text_structure.xml 765 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 04)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Aleksander Małachowski, Olga Krzyżanowska i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Małgorzatę Ostrowską i panią poseł Beatę Świerczyńską oraz panów posłów Leszka Chwata i Henryka Dyrdę.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani poseł Beata Świerczyńska i pan poseł Henryk Dyrda.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będą pani poseł Małgorzata Ostrowska i pan poseł Leszek Chwat.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Protokół 107 posiedzenia uważam za przyjęty wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Porządek dzienny posiedzenia został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm przeniósł z poprzedniego posiedzenia głosowania nad wnioskami w sprawie odrzucenia prezydenckiego projektu ustawy oraz informacji dotyczącej wykonania ustawy o regulacji rynku cukru, a także nad wnioskiem o uznanie odpowiedzi na interpelację za wystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przedłożył projekt ustawy o organizacji i postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">Rada Ministrów przedłożyła projekty ustaw: pilny o bezpieczeństwie imprez masowych oraz o funduszach przemysłowych i związku ich prywatyzacji z reformą ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu przedłożyło projekt uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do zbadania zarzutów w stosunku do niektórych byłych ministrów współpracy gospodarczej z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">W związku z tym Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby dodać nowe punkty porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">1. Głosowania nad wnioskami o:</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">— odrzucenie przedstawionego przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast,</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">— odrzucenie informacji w sprawie wykonania ustawy o regulacji rynku cukru i przekształceniach własnościowych w przemyśle cukrowniczym, ze szczególnym uwzględnieniem działań podejmowanych przez Ministerstwo Skarbu Państwa w sprawie nadzoru nad prywatyzacją spółek parterowych (cukrowni),</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">— uznanie za wystarczającą odpowiedzi na interpelację posła Radosława Gawlika.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">— Pierwsze czytanie przedstawionego przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o organizacji i postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">— Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">— Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o funduszach przemysłowych i związku ich prywatyzacji z reformą ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#Marszałek">— Pierwsze czytanie przedstawionego przez Prezydium Sejmu projektu uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do zbadania zasadności zarzutów Najwyższej Izby Kontroli w stosunku do niektórych byłych ministrów współpracy gospodarczej z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#Marszałek">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia dotychczasowych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Wiśniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłaszam sprzeciw wobec propozycji wprowadzenia do porządku obecnego posiedzenia Sejmu rządowego projektu ustawy o funduszach przemysłowych i związku ich prywatyzacji z reformą ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełStanisławWiśniewski">Ustawa ta, o fundamentalnym znaczeniu, która wkracza w materię nie tak dawno przyjętej przez Wysoką Izbę ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw - chodzi o uprawnienia pracownicze - nie jest w ogóle skonsultowana ze związkami zawodowymi. Druk sejmowy nosi datę 28 maja. Pełnomocnik rządu do spraw reformy zabezpieczenia społecznego, pan podsekretarz stanu prof. Jerzy Hausner, pismem z dnia 22 maja przesłał do partnerów społecznych wymieniony projekt z prośbą o złożenie opinii na temat przesłanego dokumentu do dnia 23 czerwca br. W Komisji Trójstronnej dopiero jutro jej zespół roboczy będzie rozpatrywał przedstawiony projekt. Nie przedstawia się w ogóle uzasadnienia, jak się to wszystko ma do prowadzonej w tej chwili pracy w Komisji Nadzwyczajnej do spraw reformy ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełStanisławWiśniewski">Wobec faktu nieprzeprowadzenia konsultacji w tak ważnej materii, zgłaszam do Prezydium Sejmu wniosek o wycofanie tego projektu ustawy z porządku dziennego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Prezydium Sejmu nie jest władne wycofać projekt ustawy, ponieważ wiąże nas regulamin - to jest tryb pilny. Natomiast Sejm może podjąć w tej sprawie decyzję.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Wobec sprzeciwu poddaję to pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Przypominam, że Prezydium Sejmu po konsultacji z Konwentem Seniorów...</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Panie pośle, bardzo bym prosił, żeby nie przeszkadzać, kiedy obradujemy i ustalamy ważne rzeczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełHenrykWujec">W materiałach przedstawionych na posiedzeniu Konwentu Seniorów ten projekt ustawy został zaprezentowany jako projekt rządowy. Nie jest napisane, że to jest projekt pilny. Mam więc do pana marszałka pytanie, czy to jest pilny projekt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">To nie jest projekt pilny. Przepraszam, nastąpiła pomyłka.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Przypominam, że Prezydium Sejmu zaproponowało umieszczenie tego projektu w porządku dziennym obecnego posiedzenia. Pan poseł Wiśniewski przed chwilą wniósł sprzeciw, uzasadniając go dość szeroko.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszałek">W związku z tym, że przyjęta jest zasada, iż w pierwszej kolejności poddaje się pod głosowanie propozycje Prezydium Sejmu, głosować będziemy nad propozycją dotyczącą umieszczenia projektu w porządku dziennym. Odrzucenie propozycji oznacza, że nie wprowadzamy projektu do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu, aby do obecnego porządku obrad wprowadzić punkt w brzmieniu: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o funduszach przemysłowych i związku ich prywatyzacji z reformą ubezpieczeń społecznych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 376 posłów. Za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu głosowało 211 posłów, przeciw - 109, 56 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm przyjął propozycję Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#Marszałek">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu zgłoszono wnioski do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do ich rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#Marszałek">Sojusz Lewicy Demokratycznej Klub Parlamentarny wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja o wynikach kontroli działalności spółki Telewizja Polska SA w zakresie gospodarowania środkami finansowymi na realizację zadań programowych, promocyjnych i inwestycyjnych w latach 1994–1996.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Działalność spółki Telewizja Polska SA od dłuższego czasu poddawana była krytycznemu osądowi mediów i polityków. Na wniosek parlamentarzystów z Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzono w spółce Telewizja Polska SA kontrolę Najwyższej Izby Kontroli. Jej wyniki we fragmentach lub w całości omawiane były w prasie. Wskazane jest więc, aby Sejm Rzeczypospolitej Polskiej jako współautor wniosku mógł się dowiedzieć o faktycznych wynikach kontroli NIK w Telewizji Polskiej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Informuję, iż Prezydium Sejmu po otrzymaniu sprawozdania z kontroli skierowało je, zgodnie z przyjętymi zasadami, do właściwej komisji, tj. Komisji Kultury i Środków Przekazu, a także do klubów i kół. Według przyjętej dotychczas procedury Sejm rozpatrywał sprawy po przedłożeniu sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Sojuszu Lewicy Demokratycznej Klubu Parlamentarnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja o wynikach kontroli działalności spółki Telewizja Polska SA w zakresie gospodarowania środkami finansowymi na realizację zadań programowych, promocyjnych i inwestycyjnych w latach 1994–1996, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 383 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 187 posłów, przeciw - 132, 64 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uwzględnił wniosek Sojuszu Lewicy Demokratycznej Klubu Parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#Marszałek">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o postępowaniu odroczeniowym, układowym i ugodowym wobec długów producentów rolnych i przetwórstwa rolno-spożywczego.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Poselski projekt ustawy o postępowaniu odroczeniowym, układowym i ugodowym wobec długów producentów rolnych i przetwórstwa rolno-spożywczego (druk nr 2181) do chwili obecnej nie był rozpatrywany. Z informacji napływających do Klubu Parlamentarnego PSL wynika, że kilkadziesiąt tysięcy gospodarstw rolnych średniej i dużej wielkości oraz podmiotów przetwórstwa rolno-spożywczego utraciło wręcz całkowicie swoje zdolności produkcyjne, pogłębiając tym samym gospodarczą zapaść sektora rolno-spożywczego.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Z informacji z terenu kraju wynika, że z powodu braku rozwiązań systemowych sprawy zadłużeń producentów rolnych i przetwórstwa rolno-spożywczego stanowić zaczynają podstawowy problem rozwoju gospodarstw rolnych, a przede wszystkim rodzinnych. Zgodnie ze społecznymi oczekiwaniami ustawa ma uporządkować problemy zadłużeń powstałych po 1991 r. i w przyszłości zabezpieczyć interesy rolników i producentów korzystających z instytucji kredytowania produkcji rolnej i przetwórstwa rolno-spożywczego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu z przyczyn czasowych nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o postępowaniu odroczeniowym, układowym i ugodowym wobec długów producentów rolnych i przetwórstwa rolno-spożywczego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 202 posłów, przeciw - 82, 96 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#Marszałek">Klub Parlamentarny Unii Wolności wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o samorządzie powiatowym i projektu ustawy o zakresie działania dużych miast o poselskim projekcie ustawy o samorządzie powiatowym.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Prace nad projektem ustawy o samorządzie powiatowym (druk nr 295) zostały w Komisji Nadzwyczajnej ukończone w grudniu 1995 r. 13 listopada 1996 r. komisja powołała posła sprawozdawcę i przedstawiła sprawozdanie Wysokiemu Sejmowi, wnosząc o przyjęcie projektu ustawy (druk nr 2034).</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Od tego czasu trwa blokowanie procedury sejmowej przez koalicję SLD–PSL pod pretekstem konsultacji, uzgodnień, symulacji finansowych. Mimo upływu kolejnych terminów oraz uroczystych obietnic premier Włodzimierz Cimoszewicz do dnia dzisiejszego nie przedstawił stanowiska rządu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Dalsze odsuwanie rozpatrzenia sprawozdania przygotowanego sześć miesięcy temu oznacza w obliczu rychłego zakończenia kadencji Sejmu zaprzepaszczenie pracy Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Odpowiedzialność za taki stan rzeczy obciąża rządzącą większość parlamentarną.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Oczekujemy, że Prezydium Sejmu, wznosząc się ponad partykularne interesy polityczne, stanie na straży podstawowych zasad procedury legislacyjnej i poprze wniosek o poszerzenie porządku obrad 108 posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Wzywamy również posłów koalicji PSL–SLD, deklarujących swoje zaangażowanie w sprawy samorządowe, by dali dowód swej wiarygodności samorządowej w głosowaniu nad przyjęciem sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej do porządku obrad”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu z przyczyn czasowych nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Unii Wolności o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o samorządzie powiatowym i projektu ustawy o zakresie działania dużych miast o poselskim projekcie ustawy o samorządzie powiatowym, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 100 posłów, przeciw - 224, 63 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Unii Wolności odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#Marszałek">Federacyjny Klub Parlamentarny na Rzecz AWS wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja premiera rządu o problemie narastającego zadłużenia krajowych firm i przedsiębiorstw oraz działaniach rządu z tym związanych.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Przez okres ostatnich 4 lat narastało lawinowo zadłużenie państwowych oraz prywatnych firm i przedsiębiorstw. Na początku zeszłego roku osiągnęło ono astronomiczną kwotę 70 mld zł, czyli 700 bln starych zł, a «kula śnieżna» długów toczy się dalej. Grozi to m.in. falą wymuszonych bankructw w krajowym przemyśle w ciągu najbliższych dwóch lat. Równocześnie rząd prowadzi politykę sprzedaży z udziałem kapitału zagranicznego polskich banków, które koncentrują długi krajowego przemysłu. Tak było w przypadku Banku Śląskiego w Katowicach, a obecnie rząd zamierza udostępnić kapitałowi zagranicznemu kontrolny pakiet akcji Banku Handlowego w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">W związku z powyższym premier rządu winien Sejmowi udzielić wyjaśnień, a w szczególności odpowiedzieć na pytania: Jaka jest obecnie wielkość zadłużenia krajowych firm i przedsiębiorstw? Jaka w związku z powyższym skala bankructw zagraża polskiej gospodarce? W jakim stopniu udostępnienie kapitałowi zagranicznemu akcji jednego z największych polskich banków może wpłynąć negatywnie na procesy oddłużeniowe w polskiej gospodarce?”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku, oczywiście z przyczyn organizacyjno-czasowych.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Federacyjnego Klubu Parlamentarnego na Rzecz AWS o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja premiera rządu o problemie narastającego zadłużenia krajowych firm i przedsiębiorstw oraz działaniach rządu z tym związanych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 381 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 57 posłów, przeciw - 274, 50 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Federacyjnego Klubu Parlamentarnego na Rzecz AWS odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#Marszałek">Parlamentarne Koło Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu o realizacji uchwały Sejmu z dnia 30 sierpnia 1996 r. w sprawie polityki państwa na rzecz rodzin.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Uchwałą Sejmu z dnia 30 sierpnia 1996 r. rząd został zobowiązany do przedstawienia do dnia 30 grudnia 1996 r. programu polityki rodzinnej. W czasie posiedzenia Sejmu 18 lutego 1997 r. pełnomocnik rządu poinformowała Sejm o wniosku premiera rządu skierowanym do marszałka Sejmu o prolongatę terminu realizacji tego zadania, wskazując miesiąc kwiecień br. jako kolejny termin realizacji uchwały z 30 sierpnia 1996 r. Do dnia dzisiejszego uchwała nie została zrealizowana. Sejm nie otrzymał również satysfakcjonującej informacji na temat stanu realizacji tego programu.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Przygotowanie programu działań rządu wobec rodziny jest sprawą bardzo palącą. Polskie rodziny czekają na konkretne rozwiązania lewicowego rządu m.in. w sprawach systemu podatkowego, budownictwa mieszkaniowego, ochrony zdrowia czy rosnącego obszaru ubóstwa. Do tej pory prezentowane przez rząd werbalne zapowiedzi skutecznego rozwiązywania problemu rodzin nijak mają się do decyzji koalicji rządzącej. Obecny układ rządzący w ciągu prawie 4 lat nie był w stanie przygotować atrakcyjnej oferty programowej wobec polskich rodzin. Z powyższych powodów wnosimy jak na wstępie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Informuję, że rząd powiadomił Prezydium Sejmu, iż wszystkie te sprawozdania będzie rozpatrywał na posiedzeniu w dniu 10 czerwca i po tym terminie przedstawi Sejmowi informacje. Ponadto na obecnym posiedzeniu rozpatrzymy zapytanie dotyczące tego zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">W związku z tym Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełStanisławKowolik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wobec tej informacji, świadczącej o tym, że w dniu 10 czerwca rząd przyjmie ostateczną wersję programu polityki rodzinnej, wnoszę w imieniu Koła Parlamentarnego BBWR o to, by ten program był przedmiotem rozpatrzenia na następnym posiedzeniu Sejmu, czyli po 10 czerwca. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Czyli pan poseł wycofuje ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełJolantaBanach">Bardzo dziękuję posłowi Kowolikowi za zapowiedź popierania wniosku rozpatrzenia programu na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełJolantaBanach">Chciałam powiedzieć, że dwa tygodnie temu dwa połączone komitety: Komitet Ekonomiczny i Komitet Społeczno-Polityczny Rady Ministrów rekomendowały Radzie Ministrów ów program. Pan poseł dostał projekt. Z powodu przeciążenia pracą Rady Ministrów ten program nie mógł być dotychczas rozpatrzony. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełStanisławKowolik">Rozumiem, panie marszałku, że mój wniosek Prezydium Sejmu przyjęło do realizacji, to znaczy, że program polityki rodzinnej będzie omawiany na kolejnym posiedzeniu Sejmu po 10 czerwca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Panie pośle, zrozumiałem, że pan wycofał wniosek o umieszczenie tego w porządku dziennym obecnego posiedzenia, a Prezydium Sejmu oczywiście rozważy umieszczenie tego w porządku następnego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Koło Parlamentarne Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Drugie czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„2 czerwca 1997 r. minął termin wyznaczony Komisji Nadzwyczajnej do spraw ratyfikacji konkordatu do złożenia sprawozdania zawierającego opinie wynikające z uchwały Sejmu z lipca 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Nasz kategoryczny sprzeciw budzi fakt, że kluby Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy blokują, korzystając z przewagi w Sejmie, prace nad ratyfikacją konkordatu, narażając Polskę na ośmieszenie w stosunkach międzynarodowych. Istnieje potrzeba przejścia do drugiego czytania ustawy ratyfikacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Deklaracja rządu Rzeczypospolitej Polskiej i treść autopoprawki do ustawy ratyfikacyjnej uzasadniają przypuszczenie, że tym razem kluby SLD i Unii Pracy nie zablokują z przyczyn politycznych ratyfikacji konkordatu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Proszę o chwilę uwagi.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Termin złożenia sprawozdania przez Komisję Nadzwyczajną w sprawie wykonania drugiego punktu uchwały upłynął 2 czerwca, w związku z tym Prezydium Sejmu oczekuje na przedstawienie sprawozdania. Według posiadanych przeze mnie informacji w dniu dzisiejszym odbędzie się kolejne posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, mając na uwadze zapis w tej uchwale oraz fakt, że upłynął termin, postanowiło zwrócić się do Komisji Nadzwyczajnej o przedłożenie sprawozdania niezwłocznie, w każdym razie w takim terminie, aby można było zaproponować umieszczenie tego sprawozdania w porządku dziennym kolejnego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełKrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W uzupełnieniu tego wniosku chciałbym podać jeszcze jedną okoliczność, mianowicie Sejm przyjął (nie odrzucił) tzw. ustawy okołokonkordatowe do dalszej pracy. Sama nazwa wskazuje, że ustawy są „około konkordatu”, a więc komisje muszą wiedzieć, czy konkordat będzie przyjęty, czy odrzucony. Bo jeśli będzie odrzucony, to po co pracować nad ustawami okołokonkordatowymi? Jest to logiczne.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełKrzysztofKamiński">W związku z tym, panie marszałku, że komisja przekroczyła termin złożenia sprawozdania, Wysoka Izba nie jest związana faktem, że nie ma sprawozdania, może przyjąć do porządku dziennego ten punkt i zadecydować, co dalej z tym fantem. Dlatego też proponuję następujące rozwiązanie: przyjmijmy do porządku dziennego tego posiedzenia Sejmu problem konkordatu, poczekajmy na dzisiejsze wyniki obrad komisji i w piątek rozstrzygnijmy sprawę w debacie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Drugie czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 392 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 169 posłów, przeciw - 208, 15 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#Marszałek">Koło Parlamentarne Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja premiera Włodzimierza Cimoszewicza o przyczynach udzielenia wietnamskiej stoczni gwarancji kredytowych w wysokości 70 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„W związku z deklaracją premiera Włodzimierza Cimoszewicza dotyczącą udzielenia gwarancji kredytu w wysokości 70 mln dolarów dla wietnamskiej stoczni oraz stwierdzeniem ministra Wiesława Kaczmarka, iż rozmowy w tej sprawie trwają od dłuższego czasu i są już finalizowane, chcielibyśmy uzyskać informację o przesłankach tych działań. W czym oferta wietnamska jest lepsza od możliwości, jakie stworzyłby rodzimy przemysł okrętowy, wykorzystując tę kwotę? Jaki jest poziom ryzyka wietnamskiej inwestycji w porównaniu z «dokapitalizowaniem» polskich przedsiębiorstw branży okrętowej? Dlaczego o fakcie kończących się negocjacji w sprawie wsparcia wietnamskiej stoczni dowiadujemy się z wywiadów telewizyjnych? Dlaczego ten fakt nie pojawił się w trakcie negocjacji prowadzonych w sprawie Stoczni Gdańskiej?”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu z przyczyn organizacyjno-czasowych nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja premiera Włodzimierza Cimoszewicza o przyczynach udzielenia wietnamskiej stoczni gwarancji kredytowych w wysokości 70 mln dolarów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 390 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 178 posłów, przeciw - 178, 34 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#Marszałek">Jest mi ogromnie przykro, mamy pat. Gdyby marszałek miał uprawnienie do przesądzenia sprawy tak jak na posiedzeniach Prezydium Sejmu, mielibyśmy za chwilę jasną sprawę.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Mazowiecki: Ale jaką?)</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#Marszałek">Panie premierze, mielibyśmy jasną sytuację.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#Marszałek">Koło Parlamentarne Polskiej Partii Socjalistycznej i pan poseł Kazimierz Pańtak wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o Inspekcji Celnej.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Ustawa powinna wejść w życie 1 lipca 1997 r. (Senat terminu nie zakwestionował). Nierozpatrzenie poprawek Senatu na tym posiedzeniu doprowadzić może do tego, że ustawa zostanie opublikowana po terminie wejścia jej w życie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu przewiduje umieszczenie tego sprawozdania na następnym posiedzeniu Sejmu i nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Pańtak.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#Marszałek">Podejrzewam, że pan poseł chce wycofać wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wycofałbym wniosek z przyjemnością, ponieważ Izba jest przepracowana, ale naprawdę może dojść do paradoksu. Jeśli bowiem przyjmiemy poprawki na tym posiedzeniu, to pan prezydent, jeżeli ustawa miałaby wejść w życie przed 1 lipca, będzie miał do podpisu około 20 dni. Przypominam, że konstytucyjnie ma na to 1 miesiąc. Nie możemy z góry założyć, że ustawa ukaże się, będzie to retroakcja. Można nawet zakwestionować jej konstytucyjność, bo ukazałaby się po 1 lipca. W związku z tym bardzo namawiam do tego, żeby zweryfikować pogląd na ten temat. Prezydium Sejmu się nie zbierze, ale chciałbym, żeby Wysoka Izba zrozumiała, że jest to kwestia kilkunastu poprawek, które można przegłosować na tym posiedzeniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">Panie pośle, jest jeszcze jedna rada: przyspieszyć podpisanie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej i pana posła Kazimierza Pańtaka o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o Inspekcji Celnej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 390 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 327 posłów, przeciw - 13, 50 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej i pana posła Kazimierza Pańtaka.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#Marszałek">Prezydium Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wnosi o skreślenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy Prawo bankowe.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„W imieniu prezydium Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów proponuję, aby zrezygnować z wnoszenia projektu ustawy Prawo bankowe (druk nr 2350) pod obrady Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w obecnej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Prezydium Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów uprzejmie informuje, że prace nad projektami ustaw o Narodowym Banku Polskim (druki nr 1537 i 1649) oraz projektem ustawy o Państwowym Nadzorze Bankowym (druk nr 1538) są zaawansowane, ale wymagają jeszcze kilku tygodni pracy na szczeblu komisji. Dokończenie prac nad wyżej wymienionymi projektami ustaw wymaga dużego wysiłku komisji, natomiast wniesienie dodatkowo do prac w komisji projektu ustawy Prawo bankowe zdekoncentruje wysiłki potrzebne do zakończenia prac nad projektem ustawy o Narodowym Banku Polskim. Innymi słowy, zrezygnowanie z wnoszenia pod obrady Sejmu projektu ustawy Prawo bankowe stwarza szanse uchwalenia w tej kadencji przynajmniej ustawy o Narodowym Banku Polskim i o nadzorze bankowym. W ocenie prezydium powiększenie zakresu tematycznego prac komisji o projekt ustawy Prawo bankowe tworzy przesłanki do dekoncentracji wysiłków, prac, a co za tym idzie do utraty szans na przygotowanie projektu ustawy o Narodowym Banku Polskim”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Bugaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełRyszardBugaj">Panie Marszałku! Myślę, że byłoby rzeczą pożyteczną, gdyby prezydium komisji wyjaśniło, czy zasięgnęło opinii Narodowego Banku Polskiego w sprawie celowości lub niecelowości podjęcia tych prac.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera wniosku o zdjęcie tego punktu z porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku prezydium Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o skreślenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy Prawo bankowe, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 62 posłów, przeciw - 267, 53 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek prezydium Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#Marszałek">Prezydium Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Rządowe sprawozdanie z funkcjonowania ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych według stanu na 30 września 1996 r. (druki nr 2096 i 2136) wraz ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Rząd Rzeczypospolitej Polskiej rezolucją Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 października 1994 r. został zobowiązany do okresowego składania sprawozdań z funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Ostatnie sprawozdanie zostało przyjęte przez Komisję Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisję Polityki Społecznej i Samorządu Terytorialnego na posiedzeniu w dniu 23 stycznia 1997 r. Jednocześnie uznano, że rozpatrzenie stanowiska komisji powinno odbyć się przy okazji rozpatrzenia sprawozdania komisji o rządowym i poselskim projektach ustaw o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">W związku z powyższym łączne rozpatrzenie obydwu sprawozdań uważamy za nieodzowne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#Marszałek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek i proponuje rozpatrzenie sprawozdania łącznie z dotychczasowym punktem 4.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku prezydium Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Rządowe sprawozdanie z funkcjonowania ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych według stanu na 30 września 1996 r. wraz ze stanowiskiem komisji, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 390 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 348 posłów, przeciw - 5, 37 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek prezydium Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej przyjął.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#Marszałek">Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 2219, 2324 i 2324-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Możliwie najszybsze wprowadzenie w życie ustawy o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego jest w pełni uzasadnione. W chwili obecnej mamy wiele środków finansowych w Krajowym Funduszu Mieszkaniowym z przeznaczeniem na czynszowe budownictwo społeczne. Niestety, warunki korzystania z tych środków dla wielu gmin są trudne do spełnienia. Dlatego też nieodzowne jest uatrakcyjnienie tych warunków.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Przedłożone Wysokiemu Sejmowi sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz o zmianie niektórych ustaw rozwiązuje ten problem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu przewiduje rozpatrzenie tego sprawozdania na następnym posiedzeniu Sejmu i w związku z tym nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawozdanie zostało już przedłożone Wysokiej Izbie. Wiemy o tym, że ustawa o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego daje warunki mało korzystne dla samorządów terytorialnych. Ustawa o zmianie tej ustawy doprowadza do uatrakcyjnienia tych warunków. W związku z tym jak najszybsze wprowadzenie w życie tej ustawy pozwoli na korzystniejsze uzyskiwanie kredytów preferencyjnych z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego na społeczne budownictwo mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PosełTadeuszBiliński">W związku z tym wnoszę - i serdecznie proszę Wysoką Izbę - o rozpatrzenie w trzecim czytaniu kilku poprawek zgłoszonych do tej ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz o zmianie niektórych ustaw - trzecie czytanie, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 358 posłów, przeciw - 5, 24 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#Marszałek">Pan poseł Andrzej Gaberle wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw kodyfikacji karnych o stanowisku Senatu w sprawie ustaw dotyczących kodyfikacji karnych.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Uzasadniając powyższy wniosek, pragnę podnieść, że na nadanie ostatecznego kształtu kodyfikacjom karnym czeka całe środowisko prawnicze, a przedłużanie czasu oczekiwania wprowadza napięcie i tworzy niedobrą atmosferę wokół tych ustaw. Trzeba tu dodać, że debata nad kodyfikacjami karnymi była już kilkakrotnie odraczana na wcześniejszych etapach prac legislacyjnych, co sprawia wrażenie, jakoby Sejm nie doceniał ich wagi dla całości systemu prawnego regulującego wymiar sprawiedliwości w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Pragnę też dodać, że Komisja Nadzwyczajna do spraw kodyfikacji karnych, biorąc pod uwagę podniesione przeze mnie argumenty, dołożyła starań, aby rozpatrzenie poprawek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej było możliwe na 108 posiedzeniu Sejmu, a wymagane regulaminem Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej terminy zostały zachowane.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Pozwalam sobie wyrazić nadzieję, że pan marszałek odniesie się ze zrozumieniem do przedłożonego wniosku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Andrzeja Gaberle o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw kodyfikacji karnych o stanowisku Senatu w sprawie ustaw dotyczących kodyfikacji karnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 388 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 357 posłów, przeciw - 12, 19 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek pana posła Andrzeja Gaberle przyjął.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#Marszałek">Pani poseł Teresa Jasztal wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Polska, jako kraj ubiegający się o członkostwo w Unii Europejskiej oraz jako członek Rady Europy, powinna prowadzić aktywną politykę równościową zgodną ze standardami europejskimi.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Obecnie obowiązujące w naszym kraju prawo, a także zapisy w uchwalonej przez Zgromadzenie Narodowe i przyjętej w referendum konstytucji nie gwarantują przestrzegania na co dzień zasady równych praw kobiet i mężczyzn. Przykładem tego są nagminne przypadki łamania tych zasad tak na rynku pracy, jak i w życiu publicznym. Także ostatnia decyzja Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ustawy o planowaniu rodziny i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży jest przykładem nieliczenia się z prawami kobiet.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Konieczne są zatem szczegółowe przepisy precyzujące pojęcie dyskryminacji, wskazujące obszary, w których najczęściej dochodzi do naruszenia równych praw kobiet i mężczyzn, i dające podstawę do wnoszenia skargi na nieprzestrzeganie tych zasad. Przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn spełnia te wymogi. Będzie więc podstawą do zapewnienia faktycznej równości i przestrzegania praw obywatelskich. Sprzyjać będzie także pełnej realizacji przyjętego przez rząd Krajowego Programu Działań na Rzecz Kobiet.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Należy podkreślić, iż do Parlamentarnej Grupy Kobiet, a także do Prezydium Sejmu wpływają postulaty od pozarządowych organizacji kobiecych i osób indywidualnych o szybkie uchwalenie wspomnianej ustawy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#Marszałek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#Marszałek">Z przyczyn organizacyjno-czasowych Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pani poseł Teresy Jasztal o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 378 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 153 posłów, przeciw - 143, 82 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek pani poseł Teresy Jasztal przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#Marszałek">Pan poseł Stanisław Stec wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (druk nr 2303).</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">„Z dniem... stycznia 1997 r. weszła w życie nowelizacja ustaw o podatku rolnym, o lasach, o podatkach i opłatach lokalnych oraz ochronie przyrody, która między innymi w art. 16 wprowadziła zmianę polegającą na zwolnieniu z opłaty targowej tylko podatników podatku od nieruchomości w związku z nieruchomościami położonymi na targowisku. Dotychczas zwolnienie z opłaty targowej dotyczyło także podatników od nieruchomości w związku z obiektami nietrwale złączonymi z gruntami położonymi na targowisku. Nowelizacja spowodowała skokowy wzrost kosztów ponoszonych przez handlujących w obiektach budowlanych nietrwale związanych z gruntami, którzy niezależnie od podatku od nieruchomości zostali dodatkowo obciążeni opłatą targową. Tak więc nastąpiło podwójne opodatkowanie i nowelizacja art. 16 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jest niezbędna”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#Marszałek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#Marszałek">Ze względów organizacyjno-czasowych Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Stanisława Steca o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 384 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 200 posłów, przeciw — 78, 106 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek pana posła Stanisława Steca przyjął.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#Marszałek">Porządek dzienny 108 posiedzenia zaproponowany przez Prezydium Sejmu, wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie, na skutek uzupełnienia porządku dziennego posiedzenia czas obrad przedłuża się o około 10 godzin. Wobec tego proszę o rozważenie, zastanowienie się nad tym, bo Prezydium Sejmu zaproponuje ewentualne przedłużenie obrad do niedzieli.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#Marszałek">W przyszłości, Wysoki Sejmie, naprawdę nie mamy wyboru. Albo Sejm upoważni Prezydium Sejmu do planowania porządku od poniedziałku do soboty, albo, w przeciwnym razie, rzeczywiście to już nie będzie racjonalne planowanie. Jest mi ogromnie przykro, ale musimy nad tym się zastanowić i podjąć stosowne decyzje.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#Marszałek">Obecnie przedstawię propozycje dotyczące trybu rozpatrzenia poszczególnych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje przeprowadzenie debat krótkich...</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Czy pan marszałek nie pomylił się?)</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#Marszałek">Pan poseł Jaskiernia, przewodniczący komisji, pyta mnie, czy się nie pomyliłem co do soboty. Otóż nie, panie pośle, my przewidujemy posiedzenia codziennie - według tego planu, który Prezydium Sejmu już proponowało - do godziny zero dnia następnego, a więc jakbyśmy tak popatrzyli, to na pewno skończyłoby się - jeżeli byłaby taka decyzja - w niedzielę. Myślę jednak, że jakoś sobie poradzimy.</u>
          <u xml:id="u-48.15" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełJanKról">Jeśli można, panie marszałku, Wysoka Izbo. O ile sobie przypominam, było uzgodnienie Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów, że jest ustalony termin zakończenia posiedzenia Sejmu, np. o godz. 22 w piątek, i jeżeli w tym czasie nie będą rozpatrzone dodatkowo wprowadzone punkty porządku obrad, to po prostu spadają z tego porządku i muszą być przedstawione wnioski, bo one nie przechodzą automatycznie na następne posiedzenie Sejmu. I co do tej zasady rozstrzygnijmy: czy utrzymujemy uzgodnienie wcześniej dokonane, czy po prostu zmieniamy zasadę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Prezydium Sejmu - mogę to powiedzieć w sposób jednoznaczny - popiera tę zasadę, o której mówił pan poseł Król. Proszę jednak zauważyć, że Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów ustalają coś innego, a potem decydujemy o czymś zupełnie innym. Oczywiście będziemy poszukiwać rozwiązania. Ja miałem obowiązek przedstawić ustalenia, to co się dzieje na skutek przyjęcia takiego porządku. Prezydium Sejmu zbierze się i rozważy postępowanie w tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym uwadze Prezydium Sejmu polecić sprawę możliwości przerobowych komisji. Bo o ile Wysoka Izba zgodziła się co do tego, że mają tam być pierwsze czytania, to uważam, że nie wszyscy, Wysoka Izbo, mieli świadomość, że przeczytanie nie oznacza uchwalenia ustawy, a przeszkodą główną jest oczywiście procedowanie w komisji. Moja propozycja zmierzałaby do tego, aby pan marszałek spotkał się z przewodniczącymi komisji i zbadał możliwość skuteczności takiej pracy Wysokiej Izby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#Marszałek">Panie pośle, chciałbym powiedzieć, że w dniu dzisiejszym na posiedzeniu Konwentu Seniorów pan poseł Król zasygnalizował pewne problemy związane z pracami komisji i to jest zbieżne z wnioskiem pana posła. Wobec tego Prezydium Sejmu rozważa spotkanie się z przewodniczącymi komisji, bo rzeczywiście musimy sobie powiedzieć, jak zamierzamy dalej procedować, aby proces legislacyjny na tym nie ucierpiał.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#Marszałek">Obecnie przedstawię propozycje dotyczące trybu rozpatrzenia poszczególnych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje przeprowadzenie debat krótkich nad sprawozdaniami komisji:</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#Marszałek">— o projekcie ustawy o gospodarce nieruchomościami,</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#Marszałek">— o projektach ustaw o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#Marszałek">— łącznej nad punktami dotyczącymi ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół:</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#Marszałek">1) w dyskusjach nad punktami dotyczącymi sprawozdań komisji:</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#Marszałek">— o projekcie ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi,</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#Marszałek">— o projekcie ustawy o zmianie ustaw Prawo budowlane i o zagospodarowaniu przestrzennym,</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#Marszałek">— o projekcie ustawy o cudzoziemcach,</u>
          <u xml:id="u-52.12" who="#Marszałek">— o projekcie ustawy o dyscyplinie wojskowej;</u>
          <u xml:id="u-52.13" who="#Marszałek">2) w pierwszym czytaniu projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-52.14" who="#Marszałek">— o hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich,</u>
          <u xml:id="u-52.15" who="#Marszałek">— o dzierżawie nieruchomości rolnej,</u>
          <u xml:id="u-52.16" who="#Marszałek">— Prawo bankowe,</u>
          <u xml:id="u-52.17" who="#Marszałek">— o zmianie ustawy o zobowiązaniach podatkowych,</u>
          <u xml:id="u-52.18" who="#Marszałek">— o organizacji i postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym,</u>
          <u xml:id="u-52.19" who="#Marszałek">— o bezpieczeństwie imprez masowych,</u>
          <u xml:id="u-52.20" who="#Marszałek">— o funduszach przemysłowych,</u>
          <u xml:id="u-52.21" who="#Marszałek">— o postępowaniu odroczeniowym, układowym i ugodowym wobec długów producentów rolnych,</u>
          <u xml:id="u-52.22" who="#Marszałek">— o równym statusie kobiet i mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-52.23" who="#Marszałek">W dyskusji nad pozostałymi punktami porządku dziennego Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-52.24" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-52.25" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-52.26" who="#Marszałek">Informuję, iż głosowania przeprowadzimy nad dodanym punktem 1 za chwilę, a w pozostałe dni, tak jak dotychczas, zawsze rano.</u>
          <u xml:id="u-52.27" who="#Marszałek">Interpelacje i zapytania rozpatrzymy w piątek w godz. 12–15.</u>
          <u xml:id="u-52.28" who="#Marszałek">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawy:</u>
          <u xml:id="u-52.29" who="#Marszałek">— o przeciwdziałaniu narkomanii,</u>
          <u xml:id="u-52.30" who="#Marszałek">— o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, uchwalone w dniach 24 i 25 kwietnia 1997 r.,</u>
          <u xml:id="u-52.31" who="#Marszałek">— o Polskiej Akademii Nauk,</u>
          <u xml:id="u-52.32" who="#Marszałek">— o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych,</u>
          <u xml:id="u-52.33" who="#Marszałek">— o zmianie ustawy o dozorze technicznym.</u>
          <u xml:id="u-52.34" who="#Marszałek">Obecnie proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatu o posiedzeniach komisji, które odbędą się w dniu dzisiejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">Informuję, że w dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących reformy systemu ubezpieczeń społecznych — o godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Łączności z Polakami za Granicą — o godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego oraz Komisją Ustawodawczą — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Sprawiedliwości i Praw Człowieka wspólnie z Komisją Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisją Ustawodawczą — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu — o godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Polityki Społecznej wspólnie z Komisją Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisją Ustawodawczą — o godz. 14.50,</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Polityki Społecznej wspólnie z Komisją Zdrowia oraz Komisją Ustawodawczą — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Regulaminowej i Spraw Poselskich — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#SekretarzPosełBeataŚwierczyńska">— Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu — o godz. 18.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#Marszałek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowania nad wnioskami o:</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#Marszałek">— odrzucenie przedstawionego przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (druk nr 2249),</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#Marszałek">— odrzucenie informacji w sprawie wykonania ustawy o regulacji rynku cukru i przekształceniach własnościowych w przemyśle cukrowniczym, ze szczególnym uwzględnieniem działań podejmowanych przez Ministerstwo Skarbu Państwa w sprawie nadzoru nad prywatyzacją spółek parterowych (cukrowni),</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#Marszałek">— uznanie za wystarczającą odpowiedzi na interpelację posła Radosława Gawlika.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#Marszałek">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku w sprawie projektu ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez podsekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta RP pana Krzysztofa Janika oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#Marszałek">Wniosek ten poddam obecnie pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu przedstawionego przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, zawartego w druku nr 2249, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie głosowało 163 posłów, przeciw - 206, 13 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował projekt ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast do Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-54.16" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-54.17" who="#Marszałek">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku dotyczącego informacji w sprawie wykonania ustawy o regulacji rynku cukru i przekształceniach własnościowych w przemyśle cukrowniczym.</u>
          <u xml:id="u-54.18" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa pana Andrzeja Śmietanko oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-54.19" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie informacji.</u>
          <u xml:id="u-54.20" who="#Marszałek">Wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-54.21" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm informację przyjął do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-54.22" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem informacji w sprawie wykonania ustawy o regulacji rynku cukru i przekształceniach własnościowych w przemyśle cukrowniczym, ze szczególnym uwzględnieniem działań podejmowanych przez Ministerstwo Skarbu Państwa w sprawie nadzoru nad prywatyzacją spółek parterowych (cukrowni), zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-54.23" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-54.24" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-54.25" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 378 posłów. Za odrzuceniem informacji głosowało 235 posłów, przeciw - 107, 36 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-54.26" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-54.27" who="#Marszałek">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku dotyczącego interpelacji pana posła Radosława Gawlika w sprawie zweryfikowania sposobu ustalania stopy oprocentowania kredytów mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-54.28" who="#Marszałek">Odpowiedzi na interpelację udzieliła prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast pani Barbara Blida.</u>
          <u xml:id="u-54.29" who="#Marszałek">Wobec wniosku o uznanie odpowiedzi za wystarczającą zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-54.30" who="#Marszałek">Wniosek ten poddam obecnie pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-54.31" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm wzywa interpelowanego do odpowiedzi uzupełniającej.</u>
          <u xml:id="u-54.32" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o uznanie odpowiedzi na interpelację pana posła Radosława Gawlika za wystarczającą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-54.33" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-54.34" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-54.35" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 378 posłów. Za przyjęciem wniosku o uznanie odpowiedzi za wystarczającą głosowało 224 posłów, przeciw - 110, 44 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-54.36" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-54.37" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (druki nr 2011 i 2334).</u>
          <u xml:id="u-54.38" who="#Marszałek">Dwie minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-54.39" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 08 do godz. 10 min 10)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Proszę o podejmowanie decyzji, kto zostaje, kto wychodzi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zawieszenie rozmów w przejściach, chcę wznowić obrady.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego. Będzie to, jak powiedział pan marszałek, sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (druki nr 2011 i 2334).</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Mazurkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ w imieniu połączonych Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej mam przedłożyć sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, niech mi wolno będzie przypomnieć, że dotychczas obowiązująca, uchwalona 22 marca 1991 r., ustawa Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych powstała w sytuacji, gdy praktycznie rynek papierów wartościowych jeszcze w Polsce w istocie nie istniał. Doświadczenia pierwszych 3 lat obowiązywania ustawy zaowocowały jej nowelizacją już w 1993 r. i później kolejnymi 5 nowelizacjami. Jednak z perspektywy kolejnych lat jej obowiązywania można z całą pewnością stwierdzić, że ustawa nie była w pełni dostosowana do obecnego poziomu rynku kapitałowego w Polsce i Europie, jak również nie w pełni odpowiadała i odpowiada oczekiwaniom uczestników obrotu, czego wyrazem jest brak na rynku kapitałowym polskim obrotu instrumentami pochodnymi czy brak możliwości pełnienia przez silne kapitałowo podmioty niektórych funkcji w zakresie bankowości inwestycyjnej, co staje się palącą koniecznością.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Potrzeby rynku legły u podstaw rządowej inicjatywy przygotowania nowego aktu zamiast nowelizacji ustawy. Projekt ten poddano pierwszemu czytaniu 8 stycznia br. Uwzględnił on współczesne standardy światowe, a także postulat stworzenia warunków do istnienia w naszym kraju poważnego centrum obrotu kapitałowego. Przedłożony projekt reguluje w sposób kompleksowy szeroki i możliwie pełny obszar problematyki dotyczącej obrotu papierami wartościowymi z wyłączeniem tylko szczegółowych kwestii dotyczących funduszy inwestycyjnych i funduszy powierniczych, a także giełd towarowych, co jest przedmiotem odrębnych, skorelowanych z rozpatrywaną dziś ustawą i daleko zaawansowanych postępowań legislacyjnych w Sejmie, których efekt w postaci sprawozdań właściwych komisji zapewne zostanie przedłożony Wysokiej Izbie na najbliższych posiedzeniach do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PosełMarekMazurkiewicz">W czasie pierwszego czytania i później w toku prac połączonych komisji i powołanej podkomisji, do których projekt skierowano, podkreślono wysokie walory zgrupowania w rozpatrywanym projekcie w sposób bardziej usystematyzowany niż w dotychczasowych ustawach regulacji prawnych dotyczących rynku kapitałowego, a także wprowadzenie do tej ustawy nowych instytucji obrotu kapitałowego, wynikających z zawartych w międzyczasie porozumień międzynarodowych. Oceniono pozytywnie zdecydowaną liberalizację zasad kreowania papierów wartościowych oraz wprowadzenie szeregu nowych form tych towarów, używając języka obrotu kapitałowego, także w obrocie papierami wartościowymi na rynku kapitałowym, co zmierza do uelastycznienia polskiego rynku i pozwolić może na większe jego zdynamizowanie. Równocześnie zwiększono - jest to w projekcie rządowym, a pogłębiono to w pracach komisyjnych - w postaci nowych regulacji gwarancje i rygory funduszu gwarancyjnego oraz przyjęto, jako kontynuację dotychczasowych rozwiązań, ścisłe i zdecydowane rygory w zakresie wymogów tajemnicy zawodowej, informacji poufnych, zasad obrotu wykluczających zmowę uczestników na szkodę innych uczestników obrotu, a także środków surowej represji materialnej i karnej za naruszenie prawa w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#PosełMarekMazurkiewicz">W toku prac nad projektem uwzględniono też w komisjach dostosowanie przepisów projektu ustawy do przepisów regulujących funkcjonowanie rynku kapitałowego w państwach OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) oraz do aktów prawnych Unii Europejskiej. W konsekwencji, jeśli Wysoka Izba ustawę w tym kształcie przyjmie, polscy emitenci papierów wartościowych będą mogli m.in. podejmować decyzję o notowaniu za granicą do 25% nowo emitowanych papierów wartościowych bez dodatkowej zgody Komisji Papierów Wartościowych; będą mogli też decydować o emisji tzw. ADR lub GDR, tzn. kwitów depozytowych, którymi obraca się na rynku amerykańskim oraz na rynku zachodnioeuropejskim. Również na podstawie zgody Komisji Papierów Wartościowych do publicznego obrotu będą mogły być wprowadzone w Polsce papiery wartościowe emitowane przez podmioty mające siedzibę w krajach OECD, tj. papiery wartościowe emitentów zagranicznych. Mimo tej pozytywnej oceny projektu rządowego komisja i powołana przez nią podkomisja w sposób gruntowny rozpatrzyły poszczególne instytucje, przy udziale licznych ekspertów, rzeczoznawców, a także przedstawicieli zainteresowanych środowisk rynku kapitałowego. Zmodernizowano w konsekwencji szereg instytucji, nadając im jeszcze bardziej udoskonalony kształt, zaadaptowano też do naszych potrzeb niektóre konstrukcje prawne i procedury standardów Unii Europejskiej, a także niektóre wybrane elementy prawa anglosaskiego, np. w zakresie własności powierniczej w obrocie maklerskim, co sprzyjać powinno spełnianiu warunków stawianych Polsce na rozwiniętych rynkach kapitałowych, w których chcemy uczestniczyć.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Projekt ustawy jest bardzo obszerny, liczy 192 artykuły. Nie mówię o tym dlatego, by wszystkie je referować, ale zakres zmian i udoskonaleń tekstu był również bardzo szeroki. Korzystaliśmy tutaj, jak wspomniałem, z doświadczeń i pomocy ekspertów i pracowników, przedstawicieli Komisji Papierów Wartościowych, giełdy i innych instytucji rynku kapitałowego, a także polskich środowisk naukowych. W sprawozdaniu skoncentruję się jedynie na najważniejszych wniesionych przez nas uzupełnieniach i poprawkach.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Już w rozdziale 1 dotyczącym przepisów ogólnych doprecyzowano warstwę pojęciową projektu, eliminując możliwe niejasności i możliwe fałszywe interpretacje. I tak w art. 3 ust. 3 w zakresie definicji papierów wartościowych stwierdzamy, iż papierami wartościowymi są również inne niż wymienione w ust. 2 prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny papierów wartościowych wymienionych w ust. 1 i 2 tegoż artykułu. Odstąpiono w ten sposób od pierwotnego, a także funkcjonującego w ustawie z 1991 r., zbyt szczegółowego, a przez to wąskiego i nieadekwatnego do potrzeb rozwijającego się rynku określenia pochodnych instrumentów finansowych, derywatów, których potrzeba na rynku kapitałowym jest oczywista. Uznano w tym zakresie zasadność postulatów ekspertów i giełdy, aby nie przesądzać w enumeratywnie wymienionym określeniu papieru wartościowego w ustawie, co może stanowić przedmiot obrotu na rynku kapitałowym. Tym samym stworzy się możliwość kreowania i organizowania obrotu regulowanego także innymi instrumentami pochodnymi, co jest zgodne z powszechną praktyką rozwiniętych rynków zagranicznych, a w Polsce napotykało niestety trudności.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Wprowadzono równocześnie istotne usprawnienie zasad obrotu papierami wartościowymi, zwiększając jego płynność poprzez umożliwienie nabywcy zbycia nabytych papierów wartościowych, co do których nie nastąpiło jeszcze rozliczenie transakcji, przed ich zapisaniem na jego rachunku papierów wartościowych. Dotyczy to zmiany ust. 3 art. 3.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Regulując formy prawne działania Komisji Papierów Wartościowych i Giełd oraz jej przewodniczącego, komisje proponują bardziej precyzyjne sformułowanie przedmiotu uchwał i decyzji będących formami prawnymi działania tych organów, a także podstaw prawnych postępowania przed komisją. Dotyczy to zmian do art. 15 i 19.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Istotne propozycje zmian proponują komisje w rozdziale 3 dotyczącym opłat za czynności komisji. Uelastyczniono system opłat, obniżając do poziomu nie zakłócającego płynności giełdy stawki opłat dla drobnych emitentów, podnosząc je zaś proporcjonalnie dla podmiotów silniejszych. Realizowana jest w ten sposób zasada bardziej racjonalnego i równomiernego obciążania podmiotów stosownie do ich siły nabywczej i ekonomicznej. Dotyczy to art. 20 ust. 4, w którym czytamy, że minister finansów w porozumieniu z przewodniczącym komisji określi w drodze rozporządzenia wysokość i szczegółowy sposób naliczania, warunki i termin uiszczania opłat. Zmieniono również właściwość organu kreującego te normy, przenosząc je, zdaniem komisji i ekspertów zasadnie, z poziomu komisji na poziom ministra finansów, usuwając w ten sposób wewnętrzną kolizję między odpowiednimi przepisami ustawy, tj. art. 20 ust. 4 i art. 21 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Rozszerzono krąg osób uprawnionych do otrzymywania premii z tytułu gromadzonych funduszów, określając udział Komisji Papierów Wartościowych i Giełd w realizowanych opłatach na poziomie 40%, eliminując zawsze niebezpieczny w sprawach pieniężnych element uznaniowości. Sprecyzowano też podstawy prawne udzielania premii pracownikom, dodając równocześnie kryteria służące ich racjonalizacji. Kwestię premii dla kierownictwa komisji i dyrektora generalnego urzędu komisji odesłano w celu uregulowania do statutu komisji podlegającego zatwierdzeniu przez prezesa Rady Ministrów, który sprawuje nadzór nad komisją.</u>
          <u xml:id="u-56.10" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Zatrzymuję się nad sprawami finansowymi, ponieważ zdaniem komisji były one bardzo ważne. Szczegółowe i precyzyjne określenie zasad nagradzania i premiowania, zwłaszcza kadry kierowniczej, czyni postępowanie transparentnym i usuwa wątpliwości, z którymi spotykamy się często w pracy parlamentarnej i państwowej.</u>
          <u xml:id="u-56.11" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Rozdział 4 projektu poświęcono dwu zawodom związanym z publicznym obrotem papierami wartościowymi: maklerowi papierów wartościowych i doradcy inwestycyjnemu. Poza wytworzonymi już przez giełdową praktykę rozwiązaniami zaproponowano przyjęcie przepisów, które powinny ustabilizować te zawody, zwiększając odpowiedzialność maklerów i doradców inwestycyjnych przy wykonywaniu ich obowiązków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-56.12" who="#PosełMarekMazurkiewicz">W projekcie rządowym przewidziano pierwotnie obowiązkowe uczestnictwo maklerów i doradców inwestycyjnych, w obecnym rozumieniu, w ich samorządzie zawodowym. Rozwiązanie to jednak już w projekcie rządowym było niekonsekwentne i ułomne. Rząd nie zdecydował się w tym projekcie na przekazanie uprawnień do prowadzenia list w ręce organów samorządu zawodowego maklerów i doradców, a powierzył to Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Również przyjęto dość kuriozalne rozwiązanie, iż odwołania od orzeczeń samorządowych organów samorządu maklerskiego rozpatrywać będzie Komisja Papierów Wartościowych i Giełd jako organ nadzoru państwowego. Ograniczenie - skądinąd zasadne mimo swojej pokrętności - uprawnień samorządu zawodowego maklerów i doradców wynikało z faktu, że podstawowym rozwiązaniem dotyczącym sposobu świadczenia usług maklerskich i doradczych w zakresie obrotu papierami wartościowymi jest pozostawianie ich w ramach stosunku pracy w rozumieniu Kodeksu pracy. Makler i doradca wykonują swe czynności pod kierownictwem właściwego pracodawcy, co stoi w sprzeczności z istotą wolnych zawodów i stawia pod znakiem zapytania konstrukcję samorządu zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-56.13" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Podmiotami samorządu w konstrukcji ustawy są - zresztą w innym miejscu normowane — domy maklerskie stowarzyszone i reprezentujące także interesy tego środowiska. Nic też dziwnego, że od początku obowiązywania dotychczas funkcjonującej ustawy z marca 1991 r., która jako pierwsza powołała instytucję samorządu maklerów, ten samorząd nie pełnił w istocie funkcji samorządzenia, co w trakcie posiedzenia podkomisji, a później komisji, zostało jednoznacznie stwierdzone. W konsekwencji podkomisja, a rozstrzygając tę sprawę w głosowaniu wariantowym połączone komisje, po bardzo głębokiej i wnikliwej analizie i skonfrontowaniu stanowisk z zainteresowanymi środowiskami, zdecydowały się w tej części na zmianę projektu rządowego. Komisje proponują zniesienie obligatoryjności przynależności maklerów i doradców inwestycyjnych do związku i wprowadzenie w to miejsce dobrowolności zrzeszania się maklerów i doradców w ich stowarzyszeniach.</u>
          <u xml:id="u-56.14" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Projekt kreuje w związku z tym zasadę i pojęcie reprezentatywnych stowarzyszeń zrzeszających maklerów i doradców, przyjmując za reprezentatywne stowarzyszenia zrzeszające co najmniej 20% ogółu maklerów i doradców, co ma umożliwić pełną reprezentację i udział tak ukształtowanych reprezentatywnych stowarzyszeń w pracach Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, w pracach analitycznych i stanowiących reguły postępowania, pełniejszą reprezentację różnych środowisk maklerów i doradców na posiedzeniach komisji, także z możliwością uczestniczenia większej liczby tych stowarzyszeń, gdyby ze względów czy to regionalnych, czy odrębnych interesów szczegółowych takich stowarzyszeń powstało więcej.</u>
          <u xml:id="u-56.15" who="#PosełMarekMazurkiewicz">W związku z konstrukcją stowarzyszenia przyjętą w tym rozwiązaniu w odpowiednich miejscach w ustawie usunięto wzmianki o związku, zastępując je odesłaniami do reprezentatywnych stowarzyszeń zrzeszających maklerów i doradców uczestniczących w odpowiednich decyzjach i procedurach. W konsekwencji skreślono w projekcie rządowym pierwotne art. 30–40, a komisja proponuje zawarcie w przepisach przejściowych i końcowych normy art. 188, pozwalającej w sposób precyzyjny i bez tworzenia luki w prawie i procedurach przekształcić dotychczasowy związek w stowarzyszenie maklerów przy odpowiednich procedurach ukształtowania ich statutu.</u>
          <u xml:id="u-56.16" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Warto zwrócić uwagę, że stowarzyszeniowy, dobrowolny charakter związku maklerów i doradców proponuje się też w równolegle rozpatrywanych obecnie w innych komisjach i podkomisjach projektach, m.in. w projekcie ustawy o giełdach towarowych, związanym ściśle z regulacjami omawianej dzisiaj ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.</u>
          <u xml:id="u-56.17" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Normując zasady prowadzenia działalności maklerskiej przez domy maklerskie komisja proponuje rozszerzenie zakresu ich kompetencji, co jest również wyrazem uelastycznienia obrotu, przez dopuszczalność pośrednictwa przedsiębiorstw maklerskich również w obrocie innymi niż wskazane w art. 3 ust. 3 instrumentami pochodnymi, opartymi w szczególności na walucie lub stopie procentowej, a także przez wykonywanie przez przedsiębiorstwa maklerskie bez odrębnego zezwolenia komisji służących aktywizacji inwestorów czynności, nie wchodzących równocześnie w zakres koncesjonowanego doradztwa inwestycyjnego. Chodzi tutaj o doraźne, nieodpłatne i bez rekomendacji doradztwo maklera świadczone klientowi, co dotychczas wobec niejasności odpowiedniego przepisu napotykało trudności z uwagi na obawę maklerów przed odpowiedzialnością za podejmowanie czynności niedozwolonych, a przecież racjonalnych w obrocie.</u>
          <u xml:id="u-56.18" who="#PosełMarekMazurkiewicz">W art. 64 projektu rządowego — obecnie jest to art. 52 — skreślono ust. 1, dostosowując treść normy art. 52 do ogólnych rozwiązań ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym i obowiązujących Polskę zobowiązań międzynarodowych, wynikających w szczególności z Układu Europejskiego. Nie wykluczając, co było przedmiotem licznych dyskusji, możliwości prowadzenia rachunku papierów wartościowych przez banki na podstawie zezwoleń Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, stwierdzono precyzyjniej, niż to miało miejsce w pierwotnym projekcie, iż prowadzenie tych rachunków przez banki jako custodiana musi być czynnością odrębną od prowadzenia klasycznych rachunków transakcyjnych w ramach typowej działalności maklerskiej, wykonywanej przy osobnej infrastrukturze techniczno-osobowej. Chodzi w szczególności znów o ochronę interesów inwestorów i ochronę przed możliwym nadużywaniem przez bank swojej jednostronnej pozycji dysponenta rachunkiem.</u>
          <u xml:id="u-56.19" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Nie wchodząc w tym miejscu w szczegółowe omawianie zmian wprowadzanych w rozdz. 5 dotyczącym wprowadzenia papierów wartościowych do publicznego obrotu, warto ogólnie wspomnieć, że zmiany proponowane przez połączone komisje zmierzają również do uelastycznienia tego procesu w ramach precyzyjnych reguł prawnych, z wyeliminowaniem niejasności występujących w regulacjach dotychczasowych, zmierzają do szczegółowego unormowania umów o subemisję inwestycyjną i subemisję usługową — wchodzą tu nowe jakościowo usługi (art. 77 i 78) — oraz precyzyjniejszego, niż to miało miejsce w projekcie rządowym, uregulowania trybu wycofywania papierów wartościowych z publicznego obrotu, w większym niż dotychczas stopniu zapewniającego ochronę drobnych akcjonariuszy przez odwrócenie następstwa czasowego tych czynności i wskazanie, iż wprowadzenie do porządku obrad walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki publicznej sprawy wycofania papierów z publicznego obrotu musi być każdorazowo poprzedzone ogłoszeniem stosownego wezwania (art. 86).</u>
          <u xml:id="u-56.20" who="#PosełMarekMazurkiewicz">W całej procedurze wprowadzania papierów wartościowych do publicznego obrotu komisje zwiększyły transparentność i równocześnie zakres środków dyscyplinowania uczestników do przestrzegania jasnych i równych procedur wobec wszystkich podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-56.21" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Komisje proponują w rozdz. 6 dotyczącym ogólnych zasad rynku regulowanego dodać przepis art. 97 w brzmieniu: „Za zezwoleniem komisji i na określonych w nim warunkach przedmiotem obrotu na rynku regulowanym mogą być prawa majątkowe nie będące papierami wartościowymi w rozumieniu ustawy, w szczególności prawa majątkowe, których cena rynkowa bezpośrednio lub pośrednio zależy od kształtowania się ceny rynkowej walut obcych lub od zmian wysokości stóp procentowych”. Poprawka ta umożliwia prowadzenie przez giełdy obrotu instrumentami pochodnymi (wspomnianymi przeze mnie w kontekście art. 3 derywatami), które w myśl ustawy nie są formalnie rzecz biorąc papierami wartościowymi, i odpowiada w tym względzie tendencjom światowym w działaniu rozwiniętych giełd papierów wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-56.22" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Proponuje się również w zakresie organizacji giełdy potwierdzenie dotychczas obowiązującej, a pominiętej w projekcie rządowym zasady, że akcje spółki prowadzącej giełdę papierów wartościowych nie dają prawa do dywidendy. Komisja, zgodnie z wnioskiem giełdy papierów wartościowych i opiniami ekspertów, powróciła tu do dotychczas obowiązującej koncepcji niezarobkowego charakteru giełdy.</u>
          <u xml:id="u-56.23" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Nadano nową redakcję całemu oddziałowi 3 w rozdziale dotyczącym rynku regulowanego, tworząc w ramach rozdz. 3 rozdział dotyczący regulacji rynku pozagiełdowego (w nowej redakcji są to art. 111–117). W projekcie rządowym materie dotyczące tych problemów były opisane fragmentarycznie (art. 121–124) i unormowane w sposób niepełny, nie odpowiadający w pełni potrzebom dynamicznie rozwijającego się tego segmentu rynku regulowanego.</u>
          <u xml:id="u-56.24" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Połączone komisje dokonały również głębokiej ingerencji w treść projektowanych regulacji rozdz. 8 dotyczącego Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych. Doprecyzowując te regulacje, rozszerzono w szczególności krąg akcjonariuszy Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych i również tu potwierdzono pominiętą w projekcie rządowym zasadę, iż jego akcje nie dają prawa do dywidendy w związku z ich regulacyjną i publiczną funkcją.</u>
          <u xml:id="u-56.25" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Określono zasady postępowania w nie uregulowanej do tej pory sytuacji, gdy w stosunku do już zasymilowanych akcji dochodzi do wzruszenia emisji w trybie postępowania sądowego, w wyniku procedur określonych regulacjami Kodeksu handlowego. Rozwiązanie to zwiększa bezpieczeństwo obrotu papierami wartościowymi (art. 127 ust. 2 pkt 3).</u>
          <u xml:id="u-56.26" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Dodano równocześnie nowe art. 134 i 136, mając na uwadze również stworzenie dodatkowych gwarancji dla emitentów papierów wartościowych - nie powinni być oni obciążani konsekwencjami działania profesjonalnych pośredników publicznego obrotu, na które nie mieli wpływu, ci pośrednicy sami powinni ponosić skutki swoich działań.</u>
          <u xml:id="u-56.27" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Regulując skutki prawne dysponowania znacznymi pakietami akcji w rozdziale 9 - dotyczy to art. 154 w nowej numeracji - podwyższono projektowany w przedłożeniu rządowym pułap, poziom posiadanych akcji z 33% do 50%. Jak to bowiem wykazały ekspertyzy, założony początkowy próg był chyba zbyt niski jak na polskie warunki, w których istnienie znacznych inwestorów strategicznych w spółkach publicznych jest oceniane przez rynek korzystnie, a podwyższenie progu może być istotnym elementem stabilizacji działania spółek publicznych na rynku. Zaostrzono, a równocześnie uściślono w propozycjach komisji warunki odpowiedzialności emitenta wobec nabywcy papierów wartościowych w obrocie pierwotnym w razie zmiany danych w prospekcie emisyjnym. Ta gwarancja była dotychczas niedostateczna, dotyczy to art. 164.</u>
          <u xml:id="u-56.28" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Połączone komisje rozszerzyły też w stosunku do projektu rządowego zakres i szczegółowość proponowanych zmian objętych rozdziałem 12 projektu, a dotyczących przepisów związkowych innych ustaw, w szczególności Kodeksu handlowego i ustawy o obligacjach, eliminując w oparciu o szczegółowe analizy ekspertów niespójności i zagrożenia dla bezpiecznego funkcjonowania rynku kapitałowego, ujawnione w dotychczasowej praktyce funkcjonowania ustawy z roku 1991 i nie dostrzeżone chyba w pierwotnym brzmieniu projektu rządowego. Przypomnę tylko, że procedury Kodeksu handlowego wykazują mniejszą transparentność w stosunku do zasad publicznego obrotu papierami wartościowymi określonymi w tej ustawie, i że ich wydłużone terminy mogłyby zagrozić interesom uczestników obrotu kapitałowego spółek publicznych. W przepisach przejściowych komisje uwzględniły - obok zapisanej już w projekcie rządowym Giełdy Papierów Wartościowych - dodatkowe przepisy dotyczące statusu Centralnej Tabeli Ofert jako spółki działającej na regulowanym rynku pozagiełdowym w jej nowym porządku prawnym, odnosi się to do art. 185 sprawozdania, a także wspomnianego już wcześniej Związku Maklerów Papierów Wartościowych i Doradców w Zakresie Publicznego Obrotu Papierami Wartościowymi, któremu stworzyliśmy płaszczyznę bezkonfliktowego przekształcenia w stowarzyszenie dobrowolne.</u>
          <u xml:id="u-56.29" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Biorąc pod uwagę skomplikowany proces legislacji i wprowadzania w życie nowych przepisów w zakresie publicznego obrotu papierami wartościowymi funduszów inwestycyjnych, komisje proponują również bardziej rozbudowany, niż to pierwotnie projektowano, kształt art. 190 i 191 jako przepisów derogacyjnych, uwzględniający sukcesywne wchodzenie w życie poszczególnych segmentów prawnych rynku kapitałowego.</u>
          <u xml:id="u-56.30" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Sprawozdanie połączonych komisji uchwalono, nie zgłaszając wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-56.31" who="#PosełMarekMazurkiewicz">W imieniu połączonych komisji wnoszę, by Wysoka Izba raczyła uchwalić ustawę w brzmieniu przedłożonym przez komisje w sprawozdaniu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-56.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przypominam, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jako pierwszą proszę o zabranie głosu panią posłankę Małgorzatę Ostrowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przypadł mi w udziale niewątpliwy zaszczyt zaprezentowania państwu stanowiska Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, oceniającego sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej (druk nr 2334) o rządowym projekcie ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (druk nr 2011).</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Przed chwilą wysłuchaliśmy obszernego i szczegółowego sprawozdania przedstawionego przez pana posła Mazurkiewicza. Nie chciałabym powtarzać tych kwestii, które zostały już tak precyzyjnie i dogłębnie wyjaśnione. Chciałabym jednak podkreślić to, o czym warto pamiętać i powtórzenie tego nigdy nie zaszkodzi, że sprawozdanie jest efektem prac rządu, dużego zespołu ekspertów i posłów. Rolę ekspertów chciałabym tu podkreślić, bo był to zespół ludzi, którzy nas bardzo mocno wspierali w pracach nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Całość prac zmierzała ku dostosowaniu dotychczasowych uregulowań do potrzeb rozwijającego się rynku kapitałowego w Polsce oraz osiągnięcia zgodności prawa polskiego ze standardami międzynarodowymi, zwłaszcza z dyrektywami Unii Europejskiej. Do projektu rządowego, zgodnie z obowiązującym prawem, dołączona była opinia Komitetu Integracji Europejskiej, która jednoznacznie potwierdzała, iż przedłożenie rządowe jest zgodne z prawem wspólnotowym, że uwzględnia te zmiany, które w Układzie Europejskim zostały podkreślone.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Tak gwoli przypomnienia chciałabym powiedzieć, że w prawie wspólnotowym obowiązuje wiele dyrektyw dotyczących obrotu papierami wartościowymi. Chodzi w nich w szczególności o ustalenie powszechnych standardów w obrocie papierami, wzajemnego uznania przez władze państw członkowskich kontroli prowadzonych przez organy nadzoru, koordynacji działalności organów nadzoru i ich kontroli przez władze państw członkowskich. Dotyczy tego dyrektywa 279 EWG w sprawie koordynacji wymogów odnośnie do dopuszczania papierów wartościowych do obrotu na giełdzie, a także kolejne dyrektywy. Jak państwo słyszeli w sprawozdaniu, regulacja prezentowana w sprawozdaniu połączonych komisji jednoznacznie uwzględnia... jak gdyby asymiluje do prawa polskiego te dyrektywy prawa wspólnotowego.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa, że prezentowana ustawa jest dobrym aktem prawnym, spełniającym obecne i przyszłe wymagania rynku kapitałowego.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Pamiętam, jak w 1993 r., na początku tej kadencji Sejmu, spotykaliśmy się przy pracy nad nowelizacją tej ustawy. Już wtedy było wiadomo, że należy oczekiwać całościowej, nowej propozycji legislacyjnej i ta dzisiaj jest przedmiotem naszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Prezentowany przez posła sprawozdawcę projekt normuje publiczny obrót papierami wartościowymi, w tym również zasady tworzenia, organizacji podmiotów prowadzących działalność w zakresie publicznego obrotu papierami wartościowymi i nadzoru nad nimi. Jest to literalnie brzmiący art. 1 tejże ustawy, który pokazuje pełen zakres jej treści.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#PosełMałgorzataOstrowska">W ustawie zawarto regulacje dotyczące Komisji Papierów Wartościowych i Giełd jako centralnego organu administracji rządowej w zakresie publicznego obrotu, działalności giełd towarowych, giełdowych izb rozrachunkowych, maklerów giełd towarowych, podmiotów giełdowych oraz działalności domów składowych i podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa składowe. Określono zadania Komisji Papierów Wartościowych i Giełd oraz jej tryb pracy i wspominane już dzisiaj szeroko opłaty. Odrębny rozdział ustawy poświęcono maklerom - prowadzeniu działalności maklerskiej oraz zasadom kontroli. Istotną częścią projektu jest szczegółowe opisanie trybu wprowadzania papierów wartościowych do publicznego obrotu. Rynek regulowany określony w ustawie obejmuje rynki giełdowe tworzone przez giełdy oraz rynek pozagiełdowy, na których dokonuje się wtórnego obrotu papierami wartościowymi.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Istotną cechą projektu jest, zdaniem klubu SLD, dbałość o bezpieczeństwo posiadaczy rachunków papierów wartościowych i rachunków pieniężnych. Zakres nadzoru nad instytucjami, fundusz gwarancyjny, ustalenia antymonopolowe, a także określenie zasad tajemnicy zawodowej i informacji poufnych dają gwarancję bezpieczeństwa klientom.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#PosełMałgorzataOstrowska">W publicznym obrocie ważną pozycję zajmuje Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, do zadań którego należy prowadzenie depozytu papierów wartościowych. Pragnę przypomnieć - o tym wspominał też pan poseł sprawozdawca - że rozszerzyliśmy, usystematyzowaliśmy zakres działalności krajowego depozytu. Chciałabym przytoczyć z ustawy te szczególne zadania, które krajowy depozyt musi wypełniać. Są one zawarte w art. 126 ustawy. W szczególności należy do nich: rejestrowanie papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu, nadzorowanie zgodności wielkości emisji z liczbą papierów wartościowych znajdujących się w obrocie, obsługa realizacji zobowiązań emitentów wobec uprawnionych z papierów wartościowych, rozliczanie transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz innych transakcji. Krajowy depozyt może obsługiwać obrót papierami wartościowymi nie dopuszczonymi do publicznego obrotu. Do tej obsługi stosuje się odpowiednio inne przepisy. Krajowy depozyt może prowadzić także rachunki pieniężne, dokonywać rozliczeń pieniężnych, udzielać pożyczek oraz uczestniczyć w rozrachunkach dokonywanych przez Narodowy Bank Polski, na zasadach stosowanych w przypadku rozrachunków międzybankowych. Krajowy depozyt może wyłącznie te zadania, o których tutaj przed chwilą powiedziałam, wykonywać.</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Nie bez przyczyny o tym mówię, chciałabym mianowicie podkreślić, że tą ustawą rozbudowujemy kolejne instrumenty rynku kapitałowego. Na przykładzie krajowego depozytu chcę pokazać, że rozszerzamy zakres działań poszczególnych instytucji, które już funkcjonują. Ma to, mam nadzieję, cały czas na celu jedno - to, aby usługi, które te instytucje otaczające cały rynek nam wszystkim oferowały, były na coraz wyższym poziomie. I po to, mam nadzieję, te wszystkie zmiany dzisiaj czynimy.</u>
          <u xml:id="u-58.11" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Istotną cechą - jeszcze raz to z całą mocą chcę podkreślić - przedkładanego projektu jest to, że wyznaczono sobie konkretne cele, które się przy pomocy tej ustawy chce osiągnąć, i w uzasadnieniu rządowym są one bardzo dobrze wyeksponowane.</u>
          <u xml:id="u-58.12" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Mam nadzieję, że nasze pogłębienie projektu i wspólna praca połączonych komisji tylko i wyłącznie wspomoże realizację tych założonych wcześniej celów.</u>
          <u xml:id="u-58.13" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Już dosyć szeroko omówił te kwestie pan poseł sprawozdawca, niemniej jednak chcę państwu jeszcze raz to przypomnieć, bo warto - cały czas, z uporem powtarzam - widzieć sens tych zmian, które proponujemy.</u>
          <u xml:id="u-58.14" who="#PosełMałgorzataOstrowska">W opinii klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej ten projekt ustawy pozwala na wprowadzenie do dotychczas obowiązującego ustawodawstwa systemu zdematerializowanych papierów wartościowych, to jest, dalej, liberalizacji przepisów o wprowadzaniu papierów wartościowych do publicznego obrotu, również na uzgodnienie obowiązującego ustawodawstwa z wymogami OECD i aktami prawnymi Unii, co już podkreślaliśmy wcześniej. Jest to także wprowadzenie regulacji ułatwiających przekształcanie się biur maklerskich w bank inwestycyjny i rozdzielenie ryzyka działalności kredytowej i działalności w zakresie papierów wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-58.15" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Wydaje się również, że można liczyć na to, że dzięki tej ustawie będzie możliwe wprowadzenie systemu ubezpieczeniowego dla klientów biur maklerskich, a także pożyczanie papierów wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-58.16" who="#PosełMałgorzataOstrowska">W tej ustawie przede wszystkim uściślono pojęcie papierów wartościowych, a tych na naszym rynku coraz więcej się znajduje.</u>
          <u xml:id="u-58.17" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Pragnę podkreślić, że Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za gospodarką rynkową zorientowaną na zaspokojenie potrzeb społecznych; dlatego pragniemy bardzo mocno współtworzyć nowoczesne instytucje gospodarki rynkowej oraz osłaniać zdrową konkurencję przed praktykami monopolistycznymi.</u>
          <u xml:id="u-58.18" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Klub z zadowoleniem odnotowuje w omawianej ustawie przede wszystkim dbałość, co mocno podkreślam po raz trzeci, o bezpieczeństwo obrotu papierami wartościowymi oraz o bezpieczeństwo klientów. Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej wyraża uznanie wszystkim współredaktorom ustawy i nie będzie zgłaszał żadnych poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo pani posłance Małgorzacie Ostrowskiej.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Władysława Jasińskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełWładysławJasiński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Parlamentarny Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, którego stanowisko wobec projektu ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (druk nr 2011) mam zaszczyt przedstawić, wyraża zadowolenie z faktu przygotowania projektu tej ustawy. Połączone Komisje: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Przekształceń Własnościowych i Ustawodawcza projekt rządowy rozpatrzyły po bardzo długiej procedurze w podkomisji, eliminując z niego przepisy dotyczące funduszy inwestycyjnych. Jak słyszeliśmy od posła sprawozdawcy, powód to równoległe prace nad odrębnym aktem w tym zakresie. Należy oczekiwać, że przy sprzyjających warunkach w tym tygodniu połączone komisje zakończą prace nad projektem ustawy o funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PosełWładysławJasiński">Faktem jest, że rozwijający się rynek kapitałowy w Polsce czeka na tę ustawę, którą można nazwać swoistą konstytucją rynku papierów wartościowych. Dotychczas obowiązujące przepisy nie przystawały już do obecnego etapu rozwoju rynku kapitałowego. Jakkolwiek projekt ustawy nie spełnia oczekiwań wszystkich uczestników rynku kapitałowego, to jest on wynikiem kompromisu między stanowiskiem Komisji Papierów Wartościowych i Giełd a pozostałymi instytucjami i organizacjami rynku kapitałowego, które brały udział w pracach sejmowych na wszystkich etapach. Największego zawodu może doznać środowisko domów maklerskich. Oczekiwało zmiany zasadniczej filozofii koncesjonowania działalności maklerskiej, tj. odejścia od koncesji przedmiotowych na rzecz koncesji podmiotowych. W projekcie ustawy nie uwzględniono tego kierunku, dokonano tylko kompromisowych zapisów rozszerzających listę czynności, na jakie biura maklerskie nie muszą uzyskiwać indywidualnej koncesji (art. 31 ust. 1 projektu ustawy).</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PosełWładysławJasiński">Delegacja dla przewodniczącego komisji upoważnia go do określenia innych niż przewidziane w ust. 1 czynności, których wykonywanie przez dom maklerski nie wymaga zezwolenia. Uznajemy, że rzeczywiście takie podejście łagodzi jak gdyby ten spór. Domy maklerskie mogą prowadzić działalność doradczą, która polega na udzielaniu ustnej lub pisemnej rekomendacji dotyczącej nabycia lub zbycia oznaczonych papierów wartościowych lub powstrzymania się od takiej transakcji. Ta forma działalności, to chcemy podkreślić, powinna się cieszyć i cieszy się coraz większym uznaniem właścicieli drobnych pakietów papierów wartościowych. Rynek będzie coraz bardziej się rozdrabniał i ta forma usług domów maklerskich powinna znaleźć coraz szersze uznanie wielu uczestników rynku kapitałowego z uwagi na niewielką wiedzę o zasadach gry.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#PosełWładysławJasiński">Projekt określa zasady tworzenia domów maklerskich, wymogi stawiane maklerom, doradcom, zakres samorządności działania domów maklerskich oraz zasady ich kontroli przez Komisję Papierów Wartościowych, a także wzajemne relacje. Niezależnie od powyższego proponowana ustawa wprowadza istotne zmiany i porządkuje zasady działania uczestników rynku kapitałowego, uściśla także obecnie obowiązujące przepisy, które w praktyce budziły bardzo istotne wątpliwości interpretacyjne. Szeroko i wystarczająco naszym zdaniem mówił o tym poseł sprawozdawca i nie należy tego powtarzać. Chcemy tylko zwrócić uwagę na powoływaną w tym projekcie ustawy instytucję funduszu gwarancyjnego, którego celem jest zapewnienie posiadaczom rachunków papierów wartościowych i rachunków pieniężnych wypłat środków zgromadzonych na tych rachunkach. Jest to jeden z istotnych elementów stabilizacji albo ochrony obrotu na tym rynku. Wpłaty domów maklerskich w banku prowadzącym działalność maklerską na fundusze gwarancyjne stanowią koszty ich działalności, a więc wymagają pewnej modyfikacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#PosełWładysławJasiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Do rządowego projektu ustawy zostały dołączone projekty aktów wykonawczych, co ułatwiało prace nad projektem w komisjach sejmowych. Należy podkreślić poprawną stronę redakcyjną projektu. W 12 rozdziałach wyróżniono problemy, które normują poszczególne kwestie. Ułatwia to korzystanie z projektu. Projekt ustawy zawiera w art. 4 bogaty słownik, który wraz z innymi definicjami zawartymi w rozdz. 1: Przepisy ogólne, ułatwiają rozumienie jego treści. W rozdz. 12 proponuje się przepisy przejściowe i końcowe oraz zmiany w przepisach obowiązujących, a także szczegółowe zasady wejścia w życie ustawy, w tym poszczególnych artykułów.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#PosełWładysławJasiński">Z tych względów, panie marszałku, Wysoki Sejmie, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego udziela poparcia projektowi ustawy zawartemu w druku nr 2011. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Władysławowi Jasińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Wyrowińskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełJanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W interesie polskiej gospodarki, po to aby podtrzymać i wzmocnić panujące w niej tendencje wzrostowe, a tym samym w interesie wszystkich obywateli, którzy z owoców rozwoju gospodarczego będą korzystać, leży umocnienie i rozwój polskiego rynku kapitałowego. Rynek ten, jak wszyscy doskonale wiemy, jest jeszcze wciąż rynkiem wschodzącym. Pragnę przypomnieć, że kapitalizacja warszawskiej giełdy jest pięciokrotnie niższa od kapitalizacji giełdy wiedeńskiej, nie zaliczającej się do największych giełd. Otóż ten rynek - zdaniem mojego klubu i, sądzę, nie tylko - winien w coraz większym stopniu stanowić źródło alternatywne dla systemu bankowego, źródło pozyskania funduszy na finansowanie i rozwój polskiej gospodarki, na finansowanie procesów inwestycyjnych i modernizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PosełJanWyrowiński">Panie i Panowie Posłowie! Od 8 stycznia br. Izba zajmuje się projektem ustawy, który dzisiaj trafił do drugiego czytania. W ciągu minionych 5 miesięcy projekt rządowy poddano, zdaniem mojego klubu, rzetelnej i wnikliwej ocenie podkomisji i połączonych komisji. I w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności chciałbym wyrazić pozytywną opinię o tym, co dzisiaj jest przedmiotem naszych obrad, o owocach pracy komisyjnej. Jednym z najistotniejszych czynników gwarantujących rozwój rynku kapitałowego jest jakość, spójność i stabilność przepisów prawnych regulujących jego działanie. Jeżeli takim kryteriom poddać owoc pracy komisji, to ta ocena musi być generalnie pozytywna. Ustawa z marca 1991 r. w wyniku koniecznych, powodowanych potrzebami rozwijającego się rynku nowelizacji zatraciła bowiem wewnętrzną spójność.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PosełJanWyrowiński">Podczas pierwszego czytania, występując w imieniu mojego klubu, odniosłem się szczegółowo zarówno do większości nowych propozycji zawartych w projekcie rządowym, jak i do proponowanych zmian uściślających i precyzujących dotychczas obowiązujące przepisy. Warto może podkreślić raz jeszcze te istotne nowe rozwiązania. Myślę, że bardzo ważne jest to, że do prawodawstwa regulującego zasady działania rynku kapitałowego wprowadzono istniejący dotychczas pozaprawnie system zdematerializowanych papierów wartościowych oraz będące konsekwencją tej zasady rozwiązanie dostawy za zapłatą, które wiąże moment przejścia prawa własności papieru wartościowego z momentem zmiany zapisu na rachunku w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych. Po drugie, rozszerzono katalog instrumentów finansowych będących przedmiotem obrotu na polskim rynku o instrumenty pochodne — dzięki temu zwiększy się zainteresowanie naszym rynkiem z tego chociażby powodu, że możliwe będzie zawieranie transakcji ubezpieczających. Wprowadzono wprost kategorię czynności maklerskich i zastrzeżono je dla podmiotów licencjonowanych, jednocześnie rozszerzono katalog tych czynności, ułatwiając przekształcanie domów maklerskich, które z mocy tej ustawy funkcjonować mogą wyłącznie jako spółki akcyjne, w silne kapitałowo banki inwestycyjne, co niewątpliwie ułatwi ich konkurowanie z podmiotami zagranicznymi. Dopuszczono kredytowanie zakupu papierów wartościowych oraz pożyczanie tychże, co zwiększy zakres możliwych operacji na polskim rynku kapitałowym. Zliberalizowano, co bardzo ważne, przepisy o wprowadzaniu papierów wartościowych do publicznego obrotu w stosunku do tych spółek, które podlegały obowiązkowi informacyjnemu przez 3 lata. Chodziło również o to, Wysoka Izbo, aby wprowadzić do tej ustawy, co uczyniono, cały pakiet uregulowań stanowiących w kwestii organizacji rynku realizację zobowiązań Polski wobec Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, czyniących polski rynek rynkiem wysokich standardów, rynkiem spełniającym wymagania międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#PosełJanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę jeszcze odnieść się do bardzo szczegółowo przez pana posła sprawozdawcę zreferowanych tutaj najistotniejszych zmian, które wprowadziły komisje, przedstawiając Izbie do drugiego czytania projekt zawarty w druku sejmowym. Otóż kilka spraw wywoływało dosyć żywe emocje. Chciałbym się odnieść do kwestii samorządności maklerskiej.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#PosełJanWyrowiński">Panie i Panowie Posłowie! W jednym z dzienników gospodarczych ukazał się artykuł pt. „Zjazd nieobecnych maklerów”. Myślę, że był to niezwykle trafny artykuł, będący relacją z kolejnej nieudanej próby zebrania się maklerów i doradców na statutowym zjeździe. Sami zainteresowani postarali się o ten i wiele innych dowodów przemawiających za tezą, iż błędem było utworzenie na mocy starej ustawy obligatoryjnego związku maklerów i doradców. Sami zainteresowani, Wysoka Izbo, głosując nogami wykazali, iż nie potrzebują tego rodzaju organizacji. Samym zainteresowanym elementarny obowiązek nakazywałby, w sytuacji gdy w parlamencie ważą się losy ich organizacji, formy istnienia ich organizacji, zamanifestowanie dyscypliny i jedności w działaniu; przede wszystkim jednak powinni być obecni na statutowym zjeździe. I nie jest tak, jak powiedział jeden z działaczy tego związku, iż to Komisja Papierów Wartościowych wykorzystała sprawę pełnomocnictwa do skompromitowania ich w Sejmie. Po prostu, szanowni panowie, samiście się skompromitowali, bez żadnych wysiłków ze strony Komisji Papierów Wartościowych. Bardzo wiele wysiłku włożyliście w splatanie z podziwu godną konsekwencją sznura na własną szyję. Myślę, że bez żalu należy pożegnać stare zasady organizacji środowiska maklerskiego. Wydaje mi się, że próbą dojrzałości tego środowiska będą propozycje zawarte w tej ustawie, które ustalają zasady dobrowolności stowarzyszania się środowiska maklerskiego.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#PosełJanWyrowiński">Druga sprawa, kontrowersyjna, Wysoka Izbo, to kwestia regulowanego rynku pozagiełdowego. Czy ten pozagiełdowy rynek regulowany, który z takim trudem organizuje obecnie tylko jedna spółka CeTO, jest rzeczywiście — jak to jest w tytule artykułu gazety „Parkiet” z dnia 27 maja — ofiarą tej ustawy? Czy słusznie obarcza się posłów odpowiedzialnością za bardzo trudny start tego rynku, za to, że firmy nie pchają się na ten rynek, jak również za brak chętnych do objęcia nowej emisji akcji wspomnianej tutaj spółki? Sprawa, Wysoka Izbo, jest moim zdaniem znacznie bardziej złożona, niż wynikałoby z tych prasowych enuncjacji.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#PosełJanWyrowiński">Wydaje mi się, że bardzo źle się stało, iż w przeciwieństwie do warszawskiej giełdy rola państwa w powstawaniu pierwszej instytucji, która organizować miała ten rynek, była praktycznie żadna. Bardzo źle się również stało, że z różnych powodów, o których tutaj nie czas i nie miejsce wspominać, nie zostały zrealizowane plany wprowadzenia na ten rynek znaczącej liczby spółek portfelowych z programu NFI. Dla tych spółek m.in. ten rynek miał być organizowany. Odnoszę wrażenie, że to nie przede wszystkim bariera kosztów plasowania nowych emisji stanowi powód słabej frekwencji spółek na tym rynku, ale, powiedziałbym, bariera prestiżu. Po prostu CeTO nie było w stanie swoimi działaniami - nie wspierane przez państwo - zapewnić temu rynkowi takiego prestiżu, że miałoby kłopoty z nadmiarem chętnych do udziału w tym rynku.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#PosełJanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje mi się, że bardzo ważnym również i stabilizującym obrót rozwiązaniem zaproponowanym przez komisję jest zniesienie tego swoistego liberum veto, które umożliwiało posiadaczowi nawet jednej akcji niedopuszczanie do pojawienia się na rynku nowych emisji. Ta zasada, którą przyjęto, a mianowicie że prawo zaskarżania tego rodzaju uchwał walnego zgromadzenia mają posiadacze co najmniej 1% akcji, wydaje mi się, i mojemu klubowi również, bardzo sensowna. Za istotne uważamy również uelastycznienie zasad pobierania opłat transakcyjnych, jak również to, że w sposób bardzo jasny i w znacznie większym stopniu uwzględniający interesy drobnych akcjonariuszy uregulowano sprawy wycofywania papierów wartościowych z publicznego obrotu.</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#PosełJanWyrowiński">Naszą aprobatę uzyskały również rozwiązania utrwalające taki stan rzeczy, iż giełda i krajowy depozyt są instytucjami non profit.</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#PosełJanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc chcę powiedzieć, że - wspomniałem o tym na początku - kapitalizacja rynku giełdowego jest wciąż w naszym kraju niezbyt duża, z czego wynika, iż znaczenie tego rynku dla gospodarki jest też w dalszym ciągu niezbyt wielkie. Rozwiązania, które proponuje się w tej ustawie, stwarzają realną szansę wzrostu zaangażowania na tym rynku różnych podmiotów, w tym tych najważniejszych, czyli inwestorów instytucjonalnych. Stwarzają również szansę na powstanie w naszym kraju regionalnego centrum kapitałowego Europy Środkowej. Powstanie takiego centrum wzmocniłoby pozycję naszego rynku w nieuchronnym starciu z konkurencją międzynarodową.</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#PosełJanWyrowiński">Mój klub jest przekonany, że nowa ustawa, istotnie usprawniająca funkcjonowanie rynku kapitałowego, zamyka pewien etap jego rozwoju, etap budowy instytucji oraz jasnych i przejrzystych powiązań pomiędzy tymi instytucjami a uczestnikami obrotu. Nowa ustawa, zdaniem mojego klubu, przyczyni się do wzmocnienia rynku i da szansę sprostania narastającej konkurencji zewnętrznej. Jesteśmy za przyjęciem tej ustawy w kształcie proponowanym przez połączone komisje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-62.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-62.12" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Wyrowiński.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Bogusława Kaczmarka o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Wojciech Błasiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełBogusławKaczmarek">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Posłowie Klubu Parlamentarnego Unii Pracy z zadowoleniem witają sprawozdanie połączonych komisji o rządowym projekcie ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, zawarte w druku nr 2334. Rozwijający się rynek kapitałowy wymaga bogatszych instrumentów prawnych i proponowane przez połączone komisje sprawozdanie niewątpliwie wychodzi naprzeciw tym wymaganiom. Unia Pracy docenia rolę rynku papierów wartościowych, jednak nie pozwolimy sobie wmówić, że obrót papierami wartościowymi jest najważniejszym problemem polskiej gospodarki. Są ważniejsze problemy, np. bezrobocie czy też rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, które z natury rzeczy nigdy na rynku papierów wartościowych nie będą odgrywać znaczącej roli. To, że popieramy przyjęcie przez Wysoką Izbę sprawozdania połączonych komisji, nie oznacza, że nie mamy wątpliwości co do niektórych zapisów i niektórych okoliczności związanych z publicznym obrotem papierami wartościowymi w Polsce. Otóż takim pierwszym problemem jest to, w jakim stopniu skarb państwa i publiczne instytucje, czyli publiczne osoby prawne, mogą angażować się w grę na giełdzie. Ciągle jeszcze jest tak, że skarb państwa posiada znaczne pakiety akcji spółek giełdowych i nierozważne decyzje mogą rynek kapitałowy rozregulować. Warto o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PosełBogusławKaczmarek">Kolejnym rozwiązaniem, które budzi nasze wątpliwości, jest kwestia utworzenia środka specjalnego, który ma być przeznaczony m.in. na premie dla członków Komisji Papierów Wartościowych i jej pracowników. W podmiotach gospodarczych naturalną rzeczą jest premiowanie pracowników za wynik osiągany przez przedsiębiorstwo, przez instytucję, która ma zarabiać pieniądze, ale w instytucjach publicznoprawnych takie rozwiązanie budzi nasze wątpliwości, bo co to w istocie rzeczy oznacza, że pracownicy Komisji Papierów Wartościowych będą premiowani w zależności od tego, ile akcji spółek zostanie dopuszczonych do publicznego obrotu? Naszym zdaniem może - choć nie musi - odbić się to na jakości sprawowania podstawowej funkcji, podstawowego zadania, jakie stoi przed Komisją Papierów Wartościowych - stania na straży interesu inwestorów, dbania o bezpieczeństwo publicznego obrotu. Wprowadzenie takiego mechanizmu nie wydaje się nam właściwe.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PosełBogusławKaczmarek">Kolejny problem, poruszany już przez moich przedmówców, to kwestia samorządu maklerskiego. Życie pokazało, że wprowadzenie rozwiązania analogicznego do rozwiązania dotyczącego samorządu radców prawnych czy samorządu lekarzy się nie sprawdziło. Sami maklerzy zadecydowali o tym, że posłowie Unii Pracy opowiedzą się za przyjęciem rozwiązania zaproponowanego przez połączone komisje, czyli za wprowadzeniem formuły prawnej zwykłego stowarzyszenia dla organizacji maklerskich doradców inwestycyjnych. Jeżeli środowisko maklerów będzie czuło się zagrożone w swoich interesach, to może założyć sobie związek zawodowy do obrony swoich interesów ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#PosełBogusławKaczmarek">Kolejnym problemem, który budzi wątpliwości, również tu poruszanym, jest kwestia funkcjonowania rynku pozagiełdowego. Rynek ten, niestety, nie wystartował tak dobrze, jak warszawska Giełda Papierów Wartościowych, mówił o tym mój szanowny przedmówca, pan poseł Wyrowiński, jednak pewne wątpliwości się rodzą. Czy rzeczywiście nakładanie takich samych obowiązków informacyjnych na słabsze ekonomicznie podmioty, które mogą ubiegać się o pozyskanie środków kapitałowych na rynku pozagiełdowym, z natury rzeczy obciążonym większym ryzykiem, jest słuszne? Mamy co do tego wątpliwości, chociaż myślę, że Rada Ministrów korzystając z dyspozycji art. 71 zróżnicuje wymogi co do prospektu emisyjnego spółek wchodzących na Giełdę Papierów Wartościowych i dokumentów wymaganych od spółek, które chcą zafunkcjonować na rynku pozagiełdowym.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#PosełBogusławKaczmarek">Na koniec jedno szczegółowe pytanie do pana posła sprawozdawcy - jeżeli pan poseł nie będzie w stanie wyjaśnić, myślę, że pan przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych mi to wyjaśni - dotyczące art. 144, chodzi mi o wpłaty na fundusz rozliczeniowy. Nie doczytałem się do końca, kto ustala wysokość tych wpłat. Nie jest to do końca jasne, a wydaje mi się, że wszędzie tam, gdzie w grę wchodzą wpłaty, pieniądze, warto domagać się rozwiązań klarownych, żeby nie było potem sporów sądowych i wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#PosełBogusławKaczmarek">Jeszcze raz powtarzam posłowie Unii Pracy poprą przedstawione przez połączone komisje sprawozdanie. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Bogusław Kaczmarek.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Wojciecha Błasiaka o zabranie głosu w imieniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego na Rzecz Akcji Wyborczej „Solidarność”. Następnym mówcą będzie pan poseł Paweł Saar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełWojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Prezentowany dzisiaj tekst projektu ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi oceniamy generalnie pozytywnie. Uważamy, iż zasadniczo ten projekt ustawy jest dobrze i kompetentnie, profesjonalnie przygotowanym projektem prawa. Konstrukcja tej ustawy jest logiczna, zmiany poszły we właściwym kierunku. Ustawa obejmuje systemowo wszystkie podstawowe elementy procesu publicznego obrotu papierami wartościowymi, nie mamy do nich istotnych zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PosełWojciechBłasiak">Nasze wątpliwości, a jest ich kilka, mają charakter drugorzędny. Wątpliwość budzi na przykład możliwość wpisu na listę doradców bez konieczności zdania egzaminu - chodzi o osoby wykonujące ten zawód w innych państwach, jeżeli - jak pisze się w projekcie ustawy - ich kwalifikacje stwierdzone są przez komisję i te kwalifikacje dają odpowiednią rękojmię. Uważamy, że należałoby się nad tym jeszcze zastanowić. Tutaj mamy wątpliwość, dlatego że proponowane rozwiązanie może - aczkolwiek nie musi - tworzyć pole nadużyć. Jest to istotne zwłaszcza w świetle projektowanego wprowadzenia funduszy emerytalnych - zamierza się tam skorzystać z usług zagranicznych ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PosełWojciechBłasiak">Bardziej istotna wątpliwość dotyczy zabezpieczenia giełdy przed praniem brudnych pieniędzy, gdyż ani w rządowym uzasadnieniu do projektu tej ustawy, ani w sprawozdaniu podkomisji nadzwyczajnej kwestia ta nie była sygnalizowana, a problem ten dostrzegano jeszcze w 1993 r. Otóż w sprawozdaniu z działalności Komisji Papierów Wartościowych w roku 1993 sugerowano uwzględnienie zaleceń Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów Wartościowych. Ponieważ nie doczekaliśmy się wyjaśnień na tę okoliczność, pragnęlibyśmy zapytać - dowiedzieć się - w jakim stopniu te zalecenia zostały uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#PosełWojciechBłasiak">I wreszcie kwestia może najbardziej generalna, ale wykraczająca w istotny sposób poza tekst samej ustawy, jako że dotyczy fundamentów polityki finansowej państwa. Chodzi o bardzo ważną rzecz - o dopuszczenie do publicznego obrotu tzw. instrumentów pochodnych rynku kapitałowego, nazywanych derywatami. Choć są to raczej quasi-papiery wartościowe - pochodne papierów wartościowych - stosowane na rynkach zachodnich, to pragniemy, korzystając z tej okazji, zwrócić uwagę organów państwa przede wszystkim na możliwe niebezpieczeństwo dla słabego rynku kapitałowego w Polsce. Otóż pochodne papierów wartościowych, czyli derywaty, są doskonałym instrumentem wszelkich spekulacji finansowych i z tego powodu mogą być groźne dla polskiego rynku kapitałowego. Ich rozpowszechnienie, przypomnę, na globalnym rynku finansowym od początku lat osiemdziesiątych uruchomiło spekulacyjną kreację pieniądza, i to kreację dość gigantyczną. W 1977 r., a więc przed rozpowszechnieniem derywatów, wymiana handlowa obejmująca konkretną wymianę dóbr i usług stanowiła 23% wszystkich operacji na świecie. Dzisiaj, po 15 czy niecałych 20 latach intensywnego używania pochodnych transakcje finansowe związane z wymianą dóbr i usług niektórzy szacują na zaledwie 2% wszystkich transakcji finansowych w skali świata. W Niemczech jest to np. 5%, ale w Wielkiej Brytanii już tylko 0,5%. Może to oznaczać, że tylko 2% transakcji finansowych obsługuje wymianę handlową, a 98% tych transakcji nie ma pokrycia w ruchu towarów i usług. Jest to głównie, jak się wydaje, spekulacja finansowa prowadzona przy wykorzystaniu właściwych instrumentów pochodnych. Ten balon spekulacji może kiedyś pęknąć. Trzeba o tym pamiętać, jeżeli tak doskonałe narzędzie spekulacji, jakim są pochodne, wprowadza się na dość słaby, płytki polski rynek finansowy. Korzystając z okazji, zwracamy się do organów rządowych z prośbą, by pamiętały o tym fakcie.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#PosełWojciechBłasiak">Nie zmienia to naszej wyjątkowo pozytywnej oceny tego projektu, który nasz klub w pełni popiera.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wojciech Błasiak.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Pawła Saara o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełPawełSaar">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przygotowany przez odpowiednie komisje projekt ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi odznacza się precyzją i logiczną spójnością opracowanych przepisów prawnych. Wprowadzenie nowej ustawy z pewnością wpłynie na znacznie lepszy obrót papierami wartościowymi i zapewni równe szanse, przynajmniej w świetle stanowionego prawa, wszystkim uczestniczącym w obrocie tymi papierami. Wartość tej ustawy bardzo szybko zweryfikuje życie, dlatego niezmiernie ważna jest obserwacja, jak będzie zachowywał się rynek, aby ewentualnie we właściwym czasie dokonać odpowiednich korekt. Wprowadzenie zabezpieczeń - łącznie z wysokimi karami za łamanie przepisów ustawy - powinno być wystarczającą gwarancją prawidłowego funkcjonowania obrotu papierami wartościowymi.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PosełPawełSaar">Jeśli chodzi o zmiany dokonane podczas pracy komisji, jedną z ważniejszych jest rezygnacja z artykułów regulujących kwestię funkcjonowania samorządu maklerów i doradców. Można przyjąć takie uregulowanie, ponieważ w ustawie zostały wprowadzone stosowne zabezpieczenia, np. jeśli chodzi o odpowiednie uprawnienia Komisji Papierów Wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#PosełPawełSaar">Sprawa funkcjonowania samorządu nie musi być uregulowana w tej ustawie. W wyniku dyskusji, jaka miała miejsce podczas pierwszego czytania projektu ustawy, a także w wyniku pracy komisji w każdym z rozdziałów zostały wprowadzone poprawki. Ich istotą w ogromnej większości jest spójne i logiczne dopracowanie, a także pewne uzupełnienia. Wymienię tylko niektóre.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#PosełPawełSaar">W art. 7 ust. 2 precyzyjniej zostały ustalone prawa nabywcy papierów wartościowych. Lepiej są chronione jego interesy niż wynikało to z wcześniejszego zapisu. Chodzi też o przepisy dotyczące tak ważnej sprawy jak skreślenie z listy maklerów i doradców inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#PosełPawełSaar">Podobnie za trafne należy uznać uregulowanie dotyczące rezygnacji przez odpowiednie instytucje z maksymalnej wysokości kredytów i pożyczek udzielanych bankom prowadzącym działalność maklerską i rachunki papierów wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#PosełPawełSaar">Za właściwe należy uznać także uregulowanie rynku pozagiełdowego, myślę tutaj o przyjęciu zasady dotyczącej prowadzenia tego rynku przez spółkę akcyjną, bez precyzowania ilości, jak również doprecyzowanie kwestii uzyskania zezwolenia na prowadzenie rynku pozagiełdowego.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#PosełPawełSaar">Trzeba też powiedzieć o wątpliwościach odnośnie do niektórych uregulowań projektu ustawy. W art. 14 reguluje się kwestię udziału w posiedzeniach Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. O ile można poprzeć dopracowanie interpretacji reprezentatywnych stowarzyszeń maklerów i doradców, to jednak zmiana, jeśli chodzi o uczestnictwo, polegająca na wprowadzeniu słów: „mogą uczestniczyć” w posiedzeniu komisji, może prowadzić do pewnej wybiórczości. Uczestnictwo odpowiednich instytucji poprzez swoich przedstawicieli w posiedzeniach Komisji Papierów Wartościowych powinno być zagwarantowane ustawowo.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#PosełPawełSaar">Wątpliwości budzą też nieprecyzyjne określenia: „w uzasadnionym przypadku” i „w szczególnie uzasadnionych przypadkach” w odniesieniu do spraw dotyczących zezwolenia na przeniesienie papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu poza rynkiem regulowanym. W części pewnym zabezpieczeniem są postanowienia art. 94.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#PosełPawełSaar">Powstaje także pytanie, czy słuszne jest przyjęcie w art. 154 ust. 1 podwyższenia z 33% do 50% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Posiadanie ok. 33% głosów i tak pozwala na odgrywanie decydującej roli w walnym zgromadzeniu.</u>
          <u xml:id="u-68.9" who="#PosełPawełSaar">Ostatnia sprawa. W rozdziale 11 wprowadzono odpowiedzialność cywilną i karną. Wymieniono wysokość kar pieniężnych. Szkoda, że nie wprowadzono przelicznika, np. na ECU, ponieważ inflacja szybko spowoduje konieczność nowelizacji ustawy w tym względzie.</u>
          <u xml:id="u-68.10" who="#PosełPawełSaar">Mimo tych wątpliwości będziemy głosowali za przyjęciem ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-68.11" who="#PosełPawełSaar">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Z satysfakcją należy przyjąć wynik pracy rządu i posłów. Mimo różnych opcji politycznych, w tym wypadku dotyczącym sprawy gospodarczej, sprawy rozwoju kraju, wszystkie kluby parlamentarne przyjmują ten projekt ustawy w drugim czytaniu bez poprawek. Dziękuję uprzejmie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-68.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Paweł Saar.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: Czy można pytanie do posła sprawozdawcy?)</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan poseł ma pytanie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PosełJanŚwirepo">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pytanie do posła sprawozdawcy: Czym kierowały się komisje, podnosząc maksymalną kwotę opłat ewidencyjnych z 15 tys. ECU, jak było założone w projekcie rządowym, do 25 tys. ECU?</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PosełJanŚwirepo">Pytanie do strony rządowej. Wiadomo, że 40% kwoty uzyskanej z opłat ewidencyjnych przeznaczone jest na usprawnienie pracy urzędu Komisji Papierów Wartościowych, a także na premie dla pracowników i członków komisji. Czy można dziś określić w przybliżeniu, jaka to będzie kwota, przyjmując obecne obroty papierami wartościowymi?</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#PosełJanŚwirepo">W art. 61 ust. 2 i 3 zapisano, że ochrona naszego rynku przed nadmierną emisją papierów wartościowych z krajów OECD będzie regulowana corocznie przez ministra finansów. W jaki sposób wielkość ta będzie ustalana? Czy znana jest już wielkość bezpieczna przy obecnych obrotach rynku kapitałowego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Świrepo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie ma więcej pytań, proszę o zabranie głosu przewodniczącego Komisji Papierów Wartościowych i Giełd pana Jacka Sochę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję bardzo za pracę, która została wykonana nad zmianą ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, co w tej chwili będzie regulowane dwoma ustawami: ustawą Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i odrębną ustawą o funduszach inwestycyjnych. Dziękuję bardzo podkomisji do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, jak również połączonym komisjom oraz wszystkim, którzy brali udział w pracach nad ustawą. Jeżeli mógłbym się odnieść do kwestii, które zostały dzisiaj przedłożone w wystąpieniach posłów, to chciałbym krótko odpowiedzieć na następujące wątpliwości i wnioski.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Pierwsza wątpliwość, która została zgłoszona przez pana posła Jasińskiego: dlaczego nie ma koncesji podmiotowych, tylko w dalszym ciągu są przedmiotowe. Rozważaliśmy możliwość odejścia od przedmiotowego licencjonowania na rzecz ogólnej licencji, ale praktyka tego rynku od początku istnienia pokazała, że przedmiotowe licencje mają również bardzo istotny charakter regulacyjny. W związku z tym połączone komisje utrzymały takie rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Jeżeli chodzi o kwestie, które zostały podniesione przez pana posła Kaczmarka, to pierwszą sprawą, która później została jeszcze raz zawarta w pytaniu, jest kwestia wynagrodzeń i sposobu finansowania funkcjonowania komisji. Chciałbym, po pierwsze, powiedzieć, że jest to typowe zjawisko, jeżeli chodzi o sposób finansowania Komisji Papierów Wartościowych na rynkach światowych: mają one ścisłe powiązania z rynkiem kapitałowym i są finansowane przez te rynki. Jeżeli chodzi o kwestię, czy w Komisji Papierów Wartościowych i Giełd premiowanie pracowników ma sens, odpowiadam, że zdecydowanie tak. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd ma szerokie obowiązki kontrolne i nadzorcze. Wydaje się, że powiązanie skuteczności działania kontrolerów Komisji Papierów Wartościowych i Giełd w sytuacji, w której może ona nałożyć odpowiednie kary pieniężne, ma swoje uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Pozwolę sobie teraz odpowiedzieć na pytanie, dlaczego została zmieniona wysokość opłat związanych z wprowadzeniem papierów wartościowych do publicznego obrotu. W komisjach dyskutowano nad tym wnioskiem. W przedłożeniu rządowym było to 0,5% wartości emisji, nie więcej niż 15 tys. ECU, w tej chwili jest 0,06% i 25 tys. ECU. Pokazuje to możliwość obniżenia kosztów wejścia na rynek publiczny wszystkim małym spółkom, które w ten sposób będą mniej płaciły za wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu. Biorąc średnią wielkość emisji w Polsce, tj. ok. 100 mld starych złotych, to 0,06% daje 6 tys. nowych złotych. Nie są to wysokie koszty wprowadzenia, a jest z tym związany pewien rachunek ekonomiczny. Jeżeli chodzi o podwyższenie opłat, to 25 tys. ECU dla tych, którzy mają wysokie obroty i zwracają się do rynku kapitałowego o duży kapitał, nie jest kwotą znacząco wysoką, która rzutowałyby na decyzje związane z wejściem na rynek publiczny i emitowaniem papierów wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Jeżeli chodzi o sprawy dotyczące rynku pozagiełdowego poruszone w wystąpieniu pana posła Kaczmarka, to już dzisiaj obowiązki informacyjne spółek, które są notowane na rynku pozagiełdowym w raportach bieżących i okresowych, są mniejsze. Słusznie zostało powiedziane, że obowiązki informacyjne w prospekcie emisyjnym to materia regulowana w rozporządzeniu Rady Ministrów określającym szczegółowe warunki informacyjne zawarte w prospektach emisyjnych. Jeżeli chodzi o art. 144 dotyczący tego, kto określa wysokość kwot w funduszu rozliczeniowym, to jest to Rada Nadzorcza Krajowego Depozytu, która w formie regulaminu określa sposób tworzenia funduszu. Oznacza to również sposób wpłacania pieniędzy na fundusz. Natomiast jeśli chodzi o wysokość określonych wpłat poszczególnych biur maklerskich na fundusz, który gwarantuje, że nie dojdzie do zablokowania wzajemnych rozliczeń pomiędzy kontrpartnerami na rynku, decyduje tu udział danego biura maklerskiego w obrotach na giełdzie. Im więcej uczestniczy się w obrotach na giełdzie, tym więcej środków trzeba deponować na funduszu rozliczeniowym, aby stanowiło to zabezpieczenie; gdyby bowiem doszło do niemożności rozliczenia się z kontrpartnerami danego biura maklerskiego, to wówczas środki pieniężne do rozliczenia będą brane z tego funduszu, co gwarantuje płynność rozliczeń na rynku kapitałowym w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Pan poseł Błasiak miał kilka wątpliwości i uwag. Jeżeli chodzi o egzamin dla osób, które nie zdają egzaminu w normalnym trybie (tak je określę), to jeśli dobrze pamiętam, do tej pory jedna osoba uzyskała taką licencję. Osoba, która bez konieczności zdawania egzaminu może dostać licencję doradcy inwestycyjnego w Polsce, musi mieć taką licencję w innych krajach, w których są rozwinięte rynki kapitałowe. Natomiast Komisja Papierów Wartościowych może, i ma obowiązek, sprawdzić, jakie dana osoba ma predyspozycje i umiejętności, aby mogła być doradcą inwestycyjnym w naszym kraju. Komisja określiła w uchwale warunki, które należy spełnić, aby można było uzyskać taką licencję w Polsce. Ubiegająca się o to osoba musi mówić po polsku, aby mogła się zaznajomić z informacjami publikowanymi w Polsce w raportach okresowych i bieżących, musi także wykazać się znajomością polskich przepisów prawa, które są szczególne dla tego rynku. Pewną formą egzaminu jest rozmowa kwalifikacyjna, podczas której dana osoba musi się wykazać znajomością polskich przepisów prawa i dopiero wówczas może uzyskać licencję. Zakładamy, że będąc licencjonowanym doradcą w innych krajach, zna ona zasady budowy portfela inwestycyjnego, oceny kryteriów ryzyka inwestycyjnego itd. Tylko takie osoby mają możność ubiegania się o naszą licencję.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Czy Giełda Papierów Wartościowych jest chroniona przed praniem brudnych pieniędzy? Ten projekt ustawy mocniej będzie chronił przed tym procederem rynek kapitałowy w Polsce. Po pierwsze, obecnie Giełda Papierów Wartościowych jest obsługiwana tylko i wyłącznie przez biura maklerskie - poprzez zdematerializowany obrót - które są licencjonowane przez Komisję Papierów Wartościowych. Jest możliwość odtworzenia każdej transakcji na rynku kapitałowym, która miała miejsce na rynku regulowanym. W 1995 r. w uchwale nr 352, jeśli dobrze pamiętam, Komisja Papierów Wartościowych określiła, że w biurach maklerskich powinno się prowadzić praktyki przeciwdziałające praniu brudnych pieniędzy; w większości biur maklerskich, które zwracały się do Komisji Papierów Wartościowych o uzyskanie określonych licencji, wprowadzono zasady przeciwdziałające temu negatywnemu zjawisku. W tym projekcie ustawy jest takie odniesienie, że przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych w drodze zarządzenia określi takie działania biur maklerskich, które mają zapobiegać wykorzystaniu środków pieniężnych pochodzących z niewiadomego źródła; jest delegacja ustawowa w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Jeżeli chodzi o instrumenty pochodne, pan poseł przedstawił bardzo cenną uwagę. Rzeczywiście polski rynek papierów wartościowych przygotowuje się do wprowadzenia instrumentów pochodnych i myślę, że w tym roku pojawią się pewne instrumenty, np. gwaranty, które są swego rodzaju długoterminową opcją typu kupna. 10 lutego podpisałem zarządzenie o szczególnym trybie wprowadzenia do publicznego obrotu instrumentów pochodnych, derywatów. Takie derywaty mogą się pojawić tylko i wyłącznie wówczas, gdy z wnioskiem występuje Giełda Papierów Wartościowych albo Centralna Tabela Ofert, czyli rynki regulowane w Polsce. Nie ma możliwości kreowania na rynku publicznym instrumentów pochodnych przez dowolne osoby - prawo do tego mają tylko i wyłącznie te dwie instytucje. W tym zarządzeniu określono także, mówiąc ogólnie, że instrumenty pochodne mogą być wystawione na papiery wartościowe, które są notowane na rynku kapitałowym, jeżeli ich płynność i udział w kapitalizacji rynku jest duży, tzn. że nie można wystawiać instrumentów pochodnych na małe papiery wartościowe, które rzadko są przedmiotem handlu albo które dotyczą małych spółek. Chodzi właśnie o to, aby uniemożliwić to, by rynek terminowy, rynek instrumentów pochodnych regulował rynek kasowy, który powinien być rynkiem nie manipulowanym przez instrumenty pochodne. Myślimy o tym i wydaje mi się, że jesteśmy zabezpieczeni przed taką sytuacją, w której rynek instrumentów pochodnych kierowałby rynkiem kasowym.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Jeżeli chodzi o uwagi i wątpliwości pana posła Saara, udział w posiedzeniach Komisji Papierów Wartościowych mają wszyscy, którzy są zainteresowani regulowaniem i mogą być zainteresowani regulowaniem rynku papierów wartościowych. Komisja nie chce działać w oderwaniu od tych, którzy ten rynek tworzą. Mogą, to znaczy, że mają do tego prawo. A praktyka jest taka, że żadne regulacje prawne, które przybierają bądź to postać zarządzenia, rozporządzenia czy uchwały, nie są przez Komisję Papierów Wartościowych kierowane do dalszych prac, zanim nie było posiedzenia Komisji Papierów Wartościowych z określonym odrębnym punktem, w którym dyskutowane są założenia - przynajmniej założenia, bo później jest cała droga legislacyjna, wszyscy uczestnicy obrotu na rynku papierów wartościowych otrzymują... i również uczestniczą w uzgodnieniach międzyresortowych. Pilnujemy, aby ci, którzy na rynku działają, mieli możliwość dostępu i od samego początku wypowiedzenia się o regulacjach tego rynku.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Art. 93 dotyczy sytuacji szczegółowej. Zasadą polskiego rynku kapitałowego jest to, że przede wszystkim dążymy do centralizacji i koncentracji obrotu. Ma swoistą wartość to, że na rynku regulowanym obrót dokonuje się przede wszystkim na rynku regulowanym na giełdzie papierów wartościowych i na CTO. Chcemy w okresie tworzenia rynku uniknąć sytuacji, w której następuje rozproszony obrót papierami wartościowymi poza rynkiem regulowanym. W innych krajach, które budują rynki kapitałowe, do tego doszło; doprowadza to do nieprzejrzystości rynku i do bardzo poważnych kłopotów niektórych rynków w krajach sąsiednich.</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Są natomiast sytuacje szczególne, kiedy osoba prawna nie może przenieść prawa własności na rynku regulowanym ze względu na charakter papieru, na przykład jest to akcja imienna dopuszczona do publicznego obrotu, nie handlowa na rynku regulowanym. Wówczas w szczególnych przypadkach Komisja Papierów Wartościowych ma prawo zezwolić na przeniesienie praw własności z takiego papieru wartościowego, i to dotyczy tylko takich sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-72.11" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">W art. 154 (33% i 50%) chodzi o to, w którym momencie podmiot, który nabywa papiery wartościowe w danej spółce, ma obowiązek ogłosić wezwanie: dziś jest 33%, dokonana została zmiana na 50%. To dotyczy dyrektywy Unii Europejskiej, która nie weszła w życie. Nawet wprowadzając 50-procentowy próg i tak w tym zakresie dalej idziemy aniżeli kraje Unii Europejskiej, bo kraje te nie przyjęły projektu dyrektywy mówiącej o tym, że od 33% czy 50% jest obowiązek ogłoszenia wezwania. W związku z tym, że praktyka ostatnich lat dowiodła, iż powodowało to szereg komplikacji, bardziej związanych z wykładnią tego przepisu aniżeli z samym merytorycznym stosowaniem tego artykułu, proponujemy, żeby ktoś, kto nabywa 50% akcji danego podmiotu, musiał się liczyć z tym, że ogłoszenie wezwania zobowiąże do nabycia 100% akcji. Do tej pory takiej sytuacji nie mieliśmy.</u>
          <u xml:id="u-72.12" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Ostatnia sprawa, kara w ECU. Kary w tej ustawie są wysokie, są wyrażone w milionach nowych złotych, wydaje się wobec tego, iż nawet przy inflacji, którą mamy - inflacji spadającej - poziom tych kar jest dostatecznie wysoki, aby odstraszyć wszystkich tych, którzy by chcieli działać niezgodnie z przepisami prawa. Dlatego też proponowaliśmy, aby nie odnosić tych kar do ECU.</u>
          <u xml:id="u-72.13" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Padło pytanie, w jakim trybie minister finansów będzie określał to zarządzenie czy rozporządzenie (nie pamiętam) dotyczące wysokości kwot, które są dostępne dla emitentów papierów wartościowych, którzy mają siedzibę w krajach OECD, na rynku krajowym. Te kwoty wynikają między innymi też z porozumienia, które podpisała Polska z OECD, i jest to związane z kierunkiem liberalizacji przepływów kapitałowych. W zeszłym roku to było 200 mln ECU, w tym roku - 300 mln ECU, w przyszłym roku to będzie 400 mln ECU. Zgodnie z polityką liberalizacji przepływów kapitałowych od 1999 r. polski rynek papierów wartościowych według tamtych umów ma być rynkiem dostępnym dla emitentów papierów wartościowych posiadających swoją siedzibę w krajach OECD. Tak wygląda ten problem, jeżeli chodzi o liberalizację przepływów kapitałowych i porozumienia przyjęte w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-72.14" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">To są wszystkie odpowiedzi na pytania. Jeszcze raz serdecznie dziękuję. Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-72.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych pan Jacek Socha.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Czy jeszcze można, pani marszałek, przed wystąpieniem posła sprawozdawcy?)</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan poseł Jaskiernia pragnie jeszcze zadać pytanie przed wystąpieniem pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełJerzyJaskiernia">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan prezes wspomniał, że przyjmowane rozwiązania będą mocniej chroniły nasz system przed praniem brudnych pieniędzy. Chciałbym prosić, panie prezesie, o rozwinięcie tej tezy. Czy mam rozumieć, że „mocniej” znaczy „wystarczająco mocno”? Innymi słowy, czy instrumenty, które wprowadzamy, będą skutecznym elementem w zwalczaniu prania brudnych pieniędzy? Pytam o to dlatego, że utrzymują się różne opinie na temat tego, czy Polska jest miejscem, gdzie się pierze brudne pieniądze — od opinii bardzo dramatycznych, że jesteśmy niemalże centrum tego prania w skali europejskiej, do tezy, że jest to przesadna ocena, że są to tylko jakieś poszlaki, że są to tylko pewne hipotezy. Chciałbym w związku z tym zapytać, panie prezesie: Czy w pańskiej ocenie w aktualnym systemie giełdowym problematyka prania brudnych pieniędzy ma już istotne znaczenie i czy instrumenty, które projekt ustawy wprowadza, będą wystarczającym zabezpieczeniem, tzn. czy jest to wszystko, co w Sejmie mogliśmy w tym zakresie zrobić? Zdaję sobie sprawę, że to nie dotyczy tylko systemu giełdowego, to jest szereg innych instrumentów. Mówiliśmy o tym przy okazji ustawy o ochronie obrotu gospodarczego. Ale skoro mówimy o tym konkretnym projekcie ustawy, to pańska ocena w tej sprawie będzie miała dla mnie istotne znaczenie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy pan przewodniczący chciałby odpowiedzieć na to pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przepraszam bardzo za skrótową może formę wypowiedzi w tym zakresie. Co znaczyło „mocniej”? Miałem na myśli to, że w tej chwili jest uchwała Komisji Papierów Wartościowych, która zaleca biurom maklerskim, aby wprowadziły praktyki, które przeciwdziałają wykorzystywaniu pieniędzy pochodzących z niewiadomego źródła. Uchwała Komisji Papierów Wartościowych nie ma mocy wiążącej dla biur maklerskich, jest to wyłącznie zalecenie, które — jak już powiedziałem z tej trybuny — zostało wykonane przy konkretnych kolejnych licencjach. „Mocniej” to znaczy, że w art. 60 ust. 2 pkt 3 jest stwierdzone, że przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd może w drodze zarządzenia określić, a więc będzie to obowiązujący przepis prawny dotyczący wszystkich biur maklerskich, a nie tylko decyzja Komisji Papierów Wartościowych i Giełd.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiPapierówWartościowychJacekSocha">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła, czy na polskim rynku papierów wartościowych pierze się pieniądze, to mogę powiedzieć, iż Komisja Papierów Wartościowych prowadziła prace mające na celu znalezienie odpowiedzi na takie pytanie po wprowadzeniu przez biura maklerskie zaleceń komisji. Rynek papierów wartościowych, który dotyczy rynku regulowanego, giełdy papierów wartościowych i rynku pozagiełdowego, nie jest rynkiem, który można by uznać za wykorzystywany przez środki pieniężne pochodzące z niewiadomego źródła, czyli do prania brudnych pieniędzy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Mazurkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym przede wszystkim gorąco podziękować przedstawicielom wszystkich klubów i ugrupowań politycznych za przyjęcie, zaaprobowanie sprawozdania komisji i wszystkim członkom podkomisji i połączonych komisji za pracę nad nim. Prace były bardzo intensywne, bardzo wyczerpujące, także jeśli chodzi o wchodzenie w drobne sprawy techniki legislacyjnej, ale, jak widzimy, ten wysiłek był pożyteczny. Chciałbym jednocześnie złożyć serdeczne podziękowanie kierownictwu Komisji Papierów Wartościowych, ekspertom uczestniczącym w pracach podkomisji i połączonych komisji, a także przedstawicielom wszystkich organizacji reprezentujących środowiska zaangażowane na rynku obrotu papierami wartościowymi, na rynku kapitałowym, związkowi maklerów, władzom Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, prezesom giełdy i spółek funkcjonujących w obrocie pozagiełdowym za ich bardzo aktywny udział i rzeczywiście wielki wkład pracy i pomoc organom parlamentarnym w stworzeniu tego dzieła, które dziś rozpatrujemy.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Odpowiadając na niektóre pytania, które zostały tu postawione, rozumiem, że w niektórych odpowiedziach wyręczył mnie pan przewodniczący Socha. Chciałbym tylko dodać w odpowiedzi na wątpliwości pana posła Kaczmarka, że zabezpieczeniem przed tym, by skarb państwa i osoby publiczne nie angażowały się w ryzykowne operacje kapitałowe, są inne przepisy niż ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Z jednej strony są to przepisy ustaw regulujących status osób pełniących funkcje publiczne, gdzie się po prostu wyklucza możliwość tego rodzaju działalności, z drugiej strony - przepisy ustawy Prawo bankowe, a także Prawo budżetowe i innych ustaw dotyczących funkcjonowania władz publicznych, które w ramach dyscyplinowania procedur gospodarowania groszem publicznym wykluczają ryzykowną spekulację także na rynkach giełdowych.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Kwestia wysokości opłat została wyjaśniona. Skoro obniżyliśmy dolny próg opłat prawie dziesięciokrotnie, z 0,5 do 0,06, trzeba było, prognozując zapotrzebowanie na środki i odpowiednią wielkość funduszu, podwyższyć górną granicę. Ale, uspokajam pana posła, przeprowadzono tutaj odpowiednie symulacje. Kwoty te w stosunku do bardzo wysokich wartości obrotów istotnie są na poziomie niższym niż te procentowe wskaźniki, nawet podwyższone do 25 000 ECU.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Chciałbym także uspokoić i pana posła Kaczmarka, i pana posła Błasiaka co do ich obaw związanych z derywatami, z instrumentami pochodnymi, w szczególności na rynku pozagiełdowym. Ten rynek, z nazwy pozagiełdowy, bo jest on poza Giełdą Papierów Wartościowych, na forum innej spółki, która spełnia funkcję giełdy, jest nadal rynkiem regulowanym, poddanym zasadzie transparentności, kontroli z punktu widzenia legalności obrotów i niewyzyskiwania czyichś możliwości do działania na szkodę innych inwestorów. W związku z tym rozumiem, iż w wypowiedziach swych panowie posłowie niejako milcząco poparli stanowisko komisji, które, przynajmniej na obecnym poziomie i etapie rozwoju rynku papierów wartościowych, nie dopuściło do stworzenia tego trzeciego kręgu obrotu papierami wartościowymi zupełnie poza obrotem publicznym i regulowanym, bo tam rzeczywiście procesy nie kontrolowanej spekulacji mogłyby się rozwinąć. A wydaje nam się, że rynek polski jeszcze do tego rodzaju niebezpieczeństwa i eksperymentu, jeżeli to w cudzysłowie nazywać eksperymentem, chyba nie dojrzał.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Padły już odpowiedzi dotyczące wielkości środków pieniężnych i ich przeznaczenia, a w szczególności ustawowo określonych kompetencji w kształtowaniu środków niezbędnych do funkcjonowania zarówno Komisji Papierów Wartościowych, jak i Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, oraz w honorowaniu tych wydatków. Chcę dodać, że - jak się nam wydaje w świetle przeprowadzanych badań, ekspertyz i pewnych symulacji - nie istnieje tu groźba nadużywania uprawnień do podwyższania opłat: te stawki są określone na górnym poziomie. Dzisiaj także i do praktyki giełdowej należy operowanie na poziomie niższym niż maksymalna kwota dopuszczalna, ponieważ, po pierwsze, instytucje te są instytucjami non profit, nie nastawionymi na zysk i nie dzieli się tam dywidendy z tytułu posiadania akcji, z praw do akcji, a po drugie - nie uzasadnione podwyższanie opłat ponad racjonalny poziom mogłoby ograniczać rozmiary rynku giełdowego i operacji, co odbijałoby się automatycznie na sytuacji samych jednostek zainteresowanych wykonywaniem tych zadań, a będących pod kontrolą państwowej komisji, pod kontrolą Rady Ministrów, która sprawuje nadzór z mocy ustawy nad tymi procedurami, także nadzór w zakresie regulacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Jeszcze raz chciałbym wyrazić optymizm - i serdecznie podziękować - co do obyczajów, które coraz częściej są demonstrowane w naszej Izbie, znajdowania powszechnego konsensu w sprawach, które są ważne dla kraju, ważne dla gospodarki, nawet jeśli w innych sprawach możemy mieć różne poglądy. Dziękuję bardzo wszystkim uczestniczącym w pracach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że w formie pytania, panie pośle, tak?</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełBogusławKaczmarek">Panie pośle sprawozdawco, odniósł się pan do moich wątpliwości. Natomiast chciałem jeszcze pana zapytać: Jaki to przepis prawny zabrania ministrowi skarbu państwa podjęcia decyzji o wyprzedaży pakietów mniejszościowych na jednej sesji giełdowej? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle sprawozdawco.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Pan pyta o bardzo konkretny casus. Tego rodzaju praktyki, taka polityka jest określona z jednej strony ustalanymi w sposób generalny zasadami prywatyzacji i zasadami operacji z tym związanych, z drugiej strony decyzje te nie są - tak mi się wydaje, akurat nie znam tej sprawy i trudno mi odpowiadać awista - indywidualnymi decyzjami jednego urzędnika i są z pewnością umotywowane, podbudowane z tym związanymi decyzjami politycznymi Rady Ministrów, jeśli chodzi o cały pakiet. Znamy doskonale dyskusje, które toczą się wokół procedur udostępniania ostatnio dużych pakietów akcji z banków. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle sprawozdawco.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy na tym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o cudzoziemcach (druki nr 1245 i 2325).</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Lewandowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełMarekLewandowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o cudzoziemcach (druk nr 1245). Wnoszę o uchwalenie przez Wysoki Sejm projektu ustawy w brzmieniu przyjętym przez trzy komisje.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PosełMarekLewandowski">Na wstępie pragnę przede wszystkim podkreślić, iż przyjęty przez komisje projekt jest wynikiem wielomiesięcznych prac, w toku których komisje zapoznały się z wynikami licznych ekspertyz, a przede wszystkim z opiniami Biura Łącznikowego Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców oraz przedstawicieli organizacji społecznych, takich jak Fundacja Helsińska oraz Wspólnota Polska. Projekt jest więc wynikiem kompromisu.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PosełMarekLewandowski">Historia naszej cywilizacji to historia ruchów migracyjnych. Polska z racji swej wielkości i położenia geopolitycznego pełni kluczową rolę w Europie. To właśnie przez nasz kraj przebiegają główne szlaki migracyjne na Zachód, wykorzystywane również przez potencjalnych uchodźców politycznych. Poważnym problemem staje się zorganizowana przestępczość operująca na wielkich szlakach nielegalnej migracji z terenów Rosji i krajów bałtyckich. Bez wątpienia napływ przybyszów z krajów biednych stał się z jednym z największych wyzwań dla społeczeństw i polityków.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#PosełMarekLewandowski">Zasadnicze pytanie można w ten sposób sformułować: Jak prowadzić realistyczną politykę wobec cudzoziemców i imigrantów? Pytanie to towarzyszyło nam cały czas podczas prac podkomisji, a także posiedzeń komisji. Celem naszym było wzmocnienie pozycji prawnej imigrantów, sprawienie, by procedury były bardziej jasne i praworządne, oraz, co istotne - taki generalny cel nam przyświecał - chodziło nam o to, by Polska była ciągle tym krajem przyjaznym dla potencjalnych uchodźców. Z pewnym zakłopotaniem muszę przyznać, że jesteśmy ostatnim krajem europejskim bez nowoczesnej ustawy o cudzoziemcach. Wszystkie sąsiadujące z nami państwa przyjęły już nowe akty prawne: Rosja, Białoruś, Litwa, Ukraina, Czechy. Tak więc brak nowej ustawy, zastępującej przestarzałą i pełną luk ustawę z 1963 r., mógłby być poważną przeszkodą w negocjacjach o przyjęcie Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#PosełMarekLewandowski">Panie i Panowie! Pozwolę sobie przedstawić teraz najważniejsze rozwiązania i uregulowania w kolejności ich występowania w projekcie. Ustawa będzie stosowana wobec wszystkich cudzoziemców, z wyjątkiem tych, którzy są objęci umowami o ruchu bezwizowym, a także członków personelu dyplomatycznego i konsularnego. Przyjmuje ona definicję cudzoziemca jako osoby nie posiadającej obywatelstwa polskiego, bez względu na to czy jest obywatelem innego państwa czy też bezpaństwowcem. Wskazuje ona także, jak postępować z osobami posiadającymi dwa obywatelstwa lub więcej. Projekt przewiduje, że cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien poza ważnym paszportem i wizą posiadać także środki niezbędne do pokrycia kosztów wjazdu, pobytu i wyjazdu.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#PosełMarekLewandowski">Nowa ustawa, w odróżnieniu od dotychczas obowiązującej, różnicuje cztery rodzaje wiz: pobytową - na okres do 6 miesięcy, pobytową z prawem do pracy - na okres do 1 roku, tranzytową i repatriacyjną. Wizy pobytowe będzie można przedłużać, jednak łączny okres pobytu nie może przekroczyć 1 roku. Chcąc pozostać dłużej w kraju, cudzoziemcy będą musieli występować o zezwolenie na zamieszkanie na czas określony. Wizy z prawem do pracy będą wydawane tylko w placówkach dyplomatycznych lub konsularnych właściwych ze względu na miejsce zamieszkania cudzoziemca. Ma to zapobiec sytuacji, gdy cudzoziemcy wjeżdżają do kraju jako turyści, po czym zmieniają charakter swego pobytu i ubiegają się o pozwolenie na pracę. Wreszcie wizy tranzytowe będą wydawane na okres 2 dni osobom przejeżdżającym przez terytorium Polski i posiadającym zezwolenie na wjazd do innego kraju. Po upływie terminu ważności wizy cudzoziemiec zobowiązany jest opuścić terytorium Polski. Jeżeli tego nie uczyni, może zostać ukarany grzywną i wydalony. Wizy nie będą wydawane osobom, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że działają przeciwko interesom Rzeczypospolitej, zagrażają bezpieczeństwu kraju i jego obywateli lub pragną zmienić charakter swojego pobytu po wjeździe do kraju. Z wyżej wymienionych względów wydane wizy mogą zostać także unieważnione. Ustawa wprowadza rejestrację i kontrolę zaproszeń.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#PosełMarekLewandowski">Ważną instytucją wprowadzoną przez projekt są zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i zezwolenia na osiedlenie się, wydawane cudzoziemcom pragnącym zostać w Polsce dłużej niż rok. Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony może być wydawane na różny okres i przedłużane, jednak łączny pobyt na jego podstawie nie może przekroczyć 10 lat. Po co najmniej 3 latach zamieszkania i spełnieniu pozostałych, przewidzianych ustawą warunków cudzoziemiec może ubiegać się o pozwolenie na osiedlenie się. Ustawa wprowadza jasne, logiczne kryteria wydawania i odmawiania zezwoleń oraz ich cofania.</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#PosełMarekLewandowski">Ustawa wprowadza także ogólną zasadę, że cudzoziemiec posiada te same prawa i obowiązki, co obywatel polski, chyba że przepisy ustawowe stanowią inaczej. Jest to klasyczny standard europejski. Ważnym postanowieniem jest nałożony na cudzoziemca obowiązek zgłoszenia organom Policji utraty dokumentu paszportowego. Niedopełnienie tego obowiązku jest wykroczeniem. Określa się także warunki wydania dokumentu podróży lub tymczasowego dokumentu podróży.</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#PosełMarekLewandowski">Ustawa po raz pierwszy kompleksowo reguluje postępowanie w sprawach uchodźców. Przewiduje ona, że wzorem rozwiązań zachodnich nie będą rozpatrywane wnioski osób pochodzących z tzw. bezpiecznych krajów pochodzenia lub bezpiecznych krajów trzecich. Ściśle są określone także terminy składania wniosków, co ma zapobiec nadużywaniu procedury azylowej. Oddzielnie określa się warunki uzyskania przez cudzoziemca azylu.</u>
          <u xml:id="u-84.9" who="#PosełMarekLewandowski">Wreszcie przepisy ustawy szczegółowo regulują problematykę wydalania cudzoziemców z Polski. Przewidują obciążenie ich kosztami wydalenia i wprowadzają środki zabezpieczające przed uchylaniem się przed wydaleniem, takie jak: ośrodki strzeżone oraz areszty. Do nowatorskich rozwiązań należy z pewnością zaliczyć propozycję prowadzenia ewidencji cudzoziemców, przede wszystkim niepożądanych, czyli takich, których wjazd i pobyt na terytorium Polski z uwagi na wymienione w ustawie okoliczności jest niedopuszczalny.</u>
          <u xml:id="u-84.10" who="#PosełMarekLewandowski">Projekt ustawy reguluje również kwestie odpowiedzialności przewoźnika za przywiezienie do Polski cudzoziemca, któremu nie zezwolono na przekroczenie polskiej granicy, nakładając na niego obowiązek bądź to pokrycia kosztów, bądź też zapewnienia bezzwłocznego wyjazdu. Umieszczenie tego zapisu w ustawie stało się niezbędne, ponieważ nie wszystkie kraje ratyfikowały stosowne, regulujące tę kwestię, porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-84.11" who="#PosełMarekLewandowski">Mimo iż postępowanie w sprawach objętych ustawą prowadzi się na zasadach określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego, to z racji specyfiki postępowania (chociażby sprawy o nadanie statusu uchodźcy politycznego) wymagającego łączenia ochrony praw osób prześladowanych z wymogami bezpieczeństwa państwa, niezbędne okazało się wprowadzenie możliwości odstąpienia przez organy od uzasadniania decyzji, o ile wymagają tego względy obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego. Myślę, że znaleźliśmy tutaj konieczną równowagę pomiędzy prawami potencjalnych uchodźców a interesem państwa.</u>
          <u xml:id="u-84.12" who="#PosełMarekLewandowski">Precyzując właściwości organów, ustawa wprowadza nadzór ministra spraw wewnętrznych i administracji nad sprawami wjazdu cudzoziemców na teren Rzeczypospolitej, wyjazdu z tego terytorium, przejazdu przez nie i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej, czyniąc zeń instancję odwoławczą od większej niż dotąd liczby kategorii decyzji, co powinno zapewnić jednolitą i spójną politykę państwa w sprawach objętych ustawą.</u>
          <u xml:id="u-84.13" who="#PosełMarekLewandowski">Jako organ odwoławczy od decyzji ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawach o nadanie lub cofnięcie statusu uchodźcy przewidziany jest również całkowicie nowy, niezależny od niego organ, mianowicie Rada do Spraw Uchodźców, której członkowie powoływani będą przez premiera spośród kandydatów zaproponowanych przez Krajową Radę Sądownictwa, ministra spraw zagranicznych i ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-84.14" who="#PosełMarekLewandowski">Projekt ustawy określa tryb postępowania w sprawach repatriacji, likwidując istniejącą w art. 12 ustawy o obywatelstwie polskim ewidentną lukę prawną zarówno co do organów właściwych w sprawach orzekania o wydaniu zezwolenia na repatriację, jego formy (wiza repatriacyjna), jak i trybu postępowania. Przewiduje ponadto delegację dla Rady Ministrów do określania zasad pomocy organów państwa dla repatriantów.</u>
          <u xml:id="u-84.15" who="#PosełMarekLewandowski">W związku z wystąpieniem prezesa Wspólnoty Polskiej pana profesora Stelmachowskiego w sprawie osób narodowości polskiej, które przybyły do Polski na podstawie tzw. karty stałego pobytu, przed podjęciem przez rząd decyzji o rozpoczęciu repatriacji, zamieszczono w projekcie ustawy o cudzoziemcach zapis przewidujący uproszczoną możliwość nabycia przez tę kategorię osób obywatelstwa polskiego w drodze uznania za obywatela polskiego przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Artykuł ten będzie stosowany w stosunku do osób, które przybyły pomiędzy 1992 r. a 1996 r., tj. w okresie, kiedy nie funkcjonowała procedura repatriacyjna lub istniały wątpliwości co do jej przebiegu, organów właściwych do orzekania etc.</u>
          <u xml:id="u-84.16" who="#PosełMarekLewandowski">Poza niezbędnymi zmianami w ustawach o obywatelstwie polskim i paszportach, ustawa o cudzoziemcach wprowadza dwa istotne przepisy karne. Pierwszy przewiduje karalność przywłaszczenia i posługiwania się cudzym dokumentem tożsamości, co zrozumiałe staje się, gdy weźmiemy pod uwagę nagminne zjawiska kradzieży obcych dokumentów paszportowych, posługiwanie się nimi zarówno przez obywateli polskich, jak i przez cudzoziemców. Drugi przepis, przewidujący karalność w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia za naruszenie zakazów i nakazów wprowadzonych przez ustawę, ma służyć presji, wymuszeniu podporządkowania się cudzoziemców postanowieniom ustawy.</u>
          <u xml:id="u-84.17" who="#PosełMarekLewandowski">Wysoka Izbo! Przejdę teraz do omówienia wniosków mniejszości, zawartych w sprawozdaniu komisji - druk nr 2325. Wnioski te dotyczą trzech problemów:</u>
          <u xml:id="u-84.18" who="#PosełMarekLewandowski">1) procedury repatriacyjnej i kontrolowania repatriacji przez organy państwa - są to wnioski nr 1 i 3, dotyczące art. 10 i 97 projektu,</u>
          <u xml:id="u-84.19" who="#PosełMarekLewandowski">2) procedury szczególnej związanej z nabyciem obywatelstwa polskiego w drodze uznania przez ministra spraw wewnętrznych i administracji za obywatela, jako tytuł równorzędny z nabyciem obywatelstwa w drodze repatriacji - to są wnioski nr 4 i 5, dotyczące art. 108,</u>
          <u xml:id="u-84.20" who="#PosełMarekLewandowski">3) postępowania w sprawach o nadanie statusu uchodźcy z wnioskami zawierającymi fałszywe dane, informacje lub okoliczności - wniosek nr 2, dotyczący art. 36 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-84.21" who="#PosełMarekLewandowski">Pozwolę sobie przedstawić Wysokiej Izbie wnioski mniejszości, grupując je według wyżej wymienionych problemów. Sprawozdanie komisji przyjmuje kolejność wynikającą z numeracji artykułów.</u>
          <u xml:id="u-84.22" who="#PosełMarekLewandowski">Wniosek mniejszości nr 1. W art. 10 proponuje się dodać ust. 2. Przepis ten zmierza w tym kierunku, by wydanie zezwolenia na repatriację uzależnione było od możliwości zapewnienia w Polsce repatriantowi podstawowych warunków do egzystencji, tj. mieszkania i środków utrzymania. Intencją wnioskodawców było, aby Polacy powracający w szczególności z państw byłego Związku Radzieckiego nie tylko nabywali obywatelstwo polskie z mocy prawa z chwilą przekroczenia granicy, ale mieli zapewnione godziwe warunki życia. Warunki te może zapewnić np. zapraszająca repatrianta gmina poprzez zapewnienie mieszkania i pomoc w znalezieniu pracy. Należy liczyć się także z taką sytuacją, że do Rzeczypospolitej Polskiej będą chciały wrócić osoby zdolne do samodzielnego utrzymania, zgodnie z art. 19 ust. 3 ustawy, np. bogaci emigranci z Europy Zachodniej.</u>
          <u xml:id="u-84.23" who="#PosełMarekLewandowski">Odrzucenie poprawki mniejszości oznaczać będzie, że repatrianci, chociaż korzystać będą ze statusu obywatela polskiego, to poza pomocą państwa w początkowym okresie pobytu (po wydaniu przez rząd odpowiedniego aktu wykonawczego do art. 97 w związku z art. 10 ust. 4 projektu ustawy) zdani będą wyłącznie na własne siły. Mogą wówczas korzystać z form pomocy na zasadach ogólnych, tak jak wszyscy obywatele Polski, a więc chociażby z pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-84.24" who="#PosełMarekLewandowski">Konkludując, ten wniosek mniejszości służy interesowi tej wielkiej grupy ludzi.</u>
          <u xml:id="u-84.25" who="#PosełMarekLewandowski">Wniosek mniejszości nr 3 przewiduje możliwość wprowadzenia przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia limitów wiz repatriacyjnych z poszczególnych państw oraz określania sposobu postępowania organów państwa w wypadkach, gdy liczba składanych wniosków przekracza te limity. Wobec zarzutu, iż przyjęcie tej poprawki mogłoby pozostawać w sprzeczności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, przyjętej w referendum 25 maja, zlecono Biuru Legislacyjnemu Kancelarii Sejmu wykonanie stosownej ekspertyzy. Z tej ekspertyzy wynika, że przyjęcie poprawki nie pozostaje w kolizji z Konstytucją RP, o ile wprowadzenie limitów wiz repatriacyjnych byłoby uzasadnione względami racjonalnymi, np. możliwościami ekonomicznymi państwa. Przyjęcie poprawki mniejszości oznaczałoby możliwość kontrolowania przez rząd skali repatriacji, a więc liczby cudzoziemców, którzy nabywają obywatelstwo polskie w sposób najbardziej uprzywilejowany, tj. z mocy prawa z chwilą przekroczenia granicy na podstawie wizy repatriacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-84.26" who="#PosełMarekLewandowski">Wnioski mniejszości nr 4 i 5 dotyczą specjalnego trybu postępowania w sprawie uznania za repatriantów tych osób narodowości polskiej lub pochodzenia polskiego, które przybyły do Polski po uzyskaniu przed przybyciem zezwolenia na pobyt stały i które nie nabyły obywatelstwa polskiego. Tryb ten został wprowadzony po to, aby umożliwić w jakimś określonym okresie nabycie obywatelstwa polskiego równorzędnego z repatriacją osobom, które z repatriacji nie mogły skorzystać. Art. 108 powstał w trakcie prac komisji, podkomisji na wniosek prezesa Wspólnoty Polskiej prof. Stelmachowskiego i daje szansę zakończenia dotychczasowych problemów związanych z uznawaniem za repatrianta, które były - przypomnę państwu - przedmiotem kontrowersji, a także wystąpień rzecznika praw obywatelskich, orzeczeń Sądu Najwyższego na tle przepisów o zaliczeniu stażu pracy poza granicami do stażu emerytalnego w Polsce i wreszcie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego poświadczenia statusu repatrianta.</u>
          <u xml:id="u-84.27" who="#PosełMarekLewandowski">Wniosek mniejszości nr 4 zmierza do tego, by nie limitować z dołu okresu przybycia do Polski cudzoziemca, zaś za górną granicę przyjąć dzień wejścia w życie ustawy. A więc cudzoziemcy, którzy do dnia wejścia w życie ustawy uzyskali przed przybyciem do Polski zezwolenie na pobyt stały, mogliby zgodnie z wnioskiem mniejszości nr 4 występować do ministra spraw wewnętrznych i administracji o uznanie ich za repatriantów. Ponieważ procedura repatriacyjna, choć tymczasowa, została przez rząd uruchomiona we wrześniu ub. r., przyjęcie poprawki oznaczać będzie, że będą funkcjonowały aż trzy tryby repatriacyjne: pierwszy, oparty na starych przepisach dotychczas obowiązującej ustawy o cudzoziemcach z 1963 r. i ustawy o obywatelstwie z 1962 r., drugi to normalna procedura przyjęta w rozpatrywanym projekcie, trzeci to procedura szczególna, zawarta właśnie w art. 108 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-84.28" who="#PosełMarekLewandowski">Wniosek mniejszości nr 5 zmierza do stworzenia możliwości zaskarżenia do Naczelnego Sądu Administracyjnego decyzji ministra spraw wewnętrznych i administracji o odmowie uznania za repatrianta. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji w trakcie prac w komisji podnosiło, że nie ma możliwości prowadzenia postępowań w stosunku do zdarzeń, które miały miejsce poza granicami kraju, takich jak przesłuchiwanie świadków, weryfikacja dokumentów poświadczających polskie pochodzenie wystawionych przez organy obcych państw i znajdujących się np. w archiwach państw powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego. Z tych powodów ministerstwo nie może wypełnić wszystkich postanowień Kodeksu postępowania administracyjnego, które podlegają ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, np. wyjaśnienia wszystkich okoliczności, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.</u>
          <u xml:id="u-84.29" who="#PosełMarekLewandowski">Wniosek mniejszości nr 2, ostatni, dotyczy kwestii związanej z postępowaniem w sprawie o nadanie statusu uchodźcy. Nakazuje on organowi prowadzącemu postępowanie odmówić wszczęcia postępowania i odmówić cudzoziemcowi wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej oraz wydalić go, jeśli po sprawdzeniu okaże się, że we wniosku o nadanie statusu uchodźcy podał fałszywe dane, informacje lub okoliczności. Projekt ustawy w brzmieniu przyjętym przez komisję pozostawia fakultatywną możliwość odmowy wszczęcia postępowania, wjazdu i wydalenia cudzoziemca ubiegającego się o nadanie statusu uchodźcy, z terytorium Rzeczypospolitej, jeżeli podał fałszywe dane we wniosku, pozostawiając te kwestie uznaniu ministra spraw wewnętrznych i administracji jako organu prowadzącego postępowanie uchodźcze.</u>
          <u xml:id="u-84.30" who="#PosełMarekLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na koniec swojego wystąpienia jeszcze raz wnoszę o uchwalenie przez Wysoki Sejm projektu ustawy w brzmieniu przyjętym przez połączone komisje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał sprawozdawca komisji pan poseł Marek Lewandowski.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w tym punkcie porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Mariana Marczewskiego w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Świrepo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełMarianMirosławMarczewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie przedłożonego przez komisję projektu ustawy o cudzoziemcach, wraz z wnioskami mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#PosełMarianMirosławMarczewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Sąsiadujące z nami państwa, takie jak Niemcy, Czechy oraz pośrednio Austria i Szwecja posiadają znacznie precyzyjniejsze od nas ustawodawstwo pozwalające przeciwdziałać takim zjawiskom, jak sprzeczna z interesami państwa migracja zarobkowa, włóczęgostwo obcokrajowców oraz nadużywanie procedur przewidzianych Konwencją genewską dla uchodźców. Natomiast pozostałe nasze granice oraz terytorium Polski są ustawicznie wykorzystywane przez cudzoziemców jako najbliższa droga na Zachód z racji tylko pozornego ich strzeżenia przez naszych wschodnich sąsiadów. Trzeba stwierdzić, że przyjęte tam ustawy, o których mówił poseł Lewandowski, nie gwarantują jednak uszczelnienia granic. W sytuacji, gdy sprawnie funkcjonująca administracja Niemiec oraz Austrii zaostrza kryteria postępowania i politykę wobec nadmiaru cudzoziemców próbujących przeniknąć na terytoria państw z Grupy Schengen, koniecznością staje się ustanowienie takiej regulacji prawnej i takich struktur organizacyjnych, które pozwolą nam zapobiec zjawisku czynienia sobie z Polski przez masowo emigrujących z Azji do Europy Zachodniej terytorium wieloletniego koczowiska, na którym oczekuje się liberalizacji polityki migracyjnej w państwach docelowych. Dlatego też bardzo dobrze się stało, że po prawie dwóch latach pracy połączone komisje przedstawiają Wysokiemu Sejmowi projekt ustawy o cudzoziemcach, dobrej ustawy, która ma olbrzymie szanse na przyjęcie jej przez obecny parlament. Ustawa ta w sposób jednoznaczny reguluje zasady wjazdu, pobytu i wyjazdu cudzoziemców z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Na szczególne podkreślenie zasługuje m.in.: określenie czasu nieprzerwanego pobytu cudzoziemca w Polsce; wyraźne rozgraniczenie pobytów - do 12 miesięcy pobyt na podstawie wiz, zaproszeń, a po upływie 12 miesięcy - pobyt wyłącznie w oparciu o zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, już przy zaostrzonych kryteriach (takie rozwiązanie wyeliminuje istniejącą obecnie pełną dowolność występującą w poszczególnych województwach przy przedłużaniu pobytu cudzoziemców); możliwość odmowy wpisu do ewidencji zaproszeń cudzoziemców, jeśli zapraszający nie posiada warunków materialnych i mieszkaniowych; zapis pozwalający na ściągnięcie należności finansowych od zapraszającego; konieczność posiadania przez cudzoziemca środków finansowych na utrzymanie podczas pobytu w Polsce; udzielanie zezwoleń na osiedlenie się w Polsce przez ministra spraw wewnętrznych i administracji (takie rozwiązanie wyeliminuje możliwość ubiegania się cudzoziemca o zezwolenie na pobyt stały w różnych województwach); odmowa cudzoziemcowi wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez 2 lub 5 lat, jeśli został wydalony z Polski.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PosełMarianMirosławMarczewski">Odniosę się teraz, Wysoka Izbo, do przedstawionych wniosków mniejszości. Otóż mój klub poprze wniosek mniejszości nr 1 dotyczący art. 10, wniosek mniejszości nr 2 dotyczący art. 36 ust. 3 i wniosek mniejszości nr 3 dotyczący dodania po art. 97 nowego artykułu. Pozwolę sobie zatrzymać się trochę przy tym ostatnim wniosku, bowiem proponowany zapis budzi wątpliwości co do tego, czy jest zgodny z art. 52 ust. 5 konstytucji. Proponowany zapis brzmi: „Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, limit wiz repatriacyjnych wydawanych w ciągu roku cudzoziemcom z poszczególnych państw oraz sposób postępowania organów państwa w wypadkach, gdy liczba złożonych wniosków przekracza określone limity”. Przeciwnicy tego zapisu powoływali się — jak już mówiłem — na art. 52 ust. 5 konstytucji, gdyż z treści powoływanego zapisu w konstytucji nie wynikają jakiekolwiek ograniczenia ilościowe ani czasowe dotyczące osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osób, których pochodzenie polskie zostało stwierdzone zgodnie z ustawą. Rzecz jednak w tym, że treści ust. 5 nie można odczytywać w oderwaniu od unormowań całego art. 52 konstytucji, a w szczególności ust. 1 i 3 tego artykułu. Powołany przepis ust. 1 stanowi bowiem, że każdemu zapewnia się wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu, jednocześnie ust. 3 daje jednak podstawę do ograniczenia tych praw. Przepis ten stanowi, że wolności, o których mowa w ust. 1, a więc również możliwość wyboru miejsca zamieszkania i pobytu, mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie. Wymienione ograniczenia dotyczą każdego bez wyjątku, zatem także osób, których pochodzenie polskie zostało stwierdzone zgodnie z ustawą. Oczywiście ograniczenia te mogą być wprowadzane tylko z racjonalnych powodów, np. w wypadku przekroczenia określonych limitów wniosków, a kryteria dotyczące tych limitów winny być jasno sprecyzowane i uzasadnione. Z powyższym zastrzeżeniem można przyjąć, że proponowany we wniosku art. 98 projektu ustawy o cudzoziemcach nie jest niezgodny z art. 52 ust. 5 konstytucji. Jest jednak szereg dalszych zapisów w proponowanej ustawie, które, według mojej oceny i oceny moich kolegów, powinny być zmienione bądź sformułowane w sposób bardziej precyzyjny.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#PosełMarianMirosławMarczewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pozwólcie państwo, że niektóre poprawki przedstawię i krótko uzasadnię, a następnie złożę na ręce pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#PosełMarianMirosławMarczewski">Otóż w art. 59 ust. 3 jest zapis, który mówi, że jeśli cudzoziemiec nielegalnie przekroczył granicę i nie posiada dokumentu paszportowego lub innego dokumentu, na podstawie którego można ustalić jego tożsamość, należy umieścić go w strzeżonym ośrodku. Proponuje się wykreślić słowa: lub innego dokumentu, na podstawie którego można ustalić jego tożsamość. Uzasadnienie: Cudzoziemca mającego dokument tożsamości typu prawo jazdy czy dowód osobisty w praktyce nie można odstawić do granicy, ponieważ te dokumenty nie uprawniają do przekroczenia granicy państwowej. W takim wypadku zatrzymujący jest zmuszony wyrobić cudzoziemcowi dokument paszportowy. Praktyka policyjna dowodzi, że wyrobienie paszportu cudzoziemcowi trwa do kilkunastu dni, w związku z powyższym konieczne jest umieszczenie nielegalnie przebywającego w Polsce cudzoziemca w strzeżonym ośrodku, do czasu wyrobienia dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy, pomimo że posiada on dokument tożsamości, nie będący jednak paszportem.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#PosełMarianMirosławMarczewski">Zastanowienia wymaga zapis w art. 78. Uprawnienia kontroli cudzoziemców, według mojej oceny, powinny być rozszerzone na Policję. W artykule jest zapis: Kontroli posiadania przez cudzoziemca dokumentów paszportowych, zezwoleń i środków, o których mowa w art. 5 i 6, dokonuje Straż Graniczna. Proponuje się tutaj dodać: i Policja. W głębi kraju policja powinna być uprawniona do kontroli zwłaszcza dokumentów paszportowych w celu ustalenia, czy kontrolowany cudzoziemiec przebywa legalnie i zgodnie z celem podróży. Legitymowanie się przez cudzoziemca innym dokumentem niż paszport jest niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#PosełMarianMirosławMarczewski">W art. 87 proponuje się rozszerzyć krąg osób podejmujących decyzję o wydaleniu cudzoziemca o komendanta wojewódzkiego Policji i uprawnione przez niego osoby, mam tutaj na myśli komendantów rejonowych. Obecna procedura wydalania jest zbyt pracochłonna. Cudzoziemiec nielegalnie przebywający w Polsce zatrzymywany jest w komendzie rejonowej Policji i przewożony do urzędu wojewódzkiego w celu wręczenia mu decyzji o wydaleniu. Urzędy wojewódzkie nie pracują z reguły w soboty, niedziele i święta. Poza tym wniosek o wydalenie przesyła komendant rejonowy do komendanta wojewódzkiego, a ten z kolei do wojewody. Proponowana zmiana usprawniłaby pracę policji.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#PosełMarianMirosławMarczewski">W art. 89 proponujemy rozważenie, czy nie byłoby dobrze, aby strzeżone ośrodki dla cudzoziemców podlegały nie komendantowi wojewódzkiemu Policji, lecz Straży Granicznej. W celu odciążenia w pracy policji należałoby zobowiązać Straż Graniczną do wyrabiania dokumentów paszportowych cudzoziemcowi przywiezionemu do ośrodka przez policję, a nie mającego takiego dokumentu. Obecna procedura indywidualnego wyrabiania paszportów dla cudzoziemców przez policję jest marnotrawstwem sił i środków. Przykładowo, policjanci, którzy zatrzymali cudzoziemca bez paszportu, nielegalnie przebywającego w Polsce, np. w Suwałkach, Jeleniej Górze czy Szczecinie, muszą osobiście w ambasadach i konsulatach w Warszawie wyrabiać mu dokumenty paszportowe, aby można go było odtransportować do granicy.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#PosełMarianMirosławMarczewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jest jeszcze kilka innych poprawek natury porządkowej, których omawiać nie będę - przekażę je na ręce pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#PosełMarianMirosławMarczewski">Kończąc, wnoszę o ponowne przekazanie projektu ustawy wraz z poprawkami do komisji celem przygotowania do trzeciego czytania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Marian Mirosław Marczewski.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jana Świrepo o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełJanŚwirepo">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Okres transformacji gospodarczej, politycznej, społecznej charakteryzuje się dużym i szybkim otwarciem naszego kraju na zagraniczną współpracę gospodarczą i turystyczną. Stworzone zostały warunki do swobodnego przepływu ludzi, kapitału i inwestycji. Powstaje coraz więcej podmiotów gospodarczych z udziałem kapitału zagranicznego. Złagodzone zostały przepisy dotyczące nabywania nieruchomości przez cudzoziemców i ich podmioty prawne. Polska stała się krajem interesującym turystycznie, szczególnie jeśli chodzi o turystykę zakupową. W roku 1996 aż 87,5 mln cudzoziemców odwiedziło nasz kraj. To cieszy, gdyż pozwala to na swobodny rozwój naszej gospodarki. Są także negatywne skutki tego wzrostu. Rośnie liczba cudzoziemców zatrudnianych na czarno - szacuje się, że jest to ponad 100 tys. osób. Kraj nasz stał się przystankiem dla dużej części cudzoziemców, którzy zamierzają emigrować na Zachód, w większości nielegalnie. Jest także problem z rzetelną ewidencją cudzoziemców przebywających w Polsce. Obowiązujące od 1963 r. przepisy w tym zakresie nie odpowiadają standardom światowym. Dlatego Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego z zadowoleniem przyjął inicjatywę rządu, który we wrześniu 1995 r. wniósł projekt ustawy o cudzoziemcach. Mieliśmy nadzieję, że problem ten, ze względu na swoją ważność i potrzebę, będzie pilnie rozpatrzony. Rzeczywistość okazała się inna. Dopiero na dzisiejszym posiedzeniu rozpatrujemy - i będziemy mogli uchwalić - projekt ustawy przedstawionej w sprawozdaniu połączonych Komisji: Ustawodawczej, Spraw Zagranicznych oraz Administracji i Spraw Wewnętrznych (druk nr 2325).</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#PosełJanŚwirepo">Komisje wprowadziły szereg poprawek uściślających ustawę, nie zmieniając jednak jej filozofii. W rozdz. 2: Przekroczenie granicy, bardzo szczegółowo przedstawiono, co powinien posiadać cudzoziemiec, aby mógł przekroczyć naszą granicę. Jednocześnie dokładnie przedstawiono, z jakich powodów może on nie otrzymać wizy. Ten zapis pozwala na ustawowe rozwiązanie problemu, jakim jest odmowa wjazdu na teren Polski ze względu na brak odpowiednich dokumentów. W roku 1996 było to stosowane w odniesieniu do ok. 70 tys. cudzoziemców. Pozytywnie oceniamy wprowadzone przez komisje pojęcie wizy repatriacyjnej, która uprawnia do jednorazowego wjazdu, a zgodnie z art. 10 wizę tę może otrzymać cudzoziemiec narodowości polskiej, który zamierza osiedlić się na stałe w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#PosełJanŚwirepo">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1 do art. 10, który mówi, że wizę taką otrzyma każdy nasz rodak, jeżeli ma zapewnione mieszkanie i utrzymanie. Może to być uchwała właściwego organu gminy o zapewnieniu mieszkania i pracy. Taki zapis, a także zapis ust. 1 w art. 10 umożliwiają naszym rodakom, w większości z byłego Związku Radzieckiego, którzy pragną osiedlić się w Polsce, uzyskanie odpowiednich środków na zagospodarowanie. Mamy nadzieję, że w budżecie państwa, a także w budżecie samorządów znajdą się odpowiednie kwoty na ten cel. Na rok 1997 w budżecie państwa przeznaczono kwotę 3,5 mln zł na te cele, ale ze względów administracyjnych - brak regulaminu podziału - gminy nie mogą wykorzystać tych pieniędzy. Mam nadzieję, że ten problem zostanie rozwiązany po dzisiejszej debacie. Ze względu na obciążenie budżetu państwa pomocą dla repatriantów zasadny jest wniosek mniejszości nr 3, który umożliwia Radzie Ministrów ustalenie, w drodze rozporządzenia, rocznego limitu wiz repatriacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#PosełJanŚwirepo">Jesteśmy za przyjęciem wniosku mniejszości nr 2 oraz będziemy głosowali za odrzuceniem wniosków mniejszości nr 4 i 5.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#PosełJanŚwirepo">Na zakończenie dodam, że Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa za celowe, aby w odniesieniu do cudzoziemców, którzy ubiegają się o zezwolenia na osiedlenie, minister spraw wewnętrznych i administracji zasięgał opinii szefa Urzędu Ochrony Państwa. Jest to poprawka do art. 82, nowe brzmienie ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#PosełJanŚwirepo">Uważam, że ze względu na ważność problemu należy na tym posiedzeniu przejść do trzeciego czytania. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Świrepo.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę teraz pana posła Krzysztofa Budnika o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Artur Smółko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełKrzysztofBudnik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Wolności przychyla się do potrzeby uchwalenia nowej ustawy o cudzoziemcach. Z dużą satysfakcją zauważamy, że cały szereg poprawek wnoszonych przez posłów Unii Wolności w trakcie prac legislacyjnych zostało uwzględnionych w ostatecznym kształcie omawianego sprawozdania komisji sejmowych, zawartego w druku nr 2325.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PosełKrzysztofBudnik">Przypomnę, że przedłożenie rządowe spotkało się z bardzo surową krytyką, formułowaną także przez licznych ekspertów. Zarzucano, że projekt rządowy nie uwzględniał podstawowych standardów ochrony praw człowieka. Główne postulaty dotyczyły konieczności powierzenia istotnych decyzji administracyjnych, w szczególności dotyczących ochrony uchodźców, niezależnym organom administracyjnym, ustanowienia dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, pełnego uwzględnienia repatriacji osób narodowości polskiej lub obywatelstwa polskiego zamieszkujących za granicą czy gwarancji rozpatrzenia każdej sprawy, z możliwością zbadania sytuacji cudzoziemca, z uwzględnieniem okoliczności konkretnego przypadku.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#PosełKrzysztofBudnik">Obowiązująca ustawa o cudzoziemcach z 1963 r. mimo istotnych nowelizacji nie odpowiada standardom w dużej mierze zunifikowanego ustawodawstwa państw Europy Zachodniej. Podstawowym celem nowych regulacji powinno być zapewnienie rozwoju swobodnego ruchu w celach turystycznych, gospodarczych czy handlowych, przy jednoczesnym wyposażeniu organów państwowych w środki niezbędne do przeciwdziałania napływowi niepożądanych cudzoziemców. Nowe regulacje muszą także w pełni uwzględniać zobowiązania międzynarodowe, wynikające w szczególności z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948 r., Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 r. i konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r. Oczywiście należy również racjonalnie odnieść się do obecnej sytuacji migracyjnej Polski. Po zmianach ustrojowych na przełomie lat 1989–1990 Polska stała się z kraju emigracyjnego krajem migracyjnym, i to coraz częściej migracji docelowych.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#PosełKrzysztofBudnik">Za podstawowe nasze osiągnięcie uważamy złagodzenie w stosunku do propozycji rządowych warunków wymaganych od osób narodowości polskiej lub pochodzenia polskiego, chcących powrócić i osiedlić się w ojczyźnie. Ciągle trudno nam zaakceptować fakt, że mimo upływu tak wielu lat administracja rządowa nie potrafiła do tej pory stworzyć realnego programu pomocy Polakom, którzy chcą powrócić do ojczyzny. Główne nadzieje będziemy wiązać z art. 52 ust. 5 nowej konstytucji, według którego osoba, której pochodzenie polskie zostało stwierdzone zgodnie z ustawą, może osiedlić się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe. Stąd przedmiotem naszej uwagi było to, aby nowa ustawa przynajmniej nie zamykała drogi do stworzenia takiego programu i polityki państwa, które umożliwiłyby powrót do ojczyzny każdemu Polakowi, który wyrazi takie życzenie. Jest to nasz podstawowy obowiązek moralny, aby nie tylko nie zapominać o naszych rodakach, przede wszystkim o żyjących w państwach powstałych po byłym Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, jak Kazachstan, ale i udzielać im rzeczywistej pomocy, wszak są to z reguły rodziny, które w przeszłości stały się ofiarami represji ze strony państwa zaborczego i okupującego za swoją patriotyczną postawę i udział w walce o niepodległy byt państwa polskiego. Dlatego będziemy się sprzeciwiać wnioskom mniejszości nr 1 i 3.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#PosełKrzysztofBudnik">Według wniosku mniejszości nr 1 wiza repatriacyjna ma przysługiwać tylko temu Polakowi, który przedstawi uchwałę właściwego organu gminy, stwierdzającą, że zapewni ona mu mieszkanie, pracę i utrzymanie do czasu usamodzielnienia się. W istocie więc w ten sposób ustanawia się administracyjne ograniczenie, które przy tym nie podlega żadnej kontroli. Decyzja organu gminy ma bowiem charakter całkowicie fakultatywny. W praktyce więc może oznaczać gorszą sytuację niż innych cudzoziemców chcących zamieszkiwać w Polsce na zasadach ogólnych. Tak więc prawo to może stać się całkowicie fikcyjne i - wbrew postanowieniu konstytucyjnemu z art. 52 ust. 5 - uzależnione nie od woli uprawnionego, lecz władzy administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#PosełKrzysztofBudnik">Podobnie odnosimy się do wniosku mniejszości nr 3, zgodnie z którym Rada Ministrów może określać limity wiz repatriacyjnych wydawanych Polakom przybywającym z poszczególnych państw. Sprzeciwiamy się jakimkolwiek kontyngentom w tym zakresie, nie mającym przy tym żadnego uzasadnienia. Na przykład liczbę Polaków w Kazachstanie szacuje się na ok. 100 tys., a chcących osiedlić się w Polsce na ok. kilkadziesiąt tysięcy. Przypomnę, że w 1957 r. do Polski powróciło ok. 270 tys. Polaków, a nasz kraj wcale nie był w lepszej sytuacji gospodarczej, zniszczony nie tylko wojną, ale i rabunkową gospodarką okresu stalinowskiego. Zapis taki budzi poważne zastrzeżenia co do zgodności z nową konstytucją. Nie można bowiem stwarzać Polakom możliwości powrotu, ale bez przyznania prawa do ojczystego obywatelstwa. Należy wyraźnie odróżnić tzw. limity pomocy finansowej, określone w art. 97 projektu ustawy, od prawa do powrotu, przyznawanego szczególnie tym, którzy są zdolni samodzielnie zorganizować godne warunki bytowe dla siebie i swojej rodziny. Proponowane limity nie mają żadnego oparcia w przesłankach materialnych. Stąd dochodzi do sytuacji, w której arbitralnymi, politycznymi decyzjami można ograniczać prawa podmiotowe Polaków.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#PosełKrzysztofBudnik">Innym fragmentem projektu ustawy, który udało nam się poprawić w stosunku do projektu rządowego, są przepisy dotyczące ochrony udzielanej uchodźcom. Chodzi tu przede wszystkim o zagwarantowanie dwuinstancyjności postępowania dzięki ustanowieniu nowego organu odwoławczego przy decyzji ministra spraw wewnętrznych i administracji, tj. Rady do Spraw Uchodźców. Jest to organ odwoławczy, cieszący się dużą niezależnością, zbliżoną do niezawisłych sądów. Podkreślić również należy, że organy graniczne mają mieć prawo do wydawania wyłącznie pozytywnych orzeczeń w postępowaniu o nadanie statusu uchodźców. Decyzje negatywne będzie wydawać w pierwszej instancji wyłącznie minister spraw wewnętrznych i administracji. Pewne wątpliwości budzi art. 85 ust. 1 pomijający decyzje o pozostawieniu wniosku o nadanie statusu uchodźcy bez rozpoznania oraz decyzje o odmowie wszczęcia takiego postępowania. Proponujemy dlatego, by art. 85 ust. 1 uzupełnić o zapis o wyraźnym odwołaniu nie tylko od decyzji o nadaniu lub pozbawieniu statusu uchodźcy, ale i od wymienionych decyzji o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania lub odmowie wszczęcia postępowania z art. 34 ust. 4, art. 35 ust. 2 i 3 oraz art. 38 ust. 3 projektu ustawy. Przypomnę, że takie było ustalenie przyjęte w trakcie prac podkomisji, stąd powyższą poprawkę należy traktować jako doprecyzowanie art. 81 ust. 1 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#PosełKrzysztofBudnik">Za konieczne uważamy również urealnienie prawa dostępu przedstawiciela Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców do procedur prowadzonych w Polsce. Prawo takie wynika z konwencji dotyczącej statusu uchodźców, w szczególności z jej art. 35. Na mocy tego przepisu Rzeczpospolita Polska zobowiązała się nie tylko do współpracy z organami konwencji, ale i poddania się kontroli pod względem prawidłowego stosowania jej postanowień. Utrzymując wymóg zgody cudzoziemca na wgląd w akta jego sprawy z art. 49 ust. 2 projektu ustawy, proponujemy uzupełnić art. 33 o zastrzeżenie, że należy go przy wszczęciu postępowania pouczyć o możliwości wyrażenia takiej zgody. Bez takiego uzupełnienia obecne uprawnienia Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców uległyby pomniejszeniu, co mogłoby narazić nas na zarzut naruszenia zobowiązań wynikających z konwencji dotyczącej statusu uchodźców.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#PosełKrzysztofBudnik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Akceptując przyjęte standardy ochrony uchodźców wynikające z przyjętych zobowiązań międzynarodowych, mamy świadomość, że decydujące znaczenie będzie miała praktyka administracyjna, jaka ukształtuje się na podstawie nowej ustawy. Ochrona tych, którzy we własnym kraju są narażeni na utratę życia, zdrowia lub wolności, jest wspólnym zadaniem współczesnych społeczeństw cywilizowanych. Należy tutaj ściśle rozróżniać emigrantów ekonomicznych od osób prześladowanych. Polityka ograniczania emigracji ekonomicznej, do czego ma prawo każde państwo, nie może pozbawiać prawa do ochrony tych, którzy są narażeni na prześladowania. Obowiązek ten wynika z międzynarodowej solidarności społeczności demokratycznych, a prawa uchodźców stanowią obecnie jeden z głównych fundamentów praw człowieka. W przeszłości, głównie w okresie PRL, Polacy wręcz masowo korzystali z ochrony w państwach demokratycznych. Chyba nikt nie oczekuje od nas stwarzania szczególnego standardu życia uchodźcom, ale jedynie gwarancji schronienia i bezpieczeństwa osobistego, w tym prawa do procedury uchodźczej. Doświadczenia innych państw demokratycznych dowodzą, że polityka ograniczeń i restrykcji w tym zakresie nie przynosi żadnych pozytywnych efektów, tworzy się za to emigracja nielegalna. Należy dołożyć maksymalnego wysiłku, aby uczestniczyć w międzynarodowej kontroli tych zjawisk i zarządzaniu nimi oraz we współpracy na rzecz pokoju. Pryncypia określone w art. 14 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, według którego w razie prześladowania każda osoba jest uprawniona do ubiegania się o azyl i korzystania z niego w innych krajach, muszą pozostać nie naruszone. Nie należy więc zamykać granic przed uchodźcami i żądać takiej samej postawy od innych państw demokratycznych.</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#PosełKrzysztofBudnik">W ocenie Klubu Parlamentarnego Unii Wolności przedłożony projekt ustawy, po ważnych modyfikacjach i przyjęciu wielu naszych poprawek, realizuje zasadnicze założenia rozsądnego kompromisu między stan-dardami praw człowieka a rzeczywistością obecnych zjawisk migracyjnych. Uważamy przy tym, że źródłem dyrektyw interpretacyjnych nowej ustawy winny być przede wszystkim postanowienia konwencji dotyczącej statusu uchodźców.</u>
          <u xml:id="u-90.10" who="#PosełKrzysztofBudnik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Wolności, popierając projekt ustawy o cudzoziemcach, wnosi, by rząd systematycznie składał Wysokiej Izbie sprawozdania z realizacji w szczególności tych postanowień, które dotyczą repatriacji Polaków oraz ochrony uchodźców. Przygotowując projekt ustawy, opieraliśmy się przede wszystkim nie na danych rzeczywistych, ale na przewidywaniach. Nadto uważamy, że polityka państwa w odniesieniu do tych spraw winna podlegać szczególnej kontroli parlamentarnej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-90.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Krzysztof Budnik.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Artura Smółko o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Pietrzykowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełArturSmółko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chcę w imieniu Unii Pracy powiedzieć, że poprzemy ten projekt ustawy, ponieważ uważamy, że jest dobry. Prace nad nim trwały parę ładnych lat. Właściwie rozpoczęły się jeszcze w poprzedniej kadencji parlamentu. Nowa ustawa potrzebna jest z wielu powodów. Najważniejszy z nich jest ten, że Polska w ciągu tych kilku lat z kraju, któremu nie groziły migracje, stała się po prostu krajem migracyjnym.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PosełArturSmółko">Jesteśmy krajem, przez który na razie właściwie przebiega granica między Europą Zachodnią a Europą Wschodnią. Nasz kraj jest jakby pomostem dla wielu ludzi szukających swojej szansy, przede wszystkim zarobkowej, szansy, by dostać się na Zachód i by tam znaleźć pracę. Państwo polskie musi sobie wobec tego jakoś radzić z tym kłopotem, z którym wcześniej nie mieliśmy do czynienia. A stara ustawa w żaden sposób nie regulowała tej problematyki. Dochodziło do tego na przykład, że w polskim prawie nie istniały takie normy, które wydają się oczywiste w normalnym państwie demokratycznym. Nie mówię już o całym obszarze praw i wolności obywatelskich, ale warto powiedzieć na przykład o tym, że polskie prawo obecnie obowiązujące daje cudzoziemcowi możliwość posiadania karty stałego pobytu, jednakże odebranie tej karty (chociażby w sytuacji, gdy ta osoba prowadzi działalność niezgodną z interesem narodowym czy też łamie prawo Rzeczypospolitej) jest nad wyraz trudne przy obecnie obowiązujących przepisach ustawowych. Dlatego między innymi ustawa ta jest potrzebna, oczekiwana. Ale przede wszystkim - i miło mi to powiedzieć - jest to ustawa dobra.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#PosełArturSmółko">Dlaczego tak jest? Z kilku powodów. Po pierwsze, stara się ona regulować te kwestie, które do tej pory ze względu na inne uwarunkowania nie były w polskim prawie w żaden sposób regulowane. Cały rozdz. 5 reguluje właściwie wszystko, co dotyczy uchodźstwa, określa statut uchodźcy, m.in. w art. 32. Rozdz. 6 z kolei dotyczy azylu. To ważne, żeby państwo polskie - jak mówił mój przedmówca - potrafiło, z uwagi zresztą na nasze historyczne zobowiązania, wywiązywać się z demokratycznego obowiązku dawania schronienia wszystkim tym, którzy w swoim kraju są represjonowani z przyczyn politycznych czy światopoglądowych i wobec których prawa człowieka i obywatela są tam nie przestrzegane. To dobrze, że na podstawie tej ustawy będziemy tym krajem, który już taką możliwość daje ludziom, którzy - tak jak w Polsce w latach osiemdziesiątych walczono o demokrację - u siebie walczą o demokrację i prawa obywatelskie. Na podstawie tej ustawy ci ludzie w Polsce będą mogli legalnie szukać schronienia.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#PosełArturSmółko">Są też w tej ustawie kwestie istotne z uwagi na interes państwa polskiego. Nie jest oczywiście tak, że ta ustawa uszczelni granice, bo nie od niej zależy, czy granica będzie uszczelniona, ale ustawa ta pomoże uregulować kwestie związane z odpowiedzialnością za zapraszanie do Polski ludzi, którzy tak naprawdę nie przyjeżdżają tutaj w celach turystycznych, ale po to, by pracować na czarno, i to jest oczywiście polski kłopot. Obecnie odnotowuje się przypadki, gdy jedna osoba potrafi rocznie zaprosić 500–600 osób. Oczywiście te 500–600 osób nie przyjeżdża tutaj do dobrego wujka, tylko do pracy, a osoba, która zaprasza takiego cudzoziemca, ma w tym dobry interes, gdy może zaprosić 500, 600 czy 1000 osób. Jednakże nie jest to interes państwa, nie jest to interes polskiego rynku pracy, nie jest to interes polskiego pracownika, dla którego ta nieuczciwa konkurencja jest oczywiście niedobra. I z tą nieuczciwą konkurencją państwo powinno sobie jakoś poradzić. Stąd bardzo dobrze, że art. 21 projektu ustawy definiuje inaczej kartę stałego pobytu, określa jakby dwie kategorie karty. Dobrze, że jest to wiązane z kolei z art. 16 i 19 — zezwoleniem na osiedlenie i z art. 13, który mówi, kiedy cudzoziemca można wydalić z Polski.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#PosełArturSmółko">Wydaje się, że ten katalog jest wystarczający. Ale ten katalog oraz inne zapisy ustawy nie są sprzeczne z podstawowymi prawami człowieka i obywatela, z konwencjami, które Polska ratyfikowała.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#PosełArturSmółko">Zresztą generalnie materia ustawy musi być kształtowana gdzieś pośrodku: między, z jednej strony, interesem bezpieczeństwa publicznego, bezpieczeństwa narodowego, a, z drugiej, podstawowymi konwencjami praw człowieka i obywatela, które każą Polsce traktować cudzoziemca tak samo jak obywatela naszego państwa, choć oczywiście jak obywatela, który nie posiada polskiego obywatelstwa.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#PosełArturSmółko">Dobrze, że art. 15 precyzuje w sposób wystarczający, iż koszty wydalenia osoby, która przyjeżdża tutaj nielegalnie, nie będą - jak do tej pory - spadały na państwo. Jak już mówiłem, dzisiaj jest tak, że można zaprosić wielu cudzoziemców w celu zrobienia dobrego interesu, ponieważ oni chcą tu przyjeżdżać. Ktoś im jednak wystawia zaproszenia, bierze za to pieniądze, a oni pracują nielegalnie. Kiedy przychodzi moment złapania takiej osoby na złamaniu prawa w Polsce, ta osoba jest wydalana z Polski na koszt państwa polskiego, na koszt polskiego podatnika. Art. 15 stawia ten problem inaczej - to na zapraszającego spadną koszty związane z pobytem cudzoziemca i ewentualnego jego wydalenia z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także koszty leczenia. Jest to dobry zapis. Wydaje mi się, że ukróci on nielegalny proceder zapraszania dla dobrego interesu, który zresztą nie jest opodatkowany, bo nikt tego nie zgłasza. Spowoduje to, że tych, którzy garną się do nielegalnej pracy w Polsce, będzie troszkę mniej. To bardzo korzystny aspekt tej regulacji.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#PosełArturSmółko">Ustawa wprowadza wiele nowych norm. Wspomniałem już o kategoriach karty pobytu. Warto powiedzieć o tym, co jest zapisane w art. 7 ustawy, czyli o wprowadzeniu kategoryzacji wiz. Jest to dobre z kilku powodów, między innymi dlatego, że rozdziela i precyzuje, co oznacza wiza pobytowa z prawem do pracy i czym ona się różni od wizy pobytowej.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#PosełArturSmółko">Ważne jest to, że wprowadza się wizę repatriacyjną. Kilku moich przedmówców o tym mówiło. Państwo polskie ma zobowiązania wobec Polaków, którzy z powodu różnych historycznych wydarzeń są poza granicami państwa polskiego, a chcą być ponownie obywatelami państwa polskiego, chcą do kraju wrócić. To jest jakiś krok naprzód, aczkolwiek są wątpliwości co do tej poprawki, która została zgłoszona. Czy wolno tak regulować limit osób, które mogą być repatriowane? To jest problem. Jest jednak jasne, że ta ustawa po raz pierwszy daje podstawy prawne do tego, żeby w Polsce przeprowadzić repatriację. O tym nie wolno zapominać.</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#PosełArturSmółko">Trzeba wspomnieć, troszkę przy okazji, o przerzucaniu przez państwo kosztów wydalenia cudzoziemca, który w Polsce łamie prawo, na przewoźnika. Tego też do tej pory w polskim prawie nie było, a jest to - jak się wydaje - rzecz zupełnie oczywista, konieczna i dobrze, że tak się to reguluje.</u>
          <u xml:id="u-92.10" who="#PosełArturSmółko">Ważny jest też art. 6 ustawy, który warunkuje wjazd cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jest to jednak konieczne. Nie jest to uwarunkowanie, które byłoby sprzeczne z normami międzynarodowymi. Natomiast jest ważne, by - tak jak Polacy na całym świecie - cudzoziemcy, pochodzący z różnych krajów, wykazali się na granicy środkami niezbędnymi do pokrycia kosztów wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W wielu państwach Polacy spotykają się z takimi - nie chciałbym tego nazywać restrykcjami - normami. Wydaje mi się, że ta norma stosowana w Polsce - zwłaszcza że odstępstwo od tej normy jest bardzo łatwe, bo wystarczy potwierdzone zaproszenie - jest nie tylko konieczna, ale nie łamie żadnych standardów, które by czyniły Polskę państwem mniej demokratycznym, czyli mniej szanującym prawa i wolności obywatelskie, niż jakiekolwiek inne państwo w Europie.</u>
          <u xml:id="u-92.11" who="#PosełArturSmółko">Wysoka Izbo! Chcę powiedzieć, że to będzie dobra ustawa. Proces jej powstawania trwał długo, być może za długo. Teraz ustawa trafi do Senatu, wróci do Sejmu. Mam nadzieję, że jeszcze w tej kadencji ustawa zostanie uchwalona. Unia Pracy będzie głosować za tą ustawą. Jesteśmy przekonani, że w dużej mierze od tych, którzy będą tę ustawę wykonywać, będzie zależało to, czy w Polsce problem cudzoziemców będzie rozwiązywany zgodnie z interesem publicznym, zgodnie z interesem narodowym i zgodnie z normami prawa międzynarodowego, które powinniśmy i musimy szanować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Artur Smółko.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Zbigniewa Pietrzykowskiego o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego BBWR. Następnym mówcą będzie pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zawarty w sprawozdaniu projekt ustawy o cudzoziemcach zwraca uwagę lepszym dopracowaniem przepisów prawa oraz odpowiednim podziałem kompetencji. Upłynęło dość dużo czasu od momentu skierowania projektu do prac w komisjach, ale w tym wypadku wpłynęło to korzystnie na zapisy ustawy. W świetle dotychczasowych doświadczeń odpowiedniego uregulowania wymaga przede wszystkim kwestia cudzoziemców, którzy stali się plagą na ulicach naszych miast, chodzi tu zwłaszcza o żebractwo. Te i inne sprawy dotyczące cudzoziemców znalazły swoje właściwe uregulowania i są w zgodności z przyjętymi normami międzynarodowymi. Kompetencje uzyskane przez odpowiednie instytucje państwowe oraz poszanowanie norm prawnych i właściwych procedur pozwolą na unormowanie pobytu cudzoziemców w naszym kraju. Wprowadzenie do ustawy rozdziału dotyczącego Rady do Spraw Uchodźców — złożona ona będzie z kompetentnych ludzi i stanowić będzie instytucję kontrolującą postanowienia władz administracyjnych w procesie odwołań — stwarza przekonanie o właściwym rozpatrywaniu spraw dotyczących cudzoziemców. Ustawa zawiera szereg nowych artykułów, które ją dopełniają, precyzując wiele dotychczasowych artykułów. Dotyczy to regulacji zezwoleń na zamieszkanie i kwestii związanych z pobytem w naszym kraju oraz regulacji dotyczących terytorium Polski. Dotyczy to na przykład przepisów regulujących status uchodźcy w kwestii przyznawania tego statusu oraz odmowy wydania zezwolenia. Doprecyzowanie statusu uchodźcy oraz innych spraw — np. prawa azylu czy kwestii związanych z repatriacją — pozwala na właściwe rozwiązanie problemu w kontekście coraz większego napływu do Polski cudzoziemców z różnych krajów. Można zatem stwierdzić, że organy administracji państwowej otrzymały dobry instrument w postaci nowej ustawy i tylko od ich energii, kompetencji i dobrej pracy zależy zlikwidowanie obecnych uciążliwości związanych z nadużywaniem przez wielu cudzoziemców tradycyjnej polskiej gościnności.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Dołączone wnioski mniejszości wymagają kilku słów komentarza. Koło BBWR opowiada się za przyjęciem wniosków nr 3, 4 i 5 ze względu na ich zasadność. Przyjęcie w ustawie możliwości odwołania się do innej instancji od decyzji administracji państwowej musi być konsekwentnie przestrzegane w całej ustawie, dlatego należy skreślić ust. 4 w art. 100.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Natomiast jesteśmy przeciwni wnioskom mniejszości nr 1 i 2. Pierwszy dotyczy wiz repatriacyjnych i jest, jak się wydaje, przeregulowany. Należy dać szansę repatriantowi na osiedlenie się w kraju w określonym czasie. Wystarczy uregulowanie w zaproponowanym brzmieniu; ułatwi ono na przykład repatriację z Kazachstanu. Do władz państwowych i samorządowych należy załatwienie tej tak bolesnego problemu, a nie pozostawienie sprawy osiedlania w Polsce samym repatriantom, a takie rozwiązanie sugeruje wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Należy również przyjąć propozycję ustawy w sprawie ewentualnego wydalenia cudzoziemca z Polski. W tym wypadku wyraz: „może” pozwala na podejście indywidualne do cudzoziemców przebywających legalnie na terytorium naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#PosełZbigniewPietrzykowski">Koło BBWR opowiada się za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu zaproponowanym przez komisje, z uwzględnieniem omawianych niektórych wniosków mniejszości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbigniew Pietrzykowski.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Eugeniusza Janułę o zabranie głosu w imieniu Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełEugeniuszJanuła">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Kwestia uregulowania statusu prawnego cudzoziemców jest w każdym kraju problemem zarówno ważnym, jak i drażliwym. Można powiedzieć, że mamy szczególne uwarunkowania, dlatego że Polska, będąca krajem, z którego miały miejsce emigracje, w ciągu dosłownie kilku lat stała się celem migracji dla wielu osób różnych narodowości, przy czym występują różne aspekty kulturowe. Wszystko to komplikuje sytuację, ale równocześnie nakazuje szybkie opracowanie dobrej ustawy. Projekt ustawy, nad którym dzisiaj debatujemy, Nowa Demokracja uważa za udany, reguluje się w nim bowiem najważniejsze problemy w sensowny sposób, zgodnie z interesem państwa, z normami prawa międzynarodowego, a jednocześnie w sposób humanitarny w stosunku do tych cudzoziemców, którzy przede wszystkim są uchodźcami politycznymi, ale czasem, trudno to bowiem rozgraniczyć, mamy również do czynienia z uchodźcami na pograniczu uchodźstwa politycznego i ekonomicznego. Oczywiście każde państwo, i to jest jego zasadą, musi stać na straży interesów swoich obywateli, ale jest również konieczne spojrzenie z humanitarnego punktu widzenia na tych ludzi, którzy w danej chwili z różnych przyczyn są po prostu wyrzucani ze swoich państw, z kręgu swoich narodów. I tu w określony sposób musimy popatrzeć także na własną historię. Bardzo często Polacy znaleźli się w roli tych, którzy byli przyjmowani w innych państwach europejskich i pozaeuropejskich, stąd liczna Polonia.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#PosełEugeniuszJanuła">Ustawa ta jest bardzo potrzebna i oczekiwana przez nasze społeczeństwo. Regulacje zawarte w projekcie są następujące. Przede wszystkim rejestracja i kontrola cudzoziemców - to, co stanowiło dotychczas bardzo wielki mankament, w szczególności w praktyce. Następnie regulacja postępowania w sprawie uchodźców; uregulowanie kwestii wydalania z naszego kraju i ewidencja niepożądanych cudzoziemców, co ma również określone znaczenie w związku ze zjawiskiem przestępczości międzynarodowej, i wreszcie określenie jednolitego nadzoru przez ministra administracji i spraw wewnętrznych. Wprowadzone zostały, aczkolwiek w małym stopniu, pewne przepisy karne, w szczególności za posiadanie nieprawdziwych, sfałszowanych dokumentów i za posługiwanie się nimi oraz ogólne sankcje za nieprzestrzeganie ustawy. Są to plusy, o których trzeba powiedzieć, przesądzające o tym, że ustawę tę będzie można postawić w rzędzie ustaw funkcjonujących w czołowych państwach demokratycznych.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#PosełEugeniuszJanuła">Można natomiast mieć wątpliwości co do tego, czy są potrzebne cztery rodzaje wiz, czy postępowanie wizowe określone w projekcie ustawy jest najbardziej trafnym rozwiązaniem. Ale należy sądzić, że są to sprawy w tej chwili drugorzędne. Dla parlamentu, dla państwa najważniejsze jest to, żeby ta ustawa ujrzała jak najszybciej światło dzienne, żeby zawarte w niej zapisy zaczęły funkcjonować. Stąd też Nowa Demokracja wnosi o uchwalenie ustawy zgodnie ze sprawozdaniem połączonych komisji. Będziemy również głosować za przyjęciem wniosków mniejszości, tak jak sugeruje to sprawozdanie połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#PosełEugeniuszJanuła">Wyrażamy nadzieję, że ta ustawa w bardzo szybkim tempie spowoduje wprowadzenie porządku nie tylko na granicach, ale i wewnątrz państwa, zlikwidowanie pewnego rodzaju przestępczości, tego, który dotychczas trudno było tymi narzędziami prawnymi opanować, i będzie służyła wejściu Polski do Unii Europejskiej. Uważamy, że ta ustawa ze społecznego punktu widzenia jest bardzo pożądana. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Był to ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Adamski. Rozumiem, że pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełWładysławAdamski">Pani Marszałek! Mam pytanie do pani minister, właściwie kilka pytań. Jak wynika z projektu ustawy, wprowadzi się szereg nie stosowanych dotąd procedur, nałożone też zostaną na wiele instytucji nie występujące dotąd zobowiązania. Przykład: rejestracja i kontrola zaproszeń. Jakie są koszty tych rozwiązań? Jakie będą też całościowe obciążenia budżetu wynikające z przyjęcia ustawy? Sądzę, że pewne szacunki resort spraw wewnętrznych i administracji tutaj przeprowadzał i prosiłbym o informacje. Prosiłbym też o odpowiedź: Czy proponowany w art. 112 czternastodniowy okres vacatio legis w stosunku do art. 78 oraz art. 85 umożliwia zdaniem resortu zrealizowanie tego? Podejrzewam bowiem, że w ciągu 14 dni chyba nie będzie to możliwe, przede wszystkim w aspekcie wydania aktów wykonawczych oraz odpowiedniego przygotowania służb granicznych. Prosiłbym o weryfikację tych wątpliwości. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy są jeszcze pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji panią Katarzynę Marię Piekarską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Pani Marszałek! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko rządu w sprawie projektu ustawy o cudzoziemcach. Obowiązująca obecnie ustawa o cudzoziemcach z roku 1963, pomimo kilkukrotnej nowelizacji, nie jest przystosowana do dzisiejszej rzeczywistości. W szczególności nie pozwala ona na skuteczną walkę z nielegalną imigracją i nielegalnym pobytem cudzoziemców w Polsce. Te dwa zjawiska są nie tylko zresztą polską dolegliwością. Kwestia masowego napływu nielegalnych emigrantów jest jednym z najważniejszych problemów państw Unii Europejskiej. W ostatnich latach wszystkie państwa zachodnie wprowadziły nowe ustawodawstwa imigracyjne i azylowe, dokonując jednocześnie uszczelnienia granic zewnętrznych Unii. Uwzględniając to, należy mieć na uwadze, że przyjmowanie nowych członków do Unii Europejskiej będzie możliwe tylko wtedy, gdy kraje członkowskie zapewnią bezpieczeństwo granicy jednoczącej się Europy. W zasadzie wszystkie państwa Europy Środkowej przyjęły już nowe ustawy o cudzoziemcach zbliżone do standardów europejskich. Polska ze swoją całkowicie przestarzałą ustawą z 1963 r. jest postrzegana jako kraj poważnie zagrożony nielegalną, trudną do opanowania imigracją.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Jeżeli chodzi o najważniejsze słabości obowiązującej ustawy, to można wymienić kilka problemów. Po pierwsze, rozproszenie kompetencji pomiędzy różne organy państwa w tak zasadniczych sprawach, jak np. wydawanie zezwoleń na pobyt stały sprawia, iż mamy de facto kilka polityk migracyjnych. Stara ustawa nie określa precyzyjnie warunków przyznawania i cofania zezwoleń na pobyt stały, a przecież jest to niemal niepodważalne zezwolenie dające cudzoziemcowi legalne prawo pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do końca życia. Równocześnie ustawa nie przewiduje instytucji zezwolenia na pobyt czasowy, które jest główną formą legalizacji pobytu w krajach Unii Europejskiej. Obowiązująca ustawa nie określa podstawowych kryteriów, jakie musi spełniać cudzoziemiec wjeżdżający do Polski, a zwłaszcza kwestii posiadania przez niego środków niezbędnych do utrzymania, stąd bardzo trudne jest kontrolowanie wjazdów do kraju, a co za tym idzie prowadzenie spójnej polityki migracyjnej. Brak jest także uregulowań szczegółowych, dotyczących osób starających się o status uchodźcy, innych niż wynikające z konwencji genewskiej i Protokołu nowojorskiego, co sprawia, że cudzoziemcy nagminnie nadużywają procedur azylowych. W tej sytuacji bez wprowadzenia wypracowanych w krajach Unii Europejskiej instytucji „bezpiecznego kraju trzeciego” i „bezpiecznego kraju pochodzenia” oraz możliwości odmowy wszczęcia postępowania w przypadku wniosku w sposób oczywisty bezzasadnego, grozi nam naprawdę paraliż procedur uchodźczych i azylowych. Obecnie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji musi rozpatrywać wnioski również obywateli takich państw, jak Stany Zjednoczone czy Francja, pomimo to, iż nikt rozsądny na świecie nie zakłada, że pochodzą oni z krajów, gdzie łamie się prawa człowieka.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">W obecnej ustawie brak jest także podstawy prawnej do prowadzenia rejestrów i ewidencji cudzoziemców, a w szczególności wykazu cudzoziemców, których pobyt w Polsce jest niepożądany, wykazu znanego w wielu krajach zachodnich i wspólnego dla państw z grupy Schengen.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Projekt nowej ustawy ma natomiast na celu likwidację wszystkich niedomagań i stworzenia podstaw do prowadzenia przez państwo spójnej i jednolitej polityki wobec cudzoziemców, przy jednoczesnym pełnym zabezpieczeniu ich praw. Projekt powstał w oparciu o praktykę organów bezpośrednio zajmujących się sprawami cudzoziemców i rozwiązania przyjęte w krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Przedstawiony Wysokiej Izbie rządowy projekt ustawy o cudzoziemcach ma więc szansę zastąpić przestarzałą, kadłubową, stworzoną na potrzeby państwa zamkniętego regulację prawną.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Corocznie granice Polski przekracza kilkadziesiąt milionów cudzoziemców. W tej sytuacji organy państwa muszą mieć instrumenty prawne, realizujące politykę państwa, pozwalające odpowiedzieć na pytanie: kogo chcemy? Należy przypomnieć, że szacuje się, iż w 2010 r. w Polsce będzie jeden z największych w Europie odsetek ludzi w wieku szkolnym i produkcyjnym. Powinniśmy przyjmować przede wszystkim repatriantów oraz osoby cenne dla społeczeństwa, naukowców, artystów, osoby o zawodach szczególnie unikalnych i deficytowych, jak nauczyciele języków obcych, poważni przedsiębiorcy itp. Dla tych osób system migracyjny określony ustawą i polityką organów państwa winien stworzyć korzystne warunki zamieszkania i integracji.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Polska jest i pozostaje krajem otwartym na swobodny rozwój ruchu turystycznego, przyjazdy gospodarcze i handlowe, wymianę myśli, ale jednocześnie ustawa musi wyposażyć organy państwowe w środki prawne niezbędne do przeciwdziałania napływowi niepożądanych cudzoziemców, takie jak m.in. obowiązek posiadania środków finansowych niezbędnych na pokrycie kosztów przebywania na terytorium Polski, rejestracja zaproszeń, a także określenie zakresu odpowiedzialności zapraszającego za zaproszonego cudzoziemca oraz odpowiedzialność nieuczciwych przewoźników za przywożenie do Polski nielegalnych imigrantów.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Wywiązując się ze swoich międzynarodowych zobowiązań w zakresie ochrony uchodźców, projekt ustawy zapewnia szersze niż do tej pory gwarancje proceduralne dla osób starających się o nadanie im w Rzeczypospolitej statusu uchodźcy, m.in.:</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">— wprowadza mechanizmy chroniące z mocy prawa przed wydaleniem z Polski;</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">— nakłada na organy prowadzące postępowanie obowiązek informowania ubiegającego się o nadanie statusu uchodźcy w zrozumiałym dla niego języku o przebiegu postępowania, o jego prawach i o jego obowiązkach;</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">— tworzy od 1999 r. specjalny organ, który będzie rozpatrywał odwołania od decyzji ministra spraw wewnętrznych i administracji o odmowie nadania statusu uchodźcy, to jest Radę do Spraw Uchodźców. W ten sposób w pełni zostanie zapewniona zasada dwuinstancyjności postępowań w sprawach uchodźczych, a więc zwiększone zostaną gwarancje proceduralne obiektywnego, merytorycznie sprawiedliwego rozstrzygnięcia danej sprawy;</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">— przyznaje uznanemu uchodźcy prawo do automatycznego uzyskania zezwolenia na zamieszkanie na terenie Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-100.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">— zapewnia swobodny dostęp UNHCR do osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy, przy jednoczesnym obowiązku informowania tej organizacji o przebiegu procedury.</u>
          <u xml:id="u-100.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Z drugiej strony projekt ustawy:</u>
          <u xml:id="u-100.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">— wprowadza mechanizmy i instytucje, które mają zapobiegać nagminnemu nadużywaniu procedur uchodźczych, tj. wniosku w sposób oczywisty bezzasadnego, czyli takiego, który nie pozostaje w żadnym związku z kryteriami określonymi w konwencji genewskiej lub zawiera fałszywe dane;</u>
          <u xml:id="u-100.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">— wprowadza terminy składania wniosków uchodźczych, uznając, że osoba, która szuka w Polsce ochrony, winna w możliwie szybkim, a jednocześnie rozsądnym czasie zgłosić się do polskich służb migracyjnych i złożyć stosowny wniosek;</u>
          <u xml:id="u-100.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">— wprowadza instytucje przyjęte i sprawdzone w krajach Unii Europejskiej: „bezpieczny kraj pochodzenia”, tj. państwo, którego system prawny, poziom rozwoju, przestrzeganie praw człowieka wykluczają występowanie prześladowań na tle politycznym, „bezpieczny kraj trzeci”, zwany inaczej bezpiecznym krajem pierwszego azylu, tj. pierwszego państwa, w którym uchodźca może i powinien szukać ochrony, tj. państwa, które ratyfikowało i stosuje konwencję genewską, ograniczając tym samym zjawisko migrujących, poszukujących azylu, którzy są w istocie imigrantami ekonomicznymi, a nie osobami, które uciekają przed prześladowaniami politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-100.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Pragnę podkreślić, że rząd już w listopadzie 1995 r., kierując projekt ustawy o cudzoziemcach, opowiedział się za rozwiązaniami podniesionymi ostatnio przez rzecznika praw obywatelskich, a mianowicie że stosowanie wszelkich długotrwałych środków izolacyjnych, w tym umieszczanie w ośrodkach strzeżonych i w aresztach deportacyjnych, może i powinno odbywać się wyłącznie na podstawie decyzji sądu. Projekt ustawy w pełni ten postulat realizuje.</u>
          <u xml:id="u-100.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Projekt, wraz z komplementarną odmianą ustawy o obywatelstwie polskim, rozstrzyga po długim oczekiwaniu jeden z najbardziej bolesnych problemów Polaków, którzy pragną powrócić do swojej historycznej ojczyzny, określa mianowicie przesłanki, tryb i zasady postępowania organów państwa w sprawach repatriacji. Można stwierdzić, że Wysoka Izba podejmuje historyczne decyzje, tworząc po kilkudziesięciu latach prawne warunki do powrotu Polaków rozsianych po całym świecie, a w szczególności tych, którzy nigdy nie mieli szansy na powrót i odzyskanie polskiego obywatelstwa.</u>
          <u xml:id="u-100.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Projekt ustawy wprowadza wreszcie prawne podstawy do wspomagania ze środków budżetu państwa powracających repatriantów. Rząd, na wniosek Wspólnoty Polskiej, wprowadził w ramach autopoprawki również możliwość nabycia polskiego obywatelstwa przez tych Polaków, którzy przyjechali do Polski na podstawie tzw. karty stałego pobytu, przed rozpoczęciem akcji repatriacyjnej. Osoby te będą mogły nabyć obywatelstwo polskie w trybie uproszczonym, to znaczy uznania za obywatela polskiego przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Procedura ta będzie stosowana wobec osób polskiego pochodzenia lub polskiej narodowości, które przybyły przed rozpoczęciem akcji repatriacyjnej i oznacza, że nabędą one w pełni uprawnienia repatriantów.</u>
          <u xml:id="u-100.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Rozpoczęta w ubiegłym roku repatriacja Polaków ze Wschodu, a w szczególności z Kazachstanu, wskazuje wyraźnie, że powracający muszą mieć warunki do godnego życia w ojczyźnie przodków. Z tego między innymi powodu w projekcie ustawy znajduje się delegacja do wydania przepisów określających zakres pomocy organów państwa repatriantom. Rząd zajął stanowisko, iż każdy powracający musi mieć zapewniony dach nad głową i środki utrzymania. Z tego powodu zdecydowanie popieramy wniosek mniejszości nr 1, zmierzający do tego, by w art. 10 dodać ust. 2 uzależniający wydanie wizy repatriacyjnej od możliwości zapewnienia repatriantom samodzielnego utrzymania w Polsce. Przepis ten wskazuje również na rolę samorządu terytorialnego, który może wspierać Polaków w powrocie. Prowadzona obecnie repatriacja opiera się wyłącznie na aktywności gmin. Nie tylko zdaniem rządu, ale i społeczności lokalnych repatriacja musi się opierać na przyzwoleniu społecznym tych społeczności, których repatrianci staną się członkami. Nie możemy dopuścić do tego, by powracający z zagranicy Polacy zasilili szeregi bezrobotnych lub stali się klientami pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-100.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Rząd popiera pierwsze trzy wnioski mniejszości, uznając, że w razie przyjęcia pierwszej poprawki ryzyko wyznaczania przez rząd limitów wiz repatriacyjnych (trzeci wniosek mniejszości) znacznie się obniży.</u>
          <u xml:id="u-100.22" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Tryb nabycia obywatelstwa określony w art. 108 został wprowadzony po to, by umożliwić nabycie obywatelstwa polskiego w drodze uznania za repatrianta, przez ministra spraw wewnętrznych i administracji, przez Polaków, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt stały przed rozpoczęciem repatriacji. Przypomnijmy zatem, że 14 maja ub. r. rząd podjął decyzję o rozpoczęciu repatriacji. Do końca ubiegłego roku wszyscy zainteresowani, którzy zgłosili się do polskich przedstawicielstw dyplomatycznych, byli szczegółowo informowani o przyjętej procedurze. Informowały o tym szeroko również środki masowego przekazu.</u>
          <u xml:id="u-100.23" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Przyjęcie czwartej poprawki oznaczałoby, że funkcjonują równolegle dwa tryby repatriacji, z tym że tryb określony wnioskiem mniejszości byłby przeznaczony dla osób, które m. in. ze względu na obawę weryfikacji polskiego pochodzenia przez konsula celowo nie wchodziły w procedurę repatriacyjną lub z niej zrezygnowały. Dlatego opowiadamy się za odrzuceniem tego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-100.24" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Piąty wniosek mniejszości dotyczy wyłączenia kognicji NSA w sprawach szczególnego trybu uznawania za repatrianta. Tryb szczególny został wprowadzony po to, by umożliwić nabycie obywatelstwa w drodze uznania za repatrianta tym osobom, które niewątpliwie mają polskie pochodzenie lub są polskiej narodowości. Jedynym organem, który jest w stanie weryfikować składane przez te osoby dokumenty, jest polski konsul. Minister spraw wewnętrznych i administracji, który ma prowadzić takie postępowanie, nie może weryfikować na przykład dokumentów poświadczających polskie pochodzenie wnioskodawcy, jeżeli oryginały znajdują się w archiwum MSW Kazachstanu. Nie ma także w kraju żadnych możliwości przesłuchania świadków mieszkających w aułach Kazachstanu. Objęcie takich spraw kognicją Naczelnego Sądu Administracyjnego spowoduje zatem, że minister spraw wewnętrznych i administracji nie będzie w stanie de facto wypełnić reguł Kodeksu postępowania administracyjnego, które zostały skonstruowane dla postępowań krajowych.</u>
          <u xml:id="u-100.25" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Należy podkreślić, że osoby, którym minister spraw wewnętrznych i administracji odmówił uznania za repatrianta, mogą ubiegać się o repatriację na normalnych zasadach, to jest występując do właściwego konsula o wydanie wizy repatriacyjnej - a tym samym mogą nabyć obywatelstwo polskie w drodze normalnej procedury. Rząd opowiada się za przyjęciem drugiego wniosku mniejszości, uznając, że celowe, czyli świadome, podawanie przez kandydata na uchodźcę fałszywych danych w istocie uniemożliwia wprowadzenie jakiejkolwiek procedury. Jak można bowiem rozpatrywać wniosek kogoś, kto podaje, że był prześladowany w Somalii, a w istocie jest Liberyjczykiem? Nie jest to przykład czysto teoretyczny.</u>
          <u xml:id="u-100.26" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Pani Marszałek! Koleżanki i Koledzy Posłowie! W imieniu rządu wnoszę o przyjęcie rządowego projektu ustawy o cudzoziemcach wraz z wnioskami mniejszości nr 1–3 i odrzucenie wniosków mniejszości nr 4 i 5. Bez przesady mogę stwierdzić, że w kontekście negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej przyjęcie nowoczesnej ustawy o cudzoziemcach mieści się dzisiaj w polskiej racji stanu. O tym, Wysoka Izbo, że jest to dobry projekt ustawy, świadczy to, że wszystkie kluby poselskie opowiedziały się dziś za jego przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-100.27" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Odpowiadam na pytania pana posła Adamskiego. Koszty zostały określone w uzasadnieniu, kiedy projekt trafiał do pierwszego czytania. Nie jestem w stanie podać panu dokładnej kwoty, dokładnego wyliczenia, ile to będzie kosztowało, bo po prostu w tej chwili nie pamiętam. Po zakończeniu tego punktu przyślę panu stosowną informację. Natomiast pragnę zapewnić pana posła, że przeznaczyliśmy na ten cel środki w projekcie budżetu, który się w tej chwili tworzy. Zgadzamy się jednocześnie z panem posłem, że rzeczywiście będzie trzeba przeprowadzić szereg szkoleń wśród funkcjonariuszy Straży Granicznej i Policji. Są przewidziane takie szkolenia z zakresu obowiązywania nowej ustawy i przepisów tam zawartych. Oczywiście, ta ustawa nie jest w stanie sama z siebie wypełnić postulatów, które są w niej zawarte. Jest tam przewidzianych 20 aktów wykonawczych. W tej chwili został powołany w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji zespół, który ma zająć się przygotowaniem aktów wykonawczych. I zależy nam na tym, żeby doszło jak najszybciej do przygotowania i wydania tych aktów wykonawczych, bo jeżeli ich nie będzie, to ustawa nie zacznie w pełni funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-100.28" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Natomiast konkretnej sumy w tej chwili nie jestem w stanie panu podać, bo nie pamiętam. Takie wyliczenia oczywiście są. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że są jeszcze pytania.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PosełStanisławKracik">Pani Marszałek! Pani Minister! Mam kilka pytań związanych z art. 108 i okolicznościami, które temu towarzyszą. Sprawa związana z osobami, które w tym roku na zaproszenie gmin wróciły do kraju na podstawie kart stałego pobytu. Skąd cezura czasowa: 31 grudnia 1996 r.? Dlaczego ustawa nie zaczyna obowiązywać wtedy, kiedy wchodzi w życie? Dlaczego w okresie tych, jak mniemam, sześciu miesięcy ludzie będą traktowani inaczej? To będzie oznaczało konieczność wyjazdu z powrotem, np. do Kazachstanu, po to, by przyjechać już z tzw. dobrymi papierami. Jak rząd przewiduje zachęcać gminy do tego, aby proces repatriacji mógł postępować harmonijnie, a nie skokowo, tak by procesy adaptacyjne, asymilacyjne w społecznościach lokalnych mogły dobrze przebiegać? Na jakim poziomie rząd przewiduje współfinansowanie tej operacji? Jestem przedstawicielem gminy, która gości u siebie od trzech lat trzy rodziny. Do tej pory ponosimy koszty leczenia i odpraw emerytalnych, gwarantujemy pracę oraz mieszkanie, i nawet nie możemy im go przekazać, bo status tych ludzi jest dziwny. W art. 108 nic się nie mówi o tym, w jakim terminie w świetle nowej ustawy będzie rozpatrzony wniosek o nadanie obywatelstwa. Czy w ciągu 30 dni? Powiedziane jest tylko, że trzeba taki wniosek złożyć do 31 grudnia 1998 r. A to oznacza m.in. ciągle czas, w którym gminy utrzymują tych, których zaprosiły i którym stworzyły warunki do tego, aby mogli tu żyć.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PosełStanisławKracik">I wreszcie, pani minister, co to znaczy „cenny dla społeczeństwa”? Rozumiem, że mogę przekonać swoją radę, że np. zaprosimy jeszcze ze Lwowa kogoś, kto uczy języka francuskiego, jeśli będziemy potrzebować takiego nauczyciela. Ale nie wiem, czy nie równie cenny jest żywy świadek tego, co się działo w latach deportacji. Nie wiem, jakie są kryteria w MSWiA cenności dla społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jankowski: Profesor Barnard czy ślusarz? Trzeba sobie odpowiedzieć na to pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#PosełStanisławKracik">Chciałbym w tej sprawie uzyskać wyjaśnienie, ponieważ to, co usłyszałem, zabrzmiało groźnie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy są jeszcze pytania? Nie.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę panią minister o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Pani Marszałek! Panie Pośle! Chciałabym najpierw odpowiedzieć na pytanie dotyczące ciężarów ekonomicznych. Rząd przedstawił założenia programu repatriacji Polaków ze Wschodu i tam właśnie postulaty, o których pan mówi, są spełnione. Mamy nadzieję, że już wkrótce będą przyjęte; zostały poddane szerokiej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">W jednym z punktów programu mówi się o tym, że repatriacja musi się opierać przede wszystkim na przyzwoleniu społecznym, a zwłaszcza społeczności lokalnych, których członkami staną się repatrianci. Procedura repatriacyjna musi więc obejmować co najmniej zasięganie opinii samorządów miast i gmin. To jest pierwsza kwestia.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Druga kwestia. Ciężary ekonomiczne winny być sprawiedliwie dzielone pomiędzy budżet państwa, samorząd terytorialny i samych repatriowanych. W tej chwili w ramach rezerwy celowej w budżecie państwa jest 3,5 mln zł na koszty związane z powrotem Polaków do historycznej ojczyzny. Czekamy tylko na ustawę, bo nie można uwolnić tych środków bez podstawy prawnej. Jeżeli ustawa zostanie uchwalona, to te środki zostaną uwolnione. Od nas samych zależy, jak szybko to się stanie.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">W swoim wystąpieniu mówiłam o ogólnych zasadach polityki migracyjnej państwa, która - mam nadzieję - zostanie stworzona w momencie, kiedy Wysoka Izba uchwali ustawę. W każdym państwie trzeba sobie odpowiedzieć w zakresie polityki migracyjnej na pytanie, kogo chce się przyjąć. My także będziemy musieli sobie odpowiedzieć na pytanie, kto jest dla nas mniej, a kto bardziej cenny. To oczywiście nie oznacza, że Polska ma przestać być krajem otwartym.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Oprócz repatriantów, na których nam zależy, bo przecież repatriacja, będąc częścią polityki migracyjnej państwa, ma znaczenie szczególne, ze względu także na pewne kwestie moralne, i inni cudzoziemcy będą przybywać do naszego kraju, ponieważ Polska staje się obecnie krajem migracji nie tylko tranzytowej, ale także docelowej. Będziemy musieli więc odpowiedzieć sobie na pytanie, kogo chcemy pozyskać.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Co do art. 108, właśnie tutaj jest stworzony specjalny tryb - tak rozumiem ten artykuł, panie pośle - aby tym ludziom, którzy już u nas są, ułatwić sytuację. Są przecież i tacy, którzy dostali już od gmin mieszkanie, mają zapewnione środki utrzymania. Chodzi o to, żeby nie musieli na przykład wracać do konsulatu w Ałma Acie, tylko żeby wystąpili do ministra spraw wewnętrznych i administracji, który wówczas ich wniosek po prostu rozpatrzy. W tym względzie zresztą nie było żadnych kontrowersji podczas prac komisji, bo, jak mówię, chodziło o ułatwienie dla tych ludzi, którzy już u nas są i którzy zostali zaakceptowani przez społeczność lokalną, są już w pełni zasymilowani. Wprowadza się więc taką szczególną procedurę, aby mogli oni wystąpić do ministra spraw wewnętrznych i administracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Jaskiernia. Następnym mówcą będzie pan poseł Kracik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełJerzyJaskiernia">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chcę nawiązać do tego, co pani minister powiedziała, że Polska staje się krajem emigracji docelowej. Oczywiście jesteśmy świadkami tego trendu. Ale czy rząd ma informację, z jaką skalą zjawiska możemy się liczyć? Czy jest jakaś prognoza? Przecież są doświadczenia krajów o podobnym stopniu rozwoju. Czy to jest jakaś sytuacja lawinowa, z którą się powinniśmy liczyć? Jakie są kierunki? Pani minister powiedziała, że chcemy się do tego przygotować i chcemy podjąć decyzję, kogo chcemy pozyskać. Czy pani mogłaby sprecyzować, co pani ma na myśli (co rząd ma na myśli), mówiąc w ten sposób? Czy rzeczywiście nastawiamy się na przyjęcie pewnej fali uchodźców, czy też raczej będziemy stosowali politykę bardzo ostrożnego podejścia w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#PosełJerzyJaskiernia">Chciałbym jeszcze, pani marszałek, zapytać panią minister: Czy koordynujecie tę sprawę z Unią Europejską? Czy w naszych rozmowach z tytułu stowarzyszenia z Unią Europejską ten wątek jest brany pod uwagę? Czy jakieś zobowiązania Polski w tym zakresie mają miejsce? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Kracik. Następnie zabierze głos pan poseł Budnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosełStanisławKracik">Pani Marszałek! Pani Minister! Pytałem bardzo wyraźnie o przyczyny, dla których rząd zajmuje negatywne stanowisko w sprawie wniosku mniejszości, wedle którego ta zasada niewracania do Ałma Aty, umownie mówiąc, obowiązywałaby od wejścia w życie ustawy, a nie od 31 grudnia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PosełStanisławKracik">Znam tę kwotę 3,5 mln zł w budżecie państwa. Wiele razy nad nią z zadumą się zatrzymywałem, ale chcę zapytać, na jakim etapie są akty wykonawcze, których jeszcze nie poznaliśmy. Kiedy po te pieniądze będzie mógł ktoś skutecznie sięgnąć? Bo to za mało, żeby one były w budżecie. W tej sprawie także nie dostaliśmy żadnej informacji.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#PosełStanisławKracik">Proszę o wyjaśnienie tych dwóch kwestii, o które pytałem. Dlaczego ma być ta sześciomiesięczna przerwa, co czeka część osób, które już w marcu na przykład przyjechały na zaproszenie gminy do Polski? Dlaczego nie mamy informacji o sposobie sięgnięcia po owe symboliczne 3,5 mln zł? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, pan poseł Budnik. Następnie pan poseł Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełKrzysztofBudnik">Zaniepokoiło mnie pytanie pana posła Jaskierni. Pani minister, czy rzeczywiście możemy mówić o możliwości prowadzenia polityki w zakresie ograniczania bądź liberalnego przyjmowania uchodźców? Wydaje mi się, że jeżeli ktoś jest uchodźcą, to konwencja genewska jednoznacznie zobowiązuje nas do udzielenia mu ochrony.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jankowski: Wszędzie tak robią, i w Stanach też - najpierw lekarze, potem ślusarze.)</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#PosełKrzysztofBudnik">Przepraszam, ale bardzo proszę nie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#PosełKrzysztofBudnik">To jest jedno z pryncypiów naszych zobowiązań międzynarodowych. Natomiast, i to sygnalizowałem w swoim wystąpieniu, zgadzamy się z tym, że migracja ekonomiczna może już podlegać pewnym ograniczeniom - w zależności od możliwości czy interesów państwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PosełJanRulewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Moje pytanie dotyczy Polaków deportowanych do Kazachstanu. Stwierdzam występowanie wielu trudności ustawowego uregulowania tego bolesnego problemu, dotyczącego dość dużej liczby osób. Z tego wynika moje pytanie do rządu: czy nie widzi potrzeby, w związku z niemożliwością ustawowego uregulowania tej sprawy, złożenia deklaracji, a najlepiej przedstawienia Wysokiej Izbie dla tych Polaków jakiegoś programu, który by zawierał takie zagadnienia, jak: szczególna opieka konsularna, oświatowa, socjalna, przygotowanie do przyjazdu do Polski.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PosełJanRulewski">Uważam, że takie rozwiązanie, pani minister, jest policzkiem. Stąd moje pytanie o potrzebę takiej deklaracji, a najchętniej - kompleksowego programu na rzecz Polaków, którzy czasowo przebywają w Kazachstanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie ma więcej pytań?</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan poseł Jankowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełJerzyJankowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Rozumiem, że ustawa o cudzoziemcach nie sprowadza się tylko do osób mieszkających w Kazachstanie. W związku z tym mam pytanie: czy znany jest państwu jako rządowi jakikolwiek kraj - a mnie są znane takie kraje i nigdy nie miały one nic wspólnego z realnym socjalizmem - który również prowadzi politykę migracyjną i nie bardzo...</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kracik: Czy to pytanie, czy wystąpienie?)</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PosełJerzyJankowski">Ja panu nie przeszkadzałem, panie doktorze.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kracik: Ja pytałem o politykę, kryteria przydatności...)</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#PosełJerzyJankowski">To ja panu odpowiadam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Bardzo proszę o niedyskutowanie z mówcą.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł będzie uprzejmy kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PosełJerzyJankowski">Mam pytanie: czy taką politykę, która określa pierwszeństwo przyjazdu z racji np. wykształcenia, zawodu czy przydatności wymyśliliśmy my w tej ustawie, czy też istnieje to w polityce migracyjnej innych państw? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo panią minister o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Gdy mówiłam o potrzebie stworzenia, potrzebie przedstawienia polskiej polityki migracyjnej, nie zostałam chyba dobrze zrozumiana. Polityka migracyjna nie polega tylko, jak słyszę, co zresztą zauważył pan poseł Budnik, na przyjmowaniu uchodźców. Tutaj jesteśmy związani umowami międzynarodowymi. Nie wiemy, czy będziemy mieli 5 tys., 10 tys. czy 100 tys. złożonych wniosków, bo to zależy także od konfliktów zbrojnych na świecie, a tego nie jesteśmy w stanie przewidzieć. W tej chwili mamy pewne szacunki na ten rok. Do tej pory zostało złożonych niewiele ponad tysiąc wniosków o nadanie statusu uchodźcy. Przewiduje się, że do końca 1997 r. takie wnioski złoży ponad 4 tys. osób. Będzie to i tak o ponad tysiąc wniosków więcej niż w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Wspomnę tylko, że w tej chwili jest w Polsce 700 osób, którym nadano status uchodźcy, z tego zresztą pewnie połowa nie przebywa już na terytorium Polski, tylko w którymś z krajów Unii Europejskiej. A więc tego przewidzieć nie można, nie można też w żaden sposób ograniczać. Jak powiedziałam, jesteśmy związani międzynarodowymi umowami. Jeżeli ktoś warunki uchodźcy na podstawie konwencji genewskiej spełnia, to my ten status musimy mu nadać.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Mówiąc o pozyskiwaniu ludzi, miałam na myśli nie tylko uchodźców. Przecież jest to też kwestia wydawania zezwoleń na pracę.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: W szerszym kontekście...)</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Tak, w szerszym kontekście.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Może niezbyt precyzyjnie się wyraziłam, ale chodziło mi o to, że musimy wypracować politykę migracyjną w szerszym kontekście czy spojrzeniu na sprawę, że polityka migracyjna to nie są tylko sprawy uchodźców politycznych, ale także repatriantów, którzy będą tutaj wracać, także ludzi, którzy będą występowali o zezwolenie na pracę. Dlatego według mnie osobami szczególnie cennymi mogą być na przykład nauczyciele języków obcych, którzy będą mogli osiedlać się w Polsce i uczyć w takich miejscach, gdzie trudno jest pozyskać nauczyciela języka obcego. Jest to oczywiście przykład. O tym mówiłam. I tutaj trudno jest nawet taką liczbę, przynajmniej w szacunkach, przybliżyć.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Pan poseł, skoro już mówimy o liczbach, pytał o szacunkowe dane dotyczące Polaków, którzy chcą powrócić, którzy chcą się tutaj osiedlić. My takich danych też w tej chwili nie mamy. Bardzo często mówi się w kontekście polityki repatriacyjnej, w kontekście repatriacji, jedynie o Polakach z Kazachstanu, a przecież repatriacja - konstytucja daje, tak jak tutaj było powiedziane, prawo powrotu każdej osobie pochodzenia polskiego - to nie jest tylko kwestia Polaków z Kazachstanu. Dlatego nam tak bardzo zależy na tym, żeby Rada Ministrów miała możliwości wprowadzenia limitu wiz repatriacyjnych albo żeby chociaż zapewnić to, co się proponuje we wniosku mniejszości dotyczącym art. 10: uzależnienie wydania wizy repatriacyjnej od uchwały organu gminy stwierdzającej, że cudzoziemiec ma zapewnioną pracę i mieszkanie. Chodzi o to, żeby ci ludzie, powracając do Polski, mogli tutaj godnie żyć, oni i ich dzieci, żeby, jak powiedziałam wcześniej, nie stali się klientami pomocy społecznej. Przecież nie o to chodzi. I o te szacunki jest także bardzo trudno. Co do Kazachstanu można podać przybliżone dane. Jak powiedziałam, to przecież nie jest jedynie kwestia Kazachstanu.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Pan poseł Kracik mówił o kosztach. To jest tak, jak mówiłam o kosztach pomocy gminom związanych z repatriacją. O tym mówi art. 97: Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb udzielania przez organy administracji rządowej osobom przybywającym do Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie wizy repatriacyjnej, pomocy, o której mowa w art. 10. Po prostu musimy uchwalić tę ustawę. Zabezpieczono na ten cel, tak jak już mówiłam wcześniej, 3,5 mln zł. Jednak żeby do tych 3,5 mln sięgnąć, przeznaczyć je na cel, na który zostały przewidziane, czyli na repatriację, trzeba tę ustawę jak najszybciej, panie pośle, uchwalić. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu sprawozdawcę komisji...</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Nie otrzymałem odpowiedzi na pytanie o politykę repatriacyjną.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Przepraszam bardzo, panie pośle. Już panu odpowiadam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pani minister chciała jeszcze odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">W drugiej połowie roku rząd przedstawi szczegółowe założenia odnośnie do polityki repatriacyjnej. Ale bardzo ciężko, panie pośle, jest przedstawiać jakieś założenia, kiedy nie ma podstaw prawnych. Uchwalmy tę ustawę, miejmy tę podstawę, przecież trzeba zobaczyć, które wnioski mniejszości przejdą, bo inaczej ten program będzie wyglądał w momencie, kiedy będzie możliwość wprowadzenia przez Radę Ministrów limitu, a inaczej kiedy takiej możliwości nie będzie. Ciężko jest konstruować program w oparciu o ustawę, której nie ma. Mam nadzieję, że na tym posiedzeniu Sejmu ta ustawa zostanie uchwalona i wówczas będzie można przygotować takie założenia. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, w gestii którego znajdują się w tej chwili kwestie związane z repatriacją, miesiąc czy trzy tygodnie temu zorganizowało konferencję z udziałem organizacji, także pozarządowych, które zajmują się problematyką repatriacji, z udziałem przedstawicieli gmin, z udziałem ministerstwa pracy, bo przecież ten resort także będzie odpowiedzialny za kwestie związane z repatriacją. Dyskutowaliśmy nad podstawowymi założeniami rządowego programu repatriacji w oparciu o ten projekt ustawy. Kiedy ten projekt ustawy zostanie przyjęty, wówczas te ogólne założenia, po uwzględnieniu uwag, które zgłoszono, zostaną przedstawione na posiedzeniu rządu i potem będą przedłożone Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Chciałabym jeszcze nawiązać do wystąpienia pana posła Budnika, który wspominał także o tym, że byłoby dobrze co jakiś czas przedstawiać sprawozdanie rządu z realizacji polityki repatriacyjnej. Zgadzam się tu z panem posłem, wydaje mi się, że jest to dobry pomysł i nie ma przeciwwskazań, żeby tak się działo; przypomnę tylko, że pan minister Szymański składał już takie sprawozdanie w Senacie.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKatarzynaMariaPiekarska">Pan poseł Jaskiernia wyszedł, ale zanotowałam, że pytał o negocjacje z Unią Europejską. Takie negocjacje są oczywiście prowadzone, powstał zespół negocjacyjny do spraw swobodnego przepływu osób. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Lewandowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełMarekLewandowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Demokratyczne państwo musi mieć silny fundament, a tym fundamentem jest dobre prawo. Jako przewodniczący podkomisji pragnę wyrazić zadowolenie, że ustawa ta spotkała się z tak życzliwym przyjęciem państwa. Chciałbym serdecznie podziękować z tego miejsca wszystkim, którzy pracowali nad ustawą, a w szczególności panu Luigi Cabriniemu, kierownikowi biura łącznikowego UNHCR w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PosełMarekLewandowski">Szanowni Państwo! Z mojej najlepszej wiedzy wynika, że po raz pierwszy współdziałając tak ściśle przez 2 lata z UNHCR - instytucją ONZ - przygotowaliśmy wspólnie bardzo dobrą ustawę i za to chcę panom, którzy dzisiaj są obecni na galerii, serdecznie podziękować.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PosełMarekLewandowski">Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tego aktu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono liczne poprawki, Prezydium Sejmu proponuje ponownie skierować projekt ustawy do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o gospodarce nieruchomościami (druki nr 1892 i 2366).</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Jankowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełJerzyJankowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Przypadł mi w udziale obowiązek przedstawienia paniom posłankom i panom posłom sprawozdania Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o gospodarce nieruchomościami (druki nr 1892 i 2366). Rządowy projekt ustawy o gospodarce nieruchomościami był przedmiotem pierwszego czytania na plenarnym posiedzeniu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniach 23–25 października 1996 r. W czasie pierwszego czytania projekt został dobrze przyjęty i znaczną większością głosów skierowany do rozpatrzenia przez komisje sejmowe, których sprawozdanie przedstawiam.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#PosełJerzyJankowski">Potrzebę uchwalenia przez Wysoką Izbę ustawy o gospodarce nieruchomościami uzasadniał rząd, przesyłając projekt tej ustawy do Sejmu. Pozwolę sobie przytoczyć najważniejsze stwierdzenia z tego uzasadnienia. Rząd wskazał, że ustawa o gospodarce nieruchomościami ma zastąpić obowiązującą jeszcze obecnie ustawę z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, która obowiązuje już 12 lat i była w tym czasie nowelizowana 23 razy. Nowelizacje te zostały spowodowane zmianami ustrojowymi, jakie w tym czasie zaszły w Polsce, a w szczególności wprowadzeniem gospodarki rynkowej, przywróceniem gwarancji własności, utworzeniem samorządów terytorialnych i mienia komunalnego oraz dokonaniem wielu przekształceń własnościowych związanych z nieruchomościami. Nowelizacje te - zdaniem rządu - doprowadziły do zagubienia jednorodnej filozofii ustawy, spowodowały jej nieczytelność i naruszenie wzajemnych relacji pomiędzy zamieszczonymi w ustawie przepisami. Ponadto rząd wskazał, że wiele istotnych problemów nie znajduje obecnie w ogóle uregulowań prawnych, gdyż nie można było zapewnić kompleksowości uregulowań przy nowelizacjach cząstkowych. Rząd przekazał więc do Sejmu jesienią 1996 r. projekt takiej kompleksowej ustawy, licząc na jej uchwalenie w bieżącej kadencji Sejmu. Pragnę w tym miejscu stwierdzić, że podczas prac komisji sejmowych nie zakwestionowano przytoczonego przed chwilą uzasadnienia potrzeby uchwalenia ustawy o gospodarce nieruchomościami. Komisje sejmowe przekazały projekt ustawy do zaopiniowania szerokiemu gronu ekspertów, organizacji i instytucji. Nadesłane uwagi zostały opracowane, zestawione i udostępnione przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. Dodatkowo - już w czasie prac podkomisji - została wydana pozytywna opinia tego biura co do zgodności proponowanych w projekcie ustawy zapisów dotyczących licencjonowania zawodów obsługujących rynek nieruchomości z przepisami prawa obowiązującymi w krajach Unii Europejskiej. Podobna pozytywna opinia pełnomocnika rządu ds. integracji europejskiej, dotycząca wszystkich regulacji zawartych w ustawie, była załączona do rządowego projektu ustawy przekazanego do Sejmu Rzeczypospolitej. Chciałbym ponadto podkreślić, że w pracach komisji bezpośrednio uczestniczyli eksperci indywidualni, wybitni specjaliści w zakresie prawa cywilnego i gospodarki nieruchomościami, przedstawiciele Konwentu Wojewodów, Związku Miast Polskich, Unii Metropolii Polskich i Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, przedstawiciele organizacji zawodowych działających w obszarze nieruchomości, przedstawiciele Kancelarii Prezydenta RP i zainteresowanych resortów oraz pracownicy instytutów naukowych. We wszystkich posiedzeniach komisji brali udział upoważnieni przedstawiciele rządu z Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Komisje odbyły kilkanaście wielogodzinnych posiedzeń, w czasie których wnikliwie rozważano zgłoszone opinie i uwagi. Wyniki tej pracy w postaci projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami zawarte są w sprawozdaniu, które przedstawiam.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#PosełJerzyJankowski">Projekt ten różni się w niektórych zapisach od projektu przekazanego przez rząd do Sejmu. Różnice wynikają głównie z przyjęcia przez komisje części zgłoszonych opinii i uwag. Zmiany te zostały również zaakceptowane przez przedstawicieli rządu. Będę na nie wskazywał przy omawianiu rozwiązań zawartych w projekcie ustawy. Ze względu na to, że sprawozdanie zostało wcześniej doręczone paniom posłankom i panom posłom, ograniczę się do omówienia najważniejszych rozwiązań problemowych. Przede wszystkim chcę stwierdzić, że ustawa o gospodarce nieruchomościami będzie bezpośrednio dotyczyła szerokiego grona osób, organów i instytucji, które z różnych powodów zainteresowane są nieruchomościami, a w szczególności: właścicieli i innych osób władających nieruchomościami, potencjalnych nabywców nieruchomości, skarbu państwa, gmin, organów administracji publicznej, państwowych i komunalnych osób prawnych, organizacji zawodowych skupiających osoby zajmujące się nieruchomościami, inwestorów krajowych i zagranicznych, podmiotów działających na rynku obrotu nieruchomościami. Natomiast pośrednio będzie dotyczyła jeszcze szerszego grona osób, gdyż również tych, które korzystają w różnych formach z nieruchomości. Projekt ustawy składa się z 7 działów, 24 rozdziałów oraz 242 artykułów, w których zawarto regulacje prawne porządkujące dziedzinę nieruchomości. W regulacjach tych zachowano te rozwiązania kierunkowe z przepisów obowiązujących, które sprawdzają się w praktycznym stosowaniu. Nadano im jednak nową, czytelniejszą redakcję oraz znacznie zmodyfikowano, a także uzupełniono rozwiązania szczegółowe. Ponadto wprowadzono regulacje nowe, których nie było prawie w ogóle w obowiązujących przepisach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#PosełJerzyJankowski">W dziale I zamieszczono przepisy ogólne mające odniesienie do całej ustawy, określono przedmiotowy i terytorialny zakres stosowania ustawy, odnosząc go szeroko do wszelkich rodzajów nieruchomości, z zastrzeżeniem nienaruszalności ustaw szczególnych regulujących odrębnie niektóre aspekty gospodarki nieruchomościami. Ustalono centralny organ administracji państwowej w sprawach gospodarki nieruchomościami, którym jest prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Regulacja ta jest zgodna z uchwalonymi już przepisami regulującymi organizację centrum administracyjno-gospodarczego rządu i konieczna do jednoznacznego ustalenia kompetencji i obowiązków. Komisje sejmowe uznały za słuszny i przyjęły wniosek ekspertów o wprowadzenie do art. 3 ustawy dodatkowych zapisów, na mocy których zostanie powołana Państwowa Rada Nieruchomości jako organ doradczy prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. W przepisach ogólnych zamieszczono wykaz celów publicznych, które mogą być realizowane na nieruchomościach. Ze względu na szczególne prawa dotyczące nieruchomości przeznaczonych na cele publiczne regulacja ta ma zasadnicze znaczenie dla gospodarki nieruchomościami i realizacji inwestycji. Ustalono także zasady waloryzacji należności za nieruchomości przy zastosowaniu wskaźników zmian cen nieruchomości ogłaszanych oficjalnie przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w drodze obwieszczeń w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie badań terenowych.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#PosełJerzyJankowski">W dziale II zamieszczono regulacje prawne dotyczące gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność skarbu państwa oraz własność gmin. Nieruchomości te są nieruchomościami o charakterze publicznym, co powoduje, że należy szczególnie zadbać o ich racjonalne wykorzystanie. Przepisy zawarte w tym dziale są niezwykle istotne, dotyczą bowiem gospodarowania majątkiem narodowym. W przepisach działu II zamieszczono m.in. zapisy dotyczące tworzenia zasobów nieruchomości: po pierwsze, zasobów nieruchomości skarbu państwa, po drugie, gminnych zasobów nieruchomości. Utworzenie zasobów nieruchomości skarbu państwa ma na celu zabezpieczenie i optymalne wykorzystanie majątku państwowego. Natomiast gminne zasoby nieruchomości tworzy się na cele rozwojowe gmin, a w szczególności dla realizacji budownictwa mieszkaniowego oraz infrastruktury technicznej. Ustawa wprowadza procedury tworzenia zasobów oraz ustala obowiązki właściwych organów w tym zakresie. Uregulowano szczegółowo problematykę udostępniania nieruchomości z zasobów. Wprowadzono bardzo szerokie możliwości w tym zakresie, dopuszczając różnorodne formy i procedury udostępniania. Przepisy umożliwiają sprzedaż nieruchomości, oddanie w użytkowanie wieczyste, w trwały zarząd, użytkowanie, dzierżawę, najem, użyczenie, a także zamiany, darowizny, aporty oraz zrzeczenie się nieruchomości. Usprawni i zracjonalizuje to obrót nieruchomościami państwowymi i komunalnymi. Wprowadzono jawność obrotu nieruchomościami stanowiącymi własność skarbu państwa i własność gmin poprzez obowiązkowe podawanie do publicznej wiadomości wykazu nieruchomości przeznaczonych do zbycia z zasobów.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#PosełJerzyJankowski">Podstawową formą sprzedaży nieruchomości będzie ich oddawanie w użytkowanie wieczyste w trybie przetargów. Jest to kolejny element systemu mającego zapewnić racjonalną gospodarkę nieruchomościami. Przepisy określają procedury, formy oraz postępowanie przetargowe. Dla poszanowania praw nabytych, załatwienia roszczeń wynikających z odrębnych przepisów oraz zrekompensowania chociaż części strat poniesionych przez dawnych właścicieli na skutek utraty własności nieruchomości na rzecz skarbu państwa lub gmin wprowadzono przepisy upoważniające niektóre osoby do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości z zasobu.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#PosełJerzyJankowski">Dostosowano do obecnych potrzeb udostępnianie nieruchomości z zasobu jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej. Ustanowiono dla tych jednostek formę władania zwaną trwałym zarządem, która umożliwia wykorzystanie nieruchomości dla własnych celów ustawowych lub statutowych. Jednostki te będą mogły rozporządzać nieruchomościami w ograniczonym zakresie, np. wydzierżawiać je lub wynajmować w przypadku, gdy będą czasowo dla nich zbędne. Trwały zarząd będzie mógł być jednak wygaszony decyzją właściwego organu, jeżeli zbędność ta będzie miała charakter stały.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#PosełJerzyJankowski">Kolejna regulacja dotyczy przekazywania nieruchomości na cele szczególne. Chcę tu przede wszystkim wymienić regulacje prawne dotyczące wyposażania w nieruchomości nowo tworzonych przedsiębiorstw, w tym także na skutek podziału przedsiębiorstw istniejących, innych jednostek posiadających osobowość prawną, a także jednostek organizacyjnych, które osobowości prawnej nie posiadają. Przepis ten wypełnia poważną lukę prawną i przyczyni się do załatwienia wielu bardzo trudnych spraw, których w obecnym stanie prawnym załatwić nie można. Uwzględnia on kompetencje ministra skarbu państwa oraz zasady wprowadzone przepisami o prywatyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych. Przepis ten został zmodyfikowany w czasie prac komisji sejmowych ze względu na zmianę przepisów dotyczących prywatyzacji i komercjalizacji dokonaną już po przekazaniu projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami do Sejmu. Dostosowano także do przepisów reformujących funkcjonowanie centrum administracyjno-gospodarczego rządu regulacje dotyczące przekazywania nieruchomości na potrzeby centralnych i wojewódzkich organów administracji państwowej, Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz sądów i prokuratur. Organem reprezentującym skarb państwa w tych sprawach będzie minister spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#PosełJerzyJankowski">W celu przeciwdziałania zamrażaniu gruntów budowlanych przez użytkowników wieczystych wprowadzono przepisy umożliwiające ustalenie terminów zabudowy tych gruntów. Przepis jest bardzo istotny, gdyż jak wskazuje praktyka, znaczna liczba gruntów przeznaczonych na cele inwestycyjne, w tym również na cele budownictwa mieszkaniowego, położonych często w centrach miast, na terenach uzbrojonych, przez wiele lat jest nie wykorzystywana na cele budowlane. Przepis ten będzie zapobiegał także przeznaczaniu nowych gruntów rolnych na cele budowlane, zmuszając do bardziej racjonalnego wykorzystania tych gruntów, które już zostały wyłączone z produkcji rolnej. Przepisy przewidują możliwość wymierzania znaczących opłat za niezabudowanie gruntów w ustalonym terminie, a także możliwość żądania rozwiązania użytkowania wieczystego z tego powodu. Komisje przyjęły wniosek ekspertów, żeby rozwiązanie użytkowania wieczystego następowało przed sądem, a nie, jak zapisano w projekcie rządowym, w drodze jednostronnej decyzji organu.</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#PosełJerzyJankowski">W dziale II zamieszczono także regulacje prawne dotyczące cen, opłat i rozliczeń za nieruchomości stanowiące własność skarbu państwa lub własność gmin. Przyjęto generalną zasadę, że cena nieruchomości musi być związana z jej wartością rynkową, określoną przez rzeczoznawców majątkowych. W przypadku sprzedaży przetargowej tylko cena wywoławcza będzie związana z wartością nieruchomości, natomiast ceną transakcyjną będzie cena osiągnięta w wyniku przetargu. Opłaty z tytułu użytkowania wieczystego gruntów lub z tytułu trwałego zarządu nieruchomością będą naliczane według określonych w ustawie stawek procentowych od ceny nieruchomości, będą więc także związane z wartością nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-126.10" who="#PosełJerzyJankowski">Przewidziano ustanowienie opłat z tytułu trwałego zarządu na niższym poziomie niż z tytułu użytkowania wieczystego ze względu na różnice, które między tymi prawami występują. Zróżnicowano także opłaty w zależności od celu, na który nieruchomość została przekazana. Wśród celów, w odniesieniu do których przewidziano opłaty ulgowe, znajduje się m.in. budownictwo mieszkaniowe. Opłaty z tytułu użytkowania wieczystego oraz z tytułu trwałego zarządu będą okresowo aktualizowane w zależności od zmiany wartości nieruchomości. Umożliwi to przejmowanie przez skarb państwa i gminy części renty gruntowej wytworzonej najczęściej na skutek działalności organów państwa lub organów gminy.</u>
          <u xml:id="u-126.11" who="#PosełJerzyJankowski">W celu uelastycznienia przepisów wprowadzono możliwość udzielania w uzasadnionych przypadkach bonifikat od cen i opłat za nieruchomości państwowe i komunalne. Zgody na udzielenie bonifikaty będą udzielali odpowiednio wojewodowie lub rady gmin, ale tylko na cele wymienione w ustawie. Do celów tych zalicza się także budownictwo mieszkaniowe. W przypadku niewykorzystania nieruchomości zgodnie z celem, na który została przekazana, bonifikata będzie podlegać zwrotowi.</u>
          <u xml:id="u-126.12" who="#PosełJerzyJankowski">Przepisy zawarte w dziale II, które scharakteryzowałem, tworzą spójny system utworzony w celu zracjonalizowania gospodarki nieruchomościami o charakterze publicznym, stanowiącymi własność skarbu państwa lub własność gminy.</u>
          <u xml:id="u-126.13" who="#PosełJerzyJankowski">Dział III ustawy poświęcony jest problematyce związanej z wykonywaniem prawa własności. Dotyczy on przekształcenia nieruchomości w celu zapewnienia ładu przestrzennego i prawidłowego ich zagospodarowania, a także ograniczenia praw do nieruchomości w celu realizacji celów publicznych. W ramach tych przepisów uregulowano problematykę podziału nieruchomości. Przepisy o podziałach będą miały zastosowanie wówczas, gdy nieruchomość jest tak duża, że można by zrealizować na niej kilka inwestycji, gdyby dokonać jej podziału na mniejsze działki budowlane. Warunkiem dokonania podziału nieruchomości będzie zgodność z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. O podziałach nieruchomości będzie decydował wójt, burmistrz lub prezydent miasta, ze względu na to, że miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego należą do zadań własnych gminy. W praktyce zdarza się często, że nieruchomości są tak wadliwie ukształtowane, wąskie, wydłużone, że w ogóle nie można realizować na nich inwestycji bez uprzedniej zmiany tego ukształtowania w drodze scalenia i wtórnego podziału. W ramach procedur scaleniowych łączy się istniejące nieruchomości w jedną całość, a następnie dokonuje się ich ponownego podziału zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-126.14" who="#PosełJerzyJankowski">Chcę tu wyraźnie stwierdzić, że procedur scaleniowych nie należy utożsamiać z procedurami wywłaszczeniowymi. Każdy bowiem uczestnik postępowania otrzyma w wyniku scalania odpowiednią ekwiwalentną liczbę nowych działek. Nie nastąpi zatem naruszenie prawa własności. Przeprowadzenie procedur scaleniowych powierzono gminom. Gminy zostały także zobowiązane do wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej na terenie objętym scaleniem. Natomiast uczestników postępowania obciążono na rzecz gminy opłatami adiacenckimi, będącymi formą partycypacji w kosztach uzbrojenia terenu.</u>
          <u xml:id="u-126.15" who="#PosełJerzyJankowski">Dla ułatwienia tworzenia gminnych zasobów nieruchomości zamieszczono przepis umożliwiający gminom pierwokup nieruchomości. Pierwokup będzie mógł być stosowany tylko do nieruchomości nabytych uprzednio od skarbu państwa lub gminy, jeżeli nie zostały zabudowane, a także do innych nieruchomości, jeżeli są przeznaczane na cele publiczne lub jeżeli zostały wpisane do rejestru zabytków. Prawo pierwokupu będzie wykonywane za cenę ustaloną przez strony transakcji. Zbywając nieruchomość nie poniesie się strat finansowych na skutek skorzystania przez gminę z prawa pierwokupu. Komisje sejmowe ograniczyły zakres stosowania pierwokupu w stosunku do projektu rządowego, wyłączając stosowanie tego prawa w niektórych przypadkach.</u>
          <u xml:id="u-126.16" who="#PosełJerzyJankowski">W projekcie ustawy uregulowano także problematykę wywłaszczenia nieruchomości. Jest to temat bardzo trudny. Nie można go było jednak pominąć, tym bardziej że wywłaszczenie dopuszczają również w szczególnych przypadkach przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wywłaszczenie nieruchomości ograniczono wyłącznie do rzeczywistych celów publicznych, wprowadzając jednocześnie różnego rodzaju mechanizmy umożliwiające właścicielom nieruchomości dochodzenie swoich spraw z drogą sądową włącznie. Zamieszczenie tych przepisów jest niezbędne, gdyż nie można dopuścić do takiej sytuacji, że oczywiste cele publiczne nie będą mogły być realizowane ze względu na odmowę sprzedaży nieruchomości przez jej właściciela. O wywłaszczeniu będzie decydował wojewoda w drodze decyzji, a więc organ wysokiego szczebla, rozpatrujący sprawę o wywłaszczeniu z odpowiednim dystansem. Do wywłaszczeń zaliczono także czasowe zajęcie nieruchomości w związku z budową urządzeń infrastruktury technicznej, zapobieganiem klęskom żywiołowym oraz poszukiwaniem kopalin, stanowiących własność skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-126.17" who="#PosełJerzyJankowski">Wykonując dyspozycję zawartą w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowiącej, że za wywłaszczenie nieruchomości należy przyznać słuszne odszkodowanie, ustalono w projekcie ustawy, że odszkodowanie to musi odpowiadać wartości wywłaszczonej nieruchomości. Odszkodowanie będzie ustalane przez wojewodę także w drodze decyzji na podstawie oszacowania nieruchomości dokonanego przez rzeczoznawcę majątkowego. Wypłata odszkodowania będzie następowała jednorazowo w pełnej wysokości w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna. Będzie ona waloryzowana na dzień wypłaty. Właściciele nieruchomości nie poniosą więc strat finansowych na skutek wywłaszczenia. Wywłaszczone nieruchomości muszą zostać wykorzystane tylko na ten cel, który został określony w decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku niewykorzystania nieruchomości na ten cel dawnemu właścicielowi lub jego następcy prawnemu będzie przysługiwał zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Zamieszczone w projekcie ustawy przepisy dotyczące wywłaszczenia nieruchomości nie są sprzeczne z przepisami obowiązującymi w krajach Unii Europejskiej, w których również rzeczywisty cel publiczny uzasadnia naruszenie prawa własności.</u>
          <u xml:id="u-126.18" who="#PosełJerzyJankowski">Zasady racjonalnej gospodarki nieruchomościami wymagają wyposażenia tych nieruchomości w urządzenia infrastruktury technicznej. Budowa takich urządzeń jest kosztowna, a koszty te ponoszą najczęściej gminy. Wybudowanie urządzeń infrastruktury technicznej powoduje na ogół wzrost wartości nieruchomości położonych w zasięgu oddziaływania tych urządzeń, czyli powstanie tzw. renty gruntowej. Jeżeli urządzenia infrastruktury technicznej zostaną wybudowane z udziałem środków publicznych, to właściciel nieruchomości będzie miał obowiązek wnoszenia na rzecz gminy opłat adiacenckich w wysokości do 50% różnicy wartości nieruchomości. Spowoduje to, że gminy będą przejmowały część renty gruntowej jako częściowy zwrot wydatkowanych środków publicznych. Na poczet opłaty adiacenckiej zalicza się nakłady własne właścicieli nieruchomości poniesione w związku z budową urządzeń infrastruktury technicznej.</u>
          <u xml:id="u-126.19" who="#PosełJerzyJankowski">Przepisy zawarte w dziale III mają bardzo istotne znaczenie dla kształtowania przestrzeni związanego z realizacją miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, rozwojem miast i gmin oraz realizacją inwestycji, szczególnie inwestycji publicznych.</u>
          <u xml:id="u-126.20" who="#PosełJerzyJankowski">W dziale IV uregulowano problematykę wyceny nieruchomości. Regulacje te dotyczą zarówno wycen indywidualnych, jak i wycen masowych dokonywanych w procesie powszechnej taksacji nieruchomości. Wprowadzono także zapisy ułatwiające rzeczoznawcom majątkowym dostęp do informacji o transakcjach dokonywanych na nieruchomościach. Ustalono zasady i tryb przeprowadzania powszechnych taksacji nieruchomości. Określone w powszechnej taksacji wartości katastralne nieruchomości będą służyły wielu celom gospodarczym. Przepisy zawarte w tym dziale są niezbędne dla przekształcenia istniejącej ewidencji gruntów i budynków w wielofunkcyjny kataster nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-126.21" who="#PosełJerzyJankowski">W dziale V zamieszczono bardzo ważne nowe regulacje prawne dotyczące profesjonalnej obsługi rynku nieruchomości. Powstanie tego rynku stało się faktem. Powinien być to jednak rynek cywilizowany, działający na wzór rynków nieruchomości w krajach Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych, z uwzględnieniem polskich uwarunkowań. Regulacje te dotyczą trzech dziedzin: rzeczoznawcy majątkowego, pośrednictwa w obrocie nieruchomościami i zarządzania nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-126.22" who="#PosełJerzyJankowski">Z wyceną nieruchomości wiąże się funkcjonowanie grupy zawodowej rzeczoznawców majątkowych. Projekt ustawy oficjalnie sankcjonuje ten zawód, ustala zasady działania rzeczoznawców, wymogi kwalifikacyjne, tryb uzyskiwania uprawnień zawodowych oraz sankcje w przypadku nierzetelnych wycen.</u>
          <u xml:id="u-126.23" who="#PosełJerzyJankowski">Regulacje prawne dotyczą również pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Jest to ważny element funkcjonowania rynku nieruchomości. Dotyczy bezpośrednio właścicieli nieruchomości, którzy w ręce pośredników powierzają nieraz dorobek całego swojego życia; dotyczy także inwestorów, w tym zagranicznych, którzy przy nabywaniu nieruchomości oczekują profesjonalnej obsługi, jaka praktykowana jest w krajach o gospodarce rynkowej. Projekt ustawy wprowadza w tym zakresie regulacje prawne bardzo zbliżone do regulacji dla rzeczoznawców majątkowych, z tą różnicą, że pośrednicy w obrocie nieruchomościami będą uzyskiwali licencje zawodowe zamiast uprawnień. Ze względu na to, że w chwili obecnej funkcjonują już biura pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, projekt przewiduje, że te biura, które będą istniały w dniu wejścia w życie ustawy, będą mogły świadczyć usługi jeszcze przez dwa lata od dnia wejścia jej w życie bez konieczności posiadania licencji.</u>
          <u xml:id="u-126.24" who="#PosełJerzyJankowski">Trzecia grupa zawodowa - zarządcy nieruchomości - dopiero się tworzy. Potrzeby są jednak znaczne. Na profesjonalnych zarządców nieruchomości czekają wspólnoty mieszkaniowe, właściciele domów, biurowców, dużych gospodarstw rolnych oraz wielu innych nieruchomości. Zarządca nieruchomości działa w imieniu i na rzecz właściciela nieruchomości i nie może odnosić korzyści z pomnożenia dochodów z nieruchomości - oprócz wynagrodzenia, które pobiera od właściciela. Jest to zatem również bardzo odpowiedzialna funkcja, która winna być pełniona przez profesjonalistów. Również i dla zarządców nieruchomości projekt ustawy wprowadza licencje. Komisje sejmowe uwzględniły w tym zakresie wnioski składane przez organizacje zawodowe zarządców nieruchomości i zrównały w prawach i obowiązkach te grupy zawodowe z rzeczoznawcami majątkowymi i pośrednikami w obrocie nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-126.25" who="#PosełJerzyJankowski">Uprawnienia i licencje zawodowe będzie nadawał prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego przez Państwową Komisję Kwalifikacyjną. Jedynym kryterium licencjonowania jest zatem sprawdzenie kwalifikacji danej osoby, a nie orzekanie uznaniowe.</u>
          <u xml:id="u-126.26" who="#PosełJerzyJankowski">Wprowadzono także przepisy dotyczące odpowiedzialności zawodowej. Zdyscyplinuje to niewątpliwie działalność grup zawodowych, o których mówię, i przyczyni się do poprawy obsługi rynku nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-126.27" who="#PosełJerzyJankowski">W dziale VI zamieszczono przepisy karne, a w dziale VII przepisy przejściowe, zmiany w przepisach obowiązujących i przepisach końcowych. Chcę zwrócić uwagę pań i panów posłów, że w dziale tym zamieszczono te z dotychczasowych regulacji, które powinny funkcjonować jeszcze przez pewien czas, to znaczy do zakończenia prowadzonych postępowań lub do czasu kompleksowej regulacji w odrębnych przepisach prawnych. Znalazły się tu regulacje, które dotyczą trwającej jeszcze ogólnokrajowej akcji uwłaszczeń osób prawnych, regulacje utrzymujące w mocy nabyte uprzednio prawa do roszczeń np. z tytułu mienia zabużańskiego, gruntów warszawskich czy też garaży - a także regulacje, które pozwolą na załatwienie niektórych stanów prawnych i faktycznych, niemożliwych do załatwienia w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy. Większość tych przepisów jest obecnie zamieszczona w ustawie o gospodarce gruntowej i wywłaszczeniu nieruchomości, która zostanie zastąpiona ustawą o gospodarce nieruchomościami. Nieprzeniesienie tych przepisów do nowej ustawy spowodowałoby lukę prawną, do której powstania nie można dopuścić. Przepisy te w większości należy zatem traktować jako zaszłość prawną, konieczną do utrzymania jeszcze przez pewien czas.</u>
          <u xml:id="u-126.28" who="#PosełJerzyJankowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W czasie wielomiesięcznego procesu legislacyjnego zgłaszane były różne wnioski i opinie do projektu ustawy, często ze sobą sprzeczne. Zgłaszano na przykład wnioski dołączające do projektu ustawy różne regulacje doraźne, głównie o charakterze uwłaszczeniowym, tylko pozornie wiążące się z problematyką ustawy. Sugerowano się zapewne przepisami przejściowymi projektu ustawy, zapominając jednak, że przepisy te zamieszczono głównie po to, żeby nie zgubić już istniejących regulacji prawnych, a nie do tworzenia regulacji nowych. Były także - odosobnione co prawda - propozycje wyłączenia niektórych bardzo potrzebnych regulacji prawnych, a tym samym rozbicia kompleksowości ustawy, która jest jej wielką zaletą.</u>
          <u xml:id="u-126.29" who="#PosełJerzyJankowski">Zgłoszono również wątpliwości, czy projekt ustawy był w wystarczającym stopniu opiniowany pod względem prawnym i merytorycznym. Chcę tu wyraźnie oświadczyć, że wszystkie zgłoszone wnioski i uwagi zostały wnikliwie rozpatrzone w trakcie wielomiesięcznego procesu legislacyjnego, przyjęte lub odrzucone w obowiązujących procedurach, co daje gwarancję, że projekt ustawy o gospodarce nieruchomościami, który przedstawiam Wysokiej Izbie w imieniu komisji sejmowych, jest dopracowany pod względem prawnym i merytorycznym w możliwym do osiągnięcia stopniu. A ponadto jest wynikiem kompromisu osiągniętego przez podmioty, których dotyczą przepisy ustawy.</u>
          <u xml:id="u-126.30" who="#PosełJerzyJankowski">W związku z powyższym, a także ze względu na wielki wysiłek intelektualny komisji sejmowych, rządu, ekspertów, organów, organizacji i instytucji biorących udział w procesie legislacyjnym, jak również ze względu na oczekiwania zainteresowanych osób i potrzebę pilnego uchwalenia ustawy, na co wskazywał rząd przekazując ustawę do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, wnoszę w imieniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o uchwalenie przez Wysoką Izbę ustawy o gospodarce nieruchomościami w wersji załączonej do sprawozdania komisji (druki nr 1892 i 2366). Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał sprawozdawca komisji pan poseł Jerzy Jankowski.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Do dalszej części tego punktu porządku dziennego przystąpimy po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Teraz ogłaszam przerwę do godz. 16. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 17 do godz. 16 min 04)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o gospodarce nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przed przerwą wysłuchaliśmy sprawozdawcy komisji pana posła Jerzego Jankowskiego.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 35 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę pana posła Tadeusza Bilińskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić Wysokiemu Sejmowi stanowisko w sprawie projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! W ostatnich latach problematyka gospodarki nieruchomościami nabrała szczególnego znaczenia w naszym życiu gospodarczym oraz w zarządzaniu państwem. Spowodowały to przemiany, jakie nastąpiły w Polsce po 1989 r., a szczególnie wprowadzenie konstytucyjnej ochrony własności, reforma samorządowa i utworzenie mienia komunalnego oraz wprowadzenie gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PosełTadeuszBiliński">Nieruchomości stały się ważną dziedziną polskiej gospodarki, lokatą kapitału, przedmiotem inwestowania oraz hipotecznego zabezpieczenia kredytów. Są ważnym czynnikiem umożliwiającym realizację celów rozwojowych w miastach i gminach wiejskich, a dochody z obrotu nieruchomościami komunalnymi stanowią znaczącą już pozycję w budżetach gmin. Umożliwiają one realizację inwestycji, w tym inwestycji mieszkaniowych i infrastrukturalnych. Problematyka nieruchomości zajmuje poczesne miejsce w procesach prywatyzacyjnych i innych przekształceniach własnościowych. Nieruchomości są także niezbędne do realizowania celów publicznych oraz zapewnienia ładu przestrzennego w gminach.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#PosełTadeuszBiliński">Wprowadzenie w Polsce gospodarki rynkowej oraz ochrony prawa własności, a także nasilenie procesów prywatyzacyjnych spowodowało, że zaczął się tworzyć rynek nieruchomości. Dzisiaj rynek ten jest już faktem, którego nie można lekceważyć. Na rynku nieruchomości działają podmioty krajowe, ale coraz częściej również podmioty zagraniczne. Wymaga on więc profesjonalnej obsługi na wzór rynków nieruchomości funkcjonujących w innych krajach, gdzie gospodarka rynkowa ma już długoletnie tradycje. Obsługa tego rynku dotyczy zwłaszcza wyceny nieruchomości, pośrednictwa w obrocie oraz fachowego zarządzania nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#PosełTadeuszBiliński">W świetle tego, co przed chwilą powiedziałem, staje się oczywiste, że problematyka gospodarki nieruchomościami wymaga pełnej regulacji prawnej. Regulacja ta powinny być dostosowana do aktualnych potrzeb. Powinna być także kompleksowa, tak żeby w jednym akcie prawnym można było znaleźć rozwiązanie podstawowych problemów dotyczących gospodarki nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#PosełTadeuszBiliński">Czy taką regulację prawną dzisiaj mamy? Z całą pewnością można powiedzieć: nie. Dotychczas problematykę tę reguluje ustawa o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Ma ona już 12 lat i była w tym czasie 23 razy nowelizowana. Te liczne doraźne nowelizacje zostały spowodowane przede wszystkim zmianami, jakie w Polsce zachodziły w ostatnich latach, i były wymuszane istniejącą sytuacją. Spowodowały one w konsekwencji utratę spójności i jednolitości ustawy. Ustawa stawała się coraz mniej czytelna, coraz trudniej było z niej korzystać. Ponadto przy nowelizacjach cząstkowych nie udało się uregulować w pełniejszym zakresie problematyki nieruchomości. W efekcie wiele istotnych problemów współczesnej gospodarki nieruchomościami nie znajduje obecnie w ogóle uregulowań prawnych.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#PosełTadeuszBiliński">Stan taki nie może dalej istnieć, gdyż utrudnia w sposób bardzo istotny gospodarkę nieruchomościami i zakłóca związane z nieruchomościami procesy gospodarcze. Dlatego też Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa rządową inicjatywę legislacyjną za bardzo cenną. Pełne i jak najszybsze uchwalenie podstaw gospodarki nieruchomościami jest dzisiaj nieodzowne.</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#PosełTadeuszBiliński">Rządowy projekt ustawy o gospodarce nieruchomościami jest kompleksowym aktem prawnym, regulującym podstawowe problemy dotyczące nieruchomości. Chciałbym podkreślić, że właśnie kompleksowość regulacji jest dużą zaletą tej ustawy. Ustawa wprowadza spójny system gospodarki nieruchomościami w Polsce, ustalając jasne reguły i zasady postępowania oraz kompetencje organów i podmiotów działających w obszarze nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#PosełTadeuszBiliński">Ustawa będzie ważnym instrumentem prawnym, umożliwiającym gminom racjonalną gospodarkę nieruchomościami komunalnymi. Będzie sprzyjała realizacji celów rozwojowych, stwarzając warunki do tworzenia gminnych zasobów nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-129.9" who="#PosełTadeuszBiliński">Ułatwi to gminom realizację celów publicznych, przyczyni się do optymalnego wykorzystania przestrzeni składającej się przecież z nieruchomości, do których prawa przysługują różnym osobom i jednostkom organizacyjnym. Ustawa umożliwi zasilanie budżetów gminnych dochodami z mienia komunalnego, wprowadza bowiem system cen i opłat za nieruchomości komunalne oparty na rynkowej wartości nieruchomości. Dlatego też uzyskała pełne poparcie samorządów terytorialnych. Znane są klubowi Sojuszu Lewicy Demokratycznej liczne pozytywne opinie o projekcie ustawy, jak np. - a może przede wszystkim - stanowisko Związku Miast Polskich, powołujące się również na uzgodnienia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, stwierdzające, że ustawa w pełni zabezpiecza interesy gmin, jest dopracowana pod względem merytorycznym i prawnym, a gminy oczekują na jej pilne uchwalenie.</u>
          <u xml:id="u-129.10" who="#PosełTadeuszBiliński">Ustawa będzie również ważnym instrumentem dla organów administracji rządowej w zakresie gospodarowania nieruchomościami państwowymi. Poprzez wprowadzenie instytucji zasobu nieruchomości skarbu państwa oraz ustalenie kompetencji i obowiązków organów dysponujących tym zasobem tworzy warunki do racjonalnego gospodarowania majątkiem państwowym. Ustawa wypełnia lukę prawną w zakresie wyposażania w nieruchomości państwowe nowo tworzonych jednostek organizacyjnych, a także reguluje problematykę gospodarowania nieruchomościami pozostałymi po zlikwidowanych przedsiębiorstwach państwowych lub innych państwowych osobach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-129.11" who="#PosełTadeuszBiliński">Bardzo ważne regulacje zawarte w ustawie dotyczą przekształcania nieruchomości i dostosowywania ich struktury do ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz wywłaszczeń nieruchomości na cele publiczne. Bez tych przepisów praktycznie nie będzie możliwe kształtowanie ładu przestrzennego, nie będzie możliwa realizacja programu zadań rządowych oraz realizacja lokalnych celów publicznych przez gminy. Przepisy ustawy stwarzają także ułatwienia - co chciałbym podkreślić - w pozyskiwaniu gruntów pod budownictwo mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-129.12" who="#PosełTadeuszBiliński">Ustawa wprowadza porządek na rynku nieruchomości. Ustala zasady funkcjonowania podmiotów obsługujących ten rynek, wprowadza licencjonowanie zawodów działających na rynku nieruchomości, uzależniając uzyskanie licencji wyłącznie od wykazania się kwalifikacjami zawodowymi. Zrównuje w prawach polskich i zagranicznych specjalistów z zakresu wyceny nieruchomości, pośrednictwa w obrocie nieruchomościami i zarządzania nieruchomościami. Wprowadza instrumenty prawne wpływające na rzetelną obsługę podmiotów korzystających z rynku nieruchomości. Chciałbym podkreślić, że proponowane regulacje są korzystne przede wszystkim dla obywateli i osób prawnych, w tym inwestorów zagranicznych, i mają na celu zapewnienie im odpowiedniego poziomu usług i ochrony prawnej.</u>
          <u xml:id="u-129.13" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się w pełni za uchwaleniem ustawy o gospodarce nieruchomościami. Wnosi jednak o rozpatrzenie trzech następujących poprawek. Pierwsza poprawka dotyczy art. 190. Proponuje się w niej dodanie na końcu zdania słów: „lub bezpośrednio przez właścicieli nieruchomości”. Z dotychczasowego zapisu zawartego w projekcie ustawy — mam tu na uwadze art. 190 — wynika, że każdy zakład pracy, każda spółdzielnia mieszkaniowa, każda osoba fizyczna będąca właścicielem nieruchomości musiałaby zatrudniać licencjonowanego zarządcę nieruchomości, co jest ewidentnym absurdem zarówno prawnym, jak i merytorycznym i nie znajduje uzasadnienia ani prawnego, ani ekonomicznego.</u>
          <u xml:id="u-129.14" who="#PosełTadeuszBiliński">Poprawka druga dotyczy art. 207 ust. 1. Proponuje się w niej skreślenie słowa „samoistnym”. Uzasadnienie jest następujące. Skreślenie wyrazu „samoistnym” jest konieczne, jeżeli chce się, aby przepis ten znajdował zastosowanie. Samoistne posiadanie nieruchomości skarbu państwa lub gminy — tzn. posiadanie z przekonaniem, że jest się właścicielem, a zatem nie ma żadnego innego właściciela — jest możliwe tylko w bardzo rzadkich przypadkach, a automatycznie przestaje ono występować, gdy składa się wniosek przewidziany w ust. 2 (bo wniosek składa się do właściciela gruntu). Dotychczasowe przepisy w tej materii — art. 80 ust. 1a i ust. 2 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości — trafnie nie przewidywały samoistności. Proponowana poprawka określa stan prawny osób, którym ustawa o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości przyznawała prawo uregulowania stanu prawnego posiadanych i wybudowanych przez tych posiadaczy budynków. Dlatego skreślenie wyrazu „samoistnym” jest konieczne i prawnie uzasadnione, jeśli w dalszym ciągu celem ustawy jest uregulowanie dotychczasowych nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-129.15" who="#PosełTadeuszBiliński">Poprawka trzecia dotyczy art. 208 ust. 1. Proponuję po słowach „decyzje lokalizacyjne” dodać „lub pozwolenia na budowę”. Krótkie uzasadnienie: dotychczasowe brzmienie ust. 1 nie obejmuje przypadków — zgodnych z dawniej obowiązującym prawem — gdy można było uzyskać pozwolenie na budowę, a nie była wymagana decyzja lokalizacyjna. Obie sytuacje, zgodnie z zasadami demokratycznego państwa prawnego, a zwłaszcza zasadą zaufania obywateli do organów wydających ostateczne decyzje administracyjne, powinny rodzić jednakowe skutki prawne.</u>
          <u xml:id="u-129.16" who="#PosełTadeuszBiliński">Kończąc wystąpienie, wyrażam w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przekonanie, że uchwalenie tej tak ważnej ustawy usprawni wiele procesów gospodarczych, zracjonalizuje gospodarowanie mieniem publicznym, usprawni działanie rynku nieruchomości i przybliży polskie prawo dotyczące gospodarki nieruchomościami do prawa Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Bilińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kusiora z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełStanisławKusior">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami z druku nr 1892. Klub Parlamentarny PSL pozytywnie ocenia projekt powyższej ustawy. Ustawa ta po długim procesie legislacyjnym ma szansę zostać uchwalona jeszcze na obecnym posiedzeniu Sejmu. Jest ona oczekiwana przez wiele środowisk - wszak gospodarka nieruchomościami to dziedzina życia, która dotyczy prawie każdego obywatela.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PosełStanisławKusior">Będąc koreferentem raportu rządu w sprawie dostosowania polskiego prawa do prawa Unii Europejskiej w zakresie budownictwa i gospodarki przestrzennej, wskazywałem na konieczność przyspieszenia prac i uchwalenia powyższej ustawy. Komisja do Spraw Układu Europejskiego w swoim sprawozdaniu zawarła taką dyrektywę.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#PosełStanisławKusior">Dotychczasowa ustawa o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości z 29 kwietnia 1985 r. była 23 razy nowelizowana, przez co stała się mało czytelna i przejrzysta. Zachodzące w ostatnim czasie zmiany ustrojowe, zarówno własnościowe, jak i systemowe, dotyczące m.in. wyodrębnienia ze skarbu państwa majątku gminy i obrotu tym majątkiem, a także wynikające z potrzeby regulacji stanu prawnego nieruchomości w ramach przekształceń własnościowych, nakazały zmianę dotychczasowej ustawy. Jednak każda nowelizacja ustawy dokonywana wyrywkowo powoduje nieczytelność i niespójność. Tak też stało się w przypadku ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#PosełStanisławKusior">Jako członek podkomisji, któremu przyszło bezpośrednio pracować nad kształtem powyższej ustawy, chciałem podkreślić, że - mimo iż ustawa reguluje bardzo ważną sferę materii, jaką jest własność - prace w podkomisji przebiegały rzeczowo dzięki m.in. bardzo dobremu przygotowaniu merytorycznemu przedstawicieli rządu.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#PosełStanisławKusior">Wiele zapisów tej ustawy budziło kontrowersje, ale zostały one w trakcie prac podkomisji i komisji wyjaśnione i uzgodnione w sposób jednomyślny. Rzadko zdarza się, żeby sprawozdanie komisji dotyczące ustawy składającej się z 242 artykułów nie zawierało wniosków mniejszości. Nie oznacza to, że przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy jest idealny. Świadczy to jednak o tym, że komisje znalazły takie zapisy w ustawie, które uzyskały powszechną akceptację.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#PosełStanisławKusior">Najwięcej emocji i kontrowersji podczas prac w komisji budził dział V dotyczący działalności zawodowej w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami oraz uregulowania spraw związanych z uzyskaniem kwalifikacji i nadaniem tych kwalifikacji w dziedzinie gospodarki gruntami. Chodzi o rzeczoznawców majątkowych, zarządców nieruchomości i pośredników w obrocie nieruchomościami. Przeciwnicy tej regulacji nie kwestionowali potrzeby uregulowania tej dziedziny ustawowo, lecz chcieli ją wyłączyć z powyższej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#PosełStanisławKusior">Drobne poprawki do ustawy przedstawią moi koledzy w wystąpieniach indywidualnych. Jako poseł występujący w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego chciałem jeszcze zwrócić uwagę Wysokiej Izby na pozytywne opinie na temat projektu powyższej ustawy, szczególnie zgłaszane przez samorządy lokalne. Dlatego klub mój będzie głosował za uchwaleniem powyższej ustawy i wnosi o przejście do trzeciego czytania jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-131.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Kusiorowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Annę Skowrońską-Łuczyńską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt, będący przedmiotem naszej obecnej debaty, przez posłów Unii Wolności oceniany jest różnorodnie. Są to bardzo mieszane oceny.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Zarówno obszerny zakres tej regulacji - projekt składa się prawie z 250 artykułów i obejmuje rzeczywiście szerokie dziedziny życia - jak i sposób jej przeprowadzenia nie pozwalają na jednolitą ocenę całości. Przystępując do tej oceny, muszę rozważyć parę kwestii. Pierwsza to kwestia zgodności proponowanych rozwiązań z konstytucją. Druga to kwestia ich zgodności z Kodeksem cywilnym, jako że regulacja ta wkracza w dziedzinę praw regulowanych kodeksem. Trzecia to potrzeba rozważenia tego projektu jako alternatywy wobec obowiązującej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Zacznę od trzeciego problemu. Otóż nie ulega wątpliwości, że ustawa o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości nie zaspokaja już dzisiejszych potrzeb. Ustawa ponad 20-krotnie nowelizowana, pochodząca z przeróżnych okresów, stanowi zlepek przepisów, które często wykazują luki czy niedopowiedzenia w różnych kwestiach. Dlatego od dawna posłowie, w tym również i ja, dopominali się o jej zmianę. Ta część projektu, która zastępuje dotychczasową ustawę lub też porządkuje sprawy w niej zawarte, zasługuje na aprobatę.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Nie ulega wątpliwości, że wykonawcy dzisiejszej ustawy o gospodarce gruntami po otrzymaniu ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami będą mogli o wiele łatwiej wykonywać swoje funkcje. Również niektóre działy, na jakie projekt - w stosunku do obecnej ustawy - rozszerza swe regulacje, zasługują na aprobatę. Są to przepisy, na które tak czekają gminy, mówił już o tym mój przedmówca.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Rzeczywiście kwestie scalania i dzielenia gruntów, opłat z tytułu budowy infrastruktury technicznej na tych gruntach, jak i wiele innych są nie uregulowane - stąd te przepisy są oczekiwane i potrzebne. Unia Wolności opowiada się za nimi - jako partia silnie związana ze środowiskami lokalnymi, z samorządami terytorialnymi i optująca zawsze na rzecz ułatwiania im sprawnego funkcjonowania i wykonywania zadań. Ale czy to wystarczy, by w pełni zaaprobować tę ustawę? Otóż nie. Tu przejdę do następnych elementów swych rozważań.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Stosunek ustawy do Kodeksu cywilnego. Po pierwsze, dotychczasowa ustawa o gospodarce gruntami w zasadzie odnosi się do gruntów publicznych, czyli gruntów, których właścicielami są skarb państwa bądź gminy. Ustawa obecnie nam proponowana w o wiele większym zakresie odnosi się również do gruntów prywatnych. Wiele z tych nowych regulacji wzbudza nasze zastrzeżenia i obawy, o czym będę mówić dalej. Ale przede wszystkim chcę wysunąć zastrzeżenie, jakie miałam przy pierwszym czytaniu tej ustawy. Otóż ustawa o gospodarce nieruchomościami powinna być uchwalana wtedy, kiedy rozważone już zostaną fundamentalne kwestie z zakresu prawa rzeczowego, dotyczące własności czy prawa użytkowania wieczystego. Ażeby się nie rozwodzić i nie powtarzać, powiem, że punkt widzenia Unii Wolności, jeśli chodzi o tę ustawę, oddaje idealnie stanowisko rządu wobec poselskiego projektu ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego osób fizycznych w prawo własności. Te argumenty, które rząd w tym stanowisku podniósł, to dokładnie to, co my tej ustawie zarzucamy. Pytam: Skąd taki dualizm w myśleniu rządu? Jeśli chodzi o własny projekt ustawy, bardzo obszerny, to rząd nie pisze, jak w tym wypadku, że porządkowanie stosunków własnościowych w odniesieniu do nieruchomości należałoby rozpocząć od rozstrzygnięcia kwestii podstawowych. Przede wszystkim konieczne jest rozważenie, czy instytucja użytkowania wieczystego powinna zostać całkowicie usunięta z polskiego systemu prawnego czy też chodziłoby o istotne ograniczenie zakresu jej stosowania itd. W stosunku do wycinkowej poselskiej ustawy rząd to podnosi, w stosunku do projektu ustawy, który tak bardzo umacnia użytkowanie wieczyste, tych argumentów rząd w ogóle nie rozważa. A to, że umacnia, to powiem tylko, że po pierwsze, wprowadza obligatoryjnie w umowie o użytkowanie wieczyste ustalenie sposobu zagospodarowania terenu, co do tej pory było fakultatywne. Po drugie, nakłada bardzo wysokie, drakońskie wręcz opłaty dodatkowe za niezagospodarowanie w terminie w sposób ustalony w umowie tego właśnie terenu będącego przedmiotem użytkowania wieczystego i rozszerza jeszcze prawo pierwokupu. Tak więc ten dualizm w myśleniu rządu wychodzi jak żywy. I to jest nasz podstawowy zarzut w stosunku do tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Ustawa miesza też takie fundamentalne rozstrzygnięcia, które nadawałyby się do Kodeksu cywilnego, jak na przykład zmiana charakteru umowy o użytkowanie wieczyste z przepisami mającymi charakter instrukcyjny. Takich instrukcyjnych przepisów jest w tym projekcie bardzo dużo. Powiem tak: ta ustawa to jest ustawa tworzona przez wykonawców tej ustawy, a nie przez twórców nowych koncepcji. Nie umniejszam znaczenia rzetelnego wykonywania ustaw, chcę tylko powiedzieć, skoro mówię tu w dużej mierze do ludzi związanych z Prawem budowlanym, że najpierw się tworzy koncepcję, a potem projekt techniczny. Ten projekt ustawy jest projektem technicznym stworzonym w sytuacji, gdy brak jest koncepcji. Chcę też zapytać, jeśli chodzi o stosunek tego projektu do Kodeksu cywilnego, jak on się ma do swobody umów. Na przykład art. 150, który nakłada obowiązek szacowania gruntów, które są przedmiotem obrotu, wszystkich gruntów, również będących w obrocie prywatnym: Czy oznacza to, że cena ustalona przez rzeczoznawcę będzie musiała być ceną transakcyjną, czy też nie? Przepisy bowiem w tej chwili sugerowane wyraźnie na to wskazują, a to by przeczyło swobodzie umów wyraźnie ustanowionej w Kodeksie cywilnym.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">I wreszcie trzeci problem: ta ustawa a konstytucja. Otóż w art. 22 konstytucji jest powiedziane, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Tak jest w nowo uchwalonej konstytucji, którą - myślę - powinniśmy się już posługiwać. O ile ustawą ogranicza się tutaj prawo wykonywania trzech zawodów, o tyle twierdzę, że nie interes publiczny - i do tego ważny interes publiczny - powoduje, że ustanawiamy to ograniczenie w wykonywaniu tych zawodów. Można twierdzić, że zawód rzeczoznawcy - jestem gotowa to przyznać - ma znaczenie publiczne, gdyż wycena dokonywana przez rzeczoznawcę jest przyjmowana w wielu dokumentach urzędowych, będzie również podstawą do ustaleń w wypadku wprowadzenia podatku katastralnego. Jednak dwa pozostałe zawody, to znaczy pośrednika w obrocie nieruchomościami i zarządcy nieruchomości, są typowo komercyjne i proszę mi powiedzieć, jaki ważny interes publiczny powoduje, że ograniczamy do nich dostęp? To że przy obrocie nieruchomościami i zarządzaniu nieruchomościami mamy do czynienia z dużymi wartościami, nie oznacza jeszcze, że jest to ważny interes publiczny. Jest bardzo wiele zawodów wykonywanych swobodnie i bez ograniczeń, które mają wpływ nie tylko na nasz majątek, ale również na nasze życie i zdrowie; można by przytoczyć takich przykładów wiele. Stąd mój opór, podzielany przez Unię Wolności, wobec wprowadzenia do tej ustawy ograniczeń w wykonywaniu zawodów pośrednika i zarządcy w obrocie nieruchomościami - podkreślam - również nieruchomościami prywatnymi. Wprowadzamy obowiązek wynajmowania na przykład licencjonowanych zarządców nieruchomości po to, by powierzyć im na przykład na czas wyjazdu za granicę swoją działkę z budką, podczas gdy w połowie miast zarządzane są one na przykład przez ADM bądź przez zarządy spółdzielni mieszkaniowych, gdzie nikt nie kontroluje wykształcenia i kompetencji osób wykonujących tam swoje funkcje. Stąd składam wniosek o wykreślenie działu V projektu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Dołączam cały zestaw poprawek.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">W tym miejscu chcę powiedzieć, że praca nad tą ustawą — wbrew temu, co mówił mój przedmówca — nie była długa, wręcz przeciwnie, chyba jest to ustawa, która najszybciej, w ciągu pół roku, przeszła przez komisje — tak obszerna ustawa. Z największym trudem doszłam do udostępnienia posłom negatywnej opinii Komisji do Spraw Reformy Prawa Cywilnego działającej przy ministrze sprawiedliwości. Sprawozdanie zostało doręczone posłom w sposób nieregulaminowy, gdyż jeszcze tydzień temu, w środę, posłowie go nie otrzymali. Otrzymali je dopiero wczoraj, mimo że mówi się o terminie 7 dni. Wielokrotnie złamano tu zasady dobrej roboty. Poprawki, które zgłaszam — ich liczba — wynikają właśnie z tego pośpiechu.</u>
          <u xml:id="u-133.10" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Na koniec chcę powiedzieć, że Unia Wolności uzależnia swoje poparcie dla tej ustawy od tego, w jaki sposób komisje odniosą się do zgłoszonych przeze mnie poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-133.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję pani poseł Annie Skowrońskiej-Łuczyńskiej z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Beatę Świerczyńską z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Unia Pracy podchodzi do tej ustawy z mieszanymi uczuciami. Rzeczywiście biorąc pod uwagę jej bardzo szerokie i bardzo istotne znaczenie dla spraw własności była uchwalana w trybie dosyć szybkim. Mamy również wiele zastrzeżeń i wątpliwości pokrywających się z tymi, które zgłosiła przede mną pani poseł Skowrońska-Łuczyńska. W związku z tym pominę tę kwestię, natomiast przejdę do spraw, które, naszym zdaniem, w ostatnim okresie najbardziej bulwersowały opinię publiczną w związku z ustawą o gospodarce nieruchomościami, a mianowicie do kwestii kontynuacji możliwości, która pojawiła się po orzeczeniu Sądu Najwyższego już w poprzednim okresie, w okresie obowiązywania istniejącej ustawy, a mianowicie możliwości zbywania pojedynczych lokali mieszkalnych wraz z zajmującymi je lokatorami. Otóż utrzymanie tego w nowelizowanej ustawie, zwłaszcza w sytuacji kiedy rok 2004 zbliża się coraz szybciej, a jeśli chodzi o rynek mieszkaniowy, niestety nic nie zmienia się z dnia na dzień, to są bardzo długotrwałe procesy, toteż jesteśmy wielce zaniepokojeni taką możliwością, a w każdym razie wykorzystaniem jej przez zarządy gmin w ten sposób, że będą zbywane pojedyncze lokale z nadzieją na to, iż po 2004 r. będzie można w tych lokalach ustanowić czynsz wolny i pozbyć się lokatorów, których nie będzie stać na jego opłacanie. W sytuacji, kiedy na rynku mieszkaniowym mieszkań o czynszach regulowanych cały czas ubywa, a, niestety, rok 2004 się zbliża i sprawa już w tej chwili dotyczy ponad 540 tys. mieszkań w zasobach prywatnych (zwłaszcza że zakupienie jednego lokalu nie wiąże się z tak wielkim obciążeniem finansowym i z takimi obowiązkami jak zakupienie całego budynku), postanowiliśmy ograniczyć, wyeliminować taką możliwość właśnie wprowadzając odpowiednie poprawki do ustawy o gospodarce nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Szczególnie polecam tę kwestę do wnikliwego rozważenia paniom posłankom i panom posłom, żeby w 2004 r. nie okazało się, iż znajdujemy się o krok od katastrofy narodowej, kiedy to milion Polaków straci dach nad głową.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#PosełBeataŚwierczyńska">I jeszcze jedna bardzo ważna kwestia. Otóż w pracach podkomisji inaczej rozstrzygnięto kwestię możliwości sprzedaży w drodze bezprzetargowej tym dzierżawcom, którzy dzierżawią swoje lokale co najmniej na 10 lat, a także jeżeli ta nieruchomość została przez nich wybudowana - oczywiście legalnie, czyli na podstawie zezwolenia na budowę. Nie może tak być, jak już wielokrotnie zdarzało się wcześniej, kiedy do naszych biur poselskich zwracały się osoby pokrzywdzone, z ogromnym poczuciem krzywdy, które mówiły: wybudowaliśmy z własnych środków pawilon, mamy umowę, pawilon, który zbudowaliśmy, ma być w dalszym ciągu przeznaczony na te same cele, a jednocześnie gmina ogłasza przetarg na zakup tego lokalu i może być tak, iż to nie my staniemy się właścicielem wybudowanego przez nas pawilonu czy innego lokalu. I to jest rzeczywiście istotny problem. Dlatego uważamy, że danie gminie tylko możliwości pozbycia się, sprzedaży tych lokali w drodze bezprzetargowej stanowi za małą gwarancję dla tych dzierżawców. Proponujemy zapisać w samej ustawie, że sprzedaż na rzecz tychże dzierżawców następuje w drodze bezprzetargowej.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#PosełBeataŚwierczyńska">To są najważniejsze kwestie, które chcielibyśmy zgłosić w wystąpieniu klubowym. Więcej poprawek zgłosi mój kolega klubowy.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Na koniec chciałabym powiedzieć, że klub Unii Pracy również uzależnia poparcie tej ustawy od losu poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wystąpiła pani poseł Beata Świerczyńska z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie w imieniu koła Porozumienia Prawicy zabierze głos pan poseł Zbigniew Zysk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustawa o nieruchomościach jest długo oczekiwanym przez gminy aktem prawnym. Oczywiście do tej pory funkcjonowało bardzo wiele wycinkowych regulacji prawnych, bardzo często uzupełnianych, i prawdą jest, iż w wielu wypadkach z powodu niedopowiedzeń, braku precyzji, wiele gmin występowało do byłego Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa o interpretację przepisów. Szczególnie nasiliło się to w latach dziewięćdziesiątych, kiedy zmieniła się cała filozofia gospodarowania nieruchomościami, w tym sprzedaży. Dobrze, że taki akt prawny powstaje. Oczywiście można uznać za wadę to, iż ma on aż 240 artykułów, niemniej jestem przekonany, że niektórych artykułów nie da się z tego dokumentu wyrzucić i jeszcze go skrócić. Po prostu żeby ująć to wszystko w jednym dokumencie, ten dokument taki musi być. Może powinien mieć nawet większą rangę? Może powinno to być prawo o nieruchomościach, a nie ustawa o nieruchomościach?</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PosełZbigniewZysk">Jeśli natomiast chodzi o zalety, to w dokumencie tym jasno precyzuje się, na jakie cele publiczne będzie można wywłaszczać grunty. Nie ma tu dowolności, nie ma jakby pewnego domysłu; tu właściciel nieruchomości będzie spokojny o to, że jeśli nie odnajdzie w odpowiednim katalogu celu, który jest zapisany, gmina czy skarb państwa nie będą mogły wystąpić z propozycją wywłaszczenia tej nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#PosełZbigniewZysk">Jest również rozdział poświęcony tworzeniu zasobu nieruchomości skarbu państwa i gminy, wskazuje się tu bardzo wyraźnie organ, który będzie odpowiedzialny za gospodarowanie tym zasobem. Również cenne jest ustalenie trwałego zarządu, nowej formy gospodarowania nieruchomością. Do tej pory brakowało pewnej precyzji co do tego, czy formą gospodarki nieruchomością państwowych lub komunalnych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej jest zarząd; chodzi też o sposób ustalania opłat. W tej chwili jest jasno i precyzyjnie powiedziane, że jest to właściwa forma dysponowania nieruchomością przez te jednostki. Ważna jest również sprawa wyszczególnienia formy przekazywania nieruchomości na cele szczególne, w tym ustalenie, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji będzie gospodarowało nieruchomościami, które będą przekazane jednostkom centralnym. Tutaj nie podzielam opinii Unii Wolności co do tego, że w ustawie o nieruchomościach ustala się terminy zagospodarowania nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste, chodzi tu również o pewne opłaty związane z niedotrzymaniem tych terminów. Nagminnie zdarzają się takie sprawy, że wiele wykupywanych gruntów jest mrożonych, nic się na nich po prostu nie dzieje. Ktoś czeka na wielką rentę gruntową, na możliwość zbycia tych terenów, szczególnie tych, które zostały nabyte w poprzednim okresie, kiedy jeszcze nie było cen rynkowych, natomiast gmina nie zawsze jest zainteresowana tym, aby w miejscach, które są przeznaczone do zabudowy, istniały jakieś plomby; sprawa ta jest drastyczna przede wszystkim wtedy, gdy poszczególne działki sprzedawano właścicielom np. w wypadku zabudowy szeregowej.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#PosełZbigniewZysk">Jeśli chodzi o dział V, również bardzo mocno krytykowany przez Unię Wolności, to był nawet wniosek o jego skreślenie. Proszę państwa, wydaje mi się, że od tego momentu ureguluje się pewną działalność w zakresie zarówno szacowania nieruchomości, pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, jak i ich zarządu. Jestem za tym, aby tym nowym zawodom nadać szczególną rangę i podnieść wymagania kwalifikacyjne w stosunku do osób, które będą się chciały nimi trudnić.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#PosełZbigniewZysk">Porozumienie Prawicy będzie głosowało za uchwaleniem ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Zyskowi.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Janułę z Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełEugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeden z głosów w obecnej debacie, zresztą bardzo gorący, sugerował, że tę ustawę należy przyjąć z bardzo mieszanymi uczuciami. My przyjmujemy tę ustawę z jednoznacznymi odczuciami, bo mamy do czynienia z typową ustawą regulująco-porządkującą, i to jest jej podstawowa zaleta. Mimo że zawiera ona prawie 250 artykułów, kilkanaście rozdziałów, jest to ustawa — pomijam już, że jest ona zgodna z prawem europejskim itd., bo to jest oczywiste i ten aspekt powinien dotyczyć wszystkich nowo wprowadzanych i nowelizowanych ustaw — która wreszcie w rozsądny sposób wprowadza porządek w zawiłej strukturze gospodarki nieruchomościami. Przede wszystkim reguluje ona jasno problem wywłaszczenia na cele publiczne. Dotychczas problemy te były zawiłe, regulowane w kilku ustawach i często musiano prowadzić zagmatwane procesy sądowe w tym zakresie. Kolejna kwestia — ustawa określa tworzenie zasobu, i to zarówno zasobu mieszkaniowego skarbu państwa, jak i zasobu gminy, i ustala również podmiotowość zarządu, co dotąd było poważnym mankamentem w gospodarce zasobami mieszkaniowymi. Często poważne części zasobu pozostawały faktycznie bez gospodarza, bez administratora, z jakimś enigmatycznym podmiotem, który rzekomo nimi zarządzał. Projekt ustawy dosyć jednoznacznie, może nie aż tak bardzo do końca, ale jednoznacznie, określa też zawiłe problemy kompetencyjne. Te wszystkie zalety, o których tutaj mówię i nie tylko zresztą te, świadczą na korzyść tej ustawy. Nowa Demokracja uważa, że należy uchwalić tę ustawę i to jak najszybciej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pierwszy zabierze głos pan poseł Wojciech Nowaczyk z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełWojciechNowaczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Analiza sprawozdania trzech komisji sejmowych o rządowym projekcie ustawy o gospodarce nieruchomościami (druk nr 2366) pozwala na stwierdzenie, że ujęto w nim prawie wszystkie problemy związane z gospodarką nieruchomościami, które jako wnioski i uwagi przekazano z instytucji terenowych zajmujących się tą problematyką i które zgłosili nasi wyborcy.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#PosełWojciechNowaczyk">Zgodnie z regulaminem Sejmu w drugim czytaniu nie ma zwyczaju szerszego omawiania sprawozdania, w szczególności przez posłów zabierających głos indywidualnie, lecz tylko zgłasza się uwagi i wnioski. Czynię to z upoważnienia moich konsultantów. Zgłaszam uwagę, że w dziale III w rozdz. V: Odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości, art. 132 ust. 1 nakłada na wojewodę obowiązek uiszczenia odszkodowania w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się decyzji o odszkodowaniu, a w przypadku niedotrzymania terminu naliczenia odsetek za zwłokę. Uważam, że realia budżetowe, możliwości na szczeblu wojewódzkim i gminnym, są takie, że będą powodowały ogromne trudności z dotrzymaniem tego terminu, co w konsekwencji spowoduje wiele napięć i rozgoryczeń, poderwanie zaufania do wiarygodności działań organów państwowych i publicznych oraz samorządowych. Zwiększy to również koszty budżetowe. By tego uniknąć, uważam, że zaproponowany w art. 132 ust. 1 termin 14 dni należałoby zastąpić terminem 30 dni. Zgłaszam to jako poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PosełWojciechNowaczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zgodnie z wymogami regulaminowymi zgłaszam poprawkę o treści przed chwilą podanej na piśmie z prośbą o jej rozpatrzenie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Nowaczykowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełJanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Popierając generalnie propozycję uchwalenia przez Wysoką Izbę ustawy o gospodarce nieruchomościami, składam jednak wniosek o wprowadzenie zmian w zapisie art. 204, 205 i 206. Zapis ten dotyczy uwłaszczenia osób prawnych. Zmiana polegałaby na dopisaniu w odpowiednim przypadku w art. 204 ust. 1, 3 i 6 oraz w art. 205 i 206 po wyrazach „spółdzielni i związkowi spółdzielczemu” wyrazów „oraz innym osobom prawnym”. Wyrazy te były zamieszczone w jednym z wariantów art. 204 projektu ustawy, ale w czasie posiedzeń komisji sejmowych rozpatrujących projekt został przyjęty wariant zapisu bez tych wyrazów.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#PosełJanŚwirepo">Wniosek uzasadniam następująco: W obecnym stanie prawnym przepisy o uwłaszczeniu dotyczą nie tylko spółdzielni i związków spółdzielczych, ale również innych osób prawnych. Zapis art. 204 zmienia więc istniejący stan prawny na niekorzyść tych osób. Część osób prawnych zgłosiła wnioski o uwłaszczenie przed dniem 31 grudnia 1996 r., które nie zostały jeszcze rozpatrzone przez właściwe organy. Osoby prawne wypełniły zatem w terminie obowiązek złożenia wniosku, ale na skutek zmiany przepisów prawnych nie będą mogły zostać uwłaszczone. Zapis zamieszczony w art. 204 prowadzi więc do odebrania praw nabytych. Jest on również i dlatego niesłuszny, że część tych osób prawnych zdążyła już się uwłaszczyć, a zatem nastąpiłoby nierówne traktowanie podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#PosełJanŚwirepo">Powodem przyjęcia przez komisję wariantu zapisu bez wyrazów „oraz innym osobom prawnym” było orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał zakwestionował wprowadzenie do obecnie obowiązujących przepisów zapisu o uwłaszczeniu innych osób prawnych. Trybunał kwestionował jednak głównie nie tyle sam fakt objęcia uwłaszczeniem tych osób, ile tryb, w jakim to się stało. W orzeczeniu wskazano, że zapis został wprowadzony z inicjatywy poselskiej, niejako przy okazji prowadzonej w trybie pilnym z przesłania rządu nowelizacji obowiązującej jeszcze ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, co przekraczało dopuszczalny zakres ingerencji poselskiej.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#PosełJanŚwirepo">Wysoka Izba nie podzieliła jednak stanowiska Trybunału Konstytucyjnego i na 80 posiedzeniu Sejmu w dniu 30 maja 1996 r. oddaliła orzeczenie Trybunału. Biorąc powyższe pod uwagę, a także fakt, że obecne regulacje prawne nie zawierają czynnika okazjonalności, gdyż tworzone są systemowo nowe przepisy prawne, wnoszę jak na wstępie.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#PosełJanŚwirepo">Drugim wnioskiem, jaki składam, jest wykreślenie w art. 207 projektu ustawy wyrazu „samoistnym” - taką poprawkę zgłosił także poseł Tadeusz Biliński — a pozostawienie tylko wyrazu „posiadaczom”. W obecnie obowiązujących przepisach używa się terminu „posiadaczom”, który jest pojęciem szerszym, bardziej uniwersalnym. Dodanie wyrazu „samoistny” ogranicza krąg osób uprawnionych do korzystania z uprawnień, jakie daje przepis art. 207. Ograniczenie to nie ma uzasadnienia i może prowadzić do odebrania praw już nabytych przez niektóre uprawnione osoby. Sprawę tę podniosło ostatnio Pierwsze Warszawskie Stowarzyszenie Inwestorów w imieniu osób, które w latach ubiegłych wybudowały pawilony rzemieślnicze i handlowe na gruntach przekazywanych im pod budowę bez tytułów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#PosełJanŚwirepo">Kończąc, mam nadzieję, że ustawa ta będzie przyjęta z wnioskami przeze mnie zgłoszonymi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Lidię Błądek z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełLidiaBłądek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiony nam w sprawozdaniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej projekt ustawy o gospodarce nieruchomościami nie zasługuje na poparcie w tej wersji nie tylko z przyczyn merytorycznych, o których tutaj mówiła już pani poseł Skowrońska-Łuczyńska, ale również legislacyjnych. Moi przedmówcy zwracali już uwagę na niektóre problemy. Ponieważ jest to drugie czytanie, również chciałam zgłosić szereg poprawek do tego projektu. Zawiera on wiele przepisów, które powinny być uregulowane w innych ustawach, na przykład o scalaniu i wymianie gruntów, czy też należałoby zastosować przepisy Kodeksu cywilnego. Ponadto jestem zaskoczona tym, że choć projekt ten reguluje bardzo ważną materię, bardzo ważną gałąź prawa cywilnego dotyczącą obrotu nieruchomościami, nie skierowano go do komisji sprawiedliwości i w imieniu rządu nie zajął stanowiska również minister sprawiedliwości, przecież przy ministrze sprawiedliwości działa komisja, która zajmuje się reformą prawa cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PosełLidiaBłądek">Za niedopuszczalne uważam wprowadzenie do tej ustawy przepisów o powszechnej taksacji nieruchomości - tę problematykę powinna regulować odrębna ustawa. Wprawdzie z projektu nie wynika wprost, ale przecież powszechnie wiadomo, że ustalanie wartości katastralnej majątku mogłoby posłużyć do wprowadzenia nowego podatku od nieruchomości. Uważam, że na ten temat powinna odbyć się odrębna debata nad odrębną ustawą.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#PosełLidiaBłądek">Jestem przeciwnikiem wprowadzenia w przyszłości nowego podatku katastralnego. Jest to nie do zaakceptowania przez większość społeczeństwa ze względu na wysokie podatki pośrednie i wysokie obciążenia podatkiem dochodowym obywateli, chyba że w przyszłości uległyby zmianie wysokości podatku pośredniego i podatek dochodowy, wówczas można się zastanawiać nad innymi rozwiązaniami. Ale podkreślam, że problem ten musi być uregulowany w odrębnej ustawie i na ten temat musi odbyć się odrębna debata, bo nie można przemycać przepisów o powszechnej taksacji nieruchomości w tej ustawie. Przecież wiemy, czemu służy kataster. Również za niecelowe uważam tworzenie nowego zawodu zarządcy nieruchomości, gdyż na gruncie obecnego Kodeksu cywilnego istnieje możliwość regulowania w drodze umów dwustronnych spraw związanych ze sprawowaniem zarządu.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#PosełLidiaBłądek">Do tego projektu zgłaszam ponad 50 poprawek. Ale jeszcze chciałam zwrócić uwagę na przepisy związane z wywłaszczaniem nieruchomości. W art. 113 ust. 4...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pani poseł, przepraszam, ale czas minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełLidiaBłądek">Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełLidiaBłądek">Niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Czas mija szybko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełLidiaBłądek">Panie marszałku, czy mogę dwa zdania jeszcze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pani poseł, gdy pani przemawia, czas mija szybko.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę, dwa zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełLidiaBłądek">Dobrze. Chciałabym zwrócić uwagę na art. 113 ust. 4, który nie przewiduje obowiązku zakładania ksiąg wieczystych, pozwala zaś przy wywłaszczeniu nieruchomości na przyjęcie innych dokumentów stwierdzających prawa do nieruchomości oraz dane z katastru. Takie propozycje są nie do przyjęcia, gdyż należy zmierzać do uporządkowania stanu prawnego nieruchomości i zakładania ksiąg wieczystych, a nie do pogłębiania bałaganu ewidencyjnego w tym zakresie. Ponieważ projekt ten reguluje jedno z najważniejszych praw konstytucyjnych obywateli - prawo własności, powinien być bardziej dopracowany. Mam w tej sprawie bardzo krytyczne stanowisko komisji kodyfikacyjnej prawa cywilnego. Myślę, że pani minister jest to stanowisko znane, jeżeli nie, to służę. Komisja z głębokim zaniepokojeniem odnosi się do tego projektu, gdyż stanowi on kolejny przykład tzw. kodyfikacji resortowej, obejmującej różne zgoła sprawy, w tym i fragmenty odnoszące się do prawa cywilnego. Przepisy tej ustawy nie odpowiadają nowej sytuacji prawnej, albowiem obok skarbu państwa pojawiły się inne podmioty własności państwowej.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PosełLidiaBłądek">W pełni podzielam wszystkie krytyczne opinie. Szkoda, że nie mam czasu, aby więcej o tym powiedzieć. Uważam, że jest to bardzo trudny dział prawa cywilnego. Wnoszę, aby projekt ten był przygotowany z najwyższą starannością, aby zwrócić się o opinię do powołanej przy ministrze sprawiedliwości Komisji do Spraw Reformy Prawa Cywilnego, w której pracują wybitni polscy prawnicy cywiliści, bo projekt ustawy w tym kształcie nie zasługuje na uchwalenie.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PosełLidiaBłądek">Jeśli chodzi o art. 207, to nie zgadzam się na wykreślenie słowa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pani poseł, prosiłbym, by już tego nie poruszać, bo dwa zdania dawno już pani powiedziała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełLidiaBłądek">Podczas prac komisji wyjaśnię resztę. Dziękuję, panie marszałku, i przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wystąpiła pani poseł Lidia Błądek z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Teraz zabierze głos pan poseł Mirosław Małachowski z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełMirosławMałachowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na problem realizacji inwestycji liniowych, których projektowanie i budowa stały się obecnie niezwykle trudne, aby nie powiedzieć - niemożliwe do realizacji. Uważam, że koniecznie należy ułatwić budowę infrastruktury technicznej, gdyż bez tego rozwijanie się kraju, a w szczególności terenów wiejskich, będzie praktycznie niemożliwe. Inwestycje te, będące celami publicznymi, realizują lub będą realizowały podmioty gospodarcze nie będące już własnością skarbu państwa, a nieruchomości staną się własnością podmiotu gospodarczego, spełniając funkcje publiczne. Uważam, że takim podmiotom należy dać możliwość wnioskowania o wywłaszczenie. Proponuję, aby art. 115 ust. 1 zapisać następująco: Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego na rzecz skarbu państwa następuje z urzędu lub na wniosek podmiotu mającego realizować cele publiczne, a na rzecz gminy - na wniosek zarządu gminy.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PosełMirosławMałachowski">Drugą sprawą, którą pragnę poruszyć w swoim wystąpieniu, jest problem czasu wywłaszczenia. Procedura ta trwa po kilka lat, a dotyczy w 80–90% tylko wysokości kwoty odszkodowania. Aby usprawnić realizację celów publicznych, na których potrzeby następuje wywłaszczenie, proponuję, aby w sytuacji, kiedy jedyną kwestią sporną pomiędzy wojewodą a osobą wywłaszczoną jest sposób obliczenia czy wysokość odszkodowania, decyzja o wywłaszczeniu stawała się ostateczna w pozostałym zakresie. Dzięki takiemu postępowaniu można by było przystąpić do realizacji inwestycji publicznych znacznie szybciej, a sądy cywilne zajmowałyby się kwestią ceny. Proponuję dodać art. 119a o treści:</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#PosełMirosławMałachowski">1. Odwołanie od decyzji o wywłaszczeniu w części dotyczącej odszkodowania wnosi się do sądu powszechnego właściwego ze względu na położenie nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#PosełMirosławMałachowski">2. Odwołanie od decyzji w części dotyczącej odszkodowania nie wstrzymuje jej wykonania w pozostałym zakresie, pod warunkiem złożenia do depozytu sądowego kwoty równej kwocie odszkodowania ustalonej w decyzji wywłaszczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#PosełMirosławMałachowski">Jako ciekawostkę podam, że podobne rozwiązanie było już w roku 1922 w ustawie o elektryczności, kiedy państwo było kapitalistyczne i własność prywatna była ceniona. Nikt nie wnosił zastrzeżeń. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Cieciórę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełJacekCiecióra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o gospodarce nieruchomościami jest bardzo ważny. Na jego uchwalenie wiele środowisk oczekuje od kilku lat. Ustawa o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości z 1985 r. po kilkunastu nowelizacjach jest już niespójna i nieczytelna.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#PosełJacekCiecióra">Większość uregulowań w projekcie ustawy, szczególnie po dopracowaniu wielu kontrowersyjnych zapisów przez pracujące nad nim komisje, nie budzi już zastrzeżeń. Chciałbym jednak zwrócić uwagę Wysokiej Izby na zapisy niektórych artykułów, które moim zdaniem powinny być raz jeszcze rozważone. Uważam, że zawarte w nich sformułowania nie zawsze będą dobrze służyły społeczeństwu oraz zasadzie uchwalania prawa jasnego i czytelnego dla obywateli. Do większej precyzji sformułowań przyczyni się niewielkie uzupełnienie w art. 33 ust. 2. Po kończących ten ustęp wyrazach: „wynagrodzenie nie przysługuje” powinien się jeszcze znaleźć następujący tekst: „Wysokość wynagrodzenia strony umowy negocjują między sobą. W przypadku braku porozumienia wysokość wynagrodzenia ustala rzeczoznawca majątkowy według zasad obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości”.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#PosełJacekCiecióra">Przeredagowaniu powinien ulec także ust. 5 w art. 34. Ustęp ten miałby następujące brzmienie: „Wojewoda w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność skarbu państwa, a rada gminy w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność gminy przyznają pierwszeństwo w nabywaniu lokali mieszkalnych ich najemcom lub dzierżawcom, z zastrzeżeniem art. 60, jeżeli wyżej wymienione osoby złożą wniosek o ich nabycie”. Nowa treść ust. 5 różni się od zapisanego w projekcie ustawy likwidacją trybu warunkowego w zapisie o nabywaniu lokali mieszkalnych z zasobów skarbu państwa i gmin przez najemców i dzierżawców tych lokali i zastąpieniu go trybem bezwarunkowym. Tryb bezwarunkowy pozwoli na uproszczenie całej procedury i wpłynie na szybkość wydawania decyzji obywatelowi przez właściwe urzędy.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#PosełJacekCiecióra">Uważam, że niewielkie uzupełnienie powinno się znaleźć również w art. 68 po kończących ust. 3 tego artykułu wyrazach: „podwyższyć lub obniżyć tę bonifikatę” należałoby zastąpić kropkę przecinkiem i dopisać zwrot: „do całkowitego zwolnienia włącznie”. Takie sformułowanie pozwoli wojewodom i radom gmin na większą swobodę w podejmowaniu decyzji i tym samym na adekwatniejsze reagowanie na różnorodne okoliczności występujące przy sprzedaży nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#PosełJacekCiecióra">W ust. 2 art. 72 proponuję po kończących ten ustęp wyrazach: „ceny nieruchomości rolnej” dopisać zdanie: „Opłata ta jest jednocześnie opłatą roczną za pierwszy rok posiadania tytułu użytkowania wieczystego”.</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#PosełJacekCiecióra">Zmianę należałoby także wprowadzić w art. 135 ust. 4. W tym ustępie proponuję dopisać dwa zdania: „Stopień zużycia określa się po zasięgnięciu opinii rzeczoznawcy majątkowego. W szczególnych przypadkach rzeczoznawca majątkowy może zasięgać opinii rzeczoznawcy budowlanego”.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#PosełJacekCiecióra">Wydaje mi się — podobnego zdania byli także specjaliści, z którymi konsultowałem projekt ustawy — iż sformułowanie zawarte w art. 177 ust. 1 pkt 3, mówiące o tym, że uprawnienia zawodowe w zakresie szacowania nieruchomości nadaje się osobie, która posiada wyższe wykształcenie, jest nie dość precyzyjne. Należałoby je zastąpić sformułowaniem: „posiada wykształcenie wyższe techniczne, ekonomiczne lub prawnicze”. Takie sformułowanie tego punktu pozwoli na pracę w zawodzie rzeczoznawcy majątkowego osobom mającym do tego lepsze przygotowanie zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#PosełJacekCiecióra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnoszę o rozpatrzenie zgłoszonych poprawek do projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami (druk nr 2366) przez komisje sejmowe i ewentualne naniesienie ich w tekście projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-159.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">To był pan poseł Jacek Ciecióra z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie wystąpi pan poseł Marian Michalski, również z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełMarianMichalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o gospodarce nieruchomościami jest pewnego rodzaju próbą całkowitego unormowania prawnego problematyki związanej z gospodarką nieruchomościami stanowiącymi własność skarbu państwa oraz własność gminy. Projekt zawiera wiele nowych unormowań, wymuszonych zmianami w systemie prawnym w prawie dwunastoletnim okresie, tj. w okresie, kiedy obowiązywała ustawa z 1985 r. z późniejszymi zmianami. Jednak dogłębna lektura projektu przedłożonego przez połączone komisje oraz opinie ekspertów wskazują na to, że autorzy projektu w wielu zapisach stosowali zbyt niewyraźną czy niejasną terminologię prawną, zwłaszcza dotyczącą prawa cywilnego, o czym tu już mówiono. Z zapisów na przykład art. 4 można domniemywać, że poza zakresem prawnym projektu pozostają nieruchomości komunalne i nieruchomości przedsiębiorstw państwowych, a nadto do zasobów nieruchomości nie będą się zaliczać te, które są oddane w użytkowanie wieczyste lub w trwały zarząd, oraz te, które nie są obciążone prawem użytkowania. Byłbym wdzięczny posłowi sprawozdawcy, gdyby zechciał się odnieść do podjętych przeze mnie kwestii.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#PosełMarianMichalski">Sądzę, że na akceptację zasługuje m.in. propozycja utworzenia Państwowej Rady Nieruchomości, stanowiącej organ doradczy prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Być może należałoby pozwolić członkom rady, aby sami zaproponowali lub wybrali spośród siebie przewodniczącego rady. Taka procedura pozwoliłaby na bardziej swobodne wypowiadanie się i wyrażanie opinii, a niekiedy krytycznych uwag w sprawach realizacji polityki gospodarki nieruchomościami przez Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#PosełMarianMichalski">Jeśli chodzi o dalsze szczegółowe kwestie, pragnę ustosunkować się do unormowań art. 212 dotyczących częściowego rozwiązania problemów związanych z pokryciem opłat za użytkowanie wieczyste i ceny sprzedaży działki budowlanej oraz ceny sprzedaży położonych na niej budynków lub lokali stanowiących własność skarbu państwa osobom, które w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. pozostawiły nieruchomości na terenach nie wchodzących w skład obecnego obszaru państwa. Niedawno Wysoka Izba, nowelizując ustawę z 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, słusznie wprowadziła zapis umożliwiający bezterminowe składanie przez zabużan wniosków do właściwych urzędów rejonowych o wykup lub wieczyste użytkowanie nieruchomości w zamian za wartość pozostawionego mienia trwałego na kresach wschodnich. Proponowany ust. 6 w art. 212 daje Radzie Ministrów delegację do określenia w drodze rozporządzenia sposobu zaliczania na pokrycie opłat za użytkowanie wieczyste lub ceny sprzedaży działki budowlanej i ceny sprzedaży położonych na niej budynków lub lokali stanowiących własność skarbu państwa wartości pozostawionego mienia. Wyrażam nadzieję, że tego rodzaju rozporządzenie zostanie szczegółowo opracowane przez Radę Ministrów. Szkoda tylko, że nie załączono do omawianego aktu prawnego projektu wyżej wymienionego rozporządzenia, nad którym mogłaby Wysoka Izba dzisiaj debatować.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#PosełMarianMichalski">Na koniec mojego wystąpienia pragnę rekomendować poprawkę do zapisu art. 204 ust. 1, zaproponowaną przez posła Świrepo. Z uwagi na to, że zapis art. 213 wchodzi w materię prawną innej ustawy - o Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa - proponuję ten artykuł skreślić, przy czym również ta ustawa wymaga modyfikacji, która zezwoli na zadośćuczynienie wierzycielom skarbu państwa, jakimi są zabużanie. O tym już mówiła pani poseł Skowrońska-Łuczyńska, prezentując propozycje niektórych poprawek. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Marianowi Michalskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Jan Olszowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełJanOlszowski">Panie Marszałku! Chciałbym tylko, ponieważ czas mojego klubu został wyczerpany, złożyć poprawkę do tego projektu ustawy, natomiast merytorycznie głos w tej kwestii zabiorę na posiedzeniu komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Tylko jedną poprawkę?</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Olszowski: Tylko jedną.)</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#komentarz">(Poseł Marian Michalski: Bardzo przepraszam, panie marszałku, nie przekazałem poprawek.)</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę, bo właśnie przekraczamy liczbę 100 poprawek.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast Barbarę Blidę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 23 października ub. r. w imieniu rządu Rzeczypospolitej przedstawiłam na plenarnym posiedzeniu Sejmu w czasie pierwszego czytania projekt ustawy o gospodarce nieruchomościami. Uzasadniałam wtedy z trybuny sejmowej potrzebę jej pilnego uchwalenia oraz przedstawiałam podstawowe regulacje zawarte w ustawie. Dziś, po ponad 7 miesiącach, odbywa się drugie czytanie projektu ustawy, poprawionego i udoskonalonego w wyniku prac komisji sejmowych. Czas, który minął od pierwszego czytania, był poświęcony zebraniu opinii i uwag szerokiego grona ekspertów, organizacji i instytucji oraz wnikliwemu rozpatrzeniu projektu ustawy wraz ze zgłoszonymi uwagami i opiniami przez komisje. Grono ekspertów było liczne i bardzo reprezentatywne. W sprawie projektu ustawy wypowiedzieli się wybitni znawcy prawa cywilnego, merytoryści zajmujący się gospodarką nieruchomościami, przedstawiciele samorządu terytorialnego, resortów, organizacji zawodowych skupiających osoby działające w obszarze nieruchomości oraz pracownicy instytutów naukowych. We wszystkich posiedzeniach komisji brali udział przedstawiciele rządu, udzielając wyjaśnień oraz współpracując przy kształtowaniu zapisów ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Regulacje zawarte w projekcie ustawy o gospodarce nieruchomościami przedstawił pan poseł sprawozdawca, zbędne byłoby zatem ich powtarzanie. Chciałabym natomiast wskazać i jeszcze raz uzasadnić potrzebę pilnego uchwalenia ustawy. Potrzeba ta wynika przede wszystkim ze znaczenia, jakie dla polskiej gospodarki mają nieruchomości, oraz z faktu, że istniejące regulacje prawne obowiązujące w tym zakresie są przestarzałe, nieczytelne i niepełne. Obowiązująca jeszcze ustawa o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości pochodzi z 1985 r. i była ponaddwudziestokrotnie nowelizowana. Jako przepis prawny jest aktem bardzo ułomnym i niepełnym, cząstkowe nowelizacje nie pozwoliły bowiem na kompleksowe uregulowanie problematyki nieruchomości zgodnie z występującymi potrzebami, spowodowały natomiast brak spójności i przejrzystości tej ustawy. Świadczą o tym liczne interpretacje Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, rozbieżne orzekania, a także brak możliwości prawnych rozwiązywania szeregu problemów dotyczących nieruchomości. Natomiast potrzeby w tym zakresie są olbrzymie. W kraju takim jak Polska, w którym wprowadzono gospodarkę rynkową, konstytucyjną ochronę własności, samorządność terytorialną opartą na mieniu komunalnym oraz podjęto procesy prywatyzacyjne i reprywatyzacyjne, nieruchomości stały się ważną dziedziną gospodarki jako przedmiot inwestowania, w tym inwestycji mieszkaniowych i infrastrukturalnych, zabezpieczania kredytów, lokaty kapitału oraz dochodu budżetu państwa i budżetów gmin. Powstał rynek nieruchomości, a tym samym potrzeba profesjonalnej obsługi podmiotów działających na tym rynku zgodnie ze standardami obowiązującymi w krajach Unii Europejskiej. Nieruchomości odgrywają zasadniczą rolę w kształtowaniu ładu przestrzennego oraz realizacji lokalnych i ponadlokalnych celów publicznych. Stanowią ważny czynnik planowania rozwoju miast i gmin wiejskich. Potrzeby, które wymieniłam, istniały już w chwili podejmowania przez rząd inicjatywy legislacyjnej. Jednak nieubłagany upływ czasu powoduje, że stają się one obecnie wręcz palące, a uchwalenie nowych przepisów o nieruchomościach jest po prostu potrzebą chwili. Ustawa o gospodarce nieruchomościami, która w przypadku uchwalenia jej przez Wysoką Izbę zastąpi obowiązującą obecnie ustawę o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, stwarza podstawy prawne do rozwiązywania problemów, które wymieniłam. Jej zaletą jest kompleksowość regulacji prawnych powodująca, że w jednym akcie prawnym zamieszczono podstawowe przepisy dotyczące nieruchomości. Usunięto więc tym samym jedną z głównych wad przepisów obecnie już obowiązujących. Ustawa zabezpiecza interesy gmin, które są ważnym podmiotem działającym na rynku nieruchomości, stwarza optymalne warunki do gospodarowania mieniem skarbu państwa, pozwala na kształtowanie przestrzeni zgodnie z ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, ułatwia pozyskiwanie gruntów pod budownictwo mieszkaniowe oraz zapobiega marnotrawieniu terenów i sięganiu po coraz nowe grunty rolne dla celów inwestycyjnych. Wprowadza porządek na rynku nieruchomości, w tym wymogi profesjonalizmu w stosunku do osób obsługujących ten rynek. Licencjonowanie rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obrocie nieruchomościami i zarządców nieruchomości, którego jedynym kryterium jest wykazanie się kwalifikacjami, zapewni podmiotom działającym na rynku nieruchomości rzetelną obsługę, fachową poradę i uczciwe załatwianie transakcji.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Projekt ustawy uzyskał bardzo duże poparcie w procesie legislacyjnym. Szczególnie pozytywnie odniosły się do niego samorządy terytorialne reprezentowane przez Związek Miast Polskich i Unię Metropolii Polskich oraz Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Projekt uzyskał poparcie Konwentu Wojewodów. Z zadowoleniem i nadzieją oczekują na uchwalenie tej ustawy organizacje zawodowe skupiające osoby obsługujące rynek nieruchomości. Pozytywna opinia pełnomocnika rządu do spraw integracji europejskiej oraz Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu stwierdza zgodność projektu ustawy z prawem obowiązującym w krajach Unii Europejskiej oraz z dyrektywami Unii. Szczegółowe uzgodnienia projektu ustawy w czasie 11 posiedzeń komisji prawniczej, opinie oraz bezpośredni udział w procesie legislacyjnym wybitnych autorytetów prawa cywilnego oraz merytorystów zajmujących się gospodarką nieruchomościami, a także wielomiesięczna praca komisji sejmowych świadczą o dopracowaniu projektu ustawy pod względem prawnym i merytorycznym przy jednoczesnym uzyskaniu kompromisu przez podmioty, których ustawa dotyczy. Świadczą także o bardzo poważnym potraktowaniu procedur uzgodnieniowych. Wskazuję na te elementy jako uzasadnienie poparcia rządu dla uchwalenia ustawy o gospodarce nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Wskazuję na nie również dlatego, żeby uzasadnić negatywne stanowisko rządu wobec propozycji wyłączenia z ustawy części problematyki i zniszczenia jej kompleksowości, zbierania bez końca dodatkowych opinii bądź włączania do projektu ustawy pojawiających się doraźnie różnych inicjatyw legislacyjnych. Propozycje te są merytorycznie niesłuszne, nie znajdują poparcia podmiotów, których ustawa dotyczy, przedłużają bez końca proces legislacyjny trwający już łącznie ponad 2 lata i mogą w konsekwencji doprowadzić do nieuchwalenia ustawy w obecnej kadencji Sejmu, a tym samym do zaprzepaszczenia wielkiej pracy intelektualnej oraz oczekiwań organów i organizacji środowisk na pilne uchwalenie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Chciałabym się teraz odnieść do paru wniosków i opinii wygłoszonych przez państwa posłów. Przede wszystkim co do zarzutu, że ta ustawa nie była dostatecznie opiniowana, że powinna jeszcze przejść jakiś proces uzgodnieniowy - te sprawy podnosiły pani poseł Skowrońska-Łuczyńska i pani poseł Lidia Błądek - chciałabym państwu przekazać, jaki proces legislacyjny przeszedł ten projekt ustawy, jakich dokonano uzgodnień.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Otóż ten proces legislacyjny rozpoczął się od założeń do projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami. Założenia były uzgadniane międzyresortowo. Były też uzgodnienia prawne na posiedzeniach komisji prawniczej ówczesnego Urzędu Rady Ministrów. Potem ustawa została przejęta przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów, następnie przez Radę Ministrów. Tu chciałabym odpowiedzieć na sugestię czy zarzut, że nie wypowiedział się minister sprawiedliwości. Minister sprawiedliwości i jego przedstawiciele brali udział w pracach połączonych komisji, a stanowisko rządu wyrażające się w poparciu i przekazaniu ustawy do Sejmu — a mogę oświadczyć bardzo odpowiedzialnie, że wobec tego stanowiska rządu żaden z ministrów, w tym minister sprawiedliwości, nie zgłosił votum separatum — świadczy o tym, że również minister sprawiedliwości tę ustawę pozytywnie zaopiniował. Opinie prawne o tej ustawie wydali wybitni eksperci: pani prof. Kalusowa z Uniwersytetu Śląskiego, pan prof. Kazimierz Kruczalak z Uniwersytetu Gdańskiego, pan prof. Edward Drozd z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na siedmiu konferencjach dokonywano uzgodnień międzyresortowych, na posiedzeniach komisji prawniczej — uzgodnień prawnych. A więc cały tryb uzgodnień ta ustawa ma za sobą. Chciałabym bardzo stanowczo zaprotestować przeciwko temu, że ustawa nie jest uzgodniona i że ktokolwiek miał do niej zastrzeżenia.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Jeżeli chodzi o problem wieczystego użytkowania, który podniosła pani poseł Skowrońska-Łuczyńska, to chcę powiedzieć, że prawo użytkowania wieczystego jest podobnie jak własność prawem rzeczowym zbywalnym i dziedzicznym, ujawnianym w drugim dziale księgi wieczystej. W stosunku do własności ma pewne mankamenty, z których najpoważniejszym jest ograniczenie trwania tego prawa w czasie - maksymalnie na 99 lat z możliwością przedłużenia na lata następne - oraz obowiązek wnoszenia opłat rocznych z tego tytułu na rzecz skarbu państwa lub gminy.</u>
          <u xml:id="u-165.7" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Pani poseł Łuczyńska zarzuciła rządowi dwulicowość. Stanowisko rządu jest jednoznaczne. Mówimy, że prawo użytkowania wieczystego jest innym, słabszym prawem od prawa własności, ale jest to również prawo chronione konstytucyjnie i bardzo wygodne dla inwestorów, gdyż w chwili uzyskania gruntów wnoszą tylko opłatę w wysokości 25% ceny tych gruntów, a nie 100%, jak przy nabywaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-165.8" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Podobne zasady użytkowania mają miejsce w krajach Unii Europejskiej. Różnie się one nazywają, ale sprowadzają się mniej więcej do tego samego co u nas. W użytkowaniu wieczystym znajdują się grunty państwowe i komunalne, przekazane osobom fizycznym pod budownictwo jednorodzinne i letniskowe, przekazane spółdzielniom mieszkaniowym pod osiedla domów wielorodzinnych i jednorodzinnych, a także grunty, co do których prawo uzyskały osoby prawne, głównie przedsiębiorstwa, w drodze uwłaszczenia. W tej formie władania przekazano na ogół w miastach w ubiegłych latach nieruchomości jako ekwiwalent za mienie przejęte na własność skarbu państwa lub gminy, a także za mienie pozostawione na terenach wschodnich, które po II wojnie światowej nie znalazły się w granicach naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-165.9" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Utrzymanie bądź likwidacja prawa użytkowania wieczystego wiąże się z generalną reformą prawa cywilnego w Polsce, w tym ze zmianą ustawy Kodeks cywilny. Rozstrzyganie tej sprawy przy legislacji ustawy o gospodarce nieruchomościami nie jest zasadne, gdyż byłaby to zbyt głęboka ingerencja w zasady prawa cywilnego wprowadzone Kodeksem cywilnym. Generalna likwidacja tego prawa z wielu względów nie wydaje się zasadna, ale ponieważ czas jest ograniczony, nie będę tego szerzej uzasadniała.</u>
          <u xml:id="u-165.10" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Pani poseł Łuczyńska powiedziała, że ustawa jest pisana przez wykonawców. Może to dobrze, że została napisana przez wykonawców. Jest czytelna. Nie zawsze mamy do czynienia z tak pisaną ustawą, że jest czytelna i zrozumiała dla tych, którzy mają według niej postępować. Może unikniemy w ten sposób kolejnych interpretacji, kolejnych orzekań i kolejnych uchwał, jakie muszą być podejmowane w sprawie interpretacji kolejnych artykułów różnych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-165.11" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Chcę również bardzo zdecydowanie odnieść się do wniosku pani poseł Łuczyńskiej, zgłaszanego zresztą w trakcie obrad zarówno połączonych podkomisji sejmowych procedujących nad tym projektem ustawy, jak również do komisji sejmowych, które nad nim procedowały, a mianowicie wniosku o skreślenie działu V i uregulowanie tego w odrębnej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-165.12" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Otóż powstanie rynku nieruchomości w Polsce stało się faktem. Powinien to być jednak rynek cywilizowany i obsługiwany profesjonalnie. Projekt ustawy legalizuje formalnie zawody rzeczoznawcy majątkowego, pośrednika w obrocie nieruchomościami i zarządcy nieruchomościami. Wprowadza licencjonowanie tych zawodów, nie koncesjonowanie, ale licencjonowanie, mając na celu sprawdzenie wiedzy i umiejętności zawodowych kandydatów. Nie ograniczamy więc dostępu do tego zawodu, wymagamy jedynie profesjonalnych kwalifikacji sprawdzanych przez państwową komisję. Nie są to w żadnym wypadku koncesje przyznawane uznaniowo. Zapewni to odpowiednio wysoki poziom świadczenia usług na rynku nieruchomości, który jest rynkiem specyficznym ze względu na występujące zaangażowanie znacznych środków finansowych - czasem stanowiących dorobek całego życia - podmiotów działających na tym rynku. Dlatego też osoby obsługujące rynek nieruchomości muszą działać odpowiedzialnie, odznaczać się profesjonalizmem i wysokim poziomem moralnym.</u>
          <u xml:id="u-165.13" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Proponowane regulacje są korzystne przede wszystkim dla obywateli i osób prawnych, w tym inwestorów zagranicznych, i mają na celu zapewnienie im odpowiedniego poziomu usług i ochrony prawnej. O konieczności wprowadzenia podobnych regulacji świadczą także doświadczenia państw o długiej tradycji gospodarki wolnorynkowej. W zdecydowanej większości państw Unii Europejskiej oraz w Stanach Zjednoczonych takie regulacje istnieją. Stwierdzają to jednoznacznie opinie pełnomocnika rządu do spraw integracji europejskiej oraz pomocy zagranicznej, a także Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. Regulacje takie znajdują się zresztą u nas w wielu ustawach dotyczących różnych dziedzin. Wystarczy tu wymienić: ustawę Prawo geodezyjne i kartograficzne, w której znajdują się regulacje dotyczące uprawnień geodezyjnych, ustawę Prawo budowlane, której przepisy regulują nadawanie uprawnień budowlanych, czy też ustawę o zagospodarowaniu przestrzennym regulującą problematykę uprawnień urbanistycznych. Dlatego też wniosek o wyłączenie z projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami regulacji dotyczących omawianych zawodów nie ma uzasadnienia ani merytorycznego, ani prawnego. Natomiast postulat zawarcia tych regulacji w innych, bliżej nie określonych ustawach może doprowadzić do tego, że nadal będzie brakowało takich regulacji w naszym systemie prawnym, co byłoby bardzo szkodliwe dla funkcjonowania rynku nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-165.14" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Chciałabym jeszcze, skoro podsumowuję wystąpienia pań posłanek z Unii Wolności, bardzo krótko odnieść się do wystąpienia pani poseł Błądek, a właściwie do jednego stwierdzenia, wobec którego trochę, przepraszam, ręce opadają. Pani poseł Błądek w sposób autorytatywny stwierdziła, że wiadomo, co to jest kataster, wiadomo, z czym się kojarzy kataster, że są to podatki dla ludzi. Proszę państwa, to stwierdzenie wypowiedziane ustami prawnika świadczy o tym, że nie wiemy, co to jest kataster. Naprawdę nie wiemy, jeżeli z trybuny sejmowej pada takie stwierdzenie, na jakie pozwoliła sobie pani poseł Błądek.</u>
          <u xml:id="u-165.15" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Kataster wieloczynnościowy nie ma nic wspólnego z fiskalizmem. Jest tu regulowana zupełnie inna materia - są to wszystkie dane techniczne danej budowli, nawet jej położenie, również wartość tej nieruchomości. Oczywiście nie chodzi o to, żeby państwo miało wymierzać jakiś podatek w odniesieniu do wartości nieruchomości, ale jest to podstawa, żeby uzyskać jakikolwiek kredyt. Kiedy zaciągamy kredyt hipoteczny, podstawą jest wartość nieruchomości. Musi zatem być profesjonalna wycena tej nieruchomości, a tę profesjonalną wycenę musi wykonać profesjonalnie do tego przygotowany, odpowiedzialny człowiek, który będzie się legitymował licencją, a więc egzaminem zdanym przed państwową komisją.</u>
          <u xml:id="u-165.16" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">To tyle, jeżeli chodzi o wystąpienia państwa posłów Unii Wolności. Sądzę, że Unia Wolności nie ma zamiaru blokować w jakikolwiek sposób tej ustawy. Posłowie Unii Wolności uczestniczyli we wszystkich posiedzeniach komisji. Jeżeli chodzi na przykład o skreślenie rozdziału 5 zgłoszone przez panią poseł Skowrońską-Łuczyńską, to zostało ono zdecydowanie odrzucone zarówno przez wszystkich posłów podkomisji, jak i komisji sejmowych. Mam nadzieję, że wszystkie rozwiązania pozytywne, jakie niesie ze sobą ta ustawa - dla funkcjonowania samorządów, dla funkcjonowania gmin, dla budowania samorządności w ogóle, a także udostępniania terenów pod budownictwo mieszkaniowe - spowodują, że Unia Wolności będzie pracowała konstruktywnie podczas prac połączonych komisji nad zgłoszonymi dzisiaj poprawkami. Sądzę, że mogę na to liczyć.</u>
          <u xml:id="u-165.17" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Pani poseł Beata Świerczyńska zgłosiła uwagi do art. 34, a więc wątpliwości odnoszące się do zbywania lokali. Chciałabym zdecydowanie i do tego się odnieść. Zbywanie lokali absolutnie nie oznacza pozbywania się z nich lokatorów. Wprowadziliśmy w ustawie, daliśmy ustawowo pierwszeństwo w nabyciu lokali w domach wielolokalowych, natomiast nie możemy dać wyłączności, jeżeli lokator nie chce nabyć mieszkania. To nie znaczy, że nie można sprzedać budynku. Ktoś musi o całą budowlę dbać, musi być właściciel całego obiektu. Ustanawianie wyłączności nabycia lokalu czy budynku przez lokatora byłoby już bardzo głęboką ingerencją w prawa własności. Zresztą kłóciłoby się to również z orzecznictwem Sądu Najwyższego, który w tej sprawie podjął uchwałę w składzie 7 sędziów. Sądzę, że ta uwaga czy ta obawa Unii Pracy o losy lokatorów jest nieuzasadniona, ponieważ losy lokatorów w domach wielolokalowych będą bardziej zabezpieczone i ich prawa będą bardziej zabezpieczone, a także standard, w jakim będą żyli w takim domu, będzie zależał od tego, jak właściciel będzie dbał o cały budynek.</u>
          <u xml:id="u-165.18" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Chcę bardzo podziękować panu posłowi Zyskowi i panu posłowi Janule za ponadpolityczne skomentowanie projektu ustawy. Zabrzmiał mi w wypowiedziach panów posłów bardzo gospodarski głos, taki głos gospodarza, a nie polityka. Właśnie ta ustawa nie jest polityczna, to jest ustawa gospodarcza. Jeszcze raz chcę bardzo serdecznie podziękować państwu za głosy pozytywne wobec tej ustawy, szczególnie właśnie ze strony opozycji.</u>
          <u xml:id="u-165.19" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Panie marszałku, ponieważ proszono mnie, żebym nie przeciągała wypowiedzi, gdyż jesteśmy spóźnieni, to sądzę, że to, co miałam najważniejszego do powiedzenia i do argumentowania, przedstawiłam. I dziękuję serdecznie za udzielenie głosu.</u>
          <u xml:id="u-165.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Poseł Jankowski poinformował, że w związku z tak dużą liczbą zgłoszonych poprawek (ponad 100) właściwa dyskusja odbędzie się na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Oczywiście w tej sytuacji wniosek pana posła Kusiora, żeby niezwłocznie przejść do trzeciego czytania, był przejawem niezachwianego optymizmu.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 5 i 6 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#WicemarszałekMarekBorowski">5. Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim i rządowym projektach ustaw o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (druki nr 1633, 1837 i 2348).</u>
          <u xml:id="u-166.9" who="#WicemarszałekMarekBorowski">6. Sprawozdanie z funkcjonowania ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych według stanu na 30 września 1996 r. (druk nr 2096) wraz ze stanowiskiem komisji (druk nr 2136).</u>
          <u xml:id="u-166.10" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Bilińskiego w celu przedstawienia sprawozdania komisji zawartego w druku nr 2348.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie o poselskim i rządowym projektach ustaw o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#PosełTadeuszBiliński">Sejm po pierwszym czytaniu obu projektów na 88 posiedzeniu w dniu 13 września 1996 r. skierował je do komisji sejmowych w celu ich rozpatrzenia. Dla przygotowania sprawozdania komisje powołały podkomisję. Podkomisja w okresie od października do maja odbyła 19 posiedzeń. Przygotowany przez podkomisję projekt ustawy o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych komisje rozpatrzyły na posiedzeniach w dniach 24 kwietnia i 9 maja 1997 r. Komisje, składając Sejmowi sprawozdanie wraz z projektem ustawy, wnoszą o jego uchwalenie.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Ustawa z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych wprowadziła zasadnicze, fundamentalne zmiany w gospodarce lokalami mieszkalnymi. I tak: odstąpiono od centralnego sterowania polityką mieszkaniową, od administracyjnego zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, wprowadzono zasadę pełnego pokrywania kosztów eksploatacji i utrzymania zasobów mieszkaniowych, przy jednoczesnym ustawowym wprowadzeniu systemu pomocy podmiotowej dla ludzi znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, wprowadzono zwiększone uprawnienia dla właścicieli budynków, przy ustawowym zachowaniu podstawowej ochrony lokatorów.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#PosełTadeuszBiliński">Głęboka i kompleksowa zmiana Prawa lokalowego była koniecznością. Nowego prawa lokalowego, odpowiedniego do zachodzących przeobrażeń społeczno-gospodarczych, domagały się samorządy terytorialne, właściciele domów mieszkalnych, a także lokatorzy. Każdy jednak z tych podmiotów nowe prawo lokalowe widział inaczej, jeśli nie odmiennie. Znalezienie więc rozwiązania satysfakcjonującego wszystkie strony było od samego początku stanowienia prawa niemożliwe czy niewykonalne. W efekcie uchwalona w dniu 2 lipca 1994 r. ustawa o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych była postrzegana jako bardzo kontrowersyjna. Lokatorzy uważali, że ustawa za bardzo chroni prawa właścicieli, a za mało w niej uprawnień dla lokatorów. Właściciele natomiast całkiem odwrotnie - uważali, że ustawa prawie wyłącznie ochrania lokatorów, a tak niewiele w niej praw właścicielskich. Samorządy terytorialne natomiast uważały, że w ustawie jest za dużo obowiązków, a za mało uprawnień, za mało środków na realizację nałożonych na samorządy zadań.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#PosełTadeuszBiliński">Od samego początku obowiązywania ustawy, tj. od 12 listopada 1994 r., dość powszechnie ją krytykowano. Różne środowiska zgłaszały liczne uwagi. Składano protesty, składano wnioski do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności niektórych przepisów ustawy z konstytucją, z przepisami innych ustaw, a także z Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego. Dość powszechnie głoszono, że niektóre przepisy są nietrafne, niesprawiedliwe społecznie. Przewidywano negatywne skutki społeczne, a w konsekwencji i małą skuteczność ustawy. Dlatego też Sejm, mając na uwadze krytyczne i powszechnie zgłaszane uwagi, podjął już 27 października 1994 r. rezolucję zobowiązującą rząd do składania okresowych sprawozdań z funkcjonowania ustawy, a następnie podjął rezolucję zobowiązującą rząd do przedłożenia Wysokiej Izbie projektu noweli ustawy uwzględniającej wcześniej przedłożone przez rząd kierunki zmian.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#PosełTadeuszBiliński">Przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych jest wynikiem rozpatrzenia projektów rządowego i poselskiego oraz bardzo licznych uwag zgłaszanych w ramach przeprowadzonej konsultacji społecznej. Projekt uwzględnia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie uprawnień lokatorów mieszkań spółdzielczych do lokalu socjalnego, w sprawie uprawnień do dodatku mieszkaniowego osób prowadzących w swoim lokalu mieszkalnym działalność gospodarczą oraz osób mieszkających w lokalach socjalnych, w sprawie powierzchni normatywnej mieszkań zajmowanych przez rodziny wielodzietne, przez gospodarstwa domowe o liczbie osób powyżej 6, w sprawie osób sprawujących opiekę, które nabyły uprawnienia na mocy ustawy Prawo lokalowe czy wreszcie w sprawie uwzględnienia kosztów zarządu przy określaniu wysokości dodatku mieszkaniowego dla właścicieli mieszkań wykupionych.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#PosełTadeuszBiliński">Projekt uwzględnia wszystkie sugestie zawarte w stanowiskach rzecznika praw obywatelskich. I tak: w sprawie uprawnienia lokatorów - właścicieli mieszkań współmałżonka po rozwodzie do wystąpienia z wnioskiem do sądu o eksmisję osób nie przestrzegających zasad współżycia, w sprawie uprawnień do powództwa posesoryjnego osób pozbawionych mieszkań, w sprawie wprowadzenia do ustawy podstaw prawnych na żądanie przez właściciela, zarządcę kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu lokalu czy w sprawie trybu ustalania czynszu regulowanego, inaczej mówiąc, nadania stawkom czynszu charakteru cen sztywnych.</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Projekt obejmuje szeroki zakres bardzo ważnych zmian. Przedstawienie i omówienie wszystkich jest niemożliwe, a zapewne także i niecelowe. Ograniczę się zatem do przedstawienia zmian najważniejszych, merytorycznych, o szczególnym znaczeniu społecznym.</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! W ostatnim czasie rzecznik praw obywatelskich zwrócił uwagę na brak odpowiednich regulacji prawnych dotyczących pobierania od najemcy kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu lokalu. Tymczasem coraz liczniejsze były przypadki żądania przez gminy kaucji, i to bardzo wysokich. Unormowanie tej kwestii stało się więc nieodzowne. Problemem trudnym do rozstrzygnięcia było jednak ustalenie maksymalnej wysokości kaucji i zakres jej obowiązywania. Ostatecznie przyjęto, że kaucja nie może przekraczać 3% wartości odtworzenia lokalu. Ponadto zwolniono ustawowo z obowiązku wpłacania kaucji za mieszkanie socjalne, zamienne i lokal użytkowany w wyniku dokonanej zamiany.</u>
          <u xml:id="u-167.9" who="#PosełTadeuszBiliński">Zgodnie z propozycją rządową rozszerzono krąg uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu lokalu w przypadku śmierci najemcy - art. 8. Poza zstępnymi i wstępnymi, pełnoletnim rodzeństwem oraz osobą faktycznie pozostającą we wspólnym pożyciu małżeńskim z najemcą, uprawnienia takie będą miały także osoby przysposabiające lub przysposobione. Według Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego między przysposabiającym a przysposobionym istnieje taki sam stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Uzasadnia to więc w pełni zrównanie praw tych osób, jeśli chodzi o wstąpienie w stosunek najmu po śmierci najemcy.</u>
          <u xml:id="u-167.10" who="#PosełTadeuszBiliński">W ustawie rozwiązano drażliwy problem dziedziczenia najmu. Art. 8 uzupełniono mianowicie przepisem, że: „W razie braku osób uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu lub w razie zrzeczenia się przez nie tego prawa, stosunek najmu lokalu wygasa”. Zapis ten uwzględnia wniosek prezesa Sądu Najwyższego. Brak tego przepisu — wobec wykreślenia art. 691 Kodeksu cywilnego — wywołuje bowiem wątpliwości interpretacyjne; niektórzy zaś uważają, że jest podstawą do dziedziczenia stosunku najmu. Stanowisko takie wyraził także Sąd Najwyższy w dwóch uchwałach z dnia 16 maja 1996 r. Wprowadzenie dodatkowego zapisu jest więc nieodzowne, aby wyeliminować nieuzasadnione roszczenia o pozyskanie cudzego mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-167.11" who="#PosełTadeuszBiliński">Kolejna kwestia dotyczy obowiązków wynajmującego i najemcy. W świetle praktyki ostatnich lat okazało się, że obowiązki wynajmującego nie są dostatecznie precyzyjnie określone. W efekcie zdarzały się nawet przypadki dziwnych interpretacji. Przyjęty zapis art. 9 ust. 1, po wyeliminowaniu pierwszego zdania, nie powinien już budzić żadnych wątpliwości. Analogicznie jak w przypadku zapisu dotyczącego obowiązków wynajmującego, zapis dotyczący obowiązków najemcy został precyzyjniej zapisany, a w zasadzie wrócono do zapisu starej ustawy Prawo lokalowe.</u>
          <u xml:id="u-167.12" who="#PosełTadeuszBiliński">Dokonano istotnych zmian w zapisie dotyczącym postępowania w razie samowolnego zajęcia lokalu mieszkalnego. Z jednej strony uściślono prawa osoby uprawnionej, nie tylko właściciela, do odzyskania mieszkania, z drugiej natomiast strony nie pozbawiono - zgodnie ze stanowiskiem rzecznika praw obywatelskich - powództwa posesoryjnego. Wykreślono mianowicie zapis, że sprawcy samowolnego zajęcia lokalu nie przysługują środki przewidziane w przepisach o ochronie posiadania. Tym samym zapewniono osobom zainteresowanym ochronę sądową przed ewentualnym bezprawnym działaniem właściciela nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-167.13" who="#PosełTadeuszBiliński">Skorygowania i czytelniejszego zapisu wymagały regulacje dotyczące możliwości podwyższenia czynszu - art. 23. W noweli przyjęto, że tryb 3-miesięcznego wypowiedzenia czynszu dotyczy wyłącznie czynszu wolnego, czyli najemców opłacających czynsz wolny. Jeżeli stawka czynszu wynika z uchwały rady gminy, to jest to wiążące dla stron. W takich przypadkach nie jest zasadne rozstrzyganie sporu przez sąd powszechny, który nie jest uprawniony do orzekania w sprawie wysokości czynszu ustalonego zgodnie z przepisami prawa gminnego. Oczywiście najemca będzie mógł złożyć drogą sądową swoje roszczenia, jeśli ustalenie wysokości stawki czynszowej nie będzie zgodne z uchwałą gminy. Dla przejrzystości sprawy wprowadzono dodatkowo zmiany w brzmieniu art. 24, wprowadzając ust. 2 regulujący tryb postępowania w przypadku zakwestionowania wysokości czynszu regulowanego.</u>
          <u xml:id="u-167.14" who="#PosełTadeuszBiliński">Aby usunąć wątpliwości, że stawki czynszu regulowanego są wiążące dla stron i nie mogą być przez nie zmienione, wprowadzono zapis, że stawki czynszu mają charakter cen sztywnych (art. 26 ust. 2). Tryb wejścia w życie nowej stawki czynszu regulowanego po upływie co najmniej miesiąca od dnia ogłoszenia uregulowano w art. 26a ust. 1 i w art. 26a ust. 3. O nowej stawce najemca musi być poinformowany co najmniej 7 dni przed wejściem w życie uchwały gminy. Nowela reguluje sprawę czynszu w zasobach spółdzielczych (art. 26b), usuwając tym samym wszelkie wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-167.15" who="#PosełTadeuszBiliński">Najemcy lokali mieszkalnych w budynkach, których własność przeniesiono na spółdzielnie mieszkaniowe, opłacają czynsz w wysokości odpowiadającej kosztom eksploatacji i remontów ponoszonym przez członków spółdzielni. Przepis ten dotyczy także najemców lokali mieszkalnych w budynkach stanowiących własność spółdzielni mieszkaniowych, których najem został nawiązany na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale lub na podstawie innego tytułu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-167.16" who="#PosełTadeuszBiliński">Istotne zmiany wprowadzono do przepisów dotyczących kręgu osób uprawnionych do wystąpienia do sądu o nakazanie przez sąd opróżnienia lokalu. Teraz (na podstawie art. 33 ust. 2 i 3) jeżeli najemca lokalu wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku, powództwo o rozwiązanie najmu i nakazanie przez sąd opróżnienia lokalu może wytoczyć najemca lub właściciel innego lokalu w tym budynku. Takie uprawnienia ma teraz także współnajemca w stosunku do małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współnajemcy.</u>
          <u xml:id="u-167.17" who="#PosełTadeuszBiliński">W noweli ustawy uregulowano sprawę osób zajmujących lokale bez tytułu prawnego, którym przysługuje prawo do lokalu zamiennego lub socjalnego (art. 34). Obecnie osoby, które - mimo posiadania z mocy ustawy prawa do lokalu zamiennego - oczekują na taki lokal, muszą płacić odszkodowanie w wysokości 200% czynszu za zajmowanie dotychczasowego lokalu. Osoby te nie mogą ponosić winy za niemożliwość zapewnienia im lokalu zamiennego, dlatego też odstąpiono od obciążania ich odszkodowaniem w wysokości 200% czynszu. Zasadę tę odniesiono także do osób oczekujących na mieszkania socjalne, przyznane im przez sąd w wyroku eksmisyjnym. W konsekwencji takiego uregulowania przyjęto, że osobom tym przysługuje dodatek mieszkaniowy, jeśli spełniają odpowiednie kryteria (art. 39).</u>
          <u xml:id="u-167.18" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Zasadnicze zmiany i uzupełnienia wprowadzono do regulacji systemu dodatków mieszkaniowych. I tak, zasadnicze zmiany wprowadzono do kręgu osób uprawnionych do dodatku mieszkaniowego. Wskutek realizacji orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 25 października 1995 r., dodatek mieszkaniowy będą otrzymywać także najemcy lokali socjalnych oraz osoby prowadzące w zajmowanym lokalu działalność gospodarczą. Będzie on przysługiwać także podatnikom podatku rolnego, co wcześniej już ustawowo uregulowano. Aby ograniczyć nieuczciwość w otrzymywaniu dodatku mieszkaniowego przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, wprowadzono zasadę, że podany w oświadczeniu dochód nie może być niższy od kwoty dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. W ten sposób zamierza się uniknąć nadużyć dokonywanych przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-167.19" who="#PosełTadeuszBiliński">Problemem drażliwym jest wypłacanie dodatków mieszkaniowych osobom wykazującym dochody zerowe lub bardzo niskie, których standard życia jest dobry. W takich sytuacjach dodatek pokrywa całkowicie lub zdecydowaną większość należności za zajmowane mieszkanie. W celu ograniczenia tego procederu nieodzowna byłaby specjalna kontrola. Wobec jej braku przedłożenie rządowe przewidywało ograniczenie dodatku mieszkaniowego do wysokości 50% wydatków na mieszkanie o powierzchni nie przekraczającej powierzchni normatywnej. Koncepcja nie uzyskała akceptacji. Również mniejsze ograniczenie wysokości dodatku - inne dla mieszkań czynszowych (60%), inne dla mieszkań socjalnych (80%) - nie znalazło akceptacji. Uznano bowiem, że jakiekolwiek ograniczanie wysokości dodatku mieszkaniowego dla ludzi biednych nie może mieć miejsca, tym bardziej jeśli to wynika z próby ograniczenia zakresu nieuczciwości innych osób. Zdaniem posłów w celu ograniczenia lub wyeliminowania oszustw nieodzowne jest zaktywizowanie pracowników, do czego daje podstawę dodatkowo wprowadzona regulacja art. 43 ust. 2a, w którym stwierdza się, że w przypadku uzasadnionych wątpliwości co do prawdziwości danych we wniosku o dodatek mieszkaniowy, organ gminy może przeprowadzić stosowne postępowanie wyjaśniające i kontrolne. Zrezygnowano z przepisu zobowiązującego urzędy skarbowe do wydawania zaświadczeń o wysokości dochodów w okresach trzech kolejnych, dowolnie wybranych miesięcy. Przepis ten okazał się martwy, ponieważ urzędy skarbowe takich możliwości nie mają.</u>
          <u xml:id="u-167.20" who="#PosełTadeuszBiliński">Uznanie znalazła propozycja ograniczenia dolnego poziomu dodatku mieszkaniowego do 2% najniższej emerytury. Często bowiem zdarza się, że wysokość dodatku przysługującego wnioskodawcy jest znikoma i nie wpływa to na standard życia, a koszt prac administracyjnych niekiedy przewyższa wyliczony dodatek mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-167.21" who="#PosełTadeuszBiliński">Ponadto w noweli uregulowano trzy kwestie dotyczące normatywnej powierzchni, potrzebne do ustalenia wysokości dodatku mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-167.22" who="#PosełTadeuszBiliński">Pierwsza dotyczy normatywnej powierzchni użytkowej lokalu dla sześcioosobowej i liczniejszej rodziny. Byłaby to powierzchnia 70 m2 dla sześciu osób, a dla każdej kolejnej osoby - dodatkowo 5 m2.</u>
          <u xml:id="u-167.23" who="#PosełTadeuszBiliński">Druga kwestia dotyczy ustalenia wysokości dodatku mieszkaniowego dla właściciela domu jednorodzinnego. Ostatecznie nie podzielono stanowiska rządu. Dotychczasowe rozwiązanie uznano za społecznie nieuzasadnione. Dlaczego właściciele domów jednorodzinnych przy przekroczeniu warunków powierzchniowych mogą otrzymywać dodatek, a właściciele mieszkań w budynkach wielorodzinnych nie? Dlaczego właściciel domu jednorodzinnego może otrzymać dodatek, a lokator tego samego domu nie? I wreszcie dlaczego wielodzietna rodzina posiadająca domek o powierzchni przekraczającej 70 m2 nie może otrzymać dodatku mieszkaniowego, a właściciel mieszkania tak?</u>
          <u xml:id="u-167.24" who="#PosełTadeuszBiliński">Trzecia kwestia dotyczy mieszkań w starych zasobach mieszkaniowych. Uznano, że w wypadku mieszkań w budynkach wybudowanych przed 1945 r. powierzchnia użytkowa zajmowanego mieszkania może co najwyżej przekraczać 50% powierzchni normatywnej, by lokator nie stracił uprawnień do dodatku mieszkaniowego. W tej chwili obowiązuje zasada możliwości przekroczenia o 30%.</u>
          <u xml:id="u-167.25" who="#PosełTadeuszBiliński">Ponadto w art. 42 uregulowano sprawę określenia wysokości dodatku mieszkaniowego w wypadku spółdzielczego prawa do lokalu oraz lokali wykupionych na własność.</u>
          <u xml:id="u-167.26" who="#PosełTadeuszBiliński">Proponowane uzupełnienie art. 43 ma na celu usunięcie wątpliwości dotyczących ustanowienia i wstrzymania wypłaty dodatku mieszkaniowego oraz wygaśnięcia decyzji przyznającej dodatek w razie nieuregulowania zaległości w określonym terminie. Decyzja musi być wydana niezwłocznie, z mocą od pierwszego dnia miesiąca, w którym został złożony wniosek. W przypadku gdy osoba, której przyznano dodatek mieszkaniowy, nie opłaca należnego czynszu, opłat eksploatacyjnych oraz innych kosztów eksploatacji i zarządzania nieruchomością, wypłatę dodatku się wstrzymuje. Jeżeli zaległości nie zostaną uregulowane w terminie 3 miesięcy, decyzja o przyznaniu dodatku mieszkaniowego wygasa. Ponowne wystąpienie o przyznanie dodatku mieszkaniowego jest możliwe po uregulowaniu zaległości. Nastąpiło więc korzystniejsze uregulowanie sprawy terminu przyznawania dodatku mieszkaniowego, wprowadzono jednak także większe zdyscyplinowanie, jeśli chodzi o udzielanie dodatków mieszkaniowych. Ponadto wprowadzono większe rygory dla wynajmującego i większą jego odpowiedzialność. Zarządca domu pobierający czynsz jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić organ przyznający dodatek mieszkaniowy o wystąpieniu zaległości powyżej 2 miesięcy. Jeśli ten obowiązek nie będzie spełniony, to zarządca jest zobowiązany zwrócić wypłacone dodatki mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-167.27" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Jednoznacznie i zdecydowanie uregulowano sprawę mieszkań zajmowanych przez byłych dozorców, palaczy centralnego ogrzewania lub konserwatorów domowych. W razie ustania, po dniu wejścia w życie ustawy, stosunku pracy następuje rozwiązanie stosunku najmu (art. 33) poprzez wytoczenie powództwa. Ponadto zwiększono możliwość pozyskania przez właściciela mieszkania w jego nieruchomości - nie tylko w przypadku zwolnienia dotychczas zajmowanego lokalu, ale również w przypadku dostarczenia lokalu zamiennego właściciel ma uprawnienia do pozyskania mieszkania w swoim domu. Zapewniono także właścicielowi uprawnienia do lokalu zamiennego w przypadku przeprowadzania remontu budynku.</u>
          <u xml:id="u-167.28" who="#PosełTadeuszBiliński">W ustawie czytelnie uregulowano sprawę mocy prawnej umów zawartych o opiekę pod rządami ustawy Prawo lokalowe. Jakkolwiek w ustawie z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych odstąpiono od utrzymania w mocy tej instytucji, to jednak zgodnie z intencją Sejmu i wolą ustawodawcy było dalsze honorowanie zawartych już umów. Wobec jednak praktyki, a w konsekwencji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego proponuje się uzupełnienie art. 63 o zapis, że osoby, które do chwili śmierci najemcy lokalu sprawowały nad nim opiekę na podstawie umowy zawartej z najemcą przed wejściem w życie ustawy z dnia 2 lipca 1994 r., mają uprawnienia osoby bliskiej (art. 8) i nabywają w razie śmierci najemcy prawo do mieszkania. W celu uregulowania sytuacji prawnej tych osób od wejścia w życie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych w art. 4 nowelizacji ustawy zrobiono zastrzeżenie, że art. 1 pkt 37 zawierający art. 63a wchodzi w życie z mocą wsteczną od dnia wejścia w życia ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, czyli 2 lipca 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-167.29" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Do przedstawienia pozostało jeszcze bardzo wiele zmian, które zostały wprowadzone do ustawy. Część zmian ma znaczenie merytoryczne, ale są także zmiany, które prowadzą do eliminacji luk prawnych, prowadzą do uzupełnienia poszczególnych artykułów. Wobec ograniczonego czasu pozwolę sobie zrezygnować z prezentowania tych drobniejszych zmian.</u>
          <u xml:id="u-167.30" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Zwracam się do Wysokiej Izby o przyjęcie dwóch autopoprawek: jednej formalnej, drugiej o treści merytorycznej. Pierwsza autopoprawka polega na usunięciu wadliwości zapisu ust. 2 art. 2 — obecnie dysponentem lokali sił zbrojnych jest Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, która nie podlegała nigdy nadzorowi Ministerstwa Obrony Narodowej. Nieodzowne jest więc usunięcie tego błędu przez wprowadzenie zapisu: „a także w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej”. Druga autopoprawka polega na uzupełnieniu zapisu ust. 10 art. 56 — chodzi o przyznanie uprawnień do mieszkania zamiennego na czas remontu budynku również właścicielom mieszkań, a nie tylko właścicielowi budynku. Wprowadzona poprawka jest zgodna z intencją posłów, z intencją komisji, wszyscy bowiem właściciele mieszkający we własnych nieruchomościach powinni mieć jednakowe uprawnienia do lokalu zamiennego w razie konieczności przeprowadzenia remontu budynku. Proponowane uzupełnienie zapisu ust. 10 w art. 56 jest tym bardziej zasadne, że ustawa o własności lokali nie zawiera żadnych przepisów dotyczących przekwaterowań właścicieli lokali, nie zawiera żadnych przepisów dotyczących przekwaterowania właścicieli lokali na okres remontów.</u>
          <u xml:id="u-167.31" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Do przedłożonego Wysokiej Izbie sprawozdania zostały zgłoszone trzy wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-167.32" who="#PosełTadeuszBiliński">Pierwszy wniosek mniejszości dotyczy kwestii częstości podnoszenia stawek czynszu regulowanego przez radę gminy. Przyjęte w projekcie ustawy rozwiązanie (art. 26a) dopuszcza podnoszenie wysokości stawek czynszu nie częściej niż raz w roku kalendarzowym. Zapis ten wynika z troski o lokatora, o jego kieszeń, o stabilność jego wydatków. Wniosek mniejszości wnosi o skreślenie tego zapisu. Autorzy wniosku uważają, że jest to nadmierne ograniczenie uprawnień rady gminy. Wysokość stawek czynszu zależy od wielu czynników, także niezależnych od rady, np. zmiana cen urzędowych, cen umownych za usługi komunalne może doprowadzić w końcu do deficytu budżetowego, a w konsekwencji do jednorazowej, ale bardzo wysokiej podwyżki. Zdaniem autorów wniosku mniejszości decyzję o tym, kiedy wprowadzić podwyżkę stawek czynszowych, najlepiej pozostawić radom, tym bardziej że w okresie funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych gminy bardzo rozważnie podchodziły do tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-167.33" who="#PosełTadeuszBiliński">Drugi wniosek mniejszości dotyczy dotacji dla gmin na dofinansowanie wypłat dodatków mieszkaniowych. Wniosek mniejszości zmierza do wprowadzenia nowej zasady, że wypłaty dodatków mieszkaniowych dla mieszkańców zasobów komunalnych będą w całości finansowane przez gminy, a dla użytkowników pozostałych mieszkań - budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-167.34" who="#PosełTadeuszBiliński">Przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy jest wypełnieniem zaleceń Trybunału Konstytucyjnego sformułowanych w wyniku rozpatrzenia przez Trybunał wniosków gmin o stwierdzenie niezgodności zapisów art. 45 z konstytucją. I tak: art. 45 uzupełniono o przepisy szczegółowo regulujące tryb i terminy składania przez gminy wniosków o przyznanie dotacji do rozliczeń dotacji; ustalono w art. 45 ust. 5, że dotacje są przekazywane gminom przez wojewodów w miesięcznych ratach; w art. 45a i 45b szczegółowo określono sposób obliczania wysokości dotacji; do uregulowania w aktach wykonawczych pozostawiono wyłącznie szczegółowy sposób rozliczeń dotacji i inne kwestie proceduralne. Tym samym przedłożony Wysokiej Izbie projekt stanowi pełną realizację orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. W ustawie określono sprawy dotyczące wysokości dotacji i trybu ich wypłacania, w tym ustalenia terminów przekazywania środków w taki sposób, by zapewnić prawidłową realizację zadania przez gminy. Rozwiązania prawne uzyskały akceptację posłów i przedstawicieli samorządów terytorialnych biorących udział w pracach legislacyjnych. W tej sytuacji nie ma podstaw do poszukiwania nowych rozwiązań, tym bardziej że Trybunał Konstytucyjny także nie widział przesłanek zmiany systemu dotacji dla gmin na dofinansowanie wypłat dodatków mieszkaniowych. Dlatego też komisje opowiedziały się przeciwko temu wnioskowi mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-167.35" who="#PosełTadeuszBiliński">Trzeci wniosek mniejszości dotyczy kwestii pokrywania różnicy między rzeczywistymi kosztami utrzymania lokali w budynkach czynszowych budownictwa społecznego a wpływami z czynszów regulowanych.</u>
          <u xml:id="u-167.36" who="#PosełTadeuszBiliński">Ustawa o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego przewiduje możliwość przekazania przez gminę towarzystwu budownictwa społecznego budynku mieszkalnego, który zamieszkują lokatorzy uprawnieni do płacenia czynszu regulowanego. Przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy w art. 57a gwarantuje utrzymanie uprawnień do czynszu regulowanego dotychczas opłacającym czynsz regulowany oraz ich następcom prawnym w rozumieniu art. 8. W efekcie środki wpływające na utrzymanie budynku będą niższe niż w analogicznym przypadku budynku zasiedlonego na podstawie art. 28 i 30 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, albowiem czynsz w czynszowym budownictwie społecznym jest czynszem ekonomicznym, z założenia w pełni pokrywającym koszty utrzymania budynku. W efekcie albo stan techniczny przekazywanych przez gminę obiektów będzie niższy i będzie postępować jego degradacja, albo pozostali lokatorzy budynków towarzystwa budownictwa społecznego będą pokrywali część kosztów utrzymania tych budynków. We wniosku mniejszości proponuje się, aby tę różnicę w wysokości opłat na utrzymanie budynków pokrywała gmina. Autorzy wniosku uważają, że pozostawienie takiego stanu prawnego, jak przewidziano w projekcie, jest niewłaściwe. Nie można dopuścić do tego, by przekazywane przez gminę budynki towarzystwa budownictwa społecznego nadal niszczały. Nie można także w żadnym wypadku obciążać dodatkowymi kosztami lokatorów pozostałych budynków. Gmina mając interes w przekazywaniu budynku musi się liczyć z pokrywaniem części kosztów jego właściwego utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-167.37" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kończąc składanie sprawozdania, chciałbym podkreślić, że przedłożona Wysokiej Izbie nowela ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych lepiej niż ustawa matka reguluje wiele ważnych kwestii i prowadzi do dalszej racjonalizacji gospodarki mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-167.38" who="#PosełTadeuszBiliński">W imieniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Samorządu Terytorialnego i Komisji Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie ustawy o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-167.39" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast panią Barbarę Blidę w celu przedstawienia rządowego sprawozdania zawartego w druku nr 2096.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wykonując postanowienie rezolucji Sejmu z 27 października 1994 r., rząd 20 grudnia 1996 r. przedłożył czwarte sprawozdanie z funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Sprawozdanie zawiera informacje dotyczące wyników przeprowadzonej reformy czynszów i wprowadzenia systemu dodatków mieszkaniowych według stanu na dzień 30 września 1996 r. Zgłoszone uwagi i wnioski, w tym również werdykty Trybunału Konstytucyjnego, do nowelizacji samej ustawy zostały rozpatrzone i ocenione odrębnie. Ich wynikiem była zaproponowana nowelizacja ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">W celu opracowania kolejnego sprawozdania z funkcjonowania tej ustawy ponownie zebrano informacje z gmin i urzędów wojewódzkich. Zestawiono również wyniki rozliczenia dotacji celowych dla gmin na dofinansowanie wypłat dodatków mieszkaniowych za trzy kwartały 1996 r. Przebieg realizacji i ocenę funkcjonowania ustawy na szczeblu gmin objęto czwartym etapem monitoringu, wykonanym przez Instytut Gospodarki Mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Na podstawie zebranych przez instytut danych dotyczących poszczególnych grup miast można przyjąć, że przeciętny poziom czynszów jednostkowych, wyrażonych w złotych za 1 m2 miesięcznie, ukształtował się w grudniu 1996 r. na poziomie 80 gr i był wyższy od średnich stawek czynszów z grudnia 1995 r. o około 27%. Stawki czynszów są tym wyższe, im większe są miasta. Średnie stawki czynszów w miastach największych są wyższe o około 65% od średnich stawek czynszów w miastach mniejszych.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">W badanym okresie występowała tendencja do większego podnoszenia stawek czynszów za mieszkania najgorsze w stosunku do wzrostu stawek za mieszkania najlepsze. Następowało po prostu spłaszczenie tych stawek. Jedynie w miastach największych tendencja była odwrotna. W 1996 r. nie wszystkie badane miasta dokonały i miały zamiar dokonać podwyżek stawek czynszów za mieszkania. Około 22% gmin nie podniosło czynszów i nie zamierzało tego zrobić do końca roku.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Występuje jednocześnie bardzo znaczna skala zróżnicowań stawek czynszowych po dokonanych bądź zamierzonych podwyżkach. Najczęściej przyjmowano stawkę maksymalną nie przekraczającą 90 gr w 42% badanych miast oraz 1,01–1,20 zł za 1 m2 wynajmowanego mieszkania miesięcznie w 26% badanych miast.</u>
          <u xml:id="u-169.6" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Poza czynszami najemcy obowiązani są do płacenia tzw. świadczeń, czyli opłat za usługi wodociągowo-kanalizacyjne i wywóz nieczystości. Kształtowały się one na średnim poziomie 42 gr za 1 m2 mieszkania miesięcznie. Łącznie (bez opłat za centralne ogrzewanie i ciepłą wodę) średnia opłata za mieszkanie w I półroczu 1996 r. kształtowała się na poziomie 1,20 zł za 1 m2 miesięcznie, to jest około 60 zł za mieszkanie o powierzchni 47 m2. Stanowiło to około 5% wydatków przeciętnej trzyosobowej rodziny pracowniczej.</u>
          <u xml:id="u-169.7" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, iż głównym składnikiem pełnych kosztów mieszkaniowych nie są opłaty za te świadczenia łącznie z czynszem, lecz wydatki na opał, energię cieplną i elektryczną. Stanowią one nadal średnio około 70% pełnych kosztów mieszkaniowych. Opłata za mieszkanie o współczesnym standardzie łącznie z centralnym ogrzewaniem (bez ciepłej wody) w zależności od miasta kształtowała się od 2 zł 58 gr do 2 zł 88 gr, a w wyjątkowych przypadkach dochodziła do 3 zł 8 gr za 1 m2 powierzchni użytkowej miesięcznie. Oznacza to, że opłata za mieszkanie o powierzchni 47 m2 - jest to przeciętne mieszkanie czynszowe w Polsce, licząc średnią dla mieszkań komunalnych, zakładowych i prywatnych czynszowych - wynosiła od 121 zł do 135 zł, a w szczególnych przypadkach do 144 zł miesięcznie. W budynkach z centralnie dostarczaną ciepłą wodę opłata ta dla trzyosobowej rodziny jest wyższa o około 37 zł miesięcznie i wynosi od 158 zł do 172 zł miesięcznie.</u>
          <u xml:id="u-169.8" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Porównując średnie stawki czynszów do analogicznych opłat od właścicieli wykupionych lokali, a więc zaliczek na koszty zarządu nieruchomością wspólną, należy zauważyć, że zaliczki są nieznacznie wyższe. Średni poziom zaliczek wynosi od 70 gr do 1 zł za 1 m2, podczas gdy czynszu od 70 gr do 76 gr za 1 m2 powierzchni użytkowej.</u>
          <u xml:id="u-169.9" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Ogólnie można stwierdzić, że badane miasta nie skorzystały z uprawnień do ustalania czynszów regulowanych na poziomie 3% wartości odtworzeniowej w skali roku, mając prawdopodobnie na uwadze możliwości finansowe swoich mieszkańców. Zaledwie w jednym z miast objętych badaniem ankietowym stawka czynszu za mieszkanie o współczesnym standardzie została ustalona na poziomie 1 zł 85 gr za 1m2 powierzchni użytkowej miesięcznie, tj. 2,5% przeciętnej wartości odtworzeniowej wynoszącej 900 zł za 1 m2.</u>
          <u xml:id="u-169.10" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Według danych za pierwsze półrocze 1996 r. koszty utrzymania komunalnych zasobów mieszkaniowych w coraz większym stopniu były pokrywane z opłat najemców lokali mieszkalnych. Wynika to z podwyższania opłat czynszowych i jednoczesnego zmniejszania bądź całkowitego zaniechania dopłat do utrzymania tych zasobów. W miastach najmniejszych najemcy mieszkań pokrywali 78% kosztów, a w miastach największych około 69% kosztów.</u>
          <u xml:id="u-169.11" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Niższe dopłaty do kosztów bieżącego utrzymania mieszkań w miastach do 50 tys. mieszkańców wynikają głównie z bardzo małych nakładów ponoszonych na naprawy, konserwację i naprawy bieżące budynków, gdyż opłaty za mieszkania pokrywają w zasadzie jedynie koszty eksploatacji. Poza bieżącym utrzymaniem ponoszone są koszty remontów kapitalnych finansowane w całości ze środków gmin.</u>
          <u xml:id="u-169.12" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">W związku ze wzrostem wydatków na mieszkania osobom o niskim dochodzie zapewniono obligatoryjną pomoc w postaci dodatków mieszkaniowych. Dodatki mieszkaniowe funkcjonują niemal dwa lata i można już stwierdzić pewne stałe proporcje i wartości. Liczba comiesięcznych wypłaconych dodatków mieszkaniowych w stosunku do liczby gospodarstw domowych w miastach wynosiła: 6,4% w 1995 r., 6,7% w czerwcu 1996 r. oraz 6,6% we wrześniu 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-169.13" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Z dodatków mieszkaniowych częściej korzystają mieszkańcy małych niż dużych miast. W małych miastach przeciętnie co 6,7 gospodarstwo domowe otrzymuje dodatek mieszkaniowy, podczas gdy w dużych miastach zaledwie 5 na 100 korzysta z takiej pomocy. Są przy tym duże różnice między badanymi miastami.</u>
          <u xml:id="u-169.14" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Rozpiętości te byłyby jeszcze większe, gdyby uwzględniać różnice struktury zasobów mieszkaniowych. W małych miastach znaczna część gospodarstw domowych zajmuje własne domy jednorodzinne. Ich właściciele zgodnie z ustawą mają ograniczone uprawnienia do dodatków mieszkaniowych. Większa liczba gospodarstw domowych korzystających z dodatków mieszkaniowych w małych miastach wynika z dużej stopy bezrobocia oraz z łatwiejszego dostępu do informacji o możliwości uzyskania dodatków mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-169.15" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Ponad połowa dodatków mieszkaniowych jest wypłacana gospodarstwom domowym z mieszkań spółdzielczych, 1/3 z mieszkań komunalnych, zaś około 8% z mieszkań zakładowych. Niecałe 5% otrzymujących dodatki stanowią gospodarstwa domowe z prywatnych zasobów mieszkaniowych, co również rzutuje na ogólnie niski udział gospodarstw korzystających z dodatków mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-169.16" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Wyraźne są przy tym różnice struktury wypłaconych dodatków zależnie od wielkości miasta. W małych miastach jest stosunkowo dużo otrzymujących dodatki mieszkaniowe w zasobach dawnych państwowych przedsiębiorstw rolnych - przy stosunkowo małym odsetku członków spółdzielni mieszkaniowych. W miastach średnich i dużych wyraźnie przeważają mieszkańcy domów spółdzielczych.</u>
          <u xml:id="u-169.17" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Przeciętny miesięczny dodatek mieszkaniowy wynosił: w 1995 r. 61 zł 95 gr, w pierwszym półroczu 1996 r. - 63 zł i 3 gr, a więc dynamika wynosiła 101,7%. Gminy na wypłatę dodatków mieszkaniowych otrzymują dotację z budżetu państwa. Przeciętnie tymi dotacjami w okresie 1996 r. sfinansowano 52% wypłaconych dodatków.</u>
          <u xml:id="u-169.18" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Skuteczność oddziaływania reformy czynszów na rzecz poprawy gospodarowania istniejącym zasobem mieszkaniowym będzie można ocenić w dłuższym horyzoncie czasowym, tj. w ciągu najbliższych 2–3 lat. Obecnie gminy, mając na uwadze niskie dochody gospodarstw domowych, ustalają stawki czynszów na niskim poziomie, nie przekraczającym średnio 1% wartości odtworzeniowej. Należy jednak podkreślić, że dotychczasowy okres wdrażania ustawy wykazał, iż przewidziane w niej rozwiązania przynoszą powoli spodziewane efekty. Dotyczy to przede wszystkim zmniejszenia dotacji gmin do kosztów utrzymania komunalnych zasobów mieszkaniowych. Podczas gdy w 1994 r., w momencie wprowadzania w życie tej ustawy, wpływy z czynszów pokrywały ok. 30% kosztów eksploatacji, to aktualnie stopień ich finansowania kształtuje się na poziomie od 80% (w miastach do 50 tys. mieszkańców) do 70% (w pozostałych miastach).</u>
          <u xml:id="u-169.19" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Analiza funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych wykazała luki prawne oraz nieścisłości powodujące rozbieżną interpretację, a co za tym idzie - różnicę w praktycznym stosowaniu przepisów. Rozwiązania tych problemów zostały zaproponowane przez rząd w projekcie zmiany ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, aktualnie rozpatrzonym przez podkomisję nadzwyczajną powołaną w tym celu oraz przyjętym przez połączone komisje sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-169.20" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Dotychczas przepisy ustawy nie dotyczyły najmu lokali będących w dyspozycji jednostek organizacyjnych podległych ministrom obrony narodowej i spraw wewnętrznych oraz - w zakresie służby więziennej - ministrowi sprawiedliwości. Dokonana ustawą z 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej nowelizacja wymienionego przepisu polega na objęciu prawem do dodatku mieszkaniowego osób mieszkających w lokalach pozostających w dyspozycji tych jednostek. Całkowite wyłączenie tych kategorii lokali spod zawartych w ustawie przepisów o najmie lokali mieszkalnych spowodowało powstanie luki prawnej. Przepisy ustaw szczególnych regulują bowiem głównie oddawanie lokali w najem oraz ich opróżnianie. Nie zawierają one natomiast pełnych unormowań dotyczących praw i obowiązków stron, w tym również czynszów i opłat obciążających najemców. Z tego względu proponuje się zmianę dotychczasowego art. 2 ust. 2, aby do wspomnianych kategorii lokali przepisy ustawy miały zastosowanie tylko o tyle, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.</u>
          <u xml:id="u-169.21" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">W wyniku uchylenia Prawa lokalowego utraciły również moc wydane na jego podstawie przepisy wykonawcze określające pojęcie powierzchni użytkowej oraz sposób jej ustalania. Powoduje to liczne wątpliwości przy określaniu powierzchni użytkowej lokali do różnych celów, np. przy ustalaniu wysokości czynszu lub opłat za centralne ogrzewanie. W związku z tym proponuje się uzupełnienie art. 3 ustawy przepisem określającym pojęcie powierzchni użytkowej lokalu.</u>
          <u xml:id="u-169.22" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Ustawa z 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz o zmianie niektórych ustaw wprowadziła możliwość tworzenia towarzystw budownictwa społecznego, których celem jest budowanie domów mieszkalnych i ich eksploatacja na zasadach najmu. Ustawa ta przewiduje kryteria oddawania lokali w najem oraz ustalania stawek czynszu na zasadach odmiennych od przyjętych w ustawie o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych. Towarzystwa budownictwa społecznego są tworzone m.in. w formie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością z udziałem kapitału gminy. W związku z tym zachodzi konieczność zmiany art. 5 ustawy o najmie poprzez wyłączenie lokali w budynkach należących do towarzystw budownictwa społecznego z mieszkaniowego zasobu gminy.</u>
          <u xml:id="u-169.23" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">W odróżnieniu od przepisów dotyczących towarzystw budownictwa społecznego ustawa o najmie nie przewiduje możliwości pobierania od najemców kaucji zabezpieczającej należności wynajmującego z tytułu najmu. Z uwagi na celowość takiej regulacji prawnej proponuje się uzupełnienie ustawy o najmie przepisem dopuszczającym możliwość pobierania od najemców kaucji. Wyklucza się jednak pobieranie kaucji od najemców lokali socjalnych i zamiennych oraz od osób zamieniających dotychczasowy lokal na inny. Proponowana zmiana w dotychczasowym art. 8 uwzględnia okoliczność, że w myśl przepisu Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego między przysposabiającym a przysposobionym istnieje taki sam stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Uzasadnia to więc zrównanie praw tych osób w zakresie wstąpienia w stosunek najmu po śmierci najemcy. Propozycja uzupełnienia art. 8 dodatkowym ustępem uwzględnia wniosek I prezesa Sądu Najwyższego. Pominięcie w tekście tego przepisu zdania dotyczącego wygaśnięcia stosunku najmu, zawartego w dawnym art. 691 Kodeksu cywilnego, spowodowało podjęcie przez Sąd Najwyższy uchwał stwierdzających, że wskutek braku wyraźnego stwierdzenia wygaśnięcia stosunku najmu podlega on dziedziczeniu na ogólnych zasadach.</u>
          <u xml:id="u-169.24" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Propozycja zmiany art. 18 dotyczącego usuwania sprawcy samowoli mieszkaniowej uwzględnia wniosek rzecznika praw obywatelskich. Podniósł on zarzut, iż dotychczasowe przepisy pozbawiły osoby usuwane z lokali jakiejkolwiek ochrony sądowej.</u>
          <u xml:id="u-169.25" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Konieczne jest skreślenie zawartej w art. 19 ust. 2 delegacji dla Rady Ministrów, dotyczącej określenia warunków korzystania z dodatkowej powierzchni mieszkalnej przez pracowników, którym prawo to przysługiwało na podstawie dotychczasowych przepisów. Rozporządzenie wykonawcze nie zostało wydane, gdyż ustawa zniosła pojęcie norm zaludnienia i dodatkowej powierzchni mieszkalnej, która nie ma obecnie żadnego znaczenia prawnego ani przy wynajmowaniu lokali, ani przy ustalaniu wysokości stawek czynszu. Z tych przyczyn omawiana delegacja jest bezprzedmiotowa, brakuje przepisu ograniczającego uprawnienia osób, które faktycznie korzystały z dodatkowej powierzchni mieszkalnej w dniu wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-169.26" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Skorygowania wymagają przepisy art. 23 ust. 1 i art. 24, dotyczące możliwości podwyższenia czynszu z 3-miesięcznym wypowiedzeniem dotychczasowego. Taki tryb powinien mieć zastosowanie wyłącznie do najemców opłacających czynsz wolny. Praktyka wypowiadania czynszu regulowanego oraz czynszu za najem lokalu socjalnego przy każdej zmianie uchwały gminy, określającej jego stawki, jest nieuzasadniona. Jeżeli stawka czynszu wynika z uchwały rady gminy, to jest ona wiążąca dla stron. W takich wypadkach nie jest celowe rozstrzyganie sporu przez sąd powszechny, który nie jest uprawniony do zmiany wysokości czynszu ustalonego zgodnie z przepisami prawa gminnego. Najemcy będzie jednak służyła droga sądowa w wypadku, gdy żądanie wynajmującego dotyczące podwyżki czynszu jest niezgodne z uchwałą rady gminy, określającą stawki.</u>
          <u xml:id="u-169.27" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">W myśl dotychczasowego art. 25 czynsz regulowany opłacają m.in. najemcy lokali w domach stanowiących własność spółdzielni mieszkaniowych. Ze względu na to, że czynsz regulowany z reguły nie pokrywa w pełni kosztów gospodarowania zasobem mieszkaniowym, powstaje niedobór, ponieważ spółdzielnie nie otrzymują na ten cel dotacji z gmin i są zmuszone obciążyć kosztami dodatkowo swoich członków. Proponuje się więc wprowadzić odpowiednią zmianę w art. 25, polegającą na wyłączeniu czynszu regulowanego w budynkach stanowiących własność spółdzielni mieszkaniowych. Jednocześnie odrębne przepisy zawarte w art. 26b oraz w art. 3 ustawy nowelizującej wprowadzają zasadę, iż dotychczasowi najemcy będą uiszczać opłaty w wysokości odpowiadającej kosztom eksploatacji i remontu ponoszonym przez członków spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-169.28" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Propozycja rozszerzenia art. 33 uwzględnia sugestie rzecznika praw obywatelskich. Przewiduje ona przyznanie najemcy lub właścicielowi lokalu prawa wniesienia powództwa do sądu o rozwiązanie najmu z innym najemcą, który wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu. Takie samo uprawnienie będzie przysługiwało jednemu ze współnajemców lokalu przeciwko innemu współnajemcy, który swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.</u>
          <u xml:id="u-169.29" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Proponuje się skorygowanie przepisów, zgodnie z którymi osoby nie posiadające tytułu prawnego do zajmowanego lokalu, a uprawnione z mocy ustawy do lokalu zamiennego i oczekujące na jego otrzymanie, muszą wnosić odszkodowanie za zajmowanie dotychczasowego lokalu w wysokości 200% czynszu. Pod rządami poprzednich przepisów osoby te nie płaciły podwyższonego odszkodowania, gdyż nie ponosiły winy za utratę tytułu prawnego ani za brak wolnych lokali zamiennych. Uzasadnione jest zatem utrzymanie tej zasady w obecnych przepisach. Powinna ona dotyczyć także osób, które oczekują na otrzymanie lokalu socjalnego, przyznanego im z uwagi na sytuację materialną i rodzinną przez sąd w wyroku eksmisyjnym. W konsekwencji tych zmian należy przyznać takim osobom także prawo do dodatków mieszkaniowych. Proponowane zmiany w zakresie dodatków mieszkaniowych wprowadzają zrównanie uprawnień właścicieli lokali mieszkalnych i domów jednorodzinnych. Wyrazem tego jest rezygnacja z wymogu, by powierzchnia użytkowa domu jednorodzinnego nie przekraczała 70 m2. Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego dotychczasowe regulacje prawne dotyczące udzielania gminom dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie dodatków mieszkaniowych zostały w całości przeniesione z rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-169.30" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">W odróżnieniu od Prawa lokalowego ustawa nie nałożyła na organy gmin obowiązku zapewnienia lokali zamiennych właścicielom nieruchomości i ich rodzinom w razie konieczności ich przekwaterowania z zajmowanych lokali z powodu stanu zagrożenia budynku. Wiąże się to bezpośrednio z kwestią dostarczenia lokalu zamiennego najemcom wyprowadzanym z zagrożonych domów prywatnych. Obowiązek taki ciąży na gminie do końca 2004 r. Prawa do lokalu zamiennego nie mają natomiast właściciele nieruchomości ani ich osoby bliskie. Biorąc pod uwagę zagrożenie, jakie niesie ze sobą utrzymanie tej luki prawnej, pilność uregulowania tego zagadnienia oraz konieczność przestrzegania w omawianej sytuacji adekwatności rozwiązań dotyczących praw najemców i właścicieli, proponuje się przyznać również właścicielom prawo do lokalu zamiennego na czas trwania remontu budynku. W związku z przekazywaniem przez niektóre gminy budynków mieszkalnych TBS, zachodzi potrzeba zapewnienia ochrony prawnej dotychczasowym najemcom lokali w przekazanych budynkach. Ochrona ta polega na tym, że do końca 2004 r. będą oni opłacali czynsz regulowany, ustalony na podstawie przepisów ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, bez względu na wysokość uzyskiwanych dochodów.</u>
          <u xml:id="u-169.31" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">W ustawie nowelizującej proponuje się zamieszczenie przepisów zawierających pełną regulację uprawnień osób zajmujących dawne mieszkania zakładowe. Polega to w szczególności na przywróceniu tym osobom uprawnień do lokalu zamiennego przysługujących im pod rządami Prawa lokalowego oraz przyznaniu im roszczenia o zawarcie umowy najmu zajmowanego lokalu na czas nie oznaczony, w razie niedostarczenia lokalu zamiennego przez zakład pracy. W związku z orzecznictwem Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego zamieszczony został w ustawie przepis przejściowy potwierdzający prawo wstąpienia w stosunek najmu osób, które sprawowały nad najemcą opiekę na podstawie umowy zawartej przed dniem 12 listopada 1994 r. Wobec podnoszonych słusznych zarzutów, iż sądy są uprawnione do przyznawania lokalu socjalnego tylko byłym najemcom lokali socjalnych, proponuje się przyznanie sądom tego uprawnienia również w stosunku do byłych członków spółdzielni mieszkaniowych, którym przysługiwało lokatorskie prawo do lokalu.</u>
          <u xml:id="u-169.32" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Ostatnią z najważniejszych kwestii wymagających nowego uregulowania jest sprawa budynków prywatnych zarządzanych przez jednostki organizacyjne podległe gminom. Dotychczasowy art. 65 ustawy wprowadził zasadę, iż do czynności tych jednostek do czasu przywrócenia właścicielom zarządu nieruchomościami stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Taka regulacja okazała się nieprzydatna w praktyce, właściciele bowiem uchylają się od przejęcia zarządu budynkami, a gminy ani nie mają podstaw do finansowania remontów prywatnych budynków, ani możliwości wyegzekwowania pokrycia kosztów remontów przez właścicieli. Dlatego też proponujemy zamieszczenie w noweli przepisu przyznającego gminom roszczenie o przejęcie zarządu przez właścicieli, którzy nie zgłoszą wniosku w tej sprawie do końca 1998 r. Natomiast budynki, których właściciele nie są znani, byłyby traktowane jako należące do mieszkaniowego zasobu gminy, co zapewniłoby gminom prawne możliwości dysponowania lokalami w tych budynkach oraz finansowania kosztów ich utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-169.33" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Na zakończenie chcę tradycyjnie prosić Wysoką Izbę przede wszystkim o przyjęcie sprawozdania z monitoringu funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, jak również o przychylność i przyjęcie rozwiązań zaproponowanych w nowelizacji ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, wynikających przede wszystkim z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, ale również z konieczności dostosowania przepisów i wprowadzenia pewnych zmian w tych zapisach, w wypadku których nasze cele, nasze intencje rozminęły się z życiem. Chcę prosić o uwzględnienie również tych propozycji, które zgłosili posłowie w trakcie prac komisji sejmowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-169.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę ponownie sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Bilińskiego o zabranie głosu i przedstawienie stanowiska komisji zawartego w druku nr 2136.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Społecznej i Komisji Samorządu Terytorialnego mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z funkcjonowania ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych według stanu na 30 września 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#PosełTadeuszBiliński">Rząd, realizując postanowienie rezolucji Sejmu z 27 października 1994 r., przedłożył Wysokiej Izbie kolejne, czwarte już sprawozdanie z funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych - tym razem na dzień 30 września 1996 r. Ustawa z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych od samego początku prac legislacyjnych była bardzo kontrowersyjna: wprowadzała fundamentalne zmiany do gospodarki mieszkaniowej, dostosowując ją do nowych warunków ekonomiczno-społecznych powstałych w wyniku zmian ustrojowych.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#PosełTadeuszBiliński">Wobec licznych, często bardzo krytycznych uwag, zgłaszanych już w pierwszym okresie wdrażania w życie ustawy, Wysoka Izba podjęła rezolucję zobowiązującą rząd do monitorowania ustawy i okresowego przedkładania sprawozdań z jej funkcjonowania. Sejm już trzykrotnie rozpatrywał takie sprawozdanie. W drugim sprawozdaniu rząd przedłożył Sejmowi propozycje zmian niektórych regulacji prawnych ustawy. Sejm przyjął sprawozdanie i zaakceptował ogólnie propozycje zmian, podejmując jednocześnie rezolucję wzywającą rząd do przedłożenia Sejmowi projektu zmiany ustawy.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#PosełTadeuszBiliński">Kolejne sprawozdanie zbiegło się z podjęciem prac legislacyjnych. Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych odbyło się na 89 posiedzeniu Sejmu 13 września 1996 r., a Sejm rozpatrzył sprawozdanie 8 października 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#PosełTadeuszBiliński">Czwarte z kolei sprawozdanie z funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, które mam zaszczyt składać Wysokiej Izbie, zbiega się z drugim czytaniem jej noweli.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Wdrożenie w życie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych miało doprowadzić w stosunkowo krótkim czasie do osiągnięcia dwóch podstawowych celów transformacji gospodarki mieszkaniowej:</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#PosełTadeuszBiliński">— w sferze ekonomicznej: do samodzielnej, lokalnej, racjonalnej gospodarki zasobami mieszkaniowymi,</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#PosełTadeuszBiliński">— w sferze społecznej: do zastąpienia nieefektywnego, niesprawiedliwego społecznie systemu dotacji przedmiotowych do utrzymania zasobów mieszkaniowych — systemem pomocy kierowanej bezpośrednio dla ludzi o niskich dochodach.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#PosełTadeuszBiliński">Założono, że tak określony cel ekonomiczny zostanie osiągnięty przez zdecentralizowanie polityki mieszkaniowej, przez odejście od administracyjnego zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, przez zwiększenie udziału społeczeństwa w pokrywaniu kosztów utrzymania lokali mieszkaniowych. Cel społeczny zostanie zaś osiągnięty przez skierowanie odpowiednich środków finansowych z budżetu państwa i budżetów gmin na pokrycie dodatków mieszkaniowych, rekompensujących zwiększone opłaty za mieszkanie ludziom o niskich dochodach.</u>
          <u xml:id="u-171.9" who="#PosełTadeuszBiliński">Cele te, niestety, nie do końca zostały osiągnięte. Reforma czynszów nie przebiega według oczekiwań. Gminy, mając na uwadze niskie dochody licznych gospodarstw domowych, ustalają stawki czynszów na niskim, a nawet bardzo niskim poziomie, nie przekraczającym średnio 1% wartości odtworzenia lokalu. Co prawda, zmieniła się wyraźnie relacja dotacji gmin do kosztów utrzymania komunalnych zasobów mieszkaniowych. W 1994 r. wpływy z czynszów pokrywały tylko 30% kosztów eksploatacji, a dzisiaj dochodzą nawet do poziomu 70–80%. Ale nie zwiększyła się ilość środków na utrzymanie zasobów mieszkaniowych, albowiem gminy w znaczący sposób wycofały się z pełniejszego dotowania komunalnych zasobów mieszkaniowych i w efekcie stan techniczny tych zasobów nie poprawił się — jeśli nie nastąpiło znaczące pogorszenie.</u>
          <u xml:id="u-171.10" who="#PosełTadeuszBiliński">Również system pomocy podmiotowej nie do końca jest sprawny i nie do wszystkich potrzebujących pomocy dociera. Założeniem było, że wszyscy właściciele, zarządcy budynków mieszkalnych dotrą do każdego znajdującego się w trudnej sytuacji materialnej i pomogą mu w uzyskaniu ustawowej pomocy. Niestety, w świetle danych tylko 6,3% gospodarstw domowych w 1995 r. i 6,7% w 1966 r. otrzymywało dodatki mieszkaniowe, a przecież poniżej granicy ubóstwa jest 6,5%, poniżej granicy egzystencji — 8–9%, poniżej minimum socjalnego — około 35%. Dlaczego do tych osób nie docieramy z pomocą? Czyżby nie spełniały one warunków uzyskania dodatku mieszkaniowego?</u>
          <u xml:id="u-171.11" who="#PosełTadeuszBiliński">Ponad połowa dodatków wypłacana jest gospodarstwom domowym zajmującym mieszkania z zasobów spółdzielczych, 1/3 — zajmującym mieszkania z zasobów komunalnych oraz 8% — zajmującym mieszkania z zasobów zakładowych. Nastąpiła wyraźna zmiana relacji osób uzyskujących dodatki mieszkaniowe do pozostałych osób. Liczba wypłacanych dodatków w przypadku mieszkań komunalnych w 1995 r. wynosiła 7,5%, a we wrześniu 1996 r. — już 9,5%. Natomiast w przypadku mieszkań spółdzielczych wystąpił trend odwrotny — z 8,7% w 1995 r. liczba wypłacanych dodatków spadła we wrześniu 1996 r. do 8%. Należy przy tym zaznaczyć, że część osób nadużywa niestety swoich pseudouprawnień — a walka z nadużyciami jest bardzo trudna, na ogół nieskuteczna — i w efekcie część środków budżetowych trafia do osób będących w dobrej sytuacji materialnej.</u>
          <u xml:id="u-171.12" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Dotychczasowe wyniki już 3-letniego monitoringu ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych wykazały luki prawne oraz nieścisłości powodujące odmienne interpretacje, niezgodne z intencją ustawodawcy, lub powodujące rozbieżne interpretacje. Wiele także regulacji okazało się merytorycznie nietrafnych, na co wskazał rzecznik praw obywatelskich i co wykazał Trybunał Konstytucyjny. Przedłożona Wysokiej Izbie nowela ustawy, której drugie czytanie obecnie się odbywa, usuwa wszelkie zauważone jej mankamenty; stanowi ona efekt prawie 3-letniego monitoringu.</u>
          <u xml:id="u-171.13" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisja Polityki Społecznej, Komisja Samorządu Terytorialnego, które mam zaszczyt reprezentować, uznały sprawozdanie za rzetelne i poprawnie sporządzone, rzetelnie i poprawnie oddające stan rzeczywisty. Komisje wnoszą, aby Wysoki Sejm raczył przyjąć sprawozdanie w sprawie funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi, dziękuję, panie profesorze.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przypominam, Wysoka Izbo, iż Sejm ustalił w debacie nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 35 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszą proszę o zabranie głosu panią posłankę Alicję Murynowicz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko dotyczące nowelizacji ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych oraz rządowego sprawozdania z funkcjonowania ustawy.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Chciałabym wyrazić radość, że po raz pierwszy zdarzyło się w tej Izbie od momentu powołania zespołu monitorującego ustawy, że omawiamy sprawozdanie rządowe wraz z projektem nowelizującym tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Podczas trzech wcześniejszych debat na temat sprawozdania wielokrotnie mówiono o tym, że wykazuje się w nim pewne dane - które powinny być wykazane - natomiast nie można tego przełożyć na artykuły do konkretnej ustawy. Powołanie przez panią minister zespołu monitorującego okazało się bardzo trafną decyzją, bo oprócz tego, że można było wykonywać rzetelnie sprawozdania, dzięki pracom tego zespołu doprowadzono do zmian, o których dzisiaj będziemy rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Zarys historyczny powstawania tej ustawy przedstawili i pani minister, i pan poseł sprawozdawca. Chcę tylko przypomnieć, że ustawa która była bardzo oczekiwana, wywoływała jednocześnie strach. Mianowicie był strach o to, czy stawki czynszowe nie będą zbyt wysokie, czy gminy nie pójdą na żywioł i od razu nie będą podwyższały maksymalnie, czyli do 3% wartości odtworzeniowej. Okazało się, że nie; tylko jedna gmina w Polsce ustaliła stawki w wysokości 2,5% tejże wartości. Mam nadzieję, że gminy nadal będą się zachowywały racjonalnie, obdarzone zaufaniem społeczności samorządowej, że będą w dalszym ciągu brały pod uwagę zasobność kieszeni swoich mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#PosełAlicjaMurynowicz">W związku z tym mój klub z czystym sumieniem będzie popierał wniosek mniejszości zawarty w sprawozdaniu, dotyczący zmiany 16 w dodawanym art. 26a, odnośnie do skreślenia ust. 2, mówiącego o tym, że rada gminy może podnosić wysokość stawek czynszu regulowanego nie częściej niż raz w roku kalendarzowym. Skreślenie tego ustępu proponuje się we wniosku mniejszości nr 1 i mój klub tenże wniosek mniejszości popiera, przy właśnie takim założeniu.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Inny rodzaj przejawianego strachu dotyczył dodatków mieszkaniowych. Obawiano się, czy w ogóle ta instytucja zadziała, czy będzie to z korzyścią dla społeczeństwa. Zapewne jest to korzystne dla społeczeństwa, o czym mówi zarówno sprawozdanie, jak i dane na ten temat, natomiast można ubolewać tylko i wyłącznie nad tym, że mimo wszystko we wrześniu 1996 r. z dodatków mieszkaniowych skorzystało tylko 6,6% społeczeństwa. To jest bardzo mało, dlatego że w budżecie państwa są zagwarantowane pieniądze na ten cel. Chyba gminy nie do końca wywiązują się z obowiązku informowania społeczeństwa o możliwości ubiegania się o taki dodatek. Również nie sprawdziły się złe przepowiednie co do sposobu finansowania gmin, jakkolwiek początkowo sprawa ta wywoływała wiele kontrowersji i sporów; do tego stopnia, że rząd musiał trzykrotnie zmieniać rozporządzenie.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Chcę wyrazić wielkie zadowolenie, że nowela tej ustawy rozwiązuje dwie bardzo pilne społecznie sprawy. Uregulowana jest sprawa wejścia w umowę najmu w odniesieniu do mieszkań zamieszkiwanych w zamian za opiekę. Podczas prac nad ustawą w roku 1994 komisje jak gdyby tego problemu nie poruszały, jakby zapomniały o nim. Jednak to nie jest tak. Wtedy nie byliśmy do końca przekonani i nie mieliśmy możliwości prawidłowego sformułowania tego w postaci zapisu prawnego. Okazało się, że jest to konieczne, gdyż wiele osób legitymujących się taką umową zostało pozbawionych mieszkań nie z własnej winy; były przekonane, że będą mogły wstąpić w stosunek najmu po śmierci głównego najemcy. Ta nowela reguluje te kwestie.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Również bardzo ważne jest dla mnie uregulowanie kwestii najemców, właściwie mieszkańców lokali zakładowych, którzy mają prawo do lokalu zamiennego, a w związku z tym, że nie są w stosunku pracy, lecz jak gdyby spadkobiercami, do tej pory musiały płacić 200-procentowe odszkodowanie, a nie normalny czynsz, mimo że należał im się lokal zamienny.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Mój klub parlamentarny opowie się za przyjęciem sprawozdania rządowego oraz za przyjęciem sprawozdania trzech połączonych komisji, a także - jak powiedziałam - będzie popierał wniosek mniejszości nr 1.</u>
          <u xml:id="u-173.9" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Chciałabym zadać panu posłowi sprawozdawcy dwa pytania. W sprawozdaniu rządowym mówi się o tym, że najemca oprócz płacenia czynszu jest również zobowiązany do płacenia innego rodzaju świadczeń, a więc za wodę, za wywóz śmieci itd. Natomiast w nowelizacji ustawy w zmianie 25 do art. 44 mówi się o zarządcy domu lub innej osobie uprawnionej do pobierania czynszu. Chciałabym więc zapytać, czy w związku z tym można wyciągnąć wniosek, że zarządca lub inna osoba uprawniona jest uprawniona tylko do pobierania czynszu, natomiast nie jest uprawniona do pobierania pozostałych opłat. Wydaje mi się, że zamiast słowa: „czynsz” powinny być użyte słowa: „opłata za lokal”, „świadczenie za lokal” lub inna formuła, bo można wywieść wniosek, że najemca opłaca tylko czynsz, a zarządca domu także ma prawo pobrać tylko czynsz. Mam także uwagę dotyczącą kwestii stylistycznej, skierowaną bardziej w stronę Biura Legislacyjnego. Jeżeli się pisze: „Zarządca domu lub inna osoba uprawniona”, to należy użyć słów: „zobowiązana jest”, a nie słów: „zobowiązane są”. Nie chodzi tu o dwie osoby razem, tylko o każdą z tych osób osobno. Kwestia ta dotyczy również zapisów ust. 3a i 3b w zmianie 25. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Alicji Murynowicz.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Waldemara Dobrowolskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełWaldemarDobrowolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu PSL odnieść się do długo oczekiwanej nowelizacji ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych. Precedensowość tejże ustawy oraz kilka przyjętych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego dotyczących ustawy wzbudzało wiele emocji. Mamy teraz możliwość naprawy popełnionych błędów.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#PosełWaldemarDobrowolski">Obszerna nowelizacja wychodzi naprzeciw wnioskom doskonalącym tę ustawę. Po objęciu ustawą rolników, osób prowadzących działalność gospodarczą w wynajętym lokalu i najemców lokali socjalnych, dzięki przyjęciu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 maja 1996 r., nowelizacja obejmuje prawem do dodatku mieszkaniowego osoby mieszkające w lokalu pozostającym w dyspozycji jednostek organizacyjnych podległych Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (to już po uwagach posła wnioskodawcy) i ministrowi spraw wewnętrznych oraz w zakresie Służby Więziennej - ministrowi sprawiedliwości; obejmuje też dodatkiem osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego, posiadające uprawnienia do lokalu zamiennego i opłacające w związku z tym odszkodowanie za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego w wysokości czynszu regulowanego. Nowelizacja obejmuje również właścicieli nieruchomości i ich rodziny w razie konieczności ich przekwaterowania z zajmowanych lokali z powodu stanu zagrożenia budynku, dając im prawo do lokalu zamiennego.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#PosełWaldemarDobrowolski">W nowelizacji wprowadziliśmy precyzyjne określenie powierzchni użytkowej, co często było przyczyną błędnej interpretacji tego pojęcia i subiektywnego określenia prawa do dodatku. Określiliśmy także górną i dolną granicę wysokości dodatku mieszkaniowego, wiążąc go z kosztami dotyczącymi korzystania z mieszkania i nie przyznając dodatku poniżej 2% najniższej emerytury, a więc kwot śmiesznie niskich.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#PosełWaldemarDobrowolski">Nareszcie między zarządcami budynków a organami gminy będzie przepływ informacji o zaległościach we wnoszeniu opłat przez osoby pobierające dodatek. Obowiązek zwrotu kwot wypłaconych zarządcom z tytułu dodatku mieszkaniowego po wystąpieniu zaległości na pewno zdyscyplinuje zarządców do poinformowania gminy o zaległościach.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#PosełWaldemarDobrowolski">Nowelizacja wspiera najsłabszych, a więc najemców lokali socjalnych i płacących czynsz regulowany, dając im prawo zwrotu nadpłaconej kwoty czynszu, gdy jest on niezgodny z uchwałą rady gminy lub z innym prawem, dając możliwość wystąpienia przeciwko wynajmującemu do sądu rejonowego.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#PosełWaldemarDobrowolski">Uwzględniliśmy również przyjęte na ostatnim posiedzeniu Sejmu orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego - w art. 42 jest zapis, w którym w odniesieniu do starego budownictwa dopuszczamy możliwość przekroczenia powierzchni użytkowej o 50%, gdy dom został wybudowany przed końcem 1945 r. W wypadku gdy w lokalu zamieszkuje więcej niż 6 osób, dla każdej kolejnej osoby zwiększa się normatywną powierzchnię użytkową o 5 m2.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#PosełWaldemarDobrowolski">PSL korzystnie ocenia zapis konsumujący orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 3 grudnia 1996 r., przyjęte przez Sejm, dające możliwość wstąpienia w najem osobom, które, sprawując opiekę nad najemcą lokalu mieszkalnego na podstawie umowy, uzyskały przymiot osoby bliskiej.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#PosełWaldemarDobrowolski">Odnosząc się do sprawozdania z funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych według stanu na 30 września 1996 r., muszę stwierdzić, iż nie różni się ono w sferze merytorycznej od poprzednich trzech sprawozdań rządowych. Ogranicza się jedynie do konstatacji tych samych faktów, co w poprzednich sprawozdaniach.</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#PosełWaldemarDobrowolski">Czynsze ustalane przez gminę są zdecydowanie niższe od przyjętego w ustawie maksymalnego poziomu 3% wartości odtworzeniowej. Z reguły wysokość czynszu oscyluje wokół 1% wartości odtworzeniowej, a więc dalej następuje dekapitalizacja substancji mieszkaniowej. W większości małych miast nie wykonuje się żadnych napraw i konserwacji. Głównym składnikiem kosztów mieszkaniowych są nie czynsze, lecz wydatki na opał, energię cieplną i elektryczną, stanowiące 70% pełnych kosztów mieszkaniowych. W dalszym ciągu nie rośnie udział gospodarstw domowych korzystających z dodatku mieszkaniowego. Nie możemy przekroczyć magicznej liczby 7% już od trzech lat, chociaż klub PSL, dla którego priorytetem jest ochrona najsłabszych, ocenia, iż powinno korzystać z dodatków 15% gospodarstw domowych. Jak w tym kontekście zrozumieć, że w 1996 r. zostały w budżecie nie wydatkowane środki na dodatki w wysokości 181 mln zł?</u>
          <u xml:id="u-175.9" who="#PosełWaldemarDobrowolski">Mam jednak nadzieję, iż rozpatrywana dzisiaj nowelizacja ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych pozwoli osiągnąć cele założone w ustawie i pozwoli gminom prowadzić racjonalną gospodarkę zasobami mieszkaniowymi.</u>
          <u xml:id="u-175.10" who="#PosełWaldemarDobrowolski">W imieniu klubu PSL wnoszę o przyjęcie sprawozdania z funkcjonowania ustawy i akceptację dla projektu nowelizacji. Popieram zgłoszone przez posła wnioskodawcę autopoprawki wprowadzone do art. 2 i 56 projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-175.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Waldemarowi Dobrowolskiemu.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Marcina Zawiłę z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełMarcinZawiła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejny raz stajemy przed problemem nowelizacji ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych. Tak się składa, że dzisiaj będziemy nowelizować kolejne ustawy, które na początku tej kadencji zgodnie potraktowaliśmy jako pewien pakiet, który nazwaliśmy konstytucją mieszkaniową, będący najważniejszym impulsem mającym przełamać kryzys mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#PosełMarcinZawiła">Czy mimo nieuchronności błędów, bo takie jest życie, nie stanowimy prawa zbyt pochopnie, zbyt szybko? Refleksję tę wypowiadam także pod adresem rządu wnoszącego do Sejmu wiele projektów. Czy iluś sytuacji nie można było przewidzieć wcześniej? Przykład. Na posiedzeniu komisji odniesiono się do problemu osób, które podjęły się na podstawie umowy opieki nad osobami starszymi. Niestety, nie został on właściwie rozwiązany. Czy rzeczywiście prawo jest tu wystarczająco dobre?</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#PosełMarcinZawiła">Nie będę powtarzał, jeśli chodzi o propozycję nowelizacji, tego, że usprawnia się funkcjonowanie ustawy - o tym mówili moi poprzednicy. Jest to słuszne ze względu na usprawnienie systemu. Skoncentruję się na kilku problemach, bo w dalszym ciągu nie rozwiązuje się istotnych spraw w materii, o której mówimy. Przede wszystkim chodzi o wniosek mniejszości dotyczący zmiany sposobu finansowania dodatków mieszkaniowych. Pan poseł sprawozdawca stwierdził, że ten wniosek mniejszości nie uzyskał akceptacji komisji. To prawda, natomiast, panie przewodniczący, nie jest prawdą, że środowiska samorządowe nie wnosiły uwag. Na posiedzeniu komisji Związek Miast Polskich przedstawił nam swoje stanowisko na piśmie - i zostało to potwierdzone przez przedstawiciela związku - z którego wynika, że dotychczasowy sposób dotowania gmin nie jest dobry. Dlaczego? Spróbuję to przedstawić w kilku słowach.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#PosełMarcinZawiła">Otóż, proszę państwa, w początkowym okresie funkcjonowania tej ustawy trwała wielka dyskusja, czy można przekazać gminie nowe zadania bez wskazania zabezpieczonych ustawowo źródeł finansowania. Ta właśnie dyskusja dominowała w początkowym okresie funkcjonowania ustawy. W tej chwili nikt już chyba nie ma wątpliwości, gdyż stosowna zasada została potwierdzona również w nowej konstytucji, a także została określona w orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego. I teraz, jeżeli traktujemy poważnie zasadę ustawowego zabezpieczenia źródeł finansowania, przypatrzmy się konstrukcji, którą właściwie przepisaliśmy dosłownie z dotychczasowych rozporządzeń i zawarliśmy w ustawie. Otóż jakie gwarancje mają gminy, jeśli chodzi o dodatki mieszkaniowe? Przede wszystkim gminy otrzymają dodatki mieszkaniowe w wysokości określonej w ustawie budżetowej (na razie tych pieniędzy jest dość, choć w każdym kolejnym roku może to wyglądać różnie), później pani minister rozdzieli kwotę na wojewodów, następnie wojewodowie rozdzielą to na gminy. Jest to więc jakby potrójny system uwarunkowań związanych z uruchomieniem tych środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#PosełMarcinZawiła">Łza się w oku kręci, Wysoka Izbo, kiedy wspominam pierwsze nasze debaty i spory z panią minister na ten temat. Pani minister składała deklaracje, że w zasadzie będzie najlepiej, jeżeli sprawa dodatków mieszkaniowych znajdzie rozwiązanie nie w formie dotacji, tylko istotnego wzrostu dochodów własnych gmin. To się nie stało i należy nad tym ubolewać, bo właśnie wzrost dochodów własnych gmin - istotny wzrost - byłby najlepszym sposobem pokrycia tych kosztów.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#PosełMarcinZawiła">Czy mamy do czynienia w ustawie z nowymi zadaniami? Otóż rozszerzyliśmy znacznie krąg osób, które będą otrzymywały dodatki mieszkaniowe. Zwiększyliśmy również, poprzez zmianę normatywów, powierzchnię mieszkaniową, na którą będą przysługiwały zwiększone dodatki mieszkaniowe. Instytut Gospodarki Mieszkaniowej sugeruje, że będzie to, z grubsza biorąc, kwota ok. 89 mln zł. Odpowiedzmy sobie na pytanie: Czy to, co w tej chwili uczyniliśmy, jest zgodne z prawem w świetle nowej konstytucji? Rozszerzamy zakres zadań, dodajemy nowe, a czy temu rozszerzeniu towarzyszy ustawowe zabezpieczenie źródeł finansowania? Przykład: nowelizujemy ustawę Prawo spółdzielcze, dając spółdzielniom mieszkaniowym prawo składania wniosku o eksmisję i przyjmując zapis, zgodnie z którym sąd może przyznać mieszkanie socjalne z zasobu gminy. I teraz pytanie: Czy jest to nowe zadanie, czy nie? Czy jest przewidziane pokrycie finansowe z określonych źródeł finansowania, czy nie?</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#PosełMarcinZawiła">Następna obawa - powielamy fikcję. Mieszkań socjalnych nie ma, brakuje ich. Rozszerzając to uprawnienie, pogłębiamy fikcję. Ustawowo mamy sprawę załatwioną, w praktyce mogą być z tym kłopoty.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#PosełMarcinZawiła">Mam poważną obawę, że pojawia się niebezpieczeństwo ponownego zaskarżenia znowelizowanej ustawy do Trybunału Konstytucyjnego. Zaskarżenie może być tym razem skuteczne, a Związek Miast Polskich już zapowiedział takie działanie, jeśli nie zostanie przyjęta pewna propozycja, która była rozważana w komisji. Jest ona następująca: podzielmy te kwoty, które poświęcamy na dodatki mieszkaniowe, na dwie grupy i niech gminy w całości pokrywają wszystkie dodatki mieszkaniowe związane z zasobem komunalnym, a pozostałe dodatki - w innych zasobach - będą finansowane z dotacji budżetu państwa. Czy jest to zasadne? Oczywiście z danych, które zostały przedstawione w sprawozdaniu, wynika, że większość biorców dodatków mieszkaniowych mieszka w zasobach spółdzielni, a więc zmieni to proporcje dotychczasowe. Jednak, proszę państwa, z tego samego sprawozdania dowiadujemy się, że zasoby komunalne są w najgorszym stanie technicznym, że najwięcej nakazów natychmiastowego wykwaterowania ze względu na zagrożenie życia i mienia jest właśnie w zasobach komunalnych. Czy przypadkiem nie warto poważnie potraktować tej propozycji i przyjąć jej? Cóż nam grozi? Kolejny rok nie wykorzystujemy środków finansowych przeznaczonych w ustawie budżetowej na dodatki mieszkaniowe. W związku z tym to ryzyko, moim zdaniem, jest niewielkie, a byłoby to rzeczywistym gestem wobec oczekiwań samorządu terytorialnego, dużo bardziej rzeczywistym niż wiele innych deklaracji, które z tej mównicy padały. Dlatego też klub mój popiera wniosek mniejszości i od decyzji Wysokiej Izby w tej sprawie będzie uzależniał swój stosunek do całości ustawy.</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#PosełMarcinZawiła">Wysoka Izbo! Pokrótce przedstawię inne uwagi, które wiążą się z naszą nowelizacją. Są to na ogół rzeczy drobne, które przedstawię w formie poprawek. Natomiast chciałem zwrócić uwagę na to, co jest niepokojącego w całym tym systemie. Otóż próbując uszczelnić cały ten system uszczelniamy go. Mówił o tym pan przewodniczący. Zbyt często jest to zarzut ze strony na przykład środowisk samorządowych, że za mało się dba o ich wnioski i obarcza się samorządy zbyt wieloma obowiązkami. Proszę państwa, jeden przykład, pierwszy z brzegu. W art. 6 dopisaliśmy, że przedmiotem najmu musi być lokal wraz z pomieszczeniem do niego przynależnym. Proszę państwa, czy rzeczywiście Sejm musi decydować o takich sprawach, skoro mamy do czynienia z umową cywilnoprawną i wiadomo, że skoro jest przynależne mieszkanie i może być wynajęte, to będzie? Uważam, że szereg uszczegółowień rodzi tutaj dużo niebezpieczeństw, dlatego też chcę zgłosić kilka, w zasadzie drobnych, poprawek.</u>
          <u xml:id="u-177.9" who="#PosełMarcinZawiła">Jest jeszcze jeden problem. Szczyciliśmy się faktem, że zobowiązujemy zarządców do informowania organu o niepłaceniu czynszu przez osobę, która pobiera dodatek mieszkaniowy. Nie wiem, czy zastanowiliśmy się nad skutkiem tej regulacji. Jeżeli mamy do czynienia na przykład z prywatnym właścicielem, prywatnemu właścicielowi najemca zalega z opłatami. Jedyną częścią czynszu, który otrzymuje, jest dodatek mieszkaniowy. Cóż ma zrobić? Czy poinformować organ o tym stanie rzeczy po to, żeby wstrzymać wypłatę dodatku mieszkaniowego? Czyli właściciel nieruchomości jest jakby bity podwójnie, bo po pierwsze, nie otrzymuje od nieuczciwego najemcy swoich środków finansowych, po drugie pod karą zwrotu pieniędzy ma jeszcze dobrowolnie na niego donieść po to, żeby samemu nie otrzymać jakiejś części czynszu czy tego dodatku mieszkaniowego. Moim zdaniem jest to konstrukcja dość ryzykowna i dlatego proponuję wprowadzenie kilku zmian.</u>
          <u xml:id="u-177.10" who="#PosełMarcinZawiła">Proszę państwa, jeżeli chodzi o sprawozdanie, to chciałem powtórzyć to, co mówiłem przy kolejnych sprawozdaniach. Otóż słyszymy o tym, że ustawę ocenić można w szerszym horyzoncie czasowym. Czy my przypadkiem nie mamy już takiego horyzontu? W 1994 r. ustawa powstała, zaczynają nam się horyzonty rysować. To, co mnie interesuje w tej ustawie szczególnie, to pytanie: Jak ustawa, podnosząc czynsz, powoduje wzrost nakładów na remonty? Proszę państwa, z kolejnego sprawozdania wynika, że ten cel nie jest osiągany. Dlaczego? Sprawa jest dość oczywista. 40 lat nieinwestowania w substancję mieszkaniową to olbrzymia luka inwestycyjna, którą dzisiaj musimy nadrobić. Pytanie kolejne: Czy robimy wszystko, aby pomóc w wypełnieniu tej luki? Otóż czytałem w sprawozdaniu bardzo dobrze brzmiące informacje na przykład o elastyczności rządu wobec żądań środowisk samorządowych i reakcjach. Oczywiście kilkakrotnie rozporządzenie zmieniono. Jednak chcę zwrócić uwagę, że jednocześnie gdzie indziej, w Krajowym Funduszu Mieszkaniowym od 2 lat jest ulokowane 5 bln zł, które można było użyć na kredyty dla gmin na remonty mieszkań czynszowych - i do dzisiaj nie są one uruchomione. Rok w rok nie wydajemy wszystkich środków finansowych na dodatki mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-177.11" who="#PosełMarcinZawiła">Proszę państwa, byłem prezydentem miasta, byłem samorządowcem. Jeżeli w budżecie rada przewidziałaby środki finansowe na remonty mieszkań i w ciągu roku tej możliwości nie wykorzystałbym, to miałbym wtedy olbrzymie problemy z własną radą. Ten stan rzeczy jest od dłuższego czasu. Dlatego też Klub Parlamentarny Unii Wolności nie traktuje tego sprawozdania jako tylko sprawozdania fotografującego rzetelnie stan obecny. Traktujemy to jako informację o pewnych działaniach, które były podejmowane, aby rozwiązać jeden z najdrażliwszych problemów. Proszę państwa, rzeczywiście trzeba ludziom pomagać - oni mają olbrzymie problemy mieszkaniowe - ale trzeba powodować, aby powstawały nowe mieszkania i nie waliły się stare. Ten cel nie został tutaj zrealizowany, co z przykrością konstatuję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Marcinowi Zawile.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Beatę Świerczyńską z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast Barbara Blida: Panie marszałku, czy mogę jedną kwestię sprostować?)</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, w każdej chwili może pani wystąpić.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani minister Barbara Blida, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tylko jedną kwestię sprostuję, oczywiście do wszystkich wystąpień odniosę się jeszcze na końcu. Panie pośle, po raz drugi pozwolił pan sobie na pewną, delikatnie mówiąc, nierzetelność. Otóż nie ma na koncie Krajowego Funduszu Mieszkaniowego od dwóch lat kwoty 5,5 bln starych złotych. Na koncie krajowego funduszu kwota 5,5 bln starych złotych będzie na koniec II albo na początku III kwartału tego roku. I to nie na skutek decyzji Wysokiej Izby o przyznaniu takiej ilości środków na konto Krajowego Funduszu Mieszkaniowego w ustawie budżetowej, ale na podstawie decyzji, jaką podjęłam w końcu 1996 r. W ostatnich dniach grudnia podjęłam decyzję o przekazaniu środków nie wykorzystanych, z budżetu państwa, które zaoszczędziliśmy dzięki ustawie o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych. Zmalały wydatki na wykup odsetek od kredytów mieszkaniowych udzielonych do maja 1992 r. i w ostatnich dniach grudnia, kiedy było wiadomo, jaka ilość środków faktycznie na ten cel zostanie przekazana z budżetu państwa, a jaka pozostanie, podjęłam decyzję, do której uprawnia mnie ustawa Prawo budżetowe, w sprawie przekazania tych środków na konto Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Podjęłam taką decyzję i ta kwota 5,5 bln zł to będą te środki, które zagwarantowaliśmy w ustawie na 1995 r. Było tego tylko 0,5 bln starych złotych, jak wszyscy pamiętamy. Na 1996 r. było tylko 700 mld starych złotych plus te przekazane w wyniku mojej decyzji 2200 mld starych złotych. I taką kwotę mamy dzisiaj na koncie, plus środki przewidziane w ustawie budżetowej na rok 1997 - to dopiero będzie 5,5 bln starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Nie ma takich środków od dwóch lat na koncie Krajowego Funduszu Mieszkaniowego i pan poseł dokładnie o tym wie. Proszę trzeci raz tego nie mówić z trybuny sejmowej, bo jest to po prostu nieuczciwe. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Zawiła jeszcze pragnie replikować. Trudno, życie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełMarcinZawiła">Chciałbym przeprosić panią minister. Rzeczywiście kwota, którą podałem, nie była określona precyzyjnie, aczkolwiek intencją moją było to, że od dwóch lat była możliwość uruchomienia kredytów na remonty mieszkaniowe i - mimo niewykorzystania środków, które tam się znajdują - nie zostało to zrealizowane. Taka była moja intencja, przepraszam za niepełną sprawność finansową. Jednak rozumiem, że bez względu na to, kto decyzje podejmował, środki, które tam się znajdują, są środkami publicznymi i stąd jest moja uwaga. Przepraszam za brak precyzji w podawaniu kwot.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo. Dodatkowe podziękowania za dżentelmeńskie rozwiązanie problemu.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Beatę Świerczyńską z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Zmiana ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych szczególnie interesuje posłów Unii Pracy, jako że reguluje bardzo istotne sprawy dla życia każdej rodziny, zwłaszcza o średnich i niskich dochodach, dla bytu każdej polskiej rodziny, która musi korzystać z lokali o czynszach regulowanych, czyli z obecnych lokali komunalnych. Muszę powiedzieć, że już w chwili uchwalania nasz stosunek do proponowanych w niej rozwiązań był negatywny. Nie ponosimy więc odpowiedzialności za to, jakie krzywdy wielu ludziom wyrządziło działanie tej ustawy. Los, a właściwie życie zweryfikowało i potwierdziło nasze poglądy na temat możliwości jej dobrego funkcjonowania. Przypomnę tylko, że jest to chyba bijąca wszelkie rekordy ustawa, jeśli chodzi o liczbę negatywnych, niekorzystnych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego wobec poszczególnych jej zapisów.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Kilka miesięcy temu debatowaliśmy o zmianach, jakie zaproponował rząd do tejże ustawy, przedstawiliśmy również państwu nasz projekt, który dotyczył bardzo istotnej kwestii, myślę, że nie tylko dla nas, zmian w przepisach eksmisyjnych. O ile w przypadku zmian zaproponowanych przez rząd, uzupełnionych potem i poprawionych, osiągnęliśmy pewien postęp i jesteśmy w stanie powiedzieć, że zmiany tej ustawy nasz klub może poprzeć, o tyle zmiana przepisów eksmisyjnych niestety nie uzyskała akceptacji wśród połączonych komisji, a jest to dla nas również sprawa priorytetowa.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Chcę również przypomnieć, że w stosunku do przedłożenia rządowego obecna wersja projektu zakłada szereg zmian, m.in.: zniesienie górnej wysokości dodatku, który proponował rząd, do 50% wydatków na mieszkanie, zmiana norm powierzchniowych i ich zróżnicowanie w zależności od wieku budynku mieszkalnego, ograniczenie wysokości kaucji do 3%, a także zniesienie jej dla lokali socjalnych. Następna, naszym zdaniem, dosyć istotna kwestia, to ograniczenie liczby podwyżek czynszu do jednej w roku. Nie bardzo rozumiem, czym kieruje się w tej chwili klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, próbując zmianę tę po prostu wyeliminować z ustawy. Wysoko oceniamy rozwagę i umiejętności samorządów i radnych, na tyle, że jesteśmy pewni, iż gmina - nawet jeżeli będzie mogła podwyższyć czynsze tylko raz w roku - da sobie z tym radę, potrafi obliczyć wydatki, przewidzieć ewentualne podwyżki. Jeśli chodzi o stawkę czynszu, jest ona związana głównie z wzrostem ceny materiałów budowlanych i usług budowlanych, a te wcale nie następują skokowo. Naprawdę, nie ma powodu, aby to zmieniać, zwłaszcza że wiele środowisk lokatorskich proponowało, by również czynsz regulowany mógł być wypowiadany, tak jak dzieje się to w przypadku czynszu wolnego. Okazało się, że ta zmiana nie do końca byłaby korzystna dla lokatorów, w związku z tym zaproponowaliśmy takie rozwiązanie, ażeby podwyżki następowały tylko raz w roku.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Nasze propozycje zmian, tzn. sprawy, które naszym zdaniem nie zostały do końca rozwiązane: przede wszystkim kwestia rodzin najemców lokali zakładowych. To był wielki problem, zajmował się nim również rzecznik praw obywatelskich. Uważamy, że te rozwiązania, które zostały przyjęte w projekcie noweli, dotyczące w większości kobiet, wdów po zmarłych najemcach, dadzą im prawo do najmu na czas nieokreślony, a więc zaspokoją ich postulaty. Jednak po tym, co kobiety te musiały przejść, wydaje nam się, że trzeba również dać im możliwość rekompensaty, przynajmniej tym, które pod rządami obowiązującej ustawy były zmuszone do opłacania 200% czynszu jako kary za pozostawanie w lokalu bez tytułu prawnego. Tym osobom należy się po prostu zwrot nadpłaconych kwot bądź zaliczenie ich na poczet przyszłych zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Kolejna, naszym zdaniem najistotniejsza sprawa: przepisy eksmisyjne. Otóż głównym zarzutem połączonych komisji, ażeby nie przyjmować naszej propozycji było to, że dla określonych grup najemców - przypomnę, jakie to są grupy: emerytów, rencistów, osób niepełnosprawnych bądź osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym - nie przyznawać z mocy ustawy prawa do lokalu socjalnego, jako że sytuacja materialna tych grup najemców może być bardzo zróżnicowana. Stąd w naszej poprawce zmierzamy do tego, ażeby uzależnić obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego w wypadku orzeczenia przez sąd wobec tych osób eksmisji, od wysokości ich dochodów, i to od wysokości dochodów w kwartale poprzedzającym wniosek o eksmisję. Wydaje nam się, że takie rozwiązanie jest na pewno do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#PosełBeataŚwierczyńska">I jeszcze jedna sprawa. Otóż przed chwilą pan poseł Zawiła z Unii Wolności, bardzo troszcząc się o finanse gmin, mówił, że nakładanie na gminy obowiązku dostarczania lokali socjalnych jest zwiększaniem zadania własnego gminy. Otóż nie, w ustawie o najmie jest zapisane, że dostarczenie lokalu socjalnego jest właśnie zadaniem własnym gmin. A jeśli chodzi o wspomożenie przez budżet centralny gmin w związku z realizacją tego zadania, to też są już możliwości przewidziane m.in. w ustawie o finansowaniu gmin; gminy mogą występować do wojewodów o dotacje celowe. Myślę, że jeśli chodzi o rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do lokalu socjalnego, są wszelkie realne podstawy do tego, ażeby zostało to zrealizowane przez gminę, tylko po prostu trzeba chcieć.</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#PosełBeataŚwierczyńska">I jeszcze jedna bardzo ważna kwestia. Wielokrotnie mówiłam o tym, że te przepisy eksmisyjne, które dziś mamy, które pozwalają na eksmisję lokatora po prostu donikąd, na bruk (jest to pojęcie bardziej popularne), są wysoce niesprawiedliwe i w gruncie rzeczy wysoce niekorzystnie odbiją się na kondycji całego polskiego społeczeństwa. Również pozostawienie sprawy przyznawania lokalu socjalnego sądom jest, wydaje się, nietrafnym rozwiązaniem, dlatego że sądy nie są uprawnione do tego, ażeby kreować politykę socjalną państwa. Chcę przytoczyć opinię z artykułu opublikowanego 19 kwietnia 1997 r. w tygodniku „Polityka”, który ma dosyć liberalne poglądy w sferze społeczno-gospodarczej. Proszę posłuchać: Sądy niesłychanie rzadko korzystają z prawa żądania od gmin, aby zapewniły lokale zastępcze. Czym się przy tym kierują, nie bardzo wiadomo. Ostatnio na przykład „Gazeta Katowicka” toczy bój o samotną matkę z trójką dzieci, której grozi życie na ulicy. Mamy, niestety, proszę państwa, taką perspektywę, jest takie realne zagrożenie. Sądy naprawdę nie są uprawnione do tego, żeby orzekać o polityce socjalnej państwa. My — tak. I musimy ten obowiązek wykonać.</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Jeszcze jedna bardzo istotna kwestia. Chodzi o to, że już dzisiaj procent bezrobotnych jest zbliżony do standardów europejskich, mamy bardzo podobny wskaźnik osób bezdomnych. Tymczasem jesteśmy tak naprawdę na początku tej drogi, którą już właściwie opuszczają kraje zachodnie, mając znacznie lepiej rozwiązane problemy mieszkaniowe i znacznie większe możliwości zapewnienia bezdomnym dachu nad głową. Otóż 2004 r. się zbliża i to, że dzisiaj gminy bardzo rzadko wykonują eksmisję na bruk, to nie znaczy, że nie zdarzy się to na przykład, jeśli chodzi o lokatorów mieszkań w prywatnych zasobach. Mieszkania komunalne, budynki komunalne stale są prywatyzowane, stale ich ubywa, a więc zwiększa się zagrożenie dla lokatorów. Nie stać Rzeczypospolitej Polskiej, podkreślam to z całą pewnością i z całą stanowczością, na mnożenie rzeszy bezdomnych, nie stać na mnożenie po prostu ludzkiej krzywdy. Wszyscy za to w gruncie rzeczy zapłacimy. Jeszcze raz gorąco apeluję do Wysokiej Izby, aby zechciała przychylnie odnieść się do naszej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#PosełBeataŚwierczyńska">A teraz kwestia druga, związana z samą oceną funkcjonowania ustawy opisaną w sprawozdaniu komisji, a także w informacji rządu. Debatujemy tutaj nad funkcjonowaniem ustawy i sprawozdaniem na dzień 30 września 1996 r. Od tego czasu upłynął blisko rok, a więc debatujemy o czasie przeszłym. Możemy jednak, odnosząc się tylko do tego sprawozdania i tylko do tego czasu, stwierdzić, że cele zamierzone wprowadzeniem tej ustawy nie zostały, niestety, osiągnięte. W minimalnym bowiem stopniu został osiągnięty cel społeczny, jakim było wprowadzenie dodatków mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#PosełBeataŚwierczyńska">We wszystkich sprawozdaniach potwierdza się, że niewiele ponad 6% społeczeństwa korzysta z dodatków mieszkaniowych. A przecież, jak wykazują statystyki, ponad 14% polskich rodzin żyje poniżej granicy ubóstwa. Skąd ta rozbieżność? Oczywiście ze źle sformułowanych praw do dodatków mieszkaniowych. Dzięki nowelizacji ulegnie to pewnej zmianie. Nie wiem jednak, czy będzie to zmiana wystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-183.10" who="#PosełBeataŚwierczyńska">I jeszcze jedna kwestia. Jest to czwarte z kolei sprawozdanie. Każde ocenialiśmy negatywnie i odrzucaliśmy informację rządu. Niestety, tym razem musimy postąpić podobnie. Nie chodzi o to, że jest to sprawozdanie przygotowane nierzetelnie. Jest ono bardzo rzetelnie przygotowane. Jednak wnioski w nim zawarte w żadnym sensie nie są — zdaniem posłów Unii Pracy — właściwą diagnozą. Pozwolę sobie zacytować dwa zdania z tego sprawozdania. W rozdziale „Wpływ reformy czynszów na utrzymanie zasobów mieszkaniowych”jest napisane: „O ile koszty eksploatacji: administracja, wodno-kanalizacyjne, wywóz śmieci, dozorcy itd. wykazują stały wzrost przekraczający poziom inflacji, to wydatki na techniczne utrzymanie budynków po pewnym wzroście w pierwszym roku po reformie czynszów znów wskazują realny spadek”. O ile wiem, nic w tym zakresie w ostatnim czasie się nie zmieniło.</u>
          <u xml:id="u-183.11" who="#PosełBeataŚwierczyńska">A teraz wnioski: „Skuteczność oddziaływania reformy czynszów na rzecz poprawy gospodarowania istniejącym zasobem mieszkaniowym będzie można ocenić w dłuższym horyzoncie czasowym, tj. w najbliższych 2–3 latach”. Nie wiem, jak można wyciągać z takich analiz tego typu wnioski?</u>
          <u xml:id="u-183.12" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Oczywiście, że nic się nie zmieni w tym zakresie. Żeby się coś zmieniło, przede wszystkim muszą zwiększyć się czynsze. Musi być wola polityczna i usilne dążenie gmin do tego, aby problemy mieszkaniowe na swoim terenie rozwiązywać aktywnie, żeby z budownictwa komunalnego czy czynszowego o czynszach regulowanych, a więc z budownictwa dla ludzi o średnich i niskich dochodach, uczynić priorytet dla polityki gminnej. Niestety, nic takiego się nie dzieje. To jest naprawdę bardzo poważna kwestia. Jeżeli tego nie zmienimy, jeżeli nie przyjmiemy w naszych centralnych rozwiązaniach budżetowych takich elementów, które, jeżeli nie przekonają gmin do prowadzenia takiej polityki, to zmuszą je do takiej polityki, to nic nie osiągniemy w zakresie poprawy dostępu rodzin o średnich i niskich dochodach do mieszkań. Co więcej...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani posłanko, muszę, niestety, przypomnieć o czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Skończył się czas? Bardzo przepraszam, panie marszałku, już w takim razie kończę.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Zaproponowane przez nas zmiany dotyczące przepisów eksmisyjnych są zbliżone do tych, które obowiązują w Wielkiej Brytanii. Zmierzamy do Europy - do Europy, która Kartę Praw Socjalnych traktuje bardzo poważnie. Myślę, że jeżeli państwo zaakceptujecie te przepisy, to również będzie to wielki krok w kierunku tej zjednoczonej Europy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Przepraszam bardzo, muszę jeszcze w imieniu Unii Pracy złożyć wniosek o odrzucenie sprawozdania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sprawozdania czy projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Sprawozdania z funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Prosiłbym, żeby pani sprecyzowała, o który chodzi, bo mieliśmy tu do czynienia z dwoma tekstami, właściwie z trzema.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Chodzi o odrzucenie sprawozdania z funkcjonowania ustawy z dnia 2 lipca o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, nie zaś sprawozdania podkomisji dotyczącego zmiany ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Teraz jest to jasne.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Beacie Świerczyńskiej.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Ponieważ pan poseł Stanisław Kowolik zrezygnował, proszę pana posła Cezarego Miżejewskiego z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Będzie to ostatnie wystąpienie w ramach wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PosełCezaryMiżejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych od początku budziła liczne kontrowersje. Przypomnę, że już w roku 1993 PPS zgłaszała wniosek o odrzucenie projektu rządowego w pierwszym czytaniu. Ustawa miała tak liczne wady i tak liczne nieścisłości i błędy, że nic dziwnego, iż urzędnicy pani minister Blidy otrzymali karty stałego pobytu w siedzibie Trybunału Konstytucyjnego. Dzisiejsza nowelizacja, dzisiejsze sprawozdanie konsumuje wszystkie te orzeczenia i dlatego pozytywnie oceniamy tę nowelizację. Uważamy, że zaszły tu korzystne zmiany dotyczące charakteru czynszu regulowanego, uprawnień osób, które zamieszkują lokale bez tytułu prawnego, ich uprawnień do dodatku mieszkaniowego, jak też nowe rozwiązania dotyczące dodatków mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#PosełCezaryMiżejewski">Dobrze, że w tej ustawie znalazł się zapis dotyczący kaucji mieszkaniowych. Zapis ten - wypracowany zresztą w bardzo gorących sporach - jest propozycją rozsądną i wyważoną; mam nadzieję, że zapobiegnie to dalszej radosnej twórczości interpretacyjnej i że będzie jednoznaczne, iż dotychczasowe kaucje stosowane w gminach były bezprawne.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#PosełCezaryMiżejewski">Nie będę powtarzał tych wszystkich wniosków, zarzutów i poprawek, które zgłosiła pani poseł Świerczyńska; poprawki te częściowo zgłaszaliśmy już wspólnie na posiedzeniach komisji i nadal będziemy je popierać. Zgłaszamy natomiast dodatkowo kilka nowych poprawek dotyczących ustawy.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#PosełCezaryMiżejewski">Pierwsza z nich wiąże się z wnioskiem mniejszości, który - co stwierdziłem z dużym niepokojem - poparła przedstawicielka Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Proponujemy wniosek kompromisowy. Otóż w ustawie jest zapis, iż gmina może podwyższać czynsz tylko raz do roku. Proponujemy do rozważenia zapis kompromisowy, iż raz do roku może być podejmowana uchwała rady gminy określająca podwyżki czynszu. Wydaje się, że ten kompromis jest możliwy do zaakceptowania.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#PosełCezaryMiżejewski">Druga poprawka, którą chcę zgłosić, dotyczy rozszerzenia obszaru konsultacji projektów uchwał rad gminnych o podwyżkach czynszów, co zresztą zgłaszane już było przez zrzeszenia lokatorskie i zrzeszenia właścicieli. Wydaje się, że dobra konsultacja jeszcze nikomu nie zaszkodziła i warto takie przepisy wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#PosełCezaryMiżejewski">Trzecia poprawka dotyczy problemu dokonanych przez najemcę ulepszeń, które mają wpływ na standard mieszkania (chodzi o ulepszenia dokonane przed wejściem w życie ustawy o najmie).</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#PosełCezaryMiżejewski">Ostatnia sprawa dotyczy wprowadzonego zapisu o prawie do lokalu socjalnego przy eksmisji z lokalu spółdzielczego. Wydaje się, że ograniczenie tego prawa tylko do lokatorów mieszkań lokatorskich jest niezasadne: mamy tu dzielenie spółdzielców na tych z mieszkań lokatorskich i tych z mieszkań własnościowych - i to proponujemy również zmienić.</u>
          <u xml:id="u-191.7" who="#PosełCezaryMiżejewski">Ostateczne stanowisko wobec całości ustawy uzależniamy od ostatecznego kształtu, jaki ona uzyska po głosowaniu czy po dyskusji w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Cezaremu Miżejewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani posłanka Murynowicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Chciałabym sprostować, ponieważ zostałam jak gdyby dwukrotnie wywołana do tablicy: przez panią poseł Świerczyńską i przez posła Miżejewskiego. W moim klubie Sojuszu Lewicy Demokratycznej panuje pełna demokracja. Decyzje klubowe podejmowane są w wyniku demokratycznego głosowania. Jakie natomiast stanowisko zajmę w kwestii wniosku mniejszości nr 1, przedstawię to w głosowaniu imiennym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W wystąpieniu imiennym, jak rozumiem?</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#komentarz">(Poseł Alicja Murynowicz: W głosowaniu.)</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">A, w głosowaniu imiennym. Ponieważ jest pani zapisana jeszcze do głosu, więc myślałem...</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę pana posła Józefa Nowickiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PosełJózefNowicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawione przez rząd sprawozdanie z funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych oraz propozycje nowelizacji tej ustawy wskazują na dwa bardzo istotne fakty - solidność monitoringu przeprowadzonego przez ministerstwo i trafność zamiaru nowelizacji. Nie zgadzam się z poglądem, że stanowimy w Izbie prawo zdefektowane, dlatego że robimy to pośpiesznie albo że rząd przedstawia tak kiepskie projekty. Moim zdaniem wynika to z tego, iż mamy do czynienia ze szczególnie skomplikowaną i złożoną materią, co warto uwzględnić.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#PosełJózefNowicki">Ustawa omówiona w sprawozdaniu osiągnęła co najmniej trzy cele: zniesienie szczególnego trybu najmu polegającego na reglamentacji poprzez wydawanie decyzji administracyjnych o przydziale, przywrócenie instytucji najmu lokalu w pełni charakteru cywilnoprawnego, rozstrzyganie sporów w tym zakresie przejęły sądy powszechne. Najemcom lokali mieszkalnych zapewniono daleko idącą ochronę prawną, a w szczególności ograniczono możliwości rozwiązywania stosunku najmu poprzez wynajmującego lub z jego inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#PosełJózefNowicki">Wysoki Sejmie! Chciałbym zgłosić kilka uwag dotyczących sprawozdania i proporcji nowelizacji. Te sprawy były poruszane przez moich przedmówców, ale przedstawię swój pogląd.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#PosełJózefNowicki">Wprowadzenie czynszu regulowanego przyczyniło się do znacznego zwiększenia niezbędnych środków finansowych, jeśli chodzi o eksploatację i bieżące utrzymanie budynków, ale dziś jeszcze czynsz regulowany nie jest czynszem ekonomicznym. Umożliwił on jednak znaczne zmniejszenie dopłat do kosztów utrzymania zarówno zasobów komunalnych, jak i zakładowych oraz prywatnych czynszowych.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#PosełJózefNowicki">Wprowadzenie obligatoryjnych dodatków mieszkaniowych umożliwiło wielu najemcom mającym najniższe dochody bieżące ponoszenie opłat za mieszkania. Okazały się przy tym nieuzasadnione obawy gmin, ale nie tylko gmin, bo i z tej trybuny były głoszone poglądy, że na pewno nie starczy środków na wypłatę dodatków mieszkaniowych w budżetach gmin oraz w budżecie państwa. Życie pokazało, że tych środków wystarczyło, mimo że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego znacznie rozszerzyło krąg osób uprawnionych do dodatku mieszkaniowego. Przypomnę, że został on rozszerzony o płatników podatku rolnego oraz osoby prowadzące w zajmowanym lokalu działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#PosełJózefNowicki">Ustawę należy znowelizować z trzech powodów. Są to luki prawne, błędne rozstrzygnięcia merytoryczne oraz mało precyzyjna i niejasna redakcja niektórych przepisów. Jako przykład luki prawnej może służyć treść art. 8, w którym został pominięty zawarty dawniej w Kodeksie cywilnym przepis stanowiący, iż w razie braku osób uprawnionych mieszkających w lokalu po śmierci najemcy najem podlega dziedziczeniu na zasadach ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#PosełJózefNowicki">Wiele problemów społecznych powoduje pominięcie w ustawie zawartego dawniej w Prawie lokalowym przepisu zapewniającego ochronę prawną osobom, które utraciły tytuł prawny do zajmowanego mieszkania zakładowego, ale nabyły prawo do lokalu zamiennego. W rezultacie zakłady pracy stosując art. 18 ust. 3 ustawy, obciążyły wiele wdów i członków rodzin zmarłych pracowników odszkodowaniem w wysokości 200% czynszu, co trudno uznać za zgodne z zasadami współżycia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-195.7" who="#PosełJózefNowicki">Za błąd merytoryczny uważam wyłączenie, z mocy art. 2, spod przepisów ustawy o najmie lokali pozostających w dyspozycji jednostek organizacyjnych podległych ministrom obrony narodowej, spraw wewnętrznych i administracji oraz sprawiedliwości. Spowodowało to znaczne komplikacje, ponieważ przepisy szczególne dotyczące tych lokali tylko fragmentarycznie naruszają prawa i obowiązki najemcy i wynajmującego.</u>
          <u xml:id="u-195.8" who="#PosełJózefNowicki">Moim zdaniem nieprawidłowe jest objęcie przepisami o czynszu regulowanym najemców lokali w domach stanowiących własność spółdzielni mieszkaniowych. Wpływy z czynszu regulowanego z reguły nie pokrywają kosztów gospodarki spółdzielczymi zasobami mieszkaniowymi. Powstałe w wyniku tego niedobory obciążają bezzasadnie członków spółdzielni. Zachodzi więc konieczność obciążenia najemców w zasobach spółdzielczych odpowiednimi opłatami wyrównawczymi.</u>
          <u xml:id="u-195.9" who="#PosełJózefNowicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Trybunał Konstytucyjny zakwestionował art. 45 ust. 3 ustawy w części dotyczącej określenia w rozporządzeniu Rady Ministrów zasad i trybu ustalania oraz przekazywania gminom dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie dodatków mieszkaniowych. Zdaniem Trybunału wszystkie te kwestie powinny być uregulowane w samej ustawie i stąd propozycja zawarta w nowelizacji jest w pełni uzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-195.10" who="#PosełJózefNowicki">Przykładem przepisu wywołującego zasadnicze wątpliwości jest art. 23 dotyczący trybu podwyższania czynszu z tytułu najmu. Sąd Najwyższy stanął w tym wypadku na stanowisku, że obowiązek wypowiedzenia wysokości czynszu dotychczasowego ciąży na wynajmującym, również w razie podwyżki czynszu regulowanego. Uzasadniona jest w tej sytuacji zaproponowana zmiana polegająca na zwolnieniu wynajmującego z obowiązku wypowiadania czynszu regulowanego.</u>
          <u xml:id="u-195.11" who="#PosełJózefNowicki">I na koniec. Istotne wątpliwości budzą przepisy przejściowe zawarte w art. 58, które dotyczą mieszkań zakładowych. Odnosi się to zwłaszcza do kryteriów oceny sytuacji, w których umowa zostaje uznana za zawartą na czas oznaczony, jak również do uprawnień byłych pracowników oraz członków ich rodzin. Nie można uznać za prawidłowe pozbawienia członków rodziny zmarłego pracownika prawa do lokalu zamiennego ani też za słuszne takich regulacji, w których wyniku pracownik przeniesiony na emeryturę, na przykład z dniem 1 listopada 1994 r., a więc przed wejściem w życie ustawy, zachował prawo do lokalu zamiennego, natomiast inny pracownik, który przeszedł na emeryturę po tym terminie, nie nabył takiego prawa.</u>
          <u xml:id="u-195.12" who="#PosełJózefNowicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omówione przeze mnie przykłady mankamentów ustawy wskazują na potrzebę jej nowelizacji. Chciałbym podkreślić, że moim zdaniem propozycja przedłożona przez panią minister jest zupełnie uzasadniona i trafna. Oceniam, że uchwalenie przez parlament nowelizacji ustawy według przedstawionego projektu pozwoli na jej funkcjonowanie w dłuższym horyzoncie czasowym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Józefowi Nowickiemu.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#PosełJanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos na temat kolejnej nowelizacji ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, uchwalonej 2 lipca 1994 r., należy mieć świadomość, że ustawa ta wymaga ciągłego monitoringu, tak aby w miarę szybko dostosować ją do rzeczywistych i ekonomicznych potrzeb mieszkańców. Ustawa powinna umożliwiać gminom prowadzenie samodzielnej i racjonalnej gospodarki zasobami mieszkaniowymi, tak aby w niedługim czasie doprowadzić do tego, aby stawka czynszu odpowiadała rzeczywistym kosztom utrzymania i odtwarzania budynku. Projekt rządowy ustawy o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych jest tego przykładem. Działanie tej ustawy potwierdza konieczność nowelizacji. Okazało się, że część zapisów jest mało precyzyjna, część ma luki prawne, a błędne zapisy wywołują niepożądane skutki. Ustawa doczekała się także orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, które zostały częściowo przyjęte przez Wysoką Izbę, m.in. rozszerzając krąg osób uprawnionych do korzystania z dodatku mieszkaniowego o płatników podatku rolnego i osoby prowadzące działalność gospodarczo-usługową w zajmowanych lokalach.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#PosełJanŚwirepo">Należy z pewnym żalem przyjąć fakt, że mimo tylu słusznych uwag i postulatów zgłaszanych przez Unię Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Polskie Zrzeszenie Lokatorów, a także uwag do działającej ustawy wynikających z monitoringu, dopiero po roku od pierwszego czytania rozpatrujemy sprawozdanie połączonych komisji budownictwa, samorządowej, polityki społecznej i ustawodawczej o poselskim i rządowym projekcie zmiany ustawy o najmie lokali. Zapisano to sprawozdanie w druku nr 2348. Lepiej późno niż wcale.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#PosełJanŚwirepo">Pozytywnie jednak należy ocenić zapis zmiany 1, który umożliwia stosowanie przepisów nowelizowanej ustawy do lokali mieszkalnych będących w dyspozycji jednostek organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, a także Ministerstwa Sprawiedliwości. Dobrze się stało, że ustawa realizuje orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w zakresie zasad i trybu ustalania oraz przekazywania gminom dotacji na dodatki mieszkaniowe. Jest to uwzględnione w zapisach zmiany 28 - nowe art. 45a-45d. Pozytywnie należy ocenić rozwiązanie problemu dotyczącego podwyższania czynszu wolnego. Obowiązujące przepisy były kwestionowane przez Sąd Najwyższy.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#PosełJanŚwirepo">Uważam, że uchwalenie projektu ustawy, przedstawionego przez komisje, pozwoli na prawidłowe jej funkcjonowanie, a jednocześnie stworzy możliwość, że nowelizacja nie będzie już tak często przeprowadzana.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#PosełJanŚwirepo">Będę głosował za odrzuceniem wszystkich wniosków mniejszości i za uchwaleniem projektu ustawy w wersji przedstawionej przez komisje, wraz z autopoprawkami zgłoszonymi przez pana posła Tadeusza Bilińskiego.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#PosełJanŚwirepo">Na zakończenie pragnę ustosunkować się do sprawozdania z funkcjonowania tej ustawy (druk nr 2096). Uważam, że formuła przyjęta w pierwszym sprawozdaniu powtarza się w tym samym układzie opisowym i statystycznym, zmieniają się jedynie cyfry. Odbieram to z jednej strony jako efekt rutyny, a z drugiej - jako ułatwienie sobie pracy. Ale jest to materiał ciekawy statystycznie, dlatego będę głosował za przyjęciem tego sprawozdania. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Świrepo.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Siergiej Plewa jest nieobecny. Nie ma go na sali.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pozostaje mi zatem poprosić osoby występujące już uprzednio - pana posła Tadeusza Bilińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej i panią posłankę Murynowicz.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, pan profesor Biliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prace nad ustawą trwały bardzo długo. Od 13 września 1996 r., kiedy odbyło się pierwsze czytanie, do dnia dzisiejszego, czyli 4 czerwca, w którym odbywa się drugie czytanie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych. Mimo 19 posiedzeń podkomisji i 3 posiedzeń komisji niektóre regulacje obarczone są wadami. Sam chciałbym zgłosić trzy propozycje zmian.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#PosełTadeuszBiliński">Pierwsza zmiana dotyczy art. 2 ust. 2. Obecnie dysponentem lokali sił zbrojnych jest Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, która nie podlega nadzorowi ministra obrony narodowej. Natomiast Urząd Ochrony Państwa nie podlega ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. W związku z tym nieodzowna jest zmiana ust. 2 art. 2. Powinien on przyjąć brzmienie następujące: Do lokali mieszkalnych, będących w dyspozycji jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez ministra spraw wewnętrznych i administracji oraz szefa Urzędu Ochrony Państwa, jak też jednostek organizacyjnych Służby Więziennej podległych ministrowi sprawiedliwości, a także będących w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, przepisy ustawy stosuje się, jeżeli przepisy odrębne dotyczące tych lokali nie stanowią inaczej.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#PosełTadeuszBiliński">Druga propozycja zmiany dotyczy art. 56. W art. 56 ust. 10 projektu ustawy zawarto regulację, która umożliwia rozwiązanie problemu wykwaterowania osób z lokali znajdujących się w budynku o złym stanie technicznym. Dotychczasowe rozwiązanie prowadzi do stwierdzenia, że tylko właściciel budynku, w którym znajduje się dany lokal, będzie miał uprawnienia do mieszkania zamiennego na czas remontu. Ponieważ wszyscy właściciele powinni mieć równe prawa, wnoszę o to, aby każdy właściciel mieszkania, również właściciel budynku, miał te same uprawnienia. Brzmienie ust. 10 powinno być następujące: Jeżeli z przyczyn określonych w ust. 9 lokal mieszkalny ma opróżnić jego właściciel lub właściciel budynku, w którym ten lokal się znajduje, gmina jest obowiązana dostarczyć właścicielowi lokal zamienny na okres nie dłuższy niż czas trwania remontu. Obowiązek ten wygasa z dniem 1 stycznia 2005 r. Jeszcze raz chciałbym podkreślić, że wszyscy właściciele mieszkający we własnych nieruchomościach powinni mieć jednakowe uprawnienia do lokalu zamiennego w razie remontu budynku.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#PosełTadeuszBiliński">Trzecia sugestia zmiany dotyczy art. 43. W art. 43 ust. 4 zawarta jest regulacja bardzo drażliwej sprawy składania nieprawdziwych danych. Jeżeli w wyniku wznowienia postępowania stwierdzono, że dodatek przyznano na podstawie nieprawdziwych danych zawartych w deklaracji lub wniosku albo że przyznano go w nadmiernej wysokości, osoba otrzymująca dodatek mieszkaniowy jest zobowiązana do zwrotu nienależnie pobranych kwot w podwójnej wysokości. Określenie: „nieprawdziwe” bardzo często budzi wątpliwości, co prowadzi do zróżnicowanych interpretacji. W związku z tym proponuję, aby słowo „nieprawdziwych” zastąpić słowem: „sfałszowanych”. Wówczas sprawa odpowiedzialności za złożenie tych informacji w żadnym wypadku nie będzie budziła wątpliwości. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Bilińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Obecnie proszę panią posłankę Alicję Murynowicz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miałam nie zabierać głosu, ale zostałam w pewnym momencie sprowokowana przez wystąpienie pani poseł Świerczyńskiej. Zawsze w swoich poglądach i w swoich wystąpieniach starałam się być pełna obiektywizmu i nie potrafię się pogodzić z nadużywaniem zwłaszcza tej trybuny. W związku z tym chcę powiedzieć, że nieuprawnione jest stwierdzenie, jakoby ustawa o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych biła rekordy, jeśli chodzi o orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jeśli się to potraktuje łącznie i weźmie pod uwagę orzeczenia Trybunału, postanowienia Sądu Najwyższego i propozycje rzecznika praw obywatelskich, to rzeczywiście tak można stwierdzić. Należy tylko ubolewać, że w ciągu 2 lat funkcjonowania tej ustawy była aż taka liczba negatywnych, chociaż nie zawsze, orzeczeń i werdyktów. Nie jestem w stanie się z tym pogodzić. W związku z tym mówię: Jeśli chodzi o orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, które mówią o zgodności danej ustawy z konstytucją, to tylko i wyłącznie Wysoka Izba powinna bić się w piersi, nikt inny. Pani poseł Świerczyńska, przemawiając w imieniu klubu Unii Pracy, stwierdziła, że nie rozumie zmiany podejścia Sojuszu Lewicy Demokratycznej do wniosku mniejszości nr 1. Już w sprostowaniu powiedziałam, że własne stanowisko wyrażę w głosowaniu. Natomiast sądzę, że po wnikliwej lekturze sprawozdania połączonych komisji klub Unii Pracy zrozumiał, że kierunkowo można stać na stanowisku, iż eksmisje mogą być dokonywane. Zawarta w poprawce propozycja polegająca na tym, że orzeczenia sądu o eksmisji powinny brać pod uwagę dochody eksmitowanego z kwartału poprzedzającego eksmisję, świadczy o tym, że Unia Pracy na eksmisję powiedziała: „tak”. Ja to tak rozumiem. Jakkolwiek wydaje mi się, że jest to zupełnie zbędne i niepotrzebne, ponieważ w art. 36 obecnie obowiązującej jeszcze ustawy, w artykule, który nie uległ żadnej nowelizacji, jest zapisane, że sąd biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania z lokalu przez najemcę, jego szczególną sytuację materialną i rodzinną może w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu orzec o uprawnieniu itd., czyli sąd może i sąd powinien brać to pod uwagę. Chciałabym powiedzieć, że sądy nie kreują żadnej polityki socjalnej państwa — i z tym się zgadzam — lecz biorą pod uwagę to, co zgodnie z tym zapisem tutaj państwu zacytowałam.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Wielokrotnie z tej trybuny podczas debat nad sprawozdaniem rządu - również dzisiaj - mówiłam, że gminy należałoby zmusić do działania. Ale czy to zmuszenie do działania ma nastąpić centralnie, odgórnie? Przecież nie o to nam chodziło. Po to dawaliśmy gminom dużą samodzielność, z pełnym zaufaniem, że gmina potrafi z tego prawa skorzystać. Więc nie można zmuszać centralnie gminy do żadnego działania. Z tym nie jestem w stanie się zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Na zakończenie powinnam chyba postawić pytanie merytoryczne, bo są kwestie, z którymi nie mogę się zgodzić. Pani poseł Świerczyńska mówiła o ubóstwie. Chciałabym wiedzieć, wedle jakiej definicji określa ona ubóstwo i z jakich źródeł czerpie ilościowe dane na temat ubóstwa w Polsce. Ile jest osób bezrobotnych w Polsce, każdy wie. Natomiast osób bezdomnych - wiem to na podstawie odebranych świadectw udziałowych - jest około 200 tys. Tak więc wydaje mi się, że jeżeli przekazujemy poglądy - czy to poglądy w czyimś imieniu, czy poglądy własne - to powinniśmy zachować minimum obiektywizmu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Alicji Murynowicz.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani posłanka Świerczyńska oczywiście będzie prostować. Proszę bardzo, w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie zabrać głos, dlatego że pani poseł Murynowicz nie zrozumiała naszej poprawki dotyczącej zmiany przepisów eksmisyjnych. Wprowadzając tę poprawkę nie zmuszamy sądu do tego, żeby badał dochody. Ta poprawka jest po to, że jeżeli sąd nie orzeknie w sentencji również przyznania lokalu socjalnego, to tej grupie osób, które spełniają kryteria, o których mówiłam, gmina i tak będzie musiała zapewnić lokal socjalny. To jest pierwsza kwestia.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Jeżeli chodzi o dane dotyczące osób bezdomnych, to rzeczywiście są to dane wyłącznie szacunkowe. Posłużyłam się danymi zawartymi w artykule z „Polityki”, są to również szacunki bardzo często pojawiające się w mediach. Szacunki na podstawie odebranych świadectw udziałowych również nie pokazują prawdy o tym zjawisku. Tak to już jest niestety z bezdomnymi, że trudno ich policzyć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Świerczyńskiej.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę zatem o zabranie głosu panią prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast Barbarę Blidę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tylko kilka kwestii chciałam poruszyć. I wydaje mi się, że kolejny raz pani poseł Świerczyńska będzie replikowała.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Pani poseł Świerczyńska stwierdziła, że Unia Pracy nie ponosi odpowiedzialności za krzywdy, jakie zostały wyrządzone ludziom przez ustawę o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych. Chcę zapytać: Czym wyrządziliśmy krzywdę ludziom, uchwalając tę ustawę, i jakie złe intencje przypisuje nam pani poseł? Czy zniesienie szczególnego trybu najmu to jest właśnie krzywda, którą wyrządziliśmy społeczeństwu? - szczególnego trybu najmu, który nijak nie przystawał do zmienionych warunków ustrojowych, o których to zmianach ustrojowych zadecydowało właśnie to społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Czy to, że zdecentralizowaliśmy uprawnienia odnośnie do ustalania stawek czynszowych, że powiedzieliśmy, że czynsz ma być proporcjonalny do wielkości mieszkania i że gmina nie ma dotować każdej rodziny, nawet tej bogatej, która mieszka w zasobach komunalnych, to tym wyrządziliśmy krzywdę? Czy to, że uzdrowiliśmy sytuację, że wyprowadziliśmy to na właściwe tory, to tym wyrządziliśmy krzywdę? Czy to, że staramy się poprzez rozwiązania ustawowe spowodować, by gmina mniej wydatkowała środków własnych na utrzymanie zasobów, a więcej tych środków pozyskiwała od rodzin zamożniejszych, które mieszkają w tych zasobach. Staramy się podnieść standard mieszkań, bo często są to mieszkania jeszcze z toaletami na dworze, bez wodociągu, bez kanalizacji. Czy przez to, że staramy się pozyskać środki i podnieść standard mieszkań, poprawić warunki ludzi, którzy mieszkają w tych zasobach komunalnych, zrobiliśmy komuś krzywdę? Czy zrobiliśmy komuś krzywdę przez to, że przyznaliśmy dodatki, wprowadziliśmy system dodatków mieszkaniowych, których w Polsce nie było przez wiele lat, system dodatków, dzięki którym rodzina cierpiąca niedostatek ma zapewniony dach nad głową i nie musi zwracać się do pomocy społecznej, żebrać, nie musi znosić upokorzenia? Czy przez to, że daliśmy możliwość wyeksmitowania z mieszkania dręczyciela, jakim jest często mąż maltretujący własną żonę i własne dzieci, zrobiliśmy komuś krzywdę? Przepraszam, pani poseł, trochę może brakło odpowiedzialności w słowach, trzeba trochę ważyć słowa. Bo przecież skoro nie ponosicie państwo odpowiedzialności za krzywdy - ja tych krzywd nie widzę, absolutnie nie można nam przypisać złych intencji w uchwaleniu tej ustawy - to sądzę, że państwo nie macie też udziału, nie poczuwacie się do udziału w tych pozytywnych skutkach tej ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych przede wszystkim dla rodzin żyjących w niedostatku, którym zapewniono godziwe warunki życia.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Chcę odnieść się jeszcze do wypowiedzi pana posła Miżejewskiego. Pan poseł Miżejewski stwierdził, że moi urzędnicy mają stałą kartę wstępu do Trybunału Konstytucyjnego. Chcę przypomnieć, że oprócz porażek w Trybunale Konstytucyjnym mieliśmy również sukcesy. Bardzo dziękuję pani poseł Murynowicz, która powiedziała, że jeżeli chodzi o te nasze porażki w Trybunale Konstytucyjnym, to może rzeczywiście nie jest to tylko wina urzędników pani minister Blidy i osobista wina pani minister Blidy, ale może jest to nasza wspólna sprawa zarówno wtedy, kiedy doznaliśmy porażki, jak i wtedy, kiedy odnosimy sukces. Przypomnę, że przecież jeżeli chodzi o samą konstrukcję ustawy, Trybunał Konstytucyjny przyznał nam rację w swoich orzeczeniach, a mianowicie że zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych członków wspólnoty samorządowej jest zadaniem własnym gminy. Trybunał Konstytucyjny uznał, że jest to prawidłowe, a to jest przecież kręgosłup tej ustawy. Jeśli chodzi o całą instytucję dodatków mieszkaniowych, to przecież Trybunał nie powiedział, że ma nie być dodatków mieszkaniowych, tylko wskazał, że pewne grupy ludności zostały tej możliwości z mocy ustawy pozbawione, przede wszystkim rolnicy. A więc naprawialiśmy to, co nie wynikało ze złych intencji, ale z pewnego niedopatrzenia. W końcu jest to ustawa regulująca sprawy, z którymi nie mieliśmy do czynienia przez ostatnie 50 lat. Tylko ten, kto nic nie robi, nie popełnia błędu. Każdy, kto cokolwiek reformuje, zmienia, ma prawo... może źle mówię, że ma prawo - ale możliwe jest popełnienie pewnego błędu. Liczy się to, jak szybko ten błąd stara się naprawić.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Trybunał Konstytucyjny wytknął nam pewne sprawy, ale chcę państwu przypomnieć, że rząd nie przedstawił ani jednego stanowiska, w którym namawiałby Wysoką Izbę do nieprzyjęcia werdyktu Trybunału. Przypomnę może tę niesympatyczną historię - jedną - która spowodowała negatywny werdykt Trybunału Konstytucyjnego, mianowicie werdykt dotyczący ludzi, którzy przed wejściem w życie ustawy zawarli umowy o sprawowaniu opieki i zostali pozbawienie możliwości najmu lokalu po śmierci osoby, którą się opiekowali. Otóż rząd w swoim przedłożeniu zaproponował utrzymanie tego rozwiązania, a znieśliśmy to z inicjatywy poselskiej, ale jakby przy akceptacji również tego rządu. Okazuje się, że popełniliśmy wspólnie błąd, nie wynikający ze złej intencji, lecz może z pewnego braku doświadczenia, bo przecież wprowadzamy zupełnie nowe rozwiązania w nowych warunkach funkcjonowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Chciałabym się również odnieść do tej diagnozy, którą postawił pan poseł Zawiła: że może pospiesznie stanowimy prawo, skoro jest tak często wytykana niespójność z konstytucją. Ja bym się nie zgodziła, że tylko to jest przyczyną. A może to, że po raz pierwszy dotykamy pewnej materii. Odczułam to jako skierowane pod moim adresem, ponieważ powiedziano, że tę ustawę kolejny raz nowelizujemy. Tę ustawę, proszę państwa, nowelizujemy po raz pierwszy i mam nadzieję, że przez następne 2 lata nie będziemy jej nowelizowali. Inne ustawy - również te, które uchwaliliśmy w ostatnich latach - przedstawiamy z inicjatywy rządu albo z inicjatywy państwa posłów do nowelizacji. Ale czy to świadczy o tym, że stanowimy złe prawo, że intencja rządu jest zła? Absolutnie nie. Ja bym chciała mieć taką sytuację, żeby w poprzednich latach były uchwalone ustawy, a na podstawie monitoringu, na podstawie obserwacji, w tej chwili tylko byśmy te ustawy nowelizowali, poprawiali w tych zapisach, gdzie rozminęła się intencja ustawodawcy z zapisem ustawowym i z życiem. Ale, niestety, tak się złożyło w ciągu ostatnich lat, że dopiero ta koalicja przedstawiła pewne nowe rozwiązania. Ten parlament uchwalił te rozwiązania, wydaje mi się, bardzo prawidłowe. Tak więc chciałabym, żeby wszyscy, wiedząc o tym, iż mamy nowe rozwiązania w nowych warunkach funkcjonowania państwa, obserwowali ustawy i byli przygotowani i gotowi do tego, ażeby zmieniać stosowne zapisy tam, gdzie one tej zmiany potrzebują.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Oczywiście posłowie, każdy klub poselski, mają prawo postawić wniosek o odrzucenie informacji, sprawozdania. Tylko, proszę państwa, co my chcemy odrzucić? Postawiono wniosek o odrzucenie sprawozdania, czy chcemy odrzucić fakty? Przecież, jak tu paru posłów powiedziało, przedstawiliśmy kolejne bardzo rzetelne sprawozdanie, w którym nie usiłujemy niczego zataić, nie usiłujemy niczego zafałszować. Mówimy całą, szczerą prawdę i mówimy to bardzo rzetelnie. Czy chcemy te fakty odrzucić? Przecież chodzi o sprawozdanie i na podstawie sprawozdania podjęcie decyzji o nowelizacji takiego czy innego zapisu. Czy odrzucając to sprawozdanie, te fakty, udajemy, że ich nie ma? Zupełnie nie potrafię zrozumieć tego wniosku o odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Chciałabym natomiast się już tak bardzo szybciutko odnieść do skutków działania ustawy, o których mówił pan poseł Zawiła. Ile na remonty? Panie pośle, nie jest tak, i pan doskonale o tym wie, że nie mamy prawa i nie zrobiliśmy tego, nie powiedzieliśmy, że środki, które pozyska właściciel, a więc w tym wypadku gmina - z tytułu zwiększonych wpływów z podniesionych stawek czynszowych - muszą być obligatoryjnie skierowane na podniesienie standardu technicznego czy na remonty tych budynków. To gmina, to radni decydują o tym, na co te środki będą przeznaczone. Przecież pewien cel osiągnęliśmy, skutek jest - trzeba być ślepym, żeby go nie dostrzec. Jeżeli przed wejściem w życie ustawy wpływy z czynszów tylko w 30% pokrywały koszty utrzymania, a po niecałych 2 latach jej funkcjonowania pokrywają one już 80% kosztów utrzymania, to ta ustawa działa. Należy się spodziewać, że za kolejne 2 lata gmina będzie pokrywała z wpływu czynszów 100% kosztów utrzymania i jeszcze jej zostanie na remonty. Ale czy gmina wtedy również przeznaczy środki na remonty zasobów mieszkaniowych? To jest suwerenna decyzja gminy, radnych.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">I odpowiedź na pytanie, które chyba też postawiła pani poseł Świerczyńska. Mówiła, że dla rodzin średnio zamożnych, mało zamożnych nie ma mieszkań, trzeba budować mieszkania socjalne. To przecież radni decydują o tym, czy gmina będzie układała chodnik, czy będzie remontowała dom, bo to gmina wie, jak ważna jest dla niej dana inwestycja i gmina, radni muszą o tym decydować. Rodziny zarabiające średnio i poniżej średniej, które dzisiaj nie mają mieszkań i oczekują rozwiązania ich problemów, powinny artykułować swoje oczekiwania wobec radnych. Musimy się nauczyć samorządności. Przecież nie rozwiąże tego za gminę minister ani Wysoka Izba. Stworzyliśmy pewne warunki, daliśmy gminom możliwość budowania domów czynszowych - tak jak to robi w sposób bardzo mądry gmina Śrem, która wyprowadza z zasobów komunalnych co zamożniejszych lokatorów do TBS, a ich lokale przeznacza na lokale socjalne. To jest myślenie gminy, gospodarskie myślenie, ale do gospodarskiego myślenia gminy, w których go nie ma, muszą zmusić wyborcy, a więc członkowie wspólnoty samorządowej, a więc te rodziny zarabiające średnio i poniżej średniej, których problemy mieszkaniowe, zgodnie z zapisem ustawy, powinny być rozwiązane i dach nad głową powinny mieć zapewniony właśnie poprzez działanie wspólnoty samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Tak więc możemy tworzyć rozwiązania i te rozwiązania stworzyliśmy. Możemy tworzyć warunki dla gmin takie, które by zachęcały do budowania, ale nie możemy nikogo zmusić do budowania mieszkań. Przecież te warunki, jakie teraz proponujemy dla pozyskania z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego kredytu dla TBS, powinny zachęcić gminy. Sądzę, że to się już dzieje. Jeśli chodzi o kwiecień, po raz pierwszy w statystyce pojawiły się budowy rozpoczęte przez TBS i właśnie w kwietniu mamy rozpoczętych 127 nowych mieszkań czynszowych. Oczywiście w zestawieniu z potrzebami jest to zdecydowanie mało, ale jest to początek. To znaczy, że ustawa zaczyna funkcjonować. Sądzę, że po pół roku albo za rok będziemy mogli powiedzieć, że tych mieszkań rozpoczęto 1000, 2000, 5000. Takie warunki tworzymy, środki na to są, ale decyzja musi być podjęta w gminie. My nie możemy dzisiaj gminie niczego nakazać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie jest rolą marszałka prowadzącego obrady wtrącać się do sporu między posłami a rządem, ale myślę, że tutaj sprawiedliwym rozwiązaniem byłoby zbadanie, czy prawo było dobrze stanowione, czy źle, a mianowicie czy w dyskusji, czy we wnioskach mniejszości nie znalazły się te elementy, które zostały przez Sejm odrzucone, a śladem których poszły potem orzeczenia Trybunału. Tu byłaby możność sprawiedliwego rozszerzenia tej sprawy: czy my jako parlament wybraliśmy z przedstawianych propozycji najlepsze, czy też zostały odrzucone propozycje, które potem jakby potwierdził Trybunał. To byłaby jedyna droga do rozstrzygnięcia tych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Zawiła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PosełMarcinZawiła">Krótkie sprostowanie. Pani minister, powiedziała pani, że trzeba być ślepym, jeśli nie widzi się efektów. Otóż ślepy nie jestem i obserwuję to z życzliwością, obserwuję to jako doświadczony człowiek, który „konsumował” kiedyś decyzje. Niedoskonałe, zgadza się. Powiem, żeby była zupełna jasność, o co mi chodzi, pani minister. Kolejne sprawozdanie od 1994 r. informuje Wysoką Izbę, że co prawda koszty utrzymania budynków wzrastają — to prawda, w tej chwili mamy ten wzrost — ale jednocześnie nie powodują wzrostu nakładów na remonty.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#PosełMarcinZawiła">Z informacji Instytutu Gospodarki Mieszkaniowej wynika, że w niedługim czasie ubędzie nam ok. 20% mieszkań. Pani minister, moja pretensja i pretensja mojego klubu wynika nie z tego, że pani nie każe gminom - pani nie może kazać gminom - ale chodzi o to, że pani minister może zrobić to, co na przykład zrobiono w zakresie ochrony środowiska - stymulować aktywność. I pretensja moja dotyczy między innymi niewykorzystywania środków budżetowych w taki sposób, aby zachęcać gminy do kierowania dodatkowych środków na remonty. Ten nasz spór o Krajowy Fundusz Mieszkaniowy, który - żeby być precyzyjnym - od dwóch lat obrasta nie wydatkowanymi pieniędzmi, a ustawowo mógłby być uruchomiony na kredyty na remonty. Czyli: ustawa o najmie plus uruchomiony system kredytu preferencyjnego na remonty mieszkań czynszowych byłyby, jak sądzę, krokiem w dobrym kierunku. I o to jest moja pretensja. Nie jestem ślepy, nie zamykam oczu na fakty, ale nie jestem w stanie zaakceptować tej sytuacji. To wszystko, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani posłanka Świerczyńska jeszcze w trybie sprostowania, jak rozumiem, bo nie ma innego w tej chwili trybu, gdyż czas klubu został wykorzystany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Przepraszam, panie marszałku. Pani minister, skoro pani mnie zaprosiła do wystąpienia, mówiąc, że moja wypowiedź sugerowała, iż uczyniliście państwo krzywdę ludziom poprzez to, że wprowadziliście dodatki mieszkaniowe, to chcę powiedzieć, że wypowiadając się, nie miałam takich intencji.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Natomiast mówiąc o tej krzywdzie i o tym, że odrzucaliśmy tę ustawę, chcę dodać dwa słowa. Po pierwsze, ta ustawa została przygotowana jeszcze przez poprzedni rząd. Wszyscy to pamiętamy. Wpłynęły jednocześnie identyczne dwie ustawy, mianowicie projekt poselski podpisany przez posłów Unii Wolności i projekt rządowy. Identycznej treści. Jeżeli odrzucaliśmy tę ustawę, to z dwóch powodów. Przede wszystkim dlatego, że skomplikowana materia, którą miała ta ustawa regulować, nie była dostatecznie szczegółowo potraktowana, a po drugie dlatego, że cała konstrukcja tej ustawy, decentralizując politykę mieszkaniową, przekazując gminom nie tylko kompetencje, ale przede wszystkim ogromne zadanie, z którym do tego czasu nie mogło sobie poradzić państwo, stwarzała wszelkie przesłanki do tego, żeby wiedzieć, że wynik tego typu działań będzie negatywny.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Jeśli chodzi o krzywdy, to niestety sama musiałam uczestniczyć w obronie osób, właśnie wdów po zmarłych najemcach mieszkań zakładowych, które niestety uczestniczyły w procesach o eksmisję, właśnie przeciwko nim wymierzonych. To są na ogół starsze kobiety. Te kobiety przeżyły w tym czasie naprawdę wielki niepokój i wielki stres, zupełnie niepotrzebnie. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Mam nadzieję, że to już wszystko.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy pani minister jeszcze będzie coś mówić, czy nie? - bo pani stoi w pozycji wyczekującej, nie wiem, co to znaczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">W takiej pozycji, panie marszałku, stoję, ponieważ już strasznie ciężko mi się siedzi. Ja tylko króciutko.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#PrezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastBarbaraBlida">Pani poseł, drugi projekt ustawy o najmie i dodatkach mieszkaniowych, on się chyba inaczej nazywał, to był projekt PPS, z utrzymaniem szczególnego trybu najmu - dokładnie to pamiętam - trzeci projekt to był projekt Prawa lokalowego. Dokładnie tak, pani poseł, ja rejestruję te fakty. Natomiast jeżeli chodzi o sprawy wdów, szczególnie w rodzinach kolejarskich, to chcę zwrócić uwagę, że krzywda, jaka się im działa - chociaż można było tego uniknąć, bo nikt nie zmuszał państwowych kolei do tego, żeby naliczały obligatoryjnie 200% czynszu - została naprawiona i to też z inicjatywy rządu. Chcę przypomnieć, że wtedy kiedy procedowaliśmy nad tą ustawą, nikt w Wysokiej Izbie nie przewidział, nie przypuszczał, że może dojść do takiej sytuacji, do jakiej doszło. My nie zaproponowaliśmy wtedy w tej ustawie rozwiązania, ale państwo również nie wystąpiliście z takim projektem. Nie było wiedzy ani po stronie rządu, ani po stronie państwa posłów o krzywdzie, jaka może stać się wdowom w rodzinach kolejarskich. To w rządowym przedłożeniu i z rządowej inicjatywy rozwiązanie tego problemu się znalazło. Tak, tam gdzie te krzywdy faktycznie miały miejsce, staramy się je naprawić. Natomiast nie można powiedzieć, że jeżeli ktoś poniósł krzywdę z tytułu wejścia w życie tej ustawy, to było to spowodowane naszą złą intencją. Zawsze działamy w bardzo dobrej intencji, ale nie zawsze nam to, niestety, wychodzi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pozostał jeszcze pan poseł sprawozdawca prof. Tadeusz Biliński. Proszę bardzo o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Posłowie wypowiadający się w debacie, która przed chwilą zakończyła się, wyręczyli mnie w wielu kwestiach, bowiem zdaje mi się, że po wymianie zdań wiele spraw jest znacznie jaśniejszych. Niemniej czuję się zobowiązany ustosunkować się do kilku spraw, aby nie było już żadnych wątpliwości. Odnośnie do stanowiska pani poseł Alicji Murynowicz co do art. 44, należy tylko stwierdzić, że słuszna jest uwaga, brakuje uzupełnienia do zdania: zarządca domu lub inna osoba uprawniona do pobierania czynszu i - oczywiście - opłat za eksploatację. Tej zmiany należy dokonać.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#PosełTadeuszBiliński">Jeżeli chodzi o wystąpienie pana posła Marcina Zawiły - bardzo liczne były uwagi krytyczne - do dwóch spraw czuję się zobowiązany ustosunkować. Pierwsza sprawa to jest system dofinansowania wypłat dodatków mieszkaniowych - problem bodajże najistotniejszy i bardzo drażliwy. Krytyka jednak pana posła wynikała z zastrzeżenia, że Trybunał Konstytucyjny miał bardzo negatywną ocenę tego rozwiązania. To się mija z prawdą. Podstawową przesłanką uznania art. 45 za niezgodny z konstytucją był ust. 3 w części dotyczącej określenia: w drodze rozporządzenia zasad i trybu ustalania oraz przekazywania gminom z budżetu państwa dotacji na dofinansowanie wypłat dodatków mieszkaniowych. W ocenie Trybunału ten ustęp miał blankietowy charakter, ustawowego upoważnienia Rady Ministrów do wydania rozporządzenia. Ustawa powinna zawierać chociażby ogólne, ale wyraźne wskazanie kierunku rozstrzygnięć rozporządzenia. Było to wadliwe rozwiązanie, stąd też nie znalazło się w propozycji noweli ustawy o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#PosełTadeuszBiliński">W drugiej jednak części pan poseł Marcin Zawiła bardzo jednoznacznie zaprezentował pozytywne stanowisko odnośnie do propozycji, która od czasu do czasu przewijała się w pracach legislacyjnych, aby to dofinansowanie było odpowiednie do zasobów. A zatem budżety gmin pokrywałyby wszelkie wydatki związane z wypłatami dodatków mieszkaniowych dla osób mieszkających w lokalach komunalnych, natomiast budżet państwa - wydatki związane z dodatkami mieszkaniowymi dla wszystkich pozostałych mieszkańców, a zatem spółdzielców czy mieszkańców lokali zakładowych. Ten problem był wielokrotnie analizowany na posiedzeniach i podkomisji, i komisji, ale nie uzyskał akceptacji. Przede wszystkim bowiem różna jest struktura mieszkań w poszczególnych miastach i gminach. W niektórych stosunek ten znacznie się zmienia. To prawda, że średnia to 50% mieszkań spółdzielczych, 33% komunalnych, 10% zakładowych, potem prywatnych czynszowych, ale jednak - w zależności od województwa - bardzo różnie się to kształtuje, nie mówiąc już o gminach. Gminy, które miałyby więcej substancji, nie byłyby zadowolone z takiej propozycji. Gorzej by było, gdyby gmina była w kiepskiej kondycji ekonomicznej. Prawdopodobnie sytuacja mogłaby się tam pogorszyć. Byłaby jeszcze gorsza sytuacja, gdyby albo budżet państwa nie wypłacił na czas, albo budżet gminy nie był w stanie pokryć zobowiązań. Wówczas podzielilibyśmy obywateli. A każdy, niezależnie od miejsca zamieszkania, pracuje na terenie gminy, zarabia, płaci podatki. Stąd też wydaje się w pełni zasadne utrzymanie dotychczasowego systemu dofinansowania wypłat, tym bardziej że Trybunał Konstytucyjny w żadnym miejscu nie zasugerował jakichkolwiek merytorycznych zmian. To wydaje się istotne, gdyż po ukazaniu się tej noweli, po zapisaniu w ustawie o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych tych podstawowych zasad dofinansowywania nie będą one budziły wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#PosełTadeuszBiliński">Druga kwestia to obciążenia samorządów. To prawda, że samorządy są coraz częściej obciążane dodatkowymi zadaniami. Ale chciałbym przypomnieć, że to wynika ze zmiany założeń polityki mieszkaniowej. Po pierwsze, uznaliśmy za absolutnie nieodzowne zdecentralizowanie polityki mieszkaniowej. Po drugie, uznaliśmy za właściwe odejście od administracyjnego zaspokajania potrzeb mieszkaniowych. Po trzecie, doprowadziliśmy do tego, aby udział społeczeństwa w pokrywaniu kosztów eksploatacji był większy, a w najbliższym czasie w pełni pokrywał wydatki, a zatem abyśmy doszli do czynszu ekonomicznego. Doprowadziliśmy również do tego, aby były zwiększone uprawnienia właścicielskie. W efekcie rzeczywiście samorządy terytorialne są przekonane, że mają stanowczo za dużo obowiązków, a za mało uprawnień i za mało środków na ich realizację. Niemniej jednak zadaniem własnym gminy jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych. Jest to wyraźnie zaadresowane w ustawie o samorządzie terytorialnym z marca 1990 r., jak również wynika z ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych. Ze swojej strony życzę samorządom terytorialnym, aby w najbliższym czasie miały znacznie większe środki i wówczas prawdopodobnie różnica w ocenie nie byłaby aż taka duża.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#PosełTadeuszBiliński">Pani posłanka Beata Świerczyńska poruszyła wiele kwestii. Niektóre zostały już wyjaśnione. Natomiast wydaje się, że jedna sprawa, drażliwa, w dalszym ciągu jest różnorodnie interpretowana. Chodzi o eksmisję. Z założenia eksmisja jest zjawiskiem bardzo niekorzystnym społecznie, wszyscy się przed nią wzbraniamy, ale jednak ta instytucja jest nieodzowna. Bo co zrobić, jeśli ktoś zajmie cudze mienie? Oczywiście każdy potwierdzi, że trzeba wyeksmitować. Co zrobić, jeśli ktoś nie płaci czynszu, nie reguluje opłat za eksploatację, a stać go na zapłacenie? Doprowadzamy do eksmisji. Co zrobić, jeśli ktoś nie przestrzega regulaminu porządku, uniemożliwia zamieszkiwanie pozostałym lokatorom? Co zrobić, jeśli ktoś dewastuje? Co zrobić, gdy ktoś maltretuje rodzinę? Mówimy: wyeksmitować. Jeżeli ta kwestia nas nie dotyczy, jesteśmy przeciwni, jeśli dotyczyłaby nas bezpośrednio, bylibyśmy osobą trzecią, sąsiadem, prawdopodobnie uwagi krytyczne byłyby ostrzejsze.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#PosełTadeuszBiliński">Rozwiązanie przyjęte w ustawie jest bardzo jednoznaczne - sąd rozstrzyga o przydzieleniu mieszkania socjalnego. Nie ma lepszej drogi. Jakiekolwiek warunkowe ustalenia, że emeryci dostają ustawowo mieszkanie socjalne, że niepełnosprawni dostają ustawowo, nie wytrzymują krytyki. Kiedyś w przeszłości próbowano, by zarządy spółdzielni były tym weryfikatorem, to także nie przynosiło efektów. A zatem wydaje się, że propozycja utrzymania dotychczasowych zapisów w tej kwestii jest jak najbardziej trafna, sąd po rozpoznaniu sprawy orzeka lub nie orzeka o przydzieleniu mieszkania socjalnego.</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#PosełTadeuszBiliński">Następna krótka sprawa - ocena sprawozdania. Sprawozdanie jest wiernym odtworzeniem rzeczywistości. Jeżeli mamy krytyczne uwagi - to do ustawy, do funkcjonowania pewnych instrumentów. A zatem do naszego dzieła. Natomiast sprawozdanie prezentuje wiernie rzeczywistość, która nas nie zadowala, bo - jak w swoim sprawozdaniu przedstawiłem - nie udało nam się osiągnąć tych celów. Sam byłem przekonany, że cele osiągniemy szybko, zarówno w zakresie społecznym, jak i w zakresie ekonomicznym, a tak się jednak nie stało.</u>
          <u xml:id="u-213.7" who="#PosełTadeuszBiliński">Ale szybciutko chciałbym zauważyć: to wcale nie jest podstawa do ograniczenia samodzielności gminy, do szukania nowych koncepcji. Wręcz przeciwnie, poszukajmy nowych narzędzi, spróbujmy wprowadzić może nowe warunki, aby doszło do tego, że gminy bardziej samodzielne, bardziej zdecydowane, rozwiązywałyby problem mieszkaniowy. Jakieś próby ingerencji - w tej ustawie są takie oznaki - według mnie nie są właściwe, ba - są błędne.</u>
          <u xml:id="u-213.8" who="#PosełTadeuszBiliński">Jeżeli chodzi o wypowiedzi pana Cezarego Miżejewskiego, to tylko jedna kwestia - wysokość kaucji. Rzeczywiście bardzo dobrze, że została ona wprowadzona do ustawy, bo niektóre gminy nadużywały swoich uprawnień i bezpodstawnie żądały bardzo wysokiej kaucji w celu zabezpieczenia ewentualnych wydatków na potrzeby wynikające z niepłacenia czynszu. Dzisiaj, ponieważ doprowadziliśmy do tego, że kaucja nie dotyczy mieszkań socjalnych, zamiennych, możemy powiedzieć w przypadku jakiejkolwiek zamiany, że ta instytucja powinna prawidłowo funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-213.9" who="#PosełTadeuszBiliński">Jeżeli chodzi o wypowiedź pana posła Józefa Nowickiego. Tryb podwyższania czynszu regulowanego został bardzo dokładnie zaprezentowany, bardzo wnikliwie przeanalizowaliśmy zróżnicowanie między czynszem wolnym a czynszem regulowanym i przyjmując koncepcję, że czynsz regulowany ma charakter cen sztywnych, doprowadziliśmy do bardzo uproszczonego mechanizmu podwyższania czynszu regulowanego.</u>
          <u xml:id="u-213.10" who="#PosełTadeuszBiliński">To wszystkie pytania czy uwagi krytyczne, które zanotowałem. Jeśli coś pominąłem, przepraszam. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Bilińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję, bo jak rozumiem, nikt nie ma już pytań ani ochoty do mówienia.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy około 20 poprawek, Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wnosi, aby Sejm przyjął do wiadomości rządowe sprawozdanie z funkcjonowania ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych według stanu na 30 września 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Został zgłoszony wniosek przeciwny i w związku z tym do głosowania w tej sprawie przystąpimy jutro w porannym cyklu głosowań.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Ten punkt porządku dziennego został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustaw: Prawo budowlane, o zagospodarowaniu przestrzennym oraz innych ustaw (druki nr 2095 i 2336).</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Bilińskiego.</u>
          <u xml:id="u-214.11" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie profesorze, już dawno pan nie miał takiego koncertu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedłożyć Wysokiej Izbie sprawozdanie (druk nr 2336) o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane, ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym oraz innych ustaw (druk nr 2095) w części dotyczącej ustawy Prawo budowlane.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#PosełTadeuszBiliński">Pierwsze czytanie projektu ustawy odbyło się 22 stycznia 1997 r. na wspólnym posiedzeniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Samorządu Terytorialnego i Komisji Ustawodawczej. W celu rozpatrzenia projektu ustawy powołano podkomisję złożoną z dwóch zespołów: jeden do rozpatrzenia projektu zmian w Prawie budowlanym, drugi do rozpatrzenia projektu zmian w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym. Łącznie odbyło się 17 posiedzeń zespołów, w tym dwa wspólne w celu zsynchronizowania efektów pracy.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Nowa ustawa Prawo budowlane, uchwalona przez Sejm w dniu 7 lipca 1994 r., weszła w życie z dniem 1 stycznia 1995 r. Od czasu wejścia w życie ustawy minęły dopiero dwa lata. Jest to, oczywiście, okres bardzo krótki jak na akt normatywny tej rangi. Mimo to można już przedstawić nie tylko ocenę ustawy, ale także zaproponować zmiany i uzupełnienia w jej regulacjach w celu zwiększenia skuteczności ustawy.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r., po pierwsze, zrównała w prawach i obowiązkach wszystkich uczestników procesu budowlanego, bez względu na sektor gospodarki. Po drugie, określiła szczegółowo obowiązki i uprawnienia uczestników procesu budowlanego wykonujących samodzielne funkcje techniczne, które wymagają posiadania uprawnień budowlanych. Po trzecie, wzmocniła ochronę interesu publicznego i osób trzecich w procesie inwestycyjno-budowlanym przez zaostrzenie odpowiedzialności uczestników tego procesu za wykonane zadania oraz przez zwiększenie zakresu działalności inspekcyjnej organów nadzoru budowlanego. Po czwarte, doprowadziła do lepszego przygotowania się uczestników procesu budowlanego przez przywrócenie uprawnień budowlanych uzyskiwanych w drodze egzaminu. Po piąte, uprościła tryb postępowania we wszystkich fazach procesu budowlanego; szczególnie ograniczyła wymagania odnośnie do projektów i trybu ich uzgadniania. Po szóste, uporządkowała zasady przebiegu procesu budowlanego. Po siódme, stworzyła podstawy prawne i organizacyjne do utworzenia ujednoliconego państwowego nadzoru budowlanego wykonującego swoje zadania inspekcyjno-kontrolne nad przestrzeganiem przepisów ustawy niezależnie od funkcji i obowiązków inwestorskich i użytkownika.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#PosełTadeuszBiliński">Ponadto ustawa dostosowała system prawno-instytucjonalny procesu inwestycyjno-budowlanego do zmieniającego się modelu gospodarki, do reguł gospodarki rynkowej i do samorządności lokalnych wspólnot.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#PosełTadeuszBiliński">Dostosowała również regulacje prawne do wymagań postanowień Układu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#PosełTadeuszBiliński">Ponad 2-letni okres funkcjonowania ustawy potwierdził słuszność przyjętych w niej rozwiązań prawno-organizacyjnych procesu budowlanego oraz wprowadzenia w życie ujednoliconego państwowego nadzoru budowlanego. Wprowadzenie zasady indywidualnej i osobistej odpowiedzialności z tytułu sprawowania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie wpłynęło pozytywnie na zdyscyplinowanie procesu budowlanego, na znaczne zmniejszenie liczby samowoli budowlanych. Nastąpiło także usprawnienie procesu budowlanego, choć uwag krytycznych wcale nie brakuje. Na ogół nie jest to jednak wynikiem złej ustawy, ale niesprawności urzędów.</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#PosełTadeuszBiliński">W czasie prac nad przedłożeniem rządowym ustawy Prawo budowlane rozpatrzono wiele propozycji zgłoszonych przez instytucje, organizacje czy też przez osoby fizyczne, zmierzających do zmiany regulacji prawnych tak zawartych w ustawie, jak i w projekcie noweli. W efekcie wprowadzono do przedłożenia rządowego wiele zmian i uzupełnień, każdorazowo uzyskując akceptację strony rządowej i posłów. Tylko dwie kwestie były od samego początku kontrowersyjne: pierwsza to rodzaje specjalności uprawnień budowlanych oraz ich liczba, a druga to przyporządkowanie specjalistycznego nadzoru budowlanego w zakresie gospodarki morskiej. Te dwie kwestie przedstawiłem w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-215.8" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Obie kwestie zostały rozwiązane ustawą Prawo budowlane z 1994 r. radykalnie i odmiennie niż w wypadku poprzedniej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-215.9" who="#PosełTadeuszBiliński">Po pierwsze, znacznie ograniczono liczbę specjalności oraz zwiększono dyscyplinę ich uzyskiwania poprzez wprowadzenie obowiązkowego egzaminu państwowego.</u>
          <u xml:id="u-215.10" who="#PosełTadeuszBiliński">Po drugie, wprowadzono w życie ujednolicony państwowy nadzór budowlany, odchodząc od uprzednich rozwiązań resortowych oraz powołując Główny Urząd Nadzoru Budowlanego i podporządkowując go jednemu organowi naczelnemu (dzisiaj - Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji).</u>
          <u xml:id="u-215.11" who="#PosełTadeuszBiliński">Obowiązujące prawo budowlane przewiduje udzielenie uprawnień budowlanych w specjalnościach: architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej, technologii i organizacji budowy oraz dwóch instalacyjnych. Ograniczenie liczby specjalności uprawnień budowlanych okazało się trafne i w zasadzie uzyskało pełną akceptację środowiska zawodowego. Jedynie nieuwzględnienie specjalności: mosty i drogi budziło wątpliwości, a nawet sprzeciw części środowiska tej specjalności. To prawda, że wprowadzenie do ustawy specjalności: drogi i mosty eksponuje tę specjalność budowlaną, podkreśla jej odrębność, podkreśla nieodzowność odpowiedniego przygotowania zawodowego do projektowania i wykonywania mostów i dróg, z drugiej jednak strony wprowadzenie takiej specjalności prowadzi automatycznie do ograniczenia zakresu uprawnień do projektowania innych obiektów, do kierowania robotami budowlanymi z zakresu innych specjalności. Co prawda można uzyskać uprawnienia w kolejnej specjalności, ale przecież nie o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-215.12" who="#PosełTadeuszBiliński">W tej sytuacji w świetle przeprowadzonych dyskusji najlepszym rozwiązaniem okazało się ustanowienie takich specjalizacji, jakie zostały przyjęte w rozwiązaniu ustawy z 1994 r., a zatem nieprzychylenie się do ustanowienia kolejnej specjalności. Ostatecznie koncepcja ograniczonej liczby specjalności zyskała akceptację, natomiast dodatkowym efektem dyskusji - na co chciałbym zwrócić uwagę - było dalsze ograniczenie liczby specjalności poprzez wyeliminowanie specjalności: technologia i organizacja budowy. Ograniczenie specjalności do dwóch - architektonicznej i konstrukcyjnej budowlanej - czyni bardzo czytelnym podział specjalności i kompetencji osób je posiadających.</u>
          <u xml:id="u-215.13" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! W świetle obowiązującej ustawy państwowy nadzór budowlany sprawują:</u>
          <u xml:id="u-215.14" who="#PosełTadeuszBiliński">— minister spraw wewnętrznych i administracji, jako naczelny organ administracji państwowej w sprawach nadzoru architektoniczno-budowlanego i specjalistycznego nadzoru budowlanego z wyjątkiem dziedzin: obronności państwa, bezpieczeństwa państwa, transportu w zakresie budowy i eksploatacji dróg szynowych;</u>
          <u xml:id="u-215.15" who="#PosełTadeuszBiliński">— główny inspektor nadzoru budowlanego, jako centralny organ administracji państwowej w sprawach jak wyżej;</u>
          <u xml:id="u-215.16" who="#PosełTadeuszBiliński">— organ nadzoru architektoniczno-budowlanego oraz organ specjalistycznego nadzoru budowlanego, przy czym naczelnymi organami administracji państwowej właściwymi w sprawach specjalistycznego nadzoru budowlanego są: minister obrony narodowej — w dziedzinie obronności państwa, minister spraw wewnętrznych i administracji — w zakresie bezpieczeństwa państwa oraz minister transportu i gospodarki morskiej — w dziedzinie transportu w zakresie budowy i eksploatacji dróg szynowych.</u>
          <u xml:id="u-215.17" who="#PosełTadeuszBiliński">Ponad dwuletni okres funkcjonowania państwowego nadzoru budowlanego potwierdził słuszność przyjętego rozwiązania, a raczej przywrócenia go sprzed 1990 r. W pełni znalazło uzasadnienie przyjęte rozwiązanie polegające na niezależnym sprawowaniu przez głównego inspektora nadzoru budowlanego nadzoru merytorycznego w zakresie terenowych organów nadzoru specjalistycznego. Ma to szczególnie istotne znaczenie, gdy zadania wojewodów wykonują na mocy porozumień organy administracji rządowej, podporządkowane innemu niż minister spraw wewnętrznych i administracji organowi naczelnemu.</u>
          <u xml:id="u-215.18" who="#PosełTadeuszBiliński">Przedłożenie rządowe nowelizujące ustawę nie przewidywało zasadniczych zmian w strukturze i zadaniach nadzoru budowlanego. Natomiast urzędy morskie, a w ich imieniu także posłowie wystąpili z wnioskiem o przywrócenie specjalistycznego nadzoru budowlanego w dziedzinie gospodarki morskiej organom administracji morskiej, czyli Ministerstwu Transportu i Gospodarki Morskiej. Wnioskodawcy, uzasadniając przyporządkowanie specjalistycznego nadzoru budowlanego w dziedzinie gospodarki morskiej, podkreślali przede wszystkim to, że urzędy morskie mają wykwalifikowaną kadrę zawodową, mają możliwości wykorzystywania środków technicznych w postaci jednostek pływających, samolotów, śmigłowców; wskazywano także celowość wprowadzenia zintegrowanego zarządzania obszarami przybrzeżnymi.</u>
          <u xml:id="u-215.19" who="#PosełTadeuszBiliński">Natomiast z punktu widzenia wdrożonego już ujednoliconego systemu nadzoru budowlanego byłby to powrót do uprzednich rozwiązań resortowych, do rozwiązań ustawowych z 1987 r., przyjętych w oparciu o ustawę Prawo budowlane z 1974 r. Trzeba także zaznaczyć, że koncepcja ta jest sprzeczna z ustawami kompetencyjnymi o utworzeniu urzędów ministrów gospodarki przestrzennej i budownictwa oraz transportu i gospodarki morskiej. Koncepcja ta jest sprzeczna z następującym stanowiskiem rządu: „Proponowane zmiany zmierzają do reaktywowania administracji specjalnej w zakresie specjalistycznego nadzoru budowlanego usytuowanego w strukturach administracji morskiej. Działanie takie jest sprzeczne z przyjętymi kierunkami porządkowania administracji specjalnej w ramach reformy centrum”. Powrót do rozwiązania resortowego byłby jeszcze dziwniejszy, jeśli uwzględni się to, iż w ramach prac legislacyjnych uzgodniono, że dotychczas sprawowany nadzór w dziedzinach: obronności kraju — przez ministra obrony narodowej, bezpieczeństwa kraju — przez ministra spraw wewnętrznych i administracji, przechodzi do zakresu działania głównego inspektora nadzoru budowlanego. Po wielu dyskusjach komisje opowiedziały się przeciwko koncepcji urzędów morskich.</u>
          <u xml:id="u-215.20" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Do nowelizowanej ustawy wprowadzono wiele istotnych zmian. Nie wszystkie jestem w stanie przedstawić tu wnikliwie i sprawnie, ograniczę się tylko i wyłącznie do tych zasadniczych.</u>
          <u xml:id="u-215.21" who="#PosełTadeuszBiliński">Po pierwsze, rozszerzono katalog obiektów, których budowa nie wymaga pozwolenia. Rozszerzenie to dotyczy obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki, jak np. parterowe budynki gospodarcze o powierzchni zabudowy do 35 m2 czy naziemne silosy na materiały sypkie do 30 m3. Zwolniono z obowiązku zyskania pozwolenia na budowę w wypadku wznoszenia obiektów tymczasowych, nie połączonych trwale z gruntem, oraz obiektów sezonowych, jak np. cyrki wędrowne, budki z lodami. Zwolniono także z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę wznoszenie ogrodzeń od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych oraz opasek brzegowych, umocnień brzegu morskiego, nie stanowiących jednak konstrukcji oporowych. Dotychczasowa praktyka wykazała konieczność uproszczenia procedury dla wymienionych obiektów. Budowa tych obiektów wymaga oczywiście zgłoszenia właściwemu organowi nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-215.22" who="#PosełTadeuszBiliński">Rozszerzono także katalog robót budowlanych, na których realizację nie wymaga się pozwolenia na budowę. Nie wymaga pozwolenia na budowę instalowanie i remont tablic i urządzeń reklamowych, z wyjątkiem reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym. Nie wymaga tego instalowanie krat na oknach i urządzeń na obiektach. Jednakże instalowanie krat na budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego i zabytkowych jest obciążone obowiązkiem zgłoszenia. Także obowiązkiem zgłoszenia jest objęte zainstalowanie na obiektach budowlanych urządzeń takich jak anteny i maszty o wysokości 3 m. Zwolniony z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę został remont sieci telekomunikacyjnych oraz napowietrznych sieci elektroenergetycznych niezależnie od napięcia, jeśli są prowadzone po dotychczasowych trasach. Jednak roboty te wymagają zgłoszenia. Ponadto zwolniono z obowiązku uzyskania pozwoleń na budowę robót mających na celu zapewnienie drożności torów wodnych, basenów i kanałów portowych. Roboty te wymagają jednak uzyskania pozwolenia wodnoprawnego oraz pozwolenia na wykonanie robót czerpalnych i są objęte obowiązkiem zgłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-215.23" who="#PosełTadeuszBiliński">W ramach uzupełnień ustawy określono wymagania stawiane zgłoszeniu, aby uniknąć dowolnych interpretacji. W razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia właściwy organ nakłada, w drodze postanowienia, obowiązek uzupełnienia brakujących dokumentów. Wzór wniosku o pozwolenie na budowę i decyzję o pozwoleniu na budowę określi minister spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-215.24" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Wprowadzono do ustawy szczegółowe zapisy dotyczące konsekwencji wystąpienia odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego i warunków pozwolenia na budowę. W przypadku wystąpienia istotnego odstępstwa od projektu budowy nieodzowna jest ponowna decyzja o pozwoleniu na budowę. Dokonanie takiego odstępstwa bez zmiany pozwolenia na budowę powoduje utratę ważności pozwolenia i wstrzymanie postanowieniem właściwego organu nadzoru budowlanego prowadzenia robót budowlanych. Wznowienie robót budowlanych może nastąpić po uzyskaniu odpowiedniej decyzji. W przypadku odstępstw mniej istotnych, o czym decyduje projektant, kierownik budowy, inspektor nadzoru inwestorskiego i organ nadzoru, prace mogą być kontynuowane po naniesieniu odpowiednich zmian do projektu budowlanego. Wówczas do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego należy dołączyć kopię rysunku wraz z naniesionymi zmianami.</u>
          <u xml:id="u-215.25" who="#PosełTadeuszBiliński">Do istotniejszych zmian należy także zaliczyć:</u>
          <u xml:id="u-215.26" who="#PosełTadeuszBiliński">— Doprecyzowanie zasady, że pozwolenie na budowę powinno obejmować całe zamierzenie budowlane, a tylko w wyjątkowych wypadkach może dotyczyć wybranych obiektów budowlanych mogących samodzielnie funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-215.27" who="#PosełTadeuszBiliński">— Zwolnienie z nieuzasadnionego obowiązku sporządzania projektu zagospodarowania działki lub terenu w wypadku prowadzenia robót budowlanych, jeśli zgodnie z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym nie jest wymagane ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.</u>
          <u xml:id="u-215.28" who="#PosełTadeuszBiliński">— Obowiązek określenia przez ministra spraw wewnętrznych i administracji szczegółowych zasad ustalania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych, co stanowi usunięcie luki prawnej na styku Prawo budowlane i Prawo geologiczne i górnicze.</u>
          <u xml:id="u-215.29" who="#PosełTadeuszBiliński">— Rozszerzenie uprawnień konserwatora zabytków w stosunku do obiektów objętych ochroną na podstawie planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego; wydanie pozwolenia na budowę przez właściwy organ może nastąpić dopiero po wyrażeniu opinii przez wojewódzkiego konserwatora zabytków.</u>
          <u xml:id="u-215.30" who="#PosełTadeuszBiliński">— W celu zdyscyplinowania inwestora podejmującego eksploatację obiektu bez zgłoszenia wprowadzono ograniczenie, że dostawy energii, wody, ciepła i gazu mogą nastąpić wyłącznie na potrzeby budowy. Natomiast do użytkowania obiektu budowlanego, na który jest wymagane pozwolenie na budowę, inwestor może przystąpić po zawiadomieniu właściwego organu o zakończeniu budowy, jeśli organ ten w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji. W wypadku niespełnienia wymagań określonych ustawą (art. 57) właściwy organ może odmówić wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego. Wszystkie te przepisy prawne powinny doprowadzić do zdyscyplinowania inwestora i wyeliminowania zjawisk patologicznych. Organ nadzoru budowlanego uzyskał możliwość podjęcia działań zmierzających do nakazania inwestorowi doprowadzenia obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem. Do tej pory nie ma podstaw prawnych do nakazania wprowadzenia zmian i przeróbek w obiekcie, w stosunku do którego odmówiono pozwolenia.</u>
          <u xml:id="u-215.31" who="#PosełTadeuszBiliński">— Rozszerzono krąg osób uprawnionych do przeprowadzenia kontroli stanu technicznego przewodów kominowych o osoby posiadające uprawnienia budowlane o odpowiedniej specjalności.</u>
          <u xml:id="u-215.32" who="#PosełTadeuszBiliński">Dodatkowo chciałbym jeszcze poinformować Wysoką Izbę, że usunięto istotną lukę w przepisach dopuszczających legalizację samowoli budowlanej w przypadku upływu 5 lat od dnia zakończenia budowy obiektu budowlanego. Zapis taki wymusza legalizację samowoli budowlanej niezależnie od ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wprowadzone uzupełnienie do art. 49 umożliwia legalizację samowoli budowlanej wyłącznie w przypadku, gdy nie zostały naruszone przepisy o zagospodarowaniu przestrzennym, czyli obiekt budowlany został wybudowany zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Brak tego przepisu powodował legalizację samowoli budowlanej, czyli pozostawienie obiektu wzniesionego niezgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Utrzymanie dotychczasowego stanu prawa oczywiście byłoby błędem.</u>
          <u xml:id="u-215.33" who="#PosełTadeuszBiliński">W celu uniknięcia nieprawidłowości w funkcjonowaniu nadzoru budowlanego określono w art. 85b sprawy, które w drodze porozumienia nie mogą być przekazywane organom samorządu terytorialnego. W świetle tej regulacji wojewodowie, kierownicy urzędów rejonowych nie będą mogli przekazać uprawnień w zakresie nadzoru architektoniczno-budowlanego w przypadkach, w których inwestorem jest gmina, komunalna osoba prawna lub inny podmiot mienia komunalnego oraz specjalistycznego nadzoru budowlanego. Regulacja ta ograniczy zbyt swobodne przekazywanie uprawnień w zakresie nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-215.34" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Do przedłożonego Wysokiej Izbie sprawozdania zostały zgłoszone 2 wnioski mniejszości stanowiące spójną całość, wnoszące o podporządkowanie specjalistycznego nadzoru budowlanego w dziedzinie budownictwa morskiego ministrowi transportu i gospodarki morskiej i powierzenie go urzędom morskim. Problem ten przedstawiłem wnikliwie w pierwszej części sprawozdania. Teraz ograniczę się tylko do reasumpcji.</u>
          <u xml:id="u-215.35" who="#PosełTadeuszBiliński">Przeprowadzono wiele merytorycznych dyskusji, krytycznie oceniając propozycję oderwania specjalistycznego nadzoru w dziedzinie budownictwa morskiego od Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. Komisje opowiedziały się przeciwko tej propozycji, uznając, że powrót do rozwiązania sprzed 1990 r. jest nietrafny, szczególnie w świetle rezygnacji ministra obrony narodowej z prowadzenia specjalistycznego nadzoru w dziedzinie obronności kraju i ministra spraw wewnętrznych i administracji z prowadzenia specjalności nadzoru w dziedzinie bezpieczeństwa państwa.</u>
          <u xml:id="u-215.36" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc składanie sprawozdania, chciałbym podkreślić, że przedłożona nowelizacja ustawy Prawo budowlane będzie stanowić nowoczesny i bardziej racjonalny instrument organizacji i realizacji procesu inwestycyjno-budowlanego, a łącznie ze znowelizowaną ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym będzie stanowić właściwą podstawę prawną działalności inwestycyjnej.</u>
          <u xml:id="u-215.37" who="#PosełTadeuszBiliński">W imieniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Samorządu Terytorialnego i Komisji Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie przez Wysoką Izbę ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane i ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Bilińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Kazimierza Szczygielskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się wyczerpująco, aczkolwiek w telegraficznym skrócie, przedstawić propozycje zmian w zakresie art. 2, dotyczącego ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Projekt rządowy zawierał około 30 poprawek. Chciałbym przedstawić i zarekomendować państwu kilka strategicznych rozwiązań dotyczących tej nowelizacji, tego, co powstało w wyniku prac podkomisji, drugiego zespołu, a następnie ustaleń przyjętych przez wysokie połączone komisje (zostało to przedstawione przez pana posła Bilińskiego).</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Teza podstawowa, jaka legła u podstaw pracy podkomisji, a która wywodziła się z przedłożenia rządowego, jest taka, iż ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym jest aktem dobrym i zakres nowelizacji po dwóch latach jej funkcjonowania nie powinien być zbyt obszerny - także dlatego, że praktycznie rzecz biorąc, dwa lata w wypadku takiej konstrukcji, jaką jest zupełnie nowa konstytucja gospodarowania przestrzenią, gdzie zastosowano nową doktrynę planistyczną, to okres zbyt krótki, aby dokonać pełnej krytycznej oceny. Ta częściowa ocena prowadzi do wniosku, że ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym jest dobra. Niemniej były niezbędne niektóre zmiany i chciałbym je Wysokiej Izbie przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana 1 wiąże się ze zmianą terminologii - rozwój zrównoważony zamiast ekorozwoju - i wynika w zasadzie z konieczności czy chęci dostosowania nazewnictwa do nowej konstytucji, gdzie tego typu terminologia została uwzględniona.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Kwestia druga, która była jedną z zasadniczych przesłanek nowelizacji ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Chodzi o zmianę w art. 4 ust. 1, gdzie dodaje się wyrazy „z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych oraz morza terytorialnego”. Otóż intencją tej zmiany było jednoznaczne rozstrzygnięcie, iż wyżej wymienione obszary — morskie wody wewnętrzne oraz morze terytorialne — nie stanowią obszaru władztwa gminy i jako takie nie mogą być objęte decyzjami gminy określonymi w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym. Problem ten jest regulowany w innych ustawach, w skrócie mówiąc — w ustawach morskich.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana 3 wiąże się z wprowadzeniem do art. 6 dotyczącego gminnego studium uwarunkowań i kierunku zagospodarowania - dalej będę używał pojęcia: studium - zapisu o obszarach objętych lub wskazanych do objęcia ochroną na podstawie przepisów szczególnych. Chodzi po prostu o to, aby w studium zostały ujęte wszystkie obszary, które powinny być chronione na podstawie już istniejących przepisów prawa, ale również te, które są wskazane do objęcia ochroną, a norma prawna jeszcze ich nie obejmuje. Takie sytuacje zdarzają się teraz i ta propozycja w nowelizacji zmierza do tego, aby to uwzględnić w studium.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Jeszcze istotniejszy jest inny nowy zapis w tym samym artykule, mówiący, iż w studium gminnym znajdą się obszary wskazane w studium wojewódzkim, wynikające z polityki przestrzennej państwa. Przepis ten wzbudził zastrzeżenia co do poprawności z punktu widzenia nowej doktryny planistycznej ujętej w ustawie. Chodziło mianowicie o to, czy takie brzmienie tego nowego pkt. 8 w art. 6 nie oznacza dyktatu centralnego planisty w stosunku do gminy (podobne zresztą zastrzeżenia dotyczyły nowego brzmienia pkt. 1). Jednak, ponieważ studium jest „przepisem wewnętrznym”, uznano, iż należy ustalić, jakie cele przestrzenne „widzi” państwo na obszarze gminy, natomiast kwestia realizacji tych celów jest możliwa wyłącznie w trybie określonym w rozdz. 6. Podkreślam to z całą stanowczością, aby nie było takiej interpretacji, że to centralny planista narzuca gminie rozwiązania w zakresie planu.</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana 4 polega na rozszerzeniu zakresu delegacji dla prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. W tym przypadku chodziło o to, aby określić, jakie dokumenty są potrzebne przy wydawaniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Ponieważ zdarzały się praktyki, że organy gminy żądały serii dokumentów wykraczających poza delegację ustawową, poza zakres potrzebny czy niezbędny przy ustalaniu warunków zabudowy, jest propozycja, by prezes urzędu określił zakres i rodzaje tych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-217.7" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Następna kwestia podlegająca nowelizacji to propozycja połączonych komisji, aby określić, na jakim rodzaju dokumentu i w jakim zakresie następuje ustalenie planu. By w momencie, kiedy rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do opracowania planu, zdefiniowano obszar i zakres ustaleń, aby nie było dowolności w interpretacji już po zdefiniowaniu czy opracowaniu dokumentów. Jest to jeden z przepisów, gdzie próbuje się precyzyjnie ustalić zakres czy sposób rozumienia ustawy.</u>
          <u xml:id="u-217.8" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana 7, bardzo istotna - do art. 13 - polega na wyjęciu spod obowiązku sporządzania planu inwestycji służących lokalnym celom publicznym, realizowanym w granicach pasa drogowego. Do tego zapisu zgłoszono wniosek mniejszości (nr 3) - odrzucony, co oczywiste, przez komisje - aby rozszerzyć tę zasadę poza pas drogowy. Chodzi mianowicie o to, aby wszystkie inwestycje liniowe, zarówno w pasie drogowym, jak i poza nim, były zwolnione z obowiązku ujawniania w miejscowym planie.</u>
          <u xml:id="u-217.9" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Otóż punkt widzenia komisji - sądzę, że Wysoka Izba go podzieli - jest taki, że gdyby przyjąć tę zasadę, to praktycznie rzecz biorąc inwestycje liniowe mogłyby zostać zablokowane przy sprzeciwie choćby jednego tylko z właścicieli. Dlatego że przeznaczanie czy wywłaszczanie na cele publiczne jest możliwe przy wskazaniu w miejscowym planie. W sytuacji kiedy takiego planu nie ma, a jest sprzeciw jednego z właścicieli, inwestycja może być zablokowana - wbrew intencji projektodawców wniosku mniejszości. Nawiasem mówiąc, zarówno w normie nowej konstytucji, jak i w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym, w całym rozdz. 3, zdefiniowana jest ta decyzja czy to uzależnienie realizacji pod wywłaszczenie.</u>
          <u xml:id="u-217.10" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana 8, konieczna ze względu na zdarzające się przypadki, polega na tym, aby określić, co się dzieje wtedy, gdy rada gminy podjęła wprawdzie uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia planu, ale po upływie roku proces ten nie został zakończony. Uściślenie, zawarte w przedłożeniu, ma zapobiegać sytuacjom, gdy następuje zawieszenie w czasie procesu uchwalenia planu. Do tego zgłoszono wniosek mniejszości (nr 4), aby reakcja organu nadzoru lub reakcja dotycząca innych rozwiązań, zapisanych w ustawie, następowała nie po 1 roku, tylko po 2 latach od zawieszenia decyzji o wykonaniu planu. Komisje nie zgadzają się z tym wnioskiem. Uważają, że rozwiązanie to może jest i dobre dla niektórych organów gminy, natomiast z punktu widzenia inwestorów jest fatalne. Bo gdyby przyjąć ten wniosek mniejszości, okazałoby się, że czas wydania decyzji przedłużyć by się mógł, w najmniej korzystnych warunkach, do 3 lat. Komisje nie sądziły, by 3 lata zwłoki przy wydaniu decyzji, przy wykonaniu planu, to okres właściwy, jeśli chodzi o ofertę dla inwestorów.</u>
          <u xml:id="u-217.11" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana 9 - do art. 18 - polega na wprowadzeniu w nowym pkt. 2a obowiązku badania spójności rozwiązań projektu planu z polityką przestrzenną gminy określoną w studium. Propozycja ta wzbudziła podobne zastrzeżenia, jak te, o których mówiłem wcześniej. Czy nie jest to próba wprowadzenia decyzji centrum - lub w tym przypadku organu nadzoru - do miejscowego planu poza trybem określonym w rozdz. 6? A także czy w przypadku ustalenia rozbieżności nie stanie się to przesłanką do uchylenia ustaleń planu przez organ nadzoru? Sporządzona w tej sprawie opinia, poparta również przez stanowisko rządu, głosi, że intencją tej zmiany jest sporządzanie dla wiadomości rady gminy protokółu rozbieżności, który nie może służyć do takiego poprawiania planu, aby stał się zgodny ze studium. Stwierdzenie (ewentualne) braku spójności planu ze studium stanowi wyłącznie informację, że ustalenia planu inaczej ujmują propozycje studium, i ujęcie takie powinno być propozycją czy stanowić przesłankę dla weryfikacji ustaleń studium, a nie odwrotnie. Interpretacja, którą tutaj przedstawiam, przekreśla jednoznacznie obawy, że może wystąpić dyktat studium nad planem, czyli nieformalne związanie studium z planem.</u>
          <u xml:id="u-217.12" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Seria następnych poprawek dotyczyła usprawnienia procesu decyzyjnego między innymi w zakresie tego samego artykułu - ograniczono obowiązek powiadamiania gmin sąsiednich o przystąpieniu do prac nad planem tylko do tych gmin sąsiednich, które graniczą z obszarem planu lub gdy ustalenia planu mogą naruszać ich interes prawny. Jest to w duchu konwencji z Espoo.</u>
          <u xml:id="u-217.13" who="#PosełKazimierzSzczygielski">W związku z art. 4, o którym mówiłem wcześniej, czyli wprowadzeniem innego obszaru, a więc obszarów morskich do planu wyłączonych spod władztwa gminy, wprowadzono obowiązek uzgodnienia rozstrzygnięć planu z dyrektorem urzędu morskiego, obowiązek uzgodnienia sposobu zagospodarowania pasa technicznego, pasa ochronnego, morskich portów i przystani. Jest oczywiste, że skoro wprowadziliśmy inny obszar władztwa, to w procesie dochodzenia do planu muszą wystąpić uzgodnienia. To samo dotyczy uzgodnienia z zarządem drogi: jeśli zagospodarowanie pobocza może wpłynąć na ruch drogowy lub drogę. W tym samym art. 18 rozszerzono możliwość uspołecznienia procesu planowania. Chodzi tutaj o to, żeby zobowiązać gminy w pkt. 6 do udzielenia informacji o wyłożonym projekcie, oraz o to, żeby stworzyć możliwość - odpłatnego wprawdzie - uzyskania kopii wypisów i wyrysów. Tak więc każdy zainteresowany powinien uzyskać od gminy informację o wyłożonym planie i mieć możliwość uzyskania odpłatnie owych kopii.</u>
          <u xml:id="u-217.14" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana kolejna do art. 27 zliberalizuje przepis. Chodzi o to, że nie każde naruszenie trybu art. 18, czyli procesu tworzenia planu, ma powodować uchylenie całego postępowania. Chodzi o to, że jeśli nastąpi naruszenie trybu ustalania planu, to wtedy następuje uchylenie; natomiast nie każde naruszenie. Jest to pewna forma łagodności ustawodawcy w stosunku do trybu uchwalenia planu.</u>
          <u xml:id="u-217.15" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana kolejna, 16 — jest ich 27, a wymieniam tylko te strategiczne — do art. 40 ust. 3 polega na wyraźnym określeniu tego, kto wydaje dla terenów zamkniętych i dla obszarów morskich decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Jest to skutek wprowadzenia „morza” do tej ustawy. Jest to naturalna konsekwencja zapisu w art. 4.</u>
          <u xml:id="u-217.16" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Do art. 41 wprowadzono również kilka poprawek i jedna z nich dotyczy określenia precyzyjnego, na jakiej mapie można przedstawić wniosek dotyczący warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Chodzi o to, że można przedstawić albo na mapie zasadniczej, albo na mapie ewidencyjnej. Problem polegał na tym, aby spróbować wyeliminować przez ten zapis sytuację, w której organ wydający decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu mógłby żądać od inwestora czy od zainteresowanego sporządzenia mapy zasadniczej, która jest szalenie kosztowna, czyli aby nie było próby przerzucenia na inwestora kosztów sporządzenia mapy. Tak więc jest możliwość manewru, że jeśli nie ma mapy zasadniczej, czy kopii mapy zasadniczej, to można przedstawić na kopii mapy ewidencyjnej. Podnoszono oczywiście w dyskusji, że treść mapy ewidencyjnej jest, powiedziałbym, niedoskonała, ale wybór między kosztowną mapą zasadniczą a ewidencyjną przesądził na korzyść inwestora.</u>
          <u xml:id="u-217.17" who="#PosełKazimierzSzczygielski">W tym samym artykule w ust. 3 proponuje się skreślić słowa: „na rzecz gminy”. Chodzi o to, aby wyeliminować ostatecznie możliwość jakiejkolwiek formy partycypacji (np. nie tylko na rzecz gminy albo spółki, zakładu), aby nie uzależniać wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu od jakichkolwiek świadczeń, aby gmina od zainteresowanego inwestora nie żądała świadczenia nie tylko na rzecz gminy, ale na dowolnie wskazany zakład lub inny podmiot prawny.</u>
          <u xml:id="u-217.18" who="#PosełKazimierzSzczygielski">W zmianie 20 do art. 45 mówi się o tym, co należy zrobić, jeżeli przez okres 1 roku nie ma uchwalonego nowego planu, lecz decyzja o jego uchwaleniu nastąpiła. Jest tam szereg proponowanych rozwiązań, które powodują określoną reakcję w określonym trybie. Do zmiany 20 był ten sam wniosek mniejszości, o którym mówiłem poprzednio, aby reakcja na nieuchwalenie planu nastąpiła nie po roku, lecz po 2 latach. Stosunek komisji do tych rozwiązań jest identyczny, chodzi bowiem o to, aby ewentualni zainteresowani nie musieli długo oczekiwać na reakcję gminy, na uchwalenie planu.</u>
          <u xml:id="u-217.19" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana 21 zawiera propozycję, aby w przypadku inwestycji liniowych zainteresowanym nie przysyłać decyzji, ale tylko informację, iż taka decyzja była wydana. Chodzi o to, że jeśli w przypadku inwestycji liniowych jest na przykład około 100 właścicieli - może więcej, może mniej - aby każdy z nich wiedział, że będzie inwestycja, żeby miał o tym informację, ale nie musi otrzymywać całej bogatej dokumentacji dotyczącej wydania decyzji.</u>
          <u xml:id="u-217.20" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Kolejna zmiana - zbliżam się powoli do końca - jest konsekwencją objęcia obszarów morskich tą ustawą, określa, kto stwierdza wygaśnięcie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dla obszarów morskich, a także kto dokonuje takich czynności, które dla obszarów lądowych, dla obszarów gminy wykonuje wójt czy burmistrz. W tym samym artykule wprowadzono zasadę, że skoro w wypadku inwestycji jest związanie gminy z morzem, to jeśli chodzi o wygaśnięcie decyzji, właściwy organ - urząd morski powinien uzgadniać to z samorządem terytorialnym. Jest to kwestia decyzji o powiązaniu interesów na styku działania obszarów morskich i lądowych.</u>
          <u xml:id="u-217.21" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana 25, która była jedną z przesłanek tej nowelizacji, polega na naprawieniu błędu, przeoczenia, który powstał przy reformie centrum. Obecnie wyraźnie się określa, kto wykonuje zadania związane z opracowaniem koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania. Przy reformie centrum pominięto słowo: „polityki”, zostawiono: „zagospodarowanie”, co jest sprzeczne z doktryną tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-217.22" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Zmiana kolejna, już jedna z ostatnich, panie marszałku, polega na wskazaniu w studium wojewódzkim obszarów interesów państwa. Tu trzeba wyraźnie jeszcze raz wskazać, że to nie jest „zamrażarka planistyczna”, gdyż wprawdzie studium gminy czerpie ze wskazań studium wojewódzkiego, ale przy braku zależności prawnej: studium gminy — plan miejscowy, gmina nie musi tej „rezerwy interesów” uwzględniać w planach. Obowiązek taki powstaje - jeszcze raz podkreślam — w trybie wprowadzania zadań rządowych do planu. W tym samym artykule wprowadzono zapis, który zapewni gminom pełną informację o działaniach i zamierzeniach rządu poprzez obowiązek ujawnienia w studium wojewódzkim zadań rządowych, które są wpisane do rejestru, a także obszarów, przewidzianych do realizacji zadań rządowych. Bardzo za tym opowiadały się gminy, ponieważ wtedy będą wiedziały, co państwo na terenie danego województwa, zresztą pośrednio na terenie poszczególnych gmin, zechce realizować.</u>
          <u xml:id="u-217.23" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Ostatnia zmiana, do art. 64, polega na upoważnieniu Rady Ministrów do określenia zasad ustalenia potrzeb obronności i bezpieczeństwa w zagospodarowaniu przestrzennym państwa.</u>
          <u xml:id="u-217.24" who="#PosełKazimierzSzczygielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To są w skrócie przedstawione, mam nadzieję wszystkie, najważniejsze zmiany do ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym i tak jak pan prof. Biliński - sprawozdawca nr 1 ustawy - wnoszę o przyjęcie tych zmian przez Wysoką Izbę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-217.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Józefa Nowickiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PosełJózefNowicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przed blisko trzema laty, w lipcu 1994 r., Wysoki Sejm raczył uchwalić dwie ustawy: Prawo budowlane i o zagospodarowaniu przestrzennym. Tym samym dokonała się bardzo istotna reforma planowania przestrzennego, gospodarki przestrzennej i procesu budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PosełJózefNowicki">Przyjmując te ustawy, zdawaliśmy sobie jednak sprawę, że zakres i głębokość wprowadzonych zmian, szereg nowych, nie wprowadzanych dotychczas rozwiązań, będzie wymagało analizy pod kątem praktycznego stosowania. Rząd dokonał takiej analizy i na podstawie 2-letnich doświadczeń, pod koniec ubiegłego roku przedstawił projekt nowelizacji tychże ustaw. Należy podkreślić, że nowelizacja ta nie dotyczy podstawowych zasad czy też filozofii tych ustaw. Stanowi ona doprecyzowanie niektórych przepisów powodujących pewne kłopoty w ich stosowaniu, jak również liberalizację niektórych wcześniej zapisanych wymagań.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#PosełJózefNowicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Uchwalając w 1994 r. Prawo budowlane, mieliśmy na uwadze podstawowe cele, które ustawa ta miała zrealizować. Chodziło nam o nadanie nowoczesnej organizacji i uporządkowanie procesu budowlanego, o zminimalizowanie lub wręcz zlikwidowanie patologicznego zjawiska samowoli budowlanej. To się nie do końca udało i w tej sprawie zapowiadam zgłoszenie autopoprawki.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#PosełJózefNowicki">Chodziło nam również o odtworzenie sprawnych struktur państwowego nadzoru budowlanego, o uporządkowanie i uproszczenie systemu uprawnień budowlanych. Można stwierdzić, że cele te bądź udało się zrealizować, bądź - jak w przypadku odbudowy nadzoru budowlanego - są one mocno zaawansowane.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#PosełJózefNowicki">Rząd przedłożył pakiet zmian Prawa budowlanego stanowiący, jak już powiedziałem, doprecyzowanie pewnych przepisów, uzupełnienie luk, uproszczenie niektórych procedur. Komisje pracujące nad tym projektem uznały zasadność propozycji. Dokonano co prawda licznych zmian w przedłożeniu rządowym, jednakże nie dotyczyły one kwestii zasadniczych.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#PosełJózefNowicki">W ocenie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej ustawa o zmianie ustaw: Prawo budowlane, o zagospodarowaniu przestrzennym oraz innych ustaw zasługuje w pełni na poparcie Wysokiej Izby. Przemawia za tym wiele argumentów. Przedstawię tylko kilka z nich.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#PosełJózefNowicki">Prawo budowlane jako podstawową zasadę przyjmuje, że wszelkie roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, a wyjątki od tej zasady są precyzyjnie i enumeratywnie wymienione w samej ustawie. Część obiektów i robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę wymaga jednak zgłoszenia organowi nadzoru budowlanego. Instytucja zgłoszenia, upraszczająca w ogromnym stopniu procedury poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych, a także - co jest szczególnie istotne - wymagająca od inwestora bardzo niewielu działań, po raz pierwszy została zastosowana na tak szeroką skalę. Trafność tego rozwiązania w pełni potwierdziła praktyka. Co więcej, twórcy noweli uznali, że katalog obiektów i robót budowlanych objętych jedynie obowiązkiem zgłoszenia powinien zostać rozszerzony. Pan prof. Biliński, sprawozdawca, omówił szczegółowo sytuacje i obiekty, które temu zwolnieniu podlegają, nie będę więc tego przytaczał.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#PosełJózefNowicki">Omawiana ustawa rozstrzyga też wreszcie w sposób jednoznaczny wymagania administracyjne związane z instalowaniem reklam, wprowadzając obowiązek zgłoszenia w stosunku do wszystkich reklam, z wyjątkiem reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym. Budowa tych obiektów będzie wymagać pozwolenia na budowę.</u>
          <u xml:id="u-219.8" who="#PosełJózefNowicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kolejnym niezwykle istotnym problemem rozstrzygniętym w proponowanej noweli ustaw jest zależność Prawa budowlanego i ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym w zakresie obowiązku uzyskiwania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego. Nowe brzmienie odpowiednich przepisów w omawianych ustawach pozwoli uniknąć sytuacji, w których zarówno nadzór budowlany, jak i potencjalny inwestor byli zobowiązani do stosowania długotrwałych procedur. Uproszczenie tychże procedur w omawianej ustawie jest w pełni uzasadnione i w ocenie klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie spowoduje żadnych negatywnych konsekwencji dla ładu przestrzennego i budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-219.9" who="#PosełJózefNowicki">Wprowadzenie uzupełnień porządkujących postępowanie administracyjne, polegających na określeniu formy, w jakiej występuje organ w stosunku do inwestora (decyzja czy postanowienie), precyzyjne wyliczenie dokumentów, które w określonych sytuacjach powinny być załączane do składanego wniosku, jednoznaczne rozstrzygnięcie zagadnień związanych z odstępstwami od projektu i warunków pozwolenia na budowę - wszystko to ma na celu znaczne ograniczenie uznaniowości w działaniach organów nadzoru budowlanego oraz przybliżenie przepisów do potrzeb osób z nich korzystających. Do tej grupy wprowadzonych uzupełnień bez wątpienia należy również zaliczyć te, które dotyczą przepisów regulujących sprawy oddawania obiektów budowlanych do użytkowania oraz utrzymania obiektów budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-219.10" who="#PosełJózefNowicki">Wysoki Sejmie! Jednym z kluczowych zagadnień w opracowanej nowelizacji Prawa budowlanego jest kwestia organizacji służb państwowego nadzoru budowlanego. Dwa lata doświadczeń nowego organu powołanego ustawą z 1994 r. głównego inspektora nadzoru budowlanego, a zwłaszcza reforma centrum administracyjnego rządu, uzasadniają konieczność wprowadzenia istotnych zmian w organizacji specjalistycznego nadzoru budowlanego. Do najważniejszych należy zaliczyć poddanie cywilnej kontroli nadzoru budowlanego funkcjonującego w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa państwa. Proponuje się, by nadzór budowlany w tych dziedzinach sprawował główny inspektor nadzoru budowlanego i wojewodowie. Tym samym faktem staje się jednolita organizacja państwowego nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-219.11" who="#PosełJózefNowicki">W tym miejscu pragnę odnieść się do sygnalizowanego podczas prac komisji wniosku mniejszości, dotyczącego usytuowania nadzoru budowlanego w dziedzinie budownictwa morskiego. Propozycja powrotu do rozwiązań sprzed 7 lipca 1994 r. polegająca na usytuowaniu tegoż nadzoru w resorcie transportu i gospodarki morskiej w ocenie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie zasługuje na poparcie. Wspomniałem, że faktem staje się jednolita organizacja państwowego nadzoru budowlanego, a przyjęcie tego wniosku mniejszości zaprzeczałoby temu faktowi. Przeciw temu wnioskowi przemawiają również względy merytoryczne, szczegółowo omówione podczas prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-219.12" who="#PosełJózefNowicki">Precyzyjne rozgraniczenie kompetencji nadzoru architektoniczno-budowlanego i specjalistycznego nadzoru budowlanego w dziedzinie górnictwa, polegające na przestrzennym wyznaczeniu obszaru działania górniczego nadzoru budowlanego, wymagało zmian dostosowawczych w Prawie geologicznym i górniczym. Stosowne zmiany znalazły się w art. 4 wspomnianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-219.13" who="#PosełJózefNowicki">Wysoki Sejmie! Na zakończenie pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na istotną zmianę dotyczącą ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Otóż uzupełniona zostaje luka kompetencyjna dotycząca wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na obszarach zamkniętych. Jednoznaczne określenie organu kompetentnego w sprawach wydawania tych decyzji kończy okres swoistej prawnej niepewności.</u>
          <u xml:id="u-219.14" who="#PosełJózefNowicki">W tej chwili chciałbym, panie marszałku, przedstawić zapowiedzianą autopoprawkę. Nowe Prawo budowlane wraz z propozycjami jego zmiany nie eliminuje możliwości wystąpienia paradoksalnej sytuacji, albowiem jak dotychczas nie zawiera normy wprost zakazującej wydawania pozwolenia na budowę na terenie, na którym znajduje się obiekt, w stosunku do którego orzeczono nakaz przymusowej rozbiórki (art. 48 lub art. 51 Prawa budowlanego). A zatem osoba, która popełniła samowolę budowlaną, może próbować uniknąć wykonania przymusowej rozbiórki obiektu, uzyskując pozwolenie na budowę na nowy obiekt usytuowany na tym samym terenie co obiekt przeznaczony do rozbiórki. W ten sposób dokona się faktyczna legalizacja samowoli wbrew zapisom ustawowym nie przewidującym takiej możliwości, z zastrzeżeniem art. 49. Dotychczas organy nadzoru budowlanego w takiej sytuacji orzekają o odmowie wydania pozwolenia na budowę, przyjmując jako podstawę prawną art. 110 K.p.a. Przepis ten stanowi, że organ administracji jest związany wydaną decyzją. Należy jednak zauważyć, że powołany przepis K.p.a. ma charakter proceduralny i nie odnosi się wprost do wzajemnych relacji między dwiema wykluczającymi się w swej istocie decyzjami: nakaz rozbiórki, z drugiej strony — pozwolenie na budowę. Oznacza to, że możliwe jest ukształtowanie się orzecznictwa odmiennie podchodzącego do przedstawionej problematyki, a tym samym umożliwiającego legalizację samowoli budowlanej. Ze wszech miar uzasadnione wydaje się zatem wprowadzenie do Prawa budowlanego normy o charakterze materialnoprawnym, jednoznacznie rozstrzygającej o niemożności legalizacji samowoli budowlanej poprzez wydanie pozwolenia na budowę. Dlatego też wnoszę o uzupełnienie art. 35 przez dodanie ust. 5 w brzmieniu: „Właściwy organ wydaje decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę, jeżeli na terenie, którego dotyczy projekt zagospodarowania działki lub terenu, znajduje się obiekt budowlany, w stosunku do którego orzeczono nakaz rozbiórki”.</u>
          <u xml:id="u-219.15" who="#PosełJózefNowicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sojusz Lewicy Demokratycznej Klub Parlamentarny będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy w brzmieniu proponowanym przez połączone komisje, z autopoprawką, którą składam na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-219.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Józefowi Nowickiemu.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Grażynę Kotowicz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PosełGrażynaKotowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niespełna trzy lata temu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przepraszam, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, sekretarz obrad zwrócił mi uwagę, że to jest chyba autopoprawka do wniosków mniejszości... To jest chyba poprawka. Pan zgłasza autopoprawkę, ale to jest poprawka.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#komentarz">(Poseł Józef Nowicki: Poprawka, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Tak. Przepraszam, pani posłanko, ale takie rzeczy trzeba wyjaśniać od razu...</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo o kontynuowanie wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełGrażynaKotowicz">Niespełna trzy lata temu Sejm Rzeczypospolitej uchwalił nowe ustawy: Prawo budowlane oraz o zagospodarowaniu przestrzennym, które weszły w życie od 1 stycznia 1995 r. Pierwsza z nich, tj. ustawa Prawo budowlane, w odpowiedzi na powszechną społeczną krytykę uprzednich uregulowań prawnych przywróciła we właściwym wymiarze państwowy nadzór budowlany, dając ewidentne podstawy prawne i organizacyjne do utworzenia jego ujednoliconej struktury oraz określenia czytelnej kompetencji i odpowiedzialności za egzekwowanie ładu i porządku w trakcie całego procesu budowlanego i użytkowania obiektów budowlanych. Na podkreślenie zasługuje jednoznaczne opowiedzenie się w ustaleniach ustawy za osobistą odpowiedzialnością zawodową i karną osób pełniących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, a więc osób decydujących w rozwiązaniach projektowych podczas budowy i eksploatacji nie tylko o walorach i standardzie obiektów budowlanych, ale przede wszystkim o bezpieczeństwie życia i mienia ludzi związanym z projektowaniem i stosowaniem zdrowych i przyjaznych dla człowieka rozwiązań konstrukcyjno-materiałowych.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#PosełGrażynaKotowicz">Druga z tych ustaw, tj. ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, określiła podstawy prawne i warunki kształtowania ładu budowlanego już na etapie wskazywania lokalizacji inwestycji i jej uwarunkowań, z poszanowaniem ochrony środowiska i ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, czyniąc jednocześnie organy samorządowe odpowiedzialnymi za ład przestrzenny.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#PosełGrażynaKotowicz">Obie te ustawy tworzą komplementarny układ regulacji prawnych procesu programowania i przygotowania do realizacji inwestycyjnych przedsięwzięć budowlanych. Jednak ponaddwuletnie funkcjonowanie przepisów obu ustaw: o zagospodarowaniu przestrzennym i Prawo budowlane pozwala na dokonanie oceny, praktyczne sprawdzenie prawidłowości i skuteczności przyjętych w ustawach rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#PosełGrażynaKotowicz">Występując w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, stwierdzam, że mój klub pozytywnie ocenia trafność i zasadność proponowanych przez komisje sejmowe zmian zawartych w druku nr 2336. Doskonale pamiętamy, ile emocji wzbudzał najbardziej popularny w społecznym odbiorze zapis art. 48 ustawy Prawo budowlane, dotyczący likwidacji samowoli budowlanej. Jednak niezależnie od ewentualnych uwag dotyczących zakresu egzekwowania rozbiórek obiektów budowlanych wzniesionych samowolnie mogę stwierdzić, że nie są już podawane w wątpliwość przyjęta w ustawie Prawo budowlane zasada i sposób egzekwowania ładu budowlanego przez utworzone zgodnie z przepisami ustawy organy państwowego nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#PosełGrażynaKotowicz">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za dalszym porządkowaniem i ujednolicaniem organizacji oraz warunków funkcjonowania organów państwowego nadzoru budowlanego, uwolnionego w obecnym nowym wymiarze ze struktur i podporządkowania resortowego, branżowego, zgodnie z przyjętymi i wdrażanymi zasadami reformy centrum gospodarczego i administracji centralnej w naszym kraju. Dlatego z zadowoleniem przyjmujemy propozycję zmiany w zakresie podporządkowania nadzorowi, jedynemu powołanemu ustawą organowi centralnemu, dalszych obszarów budownictwa, jakim jest budownictwo związane z bezpieczeństwem i obronnością państwa polskiego. Opowiadamy się za wykonywaniem zadań specjalistycznego nadzoru w dziedzinach bezpieczeństwa i obronności państwa oraz budownictwa morskiego przez głównego inspektora nadzoru budowlanego jako organ centralny.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#PosełGrażynaKotowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o prezentowane propozycje zmian do obu ustaw, pozwolę sobie zwrócić uwagę na to, że służą one dalszemu uporządkowaniu i pewnemu uproszczeniu procedur związanych z przygotowaniem i przebiegiem procesu budowlanego. Zapewniają one jednocześnie pełne poszanowanie przyjętych, obowiązujących i sprawdzonych podczas ponaddwuletniego stosowania ustawowych zasad mających na celu zapewnienie jego prawidłowego i odpowiedzialnego przebiegu. Na podkreślenie zasługuje tu zwłaszcza sprawa uporządkowania i uproszczenia procedur oraz zapewnienia pełnej spójności w działaniach organów samorządowych przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz organów administracji rządowej przy wydawaniu decyzji o pozwoleniu na budowę.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#PosełGrażynaKotowicz">W samej ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym zaproponowano m.in. doprecyzowanie zmian w zagospodarowaniu terenu wymagających ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu oraz likwidację luki kompetencyjnej przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na obszarach zamkniętych.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#PosełGrażynaKotowicz">Pozwolę sobie odnieść się do niektórych zaproponowanych i popieranych przez nasz klub zmian, zwłaszcza w ustawie Prawo budowlane, która wzbudza zrozumiałe zainteresowanie społeczne. W pełni zasługują na poparcie szczególnie propozycje tych zmian, które wiążą się z pewnymi ułatwieniami dla inwestorów, narzekających na wydłużony przebieg załatwiania spraw związanych z uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. Przedstawione propozycje w tym zakresie dotyczą zwłaszcza:</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#PosełGrażynaKotowicz">— określenia przez ministra spraw wewnętrznych i administracji wzorów wniosków: inwestora o pozwolenie na budowę, z wyspecyfikowanym zakresem niezbędnych do załączenia dokumentów oraz wzorem samej decyzji,</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#PosełGrażynaKotowicz">— określenia formy występowania organu w stosunku do inwestora, tj. w jakich przypadkach organ wyda decyzję, a kiedy postanowienie.</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#PosełGrażynaKotowicz">Podkreślenia wymagają też inne propozycje dotyczące określenia spraw związanych ze stwierdzeniem odstępstw od projektu budowlanego zatwierdzonego przez organ państwowego nadzoru budowlanego, szczegółowego zakresu kontroli stanu technicznego niektórych budowli, zwłaszcza tych, które stwarzają szczególne zagrożenia dla ludzi i środowiska, oraz wzoru książki obiektu budowlanego i sposobu jej prowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#PosełGrażynaKotowicz">Pozwolę sobie zwrócić jeszcze uwagę Wysokiej Izby na inne zaproponowane zmiany w art. 29 ustawy Prawo budowlane, które korzystnie dla inwestorów rozszerzają zakres obiektów i robót budowlanych objętych jedynie obowiązkiem zgłoszenia do organów państwowego nadzoru budowlanego. Szczególnie pozytywnie klub Polskiego Stronnictwa Ludowego ocenia te zmiany, które wiążą się z uproszczeniem procedur w tym zakresie na obszarach wiejskich. Dotyczą one zrezygnowania z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budową dalszych obiektów gospodarczych i robót budowlanych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej oraz, tak jak w odniesieniu do całego budownictwa, tymczasowych obiektów budowlanych i ogrodzeń sytuowanych od strony miejsc publicznych.</u>
          <u xml:id="u-223.12" who="#PosełGrażynaKotowicz">Wysoka Izbo! Wyrażam przekonanie, że niektóre wykazane przeze mnie zmiany i zmiany zawarte w sprawozdaniu połączonych komisji zyskają poparcie nie tylko Polskiego Stronnictwa Ludowego, ale także społeczną aprobatę. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-223.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Grażynie Kotowicz.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Olszowskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PosełJanOlszowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Unii Wolności pragnę stwierdzić, że popieramy rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw Prawo budowlane, o zagospodarowaniu przestrzennym oraz innych ustaw (druk nr 2095). Zamierzamy jednakże wprowadzić do tej nowelizacji kilka poprawek. Przypomnę, że zmiany ustawodawcze w tym zakresie zostały zainicjowane pod rządami pani premier Suchockiej, a następnie były kontynuowane od listopada 1993 r., czyli prawie od początku kadencji obecnego Sejmu, żeby wreszcie doprowadzić do nowelizacji po 20 latach Prawa budowlanego, które nastąpiło w 1994 r. Dziś po blisko 3 latach doświadczeń stajemy przed koniecznością dokonania nowelizacji obu ustaw. Ponieważ poseł sprawozdawca pan Kazimierz Szczygielski dość szczegółowo omówił projektowane zmiany, pragnę się ograniczyć do kilku dodatkowych uwag.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#PosełJanOlszowski">Klub Unii Wolności popiera wniosek mniejszości do art. 1 nowelizacji ustawy Prawo budowlane. Jego przyjęcie pozwoli na przywrócenie urzędom morskim zadania nadzoru budowlanego w portach w pasie technicznym i na morzu terytorialnym bez naruszania logiki reformy centrum. Drugą instancją tego nadzoru pozostanie bowiem główny inspektor nadzoru budowlanego. Doświadczenie wskazuje, że będzie to rozwiązanie słuszne, gdyż łatwiej i taniej jest zapewnić skuteczny nadzór przez 3 urzędy morskie, które robiły to przez lata, niż przez 5 urzędów wojewódzkich nie mających w tej mierze doświadczenia, o czym świadczą umowy zawarte przez wojewodów i dyrektorów urzędów na wykonywanie tych czynności po nowelizacji ustawy z 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#PosełJanOlszowski">Odnośnie do art. 2 dotyczącego zagospodarowania przestrzennego jesteśmy za odrzuceniem wniosków mniejszości nr 3 i 4. Wniosek mniejszości nr 3 nie jest dobry, gdyż blokuje możliwość wywłaszczenia gruntów. Odnośnie do wniosku mniejszości nr 4 należy stwierdzić, iż lepszy jest zapis zawarty w obecnie obowiązującej ustawie, ponieważ zmusza gminy do szybszego działania na korzyść inwestorów. Propozycje autorów nowelizacji ustawy zmierzają w swej istocie do znacznego ograniczenia, jak już wcześniej powiedziałem, władztwa gminy w zakresie gospodarki przestrzennej. Proponuję zatem dokonanie zmian w art. 13 i 40 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Proponuję dodać ust. 4 w art. 13 w brzmieniu: Za zadanie dla realizacji celów publicznych może być także uznane, na wniosek właściwego ministra lub wojewody, zadanie służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych realizowane w całości ze środków własnych inwestora. Do zadania takiego stosuje się przepisy rozdz. 6 ustawy, a zobowiązania, o których mowa w art. 62 ust. 6 i art. 65 ust. 1, obciążają inwestora. Wydaje się, że przyjęcie tego rozwiązania pozwoli na objęcie szczególnym, ustawowo przewidzianym trybem przygotowania realizacji ponadlokalnych linii przesyłowych itp.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#PosełJanOlszowski">W celu uniknięcia konieczności wydawania wielu decyzji w wypadku inwestycji obejmujących swym obszarem więcej niż jedną gminę proponuję rozważyć uzupełnienie art. 40 przez dodanie nowego ust. 3a w brzmieniu: „W przypadku inwestycji wykraczających poza obszar jednej gminy decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, dotyczącą terenu położonego w granicach jednego województwa wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na którego obszarze właściwości znajduje się większa część terenu inwestycji, w porozumieniu z zainteresowanymi wójtami, burmistrzami lub prezydentami miast”.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#PosełJanOlszowski">Przedstawiona propozycja dostosowuje w swej istocie normę art. 21 do § 1 pkt 1 K.p.a. do specyfiki regulacji w dziedzinie zagospodarowania przestrzennego, gwarantując jednocześnie udział wszystkich zainteresowanych gmin.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#PosełJanOlszowski">Ponadto chcę zaproponować następujące zmiany:</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#PosełJanOlszowski">— w art. 6 dodać ust. 5a w brzmieniu: „Obszary, które mogą być przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, wynikającą z potrzeby zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej”. Istotą powyższej zmiany jest umieszczenie i wyznaczenie terenów pod budownictwo w studium planu;</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#PosełJanOlszowski">— do art. 13 ust. 1 dodać nowy pkt 3a w brzmieniu: „Dla obszarów, o których mowa w art. 6 ust. 5a”. Istotą tej poprawki jest stworzenie przymusu zrobienia planu zagospodarowania przestrzennego, jeśli są wcześniej wyznaczone na ten cel tereny.</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#PosełJanOlszowski">Na zakończenie - propozycje zmian do art. 6 i 10, dotyczące kwestii wyznaczania w studium planu terenów pod ścieżki rowerowe. Jest to ze wszech miar słuszna idea, forsowana przez panią poseł Grażynę Staniszewską, i zapewne przybliżająca nasze wejście do Unii Europejskiej. A oto propozycja konkretnych zmian:</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#PosełJanOlszowski">— do art. 6 ust. 5 pkt 6 po wyrazach „oczyszczalnia ścieków” dodać: „a także tereny niezbędne do wytyczenia ścieżek rowerowych”;</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#PosełJanOlszowski">— do art. 10 ust. 1 pkt 2 po wyrazach „wraz z urządzeniami pomocniczymi” dodać: „a także tereny niezbędne do wytyczenia ścieżek rowerowych”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.12" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Olszowski.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Beatę Świerczyńską o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Roman Kurzbauer.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Unii Pracy poprze oczywiście proponowane przez komisję zmiany zarówno w Prawie budowlanym, jak i w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym. Musimy również z satysfakcją stwierdzić, że oba akty prawne, które co prawda są nowelizowane, jednak w generaliach sprawdziły się w życiu. Poprawki, które zostają wprowadzone nowelizacją, dotyczą głównie szczegółów proceduralnych, podziałów kompetencji pomiędzy poszczególnymi organami władzy centralnej, nie zaś bezpośrednio inwestora. I to bardzo dobrze, bo w niczym to nie zmieni dotychczasowych przyzwyczajeń, nie spowoduje również spadku liczby wydawanych pozwoleń na budowę z tytułu zmian w przepisach obu tych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Chcielibyśmy również powiedzieć, że mimo bardzo dobrego opracowania nowelizacji, zarówno w przedłożeniu rządowym jak i w komisji - jak to bywa w każdym przypadku - trudno ustrzec się błędu. Takim drobnym błędem, który może być wyeliminowany po przyjęciu proponowanej przez nas poprawki, jest całkowita swoboda w kształtowaniu ogrodzeń przy placach publicznych i przy istotnych ulicach. Kiedy gminy zaczną realizować i wykorzystywać swoje możliwości w bardzo dokładnym kształtowaniu wizji architektonicznej, urbanistycznej miast i osiedli - wtedy również pojawi się na pewno taka pokusa, a przede wszystkim konieczność, ażeby ten bardzo ważny dla wyglądu i percepcji przestrzeni publicznej element, jakim są ogrodzenia, także ująć w zapisach planu miejscowego poprzez szczegółowe określenie, jak powinny wyglądać tego typu ogrodzenia. Gdybyśmy przyjęli tu tylko wersję zaproponowaną przez komisje, nie mielibyśmy żadnej możliwości egzekwowania ustaleń planu miejscowego, albowiem jeżeli do realizacji ogrodzeń jest wymagane tylko i wyłącznie zgłoszenie - nie ma żadnych sankcji, nie ma możliwości i podstawy do tego, by odmówić realizacji tej inwestycji. Toteż proponujemy dodać (w art. 30 ust. 3) jeszcze jeden warunek, który posłużyłby do tego, żeby inwestycję zwolnioną z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę, a wymagającą tylko zgłoszenia, można było jednak poddać procedurze uzyskania pozwolenia na budowę - gdyby w razie zgłoszenia takiej inwestycji zachodziła obawa, że jej realizacja może również naruszać ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Popieramy również zgłoszone przez posłów Unii Wolności poprawki dotyczące realizacji inwestycji liniowych, które będą prowadzone nie tylko ze środków budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#PosełBeataŚwierczyńska">W związku z tym oświadczam w imieniu Unii Pracy, że poprzemy nowelizacje obu tych ustaw. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Beata Świerczyńska.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Romana Kurzbauera o zabranie głosu w imieniu Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PosełRomanKurzbauer">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Omawiana nowelizacja przede wszystkim uzupełnia funkcjonujące rozwiązania, niemniej zawiera dość obszerny katalog zmian. Pozwolę sobie ograniczyć zakres mojego wystąpienia do omówienia jedynie tych zagadnień, które w ocenie Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej są najistotniejsze.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PosełRomanKurzbauer">Pierwszym z nich jest uzupełnienie słowniczka ustawy o tak potrzebną definicję „wyrobu budowlanego”. Brak tej definicji powodował dotychczas rozbieżności w odczytywaniu przepisów dotyczących stosowania różnych wyrobów w budownictwie. Uzupełnienie ustawy zwiększa spójność Prawa budowlanego z innymi obowiązującymi aktami prawnymi regulującymi zagadnienia z tego zakresu. Zmiana dotycząca przepisu określającego zasady i tryb dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobów budowlanych, dopuszczenia wyrobów do jednostkowego stosowania oraz wprowadzenie delegacji ustawowej dla ministra spraw wewnętrznych i administracji do wydania aktów wykonawczych regulujących te zagadnienia szczegółowo — to wszystko jest pochodną precyzyjnego zdefiniowania pojęcia „wyrób budowlany”.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#PosełRomanKurzbauer">Jak wykazały przeprowadzone sondaże, potrzebne i możliwe jest rozszerzenie katalogu obiektów i robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę. Uproszczenie procedur jest ze wszech miar wskazane i spełnia oczekiwania inwestorów. Szczegółowe omówienie zmian w tym zakresie zawarte zostało w sprawozdaniu komisji, wobec czego nie ma potrzeby ich ponownego referowania.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#PosełRomanKurzbauer">Drugą sprawą jest pojęcie tzw. nieistotnej zmiany. Każdy, kto coś budował, doskonale wie, że w trakcie wykonywania robót często pojawia się konieczność dokonania — z reguły niewielkich — zmian w stosunku do zatwierdzonego projektu budowlanego. Zmiany te, nie wpływające na całość dzieła budowlanego, według obecnie obowiązujących przepisów wymagają każdorazowo zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę. Oznacza to konieczność uruchomienia dość długotrwałych procedur administracyjnych, często w bardzo błahych sprawach. Dlatego też z dużym uznaniem należy przyjąć propozycję wprowadzenia instytucji „nieistotnej zmiany” projektu budowlanego. Kwalifikacji zmiany będą dokonywali projektant i kierownik budowy, a organ nadzoru budowlanego tę kwalifikację będzie jedynie potwierdzał. Tym samym przesunięcie ścianki działowej nie będzie już oznaczało konieczności występowania o nową decyzję. Jednocześnie zaś w sposób jednoznaczny powiedziano, że istotne odstąpienie od projektu i warunków pozwolenia na budowę skutkować będzie uchyleniem pozwolenia na budowę. Poszerza się tym samym zakres tzw. uznania administracyjnego. Jednakże zapewnienie w tym przypadku odpowiedniej elastyczności prawa jest niezbędne. Próba tworzenia katalogu zmian istotnych lub nieistotnych mogłaby jedynie spowodować nieżyciowość, a co za tym idzie — niestosowalność w praktyce tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#PosełRomanKurzbauer">Trzecią sprawą, którą chcę poruszyć, jest sprawa tzw. samowoli budowlanej i jej zwalczania. Znany wszystkim art. 48 Prawa budowlanego, mimo swojego radykalizmu, a może właśnie dzięki niemu, okazał się rozwiązaniem trafnym, bo skutecznym. Obserwujemy stałą tendencję zmniejszania się liczby samowoli budowlanych i tę tendencję należy oczywiście utrzymać. Stąd też pojawiające się głosy o potrzebie liberalizacji wspomnianego przepisu, o dopuszczeniu możliwości legalizacji niektórych samowoli budowlanych, nie zasługują na poparcie. Dlatego też uznano - i rząd, i połączone komisje - że przepis ten powinien zostać zachowany w nie zmienionym brzmieniu.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#PosełRomanKurzbauer">Czwartą sprawą jest kwestia nadzoru budowlanego. Mam tutaj na myśli przede wszystkim przyporządkowanie specjalistycznego nadzoru w dziedzinie bezpieczeństwa i obronności państwa głównemu inspektorowi nadzoru budowlanego i wojewodom. Zmiany te zostały wprowadzone w trakcie prac komisji i stanowią wyraz zgodności z ogólnoeuropejską tendencją ograniczania zamkniętych obszarów życia publicznego. Są też zgodne z generalnym założeniem ustawy - stworzenia jednolitej i przejrzystej organizacji służb państwowego nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#PosełRomanKurzbauer">Wspomnianej tendencji zaprzeczają natomiast zgłaszane w toku prac komisji propozycje wyłączenia z jednolitego systemu nadzoru budowlanego w dziedzinie budownictwa morskiego i włączenia go do resortu transportu i gospodarki morskiej. W ocenie Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej należy to traktować jako relikt myślenia resortowego, a więc przeciwnego zasadom nowoczesnej administracji publicznej, jak również zasadom przyjętej i wdrażanej reformy centrum administracyjnego i gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#PosełRomanKurzbauer">Z tych względów wspomniane propozycje, naszym zdaniem, absolutnie nie zasługują na uwzględnienie. Będziemy głosować za rozwiązaniem przedstawionym w sprawozdaniu połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#PosełRomanKurzbauer">Piąta sprawa - kwestia zagospodarowania przestrzennego. Ma ona na celu doprecyzowanie niektórych rozwiązań, jak również uproszczenie pewnych procedur. Dzięki niej zostanie wyeliminowana w niektórych przypadkach nie uzasadniona, prosta zależność między pozwoleniem na budowę a decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.</u>
          <u xml:id="u-229.9" who="#PosełRomanKurzbauer">Pozostałe zmiany w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym odnoszą się do szczególnych regulacji i zostały omówione przez pana posła sprawozdawcę. Pozwolę więc sobie na zgłoszenie dla nich poparcia bez omawiania poszczególnych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-229.10" who="#PosełRomanKurzbauer">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W ocenie Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej przedstawiona dzisiaj nowelizacja Prawa budowlanego i ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym zasługuje na poparcie i będziemy głosowali za jej przyjęciem. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-229.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Roman Kurzbauer.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Był to ostatni z posłów zgłoszonych do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu głównego inspektora nadzoru budowlanego pana Andrzeja Dobruckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie przypomnieć, że rząd, przedkładając Wysokiemu Sejmowi projekt nowelizacji ustawy Prawo budowlane i ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, dokonał analizy funkcjonowania ustaw na podstawie ich praktycznego stosowania w latach 1995 i 1996. Podkreślam, że nowelizacja ta nie dotyczy podstawowych zasad, na których zbudowane są ustawy. Dokonano doprecyzowania niektórych przepisów, które powodowały kłopoty w ich stosowaniu, wprowadzając jednocześnie liberalizację wielu wymagań.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Wysoki Sejmie! Istotne zmiany zaproponowane w ustawie Prawo budowlane dotyczą dopuszczenia do obrotu i stosowania wyrobów budowlanych. Zmiana słowniczka i art. 10 uszczelnia system i zbliża nasze rozwiązania do funkcjonujących w Europie.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Pragnę również zwrócić uwagę Wysokiej Izby na poszerzenie katalogu obiektów i robót zwolnionych z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę, przy jednoczesnym doprecyzowaniu regulacji dotyczących zgłoszenia. Przepisy te będą odpowiadać regułom życia, nie niosąc zagrożenia dla naszej przestrzeni i ładu budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak już powiedziałem na wstępie, większość przepisów ma charakter uzupełniający i doprecyzowujący. Pozwolę sobie ich nie omawiać, ograniczając się do stwierdzenia, że poglądy połączonych komisji i rządu były w pełni tożsame.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Należy jednak wskazać na zmiany dotyczące organizacji państwowego nadzoru budowlanego. Przede wszystkim ulegają likwidacji delegacje dla ministrów do określania terenowego organu specjalistycznego nadzoru budowlanego. Rozwiązanie takie wzbudziło istotne wątpliwości legislacyjne. Obecnie sama ustawa będzie rozstrzygać tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Rząd w pełni podzielił pogląd pań posłanek i panów posłów o potrzebie dalszego ujednolicania nadzoru budowlanego, wyrażającego się w ustanowieniu cywilnego nadzoru budowlanego w dziedzinie bezpieczeństwa i obronności państwa. Tym samym faktem staje się czytelna i jednolita organizacja państwowego nadzoru budowlanego, organizacja, która powinna funkcjonować coraz sprawniej przez wiele następnych lat.</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Wysoka Izbo! Pewne wątpliwości w praktyce wywoływały uregulowania, które dotyczyły właściwości miejscowych organów specjalistycznego nadzoru budowlanego w dziedzinie górnictwa. Przestrzenne określenie zakładu górniczego jako terenu zamkniętego, w rozumieniu Prawa budowlanego, zlikwiduje wszelkie spory kompetencyjne. Zmiany te wywołały konieczność wprowadzenia drobnych korekt w Prawie geologicznym i górniczym. Zostały one zaproponowane w omawianej w dniu dzisiejszym ustawie.</u>
          <u xml:id="u-231.7" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Wysoki Sejmie! Charakter zmian proponowanych w obu ustawach: w Prawie budowlanym i w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym, jest podobny. Nowela ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym również nie narusza filozofii ustawy, nie są zmienione podstawowe zasady, w oparciu o które skonstruowano reguły zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-231.8" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Przedłożenie rządowe zostało poddane gruntownej analizie podczas prac połączonych komisji. Dzisiaj z satysfakcją stwierdzam, że członkowie tych komisji podzielili pogląd rządu i, uzupełniając bądź zmieniając niektóre zapisy projektu, podtrzymali generalne założenia przedłożenia rządowego doprecyzowania niektórych przepisów i usunięcia pewnych nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-231.9" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie nie odnosić się do wszystkich zmian proponowanych w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym, albowiem są one wyrazem zgodnych poglądów połączonych komisji i rządu. Pragnę jedynie zwrócić uwagę Wysokiej Izby na trzy niezmiernie istotne regulacje, których wprowadzenie w życie niewątpliwie pozytywnie wpłynie na stosowanie omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-231.10" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Proponuje się otóż usunięcie automatyzmu prawnego na styku ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym i Prawa budowlanego. Obecne brzmienie art. 39 wskazuje, że decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu jest wymagana we wszystkich wypadkach, w których Prawo budowlane wymaga pozwolenia na budowę. Tym samym na przykład remont wnętrza budynku w pewnych okolicznościach wymagający pozwolenia na budowę, wymagał również decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, mimo że o żadnej formie zabudowy oraz zagospodarowania terenu nie mogło być mowy. Proponowana zmiana tak nieracjonalny automatyzm likwiduje, upraszczając tym samym znacznie procedurę administracyjną.</u>
          <u xml:id="u-231.11" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Kolejna istotna zmiana polega na likwidacji luki kompetencyjnej w stosunku do terenów zamkniętych. Ustawa w obecnym brzmieniu nie określa organu właściwego do wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Nie ulega wątpliwości, że nie był w tym wypadku właściwy organ samorządu terytorialnego. Jednoczesne przesądzenie kompetencji organów specjalistycznego nadzoru budowlanego i dyrektorów urzędów morskich w tych sprawach eliminuje wszelkie spory i wątpliwości w tej właśnie materii.</u>
          <u xml:id="u-231.12" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Warto wreszcie zwrócić uwagę na przywrócenie pierwotnego brzmienia art. 56, zmienionemu w trakcie przyjmowania ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego. Powrót do instytucji koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju i trybu jej opracowania odpowiada filozofii ustawy i jest rozwiązaniem właściwszym od obecnie obowiązującego.</u>
          <u xml:id="u-231.13" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zgłoszono w trakcie dzisiejszej dyskusji kilka poprawek. Ja również stwierdzam, że paradoksy nie mogą mieć miejsca w Prawie budowlanym. I tak poprawka zgłoszona przez pana posła Nowickiego, prowadząca do bardziej skutecznego zwalczania samowoli budowlanej, znajduje pełne poparcie, likwiduje bowiem możność akceptacji samowoli. Również poprawki zgłoszone przez pana posła Olszewskiego w zakresie inwestycji liniowych zasługują na pełne poparcie. Poprawka dotycząca pozostawienia nadzoru morskiego nie znajduje akceptacji, są to bowiem działania, które w linii prostej zmierzają do powrotu nadzoru, jaki funkcjonował w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. W pełni popieram wnioski zgłoszone przez panią poseł Świerczyńską.</u>
          <u xml:id="u-231.14" who="#GłównyInspektorNadzoruBudowlanegoAndrzejDobrucki">Wysoki Sejmie! W imieniu rządu mam przyjemność poprzeć projekt ustawy o zmianie ustaw: Prawo budowlane, o zagospodarowaniu przestrzennym oraz innych ustaw, w kształcie i brzmieniu wypracowanym przez połączone komisje. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-231.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał główny inspektor nadzoru budowlanego pan Andrzej Dobrucki.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Bilińskiego.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Biliński: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">A pan poseł Kazimierz Szczygielski, sprawozdawca?</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Szczygielski: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Również nie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W takim razie zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-232.9" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-232.10" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-232.11" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o przedstawionym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o dyscyplinie wojskowej (druki nr 1742 i 2364).</u>
          <u xml:id="u-232.12" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Włodzimierza Nieporęta.</u>
          <u xml:id="u-232.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy można prosić o dwie minuty przerwy? Pan poseł Nieporęt zmierza na salę.)</u>
          <u xml:id="u-232.14" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Bardzo proszę kluby, żeby były uprzejme powiadamiać posłów sprawozdawców i posłów zapisanych do dyskusji, żeby zgłaszali się na salę punktualnie. Rozumiem, że jest późno, ale sami, proszę państwa, tak zadecydowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-232.15" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Przepraszam za spóźnienie.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt z upoważnienia Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej przedstawić sprawozdanie o przedstawionym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o dyscyplinie wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Rozpatrując ustawę o dyscyplinie wojskowej, przeprowadziliśmy szereg konsultacji i zaznajomiliśmy się z opiniami środowiska wojskowego w odniesieniu do przedstawionego projektu. Wynik konsultacji został skonsumowany w przedstawionym projekcie ustawy o dyscyplinie wojskowej. Pokrótce chciałbym przedstawić wynik naszej pracy.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Otóż istotą projektu jest wskazanie jako podstawowej zasady kształtowania dyscypliny w wojsku i formy tego kształtowania wyróżnień żołnierzy. Przy czym dokonujemy następującego podziału: wyróżnienia, które są trwale, ustawowo zapisane (zamknięty katalog wyróżnień), oraz formy uznania (katalog otwarty), które będą mogły być kształtowane w zależności od tradycji i zwyczajów panujących w jednostkach wojskowych, w drodze rozporządzenia ministra obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Ponadto rozstrzygnęliśmy dylemat dotyczący wyróżniania pododdziałów, czy traktować to jako sumę wyróżnień pojedynczych osób, czy też jako wyróżnienie zbiorowe, przesądzając to na rzecz wyróżnienia zbiorowego, w tym sensie wprowadzamy szereg wyróżnień pododdziałów i oddziałów. Główna uwaga była skoncentrowana na odpowiedzialności dyscyplinarnej żołnierzy, w szczególności na zdefiniowaniu kilku podstawowych pojęć, które tę odpowiedzialność konkretyzują przy określonych warunkach. Podstawowym zagadnieniem było określenie przewinienia dyscyplinarnego jako takiego zachowania żołnierzy niezgodnego z przepisami prawa, które nie jest wykroczeniem lub przestępstwem. W ten sposób ograniczamy to, za co będzie ponosił odpowiedzialność żołnierz niezależnie od jego stopnia wojskowego, i jednocześnie rozgraniczamy to, co tak często jest mylone, przewinienie dyscyplinarne i czyny zabronione, które mają charakter wykroczeń bądź przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Kolejnym punktem było rozdzielenie kar dyscyplinarnych i środków dyscyplinarnych, w szczególności środków, które wskazują na pewną dodatkową dolegliwość i umożliwiają naprawienie szkody wyrządzonej przez żołnierza naruszającego przepisy prawa. W ustawie nie ograniczamy środków oddziaływania tylko i wyłącznie do kar dyscyplinarnych i środków dyscyplinarnych, ustawa przewiduje również stosowanie innych środków, takich jak zwrócenie uwagi, rozmowy ostrzegawcze i odstąpienie od wymierzenia kary bądź zawieszenie wykonania kary. Te elementy będą bez wątpienia stanowić całą gamę środków zmierzających do tego, aby jak najlepiej wypełnić obowiązki dowódców.</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Jeśli chodzi o kary dyscyplinarne, jednym z kontrowersyjnych problemów, który się pojawił, jest kara aresztu izolacyjnego, czyli kara pozbawienia wolności. Jednoznacznie przesądzamy, aby tę karę mógł wymierzać sąd wojskowy, natomiast niepokoje żołnierzy znalazły odzwierciedlenie w ustawie w postaci kary aresztu koszarowego, która w odniesieniu do prawa powszechnie stosowanego odpowiada karze ograniczenia wolności.</u>
          <u xml:id="u-233.7" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Równie kontrowersyjnym problemem było postępowanie dyscyplinarne, żołnierze i dowódcy oczekiwali na jego uproszczenie. Wprowadzając rozróżnienie faz postępowania dyscyplinarnego na postępowanie wyjaśniające, postępowanie przed przełożonym dyscyplinarnym i postępowanie odwoławcze — pomimo pozornego skomplikowania — zaproponowaliśmy możliwość uproszczenia postępowania dyscyplinarnego poprzez umożliwienie dowódcy zrezygnowania z postępowania wyjaśniającego i wskazaliśmy przypadki, że zwłaszcza wtedy, kiedy wina sprawcy nie budzi wątpliwości i okoliczności popełnienia czynu również, można odstąpić od prowadzenia postępowania wyjaśniającego. Umożliwi to zrezygnowanie z dość uciążliwego postępowania w większości przewinień popełnianych przez żołnierzy.</u>
          <u xml:id="u-233.8" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Jedną z fundamentalnych zasad stosowanych w ustawie jest prawo do sprawiedliwego osądu. Prawo do sprawiedliwego osądu jest obudowane trzema podstawowymi elementami zawartymi w ustawie. Są to:</u>
          <u xml:id="u-233.9" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">— wyłączenie przełożonego dyscyplinarnego i rzecznika dyscyplinarnego z urzędu, kiedy zdaniem obwinionego może zachodzić przypuszczenie o stronniczości przełożonego dyscyplinarnego, co umożliwi wyeliminowanie takich przypadków, a zatem przybliży do uzyskania sprawiedliwego osądu;</u>
          <u xml:id="u-233.10" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">— prawo do odwołania od orzeczenia lub uzasadnienia. Przy czym jest ono zawarowane zastrzeżeniem, że odwołanie od rozstrzygnięć ministra obrony narodowej i od rozstrzygnięć dotyczących usunięcia z zawodowej służby, nadterminowej bądź ochotniczej służby wojskowej może być rozpatrzone przez sąd;</u>
          <u xml:id="u-233.11" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">— ustanowienie obrońcy. W ustawie przesądzamy, że ma to być żołnierz, żeby zachować równowagą procedury, żołnierz, który w niektórych przypadkach będzie mógł, upoważniony, stawać przed sądem.</u>
          <u xml:id="u-233.12" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Istotą odpowiedzialności dyscyplinarnej jest, aby wymierzoną karę ponosił żołnierz, któremu udowodniono winę, i jednocześnie żeby po udowodnieniu winy było wiadomo, za co ta kara jest wymierzona. Stąd dość duża szczegółowość ustawy, która jakby odpowiada na sformułowane już na początku prac zastrzeżenie, że pierwotny projekt odsyłał do nie istniejącego regulaminu dyscyplinarnego, jeśli chodzi o rozwiązania szczegółowe; stąd wiele szczegółów odnoszących się do przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-233.13" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wnoszę o przyjęcie sprawozdania przedstawionego w druku nr 2364. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Andrzeja Brachmańskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Władysław Medwid.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełAndrzejBrachmański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Prezydencki projekt ustawy o dyscyplinie wojskowej proponuje zmianę dotychczasowych uregulowań w tej dziedzinie, które obowiązują od 35 lat. Trzeba przy tym stwierdzić, że jest to jeden z najbardziej kontrowersyjnych i trudnych projektów rozpatrywanych przez ten Sejm. Mam prawo to powiedzieć, gdyż pracowałem w podkomisji, która zajmowała się tym projektem i dobrze wiem, ile napotkaliśmy trudności, rozpatrując poszczególne zagadnienia. Efekt naszych wysiłków oceni Wysoka Izba. Chciałbym jednak powiedzieć, iż klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, który mam zaszczyt w tej debacie reprezentować, poprze efekt prac Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej. Zdajemy sobie sprawę, że proponowane rozwiązania, zwłaszcza tryb postępowania dyscyplinarnego czy rozdzielenie pojęć: „przełożony” i „przełożony dyscyplinarny”, są mocno kontrowersyjne, ale stoimy na stanowisku, iż dotychczasowe przepisy nie przystają już do nowych czasów i muszą być zmienione.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PosełAndrzejBrachmański">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Regulacje dotyczące wojska wykazują pewną swoistość; co oczywiste, nie da się na ich grunt przenieść wprost regulacji dotyczących sfery cywilnej. Nie może to jednak oznaczać, iż rozwiązania te nie powinny być rozpatrywane przez pryzmat poszanowania praw człowieka. Przeciwnie, z uwagi na szczególne zagrożenie, jakie niesie ze sobą funkcjonowanie armii, sytuacja w niej powinna być rozpatrywana ze szczególną starannością, i to zarówno od strony regulacji prawnych, jak i praktyki. Warto jeszcze raz uprzytomnić sobie prawdę, która być może nie przez wszystkich, nie zawsze i nie do końca jest przyjmowana, iż żołnierz jest takim samym obywatelem jak każdy z nas i ograniczyć jego prawa obywatelskie można li tylko na drodze ustawowej, co jakby szczególnie zostało zaakcentowane w konstytucji, którą naród Rzeczypospolitej Polskiej przyjął parę dni temu.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PosełAndrzejBrachmański">Trzeba powiedzieć, iż w czasie prac nad ustawą komisje od razu natknęły się na problem zgodności dotychczasowych rozwiązań z art. 5 i 6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Nie ulega wątpliwości, że na gruncie dzisiejszych rozstrzygnięć nie są one zgodne. Problemem było jednak dostosowanie ich nie tylko do suchej litery europejskiego prawa, ale i do realiów polskiego życia wojskowego. Że nie jest to tylko problem polski, pokazuje słynna sprawa Engel kontra Królestwo Holandii, która toczyła się przed Trybunałem strasburskim w końcu lat siedemdziesiątych. Chodzi tu generalnie o dopuszczalność kar izolacyjnych (w tym wypadku aresztów) w postępowaniu dyscyplinarnym, a konkretnie o odpowiedź na pytanie, czy można w postępowaniu dyscyplinarnym stosować karę aresztu bez zgody sądu. Chciałbym tu przypomnieć, iż w ocenie Trybunału strasburskiego każde państwo ma swobodę w zakresie kształtowania procedur, w których ramach następuje stosowanie środków dyscyplinarnych w armii. Swoboda ta ma jednak swoje granice, ich brak mógłby bowiem skutecznie prowadzić do niwelacji celów Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#PosełAndrzejBrachmański">Stąd podkomisja i komisje bardzo dokładnie przeanalizowały zarówno orzecznictwo europejskie, jak i stosowane na jego podstawie praktyki w armiach państw NATO, i po konsultacjach zdecydowały się wprowadzić karę aresztu w dwóch wydaniach: aresztu koszarowego i aresztu izolacyjnego, wskazując na różnice w ich stosowaniu i rozstrzygając, iż kara aresztu izolacyjnego, będąca w rozumieniu europejskiej konwencji karą pozbawienia wolności, może być stosowana tylko przez sąd. Można przypuszczać, iż wielu polskich dowódców przyjmie wymierzanie kary aresztu izolacyjnego przez sąd z nieufnością, traktując to jako swoiste utrudnienie pracy przełożonego i zbyt daleko idącą ochronę praw żołnierza. Jeśli jednak mamy utrwalać Rzeczpospolitą Polską jako państwo przestrzegające najnowocześniejszych procedur prawnych, rozwiązanie to jest nieodzowne. Skoro bowiem kary dyscyplinarne polegające na pozbawieniu wolności klasyfikowane są jako objęte gwarancjami art. 5 konwencji, to postępowanie, w toku którego dochodzi do ich wymierzenia, musi spełnić wymogi następnego artykułu — art. 6 — a więc musi być zapewnione prawo do rzetelnego i bezstronnego postępowania. Tu warto przypomnieć, iż we wspomnianej już przeze mnie wcześniej sprawie Engel przeciwko Holandii Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, iż kara dyscyplinarna „łagodnego aresztu” — tak to zostało określone — orzeczona w wymiarze 3–4 dni nie jest pozbawieniem wolności w rozumieniu art. 5 konwencji, skoro żołnierz, choć także poza godzinami służbowymi musi pozostawać w koszarach, może się jednak po nich dość swobodnie poruszać. Nie jest pozbawieniem wolności także rygor ostrzejszy, ograniczający swobodę poruszania się po koszarach, ale jest pozbawieniem wolności areszt ścisły, polegający na trzymaniu żołnierza pod kluczem. Oznacza to ni mniej ni więcej, że jeśli w ramach postępowania dyscyplinarnego dochodzi do wymierzenia żołnierzowi kary izolacyjnej, postępowanie to odpowiadać musi gwarancjom art. 6 konwencji, tj. po pierwsze, musi to być postępowanie sądowe i toczyć się przed sądem powołanym ustawą, po drugie, musi być zakończone w „rozsądnym” czasie, i po trzecie, musi być rzetelne — zasada fair trial (jest to dość trudno przetłumaczalne, ale myślę, że najbliższe określenie polskie to słowo „rzetelne”) — co między innymi oznacza zachowanie równości stron procesowych, prawo obwinionego do obecności na rozprawie i wysłuchania przez sąd, prawo do ustanowienia obrońcy i wreszcie — co na pewno wzbudzi spore kontrowersje — do odszkodowania w razie stwierdzenia, że zatrzymanie było niesłuszne. Stąd w proponowanej ustawie zapis art. 58 ust. 4 stwierdzający, iż karę tę może w pierwszej instancji wymierzać tylko sąd wojskowy.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#PosełAndrzejBrachmański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na etapie prac komisyjnych i w czasie konsultacji wiele emocji wzbudzała zaproponowana przez prezydenta kara pieniężna. Trzeba przyznać, iż kadra Wojska Polskiego generalnie była jej przeciwna. Komisje zdecydowały się ją jednak utrzymać, choć w mocno zmodyfikowanej postaci. Przyjęto konstrukcję z nowego Kodeksu karnego, który Wysoka Izba wkrótce będzie zatwierdzała, i znowelizowanego w tym względzie Kodeksu wykroczeń, a więc określenia kary w stawkach dziennych, i wprowadzono ograniczenie liczby tych stawek do pięciu. W proponowanym ujęciu nie jest to kara tak dotkliwa, jak w projekcie pierwotnym. Sądzę jednak, że warto utrzymywać ten nowoczesny - co chciałbym podkreślić - sposób karania i nagradzania. I tu warto jeszcze podkreślić, iż istotą tej kary jest to, że obejmuje ona wszystkich żołnierzy, zarówno żołnierzy służby zasadniczej, jak i żołnierzy służby zawodowej - nie ma tu żadnego rozgraniczenia. Gwoli sprawiedliwości muszę tu jednak szanownym koleżankom i kolegom powiedzieć, iż w czasie mojego spotkania z kadrą jednej z najznaczniejszych jednostek w Wojsku Polskim, 11 dywizji kawalerii pancernej stacjonującej w okręgu, który mam zaszczyt reprezentować, padła opinia - osobiście ją podzielam - iż w regulaminie dyscyplinarnym można by zrezygnować z wielu wyróżnień i kar na rzecz li tylko nagród i kar pieniężnych. Myślę, że byłby to równie skuteczny sposób kształtowania dyscypliny.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#PosełAndrzejBrachmański">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Sprawą, która, jak przewiduję, wzbudzi olbrzymie kontrowersje i emocje, jest rozdzielenie pojęć przełożonego i przełożonego dyscyplinarnego. O filozofii tego kroku mówił poseł sprawozdawca - chodzi o to, by nagradzała i karała osoba nie uwikłana bezpośrednio w zdarzenie. To rozwiązanie, podobnie jak cały tryb postępowania dyscyplinarnego, również wywołało dyskusję w kręgu posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej - zastanawiano się, na ile proponowane rozwiązania sprzyjają umacnianiu dyscypliny w armii, a na ile będą utrudniały jej utrzymanie. Mamy tutaj bowiem do czynienia z delikatną materią: koniecznością szybkiego działania i standardami praw człowieka. Prawo do ustanowienia obrońcy, instytucja rzecznika dyscyplinarnego, tryb odwoławczy to nowe rozwiązania w naszej armii, i choć podobne procedury istnieją w cywilu, dziś trudno powiedzieć, jak sprawdzą się w wojsku. Szczegółowe rozwiązania przedstawił sprawozdawca komisji pan poseł Nieporęt, mój klubowy kolega, czuję się więc zwolniony z obowiązku ich omawiania.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#PosełAndrzejBrachmański">Klub SLD po długiej i burzliwej dyskusji wśród kolegów zdecydował się poprzeć projekt przedstawiony w druku nr 2364 i wnosi o przejście do trzeciego czytania po rozpatrzeniu kilku poprawek, które za chwilę zgłoszę. Sądzimy, że byłoby to możliwe jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#PosełAndrzejBrachmański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu chciałbym zgłosić 5 poprawek. Myślę, że odpowiadają one na uwagi zgłaszane w czasie konsultacji. Proponujemy, aby w art. 5 ust. 1 pkt 3 słowa „dowódcy kompanii” zastąpić słowami „dowódcy plutonu”. Chodzi o to, aby możliwość nagradzania i karania żołnierzy była na tym samym poziomie. Jest to dość powszechny postulat sprowadzenia jak najniżej możliwości kształtowania dyscypliny. Oczywiście ta sprawa była i jest przedmiotem różnych kontrowersji. Sądzimy, iż komisje powinny jeszcze raz do niej podejść.</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#PosełAndrzejBrachmański">W art. 18 proponujemy dopisać w ust. 1 pkt 1 końcówkę zdania, która by brzmiała następująco: „jeżeli organy te wystąpiłyby z wnioskiem o ukaranie dyscyplinarne”. Chodzi o to, aby żołnierz nie był dwukrotnie karany — raz karą grzywny, a potem jeszcze raz dyscyplinarnie, tylko żeby organ mógł wystąpić o ukaranie dyscyplinarne, jeżeli odstąpi od ukarania grzywną.</u>
          <u xml:id="u-235.9" who="#PosełAndrzejBrachmański">W art. 22 ust. 1 po pkt. 4 proponujemy dodać pkt 4a w brzmieniu: „obniżenie stopnia wojskowego”. Byłoby to przywrócenie już kiedyś istniejącej kary, z tym że dotyczyłoby to tylko żołnierzy służby zasadniczej.</u>
          <u xml:id="u-235.10" who="#PosełAndrzejBrachmański">W art. 48 ust. 1 proponujemy skreślić pkt 4, dotyczący tego, czy przełożony dyscyplinarny, który był świadkiem wydarzenia, może brać udział w postępowaniu dyscyplinarnym. Uważamy, że może. To wyłączenie zaproponowane przez komisję idzie za daleko.</u>
          <u xml:id="u-235.11" who="#PosełAndrzejBrachmański">W art. 117, 118 i 119 słowa „występuje do dowódcy jednostki” zastąpić słowami „może wystąpić do dowódcy jednostki”. Chodzi tu o to samo, co w art. 18, a więc, żeby organa, które nakładają grzywnę, nie były zobligowane do wystąpienia do dowódcy jednostki o ukaranie dyscyplinarne, tylko żeby miały taką możliwość, a więc żeby do tych organów należała decyzja, czy chcą żołnierza ukarać grzywną, czy też proponują ukaranie dyscyplinarne.</u>
          <u xml:id="u-235.12" who="#PosełAndrzejBrachmański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeśli można, na zakończenie chciałbym powiedzieć...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Tak, na zakończenie, bo niestety czas już jest wyczerpany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PosełAndrzejBrachmański">Omawiany dziś projekt ustawy reguluje na nowo całość zagadnień dyscypliny wojskowej, co głównie kojarzy nam się z nagradzaniem i karaniem żołnierza. A przecież, jeśli państwo pozwolą, chciałbym na koniec zacytować to, co pisał już w roku 1938 znakomity psycholog prof. Władysław Witwicki: „Niewątpliwie żołnierz jest dopiero coś wart, jeżeli swoją służbę robi nie pod przymusem zewnętrznym, pod terrorem i ustawicznym nadzorem, a przy tym tylko czeka, kiedy się oko nadzoru odwróci albo przymknie, żołnierz jest dobry z pewnością dopiero wtedy, kiedy swoją ciężką, a nieraz straszną służbę robi pod własnym, nie zaś pod obcym przymusem wewnętrznym i potrafi, i zechce ją robić także bez nadzoru i terroru. Dopiero wtedy można na nim polegać”.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PosełAndrzejBrachmański">Wysoka Izbo! Opis ten nie wymaga żadnego komentarza. Przedstawia bowiem nadzwyczaj lapidarnie całą złożoność i prawdę o żołnierskiej dyscyplinie. Takiej dyscypliny nie wprowadzi samoistnie żadna ustawa, ale dobra może tu pomóc. Mam nadzieję, że ta, którą wkrótce uchwalimy, okaże się dobra. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Andrzej Brachmański.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Władysława Medwida o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Janusz Onyszkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PosełWładysławMedwid">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Dokonana w październiku 1991 r. przez Sejm X kadencji nowelizacja ustawy z 21 maja 1963 r. o dyscyplinie wojskowej oraz o odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia dyscyplinarne i za naruszenie honoru i godności żołnierskiej nie czyniła z tego aktu prawnego w pełni przystającego do obecnej rzeczywistości państwa i wojska, mającego oparcie w logice współczesnych zadań Wojska Polskiego. Przypadł mi zaszczyt ustosunkowania się w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego do prezydenckiego projektu ustawy o dyscyplinie wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PosełWładysławMedwid">Powyższe przesłanki w pełni uzasadniały konieczność opracowania całkowicie nowej ustawy dyscyplinarnej, ustawy z jednej strony zgodnej z koncepcją demokratycznego państwa prawa, z drugiej zaś służącej sprawnemu kierowaniu i dowodzeniu siłami zbrojnymi oraz odpowiadającej standardom europejskim. Ustawa taka powinna pozostawać w pełnej zgodności doktrynalnej i pojęciowej z ustawą zasadniczą — dopiero co przyjętą Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej — a także stanowić spójną logiczną całość z innymi ustawami dotyczącymi sił zbrojnych, zwłaszcza z ustawą pragmatyczną, jak i obecnie przygotowywaną w dosyć szybkim tempie ustawą o obowiązku wojskowym. Osobiście uważam, iż ustawa o powszechnym obowiązku i powinnościach obronnych powinna być ustawą zasadniczą i ustawę, o której w tej chwili mówimy, powinniśmy w jakiś sposób łączyć właśnie z tą ustawą zasadniczą. Wtedy byłaby właściwa spójność i właściwe pojęcie dyscypliny wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PosełWładysławMedwid">Właśnie ten projekt ustawy musi wreszcie umiejętnie kojarzyć bezsporny wymóg dyscypliny wojskowej z prawami obywatelskimi żołnierzy. Na całym świecie, szczególnie w okresie, kiedy dążymy do Paktu Północnoatlantyckiego, mówi się zawsze, że żołnierz to obywatel. Nie wszystkie powyższe tezy uzasadniały celowość i potrzebę opracowania nowej ustawy o dyscyplinie wojskowej. Narzucały też tok pracy komisji i podkomisji. Na wielu spotkaniach, o których mówił kolega Brachmański, ja również, z kadrą zawodową, a konkretnie w moim wypadku z Dziesiątą Sudecką Dywizją Zmechanizowaną, konsultowałem zapisy projektu nowej ustawy. Muszę stwierdzić, że kadra odnosiła się do niej krytycznie, zwłaszcza jeśli chodzi o nieczytelność zapisów i procedur oraz odebranie dowódcom wszystkich szczebli instrumentu dyscyplinującego, jakim jest kara aresztu. Padały głosy, że to może się przyczynić do upadku dyscypliny w wojsku.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PosełWładysławMedwid">W toku prac podkomisji przeprowadzono szereg modyfikacji i zmian, które - mam nadzieję - w jakimś stopniu zmienią negatywne nastawienie kadry. Chodzi tu zwłaszcza o wprowadzenie obok aresztu izolacyjnego kary aresztu koszarowego, który będzie mógł nakładać dowódca jednostki wojskowej. Złagodziliśmy też zasady nakładania kary pieniężnej, która nadal budziła szczególne kontrowersje i budzi je obecnie przy mizerii finansowej żołnierza i całego wojska. Nie do końca udało się natomiast uprościć procedurę postępowania dyscyplinarnego. Jest ona nadal skomplikowana i wymaga od przełożonych dyscyplinarnych wielu absorbujących czynności. Wymagać będzie także podjęcia przez resort obrony narodowej wysiłków na rzecz przeszkolenia kadry.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PosełWładysławMedwid">Należy jednak zaznaczyć, że nie mogliśmy odejść na przykład od instancyjności postępowania dyscyplinarnego, a takie były głosy, gdyż są to wymogi rozwiązań międzynarodowych, zawartych chociażby w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#PosełWładysławMedwid">W toku prac nad tym projektem staraliśmy się pogodzić właśnie te wymogi z wymogiem zachowania karności wojska. Na ile udało nam się to zrobić — jak wskazuje praktyka życia codziennego — okaże się dopiero wtedy, kiedy ustawa wejdzie w życie. Zapewne sama ustawa nie może spełniać roli dyscyplinującej żołnierzy. Muszą jej towarzyszyć metody perswazyjne, większy nacisk położony na sprawy wychowawcze, zintensyfikowanie szkolenia, zwiększenie ilości ćwiczeń, a nie — jak dochodzą nas głosy — sprowadzenie szkolenie do minimum, bo brak środków, gdyż zbyt dużo czasu żołnierze poświęcają pracom gospodarczym, porządkowym czy pełnienia służby wartowniczej. Tym większa jest nasza, posłów rola w zapewnieniu armii środków na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#PosełWładysławMedwid">Reprezentuję Polskie Stronnictwo Ludowe, które jest szczególnie mocno związane z polską wsią, której młodzi przedstawiciele stanowią większość służących ojczyźnie w szeregach sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Ich losy są nam szczególnie bliskie i w związku z tym popieramy rozwiązania idące w kierunku zapewnienia im praw i zwiększenia ich upodmiotowienia.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#PosełWładysławMedwid">Mówiąc o tym w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, będę wnosił o przyjęcie projektu ustawy, chociaż z poważnymi wątpliwościami, zdając sobie sprawę, że dokument ten nie jest akceptowany przez tych, którzy mają go stosować i opierać na nim swoją pewność dowodzenia i kierowania ludźmi - od drużyny do dywizji.</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#PosełWładysławMedwid">Wojskowe ustawy mają za zadanie tworzenie atmosfery dobrej służby, a na razie nikt nie tworzy właściwej wizji dobrej armii: publikatory, media - szczególnie pewne dzienniki - wyłuskują pikanterię wojskową, nagłaśniają głupoty i nic nie znaczące dla kogokolwiek fakty, tworząc nieprzychylną dla wojska atmosferę. A przecież wojsko to element państwa, najwyższego polskiego zaufania i poważania zawartego w wielowiekowych tradycjach i przelanej krwi. Jak jednak mamy się zachować w tej sytuacji? Uważam, że wybieramy mniejsze zło.</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#PosełWładysławMedwid">Dlatego też, biorąc pod uwagę zgłoszone poprawki, które komisja powinna bardzo szybko wprowadzić do projektu ustawy, będziemy przy akceptacji przychylnie patrzeć na przyjęcie tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Władysław Medwid.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie ma pana posła Onyszkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę w takim razie pana posła Zygmunta Jakubczyka o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Gdy bierzemy dziś do ręki dwa projekty ustaw o dyscyplinie wojskowej: pierwszy, zawarty w druku nr 1742, wniesiony do laski marszałkowskiej przez zwierzchnika sił zbrojnych, prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego, i drugi, zawarty w druku nr 2364, będący efektem pracy komisji sejmowych i przedstawiony w sprawozdaniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej - daje się zauważyć jedno: choć projekty ustaw traktują o tej samej materii - dyscyplinie wojskowej - jakże się różnią. Z zaproponowanego przez prezydenta projektu wyjściowego zawartego w 88 artykułach powstał projekt ustawy przedstawiony przez połączone komisje sejmowe zawarty w 130 artykułach, a więc znacznie obszerniejszy.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Przemawiając w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy, chcę powiedzieć, że ta obszerność nie budzi naszego zdziwienia. Pamiętając o wielu krytycznych uwagach zgłaszanych w pierwszym czytaniu projektu ustawy o dyscyplinie wojskowej przez przedstawicieli klubów parlamentarnych i kół poselskich oraz wielu posłów reprezentujących wszystkie opcje polityczne, mieliśmy świadomość tego, że musi ona być doprecyzowana, uszczegółowiona, a co ważniejsze - w swych zapisach na tyle przejrzysta, by nie zawierała niedomówień, nie budziła kontrowersji, by w końcu była dla wszystkich zrozumiała i możliwa do zaakceptowania.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Zdaniem Klubu Parlamentarnego Unii Pracy projekt ustawy można uznać za duży kompromis, uwzględniający nie tylko postulaty środowisk wojskowych czy parlamentu, ale przede wszystkim zachowujący intencje projektodawców idące w kierunku demokratyzacji życia wojskowego, zbliżające i dostosowujące polskie prawo wojskowe do wymogów państw NATO.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Z całą pewnością możemy powiedzieć, że projekt ustawy przedstawiony przez komisje sejmowe jest znacznie lepszy niż projekt powstały w Kancelarii Prezydenta RP. Już na samym wstępie w sposób wyraźny i zdecydowany określa on zasady, a także sposoby ponoszenia przez żołnierzy odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz tryb postępowania w tych sprawach w czasie pokoju. Choć w pierwszym czytaniu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy domagałem się regulacji związanych ze stanem wojennym czy, mówiąc wprost, czasem wojny, to zapis ten całkowicie przesądza o czasie obowiązywania ustawy. Pozostaje jednak wcale nie tak nieistotne w moim przekonaniu pytanie, kiedy regulować się będzie zagadnienia dyscypliny w okresie wojny? To pytanie pozostawiam jako retoryczne, tak samo jak dotyczące braku regulacji związanych z regulaminem dyscyplinarnym sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej czy kartą praw i obowiązków żołnierza. Nie sądzę, że za zadowalający można uznać zapis art. 3 pkt 2, iż taki regulamin zostanie wydany w drodze rozporządzenia, nie mówiąc już o karcie, o której w ogóle nie ma mowy.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Za bardzo ważny uznajemy zapis art. 2 pkt 2, odwołujący do przestrzegania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Nie trzeba tu mówić o tym, jak ogromne ma to znaczenie z chwilą przyjęcia konstytucji w ogólnonarodowym referendum, bo jest to sprawa oczywista. Chyba szkoda, że przywołanie konstytucji nie ma formy preambuły.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Wprowadzenie słowniczka w art. 3 wychodzi naprzeciw postulatom zgłaszanym w pierwszym czytaniu, a co ważniejsze - precyzuje pojęcia mające zastosowanie w ustawie, co pozwala na dość swobodne poruszanie się w materii ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Za ważny zapis uznajemy stwierdzenie w art. 4, że minister obrony narodowej jest przełożonym wszystkich żołnierzy. W świetle tego zapisu szef MON będzie jedynym w resorcie cywilem, który otrzyma uprawnienia do dyscyplinarnego karania wszystkich żołnierzy. Uznajemy to także za konsekwencję ustawy o ministrze obrony narodowej, w której stwierdza się, że jest on przełożonym wszystkich żołnierzy.</u>
          <u xml:id="u-241.7" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Dział II: Wyróżnienia jest podzielony — i słusznie — na dwa rozdziały. Słusznie też rozdziela się pojęcia wyróżnienia i uznania, pozwalając na możliwość łączenia tych form nagradzania. Chciałbym jednak w tym miejscu zapytać o doprecyzowanie zapisu art. 7 ust. 2 pkt 3 — na jakich zasadach i kto tworzy fundusz na nagrody? Myślę, że można tu zasugerować zasilenie tego funduszu środkami uzyskanymi z nałożonych kar pieniężnych, zamiast odprowadzać uzyskane środki do budżetu państwa, co sugerował wiceminister obrony narodowej. Mamy nadzieję, że utworzony z tych środków fundusz będzie niewielki, szkoda więc zachodu związanego z jego odprowadzaniem do budżetu. Jeśli będzie odwrotnie — to niech to będzie z pożytkiem dla wyróżniających się.</u>
          <u xml:id="u-241.8" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Klub Parlamentarny Unii Pracy z zadowoleniem przyjmuje regulacje zawarte w dziale II, gdyż podzielamy pogląd, iż nagradzanie zawsze jest wychowawczo skuteczniejsze niż karanie. Jest to ważne zarówno dla jednego żołnierza, jak i całego pododdziału czy oddziału wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-241.9" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Ale tam, gdzie są wyróżnienia, uznania i nagrody - bywają niestety kary. Pewnie dla równowagi. Bo nie można pominąć odpowiedzialności dyscyplinarnej, przewinień, środków dyscyplinarnych za wykroczenia przeciw dyscyplinie. Największe kontrowersje budzi tu zastosowanie podobnej jak w wielu armiach zachodnich zasady wymierzenia kar finansowych. Zarówno szeregowy z poboru, jak i żołnierz zawodowy mógłby zostać ukarany czymś w rodzaju grzywny, jednak nie wyższej niż pięciodniowy dochód. Choć kara ta budzi kontrowersje, a podstawowym argumentem są i tak niewysokie uposażenia żołnierzy armii polskiej, które w przypadku zastosowania kary mają - zdaniem oponentów takiego rozwiązania - znacząco pomniejszyć dochody rodzin żołnierzy, to wydaje się, że równie ważnym argumentem jest tu fakt, że nałożenie kary finansowej może być skuteczne, bo nic nie przemawia tak mocno do świadomości jak gilotyna finansowa. Po pierwsze, sądzimy, że dyscyplina wojskowa warta jest takiej ceny. Po drugie, nie można zakładać, że żołnierze są nieodpowiedzialni i że to będzie zjawisko nagminne.</u>
          <u xml:id="u-241.10" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Najważniejsze jest jednak to, że ustawodawca dąży do upodmiotowienia żołnierza i postrzega go jako obywatela w mundurze. Żołnierz bowiem powinien nie tylko bronić praw i swobód narodu polskiego, ale także doświadczać tych praw i swobód w trakcie codziennej służby. Ważne jest więc, aby żołnierz obwiniony o złamanie zasady wojskowej dyscypliny miał prawo do obrony, a ukarany - mógł odwoływać się do wyższych przełożonych, a nawet żądać odszkodowania, jeśli konsekwencje wyciągnięto niesłusznie. Takie prawa dają zapisy proponowanego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-241.11" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Jesteśmy przekonani, że przepisy przedłożonego projektu ustawy znacznie ograniczą woluntaryzm i samowolę dowódców, bo to sąd wojskowy będzie decydować o karze aresztu izolacyjnego, i to na wniosek dowódcy jednostki.</u>
          <u xml:id="u-241.12" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Za interesujące uznajemy postanowienia art. 51 i 52. Zrównują one prawa obywatela w mundurze z prawami osoby cywilnej. Jest to prawo do obrony, które było jednym z podstawowych założeń projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-241.13" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Chciałbym teraz zgłosić kilka uwag dotyczących mankamentów proponowanej ustawy. W art. 24–26 mowa jest o wymierzaniu kar aresztu. Pojawia się pojęcie aresztu koszarowego i izolacyjnego. Oprócz tego, że nie bardzo wiemy, w jaki sposób rozporządzenie ministra obrony narodowej regulować będzie odbywanie aresztu izolacyjnego i jak w ogóle wyglądać ma areszt izolacyjny w odróżnieniu od izby zatrzymań (a może nie będzie tu żadnej różnicy), to wydaje się nam, że nałożone kary wykonywania dodatkowej pracy są, jeśli chodzi o czas jej wykonywania, za mało zróżnicowane. Co stoi na przeszkodzie, aby już w przypadku wymierzenia kary zakazu opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania nałożyć karę wykonania dodatkowego zadania na rzecz jednostki wojskowej, choćby w wymiarze symbolicznym, np. jednej godziny.</u>
          <u xml:id="u-241.14" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Chciałbym też poruszyć sprawę całkowicie przemilczaną, czyli pominięcie w projekcie ustawy drażliwej bez wątpienia sytuacji funkcjonowania ordynariatów polowych. Kapelani wojskowi są oficerami Wojska Polskiego i wykonują swoje obowiązki przecież nie w czynie społecznym. Jeśli ustawa dotyczy żołnierzy, to warto spytać, czy kapelani wojskowi są żołnierzami w rozumieniu ustawy. Jeśli tak, to dlaczego ta grupa miałaby pozostawać poza regulacją ustawową? Prawo stanowione w demokratycznym państwie jako naczelną zasadę przyjmuje równość prawa wobec wszystkich obywateli. Czy mamy tu do czynienia z równymi i równiejszymi?</u>
          <u xml:id="u-241.15" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Wracając do sprawy nakładania kar finansowych, wyrażamy obawę, że nie da się dostrzec w projekcie ustawy systemu zabezpieczającego kadrę wojskową przed arbitralnością i dowolnością w stosowaniu tych kar przez dowódców.</u>
          <u xml:id="u-241.16" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Wyrażamy jednak przekonanie, że wskazane mankamenty nie mają decydującego znaczenia dla kształtu ustawy i nie łamią jej zasadniczego celu - demokratyzacji stosunków w wojsku.</u>
          <u xml:id="u-241.17" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Klub Parlamentarny Unii Pracy jest przekonany, iż proponowane regulacje ustawowe, w naszych warunkach wręcz nowatorskie, przybliżają polskie prawodawstwo wojskowe do prawodawstwa państw członkowskich NATO, i głosować będzie za przyjęciem projektu ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-241.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zygmunt Jakubczyk.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Janusza Onyszkiewicza o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jest to ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PosełJanuszOnyszkiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zważywszy na późną porę i na to, że tak wiele osób poruszało już przede mną problemy związane z tą nowelizacją, ograniczę się tylko do kilku uwag. Chciałbym mianowicie powiedzieć, że niesłychanie istotne jest, iż ta ustawa rozwiązuje wiele rozmaitych problemów związanych z całkowitą zmianą sytuacji w Wojsku Polskim. Chodzi mi np. o zmianę polegającą na tym, że zwierzchnikami żołnierzy stają się bardzo często osoby cywilne w Ministerstwie Obrony Narodowej i rozdzielenie tych rozmaitych funkcji, a także uprawnień dyscyplinarnych na osoby cywilne i wojskowe, jeśli chodzi o podległy im personel, było ze względu na nową sytuację absolutnie konieczne. Ustawę o dyscyplinie wojskowej trzeba było także dostosować do pewnych standardów ogólniejszych, w związku z naszymi aspiracjami do wejścia do Unii Europejskiej i do NATO, a także ze względu na nasze członkostwo w Radzie Europy. Jak się wydaje, ustawa bardzo dobrze służy tym celom.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#PosełJanuszOnyszkiewicz">Oczywiście ma ona jeszcze ciągle pewne mankamenty, które zresztą były tutaj wzmiankowane, i dlatego chyba warto, aby jeszcze raz wróciła do Komisji Obrony Narodowej, a być może i do innych komisji. Chciałbym poprzeć tego rodzaju wniosek, bo rozumiem, że został już złożony. Chcę tylko dodać, że te rozmaite wątpliwości powinny zostać bardzo prędko rozwiane i uregulowane, aby ustawa mogła istotnie wejść niedługo w życie, aby mogła zostać dokończona przez ten parlament, dlatego że polskie siły zbrojne takiej ustawy potrzebują. Otrzymuję sygnały o jednak nie najlepszej dyscyplinie w wojsku, a nawet o tym, że się ona pogarsza. Mam nadzieję, że nowa ustawa zapobiegnie temu, wstrzyma cały ten proces i ułatwi wprowadzanie do Wojska Polskiego dobrej dyscypliny.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#PosełJanuszOnyszkiewicz">Reasumując, podtrzymujemy propozycję, aby ta ustawa wróciła do komisji. Wyrażam jednak nadzieję, że nie będzie to trwało długo i że ustawa pojawi się wkrótce w Sejmie, już w trzecim czytaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Janusz Onyszkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle. Rozumiem, że w trybie pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PosełJanuszZemke">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Moim zdaniem w związku z tą ustawą nasuwa się jednak dalej cały szereg istotnych pytań. Chciałbym zadać tylko trzy panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#PosełJanuszZemke">Pytanie pierwsze do pana posła sprawozdawcy jest następujące: Czy zechciałby pan poseł podać powody pozbawienia dowódców najniższych szczebli - myślę tutaj o dowódcach drużyn, plutonów i szefach kompanii - prawa karania dyscyplinarnego? Uważam, że pominięcie tej grupy dowódców to sprawa poważna.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PosełJanuszZemke">Pytanie drugie: Dlaczego w prezentowanej ustawie jest propozycja, by rezygnować z kary obniżania stopnia wojskowego, mimo że doświadczenie uczy, iż jest to jeden z najbardziej skutecznych środków oddziaływania dyscyplinarnego dowódców?</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#PosełJanuszZemke">I jeszcze trzecie pytanie, ostatnie: Czy pan poseł zechciałby powiedzieć, dlaczego w tej filozofii ustawy bezpośredni przełożony dyscyplinarny pozbawiony jest możliwości wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec swego bezpośredniego przełożonego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PosełWładysławAdamski">Mam pytanie do pana ministra - jeśli zechce odpowiedzieć, jeśli nie, to być może pan poseł sprawozdawca się do tego odniesie. Jest to pytanie o charakterze ogólnym, ale dlatego pozwoli na dokonanie pewnej generalnej oceny. W jakim stopniu, panie ministrze, przyjęte w ustawie rozwiązania prawne przystają do standardów obowiązujących w armiach krajów członkowskich NATO w aspekcie naszych dążeń integracyjnych? Jest to oczywiście pytanie porównawcze o charakterze analogicznym. Chodzi o to, czy te standardy są dla nas w jakimkolwiek zakresie wiążące, a jeśli tak, to w jakim. I następna sprawa. W czasie debaty padało wiele słów o prawach człowieka. Nie kryję, że dla mnie, gdy mówi się o wojsku, to jednocześnie rozmowa o prawach człowieka brzmi szczególnie, niemniej problem jest. Czy resort badał zagrożenia wynikające z możliwości kwestionowania przepisów ustawy właśnie w aspekcie międzynarodowych przepisów dotyczących praw człowieka? Proszę uprzejmie o odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan poseł Dzienisiewicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Mam jeszcze pytanie do posła sprawozdawcy. W jaki sposób zostanie rozwiązana sprawa utrzymania dyscypliny w jednostce wojskowej na tydzień, dwa przed zakończeniem służby wojskowej, skoro praktycznie nie ma już możliwości ukarania żołnierza, bo obowiązuje stosowne postępowanie, a jeżeli zostanie ukarany, nie może tej kary odbyć i ponadto nie może jej odsługiwać? Podkreślają to bardzo mocno dowódcy jednostek, zaniepokojeni, że ostatnie dni służby wojskowej mogą być bardzo krytyczne w jednostkach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W takim razie proszę o zabranie głosu ministra obrony narodowej pana Stanisława Dobrzańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Procesy transformacji ustrojowej Rzeczypospolitej Polskiej, w tym przebudowy sił zbrojnych, wymagają nowoczesnych rozwiązań, nowoczesnych rozstrzygnięć i uregulowań prawnych normujących zgodnie z wymogami zasad demokratycznego państwa różne sfery i obszary działalności wojska. Treść dotychczasowych rozwiązań w dużej mierze odbiega od aktualnej rzeczywistości społeczno-politycznej, niezwykle rozległego splotu uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych wyznaczających obecnie nowe zadania sił zbrojnych, kształtowania i mechanizmów wewnętrznych, i wewnętrznego funkcjonowania. Dotyczy to zwłaszcza ustawy z dnia 21 maja 1963 r. o dyscyplinie wojskowej oraz odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia dyscyplinarne i za naruszanie honoru i godności żołnierskiej. Dokonana w październiku 1991 r. nowelizacja powyższej ustawy nie spełnia oczekiwań środowiska wojskowego. Zakres owej nowelizacji nie czynił z niej aktu prawnego w pełni przystającego do obecnej rzeczywistości państwa i wojska, mającego oparcie w logice współczesnych zadań Wojska Polskiego, mogącego służyć interesom państwa w perspektywie dłuższego czasu, zwłaszcza w kontekście wejścia Polski do struktur zachodnioeuropejskich.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Tu chcę się odnieść także do pytania pana posła. Tak, generalnie rzecz biorąc, ta ustawa odpowiada rozwiązaniom, jakie są stosowane w armiach zachodnich. Nie można oczywiście powiedzieć, że obowiązuje standard tak jednoznaczny, jak w owych państwach, niemniej jednak to co zostało zrobione przez zespół pana prezydenta, który pracował nad tą ustawą, a także przez podkomisję pana Nieporęta, przystaje do standardów NATO. Tak że, panie pośle, jest to zgodne z rozwiązaniami prawnymi stosowanymi w prawie międzynarodowym. Tutaj nie ma obawy, w każdym razie ani z prac podkomisji, ani także z analiz naszych prawników wojskowych nie wynika, żeby rozwiązania zaproponowane w tej ustawie mogły być zaskarżone.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Doceniamy to, że projekt ustawy przedstawiony Wysokiej Izbie zmierza do wprowadzenia nowoczesnych rozwiązań. Nie sposób jednak nie zwrócić uwagi na to, że część rozwiązań zawartych w projekcie spotkało się z krytycznymi uwagami w środowisku wojskowym, zwłaszcza ze strony dowódców różnych szczebli.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Podczas pierwszego czytania projektu ustawy na 89 posiedzeniu Sejmu w dniu 26 września 1996 r. przedstawiłem owe zastrzeżenia. Zastrzeżenia te zgłosiliśmy w bardzo obszernym materiale. Było ich sporo. Chcę stwierdzić z zadowoleniem, że szereg ze zgłoszonych przez nas zastrzeżeń zostało uwzględnionych. Szczególnie dotyczy to kar dyscyplinarnych, tzn. kary aresztu, którą zachowano. Wprowadzenie dwóch kar, aresztu koszarowego i aresztu izolacyjnego, oraz przywrócenie prawa do wymierzania tego pierwszego przez dowódcę jednostki wojskowej uważamy za krok we właściwym kierunku. Przywraca się bowiem prawo do dyscyplinowania, skutecznego naszym zdaniem. Jest to, naszym zdaniem, skuteczną karą wychowawczą.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Inną korzystną zmianą w porównaniu z projektem wyjściowym jest zmniejszenie wymiaru kary pieniężnej. Aczkolwiek tu chcę stwierdzić jednoznacznie, że kara pieniężna jest w dalszym ciągu krytykowana przez środowisko, w dalszym ciągu budzi zastrzeżenia tego środowiska. Wiąże się to, to trzeba także powiedzieć, z sytuacją materialną żołnierza. Znaczna część rodzin, o czym także na forum Wysokiej Izby była mowa, żyje w dosyć skromnych warunkach, a nieliczni żyją na progu ubóstwa.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Jestem jednak zmuszony stwierdzić, że część uwag zgłoszonych podczas pierwszego czytania nie została uwzględniona w pracach komisji. Dotyczy to zwłaszcza uproszczenia postępowania proceduralnego, które jest nadal zbyt rozbudowane, co tym samym utrudnia pracę przełożonemu. Nie został również uwzględniony postulat przeniesienia unormowań odnoszących się do zawieszania żołnierzy w czynnościach służbowych do przepisów ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Naszym zdaniem unormowanie to bardziej należy do problematyki kadrowej niż dyscyplinarnej.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Należy przyjąć, że podstawą wszelkiej dyscypliny, w tym także wojskowej, jest karność. Dyscyplina staje się celem i środkiem jednocześnie, bez niej bowiem niemożliwa jest realizacja zamierzeń, będących efektem podejmowanych działań służbowych.</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Celem nowej regulacji jest założenie, że dyscyplina nie jest bezpośrednim następstwem działań represyjnych, lecz konsekwencją przyswajania przez jednostkę norm społecznie obowiązujących. Aczkolwiek musimy mieć świadomość, że proponowane konkretne zapisy zbyt wybiegają w przyszłość - chcę to z całą stanowczością powiedzieć. Realia naszej armii, stosunek młodzieży obecnie do rygorów służby, niski poziom wykształcenia... dzisiaj jest ten poziom coraz niższy, dowódcy skarżą się, że świadomość żołnierzy jest bardzo niska, tym bardziej jest konieczne wprowadzanie rygorów. Zbyt daleko posunięta liberalizacja może sytuację pogorszyć. Należy więc wyważyć owe racje tak, aby ustawa stanowiła kolejny krok w tworzeniu nowoczesnego systemu prawnego, a jednocześnie nie zachwiała karności w wojsku.</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Wysoki Sejmie! Raz jeszcze pragnę podziękować za prace nad tą ustawą, niewątpliwie szalenie ważną, bardzo istotną i bardzo potrzebną siłom zbrojnym. Chcę jednak także bardzo prosić Wysoką Izbę, aby zechciała uwzględnić poprawki, które nie zostały uwzględnione, a wcześniej zostały zgłoszone przez rząd. Prosiłbym, aby w dalszej pracy w komisji nad tym projektem uwzględnić zgłoszone przez rząd poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie ministrze, w sprawie formalnej: w drugim czytaniu komisja porządkuje już tylko poprawki zgłoszone na piśmie w czasie drugiego czytania, nie można więc już wracać do uwag z pierwszego czytania. Jest to po prostu niemożliwe w sensie regulaminowym. Gdyby ktoś z posłów zgłosił teraz, w czasie drugiego czytania, na piśmie, poprawki pana ministra, komisja w trzecim czytaniu mogłaby je wziąć pod uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Pani marszałek, rozumiem, ale nie mam uprawnień rządu poza tym, że muszę podtrzymać te poprawki.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#komentarz">(Poseł Władysław Medwid: Można je przekazać posłowi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle, rozumiem, że w trybie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełAndrzejBrachmański">Panie ministrze, to pytanie wprawdzie pośrednio dotyczy ustawy, ale dotyka materii ustawowej. Zapis ustawowy mówi, iż żołnierz może być ukarany do 5 stawek dziennych pensji zasadniczej, ale jednocześnie w innym rozporządzeniu pana ministra jest zapis, że żołnierz, który jest ukarany karą dyscyplinarną, jest jednocześnie pozbawiony dodatku specjalnego. Dzisiaj w armii polskiej ten dodatek specjalny ma właściwie bardziej charakter części uposażenia, ponieważ z danych, które nam przedstawiono, pobiera go 95% kadry. W związku z tym, jeżeli to rozporządzenie nie zostanie zmienione, to kara zapisana w ustawie o dyscyplinie wojskowej będzie większa, niż zamierzali ustawodawcy, bo żołnierz zostanie pozbawiony 5/30 uposażenia zasadniczego i dodatku specjalnego.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#PosełAndrzejBrachmański">W czasie prac komisji przedstawiciele ministerstwa sugerowali, iż w wypadku przyjęcia ustawy o dyscyplinie wojskowej minister zmieni to rozporządzenie w ten sposób, aby kara dyscyplinarna nie pociągała za sobą automatycznie pozbawienia dodatku specjalnego. Chciałbym, żeby pan minister odpowiedział na pytanie: Czy prezentowane w czasie prac komisyjnych stanowisko jest zgodne ze stanowiskiem ministerstwa? Czy w wypadku uchwalenia tej ustawy rozporządzenie, które mówi, iż dodatek specjalny jest zabierany w wypadku ukarania dyscyplinarnego, zostanie zmienione? — jest to bowiem jeden z najistotniejszych elementów podnoszonych w czasie konsultacji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan minister będzie uprzejmy odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Krótko, panie pośle. Podzielam pańskie spostrzeżenia, są one słuszne i moi koledzy także podkreślali ich słuszność. W związku z tym mogę tylko potwierdzić, że działania ministra pójdą właśnie w tym kierunku, aby nie było podwójnego karania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Włodzimierza Nieporęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślę, że dyskutujemy nad jedną z podstawowych ustaw normujących życie żołnierzy i że chodzi nam wszystkim o to, aby słowa, iż żołnierz jest obywatelem, a jego prawa i wolności mogą być ograniczone tylko w drodze ustawy, nie były wyłącznie retorycznym stwierdzeniem, lecz by w istocie odzwierciedlały naszą praktykę. Wychodząc z takiego założenia, musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, dla kogo jest ustawa. Otóż ustawa jest dla żołnierza, który powołany do służby wojskowej chce wykonać zadanie i spoczywające na nim obowiązki. Żołnierza tego należy wynagradzać, jak również karać, ale karać wtedy, kiedy popełni przewinienie dyscyplinarne. Chciałbym jednoznacznie - i o to zabiegaliśmy w ustawie - odróżnić popełniającego wykroczenie lub przestępstwo podlegającego kolegium do spraw wykroczeń lub sądowi od obywatela w mundurze, który może być ukarany dyscyplinarnie. Oczywiste jest, że szybkość wymierzenia kary jest pewną wartą zachodu powinnością dowódcy czy nakazem, niemniej wydaje mi się, że ważna też jest nieuchronność kary i sprawiedliwe jej wymierzenie - szybkość może czasem wiązać się z błędami i niekoniecznie prowadzić do pożądanego efektu. Oczywiste jest też to, o czym mówił pan poseł Jakubczyk, że powinna być konstytucyjna ustawa, ustawa o obowiązku służby wojskowej, i w niej winny być zawarte rozwiązania dotyczące dyscypliny. Niemniej uwzględniliśmy fakt tradycyjnego wyodrębniania ustawy o dyscyplinie wojskowej spośród innych ustaw i w tym sensie pojawiła się odrębna ustawa.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">A teraz kilka uwag szczegółowych. Rozróżnienie przełożonego i przełożonego dyscyplinarnego wynikało z założenia, że każdy przełożony powinien mieć prawo do wyróżniania, natomiast prawo do karania, które niesie szczególne konsekwencje w przypadku niesprawiedliwego wymierzenia kary, wymaga pewnej rozwagi, doświadczenia i wiedzy. Stąd przenieśliśmy uprawnienie do wymierzania kary na dość wysoki poziom dowodzenia. Zaproponowaliśmy w ustawie, aby najniższym przełożonym, który może wymierzać karę, był dowódca kompanii. Opowiedzieliśmy się za filozofią polegającą na tym, że fundamentem ustawy jest prawo do obrony, a prawo do obrony skutkuje wyłączeniem przełożonego dyscyplinarnego, który zdaniem obwinionego mógłby być stronniczy. Otóż jeżeli damy uprawnienia najniższym dowódcom, w istocie doprowadzimy do fikcji, ponieważ wyłączenie będzie następowało z zasady. Podobnie gdy sprawa dotyczy świadka. Unormowanie kodeksowe wyłączające świadka - bycie świadkiem wyłącza sędziego z procesu karnego - również skutkuje tutaj w sposób szczególny.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Jeśli chodzi o zasadę, o którą pyta pan poseł Zemke - że co drugie stanowisko służbowe jest upoważnione do wymierzania kary czy wszczynania postępowania dyscyplinarnego - chciałbym odpowiedzieć następująco. Bezpośrednio podporządkowani sobie żołnierze są powiązani nie tylko służbowo, ale bardzo często występuje więź emocjonalna - na przykład dowódcy batalionu i dowódcy kompanii. Występuje tu stopień koleżeństwa i w przypadku wymierzania kary dyscyplinarnej mogłoby dochodzić do braku orientacji, za co ktoś jest w istocie rzeczy karany. Stąd, żeby ograniczyć możliwość skarżenia czy zaskarżania orzeczenia ze względu na stronniczość, zaproponowaliśmy rozdzielenie. Wielokrotnie mówimy, że podmiotem tej ustawy jest żołnierz, a jego stopień wojskowy jest tytułem dożywotnim. W ustawach powiadamy, że stopień wojskowy może być odebrany tylko w drodze wyroku sądowego. Nie znam żadnego merytorycznego powodu, żeby starszego szeregowca traktować inaczej niż kapitana czy generała ze względu na posiadany tytuł. Nie widzę powodu, żeby akurat dla szeregowca, dla kaprala służby zasadniczej robić odstępstwo od generalnej zasady obowiązującej u nas w kraju. Stopień wojskowy jest tytułem dożywotnim, a pozbawić go może wyrokiem sąd. Stąd uznaliśmy, że w tej ustawie uprawnienie do obniżania stopnia wojskowego dowolnego żołnierza nie może przysługiwać dowódcy.</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Rzeczywiście postępowanie dyscyplinarne jest skomplikowane. Myślę, że mówiąc o tym pan minister odnosił to do doświadczenia wynikającego z obowiązującego regulaminu dyscyplinarnego, który posługuje się pojęciem postępowania dyscyplinarnego, nie rozróżniając jego faz. Wiąże się z tym mitręga dowódcy w związku z działaniem, którego nie może redukować, ponieważ musi wykonać wszystkie kroki przewidziane w procedurze. We wprowadzeniu zwracałem uwagę na art. 66 i 69 ustawy o dyscyplinie wojskowej, które umożliwiają rezygnację z postępowania wyjaśniającego. Dalsze uproszczenie doprowadziłoby do absurdu, bo oznaczałoby zaoczne wymierzanie kary, co jest moim zdaniem w ogóle niedopuszczalne, natomiast nie możemy zrezygnować z postępowania odwoławczego, skoro decydujemy się na prawo do obrony.</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Pan poseł Brachmański podniósł tu sprawę fundamentalną. Otóż moim zdaniem, ale chyba nie tylko moim, praw żołnierzy nie można regulować zarządzeniem. Skoro zgadzamy się na standardy europejskie, to znaczy, że prawo żołnierzy mogą być ograniczone tylko i wyłącznie w drodze ustawy; wszystkie skutki kary dyscyplinarnej są zapisane w ustawie, a nie w innych aktach wykonawczych niższego rzędu. Oczywiście jeśli chodzi o dodatek specjalny, to dyskusyjną kwestią jest to, czy jego nieprzyznanie jest karą czy też brakiem wyróżnienia; jest to zupełnie inne zagadnienie. Ale wydaje się, że wielce zasadne byłoby wzięcie pod uwagę pewnego stanu fikcyjnego, który się wytworzył w związku z tym, że 95% żołnierzy otrzymuje dodatek specjalny, i rozważenie, czy z punktu widzenia jednolitości i pewnej precyzji w działaniu nie byłoby korzystniejsze wprowadzenie tego dodatku do uposażenia żołnierzy, a nie utrzymywanie takiego, raczej dość dziwnego, stanu. Na pewno obecnie dodatek ten nie odgrywa roli motywacyjnej, lecz w większym stopniu jest czymś w rodzaju kija, a więc nie odpowiada temu, co założono.</u>
          <u xml:id="u-259.5" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Tak, panie ministrze, zawieszenie w czynnościach służbowych jest to sprawa pewnej filozofii. Rzeczywiście w propozycji rządu zgłoszono kwestię, aby było to elementem działania kadrowego. Wynikało to z faktu, że żołnierze zawodowi uznali, że tylko oni mogą być zawieszani w czynnościach służbowych. Otóż w ustawie o dyscyplinie wojskowej przyjęliśmy rozwiązanie upoważniające przełożonego dyscyplinarnego do zawieszenia w czynnościach służbowych ze względu na przewinienie dyscyplinarne każdego żołnierza, np. kierowcy. Nie wiem, jaki ma to związek np. z ustawą o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ponieważ jest to czynność służbowa, którą wykonuje żołnierz. I tylko wyłącznie z tego powodu nie przychyliliśmy się do propozycji wniesionej przez rząd w pierwszym czytaniu; zostało wprowadzone zatem to rozwiązanie ogólne, odnoszące się do wszystkich żołnierzy.</u>
          <u xml:id="u-259.6" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Kara zakazu opuszczania miejsca zakwaterowania jest karą, jak wskazuje nazwa, zakazującą opuszczać miejsce zakwaterowania; nie może być ona obciążona dodatkowymi karami, ponieważ musiałaby się z natury rzeczy inaczej nazywać i w tym sensie mieć inny opis.</u>
          <u xml:id="u-259.7" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Rozumiem pytanie czy wątpliwość pana posła Dzienisiewicza, ale ostatni tydzień żołnierza w wojsku jest to finał jego 2-letniej, jak na razie, obecności w siłach zbrojnych. Jeżeli w danej jednostce wojskowej tak się stało, że w ostatnim tygodniu nagle żołnierze zaczynają popełniać przewinienia dyscyplinarne, które wymuszają na dowódcach jakieś działania ekstra, to można by się zastanowić nad tym, co robiono przez pozostałe tygodnie w ciągu 2 lat służby i dlaczego dowódcy działający w tej jednostce doprowadzili do takiej sytuacji, w której mają zmartwienie. Otóż zaniepokoiło mnie w dyskusjach to, że jakby nasze większe zmartwienie odnosi się do tego, czy istotniejsze jest przyłożenie czy nagrodzenie. Jestem zwolennikiem tezy o tym, że nagrodzenie, czyli wzmocnienie postawy pozytywnej, jest zdecydowanie lepszą — niż karanie — metodą na wykonanie zadania. Karanie jest czasami niezbędne, ale jest to ostateczność. Nieprzypadkowo wskazywałem na gamę innych środków przewidzianych w ustawie do stosowania przez dowódców. Kara powinna być ostatecznością. Czasami w dyskusjach powiadam tak: Dobry dowódca powinien korzystać z I i II działu ustawy o dyscyplinie wojskowej, a w bardzo incydentalnych sytuacjach — z działu III, który nosi tytuł: „Odpowiedzialność dyscyplinarna”. Istotą jest wykonanie zadania, a nie karanie. W naszych dyskusjach zaś pojawiła się odwrócona optyka — jakby to karanie było celem. Nie, to nie jest celem, to jest pewnym środkiem, który umożliwia, tak jak mówi art. 2 projektu ustawy, zachowanie dyscypliny. Tam nieprzypadkowo zwracamy uwagę na wyróżnianie.</u>
          <u xml:id="u-259.8" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Zapisaliśmy w projekcie ustawy termin wejścia ustawy w życie - 1 stycznia 1998 r. Uzależniamy wejście w życie ustawy od wejścia w życie kodeksów, co proponowaliśmy od początku. Wiąże się z tym wniesienie odpowiedniej poprawki po zakończeniu prac komisji rozpatrującej poprawki Senatu do kodeksów.</u>
          <u xml:id="u-259.9" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Na zakończenie chciałbym bardzo serdecznie podziękować dowódcom dużych i małych jednostek wojskowych, dowódcom okręgów wojskowych, Sztabowi Generalnemu, poszczególnym oficerom za aktywny udział w pracach nad projektem ustawy. Ustawa nie jest dziełem podkomisji, jest dziełem zbiorowym. Musieliśmy dokonywać wyboru. Nie było możliwe uwzględnienie wszystkich postulatów, ponieważ, jak to zwykle w życiu jest przy konsultowaniu, są zwolennicy rozwiązania, są też przeciwnicy rozwiązania. Trzeba dokonać w pewnym momencie wyboru i na nas spadł obowiązek dokonania wyboru. Staraliśmy się maksymalnie oddać to, co praktycy nam podpowiadali. Praktycy nam podpowiadali, humaniści w mundurach - również wskazywali znaczącą rolę wyróżnienia, a drugorzędną rolę kary.</u>
          <u xml:id="u-259.10" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Ostatnia uwaga. Jeszcze raz chciałbym podkreślić, że podmiotem ustawy o dyscyplinie wojskowej jest żołnierz, niezależnie od stopnia wojskowego, od funkcji pełnionej w wojsku, od korpusu osobowego. W tym sensie pytanie o kapelana jest bezprzedmiotowe. Jeżeli jest żołnierzem, jest poddany rygorom ustawy o dyscyplinie wojskowej. Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-259.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki. W związku z tym Prezydium Sejmu proponuje ponownie skierować projekt ustawy do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Ustawodawczej o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 2111 i 2335).</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Janusza Zemke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PosełJanuszZemke">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia sprawozdania o komisyjnym projekcie ustawy dokonującej korekt w ustawie o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Z inicjatywą dokonania tych korekt wystąpiła Komisja Obrony Narodowej po dyskusjach, jakie się odbyły na jej forum 13 września 1996 r. i 8 stycznia 1997 r., kiedy to oceniano wdrażanie ustawy z 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. W wyniku tej oceny, co chciałem podkreślić, powstał projekt ustawy zawarty w druku nr 2111. Projekt ten rozpatrywany był na posiedzeniach połączonych komisji 19 lutego i 7 maja br., a sprawozdanie z tych prac zamieszczono w druku nr 2335. Pełniąc rolę sprawozdawcy podkreślić chcę, że inicjatywa Komisji Obrony Narodowej wynikła z jej funkcji kontrolnych, które dowiodły, iż zachodzi potrzeba dokonania zmian w ustawie o zakwaterowaniu. Potrzebę tę potwierdzili wszyscy bez wyjątku członkowie Komisji Obrony Narodowej, dlatego też sprawozdanie nie zawiera wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#PosełJanuszZemke">Pracując nad tą ustawą w podkomisji i komisji parlamentu, korzystaliśmy ze szczegółowych analiz przygotowanych w Ministerstwie Obrony Narodowej i Biurze Bezpieczeństwa Narodowego, zwłaszcza zaś z informacji, uwag i propozycji pochodzących od najbardziej kompetentnej kadry skupionej w Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#PosełJanuszZemke">Chciałem przypomnieć, że ustawa o służbie żołnierzy zawodowych oraz ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy nakładają na państwo obowiązek zapewnienia kadrze czynnej i emerytom wojskowym kwatery lub pomocy w rozwiązaniu spraw mieszkaniowych. Niestety, w ostatnich latach obowiązek nie jest ten przez nasze państwo wypełniany. Wojsko, mimo będących w jego gestii dużych zasobów mieszkaniowych, wynoszących dzisiaj aż 175 tys. kwater, nie jest w stanie zapewnić rozwiązania wszystkich spraw mieszkaniowych kadry.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#PosełJanuszZemke">Chciałem podkreślić, że pierwszy okres działania Wojskowej Agencji Mieszkaniowej pokazuje, iż decyzja o jej powołaniu była decyzją celową, aczkolwiek podjętą za późno. W ostatnim roku zostały zahamowane różne niekorzystne zjawiska. Rozpoczął się proces, który - jak się nam wydaje - po kilku latach powinien doprowadzić do rozwiązania problemów mieszkaniowych kadry.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#PosełJanuszZemke">Warto przykładowo zwrócić uwagę na fakt, że już w 1996 r. spadła z 11 441 do 9446 (czyli o 17%) liczba żołnierzy zawodowych rozłączonych z rodziną, nie mających kwater. W tym także roku wzrosła z 689 do 2203 (czyli o 220%) liczba żołnierzy zawodowych, którym wypłacono ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z kwatery. Są to bez wątpienia zjawiska korzystne. Oczywiście daleko jest jeszcze do rozwiązania wszystkich problemów mieszkaniowych kadry, ale obiektywizm nakazuje podkreślić, że korzystne procesy już się rozpoczęły.</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#PosełJanuszZemke">Niestety, zanotowaliśmy także wiele uwag krytycznych zgłaszanych przez kadrę. Dotyczyły one w szczególności wzrostu opłat za kwatery i za korzystanie z internatów wojskowych, co uderza głównie w kadrę młodą. Uwagi te dotyczyły również zbyt powolnego procesu sprzedaży kwater niepotrzebnych wojsku. Zaproponowane zatem w nowelizacji ustawy zmiany mają stworzyć lepsze warunki do rozwiązania problemów mieszkaniowych żołnierzy zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-261.6" who="#PosełJanuszZemke">Chciałem zwrócić uwagę Wysokiej Izby tylko na kilka najistotniejszych propozycji korekt w tejże ustawie.</u>
          <u xml:id="u-261.7" who="#PosełJanuszZemke">Po pierwsze, w art. 47, który reguluje zasady wypłacania ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery, proponuje się podniesienie najniższej stawki tego ekwiwalentu z 45% do 65% wartości należnej kwatery. Pozwoli to osobom uprawnionym, które mają jednak staż niższy niż 22 lata służby wojskowej, uzyskać większą pomoc finansową, jeżeli będą w stanie same rozwiązać problem mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-261.8" who="#PosełJanuszZemke">Po drugie, w art. 53 dotyczącym zakwaterowania internatowego proponuje się zmienić zasady ponoszenia kosztów utrzymania miejsc internatowych. Zmiana ta dotyczy obniżenia opłat wnoszonych przez żołnierzy samotnych do 55% kosztów utrzymania powierzchni użytkowej w danym internacie. Powinno to stworzyć istotną szansę na obniżenie opłat za miejsca internatowe.</u>
          <u xml:id="u-261.9" who="#PosełJanuszZemke">Po trzecie, w celu uatrakcyjnienia możliwości nabycia kwatery proponuje się w art. 58 modyfikację kilku istotnych zasad. I tak: wyjściowa cena sprzedaży ustalona przez biegłego do szacowania nieruchomości będzie określana przy założeniu, że jest to lokal zajęty. W większości gmin ustalenie ceny następuje obecnie przy przyjęciu założenia, że jest to lokal wolny.</u>
          <u xml:id="u-261.10" who="#PosełJanuszZemke">Podwyższono także minimalną bonifikatę z 45% do 65%. Umożliwi to osobom uprawnionym o niższym niż 22 lata służby stażu wcześniejsze nabywanie zajmowanych kwater. Przyjęto także bardzo istotną zasadę, by ulga nie dotyczyła li tylko należnej powierzchni, ale także by zastosować pewne preferencje przy nabyciu kwatery, jeżeli przekroczenie tych norm wynosi jedną normę, czyli jeżeli powierzchnia zajmowanej kwatery jest o 16 m2 większa od powierzchni należnej. Nie są to wówczas tak duże ulgi jak przy powierzchni należnej, ale za tę powierzchnię dodatkową bonifikata wynosiłaby 65% i, jak się wydaje, ta korekta powinna stworzyć większą zachętę do nabywania kwater. Ponadto przyjęto bonifikatę z tytułu jednorazowej wpłaty. Bonifikata ta wynosiłaby 5% i byłaby naliczana od ceny wyjściowej, a nie jak dotychczas od ceny nabycia.</u>
          <u xml:id="u-261.11" who="#PosełJanuszZemke">Kolejna bardzo istotna, jak się wydaje, propozycja dotyczy tych garnizonów, gdzie wojska nie ma i gdzie się nie przewiduje lokalizacji jednostek wojskowych. Otóż na terenie tych garnizonów, tam, gdzie potrzeby osób uprawnionych byłyby już zaspokojone, bonifikata wynosiłaby 90%, niezależnie od stażu służby wojskowej i innych uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-261.12" who="#PosełJanuszZemke">Osobom cywilnym (są to bardzo często pracownicy wojska bądź też dzieci po wojskowych), zajmującym obecnie mieszkania będące w gestii agencji, proponuje się uzyskanie bonifikaty w wysokości 60% ceny lokalu, a gdyby te osoby dokonały jednorazowej wpłaty, to ta bonifikata wynosiłaby 65% ceny. Wydaje się, że stworzyłoby to zachętę do nabycia tych lokali przez osoby nieuprawnione, których jest ponad 25 tys.</u>
          <u xml:id="u-261.13" who="#PosełJanuszZemke">W art. 86, określającym zasady udzielania bonifikaty przy sprzedaży lokali mieszkalnych zajmowanych przez osoby uprawnione do kwater w budynkach nie będących w zasobach agencji, proponuje się, aby z tej bonifikaty skorzystać mogły także osoby zamieszkujące w budynkach prywatnych. Jest takich osób niemało. Dotychczasowy zapis ustawowy nie dawał tym osobom należnych, jak się wydaje, preferencji.</u>
          <u xml:id="u-261.14" who="#PosełJanuszZemke">Wreszcie zasygnalizować chcę Wysokiej Izbie korekty w ustawie, którą proponujemy. Korekty te są związane po prostu z tym, że od 1 stycznia 1997 r. Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, podobnie jak wszystkie pozostałe agencje w naszym kraju, podlega ministrowi skarbu państwa. W ustawie zatem trzeba było dokonać stosownych zmian porządkujących zwłaszcza kwestie podporządkowania agencji.</u>
          <u xml:id="u-261.15" who="#PosełJanuszZemke">Proponujemy także dokonać poprawek w dwóch innych ustawach. Mianowicie w ustawie z 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych proponujemy doprecyzować warunek zwolnienia kwatery w przypadku wypowiedzenia stosunku służbowego przez żołnierza w okresie służby obowiązkowej. Z kolei w ustawie z 17 grudnia 1974 r., traktującej o uposażeniu żołnierzy, proponujemy stworzyć warunki, aby żołnierzowi, który zalega z opłatami czynszowymi - a niestety są takie przypadki w wojsku, bo część kadry ma rzeczywiście trudne warunki - nie potrącać tych należności w całości w miesiącu, pozbawiając go tym samym często istotnej części środków nieodzownych do egzystencji.</u>
          <u xml:id="u-261.16" who="#PosełJanuszZemke">Wysoki Sejmie! Wnoszę o przyjęcie nowelizacji ustawy. W przekonaniu połączonych komisji sejmowych przyczyni się ona do szybszego ograniczenia liczby rodzin wojskowych pozostających bez kwater oraz, jak się wydaje, wdrożenie tej ustawy spowodowałoby z czasem poprawę stanu technicznego mieszkań i internatów wojskowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-261.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Dzienisiewicza o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pani poseł Aleksandra Małachowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić opinię o projekcie ustawy o zmianie ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych ustaw w wersji przyjętej przez Komisję Obrony Narodowej oraz Komisję Ustawodawczą.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Służba wojska jest szczególną służbą na rzecz państwa i narodu, a powinnością państwa jest zapewnienie żołnierzom zawodowym pełniącym służbę godziwych warunków zakwaterowania. Sprawy socjalno-bytowe armii być może w ocenie niektórych posłów, a także części społeczeństwa polskiego nie są najistotniejszymi problemami obronności państwa, lecz w ocenie środowiska wojskowego należą do najważniejszych problemów. Jest to zrozumiałe, gdyż zapewnienie żołnierzowi mieszkania w miejscu pełnienia służby stanowi fundament spoistości rodziny i dyspozycyjności żołnierza w służbie zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Rozpatrując powyższy projekt ustawy, należy w pierwszej kolejności odpowiedzieć na pytania:</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">1. Czy uchwalona dwa lata temu ustawa o zakwaterowaniu sił zbrojnych jest dobra?</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">2. Czy efekty uzyskane po roku jej funkcjonowania gwarantują osiągnięcie celów wynikających z treści ustawy podstawowej przed jej obecną nowelizacją?</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Na pierwsze pytanie należy odpowiedzieć zdecydowanie pozytywnie. Świadczą o tym następujące fakty:</u>
          <u xml:id="u-263.6" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">1) Po roku funkcjonowania ustawy i jej realizatora, tj. Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, udało się zahamować wzrost liczby rodzin wojskowych pozostających bez mieszkań. Przez ostatnich 7 lat corocznie liczba rodzin bez mieszkań wzrastała od 1000 do 1200. W roku 1996 wzrost ten wyniósł w skali wojska jedynie ok. 100 rodzin, i to tylko w garnizonie Warszawa. W okręgach wojskowych i rodzajach sił zbrojnych wystąpił niewielki spadek, mimo że uzupełnienia kadrowe były na poziomie lat ubiegłych.</u>
          <u xml:id="u-263.7" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">2) Agencja podjęła zdecydowane działania w celu modernizacji przyjętych zasobów nieruchomości, zwłaszcza związanych z ciepłownictwem, które są najbardziej zaniedbane. W 1996 r. zmodernizowano 70 kotłowni i zlikwidowano około 40 kotłowni lokalnych, a budynki przyłączono do sieci miejskich.</u>
          <u xml:id="u-263.8" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">3) Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, powstała niejako z marszu, zapewnia ciągłość obsługi lokatorów. Przejęto w ciągu pół roku ok. 8,5 tys. budynków, w tym 6200 mieszkalnych. Zatrudniono docelowo 7,5 tys. pracowników, tj. o około tysiąca mniej niż w poprzednich strukturach.</u>
          <u xml:id="u-263.9" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Z moich kontaktów ze środowiskiem wojskowym wynika, że agencja jako realizator ustawy w obszarze mieszkalnictwa nie tylko osiągnęła pozytywne wyniki, występowały bowiem także, i jeszcze występują, przypadki krytyki jej poczynań, charakterystyczne dla początkowego okresu funkcjonowania tak złożonego organu państwowego - dotyczące np. przejściowego obniżenia terminowości usług lokatorskich i wypłaty należnych świadczeń finansowych. Nagminne są natomiast wysuwane przez środowisko wojskowe żądania szybkiego zlikwidowania kolejki oczekujących na mieszkania oraz modernizacji nie remontowanych od szeregu lat budynków mieszkalnych. Oczekiwania w tym zakresie są jednak zdecydowanie większe od możliwości realizacyjnych. Należy przy tym podkreślić, że dotacja budżetowa dla agencji na realizację zadań zleconych przez Ministerstwo Obrony Narodowej w 1996 r. była na tym samym poziomie, co w najgorszym dla mieszkalnictwa wojskowego poprzednim roku.</u>
          <u xml:id="u-263.10" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Wysoki Sejmie! Z danych będących w posiadaniu Komisji Obrony Narodowej wynika, że resort obrony narodowej zamierza do 2002 r. skrócić kolejkę żołnierzy oczekujących na mieszkania z 14,6 tys. do 4 tys., to jest do poziomu 5% stanu osobowego kadry, przy uzupełnieniach kadrowych na poziomie około 2 tys. żołnierzy rocznie. Oznacza to, że w ciągu 5 lat powinno uzyskać mieszkania około 20 tys. żołnierzy. W tym kontekście rozwiązania systemowe w obecnie obowiązującej ustawie są niewystarczające. Ponadto utworzenie w 1996 r. urzędu ministra skarbu państwa i powierzenie temu urzędowi nadzoru nad Wojskową Agencją Mieszkaniową wymaga określonych zmian w tekście ustawy.</u>
          <u xml:id="u-263.11" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Niezależnie od powyższych uwarunkowań tak specjalistyczna, a zarazem nowatorska ustawa wprowadzająca rynkowe rozwiązania w mieszkalnictwie wojskowym ma pewne luki prawne możliwe do uchwycenia dopiero po roku jej funkcjonowania. Tak jest i w tym przypadku.</u>
          <u xml:id="u-263.12" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Wysoka Izbo! Oceniając rozwiązania szczegółowe zawarte w projekcie noweli ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych, pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na następujące rozwiązania systemowe:</u>
          <u xml:id="u-263.13" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Po pierwsze, dotychczasowa ustawa zakładała, że przyjęcie nieruchomości od wojska przez agencję jest czynnością jednorazową. Praktyka wskazuje, że powinien to być proces ciągły, stale bowiem siły zbrojne zwalniają budynki, grunty, na przykład w garnizonach miejskich, często z pełną infrastrukturą techniczną, które po adaptacji mogą być przeznaczone na potrzeby mieszkaniowe kadry.</u>
          <u xml:id="u-263.14" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Po drugie, na mocy obowiązującej ustawy żołnierze samotni ponoszą pełne koszty utrzymania zajmowanego miejsca w internacie. Rachunek ekonomiczny wskazuje, że opłata za pokój w internacie jest wyższa od opłaty za mieszkanie. Miesięczna opłata wynosi od 150 do 250 złotych, co dla młodej kadry, zwłaszcza podoficerów i chorążych, stanowi istotny wydatek. W związku z tym zaproponowano, aby 50% tej opłaty pokrywał budżet. Jest to globalnie kwota niewielka, bo 4,5 miliona złotych rocznie, a rozwiązany będzie istotny postulat młodej kadry zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-263.15" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Po trzecie, proponuje się podnieść dolną granicę ekwiwalentu za rezygnację z kwatery służbowej do 65% wartości należnego mieszkania. Zachęci to również młodą kadrę do rozwiązania problemu mieszkaniowego rodziny we własnym zakresie i zmniejszy presję na budownictwo inwestycyjne.</u>
          <u xml:id="u-263.16" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Po czwarte, odpowiednio podniesiono dolną granicę bonifikaty przy wykupie zajmowanej kwatery z 45 do 65%, co poszerzy krąg zainteresowanych wykupem, również na kadrę, która ma krótszą wysługę służby wojskowej. Podniesiono jednocześnie górną granicę bonifikaty z 80 do 90%, lecz tylko w miejscowościach, w których nastąpiła likwidacja garnizonu wojskowego i nieopłacalne jest tam utrzymywanie zasobów przez agencję.</u>
          <u xml:id="u-263.17" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Po piąte, wychodząc naprzeciw wnioskom środowiska wojskowego, zwłaszcza emerytów i rencistów wojskowych, do powierzchni kwatery podlegającej bonifikacie włączono jedną dodatkową normę mieszkaniową, to jest do 16,6 m2.</u>
          <u xml:id="u-263.18" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Uruchomiony już proces sprzedaży kwater na rzecz ich najemców wskazuje, że brak zainteresowania ze strony tych osób, które z powodu wyjścia z rodziny na przykład dzieci tracą uprawnienia do bonifikaty. Klasycznym przykładem jest wdowa, zajmująca pokój z kuchnią o powierzchni 30 m2, otrzymująca obecnie bonifikatę tylko na jedną normę; za pozostałą powierzchnię wnosi ona pełną opłatę. W takich przypadkach osoba uprawniona do kwatery jest zdecydowanie w gorszej sytuacji od najemcy lokalu komunalnego nabywającego taki lokal na własność.</u>
          <u xml:id="u-263.19" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Po szóste, zaproponowano w noweli ustawy ulgi przy zakupie lokalu mieszkalnego w zasobach agencji zajmowanych przez pracowników wojska oraz osoby nieuprawnione w wysokości 60% wartości mieszkania przy systemie ratalnym i 65% przy jednorazowej wpłacie. Dotychczas w tej grupie najemców (około 20% lokatorów) nie było zainteresowania nabyciem lokalu.</u>
          <u xml:id="u-263.20" who="#PosełStanisławDzienisiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Reasumując, Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera wniosek połączonych komisji sejmowych o uchwalenie komisyjnego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz zmianie niektórych ustaw, proponowany przez te komisje, i wnosi o niezwłoczne przejście do trzeciego czytania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Dzienisiewicz.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Aleksandrę Małachowską o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Mączka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PosełAleksandraMałachowska">Pani Marszałek! Polskie siły zbrojne posiadają wysoką gotowość bojową bez względu na porę dnia i nocy, ale mamy godz. 23.29, widać z tego, że parlamentarzyści również mają taką gotowość.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PosełAleksandraMałachowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Celem nowelizacji ustawy z 22 czerwca 1995 r. wprowadzonej z inicjatywy grupy posłów członków sejmowej Komisji Obrony Narodowej było przyspieszenie tempa przeobrażeń w mieszkalnictwie wojskowym, a przede wszystkim usunięcie luk prawnych w dotychczas obowiązującej ustawie. W pracach nad nowelizacją uwzględniono uwagi najczęściej zgłaszane przez żołnierzy zawodowych oraz ich rodziny w trakcie spotkań poselskich. Podkomisja zrealizowała również wnioski i postulaty zgłoszone przez Związek Byłych Żołnierzy Zawodowych. Wprowadzamy więc pod obrady Wysokiej Izby wyważoną nowelizację, sprawozdanie komisji w druku nr 2335. Zmian dokonano w 25 artykułach, wprowadzono ponad 50 poprawek o różnym charakterze.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#PosełAleksandraMałachowska">Pierwsza grupa poprawek wynika z utworzenia instytucji skarbu państwa, jest to aż 6 zmian, nie będę wyliczała artykułów.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#PosełAleksandraMałachowska">Druga grupa poprawek uściśla dotychczasowe zapisy, likwidując luki prawne przez zastosowanie szczelnych zapisów. Dotyczy to art. 23 o upoważnieniu dyrektora biura emerytalnego do stwierdzenia, w formie decyzji administracyjnej, prawa emeryta wojskowego do kwatery. Art. 26 doprecyzowuje wykaz chorób uprawniających do przyznania dodatkowej powierzchni mieszkaniowej ze względu na stan zdrowia. W art. 41 zlikwidowano lukę odnoszącą się do osób, które nabyły w formie bezprzetargowej działkę pod budowę domu jednorodzinnego, aby były z mocy ustawy zobowiązane do zwolnienia kwatery służbowej po zakończeniu budowy. W art. 44 dookreślono warunki, na jakich osoby, którym wygasło prawo do zajmowanej kwatery, mogą pozostać w zajmowanych lokalach.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#PosełAleksandraMałachowska">Trzecia grupa poprawek dotyczy zmian zapisów stanowiących kręgosłup ustawy o zakwaterowaniu polskich sił zbrojnych. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa te poprawki za szczególnie ważne, ponieważ dotyczą one bezpośrednio żołnierzy zawodowych. Należało wyeliminować sytuacje, w których żołnierz zawodowy miałby mniej korzystne uprawnienia do kwatery z zasobów MON niż osoba nie uprawniona do takiego lokalu, a korzystająca z niego na preferencyjnych warunkach przez wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#PosełAleksandraMałachowska">W art. 47 regulującym zasady wypłacania ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery proponuje się podniesienie najniższej stawki z 45 do 65% wartości dla żołnierza zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#PosełAleksandraMałachowska">W art. 53 ust. 1 dotyczącym odpłatności za korzystanie z internatów przez żołnierzy zawodowych zmniejszono opłatę o 50%. Dotyczy to 16 300 miejsc w 174 internatach oraz 2400 miejsc w 21 hotelach garnizonowych.</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#PosełAleksandraMałachowska">W art. 58 ust. 7 zapisano, że w przypadku likwidacji garnizonu w ramach restrukturyzacji polskich sił zbrojnych, prezes agencji może wyrazić zgodę na sprzedaż kwater osobom tam zamieszkałym po cenie pomniejszonej o 90%, bez względu na ich wysługę lat.</u>
          <u xml:id="u-265.8" who="#PosełAleksandraMałachowska">W art. 86 jest mowa o tym, że osobom uprawnionym do kwatery, zamieszkującym w lokalach gminnych, zakładowych bądź innych właścicieli, które otrzymały mniejszą ulgę przy wykupie, agencja refunduje różnice wynikające z ulg zapisanych w art. 58 w ust. 1 i 2 na wniosek zainteresowanych.</u>
          <u xml:id="u-265.9" who="#PosełAleksandraMałachowska">Podobnie korzystne zmiany zawarto w art. 87 odnośnie do zaliczkowej pomocy finansowej i bezzwrotnej w przypadku budownictwa mieszkaniowego spółdzielczego bądź budowy domu jednorodzinnego przez żołnierza zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-265.10" who="#PosełAleksandraMałachowska">Ze sprawozdania Wojskowej Agencji Mieszkaniowej wynika, że już po roku działania ustawy z 22 maja 1995 r. udało się dużo zrobić dla poprawy zakwaterowania, a przede wszystkim zahamowano tempo pogarszania się sytuacji mieszkaniowej kadry. Na miarę możliwości poprawiany jest stan techniczny zasobów MON. Stwierdzono duże zainteresowanie żołnierzy zawodowych, w tym również młodej kadry, ekwiwalentem w zamian za rezygnację z kwater i rozwiązaniem problemu mieszkaniowego we własnym zakresie. Forma ta ma szansę w najbliższych latach być wiodącą w rozwiązywaniu problemów mieszkaniowych kadry.</u>
          <u xml:id="u-265.11" who="#PosełAleksandraMałachowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wnoszę o przyjęcie sprawozdania o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i natychmiastowe przejście do trzeciego czytania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-265.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Aleksandra Małachowska.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Zbigniewa Mączkę o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Zygmunt Jakubczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PosełZbigniewMączka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pora jest późna, nie ma potrzeby, aby jeszcze raz, po raz trzeci czy czwarty, streszczać projekt ustawy, zwłaszcza że nie zgłaszamy do niego żadnych wniosków mniejszości ani nie będziemy starali się bronić innych koncepcji niż te, które zostały przedyskutowane w podkomisji i w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#PosełZbigniewMączka">Jednak nie mogę się oprzeć chęci podzielenia się dwoma refleksjami, które nasunęły się w trakcie obserwowania realizacji tej ustawy i w trakcie dyskusji przy opracowywaniu zmian. Otóż pierwsza refleksja jest taka, że właściwie mieszkań wojskowych, należących do wojska, mamy dosyć dużo. Praktycznie całą armię można by w mieszkaniach zmieścić, jeśli jest ich 175 tys. Wydaje się, iż dzięki przyjętym rozwiązaniom gospodarowanie o tyle się poprawi, że wojsko będzie obciążone mniejszą liczbą kwater. A rodziny po wojskowych i byli wojskowi będą mieli lepsze zabezpieczenie swojej przyszłości w postaci prawa własności do mieszkania gwarantowanego przez konstytucję i nie będą zdani na łaskę jakiejś administracji. Ta liczba kwater mnie zaskoczyła i to, że tak długo się ten proces toczył, aż doprowadził do sytuacji nie do rozwiązania. I drugie zaskoczenie - jakże często zdarza się, że życie i realizacja ustaw są zupełnie niezgodne z intencjami ustawodawcy. Przykładem może być sprawa, o której wspominał pan poseł sprawozdawca, a która spowodowała, że domagałem się zapisu w ustawie - ten zapis jest. Chodzi mianowicie o precyzyjne określenie, że mieszkanie, w którym mieszka wojskowy zawodowy albo jego rodzina, a które jest przeznaczone do sprzedaży tej rodzinie na warunkach zgodnych z ustawą, powinno - zgodnie z intencjami ustawodawcy - być wycenione przez biegłego. Ale ta wycena powinna uwzględniać stan faktyczny, a więc że to mieszkanie jest zajęte przez ludzi uprawnionych do jego zamieszkania, takich, którzy się nie wyprowadzą bez szczególnych powodów. A to oznacza, że takie mieszkanie z definicji musi mieć inną wartość rynkową niż mieszkanie puste w tej samej okolicy. Zaskoczyło mnie, że w różnych województwach, w różnych garnizonach biegli w różny sposób podchodzili do tej sprawy, w związku z czym musieliśmy wprost, otwarcie, napisać zalecenie dla tych biegłych, aby zauważali rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#PosełZbigniewMączka">Sądzę, że więcej przykładów podobnego rodzaju zaskoczenia można podać w odniesieniu do tych poprawek. Wynika to z tego, że nie wszystkie sytuacje mogły być przez nas przewidziane. Nie będę ich tu analizował, bo zostały już przyjęte w niekontrowersyjnej postaci.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#PosełZbigniewMączka">Chciałbym na zakończenie wyrazić jeszcze pewien niepokój. Otóż dlaczego i z jakich powodów internaty są tak drogie? Przecież to powinna być najtańsza forma zakwaterowania. A jeżeli trzeba - w celu poprawienia opłacalności ekonomicznej - najsłabiej uposażonym żołnierzom dokładać te 50% do opłat, to jest to kwestia, która wymaga głębszej analizy. Apeluję do pana ministra o przyjrzenie się tej sprawie, bo być może takie internaty w ogóle nie mają sensu. Lepiej jest zostawić je jako mieszkania, przerobić, przebudować, zamiast utrzymywać administrację, która kosztuje. Nie potrafię sobie tego wytłumaczyć w inny sposób, jak tylko w ten, że przy funkcjonowaniu takiego internatu powstaje mnóstwo miejsc pracy dla ludzi, którzy kosztują więcej, niż ich praca jest warta, skoro usługa internatowa jest jednak mniej wartościowa dla żołnierza niż mieszkanie własne, we własnej kwaterze. To się oczywiście nie kwalifikuje jako poprawka do ustawy ani nawet jako temat jakiejś wielkiej dyskusji parlamentarnej. Zwracam jednak uwagę, że ta kwestia powinna budzić zainteresowanie, i mam nadzieję, że właściwe służby się zastanowią i znajdą wyjaśnienie tej sprawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbigniew Mączka.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Zygmunta Jakubczyka o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nowelizacja ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 czerwca 1995 r., a więc dwa lata po jej uchwaleniu, stanowi dowód szybkiej i zdecydowanej reakcji resortu obrony narodowej na wszystkie te bolączki i niedogodności, jakie pojawiły się w trakcie realizacji zapisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Jedno jest pewne. Powołanie wspomnianą ustawą Wojskowej Agencji Mieszkaniowej było bardzo odważnym pomysłem. Widać z tego, że odwaga wojskowych także w czasie pokoju po prostu się opłaca. A mówię o tych wojskowych, którzy podejmują trud reformowania sił zbrojnych, bo przecież mają oni przeważnie niewdzięczną rolę do odegrania - właśnie reformatorską.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Dwa lata temu byliśmy zgodni co do tego, że resort obrony narodowej przedstawił parlamentowi bardzo dobrze przygotowaną ustawę. Można by rzec, że pochwałom nie było końca. A jednak okazało się, że wielu kwestii wówczas przewidzieć się po prostu nie dało. To życie pokazało, że trzeba dokonać wielu poprawek, by realizacja ustawy przynosiła możliwie największe korzyści. Dziś, bogatsi o dwuletnie doświadczenia, możemy podejmować trud nowelizacji ustawy. Nie znaczy to wcale, że dziś nie ma już miejsca na pochwały. Jest na nie miejsce - i chcę to zrobić z dwóch istotnych powodów. Po pierwsze, po raz pierwszy od wielu lat w 1996 r. w związku z dobrodziejstwami wynikającymi z realizacji ustawy odnotowano zahamowanie tempa pogarszania się sytuacji mieszkaniowej sił zbrojnych oraz nastąpiła stopniowa poprawa stanu technicznego zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Po drugie, nastąpiła szybka reakcja resortu na niedogodności wynikające z realizacji ustawy, a przede wszystkim dążenie do eliminacji luk prawnych. Jest i powód trzeci - przykładna współpraca resortu obrony narodowej z komisją sejmową akurat w tej konkretnej sprawie, poprzedzona oceną wdrożenia ustawy, owocująca konkretnymi wnioskami zmierzającymi do poprawy istniejącego stanu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiona w uzasadnieniu do komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w druku nr 2111 ocena istniejącego stanu rzeczy, cel wydania ustawy, aktualne warunki zakwaterowania żołnierzy zawodowych, różnice między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym w zupełności przekonują Klub Parlamentarny Unii Pracy, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, o potrzebie - wręcz konieczności - nowelizacji ustawy. Jeśli dodamy do tego sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej zawarte w druku nr 2364, a przede wszystkim dogłębne uzasadnienie przedstawione przez posła sprawozdawcę, który rozwiał wszelkie wątpliwości, nie pozostawiając zbyt szerokiego pola manewru, a także wystąpienia moich przedmówców - przekonuje to posłów Unii Pracy o potrzebie przyjęcia przedmiotowego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Kończąc wystąpienie, chcę zwrócić uwagę na bardzo istotne, naszym zdaniem, uwarunkowania wynikające z potrzeby restrukturyzacji sił zbrojnych przedstawione w uzasadnieniu do projektu ustawy. Dotyczą one oczekiwań środowiska wojskowych, a także możliwości budżetowych państwa. Podaje się, że w propozycjach zmian nie uwzględniono wielu wniosków, jak zwiększenie bonifikaty przy sprzedaży kwater do 90% z możliwością upustu z tytułu ulg kombatanckich itp., rozłożenie należności z tytułu zakupu kwatery na 10 lat, przyznanie tzw. kwater nadmetrażowych, zwiększenie normy mieszkaniowej na oficera oraz kilku innych. Sądzimy, że jest to po prostu uczciwe postawienie sprawy: przedstawienie oczekiwań i możliwości. Sądzimy także, że zostanie to przyjęte przez środowisko wojskowych ze zrozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#PosełZygmuntJakubczyk">Głosować będziemy za przyjęciem ustawy i skoro moi przedmówcy nie zgłosili żadnych poprawek, ja również poprawki nie zgłoszę, natomiast poprzemy wniosek o bezzwłoczne przystąpienie do trzeciego czytania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zygmunt Jakubczyk.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Był to ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu ministra obrony narodowej pana Stanisława Dobrzańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ja także pozwolę sobie nie odnosić się szerzej do materii, nad którą obradujemy, żeby o tej późnej porze nie przedłużać dyskusji. Stanowisko rządu w tej sprawie akurat, pani marszałek, zostało na czas przekazane i we właściwej formie. Chcę powiedzieć, że w stanowisku rządu odnosimy się z ogromnym uznaniem do podjętej przez komisję pracy nad nowelizacją ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych. Chcę powiedzieć, że te prawie dwuletnie doświadczenia nakazują wręcz tę zmianę, którą zaproponowała komisja. Rząd odniósł się w swoim stanowisku do proponowanych zmian, zgłaszając pewne opinie, które mogłyby być wzięte pod uwagę, gdyby oczywiście sprawa została skierowana ponownie do pracy w komisji.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">Nie chcę o tych opiniach mówić; chcę tylko powiedzieć o jednej konkretnej poprawce, która została zgłoszona przez rząd w jego stanowisku. Chodzi o brzmienie art. 12 ust. 1 ustawy. Proponujemy, aby ustęp ten brzmiał: „Wiceprezesów agencji powołuje i odwołuje minister skarbu państwa w porozumieniu z ministrem obrony narodowej”. Oczywiście konsekwencją zmiany tego artykułu byłaby również zmiana art. 20 ust. 2, który otrzymałby brzmienie: „Wynagrodzenie wiceprezesów agencji ustala minister skarbu państwa w porozumieniu z ministrem obrony narodowej”.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#MinisterObronyNarodowejStanisławDobrzański">To jest jedyna konkretna poprawka, którą pozwalam sobie zgłosić, jeszcze raz wyrażając ogromne podziękowanie i uznanie dla pracy, jaka została wykonana w Komisji Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Janusza Zemke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PosełJanuszZemke">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Podziękować chciałbym wszystkim panom posłom i pani posłance za to, że propozycja zmian w ustawie spotkała się z poparciem klubów parlamentarnych. Potwierdza to tylko ten fakt, iż praca nad ustawą odbywała się bezkolizyjnie, że dyskusje miały charakter merytoryczny, w wyniku czego zdołaliśmy wspólnie przygotować projekt, który - co podkreślić chciałbym jeszcze raz - nie zawiera ani jednego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#PosełJanuszZemke">Pan minister Dobrzański, akceptując z ramienia rządu ideę korekty w tej ustawie i poszczególne zmiany, zgłosił propozycję dotyczącą art. 12 ust. 1. Tutaj powiem wprost, że moim zdaniem sprawa ta nie wymaga zwoływania posiedzenia komisji i dyskusji na forum komisji, bowiem dylemat jest taki: czy chcemy, by to rozstrzygnęła ustawa, czy też uważamy, że, tak jak dzieje się to w przypadku innych agencji, zasady powoływania, odwoływania i wynagradzania wiceprezesów agencji powinny być normowane w statucie. Ponieważ sprawa jest prosta - Sejm będzie się musiał opowiedzieć, czy jest za tym, by ta regulacja miała charakter ustawowy, czy za tym, by pozostawić to do uregulowania w statucie - poparłbym propozycję, żeby na tym posiedzeniu przegłosować tę ustawę wraz z propozycją korekty, którą był łaskaw pan minister wnieść na forum Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#PosełJanuszZemke">Chciałbym podziękować jeszcze raz kierownictwu ministerstwa i kierownictwu Wojskowej Agencji Mieszkaniowej za merytoryczną pomoc przy pracy nad tą ustawą. Chciałbym podziękować pani poseł i panom posłom za to, że, jak myślę, to bardzo ważne dzieło dla polskiego wojska, w szczególności dla żołnierzy zawodowych, doprowadziliśmy wspólnie do finału. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wysoki Sejmie! W związku z tym, że zgłoszona została jedna poprawka - jak pan poseł sprawozdawca poinformował Wysoką Izbę, stosunkowo prosta i jasna - proponuję, żebyśmy nie odsyłali projektu do komisji, a do trzeciego czytania przystąpili w dniu jutrzejszym rano.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Ale kto zgłosił poprawkę?)</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rząd zgłosił poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Jakubczyk: Ale na jakiej podstawie?)</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na podstawie art. 42 regulaminu Sejmu, panie pośle. Jest to zgodne z regulaminem.</u>
          <u xml:id="u-274.7" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Jakubczyk: Ale to jest przecież projekt rządowy.)</u>
          <u xml:id="u-274.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rząd ma prawo zgłosić poprawkę. Poprawka dotyczy, jak słyszał pan poseł przed chwilą, sposobu mianowania wiceprezesów agencji i ustalania ich wynagrodzenia. Wysoka Izba w głosowaniu wyrazi jutro swoją opinię co do tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-274.9" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-274.10" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektu uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do zbadania zasadności zarzutów Najwyższej Izby Kontroli w stosunku do niektórych byłych ministrów współpracy gospodarczej z zagranicą (druk nr 2383).</u>
          <u xml:id="u-274.11" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wysoka Izbo! Prezydium Komisji Nadzwyczajnej zwróciło się do Prezydium Sejmu z wnioskiem o przesunięcie terminu przedłożenia sprawozdania komisji z dnia 30 kwietnia 1997 r. na dzień 15 lipca 1997 r. Dotrzymanie bowiem dotychczasowego terminu okazało się niemożliwe. Zakres problemów objętych przedmiotem postępowania okazał się szerszy, niż wynikało to ze wstępnej oceny materiału zawartego w uchwale kolegium Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-274.12" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu uwzględniając argumentację komisji przedkłada Sejmowi projekt uchwały w tej sprawie zawarty w druku nr 2383. W tym projekcie, przypominam, chodzi o przesunięcie terminu.</u>
          <u xml:id="u-274.13" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-274.14" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Krajewski: W imieniu klubu oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-274.15" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, tak.</u>
          <u xml:id="u-274.16" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-274.17" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Krajewskiego w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Roman Edward Borek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PosełMieczysławKrajewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Są trzy powody poparcia tego wniosku. Skomplikowana materia wynikała z tego, że to przypada na okres przełomu systemu regulowanego i systemu rynkowego. W związku z tym reguły ekonomiczne i prawne tutaj się przeplatały. Musieliśmy stworzyć szanse zainteresowanym, by się podzielili swoimi uwagami, ponieważ nie dane im to było w trakcie prac przygotowawczych. I na koniec potrzebne były ekspertyzy, ponieważ propozycje NIK jakby nas zmuszały do rozstrzygnięć precedensowych. Z tych powodów popieramy tę uchwałę i stawiam wniosek o niezwłoczne przejście do drugiego czytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Mieczysław Krajewski.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu w imieniu klubu PSL pana posła Romana Edwarda Borka. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Koralewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PosełRomanEdwardBorek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślę, że mój przedmówca powiedział już o przyczynach tego, co skłoniło prezydium Komisji Nadzwyczajnej do wystąpienia do Prezydium Sejmu o podjęcie takiej uchwały. W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego chciałbym powiedzieć, że nie wnosimy żadnych poprawek i jesteśmy za tym, żeby przejść niezwłocznie do drugiego czytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Koralewskiego w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Aumiller.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PosełJerzyKoralewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Powody, które skłoniły prezydium, są też jasne dla członków komisji. W imieniu klubu Unii Wolności przedstawiam stanowisko, że popieramy ten wniosek. Do powodów, które przewodniczący komisji tu przedstawił, dodałbym fakt, że mieliśmy stosunkowo duży kłopot w rozstrzygnięciu zarzutów formalnych i merytorycznych. Sądzę, że czas, o jaki komisja wnosi, pozwoli na to, żeby te sprawy zupełnie wyjaśnić, tym bardziej że jednak chodzi o odpowiedzialność konstytucyjną. Myślę, że i w tym czasie Najwyższa Izba Kontroli pomoże nam rozstrzygnąć te sprawy, ponieważ na dzisiaj jej orzeczenie nie było w każdej sprawie precyzyjne, nawet doszło do problemu, czy nie sięgać do innych osób czy innych instytucji, co przecież nie należy do kompetencji komisji. Powtarzam: Klub Parlamentarny Unii Wolności popiera wniosek komisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Andrzej Aumiller w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Również klub Unii Pracy popiera uchwałę Sejmu zmieniającą uchwałę w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do zbadania zasadności zarzutów Najwyższej Izby Kontroli w stosunku do niektórych byłych ministrów współpracy gospodarczej z zagranicą. I tu jeszcze bym dodał do uzasadnień przewodniczącego tej komisji, przedstawiciela klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, że również ten czas, który nam dał Sejm, do 30 kwietnia, jest niewystarczający, ponieważ jeszcze musimy przesłuchać byłego ministra finansów Wojciecha Misiąga, prezesa zarządu Banku Rozwoju Eksportu pana Krzysztofa Szwarca - właśnie na ich uzgodnienia, na ich decyzje powoływali się wyżej wymienieni ministrowie. W związku z tym nie można się w tak krótkim czasie zmieścić. Dlatego popieramy tę uchwałę i też wnosimy o przejście do drugiego czytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Andrzej Aumiller.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przystąpił niezwłocznie do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-282.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-282.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów zechce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-282.9" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-282.10" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Do głosowania nad tym projektem uchwały przystąpimy w dniu jutrzejszym rano, to już prawie dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-282.11" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-282.12" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Oświadczeń poselskich nie ma.</u>
          <u xml:id="u-282.13" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zarządzam przerwę w obradach do dnia 5 czerwca 1997 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-282.14" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję wytrwałym.</u>
          <u xml:id="u-282.15" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 23 min 56)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>