.59" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-106.60" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisja wnosi o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-106.61" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.62" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek, polegających na nadaniu nowego brzmienia art. 83 i dodaniu art. 83a-83h, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.63" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.64" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-106.65" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 325 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 69 posłów, przeciwko - 248, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.66" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki polegające na nadaniu nowego brzmienia art. 83 i dodaniu art. 83a-83h odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-106.67" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W poprawce nr 8 w nowym brzmieniu rozdziału 12 zatytułowanego „Finansowanie wyborów” wnioskodawcy proponują, aby wprowadzić limity kosztów kampanii wyborczej oraz darowizn dokonywanych przez osoby fizyczne, a także aby kwoty tych darowizn mogły być odpisane od podstawy podatku dochodowego osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-106.68" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wnioskodawcy określają również tryb postępowania i obowiązki komitetów wyborczych w związku z finansowaniem kampanii wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-106.69" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-106.70" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.71" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na nadaniu nowego brzmienia rozdziałowi 12, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.72" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.73" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-106.74" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 328 posłów. Za poprawką padło 26 głosów, przeciwko - 298, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.75" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na nadaniu nowego brzmienia rozdziałowi 12 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-106.76" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-106.77" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.78" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.79" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-106.80" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 333 posłów. Za przyjęciem ustawy opowiedziało się 313 posłów, przeciw nikt nie głosował, wstrzymało się od głosowania 20 posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.81" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-106.82" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 20 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w sprawie wniosku prokuratora generalnego o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Ireneusza Ludwika Sekuły.</u>
          <u xml:id="u-106.83" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Ryszarda Grodzickiego oraz wystąpienia pana posła Ireneusza Sekuły.</u>
          <u xml:id="u-106.84" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisja wnosi o przyjęcie przedstawionego w sprawozdaniu projektu uchwały w sprawie niewyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej pana posła Ireneusza Ludwika Sekuły.</u>
          <u xml:id="u-106.85" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisja przedstawia również wniosek mniejszości, który zawiera projekt uchwały w sprawie wyrażenia przez Sejm zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej pana posła Ireneusza Ludwika Sekuły.</u>
          <u xml:id="u-106.86" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pod głosowanie poddam wniosek mniejszości. Przyjęcie lub odrzucenie tego wniosku spowoduje, że projekt uchwały w brzmieniu proponowanym przez komisję stanie się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-106.87" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przypominam, że komisja procedowała odrębnie nad każdym ze sformułowanych zarzutów i w związku z tym wnosi o odrębne głosowanie nad punktami 1 i 2 projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-106.88" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proponuję zatem, aby wniosek mniejszości, w którym także wydzielono dwa odrębne czyny, poddać pod głosowanie najpierw w zakresie pkt. 1, a następnie w zakresie pkt. 2.</u>
          <u xml:id="u-106.89" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-106.90" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-106.91" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.92" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zgody Sejmu, wyrażonej większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.93" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Na sali jest wymagana liczba posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.94" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości w zakresie pkt. 1 projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-106.95" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem projektu uchwały w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Ireneusza Ludwika Sekuły w zakresie pkt. 1 dotyczącego art. 300 § 1 Kodeksu handlowego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.96" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.97" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-106.98" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 323 posłów. Większość 2/3 wynosi 216. Za wnioskiem padło 145 głosów, przeciw - 108, wstrzymało się od głosowania 70 posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.99" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wobec braku wymaganej większości 2/3 głosów wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-106.100" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości w zakresie pkt. 2 projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-106.101" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem projektu uchwały w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Ireneusza Ludwika Sekuły w zakresie pkt. 2 dotyczącego art. 204 § 2 Kodeksu karnego i art. 266 § 1 i 4 Kodeksu karnego w związku z art. 300 § 1 Kodeksu handlowego i w związku z art. 10 § 2 i art. 58 Kodeksu karnego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.102" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.103" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-106.104" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 324 posłów. Większość 2/3 wynosi 216. Za wnioskiem padło 150 głosów, przeciwko - 90, wstrzymało się od głosowania 84 posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.105" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wobec braku wymaganej większości 2/3 głosów wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-106.106" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-106.107" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-106.108" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 16 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-106.109" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Macieja Manickiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-106.110" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W dyskusji zgłoszono dwa wnioski: o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania projektu ustawy oraz o skierowanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-106.111" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie wniosek o przystąpienie do drugiego czytania. Jego odrzucenie oznaczać będzie, że Sejm postanowił o skierowaniu projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-106.112" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Syryjczyk pragnie zabrać głos w charakterze... Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.113" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, ale w tej chwili to już regulaminowo nie jest dozwolone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W przypadku wniosku formalnego o przystąpienie do drugiego czytania ma prawo być jeden głos za wnioskiem i jeden przeciw.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Chwileczkę, panie pośle, przepraszam bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Nie było do tego zgłaszane uzasadnienie. W czasie debaty usłyszałem wniosek za, a w wystąpieniu była mowa o tym, że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, to był wniosek zgłoszony w dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">No właśnie, pytanie: czy można, czy nie można równocześnie.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Cimoszewicz: Głosowanie było, tylko pan był nieobecny na sali.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o chwilę cierpliwości.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, ten wniosek podlega głosowaniu. Chodzi tylko o jego uzasadnienie. Powinien być uzasadniony w czasie dyskusji, wtedy powinno się to odbyć. Taka jest interpretacja sekretariatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Oczekuję decyzji pana marszałka, czy można teraz to uzasadnić, czy nie. I już. Podporządkuję się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">A także wniosek przeciwny, panie pośle. Nie mogę do tego dopuścić - zgodnie z regulaminem Sejmu. Przykro mi bardzo. Choć nie jestem pewny, czy jest to rozstrzygnięcie do końca prawdziwe. Ale tak jest.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">To znaczy - czy rozstrzygnięcie regulaminowe jest słuszne, a nie, czy ja postąpiłem słusznie, bo postąpiłem zgodnie z opinią kolegów pracujących w sekretariacie; mają w tych sprawach olbrzymie doświadczenie. Podpowiedzieli mi więc taką decyzję, która wydaje się racjonalna. Natomiast czy regulamin Sejmu rozstrzyga to dobrze - tego nie jestem pewien.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 311 posłów. Za przyjęciem wniosku oddano 199 głosów, przeciwko - 101, wstrzymało się od głosu 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu ustawy o...</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Wójcik: Proszę o głos w sprawie formalnej; w sprawie przerwy.)</u>
          <u xml:id="u-114.11" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej prosić o ogłoszenie godzinnej przerwy, żeby mieć czas na przygotowanie na piśmie poprawek do drugiego czytania, ponieważ odbyło się to troszeczkę z zaskoczenia. Spodziewaliśmy się, że projekt będzie skierowany do komisji. Chcielibyśmy mieć trochę czasu na uzasadnienie poprawek na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, na to nie jest potrzebna godzinna przerwa. Było przecież wiadomo, że taki wniosek zgłoszono, i to mogło być przygotowane wstępnie. Wniosek nie był dla nikogo tajny. Przecież było wiadomo, jakie są zgłoszone wnioski; są dwa takie wnioski.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Dariusz Wójcik chciałby jeszcze coś dodać. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie Marszałku! Zgłoszenie poprawek do tego projektu wymaga pewnych analiz, symulacji, szybkiego przeliczenia. Chodzi o to, żeby uzasadnić te poprawki. Ponieważ nie było możliwości dokonania tego w komisji, chcielibyśmy szybko to wykonać i uzasadnić posłom poprawki. To nie jest sprawa prosta, jest to ważna rzecz, dotycząca budżetu. Ma to skutki budżetowe i dlatego prosimy o chwilę czasu dla dokonania analiz czy jakichś wstępnych symulacji. Pomimo iż się spodziewaliśmy, że może być drugie czytanie, nikt nie jest w stanie w tak krótkim czasie przygotować takiej ewentualności. Przepraszam bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Stanisław Wiśniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Także uważam, że przerwa jest jednak potrzebna, tym bardziej że w przedłożeniu poselskim są pewne lapsusy. Jeśli się pisze, że ustawa wchodzi z dniem 1 stycznia lub 1 kwietnia - no to co to jest...</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#PosełStanisławWiśniewski">Ludzie kochani, przecież uzasadnienie nie pokazuje skutków finansowych. Przecież podniesienie tylko o jeden punkt skutkuje kwotą w granicach 2,1–2,3 bln zł. Musimy być trochę bardziej poważni, a nie robić wszystkiego tylko propagandowo.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Maciej Manicki.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Tadeusz Syryjczyk był pierwszy, przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności również proszę o godzinną przerwę. Także motywuję to tym, o czym mówił pan poseł Wiśniewski - że projekt nie jest kompletny, albowiem nie zawiera norm prawnych, ale jedynie pewne tezy o charakterze, mimo wszystko, propagandowym. Rozumiem, że sztab wyborczy pana Kwaśniewskiego nie miał czasu przygotować propagandy poprawnie.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Trudno, tego typu niedoróbki nie mogą obciążać Sejmu, bo jest on ciałem prawnym, a nie politycznym. Z drugiej strony, my również uważamy za konieczne dokonanie pewnych obliczeń, ponieważ mamy argumenty ze „Strategii dla Polski”, mamy założenia budżetu na rok przyszły, jest też szereg innych elementów. Dlatego chcieliśmy wcześniej dokonać wstępnych rachunków, a dopiero potem zadawać pytania, gdyż wczoraj i przedwczoraj te same pytania zostały przez rząd zbyte.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Maciej Manicki, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Naprawdę nie mogę ponosić, podobnie jak wnioskodawcy, żadnej odpowiedzialności za to, że spora grupa posłów nie brała udziału w pierwszym czytaniu, a ci, którzy brali udział — kieruję to do kolegi Wiśniewskiego — nie słuchali, co mówiłem w imieniu wnioskodawców. Wyraźnie powiedziałem, że to, co jest podane w projekcie w art. 2, konkretyzuję w imieniu wnioskodawców, i że treść art. 2 w przedstawianym projekcie brzmi: „Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1996 r.”. Tego typu występy są po prostu nie na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Rozumiem, Wysoka Izbo, że muszę tutaj wydać salomonowy wyrok, bo nec Hercules contra plures. Dlatego mam taką propozycję, żebyśmy się zgodzili na trzy kwadranse przerwy, czyli 15 minut mniej.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: Nie, nie - godzina.)</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan prof. Geremek twardo domaga się godzinnej przerwy. W porządku, panie pośle, nie będziemy przecież tutaj prowadzić zaciętych bojów o długość przerwy. Chodzi mi po prostu o to, żeby jednak na sali było kworum - bo, znając obyczaje, jakie tu panują, i chęć wyjeżdżania, boję się, że nie będziemy mieli po co się zbierać, że tego kworum nie będzie. Ale proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Zarządzam przerwę do godz. 15.55, czyli godzinną. Pan prof. Geremek domagał się godziny, więc proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 54 do godz. 15 min 55)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Obawiam się, że moje pesymistyczne prognozy się sprawdzą i wprawdzie będą poprawki, ale nie będzie kworum. Nie będzie miał kto nad nimi głosować.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Informuję, że Prezydium Sejmu określiło termin zgłaszania kandydatów na członka Trybunału Konstytucyjnego do dnia 6 lipca 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak?)</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Mam informację o terminie, panie pośle, a nie o... Prezydium Sejmu nie zgłasza kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy klub KPN, który pragnie zgłosić poprawki, już je ma?</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 16 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Zgodnie z przyjętymi poprzednio ustaleniami, przystępujemy do drugiego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu projektu ustawy? Tak.</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-125.11" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Tadeusz Syryjczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Problem stopnia waloryzacji emerytur i rent jest ważkim problemem społecznym, a stał się w ostatnich latach przedmiotem ostrego politycznego przetargu.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W końcu 1993 r. została, praktycznie biorąc, złamana idea, która powstała w ministerstwie pracy latem roku 1993. Latem, a raczej wiosną, przepraszam, 1993 r. zawarte zostało porozumienie partii politycznych, związków zawodowych. Zmierzało ono ku temu, że jeśli nie można szybko zgodzić się co do nowego systemu, to należy przynajmniej wspólnie pracować nad doprowadzeniem do realnego i - na ile się da w tej gospodarce, która w Polsce jest i będzie - sprawiedliwego systemu emerytalno-rentowego.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Czas wyborów zmienił tę sytuację. Duża część partii politycznych, w tym obecnie rządząca koalicja, Sojusz Lewicy Demokratycznej także, włączyły się do licytacji w sprawie stopnia waloryzacji. Rzeczywiście, jest 9 mln wyborców, to prawda, że jest o co walczyć. Tylko przy takiej okazji nasuwa się pytanie: Jak daleko można posunąć propagandę w zderzeniu z jednej strony z ludzkimi nadziejami, a z drugiej z matematyką? Myślę, że państwo mają elementarne doświadczenie, jak długo propaganda jest skuteczna i że nie można jej ciągnąć bez końca.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A kto ją uprawia?)</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Przepraszam pana, ale akurat tak się dziwnie składa, że emerytalnej propagandy to nie prowadziliśmy, chyba że pan zalicza do emerytalnej propagandy wystąpienia w czasie kampanii wyborczej do prezydenta o weto waszej ustawy o sposobie waloryzacji. W ogniu kampanii - wystąpienie o weto, o to, żeby ratować budżet, dla was, bo już nie dla nas.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Jeżeli pan to zalicza do demagogii, to dziękuję. Widzę, że się nie rozumiemy.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Ale pieniędzy nie było.)</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W każdym razie dla waszego rządu, nie dla naszego.</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-126.10" who="#komentarz">(Głosy z sali: Dla Polski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Prosiłbym jednak, żeby państwo nie prowadzili w ten sposób debaty sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle, o kontynuowanie, bo to się niemożliwe robi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W obecnym stanie sprawy mamy sytuację następującą. Jak wiadomo, gdy przebrzmiały dźwięki kampanii wyborczej, nikt już nie wrócił do tej propozycji 100%, chociaż była taka możliwość. Była większość, było 2/3, można było natychmiast poddać to pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Na jakiej zasadzie?)</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">A właśnie. Zgoda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, nie przekrzykujmy się, proszę się zapisać do głosu. Każdy ma prawo zabrać głos w drugim czytaniu. Proszę, żeby państwo się zapisali do głosu. Pan poseł nie może skończyć zdania, bo ciągle mu się przerywa.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Prosiłbym o w miarę klarowną odpowiedź na pytanie, czy są prawdziwe następujące elementy, które pochodzą ze stanowiska obecnego rządu. W upublicznionym fragmencie analizy dotyczącej prognozy społeczno-ekonomicznej i założeń budżetu na rok 1996 czytamy, co następuje: Gdyby został utrzymany obowiązujący dotychczas system waloryzacji, to przeciętna emerytura i renta pracownicza wyniosłaby w 1996 r. 574 zł 70 gr i byłaby o 35,2% wyższa niż w roku 1995. Oznaczałoby to wzrost w ujęciu realnym o 12,9%, przy zakładanym wzroście przeciętnych wynagrodzeń w gospodarce narodowej o 3,6%. Przypominam jeszcze raz: jest to zdanie propagowane przez agendy rządowe i wynika z tego, że utrzymanie obecnej waloryzacji, która wynosi 93%, powoduje wzrost w ujęciu realnym o 12,9%. Prosiłbym albo o potwierdzenie albo o zanegowanie tego rachunku.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Dokument rządowy, zawarty w druku nr 786, wpłynął 15 grudnia 1994 r. Nie miał on szczęścia, bo ze dwa tygodnie chyba leżał, zanim został wydrukowany i doręczony posłom, i do dzisiaj, mimo że weszła podobna ustawa — a zgodnie ze zwyczajem parlamentarnym podobne ustawy rozpatrujemy łącznie — nie wszedł do porządku obrad, a wchodzi projekt dotyczący podobnej materii i przeszedł już do drugiego czytania. Bywały projekty poselskie, które tu leżakowały nawet przez rok, do czasu, aż rząd przyśle swój projekt. Teraz mamy jakąś anormalną sytuację, że projekt poselski był rozpatrywany w dwóch czytaniach w ciągu jednego dnia, a w ogóle został złożony parę dni temu, a projekt rządowy czeka już 6 miesięcy. W związku z tym nasuwa się pytanie, które już raz zadawałem i nie uzyskałem odpowiedzi: Czy ten projekt jest przez rząd podtrzymywany, czy nie?</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W uzasadnieniu tego projektu czytamy, że podstawową zmianą, jaka wynika z formuły waloryzacji tam zaproponowanej, jest waloryzacja cenowa. Założone jest tam, że emerytury i renty rosną o procent wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Jeśli znam się na procentach, to znaczy, że jest zerowy przyrost realny, a nawet lekkie obniżenie, bo zawsze waloryzacja ma pewną bezwładność, trzymiesięczną czy czteromiesięczną, w stosunku do inflacji cenowej. Pytam, czy to jest dokument rządowy, czy rząd podtrzymuje ten dokument, czy zamierza go wycofać, czy go dziś może wycofać w związku z innymi faktami, jakie zaistniały. Jakie jest stanowisko odnośnie do tego dokumentu? Poprzednio nie otrzymałem odpowiedzi na pytanie o ten dokument.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Kolejny dokument, nad którym właśnie obradujemy, złożony jest przez posłów pochodzących z koalicji rządzącej (druk nr 1079). Zakłada on ni mniej, ni więcej, że poziom waloryzacji będzie nie taki jak obecnie - 93%, ale począwszy od przyszłego roku, będzie rósł przy okazji każdej waloryzacji o 1%. Czyli praktycznie w przyszłym roku będzie wynosił pewnie 94%, 95%, a może i 96%, zależy od liczby waloryzacji. Z tego wynika, że gdyby ten dokument wprowadzić w życie, realny wzrost emerytur musiałby być wyższy niż te 12,9%. Bo to jest przeszacowanie przy poziomie rewaloryzacji 93%. Jeśli poziom będzie 94% lub 95%, to realny wzrost nie będzie wynosił 12%, tylko 14 albo 15%.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Do tego dokumentu rząd przysyła opinię i stwierdza, że opowiada się za procesem stopniowego podwyższania kwoty bazowej, który uwzględniać będzie możliwości dofinansowania z budżetu państwa systemu ubezpieczeń społecznych. Oznacza to konieczność systemowego połączenia procesu stopniowego podwyższania kwoty bazowej do 100% przeciętnego wynagrodzenia z niezbędną - podkreślam - niezbędną zmianą zasad waloryzacji świadczeń z ubezpieczenia społecznego w kierunku zagwarantowania w 1996 r. wzrostu realnego emerytur i rent na poziomie zbliżonym do wzrostu płac realnych. Przewiduje się wzrost płac realnych na rok 1996 o około 3,6%, czyli mamy już trzy liczby 12,9% bez zmian, trochę poniżej zera, zdecydowanie powyżej 12% pana Manickiego i w rządowym projekcie około 3,5%.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Równocześnie Polska Agencja Prasowa podała już komunikat, który określa założenia do budżetu na rok 1996. Z tego dokumentu wynika, że płace wzrosną istotnie o te 3,6%, bo budżetowe o 4,1%, w gospodarce o 3%, natomiast emerytury i renty pracownicze wzrosną w przyszłym roku realnie o 2,5%. W związku z tym korekcie ulegną prognozowane wydatki na ubezpieczenia społeczne itd. To już jest chyba czwarte wyliczenie, piąte, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Rozumiem też, że „Strategia dla Polski” jest dokumentem aktualnym, według niej przyrosty przeciętnych wynagrodzeń w gospodarce narodowej i przyrosty przeciętnych emerytur i rent pracowniczych kształtują się następująco: na rok 1996 wynagrodzenia — 104%, emerytury i renty — 101,4%, a więc mniej niż wynagrodzenia, i to mniej o 2,5% w sferze realnej. Na rok 1997 planuje się wynagrodzenia w gospodarce narodowej — 104%, emerytury i renty pracownicze — 101,4%, a więc o 2,5% mniej. Na rok 1998 przeciętne wynagrodzenie — 103,1%, przeciętna emerytura — 101,0%, czyli o 2,1% mniej.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Praktycznie biorąc, jeśli to założenie skonfrontujemy z tą pierwszą liczbą, ile musiałyby wzrosnąć wynagrodzenia, gdyby zatrzymać obecny system. Nic więcej nie podnosimy. Jak szybki byłby wtedy realny wzrost emerytur i rent? Tutaj widać, że założenie jest oparte na jakichś symulacjach, prawdopodobnie wieloletnich budżetowych, że realny przyrost emerytur będzie o około 2% wolniejszy od przyrostu płac.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Proszę państwa, w istocie mamy do czynienia z pięcioma dokumentami rządowymi, wszystkie są aktualne i przez rząd popierane, według publicznych oświadczeń. Jest oczywiste, że alternatywą wobec spełnienia postulatów głównej tezy ustawy pana posła Manickiego jest albo działanie pokrętne, polegające na tym, że co prawda kwota bazowa jest coraz większa, może ona wynosić nawet 110% i 120%, ale inne współczynniki tak się zmieniają, że przyrost realny jest mniejszy, niż byłby, gdyby nic nie zmieniać. Jest to zresztą delikatnie zasugerowane w kolejnym dokumencie, którym jest projekt zatytułowany: „Założenia reformy systemu emerytalno-rentowego”. Liczb jest tam bardzo mało, ale taką sugestię można wyczytać, przynajmniej między wierszami. Jest to też zresztą delikatnie powtórzone w stanowisku rządu wobec tego projektu, który referował pan poseł Manicki.</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Oczekiwałbym więc jednak, proszę państwa, nie na taką ogólną odpowiedź, że to, co panowie posłowie robią, jest zbieżne z tym, co — generalnie biorąc — się planuje; wydaje mi się bowiem, że projekt pana posła Manickiego jest co najmniej niekompletny, jeżeli iść tokiem myślenia zaprezentowanego w stanowisku rządu, bo nie zawiera tych innych zmian, tylko propozycje podwyższenia tej kwoty, a te inne „kiedyś się zrobi”. Kiedy się zrobi? Jak się je zrobi? Jakie one będą? Czy więc istotnie zamierzamy dokonywać bardzo wysokich realnych podwyżek, co stałoby w sprzeczności z ogłoszonymi w komunikacie PAP założeniami do budżetu? No, ale wtedy, jak skądinąd wiadomo, grozi nam podatek dochodowy wynoszący 25% dla wszystkich, także dla emerytów. Czyli oznacza to w istocie, że od najniższego wynagrodzenia czy emerytury będzie już w zasadzie 25% minus jakaś tam kwota, co z kolei oznacza, że skoro dziś był podatek 21-procentowy, a w przyszłym roku będzie 25-procentowy, to zmniejszamy o ok. 4% wszystko, co się wypłaca w tej sferze, zwłaszcza socjalnej, bo ona na pewno mieści się w tym pierwszym przedziale, albo też składka na ZUS i inne składki będą wynosić ok. 56%. Takie były publiczne informacje autoryzowane przez rząd. Ostatnio rząd zdystansował się do obu tych informacji — o podatkach i o składkach. Rozumiem zatem, że zamierza się trzymać tego, że realny wzrost emerytur wyniesie 2,5%. Z tego wynika, że po wyborach będzie kolejna nowelizacja, również szybka, która skoryguje te inne wskaźniki, żeby to wszystko jakoś ze sobą uzgodnić.</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Nie należę, proszę państwa, do ludzi, którzy nadmiernie moralizują na temat tego, co wolno, a czego nie wolno w ramach propagandy politycznej, walki o wyborców itd. Wydaje mi się jednak, że istnieją pewne granice przyzwoitości, pewne granice pragmatyzmu politycznego - już nawet nie przyzwoitości, ale pragmatyzmu - w tym, jak dalece można lekceważyć równocześnie matematykę, liczby, własne projekcje i ludzkie nadzieje, bo jednak państwo wygraliście ostatnie wybory, bazując na tych nadziejach.</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#komentarz">(Poseł Jan Lityński: A szkoda!)</u>
          <u xml:id="u-130.12" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">No właśnie. Wygraliście państwo te wybory dzięki pokładanej nadziei. Mam więc pytanie: Czy istotnie uważacie, że z praktycznego już punktu widzenia warto tak dalece lekceważyć zarówno nauki ścisłe, jak i odczucia ludzi? Bo w tej chwili robicie właśnie jedno i drugie.</u>
          <u xml:id="u-130.13" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Oczekuję rzeczowej odpowiedzi na pytanie: Które dokumenty rządowe są uznawane przez rząd, a które nie? Odpowiedzi nie w duchu jakimś takim ogólnym, tylko - jak to się ostatnio modnie mówi - w stylu zerojedynkowym: jest to dokument rządu albo nie jest to dokument rządu. Bądź też niech mi ktoś powie, że istotnie 1,4 równa się 3,6, a wtedy podziękuję i zrozumiem wszystko.</u>
          <u xml:id="u-130.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.15" who="#PosełTadeuszSyryjczyk"> Ale: albo - albo.</u>
          <u xml:id="u-130.16" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W tej sytuacji chciałbym zakomunikować, że jeżeli nie otrzymamy zadowalających wyjaśnień, tzn. nie tylko takich, które poprawiają ludziom nastrój, ale też takich, które odpowiadają na pytania o symulacje ekonomiczne, o prognozy budżetowe, o prognozy wzrostu gospodarczego, o prognozy demograficzne - tak długo nie zamierzamy się przyłączyć do kampanii wyborczej pana posła Kwaśniewskiego, której ewidentnym elementem jest przedsięwzięcie zgłoszone przez posła Manickiego.</u>
          <u xml:id="u-130.17" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Dlatego będziemy głosowali przeciwko tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-130.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Syryjczykowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Ryszarda Burskiego z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełRyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ja, jeśli pan marszałek pozwoli, w przeciwieństwie do pana posła Syryjczyka, który bardzo szeroko się odniósł do tej problematyki, pozwolę sobie ustosunkować się tylko do poprawek, które wnieśliśmy.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PosełRyszardBurski">Przede wszystkim proponowana przez nas nowelizacja zmierza w kierunku skrócenia całego procesu dochodzenia do ustalania wysokości zwaloryzowanej emerytury i renty od kwoty 100% przeciętnego wynagrodzenia. Przewidujemy m.in. osiągnięcie 100-procentowego wskaźnika przeciętnego wynagrodzenia w 1998 r. Roczne zwiększenie dotacji budżetowych zwiększy się w stosunku do kwot proponowanych w projekcie ustawy o około 2 bln złotych, w przyszłym roku oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PosełRyszardBurski">Druga poprawka dotyczy wskaźnika waloryzacji. W projekcie dotychczasowym, czy w ustawie dotychczasowej, wynosi on 110%. My proponujemy 107%. Sugerowaliśmy się tym, iż inflacja zakładana jest na poziomie 17% w przyszłym roku. Należy spodziewać się również wzrostu płac w sferze materialnej, wzrostu, który będzie następował w podobnym tempie jak proces inflacyjny. W związku z tym zmiana na 107% da możliwość co najmniej dwukrotnej rewaloryzacji w przyszłym roku oraz zmniejszy różnicę strat emerytów i rencistów w stosunku do płac pracowniczych. Projektowany wzrost gospodarczy, naszym zdaniem, powinien pozwolić na określenie kwoty w przyszłorocznym budżecie, która jest potrzebna do osiągnięcia 2-procentowego, naszym zdaniem, wzrostu rewaloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#PosełRyszardBurski">Uważamy, iż proponowane przez nas poprawki powinny w sposób znakomity skrócić okres oczekiwania emerytów i rencistów na zaspokojenie ich słusznych żądań i potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Burskiemu z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Eugeniusza Janułę.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#komentarz">(Poseł Eugeniusz Januła: Tylko, zdaje się, przede mną był zgłoszony poseł Wiśniewski.)</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Ja tak zarejestrowałem.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełEugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wychodząc z założenia, że waloryzacje powinny być przez emerytów odczuwalne, Nowa Demokracja konsekwentnie zgłasza poprawkę wniesioną podczas pierwszego czytania, żeby wskaźnik waloryzacji sięgał nie 1 punktu, a 1,5 punktu — zakładając, że prawdopodobna jest dwukrotna waloryzacja w 1996 r., czyli w ciągu 1996 r. emeryci i renciści mogliby otrzymać 3 punkty, a więc byłoby to bardziej realne. Skutki finansowe, jeżeli chodzi o wskaźnik jednoprocentowy i półtoraprocentowy, to jest ok. 900 mld starych złotych. Sądzę, że wnioskodawcy projektu musieli brać pod uwagę również ewentualną możliwość powiększenia skutków finansowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Eugeniuszowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Stanisława Wiśniewskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sądzę, że nie można rozpatrywać tego przedłożenia poselskiego bez brania pod uwagę faktu, że dzisiaj w godzinach porannych znaczna część tejże Izby głosami koalicji zakwestionowała zasadność orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jedni naruszyli prawo w 1993 r., drudzy zaś, którzy twierdzili i twierdzą, że są i będą strażnikami prawa, w dniu dzisiejszym to prawo złamali. Dla mnie ta ustawa nie jest niczym innym jak plastrem, który ma złagodzić emerytom gorycz i żal, jaki będą mieli do tego układu politycznego; bo oni tego oczekiwali, to się im obiecywało. Ja również to obiecywałem, będąc członkiem SLD. Taka jest prawda i trzeba wreszcie powiedzieć to sobie w oczy.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#PosełStanisławWiśniewski">Jeśli nie jest to prawda, to pozwolę sobie zacytować: W roku 1994 stać nas na to, by spełnić tylko jedną obietnicę, tzn. pełną waloryzację rent i emerytur, a pełny przewidywalny 4-punktowy wzrost produktu powinien wystarczyć na pokrycie tego wydatku. Wybory właśnie sygnalizują, że cierpliwość ludzi najgorzej sytuowanych jest na wyczerpaniu, a wybuch społeczny nie leży również w niczyim interesie. Panowie na tym przegrali i nie życzę tego, żeby SLD też przegrał.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Lityński: Dlaczego?)</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#PosełStanisławWiśniewski">Są to słowa nikogo innego, tylko pana przewodniczącego Aleksandra Kwaśniewskiego wygłoszone 2 października 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#PosełStanisławWiśniewski">Klub Parlamentarny Unii Pracy jest za tym projektem, ale niech ten projekt ma ręce i nogi, niech się za nim nie kryje kolejne uderzenie w emerytów; bo wiem, jakie będzie dalsze działanie. W kolejnym nowym rządowym przedłożeniu będzie próba podwyższenia wskaźnika uruchamiającego waloryzację, żeby wyrównać i zmieścić się w ramach tych 2,5 punktu. Panowie, dosyć krętactw, nadszedł czas uczciwości.</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Wiśniewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Ostatni zapisany do głosu jest pan poseł Dariusz Wójcik z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć o dwóch poprawkach, które zgłosiła Konfederacja Polski Niepodległej. W jednej z tych poprawek proponuje się szybsze tempo dojścia do osiągnięcia kwoty bazowej w wysokości 100% średniej krajowej płacy, aby ją osiągnąć w 1998 r., a więc przez pierwsze dwa lata 1996–1997 zwiększając tę kwotę o 2% i w roku ostatnim, 1998 — o 3%. Dlaczego w ten sposób? Może najpierw jeszcze powiem, o co chodzi w drugiej poprawce. Otóż w art. 17 ust. 1 ustawy proponujemy zmianę wskaźnika 110% na 107%. Odnosi się to do zwiększania płac w odniesieniu kwartalnym, czyli do tego, że jeśli płace wzrosną do 110% w stosunku do poprzedniego kwartału, to wtedy można waloryzować renty i emerytury.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PosełDariuszWójcik">Myślę, że czas doprowadzić do tego, aby rząd przedstawiał wiarygodne kalkulacje, takie, z którymi naprawdę można się borykać przy budżecie i w przyszłym roku przy realizacji budżetu. Każdego roku jest tak, że przy omawianym projekcie budżetu rząd zakłada pewne wskaźniki, które w żaden sposób nie mają się do późniejszych realiów. Tak przeważnie jest z planowaną inflacją, a szereg elementów, które odnoszą się do inflacji, później wypada na niekorzyść społeczeństwa. Jeżeli zakłada się wzrost płac w budżetówce czy podnoszenie rent i emerytur w stosunku do przewidywanej inflacji, a inflacja osiąga znacznie wyższy poziom niż ten przewidywany w ustawie budżetowej, to później okazuje się, że coś nam się rozmywa, coś przecieka między palcami. Dlatego myślę, że warto wywierać presję na pana premiera Kołodkę, aby oceny przewidywania inflacji były przynajmniej zbliżone do realiów. Jeżeli pan premier Kołodko przewiduje, że w przyszłym roku inflacja znowu wynosić będzie około 17%, to powinniśmy tempo waloryzacji czy ich liczbę odnosić właśnie do tej planowanej 17-procentowej inflacji. W związku z tym tempo wzrostu płac - należy zakładać, że będzie ono podobne do tempa inflacji, przy założeniu 17% i wskaźniku 110% - może być takie, że w ciągu roku nastąpi tylko jedna, na przykład, waloryzacja emerytur i rent. Dlatego też proponujemy zmniejszenie tego wskaźnika do 107%, żeby w ciągu roku były minimum dwie waloryzacje. Trzeba bowiem pamiętać, że waloryzacja rent oraz emerytur i tak następuje z opóźnieniem w stosunku do wzrostu płac, a więc emeryci i renciści tracą okres 3, 4 miesięcy względem sfery pracowniczej. W związku z tym postulujemy zwiększenie tempa waloryzacji także w okresie jednorocznym.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#PosełDariuszWójcik">Dlaczego wychodzimy z tego typu postulatami i nie do końca zgadzamy się z argumentami, które mogą paść - że te poprawki mogą z kolei spowodować zwiększenie tempa inflacji. Otóż, naszym zdaniem, czynniki generujące inflację w Polsce rozkładają się trochę inaczej niż strona rządowa to przedstawia. Tak więc głównymi czynnikami generującymi inflację są zwiększające się koszty produkcji i usług. Dotyczy to spraw podatkowych, cen urzędowych, energii, czynszów, paliw itp. Czyli koszty to jest główna generacja inflacji, i nie wydaje nam się, aby popyt był tutaj czynnikiem zasadniczym. Mam wrażenie, że wskazują na to także dane statystyczne. Istotny wzrost inflacji nie następuje akurat w momentach wzrostu płac, czy w jakiś czas później, lecz właśnie po wzroście cen urzędowych czy obciążeń podatkowych. Tu także polityka finansowa państwa ma znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#PosełDariuszWójcik">Co jeszcze świadczy o tego typu naszych poglądach. Otóż, jeśliby przeanalizować wzrost kosztów utrzymania, czy może przede wszystkim stopień spożycia artykułów spożywczych w Polsce, to można zauważyć, że przez cały rok 1994, jak i obecny, następuje stały i dosyć istotny spadek spożycia tych artykułów. Oznacza to, że możliwości nabywcze polskiego społeczeństwa zmniejszają się i bardzo wyraźnie to widać na przykładzie pracowników, emerytów i rencistów. Tutaj należałoby zadać pytanie - jeżeli faktycznie następuje wzrost gospodarczy, jeżeli następuje wzrost produktu krajowego brutto i dochodu narodowego, to dlaczego tak się dzieje? Słyszę w odpowiedzi, że ludzie oszczędzają. Którzy ludzie? Mam wątpliwości, co do szerokich sfer pracowniczych, a w szczególności emerytów i rencistów - czy oni mają akurat z czego oszczędzać? Myślę więc, że to jest trochę przesadzone. Uważam natomiast, że spadek spożycia artykułów spożywczych dotyczy całego społeczeństwa, bo taka jest statystyka. W głównej mierze odnosi się on do sfer najuboższych, które jakby pchają spadek spożycia. I naprawdę nie wydaje mi się, żeby ludzie sami ograniczali spożycie artykułów spożywczych, które nie jest na wysokim poziomie w stosunku do innych krajów, akurat oszczędzając. Nie wydaje mi się, żeby były takie procesy, ale rozumiem, ponieważ ten głos był z ław SLD. Tam możliwości, umiejętności uzasadniania różnych elementów czy to statystyk, czy rzeczywistych wydarzeń są dosyć dobre. I głęboki podziw.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#PosełDariuszWójcik">W związku z tym powtarzam pytanie. Co się dzieje, jakie procesy zachodzą, że od 3 lat mamy wzrost gospodarczy, wzrost produktu krajowego brutto, wzrost dochodu narodowego, natomiast spożycie w Polsce, w szczególności artykułów spożywczych, cały czas spada. Jeszcze w 1993 r. można było zauważyć pewien wzrost spożycia artykułów spożywczych, natomiast w 1994 r. już tego zaobserwować się nie daje. I w związku z tym... Jeżeli są wątpliwości dotyczące sfinansowania niektórych oczekiwań społeczeństwa związanych z popytem, jaki jest w tym momencie sens tak dużego ograniczenia deficytu w przewidywanym budżecie, skoro nie wydaje się, żeby właśnie czynnik popytowy miał tak istotny wpływ na inflację. Natomiast czy nie warto się zastanowić, aby niektóre pieniądze w całości budżetu - nie mówię tutaj o deficycie, który miałby akurat zaspokajać potrzeby emerytów i rencistów, bo to mogłoby być faktycznie inflacjogenne, i na pewno by było - w miarę możliwości kierować na wzrost tempa gospodarczego i wpływów do budżetu właśnie przez obniżenie pewnych obciążeń gospodarki, przedsiębiorstw i gospodarstw rodzinnych (podatki oraz ceny urzędowe). Czy nie warto tutaj zwiększyć odrobinę deficyt budżetowy w sensie prawnym, w sensie prawa budżetowego. Nie wydaje mi się, żeby to miało wpływ na zmniejszenie możliwości finansowych, a wręcz przeciwnie, uważam, że zmniejszenie obciążeń fiskalnych po kilku miesiącach spowodowałoby wzrost wpływów budżetowych; także inne działania, których powinniśmy wymagać od Ministerstwa Finansów, chociażby ujednolicenie i komputeryzacja systemu skarbowego, co może mieć istotny wpływ na zwiększenie wpływów do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#PosełDariuszWójcik">Chciałem tym samym powiedzieć - już kończę, panie marszałku - iż wszelkie tezy czy uzasadnienia, że budżetu czy całej gospodarki nie będzie stać, moim zdaniem, nie będą trafione. Sprawa zgłoszonych przez nas poprawek będzie trochę testem wiarygodności - jaki mają stosunek do tej sprawy - właśnie dla klubów koalicyjnych. Raz już pokazali, szczególnie klub SLD głosując nad orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego. Dodatkowym testem wiarygodności - w stosunku do programu, jaki w dalszym ciągu jest głoszony, co jest zapowiadane - będzie sprawa głosowania właśnie nad poprawkami zgłoszonymi przez Konfederację Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#PosełDariuszWójcik">Wydaje się także, że aby precyzyjnie przeprowadzić pewne dyskusje, czy rozważyć pewne kwestie - z tego co słyszałem, nie są zupełnie znane zgłaszane poprawki, w jakiej kolejności i co powinno być głosowane - chciałbym w imieniu mojego klubu zgłosić wniosek o skierowanie tych poprawek jeszcze do komisji, by je uporządkować, rozpatrzyć, żeby przed trzecim czytaniem projekt skierować do komisji.</u>
          <u xml:id="u-138.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Dariuszowi Wójcikowi, który był ostatnim na liście posłów zapisanych do głosu.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę ministra pracy i polityki socjalnej pana posła Leszka Millera o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie odnieść się do pytań, które zostały sformułowane pod adresem rządu, zaczynając od refleksji pana posła Syryjczyka, który zapytał wprost - jak to sobie odnotowałem - co jest dokumentem rządowym, a co nim nie jest w sprawach odnoszących się do przedmiotu naszej dzisiejszej dyskusji. Pan poseł Syryjczyk był uprzejmy podać rozmaite liczby, rozmaite przykłady, powołując się na materiały będące w różnych fazach realizacji, często w bardzo roboczej fazie realizacji. Jest pora poobiednia, więc pozwolę sobie na taki przykład kulinarny: przypomina to sytuację, w której w kuchni warzy się atrakcyjne danie, ale w drodze między kuchnią a jadalnią ktoś bardzo głodny, niecierpliwy, wyrywa rozmaite kąski i zanosi do jadalni, uznając, że jest to właśnie oczekiwany obiad. Otóż tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Dokładnie jest tak, że dokumenty rządowe odnoszące się do kwestii waloryzacji są dwa: pierwszy, zgłoszony już wcześniej projekt przejścia na waloryzację cenową, który - jak pan zauważył - rzeczywiście leży w Sejmie już od dłuższego czasu, i drugi materiał, który jest stanowiskiem rządu w sprawie inicjatywy poselskiej dzisiaj przedkładanej Wysokiej Izbie. To są wszystkie dokumenty rządowe w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Inne, o których tu była mowa, jak na przykład projekt reformy ubezpieczeń społecznych, znajdują się w początkowej fazie konsultacji i nie jest przesądzone, które rozwiązania ostatecznie zostaną przyjęte, jako że rząd jeszcze nie podsumowywał wyników konsultacji, nie wie, jakie będą uwagi, nie poddawał analizie końcowego procesu konsultacji. W odpowiednim czasie, rzecz jasna, zaproponuje Wysokiej Izbie spójny projekt reformy ubezpieczeń społecznych, ale, oczywiście, nie teraz, nie dzisiaj. Drugi materiał - założenia do projektu budżetu - są to, co podkreślam, założenia. Owszem, podawano tu rozmaite przykłady, rozmaite liczby, ale one dlatego się zmieniały, że - jak to zwykle bywa przy pracy nad takim wstępnym dokumentem - zaczyna się od jakiejś pozycji wyjściowej, uzyskuje się kolejne dane, kolejne przybliżenia. Byłoby, oczywiście, lepiej, gdyby dopiero po ostatecznym przyjęciu takiego materiału opinia publiczna dowiadywała się o końcowych ustaleniach, ale nasz rząd pracuje przy otwartej kurtynie, informuje opinię publiczną nie tylko o końcowym efekcie, ale o poszczególnych stadiach tej pracy. Mam nadzieję, że Wysoka Izba nie ma rządowi Józefa Oleksego za złe takiej praktyki.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Zachęcałbym zatem do tego, żeby posługiwać się i operować dokumentami oficjalnymi, to znaczy takimi, nad którymi praca została zakończona. Natomiast materiały, które są w fazie opracowywania, będą mogły stać się przedmiotem rozmaitych dywagacji i pytań - z tym wszakże zastrzeżeniem, że w dalszym ciągu znajdują się one w fazie opracowywania i mogą w nich zachodzić jeszcze określone zmiany.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Co do koncepcji rządu w sprawie wysokości przyszłorocznych emerytur i rent, o co byłem tu pytany, pragnę wyjaśnić, że uzgodniony na tym etapie pogląd rządu jest taki, żeby realny wzrost emerytur i rent w przyszłym roku nie był rzecz jasna wyższy niż realny wzrost płac. Gdyby tak się stało, byłoby to dość nienaturalne. Zatem propozycje, nad którymi w tej chwili rząd pracuje, idą w tym kierunku, żeby tak się nie stało i żeby realny wzrost emerytur i rent w przyszłym roku był na poziomie 2,5%, zakładając, że realny wzrost płac w przyszłym roku będzie na poziomie 3,6%. Oczywiście rząd nie zakłada również żadnego wzrostu podatków, aby sfinansować wzrost emerytur i rent, ani też żadnego wzrostu wysokości składki na Zakład Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Chcąc zatem osiągnąć ten 2,5-procentowy wskaźnik realnego wzrostu emerytur i rent, przy prognozach, które zakładały, iż ten wzrost może być o wiele większy - ponad 12%... Ale tutaj muszę się od razu zastrzec, że ta prognoza była wyliczana przy założeniu, że druga waloryzacja w tym roku będzie w grudniu, a nie we wrześniu, stąd też skutki finansowe drugiej waloryzacji, grudniowej praktycznie przeniosłyby się w całości na rok następny i stąd też taki gwałtowny wzrost emerytur i rent. Chcę też państwu powiedzieć, że tak do końca nie jesteśmy w stanie dzisiaj jeszcze stwierdzić, czy waloryzacja będzie w grudniu czy na przykład we wrześniu. Musimy bowiem poczekać na dane statystyczne GUS, z których będzie można wywnioskować, jaki był wzrost płac w poprzednim, II kwartale, i może się na przykład okazać, że nie w grudniu, lecz we wrześniu. Gdyby była we wrześniu, to te wyliczenia będą wyglądały inaczej - i to też w założeniach do projektu budżetu sygnalizowano. Dlatego też wychodzenie dzisiaj z jakimiś zamkniętymi formułami jeszcze jest generalnie daleko przedwczesne. W każdym razie gdy już będziemy znali wszystkie okoliczności związane z przewidywanym wzrostem w przyszłym roku rent i emerytur - przy założeniu, że powinno to być nieco mniej niż wzrost realny płac, a więc wskaźnik 2,5% - to wówczas, prawdopodobnie w sierpniu, rząd skieruje do Sejmu właściwy projekt ustawy, który będzie zakładał niepełną waloryzację płacową, to znaczy utrzymanie waloryzacji płacowej tak jak w tej chwili jest, ale nie w proporcji jak obecnie 1:1, tylko 1 do takiego wskaźnika, aby można było osiągnąć 2,5% realnego wzrostu rent i emerytur w przyszłym roku. W sierpniu bowiem, kiedy będziemy projekt ustawy kierować do Sejmu, będziemy wiedzieli już na pewno o terminach waloryzacji w tym roku i przewidywanych terminach waloryzacji w roku następnym. Skierowanie takiego projektu do Sejmu będzie oznaczać, że rząd wycofa obecny projekt dotyczący waloryzacji cenowej, dlatego że wystąpimy z inną inicjatywą, znacznie bardziej racjonalną.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Jeśli chodzi zatem o pytania, które tutaj padły, co do stanowiska rządu, sytuacja tak się ma, jak przedstawiłem. Proszę zatem o przyjęcie do wiadomości, że projekt poselski jest popierany przez rząd w znaczeniu takim, iż uważamy, że należy dochodzić do 100-procentowej kwoty bazowej rent i emerytur, natomiast konkretny mechanizm waloryzacyjny zostanie przedłożony Wysokiej Izbie po uzyskaniu rezultatów wszystkich procesów waloryzacyjnych, jakie będą w tym roku, i niezbędnej, wiarygodnej bazy danych. Będzie to mechanizm, który zagwarantuje w przyszłym roku realny wzrost emerytur i rent na poziomie zbliżonym do wzrostu płac. Konkretnie posługujemy się w tym momencie wskaźnikiem 2,5%.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Leszkowi Millerowi.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Ryszard Bugaj w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Mam pytanie do pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Dariusz Wójcik także?</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">To nie wiem, kiedy to się skończy.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Ryszard Bugaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełRyszardBugaj">Panie ministrze, moje pierwsze pytanie dotyczy tego transportu posiłków z kuchni do jadalni. Ustawa o waloryzacji cenowej już jest dotransportowana; ta postna potrawa stoi na stole i chyba już wystygła. Chciałbym więc zapytać pana ministra: Co przeszkadza, jeżeli rząd zmienił pogląd w sprawie tego przedłożenia, żeby je wycofać? To jest także ważne dla szerokiej opinii, dla emerytów, że wiedzą, że rząd z tego pomysłu się wycofał. Nie bardzo wiem, dlaczego czekać, jeżeli państwo jesteście przeświadczeni, że już tego nie chcecie. Prosiłbym o odpowiedź na pytanie: Czy to już jest wycofany projekt, czy nie?</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Lityński: Czy będzie odpowiedź?)</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#PosełRyszardBugaj">Moje drugie pytanie dotyczy tego, że choć dość uważnie starałem się słuchać pana ministra, to nie wiem, czy pan minister życzy sobie, żeby ustawa, której projekt przedkłada grupa posłów, weszła w życie w tym rozumieniu, żeby zaczęła działać, czy żeby tylko została uchwalona na troszkę, nie zaczęła działać i żeby weszła inna. Jeżeli tak, to jest dla mnie rzeczą zastanawiającą, po co to robić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Jan Lityński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełJanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana ministra: Czy pan minister powiedział coś takiego, że płace w przyszłym roku według obliczeń rządowych wzrosną o 3,6%, natomiast renty i emerytury mają wzrosnąć na skutek ustaw wprowadzonych przez rząd po tej ustawie o 2,5%, czyli ogólnie, gdybyśmy mieli obecną sytuację prawną, to renty i emerytury wzrosłyby mniej więcej o ok. 3,6%, a ponieważ w wyniku działań rządowych będziemy mieli inną sytuację prawną, to wzrosną o 2,5%? W związku z tym wprowadzenie tej ustawy, której projekt przedstawiał poseł Manicki, nie spowoduje żadnych skutków prawnych, a tylko to, że będziemy musieli głosować nad nowym projektem ustawy, która spowoduje praktycznie zmniejszenie rent i emerytur. Czy tak jest, panie ministrze, czy nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Lityńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Dariusza Wójcika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym sprecyzować bardziej pytanie, które zadał pan poseł Bugaj, i zapytać: Czy pomysł polega na tym, że w Sejmie jest złożony rządowy projekt ustawy, teraz powstał z inicjatywy poselskiej projekt, który rząd poparł, i jak ustawa, której projekt rząd poparł, zostanie uchwalona i zostanie ogłoszone, że do 100% wzrośnie kwota bazowa, to jak się odbędą wybory prezydenckie, to po rozpatrzeniu projektu ustawy, który jest złożony przez rząd, albo tego, o którym pan minister mówi, że zostanie złożony przez rząd dopiero w sierpniu, po wyborach prezydenckich wejdzie w życie ustawa, która utnie trochę emerytom? Czy to jest taki pomysł, taka rządowa koncepcja tego wszystkiego przed wyborami prezydenckimi?</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PosełDariuszWójcik"> Myślę, że w pytaniu pana posła mniej więcej o to chodziło. Muszę stwierdzić, że pomysł jest niesamowity.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#PosełDariuszWójcik">Mam jeszcze pytanie do Prezydium Sejmu i do pana ministra: Czy rząd czynił zabiegi, żeby już złożony przez rząd projekt ustawy wszedł pod obrady Sejmu na tym posiedzeniu, razem z tym, który dzisiaj omawiamy? Bo zawsze jest tak, że jeżeli są już złożone projekty dotyczące tej samej materii, to przedstawia się je w tym samym momencie. Myślę, że jeżeli tego nie zrobiono, jeżeli Prezydium Sejmu też tego nie zrobiło, to i Prezydium Sejmu uczestniczy w tej samej koncepcji kampanii prezydenckiej, a przynajmniej można mieć takie mniemanie, że jest to jakaś wspólna koncepcja kampanii prezydenckiej.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Dariuszowi Wójcikowi.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy ktoś pragnie jeszcze zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy mogę prosić pana ministra o odpowiedź?</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, pan minister Leszek Miller.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Bugaj ma oczywiście rację, że - posłużmy się tym kulinarnym przykładem - projekt ustawy o waloryzacji cenowej jest na stole. I rzeczywiście jest to danie już wystygłe, zatem nie będziemy go odgrzewać. Należy projekt tamtej ustawy wycofać. Tym bardziej - i to wyjaśnia może długi dosyć czas, kiedy to danie stygło na płycie stołowej - że ten projekt spotkał się z bardzo negatywnym przyjęciem wielu środowisk, z którymi był konsultowany. Otrzymywaliśmy wiele próśb, opinii, żeby pracować nad inną formułą i dzisiaj, jak sądzę, już nic nie stoi na przeszkodzie, żeby rząd ten projekt wycofał; o tym pragnę poinformować Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Drugie pytanie było następujące: Czy uważam, że ta inicjatywa poselska powinna być wprowadzona i powinna zacząć działać, czy też ma być ona wprowadzona tak na niby. Proszę państwa, nigdy bym się nie ośmielił uważać, że jakikolwiek projekt poselski może być przez przedstawiciela rządu traktowany tak niefrasobliwie. Jestem głęboko zainteresowany tym, żeby to była ustawa, która będzie funkcjonować zgodnie ze swoim przeznaczeniem. Nie jest moją intencją (ani nikogo z kolegów ministrów) taka skłonność, którą pan poseł Bugaj był uprzejmy nam wytknąć. Potwierdzam wobec tego, że takich skłonności nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Następne pytanie zadał pan poseł Lityński. Potwierdzam, że naszym zamiarem jest doprowadzenie do sytuacji, w której w przyszłym roku wzrost rent i emerytur nie byłby realnie wyższy niż realny wzrost płac. Myślę, że co do tego jesteśmy zgodni, bo takie deklaracje wielokrotnie słyszałem ze strony polityków Unii Wolności. Jest kwestia mechanizmu, który pozwoli to osiągnąć. Sygnalizowałem o tym mechanizmie, który rząd zastosuje.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Natomiast co do podejrzenia pana posła Wójcika, że tu jest jakaś skłonność do wygrywania tych elementów w kampanii prezydenckiej, to uprzejmie informuję, czy też potwierdzam jeszcze raz, że rząd z projektem ustawy o waloryzacji (który to projekt nie przysporzy rządowi tylko zwolenników) wystąpi w sierpniu. A jak pan poseł Wójcik wie, sierpień zwykle wypada przed październikiem i także przed listopadem, a prawdopodobnie w tych właśnie miesiącach odbędą się wybory prezydenckie, myślę więc, że każdy z tego wyciągnie właściwe wnioski, jeśli chodzi o odpowiedź na pytanie pana posła.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Leszkowi Millerowi.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani posłanka Helena Góralska pragnie zadać dodatkowe pytanie.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełHelenaGóralska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister używał na początku swojego wystąpienia porównań kulinarnych. Kucharka, dobry obiad, ktoś coś wyżarł. Sądzę, że lepiej byłoby, gdyby nie używał takich porównań, bo wyraźnie ma kwalifikacje wyłącznie na podkuchenną.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#komentarz">‍(Głosy z sali: O!)</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#PosełHelenaGóralska">Otóż w założeniach budżetu jest napisane, że gdyby utrzymany został dotychczasowy system waloryzacji, to w ujęciu realnym - realnym podkreślam - emerytury i renty wzrosłyby o 12,9%. Jeżeli pan mówi, że mają wzrosnąć o 2,5%, to proszę powiedzieć, do jakiego wskaźnika zostanie obniżona kwota bazowa waloryzacji z obecnie obowiązujących 93%?</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#PosełHelenaGóralska">Proszę nie odpowiadać, że zostanie złożony stosowny projekt, właściwy projekt, tylko proszę powiedzieć — jeżeli chce pan, żeby obniżyć wzrost emerytur i rent z zakładanych 12,9% do 2,5%, do ilu z 93% — 70%, 65% — zostanie obniżona kwota bazowa? Na to pytanie proszę odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Syryjczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Chciałbym podziękować. Większość odpowiedzi pana ministra, szczerze mówiąc, potwierdza moje obawy. A co do liczb, które były nie doprecyzowane, to pan minister je potwierdził i — jak rozumiem — zaserwował już publiczności jako oficjalne. Jeśli chodzi o druk nr 786, to do reprezentowania rządu jest upoważniony minister finansów. Nie chcę wchodzić w jakieś dyskusje wewnątrzrządowe. Pan minister oświadczył, że ten projekt dojrzał do wycofania.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W takim razie składam wniosek do pana marszałka o odroczenie debaty, abyśmy mogli poznać stanowisko premiera rządu na temat tej ustawy, bo istnieje projekt rządowy i istnieje stanowisko rządu. Jedyny projekt rządowy, dotyczący waloryzacji, zawarty jest w druku nr 786. Do reprezentowania rządu upoważniony został minister finansów. Stanowisko rządu wobec projektu poselskiego, do którego prezentowania upoważniony jest minister pracy, zarówno w osnowie słownej, jak i w treści pisemnej, jest sprzeczne z drukiem nr 786. W związku z powyższym wnoszę o odroczenie debaty, aby premier mógł zająć definitywne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Jacek Pawlicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełJacekPawlicki">Panie marszałku, chciałbym tylko prosić o wykreślenie słów pani poseł Góralskiej, gdyż uważam, że słowa stwierdzające, iż pan minister Miller ma kwalifikacje „podkuchenne” są obraźliwe. Uważam, że tak się nie gra, nawet jeżeli jest się w opozycji.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, ja się poważnie nad tym zastanawiałem, ale myślę tak: Czy minister centrolewicowego rządu może być obrażony stanowiskiem robotniczym?</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski"> Doszedłem do wniosku, że dajmy temu spokój. Panią posłankę poniósł temperament, bo to naprawdę jest jakby trochę obraźliwe z kolei dla...</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Widać, kto ma skojarzenia z kuchnią.)</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">... podkuchennych. Proszę, żebyśmy dalej tej sprawy nie rozważali.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wniosek pana posła poddam pod głosowanie, bo jest on uprawniony regulaminowo, ale musi być poddamy pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: Nad czym mamy głosować?)</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, żeby pan poseł Manicki... Nie było pytań do pana posła Manickiego?</u>
          <u xml:id="u-155.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie, ale pan poseł chce odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-155.9" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.10" who="#komentarz">(Poseł Jan Lityński: Referent zabiera głos zgodnie z regulaminem Sejmu na końcu.)</u>
          <u xml:id="u-155.11" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Właśnie dlatego proponowałem, ale...</u>
          <u xml:id="u-155.12" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, minister pracy i polityki socjalnej Leszek Miller.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Dziękuję bardzo za tę uwagę. Chciałem właśnie mniej więcej to powiedzieć, że jako człowiek lewicy doceniam także tego rodzaju pracę, która tak nie podoba się pani poseł. Chciałem też powiedzieć, że nie użyłem słowa „wyżarł”, ale to — jak rozumiem — jest żrący ton pani poseł i pozostawiam to...</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">‍... naszym gustom.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Co do konkretnej sprawy, dotyczącej zmniejszenia, jak pani sugeruje, kwoty bazowej, to tutaj zakradła się jakaś pomyłka. Nie wolno mylić kwoty bazowej z kwotą waloryzacji. Rząd nie będzie nic proponował w odniesieniu do kwoty bazowej. Kwota bazowa jest przedmiotem naszej uwagi i rząd nie będzie tutaj nic zmieniał. Natomiast będzie proponował inny wskaźnik waloryzacji, ale to nie ma nic wspólnego z kwotą bazową, tak jak nie ma nic wspólnego subiekt z obiektem.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Natomiast jeśli chodzi o stanowisko premiera, to uprzejmie informuję, że w czasie niedawnej debaty budżetowej pan premier odpowiadał na to pytanie, twierdząc - mam nadzieję, że pan poseł Syryjczyk to słyszał - że wolą rządu jest, aby Wysoka Izba do jesieni nie rozpatrywała projektu cenowego. Zatem to, co przed chwilą powiedziałem, że będzie zgłoszona propozycja, aby projekt waloryzacji cenowej został z Sejmu wycofany, nie jest tylko moją prywatną inicjatywą, ale jest ona podzielana przez Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy są jeszcze pytania? Panie pośle, sprawa skomplikowała się. Pan chce zabrać głos jako zapisany do dyskusji, czy jako...</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Proszę o głos jako wnioskodawca.)</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie może pan zabrać głosu jako wnioskodawca, bo to jest wniosek o odroczenie debaty. Czyli będzie pan mógł po przegłosowaniu...</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Ale chciałem wyjaśnić, jako wnioskodawca.)</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dopiero po przegłosowaniu wniosku o odroczenie debaty, bo panu przysługuje ostatni głos. Jeśliby więc pan zabrał głos teraz, to nie mógłby pan tego zrobić potem, jeśli debata zostanie wznowiona. Panu zawsze przysługuje ostatni głos.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę w takim razie o włożenie kart do czytników.</u>
          <u xml:id="u-157.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-157.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Został zgłoszony wniosek pana posła Syryjczyka o odroczenie debaty do czasu przedstawienia przez rząd stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-157.9" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Syryjczyk: Chodzi o dwa stanowiska.)</u>
          <u xml:id="u-157.10" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, proszę o sformułowanie wniosku, który pan przedstawił, ponieważ nie brałem udziału w pierwszej części obrad Sejmu. Przepraszam, dopiero dziś rano wróciłem z zagranicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W takim razie jeszcze raz sprecyzuję. Otóż, Sejm posiada druk nr 786, w którym premier rządu upoważnia ministra finansów do prezentowania stanowiska w sprawie tego druku. To stanowisko przewiduje waloryzację cenową, czyli 0% realnie albo trochę mniej. Sejm posiada podpisane przez premiera stanowisko rządu względem ustawy, którą zgłosił pan poseł Manicki i jego koledzy. Stanowisko rządu jest podpisane przez premiera i uprawnia do reprezentowania w tej sprawie ministra pracy, ale w sprawie stanowiska do ustawy - pana posła Manickiego.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Te dwa stanowiska są sprzeczne. W związku z powyższym postawiłem wniosek o odroczenie debaty, aby premier mógł zająć stanowisko w imieniu rządu w kwestii sposobu waloryzacji emerytur w nadchodzącym roku. I taki wniosek składam. Zdaję sobie sprawę, że są techniczne problemy, jaki to ma być czas. Wnoszę jednak o to, aby odroczyć debatę do momentu, gdy premier będzie mógł przedstawić jednolite stanowisko rządu i wyjaśnić rozbieżność, gdyż w obecnym stanie spraw, kiedy nie ma na sali ministra finansów ani premiera, nie ma też możliwości wyjaśnienia sprzeczności z dokumentami, gdyż do reprezentowania rządu są uprawnione różne osoby.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#komentarz">(Minister Pracy i Polityki Socjalnej Leszek Miller: W tej sprawie, jeśli można.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan minister Leszek Miller, proszę.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Mazurkiewicz: W sprawie wniosku posła Syryjczyka, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan profesor? Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Chwileczkę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Panie marszałku, jest późna pora i rzeczywiście może wkraść się zamęt w nasze obrady. Jednak to, o co wnosi w tej chwili pan poseł Syryjczyk, dotyczy innej sprawy, która nie jest przedmiotem tej debaty. Natomiast w sprawie wniosku, który jest przedmiotem debaty, wszyscy otrzymaliśmy na piśmie - włącznie z panem posłem Syryjczykiem - stanowisko rządu, popierające ten projekt. Być może z innego powodu pan minister Syryjczyk pragnie odroczyć debatę, ale na pewno nie z powodu braku stanowiska rządu.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Jan Lityński. W tej samej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełJanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawa dotyczy wysokości rent i emerytur w przyszłym roku, a nie dotyczy konkretnie tej czy innej ustawy. Chodzi nam o to, aby uzyskać stanowisko rządu na temat wysokości rent i emerytur w przyszłym roku, a nie jakie aktualnie stanowisko zajmuje pan poseł Manicki, pan poseł Mazurkiewicz bądź pan minister Miller. Nam chodzi o stanowisko rządu w sprawie wysokości rent i emerytur, czyli kwestii decydującej o tym, jakie będą w przyszłym roku dochody rencistów i emerytów.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan minister Leszek Miller.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pragnę wyjaśnić, o ile dobrze zrozumiałem pytanie pana posła Syryjczyka, a właściwie nie pytanie, tylko tezę o sprzeczności tych dwóch ustaw, że to nie jest prawda. Nie ma sprzeczności, dlatego że waloryzacja cenowa może się odbywać zarówno przy kwocie bazowej 93, jak jest obecnie, jak i przy 94, 95, 100%. Proszę państwa, nie chcę tutaj wnikać w szczegóły, ale jeśli chodzi o zasadniczą sprzeczność, którą sygnalizuje pan poseł Syryjczyk, że ustawa o waloryzacji cenowej wyklucza inicjatywę dotyczącą podwyższania kwoty bazowej, nie ma żadnej sprzeczności. Jest to pierwsza konstatacja.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Pan minister sam się śmieje.)</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Śmieję się, ale nie z tego, co pan przypuszczał, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Druga. Jeśli chodzi o pytanie posła Lityńskiego, to po raz chyba trzeci, panie pośle, powtarzam mając nadzieję, że tym razem pan zechce mnie słuchać. Pragnieniem rządu jest uzyskanie przyrostu realnego rent i emerytur w przyszłym roku, o co pan pyta, o 2,5% niższego niż przyrost realnych płac. Znaczy to, że jeśli się w ustawie budżetowej będzie zakładało, że przyrost realny płac wyniesie 3,6, to wzrost realny emerytur i rent wyniesie 2,5%.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Maciej Manicki w sprawie wniosku, tak?</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że pan poseł Lityński obnażył zamiary pana posła Syryjczyka, które w istocie sprowadzają się do tego, że pan poseł chciałby, aby pod pozorem rozpatrywania punktu rząd przedstawił informację o zasadach waloryzacji emerytur i rent w przyszłym roku. Panie pośle, jeśli jest taki zamiar, trzeba to zgłosić do godz. 21 przed następnym posiedzeniem Sejmu i jeśli Wysoka Izba tego zechce, rząd taką informację będzie musiał przedstawić. To nie jest potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PosełMaciejManicki">Chciałem powiedzieć, że przedmiotem tego punktu porządku dzisiejszego posiedzenia jest wniosek poselski zawarty w druku nr 1079, do którego zostało przedstawione stanowisko rządu podpisane przez premiera Oleksego. Zostało to przedstawione w druku sejmowym i wnoszenie tutaj o przedstawienie stanowiska prezesa Rady Ministrów jest po prostu bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Tadeusz Syryjczyk jeszcze, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Być może wyraziłem się nieściśle, dlatego ponownie zabieram głos. Ale skoro już nie możemy oprzeć się na liczbach, to może weźmy pod uwagę teksty. Jest tak, że ustawa pana posła Manickiego zmienia art. 17 ustawy o waloryzacji emerytur i rent przez dodanie ust. 3 w ten sposób, że mówi: „wskaźnik przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 2”. Natomiast jeśli chodzi o projekt rządowy i art. 17, nie ma tam ust. 3, ale w ust. 2 operuje się w ogóle innym wskaźnikiem. Nie da się więc rozpatrzyć tej ustawy bez korelacji z tą drugą. Nie chodzi mi o nic innego, tylko o stanowisko rządu, bo jedno jest i drugie jest — i są sprzeczne.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Może być więc wskaźnik i 120.)</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Postawiłem wniosek, ale przez niektórych jego osnowa nie została dobrze zrozumiana.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Uzasadnienie błędne.)</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Albo wskaźnik będzie wynosił 60.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeszcze pani posłanka Wiesława Ziółkowska, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Mam pytanie do pana ministra. Czy można uzyskać zakładany przez rząd 2,5-procentowy wzrost emerytur i rent w przyszłym roku bez zmiany tej bazy, czyli bez przyjmowania tej ustawy, o której dzisiaj mówimy? Moim zdaniem, można to zrobić zupełnie bez tej zmiany. A jeśli tak, to po co to robimy? Czemu niepotrzebnie tworzymy złudzenia emerytom i rencistom? Wydaje mi się, że ta grupa ludzi zasługuje na porządną, rzetelną debatę, a nie na to, co się tutaj dzieje od dobrych dwóch godzin. Należy emerytów i rencistów, moim zdaniem, za to przeprosić.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan minister Leszek Miller pragnie zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejLeszekMiller">Pani posłanka ma rację. Oczywiście można uzyskać taki przyrost na poziomie 93% kwoty bazowej. Ale inicjatywa poselska, skoro już zaistniała, zasługuje zdaniem rządu na poparcie z uwagi na wcześniejsze, znane deklaracje, na bardzo jednoznaczny odbiór społeczny decyzji, która została podjęta wcześniej. Poza tym można - posługując się wariantem zawartym w projekcie grupy poselskiej - dążąc do 100-procentowej kwoty bazowej, tak ustalić wskaźnik waloryzacyjny, który zaproponujemy w sierpniu, aby osiągnąć te 2,5%, o które pani pytała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Prosiłbym państwa o chwilę refleksji nad następującą sprawą.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski"> Nie ma w tym nic śmiesznego, znaleźliśmy się w trudnej sytuacji. Został bowiem zgłoszony wniosek, który nie jest w pełni umotywowany, i może w związku z tym dojść do konfliktu, niepotrzebnego, ponieważ dzisiaj i tak nie możemy przystąpić do trzeciego czytania z uwagi na brak kworum. Myślę, że projekt ustawy i tak - bo zresztą wpłynął taki wniosek - będzie odesłany do komisji i wtedy będziemy mogli...</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Możemy zakończyć drugie czytanie.)</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Właśnie mam taką propozycję, ażeby zakończyć drugie czytanie z odesłaniem projektu ustawy z powrotem do komisji na skutek tego, że wpłynęły takie wnioski.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Ale chodzi o rzetelną debatę.)</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, tylko w tej chwili powinienem poddać ten wniosek pod głosowanie. Myślę więc, że pan poseł Tadeusz Syryjczyk mógłby zrezygnować ze swojego wniosku. Przekażemy sprawę do komisji i wtedy się wyjaśni. Mogę poddać ten wniosek pod głosowanie, ale to i tak niczego nie zmieni, panie pośle, ponieważ nie możemy dzisiaj ani uzyskać opinii rządu, ani przystąpić do trzeciego czytania. A jest złożony wniosek o odesłanie projektu ustawy do komisji. Ponieważ nie ma kworum i nie możemy tego wniosku odrzucić, wobec tego możemy go tylko przyjąć i znaleźć kompromisowe rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Istotnie, poddanie mojego wniosku pod głosowanie wiele nie zmieni, bo zapewne zostanie on odrzucony. Ale wydaje mi się, że każdy powinien decydować o tym, czego chce. Natomiast jest jednak różnica subtelna między trzecim czytaniem a zakończeniem drugiego czytania. Bo nawet mimo wyczerpania listy mówców, jeżeli przedstawiciel rządu zgodnie z moim wnioskiem przedstawi już kompetentnie stanowisko ujednolicające obydwa projekty, a właściwie obydwa stanowiska: stanowisko wobec projektu poselskiego i to drugie, to można znów zadać pytania odnośnie do tego czy tamtego stanowiska. A trzecie czytanie to są tylko głosowania i gdyby nawet wystąpienie rządu było tu możliwe - bo rząd zawsze może wystąpić - to nie dawałoby to już nam tej możliwości wyjaśnienia pewnych kwestii. Dlatego uważam, że jednak najpierw powinniśmy wysłuchać kompetentnego wystąpienia rządu, najlepiej popartego jakimś opracowaniem, potem czynności podjęłaby komisja i wreszcie odbyłoby się trzecie czytanie z głosowaniem. Bo nawet jeśli chodzi o te poprawki, które zgłosili posłowie KPN, to również na nie - jak sądzę - rzutować będą pewne wyjaśnienia odwołujące się do liczb, które w tej sytuacji rząd będzie miał szansę przedstawić w sposób bardziej przekonujący.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Dlatego obstaję przy poddaniu pod głosowanie mojego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Zarządzam głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Tadeusza Syryjczyka o odroczenie debaty?</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Głosowało 147 posłów. Za odroczeniem debaty opowiedziało się 48 posłów, przeciwko - 95, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wniosek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Macieja Manickiego o zabranie głosu w imieniu wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym oświadczyć, że projekt Manickiego, jak go określił pan poseł Syryjczyk — chcę powiedzieć, że jestem z tego określenia zadowolony — nie jest projektem rządowym, lecz poselskim. I wnioskodawcy nie pytali rządu o zgodę na to, czy mogą taki projekt „popełnić”. Jeżeli rząd popiera ten projekt, to bardzo dobrze, przynajmniej zdaniem wnioskodawców. Powiem też, dlaczego wnioskodawcy, mimo iż proponują wejście w życie tej ustawy od 1 stycznia 1996 r., tak szybko zgłaszają ten projekt. Otóż naszym pragnieniem jest, aby Wysoka Izba zechciała ten projekt uchwalić przed ostatecznymi pracami nad projektem budżetu państwa na rok 1996, bo uważamy, że to ma w tej sprawie istotne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PosełMaciejManicki">Pan poseł Syryjczyk sformułował zarzut, że projekt jest niekompletny. Nie podzielam tego poglądu. Jak już mówiłem w trakcie pierwszego czytania, projekt jest cząstkowy, ale nie jest niekompletny. Wyprzedza działania, które wnioskodawcy będą następnie konsekwentnie podejmować i wdrażać.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#PosełMaciejManicki">Chcę się również odnieść do kwestii, które tu podnoszono w postaci wniosków zgłaszanych przez panów posłów Burskiego, Janułę, Wójcika. Oczywiście wnioski te powinny zostać skierowane do komisji w celu ich uporządkowania. Jednocześnie mam prośbę do pana marszałka, by zechciał termin przedstawienia tych poprawek przez komisję wyznaczyć na dzień 5 lipca.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#PosełMaciejManicki">Jeśli chodzi o inne elementy, które były podnoszone w dyskusji - pan poseł Wójcik mówił o tym, że spada spożycie żywności. Ja dysponuję danymi za cały 1994 r. i do maja 1995 r. włącznie i to nie jest tak, że spada spożycie żywności. Inaczej: obniża się udział żywności w spożyciu ogółem, a to nie jest to samo. Rośnie spożycie żywności oraz zakupy innych towarów i usług konsumpcyjnych, tyle że w przypadku tych innych wzrost jest szybszy. Powstaje więc taka sytuacja, że mimo iż spożycie żywności rośnie, udział żywności w spożyciu ogółem się zmniejsza; ale to nie są te same pojęcia.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#PosełMaciejManicki">Skoro mowa o żywności, może przejdę do dosyć poważnego tematu i powiem, że nie sztab wyborczy Aleksandra Kwaśniewskiego zgłosił ten projekt ustawy. Ten projekt nie jest kiełbasą wyborczą - zresztą uważam, że nasz kandydat kiełbasy wyborczej nie potrzebuje. Natomiast, panie pośle Syryjczyk, tam, gdzie pan widzi wyborców, my - wnioskodawcy i nasze kluby - widzimy po prostu ludzi i dlatego zgłaszamy taki projekt ustawy. Nie lekceważymy przy tym ani matematyki, ani tym bardziej odczuć ludzi.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#PosełMaciejManicki">Chciałbym również powiedzieć dwa słowa pod adresem kolegi Wiśniewskiego. Słusznie: dość krętactw, ale także dość obietnic bez pokrycia. Przytoczone przez pana posła Wiśniewskiego słowa traktowały o tym, że w 1994 r. ma być pełna waloryzacja i w rozumieniu tego tekstu ona, oczywiście, była: w 1994 r. odbyły się trzy waloryzacje i nikt niczego emerytów nie pozbawił. Za czasów tej ekipy, tej koalicji, było już 5 waloryzacji i wskaźnik został podwyższony o 2 punkty procentowe. Nikt nie odebrał emerytom w tej kadencji ani złotówki, a takie działania zdarzały się w przeszłości i ich skutkiem były dzisiaj przykre głosowania związane z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#PosełMaciejManicki">Co do kwestii związanej ze wskaźnikami waloryzacji - odnoszę się tu do tego, o czym mówili pan poseł Wójcik i pan poseł Syryjczyk - to zgadza się, że waloryzacja jest zawsze opóźniona w stosunku do inflacji. Ale trzeba pamiętać również, że przy malejącej inflacji zawsze jest tak, że na nieco niższe wzrosty cen po waloryzacji mamy waloryzację opartą na wyższych wzrostach cen w poprzednim okresie. To też trzeba brać w tych rachunkach pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#PosełMaciejManicki">Chciałbym również parę słów powiedzieć - miły temat, kulinarny - że zgadzam się z panem posłem Bugajem a propos druku nr 786: tak, potrawa wystygła. My też tak uważamy, i dodam, że nasze doświadczenia wskazują, iż spożywanie potraw wystygłych, a nawet nieświeżych, jest niezdrowe. Minister Miller uważa podobnie; potwierdził to z tej mównicy. Potwierdził raczej jako smakosz, a nie jako podkuchenny.</u>
          <u xml:id="u-176.8" who="#PosełMaciejManicki">Jeśli chodzi o kwestie, które zostały zgłoszone formalnie jako poprawki do projektu, to myślę, że nie wymagają ustosunkowania się, są czytelne, jasne i nie wymagają omówienia. Komisja nie będzie, co za tym idzie, miała dużo pracy. Podsumowując, chciałbym stwierdzić, iż uważam, panie marszałku, że termin na zakończenie prac przez komisję, o którym wspomniałem, będzie terminem wystarczającym.</u>
          <u xml:id="u-176.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Dariusz Wójcik?</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przepraszam, ale już lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Wójcik: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę uprzejmie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym sprostować to, co powiedział pan poseł Manicki w odniesieniu do mojej wypowiedzi. Zrozumiał on, że podawałem dane GUS dotyczące spadku spożycia artykułów spożywczych w stosunku do spożycia innych artykułów, takich jak przemysłowe czy inne artykuły konsumpcyjne.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PosełDariuszWójcik">Otóż nie. Odnoszę się do danych, które zawierają biuletyny GUS. Tam jest podane w tabelach spożycie — w kilogramach — mięsa, różnych innych artykułów spożywczych, czy — w litrach — mleka, i jest też odniesienie do okresu poprzedniego. Naprawdę nie jest to w przeliczeniu na kilogramy, litry odniesienie do „spożycia” lodówek, odkurzaczy. Z tych danych biuletynów GUS za ubiegły rok i początek tego roku widać wyraźnie, jak następuje w różnych grupach — czy pracowniczych, czy emerytów, rencistów — spadek spożycia artykułów spożywczych. To można sprawdzić, wszyscy dostajemy biuletyny GUS.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Poseł Wacław Martyniuk: Czy dane są sprzed, czy po 1989 r.?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">To już może na posiedzeniu komisji zostanie doprecyzowane.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wszyscy, jak rozumiem, wypowiedzieli się.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw do Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia zgłoszonych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Ponadto pan poseł Maciej Manicki zaproponował, aby ustalić termin przedstawienia dodatkowego sprawozdania na dzień 5 lipca.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#komentarz">(Poseł Grażyna Staniszewska: Jest sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-179.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przeciwko czemu? Przeciwko terminowi.</u>
          <u xml:id="u-179.9" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Wycofuję wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-179.10" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.11" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy zatem jest sprzeciw wobec propozycji skierowania projektu ustawy do komisji?</u>
          <u xml:id="u-179.12" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie ma. Propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-179.13" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 18 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.</u>
          <u xml:id="u-179.14" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-179.15" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszego w drugiej części dyskusji proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Grotta z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełJanuszGrott">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że zamiast tej potrawy powinny się studzić ludzkie głowy.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PosełJanuszGrott">W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu na temat projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych oraz okresu powojennego. Po raz kolejny w ciągu krótkiego czasu powraca do Wysokiej Izby sprawa niezwykle ważna i drażliwa, jaką jest szeroko pojęta tzw. problematyka kombatancka. Ważna - i tu nikogo nie muszę przekonywać - ze względu na to, że dotyczy grupy szczególnej, jaką są, jak zapisano w preambule ustawy z 24 stycznia 1991 r., kombatanci i ofiary represji, którym należny jest głęboki szacunek oraz troska i opieka ze strony wszystkich rodaków oraz instytucji i organizacji publicznych. Drażliwa zaś z tego powodu, iż emocje i żarliwość towarzyszące sejmowym debatom, a także publicznym dyskusjom, przybierają często niebezpieczny charakter. Powoduje to dryfowanie w kierunku mielizn, jakimi są próby upolitycznienia problematyki przy zacieraniu podstawowych treści.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PosełJanuszGrott">Przyczyny występowania takiego zjawiska są niewątpliwie złożone. Wszak nasza historia jest nadal złożona, burzliwa i skomplikowana. Jej implikacje często kładą cień na potrzebę rzeczowego, chłodnego i pozbawionego emocji stosunku do rzeczywistości. Także częste idealizowanie materii powoduje z kolei niedopuszczanie tak niezbędnego dla sprawy pragmatyzmu. Dochodzący do tego niejednokrotnie brak wręcz woli ostatecznego uregulowania nabrzmiałych problemów w ostateczności niweczy próby rozwiązań. Wytworzony przez te wszystkie ułomności klincz nie pozwala ruszyć z miejsca.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#PosełJanuszGrott">Jeszcze pozostał mi świeżo w pamięci burzliwy przebieg debaty tej Izby podczas 43 posiedzenia Sejmu w lutym bieżącego roku nad wnioskiem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Wówczas to - wobec nieuzyskania 2/3 głosów Wysokiej Izby potrzebnych do odrzucenia weta prezydenta - Sejm nie uchwalił ponownie ustawy o zmianie ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. Spowodowało to oczywiście - zgodnie z art. 53 ust. 5 regulaminu Sejmu - że przedsięwzięte wcześniej postępowanie ustawodawcze uległo zamknięciu. Wytworzyła się zatem legislacyjna próżnia, którą obecnie starają się wypełnić grupy posłów. I chwała im za inicjatywy na rzecz kombatantów.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#PosełJanuszGrott">Oczywiście nie ma to związku z samą inicjatywą odnoszącą się przecież do problemów gorąco dyskutowanych wcześniej na forum Wysokiej Izby. O pilnej potrzebie i niezbędności ich uregulowania nikogo nie muszę dzisiaj przekonywać. Argumentów na to jest nadto. Problem leży przede wszystkim w tym, jak znaleźć rodzaj uniwersalnego klucza, którym będziemy potrafili otworzyć blokady i usunąć przeszkody w wypracowaniu consensusu.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#PosełJanuszGrott">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podczas lutowej debaty o zmianie przedmiotowej ustawy kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych pan minister Adam Dobroński powiedział: „Nikt w tej sali bowiem nie chce głośno przyznać, iż ustawa z 1991 r. jest ustawą bardzo wadliwą, jest ustawą, po uchwaleniu której nikt nie krzyknął: hańba! a myślę, że można było tak krzyknąć, biorąc pod uwagę pewne jej aspekty”. Mówił także o szkodach i o złu, które uczyniła poprzez nieprecyzyjność sformułowań, łączenie kombatantów z osobami represjonowanymi (wymieniam najważniejsze wady). Podawał wiele przykładów, uwidaczniających ułomność dotychczasowych przepisów. Było to wystąpienie o ostrym charakterze, przybierające czasami ton wręcz dramatyczny. Sądzę, że nie bezpodstawnie.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#PosełJanuszGrott">Ujawniła się również sprawa krzywdzącego i niesprawiedliwego pominięcia w ustawie z 1991 r. uprawnień kombatanckich dla osób deportowanych do niewolniczej pracy w III Rzeszy. Takie uprawnienia otrzymały osoby przebywające na przymusowych zesłaniach i deportacji do byłego Związku Radzieckiego. Wydaje się niemoralne licytowanie ludzkich tragedii, związanych z niewolniczą pracą wykonywaną na rzecz okupanta lub ciemiężcy. Stopień eksterminacji i ludzkiego upodlenia ma tutaj jednakowo tragiczny wymiar.</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#PosełJanuszGrott">Na taką nierówność zwraca uwagę rzecznik praw obywatelskich pan profesor Tadeusz Zieliński, oczekując zarazem działań dla jej usunięcia. Tego także brak w noweli. Nie jest wystarczającym tłumaczeniem istnienia fundacji „Pojednanie”. Przyznaje ona jednorazowe świadczenia, często o symbolicznym charakterze i nie do końca oddające sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#PosełJanuszGrott">Sądziłem, że rząd na bieżąco uwzględniający w swym działaniu całą złożoność problematyki objawił tym samym potrzebę nie tylko cząstkowej nowelizacji dotychczasowej ustawy, lecz przede wszystkim wykazał konieczność podjęcia nowego ustawowego uregulowania problematyki środowiska kombatanckiego. I co do tej pory? Tylko deklaracje, słowa - puste słowa - a kompleksowego rządowego projektu ustawy o kombatantach do tej pory nie ma. Jest to widać tak trudne i tak nieosiągalne, jak dla wielu alpinistów zdobycie ośmiotysięczników w Himalajach.</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#PosełJanuszGrott">Ponadczteroletnie funkcjonowanie rzeczonej ustawy pozwoliło na wiele obserwacji i sformułowanie konkluzji oraz wyciągnięcie wniosków skłaniających do podjęcia próby komplementarnego uregulowania spraw kombatantów i osób będących ofiarami represji. Przyczyną skłaniającą do zajęcia takiego stanowiska jest także fakt, że często słyszę zarzut, iż ustawa z 1991 r. została uchwalona przez tzw. Sejm kontraktowy, przez co obarczona jest znamieniem braku wiarygodności. Oczywiście nie do końca można zgodzić się z taką argumentacją, jednak wątpliwości, które wcześniej wymieniłem, mogą znajdować częściowe potwierdzenie w tej tezie. Biorąc pod uwagę złożoność konfiguracji kwestii w tej materii, można powiedzieć, że nadszedł czas, w którym ten parlament, wybrany w wolnych i nieskrępowanych wyborach, musi przyjąć swoiste wyzwanie, podjąć tę próbę, i co najważniejsze, podołać jej. Czasu stracono dotychczas stanowczo za dużo. Szkoda go także na toczenie zawiłych i skomplikowanych dysput, dla jałowych dyskusji. Wszystko to niczego naprawdę nie rozwiązuje, daje jedynie asumpt do komplikowania tego, co wydaje się proste i oczywiste. Tworzy, niestety, dodatkowo szum w eterze, nie pozwalający dosłyszeć samej istoty rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#PosełJanuszGrott">Pozwolę sobie zwrócić uwagę szanownych parlamentarzystów, a nawet głośno przypomnieć, że z przyczyn naturalnych ubywa co dnia ze społeczeństwa wielu z tych, którzy z powodu upływu czasu nie będą mogli otrzymać chociażby moralnej satysfakcji za wielkie i godne najwyższego szacunku poświęcenie.</u>
          <u xml:id="u-180.11" who="#PosełJanuszGrott">Klub oczekuje także podjęcia pilnego działania rządu w zakresie inicjatywy ustawodawczej, pozwalającej wreszcie rozpocząć szybką i skuteczną działalność na drodze legislacyjnej w docelowym załatwieniu tzw. spraw kombatanckich. Tego oczekują od nas środowiska kombatanckie i to jesteśmy im winni.</u>
          <u xml:id="u-180.12" who="#PosełJanuszGrott">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy zgłaszam wniosek o odesłanie do komisji sejmowych projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.</u>
          <u xml:id="u-180.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Grottowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Grzegorza Cygonika z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Wójcik: Panie marszałku, czy można w sprawie formalnej?)</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie marszałku, chciałem zgłosić wniosek formalny. Wydaje się, że prowadzenie dzisiaj debaty nad tym punktem porządku dziennego, powiem szczerze, a w dalszym ciągu także nad następnymi punktami, przy tej frekwencji, która nie świadczy o zainteresowaniu... Jeśli chodzi o możliwość odpowiedzi na pytania czy wątpliwości, to mam obawy dotyczące kwestii skutków budżetowych w poszczególnych grupach rozszerzeń np. uprawnień kombatanckich i nie wiem, czy nie potrzebny byłby ktoś z Ministerstwa Finansów, kto by to określił. Nie jest to konieczne, tak? Z tych powodów składam wniosek o odroczenie debaty nad tym punktem porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, wniosek nie jest pozbawiony pewnych podstaw racjonalnych. Rzeczywiście jest pusto na sali, ale przez cały czas radio transmituje tę debatę, więc poddam ten wniosek pod głosowanie. Regulamin Sejmu pozwala na to, by obecni na sali posłowie zdecydowali o przyjęciu takiego wniosku, z tym że ten wniosek dotyczyć może tylko tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeżeli chodzi o obecność, panie pośle, przedstawicieli rządu, to pan minister Dobroński jest na sali, tak że nie ma konieczności wzywania innych ministrów. Ale cóż, zgłosił pan wniosek formalny, nie pozostaje mi więc nic innego, jak zarządzić głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kto zatem z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku posła Dariusza Wójcika o odroczenie debaty do najbliższego posiedzenia...</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, sytuacja, jeśli chodzi o regulamin Sejmu, trochę się skomplikowała. Nie przemyślałem tego do końca. Ten wniosek byłby w gruncie rzeczy wnioskiem o przedłużenie debaty na jutro, dlatego że nie możemy teraz przenieść tego punktu na następne posiedzenie Sejmu, bo to byłaby zmiana porządku dziennego, a do tego potrzebne jest nam kworum. W tej sytuacji nie bardzo więc mogę poddać pański wniosek pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełDariuszWójcik">Panie Marszałku! Tu chodzi tylko o odroczenie debaty, a więc jest możliwe po prostu kontynuowanie tego posiedzenia przed następnym. Nie możemy dokonać rozstrzygnięć co do pewnych wniosków, bo te rozstrzygnięcia zależą od marszałka, ale naprawdę nie ma sensu robić pewnych rzeczy, tym bardziej że są chyba jeszcze dwa punkty i sprawy, których dotyczą nie będą i tak rozstrzygnięte. Wnioski czy same głosowania - ale też nie będą rozstrzygnięte. Tak że trzeba będzie powrócić do...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Do odroczenia posiedzenia musi być kworum. Nie mogę poddać pańskiego wniosku pod głosowanie, ponieważ do czego on się sprowadza? Do tego, że za 10 minut będzie więcej osób na sali? Wie pan, że nie będzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełDariuszWójcik">Nie, nie, nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Do odroczenia do następnego posiedzenia tej debaty musi być kworum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełDariuszWójcik">Odroczenie posiedzenia może być...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Musi być do tego kworum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełDariuszWójcik">Potrzebne jest kworum albo może to być decyzja marszałka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie. To musi być kworum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełDariuszWójcik">Nie, bo nie ma takiego wniosku - chodzi po prostu o ogłoszenie przerwy w obradach.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PosełDariuszWójcik">Często robiliśmy tak, że była ogłaszana przerwa w obradach i obrady tego posiedzenia były kontynuowane przed następnym. Jest taka możliwość.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Cygonik: Nie można traktować kombatantów poważnie przy tak nikłej obecności posłów na sali.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, tak sformułowany wniosek sprowadza się tylko do jednego - że moglibyśmy odroczyć omawianie tego punktu do momentu, kiedy inne punkty zostaną wyczerpane. W tym układzie rzeczy nie mamy możności przerwania obrad i proszę bardzo, żeby pan albo zdecydował się na wycofanie tego wniosku, albo ja go po prostu nie poddam pod głosowanie, bo jest to niemożliwe z punktu widzenia regulaminu Sejmu. Rozumiem, co pan chce osiągnąć, tylko że nie mam możliwości przeprowadzenia tego, jeśli obrady mają być prowadzone zgodnie z regulaminem Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Cygonika z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełGrzegorzCygonik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odnośnie do tej sytuacji, którą mieliśmy przed chwilą, nie wydaje mi się, żeby było poważne, by przy praktycznie pustej sali mówić o kombatantach - dzięki temu pokazujemy, jaki mamy szacunek do nich.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełGrzegorzCygonik">Jeśli chodzi o projekt zgłoszonej ustawy, to nowelizacja jest konieczna w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 lutego 1994 r. Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej uważa, że projekt jest dobry. Sejm przecież potępił zbrodniczą działalność struktur Urzędu Bezpieczeństwa, Informacji Wojskowej, prokuratury wojskowej, sądownictwa wojskowego, które w latach 1944–1956 były przeznaczone do zwalczania organizacji i osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Polski i były odpowiedzialne za cierpienia i śmierć wielu tysięcy obywateli polskich. Uwzględniając stanowisko Trybunału Konstytucyjnego, przyjęto w tych rozwiązaniach taką redakcję art. 21 ust. 2 pkt 4 ustawy, która uwzględnia konieczność pozbawienia lub odmowy przyznania uprawnień kombatanckich wyłącznie tym osobom, które współdziałały z organami represji nastawionymi na zwalczanie niepodległościowych dążeń Polaków lub podejmowały indywidualne działania skierowane przeciwko niepodległościowym dążeniom. To pierwsza ważna sprawa poruszona w tym projekcie nowelizacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PosełGrzegorzCygonik">W projekcie tym w drugiej zmianie proponuje się uznanie za działalność równorzędną z działalnością kombatancką ratowania z pobudek humanitarnych osób ściganych przez okupacyjne władze niemieckie i sowieckie z powodu ich działalności na rzecz suwerenności i niepodległości Polski oraz z powodów narodowościowych i rasowych, jeżeli za ten czyn według ówczesnych przepisów okupacyjnych groziła kara śmierci. I z tych chociażby powodów Klub Parlamentarny KPN jest za odesłaniem tego projektu do dalszych prac w komisji.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Grzegorzowi Cygonikowi z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jerzego Wuttke z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełJerzyWuttke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform jest za nowelizacją ustawy o kombatantach głównie dlatego, by oszczędzić uczucia rozgoryczenia i poczucia zawodu wielu osobom ze środowisk kombatanckich, które zamiast należnego im szacunku i opieki ze strony państwa doznały prześladowań i upokorzeń w ojczyźnie — dla której niepodległości poświęciły swoje zdrowie, najlepsze lata swego życia, poczucie bezpieczeństwa własnego i swoich rodzin. Jesteśmy za nowelizacją zgodną z wymogami moralnego zadośćuczynienia i wymogami prawa. Jesteśmy bogatsi o doświadczenia prowadzonych dotąd w Sejmie prac nad nowelizacją tej ustawy. Dysponujemy wieloma opiniami i stanowiskami, głównie środowisk kombatanckich, z których za szczególnie istotne Klub Parlamentarny BBWR uważa porozumienie sygnowane przez 17 organizacji kombatanckich. Porozumienie to udziela poparcia projektowi poselskiemu, wyrażając jednocześnie nadzieję, iż: „obecny projekt poselski zostanie zaakceptowany przez większość posłów, także tych, którzy reprezentują lewicowe ugrupowania polityczne, podobnie jak to miało miejsce w czasie głosowania nad projektem uchwały w sprawie zbrodniczych działań aparatu bezpieczeństwa w latach 1944–1956. W istocie rzeczy kontrowersje na temat ustawy kombatanckiej dotyczą przede wszystkim ustosunkowania się do okresu stalinowskiego terroru, którego ofiarami byli ludzie walczący o wolną i niepodległą ojczyznę”. Należy również wyraźnie podkreślić, że projekt poselski był szeroko konsultowany ze środowiskami kombatanckimi i uzyskał ich poparcie. W stanowisku rządu przyznaje się, co prawda, poselskiemu projektowi, iż zawiera on wiele godnych uwagi propozycji rozwiązań, jednakże jednocześnie zarzuca się mu zbyt jednostronne potraktowanie problemów dzielących zainteresowane środowiska. Rząd wypowiada się przeciwko odrębnemu wprowadzeniu pod obrady Sejmu poselskiego projektu, natomiast nie daje swojego projektu pod obrady, gdyż podjął poprzez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych szerokie konsultacje i dyskusje, ale zapowiada, że projekt będzie kompromisowy.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełJerzyWuttke">W kwestii kompromisu Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform prezentuje proste i jednoznaczne stanowisko. Granice naszego kompromisu wyznacza weto prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w odniesieniu do poprzedniej próby nowelizacji ustawy. Jest ono zresztą, w istocie i zakresie, zasadniczo zgodne z poselskim projektem ustawy. Nie akceptujemy również kompromisu, który wynika z kwestionowania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, z próby ominięcia elementarnych zasad sprawiedliwości i stawiania znaku równości między sprawcami terroru i ich ofiarami.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełJerzyWuttke">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform popiera projekt poselski, gdyż zmiany w nim zawarte mają na celu głównie uściślenie, sprecyzowanie i uporządkowanie trudnej materii prawnej, a ponadto nawiązują do zasad, którymi kierował się ustawodawca w 1991 r., co pozwoliło na osiągnięcie trudnego, ale sprawiedliwego kompromisu. Warto pamiętać, że w Sejmie X kadencji, który ten historyczny kompromis osiągnął, zdecydowaną większość stanowili posłowie lewicy. Posłowie zdolni byli wówczas do wynegocjowania kompromisu akceptowanego przez różne orientacje polityczne. Nie dysponując dziś sprecyzowanym tekstem projektu rządowego, trudno odpowiedzieć jednoznacznie na pytanie: Czy dziś ten sprawiedliwy i konieczny, a jednocześnie pilny kompromis jest możliwy?</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Wuttke z BBWR.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszą proszę o zabranie głosu panią marszałek Olgę Krzyżanowską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Myślę, że ta ustawa dotyczy zasadniczych problemów moralnych, przed którymi będziemy stali głosując. Widoczny jest tu podział na opcje, który podczas dyskusji o tej ustawie - bo przecież to nie jest pierwsza dyskusja - nie przebiega ani przez różne pokolenia, ani przez różne środowiska, ani przez różne zawody, lecz wyraźnie: politycznie. I trzeba sobie z tego po prostu zdać sprawę. Gdyby przebiegał inaczej, można by powiedzieć: mieliśmy gorzką, trudną historię, różni ludzie, różne pokolenia różnie ją oceniają. Nie, tak po prostu nie jest.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Proszę spojrzeć na opcję broniącą, moim zdaniem, chronienia byłych funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Jest to opcja wywodząca się, przepraszam, nie chcę nikogo obrażać, ale głównie z byłych posłów, z posłów SLD i posłów PSL. Muszę powiedzieć, że jeżeli chodzi o posłów SLD, może nie trzeba się dziwić. Albo są to ludzie, którzy kiedyś się opowiedzieli za takim porządkiem w naszym kraju, albo ludzie, którzy się od tych pni nie chcą odciąć. Budzi moje, pewnego rodzaju, rozgoryczenie, że część posłów z PSL - ugrupowania, którego posłowie właśnie i członkowie byli więzieni w tamtych latach, byli mordowani - w imię teraźniejszych interesów politycznych czy aliansów politycznych nie chce porządnie i spokojnie ocenić tamtych lat.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Przy okazji tej ustawy, proszę państwa, padają ciągle słowa o wchodzeniu na drogę odwetu, o zapomnieniu o przeszłości. Chcę zwrócić uwagę, że bardzo wygodnie jest zapominać o przeszłości tej stronie, która pamięta tamte lata jako dobre. Znacznie trudnej zapominać jest tej stronie, która pamięta te lata inaczej — mówię ciągle o latach 1944–1956, bo tego dotyczy zasadniczo nasz spór — pamięta więzienia, procesy sądowe, wyroki, śmierć. Może byłoby rzeczowiej, gdybyśmy to my mówili o zapomnieniu, a nie opcje polityczne, które wtedy się opowiedziały za ówczesnym porządkiem w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Chcę też jasno powiedzieć, że odebranie miana kombatanta funkcjonariuszom ściśle określonych organizacji - przecież nie wszystkich, nie żołnierzom powołanym do Korpusu Bezpieczeństwa, nie Straży Granicznej, nie Milicji Obywatelskiej, mówmy szczerze, jak to jest: ściśle określonym organizacjom - odebranie im tych praw nie jest żadnym odwetem. Nikt tych ludzi nie chce wsadzić do więzienia, nikt ich nie skazuje, nikt im nie odbiera mieszkań, emerytur. Chcemy tylko powiedzieć, że nie są to ludzie godni otrzymania miana kombatanta. Szczególnie, że mają stać w jednym szeregu, przepraszam, że użyję tego dramatycznego słowa, ze swoimi ofiarami. To właśnie dotyka tego w tej ustawie, co nazwałabym sporem zasadniczym, sporem moralnym.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, czy głosując za uznaniem w uchwale - ten Sejm tak głosował - że działalność tych ściśle określonych urzędów była zbrodnicza, można jednocześnie - gdy ta uchwała ma nieść skutki prawne - mówić: nie, to już nie, to byłaby odpowiedzialność zbiorowa. Bądźmy w jakiś sposób przyzwoici wobec tego, co nie tak dawno sami powiedzieliśmy na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Jeżeli ktoś chce wierzyć, proszę państwa, że po 45 latach rządów, które tamtych ludzi, powiedziałabym, gloryfikowały, a ich przeciwników niszczyły, można znaleźć jakieś papiery, jakieś pojedyncze dowody, że pan Jan Kowalski, funkcjonariusz Urzędu Bezpieczeństwa, jest czemuś winien, proponuję, żebyście państwo udali się na proces Humera i przyjrzeli się temu, jak jest możliwe dzisiaj — przy świadkach, wobec ludzi, którzy doświadczyli tego — dowieść komuś tamtych zbrodni. A cóż dopiero mówić o setkach funkcjonariuszy. Nie oszukujmy się, proszę państwa, powiedzmy, że to jest po prostu niemożliwe. Nie udawajmy, że chowamy się za pięknymi słowami o odpowiedzialności zbiorowej. W takim razie nie będzie żadnej odpowiedzialności. Powiedzmy, że nie chcemy żadnej odpowiedzialności. Wydaje mi się, że to jest prostsze i uczciwsze.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, można pomyśleć, iż niedługo stwierdzimy, że w tamtych latach nic się złego nie działo, że robiły to jakieś dziwne czerwone krasnoludki. Ale jest gorzko i smutno, że na tej sali echa, przepraszam za to wyrażenie, tych czerwonych krasnoludków coraz głośniej słychać.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Byłam wybrana na posła pięć lat temu. Z najlepszą wiarą myślałam wtedy, że trzeba iść do przodu, nie oglądać się, że to jest nasza przyszłość. Jeżeli teraz widzę, że nie chcemy porządnie ocenić tej przeszłości, że nas jako społeczeństwo i nas jako Sejm na to nie stać, to naprawdę z coraz większym zwątpieniem wierzę w naszą wspólną dobrą przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani marszałek Oldze Krzyżanowskiej z klubu Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Kazimierza Sasa z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełKazimierzSas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie pokuszę się o tak bardzo osobiste refleksje, jakie przede mną wypowiedziała pani marszałek Olga Krzyżanowska, natomiast przekażę garść refleksji dotyczących konkretnych zapisów w projektowanej ustawie, na podstawie konsultacji, jakie przeprowadziłem w niektórych środowiskach kombatanckich mojego województwa nowosądeckiego.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełKazimierzSas">Powszechnie dostrzegana jest potrzeba rychłego znowelizowania ustawy kombatanckiej z dnia 24 stycznia 1991 r., gdyż, jak wiemy, podjęty przez obecny Sejm proces legislacyjny zakończył się uchwaleniem w dniu 1 grudnia 1994 r. ustawy, która nie została podpisana przez prezydenta i w dniu 15 lutego br. zakończyła swój żywot sejmowy. Stało się tak, gdyż Sejm, jak wiemy, nie odrzucił prezydenckiego weta.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełKazimierzSas">Poselski projekt ustawy z druku nr 934 o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego jest kolejną próbą rozwiązania tego bardzo ważnego, a zarazem trudnego problemu o wymiarze moralnym. Była już o tym mowa w wielu wystąpieniach - ten akcent moralny jest szalenie ważny, jak również wymiar społeczno-polityczny dotyczący szerokiej rzeszy społeczności kombatanckiej. Szkoda, iż rząd nie przygotował projektu ustawy kombatanckiej na czas (jak zapowiadał wcześniej), aby w sposób kompleksowy, komplementarny podjąć sprawę ustawowego uregulowania tego problemu. Mam nadzieję, iż rząd, jak zapowiada premier Oleksy w piśmie z dnia 26 czerwca br. skierowanym do marszałka Sejmu, prześle niebawem projekt ustawy kombatanckiej do procedowania w Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PosełKazimierzSas">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Konsultując ów projekt, chciałem przekazać cztery uwagi do proponowanych w nowelizowanej ustawie zmian.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PosełKazimierzSas">Otóż jeśli chodzi o art. 61, środowiska kombatanckie proponują pewną zmianę. Mianowicie jest tam zapis, aby Dzień Weterana został ustanowiony na dzień 1 września. Kombatanci wnoszą, aby święto ustalić na dzień 8 maja, Dzień Zwycięstwa. Argumentacja wydaje się pozapolityczna i wydaje się oczywiste, iż powinien to być dzień radosny, odświętny, a taki jest przecież Dzień Zwycięstwa. Wszyscy wiemy, z jakim ogromnym zaangażowaniem Wschodu i Zachodu obchodzono w tym roku to święto.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#PosełKazimierzSas">Druga uwaga dotyczy art. 202. Proponuje się usunięcie tej poprawki, gdyż nie dotyczy ona osób uznanych za kombatantów. Zasługi osób, które ratowały ludzi ściganych czy represjonowanych, mogą być uwzględniane np. w ramach ustawy o orderach i odznaczeniach.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#PosełKazimierzSas">Do art. 24 proponuje się dodanie zdania o tym, żeby dodatek kombatancki zwolnić od podatku od osób fizycznych. Myślę, że pan minister mógłby dzisiaj w swoim wystąpieniu spróbować dokonać rachunku prawdopodobnych braków, jeśli chodzi o wpływy do budżetu państwa, gdyby ten dodatek objąć zwolnieniem od podatku.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#PosełKazimierzSas">W art. 25 ust. 2 (zmiana 11 b) proponuje się dodać zdanie: Nie dotyczy to żołnierzy w służbie czynnej Wojska Polskiego, którzy brali udział w walkach, niejednokrotnie bratobójczych, do roku 1956, a którzy winni być ponownie, indywidualnie weryfikowani. Źródłem tego zapisu jest to, iż wojskowe komendy rejonowe wydawały w tamtym czasie wszystkim byłym wojskowym zaświadczenia, w których widniała adnotacja o treści: „utrwalanie władzy ludowej”. Na podstawie tych zaświadczeń następowało w tamtych czasach lawinowe przyjmowanie do byłego ZBoWiD, mimo że władze wojskowe nie podawały dokładnie jednostki oraz czy dana kompania bądź drużyna brała konkretny udział w zwalczaniu tzw. podziemia. Odmowa weryfikacji jest niezwykle krzywdząca dla żołnierzy, którzy, będąc w większości poborowymi, składali przysięgę i nigdy nie brali udziału w walkach z organizacjami niepodległościowymi.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#PosełKazimierzSas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyrażam nadzieję, iż omawiany dzisiaj projekt ustawy z druku nr 934, przesłany do odnośnych komisji sejmowych, gdzie poddany będzie dalszej wnikliwej analizie i ulepszeniu, w połączeniu z analizą przedmiotowego projektu rządowego zaowocuje w nieodległym czasie uchwaleniem kompromisowej, mam nadzieję, ustawy kombatanckiej, tak powszechnie oczekiwanej przez liczną społeczność adresatów tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Kazimierzowi Sasowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie panią posłankę Krystynę Sienkiewicz, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim bardzo króciutkim wystąpieniu chciałabym udzielić jednoznacznego i zdecydowanego poparcia poselskiej inicjatywie zmiany ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, projektowi z druku nr 934.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Swoje poparcie, szczególnie z braku czasu, chcę ograniczyć do zmiany w art. 2 - dodanie pkt. 7 dotyczącego m.in. Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, który objęło weto prezydenta do ustawy o kombatantach. Sprawiedliwi Polacy ryzykowali najwięcej, pomagając Żydom przetrwać. Drzew posadzonych ku czci Polaków, którzy ratowali Żydów, jest najwięcej, bo też ratowanie Żydów w naszym kraju pod okupacją hitlerowską było bohaterstwem największym, grożącym najwyższym wymiarem kary. Żadne z działań konspiracyjnych nie wystawiały uczestnika tak wprost na śmierć.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Nie można w tym wypadku zasłaniać się budżetem i wydatkami. Tych sprawiedliwych jest już w Polsce niewielu, a część z nich ma już uprawnienia kombatanckie z innego tytułu. Tylko kilkuset z nich wymaga tych uprawnień, a część z nich jest już w „smudze cienia”, są bardzo sędziwi. Jesteśmy im to zwyczajnie winni. Obecnie, gdy obserwujemy jawnie i publicznie wyrażany antysemityzm, pohukiwanie: „Do gazu!” i wiele objawów ksenofobii, te osoby zasługują na szczególny szacunek, jako żywe świadectwa postaw heroicznych.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Krystynie Sienkiewicz z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Mirosława Pawlaka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełMirosławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawa ustawy kombatanckiej powraca znowu jak bumerang pod obrady Wysokiej Izby. Środowiska kombatanckie są obecnie po prostu zestresowane, oczekują z wielką niecierpliwością na ustawę, która kombatantów usatysfakcjonuje. Nadszedł chyba już czas najwyższy, ażeby raz na zawsze przeciąć rachunki krzywd. Wiadome jest powszechnie, że nie można wszystkich kombatantów podciągać pod wspólny mianownik. Nie wolno czynić nikogo uprzywilejowanym ani nikogo krzywdzić tylko dlatego, że np. jako młody żołnierz był wcielony do wojska i wykonywał rozkazy przełożonych. Nie wolno uprawnień kombatanckich dawać tym, którzy w sposób szczególny maltretowali i przyczyniali się do krzywdzenia innych, z pełną tego świadomością.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PosełMirosławPawlak">Dlatego wnoszę o skierowanie projektu ustawy do komisji sejmowych, czyli przychylam się do zdania tych wszystkich przedmówców, którzy to proponują.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mirosławowi Pawlakowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Mirosława Czecha z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełMirosławCzech">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywiście powracamy ciągle do tej ustawy o kombatantach, która (jej nowelizacja) nie ma szczęścia; dostała się ona w wir sporów politycznych, które rzutują na jej kształt. Mnie jako przedstawicielowi młodego pokolenia szczególnie właśnie zależy na tym, by bardzo trudna, tragiczna i dramatyczna przeszłość, o której mówimy, wokół której tworzymy ustawy, została zamknięta, tak by nie rzutowała już na teraźniejszość i na przyszłość. Jak sądzę, to jest to przesłanie, które warto ciągle podkreślać, a chcę mówić o sprawach szczególnie trudnych i złożonych, to znaczy o wniosku o nadanie uprawnień wynikających z ustawy z 24 stycznia 1991 r. osobom, które z przyczyn narodowościowych były więzione bez wyroku sądowego w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie w latach 1947–1949. Pięknie o tym mówił pan poseł sprawozdawca, i — wydawałoby się — nic dodać, nic ująć.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełMirosławCzech">Ale chciałbym się odnieść do głosu pana posła Dyducha, który to głos zabrzmiał złowieszczo. Dlatego to powtórzę. Pan poseł stwierdził, że osoby narodowości ukraińskiej, które były przetrzymywane w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie, więzione tam były, ponieważ współpracowały z bandami UPA, że większość ludności wówczas przesiedlonej, czyli 150 tys., współpracowała z UPA i że właściwie wypływa z tego jeden wniosek: że sprawiedliwie zostali tam umieszczeni.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PosełMirosławCzech">Chciałbym zatem przypomnieć pewne fakty. Otóż w jednym z dokumentów z owego czasu znajduje się stwierdzenie, że dla ludności przesiedlonej należy zorganizować obozy koncentracyjne, dla tych Ukraińców, którym dowiedziona zostanie wroga dla państwa działalność. Jest to dokument z 30 marca 1947 r. opatrzony gryfem „ściśle tajne”. Zwróciłem się po dyskusji grudniowej w ubiegłym roku do pana ministra Adama Dobrońskiego, kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, z interpelacją, by przedstawił jasne stanowisko, ponieważ w tej materii istnieje duże pomieszanie pojęć. Chciałbym zwrócić uwagę jeszcze raz na to, że we wniosku tym chodzi o osoby, którym niczego nie dowiedziono, a które były więzione — w takich warunkach, jakie były w ówczesnych latach. Chciałbym przeczytać fragment odpowiedzi, którą pan minister Dobroński był łaskaw mi przysłać:</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#PosełMirosławCzech">W 1991 r. rozpoczęło się śledztwo prowadzone przez Główną Komisję Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, dotyczące właśnie ludności polskiej osadzonej w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie. Stwierdzono, że przesłuchano dotąd 112 osób, głównie pokrzywdzonych byłych więźniów obozu w Jaworznie. Z ich zeznań wynika, że przeciwko osadzonym były prowadzone na terenie obozu postępowania o współpracę z UPA przez specjalną grupę śledczą pod nadzorem Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Krakowie. W czasie przesłuchań uciekano się do niedozwolonych metod wydobywania wyjaśnień i zeznań. Także personel administracji obozu traktował więźniów w sposób niedozwolony, o czym świadczą podawane przez pokrzywdzonych przykłady znęcania się. Dalsze śledztwo prowadzone przez Główną Komisję Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach będzie zmierzało do ustalenia liczby osób skazanych i zwolnionych oraz przyczyn ich osadzenia w obozie pracy w Jaworznie. W zależności od ustaleń głównej komisji Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych rozważy zasadność przyznawania więźniom COP w Jaworznie uprawnień wynikających z ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego z dnia 24 stycznia 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#PosełMirosławCzech">Na ten fragment chciałbym szczególnie zwrócić uwagę. Można stąd wyciągnąć wniosek, że w przekonaniu Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych nie ma przeszkód do nadania tych uprawnień osobom, którym nic nie zostało wówczas dowiedzione. Zatem, jak sądzę, ważne jest, żeby ten wniosek został przychylnie przyjęty i w komisji dobrze rozpatrzony, tym bardziej że — jak wspominałem tydzień temu — w tej sprawie jest już uchwała Senatu z 3 sierpnia 1990 r. o potępieniu akcji „Wisła” i dążeniu parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej do naprawienia wyrządzonych wówczas krzywd.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#PosełMirosławCzech">To będzie, jak sądzę, bardzo istotny przyczynek do tego, o czym mówiła również pani marszałek Krzyżanowska, tzn. by zastosowane wówczas w stosunku do obywateli, bez względu na narodowość, metody były nazwane tak, jak powinny być nazwane. Jeżeli represja dotknęła osoby, które nie działały w zbrojnym podziemiu (a przecież na zachodniej Łemkowszczyźnie, jak wiemy, działalności zbrojnego podziemia nie było, ale po kilkadziesiąt osób ze wsi wówczas w tym obozie się znajdowało), i te osoby, dziś starsze (jest ich 300–400), domagają się u schyłku swojego życia takiej chociażby sprawiedliwości, to w naszym pojęciu, zwłaszcza osób z młodego pokolenia, to się im należy.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mirosławowi Czechowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Alicję Murynowicz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przysłuchiwałam się debacie na temat projektu omawianej dziś ustawy i chciałam się bardzo krótko ustosunkować przede wszystkim do wystąpienia pani marszałek Krzyżanowskiej, ponieważ część wystąpienia pani marszałek, moim zdaniem, daleko odbiegała od samego projektu ustawy. Rozumiem uczucia pani marszałek, bardzo je szanuję, ale pani marszałek zawarła w swoim wystąpieniu wiele refleksji - m.in. refleksję na temat rodowodu obecnych posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej. To są rzeczywiście tylko refleksje, to nie są artykuły zawarte w projekcie omawianej ustawy. Być może bowiem, nie neguję, jesteśmy takimi posłami, o jakich pani marszałek mówiła, a być może jesteśmy również takimi posłami jak ja, którzy chcieliby i mają prawo spojrzeć na sprawę kombatantów, osób represjonowanych z pełnym szacunkiem, ale i z dużym dystansem zarówno czasowym, jak i historycznym. Nie chciałabym słów pani marszałek odebrać bardzo osobiście i pejoratywnie. Mówię: szanuję pani poglądy.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Pani marszałek stwierdziła, że projekt ustawy jest polityczny. To prawda, ten projekt jest polityczny, każdy projekt na ten temat będzie projektem politycznym, ale nie będzie on polityczny tylko dlatego, że w jednym szeregu mają stanąć ofiary wraz ze swoimi katami, ale również dlatego, że w jednym szeregu wielokrotnie stoją ofiary z ofiarami, kaci z katami - z tego powodu że byli z różnych opcji politycznych. I nie wszyscy, którzy w tamtych, bardzo trudnych zapewne latach zaakceptowali tamtą władzę, byli mordercami i katami. Oni też kochali swoją ojczyznę, wierzyli w nią i wierzyli w nową władzę. Za tę wiarę nikogo nie należy karać. Mam nadzieję, że projekt omawianej ustawy znajdzie się w odpowiednich komisjach, doczeka się rzetelnego, sprawiedliwego i obiektywnego dopracowania i będzie rzeczywistym kompromisem na miarę końca XX w.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Alicji Murynowicz.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Maliszewskiego z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełStanisławMaliszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! I pora późna, i zmęczeni jesteśmy. Nie miałem zamiaru występować w tej debacie, ale impulsem do zabrania głosu było stwierdzenie pani marszałek Krzyżanowskiej, że jakoby my, czyli lewica, nie chcemy porządnie ocenić tamtej przeszłości. Pomijam fakt, że ze 170 posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej zdecydowana większość czasy stalinizmu pamięta z okresu przedszkolnego lub z pierwszych klas szkoły podstawowej i w swoje życie zawodowe oraz polityczne wchodziła na początku lat siedemdziesiątych, a mimo to jesteśmy traktowani tak, jakbyśmy byli siepaczami z UB. Pomijam ten fakt. Wracam tylko do pytania, czy rzeczywiście nie chcemy porządnie ocenić przeszłości. Wydaje mi się, że jeżeli o tamtej przeszłości poprzednie władze (czy ich przedstawiciele) mówiły tylko według scenariusza czarno-białego, że to była piękna milicja i bardzo źli bandyci, to teraz my kreślimy obraz odwrotny - była bardzo brzydka i mordercza milicja, a ci ludzie, których kiedyś nazywano bandytami, byli wielkimi bohaterami.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#PosełStanisławMaliszewski">Pochodzę z Białostocczyzny, na której terenie jest w Polsce chyba najwięcej grobów z tamtego okresu. Na Białostocczyźnie, a szczególnie w byłym powiecie Bielsk Podlaski są zbiorowe mogiły, w których leży po 30–40 mieszkańców wsi spacyfikowanych w latach 1946–1948 przez tych, którzy przychodzili z lasu i mienili się powstańcami, walczyli jakoby o niepodległość. W tych mogiłach leżą 2-letnie dzieci i 90-letni starcy. Oglądałem wstrząsający film nagrany w ubiegłym roku, film z wycieczki po ziemi bielskiej. Pochodzę z sokólskiego, gdzie także chodziły oddziały. Niektórzy dzielą się osobistymi refleksjami, bo doznali krzywd ze strony tzw. utrwalaczy władzy. Mógłbym się podzielić refleksjami o tym, jakich krzywd doznali moi rodzice — za nic, za niewinność — gdyż po prostu także ich zbito i skatowano. Czy nie chcemy wreszcie unormować jakoś tej sprawy? Dlaczego nie weźmiemy przykładu z Hiszpanii, gdzie wojna domowa trwała 3 lata, ponad milion ludzi po obu stronach zginęło, ale ukarano tylko tych, którym sądownie udowodniono nadużycie. Natomiast i jedni, i drudzy, po jednej i po drugiej stronie, każdy w znanej sobie intencji, kierując się swoją ideą, ideologią — zginęli. Oni są bohaterami, leżą w grobach i nie powinniśmy szargać świętości — ani jednych, ani drugich.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#PosełStanisławMaliszewski">Przecież w tamtym czasie była normalna wojna domowa, do której nie chcemy się przyznać. Odbywały się regularne bitwy między oddziałami Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy oddziałami milicji a oddziałami stojącymi w lasach. Wystarczyłoby troszeczkę pokory i z jednej, i z drugiej strony, aby dojść do porozumienia i aby wreszcie problem kombatantów został rozstrzygnięty. Wielu z nich jest w takim wieku, że może nawet nie doczekają czasu, kiedy wreszcie ta ustawa zostanie przyjęta i wejdzie w życie. A jeśli weźmiemy pod uwagę, że u nas odbywa się proces nieco dziwny - moim zdaniem im dalej od wojny, tym kombatantów, zamiast ubywać, przybywa, bo już są ponoć kombatantami dzieci kombatantów - to oznacza to, że tego problemu chyba nigdy nie rozwiążemy, chociaż wydaje mi się, że jest to naprawdę do rozwiązania, tylko trzeba - jeśli już mówimy o polityce - z obu stron trochę pokory. Wydawało mi się, że przyjęta przez Wysoką Izbę ustawa, zawetowana następnie przez pana prezydenta, która potem nie uzyskała wymaganych 2/3 głosów niezbędnych do ponownego uchwalenia, dawała szansę na najspokojniejsze - na miarę dzisiejszych możliwości - uregulowanie tego problemu. Niestety, należy żałować, że tak się nie stało.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#PosełStanisławMaliszewski">Kończąc, chciałbym powiedzieć, że wnoszę - tak jak moi poprzednicy - o to, by ten projekt znalazł się w komisjach. Mam nadzieję, że jak najszybciej znajdzie się tam również projekt rządowy i być może z tych dwóch projektów wreszcie powstanie projekt, przy którym z dyskusji wyłączą się wszyscy, którzy mają jakieś osobiste przeżycia związane z omawianymi problemami, a będą rozmawiali ci, którzy potrafią się porozumieć.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Maliszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Był to ostatni mówca.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych pana ministra, posła, profesora Adama Dobrońskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Podzielam żal tych posłów, którzy mówili o małym już teraz zainteresowaniu tematem, chociaż rozumiem, że przyczyną główną jest i pora, i ten dzień, który jest dniem wyjątkowo intensywnej pracy Sejmu. Może to żal niekiedy tym większy, że i część posłów, którzy wygłosili swoje teksty i też żałowali, opuściła naszą salę. Rozumiem, że mieli bardzo poważne ku temu powody i nie zwracam się konkretnie do owych osób, ale rodzi się refleksja natury bardziej ogólnej. Niestety zbyt często dostrzegam takie sytuacje - sprawy kombatanckie są jedynie pretekstem albo do wygłaszania oracji politycznych, albo w ogóle do jakichś popisów oracyjnych. Nie chodzi wtedy, jak pozwalam sobie sądzić, o rzeczywiste dobro braci kombatanckiej, ale o zaistnienie jako mówcy. Oby takich przypadków nie było. Wierzę, że nie ma ich w Sejmie - oby nie było ich w ogóle, także poza Sejmem. Mój żal jest tym większy, że Sejm poprzez swoje władze nie zaakceptował w pełni stanowiska rządu, które wpłynęło rzeczywiście dosyć późno, ale jeszcze przed rozpoczęciem obrad. W tym stanowisku stwierdzamy, iż projekt rządowy - odnośnie do tego było wiele pytań - jest gotowy. Ten projekt 27 czerwca, a więc w przeddzień rozpoczęcia obrad, był konsultowany w Częstochowie na spotkaniu przedstawicieli (na ogół przewodniczących) wojewódzkich rad kombatanckich. Obecnie trwają jeszcze konsultacje w Ministerstwie Finansów i zgodnie z tym, co napisano w stanowisku rządu, dosłownie za dzień, dwa, może trzy projekt powędruje na posiedzenie Rady Ministrów. Oznacza to, że jest bardzo duże prawdopodobieństwo - boję się powiedzieć, że pewność - iż najpóźniej w połowie lipca projekt rządowy znajdzie się w Sejmie. Z tego wynika, że niestety dopiero po wakacjach przystąpimy do pierwszego czytania tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Uważam nadal, że projekt rządowy jest konieczny, chociaż potwierdzam to wszystko, co zawarte jest w stanowisku rządu: poselski projekt cieszy z powodu wielu propozycji rozwiązań godnych uwagi. Naszym jednak zdaniem projekt rządowy idzie jeszcze dalej, pozostając także w większej zgodzie z opinią środowisk kombatanckich, jeśli chodzi o szukanie kompromisu w najtrudniejszych kwestiach. Dotyczy to zwłaszcza często tu poruszanych dwóch zagadnień, a więc, po pierwsze, kwestii utrzymania uprawnień kombatanckich dla tych, jak sądzimy, bardzo nielicznych, którzy, mając nabyte uprawnienia z czasów wojny, znaleźli się w bardzo niezwykłych okolicznościach w obrębie służb bezpieczeństwa. Pytanie: Czy wszyscy oni winni być automatycznie pozbawieni wcześniej nabytych uprawnień? Cieszę się, że wielokrotnie tu posłowie o tym mówili, powtórzę to też i ja, by dowiedzieli się o tym wreszcie słuchacze radiowi, że nikt w Sejmie — nie słyszałem takiej opinii na tej sali — nie mówił o przyznaniu uprawnień za Służbę Bezpieczeństwa, chociaż takowe pomówienia były rozpowszechniane przez niektóre mass media. Powstaje pytanie, czy można jeszcze bardziej zindywidualizować rozpatrywanie owych kwestii tak dramatycznych w tej skomplikowanej historii Polski.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Drugi problem, który był tu często podnoszony i który potraktowałbym bardziej globalnie. Jest to pytanie, czy można jeszcze mnożyć byty kombatanckie. Czy ta ustawa może być ustawą otwartą, czy można wprowadzać do niej kolejne tytuły uprawniające do nabywania uprawnień kombatanckich? Odpowiedź środowisk kombatanckich brzmi: Nie. Proszę państwa, mówiono tu ciągle o jakichś konsultacjach kombatanckich i powoływano się na nie. Wcale nie przeczę, że jest to mówienie prawdy, tylko że w środowisku, które liczy około miliona osób, które ma 140 organizacji kombatanckich, które obejmuje jeszcze tyle innych związków nieformalnych, każdy może przeprowadzić taką konsultację, która da mu wynik pozytywny. Stwierdzam z całą odpowiedzialnością: kombatanci polscy są przeciwni mnożeniu bytów kombatanckich, otwieraniu tej ustawy dla kolejnych grup. I stąd też niektóre nasze zastrzeżenia co do nowych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">W wielu wypadkach wcale nie negujemy ani stopnia represji, ani ogromnych zasług, ani tej wielkiej godności, jaką należy przypisać wielu osobom, chociażby tym ratującym innych, ukrywającym inne osoby z narażeniem własnego życia. Powstaje tylko pytanie, dla mnie podstawowe: Czy to wszystko ma się znaleźć w ustawie kombatanckiej? Czy nie potrzebna jest nam solidna ustawa o cywilnych ofiarach wojny? Czy nie potrzebne są nam inne regulacje, ale właśnie bez mnożenia owych bytów kombatanckich? Projekt rządowy odnosi się do tych kwestii, sądzę, bardziej precyzyjnie, o czym państwo będziecie się mogli wkrótce przekonać.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Projekt rządowy, co zaznaczaliśmy w stanowisku rządu, zawiera też kilka nowych propozycji pochodzących wprost od kombatantów. Chcę państwu najuroczyściej złożyć deklarację, że projekt - zwany rządowym - powstawał w urzędzie przy współudziale przedstawicieli dużych środowisk kombatanckich, które wchodzą w skład rady kombatanckiej; był jakby pisany wspólnie. Nie wszyscy ze wszystkim się zgadzali, wcale tego nie taję. Potem była jeszcze konsultacja w województwach.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Jedna z pań posłanek stwierdziła, że są to ciała niestatutowe. Nie bardzo rozumiem, co znaczy ten zarzut - ciała niestatutowe. Jeśli kombatanci chcą tworzyć takowe rady, jeśli chcą usiąść przy jednym stole wszyscy - niezależnie właśnie od różnych opcji i różnych podtekstów politycznych - to tylko należy się bardzo, ale to bardzo, cieszyć. Stwierdzam, że rząd nie tworzy tych rad kombatanckich. Powstają tam, gdzie sami kombatanci tego pragną. Ale cieszymy się z tego, że jest okazja do wspólnej rozmowy i pewnych wspólnych rezolucji. Żeby zakończyć tę kwestię, chcieliśmy tak dalece owe konsultacje poszerzyć. Chcieliśmy dotrzeć jakby do środka środowisk kombatanckich, bo postrzegaliśmy - przyznaję państwu, bez obrazy dla niektórych panów prezesów - że w Warszawie wytworzyła się w jakimś stopniu taka sytuacja, iż bywają i tacy prezesi, którzy w imieniu środowiska sami mówią niezmiennie tym samym głosem. Gdy pytamy niżej - cisza, nic nie słyszeli, nic nie wiedzieli. Poszliśmy zatem dalej. To wymagało więcej czasu.</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Przepraszamy - rzeczywiście uważaliśmy, że projekt rządowy trafi do Sejmu do końca czerwca, teraz uważamy, że w połowie lipca. Za tę zwłokę bardzo serdecznie przepraszamy i kombatantów, i panie posłanki, i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Odniosę się tylko do kilku szczegółowych kwestii, bo rozumiem, że i mnie obliguje ta późna pora. Nie widzę potrzeby wszczynania dyskusji merytorycznej nad poszczególnymi punktami, skoro projekt rządowy lada moment znajdzie się w Sejmie. Padły natomiast pytania pod adresem urzędu i rządu. Chcę na nie teraz odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Jedno z pytań konkretnych - to był chyba zarzut, nie wiem, czy dobrze zrozumiałem, jeśli zrozumiałem, to zarzut jest niezrozumiały - dlaczego w ustawie tej nie ma poszkodowanych przez III Rzeszę. Są, ale w zupełnie odrębnej ustawie, która już była rozpatrywana przez Radę Ministrów. Przyjęte zostały założenia. Nie taję, że trwa pewna dyskusja w Ministerstwie Finansów. Jestem przekonany, że ten próg też pokonamy i niemalże równolegle z ustawą o kombatantach tamta również trafi do Sejmu. Przewiduje ona świadczenia pieniężne dla tej grupy, poczynając od połowy przyszłego roku, chociaż ustawa obowiązywałaby od 1 stycznia - pół roku to czas na przygotowanie decyzji przez urząd. Zatem nie musieli znaleźć się w tym... Ale może nie zrozumiałem tego, może to zostało tak jakoś łącznie powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-212.9" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Są propozycje pana posła Sasa. Dlaczego 8 maja, a nie 1 września. Osobiście byłbym temu przeciwny, gdyż wiem - przecież i wiele osób na sali wie - że święto 8 maja nie jest uznawane przez wszystkie środowiska kombatanckie. Marzę o takim święcie, które łączy wszystkich, a nie dzieli. I takim dniem - chociaż bolesnym historycznie, ale wspólnym dla wszystkich - jest dzień 1 września. I ten dzień już został przyjęty przez kombatantów. Już w ubiegłym roku takie święto było, więc nie ma chyba powodu, by je zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-212.10" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Zwolnić dodatek kombatancki od podatku. Oczywiście tak! Dwukrotnie z panem ministrem Millerem występowaliśmy w tej sprawie do ministra finansów. Z wiadomych powodów sprawa nie przybrała mocy decyzji.</u>
          <u xml:id="u-212.11" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Pytano o koszty. To jest - jak obliczaliśmy poprzednio - suma niespełna pół biliona starych złotych. Tyle by nie dopłynęło do budżetu państwa. Ale myślę, że w tym przypadku pewne poczucie krzywdy i kwestia honoru wręcz - bo zaczniemy mówić o złotówkach, o groszach, a tam przecież jest kwestia honoru - powinny zadecydować o jak najszybszym zwolnieniu dodatku kombatanckiego od podatku.</u>
          <u xml:id="u-212.12" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Czy będzie potrzebny zapis w ustawie? Wierzę ciągle, że wcześniej będzie to decyzja rządowa. Ale jeśli nie, to wtedy będę głosował za tym zapisem.</u>
          <u xml:id="u-212.13" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Wreszcie co do konkretnych spraw, o których mówił pan poseł Czech, powołując się na zapisy z odpowiedzi na interpelacje. Sądzę - i tak chcemy to w urzędzie prowadzić - iż rzeczywiście nieważna jest tu narodowość. Kwestia narodowości jest wtórna. Traktujmy obywateli Rzeczypospolitej jak równych sobie. Powstaje zatem inne pytanie: pytanie o - przepraszam za ten zwrot, ale muszę go użyć - siłę represji, bo represjonowani na swój sposób, o czym dziś mówiono, byli niemalże wszyscy, którzy żyli w czasie okupacji, represjonowane były miliony ludzi po wojnie. Pytanie dotyczy zatem skali represji i, niestety, dla urzędników - przepraszam raz jeszcze za miałkość tego wywodu - ważny jest proces dowodowy - na ile rzeczywiście jest to potwierdzone wyrokiem, na ile można to porównywalnie stwierdzić. Sprawa jest, jak rozumiem, do dalszej dyskusji w komisji.</u>
          <u xml:id="u-212.14" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Co do wypowiedzi pana posła Maliszewskiego: zabrzmiało może za ostro stwierdzenie, że kombatanci nie doczekają uprawnień. Tu nie chodzi o tego typu proces, w efekcie którego mają je otrzymać. W odniesieniu do niektórych niewielkich grup - tak; w większości chodzi o proces weryfikacji, proces pozbawienia uprawnień kombatanckich albo ich potwierdzenia. Oczywiście czasu minęło za dużo, z tym się w pełni zgadzam; niektórzy cierpią z powodu braku owego potwierdzenia, natomiast, przypomnijmy, te uprawnienia ważne są na czas nieograniczony, w związku z tym nie można mówić wprost o krzywdzie typu materialnego; bardziej cierpi na tym honor tych, którzy nie są należycie docenieni albo którzy rzeczywiście stają niekiedy obok tych, którym się honor nie należy.</u>
          <u xml:id="u-212.15" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">A propos honoru — jeszcze jedna refleksja. Nie jest też do końca tak, jak państwo mówicie: że chodzi jedynie o honorowe wyróżnienie. Postrzegam z dużą przykrością, że coraz częściej zgłaszającym się do nas osobom chodzi nie tylko o honorowe wyróżnienie, ale właśnie o świadczenia materialne. Nie wiem, czy słusznie zostało to tak jako iunctim ze sobą powiązane — bo wyzwala to pewne negatywne, powiedziałbym, tendencje i zachowania i chociaż dotyczy to nielicznej grupy kombatantów, rzutuje potem na opinię o całym środowisku.</u>
          <u xml:id="u-212.16" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Cieszy mnie bardzo spokojny - może dodam: na ogół - ton dzisiejszych wypowiedzi w Sejmie. Świadczy to o tym, że posuwamy się jednak naprzód ku owym kompromisom i że wyzbyliśmy się już wielu emocji i odcinamy się od fali pomówień, dochodząc do prawdy, tej skomplikowanej prawdy historycznej.</u>
          <u xml:id="u-212.17" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Jak szybko? Pewnie po wakacjach będziemy mogli mówić o tym ujednoliconym tekście. Myśląc o tym ciągu dalszym i korzystając z tego, że pewnie jesteśmy słyszalni w radio, i widząc te oznaki zniecierpliwienia, chciałbym zakończyć wystąpienie i apelem, i słowami nadziei, że ten nasz dalszy ciąg procedowania ustawy nie zostanie w jakiś drastyczny sposób zniekształcony czy to przez wybory prezydenckie, czy przez wszelkie inne emocje natury politycznej. Rzeczywiście, powinniśmy się zdobyć na ów kompromis na miarę drugiego już półwiecza od zakończenia wojny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Adamowi Dobrońskiemu.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani posłanka Maria Dmochowska - sprostowanie. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełMariaDmochowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pan minister źle zrozumiał moją wypowiedź — nie podał wprawdzie nazwiska, powiedział „pewna posłanka”, ale uderzono w stół, nożyce się odezwały, to chodzi o mnie.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PosełMariaDmochowska">Zarzucił mi pan minister, że jestem przeciwna wojewódzkim radom kombatanckim, ich dużej roli i znaczeniu w tej konsultacji. Nie, po stokroć nie. Jestem za tymi radami kombatanckimi, daję tego dostateczny dowód na swoim terenie. Bardzo się cieszę, że tam doszła ta konsultacja. Chciałam jednak przypomnieć, że w polskim trybie legislacyjnym instytucją do ostatecznej konsultacji są ustawowe przedstawicielstwa ogólnopolskie, władze krajowe wszelkich organizacji; tak jak związków zawodowych przy konsultacjach związkowych, tak i organizacji kombatanckich przy konsultacjach kombatanckich. To oczywiście nie wyklucza konsultowania w radach wojewódzkich i to oczywiście nie oznacza zmniejszenia ich ważnej roli w życiu kombatanckim, bo ich rola jest oczywiście ważna. Ale ostateczna konsultacja musi być prowadzona z ciałami statutowymi, powołanymi na zjazdach, tzn. w zarządach i kombatanckich radach krajowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Marii Dmochowskiej.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Siergiej Plewa ma pytanie do pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełSiergiejPlewa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W tym roku byłem na spotkaniu z kombatantami z okazji zakończenia II wojny światowej. Było około 200 ludzi w wieku siedemdziesięciu kilku lat, a jeden z nich, najstarszy, miał 90 lat. Panie ministrze, czy nie byłoby konieczne, tak jak sugerowali ci kombatanci, jak najszybsze zakończenie tych weryfikacji? Wielu z tych ludzi żyje w niepewności. Oni są już prawie u końca swojej historii.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Pan minister to powiedział. Pytanie jest bezpodstawne, ponieważ odpowiedź padła w trakcie wystąpienia.)</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#PosełSiergiejPlewa">Przepraszam, może nie usłyszałem, po prostu chodzi o to, aby zakończyć tę weryfikację bez jakichś specjalnych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Pytanie miało być!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy pan minister ma jeszcze coś dodatkowo do powiedzenia na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#KierownikUrzędudoSprawKombatantówiOsóbRepresjonowanychAdamDobroński">Panie marszałku, przyrzekam, że tylko jedno zdanie. Tak, ta weryfikacja szczęśliwie uległa przyspieszeniu m.in. dlatego, że Rada Ministrów przyznała nam 20 etatów specjalnie do tego celu. I mogę państwa uspokoić, rzeczywiście będzie to teraz tempo wyraźnie większe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękujemy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Obecnie zabierze głos przedstawiciel wnioskodawców pan poseł Krzysztof Budnik.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełKrzysztofBudnik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PosełKrzysztofBudnik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się ustosunkować się do najistotniejszych kwestii, ufając, że w trakcie prac w komisji będziemy mogli szczegółowo roztrząsać poszczególne problemy. Trudno jednak nie odnieść się do wypowiedzi pana posła Dyducha, bardzo emocjonalnej, jeżeli już pod tym względem klasyfikowalibyśmy poszczególne wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#PosełKrzysztofBudnik">Pan poseł Dyduch zadał pytanie, kierując je pod moim adresem - myślę, że właściwym adresatem jest raczej pan minister - kreśląc wizję możliwości utraty uprawnień kombatanckich przez około 300 tys. osób. Wydaje się, że trochę została pomylona materia. Być może taki zasięg miałby obowiązujący art. 21 w wersji jeszcze przed zakwestionowaniem go przez Trybunał Konstytucyjny, ale odnoszenie tych danych do projektu omawianego w dniu dzisiejszym jest całkowicie niezasadne i aż rażąco niesprawiedliwe. Stąd polecam tę kwestię panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#PosełKrzysztofBudnik">Odnośnie do zmiany 2 lit. b - oczywiście, że nieprawdą jest, iż chodzi w niej o uhonorowanie wyłącznie osób narodowości żydowskiej. Ja tylko zwrócę uwagę, iż proponujemy tutaj jako podstawę udzielanie - przy dodatkowych warunkach i kryteriach - pomocy osobom ściganym przez władze okupacyjne z narażeniem życia i pod sankcją jego utraty według prawa okupacyjnego. Natomiast osoby narodowości żydowskiej proponujemy uhonorować właśnie przy tej kategorii osób, wyraźnie odnosząc to do tych, którzy zostali odznaczeni medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. Sprawa ta była już podnoszona i omawiana w trakcie poprzedniej nowelizacji. Bardzo serdecznie dziękuję innym posłom, w szczególności pani posłance Sienkiewicz, że popierają tę propozycję. Wskazuję też, że krytyka nie jest tak jednoznaczna, jak by to wynikało z niektórych wcześniejszych wypowiedzi dotyczących tej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#PosełKrzysztofBudnik">Również zbyt ostre chyba słowa padły ze strony pana posła Dyducha pod adresem osób narodowości ukraińskiej przebywających w obozie pracy w Jaworznie. Pan poseł Dyduch pozwolił sobie stwierdzić (chyba że źle zrozumiałem), że już samo prawdopodobieństwo współpracy było wystarczającą przesłanką, aby osoby takie zasadnie umieszczać w tym obozie, de facto pozbawiać je wolności. W żadnym cywilizowanym systemie prawnym fakt prawdopodobieństwa nie uzasadnia pozbawienia wolności. Natomiast stopień represji, o czym mówił pan minister, jednoznacznie wynika z dotychczasowej dokumentacji Okręgowej Komisji Badań Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Nie chcę teraz tego cytować, ale myślę, że w pracach komisji, być może podkomisji, posłowie powinni zapoznać się z tym materiałem. Chyba łatwiej będzie uznać, że wniosek ten jest zasadny, tym bardziej że nie chodzi tu o nadanie uprawnień kombatanckich, ale o uznanie za ofiarę represji okresu powojennego.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#PosełKrzysztofBudnik">Podtrzymuję również twierdzenie wyrażone w przemówieniu wstępnym, że art. 21 nie ma nic wspólnego z odpowiedzialnością zbiorową. Jest to bezzasadne. Wyraźnie staraliśmy się wyjaśniać, że podstawą wyeliminowania z grupy osób szczególnie honorowanych tytułem kombatanta jest fakt bezpośredniej, ścisłej, zawodowej współpracy ze strukturami Służby Bezpieczeństwa, Informacji Wojskowej i urzędów bezpieczeństwa. W związku z różnymi bardzo negatywnymi sformułowaniami pod adresem zwolenników takiego stanowiska, w szczególności mam na myśli pana posła Dyducha, chciałbym odesłać do uzasadnienia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Pragnę podkreślić, że tego rodzaju słowa dotykają nie tyle nas, bo mamy utwierdzone poglądy, ale również autorytet Trybunału Konstytucyjnego, ponieważ w uzasadnieniu do właściwego orzeczenia w sposób szczegółowy wyjaśniono tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#PosełKrzysztofBudnik">Inne istotniejsze sprawy. Wobec tego, co pan poseł Machnio wywodził, pragnę podkreślić, że w zakresie uprawnień kombatanckich, w zakresie nadawania tytułu honorowego kombatanta Rzeczypospolitej Polskiej nie możemy odnosić się do płaszczyzny odpowiedzialności karnej. Nie taki charakter ma postępowanie de facto administracyjne o uzyskanie tych uprawnień. Są to postępowania indywidualne, podlegają w ostatecznej instancji kontroli sądowej i nie ma tutaj mowy o karaniu. Są tu zupełnie inne relacje z zakresu prawa administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#PosełKrzysztofBudnik">Pan poseł Machnio proponował cały szereg nowych świadczeń, które należałoby przyznać kombatantom. Częściowo pan minister to podtrzymał, np. jeśli chodzi o zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. My oczywiście w trakcie dalszych prac legislacyjnych będziemy otwarci na takie propozycje. Generalnie to chyba sprowadza się do większego, tak rozumiem, i lepszego uhonorowania ekonomicznego kombatantów. Oczywiście nie jesteśmy temu przeciwni i czekamy, aż rząd będzie potrafił zaproponować konkretne, konstruktywne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#PosełKrzysztofBudnik">Jeżeli chodzi o pełnomocników wojewody, już wcześniej podkreślałem, że jesteśmy otwarci na tę propozycję. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na jedną kwestię, jako że sprawa ta była wielokrotnie podnoszona przez pana ministra. Już obecnie istnieją wystarczające podstawy prawne do tego, aby wojewodowie powoływali na gruncie ustawy o terenowych organach administracji rządowej ogólnej, bodajże z 1990 r., pełnomocników również do tych spraw, chyba że przyjmiemy, iż należy wojewodom przyznać ku temu odpowiednie kompetencje w drodze ustawy.</u>
          <u xml:id="u-220.9" who="#PosełKrzysztofBudnik">Jeszcze tylko kilka słów co do kompromisu, bo ta sprawa również powracała w wypowiedziach niemalże wszystkich posłów. Chciałbym wyraźnie podkreślić to, że nie jest intencją naszego projektu budowanie nowego kompromisu w odniesieniu do tych rzeczywiście trudnych spraw. My twierdzimy, że ten kompromis, w miarę powszechnie akceptowany, został już osiągnięty w 1991 r. I teraz, jeżeli dużo emocji powstaje wokół spraw związanych z nowelizacją aktu prawnego dotyczącego kombatantów, to jest to wynikiem tego, że wykraczamy poza tę materię, która wymaga niezbędnej nowelizacji ustawowej. Właśnie w tym rzecz, że w wielu wypowiedziach dążono do nowelizacji szerszej, niż to wynika z konieczności ustalonej przez Trybunał Konstytucyjny. Podtrzymujemy te wypowiedzi - ośmielę się to stwierdzić - które wyznaczają granice tej nowelizacji przez orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego i ten kompromis, który został osiągnięty przez Sejm tzw. kontraktowy w 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-220.10" who="#PosełKrzysztofBudnik">Natomiast jeśli chodzi o kwestię dodatkowych grup, które również wymagają ustawowego uhonorowania, to przypomnę posłom, którzy są zainteresowani tą problematyką, że już w trakcie poprzedniej nowelizacji, w trakcie prac legislacyjnych zauważano, że ta ustawa, którą w dniu dzisiejszym omawiamy, zawiera regulację odnoszącą się do różnych grup - do kombatantów, ale również do osób represjonowanych, przy czym już w tytule zaznaczamy, że jedynie niektórych osób represjonowanych. Nie ma więc obowiązku, aby wszystkie osoby represjonowane w okresie powojennym włączać do tego jednego aktu prawnego, i chyba należy zgodzić się z tym, że istnieje możliwość uregulowania tych dodatkowych kwestii w ustawach szczególnych, jeżeli oczywiście kwestie te dotyczą szerokiego kręgu osób, np. poszkodowanych przez III Rzeszę. Ufam, że rząd prześle do Sejmu w bardzo krótkim czasie właściwe projekty. Bardzo się cieszymy, że te deklaracje są ponawiane i myślę, że w niedługim czasie będziemy mogli kompleksowo uregulować sprawy dotyczące osób represjonowanych, a kombatantów w szczególności, na podstawie omawianego w dniu dzisiejszym projektu.</u>
          <u xml:id="u-220.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Budnikowi, który przemawiał w imieniu wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nikt nie ma ochoty w tej sprawie już nic powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego do Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę. Propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 19 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela (druk nr 1031).</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Danutę Grabowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po wielomiesięcznych negocjacjach Ministerstwa Edukacji Narodowej z przedstawicielami 6 związków zawodowych zrzeszających pracowników oświaty, po prezentacji proponowanych rozwiązań organizacjom i stowarzyszeniom organów samorządu terytorialnego, po wielogodzinnych i wielotygodniowych dyskusjach i spotkaniach z nauczycielami, radami pedagogicznymi, rodzicami, przedstawiam Wysokiej Izbie projekt nowelizacji ustawy Karta nauczyciela. Moje wystąpienie będzie krótkie ze względu na czas, w którym obradujemy. Czuję się również po części usprawiedliwiona, gdyż bardzo obszerne uzasadnienie przedłożyliśmy w dokumentach, które otrzymała Wysoka Izba; są tam również propozycje rozwiązań szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Uchwalona 26 stycznia 1982 r. ustawa określająca podstawowe prawa i obowiązki nauczycieli, ale także czas pracy i system wynagradzania zmieniana była aż dziewiętnaście razy. Zmiany te w większości przypadków doraźne i wyrywkowe budziły jednak każdorazowo w środowisku nauczycielskim ogromne zainteresowanie, ale też wiele kontrowersji, często zaniepokojenie i protesty.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Biorąc pod uwagę znaczenie i zakres oddziaływania, jakie regulacje przewidziane w Karcie nauczyciela wywierają na życie szkoły i pracę nauczycieli, a jednocześnie konieczność dokonywania istotnych zmian w pragmatyce zawodowej, Ministerstwo Edukacji Narodowej zaproponowało reprezentantom środowiska wspólną pracę nad ustawą, tak by z jednej strony zmiany te mogły być akceptowane przez ponad 600-tysięczną rzeszę nauczycieli, a z drugiej, by prowadziły do racjonalnego unormowania wielu zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Prace nad zmianami w Karcie nauczyciela prowadzone były równolegle z nowelizacją ustawy o systemie oświaty, którą Wysoki Sejm poddał na tym posiedzeniu drugiemu czytaniu. Zmiany w tych dwóch ustawach musiały być ze sobą skorelowane, zwłaszcza wobec faktu, że od stycznia 1996 r. największa część zadań oświatowych, jaką jest szkolnictwo podstawowe, przejęta zostanie przez samorządy. Fakt ten w istotny sposób rzutował zarówno na szereg rozwiązań odnoszących się do oceny pracy nauczycieli pełniących funkcje dyrektorów szkół, jak i rozwiązań odnoszących się do systemu wynagradzania i świadczeń socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Przedkładany Wysokiej Izbie projekt ustawy w naszym przekonaniu zmierza do stworzenia warunków kształtowania kadry nauczycielskiej gwarantującej realizację programów nauczania i całego procesu dydaktyczno-wychowawczego szkół, a jednocześnie do zagwarantowania stabilizacji w zawodzie nauczycielom posiadającym wymagane kwalifikacje i odpowiednie predyspozycje do pracy.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Celowi temu służą wprowadzone w projekcie podstawowe zmiany w zakresie dokonywania oceny pracy nauczyciela, warunków wymaganych do uzyskania mianowania, zasad rozwiązywania stosunku pracy, czasu pracy nauczyciela, preferencji przysługujących nauczycielom zatrudnionym na terenie wsi.</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Za szczególnie istotne uznajemy wprowadzenie zasady obligatoryjności dokonywania ocen nauczycieli rozpoczynających pracę i wykluczenie możliwości mianowania bez dwukrotnej pozytywnej oceny pracy. W dobrze pojętym interesie dzieci i szkoły, ale także środowiska nauczycielskiego, nie powinni zachować stabilizacji w zawodzie nauczyciele, którzy podjęli pracę w wyniku negatywnej selekcji i nie są w stanie sprostać zadaniom i randze tego zawodu.</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Projekt nowelizacji Karty nauczyciela przewiduje także możliwość zawarcia układu zbiorowego pracy, określającego zasady wynagradzania, i stwarza szansę innego kształtowania systemu płac nauczycieli - między innymi proponuje odstąpienie od automatycznych awansów.</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Zachowując dotychczasowy tygodniowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych i maksymalny tygodniowy czas pracy w wymiarze nie przekraczającym 40 godzin tygodniowo, projekt przewiduje jednocześnie, iż w jego ramach nauczyciel obowiązany jest realizować także inne zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły oraz czynności związane z przygotowaniem się do zajęć w szkole.</u>
          <u xml:id="u-222.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Utrzymując dotychczasowe korzystne dla nauczycieli rozwiązania w zakresie wysokości funduszu świadczeń socjalnych, wprowadza się zmiany w prawie do korzystania z niektórych świadczeń. Przywrócono dodatki mieszkaniowe dla nauczycieli zatrudnionych na terenie wsi, z tym że przysługiwać będą one wyłącznie tym, którzy posiadają pełne wymagane kwalifikacje. Analogiczne rozwiązania obowiązywałyby w zakresie prawa do zasiłku na zagospodarowanie, który przysługiwałby nauczycielom podejmującym pierwszą w życiu pracę zawodową w szkole, oraz prawa do tzw. dodatku wiejskiego dla nauczycieli zatrudnionych na terenach wiejskich i w miastach liczących do 5 tys. mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-222.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Warto wskazać także na nowe uregulowania w zakresie prawa nauczycieli do rocznego urlopu dla poratowania zdrowia oraz określanie wysokości odpraw z tytułu przejścia na emeryturę lub rentę według zasad obowiązujących w innych zawodach.</u>
          <u xml:id="u-222.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Pragnę nadmienić, że skutki wprowadzenia dodatków mieszkaniowych oraz podwyższania odpraw emerytalnych znajdą pokrycie w zmniejszonych wydatkach z tytułu zmiany wysokości odpraw z powodu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych, mniejszych wydatków na zasiłki na zagospodarowanie - bo otrzymywali wszyscy, nawet ci, którzy nie mieli odpowiednich kwalifikacji - oraz zmniejszenia liczby nauczycieli korzystających z urlopów dla poratowania zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-222.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie wstrzymać się od szczegółowego omawiania licznych zmian o charakterze formalno-redakcyjnym czy porządkującym. Podkreślić jednakże pragnę, że w naszym przekonaniu proponowane rozwiązania w istotny sposób zmieniają regulacje określające status zawodowy nauczycieli, kształtując warunki do doskonalenia struktury ich kwalifikacji zarówno formalnych, jak i merytorycznych. Fakt, że ostateczny tekst zmian przewidzianych w projekcie nowelizacji Karty nauczyciela został parafowany przez przedstawicieli wszystkich związków zawodowych zrzeszających pracowników oświaty, pozwala przypuszczać, iż wprowadzenie tych zmian zostanie w sposób właściwy i przychylny przyjęte w środowisku nauczycielskim i dobrze służyć będzie dzieciom, szkole i wynikom jej pracy.</u>
          <u xml:id="u-222.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedkładając rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela, proszę Wysoką Izbę o rozpatrzenie projektu i przyjęcie w przedkładanym brzmieniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.15" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pani Danuta Grabowska.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 36 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo panią poseł Annę Zalewską o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pani poseł Irena Petryna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PosełAnnaZalewska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa Karta nauczyciela, nad którą dziś pracujemy, wywoływała od pewnego czasu dużo kontrowersji. Niektóre środowiska twierdziły, że jest ona zbiorem przywilejów, że przeszkadza w reformowaniu systemu oświaty i że należy ją zlikwidować. Leżą jeszcze w Sejmie uchwały sejmików samorządowych i innych gremiów żądających likwidacji karty. Takie opinie są dla nauczycieli zupełnie niezrozumiałe i budzą niepokój. Karta bowiem stanowi dla tego środowiska niezbywalną wartość. Tradycja odrębnych uregulowań prawnych dla nauczycieli ze względu na specyfikę i rangę tego zawodu sięga roku 1926. Dla klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w imieniu którego zabieram głos, nie ma alternatywy: utrzymać czy znieść kartę. Istnieje natomiast problem, jak ukształtować jej zapisy, by uwzględniała realia oświaty i potrzeby nauczycieli dziś i w przyszłości. Ustawa Karta nauczyciela była wielokrotnie nowelizowana, wielokrotnie wykreślano z niej zapisy korzystne dla nauczycieli. Jeśli do tego dodamy zmiany w ogólnie obowiązujących przepisach, które w wielu wypadkach ograniczały niektóre uprawnienia nauczycieli gwarantowane w karcie, to uzasadniony wydaje się niepokój środowiska i długie negocjacje ministerstwa edukacji ze związkami zawodowymi celem uzyskania przyzwolenia na proponowane zmiany.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#PosełAnnaZalewska">Jeśli chodzi o poglądy na status zawodowy nauczycieli, występuje naturalna relatywizacja stanowisk. Inaczej ten problem postrzegają sami nauczyciele, inaczej rząd, inaczej poszczególne grupy społeczne czy partie polityczne.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#PosełAnnaZalewska">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej dostrzega szczególną rolę tej ustawy. Kształtuje ona właściwe temu zawodowi stosunki pracy, obejmuje nauczycieli i wychowawców wszystkich publicznych szkół i placówek, począwszy od przedszkoli, na szkole średniej i pomaturalnej kończąc, integrując system edukacyjny, podporządkowując jednolitym prawnym uregulowaniom państwa.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#PosełAnnaZalewska">Wśród nowych propozycji rządu na szczególną uwagę zasługuje art. 20. Treść tego artykułu gwarantuje nauczycielom mianowanym 3-miesięczny okres wypowiedzenia z końcem roku szkolnego - w sytuacji gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. Treść obowiązującego w chwili obecnej art. 20 pozwala na rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem - zawartego na podstawie mianowania - bez zachowania okresu wypowiedzenia. Natomiast z nauczycielem, który nie jest mianowany, tego zrobić nie można było, ponieważ podlegał on Kodeksowi pracy, a w kodeksie nie ma takich uregulowań, żeby rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia. Stan ten wpłynął na orzecznictwo Sądu Najwyższego, który przyjął, że rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 20 Karty nauczyciela nie wymaga konsultacji ze związkami zawodowymi. Prowadziło to niekiedy do nadużywania prawa, o czym świadczą procesy.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#PosełAnnaZalewska">Projekt nowelizacji modyfikuje też dotychczasowy zapis dotyczący systemu oceny pracy nauczyciela. Polega to na obligatoryjności oceny młodych, wstępujących do zawodu; ustalono 3-letni okres do mianowania, przy dwóch ocenach przynajmniej wyróżniających, i 4-letni - przy dobrej. Karta zapewnia mianowanie tylko tym nauczycielom, których praca zostanie oceniona jako szczególnie wyróżniająca, wyróżniająca i dobra. Projekt zakłada, że stabilizację w zawodzie osiągną jedynie sprawdzeni, dobrze wykonujący swe obowiązki nauczyciele. O takich przecież nam chodzi.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#PosełAnnaZalewska">Ocena pracy nauczycieli mianowanych będzie miała charakter fakultatywny. Sądzimy, że jest to dobre rozwiązanie, gdyż praca nauczyciela może być oceniana w każdej chwili stosownie do potrzeb, a nie z ustawowego nakazu. M.in. nauczyciel może być oceniany z własnej inicjatywy. Projekt nowelizacji skraca niemal do minimum drogę od negatywnej oceny do rozwiązania stosunku pracy. Dobrze, że w zapisie uwydatnia się ocenę uprawomocnioną, a więc taką, która zostaje potwierdzona przez komisję odwoławczą, czyli ten proces ma charakter dwuinstancyjny. Doprecyzowania wymaga jednak akt wykonawczy do tego artykułu, odnoszący się do pracy komisji.</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#PosełAnnaZalewska">Pozytywnym rozwiązaniem wydaje się zapis art. 21, który pozwala zatrudniać nauczyciela w mniejszym wymiarze, na podstawie mianowania, w sytuacji gdy nie ma możliwości uzupełnienia obowiązkowego tygodniowego wymiaru zajęć dydaktycznych, opiekuńczo-wychowawczych w innej szkole.</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#PosełAnnaZalewska">Do korzystnych zmian w ustawie należy również zaliczyć zaproponowane nowelizacje art. 66 ust. 1 oraz art. 87 ust. 1. Zmiany w art. 66 ust. 1 pozwalają na to, by otrzymywali urlop uzupełniający w ciągu roku szkolnego dyrektorzy i wicedyrektorzy szkół, którzy na polecenie lub za zgodą organu prowadzącego szkołę nie wykorzystali urlopu wypoczynkowego w czasie ferii szkolnych, wykonując zadania zlecone przez te organy.</u>
          <u xml:id="u-224.8" who="#PosełAnnaZalewska">Art. 87 ust. 1 rozszerza uprawnienia wszystkich nauczycieli do otrzymania odprawy w związku z przejściem na rentę inwalidzką z innego tytułu niż określony w art. 28 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-224.9" who="#PosełAnnaZalewska">Przewartościowania i doprecyzowania wymaga art. 42, określający wymiar czasu pracy nauczyciela. Wynosi on nie mniej niż 40 godzin w tygodniu. Część tego czasu stanowi pensum zajęć dydaktycznych, odbywanych bezpośrednio z uczniami na lekcji, oraz czynności wynikające ze statutu szkoły jako zakładu pracy. I to nie budzi zastrzeżeń. Natomiast reszta limitu godzinowego przeznaczona na obudowę procesu dydaktyczno-wychowawczego (sprawdzanie zeszytów, przygotowanie się do zajęć lekcyjnych, samokształcenie nauczycieli) wypełniana jest w różnych miejscach i w różnym czasie poza zakładem pracy. I to w zapisie powinno być uwidocznione lub określone w zbiorowym układzie pracy, o którym mówi art. 36. Taki zapis, zdaniem Sojuszu Lewicy Demokratycznej korzystnie wpływałby na kształtowanie opinii społecznej co do oceny pracy nauczyciela. Obecnie panuje błędne przekonanie, że nauczyciel pracuje tylko 18 godzin. Zupełnie nie dostrzega się czasochłonnych zajęć wykonywanych na rzecz szkoły poza zakładem pracy.</u>
          <u xml:id="u-224.10" who="#PosełAnnaZalewska">Za niekorzystną należy uznać zmianę ograniczenia wynagrodzenia nauczycieli za godziny ponadwymiarowe. Zapis art. 35 w proponowanym brzmieniu pozbawia nauczycieli wynagrodzenia za efektywnie przepracowane godziny doraźnych zastępstw.</u>
          <u xml:id="u-224.11" who="#PosełAnnaZalewska">Zapis art. 61, w którym w znacznym stopniu ogranicza się uprawnienia nauczycieli do otrzymania jednorazowego zasiłku na zagospodarowanie, przyznając go tylko nauczycielom, dla których praca w szkole jest pierwszą pracą zawodową i posiadających do tej pracy kwalifikacje, traktować można chyba jedynie jako wyraz troski o właściwy dobór kadry pedagogicznej, zachętę dla ludzi wykształconych.</u>
          <u xml:id="u-224.12" who="#PosełAnnaZalewska">Za niekorzystne rozwiązanie uważamy wprowadzenie w art. 73 dodatkowych warunków do uzyskania urlopu dla poratowania zdrowia (dłuższy okres zatrudnienia, nie częściej niż co 5 lat i nie więcej niż 3-krotnie w ciągu całego okresu zatrudnienia).</u>
          <u xml:id="u-224.13" who="#PosełAnnaZalewska">Korzystnych, ale i niekorzystnych zmian można zauważyć więcej. Będziemy o nich mówić w komisjach. Myślę, że odniosą się również do nich moi klubowi koledzy w swoich indywidualnych wystąpieniach.</u>
          <u xml:id="u-224.14" who="#PosełAnnaZalewska">Przedstawiony projekt wymaga dokładnego przeanalizowania w komisjach, aby - przedłożony Sejmowi - w czasie debaty parlamentarnej uwzględnić zmiany korzystne zarówno dla nauczycieli, jak i dla szkoły.</u>
          <u xml:id="u-224.15" who="#PosełAnnaZalewska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Skoro Ministerstwu Edukacji Narodowej mimo trudności i drażliwych aspektów omawianej materii udało się w sprawie nowelizacji Karty nauczyciela uzyskać pewien consensus ze związkami zawodowymi, myślę, że komisje sejmowe we właściwym tempie przeprowadzą proces legislacyjny, by ustawa mogła wejść w życie nie później niż 1 stycznia 1996 r. i by oprócz ustawy oświatowej mogła zafunkcjonować Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-224.16" who="#PosełAnnaZalewska">Zdaniem Sojuszu Lewicy Demokratycznej w ślad za korzystnymi uregulowaniami prawnymi powinna następować ewidentna, odczuwalna poprawa warunków pracy i życia nauczycieli. Byłby to istotny element sprzyjający pozytywnej stabilizacji zawodowej, osiąganiu dobrych efektów w pracy, lepszemu spełnianiu społecznych oczekiwań.</u>
          <u xml:id="u-224.17" who="#PosełAnnaZalewska">W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnoszę o skierowanie projektu ustawy do Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-224.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Anna Zalewska w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Irenę Petrynę o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Krzysztof Dołowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełIrenaPetryna">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dobrze się stało, że na tym samym posiedzeniu odbywa się dyskusja nad dwoma, ośmielam się stwierdzić, najważniejszymi aktami prawnymi dotyczącymi sprawnego systemu oświaty i określenia statusu prawnego nauczyciela. Chodzi o drugie czytanie nowelizacji ustawy o systemie oświaty i niektórych innych ustaw oraz pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#PosełIrenaPetryna">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, który mam zaszczyt reprezentować, uważa, że uchwalenie przez Wysoką Izbę tych dwóch zasadniczych ustaw umożliwi niezwłoczne podpisanie dawno oczekiwanego układu zbiorowego pomiędzy Ministerstwem Edukacji Narodowej a nauczycielskimi związkami zawodowymi - w terminie, który pozwoli na uwzględnienie stosownych wydatków w ustawie budżetowej na przyszły rok. Jest jeszcze jeden ważny powód nakazujący przyspieszenie prac nad tą ustawą. Chodzi o to, by władze samorządowe przejmujące z dniem 1 stycznia 1996 r. szkoły wiedziały, co czeka oświatę w nowym roku i jakie obowiązki wynikające z niniejszej ustawy, a także układu zbiorowego, będą od nowego roku wspólnym zobowiązaniem państwa i władz gminnych. Dotyczy to zarówno czasu pracy, wynagrodzeń, jak i warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#PosełIrenaPetryna">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego wyraża duże zadowolenie, że przedłużające się prace Ministerstwa Edukacji Narodowej nad projektem ustawy zostały uwieńczone pełnym porozumieniem ze związkami zawodowymi, co pozwala Wysokiej Izbie nie tylko na przystąpienie do pierwszego czytania, ale również na podjęcie dalszych prac w szybkim tempie. Żywimy głęboką nadzieję, że dyskusje w komisjach będą toczyć się rzeczowo i konstruktywnie, co niewątpliwie wpłynie na skrócenie czasu legislacji. Takie są oczekiwania środowiska nauczycielskiego, władz oświatowych i samorządowych, a praktycznie całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#PosełIrenaPetryna">Zakładane zmiany w ustawie Karta nauczyciela zmierzają do zapewnienia szkołom kadry nauczycielskiej gwarantującej realizację zadań dydaktyczno-wychowawczych wynikających z programów nauczania, zmian statutowych i całego procesu kształcenia. Nauczycielom posiadającym wymagane kwalifikacje i predyspozycje do pracy zapewniają stabilizację w zawodzie. Temu celowi służą zapisy w projektowanej zmianie ustawy w zakresie dokonywania ocen pracy nauczyciela, warunków niezbędnych do uzyskania mianowania, wymiaru czasu pracy nauczyciela, sposobu rozwiązywania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych, jak również preferencji przysługujących nauczycielom pracującym na wsi.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#PosełIrenaPetryna">Istotnym zapisem ustawy Karty nauczyciela jest art. 6, mówiący o obowiązkach. Ust. 2 tego artykułu dokładnie precyzuje warunki obligatoryjności oceny pracy nauczycieli rozpoczynających pracę. Nauczyciel, zanim otrzyma akt mianowania, będzie musiał być dwukrotnie oceniony. Zdaniem mego klubu, taka procedura ocen nauczycieli tuż na początku kariery zawodowej jest jak najbardziej celowa. Należy zwrócić uwagę, że oceny pracy dyrektora dokonuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny, tj. kurator, w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę. Mówi o tym art. 6 ust. 6. Zapis ten jest szczególnie istotny ze względu na wspomniany wcześniej obowiązek przejęcia wszystkich szkół podstawowych przez samorządy z dniem 1 stycznia 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#PosełIrenaPetryna">Projekt przewiduje ponadto odstąpienie od dotychczasowej, powszechnie krytykowanej zasady, że nauczyciel uzyskuje mianowanie z mocy prawa po przepracowaniu 3 lat, jeżeli ocena w tym czasie nie została dokonana.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#PosełIrenaPetryna">Klub nasz w pełni akceptuje nowe zapisy art. 10 ust. 2 i 2a i art. 13, dotyczące kryteriów, jakim powinni odpowiadać nauczyciele, z którymi nawiązuje się stosunek pracy w drodze mianowania. Wiąże się to z generalną zasadą, że stabilizację w zawodzie powinni uzyskać nauczyciele z wysokimi kwalifikacjami i predyspozycjami do wykonywania zawodu. Nowe zapisy art. 43 umożliwiają udzielanie nauczycielom obniżenia pensum godzin ze względu na różne formy doskonalenia się. Nie powoduje to ani zmniejszenia wynagrodzenia, ani też ograniczenia innych uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#PosełIrenaPetryna">Za słuszne uznajemy zmiany wprowadzone w art. 20. Zakłada on m.in. przyjęcie zasady, że rozwiązanie stosunku pracy w trybie tego przepisu powinno być poprzedzone okresem wypowiedzenia. Nauczyciel może być przeniesiony w tzw. stan nieczynny lub na własną prośbę zwolniony.</u>
          <u xml:id="u-226.8" who="#PosełIrenaPetryna">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego z zadowoleniem odnosi się również do zapisu art. 54, w którym przywraca się dodatki mieszkaniowe zarówno dla nauczycieli zatrudnionych na terenach wiejskich, jak i dla nauczycieli posiadających odpowiednie kwalifikacje. Przywrócenie tej zasady, jak również utrzymanie 10-procentowego dodatku do wynagrodzenia zasadniczego dla zatrudnionych na terenach do 5 tys. mieszkańców, powinno służyć pozyskiwaniu do pracy na wsi nauczycieli o pełnych kwalifikacjach, a tym samym wyrównywaniu szans edukacyjnych uczniów szkół wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-226.9" who="#PosełIrenaPetryna">Zmianie ulegają również warunki przyznawania urlopów na poratowanie zdrowia. Mówi o tym art. 73 ustawy. Po raz pierwszy może nauczyciel skorzystać z niego po 7 latach pracy, nie jak dotychczas było - po trzech. I nie więcej, niż trzykrotnie, w odstępach pięcioletnich. Urlop ten ma wynikać z potrzeby powstrzymania się od pracy powodującej przeciążenie grożące trwałą utratą zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-226.10" who="#PosełIrenaPetryna">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela, zgodnie z przedłożonymi opiniami, generalnie spełnia normy prawa europejskiego. Należy jednak podkreślić, że nie przewiduje on sytuacji, w której nauczyciel mógłby podjąć pracę poza granicami kraju. Nie uwzględnia też możliwości mianowania na stanowisko nauczyciela osoby posiadającej inne obywatelstwo. Pominięcie tych bardzo ważnych kwestii nie zbliża nas wcale ku europejskiemu prawu wspólnotowemu, które umożliwiałoby swobodne przemieszczanie się i podejmowanie pracy za granicą przez polskich nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-226.11" who="#PosełIrenaPetryna">Nasz klub uważa za słuszne, aby powyższe sprawy były przedmiotem dyskusji i ewentualnych poprawek w dalszych pracach nad ustawą. Także kilka innych problemów, które często były przedmiotem dyskusji na spotkaniach środowiskowych i związkowych, nie zostało w projekcie ustawy uwzględnionych. Wymienię chociażby niektóre: prawo do otrzymywania nagrody jubileuszowej po 40 latach pracy, utworzenie funduszu doskonalenia zawodowego, przywrócenie dodatków branżowych dla emerytów czy też prawo do ulgowych przejazdów w środkach komunikacji publicznej. Klub nasz uważa, że część z tych istotnych spraw socjalnych winna znaleźć zapis w układzie zbiorowym.</u>
          <u xml:id="u-226.12" who="#PosełIrenaPetryna">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub nasz, Polskiego Stronnictwa Ludowego, wnosi o skierowanie projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela do dalszych prac w komisjach Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-226.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Irena Petryna z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Krzysztofa Dołowego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Sergiusz Karpiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełKrzysztofDołowy">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jaką funkcję społeczną spełniał polski nauczyciel przez ostatnich 150 lat? Czy był on tylko człowiekiem uczącym młodzież sztuki czytania i pisania? To też, oczywiście. Ale przede wszystkim - nie waham się tego tak nazwać - pełnił rolę heroiczną, bohaterską. To był człowiek walczący o niepodległość, suwerenność, wolność jednostki i sprawiedliwość społeczną. Mniej więcej 150 lat temu elity naszego narodu doszły do wniosku, że niepodległość może nam zapewnić jedynie bogactwo. Do bogactwa potrzebny jest rozwój gospodarki, rolnictwa, handlu. A do tego z kolei - jak pokazały mocarstwa XIX-wiecznej Europy: Anglia, Francja, Prusy - konieczna jest powszechna edukacja. I oto powstał pomysł, że do wolności możemy zmierzać tylko poprzez edukację. I najważniejszą rolę, żołnierza - w cudzysłowie - walczącego o wolność powierzono nauczycielom. I ten nauczyciel rzucony w ciężkie warunki, bezimienny bohater tamtych czasów, doprowadził - był jednym z czynników - do odzyskania przez Polskę niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#PosełKrzysztofDołowy">Ale również w czasach II Rzeczypospolitej nauczyciele mieli ważne zadanie przed sobą. Polegało na wyciągnięciu szerokich rzesz społeczeństwa z głębokiej nędzy poprzez zrozumienie, że najprostszym, najtańszym sposobem awansu społecznego jest awans przez edukację. Tę drogę wykorzystały już po wojnie Tajwan, Korea Południowa, która najpierw postawiła na powszechną edukację, będącą na świetnym poziomie, a potem stała się potęgą gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#PosełKrzysztofDołowy">Po II wojnie światowej nauczyciel wrócił częstokroć do swej roli człowieka walczącego o suwerenność kraju. To na lekcjach polskiego, historii, geografii i innych uczyliśmy się o sprawach, których nie było w podręcznikach. Wielu nauczycieli uczyło nas myśleć samodzielnie i niezależnie od tego, jaką papkę środki masowego przekazu nam podawały.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#PosełKrzysztofDołowy">Oczywiście nauczyciele nie byli lubiani przez władze - przez władze carskie, pruskie, sanacyjne czy komunistyczne. Nie można się było pozbyć nauczycieli. Nie chodziło o to, żeby mieć niewolnika, tylko dobrego pracownika, więc nauczyciel był konieczny. Ale mszczono się na nim w prosty sposób: dawano bardzo niskie pensje. Te niskie pensje były rekompensowane prestiżem społecznym, jaki nauczyciele mieli i mają w naszym społeczeństwie, prestiżem wynikającym z doniosłej społecznej roli nauczyciela, której społeczeństwo jest świadome. Jest on jak gdyby solą utrzymania polskości.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#PosełKrzysztofDołowy">W roku 1989 powstał wolny rynek i tym razem pozycja nauczyciela z heroicznej przekształciła się w pozycję twórcy dóbr najcenniejszych. Najcenniejszym dobrem jest dla społeczeństwa i dla gospodarki wiedza. Wykształcony robotnik jest bowiem lepszym pracownikiem niż niewykształcony. Do przekształcenia rolnictwa potrzebujemy wykształconych chłopów. Dane statystyczne pokazują, że im lepiej wykształcony człowiek, tym dłużej żyje, tym jest zdrowszy. Co więcej, dane te pokazują, że im bardziej ludzie są wykształceni, tym bardziej są zadowoleni z życia, a również - co jest ważne dla naszego kraju w obecnej dobie - popierają demokrację i biorą w niej czynny udział.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#PosełKrzysztofDołowy">Nauczyciele tworzą dobra przynoszące społeczną korzyść zawsze - w przeciwieństwie do bardzo wielu dziedzin naszego przemysłu, w których zużywana jest energia, surowce i tworzone są produkty, których absolutnie nie daje się sprzedać za żadną sensowną cenę. Tamta działalność przynosi stratę, a mimo to pracownicy w tych gałęziach przemysłu mają częstokroć wielokrotnie wyższe pensje niż nasi nauczyciele. Konsekwencją wolnego rynku powinno być ocenianie, ile jest warta praca. A ocenia się na wolnym rynku nie przez dobre słowo, tylko przez dobrą pensję. Dziś rząd przynosi nam papier, zamiast przynieść pieniądze. Ale nie ten rząd pierwszy przynosi nam papier zamiast pieniędzy. Miejmy nadzieję, że ostatni.</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#PosełKrzysztofDołowy">Unia Wolności uważa jednak, że zmiany zaproponowane przez rząd w nowelizacji Karty nauczyciela idą we właściwym kierunku, wyznaczonym przez nowe funkcje nauczyciela jako twórcy, dostawcy ważnych usług społecznych. Jeżeli to jest ważne dla społeczeństwa, społeczeństwo powinno w jakimś stopniu kontrolować jakość jego pracy. I oto rewolucyjna zmiana, jaka jest wprowadzona w tym projekcie ustawy: ocena ludzi rozpoczynających pracę w zawodzie nauczyciela. Jest to zmiana ze wszech miar słuszna, bo czasem zdarzają się ludzie, którzy do zawodu trafili przypadkowo. Kto miałby dokonywać takiej oceny? Miałby jej dokonywać dyrektor - i to jest trochę niepokojące. Być może należałoby dodać również kuratora. Jak miałyby być dokonywane te oceny? Tu trzeba rząd pochwalić: oto są przepisy wykonawcze, które mówią, w jaki sposób ta ocena miałaby być dokonywana. Jednak - co jest smutne, ale wynika z obiektywnych przyczyn - zbyt wiele miejsca pozostawiono ocenie subiektywnej, a nie ocenie obiektywnej. Oceną obiektywną byłoby, oczywiście, zmierzenie osiągnięć czy wiedzy, jaką nabywają uczniowie, albo przynajmniej stwierdzenie, o ile uczniowie więcej tej wiedzy nabyli pod kierunkiem danego nauczyciela. Niestety, do tego potrzebne są ogólnopaństwowe egzaminy czy testy sprawdzające wiedzę. Próba wprowadzenia tych testów - wiem, że trudna - ślimaczy się już bardzo wiele lat. Mam nadzieję, że będzie dokonana.</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#PosełKrzysztofDołowy">Druga funkcja, bardzo ważna, powinna polegać na ocenie tego, czy nauczyciel się dokształca, dlatego że dzisiaj otrzymujemy ze szkoły wiedzę poszatkowaną, tak jak nauczyciele mają poszatkowaną wiedzę. Tak być nie powinno. Wiedza jest jedna. Nauczyciel powinien być specjalistą w wielu przedmiotach, przynajmniej w dwóch, wobec tego powinien się dokształcać.</u>
          <u xml:id="u-228.8" who="#PosełKrzysztofDołowy">Teraz: Jaką proponowalibyśmy zmianę. W art. 6 ust. 3 jest mowa o tym, że po okresach wymienionych w ust. 2, czyli po tych wstępnych okresach pracy nauczyciela, ocena może być dokonana w każdym czasie. Otóż uważamy, że powinna to być ocena dokonywana systematycznie, a oprócz tego może być dokonywana w każdym czasie. Czyli proponujemy odpowiednio zmiany, czyli dopisanie: jest dokonywana co 5 lat oraz w każdym czasie, na wniosek - tak jak jest w art. 6 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-228.9" who="#PosełKrzysztofDołowy">Sposób awansowania dobrych nauczycieli. Otóż powinna to być sól tej ustawy. Dobry nauczyciel powinien mieć szansę szybkiego awansu, dobry nauczyciel powinien czuć, że jego dobra praca jest należycie wynagradzana. W projekcie ustawy w art. 31 wszystko jest zostawione do decyzji ministra, i to jest moim zdaniem poważny błąd. Powinniśmy coś zaproponować w tej materii.</u>
          <u xml:id="u-228.10" who="#PosełKrzysztofDołowy">Chciałbym zaproponować powtórzenie rozwiązania z projektu, który nie wszedł pod obrady Sejmu. Był to projekt poprzedniego rządu — z którym ja się nie identyfikuję całkowicie — który w tym akurat fragmencie miał nowatorskie rozwiązanie, a mianowicie nauczycieli przyporządkował do stanowisk, jakby pięć stanowisk wprowadził. Proponujemy art. 31 ust. 1 nadać brzmienie: „Stanowiskami nauczycielskimi są stanowiska:</u>
          <u xml:id="u-228.11" who="#PosełKrzysztofDołowy">1) nauczyciela stażysty,</u>
          <u xml:id="u-228.12" who="#PosełKrzysztofDołowy">2) nauczyciela kontraktowego,</u>
          <u xml:id="u-228.13" who="#PosełKrzysztofDołowy">3) nauczyciela,</u>
          <u xml:id="u-228.14" who="#PosełKrzysztofDołowy">4) starszego nauczyciela,</u>
          <u xml:id="u-228.15" who="#PosełKrzysztofDołowy">5) nauczyciela dyplomowanego”.</u>
          <u xml:id="u-228.16" who="#PosełKrzysztofDołowy">A w ust. 2: „Minister edukacji narodowej w drodze rozporządzenia określa szczegółowe warunki wymagane do zajmowania poszczególnych stanowisk, o których mowa w ust. 1”. Oczywiście moglibyśmy to spróbować przeprowadzić w komisji, ale mogłoby to się okazać za trudne. I wystarczy już, że przed nauczycielem będzie możliwość awansowania i będą ustalone jasne kryteria, w jaki sposób może awansować. Oczywiście ten awans musi być związany ze znacznym zwiększeniem pensji, którą nauczyciel wyższego stopnia będzie otrzymywał. Nie będziemy się upierali przy nazwach tych stopni wtajemniczenia w zawodzie.</u>
          <u xml:id="u-228.17" who="#PosełKrzysztofDołowy">Wreszcie sprawa wyłącznie techniczna. Mianowicie chodzi o dopisane w art. 42 ust. 3–9, które mówią między innymi o czasie pracy nauczycieli. Zgadzając się z zapisem tego artykułu, proponujemy go przenieść do przepisów przejściowych i końcowych (czyli te sformułowania by zostały). Natomiast w nowym brzmieniu art. 42 ust. 3 mówiłby, że tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych określa zbiorowy układ pracy; do czasu zawarcia układu zbiorowego pracy tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych określają odpowiednie artykuły zawarte w przepisach przejściowych i końcowych.</u>
          <u xml:id="u-228.18" who="#PosełKrzysztofDołowy">Jaka byłaby korzyść z takiej formalnej zamiany? Otóż jeżeli w ogóle byłaby taka rzecz możliwa i doszłoby do ustalenia zbiorowego układu pracy i w tym zbiorowym układzie na przykład nauczyciele dogadaliby się z rządem, aby pracować dłużej czy krócej i za to dostawać więcej pieniędzy czy mniej, to żeby takie ustalenie w zbiorowym układzie pracy mogło zostać przyjęte, musiałaby być dalej nowelizowana ustawa. Taki zapis natomiast pozwoli na to, żeby automatycznie ten zbiorowy układ pracy obowiązywał — bez „zawracania głowy” Sejmowi, który i tak ma bardzo dużo pracy.</u>
          <u xml:id="u-228.19" who="#PosełKrzysztofDołowy">Moje wystąpienie będzie miało dwa zakończenia. Pierwsze zakończenie, to standardowe: Unia Wolności pozytywnie ocenia przedłożony projekt ustawy, będzie głosowała za przesłaniem go do Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej i liczy na współpracę wszystkich posłów, którzy są dziś obecni na sali i którzy będą pracować w komisji, mając na celu udoskonalenie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-228.20" who="#PosełKrzysztofDołowy">Drugie zakończenie to refleksja, że znajdujemy się dzisiaj w podobnej sytuacji jak półtora wieku temu. Nasza suwerenność, to, czy zostaniemy przyjęci do NATO, do zjednoczonej Europy, zależy od dobrobytu naszego kraju. A dobrobyt zależy od gospodarki, a gospodarka, jak już wiemy, jest uzależniona od edukacji. Dlatego chciałbym przypomnieć nie dostrzeżony chyba projekt, mianowicie propozycję Jacka Kuronia, który zaproponował, aby część pieniędzy z prywatyzacji przeznaczyć na wielką ofensywę edukacyjną. Tylko ta wielka ofensywa edukacyjna pozwoli nam, pozwoli Polsce dołączyć w przyszłości do grona państw prawdziwie niepodległych i prawdziwie suwerennych.</u>
          <u xml:id="u-228.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Krzysztof Dołowy w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Sergiusza Karpińskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Lipski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełSergiuszKarpiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam zaszczyt przedstawić opinię o projekcie nowelizacji Karty nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PosełSergiuszKarpiński">Rozważania na ten temat trzeba zacząć od pewnej refleksji ogólnej. Zbyt wielu ludziom Karta nauczyciela kojarzy się z Kartą górnika, Kartą hutnika lub Kartą stoczniowca. Mimo tej samej składni w nazwie treść tych uregulowań jest przecież diametralnie różna. Może, wzorując się na innych tego typu ustawach, trzeba by zmienić jej nazwę, np. na „ustawa o zawodzie nauczyciela”, ale jest to problem bardziej propagandowy niż merytoryczny. Karta nauczyciela uwzględnia bowiem szczególne uwarunkowania dotyczące miejsca pracy, szkoły lub placówki oświatowo-wychowawczej, jak i charakteru samej pracy. Oczywiście nigdzie nie jest powiedziane, że musi to być regulowane w odrębnej ustawie, ale i tak szczególne prawa i obowiązki pracownicze nauczycieli musiałyby się znaleźć w odpowiednich przepisach — zdaniem Klubu Parlamentarnego Unii Pracy w przepisach rangi ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#PosełSergiuszKarpiński">Trzeba też wyraźnie stwierdzić, że Karta nauczyciela już dawno przestała być zestawem dodatkowych uprawnień i przywilejów tej grupy zawodowej. Kolejne cząstkowe nowelizacje, a było ich już kilkanaście, stopniowo ograniczały ich zakres, pozostawiając praktycznie tylko to, czego odebrać było nie sposób, wszak ani tygodniowy wymiar godzin pracy dydaktycznej, wychowawczo-opiekuńczej, ani wymiar urlopu, ani wreszcie możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę nie powodowały szczególnego zainteresowania podjęciem pracy w szkole, przynajmniej do czasu, gdy bezrobocie w Polsce występowało tylko w formie ukrytej.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#PosełSergiuszKarpiński">Nowelizacja karty ani nie spowoduje wzrostu środków na wynagrodzenia tej grupy zawodowej, ani nie poprawi warunków pracy, ani wreszcie nie uczyni pracy w oświacie zajęciem intratnym. Niemniej zaostrzenie warunków uzyskania stabilizacji zawodowej, i tak dość względnej, próba wzmocnienia roli oceny pracy nauczyciela, a także otwarcie drogi do modyfikacji systemu wynagradzania nauczycieli są wystarczającym powodem, dla którego prace nad projektem należy przeprowadzić możliwie szybko.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#PosełSergiuszKarpiński">O pozytywach projektu powiedziano już wiele z tej trybuny, toteż chciałbym więcej uwagi poświęcić jego wadom. Na przykład proponowana w art. 4 rezygnacja z obowiązku przedstawiania komisji sejmowej projektów aktów wykonawczych do ustawy jest, naszym zdaniem, trochę przedwczesna. Gdyby swoje obowiązki wynikające z ustawy o systemie oświaty wykonywała Krajowa Rada Oświatowa, nie byłoby o czym mówić. Ale póki ten społeczny organ istnieje tylko na papierze, pozostawienie praktycznych form realizacji polityki oświatowej ministerstwu i związkom zawodowym byłoby krokiem ku państwu korporacyjnemu.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#PosełSergiuszKarpiński">Bardzo obszerny art. 6 zawiera sporo propozycji budzących nasze wątpliwości. Zawiera też treści, z którymi zgodzić się nie możemy. Dotyczy to chociażby dwojakiego trybu odwoławczego od oceny pracy. Nauczyciel może się odwołać, a dyrektor szkoły musi wystąpić o ponowne ustalenie oceny, co wcale nie jest trybem odwoławczym. Zupełnym kuriozum jest zaś ten fragment ust. 14: „Wynik tej oceny — a przypominam, że chodzi tu o spóźnioną ocenę pracy — wywiera skutki prawne od daty, w jakiej ocena powinna być dokonana”. Jest to nic innego jak ustawowe usankcjonowanie przeciwieństwa zasady, iż prawo nie działa wstecz.</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#PosełSergiuszKarpiński">Podobnie negatywnie należy ocenić zawarty w art. 13 przepis uzależniający termin mianowania od dnia doręczenia aktu, a nie od dnia spełnienia warunków niezbędnych do mianowania. Na pewno trzeba będzie przeredagować art. 20, zawierający w ust. 2 i 3 dość oczywistą sprzeczność, a także dopuszczający możliwość zmuszenia nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym do świadczenia doraźnej pracy w szkole bez możliwości zawieszenia w tym okresie upływu okresu pozostawania w stanie nieczynnym. W art. 23 będziemy wnosili o uwzględnienie możliwości rozwiązania z nauczycielem stosunku pracy w wyniku jej porzucenia, a w art. 26 o uwzględnienie wygaśnięcia stosunku pracy w wypadku śmierci nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#PosełSergiuszKarpiński">Istotną zmianę, wbrew pozorom, dostrzegamy w nowym brzmieniu art. 42. Jeżeli bowiem dotychczasowy ust. 2 mówił, że czas pracy nauczycieli nie wymienionych w ust. 1 nie może być wyższy niż 40 godzin na tydzień, to umieszczenie w ust. 1 zapisu, że czas pracy wszystkich nauczycieli nie może być wyższy niż 40 godzin na tydzień, wcale nie oznacza tego samego. Mógłbym Wysokiej Izbie podać liczne przykłady możliwych interpretacji tego przepisu, ale myślę, że i tak nie wyczerpałbym tematu.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#PosełSergiuszKarpiński">Będziemy proponować, aby w art. 47 dostosować zapisy o nagrodach jubileuszowych do analogicznych rozwiązań w innych działach państwowej sfery budżetowej, np. stosowanych wobec pracowników administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#PosełSergiuszKarpiński">W art. 61 z kolei autorzy projektu wpadli we własne sidła. Wszak uzależnienie wypłaty zasiłku na zagospodarowanie od tego, czy praca podjęta w szkole jest „pierwszą pracą zawodową w życiu”, to lekka przesada. Już dziś jest wiele problemów z tym świadczeniem, a wprowadzenie jeszcze czynnika weryfikującego zawodowe dziewictwo bardziej skomplikuje sprawę. Wydaje się, że trzeba zrobić krok dalej i zrezygnować z przyznawania zasiłku, oczywiście tylko w stosunku do nauczycieli, którzy pierwszą pracę w szkole podejmą po wejściu ustawy w życie.</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#PosełSergiuszKarpiński">Stanowczy nasz sprzeciw budzi wreszcie zapis art. 4 ust. 2 i art. 5 ustawy nowelizującej. Nie wiem, jak często stosuje się rozwiązanie, by w sprawach wszczętych, a nie dokończonych stosować nowe, także mniej korzystne przepisy, ale jestem pewien, że nie ma żadnych powodów usprawiedliwiających taką procedurę w stosunku do nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-230.11" who="#PosełSergiuszKarpiński">Unia Pracy Klub Parlamentarny wnosi o skierowanie projektu do Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-230.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Sergiusz Karpiński w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Andrzeja Lipskiego o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełAndrzejLipski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W sumie to bardzo miło zabierać głos, kiedy dyskusja ma w zasadzie tak jednolity i bardzo zgodny przebieg. Świadczy to chyba bardzo dobrze o jakości projektu rządowego o nowelizacji Karty nauczyciela, podobnie jak w środę dobrze to świadczyło o nas, którzy pracowaliśmy w komisjach nad systemem nowelizacji ustawy oświatowej.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#PosełAndrzejLipski">Ja od tego tenoru odbiegać nie będę. Polska Partia Socjalistyczna też uważa, że projekt ten zmierza w dobrym kierunku. Wiele rzeczy porządkuje, wiele rzeczy wyjaśnia, kończy z wieloma mitami. Oczywiście są pewne mankamenty. Zacznę może od tych drobnych mankamentów - chociaż jeszcze raz podkreślam, że widzę zdecydowanie więcej pozytywów - ponieważ mam tylko 4 minuty na wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#PosełAndrzejLipski">Zgadzam się z tym, co powiedziała pani posłanka Zalewska, że brak wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe jest jednak takim mankamentem. Myślę, że podczas pracy w komisji będziemy musieli na to trochę ponaciskać, żeby akurat ten zapis zmienić.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#PosełAndrzejLipski">Inne mankamenty, o których do tej pory nie było mowy. W art. 6 dopisano ustępy, m.in. ust. 7 i 8, które mówią o ocenie pracy dyrektora i osób będących na stanowiskach kierowniczych. W myśl tych zapisów wymagana jest opinia tylko rady szkoły oraz działających w niej związków zawodowych. Osobiście dołożyłbym do tego rady pedagogiczne. Proszę państwa, rady pedagogiczne to są jednak nauczyciele, którzy doskonale potrafią ocenić pracę dyrektora czy osoby pełniącej funkcję kierowniczą. Dlatego osobiście będę postulował dodanie takowego zapisu w toku dalszych prac w komisji.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#PosełAndrzejLipski">Pewne moje wątpliwości budzi to, czy jedna negatywna ocena pracy nauczyciela rzeczywiście może być powodem do rozwiązania umowy o pracę. Wiem oczywiście o prawie do odwołania, tylko wiecie państwo, to jest tak, że czasami wystarczą pewne animozje osobiste i ocena ta może być w jakiś sposób subiektywna. O tym subiektywizmie ktoś już tu wspominał. Dlatego byłbym bardzo ostrożny z tym zapisem.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#PosełAndrzejLipski">To, co mnie trochę boli, na co też nikt nie zwracał uwagi, to jest wydłużenie czasu starania się o urlop zdrowotny z 3 do 7 lat. Przepraszam, wspominała o tym pani posłanka Zalewska. Także uważam, że jest to mankament tej ustawy i będę postulował jednak powrót lub przynajmniej jakąś formę kompromisu między tym rozwiązaniem a poprzednim. Zupełnie nie przekonuje mnie argumentacja, że było to nadużywane itd.</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#PosełAndrzejLipski">Teraz pozytywy, których - jak mówię - jest bardzo wiele. Przede wszystkim mnie wcale nie razi zapis o 40-godzinnym tygodniu pracy. Ten zapis jakby obala pewien mit, który w naszym społeczeństwie funkcjonował - że nauczyciel pracuje 18 godzin i tak naprawdę jest z niego obibok, no bo cóż to jest 18 godzin, jeżeli górnik, hutnik czy jakiś urzędnik musi pracować 40 godzin. A przecież każdy, kto się ze szkołą zetknął w sensie zawodowym, wie, że jest to nieprawda, i dlatego myślę, że jest to dobry zapis, choć oczywiście zgadzam się z tymi, którzy uważają, że to, czy ten nauczyciel będzie sprawdzał zeszyty w szkole, czy w domu jest zupełnie obojętne. Osobiście uważam, że trzeba by jakoś tych nauczycieli różnicować, bo na przykład - teraz z kolei narażę się wuefistom - nauczyciel wychowania fizycznego ma zupełnie inne obowiązki niż nauczyciel języka polskiego czy matematyki. Dlatego jestem za takim różnicowaniem. Poseł Kalbarczyk mi grozi - pewnie uczy wf. - ale trudno.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#PosełAndrzejLipski">Proszę Państwa! Kolejne sprawy, które mnie się w sumie podobają. Nie zgodzę się z posłem Karpińskim - znowu się narażę - gdy twierdzi, że jest złą rzeczą, iż Sejm nie będzie musiał opiniować projektów rozporządzeń. Osobiście jestem szalenie szczęśliwy, że już więcej nie będę musiał opiniować siatki płac dla nauczycieli, bo jak bardzo było to dla nas żenujące i frustrujące zajęcie wiedzą tylko ci, którzy pracowali w komisji edukacji. Zostaliśmy postawieni pod ścianę, bo przecież opinia negatywna oznaczałaby wstrzymanie podwyżek, a z kolei pozytywna - no, nikt tej ręki podnosić nie chciał.</u>
          <u xml:id="u-232.9" who="#PosełAndrzejLipski">Czas się skończył, dlatego już tylko hasłowo i rzeczy najważniejsze. Dobrze jest chyba, że okres mianowania został wydłużony. Myślę, że większe rygory nałożone na ocenę nauczycieli też są dobre, z tych powodów, o których była mowa. Tylko znowu to jest to, o czym pan poseł Dołowy tak pięknie mówił — piękna jest idea, żeby ludzie o najwyższych kwalifikacjach trafiali do zawodu ze względu na rangę, prestiż, jako że są to ci „rzeźbiarze ludzkich umysłów”, posługując się tą artystyczną metaforą pana posła Dołowego. Z drugiej strony jednak, czy przy tych płacach to się uda? Rozumiem, że to jest forma postulatywnego zapisu, lecz pewnie jeszcze dużo wody w Wiśle i innych rzekach będzie musiało upłynąć, byśmy mogli wprowadzić w życie te postulatywne formy zapisów.</u>
          <u xml:id="u-232.10" who="#PosełAndrzejLipski">Czas minął, nie chcę nadużywać cierpliwości pani marszałek ani tutaj obecnych, ze względu na późną porę. Takich pozytywów jest znacznie więcej, dlatego też Polska Partia Socjalistyczna bardzo ciepło podchodzi do tego projektu i oczywiście będziemy głosowali za skierowaniem go do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-232.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Andrzej Lipski w imieniu Koła Parlamentarnego PPS.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Pieckę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Następnym mówcą będzie pan poseł Ryszard Kalbarczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełMieczysławPiecka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od ponad roku usiłujemy poprawić sytuację szkoły i nauczyciela. Towarzyszy nam przy tym twardy budżet, myśl o przyszłości, integracji europejskiej, międzynarodowa konkurencja w przyszłym, wspólnym rynku pracy. Towarzyszą nam też oczekiwania młodzieży, rodziców, podmiotów prowadzących szkoły. By te oczekiwania mogły się ziścić, a młode pokolenia konkurować skutecznie na europejskim rynku pracy, musimy szybciej poprawiać warunki szkół i pozycję nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PosełMieczysławPiecka">Droga nakreślona w głównych kierunkach doskonalenia systemu edukacji w projektach zmian ustawy o systemie oświaty, ustawy Karta nauczyciela oraz w rezolucji Sejmu o finansowaniu oświaty w latach 1995–1997 nie wystarcza. Konieczna jest determinacja sił politycznych przy kształtowaniu budżetu edukacji, autorytetu nauczyciela i zakresu zmian w Karcie nauczyciela. Czy proponowane w niej zmiany są dostateczne?</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#PosełMieczysławPiecka">Patrząc z pozycji nauczyciela, wydaje się, że nie. Debata w Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, Komisji Samorządu Terytorialnego i Komisji Ustawodawczej wokół treści art. 5 ustawy o zmianie ustawy oświatowej, subwencji oświatowej dla gmin i wynagrodzeń dla nauczycieli wykazała, że nakłady na oświatę, jak dotąd, są przede wszystkim dla ponoszących je podmiotów ciężarem, a nie inwestycją w przyszłość. Projekt zmian w Karcie nauczyciela potwierdza jakby tę tezę. W uzasadnieniu do projektu, na stronie 10 czytamy: „Skutki wprowadzenia dodatków mieszkaniowych oraz podwyższenia odpraw emerytalnych znajdą pokrycie w zmniejszonych wydatkach funduszu wynagrodzeń osobowych z tytułu zmiany wysokości odpraw przysługujących nauczycielom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, z powodu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych (zmiana art. 20), zmniejszenia wydatków na zasiłki na zagospodarowanie się (tylko dla nauczycieli kwalifikowanych i zatrudnionych na czas nie określony), zmniejszenia liczby nauczycieli korzystających z urlopów dla poratowania zdrowia oraz zmniejszenia liczby nauczycieli uprawnionych do dodatku wiejskiego (w związku z wprowadzeniem zasady, że dodatek będzie przysługiwał tylko nauczycielom posiadającym wymagane kwalifikacje)”.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#PosełMieczysławPiecka">Z uzasadnienia wynika redukcja praw dla poważnej liczby nauczycieli, wynikają też jej skutki. Jeżeli do tego dodamy przyrost liczby umów terminowych, zmniejszenie zatem liczby umów bezterminowych i liczby nauczycieli mianowanych, 7-letni okres wyczekiwania do nabycia praw do urlopu zdrowotnego w razie choroby, to bilans zmian nie przyniesie poprawy statusu prawnego nauczycieli, nie motywuje dostatecznie. Nowelizacja nie przewiduje przywrócenia prawa do dodatków branżowych dla nauczycieli emerytów (mimo zaniżonych płac) oraz prawa do 50-procentowej zniżki kolejowej. Projekt przemilcza sprawę statusu nauczyciela jako pracownika państwowego. Nie rozumiem powodu zmiany stanowiska kierownictwa Ministerstwa Edukacji Narodowej w tej sprawie. Nauczyciel był pracownikiem w okresie międzywojennym pod rządami ustawy z 1 lipca 1926 r., był nim też w okresie powojennym. Dlaczego nie może być nim dzisiaj? Kształci przecież i wychowuje dla państwa, a nie dla rządu i nie dla samorządów. Realizuje programy państwowe i wynagradzany jest przez państwo. Znamienna jest cisza wokół treści art. 36 Karty nauczyciela. Nie sądzę, żeby Ministerstwo Edukacji Narodowej nie dostrzegało skutków zbiegu art. 36 Karty nauczyciela z art. 24114 znowelizowanego w dniu 29 września 1994 r. działu XI Kodeksu pracy. Jest to zbieg niekorzystny z uwagi na zachowaną w Karcie nauczyciela nazwę układu — układ zbiorowy, zamiast nazwy — ponadzakładowy układ zbiorowy pracy, oraz na niekompletność podmiotów i odniesienia do Kodeksu pracy. Zapisy stwarzają możliwość powstania odmiennych układów dla nauczycieli zatrudnionych w państwowych jednostkach sfery budżetowej i odmiennych dla pracowników samorządowych jednostek sfery budżetowej. Jeżeli treści art. 36 Karty nauczyciela nie dostosujemy do naszej sytuacji i Kodeksu pracy, prowadzić to może do tworzenia układów w każdej gminie, do różnych czasów pracy, zasad wynagradzania, wysokości stawek, dodatków itp.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#PosełMieczysławPiecka">Kończąc, proponuję: dotychczasową treść art. 2 Karty nauczyciela przenieść do art. 1 i oznaczyć jako ust. 2; art. 2 nadać brzmienie: „Nauczyciele publicznych szkół i placówek oświatowych jako pracownicy państwa składają ślubowanie”; art. 36 ust. 1 i 2 nadać brzmienie: „1. Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy dla nauczycieli zawierają: minister edukacji narodowej, ponadzakładowe organizacje związkowe zrzeszające nauczycieli, przewodniczący Krajowego Sejmiku Samorządu Terytorialnego”, „2. Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy określa w szczególności (...)” — dalej jak w tekście dotychczasowym ze zmianą nazwy układu; w art. 3 projektu zmian poza skreśleniem art. 19 Kodeksu pracy, uwzględnionym w tekście, należy wprowadzić zmianę przez dodanie § 3 w art. 24114 w brzmieniu: „Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy dla nauczycieli zawierają podmioty wskazane w art. 36 ust. 1 Karty nauczyciela”.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#PosełMieczysławPiecka">Wnoszę o skierowanie projektu ustawy do dalszych prac w Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego i Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Mieczysław Piecka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Kalbarczyka z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pani poseł Wiesława Ziółkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Debata nad zmianą ustawy Karta nauczyciela poprzedzona była wielomiesięcznymi negocjacjami pomiędzy Ministerstwem Edukacji Narodowej a związkami zawodowymi. Nauczyciele uważnie śledzili przebieg prac nad tą ustawą. Negocjacje te dotyczyły najbardziej interesujących środowisko oświatowe spraw, takich jak: oceny pracy nauczyciela, mianowania, nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy, awansowania, czasu pracy, urlopów zdrowotnych, odpraw emerytalnych oraz innych. Jak z tej wyliczanki wynika, był to zakres dość obszerny i wymagający dogłębnych analiz. Z zadowoleniem trzeba przyjąć fakt, że projekt ten trafił do Sejmu i dzisiaj jest przedmiotem dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Wcześniejsza debata na tym posiedzeniu Sejmu nad sprawozdaniem komisji o nowelizacji ustawy o systemie oświaty wskazywała m.in. na potrzebę ekonomicznego i społecznego przewartościowania zawodu nauczyciela. O przewartościowaniu takim, jak pamiętam - a zaczynałem pracę w tym zawodzie w latach sześćdziesiątych - mówiło się bardzo często i głośno i mówi się do dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Nie ulega wątpliwości, że edukacja jest działaniem pomiędzy osobami. W szkole i placówce oświatowo-wychowawczej - między nauczycielem i uczniem, wychowankiem. Taki rodzaj edukacji charakteryzują następujące cechy:</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#PosełRyszardKalbarczyk">— rzeczywista współpraca nauczyciela z rodzicami, stwarzająca realne płaszczyzny uczestnictwa, z poszanowaniem autonomii nauczyciela i rodziców,</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#PosełRyszardKalbarczyk">— wysokie kompetencje nauczyciela zarówno na poziomie intelektualnym, jak i etycznym.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Dzięki m.in. tym cechom można osiągnąć zamierzone cele, to jest wykształcić i wychować młodego obywatela, który w przyszłości będzie w stanie radzić sobie w życiu dorosłym.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Wymagania w stosunku do kadry nauczycielskiej, jak z tego wynika, są bardzo wysokie. A jak to się ma do sytuacji materialnej ludzi, którzy podjęli się tej trudnej i odpowiedzialnej pracy? Stwierdzę jednym słowem: źle. Dlatego przeciwnikom i wszystkim tym, którzy uważają, że Karta nauczyciela jest zbyteczna, chcę uświadomić, że uregulowania w niej zawarte dają poczucie społecznego dowartościowania tego zawodu, zawodu trudnego, mało opłacanego, wymagającego coraz większych kwalifikacji, poświęceń oraz umiłowania drugiego człowieka, bez której to cechy nauczyciel nie może być dobrym nauczycielem. Dlatego zapisy dotyczące oceny, mianowania, awansowania nauczyciela są tak bardzo istotne; decydują one o selekcji, o której w swoim wystąpieniu mówiła pani minister Grabowska. Zmierzają do zapewnienia szkołom i placówkom opiekuńczo-wychowawczym kadry nauczycielskiej, która będzie gwarantowała prawidłowy proces dydaktyczno-wychowawczy.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#PosełRyszardKalbarczyk">O tym, jakie powinny być uruchomione mechanizmy, ażeby wysoko kwalifikowana kadra nauczycielska chciała podjąć pracę w szkole, a szczególnie w szkole wiejskiej, dyskutowano rok temu podczas debaty sejmowej o doskonaleniu systemu oświaty w Polsce. Zapis w art. 54 projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela, dotyczący dodatku mieszkaniowego, wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom. Jednak, według mnie, dodatek mieszkaniowy nauczycieli pracujących na wsi nie powinien być uzależniony od liczby osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym ani od powierzchni użytkowej lokalu. Dodatek ten nie powinien być niższy niż 10% miesięcznej stawki najniższego wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela z wyższym wykształceniem, bo i tak będzie mniejszy od tego, który przyznawano nauczycielowi przed wojną.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Wątpliwości moje budzi zapis w art. 73 ust. 1, w którym to czytamy: „Nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nie określony po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole, dyrektor szkoły udziela płatnego urlopu dla poratowania zdrowia na okres jednego roku...”. A co ma zrobić nauczyciel, który dobrze pracuje i zachorował już wcześniej? Choroba nie wybiera zgodnie z ustawą. Myślę, że wystarczającym uregulowaniem tego problemu jest zapis w ust. 3, wskazującym, że taki urlop nie może być udzielany nauczycielowi częściej niż co pięć lat i nie więcej niż trzykrotnie w okresie całego zatrudnienia nauczyciela w szkole.</u>
          <u xml:id="u-236.9" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Proponowane uregulowanie zawarte w art. 42 ust. 5, dotyczące kompensaty godzin, jest dla nauczyciela gotowego do pracy, a rozliczanego z godzin przepracowanych w cyklu tygodniowym, krzywdzące. Nauczyciel pracuje przez kilka miesięcy dłużej na rzecz ewentualnego uzyskania wolnego czasu np. na wiosnę. Takich uregulowań nie ma w innych zawodach. Myślę, że na ten zapis komisja, do której projekt zostanie skierowany, powinna zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-236.10" who="#PosełRyszardKalbarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reasumując, zmiana ustawy Karta nauczyciela - tak bardzo oczekiwana przez środowisko oświatowe - jest regulacją spraw pracowników oświaty. Wnoszę o skierowanie projektu ustawy do Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz do Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-236.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Ryszard Kalbarczyk z PSL.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu panią poseł Wiesławę Ziółkowską z Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pani poseł Teresa Dobosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z mego rozpoznania - być może nie do końca właściwego - wynika, że jestem jedynym mówcą na liście dotychczasowej i przyszłej, który nie jest nauczycielem ani akademickim, ani podlegającym Karcie nauczyciela. Myślę, że ma to pewien walor. Mogę powiedzieć to, co naprawdę myślę, w przeciwieństwie do tych, którzy w tym zawodzie tkwią. Otóż myślę, że nie jest tak, jak powiedziała pani poseł Zalewska ani tak, jak powiedział pan poseł Kalbarczyk. Karta nauczyciela wcale nie chroni nauczyciela. Moim zdaniem, nie jest tak, jak powiedziała pani poseł Zalewska z SLD, że nie ma alternatywy dla Karty nauczyciela. I nie jest tak, jak powiedział pan Kalbarczyk z PSL, że to jest społeczne dowartościowanie nauczyciela. Jakież to, do licha, dowartościowanie, gdzie nie ma ani prestiżu zawodu, ani pieniędzy, ani autorytetu. Proszę państwa, o czym my tu mówimy. Co chcecie utrzymywać dalej? Tę dziwną konstrukcję, sztuczną zupełnie? Dla kogo? Dla siedzących w tej sali? Czy mówilibyście państwo o sobie, mając zamiast tych 20 mln miesięcznie - gdy jesteście zawodowymi posłami, tak jak ja - 10 razy mniej albo 7, albo 8 razy mniej? Tyle zarabiają nauczyciele, mają 3, 4, 5 mln. O czym państwo mówicie? O Karcie nauczyciela, która daje im takie zarobki? O Karcie nauczyciela, która daje im taki prestiż merytoryczny, jaki mają? Co to jest w ogóle? Kogo bronicie? Siebie, panowie, panie? Kogo bronicie? Moim zdaniem Karta nauczyciela jest złym rozwiązaniem, żadnym rozwiązaniem. Nie broni prestiżu ani merytorycznego, ani finansowego. Trzeba szukać innych rozwiązań. I jeśli chcecie panowie, panie, konserwować stare rozwiązania, to robicie szkodę nauczycielom. I to nie tylko nauczycielom, ale przede wszystkim dzieciom, nie tylko własnym. I przestańmy się czarować.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Potrzebna jest nam ofensywa edukacyjna. Unia Pracy, moimi ustami, nie tylko głosi ofensywę edukacyjną od kilku lat, dokładnie od trzech. Teraz to hasło ofensywy edukacyjnej przejęła pięknie Unia Wolności. Muszę powiedzieć, że jestem bardzo zaskoczona, ponieważ wtedy, kiedy Unia Wolności rządziła, to niszczyła szkolnictwo - różne, i podstawowe, i średnie, i wyższe. Teraz, jak już nie rządzi, to mówi, że ona tutaj głosi ofensywę edukacyjną. No, może się tu poglądy zmieniają. Ale ja mam możliwość sprawdzenia tego, ponieważ zobaczę, co się będzie działo w budżecie. Bo najlepiej widać zawsze, proszę państwa, jak się już nie deklaruje pewnych idei, a deklaruje się pewne fakty.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Polsce niewątpliwie potrzebna jest inna wizja nauczyciela - lepiej zarabiającego, mającego wyższe pensum. I 99% nauczycieli, śmiem twierdzić, tak chce pracować. To są ludzie rzeczywiście niejednokrotnie ideowo bardzo zaangażowani w to, co robią, poświęcający się szkole. Chcą godziwie zarabiać, być doceniani i chcą odejścia od Karty, bo wiedzą, że jest ona, po prostu, fikcją. Jest to coś takiego, jak Karta górnika, hutnika. Daje im przywileje? Górnikowi i hutnikowi troszkę daje, nauczycielom niestety nie. To są przywileje, które oszukują, a nie rzeczywiście coś konkretnego przynoszą.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Ta ofensywa edukacyjna, moim zdaniem, nie uda się Polsce, jeśli będzie robiona bez nauczycieli. I pierwsze pytanie, dlaczego ofensywa edukacyjna jest konieczna - już kończę, pani marszałek. Ofensywa edukacyjna jest konieczna chociażby z dwóch powodów. Powód pierwszy, badania Stanów Zjednoczonych wskazują, że 60% konkurencyjności firm, innowacyjności zależy od poziomu edukacji. U nas poziom edukacji w porównaniu z krajami OECD jest zdecydowanie za niski. Po drugie, ponieważ nasze bezrobocie ma specyficzne cechy - mamy w krajach OECD najwyższy wskaźnik bezrobotnych w najniższym wieku i o najniższych kwalifikacjach. Taka jest struktura bezrobocia - 70% ludzi bezrobotnych to ludzie o kwalifikacjach poniżej średnich i zawodowych. To jest wskaźnik mówiący sam za siebie. Ta ofensywa edukacyjna jest więc bezwzględnie konieczna, jeśli chcemy wejść do Unii Europejskiej i rzeczywiście walczyć z bezrobociem, ponieważ w ciągu 5 najbliższych lat będziemy mieć przyrost rąk do pracy o 1100 tys. Nie ma innego wyjścia, jak postawić na edukację. Ale nie postawi się na edukację, jeśli się będzie czarować nauczycieli, że wystarczy wprowadzić tę Kartę nauczyciela albo że wystarczy w ustawie o oświacie - panowie i panie z SLD i z PSL! - zagwarantować sobie 9% udziału w dochodach budżetowych. To jest nieporozumienie, proszę państwa. Państwo nie rozumiecie, co robicie, w ogóle, naprawdę. To nie tędy droga, nie tędy droga do wzmocnienia miejsca i roli edukacji w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Wiesława Ziółkowska z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Teresę Dobosz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PosełTeresaDobosz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PosełTeresaDobosz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałabym odnieść się do wystąpienia mojej przedmówczyni, pani posłanki Ziółkowskiej, i tylko gwoli ścisłości powiedzieć o tym, iż ustawa Karta nauczyciela to taki dokument, który, po pierwsze — określa obowiązki nauczyciela, po drugie — wymagania kwalifikacyjne, po trzecie — mówi o nawiązaniu, zmianie i rozwiązaniu stosunku pracy, po czwarte — o warunkach i wynagrodzeniu, o nagrodach i odznaczeniach, uprawnieniach socjalnych, ochronie zdrowia, odpowiedzialności dyscyplinarnej i uprawnieniach emerytalnych. To prawda, ten dokument nie ukształtuje autorytetu nauczyciela, bo dokument nie ukształtuje niczyjego autorytetu — autorytet musi ukształtować sobie nauczyciel sam swoją rzetelną i wydajną pracą. Jeśli chodzi o uposażenie, to o środkach na nie dla nauczycieli dowiemy się nie z tego dokumentu, nie z tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#PosełTeresaDobosz">Pozwolę sobie za panią minister Grabowską powtórzyć, iż projekt ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela zawiera takie propozycje, które zmierzają do zapewnienia szkołom kadry nauczycielskiej gwarantującej wysoki poziom realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych, a jednocześnie zagwarantowania stabilizacji w zawodzie tym, którzy mają wymagane kwalifikacje i predyspozycje do tej pracy.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#PosełTeresaDobosz">Szczegółowe rozwiązania wprowadzane projektem dotyczą wielu zagadnień, w tym m.in. obowiązków nauczycieli. Moi przedmówcy, pani posłanka Petryna, panowie posłowie Dołowy, Karpiński i Lipski odnosili się już do tego problemu, ale pozwolę sobie jeszcze skupić się na nim i ustosunkować do nowelizowanego art. 6.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#PosełTeresaDobosz">Art. 6 ustawy w ust. 2 wprowadza obligatoryjność dokonywania oceny pracy nauczycieli, którzy tę pracę rozpoczynają, a także określa organy uprawnione do dokonywania tych ocen. Moim zdaniem zapisy dotyczące wymogów stawianych i nauczycielom, i dyrektorowi placówki w zakresie oceny pracy przed mianowaniem, czyli ta zasada dwukrotnej oceny, a także reguła, iż rozwiązanie stosunku pracy następuje po pierwszej uprawomocnionej ocenie negatywnej zasługują na pozytywną opinię.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#PosełTeresaDobosz">W dodawanych w art. 6 ust. 6–13 na podkreślenie zasługuje zapis w ust. 6 pkt 2, iż oceny dyrektora szkoły dokonuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Jednocześnie jestem zdania, że należałoby zmienić w tym punkcie zapis brzmiący: „w porozumieniu z organem prowadzącym” na: „po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego”. Ta potrzeba wynika m.in. z faktu, iż istnieć musi spójność między projektem ustawy a projektem rozporządzenia, a tam zapisany jest obowiązek opiniowania przez samorząd terytorialny i wizytatora szkoły stopnia realizacji zadań nałożonych na dyrektora — w § 5 ust. 2 pkt. 1–3 projektu rozporządzenia w sprawie zasad i trybu dokonywania oceny. Uważam również, iż zawarty w art. 6 w ust. 8 wymóg zasięgania opinii organu prowadzącego szkołę przy sporządzaniu oceny pracy nauczycieli pełniących inne funkcje kierownicze w szkole nie jest zasadny. Przecież powoływanie i odwoływanie, ocena, nagradzanie i karanie tych osób, które wspomagają dyrektora w kierowaniu placówką, pozostaje w jego gestii. Przecież w końcu to dyrektor jest odpowiedzialny za prawidłowe funkcjonowanie placówki, a więc tylko w wypadku oceny jego pracy winny wypowiadać się organa zewnętrzne.</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#PosełTeresaDobosz">W art. 6 ust. 9 ustawy słowo „opinia” należy zastąpić wyrazem „ocena”, jako że o niej jest mowa w kolejnych ustępach tegoż artykułu.</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#PosełTeresaDobosz">Moje wątpliwości budzą także zapisy w art. 6 ust. 10 pkt 1 i 2, czyli zróżnicowanie trybu odwoływania się od oceny dla nauczycieli i dla dyrektorów placówek. W projekcie ustawy zapisano, iż dla nauczyciela organem odwoławczym jest organ sprawujący nadzór pedagogiczny, czyli organ wyższego szczebla, a dla dyrektora organ, który ocenę ustalił, czyli tego samego szczebla. Proponuję ujednolicenie trybu odwoławczego od oceny. W obydwu wypadkach niech będzie to albo organ, który ocenę ustalił, albo organ wyższego szczebla.</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#PosełTeresaDobosz">I jeszcze jedna uwaga. Gdy analizuje się projekt rozporządzenia ministerstwa w sprawie zasad i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela oraz trybu postępowania odwoławczego, zasad powoływania przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny składu zespołu oceniającego oraz zadań i obowiązków dyrektora szkoły nad nauczycielami rozpoczynającymi pracę w zawodzie i terminowego dokonywania ocen, stwierdzić trzeba, iż jest ono mało precyzyjne i wymaga dalszej nad nim pracy.</u>
          <u xml:id="u-240.9" who="#PosełTeresaDobosz">Moje zastrzeżenia do przedstawionego projektu rozporządzenia to przede wszystkim:</u>
          <u xml:id="u-240.10" who="#PosełTeresaDobosz">— brak kryteriów oceny pracy nauczyciela i dyrektora,</u>
          <u xml:id="u-240.11" who="#PosełTeresaDobosz">— brak określenia trybu pracy zespołów odwoławczych, a także różna liczba możliwych decyzji tych zespołów w stosunku do nauczyciela (trzy możliwe rozwiązania zawarte są w § 9 ust. 3 rozporządzenia) i do dyrektora (tylko dwa rozwiązania zapisane w § 9 ust. 5).</u>
          <u xml:id="u-240.12" who="#PosełTeresaDobosz">Tak więc nowelizowana ustawa razem z załączonymi projektami aktów wykonawczych wymaga dalszych nad nią prac. Stąd popieram wniosek moich przedmówców o skierowanie projektu do pracy w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-240.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Teresa Dobosz.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Borka. Następnym mówcą będzie pan poseł Józef Grabek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PosełRomanEdwardBorek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Taka będzie nasza gmina, taka będzie nasza Polska, jaką ją sami stworzymy i wykształcimy. Dlatego chyba jednym z najbardziej priorytetowych zadań jest dbanie o wychowanie i wykształcenie naszych dzieci. Trzeba się tu oczywiście zgodzić z założeniami ustawy dążącymi do podwyższania kwalifikacji kadry nauczycielskiej i stwarzania barier, aby w szkołach nie było niedouczonych nauczycieli i ludzi z przypadku.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#PosełRomanEdwardBorek">Patrząc z punktu widzenia nauczyciela, zapisy projektu ustawy Karta nauczyciela zawartego w druku nr 1031 są bardzo dobre. Pomimo wprowadzenia w niektórych paragrafach niewielkich zaostrzeń projekt jest bardzo liberalny i chroniący interesy nauczyciela. Nauczyciel to drugi rodzic dla naszego dziecka, to człowiek, który je uczy i wychowuje - i za to wszystko musimy bardzo serdecznie mu podziękować - ale to także osoba, od której musimy jeszcze więcej wymagać niż od przeciętnego człowieka i z tego też powodu mam wątpliwości, czy musi być aż tak chroniona. Dlatego uważam, iż nauczyciel powinien być dobrze wynagradzany, aby nie musiał po godzinach dorabiać, aby nie musiał uprawiać hektarów pola, bo brakuje mu środków do życia i rozwoju intelektualnego. To stwarza fikcyjne sytuacje, bo zamiast przygotowywać się do zajęć, ciężko pracuje, a zamiast uczyć, myśli o szeroko pojętych zajęciach pozalekcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#PosełRomanEdwardBorek">Niektóre założenia rozpatrywanego projektu ustawy są słuszne, choćby zapis, który mówi o dodatkach mieszkaniowych na wsi. W gminach wiejskich typowo rolniczych mamy kłopoty kadrowe wynikające z braku oferty mieszkaniowej, ale także głównie z braku oferty finansowej. W gminie Rzeczniów od dwóch lat chcemy zatrudnić nauczyciela języka obcego i nie ma chętnego, choć dajemy mieszkanie. Czy my jednak w tym projekcie nie robimy tylko wrogiej propagandy wsiom i małym miasteczkom, bo jeśli dodatek przysługuje, gdy powierzchnia normatywna nie przekracza na przykład na 1 osobę 35 m2 powierzchni mieszkalnej, to pytam, jaki to dobrobyt stwarzamy nauczycielom, gdy mieszkają w mieszkaniu 50-metrowym i są osobami samotnymi? Doprowadzimy do konfliktów wewnętrznych na wsi, bo jedni nauczycieli te dodatki będą brać, a drudzy nie. Ale przede wszystkim wzbudzimy w ludziach przekonanie, iż nauczyciele na wsi otrzymują dodatek, a w rzeczywistości większość z nich tego dodatku otrzymywać nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#PosełRomanEdwardBorek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W tym momencie chciałbym postawić wniosek o podwyższenie górnych granic powierzchni mieszkaniowej lub o ich całkowite zniesienie, jeśli te dodatki dla nauczycieli mieszkających na wsi i pracujących na wsi mają czemuś służyć. Dążymy do demokracji - myślę, że to już nie te czasy, kiedy były grupy bardziej lub mniej uprzywilejowane.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#PosełRomanEdwardBorek">Zapisy cytowanej ustawy zapewniają ogromne zabezpieczenie interesów nauczycieli. Zbliżamy się do przekazania oświaty gminom. Twierdzimy, iż gminy same przeprowadzą reformę oświaty, ale pytam, w jaki sposób, kiedy za jakąkolwiek próbę reorganizacji trzeba będzie zapłacić pod względem moralnym, ale także - i przede wszystkim - finansowym. Kto przeliczył, ile będzie kosztować gminę likwidacja nieekonomicznej szkoły i kto da na to pieniądze? Proszę mnie źle nie zrozumieć, że jestem przeciwny nauczycielom. Mam ogromny szacunek dla tych, którzy mnie uczyli i wychowywali i z którymi dziś mam przyjemność pracować. Ale w tym momencie powiedzmy sobie prawdę, że na każde przywileje potrzebne są pieniądze, a nie sądzę, żeby te pieniądze pochodziły z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#PosełRomanEdwardBorek">Ostatnia sprawa: uważam, iż każdy pracodawca winien mieć możliwość zatrudnienia pracownika i sprawdzenia jego kwalifikacji. Natomiast zapis, iż nauczyciel musi być zatrudniony na czas nie określony, gdy ma kwalifikacje, wydaje mi się nierozsądny, bo gdy się okaże, że te kwalifikacje są niewystarczające, zapłaci za to, oczywiście, organ zatrudniający, czyli - za kilka miesięcy - znów gmina, która w tym przypadku nie ma nic do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Roman Borek z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Grabka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Marian Michalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PosełJózefGrabek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bezsporne jest stwierdzenie, że o randze zawodu i o jego pozycji społecznej w państwie decydują w równej mierze waga wypełnianych zadań, poziom kwalifikacji i wymagań zawodowych oraz szeroko pojęte usytuowanie materialne. Chodzi tu o poziom wynagrodzeń oraz uprawnień i świadczeń zwanych socjalnymi. O tych uwarunkowaniach pamiętali twórcy pierwszej pragmatyki nauczycielskiej z roku 1926. Oni - pomimo ówczesnych trudności ekonomicznych kształtującej się dopiero po I wojnie światowej państwowości polskiej - potrafili to zrozumieć. Nie było w ich dokumencie wielkich słów o zawodzie nauczyciela-wychowawcy. Były w nim natomiast zapisane gwarancje prawne zapewniające wysoką, jak na owe czasy, pozycję nauczyciela wśród preferowanych grup zawodowych. Do tej tradycji ustawowej, do tradycji ustawowych uregulowań statusu społeczno-ekonomicznego nauczycieli nawiązywały (w różnym stopniu i z różnym skutkiem) pragmatyki nauczycielskie po roku 1945. O datach będę mówił.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PosełJózefGrabek">Wiele uregulowań wypróbowanych w okresie międzywojennym znalazło się w kolejnych ustawach regulujących status nauczycieli — z roku 1956, 1972, 1982. W szczególności ustawa z 26 stycznia 1982 r. — Karta nauczyciela — w miarę całościowo regulowała system wynagrodzeń i uprawnień socjalnych. Zapis art. 31 tej ustawy zrównywał i wiązał poziom średnich wynagrodzeń nauczycieli ze średnim wynagrodzeniem pracowników inżynieryjno-technicznych przemysłu. Również postanowienia ustawy z 31 stycznia 1989 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej, w tym nauczycieli, gwarantowały stały mechanizm wzrostu wynagrodzeń i tym samym poprawę warunków pracy i bytu tej grupy zawodowej. Niestety, po roku funkcjonowania tej ustawy nastąpiło jej zawieszenie, następnie uchylenie i zastąpienie regulacjami tzw. ustaw okołobudżetowych. W praktyce spowodowało to regres w materialnym usytuowaniu nauczycieli. Liczne oświadczenia i deklaracje kolejnych elit rządzących na temat potrzeby godziwego usytuowania materialnego tej grupy zawodowej rozmijały się z ich decyzjami i zderzały z kolejnymi programami oszczędnościowymi w oświacie. Naturalną konsekwencją tego stanu rzeczy były i są protesty środowiska oświatowego oraz związków zawodowych działających w systemie oświaty, będące reakcją na postępującą pauperyzację grupy zawodowej nauczycieli. Pewne nadzieje na zahamowanie niekorzystnych tendencji w materialnym usytuowaniu nauczycieli stwarza rezolucja Sejmu Rzeczypospolitej z czerwca ub. r., wzywająca rząd do zwiększenia środków na oświatę w latach 1995–1997. Treść tej rezolucji winna znaleźć pozytywne odbicie w zapisach ustawy budżetowej na 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#PosełJózefGrabek">Interesująca jest też propozycja, którą w swojej kampanii wyborczej lansuje kandydat na prezydenta Jacek Kuroń. Przeznaczenie znaczącej części wpływów z prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych na finansową ofensywę w oświacie z całą pewnością mogłoby być dobroczynne dla rozwoju naszego kraju. Można by było dokonać już w roku 1990, 1991, 1992, tylko że wtedy poseł Kuroń nie był jeszcze kandydatem, a oświacie fundowano nie wsparcie finansowe, lecz drastyczne programy oszczędnościowe. Programu ofensywy oświatowej Unii Pracy nie znamy, choć znany jest podobny program Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#PosełJózefGrabek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Status społeczno-zawodowy nauczyciela obejmuje poza płacami także uprawnienia o charakterze socjalno-bytowym. Wynikają one ze specyficznych, trudnych warunków pracy i jako zamienniki rekompensują częściowo niskie wynagrodzenia będące podstawą egzystencji nauczyciela i jego rodziny. Niestety, co z ubolewaniem trzeba stwierdzić, doszło ostatnio do wielu zmian ograniczających zakres uprawnień nauczycieli czynnych oraz nauczycieli pozostających na emeryturze lub rencie. Szczególnie niekorzystne było:</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#PosełJózefGrabek">1) pozbawienie od 1992 r. nauczycieli pracujących na wsi i w miejscowościach liczących do 5 tys. mieszkańców prawa do bezpłatnego mieszkania, prawa do obligatoryjnie przyznawanego dodatku mieszkaniowego;</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#PosełJózefGrabek">2) zniesienie preferencyjnego kredytu bankowego na zagospodarowanie się nowo zatrudnionych w szkolnictwie;</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#PosełJózefGrabek">3) pozbawienie od 1992 r. nauczycieli przedszkoli i placówek opiekuńczo-wychowawczych prawa do zniżki kolejowej;</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#PosełJózefGrabek">4) ograniczenie prawa nauczycieli i nauczycieli emerytów lub rencistów do taryfy ulgowej na PKP;</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#PosełJózefGrabek">5) zawieszenie od 1991 r. prawa do dodatku nauczycielskiego po przejściu na emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#PosełJózefGrabek">Niekorzystne zmiany w przepisach Karty nauczyciela przy oficjalnych hasłach o podnoszeniu rangi i prestiżu społecznego zawodu nauczycielskiego, hasłach o rzekomym zbliżaniu rozwiązań prawnych do standardu europejskiego nie budzą zaufania środowiska nauczycielskiego. Nie mobilizują do wzmożonych działań na rzecz realizacji podstawowych funkcji polskiej szkoły, a fakt, iż nauczyciel ćwiczony w pokorze i ubóstwie realizował i realizuje na miarę możliwości, na miarę stwarzanych mu warunków zadania zawodowe i społeczne, zasługuje na wysokie uznanie.</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#PosełJózefGrabek">Wysoka Izbo! W obecnych warunkach tzw. transformacji ustrojowej państwa, w której edukacja ma do odegrania szczególną rolę, nieodzowne są decyzje parlamentu zwiększające uprawnienia socjalno-bytowe nauczycieli. Dlatego aprobatę zainteresowanego środowiska i wszystkich przyjaciół oświaty mogą i powinny uzyskać zawarte w projekcie propozycje nowych zapisów, a wśród nich:</u>
          <u xml:id="u-244.11" who="#PosełJózefGrabek">— przywrócenie dodatków mieszkaniowych dla nauczycieli wiejskich, posiadających wymagane kwalifikacje, co powinno dać szansę na wzrost poziomu edukacyjnego szkół wiejskich;</u>
          <u xml:id="u-244.12" who="#PosełJózefGrabek">— utrzymanie dotychczasowej wysokości funduszu świadczeń socjalnych nauczycieli i nauczycieli emerytów i rencistów z jednoznacznym zapisaniem zasady jedności tego funduszu w skali szkoły, a więc zasady rozdziału świadczeń według kryteriów socjalnych, a nie według proporcji naliczania;</u>
          <u xml:id="u-244.13" who="#PosełJózefGrabek">— stworzenie prawnej możliwości udzielania dyrektorom szkół urlopów w okresie powakacyjnym, gdy np. z powodu remontów placówek nie mogli urlopować w typowym terminie;</u>
          <u xml:id="u-244.14" who="#PosełJózefGrabek">— jednoznaczny zapis dający prawo do zasiłku na zagospodarowanie tym i tylko tym nauczycielom, którzy mają pełne wymagane kwalifikacje i podejmują pracę w szkole jako pierwszą w ich życiorysie pracowniczym;</u>
          <u xml:id="u-244.15" who="#PosełJózefGrabek">— podwyższenie wysokości odpraw z tytułu przejścia na emeryturę lub rentę do wysokości zbliżonej do obowiązującej w innych zawodach;</u>
          <u xml:id="u-244.16" who="#PosełJózefGrabek">— wprowadzenie możliwości przejścia nauczyciela na emeryturę, gdy spełnia wymagania stażowe, a zwalniany jest z powodu całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły.</u>
          <u xml:id="u-244.17" who="#PosełJózefGrabek">Na forum komisji wypadnie sformułować wyliczankę tematów, które jeszcze nie są załatwione. Wśród nich temat „niedrogi”, a mogący dać satysfakcję tym nauczycielom, którzy wytrwali na posterunku nauczycielskiej pracy pełne 40 lat. Temat ten jest zapisany w protokole rozbieżności między ministerstwem a stroną związkową przyjętym w negocjacjach na temat Karty.</u>
          <u xml:id="u-244.18" who="#PosełJózefGrabek">Pragnę przypomnieć, że przedwczoraj Wysoka Izba w noweli ustawy o systemie edukacji zdecydowała o zagwarantowaniu statusu wynikającego z Karty nauczyciela nauczycielkom przedszkoli - żołnierzom pierwszej linii frontu edukacyjnego. W dniu dzisiejszym - zacytuję tutaj słowa z preambuły do Karty - mając na względzie doniosłą rolę oświaty i wychowania w Rzeczypospolitej Polskiej, pragnąc dać wyraz szczególnej randze społecznej zawodu nauczyciela, wnoszę o skierowanie projektu ustawy do komisji, w celu podjęcia nad nią pracy poselskiej i w efekcie - uchwalenia nowej Karty nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-244.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Józef Grabek z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Michalskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Mieczysław Kasprzak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PosełMarianMichalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oświata odgrywa fundamentalną rolę w funkcjonowaniu i rozwoju państwa. Jest podstawą rozwoju wszystkich dziedzin, a jej kondycja i poziom determinują jakość szkolnictwa wyższego i nauki. Bezpośrednim realizatorem tych tak ważnych zadań był i jest nauczyciel. I oto dzisiaj debatujemy nad nowym kształtem Karty nauczyciela. Środowisko nauczycielskie oraz zainteresowana większość rodziców i władz lokalnych oczekuje od Wysokiej Izby nowych, skutecznych i oryginalnych rozwiązań w tej mierze. Te oczekiwania spełnić może mądry system edukacji narodowej oraz dobrze przygotowany, a przede wszystkim wolny światopoglądowo i materialnie nauczyciel. Bez zabezpieczenia zawodu nauczycielskiego, godnego statusu materialnego i możliwości rozwoju nie można oczekiwać właściwego naboru kandydatów do zawodu. Zgadzam się z tymi znawcami potrzeb oświaty, którzy twierdzą, że państwo nasze od kilkudziesięciu lat zaciągało i zaciąga nadal dług wobec nauczycieli. Kiedy go spłacimy, tego chyba nikt z nas nie wie.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#PosełMarianMichalski">Trudno mówić o jakimkolwiek statusie materialnym nauczycieli szkół i przedszkoli, skoro na przykład nauczyciel z wyższym wykształceniem, a niekiedy nawet ze stopniem naukowym, otrzymuje miesięczne zasadnicze wynagrodzenie poniżej średniej krajowej, nie wspominając również o tym, że po 30 latach pracy progresja wynagrodzenia nie zawsze przekracza 100 nowych złotych. Stąd Karta nauczyciela nie może ograniczyć się do katalogu rygorów i obowiązków wobec osób wchodzących do zawodu, lecz ma wskazywać na warunki i możliwości prospektywnej promocji, dającej poczucie bezpiecznego i godnego życia stanu nauczycielskiego.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#PosełMarianMichalski">Zaproponowana próba selekcji nauczycieli w pierwszych czterech latach pracy - art. 6 ust. 2 - jest czymś nowym dla tej grupy zawodowej. Oceny, zgodnie z art. 6 ust. 5, dokonywać ma dyrektor szkoły. Sądzę, że zapis jest do zaakceptowania pod warunkiem, że dyrektor będzie akceptowany przez grono nauczycielskie, radę szkoły, uczniów i rodziców. W przeciwnym wypadku ocena nauczyciela może budzić wiele kontrowersji.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#PosełMarianMichalski">Nauczyciela do pracy przygotowują uczelnie i na nich również powinna ciążyć odpowiedzialność, nie mówiąc o opiece i współpracy ze środowiskami metodycznymi, w zakresie promocji młodego nauczyciela do pracy dydaktyczno-wychowawczej, o czym się w zasadzie nic nie mówi. Wraz z oceną i próbą eliminowania osób nie spełniających swoich zadań dydaktyczno-wychowawczych w szkole, Karta nauczyciela powinna zawierać katalog pomocy dla osób wchodzących w zawód o tak ważnym znaczeniu dla każdej rodziny i społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#PosełMarianMichalski">Jako doświadczony nauczyciel niemal wszystkich szczebli szkół nie mogę zgodzić się z zapisem art. 6 w dodanym ust. 3, według którego nauczyciel mianowany, podkreślam — mianowany, może być oceniany w każdym czasie przez dyrektora szkoły, organ sprawujący nadzór pedagogiczny, organ prowadzący szkołę i radę szkoły. Mówiła już o tym posłanka Dobosz. Jawi się pytanie: w którym to momencie, kiedy i w którym zawodzie jest taki stopień kontroli? Gdzie jest ta wolność? Gdzie i w którym momencie współczesny nauczyciel może korzystać z tego podstawowego czynnika demokracji, jakim jest wolność? Trzeba mu dać swobodę myśli, działania i nie dopuszczać do sytuacji, by był on tylko „faszerowany”, a ktoś mu podpowiadał, jak ma pracować.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#PosełMarianMichalski">Dużą swobodę w ruchach kadrowych daje dyrektorowi w art. 10 nowy zapis ust. 4, który określa, że nauczyciela posiadającego kwalifikacje i rozpoczynającego pracę zatrudnia się na podstawie umowy o pracę na czas nie określony. Rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić z trzymiesięcznym wypowiedzeniem. Sądzę, że ta nowela ma zmuszać nauczycieli do co najmniej dobrej pracy, bo niższa ocena dyskwalifikuje z zawodu. Jednak warto było ten znamienny zapis skorelować z wyraźniejszą redakcją art. 31, poświęconego statusowi materialnemu, z którego w zasadzie nie wynika nic poza tym, że minister edukacji narodowej i minister pracy i polityki socjalnej określą zasady awansu nauczycieli na wyższy szczebel. Tu aż się prosi, żebyśmy mieli dzisiaj i tabelę płac, i zmianę tej tabeli, wówczas moglibyśmy trochę inaczej spojrzeć na ten zapis.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#PosełMarianMichalski">Na uwagę zasługuje zapis w art. 54, o którym już mówiliśmy. Dotyczy on przywrócenia dodatków mieszkaniowych przede wszystkim nauczycielom zatrudnionym w małych miastach do 5 tys. mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-246.7" who="#PosełMarianMichalski">Wysoka Izbo! Sądzę, że pozbawienie nauczycieli, a szczególnie emerytów, czyli ludzi, którzy po wojnie wzięli na siebie cały ciężar szerzenia oświaty w szkołach podstawowych i średnich, a przede wszystkim podstawowych, tych ludzi, którzy pracowali w obowiązkowym wymiarze nie 18 godzin w tygodniu, nie 25, a 36 godzin w latach czterdziestych i gdzieś do połowy lat pięćdziesiątych, dodatku 15-procentowego do emerytury jest niemoralne. Dlatego my - jako Wysoka Izba - powinniśmy jak najszybciej przywrócić 15-procentowy dodatek dla wszystkich emerytów, którzy są już poza służbą nauczycielską i tych, którzy będą.</u>
          <u xml:id="u-246.8" who="#PosełMarianMichalski">Z uwagi na to, że czas nie pozwala na szerszą interpretację projektu ustawy, ograniczę się do stwierdzenia, że mimo tych uwag, które wnieśliśmy dzisiaj, projekt ma kilka oryginalnych rozwiązań, o których już moi przedmówcy mówili. W związku z tym będę również głosował za tym, ażeby przekazać projekt nowelizacji ustawy o nazwie Karta nauczyciela do dalszych prac w odpowiednich komisjach, które - jak sądzę i mam nadzieję - starannie jeszcze raz przestudiują wszystkie nasze uwagi. Być może jeszcze będziemy mieli czas skonsultować ten projekt w środowiskach nauczycielskich i przedstawimy ostateczną wersję do zatwierdzenia Wysokiej Izbie, ku zadowoleniu wszystkich, jak myślę, nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-246.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Marian Michalski z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Kasprzaka.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę w takim razie o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Baszczyńskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, zostały 2 minuty, bardzo proszę w miarę możności trzymać się czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PosełKrzysztofBaszczyński">Szkoda, że wyszła pani poseł Ziółkowska, ale muszę, niestety, skomentować jej wypowiedź, ponieważ pani poseł powiedziała, że my nie wiemy, o czym mówimy. Właściwie mógłbym - chociaż z sympatii nie powinienem tego mówić - powiedzieć to samo o pani poseł; chyba rzeczywiście nie wie, o czym mówi. Chcę z pełną odpowiedzialnością powiedzieć, że jeżeli cokolwiek mówimy o Karcie nauczyciela, to nie tylko we własnym imieniu, ale większości środowiska i 6 związków zawodowych, które ją parafowały. I przyznam, że traktuję ją bardzo poważnie i nigdy nie wyobrażałem sobie, że z samej Karty nauczyciela będą płynęły pieniądze. Mając jednak na uwadze jakość kadry nauczycielskiej, stabilność w zawodzie, spokój społeczny w środowisku, trzeba stworzyć podwójne zabezpieczenie przed tymi, którzy mają zamiar podnieść rękę na Kartę nauczyciela. Dlatego uważam, że rozstrzygnięcia dotyczące wysokości stawek wynagrodzenia zasadniczego, zasad zaszeregowania, zatrudniania oraz wynagradzania w godzinach ponadwymiarowych, zasad zmniejszania wymiaru zajęć, wymiar godzin, w których nauczyciel zostaje do dyspozycji szkoły, powinny być zapisane w układzie zbiorowym.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PosełKrzysztofBaszczyński">Jeżeli faktycznie Karta nauczyciela - tak jak to zostało wczoraj powiedziane w dyskusji na temat ustawy o systemie oświaty - obejmuje wszystkich nauczycieli, od przedszkola, poprzez szkołę podstawową i szkołę ponadpodstawową, należy w art. 36 Karty nauczyciela dokonać zmian, które doprecyzują, iż układ zbiorowy dla nauczycieli przedszkoli, szkół podstawowych, szkół ponadpodstawowych jest zawierany pomiędzy Ministerstwem Edukacji Narodowej a ogólnokrajowymi związkami zawodowymi. Zapis ten, moim zdaniem, spowoduje konieczność zmian w ustawie o układach zbiorowych. Brak tej zmiany w Karcie nauczyciela może doprowadzić do tego, że stosunki służbowe nauczycieli, w tym płace, będzie określała gmina.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#PosełKrzysztofBaszczyński">Jednocześnie w związku z tym pytam rząd: czy brak nowelizacji art. 36 Karty nauczyciela jest zwykłym przeoczeniem, czy może rząd chce, aby sprawy stosunków służbowych nauczycieli przedszkoli i szkół podstawowych regulowały gminy?</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Krzysztof Baszczyński z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie ma pana posła Samborskiego.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zapisał się jeszcze do głosu pan poseł Jacek Soska, tak?</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, zostały 2 minuty, bardzo proszę trzymać się czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PosełJacekSoska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z pozycji rolnika też można coś powiedzieć nie tyle o Karcie nauczyciela, co w ogóle o całej edukacji, jak również i z pozycji członka rządu. Szczerze zazdroszczę Związkowi Nauczycielstwa Polskiego i panu przewodniczącemu Zaciurze oraz sześciu innym związkom nauczycielskim, że mają tak silne, prężne związki zawodowe. Nie pomylę się chyba twierdząc, że są to najmocniejsze związki zawodowe w Europie albo i w świecie pod względem potencjału intelektualnego i obrony interesów. Gdyby chociaż w 10% związki rolnicze były tak mocne jak związki nauczycieli, byłbym niesamowicie usatysfakcjonowany również jako wiceminister rolnictwa. A mówię to dlatego, że od 2 lat śledzę nie tyle sytuację, pozycję nauczycieli, ale i poziom nauki czy w ogóle problemy szkolnictwa na terenach wiejskich polskiej prowincji. Muszę powiedzieć jedno, że związki zawodowe są tak mocne i tak precyzyjne, że przez 6 lat, za kolejnych rządów, nie dały sobie uszczknąć tyle co brudu za paznokciem swoich zdobyczy z czasów socjalizmu dla nauczycieli. To jest ta grupa w sferze budżetowej, która nie została włączona w jakąkolwiek reformę ze względu na to, że tych 6 związków czy te związki dogadały się i zablokowały jakąkolwiek reformę. Przykro mi z tego powodu i muszę to powiedzieć, że działając w interesie całości, działając tak, że nie mamy bezrobotnych nauczycieli, niestety robi się szkodę w tym momencie, bo nie ma pozytywnej selekcji. Teraz powiem o jednej sprawie. W delegaturze olkuskiej w woj. katowickim na 97 konkursów na dyrektorów szkół tylko w jednej wsi było 2 kandydatów. W 96 potwierdzono starego dyrektora. Dwa dni temu pan poseł Zaciura powiedział, że dyrektor z konkursu powinien pełnić funkcję 5 lat, a potem przedłuży mu się ją też na 5 lat, żeby była stabilizacja. Nie. W gronie pedagogicznym liczącym poniżej 10 nauczycieli powinny być wprowadzone inne zasady, inne reguły i szczególny nadzór. Jeszcze jedno zdanie. Samorządy przejmą szkoły z dniem 1 stycznia 1996 r. Współczuję samorządom, bo właśnie samorządy będą musiały walczyć z tymi 6 związkami. Samorządy będą musiały likwidować małe szkoły na wsi, bo nie będzie środków finansowych na ich utrzymanie. Pojawi się grupa nauczycieli bezrobotnych i może będzie to sygnał do tego, żeby była selekcja pozytywna. Przychodzą niejednokrotnie na moje dyżury poselskie młodzi nauczyciele z tym, że nie mogą się przebić, że nie mogą normalnie funkcjonować w trudnej pracy, niestety, w niektórych hermetycznie zamkniętych gronach pedagogicznych, o starych strukturach, tam gdzie nie zagląda, gdzieś na wieś do małych szkół, wizytator. Tam są stare nawyki - dyrektor jest kilkanaście czy kilkadziesiąt lat i ma przypisane dożywocie, bo mu jeszcze społeczeństwo wiejskie mieszkanie wybudowało. A te szkoły wiejskie muszą mieć też komputery, naukę języków obcych, wszystko to, co jest w mieście, na równych prawach.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jacek Soska z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pani poseł, słucham.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Zalewska: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W trybie sprostowania, bo czas klubowy minął.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, proszę może dyskutować potem.</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pani poseł, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PosełAnnaZalewska">Ponieważ dwukrotnie wymieniono moje nazwisko, chciałabym odnieść się do tej wypowiedzi w formie sprostowania. Pani poseł Ziółkowska powiedziała: nie macie pieniędzy, nie macie prestiżu, nic nie macie, czego bronicie, dla kogo bronicie itd. Chciałabym odpowiedzieć, że pani poseł nie zna badań na temat prestiżu zawodu. Zawód nauczycielski, mimo że nie mamy pieniędzy, plasuje się bardzo wysoko, chyba na 3 miejscu. Bo prestiż to nie tylko pieniądze. Pani poseł również powiedziała, że nie mamy pieniędzy, ale jako przewodnicząca sejmowej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wie dlaczego i wie, ile nam w tej sprawie pomogła. Stwierdzam, że pani poseł Ziółkowska nie zna raportu OECD, który wysoko ocenia polski system edukacyjny. Eksperci wyrażali nawet podziw, że w tak trudnych warunkach można pracować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Ale przepraszam, to nie jest sprostowanie. Bardzo proszę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PosełAnnaZalewska">Już ostatnie zdanie. Przepraszam, ale jest to sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie, pani poseł. Przepraszam bardzo, to jest merytoryczna dyskusja z argumentami...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PosełAnnaZalewska">Już tylko jedno powiem na koniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pani poseł, z argumentami pani poseł Ziółkowskiej ma pani prawo się nie zgadzać. Ale debata jest skończona, więc bardzo proszę tylko w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełAnnaZalewska">Na koniec powiem: szkoda, że nie znam ofensywy oświatowej Unii Pracy. No, ale po tym, co pani poseł Ziółkowska powiedziała, może i dobrze, że nie znam.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej panią Danutę Grabowską.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślę, że o sprawach, o których dzisiaj mówimy, powinno się dyskutować merytorycznie w spokojnej atmosferze. Może dlatego mówię o tym bez emocji, że pracowałam nad tą ustawą osobiście razem z ludźmi, o których wcześniej wspominałam. Równolegle zaczynaliśmy pracę nad ustawą o systemie oświaty i Kartą nauczyciela. I trzeba było tyle czasu i tyle bardzo trudnych i skomplikowanych dyskusji, by móc do rządu i do Wysokiej Izby ten dokument skierować. Świadczy to rzeczywiście o złożoności problemu, o bardzo poważnych różnicach zdań różnych ludzi. Jest to oczywiste. Jest to oczywiste również w samym środowisku, bo przecież nie może być tak, że ponad 600 tys. ludzi zatrudnionych w zawodzie myśli identycznie. Jest to po prostu niemożliwe. Są i różnice pokoleniowe, i różnice intelektualne — nie oszukujmy się, one są — i odmienne sposoby patrzenia na szkołę, na jej reformowanie, na to, jakiego w efekcie mamy mieć absolwenta. Są to bardzo poważne i trudne rozmowy. Proszę się łaskawie nie gniewać, ale emocje nie służą takim rozmowom dobrze. Na tych, do których chcemy dotrzeć, by zmienili sposób patrzenia i myślenia, oddziałują w ten sposób, iż „zamykają się” oni, przestraszeni, że oto jest na nich totalny atak. Nie jest to dobry sposób na rozmowę ze środowiskiem nauczycielskim. Jest to środowisko uwrażliwione. Jest to środowisko, z którym można bardzo wiele załatwić w toku spokojnej rozmowy. I prosiłabym bardzo gorąco i serdecznie, żebyśmy w toku dalszych prac tak procedowali.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Dziękuję tym wszystkim paniom posłankom i panom posłom, którzy zechcieli uprzejmie powiedzieć kilka dobrych słów o dotychczasowej pracy nad Kartą nauczyciela. Nie jest tak, jak to przedstawiali niektórzy przedmówcy, że chcemy wprowadzać Kartę. Proszę państwa, jest to dosyć gruntowna, ale jednak nowelizacja Karty nauczyciela, a nie wprowadzanie czegoś nowego. Oczywiście, można tego nie dotknąć, można tego nie robić, tylko że wtedy będziemy pracować pod rządami ustawy z 1982 r., 19 razy nowelizowanej, zgodnie z którą nauczyciel może przyjść do zawodu i nie oceniony po 3 latach otrzymać mianowanie. Czy jest to rozwiązanie dobre, jeżeli już z taką troską tylu mówców mówi o poziomie? Takich przykładów mogę podać bardzo wiele. Warto więc być może spokojnie popatrzeć na tę Kartę, która jest, i na propozycję, którą zgłaszamy. Nie twierdzę, że jest idealna. Myślę jednak, że jest to znakomity krok do przodu, żeby poprawiać jakość pracy szkoły, jak również kondycję nauczyciela, ale jednocześnie dobremu nauczycielowi zapewniać poczucie stabilizacji. Nie mówmy sobie, że cały świat i nauczyciele na całym świecie ogromnie lubią być i żyć w takiej destabilizacji. To sprawa pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Sprawa druga — raport OECD. Proszę państwa, przed dwoma dniami to mówiłam i powtarzam z odpowiedzialnością, że naprawdę polska edukacja została w tym raporcie oceniona wysoko. Było nam bardzo przyjemnie słuchać uwag egzaminatorów międzynarodowych. Słuchaliśmy ich z uwagą. Oczywiście były do nas pytania, wyjaśnialiśmy, były uwagi. Ale pokażcie państwo taką dziedzinę życia społecznego, tak szalenie nośną i ważną społecznie, tak zróżnicowaną, by nie było wątpliwości. One były. Dotyczyły również nauczycieli, np. systemu kształcenia nauczycieli, nad którym musimy się zastanowić bardzo poważnie. W małej wiejskiej szkole powinno być bowiem tak, że nauczyciel z zawodu powinien być „dwuprzedmiotowcem” (np. chemia–fizyka), tak żeby rzeczywiście uczył zgodnie z kwalifikacjami, żeby autentycznie dziecko miało takiego nauczyciela, który uczy zgodnie z kwalifikacjami. Tego typu uwag było sporo. Były one merytoryczne, były bardzo poważne, ale generalnie OECD edukację polską naprawdę oceniło wysoko. Dziękowałam już za to nauczycielom polskim i powtarzam to raz jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Nie chcę, by rozumiano tak oto, że Karta nauczyciela ma chronić nauczyciela. Ona ma po prostu zapewniać, tak jak ustawa potrafi, nauczycielowi status. A status nauczyciela już w dwudziestoleciu międzywojennym był uregulowany oddzielnymi normami ustawowymi. I do tego po prostu w sposób spokojny zmierzamy. Do niczego więcej. I tak bym chciała to traktować. Natomiast nie chcielibyśmy, by pomawiano nas czy przypuszczano, iż chcemy konserwować stare obyczaje. Natomiast w obyczajach jest coś takiego, że niektóre utrwalone zwyczaje niekoniecznie są negatywne. Można je odbierać bardzo pozytywnie, bo jest to narodowa tradycja, narodowa kultura, od której nie powinniśmy się odżegnywać, idąc ku Europie, tkwimy w niej bowiem w wielu sprawach bardzo mocno.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">I dlatego rzeczywiście jest problem sporej grupy nauczycieli. Nam chodzi o to, by móc oceniać - tu padło również takie sformułowanie: ja się nie godzę, by w każdej chwili oceniać nauczyciela. Proszę państwa, nadzór to również ocena. Nie może być tak, że zawsze zawiadamiamy dyrektora szkoły czy nauczyciela, że będziemy go oceniać. A co zrobimy w sytuacji, gdy rodzice wręcz żądają, by nauczyciel X nie uczył ich dzieci, gdy okupują szkołę, bo nie chcą, by ten nauczyciel je uczył? I co, czy my mamy zawiadamiać wtedy takiego nauczyciela na trzy miesiące wcześniej: Proszę pana, my do pana przyjedziemy, a pan łaskawie pozwoli się ocenić? Podmiotem są dzieci. Musimy więc popatrzeć na to wszystko od strony zagadnień, jakie niesie nie tylko teoria, ale i praktyka życia szkoły. My nawet proponowaliśmy... Nie wszystkie zapisy ministerstwa edukacji znalazły się w tej ostatecznej wersji. Na przykład propozycje, które zgłaszał pan poseł Dołowy, były naszymi propozycjami. Tu akurat rzeczywiście była blokada: nie i już. Ale ustąpiliśmy pod wpływem argumentu, że skoro można zawsze... Bo można zawsze. Bo z kolei bardzo dobry nauczyciel, często wśród średnich, którzy nawet nie bardzo go kochają, też ma prawo powiedzieć: Proszę państwa, ja żądam oceny. On napisał program autorski, on zrobił coś pozytywnego, on jest po prostu bardzo dobry. A dlaczego ma czekać pięć lat na ocenę? A dlaczego nie ma mieć prawa zażądać oceny? Ja żądam oceny dla siebie. Proszę, powiedzcie państwo, czy jestem dobry, czy zły. Jaki jestem? Także te zapisy były dyskutowane dosyć długo. Myślę, że uczciwie patrzyliśmy na ten problem.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Nie twierdzę oczywiście, że nie ma w tym dokumencie braków. One są i jeśli będzie taka wola Wysokiej Izby, o co bardzo gorąco i bardzo serdecznie proszę, to chciałabym, by rzeczywiście w komisjach spokojnie i merytorycznie te kwestie rozstrzygać.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Tu mi pan poseł pokazuje, że powinnam kończyć wypowiedź. Proszę więc wybaczyć, iż do spraw szczegółowych odnosić się nie będę. W każdym razie bardzo serdecznie za tę zaangażowaną dyskusję dziękuję. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy pani poseł Wiesława Ziółkowska pragnie zabrać głos w trybie sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Tak, sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Ale proszę, pani poseł, ściśle w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Otóż prostuję. To ja z tej trybuny mówiłam, że „Strategia dla Polski” zakłada obniżenie wydatków na oświatę i naukę. To ja z tej trybuny mówiłam, że w budżecie państwa na 1994 i 1995 r. jest realny spadek wydatków. Komisja budżetowa dzisiaj to analizowała - jest realny spadek wydatków.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pani poseł Zalewska z SLD w imieniu klubu zarzuca mi nieuczciwość, a ja śmiem twierdzić, że pani poseł Zalewska dokonuje, powiem uczciwie, takiej nierzetelnej oceny, o jaką bym nawet wroga nie posądzała. To jest, pani poseł, gra nie fair. To wy robicie to, co się z oświatą w tej chwili dzieje. I pani mówi, że pani nie wie, co znaczy ofensywa edukacyjna Unii Pracy? To jest po prostu nieuczciwość. To jest wręcz fałszywość.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pani poseł, przepraszam, ale to nie jest sprostowanie. To jest odniesienie się w dyskusji do wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela do Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz do Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 22 porządku dziennego: Informacja ministra spraw zagranicznych o działaniach w dniu 24 czerwca 1995 r. niemieckich służb porządkowych przeciwko trzystuosobowej grupie obywateli polskich we Frankfurcie nad Odrą.</u>
          <u xml:id="u-263.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pana Eugeniusza Wyznera.</u>
          <u xml:id="u-263.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu pana ministra Bartoszewskiego, który powierzył mi przedstawienie informacji, chciałbym przeprosić Wysoki Sejm za jego nieobecność. Minister znajduje się obecnie w drodze do Egiptu, gdzie rozpoczyna dziś wizytę oficjalną.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">W dniu 24 czerwca 1995 r. wpłynął do MSZ, przekazany przez oficera operacyjnego MSW, telegram Komendy Rejonowej Policji w Słubicach informujący, iż na terenie hurtowni Makendorf-Frankfurt nad Odrą zatrzymana została grupa 252 obywateli polskich, w tym większość młodzieży i nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Według posiadanych informacji w tymże dniu ok. godz. 6 grupa ta przybyła do Frankfurtu nad Odrą w celu podjęcia pracy w hurtowni firmy wydawniczej Brandenburger Spitz, w charakterze dystrybutorów prasy i prospektów. Przybycie grupy Polaków do Frankfurtu zostało wywołane rozmieszczonymi w Słubicach ogłoszeniami o możliwości podjęcia takiej pracy i podawaną w nich wysokością zarobków - ok. 100 marek niemieckich dziennie.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Około godz. 8 grupa obywateli polskich została otoczona przez oddział niemieckiej straży granicznej. Osoby te zostały zatrzymane w hali hurtowni, a następnie w posiadanych przez nie dokumentach uprawniających do przekraczania granicy zamieszczano decyzje administracyjne o ich wydaleniu z RFN. W godz. 12–18 242 Polaków zostało przewiezionych na przejście graniczne w Świecku, gdzie przekroczyli granicę Polski. Pozostałe 10 osób po przesłuchaniu sądowym zwolniono w dniu 25 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Z relacji osób poszkodowanych wynikało, iż w trakcie zatrzymania były one w sposób brutalny traktowane przez straż graniczną. O całym incydencie właściwe władze niemieckie nie zawiadomiły strony polskiej.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Dnia 25 czerwca Ministerstwo Spraw Zagranicznych przekazało kierownikowi przedstawicielstwa ambasady RP w Berlinie dyspozycję natychmiastowego oddelegowania na miejsce zdarzenia konsula w celu wyjaśnienia okoliczności incydentu i przeprowadzenia rozmów z poszkodowanymi Polakami.</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Tego samego dnia zastępca kierownika Wydziału Konsularnego przedstawicielstwa przeprowadził rozmowę z nadzorującym sprawę prokuratorem we Frankfurcie nad Odrą, domagając się oficjalnego pisemnego wyjaśnienia sprawy zatrzymania oraz traktowania obywateli polskich. Na miejsce zdarzenia udał się też pracownik Wydziału Konsularnego, aby ustalić przyczyny i okoliczności zatrzymania i przeprowadzić rozmowy z pozostałymi obywatelami polskimi, dokonać wizji lokalnej w hurtowni oraz udzielić pomocy ofiarom incydentu.</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Z treści wstępnej informacji przekazanej w dniu 25 czerwca przez prokuraturę we Frankfurcie nad Odrą wynikało, iż wspomniana grupa osób została zatrzymana przez Federalną Straż Graniczną i funkcjonariuszy urzędu do spraw zatrudnienia z Frankfurtu nad Odrą w pomieszczeniach Anzeigerblatt Brandenburger Spitz pod zarzutem nielegalnego wjazdu i pobytu w Niemczech oraz nielegalnego podejmowania pracy w tym kraju.</u>
          <u xml:id="u-264.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">W dniu następnym, 26 czerwca, Wydział Konsularny przedstawicielstwa przekazał ministerstwu uzyskaną kopię wystąpienia Federalnego Urzędu Pracy we Frankfurcie (Dział ds. Zwalczania Nielegalnego Zatrudnienia) z dnia 20 czerwca br., skierowanego do Urzędu Straży Granicznej we Frankfurcie nad Odrą, a odnoszącego się do sprawy zatrzymania grupy obywateli polskich w dniu 24 czerwca. Data pisma, jak i jego treść, zawierająca prośbę o pomoc urzędową w przeprowadzeniu kontroli w dniu 24 czerwca, której czas i miejsce miały zostać odrębnie uzgodnione między władzami niemieckimi, wskazuje, iż akcja ta była wcześniej zaplanowana. Fakt ten potwierdził sekretarz stanu Schelter w bońskim MSW w czasie debaty w Komisji Spraw Wewnętrznych Bundestagu w dniu 28 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-264.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">W związku z zaistniałym incydentem podsekretarz stanu w MSZ Stefan Meller przeprowadził w dniu 26 czerwca w trybie pilnym rozmowę z ambasadorem RFN w Warszawie Johannesem Bauchem. Wiceminister Meller wyraził w imieniu opinii publicznej i rządu Rzeczypospolitej Polskiej najwyższe zdumienie z powodu zajścia i zwrócił się o niezwłoczne przedstawienie przez władze niemieckie wyjaśnień co do przyczyn, tła i przebiegu tych wydarzeń. Wiceminister Meller stanowczo zaprotestował, zwłaszcza przeciwko niedopuszczalnemu sposobowi potraktowania obywateli polskich, pozostającemu w jaskrawej dysproporcji do skali ewentualnego naruszenia niemieckiego prawa, i stwierdził, iż zatrzymani we Frankfurcie nad Odrą obywatele polscy mają pełne prawo do stosownego zadośćuczynienia.</u>
          <u xml:id="u-264.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Kierownik przedstawicielstwa naszej ambasady w Berlinie, minister Jerzy Sułek, przeprowadził w tym dniu w związku z akcją służb niemieckich rozmowę z generałem Puschem, szefem Federalnej Straży Granicznej - Wschód i złożył ostry protest z powodu potraktowania obywateli polskich przez służby niemieckie, w tym funkcjonariuszy straży granicznej, i niedopełnienia wymogu poinformowania polskiej placówki dyplomatycznej i polskiej Straży Granicznej o zatrzymaniu obywateli polskich i naruszeniu ich interesów. Podkreślał brak winy Polaków, którzy działali w dobrej wierze, bez zamiaru naruszenia miejscowego prawa.</u>
          <u xml:id="u-264.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">W dniu następnym, 27 czerwca, minister Sułek spotkał się z ministrem sprawiedliwości Brandenburgii Brautigamem, prosząc o przekazanie protokołu prokuratury niemieckiej z przeprowadzonego postępowania śledczego oraz domagając się od władz niemieckich oficjalnego, pełnego wyjaśnienia okoliczności zajścia we Frankfurcie i jego przebiegu.</u>
          <u xml:id="u-264.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">W tymże dniu w trakcie spotkania na szczycie Unii Europejskiej w Cannes premier Józef Oleksy omawiał tę sprawę z kanclerzem Helmutem Kohlem, który był zaskoczony tym incydentem i zapowiedział wyjaśnienie sprawy przez kompetentne władze niemieckie.</u>
          <u xml:id="u-264.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Sprawa wydarzeń we Frankfurcie była również przedmiotem rozmowy, jaką przeprowadził minister Bartoszewski 27 czerwca w Cannes z ministrem Klausem Kinkelem. W wyniku rozmów premiera i ministra spraw zagranicznych i w reakcji na podniesione wobec władz niemieckich zarzuty minister Kinkel wystosował list do ministra Bartoszewskiego, który przekazany został przez ambasadora Niemiec w MSZ w dniu wczorajszym w późnych godzinach wieczornych. W liście tym czytamy m.in., że wszczęte zostało dochodzenie przeciwko urzędnikom niemieckim dokonującym akcji, że wpisy o decyzji o wydaleniu obywateli polskich zostaną cofnięte, że strona niemiecka zamierza ponownie zbadać istniejące procedury na tle zarzutów wobec metod zastosowanych we Frankfurcie.</u>
          <u xml:id="u-264.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Zgodnie z zawartą w liście zapowiedzią o wyniku toczących się dochodzeń i operatywnych wnioskach Ministerstwo Spraw Zagranicznych zostanie odrębnie poinformowane.</u>
          <u xml:id="u-264.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Ponadto z inicjatywy delegacji polskiej omówiono w Dreźnie wspomniany incydent na sesji Polsko-Niemieckiej Komisji Międzyrządowej do Spraw Współpracy Regionalnej i Przygranicznej.</u>
          <u xml:id="u-264.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Również podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Jerzy Zimowski oraz komendant główny Straży Granicznej Jan Wojcieszczuk przeprowadzili rozmowy ze swoimi odpowiednikami w Republice Federalnej Niemiec, domagając się wyjaśnień w sprawie zaistniałego incydentu.</u>
          <u xml:id="u-264.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">W dniu dzisiejszym doszło do rozmowy telefonicznej ministra Bartoszewskiego z federalnym ministrem spraw wewnętrznych RFN Manfredem Kantherem. Inicjatywa wyszła od strony niemieckiej. Minister Kanther wyjaśniał, iż akcja we Frankfurcie nie odbyła się z polecenia władz federalnych. Była inicjatywą władz lokalnych, a konkretnie frankfurckiego urzędu pracy.</u>
          <u xml:id="u-264.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Minister Kanther przyznał także, iż w jego ocenie środki zastosowane w trakcie akcji nie były adekwatne do zaistniałej sytuacji. Śledztwo w tej sprawie trwa. Poinformował, że z jego wstępnych ustaleń wynika, iż do użycia siły fizycznej ze strony funkcjonariuszy niemieckich nie doszło. Wyraził też w imieniu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ubolewanie z powodu incydentu we Frankfurcie nad Odrą.</u>
          <u xml:id="u-264.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Nasze Ministerstwo Spraw Zagranicznych zleciło przedstawicielstwu RP w Berlinie zapewnienie wszechstronnej pomocy prawnej wszystkim poszkodowanym obywatelom polskim, którzy będą składali wnioski o odszkodowanie z powodu poniesionych strat materialnych i moralnych.</u>
          <u xml:id="u-264.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Powołano w Słubicach zespół roboczy, do którego wpłynęło już 210 zażaleń od poszkodowanych. Polska policja do 28 bm. przyjęła od poszkodowanych osób 80 zeznań.</u>
          <u xml:id="u-264.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">W wyniku przeprowadzonych u władz niemieckich interwencji w dniu dzisiejszym rozpoczęto już w Słubicach dokonywanie anulowania w paszportach obywateli polskich wpisów dotyczących zakazu wjazdu do RFN, bez pobierania z tego tytułu żadnych opłat. Dzisiaj do godz. 13 nastąpiło anulowanie wpisów o wydaleniu w 180 przypadkach. Anulowanie tych wpisów dla pozostałych 30 osób (reszta to są nieletni, którym tych wpisów nie dokonano) będzie kontynuowane w poniedziałek 3 lipca. Wydaleni otrzymują też potwierdzenie od władz niemieckich, że ich dane osobowe, w tym adnotacja o wydaleniu, nie będą włączone do centralnego rejestru niemieckiego dla obcokrajowców, a tym samym i do rejestru z Schengen. Z relacji burmistrza Słubic pana Ryszarda Bodziackiego i przedstawicielstwa Ambasady RP w Berlinie wynika jednoznacznie, że akcja ta przebiega sprawnie i prawidłowo.</u>
          <u xml:id="u-264.22" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Po kilku dniach, jakie minęły od zajścia, z całą odpowiedzialnością można stwierdzić, iż władze polskie, w tym MSZ i właściwa terytorialnie placówka dyplomatyczno-konsularna w Berlinie, nie zaniedbały niczego, by szybko i skutecznie bronić interesów poszkodowanych obywateli polskich. Sądzę, że potwierdzają to uzyskane już rezultaty, o których mówiłem, i dotychczasowe reakcje władz niemieckich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-264.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pan Eugeniusz Wyzner.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pierwszego proszę pana posła Zygmunta Cybulskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Andrykiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PosełZygmuntCybulski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jak nigdy dotąd Polska ma dobre układy ze swymi sąsiadami. W ostatnich kilku latach w restrukturyzującej się Europie zmienili się nasi sąsiedzi. Mamy ich teraz siedmiu zamiast trzech jak poprzednio. Pielęgnowanie dobrosąsiedzkich stosunków z nimi wszystkimi leży w żywotnym interesie naszego państwa i społeczeństwa. Wierzę głęboko, że również w interesie naszych sąsiadów jest zapewnienie dobrej, budzącej pełne zaufanie atmosfery przyjaznych stosunków z Rzecząpospolitą Polską. Podpisane porozumienia międzynarodowe i w zasadzie nie budząca uwag realizacja litery prawa tych porozumień są dowodem na to, że Polska ma dzisiaj tylko przyjaciół. Mieszkańcy naszego kraju cenią sobie to niezwykle wysoko. Właśnie dlatego dla tych ok. 300 osób, obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, które stały się uczestnikami zdarzeń frankfurckich, a także dla rzesz naszego społeczeństwa sposób ich potraktowania stał się powodem głębokiego oburzenia i zaniepokojenia. Wydarzenia te wywołały też poważne zaniepokojenie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#PosełZygmuntCybulski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Za kilka dni będziemy przyjmować w naszym kraju kanclerza Republiki Federalnej Niemiec pana dr. Helmuta Kohla, człowieka, który ma niewątpliwie bardzo duże zasługi w budowaniu dobrosąsiedzkich stosunków pomiędzy Polską a Niemcami, między narodami polskim i niemieckim. W tej sytuacji werbowanie za pomocą niemieckich ogłoszeń obywateli polskich do pracy, ludzi przeświadczonych, że nie naruszają prawa, a następnie potraktowanie ich jak przestępców jest wydarzeniem, które klub SLD postrzega jako incydent i prowokację. Pytania: Komu zależy na rzuceniu cienia na stosunki polsko-niemieckie? Kto wykorzystał wydawnictwo Brandenburger Spitz do nielegalnego werbowania obywateli polskich do pracy? Kto wydał odpowiednim służbom mundurowym Republiki Federalnej Niemiec polecenie poniżającego traktowania naszych obywateli? - wymagają wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#PosełZygmuntCybulski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest przekonany, że odpowiednie organa państwowe Republiki Federalnej Niemiec znajdą na te pytania odpowiedzi, że w stosunku do osób odpowiedzialnych zostaną wyciągnięte stosowne konsekwencje, a niewłaściwie potraktowani obywatele Rzeczypospolitej Polskiej uzyskają satysfakcję. Działania podjęte w dniu wczorajszym i dzisiejszym wskazują na to, że ścierana jest ta brzydka plama z karty stosunków polsko-niemieckich. Klub nasz ceni sobie także bardzo wysoko stanowisko frakcji parlamentarnej SPD w Bundestagu w sprawie frankfurckiego incydentu. Wiceprzewodniczący frakcji, panowie Verheugen i Schily, zażądali wyjaśnień w tej sprawie od niemieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#PosełZygmuntCybulski">Sojusz Lewicy Demokratycznej jest przekonany, że ani ten lokalny incydent, zakwalifikowany jako „nielegalna praca”, ani też chuligański wybryk w stosunku do polskiego studenta uniwersytetu Viadrina nie mogą zachwiać stosunków polsko-niemieckich i należy je potraktować jako „wypadek przy pracy”.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#PosełZygmuntCybulski">Kanclerza federalnego Helmuta Kohla przyjmiemy jako osobę zaprzyjaźnioną i reprezentanta zaprzyjaźnionego państwa. Wierzymy, że Sejm Rzeczypospolitej Polskiej i pozostałe władze naszego państwa z jednej strony oraz pan kanclerz federalny i władze federalne Republiki Federalnej Niemiec z drugiej strony nie dopuszczą, by cokolwiek zmąciło nasze stosunki i zakłóciło spokój codziennego wysiłku budowania Europy przyszłości. Działania Ministerstwa Spraw Zagranicznych oceniamy jako satysfakcjonujące, zmierzające do wyjaśnienia sprawy.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zygmunt Cybulski w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jana Andrykiewicza o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan Piotr Nowina-Konopka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PosełJanAndrykiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 19 czerwca 1995 r. odbyło się w Gubinie spotkanie parlamentarzystów pogranicza Polski i Niemiec. Stronie polskiej przewodniczył marszałek Sejmu dr Józef Zych. Szeroka dyskusja wypełniała konkretnymi propozycjami współpracy proces pojednania i zbliżenia Polska - Niemcy. Pan minister Bartoszewski podkreśla w swych wystąpieniach, że stosunki polsko-niemieckie można uznać za wzorcowe. Zbyt to piękne, by dla niektórych było prawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#PosełJanAndrykiewicz">W tysiącleciu naszych stosunków z Niemcami takich okresów jak lata 1990–1995 było niewiele. Pruska buta, Hakata, Bismarck, Kulturkampf, dzieci Wrześni, by nie podawać setek innych drastycznych przykładów, na trwałe wywarły piętno na naszym stosunku do Niemców. Przyjaźń i zaufanie buduje się z mozołem przez wiele lat, nienawiść i wrogość rozpalają się same. Dotychczas bohaterami starć, bójek, konfliktów na pograniczu był margines społeczny: skini, neofaszyści, członkowie Jumy. Czynniki oficjalne, parlamentarzyści, administracja regionalna, a przede wszystkim samorządy gmin polskich i niemieckich konsekwentnie dobre stosunki wzajemnie budowali. Tragedia wydarzeń z 24 czerwca polega na tym, że uczestniczyli w niej oficjalni przedstawiciele państwa niemieckiego: Federalna Straż Graniczna i niemiecki urząd pracy. Wśród ok. 300 Polaków zwabionych ofertami rozklejonymi w Słubicach przeważała młodzież, 24 czerwca to przecież pierwszy dzień wakacji.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#PosełJanAndrykiewicz">Wysoka Izba to miejsce uogólnień, refleksji, wyważonych ocen. By jednak łatwiej było zrozumieć skalę problemu i odczucia naszych obywateli, chciałbym przytoczyć relację jednego z uczestników zajścia.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#PosełJanAndrykiewicz">Od kilku dni na słubickich ulicach można było przeczytać ogłoszenia, w których naszym rodakom oferowano intratną pracę we Frankfurcie nad Odrą - 100 marek dziennie zachęcało do sobotniej eskapady za Odrę uczniów, studentów, nauczycieli. Rano 24 czerwca duża grupa Polaków zebrała się przed magazynem firmy Brandenburger Spitz. Około godziny 8 teren magazynu został otoczony przez niemieckie służby mundurowe. Przy użyciu psów, siły fizycznej uzbrojeni w długie pałki i broń funkcjonariusze Federalnej Straży Granicznej zapędzili Polaków do mocno nagrzanego magazynu. To było straszne, mówi uczestniczka zajścia. Niemcy stojący w charakterystycznym rozkroku, psy bez kagańców, którym rzucano pałki w tłum Polaków, każąc aportować. Wrażenie pogłębiały numery, które przytwierdzono do rąk Polaków. Kolorowe opaski opatrzono specjalnymi plombami. Kilka osób zasłabło, a Niemcy odmawiali pomocy. Najbardziej agresywny był dowodzący akcją cywil, pracownik urzędu zatrudnienia. Całe zdarzenie z uśmiechem na twarzy fotografował dziennikarz niemiecki.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#PosełJanAndrykiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To nie incydent. To zorganizowana prowokacja godząca w dobre stosunki polsko-niemieckie, rzecz charakterystyczna przed wizytą kanclerza Kohla w Warszawie. Nad tym nie można przejść do porządku dziennego. Wnioski, i to poważne, winna wyciągnąć strona niemiecka. Ostatnie działania ministerstwa, jak i strony niemieckiej, wskazują, że te wnioski są wyciągane. Parlament, rząd, prezydent muszą stanowczo i mądrze bronić godności i praw Polaków. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego na taką postawę władz Rzeczypospolitej, szczególnie ministra spraw zagranicznych, liczy i będzie ją zawsze popierał. Z uwagą przyjmujemy oświadczenia i listy obywateli Niemiec, w tym Manfreda Stohra, wyrażające oburzenie i prośbę o wybaczenie. Czekamy na wyciągnięcie wniosków przez stronę niemiecką i ukaranie winnych. Proponujemy przyjąć informację ministra spraw zagranicznych o działaniach strony polskiej w celu wyjaśnienia incydentu.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Andrykiewicz w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Piotra Nowinę-Konopkę o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Kazimierz Pańtak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PosełPiotrNowinaKonopka">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie! Dobro stosunków polsko-niemieckich nie leży w wyłącznym interesie jednej ze stron. Określamy te stosunki jako polsko-niemiecką wspólnotę interesów i za takim podejściem przemawia doświadczenie wieków naszej wspólnej historii. Mało jest przecież w historii Europy regionów, w których natężenie wzajemnych konfliktów, napięć, zadr, resentymentów byłoby tak duże. Zarazem mało jest regionów, w których od przezwyciężenia historii zależy tak wiele. Potrzeba było wielu lat, aby stopniowo zasypać przepaść, jaką między naszymi narodami wykopała historia. Potrzeba było niezliczonych wysiłków intelektualistów, duchownych, polityków, prostych ludzi, którzy chcieli zwalczyć w sobie pokusę rewanżu, głoszenia pogardy lub przynajmniej odizolowania się od tych, którzy nam kiedyś uczynili wielką krzywdę. Wiadomo jednak, że takiej pokusy nie da się nigdy wyzbyć na zawsze. Można ją łatwo odgrzebać po latach i posłużyć się nią w dobrej albo i złej wierze. Zaawansowany i dobrze rozwijający się proces pojednania można popsuć o wiele łatwiej i o wiele szybciej, niż możliwe było zbudowanie podstaw pod pojednanie. Wystarczy czyjś nie kontrolowany odruch, niefrasobliwa postawa urzędnika, brak słuchu na wzajemne uwrażliwienie, zasłonienie się literą prawa wtedy, gdy co najmniej równie ważna byłaby dobra wola. Właśnie tak stało się we Frankfurcie.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#PosełPiotrNowinaKonopka">Na władzach niemieckich odpowiedzialnych za przebieg wydarzeń, zwłaszcza za sposób zachowania się urzędowych czynników niemieckich, spoczywa odpowiedzialność wykraczająca poza proste rozliczenie, stwierdzenie zgodności lub niezgodności z prawem podjętych przez nie działań. Przecież gdyby nawet hipotetycznie nie nastąpiło ze strony tych czynników formalne nadużycie prawa, na pewno nastąpiło nieadekwatne do okoliczności nadużycie siły i na pewno nie wystarczyło dobrej woli, bez której nikomu nie pomoże nawet najlepsze prawo.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#PosełPiotrNowinaKonopka">Unia Wolności uznaje za właściwą szybką i zdecydowaną reakcję polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, pilne wezwanie ambasadora Republiki Federalnej Niemiec, uświadomienie mu powagi sytuacji, działania na miejscu. Były to działania sensowne, skuteczne, a opinia publiczna pozytywnie oceniła żądanie pilnego wyjaśnienia wszystkich okoliczności wydarzeń. Liczymy na to, że także w przyszłości stanowisko polskiego MSZ będzie równie zdecydowane, jednoznaczne i że równie energiczne jak obecnie będą działania lokalnych placówek ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#PosełPiotrNowinaKonopka">Podjęte niemieckie śledztwo prokuratorskie wobec niemieckich urzędników, dokonujące się już wycofywanie administracyjne zakazu wjazdu - to dowody na skuteczność podjętej interwencji. Witamy także z uznaniem i nadzieją stanowisko zajęte w tej sprawie przez stronę niemiecką. Zaanonsowane przez pana ministra nowe reakcje rządu federalnego dają podstawy do oczekiwań, że cała ta sprawa szybko doczeka się finału, nastąpi pełne wyjaśnienie faktów i wyciągnięcie z tych faktów właściwych wniosków przez odpowiedzialne władze.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#PosełPiotrNowinaKonopka">Byłoby jednak naiwnością sądzić, że nawet w pełni sprawiedliwe rozwiązanie zaistniałego napięcia uchroni nas od różnych nieprzewidzianych i niezgodnych z wspólnym polsko-niemieckim interesem złych zdarzeń. Sąsiedztwo nie składa się tylko z wzajemnej dobroci i życzliwości. Jest zawsze narażone na przypadkowe konflikty albo na sprowokowany przez czyjś brak wyobraźni wybuch wzajemnej niechęci. Ani ludzie nie są aniołami, ani nie jest tak, że dobra wzajemna wola redukuje do zera faktyczne, zwłaszcza lokalne, i realne przecież konflikty interesów. Kłócą się ze sobą nawet najlepsi sąsiedzi i tak jest ten świat zbudowany. W takich okolicznościach trzeba szukać właściwych mechanizmów zapobiegających samym incydentom i broniących, co może jest jeszcze ważniejsze, przed eskalacją napięcia, jeżeli już coś niedobrego się zdarzy.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#PosełPiotrNowinaKonopka">Uważamy, że państwo polskie musi bronić swoich obywateli zarówno przed czyimś bezprawiem, jak i przed czyjąś złą wolą. Jest to odpowiedzialność polskiego rządu i zawsze będziemy nasz rząd rozliczali z tej odpowiedzialności. Uważamy jednak zarazem, że terenem, na którym rozstrzygnie się los polsko-niemieckiego pojednania, będzie właśnie wspólne pogranicze. Obywatele zrzeszeni w swych samorządach terytorialnych mają wpływ na faktyczny przebieg procesu pojednania, procesu dopracowywania się modelu sąsiedztwa i zarazem modelu wychodzenia z sytuacji kryzysowych. Już dziś widoczne są dobre oznaki tego, że zarówno w Niemczech, jak i po polskiej stronie istnieją demokratyczne struktury samorządowe nastawione na współpracę transgraniczną, wykazujące wzajemnie dobrą wolę. Współpraca chociażby burmistrza Słubic i nadburmistrza Frankfurtu w tej właśnie sprawie świadczy o skuteczności takiego współdziałania. Wydaje się, że jest szansa, aby doświadczenie z incydentu frankfurckiego stało się swego rodzaju szczęśliwą winą — felix culpa, jeśli odpowiedzialne władza wyciągną należyte konsekwencje. Nadzieję taką stwarzają przede wszystkim zapowiedzi strony niemieckiej, wyrażone na poziomie rządu federalnego, sygnalizujące zamiar zmiany dotychczasowych procedur wewnętrznych, które w sytuacji kryzysowej nie zdały egzaminu.</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#PosełPiotrNowinaKonopka">Może w takiej sytuacji ministerstwo rozważyłoby także ewentualność powołania w umowie ze stroną niemiecką kogoś w rodzaju rzecznika pojednania po obu stronach granicy, żeby istniała możliwość szybkiej reakcji, żeby istniała możliwość adresowania różnych pretensji, różnych żali, różnych tlących się spraw, zanim staną się zarzewiem jakiegokolwiek ogniska.</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#PosełPiotrNowinaKonopka">W tym duchu Klub Parlamentarny Unii Wolności przyjmuje do wiadomości informację pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-270.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Piotr Nowina-Konopka z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Kazimierza Pańtaka o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Dariusz Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! 19 czerwca w Gubinie pan burmistrz, poseł Fiedorowicz, tu obecny, otwierał spotkanie parlamentarzystów, posłów do Bundestagu, do Parlamentu Europejskiego i do landów, którzy mają swoje okręgi przy granicy z Polską, z nami, posłami Rzeczypospolitej Polskiej z terenów przygranicza. Uczestniczył w tym posiedzeniu, podniósł jego rangę pan marszałek Zych. Było to jakże owocne spotkanie. Przyjęliśmy rezolucję, określiliśmy, że będziemy co roku spotykali się, aby dopingować nasze rządy, aby zwalczać biurokrację, aby dać przykład prawidłowego układania stosunków polsko-niemieckich. Padały takie słowa z naszej strony, aby granica polsko-niemiecka stała się podobna do granicy niemiecko-francuskiej. Po wielu wiekach urazów, wojen doszło do przykładnej współpracy dwóch narodów. Takie były nasze marzenia. Jakże zostały one rozwiane po kilku dniach.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#PosełKazimierzPańtak">W pierwszy dzień wakacji, było o tym mówione, dzieci, studenci zgłosili się do pracy z ogłoszenia. Nie wiem, czy było to ogłoszenie na wabia, czy było to sprowokowane przez służby. Dzieci poszły z ciekawości. Gdyby w Polsce ogłoszono, że za 100 marek potrzebni są ludzie, którzy znają niemiecki, być może również kilkaset osób z drugiej strony przyszłoby z ciekawości. I co zrobiono? Zrobiono to, o czym tu mówiliśmy. Urządzono prowokację, dano pokaz buty, brutalności. Gdybym występował w poniedziałek bądź wtorek, być może przyczyniłbym się do podgrzewania tej atmosfery. Wyjaśnienia, szczególnie działania naszego Ministerstwa Spraw Zagranicznych i rządu Rzeczypospolitej, pana premiera, pana marszałka, który rozmawiał z premierem, aby nadać impuls tej sprawie, przyjmujemy z zadowoleniem - obywatele polscy nie zostali pozostawieni samym sobie. Sprawa jest wyjaśniana, cofane są wizy administracyjne. Mimo iż jestem posłem opozycji, myślę, że w imieniu mojego klubu mogę wyrazić uznanie rządowi Rzeczypospolitej, że podjął zdecydowane i szybkie działanie w tej sprawie. Pan poseł Nowina-Konopka powiedział, że istnieją różne problemy związane ze współpracą. To są też problemy, które odczuwamy. Jestem posłem z Zielonej Góry. Często na spotkaniach w gminach przygranicznych opowiadają mi - pokazują wręcz tę działalność, przepraszam, że o tym powiem, ale ma być to szczera rozmowa - jak np. wyglądają nasze lasy, do których obywatele niemieccy przywożą w workach plastikowych śmieci i wyrzucają je tam, bo u nich za to trzeba płacić. My nie robimy akcji. Moglibyśmy zrobić akcję, pokazać, zademonstrować, obfotografować, jak tu mówiono. Ale chodzi o to, że są blaski i cienie. Z pokorą tłumaczę: są różni ludzie, może potrzeba czasu, żeby te sprawy zostały przez nich zrozumiane.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#PosełKazimierzPańtak">I dlatego ten incydent... Jeszcze raz powtarzam — nie chcę podgrzewać atmosfery. Była ona rzeczywiście napięta na pograniczu. W Słubicach doszło do wielogodzinnego wstrzymania ruchu, zdesperowani ludzie i ich rodziny zablokowali most graniczny; nie można było przejeżdżać przez granicę. Pojawiły się różnego rodzaju tytuły prasowe, bardzo ostre. „Gazeta Lubuska”, która dość rzetelnie informowała o tych faktach, w poniedziałek na pierwszej stronie pod winietą zamieściła artykuł pod ogromnym tytułem: „To było jak w Oświęcimiu”. Tak mówili młodzi ludzie, którzy opowiadali właśnie o tych historiach — z opowieści, z filmów to znają. Myślę, że słusznie mówili moi przedmówcy — chodzi o to, żeby to była dla nas nauczka, żeby takie sytuacje nie zdarzały się już nigdy i aby ta współpraca była owocna.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#PosełKazimierzPańtak">„Gazeta Lubuska” w komentarzu stwierdziła, że według dziennikarzy przyczyną tych zdarzeń była może chęć zrobienia szybkiej kariery przez urzędników z zachodnich landów, których tutaj przysłano. Chcieli dać pokaz siły niemieckiej, zademonstrować to na biednych dzieciach i młodzieży polskiej. Myślę, że obce im są słowa wielkiego ich rodaka, kanclerza Bismarcka (przytaczałem je kiedyś z tej trybuny), któremu przypisuje się powiedzenie, że złe prawa i mądrzy urzędnicy to lepiej niż dobre prawo i głupi urzędnicy. Adresuję to do niemieckich urzędników z Frankfurtu.</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#PosełKazimierzPańtak">Na koniec chcę podziękować Bundestagowi, Komisji Spraw Zagranicznych, chcę podziękować za reakcję w parlamencie niemieckim. Mówiono tu o tym; była to reakcja właściwa, solidaryzujemy się z tą reakcją i cieszymy się, że nasi niemieccy koledzy wynieśli lekcję z naszego poniedziałkowego spotkania, a nie z tego, jak ten tydzień się zakończył, z 24 czerwca. Przyjmujemy tę informację. Oby to była ostatnia tak drażliwa i tak jątrząca prowokacja mogąca spowodować napięcie w stosunkach pomiędzy narodami, które po prostu chcą z sobą żyć przyjaźnie, abyśmy rzeczywiście byli w jednej wspólnej Europie, bez uprzedzeń, może kiedyś bez granic.</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Kazimierz Pańtak w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Dariusza Wójcika o zabranie głosu w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Wuttke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PosełDariuszWójcik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam trochę odmienne niż poseł przedstawiciel klubu PSL zdanie co do stosunków historycznych między Polską a Niemcami. Ale nie chodzi tutaj o debatę historyczną. Nie zapominajmy o całym tysiącleciu, kiedy mówimy, że ostatnie 200 lat naszej wspólnej historii to nie najlepszy okres. Przy czym jeszcze trzeba by wskazać, że w tych ostatnich 200 latach były takie sytuacje, że była i Brandenburgia, i Saksonia. Tak że to zupełnie różnie wyglądało. Myślę, że przez te 1000 lat jednak stosunki polsko-niemieckie, jeśli uwzględnimy czas historyczny, były jednak w większości poprawne.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#PosełDariuszWójcik">I myślę, że jest szansa, aby stosunki między Polską i Niemcami przez następne może nie tylko dziesięciolecia, ale i stulecia były także bardzo poprawne i przyjazne. Ale aby one takie były, trzeba tworzyć klimat, w którym nie będzie dochodziło do takich incydentów, jak we Frankfurcie nad Odrą. Oczywiście takiego klimatu nigdy do końca nie da się zapewnić. Różne incydenty będą się wydarzały, musimy więc reagować na te incydenty, tworzyć zabezpieczenia przed takimi wydarzeniami, ale także system reakcji na te incydenty, aby one nie powodowały pogorszenia stosunków między naszymi państwami.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#PosełDariuszWójcik">Takie incydenty mają miejsce nie tylko na pograniczu zachodnim, mamy z nimi do czynienia także na pograniczu wschodnim. To jest rzecz normalna.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#PosełDariuszWójcik">Z zadowoleniem muszę się odnieść do informacji Ministerstwa Spraw Zagranicznych na temat ochrony interesów obywateli polskich i działań podjętych w celu właśnie ochrony interesów obywateli polskich poszkodowanych w tym incydencie. Natomiast wydaje mi się, że zbyt stonowane oficjalne reakcje wobec władz niemieckich, przeprowadzanie rozmów i działań na poziomie dyplomatycznym (nazwałbym go dosyć głęboko ukrytym), a może jeszcze bardziej brak zdecydowanych oficjalnych reakcji najwyższych czynników władz niemieckich nie służą budowie takiego klimatu, w którym tego typu incydenty może nie to, że nie będą się zdarzały czy że będzie ich mniej, ale takiego klimatu, w którym reakcja na te incydenty nie będzie wywoływać niechęci między naszymi narodami, naszymi społeczeństwami i naszymi państwami. I sprawą, która w zasadzie mnie tutaj najbardziej intryguje jest brak zdecydowanej, oficjalnej reakcji najwyższych władz niemieckich.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#PosełDariuszWójcik">Z drugiej strony mam różne dane, bo czytałem w prasie o stanowisku kanclerza Kohla, który stwierdził, że wszystko odbyło się zgodnie z prawem. Z kolei brak wyjaśnień na ten temat strony polskiej czy strony niemieckiej, a przede wszystkim brak tego oficjalnego stanowiska powoduje to, że mogą być rozpowszechnione nie do końca sprawdzone informacje tworzące znowu niedobry klimat, że mogą mieć miejsce incydenty, co do których można mieć podejrzenie, że nie były tylko takimi sobie incydentami, bo jak się dowiedzieliśmy, akcja urzędu niemieckiego była przygotowana. Może w innym klimacie czy przy innym sposobie załatwiania tych spraw dałoby się tego uniknąć. Myślę, że ta konieczność i wymaganie przez stronę polską, stanowcze i ostre, przedstawienia oficjalnego, jednoznacznego stanowiska najwyższych czynników niemieckich w tej sprawie służy nie tylko Polsce, nie tylko Polakom, lecz być może przede wszystkim Niemcom i państwu niemieckiemu w budowie dobrych stosunków z Polską. I sądzę, że tu stanowisko i działania ze strony władz polskich powinny być twarde i naprawdę jednoznaczne.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#PosełDariuszWójcik">Tak naprawdę zastanawiałem się, czy nie wnosić o głosowanie nad przyjęciem tej informacji w czwartek w przyszłym tygodniu, w trakcie pobytu kanclerza Kohla w Polsce. Nie ze względu na informację MSZ czy na to, bym uważał, że działania ze strony MSZ były niewłaściwe lub nie dosyć dynamiczne - jestem, jak powiedziałem w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej, usatysfakcjonowany tą informacją - ale właśnie po to, aby pokazać, że powinno być przedstawione jednoznaczne, stanowcze i ostre stanowisko najwyższych władz niemieckich, tym bardziej że do tej wizyty ma dojść w przyszłym tygodniu. Tym bardziej że na pewno nie będzie służyło klimatowi tej wizyty niewyjaśnienie sprawy do końca. A jeśli do przyszłego tygodnia nie można zakończyć dochodzenia, wyjaśnić sprawy i zadośćuczynić, to przynajmniej powinno się określić jednoznaczne i oficjalne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#PosełDariuszWójcik">Mam wielką prośbę do pana ministra i do MSZ o podjęcie jeszcze przed tą wizytą takich działań, aby to jednoznaczne oficjalne stanowisko najwyższych czynników niemieckich zostało wyrażone, bo jego brak nie będzie służył tej wizycie, a tym samym budowaniu dalszych stosunków polsko-niemieckich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Dariusz Wójcik w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jerzego Wuttke o zabranie głosu w imieniu klubu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PosełJerzyWuttke">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Na wstępie chciałem podziękować w imieniu klubu panu ministrowi za precyzyjną informację oraz resortowi za przedsięwzięte działania. Przyjmujemy do wiadomości informację Ministerstwa Spraw Zagranicznych, trudno jednak pozostawać wyłącznie na płaszczyźnie chronologii i poprzestać na faktach, które składają się na to konkretne zdarzenie. Faktów nie należy poza tym lekceważyć. Można je natomiast różnie zinterpretować: albo jako nieszczęśliwy, odosobniony incydent, albo jako przejaw zachowań wynikających z głębszych przyczyn niż te, które decydują o zachowaniach incydentalnych.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#PosełJerzyWuttke">Jeśli mamy do czynienia z szeregiem incydentów, to z konieczności każdy z nich nabiera po pewnym czasie już innego znaczenia. Niestety, owych gorszących incydentów, których sprawcami byli obywatele niemieccy, a pokrzywdzonymi Polacy, odnotowaliśmy już sporo, i to od momentu zjednoczenia Niemiec po okres ostatni; od faktów pobicia osób tylko z tego powodu, że mówiły po polsku, poprzez brutalną prowokację we Frankfurcie, aż do prawie rytualnego okrutnego obcięcia języka młodemu Polakowi.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#PosełJerzyWuttke">Zachowania te można odczytać jako ujawnione formy skrzętnie ukrywanego rasizmu - chcę to nazwać po imieniu - jako przejaw tłumionej i z nagła ujawnionej pogardy wobec człowieka, wobec sąsiada, którego stereotypowy wizerunek jako człowieka niższej kategorii ukształtowała wspólna historia.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#PosełJerzyWuttke">O co więc chodzi? W moim przekonaniu o to, że istnieje stale konieczność tworzenia nowego obrazu, szczególnie nowego obrazu Polski i Polaków, aprobowanych przez Niemców. Należy ciągle korygować bilans naszego rzeczywistego porozumienia i pojednania.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#PosełJerzyWuttke">Jesteśmy w przededniu wizyty w Polsce kanclerza Kohla. Kanclerz Kohl odwiedza nas rzadko, ostatnio był sześć lat temu. Wtedy runął fizyczny mur niemiecko-niemiecki. Czy czekająca nas wizyta kanclerza Kohla została tak przygotowana i czy jest szansa takiego jej wykorzystania, aby przyczyniła się do kruszenia i skruszenia polsko-niemieckiego muru mentalnego, świadomościowego? Na przykład na wzór wcześniejszych działań francusko-niemieckich.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#PosełJerzyWuttke">Zwróćmy uwagę na to, jak długo trzeba było czekać na stwierdzenie kanclerza Kohla, który niedawno temu powiedział, że tzw. wypędzenie było skutkiem wojny wywołanej przez Niemców. O co więc chodzi? Ano o to, co zawarł kilka lat temu Kazimierz Wóycicki w swoim znakomitym artykule zatytułowanym „Kiedy nas wreszcie zaczniecie traktować normalnie?” (cytuję z pamięci).</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#PosełJerzyWuttke">I ostatnia refleksja. W tej chwili i jeszcze przez jakiś czas w okresie wakacji wielu młodych Polaków pracuje w Niemczech, sezonowo i na czarno. Czy musimy narażać naszą młodzież na stresy zachowań nielegalnych i, niewykluczone, że nie pozbawionych ryzyka osobistego zagrożenia? Unikajmy łatwych uogólnień, ale i taniego optymizmu, i nie lekceważmy faktów, a szczególnie ich przyczyny.</u>
          <u xml:id="u-276.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Wuttke w imieniu klubu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy pan minister chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przede wszystkim chcę bardzo serdecznie podziękować wszystkim występującym w debacie panom posłom, którzy pozytywnie i z uznaniem ocenili działania w tej sprawie naszego rządu, Ministerstwa Spraw Zagranicznych i naszych placówek. Z wielką satysfakcją przekażę te słowa zainteresowanym władzom i osobom.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Z drugiej strony chciałbym również podkreślić, że ta konstruktywna atmosfera debaty, której byliśmy świadkami, oraz mądre działania parlamentarne, o których tutaj panowie posłowie przypomnieliście (na przykład spotkania, które odbyły się niedawno z udziałem pana marszałka Zycha), wskazują, jak wiele może pomóc w tych sprawach właśnie działanie również naszego parlamentu i że ta współpraca i zrozumienie, którego przejawy mamy również po stronie niemieckiej w Bundestagu, dyskusja na ten temat stwarzają także dobry klimat i pomagają nam w naszych działaniach na szczeblu rządowym czy przy kontaktach odpowiednich ministerstw.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Jeśli chodzi o konkretne sprawy, które zostały poruszone w dyskusji, to właściwie nie wymagają one zasadniczych wyjaśnień. Można by tylko w odniesieniu do stanowiska wyrażonego przez pana kanclerza Kohla uzupełnić, że wprawdzie mówił on generalnie o przestrzeganiu prawa przez funkcjonariuszy niemieckich, niemniej jednak stwierdził w tej samej wypowiedzi, do której, jak rozumiem, odnosił się pan poseł, że wszelkie sprawy zostaną wyjaśnione, sprawdzone i jeśli były jakieś uchybienia - nie cytuję w tej chwili, nie mam tekstu, ale chodzi o sens jego wypowiedzi - będą do końca wyjaśnione. Sądzę, że to jest bardzo ważne oświadczenie. Również list ministra spraw zagranicznych pana Klausa Kinkela, do którego odniosłem się w informacji, stanowi, wydaje mi się, bardzo ważną i oficjalną odpowiedź na zarzuty, jakie wysunęła w tej sprawie Polska i nasi przedstawiciele, jak już stwierdziłem, najwyższego nawet szczebla.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Chciałbym powiedzieć przede wszystkim, że bardzo pozytywnym zjawiskiem jest oświadczenie pana ministra Kinkela, który stwierdził m.in. w cytowanym liście do ministra Bartoszewskiego, że zarzuty wobec metod zastosowanych we Frankfurcie dają powód do ponownego zbadania istniejących procedur i w tym celu jesteśmy w kontakcie z federalnym ministrem ds. pracy, porządku socjalnego, federalnym ministrem spraw wewnętrznych, jak też z właściwymi urzędami kraju związkowego Brandenburgia. A więc mamy tutaj dowody na to, że strona niemiecka nie tylko prowadzi bardzo energiczne postępowanie - chodzi mi tu o prokuraturę, która wystąpiła z oskarżeniami i z odpowiednimi środkami prawnymi w stosunku do obywateli niemieckich zaangażowanych w tę sprawę, podczas gdy nie wysunęła, i to trzeba powiedzieć, żadnych pretensji w stosunku do naszych obywateli - ale mamy również oficjalne zapewnienia na najwyższym szczeblu - i to chciałbym stwierdzić z satysfakcją, odpowiadając na kwestie podniesione przez pana posła Wójcika - że właściwe kroki zostaną podjęte.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Wiemy choćby i z naszych doświadczeń, że czasami na wyniki pracy prokuratury, na wnikliwe zbadanie wszystkich okoliczności trzeba trochę poczekać i byłoby chyba nierozsądne, gdybyśmy postawili warunek ograniczenia tego śledztwa powiedzmy do kilku dni. Czasami te sprawy wymagają dłuższego zbadania, tym bardziej że, jak wspominałem we wprowadzeniu, mamy już obecnie np. 80 wniosków, które złożyli nasi poszkodowani obywatele w naszej policji. Te wnioski oczywiście muszą być przekazane stronie niemieckiej i na pewno będą wymagały dokładnego zbadania. Musimy zatem zdawać sobie sprawę z tego, że na ostateczne rezultaty śledztwa będziemy musieli jeszcze trochę poczekać. Ważne jest jednak to - co wszyscy uczestnicy debaty podkreślali - że jest dobra wola, zwłaszcza ze strony centralnych władz niemieckich, jeśli chodzi o wyjaśnienie tego przecież lokalnego, aczkolwiek bardzo poważnego incydentu, który potraktowaliśmy z całą powagą. Zaangażowaliśmy cały autorytet państwa, wystosowując bardzo energiczne protesty w tej sprawie, o których mówiłem poprzednio.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychEugeniuszWyzner">Chciałbym powiedzieć na zakończenie, że nasuwają się tu rzeczywiście pewne ogólne refleksje, o których była mowa w tej debacie, a jedną z nich jest chyba to, że losy obywateli polskich w Niemczech, jak i zresztą niemieckich w Polsce, nie mogą zależeć od dobrego lub złego humoru urzędnika, jego złej czy dobrej woli. Jego działania muszą wynikać z prawa. Jest to podstawowy wymóg demokracji, obowiązujący tak w Polsce, jak i w Niemczech, a także dobrosąsiedzkiego współżycia Polaków i Niemców w jednoczącej się Europie. W interesie obu państw i narodów leży, by zajście frankfurckie nie doprowadziło do eskalacji wrogości i odżycia resentymentów po obydwu stronach. Chodzi nam wszystkim o utrzymanie dobrych stosunków, szerokiego społecznego poparcia dla polityki dobrego sąsiedztwa i przyjaznej współpracy między Polakami i Niemcami. Sądzę, że nie pozwolimy na to, by elementy nacjonalistyczne czy biurokraci mieli decydować o dalszym rozwoju współżycia polsko-niemieckiego, zwłaszcza na pograniczu. Stosunki między naszymi krajami mają zbyt duże znaczenie dla obu narodów Europy, byśmy dopuścili do tego, by w wyniku zajścia powstały trwałe negatywne skutki. Dlatego spokojne, choć konsekwentne i stanowcze działania strony polskiej oraz szybka i właściwa - sądzimy - reakcja strony niemieckiej wskazują, że powinno nam się wspólnie udać skierować nasze wysiłki na zintensyfikowanie współpracy dwustronnej. W tym zakresie też duże nadzieje wiążemy ze zbliżającą się wizytą kanclerza Kohla.</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pan Eugeniusz Wyzner.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przyjął informację ministra spraw zagranicznych o działaniach w dniu 24 czerwca 1995 r. niemieckich służb porządkowych przeciwko 300-osobowej grupie obywateli polskich we Frankfurcie nad Odrą.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 53 posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-279.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Informacja o wpływie interpelacji i odpowiedzi na interpelacje znajduje się w doręczonym paniom i panom posłom druku nr 1090.</u>
          <u xml:id="u-279.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na tym zakończyliśmy 53 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-279.9" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-279.10" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu, zwołanego na dzień 6 lipca, został paniom i panom posłom doręczony do imiennych skrytek poselskich.</u>
          <u xml:id="u-279.11" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-279.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-279.13" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-279.14" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 21 min 44)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>