text_structure.xml 961 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 16 m.in 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą: marszałek Sejmu Mikołaj Kozakiewicz oraz wicemarszałek Teresa Dobielińska-Eliszewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Dzień dobry. Proszę o zajmowanie miejsc na sali.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek uderza trzykrotnie łaską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Na sekretarzy powołuję posłów Romualdę Matusiak i Marka Rusakiewicza.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców będzie prowadzić poseł Marek Rusakiewicz.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Protokół 46 posiedzenia uważam za przyjęty wobec niewniesienia przeciwko niemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Ustalony przez Prezydium Sejmu porządek dzienny posiedzenia został posłankom i posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Ponieważ Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza nie przedstawiły jeszcze sprawozdania z prac nad rządowym projektem ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r. — jest to pkt 3 porządku dziennego — Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje — z uwagi na potrzebę zakończenia prac nad tym projektem w toku bieżącego posiedzenia — rozpatrzenie tego sprawozdania w pkt. 7. Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm na podstawie art. 46 regulaminu Sejmu przystąpił do rozpatrzenia na obecnym posiedzeniu tych punktów porządku dziennego, do których druki zostały doręczone w terminie późniejszym, niż to przewiduje art. 43 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">Czy ktoś z posłanek i posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego posiedzenia? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełWaldemarPawlak">Poseł Waldemar Pawlak, PSL. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego w porozumieniu z przewodniczącym Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wnoszę o uzupełnienie porządku obrad o przyjęcie przygotowanej przez tę komisję uchwały Sejmu w sprawie rządowych założeń polityki rolnej. Ta uchwała miała być przyjęta na poprzednim posiedzeniu, ze względu na brak czasu nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełWaldemarPawlak">Przypomnę jeszcze, że z tym tematem związana była uchwała Sejmu prawie sprzed roku i te problemy ciągle są w sferze zaledwie założeń.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełWaldemarPawlak">Niezależnie od tego czy ten, czy następny rząd — warto uchwałę przyjąć, aby rozpocząć prace nad skonkretyzowaniem założeń polityki rolnej państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Istotnie była to uchwała zgłoszona w trakcie przerwanej debaty budżetowej. Wydaje się, że problematyka jest bardzo poważna i nurtująca nie tylko rolników. Musimy — osobiście popieram ten wniosek — formalnie go przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Kto jest za umieszczeniem tego punktu w porządku dziennym — zaległego z poprzednich obrad Sejmu — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (177) Kto jest przeciw? (5) Kto się wstrzymał od głosowania? (55) Stwierdzam, że wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Proponuję wobec tego uzupełnienie porządku dziennego o pkt 3, w brzmieniu przedstawionym przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej — projekt uchwały w sprawie rządowych założeń polityki rolnej. Oczywiście odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Czy ktoś z posłanek i posłów pragnie zabrać głos? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełRyszardWojciechowski">Ryszard Wojciechowski, PKLD. Panie Marszałku! Mam następującą uwagę. Do poprzedniego punktu trzeciego, dotyczącego ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń — na poprzedniej sesji Sejmu skierowaliśmy tę ustawę do pierwszego czytania do komisji.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełRyszardWojciechowski">W dniu wczorajszym i dzisiejszym posłowie w skrytkach otrzymali informację, że takie pierwsze czytanie odbywa się. Wydaje mi się, że posłowie nie mieszkają na terenie Sejmu, tylko mieszkają na terenie kraju i nie mieli możliwości zapoznać się w ramach pierwszego czytania z tak ważnym aktem prawnym, jakim jest dokument dotyczący wzrostu wynagrodzeń i jego opodatkowania. Jest to ustawa, która będzie pociągała za sobą konsekwencje daleko idące. Jest to po prostu bomba z opóźnionym zapłonem.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełRyszardWojciechowski">Proponuję, ażeby drugie czytanie odbyło się na następnej sesji Sejmu, nawet niech to będzie w okresie międzyświątecznym.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Głosy sprzeciwu z sali)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełRyszardWojciechowski">Chwileczkę, proszę bardzo, niech Sejm zatwierdzi to, ale osobiście uważam, że powinniśmy jako posłowie zaprotestować, ponieważ dokument ten nam absolutnie nie jest znany, a w środowisku, gdzie tworzy się dobra narodowe, wywoła reperkusje i niesamowity rezonans.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosełRyszardWojciechowski">Dlatego wnoszę o zdjęcie tego punktu ósmego z porządku obrad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Chcę tylko powiedzieć, że o pierwszym czytaniu tego projektu ustawy w komisji był komunikat podany na zakończenie obrad poprzedniego posiedzenia Sejmu. Ale padł wniosek formalny. Czy w sprawie tego wniosku chce ktoś jeszcze zabrać głos? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełRyszardBugaj">Panie Marszałku! Rzeczywiście i ustawa jest ważna, i wydawało się, że powiadomienie wszystkich posłów spowoduje, że będzie na pierwszym czytaniu duża liczba posłów. Ale nie było dużej liczby posłów. Pierwsze czytanie rozpoczęliśmy we wtorek o godzinie 16. Prace były kontynuowane dzisiaj. W tej chwili pracuje podkomisja. Poza członkami naszej komisji mógłbym się doliczyć 5–6 posłów z innych komisji, którzy byli obecni. Z pewnością nie jest to rezultatem złego poinformowania, tylko jednak nie tak wielkiego zainteresowania, jak pan poseł sugerował.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełRyszardBugaj">Oczywiście nie neguję, że jest pewien problem związany z pośpiechem, w jakim pracujemy. My byśmy prosili, jeżeli drugie czytanie byłoby na tym posiedzeniu, żeby ono było w porządku tego posiedzenia umieszczone możliwie późno, tak żeby wszyscy posłowie mogli się ze sprawozdaniem spokojnie zapoznać.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełRyszardBugaj">Chyba nic więcej nie możemy zrobić, biorąc pod uwagę ewentualne konsekwencje, oczywiście daleko idące, nieuchwalenia tej ustawy przed końcem roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Po tej wypowiedzi ktoś jeszcze ma prawo zabrać głos dla poparcia wniosku. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełJanuszDobrosz">Janusz Dobrosz. PSL. Chciałbym ten wniosek naprawdę poprzeć, dlatego że te wszystkie problemy, o których mówimy, i rolnicze, i robotnicze — nagle wobec spraw ogólnopaństwowych zachowują niższą hierarchię, a jeśli chodzi o państwowe i polskie interesy, to powinno się im nadać hierarchię najwyższą. Dlatego ten wniosek jak najbardziej popieram.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Kto z obywateli posłów jest za zdjęciem z porządku dziennego, zgodnie z wnioskiem pana posła, omawianej tutaj ustawy — proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (32) Kto jest przeciw? (154) Kto się wstrzymał od głosowania? (68) Wniosek nie został uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#Marszałek">Uważam, że wobec tego Sejm porządek dzienny z poprawką dotyczącą uchwały rolnej przyjął.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#Marszałek">Informuję również Izbę, że Senat nie zgłosił poprawek do ustawy o zmianie ustawy o funduszu alimentacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#Marszałek">Informuję ponadto, że w sali nr 67 w starym Domu Poselskim działa rządowy punkt konsultacyjny do spraw projektów następujących ustaw:</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#Marszałek">1. o zmianie ustawy o podatku obrotowym, o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej i o podatku dochodowym od osób prawnych i osób fizycznych;</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#Marszałek">2. o podatkach i opłatach lokalnych;</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#Marszałek">3. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń;</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#Marszałek">4. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych;</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#Marszałek">5. o zmianie ustawy o fundacjach;</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#Marszałek">6. o ubezpieczeniu społecznym rolników, a także —</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#Marszałek">7. o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych, o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych oraz o zniesieniu ustawy o jednostkach innowacyjno-wdrożeniowych.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowych projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#Marszałek">1) o zmianie ustawy o podatku obrotowym (druki nr 619 i 649);</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#Marszałek">2) o zmianie ustawy o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej (druki nr 620 i 649);</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#Marszałek">3) o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druki nr 577 i 649);</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#Marszałek">4) o podatku dochodowym od osób fizycznych (druki nr 561 i 649).</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę, poseł Wiesławę Ziółkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przystępując do prezentowania sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowych projektach wymienionych przez pana marszałka ustaw, informuję Wysoką Izbę, że Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów ma pełną świadomość ułomności, jakimi obdarzony jest obecny system podatkowy. Jest to system oparty na bardzo licznych regulacjach ustawowych; system niespójny, w różny sposób traktujący poszczególne podmioty gospodarcze; system nieczytelny dla przeciętnego obywatela; wreszcie system, który się bardzo często zmienia, a więc reasumując, system nie dostosowany do potrzeb gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Istnieje więc potrzeba zmiany systemu, głębokiej przebudowy systemu podatkowego. Jest to jednak proces, który wymaga czasu, który jest potrzebny dla celów legislacyjnych, jak i czasu, który jest potrzebny po to, aby przygotować wdrożenie nowego prawa podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wysoka Izba rozpoczęła już ten proces legislacyjny, ponieważ pierwszemu czytaniu zostały poddane dwie główne ustawy, mianowicie ustawa o opodatkowaniu dochodów osób fizycznych, jak również ustawa o podatku od wartości dodanej, a dzisiaj Wysoka Izba w drugim czytaniu przyjmie ustawę o podatkach i opłatach lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Ten projekt ustawy, który dzisiaj prezentuję, zawiera w gruncie rzeczy uzupełnienia i regulacje, jak również dosyć daleko idące zmiany merytoryczne dotyczące dwóch podatków: podatku dochodowego zarówno od osób fizycznych, jak i od osób prawnych oraz podatku obrotowego również dotyczącego osób fizycznych i jednostek gospodarki uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisja traktuje to rozwiązanie jako rozwiązanie przejściowe, to znaczy jako pomost między dotychczasowymi regulacjami a rozwiązaniami docelowymi, i tak, jeśli chodzi o ustawy o podatku dochodowym, to będą one w gruncie rzeczy obowiązywały tylko w roku 1991, natomiast jeśli chodzi o ustawy — regulacje dotyczące podatku obrotowego, to będą one w większości obowiązywały tylko w pierwszej połowie tego roku, ponieważ w drugiej połowie roku powinniśmy już wprowadzić poda tek od wartości dodanej, który zastąpi typowy podatek obrotowy.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Przystępując do prezentowania Wysokiej Izbie sprawozdania komisji, chcę zaznaczyć, że komisja stanęła na stanowisku, że łatwiejsza będzie prezentacja, jak również czytelniejsze będą te regulacje, jeśli zawrze się je w jednej ustawie, czyli zamiast czterech odrębnych ustaw, mamy jedną ustawę o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Przystępuję do ich szczegółowego prezentowania, zwracając uwagę Wysokiej Izby tylko na najistotniejsze zmiany merytoryczne. W pierwszej części swojej wypowiedzi skoncentruję się na przepisach dotyczących podatku dochodowego, które Wysoka Izba ma zawarte w art. 1 i art. 4 przedkładanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zmiana zawarta w art. 1 pkt 2 — pierwsza zmiana merytoryczna dotycząca podatku dochodowego. Wprowadza się możliwość pokrywania niedoborów ze źródła przychodów, o ile dochody z pozostałych źródeł przychodów nie pokrywają niedoboru — w równych częściach w trzech kolejnych latach podatkowych. Jest to regulacja tego samego typu, jaki stosuje się w krajach zachodnich i taka sama regulacja dotyczyć będzie jednostek prawnych i zawarta jest w ustawie o opodatkowaniu osób prawnych — pkt 4, art. 4.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W pkt. 3 następuje sprecyzowanie źródeł przychodów. I tak: za źródła przychodów, w myśl tej ustawy, uznaje się w tej chwili nie tylko najem, podnajem, ale również dzierżawę, poddzierżawę, a także inne dochody z innych umów o podobnym charakterze, na przykład z umów leasingowych.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Za źródła przychodów uznaje się, w myśl tej regulacji, również dochody nie tylko z tytułu zbywania akcji, obligacji, ale również innych papierów wartościowych. Uzupełnienie to jest zgodne z dążeniem do tworzenia i rozwijania rynku papierów wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I kolejne doprecyzowanie źródeł przychodów jest odmienne od dotychczasowego traktowania różnic kursowych. Dotąd różnice kursowe stanowiły kategorię zysku bilansowego, w tej chwili różnice kursowe stanowią też kategorię przychodów. Te regulacje dotyczą w takim samym stopniu osób fizycznych, jak i osób prawnych. Jest to zagwarantowane w art. 6 w pkt. 5 i 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zmiana zawarta w pkt. 5 na str. 2 referowanej przeze mnie ustawy dotyczy zwolnień od podatku. Tutaj komisja wprowadziła pewne korekty w stosunku do propozycji rządowych. I tak:</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Sporo dyskusji wywołała kwestia zwolnień od podatku działalności, która jest realizowana przy zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. W wyniku bardzo długotrwałej i obszernej dyskusji komisja postanowiła wprowadzić zapis, z którego wynika, że przychody z działalności wytwórczej, usługowej i handlowej osób zatrudniających osoby niepełnosprawne będą zwolnione z podatku, z tym że zakres i zasady tego zwolnienia zostaną określone w odrębnej ustawie o rehabilitacji inwalidów w procesie pracy, nad którą to ustawą Wysoka Izba podjęła już pracę.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Kolejne zwolnienie dotyczy szkół niepaństwowych i jest sprecyzowane w sposób następujący, że przychody z tytułu prowadzenia szkół niepaństwowych w rozumieniu przepisów o rozwoju systemu oświaty i wychowania, jeżeli przychody te zostaną przeznaczone na cele szkoły, są zwolnione od podatku.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I zgodnie z intencją rządu, aby przyspieszyć proces prywatyzacji — decyzją komisji — zwolnione są od podatku przychody ze sprzedaży udziałów w spółkach, akcji, obligacji i innych papierów wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Te same regulacje, które w tej chwili przedstawiłam, a które dotyczą osób fizycznych, odnoszą się również do osób prawnych, co jest zagwarantowane w art. 9 w pkt. 7 b i c przedkładanego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zmiana zawarta w pkt. 6 na stronie 2 w gruncie rzeczy merytorycznie sprowadza się do wykreślenia ust. 5. Wykreślenie tego ustępu z dotychczasowej ustawy oznacza w praktyce, że w związku z wprowadzeniem możliwości pokrywania niedoborów z dochodów osiąganych w trzech latach, wykreślono dotychczasową zasadę rozliczenia składników majątkowych nie podlegających amortyzacji w części odpowiadającej 1/5 wartości tych wydatków poniesionych na te składniki. Taka sama regulacja dotyczy również osób prawnych, przy czym w art. 5 przedkładanej ustawy wprowadzono przepis przejściowy w ust. 2, który mówi, że kwota wydatków nie rozliczona do tej pory podlega zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w 1991 roku.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zmiana kolejna zawarta w pkt. 7 dotyczy limitowania kosztów reprezentacji i reklamy, to znaczy limitowania w tym sensie, że art. 13, którego ta zmiana dotyczy określa, jakiego typu kosztów nie uważa się za koszty przychodów. W myśl tej regulacji za koszty przychodów nie uważa się kosztów wydawanych na reprezentacje i reklamę, które przekraczają kwoty podane w punkcie 7, przy czym warto zauważyć, że propozycja rządowa zmierzała do utrzymania dotychczasowych limitów kwot, natomiast zgodnie z decyzją komisji kwoty te zostały podwyższone o 50%, czyli o przewidywany wskaźnik wzrostu cen. Taka sama regulacja jest zawarta w art. 11 ust. 1 na str. 12, jak już wcześniej wspominałam, dotycząca osób prawnych i osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Kolejna zmiana zawarta w punkcie 8 na stronie 3. Zmiana ta wyraża podjęcie próby sprecyzowania celów społeczno-użytecznych, na które osoby fizyczne i osoby prawne mogą przeznaczać 10% swego dochodu przed opodatkowaniem. Dotychczasowe sformułowanie było nieprecyzyjne, mówiło, że można przeznaczać przed opodatkowaniem do 10% dochodów na cele społecznie użyteczne, co powodowało liczne komplikacje, wątpliwości, konieczności wyjaśnień przez Ministerstwo Finansów, jakie to są cele. W związku z tym Ministerstwo Finansów proponuje tutaj doprecyzowanie, jakież to są cele, jednak i to doprecyzowanie budzi liczne wątpliwości i te wątpliwości spowodowały, że do tego punktu pojawiły się wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pierwszy wniosek mniejszości proponuje, aby ten wykaz celów, na które można przeznaczyć darowiznę do wysokości 10% dochodu przed opodatkowaniem, uzupełnić o cele kultu religijnego — to po pierwsze; po drugie — uzupełnić oceny związane z budownictwem mieszkaniowym dla samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Ta sama regulacja dotyczy również osób prawnych, z tym że w odniesieniu do osób prawnych jest wniosek mniejszości trzeci, dotyczący tego punktu, a mianowicie, żeby ten wykaz celów, na które można przekazać 10% dochodu, a nawet do 15% dochodu, rozszerzyć o darowizny na rzecz osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, realizujących statutową działalność polegającą na upowszechnianiu własności pracowniczej w procesie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Przekładając to na bardziej lapidarny język oznacza to, że wnioskodawcy proponują utrzymanie dotychczasowej możliwości przekazywania w ramach darowizny — nawet w tej chwili proponują 15% zysku — na fundacje, które popierają prywatyzację i z tej fundacji przekazują określoną kwotę pieniędzy na rzecz pracowników w celu wykupu akcji. Jest to niejako obejście przepisów zawartych w ustawie prywatyzacyjnej, która umożliwiała tylko preferowanie sprzedaży dla pracowników do wysokości 20% akcji. W tym zakresie komisja dodała, już tym razem zgodnie, nie na zasadzie wniosku mniejszości, dodatkowy zapis, który przeszedł niewielką większością głosów, a mianowicie, że minister finansów w drodze rozporządzenia może uznać darowizny na inne cele niż określone, czyli na inne cele niż dotąd przeze mnie wymienione. Wszystkie te regulacje, poza tym trzecim wnioskiem mniejszości, dotyczą tak samo osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zmiana zawarta w punkcie 9 dotyczy skali podatku dochodowego od osób fizycznych i ma na celu zbliżenie zasad opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej osób fizycznych do zasad opodatkowania dochodów z pracy najemnej. Przewiduje się, że w przyszłym roku kwota wolna od podatku wyrównawczego będzie rzędu 30 mln zł, podobnie przy opodatkowaniu działalności gospodarczej osób fizycznych — kwota niejako wolna od podatku dochodowego, od której się zaczyna to opodatkowanie, też po uwzględnieniu tych 3,6 mln zł kwoty wolnej, wynosi też około 30 mln zł. Taka regulacja jest antycypowaniem tego, co przewiduje się w ustawie o powszechnym opodatkowaniu dochodów od osób fizycznych. Czyli w przyszłości ten zapis zniknie, a zostanie uregulowany generalnie tą przewidywaną w 1992 roku ustawą o opodatkowaniu dochodów od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Kolejna zmiana, która wywołała, muszę powiedzieć, burzliwą dyskusję w komisji, liczne kontrowersje, dotyczy rezygnacji z ulg inwestycyjnych. Rezygnacja dotyczy wszystkich ulg inwestycyjnych z wyjątkiem jednej ulgi, ulgi dotyczącej mleczarstwa, której utrzymanie jest, zdaniem rządu, podyktowane głównie głębokim deficytem przemysłu mleczarskiego. Z pozostałych ulg inwestycyjnych rząd rezygnuje. Oznacza to, że rezygnujemy z instrumentu obniżki podatku dochodowego jako narzędzia wyzwalania kierunków inwestowania. Rząd nie chce narzucać kierunków inwestowania, decyzje mają podejmować samodzielnie przedsiębiorstwa, natomiast tej rezygnacji z ulg towarzyszy ze strony rządu propozycja przeszacowania majątku o wskaźnik 1,9 oraz podwyższenia stawek amortyzacyjnych i wprowadzenia szybszej amortyzacji, co, jak z argumentacji rządu wynika, powinno w efekcie spowodować wzrost zysków przedsiębiorstw i wzrost możliwości inwestycyjnych tychże jednostek.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Ta sama regulacja, proszę państwa, dotyczy również osób prawnych i zawarta jest w art. 4 niniejszej ustawy, w art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Kontynuując kwestię podatku od osób prawnych, chcę w tej chwili zreferować to, co dotyczy jeszcze podatku dochodowego, a tylko w tym zakresie, w jakim regulacje te dotyczą tylko osób prawnych, a więc kwestia pierwsza zawarta w art. 4 na stronie 9 dokumentu, który ma Wysoka Izba. W punkcie 1 tego artykułu uściśla się zakres podmiotów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, w szczególności w przypadku gdy osoby prawne podejmują działalność w formie spółki jawnej i cywilnej. Mówi się wprost, że spółki te nie są opodatkowane, spółka cywilna osób prawnych nie jest opodatkowana, natomiast dochód z tej spółki, który uzyskują wspólnicy, jest opodatkowany. Czyli dochód ze spółki cywilnej osób prawnych jest opodatkowany u wspólników. Konsekwencją tego zapisu są zmiany zawarte w niniejszym artykule w pkt. 7a i w pkt. 10.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Istotna jest również zmiana zawarta w pkt. 3, art. 4, a która sprowadza się do wykreślenia w art. 4 w ust. 1 punktu dotychczasowej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i w praktyce oznacza to, że skreśla się zwolnienie z podatku rad narodowych. Jest to konsekwencja przyjęcia ustawy o dochodach gmin na poprzedniej sesji sejmowej, z której to ustawy wynika, że dochody gmin z ich majątku uzyskane przez jednostki budżetowe, zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze są zwolnione od podatku dochodowego, nie są natomiast zwolnione inne jednostki komunalne.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wykreślenie punktu 6 natomiast oznacza w praktyce, że w związku z likwidacją funduszu kinematografii i funduszu rozwoju kultury instytucje kulturalne i filmowe nie przekazują środków na te fundusze; instytucje te — kulturalne i filmowe — o ile nie są jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi oraz gospodarstwami pomocniczymi, rozliczają się z podatku dochodowego jak wszelkie inne instytucje.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zmiana zawarta w punkcie 3 dotyczy art. 4 ust. 1 pkt. 11, mówi o tym, że jednostki podległe ministrowi obrony narodowej oraz ministrowi spraw wewnętrznych, jeżeli środki ze zwolnienia podatku dochodowego przekażą na rachunek organu sprawującego nadzór z przeznaczeniem na cele rozwojowe, to są po prostu z tego podatku zwolnione.</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zmiana zawarta w punkcie 4 na str. 10 dotycząca podatku dochodowego od osób prawnych prowadzi w rezultacie do dostosowania naszych zapisów do zapisów stosowanych w krajach EWG i tu następuje zastąpienie słów „zysk bilansowy” określeniem „dochód”. Praktycznie rzecz biorąc, są to wszystkie najistotniejsze zmiany, które tą ustawą wprowadzamy w odniesieniu do podatku dochodowego.</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Przystępuję do referowania zmian dotyczących podatku obrotowego, które Wysoka Izba ma zawarte w art. 2 i 3. Generalnie zmiany te zmierzają do ujednolicenia zasad płacenia podatku obrotowego. Obecnie osoby fizyczne płacą podatek obrotowy na granicy, a podmioty gospodarcze płacą ten podatek w momencie sprzedaży w kraju, w efekcie czego podmioty te robią wszystko, albo bardzo wiele, aby uniknąć płacenia tegoż podatku. W celu — i zgodnie z intencją komisji — ujednolicenia zasad opodatkowania wszystkich podmiotów gospodarczych wprowadza się obowiązek opłacania podatku obrotowego na granicy. Podatek ten płaci każdy, kto powinien płacić cło, bez względu na to, czy z tego cła jest zwolniony, czy nie. Podatek ten będzie wpłacany do kasy lub na rachunek bankowy urzędu celnego, który w ciągu 23 dni przekazuje kwoty na rachunek właściwego urzędu skarbowego.</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Podstawą opodatkowania jest wartość celna towarów powiększona o cło. Stawki podatku obrotowego, zgodnie z upoważnieniem zawartym w pkt. 5, określi minister finansów w porozumieniu z ministrem współpracy gospodarczej z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wątpliwości, jakie nawet w momencie przedstawiania tej ustawy ma referujący i nie tylko, dotyczą zapisu, który mówi, że ustawa w zakresie tych regulacji dotyczących pobierania podatku obrotowego na granicy — wchodzi w życie w ciągu 14 dni od jej ogłoszenia; budzi to obawy, czy rzeczywiście urzędy celne będą w stanie przygotować się do tak szybkiego wprowadzenia w życie tych nowych zasad pobierania podatku obrotowego na granicy. To są najistotniejsze regulacje dotyczące podatku obrotowego.</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I jeszcze jestem winna Wysokiej Izbie jedno wyjaśnienie odnoszące się do przepisów przejściowych, które dotyczy rezygnacji z ulg inwestycyjnych. Przepis ten ustala, że te jednostki, które ulgi inwestycyjne uzyskały do tej pory, te ulgi inwestycyjne utrzymują aż do wyczerpania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, trochę zaniepokojony widzę wędrówkę nie tyle ludów co posłów, którzy opuszczają salę, gdyż obawiam się, że nie będziemy mieli quorum w momencie głosowania, zwłaszcza że na liście mówców mam tylko jednego dyskutanta.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu posła Jana Sroczyńskiego z Polskiej Unii Socjaldemokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełJanSroczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja chciałem na wstępie przeprosić panie posłanki i panów posłów, że zabieram głos jako niefachowiec i oczekiwałem, że ekonomiści najpierw w tej sprawie się wypowiedzą. Mam jedynie parę uwag.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełJanSroczyński">Uważam ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych za kolejny i dalszy postęp w zakresie porządkowania gospodarki państwa, zwłaszcza finansowej. Nasuwają mi się jednak następujące pytania i wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełJanSroczyński">Po pierwsze — na jakiej podstawie wyliczane będą koszty uzyskania przychodów za wydatki poniesione na prace rozwojowe i doświadczalne w zakresie działalności naukowej — czy według dotychczas przyjętego ryczałtu, czy na podstawie rachunków, co wymagałoby prowadzenia ksiąg. Ponadto nic nie mówi się o odliczaniu na poczet kosztów działalności naukowej, takiej jak prenumerata czasopism, zakup książek, przepisywanie na maszynie prac naukowych, udział w konferencjach naukowych. Podatek projektowany wzorowany jest na krajach zachodnich i słusznie, ale odpisy nie uwzględniają przyjętych tam zasad.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PosełJanSroczyński">Po wtóre — czy podatek od odsetek bankowych nie ma charakteru antyoszczędnościowego, zwłaszcza w związku z nasilającą się inflacją. Większość oprocentowań bankowych pokrywa zaledwie inflację. Nie warto więc gromadzić oszczędności w bankach, korzystniej i mniej kłopotliwie zabezpieczać je w inny sposób.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PosełJanSroczyński">Po trzecie — progresja podatku rozłożona została, w moim przekonaniu, niesprawiedliwie i obciąża mało i średnio zarabiających. Do wynagrodzenia w granicach do 1 mln zł miesięcznie wzrost obciążenia podatkowego na każde 100 tys. zł wynosi 0,6 do 2,6%. Wynagrodzenia średnie obciążone są na każdy milion zł 0,9 do 2,8%, przy czym największe obciążenie dotyczy zarabiających według średniej krajowej jeden do dwóch milionów zł oraz trzy i cztery miliony zł. Zarobki te dotyczą wyżej kwalifikowanych pracowników i lepiej, gorliwiej pracujących lub pracujących ponad obowiązującą normę, a więc pracowitych. Takie opodatkowanie, w moim przekonaniu, ma charakter antymotywacyjny. Nie opłaca się pracować więcej i lepiej, nie opłaca się podnosić kwalifikacji. Zwłaszcza że podatki dla biznesmenów, zadałem sobie trud i przeliczyłem te wzrosty podatków, otóż dla tej grupy wysoko zarabiających, zarabiających dziesiątki milionów zł miesięcznie są niezwykle dla nich korzystnie zaprogramowane. Wynoszą w przeliczeniu na jeden milion zł wzrostu zarobków od 0,6% maksimum w przeliczeniu na jeden milion zł do 0,02% w przypadku zarobków sięgających 90 do 100 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PosełJanSroczyński">W uzasadnieniu projektu wspomina się o spłaszczeniu krzywej wzrostu stopy podatkowej, ale powinno się zachowywać stopniową progresję, także w stosunku do średnio zarabiających, bez nadmiernego ich obciążenia ze względów wyżej podanych. Z takim wnioskiem zwracam się do Wysokiej Izby. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">O głos prosi poseł Wiesława Ziółkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jeśli można. Kolega wyprzedził niejako naszą dyskusję, ponieważ uwagi pana posła dotyczą ustawy o powszechnym opodatkowaniu dochodów osób fizycznych, która to ustawa była już w pierwszym czytaniu na poprzedniej sesji, natomiast drugie czytanie przewidujemy w styczniu — lutym. Uwagi pana posła rozpatrzymy, ale nie dotyczą one bezpośrednio omawianej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, liczba dyskutantów rozmnożyła się. Jako drugi zabierze głos pan poseł Józef Błaszczyk z SD, przygotuje się poseł Bonawentura Ziemba z „Pax”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam na imię Janusz, jest nas trzech, Janusz, Józef i Kazimierz. Dlatego może się to mylić.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Proszę Państwa! Chciałbym tylko króciutko zabrać głos ustosunkowując się do poprawek mniejszości dotyczących zmian w art. 1, to jest zmiana ósma, odnośnie do dodania wyrazów „na cele związane z budownictwem mieszkaniowym”. Podobnie jest w następnej zmianie 12, też „na cele związane z budownictwem mieszkaniowym dla samorządów”. Ta poprawka brzmi: „a także na cele związane z budownictwem mieszkaniowym dla samorządu terytorialnego”.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Proszę państwa, co w tej chwili się dzieje z budownictwem, to państwo wszyscy wiecie, jaki jest stan dzisiejszego budownictwa, jaki krach, jakie potężne załamanie. Załamanie jest z kilku powodów, ale jednym z bardzo istotnych, a może w tej chwili głównym jest finansowanie przez samorządy terytorialne całej infrastruktury technicznej, to znaczy wodociągów, kanalizacji, ciepłownictwa, oraz ustawa o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania, w której to ustawie znacznie ograniczono dochody własne gmin i źródła pozyskiwania pieniędzy. W związku z tym brak jest możliwości finansowania przez samorządy terytorialne głównych sieci ciepłowniczych, kolektorów wodnych, kolektorów deszczowych. I z tego też powodu samorządom grozi zahamowanie budownictwa nie ze względu na brak kredytów, czy ze względu na ceny, tylko z powodu braku zasilania tych osiedli w te podstawowe media. Przedsiębiorstwa dotychczas dość wysoko dotowały — mogę powiedzieć, że w Częstochowie huta miliardami zł zasilała samorząd terytorialny. Dlatego w tej poprawce proponuję: tylko dla samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PosełJanuszBłaszczyk">To jest darowizna na rzecz samorządu terytorialnego i brak tego uściślenia doprowadziłby do takiej sytuacji, że dając darowiznę płaciłoby się podatek od podatku, bo darowizna będzie formą dobrowolnego opodatkowania się tego przedsiębiorstwa na rzecz samorządu terytorialnego na określony cel. Celu nie muszę uzasadniać. I w tym przypadku by się płaciło podatek od podatku. Uważam, że — jak poseł Zieliński kiedyś tu powiedział — płacenie podatku od podatku to jest raczej niewskazane.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Dlatego bym usilnie prosił koleżanki i kolegów posłów o poparcie wniosku, gdyż to naprawdę pozwoli w jakiś sposób poprawić, bo na pewno nie załatwi wszystkiego, ale w sposób znaczący poprawi działalność samorządów i pozwoli realizować to budownictwo.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Głos zabierze poseł Bonawentura Ziemba z „Pax”, przygotuje się poseł Andrzej Piszel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełBonawenturaZiemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ po ostatnim przemówieniu mnie podsumowano, że podobno 20 minut mówiłem, to żeby zrekompensować, bardzo króciutko.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełBonawenturaZiemba">Chciałbym zacząć od przeproszenia, jako że brałem udział w posiedzeniu komisji, która przygotowywała zmiany, nowelizację tych ustaw. Niemniej jednak dopiero w poniedziałek otrzymałem od kilku organizacji społecznych wnioski w tej sprawie i dlatego chciałbym do art. 18 pkt a, po myślniku zaproponować uzupełnienie: „oraz darowizny na realizację celów statutowych organizacji społecznych dokonywanych przez podmioty gospodarcze, których dana organizacja społeczna jest właścicielem w całości lub co najmniej w 50%” Uzasadnienie jest takie, iż organizacje społeczne, których celem jest działalność społeczna, kulturalna, naukowa dla finansowania tej działalności powołały określone podmioty gospodarcze w postaci spółek czy innych podmiotów. I w ten sposób taki zapis umożliwiłby realizację tych celów zapisanych w statutach tych organizacji społecznych. Bardzo serdecznie proszę o poparcie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Głos zabierze poseł Andrzej Piszel, przygotuje się poseł Stefan Mleczko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełAndrzejPiszel">Dyskusja nad pięcioma jednocześnie ustawami podatkowymi oczywiście jest niemożliwa i to w drugim czytaniu. Dlatego zajmę się jedną sprawą dotyczącą ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a w tym kontekście będę mówił o poprawce przeze mnie zgłoszonej w trakcie posiedzenia komisji.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełAndrzejPiszel">Otóż do tej ustawy zgłosiłem poprawkę, która brzmi następująco: „darowizn na rzecz osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, realizujących statutową działalność polegającą na upowszechnianiu własności pracowniczej w procesie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych — do wysokości nie przekraczającej 15% dochodu”.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PosełAndrzejPiszel">Chodzi tutaj o umożliwienie również i w roku następnym, tak jak było to możliwe w roku obecnym i w latach uprzednich, przekazywania pieniędzy z dochodu przedsiębiorstwa przed opodatkowaniem na cele społecznie użyteczne, a za taki cel uważam również realizację idei upowszechniania własności pracowniczej.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PosełAndrzejPiszel">Chciałbym w tym kontekście powiedzieć, że — jak wynika z obecnego brzmienia tej ustawy — nie stanowi problemu przekazywanie pieniędzy na cele społecznie użyteczne — bowiem przewiduje to ustawa — i w tym kontekście możemy stwierdzić, że np. nic nie stoi na przeszkodzie, by pieniądze do wysokości 10% dochodu przed opodatkowaniem przeznaczyć na cele sportowo-rekreacyjne. Zatem nie fakt przekazywania pieniędzy przed opodatkowaniem do wysokości 10% dochodu jest przedmiotem protestu ze strony rządu, a jedynie cel. Cel — akcjonariat pracowniczy jest celem, któremu się usiłuje w ten sposób przeciwdziałać.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PosełAndrzejPiszel">Przypomnę państwu, że w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zapisaliśmy, że załogi tych przedsiębiorstw mogą otrzymać do 20% akcji prywatyzowanego przedsiębiorstwa po cenach preferencyjnych. Przyjęło się powszechnie, że tą ceną to jest 50% wartości akcji. W obecnie przesłanym Sejmowi dokumencie nie mówi się już o 20% akcji, jedynie się mówi o 10% akcji oddanych za darmo. A czy to rzeczywiście jest ekwiwalent, tak jak się pisze w tym dokumencie. Czy rzeczywiście 10% akcji oddanych za darmo, to jest to samo co 20% akcji nie oddanych, a sprzedanych po cenie preferencyjnej za połowę wartości i to jeszcze przy umożliwieniu kredytowania tej sprzedaży, tak jak się mówi w innych zapisach ustawy i tak jak się mówi również — co prawda tylko w jednym zdaniu — w aktualnie przesłanym do Sejmu dokumencie.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#PosełAndrzejPiszel">Posłużę się takim rolniczym przykładem, ale nie dlatego, żeby trafiać do rolników, bo rolnicy oczywiście doskonale zdają sobie sprawę z ważności tego zagadnienia. Świadczy o tym fakt, że PSL przyjął za własny program Rafała Krawczyka, w którym osią i podstawą tego programu jest właśnie akcjonariat pracowniczy. Mówię o tym dlatego, że ten przykład świetnie ilustruje tendencje rządowe. Ilustruje też, że nie jest ekwiwalentem oddanie 10% akcji za darmo w porównaniu do sprzedaży za 50% wartości 20% akcji.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#PosełAndrzejPiszel">Czy jest równoważne danie komuś za darmo jednego worka ziarna do wysiania ze sprzedaniem komuś 2 worków za połowę ceny i jeszcze z możliwością oddania tego jednego worka z przyszłorocznych zbiorów? Oczywiście nie. To nie są dwie rzeczy ekwiwalentne.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#PosełAndrzejPiszel">I podobnie do tego ziarna, które wysiejemy w przygotowaną glebę, podobnie pieniądze zainwestowane w zakup akcji dadzą w przyszłości plon. Oczywiście od 20% akcji przedsiębiorstwa i dywidenda jest większa i przychód z tytułu wzrostu cen akcji będzie znacznie większy. Przedstawianie więc jako ekwiwalentnego tych dwóch rozwiązań, oczywiście nie jest prawdą. Jest to albo pomyłką rządu, albo celowym zafałszowaniem, próbą zafałszowania obrazu tych machinacji, które się usiłuje przeprowadzić przy pomocy Sejmu wobec wszystkich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#PosełAndrzejPiszel">I w tym kontekście uważam, że byłoby to zamykanie jedynej dotąd drogi wspomagającej możliwość wykupu do 20% akcji, oczywiście przekazanie załogom tych akcji za odpłatnością jest niemożliwe bez dodatkowych instrumentów wspomagających, instrumentów kredytowych, instrumentów takich, jakie usiłuje się przywrócić przy pomocy poprawki do art. 16 w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#PosełAndrzejPiszel">Zdaję sobie sprawę, że w tej sali poselskiej wszyscy popierają akcjonariat pracowniczy. Mamy tutaj dwa ugrupowania socjaldemokratyczne. A co znaczy dla socjaldemokracji podmiotowość człowieka pracy, wszyscy dobrze wiemy. Mamy ugrupowania katolickie, a jaką rolę w tych ugrupowaniach pełni społeczna nauka Kościoła z upodmiotowieniem pracownika — wiemy. Oczywiście posłowie demokratyczni również i demokrację gospodarczą na pewno uważają za rzecz stosowną i sensowną. O rolnikach wspomniałem — jako własny przyjęli program prof. Rafała Krawczyka. I mamy tutaj posłów z OKP, podzielonych na dwa ugrupowania, tych, którzy popierali dzisiejszego prezydenta-elekta, który mówił o rozdawaniu za darmo, o powrocie do obywateli tego, co dzisiaj jest w rękach państwa i tych, którzy popierali hasło o społecznej gospodarce rynkowej. Tak że jestem przekonany, że ta Izba ma wszelkie dane ku temu, by tę poprawkę zatwierdzić, a jak będzie w głosowaniu, to oczywiście przekonamy się, czy są to tylko wizerunki na potrzeby wyborcze wobec obywateli, czy te hasła wynikają z głębokiego przekonania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję. Głos zabierze poseł Stefan Mleczko, PKLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełStefanMleczko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miałem już możliwość trzykrotnie zabierać głos przy omawianiu zarówno budżetów, jak i ustaw podatkowych. Istota rzeczy dotyczy samej możliwości przekazywania środków — umownie mówiąc i tym pojęciem będę się posługiwał — na cele społecznie użyteczne, mając na myśli cele naukowe, naukowo-techniczne, oświatowe, kulturalne, kultu religijnego, kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, charytatywne, ochrony zdrowia i pomocy społecznej oraz rehabilitacji inwalidów.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełStefanMleczko">Proponowane zmiany, o czym mówiła pani poseł sprawozdawca, precyzując — jakie są te cele społeczno-użyteczne zawarte w art. 16, praktycznie nie wprowadzają istotnych zmian instytucjonalnych, w szczególności utrzymują dotychczasową zasadę zmniejszania podstawy podatku dochodowego o kwoty darowizn na cele społeczno-użyteczne. Praktyka stosowania tego przepisu nie przyniosła spodziewanych efektów i tylko niewiele podmiotów gospodarczych korzystało z tej formy sponsorowania. Przyczyna jest prozaiczna. Nie opłaci się podmiotom dokonywać darowizn w takiej formie. Pamiętajmy, że i tak podmiot gospodarczy jest najpierw opodatkowany ciągle wzrastającym podatkiem obrotowym, a następnie tylko podstawa opodatkowania dochodowego — dotychczas tylko do 10% — ma ulec zmniejszeniu.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PosełStefanMleczko">Europejskie rozwiązania idą w zupełnie innym kierunku i wydaje się, że jeśli chcemy stymulować rozwój sponsorowania systemem podatkowym i to w nie negatywnie sprawdzonej formie, powinniśmy się do takich rozwiązań dostosować. Tym bardziej że jest to teraz istotne po podjętej przez nas decyzji zlikwidowania wielu funduszy celowych. Uważam, że należałoby w projekcie ustawy wprowadzić inne rozwiązania, jak na przykład przez rezygnację z pojęcia darowizny na cele społeczno-użyteczne, a zacząć używać pojęć bardziej adekwatnych, jak na przykład finansowe środki sponsorowe, określić na jakie konkretne cele środki te mogą być używane przez sponsorowane jednostki. Uznać tak wydatkowane środki w zakreślonych górnych granicach do 2% jako podstawę zmniejszenia ustalonego podatku dochodowego obliczoną w sposób określony — art. 17 ustawy o podatku dochodowym — a w tym przypadku sponsor miałby prawo powiększać swój zysk albo na przykład dopuszczalne środki na cele reprezentacyjne również o taki sam procent, jak przekazywana procentowo wartość darowizny na koszty reprezentacyjne. Mówię o tym dlatego, że zmian wymagałby art. 17.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PosełStefanMleczko">Chciałbym powiedzieć w imieniu wielu członków Komisji Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu, że po odbytym forum kultury fizycznej na temat nowych zasad finansowania, licząc się ze zlikwidowaniem funduszy celowych takie konkretne propozycje przygotowaliśmy. Stąd też art. 17 otrzymałby następujące brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PosełStefanMleczko">„Kwota podatku dochodowego obliczona zgodnie z ust. 1 ulega zmniejszeniu do 2% jego wymiaru, jeśli podatnik przekaże wartość tego zmniejszenia pieniężnego na cele naukowe, naukowo-techniczne, oświatowe, kulturalne, kultu religijnego, kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, charytatywne, ochrony zdrowia i pomocy społecznej oraz rehabilitacji inwalidów, pod warunkiem, że przekazanie tych środków dokonane zostanie przez wykonanie umów sponsorskich, patronackich, darowizny na konto takich osób prawnych, jak fundacje, stowarzyszenia lub organizacje społeczne lub zawodowe, których statutowym celem jest realizacja zadań określonych wyżej”.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PosełStefanMleczko">Jednocześnie art. 17 ust. 3 otrzymałby brzmienie, że przekazane kwoty pieniężne na rzecz osób prawnych oraz na cele określone w art. 17 ust. 2 wolne są od wszelkiego opodatkowania, o ile te osoby prawne wykorzystują je wyłącznie na cele tam określone.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PosełStefanMleczko">Podatnicy, którzy dokonują zmniejszenia podatku dochodowego, zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy mają prawo zwiększyć swoje wydatki na cele reprezentacji i reklamy o taki sam procent, ile wyniesie zmniejszenie podatku dochodowego w stosunku do jego wartości przed zmniejszeniem. Byłoby to zgodne z tym, o czym mówiła pani poseł sprawozdawca, jeżeli chodzi o zwiększenie kosztów na cele reprezentacyjne i reklamy. Takie zwiększenie kosztów reprezentacji i reklamy zaliczone będzie w ciężar kosztów uzyskanych przychodów w rozumieniu art. 11 ust. 1 pkt 20.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#PosełStefanMleczko">Tu chciałem zgłosić uwagę, że w wypadku przyjęcia takiej wersji zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych celowe byłoby również dokonanie w przyszłości odpowiednich zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W wypadku przyjęcia takiej wersji zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych narzuca się konieczność zmiany również art. 16 ust. 1 tejże ustawy przez następujące rozwiązanie, że skreśla się dotychczasowy art. 16 ust. 1 pkt 3. W przyszłości, jako że dziś, jeżeli chodzi o ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, dyskusja dotyczy tylko momentu wprowadzenia tej ustawy od 1 stycznia, podobnej zmianie musiałby ulec art. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych — rozdział VI dotyczący podstawy obliczania i wysokości podatku. Ponieważ wniosek ten zgłosiliśmy dosyć późno pod adresem pana przewodniczącego, zgłaszam to jako wniosek formalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Dziękuję. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełKrzysztofGrzebyk">Chciałbym prosić — myślę, że na zasadzie autopoprawki, gdyby pani posłanka sprawozdawca zechciała uwzględnić to w porozumieniu z komisją, żeby na stronach 3 i 12, gdzie mowa jest o możliwości darowizn na cele naukowe, naukowo-techniczne, oświatowe, po słowie: oświatowe dopisać: wychowawcze. Czyniliśmy to w tej Izbie kilkakrotnie, natomiast przy zbyt ścisłej interpretacji przekazywanie darowizn na cele wychowawcze nie mieściłoby się w przepisach tej ustawy. Myślę, że jest to tym bardziej zbieżne z oczekiwaniami wielu środowisk, że w następnej ustawie, którą będziemy dzisiaj zapewne przyjmować, mowa jest właśnie o działalności oświatowej i także o sprawach wychowawczych. To są dla mnie nierozdzielne pojęcia, ale przy złej interpretacji moglibyśmy wyłączyć tę, jak sądzę, bardzo potrzebną sferę działalności. Prosiłbym, żeby po słowie: oświatowe można było zmienić także słowo: wychowawcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Dziękuję. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam jeszcze taką wątpliwość przed głosowaniem odnośnie do płacenia tego podatku obrotowego na granicy. Po prostu ja sobie tego nie wyobrażam. Przed głosowaniem chciałbym usłyszeć wyjaśnienia od prezesa Głównego Urzędu Ceł, czy od ministra finansów, jak to technicznie sobie wyobraża? Na pewno posłowie przecież wielokrotnie przekraczacie granice i widzicie, jak jest przygotowana nasza służba celna, jaka jest liczba tej służby celnej, w co jest wyposażona. Czy aby długie oczekiwania tych ludzi na opłacenie tego podatku obrotowego nie spowodują, że wpadną na znakomite pomysły, jak obchodzić prawo, bo mając tyle czasu można różne rzeczy wymyślić lepiej niż my w tym tempie, które tutaj mamy narzucone.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełAndrzejAumiller">Chciałbym tylko na jedną rzecz zwrócić uwagę. Obserwując kolejki ludzi stojących na granicy do podbicia tego rachunku za samochód „Steyz”. przecież widzi się wielu ludzi rezygnujących z opłat podatku, bo nie chcą parę-naście godzin stać w kolejce ci, którzy mają mniejsze kwoty do zapłacenia i w tej sytuacji skarb państwa traci i traci również obywatel, a zyskuje państwo niemieckie, z którego jest wielki import.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PosełAndrzejAumiller">Prosiłbym o wyjaśnienie, jak sobie władza wyobraża od strony technicznej pobieranie podatku, bo jeśli mamy głosować i ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, to nie chciałbym potem od wyborców usłyszeć, że uchwaliłem ustawę, która jest w praktyce nie realizowana.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Dziękuję. Czy są jeszcze jakieś uwagi? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełJerzyJózefiak">Jerzy Józefiak, Polska Unia Socjaldemokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełJerzyJózefiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym odnieść się do poprawek do art. 9, które są zawarte w druku nr 649 na str. 5 pkt 3. Chciałbym powiedzieć, że mamy być państwem prawa, a artykuł ten Wydaje się być trochę zakamuflowanym podatkiem. W art. 9 mówi się, że „przy opodatkowaniu towarów sprowadzanych lub nadesłanych z zagranicy za obrót uważa się wartość celną tych towarów powiększoną o należne cło”. I kłóci się to z proponowaną zmianą w pkt. 5 do art. 10, w której doda je się ust. 2 w brzmieniu: „2. Minister finansów w porozumieniu z ministrem współpracy gospodarczej z zagranicą określi w drodze rozporządzenia wysokość stawki podatku dla towarów sprowadzonych lub nadesłanych z zagranicy”.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PosełJerzyJózefiak">Uważam, że sprawa jest chyba bardzo prosta. Cło niech będzie cłem, a jeżeli mamy określić podatek, określmy go w odpowiedniej wysokości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Marszałek">Czy ktoś jeszcze ma jakieś uwagi? Nie widzę. Lista mówców została wyczerpana. Wobec tego zabierze obecnie głos w imieniu rządu podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pani Danuta Demianiuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli można spróbuję odnieść się do uwag, wniosków, propozycji, jakie zostały zgłoszone w dniu dzisiejszym w kolejności, w jakiej to nastąpiło.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Pierwszy wniosek, który zresztą znalazł swój wyraz w sprawozdaniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej, w tej części, w jakiej komisja relacjonuje wnioski mniejszościowe. Wniosek dotyczy wspierania, jak to dzisiaj zostało sformułowane, infrastruktury technicznej związanej z budownictwem mieszkaniowym. Formalnie propozycja zapisu brzmi w ten sposób, żeby uznać za cele jak gdyby społecznie użyteczne, a w każdym razie umożliwić wyłączenie z podstawy opodatkowania wydatki poniesione przez jednostki i podmioty gospodarcze na cele związane z budownictwem mieszkaniowym dla samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Oczywiście zamiary, intencje wnioskodawcy wydają się być słuszne, tyle tylko, czy w praktyce intencjom tym będzie odpowiadała rzeczywistość, bo darowizny mają następować na rzecz samorządu terytorialnego. I powstaje pytanie, skąd pewność, że rzeczywiście środki te zostaną przeznaczone właśnie na te cele. Po prostu jest to łączny budżet. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Po drugie. Ta propozycja zmierza do tego, żeby poza tym co Wysoka Izba zechciała uchwalić kilkanaście dni temu w ustawie o dochodach gmin, żeby w tej chwili jak gdyby nieco tę ustawę skorygować przez stworzenie możliwości pozyskiwania dochodów w inny sposób, niż zostało to w tamtej ustawie określone. To tyle w tej części.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Kolejny wniosek zmierzał do tego, żeby również wyłączyć z podstawy opodatkowania wydatki, jeżeli dobrze zrozumiałam — ponoszone przez zakłady bądź przedsiębiorstwa — przedsiębiorstwa raczej wątpię, bo było to sformułowane: przez te podmioty gospodarcze, które zostały utworzone przez konkretną organizację, a wyłączeniu z podstawy opodatkowania tych podmiotów gospodarczych miały by podlegać darowizny na rzecz organizacji, która te podmioty utworzyła. Nie bardzo mogę do końca zrozumieć, jaka byłaby wzajemna relacja organizacji do tychże podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Gdyby było tak, że są to po prostu zakłady, w których prowadzona jest działalność gospodarcza bezpośrednio przez organizacje społeczne, a organizacja społeczna realizuje jeden z tych celów, które generalnie w ustawie proponuje się wspierać, to oczywiście zgodnie z art. 9, który określa w pkt. 5 zwolnienia — to jest artykuł, którego nie proponujemy zmieniać — wszystkie dochody przeznaczone na realizację celów enumeratywnie wymienionych, które zostały uznane za społecznie użyteczne także wtedy, kiedy są realizowane w formie darowizn — wszystkie te dochody podlegałyby wyłączeniu z opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Natomiast jeżeli jest tak, że są to niezależne od organizacji przedsiębiorstwa mające odrębną osobowość prawną, to przekazywanie przez nie darowizn na inne cele niż te, które zostały zapisane w ustawie i nad którymi dyskutujemy w związku z wnioskami mniejszości, wydawałoby się rozszerzeniem znowu do granic nieokreślonych, czyli powrotem do tego co było, że darowizny na rzecz organizacji społecznych i fundacji były niejako ex definitione uznawane za darowizny na cele społecznie użyteczne. I w praktyce doprowadziło to do bardzo wielu zniekształceń, między innymi do tego, że wynagrodzenia za pracę były finansowane via takie organizacje albo fundacje z pominięciem opodatkowania czy ograniczeń wynikających z ustawy o podatku od wzrostu wynagrodzeń. W związku z tym, żeby podsumować. Jeżeli jest tak, że są to zakłady konkretnej organizacji, a organizacja realizuje cele społecznie użyteczne, które dzisiaj były wymienione również w sprawozdaniu i które są określone na stronie 3 sprawozdania, to oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w tej części dochody przeznaczone na realizację tych celów były zwolnione od opodatkowania, podkreślam na podstawie art. 9 ust. 5 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Pan poseł Mleczko twierdzi, że we wszystkich europejskich rozwiązaniach stosuje się coś wręcz odmiennego niż to, co proponujemy my. Jest mi niezmiernie przykro, nie znam tego typu rozwiązań, w których darowizny na cele społecznie użyteczne oznaczałyby tylko i wyłącznie dotowanie przez budżet tychże celów, bez żadnego udziału ze strony zainteresowanych podmiotów gospodarczych, a właśnie do tego zmierza propozycja pana posła Mleczki. Bo zmniejszenie podstawy opodatkowania oznacza, że w takiej darowiźnie na cele społecznie użyteczne partycypuje podmiot gospodarczy, oczywiście w tej części, jaka pozostałaby z tego dochodu po opodatkowaniu, w części odpowiadającej wielkości podatku, jakiego ten budżet nie weźmie w związku z wyłączeniem dochodu z opodatkowania. Gdybyśmy uwzględnili propozycje pana posła Mleczki, to by oznaczało dokładnie dotacje z budżetu z tą tylko różnicą, że decyzje o kierunku dotowania podejmowałaby nie Wysoka Izba, a poszczególne podmioty gospodarcze, bo one by decydowały na co przeznaczyć, natomiast cała reszta byłaby już automatem, mianowicie pozbawieniem odpowiedniej części wpływów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Jeżeli jeszcze to rozwiązanie miałoby się łączyć z dodatkowym premiowaniem, mimo iż nie obciążałoby to absolutnie w niczym podmiotu gospodarczego, a mianowicie to premiowanie miałoby się wyrażać w odpowiednim zwiększeniu wydatków na reklamę i reprezentację, to przyznam, że po prostu nie widzę tutaj żadnej możliwości uznania za sensowną tego rodzaju propozycji.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Jest mi niezmiernie przykro, ale tak to jest, że nie dość, że podmiot gospodarczy z własnego dochodu nie ponosi żadnego ciężaru, bo ponosi tu ciężar budżet, to jeszcze miałby otrzymać z tego tytułu jakąś dodatkową preferencję wpływającą znowu na pomniejszenie podstawy opodatkowania, bo wydatki na reprezentację i reklamę zmniejszają podstawę opodatkowania, są elementem kosztu.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Jeżeli chodzi o propozycję rozszerzenia tych celów społecznie użytecznych o wydatki na cele wychowawcze. Nie bardzo wiem, co wnioskodawca rozumie pod pojęciem cele wychowawcze. Rozumiem, że należałoby to chyba łączyć z działalnością oświatowo-wychowawczą. Jeżeli tak, to myślę, że w takim kontekście ten wniosek mógłby być rozpatrywany, czyli zamiast działalności oświatowej można by uznać za premiowane wyłączeniem z podstawy opodatkowania darowizny na cele oświatowo-wychowawcze.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">I wreszcie wniosek, jak sądzę, najdalej idący, a mianowicie taki, żeby już nie w granicach 10%, jak to jest powszechnie przewidziane w odniesieniu do różnych celów społecznie użytecznych, ale nawet w granicach 15% wyłączyć z podstawy opodatkowania darowizny na rzecz fundacji, których celem byłoby wspieranie własności pracowniczej czy rozumianej tak właśnie przez wnioskodawcę prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Jeżeli Wysoka Izba pozwoli, to w tej części poprosiłabym o zabranie głosu pana ministra Góralczyka z ministerstwa przekształceń własnościowych, ale zanim to uczyni, chciałabym jeszcze odnieść się do pytania, które dotyczy tym razem podatku obrotowego i wątpliwości, czy urzędy celne są przygotowane do tego, żeby ten podatek obrotowy pobierać?</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">W trakcie pierwszego czytania ustawy o zmianie ustawy o podatku obrotowym i o zmianie ustawy o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej miałam okazję mówić o tym stopniu przygotowania, wyjaśniał tę kwestię również pan prezes Bartoszewicz. Jesteśmy dzisiaj w nieco kłopotliwej sytuacji, jako że w stosunku do pierwotnej propozycji rządowej, to znaczy w przedłożeniu rządowym zawartej, mianowicie takiej, żeby to opodatkowanie na granicy wprowadzić po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia ustawy, komisje zaproponowały skrócenie vacatio legis do 14 dni. To stawia nas w nieco gorszej sytuacji, ale nie jest tak, że nie czynimy nic, żeby spróbować również i w tym krótkim terminie się zmieścić, jakkolwiek twierdzę, że jest to już termin dla nas bardzo niebezpieczny. Staramy się zarówno poprawić wyposażenie urzędów celnych, zwiększyć ich obsadę etatową, dodatkowe etaty urząd celny otrzymał w tym roku, a zgodnie z ustawą budżetową następnych 1000 etatów otrzyma w roku przyszłym. Nawiązujemy kontakty z międzynarodowymi organizacjami wyspecjalizowanymi w organizowaniu służb celnych i organizacje te gwarantują nam pomoc związaną zresztą łącznie z odpowiednim finansowaniem.</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Wreszcie chcielibyśmy właśnie po to, zęby ułatwić celnikom pobór podatku, określić podatek obrotowy od importu według odrębnej tabeli i z uwzględnieniem oznaczenia tych towarów według takiej symboliki, jaką już w tej chwili wszystkie urzędy celne stosują przy poborze cła, żeby tu nie było żadnych rozbieżności czy żadnych wątpliwości co do tego, jaką stawkę podatku od jakiego towaru stosować. Jest to oparte na międzynarodowym systemie kodowania towarów, jest to taki system, który wcześniej czy później również w naszym kraju będziemy musieli wprowadzić, jeżeli chcemy myśleć poważnie o powiązaniach z EWG i oczywiście zastępując dotychczasowy podział według systematycznego wykazu wyrobów. Gdyby wymagane były jeszcze jakieś bliższe wyjaśnienia, jest obecny na sali wiceprezes Głównego Urzędu Ceł pan Hordyński i myślę, że mógłby uzupełnić to wszystko, co do tej pory powiedziałam.</u>
          <u xml:id="u-31.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Natomiast jeżeli chodzi o podstawę wymiaru tego podatku na granicy — również miałam już okazję na ten temat mówić i powtórzę to jeszcze raz — nikt nie ma wątpliwości, jeżeli chodzi o opodatkowanie obrotu krajowego, że opodatkowuje się wartość sprzedaży, na którą to wartość na przykład w tej chwili składa się nie tylko koszt zakupu, ale również wszystkie koszty pośrednie, w tym również cło. I to nie budzi żadnych zastrzeżeń. Przecież cło jest wprowadzane po to, żeby jak gdyby wyrównywać poziom cen towarów wtedy, kiedy one przekraczają granicę celną. I jeżeli chcemy, znosząc podatek obrotowy od sprzedaży, doprowadzić do tego, żeby obciążenie produkcji krajowej podatkiem obrotowym było takie, jak towarów importowanych z zagranicy, to nie ma innego wyjścia, jak właśnie określić podstawę opodatkowania przez przyjęcie, że jest to wartość celna powiększona o cło. I nie jest to nasz tylko wymysł, wszędzie tam, gdzie taki podatek na granicy jest pobierany, a jest on pobierany we wszystkich krajach EWG, w tych wszystkich, które stosują podatek od wartości dodanej, i nie tylko, bo Finlandia nie stosuje podatku w tym klasycznym wydaniu EWG od wartości dodanej, a również stosuje tego rodzaju podstawę opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-31.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Jeszcze raz podkreślam, tu nie chodzi o nic innego, jak tylko o to, żeby zarówno w takiej sytuacji, w jakiej towar jest wyprodukowany w kraju, jak i w takiej, w której jest sprowadzany z zagranicy, obciążenie podatkiem obrotowym było równe. Dziękuję bardzo i poproszę może pana ministra Góralczyka, jeżeli Wysoka Izba pozwoli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">I jeżeli ja pozwolę.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#komentarz">(Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Danuta Demianiuk: Jeżeli pan marszałek pozwoli, przepraszam.) (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#Marszałek">Proszę pana ministra. Pan był zapowiedziany wcześniej, że zabierze pan głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzekształceńWłasnościowychWojciechGóralczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się ustosunkować tylko do jednej, ale ważnej poprawki pana posła Piszela i chciałbym się do niej ustosunkować negatywnie, prosząc Wysoką Izbę, aby głosowała po rozważeniu oczywiście wnikliwym tej sprawy, przeciwko tej poprawce. Mam kilka argumentów natury merytorycznej. Przede wszystkim darowanie części czy ułatwianie darowania części dochodów przedsiębiorstwa na własność tzw. pracowniczą jest sprzeczne z istotą ofiarowania, dlatego że ważne jest, jaki jest cel ofiary, do kogo ta ofiara trafia. W myśl tej poprawki ona trafia do kieszeni darczyńcy, czyli jest to jak gdyby sprzeczne z samą istotą darowizny.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzekształceńWłasnościowychWojciechGóralczyk">Drugi argument dotyczy programu prywatyzacji i tego, jakie powinny być przedsiębiorstwa po zakończeniu procesu prywatyzacji. Otóż wydaje się, że chodzi nam o to, żeby były to przedsiębiorstwa takie, jakie są wszędzie na świecie, np. spółki prywatne, w których oczywiście udział pracowniczy występuje, ale nie jest udziałem wyłącznym ani dominującym. W związku z tym przestrzegam przed niebezpieczeństwem uspółdzielczenia przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzekształceńWłasnościowychWojciechGóralczyk">I argument trzeci o charakterze merytorycznym: w uchwalonej przez Wysoką Izbę ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych przewiduje się daleko idące ułatwienia dla pracowników przy pozyskiwaniu akcji swoich przedsiębiorstw. Mam na myśli art. 24 ustawy prywatyzacyjnej, który przewiduje aż dwa instrumenty, bo i obniżkę cen, i to aż o połowę, jak również możliwość korzystnego rozkładania na raty. Poza przepisami art. 24 istnieje także możliwość rozkładania wpłat na raty. I jest wreszcie przewidziana w art. 25 tej ustawy możliwość emisji bonów prywatyzacyjnych powszechnie dostępnych, a więc dostępnych także pracownikom i możliwych do wykorzystania także przez pracowników przedsiębiorstwa na zakup akcji własnego przedsiębiorstwa, według woli, według uznania tego pracownika.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzekształceńWłasnościowychWojciechGóralczyk">Poza argumentami o charakterze merytorycznym miałbym także dwa argumenty o charakterze formalnym.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzekształceńWłasnościowychWojciechGóralczyk">Po pierwsze — niejasne jest, dlaczego wnioskodawca wnosi o podwyższenie wskaźnika zwolnienia od podatku z 10 do 15%, inaczej niż było to dotychczas, inaczej niż to jest w przypadkach innych przewidzianych w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzekształceńWłasnościowychWojciechGóralczyk">I wreszcie kolejny formalny argument to ten, że samo pojęcie własności pracowniczej użyte w proponowanej poprawce jest pojęciem niejasnym. W praktyce wywołałoby wiele problemów i wiele bardzo poważnych trudności interpretacyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#Marszałek">Chciałem zapytać pana posła Andrzeja Aumillera, czy chce jeszcze wysłuchać wyjaśnienia wiceprezesa Głównego Urzędu Ceł? Nie ma posła Aumillera?</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Chciałbym usłyszeć jeszcze wyjaśnienia, bo w dalszym ciągu uważam, że technicznie będzie to niemożliwe do wprowadzenia w przeciągu 14 dni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo pana wiceprezesa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przepraszam na wstępie za swój głos, jestem strasznie zaziębiony. I druga prośba o wybaczenie, mianowicie wiceprezes Hordyński wyszedł w tej chwili, źle się poczuł. Ja nazywam się Tadeusz Sieradzan, jestem dyrektorem departamentu prawnego w Głównym Urzędzie Ceł i postaram się jeszcze w dwóch słowach wyjaśnić omawiane sprawy.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Podzielam pogląd pana posła, który wyraził ocenę funkcjonowania przejść granicznych. Oczywiście funkcjonowanie przejść granicznych jest niewłaściwe, nie na miarę obecnych czasów i tych potrzeb, które są. Chciałem jednak zwrócić uwagę, że najnowsze przejście graniczne zostało wybudowane w Rzeczypospolitej w latach sześćdziesiątych i na ówczesną skalę obrotu towarowego, jak my celnicy określamy, było planowane i zrealizowane. Stąd też są ogromne problemy na przejściach granicznych nawet z fizycznym pomieszczeniem osób, a przede wszystkim towarów, które do kraju wpływają i wpływają.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Stan wyposażenia przejść też jest bardzo zły, co zdecydowanie utrudnia pracę, a nawet wręcz uniemożliwia wykonywanie pewnych zadań, które są konieczne.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Ponadto, Wysoki Sejmie, od kilku lat stan kadrowy tej służby, której jestem przedstawicielem waha się w granicach 4 do 4,5 tys. osób. Natomiast skala obrotu towarowego za granicę, jak powiedziałem, jest nie do porównania.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Chciałem zwrócić uwagę, że w ciągu pierwszego półrocza tego roku nastąpił wzrost ruchu osobowego o kilka milionów. Nastąpił wzrost ruchu towarowego, a ponadto, tak dla przykładu, chciałem powiedzieć, iż powiedzmy kilka lat temu mieliśmy do czynienia z 70 do 100 przedsiębiorstwami handlu zagranicznego, w tej chwili podmiotów dokonujących tego obrotu jest kilkadziesiąt tysięcy.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Również innego wymiaru nabiera fakt pobieranego cła. W swoim czasie cło nie rzutowało w tak istotny sposób na wynik ekonomiczny podmiotu, który dokonuje obrotu. W tej chwili ma to istotny wpływ na jego kondycję finansową, jak również i na poziom cen tych towarów, które są importowane. Są to naprawdę duże różnice i w tym stanie rzeczy mogę prosić o przyjęcie pewnego rodzaju usprawiedliwienia za to, co się dzieje, bo naprawdę nie jest to tylko i wyłącznie wina celników, aczkolwiek pewne nasze niedociągnięcia też muszę stwierdzić.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Chciałem powiedzieć, że ostatnie informacje. jakie mamy z granicy świadczą o tym, że oczekiwanie na granicy już się skraca, przynajmniej na niektórych przejściach. Np. w Cieszynie po wizycie mojego szefa i rozmowach z jego kolegą w Pradze mamy informację, że czas oczekiwania samochodów ciężarowych spadł do 45 minut, co jest znakomitym, przepraszam za być może zbyt mocne określenie, sukcesem.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Powstaje pytanie — i spróbuję odpowiedzieć na pytanie pana posła — czy my jesteśmy w stanie przyjąć i wykonać te zadania, które zostaną określone przez ustawę, jeżeli zostanie przyjęta. Uważam, że my musimy te zadania przyjąć, jako że ja nie wyobrażam sobie funkcjonowania na przejściu granicznym oprócz straży granicznej i organu celnego jeszcze celnika innej służby, która by wykonywała zadania na przejściu granicznym. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Druga sprawa, chciałbym zwrócić uwagę na to, co jest wprost zapisane w ustawie i tu zostało omówione — podstawą wymiaru podatku obrotowego towarów przywożonych z zagranicy będzie wartość celna powiększona o cło. A więc tak czy owak ten celnik jest zobligowany do tego, ażeby tę wartość celną wyliczyć, sprawdzić dokumenty, które stanowią podstawę wymiaru tej wartości celnej. Następnie wyliczyć cło, bo to jest jego zadanie, za to bierze pieniądze, i wyliczyć od tego podatek. Jest to na pewno bardzo duże utrudnienie i zwiększenie ilości zadań, ale nie wyobrażam sobie, żeby mogło nastąpić przekazywanie dokumentów innej służbie. Powstaje pytanie — gdzie ją ulokować? To są te techniczne trudności, może niezbyt skromnie powiem, ale znam trochę przejścia graniczne i wiem, że po prostu nie ma fizycznych możliwości na tych przejściach. W związku z tym uważam, że musimy to przyjąć również i z tego względu, że mamy pewnego rodzaju „przetarcie” przed tym zadaniem, mianowicie pobieramy również w tym roku podatek od osób fizycznych. Następuje w tej chwili zmiana, fakt, że bardzo istotna ilościowo zmiana podatku od osób prawnych, a więc jest to, powiedzmy, ten sam czy podobny podatek, ale w większej skali. Oczywiście większe kwoty tego podatku będą wchodziły w grę. To jest moja odpowiedź na to pytanie. Uważam, że my musimy to przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Powstaje jeszcze jedna kwestia, jakie są nasze możliwości techniczne. Uważam, że te możliwości są bardzo złe, ale z racji tego, że nie widzę możliwości ulokowania tego obowiązku w innym miejscu, obciążenia nim innej instytucji, musi ten obowiązek spocząć na organach celnych.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Chciałbym zwrócić jednakże uwagę na jeden element, mianowicie w tej sferze ruchu towarowego, który będzie miał znaczenie, jeżeli chodzi o podatek obrotowy od osób prawnych, mamy do czynienia, Wysoki Sejmie, przede wszystkim z tzw. przekazami, a więc towar trafia na przejście graniczne, następnie zostaje przekazany do urzędu celnego wewnętrznego i tam jest ostatecznie odprawiany. W większości wypadków te przekazy następują do urzędów celnych wewnętrznych i tam jest właśnie ta odprawa. Cały proces, który dokonuje się w tej chwili, również z tą grupą towarów, będzie się dokonywał w urzędach wewnętrznych, tak że ilościowo pracy w tak drastyczny sposób na przejściach granicznych nie przybędzie. Natomiast przybędzie w urzędach celnych wewnętrznych, które będą musiały jeszcze dodatkowo ten podatek obliczyć.</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Jeszcze raz podkreślam, że osobiście nie odbieram tak. iż wprowadzenie tej ustawy i nałożenie podatku obrotowego od importu towarów również w odniesieniu do osób fizycznych spowoduje lawinowy wzrost obciążenia urzędów celnych granicznych, a więc dalszej blokady, używam takiego ostrego sformułowania, przejść granicznych.</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Końcowy mój wniosek, aczkolwiek jest to bardzo poważne zadanie, uważam, że przesunięcie chociażby o te dwa tygodnie, tak jak to było postulowane w przedłożeniu rządowym, czyli wprowadzenie vacatio legis 30 dni byłoby jeszcze dodatkową dyspensą czasową, która pozwoli nam w miarę naszych środków, sił i możliwości przygotować się do tego zadania. To tyle co miałem powiedzieć na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#Marszałek">Dziękuję. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Panie Marszałku! Mam jeszcze pytanie do pani minister Demianiuk. Przepraszam, jeżeli ono będzie nieprecyzyjne z uwagi na to, że nie mogłem bezpośrednio brać udziału w posiedzeniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, ponieważ zajmowałem się ustawą emerytalno-rentową. Ale chciałbym wiedzieć, czy w myśl ust. 1 podpunkt 2 zwalnia się, czy eliminuje się możliwości jak gdyby zasilenia finansowego z tych 10% dochodów z przedsiębiorstw państwowych społeczne komitety gazyfikacji, telefonizacji, wodociągowania. W programie rządu praktycznie wyeliminowaliśmy te jednostki z jakiegoś instytucjonalnego wspomagania. Sądzę, że nowych jednostek, które by się porwały na te przedsięwzięcia będzie niewiele. Ale utrzymanie tego zasilania finansowanego jeszcze w roku 1991 pozwoliłoby tym komitetom na dokończenie rozpoczętych inwestycji, zwłaszcza w tych trudnych sytuacjach związanych z inflacją, z których często nie ma wyjścia. Czy te komitety będą z tego korzystały, czy tą zmianą eliminujemy tę pomoc? Chciałbym na to pytanie usłyszeć odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w odpowiedniku tego rozwiązania w odniesieniu do osób prawnych proponuje się uznać za cele społecznie użyteczne również cele związane z ochroną środowiska. Gazyfikacja mieściła się i mieści się w tychże celach, czyli tutaj nic następuje zmiana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#Marszałek">Może pani pozostanie, bo chyba do pani będą pytania. Pan chce jeszcze zapytać — proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Pytałem o komitety zajmujące się telefonizacją i wodociągowaniem. To pierwsze jest jasne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Jeżeli chodzi o telefonizację, niestety nie. Tylko ochrona środowiska. Natomiast jeżeli chodzi o telefonizację odpowiadam — nie. Jakkolwiek zwracam uwagę, na pewno zresztą nie byłoby naszą intencją uznawanie również tego drugiego rodzaju wydatku za cel społecznie użyteczny, ale gdyby się znalazły dostatecznie ważne argumenty, żeby uznać to za takowy, to oczywiście mieściłoby się to w granicach uprawnień ministra finansów, jakie komisja zaproponowała przez dodanie upoważnienia dla ministra finansów do rozszerzania tego pojęcia celów społecznie użytecznych również na inne niż określone wprost w ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełAndrzejPiszel">Andrzej Piszeł. Zgłaszałem chęć wypowiedzi bezpośrednio po wystąpieniu ministra Góralczyka jako ad vocem. Ale w tej chwili ustosunkuję się do tej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PosełAndrzejPiszel">Pan minister powiedział, że w ustawie o prywatyzacji w art. 24 są różnorodne instrumenty, którymi można taką własność pracowniczą upowszechniać. Powiem jednak, że co innego zapis ustawowy, a co innego stosowana praktyka.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PosełAndrzejPiszel">Jeżeli zaznajomimy się z procesem prywatyzacji np. przedsiębiorstwa „Tonsil” — wiemy, że akcje w tej chwili są sprzedawane — to stwierdzimy, że wielomiesięczne negocjacje pomiędzy reprezentacją załogi a ministrem przekształceń własnościowych w sprawie prywatyzacji zmierzającej do akcjonariatu pracowniczego i kolejne uzgodnienia poszczególnych punktów statutu skończyły się tym, że w momencie podpisywania aktu podsunięto reprezentantom załogi w blasku jupiterów i kamer, zupełnie inny statut, który oni w tym układzie musieli podpisać i podpisali. Tak wygląda praktyka. A zupełnie co innego jest w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PosełAndrzejPiszel">Wiemy też, że te 20% akcji zamieniło się na 10% w ostatnio przysłanym dokumencie.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#PosełAndrzejPiszel">A jeżeli chodzi o zarzuty merytoryczne. Pan minister powiedział, że protestuje przeciwko 15% dochodu przekazywanego bez podatku na te cele, bo zawsze było 10%. Pytam więc — jeżeli zrezygnuje się z tych 15% na rzecz 10%, czy pan minister zaakceptuje takie rozwiązanie? Stwierdził pan, że upowszechnianie własności pracowniczej jest nieprecyzyjne i niezrozumiałe. Sądzę, ze jako minister tego resortu powinien pan dobrze znać te mechanizmy, które doskonale funkcjonują np. w Stanach Zjednoczonych i działają całe organizacje i całe związki. Ale jeżeli zastrzeżenia budzi ten zapis, to jestem gotów zmienić ten zapis na „upowszechnianie pracowniczych wykupów akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw”. Jest to na pewno bardzo zrozumiałe.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#PosełAndrzejPiszel">I teraz pytam się — po takich przekształceniach, które niejako idą w kierunku ugody, bo one były krytykowane, czy pan minister wyraża zgodę i wycofuje swój sprzeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#Marszałek">Dziękuję. Jedną chwileczkę, pan poseł, tylko do kogo pan ma uwagi?</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Poseł Stefan Bieliński: Mam pytanie do dyrektora Głównego Urzędu Ceł.)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#Marszałek">Dobrze, to może po odpowiedzi na to pytanie zabierze głos pan Tadeusz Sieradzan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzekształceńWłasnościowychWojciechGóralczyk">Panie Marszałku, Wysoka Izbo! Nie wycofuję swojego wniosku i jak najbardziej go podtrzymuję w całej rozciągłości. Oczywiście możemy tutaj przytaczać różne przykłady z prywatyzacji, które mają miejsce, np. oprócz „Tonsilu” mamy także Zakłady Mięsne w Inowrocławiu, gdzie pracownicy uzyskali znacznie więcej udziałów, niż to się przewiduje, bo to była spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzekształceńWłasnościowychWojciechGóralczyk">I jestem zdania, że tam gdzie chodzi o rozdawnictwo, to jest inaczej niż przy nabywaniu przewidzianym w art. 24. Te instrumenty, które art. 24 zawiera, zostały tutaj przegłosowane. Tylko przypomnę, że praca Komisji Nadzwyczajnej, która zajmowała się projektem ustawy prywatyzacyjnej trwała wyjątkowo długo. Te sprawy były wyjątkowo starannie debatowane.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePrzekształceńWłasnościowychWojciechGóralczyk">I sądzę, że ten kompromis, który został wówczas zawarty, nie powinien być podważany, dlatego że wiele osób długo i uważnie nad tym pracowało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PosełStefanBieliński">Właściwie to pan dyrektor przekonał mnie o słuszności naszych obaw, że granice zostaną zakorkowane w najbliższych dniach, bo stwierdził, że warunków technicznych brakuje itd. Mnie się wydaje, że nie taka odpowiedź satysfakcjonowałaby, byśmy mogli głosować nad projektem ustawy, który nałoży na urzędy celne dodatkowe, ogromne obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PosełStefanBieliński">I tutaj chcę wyraźnie powiedzieć — ani jedno słowo nie padło o winie urzędników urzędu celnego, bo jak rozumiem, a przynajmniej moja opinia jest taka, pracują bardzo rzetelnie i sprawnie. Natomiast inną sprawą są warunki techniczne. I panie dyrektorze, zapraszam pana do urzędu celnego jutro rano, niech pan zobaczy sytuację w urzędzie celnym warszawskim na ulicy Błońskiej. Instytucja przekazania, o czym pan mówił, niczego nie rozwiązuje, ponieważ raz podmiot gospodarczy stoi w kolejce po to, żeby uzyskać list przewozowy — wiele godzin. Potem wraca na przykład do tego miejscowego wewnętrznego urzędu celnego.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PosełStefanBieliński">I jest w skandalicznych niemalże warunkach. Niech pan posłucha, co mówią kierowcy z transportu, co mówią osoby, które dokonują odpraw celnych. W jakich dramatycznych warunkach pracują tam ludzie, urzędnicy urzędu celnego i w jakich kolejkach czekają ludzie. Jest to po prostu sprawa, dla mnie, mówiłem już o tym przy pierwszym czytaniu — niedopuszczalna.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PosełStefanBieliński">I jeszcze jedna sprawa — nie był takim optymistą rzecznik prasowy Głównego Urzędu Ceł, który dzisiaj rano w radio mówił też na ten temat i wyrażał przekonanie, że nałożenie w tak krótkim czasie na urząd celny obowiązku pobierania podatku, naliczania i pobierania, spowodować może wydłużenie kolejek. A kolejki są wieledziesiąt godzin. Zresztą państwo doskonale znacie z komunikatów radiowych, jak one są długie. I, moim zdaniem, wprowadzenie tego obowiązku jest po prostu niemożliwe. Jestem przekonany, że spowoduje to ogromne zakorkowanie tych urzędów celnych nie tylko na granicach, ale i tych wewnętrznych, które są zupełnie nieprzystosowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#Marszałek">Czy chce pan odpowiedzieć? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym panu posłowi serdecznie podziękować za ocenę pracy i wysiłku moich kolegów, ale chciałbym jeszcze raz podkreślić to, co powiedziałem, że nastąpi zwiększenie obowiązków. Ja tego nie neguję, bo negować nie mogę. Natomiast nie można tylko tym jednym elementem uzasadniać, powiedzmy, innego rozwiązania sprawy. Pan powołał tu przykład urzędu celnego w Warszawie. Faktem jest, że ten urząd celny pracuje w warunkach bardzo, bardzo złych. Nie chciałbym Wysokiej Izby zanudzać ilością wystąpień i dyrektora tego urzędu, i prezesa Głównego Urzędu Ceł w kwestii zmiany i lokalizacji, i zwiększenia, nawet utwardzenia terenu, który jest przy tym urzędzie, gdzie samochody parkują. Faktem jest i to stwierdzam z całą mocą, że urząd celny jest tylko i wyłącznie lokatorem tego budynku, gospodarzem jest PKP. Chciałem pana posła poinformować, że została już uruchomiona druga zmiana w tym urzędzie w celu przyspieszenia odpraw celnych. To się oczywiście wiąże z liczbą etatów. Po otrzymaniu następnych etatów, a spodziewamy się po zatwierdzeniu ustawy budżetowej 1000 etatów od 1 stycznia, w istotny sposób rozwiążemy te bardzo trudne problemy, jakie są w tej chwili w urzędach. Otrzymaliśmy niewiele, bo niewiele, ale 60 etatów w tym miesiącu i to też, mam nadzieję, uprości, przyspieszy pracę. Są w tej chwili w opracowaniu przepisy, które pozwolą na wprowadzenie usług celnych, tak to bym określił, a więc takiego pośrednictwa pomiędzy importerem a urzędem celnym, pośrednictwa wykwalifikowanego, bo wypełnienie druku importowego zgłoszenia celnego nie jest rzeczą tak prostą z tej racji, że trzeba znać taryfę, trzeba znać system, którym operuje ta taryfa, trzeba znać stawki, trochę towaroznawstwa, nie mówiąc już o konkretnych stawkach procentowych.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#DyrektorDepartamentuPrawnoOrganizacyjnegowGłównymUrzędzieCełTadeuszSieradzan">Mamy nadzieję, że od 1 stycznia nastąpi konieczna poprawa, bo jest duże społeczne zainteresowanie tego rodzaju działalnością gospodarczą, te podmioty by funkcjonowały na zasadach gospodarczych. Istnieje duże zainteresowanie, które uzasadnia mój, że tak powiem, skromny optymizm. Myślę, że jest to jeden z tych elementów, które uprawniają mnie do przyjęcia tego obowiązku, który ustawa przewiduje dla urzędów celnych i sądzę również, że w miarę rozwoju sytuacji nastąpi również rozwój tej infrastruktury, którą dysponujemy. Przede wszystkim chodzi tutaj o wyposażenie komputerowe — jest opracowany program komputerowy, który w sposób istotny ułatwi i przyspieszy całą odprawę. To są te elementy, które skłaniają mnie do wygłaszania takiego twierdzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#Marszałek">Pani poseł Wiesława Ziółkowska, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wobec licznych wątpliwości, czy urzędy celne zdążą przygotować się do praktycznej realizacji postanowień tej ustawy w części dotyczącej nowych zasad i miejsca poboru podatku obrotowego, zgłaszam poprawkę, aby w artykule 7 termin wejścia w życie tych regulacji odkreślić nie na 14 dni, jak jest dotąd, ale na 30 dni. Myślę, że usatysfakcjonuje to urzędy celne i Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Ponieważ poprawek było bardzo dużo, musimy prosić panią poseł sprawozdawcę i posłów wnioskodawców, żeby w czasie przerwy, którą za chwilę ogłoszę, zebrali się w pokoju obok sali obrad i uzgodnili teksty i zapisy poprawek.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#Marszałek">W tej chwili poproszę o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#SekretarzposełRomualdaMatusiak">Mam dla państwa następujące komunikaty.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#SekretarzposełRomualdaMatusiak">Duszpasterstwo parlamentarne zaprasza posłów i senatorów do wzięcia udziału w wieczorze adwentowym w dniu 20 grudnia, to jest w czwartek, o godzinie 20. w kościele pod wezwaniem św. Aleksandra przy Placu Trzech Krzyży.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#SekretarzposełRomualdaMatusiak">W programie wieczoru adwentowego odbędzie się msza święta, z homilią księdza biskupa Alojzego Orszulika, oraz po mszy świętej spotkanie przy opłatku.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#SekretarzposełRomualdaMatusiak">I następny komunikat. Bezpośrednio po zarządzeniu przerwy odbędzie się zebranie Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego w sali kolumnowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#Marszałek">Zarządzam przerwę do godziny 18.30.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 50 do godz. 18 min 25)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Panie i panów posłów proszę gorąco o zajmowanie miejsc na sali, ponieważ będziemy głosowali i chciałabym tę ustawę o podatkach przegłosować, ale w chwili obecnej jest to niemożliwe. Dlatego proszę uprzejmie o zajmowanie miejsc na sali.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (druki nr 612 i 645).</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę uprzejmie o zabranie głosu posła sprawozdawcę pana Janusza Błaszczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zanim przejdę do omówienia sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, chciałbym szanownych państwa zapoznać z pewnymi faktami, które zaszły między wydrukowaniem sprawozdania komisji, a dniem dzisiejszym. W międzyczasie do komisji wpłynęły autopoprawki Ministerstwa Finansów dotyczące projektu tej ustawy. Dotyczą one art. 3 ust. 1 pkt. 3 i 4, w których proponuje się skreślić wyrazy „leśnym” i ust. 3, który otrzyma nowe brzmienie.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Chciałbym wyjaśnić, że komisje zapoznały się z tymi autopoprawkami, uznały je za własne i w imieniu komisji chciałbym zgłosić to jako autopoprawki i rekomendować ich uchwalenie. Przeczytam może te autopoprawki, a później w sprawozdaniu je omówię. Pierwsza autopoprawka.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W art. 3 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „Za działalność leśną, w rozumieniu ustawy, uważa się działalność posiadaczy i zarządców lasów w zakresie urządzania lasów, utrzymywania i powiększania zasobów i upraw leśnych, pozyskiwania, z wyjątkiem skupu drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów w stanie nieprzerobionym”.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Druga autopoprawka: w art. 7 ust. 1 dodaje się pkt 8 w brzmieniu: „Stanowiące własność skarbu państwa lub gminy grunty pod lasami, grunty leśne oraz grunty pod budynkami gospodarczymi i budowlami związanymi z działalnością leśną, z wyjątkiem gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste albo zajętych na działalność inną niż leśna”.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Dotychczasowe pkt. 8 i 9 odpowiednio otrzymują oznaczenie pkt. 9 i 10.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#PosełJanuszBłaszczyk">I porządkowa autopoprawka w art. 14 pkt 1 dotyczącym podatku od psów, po wyrazach „40 tys. zł” dodaje się wyraz „rocznie”.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Jednocześnie chciałbym przeprosić, że do sprawozdania komisji wkradły się drobne nieścisłości. I tak: dotyczące art. 7 ust. 1. Dodaje się w tym ustępie nowy pkt 8 w brzmieniu — bardzo prosiłbym panie i panów posłów o poprawienie — nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby i prowadzenie przez stowarzyszenia — dalej bez zmian. I w 4 wierszu tego punktu wyraz „wykorzystywanej” zamienia się na „wykorzystywany”. Są to tylko poprawki stylistyczne, nie zmieniają treści merytorycznej, oraz jedna poprawka w art. 17 ust. 2, ponieważ były rozbieżności co do prawidłowości tego zapisu, po sprawdzeniu okazało się, że w sprawozdaniu komisji ten punkt został źle zapisany i w tej chwili powinien otrzymać brzmienie: „Od dzieci i młodzieży do lat 18”. Skreśla się dalsze słowa i przebywającej na wypoczynku w zorganizowanych formach (grupach). Te wnioski zostały przyjęte przez komisje.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Teraz przejdę do omówienia sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Przedstawiony projekt ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jest komplementarny z ustawą o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania. Ustawy te określają źródła dochodów samorządów terytorialnych, dając im materialne podstawy działania. One to określają pozycję ekonomiczną gmin.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Rozpatrywany projekt ustawy częściowo określa podatki, które są w całości dochodami własnymi gmin, zasady i tryb ich uchwalania.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Pozwolą panie i panowie posłowie, że przejdę do omówienia projektu ustawy, a w końcowej części do omówienia poprawek komisji i wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Projekt ustawy składa się z sześciu rozdziałów, w tym w czterech reguluje się sprawy związane z następującymi podatkami i opłatami.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W rozdziale drugim — podatek od nieruchomości i gruntów.</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W rozdziale trzecim — podatek od środków transportowych, czyli podatek drogowy.</u>
          <u xml:id="u-59.14" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W rozdziale czwartym — podatek od posiadania psów.</u>
          <u xml:id="u-59.15" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W rozdziale piątym — opłaty lokalne, czyli podatki i opłaty ustalane bezpośrednio przez samorząd terytorialny.</u>
          <u xml:id="u-59.16" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Obecnie postaram się omówić poszczególne rozdziały tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-59.17" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Najwięcej czasu połączone komisje poświęciły na dyskusję nad rozdziałem drugim dotyczącym podatku od nieruchomości. Podatek ten reguluje sprawy związane z opłatami za nieruchomości i grunty. W tym rozdziale wprowadzono najwięcej poprawek i jego to dotyczą głównie wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-59.18" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W stosunku do poprzedniej ustawy znacznie ograniczono zakres zwolnień podatkowych, z ponad 20 pozycji do 10. Przez eliminację części zwolnień doprowadzono do zrównania wysokości podatków dla wszystkich sektorów gospodarki, jak i osób fizycznych i prawnych.</u>
          <u xml:id="u-59.19" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Z istotniejszych zmian należy wymienić objęcie podatkiem wszystkich domów mieszkalnych zarówno na wsi i w mieście, bez względu na to, kto jest ich właścicielem. Tak więc podatek ten będą płaciły zarówno osoby fizyczne, jak i spółdzielnie mieszkaniowe, PGM.</u>
          <u xml:id="u-59.20" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Wiele dyskusji wywołało pojęcie charakteryzujące budynek — art. 3 ust. 4 ustawy. W rozumieniu ustawy jest to obiekt budowlany umocowany w ziemi lub na ziemi, posiadający ściany lub słupy albo filary oraz pokrycie dachowe.</u>
          <u xml:id="u-59.21" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Faktem jest, że identyczne rozwiązanie istniało w obowiązującej ustawie, lecz ograniczenie ulg i zwolnień zwiększy w sposób znaczący liczbę obiektów podlegających opodatkowaniu. W pojęciu tym mieszczą się stałe budynki, wiaty obudowane, nie obudowane, barakowozy, zaplecza tymczasowe budów, kramy, budki i kramy przenośne związane z działalnością gospodarczą i handlową.</u>
          <u xml:id="u-59.22" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W ustawie określono maksymalne stawki podatku za 1 m2 powierzchni przeznaczonej na cele mieszkalne, jak i na działalność gospodarczą. Podobne rozwiązanie wprowadzono przy opłacie za użytkowanie gruntów. Dla poprawy efektywności wykorzystania terenów wprowadzono opłatę za grunty przeznaczone pod działalność inwestycyjną, na których jest lub ma być ona prowadzona. Winno to przyczynić się do poprawy terminowości rozpoczynania i realizacji inwestycji oraz szybszego zagospodarowania terenu.</u>
          <u xml:id="u-59.23" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Istotnego znaczenia w świetle znacznego ograniczenia zwolnień nabiera art. 7 ust. 2 dający upoważnienie radzie gmin do rozszerzenia ulg i zwolnień oraz indywidualnego określenia wysokości tych podatków przy nieprzekroczeniu stawek maksymalnych. Mając jednak na uwadze ograniczone dochody własne gmin, które nie pozwalają na pełne zabezpieczenie potrzeb, można domniemywać, że nie będą one korzystały z tych możliwości. Dlatego też dużą uwagę poświęcono określeniu stawek maksymalnych, tak aby nie dopuścić do nadmiernego obciążenia obywateli, jak i osób prywatnych.</u>
          <u xml:id="u-59.24" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Rozdział trzeci poświęcony jest podatkowi od środków transportowych, czyli podatkowi drogowemu. Wiele dyskusji wywołał on na posiedzeniu plenarnym Sejmu przy pierwszym czytaniu ustawy. W przedłożonym sprawozdaniu i poprawkach uwzględniono uwagi wynikające z dyskusji. Jednocześnie Ministerstwo Finansów przedłożyło komisjom projekt rozporządzenia dotyczącego opłat od środków transportowych na 1991 r. Dla wyjaśnienia podaję, że kontrowersyjna opłata od motorowerów ma wynosić 8400 zł rocznie, a nie 500 tys. zł. W rozdziale tym również znacznie zmniejszono zakres zwolnień i ulg podatkowych z 9 pozycji do 3. Co do zakresu rzeczowego, są ograniczenia i to bardzo znaczące.</u>
          <u xml:id="u-59.25" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Rozdział czwarty mówi o podatkach od posiadania psów. Jak państwo wiecie, jest w społeczeństwie tyle samo zwolenników tego podatku, co i przeciwników. Podobnie było w pracach komisji, czego dowodem jest wniosek mniejszości eliminujący ten podatek. Jak z powyższego wynika, w komisjach było trochę więcej zwolenników tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-59.26" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Rozdział 5 mówi o opłatach lokalnych. W rozdziale tym reguluje się sprawy związane z opłatą targowiskową, opłatą klimatyczną oraz opłatami administracyjnymi nie objętymi przepisami o opłacie skarbowej. Wyjaśnienia wymaga art. 16 ustawy. Po konsultacjach z Ministerstwem Finansów ustalono, że właściciel kramu czy budki, który będzie opłacał, zgodnie z art. 3 ust. 4 oraz art. 5 ust. 2, podatek od nieruchomości, nie będzie płacił opłaty targowej, natomiast jest zobowiązany do opłat określonych w art. 15 ust 3.</u>
          <u xml:id="u-59.27" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W rozdziale szóstym określono zasady i tryb corocznego podwyższania górnych stawek kwotowych określonych w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-59.28" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolą państwo, że omówię te poprawki i autopoprawki komisji oraz wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-59.29" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Pierwszą poprawką, a zarazem autopoprawką Ministerstwa Finansów oraz komisji są zmiany w art. 3 projektu ustawy. I tak, w ust. 1, o którym wcześniej mówiłem, w pkt. 3 i 4 wyrazy „lub leśnym” skreśla się. Ust. 3 otrzymuje brzmienie: „za działalność leśną w rozumieniu ustawy uważa się działalność posiadaczy i zarządców lasów w zakresie urządzania lasu, utrzymywania i powiększania zasobów i upraw leśnych, pozyskiwania — z wyjątkiem skupu — drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów w stanie nieprzerobionym”. Ma to istotny związek z poprawką w art. 7, o której powiem później. Niewprowadzenie tej poprawki spowodowałoby, że opodatkowane byłyby wszystkie grunty leśne, a nie te, na których jest prowadzona działalność sensu stricto gospodarcza.</u>
          <u xml:id="u-59.30" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Poprawka w art. 6 jest poprawką porządkową, która określa, kto ma opracować wzór formularza tak, aby był on jednolity dla całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-59.31" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W art. 7 wprowadzono pięć poprawek komisji. Artykuł ten dotyczy zwolnień od podatku od nieruchomości i gruntów. W punkcie 1 rozszerzono zwolnienie na organy kontroli państwowej, dotyczy to głównie Najwyższej Izby Kontroli. W punkcie 5 po wyrazach „urządzenia kanalizacyjne” proponuje się dodać „budynki stacji wodociągowej”. Rozszerzenie to jest zasadne, gdyż dotyczy głównie budynków i gruntów zajętych pod ujęcia wodne w gminach.</u>
          <u xml:id="u-59.32" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Na skutek autopoprawki Ministerstwa Finansów komisja wprowadziła po punkcie 7 dodatkowy punkt 8 związany ze zmianami zawartymi w art. 3 ust. 1 punkt 3 i 4. Punkt 8 dotyczący zwolnień otrzymuje brzmienie: „stanowiące własność skarbu państwa lub gminy pod lasami, grunty leśne oraz grunty pod budynkami gospodarczymi i budowlami związanymi z działalnością leśną — z wyjątkiem gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste albo zajętych na działalność inną niż leśna”. Dla wyjaśnienia powtórzę, że przy braku tego zapisu opodatkowaniu podatkiem od działalności gospodarczej podlegałby teren leśny wraz z istniejącymi urządzeniami, jak groble, dukty leśne itp. Komisje na dodatkowym posiedzeniu przyjęły te autopoprawki Ministerstwa Finansów i proponują wprowadzić je do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-59.33" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Komisje uznały również za zasadne wprowadzenie zwolnienia od tych podatków nieruchomości i gruntów zajętych na pracę i wypoczynek dzieci i młodzieży. W związku z powyższym wprowadzono dodatkowo punkt 9 w brzmieniu: „Nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby prowadzenia przez stowarzyszenia statutowej działalności wśród dzieci i młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki, kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej oraz grunty zajęte trwale na obozowiska, bazy wypoczynkowe dzieci i młodzieży”. W związku z tym punkt 8 z druku nr 612 będzie w kolejności punktem 10 i jest to poprawka porządkowa.</u>
          <u xml:id="u-59.34" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Poprawki w art. 10 dotyczą, zgodnie z wnioskami. jakie padły w czasie pierwszego czytania, określenia górnych stawek podatku drogowego osobno dla motorowerów, motocykli, samochodów osobowych i pozostałych środków transportowych. Wysokości te są podane w druku nr 647, więc nie będę ich czytał. Dla informacji podaje, że mam projekt rozporządzenia ministra finansów w tym zakresie i zainteresowanym osobom, jeśli to będzie potrzebne, mogę podać proponowane opłaty. Ze swojej strony dodam, że są one umiarkowane.</u>
          <u xml:id="u-59.35" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W art. 13, dotyczącym podatku od posiadania psów, w ust. 2 pkt 4 proponuje się zastąpić wyrazy „po jednym” wyrazami „po dwa”. Uzasadnia się to tym, że w gospodarstwie wiejskim zazwyczaj trzyma się dwa psy, jeden do pilnowania obejścia, a drugi do pilnowania domu. W czasie prac polowych bardzo często w domach nie ma domowników, a ostatnio coraz częściej mnożą się włamania do gospodarstw wiejskich. Z drugiej strony w gospodarstwach mających z reguły dwa psy mnożyłyby się przypadki uśmiercania zwierząt, co jest niehumanitarne i niezgodne z ustawą o ochronie zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-59.36" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Następną poprawką, a zarazem autopoprawką komisji jest zmiana w art. 14 w pkt. 1, gdzie po wyrazach „40 tys. zł” dodaje się wyraz „rocznie”. Jest to porządkowa poprawka.</u>
          <u xml:id="u-59.37" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W art. 15 ust. 1 wyraz „dziennie” związany jest z poprawkami w art. 19. Jest to uporządkowanie tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-59.38" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Następna poprawka dotyczy art. 17, w ust. 2 wprowadza się nowy punkt 4 w brzmieniu: „Od dzieci i młodzieży do lat 18”. Dotyczy on zwolnienia z opłaty miejscowej i klimatycznej dzieci i młodzieży przebywającej na obozach wypoczynkowych i innych, szczególnie dotyczy to młodzieży z rejonów o szczególnym zagrożeniu ekologicznym, która może wypocząć w zdrowym środowisku.</u>
          <u xml:id="u-59.39" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Poprawka 8 polegająca na wprowadzeniu w przepisach końcowych dodatkowego art. 21 porządkuje sprawy nazewnictwa, gdyż w ustawie o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania wprowadzono pojęcie „podatek drogowy”, w związku z tym zaszła konieczność ujednolicenia nazewnictwa.</u>
          <u xml:id="u-59.40" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Pozwolą państwo, że omówię teraz wnioski mniejszości. Pierwszy wniosek mniejszości dotyczy zmian w art. 5. Po konsultacji w Ministerstwie Finansów wyjaśniono tę kwestię i proponuje się inny zapis tego wniosku, a mianowicie w art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. a otrzymuje brzmienie: „związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej z wyjątkiem związanych z budynkami mieszkalnymi — 500 zł”. I cały ten wniosek mniejszości zastępuje się tym. Znaczy to, że za tereny związane z budynkami mieszkalnymi będzie opłata 50 zł. Nie eliminuje to podatku, ale zmniejsza obciążenia.</u>
          <u xml:id="u-59.41" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Dla wyjaśnienia podaję, że obecnie lokatorzy zarówno PGM, jak i w spółdzielniach mieszkaniowych nie płacili podatku od powierzchni użytkowej mieszkań, jak i terenów. Obecnie będą płacili. Będzie to miało istotne znaczenie w podwyższaniu czynszów, szczególnie podatek od terenu wkalkulowany w czynsz płacony przez lokatora byłby bardzo wysoki. Obecnie obciążenia lokatorów są i tak bardzo wysokie, szczególnie dotyczy to mieszkań spółdzielczych. Zwiększenia obciążeń, poza tymi podatkami, należy się spodziewać również w gospodarce komunalnej. W trakcie rozmów, jakie przeprowadziłem w Ministerstwie Finansów, okazało się, że przeoczono, że jakkolwiek działalność spółdzielczości mieszkaniowej jest bezwynikowa, a działalność komunalna silnie dotowana, to jednak w rozumieniu prawa jest to działalność gospodarcza i w związku z tym tereny te musiały być uznane za tereny związane z działalnością gospodarczą i opłaty za nie byłyby 10-krotnie wyższe, co miałoby istotny wpływ na koszty eksploatacji, a tym samym czynsze. Po prostu za zieleńce, ogródki, za to wszystko płaciłoby się tak jak za teren działalności gospodarczej. Dlatego też po konsultacji zaproponowano przedstawiony zapis.</u>
          <u xml:id="u-59.42" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Drugi wniosek mniejszości zgłoszony był przez posła Orła, dotyczy on zmiany zapisu pkt. 1 ust. 1 art. 7. Art. 7 mówi o zwolnieniach od podatku od nieruchomości. Zgodnie ze złożonym wnioskiem zwolnienie od podatku uzyskałyby organy i administracja samorządu terytorialnego. Natomiast organy władzy państwowej, administracja rządowa, wymiar sprawiedliwości, organy kontroli państwowej za swe siedziby płaciłyby podatek do samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-59.43" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Trzeci wniosek mniejszości dotyczy również art. 7, lecz pkt. 4. Wnioskodawcy proponują wykreślenie zwolnień od podatku dla budowli portów lotniczych, morskich i rzecznych. Wniosek uzasadniono tym, że stanowią one uciążliwość dla środowiska oraz społeczeństwa, zajmując duże tereny, a tym samym uniemożliwiają zwiększenie dochodów własnych, które można by uzyskać, lokując tam inną działalność.</u>
          <u xml:id="u-59.44" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Wniosek czwarty dotyczy również art. 7. Po dyskusji, jaką przeprowadziłem z posłem wnioskodawcą i po wymianie poglądów wniosek został wycofany. Na marginesie muszę dodać, że przyszło mi to z trudem, gdyż to ja byłem wnioskodawcą, autorem tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-59.45" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Wniosek piąty dotyczy podatku drogowego. Wnioskodawcy proponują dodać ust. 2 w brzmieniu: „Rada gminy może obniżyć stawki określone w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1”. Zapis ten jest zgodny z przedłożeniem rządowym, niemniej jednak komisje uznały, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia, że nie powinno się różnicować tych stawek. Doprowadziłoby to do sytuacji, że w różnych gminach byłyby zróżnicowane opłaty. Jednocześnie obywatel nie ma możliwości zarejestrować pojazdu w dowolnej gminie, a tylko w tej, w której zamieszkuje. Z tego też względu zapis ten z projektu rządowego usunięto.</u>
          <u xml:id="u-59.46" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Wniosek szósty. Proponuje się wykreślenie podatku od posiadania psów. O tym podatku mówiłem wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-59.47" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Wniosek siódmy dotyczy art. 17 ust. 4 'Wnioskodawca proponuje go skreślić. Dotyczy on zwolnień z opłaty miejscowej — czy inaczej mówiąc klimatycznej — dzieci i młodzieży do lat 18. Sprawę tę omówiłem wcześniej. Są to wszystkie wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-59.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Bondarewskiego ze Stronnictwa Demokratycznego, kolejnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Pietkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełAndrzejBondarewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Zdaję sobie sprawę z tego, że tą ustawą bardzo poważnie chcemy wzmocnić budżety gmin. Zdaję sobie sprawę z tego, że nie możemy wszystkich ulg dotychczas stosowanych przerzucać znów w sposób nieograniczony na koszty poszczególnych mieszkańców. Już szereg dotychczasowych poprawek mniejszości świadczy o tym, jak bardzo w społecznym odbiorze znaczące są sprawy ochrony po prostu pewnych zagadnień, czy osób. M.in. z dotychczas obowiązującej ustawy o opłatach i podatkach lokalnych wykreślony został przepis dotyczący zwolnienia od podatku od nieruchomości zabytków. Wiadomo, że II wojna światowa pozbawiła nas szeregu zabytków. Wiadomo, że ponad 40-letni okres opieki nad zabytkami wykruszył nam dalszą część dorobku historycznego materialnej Polski. Wiadomo, że tony papieru zużyto na to, aby zabytkom pójść na odsiecz.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PosełAndrzejBondarewski">Wreszcie wiemy też dobrze, że czeka nas w wielu wypadkach oddanie w ręce prywatne obiektów o charakterze zabytkowym, przekazanie im, bądź zarządom, bądź administracjom. Nikt nie ma wątpliwości, że zabytki trzeba chronić, co do tego chyba nie ma tutaj na sali osoby, która by w ten sposób nie myślała, ale jednocześnie likwidujemy tą ustawą właśnie zwolnienie od podatków od konserwacji i posiadania zabytków. Pół biedy, jeżeli te zabytki znajdują się w rękach osób prawnych, a szczególnie wówczas, gdy prowadzą one działalność gospodarczą w tych budynkach, chociaż jest to rzadkość. Ale jeżeli mamy szereg domów, szereg pałaców, szereg zabytkowych budowli objętych opieką konserwatora przekazać w ręce osób prywatnych, właścicieli, którzy z całą pewnością w znakomitej większości nie mają żadnych środków na podjęcie niezwykłych kosztów konserwacji tych zabytków, to wydaje mi się, że pozbawienie dotychczasowych ulg w podatku od nieruchomości jest ze wszech miar nieuzasadnione. Jeżeli my nie wprowadzimy poprawki do art. 7 przez dodanie pkt. 10 mówiącego, ze zwolnieniu właśnie podlegają budynki wpisane do rejestru zabytków, jeżeli nie są użytkowane na cele gospodarcze pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, to w tej sytuacji my sami spowodujemy dalszy krok w kierunku dewastacji zabytków.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#PosełAndrzejBondarewski">Proszę Wysoką Izbę, aby zechciała przyjąć formalną poprawkę, którą chcę zgłosić posłowi sprawozdawcy i aby zechciała potem rozważyć zasadność tej poprawki. W przeciwnym wypadku obawiam się, że mówienie o ochronie zabytków jest tylko mówieniem.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Pietkiewicza z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, kolejnym mówcą będzie pani poseł Barbara Blida.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełJerzyPietkiewicz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W związku ze zgłoszoną przez komisję poprawką w art. 17 jako ust. 4 o ustawowym zwolnieniu dzieci i młodzieży przebywających na zorganizowanym wypoczynku od opłaty miejscowej, pragnę w imieniu gmin, które mają szansę uzyskać status gmin turystycznych uzasadnić wniosek mniejszości zmierzający do odrzucenia tej zmiany. Dotyczy to przede wszystkim tych gmin, które mają te walory turystyczne, wspomnę o północno-wschodnim regionie Polski. ale również i o południu Polski.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PosełJerzyPietkiewicz">Finanse gmin, jak je widać z projektu ustawy budżetowej i stanu finansów państwa, będą niewystarczające, a budżety gmin dalekie od zrównoważenia. Istotnym elementem kształtowania finansów gmin będzie przedsiębiorczość samorządów i ich organów.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PosełJerzyPietkiewicz">Powstaje pytanie, jak w tej sytuacji zachęcić gminy o walorach turystycznych do utrzymania i rozwijania funkcji turystycznej, co zrobić, by będąc w kryzysowej sytuacji finansowej zamiast lokować na swoim obszarze obiekty przemysłowe, rozwijały bazę turystyczną — i to zgodnie z rosnącym zapotrzebowaniem zubożałego społeczeństwa, bazę dla tzw. małej turystyki, a nie tylko hotele o wysokim standardzie przeznaczone dla gości zagranicznych. Tę rolę m.in. ma spełniać opłata lokalna.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#PosełJerzyPietkiewicz">Z trudem udaje się utrzymać obecną bazę dla biwaków, kolonii i obozów wypoczynkowych. Wbrew powszechnemu mniemaniu koszty bieżące utrzymania tej bazy są wysokie i stale rosną. Z naszej strony rozumiemy obowiązek i konieczność przygotowywania następnych wydzielonych terenów do uprawiania tej formy wypoczynku, ale na wszystko potrzebne są pieniądze. Naszym gościom zależy chyba na tym, by gminy miały w tej mierze motywację pozytywną. Opłata miejscowa, którą rozumiem nie jako opłatę za czyste powietrze — bądźmy poważni — ale jako współudział w omawianych kosztach, ma służyć nie zarabianiu na małej turystyce, a partycypacji w kosztach utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#PosełJerzyPietkiewicz">Ustawowo gminy otrzymują uprawnienia do udzielania ulg i zwolnień w pełnym zakresie. Rady są doskonale zorientowane, kto i jak zamożny przebywa na ich terenie w sezonach wypoczynkowych. Nie jest prawdą, że młodzież wypoczywająca w zorganizowanych grupach w każdym wypadku nie jest w stanie ponosić kosztów tego wypoczynku. Czy bogate zakłady pracy mają uzyskać te same ulgi, co na przykład dzieci z domów dziecka, zakładów specjalnej troski?</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#PosełJerzyPietkiewicz">Gmina udzielać będzie stosownych zwolnień w zależności od tego, kto będzie organizatorem wypoczynku młodzieży, ma możliwość rozpatrzenia spraw indywidualnie. Spróbujmy dać kredyt zaufania gminom.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#PosełJerzyPietkiewicz">Rozwiązanie proponowane w przedłożeniu rządowym, zawarte we wniosku mniejszości, jest zgodne z zasadą kierowania dotacji do podmiotu w odróżnieniu od stosowanej w minionym systemie powszechnej zasady dotowania przedmiotowego „wszystkim po równo”.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#PosełJerzyPietkiewicz">Proponowany przez część komisji ust. 4 byłby potwierdzeniem państwowych centralnych rozwiązań i w świetle budowy samorządności lokalnej — źle rozumianej ingerencji państwa w decyzje lokalne.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#PosełJerzyPietkiewicz">Panie Posłanki, Panowie Posłowie! Proszę mi wierzyć, że jako nauczyciel jestem głęboko zainteresowany w tworzeniu jak najlepszych warunków do wypoczynku dzieci i młodzieży. Sądzę, że należy stworzyć odpowiedni zespół środków, które by służyły temu celowi, a nie sięgać drogą odgórnego i jednolitego nakazu ustawodawczego do ubogiej sakiewki gmin, dla których turystyka jest nieraz podstawą egzystencji.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#PosełJerzyPietkiewicz">Proszę o przyjęcie wniosku mniejszości, który zmierza do przywrócenia sformułowania zawartego w przedłożeniu rządowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Blidę z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, kolejnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Żurowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełBarbaraBlida">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ja bardzo krótko. Nie zgadzam się oczywiście ze zdaniem pana posła Pietkiewicza, ale o tym za chwilę. Przy pierwszym czytaniu tego projektu ustawy, zgłaszałam dwa wnioski. Jeden — o którym była mowa przed chwilą — o zwolnienie z opłat miejscowych dzieci i młodzieży do lat 18. Bardzo dziękuję komisji, że przyjęła ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PosełBarbaraBlida">Natomiast drugi zgłoszony przeze mnie wniosek, żeby zwolnić również z tej opłaty miejscowej mieszkańców obszarów dotkniętych klęską ekologiczną, nie został przez komisję uwzględniony. Dlatego pozwalam sobie w tej chwili ponownie zgłosić formalnie ten wniosek — poprawkę, aby w art. 17 ust. 2 dodać nowy pkt 5 „od przebywających na wypoczynku osób zamieszkałych na terenach zakwalifikowanych jako obszary klęski ekologicznej”.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PosełBarbaraBlida">Nie zgadzam się, panie pośle Pietkiewicz. z tym, co pan nam tu tłumaczył. Miejscowości uzdrowiskowe, domy wczasowe, były budowane m.in. przez zakłady pracy, kosztem tych zakładów pracy zlokalizowanych na terenach klęski ekologicznej. Od lat mieszkańcy np. Górnego Śląska jeżdżący do różnych miejscowości uzdrowiskowych odbierali to jako upokorzenie, jako niezrozumienie warunków, w jakich przyszło żyć mieszkańcom np. Śląska. Takich obszarów dotkniętych klęską ekologiczną w tej chwili w kraju jest 27.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PosełBarbaraBlida">Proszę państwa, jak można wymagać od kogoś, kto pracuje przez okrągły rok w bardzo trudnych warunkach, musi również żyć w tych warunkach ekologicznych bardzo trudnych — udowodnione jest, w jaki sposób wpływa to na stan naszych organizmów jak można wymagać jeszcze od tych ludzi przyjeżdżających na wypoczynek, wnoszenia opłat klimatycznych.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PosełBarbaraBlida">My to właśnie tak odbieramy, panie pośle Pietkiewicz, że to są opłaty za świeże powietrze. Prosimy o ten gest, żeby z tych opłat zwolnić mieszkańców Górnego Śląska i obszarów dotkniętych klęską ekologiczną.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#PosełBarbaraBlida">Natomiast nie wyobrażam sobie, żeby można było wymagać tych opłat od dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#PosełBarbaraBlida">Proszę państwa, przecież myśmy te ośrodki wybudowali, myśmy m.in. tym gminom ubogim, ale mającym świeże powietrze, dali możliwość zarabiania właśnie w tych ośrodkach wczasowych.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#PosełBarbaraBlida">I proszę państwa, nie doprowadźmy do tego, żeby nam się opłacało pojechać na zagraniczne wczasy, czy wysłać dzieci za granicę, a nie do własnych ośrodków wczasowych w kraju. Bo już w tej chwili ten koszt kalkuluje się prawie że na tym samym poziomie. Nie doprowadźmy do tego, żeby te gminy ubogie niby, ale mające możliwość rozwinięcia turystyki, nie straciły w ogóle klientów.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Żurowskiego z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Stefan Mleczko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełStanisławŻurowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem nawiązać do wypowiedzi przed chwilą przedstawionej przez pana posła Bondarewskiego. I przedstawić państwu zarówno swoje stanowisko, jak również stanowisko ludzi profesjonalnie zajmujących się ochroną zabytków. Mianowicie — wojewódzcy konserwatorzy zabytków oraz przedstawiciele środowisk konserwatorskich, zebrani na ogólnopolskiej konferencji w Czerniejewie w dniach od 4 do 7 grudnia br. pragną przedłożyć parlamentowi Rzeczypospolitej Polskiej swoje stanowisko w podstawowej dla ochrony dóbr kultury kwestii.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PosełStanisławŻurowski">Ochrona dziedzictwa kulturowego w Polsce wzmocniona ostatnio przez nowelizację ustawy o ochronie dóbr kultury i o muzeach i powołanie Państwowej Służby Ochrony Zabytków wymaga również utworzenia i rozwinięcia rozwiązań ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#PosełStanisławŻurowski">Wiadomo, że zaledwie nieliczne potrzeby ochrony zabytków mogą być finansowane przez państwo i samorządy. Tym samym ciężar ochrony obiektów zabytkowych w ogromnej mierze spoczywa na ich właścicielach i użytkownikach. Nieruchomości takie jak: parki, ogrody, cmentarze i obiekty architektury nie służące prowadzeniu działalności gospodarczej wymagają ogromnych nakładów finansowych na ich konserwację i utrzymanie. Niezbędne jest zatem stworzenie systemu zachęt ekonomicznych w postaci preferencyjnych kredytów, dofinansowań i ulg podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#PosełStanisławŻurowski">Przedłożony ostatnio Sejmowi projekt ustawy o podatkach i opłatach lokalnych znosi dotychczasowe ustawowe zwolnienie z podatku od nieruchomości od terenów i obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków. Uznajemy za konieczne utrzymanie obecnego, korzystnego zapisu w tym zakresie, zawartego w ustawie z dnia 14 marca 1985 r.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#PosełStanisławŻurowski">W związku z tym uczestnicy konferencji wnoszą o interwencję Sejmu i proponują przyjęcie następującego zapisu w projekcie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych:</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#PosełStanisławŻurowski">W art. 7 ust. 1 po punkcie 8 dodać pkt 9 — jeżeli przeszedłby wniosek mniejszościowy, byłby to punkt 10 — o następującym brzmieniu. „Budynki i grunty wpisane do rejestru zabytków, pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach — z późniejszymi nowelizacjami — z wyjątkiem części zajmowanych na prowadzenie działalności gospodarczej”.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#PosełStanisławŻurowski">Rozwiązanie to ułatwi właścicielom i użytkownikom zabytków wywiązanie się z obowiązku ochrony. Dotychczasowe zwolnienie od tego podatku stanowiło olbrzymią zachętę do przejmowania i kupna obiektów zabytkowych do zagospodarowywania.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#PosełStanisławŻurowski">Przywrócenie podatku od zabytkowych nieruchomości podważy ponadto wiarygodność władz państwowych, które zaledwie po kilkunastu miesiącach obowiązywania zwolnienia wprowadzą ten podatek ponownie.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#PosełStanisławŻurowski">Kierując się zasadą nadrzędności interesu dziedzictwa kulturowego nad interesami lokalnymi, uważamy, że sprawa ta powinna być rozstrzygnięta ustawowo. Natomiast zawarta w art. 7 ust. 2 obecnego projektu ustawy możliwość fakultatywnych zwolnień przez samorząd — przeczy tej zasadzie W związku z powyższym wnoszę o wpisanie do artykułu 7 punktu 9 w brzmieniu jak przedstawiłem.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Mleczkę z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, kolejnym mówcą będzie pan poseł Jacek Szymanderski. Przepraszam bardzo, następnym mówcą będzie poseł Henryk Sienkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełStefanMleczko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W pełni utożsamiając się z tym co powiedziała pani poseł Blida, chciałem powiedzieć króciutko o trzech argumentach przemawiających za najdalej idącym wnioskiem, jaki chcę z tej trybuny zgłosić, mianowicie skreśleniem w całości art. 17 dotyczącego formy podatku, tak zwanej opłaty klimatycznej. Pamiętam jak dziś, kiedy pierwszy raz w życiu przyszło mi pojechać na kolonie, ktoś z mojej kopalni zapomniał o tym, że wtedy należało również dokonać opłaty tzw. klimatycznej. Pamiętam, jak 1/3 ze swojego bardzo skromnego kieszonkowego musiałem poświęcić na dokonanie tej opłaty tzw. klimatycznej. Było również w naszej grupie sporo dzieci z domu dziecka, za których uiściliśmy taką opłatę z własnych składek.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełStefanMleczko">Chcę również przypomnieć z tej trybuny fakt sprzeczny z tym, co powiedział pan poseł Pietkiewicz, że również wiele województw deklarując podwyższenie standardu usług, a właściwie dla „przeżycia”, potocznie mówiąc, gmin, wprowadziły tzw. 10% dodatek do wyższych cen od niektórych województw, które określiliśmy wtedy jako wypoczynkowe.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PosełStefanMleczko">Chcę przypomnieć jeszcze o jednej rzeczy, mianowicie niedawno w przyjętej ustawie o subwencjonowaniu gmin — gminy o charakterze uzdrowiskowym, jak również o specjalnych walorach klimatycznych potraktowaliśmy nieco inaczej niż pozostałe gminy w kraju. I chcę do tego dodać jeszcze jedną kwestię. Wśród wielu postulatów, często wykraczających poza sferę własnego zakładu pracy, w okresie tak zwanych protestów robotniczych, szczególnie na Śląsku, był to jeden ze zdecydowanych postulatów — zniesienia opłat klimatycznych.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PosełStefanMleczko">Nie chodzi tu, czego nie powiedziała poseł Blida, o często skromne opłaty finansowe, natomiast chodzi tu przede wszystkim o zadośćuczynienia. Na całym świecie zresztą — wielokrotnie z tej trybuny była mowa o tym, że dążymy do normalności — na turystyce, szczególnie na usługach się zarabia. My byśmy chcieli znowu ten porządek odwrócić, wprowadzając bardzo dziwne opłaty, myśląc, że dzięki temu gminy zaczną normalnie funkcjonować. Z takim stanem rzeczy nie mogę się zgodzić i stąd mój wniosek najdalej idący o skreślenie art. 17 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Sienkiewicza z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego. kolejnym mówcą będzie pan poseł Radosław Gawlik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełHenrykSienkiewicz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wnoszę o zmianę zapisu w art. 7 pkt 1–4. Artykuł ten dotyczy ulg w podatku od nieruchomości, a pkt 4 brzmi następująco: „budowle wykorzystywane wyłącznie na potrzeby publicznego transportu kolejowego i zajęte pod nie grunty oraz budowle wykorzystywane wyłącznie na potrzeby portów lotniczych, morskich i rzecznych”. Proszę o zmianę słów „porty lotnicze” na słowo: lotniska.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PosełHenrykSienkiewicz">A teraz uzasadnienie. Portów lotniczych mamy kilka, nie wszystkie są mocno obciążone, ale wszystkie pobierają wysokie opłaty za start i lądowania. Lotnisk mamy nieco więcej, nie pobierają w zasadzie opłat, a na lotniskach tych odbywa się po kilka tysięcy startów i lądowań rocznie. Są to loty sanitarne, patrolowe, przeciwpożarowe, patrolowe dla ochrony środowiska, patrolowe przeciwpowodziowe, loty szkolne i cały szereg innych lotów niezbędnych dla działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PosełHenrykSienkiewicz">Wyłączenie, czy zapewnienie tym artykułem ulg dla portów lotniczych z pominięciem lotnisk byłoby bardzo krzywdzące dla tych lotnisk, które umożliwiają działalność lotniczą za darmo, służą gospodarce i nie pobierają żadnych opłat za starty i lądowania.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Radosława Gawlika z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełRadosławGawlik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dwie sprawy. Proponuję poprawkę w art. 10, właściwie we wniosku mniejszości. Być może to powinienem uzgodnić z wnioskodawcą. W druku nr 645 na str. 4 w art. 10 proponuje się wprowadzenie ustępu: „rada gminy może obniżać stawki określone w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1”. Chodzi o stawki podatku od środków transportowych, które określa w rozporządzeniu minister finansów. Otóż jestem zdania, że skoro dajemy możliwość radzie gminy obniżania, należałoby radzie gminy dać także możliwość podwyższania tych stawek, a to dlatego, że szczególnie w tych rejonach ekologicznego zagrożenia, o których tutaj była mowa, myślę, że zasadne byłoby pobieranie dodatkowych opłat od środków transportowych, które mają olbrzymi wpływ szczególnie w większych miastach na stan zanieczyszczeń, na stan powietrza, a jednocześnie na stan zdrowia jego mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PosełRadosławGawlik">Proponuję taki zapis: Rada gminy może obniżać i podwyższać stawki w ramach ustanowionych w ust. 1, to znaczy ta podwyżka nie mogłaby przekraczać stawek podatku określonych w rozporządzeniu ministra finansów. To jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PosełRadosławGawlik">I druga sprawa — rozumiejąc intencje posłanki Blidy i jakby utożsamiając się z tym, co ona mówi, niestety nie mogę zgodzić się z tą poprawką, dlatego że jest niemożliwe z powodów formalnych wprowadzenie takiego zapisu i wyegzekwowanie tego zapisu. Otóż w rejonach ekologicznego zagrożenia, tych rejonów jest 27 w kraju, mieszka około 11 milionów osób i w tej chwili te rejony, jak się orientuję, nie są ściśle określone. Należałoby wytyczyć ścisłe granice tych rejonów i kwalifikować. Chyba w dowodach osobistych trzeba by pieczątkę stawiać, kto jest z takiego regionu, a kto nie. Co więcej — odezwałyby się inne regiony, które do tej pory nie były ustanowione — te rejony ustanowiono w 1983 roku, o ile się nie mylę — rejony, które też kwalifikują się do uznania za rejony ekologicznego zagrożenia i w związku z tym dodatkowa liczba osób które by chciały też korzystać z tych zwolnień. Rozumiejąc zasadność i przesłanki tego wniosku, opowiadałbym się jednakże — w świetle trudności z wyegzekwowaniem go — za przyjęciem tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Nowaka z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełCzesławNowak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym ustosunkować się do wniosku mniejszości do art. 7 pkt 4 dotyczącego budowli wykorzystywanych wyłącznie na potrzeby publicznego transportu kolejowego i zajęte przez nie grunty i budowle wykorzystywane wyłącznie na potrzeby portów lotniczych, morskich i rzecznych.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełCzesławNowak">Wysoka Izbo! Rozumiem potrzeby gmin, budżety są zadłużone, gminy biedne i gminy nadmorskie również mają dziury ogromne w budżecie, ale chciałbym zwrócić uwagę, że porty morskie są w tej chwili niedoinwestowane. Na odtworzenie infrastruktury hydrotechnicznej potrzeba w tej chwili 1 300 mld zł. I kiedy wzrasta dywidenda o 100%, dla przykładu z portu gdańskiego będziemy musieli zapłacić zamiast 52 mld zł, które płacimy w tym roku, 103 mld zł w przyszłym i podatek, który byśmy musieli zapłacić w porcie gdańskim wyniesie dodatkowo 19 mld zł, w zarządzie portu Szczecin-Świnoujście 10 mld zł i w Morskim Porcie Handlowym Gdynia około 15 mld zł. Są to dodatkowe obciążenia portów, mimo że są one już i tak niedoinwestowane — jeszcze ten dodatkowy podatek. Proszę bardzo Wysoką Izbę o wzięcie tego pod uwagę. Jestem za tym, żeby ten wniosek został oddalony, mimo że rozumiem, że w budżetach miast takie potrzeby występują.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś z pań i panów posłów zechce zabrać głos? Proszę bardzo, panie pośle. Proszę łaskawie o przedstawienie się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełRyszardPidek">Ryszard Pidek.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PosełRyszardPidek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym zwrócić jeszcze uwagę na propozycję zawartą we wniosku mniejszości odnoszącą się do tego, by nieruchomości zajmowane przez centralne organy władzy państwowej, administracji rządowej opłacały podatek.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PosełRyszardPidek">Otóż zwracam uwagę, iż żeby zapłaciły one podatek, to muszą najpierw pobrać pieniądze od podatnika. Byłby to podatek od podatku. Zatem, żeby nie przedłużać, przestrzegam przed takim posunięciem i kategorycznie opowiadam się za tym wnioskiem komisji, aby te organy były zwolnione od płacenia podatków. W przeciwnym razie to by obciążyło po prostu tym podatkiem obywateli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś z pań i panów posłów zechciałaby zabrać głos? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu panią minister Danutę Demianiuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Właściwie powinnam zacząć od przypomnienia tego, o czym już mówiłem w trakcie pierwszego czytania ustawy, mianowicie filozofia tej ustawy jest taka, żeby zakres zwolnień, a mówię tutaj o zwolnieniach tylko dlatego, że wszystkie wnioski, jakie zostały zgłoszone w trakcie posiedzenia komisji i również wnioski mniejszości, a także dodatkowo zgłoszone dzisiaj wnioski dotyczyły jednego w istocie problemu — zakresu zwolnienia od podatku od nieruchomości i opłaty miejscowej, która najczęściej znana jest pod nazwą „opłaty klimatycznej”. Czyli jednym słowem dotyczyły zwolnień.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Oczywiście rozszerzenie tych zwolnień oznacza jedno: oznacza uszczuplenie dochodów gmin, to po pierwsze, ale po drugie — ogranicza możliwość decydowania właśnie przez te gminy o tym, kto i w jakiej wysokości płacić ten podatek powinien.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Przy czym przyznam, że jest tutaj odrobina niekonsekwencji, na przykład w części, która odnosi się do podatków od środków transportowych, bo upoważnienie ustawowe dla rady gminy do obniżania stawek podatku, a zatem również decydowania także i w tym zakresie, oczywiście zawsze w granicach stawek określonych, jak gdyby wzbudziło zastrzeżenia i to upoważnienie proponowano usunąć. Co prawda jest wniosek mniejszości, aby to upoważnienie utrzymać i gdybym mogła wyrazić swój pogląd, proponowałabym właśnie to upoważnienie utrzymać.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Jeden z wniosków zgłoszonych w dniu dzisiejszym był taki, żeby nie tylko upoważnić rady gmin do obniżenia stawek podatku od środków transportowych, ale również upoważnić je do podwyższenia tychże stawek.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">I otóż wydaje mi się, a nawet mam pewność, zwłaszcza po wystąpieniu rzecznika praw obywatelskich w tej kwestii, że takie upoważnienie dla rad gmin do podwyższania stawek z całą pewnością mogłoby być uznane za naruszające uprawnienia ustawowe, a poza tym wypaczałoby cały sens upoważnienia ministra finansów do ustanowienia tych stawek.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Przypomnę, że dlatego minister finansów został upoważniony do określenia stawek podatku od środków transportowych, żeby zapewnić jakieś w miarę równomierne obciążenie właścicieli pojazdów, którzy nie mogą sobie wybierać miejsca rejestracji tych pojazdów, natomiast upoważnienie rad gmin do podwyższania tych stawek wprowadziłoby ogromne zróżnicowanie w zależności od tego, gdzie właściciel pojazdu mieszka, na terenie jakiej gminy i jaka jest sytuacja dochodowa gminy, a zwłaszcza jaka jest wyobraźnia członków rady gminy.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Chciałabym zwrócić uwagę jeszcze na kilka kwestii, które wynikają z wniosków mniejszości, zwłaszcza, jak rozumiem do tych wniosków, które zmierzają do rozszerzenia zakresu zwolnień, niewątpliwie zechce się, jeżeli pani marszałek pozwoli, odnieść jeszcze pan minister Regulski, ale jest, wydaje mi się, jeden zwłaszcza niepokojący wniosek mniejszości, żeby zwolnić od podatku od nieruchomości nie tylko linie energetyczno-elektryczne, rurociągi gazowe, ciepłownicze, paliwowe, wodociągowe i nie tylko budowle wykorzystywane do wytwarzania energii elektrycznej, ale również budynki, ponieważ proponuje się zwolnić budowle i budynki wykorzystywane bezpośrednio do wytwarzania i przetwarzania nośników energii i wody wraz z zajętymi pod nie gruntami. Jest to zwolnienie niezwykle daleko idące. Jeżeli budzi tutaj zastrzeżenia jakieś zwolnienie portów lotniczych, morskich i rzecznych, ale tylko budowli wykorzystywanych na potrzeby tych portów, już nie gruntów i nie budynków, to propozycja zwolnienia budynków wykorzystywanych bezpośrednio do wytwarzania i przetwarzania nośników energii oznacza w gruncie rzeczy całkowite zwolnienie przedsiębiorstw zajmujących się wytwarzaniem energii od podatku od nieruchomości. Wydaje mi się, że byłoby to rozwiązanie po prostu niekonsekwentne w stosunku do tego wszystkiego, co wcześniej zostało zaproponowane w projekcie ustawy i co dzisiaj w trakcie posiedzenia nie było kwestionowane.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Jest jeszcze wniosek mniejszości, który zmierza do przeredagowania w art. 5 ust. 1 w pkt. 5 lit. b w ten sposób i konsekwentnie w ust. 2 w tymże artykule w pkt. 3 — tych przepisów w taki sposób, żeby zwolnić od podatku od nieruchomości tego wyższego, takiego jaki jest przewidziany dla terenów czy nieruchomości zajętych na cele związane z działalnością gospodarczą, także tereny, na których są lub mogą być realizowane zadania inwestycyjne spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#komentarz">(Poseł Janusz Błaszczyk: Wniosek piąty, o którym pani mówiła, jest wycofany, a ten ma troszeczkę inną treść.)</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Dziękuję, że zechciał mi pan zwrócić uwagę, widocznie nie dostrzegłam tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Natomiast jeżeli chodzi o inne wnioski, które zmierzałyby do tego, żeby rozszerzyć zakres zwolnień, bądź też żeby utrzymać taki zakres — jak już powiedziałam na wstępie, minister finansów starał się wybrać złoty środek, to znaczy starał się zwolnić to, co ma jakieś ogólnospołeczne, ogólnonarodowe znaczenie, natomiast pozostawić jak największy margines swobody podejmowania decyzji przez rady narodowe. Myślę, że teraz panie i panowie posłowie ewentualnie rozstrzygną, jak dalece ten margines swobody ograniczyć.</u>
          <u xml:id="u-79.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówDanutaDemianiuk">Chciałabym natomiast bardzo apelować o to, żeby przychylić się do wniosku komisji i zwolnić, podobnie jak to się dzieje również w innych państwach, jeżeli w grę wchodzi podatek od nieruchomości, nieruchomości lub ich części zajęte na siedziby organów władzy państwowej, administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz wymiaru sprawiedliwości i organów kontroli państwowej. Dziękuję bardzo i myślę, że o głos pani marszałek poprosi pana ministra Regulskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Zaraz poproszę, dziękuję uprzejmie pani minister.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana ministra Jerzego Regulskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówJerzyRegulski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dwa tygodnie temu na poprzednim posiedzeniu Wysoka Izba rozpatrywała projekt ustawy o finansach lokalnych. Pozwolę sobie przypomnieć szereg głosów posłów podkreślających konieczność, po pierwsze — utrzymania autonomii lokalnej, i podkreślających, że tyle jest autonomii, ile lokalnych dochodów, że należy w jak największym stopniu zwiększyć zakres dochodów własnych, bezpośrednich budżetów lokalnych przy ograniczaniu subwencji centralnych.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówJerzyRegulski">Dzisiejsze wnioski dotyczące wyłączeń z podatku od nieruchomości są przeciwstawne do ogólnego poglądu wygłaszanego 2 tygodnie temu w tej sali. Podatek od nieruchomości stanowi jedno z podstawowych źródeł dochodów gmin, dochodu własnego, dochodu, w oparciu o który będzie kształtowana lokalna gospodarka. Każde wyłączenie w imię interesów innych grup społecznych czy innych działalności gospodarczych jest oczywiście ze szkodą dla budżetów lokalnych, wpływa bezpośrednio na ograniczenie autonomii, gdyż mniej pieniędzy — mniej samodzielności.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówJerzyRegulski">I w tym duchu pozwalam sobie zwrócić uwagę Wysokiej Izby na niebezpieczeństwo dokonywania wyłączeń, które z jednej strony — naruszają autonomię lokalną, z drugiej strony — odchodzą od generalnej zasady równości wszystkich podmiotów w stosunku do obowiązku podatkowego. I stąd rozumiem, że w art. 7 uzasadnienie wyłączenia tych nieruchomości związanych z siedzibami organów władzy państwowej, administracji rządowej jest zasadne, bo to i tak są jednostki opłacane z budżetu państwa i w gruncie rzeczy wszystko jedno, czy je będziemy uwzględniali w dotacji rządowej, czy każemy tym samym instytucjom płacić, to jest po prostu inny przebieg gotówki i zresztą w skali krajowej to nie są istotne wielkości.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówJerzyRegulski">Można mieć zasadnicze wątpliwości co do wniosku komisji, żeby wyłączyć budynki stacji wodociągowych z opodatkowania. Dlaczego? Ten wniosek jest o tyle nieistotny, ze i tak z mocy prawa budynki stacji wodociągowych są mieniem komunalnym i za to mienie komunalne same gminy będą sobie płaciły, więc jak powiemy, żeby nie płacić? Wniosek jest w sumie bezprzedmiotowy, bo gmina może sobie ograniczyć te dochody.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówJerzyRegulski">Mam wątpliwości, czy w ramach polityki społecznej państwa pewne koszty wypoczynku dzieci i młodzieży, wychowania, mogą być przerzucane na budżety lokalne. Jest to po prostu przerzucenie kosztów polityki społecznej państwa. Bo przecież trzeba wziąć pod uwagę, że tereny użytkowane przez młodzież wymagają zwiększonych kosztów lokalnych dla ich utrzymania. Przecież obozowiska wymagają opieki, ponoszenia kosztów utrzymania i utrzymania porządku w otoczeniu. Oznacza to, że po pierwsze — gminy pewnie nie będą chciały mieć u siebie tych obozowisk, ponieważ one będą powodowały konieczność podniesienia podatków od innych użytkowników sąsiednich terenów. To jest przerzucenie kosztów tych obozowisk młodzieżowych na innych użytkowników, innych mieszkańców gminy. I tego nikt nie będzie lubił. I będzie z natury rzeczy do obozowisk negatywny stosunek mieszkańców, mówiących: przecież my za to płacimy, a oni nam nic nie dają. Mam w związku z tym wątpliwości, czy pozytywny będzie wydźwięk uchwalenia poprawki komisji dotyczącej wyłączeń.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówJerzyRegulski">Jeżeli chodzi o opłatę lokalną, klimatyczną, znowu mamy tę samą sprawę. Miejscowości wypoczynkowe wymagają dodatkowych kosztów, trzeba utrzymać kwietniki, trzeba utrzymać porządek, dodatkowe koszty. I kto za to ma płacić? Czy wszyscy przez zwiększenie dotacji na miejscowości turystyczne, czy ten, który bezpośrednio korzysta? Mnie się wydaje, że słuszniejsze jest, aby ten kto bezpośrednio korzysta. W innym wypadku ktoś za to musi zapłacić. Jeżeli nie ten, kto korzysta, to będzie to przerzucone w inne źródła zasilania, a więc zapłacimy wszyscy. Sugerowałbym jednak przyjęcie zasady, że opłaty klimatyczne, opłaty miejscowe są utrzymane, że płacą użytkownicy tych miejscowości wypoczynkowych.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówJerzyRegulski">Również wydaje się wątpliwe zwolnienie od płacenia podatku. Znowu jest ta sama sprawa. Koszty związane z tymi obiektami, z ich otoczeniem, z utrzymaniem, musi ktoś zapłacić. Gminy nie będą lubiły tych zabytków. Albo dążymy do likwidacji zapisu w wykazach uznających te obiekty za zabytki historyczne, albo będą tego czy innego rodzaju kłopoty. Po prostu to oznacza, że ten, kto użytkuje ten obiekt, pewnymi kosztami obciąża sąsiadów. I to trzeba sobie uświadomić. Naruszamy zasadę podstawową — powszechności opodatkowania, bo dajemy możliwości zwolnień daleko idących, nie wiadomo dlaczego i kogo zwalniać, i zmniejszamy dochody własne gmin, ograniczamy samorządność. Gmina ma prawo zwolnić z podatku, ale to jest jej prawo jako autonomicznego podmiotu. Musimy to prawo szanować również w działalności ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówJerzyRegulski">To są te sprawy, na które pozwoliłem sobie zwrócić uwagę z punktu widzenia samorządności lokalnych interesów. Jeszcze sprawa budynków wykorzystywanych do wytwarzania energii. Pani minister Demianiuk była łaskawa tu zwrócić uwagę, że jest rzeczą niewłaściwą, żebyśmy elektrociepłownie na przykład zwalniali od podatków jako obiekty zdecydowanie uciążliwe dla miasta. I zwalniali przez to cały przemysł energetyczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę pana posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">W ramach repliki. Panie ministrze, wcale nie jest prawdą to, co pan mówi o tych stacjach wodociągowych. Proszę sobie wyobrazić, że stacje wodociągowe obsługują nie jedną, lecz dwie lub trzy gminy. I teraz proszę mi odpowiedzieć na pytanie, dlaczego mieszkańcy jednej gminy mają płacić podatek za obsługę drugiej gminy. Powinni odciąć na krańcach swojej gminy krany i powiedzieć, że nie będzie wody dla innych, bo oni płacą podatek. To uzasadnienie, myśmy dyskutowali w komisji i ta argumentacja przemawiała za przyjęciem. Nie jest to tak, jak pan minister powiedział.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PosełJanuszBłaszczyk">I druga sprawa, chciałbym jeszcze raz zwrócić uwagę — przepraszam, że przerwałem pani minister — ale bardzo bym prosił, już drugi raz mówię, że wniosek piąty dotyczący elektrociepłowni został wycofany, jego nie ma. Wyraźnie to powiedziałem, aż był pomruk na sali. Sam byłem autorem tego wniosku i sam go wycofałem I dlatego prosiłbym, żeby naprawdę troszeczkę uważniej słuchać sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełJaninaKuś">Popieram wniosek posła dotyczący hydroforni, bo hydrofornie nie wchodzą w skład mienia komunalnego, ale są własnością innych zakładów, m.in. rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Jeżeli potraktujemy je jako mienie komunalne, to co zrobimy z innymi hydroforniami, które obsługują teren wokół miasta i innych zakładów.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PosełJaninaKuś">Druga uwaga — jeżeli samorząd zwolni kogokolwiek z podatku, zmniejsza w ten sposób subwencje. To też musi mieć na uwadze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo pana posła. Proszę się przedstawić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełLechKozaczko">Lech Kozaczko, poseł z Piły. Korzystając z okazji debaty na temat ustawy o podatkach lokalnych, chciałbym zwrócić się z prośbą do pana ministra Regulskiego i do pani minister Demianiuk o wsparcie dla przepchnięcia przez sito uzgodnień ustawy o lasach, która w znakomity sposób zasiliłaby dodatkowym podatkiem przyjętym w tej nowej ustawie właśnie budżety gmin, i to gmin biedniejszych, nieuprzemysłowionych oraz zrównoważyłaby tym podatkiem wpływy własne gmin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Panie pośle, proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełRadosławGawlik">Krótko polemizując z panią minister, chciałem podtrzymać swój wniosek o możliwości obniżenia i podwyższenia stawek określonych rozporządzeniem przez ministra finansów, stawek opłat za środki transportowe. Chciałem powiedzieć, że jakby brak w powszechnej świadomości, że środki transportowe stanowią jednak jakąś uciążliwość, a w miastach czy w większych aglomeracjach dużą uciążliwość. 70% zanieczyszczeń pochodzi w dużych aglomeracjach właśnie ze środków transportowych. I jest możliwość regulowania także w tym rozporządzeniu pewnych opłat z tytułu tej uciążliwości. Jako jedyny, nie chcę odebrać nic gminom, chcę raczej dodać.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PosełRadosławGawlik">W mojej następnej propozycji nie naruszam ustawy dlatego, że określam, że gminy mogą podnieść te stawki tylko do maksimum określonego w ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Sądzę, że Wysoka Izba ustosunkuje się do poprawki pana posła.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełWalerianPańko">Chciałem się tylko odnieść do jednej uwagi pana ministra Regulskiego. Otóż sądzę, ze w wypadku tych dzieci i młodzieży do lat 18 zdajemy sobie sprawę, że jest to kompromisowe rozwiązanie, bo przecież w ogóle opłaty klimatyczne były krytykowane od wielu lat i niektórzy zgłaszają wykreślenie ich z tego zestawu opłat lokalnych. Nasze rozwiązanie, które proponujemy jako komisje, było kompromisowe, aby jednak objąć te dzieci i młodzież z obszaru całego kraju. I myślę, że nie będzie to wielkie uszczuplenie wpływów dla gmin, a poza tym chciałbym dodać, że wszystkie gminy, na terenie których są uzdrowiska, będą przecież objęte zgodnie z ustawą o dochodach gmin wyższym, tym priorytetowym wskaźnikiem subwencji. Ponadto wszystkie gminy, które mają szczególne walory przyrodnicze, również będą objęte tym wskaźnikiem. Będzie to dotyczyło bardzo wielu spośród gmin, o które tutaj chodzi, a które są odwiedzane przez młodzież.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PosełWalerianPańko">Ponadto, na koniec, chciałbym zwrócić uwagę, że jeżeli gdziekolwiek na terenach gmin obozowiska są organizowane, to oczywiście za te obozowiska pobiera się czynsz dzierżawny, bo przecież to jest zrozumiałe, niezależnie od tego, czy to będzie mienie gminne, czy będzie to teren prywatny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś z państwa zechce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo, pani poseł Barbara Blida.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełBarbaraBlida">Jestem zmuszona zaprotestować przeciw sposobowi przedstawiania przez pana dyrektora Regulskiego pewnych spraw. Panie dyrektorze, zwolnienie z opłaty klimatycznej nie jest równoznaczne z tym, że budżet będzie musiał dopłacać do wczasowiczów. Jest to takie uproszczenie, że się dziwię, że to pan dyrektor czymś takim nas tu częstuje.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Minister Regulski.)</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PosełBarbaraBlida">Pan minister, przepraszam bardzo, nie jestem na bieżąco z hierarchią w Ministerstwie Finansów.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali.)</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#PosełBarbaraBlida">Może przejdźmy do meritum, zostawmy tytuły na boku. Panie ministrze, jeszcze raz zmuszona jestem zaprotestować. Tak nie można. To jest bardzo duże uproszczenie, nie może tego z trybuny sejmowej mówić osoba na takim stanowisku.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#PosełBarbaraBlida">My za wczasy płacimy odpowiednio; płaci albo zakład pracy, albo płaci konkretny wczasowicz, obojętnie skąd przyjeżdża. Gmina nic na tym nie traci. Opłata klimatyczna to jest tylko dodatek, jest to tak drobna kwota w porównaniu z tym, ile kosztują w tej chwili wczasy, że nie wiem, czy gmina na tym cokolwiek zarobi. A, ja mówiłam, dla mieszkańców Górnego Śląska, pozwolę sobie powiedzieć brzydko, kolonii Górny Śląsk i innych regionów dotkniętych klęską ekologiczną, jest to naprawdę gest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś z państwa chce zabrać głos? Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełJoannaProszowska">Chciałam zgłosić kilka uwag odnośnie do wniosku pana posła Radosława Gawlika, żeby ułatwić Wysokiej Izbie podjęcie decyzji. Uważam, że możliwość podwyższania bądź obniżania podatków od środków transportu pod płaszczykiem ekologicznym, mimo że jestem ekologiem, jest trochę pokrętna, albowiem od wielu miesięcy leży projekt, nie zaakceptowany przez rząd, podatku ekologicznego od paliw. Nie można obciążać użytkowników środków transportu dodatkowym podatkiem, jeżeli nie daje im się możliwości wyboru, dostępności do katalizatorów spalin. W związku z tym, nie dając możliwości wyboru, nie można żonglować opłatą. A nie ponoszą obecnie takiej opłaty ekologicznej właśnie od paliw ze względu na uciążliwość żadni użytkownicy, a to oznaczałoby obciążenie wyłącznie użytkowników prywatnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Jeszcze pan poseł chciał zabrać głos, tak? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełWojciechSolarewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem wnieść o powrót do propozycji rządowej w art. 7 ust. 1 pkt 1. Komisja zaproponowała nowe sformułowanie. W moim przekonaniu propozycja rządowa była o wiele lepsza i bardziej przydatna do celów, którym ma służyć ten zapis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Panie pośle, nie wymieniajmy między sobą poglądów.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Poseł Radosław Gawlik: Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo, ale już bardzo krótko, to ad vocem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełRadosławGawlik">Krótkie wyjaśnienie koleżance Proszowskiej. Otóż nie jest tak, że dotyczy tylko samochodów prywatnych. W rozporządzeniu, o którym mówił poseł sprawozdawca, jest mowa także o środkach transportowych, samochodach ciężarowych, ciągnikach itd, czyli że dotyczy to w ogóle środków transportowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę państwa, zamykam dyskusję nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Poproszę uprzejmie pana posła sprawozdawcę oraz posłów, którzy zgłosili liczne poprawki w trakcie dyskusji, o zebranie się bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia w dniu dzisiejszym, w gabinecie na zapleczu sali plenarnej w celu uporządkowania tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">I wówczas tę ustawę przegłosowalibyśmy jako pierwszy kolejny punkt porządku w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Natomiast w chwili obecnej chcę państwu zaproponować powrót do punktu 1.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Powracamy do punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowych projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">— o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przechodzimy proszę państwa do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Pani poseł Ziółkowska będzie przedstawiała wszystkie poprawki i komentowała wnioski mniejszości. I chciałabym uprzejmie prosić o przyjęcie tego trybu, ponieważ nie mamy wydrukowanych poprawek, ale pani poseł Ziółkowska obiecała, że wyjaśni je bardzo sprawnie. W związku z tym prosiłabym o ciszę, żebyśmy mogli uważnie śledzić, nad czym będziemy głosowali.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Komisja zamiast czterech projektów ustaw przedstawiła projekt jednej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przypominam, że komisje przedstawiły w sprawozdaniu dwa wnioski mniejszości, które głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Pierwszy wniosek mniejszości dotyczy art. 18 ustawy o podatku dochodowym i zmierza do wyłączenia z podstawy wymiaru podatku dochodowego kwoty darowizn na cele kultu religijnego oraz na cele związane z budownictwem mieszkaniowym dla samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-100.12" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Pani poseł zechce zapewne zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mamy 5 wniosków mniejszości i 6 poprawek zgłoszonych w trakcie dyskusji, wnioski mniejszości merytoryczne w gruncie rzeczy są trzy, ponieważ dotyczą i osób fizycznych i osób prawnych. Podaję po kolei:</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wniosek 1 — który zmierza do tego, aby uzupełnić wykaz celów, na które można przekazać darowizny, czyli dodać sformułowanie „na cele kultu religijnego”. I proponuję przegłosowanie tego wniosku do art. 18, dotyczy osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Kto jest za przyjęciem tego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Przepraszam bardzo, rozpędziłam się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Nic nie szkodzi.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy zatem do głosowania wniosku mniejszości przedstawionego przez panią poseł Ziółkowską. Czy wszystko jest jasne, nie wymaga już żadnego wyjaśnienia? Sądzę, że chyba nie.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z posłanek i posłów jest za przedstawionym wnioskiem mniejszości do art. 18 — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (165) Kto jest przeciw? (34) Kto się wstrzymał od głosowania? (79) Wniosek został przez Wysoką Izbę przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę uprzejmie o przedstawienie następnego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wniosek o tej samej treści, tzn. uzupełnienie tego wykazu celów o cele kultu religijnego, tym razem dotyczący osób prawnych, czyli art. 4, w którym jest propozycja zmiany art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem przedstawionego wniosku — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (152) Kto jest przeciw? (32) Kto się wstrzymał od głosowania? (92) Wniosek został przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wniosek drugi, dotyczy art. 1, zmiana 8 do art. 18 ust. 1, pkt 1 — merytorycznie związany z uzupełnieniem wykazu celów, na które można przekazać darowizny, o cele związane z budownictwem mieszkaniowym dla samorządu terytorialnego. Pierwsze głosowanie dotyczy osób fizycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tego wniosku — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (148) Kto jest przeciw? (47) Kto się wstrzymał od głosowania? (81) Wniosek został przez Wysoką Izbę przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy w chwili obecnej do następnego wniosku mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wniosek tej samej treści, który Wysoka Izba głosowała przed chwilą, tym razem do art. 4, zmiana 12 do art. 16 ust. 1, ponieważ dotyczy osób prawnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tego wniosku — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (144) Kto jest przeciw? (49) Kto wstrzymał się od głosowania? (89) Stwierdzam, że Wysoka Izba ten wniosek również przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Teraz możemy przejść do drugiego wniosku mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Drugi wniosek mniejszości — do art. 4 zmiana 12 do art. 16 — dotyczy darowizn na rzecz osób prawnych i jednostek organizacyjnych, nie mających osobowości prawnej, realizujących statutową działalność polegającą na upowszechnianiu własności pracowniczej w procesie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych do wysokości nie przekraczającej — i tu pan poseł wnioskodawca skorygował — 10% dochodu Jest to ten mechanizm wykorzystywania fundacji dla popierania własności pracowniczej, o którym Wysoka Izba dyskutowała w pierwszej części dzisiejszego posiedzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy wszystko jest jasne, proszę państwa?</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (62) Kto jest przeciw? (162) Kto wstrzymał się od głosowania? (57) Wysoka Izba wniosku tego nie przyjęła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Na tym zakończyliśmy wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Przystępujemy do głosowania poprawek zgłoszonych w trakcie drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wniosek pana posła Grzebyka, aby w tym samym artykule, którego dotyczyły w tej chwili głosowane wnioski mniejszości, mianowicie w artykule, który precyzuje, na jakie cele można przekazać darowizny, aby w tym artykule po słowie „oświatowe” dodać myślnik i słowo — wychowawcze. Czyli na cele oświatowo-wychowawcze.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jedno głosowanie tej poprawki będzie dotyczyło osób fizycznych, drugie głosowanie poprawki tej samej treści dotyczy osób prawnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy zatem do głosowania pierwszej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tej poprawki — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (192) Kto jest przeciw? (35) Kto wstrzymał się od głosowania? (56) Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Kolejna poprawka, to są dwie poprawki merytoryczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Ale jeszcze mieliśmy drugie głosowanie tej samej poprawki w odniesieniu do osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Dotyczącej osób prawnych.)</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tej poprawki — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (195) Kto jest przeciw? (24) Kto wstrzymał się od głosowania? (63) Stwierdzam, że Sejm przyjął tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I kolejna poprawka dotycząca tego samego artykułu zgłoszona przez pana posła Mleczkę, z tym że nie dotyczy ona zmiany, czy uzupełnienia celów, na które można przekazywać darowizny, ale dotyczy innego sposobu naliczania kwoty, jaka można przekazać na te darowizny.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pan poseł Mleczko proponuje, aby zamiast zapisu w art. 18 i art. 16 omawianych ustaw, który umożliwia przekazanie na te cele, o których mówiliśmy, kwoty do wysokości nie przekraczającej 10% dochodu, określić, że kwota podatku dochodowego obliczona zgodnie z ust. 1 ulega zmniejszeniu do 2% jego wymiaru, jeżeli podatnik przekaże tę wartość na konto takich osób prawnych, jak fundacje, stowarzyszenia, organizacje społeczne. Czyli tłumacząc to bardziej lapidarnie — propozycja rządowa i komisji opiera się na tym, aby było to 10% kwoty przed opodatkowaniem, natomiast pan poseł proponuje, aby to było 2% podatku.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Konsekwencją tego zapisu jest kolejna poprawka merytoryczna pana posła, która zmierza do tego, aby o tę właśnie kwotę tak wyliczoną miały jednostki prawo zwiększenia swoich kosztów reprezentacji i kosztów reklamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czyli głosujemy pierwszą poprawkę, którą pani poseł była łaskawa przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tej poprawki — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (28) Kto jest przeciw? (163) Kto wstrzymał się od głosowania? (86) Stwierdzam, że poprawka nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Druga poprawka pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Praktycznie rzecz biorąc nieprzyjęcie pierwszej poprawki oznacza, że bezprzedmiotowe jest głosowanie poprawki drugiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o następną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Poprawka pana posła Józefiaka, która zmierza do tego, aby skreślić punkt 3 w art. 9 i konsekwentnie punkt 5 w art. 10 — ustaw dotyczących podatku obrotowego. Merytorycznie chodzi tu o to, aby podstawy naliczenia podatku obrotowego nie stanowiła, tak jak jest to zawarte w zapisie — wartość celna towaru plus cło: pan poseł Józefiak proponuje, aby wartość opodatkowania stanowiła tylko wartość celna towaru bez cła.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pani minister Demianiuk wyjaśniała tę poprawkę dosyć obszernie, argumentując zasadność takiego zapisu tym, że stosowane są takie same rozwiązania w innych krajach i tym, że taki zapis jest konieczny po to, aby wymiar podatku i opodatkowanie wyrobów produkcji krajowej i wyrobów importowanych były oparte na takich samych zasadach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy wszystko jest jasne, proszę państwa, odnośnie do tej poprawki? Sądzę że tak, bo nie widzę żadnych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy zatem do głosowania tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tej poprawki — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (23) Kto jest przeciw? (190) Kto wstrzymał się od głosowania? (61) Wysoka Izba tej poprawki nie przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę uprzejmie panią poseł o kolejną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Przedostatnia poprawka pana posła Ziemby, która dotyczy już omawianego dzisiaj w trakcie poprawek kilkakrotnie artykułu, mianowicie art. 1, zmiana 8, dotycząca art. 18, a więc kwestii darowizn, na jakie cele można przeznaczyć darowizny. Pan poseł Ziemba proponuje uzupełnienie art. 18 o następujące sformułowanie: oraz darowizn na realizację celów statutowych organizacji społecznych, dokonywanych przez podmioty gospodarcze, których dana organizacja społeczna jest właścicielem w całości lub w co najmniej 50%.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy wszystko jest jasne, proszę państwa?</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy więc do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tej poprawki — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (97) Kto jest przeciw? (140) Kto wstrzymał się od głosowania? (45) Wysoka Izba poprawki nie przyjęła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W ostatniej poprawce do ostatniego artykułu omawianej ustawy, zgłoszonej przez mnie, proponuję, aby regulacje zawarte w art. 2 i 3 ustawy, które dotyczą terminu wprowadzenia zmian w ustawie o podatku obrotowym, weszły w życie nie po upływie 14 dni cd daty ogłoszenia ustawy, ale po upływie 30 dni od tej daty. Wymaga to zmiany art. 7.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">To chyba jest jasne, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tej poprawki — zechce nacisnąć przycisk i podnieść rękę. (236) Kto jest przeciw? (11) Kto wstrzymał się od głosowania? (28) Wysoka Izba poprawkę tę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy do głosowania całości projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą wraz z przyjętymi poprawkami — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (250) Kto jest przeciw? (16) Kto wstrzymał się od głosowania? (16) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę Państwa! Ponieważ dzisiaj, zgodnie z harmonogramem, zaplanowaliśmy nasze posiedzenie do godziny 20.30, wobec tego przystąpimy do następnego punktu.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: Przedstawiony przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej projekt uchwały w sprawie rządowych założeń polityki rolnej (druk nr 665).</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu w imieniu Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pana posła Jacka Soskę.</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę państwa! Chciałabym uprzejmie prosić o niewychodzenie z sali, ponieważ ta uchwała również musi być przegłosowana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełJacekSoska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przeczytam tylko projekt uchwały, ponieważ nie sądzę, aby były potrzebne objaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PosełJacekSoska">„W związku z tym, że przedstawione Sejmowi przez rząd założenia polityki rolnej są zbyt ogólne — nie określono w nich pola rzeczywistej działalności rządu, zakresu jego interwencji i środków, jakie realnie będzie miał do dyspozycji — Sejm zobowiązuje rząd do przedstawienia nowej wersji założeń polityki rolnej i programu działań na 1991 rok. Rząd przedłoży Sejmowi nową wersję tego dokumentu w terminie poprzedzającym drugie czytanie w Sejmie ustawy budżetowej na 1991 rok.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PosełJacekSoska">Założenia polityki rolnej powinny w szczególności uwzględniać:</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PosełJacekSoska">1) Propozycję działań zmierzających do zahamowania spadku w produkcji zwierzęcej ze szczególnym uwzględnieniem pogłowia bydła i produkcji mleka.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#PosełJacekSoska">2) Określenie warunków kredytowania rolnictwa w kierunku proporcjonalnego obniżania zmiennej stopy oprocentowania kredytów w celu wzrostu ich efektywności.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#PosełJacekSoska">3) Cele i sposoby interwencjonizmu państwowego w rolnictwie w powiązaniu z eksportem i importem artykułów rolno-spożywczych oraz rolę Agencji Rynku Rolnego jako instrumentu polityki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#PosełJacekSoska">4) Kompleksowe traktowanie produkcji rolniczej w powiązaniu ze sferą przedprodukcyjną i przetwórczą.</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#PosełJacekSoska">5) Opracowanie i przedstawienie Sejmowi projektów aktów prawnych regulujących najistotniejsze problemy rolnictwa, między innymi ustawę o gospodarstwie rolnym oraz przekształceniach w państwowych gospodarstwach rolnych i spółdzielczości rolniczej”.</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#PosełJacekSoska">Wysoka Izbo! Jest wiele szczegółów i wiele różnych innych propozycji, które moglibyśmy tu wymienić; przedstawiliśmy tylko pięć punktów jako hasłowe zagadnienia i komisja rolnictwa oczekuje współpracy z ministerstwem i z rządem. Minister rolnictwa przy wcześniejszych naszych uzgodnieniach nie wnosił wielu zastrzeżeń do projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie? Proszę bardzo, pan poseł Wiąckowski i potem pan poseł Szymanderski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełStanisławWiąckowski">Chciałem zaproponować poszerzenie tej uchwały o punkt szósty następującej treści: Przedstawienie konkretnych działań ochrony środowiska rolniczego z uwzględnieniem odpowiednich środków na te cele.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PosełStanisławWiąckowski">Wydaje mi się, że pomijanie spraw ochrony środowiska nie tylko przez komisję rolnictwa, ale i przez rząd jest bardzo niebezpieczne. Chociażby na terenie województwa katowickiego — w tej chwili 34% gruntów ornych dotyczy nieoficjalny zakaz produkcji warzyw korzeniowych, a 17% gruntów powinno być wyłączone z produkcji rolnej. Jeśli będziemy tego nie dostrzegać, to niedługo nie będziemy mieli czym gospodarzyć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę, pan poseł Szymanderski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełJacekSzymanderski">Pierwsze uwagi proponowanej uchwały dotyczą strategicznych działań ministerstwa w dziedzinie rolnictwa. I jest niewątpliwie rzeczą słuszną, żeby taki projekt został przedstawiony, natomiast punkt piąty zawiera żądanie przedstawienia projektów aktów prawnych, dotyczących realizacji tej strategii.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PosełJacekSzymanderski">Myślę, że jest niemożliwe, żeby ministerstwo przedstawiło takie projekty aktów prawnych przed drugim czytaniem ustawy budżetowej. Byłoby też to niepotrzebne dlatego, że jeżeli przyjmiemy w debacie pewną ogólną strategię, to nad projektami aktów prawnych będziemy pracować nieco dłużej i dokładniej. Proponowałbym po prostu piąty punkt tej uchwały skreślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś z państwa zechciałby zabrać głos w tej sprawie? Proszę, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełJanuszDobrosz">Dobrosz — PSL. W uchwale jest jeden taki punkt, który nie precyzuje odpowiedzialnego za wykonanie uchwały, to znaczy rządu. Trzeba wyraźnie powiedzieć, o jaki rząd chodzi w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali obrad.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę pana posła Pawła Rogińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełPawełRogiński">W związku z wypowiedzią posła Szymanderskiego. W uchwale nie ma zobowiązania, że przed drugim czytaniem budżetu mają być opracowane projekty dotyczące gospodarstwa rolnego. Ale chcę powiedzieć Wysokiej Izbie, że jest to jedyny resort w kraju, który od wojny pracuje bez ustawowej regulacji, że z jednej strony — część gospodarki rolnej pracuje na zasadach rolnictwa indywidualnego; z drugiej strony — na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach. W związku z tym sądzimy, że przy najbliższej debacie te sprawy zajmą nam bardzo dużo czasu. Jest natomiast zalecenie dla rządu, by się włączył do opracowania właściwych projektów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś z państwa zechciałby zabrać głos? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Panie pośle, jednak proponowałbym, żeby pan poseł spotkał się z posłami, którzy zgłosili wnioski i żebyście państwo wspólnie zadecydowali, czy ewentualnie wnioski pana posła Wiąckowskiego i pana posła Szymanderskiego mają wejść do uchwały czy nie. I jutro rano tę uchwałę przyjmiemy.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełJacekSoska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Może nie nazbyt zrozumiale powiedziałem. To są zagadnienia hasłowe. Komisja jest do dyspozycji, ażeby nie tylko jako organ ustawodawczy ale opiniodawczy współpracować z pełniącym obowiązki resortem czy z pełniącym obowiązki rządem po to, ażeby wiele szczegółów można było w dyskusji omówić.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PosełJacekSoska">I wydaje mi się, że jest słuszny wniosek pana posła Wiąckowskiego, oczywiście myśmy to brali pod uwagę. Nie chciałbym Wysokiej Izbie przedstawiać wszystkich szczegółowych punktów odnośnie do tej uchwały, ale wydaje mi się, że przyjęcie tych pięciu zasadniczych punktów po prostu jest możliwe i rząd będzie mógł już pracować. Natomiast niecelowe byłoby odsyłanie do komisji i znowu zaprzątanie, że tak powiem, tą sprawą czasu Wysokiej Izby, bo byłoby wiele jeszcze innych wniosków, jak np. regionalizacja polityki rolnej i wiele, wiele innych. Prosiłbym, ażeby Wysoka Izba przyjęła odnośnie do punktu piątego, to co pan poseł Szymanderski mówił, w istocie rzeczy pan poseł Szymanderski ma rację, tylko myśmy mieli na uwadze, ażeby rząd i resort przedstawili, jakie kolejne akty prawne będą potrzebne, czy będą potrzebne w terminie tego roku, ażeby to rolnictwo funkcjonowało. I tak rozmawialiśmy z ministrem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy pan poseł Jacek Szymanderski zechciałby jeszcze odpowiedzieć panu posłowi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełJacekSzymanderski">Mógłbym powtórzyć ten sam argument, który powiedziałem przedtem. Uważam, że należy punkt piąty skreślić, nie zobowiązywać rządu do przedstawienia listy aktów prawnych. Jest to po prostu niemożliwe. Przedstawić strategię, strategię tę omówić, przyjąć uchwałę ewentualnie po debacie rolnej i akty prawne pojawią się jako logiczna konsekwencja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełJacekSoska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jest taka sytuacja, że może to być wniosek formalny o skreślenie punktu piątego z tej uchwały, natomiast to. co pan poseł Szymanderski wcześniej powiedział, niech będzie przedmiotem dyskusji i my jesteśmy w kontakcie z byłym ministrem i żadnych wielkich różnic minister nie widział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">A wobec tego, jak się ustosunkowuje pan do wniosku pana posła Wiąckowskiego, to znaczy czy akceptuje pan, żebyśmy przegłosowali uchwałę wraz z proponowanym punktem pana posła Wiąckowskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełJacekSoska">Pani Marszałek! To nie zmienia kolei rzeczy. Ten wniosek może być dopisany jako punkt szósty i oczywiście komisja się do tego przychyla.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali obrad.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę Państwa! Ponieważ tekst uchwały w moim przekonaniu jednak wymaga przedyskutowania wobec tego proszę państwa, żebyście państwo zebrali się, przedyskutowali i jutro przedstawili ostateczną decyzję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo, jeszcze ktoś chciał zabrać głos? Pan poseł Leszczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełWincentyLeszczyński">Pani Marszałek! Proponowałbym, abyśmy jednak teraz w drodze głosowania zadecydowali o tych wnioskach formalnych — czy przyjmujemy wniosek pana posła Wiąckowskiego, czy przyjmujemy wniosek pana posła Szymanderskiego, a po przegłosowaniu tych wniosków przegłosujemy projekt uchwały i mielibyśmy sprawę zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dobrze, jeżeli Wysoka Izba przez aklamację przyjmie tę propozycję. Proszę, jeszcze pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełLechKozaczko">Kozaczko z Piły. Chciałbym spytać, czy komisja rolnictwa poszukała również możliwości poprawy sytuacji rolników narzekających na szkody łowieckie na polach...</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali obrad)</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#PosełLechKozaczko">... przez wycofanie swojego poparcia — także przez posłów — dla utrwalającego dotychczasowy stan tych szkód nowego projektu ustawy łowieckiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy pan poseł zechce odpowiedzieć panu posłowi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełJacekSoska">Panie pośle, na ten temat będziemy rozmawiali przy ustawie o łowiectwie.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali obrad.)</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#PosełJacekSoska">Także ta ustawa będzie przygotowana.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełLechKozaczko">Najpierw sami musimy szukać tych spraw, które poprawią byt rolnika, a nie wymuszać na rządzie rzeczy, które są wręcz niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali obrad.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo, panie pośle. Czy jeszcze ktoś z państwa zechce zabrać głos? Proszę, pan poseł Paweł Rogiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełPawełRogiński">Bardzo krótko — w odpowiedzi posłowi Szymanderskiemu i posłowi Kozaczce.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PosełPawełRogiński">Właśnie punkt piąty, który chcemy wprowadzić jako komisja, a byliśmy w komisji, przypominam, jednomyślni — może te wszystkie sprawy załatwić.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#PosełPawełRogiński">Powtarzam, od wojny nie ma ustawy o gospodarstwie rolnym w szerokim zakresie, ani indywidualnym, ani państwowym i prosimy, by resort się w to włączył. Nie żądamy, by resort przygotował, od tego my jesteśmy jako Izba. I przez skreślenie tego punktu działamy przeciw całemu rolnictwu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełAndrzejBajołek">Bajołek — PSL, członek komisji rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PosełAndrzejBajołek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Intencją przedstawienia Wysokiej Izbie tej uchwały było zapobieżenie dyskusji na tematy rolne. Autentycznie tak, komisja rolnictwa nie chciała przenosić na forum tej debaty rolnej, która mogłaby się przemienić w debatę bardzo rozwlekłą. Dlatego wyszliśmy z propozycją uchwały o takiej, a nie innej treści. Uchwała ta była przyjęta przez komisję rolnictwa, po długich nad nią debatach. Trudno te debaty dzisiaj przenosić na forum Sejmu. Jest problem, czy przegłosujemy dzisiaj tę uchwałę z poprawkami, które ewentualnie zostaną przez Wysoką Izbę przyjęte, a zgłoszone przez posła Szymanderskiego i posła Wiąckowskiego, czy zrobimy to jutro po konsultacji jeszcze w komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Zdecydowaliśmy, że głosujemy dzisiaj. Wobec tego, czy jeszcze ktoś z państwa ze chce zabrać głos? Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Pani Marszałek! Zgłaszałem się kilkakrotnie, bo również chciałem serdecznie prosić, aby jednak tę uchwałę głosować dzisiaj. Ale chciałem odpowiedzieć panu posłowi Szymanderskiemu, jako ekspertowi ds. wojskowych — powinien pan poseł Szymanderski szczególnie wiedzieć, iż na nic jest strategia, jeżeli nie towarzyszy jej taktyka. I proponowałbym, panie pośle, aby jednak ten punkt 5 zachować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś z państwa zechce zabrać głos w tej kwestii? Pan poseł Jacek Szymanderski?</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali obrad.)</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę państwa, pozwólmy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełJacekSzymanderski">Po prostu tylko chcę zaproponować, żeby dać czas na dokładne przemyślenie taktyki, kiedy już ustalimy strategię, a nie wmontować ją jako jeden ze strategicznych punktów. Dlatego dajmy czas.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś z państwa chce zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełJanSroczyński">Pani marszałek, chciałam tylko powiedzieć, że czas był od początku kadencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Od pierwszego dnia, kiedy zasiedliśmy w tej Wysokiej Izbie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę Państwa! To jest polemika między panem posłem a panem posłem Jackiem Szymanderskim — radzę skończyć ją w kuluarach. Czy jeszcze ktoś z państwa, ale co do meritum sprawy chce zabrać głos? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Mamy dwa wnioski: wniosek pana posła Szymanderskiego i pana posła Wiąckowskiego. Wobec tego że pan poseł Wiąckowski zgłaszał pierwszy, proszę jeszcze raz przedstawić wniosek, żeby Wysoka Izba mogła zająć stanowisko czy przyjmiemy wniosek pana posła czy nie przyjmiemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełStanisławWiąckowski">Proponowałem jako punkt 6 następujące uzupełnienie: przedstawienie konkretnych działań ochrony środowiska rolniczego, z uwzględnieniem odpowiednich środków na te cele.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Wiąckowskiego — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (201) Kto jest przeciw? (9) Kto wstrzymał się od głosowania? (46) Stwierdzam, że wniosek pana posła Wiąckowskiego Wysoka Izba przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę teraz o sprecyzowanie wniosku, pana posła Szymanderskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełJacekSzymanderski">Bardzo proste. Chodzi o skreślenie 5 punktu tej uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy zatem do głosowania wniosku pana posła Jacka Szymanderskiego.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Szymanderskiego — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (80) Kto jest przeciw? (148) Kto wstrzymał się od głosowania? (37) Wniosek pana posła Szymanderskiego nie został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy zatem do głosowania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem projektu uchwały w sprawie rządowych założeń polityki rolnej w brzmieniu zaproponowanym przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, wraz z przyjętą przed chwilą poprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk? (202) Kto jest przeciw? (27) Kto wstrzymał się od głosowania? (33) Stwierdzam, że Wysoka Izba uchwałę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">W celu złożenia oświadczenia zgłosił się pan poseł Jan Sroczyński z Polskiej Unii Socjaldemokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#komentarz">(Gwar na sali obrad.)</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę uprzejmie, panie pośle, o złożenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełJanSroczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przed 3 zaledwie miesiącami Wysoki Sejm bardzo krytycznie ocenił działalność PZU w związku z nieporadnością i nieudolnością prowadzenia ubezpieczeń pojazdów samochodowych. Zbliża się koniec roku i kwartału ubezpieczeniowego, a sytuacja poprzednia powtarza się. Wprowadzono bez uprzedzenia zasadę sprawdzania numeru silników i podwozi, w związku z tym gromadzą się petenci, oczekują długo na załatwienie, a większość z nich zaskoczona nowością wymagań musi zgłosić się po raz wtóry z pojazdem. W związku z tym narasta niezadowolenie, ludzie tracą czas, i to nie własny, a głównie społeczny, gdyż PZU działa w godzinach przedpołudniowych. Ten sposób załatwienia według nowego systemu ubezpieczeń, bez wcześniejszego uprzedzenia zainteresowanych, jest nie do przyjęcia, zwłaszcza że przypadł na okres świąteczny, a więc z natury rzeczy czas został skrócony. Zwracam się do dyrekcji Państwowego Zakładu Ubezpieczeń o przedłużenie okresu ubezpieczeń lub wprowadzenie dodatkowych możliwości ich realizacji w godzinach popołudniowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o odczytanie komunikatów przez panią poseł sekretarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#SekretarzposełRomualdaMatusiak">Proszę państwa, tylko jeden komunikat. Otóż posiedzenie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej poświęcone pierwszemu czytaniu rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, druk nr 672, odbędzie się jutro, tj. 20 grudnia o godz. 8 w sali nr 179.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Na tym kończymy dzisiejsze posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Zarządzam przerwę do jutra, tj. do 20 grudnia 1990 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 20 min 20)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na sekretarzy powołuję posłów Marka Rutkowskiego i Radosława Gawlika.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Radosław Gawlik.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 585 i 650).</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Bartnickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełJerzyBartnicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pragnę przedstawić sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PosełJerzyBartnicki">Prezydium Sejmu — zgodnie z art. 35 ust. 2 i art. 37 ust. 1 regulaminu Sejmu — skierowało w dniu 14 listopada 1990 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia. Komisje po rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniach 30 listopada i 6 grudnia 1990 r. wnoszą, by Wysoki Sejm uchwalić raczył projekt ustawy z druku nr 585 z następującymi poprawkami:</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PosełJerzyBartnicki">W art. 1 w zmianie 1 proponujemy, by w art. 6 ust. 2 w pkt. 2 wyrazy „z późniejszymi zmianami” zastąpić wyliczeniem tych zmian. Jest to bardziej eleganckie rozwiązanie, zdecydowanie ułatwiające osobom korzystającym z ustawy znalezienie tychże zmian.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#PosełJerzyBartnicki">W zmianie 3 proponujemy wyraz „wojewodom” zastąpić wyrazami „lub z wojewodą”. Z tym że chciałem zwrócić uwagę, że w druku jest drobny błąd — przed wyrazem „wojewodom” powinno być wstawione „i”. Bez tego i zmiana byłaby niegramatyczna. Proszę więc przed słowem „wojewodom” wstawić literkę „i” i wtedy poprawka brzmiałaby tak: wyraz „i wojewodom” zastępuje się wyrazami „lub z wojewodą”.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#PosełJerzyBartnicki">Po zmianie 4 dodaje się nową zmianę 5 w brzmieniu: „W art. 25 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „Łączenie i podział przedsiębiorstwa państwowego utworzonego w trybie określonym w art. 9 zarządza organ założycielski z własnej inicjatywy, za zgodą rady pracowniczej bądź na wniosek rady pracowniczej przedsiębiorstwa lub na wniosek kierownika zakładu przedsiębiorstwa wielozakładowego, poparty przez radę pracowniczą zakładu lub — i tu jest ta nowa część — nie mniej niż 50% załogi zakładu, w którym nie ma rady pracowniczej”. Zmiana ta ma na celu umożliwienie pracownikom zakładów przedsiębiorstw wielozakładowych wystąpienia z inicjatywą w sytuacji, gdy rada pracownicza blokuje podział tego przedsiębiorstwa. Jest wiele takich przypadków, że rady pracownicze nie chcą, by przedsiębiorstwa wielozakładowe ulegały podziałowi. Chcemy umożliwić wystąpienie z inicjatywą ponad 50% załogi jednego z zakładów danego przedsiębiorstwa. Jest to tylko inicjatywa, nie głos decydujący.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#PosełJerzyBartnicki">Dotychczasowe zmiany 5 i 6 otrzymują oznaczenia zmian 6 i 7.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#PosełJerzyBartnicki">Dotychczasowa zmiana 7 otrzymuje oznaczenie zmiany 8 i ulega zmianie jej treść, a mianowicie w zmianie tej w art. 398 w ust. 1 wyrazy „Osoby, o których mowa w art. 397 ust. 1” zastępuje się wyrazami: „Dyrektor przedsiębiorstwa państwowego, jego zastępca, główny księgowy oraz osoby zatrudnione na stanowiskach równorzędnych”. Prawa do prowizji od zysku pozbawione zostały rady pracownicze. Do ustawy o przedsiębiorstwie państwowym wprowadziliśmy to wiosną tego roku. Po różnych perypetiach związanych z wydawaniem zarządzenia wykonawczego do tejże ustawy okazało się w końcu, że ta prowizja nie może być wypłacona. Prawnicy z Sejmu, prawnicy z Ministerstwa Przemysłu, nie mieli żadnych zastrzeżeń co do sformułowań uchwalonych przez Sejm, prawnicy z Urzędu Rady Ministrów mieli pewne zastrzeżenia, stąd korekta tego artykułu. Również na wniosek „Solidarności” regionu Mazowsze, przedstawicieli samorządów, którzy dotarli na posiedzenia komisji, przy akceptującym milczeniu przedstawiciela OPZZ, proponujemy od przyszłego roku wyeliminowanie rad pracowniczych z prowizji od. zysku. Spowodowane jest to dwiema istotnymi sprawami.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#PosełJerzyBartnicki">Po pierwsze, budzi to dużo kontrowersji w samych załogach. Wiele rad pracowniczych po prostu nie bardzo ma odwagę brać te pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#PosełJerzyBartnicki">Po drugie, po późniejszym uchwaleniu ustawy o przekształceniach własnościowych jest niekorzystne, by rada pracownicza była zainteresowana jak najdłuższym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa państwowego w obecnej postaci, a ta prowizja jest takim antybodźcem do przekształcania przedsiębiorstwa w spółkę. Sprawy dotyczące tego roku w odniesieniu do rad pracowniczych będą uregulowane troszkę później.</u>
          <u xml:id="u-172.9" who="#PosełJerzyBartnicki">Dotychczasowa zmiana 8 otrzymuje oznaczenie zmiany 9 i w zmianie tej lit. c) otrzymuje następujące brzmienie: „dotychczasowy ust. 4 otrzymuje oznaczenie ust. 3 i brzmienie: „3. Przedsiębiorstwo państwowe zbywa środki trwałe w drodze publicznego przetargu”. Jest to uproszczenie tekstu proponowanego przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-172.10" who="#PosełJerzyBartnicki">Dotychczasowa zmiana 10 otrzymuje oznaczenie zmiany 11.</u>
          <u xml:id="u-172.11" who="#PosełJerzyBartnicki">Po nowo oznaczonej zmianie 11 doda jemy zmianę 12, a mianowicie „w art. 50 ustawy o przedsiębiorstwie państwowym ust. 1 oraz oznaczenie ust. 2 skreśla się”. Może odczytam to, co skreślamy. Mianowicie art. 50 ust. 1 brzmi: „Przedsiębiorstwo państwowe prowadzi działalność na podstawie własnego planu. Zgodność planu przedsiębiorstwa z celami Narodowego Planu Społeczno-Gospodarczego osiągana jest w drodze stosowania ustaw wymienionych w art. 55 i przepisów art. 58”. Jako że odstąpiliśmy od centralnego planowania, zapis ten jest martwy i w związku z tym ust. 2 staje się ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-172.12" who="#PosełJerzyBartnicki">W art. 5 proponujemy poprawkę następującą: dotychczasowa treść otrzymuje oznaczenie ust. 1 (dotyczy to projektu rządowego) i dodaje się ust. 2 w brzmieniu: „Uprawnienie do prowizji od zysku na zasadach określonych w art. 398 za okres od dnia 1 kwietnia 1990 r. do dnia 31 grudnia 1990 r. przysługuje również członkom rad pracowniczych”. Chodzi o to, że my, jako Sejm, wiosną tego roku zagwarantowaliśmy w swojej ustawie prowizje od zysku radom pracowniczym i w związku z tym musimy tę prowizję wypłacić. Gdybyśmy w tej chwili zastosowali prawo wstecz, mogłoby się to zakończyć procesami sądowymi, bo zabralibyśmy coś, co zostało już obiecane.</u>
          <u xml:id="u-172.13" who="#PosełJerzyBartnicki">Na tym kończy się sprawozdanie trzech komisji. Nie zgłoszono żadnych wniosków mniejszości. Z propozycjami komisji również zgodził się przedstawiciel Ministerstwa Przemysłu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z państwa chciał zabrać głos? Proszę bardzo, może proszę tutaj, panie pośle, bo jednak lepiej będzie słychać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełLechKozaczko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem zadać krótkie pytanie panu posłowi sprawozdawcy, bo pewna rzecz tu nie jest dla mnie jasna. Chodzi o zmianę 5, gdzie mowa o łączeniu i podziale przedsiębiorstw. Ta nowa część, która mówi o możliwości — z inicjatywy 50% załogi zakładu — wyłączenia części zakładu, nie wiem, czego dotyczy... Dla mnie to nie jest zupełnie jasne, być może wielu ludzi będzie miało podobne wątpliwości, dlatego zadaję pytanie: czy te 50% dotyczy załogi zakładu wyodrębnianego, czy całego przedsiębiorstwa? Proszę o wyjaśnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełJerzyBartnicki">Dotyczy to oczywiście 50% zakładu wyodrębnianego, tej grupy, która bez zgody rady pracowniczej nie mogłaby się sama oderwać. Jeżeliby to miało dotyczyć całego przedsiębiorstwa, nie miałoby to sensu, bo całe przedsiębiorstwo reprezentuje oczywiście rada pracownicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z państwa jeszcze chciał zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie widzę zgłoszeń do dyskusji. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw z poprawkami proponowanymi przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisję Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (207) Kto jest przeciw? (2) Kto wstrzymał się od głosowania? (27) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Powracamy do punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (druki nr 612 i 645).</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W sprawozdaniu komisje przedstawiły 5 wniosków mniejszości, z tym że do wniosku pierwszego poseł sprawozdawca zgłosił poprawki, dlatego znalazł się on w zestawieniu poprawek zgłoszonych w czasie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Obecnie przechodzimy do głosowania pozostałych wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Drugi wniosek mniejszości dotyczy art. 7 i zawiera propozycje poprawek do ust. 1 pkt. 1, 4 i 5. Poprawka dotycząca pkt 5 została wycofana. Pozostałe poprawki głosować będziemy oddzielnie.</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Poprawka do art. 7 ust. 1 pkt 1 zmierza do ograniczenia zwolnień od podatku od nieruchomości tylko do tych nieruchomości lub ich części, które zajęte są na potrzeby organów i administracji samorządu terytorialnego. Natomiast komisje wymieniają w tym przepisie nieruchomości zajęte na siedziby organów władzy państwowej i rządowej oraz wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-177.9" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł sprawozdawca chciał jeszcze coś dodać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Pani marszałek, proponuję, żebyśmy zaczęli tak jak mamy w zestawieniu poprawek od pierwszego wniosku mniejszości, w jego nowym brzmieniu, dotyczącego art. 5 ust. 1 pkt. 5 lit. a. Chodzi o dodanie po wyrazach „działalności gospodarczej” wyrazów: „z wyjątkiem związanych z budynkami mieszkalnymi. Wniosek był uzasadniony, chodzi o budownictwo mieszkalne, zmniejszenie opłat za tereny do 50 zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy sprawa jest jasna?</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy więc do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za wnioskiem mniejszości do art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (123) Kto jest przeciw? (43) Kto wstrzymał się od głosowania? (69) Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości do art. 5.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Proponowałby teraz przegłosować poprawkę komisji do art. 3. Jest to poprawka rządu i komisji i proponowałbym łącznie przegłosować poprawki w art. 3 i w art. 7, gdyż to są poprawki komplementarne. Jest to w zestawieniu poprawek zgłoszonych z sali. W art. 3 w ust. 1 w pkt. 3 i 4 wyrazy „lub leśnym” skreślić. Ust. 3 nadać brzmienie: „za działalność leśną w rozumieniu ustawy uważa się działalność posiadaczy i zarządców lasów w zakresie urządzania lasu, utrzymywania i powiększania zasobów i upraw leśnych, pozyskiwania — z wyjątkiem skupu — drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów w stanie nieprzerobionym”.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PosełJanuszBłaszczyk">I w art. 7 w ust. 1 dodać nowy pkt 8 w brzmieniu: „stanowiące własność skarbu państwa lub gminy grunty pod lasami, grunty leśne oraz grunty pod budynkami gospodarczymi i budowlami związanymi z działalnością leśną — z wyjątkiem gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste albo zajętych na działalność inną niż leśna”. Chodzi o to, że grunty leśne były potraktowane w tym przypadku jako grunty, których dotyczy działalność gospodarcza i byłyby zwiększone opłaty. W tym przypadku się wyłącza. I te dwie poprawki ujęte w punkcie 2 zestawienia głosowalibyśmy razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, sprawa jest jasna.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł będzie uprzejmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełAndrzejKonopka">Andrzej Konopka. Pani marszałek, kolego pośle sprawozdawco, może się wkraść pewne nieporozumienie związane ze zmianą w art. 7. Wczoraj pan poseł Solarewicz złożył wniosek co do tej poprawki. Przy czym może niezbyt obszernie go uzasadnił. Tutaj jest taki niuans. W poprawce proponuje się, aby pkt 1 otrzymał brzmienie „nieruchomości lub ich części zajęte na siedziby organów...” itd. itd. podczas, kiedy projekt rządowy stanowił, iż „nieruchomości i ich części zajęte na potrzeby organów...”. Gdybyśmy przegłosowali tę poprawkę, moim skromnym zdaniem, to w tej sytuacji np. zakład karny, areszt śledczy, zakłady poprawcze, wychowawcze nie są...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, przepraszam, to jest następny punkt.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Konopka: Tylko mieliśmy głosować to razem, dlatego tak to przyjąłem.)</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie, będziemy teraz głosować poprawkę ujętą w punktach 2 a) i b) zestawienia poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Tak. Dotyczy ona art. 3 i 7 w punkcie 2 zestawienia poprawek.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Konopka: Przepraszam bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy jeszcze do poprawek ujętych w punkcie 2 a) i b są zastrzeżenia, niejasności?</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy więc do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto jest za przyjęciem poprawek ujętych w punkcie 2 zestawienia poprawek, omówionych przed chwilą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (209) Kto jest przeciwny? (3) Kto wstrzymał się od głosowania? (44) Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawki do art. 3 i 7 ujęte w zestawieniu.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Będziemy teraz głosowali wniosek mniejszości do art. 7 zawarty w sprawozdaniu komisji w pkt 2. Dotyczy on zmiany w art. 7, gdzie w ust. 1 pkt. 1 proponuje się nadać brzmienie: „nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów i administracji samorządu terytorialnego”.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Jest to wniosek rozszerzający, gdyż komisja uznała tylko siedziby i tutaj wniosek z jednej strony rozszerza zwolnienia od podatku na potrzeby samorządu, z drugiej strony ogranicza w stosunku do przedłożenia komisji, gdyż wyklucza wszystkie siedziby administracji państwowej, rządowej lub organu kontroli państwowej. Jest to wniosek ograniczający i jednocześnie rozszerzający dla potrzeb terytorialnych. Czyli po prostu tylko organy i administracja samorządu terytorialnego byłyby zwolnione od podatku, niemniej jednak takie zwolnienie przysługuje im z mocy samej ustawy, gdzie mogą same siebie zwolnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy sprawa jest jasna?</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy więc do głosowania wniosku mniejszości od art. 7.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto jest za jego przyjęciem, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (92) Kto jest przeciwny? (89) Kto wstrzymał się od głosowania? (81) Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości do art. 7.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Wobec powyższego już nieistotna jest poprawka trzecia, gdyż zostało odrzucone stanowisko komisji i poprawka jest nieistotna.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Następny jest wniosek mniejszości do art. 7 ust. 1 pkt 4. Jest to wniosek mniejszości za warty w punkcie drugim, lit. b) sprawozdania komisji, gdzie mówi się: w art. 7 w pkt 4 skreślić wyrazy: „oraz budowle wykorzystywane wyłącznie na potrzeby portów lotniczych, morskich i rzecznych”. Czyli należałoby skreślić te wyrazy. Te tereny nie byłyby opodatkowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy sprawa jest jasna?</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy więc do głosowania wniosku mniejszości do art. 7.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem tego wniosku — proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (35) Kto jest przeciwny? (129) Kto wstrzymał się od głosowania? (95) Stwierdzam, że Sejm wniosek oddalił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Wobec nieprzyjęcia tego wniosku zasadne jest głosowanie poprawki zawartej w zestawieniu poprawek w punkcie 4. W art. 7 ust. 1 pkt 4 wyrazy: „potrzeby portów lotniczych, morskich” zastąpić wyrazami: „potrzeby lotnisk, portów morskich”.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Chodzi tutaj o rozróżnienie lotniska i portu lotniczego. Portów lotniczych jest w Polsce tylko trzy, a lotnisk mamy 49 i w portach lotniczych budowle dotyczyłyby tylko budowli w tych trzech portach lotniczych, natomiast nie wszystkich pasów startowych, o co chodziło wnioskodawcy. Poseł Sienkiewicz wyjaśnił te sprawy, chodzi o uściślenie, byłoby to jasne i konsumuje to, co było w przedłożeniu rządowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem tej poprawki — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (219) Kto jest przeciw? (8) Kto wstrzymał się od głosowania? (37) Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Następną poprawką będzie poprawka w punkcie 5 zestawienia poprawek. Będziemy głosowali poprawkę najdalej idącą. Chodzi o to, by w art. 7 ust. 1 dodać pkt 9 w brzmieniu: „budynki i grunty wpisane do rejestru zabytków — pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, z wyjątkiem części zajmowanych na prowadzenie działalności gospodarczej”.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Chodzi o to, żeby zwolnić od podatku od nieruchomości wszystkie budynki wpisane do rejestru zabytków, jak również parki itp. czyli łącznie ze wszystkimi gruntami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania poprawki do art. 7.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (156) Kto jest przeciw? (48) Kto wstrzymał się od głosowania? (64) Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Wobec przyjęcia poprawki dalej idącej, druga poprawka, ujęta w tym samym punkcie zestawienia jest nieistotna, bo była zawężająca.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Następnie głosować będziemy wniosek mniejszości ze sprawozdania komisji — w art. 10 dodać ust. 2 w brzmieniu: „Rada gminy może obniżać stawki określone w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1”. Chodzi tutaj o obniżenie stawek od środków transportowych, tzn. żeby rada gminy mogła obniżać jeszcze te stawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku mniejszości dotyczącego art. 10 — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (131) Kto jest przeciw? (38) Kto wstrzymał się od głosowania? (91) Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Następnie głosować będziemy wniosek mniejszości. Chodzi o skreślenie art. 13 i 14, czyli dotyczących podatku od posiadania psów. Chciałabym przy tym zaraz wyjaśnić, że w razie przyjęcia wniosku, musielibyśmy również nowelizować ustawę o dochodach i zasadach subwencjonowania gmin, gdzie w źródłach dochodów wpisany jest ten podatek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto jest za przyjęciem wniosku mniejszości dotyczącego skreślenia rozdziału 4 ustawy art. 13 i 14, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (48) Kto jest przeciwny? (155) Kto wstrzymał się od głosowania? (57) Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości oddalił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Następnie głosować będziemy poprawkę do art. 14 ujętą w punkcie 6 zestawienia poprawek. Jest to sprawa porządkowa, przeoczono, że po wyrazach 40 tys. zł trzeba dodać wyraz „rocznie”, czyli ustalić, za jaki okres jest pobierany podatek. Po prostu w art. 14 ust. 1 pkt 1 po słowach: „40 tys. zł” dodajemy wyraz „rocznie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W punkcie 6 zestawienia jest to zawarte, tak, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Tak, to jest w punkcie szóstym zestawienia poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto jest za przyjęciem tej poprawki — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (199) Kto jest przeciw? (6) Kto wstrzymał się od głosowania? (56) Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął. Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Następna poprawka, najdalej idąca, jest w punkcie 7 zestawienia poprawek. Chodzi o skreślenie art. 17 dotyczącego opłat miejscowych. Chodzi o opłatę klimatyczną. Poprawka najdalej idąca, czyli skreślenie całego art. 17. Oznacza to, że nie będzie się pobierało w gminach opłat miejscowych, czyli opłat klimatycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, przystępujemy do głosowania tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto jest za przyjęciem poprawki w brzmieniu podanym przez pana posła sprawozdawcę, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (126) Kto jest przeciw? (108) Kto wstrzymał się od głosowania? (45) Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 17 przyjął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Wobec tego to są już wszystkie poprawki i wnioski mniejszości, ponieważ nieistotny staje się wniosek mniejszości dotyczący skreślenia w art. 17 pkt. 4, i nieistotna staje się poprawka z punktu 8 zestawienia — rozszerzająca art. 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">To już wszystko, panie pośle, i wszystkie wnioski mniejszości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełJanuszBłaszczyk">Wszystkie wnioski mniejszości. Całość ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełWojciechSolarewicz">Pytanie do pana posła sprawozdawcy, żeby było wszystko jasne. Nie wiem czy dobrze zrozumiałem, żebyśmy mieli jasność tego, co zrobiliśmy — przegłosowaliśmy wniosek proponowany przez mniejszość i w związku z tym moja poprawka do art. 7 ust. 1 nie była głosowana, bo nie było potrzeby. Czyli jednym słowem nakazaliśmy, płacenie podatków wszystkim, z wyjątkiem organów samorządów, czyli sądom, wojewodom itd.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Błaszczyk: Tak, oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#PosełWojciechSolarewicz">Chciałem, żebyśmy mieli jasność tego, co zrobiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Błaszczyk: Wyjaśniałem, wszyscy będą płacili.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, pan poseł będzie uprzejmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełWalerianPańko">Chciałem zwrócić uwagę, że oczywiście przyjęliśmy poprawkę absurdalną. I to wskutek chyba niezrozumienia. To znaczy okazało się, że zwolniliśmy od płacenia podatku tylko te organy, które same siebie mogą i tak zwolnić. W związku z tym wszystkie urzędy państwowe... nie tylko siedziby, bo był problem, by ewentualnie zastanowić się, czy tylko siedziby, czy również urzędy działające na potrzeby np. wymiaru sprawiedliwości, a więc czy tylko sąd, czy również więzienia itd. Tymczasem okazuje się, że przyjęliśmy tę najbardziej absurdalną poprawkę. I to chyba wskutek niezrozumienia. Senat to jeszcze poprawi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Po prostu chcę zwrócić uwagę na niedobrą praktykę, która utrwaliła się w naszej Izbie, że komentujemy wyniki głosowania. One są ostateczne i nie mogą być przedmiotem dyskusji. Ja to wszystko rozumiem,...</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#PosełJanuszSzymański">... ale one są ostateczne, i trzeba po prostu to zmienić. I myślę, że Senat to zrobi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy przed przystąpieniem do głosowania nad całością ustawy ktoś z państwa zechce jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy więc do głosowania całości projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości rządowego projektu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wraz z poprawkami Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej, a także z poprawkami już przyjętymi — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk (145) Kto jest przeciw? (29) Kto wstrzymał się od głosowania? (107) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o podatkach i opłatach lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Sprawiedliwości oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o fundacjach (druki nr 511 i 667).</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu posła sprawozdawcę panią Marię Stolzman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełMariaStolzman">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisja Sprawiedliwości i Komisja Ustawodawcza przedstawiają wyniki swojej pracy w zakresie zmiany ustawy o fundacjach. Przypominam, jest to ustawa z 1984 roku, a obecne poprawki ją nowelizują.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PosełMariaStolzman">Ustawę tę macie państwo w druku nr 511. Przekazujemy państwu w dwóch wersjach same poprawki oraz druk komputerowy pokazujący poprawki na tle całej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#PosełMariaStolzman">Wyniki pracy komisji zawarte są w druku nr 667. Postaram się w tej chwili bardzo krótko je omówić.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#PosełMariaStolzman">Poprawki, które proponują komisje, dotyczą następujących spraw:</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#PosełMariaStolzman">W art. 1 komisje likwidują anachronizm historyczny zawarty w określeniu Polska Rzeczpospolita Ludowa, zastępując to aktualną nazwą naszego państwa. Dalej art. 6 macie państwo dwie zmiany, oznaczone, bo zmiany pierwsza i druga są porządkowymi, bez znaczenia. Dotychczasowa zmiana trzecia w druku nr 667 dotyczy art. 6.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#PosełMariaStolzman">W ust. 4 tegoż artykułu dodaje się wyrazy: „przeznaczonych na działalność gospodarczą”. O co tu chodzi, proszę państwa? Chodzi o to, że w zaproponowanym brzmieniu ust. 4 art. 6 było powiedziane, że fundacja może prowadzić działalność gospodarczą. Ale jeżeli ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji nie może być mniejsza niż 10 mln zł. Ponieważ nie było to jasne, czy chodzi tu o fundusz założycielski fundacji, czy o fundusz przeznaczony na jej działalność gospodarczą, dlatego wyjaśniamy to dodając słowa „przeznaczonych na działalność gospodarczą”. Stąd drugie zdanie w tym ustępie będzie brzmiało: „Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż 10 mln zł”.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#PosełMariaStolzman">W tymże samym art. 6 jest też zmiana ust. 5. Obecnie miałby on brzmienie: „Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może określić ulgi i zwolnienia z tytułu przeznaczenia zysków z działalności gospodarczej fundacji na realizację jej zadań statutowych, inne niż ulgi i zwolnienia określone w innych ustawach”. Chciałabym, żeby państwo zrozumieli, o co tu chodzi. To było w czasie dyskusji w komisjach kwestionowane przez przedstawiciela Komisji Ustawodawczej. Mianowicie wówczas kwestionowano to, że rozporządzenie Rady Ministrów nie może zmieniać ustaw. Tymczasem tu chodzi o to, że Rada Ministrów może wydać rozporządzenie określające jakieś ulgi i zwolnienia dla fundacji, jeśli przeznacza ona zysk z działalności gospodarczej na działalność statutową, inne ulgi, niż określają to inne ustawy. Czyli tu nie chodzi o zmianę żadnej ustawy, bo tego by, oczywiście, rozporządzenie Rady Ministrów nie mogło zrobić, ale chodzi o możliwość określenia ulg i zwolnień innych niż te np., które były dyskutowane wczoraj podczas debaty o podatku dochodowym.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#PosełMariaStolzman">Kolejna poprawka jest porządkowa i dotyczy zmiany numeracji — dotychczasowa zmiana 4 otrzymuje oznaczenie zmiany 5.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#PosełMariaStolzman">Dotychczasowa zmiana 5 — dodaje się w art. 8 ust. 3 w brzmieniu: „Jeżeli fundator ustanowił fundację w testamencie, a nie ustalił jej statutu i nie upoważnił do tej czynności innej osoby fizycznej, stosuje się odpowiednio przepisy księgi IV Kodeksu cywilnego o poleceniu”. Ten artykuł był w dawnej ustawie. W proponowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości zmianach został usunięty, komisja go przywróciła. Chodzi o to, proszę państwa, że może się zdarzyć, że testamentem zostaje ustanowiona fundacja, i osoba, która ten testament sporządza, schodzi z tego świata bez określenia, kto ma tę fundację, kto dla tej fundacji ma ustalić statut. I wtedy, przy przyjęciu tego zapisu o stosowaniu odpowiednio przepisów księgi IV Kodeksu cywilnego o poleceniu, automatycznie, wykonawcą tego testatora jest skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#PosełMariaStolzman">I, proszę państwa, ostatnia poprawka merytoryczna dotyczy dotychczasowej zmiany 9. Chodzi o art. 15, gdzie w ust. 2 mówi się o tym, że fundacje mają przedkładać sprawozdania ze swojej działalności sądowi. Ponieważ tych fundacji jest bardzo dużo, każda z nich składałaby inne sprawozdanie. Na dobrą sprawę właściwie nie byłoby wiadomo, czy można z tego wyciągnąć choćby jakieś wspólne dane, mówiące o tym, czym się fundacje w Polsce zajmują i jaką prowadzą działalność. Jedne składałyby szalenie krótkie te sprawozdania, inne niepotrzebnie bardzo długie. Połączone komisje za proponowały uzupełnienie ust. 2 art. 15 o zapis, że fundacja składa sprawozdania, których zakres określi minister sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#PosełMariaStolzman">Wysoki Sejmie! To są wszystkie poprawki, które zostały przez połączone komisje przyjęte, jak też uzgodnione w trakcie obrad komisji z przedstawicielami rządu.</u>
          <u xml:id="u-214.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie mamy zgłoszeń do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z państwa chce jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Krótko w jednej sprawie. Wydaje mi się, że generalnie popierając ten kierunek zmian ustawy nowelizującej instytucję fundacji, komisje zapomniały o jednej rzeczy, że jednak istotnie zmienia się reżim prawny. Stąd proponuję w ostatnim artykule, tj. w art. 6, odpowiednie vacatio legis. Mianowicie proponuję, aby art. 6 otrzymał brzmienie: „ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia”. Wydaje mi się, że ten okres pozwoli przygotować zmianę statutów przez funkcjonujące fundacje, jak również umożliwi przyszłym fundacjom zapoznanie się z przepisami ustawy nowelizującej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś jeszcze chciał zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełMariaStolzman">Według mnie, vacatio legis nie jest potrzebne, dlatego że zmiany w ustawie nie wymagają żadnych zmian statutów fundacji już istniejących. Natomiast nowe fundacje i tak muszą opracować statut, a w tej chwili jego rejestracja jest o wiele prostsza niż to było poprzednio.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem to jako głos przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z państwa jeszcze chciał zabrać głos w dyskusji? Nie widzę. Będziemy w takim razie głosować propozycję pana posła.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zaczniemy od głosowania poprawki pana posła Szymańskiego, która mówi o tym, żeby art. 6 (druk nr 511) zamiast „ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia”, miał brzmienie „...po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia”.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto jest za przyjęciem poprawki — proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (82) Kto jest przeciw? (100) Kto wstrzymał się od głosowania? (56) Stwierdzam, że Sejm propozycję oddalił.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania całości projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o fundacjach, z poprawkami proponowanymi przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisję Sprawiedliwości oraz Komisję Ustawodawczą — zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (224) Kto jest przeciw? (Nikt.) Kto wstrzymał się od głosowania? (20) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o fundacjach.</u>
          <u xml:id="u-219.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (druki nr 564 i 661).</u>
          <u xml:id="u-219.9" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu posła sprawozdawcę pana Ryszarda Smolarka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozpatrywany dzisiaj w drugim czytaniu projekt ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jest dopełnieniem złożonego przed rokiem zobowiązania przez rząd i Wysoką Izbę, że obowiązujący w bieżącym roku, tj. w 1990 r. system ubezpieczeń w rolnictwie, będzie systemem doraźnym, na jeden rok, i będzie on kompleksowo rozwiązany z dniem 1 stycznia 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PosełRyszardSmolarek">Obowiązujący dotychczas system ubezpieczeń społecznych rolników pomimo dwukrotnej nowelizacji ustawy z 14 grudnia 1982 r. (nowelizacji dokonano w 1989 r. i w 1990 r) nie rozwiązał w sposób kompleksowy problemów związanych z ubezpieczeniem społecznym rolników, jak również nie spełniał ich oczekiwań, czego wyrazem były akcje protestacyjne w ciągu bieżącego roku wynikające z wielu niedomagań tego systemu, wysokości składek.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#PosełRyszardSmolarek">Podstawowymi mankamentami dotychczas obowiązującego systemu było to, że:</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#PosełRyszardSmolarek">— po pierwsze, nie stymulował on w sposób czynny zmian w zakresie poprawy struktury agrarnej gospodarstw indywidualnych;</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#PosełRyszardSmolarek">— po drugie, nie sprzyjał aktywnej wymianie pokoleniowej ludności zawodowo czynnej w rolnictwie na wsi;</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#PosełRyszardSmolarek">— po trzecie, wiele kontrowersji budziła zasada wymiaru wysokości składki ubezpieczeniowej, naliczana od osoby i od hektarów, co w odniesieniu do wielkości gospodarstwa nie miało bezpośredniego odbicia w wysokości pobieranej emerytury lub renty przez rolników;</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#PosełRyszardSmolarek">— i po czwarte, obligatoryjne czyli obowiązkowe przekazywanie gospodarstwa następcom jako warunek otrzymania emerytury lub renty.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#PosełRyszardSmolarek">Proponowany dzisiaj do rozpatrzenia przez Wysoką Izbę w drugim czytaniu projekt ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jest projektem stwarzającym jak gdyby konstytucyjne ramy dla polityki ubezpieczeniowej na wsi na rok 1991, jak również na najbliższe lata. Wybiegając w przyszłość, stwarza tym samym system bezpieczeństwa socjalnego dla polskiej wsi przy twardych regułach gry rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#PosełRyszardSmolarek">Sejmowe Komisje Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Polityki Społecznej oraz Ustawodawcza rozpatrując rządowy projekt ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników uznały, że proponowany model ubezpieczenia oraz podstawowe konstrukcje ustawy są prawidłowe.</u>
          <u xml:id="u-220.9" who="#PosełRyszardSmolarek">Jednocześnie komisje wprowadziły do projektu szereg istotnych poprawek, które zmierzały głównie w dwóch kierunkach.</u>
          <u xml:id="u-220.10" who="#PosełRyszardSmolarek">Po pierwsze, proponujemy korzystne dla rolników korekty dotyczące niektórych warunków przyznawania świadczeń i zasad ich wymiaru.</u>
          <u xml:id="u-220.11" who="#PosełRyszardSmolarek">Po drugie, zmierzaliśmy do nadania przepisom ustawy brzmienia maksymalnie przystępnego dla wszystkich zainteresowanych, choć z racji obszerności ustawy i złożoności regulowanej materii pogodzenie precyzji z prostotą języka nie zawsze było możliwe.</u>
          <u xml:id="u-220.12" who="#PosełRyszardSmolarek">Koncentrując się na najważniejszych zmianach merytorycznych w stosunku do przedłożenia rządowego, pragnę wskazać na następujące zagadnienia:</u>
          <u xml:id="u-220.13" who="#PosełRyszardSmolarek">1. Aprobując koncepcję stopniowego wyodrębnienia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz powołania nadzorującej ją Rady Rolników uznaliśmy, że najwłaściwszym rozwiązaniem będzie resortowe przyporządkowanie kasy ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Przemawia za tym specyfika ubezpieczenia rolników, silnie powiązanego z polityką rolną. Na przykład zasady finansowania systemu oraz wypłacania emerytur i rent rolniczych powiązane są ze zmianami strukturalnymi w rolnictwie i z obrotem ziemią. Rolnicza instytucja ubezpieczeniowa, według przedłożonego projektu, będzie prowadzić działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy w gospodarstwie rolnym, a także będzie zajmować się promowaniem ubezpieczeń dobrowolnych dla rolników. Warunkiem prawidłowego funkcjonowania Rady Rolników jest ścisłe współdziałanie ministra nadzorującego kasę z organizacjami rolniczymi. Względy te przemawiają za powiązaniem kasy z resortem rolnictwa. Nie przekreśla to jednak ścisłego współdziałania kas rolniczych z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych w celu zapewnienia maksimum sprawności i ekonomicznej racjonalności obsługi systemu. Przedłożony projekt zakłada taką współpracę, zawierając odpowiednie unormowania w tym względzie.</u>
          <u xml:id="u-220.14" who="#PosełRyszardSmolarek">2. Nie kwestionując zasadności oparcia ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego na zasadach samofinansowania i samorządności rolników, w komisjach wskazano na pewne kontrowersje co do konstrukcji składki ubezpieczeniowej oraz zakresu świadczeń z tego ubezpieczenia. Ponieważ nie udało się wypracować consensusu posłów w tych sprawach, oprócz zapisów przyjętych przez większość przedstawiamy w sprawozdaniu wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-220.15" who="#PosełRyszardSmolarek">Pierwsza kontrowersja dotyczyła ewentualnego upoważnienia Rady Rolników do wnioskowania o ustalenie ulg składkowych, w niektórych szczególnych przypadkach. Większość posłów, wychodząc z założenia, że przyznanie niektórym kategoriom rolników ulg składkowych automatycznie powodowałoby wzrost składki płaconej przez większość rolników, była przeciwna takiemu upoważnieniu dla Rady Rolników. Wniosek mniejszości — w punkcie 1 sprawozdania — opowiada się za utrzymaniem takiego fakultatywnego upoważnienia.</u>
          <u xml:id="u-220.16" who="#PosełRyszardSmolarek">Druga kontrowersja dotyczyła ewentualnego rozszerzenia katalogu świadczeń o zasiłek macierzyński, co postulowała pani poseł Liszcz. Wniosek mniejszości postuluje to w punkcie 2 sprawozdania. Większość członków komisji podzieliła jednak rządowy punkt widzenia w tej sprawie. Otóż w art. 9 pkt 3 i w art. 15 przewiduje się jednorazowy zasiłek z tytułu urodzenia dziecka, którego konstrukcja i wymiar w zasadzie konsumują dwa dotychczasowe świadczenia: zasiłek porodowy i zasiłek macierzyński. Jednocześnie Rada Rolników byłaby upoważniona do wnioskowania o ustalenie korzystniejszej wysokości tego świadczenia niż ustawowe minimum. W ten sposób, choć w innej formie, mogłoby nastąpić zwiększenie jednorazowego zasiłku o kwotę odpowiadającą 8-tygodniowemu zasiłkowi chorobowemu, zgodnie z intencją wniosku mniejszości. Konstrukcja świadczenia jednorazowego, wypłacanego z góry po porodzie, wydaje się przy tym i korzystniejsza, i łatwiejsza, jeśli chodzi o obsługę. Decyzję w tej sprawie należy jednak pozostawić Radzie Rolników, ponieważ każdy wzrost wydatków rzutuje na wzrost składki, o czym trzeba pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-220.17" who="#PosełRyszardSmolarek">Trzecia kontrowersja dotyczyła zasiłku chorobowego. Projekt rządowy przewidywał prawo do takiego zasiłku w wypadku choroby trwającej co najmniej 30 dni. Uwzględniając argument rządu, iż obniżenie granicy czasu trwania choroby pociąga za sobą znaczny wzrost składki, podkomisja rozpatrująca projekt proponowała utrzymać granicę 30 dni, lecz jednocześnie upoważnić Radę Rolników do fakultatywnego określenia przypadków, w których zasiłek przysługiwałby przy chorobie trwającej krócej.</u>
          <u xml:id="u-220.18" who="#PosełRyszardSmolarek">Na posiedzeniu trzech komisji sejmowych przegłosowano poprawkę do art. 14 — były to wnioski pana posła Gutowskiego i pana posła Mierzwy — obniżając wspomnianą granicę do 14 dni, co powoduje podwojenie składki ubezpieczeniowej. Wniosek mniejszości — w punkcie 3 sprawozdania — zmierza do przywrócenia granicy 30 dni i zachowania upoważnienia dla Rady Rolników do wnioskowania o jej obniżenie. Przyjęcie tego wniosku pozwoli na obniżenie składki na ubezpieczenie wypadkowo-chorobowe — art. 102 ust. 1 — ze 100 tys. zł do 50 tys. zł. Zgłoszenie tego wniosku motywowano też tym, że w przypadku leczenia szpitalnego w okresie żniw Rada Rolników mogłaby, będąc powiedzmy, w dobrej kondycji finansowej, ustalić takowe skrócenie.</u>
          <u xml:id="u-220.19" who="#PosełRyszardSmolarek">Jeśli chodzi o ubezpieczenie emerytalno-rentowe, komisje zaakceptowały konstrukcję emerytury i renty inwalidzkiej składającej się z dwóch części: pierwszej części — składkowej, wypłacanej także przy dalszym prowadzeniu gospodarstwa i drugiej — uzupełniającej, której wypłatę zawiesza się do czasu zaprzestania prowadzenia gospodarstwa przez rolnika.</u>
          <u xml:id="u-220.20" who="#PosełRyszardSmolarek">Proponowane przez komisje korekty dotyczą trzech spraw: wieku emerytalnego, wymiaru części składowej oraz zasad uznawania, że rolnik zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-220.21" who="#PosełRyszardSmolarek">Co do wieku emerytalnego posłowie opowiedzieli się za zrównaniem wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn na poziomie 60 lat. Jest to uzasadnione ciężkimi warunkami pracy w rolnictwie, zwiększonym wysiłkiem fizycznym, częstym kontaktem ze środkami chemicznymi, zwiększoną wypadkowością w rolnictwie oraz słabszą żywotnością mężczyzn na wsi w stosunku do kobiet. Jest, niestety, statystyczną prawdą, że na wsi powyżej 60 lat przeżywa 15,8% mężczyzn, natomiast kobiet — 20,1%. Uwzględniając trudności budżetowe, po długich dyskusjach proponujemy wprowadzenie obniżonego wieku emerytalnego mężczyzn począwszy od 1 stycznia i 1992 roku.</u>
          <u xml:id="u-220.22" who="#PosełRyszardSmolarek">Jednocześnie komisje proponują — w art. 19 ust. 2 — umożliwienie rolnikom przechodzenie na wcześniejszą emeryturę w niepełnym wymiarze, pod warunkiem zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej i wykazania się 30-letnim stażem pracy, bez dodatkowych warunków, jakie przewidywał projekt rządowy.</u>
          <u xml:id="u-220.23" who="#PosełRyszardSmolarek">Jeśli chodzi o wymiar części składkowej, proponuje się uproszczenie zasad tego wymiaru, przyjmując 1% emerytury podstawowej za każdy rok płacenia składki, z uwzględnieniem zwiększeń przewidzianych w projekcie rządowym. Ponadto posłowie uznali, że z racji stosunkowo krótkiego okresu opłacania składek rolniczych, do okresów oskładkowanych należy dodać również nieoskładkowane okresy pracy w gospodarstwie rolnym — jednak nie więcej, niż 25 lat łącznie z okresami oskładkowanymi — przy czym za 1 rok nieoskładkowany wymiar części składkowej wynosiłby 0,5%. Zasady te określone są w art. 25 ust. 2 pkt 4 i ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-220.24" who="#PosełRyszardSmolarek">Biorąc pod uwagę, że w dotychczasowym systemie ubezpieczenia rolników nie przewidziano istniejących w systemach pracowniczych dodatków z tytułu pracy przymusowej po 1 września 1939 r. komisje proponują — w art. 27 ust. 2 — przyznać taki dodatek licząc po 2% emerytury podstawowej za każdy rok pracy przymusowej, czyli licząc 2 lata za 1 rok pracy przymusowej, zarówno w okresie wojny jak i po wojnie. Nie zamykaliśmy przedziałem czasowym tego okresu, żeby umożliwić również wliczanie pracy w łagrach, na zesłaniu w Związku Radzieckim po drugiej wojnie światowej.</u>
          <u xml:id="u-220.25" who="#PosełRyszardSmolarek">W art. 28 traktującym o zasadach zawieszania wypłaty części uzupełniającej w wypadku dalszego prowadzenia działalności rolniczej, w ust. 4 proponuje się korzystniejsze ustalenie maksymalnego obszaru gruntów, których zatrzymanie przez rolnika nie powoduje zawieszenia wypłaty. I tak w pkt. 1 górną granicę użytków rolnych ustala się na poziomie 1 ha przeliczeniowego, a w pkt 2 dopuszcza się zatrzymanie lasów i gruntów leśnych o łącznej powierzchni do 1 ha.</u>
          <u xml:id="u-220.26" who="#PosełRyszardSmolarek">Za takim rozwiązaniem przemawiały więzi emocjonalne łączące rolników z gospodarstwem. To rozwiązanie dawałoby możliwość zaspokojenia oczekiwań rolników emerytów.</u>
          <u xml:id="u-220.27" who="#PosełRyszardSmolarek">W dyskusji nad projektem podniesiono kontrowersyjną sprawę ewentualnej rewaloryzacji emerytur i rent pobieranych przez rolników, którzy dawniej przekazali gospodarstwo rolne państwu, przy czym aktualne zwiększenie emerytury lub renty z tego tytułu nie odpowiada realnej wartości przekazanego gospodarstwa. Przedstawiciele zainteresowanych resortów wskazywali na ogromne trudności techniczne i finansowe w racjonalnym rozwiązaniu tego problemu. Uznając, że kompleksowe wyjaśnienie problemu oraz opracowanie sprawiedliwych i możliwych do wykonania rozwiązań wymaga czasu, Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wystąpiła do rządu z dezyderatem w tej sprawie. Jednocześnie proponujemy w art. 118 przedłożonego projektu formę częściowej rekompensaty dla rolników, których warunki i restrykcyjne przepisy emerytalne skłoniły do przekazania gospodarstwa państwu za skromną emeryturę lub rentę inwalidzką. Chodzi mianowicie o nieodpłatne przekazanie tym rolnikom własności działki gruntu i budynków, która przeszła na rzecz skarbu państwa, jeżeli zainteresowanej osobie przysługują uprawnienia do dożywotniego korzystania z tego gruntu i budynków, a zwrot własności nie naruszałby nabytych praw osób trzecich. Jest to rozwiązanie stosunkowo proste i nie powodujące skutków finansowych dla budżetu państwa i budżetów gmin.</u>
          <u xml:id="u-220.28" who="#PosełRyszardSmolarek">Ostatni wreszcie problem szczegółowy wiąże się z wnioskiem mniejszości i oznaczony jest w sprawozdaniu jako pkt. 4 i 5. Intencja tego wniosku nawiązuje do sytuacji rolników, którzy przed dniem 1 stycznia 1978 r., a więc przed wprowadzeniem systemu emerytalnego rolników, wyzbyli się swoich gospodarstw, mając gwarancje utrzymania w postaci renty wykupionej w PZU. Po prostu wtedy na zasadzie dobrowolności wykupywano rentę w Państwowym Zakładzie Ubezpieczeń. Od tego czasu jednak realna wartość renty spadła i nie pozwala na przeżycie. Zdaniem większości członków komisji problem ten wymaga rozwiązania, ale nie w przedłożonej ustawie. Jeśli chodzi o sprawę rewaloryzacji rent wykupionych w PZU, to Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wystąpiła do rządu z dezyderatem o zapewnienie takiej waloryzacji i oczekujemy, że sprawa będzie pomyślnie załatwiona. Jeśli zaś chodzi o problem rolników, którzy w jakikolwiek sposób zbyli swoje gospodarstwa przed dniem 1 stycznia 1978 r. i nie mają aktualnie środków utrzymania, to pragnę podkreślić, że sprawę tę reguluje w dalszym ciągu art. 9 ustawy z 24 lutego br., nowelizującej ustawę o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Przepis ten, utrzymany w mocy przez projektowaną ustawę, brzmi: „Osobie, która przed dniem 1 stycznia 1978 r. przekazała gospodarstwo rolne w jakikolwiek sposób przewidziany w ustawie i osiągnęła wiek emerytalny lub została zaliczona do I albo II grupy inwalidów, a ponadto nie ma własnych stałych źródeł dochodu, przysługuje emerytura lub renta inwalidzka w wysokości najniższej emerytury pracowniczej”. Nie ma więc uzasadnienia dodanie art. 110 w projektowanej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-220.29" who="#PosełRyszardSmolarek">Podsumowując, pragnę stwierdzić, że przedłożony projekt ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wnosi szereg korzystnych zmian do systemu rolniczego ubezpieczenia społecznego. Gwarantuje on ustabilizowanie realnego poziomu składek ubezpieczeniowych w dłuższym czasie i powiązanie wysokości pobieranych świadczeń, w tym zwłaszcza emerytur i rent, z wysokością opłacanych składek. Można zatem ufać, że nowy system ubezpieczenia społecznego rolników stworzy ustawowe zagwarantowanie bezpieczeństwa socjalnego dla rolników indywidualnych w dłuższym przedziale czasowym, bez konieczności doraźnych korekt i nowelizacji. Oczekujemy, że będzie bardziej akceptowany w środowisku wiejskim niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-220.30" who="#PosełRyszardSmolarek">Wobec powyższego wnoszę o to, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić załączony projekt ustawy w przedłożeniu komisji. Uchwalenie tej ustawy, tak oczekiwanej i tak potrzebnej wsi polskiej i polskiemu rolnictwu, nie należy traktować w kategoriach prezentów gwiazdkowych i noworocznych — przy okazji uchwalania szerokiego pakietu ustaw podatkowych — ale jako wypełnianie obowiązku stałej troski Wysokiej Izby o interesy i kondycję polskiego rolnictwa, a w tym i polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-220.31" who="#PosełRyszardSmolarek">Na koniec chciałbym prosić panią marszałek, panie posłanki i panów posłów o wprowadzenie drobnych korekt, erraty, do przedłożenia komisji, w druku nr 661. Pozwolę sobie je odczytać i wypunktować. Ułatwi to nam pracę merytoryczną, dyskusję i dalsze prace przy dzisiejszym drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-220.32" who="#PosełRyszardSmolarek">Po pierwsze — w art. 23 pkt 1 wyrazy „przeprowadzenia badań na okoliczność” zastąpić wyrazem „ustalania”. Sądzę, że po przedstawieniu tych poprawek poprzez głosowanie po prostu wprowadzimy je do druku.</u>
          <u xml:id="u-220.33" who="#PosełRyszardSmolarek">Po drugie — w art. 29 w ust. 1 pkt 2 wyraz „całkowicie” zastąpić wyrazem „długotrwale”.</u>
          <u xml:id="u-220.34" who="#PosełRyszardSmolarek">Po trzecie — w art. 33 w ust. 3 wyraz „całkowita” zastąpić wyrazem „długotrwała”.</u>
          <u xml:id="u-220.35" who="#PosełRyszardSmolarek">Po czwarte — ostatnia poprawka — w art. 68 w ust. 2 wyrazy „pracy i polityki socjalnej” zastąpić wyrazami „rolnictwa i gospodarki żywnościowej”.</u>
          <u xml:id="u-220.36" who="#PosełRyszardSmolarek">To są wszystkie zmiany do sprawozdania komisji. Prosiłbym o przegłosowanie tych czterech poprawek i potraktowanie ich jako integralnego tekstu przedłożenia komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję. Do głosu zapisanych jest 6 mówców.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Wilhelma Wolnika z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, a następnie pana posła Jana Choszczewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PosełWilhelmWolnik">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Co oznacza dla rolnika i jego rodziny ochrona zdrowia i zabezpieczenie spokojnej starości, wie sam rolnik, jego domownicy i mieszkańcy wsi. Stąd też uchwalenie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, szczególnie w obecnym okresie, ma dla rolnika i rozwoju wsi kolosalne znaczenie i nie wymaga specjalnego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#PosełWilhelmWolnik">W czasie pierwszego czytania powyższego projektu zarejestrowano ponad 50 wniosków i propozycji zmian. Mówiąc inaczej — 32 posłów odniosło się krytycznie do merytorycznego kształtu tego dokumentu w pierwszej wersji. Powołana podkomisja, w której miałem możliwość uczestniczenia, w sposób dokładny przeanalizowała ten projekt, oraz, biorąc pod uwagę zgłoszone wnioski z pierwszego czytania, przygotowała znowelizowany projekt, który został omówiony na posiedzeniu trzech zainteresowanych komisji.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#PosełWilhelmWolnik">Pragnę stwierdzić, iż projekt ustawy stał się o wiele bardziej czytelny w stosunku do poprzedniej wersji. Ustalono w sposób jasny takie zagadnienia, jak: wysokość składki i jej przeznaczenie z tytułu ubezpieczenia wypadkowo-chorobowego i macierzyńskiego, wysokość składki emerytalno-rentowej, udział budżetu państwa w świadczeniach emerytalno-rentowych, który ma wynosić około 90%, warunki przyznawania emerytury i renty inwalidzkiej oraz inne świadczenia z tego tytułu. Szeroko omówiono problem związany z przekazaniem gospodarstwa oraz inne istotne zagadnienia mające wpływ na kształt nowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#PosełWilhelmWolnik">W moim wystąpieniu chciałbym szczególnie ustosunkować się do trzech ważnych, istotnych zagadnień, są to:</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#PosełWilhelmWolnik">— po pierwsze — przyznanie ubezpieczonemu zasiłku chorobowego według art. 14;</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#PosełWilhelmWolnik">— po drugie — warunki uzyskania emerytury zgodnie z zapisem art. 19;</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#PosełWilhelmWolnik">— oraz po trzecie — problem zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej według zapisu art. 19 ust. 2 pkt 3, oraz rozdział siódmy zatytułowany „Umowa z następcą”.</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#PosełWilhelmWolnik">Odnośnie do punktu pierwszego. Mimo, iż krytycznie w czasie pierwszego czytania posłowie odnieśli się do art. 14 ust. 1 mówiąc, iż zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który wskutek choroby jest niezdolny do pracy nieprzerwanie co najmniej przez 30 dni, i że należy wyraz ten zastąpić liczbą „14”, uzyskało aprobatę na posiedzeniu trzech komisji, mianowicie: Komisji Polityki Społecznej, Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, i w nowym brzmieniu jest zapis: „14 dni”. Jednak po dokładnym przeanalizowaniu skutków finansowych, jakie będą musieli ponieść rolnicy — o 100% większa składka — oraz biorąc pod uwagę to, że na wniosek Rady Rolników minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej w drodze rozporządzenia może określić przypadki, w których zasiłek chorobowy przysługuje przy niezdolności do pracy trwającej nieprzerwanie krócej niż 30 dni, a nie jak zapisano w art. 14 ust. 1 pkt 1–14 dni, opowiadam się za wnioskiem mniejszości oznaczonym numerem 3. Całym sercem i duszą jestem za skróceniem tego okresu, lecz posiadam pełną świadomość, iż wysokość tej składki w najbliższych kwartałach spowoduje, że część rolników nie będzie uiszczała opłat z tytułu ubezpieczenia, a to z kolei może spowodować, że Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego lub ZUS nie będą mogły realizować odszkodowań z tytułu choroby lub wypadków, gdyż — jak wynika z projektu ustawy — świadczenia wypadkowo-chorobowe będą w całości realizowane ze składek. A zatem przyjęcie aktualnego zapisu art. 14 ust. 1 może spowodować wadliwość tej ustawy. Uważam, iż ustawa stanowi ramy, w których zapis niektórych artykułów może ulec zmianie w zależności od sytuacji materialnej rolnictwa i od bilansu składek na ubezpieczenia wypadkowo-chorobowe.</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#PosełWilhelmWolnik">Odnośnie do punktu drugiego. Najwięcej dyskusji wzbudził art. 19 ust. i, gdzie w drugiej części tego zdania mówi się, iż od 1 stycznia 1992 r. skraca się wiek emerytalny mężczyzny do lat 60, czyli na równi z kobietami.</u>
          <u xml:id="u-222.9" who="#PosełWilhelmWolnik">Osobiście i w imieniu klubu opowiadam się za utrzymaniem tego zapisu, chociaż nie ukrywam, że wołałbym, by przepis ten obowiązywał już od 1 stycznia 1991 r. Jednak jestem w pełni świadomy obecnej sytuacji finansowo-gospodarczej, którą również z pewnością rozumie zdecydowana większość rolników, i dlatego wnioskuję, by zapis ten zachować, czyli od 1 stycznia 1992 r. wiek emerytalny rolnika niezależnie od płci wynosiłby 60 lat. Uważam, iż dla tej grupy ludzi nie stanowi to jakiejkolwiek jałmużny, lecz oznacza to zrozumienie charakteru pracy w tym zawodzie — jak to często mówimy: „piątek, świątek”, nie 8-godzinny czas pracy, warsztat pod gołym niebem itp. To wszystko nie wymaga uzasadnienia. Uważam, iż jest to jeden z ważnych zapisów nowej polityki naszego rolnictwa oparty na konkrecie.</u>
          <u xml:id="u-222.10" who="#PosełWilhelmWolnik">Odnośnie do punktu trzeciego. Chciałbym zwrócić uwagę na ważny aspekt, a mianowicie na zależność pomiędzy otrzymaniem emerytury czy renty rolniczej, a przekazaniem gospodarstwa rolnego.</u>
          <u xml:id="u-222.11" who="#PosełWilhelmWolnik">Dotychczasowy system w jawny sposób naruszał jedno z podstawowych praw, jakim jest prawo własności. Pamiętając jednak o tym, iż nie kwestionowana jest wypłata części emerytury pochodząca ze składek opłacanych przez rolnika, natomiast część uzupełniająca, a więc płacona z budżetu państwa, ma być naliczana w decyzji, lecz zawieszona do czasu przekazania gospodarstwa lub zawarcia długoterminowej dzierżawy. Opowiadam się za jakąkolwiek formą przekazania gospodarstwa, niezależnie czy to będzie przekazanie, dzierżawa czy sprzedaż, z tym że pozostawia się pełną swobodę działania rolnikom. Jeżeli istnieją takie możliwości, a szczególnie przekazanie gospodarstwa następcy, a dotychczasowy właściciel z różnych względów nie chce, nawet nie przejawia chęci przekazania danego gospodarstwa, wówczas dla dobra młodych rolników — następców — należy przyznać rolnikowi całą emeryturę, zawieszając jednak część uzupełniającą do czasu przekazania gospodarstwa. W wypadku, gdy w danym rejonie rolnik nie ma możliwości skorzystania z jakiejkolwiek formy przekazania gospodarstwa, właściciel powinien mieć wypłaconą całą emeryturę, czyli część składkową i uzupełniającą.</u>
          <u xml:id="u-222.12" who="#PosełWilhelmWolnik">Chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na to ogniwo, które będzie realizowało ubezpieczenie Powstanie Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego jest sprawą pożądaną, jednak musi się to odbyć z ogromnym wyrachowaniem, by koszty przekształceń były minimalne. Mówiąc krótko — należy przekształcać powoli z zamiarem osiągnięcia celu, pamiętając, że operacja ta kosztuje, a w kosztach tych znajdują się pieniądze rolnika i pieniądze budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-222.13" who="#PosełWilhelmWolnik">Wnioskuję, by z chwilą wejścia w życie niniejszej ustawy nie tylko myśleć o utworzeniu na bazie komórki ZUS Centralnej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, lecz wykorzystać okres zimowy do przekazania treści ustawy szerokiej rzeszy rolników z udziałem fachowców tej branży.</u>
          <u xml:id="u-222.14" who="#PosełWilhelmWolnik">Generalnie opowiadam się za przyjęciem tej ustawy i wprowadzeniem jej w życie z dniem 1 stycznia 1991 r., co niewątpliwie wpłynie na właściwą atmosferę na wsi i dalszy jej rozwój.</u>
          <u xml:id="u-222.15" who="#PosełWilhelmWolnik">Mam świadomość tego, że dla małych gospodarstw o niewielkiej powierzchni użytków rolnych, a zatrudniających większą ilość osób, obciążenie składkowe jest duże. Jednak należy mieć również i to przeświadczenie, iż każde ubezpieczenie społeczne jest najtańszym ubezpieczeniem i dlatego w imię dobra rolnictwa będę głosował za przyjęciem tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-222.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Choszczewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego, a następnie pana posła Zenona Witta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PosełJanChoszczewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników, którą dzisiaj omawiamy, jest oczekiwana przez wszystkich rolników. Bardzo szeroko omawialiśmy w Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wnioski odnośnie do funkcjonowania ustawy w styczniu bieżącego roku. Nie mogliśmy jako członkowie komisji rolnictwa wprowadzić do ustawy przejściowej dobrodziejstw z ważnością, która została uchwalona i przyjęta przez Sejm od dnia 1 kwietnia 1990 roku. Była traktowana jako ustawa przejściowa. Powodem tego było to, że rząd nie chciał wyrazić zgody na warunki proponowane do ustawy ze względu na brak pieniędzy w budżecie państwa.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#PosełJanChoszczewski">W dniu dzisiejszym spojrzenie na całość ustawy daje nam — rolnikom — duże zadowolenie. Ustawa rozwiązuje problemy nie zrealizowane przed rokiem. Do najważniejszych trzeba zaliczyć to, że rolnik w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego może decydować o losach swojego gospodarstwa, a do tej pory miał ograniczone możliwości. Dotychczas, jeśli chciał otrzymać emeryturę lub rentę, musiał gospodarstwo przekazać następcy lub zdać je państwu, a od dnia 1 kwietnia 1990 r. w tym artykule ustawa przewidywała wyjątek, że jeśli rolnik nie miał następcy, mógł gospodarkę sprzedać. Natomiast nowa ustawa, o której mówimy, przewiduje więcej możliwości zbycia gospodarstwa, aby uzyskać emeryturę lub rentę. Rolnik ma prawo gospodarstwo sprzedać, niezależnie od tego, czy ma następców, czy nie ma, może wydzierżawić gospodarstwo obcej osobie, nie krócej niż na 10 lat, oraz może przekazać je następcy otrzymując w zamian emeryturę lub rentę.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#PosełJanChoszczewski">Rolnik w wieku emerytalnym, gdy będzie nadal prowadził gospodarstwo, otrzyma emeryturę stanowiącą około 10% całej wysokości, tylko z części składkowej, którą opłacał. Proponowałbym, aby rolnicy w wieku emerytalnym, którzy nadal z różnych przyczyn będą prowadzili działalność produkcyjną, otrzymywali co najmniej połowę, a nawet całość należnej im emerytury. Porównuję to z uprawnieniami pracowników wszystkich innych branż, którzy po przejściu na emeryturę mogą sobie jeszcze połowę dorobić, bez potrąceń z otrzymywanej emerytury.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#PosełJanChoszczewski">Do spraw, które nie zostały rozwiązane w pełni jako wnioski Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, należy wiek emerytalny kobiet i mężczyzn. Powinien być on krótszy od przeciętnego wieku pracownika o pięć lat. Uzasadniam to tym, że kobieta i mężczyzna na wsi pracują w gospodarstwie codziennie ok. 4 godziny dłużej od przeciętnego pracownika, który pracuje w zakładzie państwowym. Dodatkowo do tego trzeba doliczyć to, że pracownik ma prawo w roku do miesięcznego płatnego urlopu wypoczynkowego, czego w gospodarstwie się nie stosuje. Doliczyć trzeba także pracę w święta i niedziele, bo inwentarz musi otrzymać karmę i trzeba wydoić krowy i to nieopłacalne mleko sprzedać, czy to w niedzielę, czy w święta.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#PosełJanChoszczewski">Jako następny wniosek proponuję, aby płacić rolnikom za każdy dzień choroby, gdy jest niezdolny do pracy przez co najmniej 14 dni, a nie — jak dotychczas ustawa to przewidywała — po 30 dniach niezdolności do pracy.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#PosełJanChoszczewski">Wnioskuję również, aby kobiecie pracującej w gospodarstwie rolnym przysługiwał zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka w wysokości równej zasiłkowi chorobowemu dla kobiet pracujących w zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#PosełJanChoszczewski">I ostatnia sprawa, która częściowo nie jest związana z dzisiaj omawianą ustawą, ale którą chcę zasygnalizować, i która bardzo mocno skrzywdziła grupę rolników. Chodzi o pieniądze wpłacone przez rolników na emerytury w latach 1965–1970 do Państwowego Zakładu Ubezpieczeń, jako dodatkowe źródło dochodu budżetu rodzinnego. Chcę poinformować Wysoki Sejm o tej sprawie, którą musimy właśnie my, posłowie, załatwić w tej sali i jeszcze w czasie tej krótkiej kadencji. Musimy uchwalić ustawę o rewaloryzacji emerytur, które zostały wpłacone do Państwowego Zakładu Ubezpieczeń w tamtych latach jako dodatek do rent i emerytur. Pieniędzmi tymi obracał Narodowy Bank Polski przez 20 lat. Chcę zobrazować to przykładem rolnika, który w 1968 r. wpłacił do Państwowego Zakładu Ubezpieczeń sumę 250 tys. zł na konto emerytury, którą miał otrzymywać po pięciu latach w wysokości ok. 3 tys. zł miesięcznie — była to w tamtych czasach kwota równa wartości domku jednorodzinnego. Dziś, po 20 latach, otrzymuje on miesięcznie 8 tys. zł, czyli na dwa bochenki chleba. Pieniędzy tych Narodowy Bank Polski dla Państwowego Zakładu Ubezpieczeń nie zrewaloryzował. W dniu dzisiejszym wartość domku jednorodzinnego szacuje się na ok. 250 mln zł. Czyli jeśli 1000 razy podniosła się wartość domku, to powinno się podnieść proporcjonalnie wartość wypłacanej emerytury, którą otrzymuje emeryt.</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu... Przepraszam, pan poseł sprawozdawca. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Mam prośbę do szanownych posłanek i posłów. Jeżeli wnioski, które tutaj zgłaszał pan poseł Choszczewski to są wnioski formalne, prosiłbym, żeby pan poseł przekazał je na piśmie, ponieważ nie wyartykułował dokładnie, czy to są wnioski formalne, czy uwagi. Dla merytorycznej sprawności naszej pracy, prosiłbym o precyzowanie wniosków formalnych na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Zenona Witta z Polskiego Stronnictwa Ludowego, a następnie panią poseł Grażynę Sołtyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełZenonWitt">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeżeli chodzi o tę ustawę emerytalną, to jest tego typu problem — o czym przy pierwszym czytaniu już mówiłem — że oczekiwania rolników nie zostaną spełnione do końca. Chodzi mi przede wszystkim o problem wysokości świadczenia, które ta ustawa gwarantuje oraz o drugi bardzo istotny problem, na rozwiązanie którego rolnicy czekali, to jest sprawę przekazania gospodarstwa rolnego. Niemniej, mimo że ta ustawa tych problemów nie rozwiązuje, uważam, że na obecnym etapie w tej wersji tę ustawę powinniśmy jednak przyjąć. Wydaje mi się, że ten problem z czasem wróci, w momencie poprawy sytuacji gospodarczej kraju, jak i samego rolnictwa. I wtedy będzie można ewentualnie jakąś korektę do tej ustawy wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#PosełZenonWitt">Nie rozwiązuje również ta ustawa problemu, który zgłaszałem, a mianowicie problemu emerytów i rencistów, którzy przekazali gospodarstwo państwu przed wejściem w życie ubezpieczenia społecznego rolników. Ponieważ jest to grupa ludzi starszych, wobec tego oczekują, ażeby ten problem został załatwiony w miarę szybko. O co chodzi. Ludzie ci przekazali państwu gospodarstwa o różnej wartości, o różnej wielkości, i chodzi o dodatek za przekazane gospodarstwo, za jego wartość. W chwili obecnej bowiem, w wyniku dewaluacji i rewaloryzacji tego dodatku świadczenia te zostały spłaszczone do poziomu minimalnego, tak że ci ludzie nie odczuwają różnicy w tym dodatku z tytułu przekazanego gospodarstwa. Tego problemu nie udało się załatwić w tej ustawie. Jednak w wyniku rozmów przeprowadzonych w czasie posiedzeń komisji oraz w wyniku rozmów z ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej, uzyskaliśmy zapewnienie, że len problem, po szczegółowym przeanalizowaniu i rozpatrzeniu oraz uzyskaniu niezbędnych środków z Ministerstwa Finansów zostanie rozwiązany w najbliższym czasie. Chodzi mi o to, ażeby minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej, który wyraził chęć rozwiązania tego problemu, również wyraził deklarację publiczną z tej trybuny, dla ludzi, którzy oczekują na rozwiązanie tego problemu, że zostanie on w najkrótszym czasie rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Grażynę Sołtyk, a następnie pana posła Stanisława Babińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełGrażynaSołtyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pierwszą moją uwagę chcę przekazać wszystkim rolnikom w kraju, a zwłaszcza moim wyborcom z województwa tarnobrzeskiego. Dobre prawo buduje się latami. My, jako Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej i Komisja Polityki Społecznej, podejmując w grudniu ubiegłego roku uchwałę, że 1 stycznia tego roku polska wieś dostanie w pełni doskonałą ustawę o ubezpieczeniach rolniczych, wierzyliśmy w to, że rząd przygotuje nam projekt ustawy o wiele wcześniej, tak — jak było w naszej uchwale — i że od września te dwie komisje zaczną pracować.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PosełGrażynaSołtyk">Dlaczego o tym mówię? Patrząc oczyma chłopa, czy oczyma rolnika, widzimy to prawo całkiem inaczej. Prawnik z kolei formułuje prawo inaczej. Dlatego jest moja uwaga, gdyż wierzę w słowa mojego przedmówcy, pana posła Witta, że jest wiele nieścisłości w tej ustawie, że wieś kolejny raz będzie zgłaszać swoje zastrzeżenia i protesty. A jedyną naszą winą jest to, że w ciągu dwóch tygodni musieliśmy przejrzeć projekt od początku do końca, gonieni czasem, że 1 stycznia wieś musi dostać nową ustawę.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#PosełGrażynaSołtyk">Zgłosiłam na komisji wniosek mniejszości dotyczący art. 8 pkt 5. Komisja odrzuciła ten wniosek. Dlaczego akurat ja, posłanka ziemi tarnobrzeskiej, mówiłam o tym? Jest to wieś, którą ta ustawa i tak dotknie, bo dotknie ją ta jednolita składka emerytalna, która budziła przecież tyle zastrzeżeń ze strony wsi. Ta jednolita składka, nie od hektara, tylko od osoby, będzie bardzo dobra dla wielkich gospodarstw, tam, gdzie rolnictwo jest już doinwestowane, gdzie są gospodarstwa powyżej 20 ha i więcej.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#PosełGrażynaSołtyk">Moje rolnictwo, rolnictwo całego południowo-wschodniego regionu kraju, to maleńkie gospodarstwa, przeciętnie 3 hektary 20 arów. Dlatego muszę dzisiaj powiedzieć, że chłopi będą zdziwieni, że jeśli mój kolega, poseł Wojtek Mojzesowicz ze swojego 120 hektarowego gospodarstwa będzie płacił składkę w wysokości 700 tys. zł, to taką samą składkę emerytalną będzie płacił rolnik w woj. tarnobrzeskim, który ma niewielkie gospodarstwo.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#PosełGrażynaSołtyk">I wracam do art. 8 pkt 5. Jest to wniosek mniejszości, który wtedy, kiedy będziemy głosować ustawę, będę drugi raz zgłaszała. Dlaczego? W imię solidarności wsi i tego, że bogatszy rolnik pomaga biedniejszemu. Dzięki resortowi ten akurat artykuł był, myśmy później na komisji go wycofali i jest tam zagwarantowana pomoc. Jest to pomoc dla tych wszystkich, którzy prowadzą bardzo dobrze gospodarstwo, w którym przez wiele lat nie było wypadku lub w którym nikt nie uległ wypadkowi. Są tam dodatki w wysokości 50% lub 20% w składce wypadkowo-chorobowej. Ja jestem za tym wnioskiem pomimo że wiem, że będzie tutaj sprzeciw kolegów.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#PosełGrażynaSołtyk">Obniżenie wieku emerytalnego rolników do 60 lat — całym sercem popieram. Nie wiem, czy przejdzie propozycja obniżenia wieku emerytalnego do 55 lat dla kobiet. Jeśli w budżecie państwa nie byłoby pieniędzy, to wtedy — mówiłam już o tym podczas pierwszego czytania naszej ustawy — trzeba skrócić wiek emerytalny mężczyzn. Jest to bardzo poważna podstawa. Kobiety na wsi chorują, a ile samotnych kobiet później prowadzi swoje gospodarstwa, wszyscy wiemy.</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#PosełGrażynaSołtyk">Chciałabym jeszcze, już na koniec mojego bardzo krótkiego wystąpienia, wrócić do ludzi starych. 13 października tutaj, na tej sali, mówiło się bardzo dużo o 80-latkach z ubezpieczeń pracowniczych. Taka grupa ludzi jest i na wsi. Ludzi, którzy przez wiele lat płacili swoje składki emerytalne nic w zamian nie biorąc. Wygłaszałam wtedy oświadczenie, prosząc resort pracy i opieki społecznej, jak również resort ministra Balazsa, by w tej ustawie uwzględnić wszystkich starszych ludzi powyżej 10 lat, wypłacając im wyższą o odpowiedni procent emeryturę czy też jednorazową rekompensatę. Bo przecież byli skrzywdzeni ustawą, która dotychczas funkcjonowała. Ustawa, która zmuszała chłopa do przekazywania gospodarstwa za rentę czy emeryturę i z której on nie widział dla siebie wyjścia wtedy, kiedy nie miał następcy.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#PosełGrażynaSołtyk">Jeszcze raz proszę, choć wiem, w jakiej trudnej sytuacji jest kraj, pana wicepremiera Balcerowicza, by mimo to, że budżet kraju jest tak bardzo napięty, że nie ma pieniędzy dla wielu grup społecznych, nie zapominał o tej jednej grupie, która przez tyle lat bardzo cierpliwie czekała na niewielki dodatek. Niech to będzie rekompensata, może nie tyle finansowa, ile moralna. Byłby to gest ze strony pana premiera w stronę wsi.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Babińskiego z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, a następnie pana posła Józefa Jungiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełStanisławBabiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Ustawowe uregulowanie ubezpieczeń społecznych rolników w Polsce ma swoją kilkunastoletnią historię, którą można by skwitować w ten sposób: od skromnych, nielicznych świadczeń o charakterze emerytalno-rentowym do pełnego zabezpieczenia społecznego, łącznie ze wszystkimi świadczeniami zeń wynikającymi.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#PosełStanisławBabiński">Przedkładamy Wysokiej Izbie do uchwalenia w dniu dzisiejszym projekt ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jest nielicznym, moim zdaniem, ale dobrym przykładem, jak powinien wyglądać proces legislacyjny. W kwietniu odpowiednie zespoły w resorcie, międzyresortowe, przygotowały założenia do funkcjonowania ubezpieczeń społecznych rolników. Działo się to zaraz po uchwaleniu przez nas ustawy o funkcjonowaniu ubezpieczenia społecznego rolników w 1990 r. Założenia te zostały poddane szerokiej konsultacji i w październiku rząd przedkłada projekt ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych. Wskazuję na ten pozytywny przykład dlatego, aby unaocznić paniom posłankom i panom posłom, że doraźne rozwiązania w zakresie emerytur, świadczeń emerytalnych pracowników i pochodnych są odwrotnym przykładem.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#PosełStanisławBabiński">Omawiając projekt ustawy w brzmieniu przedłożonym przez komisje należy mieć na względzie moim zdaniem, głównie to co podnoszone było dotychczas przez rolników i krytykowane w obecnie obowiązującej ustawie. Przypomnę pokrótce najczęstsze uwagi, z którymi spotykaliśmy się w czasie spotkań i bezpośrednio w czasie pełnienia mandatu poselskiego: dlaczego rolnik po osiągnięciu wieku emerytalnego musi płacić składkę, jeśli nie przekaże gospodarstwa rolnego; dlaczego składka jest zróżnicowana w zależności od hektarów przeliczeniowych, skoro gospodarstwo nie bierze emerytury, jak powiadali rolnicy, dlaczego pracownik pobiera zasiłek choroby z tytułu każdej niezdolności do pracy, a rolnik tylko z tytułu choroby zawodowej lub wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym; dlaczego niektóre zdarzenia wypadkowe w obrębie gospodarstwa są uznane za wypadki przy pracy, a niektóre, identyczne, nie są uznane?</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#PosełStanisławBabiński">Projekt ustawy likwiduje krytykowane dotychczas przez rolników rozwiązania, przyjmując sprawdzone ogólne zasady obowiązujące w ubezpieczeniu społecznym. Do najważniejszych należy zaliczyć:</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#PosełStanisławBabiński">Po pierwsze, zrównanie świadczeń niepieniężnych, czyli świadczeń w naturze, tj. leczniczych, położniczych, zaopatrzenia w leki, w przedmioty ortopedyczne, środki opatrunkowe i pomocnicze, pobyt w domu opieki społecznej, rehabilitację lub przekwalifikowanie na wypadek uszczerbku poniesionego przy pracy w gospodarstwie rolnym — ze świadczeniami przysługującymi pracownikom i członkom ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#PosełStanisławBabiński">Po drugie, zrównanie prawa do świadczeń pieniężnych z tytułu jednorazowego odszkodowania z wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, długości okresu zasiłkowego z tytułu niezdolności do pracy ubezpieczonego, wieku emerytalnego i wymaganego okresu ubezpieczenia do nabycia prawa do emerytury, okresów ubezpieczenia niezbędnych do nabycia prawa do renty inwalidzkiej, okresów zaliczalnych do nabycia prawa do świadczeń, dodatków do emerytur i rent, zbiegu prawa do świadczeń, kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej, zasad zawieszania wypłaty emerytur i rent, prawa do zasiłku pogrzebowego — z odpowiednimi świadczeniami występującymi w systemie zaopatrzenia społecznego pracowniczego.</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#PosełStanisławBabiński">Po trzecie, zasadę powszechności ubezpieczenia społecznego z pozostawieniem rolnikom możliwości kontynuowania ubezpieczenia przez osoby dotychczas korzystające z tego ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#PosełStanisławBabiński">Po czwarte, zasadę równości w opłacaniu składki jako odpowiednika równości pobieranych w przyszłości świadczeń emerytalno-rentowych, zasadę gwarancji państwa za wypłatę świadczeń z funduszu emerytalno-rentowego, zasadę samorządności ubezpieczonych w dysponowaniu funduszem składkowym, zasadę domniemywań w sytuacjach, jeśli chodzi o zdarzenie wypadkowe w obrębie gospodarstwa rolnego, prowadzenie działalności rolniczej, prowadzenie działu specjalnego, uczestnictwo w prowadzeniu działalności rolniczej, stałą pracę rolnika w rolnictwie osoby najbliższej — jako zasadę upraszczającą procedurę dochodzenia przysługujących świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#PosełStanisławBabiński">I wreszcie zasada swobodnego przenoszenia własności gospodarstwa rolnego na następców.</u>
          <u xml:id="u-232.9" who="#PosełStanisławBabiński">Wszystkie te zasady, które obowiązują w ubezpieczeniu społecznym, w każdym systemie ubezpieczenia społecznego, w miarę możliwości projektodawca umieścił w projekcie ustawy. Jest to, moim zdaniem, duże osiągnięcie. Jest oczywiste, że sami rolnicy nie są w stanie pokryć składkami wszystkich świadczeń. Dlatego projekt przyjmuje zasadę, że składki wynikające z ubezpieczenia chorobowo-wypadkowego i macierzyńskiego będą uzależnione od wysokości wypłat świadczeń z tego tytułu, co w przyszłości będzie oznaczało racjonalną gospodarkę, pracę w gospodarstwie rolnym, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Mniejsze wypłaty, mniejsza zachorowalność, oznacza mniejszą składkę, bądź też przeznaczenie części środków pochodzących z tych składek na działania prewencyjne, profilaktyczne. Natomiast wypłata świadczeń emerytalno-rentowych jest wydatkowana z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-232.10" who="#PosełStanisławBabiński">Projekt przewiduje wyodrębnienie organizacyjne Kas Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, do których z jednej strony będzie należało wymierzanie i pobieranie składek, z drugiej zaś przyznawanie i wypłata świadczeń. Chciałbym w tym miejscu, winni to jesteśmy szerokim rzeszom rolników, jasno określić sprawy związane z dalszym prowadzeniem gospodarstwa rolnego, a prawem do świadczeń. Otóż najczęściej spotyka się w terenie takie stwierdzenia, że od 1 stycznia warunkiem do nabycia pełnej emerytury rolniczej jest osiągnięcie wieku i wówczas dalsze prowadzenie gospodarstwa jest dopuszczalne. Chciałbym tutaj jasno przekazać sformułowania zawarte w projekcie, a mianowicie to, iż prawo do pełnej emerytury składającej się z dwóch części, czyli tej składkowej i tej uzupełniającej, w dalszym ciągu będzie obowiązywać po zaprzestaniu działalności rolniczej, czyli wyzbyciu się gospodarstwa rolnego. Prawo zaś do emerytury w części składkowej, oczywiście w wymiarze niższym, będzie uzależnione tylko od osiągnięcia wieku, ale wszyscy musimy sobie zdawać sprawę, że będzie to tylko część składkowa. I oczywiście dalsza korzyść to to, że z chwilą osiągnięcia wieku ustaje obowiązek opłacania składki w części obowiązkowej.</u>
          <u xml:id="u-232.11" who="#PosełStanisławBabiński">Reasumując, można powiedzieć, iż przyjęte w ustawie rozwiązania szczegółowe są ogólnie trafne, nowoczesne i zasługują na przyjęcie. Co do wniosków mniejszości, to chciałbym zaapelować do pań i panów posłów, że każde przyjęcie wniosku mniejszości uwarunkowane jest z jednej strony przyznaniem prawa do szerszego zakresu świadczeń, czy większego świadczenia, z drugiej strony niesie za sobą obowiązek opłacania wyższej składki. Zostało to na posiedzeniach komisji dokładnie wyliczone i wyjaśnione przez przedstawicieli rządu i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, żebyśmy zdawali sobie z tego sprawę i nie uszczęśliwiali rolników na siłę, gdyż z jednej strony jest to korzyść, a z drugiej jest to obowiązek płacenia większej składki.</u>
          <u xml:id="u-232.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Jungiewicza z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, a następnie pana posła Waleriana Pańkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełJózefJungiewicz">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Próba regulacji prawnej ubezpieczenia rolników i członków ich rodzin rozpoczęła się ustawą z 14 grudnia 1982 roku. Wymieniona ustawa nie miała charakteru społecznego, albowiem warunkiem uzyskania emerytury było przekazanie gospodarstwa, jak popularnie mówiono, u naczelnika. Ustawa — mimo jej dwukrotnej nowelizacji — miała szereg wad. Omawiany dzisiaj projekt ustawy o ubezpieczeniu społecznym — już społecznym — rolników jest według specjalistów projektem dobrym. W ramach dzisiejszej dyskusji chciałem poruszyć zasadniczo jeden problem.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PosełJózefJungiewicz">Otóż w art. 54 mamy zapis: Zasiłek na dzieci pozostające na utrzymaniu ubezpieczonego. Zasiłek ten, według mojego rozeznania, jeszcze do 27 kwietnia 1990 r. wynosił 2 tys. zł, tj. mniej niż wynosi cena 1 kg chleba. Na domiar złego nie przysługiwał każdemu dziecku z rodzin rolniczych. Przysługiwał — mówiąc skrótowo — tylko wtedy, kiedy ilość członków rodziny była wyższa od ilości ha przeliczeniowych. Wszelkie komentarze są tu zbyteczne. Na szczęście ten okres, myślę, przejdzie do historii. Z tego zasiłku korzystało — tu podam kilka liczb w skali makro: W Polsce mamy ok. 2 mln dzieci z rodzin rolniczych, w tym zasiłek otrzymuje około 100 tys. Dalsze 500 tys. otrzymuje zasiłek, ale z innego tytułu ubezpieczenia. Pozostaje więc ok. 1 mln 400 tys. dzieci, które zasiłku nie otrzymują.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#PosełJózefJungiewicz">W tym miejscu zwracam się z prośbą do Rady Ministrów, aby w trybie pilnym dokonała zmiany rozporządzenia z 27 kwietnia 1990 r., wprowadzając w § 2 tego rozporządzenia w miejsce 1 ha przeliczeniowego — 2 ha. Jest bowiem duża dysproporcja pomiędzy pracownikami, rzemieślnikami, przedsiębiorcami, uzyskującymi często bardzo wysokie dochody, których dzieci pobierają zasiłki rodzinne, w stosunku do dzieci z rodzin rolniczych. Chciałem ten problem zasygnalizować.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Waleriana Pańkę z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełWalerianPańko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym złożyć na ręce zespołu redakcyjnego — jeśli jeszcze będą inne poprawki — poprawkę do art. 28 ust. 4 projektu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Poprawka ta ma na celu zsynchronizowanie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, tej, której projekt dzisiaj rozważamy, z ustawą o podatku rolnym i z regulacją ustawową podatku od nieruchomości. Chodzi konkretnie o to, że w art. 28 powiada się, kiedy następuje częściowe zawieszenie wypłaty emerytury lub renty inwalidzkiej. Powiada się, że wówczas, jeżeli rolnik nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, i w ust. 4 określa się, kiedy uznaje się, że zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej. I powiada się, że właśnie prowadzi jeszcze gospodarstwo, ale nie uważa się, iż prowadzi to gospodarstwo, jeżeli: użytkuje grunty o łącznej powierzchni nie przekraczającej 0,5 ha, lub przekraczającej 0,5 ha, lecz nie przekraczającej 1 ha przeliczeniowego. Propozycja idzie w tym kierunku, ażeby określić to w ten sposób, że jeżeli on użytkuje użytki rolne, lasy, grunty leśne, grunty pod stawami, ewentualnie pod zabudowaniami, które ze względu na powierzchnię nie podlegają opodatkowaniu podatkiem rolnym, zwłaszcza że w tej ustawie w art. 94 zmieniamy ustawę o podatku rolnym. O co chodzi? Chodzi o to, żeby nie było takiej sytuacji, że ktoś uważa, że zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, a będzie prowadził i będzie płacił podatek rolny. Może być nawet taka sytuacja, że będzie się uważało, że zaprzestał działalności rolniczej, a będzie miał ok. 20 ha ziemi VI klasy lub jeżeli V klasy to ok. 3 ha gruntu. Oczywiście jest to kwestia zsynchronizowania z ustawą o podatku rolnym i nie ma to większego znaczenia, jeśli chodzi o sferę socjalną tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jako ostatni ze zgłoszonych mówców głos zabierze pan poseł Janusz Rożek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PosełJanuszRożek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kiedy w ub. roku w czasie debaty nad ustawą emerytalną dla rolników wniosłem formalny wniosek, ażeby rolnicy, którzy są w wieku emerytalnym, uzyskiwali emeryturę, bez względu na to czy oddali, czy nie oddali ziemi — ci co użytkują ziemię w 75% pełnej emerytury — to minister Balazs odrzucając, tzn. negując mój wniosek uzasadniał, że trzeba by dodatkowo wydatkować 4 bln zł. Był to jedyny argument. Kiedy później okazało się, że w puli, która miała być przeznaczona na emerytury rolników, jest nadwyżka w wysokości 3 bln 600 mld zł i kiedy zwróciłem się do wicepremiera Balcerowicza, ażeby ci rolnicy, którzy są w wieku emerytalnym przynajmniej nie płacili składki emerytalnej — niestety, tak się nie stało. Chodzi o rolników, którzy będąc w wieku emerytalnym musieli płacić składki emerytalne. I taki np. dziadek, który miał 75 lat, jeśli nie oddał ziemi, tę składkę, niestety, musiał płacić. To było oczywiście wybitnie dyskryminujące w stosunku do chłopów.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PosełJanuszRożek">Wysoka Izbo! Chciałbym tu podnieść dwa aspekty.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#PosełJanuszRożek">Po pierwsze, uważam, że rolnik powinien dostawać emeryturę z racji czasu pracy na roli i wieku emerytalnego. I to powinien być zasadniczy warunek. Zgadzam się też, żeby nie uzyskiwał 100%, ale, powiedzmy, 75% pełnej emerytury. Następna rzecz, którą chciałbym tu podkreślić, to że rolnicy dostają o wiele mniejszą emeryturę od innych grup społecznych. Z czego to wynika? Czy może oni źle pracują? Nie. Rolnik tak samo ciężko, a przeważnie ciężej pracuje niż inne działy gospodarki. Jego praca jest równa ciężkiej pracy górnika. Jednakże wysokość emerytury rolniczej wynosi mniej więcej jedną trzecią.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#PosełJanuszRożek">W czym tkwi problem? Po prostu chyba w tym, że nie za każdą pracę płaci się jednakowo. Jeśli np. produkuje się wodę sodową i bierze się za nią tyle samo albo i więcej niż za mleko, to nie oznacza, że praca przy produkcji tej wody jest taka ciężka. Po prostu inaczej się kalkuluje. Pracę rolnika nisko się ceni. I stąd właśnie bierze się to, że ciężko pracując ma on niskie korzyści. Podam tu jeszcze inny przykład. Na Zachodzie za litr mleka rolnik dostaje litr oleju napędowego. U nas trzeba sprzedać 4 litry mleka. A więc rolnik o wiele więcej musi pracować. I to się mieści po prostu w jego świadczeniach, w jego podatku pośrednim.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#PosełJanuszRożek">Mówi się, że z budżetu państwa daje się duże sumy dla rolnika. Ja bym powiedział tak: najpierw mu się zabrało, a teraz mu się daje. To jest żadna łaska. Uważam także, że budżet państwa dając rolnikowi określoną sumę, daje mu to, co przedtem zabrał. Dlatego popieram ten wniosek, żeby rolnicy, którzy są w wieku emerytalnym, bez względu na wiek otrzymywali co najmniej 75% emerytury, jeśli użytkują ziemię. Uważam także, że ustawa ta, aczkolwiek jest lepsza od innych i mniej krzywdząca, ale nadal jest krzywdząca rolników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przed ogłoszeniem przerwy proszę o zabranie głosu pana posła sekretarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">Bezpośrednio po zarządzeniu przerwy odbędzie się spotkanie posłów zainteresowanych projektem ustawy o ochronie przyrody i środowiska przyrodniczego — w sali nr 134.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Ogłaszam przerwę do godz. 11.30.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Bezpośrednio po zakończeniu obrad odbędzie się zebranie Konwentu Seniorów w gabinecie marszałka.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 do godz. 11 min 40)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wysoka Izbo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kontynuujemy dyskusję. Mam dwa zgłoszenia do dyskusji, następnie głos zabiorą przedstawiciele rządu.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Irenę Chojnacką, kolejnym mówcą będzie poseł Stanisław Stasiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PosełIrenaChojnacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmiany gospodarcze zachodzące w Polsce dotknęły boleśnie rolników, szczególnie tych, którzy posiadają drobne gospodarstwa rolne. Wieś płaci za reformę. Dlatego też istotną sprawą są świadczenia socjalne dla wsi, a przede wszystkim ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników. Projekt ustawy nie jest doskonały, ale rozwiązania w nim przyjęte są znacznie korzystniejsze niż poprzednio.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#PosełIrenaChojnacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam poprzeć wypowiedź pani poseł Grażyny Sołtyk. Nad ustawą pracowaliśmy w pośpiechu, dlatego że zbyt późno została ona dostarczona do laski marszałkowskiej. Jest to bardzo zła praktyka, bowiem w toku prac bardzo łatwo można popełnić błąd. Jednocześnie popieram wniosek mniejszości dotyczący wprowadzenia ust. 5 do art. 8 dotyczącego dania delegacji ustawowej ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej do ustanowienia ulg w wysokości składki na wniosek Rady Rolników. Wniosek ten popierałam w trakcie obrad połączonych komisji. Uważam, że przepis ten nie będzie nadużywany, natomiast wielu rolnikom może pomóc w trudnych sytuacjach życiowych.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#PosełIrenaChojnacka">Apeluję gorąco do Wysokiej Izby o poparcie wniosku mniejszości zgłoszonego przez panią poseł Grażynę Sołtyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu posła Stanisława Stasiaka z Klubu Poselskiego PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PosełStanisławStasiak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nam posłom trzeba zawsze ważyć między potrzebami i możliwością ich realizacji. Tak było i przy pracach nad projektem ustawy o ubezpieczeniach społecznych. Z jednej strony zderzały się zapotrzebowania na rozwiązania, które by poszły daleko dalej, niż były ujęte w ustawie, z drugiej strony jako posłowie, znając możliwości budżetowe, musieliśmy z pewnych spraw jednak zrezygnować. Chciałbym jednak powiedzieć, że system emerytalny rolników wypędził ze wsi wiele nieszczęścia i zła, które się tam działo, kiedy tego systemu nie było. I że każda praca nad nowym projektem ustawy to krok do przodu, ale nie rozwiązuje spraw do końca. Uważam, że jest to nawet niemożliwe, ale drogą ewolucyjnego doskonalenia dochodzimy do ustaw coraz lepszych. Wydaje mi się, że w tej ustawie dwoma newralgicznymi problemami były zapisy.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#PosełStanisławStasiak">Po pierwsze, wymóg zaprzestania prowadzenia działalności w rolnictwie. W terenie powszechnie żądano, aby tego zapisu w ustawie nie było, by w tej ustawie zrównać po prostu grupę rolników z innymi grupami społecznymi, rzemieślnikami, pracownikami. Ale również znając możliwości, na posiedzeniu podkomisji staraliśmy się tak zmodyfikować ten zapis, aby jednocześnie nie narażać skarbu państwa na dodatkowe wydatki, które według symulacyjnych wyliczeń wynosiłyby około 6 bln zł, by w jakiś inny sposób to świadczeniobiorcom zrekompensować. I tak, rezygnując z tego zapisu, udało się wprowadzić, by emeryci otrzymywali działkę gruntu nie wielkości 0,5 ha, lecz 1 ha przeliczeniowego.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PosełStanisławStasiak">I po drugie, stworzone były również większe możliwości uzyskiwania emerytury w całości, względnie w jej części, które również powinny w pewnym stopniu rolników satysfakcjonować.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#PosełStanisławStasiak">I sprawa druga, to od kilku już nowelizacji powszechne żądanie obniżenia wieku emerytalnego rolników do 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Również tutaj, uwzględniając sferę budżetową państwa, wprowadziliśmy zapis kompromisowy, by ze względu na nadumieralność mężczyzn na wsi, obniżyć wiek emerytalny mężczyzn do lat 60 od 1992 r. Zapis ten jest negowany przez stronę rządową.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#PosełStanisławStasiak">Chcę powiedzieć, że my, rolnicy, gotowi jesteśmy ustąpić z tego zapisu, ale tylko w takim wypadku, gdy inne grupy społeczne, których w kraju jest dość dużo, również z tego przywileju zrezygnują, ze względu na to, że grupy te nie pracują ciężej i dłużej niż rolnicy. Wydaje mi się, że zachowanie przywileju dla pewnych grup społecznych i nieuwzględnianie faktów, które istnieją na wsi, tego że wiele gospodarstw prowadzonych jest przez kobiety, ponieważ nie ma tam mężczyzn, dają nam niejako predyspozycje do tego, byśmy optowali za utrzymaniem tego zapisu. Dlatego zwracam się do Wysokiej Izby, byśmy ten zapis, że od 1992 r. obniżamy wiek emerytalny mężczyzn do lat 60, utrzymali.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#PosełStanisławStasiak">Wysoka Izbo! Niedawno zastanawialiśmy się tutaj i rozstrzygaliśmy, jak rozwiązać sprawę emerytów i rencistów 80-latków. I w tamtych rozwiązaniach znalazł się zapis dotyczący rolników. Niestety, w toku prac nad tamtą ustawą, zapis ten został usunięty. Zresztą było takie odniesienie, że nie może to być zawarte w tamtym zapisie, ponieważ istnieje odrębna ustawa emerytalna rolnicza i ewentualnie w tej ustawie taki zapis może się znaleźć.</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#PosełStanisławStasiak">Dlatego wnoszę formalny wniosek, który brzmi: Ustawa zobowiązuje rząd do zrewaloryzowania rent i emerytur rolniczych świadczeniobiorców, którzy ukończyli 30 lat, na takich zasadach, jakie obejmuje ustawa o rewaloryzacji rent i emerytur dla 80-latków, z uwzględnieniem specyfiki naliczania emerytur i rent rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Kazimierz Ujazdowski z Klubu Poselskiego Stronnictwa Demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#komentarz">(Głos z sali: O Boże!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cieszę się, że ktoś tu jest taki religijny i te okrzyki „O Boże!” dochodzą z tej strony. Cieszę się bardzo. Ja tylko parę słów.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Chciałbym prosić pana ministra finansów, abyśmy wiedzieli przed przystąpieniem do głosowania o skutkach finansowych przyjęcia poszczególnych wniosków mniejszości, bądź też nieprzyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jeszcze ktoś z obywateli posłów chciałby zabrać głos w dyskusji? Zgłoszeń nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu pana ministra Artura Balazsa. Następnie głos zabierze pan minister Jacek Kuroń, pan minister Janusz Byliński i, w końcówce, pan wicepremier Balcerowicz. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówArturBalazs">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po prawie półtorarocznych pracach, po ustawie przejściowej, dobrnęliśmy właściwie do końca z zupełnie nowym systemem emerytalnym, według mnie z systemem nowoczesnym, europejskim.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówArturBalazs">Na wstępie chcę się ustosunkować do propozycji poprawek zgłoszonych przez mniejszość.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówArturBalazs">Poprawka pierwsza, dotyczy ulg w składce. Jestem za tym, aby taka możliwość istniała i aby Rada Rolników takie rozwiązanie mogła przyjąć. Źle by było, gdyby Wysoka Izba chciała składkę regulować, jednoznacznie już dziś, wtedy byłoby to pozbawienie właśnie praw tej nowo powstałej Rady Rolników. Jeżeli chodzi o poprawkę trzecią, która mówi o tym, żeby zasiłek chorobowy był przyznawany od 30 dnia choroby, jestem również za tym, żeby tę poprawkę przyjąć. Przyjęcie rozwiązania, że zasiłek chorobowy będzie przyznawany rolnikowi od 14 dnia choroby spowoduje wzrost składki z tego tytułu o 100%. Nie wiem, czy rolnicy byliby chętni, żeby tak to zostało rozwiązane. Tak że tutaj jestem za tym, żeby te dwie poprawki przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówArturBalazs">Natomiast jestem przeciw poprawce drugiej, która mówi o zasiłku z tytułu urodzenia dziecka. Przyznaliśmy jeden zblokowany zasiłek, który konsumuje zarówno zasiłek z tytułu urodzenia dziecka, jak i okresu niezdolności do pracy. Jest propozycja znacznie rozszerzająca to rozwiązanie. I ta propozycja również spowoduje istotny przyrost składki emerytalnej. Jestem za tym, aby tej propozycji nie przyjmować.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówArturBalazs">Jeżeli chodzi o najkorzystniejsze zmiany, to w dużym skrócie powiem tak: emerytury rolnicze składają się z dwóch części: składkowej i części wypłacanej z budżetu państwa. Część składkowa jest wypłacana w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego. Część z budżetu państwa — w momencie zaprzestania gospodarowania. Równocześnie ten postulat rolników, który mówił o tym, żeby zwalniać rolników z płacenia składki w momencie uzyskania wieku emerytalnego, również w tym rozwiązaniu został zaakceptowany i tak projekt ustawy o tym mówi. Poza tym ustawa wnosi pełną stabilizację składki emerytalnej oraz automatyczną rewaloryzację emerytury. Tak że propozycja posła Stasiaka jest skonsumowana w ustawie. Myślę, że kilka słów minister Kuroń o tym powie.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówArturBalazs">Powstaje kasa rolników oddana pod nadzór Radzie Rolników. A więc w wielu przypadkach rolnicy sami będą decydowali o tym, jak wysokie składki chcą płacić i jak wysokie świadczenia z tytułu zasiłków chorobowych, przede wszystkim wypadków przy pracy, chcą uzyskiwać.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówArturBalazs">Kilka słów o skróceniu wieku. Prawdą jest, że rolnicy przede wszystkim przekazują swoje gospodarstwa następcom. I w ustawie jest zawarte rozwiązanie, które mówi, że każdy rolnik, który przekazuje gospodarstwo następcy, automatycznie ma skrócony wiek emerytalny o 5 lat. A więc jest to wiek 60 lat. Równocześnie, jeżeli jeden z małżonków nie osiągnął wieku emerytalnego, a drugi ten wiek osiągnął, to w stosunku do drugiego również jest stosowane skrócenie wieku o 5 lat. A więc ten wiek istotnie się skraca.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówArturBalazs">Rolnicy, którzy z różnych tytułów, także gospodarstwa, będą podlegali wywłaszczeniu, również będą uzyskiwali skrócenie wieku. Tak ustawa to rozwiązuje. A więc propozycje obligatoryjnego skrócenia wieku, w jakiś sposób dotyczące bardzo istotnej grupy rolników, są w ustawie zawarte. Natomiast postulat, który by wprowadzał obligatoryjne skrócenie wieku dla wszystkich rolników, jest w obecnej sytuacji gospodarczej państwa postulatem nie do przyjęcia, gdyż przede wszystkim pociągałby on za sobą naciski innych grup społecznych. Zasadnicza część rolników i tak korzysta ze skrócenia wieku i trzeba to otwarcie powiedzieć. Już dziś pytają mnie rolnicy z PGR i z rolniczych spółdzielni produkcyjnych — czy skrócenie wieku, czyli obniżenie wieku emerytalnego również będzie ich dotyczyło. I zupełnie szczerze mówię tutaj o tym państwu.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówArturBalazs">Na zakończenie chciałem powiedzieć, że bardzo się cieszę, że w wielu istotnych momentach doszliśmy do kompromisów. Dotyczy to zwłaszcza elementu najbardziej kontrowersyjnego, a więc zaprzestania prowadzenia gospodarstwa w momencie uzyskania części emerytury uzupełniającej. Cieszę się, że podkomisje ten, według mnie, ze wszech miar słuszny argument przyjęły i takie rozwiązanie w ustawie zostało przyjęte. Tak jak powiedziałem, uważam, że ustawa niesie szereg nowoczesnych i bardzo dobrych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę, pan minister Janusz Byliński chciałby zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">Ja tylko w jednej sprawie, którą poruszył poseł Zenon Witt. W toku dyskusji nad projektem ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, wyłonił się problem zwiększeń emerytur i rent rolniczych przyznawanych na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów z tytułu wartości gospodarstwa rolnego przekazanego na skarb państwa. Zdaniem niektórych posłów, część emerytury lub renty stanowiąca zwiększenie z tytułu wspomnianej wartości gospodarstwa z reguły jest obecnie zbyt mała w stosunku do realnej wartości przekazanego gospodarstwa.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">Powyższe zagadnienia były przedmiotem analizy przeprowadzonej przez ekspertów z urzędu ministra ds. warunków życia na wsi, Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Stwierdzono, że obecnie wypłaca się ok. 300 tys. rent i emerytur, rent inwalidzkich z tytułu przekazania gospodarstwa rolnego państwu. Problem ekwiwalentności tych świadczeń w stosunku do wartości przekazanego państwu gospodarstwa nie poddaje się jednoznacznej ocenie w szczególności z następujących powodów:</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">Wysokość świadczenia zależy od okresu, w którym nastąpiło przekazanie gospodarstwa państwu. I tak przed dniem 1 stycznia 1977 r. renty za gospodarstwa przekazywane państwu miały charakter pozaubezpieczeniowy, bezskładkowy i stanowiły ryczałt za przekazaną ziemię.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">W okresie od 1 stycznia 1978 r. do 31 grudnia 1982 r. renta lub emerytura lub renta rolnicza miały następującą konstrukcję — kwota podstawowa plus zwiększenie z tytułu sprzedaży produktów rolnych, plus zwiększenie z tytułu wartości gospodarstwa przekazanego państwu. Świadczenie to przysługiwało łącznie obojgu małżonkom.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">Od 1 stycznia 1983 r. przyznane przed tą datą emerytury i renty uległy korzystnej zmianie na świadczenia indywidualne dla każdego małżonka, z tym że korzystny wzrost dotyczył kwoty podstawowej, ale nie zwiększał kwoty z tytułu wartości przekazanego gospodarstwa. Od 1 stycznia 1983 r. przekazywano jedno zwiększenie, ulegające podziałowi między małżonków pobierających emeryturę lub rentę.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">W latach 1978–1990 uległy zmianie zasady szacowania wartości przekazanego gospodarstwa. Początkowo obowiązywał szacunek ryczałtowy, następnie obowiązywał szacunek stosowany przy sprzedaży nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi. Również zasady szacowania gruntów i budynków PFZ ulegały zmianie. Do 1990 r. kolejne ustawy emerytalne przewidywały limity maksymalnej wysokości zwiększenia emerytury lub renty z tytułu wartości przekazanego gospodarstwa.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">Aktualnie obowiązuje limit przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej z poprzedniego roku. Limity te niewątpliwie działały i działają spłaszczająco na wysokość zwiększeń w wypadku gospodarstw o dużej wartości. Choć z drugiej strony należy podkreślić, że gospodarstwa przekazywane państwu są na ogół słabe. Organy rentowe nie dysponują wystarczającą dokumentacją, która pozwoliłaby na ponowne oszacowanie przekazanego gospodarstwa w każdym indywidualnym wypadku w celu ewentualnego ustalenia nowej wysokości zwiększenia. Operacja taka wymagałaby w większości przypadków żmudnego i kosztownego postępowania dowodowego. Należy również podkreślić, że o ile istnieje problem zaniżania w niektórych przypadkach zwiększania emerytury lub renty z tytułu wartości przekazanego gospodarstwa, o tyle w zasadzie nie występuje problem deprecjacji tych zwiększeń z biegiem czasu, w którym świadczenia te są wypłacane.</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">W roku 1976 dokonano generalnej rewaloryzacji tych świadczeń, które zawarte zostały w § 7 rozporządzenia Rady Ministrów z 20 stycznia 1986 r., a następnie wspomniane zwiększenia wraz z całością emerytur i rent rolniczych są systematycznie waloryzowane. Przy czym od 1 stycznia 1990 r. waloryzacja ta występuje w okresach kwartalnych. Może jednak występować efekt spłaszczający z uwagi na obowiązujące limity rewaloryzacji i waloryzacji. Wstępnie szacuje się, że dokonanie ewentualnej rewaloryzacji wszystkich świadczeń w imię pełnej adekwatności zwiększenia z tytułu przekazania gospodarstwa rolnego państwu, może wymagać wyasygnowania kwoty 200–300 mld zł rocznie. Zasada rewaloryzacji jest sprawą otwartą. Generalnie w grę wchodzi bądź odtworzenie wartości każdego gospodarstwa, bądź jako forma zryczałtowanego wyrównania.</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">Biorąc pod uwagę wskazany wyżej znaczny stopień skomplikowania problemu, a także ewentualne koszty, proponuje się 2-stopniowy tryb jego rozwiązania: grudzień 1990 r., co jest zawarte w art. 118 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w druku, który rozpatrujemy, nieodpłatne uwłaszczenie emerytów i rencistów rolnych składnikami gospodarstwa przekazanego państwu, które nadal znajdują się w ich użytkowaniu; na początku 1991 r. minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej powoła zespół ekspertów do dokładnego zbadania omawianego problemu w oparciu o dokumentację z urzędów rejonowych i urzędów gmin. W ciągu kilku miesięcy możliwe będzie zaproponowanie generalnego rozwiązania pod warunkiem, że zostaną wyasygnowane odpowiednie środki.</u>
          <u xml:id="u-251.9" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">W tej chwili składam deklarację, ale jednocześnie mam pełną świadomość, że jest to deklaracja dla następcy, aczkolwiek problem, jak powiedziałem, nie jest łatwy do rozstrzygnięcia ze względu na brak dokumentacji i ewentualnej rewaloryzacji czy waloryzacji wartości przekazanych na skarb państwa gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-251.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu ministrowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu pana ministra Jacka Kuronia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejJacekKuroń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początek drobne wyjaśnienie. Mianowicie, jeśli chodzi o emerytury i renty rolnicze, są to jedyne emerytury, które są regularnie waloryzowane, stąd nie zachodzi potrzeba waloryzacji emerytur 80-latków. Bierze się to stąd, że to jest emerytura ustalona jako najniższa, a jej wysokość, jak państwo pamiętacie, decyzją państwa na mocy ustawy majowej wyznacza się regularnie co kwartał według zasad ruchu cen, to znaczy wynosi ona 35% płacy średniej. Dlaczego ona jest najniższa? Bo tutaj różne głosy na ten temat padają. To jakby już nie do mnie należy, tylko do ministra Balazsa, niemniej ja na to pytanie mogę odpowiedzieć, bo to jest bardzo szczególny rodzaj emerytury. On się różni od wszystkich innych, dlatego słusznie zostaje wyodrębniony w osobny fundusz. O ile tamte emerytury i renty są emeryturami i rentami składkowymi, to ten, jak państwo zwrócili uwagę, składa się z dwóch części, w tym z części, która jest socjalną wypłatą z budżetu, i ona wynosi 90% całego funduszu, W związku z tym w jakimś czasie i w jakimś miejscu, przy jakimś budżecie Sejm może sobie to podnieść, ale nie ma to żadnego związku z systemem emerytalnym, ponieważ system emerytalny jest dofinansowywany na skutek zaniedbań. W praktyce jest on po prostu funduszem składkowym, i musi zmierzać do tego, aby dokładnie wypłacać tyle, ile bierze się w składkach, plus kapitalizacja, która po drodze nastąpi.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejJacekKuroń">W związku z tym całe mówienie o zabieraniu, o obniżaniu, o płaceniu rolnikom zbyt niskich emerytur może być słuszne, ale nie może to być odnoszone do systemu emerytalnego, bo to jest poza systemem. I jest rzeczą otwartej dyskusji, która, myślę, będzie jeszcze wracać, czy rzeczywiście wspieranie rozwoju rolnictwa ma być oparte przede wszystkim, bo tak to jest w tej chwili, na systemie socjalnym. Czy rzeczywiście ten system socjalny jest korzystny dla wsi, czy może inny system, bardziej proprodukcyjny, byłby lepszy. Ale to nie jest sprawa do tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejJacekKuroń">Natomiast chciałbym państwu zwrócić uwagę, i tylko w tym celu zabieram głos, żebyśmy sobie uczciwie i szczerze popatrzyli w swoje sumienia i przyznali, że jeżeli dzisiaj uchwalimy globalnie, że wiek emerytalny rolników obniża się do 60 lat, to czy przy nowej regulacji emerytalnej nie będziemy musieli tego przyjąć dla wszystkich? To sobie uczciwie i jasno, śmiało, prosto w oczy powiedzmy. Tu nie o to chodzi, żeby komuś coś dać albo zabrać, tu chodzi o to, żebyśmy uczciwie powiedzieli, jak sprawa stoi. Rzeczywiście pan poseł, który o tym mówił, przepraszam, zapomniałem nazwisko, mówił o tym, że się zgadza, że jakby rolnicy zgodzili się na to, żeby nie było wieku 60 lat, gdyby zabrano to wszystkim innym. On ma o tyle rację, że są różne grupy zawodowe, które mają skrócony wiek emerytalny i nie jest to za bardzo uzasadnione. Około 20% wszystkich emerytobiorców ma skrócony wiek emerytalny, przy czym mechanizm tego przyznawania był dotąd czysto arbitralny, to znaczy uzgadniano, że jakaś grupa będzie miała skrócony wiek emerytalny. Ja sam w czasie swego urzędowania zetknąłem się z wnioskiem, żeby skrócić wiek emerytalny reżyserom i mówię do pani minister kultury, to my się będziemy tu ze sobą kłócić. Ja rzeczywiście nie wiem, czy im trzeba skrócić, czy nie trzeba, ale na jakiej zasadzie będziemy tę decyzję podejmowali? I dlatego powołaliśmy taką komisję przy CIOP, z udziałem ekspertów, komisję ministerialną, która ma opracować taki system obciążeń zawodowych dla zawodu, a nie dla grupy zawodowej, ponieważ do tej pory to obowiązuje w grupie zawodowej, np. milicjantów, dotyczy to także wszystkich zatrudnionych w milicji, z maszynistkami włącznie. W wojsku podobnie, na kolei podobnie, w węglu podobnie, z tą tylko różnicą, że szczególnie preferowani są dołowi. Otóż z tą praktyką będziemy musieli w przyszłej ustawie zerwać, przyjąć zasadę odnoszenia do zawodu, zasadę punktową, maksymalnie zobiektywizowaną. Dlatego bardzo mocno się sprzeciwiam przyjęciu teraz odrębnego trybu postępowania, tzn. przyjęcia zasady, że tak oto arbitralnie wszystkim rolnikom po prostu obniżymy wiek emerytalny o 5 lat. W tej ustawie, która dziś jest dyskutowana, jak mówił o tym minister Balazs, takie 5-letnie obniżenia już istnieją, i to istnieją dla dużej grupy rolników, większej niż te 20% w ubezpieczeniach pracowniczych. Znacznie większej. A więc z punktu widzenia godności, wszystko tu jest w porządku. Natomiast z punktu widzenia kosztów tej operacji, na taki krok, że dziś przyjmiemy te 60 lat, pozwolić sobie nie możemy. Państwo pamiętacie, że z tej trybuny niedawno mówiłem o tym, że mamy te 2 bin 200 mld zł na dotacje do budżetu do przyszłorocznych emerytur i byłem atakowany przez posła Bugaja, że to jest zbyt wielki wzrost. Że to jest wzrost, który jest nieporównywalnie większy niż w jakiejkolwiek innej grupie. Ale chcę państwu powiedzieć, że gdybyśmy sobie to zafundowali, to jest to i tak mało na rewaloryzację, będzie nam ciężko w tej sumie zmieścić się z rewaloryzacją i będzie to nasz przyszłoroczny kłopot. Gdybyśmy sobie teraz zafundowali obniżenie wieku emerytalnego o 5 lat w tamtej grupie, to samo obniżenie zjadłoby nam całą dotację i żadnej rewaloryzacji byśmy nie zrobili. Dlatego myślę, że trzeba, aby każdy z nas myśląc o tym, że będzie głosował nad systemem emerytalnym, powszechnym, wziął ten fakt pod uwagę, że jeśli dziś podejmiemy taką decyzję w odniesieniu do całego rolnictwa, to jutro będziemy musieli podjąć decyzję w odniesieniu do wszystkich. A to praktycznie oznacza, że zablokujemy rewaloryzację finansową albo szaleńczo podniesiemy składkę, co wydaje mi się bez sensu.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Są trzy zgłoszenia nawiązujące do tej wypowiedzi. Bardzo proszę o krótkie wypowiedzi bądź pytania, bo jeszcze wystąpi pan wicepremier Leszek Balcerowicz, ale być może pytania będą pomocne panu premierowi w odniesieniu się do sprawy. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełGrażynaSołtyk">Mam pytanie do pana ministra Kuronia. Czy z całą odpowiedzialnością może pan powiedzieć, że w każdej innej grupie społecznej ludzie pracują tyle co na wsi, tzn. tyle co rolnicy? Jeśli zaledwie 15-letni rolnik prowadzi gospodarstwo, to jak wielki staż pracy ma ta grupa? Chcę, żeby pan uczciwie to na tej sali powiedział, żebyśmy jadąc na wieś, my, posłowie reprezentujący tę grupę społeczną, mieli dla nich argumenty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jeszcze są 2 lub 3 zgłoszenia. Proszę o bardzo krótkie wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PosełAdamBabul">Adam Babul, PSL. W nawiązaniu do wypowiedzi ministra Bylińskiego, pragnę złożyć jeden wniosek, odnośnie do pracy komisji, o której mówił minister Byliński, na temat wyceny gospodarstw przekazanych wcześniej. Pragnę zasugerować i wnioskować, aby ta komisja zajęła się także kwestią rewaloryzacji wartości produkcji sprzedanej za rok 1988 i 1989. Ta sprawa została pominięta, może dlatego że akurat była zmiana systemu, natomiast ustawa, o której dzisiaj dyskutujemy, niejako przyjmuje system waloryzacji ujmując rzecz generalnie, i jest ciągłość, natomiast te dwa lata nam wypadły i prosiłbym, żeby komisja, o której mówił minister Byliński, zajęła się tymi dwoma latami, konkretnie rewaloryzacją wartości produkcji sprzedanej, która została pominięta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, panie pośle. Jeśli jest to dłuższa wypowiedź, to proszę skorzystać z mównicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PosełJanWarjan">Poseł Warjan, PSL. Dziwię się panu ministrowi Kuroniowi, tym bardziej panu ministrowi Balazsowi, że dzisiaj w drugim czytaniu tej ustawy szuka się argumentów. Argumenty na temat skrócenia wieku emerytalnego były przedstawione Wysokiej Izbie w pierwszym czytaniu. Tym bardziej dziwię się ministrowi Balazsowi, że jako rolnik mówi, że jest to niewskazane, chyba że jest rolnikiem przypadkowym.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#PosełJanWarjan">Dlaczego mówię, że wiek emerytalny powinien być skrócony? Otóż podałem argument nie do odrzucenia, bo niech mi któryś z ministrów wskaże, czy którakolwiek grupa zawodowa przepracowuje więcej dni roboczych w ciągu roku? Nie pracują tyle pracownicy państwowych gospodarstw rolnych, ani spółdzielczych. Tam pracuje się 250 dni w roku. Natomiast w rolnictwie indywidualnym praca trwa 365 dni w roku. Jest to argument, którego nie ma żadna inna grupa społeczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Myślę, że pan poseł nieco przesadził, mówiąc o przypadkowym zawodzie pana ministra. Jeśli przyjąć za przypadek los, to dotyczy to nas wszystkich, ale jak wiemy, tak nie jest w tym wypadku.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy są jeszcze dodatkowe zgłoszenia z sali? Czy są jeszcze zapytania?</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przepraszam jeszcze, panie ministrze, może to dotyczyć i pana.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PosełJerzyŻurawiecki">Jerzy Żurawiecki. Bardzo proszę kolegów rolników, by nie byli sędziami we własnych sprawach, bo nie jest to sąd obiektywny. Myślę, że często tymi argumentami szkodzicie jakby swojemu środowisku, bo reprezentujecie nie tylko rolników. Druga sprawa, to że gdyby emeryci pisali ustawę emerytalną, również by tak to przedstawiali. Bardzo proszę, żebyście nie byli sędziami wyłącznie we własnej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#PosełJerzyŻurawiecki">Druga sprawa. Chciałbym uzyskać odpowiedź, bo w wypowiedziach członków rządu i w dyskusji nie uzyskałem, na jedno nurtujące mnie pytanie, które może jest naiwne, ale pochodzi jakby z rzeczywistości, z życia. Na przykładzie. Rolnik osiągający wiek emerytalny wspólnie z żoną na kilkunastohektarowym gospodarstwie chce przekazać gospodarstwo wnukowi, który ma aktualnie, powiedźmy, 14–15 lat. Nie chce go przekazać za rentę. Żona ma drugą grupę inwalidzką i do tej pory opłaca składkę emerytalną i nie pobiera żadnego świadczenia. Jak w wyniku tej ustawy, bo ona jest napisana językiem prawniczym, nie językiem chłopskim, taki przykład zostanie rozwiązany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Rozumiem, że zgłoszenia dodatkowe zostały wyczerpane? Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę, panie ministrze, następnie pan wicepremier.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#ArturBalazs">Chcę odpowiedzieć panu posłowi Warjanowi. Nie chcę tu robić przetargów, który z nas jest prawdziwym i lepszym rolnikiem, ale taką konkurencję w gospodarstwach przyjmuję. Natomiast chciałbym powiedzieć o jednej rzeczy. Wydaje mi się, że każdy z posłów siedzących tu na sali powinien być przede wszystkim posłem i odpowiadać za interesy państwa jako całości, a nie reprezentować tylko wąskie interesy swojej grupy. Ja wszędzie tam gdzie mogę załatwiać sprawy rolników, realizować ich postulaty, robię to. Kiedy powoduje to zagrożenie istotnych interesów państwa... bo przecież nikt nie mówił, a prawda jest taka, i to trzeba powiedzieć, że 90% rolników przekazuje gospodarstwa następcom i stosuje się do nich skrócenie wieku emerytalnego. Taka jest prawda. Tylko 10% rolników, którzy nie chcą przekazać gospodarstw, tego skrócenia wieku nie mają. O tym trzeba powiedzieć. Biorąc to pod uwagę oraz naciski wszystkich innych grup, bo to jest prawda, co powiedział minister Kuroń, że jeżeli obligatoryjnie skrócimy wiek emerytalny do 60 lat, to wszystkie grupy społeczne będą chciały mieć ten wiek obniżony — to odpowiedzialność za to państwa, wizja problemów gospodarczych powoduje, że, według mnie, dzisiaj takiego rozwiązania nie można przyjąć. Chciałbym, żeby wszyscy posłowie w tym kontekście to oceniali.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu wicepremiera, ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem się zwrócić do państwa jako do najwyższej instancji powołanej do orzekania w trudnych sprawach kraju. Jednym z takich trudnych dylematów jest to, co zostało już powiedziane we wprowadzeniu do debaty budżetowej. Mianowicie mamy do czynienia z bardzo znacznym wzrostem wydatków socjalnych, które kolidują do pewnego stopnia z innymi możliwościami finansowania rozwoju, modernizacji i wzrostu. Przy czym dotyczy to całej gospodarki i dotyczy to jej poszczególnych sektorów, w tym również wsi.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jeżeli chodzi o wieś, to został w zarysie opracowany i jest uzgadniany z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, zwłaszcza z Bankiem Światowym, program oparty na strategii rozwoju i modernizacji, program, gdzie wsparcie miałoby się koncentrować:</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">— po pierwsze, na tworzeniu miejsc pracy na wsi poza rolnictwem, tam gdzie gospodarstwa ze względu na ich niewielkie rozmiary nie mają szans zapewnienia godziwego bytu rolnikom,</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">— a po drugie, na wspieraniu modernizacji gospodarstw tam, gdzie rzeczywiście takie warunki można stworzyć.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jest rzeczą oczywistą, że istnieje konflikt między wzrostem dwojakiego rodzaju wydatków, wydatków typu socjalnego i wydatków, które mają wspierać rozwój i unowocześnienie, i ten konflikt występuje w skali całego budżetu, jak wspomniałem w poprzednim wystąpieniu. Mam nadzieję, że Wysoki Sejm zechce podjąć decyzje, które umożliwią pewne przesunięcia z proponowanych wydatków na cele socjalne na rzecz modernizacji, w tym również modernizacji wsi. I tu stoimy przed jednym, powiedziałbym, z najbardziej węzłowych punktów decyzyjnych.</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Otóż rząd przedłożył projekt zmian w systemie emerytalnym rolników, co do którego, jak zdaje się wszyscy się zgadzają, włącznie z przedstawicielami rolników, że istotnie polepsza on sytuację emerytów i rencistów. Zgoda. Nie spełnia on w 100% wszystkich oczekiwań, ale proszę wskazać mi grupę społeczną, której oczekiwania mogą być kiedykolwiek i w jakimkolwiek kraju, a zwłaszcza w naszym kraju, zaspokojone w 100%. Dodam tylko, że uważam tę poprawkę, która została zaproponowana w projekcie rządowym, za słuszną, choć trzeba mieć świadomość, że to wiąże się ze wzrostem wydatków nie z budżetu, proszę państwa, ale podatników, czyli społeczeństwa. Finansowanie zwiększonych świadczeń z 83% ma wzrosnąć do około 88% czy 89% w roku następnym. Chodzi o to, czy można pogodzić dalsze zmiany, które wykraczają poza zaproponowane elementy, ze strategią umożliwiającą rozwój naszej gospodarki, w tym rozwój i modernizację samej wsi. Otóż naszym zdaniem, moim osobistym zdaniem, tego się nie da pogodzić. Przy czym nie chodzi tu tylko o skutki bezpośrednie typu finansowego. Ja unikałbym słowa „finansowe”, bo to czasami sugeruje, że jest jakiś wielki kufer w Ministerstwie Finansów, gdzie stoi minister finansów i zazdrośnie strzeże pieniędzy. Oczywiście tak nie jest. Chodzi o to, komu ile trzeba zabrać, żeby dać następnie na zaspokojenie pewnych roszczeń. Chodzi więc o skutki społeczne. Te bezpośrednie skutki są tylko częścią całego obrazu, choć są one niebagatelne. Gdyby bowiem wprowadzić powszechne, bezwarunkowe skrócenie wieku emerytalnego rolników, to wedle naszych szacunków od 1992 r. w dzisiejszych pieniądzach trzeba by dodatkowo wydać 1,2–1,5 bln zł. Ale to tylko jest część obrazu i może nie najważniejsza. Ważniejsze są skutki pośrednie. Otóż jak mówił o tym zarówno minister Balazs, jak i minister Kuroń, wedle wszelkiego prawdopodobieństwa pociągnęłoby to za sobą lawinę dalszych nacisków, aby skracać wiek emerytalny. Chciałbym tutaj dodać, i mówię to na podstawie osobistego doświadczenia, że wiem, co to znaczy ciężka praca rolnika. Ale nie może to być, proszę państwa, argument decydujący przy podejmowaniu decyzji ważących o losach państwa na wiele lat. Są bowiem momenty, w których jeśli się wkroczy na pewien tor, błędny tor, to z tego toru nie da się zboczyć. I my jesteśmy przed jednym z takich momentów. Czy damy szansę tej gospodarce, która dzięki pracy w Wysokiej Izbie została postawiona, jak sądzę, na tory wzrostu? Pytanie jest o to, czy damy jej szansę, czy też obciążymy ją w tym samym momencie dodatkowymi wydatkami.</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Nie chodzi o to, żebyśmy szli o rok do przodu. Chodzi o to, żeby myśleć na dwa lata, trzy lata i więcej lat, bo my tutaj decydujemy, państwo decydujecie o losach kraju na wiele lat. Chodzi o to, aby Sejm, który stworzył podstawy prawne dla rozwoju tej gospodarki nie podejmował jednocześnie decyzji, które spowodują, że ta szansa zostanie zaprzepaszczona. I w przeświadczeniu, że do tego nie dojdzie, że ten Sejm przejdzie do historii jako Sejm, który właśnie umożliwił rozwój naszej gospodarki, chciałbym zakończyć swoje wystąpienie i zwrócić się do państwa z gorącą prośbą, aby rzeczywiście szansa stworzona przez was, nie została zaprzepaszczona przez inne akty prawne.</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu premierowi za wypowiedź. Chciałbym zaproponować następujące rozwiązanie. W przerwie obrad, jak państwo wiedzą, odbyło się posiedzenie Konwentu Seniorów, na którym również omawialiśmy te sprawy, o których była mowa w tej chwili. Wielu przewodniczących klubów poselskich, członków Konwentu Seniorów zgłosiło taką propozycję. aby odbyć w przerwie posiedzenia klubów poselskich i odnieść się do tej sprawy po wypowiedziach przedstawicieli rządu, widzimy taką potrzebę, dlatego chciałbym, abyśmy w tej chwili przeszli do punktu siódmego porządku dziennego, a do głosowania przystąpilibyśmy — zaraz udzielę panu ministrowi głosu — po przerwie obiadowej. W ten sposób nasza wiedza byłaby gruntowniejsza, a powaga sprawy rzeczywiście wymaga pewnego dystansu i głębszego zastanowienia się nad tą sprawą.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zwracam się też z prośbą do członków rządu, aby byli uprzejmi wziąć udział w posiedzeniach klubów poselskich, jeśli będą takie zgłoszenia, a do przewodniczących klubów zwracam się z prośbą, aby zgłaszali treść komunikatów, w tej chwili bowiem mamy dwa, a zgłoszeń na posiedzeniu Konwentu Seniorów było więcej.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy pan minister Jacek Kuroń chciałby...?</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#komentarz">(Poseł Jacek Kuroń: Wniosek formalny do tej ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PosełJacekKuroń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z tym co powiedziałem, korzystam z tego, że jestem posłem i wnoszę wniosek formalny o to, aby w art. 19 w ust. 1 pkt 1 skreślić wyrazy: „od dnia 1 stycznia 1992 r. wiek emerytalny mężczyzny wynosi również 60 lat”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zamykam ten punkt porządku dziennego i dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zwracam się też z propozycją i prośbą do osób, które zgłosiły dodatkowe wnioski formalne, inne ujęcia, aby zebrały się po ogłoszeniu przerwy w pokoju obok sali posiedzeń i umówiły się, co dalej po spotkaniach w klubach poselskich.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy możemy tak postąpić? Nie widzę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">A zatem przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowych projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">1) o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych (druki nr 473, 652 i 652-A);</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">2) o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych (druki nr 530 i 651);</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">3) o uchyleniu ustawy o jednostkach innowacyjno-wdrożeniowych (druki nr 509 i 655).</u>
          <u xml:id="u-268.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji, posła Marka Bartosika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PosełMarekBartosik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mocą decyzji połączonych Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o trzech projektach ustaw. Pierwszy — o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych. Drugi — o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych. I trzeci — o uchyleniu ustawy o jednostkach innowacyjno-wdrożeniowych.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#PosełMarekBartosik">Pierwszy projekt jest politycznie kontrowersyjny. Drugi budzi kontrowersje środowiskowe. Trzeci za to w ogóle nie jest kontrowersyjny.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#PosełMarekBartosik">Polityczne kontrowersje na temat projektu pierwszego, o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych, nie są klasycznymi sporami politycznymi, ideologicznymi czy doktrynalnymi, jakie nieraz toczymy choćby w tej sali. Chodzi tu o zasadnicze rozbieżności poglądów różnych środowisk naukowych na temat nowych koncepcji kształtowania polityki naukowej państwa i metod jej realizacji w nowych warunkach politycznych i ekonomicznych. Chodzi tu także o sprzeczności interesów środowiskowych w warunkach kryzysu, o poczucie zagrożenia wskutek konieczności walki o przetrwanie ludzi, zespołów i instytucji naukowych, przy ograniczonym finansowaniu badań. O poczucie destabilizacji wobec nadchodzących zmian strukturalnych. Wreszcie o zmianę dotychczasowego układu sfer wpływów różnych środowisk naukowych na podział środków finansowych na naukę. Od tych lęków, obaw i zagrożeń, a także partykularyzmów nie jest wolne żadne środowisko naukowe. Główne głosy krytyki w stosunku do projektu rządowego zawartego w druku nr 473, napływały ze środowisk Polskiej Akademii Nauk. Najważniejsze zarzuty stawiane rządowemu projektowi były następujące:</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#PosełMarekBartosik">— po pierwsze, centralistyczna pozycja KBN w zakresie finansowania nauki;</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#PosełMarekBartosik">— po drugie — rozbijanie dotychczasowej struktury organizacyjnej nauki;</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#PosełMarekBartosik">— po trzecie — niespójność systemowa;</u>
          <u xml:id="u-269.6" who="#PosełMarekBartosik">— po czwarte — utrzymywanie dotychczasowego trójpodziału nauki na szkoły wyższe, PAN, instytuty resortowe;</u>
          <u xml:id="u-269.7" who="#PosełMarekBartosik">— po piąte — pozbawienie różnych resortów ponoszących odpowiedzialność za rozwój nauki możliwości finansowania własnej infrastruktury naukowej;</u>
          <u xml:id="u-269.8" who="#PosełMarekBartosik">— i wreszcie — scentralizowany, skomplikowany i niepragmatyczny system finansowania.</u>
          <u xml:id="u-269.9" who="#PosełMarekBartosik">Wszystkie te i wiele innych zarzutów w toku prac komisji, z udziałem ekspertów i przedstawicieli zainteresowanych środowisk oraz instytucji, zostały przeanalizowane. Łatwo zauważyć, że np. przytoczone zarzuty — drugi i czwarty, są ze sobą sprzeczne, a zarzut piąty jest bezprzedmiotowy wobec faktu, iż jest to projekt rządowy, a więc prezentowany za zgodą każdego z resortów. W tej sytuacji obie komisje stanęły przed niezwykle trudnym zadaniem. Jak, kierując się nadrzędnym interesem państwa, wydać rozwiązanie możliwie najmniej konfliktowe, bowiem rozwiązanie idealne po prostu nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-269.10" who="#PosełMarekBartosik">Stanowisko obydwu komisji zostało przedstawione w formie jednolitego tekstu ustawy, podanego w druku nr 652, z autopoprawką podaną w druku nr 652-A. Komisje nadały projektowi rządowemu znacznie zmienioną, bardziej przejrzystą formę redakcyjną i wprowadziły szereg zmian merytorycznych będących wynikiem napływających ze środowisk naukowych wniosków, zachowując przy tym generalną filozofię projektu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-269.11" who="#PosełMarekBartosik">Najważniejsze zmiany są następujące. Wprowadzono swoisty mechanizm antyinflacyjny w postaci określania przez Komitet Badań Naukowych względnego wskaźnika nakładów na naukę w dochodzie narodowym podzielonym. Mówi o tym art. 2 pkt 1. Precyzyjnie zrównoważono skład komitetu i określono zasady podejmowania głównych decyzji finansowych, mówi o tym art. 2 pkt. 3 i 6, w taki sposób, by Komitet Badań Naukowych nie mógł, jako naczelny organ administracji państwowej, podejmować decyzji niezgodnych z polityką rządu w wypadku jednolitego stanowiska jego przedstawicieli, o czym mówią art. 4, 5 ust. 1. Ujednolicono strukturę organizacyjną Komitetu Badań Naukowych i jego komisji z punktu widzenia jednolitości zasad reprezentowania strony rządowej — art. 4 ust. 5 pkt 1, art. 8 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2. Wprowadzono do Komisji Badań Stosowanych reprezentantów podmiotów gospodarczych lub organów samorządu terytorialnego. Jasno określono relację między Komitetem Badań Naukowych i jego przewodniczącym, powoływanym przez Sejm. Jest to art. 9 ust. 5. Wreszcie określono tryb odwoławczy od decyzji komisji komitetu z wyłączeniem tego trybu w stosunku do decyzji zespołów dotyczących tzw. grantów, o czym mówi art. 11 ust. 2 pkt 2. Zwiększono wreszcie bazę społeczną wyłaniającą Komitet Badań Naukowych poprzez nadanie czynnego prawa wyborczego osobom posiadającym stopień naukowy doktora. Oznacza to, wzrost liczebności elektoratu z około 10,5 tys. osób w przypadku doktorów habilitowanych i profesorów do ponad 68 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-269.12" who="#PosełMarekBartosik">Przechodzę obecnie do wyjaśnienia autopoprawki podanej w druku 652-A. Pierwotnie proponowano wyłączenie decyzji Komitetu Badań Naukowych — chodzi tu o decyzje finansowe — spod jurysdykcji Naczelnego Sądu Administracyjnego, co w praktyce oznaczało likwidację sądowego trybu odwoławczego według Kodeksu postępowania administracyjnego. Miało to merytoryczne uzasadnienie, oprotestował jednak tę zasadę Naczelny Sąd Administracyjny, zwracając m.in. uwagę na zmianę klauzuli generalnej Kpa przyjętej niedawno przez Wysoki Sejm. Po ponownym wnikliwym rozpatrzeniu sprawy komisje zmieniły stanowisko skreślając ostatecznie art. 22, co wiąże się oczywiście ze zmianą numeracji artykułów następnych.</u>
          <u xml:id="u-269.13" who="#PosełMarekBartosik">Wnioski mniejszości zawarte są w druku nr 652 na stronach od 1 do 3. Omówię je obecnie tylko ogólnie, wyjaśnienia szczegółowe przedstawię przy rozstrzyganiu tych wniosków przez Wysoki Sejm.</u>
          <u xml:id="u-269.14" who="#PosełMarekBartosik">Punkty 1, 2 i 3 dotyczą art. 3. Nowe definicje jednostek lub instytucji naukowych podane we wnioskach 1 i 2 wykluczają się wzajemnie. Definicja według punktu 1 jest zbliżona do proponowanej w projekcie, ale bardziej szczegółowa. Definicja według punktu 2 jest sprzeczna z proponowaną w projekcie, występuje także kolizja pojęciowa z innymi ustawami, np. o Polskiej Akademii Nauk. Stwarza ona konieczność kilkunastu, ok. 12 dodatkowych zmian w projekcie ustawy. Zmiany te podam Wysokiej Izbie przy omawianiu szczegółowym. Nowa definicja działalności statutowej proponowana w pkt. 3 również koliduje z innymi jeszcze ujęciami projektu oraz z ustawą o szkołach wyższych. Wnioski te proponuję głosować w kolejności: 2, 1 i 3, ponieważ wniosek drugi jest wnioskiem najdalej idącym.</u>
          <u xml:id="u-269.15" who="#PosełMarekBartosik">Wniosek czwarty dotyczy art. 4 ust. 5 i oznacza imienne wprowadzenie prezesa Polskiej Akademii Nauk w skład Komitetu Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-269.16" who="#PosełMarekBartosik">Komisje świadomie nie ograniczały decyzji premiera poprzez wyszczególnienie, których członków Rady Ministrów ma on powołać w skład Komitetu Badań Naukowych. Reprezentant Polskiej Akademii Nauk jest w świetle obecnego, a i proponowanego w przyszłości, prawa w składzie Rady Ministrów na podstawie odrębnych przepisów i może być powołany w skład Komitetu Badań Naukowych podobnie jak minister edukacji narodowej, minister przemysłu, minister finansów i inni ministrowie. Jest to decyzja rządu.</u>
          <u xml:id="u-269.17" who="#PosełMarekBartosik">Wniosek piąty dotyczy art. 15, jakkolwiek został podany w tym samym punkcie. Są to dwie różne sprawy i muszą być głosowane oddzielnie.</u>
          <u xml:id="u-269.18" who="#PosełMarekBartosik">Punkt 5a dotyczy art. 15 ust. 1. Proponowane tam skreślenie oznacza przywrócenie pierwotnego tekstu przyjętego przez podkomisję, która uznała, że skoro Polska Akademia Nauk ma reprezentanta w rządzie, w randze ministra, to dodatkowe zasięganie opinii akademii jest zbędne. Obecny tu minister jest sekretarzem naukowym Polskiej Akademii Nauk. Komisje podjęły decyzje o dołączeniu do tekstu takiego uprawnienia także i dla prezesa akademii. Stąd został zgłoszony ten wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-269.19" who="#PosełMarekBartosik">W punkcie 5b, dotyczącym art. 15 ust. 6, wprowadzenie odwołania do art. 14 ust. 2 pkt 1 oznacza przywrócenie pierwotnego tekstu proponowanego przez podkomisję, która uznała za celowe powierzenie merytorycznym decyzjom Komitetu Badań Naukowych sprawy dotyczącej sposobu wykorzystania środków na działalność statutową. Komisje tę możliwość wyłączyły. Taka blokada ustawowa oznaczać może w praktyce duże straty finansowe szkół wyższych, nieuzasadnione zyski instytucji pośredniczących oraz poważne zablokowanie badań, zwłaszcza w okresie przejściowym. Argumentem na rzecz wyłączenia tej działalności z decyzji komitetów, tworzenia tej blokady ustawowej, jest stwierdzenie, iż istnienie takiej możliwości wywoła silną presję środowisk na sfinansowanie przede wszystkim tej działalności.</u>
          <u xml:id="u-269.20" who="#PosełMarekBartosik">Wniosek szósty dotyczy art. 16. Proponowany tekst jest zawężeniem w stosunku do projektu komisji, ogranicza możliwości merytorycznych decyzji Komitetu Badań Naukowych w stosunku do fundacji, agencji i stowarzyszeń tylko do środków według art. 14 ust. 2 pkt 3, tj. tak zwanych grantów. Eliminowane są natomiast z dyspozycji komitetu, tym kanałem, środki według art. 14 ust. 2 pkt. 4 i 6. Chodzi o dofinansowywanie zleceń częściowo finansowanych przez podmioty gospodarcze, działalności wspomagającej i ogólnotechnicznej.</u>
          <u xml:id="u-269.21" who="#PosełMarekBartosik">Wreszcie wniosek siódmy i ostatni dotyczy art. 22 o nowej treści. Jest to faktycznie poważna nowelizacja ustawy o Polskiej Akademii Nauk. Komisje stanęły na stanowisku, że nie jest celowe rozwiązywanie problemów PAN innymi metodami niż nowa ustawa o akademii. Wymienione przepisy w tym wniosku mniejszości nie są sprzeczne z projektem ustawy o Komitecie Badań Naukowych. Sprawa ta wywołała ostry protest akademii.</u>
          <u xml:id="u-269.22" who="#PosełMarekBartosik">Wnoszę o uchwalenie przez Wysoki Sejm ustawy przedstawionej w druku nr 652 z autopoprawką według druku nr 652-A.</u>
          <u xml:id="u-269.23" who="#PosełMarekBartosik">Ustawa o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych budzi kontrowersje środowiskowe, o których mówiłem na wstępie, przede wszystkim z tego względu, że ustawowe określenie wymagań dotyczących składu rady naukowej jest równoznaczne ze stworzeniem minimalnego poziomu wymagań, poniżej którego nie ma jednostki badawczo-rozwojowej, bo nie ma tam nauki lub jest na zbyt niskim poziomie.</u>
          <u xml:id="u-269.24" who="#PosełMarekBartosik">Ustawa otwiera przy tym szerokie możliwości łączenia, dzielenia, reorganizacji, likwidacji oraz przekształcania tych jednostek w przedsiębiorstwa państwowe czy też spółki. Wywołuje to zrozumiałą reakcję obronną części środowiska, zwłaszcza tej słabszej naukowo, przed potencjalnym zagrożeniem i utratą uprzywilejowania wynikającego ze statusu jednostki badawczo-rozwojowej.</u>
          <u xml:id="u-269.25" who="#PosełMarekBartosik">Przedstawiony w druku nr 651 projekt ustawy jest rozwiązaniem przejściowym, częściowo tylko nowelizuje ustawę z 1985 r. Dostosowuje on w okresie przejściowym sytuację jednostek badawczo-rozwojowych do nowych uwarunkowań ekonomicznych i stosunków własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-269.26" who="#PosełMarekBartosik">Spośród istotnych zmian wprowadzonych przez komisje w stosunku do projektu rządowego w druku nr 530 należy odnotować: uporządkowanie i sprecyzowanie sprawy Rady Głównej jednostek badawczo-rozwojowych, mówi o tym pkt 5 dotyczący art. 5; nowe określenie zasad finansowych jednostek badawczo-rozwojowych — jest to pkt 11 dotyczący art. 11; nowe określenie wymagań stawianych kadrze kierowniczej i naukowej — pkt 15d, pkt 18 dotyczący art. 22 ust. 2, pkt 24b. i wreszcie nowe określenie zasad podatkowych — pkt 12 i stosunków własnościowych — pkt 33.</u>
          <u xml:id="u-269.27" who="#PosełMarekBartosik">Zgłoszono dwa wnioski mniejszości. Pierwszy dotyczy art. 2 ust. 5. Oznacza on w praktyce dowolność określania składu rady naukowej. Wniosek jest sprzeczny z podstawową zasadą istnienia jednostek badawczo-rozwojowych i intencją projektodawcy, jaką jest praca badawczo-rozwojowa prowadzona przez naukowców. Poziom minimum musi być określony ustawowo, o czym mówiłem na wstępie. Wniosek drugi dotyczy art. 64a. ust. 3. Proponowana treść jest sprzeczna z elementarnymi zasadami prawa i sprawiedliwości, bowiem decyzje organu założycielskiego w brzmieniu tego projektu poprawki ingerowałyby w stan majątkowy osób trzecich, co jest niedopuszczalne z punktu widzenia czystości prawa.</u>
          <u xml:id="u-269.28" who="#PosełMarekBartosik">Wnoszę zatem o uchwalenie przez Wysoki Sejm ustawy przedstawionej w druku nr 651.</u>
          <u xml:id="u-269.29" who="#PosełMarekBartosik">Ustawa o uchyleniu ustawy o jednostkach innowacyjno-wdrożeniowych nie budziła kontrowersji. Projekt likwiduje kategorię instytucji nie mających racji bytu w nowych warunkach ekonomicznych. Robione to jest racjonalnie, przy pełnym poszanowaniu praw nabytych, bez zmiany szczególnych zasad ekonomicznych, jakie mają te instytucje, aż do ich naturalnego wygaśnięcia z upływem czasu. Nie ma poprawek merytorycznych komisji do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-269.30" who="#PosełMarekBartosik">Po konsultacjach z przewodniczącymi Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz z Biurem Prawnym Sejmu pragnę wnieść jednak jako poseł sprawozdawca zmianę formalną. Art. 4 powinien brzmieć: Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Jest w tej chwili 14 dni po dniu ogłoszenia. Chodzi o to, by było to ujęte jednolicie w dyskutowanych dzisiaj trzech projektach ustaw. Umożliwi to w przypadku łącznego ogłoszenia ustaw w pewnym sensie automatyczną zmianę terminologii w art. 2 wynikającą z ustawy o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-269.31" who="#PosełMarekBartosik">Wnoszę zatem o uchwalenie przez Wysoki Sejm ustawy przedstawionej w druku nr 509, z proponowaną formalną zmianą w art. 4.</u>
          <u xml:id="u-269.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Otwieram dyskusję nad przedstawionymi sprawozdaniami. Są dwa zgłoszenia do dyskusji. Gdyby były kolejne, bardzo proszę o ich przedłożenie.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Marian Żenkiewicz z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, kolejnym mówcą będzie poseł Jan Wnuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Panie Marszałku, Wysoka Izbo! Z omawianych trzech projektów ustaw regulujących sprawy nauki i postępu naukowo-technicznego, dwa pierwsze tzn. projekt ustawy o Komitecie Badań Naukowych i projekt ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych, mają znaczenie zasadnicze. Trzeci natomiast, tzn. uchylenie ustawy o jednostkach innowacyjno-wdrożeniowych, będzie jedynie aktem sankcjonującym zmiany zachodzące w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Najistotniejszymi elementami projektu ustawy o Komitecie Badań Naukowych są:</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#PosełMarianŻenkiewicz">— po pierwsze, uspołecznienie decyzji o finansowaniu prac naukowych i prac z zakresu postępu naukowo-technicznego przez powierzenie tych decyzji wybranym przez środowiska naukowe ich przedstawicielom,</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#PosełMarianŻenkiewicz">— po drugie, utrzymanie pełnego wpływu państwa i rządu na decyzje z zakresu polityki naukowej i polityki naukowo-technicznej kraju,</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#PosełMarianŻenkiewicz">— po trzecie, stworzenie możliwości pojedynczym pracownikom naukowym bądź też zespołom naukowców ubiegania się o indywidualne finansowanie proponowanych przez nich prac przez Komitet Badań Naukowych,</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#PosełMarianŻenkiewicz">— i wreszcie czwarte, wprowadzenie możliwości finansowania prac naukowych poprzez fundacje i agencje, tak jak ma to obecnie miejsce w wielu krajach zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-271.6" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Rozwiązania te odpowiadają w zasadzie potrzebom aktualnej sytuacji i zasługują na poparcie Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-271.7" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Ustawa nie rozstrzyga natomiast do końca wielu istotnych spraw związanych z trybem finansowania projektów badawczych określonych w art. 14 ust. 2 pkt 3 według zasady wymienionej w art. 15 ust. 4. Poza decyzją o przydzieleniu środków na te projekty badawcze pozostaje jeszcze do uzgodnienia szereg problemów praktycznych, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-271.8" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Po pierwsze. Czy możliwe jest łączenie pracy w danej jednostce badawczo-rozwojowej i pobieranie za to pełnego lub częściowego wynagrodzenia z jednoczesnym prowadzeniem prac z zakresu projektów badawczych finansowanych przez Komitet Badań Naukowych? Jednoznaczne rozwiązanie tego problemu jest koniecznością, gdyż brak odpowiednich regulacji prawnych może być źródłem różnych nieprawidłowości, a nawet zwykłych nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-271.9" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Po drugie. Jakie korzyści finansowe będzie miała jednostka badawczo-rozwojowa, na terenie której prowadzone są te badania? Czy będzie miała prawo do stosowania narzutów ogólnozakładowych, jakie stosuje w swoich pracach? Brak zainteresowania finansowego jednostki badawczo-rozwojowej będzie istotnym hamulcem w uzyskaniu zgody na prowadzenie tych prac, bowiem podejmowanie indywidualnych prac w zakresie projektów badawczych przez pracowników danej jednostki pozbawia, siłą rzeczy, tę jednostkę przychodów uzyskiwanych z pracy tych pracowników. Mamy tu więc wyraźną sprzeczność interesów.</u>
          <u xml:id="u-271.10" who="#PosełMarianŻenkiewicz">I wreszcie po trzecie. Czy wynagrodzenia pracowników realizujących projekty badawcze zlecone im bezpośrednio przez Komitet Badań Naukowych będą wliczane do wynagrodzeń jednostki badawczo-rozwojowej zatrudniającej tych pracowników, a podlegających podatkowi od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń?</u>
          <u xml:id="u-271.11" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Brak odpowiedzi na te i inne pytania jest w przedkładanym projekcie ustawy istotnym jej mankamentem. Odpowiednie regulacje prawne w tym zakresie będą więc musiały być ustanowione w trybie pilnym przez Komitet Badań Naukowych w porozumieniu z ministrem finansów w drodze wydania odpowiedniego rozporządzenia. Ich brak bowiem stwarza niejasną sytuację i utrudniać będzie proces ubiegania się o finansowanie niektórych projektów badawczych.</u>
          <u xml:id="u-271.12" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Przedstawiony projekt nowelizacji ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych, tak jak już powiedział poseł sprawozdawca, jest rozwiązaniem przejściowym i stanowi w istocie rzeczy dopasowanie sytuacji prawnej jednostek badawczo-rozwojowych do tempa zmian społeczno-ekonomicznych, jakie zachodzą w naszym kraju. Stwarza możliwości przekształcania jednostek badawczo-rozwojowych w inne formy organizacyjne lub inne formy własnościowe. Ustanawia jedynie dwa organy jednostki, tzn. dyrektora i radę naukową, co, w moim przekonaniu, w znakomity sposób upraszcza sprawy zarządzania i kierowania tą jednostką. W dotychczasowym układzie w jednostkach tych istniały 4 takie organy.</u>
          <u xml:id="u-271.13" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione projekty ustaw nie rozwiązują wszystkich problemów nauki polskiej. Najistotniejszy problem, tzn. wysokość środków, jakie może łożyć państwo na naukę, pozostaje nadal otwarty. Problem ten będzie regulowany ustawami budżetowymi. Uwzględniając przedstawione wyżej racje Parlamentarny Klub Lewicy Demokratycznej popiera w pełni projekty trzech omawianych ustaw i opowiada się za przyjęciem ich w wersji przedstawionej przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-271.14" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Ze zgłoszonych wniosków mniejszości Parlamentarny Klub Lewicy Demokratycznej proponuje przyjąć jedynie wnioski 5a i 5b dotyczące ustawy o Komitecie Badań Naukowych. Natomiast pozostałe wnioski dotyczące zarówno ustaw o Komitecie Badań Naukowych, jak i jednostek badawczo-rozwojowych klub nasz uznaje jako bezzasadne i proponuje je odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-271.15" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Na zakończenie mojego wystąpienia chciałbym serdecznie podziękować, jako uczestniczący w komisji rozpatrującej te projekty, panu premierowi Janowskiemu, i w szczególności panu prof. Amsterdamskiemu za wybitnie aktywne i twórcze podejście do wszystkich uwag i postulatów zgłaszanych przez posłów.</u>
          <u xml:id="u-271.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jana Wnuka z Poselskiego Klubu Polskiej Unii Socjaldemokratycznej; kolejnym mówcą będzie poseł Tadeusz Dziuba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PosełJanWnuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozważamy dziś w drugim czytaniu dwa projekty ustaw bardzo istotne dla środowiska naukowego. Mam na myśli pierwszą i drugą pozycję. Od przyjęcia funkcjonowania tych projektów zależy nie tylko sterowanie nauką polską w sposób efektywny i skuteczny, ale także los kilkuset ośrodków badawczych, które w świetle kryteriów, szczególnie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych, mogą w ilości nawet kilkuset zostać zlikwidowane.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#PosełJanWnuk">Ponieważ o walorach projektu ustawy wypowiadał się mój poprzednik, nie będę się do tego odnosił. Skoncentruję się natomiast na pewnych szczegółowych pozycjach, które zawiera projekt. Jeśli chodzi o projekt dotyczący powołania Komitetu Badań Naukowych, chciałbym odnieść się do art. 8 pkt 4 ust. 2. Otóż członkami Komisji Badań Stosowanych jest m.in. 30 osób pochodzących z wyboru. Środowisko jednostek badawczo-rozwojowych, których — ja już raz o tym mówiłem — jest w. Polsce 480, jest zaniepokojone tym, że w jednostkach tych pracuje niewielu samodzielnych pracowników naukowych i również niewielu ze stopniami naukowymi doktora. Boję się, że przy tego typu wyborach środowisko nie będzie reprezentowane. Dlatego pozwolę sobie zaproponować, aby pkt 4 uzupełnić o następujący zapis: „w tym co najmniej 10 osób będących pracownikami JBR”.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#PosełJanWnuk">Chcę powiedzieć, że pierwotny, rządowy projekt tej ustawy właśnie wychodził naprzeciw temu wnioskowi.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#PosełJanWnuk">Nieco więcej uwag chciałbym wnieść do projektu ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych. Otóż są tutaj błędy wynikające chyba z przeoczenia. Mianowicie w treści projektu znajdują się określenia: Komitet ds. Nauki i Postępu Technicznego, tak jest na str. 2 w dwóch pozycjach. Proponowałbym, co jest oczywistością, aby ten fragment zastąpić określeniem: Komitet Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#PosełJanWnuk">Następnie w art. 7 ust. 2, który traktuje o połączeniu i podziale, reorganizacji i likwidacji jednostki badawczo-rozwojowej, które to działania zarządza organ, który utworzył tę jednostkę w porozumieniu z ministrem-kierownikiem Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego — oczywiście tu trzeba zmienić nazwę, na taką, jaką proponowałem — a także tam, gdzie odnosi się to do tegoż przewodniczącego, że z własnej inicjatywy może rozwiązać jednostkę badawczo-rozwojową, proponuję, aby dopisać: „z własnej inicjatywy po zasięgnięciu opinii rady naukowej jednostki”. Po to celebrujemy powołanie rady naukowej. Używajmy jej więc tam, gdzie tylko jest to możliwe i dajmy szansę, aby wypowiadała się poprzez swoje opinie. Przecież kto jak kto, ale rada naukowa zna się na tym najlepiej i przewodniczący Komitetu Badań Naukowych może i powinien, uważam, opinii takiej zasięgać właśnie u rady.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#PosełJanWnuk">Jeśli chodzi o stronę 3 projektu, tam jest ten sam błąd, mianowicie używa się dalej nazwy minister-kierownik Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego, jest to art. 7c, powinno być: przewodniczący KBN.</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#PosełJanWnuk">Ogromne kontrowersje i zaniepokojenie środowiska jednostek badawczo-rozwojowych wywołuje wymóg ustawowy, aby w radzie naukowej jednostki było co najmniej 30% pracowników z tytułem naukowym bądź stopniem naukowym i to zamieszanie i niepokój związane są z sytuacją tych jednostek. Wiadomo jest powszechnie, iż te jednostki znajdują się w trudnej sytuacji finansowej. Wynika ona z tego, że w tej chwili przemysł nie tyle nie interesuje się badaniami i wdrożeniami, co nie mógłby nawet za darmo wdrożyć uzyskanego wzoru nowej technologii, nowego projektu wynalazczego, za darmo nie kupi niczego od jednostki badawczo-rozwojowej. I spodziewam się, że z powodu znanego stanu naszej gospodarki, recesyjnego, nieprędko pojawią się nabywcy rozwiązań naukowo-badawczych.</u>
          <u xml:id="u-273.7" who="#PosełJanWnuk">Stan finansowy jednostek spowodował, że wiele osób, szczególnie tych najbardziej wartościowych, ambitnych odeszło. Sytuacja wytworzyła się taka, że w tej chwili, tak określają to urzędnicy, tak określa to, powiedzmy, społeczność tych jednostek, że z 480 jednostek badawczych 300 trzeba będzie zlikwidować tylko z tego powodu. Czy to jest dobrze? Ktoś powie: mogłoby być lepiej, gdyby wszystkie zlikwidowano, bo wówczas do tego szczupłego zasobu finansowego w budżecie, przeznaczonego na badania i rozwój, byłoby mniej chętnych. Twierdzę jednak, i tu chcę przypomnieć uwagę, a nawet propozycję pana posła Aleksandra Małachowskiego, który o tym mówił, że jeżeli opracowujemy ustawy, to powinniśmy znać społeczny koszt skutków działania tej ustawy np. w gospodarce. Obawiam się, że zastosowanie takiego rygoru — 30% naukowości jednostek badawczych — spowoduje dużą eliminację jednostek, które istnieją. Mam propozycję, aby idąc w kierunku złagodzenia tego wymogu wprowadzić małą poprawkę, aby 30% naukowości zastąpić 20%. Myślę, że może to śmiesznie brzmi, że naukowość mierzymy w procentach, sądzę jednak, że może się okazać, że dla dobra sprawy, dla tego czasu, kiedy jednostki badawczo-rozwojowe, nauka, będą potrzebne gospodarce, to co ocaliliśmy, bardzo będzie przydatne. To jest kolejna moja poprawka.</u>
          <u xml:id="u-273.8" who="#PosełJanWnuk">Jest jeszcze zawarte w tym artykule, w punkcie 3, to że osoby spoza jednostki badawczo-rozwojowej, posiadające tytuł naukowy lub stopień naukowy doktora habilitowanego, a także osoby wyróżniające się zasobem wiedzy i praktycznym dorobkiem w dziedzinie objętej zakresem działań jednostki badawczo-rozwojowej w liczbie nie mniejszej niż 10% i nie większej niż 20% są członkami rady naukowej. Ja bym tu dodał: bez rygoru wyboru, bo pracownicy i tak nie znają tych osób, osób często o wysokiej pozycji naukowej, o wysokim autorytecie naukowym. Ogół pracowników, który w jednostce będzie dokonywał wyboru składu rady, może nawet nie będzie doceniał pozycji osób, które zaproponuje się do składu rady. Zresztą będzie to i tak honor wielki dla jednostki, jeśli osoba o wielkim autorytecie naukowym zgodzi się w ogóle pracować w radzie naukowej, nawiasem mówiąc — społecznie.</u>
          <u xml:id="u-273.9" who="#PosełJanWnuk">Chciałbym na koniec po tych uwagach szczegółowych dodać refleksję osobistą, iż nie można bezkarnie likwidować placówek naukowych, ośrodków innowacyjnych, nie można bowiem bez ogromnych strat i nękającego potem długo efektu echa zrobić przerwy w myśleniu naukowym, w rozwoju dyscyplin, w kontaktach z nauką światową. Cytuję tutaj myśl uczonego, która niech będzie takim dramatycznym motto, że nauka polska, a zwłaszcza ta stosowana, z której wywodzi się 90% zastosowań praktycznych w naszym przemyśle, znajduje się naprawdę na dużym zakręcie.</u>
          <u xml:id="u-273.10" who="#PosełJanWnuk">I chciałbym, abyście, panie i panowie posłowie, głosując za przyjęciem tej ustawy, o której oczywiście poza tym bardzo dobrze można się wyrazić, mieli to na względzie.</u>
          <u xml:id="u-273.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Uprzejmie proszę posłów, którzy zgłaszają poprawki, czy sugerują inne ujęcia poszczególnych kwestii, o przedłożenie ich posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Tadeusz Dziuba, nie zrzeszony; kolejnym mówcą będzie poseł Stefan Kozłowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PosełTadeuszDziuba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obecnie obowiązujący system finansowania nauki z całą pewnością nie służy optymalizacji wydawania środków na tę sferę życia społecznego. Od dawna więc zamierzano dokonać reformy. Obecnie omawiany projekt ustawy o Komitecie Badań Naukowych jest próbą dokonania takiej reformy.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#PosełTadeuszDziuba">Ideologia ustawy jest dosyć prosta. Środki finansowe przeznaczone na naukę scala się, z jednym wyjątkiem, w jednym dziale budżetu państwa, przy czym od razu ustala się pewną zasadniczą strukturę tego działu. Nie wchodząc w szczegóły, istotny jest następujący zabieg: środki na finansowanie prac naukowych i prac badawczo-rozwojowych dzieli się na dwie kategorie. Te przeznaczone na finansowanie tzw. podmiotowe oraz na finansowanie tzw. przedmiotowe. Pierwsze służą finansowaniu podmiotów, czyli instytucji naukowych, drugie finansowaniu wyselekcjonowanych w drodze konkursów czy quasi-konkursów prac naukowych, czyli w istocie finansowaniu najlepszych pracowników naukowych bądź ich zespołu. Strażnikiem optymalnego gospodarowania tą częścią budżetu państwa ma być Komitet Badań Naukowych, w znacznej części wyłoniony w drodze wyboru. Z mocy ustawy w procesie dystrybucji środków finansowych będą brały udział dziesiątki uczonych. Już z tego krótkiego opisu widać, że ideologia taka wymaga precyzyjnych zapisów. Moim zdaniem, projekt nie spełnia niestety tego postulatu. Petryfikuje dotychczasowy resortowy system organizacji nauki, nad którym powszechnie się ubolewa.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#PosełTadeuszDziuba">Dzisiaj, przy okazji uchwalania tej ustawy, można byłoby ten system naruszyć, tylko naruszyć, gdyż nie da się go zmienić jedną ustawą, ale i tę szansę zmarnowano. Automatycznie pojawia się problem finansowania podmiotowego dziwnie zwanego w tej ustawie finansowaniem statutowym instytucji naukowych, nie będących jednostkami państwowymi, a takie istnieją. Robi się więc sztuczną konstrukcję polegającą na tym, że w ustawie o jednostkach badawczo-rozwojowych daje się upoważnienie do uznania tych niepaństwowych jednostek za państwowe.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#PosełTadeuszDziuba">Zapisy określające finansowanie podmiotowe, czyli statutowe, powinny być jasne. Przepis jest jednak tak niejasny, że spod pojęcia tego przepisu wykonawca ustawy może wyłączyć niektóre instytucje naukowe lub też odwrotnie — może w dużym zakresie finansować te instytucje eliminując w ten sposób konieczność starania się o finansowanie przedmiotowe. Dowolność jest więc ogromna. W świetle przyjętej definicji finansowania podmiotowego eliminuje się możliwość prowadzenia przez placówki Polskiej Akademii Nauk studiów doktoranckich i studiów specjalistycznych. Z pewnością komitet będzie chciał jednak te studia finansować, będzie więc musiał dokonywać ekwilibrystyki interpretacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#PosełTadeuszDziuba">To są tylko przykłady, których można podać więcej. Oznacza to w sumie dowolność stosowania ustawy, co w konsekwencji stawia ideologię ustawy pod znakiem zapytania. Można mieć tylko nadzieję, i to słabą, że wykonawca ustawy, czyli Komitet Badań Naukowych, wykaże dość rozsądku, aby zrealizować zamysł leżący u podstaw ustawy o finansowaniu nauki. Mając to właśnie na względzie, mając tę słabą nadzieję, i nie chcąc prowokować tutaj specjalistycznej dyskusji, która dla większości byłaby zapewne niezrozumiała, wycofuję wnioski mniejszości nr 2 i nr 3, które zgłosiłem na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#PosełTadeuszDziuba">Do dwóch spraw jednak muszę się ustosunkować. Pierwsza dotyczy tak zwanych honorariów, czyli wniosku mniejszości nr 5b. Otóż jak wspomniałem, ustawa w zamyśle ma służyć optymalizacji wydawania środków finansowych na naukę. Dla osiągnięcia tego celu pewna część tych środków, i to część niemała, ma być dostępna na zasadach konkurencji, konkursów lub quasi-konkursów. Mechanizmem napędzającym jest to, że dodatkowe wynagrodzenie, czyli to co pracownik naukowy wkłada dodatkowo do kieszeni, może uzyskać tylko z tej części, która jest dostępna na zasadach konkurencji, czyli ze środków finansowania przedmiotowego. Przy czym muszę powiedzieć, że wynagrodzenie zasadnicze, czyli to co nazywamy pensją, ma on zagwarantowane na mocy finansowania podmiotowego. Jeśli możliwość uzyskania dodatkowego wynagrodzenia w części wynikającej z finansowania przedmiotowego zostanie wyeliminowana, i przerzuci się to dodatkowe wynagrodzenie na część dotyczącą finansowania podmiotowego, cały mechanizm napędowy ustawy zostanie jednym przepisem zniesiony. Podkreślam, jeśli możliwość uzyskania dodatkowego wynagrodzenia z części wiążącej się z finansowaniem podmiotowym, czyli tym łatwo dostępnym, zostanie zapisana w ustawie, zostanie wyeliminowany zasadniczy mechanizm napędowy tej ustawy. Przyjęcie wniosku mniejszości 5b przekreśla w istocie sens tej ustawy. Odrzucenie tego wniosku jest więc sprawą zasadniczą. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-275.6" who="#PosełTadeuszDziuba">Druga dotyczy relacji pomiędzy omawianą ustawą a ustawami regulującymi działanie resortów zajmujących się nadzorowaniem instytucji naukowych. Problem ten pojawił się tylko w jednym wąskim zakresie, a mianowicie w zakresie relacji pomiędzy ustawą o Komitecie Badań Naukowych a ustawą o Polskiej Akademii Nauk. Przepisy ustawy o Polskiej Akademii Nauk, uchwalonej 30 lat temu i kilkakrotnie zmienianej, kłócą się w sposób oczywisty z przepisami nowo uchwalanej ustawy. Na przykład w ustawie o Polskiej Akademii Nauk mówi się, że to akademia udziela środków finansowych poszczególnym instytucjom, co jest sprzeczne z przepisami nowo uchwalonej ustawy, w której się mówi, że kompetencje te przypadają właśnie temu specyficznemu organowi, który ma optymalizować wydawanie środków budżetowych, czyli Komitetowi Badań Naukowych. Dalej w ustawie o Polskiej Akademii Nauk mówi się o tym, że koordynuje ona współpracę naukową z zagranicą, co również kłóci się z przepisami nowo uchwalanej ustawy, i tak dalej.</u>
          <u xml:id="u-275.7" who="#PosełTadeuszDziuba">Sprzeczności te powinny zostać usunięte. Służyć temu ma wprowadzenie nowego art. 22, a więc ma temu służyć wniosek mniejszości oznaczony numerem 7. Formalnie jest to sprawa prosta i oczywista — usunięcie sprzeczności między dwoma ustawami. Nie powinno to budzić na tej sali żadnych emocji. Wiem jednak, że czyni się bardzo energiczne zabiegi, aby ten wniosek mniejszości odrzucić i aby utrzymać w 100% dotychczasowy kształt ustawy o Polskiej Akademii Nauk. Pozwolę sobie w związku z powyższym, w ramach nawiasu, w trzech słowach powiedzieć o tej instytucji.</u>
          <u xml:id="u-275.8" who="#PosełTadeuszDziuba">Ustawa o Polskiej Akademii Nauk nie powołuje korporacji uczonych — jak to się powszechnie sądzi. Powołuje organizację hybrydalną, która z jednej strony jest korporacją uczonych, ale z drugiej strony jest agencją rządową, czyli swoistym ministerstwem. To specyficzne ministerstwo utworzono onegdaj, wiele lat temu, nie bez powodu. Chodziło o kontrolowanie środowiska naukowego, kontrolowanie elity, czyli polskiej profesury. Tak więc zlikwidowano rzeczywistą korporację uczonych, jaką była Polska Akademia Umiejętności, a w to miejsce powołano na modłę radziecką Polską Akademię Nauk. Polska Akademia Nauk została skonstruowana na wzór radzieckiej. Takie akademie powstały we wszystkich krajach, jak to wtedy mówiono, demokracji ludowej.</u>
          <u xml:id="u-275.9" who="#PosełTadeuszDziuba">Ta rządowa agenda w minionych latach nie spacyfikowała środowiska naukowego, dzięki Bogu. Jak wiadomo, nad Wisłą wiele rzeczy, niestety, wykonuje się niedokładnie. W tym wypadku — na całe szczęście niedokładnie. Ale środowisko to w dużej mierze zostało zdemoralizowane i nie pomogły usiłowania najwybitniejszych autorytetów. Wystarczy przypomnieć dramatyczne próby nie żyjącego już profesora Janusza Groszkowskiego. Wystarczy przypomnieć próbę odtworzenia Polskiej Akademii Umiejętności, próbę całkowicie nieudaną. Wystarczy wreszcie przypomnieć ostatnie losy ustawy o Polskiej Akademii Nauk. Otóż przez ponad rok działania pierwszego niekomunistycznego rządu w Polsce po drugiej wojnie światowej nie zdołano opracować nowego projektu ustawy o tej akademii, zadawalając się istnieniem i działaniem zgoła radzieckiej instytucji.</u>
          <u xml:id="u-275.10" who="#PosełTadeuszDziuba">Ostatecznie doszło do wyboru pomiędzy dwoma koncepcjami. Koncepcją powielającą obecnie istniejącą oraz koncepcją zgłoszoną przez pana senatora Findeisena, która w istocie zachowuje dotychczasowy zakres działania Akademii, ale rezygnuje z istotnego elementu, mianowicie z sytuowania akademii jako organu administracji państwowej. Ten jeden przepis wzbudził ogromne emocje i koncepcja pana senatora Findeisena na posiedzeniu Prezydium Polskiej Akademii Nauk, o ile mi wiadomo, przepadła stosunkiem głosów 4:20, a na posiedzeniu ostatnim, bodajże sobotnio-niedzielnym, zgromadzenia ogólnego akademii również znaczną przewagą głosów.</u>
          <u xml:id="u-275.11" who="#PosełTadeuszDziuba">Czyż trzeba większego dowodu na to, że chodzi tutaj o utrzymanie hybrydalnego tworu? Pragnę powiedzieć, że poprawka do projektu komisji, którą zgłosiłem, wniosek mniejszości nr 7, w żadnym stopniu nie narusza dotychczasowego zakresu działania Polskiej Akademii Nauk, nie narusza jej struktury, nie narusza nawet jej kompetencji jako organu administracji państwowej, bo tego się zrobić nie da w jednym przepisie. Moja poprawka służy jedynie formalnemu dostosowaniu postanowień ustawy o Komitecie Badań Naukowych, którą mamy tutaj uchwalić, z przepisami z nią sprzecznymi, zawartymi w ustawie o Polskiej Akademii Nauk, uchwalonej, jak już wspomniałem, 30 lat temu. Jest to zabieg niezbędny i z punktu widzenia techniki legislacyjnej po prostu konieczny. Mało, że ta mikroskopijna zmiana w ustawie o Polskiej Akademii Nauk wywołuje gwałtowny sprzeciw, próbuje się nawet umocnić pozycję Polskiej Akademii Nauk jako organu administracji państwowej, wprowadzając do tekstu tej nowo uchwalanej ustawy prezesa Polskiej Akademii Nauk jako organu administracji państwowej. Proszę zwrócić uwagę na te wnioski mniejszości, które dopominają się, aby wykreślić „prezesa” z ustawy o Komitecie Badań Naukowych, albo na te wnioski mniejszości, które proponują dopisać — rozumiem, że te, które proponują dopisać, należy odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-275.12" who="#PosełTadeuszDziuba">I na zakończenie, już bez dłuższego uzasadnienia, dosłownie dwa zdania o projekcie ustawy o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych. Proponuję zastanowić się nad dwoma następującymi poprawkami. Pierwsza dotyczy art. 2 ust. 3, na mocy którego organ, który utworzył jednostkę badawczo-rozwojową, zarządza obligatoryjnie jej likwidację, w wypadku gdy ta jednostka badawczo-rozwojowa nie powoła rady naukowej. Przepis ten dotyczy więc małych jednostek badawczo-rozwojowych, które w istocie rzeczywiście nie są placówkami naukowymi. I w zasadzie słuszne jest rozwiązanie tych nienaukowych placówek. Jednakże takie obligatoryjne działanie z mocy ustawy może doprowadzić do rozwiązania niektórych małych jednostek, które powinny jednak z innych powodów, zgoła pozanaukowych, w jakiś sposób działać na obrzeżu przemysłu i nauki. Dlatego proponuję, aby formę obligatoryjną zamienić na fakultatywną i dopuścić możliwość decyzji w tym zakresie dla organu sprawującego nadzór nad jednostką. Proponuję dopisać słowo „może” — może zarządzić likwidację.</u>
          <u xml:id="u-275.13" who="#PosełTadeuszDziuba">I druga poprawka dotyczy art. 3 ust. 1, który mówi o konieczności powołania dyrektorów jednostek badawczo-rozwojowych w okresie 6 miesięcy. Ponieważ znaczna liczba jednostek badawczo-rozwojowych wbrew nazwie ma charakter właściwie produkcyjny, półprodukcyjny, wdrożeniowy i jest bliższa przemysłowi niż nauce, sądzę, że postanowienie tego przepisu powinno być bliższe ustawie o przedsiębiorstwach, gdzie ten okres jest po prostu dłuższy. Proponuję wersję kompromisową pomiędzy tym zapisem a zapisem ustawy przed chwilą przywoływanej i proponuję, by w miejsce: „okres 6 miesięcy” wpisać: „okres 12 miesięcy”.</u>
          <u xml:id="u-275.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Stefan Kozłowski z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego. Kolejnym mówcą będzie poseł Stanisław Padykuła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PosełStefanKozłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam tylko jedną propozycję poprawki do ustawy o Komitecie Badań Naukowych. Dotyczy to sprawy podziału komisji. My mamy dwie komisje: Komisję Badań Podstawowych i Komisję Badań Stosowanych. Jest nieraz dość trudno wyważyć, co, jaki obszar, należy do jednej i drugiej dziedziny. I stąd w Komisji Badań Stosowanych w pkt. 6, gdzie mamy zapis: „transportu, górnictwa oraz pozyskiwania i użytkowania energii”, proponuję dopisać słowo „geologii”. Byłoby: „transportu, górnictwa i geologii”. Nie sposób jest rozpatrywać zagadnienia górnictwa, pozyskiwania i użytkowania energii bez geologii. To jest mój jedyny wniosek.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Bardzo proszę o zabranie głosu posła Stanisława Padykułę z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PosełStanisławPadykuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam parę uwag drobnych do druku nr 651, czyli do ustawy o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych. Może na początek pytanie dotyczące art. 7 § 1, 7-A dokładnie. Chodzi mi o to, że chciałbym uzyskać wyjaśnienie sformułowania, tzn. co ono oznacza. Dokładnie chodzi mi o słowa: wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki jednostki badawczo-rozwojowej. Czy to oznacza, że przedsiębiorstwo, o którym mowa w tymże punkcie, nabywa takich praw jak jednostka badawczo-rozwojowa, czyli tak jakby się stało automatycznie jednostką badawczo-rozwojową, czy też chodzi o przejęcie przez to przedsiębiorstwo praw i obowiązków, jakie przed włączeniem miała poprzednio jednostka badawczo-rozwojowa w stosunku do innych jednostek? Na to pytanie chciałbym uzyskać odpowiedź, ponieważ ten zapis jest dość nieprecyzyjny.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#PosełStanisławPadykuła">Kolejna sprawa dotyczy art. 20 pkt 18. W pkt. 1 art. 20 jest następujące sformułowanie: „Rada naukowa jest organem stanowiącym, jest organem inicjującym, opiniodawczym i doradczym jednostki badawczo-rozwojowej w zakresie jej działalności statutowej oraz w sprawach rozwoju kadry naukowej i badawczo- -technicznej”. A w pkt. 2 jest napisane: W szczególności do zadań rady naukowej należy:</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#PosełStanisławPadykuła">1. uchwalanie statutu jednostki badawczo-rozwojowej;</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#PosełStanisławPadykuła">2. występowanie z wnioskami do organu sprawującego nadzór nad jednostką badawczo-rozwojową o powołanie lub odwołanie dyrektora tej jednostki.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#PosełStanisławPadykuła">Nie jest to więc czysta działalność opiniująca ani inicjująca tej rady, w tym. wypadku jest to działalność stanowiąca. W związku z tym wnoszę o wprowadzenie zmiany do art. 20 ust. 1 i dopisanie słowa „jest organem stanowiącym, inicjującym, opiniodawczym...” itd.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#PosełStanisławPadykuła">Następna poprawka dotyczy art. 21 ust. 2. Sformułowanie jest następujące: „w skład rady naukowej, z zastrzeżeniem ust. 4, mogą wchodzić...”, a w ust. 2–1 jest napisane: pracownicy jednostki badawczo-rozwojowej ze stopniem naukowym lub tytułem naukowym, zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy w liczbie stanowiącej nie mniej niż 30% i nie więcej niż 60% składu rady naukowej. Dla mnie słowa „mogą wchodzić” jednoznacznie określają, że mogą, ale nie muszą. Wobec powyższego, jeżeli się określa później granice od... do, tzn., że należy słowa „mogą wchodzić”, zastąpić słowem „wchodzą”, jako że tutaj ma zastosowanie tryb warunkowy.</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#PosełStanisławPadykuła">I to by było w zasadzie wszystko. Przepraszam, jeszcze, panie marszałku jest jedna sprawa. W tym samym punkcie dotyczącym art. 21, ale to jest raczej sprawa do dyskusji, może poprosiłbym pana ministra o wyjaśnienie tej sprawy albo może o ustosunkowanie się do niej. Treść art. 21 sformułowana jest wybitnie pod kątem jednostek naukowych, a nie jednostek badawczo-rozwojowych jako zaplecza przemysłowego. Tym ostatnim, tzn. jednostkom badawczo-rozwojowym, które są przy przedsiębiorstwach, potrzebne są raczej rady naukowe, w skład których powinni wchodzić, oprócz specjalistów z tej jednostki, wybitni specjaliści krajowi z określonej dziedziny. Dlatego też tak dokładne sprecyzowanie składu rady jest, wydaje mi się, w tym momencie nieuzasadnione. Należałoby zrobić jakiś zapis dotyczący odstępstwa od tej szczególnej reguły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jeszcze ktoś z obywateli posłów pragnąłby zabrać głos w dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, poseł Roman Ney.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PosełRomanNey">Proszę państwa, chciałem wyjaśnić jedną rzecz. Prace nad ustawą o akademii nauk toczą się, ustawa ta nie będzie sprzeczna z ustawą o Komitecie Badań Naukowych. Natomiast chcę zwrócić uwagę na jedną sprawę, w ramach akademii nauk rozwinął się cały szereg kierunków, instytutów — mam tu na myśli między innymi matematykę, fizykę, chemię, a także nauki geologiczne z geofizyką, ale także i humanistykę. Niezależność nauki w dużym stopniu została utrzymana, co zresztą widać w tym, że właśnie z akademii nauk, z instytutów, cała rzesza ludzi znalazła się obecnie w „Solidarności” czy w obecnej ekipie rządowej. I nie jest tak, że akademia nauk, jak mówił pan poseł Dziuba, była instytucją wsteczną. Dlatego bardzo bym prosił, aby nie wyłączać instytutów z akademii nauk, ponieważ także i na Zachodzie, w różnych akademiach nauk tam istniejących, instytuty znajdują się w ramach tych akademii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jeszcze będą... pan poseł Tadeusz Dziuba chciałby ponownie wypowiedzieć się, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PosełTadeuszDziuba">Ja w związku z wystąpieniem pana prof. Neya. Pan prof. Ney powiedział, że prosi, aby nie wyłączać instytutów z Polskiej Akademii Nauk. Chciałoby się zapytać, panie profesorze, jaki przepis ustawy o Komitecie Badań Naukowych albo którykolwiek z wniosków mniejszości wyłącza instytuty z Polskiej Akademii Nauk?</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Poseł Roman Ney)</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#PosełTadeuszDziuba">Nie! Właśnie o to chodzi, że nie.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#PosełTadeuszDziuba">Wypowiedź pana profesora jest odbiciem jedynie kuluarowych opinii, które od kilku dni rozpowszechniane są w tym gmachu, jakoby wniosek mniejszości nr 7 do ustawy o Komitecie Badań Naukowych — użyję tutaj sformułowania, które do mnie dotarło — niszczył strukturę Polskiej Akademii Nauk. Otóż jest to nieprawda. Zainteresowanych bardzo proszę o przeczytanie ustawy o Polskiej Akademii Nauk, wyłowienie tych punktów, które proponuje się skreślić, i przeanalizowanie tezy, jakoby była niszczona struktura Polskiej Akademii Nauk i jakoby w istocie wyłączane były placówki Polskiej Akademii Nauk spod jej struktury. To jest nieprawda. Taki wniosek nie pada i żaden z wniosków mniejszości swoim zakresem nie obejmuje tej kwestii. Jestem świadom, że w kuluarach takie opinie na temat tego wniosku mniejszości rozpowszechnia się. Są to jednak tezy całkowicie nieuzasadnione. Mogę powiedzieć tylko to, o czym mówiłem już poprzednio, że ustawa o Komitecie Badań Naukowych — powiem tutaj brutalnie — przejmuje swoiste władztwo finansowe nad wszystkimi instytucjami naukowymi w Polsce, zarówno instytucjami, nad którymi ma nadzór Ministerstwo Edukacji Narodowej, jak i inne resorty, np. ministerstwa zdrowia, rolnictwa itd., jak i nad jednostkami badawczo-rozwojowymi i wreszcie placówkami Polskiej Akademii Nauk. Jest to swoiste władztwo finansowe polegające na tym, że dystrybucja środków budżetowych odbywa się poprzez ten organ administracji państwowej, jakim jest Komitet Badań Naukowych, przy czym tę centralizację ustalono po to, żeby dokonać próby optymalizacji wydawania zawsze wątłych środków na naukę w Polsce i nic więcej.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#PosełTadeuszDziuba">Jeżeli więc byśmy twierdzili, że są uszczuplane jakiekolwiek kompetencje resortu pod nazwą Polska Akademia Nauk, to równie dobrze trzeba byłoby powiedzieć, że są uszczuplane kompetencje w tym samym zakresie resortu MEN, zdrowia, rolnictwa itd. I dziwnym zbiegiem okoliczności żaden z resortów, tych prawdziwych resortów, tych, które wynikają z Konstytucji, przeciwko temu nie protestuje, z wyjątkiem quasi-resortu, który wszedł kuchennymi drzwiami do naszego systemu organizacji państwa, jakim jest Polska Akademia Nauk.</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#PosełTadeuszDziuba">Nie wiadomo dlaczego protestuje, bo jak mówię, ustawa o Komitecie Badań Naukowych po prostu konstytuuje nowy system finansowania nauki w Polsce. I wszyscy, to znaczy wszystkie instytucje naukowe oraz wszystkie resorty, które nadzorują te instytucje naukowe, tej koncepcji się poddały, chociaż wszyscy — również i ja — mamy bardzo poważne wątpliwości, czy będzie to działało zgodnie z zamysłem, no ale jakąś próbę trzeba po prostu kiedyś podjąć.</u>
          <u xml:id="u-283.6" who="#PosełTadeuszDziuba">I teraz wracam do początku. Nikt nie zmienia ani zakresu Polskiej Akademii Nauk, ani nie rozbija jej struktury, ani nie odbiera Polskiej Akademii Nauk jej placówek. Dostosowuje się tylko niektóre postanowienia tej starej ustawy do ustawy nowo uchwalanej. I nawet ten minimalny, konieczny zabieg budzi sprzeciw wybranej grupy profesorskiej, nie wiem, ilu ich tam jest — kilkudziesięciu, stu kilkudziesięciu. Nie rozumiem tego.</u>
          <u xml:id="u-283.7" who="#PosełTadeuszDziuba">Rozumiem, że chodzi o to, aby dwie ustawy były wzajemnie ze sobą sprzeczne i żeby na gruncie tej sprzeczności można było tak interpretować starą ustawę o Polskiej Akademii Nauk, żeby jeszcze coś z obecnego nowego kształtu uszczknąć dla siebie. To jest moja interpretacja.</u>
          <u xml:id="u-283.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Poseł Roman Ney, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PosełRomanNey">Wniosek mniejszości reprezentowany przez pana posła Dziubę wyraźnie wskazuje na podwójną podległość instytutów, o to tylko chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proponowałbym nie prowadzić już dyskusji na forum plenarnym. Zapraszam obu panów w czasie przerwy do pracy — również wszystkie osoby, które zgłosiły poprawki i uwagi — którą to pracą będzie kierował poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos? Zgłoszeń nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Urzędzie Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń prof. Stefana Amsterdamskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńStefanAmsterdamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zasadnicze założenia i ideologia tej ustawy zostały państwu przedstawione zarówno we wprowadzeniu, które znane jest państwu z pierwszego czytania, jak też z przedstawienia ustawy, którego dokonał poseł sprawozdawca, pan Bartosik. Nie będę więc wracał do spraw najogólniejszych, które są państwu znane, tym bardziej że nie są one dyskusyjne. Zarówno podkomisja jak i komisja uznały założenia tej ustawy za słuszne i przyjęły je jako swoje, przedstawiając państwu tekst niniejszej ustawy. Ograniczę się zatem do kilku szczegółów wynikających z przemówień panów posłów oraz do wniosków mniejszości, które pozostały.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńStefanAmsterdamski">Jeśli chodzi o wniosek mniejszości nr 1, nie widzę powodów, aby ten zapis przyjąć, jest on precyzyjniejszy od poprzedniego.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńStefanAmsterdamski">Wniosek nr 2 i wniosek nr 3, który stanowił zasadniczy przedmiot dyskusji, został wycofany, z czego się ogromnie cieszę.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńStefanAmsterdamski">Jeżeli chodzi o wniosek nr 5, chciałem powiedzieć, że jest zasadniczą ideą tej ustawy pewne sprzęgnięcie finansowania, które nazwaliśmy statutowym, a więc przeznaczania środków na utrzymanie placówek i prowadzenie w nich badań naukowych z zasadą konkurencji, którą ta ustawa do nauki wprowadza, a więc połączenie finansowania statutowego z ubieganiem się o rozmaitego rodzaju dotacje przedmiotowe w postaci projektów badawczych, projektów celowych, współfinansowanych przez przedsiębiorstwa oraz projektów zamawianych. Chciałem wyrazić tu pogląd, iż zapis, który jest obecnie w tekście ustawy, lepiej sprzyja realizacji tej idei niż wniosek mniejszości w pkt. 5b.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńStefanAmsterdamski">Jeżeli chodzi o poprawki dotyczące Polskiej Akademii Nauk, chcę powiedzieć, że ustawa o Polskiej Akademii Nauk jest istotnie bardzo z „onegdaj”, jak powiedział to pan poseł Dziuba.</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńStefanAmsterdamski">I procedura samoreformowania się Polskiej Akademii Nauk jest procedurą długą i uciążliwą. Niemniej nie widzieliśmy powodu, aby w ustawie o Komitecie Badań Naukowych regulować sprawy wykraczające poza zakres tej ustawy, jeśli nie dyktuje tego logika, tzn, jeśli nie dyktują tego wymogi legislacyjne. Uważaliśmy, że jest to sprawa samorządnej społeczności badaczy bądź sprawa inicjatywy poselskiej, aby reformy Polskiej Akademii Nauk dokonać. A reforma ta na pewno jest niezbędna. Nie widzieliśmy sprzeczności między ustawą o Polskiej Akademii Nauk, a przepisami ustawy o Komitecie Badań Naukowych, zwłaszcza od chwili kiedy do ustawy o prawie budżetowym został wprowadzony zapis stwierdzający — a ustawa ta już została przez Wysoką Izbę przyjęta — że wszystkie środki przeznaczone na badania naukowe są w jednej części budżetu i są obecnie w dyspozycji urzędu, a z chwilą uchwalenia przez Wysoką Izbę tej ustawy, będą w dyspozycji Komitetu Badań Naukowych i jej przewodniczącego. Dlatego nie widzieliśmy logicznej konieczności wprowadzania w tej ustawie dodatkowych przepisów w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńStefanAmsterdamski">Przechodzę do dwóch spraw szczegółowych. Uwaga pana posła Kozłowskiego, aby w zespole nr 6, w nazwie tego zespołu, wymienić również geologię, wydaje mi się propozycją niekontrowersyjną. Można to oczywiście zrobić.</u>
          <u xml:id="u-287.7" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńStefanAmsterdamski">Jeżeli chodzi o wypowiedź pana posła Żenkiewicza, chcę powiedzieć, że wszystkie jego uwagi dotyczące finansowania statutowego w jednostkach, które mają udział w realizacji projektów badawczych, wszystkie sprawy finansowe, które tej sprawy dotyczą, nie wydawało się konieczne, aby były regulowane w tej ustawie, a mogą być i powinny być uregulowane, a częściowo są już uregulowane, w przepisach wykonawczych uzgadnianych z ministrem finansów oraz w instrukcji, która została wydana, dotyczącej zasad finansowania projektów badawczych różnego rodzaju. Krótko mówiąc, problemy, które pan poseł podjął, są problemami istotnymi. Natomiast wydawało nam się, że regulacja tych problemów nie musi mieć miejsca w tekście tej ustawy, lecz, jak w innych sprawach finansowych, w rozporządzeniach przewodniczącego, w rozporządzeniach komitetu uzgadnianych z ministrem finansów.</u>
          <u xml:id="u-287.8" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńStefanAmsterdamski">To byłyby uwagi, które chciałem tutaj państwu przedstawić pod rozwagę, prosząc o przyjęcie wymienionych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-287.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jeszcze pragnie zabrać głos pan minister Marek Bogucki. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńMarekBogucki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiem na uwagi, które dotyczyły projektu zmiany ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych. Pierwsza uwaga dotycząca składu rady naukowej i — jak to pan poseł był uprzejmy nazwać — zmniejszenia stopnia naukowości, dopuszczalnego z 30% do 20%. Otóż nasza prośba byłaby taka, żeby Wysoka Izba utrzymała zapis proponowany w punkcie mówiącym o składzie rady naukowej, gdyż co to w praktyce oznacza, że może istnieć placówka, która utworzy radę naukową. Ażeby utworzyć radę naukową musi być minimum 4 pracowników ze stopniem doktora. W związku z tym zakładam, że jest to pewne minimum, które sprawia, że tej jednostce można nadać status i wynikający z tego przywilej naukowości, jeśli jest to minimalne zatrudnienie. Stąd byłaby taka prośba, żeby Wysoka Izba podtrzymała ten zapis, który mówi o 30 procentowym minimalnym unaukowieniu, jak to zostało nazwane, placówki.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńMarekBogucki">Następna uwaga dotyczy art. 7a. Otóż art. 7a, w którym jest sformułowanie, że przedsiębiorstwo państwowe powstałe w wyniku przekształcenia jednostki badawczo-rozwojowej lub przedsiębiorstwo państwowe, do którego włączono taką jednostkę, wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki jednostki badawczo-rozwojowej. Chodzi tutaj o to, żeby w przypadku dokonanego przekształcenia te zobowiązania, które dotychczas na siebie jednostka przyjęła, zostały zrealizowane. I taką interpretację tego zapisu pozwalam sobie Wysokiej Izbie przedłożyć.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńMarekBogucki">Jeśli chodzi o następną uwagę, która została zgłoszona, a która dotyczy pkt. 18 art. 20 ust. 1 przedłożonego projektu. Art. 20 mówi: „Rada naukowa jest organem inicjującym”. Oczywiście zasadna jest tutaj uwaga, aby do pisać słowo: „stanowiącym”. Przy czym można było interpretować dotychczasowy zapis w ten sposób, że pkt 1 mówi o tym, co rada naukowa inicjuje, opiniuje i w czym doradza, a enumeracja ust. drugiego mówiła o tym, gdzie rada naukowa ma funkcje stanowiące. Oczywiście jest to uwaga zasadna. I jeśli Wysoka Izba nie ma nic przeciwko temu, to proponujemy uzupełnić ust. 1 o słowo „stanowiąca”.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńMarekBogucki">Podobna uwaga dotyczy — i proponuję żeby Wysoka Izba tę uwagę przyjęła — art. 21. Proponuję, aby w ust. 2 nie było zapisu: „mogą wchodzić” — myślę o składzie rady naukowej — lecz: „wchodzą”. Jest to językowo i tocznie słuszna uwaga.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńMarekBogucki">I ostatnie dwie uwagi, które są uwagami bardzo istotnymi. Zaraz przedstawię stanowisko. Otóż pierwsza uwaga dotyczy obligatoryjności likwidacji tej jednostki, która nie może utworzyć rady naukowej. Otóż proponujemy aby utrzymać zapis, że taka jednostka: „ma być zlikwidowana”, a nie: „może być zlikwidowana”, gdyż jako substytut tej likwidacji ustawa daje także szerokie możliwości przekształceń. W związku z tym można zakładać, że znajdziemy się w takiej sytuacji, że wszyscy skorzystają ze słowa „może” w kategoriach negatywnych, tzn. będzie czekanie i odkładanie. Natomiast idea ustawy była taka, żeby tymi prawami i tymi przywilejami, które przewiduje ustawa i jej zmiana, wyposażyć w prawa i przywileje tylko te podmioty, które mają kadrowo stwierdzony pewien potencjał naukowości, o czym mówiłem. Czyli prośba jest taka, żeby Wysoka Izba była uprzejma zachować stwierdzenie obligatoryjności likwidacji.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńMarekBogucki">I ostatnia uwaga dotyczy terminu wyboru, powołania dyrektorów, czy wyboru dyrektorów w placówkach. Otóż zaproponowany termin 6 miesięcy wynikał z tego, że faktem jest, iż rok 1991 będzie dla podmiotów naukowych, w tym jednostek badawczo-rozwojowych, na pewno rokiem przejściowym, także z racji dostosowywania się do nowych warunków gospodarczych, ale także i zmiany zaostrzonych warunków finansowania podmiotów naukowych.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#PodsekretarzStanuwUrzędziePostępuNaukowoTechnicznegoiWdrożeńMarekBogucki">I zakładaliśmy, że pozwoli ten 6-miesięczny okres — okres przejściowości w sensie zmiany obsad kierowniczych — skrócić do minimum, po to, żeby w drugiej części roku nowo powołani czy wybrani i powołani dyrektorzy mogli przygotować placówkę do działania w roku finansowym 1992, żeby mieli na to określony czas. Stąd jest propozycja, i proszę Wysoką Izbę o jej podtrzymanie, aby zapis propozycji zmiany dotyczący 6 miesięcy został utrzymany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu ministrowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proponuję, aby poseł sprawozdawca i posłowie, którzy zgłosili poprawki do projektów ustaw, zebrali się w czasie przerwy, którą za chwilę ogłoszę, celem uściślenia treści proponowanych zmian — w saloniku nr 75 przy sali kolumnowej. Zapraszam również przedstawicieli rządu do współpracy.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę posła sekretarza pana Marka Rutkowskiego o odczytanie treści komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędą się posiedzenia następujących klubów poselskich:</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">— Klubu Poselskiego Stronnictwa Demokratycznego w górnej palarni; Poselskiego Klubu Polskiej Unii Socjaldemokratycznej — w sali nr 150;</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">— wspólne posiedzenie Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego, Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej i Klubu Niezależnych Posłów — w sali kolumnowej.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">W pół godziny po ogłoszeniu przerwy OKP zbiera się w sali nr 118; bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu w sali nr 101; 30 minut po ogłoszeniu przerwy obiadowej odbędą się następujące posiedzenia:</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">— Komisji Nadzwyczajnej ds. zbadania działań policji wobec rolników protestujących w Mławie oraz w gmachu Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, a także w stosunku do obecnych w gmachu ministerstwa posłów — w sali kinowej w nowym Domu Poselskim;</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">— wspólne posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej — w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-291.6" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej zbierze się po zakończeniu obrad klubów poselskich w czasie tej przerwy — w sali nr 179.</u>
          <u xml:id="u-291.7" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">Zebranie członków i sympatyków koła ROAD planowane na dziś na godz. 20 nie odbędzie się z powodu opłatka klubowego. Zebranie to zostało przełożone na jutro, tj. piątek, na godz. 20, do sali nr 106.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Ponieważ w przerwie obiadowej będzie sporo pracy, nieco ją więc przedłużę.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Ogłaszam przerwę do godz. 15.30.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 45 do godz. 15 min 45)</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jeszcze odbywają się posiedzenia dwóch komisji sejmowych, które pracują nad dokumentem dotyczącym opodatkowania wzrostu wynagrodzeń. W związku z tym chciałbym zaproponować, w imieniu Prezydium Sejmu następujące, dodatkowe uzupełnienie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Informuję, że do Prezydium Sejmu wpłynęło sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-292.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W związku z tym Prezydium Sejmu proponuje uzupełnienie porządku dziennego o punkt 8 w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (druki nr 672 i 677). Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-292.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dotychczas do dyskusji zapisałem 4 osoby. Później, jak sądzę, będzie konieczność umożliwienia prac zespołowi, który ustosunkuje się do zgłoszonych poprawek, a w tym czasie powrócą posłowie, którzy pracują w obu komisjach, i będziemy mogli kontynuować porządek dzienny.</u>
          <u xml:id="u-292.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jest zgoda co do tego uzupełnienia? Sprzeciwu nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-292.9" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Uznaję zatem to uzupełnienie za przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-292.10" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (druki nr 260 i 595).</u>
          <u xml:id="u-292.11" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji, pana posła Mariana Kędzierskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#PosełMarianKędzierski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedkładając dzisiaj Wysokiej Izbie sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej o pracach nad poselskim projektem ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych mam pełną świadomość, jak bardzo oczekiwany jest ten dokument przez środowisko weterynaryjne. Myślę, że debata nad nim będzie dla państwa jakby odskocznią od natłoku ogromnych problemów, jakie nas dzisiaj absorbują w kraju.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#PosełMarianKędzierski">Weterynaria to nie tylko przemiłe audycje państwa Gucwińskich w telewizji, to nie tylko wspaniałe przygody moich kolegów w angielskich filmach, to przede wszystkim ciężka praca na co dzień w produkcji zwierzęcej, której efekty mają niemały wpływ na całość gospodarki narodowej. Dokonujące się zmiany i różne przekształcenia w kraju są również udziałem służby weterynaryjnej i stąd pilna potrzeba uchwalenia dzisiejszego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#PosełMarianKędzierski">Wysoki Sejmie! Organizacja pracy lekarza weterynarii została uregulowana po wojnie dekretem z 7 grudnia 1945 r. łącznie z dekretem o izbach lekarsko-weterynaryjnych z 6 czerwca 1945 r. oraz późniejszymi aktami o różnej randze, w tym aktem z 1949 r. o państwowych zakładach leczniczych dla zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#PosełMarianKędzierski">Drogą manipulacji administracyjnej, w myśl zasady niszczenia wszystkiego co dobre, zniesiono dekretem z 18 września 1954 r. istniejący samorząd lekarzy weterynaryjnych i w pełni upaństwowiono wolny dotychczas zawód. Całość działań weterynaryjnych podporządkowano centralnemu zarządowi weterynarii, późniejszemu departamentowi weterynarii w ministerstwie rolnictwa oraz administracji państwowej różnego stopnia. W miejsce zlikwidowanej praktyki lekarsko-weterynaryjnej powstały państwowe zakłady lecznicze dla zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#PosełMarianKędzierski">Wysoki Sejmie! Zadanie nowoczesnego lekarza weterynarii to nie tylko profilaktyka i leczenie zwierząt gospodarskich, domowych i dziko żyjących ssaków, ptaków, ryb, gadów, stawonogów i innych, ale także weterynaryjna ochrona zdrowia publicznego i środowiska. Czynimy to poprzez zwalczanie chorób odzwierzęcych i nadzór sanitarno-weterynaryjny nad środkami żywności pochodzenia zwierzęcego. Zapewniamy odpowiednie warunki eksportu wytworów produkcji zwierzęcej. Niezależnie od tych niepomyślnych dla służby weterynaryjnej struktur organizacyjnych lekarze weterynarii wraz z całym personelem pomocniczym uwolnili nasz kraj od groźnych chorób odzwierzęcych, jakimi są gruźlica i bruceloza bydła. Służba weterynaryjna nie dopuściła do rozszerzania się zaraźliwych chorób zwierząt, które mogłyby ograniczyć międzynarodowy obrót zwierzętami i produktami pochodzenia zwierzęcego, i nie tylko nimi. Chroniła i chroni zdrowie publiczne poprzez stałą kontrolę produktów pochodzenia zwierzęcego. Przystąpiła do zwolnienia kraju od enzoetycznej białaczki bydła.</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#PosełMarianKędzierski">Przy różnym, często złym wyposażeniu dokonano milionów zabiegów weterynaryjnych, ratując zdrowie lub produkcyjność zwierząt. Wielu lekarzy weterynarii i techników weterynarii oraz wiele innych osób z personelu pomocniczego okupiło wykonywanie tych zadań zachorowaniami na choroby odzwierzęce, z których główną, lecz nie jedyną, jest bruceloza.</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#PosełMarianKędzierski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z zachodzącymi w kraju przeobrażeniami także i w weterynarii zaszły daleko idące zmiany w kierunku oddzielenia sfery władczej, gdzie weterynaria działa jako organ administracji państwowej, od usługowej, szczególnie w dziedzinie lecznictwa weterynaryjnego. W nowym układzie lecznice zwierząt stanowić będą podmioty gospodarcze. Ten nowy układ organizacyjny eliminujący dotychczasową zależność terenowych lekarzy weterynarii od organów państwowych stopnia wojewódzkiego stwarza pilną konieczność zbudowania odpowiedniego samorządu zawodowego, który będzie czuwał nad prawidłowym, zgodnym z zasadami wiedzy, etyki i deontologii postępowaniem lekarzy weterynarii, integrował środowisko weterynaryjne oraz reprezentował zawód weterynaryjny i dbał o jego interesy. Suma tych przemian, postrzeganych przez środowisko weterynaryjne jako pozytywne i jedyne do przyjęcia w dniu dzisiejszym, niesie za sobą również realne zagrożenia. Jednym z nich jest wzrost bezrobocia zagrażający zarówno lekarzom weterynarii, jak i osobom wykonującym inne zawody weterynaryjne, tj. technikom weterynarii, laborantom weterynaryjnym, kontrolerom sanitarnym, sanitariuszom, trichinoskopistom.</u>
          <u xml:id="u-293.7" who="#PosełMarianKędzierski">Zaprojektowana ustawa reguluje dwa zagadnienia: wykonywanie zawodu lekarza weterynarii oraz sprawy samorządu zawodowego w postaci izb lekarsko-weterynaryjnych. Pierwsze zagadnienie było dotychczas uregulowane dekretem z 1945 r., który utraci moc wtedy, kiedy ustawa ta wejdzie w życie.</u>
          <u xml:id="u-293.8" who="#PosełMarianKędzierski">Izby lekarsko-weterynaryjne powołane dekretem z 6 czerwca 1945 r. (Dziennik Ustaw nr 25, poz. 153), prowadzące chlubne działania od początku lat pięćdziesiątych, zostały zniesione dekretem z dnia 18 września 1954 r. Powstałe organizacje społeczno-zawodowe działały tylko w ograniczonym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-293.9" who="#PosełMarianKędzierski">Projekt ustawy określa, że czynności wyszczególnione w art. 1 mogą wykonywać wyłącznie lekarze weterynarii z wyjątkiem czynności pomocniczych, które pod nadzorem lekarza weterynarii mogą wykonywać inne odpowiednio przeszkolone osoby. Projekt ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych nie ogranicza pomocniczych zawodów weterynaryjnych w prawie do wykonywania zawodu. Art. 67 tego projektu zobowiązuje ministra rolnictwa, wyznaczając mu szczegółowy termin, do określenia czynności przypisanych tym zawodom jako jedyny akt prawny tej rangi. Oprócz wielu praw i obowiązków artykuły 5 i 6 mówią o obowiązku doszkalania się lekarzy weterynarii oraz o możliwości pozbawienia ich prawa wykonywania tego zawodu.</u>
          <u xml:id="u-293.10" who="#PosełMarianKędzierski">Od dawna oczekiwana sprawa specjalizacji zawodowej znajduje swe odbicie w art. 3 i z pewnością usatysfakcjonuje tę grupę zawodową. Druga część ustawy dotycząca samorządu lekarsko-weterynaryjnego skonstruowana jest podobnie jak w ustawach regulujących funkcjonowanie innych samorządów, a w szczególności lekarzy, farmaceutów i adwokatów.</u>
          <u xml:id="u-293.11" who="#PosełMarianKędzierski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeszcze jedna ważna sprawa. Z przyczyn technicznych w druku nie został ujęty, a omawiany był na posiedzeniach połączonych komisji i stanowił, integralną część sprawozdania, art. 53a, który chcę tu przedstawić i tym samym dołączyć go do sprawozdania. Artykuł ten brzmi: „Jeżeli w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej świadek lub biegły nie stawił się na rozprawę bez usprawiedliwienia albo bezpodstawnie odmawia zeznań, sąd lekarsko-weterynaryjny może zwrócić się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby wezwanej o przesłuchanie jej w charakterze świadka lub biegłego na okoliczności wskazane przez sąd lekarsko-weterynaryjny. O terminie przesłuchania sąd zawiadamia strony, a protokół przesłuchania przesyła sądowi lekarsko-weterynaryjnemu”.</u>
          <u xml:id="u-293.12" who="#PosełMarianKędzierski">I pkt 2. „Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli świadek lub biegły nie stawił się bez usprawiedliwienia na wezwanie rzecznika odpowiedzialności zawodowej albo bezpodstawnie odmawia złożenia przed nim zeznań”.</u>
          <u xml:id="u-293.13" who="#PosełMarianKędzierski">Tyle na temat tego dodatkowego artykułu, którego nie ma w sprawozdaniu, który nie znalazł się w sprawozdaniu po prostu ze względów technicznych.</u>
          <u xml:id="u-293.14" who="#PosełMarianKędzierski">Wpłynęły również do mnie na piśmie wnioski poprawek, ale nie były one przedmiotem dyskusji na komisjach, przeto nie będę ich tu przedstawiał. Jeśli koledzy posłowie zgłoszą je, to sądzę, że będziemy traktowali je jako poprawki formalne i wtedy Wysoka Izba będzie mogła ustosunkować się do nich poprzez głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-293.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Lista mówców nieco się powiększyła. Jest mianowicie 6 zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu posła Stanisława Mazana z Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Kolejnym mówcą będzie poseł Wilhelm Wolnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#PosełStanisławMazan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Temat lekarzy i techników weterynarii, jak i temat w ogóle weterynarii, przez wiele ostatnich lat nie zajmował uwagi Wysokiej Izby, ponieważ funkcjonował w oparciu o dekret z 1945 r. Pracę lekarzy weterynarii często utożsamiamy z pracą ludzi dbających tylko i wyłącznie o ochronę zdrowia zwierząt. Taki punkt widzenia, według mnie, jest zawężeniem tematu. Lekarze weterynarii i technicy poprzez zwalczanie chorób zwierząt wpływają również na wzrost produkcji rolnej. Lekarze weterynarii poprzez walkę z chorobami zakaźnymi i z tzw. chorobami odzwierzęcymi dbają również i o nasze zdrowie, o zdrowie ludzkie.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#PosełStanisławMazan">Projekt ustawy zajmuje się prawie wyłącznie grupą lekarzy weterynarii, ludzi z dyplomami, natomiast pomija prawie w całości pracowników weterynarii na poziomie wykształcenia średniego, tzw. techników weterynarii. W minionym okresie technicy weterynarii byli jak gdyby prawą ręką lekarzy. W obecnej sytuacji, w sytuacji kiedy służba weterynarii prywatyzuje się, a w ślad za tym zaczyna uwidaczniać się konkurencja, techników weterynarii zaczyna się traktować jako ludzi bez przygotowania zawodowego, co według mnie jest krzywdzące dla tej grupy ludzi.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#PosełStanisławMazan">Ustawa w art. 67 wspomina, że po jej ogłoszeniu minister rolnictwa wraz z komisją sejmową powinni w przeciągu 6 miesięcy określić uprawnienia dla techników weterynarii. Ja bym miał prośbę w tym miejscu, ażeby po uchwaleniu tej ustawy zarówno resort rolnictwa jak i sejmowa komisja rolnictwa nie wyczekiwały 6 miesięcy, tylko żeby, odwrotnie, określiły uprawnienia dla tej grupy ludzi po to, żeby ludzie ci w oparciu o własne uprawnienia mogli zająć swoje miejsce w prywatyzowanej służbie weterynarii.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#PosełStanisławMazan">I na koniec jeszcze jedna refleksja, która wymaga chyba oddzielnego zastanowienia się. Nasuwa mi się pytanie, czy jest sens dalszego kształcenia techników weterynarii? Uważam, że nie, że stopniowo ten proces, przy ograniczonych możliwościach wykonywania zawodu dla tej grupy, że proces kształcenia techników, winien być w miarę szybko — ale logicznie — zakończony. Natomiast miałbym konkretny wniosek, ażeby ci technicy, szczególnie technicy młodzi i zdolni, mogli w obecnym okresie mieć stworzone takie warunki, żeby w bardzo szybkim czasie, wykorzystując swoje duże doświadczenie zawodowe, mogli pokończyć wyższe uczelnie i uzyskać dyplomy lekarza.</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę posła Wilhelma Wolnika z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej o zabranie głosu. Kolejnym mówcą będzie poseł Zdzisław Barański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#PosełWilhelmWolnik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na wstępie pragnę zwrócić uwagę, iż długotrwałe prace legislacyjne nad ustawą o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, a jeszcze prościej mówiąc niemożność wcześniejszego uchwalenia tej jakże ważnej ustawy, zaczyna w niektórych rejonach przynosić ujemne i niepowetowane skutki.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#PosełWilhelmWolnik">Reprezentując województwo katowickie, co niektórzy mylnie interpretują, iż jest to województwo nie mające wiele wspólnego z rolnictwem, chciałbym się odnieść do projektu powyższej ustawy oraz do zagadnień związanych z wykonywaniem czynności, jakie spoczywają na całej służbie weterynaryjnej. Nie jako lekarz czy technik weterynarii, lecz jako osoba współpracująca z tą grupą ludzi, bez których trudno sobie wyobrazić rolnictwo w ogóle, a szczególnie w obecnym okresie czasu, mam prawo i obowiązek wyrazić się o aktualnej sytuacji w zakresie lecznictwa zwierząt, co jest niewątpliwie związane z życiem i zdrowiem ludzkim.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#PosełWilhelmWolnik">Dotychczasowe przepisy w tym zakresie z lat 1927–1928 lub 1949 w związku z reorganizacją administracji terenowej oraz innymi zmianami społeczno-politycznymi znacznie utrudniają współpracę pomiędzy poszczególnymi komórkami weterynarii, czyli pomiędzy weterynarią państwową i prywatną. Jako dowód tego stwierdzenia niech posłużą następujące fakty. Stopniowo w drugiej połowie 1990 r. postępuje prywatyzacja dotychczasowych państwowych zakładów leczniczych. W listopadzie w województwie katowickim ok. 90% lecznic zostało sprywatyzowanych, a do końca roku — a pozostało już niewiele dni — zakłada się zakończenie prywatyzacji w tej dziedzinie. Część lekarzy przejęła istniejące lecznice na zasadach dzierżaw. Część znalazła zatrudnienie w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych czy w państwowych gospodarstwach rolnych, część zaś Otworzyła nowe, prywatne przychodnie. Ta wielorakość zmian spowodowała, że w wielu rejonach w wypadku istnienia w jednej miejscowości kilku praktyk weterynaryjnych powstaje problem podziału i sytuacja staje się powodem konfliktów między kolegami lekarzami weterynarii. Biorąc pod uwagę aktualną trudną sytuację w rolnictwie stwierdza się, że rolnicy masowo rezygnują z usług weterynaryjnych, co zostało spowodowane zastraszająco wysokimi cenami leków. Daje nam to obraz o służbach weterynaryjnych. A zatem uchwalenie niniejszej ustawy oczekiwane jest szczególnie przez lekarzy i techników weterynarii, lecz nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#PosełWilhelmWolnik">Projekt ustawy o lekarzach weterynarii jest w opinii praktyków dobry i nie wymaga większych poprawek, jednak sprawą bezprecedensową jest jak najszybsze uchwalenie ustawy o państwowym nadzorze weterynaryjnym, obejmującej zwalczanie chorób zaraźliwych, nadzór sanitarno-weterynaryjny nad produkcją i obrotem żywnością zwierzęcego pochodzenia i regulującej współdziałanie w służbie państwowej i prywatnej. Dopiero przy zachowaniu spójności tych dwóch dokumentów można będzie mówić o rozwiązaniu spraw weterynaryjnych. Równolegle będą musiały być załatwione niektóre sprawy organizacyjne w terenie. W nowych strukturach organizacyjnych muszą być powołane na szczeblu rejonu komórki weterynaryjne, merytorycznie podległe wojewódzkiemu lekarzowi weterynarii, których zadaniem winna być koordynacja pracy pomiędzy państwową i prywatną służbą weterynaryjną w danym terenie.</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#PosełWilhelmWolnik">Biorąc pod uwagę ważność zagadnienia, zwracam się do Wysokiej Izby, by raczyła uchwalić ustawę o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych.</u>
          <u xml:id="u-297.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Zdzisław Barański z Klubu Poselskiego Stronnictwa Demokratycznego. Kolejnym mówcą będzie poseł Radosław Gawlik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#PosełZdzisławBarański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zaproponować Wysokiej Izbie przede wszystkim poprawki do tej ustawy, a mianowicie w szczególności do art. 67, który według mnie winien brzmieć: „Minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy, po zasięgnięciu opinii zrzeszenia lekarzy i techników weterynaryjnych oraz związków zawodowych zrzeszających lekarzy i inne osoby weterynaryjne określi w drodze rozporządzenia, jakie czynności wymienione w art. 1 ust. 1 mogą być wykonywane przez osoby nie posiadające tytułu lekarza weterynarii samodzielnie lub pod nadzorem lekarza weterynarii oraz określi kwalifikacje tych osób”.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#PosełZdzisławBarański">Proponuję również, aby w art. 68 skreślono wyrazy „i techników”. Uzasadnię to. Redakcja art. 67 zawarta w projektowanej ustawie o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, druk sejmowy nr 595, jest wadliwa pod względem merytorycznym i prawnym, bowiem zawód technika weterynarii został wyodrębniony jako jeden z wielu pomocniczych zawodów weterynaryjnych do wykonywania czynności w ramach masowych akcji o charakterze profilaktyczno-higienicznym, a także czynności pomocniczych dla lekarza weterynarii. Po wtóre, innymi zawodami pomocniczymi są: kontroler sanitarno-weterynaryjny, laborant weterynaryjny, oglądacz zwierząt rzeźnych i mięsa, sanitariusz weterynaryjny, pielęgniarz zwierząt i trychinoskopista. W weterynarii mają również zastosowanie inne zawody, jak farmaceuci, biolodzy, mikrobiolodzy, chemicy i biochemicy oraz inne zawody akademickie.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#PosełZdzisławBarański">Brzmienie art. 67 powinno odnosić się do wszystkich wyżej wymienionych zawodów bez specjalnego wyszczególniania ich w ustawie. Wnoszę o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Radosław Gawlik z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego. Kolejnym mówcą będzie poseł Leszek Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#PosełRadosławGawlik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje wystąpienie i poprawki, które chcę zaproponować, są zbieżne z tym, co powiedział mówiący przede mną, poseł Barański. Być może podobni ludzie do nas docierali. Moje wystąpienie opieram na konsultacjach z autorami społecznego projektu z Krajowej Komisji NSZZ „Solidarność” oraz ze środowiskiem lekarzy weterynarii z województwa wrocławskiego. Istotna jest tutaj także, myślę, odpowiedź na interpelację pana posła Mariana Janickiego, odpowiedź ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej z 5 grudnia w sprawie niewydawania zezwoleń technikom weterynarii na prowadzenie prywatnej praktyki weterynaryjnej.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#PosełRadosławGawlik">Dokonane przez Komisje: Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Zdrowia oraz Ustawodawczą zmiany zapisu art. 67 i 68 w porównaniu z projektem poselskim w sposób istotny naruszają jedno z podstawowych zadań ustawy, którym jest licencjonowanie, a więc ochrona zawodu lekarza weterynarii. Naruszeniem tym jest wprowadzenie do wspomnianej ustawy pomocniczego zawodu weterynaryjnego — technika weterynarii, jako podmiotu równorzędnego z akademickim zawodem lekarza weterynarii.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#PosełRadosławGawlik">Proponowany przez komisje zapis art. 67 nadaje ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej delegację do określenia zakresu i warunków samodzielnego wykonywania zawodu technika weterynarii. Potwierdza to w odpowiedzi na interpelację posła Janickiego minister rolnictwa — i tu chciałbym zacytować: „Prawo do wykonywania praktyki lekarskiej określają przepisy dekretu z dnia 7 grudnia 1945 r. o wykonywaniu praktyki lekarsko-weterynaryjnej, które dają takie prawo osobom posiadającym dyplom lekarza weterynarii”. I dalej: „W świetle powyższych przepisów technicy weterynarii nie mogą samodzielnie prowadzić działalności z zakresu lecznictwa zwierząt. Potwierdza to również rzecznik praw obywatelskich w swej opinii z 26 października br. przekazanej ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej”. Tyle minister rolnictwa, Janusz Byliński.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#PosełRadosławGawlik">W rozumieniu cytowanego artykułu minister wydaje odpowiednie rozporządzenie jedynie po zasięgnięciu opinii właściwej komisji sejmowej oraz organizacji związkowych i społeczno-zawodowych lekarzy i techników weterynarii.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#PosełRadosławGawlik">Wydaje się niewątpliwe, że do określenia zakresu czynności wykonywanych przez przedstawicieli pomocniczego zawodu weterynaryjnego, jakim jest zawód technika weterynarii, najbardziej kompetentny jest samorząd zawodowy zawodu zasadniczego, czyli izba lekarsko-weterynaryjna zrzeszająca wśród swoich członków wybitnych reprezentantów nauki, praktyki i administracji weterynaryjnej. Ona także powinna współdecydować, jakie czynności będące wykonywaniem zawodu lekarza weterynarii — art. 1 ust. 1 ustawy — mogą być powierzane innym pomocniczym zawodom weterynaryjnym, które były tu przed chwilą wymienione. Zasadne jest także, aby minister przed wydaniem rozporządzenia wysłuchał także opinii drugiej zainteresowanej strony, tj. związków zawodowych techników weterynarii i innych zawodów pomocniczych. Rozszerzanie natomiast konsultacji przy wydawaniu rozporządzenia na właściwą komisję sejmową wydaje mi się w tej sytuacji mało zasadnym wydłużeniem procedury. Skoro minister porozumiewa się, jak się wydaje, ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, opinia komisji może być potrzebna jedynie w wypadku sporu, którego nie należy jednak z góry zakładać.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#PosełRadosławGawlik">Druga zmiana zapisu, którą chcę zaproponować, dotyczy art. 68. Umożliwia on technikom weterynaryjnym nie tylko wystawianie recept, ale i zrównuje zakres uprawnień lekarzy i techników, co jest już co najmniej nieporozumieniem, a właściwie jest naruszeniem ustawy z 28 stycznia 1987 r. o środkach farmaceutycznych, artykułach sanitarnych i aptekach. Na potwierdzenie cytuję raz jeszcze odpowiedzi ministra rolnictwa: „Również przepisy ustawy z dnia 28 stycznia 1987 r. o środkach farmaceutycznych, artykułach sanitarnych i aptekach oraz przepisy wydane na jej podstawie uprawniają do obrotu detalicznymi lekami jedynie lekarzy, lekarzy dentystów i lekarzy weterynarii. Nie przewidują natomiast możliwości wystawiania przez techników weterynarii recept i zamówień na leki”.</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#PosełRadosławGawlik">Reasumując, wprowadzenie pojęcia „technik weterynaryjny” określającego pomocniczy zawód weterynaryjny do ustawy o zawodzie i samorządzie lekarzy weterynarii oraz przyznanie mu znacznego zakresu samodzielności — mówią o tym zapisy wspomnianych artykułów — stanowi ingerencję w uprawnienia zasadniczego zawodu weterynaryjnego, jakim jest akademicki zawód lekarza weterynarii i narusza podstawowe zadanie ustawy, a mianowicie ochronę tego zawodu, a także przepisy innych wspomnianych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-301.7" who="#PosełRadosławGawlik">Proponuję zatem następujące brzmienie tych artykułów, a właściwie powrót do brzmienia projektu społecznego z pewnymi modyfikacjami uwzględniającymi to, że przy tym opiniowaniu powinny być wzięte pod uwagę właśnie te zawody pomocnicze — technicy i inne zawody pomocnicze weterynarii.</u>
          <u xml:id="u-301.8" who="#PosełRadosławGawlik">Art. 67. Minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej, w porozumieniu z Krajową Radą Lekarsko-Weterynaryjną oraz — i to jest właśnie ta modyfikacja — odpowiednimi związkami zawodowymi, w terminie 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy określi w drodze rozporządzenia, jakie czynności wymienione w art. 1 ust. 1 mogą być wykonywane przez osoby nie posiadające tytułu lekarza weterynarii samodzielnie lub pod nadzorem lekarza weterynarii oraz określi kwalifikacje tych osób.</u>
          <u xml:id="u-301.9" who="#PosełRadosławGawlik">Art. 68. Poprawka ta sprowadza się właściwie do wykreślenia z obecnego brzmienia art. 68 słowa „i techników” i dopisania słowa „Krajowej”. Jest: „Rady Lekarsko-Weterynaryjnej”, proponuję dopisanie słowa „Krajowej”, dlatego że chodzi o Krajową Radę Lekarsko-Weterynaryjną. I brzmienie byłoby następujące: Art. 68. Minister zdrowia i opieki społecznej na wniosek ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej określa w drodze rozporządzenia tryb i zasady wystawiania przez lekarzy weterynarii recept na leki i artykuły sanitarne.</u>
          <u xml:id="u-301.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Leszek Czerwiński z Klubu Niezależnych Posłów. Kolejnym mówcą będzie poseł Jerzy Żurawiecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#PosełLeszekCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdecydowanie muszę zabrać głos w sprawie ustawy o zawodzie lekarza. Omawiana ustawa o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych znosi dekret o wykonywaniu praktyki lekarsko-weterynaryjnej, o którym wspominał pan poseł sprawozdawca. Dekret ten mówi, że prawo do wykonywania praktyki lekarsko-weterynaryjnej mają obywatele Rzeczypospolitej Polskiej posiadający dyplom lekarza weterynarii. Za praktykę lekarsko-weterynaryjną uważa się wykonywanie czynności polegających na rozpoznawaniu, leczeniu i zwalczaniu chorób zwierzęcych, zapobieganiu szerzenia się chorób zwierzęcych, wydawaniu orzeczeń lekarsko-weterynaryjnych, badaniu zwierząt rzeźnych, mięsa i innych artykułów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego. A więc dotyczy czynności bardzo istotnych, mających wpływ na zdrowie i życie nie tylko zwierząt, ale i ludzi, i to w konsekwencji zjawisk masowych, ponieważ dotyczy żywności pochodzenia zwierzęcego.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#PosełLeszekCzerwiński">Art. 67 omawianej ustawy, na który wszyscy się powołujemy w dyskusji, przewiduje, że w drodze rozporządzenia minister ustali, jakie czynności spośród wymienionych w art. 1 ust. 1 mogą być wykonywane przez osoby nie posiadające tytułu lekarza i zapowiada określenie warunków samodzielnego wykonywania zawodu przez technika weterynarii. Podkreślam — samodzielnego.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#PosełLeszekCzerwiński">Nie muszę uzasadniać płynącego stąd niebezpieczeństwa. Zawód technika weterynarii został utworzony jako jeden z wielu pomocniczych zawodów weterynaryjnych. Są nimi: kontroler sanitarno-weterynaryjny, oglądacz zwierząt, rzeźnik mięsa, sanitariusz weterynaryjny, trychinoskopista itp. W weterynarii mają również zastosowanie inne zawody: farmaceuci, biolodzy, mikrobiolodzy, chemicy i biochemicy. Zawody te są niezbędne do funkcjonowania weterynarii. Ale wyszczególnianie ich w ustawie o zawodzie lekarza weterynarii nie ma uzasadnienia i nie ma miejsca. W ustawie o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych na równi z lekarzem wymienią się tylko technika weterynarii.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#PosełLeszekCzerwiński">Art. 68 projektu niniejszej ustawy, zrównuje wprost uprawnienia lekarzy i techników w wystawianiu recept na leki i artykuły sanitarne. Jest to niezgodne z cytowaną już tutaj ustawą z 23 stycznia 1987 r. o środkach farmaceutycznych, artykułach sanitarnych i aptekach.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#PosełLeszekCzerwiński">W związku z tym popieram poprawki zgłoszone przez posła Barańskiego, z tym, że chodzi nie o osoby weterynaryjne, tylko, panie pośle, zawody weterynaryjne.</u>
          <u xml:id="u-303.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Jerzy Żurawiecki z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego. Kolejnym mówcą będzie poseł Marian Janicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#PosełJerzyŻurawiecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że nie byłoby dzisiaj takiej dyskusji, gdyby nie nieszczęsne pismo pana ministra do wojewody w sprawie wykonywania zawodu przez techników i jakby przyspieszonej prywatyzacji naszych lecznic. Dotychczas nikomu nie przeszkadzało i nikt nie wnosił zastrzeżeń, że technicy weterynarii praktycznie wykonywali to samo co lekarze. Myślę, że nawet dla lekarzy weterynarii było to wygodne, kiedy technik weterynarii jechał do obory, wykonywał wszystkie czynności, które wykonywał lekarz. Techników wyszkoliliśmy w kraju wielu i nadal szkolimy, łącznie z naborem we wrześniu tego roku.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#PosełJerzyŻurawiecki">Dzisiaj powstała taka sytuacja, że technicy weterynarii praktycznie pozostają bez pracy. Nie jest ich winą, że z dnia na dzień pozostają bez pracy, i jednocześnie jakby mówi się, że ich dotychczasowe doświadczenie i praca są niepotrzebne.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#PosełJerzyŻurawiecki">Mam szereg wystąpień techników weterynarii z mojego terenu do mnie, a znam również lekarzy weterynarii i zazwyczaj do tej pory nie było między nimi konfliktu. Konflikt powstał jakby wskutek decyzji przyspieszenia prywatyzacji, a nie konsultowania tego w tym środowisku. I myślę, że wynikł on z interesu, który również tutaj moi koledzy reprezentowali, środowiska lekarzy weterynarii. Otóż technicy weterynarii chcą się rejestrować jako samodzielnie prowadzący usługi weterynaryjne na terenie wiejskim. I w terenie napotykają na trudności przy rejestracji. Nie uzyskują w ten sposób wpisów do ewidencji działalności gospodarczej. Powodem tych trudności jest pismo pana ministra, o którym wspominałem, skierowane do wojewodów, które interpretowane jest przez urzędy w terenie jako wprowadzające całkowity zakaz rejestracji działalności gospodarczej prowadzonej przez techników weterynarii. Tymczasem z pisma tego wynika jedynie przypomnienie, że technicy weterynarii nie mogą wykonywać wszystkich czynności w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, jako nie legitymujący się kwalifikacjami wymaganymi przez przepisy odrębnych ustaw. Nie istnieje natomiast, i nie mógł istnieć ze względu na treść art. 13 ust. 1 ustawy z 1 lipca 1949 r. o zakładach leczniczych dla zwierząt i ustawy o działalności gospodarczej, zakaz podejmowania przez techników weterynarii działalności gospodarczej w zakresie lecznictwa zwierząt. Jedynym warunkiem prowadzenia tej działalności jest wykonywanie niektórych czynności z jej zakresu przez lekarzy weterynarii, co można osiągnąć np. poprzez zatrudnienie lekarza weterynarii lub prowadzenie wspólnie z nim działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#PosełJerzyŻurawiecki">Z trudnych do wyjaśnienia przyczyn pismo pana ministra jest jednak interpretowane jako wprowadzające zakaz rejestracji działalności gospodarczej techników weterynarii. Być może wynika to z niedostatecznie precyzyjnej treści pisma. Skutkiem tego jest fakt, że na terenie województwa konińskiego wszyscy technicy weterynarii próbujący zarejestrować działalność w zakresie lecznictwa zwierząt czy świadczenia usług weterynaryjnych spotkali się z odmową urzędów rejestrujących, uzasadnioną zakazem wynikającym właśnie z pisma pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-305.4" who="#PosełJerzyŻurawiecki">W związku z tym chciałbym prosić pana ministra o wyjaśnienie tego nieporozumienia i wyjaśnienie w trybie, w jakim rozpowszechniono to pismo z 9 września, sposobu interpretacji przez pana tego pisma, przepraszam, przedstawiony sposób interpretacji pana pisma ma miejsce również w innych rejonach kraju, czego dowodem jest treść listów wielu techników, m. in. w „Gazecie Wyborczej”.</u>
          <u xml:id="u-305.5" who="#PosełJerzyŻurawiecki">Proszę również, jeżeli to jest możliwe dzisiaj, o przedstawienie informacji, czy w ramach prywatyzacji lecznictwa dla zwierząt wprowadzono kryteria rozdysponowania lokali i wyposażenia lecznic wśród byłych pracowników podejmujących działalność na własny rachunek. Również na tym tle jest wiele nieporozumień i konfliktów.</u>
          <u xml:id="u-305.6" who="#PosełJerzyŻurawiecki">Myślę, że poseł Mazan wyjawił jakby istotę rzeczy w toczącej się dzisiaj dyskusji, bo nie ma zastrzeżeń co do istoty powstania tej izby i ustawy o zawodzie lekarza weterynarii. Spór natomiast dotyczy tego, co zdobyliśmy przez ten czas, jeżeli chodzi o techników weterynarii, i tego co stanie się z chwilą wejścia w życie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-305.7" who="#PosełJerzyŻurawiecki">Nie zgadzam się z kolegami, którzy mówią, że nie można określić zakresu usług czy czynności wykonywanych przez techników weterynarii. I wnoszę, by w art. 67 nie określać terminu na 6 miesięcy, bo to jest zbyt długi termin, w tym czasie po prostu wszystkie gminy zostaną zagospodarowane przez lekarzy weterynarii, którzy obecnie niechętnie bądź w ogóle nie przyjmują do współpracy techników weterynarii. Jako przykład to obrazujący mogę podać, że jeden z lekarzy weterynarii określił to w ten sposób do dwóch kolegów mieszkających na terenie gminy, że w tej gminie jest za mało chleba dla trzeciego, tzn. że za mało jest chleba dla niego, więc nie może on z nimi pracować na terenie tej samej gminy. Nie mówiąc już o tym, że część usług świadczonych przez techników weterynarii jest tańsza.</u>
          <u xml:id="u-305.8" who="#PosełJerzyŻurawiecki">Zgadzam się natomiast co do określenia zakresu ich usług, oni również na to przystają, natomiast termin 6 miesięcy, według mnie, jest zbyt długim terminem, bo zakres czynności dla lekarza został ustalony, można go ustalić również w krótkim terminie dla techników weterynarii, by przez 6 miesięcy nie byli w niepewności. Proponuję zamiast 6 miesięcy — 60 dni od dnia ogłoszenia ustawy. Musimy zdawać sobie również sprawę z tego, że technicy i tak wykonują usługi na rzecz rolników w miejscu swojego zamieszkania bądź w terenie, na którym do tej pory funkcjonowali, i robią to niejako zmuszeni przez życie, jak również jako stali opiekunowie zwierząt rolników. I oni będą to wykonywali, o ile nie będzie się ich do tego zmuszać, o ile nie będą robili tego nielegalnie, nie mówiąc już o braku wpływów podatkowych z usług, które świadczą.</u>
          <u xml:id="u-305.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Poseł Leszek Czerwiński ad vocem tej wypowiedzi. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#PosełLeszekCzerwiński">Panie pośle, nie chodzi tutaj o to, żeby wydać zakaz wykonywania zawodu, w ustawie jest zapisane o samodzielnym wykonywaniu zawodu przez technika weterynarii. Natomiast w naszych wnioskach chodzi o to, żeby określić zakres czynności, które będą mogli samodzielnie wykonywać technicy weterynarii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Marian Janicki z Poselskiego Klubu Polskiej Unii Socjaldemokratycznej. Kolejnym mówcą będzie poseł Bohdan Pilarski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#PosełMarianJanicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z moją interpelacją i w związku z tym, że zarówno ja, jak i wielu techników, jesteśmy niezadowoleni z odpowiedzi na interpelację, którą zgłosiłem pod adresem ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, chciałbym odczytać list otwarty, który technicy weterynarii skierowali do Sejmu, Senatu oraz do premiera rządu i ministra rolnictwa Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#PosełMarianJanicki">Zwracamy się do Sejmu i Senatu oraz premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej i ministra rolnictwa w sprawie nie cierpiącej zwłoki dla naszej grupy zawodowej, techników weterynarii. Ministerstwo rolnictwa wysłało pismo z dnia 3.09.1990 r. do wojewodów nakazujące niewydawanie zezwoleń na prowadzenie przez techników weterynarii prywatnej praktyki weterynaryjnej oraz zakazujące „Centrowetom” sprzedaży leków weterynaryjnych technikom weterynarii, powołując się na dekret z 7 grudnia 1945 r., Dziennik Urzędowy nr 58, poz. 337.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#PosełMarianJanicki">Sądziliśmy, że stalinowskie ustawy to już przeszłość. Każdy kończący 5-letnie technikum weterynarii otrzymuje świadectwo uprawniające do używania tytułu technika weterynarii o specjalności profilaktyka i lecznictwo zwierząt. Zakres uprawnień technika weterynarii określa instrukcja ministra rolnictwa z 10 lipca 1953 r. w sprawie techników weterynarii i sanitariuszy weterynarii zatrudnionych w państwowych zakładach leczniczych dla zwierząt. Kiedy byliśmy zatrudnieni w państwowej służbie weterynaryjnej, nasze uprawnienia były honorowane. W dobie prywatyzacji, chcąc się prawdopodobnie pozbyć konkurencji, wyciąga się dekret z epoki stalinowskiej, który przez tyle lat uważano za nieżyciowy. Technicy weterynarii niosą pomoc chorym zwierzętom, rozwiązują porody, wykonują zabiegi weterynaryjno-hodowlane, przeprowadzają akcje profilaktyczne, szczepienia przeciw różycy, wściekliźnie itp. Prowadzą apteki w lecznicach, badają mięso pod kątem włośnicy. Honorowano recepty wystawiane przez techników weterynarii. Technicy weterynarii byli i są zobowiązani do pełnienia dyżurów nocnych i świątecznych. Będąc na jednoosobowych placówkach lub dyżurach technicy weterynarii musieli samodzielnie podejmować decyzje, np. wykonywania cesarskiego cięcia, skierowania zwierzęcia do uboju, celem ratowania wartości rzeźnej i innej.</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#PosełMarianJanicki">Praktycznie chce się techników weterynarii pozbawić prawa wykonywania zawodu, sugerując, że wszystkie czynności powinni wykonywać pod nadzorem lekarza weterynarii, a tym samym zmniejszyć ilość konkurencyjnych punktów weterynaryjnych w terenie. Do tej pory nadzór lekarzy weterynarii nad czynnościami z zakresu usług weterynaryjnych wykonywanych przez techników weterynarii ograniczał się w wielu wypadkach do postawienia co kilka miesięcy parafy w księdze leczenia zwierząt. Ze względu na charakter pracy, pracy w terenie, gdzie technik weterynarii sam musiał podejmować decyzje, niejednokrotnie nie mając już czasu na konsultowanie się z lekarzem weterynarii, uważamy, że nasza grupa zawodowa nie zasłużyła na takie potraktowanie przez ministra rolnictwa. Ponad 70% usług weterynaryjnych na rzecz rolnictwa jest wykonywane przez techników weterynarii i wnieśliśmy niemały wkład w rozwój hodowli zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-309.4" who="#PosełMarianJanicki">Zdecydowana większość techników weterynarii to ludzie z wieloletnią praktyką i doświadczeniem zawodowym, które powinno być należycie wykorzystane, a tym samym zwiększy się ilość punktów weterynaryjnych świadczących usługi rolnictwu, z czego rolnicy na pewno będą zadowoleni. Należy zdać sobie sprawę, że nieliczni technicy weterynarii otrzymają pracę w nowo powstałych spółkach itp., tworzonych przez lekarzy weterynarii z przyczyn ekonomicznych. A co mają zrobić koledzy technicy weterynarii, którzy zachęceni informacją, jaka ukazała się wiosną br. w „Telegazecie”, że od 1 lipca br. lekarze weterynarii, technicy weterynarii mogą otwierać punkty weterynaryjne, podjęli działalność gospodarczą, zainwestowali znaczne środki finansowe na zakup leków, zorganizowanie punktu weterynaryjnego itp., a ze względów ekonomicznych nie mogą założyć spółki z lekarzem weterynarii. Dla nich jest to jedyne źródło dochodów umożliwiające utrzymanie rodziny. Jak to jest możliwe, że ludzie zachęcani są do podejmowania działalności gospodarczej, a następnie jednym podpisem powala się ich z nóg? Nie można podchodzić do tej sprawy w taki sposób, jak często słyszymy — niech się przekwalifikują. Trzeba zdać sobie sprawę z tego, że technicy weterynarii posiadają wykształcenie specjalistyczne z zakresu medycyny weterynaryjnej i trudno wymagać od ludzi, którzy nie mają już po 20 lat, żeby nagle uczyli się innego zawodu. Zresztą po co? Technicy weterynarii posiadają takie kwalifikacje, które pozwalają nie tylko być pożytecznym dla naszej gospodarki narodowej, nie obciążając jej budżetu, ale również przynoszą dochód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, świadczenia usług na rzecz rozwoju hodowli, służenia radą rolnikom, niesienia pomocy chorym zwierzętom. A jaki byłby z nas pożytek, gdybyśmy powiększyli armię bezrobotnych?</u>
          <u xml:id="u-309.5" who="#PosełMarianJanicki">Uważamy, że sprawę techników weterynarii powinno się rozwiązać w taki sposób, jak rozwiązano sprawę z felczerami medycyny. Nieliczni do dziś prowadzą prywatne praktyki, przyjmują w ośrodkach zdrowia, a ich doświadczenie i praktyka zawodowa utorowały im miejsce i uratowały niejedno ludzkie życie.</u>
          <u xml:id="u-309.6" who="#PosełMarianJanicki">Technicy weterynarii rozumieją, że przyszłość służby weterynaryjnej należy do dobrze wykwalifikowanych lekarzy weterynarii, dlatego proponują, aby rząd oraz Sejm i Senat wziął pod uwagę następujące postulaty:</u>
          <u xml:id="u-309.7" who="#PosełMarianJanicki">Po pierwsze, należy likwidować technika weterynaryjne. Po co tworzyć grupę bezrobotnych, bo kto będzie chciał tych młodych ludzi przyjąć na staż bez kilkuletniej praktyki w terenie, nie poradzą sobie z prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie usług weterynaryjnych. Rolnik zawsze zwróci się o wykonanie usług do tego lekarza lub technika weterynarii, którego umiejętności już dobrze zna. To prawda, że istnieje nadprodukcja lekarzy, techników weterynarii. Absolwenci od 2–3 lat mają trudności z otrzymaniem pracy.</u>
          <u xml:id="u-309.8" who="#PosełMarianJanicki">Po drugie, trzeba ułatwić osobom kończącym technikum weterynarii dostanie się na studia, do szkół pomaturalnych i podobnych.</u>
          <u xml:id="u-309.9" who="#PosełMarianJanicki">Po trzecie, technikom weterynarii pracującym w tym zawodzie należy zapewnić ustawowe prawo prowadzenia samodzielnej praktyki weterynaryjnej w zakresie lecznictwa zwierząt, profilaktyki, zabiegów weterynaryjno-hodowlanych, zapewnić honorowanie przez apteki recept wystawionych przez techników weterynarii zgodnie z instrukcją ministra rolnictwa z 10 lipca 1953 r. oraz możliwość zaopatrywania się w leki weterynaryjne sprzedawane hurtowo przez „Centrowet” i inne podmioty gospodarcze. Na terenie kraju jest około 6 tys. techników weterynarii czynnych zawodowo. Za parę lat problem naszej nielicznej grupy zawodowej rozwiąże się sam, tak jak w wypadku felczerów medycyny. Technicy weterynarii nie żądają przywilejów, choć chcą mieć prawo w dobie prywatyzacji do wykonywania swojego zawodu. To usługobiorca zadecyduje, czy będziemy mieć rację bytu, ponieważ oceni, jaka jest wartość naszych usług, dyspozycyjność, a na tym polega wolny rynek i na tym powinno nam wszystkim zależeć.</u>
          <u xml:id="u-309.10" who="#PosełMarianJanicki">Zwracamy się do ministra rolnictwa o uchylenie krzywdzącej techników weterynarii decyzji Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Technicy weterynarii oddziału terenowego w Kaliszu na zebraniu w dniu 13 września br. postanowili wystąpić z organizacji zdominowanej przez lekarzy weterynarii, jaką jest Zrzeszenie Lekarzy i Techników Weterynarii. Zrzeszenie Lekarzy i Techników Weterynarii według ich oceny nie dbało i nie dba o interesy techników weterynarii. Dlatego podjęliśmy decyzję o wystąpieniu z szeregów tej organizacji. Wiemy, że trwają prace nad nową ustawą o zawodzie i służbie weterynaryjnej. Zwracamy się z prośbą do Sejmu i Senatu oraz rządu o zrozumienie i poparcie dla tak małej grupy zawodowej. Chcielibyśmy, żeby autentyczni przedstawiciele techników weterynarii, czynni zawodowo, mogli brać udział w pracach nad ustawą przynajmniej w części dotyczącej bezpośrednio techników weterynarii. Jesteśmy przekonani, że pod tym listem podpisaliby się wszyscy technicy weterynarii rozsiani po całym kraju. Dlatego uważam, że jest to paradoksalna sytuacja, że w art. 67 przewidujemy 6 miesięcy na ogłoszenie zarządzenia. Według mnie zarządzenie można przygotować w ciągu 24 godzin, skonsultować to z technikami weterynarii i w ciągu tygodnia powinno być wydane zarządzenie, na temat w jakim zakresie technicy weterynarii mogą i powinni samodzielnie wykonywać ten zawód.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Nastąpiła zmiana w kolejności wystąpień posłów. Za zgodą, zapowiedziany poseł Bohdan Pilarski zabierze głos po wystąpieniu posła Józefa Lubienieckiego z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, którego proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#PosełJózefLubieniecki">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Zupełnie inaczej potoczyłaby się dyskusja nad sprawozdaniem połączonych Komisji: Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Zdrowia i Ustawodawczej, gdyby do tego projektu były również załączone projekty rozporządzeń.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#PosełJózefLubieniecki">Otóż, o ile sobie przypominam, projekt poselski oznaczony był nr 260, a sprawozdanie komisji nr. 595, a zatem było dostatecznie dużo czasu, aby przygotować kilka delegacji ustawowych. Wielokrotnie posłowie w tej Izbie występowali o to, aby stało się dobrą tradycją, kiedy głosujemy czy prowadzimy dyskusje nad projektem ustawy, aby były gotowe projekty rozporządzeń, czyli aktów wykonawczych. W tej chwili trudno zabrać głos, a wątpliwości, które posłowie podnoszą w dyskusji, myślę, że byłyby rozwiązane, gdyby te rozporządzenia były przygotowane.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#PosełJózefLubieniecki">Otóż tych delegacji ustawowych, jak doczytałem się w projekcie ustawy, jest kilka i mogą one w sposób istotny, tak jak wielokrotnie już bywało, wypaczać istotę podstawowego aktu, czyli ustawę o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych.</u>
          <u xml:id="u-311.3" who="#PosełJózefLubieniecki">Pozwoliłem sobie w dniu dzisiejszym czy wczorajszym wnieść poprawki do tej ustawy w art. 67 i 68, druk oczywiście doręczyłem Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Dzisiaj mogę z upoważnienia pani poseł Emilii Pogonowskiej-Juchy, z którą współpracujemy w podkomisji do spraw notariatu, która nie jest obecna w tej chwili na sali, powiedzieć, że jest to nasze wspólne stanowisko, które proponuje zupełnie inną treść art. 67 i art. 68. Aby nie zabierać państwu czasu, propozycja została złożona na piśmie. Chciałbym natomiast zwrócić uwagę na niespotykaną, moim zdaniem, procedurę — dotychczas w historii naszego Sejmu X kadencji nie było chyba takiej propozycji — mianowicie w art. 67 jest zapis delegacji ustawowej głoszący następującą treść: minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy, po zasięgnięciu opinii właściwej komisji sejmowej... Otóż jest to zjawisko niedopuszczalne, dlatego że w momencie uchwalenia aktu prawnego, ustawy, komisja sejmowa kończy swoją pracę i rozpoczyna się działalność wykonawcza. Nie pamiętam, aby w jakiejkolwiek z ponad 100 uchwalonych ustaw była propozycja, żeby komisja opiniowała wydane rozporządzenie. Inni mogą to robić, oczywiście, zrzeszenie, związki zawodowe, natomiast jest to praktyka, przed którą bym przestrzegał, ponieważ naszym zdaniem, wnioskodawców, jest to niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-311.4" who="#PosełJózefLubieniecki">Podtrzymuję zgłoszony wniosek na piśmie i będę brał udział w opracowaniu poprawek po zakończeniu dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Bohdan Pilarski z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, następnie poseł Józef Bąk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#PosełBohdanPilarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabieram głos jako hodowca i chciałbym przekazać kilka moich doświadczeń od strony czysto praktycznej. Wydaje mi się, że ustawa, której treść tu rozważamy, rozmija się jakby z rzeczywistością i z praktyką weterynaryjną, którą my, rolnicy, obserwujemy w terenie. Mówi się na przykład, że technicy weterynarii są pracownikami pomocniczymi. Tymczasem, proszę państwa, praktyka wykazuje, że wielu z tych tak zwanych pracowników pomocniczych, to znakomici weterynarze, którzy czasami przewyższają nowo upieczonych lekarzy weterynarii, co nie jest niczym dziwnym, jako że wiedza i zawód weterynarza bardziej niż jakikolwiek inny zawód składa się jakby z dwóch części. Z wiedzy akademickiej i z praktyki. Otóż ci technicy weterynaryjni, którzy mają już dzisiaj po pięćdziesiąt lat, starsi już dzisiaj panowie, są znakomitymi praktykami i ja, na przykład, jako rolnik chętniej korzystam z doświadczenia takiego praktyka niż młodego lekarza weterynarii. Ustawa jakby niedokładnie określa ich przyszłą rolę i wyczuwam, że istnieje pewna tendencja, w moim pojęciu niewłaściwa, wyrzucenia ich jakby poza burtę środowiska weterynaryjnego. Mówi się, na przykład, że czyni się tak dlatego, że weterynarzy jest u nas sporo, ale to nieprawda. Praktyka wykazuje, że należymy do tej grupy krajów świata, w których nasycenie służbą weterynaryjną jest ciągle za małe. A zatem boję się, że znaczna część tych wartościowych pracowników weterynarii znajdzie się jakby poza zasięgiem, że z ewidentną szkodą dla rolnictwa, dla lecznictwa weterynaryjnego, znajdą się oni poza marginesem.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#PosełBohdanPilarski">Apeluję zatem, aby doprecyzować jeszcze w tej ustawie tę część, aby ci praktycy, znakomici technicy weterynaryjni, mogli znaleźć swoje miejsce. Szkoda po prostu tę energię marnować.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Józef Bąk z Poselskiego Klubu Polskiej Unii Socjaldemokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#PosełJózefBąk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oto stoi przed wami człowiek, którzy namieszał w tej ustawie poprzez przekonanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Ustawodawczej i Komisji Zdrowia, by art. 67 i 68 brzmiały tak, jak jest zapisane w projekcie ustawy. Biorę to na siebie dlatego, że oprócz kolegi Mariusza Kędzierskiego, który reprezentuje w Sejmie zawód lekarza weterynarii, jestem drugim, który przepracował jako technik weterynarii, dawno przed skończeniem studiów, 11 lat, od matury w 1968 r. do skończenia studiów. Dlatego też — już nie jako zainteresowany, ale jako poseł — chociaż nie chciałem zabierać głosu, muszę powiedzieć kilka zdań w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#PosełJózefBąk">Skąd się wzięli technicy? Proszę państwa, wzięli się z dekretu z 1947 r., który ich powołał i w którym zawarto przepis nakazujący ministrowi rolnictwa wydanie zbioru przepisów, które będą regulowały ich uprawnienia. Wydano instrukcję w 1953 r., która te kwestie regulowała i która mówiła, co tym osobom wolno robić. W praktyce przez 40 lat uczyniono w Polsce z technika drugi zawód, zawód małego lekarza. I dzięki lekarzom weterynarii, tym którzy uczyli w szkołach średnich, a także tym, którzy uczyli zawodu, wyuczono doskonałą średnią kadrę, która jest nieporównywalna ani z kontrolerem, ani z sanitariuszem, ani z pielęgniarzem. Nie jest porównywalna z żadną inną osobą pracującą w weterynarii. Można ją porównać jedynie do zawodu felczera w medycynie. Przecież tych ludzi w medycynie nikt z pracy nie wyrzucił, oni jeszcze pracują. Stemplują recepty, wypisują zwolnienia lekarskie, i szkoda byłoby tę ponad 6 tys. armię osób wyrzucić z pracy, ale proszę państwa, wyrzucimy ich z pracy. Ustawa nasza likwiduje dekret z 1945 r., a więc również i zapis, że taki zawód w Polsce istnieje. Chcę powiedzieć, że na moim dyplomie technika, ale także i innych techników, który uzyskałem przed państwową komisją egzaminacyjną jest wyraźnie napisane, że mam prawo lecznictwa i profilaktyki zwierząt. Oczywiście w ramach tych przepisów, które minister rolnictwa był uprzejmy w 1953 r. wydać. Myślę, że byłoby szkoda, żeby parę tysięcy doskonale wyszkolonych ludzi wyrzucić z pracy. Zamęt spowodowało nieszczęsne pismo, które minister rolnictwa wysłał do wojewodów, zakazujące rejestracji warsztatów przez techników weterynarii w kraju. Byłoby lepiej, gdyby można było odkręcić tę sprawę i upoważnić ich do otwierania warsztatów w ramach uprawnień, jakie mieli pracując w państwowej służbie weterynaryjnej. Prywatyzacja nie może być powodem, żeby tę grupę ludzi pozbawić możliwości pracy i zarabiania. Chcę powiedzieć, że oprócz istniejącej rzeszy 6,5 tys. techników pracujących, aktualnie w sześciu technikach weterynaryjnych w Polsce uczy się 2200 osób, w tym w roku bieżącym przyjęto osiem nowych klas. Zgadza się, że te szkoły trzeba przeprofilować, że muszą one ulec redukcji, że musi być to nowy, inny zawód, raczej zawód kontrolera weterynaryjnego, sanitarnego niż technika, czytaj: felczera, ale przecież tych, którzy są dzisiaj w wieku przedemerytalnym nie da się tak nagle wziąć i wyrzucić za margines tylko dlatego, że dawno temu uwierzyli w prawo i wykonywali swoje obowiązki doskonale i sumiennie.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#PosełJózefBąk">Zgadzam się, proszę państwa, że przepisy art. 67 i art. 68 do tej ustawy nie pasują, to jest prawda. Powinny one być zawarte w zupełnie innej ustawie, o weterynarii, która określi uprawnienia lekarza, technika, kontrolera sanitarnego. Myślę, że taka ustawa powstanie w Sejmie, może w tej kadencji, może w następnej, która ureguluje ten problem. Dzisiaj jednak proponuję, żeby ten lapsus nawet prawny, jeśli on taki jest, Wysoki Sejm przyjął. Tylko po to, żeby dać ludziom satysfakcję i także możliwość pracy.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#PosełJózefBąk">Chcę powiedzieć, że odchodziłem z weterynarii nie dlatego, że musiałem. Po prostu, osiągnąłem pewien szczyt umiejętności, brakło mi na końcu tego wykształcenia akademickiego. Chcę powiedzieć, że wielu wspaniałych ludzi — tu wspomnę byłego, już nieżyjącego posła, dr Pirajewskiego, mojego nauczyciela, czy dr Przygodzkiego z Krosna, który jeszcze dzisiaj pracuje zawodowo — wytworzyło armię rzeczywiście dobrych fachowców. Szkoda byłoby dzisiaj pozbawić ich, nawet dla czystości prawa, wykonywania zawodu.</u>
          <u xml:id="u-315.4" who="#PosełJózefBąk">Chciałem prosić Wysoką Izbę, panie posłanki, kolegów posłów o przyjęcie tej ustawy w wersji, jaka została wypracowana w sejmowych Komisjach: Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Ustawodawczej i Zdrowia. Jeszcze raz mówię: być może, ustawa jest wadliwa, ale lepiej zrobić świadomie jeden niewielki błąd, niż pozbawić, jak powiedziałem, pracy i możliwości wykonywania zawodu parę tysięcy osób.</u>
          <u xml:id="u-315.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jeszcze ktoś pragnąłby zabrać głos w dyskusji? Zgłoszeń nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej pana Janusza Bylińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W stosunku do zapisu w art. 68, gdzie właśnie mówi się o samodzielnym wykonywaniu zawodu, nie, gdzie się mówi o receptach, które są również wydawane przez techników weterynarii, chciałbym zwrócić uwagę, że jest to sprzeczne z rozporządzeniem ministra zdrowia i opieki społecznej wydanym 16 września 1987 r., gdzie w § 1 ust. 2 wyraźnie mówi się, że leki przeznaczone do stosowania u zwierząt na podstawie — i tutaj jest napisane — recept wydawanych przez lekarzy weterynarii, odpowiadających wymaganiom określonym w odrębnych przepisach. W pkt. b: Zapotrzebowań zakładów leczniczych dla zwierząt i osób do tego uprawnionych, i w podtekście, lekarzy weterynarii.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">Chciałbym również poprzeć wniosek posła Lubienieckiego odnośnie do art. 67, dotyczący wydania przez ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej zakresu czynności do samodzielnego wykonywania zawodu przez techników weterynarii i opiniowania tego rozporządzenia przez właściwą komisję sejmową. Myślę, że ten zapis rzeczywiście jest niestosowny.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">Co do zarzutów i pism, które wyszły z resortu rolnictwa, były one wydane na podstawie obowiązujących przepisów prawnych. Technicy weterynarii wielokrotnie odwoływali się do różnych czynników, m.in. do rzecznika praw obywatelskich pani Ewy Łętowskiej, która również zwróciła nam na ten problem uwagę, wiedząc jednocześnie, że odpowiedź, którą wystosowaliśmy do wojewodów jest w pełni uzasadniona prawnie, aczkolwiek problem jest nabrzmiały społecznie i należy próbować w jakiś sposób go rozwiązać. M.in. delegacją, która zawarta jest w art. 67 będzie można ten problem w jakiś sposób rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#MinisterRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejJanuszByliński">Chciałbym powiedzieć, że również w tej sprawie zostały złożone interpelacje poselskie i na wszystkie odpowiadaliśmy pisemnie. Jeżeli państwo sobie życzą, możemy to zrobić również dla wszystkich posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu ministrowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Ponieważ zgłoszono szereg poprawek, zachodzi potrzeba, aby posłowie, którzy zgłosili poprawki, zebrali się w stosownej chwili wraz z posłem sprawozdawcą i uzgodnili treść poprawek do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Powracamy do rozpatrzenia pkt. 6 porządku dziennego: Sprawozdanie komisji o rządowym projekcie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje już zakończyły swoje prace, posłowie przybywają na salę obrad. Bardzo proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przypominam, że komisje przedstawiły w sprawozdaniu pięć wniosków mniejszości, które będziemy głosować w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-318.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pierwszy wniosek mniejszości dotyczy art. 8 i zmierza do dodania ust. 5 przewidującego upoważnienie dla ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej do przyznawania ulg w wysokości składki na ubezpieczenie. Konsekwencją przyjęcia tego wniosku byłaby zmiana powołania w art. 70.</u>
          <u xml:id="u-318.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może zanim przejdziemy do głosowania wniosków mniejszości, dwa słowa podsumowania dyskusji, która odbywała się tutaj w wystąpieniach dwunastu posłów przy drugim czytaniu ustawy o ubezpieczeniu emerytalno-rentowym.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#PosełRyszardSmolarek">Generalnie dyskusja odzwierciedlała poglądy i odczucia posłów, jakie miały miejsce na posiedzeniu podkomisji, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej i na wspólnym posiedzeniu trzech komisji. Trzeba zaznaczyć, że istotną sprawą, którą ta dyskusja była jak gdyby reglamentowana, jest budżet państwa, czyli ta partycypacja, o której mówiliśmy, że ilość środków na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w 90% jest dotowane z budżetu, a w 10% ze składek rolników. Wszystkie wystąpienia skupiały się jak gdyby wokół tego. Chodziło, po pierwsze, o to, żeby składka ze strony rolników nie rosła, co jest zrozumiałe. Wystąpienia posłów rolników, a z drugiej strony wystąpienia rządu, dążyły również do tego, żeby nie nadwerężać i tak już nadwerężonego budżetu w projektowanym przedłożeniu komisji, który pociąga za sobą wzrost do zatwierdzonego na proponowaną ustawę około 1200 mld.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#PosełRyszardSmolarek">Może nie będę przedłużał, będę komentował pewne zdanie komisji i, powiedzmy, opinie posłów przy poszczególnych wnioskach mniejszości. Decyzje będą należały do Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#PosełRyszardSmolarek">Z dyskusji tej mamy oprócz wniosków mniejszości trzy wnioski, które padły dzisiaj z sali, które podamy po przegłosowaniu wniosków mniejszości proponowanych w tekście druku ustawy nr 661.</u>
          <u xml:id="u-319.4" who="#PosełRyszardSmolarek">Wracając do pierwszego wniosku mniejszości, od którego rozpoczął pan marszałek: w art. 8 dodać ust. 5 w brzmieniu: „Na wniosek rady rolników minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej w drodze rozporządzenia może ustalić ulgi w wysokości składki, określając szczegółowe zasady i tryb ich przyznawania”. Zdaniem komisji rzeczywiście byłoby dobrze, taka była opinia, żeby organ społeczny, jakim będzie rada rolników, mógł w zależności od kondycji kasy proponować zwiększenie lub zmniejszenie składek na ubezpieczenie wypadkowo-chorobowe i macierzyńskie. Byłoby to pewnym uaktywnieniem tego samorządu w kwestii wymiaru składek. Konsekwencją przyjęcia tego wniosku jest zmiana w art. 70, tj. po wyrazach: „o którym mowa”, dodać wyrazy: „art. 8 ust. 5”.</u>
          <u xml:id="u-319.5" who="#PosełRyszardSmolarek">Proszę o przegłosowanie tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Tym razem będziemy korespondować z tym, co pan poseł sprawozdawca był uprzejmy powiedzieć. Teraz byśmy głosowali za wnioskiem mniejszości do art. 8 i art. 70, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Do art. 8 jest wniosek — to jest pierwszy wniosek mniejszości dotyczy art. 8 ust. 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Chwileczkę. Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, czy w tej chwili będziemy głosowali nad wnioskiem mniejszości do art. 8 i art. 70? To jest ten pierwszy, tak.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Smolarek: Łącznie, oczywiście)</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy więc do głosowania, mamy jasność w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem mniejszości do art. 8 i art. 70, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk? (147) Kto jest przeciw? (79) Kto się wstrzymał od głosowania? (51) Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 8 i art. 70 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-322.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Drugi wniosek mniejszości dotyczący art. 9 zmierza do dodania punktu czwartego przewidującego ustanowienie zasiłku macierzyńskiego jako jednego ze świadczeń. Konsekwencją przyjęcia tego wniosku byłoby dodanie w art. 15 ust. 3 określającego wysokość zasiłku oraz dokonanie zmian w wysokości składek na ubezpieczenie w 1991 roku określonych w art. 102 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-322.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Był to wniosek posłanki Liszcz, która wprowadziła autopoprawkę, i prosiłbym szanowne posłanki i szanownych posłów o dodanie takiego akapitu po zdaniu: Z tytułu urodzenia dziecka ubezpieczonym przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości równej zasiłkowi chorobowemu za okres 8 tygodni — po przecinku — wypłacany łącznie z zasiłkiem, o którym mowa w ust. 1. Proszę o dopisanie takiego zdania: Po ośmiu tygodniach, (przecinek) wypłacany łącznie z zasiłkiem, o którym mowa w ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#PosełRyszardSmolarek">Oczywiście przyjęcie tego wniosku powoduje, że w art. 102 w ust. 1 musimy wprowadzić zmianę w pkt. 1, wyrazy: „100 tysięcy” — zastąpić wyrazami „110” i w pkt. 2 wyrazy: „20%” — wyrazami „26%” ponieważ automatycznie powoduje to wzrost składek. Niemniej, zdania na posiedzeniu komisji były podzielone i oprócz tego wyrażonego w głosowaniu nad wnioskiem posłanki Liszcz spora część posłów uważała, że ten wniosek mniejszości jest konsumowany przez art. 15 ust. 2, który daje radzie rolników możliwość przyznawania zwiększonego zasiłku z tytułu urodzenia dziecka, który by konsumował w równej wielkości ten zasiłek macierzyński. Tyle z mojej strony. Proszę o poddanie pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy możemy przystąpić do głosowania? Mamy jasność w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zapytuję, kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem mniejszości do art. 9 i art. 15, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (148) Kto jest przeciw? (55) Kto się wstrzymał od głosowania? (85) Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 9 i art. 15 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Trzeci wniosek mniejszości dotyczy art. 14 ust. 1 oraz ust. 3 pkt 1 zmierza do tego, by zasiłek chorobowy przysługiwał ubezpieczonemu, który wskutek choroby jest niezdolny do pracy nieprzerwanie co najmniej przez 30 dni, a nie 14 dni, jak proponują komisje. Konsekwencją przyjęcia wniosku byłoby obniżenie składki na ubezpieczenie w 1991 roku określonej w art. 102 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Wysoka Izbo! Wniosek ten jest konsekwencją toczącej się burzliwej dyskusji na posiedzeniach komisji, jak również dzisiaj, w drugim czytaniu. Oczywiście zmierza on do powrotu do koncepcji rządowej. Tak sugerował zresztą poseł Wolnik w swoim wniosku formalnym. I trzeba mieć na względzie to — jak już mówiłem — że ogranicznikiem we wszystkich sprawach są pieniądze. Wniosek ten pociąga za sobą konsekwencje obniżenia składki emerytalnej ze 100 tys. zł do 50 tys. zł i w punkcie 2 — procentowo — z 20% schodzimy do 10%.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#PosełRyszardSmolarek">Ponieważ projekt rządowy zakładał koncepcję 30 dni, intencją było, że wszystkie zmiany związane ze skróceniem, jak gdyby do 14 dni, dawałyby delegację radzie rolników, która w zależności od możliwości kasy, a przede wszystkim warunków — powiedzmy, w okresie żniw czy ewentualnie chorób wymagających leczenia szpitalnego — mogłaby taką delegację o skróceniu tego okresu podejmować. Zdaniem komisji, umożliwiłoby to wypowiadanie się organu samorządowego, jakim — jak proponujemy w tej ustawie — byłaby rada rolników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy możemy przystąpić do głosowania?</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem mniejszości do art. 14, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (181) Kto jest przeciw? (39) Kto się wstrzymał od głosowania? (73) Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 14 ust. 1 przyjął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Ja mam jeszcze uwagę do przyjętego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przedłożyć uwagę, która jest konsekwencją w wypadku przyjęcia wniosków mniejszości zawartych w zmianie 2 i 3. W art. 102 ust. 1 należy w pkt. 1 wyrazy: „100 tys.” zastąpić wyrazami: „60 tys.” i w punkcie 2 wyrazy: „20%” zastąpić wyrazami: „16%”. Jest to konsekwencja przyjęcia tych dwóch wniosków mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Powtarzam zatem: jak wynika ze sprawozdania komisji, w konsekwencji przyjęcia wniosków mniejszości do art. 9 i art. 14, co uczyniliśmy, wysokość składek na ubezpieczenie określone w art. 102 ust. 1 wyniesie w pierwszym kwartale 1991 r. 60 tys. zł, a w drugim kwartale 1991 r. 16% emerytury podstawowej.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za poprawkami do art. 102 ust. 1 wynikającymi z przyjętych wniosków mniejszości zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (217) Kto jest przeciw? (4) Kto się wstrzymał od głosowania? (50) Stwierdzam, że Sejm poprawki do art. 102 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czwarty wniosek mniejszości polega na dodaniu nowego art. 110, stanowiącego, że rolnikowi, który przed dniem 1 stycznia 1978 r. zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej w rozumieniu ustawy przysługuje emerytura rolnicza lub renta inwalidzka rolnicza w wysokości emerytury podstawowej, jeżeli osiągnął wiek emerytalny lub jest długotrwale niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Wysoka Izbo! Spora część posłów — członków wspólnej komisji jak i podkomisji, jest zdania, że wniosek ten jest bezprzedmiotowy, ponieważ znajduje on uregulowanie w art. 9 poprzedniej ustawy, która zachowuje swoją moc. Może zacytuję. Był to wniosek posła Gawła. Ja dzisiaj już w swoim wystąpieniu podawałem, ale postaram się przytoczyć treść tego akapitu art. 9 ustawy z 24 lutego br.: „Osobie, która przed dniem 1 stycznia 1978 r. przekazała gospodarstwo rolne w jakikolwiek sposób przewidziane w ustawie i osiągnęła wiek emerytalny lub została zaliczona do pierwszej lub drugiej grupy inwalidów, a ponadto nie ma własnych źródeł dochodów, przysługuje emerytura lub renta inwalidzka w wysokości najniższej emerytury pracowniczej”. I tu, jak powiedziałem, nie ma uzasadnienia dodanie art. 110 w proponowanym wniosku mniejszości przez posła Gawła. Oczywiście zdanie będzie należało do Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#PosełRyszardSmolarek">Konsekwencją tego jest następny wniosek, który, sądzę, będziemy głosować rozdzielnie. Ale jest on konsekwencją wniosku mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">To dotyczy wniosku 5, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Tak, oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jest propozycja, żeby głosować łącznie, gdyż piąty wniosek ma charakter porządkowy. Proszę o przedstawienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Wniosek piąty jest konsekwencją wniosku posła Gawła w punkcie 4. Dotychczasowe art. 110–123 oznaczyć jako artykuły 111–124. Jest to wynik przegłosowania w sensie pozytywnym tej zmiany. Jeżeli nie, automatycznie odrzucamy. Proszę o przegłosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za czwartym wnioskiem mniejszości dotyczącym nowego art. 110 oraz wnioskiem piątym, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (71) Kto jest przeciw? (140) Kto się wstrzymał od głosowania? (83) Stwierdzam, że Sejm czwartego wniosku mniejszości dotyczącego nowego art. 110 i wniosku piątego nie przyjął.</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania poprawek zgłoszonych w trakcie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-336.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę posła sprawozdawcę o ich omówienie, ponieważ posłowie otrzymali wydrukowane teksty tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-336.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wysoka Izbo! Otrzymali państwo teksty poprawek zgłoszonych z sali w trakcie dyskusji, tj. poprawkę posła Kuronia i poprawkę posła Pańki. Ze swej strony chcę dodać, że nie jest naniesiona poprawka posła Józefa Zycha. Jeżeli takie upoważnienie otrzymam, to przedstawię jej brzmienie. Czy poseł chciałby zgłosić osobiście?</u>
          <u xml:id="u-336.5" who="#komentarz">(Poseł Józef Zych: Nie, proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-336.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Poseł Zych zgłosił swoją poprawkę już W pierwszym czytaniu. Proponowałbym ją dopisać jako poprawkę trzecią: W art. 11 ust. 1 dodać pkt 4 w brzmieniu: „4. W drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt. 3 albo w drodze powrotnej”.</u>
          <u xml:id="u-336.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Teraz może po kolei przystąpimy do głosowania poprawek.</u>
          <u xml:id="u-336.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pierwsza poprawka pana posła Kuronia dotyczy art. 19 ust. 1. W pkt 1 wyrazy: „od dnia 1 stycznia 1992 r. wiek emerytalny mężczyzny wynosi również 60 lat” — skreślić. Jest to poprawka — po burzliwej dyskusji i, sądzę, również szczerych rozmowach w klubach — sprowadzająca się do tego, żeby powrócić do koncepcji rządowej, do przedłożenia rządowego. Oczywiście, z jakich uwarunkowań ona wynika, państwo sobie zdajecie sprawę, sądzę, że nie muszę drugi raz tego czynić, każdy będzie mógł tutaj swój punkt widzenia zaprezentować i prosiłbym bardzo o przegłosowanie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-336.9" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-336.10" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 19 zgłoszonej przez posła Jacka Kuronia, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (186) Kto jest przeciw? (79) Kto się wstrzymał od głosowania? (39) Stwierdzam przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-336.11" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o kolejną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Drugą poprawką zgłoszoną w trakcie dyskusji z sali była poprawka posła Pańki: W art. 28 w ust. 4 w punkcie a) pkt 1 nadać brzmienie: „1) użytków rolnych, lasów i gruntów leśnych, gruntów pod stawami i gruntów pod zabudowaniami, które ze względu na powierzchnię nie podlegają opodatkowaniu podatkiem rolnym”. Oczywiście, poprawka ta jest bardzo logiczna, jest uzgodniona z projektodawcami i zmierza do tego, żeby te resztówki, które będą rolnicy w trakcie przekazywania gospodarstw lub wyzbycia się gospodarstwa zatrzymywali, nie były opodatkowane podatkiem rolnym. To jest, sądzę, poprawka bardzo logiczna i spójna, takie było zdanie komisji, proszę bardzo o przegłosowanie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Ale jest później punkt b) i c). Czy tego nie można przegłosować łącznie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Tak, przepraszam. Integralną częścią tej poprawki są:</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#PosełRyszardSmolarek">b) pkt 2 skreślić;</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#PosełRyszardSmolarek">c) dotychczasowe punkty 3–8 oznaczyć jako punkty 2–7.</u>
          <u xml:id="u-339.3" who="#PosełRyszardSmolarek">Możemy to głosować łącznie, po przegłosowaniu oczywiście te zmiany będą konsekwencją tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 28, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (262) Kto jest przeciw? (5) Kto się wstrzymał od głosowania? (21) Stwierdzam przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o kolejną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Trzecią poprawką jest poprawka posła Zycha. W art. 11 ust 1 dodać punkt 4 w brzmieniu: „4. W drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt. 3 albo w drodze powrotnej”. Jest to powrót do koncepcji, która była w poprzedniej ustawie, że również w drodze do pracy i z miejsca pracy powstałe wypadki byłyby ujęte. To jest, zdaniem komisji, poprawka dość istotna i słuszna. Proszę o przegłosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 11. (238)</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest przeciw tej poprawce? (11)</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto się wstrzymał od głosowania? (27)</u>
          <u xml:id="u-342.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Stwierdzam przyjęcie poprawki zgłoszonej przez posła Zycha.</u>
          <u xml:id="u-342.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy możemy zatem przystąpić do głosowania całości projektu ustawy, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#PosełRyszardSmolarek">Tak. Wnoszę o przegłosowanie całości projektu wraz z przyjętymi poprawkami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w brzmieniu proponowanym przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisję Polityki Społecznej oraz Komisję Ustawodawczą z poprawkami posła sprawozdawcy oraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (292) Kto jest przeciw? (1) Kto się wstrzymał od głosowania? (8) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-344.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowych projektach ustaw: o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych, o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych, o uchyleniu ustawy o jednostkach innowacyjno-wdrożeniowych.</u>
          <u xml:id="u-344.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zanim przystąpimy do głosowania, poseł Dziuba prosił, aby umożliwić mu krótką wypowiedź. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#PosełTadeuszDziuba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę mi wybaczyć, że zajmuję czas tuż przed głosowaniem, ale wśród części posłów w tej sali rozpowszechniono pismo, które może mieć wpływ na wynik głosowania. Jest to wewnątrzklubowy druk podpisany przez pana senatora Romana Dudę, z którego pozwolę sobie przeczytać tylko jedno zdanie: Wniosek do projektu ustawy o Komitecie Badań Naukowych proponowany przez posła Tadeusza Dziubę w części odnoszącej się do — i tu jest jakieś błędne powołanie — dotyczy pozbawienia Polskiej Akademii Nauk oraz placówek naukowych podstawowych uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#PosełTadeuszDziuba">Otóż pragnę powiedzieć, że to zdanie jest całkowicie mylne. Żaden wniosek mniejszości, żaden wniosek zgłoszony w tej sali, w szczególności mój wniosek, nie dotyczy pozbawienia Polskiej Akademii Nauk, a w szczególności ich placówek naukowych, jakichkolwiek uprawnień. Treść pisma zatem, sygnowana przez pana senatora Romana Dudę, nie odpowiada stanowi faktycznemu — nie znajduję łagodniejszych sformułowań.</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#PosełTadeuszDziuba">Pragnę więc przypomnieć tylko tyle, że wniosek mniejszości nr 7, który firmuję swoim nazwiskiem, polega na dostosowaniu do nowo uchwalanych ustaw starej ustawy o Polskiej Akademii Nauk, uchwalonej 30 lat temu przez ten Sejm. Jest to zabieg bez mała porządkowy.</u>
          <u xml:id="u-345.3" who="#PosełTadeuszDziuba">Aby nie było wątpliwości, panie marszałku, proponuję, aby przed głosowaniem wniosku mniejszości nr 7 odczytać te wykreślenia z ustawy o Polskiej Akademii Nauk, które w tym wniosku są przywoływane. W ten sposób powinny zniknąć wszelkie wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">To już będzie rola posła sprawozdawcy. Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania pierwszego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#komentarz">(Poseł Juliusz Braun: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przepraszam bardzo, ale w jakiej sprawie pan poseł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#PosełJuliuszBraun">W sprawie wypowiedzi pana posła Dziuby, ponieważ został wniesiony nowy element, chciałbym zapytać, trzymam w ręku ten dokument, na który pan poseł się powoływał, i można przewidzieć, że rozdzielenie placówek naukowych PAN pomiędzy różne resorty i urzędy centralne doprowadzi do efektów szkodliwych dla nauki, nie widać bowiem żadnych ani merytorycznych, ani organizacyjnych przesłanek, dla których na przykład Instytut Matematyki PAN czy Centrum Astronomiczne PAN mają się rozwijać lepiej w ramach jakiegoś ministerstwa. Czy wniosek pana posła sprowadza się do tego, aby na przykład wymieniony Instytut Matematyki PAN znalazł się we władaniu, że tak powiem, jakiegoś resortu? Bo jeśli tak, to merytoryczna treść opinii pana senatora jest zasadna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Chciałem tego uniknąć. Zawsze umożliwiam posłom zabranie głosu, tym bardziej że uznałem tę sprawę za zasadną. Chciałem, by rolę tę spełnił poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#PosełTadeuszDziuba">Pragnę przypomnieć, że wnioskowałem, aby przed głosowaniem wniosku mniejszości nr 7 odczytać treść wykreśleń z ustawy o Polskiej Akademii Nauk, ale ponieważ pan poseł Braun był uprzejmy, jak sądzę, nie zrozumieć intencji mojej wcześniejszej wypowiedzi, pragnę jeszcze raz podkreślić, że pismo pana senatora Dudy mówi o wnioskach, których nikt nigdy nie złożył...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Tak, to usłyszeliśmy już z pana wypowiedzi. Teraz oddajemy głos posłowi sprawozdawcy. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#PosełMarekBartosik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na wstępie jedno zdanie na temat ostatniej sprawy. Jestem przygotowany do takiego właśnie przedstawienia. Jak dojdziemy do właściwego punktu, wszystko się wyjaśni, tak że proszę się nie niepokoić.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#PosełMarekBartosik">Pierwszym wnioskiem mniejszości odnotowanym w druku nr 652 na stronie 1 w punkcie 1 jest nowa definicja jednostki naukowej. Wniosek mniejszości w odróżnieniu od definicji podanej w art. 3 w punkcie 2 różni się następująco. Otóż definicja w art. 3 brzmi: przez jednostki naukowe rozumie się placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk, jednostki organizacyjne szkół wyższych wyodrębnione pod względem organizacyjnym lub ekonomiczno-finansowym, prowadzące badania naukowe lub prace badawczo-rozwojowe oraz szkoły wyższe w zakresie prowadzonych badań własnych.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#PosełMarekBartosik">Definicja ta, w opinii części posłów, stwarza możliwość pewnego zagrożenia w postaci masowej ilości wniosków z różnego rodzaju podstawowych jednostek organizacyjnych instytucji naukowych, takich jak zakłady czy porównywalne jednostki. Chodzi o ograniczenie tego do poziomu instytutów lub kadr. Są dwa elementy, proszę państwa, w tej nowej definicji, które zaproponowała mniejszość na posiedzeniu komisji. Otóż jest tam wprowadzony element rzeczywiście ograniczający to zjawisko, które przecież zresztą w ogóle nie musi wystąpić ze względu na to, że działalność naukowa jest de facto prowadzona w ramach instytutów, które mają określone uprawnienia formalne, w uczelniach na przykład. Jest tu wprowadzenie zapisu, że w podstawowym zrozumieniu statutów szkół wyższych, jednostki organizacyjne tych szkół prowadzą badania naukowe lub prace badawczo-rozwojowe, a więc jest tutaj założona ta blokada. Ale jest także pewna kolizja, mianowicie istnieje w ustawie pojęcie jednostki podstawowej w uczelni rozumianej jako wydział prowadzący kierunek studiów, więc to podstawowe w zrozumieniu statutu jest oczywiście pojęciem innym.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#PosełMarekBartosik">Definicje poza tym są bliskoznaczne. Ta jest bardziej szczegółowa i zawiera to zabezpieczenie, o którym mówiłem. Proponuję wniosek przegłosować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem pierwszego wniosku mniejszości do art. 3 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (118) Kto jest przeciw? (62) Kto się wstrzymał od głosowania? (81) Stwierdzam, że Sejm pierwszy wniosek mniejszości do art. 3 pkt 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czwarty wniosek mniejszości do art. 4 przewiduje, że członkiem Komitetu Badań Naukowych będzie również prezes Polskiej Akademii Nauk.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę posła sprawozdawcę o ewentualne wyjaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#PosełMarekBartosik">Proszę Państwa! W odróżnieniu od propozycji połączonych komisji wniosek dotyczący art. 4 ust. 5 oznacza imienne wprowadzenie prezesa Polskiej Akademii Nauk w skład Komitetu Badań Naukowych. Niejako z racji funkcji i urzędu. Komisje konsekwentnie unikały wszelkiego rodzaju struktur kluczowanych, czy to funkcyjnie, czy to imiennie, czy to środowiskowo. Świadomie nie ograniczały przy tym decyzji premiera poprzez wyszczególnienie, których członków Rady Ministrów może on powołać w skład Komitetu Badań Naukowych. Przypominam bowiem, że w art. 4 stosowny ustęp brzmi następująco: Pięć osób, które powołuje i odwołuje prezes Rady Ministrów spośród członków Rady Ministrów lub kierowników urzędów centralnych. Reprezentant Polskiej Akademii Nauk na mocy ustawy o Polskiej Akademii Nauk jest w składzie Rady Ministrów na podstawie innych przepisów i może być zatem powołany swobodnie przez premiera w skład Komitetu Badań Naukowych, podobnie jak inni ministrowie.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#PosełMarekBartosik">Proszę o przegłosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jak państwo zauważyli, od pierwszego wniosku przeskoczyliśmy do czwartego. Jest oczywiste, że wnioski drugi i trzeci zostały wycofane.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tego wniosku, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (10) Kto jest przeciw? (213) Kto się wstrzymał od głosowania? (36) Stwierdzam, że Sejm czwartego wniosku mniejszości do art. 4 nie przyjął.</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o kolejny wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#PosełMarekBartosik">Przepraszam, że nie mówiłem o wnioskach drugim i trzecim, ale one zostały wycofane przed przerwą. Dlatego sprawa była oczywista.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#PosełMarekBartosik">Wniosek nr pięć dotyczy art. 15 i są to dwie zupełnie różne sprawy zawarte w literach a i b. Pierwszy problem jest w pewnym sensie podobny do poprzedniego, tzn. wniosek brzmi żeby w ust. 1 wyrazy: „lub prezesa Polskiej Akademii Nauk” — skreślić. Zostało to wprowadzone i w tym przypadku w obu komisjach ten wniosek zyskał większość. Jest to sprawa podobna do poprzedniej. Tak jak i w poprzednim wypadku, skreślenie oznacza przywrócenie pierwotnego tekstu podkomisji. To znaczy, przepraszam, w tym wypadku podkomisja uznała, że skoro akademia ma reprezentanta w rządzie w randze ministra, o czym przed chwilą mówiłem, to dodatkowe zasięganie opinii prezesa jest zbędne.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#PosełMarekBartosik">Komisje podjęły decyzję odmienną, a zatem rozstrzygnięcie należy do Wysokiej Izby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 15 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (148) Kto jest przeciw? (39) Kto się wstrzymał od głosowania? (70) Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 15 ust. 1, w podpunkcie A, jak zrozumiałem, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o drugą poprawkę do tego artykułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#PosełMarekBartosik">W podpunkcie B jest wniosek mniejszości dotyczący art. 15 ust. 6 tj. wprowadzenia odwołania do art. 14 ust. 2 pkt 1, ponieważ tak brzmiał pierwotnie tekst proponowany przez podkomisję. Obie komisje zmieniły ten tekst, wycofując punkt 1.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#PosełMarekBartosik">Proszę Państwa! Kilka słów wyjaśnienia, o co tutaj chodzi, bo jest to chyba jedna z dwóch najważniejszych i najbardziej kontrowersyjnych spraw w tej ustawie. Mówił o tym bardzo przekonująco pan poseł Dziuba, różniąc się zresztą ode mnie w poglądach, które wyrażałem w sprawozdaniu. Jeżeli, proszę państwa, powiem coś osobistego, to bardzo przepraszam, bo ja jestem autorem tego wniosku mniejszości, ale chciałbym to zrobić możliwie obiektywnie.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#PosełMarekBartosik">Pan poseł Dziuba przedstawił pogląd, iż umieszczenie działalności statutowej w tym punkcie oznacza w praktyce pewien istotny nacisk jednostek naukowych na uzyskiwanie pieniądza, który uzna za łatwy, tzn. na finansowanie działalności podmiotowej, działalności statutowej. I wysnuł z tego wniosek, że przekreśla to w jakimś stopniu sens ustawy, ponieważ trudny pieniądz m.in, powinien polegać na tym, żeby głównie granty, czyli projekty badawcze, były finansowane tą metodą, z której bezpośrednio zainteresowanie materialne poszczególnych naukowców wynika. I to jest obawa w jakimś sensie uzasadniona, ale, proszę państwa, to jest tylko jedna strona medalu, bowiem w sprawozdaniu wyraziłem pogląd, że taka blokada ustawowa może oznaczać w praktyce duże straty finansowe szkół wyższych, bo tego środowiska ta rzecz dotyczy. Na czym polega istota problemu? Obecnie, w roku 1991 przykładowo, ale i w latach następnych w zakres finansowania działalności statutowej weszły te wszystkie programy i projekty badawcze, które były realizowane w ramach programów centralnie koordynowanych. Tradycyjnie te środki były przeznaczane w dużym stopniu na robociznę. I jaki wytworzy się mechanizm, jeżeli zostanie wprowadzona taka blokada ustawowa? Otóż te niemałe środki zasilą drogę obejściową, ponieważ ustawowy zakaz oznacza, iż wypłat honorariów z tego za wykonane prace badawcze uczelnia robić nie będzie mogła. Zatem będzie to realizowane przez instytucje pośredniczące. A zatem uczelnia zostanie pozbawiona znacznej części zysków i narzutów. Tak działa ten mechanizm finansowy w świetle obowiązujących przepisów, a one zmianie nie ulegną. W tej sytuacji, proszę państwa, Wysoka Izba musi rozstrzygnąć, czy opowie się za pewną idealną czystością zapisu wyłączającego tę działalność statutową, czy też za jednakowym potraktowaniem wszystkich rodzajów badań naukowych i wprowadzeniem tej możliwości. Przy czym chciałem podkreślić, proszę państwa, że nie jest to jakiś bezwzględny nakaz takiej drogi. Jest to stworzenie możliwości, bowiem merytoryczna decyzja zawsze leży w rękach Komitetu Badań Naukowych. Wnoszę o przegłosowanie wniosku, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 15 ust. 6, zechce podnieść rękę. (136) Kto jest przeciw? (73) Kto się wstrzymał od głosowania? (57) Stwierdzam przyjęcie wniosku mniejszości do art. 15 ust. 6.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o kolejny, szósty wniosek mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#PosełMarekBartosik">Szósty wniosek mniejszości dotyczy możliwości finansowania badań naukowych za pośrednictwem stowarzyszeń, fundacji, agencji działających na rzecz badań naukowych. Wniosek ten jest niepotrzebnym zawężeniem w stosunku do projektu przedstawionego przez obie komisje. Ogranicza on możliwości merytorycznych decyzji komitetów w stosunku do tych fundacji, agencji i stowarzyszeń tylko do środków według art. 14 ust. 2 pkt 3, czyli tzw. grantów projektów badawczych.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#PosełMarekBartosik">Natomiast w wersji proponowanej przez komisję środki zawarte w art. 14 ust. 2 pkt 4 i 6, czyli na dofinansowywanie badań realizowanych na zlecenia podmiotów gospodarczych oraz na działalność wspomagającą badanie ogólno-techniczne nie są wyłączone i stąd Wysoki Sejm musi rozstrzygnąć, czy ograniczamy, czy dajemy swobodę działania komitetowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 16, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">(Nikt) Kto jest przeciw temu wnioskowi? (212) Kto się wstrzymał od głosowania? (40) Stwierdzam, że Sejm wniosku mniejszości dotyczącego art. 16 nie zaakceptował.</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Ostatni wniosek mniejszości. Proszę posła sprawozdawcę o przedstawienie treści.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#PosełMarekBartosik">Wysoki Sejmie! Myślę, że trochę rozerwaliśmy się, ale rekord byłby pobity, gdyby także i na trzeciej pozycji na tablicy pojawiło się zero.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#PosełMarekBartosik">Natomiast dochodzimy do sprawy najbardziej kontrowersyjnej, która była tutaj dyskutowana. Jest to siódmy wniosek mniejszości, o którym mówił pan poseł Dziuba i o który padały już tutaj pytania.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#PosełMarekBartosik">Proszę państwa, jest propozycja, by dodać art. 22. Tutaj zresztą numeracja nie będzie potrzebna, dlatego że art. 22 został z projektu skreślony, więc pozostałe zachowają swoją numerację, gdyby ten wniosek został przyjęty, by w ustawie o Polskiej Akademii Nauk uczynić dwie rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#PosełMarekBartosik">Po pierwsze, w art. 4 skreślić punkty: 1, 2, 7, 8 i 14, po drugie w art. 23 skreślić ust. 4. Powstaje pytanie, o co tutaj chodzi, proszę państwa. By uniknąć wszelkiej interpretacji, odczytam Wysokiej Izbie stosowne fragmenty ustawy o Polskiej Akademii Nauk.</u>
          <u xml:id="u-361.4" who="#PosełMarekBartosik">Otóż do skreślenia przewidywane są następujące zadania akademii, bowiem art. 4 brzmi następująco: „W wykonaniu swoich zadań akademia: — pkt 1 przewidziany do skreślenia — prowadzi prace naukowe ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień mających istotne znaczenie dla budownictwa socjalistycznego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”.</u>
          <u xml:id="u-361.5" who="#PosełMarekBartosik">Pkt 2 przewidziany do skreślenia: „Przyczynia się do rozwoju badań naukowych zgodnie z wytyczonym kierunkiem badań przez udzielanie środków poszczególnym instytucjom, jak również poszczególnym uczonym na wykonanie określonych prac naukowych”.</u>
          <u xml:id="u-361.6" who="#PosełMarekBartosik">Pkt 7, również przewidziany do skreślenia (pomijam te punkty, które pan poseł Dziuba jako wnioskodawca proponuje pozostawić): „Współdziała z naczelnymi organami państwowymi w zakresie organizacji badań naukowych”.</u>
          <u xml:id="u-361.7" who="#PosełMarekBartosik">Pkt 8, przewidziany do skreślenia: „Koordynuje przy współudziale właściwych naczelnych organów administracji państwowej współpracę naukową z zagranicą w zakresie ustalonym przez prezesa Rady Ministrów”.</u>
          <u xml:id="u-361.8" who="#PosełMarekBartosik">I pkt 14: „Współdziała z naczelnymi organami administracji państwowej sprawującymi nadzór nad szkołami wyższymi”.</u>
          <u xml:id="u-361.9" who="#PosełMarekBartosik">Dalej, w pkt. 2 poprawki proponuje się dokonać w art. 23 skreślenia ust. 4, który brzmi następująco: „Uprawnienia zastrzeżone w przepisach szczególnych ministrom w sprawach organizacyjnych, administracyjnych, finansowych i gospodarczych przysługują odpowiednio sekretarzowi naukowemu akademii, o ile niniejsza ustawa lub statut nie stanowią inaczej”.</u>
          <u xml:id="u-361.10" who="#PosełMarekBartosik">To są wszystkie elementy ustawy o Polskiej Akademii Nauk, które proponuje skreślić pan poseł Dziuba.</u>
          <u xml:id="u-361.11" who="#PosełMarekBartosik">Teraz, proszę państwa, dosłownie dwa zdania komentarza, ponieważ nie mogę angażować się w spór o stanowisku obydwu komisji. Otóż komisje wyszły z założenia, że rzeczywiście niektóre rzeczy wymagają nowelizacji, tylko dlaczego przy okazji tej ustawy? Wysoka Izba sama musi ocenić, czy z wyjątkiem pkt. 1, który jest oczywistością, punkty 2, 7, 8 i 14 w jakimś sensie uzasadniają ogień krytyki przeciwko temu wnioskowi ze strony zainteresowanego środowiska Polskiej Akademii Nauk.</u>
          <u xml:id="u-361.12" who="#PosełMarekBartosik">Jeśli chodzi o drugą sprawę, jest tu pewne, dosyć wątpliwe rozwiązanie z art. 23 ust. 4, ponieważ my, Wysoka Izbo, przed chwilą podejmowaliśmy decyzję m.in. na podstawie tego argumentu, że sekretarz Polskiej Akademii Nauk ma określone uprawnienia ministerialne. Jeżeli to się skreśli, czyli uprawnienia zastrzeżone w przepisach szczególnych ministrom w sprawach organizacyjno-administracyjnych itd., które przysługują sekretarzowi, wtedy tworzy się pewna luka prawna, która równocześnie czyniłaby zasadnym proponowane tutaj pewne wnioski mniejszości dotyczące prezesa Polskiej Akademii Nauk. Sprawa jest więc dyskusyjna, a rozstrzygnięta może być tylko w głosowaniu. To jest ostatni wniosek mniejszości dotyczący tej ustawy. Pozostaną jeszcze poprawki z sali.</u>
          <u xml:id="u-361.13" who="#PosełMarekBartosik">Wnoszę, panie marszałku, o poddanie pod głosowanie siódmego wniosku mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tego wniosku zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk (78) Kto jest przeciw? (143) Kto się wstrzymał od głosowania? (39) Stwierdzam, że Sejm nie przyjął wniosku mniejszości dotyczącego dodania nowego art. 22.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie przystąpimy do głosowania dodatkowych poprawek do projektu ustawy. Posłowie otrzymali zestawienie tych poprawek. Bardzo proszę posła sprawozdawcę o kolejne ich przedstawienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#PosełMarekBartosik">Wpłynęły dwie propozycje poprawek, które Wysoka Izba otrzymała w formie zestawienia. Są to propozycje poprawek do projektu ustawy o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych zgłoszonych podczas debaty plenarnej w dniu 20 grudnia 1990 r. oraz poprawki do ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#PosełMarekBartosik">Przechodzę do omówienia poprawki pierwszej: W art. 8 w ust. 2 w pkt. 4 dodać na końcu wyrazy: „w tym co najmniej 10 osób zatrudnionych w jednostkach badawczo-rozwojowych”.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#PosełMarekBartosik">Proszę państwa, art. 8 dotyczy podstawowej sprawy strukturalnej, jaką jest skład komisji komitetu. Pkt 4 dotyczy składu Komisji Badań Stosowanych, przy czym chodzi o trzon tej komisji pochodzący z wyboru. Jest tam 30 osób pochodzących z wyboru. Żadnych ograniczeń dotyczących wartościowania kandydatów komisje postanowiły nie nakładać.</u>
          <u xml:id="u-363.3" who="#PosełMarekBartosik">Wniosek proponowany przez pana posła Wnuka idzie w kierunku przeciwnym. Nakłada bowiem niemerytoryczne kryteria przynależności do określonego środowiska na demokratycznie określone zasady wyborcze, a zatem narusza demokratyzm wyborów, w moim przekonaniu. Jest to także pewien wyraz nacisków środowiskowych, o których mówiłem na wstępie. Przyjęcie tego wniosku oznaczałoby konieczność dokonania dużych zmian w zasadach wyborczych i w ordynacji wyborczej. Tworzy się bowiem podwójny system, trzeba prowadzić oddzielnie w środowisku wybory, żeby to zagwarantować. Ponadto na 30 osób, ponad 10 osób to stanowi co najmniej 33% i trochę. Są to żądania nieco na wyrost, biorąc pod uwagę liczebność tego środowiska w stosunku do reszty sfery nauki. Jest to niespełna, o ile się nie mylę, 15%. A więc, proszę państwa, jest to żądanie niesprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-363.4" who="#PosełMarekBartosik">Chciałem ponadto zwrócić uwagę, że poszerzenie ciała wyborczego w taki sposób, że czynne prawo wyborcze mają ludzie ze stopniem naukowym doktora, stwarza elektorat 68-tysięczny, który gwarantuje obiektywizm wyników wyborów. Wnoszę o przegłosowanie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Posłowie sygnalizują, aby... Bardzo proszę panią poseł Marię Stolzman.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#PosełMariaStolzman">Panie Marszałku! Wysłuchujemy tutaj po raz drugi ustawy. Wydaje mi się, że w tej chwili rolą pana posła jest przedstawianie kolejnych poprawek w sposób krótki, lecz nie agitowanie za nimi czy przeciw nim.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy możemy przystąpić do głosowania tej poprawki? Pytam pana posła sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Bartosik: Tak)</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy zatem, bo nie ma tutaj sugestii, aby łącznie głosować...</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#komentarz">(Poseł Marek Bartosik: Nie, to są oddzielne, różne sprawy.)</u>
          <u xml:id="u-366.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-366.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (15) Kto jest przeciw tej poprawce? (196) Kto się wstrzymał od głosowania? (35) Stwierdzam, że Sejm tej poprawki nie przyjął.</u>
          <u xml:id="u-366.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o drugą poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#PosełMarekBartosik">Poprawka druga do art. 26 polega na wprowadzeniu do art. 26 w ust. 3 w pkt. 6 po wyrazie: „górnictwa” wyrazu: „geologii”. Ta poprawka jest porządkująca i proponuję poddać ją pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (220) Kto jest przeciw? (7) Kto się wstrzymał od głosowania? (23) Stwierdzam przyjęcie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#PosełMarekBartosik">To są wszystkie poprawki do ustawy o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych. Proszę o przegłosowanie całej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania całości projektu ustawy o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych w brzmieniu proponowanym przez Komisję Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (224) Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jeszcze raz zapytuję. Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Prosimy o powtórzenie głosowania, jest awaria na linii łącz.</u>
          <u xml:id="u-370.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem w całości projektu tej ustawy raz jeszcze? (224) Kto jest przeciw? (5) Kto się wstrzymał od głosowania? (30) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-370.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przechodzimy do głosowania projektu ustawy o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych. W sprawozdaniu komisje przedstawiają dwa wnioski mniejszości, które będziemy głosować w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-370.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pierwszy wniosek mniejszości dotyczący art. 2 przewiduje dodanie ust. 5, który określa, że w skład rady naukowej w pierwszej kadencji jednostki badawczo-rozwojowej, która wykonuje w całości lub w znacznej części badania na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa ustali organ założycielski w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami.</u>
          <u xml:id="u-370.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#PosełMarekBartosik">Wniosek jest sprzeczny z jedną z zasad ustawowych. Komisje proponowały, aby poziom minimum wymagań naukowych, mówiłem o tym we wprowadzeniu, był określony ustawowo. Chodzi o to, że rada naukowa musi mieć minimum czterech doktorów, bo taka jest dolna granica. Tu jest propozycja obniżenia tej granicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem mniejszości do art. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (6) Kto jest przeciw temu wnioskowi? (203) Kto się wstrzymał od głosowania? (27) Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 2 oddalił.</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Drugi wniosek mniejszości dotyczy zmiany 36. Może pan poseł sprawozdawca omówi, bo mam nieprecyzyjny zapis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#PosełMarekBartosik">Drugi wniosek mniejszości dotyczy zmiany 36 i polega na dopisaniu do istniejącego tam art. 64a dodatkowego ust. 3 w brzmieniu, który państwo macie w tekście. Rzecz sprowadza się do tego, że tego rodzaju sformułowanie sprawia, iż decyzja organu założycielskiego może naruszać prawa majątkowe osób trzecich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Możemy przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 1 zmiany 36 dotyczącej art. 64a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (11) Kto jest przeciw? (196) Kto się wstrzymał od głosowania? (35) Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 1 zmiany 36 dotyczący art. 64a oddalił.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie przystąpimy do głosowania dodatkowych poprawek, które zostały zgłoszone w czasie dyskusji. Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#PosełMarekBartosik">W czasie dyskusji zostały zgłoszone trzy poprawki. Wszystkie mają charakter precyzujący i porządkujący, i wnoszę o kolejne poddanie ich pod głosowanie. Poprawki pierwsza i trzecia zostały zgłoszone przez pana posła Padykułę, a druga poprawka — jest to inna forma rozwiązania dezyderatu, pana posła Wnuka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Głosujemy zatem kolejno.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki pierwszej do art. 20 ust. 1. (170) Kto jest przeciw tej poprawce? (5) Kto się wstrzymał od głosowania? (57) Stwierdzam przyjęcie poprawki pierwszej.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki drugiej do art. 20 ust. 2, zechce podnieść rękę... Chwileczkę, jeszcze raz przegłosujemy.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki drugiej do art. 20 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk...</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Nie działa, jest awaria. A już prawie zmierzamy ku końcowi. Proszę zasygnalizować mi gotowość urządzenia. Możemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-376.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki drugiej do art. 20 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (221) Kto jest przeciw? (2) Kto się wstrzymał od głosowania? (28) Stwierdzam przyjęcie poprawki drugiej.</u>
          <u xml:id="u-376.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o przegłosowanie poprawki trzeciej.</u>
          <u xml:id="u-376.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki trzeciej do art. 21 ust. 2... Chwileczkę, znowu coś. Może jednak powinienem zrobić przerwę, to znaczy przerwę tylko między jednym a drugim głosowaniem.</u>
          <u xml:id="u-376.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dobrze. Przyspieszamy głosowanie. Proszę o przegłosowanie.</u>
          <u xml:id="u-376.9" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki trzeciej do art. 21 ust. 2, zechce podnieść rękę. (204) Kto jest przeciw? (6) Kto się wstrzymał od głosowania? (29) Stwierdzam przyjęcie poprawki trzeciej.</u>
          <u xml:id="u-376.10" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania całości projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-376.11" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych w brzmieniu proponowanym przez Komisję Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (259) Kto jest przeciw? (1) Kto się wstrzymał od głosowania? (7) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych.</u>
          <u xml:id="u-376.12" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania projektu ustawy o uchyleniu ustawy o jednostkach innowacyjno-wdrożeniowych. Czy pan poseł sprawozdawca...?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#PosełMarekBartosik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wnoszę o przyjęcie ustawy bez poprawek merytorycznych ze zmianą formalną w art. 4, który powinien mieć brzmienie: „ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o uchyleniu ustawy Wicemarszałek Fiszbach o jednostkach innowacyjno-wdrożeniowych zgodnie z wnioskiem Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej, bez poprawek, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (251) Kto jest przeciw? (3) Kto się wstrzymał od głosowania? (14) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o uchyleniu ustawy o jednostkach innowacyjno- - wdrożeniowych.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi Bartosikowi. Chciałbym jeszcze zaproponować, abyśmy wysłuchali trzech oświadczeń i na tym zakończyli obrady w dniu dzisiejszym. Na jutro pozostałyby nam sprawy, o których poinformuję na zakończenie. Mam trzy zgłoszenia. Pierwsze, posła Edwarda Horoszkiewicza z Poselskiego Klubu Polskiej Unii Socjaldemokratycznej. Kolejnym mówcą będzie poseł Zbigniew Sobotka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#PosełEdwardHoroszkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z prasową publikacją na temat przewidywanego, możliwego scenariusza przekazania insygniów prezydenckich Lechowi Wałęsie, zawierającą informację o równoczesnym podpisaniu dokumentu zachowania działalności Rady Narodowej na Uchodźstwie do czasu demokratycznych wyborów parlamentarnych w Polsce, proszę o jednoznaczne wyjaśnienie znaczenia tego faktu i poinformowanie, kto jest autorem tego scenariusza.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#PosełEdwardHoroszkiewicz">Jakie stanowisko zajmie pan marszałek wobec konstytucyjnej roli Sejmu Rzeczypospolitej X kadencji. Kto oprócz Sejmu może dziś postanawiać o uznaniu Rady Narodowej na Uchodźstwie za instytucję polityczną Rzeczypospolitej?</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#PosełEdwardHoroszkiewicz">W wypadku stwierdzenia niezgodności tych postanowień z Konstytucją Rzeczypospolitej, odmawiam wzięcia udziału w Zgromadzeniu Narodowym.</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę posła Zbigniewa Sobotkę z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#PosełZbigniewSobotka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwalam sobie zająć uwagę Wysokiej Izby odnotowaniem ważnego wydarzenia, jakie miało miejsce 14 grudnia 1990 r. W dniu tym Izba Cywilna Sądu Najwyższego w pełnym składzie udzieliła odpowiedzi na pytanie ministra sprawiedliwości Aleksandra Bentkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#PosełZbigniewSobotka">Minister sprawiedliwości zwrócił się w dniu 9 maja 1990 r. do Sądu Najwyższego z wnioskiem o podjęcie uchwały wyjaśniającej budzące wątpliwości zagadnienie prawne zawarte w pytaniu: Czy pod rządami przepisów Kodeksu cywilnego z 1964 r. oraz przepisów obowiązujących przed jego wejściem w życie, partie, stronnictwa polityczne nie mające w świetle prawa stanowiącego osobowości prawnej, mogą mogły być przedmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#PosełZbigniewSobotka">Postanowieniem sądu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 września 1990 r. sygn. akt III CZP 34/90 powyższe zagadnienie prawne przedstawione zostało do rozpatrzenia pełnemu składowi Izby Cywilnej Sądu Najwyższego, art. 16 ust. 4 ustawy o Sądzie Najwyższym.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#PosełZbigniewSobotka">Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Cywilnej w odpowiedzi na powyższe zagadnienie prawne podjął 14 grudnia 1990 r. uchwałę następującej treści: „Pod zarządem przepisów Kodeksu cywilnego z 1964 r. oraz przepisów obowiązujących do dnia jego wejścia w życie partie, stronnictwa polityczne, działające przed wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o partiach politycznych, Dz. U. nr 54, poz. 312, mogły być podmiotami praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego”.</u>
          <u xml:id="u-381.4" who="#PosełZbigniewSobotka">Uchwała ta w sposób bezpośredni wiąże się z uchwaloną przez Wysoką Izbę ustawą z 9 listopada 1990 r. o przejęciu majątku byłej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W uzasadnieniu potrzeby jej podjęcia poseł sprawozdawca Andrzej Kern podkreślił, że jej logika oparta jest na założeniu, że PZPR nie mając osobowości prawnej nie mogła być podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego. A więc nie mogła być właścicielem posiadanego majątku i rozporządzać jego losem w momencie zakończenia działalności. Takie rozumowanie sprzeczne było z dotychczasową praktyką i stanowiskiem doktryny prawa cywilnego, na co zwrócił uwagę w debacie podczas drugiego czytania m.in. poseł Jacek Piechota.</u>
          <u xml:id="u-381.5" who="#PosełZbigniewSobotka">Obecnie doszedł nowy argument prawny o szczególnym znaczeniu — Uchwała Izby Cywilnej w pełnym składzie jest bowiem wiążąca dla sądów. Ten najwyższy autorytet prawny, w swym nowo powołanym składzie, wiarygodnym głosem przesądził spór i zdecydował o zdolności prawnej partii, stronnictw politycznych do bycia podmiotami praw i obowiązków. A tym samym odmawia racji argumentom eksponowanym przez posła Kerna.</u>
          <u xml:id="u-381.6" who="#PosełZbigniewSobotka">Ta nowa sytuacja prawna w sposób zasadniczy podważa trafność przyjętego przez Wysoką Izbę rozwiązania ustawowego, obnażając polityczny wydźwięk motywów uchwalenia tej ustawy. Zachęca to do ponownego przemyślenia sprawy, zwłaszcza gdy do takiej konkluzji doszedłby również Trybunał Konstytucyjny, do którego prezydent Rzeczypospolitej Polskiej skierował tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-381.7" who="#PosełZbigniewSobotka">Nowa sytuacja prawna w sposób szczególnie jaskrawy wydobywa bezzasadność i bezprawność wszelkich prób pozbawienia majątku Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej. PZPR miała prawo zadysponować majątkiem na rzecz SdRP, a ponadto zakres majątku pozostawionego SdRP został zatwierdzony przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z sugestiami komisji rządowej powołanej z inspiracji Wysokiej Izby. Skoro zarówno PZPR, jak i SdRP postępowały zgodnie z prawem, wszelkie działania organów państwa wymierzone przeciwko posiadanemu legalnie mieniu muszą być uznane za czyny bezprawne, które w praworządnym państwie nie mogą być tolerowane.</u>
          <u xml:id="u-381.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jako ostatni ze zgłoszonych posłów głos zabierze poseł Tadeusz Biliński z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sytuacja mieszkaniowa jest przyczyną powszechnego niezadowolenia społecznego. Kryzys w mieszkalnictwie pogłębia się. Brakuje jakichkolwiek działań zapobiegających temu. Jest to wynikiem wielu znanych czynników, ale także konsekwencją braku polityki mieszkaniowej państwa. Dla wielu ludzi, szczególnie młodych, nie ma żadnych perspektyw. Jest to powodem ogromnego rozgoryczenia. W tej tak ważnej kwestii, kwestii o najwyższej randze społecznej, Wysoka Izba nie przedstawiła do tej pory swojego stanowiska, wielce oczekiwanego przez ludzi bez mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#PosełTadeuszBiliński">W związku z powyższym w imieniu kilkunastu posłów zwracam się do Wysokiej Izby, aby przy okazji rozpatrywania projektu ustawy budżetowej, zechciała podjąć uchwałę w sprawie polityki mieszkaniowej. Jednocześnie zwracamy się z uprzejmą prośbą do Prezydium Sejmu o uwzględnienie w programie jednego z najbliższych posiedzeń Sejmu rozpatrzenia i przyjęcia przez Sejm takiej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jeszcze jest jedno zgłoszenie. Bardzo proszę o zabranie głosu posła Stefana Myszkiewicza-Niesiołowskiego z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#PosełStefanMyszkiewiczNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym w krótkim oświadczeniu ocenić i ustosunkować się do wypowiedzi pana posła na temat Rady Narodowej na Uchodźstwie i na temat prawnej, zdumiewającej dla mnie wykładni tego faktu, którą pan poseł był łaskaw tutaj przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#PosełStefanMyszkiewiczNiesiołowski">Emigracyjna Rada Narodowa nie rościła sobie, i nigdy nie rości, żadnej pretensji do bycia najwyższą władzą w kraju, jest parlamentem emigracyjnym. Jeżeli przyjmujemy i godzimy się, a z różnych powodów, których tutaj nie warto, sądzę, dziś wyjaśniać, godzimy się na to, aby insygnia władzy prezydenta na emigracji zostały przekazane prezydentowi wybranemu w wolnych wyborach w kraju, to tym samym uznajemy pewne prawo moralne emigracji do przemawiania także i w imieniu jakiejś części narodu. I tym samym to dzielenie emigracji na prezydenta, którego w tym momencie uznajemy, i na Radę Narodową, będącą parlamentem emigracyjnym, którego nie uznajemy, jest niezrozumiałe. Oczywiście, każdy może w tej ceremonii — uważam, że bardzo ważnej i kończącej pewien etap — udziału nie wziąć, natomiast wydaje mi się, że właśnie ten akt przekazania insygniów jest początkiem procesu, którego ostatecznym uwieńczeniem i zamknięciem będą wolne, demokratyczne wybory w Polsce i wówczas również Rada Narodowa na Uchodźstwie, sądzę, zakończy swoją działalność ostatecznie.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę posła Marka Rutkowskiego o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali).</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Ale już nie ma głosów. Każdy zabrał głos zgodnie ze zgłoszeniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">Po zakończeniu obrad w dniu dzisiejszym odbędą się: posiedzenie podkomisji ds. budżetu, budownictwa — w sali nr 101; oraz zebranie posłów, którzy zgłosili poprawki do projektu ustawy o zawodzie lekarza weterynarii — w pokoju obok sali posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">Jutro natomiast, w czasie pierwszej przerwy w obradach Sejmu odbędzie się posiedzenie Komisji ds. Przekształceń Własnościowych w sali kinowej w nowym Domu Poselskim. Również jutro odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji. Ustawodawczej — w sali nr 106 o godz. 8.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">Sekretariat Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa prosi członków komisji o odebranie w lokalu sekretariatu raportu o stanie zagrożenia i ochrony środowiska w 1990 r.</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#SekretarzposełMarekRutkowski">Duszpasterstwo parlamentarne przypomina o wieczorze adwentowym w dniu dzisiejszym o godz. 20 w kościele pod wezwaniem św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży. Zapraszamy wszystkich posłów i senatorów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zarządzam przerwę w obradach do jutra, tj. 21 grudnia 1990 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 18 min 10)</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 10)</u>
          <u xml:id="u-388.3" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą: marszałek Sejmu Mikołaj Kozakiewicz oraz wicemarszałkowie Olga Krzyżanowska i Teresa Dobielińska-Eliszewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na sekretarzy powołuję posłów Adama Grabowieckiego i Jacka Piechotę.</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Adam Grabowiecki.</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-389.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Informuję, że do Prezydium Sejmu wpłynęło sprawozdanie Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.</u>
          <u xml:id="u-389.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W związku z tym Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje uzupełnienie porządku dziennego o nowy punkt 9 w brzmieniu: „9. Sprawozdanie Komisji Zdrowia i Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (druki nr 510 i 600-A) Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-389.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-389.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-389.9" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy więc do punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia i Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (druki nr 510 i 600-A).</u>
          <u xml:id="u-389.10" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Jana Zielińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#PosełRyszardJanZieliński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniu 30 listopada bieżącego roku Wysoka Izba była uprzejma skierować do ponownego rozpatrzenia projekt rządowy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Komisja Zdrowia i Komisja Ustawodawcza w dniu 12 grudnia rozpatrzyła powyższy projekt i tak jak na dostarczonym druku, macie państwo druk nr 600-A, zawarte są propozycje zmian nowelizacyjnych tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#PosełRyszardJanZieliński">I tak w art. 10 skreśla się słowa: dla gmin, miast i gmin, miast oraz dzielnic w miastach podzielonych na dzielnice. Jest to nowelizacja, która zmienia treść tego artykułu i mówi, że organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej są Główny Inspektor Sanitarny, państwowi wojewódzcy inspektorzy sanitarni, oraz państwowi terenowi inspektorzy sanitarni. Są to zmiany spowodowane wprowadzeniem ustawy o samorządzie terytorialnym i o powstałych gminach. W tej chwili nie każda gmina ma inspektorat sanitarny a wobec tego skreślenie tych wyrazów Wydaje się obydwu komisjom konieczne.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#PosełRyszardJanZieliński">Następnie, w tym samym art. 10 w ust. 2 zamiast słów: „minister administracji i gospodarki przestrzennej” wprowadza zapis: „z ministrem — szefem Urzędu Rady Ministrów”. Znowelizowany tekst ustawy brzmiałby: Minister zdrowia i opieki społecznej w porozumieniu z ministrem-szefem Urzędu Rady Ministrów w drodze rozporządzenia określa terytorialny zakres działania oraz siedziby terenowych i portowych inspektorów sanitarnych.</u>
          <u xml:id="u-390.3" who="#PosełRyszardJanZieliński">Zmiana druga. W art. 13 skreśla się słowa: „socjalistycznego państwa”. Chodzi o to, że państwowym inspektorem sanitarnym może być (pkt 4) osoba, która swoją postawą obywatelską daje rękojmię należytego wykonywania zadań pracownika organu państwowego. Taka by to była nowelizacja.</u>
          <u xml:id="u-390.4" who="#PosełRyszardJanZieliński">Trzecia zmiana. W art. 16 słowa „wojewódzkiej radzie narodowej” zastępuje się słowem „wojewoda”. A więc państwowy, wojewódzki inspektor sanitarny przedstawia wojewodzie raz do roku ocenę stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej województwa.</u>
          <u xml:id="u-390.5" who="#PosełRyszardJanZieliński">W ust. 2 zaś skreśla się słowa „terenowy organ administracji państwowej” i zastępuje wpisaniem słów „organami wykonawczymi gmin”. Tekst ten brzmiałby następująco:</u>
          <u xml:id="u-390.6" who="#PosełRyszardJanZieliński">Państwowi wojewódzcy terenowi i portowi inspektorzy sanitarni realizują swoje zadania współpracując z organami wykonawczymi gmin oraz informują je o wynikach kontroli obiektów o podstawowym znaczeniu dla danego terenu.</u>
          <u xml:id="u-390.7" who="#PosełRyszardJanZieliński">Następna zmiana dotyczy art. 18, gdzie słowo „komunikacji” zastępuje się słowami „transportu i gospodarki morskiej”. Tekst znowelizowany brzmiałby: Zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej na obszarach kolejowych — z zastrzeżeniem ust. 2 — wykonują wyznaczone organy kolejowej służby zdrowia w zakresie i na zasadach określonych w drodze rozporządzenia przez ministrów transportu i gospodarki morskiej oraz zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-390.8" who="#PosełRyszardJanZieliński">W art. 20 wyrazy „Służby Bezpieczeństwa, Milicji Obywatelskiej” zastępuje się wyrazami „Urzędu Ochrony Państwa i Policji”. Chodzi tutaj o to, że w Ministerstwie Obrony Narodowej działa Wojskowa Inspekcja Sanitarna, natomiast w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Inspekcja Sanitarna, która ma prawo kontrolowania jednostek podległych w obydwu ministerstwach. I tak po zmianie tego tekstu znowelizowany art. 20 ust. 2 pkt 2 brzmiałby następująco: „W stosunku do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej oraz funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa i Policji.”. Zmiana w art. 21 dotyczyłaby wykreślenia słów: ośrodków przystosowania społecznego, dlatego że takie w tej chwili istnieją, w tym przypadku minister zdrowia i opieki społecznej, w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości, określa zasady wykonywania zadań przez państwowych inspektorów sanitarnych w odniesieniu do zakładów karnych aresztów śledczych oraz schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych podległych ministrowi zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-390.9" who="#PosełRyszardJanZieliński">W art. 30 omawianej ustawy proponuje się zamienić słowa „terenowy organ administracji państwowej właściwości ogólnej stopnia wojewódzkiego” na „wojewodów”. Chodzi o to, że w razie stwierdzenia na terenach skażeń przemysłowych, upraw roślin spożywczych, paszowych. państwowy wojewódzki inspektor sanitarny zawiadamia o tym wojewodę, a nie terenowy organ administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-390.10" who="#PosełRyszardJanZieliński">I ostatnia zmiana, o którą wnosił rząd, jest to zmiana w art. 41, który brzmiał, że z dniem 1 września 1985 r. ta ustawa wchodziła w życie, ale po upływie 5 lat powinno być tak, żeby na stanowiskach państwowych inspektorów sanitarnych byli zatrudnieni lekarze o odpowiedniej specjalizacji kierunkowej przewidzianej w odrębnych przepisach.</u>
          <u xml:id="u-390.11" who="#PosełRyszardJanZieliński">Po tych gięciu latach, które minęły 1 września, 27 terenowych i portowych stacji sanitarnych nie ma obsady kierowniczej, w 67 stacjach sanitarnych nie są zatrudniani lekarze.</u>
          <u xml:id="u-390.12" who="#PosełRyszardJanZieliński">W dniu 30 listopada na posiedzeniu informowałem Wysoką Izbę, że w ramach reformy służby zdrowia, w ramach zmiany systemu szkolenia tych lekarzy, służba zdrowia przygotowuje się — poprzez publiczną służbę zdrowia — do tworzenia stanowisk lekarzy specjalistów zdrowia publicznego, a więc na wzór typu zachodniego. Stąd nadzieja, że w przeciągu proponowanych w tym zapisie 5 lat, mianowicie do 31 września 1995 roku da się zrealizować proponowany zapis, żeby na wszystkich stanowiskach państwowych inspektorów sanitarnych byli zatrudniani lekarze.</u>
          <u xml:id="u-390.13" who="#PosełRyszardJanZieliński">Rząd występując do Prezydium Sejmu o nowelizację tej ustawy miał na względzie to, że z dniem 1 września bieżącego roku należałoby wypowiedzieć pracę tym 67 nielekarzom, co oznacza, że właściwie 1/3 stacji sanitarnych kraju nie miałaby kierownictwa. Dlatego po przedstawieniu powyższego Komisje: Zdrowia oraz Ustawodawcza wnoszą, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów chce zabrać głos w dyskusji? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej w brzmieniu proponowanym przez Komisję Zdrowia i Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (223) Kto z państwa jest przeciwny? (2) Kto z państwa wstrzymał się od głosowania? (27) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (druki nr 672 i 677).</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Adama Zielińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#PosełAdamZieliński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Gospodarki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej pragnę przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, które jest, tak jak sama ustawa, bardzo krótkie, zmierza do wniosku o przyjęcie projektu ustawy. Z jedną wszakże zmianą dotyczącą daty nadania jej mocy obowiązującej. Mimo że ta ustawa jest krótka, wydaje mi się, że jesteśmy zobowiązani jako komisja, jako parlament do wytłumaczenia się z pewnej sprawy, dlatego że sprawa ta jest pewnym niepowodzeniem, tak sądzę, i rządu, i parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#PosełAdamZieliński">Ustawa ta przewiduje mianowicie dalsze przedłużenie załatwiania sprawy rozliczeń za mienie zabużańskie. Jak pamiętamy, w czasie kiedy przygotowywana była nowela uchwalona przez Wysoką Izbę we wrześniu tego roku, nowela przepisów o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, uważaliśmy, że są dwie sprawy, których ta ustawa dotyczy i które wymagają załatwienia. Jest to mianowicie problem gruntów warszawskich, jest to problem mienia zabużańskiego.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#PosełAdamZieliński">Komisja, która pracowała nad tamtą nowelizacją, zastanawiała się nad tym, czy istnieje możliwość uregulowania już w tej nowelizacji tych dwóch kwestii. Okazało się wszakże, że jest to zbyt trudne, tzn. trzeba byłoby po prostu prace nad tą nowelą przedłużyć, tymczasem istniał cały szereg kwestii wymagających pilnego załatwienia, zwłaszcza w zakresie gospodarki gruntami na tle podziału mienia między skarb państwa a gminy, zmiany przepisów o wywłaszczeniach, podniesienia odszkodowań wywłaszczeniowych itd. itd.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#PosełAdamZieliński">W tym samym czasie rząd podjął prace właśnie nad dwoma odrębnymi regulacjami dotyczącymi gruntów warszawskich i mienia zabużańskiego. W związku z tym komisje sugerowały — a przypomnę, że sprawa ta wywoływała w tej sali liczne kontrowersje — pozostawienie tych dwóch kwestii odrębnego uregulowania. Okazało się to trudniejsze niż wydawało się i dlatego odpowiednie projekty ustaw ani z jednego, ani z drugiego zakresu do Wysokiej Izby nie wpłynęły. Jeśli idzie o regulację dotyczącą mienia zabużańskiego, ta nowela proponuje przedłużenie stanu pewnej tymczasowości, dotychczasowego stanu na dalszy czas. Chcę powiedzieć, że oczywiście wszyscy musimy mieć świadomość tego, jak trudne są to sprawy, albowiem państwo i w tej części, która zarządzana jest przez administrację rządową, i tej, którą reprezentuje samorząd terytorialny, boryka się z wielkimi trudnościami majątkowymi. Wszelako załatwienie pewnych spraw bolesnych, które załatwienia wymagają, jest niezbędne. Co więcej, wydaje się, że właśnie teraz, kiedy rozpoczynamy proces prywatyzacji, istnieją pewne większe szanse na to, żeby właśnie określone sprawy uregulować.</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#PosełAdamZieliński">Ta nowela proponuje, żeby przedłużając termin zgłaszania roszczeń osób, którym na podstawie dotychczasowych przepisów przysługują uprawnienia z tytułu pozostawienia mienia na dawnych, wschodnich terenach Rzeczypospolitej, właściwie pozostawia nierozwiązany problem uprawnień pozostałych osób.</u>
          <u xml:id="u-392.5" who="#PosełAdamZieliński">Chcę przy tym powiedzieć, że mimo iż jest tu zaproponowany bardzo długi okres, mianowicie okres przedłużenia aż na 2 lata, sprawa wymaga podjęcia i z tego względu, że być może niedługo okaże się to niemożliwe do rozwiązania. Mianowicie trudna sytuacja, w jakiej znalazły się gminy, powoduje, że po prostu mienie nieruchome jest wprowadzane do obrotu, jest sprzedawane, ustanawiane są użytkowania wieczyste. Zatem ta baza, na podstawie której można będzie, czy można byłoby rozwiązać ten problem, kurczy się.</u>
          <u xml:id="u-392.6" who="#PosełAdamZieliński">Chcę powiedzieć o tym dlatego, że wydaje mi się, że w stosunku do wielu osób pokrzywdzonych, które oczekują na rozwiązanie swoich spraw, nie tylko w planie międzynarodowym, tzn. pewnych rozliczeń międzypaństwowych, ale także w ustawodawstwie wewnętrznym, z tej trybuny potrzeba po prostu powiedzieć: przepraszamy. Nie zdążyło się zrobić tego, ta sprawa nadal wymaga załatwienia.</u>
          <u xml:id="u-392.7" who="#PosełAdamZieliński">Dlatego zdając sobie sprawę z tego, jak wielkie obciążenia wiążą się z całym tym problemem, obie Komisje: Gospodarki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Ustawodawcza proponują przyjęcie projektu rządowego w tym zakresie. Po to wszakże, żeby zachować pewną ciągłość. Ponieważ kończy się już rok kalendarzowy, proponuje się nadać wyraźnie moc obowiązującą przepisom tej ustawy od 1 stycznia 1991 r., żeby nie powstała żadna luka w możliwości przedstawiania roszczeń przez osoby dotychczas uprawnione do pewnych przywilejów z tytułu pozostawienia mienia za Bugiem, żeby tutaj nie było żadnych przerw.</u>
          <u xml:id="u-392.8" who="#PosełAdamZieliński">Druga zmiana wiążąca się z tym projektem, to jest zmiana drobniejsza. Mianowicie rząd uregulował w swoim rozporządzeniu pewne zagadnienia dotyczące rozliczeń z tytułu zakończenia użytkowania wieczystego i było to oczywiste wykroczenie poza delegację ustawową, zakwestionowane w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. W związku z tym w tej chwili proponuje się taką zmianę ustawy, która to uprawnienie do określonej regulacji nadawałaby Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-392.9" who="#PosełAdamZieliński">Pozwolę sobie jedynie zauważyć, że wkradł się tu bardzo drobny błąd literowy, mianowicie w trzecim wierszu w pkt. 1 zamiast „sposoby” powinno być „sposobu”, ale uważam, że tak drobną zmianą nie ma co zaprzątać uwagi Wysokiej Izbie. W konsekwencji, w imieniu obu komisji proszę o przyjęcie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-392.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów chce zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#PosełAnnaDynowska">Anna Dynowska. Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W maju tego roku z tej trybuny minister gospodarki przestrzennej i budownictwa zapewniał Wysoką Izbę oraz społeczeństwo, że poza zaproponowanym projektem nowelizacji ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości rząd przygotowuje i jest bardzo zaawansowany w pracach nad ustawą regulującą specyficzne zagadnienie, a mianowicie sprawę tzw. gruntów warszawskich i tzw. mienia zabużańskiego.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#PosełAnnaDynowska">W trakcie prac w podkomisji, a później w komisji rząd przedstawił nam pierwotną wersję projektów tych dwóch ustaw. Składając z tej trybuny w imieniu komisji sprawozdanie, powołując się na zdecydowane i — wydawało nam się — bardzo poważne oświadczenia rządowe, zapewniałam także Wysoką Izbę, że nowelizując ustawę o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w lipcu tego roku, nie uregulowaliśmy sprawy gruntów warszawskich oraz mienia zabużańskiego ze względu na to, że dwa odrębne projekty ustaw będą do końca roku przez Wysoką Izbę przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#PosełAnnaDynowska">Proszę państwa, do dnia dzisiejszego projekty tych ustaw nie zostały złożone do laski marszałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#PosełAnnaDynowska">Chciałabym z tego miejsca zapytać przedstawiciela Ministerstwa Budownictwa i Gospodarki Przestrzennej o powód tego stanu rzeczy. Chciałabym zapytać, jak widzi możliwość praktycznej realizacji zapisów pozwalających uprawnionym do otrzymania ekwiwalentu za mienie zabużańskie i grunty warszawskie, w jaki sposób oni mają zrealizować praktycznie swoje uprawnienia ustawowe, zwłaszcza w sytuacji, kiedy komunalizacja mienia powoduje wyprzedaż nieruchomości dostarczanych tym ludziom jako ekwiwalent, a także w sytuacji, kiedy na samorządach, na gminach nie ciąży ustawowy obowiązek zagwarantowania tym ludziom rekompensat.</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, pan poseł chciał zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#PosełZygmuntŁupina">Łupina, OKP. Właściwie moje pytanie będzie zbieżne z tym, co powiedziała pani poseł, mianowicie, czy przesunięcie terminu składania wniosków w sprawie mienia zabużańskiego? o 2 lata przesuwa też regulowanie finansowe czy materialne tych spraw też o 2 lata? O to pytają wyborcy. I drugie pytanie. Czy władze zdają sobie sprawę z tego, jakie manipulacje rozpoczynają się w sprawie mienia zabużańskiego?. Z Lublina są sygnały, że stosowne zaświadczenia o mieniu zabużańskim można dostać za 2 butelki wódki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, pan poseł będzie uprzejmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#PosełIrmindoBocheń">Bocheń, PKLD. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam podobne zdanie na ten temat i podobne pytanie do ministra, w tym wypadku chyba ministra rolnictwa, na temat uregulowania gospodarki gruntami i wywłaszczania nieruchomości, a dotyczące art. 2 ust. 1. Chodzi o sytuację, jaka wytworzyła się w państwowym sektorze gospodarstw rolnych z tytułu zapisu, że odrębna regulacja prawna własności skarbu państwa, dotycząca ziemi i nieruchomości, nastąpi w tym roku. To znaczy, tu nie ma zapisu, że akurat nastąpi w tym roku, ale generalnie sytuacja jest taka, że załogi tych zakładów, tych przedsiębiorstw państwowych dzisiaj nie mają możliwości w żaden sposób zbycia mieszkań zakładowych, co ta ustawa umożliwiała wszystkim innym przedsiębiorstwom państwowym. Nie ma tej możliwości, jak powtarzam, załoga państwowego przedsiębiorstwa rolnego w związku z blokowaniem zapisu art. 2. Załogi są niejako zagrożone i powiązanie sprawy odszkodowań mienia zabużańskiego, odszkodowań z tytułu wysadzenia z siodła byłych ziemian z centralnej Polski powoduje, że te załogi czują się niepewnie i kojarzą z sobą te dwie sprawy. Czy byłby ktoś dzisiaj w sali sejmowej w stanie jednoznacznie wypowiedzieć się na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z państwa jeszcze chciał zabrać głos? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa pana Lucjana Mieczkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaLucjanMieczkowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Odpowiadam na pytania, najpierw pani poseł Dynowskiej. Jak przedstawia się sprawa przygotowania odrębnych ustaw, o których przedstawiciele rządu informowali w toku prac podkomisji, debaty poselskiej, prac komisji Senatu i Sejmu, które rozpatrywały projekt ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Były to dwie odrębne ustawy, o których mówiliśmy, odrębna ustawa regulująca kwestie mienia zabużańskiego i odrębna ustawa, która traktowała o tzw. gruntach warszawskich.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaLucjanMieczkowski">Otóż Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa wywiązało się z tego zobowiązania jeszcze w październiku, a więc mniej więcej na miesiąc przed opublikowaniem w Dzienniku Ustaw nr 79 z tego roku ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, przedstawiając Urzędowi Rady Ministrów projekty ustaw.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaLucjanMieczkowski">Jeśli chodzi o ustawę o mieniu zabużańskim, to finansowe jej skutki wyszacowane zostały na kwotę około 10 bln zł. I to w wydaniu, powiedziałbym, skromnym, to znaczy w założeniu podstawowym, w którym uwzględnia się grupy poszkodowane, o których była dotychczas mowa, jedynie z przesunięciem daty repatriacji, zamiast do 1957 r., to bez tej daty, cały czas, a zatem w oparciu o orzeczenie Sądu Najwyższego i stanowisko, jakie w tej sprawie zajął w toku opiniowania projektu ustawy I Prezes Sądu Najwyższego.</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaLucjanMieczkowski">Są dwa powody, dla których rząd wystąpił z inicjatywą obecnej korekty tej daty. Pierwszy, że niezależnie od opracowania projektu ustawy, ustępujący rząd uznał za niewłaściwe, aby tak daleko idące zobowiązania finansowe pozostawiać jako legat nowemu rządowi. Wyszedł z założenia, że byłoby słuszniejsze, aby nowy rząd rozpatrzył te sprawy i przedstawił propozycje Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-400.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaLucjanMieczkowski">Jest, proszę Wysokiej Izby, drugi powód. Do ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa zaczęły napływać wnioski, ostatni był ze Związku Sybiraków, poprzednio wpłynęły także wnioski nadesłane przez rzecznika praw obywatelskich panią prof. Łętowską, wnoszące o rozpatrzenie możliwości przesunięcia tego terminu.</u>
          <u xml:id="u-400.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaLucjanMieczkowski">Tu odpowiadam na pytanie pana posła Łupiny. Przesunięcie tego terminu nie dotyczy rozliczenia się, a dotyczy jedynie złożenia wniosku o przyznanie odszkodowania. Oznacza to, że te wnioski, które były złożone do tej pory, będą rozpatrywane sukcesywnie.</u>
          <u xml:id="u-400.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaLucjanMieczkowski">Dodam jeszcze, uprzedzając ewentualne dalsze pytania z tego zakresu, że projekt, o którym mówiłem, dotyczący mienia zabużańskiego, przewidywał wprowadzenie nowej formy rozliczenia się z tytułu odszkodowań, a mianowicie papiery wartościowe, krótko mówiąc, formułę pieniężną, wychodząc z założenia, że dysponowanie określonymi nieruchomościami przez skarb państwa jest bardzo ograniczone w warunkach, w których pokaźna ilość terenów, pokaźna ilość nieruchomości została skomunalizowana i przekazana gminom.</u>
          <u xml:id="u-400.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaLucjanMieczkowski">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Łupiny dotyczące manipulacji, to muszę powiedzieć, że to są sprawy wykraczające poza wszelkie regulacje rządowe. Mam prawo się domyślać jedynie, że chodzi tutaj o sytuacje, w których Sąd Najwyższy, jeśli chodzi o dowody, dopuścił podejście odmienne od dawnego. Poprzednio wymagane były dokumenty, np. zaświadczenia odpowiednich urzędów o okresie, kiedy dokonywane było z powrotem przesiedlenie ludności, zaświadczenia urzędów likwidacyjnych, a także zaświadczenia radzieckich władz lokalnych, które poświadczały fakt, iż w zapisach znajdują się dowody, że określeni obywatele byli właścicielami nieruchomości. Obecnie Sąd Najwyższy dopuścił także dowód w postaci odpowiedniego oświadczenia świadków i być może stwarza to obawy o rzetelność tego rodzaju oświadczeń. Ale, jak powiadam, jest to poza zakresem regulacji rządowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#PosełAndrzejMiłkowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie. Mam taką jedną, ogólną refleksję. Pan minister podał nam w tej chwili wielkość 10 bln zł, skromnie licząc, za mienie zabużańskie. Chciałbym prosić Wysoką Izbę o to, żebyśmy w styczniu odbyli debatę poświęconą wszystkim tytułom roszczeniowym, które są obecnie zgłaszane i określili do jakiej wysokości stać jest budżet państwa w obecnej sytuacji i w latach następnych na ich realizację, ponieważ wpływają kolejne ustawy, są w obróbce, o zwrocie mienia przejętego w 1958 r., o zwrocie aptek, grunty warszawskie, mienie zabużańskie. Będą wpływały następne tytuły. I nie może być sytuacji takiej, że przyjmiemy zobowiązania w tej wysokości, że wyłożymy po prostu budżet i w ciągu dwóch czy trzech lat ogłosimy bankructwo. Dlatego wnosiłbym o styczniową generalną debatę na temat zobowiązań skarbu państwa w stosunku do obywateli i wszystkich tytułów.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś jeszcze chciał zabrać głos? Proszę, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#PosełIrmindoBocheń">Nie otrzymałem od pana ministra odpowiedzi na zadane pytanie. Aha, rozumiem, że inna materia, rozumiem, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, w takim razie z Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej poprosimy na piśmie o odpowiedź na pana pytanie i podamy do wiadomości Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z państwa jeszcze chciał zabrać głos? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-405.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-405.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, z poprawką zaproponowaną przez Komisję Gospodarki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (227) Kto jest przeciwny? (4) Kto wstrzymał się od głosowania? (33) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-405.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Powracamy do punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych.</u>
          <u xml:id="u-405.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania projektu ustawy. Proszę uprzejmie pana posła sprawozdawcę Mariana Kędzierskiego o kolejne przedstawianie poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#PosełMarianKędzierski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wczoraj wszyscy koledzy posłowie, którzy zgłaszali poprawki, uzgodnili w gruncie rzeczy jednolity tekst poprawki do art. 67. Z tym że chciałbym zaznaczyć, że z przyczyn technicznych — zgłaszałem to referując sprawozdanie — po art. 53 będzie art. 53a, przeto artykuły następne będą miały inną numerację. Ale sądzę, że możemy mówić o art. 67, ponieważ jest tak zapisane w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#PosełMarianKędzierski">Poprawka ta w art. 67 brzmi: „Minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej w terminie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy, po zasięgnięciu opinii zrzeszenia lekarzy i techników weterynarii oraz związków zawodowych zrzeszających lekarzy weterynarii i innych pracowników służb weterynaryjnych, określi w drodze rozporządzenia, jakie czynności wymienione w art. 1 ust. 1 mogą być wykonywane przez osoby nie posiadające tytułu lekarza weterynarii samodzielnie lub pod nadzorem lekarza weterynarii oraz określi kwalifikacje tych osób”.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#PosełMarianKędzierski">W art. 68 również z wszystkimi kolegami, którzy zgłaszali poprawki, uzgodniono jednakową treść, żeby skreślić w tym artykule wyraz „i techników” oraz dodać po słowie „opinii” słowo „krajowej”. To też jest przeoczenie, ponieważ brak jest tego słowa w art. 68.</u>
          <u xml:id="u-406.3" who="#PosełMarianKędzierski">No i oczywiście, tak jak w sprawozdaniu zostało zaznaczone, jest wniosek mniejszości, który na pewno będzie głosowany w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-406.4" who="#PosełMarianKędzierski">Prosiłbym panią marszałek o przegłosowanie tych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję. Rozumiem, że głosujemy wszystkie poprawki zgłoszone z sali do art. 67 i 68, tak?</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#komentarz">(Poseł Marian Kędzierski: Tak, można wszystkie razem.)</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Myślę, że z tego co pan poseł mówił wynika, że możemy głosować razem, bo jest to tekst uzgodniony.</u>
          <u xml:id="u-407.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania poprawek do art. 67 i 68, które omówił przed chwilą pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-407.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto jest za przyjęciem tych poprawek, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (222) Kto jest przeciwny? (4) Kto wstrzymał się od głosowania? (26) Stwierdzam, że Sejm uchwalił poprawki.</u>
          <u xml:id="u-407.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy teraz do głosowania wniosku mniejszości, panie pośle, tak? Proszę, pan poseł będzie uprzejmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#PosełMarianKędzierski">Wniosek mniejszości dotyczący art. 12 ust. 2 proponuje następujące brzmienie: „Tę samą funkcję w organach izb lekarsko-weterynaryjnych można pełnić nie dłużej niż przez dwie następujące po sobie kadencje. W skład nowo wybranych organów izb powinni w 1/3 wchodzić członkowie samorządu, którzy nie byli członkami organów izb w poprzedniej kadencji”.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#PosełMarianKędzierski">Komisje zrezygnowały z zapisu końcowego, dlatego że po prostu mogłoby zabraknąć kolegów przy kolejnych wyborach. I dlatego wniosek mniejszości mówi, żeby jednak to wprowadzić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania wniosku mniejszości do art. 12.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (21) Kto jest przeciwny temu wnioskowi? (149) Kto wstrzymał się od głosowania? (86) Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości oddalił.</u>
          <u xml:id="u-409.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">To wszystko, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-409.4" who="#komentarz">(Poseł Marian Kędzierski: To wszystko.)</u>
          <u xml:id="u-409.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-409.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania całości projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-409.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych w brzmieniu proponowanym przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisję Zdrowia oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (256) Kto jest przeciwny? (Nikt.) Kto wstrzymał się od głosowania? (9) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych.</u>
          <u xml:id="u-409.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do punktu 12 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 574).</u>
          <u xml:id="u-409.9" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu, w imieniu wnioskodawców, pana posła Andrzeja Bratkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#PosełAndrzejBratkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kiedy w początkach października, powtarzam, w początkach października, wnieśliśmy do laski marszałkowskiej projekt ustawy o zmianie Konstytucji, powodowaliśmy się przede wszystkim przekonaniem o konieczności głębszego jednak tu, w Sejmie długofalowego namysłu nad przyszłym kształtem ustroju Rzeczypospolitej. W naszej ocenie bowiem wrześniowa debata polityczna była, niestety, bardziej odzwierciedleniem chwilowych nastrojów, niż prezentacją myśli dyktowanych naszym poczuciem odpowiedzialności za państwo.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#PosełAndrzejBratkowski">Okazało się, że my, posłowie X kadencji, przygnieceni swym kontraktowym pochodzeniem, nie potrafiliśmy w tym momencie, mimo świadomości wyższych racji, mimo poczucia tej odpowiedzialności, oderwać się od różnych pomówień kierowanych pod naszym adresem, nie mogliśmy wznieść się ponad inwektywy, i w końcu nie potrafiliśmy poważnie przedyskutować racjonalnego planu dalszych prac parlamentarnych skróconej kadencji. Sprowadziliśmy w rezultacie rzecz całą do dylematu: kiedy zejść ze sceny politycznej? Mówiąc nawiasem, nawet pan profesor Kozakiewicz dostosował się do tego nastroju gombrowiczowskiej niemożności, udzielając prasie wywiadu pt. „Jeszcze płyniemy!”. No cóż... jeśli kapitan w ten sposób ocenia położenie statku, to załodze nie pozostaje nic innego, jak szybko opuszczać szalupę. Ale... proszę państwa, nie my przecież jesteśmy ważni, dla nas grubo ważniejszy jest statek, który musi swój ładunek bezpiecznie wyładować w porcie. Mieliśmy zaś nasz krótki rejs przed historią zakończyć zmianą ustroju i temu celowi powinniśmy podporządkować nasze siły. Temu też służyć ma, w założeniu, inicjatywa ustawodawcza będąca przedmiotem dzisiejszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#PosełAndrzejBratkowski">I tu, wybaczcie państwo, jeszcze jedna dygresja. Sądzę, że ani ja, ani żadna z osób, które autoryzowały prezentowany projekt ustawy, nie mają i nie widzą ani moralnej, ani merytorycznej potrzeby tłumaczenia się ze swego stanowiska wobec postulatu przyspieszenia zakończenia naszej kadencji Sejmu. Dlaczego zwracam na to uwagę? Bo są dżentelmeni w Polsce, którzy doszukują się w naszej inicjatywie ustawodawczej jakiejś próby „podkreślenia ciągłości państwowej między PRL i III Rzeczypospolitą”, przejawu jakichś, jakoby „naturalnych chęci znalezienia się wśród posłów, którzy dzięki preferencji danej im przez społeczeństwo, znaleźliby się w grupie tych, którzy zachowują mandat do czerwca 1993 roku” itd.</u>
          <u xml:id="u-410.3" who="#PosełAndrzejBratkowski">Z tego miejsca mogę im odpowiedzieć tylko, że ludzi przygotowanych do rzetelnej pracy w Sejmie nigdy pewnie w kraju nie będzie za dużo, i że niecierpliwość jest złym doradcą. Właściwe bowiem i praktyczne rozwiązanie problemu, który wnoszę pod obrady Wysokiej Izby, będzie miało ogromne i wielostronne znaczenie dla nich samych, jako, być może, przyszłych posłów. Zostawiam ich zresztą własnemu sumieniu i oby poczuciu humoru, wyrażając nadzieję, że w ogólnym odbiorze społecznym nasza inicjatywa poselska nie jest jednak odczytywana instrumentalnie, jako taktyczny zabieg w bieżącej grze politycznej. W istocie, inicjatywa ta podyktowana jest logiką długofalowego procesu kształtowania ustroju państwa: procesu, którego pożądany konstruktywizm nie powinien być obarczony nastrojami bieżącymi, co oczywiście nie znaczy, byśmy wszyscy nie mieli różnić się w poglądach i projektach na temat przyszłości i sposobów dojścia do ideału Najjaśniejszej Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-410.4" who="#PosełAndrzejBratkowski">Zważmy, panie i panowie, że pryncypia przyszłej konstytucji nie wyszły jeszcze poza grono komisji parlamentarnych, poza krąg prawników konstytucjonalistów. Na tej sali dokonywaliśmy zaledwie fragmentarycznych nowelizacji starej ustawy zasadniczej, podejmowaliśmy zresztą te zmiany jakby w biegu, usuwając po prostu na bieżąco przeszkody wstrzymujące ewolucyjny proces zmian ustrojowych dokumentowanych ustawodawstwem zwykłym. W ten sposób jednak o pewnych kwestiach już zadecydowaliśmy, antycypując tym samym przyszłe rozstrzygnięcia konstytucyjne. Dotyczy to w szczególności pierwszego, szóstego i siódmego rozdziału konstytucji, a więc przede wszystkim modelu władzy sądowniczej i samorządu terytorialnego. Nie naruszona pozostała natomiast w dalszym ciągu konstrukcja ustroju władz ustawodawczych i wykonawczych, poddanych „okrągłostołowemu” nadzorowi, sprawowanemu przez najwyższego, z założenia, gwaranta państwowości polskiej w obecnej formie instytucji prezydenta Rzeczypospolitej, instytucji, którą sami dodatkowo wzmocniliśmy mandatem wynikającym z wyborów powszechnych. A co na to historia?</u>
          <u xml:id="u-410.5" who="#PosełAndrzejBratkowski">„Osoba prezydenta, przepraszam, króla jest święta i bezpieczna od wszystkiego; nie samowładcą, ale Ojcem i Głową narodu być powinien, i tem go prawo i Konstytucja niniejsza uznaje i deklaruje”. Tak widziała głowę państwa Konstytucja 3-maja, ale równocześnie konstytucja ta nie tylko nie dawała królowi prawa zrywania Sejmu, do czego uprawniona jest nasza dzisiejsza głowa państwa, ale co więcej, czyniła z tej głowy państwa osobistość, która bezpośrednio kieruje strażą, czyli radą królewską, tj., mówiąc językiem współczesnym, Radą Ministrów. Poniechawszy zaś przebrzmiałe już dzisiaj resentymenty do królewskiej familii, trafimy wprost z Konstytucji 3-maja w równie stare, najstarsze w świecie, sprawdzone w praktyce postanowienia konstytucji amerykańskiej. Tej konstytucji, pod rządami której, w ciągu dwóch wieków, Stany Zjednoczone pięciokrotnie powiększyły swe terytorium i 50-krotnie liczbę ludności, przeżyły likwidację niewolnictwa i wojnę domową, rewolucję przemysłową i rewolucję naukowo-techniczną, dwie wojny światowe itd. Twórczo zastosowana monteskiuszowska idea „hamulców i równowagi”, racjonalne i elastyczne wykorzystanie zasady podziału i równoważenia władzy prawodawczej, wykonawczej i sadowniczej, bez żadnego nadzoru i arbitrażu nadprzyrodzonej mocy królewskiej, ujawniły i potwierdziły swą skuteczność w praktyce życia politycznego, społecznego i gospodarczego, w ewolucji od niewolnictwa do współczesności. Oczywiście, każdy naród sam kształtuje swój ustrój państwowy, i co jest prawidłowością, nie według najlepszych nawet teorii czy wzorców, lecz według własnych wyobrażeń i oczekiwań. I nie zatrzymywałbym się nad tą kwestią, gdyby nie wyraźne sygnały płynące z naszej ostatniej kampanii prezydenckiej. Czy się to komuś podoba czy nie — społeczeństwo polskie wybierało nie prezydenta-arbitra, nie reprezentacyjnego „miłościwie panującego”, lecz prezydenta wykonawcę swej woli, po prostu prezydenta — szefa rządu, kierownika władzy wykonawczej. Takiego, jakim jest Bush, jakim był Kennedy czy Reagan, czy też inni znani w Polsce wielcy prezydenci Stanów Zjednoczonych. A zatem prezydenta, który dysponuje nie tylko uprawnieniami władczymi, ale także ponosi pełną odpowiedzialność przed narodem za swe decyzje i nie kryje się w tej mierze za plecami rządu. Dokonywana co 4 lata publiczna ocena działalności takiego prezydenta, i to przez całe społeczeństwo, jest wtedy bowiem prosta i jednoznaczna. Za sukces — na pomnik, za zawiedzione zaufanie — po prostu niesława! Sądzę, że mimo oporu naszej rodzimej europejskiej tradycji konstytucjonalizmu, taki właśnie czytelny i ogólnie zrozumiały model silnej, ale i odpowiedzialnej za swe czyny władzy wykonawczej, będzie najbardziej celowy dla Polski, szczególnie w okresie najbliższego ćwierćwiecza, wtedy, gdy będziemy podlegali, chcąc nie chcąc, trudnym i miejscami nieprzyjemnym przekształceniom cywilizacyjnym i ekonomicznym.</u>
          <u xml:id="u-410.6" who="#PosełAndrzejBratkowski">Wysoki Sejmie! Proszę wybaczyć te uwagi i wnioski „de lege ferenda”, ale stanowią one właściwe tło naszej inicjatywy ustawodawczej, postulującej w gruncie rzeczy zbliżenie naszego modelu polityczno-ustrojowego do wypracowanego w Stanach Zjednoczonych. A więc:</u>
          <u xml:id="u-410.7" who="#PosełAndrzejBratkowski">— po pierwsze, wyłączając parlament spod władczego nadzoru prezydenta;</u>
          <u xml:id="u-410.8" who="#PosełAndrzejBratkowski">— po drugie, zapewniając ciągłość ewolucyjną procesów legislacyjnych;</u>
          <u xml:id="u-410.9" who="#PosełAndrzejBratkowski">— po trzecie, zmierzając do uodpornienia parlamentu, jako władzy ustawodawczej wobec zmiennej koniunktury politycznej i ekonomicznej;</u>
          <u xml:id="u-410.10" who="#PosełAndrzejBratkowski">— po czwarte wreszcie, porządkując organizację i rytm pracy parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-410.11" who="#PosełAndrzejBratkowski">Prawne ujęcie tych kwestii znalazło się w art. 1 projektu ustawy obejmującym zmiany dotyczące konkretnych artykułów obecnej Konstytucji. Kluczowym niewątpliwie jest uchylenie art. 30, likwidujące możliwość rozwiązywania parlamentu czy to z jego własnej inicjatywy. czy na żądanie prezydenta. Dwie sprawy wymagają w tym miejscu dodatkowego komentarza.</u>
          <u xml:id="u-410.12" who="#PosełAndrzejBratkowski">Co zdarzy się w sytuacji, gdyby parlament nieterminowo traktował roczne ustawy budżetowe? Otóż rygor rozwiązywania parlamentu w takim przypadku nie był znany ani konstytucji marcowej, ani kwietniowej, które przewidywały w takich sytuacjach normalne procedury zastępcze. Wprowadzenie groźby rozwiązywania parlamentu z okazji ustawy budżetowej jest pomysłem „okrągłostołowym” właśnie, poddającym parlament nadzorowi prezydenta. Nie ma więc żadnych przeciwwskazań wobec powrotu do cywilizowanych rozstrzygnięć tego potencjalnie konfliktogennego problemu.</u>
          <u xml:id="u-410.13" who="#PosełAndrzejBratkowski">Drugą kwestią jest brak możliwości sformowania rządu w okresie trzymiesięcznym. Nie załatwi się ostatecznie tej ustawy bez jednoznacznego wyklarowania statusu prezydenta. Jeśli w perspektywie przyjmiemy w Polsce model amerykańskiej prezydentury — rzecz rozwiązuje się sama. Parlament bowiem w ogóle nie będzie wtedy powoływał rządu. Jeżeli jednak pozostaniemy przy rozdziale stanowisk prezydenta i premiera, czyli zgodnie z tradycją europejską, będziemy musieli sięgnąć do wypróbowanego już rozwiązania „konstruktywnego votum nieufności” dla rządu według niemieckiego wzorca ustrojowego, co eliminuje potrzebę rozwiązywania parlamentu w przypadku kryzysu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-410.14" who="#PosełAndrzejBratkowski">Jeżeli w ten sposób zlikwidujemy merytoryczne przesłanki ewentualnego rozwiązywania parlamentu, nic nie stoi na przeszkodzie wprowadzeniu bezkadencyjnej pracy Sejmu, którego skład osobowy odnawiany będzie w ustalonym z góry cyklu dwuletnim, przez wymianę połowy liczby posłów wybieranych na okres czteroletni. Dla porównania: Senat amerykański co dwa lata odnawia 1/3 liczby senatorów wybieranych na okres sześcioletni.</u>
          <u xml:id="u-410.15" who="#PosełAndrzejBratkowski">Dlaczego z takim naciskiem zmierzamy do odstąpienia od kadencyjności parlamentu? Przede wszystkim po to, by zapewnić ewolucyjność myśli ustawodawczej, wyeliminować przerwy międzykadencyjne i ograniczyć straty czasu i wysiłku na prace ustawodawcze przerywane i zaniedbywane wraz ze zmianą składu osobowego kolejnej kadencji parlamentu. Jest przecież tajemnicą poliszynela, że kilka miesięcy przed upływem kadencji nie ma sensu już podejmować nowych inicjatyw ustawodawczych, bo i tak nie będą one miały szans wejścia w życie jako nie zakończone, a nowa kadencja parlamentu i tak zaczyna wszystkie prace od nowa. Jak zaś wygląda zaczynanie od zera — pamiętamy z własnych doświadczeń! Ostatnia ustawa Sejmu IX kadencji ukazała się w Dzienniku Ustaw z datą 30 maja 1989 r., a pierwsze nasze ustawy merytoryczne, nie licząc prowizoriów budżetowych i zawirowań indeksacyjnych czy problemów amnestyjnych, nosiły datę 20 grudnia. Siedem miesięcy trwał więc faktyczny rozruch naszego parlamentu, a nie można powiedzieć, by posłowie wybrani w czerwcu nie podeszli do swoich zadań z pełnym zaangażowaniem i poświęceniem.</u>
          <u xml:id="u-410.16" who="#PosełAndrzejBratkowski">Jest jeszcze drugi argument przeciw kadencyjności, niezależnie od tego — czy pełnej, czy skróconej. Chodzi mianowicie o to, w jakiej roli należy widzieć parlament na scenie politycznej kraju. Jeżeli odpowiedzialność za funkcjonowanie władz rządowych przechodzi na prezydenta wybranego w wyborach powszechnych, w jego właśnie osobie koncentrują się i krzyżują wpływy i nadzieje polityczne. Parlament odchodzi od swojej roli kierowcy z tylnego siedzenia”, bieżąco reagującego na pracę rządu, a swój czas i uwagę poświęca przede wszystkim prawnemu oprzyrządowaniu życia publicznego oraz kontroli stosowania prawą i działalności administracji państwowej. Praca ustawodawcza, z natury rzeczy, przebiega przecież w innej, bo dłuższej perspektywie czasu. Normalnie nie uchwala się ustaw na wczoraj i dziś, raczej na jutro i pojutrze. Normalna ingerencja parlamentu w pracę rządu ogranicza się do ustawy budżetowej, do systemu przesłuchań itp. zabiegów powściągających i równoważących siłę władzy wykonawczej. W konsekwencji parlament realizując długofalową strategię rozwoju państwa, jako państwa prawnego, w pewnej mierze podlega odpolitycznieniu i profesjonalizacji, co oczywiście korzystnie wpływa na poziom i jakość „produkcji” legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-410.17" who="#PosełAndrzejBratkowski">Żeby już wyczerpać zagadnienia ujęte w proponowanej zmianie artykułów Konstytucji, proszę łaskawie zwrócić uwagę na wnioskowane: uchwalenie stałej kalendarzowej daty wyborów parlamentarnych na przykład w czerwcu lat nieparzystych; odejście od doraźnego uzupełnienia losowych wahań liczby posłów i senatorów w okresach między konstytucyjnymi terminami powszechnych wyborów, a zatem zmienna wielkość quorum Senatu i Sejmu; ustalenie obowiązku i odpowiedzialności marszałka, wicemarszałków i Konwentu Seniorów za organizację pracy Sejmu, a nie tylko, jak dotychczas, za kierowanie obradami i czuwanie nad tokiem prac Sejmu. Jeśli mamy mieć Sejm trwale pracujący, nie wystarczy już tylko czuwać nad jego pracą, ale trzeba ją w sposób kwalifikowany organizować.</u>
          <u xml:id="u-410.18" who="#PosełAndrzejBratkowski">Wysoka Izbo! Dwa następne artykuły — art. 2 i art. 3 — naszego projektu ustawy mają charakter przepisów przejściowych w znaczeniu proceduralnym, przy oczywiście dyskusyjnym założeniu, że wprowadzenie zasad pracy parlamentarnej, o których mowa w art. 1, może nastąpić drogą częściowego wykorzystania kadr poselskich obecnie zasiadających w Sejmie. Podkreślam dyskusyjność tego założenia, bo można by też przyjąć, że najbliższe wybory wyłonią w całości dwie grupy posłów. Tych, którzy obdarzeni zostaną mandatem dwuletnim i tę drugą połowę, którzy wybrani byliby na cztery lata. W tym przypadku jednak musielibyśmy liczyć się, chociaż po raz ostatni, z przerwą między kadencyjną, a zatem z wstrzymaniem wszelkiej działalności ustawodawczej w przyszłym roku na około półroczny okres. Jeśli mielibyśmy podjąć taką decyzję, trzeba ją podjąć z pełnym poczuciem odpowiedzialności za skutki, za skutki doraźnie być może korzystne w sferze świadomości społecznej, ale fatalne z punktu widzenia procesu reform ustrojowych. Bo, niestety, nic nie ma za darmo!</u>
          <u xml:id="u-410.19" who="#PosełAndrzejBratkowski">Pragmatycznym wyjściem, zawartym w projekcie ustawy, jest poddanie pozytywnej selekcji obecnego składu osobowego naszej Izby, poddanie demokratycznej selekcji dokonanej przez wyborców wyposażonych, jak rzadko, w pełną informację o dotychczasowej działalności z reguły znanych już sobie ludzi. Tu nie będzie miejsca na ludzi znikąd, ale jest to rozwiązanie kompromisowe. Pozostawia ono pewien dyskomfort z punktu widzenia zasad demokratyzmu wyborczego, ale kładąc na jedną szalę wykorzystanie już zgromadzonego w tej Izbie potencjału ludzi sprawdzonych w praktyce parlamentarnej — znajdziemy, że będzie, jak sądzę, z korzyścią dla kraju wybranie tego drugiego wariantu opisanego przez inicjatorów w art. 2 i art. 3 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-410.20" who="#PosełAndrzejBratkowski">Nie mogę zresztą w tym miejscu powstrzymać się znowu od pewnej dygresji. Dzisiejszy skład osobowy Sejmu ma wielu oponentów, co jest najzupełniej zrozumiałe z punktu widzenia sposobu jego sformowania, ale co prowadzi też z reguły do wielu uproszczonych lub mijających się z prawdą ocen.</u>
          <u xml:id="u-410.21" who="#PosełAndrzejBratkowski">Przeprowadziłem na podstawie protokołów posiedzeń Sejmu badanie statystyczne końcowych głosowań nad ustawami, które Wysoka Izba raczyła uchwalić w czasie bieżącej kadencji, żeby sprawdzić, jakie miały konsekwencje owe procenty kontraktowe, te osławione i ciągle nam wytykane 65 i 35%, dla tempa i kształtu naszych reform ustrojowych. I co się okazało?</u>
          <u xml:id="u-410.22" who="#PosełAndrzejBratkowski">Ustawy wprowadzające w życie tzw. plan Balcerowicza przyjęte były ze średnią większością 85% głosów „za”; ustawy prywatyzacyjne większością 88% głosów „za”; ustawodawstwo samorządowe większością 91% głosów „za”; ustawodawstwo policyjne — antyrepresyjne — większością 93% „za”; ustawodawstwo konstytucyjne większością 96% głosów „za”. Wszystkie zaś ustawy wprowadzane w życie do końca października br. przyjmowane były większością średnio 89% głosów „za”; tylko 7 ustaw nie osiągnęło większości kwalifikowanej 2/3 głosujących i zaledwie jedna, rzeczywiście dla wszystkich wątpliwa, nie uzyskała połowy liczby głosów „za”. Chodzi o ustawę w sprawie przedpłat samochodowych.</u>
          <u xml:id="u-410.23" who="#PosełAndrzejBratkowski">Gdyby jakikolwiek rząd na świecie miał w parlamencie takie poparcie dla swego programu ustawodawczego — na rękach by go nosił!</u>
          <u xml:id="u-410.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-410.25" who="#PosełAndrzejBratkowski">Może teraz, po bliższym zapoznaniu się z tym wynikami głosowań, krytycy naszego parlamentu nie będą posługiwać się dalej stereotypem sprzed półtora roku, lecz zechcą rzetelnie ocenić, jaką rolę odegrał Sejm w realnym życiu narodu i jak się do tego przyczynili poszczególni posłowie. Jedyne bowiem, co można nam chyba rzeczywiście zarzucić, to to, że byliśmy w naszej pracy parlamentarnej w sumie zbyt jednomyślni, i że może zbyt zapatrzeni w przyszłość, mimo iż codzienność coraz silniej „skrzeczała”.</u>
          <u xml:id="u-410.26" who="#PosełAndrzejBratkowski">Te liczby właśnie oraz osobiste i profesjonalne walory wielu posłów naszej kadencji pozwalają mi z czystym sumieniem zgłaszać taką a nie inną propozycję transformacji naszego parlamentu; projekt transformacji pozwalającej na zachowanie tak potrzebnej krajowi ciągłości prac ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-410.27" who="#PosełAndrzejBratkowski">Jeżeli Wysoka Izba podzieli moje przekonania, będziemy musieli dodatkowo przekonać jeszcze Radę Europy, że to co czynimy jest naszym, suwerennym wyborem sposobu kształtowania polskiej demokracji i jej oryginalnego na kontynencie europejskim modelu ustrojowego. Że nie jesteśmy „pawiem narodów”, nie musimy też być „papugą”, co rozumni ludzie z Rady Europy na pewno pojmą.</u>
          <u xml:id="u-410.28" who="#PosełAndrzejBratkowski">Wysoka Izbo! Mam świadomość fundamentalnego wręcz znaczenia dzisiejszej debaty. Od naszej wiedzy i wyobraźni zależy kształt przyszłego polskiego parlamentaryzmu. Nie będzie przesadą, jeśli powiem, że los polskiej demokracji jest w waszych rękach, panie i panowie.</u>
          <u xml:id="u-410.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Do głosu zapisanych jest 7 mówców. Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Szymańskiego z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej a następnie pana posła Jerzego Ruseckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Propozycja zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1952 r. złożona do laski marszałkowskiej w dniu 13 października 1990 r. z inicjatywy poselskiej zmierzająca do podzielenia składu Sejmu na dwie części, wybierane odrębnie co dwa lata, jest, subtelnie rzecz ujmując, ze wszech miar niefortunna.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#PosełJanuszSzymański">Jak wynika z uzasadnienia projektu, celem tego zamysłu ustawodawczego ma być stworzenie parlamentu wyraźnie „odpornego na zmienną koniunkturę polityczną i ekonomiczną”, a przy tym jednocześnie „podatnego na demokratyczną weryfikację przez elektorat”. Ponad wszelką wątpliwość są to cele nawzajem ze sobą sprzeczne, przy czym pierwszy z nich jest niewłaściwy, a drugi, przy takiej propozycji, nierealny.</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#PosełJanuszSzymański">W demokratycznym państwie prawnym parlament w swej istocie nie może i nie powinien być „odporny” na zmiany w układzie sił politycznych, lecz przeciwnie, powinien je przy kolejnych wyborach możliwie w pełni odzwierciedlać. Tymczasem, według proponowanej koncepcji w każdych kolejnych wyborach odzwierciedli je tylko i co najwyżej w połowie. Może to oznaczać, że parlament, a w każdym razie jego podstawowa izba decydująca o składzie rządu i o polityce państwa, będzie pozostawać w tyle za zmianami w układzie sił politycznych w społeczeństwie. Tak więc w sytuacji, wcale nie hipotetycznej, gdy w okresie między kolejnymi wyborami takie istotne przesunięcia w układzie sił politycznych nastąpią, zaś w składzie Sejmu odzwierciedli się to tylko w połowie, może to także oznaczać powstanie w tej izbie parlamentu paraliżującego układ równowagi, uniemożliwiającego de facto ukształtowanie rządu, mającego oparcie w większości parlamentarnej, co przy wykluczeniu możliwości rozwiązania parlamentu i zarządzenia nowych wyborów oznaczałoby praktycznie sytuację bez wyjścia.</u>
          <u xml:id="u-412.3" who="#PosełJanuszSzymański">Myślę, że warto również ten fakt sobie uzmysłowić. Złudne Wydaje się przekonanie wnioskodawców, że koncepcja bezkadencyjnego Sejmu zagwarantuje ciągłość i stabilność działalności ustawodawczej, która dzięki proponowanemu rozwiązaniu rozwijać się będzie stale i nieprzerwanie. Złudzeniem jest bowiem, że świeżo wybrani reprezentanci nowej większości, sfrustrowani tym, że ich dominujący wpływ w społeczeństwie odzwierciedlił się w Sejmie tylko częściowo, włączą się harmonijnie w kontynuowanie dotychczasowych prac ustawodawczych, kontynuowanie dotychczasowego kierunku tych prac i nie będą go chcieli odwrócić, zgodnie ze swoją koncepcją polityczno-programową. Gdy będą w większości, jest to raczej pewne. Gdy zaś będą stanowić mniejszość, ich świadomość reprezentowania aktualnej większości w społeczeństwie bodaj tym bardziej nie pozwoli im godzić się na „dyktat” starej i zdezaktualizowanej większości parlamentarnej. Przykładów na taki właśnie układ sił, inny w parlamencie niż w społeczeństwie, nie trzeba przecież, Wysoka Izbo, daleko szukać. Nadzieja, iż w takiej sytuacji da się zachować niezakłóconą ciągłość prac ustawodawczych jest rzeczywiście tylko złudzeniem.</u>
          <u xml:id="u-412.4" who="#PosełJanuszSzymański">Gdy zaś chodzi o problem przerw międzykadencyjnych, pewnym remedium może tu być maksymalne skrócenie tego okresu przez wyznaczenie wyborów w bezpośredniej bliskości daty upływu dotychczasowej kadencji, albo nawet przed tą datą. To prawda, że ponowne ubieganie się o mandaty poselskie nie sprzyja intensywności prac ustawodawczych pod koniec kadencji. A gdy zajmie się tym tylko połowa posłów, za to częściej, bo co dwa lata, czyż nie będzie w gruncie rzeczy tak samo?</u>
          <u xml:id="u-412.5" who="#PosełJanuszSzymański">Nie podnoszę tu również szerzej kwestii kosztów, ani tego, że społeczeństwo raczej nie tęskni do zbyt częstych wyborów, chociaż przy uwzględnieniu ponadto wyborów prezydenckich powszechnych i bezpośrednich oraz samorządowych — te elementy też bardzo się liczą. A wybory połowy składu Sejmu nie byłyby o wiele tańsze niż wybór całej izby, nawet łącznie z wyborami do Senatu.</u>
          <u xml:id="u-412.6" who="#PosełJanuszSzymański">Trzeba natomiast wyraźnie podkreślić, że jest to system nie spotykany w odniesieniu do niższej izby parlamentu — podkreślam — do niższej izby parlamentu w żadnym z cywilizowanych państw świata, a nie wiem dlaczego my chcemy w tym wypadku być mądrzejsi niż wszyscy. Wysuwając tę propozycję, autorzy, można sądzić, sugerowali się przykładem Senatu w USA lub we Francji. Takie porównania czynił w swojej wypowiedzi pan poseł Bratkowski, gdzie istotnie, 1/3 składu tych izb wybiera się co dwa lub trzy lata, przy odpowiednio 6- i 9-letniej kadencji senatorów. Ale można dodać, wcale nie złośliwie, że brytyjska Izba Lordów nie wybierana jest wcale. Ale we wszystkich tych wypadkach chodzi przecież o „izbę wyższą”, której skład nie ma żadnego znaczenia dla składu politycznego rządu, a której główna funkcja polegać ma m. in. na moderowaniu zbyt radykalnych zmian w ustawodawstwie ze względu na zmienność składu izby niższej. Z punktu widzenia tej funkcji owa ciągłość składu w Senacie może być czynnikiem pozytywnym. Natomiast w odniesieniu do podstawowej, niższej izby parlamentu, decydującej co do składu i kierunku polityki rządu, która powinna możliwie najpełniej odzwierciedlać wolę większości społeczeństwa, jest to koncepcja całkowicie chybiona. Poziomowi „koncepcyjnemu” tej propozycji odpowiada jej poziom legislacyjny. Otóż lektura tego niezbyt obszernego tekstu nasuwa właściwie znaki zapytania i wątpliwości. Otóż z pierwszej zmiany — art. 1 pkt 1 projektu — wynika, że Sejm ma składać się „nie więcej niż z 460 posłów”. Chce się aż zapytać, a najmniej z ilu? Bowiem nie wiadomo, przy jakim minimalnym składzie Sejm jest jeszcze Sejmem.</u>
          <u xml:id="u-412.7" who="#PosełJanuszSzymański">W tym samym punkcie — proponowany art. 21 ust. 2 Konstytucji — słowo „mandat” użyte jest dwukrotnie w całkiem różnym sensie, w znaczeniu pełnomocnictwa posła oraz miejsca w parlamencie. Przy czym „mandaty”, czyli miejsca są w dziwny sposób zindywidualizowane, powiązane z wyborem posła „z tego mandatu, co w każdym razie z góry wyklucza możliwość wyborów na zasadzie proporcjonalności. System ten do obu izb jest zresztą wykluczony jeszcze wyraźniej w zmianie szóstej, gdzie przewiduje się w obu wypadkach wybory w dwóch turach, a więc oczywiście na zasadzie większości. Trzeba stwierdzić, że tak skrajnych propozycji w tym zakresie bodaj nikt, poza posłem Bratkowskim, dotąd w Sejmie nie formułował. Nie wiadomo też, po co w takim razie dwie izby parlamentu, skoro obie mają być powoływane w sposób identyczny.</u>
          <u xml:id="u-412.8" who="#PosełJanuszSzymański">W tym i w innych przepisach projektu określenie „wybory uzupełniające” zostaje konstytucyjnie „zawłaszczone” dla wyboru połowy składu Sejmu, co czyni wątpliwym możliwość ustawowego ustanowienia wyborów uzupełniających w razie wygaśnięcia mandatu z innych przyczyn, a co przy wykluczeniu zasady proporcjonalności jest właściwie jedyną demokratyczną formą uzupełnienia składu parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-412.9" who="#PosełJanuszSzymański">W zmianie 2 mowa o zwoływaniu „pierwszego posiedzenia Sejmu po każdych wyborach uzupełniających”, chociaż nie wiadomo, jakie to „pierwsze posiedzenie”, gdy Sejm będzie ciągły, „nieustający”.</u>
          <u xml:id="u-412.10" who="#PosełJanuszSzymański">W zmianie 3 proponuje się lekką ręką, niejako „przy okazji”, zmienić mechanizm kierowania pracami Sejmu, choć nie ma to żadnego związku z istotą proponowanych zmian.</u>
          <u xml:id="u-412.11" who="#PosełJanuszSzymański">Na tej samej zasadzie proponuje się w zmianie 5 skreślić art. 30 Konstytucji, czyli wykluczyć możliwość rozwiązania i samorozwiązania się Sejmu, co jest zasadniczą, moim zdaniem, zmianą ustrojową i to mocno wątpliwą z punktu widzenia konieczności rozwiązywania ewentualnego kryzysu rządowego bądź kryzysu budżetowego. W każdym razie nie może być rozstrzygane wyłącznie z punktu widzenia dopasowania jej do koncepcji „bezkadencyjnego” Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-412.12" who="#PosełJanuszSzymański">Nie wiadomo jaki jest sens przepisu art. 2 ust. 1 projektu, poza tekstem proponowanych zmian w Konstytucji, bo albo jest to ogólne i stałe odesłanie do ordynacji wyborczej, a wtedy nie wiadomo dlaczego jest poza tekstem Konstytucji, albo też jest to przepis doraźny, odnoszący się do obecnej sytuacji, mogący oznaczać, choć to nieprawdopodobne, intencję przedłużenia w konstytucyjnym trybie ważności dotychczasowej ordynacji wyborczej do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-412.13" who="#PosełJanuszSzymański">Te same wątpliwości nasuwają się przy art. 3 ust. 6 projektu, w którym „przy okazji” wyklucza się, nie wiadomo dlaczego, i nie wiadomo czy tylko dla najbliższych wyborów, czy na zawsze, stosowalność w „wyborach uzupełniających” przepisów całego rozdz. 9 Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-412.14" who="#PosełJanuszSzymański">W sumie więcej tych wątpliwości, niż proponowanych przepisów. A to bynajmniej nie koniec.</u>
          <u xml:id="u-412.15" who="#PosełJanuszSzymański">Projekt budzi wreszcie zasadnicze wątpliwości także w płaszczyźnie politycznej. Zakłada on bowiem „przedłużenie” mandatów połowy posłów obecnej kadencji „na dalszy okres dwuletni”, co oznaczałoby zrealizowanie uchwały Sejmu z 21 września w sprawie jego samorozwiązania się za kilka miesięcy — także mniej więcej „w połowie”. W wyniku tego, w połowie też zapewne zostaniemy wówczas przyjęci do Rady Europy...</u>
          <u xml:id="u-412.16" who="#PosełJanuszSzymański">Wnioskodawcy twierdzą wprawdzie, że projekt „przesądza termin zakończenia X kadencji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i godne jej zamkniecie”, obawiam się jednak, że nie byłoby to ani zakończenie, ani godne; chyba że w połowie...</u>
          <u xml:id="u-412.17" who="#PosełJanuszSzymański">Natomiast nawet nie w połowie zamysł ten nie został poprawnie wyrażony legislacyjnie. Oto bowiem „przedłużenie mandatu” na dalszy dwuletni okres”, art. 3 ust. 4 projektu, gdzie indziej art. 3 ust. 1, określa się jako „wybory 230 posłów na okres dwuletni” przeprowadzane pośród posłów X kadencji z list, które mają być zwane dalej „wojewódzkimi listami poselskimi”, ale są nazywane, art. 3 ust. 2, „wojewódzką listą wyborczą”. Przy czym jeśli są to wybory, to — po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat — liczba osób posiadająca bierne prawo wyborcze byłaby w nich dość radykalnie ograniczona: z ok. 20 mln do niespełna 460 obywateli. Byłyby to też wybory plebiscytarne w najgorszym stylu, prowadzące do wyeliminowania praktycznie wszystkich reprezentantów politycznej mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-412.18" who="#PosełJanuszSzymański">Na listę wyborczą wpisany ma być w tych wyborach „każdy poseł X kadencji Sejmu”, o ile przed zarządzeniem tych wyborów nie zrzekł się mandatu, a był wybrany w danym województwie. Czy oznacza to, że poseł, którego mandat wygasł z innych przyczyn, też ma się znaleźć na tej liście?</u>
          <u xml:id="u-412.19" who="#PosełJanuszSzymański">Nie wiadomo również, dlaczego liczba mandatów okręgu nr 1, który w ten sposób doczekałby się nobilitacji konstytucyjnej, ma być powiększona, i to chyba już na stałe, o liczbę posłów wybranych uprzednio z listy krajowej. Czyżby w imię jednakowej dla wszystkich normy przedstawicielstwa? Ne jest też do końca jasne, jak ustali się wielkość „pierwszej połowy liczby mandatów przypadających wcześniej na okręgi wyborcze danego województwa”, co ma uczynić Sejm odrębną uchwałą jeśli była to liczba nieparzysta. Czy w efekcie będą połowy mniejsze i większe?</u>
          <u xml:id="u-412.20" who="#PosełJanuszSzymański">Ale dość tych żartów. Jak widać we wszystkich swych elementach poziom merytoryczny projektu harmonizuje się w pełni z jego poziomem legislacyjnym. Jest to typowy przykład widzenia złożonych zagadnień ustrojowo-prawnych jednopłaszczyznowo, z punktu widzenia jakiegoś jednego pomysłu, bez uwzględnienia innych konsekwencji i wszystkich innych aspektów sprawy.</u>
          <u xml:id="u-412.21" who="#PosełJanuszSzymański">Jeśli więc jedną z intencji projektodawcy było utrzymanie w składzie Sejmu na dalszy dwuletni okres części obecnych posłów, najbardziej przydatnych w pracach ustawodawczych i konstytucyjnych, to trzeba stwierdzić, że tym utworem legislacyjnym nie zalecają się oni pod tym względem do najlepszej strony.</u>
          <u xml:id="u-412.22" who="#PosełJanuszSzymański">Kończąc, wydaje się, że w demokratycznym państwie prawnym, w państwie demokracji parlamentarnej, jakim chce być Polska, jedyną drogą kontynuacji personalnej Sejmu może być ponowny wybór dotychczasowych posłów do nowego Sejmu w pełni demokratycznych i wolnych wyborach parlamentarnych. Zdaniem PKLD winna to być ordynacja wyborcza typu proporcjonalnego. Sadzę też. że Wysoka Izba podzieli wniosek mojego klubu i raczy odrzucić projekt ustawy o zmianie Konstytucji RP, zawarty w druku nr 574, a pan poseł Andrzej Bratkowski nie będzie miał mi tego za złe. Osobiście jestem mu głęboko wdzięczny za podjęcie debaty ustrojowej o polskim modelu parlamentaryzmu, którą tak późno i w wąskim zakresie dzisiaj w tej Izbie podejmujemy. W takiej sytuacji Francuzi rezolutnie stwierdzają, że wóz jedzie przed koniem. Szkoda, że to jednak odnosi się do nas.</u>
          <u xml:id="u-412.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Ruseckiego ze Stronnictwa Demokratycznego, następnie panią poseł Hannę Suchocką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#PosełJerzyRusecki">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Propozycja Sejmu nieustającego znana jest w niektórych rozwiązaniach konstytucyjnych i praktyce parlamentarnej innych krajów.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#PosełJerzyRusecki">Patrząc na tę propozycję jedynie z punktu widzenia jej walorów praktycznych, można ją akceptować, bowiem zapewnia ona ciągłość pracy parlamentarnej, zostaje połowa posłów doświadczonych, sprawdzonych w pracy parlamentarnej, przy których uczą się posłowie rozpoczynający swoją działalność parlamentarną. Zmorą wielu krajów wchodzących przy burzliwych przemianach politycznych w demokrację jest to, że w nowo wybieranych parlamentach zdecydowana większość posłów wybierana jest spośród ludzi nie mających żadnego doświadczenia parlamentarnego i mających niewiele doświadczenia politycznego. Funkcjonowanie takiego parlamentu jest, oczywiście, wtedy wielce utrudnione.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#PosełJerzyRusecki">Tak było z naszym Sejmem, Sejmem X kadencji, który w dużej części składa się z ludzi bez doświadczenia parlamentarnego. I Wydaje się wielce prawdopodobne, że w Sejmie XI kadencji będzie bardzo mało posłów Sejmu X kadencji, niewielu z nas pozostanie. I nie będzie to zależało, myślę, tylko od miejsca zajmowanego dzisiaj w tej sejmowej sali.</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#PosełJerzyRusecki">Jest jednak jedno podstawowe zastrzeżenie, zastrzeżenie fundamentalne. Musimy pamiętać, że głównym zarzutem wobec tego Sejmu jest to, że jest wynikiem układu politycznego, który już nie istnieje, że parlamentarny układ polityczny jest nieadekwatny do układu politycznego w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#PosełJerzyRusecki">W tej sytuacji, myślę, że pomysł jest przedni, ale jako propozycja „de lege ferenda” dla przyszłego parlamentu, który zostanie wybrany w pełni demokratycznych wyborach. Wszelkie nasze propozycje przedłużenia przez zabiegi prawne kadencji tego Sejmu odbierane są przez większość społeczeństwa jako, wybaczcie określenie, czepianie się sejmowych foteli, jako chęć pozostania za wszelką cenę w składzie parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-414.5" who="#PosełJerzyRusecki">Chciałbym, Wysoki Sejmie, zgłosić parę uwag szczegółowych. Pan poseł Szymanderski już mnie wyręczył w większości uwag, chciałbym jednak zwrócić uwagę na trzy sprawy.</u>
          <u xml:id="u-414.6" who="#PosełJerzyRusecki">Otóż, jak wiemy, w uchwale Sejmu przyjęliśmy zasadę ordynacji proporcjonalnej, natomiast rozwiązanie proponowane w art. 31, gdzie mamy dwa warianty wyborów, I turę, II turę, odnosi się do wyborów większościowych. Jest to propozycja ordynacji większościowej.</u>
          <u xml:id="u-414.7" who="#PosełJerzyRusecki">Następnie, art. 3 narusza zasadę równości, bowiem proponuje wybory spośród określonego kręgu osób, wybory spośród 230 posłów tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-414.8" who="#PosełJerzyRusecki">Art. 3 ust. 3 dotyczy w zasadzie dwóch posłów, bo tylu posłów, z wielkim szacunkiem dla nich, zostało wybranych z listy krajowej. Nie wiem, czy w Konstytucji powinien znaleźć się zapis, który dotyczy, powiedzmy, dwóch osób.</u>
          <u xml:id="u-414.9" who="#PosełJerzyRusecki">Proponowane w Konstytucji zmiany są proponowane po prostu ad usum. Myślę, że jest to sprzeczne z rangą ustawy zasadniczej, z rangą ustawy konstytucyjnej. W tej sytuacji Klub Poselski SD, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, proponuje przekazanie tej propozycji Sejmu nieustającego do Komisji Konstytucyjnej jako ciekawej propozycji „de lege ferenda” dla przyszłej kadencji Sejmu, Sejmu wybranego w pełni demokratycznych wyborach.</u>
          <u xml:id="u-414.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Hannę Suchocką z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#PosełHannaSuchocka">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Moje wystąpienie będzie niejako kontynuowaniem myśli rozpoczętej przez pana posła Szymańskiego. Jak sądzę, nie może chyba być inaczej, wszak jesteśmy razem konstytucjonalistami, a to jest czasami silniejsze nad podziały polityczne. I w tej sytuacji, muszę powiedzieć, projekt przedstawiony przez pana posła Bratkowskiego na pierwszy rzut oka wydawać się może projektem atrakcyjnym, przedstawia w naszym kręgu kulturowym nową koncepcję, a wszak jesteśmy otwarci na wszelkie nowe pomysły, nowe koncepcje, tworząc nową Konstytucję. Jednakże jest tu zasadnicze, można powiedzieć generalne, „ale” wobec tego projektu. Są przyczyny natury zarówno właśnie konstytucyjnej, natury prawnoustrojowej, jak i natury politycznej, które przemawiają przeciwko zgłoszonemu w dniu dzisiejszym projektowi, w tym czasie i w tej sytuacji politycznej.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#PosełHannaSuchocka">Najpierw może parę uwag dotyczących koncepcji ustrojowych. Generalnie rzecz biorąc, jak sądzę, nie możemy przenosić zupełnie mechanicznie czy sugerować się określonymi koncepcjami istniejącymi w zupełnie innych układach politycznych. Takim rozwiązaniem jest właśnie rozwiązanie istniejące w konstytucji amerykańskiej, przewidujące odnawianie Senatu co dwa lata. Mówił o tym pan poseł Szymański. Dodam jeszcze, że Senat w Stanach Zjednoczonych ma zupełnie inną koncepcje, albowiem jest to Senat reprezentujący czy odzwierciedlający strukturę federalna państwa, a więc w tej sytuacji zupełnie nie odpowiadający koncepcji Senatu jaką mamy w Polsce, czy jaką będziemy mieć w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#PosełHannaSuchocka">Po drugie, jak sądzę, przedłożona dzisiaj propozycja jest pewnym początkiem, ale też właśnie dopiero początkiem i wyprzedza zasadniczą debatę parlamentarną na temat modelu systemu organów państwowych, jakie chcemy w przyszłym państwie widzieć. System przyjęty w Stanach Zjednoczonych jest systemem dopasowanym do systemu, do koncepcji prezydenckich rządów. O ile wiadomo, nasz parlament i rozwiązania, czy rozważania w Komisji Konstytucyjnej nie idą w kierunku przyjęcia czystego systemu rządów prezydenckich, albowiem jest on również obcy naszej sferze kulturowej. Do tej pory takiego systemu nie mieliśmy i jeśli mówimy, to mówimy o systemie rządów parlamentarno-prezydenckich z pewną silną władzą prezydenta, ale jednak z zasadniczym podkreśleniem roli parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#PosełHannaSuchocka">W tej sytuacji oczywiście zupełnie inaczej musi być kształtowany skład parlamentu, a zwłaszcza izby niższej. Wszak w systemie parlamentarno-gabinetowym nawet z silnym prezydentem to izba niższa wyłania rząd. I właśnie ten wyłoniony rząd musi być odzwierciedleniem aktualnego układu politycznego, który ukształtuje się w wyniku gry politycznej, jaką są każde wybory parlamentarne.</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#PosełHannaSuchocka">W sytuacji, gdybyśmy w tym momencie ten układ polityczny zachowali, jak już o tym wspomniał poseł Szymański, będziemy mieć układ polityczny wewnątrz parlamentu, właściwie nieadekwatny do układu politycznego na zewnątrz. Tym samym powstanie pytanie o koncepcję przyszłego rządu, jak on powinien odzwierciedlać układ istniejący w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-416.5" who="#PosełHannaSuchocka">Zatem w tej sytuacji uważam, że powinniśmy rozważać tę koncepcję, w przyszłych pracach nad Konstytucją zastanowić się, biorąc pod uwagę różne rozwiązania modelowe, oceniając różne systemy, które stanowią szerokie spectrum naszych prac. Natomiast nie uważam, żeby w tym momencie można było podjąć jakąkolwiek decyzję, która by aprobowała tego typu rozwiązania. Niezależnie od tego, oczywiście, jest to rozwiązanie właściwie nie stosowane w państwach europejskich, jest to rozwiązanie, jak już mówiliśmy, unikalne w świecie, i dlatego, jak sądzę, w drodze takiej, tylko „przy okazji”, nie można go do systemu prawnego wprowadzać.</u>
          <u xml:id="u-416.6" who="#PosełHannaSuchocka">Przemawia za tym jeszcze jeden wzgląd. Jest to, jak już mówiliśmy, zasadnicza zmiana modelowa. Konstytucja z 1952 r. jest już naprawdę bardzo „połatana”. Uważaliśmy, że w tej Konstytucji powinniśmy dokonać tylko takich zmian, które są zmianami niezbędnymi, i które hamują demokratyczny proces. Mam natomiast wrażenie, że zaproponowane dzisiaj zmiany idą właśnie pod prąd tym tendencjom, czy tym przesłankom, które nam towarzyszyły czy legły u podstaw zmiany naszej Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-416.7" who="#PosełHannaSuchocka">Następnie aspekt polityczny sprawy. Nie chcę go powtarzać, mogą to być truizmy, że ten parlament jako parlament kontraktowy nie powinien dalej istnieć. Zgadzam się tu akurat z ocenami pana posła Bratkowskiego, że ten parlament jest już parlamentem wprawionym, jeśli chodzi o pewne działania ustawodawcze. Z punktu widzenia właśnie Komisji Ustawodawczej oceniam, że pracuje ten parlament nieźle, nie zmienia to jednak oceny społecznej tego parlamentu. I sądzę, że przyjęcie dzisiaj tej poprawki oznaczałoby prolongatę na czas nieokreślony pozostałości tego właśnie układu politycznego. A od ocen politycznych odrywać się nie możemy. I mimo że możemy tutaj mówić, że będzie to nasza suwerenna decyzja, i że Rada Europy musi tę suwerenną decyzję uwzględnić, to mam jednak poważne obawy, że Rada Europy, w tej właśnie sytuacji nie uwzględni naszych reguł i znajdziemy się znowu w grupie państw, które będą w kolejności czekać do Rady Europy po państwach, u których proces demokratyczny nastąpi znacznie później, czy dopiero się rozpoczyna.</u>
          <u xml:id="u-416.8" who="#PosełHannaSuchocka">Są to zatem, jak sądzę, wszystkie argumenty przemawiające za tym, że ta propozycja i ten projekt powinien zostać odrzucony w pierwszym czytaniu na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-416.9" who="#PosełHannaSuchocka">W imieniu Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego opowiadam się za tym, żeby tego projektu nie przekazywać do prac Komisji Konstytucyjnej, tylko żeby odrzucić go w pierwszym czytaniu, traktując jako pewną myśl, która może być brana pod uwagę w dalszych pracach komisji nad nową Konstytucją, ale nie jako nowelę do Konstytucji z 1952 r.</u>
          <u xml:id="u-416.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jako ostatniego przed przerwą proszę o zabranie głosu pana posła Edwarda Rzepkę z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#PosełEdwardRzepka">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! To wszystko prawda, co o walorach proponowanego nam dzisiaj projektu zmiany Konstytucji mówił pan poseł referent. Ten projekt rzeczywiście zawiera wiele zalet, wiele ciekawych propozycji, wśród których na pierwszym miejscu postawiłbym na pewno zachowanie ciągłości prac legislacyjnych, o czym tu już była mowa, a także zagwarantowanie coraz wyższej, rzekłbym, jakości kolejnych, odnawianych co dwa lata, weryfikowanych co dwa lata — sejmów. To są na pewno zalety tego projektu. Ale obok wszystkich zalet, o których mówił pan poseł referent, projekt zawiera jedną zasadniczą wadę, jedną, ale na tyle oczywistą, że w moim odczuciu dyskwalifikuje ona cały projekt przedstawiony nam dzisiaj pod rozwagę.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#PosełEdwardRzepka">Oto nadchodzące wybory parlamentarne muszą być wyborami w pełni wolnymi. Tego domaga się społeczeństwo polskie i tego oczekuje od nas opinia międzynarodowa, a zwłaszcza ta jej część, która ma wpływ na sprawy polskie, o czym przed chwilą mówiła pani poseł Suchocka.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#PosełEdwardRzepka">Tymczasem projekt pana posła Andrzeja Bratkowskiego zakłada, że spośród posłów X kadencji co najmniej połowa musi znaleźć się w przyszłym parlamencie, co najmniej połowa. I to jest właśnie to ograniczenie wolności wyborów, które nieodparcie kojarzy się z kontraktem „okrągłego stołu”. Proszę przypomnieć sobie, przecież tam również powiedziano nam, że możemy w 65% wybierać najlepszych, ale tylko spośród pewnej określonej grupy ludzi należących do danej partii. I w tej chwili jest to samo. Proponuje nam się swobodny wybór najlepszych, ale tylko spośród tych osób, które w tej chwili zasiadają w sali sejmowej. Bardzo możliwe, że Sejm wybrany tą metodą byłby Sejmem dobrym, że spośród posłów X kadencji społeczeństwo wybrałoby tych naprawdę najlepszych, najmądrzejszych, najsprawniejszych w pracach legislacyjnych, najbardziej wreszcie akceptowanych politycznie. I być może dla wielu z nas byłaby to dużo łatwiejsza droga do Sejmu XI kadencji. I również odwrotnie, bardzo możliwe, że Sejm wybrany w pełni w wolnych wyborach będzie Sejmem gorszym od naszego Sejmu, że będzie mniej sprawny, bardziej rozgadany, może nastawiony jakoś populistycznie. Ale jeśli pan poseł Bratkowski apelował do nas, że w naszych rękach leży los demokracji polskiej, to ja muszę powiedzieć, przepraszam, w sposób, może nieco demagogiczny, że ja demokrację rozumiem w ten sposób, że nikt inny tylko wyborcy mogą zadecydować o tym, czy z naszego Sejmu w następnym Sejmie znajdzie się nas 200 czy 2, tylko wyborcy.</u>
          <u xml:id="u-418.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-418.4" who="#PosełEdwardRzepka">Mimo że przeżyliśmy nie tak dawno bolesną lekcję demokracji, mimo to — a może właśnie dlatego — nie wolno nam stosować w tej demokracji żadnych ograniczeń i nie wolno nam wątpić w instynkt polityczny społeczeństwa polskiego, a do projektu Sejmu nieustającego, który jest na pewno projektem interesującym i wartym rozważenia, być może trzeba będzie wrócić, ale nie teraz, najprędzej w połowie Sejmu przyszłej kadencji. Natomiast te wybory muszą być wyborami absolutnie bezwarunkowo wolnymi, bez żadnych ograniczeń, choćby nawet dyktowanych rozsądkiem i troską o dobro ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-418.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#SekretarzposełJacekPiechota">W dniu dzisiejszym, bezpośrednio po zakończeniu obrad Zgromadzenia Narodowego, w sali nr 118 odbędzie się zebranie Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#SekretarzposełJacekPiechota">Zapowiedziane na pierwszą przerwę posiedzenie Komisji Przekształceń Własnościowych zostało odwołane.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#SekretarzposełJacekPiechota">Zebranie Klubu Poselskiego Stronnictwa Demokratycznego odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach w sali nr 101.</u>
          <u xml:id="u-420.3" who="#SekretarzposełJacekPiechota">Duszpasterstwo Parlamentarne oraz Kancelarie Sejmu i Senatu informują, że w dniu dzisiejszym, po zakończeniu posiedzenia Zgromadzenia Narodowego, w dolnej palarni można będzie składać podpisy pod tekstem życzeń świątecznych dla Ojca Świętego — Jana Pawła II.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Chciałam poinformować państwa, że w tej chwili mamy zapisanych do dyskusji jeszcze 4 mówców i że Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów skończyła prace nad projektem ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń, także poinformujemy po przerwie, kiedy będziemy mogli państwu druk dostarczyć, w celu zapoznania się z nim i ewentualnie zorganizowania zebrań klubowych w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Ogłaszam przerwę do godz. 11.15. Po ogłoszeniu przerwy w gabinecie marszałka odbędzie się zebranie Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-421.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 45 do godz. 11 min 20)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Wznawiam posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Jaworskiego z „Pax”. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Kazimierz Ujazdowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#PosełKazimierzJaworski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Co można jeszcze powiedzieć o dziś dyskutowanym projekcie ponad to, co już zostało powiedziane. Powiem, że jest to propozycja interesująca, dobra od strony techniczno-prawnej i nie mam wątpliwości, że intencje przyświecające projektodawcom były najlepsze. Nieważne jednak, tak jak to się dzieje najczęściej, niestety, co kto mówi, ale jak to jest odbierane. Odbiór społeczny tej propozycji jest nie najlepszy, tak jak i na tej sali. Dlatego muszę powiedzieć, że projekt jest przedwczesny i wniosek o jego odrzucenie jest uzasadniony. Dobrze byłoby, gdyby można go było jeszcze wycofać, o co do projektodawców apeluję.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#PosełKazimierzJaworski">Chciałbym wyrazić także swoje wątpliwości o charakterze pozaprawnym, do tego bądź co bądź zaskakującego projektu.</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#PosełKazimierzJaworski">Jestem mu przeciwny po pierwsze, dlatego że dość instrumentalnie traktuje Konstytucję. W ten sposób możemy zniszczyć ideę ustawy zasadniczej jako takiej, potraktować Konstytucję jako świstek papieru, który można w każdej chwili zapełnić nowymi treściami, posztukować, podmalować itp. W ten sposób nigdy nie odbudujemy szacunku do ustawy zasadniczej. Wszelkie niezbędne, moim zdaniem, powtarzam, wszelkie niezbędne zmiany zostały już dokonane. Pozwólmy dokonać żywota tej Konstytucji. Twórzmy nową, lepszą, odpowiadającą potrzebom i wyzwaniom nowych czasów.</u>
          <u xml:id="u-423.3" who="#PosełKazimierzJaworski">Po drugie, rozstrzygnięcia projektów wkraczają głęboko w sferę rozstrzygnięć, które może przyjąć tylko konstytuanta. My nie możemy dzisiaj narzucać jej jakichkolwiek rozwiązań. Na przykład w uzasadnieniu mówi się o konstruktywnym votum nieufności przyszłej Konstytucji, a umocowania do przyjęcia tego rozwiązania nikt projektodawcom przecież nie da.</u>
          <u xml:id="u-423.4" who="#PosełKazimierzJaworski">Po trzecie, jak wiadomo, nie ma ludzi niezastąpionych. Nie ma też niezastąpionych parlamentarzystów, deputowanych. Pomysł projektu niezależnie od intencji projektodawców sprowadza się do konstytucyjnego zagwarantowania utrzymania sporej części parlamentu w składzie takim jak dzisiaj, jak wiemy bardzo krytykowanym, jako wybranym w sposób niezupełnie demokratyczny. Wybory do konstytuanty muszą być autentycznie wolne i demokratyczne.</u>
          <u xml:id="u-423.5" who="#PosełKazimierzJaworski">Każdy z posłów X kadencji może stanąć ponownie w szranki wyborcze i — w razie gdy nasze dokonania i kwalifikacje zostaną uznane nie tylko przez nas samych, ale przez większość wyborców — może zostać ponownie wybranym. W innym przypadku nasze miejsca muszą zająć inni.</u>
          <u xml:id="u-423.6" who="#PosełKazimierzJaworski">Po czwarte, dyskutowany dziś projekt może zostać uznany za próbę manipulacji. Powinniśmy się przed tym bronić. Przemienny rytm składu parlamentu, bo nie jest adekwatna do tej propozycji nazwa Sejmu nieustającego, przynajmniej w XVIII-wiecznym rozumieniu, może zostać przyjęty w przyszłości, ale punktem wyjścia muszą być wybory w pełni demokratyczne. Prawdą jest, że takiego rozwiązania nie stosuje się do tej pory w żadnym państwie świata.</u>
          <u xml:id="u-423.7" who="#PosełKazimierzJaworski">I po piąte, nie możemy namawiać społeczeństwa do niepamięci. W ordynacji wyborczej do Sejmu z 1989 r. po to w intytulacji przyjęto dodatkowe wskazania, że jest to ordynacja dla Sejmu X kadencji i tylko X kadencji i jeszcze na lata 1989–1993, żeby nie było żadnych wątpliwości co do jednoznaczności w związku z przyjętym wówczas rozwiązaniem normatywnym. Stąd dziś nie wolno brać za podstawę w jakimkolwiek stopniu rozstrzygnięć tej ordynacji dla przyszłych wyborów — porównaj art. 3 pkt 6 projektu, w myśl którego w sprawach nie regulowanych odrębnie mają zastosowania przepisy ustawy o ordynacji wyborczej do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-423.8" who="#PosełKazimierzJaworski">Dodajmy, że takich spraw jest więcej. W związku z powyższym Klub Poselski Stowarzyszenia „Pax” zwraca się z prośbą o wycofanie tego projektu, bądź o jego odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-423.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę uprzejmie o zabranie głosu pana posła Kazimierza Ujazdowskiego ze Stronnictwa Demokratycznego. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Rogowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Większość zarzutów, które padły na tej sali, w pełni podzielam. Chcę tylko zwrócić uwagę na kilka momentów.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Potrzebne nam są w pełni demokratyczne wybory po to, abyśmy wrócili do rodziny europejskiej. Warunkiem przyjęcia nas do Rady Europy są w pełni demokratyczne wybory. Bez tego nie zostaniemy przyjęci, a jest to ostatni element, który przeszkadza nam w uczestnictwie na prawach pełnego członka w Radzie Europy. I to jest wyraźnie powiedziane, jestem członkiem tej delegacji, jeżeli spełnimy warunek wolnych wyborów, zostaniemy do Rady Europy przyjęci. To jest jedno zagadnienie.</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Drugie zagadnienie. Ze względu na dobro społeczne, moim zdaniem, i żeby skończyć z podziałem na lepszych i gorszych posłów, istnieje absolutna konieczność wolnych wyborów w Polsce po raz pierwszy. Takie są odczucia społeczeństwa, wiem, że wszyscy się powołują na opinie społeczeństwa, ale w tym wypadku chyba wszyscy tak to odczuwamy. To jest drugi element.</u>
          <u xml:id="u-425.3" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Trzeci element, nie zaoszczędzimy wcale na czasie. Argument pana posła Bratkowskiego, że wybory powodują przerwę w działaniach Sejmu na pół roku, to jeżeli będziemy mieli co dwa lata tę przerwę, to będzie jeszcze gorzej, bo trzeba sobie wyraźnie powiedzieć, że ta przerwa powstanie, bo w momencie kiedy już nie będzie 230 posłów i nim oni zostaną zaprzysiężeni, nim te wszystkie kwestie formalno-wyborcze będą za nami, to ten Sejm i tak stanie.</u>
          <u xml:id="u-425.4" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Dlatego, formalnie rzecz biorąc, wybór co dwa lata połowy składu posłów, czy nawet setki, powiedzmy, spowoduje dalszą przerwę w pracach Sejmu, a więc tylko zaszkodzi stabilizacji państwa, a nie pomoże. Nie możemy przecież znaleźć takich przepisów, żeby w okresie, w którym nie ma 230 posłów, pozostałych 230 mogło w imieniu połowy wyborców podejmować ważne ustawy. Przecież tak nie jest. A więc szkoda społeczna z tak częstych wyborów będzie jeszcze większa. W przyszłej ordynacji możemy się zastanawiać, jak to zrobić, żeby okres, powiedzmy, pomiędzy zakończeniem jednej kadencji a przystąpieniem do prac przez następnych, wybranych w drugiej kadencji posłów, skrócić maksymalnie dla dobra państwa i narodu. Natomiast przeprowadzanie wyborów co dwa lata, to jest podwójna dziura czasowa i to sobie wreszcie powiedzmy.</u>
          <u xml:id="u-425.5" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Następna kwestia, wprawdzie już tu podnoszona, ale ja naprawdę nie wiem, ile jest okręgów wyborczych, gdzie liczba posłów jest nieparzysta. Ale jak to rozwiązać? Przepraszam, która połowa posłów ma być wykluczona z Sejmu? Czy mają być, że tak powiem, nadwyżki wykluczone, czy ma się zmniejszać ta liczba?</u>
          <u xml:id="u-425.6" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Następna kwestia, panowie mówicie, każdy ma prawo do swego zdania — czerwoni na twarzy, ja jestem przeziębiony i mam czerwoną twarz.</u>
          <u xml:id="u-425.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-425.8" who="#PosełKazimierzUjazdowski">W każdym bądź razie jest to problem zupełnie nierozwiązywalny.</u>
          <u xml:id="u-425.9" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Dlatego tylko z jednymi wywodami, które padły tu jako uzasadnienie negatywnej opinii, nie zgadzam się. Niektórzy z posłów uzasadniali, że podjęliśmy uchwałę, że przyszła ordynacja ma być proporcjonalna. Tak, podjęliśmy taką uchwałę, ale również pamiętajmy, że jeżeli możemy zmienić Konstytucję, możemy zmienić i tę uchwałę. I akurat to nie jest argument.</u>
          <u xml:id="u-425.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#komentarz">(Poseł Józef Oleksy: Czy można ad vocem?)</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Można, proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#PosełJózefOleksy">Pan poseł Ujazdowski wśród licznych przyczyn, które stawia jako podstawę do odrzucenia wniosku, wymienił dwie na początku, mianowicie szansę skończenia z podziałem w naszym Sejmie na lepszych i gorszych posłów oraz warunek, jaki stawia Rada Europy, by przyjąć Polskę do swojego grona. Nie mogę na to nie zareagować.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#PosełJózefOleksy">Po pierwsze, podział na posłów lepszych i gorszych nie jest podziałem wypływającym z opinii społeczeństwa, a podziałem sztucznie politycznie podsycanym od jakiegoś czasu w naszej Izbie przez nas samych również i środki masowego przekazu. Nie występują wtedy, kiedy Sejm ciężko pracuje torując drogę polskim reformom. Proponuję, byśmy przestali używać sami takich argumentów, bo nie są one poważne wobec pracy, którą wykonujemy.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#PosełJózefOleksy">Jeśli chodzi zaś o drugi argument, iż Rada Europy warunkuje dopuszczenie powrotu Polski do grona rodziny europejskiej. Mam własne, krytyczne na ten temat zdanie, iż tylekroć w Polsce mówi się o tym warunku. Myślę, że w Polsce stało się bardzo wiele i świat z zadziwienia nie mógł wyjść, że mogło się tak wiele stać. Jeśli my sami warunek Rady Europy będziemy stawiać jako pierwszoplanowy i decydujący, nie będziemy sami siebie doceniać w tym, co w Polsce czynimy. Myślę, że świat i Europa wie dobrze, jak ważne rzeczy się w Polsce stały i dzieją, byśmy własne polskie sprawy, w kraju niepodległym i niezależnym, mieli warunkować tym, co znowu ktoś z zewnątrz, z tej czy innej strony będzie nam stawiał jako warunek.</u>
          <u xml:id="u-427.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Pan poseł Kazimierz Ujazdowski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Statut Rady Europy mówi, że można być przyjętym do Rady Europy wyłącznie po wolnych wyborach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Uważam, że dyskusja na ten temat... proszę państwa, panie pośle...</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Ujazdowski: Panowie posłowie, jestem gotów zdobyć dla panów ten dokument! Nie ma możliwości przyjęcia do Rady Europy bez spełnienia warunku wolnych wyborów!)</u>
          <u xml:id="u-430.4" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Panie pośle, ale nie potrzeba dokumentu, bo to było przy jakiejś okazji głośno powiedziane w środkach masowego przekazu, tak że sprawę i dyskusję nad tym, czy będziemy przyjęci uważam za zakończoną... to się jeszcze okaże po wolnych wyborach.</u>
          <u xml:id="u-430.5" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-430.6" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Rogowskiego z Unii Chrześcijańsko-Społecznej. Jako kolejny zabierze głos pan poseł Stefan Niesiołowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#PosełStanisławRogowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przedstawiony projekt ma, tak jak każdy projekt przedstawiany w tej Izbie, swoje zalety i wady. Można tu używać różnych argumentów na poparcie i argumentów krytycznych. Trudno dodać jakieś nowe istotne elementy czysto prawne, których by nie poruszył w swoim wystąpieniu pan poseł Bratkowski, który moim zdaniem wyczerpująco i z punktu widzenia czysto prawnego, ale również i politycznego, naświetlił przede wszystkim — oczywiście popierając ten projekt — jego dodatnie aspekty. Oczywiście więcej było tu wypowiedzi, wszyscy słyszeliśmy, eksponujących wady tego projektu. I powiedzmy to sobie, niektórzy z kolegów eksponowali te wady, z jakąś niekiedy masochistyczną radością. Oczywiście, proszę państwa, nie jest to projekt bez wad, do czego przejdę jeszcze później. Ma on jak gdyby dwie płaszczyzny. Pierwsza, to płaszczyzna, rzec można, teoretyczna, płaszczyzna konstytucyjna, która proponuje określone rozwiązania konstytucyjne, które mogą być wprowadzone teraz, ale które mogą być wprowadzone również i później. A więc swego rodzaju propozycje „de lege ferenda”.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#PosełStanisławRogowski">Jest druga płaszczyzna projektu — jak to nazwał pan poseł Bratkowski — aspekt przejściowy, zawierający propozycję pewnych rozwiązań związanych z kadencją tej Izby. Najpierw może zajmę się tą pierwszą płaszczyzną i kilka słów powiem jeszcze na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#PosełStanisławRogowski">Przede wszystkim chciałbym wyeksponować element, który stanowi zarówno zaletę projektu, jak i dla wielu — jego niewybaczalną wadę, mianowicie oryginalność zawartych w nim rozwiązań. Proszę państwa, naprzód może o zaletach. Proponowane, znane rozwiązania, które były również zgłoszone przed chwilą z trybuny, krążą wokół systemów znanych i sprawdzonych przede wszystkim na kontynencie, w Europie, i tak samo w II Rzeczypospolitej. Wielu z posłów, przede wszystkim mój kolega Szymański, wykazał się tu chwalebną wiedzą na ten temat, przytaczając różne, znane oczywiście i stosowane rozwiązania. Ale bardzo często zapominamy, że systemy te funkcjonują przede wszystkim w tych państwach, w których istnieje skrystalizowany system polityczny. I to nie od 5 czy 10 lat, ale czasami od lat kilkudziesięciu, a nawet od półtora czy dwóch wieków, w formie jako tako krystalizującej się czy skrystalizowanej. U nas, proszę państwa, tego nie ma i dość długo jeszcze nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-431.3" who="#PosełStanisławRogowski">Dlatego, proszę państwa, w zasadniczym kształcie trudno jest niekiedy przetransponować te systemy w całości na nasz grunt. To znaczy, można je przetransponować, ale powstaje pytanie, czy naprawdę należy kurczowo się ich trzymać i tylko z nich korzystać?</u>
          <u xml:id="u-431.4" who="#PosełStanisławRogowski">Zresztą, proszę państwa, w swoich zasadniczych postaciach zostały one przecież zastosowane w konstytucjach okresu międzywojennego, przede wszystkim w Konstytucji marcowej, o której wiemy, że była przecież najbardziej demokratyczną, wspaniałą konstytucją. I również wszyscy wiemy, jaki był jej późniejszy los i krytyka nieomal od samego początku po jej uchwaleniu.</u>
          <u xml:id="u-431.5" who="#PosełStanisławRogowski">W pewnym sensie mogę zaryzykować stwierdzenie, że warunki, w jakich żyjemy, podobne są do warunków, które właśnie istniały i wtedy. Mam tu na myśli właśnie ten etap krystalizacji życia politycznego, życia nieskrępowanego po wielu latach ograniczeń, istotnych ograniczeń. Można się obawiać, takie obawy istnieją, że pewne procesy z tamtych lat się powtórzą. Proszę państwa, oczywiście mnie nie zależy na tym, żeby kogokolwiek straszyć i mówić — jak to zresztą słyszy się często — że do demokracji nie dorośliśmy, że powinniśmy stosować inne, przejściowe systemy, mniej demokratyczne. Zupełnie nie o to chodzi. Ale, proszę państwa, przede wszystkim trzeba sobie uświadomić, że ogólne zasady demokracji mogą mieć, i mają, różne kształty, mniej lub więcej zbliżone do teoretycznych i praktycznych modeli, które istnieją w różnych państwach europejskich. I niekoniecznie kurczowe trzymanie się pewnego modelu jest demokratyczne, a odejście od niego i propozycja inna z góry, a priori, bez wejścia w nią, musi być niedemokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-431.6" who="#PosełStanisławRogowski">Proszę państwa, najistotniejsza w wyborze systemu ustrojowego, wydaje się, jest jego adekwatność do warunków i przydatność do ich modyfikowania w pożądanym kierunku. Prezentowany projekt, w tej swojej czysto teoretycznej, projektującej wersji, ma te zalety. Pokrótce je powtórzę, chociaż one były już tu wyeksponowane.</u>
          <u xml:id="u-431.7" who="#PosełStanisławRogowski">A więc przede wszystkim proponuje rozwiązanie — chodzi mi o stosunek parlamentu i prezydenta — wyraźnie rozdzielające kompetencje między prezydentem a parlamentem. Kompetencje, a więc i odpowiedzialność. W tym systemie odpowiedzialność jest wyraźna i przejrzysta dla każdego. Można zatem, czy to parlament, czy prezydenta bardzo wyraźnie później winić za pewne takie czy inne złe konsekwencje, i odwrotnie, chwalić za dobre rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-431.8" who="#PosełStanisławRogowski">Druga sprawa — likwiduje to lukę międzykadencyjną. Oczywiście są i inne zaradcze środki na zlikwidowanie luki międzykadencyjnej. Ale, proszę państwa, jej niebezpieczeństwa trafnie właśnie wyeksponował poseł Bratkowski. Chodzi tu przede wszystkim o kwestię dekretów. My naprawdę w większości wypadków jesteśmy przeciwko dekretom. Ale czy naprawdę jesteśmy przekonani - to zresztą stanęło na posiedzeniu Komisji Konstytucyjnej i nie wiem, czy to przyjęte rozwiązanie jest najlepsze — w okresie międzykadencyjnym całkowicie pozbawić jakikolwiek organ możliwości stanowienia aktów ustawodawczych. Przecież musimy z pewną wyobraźnią reagować na to, co się przydarza i co się może przydarzyć, szczególnie w tej Europie, gotującej się Europie, i pod naszą szerokością i długością geograficzną.</u>
          <u xml:id="u-431.9" who="#PosełStanisławRogowski">Tak że generalnie proponowany system w jakimś stopniu oczywiście nie gwarantuje, ale przybliża stabilizację funkcjonowania organów państwa, nie petryfikując jednocześnie układu politycznego.</u>
          <u xml:id="u-431.10" who="#PosełStanisławRogowski">Chciałbym tu polemizować z niektórymi moimi kolegami, m. in. z posłem Szymańskim, który powiedział w ten sposób mniej więcej, nie wiem, czy dokładnie go zacytuję, ale myśl przekażę, że parlament ma być odzwierciedleniem układów politycznych. Oczywiście, to jest racja. Ale czy ma on być prostym odzwierciedleniem, przekalkowaniem układów politycznych? Mnie się wydaje, że parlament powinien wpływać w pewnej mierze, szczególnie właśnie w sytuacji nieskrystalizowanego układu politycznego, na budowanie tych układów. Proszę państwa, wydaje się, że nasz parlament jest tego dobitnym przykładem. Przecież w naszym parlamencie polityka klubu, funkcjonowanie klubu w dużej mierze wpłynęły na krystalizację partii politycznych, na zanikanie jednych partii i powstawanie innych. A więc pewien twórczy udział jest tu bardzo wyraźny, widoczny. Istnieje jakieś sprzężenie zwrotne.</u>
          <u xml:id="u-431.11" who="#PosełStanisławRogowski">No, a drugie, wydaje mi się, też ważne kryterium, jakie powinien spełniać parlament: efektywność działania. A więc postulat odzwierciedlenia układu politycznego jest bardzo ważny, ale drugi postulat, efektywnego działania parlamentu, sprzyjającego państwu, jest co najmniej tak samo ważny.</u>
          <u xml:id="u-431.12" who="#PosełStanisławRogowski">Proszę państwa, jak już wspomniałem, te oryginalne na naszym gruncie, bardzo oryginalne rozwiązania są oczywiście jego wadą. Dlaczego? Bo w gruncie rzeczy w naturze ludzkiej leży konserwatyzm i wszyscy jesteśmy po trosze konserwatystami. Lubimy chodzić utartymi ścieżkami, lubimy nie wykraczać poza schematy, także i dlatego, i to sobie trzeba uczciwie powiedzieć, żeby w razie niepowodzenia schować się za uznany wzór, autorytet i powiedzieć: no, trudno, zrobiłem co mogłem, nie udało mi się, ale to nie moja wina, to taki czy inny schemat.</u>
          <u xml:id="u-431.13" who="#PosełStanisławRogowski">W krytycznych wypowiedziach na temat tego projektu moi koledzy szermowali cały czas argumentem: bo tego w Europie nie ma, bo tego nie było. No, oczywiście, nie było, ale czy to oznacza, że rzeczywiście musimy i możemy całkowicie trzymać się tylko pewnych znanych schematów, i czy one nam będą tutaj pasowały? Ja wiem, proszę państwa, trudno się oderwać od tego, i może nie trzeba się całkowicie odrywać, ale czasem warto spróbować.</u>
          <u xml:id="u-431.14" who="#PosełStanisławRogowski">Jeszcze kilka słów do części przejściowej ustawy, która wydaje mi się nie najbardziej ważna, natomiast moi przedmówcy eksponowali tę część ustawy, natomiast prawie zupełnie nie zabierali głosu, poza wyjątkami, oczywiście, na temat tamtej poprzedniej części. Można, oczywiście patrzeć na propozycję zawartą w tej ustawie podejrzliwie i doszukiwać się ukrytych tu podtekstów, zamiarów. Pan poseł Bratkowski apelował, żeby tego nie robić, żeby dość poważnie podejść do tych propozycji. Proszę państwa, wiem, że można oczywiście oskarżać wnioskodawców czy popierających ten projekt, że popierają go dlatego, żeby pozostać w tych ławach jeszcze dłużej. Ale, proszę państwa, to jest, wydaje mi się, argument taki troszkę niepoważny i poniżej pasa. Ja bym go nie wypowiadał z tej trybuny, tak jak nie wypowiadałbym z tej trybuny innego poglądu czy zarzutu, który mógłbym skierować do niektórych krytyków, że krytykują to rozwiązanie, ponieważ i tak przewidują, że w tym systemie się nie znajdą w tych ławach. Ale, proszę państwa, ja też uważałbym, że to jest poniżej pasa i dlatego tego argumentu nie podniosę z tej wysokiej trybuny.</u>
          <u xml:id="u-431.15" who="#PosełStanisławRogowski">Proszę państwa, ten Sejm był często oskarżany. Ten Sejm był często oskarżany o brak racjonalizmu, emocjonalne reakcje. Nie będę tu teraz dywagował — słusznie czy niesłusznie, zresztą uważam, że niekiedy reakcje emocjonalne nie muszą być reakcjami złymi. Ale wydaje mi się, że czas emocji już się skończył i nie na doraźne opinie czy na pewne układy polityczne, które nam przyniosą zyski albo straty należy zwracać uwagę, ale przede wszystkim na to, może to zbyt wielkie słowo, że może z tego, co teraz zrobimy, rozliczy nas kiedyś historia.</u>
          <u xml:id="u-431.16" who="#PosełStanisławRogowski">Wydaje mi się, że pan poseł Bratkowski może nieco przesadził mówiąc o fundamentalnym znaczeniu tej ustawy dla dalszych dziejów państwa i parlamentu. Nawet jeżeli zgodzimy się, że była to lekka przesada, to jednak, proszę państwa, jest to, chciałbym to uzmysłowić bardzo wyraźnie, jedna z nielicznych propozycji, która padła na tej sali w natłoku realizacji spraw ważnych, ale jednak spraw na krótką metę, jak to już zostało tu powiedziane, ustaw na wczoraj, a nie na dziś i na jutro. Jest to jedna z niewielu propozycji, która w sposób fundamentalny proponuje odejście od schematu, proponuje nowe rozwiązania, co prawda ryzykowne i niekonwencjonalne, ale może leży w nich właśnie i zaleta.</u>
          <u xml:id="u-431.17" who="#PosełStanisławRogowski">I dlatego, proszę państwa, wydaje mi się, że wnioski o oddalenie tego projektu bez przekazania komisji są wnioskami pochopnymi i nie nacechowanymi, tak nam potrzebnym racjonalizmem, ale przede wszystkim emocjami — nie zawaham się użyć tego słowa, absolutnie nie do wszystkich kierowanego, tu proszę mnie zrozumieć, wydaje mi się, że to jest przejrzyste — nie powodowanymi doraźnymi celami politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-431.18" who="#PosełStanisławRogowski">Przy tej okazji, proszę państwa, naprawdę zazdroszczę wielu moim kolegom, że z takim przekonaniem mówią tutaj, już nie pierwszy raz, czego chce społeczeństwo. W swojej skromności mogę najwyżej powiedzieć, może czego chce część moich wyborców, może moi koledzy, może moje środowisko, ale naprawdę na 100% nie wiem, czego chce społeczeństwo, natomiast wiele osób stąd przemawiających to wie. No, żałuję, że ja, niestety, o sobie tego powiedzieć do końca nie mogę.</u>
          <u xml:id="u-431.19" who="#PosełStanisławRogowski">Dlatego wydaje mi się, że projekt ten, aczkolwiek — jak mówię — nie pozbawiony wad, zasługuje przynajmniej na to, żeby zostać wnikliwie rozpatrzony w Komisji Konstytucyjnej i żeby pewne jego propozycje, obojętnie czy wejdą teraz pod dalsze obrady Wysokiej Izby czy w przyszłości, w każdym razie zainspirowały dalsze nasze prace nad układaniem przyszłej Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-431.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Niesiołowskiego z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, kolejnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Bratkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#PosełStefanMyszkiewiczNiesiołowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Po świetnych wystąpieniach posłów Szymańskiego i Rzepki, z którymi w całości się zgadzam, trudno jest dodać coś nowego. Ja tylko chciałem niewielki komentarz polityczny do sytuacji, w jakiej ten projekt jest rozpatrywany i do tego samego projektu.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#PosełStefanMyszkiewiczNiesiołowski">Jeśli chodzi o podnoszoną tu argumentację, że są być może jakieś dodatkowe powody, dla których posłowie ten projekt popierają. Nie przyjmuję w ogóle do wiadomości — zbyt szanuję posła Bratkowskiego i wszystkich sygnatariuszy tego apelu — że kierują się jakimkolwiek innym motywem, jak tylko interesem Polski w tej sprawie, Ale uważam, że tutaj zderza się pewna racja autorów tego projektu — którą ja także rozumiem — obawa przed zastojem legislacyjnym. W tym wypadku ta racja powinna, moim zdaniem, ustąpić podnoszonej tu racji naczelnej, a mianowicie racji demokratycznej. To całe społeczeństwo... oczywiście, panie pośle, nigdy całe społeczeństwo nie chce tego samego, mało jest takich spraw, ale to jest pewna racja polityczna, naczelna i fundamentalna dzisiaj w Polsce, że wolne wybory są faktem, który w Polsce nie miał miejsca i który musi mieć miejsce. Omawiany tu projekt zderza się z tą racją i to jest zasadniczy, podnoszony tu argument. Przepraszam, że się właściwie powtarzam, nie chcę tego argumentu rozwijać, ale była podnoszona kwestia wejścia do Rady Europy, mówił na ten temat pan poseł Oleksy. To nie jest tak, że głównym powodem, dla którego ten projekt jest krytykowany, jest pewna blokada przed wejściem do Rady Europy, bo jest oczywiste, że on jest sprzeczny, ponieważ to nie są wolne wybory. Pozostawianie jakiejkolwiek części tego parlamentu z kontraktu politycznego kłóci się z ideą wolnych wyborów, tylko to nie jest główny argument. To, oczywiście, nie jest żaden główny argument, bo ja się zgadzam, że istnieje pewna racja Polski, nasza duma i nasza ambicja, w imieniu której pan poseł wystąpił. To jest także moja racja, moja duma i moja ambicja, tyle tylko, że sam poseł wnioskodawca wywołał temat istnienia pewnego konfliktu między projektem a wejściem do Rady Europy. I po prostu jest to podnoszone, jako jedna z trudności, jako jeden z mankamentów, jeden ze skutków ujemnych, ale nie naczelny, nie główny i nie jedyny.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#PosełStefanMyszkiewiczNiesiołowski">Już żartobliwie powiem, bo część kolegów nie mówiła, to właściwie nie jest jasne, jest kontrowersyjne, którzy posłowie mają pozostać w parlamencie, a którzy mają być wybrani. Część kolegów powiedziała, to jest oczywiście żart, przegłosujemy to tak, że obecni tu na sali zostają w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-433.4" who="#PosełStefanMyszkiewiczNiesiołowski">I to na pewno spotka się z aprobatą.</u>
          <u xml:id="u-433.5" who="#PosełStefanMyszkiewiczNiesiołowski">I jeszcze dwie sprawy. Mianowicie druga wymowa polityczna tego projektu będzie, oczywiście, odebrana jako ograniczenie władzy prezydenta, co w tym momencie uważam, byłoby fatalne. Jeżeli prezydent został wybrany w powszechnym głosowaniu i jest to pierwsza, poza Senatem, instytucja umocowana poprzez wybór pochodzący z woli narodu, to rozpoczęcie natychmiast od odebrania... Przecież tam są bardzo istotne ograniczenia prerogatyw prezydenta, na przykład kwestia możliwości rozwiązania parlamentu. Uważam dziś, że byłoby to sygnałem pójścia wbrew opinii publicznej, tak samo jak wbrew wyraźnej opinii publicznej jest jednak ogólna wymowa tego projektu, mianowicie ograniczenie wolnych wyborów.</u>
          <u xml:id="u-433.6" who="#PosełStefanMyszkiewiczNiesiołowski">Jeśli chodzi natomiast o sprawę dokonań tego parlamentu, to zwracam uwagę, że przed nami stoi kwestia, której nie możemy ominąć i powinniśmy do niej przystąpić jak najszybciej. To sprawa paląca, to kwestia ordynacji wyborczej. To jest to, co przed tym parlamentem przecież staje i co robi się w świetle tego, co się w Polsce dzieje, kwestią właściwie na dziś, już właściwie spóźnioną. Projekt ją także poważnie odsuwa, ogranicza, niejako spycha z pola uwagi parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-433.7" who="#PosełStefanMyszkiewiczNiesiołowski">Z tego powodu popieram wniosek posłanki Suchockiej o odrzucenie tego projektu już dziś w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-433.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Głos zabierze pan poseł Andrzej Bratkowski z Polskiej Unii Socjaldemokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#PosełAndrzejBratkowski">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Proszę łaskawie wybaczyć, że po raz drugi zabieram głos, ale zgodnie z regulaminem jestem zobowiązany przy pierwszym czytaniu projektu ustawy do wyjaśnienia wątpliwości oraz odpowiedzi na pytania i zastrzeżenia. Kiedy dzisiaj rano czytałem prasę, sam powziąłem pewne zastrzeżenia, jako że w tej chwili całe społeczeństwo stoi przed wyborem „nowy rząd i stary parlament, czy nowy parlament i stary rząd”.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#PosełAndrzejBratkowski">Oczywiście, gdyby chcieć to skwitować dowcipem, można by powiedzieć, że również należy dopuścić trzeci wariant czyli — po połowie. Rząd w połowie nowy i w połowie stary oraz parlament w połowie stary i w połowie nowy. W każdym razie, pod choinką, mamy o czym myśleć.</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#PosełAndrzejBratkowski">Sądzę, że właśnie najaktualniejsza kwestia starości-nowości parlamentu zarzutowała trochę na wystąpienie posłanki Suchockiej, znanej konstytucjonalistki, która potraktowała niestety cały problem instrumentalnie, z punktu widzenia dnia dzisiejszego. Przypominam więc, że zanim były wybory prezydenckie, zanim znany był efekt tychże wyborów, wcześniej złożyliśmy naszą inicjatywę ustawodawczą. Był to bowiem przełom września–października i nikomu się wtedy nie śniło, że właśnie w grudniu, tuż przed świętami, znajdziemy się w takiej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-435.3" who="#PosełAndrzejBratkowski">A zatem — nie jest to projekt na dzisiaj. I dlatego przykro mi, że większość z państwa zwróciła uwagę tylko na krótkoterminowy cel ustawy, to znaczy na — oczywiście dyskusyjny — sposób transformacji naszego systemu parlamentarnego. Niewiele uwagi, niestety, poświęcono kwestii przyszłościowej, która — z pełną świadomością inicjatorów tego projektu — odbiega od tradycji, od wzorców traktujących o konstytucjonalizmie europejskim. I jest tu dylemat — czy my przekroczymy tę „smugę cienia”, by samodzielnie o czymś w naszym państwie decydować?! Czy może chcemy, by ktoś inny decydował za nas?!</u>
          <u xml:id="u-435.4" who="#PosełAndrzejBratkowski">Chciałem zwrócić uwagę, że w uzasadnieniu do projektu podnosiliśmy kwestię, że sposób transformacji należałoby poddać powszechnemu referendum. Cały czas bowiem mamy w tej Izbie problemy — do czego jesteśmy upoważnieni, a czego społeczeństwo oczekuje?! Przeprowadziliśmy w tej Izbie, a wcześniej w komisjach, dyskusję na temat referendum w ogóle i już w tamtym czasie stwierdziliśmy, że pytania, które dzisiaj moglibyśmy zadawać są pytaniami płaskimi i płytkimi w świetle tego, co już zdecydowaliśmy w Sejmie X kadencji. Nie pytaliśmy przecież społeczeństwa zmieniając mu ustrój. Uważaliśmy, że mamy ku temu prawo na mocy tego, co się dokonało w Polsce 4 czerwca ub.r., nawet jeżeli ten wynik 4 czerwca był obłożony takim czy innym kontraktem politycznym. A teraz okazuje się, że do następnych rozstrzygnięć nie czujemy się już uprawnieni.</u>
          <u xml:id="u-435.5" who="#PosełAndrzejBratkowski">Proszę państwa, jest to kwestia po prostu pewnej postawy, określonego stosunku do życia. Być może różnic w logice prawniczej i inżynierskiej, czyli tej, którą akurat ja reprezentuję. Inżynier, jeśli ma przed sobą coś do załatwienia, musi po prostu załatwić to, nie chowając się za żadne krzaki. Inżynier musi wyjść z ciosem z każdej sytuacji, nie może sobie pozwolić na to, by już przed walką rzucić ręcznik na ring.</u>
          <u xml:id="u-435.6" who="#PosełAndrzejBratkowski">Jeżeli jednak, w tej Izbie, zdecydowaliśmy poddać się i na ring polityczny rzucić ręcznik, zróbmy to raczej szybciej. Nie bierzemy już udziału w dyskusji, czy lepszy jest stary rząd i nowy parlament, czy stary parlament i nowy rząd. Kiedyś musimy się na coś zdecydować.</u>
          <u xml:id="u-435.7" who="#PosełAndrzejBratkowski">W gruncie rzeczy dzisiejsza debata na tematy ustrojowe była pierwszą tego rodzaju okazją, i to niejako sprowokowaną dopiero naszą niekonwencjonalną inicjatywą. Pierwsza, po półtora roku pracy naszego Sejmu debata na temat struktury politycznej, na temat ustroju, pierwsza debata tu w tej Izbie, a nie wokół tej Izby i na temat tej Izby. Po prostu jest to, być może, właśnie wynik różnicy postaw.</u>
          <u xml:id="u-435.8" who="#PosełAndrzejBratkowski">Jeśli państwo pozwolicie — sprawa, o której mówimy, polega więc raczej na różnicy poglądów w kategoriach idei. Dlatego czuję się zwolniony z ustosunkowywania się do szczegółowych zarzutów typu legislacyjnego, tym bardziej że każdy z nich łatwo mógłbym odeprzeć. Sądzę, że np. poseł Ujazdowski nie odczytał jednego z proponowanych artykułów, który sprawę likwidacji przerwy międzykadencyjnej rozwiązuje w sposób jednoznaczny. Ale nie ma to specjalnego znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-435.9" who="#PosełAndrzejBratkowski">Istotne w gruncie rzeczy jest to, że jeśli zdecydujemy się dzisiaj na odrzucenie tego projektu (jak rozumiem, nie cieszy się on tutaj zbyt korzystnym odbiorem) musimy z pełną świadomością przyjąć to, co zasygnalizował pan poseł Rogowski. Musimy przyjąć, że jesteśmy z góry skazani na uchwalenie w przyszłości upoważnień do stanowienia rozporządzeń z mocą ustaw przez prezydenta, czyli do umożliwienia wydawania dekretów w okresie międzykadencyjnym, po rozwiązaniu naszej Izby. Żaden bowiem kraj, a w szczególności położony w tym miejscu Europy lat 1990–1991, nie może sobie pozwolić na czasowy brak organu państwowego upoważnionego do stanowienia prawa, i to nawet w najkrótszym okresie. Nie wiemy, co nas czeka z lewej i z prawej strony, oczywiście patrząc z góry na mapę.</u>
          <u xml:id="u-435.10" who="#PosełAndrzejBratkowski">Wysoka Izbo, chciałbym serdecznie podziękować tym z państwa, którzy zechcieli dzisiaj zabrać głos. Sądzę, że niezależnie od efektów głosowania materiał z tej debaty powinien jednak być przedmiotem rozważań Komisji Konstytucyjnej, która nawet nie rozwijając dalej postulatu Sejmu pracującego bezkadencyjnie, będzie i tak zmuszona do rozstrzygnięć związanych ze sposobem „prawnego” zagospodarowania przerw międzykadencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-435.11" who="#PosełAndrzejBratkowski">Na zakończenie chciałbym wyrazić swoje uznanie szczególnie panu posłowi Rzepce, bo oczywiście — ten dylemat, który on tu podniósł, inicjatorzy projektu ustawy mieli od początku na uwadze, wzbudzał on ich wątpliwości. Jest to problem dla nas wszystkich bardzo trudny do rozstrzygnięcia i rozumiem, że nie jest to sprawa do załatwienia w tym gronie, ale problem ten odkładać się będzie ciężarem na całym społeczeństwie. Co dalej...?</u>
          <u xml:id="u-435.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś zechciałby zabrać głos? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przypominam, że pan poseł Janusz Szymański przedstawił wniosek o odrzucenie rozpatrywanego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-436.4" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy do głosowania tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-436.5" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Ktoś z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Janusza Szymańskiego o odrzucenie projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 574), zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (171) Kto jest przeciw? (44) Kto się wstrzymał od głosowania? (45) Stwierdzam, że Sejm odrzucił projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z druku nr 574.</u>
          <u xml:id="u-436.6" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę uprzejmie o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Cimoszewicza w celu złożenia oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Trafił do moich rąk zdumiewający dokument Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Jest to datowane na 17 grudnia tego roku. Notatka informacyjna o sytuacji politycznej i stosunkach polsko-białoruskich na pograniczu etnicznym na Białostocczyźnie oraz białoruskiej SRR jesienią 1990 r.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Treść tego dokumentu jest tak kuriozalna, że uważam, iż zasługuje na zapoznanie w całości z nią opinii publicznej. Jednak szanując czas Wysokiej Izby i uwzględniając fakt, że ten dokument składa się z 17 stron maszynopisu, uprzejmie proszę o pozwolenie mi na zacytowanie kilku jego fragmentów i zadanie na tej podstawie pewnych pytań.</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Notatka ta została zaadresowana do kilkudziesięciu osób, są wśród nich ministrowie, wiceministrowie różnych resortów, przewodniczący niektórych komisji sejmowych i senackich, kierownictwo MSZ, szefowie służb specjalnych, przedstawiciele środków przekazu, wśród adresatów nie znajduje się w szczególności ani marszałek Sejmu ani ja, chociaż częściowo dotyczy także ona mojej osoby.</u>
          <u xml:id="u-437.3" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Dwukrotnie w październiku i w listopadzie tego roku na Białostocczyźnie przebywali — jak to się określa w podróżach studyjnych — eksperci MSZ, pan Kurkiewicz z Wydziału do spraw ZSRR i Departamentu Europy i pan Sawicki z Wydziału do spraw Polonii Departamentu Konsularnego. Przeprowadzili oni szereg rozmów z rozmaitymi osobami — działaczami politycznymi. Sądząc z danych zawartych w tym materiale byli to wyłącznie działacze „Solidarności” lub komitetów obywatelskich. Przeprowadzili rozmowy z dziennikarzami, z urzędnikami administracji rządowej i samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-437.4" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Na podstawie tych rozmów formułują szereg ocen i wniosków. Niektóre z nich pozwolę sobie państwu przytoczyć.</u>
          <u xml:id="u-437.5" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Po rozmowie z wiceprzewodniczącym zarządu regionu Ziemi Białostockiej, panem Osakiewiczem stwierdza się w tym dokumencie, że białostocka „Solidarność” nie wykonała dotąd żadnego gestu politycznego wobec Białorusinów. Oznacza to brak koncepcji ułożenia stosunków polsko-białoruskich na pograniczu. Po rozmowach z przedstawicielami władz administracyjnych i samorządowych w Hajnówce stwierdza się między innymi, że działacze białoruscy — chodzi tutaj o działaczy białoruskich, którzy zostali wybrani w wyborach samorządowych — utworzyli związek gmin wschodnich. W związku z tym dominuje lokalna białoruska nomenklatura z okresu komunistycznego. W Radzie Miejskiej Hajnówki radni Białorusini w większości byli związani — ja cały czas cytuję — byli związani ze starym układem politycznym, PZPR, ORMO, administracja, dawna Miejska Rada Narodowa.</u>
          <u xml:id="u-437.6" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">„Powtarzane są opinie, że polscy wopiści piją wódkę razem z sowieckimi pogranicznikami, a szef placówki w Białowieży handluje z nimi”.</u>
          <u xml:id="u-437.7" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Na podstawie rozmowy z panem Dolistowskim, dziennikarze tygodnika „Plus” emisariusze MSZ stwierdzają: „Najważniejszym celem środowisk komunistycznych zgrupowanych w SdRP jest uzyskanie wpływu na przyszłą politykę BTSK — to jest Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. Na obszarze tym sytuacja jest korzystna dla komunistów. Ludność wiejska jest podatna na manipulacje polityczne, a proszę uważnie wysłuchać tego fragmentu cytatu „prymitywne prowokacje jak podpalanie i okradanie cerkwi prawosławnych odnoszą tu sukces”. Zdaniem pana Dolistowskiego nowa białostocka elita władzy, administracja państwowa, samorządowa, zarząd regionu „Solidarność” nie jest w stanie wykonać najmniejszego gestu wobec białoruskiej mniejszości narodowej. Po rozmowie z panem Kazimierzem Leszczyńskim, członkiem Komitetu Obywatelskiego, burmistrzem Bielska-Podlaskiego, stwierdza się: „Włodzimierz Cimoszewicz stale spotyka się z białoruskim aktywem bielskiej organizacji SdRP” — tutaj następują nazwiska tych moich rozmówców, rzekomych rozmówców, zakończone stwierdzeniem, że spotkania te mają tajny charakter.</u>
          <u xml:id="u-437.8" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Dalej kuriozalne stwierdzenie: „Wszyscy prawosławni związani są z dawnym aparatem władzy. W Bielsku Podlaskim zmontowali rzekomo gabinet cieni o zabarwieniu komunistycznym. Zdaniem burmistrza oprócz białoruskiego aktywu SdRP w Bielsku odgrywają tam ważną rolę następujące osoby...” — tu następuje lista tych osób. „Zdaniem burmistrza zadrażnienia w stosunkach polsko-białoruskich na Białostocczyźnie wprowadził stan wojenny, a w szczególności aktywne zaangażowanie Białorusinów' po stronie władzy komunistycznej”.</u>
          <u xml:id="u-437.9" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Po rozmowie z panem E. Wappą stwierdza się: „Spiralę wrogości między Białorusinami a Polakami na Białostocczyźnie nakręca Moskwa. Przykładem udziału Polaków w rozkręcaniu spirali wzajemnej wrogości jest powstałe 8 października oświadczenie 16 bielskich radnych, członków Komitetu Obywatelskiego. Oświadczenie to jest reakcją na wypowiedź posła Cimoszewicza, który mieszkając stale w Kalinówce Kościelnej w woj. białostockim stara się ostatnio o image obrońcy Białorusinów. Tekst zawiera między innymi stwierdzenie: Ludność prawosławna Podlasia nie jest mniejszością narodową, lecz rdzenną ludnością polską zruszczoną i przypisaną pod przymusem do Kościoła prawosławnego”.</u>
          <u xml:id="u-437.10" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Dalej następują pomówienia pod adresem Kościoła prawosławnego i księży tego kościoła. Między innymi mówi się, że cerkiew ma niechętny stosunek do wszelkich przejawów białoruskiego patriotyzmu. Biskup białostocko-gdański Sawa usuwa księży prawosławnych, którzy wprowadzają do liturgii elementy białoruskie.</u>
          <u xml:id="u-437.11" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Po rozmowie z panem Sokratem Janowiczem stwierdza się: „Sokrat Janowicz został dyskretnie poinformowany przez „Solidarność” białostocką, że ze względu na stanowisko polskiego elektoratu nie są możliwe rozmowy tej organizacji z Białorusinami. Sokrat Janowicz przewidział, że na Białostocczyźnie w wyborach prezydenckich sukces odniesie poseł Cimoszewicz. Janowicz, podobnie jak przed tym Wappa, zasugerował, że posłem białoruskim na Sejm RP mógłby zostać Eugeniusz Mironowicz”.</u>
          <u xml:id="u-437.12" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Dalej następują oceny i wnioski. Niektóre z nich również chcę państwu przytoczyć.</u>
          <u xml:id="u-437.13" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Wniosek nr 5: Istniejąca oraz najprawdopodobniej podsycana przez ZSRR wrogość między Polakami i Białorusinami, tak na Białorusi jak na polsko-białoruskim pograniczu etnicznym jest najprawdopodobniej ilustracją radzieckiej tezy, że uniezależniające się republiki związkowe mają nacjonalistyczne, a więc także antypolskie nastawienie.</u>
          <u xml:id="u-437.14" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Wniosek nr 6: Stosunków polsko-białoruskich nie da się oddzielić od sytuacji społeczno-politycznej na Białostocczyźnie. Sytuacja ta jest zła, nieszczelna granica, rozwinięty przemyt, nielegalny handel ułatwiają infiltrację z zewnątrz. Obce służby specjalne mogą tam osiągać znaczne wpływy.</u>
          <u xml:id="u-437.15" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Wniosek nr 7: Białorusini polscy nie mają przywódców politycznych. Kontrolę polityczną zachowuje nadal stara nomenklatura. Potwierdzają to wyniki pierwszej i drugiej tury wyborów prezydenckich. Nomenklatura ta utrzymuje dawne przyjacielskie stosunki przygraniczne z BTSK. Chłopi białoruscy nadal jej się boją.</u>
          <u xml:id="u-437.16" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Wniosek nr 10: Jako problem wagi najwyższej jawi się pozytywne rozwiązanie kwestii autentycznego przywództwa politycznego wśród Białorusinów w Polsce. Ewentualne powołanie przez młodych niekomunistycznych działaczy białoruskich organizacji konkurencyjnych w stosunku do BTSK byłoby wariantem optymalnym. Należy przy tym obawiać się nie białoruskiego nacjonalizmu jako takiego, lecz bardziej możliwości uzyskania przez polskich Białorusinów protekcji z zewnątrz jak ruch komunistyczny czy służby specjalne obcych państw.</u>
          <u xml:id="u-437.17" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Wniosek 11: Racja stanu RP wymaga, by w ordynacji wyborczej do Sejmu znalazł się zapis gwarantujący miejsce w parlamencie przedstawicielowi białoruskiej mniejszości narodowej. Oznacza to uniknięcie reprezentowania interesów białoruskich przez pośrednika na przykład SdRP.</u>
          <u xml:id="u-437.18" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Ministerstwo Kultury i Sztuki powinno — to jest wniosek 12 — zaprzestać finansowania działalności BTSK w związku z sygnałami, że BTSK buduje za państwowe pieniądze struktury partyjne oraz ze względu na informacje o sojuszu wyborczym Cimoszewicz — Stachwiuk.</u>
          <u xml:id="u-437.19" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Na podstawie zacytowanych tu fragmentów, jak i szeregu innych, stawiam pytania: Czy funkcjonariusze Ministerstwa Spraw Zagranicznych zostali upoważnieni do podejmowania działań przygotowawczych do przyszłych wyborów parlamentarnych w województwie białostockim? Kto im dał do tego prawo? Na jakiej podstawie zostały sformułowane tak poważne zarzuty wobec sąsiedniego państwa? Czy MSZ zatrudnia ludzi odpowiedzialnych, czy fantastów i łowców sensacyjnych plotek? Czy takie analizy są podstawą do formułowania wniosków w naszej polityce wewnętrznej i zagranicznej? Co ma wspólnego Ministerstwo Spraw Zagranicznych z manipulacjami przy tworzeniu przywództwa politycznego Białorusinów w Polsce? Jakim prawem urzędnicy państwowi określają, jakie rozwiązania polityczne są optymalne? Czy MSZ rzeczywiście uważa, że racja stanu Rzeczypospolitej zakłada ograniczenie wpływów politycznych socjaldemokracji? Czy kłamliwa informacja o rzekomych moich sojuszach wyborczych jest wystarczającą podstawą do dyskryminacji finansowej BTSK i działalności kulturalnej wśród ludności białoruskiej? Jakim prawem upowszechniane są tak prostackie pomówienia mniejszości religijnej? Jak to jest możliwe, żeby dokument MSZ miał charakter donosu konfidenta policji politycznej? Komu w MSZ zależy na jątrzeniu wśród mniejszości narodowych? Czy zaślepienie polityczne autorów tego tekstu tłumaczy w pełni wszelkie nonsensy jakie głoszą?</u>
          <u xml:id="u-437.20" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Jakim prawem w dokumencie MSZ padają tak haniebne pomówienia, jak pomawianie sił lewicy o podpalanie i okradanie cerkwi prawosławnej?</u>
          <u xml:id="u-437.21" who="#komentarz">(Poseł Jan Beszta-Borowski: Przez ubeków!)</u>
          <u xml:id="u-437.22" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Panie kolego, pośle Beszta-Borowski z mojego okręgu poselskiego, wyborczego! W historii XX wieku już raz oskarżano lewicę o dokonywanie podpaleń.</u>
          <u xml:id="u-437.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-437.24" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Kto w MSZ podjął decyzję o wysłaniu emisariuszy w tak politycznej i złowrogiej misji. Jakim prawem urzędnicy MSZ uciekają się do prostackich, propagandowych określeń i pomówień?</u>
          <u xml:id="u-437.25" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Wreszcie chcę skierować pytania do pana premiera. Jakim prawem urzędnicy państwowi dokonują inwigilacji posła, przewodniczącego klubu lewicy i upowszechniają w swoim dokumencie oszczerstwa i kłamliwe informacje? Dlaczego wśród adresatów tego dokumentu nie ma mnie a także marszałka Sejmu?</u>
          <u xml:id="u-437.26" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Jakim prawem MSZ spełnia na terenie kraju rolę policji politycznej? Jakie wnioski personalne zostaną wyciągnięte wobec urzędników-agentów? Czy Białorusini, radni samorządowi, księża Kościoła prawosławnego, działacze lewicy i ja usłyszymy słowo: przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-437.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów...</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#komentarz">(Głos z sali z prośbą o ad vocem)</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Nie ma ad vocem oświadczeń, proszę państwa. Można wygłosić następne oświadczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#SekretarzposełJacekPiechota">Chciałbym wygłosić komunikat w nieco innym duchu.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#SekretarzposełJacekPiechota">Duszpasterstwo parlamentarne przy udziale Kancelarii Sejmu i Senatu zaprasza wszystkich posłów i senatorów do wzięcia udziału w spotkaniu opłatkowym z księdzem prymasem kardynałem Józefem Glempem. Spotkanie odbędzie się w dniu 22 br., w sobotę, o godzinie 8 w sali kominkowej, przepraszam, w sali kolumnowej.</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-439.3" who="#SekretarzposełJacekPiechota">Bezpośrednio po zakończeniu tej części obrad w sali nr 136 odbędzie się posiedzenie Prezydium Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi sekretarzowi. Zarządzam przerwę do godziny 14.30. Od godz. 14.30 będziemy debatować nad popiwkiem.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 12 do godz. 14 min 50)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc za stołem prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o wystąpienie pana posła Jana Łopuszańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#PosełJanŁopuszański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniu dzisiejszym miało miejsce wystąpienie posła Cimoszewicza, które aby w swoich skutkach nie okazało się szkodliwe dla państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#PosełJanŁopuszański">Omówił on dokument studyjny, sporządzony przez panów Kurkiewicza i Sawickiego, urzędników MSZ, dotyczący stosunków polsko-białoruskich. Stosunki te muszą być przedmiotem stałych badań odpowiedzialnych urzędów państwa. Na etapie prowadzenia takich badań i sporządzania ilustrujących je dokumentów, nie można wykluczyć nietrafności ocen. Właśnie dlatego dokumenty te mają charakter poufny a nie są dyskutowane publicznie, aby nie wzbudzać niepokoju niedojrzałymi sformułowaniami. Właśnie dlatego konsultowane są (a konsultowane być powinny) w trybie poufnym.</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#PosełJanŁopuszański">Zrobienie sprawy publicznej z tego dokumentu nie jest już działaniem studyjnym lecz jest działaniem politycznym. Gdyby sprawę tę robił ktoś, kto chce kierować się interesem państwa polskiego, powiedziałbym, jest to wystąpienie nieodpowiedzialne. Gdybym natomiast założył, że jest to wystąpienie „odpowiedzialne”, znaczyłoby to, że nie jest to wystąpienie podyktowane poczuciem odpowiedzialności za państwo polskie.</u>
          <u xml:id="u-442.3" who="#PosełJanŁopuszański">Polityczny sens tego wystąpienia sprowadził się do siania niezgody pomiędzy narodami białoruskim i polskim. Chciałbym, aby nasi bracia Białorusini byli świadomi, że pomimo wszelkich trudności, które występują czy mogą wystąpić pomiędzy naszymi narodami, odpowiedzialni politycy polscy są świadomi potrzeby, wręcz konieczności dziejowej dobrych stosunków pomiędzy naszymi narodami.</u>
          <u xml:id="u-442.4" who="#PosełJanŁopuszański">Sianie niezgody w budowaniu dobrych stosunków — nie służy i prowadzi do destabilizacji państwa. Czyżby komuś na tej destabilizacji zależało? I komu? Kiedy słyszę wystąpienia takie jak posła Cimoszewicza, w moich uszach pobrzmiewa echo działań podejmowanych wspólnie przez Komunistyczną Partię Polski i Komunistyczną Partię Zachodniej Białorusi w Polsce. Jestem głęboko przekonany, że nasi bracia Białorusini, podobnie jak my, Polacy, pamiętają, że działania, które doprowadziły do waszej i naszej tragedii, kierowane były z jednego centrum, mianowicie z Kominternu.</u>
          <u xml:id="u-442.5" who="#PosełJanŁopuszański">W momencie dziejowego przełomu Polska też pragnie liczyć na roztropność polityków Moskwy. Pragnę wierzyć, że w nieprzypadkowym momencie dokonana prowokacja, nie była ani zamiarem ani też się nie stanie przyczynkiem działań politycznych kierowanych z Moskwy.</u>
          <u xml:id="u-442.6" who="#PosełJanŁopuszański">Wiemy, że Moskwa potrafiła w swej polityce wykazać roztropność wiele razy. I z perspektywy doświadczeń polskich wiemy, że roztropność ta bywała tym większa, im bardziej działaniami Moskwy kierowały racje pragmatyczne a im mniej ideologia komunistyczna.</u>
          <u xml:id="u-442.7" who="#PosełJanŁopuszański">Poseł Cimoszewicz łaskaw był się zdziwić, że nie został wciągnięty na listę konsultantów omawianego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-442.8" who="#PosełJanŁopuszański">Twierdzę, że swoim zachowaniem dowiódł, iż decyzja pominięcia jego osoby była słuszna. Polska nie może sobie pozwolić na złożenie odpowiedzialności za tak ważną i trudną sprawę jak stosunki polsko-białoruskie w jego ręce.</u>
          <u xml:id="u-442.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Informuję, że wpłynął przedstawiony przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów projekt uchwały w sprawie rządowego projektu ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 roku.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">W związku z tym Prezydium Sejmu proponuje rozpatrzenie tego projektu uchwały w punkcie 11, w którym Sejm rozpatrzy sprawozdanie komisji o projekcie ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Wysoka Izba moją propozycję przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przystępujemy do punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r. (druki nr 653 i 676) oraz przedstawiony przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów projekt uchwały w sprawie rządowego projektu ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r. (druk nr 680).</u>
          <u xml:id="u-443.4" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Wiesława Zajączkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-443.5" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie jest rzeczą przyjemną ani łatwą stawanie przed Wysoką Izbą z zadaniem uzasadnienia przedłużenia — i to na czas bezterminowy — podatku, ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">Ustawa ta i instytucja tego podatku budzi od wielu już miesięcy określone emocje, emocje wśród bardzo dużej w naszym kraju liczby pracowników najemnych, poddanych działaniom tejże ustawy. Podatek ten jest otoczony powszechną niechęcią i to z trzech przynajmniej przyczyn:</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#PosełWiesławZajączkowski">Pierwszą przyczyną tej niechęci jest prewencyjno-represyjny charakter tego podatku. Nie ma on charakteru fiskalnego, czerpane z tego tytułu wpływy do budżetu państwa są naprawdę minimalne. Natomiast podatek ten, mówiąc językiem obiegowym, nie daje ludziom zarobić. Jest on barierą, którą zakłady pracy boją się przekroczyć. Jest hamulcem płac, stąd zdecydowana niechęć do tego podatku. Tutaj od razu trzeba stwierdzić, że wiele osób, wiele zakładów myślało, że z końcem 1990 r., kiedy wygaśnie dawna ustawa, podatek ten nie będzie przedłużony.</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#PosełWiesławZajączkowski">Staję przed Wysoką Izbą z zadaniem uzasadnienia przedłużenia tego podatku i to na czas nie oznaczony, gdyż takiego postanowienia dotyczy druk nr 676.</u>
          <u xml:id="u-444.4" who="#PosełWiesławZajączkowski">Drugą przyczyną, która budzi, oględnie bardzo mówiąc, niechęć do tego podatku jest jego skuteczny charakter.</u>
          <u xml:id="u-444.5" who="#PosełWiesławZajączkowski">Nie będę tutaj omawiał historii tej instytucji podatkowej, od FAZ-u poprzez PFAZ i ten, gwarowo mówiąc, popiwek, ustanowiony w ubiegłym roku i zresztą również zmieniony w półroczu ub.r. W każdym razie jest to podatek skuteczny. Zakłady pracy boją się go i nie ośmielają się przekroczyć tej bariery. Natomiast jeżeli przekroczą barierę zakreśloną przez ustawodawcę, są w sposób, jak to się mówi, niemiłosierny karane, i to w niektórych wypadkach karane w taki sposób, który może doprowadzić do ruiny zakładu.</u>
          <u xml:id="u-444.6" who="#PosełWiesławZajączkowski">Jest jeszcze trzecia przyczyna, dla której ten podatek nie cieszy się, oględnie mówiąc, popularnością w naszym kraju. Jest to przyczyna, powiedziałbym, natury doktrynalnej. Mianowicie ten podatek jest obcy zasadom wolnego rynku, obcy docelowym zasadom, do których zmierzamy, jest on pewnego rodzaju hamulcem administracyjnym nałożonym na wolną grę sił rynkowych, przede wszystkim na wolny rynek pracy i płac.</u>
          <u xml:id="u-444.7" who="#PosełWiesławZajączkowski">Jakaż zatem motywacja kierowała Komisjami: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawczą, aby przedstawić projekt przedłużenia tego podatku, aczkolwiek w trochę innej wersji? Przede wszystkim motywacją tą jest fakt, że jeszcze nie mamy wolnego rynku pracy i płac. To, co u nas istnieje, to są dopiero zaczątki tego rynku. Dopóki nie będziemy mieli całkowicie wolnej konkurencyjnej gospodarki, nie będziemy mieli całkowicie wolnego rynku pracy i płacy, zrzeczenie się tego podatku, rezygnacja z niego byłaby przedwczesna.</u>
          <u xml:id="u-444.8" who="#PosełWiesławZajączkowski">I z tym twierdzeniem, z tą tezą, którą zresztą uzasadni być może pan wicepremier Balcerowicz, z tą tezą zgodziła się ogromna większość członków Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawczej, jak również, co warto wspomnieć, zgodzili się z tą tezą, musieli się zgodzić z tą tezą, aczkolwiek niechętnie, uczestniczący w obradach przedstawiciele obydwu najważniejszych w Polsce central związkowych.</u>
          <u xml:id="u-444.9" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, przedkładając państwu wniosek o przedłużenie tego podatku na czas nie oznaczony, równocześnie jednak nie zapominamy, że podatek sam w sobie nie powinien odgrywać roli zasadniczej, powinien on być elementem docelowej strategii gospodarczej rządu. W związku z tym, obok ustawy w druku nr 676, pozwalamy sobie przedstawić państwu załączony w druku nr 680 projekt uchwały, który nakłada na rząd określone obowiązki. Zmierzają one do zniesienia w perspektywie tego podatku. W uchwale tej określony jest zarówno termin, w jakim rząd się ma z tych obowiązków wywiązać, jak też i kierunek działań. Ma nim być dalsze łagodzenie rygorów podatku od wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-444.10" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, są cztery założenia tej ustawy. Pierwsze założenie, podobne jak w poprzednio przyjętych ustawach, jest to całkowicie dominujące założenie przeciwdziałania inflacji. Temu właśnie przeciwdziałaniu inflacji ma być podporządkowany projekt tej ustawy, temu służy utrzymanie w dalszym ciągu pojęcia wskaźnika korygującego, który ma być w zamierzeniach niestety niższy niż wskaźnik wzrostu cen i usług. Wskaźnik korygujący ma być ustalany przez Ministerstwo Finansów, ale zdajemy sobie chyba wszyscy sprawę, że będzie on ustalany niestety w wysokości mniejszej od 1, czyli że bezpodatkowy wzrost płac nie może przekroczyć wzrostu cen i usług na naszym rynku. To jest właśnie ten element antyinflacyjny, jak wspomniałem, całkowicie dominujący.</u>
          <u xml:id="u-444.11" who="#PosełWiesławZajączkowski">Drugim założeniem tejże ustawy jest chęć przeciwdziałania bezrobociu. Będę jeszcze o tym mówił przy omawianiu różnicy między formułą funduszową wskaźnika wzrostu wynagrodzeń przyjętą w poprzedniej ustawie, a formułą uśredniającą przyjętą w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-444.12" who="#PosełWiesławZajączkowski">Trzecim założeniem jest przeciwdziałanie niektórym drogom obchodzenia tego podatku, nazwijmy to, manipulacji ustawą, które ujawniły się w trakcie rocznej praktyki stosowania tego podatku. W szczególności należy tu wymienić art. 3 ust. 2, który ma zapobiegać w pewnym sensie przeciwdziałaniu rozpowszechnianej praktyce przekazywania środków z funduszu socjalnego i mieszkaniowego pośrednio na fundusz wynagrodzeń, to znaczy przekazywania pracownikom w formie pieniężnej środków z tychże dwóch funduszy: socjalnego i mieszkaniowego. Jest to próba przeciwdziałania tego rodzaju manipulacjom, natomiast nie jest to próba aż tak bardzo restrykcyjna, o czym świadczy użyte tam określenie, że dopuszcza się bezpodatkowe przekazanie pracownikom środków pieniężnych lub równowartości świadczeń do dwukrotnej odpisu podstawowego na ten fundusz.</u>
          <u xml:id="u-444.13" who="#PosełWiesławZajączkowski">Następną próbą przeciwdziałania pewnego rodzaju obchodzeniom tej ustawy, próbą, która istniała już w poprzedniej ustawie, ale jest w tym wypadku obwarowana restrykcjami, jest art. 11 ust. 2 na str. 10. Artykuł ten po pierwsze statuuje zakaz dokonywania podwyżek z mocą wsteczną, a po drugie; ustanawia, co jest nowością, sankcje za obejście tego zakazu, ponieważ istniały przypadki obchodzenia przepisów ustawy poprzez dawanie wstecznych podwyżek płac.</u>
          <u xml:id="u-444.14" who="#PosełWiesławZajączkowski">I następną, może najbardziej dla szerokiego ogółu pracowników ponętną stroną tej ustawy, założeniem tej ustawy są formy złagodzenia podatku w wybranych dziedzinach. Nie obejmują one generalnie wszystkich, ale wiele dziedzin, mówiąc wprost, skorzysta na tej ustawie. Będę to jeszcze omawiał, jest tych przypadków chyba sześć, w których przepisy nowej ustawy będą korzystniejsze dla pracowników, od przepisów dawnej ustawy. Będę to omawiał w trakcie swojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-444.15" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, odnośnie do drugiego założenia ustawy — przeciwdziałania bezrobociu i zmiany formuły średnich wynagrodzeń nie podlegających podatkowi. W dawnej ustawie mieliśmy do wyboru między formułą średniej, formułą nieopodatkowanych wynagrodzeń, tzw. formułą funduszową i formułą uśredniającą. Różnica była taka, że w wypadku zwolnienia części pracowników ich fundusz płac przechodził na następnych pracowników dając wtedy zakładowi możliwość podwyższania wynagrodzeń pozostałym pracownikom. Ta droga, proszę państwa, w tej ustawie ma być zamknięta, ponieważ doszliśmy do wniosku, że prowadzi to do niczym nieuzasadnionego wzrostu bezrobocia. Zakłady, można powiedzieć, postępowały na swój sposób logicznie. Mając raz ustaloną i nieopodatkowaną kwotę funduszu płac, zwalniały część pracowników, pieniądze przekazywały innym pracownikom, i w ten sposób windowały płace. Pomijam już sprawę, że niektóre zakłady robiły to celowo, a niektóre robiły to z przyczyn, powiedzmy, ekonomicznych, i w ten sposób pozostali pracownicy w tych zakładach uzyskiwali dodatkową premię w postaci tego bezpodatkowego wzrostu płac.</u>
          <u xml:id="u-444.16" who="#PosełWiesławZajączkowski">Otóż ta droga ma być tym razem zamknięta, ponieważ powodowała ona wzrost bezrobocia. Zakłady wprawdzie postępowały logicznie, ale ich logiczne postępowanie odbijało się w sposób niekorzystny na całokształcie polityki państwa. To znaczy postępowały zgodnie z ustawą wydaną przez państwo, ale ich postępowanie pociągało za sobą skutek zdecydowanie niekorzystny dla państwa w postaci bezrobocia, a nie muszę nikogo przekonywać, że bezrobocie jest skutkiem niekorzystnym. I to nie tylko dlatego, że płaci się zasiłek dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-444.17" who="#PosełWiesławZajączkowski">Odchodzi się więc zatem w tej ustawie od formuły funduszowej, przyjmuje natomiast formułę uśredniającą. Polega ona na tym, że wraz ze zmianą ilości pracowników wynagrodzenie bezpodatkowe nie ulega zmianie. Podstawą ustalania podatku od wynagrodzeń ma być porównywanie średniej normy wynagrodzenia przed zmianami w zatrudnieniu, do średniej normy wynagrodzeń po zmianach w zatrudnieniu, i to jest ta formuła uśredniająca. Jest ona zapisana w art. 3, 4 i 5 przedstawionego państwu projektu. Język tych przepisów jest istotnie bardzo trudny do zrozumienia. Jest to język ustawowy, który miejscami przypomina instrukcje dla księgowych. Proszę państwa, być może nawet prościej byłoby, gdyby w niektórych wypadkach zapisano to w formie formuł matematycznych, być może wtedy byłoby to bardziej zrozumiałe. Biorąc pod uwagę bardzo szybkie tempo prac podkomisji, innym językiem tego zapisać się nie dało. Przyznać trzeba, że treść art. od 3 do 5 włącznie jest bardzo skomplikowana i trudno ją — zwłaszcza mając niewiele czasu na przejrzenie tekstu ustawy — zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-444.18" who="#PosełWiesławZajączkowski">Natomiast sedno tych przepisów polega właśnie na odejściu od formuły funduszowej do formuły uśredniającej, czyli stworzeniu stanu, w którym wzrost, zmniejszenie zatrudnienia w zakładzie, obojętne czy celowe, czy nie celowe, nie wpływa na wzrost bezpodatkowej średniej wynagrodzenia dla pozostałych w tym zakładzie pracowników.</u>
          <u xml:id="u-444.19" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, jak powiedziałem, czwartym założeniem tej ustawy są łagodzenia dotychczasowych form i wysokości ustalania tego podatku. I złagodzeń tych, poczynając od pierwszego, jest stosunkowo sporo. Pierwszym jest całkowite wyłączenie spod działania tejże ustawy sektora prywatnego. I to bez względu na to, ile ten sektor prywatny zatrudnia pracowników. Nawet jeżeli pracodawca w skrajnym przypadku zatrudnia kilkuset, czy parę tysięcy pracowników, wynagrodzenia wypłacane tym pracownikom są wyłączone spod działania tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-444.20" who="#PosełWiesławZajączkowski">Drugą formą złagodzenia dotychczasowych rygorów ustawy jest wyłączenie niektórych spółdzielni. Tego w pierwotnym brzmieniu rządowym nie było. To zostało wprowadzone dopiero w pracach podkomisji i komisji. Chcieliśmy wprowadzić złagodzenie, ale tylko dla spółdzielni, powiedziałbym, prawdziwych, to znaczy tych, w których zarówno fundusz udziałowy jest bardzo wysoki, jak i tych, w których związek spółdzielcy ze spółdzielnią jest stosunkowo bliski, spółdzielca zainteresowany jest działaniem tej spółdzielni. Spółdzielnie te chcieliśmy w sensie tej ustawy oddzielić całkowicie od spółdzielni drugiego niejako rodzaju, w szczególności spółdzielni osób prawnych, ale i innych spółdzielni, nazwałbym je zbiurokratyzowanych, w których przynależność spółdzielcy do spółdzielni jest często fikcyjna.</u>
          <u xml:id="u-444.21" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, tę formułę uprzywilejowania podatkowego w sensie tej ustawy dla spółdzielczości zawarliśmy na str. 2 w ust. 2 art. 1 w pkt. 10, 11 i 12. Na ile nam się udało czytelnie rozdzielić spółdzielczość prawdziwą, powiedziałbym, od tej zbiurokratyzowanej, to państwo sami ocenią. W każdym razie jest to zmiana wprowadzona do tekstu tej ustawy przez podkomisję i komisję; tego w pierwotnym przedłożeniu rządowym nie było.</u>
          <u xml:id="u-444.22" who="#PosełWiesławZajączkowski">Następnym, i może nawet ważniejszym od poprzednich łagodzeniem rygorów tej ustawy jest złagodzenie podatku dla przedsiębiorstw prywatyzowanych. Jest ono umieszczone w dwóch punktach tejże ustawy, mianowicie na str. 2 pkt 9 ust. 2 art. 1 i na str. 13 w pkt. 4 art. 13. Sprawa ma wyglądać, proszę państwa, w ten sposób. Chcieliśmy wprowadzić pewnego rodzaju gradację złagodzeń podatkowych w zależności od ilości sprzedanych akcji. Wygląda ona w ten sposób. Jeżeli ktoś sprzeda do 20% akcji lub też udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, to stawkę podatku obniża mu się o 20%. Jeżeli ktoś sprzeda do 50% udziałów lub akcji, stawkę podatku obniża mu się o 50%. Natomiast jeżeli uda mu się sprzedać, co w wypadku np. tych sześciu ostatnio prywatyzowanych przedsiębiorstw prawdopodobnie już w tym roku nastąpi, powyżej 50% akcji lub udziałów, to wchodzi on do grupy całkowicie zwolnionych z podatku od wynagrodzeń. Taki jest sens tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-444.23" who="#PosełWiesławZajączkowski">Dlaczego jako tę dolną stawkę przyjęliśmy 20%; sprawa jest jasna. 20% to jest ta kwota udziałów lub akcji, którą pracownicy mogą wykupić w trybie, powiedziałbym, preferowanym.</u>
          <u xml:id="u-444.24" who="#PosełWiesławZajączkowski">Następną formą złagodzenia jest art. 8, który musi być rozpatrywany wraz z załącznikiem do tekstu tej ustawy; w trakcie obrad załącznik ten budził właśnie największe emocje, wywołał największą dyskusję. Sensem art. 8 jest wyłączenie pewnej grupy zakładów, które nie działają według normalnych reguł gry ekonomicznej, wyłączenie ich i przesunięcie do grupy preferowanej. Grupa ta ma być preferowana w ten sposób, że w miejsce tych wszystkich założeń, tych wszystkich rygorów i tych prawideł, o których przed chwilą mówiłem, średnia wynagrodzeń tej grupy ma być ustalona według procentowego wzrostu przeciętnych wynagrodzeń w sześciu podstawowych sferach produkcji materialnej bez wypłat z zysku. Ponieważ przeciętna wynagrodzeń w sześciu podstawowych działach jest z reguły wyższa od tej normy podatku od wynagrodzeń, w związku z tym zakłady te będą mogły po 1 stycznia zbliżyć się do tej przeciętnej, będą mogły wyrównywać.</u>
          <u xml:id="u-444.25" who="#PosełWiesławZajączkowski">W wykazie do art. 8 wymieniony jest szeroki wachlarz przedsiębiorstw, które z dobrodziejstw tego artykułu skorzystają. Przede wszystkim wszystkie przedsiębiorstwa komunalne, ale również tak potężne branże, jak PKP, PKS oraz poczta. To są naprawdę duże grupy pracownicze i one w świetle tej ustawy, przy wzroście wynagrodzeń będą traktowane nieco łagodniej niż pozostała grupa przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-444.26" who="#PosełWiesławZajączkowski">Taką formą złagodzenia rygorów podatkowych, przewidzianą dla najbiedniejszych, dla najmniej zarabiających pracowników zakładów pracy jest na str. 6 w art. 4 ust. 4, który mówi, że jeżeli wynagrodzenie jest niższe od 800 tys. zł, to bez podatku można je podnieść automatycznie do wysokości 800 tys. zł, oczywiście jeżeli dane przedsiębiorstwo posiada na to środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-444.27" who="#PosełWiesławZajączkowski">Następną formą złagodzenia dotychczasowych rygorów podatkowych jest podwyższenie normy w tej formie, która już do tej pory istniała, to znaczy dla przedsiębiorstw, które nie pogorszyły swoich wyników ekonomicznych w danym roku. Przypominam, że ta forma została wprowadzona w połowie 1990 r. Jest to pewien przywilej podatkowy. Tam podkomisja i komisje zmieniły wskaźniki. W każdym razie w tej chwili te wskaźniki wynoszą 1/8 i 1/6 rocznej normy. Jest to zawarte na str. 10 w ust. 4 art. 9.</u>
          <u xml:id="u-444.28" who="#PosełWiesławZajączkowski">Przepisem, który w trakcie posiedzeń komisji wzbudził, proszę państwa, pewne kontrowersje był przepis art, 4 ust. 3. Dotyczy on podatników, którzy przekroczyli zalecaną przez państwo normę w trakcie roku 1990. Przewiduje się w roku przyszłym zwiększenie normy wynagrodzeń i okazało się, że jest to sprawa kontrowersyjna, sprawa przez niektórych posłów kontestowana pod hasłem, że ci, którzy przestrzegali tych rygorów w ustawie popiwkowej, którzy wykazywali zgodność swojej polityki płacowej z polityką państwa, mają być niepreferowani, natomiast ci, którzy sobie beztrosko te rygory przekroczyli, mają korzystać teraz z pewnego rodzaju, nazwijmy to, amnestii podatkowej. Niemniej, komisje proponują wprowadzenie takiego złagodzenia dla licznych zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-444.29" who="#PosełWiesławZajączkowski">Odnośnie do wypłat zysku, tak zwanej obiegowo trzynastki, to tutaj dotychczasowe zasady żadnej zmianie nie uległy, w dalszym ciągu ta bezpodatkowa trzynastka może być wypłacana w dotychczasowej wysokości.</u>
          <u xml:id="u-444.30" who="#PosełWiesławZajączkowski">To byłoby, proszę państwa, tyle tych złagodzeń, o których miałem mówić. Przejdę teraz do omawiania wniosków mniejszości. Prosiłbym tutaj o uwagę, gdyż zmienia tu się tekst w porównaniu z tym, który mają państwo przedstawiony i przedłożony w druku nr 676. W jednym i w drugim tekście chodzi dokładnie o to samo, ale po prostu drugi tekst jest napisany bardziej strawnym, bardziej fachowym językiem prawniczym, a ze względu na bardzo szybki tryb prac nad tą ustawą nie mógł on się znaleźć w druku nr 676.</u>
          <u xml:id="u-444.31" who="#PosełWiesławZajączkowski">Poprawka pierwsza mówi, żeby całkowite wyłączenie spod działania przepisów ustawy zastosować do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego i sanatoryjnego, w których pracownicy wynagradzani są według zasad określonych dla pracowników społecznych zakładów służby zdrowia, finansowanych na podstawie umowy zawartej z Ministerstwem Zdrowia i Opieki Społecznej. Jest to poprawka pana posła Mariana Kowala.</u>
          <u xml:id="u-444.32" who="#PosełWiesławZajączkowski">Druga poprawka, pana posła Borala, przewiduje po prostu alternatywną do ustalonej już skalę progresji podatkowej. Pan poseł Boral domaga się złagodzenia tej skali progresji podatkowej, tak aby dopiero przekroczenie norm wynagrodzeń powyżej 10% dawało podstawę do zastosowania najostrzejszej, powiedziałbym, gilotynującej stawki podatku w wysokości 500% i za każdą wypłaconą kwotę podatku. Jest to wniosek alternatywny do zawartego w przedłożeniu rządowym i zawartego w tym, co proponują Komisje: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawcza.</u>
          <u xml:id="u-444.33" who="#PosełWiesławZajączkowski">Trzeci wniosek, proszę państwa, wiąże się z załącznikiem zawierającym listę tych zakładów, w pewnym sensie preferowanych i uprzywilejowanych. Wniosek ten zawiera domaganie się tego, aby obok innych zakładów, znacznie większych i poważniejszych, podlegających tym złagodzeniom z art. 9, dołączyć również Fundusz Wczasów Pracowniczych. Jest to w gruncie rzeczy problem niewielki, według otrzymanych informacji Fundusz Wczasów Pracowniczych liczy 3 tys. osób. Problem polega na czym innym, czy mianowicie rozszerzenie tego zakresu nie spowoduje roszczeń następnych branż. Zresztą w Funduszu Wczasów Pracowniczych zarobki są rzeczywiście bardzo małe.</u>
          <u xml:id="u-444.34" who="#PosełWiesławZajączkowski">To byłoby, proszę państwa, tyle co do ustawy, natomiast uchwała — powtórzę jeszcze raz — przy formalnym założeniu, że ustawa ma być bezterminowa — projekt tej uchwały nakłada na rząd określone obowiązki. Jest to uchwała bardzo krótka, jednozdaniowa, w druku nr 680, i mówi ona, że rząd, po pierwsze, powinien przedstawić wniosek znowelizowania tej ustawy, którą mamy uchwalić, do końca czerwca 1991 roku, a po drugie, że wnioski te mają iść w kierunku dalszego łagodzenia rygorów tejże ustawy, rygorów tego podatku. To wszystko. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-444.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękujemy bardzo panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Blidę z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej. Kolejnym mówcą będzie pani poseł Anna Bańkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#PosełBarbaraBlida">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polityka podatkowa państwa powinna być funkcją racjonalnej polityki finansowej. Polega to na tym, że system podatkowy wspiera efektywną działalność gospodarczą, a nie jest jej hamulcem. U podstaw polityki podatkowej powinna leżeć szeroko pojęta i perspektywiczna dbałość o interes państwa. Z całą odpowiedzialnością pozwalam sobie stwierdzić, że podatek od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń — mający swe korzenie jeszcze w 1982 roku — jest największym nonsensem ekonomicznym naszych czasów. Jest charakterystycznym przykładem niedoskonałości systemu podatkowego w ogóle.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#PosełBarbaraBlida">Płace powinny być instrumentem aktywnej polityki ekonomicznej, a nie polityki społecznej. Tę ostatnią trzeba prowadzić odrębnie, poza działalnością podmiotów gospodarczych. Między innymi właśnie podatek od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń uczynił w ostatnich latach największe spustoszenie w gospodarce. Jest to typowy twór gospodarki ekstensywnej. Nie spełnia funkcji stymulatora rozwoju przedsiębiorczości i wzrostu produkcji.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#PosełBarbaraBlida">Od kilku lat, i od kilku kolejnych ekip rządowych, przemysłowa Polska oczekuje takiego systemu podatkowego, który pozwoliłby płacić za pracę bez żadnych udziwnień i który obejmowałby całe pracujące społeczeństwo, jednostki kluczowe, uspołecznione, prywatne, rzemiosło i spółki. Idzie o to, aby wszyscy mieli jednakowe warunki na starcie, by istniała możliwość dokonywania porównywalnych analiz ekonomicznych, by można było obiektywnie ocenić gospodarność i dochodowość poszczególnych sektorów gospodarki, by wreszcie zahamować nadmierną płynność kadr z przyczyn płacowych.</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#PosełBarbaraBlida">Rząd powinien zapewnić podmiotom gospodarczym równy start do kolejnych działań reformatorskich. Projekt ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 roku przewiduje podział przedsiębiorstw na grupy w zależności od stopnia sprywatyzowania. Równocześnie wyłączenie niektórych podmiotów w art. 1 w ust. 2 z zakresu działania ustawy, stwarza preferencje płacowe dla tych podmiotów, co przeczy zasadzie równych szans dla wszystkich działających jednostek.</u>
          <u xml:id="u-446.4" who="#PosełBarbaraBlida">Nierówność w potraktowaniu różnych podmiotów gospodarczych w opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r. w oczywisty sposób spowoduje chęć szybkiego skomercjalizowania się przedsiębiorstw państwowych. Jednak w roku tym będzie mogła być skomercjalizowana tylko nikła część tych przedsiębiorstw, gdyż między innymi procedura uzyskania statusu sprywatyzowanego przedsiębiorstwa uzależniona jest głównie od Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, od potencjalnych możliwości i efektywności pracy tegoż ministerstwa. Kryteria doboru, ustalanie kolejności przedsiębiorstw, które będą się prywatyzować w pierwszej kolejności, podzieli przedsiębiorstwa już na wstępie na równe i równiejsze.</u>
          <u xml:id="u-446.5" who="#PosełBarbaraBlida">Przy tym systemie działania słabe przedsiębiorstwa szybko sprywatyzowane będą oferować lepsze warunki płacy niż dobre lub bardzo dobre przedsiębiorstwa, które z różnych przyczyn nie będą mogły się przebić do formuły przedsiębiorstwa sprywatyzowanego. Dalszy scenariusz można przewidzieć. Najlepsi fachowcy z dobrych przedsiębiorstw państwowych, nawet o zasadniczym znaczeniu dla gospodarki narodowej, zostaną wchłonięci przez przedsiębiorstwa gorsze, ale prywatne lub skomercjalizowane.</u>
          <u xml:id="u-446.6" who="#PosełBarbaraBlida">Słusznym wydaje się odejście w tym momencie od scentralizowanego udzielania prawa do prywatyzacji. Zasady ustalania normy przeciętnego wynagrodzenia określone w art. 4 nie są kontynuacją zasad obowiązujących w 1990 roku. Spowoduje to nieuzasadnione zróżnicowanie norm, szczególnie korzystne dla tych jednostek, które w 1990 r. zanotowały regres zatrudnienia a więc i z reguły produkcji. Będzie to swoisty, kolejny antybodziec dla wszystkich tych jednostek, które prowadzą działalność na ustabilizowanym poziomie, niezależnie od koniunktury w kraju.</u>
          <u xml:id="u-446.7" who="#PosełBarbaraBlida">Przy dość dużym zróżnicowaniu normy przeciętnego wynagrodzenia, szacunkowo od 750 tys. do 1,5 mln i więcej, indeksowanie wskaźnikowe w art. 5 będzie tylko powiększać dysproporcje, to znaczy sam procent od większej płacy daje prawo wzrostu wynagrodzeń o kwotę wyższą niż w przypadku płacy 750 tys. Trudno tu mówić o w miarę sprawiedliwym rekompensowaniu wzrostu cen detalicznych.</u>
          <u xml:id="u-446.8" who="#PosełBarbaraBlida">Przewidując stosunkowo wysoką inflację w 1991 roku a tym samym i wzrost cen detalicznych należy spodziewać się poważnej korekty normy wynagrodzeń z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-446.9" who="#PosełBarbaraBlida">Kolejna preferencja dla nieudolnych. Mały zysk w 1990 roku umożliwia podmiotom relatywnie łatwiejszy jego wzrost w 1991 roku, aniżeli w jednostkach o wysokiej rentowności. Stworzy to nieuzasadnione preferencje dla tych pierwszych i będzie antybodźcem dla drugich. Tego typu regulacja już w tej chwili zmusza rentowne przedsiębiorstwa do niewykazywania faktycznie osiągniętych zysków. W ten sposób kolejny raz cały potencjał intelektualny ekonomistów kierowany jest do szukania dróg ominięcia prawa.</u>
          <u xml:id="u-446.10" who="#PosełBarbaraBlida">Nagrody z zysku nie będą powiązane ani z kwotą wypracowanego faktycznie zysku ani z rentownością. Jest to zbliżone do dawnej trzynastki i w zasadzie mogłoby być włączone do płac dla wyraźniejszego podkreślenia, że z zyskiem niewiele mają wspólnego. Naliczona składka ZUS od wypłaconych nagród z zysku, które obciążą zysk bilansowy, będzie kolejnym składnikiem zmniejszającym zysk pozostający w przedsiębiorstwie m.in, na rozwój. Proponowana 500% stawka podatku za przekroczenie normy wynagrodzeń o ponad 5% ma charakter rozporowy a nie jest instrumentem ekonomicznym.</u>
          <u xml:id="u-446.11" who="#PosełBarbaraBlida">Skoro musi być zastosowana tak sankcyjna stawka podatku za każdy kolejny procent przekroczenia normy, powinniśmy przyjąć drugi wariant ust. 2 w art. 13, mówię o wniosku mniejszościowym.</u>
          <u xml:id="u-446.12" who="#PosełBarbaraBlida">Równocześnie uważam, że po głębokim spadku płac realnych, z jakim mieliśmy do czynienia w 1990 roku, tj. około 30%, w 1991 r. indeksacja płacy powinna być równa wzrostowi cen detalicznych. Zgłaszam to jako wniosek formalny, tzn. o wykreślenie z ustawy współczynnika korygującego.</u>
          <u xml:id="u-446.13" who="#PosełBarbaraBlida">W sumie, omawiany projekt ustawy jest, moim zdaniem, kolejnym, mam nadzieję, że jeszcze nie dobijającym uderzeniem w przedsiębiorstwa państwowe, o których od wielu lat mówi się, że powinny być samodzielne i samorządne. Przedstawia się je jako organizmy niesprawne, ślamazarne, źle zarządzane, archaiczne, zapominając, że im właśnie kazano funkcjonować w najbardziej absurdalnych, fiskalnych regułach ekonomicznych. One realizowały opiekuńcze funkcje państwa i to one wreszcie dawały i nadal zapewniają największy wpływ środków do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-446.14" who="#PosełBarbaraBlida">Zdając sobie sprawę, że jesteśmy zmuszeni przyjąć projekt ustawy, mimo jej destrukcyjnego i antymotywacyjnego działania na gospodarkę, mam nadzieję, że czynimy to po raz ostatni.</u>
          <u xml:id="u-446.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Annę Bańkowską z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, kolejnym mówcą będzie pan poseł Norbert Lysek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#PosełAnnaBańkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na początku października br., podczas posiedzenia klubu, na którym to gościł pan premier Balcerowicz, zadałam mu wtedy pytanie: Kiedy ogłoszone zostaną zasady opodatkowania funduszu płac na 1991 r.? Miałam bowiem sygnały od wielu przedsiębiorstw, że jeśli chodzi o płace, dzieją się u nich rzeczy niepokojące. Ponieważ nieznane były zasady opodatkowania, pod presją załóg, chcąc sobie zarobić na dobrą bazę przyszłoroczną, jak to się co roku opłacało, podnosząc poziom wynagrodzeń przedsiębiorstwa wpadały w trudne do oszacowania, złe szanse normalnego funkcjonowania w 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#PosełAnnaBańkowska">Na pytanie, jak należy postępować, nie umiałam ani tym przedsiębiorstwom ani sobie w tym momencie odpowiedzieć. Natomiast dostałam odpowiedź od pana premiera, że jeszcze nie nadszedł stosowny moment do podjęcia dyskusji na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#PosełAnnaBańkowska">Moim zdaniem szkoda, że tak się właśnie stało, bo był to ostatni rozsądny i bezpieczny termin, żebyśmy w sposób bardzo wyważony rozpoczęli dyskusję nad tym, jakże ważkim, nośnym i dotyczącym milionów ludzi — problemem.</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#PosełAnnaBańkowska">Dzisiaj, odbywając drugie czytanie, praktycznie mieliśmy trzy dni na prace komisji, żeby przedyskutować wszystkie te kwestie. To jest stanowczo za krótko, aby móc spokojnie wyważyć wynikające z tej ustawy pełne skutki finansowe zarówno dla budżetu państwa jak i dla przedsiębiorstw. Boję się, że na skutek niedopracowania szczegółów, czy nieprzeanalizowania ich w pełni, a co za tym idzie i niedopracowania, efekty wynikające z tej ustawy mogą rozminąć się — i to znacznie — z zamierzeniami, które były przedstawione przez rząd w uzasadnieniu.</u>
          <u xml:id="u-448.4" who="#PosełAnnaBańkowska">Jak już mówił poseł sprawozdawca, wiele środowisk liczyło na to, że od 1991 r. zostanie wprowadzona pełna zasada samodzielności gospodarowania płacami przez przedsiębiorstwa przystające do mechanizmów rynkowych. Była też grupa, która liczyła na znaczne złagodzenie mechanizmów popiwku. Były to jednak, moim zdaniem, oczekiwania zupełnie nie do spełnienia w obecnym stanie naszej gospodarki. Gdybyśmy zdecydowali się na likwidację popiwku, mogłoby to doprowadzić do ponownego nieszczęścia — wielkiej inflacji, a tym samym efekt dla społeczeństwa w skali makro byłby zupełnie nieoczekiwanie bardzo negatywny.</u>
          <u xml:id="u-448.5" who="#PosełAnnaBańkowska">Z drugiej strony, muszę powiedzieć, trudno się dziwić takim oczekiwaniom, bowiem presja na płace, szczególnie w ostatnim czasie, jest bardzo duża. I tutaj przyznać trzeba, że poziom przeciętnej polskiej rodziny utrzymującej się z jednej a nawet z dwóch pensji pobieranych w przedsiębiorstwie państwowym, jest nieodpowiedni, obniża się, i to znacznie.</u>
          <u xml:id="u-448.6" who="#PosełAnnaBańkowska">Ponadto wskaźniki indeksacyjne, podnoszące próg wynagrodzeń wolnych od opodatkowania, nie rekompensują wzrostu cen dóbr na rynku. Już nie wspomnę, że istnieje niższy od jedności wskaźnik korygujący. Moim zdaniem, nie można już dzisiaj, przy ocenie skutków wzrostu cen na rynku, brać pod uwagę tylko artykułów pochodzenia rodzimego. W tej chwili pojawia się na naszym rynku konsumpcyjnym wiele dóbr komplementarnych, pochodzących z państw zachodnich, znacznie lepszych, ale i znacznie droższych, i powinien je, moim zdaniem, móc również nabyć polski obywatel pracujący w polskim, państwowym jak dotychczas, przedsiębiorstwie. Tymczasem życie dla wielu, wielu pracowników naszych zakładów jest bardzo trudne. Przy okazji omawiania popiwku trudno nie wspomnieć o tym, że jak nigdy dotąd nastąpiło bardzo poważne pod względem dochodowości rozwarstwienie społeczeństwa. I to rozwarstwienie wcale nie na skutek różnego podejścia do pracy. Już na tej sali mówiono, że cwaniactwo, działanie powiedziałabym na pograniczu prawa, nawet niezgodne z prawem, luki w naszym ustawodawstwie przynoszą wielu osobom krociowe niejednokrotnie dochody. Musi to niepokoić i rodzić niezadowolenie wśród tej właśnie najliczniejszej grupy naszych współobywateli, których zarobki nie tyle zależą od efektów ich pracy, rentowności przedsiębiorstw, w których pracują, ale właśnie od tego, w jaki sposób działa gorset zwany popiwkiem, czy się go zacieśnia, czy poluźnia. Stąd właśnie tak duże zainteresowanie społeczeństwa tą ustawą, i stąd tak duże moje zmartwienie, że nie było czasu w sposób bardzo spokojny, a jednocześnie dogłębny, ją przedyskutować.</u>
          <u xml:id="u-448.7" who="#PosełAnnaBańkowska">Problem popiwku „przerabiamy” w naszym kraju już chyba 10 lat, nie pamiętam dokładnie. I zdawać by się mogło, że praktycznie rzecz biorąc przez okres 10-lecia wszystkie możliwe alternatywy tworzenia tych mechanizmów zostały już w różnych kombinacjach wykorzystane. Jednak okazuje się, że nie.</u>
          <u xml:id="u-448.8" who="#PosełAnnaBańkowska">Proszę państwa, mamy nowy projekt ustawy na 1991 r„ który konstrukcyjnie tylko na pierwszy rzut oka podobny jest do mechanizmów obowiązujących do 31 grudnia tego roku. Od zasad obecnych różni się on w bardzo zasadniczych kwestiach. Mianowicie, o czym już była mowa w sprawozdaniu, ale chciałabym to podkreślić, ustawa zakłada, iż normę wynagrodzeń wolnych od opodatkowania ustalać się będzie nie według formuły funduszowej, jak dotychczas można było to alternatywnie wybrać, ale w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia. Niesie to z jednej strony nadzieję na łagodzenie skutków bezrobocia, bowiem przestanie się opłacać redukowanie zatrudnienia i zniknie szansa na podnoszenie, przez zmniejszenie zatrudnienia, poziomu wynagrodzenia pracowników, którzy pozostali na stanowisku pracy. Takie mechanizmy funkcjonowały w bieżącym roku, następowała redukcja zatrudnienia, rosła szansa na wzrost zarobków pozostałych pracowników; w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia przestaje oczywiście ten mechanizm funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-448.9" who="#PosełAnnaBańkowska">Ale powstaje pytanie, czy obecnie najbardziej właśnie o takie socjalistyczne traktowanie przedsiębiorstwa państwowego nam chodzi? Przypominam sobie podnoszony tutaj wielokrotnie problem narzekania na to, że przedsiębiorstwa państwowe mają przerosty zatrudnienia i sytuacja ta jest faktem. Otóż zastosowanie tej właśnie metody absolutnie nie doprowadzi do zmiany struktur zatrudnienia w przedsiębiorstwach, gdyż jest to po prostu działanie nieopłacalne. Oprócz kłopotu dla ludzi zwalnianych i kłopotu wewnątrz przedsiębiorstwa de facto nic z tego w sposób bardzo wyrazisty nie będzie wynikało.</u>
          <u xml:id="u-448.10" who="#PosełAnnaBańkowska">Ponieważ jestem przeciwna bezrobociu, akurat to rozwiązanie absolutnie mnie nie martwi, ale trzeba też spojrzeć na ten problem trochę inaczej. Mianowicie, operowanie przeciętnym wynagrodzeniem, indeksowanie tego wynagrodzenia może być, moim zdaniem, przez wiele załóg pojmowane jako swoista indeksacja indywidualna. Może to doprowadzić do rewindykacji płacowych według zasady „wszystkim po równo”. Byłby to swoisty, niezamierzony i nieszczęśliwy efekt tej ustawy. Dlatego uważam, że najlepszym rozwiązaniem byłoby móc wprowadzić do niej alternatywne rozwiązanie, tak jak było w tym roku, że albo przedsiębiorstwa decydują się operować formułą funduszową normy wolnej od opodatkowania albo średnią. Ponieważ dzisiaj nie jesteśmy przygotowani, żeby takie alternatywne rozwiązania wpleść do ustawy, jestem uspokojona tym, że dzisiaj obok uchwalania ustawy mamy również podjąć problem uchwały zobowiązującej rząd do przeanalizowania problemów funkcjonowania metodologii popiwku w okresie I półrocza. Właśnie ta uchwała stwarza będzie, moim zdaniem, szansę ewentualnego skorygowania wprowadzanej dzisiaj formuły funduszu wolnego od opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-448.11" who="#PosełAnnaBańkowska">W projekcie uchwały, szanowni państwo posłowie, zarówno w wersji rządowej, jak i w sprawozdaniu komisji ustanawia się wyłączenia i ulgi dla przedsiębiorstw, które podlegają procesowi prywatyzacji. Można tutaj, właściwie mówiła już o tym koleżanka Blida, postawić zarzut, że jest to wprowadzenie swoistej nierówności szans czy nierówności systemu podatkowego dla wszystkich przedsiębiorstw. Osobiście chciałabym bronić zapisu właśnie tej ustawy, bowiem bez złagodzenia przepisów dopuszczających wyższy przyrost funduszu płac w przedsiębiorstwach prywatyzowanych, nie uzyskamy efektu i nie uzyskamy celu, jaki Wysoka Izba przed przedsiębiorstwami państwowymi w zakresie prywatyzacji postawiła. Załóg po prostu nie stać na wykup akcji. I jeśli w tych przedsiębiorstwach złagodzimy popiwek, czyli damy szansę na wyższy przyrost płac, jestem przekonana, że te środki nie będą wydatkowane na dobra konsumpcyjne dnia dzisiejszego, natomiast będą stanowiły źródło gromadzenia pieniędzy właśnie pod prywatyzację.</u>
          <u xml:id="u-448.12" who="#PosełAnnaBańkowska">Będąc przekonana co do zasadności tej ustawy, pragnę Wysokiej Izbie zaproponować powrót w art. 13 ust. 4 do wersji zaproponowanej przez rząd, która dawała szansę na 50% ulgę w popiwku dla wszystkich przedsiębiorstw sprywatyzowanych, w których udział skarbu państwa był powyżej 30%.</u>
          <u xml:id="u-448.13" who="#PosełAnnaBańkowska">Komisja proponuje, jak poseł sprawozdawca mówił, dwa szczeble. Ja wnioskuję, żeby wrócić do treści zapisu zaproponowanego przez rząd w tym zakresie. Argumentem jest to, że nie zawsze ulgi, które przewiduje ustawa o prywatyzacji dają pracownikom szansę na wykup 20% kapitału akcyjnego, bowiem im droższe jest przedsiębiorstwo, tym szansa ta maleje. W związku z tym rozwiązanie właśnie takie jak w przedłożeniu komisji, daje preferencje tym, których majątek przedsiębiorstwa jest niski.</u>
          <u xml:id="u-448.14" who="#PosełAnnaBańkowska">Ustawa wprowadza zasadę uzależnienia wysokości płac od poprawy wyniku finansowego. Nie popieram tego mechanizmu, ale ponieważ nie przewiduję dzisiaj skutecznego przegłosowania wniosku, który właśnie eliminowałby powiązanie z przyrostem zysku możliwości dodatkowych wypłat, chciałabym tylko podkreślić, iż jest to, moim zdaniem, swoista kara dla tych przedsiębiorstw, które w 1990 r. pracowały dobrze, a przywilej dla tych, którzy pracowali w tym roku nieefektywnie. Muszę powiedzieć, że można to skwitować jednym zdaniem. Od wielu lat bardzo często potwierdza się zasada, że być gorszym w roku poprzednim, to znaczy mieć lepiej w roku następnym.</u>
          <u xml:id="u-448.15" who="#PosełAnnaBańkowska">I ostatni problem, który chciałabym poruszyć. W art. 3 ust. 2, jako element podstawy opodatkowania, ustawa traktuje wypłaty pieniężne oraz równowartość świadczeń rzeczowych wypłaconych z funduszu socjalnego przekraczającego dwukrotność odpisu podstawowego. Na przełomie tego roku wprowadziliśmy zasadę swobodnego zwiększania odpisów na fundusz socjalny i mieszkaniowy. Intencja była bardzo szczytna, a efekty, o czym dla jasności sprawy trzeba w tym miejscu powiedzieć, okazały się fatalne. W ramach funduszu socjalnego w wielu przypadkach przedsiębiorstwa dokonywały bardzo dużych wypłat omijając tym samym podatek od ponadnormatywnych wypłat. Były to wypłaty oczekiwane przez załogę i poprawiały one warunki bytu, ale naprawdę były to wypłaty nie związane z celem funkcjonowania funduszu socjalnego. Stąd wprowadzono art. 3 ust. 2, który zapobiega tym praktykom. Jeśli jednak celem tej regulacji ma być ograniczenie źródeł na wypłaty funduszowe poza wynagrodzeniami, a tak jest, to niezbędnym jest wprowadzenie takiego samego ograniczenia również w stosunku do funduszu mieszkaniowego. Gospodarka funduszem mieszkaniowym jest taka sama jak funduszem socjalnym. Wiem, że się narażam wielu załogom, ale wnioskuję właśnie, żeby art. 3 ust. 2 uzupełnić o zapis, tj. po tej całej treści powiedzieć „i z funduszu mieszkaniowego przekraczającego...” i tu proponuję 4-krotność odpisu podstawowego, jako że odpis na fundusz mieszkaniowy jest 2-krotnie niższy niż na fundusz socjalny. Będzie to ograniczenie wypłat z tego funduszu i zapobiegnie rywalizacji przedsiębiorstw według zasady „kto da więcej”. Jeśli mamy mówić o sprawiedliwości, to twórzmy sprawiedliwe mechanizmy a likwidujmy luki.</u>
          <u xml:id="u-448.16" who="#PosełAnnaBańkowska">Na zakończenie tylko jedno zdanie. Ustawę tę traktuję jako świadomy wybór mniejszego zła. I dlatego uważam, że trzeba ją przyjąć. Dziękuję bardzo i przepraszam za trochę przydługie wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-448.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Przypomnę, żeby jednak przestrzegać ustalonego limitu czasu wystąpień, dlatego że w tej chwili mam zapisanych do głosu 21 mówców, a pani poseł Bańkowska była drugą osobą, która zabrała głos. Pan poseł Norbert Lysek jest trzecim mówcą, gorąco zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#PosełNorbertLysek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Będę mówił krótko. Hamulce nałożone na przyrost płac w roku bieżącym były jednym z elementów, które w cudzysłowie skutecznie pomagały w opanowaniu inflacji. Parafrazując wypowiedź wiceministra finansów Ryszarda Pazury na posiedzeniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, iż tzw. popiwek jest najgorszym narzędziem, i to jeszcze ze starego składu narzędzi, oprócz pozytywnych skutków, spowodował także znaczny spadek poziomu życia rodzin pracowniczych, szczególnie tych, które były zatrudnione w jednostkach gospodarki uspołecznionej. Spadek ten nie dotknął tak dotkliwie pracowników jednostek wyłączonych spod działania ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzenia w 1990 r. Przedłożony przez rząd projekt ustawy na 1991 r. przewiduje także szereg wyłączeń spod jego działania. W jednostkach wyłączonych możliwy będzie dalszy wzrost płac, co przy konfrontacji z płacami pracowników zakładów gospodarki uspołecznionej może spowodować dalszy nacisk na płace tych ostatnich.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#PosełNorbertLysek">Obowiązująca jeszcze ustawa pozwalała przedsiębiorstwom na pewną swobodę w zakresie wyboru bazy dla rozliczenia płac. Mogła to być baza określona kwotowo, bądź według średniej płacy. Projekt ustawy na 1991 r. pozbawia zakłady tej możliwości stanowiąc, iż podstawą do naliczenia podatku będzie przeciętne wynagrodzenie wynikające z normy za grudzień br. Takie rozwiązanie spowoduje, iż zakłady przestaną być zainteresowane zmniejszeniem zatrudnienia a wprost przeciwnie, podnoszenie zatrudnienia do pewnego poziomu stanie się znowu opłacalne. Oczywiście przy minimalnych płacach dla nowo zatrudnionych. Taka formuła spowoduje także dalszy nacisk na płace, których nie będzie można podnieść bez skutków finansowych wynikających z ustawy.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#PosełNorbertLysek">Mimo iż zdaję sobie sprawę z celu jaki przyświecał projektodawcy przy takim określeniu wolnych od podatku wynagrodzeń, to jednak wnoszę o wprowadzenie do projektu możliwości kwotowego ustalania funduszu płac wolnego od podatku. Traktuję to jako wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#PosełNorbertLysek">Wysoka Izbo! 1/20 część wzrostu wynagrodzeń, szczególnie w zakładach o ruchu ciągłym, to skutek cyklicznego podnoszenia najniższego wynagrodzenia. Projektodawca nie przewiduje włączenia go do normy wynagrodzenia wolnego od podatku. Stawiam wniosek formalny, aby te kwoty włączyć jako odrębny element tej normy poprzez dodanie w art. 4 ust. 2, po liczbie 14, słów „oraz powiększa o kwoty wypłacone z tytułu wzrostu najniższego wynagrodzenia”.</u>
          <u xml:id="u-450.4" who="#PosełNorbertLysek">Mam także wątpliwości co do zasadności rozbijania wypłat z zysku aż na trzy raty, jak przewiduje to art. 16 ust. 2. Proponuję, aby w pkt 1 tego ustępu liczbę 30 zastąpić liczbą 50, a pkt. 2 wykreślić w całości. Takie rozwiązanie spowoduje, iż pracownik przy obu wypłatach otrzyma kwotę mającą jakieś znaczenie w budżecie domowym. Art. 11 wymusza zaś na pracodawcy nieprzekraczanie normy wypłat z zysku. Tę propozycję traktuję również jako wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-450.5" who="#PosełNorbertLysek">I ostatnia uwaga nie dotycząca już bezpośrednio omawianego projektu, mimo iż jest z nim związana. Kiedy znikną w naszym prawie przepisy dyskryminujące podmioty gospodarcze w zależności od sektora? Rząd, który ustąpił, zapewniał równość sektorów, gdy tymczasem podmioty będące jednostkami gospodarki uspołecznionej ponoszą dużo więcej obciążeń niż pozostałe podmioty gospodarcze. Dotyczy to chociażby wypłat z tytułu chorobowego. To tylko jeden przykład obciążenia w państwowych podmiotach gospodarczych funduszu płac, w przypadku innych podmiotów wypłaca je ZUS.</u>
          <u xml:id="u-450.6" who="#PosełNorbertLysek">W noweli ustawy wyłącza się popiwek z sektora prywatnego. Ten fakt dopełni już kompletnie mojego kielicha goryczy.</u>
          <u xml:id="u-450.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Aumillera z PUS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Omawiany dzisiaj projekt ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń ponownie pomija zasady odnoszące się do obowiązujących systemów płacowych w państwowych gospodarstwach rolnych. Na rok 1981 przenoszone są te same wadliwe i nieprawidłowe rozwiązania roku bieżącego. W 1990 r. bez dokonania uzgodnień ze związkami zawodowymi, z naruszeniem układu zbiorowego pracowników PGR, w miejsce funduszu premiowego wprowadzono administracyjnie ustaloną premię z zysku w wysokości 8,5%. Jednocześnie w ustawowych rozstrzygnięciach o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń, do bazy nie zaliczono wypłat z funduszu premiowego. Pozbawia to przedsiębiorstwa PGR jakichkolwiek możliwości rekompensowania tego w płacach podstawowych.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#PosełAndrzejAumiller">Historycznie ukształtowany fundusz płac w PGR był tak skonstruowany, że płaca podstawowa była znacznie zaniżona w stosunku do sześciu podstawowych działów sfery produkcji, i wyniki finansowe, a tym samym produkcyjne, były wynagradzane premią roczną z zysku dochodzącą nawet do 60% płacy rocznej.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#PosełAndrzejAumiller">Obecnie wynagrodzenia miesięczne pracowników PGR kształtują się na poziomie ok. 70% średniej płacy krajowej i dotychczasowe ograniczenia ustawowe uniemożliwiają uzyskanie poprawy na tym odcinku. W związku z tym wnoszę o dodanie w art. 4 ust. 5 w następującym brzmieniu: „Minister finansów w porozumieniu z ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej może w odniesieniu do państwowych gospodarstw rolnych i państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej podwyższyć wysokość kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o której mowa w ust. 4, przyjmowanej do ustalenia podstawy normy”. Zapis ten stworzyłby możliwość, o ile warunki ekonomiczne na to pozwolą, poprawy jakże niekorzystnej sytuacji płacowej pracowników PGR.</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#PosełAndrzejAumiller">I jeszcze na koniec chciałbym dodać, że bardzo chętnie przystąpilibyśmy do prywatyzacji, skorzystali ze zwolnienia z dywidendy, skorzystali z opodatkowania wzrostu płac, ale niestety, ziemia jest własnością skarbu państwa i oczekujemy na inicjatywę rządową, jak sprywatyzować PGR, kiedy ziemia jest własnością skarbu państwa. W tej chwili, przy tak niskich płacach jest niemożliwe, żeby pracownicy mogli przystąpić do prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-452.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Kosińskiego z PUS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#PosełCzesławKosiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Nie często czułem się wystarczająco upoważniony do zabierania głosu z tej trybuny. Przecież słucha nas cała Polska, a spraw wagi najwyższej jest ogromnie dużo. Całe życie starałem się szanować starszych, szanować mądrzejszych. Jestem pełen podziwu i uznania dla wspaniałych zdolności oratorskich członków naszego parlamentu. Ileż historycznych postaci, jakiż wysoki poziom wiedzy, ileż patriotycznych postaw i odpowiedzialności za ojczyznę.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#PosełCzesławKosiński">Z całym też szacunkiem proszę o uważne wysłuchanie mnie i w mądrości swojej zajęcie odpowiedzialnego stanowiska wobec problemu w istocie banalnego gdy chodzi o gospodarkę państwa, i nic nie znaczącego w kategorii wartości materialnych, ale mającego olbrzymie znaczenie w sensie odpowiedzialności moralnej, w zakresie należytego utrzymania stanu obronności państwa.</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#PosełCzesławKosiński">Problemem tym jest katastrofalna sytuacja ekonomiczna wojskowych przedsiębiorstw remontowo-produkcyjnych podległych ministrowi obrony narodowej. Takich przedsiębiorstw jest w Polsce 18. Liczą razem około 13 tysięcy pracowników i biorąc te liczby pod uwagę, zagadnienie nie jest godne zainteresowania Wysokiej Izby. Lecz zasadniczy problem polega na tym, że wspomniane przedsiębiorstwa wykonują remonty 100%, powtarzam 100% uzbrojenia i sprzętu technicznego będącego na wyposażeniu Wojska Polskiego. Są to okręty wojenne, samoloty bojowe, czołgi i inne pojazdy bojowe, różnorodny sprzęt artyleryjski, łączności, i inżynieryjny, całość broni strzeleckiej.</u>
          <u xml:id="u-454.3" who="#PosełCzesławKosiński">Zarówno w przeszłości jak i obecnie nikt poza krajem nie świadczył usług remontowych na potrzeby Wojska Polskiego. Zawsze było to wysoko nieopłacalne. Katastrofalna sytuacja ekonomiczna tych przedsiębiorstw wynikła z przyczyn od nich absolutnie niezależnych. Otóż obecnie średnia płaca w tych przedsiębiorstwach stanowi około 70% średniej płacy krajowej. Przy czym dochodzi tu jeszcze podatek za przekroczenie ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń pochłaniający prawie w całości zysk pozostający po opłaceniu innych zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-454.4" who="#PosełCzesławKosiński">W przedsiębiorstwach tych w Bydgoszczy, Dęblinie, Żurawicy, Krakowie i Poznaniu średnia płaca za listopad wynosiła niewiele ponad 800 tys. zł. Sytuacja taka wytworzyła się w lipcu i sierpniu ubiegłego roku, gdy minister obrony narodowej nie był w stanie zapłacić za ciężko i rzetelnie wykonaną pracę z powodu nie otrzymywania środków na ten cel z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-454.5" who="#PosełCzesławKosiński">Przecież wiemy, że ratowanie się wysoko oprocentowanym kredytem to początek klęski. Przedsiębiorstwa te ratowały się eksportem dla armii węgierskiej, armii byłej NRD i niektórych krajów drugiego obszaru płatniczego oraz utrzymywaniem płac na możliwie najniższym poziomie. W takiej sytuacji były te przedsiębiorstwa we wrześniu 1989 roku, który był bazowym do ustalania poziomu płac na 1990 rok i w myśl projektu ustawy będzie skutkował również w 1991 roku.</u>
          <u xml:id="u-454.6" who="#PosełCzesławKosiński">Przedłużanie tej sytuacji doprowadzi w tych przedsiębiorstwach do konfliktu społecznego lub w najlepszym wypadku do odejścia z pracy najbardziej kwalifikowanych pracowników. W tej sytuacji niewiele pomogą najdalej idące racjonalizacje zatrudnienia. Kto będzie remontował uzbrojenie i sprzęt techniczny Wojska Polskiego? Aż do przedwczoraj w Ministerstwie Finansów i Ministerstwie Obrony Narodowej czyniono starania w celu znalezienia właściwego rozwiązania. Niestety bezskutecznie. Jedyną stosowną wypowiedź na ten temat usłyszałem na spotkaniu dyrektorów tych przedsiębiorstw z przedstawicielem Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, że tylko prywatyzacja i że państwo nie powinno prowadzić działalności gospodarczej. W pełni podzielam tę opinię. Podzielają ją wszyscy dyrektorzy tych przedsiębiorstw, ale jednocześnie odpowiedzmy sobie na pytanie: kto odpowiada za obronność kraju i kto odpowiada za stan techniczny uzbrojenia i sprzętu Wojska Polskiego?</u>
          <u xml:id="u-454.7" who="#PosełCzesławKosiński">Chcemy budować szacunek i autorytet wojska w społeczeństwie. Dziwię się, że nasi piloci — żołnierze chcą latać na samolocie bojowym po remoncie w przedsiębiorstwie, gdzie średnia płaca wynosi obecnie 820 tys. zł. Nasi synowie, spełniający święty obowiązek obrony ojczyzny, z rozklekotanego działa nie będą w stanie trafić z odległości 50 metrów w stodołę.</u>
          <u xml:id="u-454.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-454.9" who="#PosełCzesławKosiński">Czy tak będziemy budować autorytet Wojska Polskiego? Czy to jest tylko działalność gospodarcza? Prywatyzacja, wielka sprawa. Zgadzam się, że majątek państwowy musi znaleźć i mieć swojego właściciela. Zgadzają się z tym stwierdzeniem również dyrektorzy tych przedsiębiorstw, lecz czy zdajemy sobie sprawę jak długo trwa proces prywatyzacji? Ile trzeba zapłacić wyspecjalizowanym firmom za wycenę majątku przedsiębiorstwa? Ile czasu potrzeba na przekonanie do tego procesu rad pracowniczych i całych załóg?</u>
          <u xml:id="u-454.10" who="#PosełCzesławKosiński">Zaczynam nabierać przekonania, że dyrektorzy tych przedsiębiorstw realniej patrzą na rzeczywistość aniżeli teoretycy, którzy chcą zmusić do tych działań przedsiębiorstwa, stosując niszczący fiskalizm bez jakiegokolwiek zastanowienia się, kogo on niszczy. Chcemy prywatyzacji. Jesteśmy gotowi zrobić ten wysiłek niezależnie od tego, czy później sami znajdziemy miejsce pracy. Ale jestem przekonany, że w przypadku tych przedsiębiorstw, zanim dojdziemy do momentu rozpoczęcia procesu prywatyzacji, nie będzie co i kogo prywatyzować.</u>
          <u xml:id="u-454.11" who="#PosełCzesławKosiński">Czy nadrzędna sprawa obronności kraju nie dyktuje warunków, aby rozpocząć prywatyzację w przedsiębiorstwach remontujących uzbrojenie i sprzęt techniczny Wojska Polskiego wówczas, gdy proces ten zostanie sprawdzony w przedsiębiorstwach, gdzie występuje problem poprawy tylko działalności gospodarczej, a nie tam, gdzie może nastąpić zjawisko wtórne, naruszenie stanu obronności kraju.</u>
          <u xml:id="u-454.12" who="#PosełCzesławKosiński">Wyszkoleni technolodzy i konstruktorzy wspaniale znający nasze uzbrojenie — odejdą. Najwyżej kwalifikowani pracownicy — odejdą. Czy to podniesienie autorytet wojska? A przecież swoją wiedzę i doświadczenie pracownicy tych przedsiębiorstw zdobywali przez wiele lat, oddając niekiedy całe dorosłe życie wojsku. Takiego doświadczenia nie zdobywa się w szkole czy na uczelni. Remont to indywidualne podejście do każdej maszyny. Błąd w naprawie samolotu to życie pilota. Błąd w naprawie czołgu to możliwość jego zniszczenia przez przeciwnika w walce. To życie całej jego załogi. I czy akurat tu też konieczne jest przyspieszenie za wszelką cenę? A może pan minister finansów ma tyle pieniędzy, że remonty będą niepotrzebne, może sprzęt będziemy wymieniać na nowy? Tym lepiej dla wojska.</u>
          <u xml:id="u-454.13" who="#PosełCzesławKosiński">Lecz dla pełnego obrazu sytuacji podam kilka liczb. Remont kapitalny wynosi 20–30% wartości sprzętu nowego a przywraca mu pełne wartości techniczno-użytkowe. W omawianych przedsiębiorstwach wykonuje się 3–4 remonty kapitalne tego samego egzemplarza. Jestem przekonany, że proponowane w projekcie zastosowanie podatku od ponadnormatywnej średniej płacy nie będzie miało długiego żywota, ale na rok 1991 obowiązywać będzie na pewno. Zanim nastąpią zmiany, czy też zanim zdążymy te przedsiębiorstwa sprywatyzować, i też na pewno z różnym efektem, to zamienimy samoloty bojowe na latawce a wozy bojowe na wozy drabiniaste.</u>
          <u xml:id="u-454.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-454.15" who="#PosełCzesławKosiński">Posadzimy na nie ochotników, wręczymy proce i będziemy mieli nowoczesne taczanki bojowe.</u>
          <u xml:id="u-454.16" who="#PosełCzesławKosiński">Aby tego uniknąć jest tylko jedno, najwłaściwsze rozwiązanie, które zgłaszam jako wniosek formalny. W art. 1 w ust. 2 dodać punkt w brzmieniu: „Przedsiębiorstwa remontowo-produkcyjne podległe ministrowi obrony narodowej”.</u>
          <u xml:id="u-454.17" who="#PosełCzesławKosiński">Wysoki Sejmie! Nie oczekujemy wsparcia finansowego. Te załogi potrafią dobrze pracować i same na siebie zarobią. Pozostałe zobowiązania zapłacą rzetelnie i w terminie. To nie oznacza odwrotu od prywatyzacji. Racjonalizację zatrudnienia i efektywniejsze wykorzystanie majątku produkcyjnego tych przedsiębiorstw można realizować również innymi metodami.</u>
          <u xml:id="u-454.18" who="#PosełCzesławKosiński">Zwracam się z gorącym apelem do pań posłanek, do szanownych panów posłów o poparcie mojego wniosku. Każdą decyzję parlamentu przyjmę z honorem i godnością, tak też przyjmie ją każdy żołnierz, bowiem niezależnie od układów politycznych parlament wybrali Polacy. Już dzisiaj ze wzruszeniem oczekuję słów jutrzejszej przysięgi prezydenta Rzeczypospolitej i zwierzchnika sił zbrojnych, w której są również słowa takie, jak naród, suwerenność i bezpieczeństwo. Zarówno jako Polak, jako poseł i żołnierz, wobec stanu obronności państwa, nie zgodzę się nigdy z niejasnymi intencjami autorów tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-454.19" who="#PosełCzesławKosiński">Dziękuję w imieniu załóg tych przedsiębiorstw i w imieniu żołnierzy, którym sprawny, pełny sprzęt i broń ułatwi codzienne spełnianie obowiązków również w imię próby najwyższej, gdy przyjdzie im spłacić dług, jaki mamy wszyscy wobec ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-454.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę uprzejmie o złożenie oświadczenia pana posła Janusza Maćkowiaka z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sytuacja w rolnictwie jest coraz gorsza. Spada pogłowie bydła, maleje zużycie nawozów, nieopłacalna staje się produkcja, brak kredytów. I w tej sytuacji rząd zamiast chronić rynek, swojego producenta, pozwala znowu na import żywca wieprzowego z byłej NRD, co powoduje zahamowanie skupu od naszych rolników, w efekcie czego spadnie produkcja. Wydaje się niepotrzebnie dewizy. Jest to wbrew interesom naszego społeczeństwa i rolnictwa. Już mieliśmy tego przykłady z masłem i obecnymi jego cenami. Absurdem gospodarczym był również import wełny z Nowej Zelandii, który spowodował utratę rynków zbytu na polską wełnę. Społeczeństwo nic z tego nie ma, bo nie tanieją wyroby mięsne, natomiast kupuje importowane wyroby gorszej jakości.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego, i ja osobiście, wielokrotnie z tej trybuny zwracaliśmy uwagę na te i inne problemy dotyczące wsi i rolnictwa oraz całego narodu. Podobne oświadczenie składałem kilka miesięcy temu, a tu znowu dochodzi do absurdu gospodarczego. Rolnicy oczekują natychmiastowego przerwania takich praktyk, które godzą w interesy całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Wysoka Izbo! Za moment zmieni mnie pan marszałek Mikołaj Kozakiewicz, a ja państwu serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje marszałek Mikołaj Kozakiewicz).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Przemawiam nietypowo. Rok temu, przed świętami Bożego Narodzenia i Nowego Roku, przemawiałem na końcu posiedzenia, no ale to był dzień bez posiedzenia Zgromadzenia Narodowego, które dzisiaj zaczynamy o 17. Dlatego bardzo przepraszam, że te życzenia świąteczne i noworoczne, przekażę obecnie, zwłaszcza że prawdopodobnie będziemy mieli po posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego dalszy ciąg dyskusji na temat, jak to się popularnie mówi, popiwku.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! I tak niepostrzeżenie minęło 12 miesięcy i oto znów stoimy w przededniu Bożego Narodzenia i Nowego Roku. Dużo działo się w tym roku w świecie, dużo zmian zaszło w kraju, jak zwykle były wśród nich zmiany zarówno dobre jak i złe, takie które budziły nadzieję i takie które budziły obawę.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#Marszałek">W kończącym się roku Sejm pracował wytężenie. Na wielkim placu budowy, jakim jest Rzeczpospolita Polska, postawiliśmy szereg nowych budowli w postaci nowych praw. Niektóre były obiektem krytyki społecznej, inne spotkały się z uznaniem. Jest jednak jeszcze wiele do zrobienia, aby pousuwać wyraźne niespójności prawa, zlikwidować jego luki, poprawić pomyłki.</u>
          <u xml:id="u-458.3" who="#Marszałek">Tempo, w jakim pracował Sejm czyniło te pomyłki nieuchronnymi. Ponadto życie nieraz było szybsze od nas, jak wreszcie w ostatnim półroczu pojawili się ludzie i siły społeczne starające się sztucznie przyspieszyć zachodzące procesy. To wszystko komplikowało pracę Sejmu. Nie można bowiem pracować dobrze z ciągłą zadyszką, nie można pracować należycie, dokonując zmian systemowych w toku odwracającym niekiedy naturalną logikę wydarzeń. Ciasne również były ramy finansowych możliwości skarbu państwa, o które raz po raz rozbijały się najlepsze intencje Sejmu i posłów.</u>
          <u xml:id="u-458.4" who="#Marszałek">Te wszystkie okoliczności sprawiają, że zamykany rok kończymy z mieszanymi uczuciami. Z jednej strony z satysfakcją, iż Sejm wykazał maksimum dobrej woli i starań, aby jego działalność legislacyjna obejmująca od początku kadencji około 150 ustaw, dobrze służyła dziełu zmiany ustroju Polski, a z drugiej strony z uczuciem pewnego niedosytu, że nie wszystkie te starania zyskały uznanie społeczne, a nawet niektóre, jak polityka rolna, spotkały się z wyraźną opozycją środowisk rolniczych. Wspomniałem tylko rolnictwo stanowiące najtrudniejszy problem wszystkich krajów europejskich, choć w istocie było takich dziedzin znacznie więcej, że wspomnę górnictwo, kolejnictwo, sprawy inwalidów, kombatantów, milicji i wojska itd. A więc przypadło nam działać w niełatwych warunkach i niejednoznaczne są wyniki naszej pracy.</u>
          <u xml:id="u-458.5" who="#Marszałek">Rok następny, u progu którego stoimy, też nie będzie łatwy dla naszego Sejmu. Przede wszystkim dlatego, że nowy rząd, który dopiero powołamy, stanie w obliczu tych wszystkich trudności i ograniczeń finansowych, z jakimi miał do czynienia rząd „stary”, któremu przed tygodniem, na jego prośbę, udzieliliśmy dymisji. Być może nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę, my zdajemy sobie.</u>
          <u xml:id="u-458.6" who="#Marszałek">Ponadto będzie to rok zmiany Sejmu. Obecny Sejm postanowił, że do końca marca następnego roku podejmie decyzję o dacie swego samorozwiązania się. Chcemy z godnością i w maksymalnym stopniu z poczuciem spełnionego obowiązku wobec ojczyzny, zgodnie z prawem, opuścić nasze fotele poselskie i opróżnić je dla nowego Sejmu, wybranego w całkowicie wolnych wyborach. Jest to potrzebne krajowi dla wielu ważkich powodów wewnętrznych i zewnętrznych, których nie będę tutaj powtarzał. Musimy podjąć ten krok z rozwagą, tak aby mieć prawdopodobieństwo, jeśli już nie pewność, że nowo obrany Sejm będzie lepiej odzwierciedlał polityczną strukturę społeczeństwa i będzie jeszcze lepiej wspierał, ale gdy trzeba i hamował, nowy rząd i jego poczynania.</u>
          <u xml:id="u-458.7" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Chcemy również jak najlepiej, harmonijnie współdziałać z nowo wybranym prezydentem, którego zgodnie z obowiązującym prawem, po stwierdzeniu ważności wyborów, mamy zaprzysiąc na jutrzejszym posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego. Stwierdzenie ważności wyboru i przysięga przed Zgromadzeniem Narodowym, to jedyny akt ważny prawnie, który uczyni z prezydenta-elekta, prezydenta Rzeczypospolitej. Taki jest porządek prawny w Polsce i innego nie ma. Różne inne uroczystości związane z objęciem prezydentury, które odbywać się będą po zaprzysiężeniu, mają charakter symboliczny i nie pociągają skutków prawnych, ani nie mają wpływu na sytuację prawną jakichkolwiek konstytucyjnych organów państwa.</u>
          <u xml:id="u-458.8" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Wczoraj odbyłem godzinne spotkanie z kończącym jutro kadencję prezydentem Wojciechem Jaruzelskim, który przekazał na moje ręce serdeczne podziękowania za dobrą współpracę z Sejmem, za to wszystko co dla Polski uczyniliście. Odwzajemniłem się nie mniej serdecznym podziękowaniem za bezkolizyjne współdziałanie prezydenta Jaruzelskiego z Sejmem, za pełną taktu i poszanowania prawa działalność w zakresie spraw należących do kompetencji prezydenta i Sejmu. Szkoda że wszystko wskazuje na to, że w istniejącej sytuacji loża prezydenta w czasie jutrzejszego Zgromadzenia Narodowego pozostanie pusta.</u>
          <u xml:id="u-458.9" who="#Marszałek">Z okazji Bożego Narodzenia i Nowego Roku życzę prezydentowi Jaruzelskiemu dobrze zasłużonego odpoczynku i twórczego wykorzystania lat, które nadchodzą.</u>
          <u xml:id="u-458.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-458.11" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! W przededniu Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku pragnę wszystkim posłankom i posłom złożyć jak najserdeczniejsze życzenia szczęścia i zdrowia dla nich samych i dla ich rodzin. Niech te kilka wolnych świątecznych dni będzie okazją do wypoczynku, do życia rodzinnego tak ciężko nieraz naruszanego przez pełnienie funkcji poselskich, naruszanego do tego stopnia, iż powstało pojęcie „politycznej wdowy” i „politycznego wdowca” dla określenia żon i mężów posłów i posłanek.</u>
          <u xml:id="u-458.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-458.13" who="#Marszałek">Pragnę wreszcie podziękować i życzy wszystkiego najlepszego wszystkim pracownikom obsługi Sejmu i Kancelarii Sejmu, wreszcie jego kierownictwu, na których nieraz skrupia się gorączkowy, nie zawsze rytmiczny tryb pracy Sejmu. Bez ich wysiłku i starań Sejm nie mógłby funkcjonować. Dziękuję im za to.</u>
          <u xml:id="u-458.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-458.15" who="#Marszałek">Niech nam wszystkim nowy 1991 rok przyniesie nową, wyraźną gwiazdkę nadziei na narodowym firmamencie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-458.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-458.17" who="#Marszałek">Obecnie zarządzam przerwę w obradach. Czy są jakieś komunikaty? Pan sekretarz poseł przeczyta to łaskawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#SekretarzposełJacekPiechota">Bezpośrednio po zarządzeniu przerwy odbędzie się spotkanie opłatkowe OKP w sali nr 101. Zapowiedziane posiedzenie Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej odbędzie się nie po zakończeniu Zgromadzenia Narodowego, a po zakończeniu dzisiejszych, wieczornych jeszcze obrad Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#Marszałek">Obrady wznowimy w 30 minut po zakończeniu obrad Zgromadzenia Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 do godz. 17 min 45)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kontynuujemy punkt 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 roku.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kontynuujemy dyskusję. Informuję, że jest jeszcze 16 zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu posła Bolesława Suchodolskiego z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, kolejnym mówcą będzie poseł Jan Zając.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#PosełBolesławSuchodolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Złe się stało, że projekt ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w roku 1991 nie miał pierwszego czytania na plenarnym posiedzeniu Sejmu, lecz w komisjach, ale tak, niestety, zadecydowaliśmy my, posłowie.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#PosełBolesławSuchodolski">Projekt ten wzbudza wiele kontrowersji, zawiera wiele niedomówień oraz budzi zasadne zastrzeżenia. Z przykrością muszę stwierdzić, że Wysoka Izba, z litery prawa, przy zatwierdzeniu tej ustawy, podzieli pracujących obywateli naszego państwa na co najmniej trzy kategorie.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#PosełBolesławSuchodolski">Chciałbym się zająć „najgorszą” kategorią pracowników, którzy swoje losy, swoją pracę oddali zakładowi i pracują dalej w jednostkach gospodarki uspołecznionej. Jest to ta trzecia, „najgorsza” kategoria pracowników, która nie z własnej woli i winy pracuje w tych przedsiębiorstwach, Jest ona i będzie pod ścisłą i pełną restrykcją fiskusa. W tym momencie zadaję pytanie ministrowi finansów. Dlaczego jego urząd, choć nie powinien, ale to czyni, dzieląc i tak już podzielone społeczeństwo na tych lepszych i gorszych? Pytam, dlaczego w gospodarce rynkowej z urzędu decyduje się, ile mają zarabiać pracownicy przedsiębiorstw państwowych w Szczecinie, Suwałkach czy Krynicy Górskiej? Przecież jest to absurd, którego dzisiaj nikt nie potrafi prze łamać. Pytam, czy w dalszym ciągu ustawa musi ubezwłasnowolnić dyrekcje przedsiębiorstw, związki zawodowe działające w tych zakładach pracy oraz rady pracownicze w sferze kształtowania funduszu płac? Również fenomenem tej ustawy jest, że właśnie ona ma być przyczynkiem do przyspieszenia prywatyzacji w naszej gospodarce. Przecież jest to wielkie nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#PosełBolesławSuchodolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W moim oświadczeniu z 13 grudnia br. na temat bardzo trudnej i niepokojącej sytuacji wśród załóg państwowych gospodarstw rolnych województwa szczecińskiego, i nie tylko, pragnę poinformować, że jednym z postulatów międzyregionalnego komitetu protestacyjnego, utworzonego z inicjatywy sekcji rolnej NSZZ „Solidarność” regionu Pomorza Zachodniego, jest zniesienie podatku od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń w państwowych gospodarstwach rolnych. Są to żądania załóg PGR-owskich równoprawnego traktowania wszystkich sektorów rolnictwa. Dlatego w omawianej ustawie proponuję w art. 1 ust. 2 zapis następującej treści: „Pkt 13. Przepisy ustawy nie mają zastosowań do państwowych gospodarstw rolnych, w których działalność rolnicza przekracza 60% wartości produkcji'. Stawiam to jako wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-462.4" who="#PosełBolesławSuchodolski">Jednocześnie pragnę poinformować Wysoką Izbę, że praca w rolnictwie ma charakter diametralnie inny niż w przemyśle, cechuje tę pracę sezonowość, praca w nadgodzinach, w dni wolne od pracy, niedziele i święta pracuje się przy obsłudze produkcji zwierzęcej. Przecież jest to praca dająca ciągłość produkcji rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-462.5" who="#PosełBolesławSuchodolski">Oświadczam Wysokiej Izbie, że średnia płaca załóg PGR-owskich nie w 8-godzinnym dniu pracy jest o połowę niższa niż w przemyśle.</u>
          <u xml:id="u-462.6" who="#PosełBolesławSuchodolski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W 1990 roku, bez uprzedzenia, bez dokonania uzgodnień ze związkami zawodowymi, w miejsce funduszu premiowego, który w przedsiębiorstwach naszych był integralną częścią systemu wynagrodzeń, ustalono premię zysków w wysokości 8,5%. Jest to typowe zbiurokratyzowane działanie, które pomija wszelkie zależności ekonomiczne i produkcyjne w dobrze funkcjonującym przedsiębiorstwie.</u>
          <u xml:id="u-462.7" who="#PosełBolesławSuchodolski">Dlatego wnoszę o całkowite odejście od wprowadzenia sztucznej premii od zysków 8,5%, a utrzymanie dotychczasowego, funkcjonującego w PGR od szeregu lat funduszu premiowego.</u>
          <u xml:id="u-462.8" who="#PosełBolesławSuchodolski">W imieniu załóg państwowych gospodarstw rolnych, ludzi ciężko i ofiarnie tam pracujących na rzecz wyżywienia naszego społeczeństwa, zwracam się do Wysokiej Izby o potraktowanie załóg PGR w zakresie kształtowania środków na wynagrodzenie tak jak inne sektory rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-462.9" who="#PosełBolesławSuchodolski">Proszę więc panie i panów posłów z wszystkich klubów o poparcie zgłoszonego przeze mnie wniosku formalnego.</u>
          <u xml:id="u-462.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Jan Zając z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, kolejnym mówcą będzie posłanka Wiesława Ziółkowska. A do posłów, którzy zgłaszają wnioski, uprzejma prośba, aby po wystąpieniu skontaktować się z posłem sprawozdawcą, Wiesławem Zajączkowskim, który zajmuje miejsce po mojej prawej stronie.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#PosełJanZając">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie będę długo wypowiadał się na temat argumentów, które już zgłaszali moi koledzy przedmówcy. Niemniej, chcę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, że w latach 60. w państwowych gospodarstwach rolnych zaczęliśmy wprowadzać system wynagrodzeń, który był związany z wynikami pracy i z ekonomiką osiąganych w poszczególnych przedsiębiorstwach. W następnych latach był on modyfikowany i obowiązywał do ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#PosełJanZając">Rok 1990 przez wprowadzenie restrykcyjnych metod w kształtowaniu funduszu wynagrodzeń spowodował to, o czym już koledzy mówili, że w tym sektorze rolnictwa średnia płaca za 11 miesięcy wynosi 770 tys. zł, przy średnim zatrudnieniu w ciągu tych 11 miesięcy — 220 godzin w miesiącu. Pracujemy w tych samych warunkach ekonomicznych, pracujemy w tych samych warunkach przyrodniczych co pozostała gospodarka indywidualna.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#PosełJanZając">System wynagrodzeń w państwowych gospodarstwach rolnych, który obowiązywał do ubiegłego roku, był tak skonstruowany, że pozwalał na wiązanie płacy z wydajnością pracy i efektami ekonomicznymi, pozwalał równocześnie zapewnić środki na rozwój tych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#PosełJanZając">Obecnie obowiązujący system powoduje, że każdy jednostkowy przyrost produkcji jest obciążony dodatkowym podatkiem i np. w moim przedsiębiorstwie w tym roku, przy wzroście produkcji o 10%, z tego tytułu będę musiał zapłacić podatek od ponadnormatywnych wynagrodzeń w wysokości ponad 1 mld zł, ponieważ wzrost plonów, wzrost jednostkowej wydajności w produkcji zwierzęcej powoduje wzrost płac. I okazuje się. że w tym przypadku bardziej opłaci się nam sprowadzić mleko francuskie o zawartości tłuszczu 1,6% i mleko to kosztuje 7 tys. zł. Efekty takich działań powodują, że najbardziej pracochłonna dziedzina produkcji, jak produkcja zwierzęca w państwowych gospodarstwach rolnych, zaczyna upadać, ponieważ stwarza to dodatkowe obciążenia. Stwarza to olbrzymie niebezpieczeństwo, że utrzymując ten restrykcyjny system płac, pracownikom opłaci się przechodzić na zasiłki dla bezrobotnych, ponieważ z tego tytułu mogą mieć oni te same pobory co pracując przez 9 godzin dziennie w skali całego roku.</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#PosełJanZając">Nie wierzę, że jest to jedyne mądre ekonomiczne rozwiązanie. Moim zdaniem, dotychczasowa praktyka w tym sektorze udowodniła, że można wypracować taki system płac, który nie będzie inflacjogenny, bo przecież każdy przyrost produkcji rolnej, czy to w państwowym przedsiębiorstwie, czy w indywidualnym gospodarstwie, jest, musi być opłacony, ale ma pokrycie w towarze, ma pokrycie w produkcji.</u>
          <u xml:id="u-464.5" who="#PosełJanZając">W związku z tym stawiam, popieram wniosek, który już koledzy wcześniej zgłaszali, żeby tę gałąź naszej gospodarki — państwowe gospodarstwa rolne — traktować na równi z pozostałą gospodarką indywidualną i wyłączyć z systemu opodatkowania wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-464.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze posłanka Wiesława Ziółkowska z Poselskiego Klubu Polskiej Unii Socjaldemokratycznej. Kolejnym mówcą będzie poseł Marian Kowal.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że w tym roku wykorzystałam już swój limit wystąpień z tej trybuny, więc bardzo krótko. Mam świadomość trzech faktów.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po pierwsze, że nasza stabilizacja finansowa jest bardzo krucha, ponieważ nie wynika ze zmian strukturalnych w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po drugie, że trzeba blokować wypływ pustego pieniądza, to znaczy nie pokrytego wzrostem produkcji, jej ilości i jakości. I po trzecie, że w zakresie kształtowania funduszu płac nie ma rozwiązań dobrych, właściwie to są same złe. Rzecz tylko w tym, jakie mniejsze zło wybrać.</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Mając świadomość tych faktów, właśnie przede wszystkim dlatego nie zgadzam się z merytoryczną koncepcją rozwiązania problemu kształtowania wynagrodzeń w najbliższych latach przedstawioną w projekcie rządowym i przyjętym przez komisję, jak i nie zgadzam się z trybem wprowadzenia tej ustawy w życie.</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Nie zgadzam się co najmniej z pięciu powodów.</u>
          <u xml:id="u-466.5" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po pierwsze, nie wydaje mi się, aby było wystarczająco dużo przesłanek merytorycznych świadczących o tym, że jedynym słusznym rozwiązaniem jest proponowane przez rząd rozwiązanie dotyczące średniej płacy ciągnionej w gruncie rzeczy od miesiąca września roku 1989 przy argumentacji, że praktycznie wszystkie już pozostałe metody kształtowania funduszu wynagrodzeń, czyli metody popiwku, wykorzystaliśmy w swojej praktyce gospodarczej. Faktycznie już je wykorzystywaliśmy, faktycznie one się zdewaluowały, nie sprawdziły, ale w zupełnie odmiennych warunkach. W tej chwili przecież przedsiębiorstwa działają w innych warunkach infrastrukturalnych, przecież mamy inny charakter rynku, inny rynek pieniężny, mamy wreszcie inną politykę cenową. Zmieniła się także i mam nadzieję, że to jest uwzględnione, sytuacja infrastrukturalna w jakiej funkcjonują również podmioty państwowe. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-466.6" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po drugie, uważam, że nawet złe, obciążone w gruncie rzeczy wadami, bo każde rozwiązanie jest obciążone wadami, ale rozwiązanie polegające na relacjonowaniu wynagrodzeń z jakimkolwiek miernikiem oceniającym działalność przedsiębiorstwa jest rozwiązaniem lepszym aniżeli blokowanie płac. Nie chcę tego szerzej omawiać ale lepsze jest choćby z dwóch powodów. Dlatego, że to relacjonowanie wyników z pieniędzmi z wynagrodzeniem przenosi się wtedy na zespoły pracownicze i na poszczególne stanowiska pracy. Jest również rozwiązaniem lepszym dlatego, ponieważ pozwala na wytrącenie argumentu, że polityka, którą przyjmuje rząd, którą akceptuje Wysoka Izba, jest polityką, nazywaną w dosyć obiegowym języku, doktrynalnego niszczenia przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-466.7" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po trzecie, nie zgadzam się też z tą koncepcją dlatego, że uważam, iż jeżeli rząd sam pisze w programie polityki gospodarczo-społecznej, że głównym celem tego rządu oprócz stwarzania warunków dla uzyskania tendencji rozwojowych w gospodarce jest wyzwalanie inicjatywy ludzi, to mam pytanie, czy chodzi to tylko o inicjatywę handlową, inicjatywę w jednostkach prywatnych, inicjatywę handlową na ulicy. Jak wyzwalać inicjatywę np. w jednostkach państwowych? W jaki sposób to robić? W jaki sposób? Teoretycznie to wiem jak, tylko za długo w tej praktyce byłam, żeby nie wiedzieć, że te mechanizmy po prostu tam nie zafunkcjonują.</u>
          <u xml:id="u-466.8" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po czwarte, nie zgadzam się też z tą koncepcją dlatego, że wszelkie przesłanki, na których opiera się zasadność jej wprowadzenia i i jedyne słuszne racje jej wprowadzenia wynikają z teoretycznego przeświadczenia pana premiera Balcerowicza o słuszności tej koncepcji i z doświadczenia pana ministra Pazury z minionego okresu. Jedno i drugie jest bardzo cenne i bezwzględnie konieczne dla podjęcia przez Wysoką Izbę świadomych decyzji, ale są to warunki konieczne, ale niewystarczające, ponieważ uważam, że Wysokiej Izbie należy się i bezwzględnie potrzebna jest rzetelna ocena funkcjonowania tego mechanizmu w roku ubiegłym, jak i również rzetelne szacunki, jakie skutki przyniesie w praktyce funkcjonowanie proponowanych przez rząd mechanizmów w 1991 roku i ewentualnie w latach następnych. Chcę powiedzieć, że takich szacunków, ani takiej rzetelnej oceny Wysoka Izba nie ma.</u>
          <u xml:id="u-466.9" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po piąte, nie zgadzam się też z trybem wprowadzenia tej ustawy, ponieważ nie można działać z zaskoczenia, jest to za ważna ustawa. Dotyczy ona murów, maszyn, dotyczy milionów ludzi, dotyczy bezpośrednio ich kieszeni. Tak po prostu nie można, to jest nieuczciwe. Tym bardziej że mówimy, że ludzie powinni zrozumieć na czym polega gospodarka rynkowa, na czym polega proces transformacji gospodarczej itd. Jeśli takie działania praktyczne ustawowe będziemy tu podejmować, to nawet najlepsza polityka informacyjna jest bezsensowna, jest niepotrzebna. Po prostu ludzie praktykują coś innego.</u>
          <u xml:id="u-466.10" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I nie zgadzam się również dlatego, że w istocie rzeczy — zgadzam się tutaj w jednym z opinią pana premiera Balcerowicza — jest to jedna z najistotniejszych ustaw, która może zadecydować o powodzeniu, względnie upadku, każdego programu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-466.11" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W związku z tym, bo co mi pozostało, Wysoka Izbo, nie mam zamiaru blokować tej ustawy. Mogłabym tu w końcu zgłaszać różne wnioski. Mam świadomość tego, że rząd prawie szantażuje Wysoką Izbę, że jeśli ta ustawa nie będzie przyjęta, to za chwilę będą strajki, a przynajmniej nieograniczony wpływ pieniądza z przedsiębiorstw państwowych. Jedyne co mogę zrobić, to tylko jeszcze raz zaprotestować przeciwko takiemu traktowaniu omawianego dzisiaj problemu.</u>
          <u xml:id="u-466.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Marian Kowal z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, kolejnym mówcą będzie poseł Czesław Nowak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#PosełMarianKowal">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja niewiele, dosłownie 4 minuty. Chciałem krótko uzasadnić wniosek mniejszości numer jeden, który dotyczy sanatoriów. Proponowany zapis ma na celu zrównanie wobec prawa wszystkich sanatoriów. Obecnie w Polsce mamy sanatoria państwowe, których jest około 56% ogólnej liczby wszystkich sanatoriów; sanatoria prowadzone przez związki zawodowe, które stanowią około 40% ogólnego stanu, i sanatoria pozostałe, prowadzone przez inne osoby prawne, które stanowią około 4%. Wszystkie te sanatoria w latach 1989–1990 objęte były jednolitymi regułami w zakresie podatku od przyrostu wynagrodzeń. Dopiero 3 października 1990 r. Ministerstwo Finansów wysłało pismo do izb i urzędów skarbowych, w którym szczególnie uprzywilejowano część sanatoriów. Ministerstwo przedstawiło nową wykładnię obowiązujących ustaw, uznając, że działalność sanatoryjno-lecznicza związków zawodowych nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#PosełMarianKowal">W związku z tym wynagrodzenia w tych sanatoriach nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od przyrostu wynagrodzeń. Za podstawę tej wykładni przyjęto, że sanatoria te są finansowane z budżetu państwa za pośrednictwem Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej a celem ich działalności jest ochrona zdrowia pracowników, co należy do konstytucyjnych obowiązków państwa. W piśmie tym zaznaczono, że z wykładni tej nie mogą korzystać inne osoby prawne prowadzące działalność sanatoryjną. Wykładnia ta sprawia, że sanatoria są traktowane różnie, chociaż wszystkie prowadzą tę samą działalność i są finansowane z tego samego źródła, za pośrednictwem ministerstwa zdrowia z budżetu państwa. Wynikiem tego jest, że niektóre sanatoria, z uwagi na niską bazę, nie mogą wdrożyć nowego taryfikatora dla służby zdrowia. Protestują sanatoria spółdzielczości inwalidzkiej i inne. Podnoszą one argumenty, że przebywają u nich bardziej poszkodowani kuracjusze, także z zaburzeniami psychicznymi nad którymi opieka jest dużo cięższa.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#PosełMarianKowal">W sanatoriach tych średnia płaca wynosi obecnie zaledwie 680 tys. zł i nie można tam wdrożyć nowego taryfikatora dla pracowników służby zdrowia, gdy „popadną” w podatek. Sprawia to, że lekarz i pielęgniarka zatrudnieni w tych sanatoriach zarabiają o wiele mniej, mimo iż wykonują o wiele cięższą pracę niż lekarz i pielęgniarka zatrudnieni w sanatoriach związkowych.</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#PosełMarianKowal">Wysoka Izbo! Wprowadzenie proponowanego przez mniejszość zapisu umożliwi stosowanie jednolitych reguł płacowych we wszystkich sanatoriach i jednolite traktowanie pracowników, zlikwiduje podział na sanatoria uprzywilejowane i na te gorsze.</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#PosełMarianKowal">Przedstawiając powyższą argumentację zwracam się do Wysokiej Izby o poparcie wniosku mniejszości i tym samym anulowanie tych różnic.</u>
          <u xml:id="u-468.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Czesław Nowak z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, kolejnym mówcą będzie poseł Jacek Szymanderski.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#PosełCzesławNowak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z projektem ustawy o opodatkowaniu wynagrodzeń w 1991 r. pragnę przedstawić Wysokiej Izbie informacje na temat szczególnego charakteru prowizyjnego systemu wynagrodzeń rybaków morskich, zwanego „partem”. Wynagrodzenie to powinno stanowić podstawowy element płacy rybaków morskich ustalony od ilości i jakości złowionych i przetworzonych ryb, a ściślej od wpływów uzyskiwanych ze sprzedaży połowów. Powinno ono stanowić silną zachętę do wykorzystywania potencjału połowowego w okresach krótkotrwałych, sezonowych szczytów połowowych. Praktyka minionych lat wykazuje, że rybacy morscy pracowali w okresach szczytów po 16–18 godzin na dobę, traktując to jako specyfikę swego zawodu.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#PosełCzesławNowak">Obecnie ofiarność rybaków natrafia na sztuczny hamulec w postaci uznania partu jako części wynagrodzenia obciążonego podatkiem od ponadnormatywnego wzrostu wynagrodzeń. Prowadzi to do załamania systemu prowizyjnego w rybołówstwie morskim. Part traci swój charakter motywacyjny i zaczyna stanowić czynnik hamujący wielkość połowów i przetwórstwa, z oczywistą szkodą dla wyników ekonomicznych statków i całego rybołówstwa.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#PosełCzesławNowak">Pragnę jednocześnie poinformować Wysoką Izbę, że w okresie 10 miesięcy br., w zależności od przedsiębiorstwa, średnia płaca rybaków morskich wynosiła zaledwie od 52% do 83% średniej płacy w pięciu podstawowych działach gospodarki narodowej. Gdyby nie dodatek dewizowy, trudno byłoby za tę płacę znaleźć chętnych do pracy na statkach rybackich.</u>
          <u xml:id="u-470.3" who="#PosełCzesławNowak">Nie muszę nikogo przekonywać, jak trudna i ciężka jest praca rybaka na morzu, łowiącego ryby na Południowym Atlantyku czy na Morzu Beringa, gdzie prowadzi się większość połowów naszego rybołówstwa. Rybacy nie oczekują płacenia im za gotowość do pracy, domagają się jednak, aby tradycyjny i skuteczny system wynagrodzenia prowizyjnego nie pociągał za sobą skutków w postaci karnego obciążenia przedsiębiorstw z tytułu ponadnormatywnego wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-470.4" who="#PosełCzesławNowak">W związku z powyższym, nawiązując do treści art. 2 ust. 5 projektu ustawy, przewidującego, że Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może określić inne rodzaje przychodów, nie zaliczane do wynagrodzenia, zwracam się z wnioskiem do ministra transportu i gospodarki morskiej, nadzorującego działalność rybołówstwa morskiego, aby w porozumieniu z Ministerstwem Finansów we właściwym czasie przedłożył Radzie Ministrów propozycję uznania „partu rybackiego” jako przychodu nie zaliczanego do wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-470.5" who="#PosełCzesławNowak">Chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że z powodu niskich płac załogi statków rybackich na Morzu Beringa grożą strajkami. Jeżeli podatek zostanie utrzymany, należy się spodziewać takiego konfliktu. Przedsiębiorstwa rybackie same tego problemu nie rozwiążą. Potrzebna jest pomoc państwa.</u>
          <u xml:id="u-470.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie proszę o zabranie głosu posła Jacka Szymanderskiego z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, kolejnym mówcą będzie poseł Jerzy Zdrada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#PosełJacekSzymanderski">Panie Marszałku! Proszę Państwa! Najpierw może parę uwag szczegółowych. Pani poseł Blida była uprzejma powiedzieć, że słabe przedsiębiorstwa sprywatyzowane będą oferować lepszą płacę niż dobre przedsiębiorstwa nie sprywatyzowane. O ile w ogóle rozumiem logikę działania tej ustawy, jak również tak zwanego planu Balcerowicza, to polega to na tym, że gdy słabe przedsiębiorstwa sprywatyzowane zaoferują lepszą płacę, to po prostu upadną i nie zdążą tej płacy wypłacić. I na tym to ma polegać. A jeżeli nie na tym, to oczywiście cała reforma nie ma większego sensu.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#PosełJacekSzymanderski">Zaproponowano indeksację płacy, jakiś współczynnik, który łączyłby podwyżkę cen z podwyżkami płac w taki sposób, jak w równaniu. Otóż chcę państwu powiedzieć, że istnieje tutaj sprzeczność interesów między grupami zawodowymi. Z owej sprzeczności Izba powinna sobie zdawać sprawę, bo mamy tu działać nie jako naukowe ciało doradcze premiera, tylko mamy wyrażać interesy polityczne. Taka indeksacja płacy spowodowałaby wzrost cen produktów. Czy w takim razie w tym momencie zaczniemy wyliczać rolnikom parytet? Bo jeżeli nie, to oni są w tym interesie po prostu do tyłu. Tak że nie można do czegoś takiego dopuścić. Jeżeli nastąpi indeksacja płac, będzie wzrastała cena produktu. Jeżeli będzie wzrastała cena produktu, to w takim razie rolnicy, przepraszam bardzo, zażądają wyliczenia parytetu i wtedy wracamy w pewnym sensie do Polski Ludowej. I to też warto wiedzieć, że taka jest perspektywa.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#PosełJacekSzymanderski">Proszę państwa, w tej ustawie jest głęboka niewiara we własność państwową. I słusznie. Tutaj niektórzy państwo bronicie własności państwowej. Być może w zdrowym otoczeniu ekonomicznym własność państwowa mogłaby dobrze funkcjonować, chociaż różne kraje się z tego wycofują, ale my tego nie wiemy, to nie jest nasze doświadczenie. W naszym doświadczeniu bowiem własność państwowa w zdrowym ekonomicznie otoczeniu nie działała, sama tworzyła jakby właśnie chore ekonomicznie otoczenie, tak że moim zdaniem bardzo słuszny jest zapis, który jakby stymuluje prywatyzację. Prywatny właściciel sam będzie dbał skuteczniej o wzrost płac niż jakikolwiek podatek od popiwku.</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#PosełJacekSzymanderski">No dobrze, ale jest tutaj ustępstwo doktrynalne i też się nad nim zastanówmy. Czym jest plan Balcerowicza przy takich ustępstwach? Plan, który wpisuje do ustawy mającej bronić przed inflacją, do ustawy ściśle monetarnej, bardzo socjalne prawo, a mianowicie obronę przed bezrobociem, to to już nie jest polityka monetarna, to już jest polityka socjalna, to już jest zupełnie co innego. Czy w tej sytuacji cały ten pana plan nie jest zagrożony, jeżeli pan wpisuje w ustawę obronę przed bezrobociem... Nie będę twierdził, że nie należy takiej obrony przed bezrobociem wpisywać, ale — i tu jest bardzo zasadnicza uwaga — należałoby wyjaśnić bardzo dokładnie, jakich skutków takiego właśnie zapisu pan się spodziewa, skutków dla swojego planu, po prostu skutków monetarystycznej polityki, którą pan prowadzi.</u>
          <u xml:id="u-472.4" who="#PosełJacekSzymanderski">Wydaje mi się, że można teraz przejść na moment do pewnych kwestii ogólniejszych, a mianowicie bardzo słuszna, jak zwykle zresztą, była uwaga pani poseł Ziółkowskiej na temat sposobu wprowadzania tej ustawy. Proszę państwa, to co otrzymaliśmy w wyborach, ta pewna klęska, ten brak zaufania, który został nam wyrażony, został wyrażony również wobec tzw. planu Balcerowicza. Został wyrażony, jak myślę, m.in. dlatego że tryb wprowadzania tych ustaw był taki, że nigdy ludziom nie wytłumaczono alternatyw, przed którymi stoją, i korzyści, które mogą uzyskać. Telewizja może wprawdzie od czasu do czasu pokazywać takie obrazki, że u nas w sklepach pełno towaru, a jeszcze rok temu, Boże, jak to było niedobrze. I co więcej, obecnie obrazek jest kolorowy, a ten sprzed roku był szary. Fajnie, takie rzeczy można robić, tylko że to nie przekonuje. Trzeba byłoby z tej trybuny dokładnie określić interesy konkretnych załóg, kto zyskuje, kto przegrywa. Pani poseł Ziółkowska ma rację, że takie branie nas zza winkla w tej sprawie... to nie tylko o to chodzi, że my tu nie możemy się wypowiedzieć. Tu chodzi o to, proszę państwa, że ludzie, którzy nas wybrali, i którzy na spotkaniach z nami coś tam omawiają, nie czują wpływu na bieg rzeczy. Oni widzą, że wszystko przechodzi niezależnie od tego, co my tu mówimy. Cała ta nasza dyskusja jest jakaś, choroba, obok. Oni przychodzą na te spotkania, by powiedzieć ważne rzeczy. Teraz już nie przychodzą, bo widzą, że nie ma po co mówić. I to jest dopiero brak poparcia politycznego. Na tym to polega. Do czegoś takiego nie wolno dopuścić. Jest to bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-472.5" who="#PosełJacekSzymanderski">Chciałbym również powiedzieć o dwóch szczegółowych zupełnie sprawach. Słuszne wydają mi się wnioski, by spod rządów tej ustawy wyłączyć w jakimś sensie państwowe gospodarstwa rolne. Najważniejszy argument, wydaje mi się, jest następujący. Państwowe gospodarstwa rolne praktycznie nie mogą być prywatyzowane. Obecna ustawa o prywatyzacji, te ogólne zasady prywatyzacji nie obejmą państwowych gospodarstw rolnych. W związku z tym główny cel tej ustawy, może nie główny, ale jeden z zasadniczych, mianowicie bodziec do prywatyzacji; w przypadku państwowych gospodarstw rolnych trafia w próżnię, bo one się nie sprywatyzują. W tej chwili średnia płaca wynosi tam około 700 tys. zł, więc zgodnie z ustawą mogą ją sobie podnieść do 800 tys. bez popiwku. Trochę to mało. Należałoby się więc zastanowić, jak PGR, z tego wyłączyć. Tak że popieram postawiony w tej sprawie wniosek.</u>
          <u xml:id="u-472.6" who="#PosełJacekSzymanderski">Druga sprawa wiąże się z dramatycznym przemówieniem pana pułkownika na temat wojskowych przedsiębiorstw remontowych. Proszę państwa, są argumenty, które należy podać. Jeżeli wojskowe przedsiębiorstwo remontowe mamy wyłączyć, to dlaczego nie mamy wyłączyć przedsiębiorstw remontujących dźwigi osobowe w blokach. Dlaczego nie mamy wyłączyć przedsiębiorstw remontujących rowery, czy jakikolwiek inny sprzęt. Otóż jest powód. Te wszystkie inne przedsiębiorstwa mogą stworzyć konkurencję, zaś przedsiębiorstwa remontujące sprzęt wojskowy nie będą posiadały konkurenta. Czyli jeżeli chcemy prowadzić do tego, żeby zbudować konkurencję, zbudować rynek, żeby ten generał, który decyduje gdzie remontować sprzęt, mógł wybierać najtańszego remontującego, to to się w przedsiębiorstwach wojskowych nie zdarzy.</u>
          <u xml:id="u-472.7" who="#PosełJacekSzymanderski">Panie premierze, jest jeden zupełnie szczególny argument, wojskowy. Ogromna większość sprzętu jest radziecka, te przedsiębiorstwa remontowe dorabiają części, których brakuje, i które, zgodnie z umowami powinien dostarczyć Związek Radziecki, ale nie dostarcza z powodu braku życzenia. I to jest bardzo ważne. Przedsiębiorstwa te często wykonują te części metodą chałupniczą. Nigdzie i nikomu się to, po prostu, nie opłaci, to znaczy żaden przedsiębiorca nie zacznie tego robić. Jeżeli chodzi o wojskowe przedsiębiorstwa remontowe proponowałbym, żeby ewentualnie nie zapisywać tego w ustawie, natomiast w trybie porozumień między ministrami. Chciałbym to postawić jako wniosek. W trybie porozumień między ministrami trzeba załatwić dla wojskowych przedsiębiorstw remontowo-budowlanych właściwe w tej sprawie ulgi, dlatego że one nie będą miały konkurencji. Ich naprawdę nikt nie zastąpi.</u>
          <u xml:id="u-472.8" who="#PosełJacekSzymanderski">I sprawa ostatnia. Ta ustawa ma być bezterminowa. Otóż muszę powiedzieć, popierając jeszcze raz wniosek pani poseł Ziółkowskiej, że ona jest na tyle źle wprowadzona, na tyle gwałtownie, na tyle zza winkla, że tak powiem, że przynajmniej zapiszmy, stwórzmy sobie taki komfort, że ona trwa do jakiegoś okresu. I jeżeli trzeba będzie ją powtórzyć, to powtórzymy, ale przy znacznie lepszym uzasadnieniu. Mówię o tym nie ze względów merytorycznych, wyraźnie pokazałem, że w wielu miejscach jestem za polityką monetarną, tylko ze względów politycznych. Tak, jak to zostało wprowadzone, tego naprawdę robić nie wolno.</u>
          <u xml:id="u-472.9" who="#PosełJacekSzymanderski">Nie parlament, panie ministrze, jest pana przeciwnikiem, i nie naród. Wszyscy są za tym, żeby gospodarka się rozwijała, tylko trzeba jasno przedstawiać alternatywy, co za co, kto na tym korzysta. Ludzie muszą w tym uczestniczyć, muszą na to wyrazić zgodę. Inaczej nic z tego nie wyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-472.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Ad vocem proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jest zgłoszenie ad vocem. Proszę bardzo, pan poseł Marian Żenkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Żenkiewicz, PKLD. Chciałbym serdecznie prosić pana posła Szymanderskiego, żeby uwzględnił, iż przemawia w Wysokiej Izbie sejmowej, przemawia do ludzi, do których nie należy wciąż mówić rzeczy oczywistych. Proponowałbym, żeby pan poseł, przez szacunek dla pozostałych kolegów, w przyszłości zechciał bardziej popracować zarówno nad treścią przemówienia, to znaczy zrezygnował z mówienia rzeczy oczywistych, jak również i nad jego formą, bo myślę, że używanie takich stwierdzeń, jak działanie zza winkla, z tej sejmowej trybuny jest co najmniej nieporozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Jerzy Zdrada z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego; kolejnym mówcą będzie poseł Marian Żenkiewicz. Słucham?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#PosełJacekSzymanderski">Panie marszałku, jednak odpowiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Może po wystąpieniu, które już zapowiedziałem, jeśli pan poseł... Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#PosełJacekSzymanderski">Panie pośle, myślę, że każdy z nas wypowiada się tu w sposób, który uznał za stosowny. I jeżeli pan poseł ma jakieś zastrzeżenia merytoryczne, to istnieje możliwość dyskusji. Natomiast w kwestiach krytyki literackiej, to nie tę izbę tutaj powołamy. Po prostu niepotrzebnie pan zawraca ludziom głowę swoim poglądem na temat publicystyki i literatury.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Głos zabierze poseł Jerzy Zdrada, bardzo proszę. Nie ma pana posła? Wobec tego poseł Marian Żenkiewicz z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-480.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kolejnym mówcą będzie posłanka Grażyna Staniszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Składam wniosek formalny o uzupełnienie ustawy o pkt 4a w następującym brzmieniu: „Jednostek badawczo-rozwojowych z wyjątkiem prowadzenia przez nie wydzielonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 2 ust. 3 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych”. Uzasadnienie. W dniu wczorajszym Wysoka Izba uchwaliła ustawę o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych. W art. 13a tej ustawy jednostki te zwolnione zostały z podatków, a zatem brak tego wyłączenia w uchwalanej dzisiaj ustawie jest pewnego rodzaju błędem formalnym. Można byłoby mniemać, iż zapis przyjęty we wczorajszej ustawie powinien być wystarczający gdyby nie to, że w ustawie o szkolnictwie wyższym znajduje się analogiczny zapis, natomiast szkoły wyższe zostały wyszczególnione w dzisiejszej ustawie jako jednostki wyłączone spod tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Po drugie, ideą przewodnią ostatnio uchwalanych ustaw, tzn. ustawy o komitecie badań naukowych i ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych jest stworzenie jednakowych warunków działania we wszystkich obszarach nauki.</u>
          <u xml:id="u-481.2" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Po trzecie, jednostki badawczo-rozwojowe w dużej części finansowane są z budżetu, natomiast wszystkie jednostki budżetowe zostały wyłączone spod działania tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-481.3" who="#PosełMarianŻenkiewicz">Po czwarte, moja propozycja utrzymuje wymóg opodatkowania tej części wynagrodzeń, które pobierane są z tytułu działalności produkcyjnej, jaką prowadzą jednostki badawczo-rozwojowe.</u>
          <u xml:id="u-481.4" who="#PosełMarianŻenkiewicz">I wreszcie ostatni argument. Proponowana zmiana, tzn. doprowadzenie do zgodności z wczoraj uchwaloną ustawą, nie spowoduje żadnych skutków ekonomicznych w skali państwa, gdyż wysokość wynagrodzeń pobieranych przez pracowników tych jednostek stanowi ułamek promila funduszu płac w naszym kraju. Stosowny wniosek złożę do komisji.</u>
          <u xml:id="u-481.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze posłanka Grażyna Staniszewska z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego; kolejnym mówcą będzie poseł Stefan Kozłowski.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Panie Marszałku! Drodzy Państwo! Generalnie chciałabym poprzeć to, co powiedzieli poseł Ziółkowska i poseł Szymanderski, w sprawie trybu pracy nad tą ustawą. Jak porównują grudzień ubiegłego roku, to przy znacznie większym pakiecie, trudniejszych problemach, nowszych problemach, na podobną ustawę komisja miała dwa tygodnie, była w stanie z tekstu napisanego bardzo niestrawnym polskim językiem, zrobić tekst znacznie strawniejszy. W tym roku takiej nawet możliwości, żeby ten podstawowy tekst, który będą czytali związkowcy, nie tylko główni księgowi i dyrektorzy, ale przede wszystkim związkowcy, nadawał się do czytania, na to nie było czasu. Nie było również czasu na prześledzenie sensowności zaproponowanej przez rząd koncepcji, czy ona na pewno jest lepsza od koncepcji ubiegłorocznej, na to dokładnie nie było czasu. I o tym mówiliśmy w trakcie posiedzenia komisji, z tym że, proszę państwa, proszę zwrócić uwagę na jedną dosyć szczególną okoliczność. Właściwie ciężko byłoby w trakcie kampanii prezydenckiej dyskutować nad propozycjami tej ustawy, chociażby koncepcjami ogólnymi. Naprawdę byłoby ciężko, gdyby tekst tej ustawy był przedstawiony tak jak życzylibyśmy sobie tego w listopadzie, czy jeszcze wcześniej, tak jak to powinno rzeczywiście być, chociażby nie gotowy tekst, tylko pewne założenia koncepcyjne, wariantowe. W trakcie kampanii wyborczej praktycznie niemożliwa byłaby sensowna dyskusja i to niejako usprawiedliwia, ale mówię, że tylko niejako usprawiedliwia dość pośpieszną zgodę na taki tryb. Niemniej uważamy, że taka historia, w tak fundamentalnej dla milionów ludzi sprawie rzeczywiście nie powinna się powtórzyć. Właśnie dlatego, jako komisja, proponujemy państwu uchwałę. Proszę zwrócić uwagę, że w jej tekście żądamy przedstawienia stosownych koncepcji w połowie roku, właśnie po to w połowie roku, żeby się mogła odbyć publiczna dyskusja nad tak fundamentalnym dla wszystkich zatrudnionych zagadnieniem. I właściwie zdecydowaliśmy się poprzeć ten projekt ustawy tylko pod tym warunkiem, że będzie uchwalona uchwała, która już nigdy więcej nie dopuści do sytuacji pośpiesznego załatwiania tak fundamentalnych spraw.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Chciałabym się jeszcze generalnie przeciwstawne wnioskowi pana posła Łyska, który mówi, że powinniśmy wrócić do metody funduszowej. Otóż komisja też rozważała tę sprawę. I praktycznie, gdybyśmy w tej chwili chcieli wrócić do metody funduszowej, to powinniśmy przedłużyć działanie starej ustawy i ewentualnie zacząć pracować nad jakimiś jej modyfikacjami. Otóż, po konsultacjach z dwoma centralami związkowymi, pomysł ten zdecydowanie odrzuciliśmy. Obie najważniejsze centrale związkowe oświadczyły, że jeżeli po 1 stycznia będzie istniała stara ustawa, z jej ograniczeniami, to znakomicie powiększy już niesłychanie konfliktową sytuację w dużych grupach pracowniczych. I właśnie po głębszej dyskusji ze związkowcami, doszliśmy do wniosku, że lepiej będzie przyjąć nową ustawę, od razu zaplanować pracę, po prostu już zmobilizować rząd do prac koncepcyjnych nad modyfikacjami. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby komisja parlamentarna również podjęła prace nad zmianą tego systemu, i w momencie, kiedy będziemy do tego gotowi, żeby taką zmianę zaproponować.</u>
          <u xml:id="u-483.2" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Nowa, zaproponowana przez rząd wersja, zdaniem związkowców, jest znacznie korzystniejsza przez odejście od premiowania tych przedsiębiorstw, które obniżając produkcję, podwyższały płace, dzięki właśnie koncepcji funduszowej. Pomysł rządowy definitywnie od tego odchodzi, pomysł rządowy daje inne uregulowania tym firmom, które pełnią działalność wyłącznie usługową i są w dodatku jeszcze na dotacjach, a tam jak pamiętamy była ostatnio szczególnie trudna i napięta sytuacja pracownicza. Tak samo projekt rządowy jest korzystniejszy przez to, że podciąga średnią płacę zakładową do 800 tys. zł. Jest jeszcze cały szereg przedsiębiorstw, które mają znacznie niższą średnią płacę, właściwie niewiele różniącą się od zasiłku dla bezrobotnych. Z tych głównych powodów projekt ten jest szczęśliwszy. Niestety, nie mogliśmy do końca, nie mieliśmy żadnych szans na ocenę, czy ten mechanizm, który na oko wydaje się ciekawszy, mechanizm właśnie średniej, a z drugiej strony jednak dodatkowego elementu wynagrodzenia w postaci udziału w zysku, który też dopinguje do jakiegoś ograniczania kosztów, ograniczania zatrudnienia, będzie lepszy, nie potrafiliśmy wydobyć od rządu informacji na czym się opiera wiara w to, że to będzie sensowniejszy pomysł. No, ale na pierwszy rzut oka wydaje się, że będzie to szczęśliwsze rozwiązanie od rozwiązania funduszowego.</u>
          <u xml:id="u-483.3" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Jeszcze chciałam się opowiedzieć przeciwko drugiemu wnioskowi mniejszości, mianowicie przeciwko rozluźnieniu rygorów popiwkowych, tzn. rozluźnieniu blokady.</u>
          <u xml:id="u-483.4" who="#PosełGrażynaStaniszewska">Proszę państwa, już przy przejściu na średnią płacę i przy tych dodatkowych wypłatach w zależności od przyrostu zysku, tak znakomicie rozluźniamy cały ten system, że jeżeli jeszcze zwolniona będzie ta blokada, to nie wiem, czy ta ustawa nie traci w ogóle sensu. Wydaje się, że wszelkimi bokami wyleje się taka masa pieniądza, że straci to w ogóle sens. Chciałabym jeszcze — jakkolwiek nie stawiam żadnego wniosku formalnego, bo nie sposób uszczęśliwiać rządu na siłę, skoro sam tego nie chce — wyrazić dezaprobatę wobec poparcia rządu dla korekty bazy. Mianowicie, rząd, zwłaszcza premier Balcerowicz, w ostatnim kwartale br. publicznie zalecał zakładom nierobienie różnych manipulacji z płacami, oświadczając, że baza będzie stała, że nie będzie żadnych korekt. Tymczasem w komisji spotkaliśmy się z poparciem tekstu umieszczonego w art. 4 ust. 3, który zmierza do zwiększenia bazy dla tych wszystkich, którzy wskoczyli w popiwek, o pewną kwotę, a więc dla tych, którzy właśnie nie słuchali ani premiera Balcerowicza, ani nie byli przekonani do jego konsekwencji, w ogóle do twardości tej polityki. I właśnie te zakłady, które bądź strajkami, bądź innymi metodami, bądź przez swoją monopolistyczną pozycję w gospodarce, poszły w ten popiwek, w tej chwili uzyskają nagrodę w postaci zwiększenia bazy, natomiast te, które działały bardzo rozsądnie, wierząc że nareszcie jest rząd, który będzie konsekwentny, w przeciwieństwie do rządów poprzednich, zostaną oczywiście ukarane i im się starą bazę zachowa. Z tym że skoro rząd uważa, że nie ma w tym nic złego, no to, tak jak mówiłam, nie zamierzam go uszczęśliwiać na siłę. Sam się chyba będzie tłumaczył z braku własnej konsekwencji.</u>
          <u xml:id="u-483.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, panie pośle, ad vocem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#PosełMarekBoral">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kilka słów do wypowiedzi pani posłanki. To nie jest zupełnie prawda, że komisja świadomie przyjęła koncepcję, nad którą dzisiaj dyskutujemy. Otrzymaliśmy jedną i tylko jedną koncepcję. Co prawda resort miał podobno przygotowaną inną koncepcję związaną z funduszem, ale nam tego nie przedstawił. Gdybyśmy się zajęli również tą drugą koncepcją, ta dyskusja, którą dzisiaj prowadzimy, byłaby niemożliwa. Tu był zastosowany ze strony rządu, niestety, pewien szantaż i zostało wymuszone takie działanie. Pracowaliśmy na tyle, na ile nam się to udało, udało doprowadzić do szczęśliwego końca, ale tylko nad jedną jedyną koncepcją. I że stanowisko związków zawodowych jest takie, rozumiem to, bo ono po prostu wynika z tego, że związki bronią bezrobotnych. Natomiast czy jest to rzeczywiście najlepsze rozwiązanie, mam poważne wątpliwości, czemu zresztą wyraz dali koledzy posłowie podczas pierwszego czytania na posiedzeniu komisji, domagając się przedstawienia również drugiej koncepcji, tak żeby można było i nad nią prowadzić dyskusję. Tak że nie jest to świadomy wybór komisji, tylko zastosowany przez rząd pewien szantaż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Stefan Kozłowski z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego; kolejnym mówcą będzie poseł Jerzy Zdrada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#PosełStefanKozłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem wrócić do spraw jednostek, które są zwalniane z popiwku. Czytamy, że jednostki i zakłady budżetowe nie podlegają popiwkowi. Chcę powiedzieć, że mamy grupę instytutów zaliczanych do jednostek badawczo-rozwojowych, takich jak Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Geologiczny, Instytut Geodezji i Kartografii, które pełnią funkcję służb państwowych i są opłacane z budżetu. Ta grupa instytutów na pewno powinna być włączona do grupy zwolnionych z opodatkowania wzrostu wynagrodzeń. Przychylając się więc do wniosku posła Żenkiewicza bardzo proszę o uwzględnienie tej grupy instytutów w art. 1 ust. 2 przez dodanie w obecnej numeracji pkt. 5a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Jerzy Zdrada z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego; kolejnym mówcą będzie poseł Jan Wnuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#PosełJerzyZdrada">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja też stosunkowo krótko, w tym samym cyklu wypowiedzi, co pan poseł Żenkiewicz i pan poseł Kozłowski.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#PosełJerzyZdrada">Otóż wśród wyłączeń zabrakło również zapisu dotyczącego Polskiej Akademii Nauk. O ile wyłączenie dotyczące jednostek badawczo-rozwojowych w zasadzie wczorajszą uchwałą Wysokiej Izby, przyjmującą ustawę o jednostkach badawczo-rozwojowych, praktycznie będzie załatwione i wejdzie na analogicznych zasadach, jak zapis dotyczący szkół wyższych, o tyle brak jeszcze takiej regulacji dotyczącej Polskiej Akademii Nauk. Ustawa o Polskiej Akademii Nauk za kilka tygodni wejdzie pod obrady Sejmu. Natomiast prawdą jest, że zasady funkcjonowania naukowego i finansowania placówek naukowych Polskiej Akademii Nauk będą w przyszłym roku analogiczne jak w r.b. i w oparciu o tę samą regulację, którą Wysoka Izba wczoraj zatwierdziła. Mianowicie w oparciu o zasady, jakimi kierował się będzie Komitet Badań Naukowych. A więc będzie to finansowanie przede wszystkim z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-489.2" who="#PosełJerzyZdrada">Wobec tego bardzo proszę i wnioskuję do komisji, aby pkt 4 ust. 2 w art. 1 został uzupełniony o instytuty, placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk. To pozwoli nam ujednolicić regulację prawną dotyczącą popiwków w całej sferze nauki.</u>
          <u xml:id="u-489.3" who="#PosełJerzyZdrada">Chciałbym tutaj zwrócić uwagę, że dotyczy to stosunkowo nielicznej grupy pracowników w skali całego kraju. Grupy specyficznej, która wskutek różnego rodzaju regulacji dotyczących płac wprowadzanych w ciągu ostatniego roku, ma uposażenia mniej więcej o 30% niższe, niż analogiczne grupy pracowników o tych samych kwalifikacjach naukowych, np. w szkole wyższej.</u>
          <u xml:id="u-489.4" who="#PosełJerzyZdrada">To jest dodatkowy argument: jeśli chcemy utrzymać potencjał naukowy w jednostkach badawczo-rozwojowych i placówkach naukowych Polskiej Akademii Nauk, musimy stworzyć podobne mechanizmy zabezpieczające.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Jan Wnuk z Klubu Polskiej Unii...</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pani Aniu, rozumiem, że pani zapisuje się do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-490.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, pani Anna Dynowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#PosełAnnaDynowska">Panie Marszałku! Prosiłabym bardzo, ażeby Wysoka Izba, każdy ze składających tutaj wnioski, podawał swoje miejsce zatrudnienia. Nie ulega wątpliwości, że popiwku nikt sobie nie życzy. Wykazano to w ciągu dwóch dni na posiedzeniu komisji podczas pierwszego czy tania ustawy. Dzisiejsza debata także o tym świadczy. Natomiast generalnie, praktycznie każdy z nas reprezentuje różne miejsca pracy i spokojnie można byłoby wstawać, wyliczać i wyłączać wszystkie jednostki gospodarcze spod działania tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#PosełJerzyZdrada">Spełniając postulat pani poseł Dynowskiej chciałem powiedzieć, że pracuję w Uniwersytecie Jagiellońskim, który regulacje popiwku ma już załatwioną w projekcie ustawy, a więc nie dotyczy mnie to osobiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Jan Wnuk z Klubu Polskiej Unii Socjaldemokratycznej; kolejnym mówcą będzie poseł Franciszek Sak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#PosełJanWnuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Muszę się przyznać do tego, że jestem zainteresowany, aby jednostki badawcze nie płaciły popiwku. Ale dlaczego to czynię? Dlatego, że w całym świecie, a przynajmniej w świecie, który cechuje dynamizm gospodarczy, nauka jest preferowana. Jest to kura, która znosi złote jaja. Jeśli tak gremialnie występujemy o wyłączenie jednostek badawczych spod popiwku, to tylko dlatego, że widzimy szanse na to, że gdy nasza gospodarka zacznie się rozwijać, oprócz wdrażania własnych, zaczniemy kupować również zagraniczne technologie i żeby miał kto, żeby była możliwość te rozwiązania, wiedzę, adaptować do naszych warunków.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#PosełJanWnuk">Dlatego do wniesionych przez posła Mariana Żenkiewicza uwag co do zasadności wyłączenia jednostek badawczo-rozwojowych spod popiwku, chciałbym jedynie dołączyć jeszcze trzy argumenty.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#PosełJanWnuk">Po pierwsze, płace w jednostkach badawczo-rozwojowych są bardzo niskie, drastycznie niższe niż średnia płaca w Polsce, w pięciu podstawowych działach gospodarki i wynoszą od 600 do 800 tys. zł miesięcznie.</u>
          <u xml:id="u-495.3" who="#PosełJanWnuk">Po drugie, wyłączenie jednostek badawczo-rozwojowych nie będzie tak bolesne dla Ministerstwa Finansów, jakby się wydawało, dlatego że działanie nowej ustawy, którą wczoraj uchwaliliśmy, spowoduje, sądzę, że z 480 jednostek badawczo-rozwojowych utrzyma się zaledwie około 200. Tak mówią prognozy. Dlatego umożliwienie wzrostu tak niskich płac w jednostkach badawczo-rozwojowych przyczyni się do poprawy jakości kadry, co jest niezwykle ważne.</u>
          <u xml:id="u-495.4" who="#PosełJanWnuk">Na koniec, chciałbym podkreślić, że generalnie zgadzam się z odniesieniami do projektu ustawy, przedstawionymi przez panią poseł Wiesławę Ziółkowską. No cóż, 1 stycznia za 10 dni i dlatego już nie ma odwrotu.</u>
          <u xml:id="u-495.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze pan poseł Franciszek Sak z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego; kolejnym mówcą będzie poseł Bohdan Osiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#PosełFranciszekSak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przepraszam komisję pracującą nad tą ustawą, a przede wszystkim Wysoką Izbę, że na tym etapie debaty chcę jeszcze wprowadzać jakieś merytoryczne poprawki. Chodzi mi o wypłaty nagród jubileuszowych, które, moim zdaniem, powinny być włączone do wynagrodzeń nie objętych omawianym opodatkowaniem. Na wypłaty tych nagród nie mają przecież wpływu ani załoga, ani kierownictwo. Są po prostu obligatoryjne i niezależne od woli przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#PosełFranciszekSak">Dopóki ustawy gwarantują te nagrody, traktujmy to jako uprawnienie pracownicze. W Dzienniku Urzędowym ministra finansów nr 2 pkt 3 uwzględniono w normie wynagrodzeń na rok 1990 jako podstawę wypłaty tych nagród z 1989 r., to jednak przede wszystkim w mniejszych przedsiębiorstwach, gdy nagrody takie nie rozkładają się równomiernie w poszczególnych latach, wypłacane w latach osiemdziesiątych w tych pechowych zakładach nagrody były karane właśnie tym wysokim podatkiem od ponadnormatywnych wynagrodzeń. Z poziomu urzędu ministra lub Sejmu można zakładać pewne uśrednienia, ale takie podejście u jednych powoduje niezasłużone korzyści, u innych krotne straty. Dlaczego więc nie zwolnić od tego podatku wypłacanych realnych nagród, tak jak traktuje się w omawianej ustawie inne wynagrodzenia lub świadczenia? Tym bardziej, że zwolniona jest tzw. trzynastka, i że wypłaty nagród jubileuszowych, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 29 stycznia 1990 r. są również wyłączone z podstawy naliczenia składek ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#PosełFranciszekSak">Wnioskuję więc w art. 2 ust. 4 dodać pkt 18 o następującym brzmieniu: „Wypłat w postaci nagród jubileuszowych”. W przypadku przyjęcia tego wniosku, w art. 2 ust. 4 dotychczasowe punkty 18 do 25 oznaczyć jako punkty 19–26. Niech będzie to jeszcze jeden z elementów łagodzenia ustawy, o czym mówił na początku pan poseł sprawozdawca. Poza tym rozumiem potrzebę istnienia dzisiaj tego opodatkowania i popieram ustawę w pozostałej części.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Bohdan Osiński, niezrzeszony; kolejnym mówcą będzie poseł Bohdan Głuchowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#PosełBohdanOsiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawianą w dniu dzisiejszym ustawę oceniam podobnie jak wiele koleżanek i kolegów — jako zło konieczne. Moim zdaniem jest ona lepsza niż poprzednia, która przyczyniła się do dużego bezrobocia. Dużo łatwiej było bowiem zwolnić część załogi, zamiast dokonać wysiłku, aby znaleźć nową produkcję. Dlatego w obecnej sytuacji wypowiadam się przeciw poprawce dopuszczającej kwotowe rozliczanie funduszu płac.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#PosełBohdanOsiński">Po licznych wystąpieniach koleżanek i kolegów pozostała mi tylko jedna, drobna propozycja uzupełniająca omawianą ustawę, a mianowicie w art. 2 ust. 4 wnioskuję o wprowadzenie dodatkowego punktu o następującej treści. Przypominam, że ten ust. 4 brzmi: „do wynagrodzeń w rozumieniu ustawy nie zalicza się — i tutaj byłoby dodane właśnie — wynagrodzeń za wykonywanie usług dla osób fizycznych”.</u>
          <u xml:id="u-499.2" who="#PosełBohdanOsiński">Podaję krótką motywację. Usługi wykonywane dla osób fizycznych zmniejszają zasoby pieniężne ludności, a więc nie pogarszają a nawet w pewnej mierze utrwalają równowagę rynkową. Jednocześnie są one z reguły związane z małym zużyciem surowców i materiałów. Wobec braku dostatecznej podaży usług dla ludności, proszę Wysoką Izbę o głosowanie za zgłoszonym przeze mnie uzupełnieniem, traktując je jako wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-499.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Bohdan Głuchowski z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej. Kolejnym mówcą będzie poseł Czesław Sobierajski.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#PosełBohdanGłuchowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Choć pan poseł sprawozdawca w swym wystąpieniu wymienił jednostki świadczące usługi w zakresie użyteczności publicznej jako preferowane, nie zgadzam się z tą tezą. Jednostki te, wymienione w załączniku do ustawy, z uwagi na niską bazę września 1989 r. uzyskały możliwości korekty tejże bazy na podstawie indywidualnych zwolnień ministra finansów bądź decyzji o zaniechaniu ustalenia i poboru podatku w 1990 r. Projektowana ustawa o ponadnormatywnych wynagrodzeniach pozbawia te jednostki korekty w 1991 r., co postawi je w kłopotliwej sytuacji już na starcie 1991 r. Może to spowodować konflikty płacowe w załogach, a przypomnę tu tylko niektóre, jak komunikacja miejska, transport publiczny PKS i PKP, drogownictwo, gospodarka komunalna.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#PosełBohdanGłuchowski">Dlatego wnoszę, aby w art. 8 pkt 1, po przecinku dodać słowa „mogą ustalać”, zamiast „ustalają”, co da tym jednostkom możliwość wyboru oraz aby w pkt. 2, po przecinku, dopisać: „uwzględniając ponadto kwoty zwolnień lub zaniechań, ustaleń i poboru podatków, od których zostały zwolnione w 1990 r.”. Takie dopisanie nie spowoduje cofnięcia już raz przyznanych ulg, a tym samym korekty bazy grudnia 1990 r. Uściśli i wyjaśni sytuację w tych jednostkach. Proszę Wysoką Izbę o poparcie mego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-501.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Czesław Sobierajski z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego; kolejnym mówcą będzie poseł Jerzy Dyner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście na wstępie, tak jak wielu moich przedmówców, chciałbym wyrazić ubolewanie z powodu formy, czasu i trybu wprowadzenia tego projektu pod nasze obrady, kiedy niemożliwe właściwie były konsultacje. Ostatnio miałem kilka spotkań w dużych przedsiębiorstwach i rzeczywiście bardzo jest to nieprzychylnie przyjmowane, ale trudno żeby było inaczej.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#PosełCzesławSobierajski">Na posiedzeniu podkomisji poddawałem następującą myśl, nie zostało to jednak podtrzymane, o czym tu chcę powiedzieć. Otóż według mnie, aby wzmóc jakby akceptowanie tej ustawy przez załogi przedsiębiorstw można było zastosować taką formę, że jeżeli przedsiębiorstwo jest dobre, jeżeli stać je na płacenie ponad to, co „trzyma” ustawa, aby ponadto mogło wypłacić — i to by można było określić — jeszcze pewną pulę w bonach kapitałowych. I to nie po roku, gdy będzie zysk, ale rzeczywiście w rozliczeniu comiesięcznym. Jestem przekonany, że nie byłoby to proinflacyjne, bo nie wchodzi gorący pieniądz a obwarowane, że tylko w formie bonu kapitałowego do kupienia akcji przedsiębiorstw, a również byłoby proprywatyzacyjne, jako że przygotowywałoby potężną grupę osób sukcesywnie zwiększających swój kapitał. No, ale nie zostało to podtrzymane, nie jest zapisane i z tego powodu ubolewam. Śmiem bowiem twierdzić, że można było ten mechanizm zastosować i byłoby to daleko korzystniejsze dla przedsiębiorstw, które są w stanie płacić.</u>
          <u xml:id="u-503.2" who="#PosełCzesławSobierajski">Teraz kilka zdań dotyczących górnictwa. Nie muszę mówić, że właśnie stamtąd się wywodzę. Otóż sam uczestniczyłem w rozmowach z rządem, podczas których strona rządowa mówiła: nie możemy, bo to Sejm musi zrobić, i jeżeli przyjdzie moment zatwierdzania ustawy, to wtedy Sejm powinien się zastanowić i skorygować to, czego nie można było wprowadzić, bo taka była ustawa. No i właśnie przyszedł ten moment, no i, oczywiście, tego nie ma. O czym tu chcę powiedzieć? Otóż wszystkie przedsiębiorstwa górnicze, myślę tu o kopalniach, są systemowo dotowane. Po prostu założenie rządu jest takie, słuszne czy niesłuszne, ja się akurat z tym nie zgadzam, żeby systemowo dotować. A więc praktycznie nie z własnej winy przedsiębiorstwa górnicze prowadzą taką, a nie inną politykę ekonomiczną, mówię również o kopalniach.</u>
          <u xml:id="u-503.3" who="#PosełCzesławSobierajski">I na dziś jest tak, że baza września złapała oczywiście kopalnię tak jak złapała, w blokach startowych różnie, a wtedy działały te kopalnie we Wspólnocie, a więc nie były osobami prawnymi, tylko uśredniało się, jak się właściwie żywnie podobało, uznaniowo, różne były formy. I co się stało w ciągu tego roku? Oczywiście, dysproporcje między kopalniami powiększyły się, nie funkcjonowała tzw. renta różniczkowa, która mogłaby pomóc, no bo po prostu rząd nie przedstawił propozycji do dnia dzisiejszego, prawdopodobnie do 15 stycznia ma być przedstawiona, a to się mieści w całej ekonomice górnictwa. Z miesiąca na miesiąc wzrastały natomiast dysproporcje a przecież nie jest zasługą danej załogi w kopalni, że pracuje w dobrych pokładach węgla, a inna w innych. A więc chodzi o standaryzację, to było przedstawiane wcześniej. W skali kraju, w kopalniach, na 1 zatrudnionego produkcja spadła tylko o około 4% w ciągu tego roku, natomiast każdy tu z państwa zdaje sobie sprawę, o ile spadła ona przeciętnie w skali kraju. Gdyby porównać płace, to w stosunku do 5 działów gospodarki płace w górnictwie spadły relatywnie więcej, w stosunku do ogólnego spadku produkcji w kraju kilka razy więcej.</u>
          <u xml:id="u-503.4" who="#PosełCzesławSobierajski">Chciałbym zaproponować wniosek i obwarować go, być może, takim stwierdzeniem, że dotyczy to przedsiębiorstw systemowo dotowanych, jako że w załączniku mamy PKP itd., natomiast górnictwo jest systemowo dotowane. Jeżeli tak założylibyśmy, to miałbym wniosek, żeby w przypadku przedsiębiorstw systemowo dotowanych, mówię tu o górnictwie, baza funduszu wynagrodzeń z grudnia 1990 r., stanowiąca podstawę do opodatkowania wzrostu wynagrodzeń w 1991 r. została zindeksowana w oparciu o procentowy przyrost wynagrodzeń w 5 podstawowych działach gospodarki w 1990 r. A więc byłaby to realizacja tego, co było mówione przez wiele miesięcy, że gdy przyjdzie ten moment, przedyskutujemy i być może przyjmiemy. Dlatego właśnie przedstawiam to Wysokiej Izbie. Nie chcę przypominać, że od ostatniego spotkania, od ostatniego mojego wystąpienia w Sejmie minęło kilka dni i wydarzyła się ponownie, kolejna, niestety, tragedia w górnictwie. Jest to więc przypomnienie, tragiczne oczywiście, że musimy się generalnie zastanowić nad problemem i rozwiązać go systemowo.</u>
          <u xml:id="u-503.5" who="#PosełCzesławSobierajski">I na zakończenie. To było na temat, śmiem twierdzić, proszę pana, bo akurat taką słyszę wypowiedź. Kończąc, chciałbym tylko dać pod rozwagę, czy to, co przedstawiłem jest uzasadnione, czy Wysoka Izba może przyjąć, czy nie; jest to w gestii nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-503.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Jerzy Dyner z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego; kolejnym mówcą będzie poseł Stefan Ryder.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#PosełJerzyDyner">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W zasadzie po całej plejadzie przedstawicieli różnych zawodów powinienem wygłosić już niemal sakramentalną formułkę: proszę również o wyłączenie tej grupy zawodowej spod działania ustawy, a chciałem przypomnieć, że jestem już chyba ostatnim, który został na liście, przedstawicielem przedsiębiorstwa państwowego i dużego przemysłu — Fabryki Samochodów Osobowych.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#PosełJerzyDyner">I właśnie z tą kategorią się identyfikuję. Podchodząc jednak do tematu poważnie, rozumiem, że w zasadzie wypowiedź na temat ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń powinna dotyczyć trochę szerszego kontekstu niż kontekstu rozrachunków wewnątrz przedsiębiorstwa i kilku innych drobiazgów.</u>
          <u xml:id="u-505.2" who="#PosełJerzyDyner">Pragnę przypomnieć, co było zasadniczym elementem polityki rządu, kiedy tego typu restrykcje uznaliśmy za konieczne. Mówiło się, że po to, aby ograniczyć podaż pieniądza na rynek, właśnie konieczne są restrykcje płacowe. I wszyscy, znając sytuację kraju, na to się zgodziliśmy.</u>
          <u xml:id="u-505.3" who="#PosełJerzyDyner">Dzisiaj paradoks przemian gospodarczych prowadzi do tego, że praktycznie jedyną grupą, jak wygląda ze złożonych wniosków, która nadal będzie objęta tymi restrykcjami, będą właśnie przedsiębiorstwa państwowe. Pragnę tu zaznaczyć z całą stanowczością, że to dzięki m.in. tym przedsiębiorstwom państwowym, w których przez tyle lat walczono właśnie o zmianę ustroju i gdzie była główna siedziba komisji zakładowych, dzięki świadomości tych komisji, przez ponad rok był spokój pomimo dużych restrykcji. Teraz w nagrodę funduje się tym przedsiębiorstwom państwowym obciążenia, bo na to wygląda.</u>
          <u xml:id="u-505.4" who="#PosełJerzyDyner">Wszyscy uzasadniają ciężką pracę. Jeśli ktoś chce zobaczyć ciężką pracę, z chęcią zapraszam na wydziały montażowe FSO, do huty, może górnicy zaproszą, czy jeszcze do kilku innych zakładów. Proszę obejrzeć statystyki, ilu młodocianych inwalidów i rencistów „produkuje” obecnie przemysł. O uznanie iłu chorób zawodowych jeszcze my dzisiaj walczymy. Jakie się płaci dodatki za szkodliwą dla zdrowia pracę.</u>
          <u xml:id="u-505.5" who="#PosełJerzyDyner">Sytuacja dzisiaj, chociażby na przykład w moim przedsiębiorstwie jest taka, że oprócz rewindykacji płacowych, zaczyna się masowa ucieczka specjalistów. W ubiegłym tygodniu odeszło z FSO 5 jednych z najlepszych informatyków, odchodzą inni specjaliści. Dostają trzykrotnie wyższe płace gdzie indziej, tam gdzie nie ma ograniczeń płacowych.</u>
          <u xml:id="u-505.6" who="#PosełJerzyDyner">W kontekście reformy gospodarczej chciałem zapytać, co sobie fundujemy? Albo uznaliśmy, że pewne restrykcje dotyczą całego społeczeństwa, albo spowodujemy, że ta część przemysłu, która daje — proszę zobaczyć w ustawie budżetowej, jaki — dochód do budżetu, za chwilę może się załamać.</u>
          <u xml:id="u-505.7" who="#PosełJerzyDyner">Jednocześnie chciałem zaznaczyć, że od dnia dzisiejszego przestaję się bawić w ochronę polityki rządu i tłumaczenie ludziom, że to są niezbędne wyrzeczenia, które jeszcze musimy ponieść. Jeśli zapomniano o tym, że faktycznie spokój społeczny osiągnęliśmy dzięki w miarę równomiernemu rozłożeniu obciążeń, to za chwilę, jeśli zachwiejemy te obciążenia, może się nam ten spokój załamać. Czy to chcemy „zafundować” nowemu prezydentowi?</u>
          <u xml:id="u-505.8" who="#PosełJerzyDyner">Co do kilku pomysłów dotyczących tej ustawy. Mówi się, że poprzednie rozwiązanie „zafundowało” nam wzrost bezrobocia. A któż to, jak nie rząd, zachęcał właśnie przemysł do tego, aby pozbywać się nadmiernego zatrudnienia? A któż nam nie mówił, że przecież wam te pieniądze zostaną. I rzeczywiście zaczęto to robić.</u>
          <u xml:id="u-505.9" who="#PosełJerzyDyner">Teraz ze strachu, że nagle to, przed czym ostrzegałem przeszło rok temu, stanie się prawdą, że lawina bezrobocia może np. powiększyć na tyle wypłaty z budżetu, że nie będą zrekompensowane dochodami z przemysłu, proponuje się nam rozwiązanie jakie? Po prostu ukryte bezrobocie w przemyśle, bo inaczej tego nazwać nie można. Czy to mają być te proefektywnościowe działania, do których zachęca nas rząd? Właśnie ten przemysł.</u>
          <u xml:id="u-505.10" who="#PosełJerzyDyner">Pragnę zaznaczyć, bo niewiele tutaj chyba mówiono w imieniu przemysłu, w jakiej sytuacji ten przemysł, który teraz się obciąża, zostawiono. Zostawiono bez środków inwestycyjnych, opluwając go, że on nie potrafi nic zrobić. Ale, proszę państwa, Salomon i z pustego nie naleje. Zostawiono go z ograniczonymi płacami, zostawiono ten przemysł w większości z 80% dekapitalizacją parku maszynowego. I tu, dzisiaj mówi się nam o prywatyzacji, o firmach prywatnych? Zostawiono po prostu przemysł państwowy na lodzie. Taka jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-505.11" who="#PosełJerzyDyner">W związku z tym zgadzam się całkowicie z panią poseł Ziółkowską, że nie ma sensu w tej chwili na kolanie poprawiać tej ustawy Generalnie tego typu ograniczenia płacowe są bezsensowne. Ale jeśli chcemy utrzymać pewną logikę w rozwoju gospodarki i w pewnych koniecznych wyrzeczeniach, zanim ktoś z rządu i m.in. parlamentu podejmie dalej dyskusję kogo wyłączyć, a kogo nie, to niech mi udowodni jedną rzecz, że pieniądze wypłacane w spółkach czy zyski z handlu, często na pograniczu prawa, są mniej inflacjogenne niż płace w przemyśle państwowym.</u>
          <u xml:id="u-505.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Obecnie głos zabierze poseł Stefan Ryder, niezrzeszony; kolejnym mówcą będzie poseł Czesław Janicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#PosełStefanRyder">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zgłaszam wniosek formalny. Wnioskuję o uzupełnienie projektu ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń, druk nr 676, o następujące poprawki:</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#PosełStefanRyder">Po pierwsze, w art. 8 ust. 1, po słowach „samodzielności finansowej”, proponuję dodać: „oraz przedsiębiorstwa lasów państwowych działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1949 r. o państwowym gospodarstwie leśnym (Dz.U. nr 63 z 1949 r., poz. 494 z późniejszymi zmianami)”.</u>
          <u xml:id="u-507.2" who="#PosełStefanRyder">Po drugie, w załączniku do ustawy, w wykazie jednostek świadczących usługi w zakresie użyteczności publicznej, które ustalają miesięczną przeciętną normę wynagrodzeń na podstawie przepisów art. 8 proponuję dodać pkt 8 — przedsiębiorstwa lasów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-507.3" who="#PosełStefanRyder">Gospodarka leśna w ciągu roku w obu sferach działalności ma charakter sezonowy. Nakłady i uzyskiwane efekty uzależnione są od warunków przyrodniczych, które decydują o kolejności i terminach wykonywania poszczególnych prac. Specyfika tej gospodarki powoduje, że niemożliwe jest traktowanie przedsiębiorstw leśnych w sferze finansowej na równi z innymi przedsiębiorstwami gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-507.4" who="#PosełStefanRyder">Lasy szczególnie mocno odczuły zeszłoroczne posunięcia dotyczące ustalenia bazy wynagrodzeń w oparciu o wrzesień. Funkcjonujące w tym czasie ograniczenia, dotyczące samodzielnego ustalania cen na drewno, spowodowały ograniczenie dochodów Lasów Państwowych i wpłynęły bezpośrednio na zaniżanie tej bazy. Skutkiem tego przeciętna płaca w Lasach Państwowych za 9 miesięcy r.b. łącznie z wypłatami z zysku, stanowiła 73,3% przeciętnej płacy pięciu podstawowych działów gospodarki narodowej. Należy zaznaczyć, że aby uzyskać ten poziom płac, część przedsiębiorstw Lasów Państwowych przekroczyła ustaloną bazę i zmuszona jest do płacenia podatku od ponadnormatywnego wzrostu wynagrodzeń. Obowiązujące zasady tworzenia bazy wyjściowej dla poszczególnych przedsiębiorstw spowodowały ponadto nieuzasadnione dysproporcje płacowe pomiędzy poszczególnymi jednostkami. I tak przeciętne płace w poszczególnych okręgowych zarządach Lasów Państwowych za 10 miesięcy br. kształtowały się od 679 tys. zł do 1 mln 154 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-507.5" who="#PosełStefanRyder">Lasy jako trwały element biosfery, współdecydujący o równowadze środowiska przyrodniczego i jakości życia społeczeństwa, są naturalnym i odnawialnym dobrem ogólnonarodowym podlegającym szczególnej ochronie państwa i jego obywateli. Gospodarka leśna w ujęciu ekonomicznym składa się z dwóch podstawowych kierunków działań.</u>
          <u xml:id="u-507.6" who="#PosełStefanRyder">Po pierwsze, działalności o charakterze inwestycyjnym, związanej z odtwarzaniem i pomnażaniem, ochroną zasobów leśnych oraz budową i utrzymaniem infrastruktury technicznej na terenach leśnych.</u>
          <u xml:id="u-507.7" who="#PosełStefanRyder">Po drugie, działalności o charakterze eksploatacyjnym, związanej z pozyskiwaniem i sprzedażą produktów lasu, głównie surowca drzewnego.</u>
          <u xml:id="u-507.8" who="#PosełStefanRyder">Jednakże o odmienności gospodarki leśnej w stosunku do innych działów gospodarki narodowej decyduje cel tej gospodarki. Nie jest nim tylko rentowność i zysk, lecz zachowanie i rozwój zasobów leśnych jako podstawowego elementu środowiska przyrodniczego. Z celu tego wynika sposób gospodarowania w lasach, który zarówno w sferze inwestycyjnej jak i eksploatacyjnej oparty jest na warunkach przyrodniczych, a nie wyłącznie na doraźnym rachunku ekonomicznym, ujmującym poniesione nakłady i uzyskane efekty.</u>
          <u xml:id="u-507.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Czesław Janicki; kolejnym mówcą będzie poseł Jerzy Orzeł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#PosełCzesławJanicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatniej chwili poczułem moralny obowiązek zabrania, bardzo krótko, głosu na temat tej kontrowersyjnej ustawy o podatku od ponadnormatywnych wynagrodzeń. Nie rozumiem tylko podziału — sprywatyzowane wolne, państwowe nie wolne. A chciałem nawiązać głównie do rolnictwa i poprzeć te argumenty, które przemawiają za zwolnieniem z tego podatku przedsiębiorstw rolnych, jednych z niewielu, które działają pod gołym niebem. Podstawową jest tu produkcja roślinna, która często wymagając większych nakładów, przy złych warunkach, uzyskuje mniejsze efekty. A nakłady te są z konieczności większe. Przykład — trudne żniwa, czy prace jesienne. Następna sprawa — odwrotny kierunek produkcji zwierzęcej. Jednostkowa płaca za pozyskaną produkcję, wzrost produkcji musi pociągnąć wzrost płac. A zatem karać za wzrost produkcji?</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#PosełCzesławJanicki">Chciałbym w pełni poprzeć wnioski, aby w stosunku do rolnictwa były inne kryteria, choć na wstępie powiedziałem, że nie rozumiem także tych spraw. Myślę, że to jest bardzo logiczne, choć moje logiczne rozumowanie nie zawsze było traktowane jako logiczne.</u>
          <u xml:id="u-509.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Jerzy Orzeł z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#PosełJerzyOrzeł">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W art. i ust. 2 mamy tak dużo wyłączeń i jeszcze dochodzi kilka zgłoszonych z sali, że aż by się prosiło o dodanie następnego punktu, że nie dotyczy to państwowych osób prawnych. Ja takiego wniosku nie zgłaszam, bo w sumie ustawa ma spełnić pewien cel, natomiast jeżeli będziemy zgłaszali dodatkowe wnioski o dodatkowe wyłączenia i te wnioski Wysoka Izba przyjmie, to ustawa w ogóle rozminie się z celem, dla którego była tworzona.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#PosełJerzyOrzeł">Chciałbym się odnieść tylko do jednej kwestii, mianowicie do wspomnianego ust. 2 art. 1, a w szczególności do pkt. 11 i 12, który mówi o tym, że nie podlegają ustawie spółdzielnie osób fizycznych oraz spółdzielnie osób fizycznych z udziałem spółdzielni osób prawnych w pewnych określonych warunkach, tzn. jeżeli kwota funduszu udziałowego jest mniejsza od jednej piątej kwoty funduszu zasobowego spółdzielni. Jest to oczywiście pewna motywacja dla spółdzielni w kierunku uspółdzielczania spółdzielczości, dlatego, że spółdzielcy będą dążyć do tego, żeby podnosić fundusz udziałowy i w tej chwili uczynić spółdzielnię bardziej prężną. Natomiast chciałbym, aby Wysoka Izba była świadoma jednego faktu. Otóż w przygotowywanym projekcie ustawy o zmianach w organizacji i działalności, czy w przygotowywanej zmianie ustawy o przekształceniach w spółdzielczości, przewiduje się zapis, w którym daje się każdej spółdzielni możliwość przesunięcia 50% funduszu zasobowego do funduszu udziałowego po to, aby spółdzielnie mogły rewaloryzować swoim członkom wkłady. I wówczas, jeżeliby nie poczynić w ustawie, o której mówię, czyli o przekształceniach spółdzielczości, dodatkowych zapisów, wówczas, na skutek pkt. 11 i 12 cała spółdzielczość byłaby zwolniona z popiwku.</u>
          <u xml:id="u-511.2" who="#PosełJerzyOrzeł">Jestem w komisji, która nad tym projektem ustawy pracuje i będę się starał wprowadzić tam zapis, że jeżeli nastąpi przesunięcie funduszu zasobowego do funduszu udziałowego, to nie ma to znaczenia w tej ustawie. Ale chciałbym, żeby Wysoka Izba była świadoma tego faktu, i wtedy, kiedy ustawa będzie głosowana, poparła ten wniosek. W przeciwnym razie zwolnimy całą spółdzielczość od popiwku i wtedy złożę wniosek o zwolnienie z niego państwowych osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-511.3" who="#PosełJerzyOrzeł">Wydaje mi się również, że zapis w pkt. 11 i 12 jest nie do końca doprecyzowany. Mianowicie, mówi się w tym zapisie o funduszu udziałowym i funduszu zasobowym spółdzielni, natomiast w niektórych spółdzielniach występuje tzw. fundusz wkładów. Jest to w zasadzie ten sam fundusz co udziałowy, z tym że wyodrębniany jako fundusz oddzielny, gdyż w trakcie tworzenia spółdzielni wkłady były wnoszone w postaci pieniężnej. Jest to fundusz udziałowy a czasami występuje w postaci aportów rzeczowych i jest to fundusz wkładów. Wydaje mi się, że trzeba tę sprawę uściślić, aby nie było trudności interpretacyjnych. Stosowny wniosek w tej sprawie zgłoszę do pana posła sprawozdawcy, nie odczytując go, gdyż mogłoby to być zbyt zawiłe, tym bardziej że wymaga on jeszcze skonsultowania z Biurem Prawnym Kancelarii Sejmu, gdyż nie jest jeszcze wszystko jasne.</u>
          <u xml:id="u-511.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, panie pośle, ad vocem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#PosełRomanNorbert">Panie pośle, mam pytanie, bo pan wspomniał o przesunięciu funduszu zasobowego na fundusz udziałowy spółdzielni w świetle projektu ustawy, o której pan wspominał. Jeżeli w świetle tej ustawy przekształcenie nastąpi w spółdzielni, to nie będzie to już spółdzielnia, chyba że pan myślał o innej ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pan poseł chce wyjaśnić, sprecyzować swoje myśli, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#PosełJerzyOrzeł">Pan poseł nie doczytał do końca, tam się mówi o przekształceniach w spółki, a jest osobny punkt, który pozwala na przesunięcie funduszu zasobowego do funduszu udziałowego w spółdzielni, bez konieczności przechodzenia w spółkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję za wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jeszcze ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos? Proszę, pan poseł Ryszard Pidek z Poselskiego Klubu Polskiej Unii Socjaldemokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#PosełRyszardPidek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ przewodniczę komisji, o której mówił pan poseł Orzeł i pan poseł miał również pytanie, chcę powiedzieć, że projekt omawianej ustawy opracowujemy bardzo długo, kilka miesięcy. Pracujemy tak długo z różnych przyczyn, w tym także, sądzę, z powodu bardzo skomplikowanej materii spółdzielczej. Chciałbym wyjaśnić, iż zbliżamy się już do końca. Natomiast to, o czym mówił pan poseł Orzeł jest jednym z projektów roboczych. W każdym razie deklaruję, iż na pewno to, o co wnosił pan poseł Orzeł na temat funduszu zasobowego, jeśli Wysoka Izba oczywiście podtrzyma propozycje podkomisji a później komisji, na pewno nie będzie uwzględniany przy popiwku. Nie o to nam idzie. Nam idzie o to, żeby wreszcie o spółdzielczości można było mówić dobrze, żeby ona faktycznie stała się spółdzielczością prawdziwą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jeszcze ktoś pragnąłby zabrać głos w dyskusji? Zgłoszeń nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-518.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o zabranie głosu wiceministra finansów pana Ryszarda Pazurę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na późną porę chciałbym się ustosunkować przede wszystkim do wniosków formalnych zgłoszonych dzisiaj w tej sali. Zanim to jednak uczynię, refleksja ogólna. Oczywiście można się zadyskutować na śmierć na temat zasad kształtowania wynagrodzeń. Dyskutowaliśmy nad tym bardzo długo, nie ujawnialiśmy jednak swych dyskusji z różnych względów, o. których tu była mowa. Nie chcemy więc dyskutować z faktem, bo to jest oczywisty fakt, że projekt wpłynął zbyt późno. Pragnę wskazać na pewne implikacje, jakie wynikły z przyjęcia w roku ubiegłym przez Najwyższą Izbę rocznej ustawy w tym zakresie. Nie gwoli usprawiedliwiania rządu.</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Dotychczasowa ustawa dotyczyła tylko i wyłącznie 1990 roku. Ma to w zakresie polityki płac w konkretnej sytuacji, jaka jest dzisiaj w Polsce, przy tych ogromnych naciskach płacowych i zarysowującym się niebezpiecznym wyścigu płacowym, niezwykle istotne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-519.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Państwo doskonale wiecie, a doświadczenia są tu aż nad wyraz przekonujące, że tego typu ustawę, która operuje bazą, zawsze w jakimś sensie opartą o przeszłość, można w przedsiębiorstwie obejść w ciągu kilku godzin, podejmując taką czy inną decyzję. Jest to niezwykle subtelna sprawa, co wcale nie znaczy że nie dyskutowaliśmy tej kwestii. Wcześniej przecież prowadziliśmy rozmowy z dużymi organizacjami związkowymi, m.in. z górnictwem, na przykładzie których elementy tej ustawy były dyskutowane. Oczywiście ustawa wpłynęła późno do Wysokiej Izby, bo 7 grudnia, ale bardzo prosiłbym o patrzenie i w ten sposób na projekt.</u>
          <u xml:id="u-519.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Jeśli chodzi o sam projekt, to proponuję, żeby widzieć w nim trzy elementy i w związku z tym kilka uwag na temat sformułowanego wniosku, żeby obok tego projektu dopuścić możliwość stosowania formuły tzw. funduszowej, to jest polegającej na tym, aby rozliczać fundusz płac łącznie. W ogóle nie jest to koncepcja krytykowana, tylko że w obecnych warunkach bardzo trudna do zaakceptowania.</u>
          <u xml:id="u-519.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Otóż po pierwsze, jeśli bierze się pod uwagę cały projekt, trzy elementy tego projektu — indeksacja wypłat wynagrodzeń wliczonych w koszty, następnie możliwość dodatkowych wypłat w zależności od relacji ekonomicznych i trzecie, tzw. trzynastkę, ale z ruchomą kwotą wolną, z rozwiązaniem umożliwiającym wypłaty w formie obligacji i akcji, to wówczas łatwo się przekonać że nie jest to typowa formuła przeciętnego wynagrodzenia. Nie jest więc prawdą, że rozwiązanie zawarte w projekcie uniemożliwia czy zniechęca do racjonalizacji zatrudnienia. Dlatego że przy zmniejszeniu zatrudnienia, ale bez pogorszenia efektów, relacje ekonomiczne ulegają poprawie, czyli działa drugi człon formuły i jest możliwość właśnie dodatkowych wypłat dla pozostającej załogi. Natomiast trzeba sobie jasno powiedzieć, że to rozwiązanie ogranicza bardzo negatywne skutki otwartej formuły funduszowej występujące w bieżącym roku.</u>
          <u xml:id="u-519.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Na czym one polegały? Ano na tym, że zmniejszało się produkcję, zmniejszało się zatrudnienie i podwyższało płace czyniąc oczywiście bardzo silny efekt demonstracji. Często otrzymujemy listy z zapytaniem, jak to się dzieje, że zakład zmniejsza gwałtownie produkcję, gwałtownie zmniejsza zatrudnienie i także gwałtownie zwiększa płace pozostałych pracowników, mimo że z punktu widzenia finansów zakład ledwie, ledwie sobie radzi. A więc chodzi o uniknięcie destrukcyjnych rozwiązań a nie w ogóle o istniejące warunki i przystosowanie do nich. A więc to co jest zapisane w projekcie, nie jest formułą funduszową i nie jest także formułą przeciętnego wynagrodzenia w dosłownym tego słowa znaczeniu. Jest to rozwiązanie pośrednie, które miało za zadanie wykorzystać pozytywne elementy obu tych formuł. Dlatego bardzo prosimy, żeby z tych właśnie względów takie rozwiązanie było przyjęte. Ono co najmniej nie pobudza do spadku zatrudnienia, realizowanego nie ze względów innych jak gonitwy płacowej, ale z drugiej strony nie zniechęca do zmniejszenia zatrudnienia, jeśli trzeba tego dokonywać ze względów ekonomicznych, przy poprawie, przy nie pogarszaniu wyników ekonomicznych, w tym produkcji i zysku. To jest pierwszy element.</u>
          <u xml:id="u-519.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Druga propozycja czy element, do którego chcę się ustosunkować, to jest współczynnik korekty. Został sformułowany formalny wniosek, aby wynosił on 1. Proszę państwa, formuła indeksacyjna jest częścią tego rozwiązania, nie możemy, ot tak sobie, przyjąć prostej indeksacji wynagrodzeń, m.in. z tego względu, że podstawą tej indeksacji są ceny detaliczne, które wzrastać mogą szybciej niż ceny realizacji. Ponadto część efektów inflacyjnego wzrostu cen musi być odtworzona przez zakłady pracy. Jest to zresztą stara reguła, że współczynnik płacowy zawsze musi być niższy od 1.</u>
          <u xml:id="u-519.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Inne wnioski, jakie zostały sformułowane, dotyczą wyłączeń przedmiotowych i podmiotowych. Co do tych wyłączeń chciałbym powiedzieć ogólnie, że w projekcie ustawy posługiwaliśmy się pewnymi kryteriami, które zostały sformułowane w ustawie; większość tych wniosków tym kryteriom nie odpowiada. Ale może konkretnie.</u>
          <u xml:id="u-519.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Wniosek następujący: wyłączyć skutki wzrostu najniższego wynagrodzenia z rozliczenia płacowego. Otóż chciałbym Wysokiej Izbie przypomnieć, że nie tak dawno została podjęta nowelizacja ustawy o zakładowych systemach wynagradzania, której celem było rozcięcie więzi między najniższym wynagrodzeniem a zasadami kształtowania indywidualnych wynagrodzeń w zakładach pracy. Ponadto, w tej ustawie jest korekta bazy, która takie elementy uwzględnia, dlatego że ta korekta, jeśli ktoś ma niższe wynagrodzenie niż 800, automatycznie koryguje normę, która później, z miesiąca na miesiąc jest indeksowana. A więc nie będzie problemu.</u>
          <u xml:id="u-519.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Co do wniosku, żeby wypłaty z zysku 1990 roku rozłożyć na dwie raty. Celowo zaproponowaliśmy 3 raty ze względu na fakt, jaki obserwowany był i jest w bieżącym roku, że komasacja wypłat w krótkich odcinkach czasowych powoduje impuls inflacyjny, jeśli wzrost płac przekracza, oczywiście w czasie, pewną zmienną wielkość. Ze względu na konieczność unikania inflacyjnych wzrostów, proponujemy dopuścić od razu zaliczkowe wypłaty z zysku, ale wypłacane w 3 ratach, tak jak w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-519.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Były poruszane kwestie wyłączeń. Kwestia PGR była szeroko dyskutowana na posiedzeniu komisji i, wydaje się, przyjęliśmy pewne rozwiązania, które powinny być satysfakcjonujące. Otóż, po pierwsze, jeśli chodzi o element wypłat wynagrodzeń w koszty, to nie widzimy żadnych przesłanek, aby regulacja tej części wynagrodzeń w państwowych gospodarstwach rolnych miała inny charakter niż w innych przedsiębiorstwach, to znaczy w naszym przekonaniu nie ma żadnego uzasadnienia, aby tu obowiązywała inna reguła.</u>
          <u xml:id="u-519.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Co do drugiego elementu, elementu umożliwiającego dodatkowe wypłaty wynagrodzeń, poza indeksacją, z tytułu poprawy relacji ekonomicznych, to dyskusja wykazała, zresztą życie pokazuje, że w PGR-ach w przypadku relacji zysku do wynagrodzeń jest kłopot z rozliczaniem tego w krótkich odcinkach czasowych ze względu na rachunkowość PGR-ów. W związku z tym komisja przyjęła słuszne, w moim przekonaniu, założenie, że zasady określania tej relacji ustali minister finansów dla państwowych gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-519.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Wreszcie trzecia sprawa, sedno problemu, tu wyłącznie jest problem. Mianowicie problem polega na tym, że relacja płac wypłacanych z zysku do płac wypłacanych w koszty w PGR-ach była odmienna niż w reszcie gospodarki. Wydaje mi się, że wypracowane na posiedzeniach komisji rozwiązanie rozwiązuje ten problem. To znaczy doszliśmy do przekonania, że powinno to być rozwiązanie w ustawie podwyższające normę nie mechanicznie, tylko po prostu rozwiązanie o charakterze podatkowym na bazie 3-letnich relacji w PGR-ach, ze względu na wahliwość w zależności od urodzaju w PGR-ach. Takie założenie przyjęliśmy, i myślę, że to jest wystarczające i nie ma potrzeby z tego tytułu projektu zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-519.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">I co się tyczy jednostek badawczo-rozwojowych, i instytutów Polskiej Akademii Nauk. Rzeczywiście, po ostatnich decyzjach Sejmu działalność naukowa jest ustawowo wyłączona z podatku, nie jest natomiast wyłączona wyodrębniona działalność gospodarcza. I oczywiście, że można przyjąć rozwiązania takie jak w szkolnictwie wyższym, ale z jedną uwagą. Otóż w naszej gospodarce funkcjonują następujące zasady kształtowania wynagrodzeń. Funkcjonuje podatek, który omawiamy, funkcjonuje ustawa o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej i wreszcie jednostki prywatne są zwolnione z regulacji płacowej. Po przyjęciu wniosków dotyczących jednostek badawczo-rozwojowych i o wyłączeniu instytutów Polskiej Akademii Nauk w ich działalności podstawowej, powstanie problem, jak, na podstawie której zasady ma być regulowane wynagrodzenie w tych jednostkach. A więc jest to taki problem techniczny.</u>
          <u xml:id="u-519.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Co do innych wyłączeń, kwestia nagród jubileuszowych. Otóż ona mogła być i była w nielicznych przypadkach problemem w tym roku, w małej jednostce, natomiast w ogóle to nie jest problem. Nie możemy, tak mi się wydaje, wyłączać nagród jubileuszowych z wynagrodzeń, jest to ściśle związane z pracownikiem, którego zatrudniam. A ponadto nie jest to mechanizm oparty tylko o indeksację, ale również o efekty, w których także powinni partycypować jubilaci.</u>
          <u xml:id="u-519.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Natomiast bardzo trudno mi się ustosunkować do propozycji wyłączenia tzw. usług dla osób fizycznych. Prawdopodobnie jest to echo starych rozwiązań, kiedy usługi dzieliliśmy na tak zwane usługi dla ludności i usługi pozostałe, bądź usługi dla jednostek gospodarki uspołecznionej. Tego typu kategorii w tej chwili w rachunkowości przedsiębiorstw nie ma i po prostu proponuję nie przyjmować tego wniosku, dlatego że w ten sposób rozsadzilibyśmy jednolitość całego tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-519.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Wniosek następny także wymaga wyjaśnienia. Zrozumiałem go w ten sposób, minister finansów, a właściwie Rada Ministrów podjęła rozporządzenie korygując bazę w jednostkach sfery usług publicznych o połowę różnicy wzrostu wynagrodzeń między wrześniem 1989 r. a miesiącami IV kwartału 1989 r. To jest korekta normy. Nie ma więc potrzeby wpisywania tej decyzji do ustawy, bo po prostu jest to już rozliczone. Przedsiębiorstwo nalicza sobie, według tej zasady, normę. Nie zamierzamy tej zasady zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-519.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Bardzo natomiast trudno mi zgodzić się z wnioskami i uwagami pana posła Sobierajskiego. Pan poseł powiedział nawet, że nie dotrzymujemy słowa, co nie jest oczywiście prawdą, dlatego że ja także uczestniczyłem w rozmowach i byłem jednym z tych, którzy formułowali propozycje dla górnictwa. Stwierdzam wyraźnie, że o górnictwie mówiliśmy w kontekście przyspieszenia stosowania rozwiązań efektywnościowych w górnictwie. Proszę zauważyć, że w projekcie ustawy jest wręcz to napisane, że w górnictwie węgla kamiennego, ze względów dotacyjnych, właśnie jako wyjątkowej jednostce, która nie realizuje usług publicznych, tylko wytwarza produkty, stosujemy rozwiązanie efektywnościowe już od 1 stycznia. Czyli już od 1 stycznia górnictwo węgla kamiennego ma możliwość realizowania dodatkowych wypłat w koszty. Nie chcę tu powtarzać innych decyzji, czy projektów decyzji, które dotyczą przemysłu węgla kamiennego, bo to rozwiązanie było podawane górnikom w kontekście innych projektów decyzji w roku przyszłym: cenowych, w zakresie podatków w eksporcie, renty górniczej itd.</u>
          <u xml:id="u-519.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Nie mogę także zgodzić się z taką propozycją, dlatego że musielibyśmy ją zastosować do wszystkich, aby bazę grudnia niejako uzupełnić w górnictwie węgla kamiennego o różnice między tempem wzrostu płac, bo tak to trzeba czytać, w górnictwie węgla kamiennego a tempem wzrostu płac w pozostałych sferach produkcji materialnej. Wówczas mogłoby powstać pytanie, na które nikt nie znajdzie odpowiedzi: a dlaczego tylko w górnictwie, a dlaczego nie w przemyśle lekkim, gdzie sytuacja pod tym względem jest przecież jak wiadomo jeszcze gorsza?</u>
          <u xml:id="u-519.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Mniej więcej takie same argumenty mogę odnieść do lasów państwowych. Rozumiem pozagospodarcze funkcje lasów państwowych, bardzo je doceniam, ale mogę stwierdzić rzecz następującą: to nie są usługi o charakterze publicznym. Rozumiem, że lasy będą także korzystać z całą mocą z rozwiązań efektywnościowych i możliwości dodatkowego płacenia ludziom za, po prostu, efekty. Rozumiem także, że jesteśmy przed dyskusją nad ustawą o gospodarstwie leśnym, która w zasadniczy sposób zmieni system ekonomiczno-finansowy i system rozliczeń lasów państwowych. Tak że prosiłbym Wysoką Izbę, aby tego typu rozwiązań nie przyjmować.</u>
          <u xml:id="u-519.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Reasumując, chciałbym bardzo prosić, ażeby nie rozszerzać listy, a jak tu już powiedziano, dlatego że gdybyśmy rozszerzali listę w ustawie, mogą pozostać wyjątki tylko a nie zasady.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Są jeszcze dwa zgłoszenia. Jeśli dłuższa wypowiedź, to proszę tu, z mównicy. Proszę, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#PosełRomanNorbert">Panie Ministrze! Ja wiem, że w przeszłości pracowitych ukracano w zarobkowaniu pieniędzy przy pomocy przodowników pracy, przez obcinanie norm. Rozumiem zażenowanie rządu, że dyskutujemy dzisiaj o ustawie na temat podatku od wynagrodzeń i chciałem w związku z tym zapytać, czy przed głosowaniem nad tą ustawą należy się spodziewać autopoprawki, która w sposób jasny określi — bo do tej pory jest to dla mnie instrukcja dla głównego księgowego, który ma wypłacić w zwyczajny dzień w zakładzie pracy określoną ilość pieniędzy zgodnie z ustawą — co zrobić z pieniędzmi faktycznie zarobionymi w jednostce gospodarki uspołecznionej w wyniku pracy świadczonej przez pracownika, który został zatrudniony w oparciu o umowę. Na razie to, prawdę mówiąc, z pana wywodów i z dyskusji wynikają dwie sprzeczności. My cały czas pytamy, jak można w Polsce zarobić pieniądze w jednostce gospodarki uspołecznionej i nie jest ważne dla pracownika, co główny księgowy wie na ten temat, jakie są jego rozliczenia z urzędem skarbowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, poseł Norbert Lysek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#PosełNorbertLysek">Z góry bardzo przepraszam, panie ministrze, ale jest pan wybitnym specjalistą w zbijaniu argumentów, szczególnie przedstawicieli zakładów pracy uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#PosełNorbertLysek">Chciałbym zapytać, niech mi pan odpowie, czy w 1991 roku przewiduje się również systematyczne, cykliczne podnoszenie najniższej płacy? Na pewno tak i stąd będą wynikały, jeśli się mylę, proszę mnie skorygować, również podwyżki różnych uzupełniających płac w zakładzie, takich jak dodatki za pracę w szkodliwych warunkach, dodatki za pracę na drugiej i trzeciej zmianie. Po prostu moja prośba jest o uzupełnienie, żeby wyłączyć te kwoty, żeby to tak boleśnie nie odbijało się na zakładach, które pracują w bardzo trudnych warunkach w ruchu ciągłym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Poseł Czesław Sobierajski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Panie Ministrze! Chciałem z przykrością stwierdzić, że to pan powiedział nieprawdę, chyba że powołamy komisję, kto, dlaczego? Otóż sugerował pan, jakoby ta ustawa była w pewnym momencie właśnie dla kopalń węgla kamiennego. Owszem, jeżeli zrozumiemy to tak, że jeżeli się zysk pojawi w styczniu, w lutym, marcu itd., liczony w koszty roku 1991, to dane przedsiębiorstwo, mówię o kopalni, może go wypłacić. Tylko chcę tutaj przypomnieć Wysokiej Izbie i panu również, bo pan przecież to wie, że już drugi rok — za 1989 i 1990 — nie z własnej winy kopalnie nie mają zysku. A więc jeżeli pan zapytał, dlaczego kopalnie, to ja odpowiadam: dlatego że przy kopalniach trzyma się ceny i nie są to ceny wolne. Natomiast w innym przemyśle, pan nie ustala ile kosztuje jakaś tam bluzka, koszula i innego typu rzeczy. Nie chcę się tu podpierać przykładami innych przemysłów. Natomiast w górnictwie po prostu systemowo są ustawione tak a nie inaczej dotacje.</u>
          <u xml:id="u-525.1" who="#PosełCzesławSobierajski">I teraz pan powie, oczywiście, że to są wolne ceny. Otóż nie. Izby skarbowe trzymają tak jak trzymają. Dlatego nie jest to to samo i jeżeli podałem współczynnik korekcyjny w stosunku do wzrostu w 5 działach gospodarki to jest to oczywiście uzasadnione, gdyż relatywnie zarobki spadły o wiele, a produkcja była kilkakrotnie korzystniejsza niż w tych przemysłach. Dlatego możemy dyskutować publicznie, przy okrągłym, jakimkolwiek stole, i udowodnię panu, że to pan mówi nieprawdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">To wymaga oczywiście uściślenia, prawda jest jedna. Proszę bardzo, poseł Bolesław Suchodolski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#PosełBolesławSuchodolski">Panie Ministrze! Pan na pewno jest znakomitym finansistą. Natomiast problemu państwowych gospodarstw rolnych pan praktycznie prawie nie zna. Chcę pana zaprosić przede wszystkim do tego sektora uspołecznionego rolnictwa. Ja się z panem nie zgadzam, ponieważ ze względu na skutki ekonomiczne między nakładami a dochodami rok 1991 w ogóle dla rolnictwa był mizerny, i nie można dzisiaj mówić, że w tych przedsiębiorstwach może być wypracowany duży zysk.</u>
          <u xml:id="u-527.1" who="#PosełBolesławSuchodolski">Dlatego uważam, poparł to przecież i poseł Szymanderski i pan profesor Janicki, że specyfika państwowych gospodarstw rolnych jest całkiem inna. Dlatego bardzo proszę, żeby nie argumentować w ten sposób, jak to pan zrobił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Poseł Andrzej Aumiller, a następnie poseł Stefan Ryder.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Chciałbym panu ministrowi przypomnieć, że zysk, który się bierze w PGR-ach polega również na wycenie naszych zapasów inwentarza, i ta krowa, która stoi w oborze i daje mleko jest wyceniana. I właściwie zmuszacie nas państwo żeby zysk robić na papierze, bo faktycznie tych pieniędzy na wypłatę nie będzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Poseł Stefan Ryder, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#PosełStefanRyder">Panie Ministrze! Ustawa o lasach, na którą pan się powołał, jest jeszcze daleko w lesie „dzięki” szybkiemu działaniu rządu. Chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że lasy państwowe, zgodnie z żądaniami społeczeństwa, ograniczają pozyskanie drewna a jest to podstawowy czynnik wpływów finansowych dla lasów. W związku z tym nie może być mowy o tym, żebyśmy przez zwiększenie zysku uzyskiwali dodatkowe kwoty na wynagrodzenia. Jeżeli będziemy chcieli podwyższyć zysk poprzez podwyższenie ceny, to źle się to odbije na wszystkich konsumentach, na całym naszym rynku i na całym społeczeństwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Poseł Lech Kozaczko zrezygnował, bo jest z tej samej branży. Dziękuję. Czy byłyby jeszcze dodatkowe, krótkie zgłoszenia? Nie ma. Pan minister jeszcze? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Jeśli można, panie marszałku, Wysoka Izbo, odniosę się króciutko do tych pytań.</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Oczywiście w 1991 r. będą podnoszone najniższe wynagrodzenia. Zamierzamy to robić w sposób umiarkowany, aby te właśnie argumenty, które tu dzisiaj padały, straciły swoją ostrość. Wprowadzamy, pani poseł Ziółkowska to określa proprodukcyjną, a ja określę bardziej antyrecesyjną formułę, która promuje wzrost produkcji i oszczędności. Myślę więc, że i płace będą z tego tytułu rosły.</u>
          <u xml:id="u-533.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Natomiast kwestia najniższego wynagrodzenia, musimy wykorzystać wszystkie doświadczenia z tego roku i stąd w projekcie ustawy przewidziane jest m.in. już od stycznia podwyższenie w najniżej zarabiających zakładach normy wynagrodzenia do 800 tys. złotych. Czy to jest mało, czy to jest dużo? Te 800 tys. złotych będzie indeksowane a ponadto każdy zakład będzie mógł korzystać z formuły motywacyjnej, oby tylko nie pogarszał efektów w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. Tak że ten problem — relacji najniższej płacy faktycznej do najniższego wynagrodzenia — widzieliśmy.</u>
          <u xml:id="u-533.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Co do wypowiedzi pana posła Sobierajskiego, to muszę powiedzieć, że nie jest prawdą, że ceny nie rosły. W pierwszej dekadzie grudnia ceny węgla np. wzrosły o ok. 8% i w rozmowach z górnikami informowaliśmy, że z dniem 1 stycznia zostanie podniesiony ten pułap wzrostu cen. Projekt jest taki, aby pułap wzrostu cen węgla z dniem 1 stycznia podwyższyć o dalsze 20%. Oczywiście musi się to odbić na cenach energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-533.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Dalej, informowaliśmy, że w związku z projektem ustawy o rencie górniczej inaczej będą kształtowane dotacje i, że w końcu, w niedługim już czasie będą podjęte decyzje, najpóźniej w II kwartale przyszłego roku, o zniesieniu podatku eksportowego dotyczącego węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-533.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">W związku z ustawą o rencie górniczej całkowicie zostanie zniesiona jakakolwiek kontrola cen, czyli ceny będą faktycznie uwolnione. Wszystko to powinno poprawić sytuację finansową kopalń.</u>
          <u xml:id="u-533.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">O ile chodzi o projekt ustawy, to kwestia wcale nie w tym, żeby koniecznie mieć zysk i od razu zysk. Kwestia w tym, żeby nie pogłębiać straty, chodzi o niepogarszanie wyników ekonomicznych, nie musi to być zysk. Te dodatkowe wynagrodzenia są wypłacane nie z zysku, a w ciężar kosztów własnych.</u>
          <u xml:id="u-533.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Może górnicy oczekują jeszcze bardziej nośnych rozwiązań, ale myślę, że są to rozwiązania, które dają jednak jakąś perspektywę.</u>
          <u xml:id="u-533.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Co do lasów państwowych, już się wypowiedziałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Poseł Roman Norbert, ale już ostatni raz. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#PosełRomanNorbert">Przepraszam, panie ministrze, ale nie otrzymałem odpowiedzi na pytanie. Ja po prostu pytałem o to, co z pieniędzmi, które należy zarabiać w nowym systemie gospodarki rynkowej. Pan minister ciągle mówił o prawie do zwiększenia wynagrodzeń, jeszcze nie wiadomo za co. Chodzi o zarabianie normalnych pieniędzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Bardzo przepraszam, ale nie rozumiem pytania. Jak się ma pieniądze, to się płaci. Jak są podatki, to trzeba je także płacić.</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#komentarz">(Poseł Roman Norbert: To po co ustawa?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">I ta kwestia wymaga przemyślenia, ale będzie jeszcze do tego okazja.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pan poseł ad vocem, czy też pytanie? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#PosełJoachimMasarczyk">Panie ministrze, mam pytanie związane z górnictwem. Mianowicie pan minister oświadczył, że jeżeli wyniki ekonomiczne i wydobywcze kopalń nie pogorszą się, można po prostu zwiększyć relacje płac. W związku z tym mam pytanie do pana ministra. Dlaczego wyniki ekonomiczne tak się obniżyły w bieżącym roku, z jakiego powodu? Czy pan minister sobie zdaje sprawę z tego jakie będą wyniki ekonomiczne w roku przyszłym, przynajmniej w I kwartale przyszłego roku? Bo trzeba powiedzieć wprost. Dotacje były takie jakie były i wyniki są takie jakie są. I nie zależy to niestety od górnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Potraktujemy to jako wypowiedź a nie pytanie. Czy byłyby dodatkowe zgłoszenia? Nie ma. A zatem zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-539.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Chciałbym poinformować, że jutro przewidujemy również wystąpienie wicepremiera Leszka Balcerowicza na temat, o którym dzisiaj mowa. Jeśli chodzi o jutro, chciałbym zaproponować następujące rozwiązanie. Głos w dyskusji zabrało 25 mówców. Ponadto celowo dopuściłem do dodatkowych wypowiedzi, pytań, gdyż sprawa jest ważna, jak każda zresztą, którą podejmujemy w Sejmie. Każdy z mówców zgłosił poprawkę, wniosek, na temat tych samych kwestii była zgodność lub rozbieżność poglądów. Istnieje więc potrzeba, aby poseł sprawozdawca, posłowie, którzy wnieśli poprawki, uwagi, wnioski, zebrali się na kilka godzin solidnej pracy, na którą zapraszamy też pana ministra, i to jest konieczne jeszcze w dniu dzisiejszym. Taką propozycję przedkładam, a głosowanie, dobrze przygotowane merytorycznie, przeprowadzilibyśmy jutro, po pierwszej, organizacyjnej części Zgromadzenia Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-539.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zakładać można, że taka możliwość będzie, jako że Zgromadzenie w części organizacyjnej rozpoczyna się o godzinie 9. Uroczysta część Zgromadzenia poświęcona zaprzysiężeniu prezydenta Rzeczypospolitej odbędzie się o 12. Możemy więc założyć, że będzie na to miejsce i czas.</u>
          <u xml:id="u-539.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W przypadku gdyby z różnych względów taka możliwość nie powstała, posłowie odnieśliby się do sprawy w głosowaniu, po uroczystej części Zgromadzenia Narodowego, ale sądzę, że będzie to możliwe.</u>
          <u xml:id="u-539.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">A zatem proszę, ażeby te osoby, o których mówiłem zebrały się, po zamknięciu obrad, w sali nr 102.</u>
          <u xml:id="u-539.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy byłaby zgodność na ten temat? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-539.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Na tym kończymy dzisiejsze obrady. W celu złożenia oświadczenia proszę o zabranie głosu posła Aleksego Siemieniuka z Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Jest jeszcze drugie zgłoszenie, posłanki Marii Gomoli.</u>
          <u xml:id="u-539.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#PosełAleksySiemieniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwracam się do wicepremiera i ministra finansów pana Leszka Balcerowicza o podjęcie decyzji dotyczącej zakończenia likwidacji związków spółdzielczych. Cel polityczny jaki zakładała ustawa z 20 stycznia 1990 r. o zmianach w organizacji działalności spółdzielczości został osiągnięty. Dalsze przedłużanie likwidacji powoduje jedynie powiększenie i tak już olbrzymich kosztów tego procesu i znaczne uszczuplenie majątku spółdzielczego.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#PosełAleksySiemieniuk">W samym tylko Centralnym Związku Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” koszty likwidacji wynoszą 51 mld zł. W skali całej organizacji samopomocowej koszty te będą rzędu kilkuset miliardów złotych. Ile wyniosą we wszystkich organizacjach spółdzielczych w Polsce, nie wiem, ale podejrzewam, że będzie to ogromna kwota.</u>
          <u xml:id="u-540.2" who="#PosełAleksySiemieniuk">Obserwuje się zjawisko sztucznego przedłużania procesu likwidacji przez samych likwidatorów m.in. poprzez opieszałość w rozdysponowaniu majątku spółdzielczego, nie respektowanie uchwał zebrań przedstawicieli spółdzielni. Działania takie hamują wprowadzenie zakładanych przez ustawodawcę zmian strukturalnych w spółdzielczości. Najbardziej przykre jest, że na całej tej operacji nikt nie zyskuje a tracą wszyscy, przede wszystkim spółdzielczość. Trzeba postawić tamę dalszemu marnotrawstwu środków społecznych.</u>
          <u xml:id="u-540.3" who="#PosełAleksySiemieniuk">Jeśli chcemy realizować w praktyce zasadę przyśpieszenia, to przyśpieszmy proces likwidacji. Stwórzmy normalne warunki do zaistnienia nowych więzi gospodarczych wewnątrz spółdzielczości oraz jej otoczenia. Podobnie jak to ma miejsce w krajach, w których funkcjonuje system rynkowy. Będzie to z pewnością korzystne również dla gospodarki naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-540.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę posłankę Marię Gomolę z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#PosełMariaGomola">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Są decyzje, z którymi nie można się zgodzić, bez względu na argumenty merytoryczne, jeśli tryb i forma ich wprowadzenia świadczą o nieliczeniu się z kosztami społecznymi oraz sytuacją zainteresowanych środowisk.</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#PosełMariaGomola">Do takich przedsięwzięć zaliczyć trzeba decyzję Ministerstwa Edukacji Narodowej podjętą 21 listopada br. o trybie rozwiązania z dniem 31 grudnia br. Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie i 26 oddziałów terenowych. Powtarzam z dniem 31 grudnia, czyli wliczając w to czas niezbędny do uruchomienia informacji i decyzji w ciągu miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-542.2" who="#PosełMariaGomola">Oznacza to, że właściwie z dnia na dzień około 30 tysięcy słuchaczy w skali kraju — w samym województwie katowickim 3 tysiące osób — przerwie dokształcanie, w tym także czynni nauczyciele, którzy dotąd nie mają uprawnień pedagogicznych. Ponadto nauczyciele rusycyści, przeważnie z wyższym wykształceniem, którzy tą drogą zdobywają uprawnienia do nauczania innego przedmiotu. W województwie katowickim jest ich około 400.</u>
          <u xml:id="u-542.3" who="#PosełMariaGomola">Inne koszty społeczne omawianej decyzji to przerwanie możliwości ubiegania się o stopnie specjalizacji. W Katowickiem dotyczy to około 150 nauczycieli. Wreszcie bezrobocie dla pracowników dydaktycznych zatrudnionych w placówkach doskonalenia nauczycieli z powodu możliwości zatrudnienia w szkołach dopiero od 1 września lub października 1991 roku.</u>
          <u xml:id="u-542.4" who="#PosełMariaGomola">Decyzja ta budzi zdziwienie, tym bardziej że na konferencji dyrektorów oddziałów doskonalenia nauczycieli w dniach 28 i 29 czerwca 1990 r. polecono planować zadania tych placówek do 31 sierpnia 1991 r. Być może, że Ministerstwo Edukacji Narodowej ma inną, lepszą koncepcję doskonalenia zawodowego nauczycieli, ale nie można w środku zaplanowanego roku kształcenia, przerywać toku pracy istniejących placówek. Taka praktyka, moim zdaniem, jest wysoce szkodliwa. Powoduje chaos organizacyjny, frustrację ludzi, podważa wiarygodność decyzji ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-542.5" who="#PosełMariaGomola">Wnioskuję o odroczenie realizacji tej decyzji, aby umożliwić kształcącym się ukończenie bieżącego roku akademickiego a rozwiązanie umów o pracę przeprowadzić z dniem 31 sierpnia 1991 roku. W tym przypadku nie będzie to rok stracony, zmarnowany, na co nas nie stać. Na pewno nas nie stać.</u>
          <u xml:id="u-542.6" who="#PosełMariaGomola">W okresie od stycznia do maja 1991 r. proponuję zaś dokonać pełnego rozeznania potrzeb na temat doskonalenia nauczycieli, o podanie rzetelnej informacji o jego nowych formach od przyszłego roku akademickiego.</u>
          <u xml:id="u-542.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę posła sekretarza Jacka Piechotę o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#SekretarzposełJacekPiechota">Po zakończeniu obrad Sejmu w sali nr 106 odbędzie się dzisiaj zebranie koła ROAD. Przewodnicząca koła serdecznie zaprasza członków koła parlamentarnego ROAD, Forum Prawicy Demokratycznej oraz sympatyków obydwu organizacji. Honorowym gościem zebrania będzie premier Tadeusz Mazowiecki.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#SekretarzposełJacekPiechota">Spotkanie przy opłatku klubu poselskiego PSL, chyba nie starszego, odbędzie się w sali lustrzanej w nowym Domu Poselskim po ogłoszeniu zakończenia obrad.</u>
          <u xml:id="u-544.2" who="#SekretarzposełJacekPiechota">Wesołych Świąt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-545.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zarządzam przerwę do jutra, to jest do 22 grudnia. Proszę o uwagę. Posiedzenie wznowimy 15 minut po zakończeniu pierwszej części jutrzejszych obrad Zgromadzenia Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-545.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję. Życzę wszystkim dobrej nocy.</u>
          <u xml:id="u-545.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 20)</u>
          <u xml:id="u-545.4" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 55)</u>
          <u xml:id="u-545.5" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczy wicemarszałek Tadeusz Fiszbach)</u>
          <u xml:id="u-545.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jeszcze 5 minut poczekamy, żeby zapoznać się z tekstami poprawek, które posłowie otrzymali, potraktujemy to jako oczekiwanie robocze. Są widzę dyskusje, ale lepiej teraz sobie wyjaśnić pewne kwestie, aniżeli potem.</u>
          <u xml:id="u-545.7" who="#komentarz">(Kilkuminutowa przerwa)</u>
          <u xml:id="u-545.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-545.9" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Na sekretarzy powołuję posłów Marka Rusakiewicza i Krzysztofa Grzebyka.</u>
          <u xml:id="u-545.10" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zapraszam posłów sekretarzy do zajęcia miejsca.</u>
          <u xml:id="u-545.11" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Marek Rusakiewicz.</u>
          <u xml:id="u-545.12" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Powracamy do punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r. oraz przedstawiony przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów projekt uchwały w sprawie rządowego projektu ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-545.13" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przed przystąpieniem do głosowania proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów, ministra finansów Leszka Balcerowicza. Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym na początku powiedzieć, że mamy tu do czynienia z jedną z kilku najważniejszych kwestii gospodarczych. Przy czym jest to kwestia, gdzie zaniechanie podjęcia decyzji lub podjęcie decyzji niewłaściwej wywoła skutki, które będą widoczne za dwa, trzy tygodnie w całej gospodarce i będzie zupełnie jasne gdzie są przyczyny tych skutków. Bowiem, jak z pewnością państwo pamiętacie, dotychczasowa ustawa o opodatkowaniu ponadnormatywnych wynagrodzeń ma zasięg ograniczony w czasie.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Tak się złożyło w grudniu zeszłego roku, że jej obowiązywanie ograniczono w czasie do końca tego roku. Zaniechanie podjęcia decyzji o nieprzyjęciu nowej ustawy w praktyce oznacza, że w rok przyszły, czyli za niespełna 10 dni wkraczalibyśmy bez żadnego instrumentu, żadnego mechanizmu, który ograniczałby wzrost nadmiernych wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Zdaję sobie sprawę, że ustawa została przedłożona Wysokiemu Sejmowi w tempie i trybie dosyć nerwowym. Chciałem przy okazji bardzo serdecznie podziękować komisji za to, że zechciała pracować w intensywnym tempie. Ten tryb i jak sądzę, ogólne przeciążenie pracą nas wszystkich powodowało, że w czasie wczorajszej dyskusji sporo było głosów pełnych irytacji, padały również czasami określenia: o szantażu ze strony rządu, o strzale zza węgła, czy, jak któryś z posłów raczył się wyrazić, zza winkla.</u>
          <u xml:id="u-546.3" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, głębszy namysł doprowadzi do przekonania, że to nie rząd szantażuje Wysoką Izbę, że to życie, sama rzeczywistość stawia przed państwem trudne problemy, od których po prostu nie sposób się uchylić. I chciałbym wyrazić przekonanie, że świadomość faktu, że to rzeczywistość stawia przed nami wszystkimi bardzo trudne problemy, będzie państwu przyświecała przy podejmowaniu decyzji w tej tak niesłychanie ważnej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-546.4" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jak wiemy, bywają, są teorie, są przekonania, że zniesienie wszelkiej kontroli płac w warunkach naszej gospodarki może przynosić same korzystne skutki. Są tacy, nie twierdzę, że na tej sali, ale są tacy, którzy twierdzą, że jeżeli się to zniesie, to szybko wzrosną płace, w ślad za tym wzrośnie produkcja, i dzięki temu wzrośnie konsumpcja, i wszystkim będzie lepiej.</u>
          <u xml:id="u-546.5" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Wiemy, że głębszy namysł nad tą sprawą a także ogląd rzeczywistości pokazuje jaskrawo, że jest to pogląd fałszywy. Jest on fałszywy dlatego chociażby, że jeżeli popatrzymy na ostatnie miesiące, w których po pewnym złagodzeniu skali w ramach podatku, tego mechanizmu opodatkowania ponadnormatywnych wynagrodzeń, i w sprzężeniu z wydarzeniami, których nie sposób było w trakcie podejmowania tej decyzji przewidzieć, mianowicie tego gwałtownego wzrostu cen paliw, mamy do czynienia z dużym wzrostem płac, który doprowadził na krótką metę do bardzo wyraźnego wzrostu ich realnej wartości ale jednocześnie bardzo wyraźnie, jak wiemy wszyscy, przyspieszył inflację.</u>
          <u xml:id="u-546.6" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jeśli wobec tego podjęlibyśmy tu decyzję o odrzuceniu przedłożonego projektu lub też akceptacji pewnych poprawek, o których za chwilę powiem, które w praktyce oznaczają to samo, to wedle wszelkiego prawdopodobieństwa wkroczylibyśmy w rok przyszły z następującym scenariuszem zdarzeń gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-546.7" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Po pierwsze, w pewnych przedsiębiorstwach, w których istnieje bardzo wysoka relacja zysku do płac, a chciałem państwu przypomnieć, że ta relacja jest niesłychanie zróżnicowana, od stu do jednego, od jednego do stu, a które mogą płacić, bo mają bardzo wysoki zysk, niekoniecznie ze względu na wyższą efektywność, po prostu ze względu na inną strukturę, mają więcej majątku wytwórczego, naciski, zrozumiałe z punktu widzenia każdego poszczególnego pracownika wedle wszelkiego prawdopodobieństwa doprowadziłyby do gwałtownego wzrostu płac. To doprowadziłoby z kolei do tego, że w innych przedsiębiorstwach rozpoczęłyby się naciski w różnych formach, w tym również w formach strajkowych, do tego, aby tam również wzrost płac nadążał za wzrostem płac w tych zasobnych, w gruncie rzeczy często na zasadzie przypadku, pierwszych przedsiębiorstwach. Wobec tego w rok przyszły wkroczylibyśmy z ogromnymi, ogromnymi napięciami płacowymi w całej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-546.8" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">To odbiłoby się oczywiście na wzroście cen. Niektórzy twierdzą: warto poświęcić trochę w zakresie inflacji po to, aby zyskać coś w zakresie produkcji. Powstaje jednak pytanie, czy taki pogląd o tym, że w naszej gospodarce można uzyskać coś w zakresie produkcji poświęcając coś w zakresie inflacji, czyli liberalizując w pierwszym ruchu kontrolę cen, czy jest to pogląd prawdziwy. Otóż wydaje się, że jest on fałszywy. Świadczą o tym dane z ostatnich paru miesięcy, gdzie mamy do czynienia, jak powiedziałem, z bardzo wyraźnym wzrostem płac pieniężnych, z pewnym dość wyraźnym na początku, sierpień, wrzesień, ożywieniem produkcji, ale potem tempo ożywienia spada, przy jednoczesnym bardzo wyraźnym dalszym wzroście płac pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-546.9" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Wzrost płac nie napędza więc wprost wzrostu produkcji. I na to jest również wyjaśnienie natury ogólniejszej. Jakie tu bowiem działają w gruncie rzeczy mechanizmy. Otóż jeśli się dopuści do bardzo wyraźnego wzrostu płac, nie związanego z poprawą gospodarności w poszczególnych przedsiębiorstwach, to musi to przede wszystkim doprowadzić do wzrostu cen. Wzrost cen następnie ma dwojakie skutki.</u>
          <u xml:id="u-546.10" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Po pierwsze on obniża konkurencyjność każdego poszczególnego produktu w porównaniu z alternatywnymi, importowanymi zarówno na rynku krajowym, jak i na rynku zagranicznym, czyli w eksporcie. A przecież, proszę państwa, jedną z lokomotyw wzrostu w tym trudnym roku był eksport i to eksport na rynki wolnodewizowe, który wzrośnie o ponad 30 proc. Jest to wskaźnik niesłychanie rzadko osiągany w jakimkolwiek kraju. Wobec tego, w rezultacie, spadek konkurencyjności podważyłby jedną z bardzo ważnych dźwigni rozwoju, jaka wystąpiła, i którą należy podtrzymywać na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-546.11" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Po drugie, wzrost cen wywołany wzrostem płac w przypadku gdyby naruszono mechanizm ograniczenia nadmiernego wzrostu płac doprowadziłby do tego, że trzeba przecież chronić oszczędności ludności w złotówkach. Nie możemy dopuścić do zjawisk, które występowały w przeszłości, że nie opłacało się oszczędzać w złotówkach. Trzeba by wobec tego podnosić stopę procentową, co już się stało na przykład w ostatnich miesiącach pod wpływem wzrostu płac.</u>
          <u xml:id="u-546.12" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Wzrost stopy procentowej od wkładów nie może być nie przeniesiony na wzrost stopy procentowej od kredytów, jeżeli nie chce się doprowadzić do bankructwa systemu bankowego. W rezultacie wzrost stopy procentowej od kredytów wpływa hamująco na wzrost działalności gospodarczej. Czyli jeżeli zastanowić się głębiej nad mechanizmami jakie działają w każdej gospodarce, a zwłaszcza w naszej gospodarce, to dochodzi się do wniosku, iż pogląd o tym, że zniesienie kontroli płac prowadzące do gwałtownego wzrostu płac może doprowadzić do wyraźnego wzrostu produkcji, jest błędne.</u>
          <u xml:id="u-546.13" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Zniesienie takie doprowadziłoby bowiem do gwałtownego wzrostu inflacji bez żadnych lub tylko przy znikomych korzyściach w zakresie produkcji. I doprowadziłoby z całą pewnością do zwiększenia bezrobocia. Kierując się tym przekonaniem, rząd zaproponował Wysokiej Izbie projekt, który, jak sądzę, opiera się na pewnych racjonalnych założeniach. Jego głównym założeniem jest, że należy wychodzić z tego nielubianego i niepopularnego, ale koniecznego mechanizmu, tam gdzie zanikają przyczyny jego stosowania. To znaczy tam, gdzie pojawiają się w przedsiębiorstwie dzięki jego przekształceniom naturalne siły, które powodują, że istnieje większe zainteresowanie zyskiem, a wobec tego istnieje możliwość i bodźce do tego, aby płace kształtować racjonalnie.</u>
          <u xml:id="u-546.14" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">A więc ten projekt, proszę państwa, otwiera drogę do wychodzenia spod popiwku, poprzez przekształcenia, racjonalne przekształcenia przedsiębiorstw. I to jest pierwsza, jak sądzę, bardzo istotna zmiana.</u>
          <u xml:id="u-546.15" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Ponadto, wobec przedsiębiorstw, które nie zdążą być sprywatyzowane, projekt proponuje też istotne zmiany. Jedną z nich jest wprowadzenie, obok członu indeksacyjnego, który nie może być dominującym, pewnego dodatkowego mechanizmu motywacyjnego, mechanizmu, który, mówiąc ogólnie, umożliwia pewne dodatkowe wypłaty ale uzależnione od wskaźnika obrazującego. Oczywiście w sposób nie idealny, ale z dużym przybliżeniem poprawy gospodarności w przedsiębiorstwie. Wiem, że to było krytykowane, bowiem nie sposób znaleźć mechanizmu idealnego. Ale jestem przekonany, że gdybyśmy nie zaproponowali czegoś takiego, to krytyka, i słusznie, byłaby znacznie ostrzejsza. Otóż wobec przedsiębiorstw, które jeszcze nie zdążą się przekształcić, chcemy otworzyć możliwość wzrostu płac ale powiązanego z poprawą ich gospodarności. To leży przecież w interesie całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-546.16" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Druga istotna zmiana dotyczy przyjęcia, jako centralnej wielkości regulacyjnej w całym tym mechanizmie, średniej płacy. I to też wzbudzało kontrowersje z różnych powodów. Wiem, że tutaj racje są podzielone. Jednakże w naszym przekonaniu wcale nie głównie ze względów społecznych, ale ze względów ekonomicznych zaproponowaliśmy tę zmianę. Każde przedsiębiorstwo bowiem ma różne sposoby postępowania. Zadaniem rządu jest kształtowanie, jak powiedziałbym, relatywnej atrakcyjności tego postępowania. I chodzi o to, aby tak ukształtować system gospodarczy, system warunków działania, aby przedsiębiorstwa pobudzać do działania w tych kierunkach, które może są najtrudniejsze dla nich z osobna, ale najbardziej korzystne dla gospodarki jako całości, przez utrudnianie innych dróg. Otóż takim utrudnieniem, częściowym zamknięciem, jest łatwe osiąganie wzrostu wynagrodzeń pracowników, które pozostają w przedsiębiorstwach wskutek zwolnień innych pracowników. Coś, co było możliwe przy mechanizmie funduszu płac. Tę drogę utrudniamy, co nie znaczy, że zamykamy. Każde przedsiębiorstwo może takie działania podjąć. Ale jednocześnie przez przyjęcie średniej płacy zwiększamy bodźce, relatywne bodźce do tego, aby poprawiać płace poprzez inne działania, wzrost produkcji. Wszystkim nam przecież chodzi o to, aby stwarzać w gospodarce mechanizmy propodażowe. I sądzę, że jest to mechanizm propodażowy oraz wzrost oszczędności w zakresie innych czynników niż tylko praca, surowce, materiały, energia. To jest przecież niesłychanie ważne. Wiemy, jak marnotrawna w tym zakresie jest nasza gospodarka.</u>
          <u xml:id="u-546.17" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Po trzecie, chciałem państwu przypomnieć, że projekt doprowadza do tego, że w przyszłym roku w gospodarce, oprócz wypłat wynagrodzeń, płac, wystąpią dwa dodatkowe strumienie wynagrodzeń, które będą rozłożone równiej. Będą to wypłaty z zysku tego roku, które napłyną do gospodarki z roku przyszłego. Ponadto w przedsiębiorstwach, które podejmą odpowiednie wysiłki i spełnią wymagania mechanizmu efektywnościowego, będą mogły się pojawiać dodatkowe wypłaty ruchomych składników w ciężar kosztów, czyli mogą być dwa dodatkowe ponadpłacowe strumienie wynagrodzeń, które, zwłaszcza jeden, są powiązane z efektywnością.</u>
          <u xml:id="u-546.18" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">I wreszcie chciałem państwu przypomnieć czwartą, jak sądzę, istotną zmianę. Proponujemy mianowicie pewną korektę bazy w przypadkach, kiedy ta baza wyznaczająca właśnie kolejne normy jest bardzo zaniżona.</u>
          <u xml:id="u-546.19" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, konkludując, chciałem zwrócić się do państwa z prośbą o przyjęcie projektu ustawy o opodatkowaniu ponadnormatywnych wynagrodzeń. Projektu, który, jak sądzę, jest istotnie zmieniony i w moim przekonaniu lepszy od projektu poprzedniego, w takim brzmieniu, w jakim on napłynął do Wysokiej Izby z pewnymi uzupełnieniami, które zostały wniesione w toku prac komisji. Mówiąc konkretnie, z wniosków, które państwu przedłożono, to jest wynik pracy komisji, chciałbym poprzeć wniosek nr 7, zawarty w zestawieniu poprawek, i podziękować pani posłance Bańkowskiej za to istotne uzupełnienie.</u>
          <u xml:id="u-546.20" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Jednocześnie chciałem powiedzieć, że wszystkie inne wnioski, w moim przekonaniu, osłabiają działanie tej ustawy. Przy czym jest tu pewna gradacja. I chciałem powiedzieć bardzo wyraźnie, że wniosek nr 9, który znosi współczynnik korygujący, w gruncie rzeczy oznacza anulację całej ustawy. Gdyby przyjąć ten wniosek, to właściwie nie ma wielkiego sensu w ogóle przyjmować całej ustawy. On bowiem sprawia, że jest pełna indeksacja, czyli on podtrzymuje spiralę ceny — płace — ceny. A przez to, skoro łatwo, można uzyskać wzrost płac przez indeksację, to w ogóle niweczy się mechanizm efektywnościowy. Po co się wysilać, skoro można przez ten człon indeksacyjny, przy pełnej indeksacji... Przyjęcie tego wniosku, mówię to nie po to, żeby, broń Boże, państwa szantażować, tylko chciałbym, żeby było to jasne. Jest to anulowanie w gruncie rzeczy całej ustawy. Podobny skutek miałoby złagodzenie skali proponowane we wniosku mniejszości. Podobny skutek, dlatego, że, jak powiedziałem, są w naszej gospodarce przedsiębiorstwa, które mają bardzo wysoką relację zysku do płac. I przy złagodzeniu skali one mogą, bo są w stanie, płacić więcej, bo ta bariera wzrostu jest osłabiona i to prowadzi do wyścigu płacowego, o którym mówiłem na początku. A więc jeśli chcemy osiągnąć efekt, któremu przyświeca ta ustawa, to i ten wniosek, w moim przekonaniu, powinien być odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-546.21" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">To są dwa wnioski, które w moim przekonaniu byłyby szczególnie szkodliwe z punktu widzenia głównego celu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-546.22" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Trzecia kategoria wniosków, ja już kończę, proszę państwa, to są wnioski, które rozszerzają kategorie wyłączeń, które sprawiają wobec tego, że zakres podmiotowy ustawy się zawęża, i które jednocześnie potęgują tendencje do tego, żeby te wyłączenia rozszerzać.</u>
          <u xml:id="u-546.23" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówLeszekBalcerowicz">Konkludując, chciałem się zwrócić do państwa o uchwalenie ustawy w takim kształcie, aby służyła ona celom, które jej przyświecają.</u>
          <u xml:id="u-546.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-547.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W sprawozdaniu komisje przedstawiają trzy wnioski mniejszości, które będziemy głosować w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-547.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pierwszy wniosek mniejszości dotyczy art. 1 i polega na dodaniu w ust. 2 pkt. 13, wyłączającego spod działania przepisów ustawy sanatoria zaliczone do zakładów społecznej służby zdrowia stosujących taryfikator resortu służby zdrowia. Jego nowe brzmienie jest podane w doręczonym posłom zestawieniu poprawek w punkcie 1. Proszę o współpracę w głosowaniu posła sprawozdawcę pana Wiesława Zajączkowskiego. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Szanowni państwo, pierwszy wniosek mniejszości ma następujący charakter. Zgodnie z proponowanym przez komisję tekstem ustawy, 40% sanatoriów i domów uzdrowiskowych, jako własność organizacji społecznych, przede wszystkim związków zawodowych, zostało wyłączonych spod działania tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">W pierwszym wniosku mniejszości proponuje się, aby pozostałe 60% również wyłączyć, analogicznie jak te pierwsze. Jest to grupa kilkunastu lub kilkudziesięciu tysięcy osób, która tym samym zostałaby całkowicie wyłączona spod działania ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń. To tyle, co mógłbym powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem pierwszego wniosku mniejszości do art. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (135) Kto jest przeciw? (115) Kto się wstrzymał od głosowania? (83) Stwierdzam, że Sejm przyjął pierwszy wniosek mniejszości do art. 1.</u>
          <u xml:id="u-549.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przechodzimy do drugiego wniosku mniejszości, do art. 13 ust. 2, który zawiera nową tabelę stawek podatku. Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, komisje zaproponowały taką tabelę progresywnego opodatkowania wzrostu wynagrodzeń, jaka obowiązuje w chwili obecnej, to znaczy tabelę, w której powyżej 5% przekroczenia normy wzrostu wynagrodzeń w skali rocznej zaczyna się, jak wczoraj stwierdziłem, gilotynująca wręcz norma podatkowa w wysokości 500%. Pan poseł Boral, gdyż jego jest ten wniosek mniejszości, proponuje, aby tę normę podwyższyć do 10%. O tym, jakie to ma znaczenie, mówił przed chwilą wicepremier Balcerowicz. W każdym razie jest to wniosek zmierzający do bardzo wyraźnego podniesienia normy wzrostu wynagrodzeń wolnej od podatku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-551.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem drugiego wniosku mniejszości do art. 13 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (23) Kto jest przeciw? (268) Kto się wstrzymał od głosowania? (47) Stwierdzam, że Sejm odrzucił drugi wniosek mniejszości do art. 13 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-551.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Trzeci wniosek mniejszości dotyczy punktu 6 załącznika do projektu ustawy i zmierza do uzupełnienia wykazu jednostek świadczących usługi w zakresie użyteczności publicznej o Fundusz Wczasów Pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-551.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, ten wniosek jest rzeczywiście naprawdę drobną sprawą, gdyż dotyczy 3-tysięcznej grupy osób stale zatrudnionych. Przy głosowaniu tego wniosku chciałbym państwu przypomnieć, że po pierwsze, zmierza on nie do wyłączenia spod przepisów ustawy grupy 3 tys. pracowników, ale do zaliczenia jej do kategorii uprzywilejowanej z art. 8, o którym wczoraj mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">Ponadto chciałbym jeszcze przypomnieć, że dotyczy to Funduszów Wczasów Pracowniczych, który obecnie ciągle jeszcze jest własnością związków zawodowych, i że w Sejmie znajduje się ustawa o likwidacji Funduszu Wczasów Pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-552.2" who="#PosełWiesławZajączkowski">To tyle tytułem komentarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem trzeciego wniosku mniejszości do punktu 6 załącznika do projektu ustawy, zechce podnieść rękę i przycisnąć przycisk. (27) Kto jest przeciw? (233) Kto się wstrzymał od głosowania? (81) Stwierdzam, że Sejm nie przyjął trzeciego wniosku mniejszości do punktu 6 załącznika do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-553.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie przechodzimy do głosowania poprawek zgłoszonych w dyskusji. Zestawienie poprawek zostało posłom doręczone. Proszę posła Wiesława Zajączkowskiego o kolejne ich przedstawianie.</u>
          <u xml:id="u-553.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, chciałbym na początku może, jeśli pan marszałek pozwoli, mimo braku czasu, dwa słowa ogólnego jakby komentarza. Poprawek mamy więcej, niż to jest w doręczonym zestawieniu, będę zaraz o tym mówił. Dwóch posłów — posłowie Szymanderski i Sak wycofali wczoraj swoje poprawki, natomiast w ostatniej chwili pan poseł Sobierajski, po konsultacjach w kopalniach węgla kamiennego, skonkretyzował dwie poprawki, które będę musiał omówić po punkcie 11 zestawienia, którym się w tej chwili wszyscy posługujemy. Punkt 11 to jest również poprawka pana posła Sobierajskiego, z tym że został już skonkretyzowany w dniu wczorajszym.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">Generalnie zatem, proszę państwa, obecnie mamy do przegłosowania 15 poprawek. Bezwzględnie najważniejsza poprawka, która, jak przed chwilą słyszeliśmy, zmienia sens całej ustawy, to poprawka nr 9 i chciałbym ją omówić na początku, gdyż od niej zależą rozważania nad dalszymi poprawkami. Jest to poprawka polegająca na zniesieniu w tekście całej ustawy współczynnika korygującego. Nie będę już powtarzał tego, co mówił wicepremier, ale oznacza to praktycznie 100% indeksację wynagrodzeń w porównaniu ze wzrostem cen w kraju. Rozważania na temat indeksacji i tego współczynnika korygującego trwają przez cały czas istnienia tej ustawy, nie byłoby sensu powtarzać historii tych rozważań, w każdym razie jest to poprawka, która w radykalny sposób zmienia sens ustawy i praktycznie daje możliwość 100% indeksacji wynagrodzeń do skali wzrostu cen. Jest to poprawka całkowicie decydująca dla dalszych losów tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proponowałbym głosowanie poprawek w kolejności, prawda? Aha, pan prosił o głosowanie od razu tej poprawki, tak, rozumiem, bo są to poprawki o zasadniczym znaczeniu. Przystępujemy więc do głosowania poprawek ujętych w punkcie 9 zestawienia do art. 5, 6, 7i 8.</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawek, zechce podnieść rękę i przycisnąć przycisk. (7) Kto jest przeciw? (286) Kto się wstrzymał od głosowania? (44) Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki ujęte w punkcie 9. Proszę już teraz o kolejne przedstawianie poprawek. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Następne poprawki od punktu 2 w przedstawionym państwu zestawieniu poprawek, mają już znaczenie mniejsze od przegłosowanej poprawki 9.</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">W punkcie 2 zestawienia, czyli w kolejnej głosowanej poprawce do art. 1, zgodnie z wczorajszym przebiegiem dyskusji, środowiska naukowe proponują całkowite wyłączenie spod działania ustawy, dwóch rodzajów jednostek organizacyjnych, zresztą dosyć pokrewnych, mianowicie placówek naukowo-badawczych Polskiej Akademii Nauk i jednostek badawczo-rozwojowych. Przedwczoraj została przyjęta ustawa o jednostkach badawczo-rozwojowych. Proszę państwa, jednym z argumentów było, że w ustawie tej całkowicie zwalnia się szkolnictwo wyższe. Tego samego, nazwijmy to zwolnienia, nie przywileju, żądają również przedstawiciele placówek naukowo-badawczych Polskiej Akademii Nauk i jednostek badawczo-rozwojowych. W wypadku Polskiej Akademii Nauk jest to grupa około 10 tys. osób, w wypadku jednostek badawczo-rozwojowych grupa kilkudziesięciu tysięcy osób, z tym że w obu wypadkach nie przewiduje się zwolnienia od opodatkowania prowadzonej przez te jednostki działalności gospodarczej, gdyż obie te jednostki, i Polska Akademia Nauk i jednostki badawczo-rozwojowe, prowadzą jednak działalność gospodarczą. W razie przyjęcia tej poprawki, działalność ta byłaby opodatkowana. Natomiast wyłączona byłaby działalność pozagospodarcza, która zresztą jest w pewnym procencie dotowana z budżetu, a jednostki budżetowe też są całkowicie wyłączone spod działania ustawy.</u>
          <u xml:id="u-556.2" who="#PosełWiesławZajączkowski">Reasumując, poprawka ta zmierza do całkowitego wyłączenia spod działania ustawy kilkudziesięciu tysięcy ludzi pracujących w jednostkach naukowych, nazwijmy to w ten sposób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawek do art. 1 ujętych w punkcie 2, zechce podnieść rękę i przycisnąć przycisk. (116) Kto jest przeciw tym poprawkom? (170) Kto się wstrzymał od głosowania? (53) Stwierdzam, że Sejm nie przyjął poprawek ujętych w punkcie 2 zestawienia.</u>
          <u xml:id="u-557.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o kolejną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Kolejna poprawka jest z tej samej, jeśli można tak ująć, serii, też zmierza do całkowitego wyłączenia spod działania ustawy wymienionych w punkcie 3 państwowych gospodarstw rolnych oraz państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej, z tym zastrzeżeniem, że wartość produkcji rolnej musi w tych jednostkach przekroczyć 60%. Jak mówiono, jest to ogromna większość PGR-ów. W ogromnej większości PGR-ów wartość produkcji rolnej przekracza 60%. Zgodnie z tym, co było tu wczoraj mówione, kilku posłów proponuje całkowicie wyłączyć PGR-y spod działania tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">Uzasadnienia tego nie będę powtarzał. W każdym razie jednym z głównych uzasadnień jest, że w PGR-ach już od dosyć dawna nastąpiło zwichnięcie między zasadniczą częścią wynagrodzeń a zyskami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania poprawki ujętej w punkcie 3 do art. 1.</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (102) Kto jest przeciw tej poprawce? (187) Kto się wstrzymał od głosowania? (45) Stwierdzam, że Sejm poprawki nie przyjął. Proszę o kolejną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Wnioskodawcy kolejnej poprawki domagają się wyłączenia spod działania przepisów ustawy przedsiębiorstw remontowo-produkcyjnych podległych ministrowi obrony narodowej. W dniu wczorajszym uzasadnienie podawał płk. Kosiński; jest to grupa kilkunastu tysięcy osób. Wnioskodawcy tej poprawki domagają się, aby tę grupę kilkunastu tysięcy osób całkowicie wyłączyć spod działania przepisów tej ustawy. Tyle informacji i komentarza z mojej strony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania poprawki ujętej w punkcie 4 zestawienia dotyczącej art. 1.</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za jej przyjęciem, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (123) Kto jest przeciw tej poprawce? (175) Kto się wstrzymał od głosowania? (45) Stwierdzam, że Sejm poprawki 4 do art. 1 nie przyjął.</u>
          <u xml:id="u-561.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o przedstawienie kolejnej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, poprawka ujęta w punkcie piątym ma w gruncie rzeczy charakter w znacznym stopniu czysto formalny. Idzie ona po linii rozumowania reprezentowanych tu przeze mnie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawczej. Jest to poprawka uściślająca. Dotyczy ona tylko zwolnienia z opodatkowania wynagrodzeń w spółdzielczości i dotyczy tylko jednego z funduszy, które w tej spółdzielczości są tworzone, konkretnie funduszu udziałowego. Mówi ona, że za fundusz udziałowy uważa się także równowartość wkładów członkowskich. Chodzi o to, że są tam również wkłady nie pieniężne, które są na funduszu, jeśli się nie mylę, wkładów. Tak się ten fundusz nazywa. Chodzi o to, żeby również na to rozwinąć procent, który ustaliliśmy w art. 1 ust. 1 w pkt. 11 i 12. Jest to poprawka formalna, porządkowa. Jej uchwalenie w niczym nie zagraża, jak to się mówi, bytowi tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-563.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki 5 do art. 1, zechce podnieść rękę. (204) Kto jest przeciw? (22) Kto się wstrzymał od głosowania? (69) Stwierdzam przyjęcie poprawki. Proszę o kolejną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Kolejna jest poprawka pana posła Osińskiego ujęta w punkcie 6 zestawienia. W art. 2 ust. 4 po pkt. 8 proponuje się dodać nowy punkt w brzmieniu: „wynagrodzeń za wykonywanie usług dla osób fizycznych”.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">W art. 2 ust. 4 zawarty jest katalog wyłączeń, ale nie spod ustawy, tylko wyłączeń z samego pojęcia wynagrodzenia, czyli świadczenia. Pieniądze z tego tytułu nie wchodziłyby do pojęcia wynagrodzenia wyliczanego według przepisów tej ustawy. Jest tam, jak państwo widzicie, 25 punktów różnych świadczeń, które nie wchodzą do wynagrodzeń i w rozumieniu tejże ustawy wynagrodzeniami nie są. Pan poseł Osiński proponuje, aby do tych licznych punktów dodać jeszcze jeden punkt o treści: „wynagrodzeń za wykonywanie usług dla osób fizycznych”.</u>
          <u xml:id="u-564.2" who="#PosełWiesławZajączkowski">Chciałbym jeszcze przypomnieć, o czym mówił wczoraj minister finansów, że w tej chwili nie prowadzi się kategorii, statystyki, czy wykazu wykonywania usług dla osób fizycznych, i po ewentualnym uchwaleniu takiej poprawki trzeba byłoby wprowadzić taką kategorię we wszystkich rozliczeniach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i przycisnąć przycisk. (14) Kto jest przeciw tej poprawce? (252) Kto się wstrzymał od głosowania? (55) Stwierdzam, że Sejm poprawki nie przyjął. Proszę o kolejną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, poprawka ujęta w punkcie 7 dotyczy art. 3 ust. 2. Jest to poprawka mniej kontrowersyjna niż to się na początku wydawało. Mianowicie komisje proponują, żeby do wynagrodzeń dodać również odpisy z funduszu socjalnego. Pierwsza część poprawki do ust. 2 jest zgodna z tym, co komisje państwu zaproponowały. Przewiduje ona dla pracowników świadczenia pieniężne i rzeczowe w nieopodatkowanej kwocie do wysokości dwukrotności odpisu podstawowego na fundusz socjalny. Było wczoraj na ten temat wystąpienie i co do tej kwestii nie było w zasadzie większych uwag.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">Pani poseł Bańkowska proponuje, żeby tę zasadę rozciągnąć również na fundusz mieszkaniowy. Ponieważ odpisy na fundusz mieszkaniowy są o połowę mniejsze niż na fundusz socjalny, proponuje zatem 4-krotną wysokość odpisu podstawowego. Czyli po ewentualnym przyjęciu tej poprawki, do bezpodatkowej niejako bazy wynagrodzeń, wliczałyby się dwukrotne odpisy na fundusz socjalny i świadczenia z funduszu mieszkaniowego. Z tym że świadczenia z funduszu socjalnego w wysokości dwukrotnej, z funduszu mieszkaniowego — czterokrotnej. Proszę państwa, ma to oczywiście takie znaczenie, że do tej pory świadczenia z tych funduszów na rzecz pracowników były dokonywane niejako poza działaniem tej ustawy. Po ewentualnym przyjęciu tej poprawki, będzie to teraz uściślone, skonkretyzowane, nie będzie możliwości dokonywania obejścia ustawy poprzez, nazwijmy to, manipulacje z funduszem socjalnym i ewentualnie z funduszem mieszkaniowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania poprawki ujętej w punkcie siódmym do art. 3.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (279) Kto jest przeciw? (17) Kto się wstrzymał od głosowania? (42) Stwierdzam, że Sejm poprawkę zgłoszoną przez poseł Annę Bańkowską przyjął.</u>
          <u xml:id="u-567.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o kolejną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, poprawka ujęta w punkcie 8 do art. 4 wiązała się z odrzuconą przez nas poprawką w punkcie 3 i dotyczy art. 4. Jest ona po prostu poprawką znacznie bliżej idącą niż poprawka odrzucona w punkcie 3. Nie proponuje się już — tak jak tam — wyłączenia przedsiębiorstw PGR spod działania podatku, spod całej tej ustawy, natomiast proponuje się tylko, aby minister finansów, w porozumieniu z ministrem pracy oraz ministrem rolnictwa, mógł — z naciskiem na słowo „może” — wprowadzić odrębne uregulowania dla państwowych gospodarstw rolnych i państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">W takim wypadku, po ewentualnym rokowaniu z przedstawicielami związków zawodowych tychże przedsiębiorstw gospodarki rolnej minister finansów mógłby podwyższyć przyjmowaną do ustalenia podstawy normy kwotę do wysokości przeciętnego wynagrodzenia. Czyli miałby możliwość manewru, miałby pełną swobodę, mógłby odrębnie kształtować normę, a tym samym bezpodatkowy wzrost wynagrodzeń dla pracowników PGR-ów. Jest to kilkusettysięczna grupa ludzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (192) Kto jest przeciw? (103) Kto się wstrzymał od głosowania? (37) Stwierdzam przyjęcie poprawki ósmej.</u>
          <u xml:id="u-569.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o dziewiątą. Już była, proszę o dziesiątą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, następne poprawki — dziesiąta i jedenasta — mają jednakowy charakter. Domagają się wpisania w art. 8 i w załączniku do ustawy, załącznik przypominam, jest integralną częścią ustawy i nie może być zmieniony bez zmiany ustawy, dużych grup pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">Art. 8 przewiduje pewnego rodzaju uprzywilejowaną formę podnoszenia płac, bardziej korzystną przynajmniej w obecnej sytuacji, bardziej korzystną dla pracowników niż we wszystkich pozostałych przedsiębiorstwach, których sprawy regulowania bezpodatkowego wzrostu płac reguluje art. 5. Art. 8 jest niewielkim bo niewielkim, ale jednak przywilejem dla określonych branż.</u>
          <u xml:id="u-570.2" who="#PosełWiesławZajączkowski">Poprawka dziesiąta dotyczy jednego z tych działów gospodarki narodowej, konkretnie Lasów Państwowych. Posłowie reprezentujący ich interesy domagają się wpisania na tę listę, którą państwo mają w załączniku do ustawy. Są tam przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej, PKP, PKS, Poczta, domagają się również wpisania przedsiębiorstwa Lasów Państwowych.</u>
          <u xml:id="u-570.3" who="#PosełWiesławZajączkowski">Uzasadnienie było podawane wczoraj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem poprawki dziesiątej, do art. 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (88) Kto jest przeciwny? (172) Kto się wstrzymał od głosowania? (76) Stwierdzam, że poprawki tej Sejm nie przyjął.</u>
          <u xml:id="u-571.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o kolejną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, następna poprawka jest dokładnie tego samego rodzaju. Do art. 8 i do załącznika do ustawy, wpisania na listę domagają się kopalnie węgla kamiennego. Jest to też potężna grupa zawodowa. Dyskusja na ten temat toczyła się zarówno w podkomisji, jak i na posiedzeniu komisji. Padł wniosek o wpisanie kopalń węgla kamiennego, który nie został później jednak sformułowany w postaci wniosku mniejszości. Były różne argumenty, kontrargumenty, sprawa dotyczy potężnej, silnej branży, wielkiej liczby ludzi, których zarobki, jak wiemy, ostatnio relatywnie do pozostałych pracujących spadły trochę. Dyskusja na posiedzeniu komisji była zatem dosyć ożywiona, niemniej, po argumentach przedstawionych przez ministra finansów, argumentach tego rodzaju, że już w I półroczu przyszłego roku kopalnie mają zacząć działać w oparciu o całkowicie normalne, zdrowe zasady ekonomiczne, komisje nie zdecydowały się na wprowadzenie takiego zapisu do projektu ustawy, to znaczy na włączenie kopalń węgla kamiennego do art. 8. W tej chwili mamy poprawkę domagającą się włączenia dużej i silnej grupy pracowniczej do dobrodziejstw wynikających z art. 8. Powtarzam, dobrodziejstwa te są relatywnie niewielkie, niemniej jednak sytuacja pracowników branż wymienionych w art. 8 i w załączniku do ustawy, będzie nieco korzystniejsza niż sytuacja pracowników pozostałych przedsiębiorstw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania poprawki jedenastej do art. 8.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (40) Kto jest przeciw tej poprawce? (187) Kto się wstrzymał od głosowania? (101) Stwierdzam, że Sejm nie przyjął tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-573.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o kolejne poprawki zgłoszone przez posła Czesława Sobierajskiego. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, są dwie poprawki posła Sobierajskiego, związane zresztą z odrzuconą przed chwilą poprawką w punkcie 11. Pozwolę sobie przeczytać je państwu, gdyż zostały, jak powiedziałem, przed chwilą doręczone.</u>
          <u xml:id="u-574.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Pidek: Jak to „przed chwilą”?)</u>
          <u xml:id="u-574.2" who="#PosełWiesławZajączkowski">To znaczy nie przed chwilą, ale zostały nam doręczone i skonkretyzowane dzisiaj rano, niestety, nie znalazły się one w zestawieniu z tego powodu, gdyż jeszcze wczoraj wieczorem były uznane za nieaktualne.</u>
          <u xml:id="u-574.3" who="#PosełWiesławZajączkowski">Poprawka pierwsza brzmi: „Baza funduszu wynagrodzeń w kopalniach węgla kamiennego z miesiąca grudnia 1990 roku, stanowiąca podstawę do opodatkowania wzrostu wynagrodzeń w 1991 roku, zostanie podwyższona w oparciu o różnicę procentową przyrostu wynagrodzeń w pięciu podstawowych działach gospodarki w stosunku do kopalń węgla kamiennego w 1990 roku”. Chodzi o to, że w 1990 roku wynagrodzenia w pięciu podstawowych działach rosły szybciej niż w kopalniach. Chodzi teraz o to, żeby wychwycić tę różnicę procentową i o nią podwyższyć bazę grudniową 1990 roku, oczywiście bazę, którą mają w tej chwili kopalnie. Chodzi o to, żeby po prostu wyrównać niejako ten spowolniony wzrost płac w kopalniach, oczywiście w ujęciu procentowym a nie kwotowym.</u>
          <u xml:id="u-574.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jeszcze raz prosimy)</u>
          <u xml:id="u-574.5" who="#PosełWiesławZajączkowski">Dobrze, na prośbę kolegów przeczytam to jeszcze raz, dla przypomnienia.</u>
          <u xml:id="u-574.6" who="#PosełWiesławZajączkowski">„Baza funduszu wynagrodzeń w kopalniach węgla kamiennego z miesiąca grudnia 1990 roku, stanowiąca podstawę do opodatkowania wzrostu wynagrodzeń w 1991 r., zostanie podwyższona w oparciu o różnicę procentową przyrostu wynagrodzeń w pięciu podstawowych działach gospodarki w stosunku do kopalń węgla kamiennego w 1990 r.”</u>
          <u xml:id="u-574.7" who="#PosełWiesławZajączkowski">Taki jest tekst poprawki. Prosiłbym o zarządzenie głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Poseł Janusz Szymański w kwestii formalnej, tak? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie marszałku, mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Czy ta poprawka została zgłoszona w normalnym, proceduralnym trybie, czyli w debacie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Została zgłoszona w debacie, z trybuny sejmowej, ustnie. Natomiast, mówiąc konkretnie, nie została przekazana na kartce zespołowi opracowującemu poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-578.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (82) Kto jest przeciw tej poprawce? (165) Kto się wstrzymał od głosowania? (85) Stwierdzam, że Sejm poprawki nie przyjął. Proszę kolejną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, następna poprawka jest nieco prostsza. Jest to również poprawka posła Sobierajskiego i dotyczy również kopalń węgla kamiennego. A brzmi ona: „Upoważnia się ministra finansów, ministra pracy i polityki socjalnej, ministra przemysłu do skorygowania bazy grudniowej 1990 r. w kopalniach węgla kamiennego”. Nie mówi się oczywiście o korekcie, czy ma być to korekta w górę, czy w dół, ale chyba intencją pana posła jest oczywiście skorygowanie tej bazy w górę.</u>
          <u xml:id="u-579.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-579.2" who="#PosełWiesławZajączkowski">Jaki jest sens tej poprawki? 28 grudnia mają się toczyć rokowania między przedstawicielami rządu i przedstawicielami kopalń węgla kamiennego. Uchwalając tę poprawkę dalibyśmy ministrowi finansów możliwość, poprzez korektę bazy grudniowej, czynienia w stosunku do kopalń węgla kamiennego bardzo dużych odstępstw od przepisów tej ustawy. Taki jest sens tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-580.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (102) Kto jest przeciw tej poprawce? (164) Kto się wstrzymał od głosowania? (64) Stwierdzam, że Sejm tej poprawki nie przy jął. Proszę o kolejną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, w punkcie 12 zestawienia poprawek zawarta jest poprawka do art. 13, powiedziałbym druga w hierarchii ważności, po odrzuconej poprawce z punktu 9 dotyczącej współczynnika korygującego. Mówi ona o tym, że do podstawy wynagrodzenia, do wszystkich przeliczników z ustawy, nie uwzględnia się do celów podatkowych kwot z tytułu wzrostu najniższego wynagrodzenia. Czyli jeżeli rośnie kwota ustawowego najniższego wynagrodzenia, jeżeli państwo podnosi najniższe wynagrodzenie, to nie ma to wpływu na roszczenia podatkowe z tytułu podatku, który omawiamy.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">Czyli krótko mówiąc, jeżeli państwo podniesie najniższe wynagrodzenie w trybie ustawowym, a właściwie w tej chwili poprzez ustawy w trybie zarządzenia, to nie ma prawa z tego tytułu ściągnąć żadnego podatku od przedsiębiorstwa. Pozornie jest wszystko w porządku, z tym że zwracano mi uwagę, że stwarza to możliwość obejścia ustawy. Przy takim zapisie można sobie bowiem bardzo wiele licznych składników wynagrodzenia, na podstawie układów zbiorowych pracy, podwiązać niejako do najniższego wynagrodzenia. A ponieważ ten zapis jest bardzo kategoryczny i mówi, że podatek nie może być liczony z tytułu wzrostu najniższego wynagrodzenia, to tym samym wzrost najniższego wynagrodzenia pociągałby za sobą cały szereg wzrostów różnych składników wynagrodzenia i z tego tytułu żadna kwota nie mogłaby być przez państwo ściągnięta.</u>
          <u xml:id="u-581.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali. Głosy z sali: Wystarczy!)</u>
          <u xml:id="u-581.3" who="#PosełWiesławZajączkowski">To tyle, co chciałem powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (45) Kto jest przeciw tej poprawce? (222) Kto się wstrzymał od głosowania? (62) Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił. Proszę o przedostatnią poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Przedostatnia poprawka ujęta w punkcie 13 zestawienia, dotyczy art. 13, zmierza w istocie do przywrócenia zapisu zawartego w projekcie rządowym. Mówiąc o zwolnieniach przedsiębiorstw prywatyzowanych od podatku, wprowadziliśmy niejako dwie kategorie tych przedsiębiorstw. Te, które sprzedały do 20% akcji, i te, które sprzedały do 50% akcji. I w zależności od tego rozłożyliśmy, powiedziałbym, akcenty podatkowe, tę wysokość podatku. Natomiast wnioskodawca tej poprawki domaga się przywrócenia pierwotnego zapisu rządowego, według którego byłyby tylko dwa wyjścia: do 50% sprzedanych akcji płaci się podatek, mówiąc gwarowo — popiwek, powyżej 50% sprzedanych akcji nie płaci się popiwku.</u>
          <u xml:id="u-583.1" who="#komentarz">(Poseł Grażyna Staniszewska: Obniżony o połowę!)</u>
          <u xml:id="u-583.2" who="#PosełWiesławZajączkowski">Tak, obniżony o połowę. Płaci się ten podatek obniżony o połowę.</u>
          <u xml:id="u-583.3" who="#PosełWiesławZajączkowski">Tak że, proszę państwa, wprowadziliśmy tę 20% granicę sprzedanych akcji, dlatego że tyle mogą wykupić pracownicy, a wnioskodawca domaga się, żeby tę wprowadzoną przez komisję granicę 20% sprzedanych akcji — znieść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-584.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i przycisnąć przycisk. (36) Kto jest przeciw tej poprawce? (209) Kto się wstrzymał od głosowania? (78) Stwierdzam, że Sejm tę poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-584.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o ostatnią poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Poprawka ujęta w punkcie 14 do art. 17 jest bardzo prosta i w gruncie rzeczy ma niewielkie znaczenie, a będzie ona i tak nieaktualna już po kilku miesiącach. Dotyczy początku 1991 r. i trybu wypłacania nagród z zysku.</u>
          <u xml:id="u-585.1" who="#PosełWiesławZajączkowski">W przedłożonym państwu projekcie ustawy przewidziano trzy etapy wypłacania dodatkowych nagród z zysku. Autor poprawki domaga się wypłacania tego zysku w dwóch etapach. To tyle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-586.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (53) Kto jest przeciw tej poprawce? (180) Kto się wstrzymał od głosowania? (88) Stwierdzam, że Sejm tej poprawki nie przyjął.</u>
          <u xml:id="u-586.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Pozostaje do przegłosowania całość ustawy i uchwała. Wiem, chcę właśnie teraz do tego przystąpić, ale będzie potrzebna pana posła współpraca, więc proszę pozostać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania całości projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-588.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r. w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (239) Kto jest przeciw? (35) Kto się wstrzymał od głosowania? (69) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-588.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przechodzimy do głosowania projektu uchwały. Zapoznani jesteśmy z projektem uchwały, czy możemy przystąpić do głosowania?</u>
          <u xml:id="u-588.3" who="#komentarz">(Poseł Wiesław Zajączkowski: Może odczytam?)</u>
          <u xml:id="u-588.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, jest to tekst uchwały towarzyszącej, doręczonej państwu w druku nr 680. Uchwała jest bardzo prosta, jednozdaniowa. Dla przypomnienia, nakłada na rząd, po pierwsze, obowiązek dalszych prac nad tą ustawą, którą przed chwilą przegłosowaliśmy. Po drugie, zakreśla termin tych prac do 30 czerwca przyszłego roku. Po trzecie, wyznacza kierunek tych prac, tzn. dalsze łagodzenie przepisów podatku od wzrostu wynagrodzeń. Chodzi po prostu w tej uchwale o to, żeby proces łagodzenia tego szczególnego podatku przebiegał łagodnie, stopniowo, aż do jego ewentualnego, całkowitego zaniku. Dodam, że przedstawienie tekstu projektu tej uchwały, było warunkiem zgody posłów na wycofanie swoich zastrzeżeń zarówno co do nieograniczonego czasookresu obowiązywania uchwalonej przed chwilą ustawy, jak też zgody na wycofanie dalej idących zastrzeżeń do tekstu tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-590.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem projektu uchwały w sprawie rządowego projektu ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r. w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-590.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Jeżeli można, to ja jeszcze dwa słowa w sprawie głosowania.)</u>
          <u xml:id="u-590.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, zgodnie z regulaminem w sprawie dotyczącej głosowania poseł może zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie marszałku, po prostu chcę ustrzec Sejm przed błędem. Otóż kiedy komisje rozpatrywały projekt swojego sprawozdania, rozpatrywały i prowadziły prace nad projektem. W tej chwili, kiedy Sejm rozstrzygnął sprawę systemu opodatkowania wynagrodzeń, jest to już ustawa. W związku z tym nie bardzo rozumiem, dlaczego taki tytuł. Po prostu nie możemy uchwalić uchwały w sprawie projektu ustawy, rządowego projektu ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-591.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ma rację.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, tu jest pewnego rodzaju nieporozumienie. Ustawę uchwaliliśmy i nakładamy w uchwale obowiązki na rząd...</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Tak, ale przecież tu chodzi o sprawę tytułu.)</u>
          <u xml:id="u-592.2" who="#PosełWiesławZajączkowski">Jeśli idzie o tytuł, to pan poseł ma całkowitą rację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jest zgodność, panie pośle Szymański?</u>
          <u xml:id="u-593.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-593.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-593.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jeszcze pan poseł? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#PosełJanuszSzymański">Jeśli można, to proponuję w tytule skreślić wyrazy: „rządowego projektu w sprawie ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1991 r.”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę pana posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#PosełWiesławZajączkowski">Proszę państwa, koryguję swój wniosek poprzez skreślenie w tytule słów: „rządowego projektu” oraz „w 1991 r.”.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jak będzie brzmiał tytuł?)</u>
          <u xml:id="u-596.2" who="#PosełWiesławZajączkowski">Tytuł będzie brzmiał: „Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 grudnia 1990 r. w sprawie ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wobec tego jest zgodność.</u>
          <u xml:id="u-597.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem projektu uchwały? (258)</u>
          <u xml:id="u-597.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest przeciwny? (25)</u>
          <u xml:id="u-597.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto się wstrzymał od głosowania? (35)</u>
          <u xml:id="u-597.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Stwierdzam, że Sejm przyjął uchwałę w sprawie ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-597.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Na tym kończymy 47 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-597.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Informacja o treści złożonych interpelacji oraz treści nadesłanych odpowiedzi na interpelacje, zawarta jest w doręczonym posłom druku sejmowym nr 678.</u>
          <u xml:id="u-597.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu. Informuję, że porządek dzienny następnego posiedzenia, zwołanego na 4 i 5 stycznia 1991 r., został wyłożony do skrytek poselskich w dolnej palami.</u>
          <u xml:id="u-597.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Życzę państwu pogodnych świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego, zdrowego Nowego Roku.</u>
          <u xml:id="u-597.9" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zamykam obrady.</u>
          <u xml:id="u-597.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.11" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-597.12" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 11)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>