text_structure.xml 752 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Franciszek Jerzy Stefaniuk, Stanisław Zając, Jan Król, Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MaciejPłażyński">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MaciejPłażyński">Proszę o przerwanie dyskusji i zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MaciejPłażyński">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią posłankę Elżbietę Radziszewską oraz panów posłów Michała Tomasza Kamińskiego, Mieczysława Jedonia i Ryszarda Wawryniewicza.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MaciejPłażyński">W pierwszej części obrad sekretarzami będą panowie posłowie Mieczysław Jedoń i Ryszard Wawryniewicz.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#MaciejPłażyński">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Ryszard Wawryniewicz i Michał Tomasz Kamiński.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#MaciejPłażyński">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#MaciejPłażyński">Protokół 30 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących ubezpieczeń społecznych przedłożyła sprawozdanie o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 643.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie stanowiska Senatu w sprawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#MaciejPłażyński">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie klauzuli z art. 50 ust. 5 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że Komisja Nadzwyczajna przedłożyła sprawozdanie o stanowisku Senatu w sprawie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną. Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 646.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie stanowiska Senatu w sprawie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#MaciejPłażyński">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie klauzuli z art. 50 ust. 5 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#MaciejPłażyński">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby Sejm przeprowadził łączną debatę średnią w pierwszych czytaniach projektów ustaw dotyczących zmian w przepisach podatkowych oraz projektu ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny, a także wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusji nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#MaciejPłażyński">Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusji nad pozostałymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#MaciejPłażyński">Za chwilę przystąpimy do pierwszych czytań projektów ustaw dotyczących zmian w przepisach podatkowych oraz projektu ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny. Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji o poprawkach Senatu do ustaw: o systemie ubezpieczeń społecznych oraz Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną. W dalszej kolejności przystąpimy do rozpatrzenia sprawozdania komisji o projekcie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#MaciejPłażyński">Głosowania rozpoczniemy około godziny 19.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że posłowie zrezygnowali z gotowości zadawania pytań w sprawach bieżących na tym posiedzeniu. W związku z tym punkt dotyczący tej sprawy nie zostanie rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o Inspekcji Celnej.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#MaciejPłażyński">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MieczysławJedoń">W dniu dzisiejszym za zgodą marszałka Sejmu odbędą się posiedzenia następujących komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MieczysławJedoń">- Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji wspólnie z Komisją Transportu i Łączności - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MieczysławJedoń">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących spółdzielczości mieszkaniowej - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MieczysławJedoń">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MieczysławJedoń">- Spraw Zagranicznych - o godz. 15.45.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1, 2, 3 i 4 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MaciejPłażyński">1. Pierwsze czytanie poselskich i rządowego projektów ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druki nr 370, 517, 549 i 625).</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#MaciejPłażyński">2. Pierwsze czytanie poselskich i rządowego projektów ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druki nr 393, 442 i 624).</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#MaciejPłażyński">3. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (druk nr 626).</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#MaciejPłażyński">4. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 565).</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza w celu przedstawienia uzasadnienia rządowych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#MaciejPłażyński">Proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu rządu projekty ustaw: o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz o zmianie podatku dochodowego od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#LeszekBalcerowicz">Chciałbym też przedstawić rządowe stanowiska w sprawie poselskich projektów ustaw podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Zanim to zrobię, pragnę poświęcić kilka słów sytuacji naszej gospodarki na tle niebezpiecznych tendencji w gospodarce światowej, a nade wszystko pragnę poświęcić kilka słów temu, jak chronić i umacniać w tych okolicznościach polski sukces gospodarczy, jak zapewnić nieprzerwany i systematyczny rozwój naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#LeszekBalcerowicz">Chciałbym się tu podzielić z państwem obserwacjami i wnioskami, jakie płyną ze światowego szczytu gospodarczego w Waszyngtonie. Uważam to za swój obowiązek.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#LeszekBalcerowicz">Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Niemal 9 lat temu, w grudniu 1989 roku, tutaj, na tej sali, przyjęto założenia radykalnej stabilizacji i reformy polskiej gospodarki. Pamiętamy, że sytuacja Polski była wtedy dramatyczna. Mieliśmy galopujące ceny, rosnące w tempie 20–40% miesięcznie. Mieliśmy puste półki. Polska złotówka była nic nie warta i niewymienialna ani na towary, ani na inne pieniądze. Mieliśmy spadającą produkcję. Nasza gospodarka była silnie uzależniona od dawnego Związku Radzieckiego. Mieliśmy wreszcie gigantyczny dług zagraniczny. Polska była bankrutem. Polska była gospodarczym pariasem.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#LeszekBalcerowicz">Program radykalnej stabilizacji reform polskiej gospodarki, na tej sali przyjęty - widzę niektórych uczestników tego wielkiego wydarzenia - został wówczas właśnie zaakceptowany na zasadzie szerokiego, ponadpartyjnego porozumienia. Dzięki jego realizacji, a także kontynuacji, nasza gospodarka zmieniła się nie do poznania. To jest już inny świat.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#LeszekBalcerowicz">Polska złotówka jest mocna i jest wymienialna. Osiągnęliśmy ogromny postęp w zakresie zwalczania inflacji: od, jak powiedziałem, 20–40% miesięcznie w 1989 roku do - głęboko wierzę - poniżej 10% rocznie w tym roku. Dokonała się w naturalny sposób zasadnicza reorientacja więzi gospodarczych naszej gospodarki. Dziś Zachód jest naszym głównym partnerem. Dzięki zdyscyplinowanej polityce monetarnej, a ostatnio również budżetowej, udało się opanować niebezpieczny dla stabilności i rozwoju problem narastania deficytu w obrotach bieżących, który to deficyt, jeżeli przekracza pewien punkt, rodzi kryzys walutowy i kryzys gospodarczy. Ten problem udało się nam opanować poniżej granicy ryzyka, gdzieś na poziomie 3–4% dochodu narodowego brutto. Zbudowaliśmy wspólnie mocne instytucje chroniące stabilność rynków finansowych w Polsce: niezależny bank centralny, silny nadzór bankowy, Komisję Papierów Wartościowych, dobrze regulowaną giełdę, i oczywiście zmieniliśmy w zasadniczym stopniu strukturę własnościową naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#LeszekBalcerowicz">W wyniku tego wszystkiego, proszę państwa - i nade wszystko - osiągnęliśmy w ostatnich latach szybki wzrost, szybki rozwój gospodarczy przekraczający 6% rocznie. Jest to, jak wiemy, jedyne właściwie źródło poprawy warunków życia ludzi i finansowania wszystkich dziedzin, również tych, które zależą od podatków, czyli od budżetu.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Jesteśmy dzisiaj jednym z bardzo, bardzo nielicznych zdrowych gospodarczych tygrysów - liderów przemian i liderów rozwoju. Grupa ta stopniała w ostatnich kilkunastu miesiącach do zaledwie garstki krajów. Już nie należy do niej ani Korea Płd., ani Indonezja, ani Tajlandia, ani Malezja, ani Hongkong.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#LeszekBalcerowicz">We wszystkich tych krajach i niektórych innych nastąpił gwałtowny kryzys i w rezultacie załamanie wzrostu gospodarczego, sięgające od kilku do kilkunastu procent spadku PKB w jednym roku. Głównym źródłem tego kryzysu i następującego po nim załamania była lekkomyślność w polityce gospodarczej, także po stronie zagranicznych wierzycieli. Polegała ona na niekontrolowanym zaciąganiu krótkookresowych długów zagranicznych przez krajowe banki, a czasami przez rządy - a z kolei owe banki lub rządy pompowały uzyskane w ten sposób za granicą pieniądze do przedsiębiorstw w celu sfinansowania nadmiernej i nieostrożnej ekspansji inwestycyjnej. Po przekroczeniu krytycznego punktu we wszystkich tych krajach nastąpiło zachwianie zaufania do krajowych walut, ucieczka zagranicznego kapitału, gwałtowne, wymuszane dewaluacje, na przykład w Indonezji - o 80% w jednym roku. Spowodowało to gwałtowny skok cen, zaburzenia w gospodarce, gwałtowny wzrost złych długów, sięgający kilkudziesięciu procent produktu krajowego brutto, i w efekcie załamanie wzrostu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#LeszekBalcerowicz">Powstanie takiego kryzysu umożliwiły pewne strukturalne słabości, a nade wszystko, w moim przekonaniu, niebezpieczne bezpośrednie związki między częścią świata polityki państwa lub partii politycznych, systemem bankowym i resztą gospodarki. Wszędzie tam, gdzie występowały takie bezpośrednie związki - czy to w formie nadmiernie szczegółowego interwencjonizmu państwowego, czy to w formie nieczystych powiązań ze światem partii politycznych, światem polityki - dochodziło do gromadzenia się złych długów, a złe długi są nieszczęściem dla ludzi, bo ktoś musi za to zapłacić. 20, 30, 40% PKB musi zostać w końcu przez ludzi pokryte.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Przyczynił się do tego także brak przejrzystości, zarówno w systemie politycznym, w jego powiązaniach ze światem gospodarki, jak i w systemie finansowym.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj, podobnie jak w 1989 r., tyle tylko, że być może przy mniejszej świadomości - i to jest problemem - stoimy, w moim przekonaniu, przed kolejnym momentem przełomowym, na kolejnych rozstajach polskich dróg. Wtedy, 9 lat temu, przyczyną takiego przełomu był, jak powiedziałem, głęboki kryzys gospodarczy w naszym kraju. Dzisiaj, po 9 latach stabilizacji i reform, mamy mocną gospodarkę - to wspólne dobro. Przyczyną zaś wielkiego wyzwania, przed którym rzeczywiście stoimy - a od odpowiedzi na nie nikt, w moim przekonaniu, nie może się uchylić - są gwałtownie narastające zjawiska kryzysowe w wielu częściach świata. Na tym tle, proszę państwa, rodzi się pytanie do każdego z nas tu obecnych na tej sali, pytanie, którego adresatem jest każdy obywatel, a mianowicie: czy w obliczu tych obiektywnie narastających zagrożeń społecznych uchronimy polski wzrost gospodarczy, to wspólne dobro? Czy go umocnimy?</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#LeszekBalcerowicz">Mówiłem o zjawiskach kryzysowych w gospodarce światowej. Chcę teraz podać parę faktów. W drugiej połowie 1997 r. kryzys finansowo-walutowy ogarnął kraje Azji, a w tym roku widać jego skutki - dużo głębsze, niż się początkowo spodziewano. Objawiają się one przede wszystkim w formie spadku poziomu życia, czyli spadku dochodu narodowego brutto. Owe obniżki sięgają od kilku procent w Korei Płd. do 20% w jednym roku w Indonezji, a kraje te przez poprzednie 30 lat rozwijały się w tempie 7–8%. Japonia, która pod względem gospodarczym zajmuje drugie miejsce na świecie - a wobec tego stan jej gospodarki ma kluczowe znaczenie dla reszty świata - zmaga się nadal, i to bezskutecznie, z głębokim kryzysem, którego główną przyczyną jest nagromadzenie złych długów w japońskim systemie bankowym, a to z kolei jest efektem szczególnych powiązań między częścią systemu partyjnego a światem polityki, co przejawiało się w lekkomyślnych i upolitycznionych kredytach, które stały się kredytami niespłacalnymi. Obecnie Japonia ma blisko 30% PKB w postaci złych długów. I szczerze mówiąc, nie ma ona żadnego innego wyboru: albo ból wcześniej, albo później, ponieważ system bankowy trzeba będzie ze złych długów oczyścić. Jest oczywiście kluczowe, aby gospodarka Japonii - do niedawna stawiana, jak wiadomo, za wzorzec sukcesu bezpośredniego, szczegółowego interwencjonizmu - pokonała swoje problemy, zarówno we własnym interesie jak i w interesie reszty świata.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#LeszekBalcerowicz">W sierpniu br. doszło do bankructwa państwa rosyjskiego wobec wierzycieli zagranicznych i wobec wierzycieli krajowych. Nastąpiła wymuszona, gwałtowna dewaluacja. Skok cen. Jeszcze do niedawna, przed kryzysem, liczono, że w Rosji w tym roku inflacja może być rzędu 6%, teraz liczy się, że może ona wynosić 1000%. Źródłem kryzysu był nadmierny deficyt finansów publicznych, najpierw pokrywany drukiem pustego pieniądza - tak jak to było w Polsce w 1988 r. i w 1989 r. - a potem pożyczaniem na krótki okres z zagranicy, aż do momentu takiego nagromadzenia zagranicznych zobowiązań Rosji, że zostało podważone zaufanie do rubla. Duma rosyjska nie przyjęła potrzebnych przedsięwzięć stabilizacyjnych w lipcu br. i w efekcie nastąpił głęboki kryzys. Należy mieć nadzieję, że znajdzie on szczęśliwe rozwiązanie, że Rosja nie pójdzie drogą hiperinflacji, która jest drogą donikąd, drogą ludzkiego nieszczęścia. Ogłoszenie jednostronnego bankructwa, niewypłacalności państwa rosyjskiego wobec zewnętrznych wierzycieli przyczyniło się do gwałtownej zmiany nastrojów i postaw wśród wielkich instytucjonalnych inwestorów. Nastąpiło szybkie wycofanie kapitału, tego, który się daje szybko wycofać z tzw. wschodzących rynków, a to się z kolei przejawiło w gwałtownej podwyżce stóp procentowych. I właściwie większość tych krajów jest odcięta od międzynarodowych rynków finansowych. Polska, na szczęście, najmniej ucierpiała, bo do Polski ciągle jeszcze jest duże zaufanie.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#LeszekBalcerowicz">Brazylia - połowa dochodu narodowego Ameryki Łacińskiej - zmaga się z problemami finansów publicznych. Deficyt finansów publicznych wynosi 7,5% w relacji do PKB. Tutaj główną przyczyną jest brak dyscypliny samorządów lokalnych; od rządu stanowego - poniżej. Jest to efekt braku zabezpieczeń konstytucyjnych i braku zabezpieczeń ustawowych. W efekcie nad Brazylią zawisł ogromny znak zapytania. Czy nowy rząd prezydenta Cardoso będzie w stanie przyjąć na czas dostateczny pakiet rozwiązań fiskalnych - redukcja wydatków tak, aby obniżyć deficyt i przywrócić lub wzmocnić zaufanie do waluty narodowej, reala. Przypomnę, że Brazylia do niedawna jeszcze, przez dziesięciolecia, nękana była galopującą inflacją rzędu tysięcy procent rocznie. Cztery lata temu udało się ustabilizować inflację na poziomie 4% rocznie. Gdyby sytuacja w Brazylii była zachwiana, wtedy oczywiście zjawiska kryzysowe w gospodarce światowej uległyby rozprzestrzenieniu ze względu na skalę tego kraju.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#LeszekBalcerowicz">Wreszcie, proszę państwa, świat rozwinięty. Rodzą się niepokojące tendencje w gospodarce świata rozwiniętego. W Stanach Zjednoczonych, jak wiemy, nastąpiło załamanie na giełdzie papierów wartościowych, a skutki załamania notowań równe są 20% produktu krajowego brutto. O tyle zmniejsza się wartość rynkowa majątku w rękach amerykańskich inwestorów, co z kolei może wpłynąć na ich postawy wobec wydatkowania i oszczędzania. Może to się przyczynić do pogorszenia, do tej pory bardzo dobrej, koniunktury w Stanach Zjednoczonych. Z tego kraju także odzywają się sygnały alarmowe.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#LeszekBalcerowicz">Europa Zachodnia. Do tej pory była to najzdrowsza część gospodarki światowej, która wychodziła z poprzedniej recesji. Niestety, rewiduje się prognozy gospodarcze dotyczące przyszłorocznego wzrostu. Każda następna prognoza jest niestety gorsza. Pierwsza prognoza na przyszły rok zakładała, przeciętnie, 3-procentowy wzrost gospodarczy, następna - 2,8%, a teraz są już prognozy, że przyszłoroczny wzrost gospodarczy u naszego największego partnera wyniesie tylko 1,7%. Międzynarodowy Fundusz Walutowy jeszcze kilka miesięcy temu oceniał tempo wzrostu w całej gospodarce światowej na 4%, na ostatniej sesji ocenił je na 2% z zaznaczeniem, że jeżeli będą zmiany, to najprawdopodobniej w dół.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Co to wszystko oznacza dla nas, co to wszystko oznacza dla Polski? Te zewnętrzne tendencje są dane, my, niestety, nie mamy większego wpływu ani na ich zaistnienie, ani na ich skalę. My mamy wpływ na to, co się będzie działo w naszym kraju wobec pogarszających się warunków zewnętrznych. My ponosimy odpowiedzialność za to, co będziemy robić w naszym kraju. Niewątpliwie, szanowni państwo, Polska będzie wystawiona na trudniejsze warunki gospodarowania. Jeżeli chodzi o rynki wschodnie, a jest to łącznie kilkanaście procent naszego eksportu, to ze względu na pogorszenie się sytuacji gospodarczej w tej części świata - a mówię to z wielkim, wielkim ubolewaniem i obawami - należy oczekiwać spadku wzrostu naszego eksportu. Jeżeli chodzi o Zachód, należy oczekiwać spowolnienia wzrostu, mówiąc najostrożniej, a zatem będzie mniejszy popyt na nasze produkty eksportowe. Co to oznacza? Potrzebujemy jeszcze większej konkurencyjności, musimy ją od środka tworzyć, żeby w jak największym stopniu kompensować te zewnętrzne zagrożenia. Uważam, proszę państwa, że zawsze w kraju na dorobku, ale szczególnie w takich okolicznościach - rodzących się zagrożeń międzynarodowych, byłoby niewybaczalnym błędem jakiekolwiek osłabianie narodowej konkurencyjności Polski, jakiekolwiek osłabianie siły konkurencyjnej polskich przedsiębiorstw. I to w rękach państwa leży to, jakie projekty zostaną przyjęte - czy te, które wzmocnią naszą siłę konkurencyjną w tych właśnie okolicznościach zewnętrznych, czy też te, które ją osłabią.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! To, co się dzieje wokół nas, oznacza także, że zagraniczni inwestorzy będą wykazywali dużo większą ostrożność w podejmowaniu decyzji o tym, gdzie ulokować pieniądze. Na razie obserwujemy niemal powszechną ucieczkę z tzw. rynków wschodzących do krajów o mocnej gospodarce, do krajów rozwiniętych. My potrzebujemy zagranicznych inwestycji nie o charakterze krótkofalowym, nie dla zapełniania dziur w budżecie, bo te dziury mamy sami eliminować przez dyscyplinę w budżecie, ale do tworzenia tutaj setek tysięcy miejsc pracy tak potrzebnych dla ludzi młodych, bo pamiętamy, że niemal co drugi młody Europejczyk w najbliższych latach pojawi się w Polsce i będzie szukać pracy. A my, którzy przygotowujemy ramy do tworzenia miejsc pracy i ramy dla gospodarowania, mamy moralny obowiązek prowadzić taką politykę gospodarczą, która tym młodym ludziom da szansę na znalezienie dobrej pracy, na konkurencyjność pracy. A wobec tego, wobec zachwiania zaufania, wobec podważenia ufności do tej całej kategorii rynków wschodzących, jest niezwykle istotne, żeby Polska nadal i jeszcze bardziej poprzez czyny, bo słowa tu w żadnej mierze nie wystarczą, pokazywała się - że jest różna, że jest mocna, że już należy do innego świata. I tu są bardzo wymierne wskaźniki, które są bacznie obserwowane.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#LeszekBalcerowicz">Chciałem państwu powiedzieć, że w ostatnim dniu swego pobytu w Stanach Zjednoczonych miałem okazję spotkać się z największymi inwestorami zagranicznymi, którzy zarządzają 50 mld dolarów, 100 mld dolarów, 200 mld dolarów. Reputacja Polski jest dobra, ale jest kryzys zaufania, jeśli chodzi o wiele części świata. I jest pytanie, czy Polska poprzez czyny swoich elit politycznych podtrzyma siłę swojej gospodarki i w związku z tym swoją mocną reputację? Czy w Polsce nadal warto będzie inwestować? Zapewniałem ich. Zapewniałem ich, iż jestem głęboko przekonany, że Polska będzie umacniać swój kryzys gospodarczy, tak jak niegdyś była w stanie wspólnie i na zasadzie szerokiego...</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Swój sukces.)</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#LeszekBalcerowicz">Sukces gospodarczy - tak jest.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#LeszekBalcerowicz">Tak jak potrafiła niegdyś na zasadzie szerokiego porozumienia podjąć kroki, które wtedy wydawały się niezmiernie trudne i napotykały od samego początku chór protestów.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wiemy, że Polska potrzebuje rozwoju, nie waham się powiedzieć: jak powietrza. Czekaliśmy na niego bardzo, bardzo długo - 50 lat skrępowania złym systemem, a może jeszcze dłużej. Właściwie to od 1989 r. możemy tworzyć ramy dla rozwoju i dla stabilności. W efekcie tego wszystkiego, przeszłości, która już się stała, mamy do nadrobienia wiele, wiele straconego czasu. Żadnego polskiego problemu, żadnego wielkiego problemu nie rozwiążemy bez nieprzerwanego wzrostu gospodarczego. Aby usuwać strefy biedy i całą Polskę wyrywać z tego wieloletniego opóźnienia, musimy mieć wzrost gospodarczy. Aby mieć finanse dla dziedzin, które finansuje się z podatków, trzeba mieć wzrost gospodarczy. Bo jeżeli będziemy tylko dzielić bochenek, tak że on będzie maleć, no to na dalszą przyszłość tych finansów nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#LeszekBalcerowicz">Aby umacniać Polskę w świecie, jej reputację, a także jej bezpieczeństwo, potrzebujemy nieprzerwanego wzrostu gospodarczego. Aby szybko i na dobrych warunkach wejść do Unii Europejskiej i dodatkowo wzmocnić nasze bezpieczeństwo i szansę na rozwój, potrzebujemy nieprzerwanego wzrostu gospodarczego. I nie waham się powiedzieć, staram się oszczędnie używać wielkich słów, ale nie waham się powiedzieć, proszę państwa, że ten nieprzerwany wzrost, rozwój gospodarczy jest naprawdę polską racją stanu, bo tak wiele ważnych dla ludzi rzeczy od niego właśnie zależy.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#LeszekBalcerowicz">Co więc należy robić, aby umacniać rozwój w obliczu zewnętrznych zagrożeń gospodarczych?</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#LeszekBalcerowicz">Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Nie ma tu żadnej tajemnicy. I w moim głębokim przekonaniu problem nie ma charakteru intelektualnego. Problem leży w tym, aby było dostatecznie dużo politycznej determinacji, także na zasadzie ponadpartyjnego porozumienia, aby umacniać filary, podstawy szybkiego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#LeszekBalcerowicz">Cóż więc należy robić?</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#LeszekBalcerowicz">Po pierwsze, należy jeszcze szybciej uzdrawiać finanse publiczne. Źródłem kryzysu w wielu krajach był nadmierny deficyt owych finansów. Rosja, a także przedtem Czechy są tutaj jaskrawym przykładem. My nie chcemy obniżać deficytu przez podwyższanie podatków, bo to by hamowało wzrost gospodarczy. A więc musimy racjonalnie wydawać publiczne pieniądze. I tu jest polityczne wyzwanie, bo to jest trudne, ale to w moim przekonaniu trzeba robić, jeżeli nie chcemy podwyższać podatków, a jednocześnie chcemy umacniać ekonomiczne bezpieczeństwo polskiego rozwoju. Chcę powiedzieć, że budżet, jaki, jestem głęboko przekonany, przyjmie niebawem rząd, będzie odpowiedzią na te zewnętrzne zagrożenia, na to, żeby Polska umacniała podstawy swojego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#LeszekBalcerowicz">Po drugie, należy ulepszać systemy wczesnego ostrzegania. W moim przekonaniu one są już obecnie w dobrym stanie, ale muszą być jeszcze lepsze, żebyśmy zawczasu wiedzieli, gdzie się rodzą zagrożenia, czy to w nadmiernym zadłużaniu się przedsiębiorstw za granicą, czy to w nadmiernym zaciąganiu zobowiązań innego rodzaju. To wszystko musimy na czas wiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#LeszekBalcerowicz">Dalej. Jeszcze szybciej trzeba usuwać straty z gospodarki. A gdzie się one rodzą? Tam, gdzie jest dużo niesprawnego, to znaczy państwowego, upolitycznionego właściciela, i tam, gdzie są duże organizacje. To jest mapa polskich strat. Jak wiemy wszyscy na tej sali, straty jednych są obciążeniem dla drugich. Za straty zawsze ktoś płaci, najczęściej setki tysięcy drobnych przedsiębiorstw, które są dostawcami dla wielkich przedsiębiorstw; płacą podatnicy; zawsze płacą inni ludzie.</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#LeszekBalcerowicz">Usuwanie strat ma wobec tego - w moim głębokim przekonaniu - nie tylko wymiar gospodarczy; ma także wymiar społeczny, a może nawet moralny, bo nie należy innych ludzi obciążać kosztami własnej niesprawności. Najskuteczniejszym sposobem usuwania strat z gospodarki jest prywatyzacja przedsiębiorstw. Jej sprawna realizacja jest wobec tego kolejnym filarem umacniania polskiego sukcesu gospodarczego, a przedtem - większa dyscyplina wobec tych, którzy odpowiadają na szczeblu przedsiębiorstw za wyniki finansowe swoich firm.</u>
          <u xml:id="u-5.34" who="#LeszekBalcerowicz">Po czwarte, należy upraszczać otoczenie prawne przedsiębiorstw, usuwać przepisy, które paraliżują, a na dodatek często rodzą korupcję. W tej dziedzinie przedłożymy Wysokiej Izbie całą serię projektów będących owocem pracy społeczno-rządowej komisji ds. odbiurokratyzowania gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-5.35" who="#LeszekBalcerowicz">Po piąte, należy tworzyć prosty system podatkowy - zorientowany przede wszystkim na wzmacnianie opłacalności działań, które przyczyniają się do tworzenia miejsc pracy i do chęci podejmowania pracy zamiast wegetacji na zasiłku; taki system podatkowy, który zredukuje bodźce i możliwości uchylania się od płacenia podatków, czyli zredukuje szarą strefę i w ten sposób na dłuższą metę wzmocni nasze publiczne finanse.</u>
          <u xml:id="u-5.36" who="#LeszekBalcerowicz">Ten ostatni punkt, panie marszałku, szanowni państwo, prowadzi mnie do drugiego i zasadniczego tematu mego wprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-5.37" who="#LeszekBalcerowicz">Otóż po debacie - niektórzy z państwa mieli okazję w niej uczestniczyć - rząd przyjął generalne kierunki reformy systemu podatkowego, które mają być realizowane od 2000 r. Owe kierunki są następujące. Po pierwsze, zdecydowane uproszczenie przepisów podatkowych, usuwanie czegoś, co można nazwać niewidzialnym podatkiem; im więcej skomplikowanych przepisów, tym więcej czasu marnowanego przez przedsiębiorców. Po drugie, obniżanie stawek podatków, czyli w jakimś sensie wprowadzanie ulgi dla każdego; obniżana stawka jest ulgą dla każdego, ale ma to być finansowane redukcją ulg zarówno w podatku od dochodów osobistych, jak i w podatku od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-5.38" who="#LeszekBalcerowicz">Co się tyczy podatku od dochodów osobistych - ten punkt ze zrozumiałych względów budził najwięcej zainteresowania i najwięcej emocji - tu zasadniczym kierunkiem zaakceptowanym na zasadzie wewnętrznego porozumienia przez rząd jest co najmniej podwojenie kwoty wolnej od podatku. To sprawa bardzo ważna dla ludzi o niższych dochodach i mająca jeszcze dodatkowy walor, który może nie jest powszechnie uświadamiany, dlatego o nim wspomnę. Otóż podwojenie, zdecydowane zwiększenie kwoty wolnej sprawi, że osobom żyjącym tylko z zasiłku bardziej będzie się opłacało podejmować pracę, bo w obecnych warunkach niski dochód z pracy podlega od razu podatkowi. Przy zwiększeniu kwoty wolnej ta tendencja zaniknie lub ulegnie osłabieniu i w efekcie mniej będzie się opłacało żyć tylko z zasiłku, a bardziej będzie się opłacało podejmować pracę. Uważam, że moralna odpowiedzialność rządzących wyraża się m.in. w tym, że tworzy się systemy zachęcające ludzi do pracy, a nie do tego, żeby żyć tylko z zasiłku.</u>
          <u xml:id="u-5.39" who="#LeszekBalcerowicz">Wreszcie w odniesieniu do reformy podatku od dochodów osobistych przyjęto założenia, że ma być to podatek prosty, co jest zgodne z ideą tzw. podatku płaskiego czy prostego: uproszczona progresja, która da się pogodzić z jedną stawką podatkową. Zwiększona kwota wolna, złagodzenie pułapki bezrobocia, uproszczenie progresji - dzięki tej konstrukcji.</u>
          <u xml:id="u-5.40" who="#LeszekBalcerowicz">To, co przedkładam dzisiaj Wysokiej Izbie, jest pierwszym etapem tej reformy, a niektóre punkty mają sens tylko wtedy, kiedy ten drugi etap zostanie zrealizowany. Gdyby nie miał być zrealizowany - chcę wyraźnie powiedzieć, że traciłyby one sens. Ufam, że porozumienie, jakie zostało zawarte, będzie dotrzymane i w tym przekonaniu referuję państwu pierwszy etap reformy podatkowej przedłożonej przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-5.41" who="#LeszekBalcerowicz">Proszę państwa, głównym celem tego pierwszego pakietu jest polepszenie warunków działania przede wszystkim setek tysięcy drobnych rodzinnych firm, a także innych przedsiębiorstw. Drobne rodzinne firmy - przypomnę - są głównymi autorami sukcesu naszej gospodarki. Polepszenie warunków działania tych głównych autorów sukcesu naszej gospodarki przejawia się przede wszystkim w dokonaniu wielu uproszczeń tychże warunków, to znaczy usunięciu komplikacji zawartych w dotychczasowym systemie podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-5.42" who="#LeszekBalcerowicz">Przy tej okazji chciałbym publicznie złożyć głębokie podziękowanie członkom społeczno-rządowej komisji do spraw odbiurokratyzowania gospodarki. Zaprosiliśmy wielu ekspertów, przedstawicieli kręgów gospodarczych, którzy poświęcali bezinteresownie swój czas w przekonaniu, że uczestniczą w ważnej sprawie. Owoce ich wysiłków zawarte są w przedkładanych projektach. Tak jak powiedziałem, pierwszy kierunek to są uproszczenia. One przejawiają się między innymi w tym, że przedkładamy Wysokiej Izbie ustawową podstawę uproszczonych form opodatkowania w postaci ryczałtów. Uważam, że to nie jest żaden archaizm. Uważam, że to jest częścią dobrego, motywującego do pracy i do zwiększania działalności systemu podatkowego. Za chwilę podam bliższą charakterystykę. Inne uproszczenia, zwłaszcza dla drobnych firm, inne ułatwienia zawierają możliwość rozliczenia strat, nie tylko przez 3 lata, jak do tej pory, a przez 5 lat. Rzadsze składanie deklaracji podatkowych, możliwości stosowania uproszczonych form rachunkowości, podniesienie progu równowartości 400 tys. ECU do 800 tys. ECU i inne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-5.43" who="#LeszekBalcerowicz">Przedkładane propozycje zawierają także wiele uściśleń, jeśli chodzi o luki prawne, o możliwości różnych interpretacji systemu podatkowego, m.in. odnosi się do spółek, które stosują tzw. niedostateczną, czyli cienką kapitalizację. Niezwykle ważną częścią przedkładanych propozycji i zgodną, proszę państwa, z generalnym kierunkiem reform podatkowych na świecie - tam, gdzie się udało te reformy przeprowadzić mimo oporów politycznych, bo to nie jest łatwa sprawa - jest poszerzanie bazy podatkowej, czyli usuwanie rozmaitych przywilejów, ulg, po to, żeby można było zasadniczo obniżyć stawki, a jednocześnie sprawić, że system podatkowy jest neutralny, tzn. w taki sam sposób traktuje różne kierunki działalności, różne kategorie przedsięwzięć i różne kategorie podmiotów, czyli jak gdyby równe warunki konkurowania. I w imię realizacji tego ważnego celu, zgodnego, jak powiedziałem, z praktyką międzynarodową, proponujemy obniżenie stawki podatku od osób prawnych z 36% obecnie do 32% w następnym roku, przy usunięciu ulg inwestycyjnych, i to miałby być pierwszy krok do dalszego zasadniczego zredukowania stawki podatku od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-5.44" who="#LeszekBalcerowicz">To wszystko, proszę państwa - zaraz odpowiem na pytania - jest założone przy przestrzeganiu neutralności wobec budżetu. Budżet w wyniku tych posunięć w żadnej mierze nie może ucierpieć. Jak wiemy, musimy umacniać nasze narodowe finanse. Poszerzanie bazy podatkowej dotyczy również podatków od dochodów osobistych. I w tym kontekście należy widzieć propozycję wyeliminowania ulgi mieszkaniowej po to, aby można było od 2000 r. podwoić kwotę wolną, usunąć pułapkę bezrobocia i spłaszczyć progresję. Chcę tutaj wyraźnie oświadczyć, że ta propozycja ma sens w tym roku tylko wtedy, jeśli ta druga propozycja, późniejsza, będzie zrealizowana. Ona jest wstępem do późniejszych propozycji. Bez założenia, że późniejsza propozycja będzie zrealizowana na zasadzie dotrzymania porozumienia politycznego, ta pierwsza propozycja nie byłaby w ogóle zgłoszona.</u>
          <u xml:id="u-5.45" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Nie chciałbym zajmować się bliższą charakterystyką poszczególnych ustaw podatkowych. Oszczędzając czas w dyskusji, gotów jestem na bardziej szczegółowe pytania odpowiadać właśnie w fazie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-5.46" who="#LeszekBalcerowicz">Chcę tylko podkreślić raz jeszcze, że jeżeli chodzi o istotę propozycji pierwszego etapu, to wspomniałbym o dwóch aspektach, o tym, że przede wszystkim upraszczają i w ten sposób ułatwiają warunki setek tysięcy rodzinnych firm w tych czasach rosnących zagrożeń, i że część propozycji ma sens tylko wtedy, kiedy następne propozycje będą zrealizowane, tzn. że porozumienie zostanie dotrzymane.</u>
          <u xml:id="u-5.47" who="#LeszekBalcerowicz">Na koniec chciałbym powiedzieć, szanowni państwo, że rząd zajął stanowisko w sprawie poselskich projektów ustaw. Generalnie w tym stanowisku rząd kierował się dbałością o stan finansów publicznych - i z tego punktu widzenia wszystkie ustawy, które w świetle obliczeń mogłyby doprowadzić do wzrostu deficytu budżetu w czasach, kiedy należy go zmniejszać, zostały zaopiniowanie negatywnie; to była główna i wystarczająca przyczyna. Oprócz tego były dodatkowe czynniki, takie jak na przykład komplikowanie systemu podatkowego wtedy, kiedy należy go upraszczać dla dobra podatników, albo też niezgodność z ustaleniami z Unią Europejską czy jej wymaganiami. I tylko - krótko - w świetle tych kryteriów, a zwłaszcza kryteriów nieosłabiania finansów publicznych, rząd zajął negatywne stanowisko wobec propozycji zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uwidocznionej w druku nr 517. Ona by doprowadziła do uszczuplenia dochodów budżetu w przyszłym roku o 1,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-5.48" who="#LeszekBalcerowicz">Względy umacniania, a nie osłabiania finansów narodowych legły u podstaw negatywnej opinii rządu w przypadku drugiej ustawy dotyczącej nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 549). Tutaj wedle obliczeń rządowych uszczuplenia dochodów sięgałyby ponad 22 mld zł. Doceniamy natomiast to, że autorzy projektu byli gotowi pójść na redukcję wielu ulg.</u>
          <u xml:id="u-5.49" who="#LeszekBalcerowicz">Chciałbym powiedzieć, że rząd zajął także negatywne stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o zwrocie akcyzy na paliwo rolnicze. Zasadniczym powodem jest również to, że on zadaje cios narodowym finansom, zmniejszając je o ponad 0,5 mld zł w przyszłym roku i o ponad 1 mld w roku następnym. Jednocześnie pieniądze te nie byłyby bezpośrednio powiązane z najważniejszą rzeczą, tzn. dostosowaniem się polskiego rolnictwa do szans i zagrożeń wynikających z członkostwa w Unii Europejskiej, wzmacnianiem podstaw do rozwoju działalności pozarolniczej na wsi, czy też zwiększaniem czy wzmacnianiem wiejskiej oświaty.</u>
          <u xml:id="u-5.50" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Rząd z kolei zajął pozytywne stanowisko wobec projektu o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 393), który uznajemy za zgodny z zamierzonymi kierunkami reformy podatków, i wobec ustawy nowelizującej ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 442). Zdaniem rządu intencje tej ustawy są już realizowane w ramach obecnego systemu podatkowego i w związku z tym nie widzimy potrzeby tego typu nowelizacji. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-5.51" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Andrzeja Chrzanowskiego w celu przedstawienia uzasadnienia poselskiego projektu ustawy zawartego w druku nr 370.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AndrzejChrzanowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Muszę powiedzieć, że pierwsza część wystąpienia pana premiera spowodowała, że powiało grozą na tej sali, ale zaraz uświadomiłem sobie, że jednak zatrzymanie inflacji nastąpiło równolegle z wprowadzeniem ulg dla budownictwa mieszkaniowego. Zatem myślę, że ów zdrowy gospodarczy tygrys nie osłabnie, jeżeli nadal będziemy intensywnie wspierać budownictwo mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#AndrzejChrzanowski">Pan premier był łaskaw powiedzieć, że mamy wiele straconego czasu. Tak, panie premierze, mamy bardzo wiele straconego czasu, jeżeli chodzi o budownictwo mieszkaniowe w Polsce. Pan premier mówił o negatywnym stanowisku rządu - nie usłyszałem, by wymienił druk nr 370 i w związku z tym bardzo się cieszę. Muszę powiedzieć, że w ostatnim okresie wystąpił nadzwyczajny urodzaj na pomysły odnośnie do nowej ordynacji podatkowej. Wystąpił on akurat w okresie kampanii wyborczej - szkoda, że tak późno, bo w ogóle jest już dość późno, jeżeli chodzi o mówienie o zupełnie nowym systemie podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#AndrzejChrzanowski">Druk nr 370, zawierający zmianę ustawy, którą mam zaszczyt prezentować, ma dość niski numer. Bardzo żałuję, że nie mówiliśmy o tym w maju czy nawet w czerwcu, bo gdyby wtedy owa nowela mogła uzyskać akceptację Wysokiej Izby, prawdopodobnie już w tym roku jej wynikiem mogłoby być kilka, a może kilkanaście tysięcy nowych budów.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#AndrzejChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W końcu 1996 r. Sejm wycofał z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tzw. dużą ulgę budowlaną, co w praktyce oznaczało odejście z dniem 1 stycznia 1997 r. od możliwości odliczania wydatków na cele mieszkaniowe od dochodów przed naliczeniem należnego podatku. Pozostawiona została jedynie możliwość odliczenia od naliczonego podatku 19% poniesionych kosztów budowy. Oczywiście obie wielkości - a więc zarówno wcześniej odliczane wydatki, jak i później odliczane 19% tych wydatków od podatku - ograniczone były określonym limitem.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#AndrzejChrzanowski">To istotne ograniczenie ulgi budowlanej natychmiast zaowocowało zmniejszeniem zainteresowania prywatnych inwestorów budownictwem indywidualnym. W 1997 r. o niemal 11 tys. spadła liczba wniosków o wydanie zezwolenia na budowę. W ten sposób zmniejszyła się liczba realizowanych mieszkań, a przez to zmalało zatrudnienie w wykonawstwie budowlanym, w produkcji materiałów budowlanych, w transporcie budowlanym. Ograniczeń dokonano w celu przykręcenia śruby podatkowej, nie wnikając w rzeczywiste skutki takiej operacji.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#AndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! W tym roku Sejm rozpatrywał orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego dotyczące przywrócenia ulgi podatkowej tym, którzy nabyli do niej prawo, rozpoczynając budowę mieszkań przed 1997 r. - i orzeczenie to przyjął. Zlikwidowana została zatem nieprawidłowość polegająca na odebraniu obywatelowi nabytych praw. W praktyce oznacza to, że ci, którzy rozpoczęli budowę przed 1997 r., zachowują, tak za rok 1997, jak i za lata następne, prawo do odpisywania wydatków mieszkaniowych od przychodów.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#AndrzejChrzanowski">Po przyjęciu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego powstała jednak nowa nieprawidłowa sytuacja, polegająca na różnym traktowaniu obywateli przez prawo. Otóż w odniesieniu do obywateli budujących mieszkania w tym samym czasie, w tych samych warunkach rynkowych, przy tych samych cenach materiałów budowlanych i usług, przy tych samych warunkach kredytowania - o dziwo, korzystających czasem nawet z tych samych wykonawców - stosuje się różne kryteria opodatkowania. Część obywateli może bowiem odpisać od podatku jedynie 19% wydatków na budowę, podczas gdy inni mają prawo odpisywać te wydatki od przychodów. W moim przekonaniu, jest to niezgodne z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Należy się spodziewać, że ta sprawa prędzej czy później trafi do Trybunału Konstytucyjnego. A jak wynika z ostatnio przeprowadzonej przeze mnie rozmowy z rzecznikiem praw obywatelskich, poważnie rozważa on taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#AndrzejChrzanowski">Dla osób nie przekraczających pierwszego progu podatkowego, obydwa rozwiązania, o których mówiłem, mają taki sam skutek. Istotne znaczenie ma to dla osób przekraczających ten próg, bowiem dokonując odpisów od przychodów, zmniejszają powinność podatkową o więcej niż 19%, a to właśnie ta grupa osób jest prawdziwym generatorem indywidualnego budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#AndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Wielokrotnie o tym mówiłem i wielokrotnie o tym pisałem. Budownictwo mieszkaniowe w Polsce przeżywa głęboki kryzys i kryzys ten ciągle się pogłębia. Można powiedzieć, że jest to stan awaryjny, alarmowy, przedzawałowy, albo nawet już zawałowy - stan który może w najbliższej przyszłości doprowadzić do patologii społecznej, rozpadu rodzin czy wreszcie zwiększonej emigracji młodych, często bardzo zdolnych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#AndrzejChrzanowski">Najwyższy czas, aby w budownictwie mieszkaniowym ogłosić swoisty stan wyjątkowy. Dlaczego? Dlatego, aby ten alarm dotarł do wszystkich, którzy mogą przyczynić się do poprawy tej sytuacji, ale głównie dlatego, abyśmy zdali sobie sprawę, że w stanie wyjątkowym można, a nawet należy, stosować wyjątkowe środki zaradcze.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#AndrzejChrzanowski">Wiem, że pośród posłów są przeciwnicy stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych. W tej sprawie można podjąć rzeczową dyskusję, ale dopiero wtedy, kiedy sytuacja się unormuje - w normalnej rzeczywistości, przy normalnym rynku mieszkaniowym, gdy zrównoważony jest popyt na mieszkania z ich podażą, przy ustabilizowanej sytuacji gospodarczej kraju, przy godziwej stopie życiowej obywateli. Dziś natomiast, w sytuacji wyjątkowej - awaryjnej, krytycznej - konieczne jest stosowanie wszelkich możliwych środków i stymulatorów, które mogą aktywizować budownictwo mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#AndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Nie muszę w tym miejscu przypominać, że aktualne oprocentowanie kredytów budowlanych nie jest w żadnym przypadku elementem zachęcającym do budowy. Mimo szumnych reklam bankowych rzeczywistość jest okrutna: pożyczysz 100 tys. zł, musisz oddać 200.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#AndrzejChrzanowski">Rozmawiamy tutaj o budownictwie indywidualnym. I muszę powiedzieć, że przesuwanie rozpoczynania naprawy na inne sektory budownictwa czy w inny czas jest tylko pozorem naprawy budownictwa mieszkaniowego. Wniesienie zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, rozszerzającej krąg osób objętych dużą ulgą podatkową na tych, którzy rozpoczęli budowę, nadbudowę, przebudowę mieszkań po 1996 r., spowoduje zmniejszenie wpływu podatku do skarbu państwa, lecz tylko od osób przekraczających pierwszy próg i tylko do wysokości określonego limitu. A za chwilę powiem o tym, że również ta strata zostanie zrekompensowana.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#AndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Jednocześnie trzeba zdać sobie sprawę z tego, że powyższa zmiana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych znacznie zwiększy zainteresowanie inwestowaniem w budowę mieszkań, a także w nadbudowę, rozbudowę istniejących obiektów, aby na przykład powstawały mieszkania wielopokoleniowe. I, co bardzo ważne, zwiększy się także zainteresowanie zakupem działek budowlanych i to wśród polskich inwestorów. Polscy inwestorzy będą bardziej zainteresowani kupnem polskich działek.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#AndrzejChrzanowski">Zwiększy się liczba budowanych mieszkań, a więc zwiększy się też dochód państwa z podatków od inwestorów - ponad ulgi - z podatków dochodowych osób zatrudnionych w wykonawstwie budowlanym przy dodatkowych budowach, w transporcie, przy produkcji materiałów budowlanych, projektowaniu, uzbrojeniu terenu, w nadzorze. Powstaną dodatkowe wpływy z VAT w obrocie materiałami budowlanymi, z działalności firm budowlanych i transportowych. Ponadto wzrośnie zatrudnienie, a więc zmaleje bezrobocie, co oznacza zmniejszenie obciążeń finansowych państwa. Ożywione zostaną pokrewne gałęzie gospodarki. Nowe mieszkania to zapotrzebowanie na meble, firany, zasłony, dywany, radia, telewizory, na różnorodny sprzęt i inne elementy wystroju mieszkań, a więc to także rozwój przemysłu meblarskiego, elektronicznego, maszynowego itd., itd. Ale nowe mieszkania to nade wszystko zmniejszenie deficytu mieszkań, a o to tak naprawdę w całej tej sprawie chodzi. Rozwój budownictwa mieszkaniowego to również wspieranie polskiej przedsiębiorczości - małych i średnich przedsiębiorstw. To także czynnik antyimportowy. Dzisiaj w budowie mieszkań wykorzystuje się najnowsze techniki i technologie, ale większość materiałów budowlanych jest wytwarzana tutaj, w naszych firmach, z naszych miejscowych, polskich, materiałów. To właśnie, panie premierze, wzmocni naszą konkurencyjność. To właśnie spowoduje, że Polska będzie postrzegana jako kraj należący do nowego świata.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#AndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Wiele mówi się ostatnio o pomocy rodzinie, o programach prorodzinnych. A przecież, po wyżywieniu, mieszkanie jest drugim podstawowym i absolutnie niezbędnym składnikiem materialnego wyposażenia rodziny. W sytuacji stanu wyjątkowego w budownictwie mieszkaniowym wszelkie zabiegi zmierzające do budowy jak największej liczby mieszkań w trosce o rodzinę, o jej warunki bytowe, bez względu na poglądy polityczne, powinny mieć pierwszeństwo, nawet gdyby buchalteryjne wyliczenia wskazywały co innego. Są tacy, którzy twierdzą, że niekoniecznie musimy mówić o mieszkaniach będących własnością. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art. 75: „Władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania”. To jest zapis Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#AndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Przy zwiększonej liczbie budowanych mieszkań, na skutek zainteresowania inwestorów prywatnych ulgami budowlanymi, w skromnych wyliczeniach i przy założeniu dodatkowo rocznie np. 9 tys. budów, wpływy z tego tytułu do skarbu państwa zrównoważą wcześniej wspomniane rzekome straty. Obliczenia te nie obejmują dodatkowych wpływów z tytułu VAT i podatku dochodowego w sferze projektowania, transportu, uzbrojenia terenu, zatrudnienia w produkcji materiałów budowlanych, a także oszczędności wynikających ze zmniejszenia bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#AndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Polska jest coraz bliższa wejścia do Unii Europejskiej. Jak może jednak wejść do niej kraj, w którym miliony ludzi czekają na mieszkania, jak można pretendować do Unii Europejskiej, jeżeli tak wielu zdolnym, przedsiębiorczym ludziom utrudnia się, czy wręcz uniemożliwia, dojście do własnego mieszkania, stosując metodę buchalterii i śruby podatkowej?</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#AndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Nie sposób nie wspomnieć w tym miejscu o nowościach pojawiających się ostatnio jak grzyby po deszczu w materii ustawy podatkowej. Wciąż docierają do posłów informacje o proponowanych nowych rozwiązaniach tzw. pomocy dla budownictwa, które mają zastąpić ulgę budowlaną. Niektóre informacje cytuję z prasy - bo tylko tam jest w tej chwili źródło informacji - są to m.in. oficjalne wypowiedzi przedstawiciela Ministerstwa Finansów. „Życie” z 11 października cytuje wypowiedź wiceministra finansów: Nowe rozwiązanie jest korzystniejsze, ponieważ z ulgi budowlanej podatnik zyskiwał 5 tys. zł rocznie, a teraz otrzyma dotację w wysokości prawie 7 tys. zł. Półprawda nie jest prawdą, jest fałszem. Podatnik otrzyma prawie 7 tys. zł, ale straci ulgę w wysokości 19,5 tys. zł. Z innej wypowiedzi wynika, że: prawo do owej premii zyskają osoby, które nie mają tzw. tytułu prawnego do lokalu, a w przyszłym roku bądź kupią nowe mieszkanie, bądź rozpoczną budowę własnego domu czy mieszkania. Zatem rodzina, która mieszka w mieszkaniu własnościowym nie będzie miała szansy na żadną pomoc w budowie domu, a tych, którzy nie mają tytułu prawnego do lokalu, nie będzie po prostu stać na budowę. Zatem pomoc będzie, ale prawie nikt z niej nie będzie mógł korzystać.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#AndrzejChrzanowski">Dofinansowanie w wysokości 6900 zł budowy mieszkania lub domu w obecnej sytuacji budownictwa mieszkaniowego, rynku mieszkań, kondycji finansowej obywateli można uznać za stratę pieniędzy, gdyż nie powoduje to tak naprawdę aktywizacji budownictwa mieszkaniowego. Jeżeli jeszcze czytam o tym, że dofinansowanie będzie realizowane na końcu budowy, to na pewno nie będzie to czynnik aktywizujący budownictwo mieszkaniowe. Inny cytat: w związku z planowanym obniżeniem podatku od 2000 r. i powiększeniem sumy wolnej od podatku, państwowa dotacja w wysokości 6,9 tys. zł będzie jedynie dodatkiem do pieniędzy, jakie osoby fizyczne będą mogły zaoszczędzić na budowę domu lub mieszkania. Pytam: Ile stracą na wzroście VAT na materiały i usługi budowlane? Program „Pierwsze mieszkanie” obejmuje pierwsze mieszkanie lub pierwszy dom; „lub” nie „i”. Jeśli młodzi wykorzystają tę możliwość na mikromieszkanko, nie otrzymają żadnego wsparcia, gdy w okresie dojrzałym będą chcieli budować większe mieszkanie.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#AndrzejChrzanowski">Zwracam również uwagę Wysokiego Sejmu na przeogromną szarą strefę, która może się tutaj pojawić. Fakt istnienia odpisów i ulg podatkowych powoduje, że każdy inwestor pilnie składa rachunki za materiały budowlane, za usługi budowlane, ponieważ to jest podstawa umożliwiająca późniejsze skorzystanie z ulgi. Jeśli ulg i odpisów nie będzie, szara strefa będzie przeogromna - zarówno w odniesieniu do wykonawstwa budowlanego, jak i produkcji i sprzedaży materiałów budowlanych. Nie da się przecież zastosować kas fiskalnych tam, gdzie są sprzedawane materiały budowlane, szczególnie w sytuacji, kiedy to budownictwo mieszkaniowe korzysta z materiałów drobnowymiarowych. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, abyśmy zaczęli mówić o tym, że duża ulga budowlana miałaby zastosowanie przy pierwszym mieszkaniu i przy pierwszym domu.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#AndrzejChrzanowski">Zwracam równocześnie uwagę na fakt, że liczne ekspertyzy i opracowania, przygotowane także przez resorty rządowe, wskazywały jednoznacznie na korzyści wynikające z zachowania dużej ulgi budowlanej. Budownictwo mieszkaniowe w Polsce uaktywnić może wyłącznie zdecydowana stymulacja; jeśli chodzi o rozwiązania zawarte w projektach przedłożonych Sejmowi, rolę tę może odegrać wyłącznie duża ulga budowlana.</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#AndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Pośpiech jest złym doradcą. Zamiast szybkich i wielkich zmian wprowadźmy po prostu dużą ulgę budowlaną.</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#AndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Wnoszę o przekazanie przedłożonego Wysokiemu Sejmowi projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 370) do Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Adama Łozińskiego w celu przedstawienia uzasadnienia poselskiego projektu ustawy zawartego w druku nr 517.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AdamŁoziński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Na podstawie art. 118 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie w imieniu grupy posłów Akcji Wyborczej Solidarność projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 517).</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#AdamŁoziński">Istota zmiany polega na wprowadzeniu dodatkowego artykułu o następującej treści: Od dochodów osób, o których mowa w tejże ustawie w art. 3 ust. 1 - to znaczy mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub których czasowy pobyt w Rzeczypospolitej Polskiej trwa w danym roku podatkowym dłużej niż 183 dni i podlegających obowiązkowi podatkowemu od całości swych dochodów - wychowujących w roku podatkowym dzieci małoletnie, dzieci, które nie ukończyły 25 lat, uczące się w szkołach, i dzieci, bez ze względu na ich wiek, na które zgodnie z odrębnymi przepisami pobierany był zasiłek, naliczany podatek zmniejsza się o kwotowy odpis. Kwotowego odpisu od podatku mogą dokonywać osoby, o których mowa w art. 6 ust. 2–4 ustawy, lub jeden z małżonków. Kwotowy odpis od podatku przysługujący na dziecko ustala się przez pomnożenie kwoty, o której mowa w art. 27 ust. 3, przez 0,25 - na pierwsze dziecko, 0,50 - na drugie oraz przez 1 - na trzecie i następne. W rezultacie wprowadzenia takiej poprawki kwotowy odpis od podatku na przykład dla rodziny z trojgiem dzieci ulegnie zwiększeniu o ok. 590 zł.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#AdamŁoziński">Długookresowym celem polityki społecznej jest wspomaganie rodziny w wypełnianiu jej podstawowych funkcji, tak aby mogła wychowywać i wykształcić dzieci. Realizacja tego celu wymaga oparcia polityki dochodowej, podatkowej i socjalnej państwa na takich zasadach, które będą zapewniały poszanowanie autonomii rodziny. Chodzi więc o odchodzenie od modelu państwa opiekuńczego i kształtowanie systemu opartego na zasadzie pomocniczności. Pomocniczość państwa w kwestiach podatkowych winna oznaczać, że najpierw człowiek stara się o własne dochody, a następnie istniejący system promuje zwolnienia od podatku w zależności od rodzaju ponoszonych wydatków - w tym przypadku chodzi o ulgi związane z liczbą dzieci.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#AdamŁoziński">Obecnie funkcjonują różnorodne świadczenia o charakterze socjalnym, co w powiązaniu z nadmiernie rozbudowanym zakresem zniżek i ulg podatkowych stwarza wrażenie, że do rodziny skierowana jest szeroka oferta pomocy. Tak jednak nie jest. Otóż z wielorakich analiz wynika, że istniejący system ulg podatkowych w Polsce nie służy w praktyce zmniejszaniu bardzo silnej zależności między standardem życia rodziny a jej dzietnością. Należy również podkreślić, że w Polsce nasila się zjawisko rozwarstwienia dochodów między różnymi grupami społecznymi i gospodarstwami domowymi. W porównaniu z krajami Unii Europejskiej zróżnicowanie dochodów w Polsce należy określić jako bardzo wysokie, pamiętając oczywiście o niskim poziomie dochodów w porównaniu z tymi krajami. Procesy te powodują, że sfera ubóstwa w Polsce nie zmniejsza się mimo niewątpliwych sukcesów w gospodarce. Zasiłki i pomoc społeczna to przede wszystkim działanie na rzecz osób starszych, niepełnosprawnych, chorych oraz rodzin patologicznych posiadających dzieci.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#AdamŁoziński">Tak więc należy podjąć działania zmierzające do przebudowy systemu opodatkowania dochodów osobistych. Zgadzamy się z rządem, że ten nowy system ma sprawić, ażeby ludziom opłacało się lepiej pracować. Temu celowi służy niniejsza inicjatywa poselska, która powinna zapoczątkować głębsze zmiany w następnych latach. Społeczeństwo polskie oczekuje zmian w polityce rodzinnej państwa.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#AdamŁoziński">Szanowni Państwo! Z badań przeprowadzonych przez CBOS w 1996 r. wynika, że krytycznie ocenia się politykę państwa wobec rodziny i oczekuje się stworzenia i wprowadzenia w życie odpowiedniego programu. Z tych badań wynika, że większość Polaków oczekuje, iż państwo stworzy odpowiednie warunki do samodzielnego zaspokajania przez rodziny swych potrzeb. Wśród najbardziej oczekiwanych form pomocy państwa dla rodziny są właśnie ulgi podatkowe na dzieci.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#AdamŁoziński">W projekcie przedstawiono rozwiązanie tzw. ilorazu rodzinnego, odpisu kwotowego, które nadaje dzieciom status dodatkowych „podatników przeliczeniowych” w gospodarstwie, umożliwiając im wykorzystanie powszechnej ulgi podatkowej - w roku 1998 kwota ta wynosi 336,60 zł. Kwota odpisu wyliczana jest na podstawie skali przeliczeniowej dla kolejnych dzieci w rodzinie w odniesieniu do powszechnej ulgi podatkowej rzeczywistych podatków.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#AdamŁoziński">Taka koncepcja kwotowego odpisu nie komplikuje obowiązującego systemu podatkowego oraz preferuje mniej zamożne rodziny z dziećmi. Wdrożenie projektu o podatku dochodowym od osób fizycznych spowoduje rzeczywiście obniżenie wydatków budżetu państwa o około 1,5 mld zł w roku 1999.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#AdamŁoziński">Chciałem przypomnieć, że już art. 21 ustawy o podatku dochodowym z 1972 r. pozwalał wprowadzać ulgi. Otóż ulgą tą objęte były nie tylko dzieci, ale również najbliższa rodzina. Ulga przysługiwała również niepracującej małżonce, dzieciom, nawet rodzicom i rodzeństwu niezdolnym do pracy i pozostającym na utrzymaniu podatników.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#AdamŁoziński">Zdajemy sobie sprawę z pewnych niedociągnięć projektu. Są pewne pomyłki, np. zamiast art. 27b ma być 27c. Zgodzić się oczywiście należy z opinią rządu, że ulga ta nie powinna być ostatnia w kolejności, ponieważ rzeczywiście może okazać się, że z tych preferencji będą mogły korzystać osoby najwięcej zarabiające.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#AdamŁoziński">Podsumowując, chciałem raz jeszcze podkreślić, że obecny odpis od podatku przysługuje każdemu podatnikowi, jest to tzw. ulga powszechna. Propozycja zmierza do tego, aby ulgą tą objąć również dzieci, oczywiście przy zachowaniu odpowiedniej proporcji do tej kwoty. Jeszcze raz powiem, że na jedno dziecko przypada 25% tej kwoty, na drugie - 50%, a na trzecie i następne - 100%.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#AdamŁoziński">Nasz rodak Ojciec Święty Jan Paweł II uczy: człowiek jest dobrem wspólnym całej ludzkości i każdej społeczności, jest dobrem wspólnym rodziny. A zatem każdy członek naszego narodu, zarówno dorosły jak i dziecko, jako niepowtarzalna osoba ludzka winien być podobnie zauważany i doceniany.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#AdamŁoziński">Wnoszę o skierowanie powyższego projektu do komisji finansów i Komisji Rodziny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Zbigniewa Wawaka w celu przedstawienia uzasadnienia poselskiego projektu ustawy zawartego w druku nr 549.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#ZbigniewWawak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt i przyjemność w imieniu grupy posłów Akcji Wyborczej Solidarność - którzy, tak się składa, są posłami Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego - przedstawić projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawierający propozycję rozwiązania określanego w doktrynie prawa podatkowego, w nauce skarbowości, mianem ilorazu rodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#ZbigniewWawak">Najpierw kilka słów o przesłankach naszej inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#ZbigniewWawak">Pierwszą przesłanką, jaką kierowali się posłowie wnioskodawcy, jest potrzeba wsparcia rodziny w szczególnej sytuacji demograficznej i ekonomicznej Polski. Stały rozwój gospodarczy Polski, o którym mówił pan premier Balcerowicz, możliwy jest, w naszej ocenie, jedynie przy równoczesnym rozwoju demograficznym. Doświadczenie historyczne wskazuje, że tylko młode narody prężnie się rozwijają. Dzisiaj mówią o nas w Europie, że jesteśmy narodem młodym. Pokolenie ludzi 20–30-letnich stanowi istotną część polskiego narodu. Ale kiedy spojrzymy na statystyki, zatrważające statystyki, jeśli chodzi o liczbę narodzin, to okaże się, że ubiegły rok statystycznie był rokiem najniższego przyrostu naturalnego w historii Polski. Jeżeli ten stan rzeczy będzie się utrzymywał, doprowadzi to do tego, że w perspektywie 20 lat - a taką perspektywę, myślę, ma przed oczami również pan premier Balcerowicz - nie będziemy mieli możliwości prężnie się rozwijać i utrzymywać stałego wzrostu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#ZbigniewWawak">Następną przesłanką było to, że program Akcji Wyborczej Solidarność, z którym szliśmy do wyborów i który zyskał procentowo największe poparcie wyborców, zawierał takie zobowiązanie: wprowadzimy prorodzinną politykę podatkową. O tej prorodzinności jeszcze dalej kilka słów powiem.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#ZbigniewWawak">Kolejna przesłanka to ta, że w umowie koalicyjnej między Akcją Wyborczą Solidarność a Unią Wolności bez wątpliwości uznano za pierwsze zadanie prowadzenie prorodzinnej polityki podatkowej. I co do tego, co jest, a co nie jest prorodzinną polityką podatkową, teoria prawa podatkowego nie ma wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#ZbigniewWawak">Następną przesłanką, już bardziej szczegółową, jest istnienie podobnych rozwiązań w krajach Unii Europejskiej. Podobne, to jest prorodzinne, rozwiązania istnieją dzisiaj w Belgii, Finlandii, Hiszpanii, Holandii, Portugalii, Szwajcarii, a w szczególności w Luksemburgu czy we Francji. Mówię: w szczególności we Francji, dlatego że nasze rozwiązanie jest bardzo podobne, zbliżone, chociaż nie całkiem, do francuskiego modelu. We Francji podmiotem prawa podatkowego jest rodzina. My tak daleko w swojej propozycji nie poszliśmy, o czym za chwilę słów parę. Przy okazji warto powiedzieć, że Francja wprowadziła ten model już blisko 30 lat temu, w sytuacji, gdy jeszcze panowała bieda wywołana skutkami wojny, a budżet był gorszy niż dzisiaj polski - i m.in. ten podatek odwrócił wówczas grożącą Francji katastrofę demograficzną. Niektórzy wysuwają wobec naszego projektu zarzut, że jest on pronatalistyczny. Jest to projekt prorodzinny; jeżeli jest również pronatalistyczny, nas to nie boli. Takie rozwiązania - odpowiednie bodźce podatkowe i właściwa polityka państwa - zastosowano we Francji.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#ZbigniewWawak">Kolejną przesłanką było to, że szukaliśmy rozwiązania ingerującego w najmniejszym stopniu w istniejący obecnie system podatku dochodowego od osób fizycznych. Projekt został złożony przed kilkoma miesiącami, a zatem było to jeszcze przed wywołaniem publicznej dyskusji wokół Białej księgi podatkowej. Stąd taka propozycja. Gdybyśmy dzisiaj podchodzili na nowo do opracowania tego projektu, być może wyglądałby on inaczej, ale naszą intencją były jak najmniejsza ingerencja i jak najlepsze wpasowanie propozycji w istniejący system podatku dochodowego od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#ZbigniewWawak">Ostatnią przesłanką, argumentem, który przekonał nas, żeby przedstawić taką zmianę systemu podatkowego, jest to, że zaproponowane przez nas rozwiązanie jest już podatnikom znane w postaci wspólnego opodatkowania małżonków. Jest to pewien krok w stronę rozwiązania prorodzinnego; nasza propozycja zmierza do rozszerzenia tej instytucji podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#ZbigniewWawak">Zacznę od pewnego rozróżnienia terminologicznego. W dyskusji, która rozgorzała wokół podatków, powstało wiele nieporozumień co do pojęcia podatku prorodzinnego lub prorodzinnego systemu podatkowego. Niektórzy takim mianem określali nawet propozycje podatku proporcjonalnego, inaczej mówiąc, liniowego z Białej księgi podatkowej. To błąd. W nauce skarbowości nie budzi dzisiaj żadnej wątpliwości to, co rozumie się przez pojęcie podatku prorodzinnego - odsyłam panią poseł do podręcznika pani Litwińczuk - teoria prawa podatkowego doskonale to rozróżnia. Mogą to być różne pojęcia, różne modele: odliczenia od podstawy opodatkowania uzależnione od tego, czy podatnik ponosi trud wychowania dziecka, czy nie; uzależnione od tego samego warunku procentowe obniżki podatku takiego podatnika; opodatkowanie według ilorazu rodzinnego, którego węższą wersją jest wspólne opodatkowanie małżonków. Warto podkreślić, że dzisiaj z możliwości wspólnego opodatkowania małżonków korzysta niemal 60% polskich podatników. W propozycjach, które znalazły się w Białej księdze, nie było żadnego z tych rozwiązań. Dlatego stosowane przez niektórych polityków określenie propozycji z Białej księgi mianem podatku prorodzinnego było pewnym demagogicznym nadużyciem albo wynikało z niewiedzy.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#ZbigniewWawak">Tak się składa, że debata nad poselskim projektem ustawy, który mam zaszczyt prezentować, odbywa się teraz, kiedy trwa dyskusja wywołana propozycją z Białej księgi, propozycją zmian podatków przedstawioną przez rząd. Bardzo słusznie; koalicja Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności zobowiązała się bowiem w umowie koalicyjnej i do tego, żeby „obniżyć podatki dla osób fizycznych i prawnych oraz uprościć i stabilizować system”. Jestem głęboko przekonany, że temu zamierzeniu - stabilizowania i uproszczenia systemu - propozycja dotycząca ilorazu rodzinnego dobrze służy; zawiera jednocześnie rozwiązanie powodujące istotne obniżenie podatku dla wszystkich osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#ZbigniewWawak">Nie wchodząc w szczegółowe uzasadnienie zawarte w druku nr 549, z którym zapewne panie i panowie posłowie zdążyli się zapoznać, chciałbym podkreślić trzy najistotniejsze elementy przedkładanej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#ZbigniewWawak">Pierwszy. Jak wspomniałem, projekt zakłada rozszerzenie wspólnego opodatkowania małżonków na innych członków rodziny, o ile pozostają na utrzymaniu małżonków. Tymi członkami rodziny są przede wszystkim dzieci, ale też, co należy podkreślić, rodzice i rodzeństwo, o ile nie osiągają dochodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem dochodów zwolnionych od podatków, oraz o ile - to drugi warunek - zamieszkują we wspólnym gospodarstwie domowym. Tę samą zasadę w naszym założeniu stosuje się oczywiście do osoby samotnej posiadającej na utrzymaniu członków rodziny. Dochody całej rodziny sumuje się i dzieli przez liczbę, na którą składają się jednostki rodzinne - takiego terminu używamy - po jednej jednostce przypada na każdego z małżonków lub tzw. osobę samotną, ćwierć jednostki rodzinnej na pierwsze dziecko, pół jednostki rodzinnej na drugie i po jednej jednostce rodzinnej na każde następne pozostające na utrzymaniu podatnika. Na każdego z rodziców lub na rodzeństwo przypada ćwierć jednostki rodzinnej. Chodzi tu o przypadki, kiedy rodzina opiekuje się bliskimi, rzadkie i na pewno godne tego rodzaju poparcia. Jeżeli małżonek lub członek rodziny jest osobą niepełnosprawną, do ilorazu wlicza się dodatkowo pół jednostki rodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#ZbigniewWawak">Drugą istotną sprawą jest propozycja - za tą sugestią poszedł pan minister finansów w Białej księdze - zwiększenia kwoty wolnej od podatku. Nie chodzi tu o wysokość tej kwoty. Rozumiemy, że to może być w trakcie prac nad projektem dyskutowane i dostosowane do odpowiednich wyliczeń związanych z planowanymi wydatkami i dochodami budżetowymi. Chciałbym jednak podkreślić, że ujęta w naszej propozycji kwota wolna od podatku została wyliczona jako kwota na granicy minimum egzystencji. Stanowi ona bowiem około 2/3 najniższego wynagrodzenia w ciągu roku.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#ZbigniewWawak">Trzeci istotny element, może to bardziej szczegółowa kwestia, to propozycja, żeby zmienić zasady opodatkowania członków rodziny prowadzących wspólną działalność gospodarczą, tak aby wynagrodzenie wypłacane członkom rodziny stanowiło koszt uzyskania przychodu z działalności gospodarczej, aby było traktowane tak, jak wynagrodzenie innych pracowników. Dzisiaj bowiem w zupełnie nieuprawniony sposób przedsiębiorca jest dyskryminowany, jeśli chodzi o podatki, jeżeli zatrudnia u siebie własną rodzinę.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#ZbigniewWawak">Konsekwencją wprowadzenia ilorazu rodzinnego oraz odpisu w postaci kwoty wolnej od podatku jest rezygnacja z niektórych ulg. Zakres tej rezygnacji w zależności od zbilansowania wszystkich skutków zmian w systemie podatku dochodowego od osób fizycznych może oczywiście ulec rozszerzeniu lub ograniczeniu w trakcie dalszych prac parlamentarnych nad projektem.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#ZbigniewWawak">Pozostałe zmiany zapisów ustawy są w zasadzie konsekwencją wyżej prezentowanych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#ZbigniewWawak">Zaletą projektu jest według nas powszechność tej zasady, powszechność obowiązywania ilorazu rodzinnego. Jest ona dla każdego, niezależnie od tego, czy posiada wysokie czy niskie dochody. Przy rozważaniu ewentualnych ograniczeń, jak na przykład w Luksemburgu - tam została określona wysokość dochodu, po przekroczeniu którego traci się możliwość korzystania z rozliczenia z zastosowaniem ilorazu rodzinnego - trzeba respektować ustaloną już linię orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego dotyczącą zasad równości i sprawiedliwości w prawie podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#ZbigniewWawak">Przystępując do debaty, mam świadomość nowej jakości tej dyskusji, której przedmiotem jest sprawa przyjęcia docelowo propozycji podatku liniowego. Wtedy traci jednak sens iloraz rodzinny, bo przy braku progów, nie zmieniałoby to w żaden sposób obciążenia rodziny. Pozostanie jedynie ten element naszej propozycji, który dotyczy zwiększenia kwoty wolnej od podatku i tutaj jesteśmy z panem ministrem finansów całkowicie zgodni.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#ZbigniewWawak">Nie wiem, czy propozycja rządowa, którą przedstawił pan minister finansów, jest definitywnym krokiem w stronę podatku liniowego, czy też oznacza, że rząd akceptuje progresję podatkową, a rozważa wprowadzenie tego podatku w pewnej perspektywie. Z uzasadnienia projektu rządowego to nie wynika, a to rozstrzygnięcie, czy w Rzeczypospolitej obowiązywać powinien podatek liniowy, czy progresywny, stoi przed parlamentem. Od rozstrzygnięcia tego dylematu zależeć powinno stanowisko wobec przedstawionego przeze mnie projektu ilorazu rodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#ZbigniewWawak">Zastosowanie rozwiązań prorodzinnych, co chciałbym podkreślić przy okazji tej dyskusji, jest możliwe także przy konstrukcji proporcjonalnej podatku dochodowego od osób fizycznych. Wtedy jednak, naszym zdaniem, szukać trzeba rozwiązań w postaci odpisu kwotowego od dochodu przed opodatkowaniem - taki projekt przedstawiał mój przedmówca - lub w postaci odpisu procentowego od podatku.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#ZbigniewWawak">Nie ma jednak żadnego dowodu, żadnej pewności, że podatek liniowy, jak sugerował nam pan minister, pan premier, będzie lepiej służył polskiemu wzrostowi gospodarczemu niż dzisiejszy system. Pamiętajmy bowiem, że ten wzrost gospodarczy, którym chwalił się, i słusznie, pan minister finansów, istnieje w systemie podatku proporcjonalnego. Pamiętajmy też o tym, że żadne państwo na świecie, o ile wiem, poza niewielką bardzo Estonią, nie zdecydowało się na to, mimo wielu dyskusji, do dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#ZbigniewWawak">Nie wchodząc w dalszą dyskusję dotyczącą podatku liniowego - przekracza to bowiem ramy mojego wystąpienia - chcę przypomnieć kilka obowiązujących w Unii Europejskiej zasad. Powszechnie przyjęta jest zasada sprawiedliwości podatkowej, z której wynika obowiązek równego traktowania podatników. Dotychczas istniejące w prawie polskim reguły wydają się sprzeczne z tą zasadą, małżeństwo bezdzietne płaci bowiem taki sam podatek jak małżeństwo wychowujące dzieci.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#ZbigniewWawak">Powszechnie przyjęta jest zasada opodatkowania według zdolności podatkowej. W niektórych krajach: we Francji, Włoszech, w Grecji, Hiszpanii i Turcji, jest ona zapisana w konstytucji. To w tej zasadzie posłowie wnioskodawcy upatrują podstawy do zwiększenia kwoty wolnej od podatku. Dzisiaj bowiem ciężar podatkowy dotyka ludzi o dochodach często niższych od tzw. minimum socjalnego. To jest właśnie minimum podatkowe, czyli dochód na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, który nie powinien być opodatkowany.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#ZbigniewWawak">W końcu, w niektórych państwach Unii Europejskiej: we Włoszech, w Hiszpanii i w Portugalii, progresywność podatku stała się normą konstytucyjną.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#ZbigniewWawak">Stanowisko rządu do przedstawionego projektu zawiera słuszną uwagę co do dublowania się kwoty wolnej od opodatkowania proponowanej w projekcie z dotychczas istniejącą. To przeoczenie naprawiam, zgłaszając w imieniu posłów wnioskodawców autopoprawkę do projektu, w postaci zmiany art. 27 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - jest to delegacja dla ministra finansów do rozporządzenia - polegającej na skreśleniu wyrazów: „jak również kwota, o którą zmniejsza się podatek lub zaliczkę”. Ta zmiana eliminuje zarzut o dublowaniu kwoty zwolnionej od podatku. Przez przeoczenie nie uwzględniono tego wykreślenia w przedłożonym Wysokiej Izbie projekcie.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#ZbigniewWawak">Proszę wybaczyć, panie premierze, ale nie można zgodzić się ze stanowiskiem rządu, jakoby projekt nasz zakładał kolejne - kolejne, powtarzam - preferencje prorodzinne. W dotychczasowym systemie preferencji prorodzinnych jest niewiele. Wspólne opodatkowanie małżonków, o którym mówiłem, jest jedynie erzacem.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#ZbigniewWawak">Nieżyjąca już dzisiaj pani prof. Natalia Gajl w książce „Teorie podatkowe w świecie” tak pisze o polskim podatku dochodowym od osób fizycznych: „W ustawie budzi zastrzeżenia fakt, iż zrezygnowano w założeniu z szerszego stosowania ulg i zwolnień podmiotowych personalnych, w tym rodzinnych, które to formy współcześnie są wykorzystywane. (...) Uzasadnia się to tym, że stawka podatkowa nie jest wysoka, między 20 a 40%”.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#ZbigniewWawak">Nie jest też prawdą sugestia ze str. 3 i 4 stanowiska rządu, jakoby przyjęcie przedkładanej propozycji nie sprzyjało zainteresowaniu pracą i uzyskaniu odpowiedniego z niej dochodu albo jakoby przeszkadzało osiągnięciu przeciętnego stopnia rozwoju Unii Europejskiej. To nieprawda. Nie ma takiej zależności, nikt takiego dowodu nie przeprowadził. Przeciwnie, gospodarka polska doskonale się rozwija, tempo wzrostu gospodarczego i inne wskaźniki makroekonomiczne są korzystne i powodują pozytywne oceny polskiej gospodarki przez różne gremia z Komisją Europejską na czele. Dzieje się to - o czym musimy pamiętać - w systemie podatku progresywnego.</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#ZbigniewWawak">Rząd w swoim stanowisku przedstawia wykaz ulg, jak pisze, o charakterze prorodzinnym. Nie do końca mogę się z tym zgodzić. Można dyskutować, czy jako prorodzinne rozwiązania podatkowe traktować zwolnienia przedmiotowe z podatku, np. renty, zasiłku socjalnego, świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych czy dodatków mieszkaniowych. Te ulgi mają raczej charakter socjalny, a nie prorodzinny. Ten sam zarzut dotyczy wykazu drugiego przedstawiającego odliczenia podatkowe. Z całego wykazu, obliczonego na 2 260 mln zł, wynika, że jedynie wydatki na dojazdy dzieci do szkół, odpłatną naukę, można traktować jako prorodzinne, a to daje kwotę - i tu jest pewien błąd rachunkowy - tylko 62 mln zł. Wydatki na budowę lub remont budynku mieszkalnego, wydaje mi się, są jednak ulgą inwestycyjną, a nie prorodzinną i umieszczanie ich w takim zestawieniu jest w mojej ocenie nieuprawnione. Nierespektowanie tych rozróżnień między ulgą inwestycyjną i ulgą prorodzinną podważa wiarygodność takiej argumentacji.</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#ZbigniewWawak">Na zakończenie jeszcze dwie kwestie, choć nie ujęte w projekcie, wiążące się z przedstawianym problemem. Zasiłki rodzinne - przyjęcie przedłożonej propozycji powinno naszym zdaniem skutkować zmianą ustawodawstwa dotyczącego opieki socjalnej i likwidacją symbolicznych już dzisiaj zasiłków rodzinnych. To zostanie w znakomity sposób skompensowane kwotą wolną od podatku. Druga kwestia związana jest z grupą rolników utrzymujących się z pracy na roli - ponieważ nie są objęci podatkiem dochodowym od osób fizycznych, więc nie sposób, aby korzystali z dobrodziejstwa kwoty wolnej od podatku oraz ilorazu rodzinnego. Dlatego podjęcie prac nad przedstawioną propozycją powinno jednocześnie oznaczać podjęcie prac nad zastosowaniem analogicznych w skutkach rozwiązań wobec rolników.</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#ZbigniewWawak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Podatki są dyscypliną wzbudzającą szczególne zainteresowanie. Tak było zawsze. Wokół podatków powstał, można powiedzieć, parlamentaryzm. Dla zmiany systemu podatkowego konieczne jest uzyskanie zgody narodu. Mam nadzieję, że w trosce o jego przyszłość Sejm podejmie decyzję o najlepszej inwestycji, jakiej można dokonać - inwestycji w rodzinę, nawet jeżeli, jak pisze rząd, miałoby to wywołać negatywne skutki w realizacji innych zadań finansowanych z budżetu państwa. Wiemy, że na wszystko pieniędzy mamy za mało, na wszystko nam brakuje. Na wsparcie rodziny musi wystarczyć. Wierzę, że praca nad przedłożonym projektem przyczyni się do realizacji umowy koalicyjnej, do realizacji postulatów wyborczych Akcji Wyborczej Solidarność i do stworzenia w Polsce warunków wspierania przez system podatkowy tego, co jest fundamentem i nadzieją Rzeczypospolitej dzisiaj i w przyszłości - wspierania rodziny.</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Stanisława Steca w celu uzasadnienia poselskiego projektu ustawy zawartego w druku nr 393.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, druk sejmowy nr 393, zgłoszony w I półroczu br. Omawiany projekt dotyczy nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie obowiązku składania zeznań o wysokości osiągniętego dochodu. Projektowana zmiana przewiduje wypełnienie luki w uregulowaniach dotyczących składania zeznań podatkowych, jaka powstała po zwolnieniu Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, rzecznika ubezpieczonych oraz Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych z podatku dochodowego od osób prawnych. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, rzecznik ubezpieczonych oraz Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych powołane zostały na mocy ustawy o działalności ubezpieczeniowej z dnia 28 lipca 1990 r. Chciałbym przypomnieć pokrótce, czym zajmują się te instytucje.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#StanisławStec">Do zadań Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego należy wypłacanie odszkodowań i świadczeń z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego za szkodę wyrządzoną przez posiadacza pojazdu lub kierującego pojazdem mechanicznym, w sytuacji gdy nie ustalono ich tożsamości i nie zidentyfikowano pojazdu oraz za szkodę na mieniu i osobie, gdy posiadacz pojazdu nie był ubezpieczony ubezpieczeniem obowiązkowym. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń do zadań funduszu należy również zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych z tytułu umów ubezpieczenia, o których była mowa wcześniej oraz umów ubezpieczenia na życie.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#StanisławStec">Rzecznik ubezpieczonych jest podmiotem, który reprezentuje interesy ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia. Do zadań rzecznika należy w szczególności reprezentowanie i ochrona konsumenckich interesów ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia, opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących ubezpieczeń, a także informowanie organu nadzoru o dostrzeżonych nieprawidłowościach w zakresie działalności zakładów ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#StanisławStec">Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych jest obowiązkową organizacją zrzeszającą zakłady ubezpieczeń, które prowadzą działalność w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w razie objęcia zakresem tego ubezpieczenia obszaru poza granicami kraju. Przedmiotem działalności Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych jest w szczególności: wystawianie dokumentów ubezpieczeniowych ważnych w innych krajach, zawieranie umów z zagranicznymi biurami ubezpieczeń komunikacyjnych o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych, organizowanie likwidacji lub bezpośrednia likwidacja szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez pojazdy z rejestracją zagraniczną, mające ważne dokumenty ubezpieczeniowe wystawione przez zagraniczne biura ubezpieczeń komunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#StanisławStec">W obecnym stanie prawnym Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, rzecznik ubezpieczonych oraz Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych są podmiotami zwolnionymi z podatku dochodowego. Zwolnienie to zostało wprowadzone w art. 2 ustawy z 30 lipca 1997 r. o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej i obowiązuje od dnia 30 września 1997 r. Ma ono charakter podmiotowy. Ratio legis tego zwolnienia było to, że instytucje te jako nie prowadzące działalności gospodarczej ani działalności ubezpieczeniowej nie są instytucjami nastawionymi na osiągnięcie zysków, a działania ich skierowane są wyłącznie na zapewnienie bezpieczeństwa osobom korzystającym z ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#StanisławStec">Korzystanie ze zwolnienia podmiotowego pociąga za sobą określone konsekwencje w zakresie obowiązków związanych ze składaniem comiesięcznych i rocznych zeznań o wysokości osiągniętego dochodu. Ponieważ dochody instytucji zwolnionych podmiotowo od podatku dochodowego nie podlegają opodatkowaniu, niecelowe jest składanie przez te podmioty zeznań o wysokości osiągniętego dochodu. W ten sposób rozwiązano kwestię składania zeznań podatkowych przez takie podmioty, jak Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego. Zwolnione są one od podatku na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy. Podmioty te, na podstawie art. 25 ust. 3 oraz 27 ust. 1, zwolnione są od obowiązku składania miesięcznych i rocznych zeznań o wysokości osiągniętego dochodu. Tymczasem w rozwiązaniach dotyczących Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, rzecznika ubezpieczonych oraz Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych istnieje luka prawna. Podmioty te jako instytucje zwolnione podmiotowo do opodatkowania zwolnione są od obowiązku składania zeznań miesięcznych. Brak jest natomiast takiego zwolnienia w stosunku do zeznań rocznych, a jest to naturalna logiczna konsekwencja zwolnienia od podatku i obowiązku składania zeznań miesięcznych.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#StanisławStec">Panie i Panowie Posłowie! Konieczne jest zlikwidowanie niekonsekwencji w przepisach podatkowych, zwłaszcza że zwolnienie tych podmiotów z obowiązku składania zeznań rocznych nie rodzi żadnych ujemnych skutków finansowych dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnoszę w imieniu posłów wnioskodawców o przekazanie przedstawionego projektu ustawy do Komisji Finansów Publicznych i zgłaszam jednocześnie autopoprawkę do art. 2 o treści: „Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia”. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Tadeusza Bilińskiego w celu uzasadnienia poselskiego projektu ustawy zawartego w druku nr 442.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#TadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie!</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#TadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedłożyć Wysokiej Izbie w imieniu wnioskodawców projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, druk nr 442.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#TadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Celem poselskiej inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest zrównanie w dostępie do ulg podatkowych podmiotów (tak osób fizycznych, jak i osób prawnych) prowadzących praktyczną naukę zawodu ucznia. Praktyczna nauka zawodu ucznia odbywa się obecnie na podstawie przepisów działu 9 Kodeksu pracy: Zatrudnienie młodocianych. Dotyczą one zarówno osób fizycznych, jak i prawnych. Dodatkowo rozporządzeniem Rady Ministrów określone zostały szczegółowe zasady organizowania i finansowania praktycznej nauki zawodu, dotyczące także wszystkich podmiotów prowadzących taką naukę. Jednolicie określono również warunki w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników młodocianych i zasady wynagradzania. Także wszystkie wydatki związane z wykształceniem pracowników młodocianych mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, bez względu na status prawny jednostki prowadzącej praktyczną naukę zawodu.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#TadeuszBiliński">Jak widać, zagadnienie prowadzenia praktycznej nauki zawodu uregulowane zostało kompleksowo i jednolicie - z jednym wszakże wyjątkiem. Otóż na podstawie § 10 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z dnia 24 marca 1995 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osobom fizycznym, spółkom cywilnym, jawnym i komandytowym, prowadzącym szkolenie uczniów w zakresie praktycznej nauki zawodu przysługują zwolnienia od części podatku dochodowego za każdego ucznia kończącego szkolenie z wynikiem pozytywnym. Wysokość ulgi za wyszkolenie jednego pracownika zależy oczywiście od okresu szkolenia określonego umową o pracę. Ulgi takie nie przysługują natomiast osobom prawnym.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#TadeuszBiliński">Aktualnie obowiązujące uregulowania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych pozwalają na złagodzenie ciężarów podatkowych podmiotów gospodarczych będących podatnikami tego podatku, jeżeli prowadzą one szkolenie uczniów w celu nauki zawodu. Jednocześnie obowiązujące przepisy podatku dochodowego od osób prawnych nie zawierają analogicznych unormowań prawnych. Brak jest postanowień w tym zakresie zarówno w przepisach ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, jak również w odpowiednich przepisach wykonawczych. Tym samym podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych nie są uprawnieni do ulgi podatkowej z tytułu wyszkolenia uczniów.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#TadeuszBiliński">Obciążenia obu rodzajów podatników, wynikające z faktu szkolenia uczniów, są zbliżone. Jednak przepisy prawa podatkowego pozwalają obecnie zrekompensować te obciążenia poprzez obniżenie podatku wyłącznie podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych. Pytanie: Dlaczego? Stan takiego zróżnicowania pozycji podatników podatku dochodowego nie znajduje uzasadnienia w okolicznościach faktycznych i prawnych dotyczących sprawy szkolenia uczniów. Jak się bowiem wydaje, ratio legis zastosowania ulgi podatkowej wobec podatników podatku dochodowego od osób fizycznych było właśnie zrekompensowanie podmiotom szkolącym ponoszonych przez nie nakładów na szkolenie uczniów, które to szkolenie w zamiarze pracodawcy miało przyczynić się do zdobywania przez młodych ludzi zawodu. Idea ta jest w pełni uzasadniona także w odniesieniu do podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Zatem istnieje zróżnicowanie uprawnień podatników uzależnione tylko i wyłącznie od ich formy prawnej. Nie wydaje się to wystarczającym powodem odmowy przyznania prawa do tej ulgi także podatnikom podatku dochodowego od osób prawnych. Zwłaszcza w doktrynie prawa podatkowego niejednokrotnie podkreśla się potrzebę wprowadzenia jednolitej i kompleksowej ustawy o podatku dochodowym, która miałaby zastosowanie do wszystkich podatników, niezależnie od ich stanu prawnego. Gdyby taka kompleksowa ustawa istniała, a podatnicy znajdowaliby się w identycznej sytuacji, to przyznanie prawa do ulgi tylko osobom fizycznym lub tylko osobom prawnym byłoby niemożliwe. Należałoby bowiem wskazać istotny powód, dla którego w określonej sytuacji, właściwie identycznej, podatnicy będący osobami prawnymi zostaliby inaczej potraktowani niż podatnicy będący osobami fizycznymi. W omawianym przypadku taka możliwość przecież nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#TadeuszBiliński">Za zrównaniem w dostępie do takich ulg przemawia także poziom nauki zawodu uczniów u osób prawnych. Prowadzona przez osoby prawne praktyczna nauka zawodu uczniów w zawodach budowlanych - na co chciałbym zwrócić szczególną uwagę - odbywa się z większym poszanowaniem obowiązujących w tym zakresie przepisów, większą dyscypliną, efektywnością i szerszym dostępem do nowocześniejszych technologii. Osoby prawne, prowadząc działalność na większą skalę, zapewniają naukę zawodu na budowach o różnym stopniu złożoności, począwszy od budownictwa jednorodzinnego przez obiekty służby zdrowia, obiekty użyteczności publicznej, po budownictwo przemysłowe. Takich możliwości nauki zawodu nie zapewni ani szkolenie warsztatowe, ani prowadzone przez często kilkuosobowe czy nawet kilkunastoosobowe firmy budowlane - w formie prawnej jako osoby fizyczne czy spółki cywilne. Tymczasem tylko nieznaczna część uczniów wykształconych przez osoby prawne podejmuje u nich pracę. Zdecydowana większość trafia do innych firm budowlanych, w tym działających jako osoby fizyczne lub spółki cywilne. Tak więc wydatki związane z wieloletnim kształceniem uczniów nie są odzyskiwane w całości przez osobę prawną dzięki efektom ich pracy, tych uczniów oczywiście, po zakończeniu nauki zawodu. Dla tych przedsiębiorstw budowlanych stanowi to ewidentną stratę. Dlatego też w ostatnich latach obserwuje się odchodzenie osób prawnych od prowadzenia praktycznej nauki zawodu. Jest to niewątpliwie zjawisko bardzo niekorzystne dla procesu nauczania zawodu, a także dla zapotrzebowania na wykwalifikowaną kadrę, w tym przypadku w budownictwie.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#TadeuszBiliński">Wprowadzenie ulg podatkowych dla osób prawnych pokrywałoby koszty poniesione na wykształcenie uczniów, którzy podejmą pracę w innych firmach budowlanych. Stworzyłoby to także możliwość objęcia opieką uczniów z najbiedniejszych rodzin, którzy z przyczyn finansowych muszą często rezygnować z nauki ze względu na koszty dojazdu do szkoły, ze względu na koszty wyżywienia w internacie czy koszty zakupu podręczników. Pozwoliłoby to także podwyższyć uczniom wynagrodzenie ponad minimalny poziom określony przepisami prawa czy sfinansować dodatkowe zajęcia pozalekcyjne. Stworzenie możliwości zdobycia zawodu przez uczniów z rodzin o najmniejszych dochodach, zwłaszcza wiejskich, uchronić może ich przed zepchnięciem na margines społeczny.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#TadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Praktyczna nauka zawodu ma istotne znaczenie w kształceniu wykwalifikowanych pracowników dla różnych dziedzin gospodarki. Obciążenia podmiotów gospodarczych prowadzących szkolenie uczniów w celu nauki zawodu są znaczne i z założenia jednakowe dla wszystkich. Niestety, w świetle obowiązującego prawa podmioty nie mają jednakowych uprawnień, w tym do obniżenia podatku dochodowego z tytułu prowadzenia takiego szkolenia. Prawo takie przysługuje jedynie osobom fizycznym, spółkom cywilnym, komandytowym i jawnym, na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Nie przewiduje się natomiast takich ulg, takich uprawnień, dla spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Jest to przykład nierównego traktowania przez prawo części podmiotów gospodarczych, czyli naruszenie przepisów art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, stanowiącej, że wszyscy są wobec prawa równi, wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne oraz że nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#TadeuszBiliński">W tej sytuacji w imieniu posłów wnioskodawców wnoszę do Wysokiej Izby o dokonanie zmiany w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r., wraz z późniejszymi zmianami, o podatku dochodowym od osób prawnych przez dodanie art. 17a w brzmieniu: „Minister finansów, w drodze rozporządzenia, określi zasady i warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od podatku podatników kształcących w celu nauki zawodu uczniów, będących jednocześnie ich pracownikami”.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#TadeuszBiliński">Wprowadzenie tej zmiany do ustawy jest konieczne, oczekiwane i akceptowane społecznie. Cieszy nas - inicjatorów zrównania uprawnień osób fizycznych i osób prawnych do zwolnienia z części podatku dochodowego z tytułu prowadzenia nauki zawodu - fakt akceptacji wyrażonej w dniu dzisiejszym przez pana premiera Leszka Balcerowicza, oczywiście co do zasady przedłożonej Wysokiej Izbie inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#TadeuszBiliński">Wnoszę w imieniu wnioskodawców o skierowanie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 422) do dalszych prac legislacyjnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Jolantę Banach w celu uzasadnienia poselskiego projektu ustawy zawartego w druku nr 565.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu wnioskodawców mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny, który w moim głębokim przekonaniu jest niezbędnym elementem polskich reform zabezpieczenia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#JolantaBanach">Szanowni Państwo! W notatce z 12 grudnia 1997 r., przygotowanej przez Departament Podatków Bezpośrednich i Opłat dla wicepremiera, ministra finansów Leszka Balcerowicza, czytamy: Od wprowadzenia w 1992 r. w Polsce indywidualnego podatku dochodowego toczy się dyskusja co do jego roli prorodzinnej. Należy podkreślić, że konstrukcja tego podatku powstała przy założeniu, że funkcje socjalne przejmie odpowiednio zreformowany system zasilania zewnętrznego. Wobec oddalania się w czasie zmian w systemie zasiłków rodzinnych corocznie rozszerzano zakres preferencji dla rodziny.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#JolantaBanach">Podobnie genezę polskiego modelu podatków osobistych przedstawia prof. Izabela Bolkowiak z Instytutu Finansów.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#JolantaBanach">Warto przypomnieć, że neutralny podatek wprowadzony został w 1992 r. Sytuację rodzinną podatnika uwzględniono w nim dopiero w latach 1993–1997, oczywiście w ograniczonym zakresie. W 1995 r., dopiero po wprowadzeniu podatku od dochodów osobistych, zmodyfikowano system zasiłków rodzinnych - a więc polskie rządy po raz kolejny nie dotrzymały obietnicy. Nadano tej formie wsparcia rodziny rolę głównego instrumentu polityki rodzinnej. Taki punkt widzenia zdaje się bliski nawet tym ekspertom, którzy nie są zwolennikami neutralności systemu podatku od osób fizycznych, nie uwzględniającej sytuacji rodzinnej podatnika. Prof. Wanda Wójtowicz, ekspert Komisji Rodziny, wyraża następujący pogląd: Wszelkie prorodzinne zmiany w systemie podatkowym mogą być jedynie uzupełnieniem, w najlepszym razie częścią składową ogólniejszych przedsięwzięć w ramach polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#JolantaBanach">Sceptycyzm wobec wykorzystania systemu podatkowego w kształtowaniu mechanizmów wsparcia rodziny wynika z następujących powodów.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#JolantaBanach">Po pierwsze, podatek od dochodów osobistych nie może spełniać funkcji socjalnej i związanych z nią funkcji: egalitaryzującej, polegającej na łagodzeniu dysproporcji w poziomie życia - tę funkcję może pełnić jedynie w ograniczonym zakresie - oraz funkcji drugiej, o wiele ważniejszej, redystrybucyjnej, polegającej na korygowaniu PKB na rzecz określonych grup ludności. Dzieje się tak dlatego, że preferencje w podatku dochodowym nie odzwierciedlają poziomu zamożności rodziny podatnika. Jedynym miernikiem tego poziomu jest, zdaniem wcześniej cytowanej profesor Izabeli Bolkowiak, dochód na osobę. Jest to wprawdzie miernik zawsze budzący wątpliwości, bo prowadzący do utajniania dochodów, ale jedyny. A więc nadawanie podatkom funkcji socjalnej - tak jak w propozycji rządowej i posłów Akcji Wyborczej Solidarność - prowadzić może do sytuacji, w której korzyść z odpisu osiągnie rodzina wprawdzie z trojgiem lub czworgiem dzieci, ale na przykład o dochodzie w przeliczeniu na jedną osobę większym niż rodzina z dwojgiem dzieci.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#JolantaBanach">Po drugie, wszelkie odpisy, ulgi, a także tak zwany iloraz rodzinny mają charakter powszechny, a więc trafiają także do rodzin zamożnych. Zważywszy na to, że liczba osób żyjących poniżej różnych linii ubóstwa jest wciąż w Polsce duża, autorzy projektu ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny podzielają wątpliwość co do zasadności wspierania także rodzin zamożnych, które bez tej pomocy mogą się spokojnie obejść. Przypomnijmy, według raportu GUS za 1997 rok 1 mln 700 tys. osób żyje poniżej minimum egzystencji, 5 mln 400 tys. osób poniżej 50% średnich ekwiwalentnych gospodarstw domowych, 12 mln osób ocenia swoje dochody jako niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#JolantaBanach">W tej sytuacji w imieniu wnioskodawców wyrażam nadzieję, że posłowie w pierwszej kolejności poprą projekt ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny, adresujący pomoc do rodzin wybranych, żyjących poniżej minimum socjalnego. W przeciwnym bowiem razie, wybierając wariant rządowy albo wariant poselski, ci z nas, którzy mają troje i więcej dzieci - a należę do nich i ja, i pan minister Kapera, i, zdaje się, także poseł Braun, i wielu jeszcze posłów na tej sali mogłabym tu wymienić - znajdą się wszyscy w grupie rodzin, które dotychczas nie pobierają zasiłku rodzinnego, bo legitymują się wysokim dochodem, a które skorzystają z odpisu kwoty wolnej od podatku na trzecie i kolejne dziecko.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#JolantaBanach">Rodzin osiągających dochody poniżej minimum socjalnego, a więc mniej więcej na poziomie 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę, mamy 76 315 z czworgiem dzieci i 321 960 z trojgiem dzieci. Wychowuje się w nich odpowiednio 305 tys. i 965 tys. dzieci. Zważywszy na to, że na dwoje dzieci z rodzin z czworgiem dzieci i na pierwsze dziecko z rodzin z trojgiem dzieci przysługiwałby roczny odpis kwoty wolnej od podatku, oznacza to, iż na około 500 tys. dzieci, na które rodzice nie pobierają dzisiaj zasiłku rodzinnego, bo nie muszą, budżet państwa przeznaczy dodatkowo około 100 mln zł. Łączny koszt wprowadzenia odpisu połowy kwoty wolnej od podatku, poczynając od trzeciego dziecka, wyniósłby około 225 mln zł, licząc, że z 1 mln 633 tys. dzieci trzecich i czwartych uprawnionych będzie około 70%, poza podatnikami podatku rolnego, to jest około półtora miliona dzieci.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#JolantaBanach">Zapowiadana likwidacja ulg na zakup gruntu, budowę bądź kupno domu lub mieszkania, oszczędzanie w kasie mieszkaniowej przyniesie budżetowi korzyść - według wyliczeń ministra finansów zawartych w piśmie z 22 kwietnia br. do marszałka Sejmu - w wysokości 1 mld 579 tys. zł na 1998 rok. Powstaje zatem pytanie, czy na takiej operacji nie skorzysta czasami budżet, niekoniecznie zaś rodziny, które dostaną tylko - przypominam - 225 mln zł. Tę różnicę między kwotą powstałą w wyniku zniesienia ulgi budowlanej a pieniędzmi wydatkowanymi na wprowadzenie większej kwoty wolnej od podatku na trzecie i czwarte dziecko autorzy projektu ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny proponują przeznaczyć na sfinansowanie podwyżek zasiłków rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Te moje dosyć krytyczne uwagi pod adresem funkcji socjalnych podatku dochodowego od osób fizycznych nie oznaczają, że podpisani pod projektem ustawy posłowie są przeciwni rozwiązaniu uwzględniającemu sytuację rodzinną podatnika. Wielu z nich dało temu wyraz, głosując nad uchwałą Sejmu z poprzedniego posiedzenia. Rozwiązania te jednak - by powołać się na cytowane przeze mnie opinie ekspertów - nie mogą być ani alternatywne, ani powielaczowe wobec systemu świadczeń poza podatkowych. W propozycji rządowej mamy niestety do czynienia z taką właśnie sytuacją. Obecny system zasiłków i ulga zależna od liczby dzieci kumulują świadczenia w rodzinach począwszy od trzeciego dziecka, przy czym jeszcze raz należy powtórzyć, że ulga ma charakter powszechny. Można domyślać się przyczyn takiego rozwiązania, ale nie jest ono słuszne. To prawda, że korelacja ubóstwa z wielodzietnością jest bardzo wysoka. Jak wynika z opracowania Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych pt. „Rodziny wielodzietne w Polsce „, dochód rozporządzalny w rodzinach z trojgiem dzieci jest mniej więcej o 31% niższy od przeciętnego, w rodzinach z czworgiem dzieci - o 47–50%, ale poniżej minimum socjalnego znajduje się 63% rodzin z trojgiem dzieci i aż 80% rodzin z czworgiem dzieci. W tłumaczeniu na liczby oznacza to, iż w rodzinach wielodzietnych żyjących poniżej minimum socjalnego wychowywało się 2780 tys. dzieci. Jednakże, biorąc pod uwagę tę bardzo niekorzystną korelację ubóstwa z wielodzietnością, trzeba pamiętać, że adresowanie preferencji tylko na podstawie liczby dzieci, bez uwzględnienia równoczesnego kryterium dochodu, pozostawia poza tymi preferencjami 2020 tys. dzieci wychowujących się w rodzinach z dwojgiem dzieci (poniżej minimum socjalnego żyje aż 47% rodzin tej kategorii), 624 tys. dzieci z rodzin, w których wychowuje się jedno dziecko (ok. 31% rodzin tej kategorii żyje poniżej minimum socjalnego), i 682 tys. dzieci z rodzin niepełnych, w których zazwyczaj wychowuje się jedno bądź dwoje dzieci. Te rodziny nie byłyby objęte taką pomocą. A więc razem ponad 3300 tys. dzieci żyjących poniżej minimum socjalnego i około 200 tys. poniżej minimum egzystencji pozostawialibyśmy w zasadzie poza systemem pomocy, jeśliby przyjąć wariant rządowy, wprowadzający odpis połowy kwoty wolnej przy trzecim i czwartym dziecku. To jest niesprawiedliwe w naszym najgłębszym przekonaniu.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#JolantaBanach">Należy również pamiętać, że z preferencji podatkowych nie skorzystają rolnicy, o czym na tej sali była mowa. Tylko że idąc tropem rozumowania posłów z AWS, proponujących rozpoczęcie debaty nad analogicznym systemem obejmującym rodziny rolnicze, powinniśmy już w tym momencie, gdy mówimy o podatkach, zacząć myśleć o tym, jak skierować strumień pomocy do rodzin rolników. Rodziny wielodzietne zaś, jak czytamy we wspomnianym raporcie Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, przeważnie zamieszkują tereny wiejskie. Ponad 2 mln dzieci z rodzin wielodzietnych wychowuje się na wsi i chyba coś około 1900 tys. - w mieście. W 1995 r. na wsi mieszkała ponad połowa rodzin wielodzietnych.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#JolantaBanach">Jak wynika z przeprowadzonych przez GUS badań budżetów gospodarstw domowych w 1996 r. 13% rodzin wielodzietnych utrzymywało się ze źródeł niezarobkowych. Co to oznacza? Oznacza to, że te rodziny nie będą miały dostępu właśnie do odpisów podatkowych, czyli że z ogólnej liczby 1251 tys. rodzin wielodzietnych 162 tys. rodzin i ponad trzy razy tyle dzieci żyjących w tych rodzinach nie skorzysta z odpisu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyżej przedstawione ograniczenia w skuteczności pomocy finansowej dla rodzin wielodzietnych skutecznie eliminuje prezentowany przeze mnie projekt ustawy, budujący jednolity system zewnętrznego i bezpośredniego wsparcia rodziny wychowującej dzieci, uruchamiany tylko z jednego powodu: ze względu na niskie dochody rodziny, mierzone poziomem minimum socjalnego. Konieczność rozbudowy selektywnych świadczeń socjalnych skierowanych do grup rodzin o najniższych dochodach podkreślają politycy społeczni i demografowie raczej zgodnie. W cytowanej przeze mnie publikacji Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych dotyczącej rodzin wielodzietnych znajduje się następujące stwierdzenie: „Od dłuższego czasu toczą się dyskusje nad bardziej skutecznymi instrumentami polityki rodzinnej”. Podkreśla się rolę ulg w systemie podatkowym - ulg zależnych od sytuacji rodzinnej podatnika. To rozwiązanie postrzegane jest jako stymulujące własną aktywność rodziny w dążeniu do poprawy sytuacji materialnej, pobudzającej jej odpowiedzialność za rodzinę, uniezależniającej ją od pomocy zewnętrznej. Czy jest to skuteczna droga pomocy dla rodzin wielodzietnych? Autorzy tej publikacji odpowiadają sobie, że skuteczniejszą formą wsparcia rodzin wielodzietnych byłyby zmiany dotyczące systemu zasiłków rodzinnych, dalej, zapewnienie dzieciom i młodzieży dostępu do nauki aż do szczebla szkolnictwa wyższego - pierwszy próg stanowiłby tutaj, co proponują autorzy ustawy, dostęp do przedszkoli - a także wprowadzenie świadczeń w postaci wyprawek szkolnych obejmujących podręczniki, przybory, niezbędne wyposażenie ucznia oraz uprawnienia do bezpłatnych przejazdów. Formy świadczeń zaproponowane w projekcie wychodzą naprzeciw tym postulatom.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#JolantaBanach">Wybitny polski demograf prof. Jerzy Holzer ze Szkoły Głównej Handlowej w przedstawianych wnioskach wynikających z obecnej i przewidywanej do 2010 r. sytuacji demograficznej podziela pogląd, że: „Istniejący wysoki udział rodzin znajdujących się w sytuacji ekonomicznej określanej jako poniżej granicy ubóstwa zmusza do czasowego, miejmy nadzieję, rozwijania szeroko rozumianej pomocy”. Opinie te podzielają Polacy. W badaniu sondażowym CBOS ujętym w raporcie „Rodzina w dobie przemian. Zagrożenia i szanse” tylko 19% respondentów opowiedziało się za wsparciem wszystkich rodzin wychowujących dzieci. Najwięcej wskazań otrzymało adresowanie pomocy ze względu na niepełnosprawność - 81% poparcia, w drugiej kolejności ze względu na trudną sytuację życiową: bieda, bezrobocie, choroba - 72%, najmniej zaś ze względu na samą tylko wielodzietność - 57%.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#JolantaBanach">Wydaje się więc, że autorzy ustawy w sposób racjonalny uzależnili pomoc od jednego tylko kryterium - dochodowego, czyniąc tę pomoc sprawiedliwie dostępną dla wszystkich typów rodzin. Nie burząc poczucia równości szans i jednakowego traktowania, zapewniając natomiast zrównoważone przeciwdziałanie ubóstwu, rozwiązanie to powoduje w praktyce, że największą grupą rodzin objętych pomocą przewidzianą w ustawie byłyby właśnie rodziny wielodzietne. Przytaczałam te dane wcześniej: 80% rodzin z czworgiem dzieci i 63% z trojgiem żyje poniżej minimum socjalnego.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#JolantaBanach">Jeśli pytamy respondentów - to jest jakby pytanie o wyższość świąt wielkanocnych nad świętami Bożego Narodzenia - czy wolą wsparcie rodziny w postaci ulg podatkowych, rozwiązań rodzinnych w systemie podatkowym, czy zasiłków, to wedle ankiety Instytutu Finansów połowa z nich odpowiada, że chce większych zasiłków, a druga połowa chce ulg (najchętniej wszyscy woleliby jedno i drugie). Ale jest jedna rzecz charakterystyczna: rodziny biedniejsze preferują zasiłki, rodziny zamożniejsze natomiast zdecydowanie wolą rozwiązania podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#JolantaBanach">W myśl projektu ustawy każda rodzina mająca dochody poniżej minimum socjalnego będzie miała prawo do świadczeń pieniężnych takich jak zasiłek rodzinny, zasiłek, a także z tytułu składki na ubezpieczenie społeczne w wypadku osoby opiekującej się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Minimum socjalne obliczane byłoby dla każdego typu rodziny, w zależności od jej składu, jako suma minimalnych dochodów pierwszej osoby w rodzinie, drugiej i dalszych osób powyżej 15 lat, każdej osoby od 7 do 15 lat oraz każdej osoby do lat 7. I tak na przykład, wedle stanu z maja br., minimum socjalne dla trzyosobowej rodziny z dzieckiem w wieku 4–6 lat wynosiło 1270 zł, dla sześcioosobowej z dwójką dzieci w wieku przedszkolnym oraz dwójką starszych - 2383 zł.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#JolantaBanach">Wybór minimum socjalnego jako kryterium wspierania rodziny uzasadniony jest następującymi względami. Po pierwsze, kategoria ta klasyfikowana jest przez GUS w badaniach dotyczących biedy jako obiektywna granica ubóstwa, co w dużym uproszczeniu - naprawdę w dużym uproszczeniu - oznacza, że podstawą wyznaczania niskich dochodów jest grupa wydatków na towary i usługi służące zaspokojeniu potrzeb podstawowych, formułowanych niezależnie od subiektywnego rozumienia tych potrzeb. Uzależnienie prawa do świadczeń od minimum socjalnego pozwala w tej sytuacji na wyrównywanie szans młodego pokolenia. Po drugie, metoda wyznaczania koszyka dóbr uwzględnia zarówno wiedzę naukową, jak i obserwacje dotyczące niezbędnych norm spożycia. Wszystko to sprawia, że minimum socjalne jest możliwie najbardziej zobiektywizowanym wyznacznikiem niskiego poziomu życia, najbardziej zbliżonym do statystycznej rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#JolantaBanach">I po trzecie, minimum socjalne - według definicji Lucyny Deniszczuk i Barbary Sajkiewicz, zawartej w publikacji Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych „Polska bieda” - wyraża nie tylko taki koszyk dóbr, który powinien „zapewnić warunki bytowania na każdym etapie biologicznego rozwoju człowieka, umożliwiające reprodukcję jego sił życiowych, posiadanie potomstwa, ale także utrzymanie więzi ze społeczeństwem”. Jest to najważniejszy wyróżnik tej kategorii mierzenia niskich dochodów. Oznacza to więc, że status materialny osób żyjących na poziomie minimum nie może - czytamy dalej - „przeszkadzać w uczestniczeniu w procesie pracy ani we wszystkich innych formach życia społecznego”. A więc standard minimum obejmuje nie tylko potrzeby elementarne, ale pewne potrzeby tzw. wyższego rzędu. Są one wprawdzie zaspokajane na względnie niskim poziomie, ale takim, który umożliwia utrzymanie więzi ze społeczeństwem na płaszczyźnie obyczajowej i kulturowej. Ta właśnie cecha powoduje, że minimum socjalne jest najwłaściwszym, wedle oczywiście wnioskodawców, kryterium adresowania świadczeń do dzieci, ponieważ pozwala eliminować główne zagrożenia w procesie wychowania: społeczne wykluczenie, alienację, dziedziczenie biedy.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#JolantaBanach">Potwierdza tę opinię dr Balcerzak-Paradowska w cytowanym opracowaniu Instytutu Pracy „Rodziny wielodzietne”: „Uwzględniając zadania i funkcje rodziny, należałoby uznać, że monitoring warunków życia rodzin wielodzietnych wymaga zastosowania minimum socjalnego, a nie minimum egzystencji, które, jak się wydaje, nie powinno mieć zastosowania w działalności praktycznej, prowadzonej w ramach opieki społecznej, a także jako kryterium oceny efektywności istniejących i rozważanych rozwiązań w zakresie systemów świadczenia na rzecz rodzin wychowujących dzieci”.</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W Polsce brak jest oficjalnego miernika ubóstwa, co powoduje, że dochodowe kryteria przyznawania różnych świadczeń mają charakter arbitralny i uznaniowy. Należy zatem zacząć wprowadzać jednolity, akceptowany społecznie miernik biedy, do którego odnosić będziemy zróżnicowane kryteria przyznawania pomocy oraz jej wysokość. Projekt ustawy nawiązuje do początku tej drogi. To nie autorzy projektu wymyślili minimum socjalne jako kategorię odniesienia dla kryteriów przyznawania świadczeń i ich wysokości. Początkiem tej drogi bowiem była nowelizacja ustawy o pomocy społecznej, zobowiązująca ministra do spraw zabezpieczenia społecznego do określenia kryteriów i wysokości świadczeń z pomocy społecznej z wykorzystaniem minimum socjalnego. Termin wydania stosownego rozporządzenia minął 15 września br. W tej sytuacji projekt ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny może w końcu spowodować rozpoczęcie poważnej dyskusji o budowie standardu minimalnego dochodu. Staje się to tym bardziej niezbędne, że kierunek reform zabezpieczenia społecznego coraz bardziej pozbawia je charakteru socjalnego. W cytowanej publikacji Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych czytamy: „Współcześnie w rozwiniętych krajach o gospodarce rynkowej polityka społeczna zorientowana jest na ograniczanie i usuwanie zjawiska ubóstwa. U jej podstaw leży przekonanie o niedopuszczalności bytowania ludzi poniżej uznawanej lub oficjalnej linii ubóstwa. Przekonanie to, i stanowiące jego konsekwencje działania, należy uznać za jedną z cech współczesnej cywilizacji społeczeństw rozwiniętych. Ich wyrazem są m.in. zalecenia Komisji Europejskiej (z czerwca 1992 r.) stosowania przez rządy Unii standardu minimalnego dochodu”. W myśl tych zaleceń dochód powinien zapewniać minimalny, a jednocześnie godny sposób życia, adekwatny do przeciętnego poziomu zamożności w danym kraju. Przestrzeganie tego standardu w polityce społecznej powinno prowadzić do likwidowania sytuacji, w których ludzie czuliby się zawstydzeni lub usunięci poza nawias społeczny z przyczyn niedostatku materialnego.</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#JolantaBanach">Projekt prezentowanej ustawy wychodzi naprzeciw temu rozumowaniu, różnicując nie tylko kryteria przyznawania świadczeń na poziomie 100% minimum socjalnego dla zasiłków pieniężnych i 50% dla świadczeń rzeczowych, ale odnosząc również wysokość świadczeń do określonego procenta minimum socjalnego.</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#JolantaBanach">W ten sposób do rodzin najuboższych trafia największy strumień pomocy. Natomiast w miarę poprawy sytuacji materialnej zakres pomocy jest zawężany. I tak na przykład rodzina pięcioosobowa z trójką dzieci w wieku: 0–6 lat, 7–15 lat i powyżej 15 lat, osiągająca dochody na poziomie nie przekraczającym 50% minimum socjalnego, co w przybliżeniu równa się minimum egzystencji (w maju br. dla tego typu rodziny było to 1016 zł), otrzymałaby trzy zasiłki rodzinne, w wysokości: 70 zł, 80 zł, 92 zł, wyprawki szkolne dla dwojga dzieci oraz ewentualną dopłatę związaną z kosztami pobytu dziecka w przedszkolu.</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#JolantaBanach">Zróżnicowanie wysokości zasiłku w zależności od wieku dzieci - co zresztą podkreśla jako zaletę tego projektu ustawy Biuro Studiów i Ekspertyz - nie zaś od ich ilości, powoduje, że pomoc adresowana do rodzin jest zbliżona do faktycznych kosztów utrzymania, również bardziej korzystna dla rodzin wielodzietnych, w których według danych zawartych w tej publikacji o rodzinach wielodzietnych najliczniejszą grupę stanowią rodziny z dziećmi w wieku szkolnym, czyli od 7 do 14 lat.</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#JolantaBanach">Ustalenie wysokości zasiłku na poziomie 20% minimum socjalnego dla dziecka w trzech kategoriach wiekowych pozwala odnieść wysokość pomocy do jakiejś konkretnej grupy wydatków. Możemy sobie wyobrazić, na co wystarcza te 20% minimum socjalnego. I tak na przykład 20% minimum socjalnego pokrywa przeciętne miesięczne wydatki związane z zakupem odzieży, obuwia oraz potrzebami w zakresie oświaty dla dziecka do 6 lat, w standardzie minimum socjalnego. Natomiast 20% minimum socjalnego dla dziecka w wieku 7–15 lat pokrywa równowartość połowy wydatków na żywność.</u>
          <u xml:id="u-17.26" who="#JolantaBanach">Zdefiniowanie wysokości świadczeń jako określonego procentu minimum socjalnego powoduje ich urealnienie, i to urealnienie podwójne. Po pierwsze, poprzez uwzględnienie zmian cen oraz, po drugie, przez zmianę wraz z wiekiem dziecka koszyka dóbr i usług.</u>
          <u xml:id="u-17.27" who="#JolantaBanach">Projekt ustawy zawiera też w moim przekonaniu jedną z najważniejszych propozycji dotyczącą poszerzenia zakresu podmiotowego zasiłkobiorców zasiłku stałego, a więc tych osób, które nie mogą podjąć pracy bądź rezygnują z niej ze względu na konieczność opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Dzisiaj ta liczba zasiłkobiorców zasiłku stałego wynosi około 23 tys.; po podniesieniu wysokości kryterium dochodowego byłaby to grupa licząca około 50 tys.</u>
          <u xml:id="u-17.28" who="#JolantaBanach">Panie Posłanki, Panowie Posłowie! Pozwolę sobie na koniec króciutko ustosunkować się do stanowiska rządu wobec projektu ustawy, które zostało nam przesłane 23 września br. Uwagi zawarte w tym stanowisku mają bardziej charakter techniczny niż merytoryczny. Niestety rząd nie ustosunkowuje się w ogóle do podstawowej propozycji zawartej w projekcie, a mianowicie do wprowadzenia jednorodnego kryterium uprawniającego do świadczeń na rzecz rodziny ustalonego na podstawie kategorii minimum socjalnego, i, po drugie, do zrelatywizowania wysokości świadczeń zależnie od kategorii minimum socjalnego. A więc właściwie nie wiem, jak rząd ocenia propozycję, aby powoli w Polsce wprowadzać standardy minimalnego dochodu.</u>
          <u xml:id="u-17.29" who="#JolantaBanach">Drugi poważny zarzut, jaki stawia się tej ustawie, to oczywiście zarzut wysokich kosztów jej wprowadzenia. Na ten zarzut chciałabym odpowiedzieć w sposób następujący. Równolegle tutaj toczy się dyskusja o wprowadzeniu ulg w systemie podatków dochodowych. Jednocześnie dyskutujemy o zniesieniu niektórych ulg w podatkach dochodowych. W moim najgłębszym przekonaniu jest to rzeczywiście wybór nie tylko polityczny, ale merytoryczny. Czy te środki z likwidowanych ulg naprawdę trzeba przeznaczać na inną formę odpisu, czy wesprzeć już w Polsce istniejący, funkcjonujący, sprawdzony system zasilania zewnętrznego, który ma tę przewagę, że właśnie trafia do rolników? To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-17.30" who="#JolantaBanach">Po drugie, w imieniu wnioskodawców deklaruję, że różne rozwiązania tej ustawy można wprowadzać w różnych latach. Możemy zacząć od modyfikacji zasiłków rodzinnych w zależności od wieku dziecka, ich podwyższenia, pozostawiając na razie na boku inne formy świadczeń, czy rzeczowych, czy dotyczących rozszerzenia zasiłku stałego. Albo możemy zacząć na przykład od świadczeń rzeczowych i od poszerzenia kręgu odbiorców zasiłku stałego, ponieważ to są zazwyczaj osoby najbardziej dotknięte dodatkowymi nieszczęściami.</u>
          <u xml:id="u-17.31" who="#JolantaBanach">W stanowisku przesłanym przez rząd są jeszcze inne, bardziej szczegółowe zarzuty. Dotyczą one m.in. braku korelacji tej ustawy z kierunkiem zmian w systemie ubezpieczeń społecznych, zwłaszcza jeśli chodzi o ustalanie wysokości składki za zasiłkobiorcę zasiłku stałego. Chcę powiedzieć, że w tej kwestii wnioskodawcy, kierując projekt ustawy w lipcu tego roku do Sejmu, musieli opierać się na istniejącym systemie prawnym. Przecież nie mogliśmy w lipcu antycypować zmian, jakie zostaną przyjęte w ustawie o systemie ubezpieczeń, nie mówiąc już o ustawie o emeryturach i rentach, która jest w powijakach. Oczywiście w momencie przesądzenia kierunku zmian ubezpieczeniowych te również powinny podlegać zmianom. Na razie propozycja wysokości składki dla zasiłkobiorcy zasiłku stałego jest niemal dosłownie przepisana z ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-17.32" who="#JolantaBanach">W zakresie innych uwag rządu deklarujemy, oczywiście jeśli projekt zostanie skierowany do komisji, konieczne, niezbędne dostosowanie do przesądzonych już kierunków zmian w innych ustawach, w tym w ustawie kompetencyjnej czy w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-17.33" who="#JolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu wnioskodawców proszę o skierowanie projektu ustawy do Komisji Finansów Publicznych i Komisji Rodziny. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-17.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 6 do 92 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Zgodnie z art. 111 regulaminu Sejmu udzielam głosu wiceprezesowi Rady Ministrów, ministrowi finansów panu Leszkowi Balcerowiczowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć kilka słów tytułem wyjaśnienia. Na początku przypomnę oczywistość. Reprezentuję rząd Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, jeżeli chodzi o konkluzje, które przedstawiłem poprzednio i przedstawię dzisiaj. Tak się składa, że te poglądy zgadzają się z moimi osobistymi poglądami, ale proszę pamiętać, że jest to stanowisko wspólnego rządu.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#LeszekBalcerowicz">Proszę Państwa! Nie wątpię, że każdy z nas tutaj na tej sali i poza tą salą uważa, że należy poprawiać sytuację polskiej rodziny, że należy poprawiać sytuację mieszkaniową. Rzecz, jak wiemy, nie w deklaracjach dotyczących tych bardzo ważnych celów. Myślę, że powagę intencji odnośnie do niezwykle istotnych ludzkich i społecznych celów sprawdzamy poprzez rzeczową analizę, czy propozycje, wprost lub pośrednio, służą realizacji tych celów, czy też nie służą realizacji tych celów. Sądzę, że to poprzez sprawdzanie środków dochodzimy do konkluzji, czy nasze propozycje służą deklarowanym celom. Są proste sprawdziany. W sytuacji, w jakiej jesteśmy i w jakiej będziemy, jednym z naczelnych sprawdzianów jest to, czy przedkładana propozycja umacnia, czy też osłabia finanse publiczne. Tym z państwa, którzy mówią: buchalteria, księgowy itd., przypomnę jedno - powiedzcie to Rosjanom. Powiedzcie Rosjanom, którzy teraz wiedzą, że ruina finansów publicznych to ruina budżetu każdej rodziny. Tak by się stało w Polsce, gdybyśmy do tej pory o finanse publiczne nie dbali.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#LeszekBalcerowicz">Mamy tu do wykonania wielkie zadania. Proszę państwa, musimy finanse umocnić, to znaczy zmniejszyć deficyt w obliczu zagrożeń zewnętrznych, o jakich miałem okazję mówić, i które nie znikną. Niezależnie od tego, jak byśmy sobie życzyli, one są dane obiektywnie. Musimy patrzeć dalej niż tylko pół roku do przodu, dalej niż rok. Musimy patrzeć na kilka a może nawet na kilkanaście lat. W takiej perspektywie cel jest następujący. W perspektywie kilku lat należy zrównoważyć finanse publiczne, to znaczy obniżyć obecny deficyt przewyższający 2% - w zeszłym roku wynosił on 3% - do zera. W jakiej sytuacji powinniśmy zrównoważyć owe finanse? Otóż w takiej, aby nie podwyższać jednocześnie obciążeń podatkowych. A część dochodów, jakie napływają do budżetu, będzie obiektywnie się obniżać. Dochody z ceł będą się obniżać, bo następuje liberalizacja i będzie następować. Zmniejszać się będą pewne dochody z akcyzy ze względu na pozytywne w sumie zmiany w strukturze konsumpcji, spadek spożycia alkoholi mocnych i spadek spożycia wyrobów tytoniowych. Wreszcie nie możemy liczyć w nieskończoność na to, że zawsze dziury w budżecie będą zatykane przychodami z prywatyzacji. Miejmy nadzieję, że to się skończy. Jeśli tak, to w perspektywie kilku lat musimy zrównoważyć finanse publiczne, jednocześnie wiedząc, że dochody spadną około 10 mld zł. Cokolwiek dzisiaj robimy - ustawy są zwykle trwałe - to musimy wiedzieć, czy to służy, czy nie służy temu wielkiemu celowi, mając przed oczyma ciągle ten znak równości - siła finansów publicznych to jest siła budżetów rodzin. Słabość finansów publicznych to jest podważanie budżetów rodzin poprzez tworzenie kryzysu w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#LeszekBalcerowicz">Z tego punktu widzenia rząd nie może poprzeć przedłożonych projektów poselskich, o których mówiłem. To jest wystarczający powód, są jeszcze dodatkowe powody, ale to wystarczy. Nie miałem okazji wypowiedzieć się w imieniu rządu. Wobec tego powtarzam, że projekty ustaw podatkowych z druków nr 517, 549 wedle obliczeń rządu tak by podważały finanse publiczne w czasach próby, że nie są do zaakceptowania. To samo dotyczy od strony skutków finansowych przedłożonego projektu o świadczeniach na rzecz rodzin. Wedle obliczeń rządu suma ta w wersji maksymalnej wynosiłaby 5 mld złotych rocznie, a nam brakuje pieniędzy w budżecie, nie mamy żadnych wielkich nadwyżek.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#LeszekBalcerowicz">Nie chcę się odnosić do dyskusji dotyczących spraw technicznych. Powiem tylko tyle, że wiele argumentów ma charakter bardzo rzeczowy. Chciałem powiedzieć, że jeżeli chce się kraj wyprowadzać... usuwać sferę ubóstwa, to nade wszystko trzeba wiązać powodzenie rodziny z rozwojem gospodarki, a nie z redystrybucją. Jeżeli wszyscy zajmiemy się redystrybucją, jak dzielić ciągle za mały bochenek, i w ten sposób będziemy chcieli pomagać rodzinom, to na pewno im zaszkodzimy, bo im więcej społecznej energii przeznacza się na dzielenie zbyt małego bochenka, to tym wolniej rośnie, bo to jest marnowanie ludzkiego czasu. A więc skupiamy uwagę na wzroście i na rozwoju oraz na tym, aby pomoc finansowana z podatków była jak najlepiej adresowana, żeby docierała do ludzi będących w największej potrzebie.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#LeszekBalcerowicz">Proszę państwa, drugie podstawowe pytanie, które trzeba sobie zadawać, to czego właściwie w Polsce najbardziej potrzebujemy z punktu widzenia oczekiwań ludzkich. Oprócz wzrostu, mówię o gospodarce, potrzebujemy tworzenia konkurencyjnych miejsc pracy. Tylko w ten sposób można zapewnić to, że młode rodziny będą miały warunki na szczęśliwe życie. No i nie możemy tracić z pola widzenia faktu, że niemal co drugi Europejczyk młody, jak powiedziałem, pojawi się tu, w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#LeszekBalcerowicz">W związku z tym powstaje pytanie, czemu głównie mają służyć propozycje zmian w podatkach. Można obniżki podatków roztrwonić, a można tak skonstruować, że będą służyły realizacji tego wielkiego celu - wspomożeniu tworzenia miejsc pracy w obliczu tej sytuacji demograficznej. Istotą propozycji rządowych, w tym pierwszego pakietu, jest produktywne wykorzystanie zmian w podatkach dla stworzenia możliwości szybszego tworzenia miejsc pracy przez pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#LeszekBalcerowicz">Może warto pamiętać o drugim znaku równości: kto szkodzi pracodawcom - szkodzi pracobiorcom. Kto pomaga pracodawcom, odciążając ich od ciężarów biurokratycznych i ciężarów fiskalnych - pomaga pracobiorcom oraz tym, którzy jeszcze nie mają pracy. Młodzi ludzie nie mają jeszcze pracy, będą opuszczać szkoły. Istotą propozycji rządowych, powtarzam, jest to, aby maksymalnie ulepszyć system z punktu widzenia jego zdolności do tworzenia miejsc pracy oraz także do podejmowania pracy.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#LeszekBalcerowicz">Wreszcie trzecia sprawa: mieszkania. Nie wątpię, że każdy z nas wie, jak bardzo potrzebne ludziom są mieszkania i na pewno nie występują różnice odnośnie do siły przywiązania emocjonalnego do tego celu. Chodzi znów o środki, o adekwatność środków. Proszę państwa, uważam, że są trzy zasadnicze czynniki, od których kształtu i natężenia zależy tempo, w jakim będziemy rozwiązywać niewątpliwy problem mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#LeszekBalcerowicz">Po pierwsze, to jest tempo wzrostu realnych dochodów. Mieszkanie jest drogie, jeśli dochody są niskie. Jesteśmy jeszcze krajem na dorobku. Tylko podtrzymanie szybkiego tempa wzrostu będzie tworzyć przesłanki do relatywnego tanienia mieszkań. Czyli cały pakiet, w tym podatkowy, podtrzymujący wzrost w warunkach zagrożeń zewnętrznych - jest pakietem promieszkaniowym.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#LeszekBalcerowicz">Druga sprawa to tanienie kredytu, ale nie poprzez zwiększanie na to środków z budżetu, co by podważało jego stabilność, lecz poprzez skuteczną walkę z inflacją i ograniczanie deficytu budżetu. Wiemy, że jest tu silna i bezpośrednia zależność - im większy deficyt, tym większa presja na wysokie stopy procentowe. Stąd propozycje budżetu, które już zostały zaakceptowane odnośnie do tego roku i które przedstawione zostaną, a zmierzają do dalszego obniżania deficytu, w swoich skutkach są promieszkaniowe, bo stworzą możliwość tanienia kredytu, w tym kredytu długookresowego.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#LeszekBalcerowicz">Po trzecie, to sprawa uproszczenia prawnych warunków projektowania, budowania. Tu jest zbyt wiele komplikacji. Jeden z zespołów przy społeczno-rządowej komisji do spraw odbiurokratyzowania gospodarki wypracował szereg propozycji uproszczeń. To jest tak jak gdyby zdjąć pewien niewidzialny podatek - biurokracja to jest niewidzialny podatek - z barków tych, którzy projektują i budują. Takie propozycje, również legislacyjne, będziemy przedstawiać.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#LeszekBalcerowicz">I wreszcie, po czwarte, to sprawa dodatkowych specjalnych środków bądź podatkowych, bądź też po stronie wydatków, których nie lekceważymy w żadnej mierze, ale jednocześnie jesteśmy przekonani - jestem osobiście o tym przekonany - że one w żadnym stopniu nie są w stanie zastąpić tych trzech fundamentów tworzących w sumie politykę promieszkaniową. I tu chciałbym złożyć wyjaśnienie. Proszę państwa, propozycja eliminacji ulgi budowlanej jest związana z propozycją zasadniczej reformy od 2000 r. i tylko dlatego została złożona. Ona ma stworzyć podstawy finansowe do tego, żeby można było wyraźnie zwiększyć kwotę wolną od podatku, aby można wobec tego usunąć tzw. pułapkę bezrobocia i spłaszczyć progresję podatkową.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#LeszekBalcerowicz">Jeszcze jedno wyjaśnienie, proszę państwa. Używa się tutaj pojęcia podatku liniowego, które poddaje się różnym interpretacjom, włącznie z takimi, że i biedny, i bogaty płaci ten sam odsetek swoich dochodów. Propozycja rządowa jest inna, propozycja rządowa dotyczy podatku prostego, inaczej nazywanego płaskim, w Stanach Zjednoczonych określa się to flat tax. To jest prosty podatek progresywny, albowiem dzięki podwojeniu kwoty wolnej od podatku, czy nawet więcej niż podwojeniu, zwiększy się sfera niskich dochodów podlegających stawce zero. A potem prosta arytmetyka pokazuje, że progresja rośnie przy jednej stawce i dużej kwocie wolnej od 0 do 22%, gdyby stawka wynosiła 22%. Błędem jest wobec tego przedstawianie tak tych rządowych propozycji progresji. My proponujemy uproszczoną - dzięki temu lepszą, zmniejszającą szarą strefę - progresję. To jest istota tej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#LeszekBalcerowicz">Chciałbym przypomnieć też, że propozycja rządu zakłada zgodnie z obecnym stanem prawnym respektowanie wszystkich praw nabytych, to znaczy, że osoby, które rozpoczęły realizację budowy, zachowają te ulgi, zakłada zachowanie ulgi remontowej i wreszcie - i to jeszcze raz powiem na koniec - że jest ona warunkiem zasadniczej reformy od 2000 r., której kształt starałem się przedstawić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu wiceprezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Goryszewskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Długo pan będzie mówił, prawda?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Chciałbym najpierw wyrazić swoją radość, że oto mogę przemawiać, kiedy pan kieruje obradami. Niestety, nie będę mówił długo. Pan już włączył urządzenie, które odlicza te 92 minuty. Nie jest to Sejm przedwojenny, przed tą prawdziwą wojną z 1939 r., kiedy mówca nie czytający mógł mówić tak długo jak chciał. Ograniczenie 20-minutowe dotyczyło tylko tych, którzy czytali swoje przemówienia. A ja nie czytam, posługuję się tylko...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli pan poseł się nie zmieści w 92 minutach, to przedłużę.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#HenrykGoryszewski">Ale mnie wtedy wyrzuciliby z klubu, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z uwagą zapoznałem się z projektami przedstawionymi przez rząd i przez posłów. Takie na mnie spoczywało zobowiązanie wobec mojego klubu. Z uwagą wysłuchałem również obu wystąpień pana premiera Balcerowicza i muszę powiedzieć, że jestem nimi zaskoczony. Zarówno bowiem pierwsze, jak i drugie wystąpienie byłoby znakomite, gdyby to była debata budżetowa, ale mówimy nie o budżecie, tylko o ustawach podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#HenrykGoryszewski">Pozwolę sobie wyrazić skromne zdanie, że bez względu na to, czy będzie to podatek progresywny, czy podatek liniowy, czy będzie to podatek wieloszczeblowy, czy ta progresja to progresja płaska, bezszczeblowa, pan premier mówił o niej przed chwilą, to budżet może być z deficytem bądź bez deficytu, z deficytem bardzo dużym lub bardzo małym, bo to zależy po prostu od proporcji między sumą dochodów publicznych a sumą wydatków, a nie od tego, jak są skonstruowane podatki. Musimy mówić o podatkach, a nie o deficycie budżetowym. O tym będziemy mówili w listopadzie, bo mam nadzieję, że rząd dotrzyma terminu i do końca października przedstawi budżet.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#HenrykGoryszewski">Ustosunkuję się do trzech pakietów ustaw: do projektów ustaw proponujących zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, do projektów ustaw proponujących zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych oraz do projektu ustawy z druku nr 626 o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Pozostawiam w zasadzie na boku poselski projekt przedstawiający ustawę o świadczeniach na rzecz rodziny oraz o zmianie niektórych ustaw, aczkolwiek muszę dać się ponieść pasji polemicznej i zwrócić uwagę pani poseł Banach, że w istocie polemika prowadzona przez panią poseł z poselskimi projektami opracowanymi przez moich kolegów z ZChN i AWS nie dotyczy przedmiotu rzeczy, ponieważ...</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#komentarz">(Poseł Jolanta Banach: Nie ma pan racji.)</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#HenrykGoryszewski">Pani poseł, słuchałem tego, co pani mówiła i nie zabierałem wtedy głosu. Jako wnioskodawca będzie pani mogła odpowiedzieć na moje uwagi na końcu.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#HenrykGoryszewski">Otóż istotą projektu AWS i ZChN jest stworzenie mechanizmu, w jakiś sposób w sferze finansów publicznych, podkreślającego znaczenie wielodzietnej rodziny. Istotą projektu pani poseł Banachowej, jej koleżanek i kolegów... główny akcent położono na kwestie socjalne. Oczywiście można zastanawiać się, dlaczego bogata rodzina mająca pięcioro dzieci dostaje pewien handicap w sferze finansów publicznych, w sferze obowiązku podatkowego, a rodzina biedniejsza, mająca tylko jedno dziecko - nie. Można jednak postawić zupełnie inne pytanie: Dlaczego mamy tworzyć system wspierający rodziny, z którego będą korzystały rodziny ubogie, a nie będą korzystali samotni, ubodzy emeryci? Bo to już nie są rodziny. To dotyczy innej kwestii. Możemy prowadzić spory, jak konstruować w Polsce politykę socjalną, politykę prorodzinną albo jak budować wspólny system, natomiast argumentowanie z poziomu kwestii socjalnych przeciwko rodzinie lub z poziomu kwestii rodzinnych przeciwko polityce socjalnej jest po prostu strzelaniem obok tarczy.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#HenrykGoryszewski">Chciałbym powiedzieć także, że ów podatek liniowy, płaski, płaski progresywny, czy jak byśmy go nazwali, został na skutek nagłośnienia sprawy w okresie przedwyborczym poddany pewnej weryfikacji, czy chcieliśmy tego, czy nie - mimo że dzisiejsza debata toczy się po wyborach, został on poddany weryfikacji. Mogę powiedzieć w ten sposób - a uczestniczyłem w tej weryfikacji i tych debatach - społeczeństwo, dzisiaj można to powiedzieć, w swojej masie nie wyraża zgody na tak głęboką przebudowę systemu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#HenrykGoryszewski">Jeżeli chodzi o rządowy projekt ustawy zawarty w druku nr 626, ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, uważamy, że ustawa ta powinna zostać poddana szczegółowej analizie w komisji, gdyż zastępuje dzisiejszą kartę podatkową i zryczałtowany podatek oraz podatek pobierany od przychodów osób duchownych. Te wszystkie trzy podatki są regulowane obecnie rozporządzeniami ministra finansów, które zgodnie z art. 217 konstytucji od przyszłego roku nie będą mogły stanowić podstawy do obciążenia kogokolwiek obowiązkiem podatkowym. Ta forma świadczeń finansowych, świadczeń publicznych musi mieć podstawę ustawową.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#HenrykGoryszewski">W toku prac w komisji jednakże trzeba będzie bardzo dokładnie sprawdzić poprawność legislacyjną poszczególnych rozwiązań, zmian w stosunku do stanu obecnego, konsekwencje finansowe tych zmian, mniejszych czy większych, które się w projekcie znajdują, a także relację podatku proponowanego w tym projekcie ustawy do obu podatków dochodowych, żeby się nie okazało, że - na skutek różnego rodzaju pospiesznych prac, w pewnych krańcowych sytuacjach, a takie marginalne sytuacje zawsze się zdarzają - obciążenia z tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego będą wyższe od obciążeń z tytułu podatku dochodowego.</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#HenrykGoryszewski">Wnoszę w imieniu klubu AWS, żeby ten projekt został skierowany do prac w Komisji Finansów Publicznych przy udziale przedstawicieli Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Panie Marszałku! Chcę bardzo mocno podkreślić decydującą w pracy nad wszystkimi projektami funkcję czasu. Mamy dwadzieścia kilka komisji sejmowych. Jeżeli teraz zaczniemy poszczególne projekty kierować do wszystkich zainteresowanych komisji, to jako przewodniczący Komisji Finansów Publicznych stwierdzam - na podstawie całego mojego doświadczenia wyniesionego z dotychczasowego kierowania tą komisją - że nie zdążymy skończyć pracy nad tymi ustawami w takim terminie, żeby pan prezydent podpisał je przed 30 listopada i żeby do 30 listopada, tak jak tego wymaga sprawa orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, te ustawy zostały ogłoszone.</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#HenrykGoryszewski">Jeżeli chodzi o pozostałe projekty ustaw, tak naprawdę - zresztą wynika to również z polemicznego wystąpienia pana premiera Balcerowicza - są tam dwie kwestie, które wymagają merytorycznego ustosunkowania się. Chodzi o ulgi inwestycyjne i owe ulgi rodzinne czy też elementy prorodzinne w systemie podatku bezpośredniego.</u>
          <u xml:id="u-23.16" who="#HenrykGoryszewski">Otóż, panie i panowie posłowie, ulgi podatkowe, o czym mówi się również w debatach, które prowadzone są na tej sali, poza salą sejmową, w komisjach, w literaturze, to jest przede wszystkim kwestia doktrynalna. I pierwsze pytanie, na które musimy sobie odpowiedzieć, brzmi: Czy naprawdę można zbudować taki podatek, zwłaszcza bezpośredni, który spełnia wyłącznie funkcje fiskalne? W moim przekonaniu nie można, bo podatek bezpośredni jest brutalną ingerencją w sferę majątkową płatnika. W przypadku podatku pośredniego tak naprawdę jeżeli nie kupuję w „Makro”, gdzie są podane ceny, wypisane wielkimi cyframi, bez podatku VAT i z podatkiem VAT, to nie wiem, ile płacę tego podatku w cenie za bochenek chleba, za litr mleka czy w cenie za szafę, za samochód. Natomiast w przypadku podatku bezpośredniego doznaję zawsze ingerencji, bardzo brutalnej, bardzo dotkliwej, bo ja już te pieniądze zarobiłem i muszę się podzielić z państwem. I to, według jakiego systemu się z państwem dzielę, ma wpływ na to, jak to państwo oceniam - a więc będzie to również pewna funkcja polityczna - i jak będę się odnosił do mojej własnej aktywności zawodowej. Zresztą jeżeli zwolennicy reformy podatkowej, o której w tej chwili mówimy, argumentują, że proponowana przez nich zmiana systemu podatkowego przyczyni się do wzrostu aktywności gospodarczej, do umocnienia tendencji inwestycyjnych w gospodarce, to tym samym mimo woli przyznają rację co do tego, że podatek bezpośredni nie jest podatkiem neutralnym, nie jest podatkiem tylko fiskalnym, że spełnia pozafiskalne funkcje - nie jest więc podatkiem neutralnym wobec procesów gospodarczych. To chciałbym uczynić punktem wyjścia oceny mojej i mojego klubu, jeśli chodzi o przedstawione propozycje. Podatek na pewno zawsze spełnia funkcje socjalne, chociażby z tego powodu, że kiedy bogaty będzie płacił proporcjonalnie według takiej samej skali, a nawet według skali wyższej i zapłaci duży podatek, i biedny też będzie płacił podatek, to szybciej biedny popadnie w skrajną nędzę niż bogaty uiszczając swój podatek. Broń Panie Boże, nie mówię o tym, żeby biedni nie płacili podatków albo żeby podatki płacili jedynie bogaci, tylko pokazuję niespójność, nielogiczność argumentów, które są w tych dyskusjach przedstawiane.</u>
          <u xml:id="u-23.17" who="#HenrykGoryszewski">I wreszcie jeżeli już nie ma innych argumentów, jeżeli te są nieprzekonujące, to zawsze należy przynajmniej korzystać z argumentu dostatecznej racji, jak go się nazywa w logice, z argumentu wynikającego z powszechnego doświadczenia. A tu padały już informacje o tym, jak w praktyce państw europejskich są przeważnie konstruowane porządki podatkowe. I nie widzę powodu, dla którego my, Polacy, mielibyśmy szukać rozwiązań oryginalnych, prototypowych.</u>
          <u xml:id="u-23.18" who="#HenrykGoryszewski">Adresuję to zwłaszcza do tych wszystkich, którzy mówili, że można zaorać hutę czy można zaorać FSO. Chcę wyjaśnić, że produkcja prototypowa jest zawsze produkcją najdroższą, niech więc prototypy podatkowe wymyślają bogatsi od nas.</u>
          <u xml:id="u-23.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.20" who="#HenrykGoryszewski">Ulga inwestycyjna. W istocie przyśpieszamy o rok dojście do stawki 32%, bo i tak zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami ta stawka ma ten poziom osiągnąć, spłynąć do tego poziomu w 2000 r. W zamian za to rezygnujemy na stałe z ulg inwestycyjnych. Otóż jest co najmniej jeden argument, którego nie wolno nie wziąć pod uwagę: Chodzi o konieczność skierowania inwestycji na tereny objęte strukturalnym bezrobociem oraz konieczność podsterowywania aktywności inwestycyjnej na terenach biedniejszych.</u>
          <u xml:id="u-23.21" who="#HenrykGoryszewski">Panie i panowie posłowie, to podsterowywanie aktywności inwestycyjnej na terenach biedniejszych jest przecież jednym z najbardziej charakterystycznych rysów polityki finansowej i gospodarczej Unii Europejskiej. I kiedy się nas, Polaków, przekonuje do tego, że powinniśmy zaakceptować wejście do Unii Europejskiej, to mówi się - i mówili o tym ludzie, którzy wcześniej niż ja agitowali za akceptacją wejścia do Unii Europejskiej - że będziemy korzystali z funduszy regionalnych. Potrzebne są różne metody, bo każda z tych metod, tak jak lekarstwo, ma swoje i pozytywne, i negatywne skutki.</u>
          <u xml:id="u-23.22" who="#HenrykGoryszewski">Przeciwwskazania. Potrzebne jest podsterowywanie aktywności inwestycyjnej tak, żebyśmy nie mieli Polski A, obejmującej Mazowsze, Katowice i Bydgoskie, i Polski B, obejmującej całą ścianę wschodnią. Na taką Polskę nie ma zgody.</u>
          <u xml:id="u-23.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.24" who="#HenrykGoryszewski">I jeżeli odwołujemy się do pewnych obowiązków, jakie większość rządowa ma wobec swojego rządu, to chciałem powiedzieć, że rząd ma takie obowiązki wobec swojej większości rządowej. Również są to obowiązki wynikające z owego etosu „Solidarności”, który jest, przynajmniej dla nas, Klubu Akcji Wyborczej Solidarność, podstawą naszego programu politycznego.</u>
          <u xml:id="u-23.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.26" who="#HenrykGoryszewski">Ulga budowlana niewątpliwie sprzyja aktywności na rynku budowlanym. Jeżeli ktoś miał co do tego wątpliwości, to w ostatnich miesiącach - obserwując w spółdzielniach mieszkaniowych i w przedsiębiorstwach deweloperskich, jak się je nazywa, ruch na wieść, że ta ulga może być zlikwidowana i że zostanie zachowana przez tych, którzy nabędą do niej prawa do 31 grudnia 1998 r. - mógł się przekonać, jeżeli patrzeć na to bezstronnie, że ulga budowlana jest ważnym instrumentem pobudzania aktywności na rynku budowlanym.</u>
          <u xml:id="u-23.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.28" who="#HenrykGoryszewski"> A więc również jest instrumentem pobudzania aktywności na rynku przemysłu materiałów budowlanych, czyli także ma działanie prorodzinne, bo dostarcza miejsc pracy, a tym samym stwarza możliwości zarobku.</u>
          <u xml:id="u-23.29" who="#HenrykGoryszewski">Można dyskutować o kształcie tej ulgi. Nie widzę powodu, dla którego z tej ulgi mieszkaniowej, na przykład, mieliby korzystać w pełnym wymiarze czy w ogóle ci, którzy budują apartamenty lub rezydencje.</u>
          <u xml:id="u-23.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Departamenty.)</u>
          <u xml:id="u-23.31" who="#HenrykGoryszewski">Apartamenty. Myślę, panie pośle, że się zrozumieliśmy, iż nie chodzi o departament, lecz o apartament.</u>
          <u xml:id="u-23.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Apartament departamentu.)</u>
          <u xml:id="u-23.33" who="#HenrykGoryszewski">A czasopisma takie jak „Murator” wydają prospekty apartamentów o powierzchni 500 metrów kwadratowych i więcej. Do takiej budowy nie jest potrzebna inspiracja, nie jest potrzebne wsparcie finansowe ze strony państwa poprzez system finansów publicznych. Chodzi przede wszystkim o zachowanie wydajnego, a nie pozorowanego, instrumentu wspierającego budownictwo mieszkaniowe klasy średniej. Własne mieszkanie jest rzeczywiście dobrem rzadkim, trudno dostępnym, bo jest po prostu z natury swej droższe niż telewizor czy samochód. Jest zatem dostępne dla ograniczonego kręgu ludzi. Dlatego tym bardziej ta właśnie inspiracja i to wsparcie ze strony finansów publicznych są potrzebne dla budowy chociażby owej klasy średniej w Polsce, która nie zawsze głosuje na AWS, ale jest potrzebna mojemu krajowi i dlatego o nią też się troszczę.</u>
          <u xml:id="u-23.34" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Na zakończenie chciałbym, już w absolutnym pośpiechu, powiedzieć kilka uwag na temat, który zapisałem w konspekcie jako prakseologia nowelizacji. Mieliśmy już doświadczenie nad ustawami okołobudżetowymi, które musieliśmy zwracać rządowi i powiedzieć, że jeżeli mamy zdążyć przy budżecie, to trzeba je odchudzić, ograniczyć do tego, co jest konieczne dla budżetu. Jeżeli ustawa jest przekazana do Sejmu na dwa tygodnie przed budżetem, nie jest to najlepszy czas, żeby w tym momencie w tej ustawie, w tej inicjatywie, dokonywać zmian redakcyjnych, udoskonalających wyrażenia lub uzgadniać ją z prawodawstwem Unii Europejskiej. Na to mamy cały rok. I ponieważ ustawy podatkowe i tak są u nas nowelizowane, chociażby w 1998 r. trzy razy, jak mi się zdaje, to możemy w spokoju popracować nad tą ustawą i uniknąć oczywistych błędów redakcyjnych, których już nie będę tutaj cytował, jak chociażby mówienie o odpłatnej zamianie.</u>
          <u xml:id="u-23.35" who="#HenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! 1900 lat temu ukazał się pierwszy zachowany prawie w całości podręcznik prawniczy „Instytucje” Gajusa. Przez 1900 lat naprawdę pracowano nad tą nauką prawa i nie zaczęto tej pracy z momentem immatrykulacji prawników zatrudnionych w Ministerstwie Finansów, a zamiana nie jest odpłatną. Wystarczy otworzyć którykolwiek komentarz do Kodeksu cywilnego. Nie możemy wypuszczać tego rodzaju błędów, bowiem odpowiadamy za stan prawa w Polsce. To nie jest czas na to, żeby w takim tempie pracować nad tymi ustawami.</u>
          <u xml:id="u-23.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.37" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Moi koledzy mi nie wybaczą, bo mówiłem 5 minut za długo, ale już kończę. Składam tylko wniosek o złożenie tych wszystkich projektów do Komisji Finansów Publicznych. Niech do tej komisji zostaną skierowani przedstawiciele innych zainteresowanych komisji. Jeżeli naprawdę mamy to zrobić w tym tempie, to musi to być Komisja Finansów Publicznych odpowiedzialna za politykę finansową państwa tu w Sejmie i wobec Sejmu. Inaczej nie dokonamy tego w tym tempie, w tym terminie, jaki jest konieczny, żeby te reformy podatkowe przeprowadzić, a zarówno rząd, jak i my uznajemy za konieczne przeprowadzenie ich w takim wymiarze, w takim tempie, żeby odpowiednie zapisy znalazły się 30 listopada w dziennikach ustaw. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Wagnera w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MarekWagner">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wysłuchaliśmy dzisiaj rano interesującej relacji pana premiera Balcerowicza ze szczytu waszyngtońskiego i również byliśmy pełni zaniepokojenia ogromnym kryzysem, który grozi krajom azjatyckim, a który jest niebezpieczny również dla nas. Ale, panie premierze, pan ma chyba większe problemy tu, w kraju, niż tam, w Azji. Słuchając wystąpienia pana posła Goryszewskiego w imieniu klubu AWS, zastanawiałem się nad tym, czy w ogóle jest wam potrzebna opozycja.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#MarekWagner"> Naprawdę. Wychodzicie państwo z projektami ustaw podatkowych, przyjętymi przez rząd, i okazuje się, że nie macie zaplecza politycznego, co dzisiaj wyraźnie widać. Niestety, proszę państwa, będziecie się musieli policzyć do 231 albo rozpocząć współpracę z nami przy tych ustawach. </u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#MarekWagner">Panie Marszałku! Dobrze jednak się stało, że nie odbyliśmy debaty nad ustawami podatkowymi na poprzednim posiedzeniu Sejmu. Otrzeźwienie nastąpiło w ostatniej chwili. Zastanawiam się, jak długo po odbytych już wyborach będzie ono trwało. Doszliśmy bowiem do stanu, że przestrzeganie regulaminu Sejmu stało się cnotą i wszyscy po przełożeniu dyskusji podatkowej byli pełni uznania dla pana marszałka Płażyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#MarekWagner">Nie zmienia to naszej oceny, że tak późne przekazanie przez rząd ustaw podatkowych do Sejmu jest wyrazem braku szacunku nie tylko dla posłów postawionych pod presją czasu - na co zwracał uwagę pan poseł Goryszewski - ale i dla wszystkich obywateli płacących podatki, z których przecież jest utrzymywana administracja rządowa. Rząd, proszę państwa, miał dostatecznie dużo czasu, by wcześniej zająć się projektami ustaw podatkowych, które mają charakter okołobudżetowy, a nie robić tego w ostatniej chwili po powrocie z wczasów.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Reforma samorządowa.)</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#MarekWagner">W tym miejscu przypomnę fragment programu wyborczego Unii Wolności z 1997 r.: „Obowiązkiem państwa jest uczciwe traktowanie obywateli i informowanie ich o wszelkich zmianach systemu podatkowego z odpowiednim wyprzedzeniem, aby obywatel mógł przewidywać i planować swoje działania”. Dalej: „Zaproponujemy projekt ustawy regulującej wysokość i zasady płaconych podatków w latach 1999–2003 z rocznym okresem vacatio legis, tak aby każdy obywatel mógł przewidzieć, jakie ma zobowiązania względem państwa”. Tylko przyklasnąć, szanowni posłowie Unii Wolności, i przestrzegać.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#MarekWagner">Jeśli zaś chodzi o rząd pana premiera Buzka, to przyzwyczaił on nas do działań doraźnych, spektakularnych, wynikających z niedopracowanych programów i koalicyjnych kłótni. Przykład tego dzisiaj już wyraźnie widać.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#komentarz">(Poseł Jan Chmielewski: Spójrzcie na własne spektakularne działania w okresie swoich czterech lat.)</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#MarekWagner">Miłe słowa płynące z ust pana premiera nie są jednak w stanie ukryć faktu nieszanowania istniejącego prawa. Dla tego rządu, proszę państwa, ustawowy wymóg 30 dni na wyrażenie opinii przez związki zawodowe - w sprawie tak ważnych ustaw jak projekty ustaw podatkowych - to zbyt długi czas, by czekać.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#MarekWagner">Ustawy podatkowe są ustawami szczególnymi i nie mogą być uchwalane w trybie pilnym. Rozwiązania przyjęte w tych projektach mają wpływ na zasobność lub niedostatek polskich rodzin, na opłacalność bądź nieopłacalność działalności podmiotów gospodarczych. Potrzebne są więc gruntowne analizy, wyliczenie skutków nie tylko dla budżetu, ale i dla obywateli oraz osób prowadzących działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#MarekWagner">Posłowie SLD, głosując za proponowanymi rozwiązaniami lub przeciw, chcą mieć absolutną pewność, że są one optymalne; nie tylko korzystne dla budżetu, ale i sprawiedliwie dla podatników. Wymaga to oczywiście czasu i obawiam się, że mamy go obecnie zbyt mało.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#MarekWagner">Wysoki Sejmie! Nawet powierzchowna analiza tych projektów jasno jednak pokazuje intencje rządu, które są nie do przyjęcia dla Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Nie godzimy się bowiem na likwidację dla osób fizycznych i prawnych ulg inwestycyjnych w działalności gospodarczej, na zastąpienie dużej ulgi budowlanej systemem dopłat do budowy domu lub zakupu mieszkania, zamiast wspierania taniego budownictwa komunalnego, na wprowadzenie ulg prorodzinnych do systemu podatkowego zamiast do systemu zasiłków rodzinnych. Uważamy za całkowicie nieodpowiedzialny, z budżetowego punktu widzenia, sposób likwidacji ulg mieszkaniowych i ustanawianych przez podatników rent.</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#MarekWagner">W rządowym projekcie nie ma, naszym zdaniem, merytorycznego uzasadnienia dla likwidacji ulg inwestycyjnych dla przedsiębiorców, ulg polegających na możliwości odliczania od dochodu wydatków na zakup majątku służącego celom działalności gospodarczej zarówno osób fizycznych, jak i prawnych. Naszym zdaniem likwidacja tych ulg nie ma uzasadnienia ekonomicznego. Ulgi te preferują inwestycje, a nie konsumpcję, zmuszają do ujawnienia dochodów i w ten sposób ograniczają szarą strefę. Wykluczają możliwość korzystania z ulg przez tych podatników, którzy nie realizują swoich zobowiązań podatkowych wobec państwa. Podmioty z nich korzystające są naturalną lokomotywą gospodarki, stwarzają popyt inwestycyjny, a zatem tworzą rynki zbytu dla tych podmiotów, które z ulg nie korzystają. To niewątpliwie wpływa na rynek pracy i wzrost dochodu narodowego. Szerzej problem ulg inwestycyjnych przedstawi w swym wystąpieniu pan poseł Wiesław Kaczmarek. SLD jest zdecydowanie przeciwny ich likwidacji.</u>
          <u xml:id="u-25.15" who="#MarekWagner">Uważamy za zasadne zlikwidowanie dużej ulgi budowlanej, ale premiowanie osób budujących swoje pierwsze mieszkanie lub dom poprzez sfinansowanie z budżetu 3 metrów powierzchni jest rozwiązaniem adresowanym do tej samej grupy, która najobficiej korzystała z ulgi budowlanej. Rodzin o niskich i średnich dochodach nie stać na budowę czy zakup własnych mieszkań. Rząd w swoim stylu rozpoczął już wmawianie społeczeństwu, że będzie w ten sposób realizował wielki program budowania domu lub zakupu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi. Może to, proszę państwa, być i prawdą, jeśli ci młodzi ludzie będą mieli bardzo bogatych rodziców.</u>
          <u xml:id="u-25.16" who="#MarekWagner">SLD zdecydowanie opowiada się za przeznaczeniem środków na budownictwo komunalne o tanich czynszach. I po co, panowie ministrowie, mydlić oczy ludziom o małych i średnich dochodach deklaracjami o polityce prorodzinnej, jeśli proponuje się takie rozwiązania jak wy proponujecie? Zresztą w sprawie ulg budowlanych rząd przekroczył już wszelkie granice. Byliśmy świadkami doprawdy akrobatycznych wręcz wyczynów. Najpierw w exposé w dniu 10 listopada 1997 r. premier Buzek oświadczył: „Przywrócimy system dużych ulg podatkowych”. Potem premier Balcerowicz w Białej księdze zapowiedział likwidację dużej ulgi budowlanej. Następnie rząd potwierdził stanowisko ministra finansów i przekazał stosowną ustawę do Sejmu. Jednocześnie premier Buzek oświadczył, że „ci, którym się ulgę zabiera, otrzymają ją z powrotem, tyle że w zmniejszonym wymiarze i w formie dotacji”. W tym momencie z zagranicy powrócił pan Leszek Balcerowicz i zapowiedział, że sprawą jeszcze raz się zajmie i sprawdzi, czy jego polecenia zostały wykonane. Już się wydawało, że w tym gabinecie rządzi ten, kto akurat jest w Warszawie, gdy do akcji wkroczył właściwy decydent - przewodniczący AWS pan Marian Krzaklewski, który oświadczył, że duża ulga budowlana nie będzie zlikwidowana. To jasne oświadczenie sprawiło, że znacznie pewniej poczuł się pan premier Buzek, który powiedział - co wszyscy słyszeli w telewizji - że aczkolwiek rząd przesłał ustawy do Sejmu, ale to wcale nie znaczy, że się z nimi zgadza. Jeśli okaże się, że dotychczasowy system jest lepszy, to nie będzie się wprowadzać nowego. Jeśli ktoś nie rozumie, co znaczy „okaże się” oraz „kiedy się okaże”, to wyjaśniam, że pan premier Buzek poczeka na wynik starcia przewodniczącego AWS Mariana Krzaklewskiego z przewodniczącym Unii Wolności panem Balcerowiczem. Czy ktoś jest w stanie napisać lepszą komedię niż ta, którą zbiorowym wysiłkiem napisał nasz rząd?</u>
          <u xml:id="u-25.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-25.18" who="#MarekWagner">Dla pełnej jasności powtarzam stanowisko SLD w tej sprawie: SLD poprze likwidację dużej ulgi budowlanej tylko wówczas, gdy rząd jednoznacznie oświadczy, że środki z tego tytułu zostaną przeznaczone na wspólną z gminami budowę mieszkań komunalnych, o niskich czynszach, dostępnych dla rodzin o skromnych dochodach. Stanowisko jest jasne.</u>
          <u xml:id="u-25.19" who="#MarekWagner">SLD zgadza się w pełni co do idei wyjścia naprzeciw rodzinom wielodzietnym, ale adresowanie tej pomocy poprzez system podatkowy jest rozwiązaniem złym. Po pierwsze, eliminuje z tej pomocy osoby biedne, a nie objęte podatkiem dochodowym, np. tysiące bezrobotnych nie pobierających zasiłków, oraz rolników nie płacących podatku dochodowego, a właśnie obie te grupy powinny przede wszystkim skorzystać z pomocy. Po drugie, z ulgi tej będą korzystać również rodziny o wysokich dochodach, ponieważ zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego dostępność do ulgi musi być powszechna i niezależna od dochodowości. Mam wobec tego pytanie do pań i panów posłów z AWS mających troje i więcej dzieci, ale zarazem wysokie uposażenie poselskie: Czy uważacie za sprawiedliwe korzystanie przez was z tej ulgi? - bo ja nie. Czy nie lepiej byłoby środki te przeznaczyć dla tych rodzin, które często stają przed wyborem, czy kupić dziecku na zimę czapkę czy rękawiczki? Dlatego proponujemy, aby środki przeznaczone przez rząd na wspomożenie rodzin wielodzietnych przeznaczono po prostu na zwiększenie zasiłków rodzinnych. Ten system już istnieje. Po co tworzyć nowy i do tego społecznie niesprawiedliwy?</u>
          <u xml:id="u-25.20" who="#MarekWagner">Dlatego też projekt SLD ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny, prezentowany dziś przez panią posłankę Banach, zasługuje naszym zdaniem na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-25.21" who="#MarekWagner">Trzeba by wreszcie zapytać rząd, czy jest świadom, że po pierwsze, likwidując ulgę z tytułu trwałych ciężarów opartych na tytule prawnym - to jest zmiana art. 26 ust. 1 - i wprowadzając art. 2 ust. 2 tej ustawy, dla wszystkich podatników, którzy zawarli umowę renty przed 1 stycznia 1999 r., którym przyznano prawo do odliczania ulg z tego tytułu, doprowadzi do zawierania umów rent na okresy wieloletnie, np. 20–30 lat z prawem sukcesji. Wszyscy oni mają czas do 31 grudnia, by to zrobić. Ja instrukcji nie będę udzielał. Jest taka gazeta, która instruuje, jak rozbić finanse publiczne państwa.</u>
          <u xml:id="u-25.22" who="#MarekWagner">Po drugie, trzeba by zapytać rząd, czy jest świadom, że likwidacja ulgi z tytułu budowy budynku mieszkalnego z przeznaczeniem lokalu na wynajem i wprowadzenie w art. 2 ust. 3 zasady, że podatnicy, którzy przed 1 stycznia ponieśli wydatki na budowę tego domu, zachowają prawo do odliczania dalszych wydatków na budowę po 31 grudnia na dotychczasowych zasadach, spowoduje znaczny ubytek dochodów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-25.23" who="#MarekWagner">Pan premier Balcerowicz powiedział, że nikt nie straci praw nabytych. Chcę więc przestrzec, że te prawa nabyte będą obowiązywały długo i będą kosztować budżet bardzo dużo. Jeśli rząd nie jest tego świadom - a z przedłożonych projektów wynika, że nie jest - to pozostaje mu tylko nadzieja, że jakoś to będzie.</u>
          <u xml:id="u-25.24" who="#MarekWagner">Panie i Panowie Posłowie! Jaki obraz wyłania się z analizy rozwiązań przyjętych przez rząd w ustawach podatkowych? Ano taki, że rząd pana premiera Buzka zaproponował ludziom bogatym, tym, których stać na budowę domu lub zakup mieszkania, dopłatę z budżetu w wysokości 6–7 tys. zł, rodzinom wielodzietnym natomiast - 12 zł miesięcznie na dziecko, a i to nie wszystkim i nie zawsze tym, co potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-25.25" who="#MarekWagner">Pan premier Balcerowicz bardzo niechętnie reaguje na podziały na lewicę i prawicę. Uważa, że dziś podział przebiega według innych kryteriów - jest to podział na siły odpowiedzialne i roszczeniowe. Nawet w dzisiejszym jego wystąpieniu taka nuta zabrzmiała. Zgłoszona propozycja: 7,5 tys. zł dla rodzin bogatych na podwyższenie standardu mieszkaniowego i 12 zł dla rodzin biednych na mleko i bułki - jest najdobitniejszym potwierdzeniem tego, że istnieje, proszę państwa, podział na lewicę i prawicę i że ta koalicja jest właśnie koalicją skrajnie prawicową.</u>
          <u xml:id="u-25.26" who="#MarekWagner">Chciałbym zapytać: Czy oznacza to zerwanie AWS z korzeniami związkowymi, do których jeszcze niedawno tak chętnie się przyznawała?</u>
          <u xml:id="u-25.27" who="#MarekWagner">Jeśli chodzi o SLD, to chcę jasno stwierdzić, że będziemy popierać tylko te rozwiązania, które wychodzą z solidaryzmu społecznego i nie uderzają w rodziny o małych i średnich dochodach. Tak jak dotychczas, będziemy bronić rzesz rodzin, które nie z własnej winy, nie przez brak zaradności stosunkowo mało zyskały na przemianach w Polsce, a nawet na nich straciły.</u>
          <u xml:id="u-25.28" who="#MarekWagner">Nasze stanowisko nie ma nic wspólnego z janosikostwem: zabrać bogatym - rozdać biednym. W interesie ludzi z trzeciego, najwyższego przedziału podatkowego jest to, by w Polsce zmniejszała się sfera ubóstwa i stale rosła klasa średnia. Zwiększa to popyt wewnętrzny na towary i usługi, napędza koniunkturę i służy rozwojowi gospodarki. Podstawowa zasada wynikająca z doświadczeń historycznych: chcesz żyć dobrze i bogato, to daj żyć innym - jest najlepszą gwarancją spokoju społecznego i dalszego przyzwolenia na kontynuowanie reform.</u>
          <u xml:id="u-25.29" who="#MarekWagner">Wymieniłem nasze najważniejsze zastrzeżenia do projektu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest ich jednak znacznie więcej. Kolejny już raz musimy bowiem stwierdzić, że rząd przesyła do Sejmu projekty ustaw zawierające fragmentaryczne zmiany, przygotowane na kolanie, obliczone na uzyskanie doraźnego efektu politycznego, a zapewne pośpiech w przygotowaniu jest przyczyną ich niskiej jakości prawnej. Eliminuje się niektóre istniejące luki prawne, ale zarazem tworzy wiele nowych. Projekty dowodzą dużej odporności ich twórców na dotychczasową krytykę i argumenty przeciwne.</u>
          <u xml:id="u-25.30" who="#MarekWagner">Koleżanki i koledzy z mojego klubu w dzisiejszej debacie, a następnie w komisjach przedstawią Wysokiej Izbie wiele błędów i niejasności, które tkwią w ustawach o podatku dochodowym od osób prawnych i od osób fizycznych. O jednym poważnym mankamencie chciałbym jednak powiedzieć już teraz.</u>
          <u xml:id="u-25.31" who="#MarekWagner">Rząd zapowiadał uszczelnienie ulgi na odliczanie darowizn. Tymczasem ani dla osób prawnych, ani dla osób fizycznych takiego uszczelnienia nie dostrzegamy. Chodzi nam przede wszystkim o ogłoszone w „Białej księdze” oszustwa związane z darowiznami na rzecz kościelnych osób prawnych. W wypadku tych darowizn nie ma możliwości żadnej kontroli. Zadajemy sobie pytanie: Czy są równi i równiejsi? Czy ta ogromna kwota darowizn osób fizycznych na rzecz kościelnych osób prawnych zacznie w końcu podlegać kontroli urzędów skarbowych czy nadal tylko kontroli Boskiej? Domagamy się, aby tę furtkę, przez którą za chwilę wyciekną setki milionów złotych, definitywnie zamknąć.</u>
          <u xml:id="u-25.32" who="#MarekWagner">Wysoki Sejmie! Dzisiejsza debata jest pierwszą poważną debatą podatkową za kadencji tego rządu, warto więc pokusić się o nieco szerszą refleksję. Po odrzuceniu przez poważną część społeczeństwa propozycji zawartych w „Białej księdze” rząd, przesyłając do Sejmu projekty ustaw, nad którymi obecnie debatujemy, zapowiedział kontynuację prac nad reformą systemu podatkowego, tak by zasadnicze zmiany zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-25.33" who="#MarekWagner">Trzeba oczywiście zadać sobie pytanie: Czy dotychczasową dyskusję nad „Białą Księgą” i koncepcjami podatku prorodzinnego można potraktować jako swego rodzaju bazę dla obecnej debaty sejmowej, a także czekającej nas dyskusji na temat reformy systemu podatkowego? Uważam, że zdecydowanie nie. Lansowana w „Białej księdze” propozycja podatku liniowego jest bowiem ze względu na sposób i moment jej przedstawienia czysto wyborczą grą. Operując półprawdami, nie zawsze rzetelnymi wyliczeniami, dobierając argumenty do z góry postawionej tezy, a nawet - co przykro mi powiedzieć - manipulując faktami, starano się sprawić wrażenie, że podatkiem liniowym uszczęśliwia się wszystkich. Rencistów, emerytów i tych o najniższych dochodach uszczęśliwiano kwotą 20 zł miesięcznie, a osoby o najwyższych dochodach - kwotą 2000 zł miesięcznie. Podmioty gospodarcze, a także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wabi się obniżeniem podatku do 22%, ale za cenę odebrania ulg inwestycyjnych. Postawiono podatnikom pytanie: czy jesteś za obniżeniem podatku i wprowadzeniem podatku liniowego? - starając się koncentrować dyskusję wyłącznie na podatku dochodowym, a uciekając od problemu wpływu zapowiadanych podwyżek podatków pośrednich VAT na podstawowe wydatki rodziny, na cenę żywności i artykułów dla dzieci.</u>
          <u xml:id="u-25.34" who="#MarekWagner">Ponieważ, jak powiedziałem, czeka nas jeszcze zasadnicza dyskusja podatkowa, dlatego też chciałbym, byśmy debatując dziś nad przedłożonymi przez rząd projektami ustaw i później, gdy będą trwać prace nad koncepcjami reformy systemu podatkowego, nie powracali do niektórych mitów i sądów, które są nieprawdziwe. Nie jest prawdą, proszę państwa, że Polska ma jeden z najbardziej skomplikowanych systemów podatkowych z najwyższymi stawkami. Taką stawkę najwyższą jak Polska ma Portugalia i Wielka Brytania, natomiast Austria, Belgia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Niemcy i wiele innych krajów mają stawkę wyższą niż u nas. Liczba stawek w Polsce jest najmniejsza ze spotykanych.</u>
          <u xml:id="u-25.35" who="#MarekWagner">Nie jest prawdą, proszę państwa, że Polska jest jednym z najbardziej fiskalnych krajów, gdy zmierzymy ten fiskalizm relacją podatków do dochodu narodowego. Ze wskaźnikiem 42,7% plasujemy się w połowie tabeli wszystkich krajów OECD, a to tylko dlatego, że do tego rachunku wliczane są wyjątkowo wysokie w Polsce składki na ZUS.</u>
          <u xml:id="u-25.36" who="#MarekWagner">Nie jest prawdą, że obniżenie podatków prowadzi bezpośrednio do radykalnego ograniczenia szarej strefy. W Polsce nie można jej uznać za szczególną plagę i ma ona mniejsze rozmiary niż w wielu innych krajach. Bezpośrednią jej przyczyną są jednak bez wątpienia wysokie składki na ZUS, a nie podatki.</u>
          <u xml:id="u-25.37" who="#MarekWagner">Nie jest prawdą, że niskie stawki podatkowe, zwłaszcza te z najwyższego przedziału, mają bezpośredni wpływ na tempo rozwoju gospodarczego. Można podać przykłady Hiszpanii i Portugalii, ale wystarczy nasz własny - Polska osiągnęła w latach 1994–1997 tempo wzrostu PKB 6–7% rocznie przy stawkach podatkowych 21, 33, 45%.</u>
          <u xml:id="u-25.38" who="#MarekWagner">Nie jest prawdą, że istnieją dyrektywy Unii Europejskiej obligujące nas do wprowadzenia stawki 22% VAT. Nie trzeba się więc spieszyć, nie trzeba być prymusem kosztem własnego społeczeństwa. Już kiedyś zniechęcono Polaków do Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego, nie ma więc potrzeby obrzydzania im teraz Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-25.39" who="#MarekWagner">Mówię o tym tak szeroko, by minister finansów nie posługiwał się już więcej półprawdami. Takie postępowanie ma zresztą swoje konsekwencje. Znaleźli się już naśladowcy, którzy za nic mają dane statystyczne i oczywiste fakty, W toku dyskusji nad systemem podatkowym jeden z nich - nazwisko ujawnię za chwilę - postanowił dać się poznać z innej, niż dotychczas go znaliśmy, strony. Całkowicie, proszę państwa, potwierdził, że papier jest cierpliwy. W zamieszczonym w „Rzeczpospolitej” artykule najpierw martwi się, że Polska ma za duży budżet, cytuję: „Obecnie budżet nasz absorbuje aż 17% PKB”. Dopiero by się zmartwił, gdyby wiedział, że budżet nasz absorbuje 26% PKB, co jednak nie tylko nie jest wysoką relacją, ale nawet jedną z niższych w Europie. Potem lamentuje, że w Polsce inwestuje się bardzo mało, zaledwie 16% PKB. Tu mogę go pocieszyć - inwestuje się około 21% PKB.</u>
          <u xml:id="u-25.40" who="#MarekWagner">Kolejny cytat: „Utrzymanie obecnego poziomu inwestycji daje szansę na średnioroczny rozwój gospodarczy w tempie 2,6%”. Cóż za powalająca na kolana precyzja wyliczeń. I co z tego, kiedy teoria sobie, a życie sobie. W ostatnich latach właśnie ten obecny poziom inwestycji pozwolił zwiększać PKB w tempie 6–7% rocznie. Dalej cytuję: „Gdyby udało się zmniejszyć podatki na tyle, że udział budżetu państwa w PKB spadłby do 10%...”. Tu już nie ma co prostować, można tylko płakać. Nie wiem, jak to nazwać, ale gdyby tak było, to wiem, że autor miałby swoją ministerialną pensję znacznie mniejszą niż obecnie.</u>
          <u xml:id="u-25.41" who="#MarekWagner">Dlaczego zajmuję się bzdurami wypisywanymi w gazetach? Dlatego że ich autorem nie jest byle kto. Czas już odkryć nazwisko nowej gwiazdy na firmamencie polskiej ekonomii. Otóż jest nią szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Wiesław Walendziak. Jak widać człowiek wszechstronnie utalentowany.</u>
          <u xml:id="u-25.42" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-25.43" who="#MarekWagner"> No cóż, można się uczyć na błędach, ale lepiej w szkole. Jeżeli taki jest poziom dyskusji o podatkach na posiedzeniach rządu, to wypadałoby współczuć ministrowi finansów. Współczuję panu, panie premierze, gdyby nie to, że sam jest pan sobie winien.</u>
          <u xml:id="u-25.44" who="#MarekWagner">Wysoki Sejmie! Pan premier i ministrowie jego rządu nie tylko karmią nas półprawdami, przeinaczają fakty w sprawach podatkowych, ale narzucając chaotyczną dyskusję o podatkach, ukrywają jednocześnie projekt budżetu państwa. Nie wypowiadając się na temat okoliczności będących przyczyną niedopełnienia przez rząd ustawowego terminu złożenia budżetu w Sejmie, chciałbym prosić pana premiera Buzka, by poinformował Wysoką Izbę:</u>
          <u xml:id="u-25.45" who="#MarekWagner">1. Jaką waloryzację rent i emerytur rząd zamierza przyjąć w projekcie ustawy budżetowej? Czy będzie to co najmniej 2,5% ponad wzrost cen, jak miało to miejsce w latach 1994–1997?</u>
          <u xml:id="u-25.46" who="#MarekWagner">2. Czy powtórzony zostanie 6-procentowy wskaźnik wzrostu płac sfery budżetowej ponad inflację, stosowany w latach 1995–1997?</u>
          <u xml:id="u-25.47" who="#MarekWagner">3. Jakie dopłaty są przewidywane do kosztów energii ciepła, zwłaszcza środki na osłony dla najmniej zasobnych rodzin, po zamierzonym przez rząd uwolnieniu nośników cen energii?</u>
          <u xml:id="u-25.48" who="#MarekWagner">4. O ile zostaną zmniejszone środki na rolnictwo? Czy zamiast wspomagania rolnictwa przez budżet, zostaną mu wyłącznie środki pomocowe?</u>
          <u xml:id="u-25.49" who="#MarekWagner">5. O ile więcej środków niż w roku ubiegłym przeznaczonych zostanie na poprawę wyposażenia szkół, na wprowadzenie zajęć pozalekcyjnych, na rozbudowę sal gimnastycznych, wreszcie na poprawę bezpieczeństwa?</u>
          <u xml:id="u-25.50" who="#MarekWagner">To są tylko podstawowe pytania, na które chcielibyśmy usłyszeć odpowiedź pana premiera. Myślę, że kiedy odpocznie po trudnym okresie kampanii wyborczej, to będzie mógł nam odpowiedzieć na te pytania w Sejmie. Nie jest bowiem tak, że najpierw przesądza się o ustawach podatkowych, a potem przyjmuje budżet. Dzięki podatkom zaspokajane są potrzeby społeczne. Nieodpowiedzialnością byłoby również niemartwienie się o środki na realizację czekających nasz kraj reform. Czekamy na odpowiedź premiera Jerzego Buzka na te pytania. Dziś może już pan sobie pozwolić, panie premierze, na powyborczą szczerość, co znacznie ułatwiłoby posłom pracę nad ustawami podatkowymi.</u>
          <u xml:id="u-25.51" who="#MarekWagner">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, że na dobrą sprawę projekt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych powinien być odrzucony w pierwszym czytaniu. Biorąc jednak pod uwagę to, że system podatkowy pilnie wymaga uszczelnienia, będziemy głosowali za skierowaniem go do komisji. Będziemy jednak zdecydowanie przeciwni rozwiązaniom napędzającym pieniądze podatnikom o wysokich dochodach oraz rozwiązaniom nieodpowiedzialnym ekonomicznie. Co się tyczy pozostałych projektów, to pomimo wielu zastrzeżeń do niektórych z nich również będziemy głosować za skierowaniem ich do komisji. Liczymy na to, że stworzone zostaną warunki do poważnej pracy nad tymi dokumentami, przede wszystkim w interesie podatników.</u>
          <u xml:id="u-25.52" who="#MarekWagner">Zwracamy się jednak z prośbą do koalicji, zwłaszcza po dzisiejszym wystąpieniu przedstawiciela AWS, by przeliczyła swoje szeregi i ustaliła, czy ma w tym Sejmie większość i czy ponosi odpowiedzialność za uchwalone rozwiązania, czy też dostrzega możliwość i celowość współpracy w tych ważnych kwestiach z SLD. Wtedy, ale tylko wtedy, będziemy mogli wziąć na siebie część odpowiedzialności za przeprowadzone zmiany. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Tadeusza Syryjczyka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#TadeuszSyryjczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustawy podatkowe rozpatrujemy na tle generalnej sytuacji Polski. Debata podatkowa zawsze poprzedzała przedłożenia budżetowe i nie można się zgodzić z tezą, iż są to zagadnienia odrębne. Jak wiadomo, ustawy podatkowe decydują o stronie dochodowej budżetu, i tak, jak, uchwalając rozmaite ustawy o świadczeniach publicznych, w istocie stwarzamy zobowiązania do ponoszenia wydatków, tak uchwalając ulgi podatkowe zmniejszamy wpływy, czyli dokonujemy podobnej operacji, a ustalając stawki, zasady poboru i inne szczegóły, decydujemy o wysokości dochodów planowanych i skuteczności ich ściągnięcia i w związku z powyższym o dochodowej stronie budżetu. Nie ma w gospodarce ściśle rynkowej innych dochodów poza budżetem. W gospodarce takiej jak polska dochody niepodatkowe są znikome. Tak więc to właśnie uchwalając ustawy podatkowe, decyduje się o dochodowej stronie budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#TadeuszSyryjczyk">Budżet jest w trakcie opracowywania. Ale wiadomo, że warunki zewnętrzne uległy pogorszeniu, co niewątpliwie odbije się na planowanym wzroście produktu krajowego brutto. Będzie on nieco niższy. Polska gospodarka jest silna, ale ostrożność, unikanie błędów, zachowanie dobrej reputacji są konieczne dla utrzymania naszej pozycji gospodarczej i dla stworzenia wyraźnych uwarunkowań dla rozwoju - długotrwałego, opartego na solidnych podstawach. Polsce potrzebny jest bowiem wzrost trwający znaczny czas, a nie jakiś doraźny fajerwerk. Trzeba więc stworzyć warunki szybkiego wzrostu, aby zmniejszyć dystans wobec krajów rozwiniętych. Ale zmniejszanie tego dystansu w obliczu obiektywnej sytuacji trwać będzie dwa dziesięciolecia.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! System podatkowy jest w gospodarce rynkowej podstawowym czynnikiem, poprzez który państwo oddziałuje na gospodarkę. Od podatków zależy szansa na rozwijanie inicjatywy, gromadzenie oszczędności i planowanie poczynań produkcyjnych, handlowych, oszczędności i konsumpcji, w poczuciu znanych, jednakowych dla wszystkich reguł gry. Podatki decydują w dużej mierze o tym, czy w kraju warto podejmować przedsięwzięcia długofalowe, czy inwestować i wreszcie czy kapitał dopływa, czy też ucieka z kraju. I to jest czynnik, który określa konkurencyjność gospodarki polskiej na tle innych państw, który w obliczu zaburzeń gospodarki światowej będzie współdecydował, jako jeden z wielu, ale bardzo ważny wśród tych wielu czynników, o tym, czy w Polsce utrzyma się trend inwestycyjny, czy będzie dopływ kapitału, czy będą długofalowe przedsięwzięcia, czy też raczej będziemy traktowani w sposób marginalny. W obecnej sytuacji musimy tym bardziej analizować skutki decyzji budżetowych, a więc także korekt systemu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#TadeuszSyryjczyk">U progu lat dziewięćdziesiątych miała miejsce zasadnicza reforma podatku dochodowego. Zniesiono wtedy liczne podatki obciążające dochód (od wynagrodzeń, od płac, od dochodu, wyrównawczy i podobne) i wprowadzono prostą 3-stopniową skalę opodatkowania - 20, 30, 40%. Po tej reformie ustawy były co roku lub częściej zmieniane. Czasami było to szlifowanie reformy i trzeba je uznać za konieczne. Jednak sporo zmian wprowadzało liczne komplikacje do systemu. W dużej mierze jest to skutek załatwiania przy pomocy ustaw podatkowych rozmaitych konkretnych spraw.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#TadeuszSyryjczyk">Takie działania, od których nikt nie jest wolny, także i Unia Wolności, niekoniecznie są najlepiej adresowaną formą polityki państwa. I o tym trzeba po prostu przy okazji tej debaty sobie powiedzieć. Niekiedy istotnie jest tak, że właśnie ulgą podatkową zastępuje się inne działania lub też próbuje się stworzyć pewien surogat polityki państwa, niekoniecznie właściwie adresowany, nie będący zawsze właściwą odpowiedzią na bolączki, problemy, które inicjatorzy chcą rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#TadeuszSyryjczyk">W ramach tej filozofii, jak długo stosuje się ulgi, Unia Wolności opowiadała się za niektórymi z nich - zwłaszcza w sferach, które dotyczą rozwoju człowieka, jak edukacja, mieszkania. Z drugiej jednak strony uważamy, że zmiana filozofii mogłaby być pożyteczna i zastąpienie rozmaitych ulg, odpisów, odliczeń programami adresowanymi, które lepiej odpowiadają zapotrzebowaniu społecznemu, lepiej realizują pewne kierunki rozwojowe w państwie czy też wreszcie lepiej rozwiązują takie problemy, jak polityka rodzinna czy mieszkaniowa, może być rozwiązaniem dobrym - i pod tym warunkiem można ulgi znosić. I wtedy także jesteśmy gotowi pożegnać się z tymi ulgami, o które toczyliśmy ciężkie boje także z panem Wagnerem i SLD, którzy swego czasu bardzo mocno protestowali przeciwko niektórych rozwiązaniom, które dzisiaj w systemie istnieją. Dziś walczą o ich utrzymanie. W tych właśnie warunkach uważam, że możemy uczynić zadość niektórym propozycjom poprzednich rządów, na przykład zniesienia ulgi na mieszkania budowane na wynajem. To zdaje się właśnie my byliśmy za utrzymaniem tych ulg, a państwo - za ich likwidacją, jak sobie przypominam, mniej więcej przed dwoma laty,...</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#TadeuszSyryjczyk">... wtedy, kiedy nie było jeszcze systemu TBS ani kas budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#TadeuszSyryjczyk">Najbardziej oczywisty jest postulat obniżania obciążeń podatkowych. Jest on w Polsce uzasadniony. Omal połowę wypracowanych złotówek wydaje w naszym imieniu rząd, samorządy lokalne, ZUS, fundusze pozabudżetowe i inne instytucje publiczne, płacąc w naszym imieniu za rozmaite usługi, płacąc na edukację, zdrowie, policję, pomoc socjalną, wojsko itd. Niewiele ponad połowę wydajemy samodzielnie. Nasze finanse publiczne są duże. Nie wystarczy zachwycać się tym, że budżet uległ pewnemu względnemu obniżeniu, bo pozostaje kwestia wielkości finansów publicznych w odniesieniu do systemu ubezpieczeń emerytalnych, którego reforma będzie długofalowa i prędko nie uwolni odpowiedniego procentu PKB spod oddziaływania systemu finansów publicznych. W zamożnych krajach Europy ponad 20 lat temu, gdy ich poziom dochodu narodowego na głowę mieszkańca był podobny do naszego, redystrybucja tegoż dochodu poprzez system finansów publicznych i ubezpieczeń społecznych, razem wziętych, była niższa, wynosiła poniżej 40%, a na pewno nie 50% produktu narodowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#TadeuszSyryjczyk">Drugi postulat, uproszczenia - zwłaszcza ulg i odpisów - to także dobry kierunek zmian. Jest to postulowane zarówno przez teoretyków, jak i coraz większą liczbę podatników. Główny kłopot jest natury politycznej. Każda ulga i odpis, chociaż dotyczy tylko części podatników, ma wsparcie konkretnych środowisk, dobrze świadomych swoich interesów, ma troskliwych rodziców. Za to ograniczanie ulg i odpisów, wraz z obniżeniem stawek, jest korzystne dla prawie wszystkich, ale w konkretnej debacie okazuje się sierotą.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#TadeuszSyryjczyk">Trzecia grupa postulatów dotyczy zmiany stopnia progresji. Za socjalizmu stawki dochodziły do 85% i było ich kilkanaście. Takie podatki oczywiście nie zachęcały do zwiększenia wysiłku i inicjatywy. Nie tylko w Polsce nie sprawdziły się. Stąd wiele krajów, podobnie jak Polska w dobie przemian, zredukowało znacząco liczbę stawek i ograniczyło progresję. Umiarkowana, spłaszczona progresja jest tym, co można i trzeba jak najszybciej wprowadzić. Ograniczenie progresji powoduje na ogół ujawnienie wyższych dochodów, a więc pozwala zachować znaczący udział zamożnej części społeczeństwa we wpływach do budżetu, który zresztą wcale nie jest tak niski. Według obecnych badań 10% najzamożniejszych osób dostarcza 1/3 wpływów z podatku dochodowego, a 20%, czyli 1/5, najzamożniejszych osób płaci 47,7% ogółu podatków bezpośrednich, czyli dostarcza prawie połowę wpływów z tytułu podatku dochodowego. Tak więc redystrybucja dzisiaj występuje. Natomiast trzeba zwrócić uwagę na pewien fakt, który dotyczy zarówno krajów zamożnych, jak i Polski. Znoszenie górnych progów podatkowych z reguły powodowało ujawnienie większej liczby podatników, którzy dobrowolnie deklarowali wyższe dochody. Z tego punktu widzenia obecna progresja jest zbyt duża i można to stwierdzić chociażby na podstawie naszego parlamentarnego doświadczenia. Po wprowadzeniu podatku dochodowego - po pierwszym roku jego funkcjonowania - grupa podatników objętych stawką 30–40%, tych, którzy znaleźli się w wyższych przedziałach, stanowiła niespełna 10% ogółu. Później waloryzowano przedziały cenowo, płace rosły nieco szybciej, więc teoretycznie ta grupa powinna się zwiększać, a nie zmniejszać. Natomiast dziś stanowi ona około 5% podatników. To oznacza, że jednak progresja jest wystarczająco duża, by mobilizować nie do ujawnienia dochodu, a raczej do zaniżania dochodów w deklaracji podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#TadeuszSyryjczyk">Podobnie było w innych krajach - wiadomo, że na ogół kasowanie wyższych stawek powodowało, że dochodziło do ujawniania wyższych dochodów. Tak więc z jednej strony zachowana była zasada, że podatnicy bogatsi płacą więcej - bo to jednak nie jest podatek pogłówny, lecz proporcjonalny - a z drugiej zasada powodująca rzeczywiste ujawnianie tych dochodów; faktyczny pobór był dzięki temu dobry. Trzeba też pamiętać, że w obecnym systemie 19-procentowa stawka wcale nie jest jednakowa dla wszystkich. Tak naprawdę podatnicy, których zarobki sięgają górnej granicy przedziału pozwalającego na płacenie właśnie takiej stawki, w wyniku istnienia kwoty wolnej płacą podatek o stopie rzędu 17%.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#TadeuszSyryjczyk">Propozycje zawarte w „Białej księdze” wyraźnie stwierdzają, że kwota wolna ma ulec najpierw podwojeniu, a potem dalszemu zwiększeniu. To oznacza w praktyce, że utrzyma się progresja, tyle że będzie ona prostsza i bardziej umiarkowana. Natomiast nie będzie tego efektu, że ujawnienie kolejnej złotówki skutkuje wydatkiem 40 gr na podatki, a to jest właśnie efekt, który powoduje bądź to poniechanie legalizacji wyższych dochodów, bądź w ogóle poniechanie pozyskiwania wyższych dochodów. Tak więc spłaszczenie progresji służyłoby nie tylko ludziom o wyższych dochodach. Polska jest też krajem o stosunkowo niewielkich oszczędnościach. Tak więc nie tylko przedsiębiorca, który wprost zainwestuje pozostałe kwoty, tworzy miejsca pracy, ale także ten, kto oszczędza w banku, idzie na giełdę, staje się inwestorem pośrednim, poprzez system bankowy zwiększa bowiem kapitał do zainwestowania, który jest przecież niezbędny, aby tworzyć nowe i lepsze warunki pracy. Nie chodzi tylko o inwestycje bezpośrednie. Zmniejszenie górnych stawek powoduje, że także oszczędności są niżej opodatkowane niż konsumpcja, którą opodatkowuje VAT. Dlatego uważamy, że stworzenie bardziej umiarkowanej progresji poprzez wprowadzenie jednej stawki i odpowiedniej kwoty wolnej od podatku byłoby rozwiązaniem dobrym. Szkoda, że nie zostało ono przyjęte na pierwszym etapie przynajmniej częściowo, w formie zmniejszenia liczby stawek np. z 3 do 2.</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#TadeuszSyryjczyk">Trzeba wreszcie powiedzieć, że istotną sprawą jest zmniejszenie podatku od osób prawnych. Dochód osoby prawnej podlega jeszcze raz opodatkowaniu po wypłaceniu dywidendy. W formie osób prawnych działa większość przedsiębiorstw. I właśnie tu się też ujawnia dość mocno konkurencyjność danego systemu gospodarczego względem systemu innych krajów. Bo ten właśnie podatek płaci przedsiębiorca, który wnosi kapitał zewnętrzny.</u>
          <u xml:id="u-27.14" who="#TadeuszSyryjczyk">W Polsce jest duża grupa społeczna, która de facto płaci podatek liniowy od swoich dochodów. I właśnie z kręgów partii, która z nią jest związana, płynie największa krytyka tego podatku. Cała pozostała grupa rolników, z wyjątkiem rolników prowadzących uprawy szczególnie rentowne, którzy płacą podatek dochodowy, płaci podatek rolny, który teoretycznie jest podatkiem majątkowym, ale z punktu widzenia ekonomicznego jest to podatek dochodowy zryczałtowany, albowiem jest ustalany według obszaru gospodarstwa i ceny skupu zbóż, jest to iloczyn tych dwóch elementów. Praktycznie jest to więc zryczałtowana forma podatku. Rolnik, który ma jeden hektar, płaci dokładnie taki sam podatek od hektara jak rolnik, który ma tysiąc hektarów czy dwa tysiące hektarów, i nikogo nie gorszy to, że nie ma redystrybucji w obrębie tej grupy. Wszyscy się zgadzają na podatek liniowy w tym wypadku. Pomijam już, że składki na ZUS w wypadku gospodarstw rolnych są podatkiem pogłównym, czyli takim, jaki proponują najbardziej skrajne liberalne partie, bo w istocie przy zwiększeniu gospodarstwa w pewnym momencie już przestaje wzrastać stawka opłacana na ZUS. Tak więc proponowałbym, żeby ze słowami zgorszenia w tej sprawie - takimi jakie niektórzy głoszą - wstrzymać się i przeanalizować, jak wygląda progresja podatkowa w różnych grupach, bo akurat w wypadku grupy rolników nie ma praktycznie żadnej progresji, a jeśli chodzi o ubezpieczenie, które jest też ważnym obciążeniem de facto podatkowym - bo jest to przymusowa danina, którą się pobiera w takim samym trybie jak podatki - mamy tu do czynienia z jeszcze bardziej liberalnym rozwiązaniem i jakoś ten liberalizm w tym jednym wypadku wszystkich zadowala.</u>
          <u xml:id="u-27.15" who="#TadeuszSyryjczyk">Proszę państwa, reformy mają docelowo obejmować uproszczenie podatków, zmniejszenie liczby stawek, uściślenie niektórych przepisów, ograniczenie ulg, spłaszczenie progresji, zagwarantowanie ustawowo podatku zryczałtowanego i stworzenie dla przedsiębiorców innych ułatwień, wynikających z prac zespołu rządowego, z udziałem przedstawicieli przedsiębiorców, nad tym, co zrobić, aby system był lepszy. Z tego, co postulowano na rok 1999, jak powszechnie wiadomo, ostatecznie usunięto rewizję podatku dochodowego od osób fizycznych w części dotyczącej liczby stawek. To nie jest w moim przekonaniu dobre rozwiązanie, że odłożono tę sprawę na później, do dalszych debat i dyskusji, gdyż w istocie stworzy się pewną asymetrię między osobami prawnymi a osobami fizycznymi, jeżeli dokonamy wyraźnego szybszego zmniejszenia podatku w przypadku osób prawnych, a nie nastąpi wprowadzenie wyraźnych ułatwień w przypadku osób fizycznych, choć wiele firm jest prowadzonych właśnie w tej formie.</u>
          <u xml:id="u-27.16" who="#TadeuszSyryjczyk">Przechodząc do omówienia kwestii związanych z podatkiem dochodowym, który stanowi oś nowelizacji, albowiem VAT nie jest w tych ustawach na nowo regulowany, chciałbym podkreślić kilka zagadnień odnoszących się do reformowania systemu podatkowego w pożądanym i oczekiwanym kierunku. Znaczącym uproszczeniem jest podwyższenie kwoty obrotów, od której obowiązuje prowadzenie ksiąg rachunkowych, z równowartości 4 tys. ECU do 800 tys. ECU, to jest do kwoty ponad 3 mln zł. Oznacza to uwolnienie od prowadzenia ksiąg rachunkowych wielu małych, a nawet średnich firm. Mogą one prowadzić znacznie prostszą książkę przychodów i rozchodów. Podobną rolę pełni podwyższenie kwoty obrotów, do której można stosować podatek ryczałtowy, a więc prowadzić wyłącznie ewidencję przychodów, bez ścisłej ewidencji kosztów, do kwoty 400 tys. zł, zwiększa bowiem liczbę firm małych, które obejmie ta prosta forma opodatkowania. Obejmie istotnie więcej, niż wynikałoby z waloryzacji przyjętej w dotychczasowych ustaleniach, która zamknęłaby się w kwocie poniżej 300 tys. zł. Następuje więc znaczne odbiurokratyzowanie gospodarki. Poszerza się grupa tych firm, które stosują wyłącznie książkę przychodów i rozchodów, oraz tych, które mogą przejść na ewidencjonowanie jedynie przychodów, maleje zaś grupa firm, które są zmuszone do prowadzenia pełnej księgowości, stosownej dla dużych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-27.17" who="#TadeuszSyryjczyk">Pozytywną odpowiedzią na postulaty środowiska przedsiębiorców, która ułatwi proces inwestowania i rozwoju firm, jest wydłużenie okresu rozliczania strat z 3 do 5 lat. To także poprawi konkurencyjność naszej gospodarki. Ważną rzeczą jest również zmiana limitu wydatków na reklamę. Trzeba uznać, że w związku ze stosowaniem środków promocyjnych i koniecznością poszukiwania nowych rynków zbytu jest to również ruch w kierunku poprawy konkurencyjności naszej gospodarki i naszych przedsiębiorstw na rynkach zewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-27.18" who="#TadeuszSyryjczyk">Z podatkiem dochodowym łączą się dwa ważne problemy. Pierwszym jest kwestia tzw. prorodzinnego podatku oraz świadczeń na rzecz rodzin. Przedstawiono szereg rozwiązań dotyczących uwzględnienia sytuacji rodzinnej podatników. Są wśród nich projekty korekty ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz osobna regulacja dotycząca systemu wspomagania rodziny, przedłożona w odrębnej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-27.19" who="#TadeuszSyryjczyk">Zgodność z kierunkami reformy i zgodność z założeniami budżetu wykazuje tylko projekt rządowy. Jest on skromny, ale za to realny. Jeżeli chodzi generalnie o sprawy, o których mówimy, czyli o sytuację rodziny i sytuację demograficzną w Polsce, to niejednokrotnie o tym dyskutowaliśmy. To są rzeczywiste problemy. Przyrost naturalny jest niski, wskaźnik zastępowalności pokoleń wynosi już mniej niż 1. Nasuwa się jednak pytanie, w jaki sposób oddziaływać na zmianę tej sytuacji na polu ekonomicznym. Trzeba bowiem stwierdzić, co dostrzega szereg ekspertów, że problemem polskim nie jest w tej chwili li tylko liczba rodzin wielodzietnych.</u>
          <u xml:id="u-27.20" who="#TadeuszSyryjczyk">Tak naprawdę zauważa się zjawisko odraczania decyzji o urodzeniu pierwszego dziecka. To właśnie ten czynnik powoduje bardzo poważne zmniejszenie przyrostu naturalnego w Polsce. To raczej potwierdza generalną tezę, że nie chodzi o te kilka złotych miesięcznie więcej, żeby stworzyć lepsze przesłanki ekonomiczne dla rodziny wielodzietnej. Chodzi raczej o pewność dochodów, szansę uzyskania pracy, rynek pracy dla kobiet, zmniejszenie obawy przed utratą pracy w wyniku macierzyństwa i niemożliwością powrotu do niej. Czyli w istocie jednak nie jest tak, że li tylko buchalteryjnymi argumentami są kwestie miejsc pracy i inne kwestie natury makroekonomicznej. Zresztą jest pewnie wiele innych przesłanek pozaekonomicznych, które decydują o mniejszej lub większej dzietności rodzin i o skłonności do posiadania potomstwa.</u>
          <u xml:id="u-27.21" who="#TadeuszSyryjczyk">Jeśli chodzi jednak o aspekt ekonomiczny, to nie wolno abstrahować od generalnej sytuacji ekonomicznej. Stan zagrożenia kryzysem, stan braku rozwoju, trudności ze znalezieniem pracy to zasadnicze czynniki, które oddziałują na sytuację rodziny, a obserwacja zdaje się raczej potwierdzać, że są to czynniki bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-27.22" who="#TadeuszSyryjczyk">Na tym tle zawsze dyskutowane są dwa systemy: system ulg i system zasiłków. Czy lepszy jest system adresowany z budżetu do określonej grupy rodzin, czy system odliczeń od podatków? W tej chwili nie ma chyba miejsca na przeprowadzenie generalnej debaty. Jest jasne, że i jeden, i drugi system ma swoje wady i zalety.</u>
          <u xml:id="u-27.23" who="#TadeuszSyryjczyk">Jeśli chodzi o system ulg, to trzeba powiedzieć, że jego stosowanie - nawet biorąc pod uwagę wszystkie odliczenia, które proponuje rząd, a także inne formy odliczeń, proponowane w licznych projektach poselskich - może prowadzić do sytuacji następującej: w wypadku rodziny rzeczywiście ubogiej, o bardzo niskich dochodach - po uwzględnieniu kwoty, która jest wolna w ogóle dla wszystkich, po uwzględnieniu kosztów dojazdu do pracy, po uwzględnieniu rozmaitych form rozliczeń, które już istnieją - okaże się zapewne, że część tych rodzin praktycznie w ogóle nie korzysta z preferencji podatkowej. Tak więc system ten w pewnym sensie omija rodziny najuboższe. System zasiłków stwarza z kolei inne zagrożenie, tzn. tworzy stan, w którym jest pewna preferencja dla życia z zasiłków, często w rodzinach z marginesu, nazwijmy to po imieniu. Czyli tworzy się stan, w którym w istocie popiera się rodzinę niepełną czy popiera się stan, w którym łatwo jest jak gdyby stworzyć budżet rodzinny w oparciu o zasiłki. To może stać się nie pomocą dla ludzi, którzy popadli w biedę czy są w dolnym piętrze dochodów, ale pewną formą, która kształtuje w ogóle pogląd na to, jak utrzymywać rodzinę i stanowi o wyborze pewnego sposobu życia, niekoniecznie wiąże się z poszukiwaniem pracy. Kraje bogate, które ten system rozwinęły bardzo poważnie, na to się natknęły. Nam to nie grozi, bo nasze zasiłki są tak niskie, że raczej nie stwarzają tego typu zagrożeń w naszym systemie, ale trzeba w perspektywie również tego typu zagrożenie dostrzegać, które spotkało jak na razie wyłącznie kraje najbogatsze. Dlatego ta sprawa wymaga zapewne odrębnej analizy i wypracowania sposobu adresowania pomocy. Takie analizy są czynione. Są doświadczenia wielu krajów, jak adresować pomoc pieniężną - abstrahuję tu od tego, w jakim stopniu to mają być ulgi, a w jakim zasiłki - do konkretnych rodzin tak, aby uniknąć zagrożeń, tzn. aby to była rzeczywiście pomoc, aby nie tworzyć takiego mechanizmu, który w ogóle zniechęca do podejmowania pracy, do podejmowania wyborów opartych na życiu z zasiłków społecznych, a z drugiej strony jednak nie omija rodzin, które są w trudnej sytuacji materialnej.</u>
          <u xml:id="u-27.24" who="#TadeuszSyryjczyk">W moim przekonaniu dzisiaj stać nas na ten system, który proponuje rząd. Jest to bardzo mało. Rozumiem przywiązanie AWS do sprawy podatku prorodzinnego. Tak też rozumiem umowę koalicyjną, że miał to być system prorodzinny, który nie psuje budżetu i nie powoduje zagrożeń dla systemu budżetowego i systemu gospodarczego państwa, bo te zagrożenia w końcu przecież odbiłyby się w ten czy inny sposób i na biednych, i na bogatych, i na wielodzietnych, i na bezdzietnych, z tym że na wielodzietnych bardziej, bo taka rodzina na ogół bardziej odczuwa różne kłopoty, które się pojawiają w jej otoczeniu.</u>
          <u xml:id="u-27.25" who="#TadeuszSyryjczyk">Druga kwestia dotyczy ulg mieszkaniowych. Tutaj wyraźnie mówimy, że też jest to problem adresowania. W tym systemie jest wiele różnych możliwości odliczeń. Wiadomo, że korzystają z niego, podobnie jak z większości ulg, głównie osoby zamożne. I tutaj nasuwa się pytanie, czy nie lepiej byłoby skompensować stan, w którym 90% podatników, którzy płacą podatek 30% lub 40%, czyli prawie wszyscy ludzie, którzy znaleźli się w tej górnej grupie, a stanowią łącznie te kilka procent podatników, wykorzystuje ulgi podatkowe i faktycznie płaci grubo niższy podatek, podczas gdy w dolnych grupach tego się nie wykorzystuje, a więc czy nie lepiej skompensować odjęcie ulg obniżeniem stawek, a jednocześnie wprowadzić adresowane systemy pomocy, jeśli chodzi o budownictwo mieszkaniowe, te, które już mamy częściowo rozwinięte, bo mamy już doświadczenie związane z TBS, jest system oszczędności mieszkaniowych, w toku jest negocjowanie ostatecznego kształtu kas budowlanych i dyskusja nad tym, jak to zrobić, żeby to było realistyczne w dłuższym horyzoncie czasowym. Czyli tych metod trochę już jest, trzeba je sprawdzić, trzeba sprawdzić, w jaki sposób są adresowane i tam przeznaczyć środki, które tu się zaoszczędzi. Myślę, że to jedno z drugim musi być powiązane oczywiście w ścisły sposób.</u>
          <u xml:id="u-27.26" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Jeśli chodzi o projekt rządowy dotyczący podatku od osób fizycznych, to obok spraw, które już omówiłem, mówiąc o generalnych zmianach, które popieram, trzeba podkreślić, jeśli chodzi o druk nr 625, że mamy tu do czynienia z paroma korektami, które generalnie biorąc zasługują na poparcie. Chodzi przede wszystkim o usunięcie pewnej luki, jaka istniała co do wspólnego rozliczania się małżonków, czyli możliwości jakby wyjęcia z tego podatku ryczałtowego. Na pewno wymaga rozwiązania problem rent, który okazał się - po darowiznach - bardzo poważną luką prawa podatkowego. Rozumiem, że można dyskutować co do sposobu działania w tej sprawie, ale rzecz nie może być pominięta, albowiem istotnie to zrodzi wzajemne świadczenie sobie rent na większą skalę i musimy z tego w jakiś sposób wybrnąć. To jest właściwie przykład, że lepiej nie mieć za dużo odliczeń ulg, bo po usunięciu jednej każda następna, jak się okazuje, staje się w dłuższym horyzoncie czasowym metodą na ominięcie prawa przez osoby, które stać na prawników lub mają same wiedzę po temu, jak to robić. Może nawet nie tyle ominięcie prawa, co ominięcie intencji ustawodawcy. To nie jest ominięcie prawa, bo prawo jest takie, jakie jest i każdy ma możliwość korzystania z tego. Tylko omija się intencje ustawodawcy. Takie intencje towarzyszyły darowiznom kiedyś, kiedy je uchwalano pośpiesznie w roku 1994 czy bodajże w 1995. Później pojawiły się skutki daleko wykraczające poza intencję ustawodawcy, niezgodne z celami ani społecznymi, ani fiskalnymi - wychodzenie z tego trwało później znów dwa lata. To są sprawy, które na pewno wymagają uściślenia tak szybko, jak się da, bo z każdym rokiem wiąże się skutek dopiero za dwa lata.</u>
          <u xml:id="u-27.27" who="#TadeuszSyryjczyk">Wreszcie system odliczeń dla osób niepełnosprawnych został zdefiniowany ustawowo, co poprawia jego stabilność i zmniejsza liczbę aktów wykonawczych, czyli w sumie również doskonali system prawny.</u>
          <u xml:id="u-27.28" who="#TadeuszSyryjczyk">Najbardziej kontrowersyjne jest zlikwidowanie ulgi inwestycyjnej. Było zrozumiałe, że to wywoła dyskusję. W moim przekonaniu inwestycje popieramy najbardziej poprzez przesuwanie ciężaru opodatkowania z podatków dochodowych i bezpośrednich na rzecz podatku od towarów i usług, bo ten podatek omija opodatkowanie eksportu, inwestycji i oszczędności, czyli trzech rzeczy, na których nam bardzo zależy, i jest w istocie dobrą ulgą inwestycyjną.</u>
          <u xml:id="u-27.29" who="#TadeuszSyryjczyk">Po drugie, stopniowo, w tym roku jest to jeszcze prawie niemożliwe ze względów budżetowych, trzeba zmieniać system amortyzacji, tak aby on był bardziej realistyczny i uwzględniał moralne, a nie tylko fizyczne zużycie maszyn i urządzeń, które w tej chwili następuje bardzo szybko. Jest to jeden z postulatów na przyszłość co do dalszych modyfikacji. Te dwa czynniki właściwie powinny zabezpieczyć w systemie podatkowym skłonność do inwestowania; poza czynnikiem głównym, jakim jest generalne obniżenie podatków bezpośrednich i zmniejszenie, zlikwidowanie tych stawek, które dotyczą osób inwestujących poprzez oszczędności lub inwestowanie wprost (bo na ogół inwestorami są osoby, które płacą górne stawki podatkowe).</u>
          <u xml:id="u-27.30" who="#TadeuszSyryjczyk">System zachowuje ulgi związane z edukacją i zdrowiem. Uważamy, że ich ewentualna likwidacja może nastąpić wraz ze zmianą systemu finansowania szkolnictwa w taki sposób, aby pieniądze trafiały za uczniem do dowolnej szkoły, także niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, wybranej przez jego rodziców i przez niego samego, gdy osiągnie odpowiedni wiek. Pod warunkiem, że będzie zasada finansowania kierowanego za uczniem, które może trafić do różnego typu szkół, w przyszłości może to być czynnik odciążenia systemu podatkowego od jeszcze jednego zadania, które spełnia, a mianowicie wspierania funkcji edukacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-27.31" who="#TadeuszSyryjczyk">W wypadku podatku związanego z działalnością gospodarczą zlikwidowano przepis o wpłacaniu z góry zaliczki za grudzień. Było to postulowane od dawna, albowiem taki przepis powodował, że w istocie podatnik kredytował budżet, wpłacając zaliczkę za grudzień w tym samym miesiącu, czyli zanim osiągnął dochody grudniowe, w dodatku w wysokości oszacowanej według dochodów z innego miesiąca. Jeżeli obroty w ostatnim miesiącu ulegały odpowiednim mutacjom, to praktycznie oznaczało to kredytowanie budżetu na pewną kwotę do czasu pełnego obliczenia podatkowego. W ten sposób nastąpi proces przeciwny - to rozliczenie będzie możliwe po kilku miesiącach, czyli w praktyce podatnik uzyska kilkumiesięczny oddech w rozliczeniu dochodów za grudzień.</u>
          <u xml:id="u-27.32" who="#TadeuszSyryjczyk">Zmiany te popieramy. Uważamy, że w pełni pokrywają się one z postulatami związanymi z popieraniem inwestycji, z rozwojem przedsiębiorczości, z tworzeniem nowych miejsc pracy, a także konkurencyjności naszej gospodarki względem innych gospodarek, jeśli chodzi o dopływ kapitału inwestycyjnego.</u>
          <u xml:id="u-27.33" who="#TadeuszSyryjczyk">Jeśli chodzi o projekty poselskie, to w projekcie zawartym w druku nr 370 proponuje się, aby z mocą wsteczną, od 1997 r., przywrócić możliwość odejmowania od podstawy opodatkowania wydatków na budownictwo mieszkaniowe, które w wyniku zmian wprowadzonych w 1996 r. były rozliczane w formie zmniejszenia podatku o określony procent. Kwestia ta tylko pozornie jest prosta. Zwracamy uwagę na to, że zmiana ta oznaczałaby konieczność wypłacenia zwrotu nadpłat dla osób opodatkowanych stawkami 30% lub 40%, czyli byłoby to bardzo poważne obciążenie, bo dla części osób wymagałoby doraźnej wypłaty pieniędzy, aby to wyrównać. Chciałbym także zwrócić uwagę na drugi aspekt sprawy; mianowicie w praktyce oznacza to, że dla pewnej grupy podatników to odliczenie ulega zmniejszeniu, a nie zwiększeniu. Według obecnych przepisów odliczenie wynosi bowiem 19% kwot wydatkowanych na dany cel, czyli, istotnie, jeżeli ktoś płaci podatek realny powyżej 19%, a więc należy do tych górnych grup, to na tym traci; odejmuje sobie tyle, ile odjąłby sobie z tego samego powodu człowiek o niższych dochodach. Trzeba jednak pamiętać o tym, że podatnik, który jest w pierwszym przedziale, nigdy nie płaci 19%, bo jest kwota wolna; w praktyce płaci on niższą kwotę. Opodatkowanie realne wynagrodzeń jest w przedziale od 13% do 17%; do 19% dochodzą dopiero podatnicy, którzy mają dochody rzędu bodajże dwóch średnich krajowych. A to oznacza, że przywrócenie starego systemu powoduje z kolei faktyczne zmniejszenie odliczenia dla tych mniej zarabiających podatników. Bo do tej pory odliczają 19% kwot wydanych na budownictwo, a tak będą odliczali 13% lub 17%. Odjęcie od podstawy właśnie taki skutek wywoła. Jest to delikatny problem i, jak sądzę, pomijając już fiskalne możliwości i niezgodność z docelowym systemem, możemy tu znów wejść w taki system „doskonalący”, że tak powiem, który potem znów trzeba będzie doskonalić, by wybrnąć z kolejnego problemu, jakim będą prawa nabyte tych mniej zarabiających, bo im teraz coś odbieramy. Trzeba to rozważyć bardzo ostrożnie i generalnie raczej w ramach przepisów wprowadzających ustawę, a nie w tej formie, którą proponują autorzy.</u>
          <u xml:id="u-27.34" who="#TadeuszSyryjczyk">Jeśli chodzi o projekt poselski zawarty w druku nr 517, przedstawia on koncepcję odliczeń na każde dziecko w wysokości zależnej od liczby dzieci. Projekt nie definiuje wyraźnie kwoty, która jest podstawą obliczenia pomniejszania. W intencji projektodawców chodzi zapewne o tzw. kwotę wolną od podatku. Sama zasada jest zbliżona do propozycji rządowej, nie komplikuje systemu i jest stosunkowo bliska całej filozofii nowego systemu podatkowego. Niemniej jednak przyjęcie odliczeń już przy pierwszym dziecku spowoduje poważne skutki budżetowe - jak oceniają sami wnioskodawcy - rzędu 1,5 mld zł. Z drugiej strony dla konkretnych rodzin z jednym dzieckiem efekt będzie znikomy: mniej niż 100 zł rocznie, a więc ok. 8 zł miesięcznie. Wydaje się, że w związku z tym winniśmy raczej skłonić się ku projektowi rządowemu, który wprowadza tę ulgę dopiero przy trzecim dziecku, dzięki czemu dla takiej rodziny efekt jest konkretny, natomiast mieści się on w granicach oszacowanych możliwości budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-27.35" who="#TadeuszSyryjczyk">A tak na marginesie, proszę państwa, tych rozważań, różnych projektów poselskich - tych, które zgłoszono w debacie podatkowej, ale także tych, które są poza tą debatą rozpatrywane, a to odliczeń na paliwa rolnicze, a to jeszcze innych - trzeba powiedzieć o jednej sprawie. Mówi się o kwocie 1,5 mld zł i wydaje się, że to jest mało, że to są takie drobne kwoty, one się nam jakoś zmieszczą. Teoretycznie to są rzeczywiście kwoty w granicach procentu budżetu, tylko że swobodna pula budżetowa w Polsce, na skutek obładowania budżetu wydatkami osobowymi i socjalnymi, jest znikoma. Albowiem gros budżetu stanowią wydatki, które skarb państwa jest zobowiązany ponosić z tytułu ustaw emerytalnych, ustaw socjalnych i płacy dla sektora budżetowego. Praktycznie biorąc, ta część jest całkowicie sztywna, nie ma możliwości zmniejszania wydatków na tym obszarze w jakiś zdecydowany sposób. Natomiast te kwoty, o których tu mówimy - 1,5 mld czy 1 mld zł - są to na ogół kwoty, które dotyczą takich sektorów, jak drogownictwo, nauka, a właściwie tak od 0,5 mld do 2 mld zł płaci się na cały taki sektor.</u>
          <u xml:id="u-27.36" who="#TadeuszSyryjczyk">Chciałbym jeszcze podkreślić na zakończenie, że przywiązujemy bardzo dużą wagę do ryczałtu jako formy opodatkowania. W roku 1996 ówczesny rząd zmierzał do praktycznej likwidacji tej uproszczonej formy opodatkowania, jaką jest ryczałt; zakładał, że granicą obrotu dla ryczałtu będzie 80 tys. zł. Była to w zasadzie zupełna likwidacja tej formy opodatkowania i zepchnięcie części podatników do szarej strefy. Dzisiaj ta grupa podatników uzyska bardzo wyraźne wsparcie w postaci ustawy, która nie może być zmieniana z chwili na chwilę, a jednocześnie zostanie wykonana dyspozycja konstytucyjna.</u>
          <u xml:id="u-27.37" who="#TadeuszSyryjczyk">Co do podatku dochodowego od osób prawnych - nie zamierzam już przeciągać swego wystąpienia, bo czas dobiega końca - chciałbym tylko powiedzieć, że popieramy te zmiany, o których już mówiłem przy okazji podatku od osób fizycznych, a przede wszystkim obniżenie stawki podatkowej generalnie do 32% już teraz oraz plan jej stopniowego obniżania do 22%. Uważamy, że jest to dobre rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-27.38" who="#TadeuszSyryjczyk">Wreszcie jeśli chodzi o projekty poselskie w tej sprawie, to jeden z nich jest zbieżny z rządowym, natomiast drugi dotyczy kwestii rozszerzenia ulg edukacyjnych na osoby prawne, czego nie popieramy. Generalnie biorąc, ulga na szkolenie to jest tradycja rzemiosła, rzemiosło to jest warsztat, jest konkretny mistrz i uczeń, a nie wielka firma budowlana. Tak więc sądzę, że ulgi związane ze szkoleniem uczniów są raczej dla osób fizycznych, czyli dla przedsiębiorstw typu rodzinnego, typu jedno-, dwuosobowego, że utrzymanie tej tradycji jest rzeczą słuszną i nie ma potrzeby tej ulgi rozszerzać.</u>
          <u xml:id="u-27.39" who="#TadeuszSyryjczyk">Kończąc, chciałbym stwierdzić, że popieramy projekty rządowe. Są one zsynchronizowane z założeniami budżetu, które i tak będą musiały ulec redukcji w kierunku, niestety, raczej negatywnym co do przewidywanych wpływów, gdyż niższa prognoza PKB powoduje też, oczywiście, niższą prognozę wpływów z podatku od towarów i usług. Natomiast pozostałe projekty uważamy za ryzykowne ze względu na duże kwoty finansowe, o które zmniejszają wpływy budżetowe. Odnosi się to również do projektu poselskiego dotyczącego zasiłków rodzinnych czy pomocy dla rodzin: to jest kwestia 4 mld zł. Łącznie różne projekty zgłoszone w Sejmie - zarówno te, które są rozważane w tej debacie, jak i inne - dochodzą do 20 mld zł, a to jest oczywiste spowodowanie stanu, w którym budżet państwa musiałby zostać obciążony rażącym deficytem albo trzeba by, co dobiłoby gospodarkę, podnieść podatki, czego poprzeć nie możemy. Dlatego rekomendujemy prace w Komisji Finansów Publicznych, i tylko w tej komisji, gdyż inaczej jest niemożliwe uchwalenie tych ustaw na czas, oraz ewentualne wysłuchanie przedstawicieli zainteresowanych komisji: budownictwa, rodzinnej i Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw, której dotyczy zwłaszcza kwestia ryczałtu.</u>
          <u xml:id="u-27.40" who="#TadeuszSyryjczyk">Takim wnioskiem kończę swoje wystąpienie. Proponuję, aby tylko do tej komisji odesłać projekty ustaw, nad którymi obradowaliśmy. Udzielamy poparcia projektom rządowym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Mirosława Pietrewicza o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MirosławPietrewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przed kilkoma tygodniami pan minister finansów zaskoczył nie tylko podatników, ale także rząd, który współtworzy, propozycjami nadzwyczaj radykalnej reformy systemu podatkowego. Rewolucyjność propozycji polegała na zastąpieniu progresywnego podatku dochodowego tzw. podatkiem liniowym i likwidacji systemowych ulg o charakterze ekonomicznym i socjalnym. W praktyce oznaczałoby to powrót naszego podatku dochodowego do kształtu, jaki miały systemy podatkowe w Europie w drugiej połowie XIX w. Autorzy koncepcji chcieli nas przy tym przekonać, iż ich rozwiązanie ustawiłoby nas na czele nie tylko państw reformujących swój system gospodarczy, ale wręcz na czele państw o najbardziej liberalnej gospodarce. Rzeczywiście, stalibyśmy się członkami bardzo elitarnego klubu złożonego z dwóch państw: Estonii i Polski. Te rewolucyjne propozycje spotkały się z natychmiastowym poparciem neoliberalnych ekonomistów, głównie amerykańskich. Woleliby oni zapewne, czemu trudno się dziwić, aby takie eksperymenty podatkowe prowadzone były nie w ich kraju, tylko gdzie indziej, w tym w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MirosławPietrewicz">Jak dotychczas z zamiarów tych niewiele zostało, o czym przekonuje nas lektura rządowych projektów ustaw zawartych w drukach nr 624 i 625. To dobrze, to nawet bardzo dobrze. Wcześniejsze projekty były bowiem wymierzone w interesy ekonomiczne podstawowej części społeczeństwa polskiego, zwłaszcza w polskich rolników, a także godziły w przyszłość polskiej gospodarki. Skorzystać mogli na tym stosunkowo nieliczni, głównie najbogatsi. Dziwię się zatem, że przy okazji prezentacji rządowych projektów ustaw pan premier Leszek Balcerowicz używał tak wielkich słów. To jakby nieco nie na ten temat. Przeciwko takim reformom podatków, które prowadzą do pogorszenia sytuacji materialnej podstawowych grup obywateli, nasz klub zawsze będzie protestować.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#MirosławPietrewicz">Wysoki Sejmie! W przedłożonych dzisiaj przez rząd projektach ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych znajdujemy dużo propozycji o różnym ciężarze gatunkowym, z których wiele akceptujemy, zmierzają one bowiem w dużej mierze do uporządkowania prawa podatkowego i skuteczniejszego jego stosowania. Jednakże wśród propozycji, które zostały zawarte w projektach obu ustaw, znajdujemy zamysł likwidacji ulg z tytułu budowy mieszkania na potrzeby własne podatnika lub na wynajem, a także ulg inwestycyjnych, z których dotychczas mogą korzystać osoby fizyczne i prawne prowadzące działalność gospodarczą. Propozycje rządu idą bardzo daleko i są wielce wątpliwe tak z ekonomicznego, jak i społecznego punktu widzenia. Naszym zdaniem wymagają one bardzo szerokiego i pogłębionego uzasadnienia oraz oceny ich skutków. Tymczasem w uzasadnieniu do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych cała argumentacja na rzecz likwidacji ulg znajduje się w jednym zdaniu, które brzmi: uproszczenie systemu podatkowego nastąpi między innymi poprzez rezygnację z niektórych ulg i odliczeń, np. ulg inwestycyjnych i inwestycyjnych ulg mieszkaniowych. Tę samą argumentację powtórzył dziś pan premier Balcerowicz. Odczytujemy zatem, że rząd w imię iluzorycznego uproszczenia systemu podatkowego, czy może nawet uproszczenia formularza zeznania podatkowego, chce zlikwidować tak istotne dla wielu setek tysięcy ludzi ulgi mieszkaniowe, a dla wielu dziesiątków tysięcy przedsiębiorców - ulgi inwestycyjne służące rozwojowi gospodarczemu. Uważamy, że takie uzasadnienie zupełnie nie przystaje do rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#MirosławPietrewicz">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zdecydowanie sprzeciwia się likwidacji ulgi mieszkaniowej, która jest ważnym narzędziem zachęcania ludzi o większych od przeciętnych dochodach do samodzielnego rozwiązywania swoich problemów mieszkaniowych. Jednocześnie dobrze służy ona finansom publicznym, podtrzymuje bowiem produkcję i zatrudnienie w wielu związanych z budownictwem mieszkaniowym dziedzinach przemysłu i usług. Opowiadamy się przy tym za jednakową wysokością tej ulgi, niezależnie od poziomu dochodów podatników, czyli za jej odpisem od podatku, a nie od podstawy opodatkowania. Szczególnie zdecydowanie opowiadamy się przeciwko likwidacji ulg inwestycyjnych dla osób prowadzących działalność gospodarczą z jednoczesnym obniżeniem stawki podatku od osób prawnych - i to właśnie w imię zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki, o której dzisiaj dosyć dużo mówił, prezentując te projekty, pan premier Balcerowicz.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#MirosławPietrewicz">Propozycje rządu niosą wymierne korzyści tylko dla stosunkowo nielicznej grupy podmiotów, które wcześniej skorzystały z tych ulg, oraz dla tych, którzy z ulg nie mogli skorzystać, na przykład z powodu zaległości podatkowych wobec budżetu. Straciliby na tym zaś wszyscy stojący przed decyzją o podjęciu inwestycji oraz ci, którzy w swoich decyzjach co do przyszłości uwzględniali fakt istnienia ulg inwestycyjnych. Straciłyby na tym przede wszystkim - co podkreślamy - wszystkie osoby fizyczne, czyli drobni przedsiębiorcy podejmujący inwestowanie. I czy to ma być wsparcie rządu dla tej licznej grupy przedsiębiorców?</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#MirosławPietrewicz">Wysoki Sejmie! Na płaszczyźnie makroekonomicznej likwidacja systemowych ulg inwestycyjnych oznacza daleko idące ograniczenie instrumentów polityki gospodarczej i, w konsekwencji, możliwości prowadzenia polityki ekonomicznej przez państwo. W takim kraju jak Polska, który dokonuje głębokich przekształceń systemu gospodarczego, który stoi przed koniecznością modernizacji przemysłu i rolnictwa oraz prowadzi olbrzymie przekształcenia strukturalne, likwidacja ulg podatkowych pozwalających sterować tymi procesami oznacza likwidację narzędzi realizacji tych zadań, oznacza, że państwo wyrzeka się prowadzenia polityki gospodarczej, w tym regionalnej. A polityka regionalna w Polsce jest konieczna - szeroko i w sposób przekonywający mówił o tym pan poseł Goryszewski. Jeśli utrzymanie wysokiego wzrostu gospodarczego traktujemy jako najważniejszy cel polityki ekonomicznej, to wobec wygasania dotychczasowych czynników wzrostu - wynikających z uruchomienia prostych rezerw i likwidacji marnotrawstwa - konieczne jest położenie szczególnego nacisku na wzrost oszczędności, inwestycji, przedsiębiorczości oraz eksportu. Wyeliminowanie ulg inwestycyjnych nie służy temu celowi, przeciwnie, może prowadzić nawet do zahamowania wzrostu. Nie ma bowiem wiarygodnych podstaw, by twierdzić, że zastępując ulgi podatkowe dla inwestujących i eksportujących, które dały dobry efekt w latach 1994–1997, można uzyskać wysoką dynamikę inwestycji i dochodu narodowego poprzez obniżenie stawki podatku, niezależnie od działań rozwojowych przedsiębiorstw. Nie ma na to dowodów empirycznych. Można nawet powiedzieć, że proponowane lekarstwo nie zostało sprawdzone na zwierzętach, a chce się je stosować w leczeniu ludzi.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#MirosławPietrewicz">Znacznie bardziej realne jest natomiast niebezpieczeństwo - na co wskazują doświadczenia niemieckie - że zwiększone w wyniku obniżenia podatków dochody przedsiębiorcy mogą przeznaczyć na bardziej luksusową konsumpcję bądź ulokują je za granicą, gdzie ich inwestycje będą rentowniejsze lub bezpieczniejsze. Likwidując ulgi, nie tylko likwiduje się ostatnie bariery ograniczające swobodę takiego postępowania, ale wręcz zachęca się do niego - pogarsza się bowiem warunki inwestorom.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#MirosławPietrewicz">Wysoki Sejmie! Wśród istotnych dla społeczeństwa propozycji, zawartych zarówno w projektach rządowych, jak i w poselskich, zwracają uwagę przede wszystkim propozycje wprowadzenia w różnym zakresie ulg rodzinnych czy też innych rozwiązań tzw. prorodzinnych w poszczególnych inicjatywach ustawodawczych. Idea wprowadzenia skutecznej pomocy ekonomicznej dla rodzin wielodzietnych borykających się z podstawowymi problemami egzystencji jest elementem programu PSL. Popierać będziemy wszystkie inicjatywy zmierzające w kierunku poprawy sytuacji tych rodzin, niezależnie od tego, kto będzie autorem tych koncepcji.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#MirosławPietrewicz">Przedstawiona w projekcie rządowym, w druku nr 625, idea ulgi rodzinnej przynosi taki skutek, że w warunkach 1998 r. kwota tej ulgi na jedno dziecko wyniesie 139,10 zł rocznie, a w skali miesięcznej 11 zł 60 gr. Jest to kwota dość różniąca się od tej, którą można by uznać za zapewniającą odczuwalną poprawę sytuacji rodziny. Proszę państwa, to oznacza, iż rodzina z czworgiem dzieci, płacąca podatek dochodowy, otrzymałaby pomoc w postaci ulgi podatkowej w wysokości 23 zł 20 gr miesięcznie (w warunkach 1998 r.). Kwota ta w budżecie domowym tej rodziny chyba nic nie znaczy.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#MirosławPietrewicz">Przypominamy jednocześnie, że wśród rodzin wielodzietnych, znajdujących się często w tragicznej sytuacji, najwięcej jest rodzin rolniczych, płacących podatek rolny, a nie dochodowy. Tych rodzin nawet ta śladowa pomoc by nie objęła. Dlatego znacznie bliższe są nam idee stworzenia skutecznego systemu zasiłków rodzinnych, rosnących wraz z liczbą dzieci w rodzinie. Zasiłek powinien być przy tym wypłacany wszystkim, poczynając od drugiego dziecka, i obejmować wszystkie dzieci, niezależnie od źródeł utrzymania rodziców, co oznaczałoby objęcie nim zarówno dzieci z rodzin rolniczych, jak i dzieci z rodzin osób bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#MirosławPietrewicz">W tym kontekście, ustosunkowując się do propozycji zawartych w poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 549), polegających na wprowadzeniu tzw. ilorazu rodzinnego w połączeniu z ustanowieniem kwoty wolnej od podatku w wysokości 4500 zł, trzeba uznać, iż jest to propozycja daleko idąca. Zmniejszyłaby obciążenia wszystkim płacącym podatek dochodowy, ale najwięcej rodzinom ubogim i wielodzietnym. Kierunek takiego działania jest, naszym zdaniem, słuszny, ale, o czym już wspomniałem, chcielibyśmy dążyć do tego, aby pomoc rodzinom nie różnicowała dzieci na lepsze i gorsze, aby wszystkie dzieci z rodzin wielodzietnych, także rolniczych, mogły mieć zapewnione warunki względnie normalnego rozwoju i kształcenia. Upominamy się o dzieci z rodzin wiejskich i rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#MirosławPietrewicz">Sądzimy, że w sytuacji, w której budżet państwa stać byłoby na wydatkowanie 13,7 mld zł rocznie, a tak obliczył skutki wprowadzenia tego rozwiązania rząd, należałoby tę kwotę przeznaczyć na zasiłki rodzinne, o których mówiłem wcześniej, a także na stypendia dla młodzieży z rodzin ubogich, umożliwiając jej zdobycie wykształcenia zgodnie z naturalnymi predyspozycjami. W ten sposób najlepiej, bo na trwałe, przyczynilibyśmy się do poprawienia warunków dzieciom z rodzin wielodzietnych, w tym dzieciom z rodzin wiejskich i rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#MirosławPietrewicz">Wysoki Sejmie! Wszystkie przedstawione i dyskutowane dzisiaj projekty ustaw, w tym projekty z druków nr 626 i 565, naszym zdaniem powinny być szczegółowo rozważone w Komisji Finansów Publicznych. Będziemy popierali rozwiązania racjonalne, te, które dobrze służą polskiemu społeczeństwu i polskiej gospodarce, ich przyszłości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-29.14" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi Mirosławowi Pietrewiczowi za wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Dariusza Grabowskiego w imieniu Koła Poselskiego Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#DariuszGrabowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niech mi wolno będzie prosić o przedłużenie czasu, ponieważ występuję w imieniu Konfederacji Polski Niepodległej, „Naszego Koła” i Ruchu Odbudowy Polski.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#DariuszGrabowski">Otóż właściwie mieliśmy dzisiaj debatować o podatkach, tymczasem pan wicepremier Balcerowicz zmienił niejako temat naszej debaty, wychodząc daleko poza problematykę podatkową i osadzając ją - albo jak gdyby narzucając tę kwestię - w sytuacji gospodarczej, jaka panuje na całym świecie, akcentując głównie kryzys finansowy, który ma miejsce na rynkach światowych. Trzeba powiedzieć, że kiedy my występowaliśmy do pana marszałka z prośbą o taką debatę, okazało się, że nie ma na nią czasu i nie jest ona potrzebna. Tymczasem w tej chwili jest ona, jak widać, niezbędna - niezbędna po to, by przedstawić argumenty na rzecz pewnej polityki gospodarczej, którą chce się u nas wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#DariuszGrabowski">Pan premier Balcerowicz przytoczył przykłady szeregu krajów: Tajlandii, Brazylii, Rosji, w których dzieją się różne, można powiedzieć, dziwne rzeczy i których sytuacja ekonomiczna będzie rzutowała na polską gospodarkę. Można zapytać, a jak tam Chiny - bo to jest kraj, który Polaków zawsze interesował - czy Chiny trzymają się mocno. Bo jeśli Chiny trzymają się mocno, to jeszcze nie jest tak źle. W związku z tym to widzenie globalistyczne kwestii gospodarczych czy nawet, powiedziałbym, taki totalny globalizm, który zaczyna obowiązywać w tej Izbie, mnie coraz bardziej kojarzy się z dawną metodologią - tylko ona wtedy się inaczej nazywała, to się nazywało wtedy determinizm historyczny i ekonomiczny. To była pewna szkoła myślenia o gospodarce i pewna szkoła tłumaczenia ludziom, dlaczego jest tak, jak jest, i dlaczego musi być tak, jak jest, i nie może być inaczej. Myślę, że nie po to przez 10 lat już jesteśmy w nowych czasach, żeby pod inną nazwą wracać do tamtej starej metodologii. I to jest kwestia pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#DariuszGrabowski">Kwestia druga to wniosek, który pan Balcerowicz wyciąga z tych kontaktów, jakie ma, jak mówi, ze światem międzynarodowym. Wniosek jest taki: trzeba dbać o konkurencyjność polskich przedsiębiorstw i polskiej gospodarki. Nic więcej dodać, tylko przyklasnąć. Tylko w jaki sposób pan wicepremier Balcerowicz będzie o to dbał? Sprawa pierwsza to likwidowane ulgi inwestycyjne i podatkowe, które tutaj są przedmiotem debaty. Sprawa druga to podniesienie podatku VAT. Sprawa trzecia to polityka sprzyjająca importowi i w związku z tym likwidująca polskich producentów. I sprawa czwarta to wysoka stopa procentowa, która uniemożliwia praktycznie mądre rozwijanie własnych przedsiębiorstw. Taki jest konkret w tym kontekście widzenia polskiego interesu gospodarczego, jak go przedstawia pan premier Balcerowicz. W sumie więc zamiast wspomagania polskiej gospodarki możemy raczej mówić o nakładaniu kagańca na polskiego przedsiębiorcę.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#DariuszGrabowski">Podobnie rzecz się ma z rolnictwem. Jeśli nie ma pieniędzy na zwrot akcyzy za paliwo, które nabywają rolnicy - tutaj mówi się „nie”, a jednocześnie mówi się „tak” w odniesieniu do spadających cen towarów rolnych i spadających dochodów z rolnictwa - to czego w związku z tym należy oczekiwać od tych rolników. Po prostu totalnej zapaści gospodarczej i cywilizacyjnej wsi.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#DariuszGrabowski"> I dlatego nie można się zgodzić z tą koncepcją.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#DariuszGrabowski">Jest jeszcze jeden element, myślę, metodologiczny, o którym pan premier Balcerowicz mówił i który warto podkreślić. Powiedział on tak: „Siła finansów publicznych to jest siła finansów rodzin”. Otóż ja mówię, że jest właśnie dokładnie odwrotnie: siła finansów rodzin i przedsiębiorstw to jest siła finansów publicznych. Dopóki będziemy na tak rozbieżnych biegunach widzieli naszą gospodarkę, dopóty nie będziemy w stanie tak naprawdę współpracować, ale przede wszystkim nie będziemy w stanie mądrze podejmować decyzji w interesie polskich rodzin i polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#DariuszGrabowski">A teraz już konkretnie o tych trzech ustawach, o których tutaj jest mowa. Trzeba by, myślę, ułożyć to chronologicznie, jak rzecz się działa. Zacznijmy: „Biała księga”, totalna krytyka systemu podatkowego. W związku z tym pomysł obniżenia podatków. Jeśli obniżyć podatki, to zlikwidować ulgi. Jeśli zlikwidować ulgi, to zaczynając oczywiście od ulg mieszkaniowej i inwestycyjnej. Tylko jaki będzie tego efekt, moi państwo? Efekt będzie dokładnie odwrotny, częściowo była tu już o tym mowa, mianowicie, już w tym roku ludzie rozpoczną tzw. inwestycje budowlane. Już w tym roku i w tej chwili notariaty są zarzucone pracą. W biurach projektowych ślinią ołówki i rysują te projekty, bo trzeba złożyć i zarejestrować projekt. I efekt będzie odwrotny do zamierzonego - po prostu ludzie uruchomią procedurę ulg w przyszłym roku, bo wymuszono na nich takie działanie, a w związku z tym wpływy do budżetu będą mniejsze, niż oczekiwano. I to jest dokładnie to samo, co się stało, a przed czym ostrzegaliśmy, kiedy pan premier Balcerowicz podnosił akcyzę na tytoń i alkohol. Mówiliśmy, że zamiast większych wpływów do budżetu wpływy będą mniejsze, ale jednocześnie zostaną postawione na skraju bankructwa przedsiębiorstwa spirytusowe, gorzelnie i polmosy. I mamy dzisiaj tego rezultaty - wpływy są mniejsze, a polska gorzelnia, polska wódka praktycznie przestała być podporą budżetu.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#DariuszGrabowski">W związku z tym musimy otwarcie powiedzieć, że przedstawione tu pomysły są sprzeczne także z podstawową jak gdyby myślą zawartą w każdym podręczniku ekonomii. Dla rodzin najuboższych trzeba określić minimum socjalne i zwolnić je od opodatkowania. Dla rodzin na dorobku trzeba ograniczać podatki i wprowadzać ulgi inwestycyjne, bo one mądrze tymi pieniędzmi będą gospodarowały i będą się dorabiać. Dla rodzin najwyżej zarabiających trzeba wprowadzić system, który umożliwia ukierunkowanie dochodów na kreowanie miejsc pracy albo budowanie domów na wynajem, albo po prostu oszczędzanie tych pieniędzy. Natomiast trzeba wymyśleć taki system, który hamuje luksusową konsumpcję. Otóż w tych rozwiązaniach nie ma żadnego z tych elementów. Dla najuboższych dochody praktycznie spadną i powiedzmy sobie otwarcie, moi państwo, że w przyszłym roku grozi spadek dochodów rodzin najuboższych poprzez uwolnienie cen energii, wyższe ceny żywności z powodu VAT itd. Dla całej sfery budżetowej będzie to wzrost symboliczny albo spadek, natomiast jeśli chodzi o rodziny najzamożniejsze, to wymuszamy na nich spekulacje i luksusową konsumpcję, ponieważ nie opłaca się oszczędzać i mądrze inwestować. I dlatego cała ta propozycja, z naszego punktu widzenia, jest nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#DariuszGrabowski">Jednocześnie te wszystkie fragmentaryczne pomysły kolegów z AWS, mówiące o uldze budowlanej czy ilorazie rodzinnym, są absolutnie słuszne i dla nas przekonywające, i po drodze. Jest tylko kwestia, że mamy dużo wątpliwości, czy tak fragmentaryczne spojrzenie na system podatkowy pozwoli zrobić to, co już w tej chwili widać, że jest niezbędne - czy pozwoli całościowo zreformować ten system w kierunku uproszczenia, ujednolicenia, przejrzystości i wprowadzenia właśnie tych mechanizmów, o które nam chodzi. Niemniej jednak będziemy wnioskowali, żeby te propozycje zostały przesłane do komisji i by były rozpatrywane.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#DariuszGrabowski">Natomiast w kwestii propozycji rządowych - jeśli rząd nie wycofa ich sam, to my, to znaczy Ruch Odbudowy Polski, Konfederacja Polski Niepodległej, „Nasze Koło”, będziemy głosowali za ich odrzuceniem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi za wystąpienie w imieniu kół poselskich: „Nasze Koło”, Konfederacji Polski Niepodległej - Obóz Patriotyczny i Ruchu Odbudowy Polski.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#StanisławZając">Zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#StanisławZając">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Marię Smereczyńską z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podejmujemy dzisiaj dyskusję między innymi nad prorodzinnymi rozwiązaniami w systemie podatkowym, rozwiązaniami o charakterze ulg i wspólnych rozliczeń. Do dyskusji przedłożono także projekt ustawy rozszerzającej katalog świadczeń socjalnych adresowanych do tych rodzin, które znajdują się w trudnych warunkach materialnych, nazwanych przez projektodawców świadczeniami na rzecz rodziny. Polityka prorodzinna była i jest jednym z głównych tematów podejmowanych w działaniach Akcji Wyborczej Solidarność - ale polityka prorodzinna postrzegana jako autonomiczny system polityki społeczno-ekonomicznej państwa, której podstawy tworzą socjologia rodziny, naukowy dorobek chrześcijańskiej nauki społecznej, zasada solidaryzmu społecznego, wypracowane prawa rodziny, jednostki, w tym także dziecka, czy teoria rozwoju demograficznego.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Rodziny mają prawo oczekiwać od władz publicznych właściwej, nikogo nie dyskryminującej polityki rodzinnej - tak zapisano w Karcie Praw Rodziny. Natomiast w Europejskiej Karcie Społecznej znalazł się paragraf mówiący, iż rodzina jako podstawowa komórka społeczeństwa ma prawo do właściwej ochrony społecznej, prawnej i ekonomicznej dla zapewnienia jej pełnego rozwoju. W Europejskiej Karcie Społecznej zapisano również, iż wszyscy pracownicy mają prawo do godziwego wynagrodzenia, wystarczającego do przyzwoitego poziomu życia ich samych i ich rodzin. Te dwa zapisy wyznaczają kierunek działań społeczno-ekonomicznych państwa, które w rozumieniu polityki prorodzinnej wiążą się przede wszystkim z tworzeniem możliwości zaspokajania potrzeb rodzin w realizacji ich funkcji opiekuńczej i wychowawczej. Zakres polityki rodzinnej musi opierać się na zasadzie pomocniczości, która dopuszcza interwencję państwa tylko wtedy, gdy rodzina sama sobie nie wystarcza w konkretnych warunkach społeczno-ekonomicznych danego kraju.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">W zakresie podejmowanych na rzecz rodzin działań polityka rodzinna rozumiana jest jako system składający się z różnych elementów określających poszczególne potrzeby socjoekonomiczne, takich jak powszechne wsparcie rodzin, wsparcie rodzin ubogich, system wspierający uzyskanie mieszkania, system wsparcia rodzin z osobami niepełnosprawnymi i starszymi i szeroko rozumiane poradnictwo rodzinne. Na każdy z wymienionych elementów systemu składa się w różnych państwach wiele rodzajów działań. Na przykład na system powszechnego wsparcia rodzin składa się pakiet rozwiązań dotyczących kobiet w ciąży, matek wychowujących dzieci; rozwiązania te dotyczą urlopów, zasiłków macierzyńskich, rodzinnych itp. W tej kategorii mieści się również proponowany system zniżek czy ulg podatkowych z tytułu wychowywania dzieci; sprawy te są przedmiotem omawianych dzisiaj propozycji rozwiązań prorodzinnych w systemie podatkowym. Propozycja uwzględnienia w rozliczeniu podatkowym rodziców liczby dzieci pozostających na ich utrzymaniu jest pierwszym, wstępnym działaniem zmierzającym do rzeczywistej poprawy sytuacji rodzin, przywracającym rodzinom status ważnego podmiotu życia społecznego, status podstawowej komórki społecznej, od dobra której zależy dobro społeczeństwa i narodu.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Propozycja rozwiązań zawartych w druku nr 517 uwzględnia zarazem sytuację ekonomiczną kraju przechodzącego trudny okres transformacji, obarczonego spuścizną długów i niedostatku okresu PRL. Jednocześnie nie zamyka ona drogi, jeśli chodzi o dalej idące rozwiązania dotyczące rozliczeń podatkowych wszystkich osób pozostających we wspólnym gospodarstwie rodzinnym. Zobowiązuje również do wypracowania rozwiązań równoważnych, dotyczących wsparcia dla osób, które nie płacą dzisiaj podatków, tak jak rolnicy czy osoby pozostające na zasiłku dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Propozycja ulg z tytułu wychowania dzieci, jako jeden z elementów wsparcia rodziny, ma na celu, jak już wspomniałam, nie tylko poprawę sytuacji rodzin, ale zmianę w sposobie postrzegania rodziny. Zmianę, która przywróci rodzinie należne jej miejsce i pozwoli zweryfikować pozytywnie stwierdzenie, iż z wielu względów znacznie bardziej opłaci się inwestować w rodzinę niż w poszczególne jednostki. I nie wzrost produktu krajowego brutto jest wyznacznikiem polityki prorodzinnej, ale inwestowanie w rodzinę, uznanie jej za podstawę życia społecznego, od której dobra zależy dobrobyt społeczeństwa i narodu. W życiu gospodarczo-społecznym trzeba uszanować i podnosić godność osoby ludzkiej, rodziny, pełne jej powołanie, i dobro całego społeczeństwa. To człowiek, a nie wzrost gospodarczy, jest twórcą, ośrodkiem i celem całego życia gospodarczo-społecznego.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Przedłożone w druku nr 517 opracowanie prorodzinnych rozwiązań w systemie podatkowym jest ważnym elementem zapisanym wcześniej zarówno w programie AWS, jak i w umowie koalicyjnej. A Sejm 23 września przyjął uchwałę proponowaną przez Komisję Rodziny, która zobowiązuje do przyjęcia takich rozwiązań. Te propozycje są wstępem do dalszych rozwiązań, które będziemy proponować w miarę restrukturyzacji gospodarki i poprawy sytuacji ekonomicznej kraju. Rozpoczniemy wkrótce rozmowy na temat dochodu gwarantowanego, godziwej płacy. Są to bardziej złożone zagadnienia, wymagające m.in. dodatkowych, do tej pory nie prowadzonych badań, takich jak na przykład określenie wzorców zaspokajania potrzeb różnych typów rodzin w poszczególnych fazach ich rozwoju, skorelowanych z poziomem gospodarczym kraju.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Proponowany natomiast w druku nr 565 katalog świadczeń socjalnych na rzecz ubogich rodzin, nazwany świadczeniami na rzecz rodziny, jest - jak to już wcześniej zaznaczył pan przewodniczący Goryszewski - przejawem traktowania rodziny wyłącznie w aspekcie socjalnym, i to tylko wtedy, gdy znajdzie się ona w sytuacji poniżej biurokratycznie określonego minimum socjalnego. Wsparcie rodzin o niskich dochodach jest bardzo ważnym elementem polityki rodzinnej, ale nie może funkcjonować w oderwaniu od systemu rozwiązań dających wszystkim rodzinom możliwości uzyskania samodzielności ekonomicznej, uwzględniających propozycje ulg, zasiłków czy słusznej płacy w odniesieniu do poziomu gospodarczego kraju.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Na marginesie nasuwa się również uwaga, iż przy całej ogromnej trosce o zabezpieczenie socjalne najuboższych zdumiewa zarazem to, że hojne przydzielanie środków proponowane jest przez tych, których poprzednicy pozostawili Polsce pustą kasę i ogrom długów, które dopiero dzisiaj spłaca polskie społeczeństwo, bo tak naprawdę to właściwie dzisiaj dopiero budujemy Hutę Katowice.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Właściwa polityka społeczno-gospodarcza, a nie tylko gospodarcza, zmierzająca do systematycznego wzrostu poziomu życia, zapewni w konsekwencji coraz lepszą sytuację wszystkich rodzin. Proponowanie zaś już dziś tak gwałtownych zmian i ogromnych dotacji jest próbą nawrotu do minionych lat peerelowskiego niby-sprawiedliwego podziału biedy i poprawniejszego uzależniania od zasiłków pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Doświadczenia Francji z lat po drugiej wojnie światowej udowodniły, że zapewnienie prorodzinnych rozwiązań w systemie ekonomiczno-społecznym państwa daje szybki i efektywny skutek.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Projekt ustawy z druku nr 565 oprócz świadczeń na rzecz ubogich rodzin proponuje również rozmycie i zniekształcenie definicji małżeństwa i rodziny. W art. 2 pkt 1 ppkt 3 mówi się, iż jeśli w ustawie jest mowa o małżonkach, oznacza to również osoby pozostające w konkubinacie. A w ppkt. 5 tego samego punktu napisano, że jeśli w ustawie jest mowa o rodzinie, oznacza to małżonków, dzieci i inne osoby spokrewnione lub niespokrewnione wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Zabieg językowy iście godny manipulacji językowych z konferencji kairskiej czy pekińskiej, gdzie w przynależne małżeństwu i rodzinie, wynikające z ich natury definicje próbowano usilnie wpisać dodatkowo inne formy relacji międzyludzkich! Można odnieść wrażenie, że przy okazji manipulowania pojęciem polityki prorodzinnej próbuje się kuchennymi drzwiami wprowadzić nowe określenie małżeństwa i rodziny, zaczerpnięte z reguł tzw. świata postępowego. Zaiste sprytna i zarazem okrutna propozycja, godząca w same podstawy ładu społecznego naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#MariaWładysławaSmereczyńska">Mam nadzieję, że przygotowywana przez Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej nowa ustawa o pomocy społecznej uwzględni w sposób adekwatny potrzeby rodzin czy osób znajdujących się w trudnej sytuacji, tak by wesprzeć je w tej sytuacji i pomóc osiągnąć dostateczne warunki do samodzielnego funkcjonowania, nie powodując zarazem uzależnienia od pomocy społecznej, co jest dzisiaj, niestety, zjawiskiem nierzadkim. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-33.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#StanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Macieja Manickiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw kwestie formalne, proceduralne, co nie znaczy, że mniej ważne. Mają one oczywiście inne znacznie niż problemy merytoryczne, ale również są istotne.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MaciejManicki">Jako poseł na Sejm - a ponieważ jestem również wiceprzewodniczącym Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, to także w imieniu tej organizacji - stawiam zarzut rządowi premiera Jerzego Buzka, rządowi koalicji AWS-Unia Wolności, zarzut łamania prawa. Rząd, kierując do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 625, rażąco naruszył prawo, ustawowy tryb wymagany do wydania aktu prawnego. Złamany został nakaz uzyskania opinii do tego projektu, określony w art. 19 ustawy o związkach zawodowych, a tym samym złamane zostały odpowiednie przepisy konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#MaciejManicki">Ogólnopolskiemu Porozumieniu Związków Zawodowych nie został przedstawiony do zaopiniowania żaden projekt ustawy przewidujący likwidację ulg mieszkaniowych, ulg inwestycyjnych - w tym prozatrudnieniowych - czy zawierający regulacje dotyczące osób niepełnosprawnych, a więc materię bezsprzecznie podlegającą procesem opiniowania przez partnerów społecznych, wymaganym przepisami prawa. Ze względu na czas nie będę się rozwodził nad tą materią. Dodam tylko, że jest to kolejny przykład lekceważenia przez rząd partnerów społecznych, kolejny rozdział do czarnej księgi dialogu społecznego, w której OPZZ dokumentuje takie praktyki. Wzywam w tym miejscu rząd do wycofania z projektu ustawy tych propozycji, które powodują jego nielegalność. Jeśli rząd tego nie uczyni, a zmiany te zostaną przez Sejm większością koalicyjnych głosów przyjęte, skierujemy tę ustawę do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#MaciejManicki">Rząd proponuje likwidację części ulg w systemie podatków bezpośrednich, w tym ulgi inwestycyjnej - także tej, która ma charakter prozatrudnieniowy - co, niestety, jest zaprzeczeniem deklaracji, jaką pan premier Balcerowicz poczynił w swoim wstępnym wystąpieniu. Rząd zamierza zlikwidować również ulgi mieszkaniowe - tego akurat nie trzeba omawiać, ponieważ sprawa żyje w mediach już od dłuższego czasu. Tak więc powiem tylko o skutkach finansowych zmian proponowanych przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#MaciejManicki">Docelowo rząd Jerzego Buzka zamierza odebrać podatnikom ponad 1600 mln nowych złotych rocznie - jak ktoś woli w starych pieniądzach, to jest ponad 16 bln zł - przy czym w roku 1999 kwota ta wyniesie, ze względu na prawa nabyte, ponad 800 mln nowych złotych - w starych pieniądzach to jest ponad 8 bln zł. A co w zmian? W zamian ulga prorodzinna za kwotę blisko dziewięć razy mniejszą. Ciśnie się więc na usta pytanie do rządu, do premierów Buzka i Balcerowicza: panowie, kpicie czy o drogę pytacie? Jeśli zaś chodzi o ulgę prorodzinną, to informuję, że Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych nie jest zwolennikiem tego rozwiązania, opowiadamy się za innym modelem pomocy rodzinie: takim, jaki zawarliśmy w projekcie „Paktu na rzecz polskiej rodziny”. Elementem tego jest projekt ustawy prezentowany w dzisiejszej debacie przez panią poseł Jolantę Banach. Zawiera on rozwiązania znacznie skuteczniejsze, kierujące pomoc socjalną, bardzo ważną wbrew temu, co przed chwilą powiedziała pani poseł Smereczyńska z AWS, do osób najbardziej potrzebujących - do tych, którzy tej pomocy potrzebują rzeczywiście.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#MaciejManicki">Wrócę na moment do likwidacji ulg mieszkaniowych. Pomijając obecny ping-pong pomiędzy premierami, co samo w sobie jest już żenujące, warto tu przypomnieć inną, niedawną, bo przecież sprzed niespełna pół roku, propozycję pana premiera Balcerowicza i KERM: powrót z tzw. dużą ulgą budowlaną do starych rozwiązań - odliczania od dochodu. Jak to może być - najpierw taka propozycja i zaraz później likwidacja tej ulgi? Pan premier dzisiaj mówi: to wstęp do dalszych zmian. Jakie to mają być zmiany? Otóż podatek liniowy ma być panaceum na problemy gospodarcze i ma upraszczać system podatkowy. Panie premierze, są jeszcze prostsze rozwiązania. Dlaczego mamy się cofać krok po kroku, etapami? Dlaczego wracamy tylko do rozwiązań typu dziesięcina? - to też podatek liniowy. Wróćmy od razu do starszego modelu, wprowadzając pogłówne, panie premierze, czyli podatek płacony od głowy, czy - jak kto woli - od duszy. Jakie to proste! PIT-y w ogóle nie będą potrzebne, wystarczy przekaz pocztowy. Jeśli natomiast chcielibyście panowie, aby to był podatek mający cechy prorodzinne, to proponuję podymne - podatek od ogniska domowego, a nie od duszy. Można go wesprzeć jeszcze bykowym, płaconym przez tych, którzy nie wstąpili w związki rodzinne. Przepraszam za ten żartobliwy ton, ale panowie, waszych zamierzeń nie sposób traktować poważnie. Jak można, na przykład, ocenić zamiar opodatkowania dochodów z oszczędności, zapowiadany m.in. w „Białej księdze” podatków?</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#MaciejManicki">Rząd ma zamiar doliczyć dochody z oszczędności, odsetki od lokat i wkładów do dochodów podlegających opodatkowaniu. Jest to w istocie nic innego, jak opodatkowanie inflacji, bo w polskich warunkach odsetki są średnio na poziomie inflacji. Podobnie chorych pomysłów zawiera to epokowe dzieło znacznie więcej. Podpiera się to przykładami innych krajów, oczywiście zamykając oczy na dzielące nas różnice.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#MaciejManicki">W kontekście zachodnich wzorców powiem jeszcze o podatku liniowym. Pan premier Balcerowicz lubi się powoływać na amerykańskie przykłady. Dziś też wspomniał o swoim pobycie w Stanach, o doświadczeniach, jakie tam zdobył.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#komentarz">(Głos z sali: O medalu.)</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#MaciejManicki">O medalu - nie wiem, czy wspominał.</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#MaciejManicki">Warto więc zwrócić uwagę na pewien przykład. Za kadencji Reagana w Stanach Zjednoczonych stawki podatkowe były dwie: 15% i 28%. W okresie kadencji Clintona wprowadzono zmiany i stawek jest pięć: 15%, 28%, 31%, 36% i 36,9%. A jest przecież nie do zakwestionowania wzrost gospodarczy w latach prezydentury Clintona. Przeszkadzało temu pięć stawek podatkowych? To jest pytanie retoryczne. Dedykując je panu premierowi, dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-35.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Gruszkę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W prowadzonej dzisiaj debacie podatkowej chciałbym omówić kwestie związane z propozycjami dotyczącymi podatku od osób prawnych. Zostały zgłoszone trzy propozycje: dwa projekty poselskie w drukach nr 393 i 442 i projekt rządowy w druku nr 624.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#JózefGruszka">Nie chciałbym się odnosić do ogólnopodatkowych dyskusji, które dzisiaj są prowadzone, ze względu na czas. Chcę tylko powiedzieć, że co prawda bardzo szanuję pana posła Syryjczyka jako ekonomistę, ale myślę, że użycie porównania podatku liniowego z podatkiem rolnym przy braku dochodów jest nieuprawnione. To tylko chciałem podkreślić.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#JózefGruszka">Natomiast wracając do propozycji zawartych w przedłożonych projektach, chcę powiedzieć, że zawarta w druku nr 393 propozycja zwolnienia trzech osób prawnych (Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, rzecznika ubezpieczonych i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych) od składania zeznań podatkowych jest konsekwencją tego, co już w parlamencie zrobiliśmy. Bardzo dobrze, że grupa posłów z taką regulacją przychodzi. Myślę, że tę propozycję trzeba przekazać do komisji, ale zastrzeżeń do tej propozycji nie można zgłaszać. Jest to po prostu proceduralna konsekwencja.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#JózefGruszka">Druga sprawa. W druku nr 442 proponuje się, ażeby w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych zastosować zwolnienie osób prowadzących naukę zawodu. Myślę, że jest to zmierzanie w kierunku ujednolicenia systemu podatkowego, dlatego że są tutaj rozbieżności pomiędzy osobami prawnymi i fizycznymi. Myślę, że warto dla czystości sprawy te zasady ujednolicić. Otóż obecnie osoby fizyczne są zwolnione z podatku, jeżeli prowadzą naukę zawodu, natomiast te zasady w stosunku do osób prawnych są inne. Dlatego też sprawa wydaje się czysta. Należałoby przesłać projekt do komisji i pozytywnie rozpatrzyć.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#JózefGruszka">Kolejna sprawa - rządowy projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Projekt zawiera zmiany wynikające zarówno z potrzeby dostosowania przepisów omawianej ustawy do konstytucji Rzeczypospolitej, jak również z potrzeby częściowej harmonizacji przepisów podatkowych związanych z prawem europejskim.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#JózefGruszka">Czas mój się kończy, ale chciałbym jeszcze zasygnalizować kwestie związane z propozycją odejścia od ulg. Myślę, że propozycja jest zła, dlatego że zarówno ulgi budowlane, jak i ulgi inwestycyjne są rozwiązaniami, które idą w kierunku pozwalającym podmiotom prawnym na przejawianie większej ekspansywności w sferze działań gospodarczych. Ze względu na to, że mój czas się kończy, propozycje dotyczące dalszych zmian przedstawię już w komisji. Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jarosława Kaczyńskiego, nie zrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przejdę do meritum, chciałbym tutaj dokonać pewnego sprostowania. Nie ma już co prawda pana posła Syryjczyka, ale może to jednak do niego dotrze. Pan poseł mianowicie powiedział, że 20 lat temu rozwinięte kraje zachodnie miały taki dochód narodowy na głowę, jak dzisiaj Polska. Otóż 20 lat temu taki dochód narodowy, jak dzisiaj, miała Polska właśnie, a była wtedy biedniejsza od rozwiniętych krajów zachodnich, i to o wiele biedniejsza. Warto tego rodzaju pomyłek nie popełniać, nawet w ferworze polemiki, w dyskusji tak ważnej, jak dzisiejsza. Rzeczywiście pan premier Balcerowicz narzucił, można powiedzieć, charakter tej dyskusji i uczynił z niej dyskusję nie o częściowych zmianach w ustawach podatkowych, zmianach po części z całą pewnością słusznych - mówię o tych kwestiach, które związane są przede wszystkim z uproszczeniami i z możliwością zapobiegania unikaniu podatków - ale o sprawach zasadniczych. I o tych sprawach zasadniczych kilka słów chciałbym powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JarosławKaczyński">Starły się tutaj, można powiedzieć, dwie koncepcje. Koncepcję pierwszą prezentuje - i w dzisiejszym przemówieniu, i w tzw. „Białej księdze” - pan premier Balcerowicz. Jak to można najkrócej określić? Otóż ogromna większość społeczeństwa ma stracić. Ma być, można powiedzieć, dodatkowo obciążona - żeby już nie używać tutaj innych określeń. Bo jeśli uwzględnić inflacyjne echo zwiększenia VAT, jeżeli przypomnieć taki element, o którym tutaj dotąd nie było mowy, mianowicie powszechny podatek katastralny, jeśli wziąć pod uwagę także inne następstwa owych propozycji, to zdecydowana większość społeczeństwa straci, a pewna część społeczeństwa - mówię tutaj przede wszystkim o emerytach, którzy ośmielają się mieć jakąś nieruchomość, na przykład wykupione ze spółdzielni mieszkanie czy, nie daj Boże, domek - zostanie po prostu zrujnowana. Jeśli pan premier Balcerowicz wie, że swego czasu na polskiej wsi istniał taki obyczaj wysyłania ludzi starych „na dziady”, to być może świadomie do tej koncepcji nawiązał, jeśli zaś nie wie, to ja mu to przypominam.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#JarosławKaczyński">A jaka ma być druga strona owej propozycji? Otóż najbogatszej części społeczeństwa zaproponowano radykalne obniżenie obciążeń w nadziei, że w zamian za to nastąpi wzrost inwestycji. Nadzieja ta, Wysoka Izbo, nie jest oparta na żadnych realnych przesłankach. Jak dotąd ta grupa społeczna zajmuje się w wielkiej mierze - pomijając oczywiście wyjątki, które są wszędzie - jak to ktoś celnie określił, zasypywaniem luki konsumpcyjnej między jej sytuacją konsumpcyjną a sytuacją konsumpcyjną odpowiednich grup w dużo bogatszych krajach zachodnich. I trzeba przyznać, że rzeczywiście to zasypywanie w tej chwili w dużej mierze już się udało, ale potrzeby i możliwości są tutaj naprawdę nieograniczone, bo w końcu można odwoływać się do krajów coraz bogatszych. W związku z tym można się obawiać, że do owego polepszenia sytuacji dojdzie przede wszystkim w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#JarosławKaczyński">Krótko mówiąc, z całą pewnością trzeba w Polsce skłonić ludzi do większego oszczędzania i większego inwestowania, w szczególności ludzi najbardziej zamożnych, ale czy uda się przedsięwzięcie opierające się na tym, iż wierzy się, że będzie to dobrowolne, to mam co do tego bardzo wielkie wątpliwości. Mam też wątpliwości, czy tego rodzaju pomysły, które tutaj zostały sformułowane, są w ogóle politycznie realne, czy da się je przeprowadzić w ramach mechanizmów demokratycznych.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#JarosławKaczyński">Ale jest, proszę państwa, propozycja czy koncepcja inna - właściwie można tutaj mówić o szeregu propozycji, o propozycji rozproszonej, ale jednak mającej pewien wspólny element.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#JarosławKaczyński">Ten element najłatwiej jest określić posługując się cytatem z wieszcza: „Szabel nam nie zabraknie, szlachta na koń wsiądzie, ja z synowcem na czele i jakoś to będzie”.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#JarosławKaczyński">Otóż te wszystkie bardzo prospołeczne i co do intencji godne poparcia propozycje, które zostały złożone, w gruncie rzeczy się opierają na tego rodzaju przesłance, na tego rodzaju rozumowaniu, na tego rodzaju postawie, tak mocno zakorzenionej w naszej historii. I dlatego też jeśli chodzi o ich sens czysto ekonomiczny, nie można ich brać pod uwagę, nie można ich traktować poważnie. Trzeba też jednak pamiętać o aspekcie innym, o tym, że co prawda, jak mówił tutaj pan premier Balcerowicz, wzrost ekonomiczny to jest polska racja stanu, ale musi on mieć jakiś związek z demografią, a co za tym idzie, z mieszkalnictwem, z rozwojem oświaty, z rozwojem nauki - ta sprawa stała się ostatnio głośna i szkoda, że jak dotąd nikt na ten temat tutaj nic nie mówił - musi mieć związek z wieloma innymi problemami społecznymi, które, nie rozwiązane, podważą sens rozwoju, a z czasem podważą i sam rozwój. Trzeba sobie z tego zdawać sprawę. To nie jest tak, że mechanizm ekonomiczny jest oddzielony od innych mechanizmów społecznych. To jest jeden mechanizm. Społeczeństwo jest jedno i jest rządzone przez pewien zespół różnego rodzaju układów, mechanizmów, różnie to można określać, które są ze sobą powiązane. Krótko mówiąc, jeżeli nie zdołamy opracować tutaj, w tej Izbie, strategii narodowej - sądzę, że to jest właściwe określenie - która będzie dotyczyła wszystkich tych problemów łącznie, to tak czy owak, ta droga rozwoju, na którą kilka lat temu wkroczyliśmy, się skończy. A pamiętajmy - o tym też rzadko się mówi - że na tej drodze na razie doszliśmy do poziomu, według dochodu narodowego na głowę, mniej więcej z 1978 r., oczywiście przy wszystkich uproszczeniach tego porównania. Bardzo dobrze, że choćby do tego poziomu doszliśmy, ale od tego poziomu do rzeczywistego narodowego sukcesu jest jeszcze bardzo, bardzo daleko. Z całą pewnością nie uzyskamy tego sukcesu poprzez wyznawanie swego rodzaju monokauzalizmu ekonomicznego, którego wyznawcą jest najwyraźniej dzisiejszy szef polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#JarosławKaczyński">Na to tutaj chciałem zwrócić uwagę, sądząc jednocześnie, że ta dyskusja, która się rozpoczęła, powinna być kontynuowana, bo to jest jedna z dwóch najważniejszych dyskusji - chodzi o dyskusję o polskiej gospodarce i dyskusję o polskim państwie - jakie powinny toczyć się w tym parlamencie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Tomasza Szyszko z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#TomaszSzyszko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpoczynamy dzisiaj dyskusję nad propozycjami zasadniczych zmian w ustawach regulujących system podatkowy. Dyskusja ta w moim przekonaniu jest bardzo potrzebna, w dłuższej perspektywie będzie ona decydowała o polskiej gospodarce, o tym, czy rzeczywiście będziemy w stanie podołać wielu wyzwaniom związanym chociażby z integracją Polski z Unią Europejską, i czy w ogóle będziemy w stanie utrzymać wzrost gospodarczy i gospodarkę tak dobrze prosperującą na określonym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#TomaszSzyszko">Chciałbym się odnieść po części do niemal wszystkich tutaj zgłoszonych propozycji. Jeżeli chodzi o projekt ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zgłoszony przez posłów SLD, druk nr 393, to oceniam, że on jednak przewiduje stworzenie dodatkowych przywilejów dla pewnych grup podatników. Mam nadzieję, że intencją posłów wnoszących projekt nie było załatwienie pewnych partykularnych interesów tej grupy podatników, winna tu przejawiać się raczej chęć respektowania pewnych zasad ogólnych. To rozwiązanie w związku z tym rodzi bardzo wiele wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#TomaszSzyszko">Drugi poselski projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawarty w druku nr 442, zakładający wprowadzenie dodatkowych ulg dla podatników kształcących w celu nauki zawodu uczniów, będących jednocześnie ich pracownikami, jest w mojej ocenie, jak i jego uzasadnienie, najogólniej rzecz ujmując, zbiorem dobrych życzeń.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#TomaszSzyszko">Odnosząc się do zasadniczej części ustaw, nad którymi dzisiaj debatujemy, do tych projektów rządowych, chciałbym powiedzieć, że w mojej ocenie - choć później podzielę się tu również poważnymi wątpliwościami - realizują one kilka zasadniczych celów, takich jak:</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#TomaszSzyszko">1) kontynuacja procesu stopniowego obniżania stawki podatku dochodowego od osób prawnych - w tym przypadku do 32% - bardzo istotnego dla przyszłości całej gospodarki, dla konkurencyjności polskich przedsiębiorstw,</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#TomaszSzyszko">2) likwidacja niektórych, często nadużywanych, preferencji podatkowych dla osób prawnych,</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#TomaszSzyszko">3) uproszczenie nader skomplikowanych przepisów podatkowych i zmniejszenie uciążliwości biurokratycznej w urzędach skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#TomaszSzyszko">Mogę to ocenić w ten sposób, że są to rozwiązania zgodne z programem naszego bloku AWS, który, pragnę przypomnieć, zakładał stopniowe zmniejszanie fiskalizmu państwa i upraszczanie często absurdalnych, zawiłych i niekiedy dziurawych przepisów. W odniesieniu do podatku dochodowego od osób prawnych nie mamy więc do czynienia z żadną nie do końca przygotowaną i przemyślaną rewolucją podatkową, jak to niestety działo się wcześniej, jeżeli chodzi o składane przez ministerstwo propozycje.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#TomaszSzyszko">Ze szczególną uwagą odniósłbym się do tych zapisów i pochwaliłbym te zapisy, które mówią o wyeliminowaniu faktycznego transferu zysków do innych podmiotów, głównie dużych przedsiębiorstw zagranicznych, w celu uniknięcia płacenia podatku dochodowego przez daną spółkę. Stosując metodę zadłużania spółki u jej udziałowców bądź akcjonariuszy i zawyżania pewnych kosztów powodowano obniżenie zysku i unikano opodatkowania. W rezultacie mieliśmy do czynienia z paradoksalną sytuacją, gdy sprywatyzowane przedsiębiorstwa z dynamicznie rozwijających się sektorów wykazywały znacznie gorsze wyniki finansowe od swych państwowych konkurentów, co często było używane jako koronny argument przeciwko prywatyzacji. Analogiczne rozwiązania istnieją w wielu krajach Unii Europejskiej, w Stanach Zjednoczonych, i szkoda że uprzednie ekipy mimo głoszenia szczytnych haseł obrony polskiej racji stanu w gospodarce wcześniej takich rozwiązań nie zaproponowały.</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#TomaszSzyszko">W proponowanych rozwiązaniach zdziwienie budzi natomiast swoista determinacja autorów zmian do wyeliminowania wszelkich ulg związanych ze wspomaganiem budownictwa. W uzasadnieniu skreślenia przepisów dotyczących odliczania od dochodu do opodatkowania wydatków poniesionych na budowę wielorodzinnych budynków mieszkalnych z przeznaczeniem na wynajem autorzy podają argumenty o znikomym zainteresowaniu podatników tą formą preferencji. Rocznie tylko ok. 2500 podatników korzysta z tego odliczenia, co stanowi ok. 1% całości wartości ulg, z jakich dotychczas korzystały osoby prawne. Za tego rodzaju argumentacją oczywiście kryje się pewna sprzeczność. Jeżeli bowiem tego typu ulgi inwestycyjne nie mają, jak wskazują autorzy ustawy, praktycznie żadnych skutków dla budżetu, to również ich likwidacja nie przyniesie pozytywnych efektów dla finansów państwa. To bardzo trudno udowodnić. Jeśli natomiast będzie istniała w mojej ocenie, czy w naszej ocenie, bardzo potrzebna wola polityczna aktywnego wpływania na sytuację w budownictwie mieszkaniowym, co - jak się zdaje - jest zamiarem przynajmniej jednego z koalicjantów, to podtrzymanie tej ulgi lub jej rozszerzenie byłoby nad wyraz wskazane.</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#TomaszSzyszko">Ostatnim elementem w przedstawionych zmianach do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, o którym chciałbym wspomnieć, jest rozszerzenie z 3 do 5 lat okresu, w którym przedsiębiorstwa mogą rozliczyć poniesioną stratę. Jest to bardzo dobre rozwiązanie. Jest to zresztą zgodne z tendencją występującą w innych państwach, np. w słynących z dość rygorystycznych rozwiązań przepisów podatkowych Stanach Zjednoczonych, gdzie można to rozliczyć jednocześnie na 3 lata wstecz i aż 15 lat naprzód. Taka zmiana jest bardzo istotna w naszej ocenie szczególnie dla początkowego okresu działalności firm. Daje ona tym firmom o wiele większą elastyczność, zdolność do ponoszenia wyższych początkowych kosztów niezbędnych do pełnego rozwinięcia spółki, firmy, i to, w moim przekonaniu, jest bardzo istotne szczególnie dla małych i średnich polskich firm.</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#TomaszSzyszko">Chciałbym również odnieść się w paru zdaniach do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Niektóre rozwiązania przyjęte w rządowym projekcie zmiany ustawy wywołują pewną rezerwę, czy mogą wywoływać, czy budzą wręcz zdecydowany sprzeciw. Gdy chodzi na przykład o kwestie formalne, nie sądzę, aby Ministerstwo Finansów wykonało swój obowiązek w zakresie konsultacji proponowanych rozwiązań. Istnieje bowiem, w moim przekonaniu, powszechna zgoda co do tego, że system prawny powinien być przede wszystkim stabilny, natomiast zmiany, często rewolucyjne, powinny być poprzedzone poważną debatą i wprowadzane stopniowo, z pewną rozwagą, po dyskusji społecznej i przy dużej akceptacji, dlatego też projekty zmian powinny mieć uzasadnienie w przeprowadzonych symulacjach finansowych. Te symulacje powinny być tak konstruowane, aby zakładały różne scenariusze makroekonomiczne w ciągu kilku najbliższych lat. Debata i konsultacje społeczne powinny być jak najszersze. Muszą być one rozpoczęte odpowiednio wcześniej, tak aby różne środowiska i grupy społeczne mogły wziąć udział w takiej debacie i miały jednakowy dostęp do dokumentów prezentowanych przez Ministerstwo Finansów, jeżeli chodzi o założenia. Nie wystarczy, w naszej ocenie, jedynie uzgodnienie stanowiska z jedną czy dwoma bardziej wpływowymi organizacjami gospodarczymi. Nie wystarczy ponadto, aby minister finansów ogłosił ex cathedra, że projekt jest najlepszy, inne nie są warte podjęcia poważnej dyskusji, a jedynie słusznym rozwiązaniem jest akceptacja idei pana wicepremiera. W moim przekonaniu bowiem brak odwagi, jeśli chodzi o podjęcie rzetelnej debaty nad reformą podatkową, zaskakiwanie członków rządu czy Rady Ministrów kontrowersyjnymi projektami, które należałoby traktować raczej jako nie do końca roztropne - może to też być łączone z byłą kampanią wyborczą - sprawiło, że zamiast przeprowadzić racjonalny rachunek zysków, a także strat związanych z nowym systemem, rząd był zmuszony przedstawić jedynie niepełne, 7-stronicowe uzasadnienie do tych projektów. Można powiedzieć, że ten dokument posiada w związku z tym bardzo poważne uchybienia. Nie zawiera bowiem on pełnej argumentacji dotyczącej wszystkich proponowanych rozwiązań. Gdybyśmy np. rozważali temat: wprowadzenie ulgi prorodzinnej, to w uzasadnieniu do rządowego projektu zawarte są jedynie 3 zdania, a jeśli chodzi o skutki finansowe wprowadzenia tej ulgi, ograniczono się jedynie do podania kwoty. Nie ma natomiast ani słowa o metodologii dokonywania stosownych obliczeń, a także założeń, na podstawie których szacowano ujemne skutki finansowe dla budżetu państwa związane właśnie z wprowadzeniem ulg prorodzinnych. W związku z tym uważamy, że istnieje pilna konieczność przedstawienia przez rząd w trakcie prac komisji parlamentarnych bardzo szczegółowych symulacji finansowych związanych z wymiernymi finansowymi korzyściami przyjęcia rządowych propozycji. W mojej ocenie umożliwi to również bardzo rzetelną i poważną debatę parlamentarną, a także przy tej okazji również dyskusję ogólnonarodową.</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#TomaszSzyszko">Chciałbym również odnieść się w tej części do likwidacji ulgi budowlanej. Projekt ustawy zawiera, jak wiemy, propozycję likwidacji mieszkaniowych ulg inwestycyjnych, w tym w budownictwie na wynajem. Zastrzeżenie budzi przede wszystkim zlikwidowanie tzw. dużej ulgi mieszkaniowej, z której nierzadko korzystały osoby o średnich i niskich dochodach. Dotychczasowe brzmienie ustawy w tej kwestii pozwala uzyskać dodatkowe środki na sfinansowanie pierwszego mieszkania czy domu, było to tym bardziej potrzebne w obliczu załamania się budownictwa mieszkaniowego w oparciu o spółdzielnie mieszkaniowe korzystające z preferencji kredytowych i pomocy budżetu państwa. Często uzyskane z tytułu ulgi mieszkaniowej środki pozwalały na wpłacenie pełnej kwoty środków należnych zgodnie z umowami spółdzielni mieszkaniowej lub prywatnym firmom deweloperskim.</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#TomaszSzyszko">Na temat budownictwa mieszkaniowego powiedziano już tu dzisiaj bardzo wiele. Nie chciałbym jeszcze raz tego powtarzać. Natomiast wiemy wszyscy, że jest to istotny problem dotyczący całego społeczeństwa, wszystkich rodzin, szczególnie ludzi młodych. W sytuacji kiedy w Polsce jest zbyt drogi kredyt hipoteczny, gdzie tak trudno w ogóle stworzyć hipotekę, likwidowanie tej ulgi wydaje się przedsięwzięciem bardzo ryzykownym.</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#TomaszSzyszko">Co jednak możemy stracić, wprowadzając powyższe zmiany? Na pewno w dużym stopniu zaufanie obywateli co do stabilności systemu prawa i resztki wiary w to, że również państwu, choć w małym stopniu, zależy na interesach jego obywateli. W moim przekonaniu zniesienie tej ulgi mieszkaniowej dotknie nie tylko poszczególnych obywateli, ale i wpłynie bardzo niekorzystnie na całą gospodarkę, szczególnie na małe i średnie polskie firmy budowlane. Pogłębi się kryzys, jak wcześniej wspomniałem, budownictwa mieszkaniowego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-41.15" who="#TomaszSzyszko">Chciałbym również odnieść się do kwestii ulgi prorodzinnej. Chcę wyrazić poważne zastrzeżenia wobec propozycji wprowadzenia ulgi o charakterze prorodzinnym - myślę tu oczywiście o projekcie rządowym. Wątpliwości budzi przede wszystkim zakres, czyli wysokość proponowanej ulgi. Odliczenie ma bowiem polegać na istnieniu możliwości pomniejszenia podatku dochodowego o połowę kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej. Bez wątpienia konieczność wprowadzenia ulg prorodzinnych nie budzi już zasadniczych wątpliwości. Tego typu ulgi istnieją w wielu krajach: w Stanach Zjednoczonych czy w większości państw Unii Europejskiej. Ulga prorodzinna niekoniecznie musi spełniać tylko i wyłącznie funkcje - bardzo ważne, przynajmniej jeżeli chodzi o Polskę - demograficzne. Wprowadzenie ulgi prorodzinnej jest również w jakimś sensie realizacją postulatu sprawiedliwości w zakresie obciążeń podatkowych. Osoby, które wychowują większą liczbę dzieci, powinny mieć bowiem możliwość uzyskania swojego rodzaju ulgi będącej odpowiednikiem kosztów ponoszonych z tytułu wychowywania dzieci. Jak już wspomniałem, postulat ten jest honorowany w większości systemów podatkowych państw wysoko rozwiniętych, podczas gdy w Polsce był dotychczas bardzo często ośmieszany, a wszelka poważna czy uczciwa debata w tym zakresie była skutecznie tłumiona. Można powiedzieć, że propozycja rządowa oczywiście idzie w dobrym kierunku, ale jest zbyt mało stanowcza. Potwierdza to fakt, że ujemne skutki finansowe wprowadzenia ulgi prorodzinnej zostaną - zgodnie z treścią uzasadnienia do ustawy - niemalże w całości pokryte przez dodatkowe wpływy uzyskane z tytułu opodatkowania dochodów z wygranych w grach losowych i innych grach.</u>
          <u xml:id="u-41.16" who="#TomaszSzyszko">Wobec wielu niekorzystnych zjawisk zachodzących w otoczeniu polskiej rodziny, należy podjąć, w mojej ocenie, zakrojone na szeroką skalę działania natury prawnej umożliwiające nie tylko zapewnienie minimum socjalnego, ale rozwój i bezpieczeństwo ekonomiczne rodzin, a szczególnie rodzin wielodzietnych i wielopokoleniowych. Właśnie te przedstawione projekty zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, zamieszczone w drukach nr 517 i 549, mają być, naszym zdaniem, początkiem zacierania wpływu negatywnych zjawisk natury ekonomicznej i demograficznej. Te właśnie zmiany mają prowadzić przede wszystkim do poprawy sytuacji materialnej rodzin wielodzietnych i wielopokoleniowych. Warto zwrócić uwagę, iż nawet tak niewielka ulga uzyskana dzięki wprowadzeniu metody rozliczania podatkowego rodzin według wskaźnika ilorazu rodzinnego sprawia, iż rodzina otrzymuje wyraźne wsparcie finansowe. Trzeba jednocześnie zwrócić uwagę, iż nie jest to kwota na tyle wielka, by umożliwiała rozwiązanie wielu najważniejszych problemów dzisiejszej polskiej rodziny. Dziwi zatem fakt takiego podejścia rządu i bardzo często niepodejmowania w gruncie rzeczy rzetelnej debaty z tymi projektami poselskimi. Warto bowiem podkreślić, że w końcu ulgi te nie są żadną formą jałmużny czy zapomogi. Te pieniądze wcześniej były wypracowane przez członków tych polskich rodzin. Trudno jest mi tutaj, niestety, pogodzić się ze stanowiskiem rządu, jeśli chodzi o propozycje nowelizacji tych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-41.17" who="#TomaszSzyszko">Również propozycja zawarta w projektach poselskich, dotycząca zwiększenia kwoty wolnej od podatku do 4500 zł, budzi, jak wiem, wiele wątpliwości rządu. Myślę, że tutaj powinniśmy w debacie późniejszej osiągnąć - mamy nadzieję - poważny i realny kompromis. Jednak w związku z propozycjami, które rząd tu przedstawił, odczuwamy stanowczy niedosyt.</u>
          <u xml:id="u-41.18" who="#TomaszSzyszko">Na zakończenie: mam nadzieję, że ta debata, jak już wcześniej wspomniałem, odegra bardzo poważną rolę i jest swego rodzaju wstępem do poważnej debaty ogólnonarodowej związanej ze zmianą całego systemu podatkowego. Tu, oczywiście, jesteśmy - mówię to w imieniu Zespołu Chrześcijańsko-Narodowego, który był również autorem dwóch projektów ustaw: o dużej uldze podatkowej i o podatku prorodzinnym - zgodni co do jednego: dla przyszłości polskiej gospodarki i polskich rodzin podatki, i te od osób prawnych, i te od osób fizycznych, powinny być mniejsze. Powinny być również uproszczone, ale powinny zawierać elementy prorodzinne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Kaczmarka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#StanisławZając">Bardzo proszę o zachowanie spokoju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WiesławKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym, jak pan poseł Szyszko, mieć nadzieję, że ta debata ma wielkie znaczenie dla warunków prowadzenia działalności gospodarczej...</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#StanisławZając">Bardzo proszę o umożliwienie panu posłowi wystąpienia. Ja rozumiem pewne formalne sprawy, ale troszeczkę ciszej proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WiesławKaczmarek">Mam jednak wrażenie, panie pośle, że ta debata nie ma należytej wagi czy rangi. W ławie rządowej mamy jednego „dyżurnego”, o ile dobrze widzę - pana sekretarza stanu z Ministerstwa Finansów, natomiast pozostali członkowie rządu jakoś nie wykazują szczególnego zainteresowania tą w sumie mikrorewolucją podatkową, bo to nie jest propozycja modelowego systemu, to jest raczej dłubanie w istniejącym systemie.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WiesławKaczmarek">Może nawet chciałbym postawić taką prowokacyjną tezę, że my chyba w ogóle przeceniamy rolę podatku dochodowego i jego wpływ na warunki prowadzenia działalności gospodarczej. Bo kiedy zanalizuje się taki...</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#WiesławKaczmarek">Panie Marszałku! Mam prośbę: ja rozumiem panią poseł Blidę, ale naprawdę proszę panią poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#StanisławZając">Panie pośle, trudno mi ingerować w sprawy wewnątrz klubowe; ja rozumiem, że czuwam nad porządkiem, prosiłem... Proszę bardzo, panie pośle, kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WiesławKaczmarek">... kiedy się zanalizuje, na co statystyczny polski przedsiębiorca wydaje średnio 100 zł swojego przychodu z działalności gospodarczej, którą prowadzi, to z analizy tej wynika - to są dane GUS za rok poprzedni - że z tych 100 zł na podatek dochodowy, ten bezpośredni, przeznacza on mniej więcej 1,40 zł, na koszty związane z obsługą pracy, tak bym to określił, a więc ZUS i inne świadczenia - 5,10 zł, na odsetki od kredytów - 4,20 zł, na planowany przez niego zysk - 1,30 zł, inne opłaty to 3,40 zł, a reszta to są koszty prowadzenia działalności gospodarczej, a więc materiały, usługi i inne świadczenia składające się na produkt finalny czy dostarczoną usługę. Stąd widać, że rola podatków nie jest decydująca i jeżeli mówimy o tym, że chcemy uczynić Polskę konkurencyjną dla prowadzenia działalności gospodarczej, to niewątpliwie podatki odgrywają istotną rolę, ale nie decydującą, bo już widać, że koszty pracy i koszty kredytów to są główne koszty, które dzisiaj determinują zdolność polskich przedsiębiorstw do intensywnego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WiesławKaczmarek">Skoro już mowa o podatkach, chciałbym się skoncentrować na ulgach. Są dwie sprawy zasadnicze w tych projektach ustaw. Pierwsza to, jak się wydaje, jednak błędna koncepcja: nie jestem teoretykiem prawa podatkowego, ale sądzę, że obowiązuje taka generalna reguła, iż jednak nie ma zwyczaju jednakowego traktowania podatkami dochodów przeznaczonych na inwestycje i na konsumpcję. Zawsze te dochody firm, które były przeznaczane na inwestycje bądź na cele publiczne, były przez fiskus traktowane łagodniej, natomiast bardziej restrykcyjnie były traktowane dochody przeznaczane na konsumpcję i pasywne oszczędności. Tutaj w tej koncepcji widzimy już zapowiedź odejścia od pewnej doktryny, która obowiązuje w prawie podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#WiesławKaczmarek">Natomiast kwestią następną jest kwestia nierównego traktowania...</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#StanisławZając">Panie pośle, bardzo proszę, aby pan, pani, państwo umożliwili... Panie pośle Ikonowicz, proszę bardzo dyskusję poza salą plenarną prowadzić. Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WiesławKaczmarek">To chyba nie jest wina pana posła Ikonowicza, mam takie wrażenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#StanisławZając">Ja nie wdaję się w dyskusję, panie pośle Kaczmarek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WiesławKaczmarek">I teraz druga zasada. ... Rozumiem, że pan marszałek będzie tolerancyjny również jeżeli chodzi o czas...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#StanisławZając">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WiesławKaczmarek">Jeżeli chodzi o drugą zasadę fundamentalną, którą można zauważyć, analizując te projekty, to niestety wprowadza się tutaj regułę nierównego traktowania podatników, bo proszę spojrzeć, co się dzieje w tych dwóch projektach.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WiesławKaczmarek">W projekcie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mamy sytuację następującą: osobom fizycznym, które również prowadzą działalność gospodarczą, a w Polsce takich podmiotów, osób fizycznych, które w ubiegłym roku skorzystały z ulgi inwestycyjnej, jest bodajże 27 tys., zapowiada się, że likwidujemy ulgę inwestycyjną - i nie ma tu żadnej rekompensaty, jeżeli chodzi o obniżenie stawek podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#WiesławKaczmarek">Natomiast w drugim projekcie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zapowiada się likwidację ulgi inwestycyjnej i daje się pewną namiastkę rekompensaty, ponieważ nie jest prawdą, że się redukuje tę stawkę podatku dochodowego o 4 punkty procentowe. Chciałem tylko przypomnieć, że dwa lata temu przyjęto ustawę, która zapowiedziała pewien cykl redukcji stawki podatkowej w podatku dochodowym od osób prawnych, gdzie z poziomu 40% co rok o dwa punkty zamierzaliśmy redukować. Tutaj rząd dokonuje pewnego przeskoku - w roku przyszłym miało być bodajże 34 punkty procentowe, będzie 32 punkty procentowe, czyli nawet osoby prowadzące działalność gospodarczą w jednym sektorze będą, ze względu na formę prawną, rozliczały się przed fiskusem w sposób różny. Jest to więc jawny, karygodny wręcz przykład zróżnicowania podmiotów gospodarczych względem prawa.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#WiesławKaczmarek">Ale chyba nie koniec na tym, bo trzeba jeszcze spojrzeć na to w następującym aspekcie. Z ulgi inwestycyjnej skorzystało 3 tys. osób prawnych i, jak powiedziałem, 27 tys. osób fizycznych. Warto powiedzieć, że dzięki uldze inwestycyjnej efektywne opodatkowanie w podatku dochodowym od osób prawnych było niższe o ok. 11%. To oznacza, że podatnicy, którzy skorzystali z ulgi inwestycyjnej, płacili podatek średnio na poziomie 29,6 punktów procentowych. Zatem wejście w życie tych projektów oznacza zwiększenie obciążenia podatkowego dla najbardziej efektywnych podatników, którzy w związku z programami inwestycyjnymi i osiąganymi wynikami - chodzi tu o wskaźniki rentowności czy udział eksportu w sprzedaży ogółem - korzystają z dotychczasowych ulg inwestycyjnych. Można powiedzieć, że rząd w tej propozycji rezygnuje z zasady równania do najlepszych i zostaje to zastąpione nigdzie nie zweryfikowaną wiarą, że obniżka stawek podatkowych o dwa punkty procentowe w stosunku do planu, do zakładanej procedury redukcji stawek podatkowych dla osób prawnych, i redukcja ulg inwestycyjnych dla wszystkich podmiotów gospodarczych bez względu na formę prawną wywoła zjawisko przeznaczania zwiększonej masy zysku przez te podmioty na cele inwestycyjne, a nie na cele konsumpcyjne.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#WiesławKaczmarek">Drugie utopijne założenie, to że likwidacja ulg inwestycyjnych spowoduje zachętę do ujawniania działalności gospodarczej i przez to redukcję szarej strefy. Myślę, że należy się liczyć raczej z odwrotnym zjawiskiem, mówił już o tym pan poseł Grabowski - to jest taki syndrom zapowiedzi utraty ulgi, który będzie owocował licznymi irracjonalnymi zachowaniami podatników zmierzających do skorzystania z ulg za wszelką cenę. Chodzi o to, żeby stworzyć papiery po to, żeby, przepraszam za kolokwializm, na ulgę, która ma być zlikwidowana, najzwyczajniej w świecie „się załapać”. Ale rzecz najważniejsza, i na niej też chciałbym się skoncentrować, to kwestia samej istoty likwidacji ulg inwestycyjnych. Otóż można postawić tezę, że jest to pozbawienie się realnego instrumentu kreowania polityki gospodarczej. To raczej jest taki przejaw, powiedziałbym, naiwnego liberalizmu, który zakłada, że rezygnację z polityki gospodarczej rządu można zastąpić reakcją podmiotów gospodarczych na sygnały rynkowe przy bardzo pasywnej postawie rządu.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#WiesławKaczmarek">Likwidacja ulg musi oznaczać rezygnację państwa z wpływu na kierunki rozwoju i zmian strukturalnych w gospodarce. To jest pewien wybór modelu polityki gospodarczej, to już raczej spór doktrynalny, bo cóż, likwidacja ulg oznacza likwidację mechanizmu motywującego inwestorów do modernizacji swoich firm oraz dalszych projektów inwestycyjnych, przy utrzymaniu innych przepisów utrzymujących ulgi przyznane z kolei na mocy innego ustawodawstwa. Są ulgi, które można uzyskać na mocy ustawy o podatku dochodowym, na przykład związane z przerobem odpadów; są ustawy, które opisują funkcjonowanie chociażby specjalnych stref ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#WiesławKaczmarek">Co jeszcze może oznaczać likwidacja ulg? Może to być bardzo niepokojący sygnał - coraz częściej słyszymy o problemach z finansowaniem nauki - że oto ulga inwestycyjna była jednak pewnym mechanizmem, bodźcem do finansowania prac w tym sektorze badań i rozwoju, co stanowiło pewne bezpośrednie zaplecze zleceń dla nauki polskiej. Dzisiaj ten mechanizm jest likwidowany.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#WiesławKaczmarek">Tak więc likwidacja ulg nie ma głębszego uzasadnienia ekonomicznego, ponieważ ulgi preferują inwestycje, a nie konsumpcję, zmuszają do ujawniania dochodów i w ten sposób również ograniczają szarą strefę. Proszę spojrzeć na to również w taki sposób, że dzisiaj jednym z mechanizmów... Właściwie istniały dwa mechanizmy finansowania inwestycji: mechanizm ulg inwestycyjnych i leasing, który do dzisiaj nie doczekał się sensownej regulacji prawnej. Można powiedzieć, że dzisiaj te dwa mechanizmy, pozwalające na finansowanie inwestycji, są zagrożone.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#WiesławKaczmarek">Może tutaj nie jest aż tak interesujące stanowisko ministra finansów, który dzisiaj w dużej mierze aspiruje chyba do roli szefa gospodarki. Bardziej inspirujące do dalszej dyskusji byłoby chyba stanowisko ministra gospodarki. Co na to minister gospodarki, na czym właściwie ma polegać realizacja programu zwiększającego czy poprawiającego innowacyjność polskiej gospodarki, w jaki sposób zostanie on przeprowadzony? Bo jeżeli tych instrumentów nie będzie, to czy w ogóle jest szansa zastąpienia ulg innymi instrumentami? Na podstawie propozycji rządowych wydawało się, że raczej można było dyskutować o modyfikacji polityki ulg inwestycyjnych, a nie o ich likwidacji. Na czym mogłaby polegać ta modyfikacja?</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#WiesławKaczmarek">Przede wszystkim chodzi o kwestię wyjaśnienia sobie, na czym tak naprawdę polega odbiurokratyzowanie procedur podatkowych, zwłaszcza przy korzystaniu z ulg i ich rozliczaniu. Myślę bowiem, że główną zmorą - jednym z powodów, dla których inwestorzy nie decydują się na korzystanie z ulg, nawet gdy spełniają kryteria potrzebne do ich uzyskania - jest swoista, przepraszam za sformułowanie, samowola urzędników skarbowych. Ponieważ dzisiaj często jest tak, że nawet uchybienie błahe - tak je zdefiniuję - często formalne, powoduje, że cały proces inwestycyjny, zrealizowany na przykład 2 lata wcześniej, jest podważany i następuje procedura odzyskiwania środków - taka jak gdyby procedura o charakterze karnym, która w sposób znakomity może doprowadzić do zagrożenia bytu i egzystencji ekonomicznej firmy. Dzisiaj jest to jedna z głównych przeszkód w efektywnym stosowaniu ulg inwestycyjnych. Nie znajdujemy tu żadnego rozwiązania, które by ukróciło tę swoistą samowolę w interpretacji przepisów.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#WiesławKaczmarek">I ostatnia rzecz, o której warto powiedzieć, mianowicie spodziewaliśmy się raczej dyskusji na temat zmian warunków pozwalających na korzystanie z ulgi. Być może podatek czy stopa dochodowości i rentowności są za wysokie, może udział eksportu jest nieadekwatnie liczony, a może chodzi o ograniczenia dotyczące, nie wiem, kraju, z którego pochodzą importowane czy zakupowane dobra inwestycyjne. Takiej możliwości rząd nam nie stworzył. Nie dziwi również poparcie przedsiębiorców dla likwidacji ulg i jednoczesnej redukcji stawek podatkowych. To dość oczywiste: aby uzyskać efektywnie niższą stawkę podatkową, należało wykazać wymaganą efektywność gospodarowania, rezygnacja z ulg gwarantuje zaś wszystkim inwestorom obniżone ciężary fiskalne.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#WiesławKaczmarek">I na koniec taka ostatnia uwaga, którą chciałem się podzielić z Wysoką Izbą. Mam wrażenie, że rząd pana premiera Buzka zaczyna być z punktu widzenia inwestorów rządem wysokiego ryzyka politycznego, ponieważ jest trudne do zaakceptowania - co było słychać dzisiaj w wystąpieniu pana premiera Balcerowicza wielokrotnie - że w ogóle całą dyskusję o kształcie przyszłego modelu uzależnia się od wewnętrznych porozumień politycznych w strukturze zarządzającej państwem. Z punktu widzenia każdego inwestora jest to zły sygnał: nie decyduje racjonalność rozwiązań, pewien model, pewna pragmatyka, a decyduje właściwie polityczne porozumienie - a to jakie ono jest, że czasami jest słabe, widzimy dość często, chociażby obserwując toczącą się dyskusję na temat ulgi budowlanej.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#WiesławKaczmarek">Spodziewałem się, że oto rząd pana premiera Buzka wystąpi z następującą propozycją, do której namawiam: Polskie firmy potrzebują moratorium, jeżeli chodzi o przepisy podatkowe; otrzymują co najmniej 3 lata spokoju, po to by w nie zmieniającej się stale sytuacji podatkowej budować swoją strategię konfrontacji i konkurencji z firmami z Unii Europejskiej. Ponoć ta integracja już niebawem nastąpi. I dziwię się, że dzisiaj na takie rozwiązanie, co najmniej 3-letniego moratorium i przestawienia modelu, rząd pana premiera Buzka się nie zdecydował, a do tego klub SLD chciałby go usilnie namówić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Cymańskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#TadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swoim wystąpieniu chciałbym przedstawić kilka uwag do projektu ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny oraz o zmianie niektórych ustaw zawartego w druku nr 565. Mnie jako członka sejmowej Komisji Rodziny, obywatela i jednocześnie ojca rodziny musi cieszyć kolejna już inicjatywa na rzecz polskiej rodziny, inicjatywa pomocy rodzicom, na których spoczywa obowiązek i trud utrzymania i wychowania dzieci. Na zadowoleniu ze starań nie możemy jednak poprzestać. Niezbędne jest mądre stanowienie praw, praw sprawiedliwych, lecz również, co pragnę podkreślić, realnych i możliwych do zrealizowania. Nie kwestionując intencji i celu, jakiemu ustawa ma służyć, chciałbym zwrócić uwagę na niektóre jej mankamenty.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#TadeuszCymański">Już w art. 2 ust. 1, a więc w części definiującej podstawowe pojęcia używane w projekcie, za osobę samotnie gospodarującą uważa się osobę utrzymującą się samodzielnie, to znaczy nie łączącą swoich dochodów z dochodami innych osób, bez względu na to, czy mieszka sama, czy też z innymi osobami. Przyjęcie takiej definicji jest, jeżeli nie wątpliwe, to co najmniej dyskusyjne. Problem, czy łączyć dochody osób razem zamieszkujących, czy też nie, dla celów związanych ze świadczeniem pomocy, nie jest błahy. Kilkudziesięcioletnie zaniedbania w budownictwie mieszkaniowym sprawiły bowiem, że smutną rzeczywistością wielu młodych małżeństw jest wspólne zamieszkiwanie z rodzicami i rodzeństwem. Przyjęcie założenia - wspólnie zamieszkują, wspólnie gospodarzą - ma swoje praktyczne uzasadnienie i powinno być w pracach nad projektem ustawy starannie przeanalizowane. Do takiego wniosku skłania mnie również kilkuletnie doświadczenie samorządowe.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#TadeuszCymański">Nie mogę w tym miejscu przejść obojętnie nad zawartą w art. 4 pkt 2 projektu ustawy propozycją dotyczącą świadczeń rzeczowych. Świadczenia te, bardzo potrzebne - w postaci wyprawki z tytułu urodzenia dziecka, wyprawki szkolnej, a także finansowanie w części lub całości kosztów pobytu dziecka w publicznym żłobku lub przedszkolu - byłyby nowymi zadaniami własnymi gmin. Ogromnie trudne i poważne zadania własne gmin oraz z gruntu fałszywy mit o ich zamożności nie dają w moim przekonaniu żadnych podstaw do nakładania na gminy w drodze ustawy nowych zadań i obowiązków, nawet jeżeli mieszczą się one w szerokim zakresie spraw, którymi gmina się zajmuje. Szacowana kwota skutków wprowadzenia tych świadczeń wynosi około 430 mln zł, jest więc bardzo znacząca. Proszę o wykazanie w tym miejscu większego zaufania i wiary w nowo wybrane samorządy. Z pewnością nie zabraknie im wrażliwości społecznej i w miarę możliwości będą wspierać najbardziej potrzebujących, co według mojej wiedzy czynią już obecnie.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#TadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swoim sprawozdaniu pani poseł reprezentująca wnioskodawców podkreśliła charakter socjalny projektu i konieczność objęcia pomocą rodzin o najniższych dochodach, rodzin, które mają poważne trudności finansowe. Proponowane w projekcie ustawy progi dochodowe dla rodzin, które będą tymi świadczeniami objęte, sprawią, że dotychczasowe uprawnienia do zasiłków stracą blisko 2 mln świadczeniobiorców. Czy to oznacza, że te rodziny są już zamożne albo nie zasługują na otrzymywanie zasiłków rodzinnych? Wydatki związane z utrzymaniem dzieci są coraz większe. Odbieranie świadczeń już przyznanych, w myśl starego porzekadła: kto daje i odbiera, ten się w piekle poniewiera, jest błędne, a w moim przekonaniu także niesprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#TadeuszCymański">Odnosząc się do projektu ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny, nie sposób pominąć wynikających z ewentualnego jej wprowadzenia skutków finansowych. Wzrost wydatków budżetu państwa wyniósłby 4,7 mld zł, co daje wskaźnik dynamiki tych wydatków w wysokości 146%. Nawet optymista, nawet osoba będąca w trudnej sytuacji i korzystająca z pomocy państwa zauważy, że jest to zadanie bardzo trudne, że jego realizacja jest mało realna. Jeśli przyjrzymy się założeniom do budżetu państwa, jeśli uwzględnimy najbardziej palące potrzeby poszczególnych resortów, np. oświaty, zdrowia, w mig spostrzeżemy, że tak ambitny zamysł jest mało, naprawdę mało realny.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#TadeuszCymański">Rodzi się w tym miejscu pytanie o naszą wiarygodność i odpowiedzialność. Nie jest bowiem wielką sztuką mieć dobry pomysł i nadać mu kształt ustawy. Dużo trudniej jest wprowadzić go w życie i spełnić rozbudzone przy tej okazji oczekiwania. Wszyscy wiemy, jakie trudności napotyka wywiązywanie się ze zobowiązań z lat ubiegłych, realizacja ustaw, które już zostały przyjęte. Na licznych spotkaniach z wyborcami w biurach poselskich padają pytania dotyczące reprywatyzacji, uwłaszczenia, waloryzacji płac, odszkodowań za mienie itd. Dlatego też projekt ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny wymaga zweryfikowania również pod kątem możliwości budżetu. W tym kontekście znamienna jest wypowiedź pani poseł Banach, która zasugerowała sukcesywne wprowadzanie projektu w życie i możliwość rozłożenia - na lata całe - jego skutków finansowych dla budżetu. Szkoda, że sugestia taka pojawia się w tym momencie, tj. w debacie nad projektem, a nie w uzasadnieniu jego treści. Teraz, kiedy po werdyktach ostatnich dni atmosfera się uspokoiła, a emocje opadły, jest moment na właściwą ocenę wartości tego projektu w komisjach rodziny i finansów. Chciałbym więc prosić o jego staranną analizę.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#TadeuszCymański">Myślę również, że w debacie nad podatkami powinniśmy zachować właściwą powagę. Tu chcę odnieść się do wystąpienia pana posła Manickiego, który skierował do naszego klubu pytanie: „Kpicie, czy o drogę pytacie?”, odnosząc się do zamysłu likwidacji ulg. Fakt: 1 mld 600 mln - i ten sam rząd proponował 900 mln dla rodziny. Chciałbym jednak zauważyć, iż w tym kontekście temat, który omawiam - czyli propozycja, by bardzo słuszne, szlachetne cele pomocy rodzinie zrealizować za pomocą 4 mld 700 mln zł - sprawia, że rodzi się pytanie, skąd wziąć środki na te wydatki. Inaczej mówiąc - to odpowiedź na to zaczepne pytanie - nie kpię, ale o drogę pytam. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#StanisławZając">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Sprostowanie błędnie, źle zrozumianej wypowiedzi. Ja nie adresowałem słów: kpicie, czy o drogę pytacie do całego klubu AWS. Gołym okiem można bowiem dostrzec, że i w tym klubie są przeciwnicy radosnej twórczości podatkowej prezentowanej w projekcie rządowym. Adresowałem je wyraźnie do panów premierów Buzka i Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#MaciejManicki">Jeśli zaś mowa o relacjach, o których pan poseł wspomniał, to z jednej strony jest ponad 1 mld 600 mln nowych zł, a z drugiej strony nie 900 mln, tylko 191. Znajdzie pan to na przedostatniej stronie uzasadnienia do rządowego projektu. Ulgi prorodzinne w projekcie rządowym mają kosztować zaledwie 191 mln zł, czyli tak jak powiedziałem w swoim wystąpieniu, blisko dziewięciokrotnie mniej, niż rząd zamierza wyjąć z kieszeni podatnika. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Ikonowicza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wicepremier i minister finansów w swoim pierwszym wystąpieniu nakreślił obraz chmur gromadzących się na horyzoncie polskiej gospodarki. Zapowiada, że objawem nadchodzącego kryzysu będzie spadające tempo wzrostu dochodu narodowego. Chciałbym w tym miejscu zadać kardynalne pytanie: Czy to mniejsze tempo wzrostu dochodu narodowego jest wynikiem zapowiadanej od początku przez rząd procedury schładzania gospodarki, czy wynikiem międzynarodowego kryzysu finansowego? Czy ten międzynarodowy kryzys finansowy przypadkiem nie ma przesłonić fiaska koncepcji chłodzenia gospodarki? Ponieważ wtedy, gdy rządząca koalicja przejmowała w swoje ręce rząd i gospodarkę, wzrost gospodarczy w Polsce był jednym z najwyższych w Europie.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PiotrIkonowicz">Pan premier Balcerowicz powiedział coś niezwykle słusznego, a mianowicie że tempo wzrostu dochodu narodowego powinno stać się polską racją stanu. Ale po to, żeby to tempo wzrostu dochodu narodowego stało się polską racją stanu dla milionów obywateli, którym nie starcza do pierwszego i którzy wybierają między kupowaniem żywności a płaceniem czynszu, te miliony obywateli muszą zacząć korzystać z owoców tego wzrostu gospodarczego. Tymczasem, mimo że całość dochodu do podziału jest co rok o 6–7% większa, ludzie nie odczuwają tego w swojej kieszeni. I stąd lewica proponuje sprawiedliwszy system podatkowy. Tymczasem rząd zaproponował nam cztery reformy i zachował się przy tym jak nietrzeźwy klient w restauracji, który zamawia wszystkie dania z karty, a potem szuka portfela. Oczywiście chce ten portfel znaleźć w kieszeni zwykłych obywateli. Otóż niczym innym jest propozycja, aby zwiększyć VAT, ponieważ zwiększenie VAT jest to podrożenie kosztów utrzymania, które szczególnie uderza w te rodziny, które większość bądź prawie połowę swoich dochodów wydają na żywność i artykuły pierwszej potrzeby, czyli te artykuły, które mają być objęte podwyżką VAT. Tworzy to oczywiście barierę popytu i powoduje dalsze zwolnienie wzrostu tempa dochodu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PiotrIkonowicz">Ludzie, którzy projektują te reformy, mówią nam, że to są reformy społeczne. A ja chciałbym powiedzieć, że wymiar tych reform, ich konstrukcja jest jak najbardziej antyspołeczna. I jeżeli dzisiaj rządowi brakuje pieniędzy na te reformy, to można mu tylko powiedzieć: wstrzymajcie się z tymi reformami, przekonsultujcie je z polskim społeczeństwem i nie realizujcie ich wszystkich naraz, ponieważ się tego nie dać zrobić, zwłaszcza że próbuje się to robić wbrew akceptacji społecznej.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PiotrIkonowicz">W tej Izbie nie brakuje pomysłów, aby podział dochodu narodowego, który determinuje system podatkowy, stał się podziałem sprawiedliwszym. Takie pomysły... Przynajmniej intencje takich rozwiązań są i w pomysłach zawartych w projektach Akcji Wyborczej Solidarność - jak w tym prorodzinnym systemie podatkowym - jak i w koncepcji Sojuszu Lewicy Demokratycznej ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny. Tak się jednak dziwnie w tej Izbie składa, że ilekroć AWS albo SLD proponuje rozwiązania prospołeczne, wówczas druga strona, wspierana przez Unię Wolności, odrzuca te rozwiązania. Paradoks więc naszego parlamentu polega na tym, że partia, która - jak wskazują wyniki wyborów samorządowych - traci poparcie w polskim społeczeństwie, jest partią mniejszościową, decyduje o tym, że dwa największe kluby, które mają wolę pomagania niezamożnym obywatelom, nie są w stanie przeprowadzić swoich zamierzeń. Dlatego chciałbym z tego miejsca zaapelować o kompromis, zgodę i dialog, już w komisjach sejmowych, przy wszystkich tych rozwiązaniach prorodzinnych i tych, które mają pomagać niezamożnym obywatelom, między Akcją Wyborczą Solidarność i Sojuszem Lewicy Demokratycznej, tak aby jedynym wnioskiem z kryzysu, jaki być może zagraża polskiej gospodarce, nie było obniżenie podatków najbogatszym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Macieja Stanisława Jankowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MaciejStanisławJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy bardzo ważną debatę. Jest faktem, że podatek nie jest partyjny, lecz powszechny i będzie dotyczył całego społeczeństwa. To społeczeństwo będzie decydować o tym, czy politycznie głęboka reforma podatkowa jest możliwa. Ale dzisiaj, oprócz bardzo ważnych spraw, było sporo demagogii i stwierdzeń trochę bezsensownych. Podczas dyskusji padło stwierdzenie, że nie możemy rozmawiać o głębokiej reformie podatkowej, nie mówiąc już o jej wprowadzaniu, bo nikt na świecie tego nie zrobił. Otóż, proszę państwa, chcemy dojść do tego świata i na powtórzenie drogi oraz błędów innych państw nie możemy sobie pozwolić. Jeżeli będziemy szli tylko tą utartą czasowo i historycznie drogą, to jeszcze trzeba wygrać dwie wojny światowe, żeby podgonić. To nie jest argument, że dotychczas nikt tego nie robił. Jest ważne, czy to jest opłacalne dla społeczeństwa, państwa, narodu, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#MaciejStanisławJankowski">W tych projektach rządowych na pewno wiele założeń jest bardzo słusznych, a pomijanych w dyskusji. Od wielu, wielu lat mówiliśmy o tym i to nie tylko w „Solidarności”, w AWS, takie stwierdzenia padały z wielu stron, że jest cała ogromna grupa ludzi bardzo ubogich i płacenie przez nich podatku jest przekładaniem pieniędzy z kieszeni do kieszeni. Biorą oni zasiłek, korzystają z pomocy społecznej. A zatem wprowadzenie podwyższonych progów dochodów nieopodatkowanych jest dobrym ruchem. Tak jest też w wielu innych krajach na świecie, tak jest w Stanach Zjednoczonych. Do pewnej określonej sumy nie płaci się podatku. Jest tylko kwestią do rozstrzygnięcia, jaka to będzie suma. I o to eksperci powinni prowadzić poważny spór. Jest bowiem pewne, że to jest słuszne.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#MaciejStanisławJankowski">Są też, znane zarówno u nas, jak i gdzie indziej, prawdy ogólne - ulgi podatkowe. Jest faktem, że z ulg podatkowych, wbrew temu, co tu często padało, zawsze korzystają najbogatsi, najsprytniejsi, ale po prostu nie ma innej metody. Zresztą we wszystkich sprawozdaniach przedstawiano, jak to się rozkłada. Tworzymy w tej chwili taki system, gdzie najbardziej opłacalna jest inwestycja w doradcę podatkowego. Dobry doradca podatkowy przysporzy więcej pieniędzy omijaniem podatków niż jakakolwiek inwestycja, jakakolwiek praca twórcza. I to jest fakt. Wyrażano tutaj zdziwienie, że przedsiębiorcy poparli podatek. Są różni przedsiębiorcy. Zauważcie państwo, że wielu w miarę sprytnych przedsiębiorców w ogóle nie płaci podatków i praktycznie nie ponosi kosztów utrzymania własnego oraz swojej rodziny. Nawet papier toaletowy kupują na koszt firmy i nie płacą od niego podatku. Takich przykładów na pewno jest dużo.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#MaciejStanisławJankowski">Ciągle mówimy o tym, że ma być sprawiedliwie. Nie będzie sprawiedliwie wtedy, kiedy cały układ podatkowy będzie nieczytelny. To jest po prostu niemożliwe. Mówimy, że państwo jest dosyć ubogie, że za duża jest biurokracja, a sami ją tworzymy. Przecież dzisiejszy system podatkowy to są setki ton papieru, które ktoś wypełnia, tracąc swój czas, a mógłby go spędzić znacznie bardziej pożytecznie, później te papiery porządkuje i zawsze popełnia różne błędy. A zatem projekt uproszczenia systemu podatkowego jest ze wszech miar słuszny.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#MaciejStanisławJankowski">Bardzo ważna i jednocześnie drażliwa jest sprawa podatków odnośnie do rodziny, dzieci. Tylko że nasz system podatkowy, zgodnie też z tym, co mówi konstytucja o przyznawaniu dodatków, powoduje, że ten dodatek dostaje i biedny, i bogaty. Dla biednego on ma jakieś znaczenie, ale bogatemu nie wystarczy nawet na jeden wieczór w dyskotece. Myślę, że jest możliwe idące w tym kierunku rozwiązanie, polegające na tym, że rodziny mające dzieci, niekoniecznie powyżej trzech, powinny być w większej części zwolnione z płacenia podatków, na zwiększeniu w ich przypadku kwoty nie opodatkowanej. I to nie dotyczyłoby tych, którzy tego nie potrzebują, a w sumie kosztuje to podatników. Może to dotyczyć tylko określonej grupy ludzi o określonych dochodach. Nie jest to żadna ulga, nie jest to zabieranie komuś, jest to stwarzanie możliwości najbiedniejszym.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#MaciejStanisławJankowski">Uważam, że nie unikniemy pełnej reformy podatkowej. Jeżeli chcemy budować sprawne państwo, to musimy to przeprowadzić, nie oglądając się na to, czy na świecie to zrobiono czy nie. Nikt nam tego nie zakazał, nigdzie nie jest zapisane, że nie możemy być pierwsi. A w dyskusjach i u nas, i na świecie mówi się o tym, że te systemy podatkowe, które są w tej chwili, stają się coraz bardziej skomplikowane. Bo to nie jest tak, że my zostawimy coś tak, jak jest, zawsze bowiem będą różnego rodzaju naciski i różne rzeczy będą przeprowadzane - taka ulga, inna ulga, tu dołożymy, tam dołożymy i w końcu w niedługim czasie każdy pracownik będzie musiał mieć swojego doradcę podatkowego, żeby wypełnić te papiery, albo straci na tym.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#MaciejStanisławJankowski">Zauważcie państwo, że tutaj pada bardzo wiele słusznych argumentów, ale nawzajem sprzecznych, bo zawsze jakaś grupa ma rację i chce dostać - tylko z czego? Czyli myśleć trzeba o pełnej konstrukcji całego budżetu, uproszczeniu, bo w trudnych sytuacjach najbardziej skuteczne są proste rozwiązania. Nie chodzi o to, żeby to dzisiaj wprowadzać. Tu rzeczywiście był moim zdaniem poważny błąd. Właściwie jedynym zyskiem z przedstawienia „Białej księgi” jest to, że zaczęła się poważna debata. To już jest sporo. Wiadomo, że w przyszłym roku nie wprowadzimy powszechnego podatku liniowego, bez względu na to, na ile dzisiaj mamy ten podatek liniowy, a na ile nie, dlatego że nie ma na to zgody społecznej, bo nie może być zgody społeczeństwa, które nie wie, na co się ma zgadzać, a większość społeczeństwa nie wie.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#MaciejStanisławJankowski">Natomiast potrzebne jest określenie tego przez parlament, praca w komisjach, które przyjmą rozwiązania na rok przyszły i ustalą harmonogram dochodzenia do podstawowych założeń, czyli strefy zerowej, poprawienia sytuacji rodzin, i to tych najuboższych, uproszczenia systemu podatkowego, zniesienia ulg, choć niekoniecznie wszystkich od razu, z ulg bowiem zawsze skorzysta bogatszy. Jest to po prostu konieczne. Dlatego uważam, że, jak tu wielu z państwa mówiło, komisje - i budżetowa, i finansów, i rodziny i wiele innych - mają przed sobą bardzo wiele pracy. Ale trzeba też się zgodzić z tym, że nie możemy dzielić więcej niż mamy, że każda wrzutka... że jakaś branża, jakaś dziedzina jest niedofinansowana i trzeba wziąć z budżetu i trzeba jej dać specjalne prawo, i w rezultacie tego specjalnego prawa mamy coraz więcej. I nikt z tego, oprócz bardzo biegłych, nie będzie umiał korzystać, i to będzie na strasznie dużo kosztować.</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#MaciejStanisławJankowski">Tak więc rozpatrując projekty i pomysły SLD, AWS, Unii Wolności, ROP, trzeba przyjąć te założenia kierunkowe. Rzeczywiście ludzie żyją z pracy i z dochodu z pracy, i tak powinni żyć, a nie z dotacji państwowej, nie z ulgi, nie z zasiłku. Trzeba iść w tym kierunku, żeby stwarzać ludziom jak największe możliwości zarabiania, i to wszystkim na równych zasadach. Społeczeństwo ma duże możliwości, jeśli chodzi o efektywność. My nieraz chcemy opiekować się społeczeństwem, które często sobie tego nie życzy, chcemy dawać tym, którzy nie bardzo tego potrzebują. Oni nie chcą brać od państwa, oni chcą zarobić na jasnych, czystych zasadach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Alicję Murynowicz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#AlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początku chciałabym państwu coś zacytować. Mam przed sobą opracowanie przygotowane przy współpracy UNDP: „Program zrównoważonego rozwoju społecznego województwa katowickiego na rok 1997. Wokół ubóstwa dzieci” i chciałam państwu przeczytać tylko jeden króciutki fragment.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#AlicjaMurynowicz">„Odmowa kupna czegoś dziecku w ciągu ostatniego roku” - i pytanie do rodziców: „Czy z powodów finansowych odmówiono dziecku czegoś, co było mu potrzebne?” Zaznaczam: potrzebne. Twierdząco na to pytanie odpowiedziało 75% rodzin.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#AlicjaMurynowicz">„Czy z powodów finansowych odmówiono dziecku czegoś, o co ono prosiło?” (czyli nie było to coś, co jest konieczne). Odpowiedź twierdząca - 52%. W związku z tym, drodzy państwo, jeżeli projekt rządowy zagwarantuje odwrócenie tych proporcji, to jest ze wszech miar godny uwagi.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#AlicjaMurynowicz">Projekt ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny oraz o zmianie niektórych ustaw zawarty w druku nr 565 jest efektem systemowego postępowania posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej. W 1996 r. powstał pierwszy, w okresie po 1989 r., rządowy raport o sytuacji polskiej rodziny. Rok później światło dzienne ujrzał rządowy program polityki prorodzinnej - jednym z elementów tego programu był właśnie projekt omawianej dzisiaj przez nas ustawy. Kilka tygodni temu pan minister Kapera prezentował rządowy raport o sytuacji polskiej rodziny Anno Domini 1998. Przy wykorzystaniu dużego dorobku swojej poprzedniczki pan minister mógłby w krótszym czasie przedstawić również program działań w zakresie polityki prorodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#AlicjaMurynowicz">Projekt ustawy jest próbą urealnienia instrumentów polityki rodzinnej na rzecz rodzin wychowujących dzieci. I to jest warte podkreślenia: na rzecz rodzin wychowujących dzieci. Absolutnie nie jest on całościowy, i autorzy właśnie w ten sposób przekazują swoją intencję. Jest skierowany do rodzin, w wypadku których oprócz potrzeb bytowych uwzględnia się także potrzeby integracyjne, czyli oświatowe, kulturowe, wychowawcze. W ramach pomocy proponowanej dla tych rodzin następuje powiązanie świadczeń pieniężnych z wiekiem dziecka. Każda rodzina posiadająca dzieci wie, ile dziecko kosztuje.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#AlicjaMurynowicz">W Polsce według badań GUS dominują rodziny z jednym lub dwojgiem dzieci. Zaledwie co piąta rodzina posiada troje lub więcej dzieci. Pomoc dla rodziny nie powinna być stymulowana tylko ilością dzieci, ale poziomem dochodów na członka rodziny. Stąd wynika konieczność określenia minimum socjalnego. Myślę, że pod tym względem nie różnimy się w Wysokiej Izbie, a mam tutaj na uwadze na przykład uchwałę programową VII Krajowego Zjazdu Delegatów Związku Zawodowego „Solidarność”, w której to uchwale - w części dotyczącej celów działania - czytam m.in. o ochronie rodzin przed ubóstwem. Jest tam zapisane, że związek będzie dążył do ochrony rodzin przed ubóstwem poprzez wynegocjowanie kategorii dochodu minimalnego powiązanego z minimum, gwarantowanego prawem i pozwalającego na zaspokajanie podstawowych potrzeb. Jest to zresztą wywód bardzo zbieżny z projektem uchwały posłów SLD, a przede wszystkim posłów związkowych - który został wniesiony do laski marszałkowskiej - w sprawie pakietu na rzecz polskiej rodziny. Myśl ta została również wypowiedziana publicznie przez przedstawicielkę AWS w parlamencie panią poseł Ewę Tomaszewską - o ile mnie pamięć nie myli, w telewizyjnym programie wyborczym AWS - która wypowiadała się w tym samym duchu jako delegatka na ostatni zjazd „Solidarności” i podobnie wypowiada się nadal.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#AlicjaMurynowicz">Natomiast wydaje mi się, że absurdalne i z gruntu fałszywe jest twierdzenie lansowane przez prominentnych przedstawicieli koalicji, iż ulga podatkowa zadziała prozatrudnieniowo. Wielodzietna rodzina - z rodzicami czy też opiekunami bezrobotnymi - nie wyzwoli w sobie ani inicjatywy, ani aktywności w celu zatrudnienia się w imię enigmatycznej ulgi w podatku dochodowym. Dlatego ze zdziwieniem przyjęłam stanowisko rządu w tej sprawie - rząd stwierdza, iż nie widzi obecnie celowości wprowadzania rozwiązań proponowanych w projekcie. Nadto rząd w swoim stanowisku stwierdza, iż omawiany projekt nie przewiduje możliwości przyznawania świadczeń przewidzianych dla pracowników z innych państw członkowskich Unii Europejskiej i ich rodzin. Mam więc do rządu pytanie: Dlaczego rząd nie wykazał zgodności tej ustawy z zaleceniami Komisji Europejskiej z 1992 r. w sprawie wprowadzenia w krajach Unii Europejskiej standardu minimalnego dochodu?</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#AlicjaMurynowicz">Dlatego twierdzę również, że tylko i wyłącznie normalna, namacalna, realna pomoc - jak na przykład dopłata do przedszkola, wyprawka szkolna dla dzieci, inne formy opieki nad dzieckiem w wieku przedszkolnym i szkolnym - może być, a właściwie będzie bodźcem do działań prozatrudnieniowych. Nie będzie wtedy również problemu tzw. biedy pokoleniowej, która nie jest wcale uwarunkowana genetycznie, lecz materialnie i mentalnie.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#AlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Być może przedstawiony projekt ustawy nie jest idealny, ale - tak jak powiedziałam - jest systemową próbą urealnienia instrumentów polityki rodzinnej na rzecz rodzin wychowujących dzieci. Dlatego bardzo proszę Wysoką Izbę o skierowanie omawianego projektu ustawy zgodnie z intencją wnioskodawców. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#StanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Kaczyńskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MarekKaczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozpatrywane na dzisiejszym posiedzeniu projekty ustaw dotyczą zmian w istniejącym systemie podatkowym, a w szczególności zmian odnośnie do podatku dochodowego od osób fizycznych i od osób prawnych. Bardzo ważne miejsce w proponowanych zmianach zajmują ulgi inwestycyjne i ulgi prorodzinne, i głównie nad tymi ulgami chciałbym się skupić.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#MarekKaczyński">Rozwiązanie proponowane w druku nr 370 dotyczy przywrócenia ulgi mieszkaniowej na zasadach obowiązujących przed nowelizacją dokonaną w 1996 r. W konsekwencji podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych w wypadku poczynienia wydatków na cele mieszkaniowe mogliby odliczać wydane na ten cel pieniądze od dochodu, a nie jak to było od 1 stycznia 1997 r., od podatku. Pragnę podzielić wyrażoną przez niektórych posłów opinię dotyczącą korzyści, jakie płynęły i płyną z funkcjonowania dużej ulgi budowlanej i innych ulg związanych z budownictwem. Niewątpliwy i niekwestionowany wzrost liczby budowanych i adaptowanych pomieszczeń w okresie funkcjonowania dużej ulgi budowlanej świadczy dobitnie o celowości takiego rozwiązania. Wzrost liczby zakupów i usług związanych z budownictwem mieszkaniowym także potwierdzony jest w statystykach. Rząd mówi o negatywnych skutkach dla budżetu państwa w razie przyjęcia proponowanego rozwiązania z druku nr 370. Nie mówi jednak o skutkach pozytywnych, a takie niewątpliwie można wymienić.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#MarekKaczyński">Należy zwrócić uwagę na fakt, iż przyjęcie propozycji z druku nr 370 oznaczałoby wzrost wpływów z podatków bezpośrednich od podmiotów prowadzących roboty budowlane i specjalistyczne, wykończeniowe, jak też zwiększenie wpływów z tytułu podatków pośrednich oraz zmniejszenie bezrobocia. Ze wstępnych wyliczeń wynikałoby, że propozycje rządowe, program „Pierwsze mieszkanie”, są o wiele mniej atrakcyjne dla potencjalnych budujących, a więc i koniunktura na rynku towarów i usług dla budownictwa mieszkaniowego będzie niższa, co oznaczać będzie niższe wpływy do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#MarekKaczyński">W projekcie ustawy zawartym w druku nr 517 projektodawcy kładą nacisk na ulgę prorodzinną począwszy od posiadania już pierwszego dziecka. Za wprowadzeniem do ustawy podatkowej ulgi z tytułu posiadania i wychowywania dzieci przemawiają argumenty społeczne, socjologiczne i ekonomiczne. Proponowane rozwiązania, w przeciwieństwie do obecnie funkcjonujących, mają charakter ulg o zasięgu powszechnym.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#MarekKaczyński">W ogólnym założeniu projektu rządowego, zawartego w druku nr 625, także znajduje się propozycja ulgi o charakterze prorodzinnym, która ma jednak polegać na pomniejszeniu podatku dochodowego, ale wtedy, gdy rodzina w roku podatkowym posiada co najmniej troje dzieci. Warto zastanowić się, ile rodzin z jednym dzieckiem czy z dwojgiem dzieci ma trudniejszą sytuację materialną niż część rodzin z trójką dzieci.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#MarekKaczyński">Propozycje zawarte w druku nr 549 zakładają modyfikację prorodzinnych ulg podatkowych przewidzianych w przepisach ustawy. Projektodawcy uwzględniają również ujednolicenie zasad wspólnego rozliczenia w rodzinach pełnych i niepełnych, obecnie mocno zróżnicowanych, co budzi pewne kontrowersje. Interesująca jest również propozycja odnośnie do ustalenia kwoty dochodów wolnej od podatku w wysokości 4500 zł, corocznie podwyższanej proporcjonalnie do wzrostu wskaźnika przeciętnego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#MarekKaczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wiele rozwiązań proponowanych zarówno w projektach poselskich, jak i rządowych zmierza generalnie do wspólnego celu. Należy się cieszyć z tego, że praktycznie wszyscy moi przedmówcy mówili pozytywnie o prorodzinnych ulgach podatkowych. Nikt nie powiedział, że są one niepotrzebne. Wielu posłów opowiedziało się za utrzymaniem mieszkaniowych ulg inwestycyjnych, a także innych ulg inwestycyjnych, wskazując konkretne efekty i korzyści z tego płynące. Wierzę, że większość podatników płacących zarówno podatek dochodowy od osób fizycznych, jak i od osób prawnych opowiada się za uproszczeniem rozwiązań funkcjonujących w obecnym systemie podatkowym, szczególnie za zmniejszeniem biurokracji w procesie rozliczeń podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#MarekKaczyński">Widzimy, że system obecnie funkcjonujący jest za bardzo skomplikowany, za bardzo zbiurokratyzowany. Propozycje wynikające z przedłożonych projektów ustaw, szczególnie z projektów rządowych, zmierzają do uproszczenia systemu. Są godne poparcia. Uważam jednak, że rząd zbyt późno przedstawił propozycję reform podatkowych, tak generalnych i głębokich. Mamy za mało czasu na przedyskutowanie tego, chociażby w poszczególnych środowiskach, które są zainteresowane zmianami. Podzielam wątpliwości niektórych przedmówców odnośnie do tego, czy zmiana prawa w takim pośpiechu, w tak ważnych kwestiach, jest uzasadniona, czy jest możliwa do realizacji w ustawowych terminach.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#MarekKaczyński">Pragnę w imieniu środowisk rolniczych, rolników i ich rodzin, wyrazić głębokie zaniepokojenie, a wręcz zaprotestować, że w proponowanych regulacjach nie wspomina się ani słowem o zmianach, jakie miałyby się odnosić do środowiska rolniczego. Na wsi jest bardzo trudna sytuacja. Wiele rodzin rolniczych ma troje i więcej dzieci. Jest dużo takich rodzin. Sytuacja dochodowa tych rodzin jest na ogół gorsza od sytuacji rodzin utrzymujących się z dochodów innych niż rolnicze. Nie wspomina się słowem, w jaki sposób prorodzinna polityka podatkowa miałaby funkcjonować w odniesieniu do rodzin rolniczych. Wrócę do ulgi budowlanej. Do tej pory ulga budowlana nie obejmowała rolników. Nadal nic się o tym nie mówi. Jeżeli ta ulga miałaby być utrzymana, to rolnicy nadal byliby w tej kwestii pokrzywdzeni. Należałoby postawić pytanie, czy rolnik budujący dom jest obywatelem gorszej kategorii. Przy obecnej regulacji ustawowej, a nie proponuje się stosownych zmian, nie ma on możliwości odpisania ulgi budowlanej od podatku, gdyż nie płaci podatku dochodowego, a nie ma innych możliwości prawnych. Nie może także skorzystać - w świetle proponowanych propozycji rządowych oraz poselskich - z żadnych preferencji prorodzinnych. Jest to dziwne. Naprawdę trzeba postawić w tej sprawie zasadnicze pytanie, trzeba się zastanowić, dlaczego tak jest, i dążyć do zmiany. Ludność rolnicza w Polsce stanowi ponad 8 mln obywateli. Około 4 mln osób jest bezpośrednio związanych z pracą w rolnictwie. Jeżeli zatem pomija się w tak istotnych sprawach tak liczną grupę obywateli, to nie można powiedzieć o tym inaczej niż tak, że może się to po prostu źle skończyć dla rządzących. Wieś wyraża swoje opinie...</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to nie dotyczy tego rządu.)</u>
          <u xml:id="u-65.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-65.11" who="#MarekKaczyński">Tak, proszę państwa, nie mówię, że to ten rząd tak zrobił. Przecież inne rządy, przez 4 lata, także nie dostrzegały tego problemu. Nie wiem zatem, skąd te oklaski, one nie są potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-65.12" who="#MarekKaczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeszcze kilka tygodni temu, tutaj, pan minister Kapera, pełnomocnik rządu do spraw rodziny, odpowiadając na moje pytanie stwierdził, że rząd pracuje nad polityką prorodzinną również dla rodzin rolniczych. Z przykrością stwierdzam, że w tych propozycjach, które zafunkcjonowały, nie ma nawet wzmianek na ten temat. Należałoby w tym momencie apelować o to, aby w dalszych pracach parlamentarnych, również nad proponowanymi ustawami czy nowelizacjami ustaw, ten problem podkreślić i zająć się tą sprawą. Myślę, że jest to obowiązek państwa polskiego i wszystkich rządzących. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Blidę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#BarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym najpierw serdecznie podziękować przede wszystkim klubowi Sojuszu Lewicy Demokratycznej za umożliwienie mi dzisiaj zabrania głosu. Następnie chciałabym serdecznie podziękować za bardzo mądrą wypowiedź, za, nazwałabym to tak, głos rozsądku pana posła Chrzanowskiego, co by świadczyło o tym, że zdrowy rozsądek nie zawsze da się zamknąć w polityczne ramy, nie zawsze wiąże się z jakimiś korzyściami partykularnymi, politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#BarbaraBlida">Chciałabym, proszę państwa, zatrzymać się nad sprawą ulgi budowlanej, o której, często szermując, politycy mówią, że jest to ulga dla bogatych. Chciałabym przede wszystkim to zdementować. To nie jest, proszę państwa, ulga dla bogatych. Z tej ulgi korzystają ludzie, którzy budują, którzy inwestują w mieszkania spółdzielcze, wnoszą wkład do spółdzielni mieszkaniowych i chcą w ten sposób zdobyć własny dach nad głową. Nie można przecież o tych ludziach powiedzieć, że są bogaci, bo bogaci ludzie nie mieszkają w mieszkaniach spółdzielczych. Jeżeli z tej ulgi korzystają ludzie, którzy przekształcają lokatorskie prawo do lokalu spółdzielczego we własnościowe prawo do lokalu, to również nie można o tych ludziach powiedzieć, że są to ludzie zamożni. Proponowałabym więc, żeby raz na zawsze zaprzestać nazywania tej ulgi ulgą dla bogatych.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#BarbaraBlida">Proszę państwa, ulga jest instrumentem rządu służącym wspieraniu czy wywoływaniu konkretnych zdarzeń na rynku. Co wywoła zapowiedź likwidacji ulgi w podatku dochodowym, tej dużej ulgi, która służy właśnie inwestowaniu w mieszkania spółdzielcze, rozbudowie, nadbudowie domów - a chodzi o pozyskanie lokum, mieszkania dla dzieci - czyli umożliwia zapewnienie rodzinie dachu nad głową? Co to spowoduje dzisiaj, proszę państwa? Obawiam się, że zapowiedź likwidacji ulgi, do czego, mam nadzieję, dzięki tym zdroworozsądkowym głosom jednak nie dojdzie, spowoduje, jedno, a to już się dzieje - mówił o tym pan poseł Goryszewski - otóż dzisiaj ludzie gwałtownie usiłują rozpocząć korzystanie z tej ulgi w podatku dochodowym. Czym im to grozi, proszę państwa? Ludzie się zapożyczają, koniecznie chcą rozpocząć, żeby w następnych latach korzystać z tej ulgi. Nie robią tego ludzie bogaci, bo ci nie muszą na swoje rezydencje pozyskiwać ulgi w podatku dochodowym. Mówimy o ludziach zarabiających średnio i trochę powyżej średniej. Co grozi dzisiaj tym ludziom, czym grozi zapowiedź likwidacji tej ulgi? Otóż grozi tym, że ludzie ci wpadną w szpony nierzetelnych deweloperów, nierzetelnych przedsiębiorstw wykonujących usługi budowlane. Ci ludzie mogą te pieniądze stracić, ci ludzie mogą stracić kredyty, które dzisiaj szybko zaciągają, a które będą spłacali przez następnych kilkanaście lat albo i dłużej. Na to narażamy dzisiaj tych ludzi, tak gwałtownie, jakby wystawiając ich na próbę, chcąc zlikwidować tę ulgę.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#BarbaraBlida">Proszę państwa, w takim państwie, jak np. Stany Zjednoczone, na każde 3 dolary zainwestowane w budownictwo mieszkaniowe jeden banknot z podobizną Waszyngtona pochodzi z państwowej kiesy, w ten sposób wspomaga się budownictwo mieszkaniowe. A przecież nie można powiedzieć, że Stany Zjednoczone muszą zlikwidować kryzys w budownictwie mieszkaniowym, a my musimy go zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#BarbaraBlida">Mówił pan premier Balcerowicz o tym, że chcemy rozwijać... że ten system ulg i obniżonych podatków zachęci firmy czy ludzi do tworzenia małych rodzinnych firm. Chciałabym, żeby te małe rodzinne firmy to były również firmy budowlane, takie firmy, jakie funkcjonują na całym świecie, wykonujące usługi, np. dekarskie, instalatorskie, wykonujące drobne remonty. Tych firm dziś na rynku polskim jest strasznie mało. Proszę państwa, dzisiaj jest popyt na usługi takich firm, ponieważ mamy ulgi w podatku dochodowym, mamy ulgę remontową, która według przedstawionego projektu - o czym pan prof. Balcerowicz nie mówił - skończy się w 1999 r. Dzisiaj jest popyt na te usługi. Byłoby dobrze, gdyby powstały te rodzinne firmy, gdyby na przykład wielu górników, którzy muszą pożegnać się z pracą na dole, uzyskując na odejście odprawę, zechciało stać się pracodawcami chociażby dla siebie, gdyby stworzyli taką małą rodzinną firmę budowlaną. Tyle że, proszę państwa, my stworzymy warunki, ażeby powstały te firmy, a równocześnie zlikwidujemy ulgę, która napędza popyt na ich usługi. Co będą robiły te firmy? Powstaną i nie będą miały co robić. A więc zlikwidujemy popyt na usługi. W ten sam sposób zlikwidujemy miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#BarbaraBlida">Sądzę, proszę państwa, że ulga w podatku dochodowym zachęca również tych, którzy wypracowują zyski, do inwestowania w budownictwo mieszkaniowe. Była tu mowa o tym, że tę ulgę, którą można wykorzystać na budowę mieszkań czynszowych, trzeba zlikwidować, bo korzystało z niej w ostatnim roku tylko 2,5 tysiąca podatników. Proszę państwa, przecież każdy z tych podatników - taki jest warunek ustawowy - musi wybudować 5 czynszowych mieszkań! Czyli 2,5 tysiąca razy 5 to jest już 12,5 tysiąca mieszkań na wynajem! A to są dopiero początki funkcjonowania tej ulgi. Czy możemy po roku, dwóch funkcjonowania nowego rozwiązania finansowego mówić, że należy je już zlikwidować? Nie zgadzam się z tym.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#BarbaraBlida">Proszę Państwa! Przecież jeżeli zlikwidujemy zachętę dla tych, którzy w swojej działalności gospodarczej wypracowują zysk, zlikwidujemy zachętę, która powoduje, że oni ten zysk inwestują - ponosząc w dalszym ciągu ryzyko, ale inwestują, na przykład w budownictwo. To oni tworzą miejsca pracy, których nam dzisiaj tak bardzo potrzeba! Oni nie kupią kolejnego samochodu zagranicznej najczęściej marki, nie pojadą na kolejne zagraniczne wczasy czy nie będą kupowali posiadłości na Lazurowym Wybrzeżu. Oni zainwestują te pieniądze, bo to im się będzie opłacało. A nam zależy chyba na tym, żeby zainwestować również te pieniądze na rynku, żeby tworzone były nowe miejsca pracy. Pan premier Balcerowicz, jak sobie tu zapisałam, powiedział, że zależy nam na tym, ażeby wprowadzać takie systemy, które zachęcać będą ludzi do pracy. Kto jednak stworzy dla nich te miejsca pracy, jeżeli ten, kto wypracowuje zysk w swojej działalności gospodarczej, będzie kupował zagraniczne samochody, bo nie będzie miał zachęty do inwestowania w tworzenie tych miejsc pracy?</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#BarbaraBlida">Proponowałabym zatem, proszę państwa, żebyśmy się naprawdę bardzo poważnie w komisjach sejmowych zastanowili nad tymi rozwiązaniami, które tak radykalnie, w tak brutalny sposób chce zlikwidować projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#BarbaraBlida">Proszę Państwa! Chciałabym również zwrócić uwagę na coś bardzo niepokojącego. Jestem zawsze daleka od używania w debatach argumentów politycznych. Jestem działaczem gospodarczym o olbrzymiej praktyce gospodarczej, ponieważ ponad 20 lat pracowałam bezpośrednio na budowie. Proszę państwa, dzieje się coś niepokojącego, mamy do czynienia z pewną niekonsekwencją. Otóż likwiduje się jedno pod zapowiedź czegoś - może w domyśle lepszego, tylko że tego nowego nie ma. Podobnie stało się - mamy już jedno takie doświadczenie - wtedy, kiedy zlikwidowano na 1998 r. dotacje do procesów termomodernizacyjnych: do końca 1997 r. co roku było 2,5 bln zł dotacji na procesy termomodernizacyjne, czyli docieplanie budynków i opomiarowanie zużycia energii; od początku 1998 r. tego nie mamy. Równocześnie nastąpiło częściowe uwolnienie cen energii cieplnej. Zapowiedź była jedna: rząd w zamian za to wprowadzi ustawę o procesach termomodernizacyjnych. I rzeczywiście, proszę państwa, tyle że ten projekt ustawy wpłynął do parlamentu na przełomie marca i kwietnia 1998 r. i do dzisiaj jeszcze komisje sejmowe nad nim debatują. Ten projekt ustawy nie ma najprawdopodobniej szans na to, by wejść w życie z rokiem 1999. A więc jest rok 1998, w którym nie ma dotacji na termomodernizację i nie ma nowej ustawy o procesach termomodernizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#BarbaraBlida">Podobnie dzieje się w tej chwili. Zlikwidować ulgę w podatku dochodowym pod zapowiedź rozwiązania określanego jako „pierwsze mieszkanie”, o czym będziemy - sądzę - dyskutować w odrębnej debacie. Likwidować jedno, nie wprowadzając drugiego, tylko to drugie zapowiadając! A może postąpmy w ten sposób, że dopóki nie mamy tego drugiego, dopóki ono nie wchodzi w życie, nie likwidujmy tego, co funkcjonuje?</u>
          <u xml:id="u-67.10" who="#BarbaraBlida">Nie zgadzam się z tym, że funkcjonują ulgi, a mamy w dalszym ciągu do czynienia z kryzysem w budownictwie mieszkaniowym. Proszę państwa, wystarczy zerknąć do raportu pana ministra Kropiwnickiego z początku tego roku, który opracował dokument o stanie gospodarki w Rzeczypospolitej. Jest w nim napisane, że nastąpił w 1997 r. niespotykany w krajach rozwiniętych wzrost wartości netto sprzedanej produkcji budowlano-montażowej - o 17%. Musiały to spowodować ulgi w podatku dochodowym, nowe systemy, które wprowadziliśmy, chodzi o TBS i kasy mieszkaniowe. A propos kas mieszkaniowych, przecież w ramach likwidacji dużej ulgi likwidujemy również ulgę w podatku dochodowym z tytułu oszczędzania w kasach mieszkaniowych. Proszę państwa, to jest rozwiązanie wprowadzone dopiero półtora roku temu, a kilkadziesiąt tysięcy osób oszczędza w tych kasach. Praktycznie zlikwidujemy system oszczędzania, który było tak trudno wprowadzić. Bo po tym gdy ludzie oszczędzali, lokując środki na książeczkach mieszkaniowych, i się zawiedli w swoich oczekiwaniach, bardzo trudno było ich namówić po raz kolejny do tego, ażeby zechcieli na swoje potrzeby mieszkaniowe, na swój nowy dach nad głową albo na remont oszczędzać w kasach. Kilkadziesiąt tysięcy osób oszczędza w tych kasach. Powiemy im, że już nie jest to możliwe, że ten system jest niedobry? Zlikwidujemy przecież w ten sposób tę preferencję, tę zachętę, która ludzi skłaniała do oszczędzania.</u>
          <u xml:id="u-67.11" who="#BarbaraBlida">Muszę też zwracać uwagę na limit, bo nie chciałabym kolegom klubowym zabierać cennego czasu umożliwiającego im przedstawienie uwag.</u>
          <u xml:id="u-67.12" who="#BarbaraBlida">Chciałabym jeszcze raz zaapelować do Wysokiej Izby. Zastanówmy się, proszę państwa, nad tym, zanim to zlikwidujemy. Zastanówmy się bardzo poważnie, co likwidujemy i jakie mogą być tego konsekwencje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#StanisławZając">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Ireneusza Niewiarowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#IreneuszNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedmiotem dzisiejszej debaty są poselskie projekty ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o świadczeniach na rzecz rodziny. Równocześnie rząd RP przedkłada nam 3 projekty zmian ustaw podatkowych. Spróbujmy odpowiedzieć na pytanie, czy proponowana w poselskim projekcie formuła podatku prorodzinnego jest adekwatnym narzędziem służącym do rozwiązania dzisiejszych problemów polskiej rodziny, o których mówi się w uzasadnieniach do przedkładanych nam projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#IreneuszNiewiarowski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Na poprzedniej sesji Sejmu rząd przedłożył nam raport o sytuacji polskich rodzin. Otóż należy rozstrzygnąć na tej sali zagadnienie, czy proponowane projekty ustaw dotyczące polityki podatkowej o prorodzinnym charakterze rozwiązują problemy rodzin polskich przedstawione w tym raporcie. W przedłożonych nam ekspertyzach nie ma żadnych uzasadnień potwierdzających, że podatek prorodzinny bądź proponowane ulgi podatkowe na rzecz rodzin wielodzietnych przyczynią się do wzrostu stopy urodzeń w Polsce, do wzrostu liczby zawieranych małżeństw czy spadku liczby rozwodów. Nie ma bowiem prostej zależności pomiędzy polityką podatkową a przemianami demograficznymi, czego świadectwem są procesy demograficzne w krajach Europy Zachodniej.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#IreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o propozycje poselskie, to zwraca uwagę woluntaryzm autorów w proponowaniu ulg i świadczeń o dużej skali, ale małej precyzji. Komu i jakie ulgi oraz świadczenia miałyby przysługiwać? A koszt tych propozycji jest wysoki. Wprowadzenie ulg polegających na odpisie od podatku oznacza zmniejszenie wpływów podatkowych o 1,5 mld zł, rodzinne opodatkowanie - o 1,9 mld zł, świadczenia na rzecz rodziny - o 4,1 mld zł. Według rządu koszty wynikające z realizacji przedłożonych propozycji będą wielokrotnie wyższe. Wszyscy wiemy, że każda propozycja podniesienia kosztów budżetowych lub obniżenia wpływów do budżetu wymaga wskazania albo nowych źródeł finansowania przedkładanych propozycji, albo tych wydatków budżetowych, które nie zostaną sfinansowane przez budżet z powodu braku dochodów budżetowych. Brak takich wskazań znacznie obniża rangę przedłożonych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#IreneuszNiewiarowski">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Chciałbym zwrócić uwagę na ekspertyzę naukowców z Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego profesorów Góreckiego i Wiśniewskiego oraz dr. Stycznia. Przede wszystkim stwierdzają oni, że należy obalić mit, że to najubożsi wnoszą najwięcej podatków. Można stwierdzić, że najzamożniejsze gospodarstwa obejmujące 20% osób wnoszą 47,7% ogółu podatków dochodowych. Na najuboższe 20% ludności przypada 4,8% podatków dochodowych. Ta ocena jest świadectwem, że podatek progresywny aż nadto realizuje zasadę sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#IreneuszNiewiarowski">Przytoczeni autorzy ekspertyzy w swoim krótkim opracowaniu poddali analizie symulacyjnej sześć wariantów, których wynikiem jest stwierdzenie, że analizowana ulga podatkowa wykazuje progresywne własności redystrybucyjne: silniej faworyzuje gospodarstwa mniej zamożne. Ma również czytelną orientację prorodzinną: silniej faworyzuje gospodarstwa z większą liczbą dzieci. Obydwu cechom należy przypisać pozytywną wartość. Są również dwie negatywne: niska precyzja adresowania, a więc wysoki koszt fiskalny. Drugą wadą jest ograniczenie zdolności ubogich rodzin wielodzietnych do wykorzystania przysługujących im ulg. I ostatnie zdanie. Tańszą metodą wdrażania preferencji prorodzinnych jest zwiększenie zasiłków rodzinnych. Instrument ten może być precyzyjnie adresowany do wybranej kategorii gospodarstw. Trudno o bardziej rzetelną odpowiedź na pytanie, jak wspierać rodziny wielodzietne - zasiłkiem rodzinnym, tym bardziej że taka pomoc mogłaby objąć wszystkie rodziny wielodzietne, w tym rolnicze. Byłoby to sprawiedliwe, nie dzieliłoby dzieci na lepsze i gorsze.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#IreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Rząd niezależnie od inicjatyw poselskich przedłożył nam dzisiaj swoje propozycje zmian w ustawach podatkowych. We wszystkich trzech przypadkach proponowane zmiany ustaw podatkowych wynikają z konieczności dostosowania przepisów do wymagań art. 217 Konstytucji RP. Ale nie tylko. Propozycja przedstawiona w druku nr 624 dotycząca zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera kilka rozwiązań odnoszących się m.in. do opodatkowania niektórych dochodów osób zagranicznych w skali 10% lub 20% w zależności od uzyskiwanych dochodów, likwidacji ulgi inwestycyjnej, obniżenia stopy opodatkowania z 36% do 32% oraz do ograniczenia tworzenia spółek o zaniżonym kapitale własnym i korzystających przy tym z pożyczek swoich udziałowców. Są to ważne i potrzebne regulacje, choć niektóre dyskusyjne, jak propozycja zwiększenia limitu kosztów na reprezentację i reklamę z 0,25% do 0,35%. Jest również pytanie, na które nie znajdujemy odpowiedzi, czy obniżenie stopy opodatkowania dla podmiotów gospodarczych do 32% zrekompensuje w dostatecznym stopniu likwidację ulgi inwestycyjnej.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#IreneuszNiewiarowski">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Propozycje zawarte w druku nr 625 w większym stopniu dotyczą obywateli. To, co rząd chce dać jedną ręką, wprowadzając ulgę podatkową dla rodzin z co najmniej trojgiem dzieci, co zmniejszy wpływy do budżetu o 191 mln zł, to odbiera drugą ręką, likwidując ulgi inwestycyjne i inwestycyjne ulgi mieszkaniowe, co zwiększy wpływy do budżetu o 255 mln zł. Ponadto likwiduje się możliwości odliczania rent i trwałych ciężarów - 10 mln zł, możliwość wspólnego opodatkowania dla podatników opłacających podatek w formie zryczałtowanej - 383 mln zł i opodatkowanie dochodów z wygranych w grach losowych i w zakładach wzajemnych - 188 mln zł. Netto budżet zarabia na czysto ok. 630 mln zł. Z rachunku, który został nam przedstawiony, widać, że równoczesne wprowadzenie ulgi prorodzinnej i pozostawienie ulgi inwestycyjnej i inwestycyjnej ulgi mieszkaniowej - wszystko o łącznej kwocie 446 mln zł, sprawi, że budżet państwa nie straci na tym, wyjdzie na swoje, zostaje mu 393 mln zł. Sądzę, że jest to lepsze rozwiązanie niż wprowadzenie dotacji budżetowej do pierwszego mieszkania, bo wiadomo, że w ramach dotacji udzielanych przez administrację, poprzez koszty administracyjne właśnie, traci obywatel a nie budżet, a chyba nie o to chodzi ministrowi finansów.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#IreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Pozostaje nam ostatnia propozycja zawarta w druku nr 626. Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne jest ustawą wynikającą z przepisów konstytucji, stanowiących, że nakładanie podatków następuje w drodze ustawy. Przedstawiony przez rząd projekt ustawy jest właśnie realizacją tego zapisu. Ponadto wprowadzana ustawa ma na celu porządkowanie i upraszczanie poboru zryczałtowanego podatku, szczegółowego określenia zakresu podmiotowego i przedmiotowego. Zwraca uwagę fakt, że w proponowanej ustawie przewiduje się preferencje podatkowe dla podatników prowadzących gospodarstwa rolne, którzy równocześnie wykonują pozarolniczą działalność gospodarczą w miejscowościach o liczbie mieszkańców do 5 tys., polegające na przekroczeniu stanu zatrudnienia, o dwóch lub trzech pracowników, bez stosowania zwyżki stawki karty podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#IreneuszNiewiarowski">Proponowałbym rozważenie możliwości podniesienia górnej granicy poziomu zatrudnienia do 4–5 osób oraz uwzględnienia miejscowości o liczbie mieszkańców do 10 tys. osób. Mamy obszary wiejskie o wysokim strukturalnym bezrobociu oraz przede wszystkim gospodarstwa rolne o ukrytym bezrobociu. Aktywizacja tej grupy ludności wiejskiej właśnie w gospodarczej działalności pozarolniczej byłaby szczególnie wskazana.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#IreneuszNiewiarowski">Popierając zatem proponowane projekty rządowe, z uwagami krytycznymi, wnoszę o ich przekazanie do odpowiednich komisji sejmowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Steca z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na początku chciałbym stwierdzić, że bardzo się cieszę z głosu rozsądku przedstawionego przez pana posła Niewiarowskiego z Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#StanisławStec">W swoim wystąpieniu chciałbym się ustosunkować do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 370), który zmierza do zmiany zasad odliczania wydatków na cele budownictwa mieszkaniowego realizowanego we własnym zakresie oraz za pośrednictwem spółdzielczości mieszkaniowej. Według omawianego projektu wszystkie wydatki byłyby odliczane od podstawy opodatkowania, a nie od podatku, i ustawa miałaby obowiązywać od 1 stycznia 1997 r., czyli wstecz.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#StanisławStec">Pan poseł Chrzanowski w uzasadnieniu stwierdza, że po przyjęciu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego odnośnie do przywrócenia sposobu odliczania ulgi podatkowej dla podatników, którzy już nabyli to prawo, powstała sytuacja dysproporcji, gdyż kontynuując w 1997 i 1998 r. budowę, nadbudowę czy przebudowę mieszkań, można odpisać koszt budowy od podstawy opodatkowania, a pozostali podatnicy, którzy realizują budownictwo za pośrednictwem spółdzielni mieszkaniowej, mogą tylko odliczyć 19% od podatku - mimo że obie grupy inwestorów budują w tych samych warunkach rynku, w tym samym czasie i przy tych samych cenach materiałów budowlanych i usług oraz na tych samych warunkach kredytowania.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#StanisławStec">Dalej w uzasadnieniu podaje się, że sytuacja powyższa jest niezgodna z art. 2 i art. 32 Konstytucji RP i że należy się spodziewać, iż sprawa ta prędzej czy później trafi do rzecznika praw obywatelskich i tą drogą do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#StanisławStec">Pragnę poinformować Wysoką Izbę, że posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej skierowali do Trybunału Konstytucyjnego ustawę z 8 maja 1998 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie ustaw, zarzucając jej niezgodność z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Ustawa ta, przyjęta 8 maja, była projektem rządowym zmierzającym do uwzględnienia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 25 listopada 1997 r. przyznającego możliwość odliczania wydatków na cele mieszkaniowe od podstawy opodatkowania, jeżeli budowa została rozpoczęta przed 1 stycznia 1997 r., ale tylko dla tych, którzy sami realizowali budownictwo. Rozpatrując ten projekt ustawy na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych, w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej zgłosiłem projekt włączenia do ustawy również pozostałych podatników, którzy rozpoczęli wydatki na cele mieszkaniowe przed 1 stycznia 1997 r., a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#StanisławStec">- wnosząc w 1997 r. (i nadal) wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej,</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#StanisławStec">- dokonując zakupu budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego od osób prowadzących działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#StanisławStec">W czasie obrad komisji i na posiedzeniu plenarnym Sejmu używałem podobnych lub tych samych argumentów, o których mówił dzisiaj pan poseł Chrzanowski, omawiając projekt ustawy z druku nr 370. Członkowie Komisji Finansów Publicznych podzielili zgłaszane przeze mnie argumenty i uwzględnili w sprawozdaniu poprawkę zmierzającą do równego traktowania wszystkich podatników, którzy przed 1 stycznia 1997 r. rozpoczęli nakłady na budownictwo mieszkaniowe. Niestety w czasie trzeciego czytania w Sejmie posłowie koalicji rządowej, kierując się prawdopodobnie względami politycznymi, przyjęli wniosek mniejszości zmierzający do przyjęcia projektu rządowego, który rozwiązywał problem tylko pewnej grupy podatników, czyli wprowadzał dysproporcję. Wśród posłów głosujących za wnioskiem mniejszości, czyli za projektem rządowym, była większość posłów, którzy podpisali omawiany dzisiaj projekt ustawy. W związku z tym należy ubolewać, że w dniu 8 maja 1998 r. nie kierowano się racjami części podatników, o których się mówi w uzasadnieniu tego projektu ustawy, lecz względami innymi. Gdyby nie to głosowanie 8 maja, to już dzisiaj ci podatnicy mieliby zwrócone przez urząd skarbowy środki, zwróconą część podatku z tytułu rozliczenia podatku dochodowego za rok 1997, a w 1998 r. również nabyliby prawo do odliczania ulgi budowlanej nie od podatku, lecz od podstawy opodatkowania, i problem, którego dotyczy projekt ustawy z druku nr 370, byłby przynajmniej w części rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#StanisławStec">W związku z tym chciałbym tylko zwrócić uwagę na to, że w sprawach podatkowych, w sprawach interesu podatników nie powinniśmy się kierować tym, kto zgłasza propozycję, tylko racją podatników i sprawiedliwością. A tu sprawiedliwość polegała na tym, żeby również podatnicy, którzy budowali się za pośrednictwem spółdzielczości mieszkaniowej lub za pośrednictwem firm prowadzących działalność gospodarczą na rzecz budownictwa mieszkaniowego, mogli odpisywać od podstawy opodatkowania, a nie od podatku. Stworzyliśmy nierówność na linii podatkowej, jeśli chodzi o osoby rozwijające budownictwo mieszkaniowe. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Michała Tomasza Kamińskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Zygmunt Berdychowski z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dobrze, dobrze, po kolei, pomału. Wszyscy mają swój czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przystąpiliśmy w dniu dzisiejszym do bardzo ważnej, bodaj najważniejszej debaty, jaką musimy odbyć, rozmawiając o naszej przyszłości. Przystąpiliśmy do tej debaty w ściśle określonej sytuacji. Otóż okoliczności tej debaty są dla nas okolicznościami bardzo trudnymi, niosącymi z sobą ogromne zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#ZygmuntBerdychowski">W swoim dzisiejszym wystąpieniu pan wiceprezes Rady Ministrów minister finansów mówił o tym, z jakim kryzysem zmagają się w tej chwili nie tylko gospodarki państw najwyżej rozwiniętych, ale również i gospodarki państw zaliczanych do znacznie mniej rozwiniętych. Mamy bowiem do czynienia z sytuacją, w której w bardzo wielu, bardzo różnych punktach naszego globu ujawniają się zjawiska bardzo groźne dla funkcjonowania gospodarki w krajach, które są bardzo, bardzo oddalone od miejsc, w których z tym kryzysem mamy do czynienia. Najpierw obserwowaliśmy to, co działo się w dalekiej Azji, później obserwowaliśmy to, co działo się w Rosji, a obecnie obserwujemy to, co dzieje się w Brazylii. I myślę, że temu procesowi upadania kolejnych gospodarek nie towarzyszyła na tej sali w dniu dzisiejszym poważna refleksja. Jest bowiem tak, że jeżeli dzisiaj wszyscy ci ludzie, którzy zajmują się przyszłością gospodarki, trąbią na alarm, jeżeli ci ludzie dziś mówią o tym, że grożą nam konsekwencje wynikające z tego wszystkiego, co stało się w Brazylii, w Rosji czy na Dalekim Wschodzie, że mamy do czynienia z ogromnym kryzysem, to myślę, że powinniśmy traktować ich bardziej poważnie. Dzisiaj w tej debacie, na razie, nie zauważyłem troski o to, aby wszystko, co dzieje się na zewnątrz, znalazło wyraz, odzwierciedlenie w kierunku tych rozwiązań, które mamy zaakceptować.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#ZygmuntBerdychowski">Myślę, że na pytanie, dlaczego tak się dzieje na świecie, bez względu na to, czy dotyczy to tego czy innego kraju, chyba można udzielić takiej najprostszej odpowiedzi, że ludzie już dziś chcieliby dać, stworzyć więcej, niż mogą sobie na to pozwolić. W imię najbardziej szlachetnych ideałów rządy poszczególnych krajów, ludzie podejmują decyzje o tym, że już dziś trzeba coś zrobić; np. pomóc rodzinie, wprowadzić stan wyjątkowy w budownictwie, w górnictwie, w hutnictwie i gdzieś jeszcze. Jednym słowem, że już dziś jest pora na to, aby kraje podejmowały decyzje o interwencji, o wydatkowaniu kolejnych wielkich pieniędzy na coś, na co je generalnie nie stać. Niezwykle istotna jest konstatacja, iż to wcale nie złe chęci, złe intencje powodują tego rodzaju zachowania. To właśnie szczere chęci, szlachetne intencje powodują, że podejmuje się złe decyzje, które w istocie prowadzą do ruiny, do kryzysu, do niepowodzeń.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#ZygmuntBerdychowski">Myślę, że jeżeli zastanawiamy się nad tym, w jaki sposób uniknąć tego wszystkiego, co stało się gdzie indziej, jeżeli prowadzimy odpowiedzialną debatę nad tym, w jaki sposób mamy prowadzić naszą gospodarkę, nasz kraj, aby uniknąć tego, co spotkało innych, musimy sobie powiedzieć, że wszystko to, co wiąże się z funkcjonowaniem systemu podatkowego, musi być proste, jasne i maksymalnie szerokie. A więc musi być jak najmniej ulg, muszą obowiązywać jak najniższe stawki i trzeba dążyć do tego, aby system był jak najpowszechniejszy. To, z czym w dniu dzisiejszym mamy do czynienia, jest jednak antytezą tego, co powinniśmy obecnie budować. Mamy system podatkowy skomplikowany, zawiły i ograniczony bardzo wieloma ulgami. W materiałach, które z myślą o dzisiejszej debacie przygotowało Ministerstwo Finansów, jeżeli chodzi o ulgę podatkową związaną z budownictwem mieszkaniowym, mogłem wyczytać, iż ulga budowlana, której wartość z roku na rok ogromnie wzrastała, jednocześnie nie przyczyniała się w żadnym zakresie do zwiększenia liczby mieszkań oddawanych do użytku, że ulga ta przyczyniała się do zwiększenia powierzchni oddawanych mieszkań. A zatem obserwując ten proces z perspektywy już kilku lat, można powiedzieć, iż rezultat zakładany przy wprowadzaniu tej ulgi był zupełnie odwrotny niż uzyskany efekt. Myślę, że tylko i wyłącznie wtedy, kiedy nie będziemy dążyć do tego, aby wydawać więcej, niż można wydać, kiedy nie będziemy nadmiernie komplikować systemu podatkowego coraz to nowymi ulgami, mamy szansę na to, aby uniknąć tego, co przydarzyło się innym, co doprowadziło ich gospodarki do ruiny.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#ZygmuntBerdychowski">Na zakończenie, ponieważ czas mija, chciałbym odpowiedzieć posłowi Ikonowiczowi, który wyrażał troskę, że oto jedna partia polityczna w tym Sejmie powoduje, iż słuszne skądinąd aspiracje, zgłaszane przez SLD i AWS, jeżeli chodzi o politykę prospołeczną, są niweczone, odrzucane. Chciałbym powiedzieć, że propozycje reformy podatkowej czy nowelizacji ustaw podatkowych nie są popierane tylko i wyłącznie przez ludzi Unii Wolności. Są to propozycje popierane przez ludzi rozsądnych, którzy zdają sobie sprawę z tego, jakie jest w tej chwili zagrożenie. Tych ludzi rozsądnych można spotkać zarówno w Unii Wolności, jak i w Sojuszu Lewicy Demokratycznej, jak również w Akcji Wyborczej Solidarność. Myślę, że absolutnie nie są to ludzie, którzy znajdowaliby się tylko po jednej stronie politycznej barykady w dniu dzisiejszym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Matyjka z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#TadeuszMatyjek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do tego, co już w tej debacie powiedziano, chciałbym dołączyć jeszcze kilka argumentów świadczących o potrzebie zmiany ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Chodzi o to, aby w wyniku projektowanej zmiany minister finansów mógł w drodze rozporządzenia określić zasady i warunki całkowitego lub częściowego zwolnienia od podatku tych podatników, którzy prowadzą naukę zawodu - kształcą uczniów będących jednocześnie ich pracownikami.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#TadeuszMatyjek">Celem tej nowelizacji jest zrównanie uprawnień osób fizycznych i prawnych w zakresie możliwości korzystania z ulg z tytułu ponoszenia wydatków na praktyczną naukę zawodu. Wówczas nastąpiłoby faktyczne dostosowanie prawa podatkowego do nowej konstytucji, która stanowi, że wszyscy są równi wobec prawa, wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#TadeuszMatyjek">Wysoka Izbo! Praktyczna nauka zawodu odbywa się obecnie na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa: działu dziewiątego Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 grudnia 1992 r. w sprawie organizowania i finansowania praktycznej nauki zawodu, praw i obowiązków podmiotów organizujących tę naukę oraz uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#TadeuszMatyjek">Zauważyć należy, że przepisy te określają obowiązki podmiotów organizujących praktyczną naukę zawodu bez zróżnicowania tych obowiązków ze względu na status prawny jednostki odpowiedzialnej. Osoby fizyczne oraz osoby prawne są obowiązane w takim samym zakresie do prowadzenia zajęć praktycznych i praktyk zawodowych, zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy młodocianym pracownikom oraz ich wynagradzania. Tak więc obowiązki podmiotów organizujących praktyczną naukę zawodu zostały uregulowane w sposób jednolity, natomiast prawa tych podmiotów w zakresie wyznaczonym przepisami prawa podatkowego, na skutek luki w przepisach podatkowych, ukształtowane zostały w sposób niejednolity.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#TadeuszMatyjek">Podmioty gospodarcze będące podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych także szkolą uczniów i zatrudniają pracowników w ramach prowadzonej działalności w celu nauki zawodu. Spełniają one zatem wszystkie istotne przesłanki do nabycia prawa do ulgi podatkowej z tytułu wyszkolenia uczniów, określane w rozporządzeniu z dnia 24 marca 1995 r. Gdyby rozporządzenie to dotyczyło również podatników podatku dochodowego od osób prawnych, korzystaliby oni z praw do tych ulg.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#TadeuszMatyjek">Dlatego też w pełni popieram proponowane zmiany zrównania sytuacji podatników podatku dochodowego od osób fizycznych i podatników podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości korzystania z ulgi z tytułu wyszkolenia ucznia, przedstawione z inicjatywy posłów SLD. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Krystynę Cencek jako ostatnią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#KrystynaCencek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najistotniejszą zmianą w proponowanym projekcie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest wprowadzenie rodzinnego rozliczenia należnego podatku dochodowego. Nie wnikając w finansowe konsekwencje tej zmiany, co wymagałoby szczegółowej analizy, krytycznie ocenić należy proponowane rozwiązanie z uwagi na znaczne skomplikowanie zasad obliczania podatku. Nowelizacje zmierzać powinny do uproszczenia sposobu opodatkowania, a nie do jego utrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#KrystynaCencek">W ust. 9 wyłączono obowiązek dokumentowania wydatków z tytułu odpłatności za pobyt na leczeniu sanatoryjnym i innym. Osoba niewidoma natomiast musi udokumentować wydatki związane z utrzymaniem psa przewodnika - mówi o tym ust. 7 pkt 9. W powołanym już pkt. 9 oraz pkt. 15 jest odesłanie do pkt. 7 w zakresie określenia górnej granicy odliczeń. Tymczasem pkt 7 nie wskazuje żadnej kwoty. Uchybienia te praktycznie uniemożliwiają korzystanie z wymienionych ulg. W ust. 7 pkt 15 brak jest również sprecyzowania celu, jakiemu ma służyć używanie samochodu - obecnie jest to przejazd na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. Nasuwa się pytanie: Czy wolą ustawodawcy będzie wprowadzenie ulg z tytułu samego posiadania samochodu przez osobę niepełnosprawną?</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#KrystynaCencek">Proponuje się wprowadzenie ulgi rodzinnej na trzecie dziecko i następne. Ulga ta wymaga przeprowadzenia szczegółowej analizy kosztów, jakie poniesie budżet państwa. Urzędy skarbowe nie mają ani środków potrzebnych do przeprowadzenia takich badań, ani możliwości ich przeprowadzenia. Należy jednak podkreślić, że proponowane zmiany nie powinny komplikować sposobu obliczania podatku; powinno się dążyć do jego uproszczenia.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#KrystynaCencek">Wątpliwości budzi również sposób dokumentowania ulgi, o której mowa w art. 27c ust. 1 pkt 2 lit. a. W ust. 6 pkt 2 nie określono, czy ulga przysługuje również w związku z dojazdami środkami komunikacji miejskiej. Literalna wykładnia omawianego przepisu może prowadzić do wniosku, że odliczenie przysługuje z tytułu dojazdu autobusem miejskim, chodzi o transport autobusowy, a nie przysługuje w wypadku dojazdu tramwajem czy trolejbusem.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#KrystynaCencek">Wątpliwości budzą zapisy m.in. art. 37 ust. 16, art. 38 ust. 5, art. 39, art. 45 ust. 1 dotyczące określenia właściwości miejscowej urzędu skarbowego.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#KrystynaCencek">Wątpliwości budzą także przepisy przejściowe. Przyznają one prawo do kontynuacji odliczeń z tytułu dużej ulgi mieszkaniowej wyłącznie podatnikom, którzy nabyli prawo do dokonywania przedmiotowych odliczeń od podatku. Pominięte są osoby odliczające wyżej wymienione wydatki od dochodu przed opodatkowaniem, które uzyskały to prawo na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 maja 1998 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie ustawy zmieniającej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jedynym uregulowaniem w tym zakresie pozostawałaby ustawa z 21 listopada 1996 r. Celowe więc wydaje się zawarcie wszystkich uwarunkowań w jednym akcie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#KrystynaCencek">Wątpliwe wydaje się również zrównanie odliczeń z tytułu zakupu działki budowlanej lub jej prawa wieczystego użytkowania z wydatkami objętymi tzw. dużą ulgą mieszkaniową i potraktowanie ich łącznie jako rozpoczęcie inwestycji budowlanej, dające prawo do kontynuacji odliczeń.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#KrystynaCencek">Proponowane zmiany uwzględniają także charakter prowadzonej inwestycji. Czym innym jest budowa budynku mieszkalnego, która może trwać kilka lat, a czym innym - przynajmniej co do zasady - wnoszenie wkładu mieszkaniowego lub budowlanego do spółdzielni mieszkaniowej lub zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego. Na różnicę tę zwrócił uwagę również Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#KrystynaCencek">Mimo nasuwających się wątpliwości i uwag co do proponowanych nowelizacji przepisów podatkowych, uważam te zmiany za zmiany o charakterze porządkowym, uściślającym, wyjaśniającym przepisy, które dotychczas budziły wątpliwości. Należy przy tym zwrócić szczególną uwagę na unormowanie szeregu zagadnień - które dotychczas normowane były w rozporządzeniach i zarządzeniach ministra finansów - w przepisach rangi ustawowej. Dotyczy to zwłaszcza problematyki związanej ze zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Dziękuję za uwagę, szczególnie panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł, za szczególne podziękowanie również.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Czas przeznaczony na debatę został wykorzystany w całości. Panie i panowie posłowie zgłosili chęć zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego proszę o zadanie pytania panią posłankę Ewę Tomaszewską z klubu Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Nie ma pani posłanki.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego pytanie zada pan poseł Romuald Ajchler z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#RomualdAjchler">A jednak, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">A jednak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#RomualdAjchler">Tak się składa, że ten regulamin jednak...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jak ktoś zapobiegliwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#RomualdAjchler">...też pozwala, panie marszałku, na to, żeby posłowie zadawali pytania.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#RomualdAjchler">Nie wystarczyło, co prawda, czasu na moje wystąpienie, złożę je, panie marszałku, do protokołu, ale mam trzy pytania do pana premiera Balcerowicza. Nie ma go, co prawda, ale myślę, że jego zastępca odpowie na nie. I może zacznę od pierwszego.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#RomualdAjchler">Panie Ministrze! Czy w razie likwidacji ulg mieszkaniowych - i to zarówno jeśli chodzi o realizację mieszkaniowych potrzeb osobistych, jak i budowę domów z lokalami do wynajęcia - w przypadku osób, które nabędą prawo do tych ulg, będzie zachowana waloryzacja ceny 1 m2, co ma wpływ na limit odliczeń, czy też rząd po cichu chce zamrozić górną granicę odliczeń na poziomie roku 1998? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#RomualdAjchler">Drugie pytanie. Co prawda pani poseł Blida w swym wystąpieniu ten temat dotknęła, ale ja zapytam wprost, jakie są merytoryczne przyczyny zróżnicowania podatkowego osób fizycznych oszczędzających w kasach mieszkaniowych i w kasach oszczędnościowo-budowlanych? W pierwszym przypadku rząd proponuje zlikwidować ulgę podatkową polegającą na odliczeniu od podatku 30% zgromadzonych oszczędności, w drugim - utrzymanie zwolnienia od podatku premii mieszkaniowej dopisywanej do stanu oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#RomualdAjchler">I trzecie pytanie. Czy i kiedy minister finansów ma zamiar zarządzić aktualizację wyceny środków trwałych? Co prawda nie mam czasu na uzasadnienie tego, regulamin mi na to nie pozwala, ale na pewno pan minister zna to zagadnienie i prosiłbym, aby pan się do tego odniósł. Zresztą, o ile dobrze pamiętam, w poprzedniej kadencji pan poseł Syryjczyk domagał się, aby rząd wówczas SLD i PSL dokonał tego; była zgoda na to, ale do takiej aktualizacji wyceny nie doszło, gdyż nastąpiła zmiana rządu i pan poseł Syryjczyk dziwnym zwyczajem w tej sprawie nie zabiera już głosu, a wiemy wszyscy, o co chodzi.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#RomualdAjchler">I ostatnie pytanie. Panie Ministrze! Kiedy przysłuchiwałem się tej debacie podatkowej, nasunęła mi się taka refleksja i w związku z tym chciałbym zapytać wprost, czy rząd najpierw przedkładając Sejmowi propozycję likwidacji ulg mieszkaniowych dla osób fizycznych, a następnie ustami premiera podając informację o możliwości pozostawienia tych ulg ma ugruntowany pogląd w tej sprawie, czy nie? Z wystąpień poszczególnych polityków, tak z Unii Wolności, jak i z AWS, i z dyskusji na ten temat właściwie nie można wyciągnąć żadnych wniosków. Dlatego chciałbym wiedzieć, panie ministrze, jakie jest zdanie rządu na ten temat, a nie zdanie premiera Balcerowicza czy premiera Buzka. Chcę znać opinię rządu w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#RomualdAjchler">I jeszcze jedna kwestia do pana posła Kaczyńskiego z AWS - nie ma go, co prawda, ale, myślę, że nas ogląda - panie pośle, popieram wszystko to, co pan powiedział w sprawach wsi, ale to wszystko, co dotyczy wsi jak na dzień dzisiejszy jest tylko koncertem pobożnych życzeń i kończy się na jałowych dyskusjach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję. Niemniej jednak, panie pośle, mogą być tylko pytania.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Kazimierza Michała Ujazdowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#KazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania do ministra finansów pana premiera Balcerowicza, obydwa związane w moim największym przekonaniu z respektowaniem podstawowych praw podatników w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#KazimierzMichałUjazdowski">Pierwsze pytanie dotyczy stosunku ministra finansów do obecnie obowiązującej Ordynacji podatkowej. Jak wiemy, ordynacja ta została zaskarżona przez rzecznika praw obywatelskich ze względu, jak twierdzi rzecznik, na jej niekonstytucyjność, na to, iż pozwala ministrowi finansów wbrew konstytucji ustalać w trybie administracyjnym konstrukcję podatków. Mam pytanie: Czy minister finansów ma w tej kwestii stanowisko? Czy udziela poparcia nowelizacji Ordynacji podatkowej zgłoszonej w trybie inicjatywy poselskiej? Krótko mówiąc: Jakie jest stanowisko w tej kwestii?</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#KazimierzMichałUjazdowski">Druga sprawa związana jest z zachowaniem służb skarbowych podległych ministrowi finansów, z relacjami między służbami skarbowymi a podatnikami. Otóż 1/4 spraw rozpatrywanych przez Naczelny Sąd Administracyjny to są sprawy podatkowe, to znaczy sprawy, w których podważa się zgodność z prawem decyzji urzędów skarbowych. Częstokroć sprawy te kończą się pozytywnie dla przedsiębiorców, po latach - najczęściej trwają one dłużej niż 1,5 roku - sądy w orzeczeniach kwestionują decyzje urzędów skarbowych, co przynosi straty też państwu, ale przede wszystkim firmom, przedsiębiorcom. W przypadku małych firm niekiedy są to straty nieodwracalne. Mam pytanie: Czy minister finansów, resort ma jakąś politykę dotyczącą reagowania, oceniania tego typu zjawiska? Czy to prawda, iż pracownicy urzędów skarbowych są premiowani za ściąganie zobowiązań finansowych, niezależnie od tego, czy ich decyzje są zaskarżane do instancji wyższych i niezależnie od werdyktów sądów? Jeśli tak, to na jakiej podstawie prawnej tak się dzieje? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława Steca z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania do pana premiera. Jak rozumieć wczorajszą wypowiedź rzecznika rządu, że rząd do końca października wypowie się w sprawie likwidowania ulgi mieszkaniowej? Chodzi o dużą ulgę. Czy w związku z tym jest aktualna propozycja zawarta w druku nr 625 o jej likwidacji? Czy wypowiedź rzecznika należy traktować jako kolejny przypadek jego radosnej twórczości?</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#StanisławStec">Następne pytanie: Dlaczego w uzasadnieniu do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stwierdza się, że z dniem 1 stycznia 1999 r. następuje obniżenie podatku o 4 punkty w zamian za likwidację ulg inwestycyjnych, podczas gdy wiadomo, że od 1 stycznia 1999 r. będzie obowiązywała już ustawa, zgodnie z którą stawka podatku wynosi 34%, a więc obniżone to będzie z 34% do 32%, czyli o 2 punkty? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Szczepana Skomrę z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#SzczepanSkomra">Panie Premierze! Chciałbym zapytać, dlaczego pan premier nie likwiduje art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od osób prawnych, która nie pozwala na zaliczenie w koszty uzyskania przychodów wszystkich wydatków ponoszonych na rzecz członków spółdzielni. Aktualny zapis jest wielce szkodliwy. Przecież to członkowie są właścicielami swojej spółdzielni i po to ją powołują, by mieć profity. Bez wzajemnej kooperacji spółdzielczość zatraca swoje cele i powołanie. Nie neguję, że dochody te powinny być opodatkowane, ale nie podatkiem od osób prawnych, i to tylko dlatego że wszystkie dochody rolnicze są na dzień dzisiejszy zwolnione z opodatkowania. Spółdzielczość nie powinna ponosić konsekwencji tych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#SzczepanSkomra">Następne pytanie jest natury historycznej, bo już historyczna jest sprawa podwójnego opodatkowania kwot przekazywanych z czystej nadwyżki finansowej już po opodatkowaniu podatkiem od osób prawnych na fundusz udziałowy i konieczność ich opodatkowania stawką 20%. Kiedy ten ewenement na skalę światową zniknie? Uważam, że spółdzielczość powinna być traktowana na równi z innymi podmiotami i nie może ponosić konsekwencji tego, że współpracuje z sektorem, którego dochody są zwolnione z opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#SzczepanSkomra">Kolejne pytanie. Jedną z ulg wymienionych w „Białej księdze” przez pana premiera jest ulga na obligatoryjne składki płacone przez osoby fizyczne na rzecz organizacji międzynarodowych. Dlaczego składki płacone przez osoby prawne są obarczone 38-procentowym podatkiem? Uważam, że jest to duża niesprawiedliwość i że powinno to być zrównane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Marka Kaczyńskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#MarekKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Mam do pana premiera pytanie związane z moim wystąpieniem w debacie dotyczącym polityki prorodzinnej wobec rodzin rolniczych. Ponieważ projekt rządowy zakłada właśnie taką politykę prorodzinną wobec rodzin posiadających troje i więcej dzieci, natomiast nic się nie mówi o takiej polityce wobec rodzin rolniczych, należałoby podejrzewać, że w tym miejscu akurat nie ma możliwości ujęcia tego, chociaż nie jestem o tym do końca przekonany. Mam więc pytanie: Jakie rozwiązania rząd zamierza wprowadzić, aby polityką prorodzinną objąć również rodziny rolnicze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Jerzego Jaskiernię z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym skierować do pana premiera Balcerowicza trzy pytania - jedno szczegółowe i dwa o charakterze generalnym.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#JerzyJaskiernia">Pytanie szczegółowe dotyczy kwestii spójności polityki rządu. Chodzi mi o rządowy projekt ustawy o kasach oszczędnościowo-budowlanych. Co rząd zamierza zrobić z tym projektem w świetle propozycji likwidacji ulg z tytułu oszczędzania w kasach mieszkaniowych? Chcę zapytać, czy tu następuje zmiana w podejściu rządu i liczy się to, co dzisiaj usłyszeliśmy, czy też tamten projekt jest również aktualny? Na jakich zasadach będzie możliwa koordynacja tych dwóch inicjatyw, tych dwóch typów myślenia?</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#JerzyJaskiernia">Pytanie drugie. Pan premier dzisiaj dokonał zasadniczej analizy sytuacji światowej i wszystkich zagrożeń, które mogą rzutować również na sytuację w Polsce. Chciałbym w związku z tym zapytać, czy pańska krytyka rozwiązań zawartych w przedłożeniach poselskich, w szczególności w przedłożeniach Akcji Wyborczej Solidarność, wiąże się wyłącznie z sytuacją, która wystąpiła w Japonii, do której może dojść w Brazylii, która ma miejsce w innych krajach, tzw. tygrysach azjatyckich, czy też wynika z pańskiego negatywnego stosunku do tych rozwiązań jako takich, a używa pan argumentu sytuacji światowej dla wyostrzenia niemożliwości bądź niewłaściwości momentu podjęcia tego typu inicjatyw. Chciałbym zapytać, czy gdyby nie było - załóżmy - takiej sytuacji, jaka jest w Rosji, w Japonii czy innych zagrożeń, to pan i pański rząd popieraliby wówczas te rozwiązania? Innymi słowy, czy gdyby ta sytuacja uległa zmianie, będzie możliwość ewentualnego powrotu do tych rozwiązań, czy też należy je uznać za niewłaściwe z przyczyn znacznie głębszych niż te, o których pan dzisiaj mówił w kontekście sytuacji międzynarodowej?</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#JerzyJaskiernia">I wreszcie trzecie pytanie. Wielokrotnie pytano o to, również jako wiceprzewodniczący Komisji integracji Europejskiej to akcentuję - chodzi o problem związku między rozwiązaniami, które prezentuje pan i rząd pana premiera Buzka, a procesem dostosowawczym mającym umożliwić Polsce członkostwo w Unii Europejskiej. Czy w odniesieniu do tych przedłożeń Polska jest oryginalna, czy też pan nawiązuje do rozwiązań, które są w dniu dzisiejszym stosowane w 15 krajach członkowskich Unii Europejskiej? Czy w tym obszarze pojawiają się jakieś zobowiązania dostosowawcze? Czy jest to obszar naszej suwerenności i pan decyduje się na pewne rozwiązania wynikające z analizy sytuacji, czy też mamy tutaj zobowiązania i proces dostosowawczy? Bo słyszeliśmy od rządu, że rząd przygotowuje dostosowanie prawa polskiego na dzień 31 grudnia 2002 r. i jest to traktowane jako punkt wyjścia do ewentualnego uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej. Chciałbym zapytać: Czy w tym obszarze występuje wymóg takiego dostosowania i które z tych instrumentów wynikają z tego uwarunkowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Bogdana Lewandowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#BogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwsze dwa pytania łączą się z tezą pana premiera Balcerowicza, słuszną tezą, że rozwój gospodarczy jest polską racją stanu. I, panie premierze, w związku z tym proszę powiedzieć, czy likwidacja ulg inwestycyjnych nie kłóci się z tego rodzaju tezą. Przecież przez to może dojść do takiej sytuacji, że część osób dysponujących jakimś kapitałem przeznaczy go na konsumpcję, zamiast kierować właśnie w stronę tworzenia nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#BogdanLewandowski">Drugie pytanie. Proszę powiedzieć, panie ministrze, jak pan widzi relację między systemem podatkowym a polityką mieszkaniową w świetle tych zapowiedzi, złych zapowiedzi, które dotyczą likwidacji ulgi budowlanej, zablokowania kas oszczędnościowo-budowlanych czy także ciągle wiszącej groźby podniesienia VAT na materiały budowlane. Czy w istocie rzeczy nie poruszamy się w jakimś takim zaklętym kręgu niemożności, ponieważ w dalszym ciągu pomimo wielu szumnych deklaracji i zapowiedzi nie ma polityki mieszkaniowej? Czy system podatkowy nie byłby tu skutecznym instrumentem?</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#BogdanLewandowski">Trzecie pytanie. Panie premierze, poprosiłbym o odpowiedź, jakie są doświadczenia w świecie z wprowadzaniem podatku liniowego. Czy rzeczywiście może być jakiś dobry przykład tutaj dla Polski?</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#BogdanLewandowski">Czwarte pytanie. To gdzieś ucieka z pola widzenia, natomiast muszę powiedzieć, że spotykam się z objawami ogromnego zaniepokojenia zwłaszcza ludzi, którzy za skromne środki wykupili mieszkania, przekształcili lokatorskie prawo w spółdzielcze prawo własnościowe. Czy rząd zamierza wprowadzić podatek katastralny? Czy rzeczywiście jest taka intencja rządu?</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#BogdanLewandowski">I ostatnie pytanie. Panie premierze, proszę to jasno sformułować, także w związku z propozycjami pani posłanki Banach. Czy system podatkowy jest dobrym instrumentem polityki prorodzinnej? Jest tu w związku z tym szereg mitów, szereg różnych opinii. Chciałbym, żeby pan w imieniu rządu złożył jasną deklarację na temat tych relacji. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania panią posłankę Annę Filek z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#AnnaFilek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Chciałam zapytać o taką sprawę: w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 19 proponuje się zmienić brzmienie ust. 1a w kierunku, moim zdaniem, w nieuzasadniony sposób niekorzystnym dla podatników. Dotychczas przychodem z zamiany rzeczy i praw majątkowych była nadwyżka między określonymi w umowie zamiany wartościami zamienianych rzeczy lub praw. W propozycji wprowadza się zaliczenie do przychodów z odpłatnego przeniesienia rzeczy i praw w drodze zamiany u każdej ze strony wartość tych rzeczy. Czy to oznacza, że emeryt, który wykupił mieszkanie w ostatnim okresie, będzie musiał, jeżeli będzie je wymieniał na przykład na mniejsze, na niższym piętrze czy bliżej rodziny, doliczyć do dochodów całą wartość tego wymienianego mieszkania? To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#AnnaFilek">Drugie pytanie jest następujące: w propozycji zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych moim zdaniem zaszła jakaś pomyłka. Mianowicie nowa propozycja art. 16 ust. 1 pkt 38a brzmi tak: Nie zalicza się do kosztów osób prawnych wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych i organów stanowiących osób prawnych z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji. Spółdzielnia pracy jest niewątpliwie osobą prawną, organy stanowiące tej spółdzielni to jest zarząd, organy stanowiące tej spółdzielni to są rady nadzorcze. Czy wobec tego wynagrodzenia tych pracowników, którzy pracują, a nie pobierają żadnych wynagrodzeń z tytułu pełnienia przez siebie funkcji w organach stanowiących, nie będą mogły być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu?</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#AnnaFilek">Następna sprawa: Czy jeżeli któryś z lekarzy, adwokatów czy tym podobnych osób będzie wchodził w skład organów stanowiących w spółkach lekarskich lub zespołach adwokackich, to nie będzie mógł udzielać porad i pracować, tzn. znaczy będzie mógł pracować, tylko czy jego wynagrodzenia nie będą zaliczane do kosztów uzyskania tych osób prawnych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Władysława Adamskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WładysławAdamski">Panie Premierze! Mam do pana dwa pytania dotyczące druku nr 625. Otóż w art. 14 ust. 2 unormowano sposób rozliczania wynagrodzeń z tytułu terminowego odprowadzania przez płatników zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Chciałem zapytać, czy to wynika tylko z konieczności dostosowania przepisów ustawy do Ordynacji podatkowej, czy też jakieś inne względy legły u podstaw tej propozycji?</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WładysławAdamski">Drugie pytanie dotyczy art. 6, gdzie wyłącza się możliwość wspólnego opodatkowania małżonków, w sytuacji gdy jedno z nich osiąga przychody do opodatkowania w sposób zryczałtowany. Chciałbym zapytać, jakie korzyści przyniesie to dla budżetu państwa, czy przeprowadzono w tym względzie stosowne symulacje i co legło u podstaw wprowadzenia tego zapisu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Zygmunta Berdychowskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#ZygmuntBerdychowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Chciałem zadać pytanie, jakie będą konsekwencje finansowe dla naszego systemu podatkowego, jeżeli wprowadzilibyśmy w życie, począwszy od przyszłego roku, poselskie projekty zmian ustaw podatkowych i jakie może to mieć znaczenie dla rozwoju naszej gospodarki w roku 1999 w kontekście grożącego nam globalnego kryzysu gospodarczego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania panią posłankę Ewę Sikorską-Trelę z klubu Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Panie ministrze, chciałam zapytać, czy w przyszłym roku zostaną zachowane ulgi podatkowe na zakup przyrządów i pomocy naukowych, na odpłatne kształcenie dzieci własnych, na odpłatne kształcenie i doskonalenie zawodowe podatnika, na odpłatne kształcenie w szkołach wyższych w rozumieniu przepisów ustawy o szkolnictwie wyższym? Jestem zaniepokojona, bowiem w projekcie ustawy nie znalazłam art. 27a, a wręcz odwrotnie - skreśla się ten artykuł. Czy jest to jakieś niedopatrzenie? Proszę o konkretne wyjaśnienie. Czy zachowuje się ulgi na cele oświatowe, ogólnie mówiąc, i naukowe? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania panią posłankę Krystynę Cencek z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#KrystynaCencek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dyskutujemy nad projektami ustaw, które wyznaczą nowy model podatkowy. I tu mam pytanie. Jak pan ocenia propozycje płynące ze środowisk, które zajmują się problematyką opodatkowania w formie karty podatkowej. I tak: przywrócenie możliwości podwyższenia w karcie podatkowej stawek do 150%, jeżeli rozmiary działalności na to pozwalają; ograniczenie przerwy w działalności do maksymalnie 3 miesięcy, poza handlem obwoźnym; w przypadku rezygnacji z karty podatkowej w ciągu 14 dni po otrzymaniu decyzji za okres od 1 stycznia danego roku do końca miesiąca, w którym podatnik zrzekł się zastosowania opodatkowania w formie karty podatkowej, zapłaci on podatek według zasad, jakie wybrał po rezygnacji z karty, a nie obligatoryjnie na zasadach ogólnych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów pytających została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Bardzo dziękuję za rzeczowe pytania, a jeszcze bardziej za rzeczowe sugestie. Do części z nich spróbuję się teraz odnieść, do innych ustosunkuje się pan minister Jan Rudowski, który w Ministerstwie Finansów zajmuje się podatkami. Wyrażam nadzieję, że w toku prac sejmowych nawiążemy dobry dialog, na zasadzie ponadpartyjnej, bo sprawa podatków zdecydowanie na to zasługuje.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#LeszekBalcerowicz">Na początku chciałbym przedstawić państwu parę słów wyjaśnienia dotyczącego kierunków zaprojektowanej reformy i modelu docelowego. Myślę, że mimo tych tygodni dyskusji pewne kwestie wymagają ciągłego przedstawienia. Zacznę od tego, że „Biała księga”, czyli pewien projekt całościowej i długofalowej reformy, ma dwie części: jedna odnosi się do podatków pośrednich, czyli akcyzy i VAT. Druga odnosi się do podatków bezpośrednich, czyli podatku od dochodów osobistych od osób fizycznych i podatków od osób prawnych. Także mówimy o podatkach lokalnych. Przy całej krytyce, którą nie w pełni podzielam, chciałem powiedzieć, że to jest bodaj pierwszy całościowy dokument dotyczący bardzo ważnej dla każdego obywatela sprawy, przedstawiony właśnie do publicznej debaty.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#LeszekBalcerowicz">Jeśli chodzi o podatki pośrednie, to my tutaj przedstawiliśmy kalendarz dostosowań do wymagań Unii Europejskiej. Te propozycje w związku z tym płyną wyłącznie czy głównie z tego, że przecież w ogromnej większości - mówię o Polakach, Polkach i Polakach - pragniemy stać się członkiem Unii Europejskiej, bo wiemy, że to wzmocni nasze bezpieczeństwo i wzmocni nasz rozwój. Wobec tego trzeba pokazać, jakie dostosowania w jakim czasie będziemy robić, żeby móc liczyć na szybkie i dobre członkostwo w Unii Europejskiej. W „Białej księdze” pokazana jest bardzo łagodna ścieżka dostosowań.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#LeszekBalcerowicz">Jeżeli chodzi o podniesienie stawek VAT na te grupy towarów, które nie podlegają stawkom ulgowym w Unii Europejskiej... Nawiasem mówiąc, ostatnia faza rozszerzania Unii Europejskiej wiązała się z tym, że każdy nowy członek musiał akceptować likwidację stawek ulgowych. Dlatego to podkreślam, bo muszę powiedzieć, że traktowałem jako nierzetelne zarzuty, jakoby to projektodawcy „Białej księgi” z własnej inicjatywy proponowali rozmaite podwyższenia VAT. Nie, my tylko pokazujemy kalendarz dostosowań - i bardzo bym prosił, żeby tych nieuczciwych zarzutów już nie powtarzać. Możemy dyskutować o kalendarzu dostosowań, biorąc pod uwagę to, że chcemy się członkiem Unii Europejskiej stać raczej szybko.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#LeszekBalcerowicz">To prowadzi mnie do jednej z wypowiedzi pana posła Wagnera, który twierdził, że Unia Europejska nie wymaga, żebyśmy mieli na materiały budowlane stawkę 22%. To jest prawda, ale tylko półprawda - żeby użyć wyrażenia pana posła Wagnera. Żałuję, że go tutaj nie ma.</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Przekażemy, przekażemy.)</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#LeszekBalcerowicz">Unia Europejska natomiast oczekuje, że na te akurat artykuły będzie stawka podstawowa. U nas jest to 22%. Gdybyśmy zdołali obniżyć, byłaby niższa. Ale oczywiście musimy brać pod uwagę konieczności po stronie wydatków. Proszę państwa, to jest pierwsze wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#LeszekBalcerowicz">W zakresie podatków pośrednich proponujemy kalendarz dostosowań, bardzo łagodny zresztą. Poddajemy go pod publiczną debatę. Z samego założenia te kroki miały być robione począwszy od 2000 r., 2001 r., ale z dużym wyprzedzeniem właśnie to ludziom uczciwie pokazujemy.</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#LeszekBalcerowicz">Sedno propozycji tkwi w podatkach bezpośrednich, bo tu mamy pole manewru. I, proszę państwa, my możemy ustanowić lepszy system niż przeciętnie na Zachodzie. Jedną z szans kraju na dorobku jest to, żeby nie powtarzać błędów, które robiły kraje bogate. I dlatego nie można akceptować jako niezbitego argumentu tego, że jakaś część propozycji odbiega od tego, co jest na Zachodzie. Zachód popełnił w wielu przypadkach wiele błędów - proszę tylko przeczytać, co mówią tamtejsi ekonomiści na temat pewnych błędów - i rozwijał się mimo tych błędów. Albo - można powiedzieć tak - rozwijał się dlatego, że wcześniej miał o wiele lepszy system.</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#LeszekBalcerowicz">Weźmy dla przykładu Niemcy. Dużo wzorców, niestety niezbyt dobrych, przychodzi ostatnio z Niemiec - i wszystkie nazywają się „kasy”, tak nawiasem mówiąc. Niemcy miały o wiele lepszy dla rozwoju gospodarki system w latach pięćdziesiątych niż w latach osiemdziesiątych. Tylko że te dwa różne systemy noszą taką samą nazwę, tzw. społeczna gospodarka rynkowa. Ale one niewiele mają ze sobą wspólnego. Ten system, który sprzyjał rozwojowi Niemiec i zapewnia im tempo wzrostu 8% rocznie przez kilkanaście lat, był o wiele mniej przeregulowany. Był systemem bardziej wolnościowym, miał niższe podatki i niższe wydatki, w tym wydatki o charakterze konsumpcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#LeszekBalcerowicz">Proponowałbym więc, żeby w poważnej, rzeczowej dyskusji nie posługiwać się argumentem, że czegoś jeszcze nie zrobiono na Zachodzie albo że, jak tu któryś z panów posłów powiedział, proponuje się prototyp. Przez analogie do mechanicznych rozwiązań nie rozstrzyga się żadnego poważnego problemu. To jest ucieczka od meritum. Jeżeli ktoś próbuje na zasadzie metafory, analogii załatwić problem, może co najwyżej uzyskać zwycięstwo retoryczne, ale na pewno nie merytoryczne. A my potrzebujemy, proszę państwa, dla Polski zwycięstw merytorycznych, to znaczy najlepszych możliwych rozwiązań, jeżeli chcemy rzeczywiście w tych pogarszających się warunkach zewnętrznych zapewnić nam szybki rozwój. Proszę więc odłożyć na bok prototypy, to, że na Zachodzie czegoś nie ma, a wziąć pod uwagę wiedzę. Jaką wiedzę? Wiedzę, która nagromadziła się z doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-107.11" who="#LeszekBalcerowicz">Chcę państwa zapewnić, że to, co proponujemy odnośnie do podatków bezpośrednich, jest potwierdzeniem pewnego, sprawdzonego kierunku reform podatkowych realizowanych na Zachodzie od 20 lat, tylko nie wszędzie z konsekwencją. Wszędzie z wielkim trudem, wobec obrońców poszczególnych typów ulg - też słyszeliśmy ich na tej sali - proponuje się, aby obniżyć stawki, rozszerzając bazę podatkową, i dzięki temu uprościć system.</u>
          <u xml:id="u-107.12" who="#LeszekBalcerowicz">Chciałbym podkreślić - może to szczególnie zainteresować koleżanki i kolegów z tej strony sali - że wielka reforma podatkowa za czasów prezydenta Reagana polegała właśnie na tym, że zlikwidowano wiele ulg, między innymi wyeliminowano ulgi inwestycyjne, oraz obniżono stawki.</u>
          <u xml:id="u-107.13" who="#LeszekBalcerowicz">W czasie ostatniego swego pobytu w Stanach Zjednoczonych miałem okazję rozmawiać z twórcami tej reformy. Przyjadą oni do Polski, żeby między innymi powiedzieć na podstawie amerykańskiego doświadczenia, a także w świetle wiedzy teoretycznej, dlaczego ich zdaniem również ulgi inwestycyjne nie sprzyjają rozwojowi. Za chwilę do tego przejdę.</u>
          <u xml:id="u-107.14" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Liczę więc na to, że dyskusja nad tym bardzo ważnym zagadnieniem będzie oparta na argumentach rzeczowych, a nie na metaforach, jakkolwiek atrakcyjnych, i na wiedzy, zarówno teoretycznej, jak i praktycznej. To, co proponujemy w „Białej księdze”, jest pewną logiczną konsekwencją wynikającą z dobrze sprawdzonych reform na Zachodzie. Jest także jednym wielkim zaleceniem ze strony wybitnych teoretyków podatków, których imponującą listę przedstawimy i których możemy tu dostarczyć w razie potrzeby szanownym posłankom i szanownym posłom.</u>
          <u xml:id="u-107.15" who="#LeszekBalcerowicz">Natomiast, proszę państwa, co do argumentu, że nastawienia społeczne są negatywne - przede wszystkim trzeba by tu zapytać, w odniesieniu do jakich elementów: czy do haseł, czy do meritum. Otóż istota propozycji dotyczących podatku od dochodów osobistych - przypominam: nie jest to podatek liniowy, tylko podatek prosty - zawiera się w dwóch punktach. Po pierwsze, zasadniczo zwiększyć kwotę wolną od opodatkowania. Chodzi tu nie tylko o to, żeby od razu odciążyć osoby biedniejsze, lecz przede wszystkim o to, żeby wyrwać je z pułapki bezrobocia. Na czym to polega? Ta pułapka jest w obecnym systemie podatkowym w Polsce. Jeżeli ktoś jest na zasiłku i tylko na zasiłku, mało mu się opłaca podjąć nisko płatną pracę, bo dochód z pracy od razu wpada w podatek. To jest, proszę państwa, sytuacja niemoralna, bo obecny system podatkowy zmusza ludzi czy też skłania ich do trwania na zasiłku.</u>
          <u xml:id="u-107.16" who="#LeszekBalcerowicz">Jeżeli podwoimy kwotę wolną od opodatkowania, wtedy ten dochód z pracy nie wpadnie jeszcze w podatek w przypadku ludzi biednych. Wtedy też będzie większa zachęta do tego, żeby wychodzić z zasiłku. I na tym tle dziwi mnie po prostu, że bardzo duża część propozycji zgłoszonych w „Białej księdze”, a mianowicie podwojenie od przyszłego roku kwoty wolnej od opodatkowania i odpowiednia kompensata ruchem stawek, nie została przyjęta, nie została zaproponowana. Ja nie wiem, jak to wytłumaczyć ludziom biedniejszym, tak nawiasem mówiąc. Ma ona być wprowadzona od 2000 r. wraz z odpowiednim ruchem stawek.</u>
          <u xml:id="u-107.17" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Jedną z podnoszonych tu kwestii - tak jak w serii pod nazwą „półprawdy” - było to, że oto nie ma żadnej korelacji między kształtem systemu podatkowego a tempem rozwoju. Tylko na jakiej drodze dochodzono do tego wniosku? Na drodze niezwykle - jak by to powiedzieć - niefachowej. Nie wystarczy bowiem zestawić po prostu różnych stawek i następnie tempa rozwoju. Dlaczego? Po prostu dlatego, że rozwój zależy od kilku czynników naraz. Wymieniałem je w tej dzisiejszej debacie. Zależy od zdrowia finansów publicznych, czyli od skali deficytu, zależy od prostoty systemu prawnego, zależy od struktury własnościowej gospodarki, czyli tempa prywatyzacji, zależy wreszcie od podatków.</u>
          <u xml:id="u-107.18" who="#LeszekBalcerowicz">Bywa więc tak, że mamy w systemie podatkowym w niektórych krajach niedobre rozwiązania, ale są one kompensowane lepszymi rozwiązaniami w pozostałych zakresach - i po prostu dlatego te proste korelacje są od samego początku zasadniczo wadliwe. Na tej drodze niczego się nie udowodni. Natomiast jeżeli się weźmie poważny model ekonomiczny, który kontroluje wszystkie zmienne zasadnicze, to wtedy widać rzeczywiście, że system podatkowy może mieć lepszy lub gorszy wpływ na tworzenie miejsc pracy, na zakres oszczędzania oraz na chęć do tego, żeby podejmować pracę zamiast pozostawać na zasiłku, czyli może lepszy lub gorszy wpływ na zachowania, od których zależy osobiste, materialne, ekonomiczne powodzenie ludzi i w sumie rozwój gospodarki, bo na rozwój gospodarki składają się zachowania milionów ludzi, którzy zachowują się różnie, w zależności od postrzegania swojego osobistego interesu i interesu kraju jako całości, zależnie od tego, w jakich warunkach działają, a te warunki nazywają się ustrojem. Zły ustrój oznacza wolny rozwój, dobry ustrój oznacza szybki rozwój. Fragmentem dobrego ustroju jest publicznie złożona propozycja upraszczającej reformy systemu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-107.19" who="#LeszekBalcerowicz">Chciałbym przy okazji jeszcze jedno pokreślić: niewłaściwe jest sprowadzanie całości sprawy do krótkiego okresu i do przesunięć redystrybucyjnych. Jeśli wszyscy skupimy uwagę na redystrybucji, to zgubimy z pola widzenia to, co jest najważniejsze, a mianowicie rozwój. Kraj bogaty może sobie na to pozwolić, bo już jest bogaty. Kraj na dorobku nie może sobie na to pozwolić. To mnie trochę zdziwiło w tej debacie o podatkach - mam nadzieję, że to się będzie zmieniać - chodzi mianowicie o skoncentrowanie uwagi na kwestiach redystrybucji i tracenie z pola widzenia kwestii rozwoju, związku między tymi propozycjami a szybkością rozwoju, tworzenia miejsc pracy i zachęcania ludzi do podejmowania pracy, jak powiedziałem, a nie pozostawania na zasiłku.</u>
          <u xml:id="u-107.20" who="#LeszekBalcerowicz">Bardzo istotną, merytoryczną sprawą - dziękuję tutaj za rzeczowe uwagi - jest kwestia ulg inwestycyjnych. Wedle wiedzy, która mi jest dostępna, wiedzy, która jest oparta na dostępnej mi teorii ekonomii, na doświadczeniach z reform podatkowych, ulgi inwestycyjne nie są zasadniczym czynnikiem sprzyjającym inwestowaniu. Bo inwestowanie, proszę państwa, zależy od szeregu czynników. Przede wszystkim inwestowanie zależy od tego, czy przedsiębiorcy mają zaufanie, chodzi o perspektywy gospodarki. Inwestuje się wtedy, kiedy się wie, że gospodarka będzie się rozwijać, nie będzie się załamywać, a więc całość polityki, m.in. finansów publicznych, prostota przepisów prawnych, stabilność, także stabilność polityczna, to niezwykle ważne wyznaczniki, jeśli chodzi o skłonność do inwestowania, i te umacniajmy jak najprostszymi sposobami. Z drugiej strony inwestycje muszą mieć podstawę, jak wiemy, w oszczędnościach. Wiemy, że jak się nie ma oszczędności, gdy są one małe, wtedy jesteśmy skazani na uzupełnianie inwestycji, głównie z zagranicy, to też trzeba robić. Jednak im większe pokrycie inwestycji w oszczędnościach, tym bezpieczniej. A jak z kolei zwiększamy oszczędności, skłonność do oszczędzania? Jak najmniejszy deficyt, bo deficyt to są ujemne oszczędności z punktu widzenia ekonomii, zwłaszcza jeżeli wydatki budżetowe finansowane pożyczaniem nie są kierowane na inwestycje publiczne, a na wydatki bieżące. Tak jest w Polsce, proszę państwa. Jeżeli więc chcemy zwiększać podstawę inwestowania, to musimy ograniczać deficyt budżetu. I znów nie poprzez podwyższanie podatków, a przez racjonalizację wydatków. Druga sprawa to skłonność do inwestowania indywidualnego i tu niezwykle ważną częścią inwestycji są zyski przedsiębiorstw. Kiedy będą one większe? Kiedy przedsiębiorstwa będą sprawniejsze, m.in. poprzez prywatyzację oraz jeśli przedsiębiorcy zostawimy więcej zysku poprzez niższe opodatkowanie. To proponujemy: mniejsze opodatkowanie, czyli większa skłonność i zarazem zdolność do inwestowania.</u>
          <u xml:id="u-107.21" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Jeszcze jedno chciałem podkreślić w tym ogólnym wprowadzeniu. Chciałem powiedzieć - co już podkreślałem - że prezentuję tu wspólne stanowisko rządu AWS i Unii Wolności, zaprezentowałem model docelowy i poprzednio pewien pakiet wstępny. On ma dwie części. Pierwsza część dotyczy wszystkich uproszczeń i ułatwień w działalności gospodarczej. Ta część jest jak gdyby bezwarunkowa, tzn. tą część trzeba realizować. Druga część dotyczy wycofania tej najbardziej kontrowersyjnej ulgi. Otóż zaproponowaliśmy to, mówię o sobie, w dobrej wierze, z myślą, że to otworzy drogę do zasadniczej reformy od 2000 r. - a mówię to ze względu na głosy odzywające się akurat z tej strony sali - tej reformy, o której mówiłem, że ma pokrycie i ma uzasadnienie zarówno w doświadczeniu, jak i w teorii ekonomii i jest szczególnie potrzebna ludziom biedniejszym, żeby umożliwić im poprawę warunków życia dzięki pracy.</u>
          <u xml:id="u-107.22" who="#LeszekBalcerowicz">Mówiłem już, proszę państwa, o niektórych wypowiedziach pana posła Wagnera. Może się jeszcze odniosę do innych, po prostu nie chciałbym pozostawić tego bez reakcji. Jeszcze raz składam wyrazy ubolewanie, że go tutaj nie ma. Otóż mówi pan poseł Wagner, że w sumie w Polsce mamy nieduży fiskalizm, tylko 42% PKB. To jest bardzo duży fiskalizm, ta relacja sumy podatków włącznie z tymi podatkami, które nazywają się składkami, a są najgorszą formą opodatkowania, bo obciążają koszty pracy. To jest bardzo duży fiskalizm, wyższy, proszę państwa, niż w Stanach Zjednoczonych, gdzie jest poniżej 40%. Przy czym istnieje taka zależność, że kraje biedniejsze, o niższym dochodzie na jednego mieszkańca, powinny mieć niższą relację sumy podatków do PKB niż kraje bogatsze. Dlaczego mamy tak dużo? Bo wyszliśmy z tym z socjalizmu. W socjalizmie była ogromna redystrybucja dochodu przez budżet i między innymi dlatego wolno się rozwijaliśmy. Inne przyczyny to oczywiście zdominowanie gospodarki przez państwo. Z trudem z tego wychodzimy, ale musimy z tego wyjść. Proszę popatrzeć, co się dzieje w krajach od nas bogatszych, które mają podobne wskaźniki fiskalizmu. Wszystkie starają się je redukować. Np. socjaldemokratyczny rząd w Niemczech - jakie są jego zapowiedzi? Że będzie obniżać fiskalizm. To tak a propos lewicy i prawicy. Ja rzeczywiście sądzę, że to wprowadza w błąd. Natomiast to są ci, co obniżają podatki, zmniejszają fiskalizm, ci, co umacniają finanse publiczne i ci, co nie obniżają - to są prawdziwe, rzeczywiste podziały.</u>
          <u xml:id="u-107.23" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Chciałem się tylko krótko odnieść do niektórych pytań. Poproszę pana ministra Rudowskiego o uzupełnienie.</u>
          <u xml:id="u-107.24" who="#LeszekBalcerowicz">Pan poseł Manicki pytał o konsultacje ze związkami zawodowymi. Wyjaśniam, że zasadnicza część propozycji w momencie, kiedy została opracowana, a to było w czerwcu zeszłego roku, została przesłana do związków zawodowych. Sprawa ulg, zwłaszcza ulgi budowlanej - to było zawarte w „Białej księdze”. Natychmiast zostało to przesłane do związków zawodowych na początku września. Mamy teraz październik, czyli ten termin upłynął. I wreszcie same ustawy, w których to jest zawarte - to uzupełnienie ustawowe zostało przesłane bodajże 29 września. Liczymy na szybką odpowiedź na propozycje, które znacznie wcześniej zostały przekazane naszym partnerom społecznym.</u>
          <u xml:id="u-107.25" who="#LeszekBalcerowicz">Proszę Państwa! O ulgach inwestycyjnych już miałem okazję powiedzieć. Następne bardziej istotne pytania dotyczyły Ordynacji podatkowej, aparatu skarbowego. Otóż chciałem powiedzieć, że oprócz pierwszej „Białej księgi” powstaje druga, zgodnie z zapowiedzią. Ona dotyczy stosunków, a raczej regulacji prawnych rządzących stosunkami między podatnikami a aparatem skarbowym. Idzie o to, żeby te stosunki układały się jak najlepiej, ale zarazem, żeby efektywność ściągania podatków nie spadała. Mamy już rezultaty prac społeczno-rządowej komisji, które dotyczą także Ordynacji podatkowej, i niebawem, myślę, przedstawimy stosowne propozycje. Od wczoraj bawi w Polsce w Ministerstwie Finansów zaproszona przez nas znacznie wcześniej misja Międzynarodowego Funduszu Walutowego, reprezentująca wybitnych fachowców, która ma przeanalizować stan naszego aparatu skarbowego i celnego i z tej diagnozy, na podstawie najlepszych międzynarodowych wzorców, wysnuć wnioski o pewnych krokach naprawczych. Przy czym chcę powiedzieć, że na tle różnych krajów sąsiednich nasz aparat skarbowy już w tej chwili prezentuje dużą sprawność.</u>
          <u xml:id="u-107.26" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Mowa była o tym, że ta obniżka CIT nie jest z 36 do 32 tylko z 34 do 32. Wszystko zależy od punktu odniesienia. Jeżeli zestawiamy z obecnym rokiem to jest to obniżka z 36 do 32, ale rzeczywiście w przyszłym roku bez naszej propozycji wycofania ulg inwestycyjnych byłoby to 34. Są tu więc dwa różne porównania.</u>
          <u xml:id="u-107.27" who="#LeszekBalcerowicz">Pan poseł Jaskiernia zadał, jak myślę, bardzo istotne pytania. Pierwsze dotyczyło kas oszczędnościowo-budowlanych. Chciałbym powiedzieć, że analizy, które przeprowadziliśmy w Ministerstwie Finansów przy udziale ekspertów międzynarodowych, pokazały bardzo duże niebezpieczeństwo, że ich akceptacja w obecnym kształcie doprowadziłaby do bardzo dużego strumienia zobowiązań z budżetu, co z kolei powodowałoby presję na wzrost podatków, a do tego przecież nie mogliśmy dopuścić. I stąd nasze prace i propozycje nowelizacji. Wyrażam tu nadzieję, że w trybie pewnych uzgodnień uda nam się dopracować szybko taki model, może jeden model specjalnych instytucji oszczędnościowych w dziedzinie budownictwa mieszkaniowego, który będzie dobry zarówno dla budownictwa mieszkaniowego, jak i dla podatników - tzn. nie będzie rodził niebezpieczeństwa podwyższania podatków.</u>
          <u xml:id="u-107.28" who="#LeszekBalcerowicz">Drugie, bardzo istotne, pytanie dotyczyło natury zastrzeżeń zgłoszonych w imieniu rządu do poselskich projektów podatkowych, a także do projektu wzrostu świadczeń rodzinnych, zgłoszonego przez panią posłankę Banach. Chcę powiedzieć, że te zastrzeżenia byłyby istotne nawet wówczas, gdyby w świecie nie było tak znacznego pogorszenia warunków gospodarowania. Nawet przed tym pogorszeniem było oczywiste, że Polska musi możliwie szybko równoważyć finanse publiczne z dwóch powodów: po pierwsze, aby zagrodzić drogę kryzysowi, by zabezpieczyć się na niskim poziomie ryzyka; po drugie, co przed chwilą starałem się powiedzieć, deficyt w finansach publicznych pomniejsza oszczędności w kraju i pośrednio pomniejsza możliwości finansowania inwestycji. To co się stało i co się dzieje na naszych oczach - i co może się dziać - jest oczywiście dodatkowym argumentem, aby w żadnej mierze nie igrać, nie podejmować - jakkolwiek uzasadnionych - ustaw, które w konsekwencji obróciłyby się przeciwko tym, którym mają służyć. Komu? Milionom polskich rodzin. Uważam, że jest żelazny związek pomiędzy stanem finansów publicznych a zdrowiem budżetów. Jeśli bowiem pogorszy się stan finansów publicznych, to niezależnie od intencji - które zawsze są szlachetne, oczywiście - naraża się na szwank dobro gospodarki, czyli w sumie budżety domowe.</u>
          <u xml:id="u-107.29" who="#LeszekBalcerowicz">Co do kwestii dostosowań do Unii Europejskiej to, jak rozumiem, panie pośle, miałem okazję złożyć tutaj wyjaśnienie, że dotyczą one przede wszystkim podatków pośrednich. W zakresie podatków bezpośrednich, powtarzam, mają wielką, wielką szansę mieć prostszy i lepszy system, będący pewną kulminacją kierunku zapoczątkowanego w tamtych krajach. System o wiele prostszy. Nawiasem mówiąc, czasami słyszymy, że jest tu ryzyko, bo to jest nowe. Chcę powiedzieć, że nie ma żadnego ryzyka. Dlaczego? Dlatego że zastępujemy coś bardziej skomplikowanego prostszym systemem. Jeżeli porównujemy ryzyko, to ryzyko jest w status quo, nie zawsze bowiem działanie jest bardziej ryzykowne od zaniechania. Bywają zaniechania, które są niezwykle ryzykowne dla ludzi. Uważam, że zaniechanie reformy systemu podatkowego należałoby do tej kategorii.</u>
          <u xml:id="u-107.30" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! Byłem również pytany o pogląd rządu na temat polityki prorodzinnej. Powiedziałbym tak: musimy się oderwać od podręcznikowych definicji, od cytowania autorytetów, a użyć własnej głowy - mimo że mówię to we własnym imieniu, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-107.31" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Zwłaszcza że dla rodziny najważniejszą częścią ciała jest głowa.)</u>
          <u xml:id="u-107.32" who="#LeszekBalcerowicz">Jestem przekonany, że każdy w rządzie jest tego zdania, iż trzeba używać własnej głowy. Wówczas musimy sobie zadać pytanie, od czego zależy pomyślność rodziny, by nie ulegać magicznemu myśleniu. Zapewne będziemy zgodni, że jednym z filarów jest dostępność pracy - trwałej dzięki temu, że jest konkurencyjna - dostępność mieszkań, usuwanie patologii, które ciągle są jeszcze wielkim problemem w Polsce. Jeżeli się zgodzimy co do tych i innych filarów pomyślności rodziny, wtedy musimy się zastanowić, jakie czynniki umacniają te filary i pośrednio umacniają dobro rodziny. Myślę, że nasuwa się tu kilka zasadniczych spraw, którymi może się zająć władza publiczna, jeżeli chce wywiązywać się ze swoich obowiązków (zwłaszcza w takich czasach, w kraju na dorobku): sprawne i proste otoczenie prawne przedsiębiorstw, finanse publiczne nie stwarzające zagrożenia dla całego kraju i w sumie dla każdej rodziny, podatki sprzyjające podejmowaniu i tworzeniu pracy i, poprzez pracę, sprzyjające podwyższaniu standardu życia w rodzinach, dostępność miejsc pracy, wreszcie rozwój gospodarki i niskie stopy procentowe, dzięki obniżaniu inflacji i deficytu, zwiększenie dostępności mieszkań, również poprzez kredyt mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-107.33" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Oby słowo stało się ciałem.)</u>
          <u xml:id="u-107.34" who="#LeszekBalcerowicz">Myślę, że to są filary, które przy poważnej dyskusji...</u>
          <u xml:id="u-107.35" who="#LeszekBalcerowicz">Witam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-107.36" who="#komentarz">(Poseł Marek Wagner: Słuchałem pana premiera z galerii.)</u>
          <u xml:id="u-107.37" who="#LeszekBalcerowicz">Rozumiem, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-107.38" who="#LeszekBalcerowicz">Taki byłby chyba zasadniczy pogląd na temat związków między tym, co robi władza publiczna poprzez politykę wobec gospodarki, a dobrem rodziny.</u>
          <u xml:id="u-107.39" who="#LeszekBalcerowicz">Szanowni państwo, były również pytania dotyczące skutków finansowych projektów. Chciałbym potwierdzić to, co mówiłem na początku: każdy z nich w różnym stopniu naraziłby na szwank finanse, które trzeba w tej chwili umacniać. Żaden z tych projektów nie jest wkalkulowany w projekt budżetu, który został już opracowany na podstawie założeń przyjętych przez rząd, mianowicie że Polska pokaże sobie i innym, że nadal stabilizuje swoją gospodarkę. A koszty w zależności od projektu sięgałyby od 0,5 mld zł do 22 mld zł. 0,5 mld to jest podważenie, 22 mld to byłoby zniszczenie finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-107.40" who="#LeszekBalcerowicz">Wreszcie w odpowiedzi na pytanie zadane przez panią posłankę Trelę chciałbym powiedzieć, że zostawiamy ulgi oświatowe. Pewien warunek ich usunięcia - wprowadzenie bonu oświatowego - nie uzyskał bowiem niestety należytej podstawy prawnej w toku prac parlamentarnych. Dopiero wtedy, gdy zostanie on utworzony, będzie można zastanawiać się nad eliminacją ulg oświatowych. Pozostawiamy ulgi na zakup aparatury naukowej, choć trzeba też powiedzieć, iż zdarza się, że z tego tytułu kupowane są aparaty wideo, tak więc nie każda szlachetnie brzmiąca ulga daje równie dobre rezultaty, warto może o tym pamiętać. Jeszcze raz przypomnę, że zachowujemy, zgodnie z założeniami „Białej księgi”, ulgi remontowe; zachowujemy też ulgi zdrowotne - tak, aby nowemu systemowi finansowania służby zdrowia dać czas na sprawdzenie się. I przypomnę, że nigdy nie mieliśmy zamiaru likwidowania ulg przysługujących osobom niepełnosprawnym. Uważam, że jest to wyrównywanie szans, a nie żadna łaska - po prostu w ten sposób staramy się wyrównywać szanse.</u>
          <u xml:id="u-107.41" who="#LeszekBalcerowicz">Wysoki Sejmie! Panie Marszałku! Na tym bym skończył swoją cząstkową odpowiedź na pytania zadane w dyskusji podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-107.42" who="#LeszekBalcerowicz">Chciałbym raz jeszcze podziękować za pytania oraz wypowiedzi i na koniec powiedzieć, że liczę na to, iż dalsza praca nad podatkami będzie rzeczowa i prowadzona w taki sposób, na jaki ten problem zasługuje, tzn. ponad podziałami partyjnymi. Ze swej strony pragnę zapewnić państwa, że tak będę do tego podchodzić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu premierowi. Miejmy nadzieję, pan poseł Wagner przecież deklarował współpracę.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pozwolę sobie jeszcze udzielić głosu podsekretarzowi stanu w Ministerstwie Finansów panu Janowi Rudowskiemu. Potem panie i panowie posłowie, którzy zadawali pytania, będą mogli jeszcze raz spróbować.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#JanRudowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odniosę się wyłącznie do szczegółowych pytań, które zostały postawione w ostatniej części debaty.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#JanRudowski">Pierwsza kwestia związana jest z wycofywaniem ulg i zachowaniem praw nabytych przez podatników. Myślę, że problem poruszony przez pana posła Ajchlera nie dotyczy wyłącznie kwestii, która wiąże się z waloryzacją kwoty dużej ulgi inwestycyjnej, mieszkaniowej, ale winien być traktowany nieco szerzej.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#JanRudowski">Deklarowaliśmy, że dołożymy maksymalnych starań, aby - i tak należy odczytywać zapisy, które znalazły się w projektach ustaw zmian w podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych - zostały zachowane wszelkie prawa nabyte podatników. Zapis, który odnosi się do ulg mieszkaniowych, wiąże się z tym, że także po stronie już nabytych praw podatnik zachowuje wszelkie uprawnienia - w tym również w dalszym ciągu będą miały zastosowanie przepisy dotyczące waloryzacji kwot ulg mieszkaniowych. Jeżeli taka inwestycja mieszkaniowa została rozpoczęta, to temu podatnikowi trzeba zagwarantować prawo do wykorzystania tej ulgi zgodnie z przepisami, na podstawie których to prawo zostało przyznane.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#JanRudowski">Podkreślamy również, że wygasanie tych ulg, utrata praw do nich, będzie następowało na podstawie przepisów, pod rządami których podatnik nabył prawo do tej ulgi. To działanie jest spowodowane m.in. tym, że każdy przepis rządu w projekcie zawierający pomyłkę, jeżeli zostałby przyjęty przez Wysoką Izbę, mógłby być skutecznie zaskarżony do Trybunału Konstytucyjnego. Tego typu problemy już występowały, znane są Wysokiej Izbie, a więc nie będę ich opisywał.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#JanRudowski">Kolejna sprawa dotyczy różnicy pomiędzy ulgą z tytułu oszczędzania w budowlanej kasie mieszkaniowej i w kasach mieszkaniowych. Ta różnica wynika z samej istoty preferencji podatkowych. W budowlanych kasach mieszkaniowych, które jeszcze nie zaczęły działać, preferencja podatkowa pomyślana jest jako zwolnienie premii, która wiąże się z oszczędzaniem w kasach, natomiast w kasach mieszkaniowych przyjęte zostały preferencje w formie możliwości odliczenia od dochodu wydatków związanych z oszczędzaniem w kasie mieszkaniowej. Wycofanie ulgi związanej z oszczędzaniem w kasie mieszkaniowej wiąże się z likwidacją tego odliczenia, z zachowaniem jednak praw nabytych, co polega na tym, że podatnik będzie mógł korzystać z tej ulgi do końca okresu oszczędzania. Po skończeniu okresu oszczędzania będzie mógł skorzystać z preferencyjnego kredytu. Tak więc podatnik, jeżeli taki rachunek otworzył i rozpoczął oszczędzanie, przez cały okres oszczędzania będzie mógł korzystać z ulgi.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#JanRudowski">Kolejna ważna kwestia dotyczy aktualizacji wyceny środków trwałych. Jest to na gruncie prawa podatkowego bardzo istotne zagadnienie w podatku dochodowym. Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia środków trwałych jest jednym z ważnych elementów konstrukcji po stronie kosztów prowadzenia działalności. Istotne jest, w jaki sposób dokonuje się ustalenia tych wydatków. Ważna jest sama podstawa obliczenia, ale również stopy i zasady, według których dokonuje się obliczenia wydatków z tytułu zużycia środków trwałych stanowiących koszty uzyskania przychodów. W naszej propozycji na rok bieżący nie znalazł się zapis dotyczący aktualizacji środków trwałych, wymagałoby to zmiany rozporządzenia ministra finansów w tej sprawie. Przewidujemy jednak tu kompleksowe prace i zmiany w związku z przygotowywaniem docelowych rozwiązań, które miałyby obowiązywać od 1 stycznia 2000 r. W toku prac nad ustawą o podatku dochodowym będziemy starali się przenieść przepisy dotyczące aktualizacji wyceny środków trwałych do ustawy, tak aby nie znajdowały się w rozporządzeniu. Są to zbyt ważne przepisy, aby były to regulacje wprowadzane w drodze rozporządzenia. Ponadto będziemy się starali maksymalnie zadbać o to, aby te przepisy były zbliżone do przepisów prawa bilansowego. Wówczas nastąpi również rozstrzygnięcie, przy uwzględnieniu możliwości budżetowych, kwestii sposobu i zakresu aktualizacji wyceny środków trwałych.</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#JanRudowski">Kolejna sprawa dotyczy zachowania organów podatkowych w związku ze stosowaniem przepisów związanych z poborem należności podatkowych. Organy podatkowe uprawnione są do tego, aby w sytuacji zaistnienia przesłanek wydawać decyzje podatkowe i zgodnie z ordynacją określać wielkość zaległości podatkowych. Znany na pewno jest Wysokiej Izbie również sposób tworzenia środka specjalnego w administracji podległej ministrowi finansów. Podstawą prawną do tworzenia środka specjalnego są zapisy ustawy o urzędzie ministra finansów, izbach skarbowych. Sprawa ta była przedmiotem wielu dyskusji w trakcie posiedzeń Komisji Finansów Publicznych, jest również przedmiotem corocznej kontroli Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#JanRudowski">Sposób kształtowania tego określa sama ustawa. Ustawa przede wszystkim daje podstawy do odpisu na środek specjalny w związku z koniecznością usprawnienia funkcjonowania administracji skarbowej. Te odpisy, które w wysokości 20% od wartości dodatkowych ustaleń, będących wynikiem bezpośredniej pracy administracji skarbowej, trafiają na konto rachunku środków specjalnych, są bezwzględnie poddane takiej kontroli i przede wszystkim służą usprawnieniu funkcjonowania aparatu skarbowego. W sytuacji jednak, jeżeli dochodzi do takiej przegranej sprawy przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, konsekwencja polega na tym, iż rachunek środka specjalnego pomniejszany jest z tytułu konieczności zwrotu podatnikowi, oczywiście z odpowiednim oprocentowaniem, nienależnie pobranego podatku. Czyli rachunek środka specjalnego zasilany jest z tego typu dodatkowych dochodów, ale jednocześnie z takim właśnie zastrzeżeniem, że nie jest to zasilenie, które nie podlega kontroli rozliczeń, i jeżeli następuje konieczność zwrotu z oprocentowaniem, to oprocentowanie również pomniejsza dochody środka specjalnego.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#komentarz">(Poseł Marek Wagner: Najlepiej go zlikwidować, nie będzie kłopotu.)</u>
          <u xml:id="u-109.9" who="#JanRudowski">Panie pośle, na ten temat oczywiście można dyskutować, i na pewno przy kolejnych zmianach przepisów prawa podatkowego ta dyskusja będzie trwała, natomiast bez wątpienia dla administracji skarbowej należałoby stworzyć odpowiedni system wynagradzania, który zastąpiłby te wynagrodzenia, które częściowo finansowane są ze środka specjalnego. Należałoby zadbać o to, aby zakończone zostały procesy najbardziej wymagające inwestycji w administracji skarbowej, w tym między innymi stworzenia ogólnokrajowej sieci informatycznej dla administracji skarbowych. Jeżeli te problemy byłyby rozwiązane przy finansowaniu ze środków budżetowych, na pewno byłby to prostszy system nie wymagający częstych kontroli Najwyższej Izby Kontroli i corocznych debat w Komisji Finansów Publicznych na temat sposobu kształtowania środka specjalnego. Decyzje organów podatkowych poddane są oczywiście kontroli sądowej. Sprawy podatkowe wywołują wiele emocji w toku dyskusji, tym bardziej w toku rozpatrywania indywidualnych spraw. Jeżeli te indywidualne sprawy wywołują takie emocje, to oczywiście podatnik korzysta z prawa zaskarżenia do sądu tych indywidualnych decyzji i rzeczywiście udział decyzji podatkowych zaskarżanych do Naczelnego Sądu Administracyjnego jest wysoki.</u>
          <u xml:id="u-109.10" who="#JanRudowski">Natomiast chciałbym tu podkreślić, i to świadczy również o dobrej pracy administracji skarbowej, że udział uchylanych decyzji w sprawach podatkowych, biorąc pod uwagę zakres działania całej administracji, nie jest tak znaczny, wynosi 25–30%. Zdarza się incydentalnie w niektórych ośrodkach, że poziom uchyleń bywa wyższy. Natomiast mogę powiedzieć, po spotkaniach z kierownictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego, że sprawy podatkowe nie należą do tych spraw, które kompromitują administrację w ogóle, jeżeli chodzi o sposób przygotowania prezentacji i następnie jakość rozstrzygnięć, które przekazywane są do administracji podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-109.11" who="#JanRudowski">Jednocześnie Naczelny Sąd Administracyjny bardzo wyraźnie podkreśla, że w administracji podatkowej wdrożone zostały systemy przekazywania informacji o orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, które powodują, że do sądu administracyjnego nie trafiają po raz kolejny sprawy, które były przedmiotem rozstrzygnięć, przesądzeń, w drodze uchwał podejmowanych w poszerzonym składzie przez sędziów sądu administracyjnego. Takich sytuacji nie ma, co jest też dobrym objawem pracy administracji skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-109.12" who="#JanRudowski">Kolejna sprawa związana była ze sposobem określania stawek karty podatkowej. Przygotowując ustawę o zryczałtowanych formach opodatkowania, poddaliśmy weryfikacji wielkość stawek karty podatkowej, do tej pory określanej w drodze rozporządzenia ministra finansów. Chciałbym Wysokiej Izbie przypomnieć, że w 1998 r. stawki karty podatkowej płacone są przez podatników w wysokości ustalonej na rok 1997. Na rok 1998 stawki te nie były podwyższane, co wynikało z tego, iż po wejściu w życie konstytucji nie można było tej regulacji wprowadzać w drodze kolejnego rozporządzenia ministra finansów. Stąd też rzeczywiście w tej ustawie stawki karty podatkowej zostały podwyższone. Podwyższenie to uwzględnia kształtowanie się dochodowości w poszczególnych branżach, i tak jak do tej pory lokalizację zakładu, wielkość zatrudnienia w zakładzie, a więc rodzaj, położenie i wielkość zatrudnienia. Każda ze stawek karty podatkowej była kalkulowana przy udziale reprezentacji podatników. Sposoby kalkulacji przedstawiano podatnikom, w tym głównie zrzeszeniu handlu, w przeglądzie stawek karty podatkowej uczestniczyła również reprezentacja rzemiosła. Odbyły się specjalne uzgodnienia w tym zakresie, jest to zatem wynik pewnego kompromisu. Z jednej strony staraliśmy się podnieść stawki karty podatkowej, tak by oddawała ona poziom wzrostu cen, kształtowanie się poziomu dochodowości w poszczególnych branżach, ale również uwzględniała możliwości płatnicze zakładów. Na pewno zamierzeniem ministra finansów nie było to, aby ograniczyć dostęp podatników do karty podatkowej, aby wysokość stawek zniechęcała do wyboru tej formy opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-109.13" who="#JanRudowski">Pragnę również przypomnieć, iż w przepisach dotyczących tej formy opodatkowania istnieje w indywidualnych przypadkach możliwość obniżenia stawki karty podatkowej, jeżeli w ocenie podatnika odbiega ona od realnych warunków, które wiązałyby się z opodatkowaniem danej działalności. Wówczas na indywidualny wniosek organy podatkowe, po zasięgnięciu organów samorządowych, mogą stawkę karty podatkowej obniżyć. I ostatecznie, jeżeli ta droga okazuje się dla podatnika drogą nie wyczerpującą możliwości płacenia podatku stosownie do wielkości osiąganych przychodów i kształtowania się dochodów z tej działalności, to podatnik może wybrać ogólne zasady opodatkowania i wówczas będzie płacił podatek dochodowy od rzeczywistego dochodu.</u>
          <u xml:id="u-109.14" who="#JanRudowski">Jeśli chodzi o zakres ulg, które wiążą się z wydatkami na kształcenie, na świadczenia zdrowotne. Być może trudno znaleźć zapisy dotyczące tych ulg, ponieważ nie znajdują się one w art. 27b z uwagi na to, że artykuł ten, w związku z wprowadzeniem kas chorych, stanowi o odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne. Stąd też nowy art. 27c zawiera katalog tych wszystkich ulg. Pragnę uspokoić Wysoką Izbę; jak zapowiedział pan premier, ulgi te zostały zachowane, z tym że z wymienionych powodów zmieniła się numeracja artykułów.</u>
          <u xml:id="u-109.15" who="#JanRudowski">Zmiana, która zamieszczona została w art. 16 ust. 1 pkt 38, jest zmianą o charakterze redakcyjnym. W związku z orzeczeniami zapadającymi w Naczelnym Sądzie Administracyjnym był postulat, aby doprecyzować przepis, tak by nie budził wątpliwości. Przepis ten stanowi o tym, iż do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się jednostronnych świadczeń podatnika na rzecz osób, które są udziałowcami, akcjonariuszami bądź członkami spółdzielni nie będącymi pracownikami, z wyłączeniem spółdzielni rolniczych. Zamieszczenie tego przepisu z jednej strony ma charakter czysto redakcyjny, natomiast wiąże się również z wprowadzonymi regulacjami dotyczącymi tzw. niedostatecznej kapitalizacji. Skoro dla udziałowców i akcjonariuszy wprowadzone są zasady uniemożliwiające zaliczanie w ciężar kosztów odsetek od pożyczek udzielanych na rzecz podatnika, to należało w tym miejscu wprowadzić również zapis, który by zapobiegał zaistnieniu innych możliwości - chodzi tu o kwestie inne niż pożyczki - obchodzenia tych przepisów; stąd taka zmiana. Natomiast jeżeli nie będzie to jednostronne świadczenie, lecz na przykład umowa zlecenia, to wówczas wydatki związane z wykonaniem tej umowy po stronie podatnika będą zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.</u>
          <u xml:id="u-109.16" who="#JanRudowski">Do kosztów uzyskania przychodów zaliczone zostaną w dalszym ciągu wynagrodzenia z tytułu sprawowania zarządu; w prawie podatkowym funkcje związane z zarządem wyraźnie oddzielamy od funkcji pełnionych w radach nadzorczych. Wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji w radach nadzorczych także będą w dalszym ciągu stanowiły koszty uzyskania przychodów. Natomiast nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów świadczenia na rzecz członków rad nadzorczych. Często spotykamy się z przykładami, gdzie na rzecz członków rad nadzorczych przekazywane są świadczenia w postaci opłat za hotele, wystawne obiady. Uważam, że w tej chwili nie stać nas na taką rozrzutność, aby firma mogła zaliczać tego typu wydatki do kosztów uzyskania przychodów, będąc bardzo bezpieczna, jeśli chodzi o sposób rozliczenia, i obniżając również swój dochód do opodatkowania. Myślę, że jeżeli są firmy, które stać na to, aby członkowie rad nadzorczych, oprócz otrzymywania wynagrodzeń, mogli być w ten sposób goszczeni przez podatnika, mogą one pokrywać te wydatki z dochodu. Stąd tego typu zmiana.</u>
          <u xml:id="u-109.17" who="#JanRudowski">Jeżeli nie udzieliłem odpowiedzi na któreś z pytań, to oczywiście proszę o uzupełnienie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Marek Kaczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MarekKaczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Panie Ministrze! Ani pan premier Balcerowicz, ani pan minister Rudowski nie udzielili odpowiedzi na moje pytanie związane z polityką prorodzinną, a dotyczące rodzin rolniczych. Wymieniony przez pana ministra art. 27c proponowanej ustawy zawiera szereg regulacji, szereg zwolnień, które będą mogły być wykorzystywane przez rodziny pracownicze osiągające dochody. Żadna z katalogu tych ulg nie może być wykorzystana przez rodziny rolnicze. A więc powtarzam swoje pytanie: Co zamierza zrobić rząd, aby móc politykę prorodzinną, zgodnie z deklaracjami, zastosować również do rodzin rolniczych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Jeszcze pan poseł Bogdan Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#BogdanLewandowski">Skierowałem do pana premiera Balcerowicza pytanie o bardzo istotną sprawę, która bulwersuje zwyczajnych ludzi, mianowicie o podatek katastralny: Czy rząd zamierza wprowadzić ten podatek? Bardzo bym prosił o odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Anna Filek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#AnnaFilek">Nie dostałam odpowiedzi na pytanie odnoszące się do art. 19, to znaczy do zmiany dotyczącej spraw zamiany, przychodów. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#AnnaFilek">Po drugie, chciałabym również zapytać - bo pośrednią odpowiedź na moje drugie pytanie dostałam - czy nie uważa pan minister wobec tego, że tam należałoby dodać, że chodzi o wydatki jednostronne. Bo rozumiem, że pan minister mówił, iż jeżeli świadczenie jest dwustronne, to wtedy zalicza się to do kosztów uzyskania przychodów. Czy nie uważa pan, że tak powinno to być zmodyfikowane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Ewa Sikorska-Trela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#EwaSikorskaTrela">Panie ministrze, coraz więcej młodzieży podejmuje kształcenie w szkołach wyższych. Nie dostałam odpowiedzi na pytanie, czy w przyszłym roku te osoby, które podejmują odpłatne kształcenie w szkołach wyższych, będą mogły skorzystać z ulgi podatkowej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Pozostali posłowie, rozumiem, uzyskali odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o udzielenie odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Jana Rudowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#JanRudowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak jak do tej pory, dochody z tytułu wielostronnych umów zamian będą korzystały ze zwolnienia. Tu nie wprowadzamy żadnej zmiany. Jeżeli zamiana mieszkań następuje w ten sposób, że zamienia się mieszkanie większe na mniejsze - bo jest to często w rodzinach ruch niezbędny ze względów bytowych - to, tak jak w obecnym stanie, nie będzie ustalany dochód, jest on zwolniony z opodatkowania. Intencją tych zapisów, również art. 19, jest to, aby jednostronne świadczenia, wydatki, nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów. W związku z tym oczywiście zadbamy o to, żeby to precyzyjnie zostało skonstruowane.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#JanRudowski">Kolejna sprawa wiąże się z wprowadzeniem preferencji, ulg dla sektora rolniczego, dla rolników. Problem opodatkowania rolnictwa jest uznawany za jeden z ważniejszych problemów, które są przedmiotem prac Rady Ministrów. Nie jest możliwe wprowadzenie w tych ustawach, które są przedmiotem dzisiejszej debaty w Wysokiej Izbie, preferencji dla działalności rolniczej. Działalność rolnicza nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym i w tych aktach prawnych nie można byłoby zamieścić przepisów, umożliwiających stosowanie ulg, odliczeń przysługujących podatnikom podatku dochodowego. Natomiast w toku prac rządowych, m.in. w związku z sygnalizowaniem tego problemu w „Białej księdze”, była podnoszona sprawa opodatkowania rolnictwa, sposobu wprowadzenia nie tylko podatku od towarów i usług, ale również nowych zasad opodatkowania, w tym także rozważamy problem opodatkowania podatkiem dochodowym. Jeżeli byłby wprowadzony podatek dochodowy z działalności rolniczej na ogólnych zasadach, to również preferencje przysługujące podatnikom tego podatku miałyby zastosowanie. Czyli w pracach nad prezentowanymi w Wysokiej Izbie ustawami ten problem nie mógł być uwzględniany, natomiast jest przedmiotem pracy w przygotowywanych już docelowych rozwiązaniach w systemie podatkowym. W pracach nad tym systemem docelowym uczestniczy obok Ministerstwa Finansów kilka innych resortów, w tym m.in. ministerstwo rolnictwa, również bardzo zainteresowane rozwiązaniem tych problemów. Ministerstwo Finansów pracuje nad wprowadzeniem nowego podatku, podatku od wartości nieruchomości, który zastępowałby podatek rolny, leśny i aktualnie podatek lokalny, podatek od nieruchomości. Zdajemy sobie sprawę, że jest to regulacja trudna nie tylko ze względu na konstrukcję przepisów podatkowych, tak aby ciężary podatkowe nie były nadmierne i aby, jak wskazuje pan poseł, nie dochodziło do tego, że będą to ciężary tak wysokie, że podatnik nie będzie mógł ich ponieść często bez wyzbycia się majątku, bo przecież nie o taką konstrukcję chodzi, ale jest też trudne ze względu na konieczność przygotowania bazy ewidencyjnej, w oparciu o którą będzie można ustalać podatek, i przeprowadzenia wyceny, ustalenia wartości nieruchomości. Bo skoro ma być podatek od wartości nieruchomości - to jest zasadnicza zmiana - to trzeba ustalić tę wartość. Obecnie w Ministerstwie Finansów trwają prace, przygotowane są wstępne projekty ustawy o fiskalnym katastrze nieruchomości, czyli pierwszej ustawy, która porządkowałaby ewidencję gruntów i kolejnej ustawy o taksacji nieruchomości. Kolejną ustawą będzie ustawa o podatku od wartości nieruchomości. Te ustawy powinny być do końca roku, według harmonogramu, który przyjęliśmy w Ministerstwie Finansów, przedstawione do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Jeżeli byłyby przyjęte przez Radę Ministrów, przedłożone następnie będą do rozpatrzenia Wysokiej Izbie. Zamierzeniem Ministerstwa Finansów już na tym etapie było to, aby nie podnosić ciężarów podatkowych, aby efekt w postaci wyższych dochodów budżetowych realizowany był poprzez poszerzenie bazy podatkowej. Aktualnie pobór tego podatku m.in. natrafia na problemy w związku z nieuporządkowaniem ewidencji. Zdarzają się sytuacje, w których podatek bądź w ogóle nie jest pobierany, bo nieuregulowane są stosunki własności, nie bardzo wiadomo, komu wydać tę decyzję podatkową, jak również okazuje się, że nieruchomości zabudowane w ewidencjach nie są odnotowane jako nieruchomości, na których wzniesiono budynki czy budowle. W związku z tym poprzez uporządkowanie inwentaryzacji na pewno nastąpi poszerzenie bazy podatkowej. Stąd gminy, których dochodem będzie ten podatek, miałyby określone stałe dochody budżetowe. Natomiast dla podatnika - m.in. dla właścicieli mieszkań spółdzielczych nie będzie to oznaczało realnych zwiększeń ciężarów podatkowych. Tego nie przewidujemy.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#JanRudowski">Jeszcze jedna ważna kwestia. W związku z koniecznością takiego przygotowania przewidujemy rozłożenie w czasie, i to znaczne, wdrażania tego podatku. Gdyby Wysoka Izba przyjęła przedłożenia rządowe i w roku następnym uchwaliła ustawy umożliwiające wprowadzenie tego podatku, to według naszej oceny ostateczne zakończenie wydawania decyzji podatkowych mogłoby nastąpić 1 stycznia 2003 r. Zdajemy sobie sprawę, że tak długi czas jest potrzebny, żeby uporządkować ewidencję i rzeczywiście doprowadzić do tego, by taksacja nieruchomości przebiegała w taki sposób, aby te ciężary nie były nadmierne.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#JanRudowski">Przewidujemy również, że już w toku wstępnych prac przygotowawczych przeprowadzone zostaną prace badawcze w wybranych gminach, które zadeklarowały gotowość do współpracy z ministerstwem, prace pilotażowe, by w toku prac Wysokiej Izby nad tymi projektami można się już było posługiwać przykładami, symulacjami, jak te ciężary rozkładałyby się pomiędzy poszczególne grupy podatników. Wysoka Izba powinna mieć możliwość pełnej oceny sytuacji, by mogła zdecydować również o kształtowaniu obciążenia w zakresie tego podatku.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#JanRudowski">Dodatkowo zaproponujemy Wysokiej Izbie, aby przyjęte zostało rozwiązanie, zgodnie z którym w ustawie określone zostaną maksymalne stawki podatkowe, tak aby samorządy lokalne ustalając obciążenia tym podatkiem nie mogły przekroczyć tej maksymalnej stawki. Zrobimy to, także chcąc chronić podatników przed nadmiernymi ciężarami podatkowymi. Stan prac jest taki, iż przygotowujemy właśnie projekty. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców projektu ustawy z druku nr 370 pana posła Andrzeja Chrzanowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#AndrzejChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie odnieść się tylko do tych wypowiedzi, które rzeczywiście, pośrednio lub bezpośrednio, dotyczyły spraw dużej ulgi budowlanej. Muszę powiedzieć, że nie można odmówić wspaniałej retoryki panu premierowi Balcerowiczowi, ale chyba również pan premier nie odmówi merytorycznej wartości mojemu wystąpieniu w sprawie projektu z druku nr 370.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#AndrzejChrzanowski">Po kolei. Wspomniał pan premier o reformie Reagana. Tylko że tam, w Stanach Zjednoczonych, jest troszkę inna sytuacja, bo ta relacja między popytem a podażą jest znacznie bardziej uspokojona.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#AndrzejChrzanowski">Dalej mówił pan premier, że mieszkanie jest drogie, więc trzeba zwiększyć zarobki przez poprawę kondycji państwa - stosuję tu pewien skrót myślowy. Jest tylko pytanie, gdzie przez ten czas mieszkać. Czy nie można byłoby odwrócić zagadnień, to znaczy najpierw zadbać o te mieszkania, a później o poprawę kondycji?</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#AndrzejChrzanowski">Całkowicie zgadzam się z panem premierem, jeżeli chodzi o uproszczenie procesu projektowania i budowania. Rzeczywiście, w tej chwili proces ten jest dość skomplikowany i wiele elementów można byłoby tutaj znacznie uprościć, do czego tęsknią również urzędy miejskie, rejonowe, gminne, no i sami inwestorzy. Z tym że akurat to nie ma bardzo ścisłego związku z zagadnieniem dużej ulgi budowlanej.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#AndrzejChrzanowski">Stwierdził pan również, że usunięcie ulgi to podstawa finansowa do powiększenia kwoty wolnej od podatku, czyli że jest to jednak jakiś ukłon w stronę pierwszej grupy podatkowej. Ale jeżeli rzeczywiście pierwsza grupa podatkowa z tego korzysta, to co ze wzrostem VAT i akcyzy? W tym momencie bowiem drożeją wszystkie towary, które się kupuje. A ponieważ z pierwszej grupy podatkowej największa część dochodów idzie właśnie na utrzymanie, ludzie z tej grupy odczują to rzeczywiście bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#AndrzejChrzanowski">Pan poseł Goryszewski zwrócił uwagę na rzecz szalenie ważną, na to, że podatek ma nie tylko cel fiskalny. Kilku innych posłów również do tego nawiązywało. To jest szalenie ważne: nie tylko obliczenia, nie tylko wyliczenia, lecz właśnie te inne cele, które mają podatnicy w państwie.</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#AndrzejChrzanowski">Mówił pan poseł Goryszewski o tym, że z ulgi nie muszą korzystać ci, którzy budują apartamenty, rezydencje. No, tutaj właściwie zabezpieczenie już jest, ponieważ czy będziemy mówili o odpisach od podatku, czy o odpisach od przychodów, istnieje limit. I nieważne, czy ktoś buduje kurnik mieszkalny, czy rezydencję - zawsze przysługuje mu jednakowy odpis.</u>
          <u xml:id="u-121.7" who="#AndrzejChrzanowski">Pana posła Wagnera nie ma, ale jest wdzięczny temat odpowiedzi, gdyż zadał pytanie, czy nam jest niepotrzebna opozycja. No taka zawsze negująca nie jest nam potrzebna. Natomiast zauważyłem, że w tej negującej opozycji jest też nurt opozycji konstruktywnej. Z wypowiedzi pani poseł Blidy wynika, że rzeczywiście są tu pewne bardzo konstruktywne przemyślenia i radziłbym niektórym posłom konsultować się w sprawach fachowych, zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-121.8" who="#AndrzejChrzanowski">Chciałbym tutaj, zwracając się do pana posła Wagnera, posłużyć się cytatem - że widzi drzazgę w oku bliźniego, nie dostrzega belki we własnym - ale niechętny jest chyba, jak sądzę, źródłu, z którego ten cytat pochodzi. A właśnie ze strony pana posła Wagnera padały pod adresem rządu i koalicji takie czy inne uwagi. Padały dość cierpkie słowa pod adresem rządu i pod adresem pana premiera Buzka. Dla mnie nie jest to dziwne, że jest takie przedłożenie rządowe, a jednocześnie, ze strony AWS, są na przykład wystąpienia w obronie dużej ulgi budowlanej czy podatku prorodzinnego. Nie jest tajemnicą, że przedłożenie rządowe jest pewną średnią, kompromisem między dwiema koncepcjami. I te koncepcje nadal istnieją. Przedłożenie jest jakąś średnią, koncepcje nadal istnieją. Dla mnie natomiast ta sytuacja jest absolutnym dowodem na to, że istnieje pełna demokracja, że możemy dyskutować, możemy rozmawiać, że nie ma żadnego nakazu traktowania sprawy w taki czy inny sposób.</u>
          <u xml:id="u-121.9" who="#AndrzejChrzanowski">Z wystąpienia pana posła Wagnera wnoszę, że SLD jest przeciwne ulgom budowlanym, ponieważ są to ulgi dla bogatych. Znowu odsyłam do wystąpienia pani poseł Blidy, ale chciałbym też zadać pytanie. Twierdzę, że ulgi nie są dla bogatych, są przede wszystkim dla średnio zarabiających, bo to głównie spośród należących do drugiej grupy podatkowej rekrutują się inwestorzy. Ale jeżeli jest naganne wszystko, cokolwiek robią bogaci, to trzeba byłoby zadać pytanie, czy w takim razie nie należy zabronić ustawowo budowy fabryk, bo fabryki też budują bogaci (tylko że dają później miejsca pracy, miejsca zatrudnienia). Tak samo realizacja dodatkowych budów to dodatkowe miejsca zatrudnienia. I tutaj jeszcze jedna bardzo istotna sprawa. Odnoszę takie wrażenie, że w wielu wystąpieniach, ze wszystkich właściwie stron, przejawia się pragnienie, ażeby sprawa ulgi budowlanej załatwiła problem budownictwa, albo też słychać jakby nutę żalu - że obojętnie, czy ulga jest, czy jej nie ma, to i tak nie rozwiążemy problemów budownictwa. Proszę państwa, ulga budowlana dotyczy tylko budownictwa indywidualnego, a my mamy jeszcze budownictwo socjalne, TBS, budownictwo spółdzielcze. Istnieje kilka działów budownictwa, a my rozmawiamy tylko o jednym dziale, o tym, który stanowi jakby samonakręcający się mechanizm, jeżeli oczywiście stworzymy warunki do funkcjonowania tego mechanizmu.</u>
          <u xml:id="u-121.10" who="#AndrzejChrzanowski">Ale pozostanę jeszcze chwilę przy panu pośle Wagnerze. Pan poseł ubolewa nad tym, że wielu rodziców zastanawia się, czy kupić dziecku czapkę na zimę, czy rękawiczki. Ponieważ, sądząc po słowach - ale tylko po nich - tak często ta strona sali myśli o tych najbiedniejszych, to ja myślę, że za waszej kadencji już zakupiono zarówno czapki, jak i rękawiczki. Więc ten problem w tej chwili nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-121.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-121.12" who="#AndrzejChrzanowski">I na koniec pan poseł Wagner mówił o wzniosłym haśle „chcesz żyć dobrze i bogato, daj żyć innym”. Myślę, że to hasło jest chyba przygotowywane dla biur poselskich SLD - żeby je tam powiesić.</u>
          <u xml:id="u-121.13" who="#AndrzejChrzanowski">Pan poseł Syryjczyk powiedział, że nie jest zwolennikiem fajerwerków w polityce finansowej. Później było wystąpienie, w którym w zasadzie kierował się argumentacją przedłożenia rządowego. Ale jeżeli nie jest zwolennikiem fajerwerków, to odczytuję to tak, że powinien być właśnie zwolennikiem dużej ulgi budowlanej.</u>
          <u xml:id="u-121.14" who="#AndrzejChrzanowski">Pani poseł Murynowicz stwierdziła, że nie widzi możliwości, by ulga podatkowa zadziałała prozatrudnieniowo. Ja to odnoszę do ulgi budowlanej; proszę mi wybaczyć, jeżeli się mylę. Być może chodziło o inną ulgę, ale ulga budowlana akurat działa prozatrudnieniowo, ponieważ tworzy nowe miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-121.15" who="#AndrzejChrzanowski">I na koniec sprawa, którą poruszył pan poseł Stec. Otóż pan poseł mówił o rozpatrywanym przez nas w maju orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, o tym, że już wtedy sugerowano - rzeczywiście na posiedzeniu komisji była mowa o tym - ażeby całkowicie przywrócić wszystkie uprawnienia tym, którzy nabyli je przed 1997 r. Przypominam tylko, że dyskutowaliśmy wtedy nad orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, które nie obejmowało tych spraw dodatkowych, o których pan mówi. Intencją komisji, która ostatecznie swoje stanowisko przedstawiła Sejmowi - a Sejm to stanowisko przyjął - było zmieszczenie się właśnie w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-121.16" who="#AndrzejChrzanowski">Jeżeli chodzi jeszcze o sprawę ustawy termomodernizacyjnej, o której wspomniała pani poseł Blida, to nie jest ona związana z ulgą budowlaną. Chciałem jednak uprzejmie przypomnieć, że to nie z winy AWS i nie z winy Unii Wolności blokowane są prace w komisjach nad zakończeniem przygotowania ustawy termomodernizacyjnej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.17" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#JanKról">Obecnie proszę pana posła Adama Łozińskiego o zabranie głosu w imieniu wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#AdamŁoziński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Byliśmy świadkami ważnej, ciekawej debaty na temat finansów publicznych, głównie podatków, w tym i podatkowej polityki prorodzinnej. Cały dylemat, który jak się wydaje, z tej dyskusji wynika, polega na tym, że istnieją różne pojęcia polityki prorodzinnej czy polityki socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#AdamŁoziński">Mam tutaj broszurkę, wydaną przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, na temat polityki prorodzinnej, jej wybranych zagadnień. Wśród instrumentów tejże polityki wymieniono: środki prawne, świadczenia pieniężne, świadczenia w naturze, świadczenia w formie usług. W moim przekonaniu są to raczej elementy polityki socjalnej. Polityka prorodzinna ma być po prostu pewnym stałym systemem wsparcia rodziny, który nie uwzględnia warunków ekonomicznych. O to tu właśnie chodzi. Dziś nikt nie kwestionuje na przykład tego, że urlopy macierzyńskie przysługują biednym i bogatym, ponieważ jest to element tejże polityki. Powinniśmy się więc dopracować definicji czynności państwa w tej kwestii. Dlaczego akurat tak? Dlatego, że to właśnie rodzina jest najważniejsza, bo tam wszystko się dzieje, tam człowiek się rodzi i wzrasta. Rodzina jest podstawą narodu.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#AdamŁoziński">Dziękuję więc Wysokiej Izbie, że kierujemy te wszystkie projekty do komisji. Na większość pytań - właściwie była to całość poruszonych spraw - już pan premier odpowiedział. Mnie pozostaje tylko podziękować i życzyć nam wszystkim, ażebyśmy się rzeczywiście dopracowali jasnych pojęć w tej kwestii. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#JanKról">Obecnie proszę pana posła Stanisława Steca jako przedstawiciela wnioskodawców projektu ustawy z druku nr 393.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W związku z tym, że pan poseł Szyszko stwierdził, iż projekt ten zakłada uprzywilejowanie niektórych podatników, a mianowicie rzecznika ubezpieczonych, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych, chciałem oświadczyć, że takiego uprzywilejowania projekt ten nie przewiduje. Instytucje te zostały zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych, a nie zostały zwolnione z obowiązku składania rocznych deklaracji podatkowych, które jest po prostu niepotrzebne. W związku z tym takie wyjaśnienie jest niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#StanisławStec">Z kolei pan poseł Chrzanowski stwierdził, że 8 maja Sejm, rozpatrując sprawozdanie komisji o rządowym projekcie ustawy, przyjął propozycje stanowiące realizację orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie dużych ulg. Sejm przyjął wniosek mniejszości, ponieważ Komisja Finansów Publicznych zakładała rozszerzenie przepisów również na tych, którzy rozpoczęli budowę za pośrednictwem spółdzielni mieszkaniowych albo za pośrednictwem instytucji, które prowadzą działalność gospodarczą w zakresie budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#StanisławStec">W związku z tym, gdyby wówczas Sejm przyjął propozycję Komisji Finansów Publicznych, to połowa projektu pana ustawy byłaby już po prostu zrealizowana i zainteresowani podatnicy otrzymaliby już w tym roku zwroty podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 1997. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł Jolantę Banach jako wnioskodawcę projektu ustawy zawartej w druku nr 565.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#JolantaBanach">Jeśli pan pozwoli, chciałabym naprawić swoją pomyłkę z pierwszej części wystąpienia, która polegała na tym, iż zaproponowałam skierowanie projektu ustawy do Komisji Finansów Publicznych i Komisji Rodziny. Poprawiam teraz ten błąd i w imieniu wnioskodawców proszę o skierowanie projektu ustawy do Komisji Polityki Społecznej i Komisji Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#JolantaBanach">Wszystkim państwu chciałam bardzo serdecznie podziękować za zgłoszone uwagi, bardzo merytoryczne i rzeczowe z wyjątkiem jednej wypowiedzi, mianowicie - co mnie niepomiernie dziwi - wypowiedzi pani poseł Smereczyńskiej, przewodniczącej Komisji Rodziny. Stwierdziła ona bowiem, że projekt ustawy jest próbą powrotu do PRL. Ja dokładnie nie zrozumiałam, co pani poseł miała na myśli, prawdopodobnie to, że w Komisji Rodziny bardzo często powiela się pewien stereotyp, mianowicie utożsamia się zasadę pomocniczości państwa z negowaniem zewnętrznych form zasilania rodziny - a więc jeśli w instrumentarium polityki społecznej istnieje system zasiłków i jakoś się go rozbudowuje, to oznacza, że w ten sposób neguje się zasadę pomocniczości.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#JolantaBanach">Oczywiście tak nie jest. Jako dowód na to pozwolę sobie przedstawić pani poseł Smereczyńskiej - której tutaj niestety nie ma - kilka przykładów z bardzo obfitego systemu zasilania zewnętrznego rodziny, kilka przykładów uregulowań istniejących w krajach Unii Europejskiej. W Belgii wysokość zasiłku łączy się z wiekiem dziecka oraz liczbą dzieci; w Danii różnicuje się wysokość zasiłków również w zależności od wieku dziecka; w Niemczech dystrybucja zasiłków i ich wielkość są uzależnione od liczby dzieci; w Grecji, Hiszpanii i Francji jest podobnie, a także w Irlandii, Włoszech, Luksemburgu, Polsce, Holandii, Portugalii czy Wielkiej Brytanii. Jeżeli jest to kwestionowane przez panią poseł Smereczyńską, to oczywiście należy zadać pytanie, jak w tym kontekście wygląda powaga naszej deklaracji w sprawie rozpoczęcia negocjacji stowarzyszeniowych, skoro kraje o rozbudowanych systemach wsparcia zewnętrznego rodziny pani poseł była uprzejma nazwać tzw. światem postępowym, cokolwiek by to znaczyło.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#JolantaBanach">Pragnęłabym teraz, jeśli państwo pozwolicie, naprawdę krótko odnieść się jeszcze do kwestii finansowania i źródeł finansowania tej ustawy, bo tego dotyczy jeden z poważniejszych zarzutów, które ustawie postawiono.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#JolantaBanach">Oczywiście, nic nie dzieje się bez pieniędzy, nic nie dokona się bezkosztowo. I chciałabym odnieść się tutaj do wypowiedzi pana premiera Balcerowicza, który stwierdził, że wsparcie rodziny należy wiązać z rozwojem gospodarczym, a nie z redystrybucją. Otóż niezupełnie bym się z tym zgodziła. Chyba należy to wiązać z redystrybucją, ale w znaczeniu jej jakości i samego sposobu redystrybucji. W swoim wystąpieniu pozwoliłam sobie powiedzieć, że jeżeli chodzi o kwestię dzielenia pieniędzy, które podobno na wydatki na cele społeczne są duże, jak twierdzą niektórzy ekonomiści, to niektórzy politycy społeczni się z tym nie zgadzają. Ale jeśli, panie premierze, poziom wydatków na publiczne cele społeczne jest wysoki, to warto skupić się na sposobie dzielenia tych pieniędzy, który często płatał nam różne figle. Myślę o pieniądzach na rodziny zastępcze czy chociażby o wycieku pieniędzy z Funduszu Pracy, który w swoim czasie miał miejsce. Mamy dzisiaj do czynienia z kwestią, którą rozważał Sejm, mianowicie z wprowadzeniem kryterium dochodowego w wypłacaniu świadczeń alimentacyjnych z Funduszu Alimentacyjnego. I to samo, w moim głębokim przekonaniu, dotyczy ulg, jakie są w systemie podatków dochodowych od osób fizycznych. I nie jest tak, jak mówił pan poseł Chrzanowski, że próba likwidacji tej dużej ulgi budowlanej jest wyrazem jakiejś szczególnie złej woli, wobec faktu, że ludzie zamożni, trochę zamożni też powinni mieć jakiś system wsparcia. To nie jest tak. To jest wybór pragmatyczny. Albo mamy dosyć pieniędzy, żeby wspierać wszystkie rodziny w jednakowym zakresie, albo tych pieniędzy nie mamy, o czym przekonuje nas premier Balcerowicz, a w związku z tym trzeba zmienić sposób dzielenia pieniędzy. I ja, proponując w imieniu wnioskodawców skierowanie do dwóch komisji tego projektu ustawy, liczę na to, że właśnie zapowiadana likwidacja ulg w systemie podatków dochodowych będzie szansą na znalezienie źródeł finansowania innego rodzaju wsparcia rodziny. W moim przekonaniu - lepszego sposobu wsparcia rodziny.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#JolantaBanach">Jeszcze raz wracając do komentarza pana premiera Balcerowicza, chcę powiedzieć, że oczywiście, panie premierze, poziom życia polskich rodzin zależy od poziomu rozwoju gospodarczego, ale nie tylko od tego oczywiście. Zależy od dwóch podstawowych czynników: od jakości procesów demograficznych i od zdolności do podejmowania pracy. I w tej zdolności do podejmowania pracy właśnie kryje się, ni mniej, ni więcej, tylko możliwość bycia aktywnym w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#JolantaBanach">Jeśli więc zrezygnujemy zupełnie z tych instrumentariów bezpośredniego i pośredniego wsparcia rodziny, to, ni mniej, ni więcej, będzie to oznaczało, że demograficznie będą nam narastały problemy dotyczące dziedziczenia biedy. Już dzisiaj 5400 tys. dzieci żyje poniżej granicy ubóstwa. I to relatywnej, czyli wcale nie takiej wyśrubowanej jak minimum socjalne. To są dane i UNICEF, i Banku Światowego. Oczywiście żaden z polityków nie ma odwagi lokować poprawnie, jeśli chodzi o biedę w Polsce, ponieważ po prostu dzieci nie idą do urn wyborczych, a emeryci idą. I my nic innego nie proponujemy, tylko zapobieżenie pewnym niewłaściwym procesom demograficznym - mówię o ich jakości, a nie o ilości - które będą powodować potem określone koszty, także ekonomiczne, w postaci rozbudowy systemu pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#JolantaBanach">Ostatnia sprawa. W wypowiedzi pana posła Syryjczyka znowu zabrzmiał taki oto stereotyp, zgodnie z którym zagrożeniem, jakie niesie ze sobą system zasiłków zewnętrznych, jest wywoływanie bierności rodziny, taka możliwość, że oto rodzina, która ma szansę dostępu do wysokich zasiłków, nie będzie aktywna na rynku pracy, nie będzie aktywna zawodowo, bo po co. Myślę, że ten stereotyp, który poniekąd nie jest stereotypem, w odniesieniu do warunków polskich jest właśnie półprawdą, bowiem naszym problemem są rzeczywiście niekorzystne relacje między zasiłkami a płacami. Płace są za niskie. Zwyczajnie.</u>
          <u xml:id="u-127.8" who="#JolantaBanach">Na koniec, jeśli pan pozwoli, panie premierze, chcę przytoczyć przykład rodziny wielodzietnej, sześcioosobowej, która mimo aktywności w zdobywaniu dodatkowych dochodów potrzebuje pomocy z zewnątrz. Te badania ankietowe były przeprowadzone swego czasu przez instytut pracy i ankieterka stwierdza tak: Mimo aktywności w zdobywaniu środków finansowych rodzina potrzebuje pomocy z zewnątrz. I ta rodzina jest nie tylko aktywna poza domem, nie tylko szuka prac dorywczych, nie tylko ojciec w tej rodzinie pracuje w Niemczech, ale zatrudniają się wręcz dzieci. Rodzina utrzymuje czwórkę dzieci w wieku 18, 17, 15 i 14 lat. I niestety bez pomocy z zewnątrz po prostu sobie nie poradzi. Do takich rodzin próbujemy adresować nasz projekt ustawy, licząc na to, że, po pierwsze, koszty finansowania, jak powiedziałam, mogą w części zostać pokryte dzięki likwidacji niektórych ulg, a po drugie, wierzę w to, że można niektóre rozwiązania tej ustawy rozłożyć etapami w latach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#JanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#JanKról">O zabranie głosu prosił jeszcze pan Leszek Balcerowicz - wicepremier, minister finansów. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Z góry przepraszam za pewne powtórzenia, ale wątki z konieczności w dyskusji przewijają się również wielokrotnie. Na koniec jeszcze raz chciałbym przypomnieć sprawy, do których przywiązuję duże znacznie. Jeżeli chodzi o stanowisko odnośnie do projektów rządowych, to przedstawiam stanowisko rządu, a nie tylko swoje, prywatne. To dotyczy również odniesienia się do projektów poselskich. Przypominam, że stanowisko rządu jest w tym wypadku negatywne przede wszystkim ze względu na to, że nie dadzą się one pogodzić z założeniami budżetu, przyjętymi przez rząd AWS i Unii Wolności, które są podstawą do projektu budżetu, a, jak wiemy, projekt budżetu musi uwzględniać zmieniające się, na gorsze, okoliczności zewnętrzne. Nie kwestionując innych zagadnień, wobec których można prowadzić dłuższą dyskusję, chciałbym powiedzieć, że tego się nie da pogodzić z odpowiedzialnością za stan finansów publicznych w czasach zagrożeń zewnętrznych. Dotyczy to również wersji maksymalnej - projektu złożonego przez panią posłankę Jolantę Banach.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#LeszekBalcerowicz">Jeśli chodzi o projekt przywrócenia dużej ulgi mieszkaniowej, to chciałbym zatrzymać się nad tym dłużej. Wydaje mi się, proszę państwa, że dyskusja na ten temat jest fragmentem szerszej debaty na temat tego, na czym powinna polegać dobrze pojmowana rola państwa w odniesieniu do gospodarki. Tutaj od dłuższego czasu przewijają się dwa stanowiska. Jedno stanowisko wyraża się w tym, że gospodarcza rola państwa powinna przejawiać się w budowie i stabilizowaniu jak najlepszych i jednolitych fundamentów działania dla każdego, a mianowicie: mocnego pieniądza, zdrowych finansów publicznych, jednolitych, czyli neutralnych, warunków podatkowych, dzięki temu niskich stawek, dobrze pracujących instytucji i sprawnej gospodarki. Zgodnie z drugim stanowiskiem gospodarcza rola państwa nie istnieje, jeżeli państwo, czyli władza polityczna, czegoś nie różnicuje, to znaczy nie mówi, że ta dziedzina ma korzystać z lepszych warunków, na przykład ulg, niż inna dziedzina albo ta kategoria podmiotów gospodarczych ma mieć lepsze warunki niż inna.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#LeszekBalcerowicz">Proszę państwa, ten spór się toczy i w moim przekonaniu ma on swoje rozstrzygnięcie. Przynajmniej jeżeli chodzi o pewne formy bardzo wyraźnego, szczegółowego różnicowania warunków, ten kierunek polityki państwa wobec gospodarki z kretesem przegrał. W najjaskrawszym wydaniu to był socjalizm. Jedyne różnicowanie następowało wedle kryteriów politycznych. Przegrał on również w Ameryce Łacińskiej, 20 lat temu; tam była wielka doza różnicowania warunków działania. Przegrał w osławionych azjatyckich tygrysach; tam też mieliśmy zlepek szczegółowego interwencjonizmu, próby różnicowania warunków działania, na przykład: dużym więcej niż małym, Korea Południowa, czebole, itd. Myślę, że w świetle doświadczenia, a także tego, czego od lat uczy bardzo dobra klasyczna teoria ekonomii, konserwatywno-liberalna, nawiasem mówiąc, jest jasne, że polityka polegająca na budowie jednolitych fundamentów sprawdza się dla ludzi. To znaczy uruchamia, tworzy dobre ramy dla takich działań ludzi, które pomnażają osobistą pomyślność człowieka i jego rodziny, a w sumie przyczyniają się do rozwoju kraju jako całości.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#LeszekBalcerowicz">Wydaje mi się, że nie można przyjmować takiego poglądu, że jak nie będzie różnicowania, czyli ulg, to nie będzie polityki gospodarczej w ogóle. Powiadam bowiem, polityka dobra wobec gospodarki, w moim przekonaniu i w świetle doświadczenia, polega właśnie na budowie jednolitych fundamentów. Dlaczego tak mówię? Dlatego że bardzo często spotykam się ze stwierdzeniem: jak nie będzie ulgi, to nie będzie rozwoju tej dziedziny i tej dziedziny, i tej dziedziny. A co by było, gdybyśmy mieli te ulgi w każdej dziedzinie? Nie byłoby żadnego rozwoju, bo państwo zajmowałoby się tylko różnicowaniem warunków działania. Myślę, że w świetle doświadczenia dotyczy to także ulgi związanej z mieszkalnictwem, chociaż do niej przywiązujemy duże znaczenie. Za chwilę powiem, jak ją widzimy. Ale także należy porównać chociażby zwykłą współzależność czasową zjawisk, to, jak kształtowały się wyniki budownictwa mieszkaniowego w Polsce w okresie obowiązywania tych ulg, czy te ulgi rzeczywiście zadziałały jak cudowny środek. Oczywiście wiele czynników na to wpływało, ale mieliśmy o wiele więcej ulg niż mieszkań, co świadczy o tym, jaką rolę odgrywały ulgi w dziurawieniu systemu podatkowego. Można pokazać, iż pomyślność budownictwa, jego tempo, zależy przede wszystkim od tych fundamentów, o których miałem okazję mówić. Przypomnę o szybkości poprawy płacy realnej, którą uda się osiągnąć tylko przy nieprzerwanym, systematycznym i szybkim wzroście płac realnych. I od razu nawiązuję do wypowiedzi pani Jolanty Banach: tę relację zasiłek - płaca możemy poprawiać tylko przez wzrost gospodarczy. Płacy realnej nie da się wydrukować. Gdyby tak było, każdy byłby bogaty. Trzeba ją wypracować, toteż ją wypracowujemy, stwarzając dobre warunki do owocnej ludzkiej pracy. Tylko w ten sposób poprawimy te relacje na korzyść płacy. Te fundamenty są nie do zastąpienia i żadne instrumenty pomocnicze nie mogą być substytutem, choć dostrzegam pole dla specjalnych instrumentów pomocniczych. I dlatego rząd w ramach swoich prac już przyjął i niebawem przedstawi publicznie całościowy program wspierania budownictwa mieszkaniowego, którego częścią będą pewne uzupełnienia związane z działaniami porządkującymi system podatkowy. Chciałem wyjaśnić, a może przypomnieć, że propozycje rządowe związane z wycofaniem ulg mieszkaniowych są uwarunkowane akceptacją zasadniczej reformy podatkowej, bo bez ich wycofania nie ma możliwości sfinansowania tych docelowych propozycji albo trzeba by to finansować, podnosząc inne podatki, np. pośrednie.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#LeszekBalcerowicz">Istotą propozycji podatkowych odnoszących się do podatku od dochodów osobistych, przepraszam za powtórzenie, jest podwojenie kwoty wolnej od podatku, a raczej zwiększenie niż podwojenie. I myślę, że się zgodzimy, iż, po pierwsze, to jest właściwy ruch w stosunku do ludzi o niższych dochodach - nie tylko ze względu na krótkookresowe skutki redystrybucyjne, których nie lekceważę, ale przede wszystkim ze względu na eliminację pułapki bezrobocia, czyli uzależnienia od zasiłku, i ze względu wreszcie na brak zachęt do zrezygnowania z zasiłku na rzecz pracy. A po drugie, to jest spłaszczenie i uproszczenie progresji. I tylko przy tym założeniu, że jedno i drugie, wysuwane propozycje usunięcia ulgi budowlanej... Podkreślam to raz jeszcze, ufając i zakładając, że porozumienie, które zostało zawarte w ramach koalicji, będzie dotrzymane.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#LeszekBalcerowicz">Pan poseł Chrzanowski mówił o VAT i akcyzie - o tym, że one mogą wpłynąć na wzrost cen. Proszę państwa, jeszcze raz powtórzę, że to, co proponujemy w „Białej księdze” jest wyrazem dostosowywania się do Unii Europejskiej. Nie jest to wyrazem jednostronnych inicjatyw któregokolwiek ministra czy rządu. Nikt nie zakwestionował, że te dostosowania są potrzebne i że Polska chce wejść do Unii Europejskiej. W konsekwencji trzeba przyjąć jakiś kalendarz. Proponujemy bardzo łagodny kalendarz dostosowań. Nawiasem mówiąc, jeżeli uznać, że te dostosowania są obiektywne, to nasze propozycje, propozycje rządu, odnośnie do docelowego systemu zwiększenia kwoty wolnej od podatku, łagodzą skutki zmian w podatkach pośrednich. I szkoda, że nie były wprowadzone szybciej, bo byłoby jeszcze mniejsze obciążenie ludzi biednych.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#LeszekBalcerowicz">Odnośnie do propozycji zgłoszonych przez panią posłankę Jolantę Banach chciałem zaproponować, aby ten projekt - tu mówię jako poseł - trafił również do Komisji Finansów Publicznych. Wszystko bowiem co trzeba liczyć, a liczyć trzeba, bo kto nie liczy, szkodzi ludziom, powinno, proszę państwa, przejść przez tę bardzo ważną komisję. Myślę, pani posłanko, że nie ma między nami zasadniczej różnicy. Przecież nie mówię, że jakiś zakres redystrybucji nie jest potrzebny. Oczywiście, że jest potrzebny, ale zgadzamy się chyba, że redystrybucja nie zastąpi rozwoju, czyli systematycznego, w miarę możliwości szybkiego, polepszania warunków życia ludzi, że to musi pochodzić z pracy. A rozwojowi musi towarzyszyć system adresowanej pomocy, która będzie rzeczywiście trafiać do ludzi w autentycznej potrzebie. Kwestia adresowania jest kluczowa, bo oboje wiemy, że bywają kraje, w których jest duża pomoc socjalna, lecz słabe adresowanie. A są takie kraje, gdzie wydaje się mniej sum, ale jest lepsze adresowanie i bardziej się pomaga ludziom biedniejszym. Oczywiście w takiej konstrukcji systemu ta siatka bezpieczeństwa ekonomicznego czy socjalnego, której zakres i kształt będzie zgodny z tym, co jest najważniejsze dla ludzi biednych i mniej biednych: z rozwojem, i która jednocześnie będzie zapewniać właściwe adresowanie tej pomocy, nie może być tylko domeną władzy centralnej, powinna być tu także decentralizacja. Sądzę, że nie można ograniczać się tylko do władz publicznych, ale bardzo ważną rolę powinny w tej dziedzinie odegrać organizacje pozarządowe, bo może w większym stopniu uszanuje to godność człowieka. A więc rozwój trzeciego sektora, który jest możliwy dzięki rozwojowi gospodarki, również powinien być traktowany jako bardzo ważna część tej niezbędnej - oby dobrze skonstruowanej - siatki bezpieczeństwa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#JanKról">Jako wnioskodawca - tylko w tym trybie dopuszczam jeszcze pana posła do głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#AndrzejChrzanowski">Ad vocem właściwie. Przepraszam, chciałbym tylko zwrócić uwagę. Panie premierze, liczyć trzeba. Powtarzam za panem premierem: liczyć trzeba, ale analizować także. Dwie sprawy. Mieliśmy więcej ulg niż mieszkań - takie stwierdzenie. Jeżeli tak jest, to jest to sprawa policji i prokuratora. Jeżeli mówi pan premier, że mieliśmy więcej ulg niż mieszkań, w takim razie powinien w to wkroczyć prokurator. To jest do wyeliminowania. A teraz sprawa, w której prosiłem o głos. Pan premier mówił o tym całościowym programie dla budownictwa mieszkaniowego. Gdybyśmy dzisiaj mieli tu ten całościowy program dla budownictwa mieszkaniowego, być może cała dyskusja potoczyłaby się inaczej. Ale go nie ma. Nie mamy go w ręku, nie wiemy, jaki on jest. W związku z tym cały czas to są, proszę mi wybaczyć, gruszki na wierzbie, wróble na dachu. Stąd też nasza postawa wobec wszystkich tych spraw. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#JanKról">Proszę bardzo, pan premier - ostatnie słowo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#LeszekBalcerowicz">To chyba jako ostatnie słowo skazańca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#JanKról">Nie, nie skazańca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#LeszekBalcerowicz">Dziękuję, a więc dwa słowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#JanKról">Drogowskazu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#LeszekBalcerowicz">Zgadzam się z panem posłem Chrzanowskim, że nastąpiło pewne opóźnienie w prezentacji programu. On jest, jest dopracowywany, i myślę że mogę złożyć zobowiązanie, iż zostanie przedstawiony w swoich kluczowych założeniach. Jestem przekonany, że wtedy dyskusja będzie gładsza i bardziej rzeczowa. To po pierwsze. Po drugie, przepisy mogą być mniej lub bardziej patologiczne. Zadaniem prawodawców jest tworzenie przepisów niepatologicznych. Dotyczy to także przepisów podatkowych. Nie należy wodzić ludzi na pokuszenie. Jak najprostsze przepisy. To w odniesieniu do ulg. Doświadczenie pokazuje, że im więcej ulg, tym więcej możliwości unikania płacenia podatków, tym więcej także czasu aparat podatkowy traci na przeciwdziałanie tego rodzaju próbom, tym mniej czasu ma na informowanie. Na informowanie podatników. Wreszcie zgadzam się, że trzeba liczyć i jestem zwolennikiem analiz liczbowych. Czyli zgadzamy się tutaj, panie pośle. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Chrzanowski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#JanKról">Nie, nie, panie pośle, już skończymy tę wymianę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#AndrzejChrzanowski">Chciałbym serdecznie podziękować panu premierowi za zobowiązanie, że szybko dostaniemy ten program. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#JanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#JanKról">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawarty w druku nr 549, a także poselskie projekty ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawarte w drukach nr 393 i 442, do Komisji Finansów Publicznych z udziałem przedstawicieli zainteresowanych komisji w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#JanKról">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#JanKról">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#JanKról">W trakcie debaty zgłoszono także dalsze wnioski: o odrzucenie rządowych projektów ustaw z druków nr 624 i 625 oraz wnioski dotyczące skierowania projektów ustaw zawartych w drukach nr 370, 517, 565 i 626. Rozstrzygnięcia w tej sprawie dokonamy w trakcie głosowania, myślę, że mniej więcej za dwie godziny.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#JanKról">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (druki nr 641 i 643).</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#JanKról">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Lityńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Senat przysłał 22 poprawki, z czego znaczna część poprawek nie ma charakteru merytorycznego, ma charakter legislacyjny bądź polega na poprawie skutków niedopatrzeń w ustawie, którą przesłał do Senatu Sejm.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#JanLityński">Niemniej jest kilka poprawek, które mają walor merytoryczny. Może omówię głównie te poprawki, które mają charakter merytoryczny, i głównie te poprawki, które komisja opiniuje negatywnie i proponuje odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#JanLityński">Poprawka nr 1. Senat twierdzi, że aby - jak pisze w uzasadnieniu - nowy system był systemem rzeczywiście powszechnym, powinien obejmować możliwie pełny zakres podmiotowy, a więc zarówno osoby pełniące służbę, tak zwane służby mundurowe, obecnie, jak i te, które podejmą taką służbę po wejściu w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#JanLityński">Jak wiadomo, Sejm zaproponował, aby objęte tym były tylko te osoby ze służb mundurowych, które przyjdą do służby od 1 stycznia roku 1999. Jak to wielokrotnie podkreślano, uznaliśmy, że jest to pewien kompromis pomiędzy powszechnością systemu a koniecznością zapewnienia służbom mundurowym pewnej stabilności, pewnej pewności, bo przystępującym do służby gwarantowano możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę, zgodnie z obowiązującymi obecnie ustawami. Zdaje się, że Senat poszedł za daleko w obranym przez siebie kierunku, dlatego że inaczej niż w przedłożeniu rządowym, które przewidywało, że tylko osoby poniżej 30 roku życia służące w służbach mundurowych zostaną objęte nowym systemem, w tej poprawce nie zabezpieczył nawet tego osobom obecnie pełniącym służbę. Te osoby objęte byłyby obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, co mówiąc w wielkim skrócie nie ma sensu. Stąd też komisja proponuje - i chciałbym to bardzo wyraźnie podkreślić, dlatego że jest to sprawa wyjątkowo drażliwa - powrót do przedłożenia sejmowego, do wypracowanego kompromisu czy rozwiązania zdroworozsądkowego wypracowanego przez komisję, a następnie przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#JanLityński">Komisja proponuje - chciałbym podkreślić, że było to przyjęte jednogłośnie - żeby tylko osoby przystępujące do służby w roku 1999 i później były objęte nowym systemem, natomiast wszystkie osoby pełniące obecnie służbę we wszystkich służbach mundurowych pozostały w systemie, który obecnie obowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#JanLityński">W poprawce nr 2, co do której nie było już takiej jednomyślności, Senat proponuje, aby nowym systemem objęci byli także prokuratorzy. Przy czym obecnie są oni objęci podobnie jak sędziowie systemem zaopatrzeniowym. Komisja nie głosowała w tej sprawie w sposób jednoznaczny. Większość osób wstrzymała się od głosu bądź głosowała za odrzuceniem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#JanLityński">Poprawka nr 3 podnosi bardzo często omawiany problem, problem prac zleconych. Otóż w poprawce nr 3 Senat proponuje, aby wrócić do przedłożenia rządowego, aby wszystkie prace zlecone wykonywane przez osoby, które nie są emerytami ani rencistami, ani studentami bodajże do 25 roku życia, były objęte odpisem na ubezpieczenia społeczne. Sejm natomiast proponował, aby pozostawić stan obecny, aby te prace zlecone, na które umowy są zawarte z jednym zleceniodawcą na okres dłuższy niż 14 dni, a okres przerwy między nimi jest krótszy niż 60 dni, nie były objęte odpisem na ubezpieczenia społeczne. Nie będę powtarzał argumentów z tej dyskusji. Ta dyskusja dotyczyła pewnej istoty tego, czym są prace zlecone i, jak dotychczas, nie zostało to rozstrzygnięte.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#JanLityński">Poprawka nr 4 polega na tym, że do grona twórców dołącza się także architektów, zgodnie z tym, co te środowiska postulowały, i zgodnie z tym, co ogólnie uważa się za twórczość. Architektura, architektura wnętrz i urbanistyka wedle definicji Senatu, co popierają komisje, są uznane za działalność twórczą.</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#JanLityński">Poprawka nr 5 pozwala także osobom duchownym na uczestnictwo w otwartym funduszu emerytalnym. Przy czym przedstawiciel rządu zauważył tutaj pewien błąd, niedopatrzenie. Otóż w art. 22, i chciałbym, żeby ewentualnie można było to poprawić... w art. 22 skreśla się ust. 4. W związku z tym w ust. 1 odwołanie powinno być nie do ust. 5, a do ust. 4, bo ust. 5 staje się automatycznie ust. 4, jeżeli ta poprawka zostanie przyjęta. Komisja proponuje przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#JanLityński">W poprawce nr 6 Senat proponuje, aby okres ściągania należności przedłużyć do 10 lat. Komisja nie podzieliła opinii Senatu. Zresztą zauważono, że poprawka spowoduje pozbawienie sensu art. 24 ust. 4, dlatego że Sejm proponuje, aby tę należność można było ściągać po 5 latach, natomiast jeżeli występują przerwy, żeby okres ściągalności należności można było przedłużyć do 10 lat, czyli zastąpienie wyrazów „5 lat” wyrazami „10 lat” w przypadku pierwszym oznacza pozbawienie sensu art. 24 ust. 4. Dlatego komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#JanLityński">Poprawka nr 7 wzbudziła w komisji dosyć istotną i ważną dyskusję. Komisja proponuje ją odrzucić. Jednakże pełnomocnik rządu do spraw wprowadzenia ubezpieczeń zdrowotnych zwraca uwagę, że odrzucenie poprawki nr 7 spowoduje, że kasy chorych nie będą mogły otrzymać od ZUS odpowiedniej należności. O co chodzi w tej poprawce? Sejm zaproponował, aby w przypadku, kiedy od płatnika składek wpływają należności w wysokości mniejszej niż powinny i jednocześnie wpływają należności nie rozdzielone na poszczególne fundusze, w tym także na fundusz ubezpieczenia zdrowotnego, w pierwszej kolejności uwzględniać należności funduszu emerytalnego, przy czym tutaj priorytet ma fundusz otwarty. Natomiast Senat proponuje, aby uwzględniać pierwszeństwo należności funduszu emerytalnego. Jaka jest różnica? Otóż oznacza to, że w przypadku wpłynięcia mniejszej należności w pierwszej kolejności zostaną zaspokojone: fundusz rentowy, fundusz wypadkowy i fundusz chorobowy, natomiast nie będą odesłane środki do kas chorych. Grozi to tym, że kasy chorych zostaną być może pozbawione istotnej części składek ubezpieczonych. Natomiast czym grozi zapis senacki? Przyjęcie zapisu senackiego grozi tym, że będą przysługiwać środki do otwartego funduszu emerytalnego, a one muszą być przesłane jak najszybciej, dlatego że te środki mają być inwestowane, bez inwestowania nie będą mogły być pomnażane.</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#JanLityński">Trzeba powiedzieć, że nie ma dobrego rozwiązania ani w propozycji sejmowej, ani w propozycji senackiej. Natomiast jest jedna możliwość dobrego rozwiązania w przypadku przyjęcia poprawki Senatu, bo sposób przesyłania należności zostawia się w gestii Rady Ministrów, do rozporządzenia Rady Ministrów. O ile rozporządzenie Rady Ministrów w przypadku przyjęcia zapisu senackiego... O ile rozporządzenie Rady Ministrów da priorytet także otwartym funduszom emerytalnym, to wydaje się, że wówczas uzyskalibyśmy rozwiązanie, które by zadowalało zarówno otwarte fundusze emerytalne, jak i kasy chorych. Wydaje mi się, że poparcie tego... Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki, dlatego że nie znała tego rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Która to poprawka?)</u>
          <u xml:id="u-141.13" who="#JanLityński">Poprawka nr 7. Być może Wysoka Izba zmieni zdanie w przypadku przedstawienia projektu rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-141.14" who="#JanLityński">Poprawka nr 8 ma również charakter merytoryczny i polega na tym, że wnioskodawcy... Senat proponuje, aby fundusze FRD nie mogły być lokowane na zagranicznych rynkach finansowych nawet pod rygorami, które Sejm proponuje w art. 65. Wydaje się, że ta poprawka idzie zbyt daleko. Przypominam, że ona dotyczy problemu, który zaistnieje w roku 2002, tak że nie jest to poprawka, która może mieć wpływ na rzeczywistość najbliższych 2–3 lat. Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-141.15" who="#JanLityński">Poprawka nr 9 jest próbą poprawienia niezbyt fortunnego zapisu sejmowego, ale wydaje się, że ona również powoduje pewne istotne problemy. Chodzi o to, w jaki sposób należy orzekać dla potrzeb ustalenia uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Chodzi o uprawnienia rentowe. Komisja, po dyskusji, mimo że sformułowanie Senatu nie jest sformułowaniem precyzyjnym, proponuje poprzeć tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-141.16" who="#JanLityński">Poprawki nr 10–15, a także poprawka nr 18 są to poprawki, w których proponuje się poprawienie nieścisłości bądź też mają charakter legislacyjny. Komisja jednogłośnie czy nawet jednomyślnie, można powiedzieć, proponuje przyjęcie tych poprawek. Nad poprawką nr 16 komisja prowadziła dosyć długą dyskusję. W tej poprawce się proponuje, aby do czerwca 1999 r. kasy chorych otrzymywały środki z ZUS na podstawie planu finansowego sporządzonego przez pełnomocnika. Wiadomo, że zgodnie z decyzją Sejmu i zgodnie z realizacją ustawy o otwartych funduszach emerytalnych otwarte fundusze emerytalne zaczną działać od 1 kwietnia. Do tego czasu niewątpliwie nie będzie w pełni funkcjonującego systemu indywidualnych kont. Stąd też jest konieczność przesyłania do kasy chorych składek niejako na podstawie rozliczenia ryczałtowego, na podstawie planu finansowego. Powoduje to rzeczywiście pewne problemy, dlatego że środki byłyby przesyłane nie na podstawie ilości osób zapisanych do kasy chorych, ale na podstawie składek od zarobków. Wydaje się, że to rozwiązanie, które proponuje Senat, jest rozwiązaniem jedynym. Jeżeli tego rozwiązania nie zastosujemy, kasy chorych nie będą mogły funkcjonować. Można domniemywać, że mniej więcej będzie można ocenić, jaka jest projektowana przeciętna wpływów do danej kasy chorych. Kasy chorych będą miały, mam nadzieję, w większości, charakter terytorialny i w związku z tym będzie można na podstawie przeciętnych zarobków ocenić, jakie są wpływy do kasy chorych na danym terytorium.</u>
          <u xml:id="u-141.17" who="#JanLityński">Poprawka nr 17 ma charakter w zasadzie informacyjny. Chodzi o to, że różnica między składką na ubezpieczenie społeczne potrąconą osobie niepełnosprawnej pracującej w zakładzie pracy a tą częścią składki, która jest odprowadzana do ZUS, pozostaje w zakładach pracy. Chodzi o to, że ona jest częścią płacy pracownika, mimo że po ubruttowieniu część składki jest przesyłana jak gdyby w imieniu pracownika przez pracodawcę. Jeżeli nie jest przesyłana, to wówczas nie staje się ona własnością pracownika, a pozostaje w zakładzie pracy chronionej. Taka była intencja, zmiana 18 wyjaśnia tę intencję.</u>
          <u xml:id="u-141.18" who="#JanLityński">Poprawki nr 19 i 21 należy rozpatrywać łącznie. Otóż chodzi o wprowadzenie zmiany w ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Komisja doszła do wniosku, że to wykracza poza materię rozpatrywanej ustawy i w związku z tym pozostawiła poprawkę bez rozpatrzenia, co jest równoznaczne z wydaniem negatywnej opinii o poprawce. Natomiast Biuro Legislacyjne twierdzi, że nie można - zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego - zostawić poprawek bez rozpatrzenia, bo wówczas nie kończy się jak gdyby bieg legislacyjny danego wniosku. Jeżeli tak jest rzeczywiście, to oznacza, że komisja proponuje odrzucenie tej poprawki ze względu na wykroczenie poza materię legislacyjną przez Senat.</u>
          <u xml:id="u-141.19" who="#JanLityński">W poprawce nr 22 jest mowa o tym, kiedy ma nastąpić zróżnicowanie składki na ubezpieczenie wypadkowe. Otóż, jak wiadomo, w pierwszym roku składka będzie ujednolicona i będzie wynosiła 2,03%, ale następnie od roku 2000 ma ona zostać zróżnicowana. Ponieważ zróżnicowanie tej składki ma nastąpić na podstawie ustaw, których projekty jeszcze nie wpłynęły do Sejmu, w związku z tym komisja nie dysponowała niestety harmonogramem wprowadzenia tego zróżnicowania i część członków komisji wyrażała pewien sceptycyzm co do możliwości zróżnicowania składki w odniesieniu do poszczególnych branż, a dopiero potem w odniesieniu do poszczególnych pracodawców. Zróżnicowanie to ma wynosić od 0,40% do 8,12%. Komisja uznała jednak, że rzeczywiście zróżnicowanie to nastąpi dopiero od 2000 r., i dlatego po dyskusji i po zastanowieniu się nad pewnymi wątpliwościami proponuje poprzeć poprawkę nr 22.</u>
          <u xml:id="u-141.20" who="#JanLityński">Omówiłem wszystkie poprawki i wydaje się, że mogę na tym skończyć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#JanKról">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#JanKról">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#JanKról">Proszę panią poseł Ewę Tomaszewską o zabranie głosu w imieniu klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobiegamy do finału prac nad ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, najważniejszą z ustaw reformujących ten system, stanowiących o jego konstrukcji. Musimy się odnieść do podstawowych problemów, na jakie w swych pracach zwrócił uwagę Senat.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#EwaTomaszewska">Klub nasz, rozważając poprawki Senatu, pragnie zwrócić uwagę na następujące zagadnienia:</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#EwaTomaszewska">1. Włączenie do systemu tych funkcjonariuszy mundurowych, którzy rozpoczęli służbę przed wdrożeniem reformy.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#EwaTomaszewska">Rozumiejąc stanowisko Senatu, szanując to stanowisko, uważamy jednak za istotną wartość stabilność i poczucie bezpieczeństwa socjalnego w jednostkach wojskowych, policyjnych, pożarniczych, Straży Granicznej. Ma to szczególne znaczenie w trakcie szybkiego ich reformowania, w znacznej mierze w związku z decyzją o wstąpieniu Polski do NATO i procedurami dostosowawczymi. Do nowego systemu włączeni zostaną ci funkcjonariusze, którzy służbę swą rozpoczną później z pełną świadomością rodzaju i wysokości świadczeń, jakie będą im przysługiwały w związku z ubezpieczeniem.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#EwaTomaszewska">2. Włączenie do systemu prokuratorów. Podzielamy stanowisko Senatu, że grupa ta powinna podlegać powszechnemu systemowi ubezpieczeń. Równe traktowanie prokuratorów i sędziów, wynikające z tego samego rodzaju kwalifikacji i zbliżonych obowiązków, skłania raczej do objęcia tym systemem również sędziów, jednakże w ich przypadku utrudnia to konstytucja, która różnicuje te grupy. Trzeba jednakże znaleźć rozwiązanie dotyczące finansowania uprawnień tych prokuratorów, którzy już przeszli w stan spoczynku. Jest to ważne zagadnienie i należy je rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#EwaTomaszewska">3. Istotne jest ustalenie kolejności zaspokajania roszczeń funduszy w wypadku wniesienia przez płatnika niepełnej składki. Podzielamy obawy Senatu o środki na ochronę zdrowia przekazywane kasom chorych. Naszym zdaniem winny być one przekazywane zaraz po przekazaniu należnych kwot na indywidualne konto ubezpieczonego w otwartym funduszu emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#EwaTomaszewska">4. Ważne jest doprecyzowanie przez Senat przepisu, że o ustaleniu uprawnienia do świadczeń decydował będzie lekarz orzecznik ZUS, a poddanie się badaniom, leczeniu i rehabilitacji ma na celu nie tylko poprawę stanu zdrowia, ale i odzyskanie lub utrzymanie zdolności do pracy. Wyraża to dbałość o kondycję finansową systemu.</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#EwaTomaszewska">5. Popieramy poprawkę Senatu wydłużającą okres przedawnienia należności z tytułu składek do 10 lat. Przyjęcie tej poprawki wymagać będzie jednak oczywistej korekty legislacyjnej, by uniknąć zbędnego powtórzenia.</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#EwaTomaszewska">Poprawka nr 16 daje szansę płynnego przekazywania środków do kas chorych od początku przyszłego roku, również w trakcie wprowadzania kont indywidualnych. Jest to szczególnie ważne dla niezakłóconej możliwości korzystania ze świadczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-143.9" who="#EwaTomaszewska">Popieramy poprawkę zapewniającą ubezpieczenie społeczne osobom świadczącym pracę w ramach umów zleceń, niezależnie od tego, na jaki okres te umowy są zawierane i jakie między nimi są przerwy. Wiadomo, że niektórzy ze względu na sytuację na rynku pracy nie mają możliwości podjąć stałe zatrudnienie. Wówczas umowa zlecenie jest tą szansą uzyskania i środków na przeżycie, i przyszłego ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-143.10" who="#EwaTomaszewska">Akceptujemy wniesioną przez Senat poprawkę dającą szansę na ubezpieczenie w drugim filarze również osobom duchownym.</u>
          <u xml:id="u-143.11" who="#EwaTomaszewska">Reasumując, w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność wyrażam zadowolenie, że ustawa ta w krótkim czasie wejdzie w życie. Mam nadzieję, że rozpocznie to okres sprawnego reformowania systemu ubezpieczeń. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#JanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#JanKról">Proszę panią poseł Annę Bańkowską o zabranie głosu w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#AnnaBańkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W reformie ubezpieczeń społecznych, zdaniem Sojuszu Lewicy Demokratycznej, rząd zaproponował szereg kontrowersyjnych rozwiązań. Nasz niepokój budzi propozycja likwidacji przywilejów branżowych dla osób, które już wypracowały sobie do nich prawo, a które nie mogą przejść na emeryturę ze względu na to, że nie osiągnęły odpowiedniego ustawowego wieku. Jesteśmy zaniepokojeni również na przykład tym, iż reforma powodować będzie obniżenie w stosunku do dzisiaj obowiązujących przepisów relacji między emeryturą a wynagrodzeniem wobec osób poniżej 50 roku życia, które zarabiają poniżej przeciętnego wynagrodzenia. Jesteśmy zaniepokojeni jeszcze wieloma innymi kwestiami, które znajdą rozstrzygnięcia w ustawie o emeryturach i rentach, a zatem to właśnie podczas debaty nad tamtą ustawą będzie moment, by szczegółowo je przeanalizować. Dzisiejsza debata i dzisiejsze głosowanie Sejmu mają zamknąć parlamentarny etap prac nad częścią reformy ubezpieczeń społecznych ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Do czego doprowadzają poprawki Senatu?</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#AnnaBańkowska">Poprawki Senatu w najbardziej kontrowersyjnych kwestiach przywracają propozycje rządu, zmierzają bowiem na przykład do objęcia ubezpieczeniem społecznym osób pełniących tzw. służby mundurowe i prokuratorów. O szkodliwości takich rozwiązań debatowano na posiedzeniu komisji i w Sejmie podczas drugiego czytania ustawy o ubezpieczeniu społecznym. Wysoka Izba, odrzucając propozycje rządu, w naszym głębokim przekonaniu dała wyraz umiejętności wsłuchiwania się w argumenty, jakie wtedy przeciwko propozycjom rządu były przedstawiane i była zdolna wypracować swoisty kompromis, uchwalając większością głosów prawo, które pozostawiało odrębny system dla służb mundurowych, dla wszystkich obecnych żołnierzy i funkcjonariuszy. Sejm postanowił bowiem, że powszechny system ubezpieczeń społecznych dotyczyć będzie tych osób, które po wejściu w życie ustawy rozpoczną służbę w wojsku, w policji, w więziennictwie, w straży pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#AnnaBańkowska">Sejm podczas drugiego czytania większością głosów również uchwalił, iż prokuratorzy tak jak sędziowie będą mieli odrębne zasady emerytalne. Senat natomiast w poprawce nr 1 proponuje objęcie ubezpieczeniem społecznym, o czym mówił już poseł sprawozdawca, wszystkich żołnierzy i funkcjonariuszy służb mundurowych. Podkreślam: wszystkich, a nie tylko tych poniżej 30 roku życia, do czego zmierzała propozycja rządowa. Zresztą bez ogródek Senat to w swoim uzasadnieniu podkreśla. Zdaniem Senatu system ubezpieczeń powszechnych powinien obejmować możliwie pełen zakres podmiotowy, a więc również osoby pełniące tzw. służby mundurowe zarówno obecnie, jak i te, które podejmą tę służbę po wejściu w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#AnnaBańkowska">Wysoka Izbo! Senat w poprawce nr 2 włącza do systemu ubezpieczeń społecznych również prokuratorów. Jest to, muszę przyznać, swoista karuzela poglądów koalicji rządzącej. Trzeba podkreślić, że Senat chce wprowadzić mniej korzystne rozwiązania dla żołnierzy, funkcjonariuszy i prokuratorów w czasie, kiedy czeka nas wejście do NATO, kiedy potrzeba nam stabilności w armii, kiedy trzeba podnieść poziom bezpieczeństwa w kraju - tutaj i opozycja, i koalicja mówią to samo - a to podnoszenie systemu bezpieczeństwa angażować będzie nie tylko Policję, służbę więzienną, straż, sędziów, ale także prokuratorów.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#AnnaBańkowska">Sojusz Lewicy Demokratycznej wnosi o odrzucenie poprawek nr 1 i nr 2. Nie ma czasu na szeroką argumentację, powiem tylko, że klub SLD konsekwentnie opowiada się za zachowaniem odrębnego systemu emerytalnego dla żołnierzy i funkcjonariuszy. System taki obowiązywał w Polsce od 1923 r. i funkcjonuje m.in. we wszystkich państwach NATO.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#AnnaBańkowska">Poprawka nr 1 to zły pomysł, nie bierze się w niej bowiem pod uwagę specyfiki służby i wynikających z tego obowiązków państwa - podkreślam - wobec tych osób, które narażają swoje życie dla innych.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#AnnaBańkowska">Również konsekwentnie stoimy na stanowisku, że szkodliwe i niewłaściwe byłoby włączenie prokuratorów do systemu powszechnego i potraktowanie ich pod względem praw emerytalnych inaczej niż sędziów. Podzielamy niepokój w tej sprawie, wyrażony przez pana prezydenta Kwaśniewskiego w piśmie z dnia 9 października do marszałka Sejmu. Solidaryzujemy się z przytoczonymi przez pana prezydenta poglądami środowiska prokuratorów - protestującego przeciwko poprawce nr 2 - że wymagane od prokuratorów kwalifikacje są równe kwalifikacjom sędziów, identyczne są także ograniczenia, m.in. w zakresie przynależności do partii politycznych czy związków zawodowych oraz dodatkowej pracy. Warunki pracy prokuratorów, polegającej na ściganiu przestępstw, charakteryzują się dużym stopniem niebezpieczeństwa. Między zawodem prokuratora a zawodem sędziego istnieje pełna symetria, czyli możliwość przejścia prokuratora na stanowisko sędziego i odwrotnie, co świadczy o równym potraktowaniu obu zawodów przez ustawodawcę. Dlatego klub SLD będzie głosował za odrzuceniem poprawek nr 1 i nr 2 i do tego samego namawia wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#AnnaBańkowska">Uważamy również, że nie zasługuje na poparcie poprawka nr 3, która powoduje objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem każdej umowy zlecenia. To rozwiązanie będzie bowiem powodować, po pierwsze, pogorszenie sytuacji osób, które dzisiaj znajdują pracę na umowę zlecenie i to stanowi ich źródło dochodu. Po drugie, przyjęcie poprawki senackiej zwiększyłoby rozmiary pracy na czarno.</u>
          <u xml:id="u-145.8" who="#AnnaBańkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie mam czasu na przedstawienie większej liczby argumentów co do pozostałych poprawek. Klub SLD zajmie swoje stanowisko, któremu da wyraz w głosowaniu. Chcę powiedzieć, że jeszcze jedną kontrowersyjną poprawką jest poprawka nr 7, dotycząca kolejności zaspokajania należności, z tytułu których jest płacona składka, wtedy kiedy pracodawca nie w pełni prawidłowo realizuje wpłaty albo realizuje je jednym przelewem. Mam nadzieję, że ze strony rządu padną tu jeszcze argumenty, które pozwolą nam zająć inne stanowisko niż to, które zajęła komisja, troszczymy się bowiem i o FUS, i o kasy chorych.</u>
          <u xml:id="u-145.9" who="#AnnaBańkowska">Jeśli chodzi o pozostałe poprawki, to uważam, że w ogóle właściwy kierunek głosowania nadaje stanowisko Komisji Nadzwyczajnej. Mam nadzieję, że będzie ono wytyczną do głosowania nie tylko dla klubu SLD, ale i dla pozostałych klubów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-145.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JanKról">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#JanKról">Proszę pana posła Jana Lityńskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mój klub w zasadzie przychyla się do wniosków komisji.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#JanLityński">Pani posłanka Bańkowska rozpoczęła już dyskusję, wyprzedzając dyskusję nad ustawą o rentach i emeryturach. W związku z tym muszę powiedzieć kilka słów. Zasada ustawy o rentach i emeryturach - nie jest to tajemnica, było to już omawiane w Wysokiej Izbie - jest taka, że ile człowiek wpłaca do systemu, tyle otrzymuje w postaci świadczenia. I rzeczywiście prawdą jest, że z tego wynika obniżenie wysokości świadczenia w stosunku do płacy. Niemniej taka zasada nie może obowiązywać przez wiele lat. Oczywiście możemy w tej chwili wypłacać emerytury i renty większe, niż wynikałoby to z wielkości wieloletniego wkładu do systemu - a nawet, powiedziałbym, musimy to robić w tej chwili, bo takie są nasze zobowiązania - niemniej, aby oprzeć system na zdrowych zasadach wieloletniego planowania, musimy wprowadzić inną zasadę, i tę zasadę ustawa o rentach i emeryturach wprowadza. Wydaje się, że wszyscy posłowie zgadzają się, że taka zasada musi obowiązywać. Co więcej, i o tym wielokrotnie mówiliśmy, jesteśmy przekonani - przynajmniej mój klub, ale wydaje mi się, że nie tylko, również klub SLD wtedy, kiedy wprowadzaliśmy pierwsze ustawy reformujące w zeszłej kadencji, był o tym przekonany - że w wyniku działania nowego systemu i w wyniku ogólnego wzrostu dojdzie do takiej sytuacji, iż wysokość emerytur za 10 czy 15 lat (bo wtedy nastąpi zmniejszenie, wtedy „wejdą” pierwsze osoby, które będą objęte nowym systemem) będzie niewątpliwie znacznie większa niż obecnych rent i emerytur. Tak że jeśli mówimy, iż w wyniku reformy zostanie obniżona wysokość rent i emerytur w stosunku do pensji, to trzeba pamiętać, że nastąpi to za kilkanaście lat, kiedy emerytury i renty będą mogły być odpowiednio większe niż obecne świadczenia. Tyle tytułem polemiki z panią poseł Bańkowską.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#JanLityński">Jeżeli chodzi o poprawki dotyczące służb mundurowych - mówiłem o tym jako poseł sprawozdawca - Senat poszedł bardzo daleko w kierunku powszechności nowego systemu i wydaje się, że zabrnął kompletnie w ślepą uliczkę. Przy czym nie jest prawdą, że - nawet jeśli nowo przyjmowanych funkcjonariuszy i wojskowych obejmiemy nowym systemem - będą oni mieli taki sam wiek emerytalny, jak inne osoby w systemie powszechnym. Niewątpliwie wyniknie to z nowego systemu; niewątpliwie znaczna część funkcjonariuszy służb mundurowych będzie mogła przejść na emeryturę wcześniej, tylko że będzie to musiało być odpowiednio uwzględnione w mechanizmie finansowym systemu.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#JanLityński">Jeżeli chodzi o włączenie prokuratorów do systemu powszechnego, to w naszym klubie toczyła się na ten temat dosyć długa dyskusja. Przypominam, że Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka jest przeciwna włączeniu prokuratorów. Pani minister Suchocka argumentowała - i wydaje się, że większość mojego klubu została przekonana tą argumentacją - iż prokuratorzy powinni mieć identyczne uprawnienia emerytalne jak sędziowie. Dodam jeszcze jeden argument. Otóż w zeszłej kadencji objęto - bo znaczna część mojego klubu głosowała przeciwko temu - specjalnym systemem emerytalnym zarówno sędziów, jak i prokuratorów. I co nastąpiło w związku z tym? W wyniku tego stało się tak, że sędziowie i prokuratorzy z okresu stalinowskiego, z okresu PRL, co do których rzetelności zawodowej - istotnej części z nich - można mieć wątpliwości, zostali objęci zaopatrzeniem emerytalnym, a nie systemem powszechnym. Wydaje się więc, że w sytuacji kiedy bezpieczeństwo jest jednym z priorytetów Wysokiej Izby, oddzielenie prokuratorów od sędziów - kiedy i tak prokuratorzy i sędziowie z tego okresu, przede wszystkim z okresu stalinowskiego, mają specjalne przywileje emerytalne - nie jest konieczne, przynajmniej nie wydaje się rozsądne. Ale to jest moje zdanie, w moim klubie zdania były podzielone.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#JanLityński">Jeżeli chodzi o poprawkę nr 3, to być może będziemy musieli się w przyszłości zdecydować, czy likwidujemy prace zlecone, ale wtedy zlikwidujemy je w odniesieniu do wszystkich. Otóż obecnie prace zlecone - według projektu rządowego i według projektu senackiego - są przewidziane np. dla emerytów i rencistów, którzy nie płacą składki na ubezpieczenia społeczne, natomiast ludzie nie pracujący muszą płacić. Ja rozumiem argumenty pani posłanki Tomaszewskiej, że to jest pewne zabezpieczenie socjalne dla tych ludzi, ale z drugiej strony też może być tak, że w związku z tym albo będzie to praca wykonywana poprzez wynajętych emerytów, albo praca wykonywana na czarno, czyli będzie to płacenie pieniędzy bez płacenia podatków. Wydaje się, że ten okres 14 dni i 60 dni przerwy jest i tak dostatecznie restrykcyjny w odniesieniu do prac zleconych. A w zasadzie powinniśmy się zastanowić, czy w Kodeksie pracy nie powinno być jakiejś odpowiedniej zmiany i wyraźnie rozróżnić, co to jest praca zlecona, a jaka jest praca na umowę o pracę.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#JanLityński">Jeżeli chodzi o poprawkę nr 7, mój klub skłonny jest poprzeć poprawkę Senatu, ale pod warunkiem, że przedstawiciel rządu przedstawi rozporządzenie zabezpieczające priorytet wpływu do otwartych funduszy emerytalnych, dlatego że jeżeli tego priorytetu się nie zapewni, to wówczas ludzie nie będą mieli w drugim filarze, w otwartych funduszach emerytalnych odpowiedniego zabezpieczenia ich praw emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#JanLityński">W pozostałych przypadkach klub mój poprze stanowisko komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#JanKról">Proszę pana posła Stanisława Brzózkę o zabranie głosu w imieniu klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#StanisławBrzózka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Senat wniósł ponad 20 poprawek do uchwalonej przez Sejm w dniu 22 września ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Świadczy to o tym, jak ważna społecznie jest problematyka ustawy, jak wiele nadal wzbudza ona emocji i dyskusji. Dotyczy bowiem nas wszystkich, obecnych i przyszłych emerytów i rencistów. Ustawa ta, nazywana ustawą matką, wprowadza głęboką reformę systemu ubezpieczeń w Polsce i musi wyjść z parlamentu dobrze dopracowana.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#StanisławBrzózka">Jak było mówione, większość poprawek wnoszonych przez Senat ma charakter uściślający, a także usuwają one błędy wynikające z pośpiechu przy uchwalaniu ustawy przez Sejm, pośpiechu nie zawinionego przez Wysoką Izbę, o czym już wielokrotnie mówiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#StanisławBrzózka">Niektóre poprawki wnoszone przez Senat mają istotne znaczenie co do zasadniczych treści ustawy. Dotyczy to przede wszystkim objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym służb mundurowych oraz wyłączenia z tego obowiązku prokuratorów.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#StanisławBrzózka">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego podtrzyma swoje stanowisko z 22 września br., to znaczy opowie się za wyłączeniem prokuratorów z obowiązku ubezpieczenia, uznając argumenty środowiska prokuratorów, a przede wszystkim fakt istnienia symetrii między zawodem prokuratora i zawodem sędziego. Oba zawody powinny być w ustawie potraktowane jednakowo.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#StanisławBrzózka">Wiele emocji wzbudza też sprawa włączenia do obowiązkowego powszechnego ubezpieczenia tzw. służb mundurowych. Jesteśmy również za utrzymaniem zapisu w wersji uchwalonej przez Sejm, to znaczy, że ubezpieczeniem tym powinny być objęte te osoby zaliczane do służb mundurowych, które rozpoczęły służbę po dniu wejścia w życie ustawy, a więc po 1 stycznia 1999 r. Przyjęcie tej poprawki Senatu spowodowałoby nikomu niepotrzebne zamieszanie i protesty w tych środowiskach. Łamałoby też zasadę nieodbierania prawa nabytych.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#StanisławBrzózka">Nie podzielamy opinii Senatu, aby w art. 6 ustawy skreślić zapis, który wyłączał spod obowiązku ubezpieczenia osoby wykonujące prace na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, które zawarły takie umowy na czas krótszy niż 14 dni, tzw. zlecenia krótkoterminowe. Senat argumentuje to zasadą powszechności ubezpieczenia. Jednak w praktyce, co było również tu powiedziane, może to doprowadzić do wyeliminowania umów zlecenia przez pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#StanisławBrzózka">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego podziela natomiast stanowisko Senatu w sprawie potraktowania duchownych tak jak innych ubezpieczonych i stworzenia im możliwości odprowadzenia części swojej składki do otwartych funduszy emerytalnych, a więc możliwości dostępu do drugiego filaru ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#StanisławBrzózka">Poprzemy również poprawkę nr 8 Senatu, dotyczącą art. 65, który mówi o zarządzaniu i lokowaniu środków Funduszu Rezerwy Demograficznej. Poprawka ta uniemożliwia lokowanie środków funduszu na zagranicznych rynkach finansowych. Pieniądze Funduszu Rezerwy Demograficznej, naszym zdaniem, powinny służyć przede wszystkim polskiej gospodarce i powinny być pomnażane w kraju, by kiedyś mogły zasilić fundusz emerytalny.</u>
          <u xml:id="u-149.8" who="#StanisławBrzózka">Nad pozostałymi poprawkami Senatu głosować będziemy zgodnie z intencją Komisji Nadzwyczajnej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#JanKról">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#JanKról">Obecnie proszę o zadanie pytania pana posła Jerzego Jaskiernię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym skierować pytania do pana posła sprawozdawcy, ewentualnie do pani minister sprawiedliwości czy kogoś z rządu, kto będzie mógł zareagować. Pytania te dotyczą potraktowania prokuratorów - na tle właściwej rekomendacji komisji, którą tutaj pan poseł przewodniczący Lityński już omówił. Moje trzy pytania wiązałyby się z następującymi zagadnieniami.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#JerzyJaskiernia">Sprawa pierwsza. Pani minister zresztą wcześniej wielokrotnie odpowiadała na moje interpelacje, bo w tej sprawie kilkakrotnie interpelowałem rząd. Chciałbym jeszcze raz zapytać, bo na to nie padła odpowiedź na forum Izby: Czy rząd brał pod uwagę to, że fakt wymienienia stanu spoczynku jedynie w odniesieniu do sędziów na żadnym etapie prac Komisji Konstytucyjnej i Zgromadzenia Narodowego nie oznaczał, iż intencją ustawodawcy konstytucyjnego było pozbawienie prokuratorów prawa do stanu spoczynku, a brak wymienienia tego expressis verbis wynika jedynie z koncepcji potraktowania prokuratury jako części władzy wykonawczej, a więc niewyodrębniania jej wśród innych typów władz? Pytam o to, panie marszałku, dlatego, że w odpowiedzi na moją interpelację rząd używał argumentu, iż to wymienienie następuje tylko w odniesieniu do sędziów. Chciałbym zapytać, czy rząd bierze pod uwagę fakt, że w przypadku sędziów Trybunału Konstytucyjnego, przy konstrukcji Trybunału Konstytucyjnego, nie mówi się o stanie spoczynku, a stan spoczynku tej kategorii przysługuje. A więc ten argument nie jest prawdziwy, że zostało to w inicjatywach rządowych zawężone tylko do tych sytuacji, gdzie konstytucja mówi expressis verbis. Chciałbym, żeby rząd w tej sprawie zajął dzisiaj jednoznaczne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#JerzyJaskiernia">Drugie pytanie, panie marszałku, dotyczy prognozy. Nie wiem, czy mogę formułować pytania do rządu w tej fazie, być może pan poseł sprawozdawca będzie chciał zareagować, ale pytam: Czy rząd ma świadomość, że gdyby doszło do zróżnicowania uprawnień sędziów i prokuratorów, to według wiarygodnych prognoz do końca roku 600 prokuratorów odejdzie z tej funkcji? Nie muszę mówić o skali konsekwencji dla bezpieczeństwa, dla funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, dla równego traktowania przedstawicieli tego korpusu. Zapytuję, czy rząd zna tego typu prognozy i czy nastąpiła modyfikacja, pani minister - zwracam się do pani, bo pani ze mną korespondowała - w myśleniu prezentowanym przez panią w odpowiedziach pisemnych, które, jak rozumiem, obecnie są korygowane w myśleniu przynajmniej klubu Unii Wolności, co odnotowujemy z satysfakcją.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#JerzyJaskiernia">I ostatnie pytanie, do pana marszałka. Wydaje się, że list prezydenta Rzeczypospolitej, o którym mówiła pani poseł Bańkowska, jest bardzo ważnym wydarzeniem. Widzę, że tutaj zostało to wyłożone. Nie wiem, czy jest to oficjalne posunięcie pana marszałka, ale zwracam się z pytaniem, czy ten list został dostarczony wszystkim posłom na Sejm Rzeczypospolitej. Zwrócenie się głowy państwa do marszałka Sejmu w tak ważnej sprawie jest tak istotnym wydarzeniem, że wydaje mi się, panie marszałku, że powinny zostać stworzone gwarancje, aby wszyscy posłowie na Sejm Rzeczypospolitej byli w posiadaniu tego dokumentu, i że powinno się ewentualnie prosić pana posła Lityńskiego o dodatkową informację, czy na forum komisji ten dokument został przedstawiony i czy rzutował on na te rekomendacje, które komisja przyjęła. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#JanKról">Proszę pana posła Macieja Manickiego o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Co prawda pan poseł sprawozdawca mówił już na ten temat, również pani poseł Bańkowska mówiła na ten temat, ale chciałbym, żeby kwestia, o którą chcę zapytać, w sposób jednoznaczny, dobitny została tutaj przedstawiona. Chodzi mi mianowicie o pierwszą poprawkę Senatu, odnoszącą się do, umownie powiedzmy, grupy mundurowej. Otóż Senat, tak jak pan poseł sprawozdawca i pani poseł Bańkowska mówili, proponuje objęcie systemem obowiązkowego ubezpieczenia społecznego wszystkich mundurowych, bez względu na ich wiek, czyli idzie dalej, niż mówił o tym wcześniej rząd. Chodzi mi o to, żeby z tej mównicy przedstawiono informację, że konsekwencją objęcia tych osób ubezpieczeniem obowiązkowym jest pozbawienie ich - choćby były w najbardziej zaawansowanym wieku, ale jeszcze nie przeszły na świadczenie z zaopatrzenia emerytalnego - prawa do świadczenia z zaopatrzenia emerytalnego, które jest wypłacane na dotychczasowych zasadach. Taka konsekwencja występuje. Prosiłbym tylko o to, żeby pan poseł sprawozdawca zechciał ten problem jeszcze z tego punktu widzenia naświetlić. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#JanKról">Obecnie proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej panią Ewę Lewicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#EwaLewicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zamierzam odnieść się do czterech kwestii najistotniejszych z punktu widzenia rządu. Wszystkie cztery były przedmiotem poprawek Senatu; w trzech przypadkach była negatywna rekomendacja komisji, w jednym przypadku pozytywna. Chciałabym przedstawić bardzo klarowne stanowisko rządu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#EwaLewicka">Po pierwsze, w kwestii mundurowych. Otóż rząd nie zabiegał w Senacie o zmianę przedłożenia sejmowego w tej sprawie. Wręcz przeciwnie, poinformowałam Senat o tym, że komisja dopracowała się kompromisu, co jest pewną wartością, której nie warto zmieniać. W związku z tym stanowisko rządu w tej sprawie się nie zmieniło i nadal uważam, że to, co przedłożyła Sejmowi Komisja Nadzwyczajna, powinno zostać zachowane. Tę sprawę mamy zatem rozstrzygniętą.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#EwaLewicka">Pytanie pana posła Manickiego w tym kontekście mimo to wymaga odpowiedzi. Jakie byłyby konsekwencje ewentualnego przyjęcia poprawki Senatu? Otóż nie byłyby one tak radykalne, jak sformułował je pan poseł Manicki. Dlaczego? Dlatego, że druga ustawa, której w tej chwili nie analizujemy, zawiera zapis stanowiący, że prawo do świadczeń i wszystkie regulacje związane z uprawnieniami emerytalnymi przedstawiają inne ustawy. Jest odniesienie do tych ustaw; są to ustawy, które dotyczą obecnie służb mundurowych. Czyli w tym sensie sprawa ta nie byłaby przesądzona. Tak naprawdę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych rozstrzyga o obowiązku płacenia składki przez wszystkich mundurowych, nazywając to obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. I taka przede wszystkim byłaby konsekwencja. Ale oczywiście uzasadnienie Senatu jest tak sformułowane, że wskazywało na szerszą intencję Izby wyższej, i z tym się zgadzam.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#EwaLewicka">W sprawie prokuratorów rząd nie zmienił swojego stanowiska z takich samych powodów jak te, które były przytaczane w odpowiedzi na interpelację pana posła Jaskierni, a także z innych, poważniejszych powodów. Przedstawię deklarację, jaką możemy złożyć w tej sprawie. Otóż rząd opowiada się za przyjęciem poprawki Senatu, ale jednocześnie możemy zadeklarować rozwiązanie problemu, na który zwróciła uwagę pani posłanka Tomaszewska, to znaczy rozwiązanie w innej ustawie problemu nie tyle praw nabytych, ile problemu osób, które już przeszły w stan spoczynku; mam tu na myśli prokuratorów. Chodzi o sposób sfinansowania tego, co obecnie nazywa się uposażeniem, a gdyby poprawka Senatu została przyjęta, stałoby się w gruncie rzeczy emeryturą. Ale musiałaby być ona wyższa niż poprzednia emerytura, trzeba bowiem przyjąć, że emerytury uzyskiwane przez osoby przed przejściem w stan spoczynku były o wiele niższe niż uposażenia w stanie spoczynku. I to jest problem, który możemy rozwiązać w drugiej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#EwaLewicka">Odpowiem od razu na pytanie pana posła Jaskierni, czy rząd rozważał kwestię dotyczącą Trybunału Konstytucyjnego. Oczywiście że tak. Mało tego, pytanie to padało na posiedzeniu komisji Senatu i było stawiane przez senatorów także w trakcie debaty publicznej. Otóż, co prawda, Trybunał Konstytucyjny jest szczególną instytucją, ale jednocześnie działa reguła, że w zakresie nie uregulowanym obowiązuje ustawa o ustroju sądów powszechnych. Z tego powodu Trybunał Konstytucyjny podlega temu samemu uprawnieniu dotyczącemu prawa do przejścia w stan spoczynku. Wiedząc o tym, uszanowaliśmy wszystkie te reguły, czyli potraktowaliśmy tak samo Trybunał Konstytucyjny jak każdy inny sąd.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#EwaLewicka">Prognozy dotyczące tego, jak będą się zachowywali prokuratorzy po odebraniu uprawnienia do przechodzenia w stan spoczynku. Tak, wiemy o tym. Zostaliśmy o tym uprzedzeni. Przy czym proszę pamiętać, że analogiczne argumenty padały ze strony mundurowych, kiedy rząd oświadczył, że nie zamierza odbierać jakichkolwiek uprawnień osobom po 30 roku życia. Te same argumenty padały ze strony właśnie tych mundurowych, którzy mieli prawo skonsumować to swoje uprawnienie. Odpowiadałam państwu na tej sali, że nie ma takiego zagrożenia, że w gruncie rzeczy osoby te zamierzają sobie wyrządzić krzywdę, że ta ucieczka, by tak rzec, przed rozwiązaniami, które uważa się za niebezpieczne, prowadzi w ślepą uliczkę. Oczywiście, bierzemy to pod uwagę, ale to nie oznacza, że zmieniamy swoje stanowisko w sprawie jednolitości systemu.</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#EwaLewicka">Nic się nie zmieniło: poza argumentami zawodowymi, podnoszonymi zarówno w piśmie pana prezydenta, jak i środowisk prokuratorskich, które mówią o konieczności jednolitego traktowania obu tych grup zawodów, nie pojawił się żaden inny argument z obszaru, który właśnie rozważamy, to znaczy z obszaru ubezpieczeń społecznych i uprawnień do przyszłej emerytury. Żaden. My jesteśmy jednak gospodarzami i razem zastanawiamy się nad rozwiązaniami w miarę spójnymi dla wszystkich grup zawodowych, które mają obowiązywać przez dziesięciolecia. Grupa prokuratorów wyszła z powszechnego systemu. Nie zmieniła się nasza ocena co do tego, w jaki sposób to się stało. Uważamy, że jest to rozwiązanie, które wskazuje złą drogę także innym grupom zawodowym. Obawiamy się, że każda grupa zawodowa chciałaby mieć taki wygodny system, taką enklawę, w której nie płacąc składek, jednocześnie korzysta się z lepszych rozwiązań niż inni. To jest niedobra droga. Rząd z tego powodu nie może zaaprobować takiego rozwiązania, ponieważ nie chce wskazywać drogi innym; to jest rodzaj takiego, powiedziałabym, egoistycznego zachowania się.</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#EwaLewicka">Kolejne pytanie jest, co prawda, do pana posła sprawozdawcy, ale wczoraj podczas posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej sama zwróciłam uwagę na to, że w sprawie prokuratorów jest list pana prezydenta i komisja obradowała w świadomości tego, że ten list został przedstawiony Wysokiej Izbie. I nie wiem, czy wszyscy posłowie... To jest inna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-155.8" who="#EwaLewicka">To są dwie sprawy. Sprawa trzecia dotyczy prac zleconych i słynnego sporu, toczonego także w Komisji Nadzwyczajnej, o to, czy oskładkować wszystkie umowy zlecenia, czy też nie i jakie są tego konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-155.9" who="#EwaLewicka">Komisja Nadzwyczajna cały czas argumentuje, z punktu widzenia pracodawcy i konsekwencji po stronie także pracownika, że pracodawca uzna, iż jest to niekorzystna forma zatrudnienia i przestanie zatrudniać osoby na umowę zlecenie. Otóż my cały czas konsekwentnie zwracamy uwagę na to, że nowy system emerytalny jest tak skonstruowany, iż każda zapłacona złotówka rodzi konsekwencje po stronie świadczenia. Tolerowanie takiej enklawy, w której nie są płacone składki od krótkoterminowych umów, jest, co prawda, na krótką metę, na najbliższe lata rozwiązaniem być może korzystnym dla pracodawców, zwłaszcza małych i średnich, natomiast z drugiej strony jest jednocześnie niekorzystne dla tych pracowników, którzy w gruncie rzeczy są skazani na umowy zlecenia, i to na krótkotrwałe umowy zlecenia. Rząd zatem jest za przyjęciem poprawki Senatu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-155.10" who="#EwaLewicka">Ostatnia kwestia - kolejności wpłat na określone fundusze, kiedy pojawia się problem niepłacenia składek w należnej wysokości. Na dodatek nie wiadomo, za kogo, dla kogo te składki są płacone, bo dokonuje się tego jednym przelewem.</u>
          <u xml:id="u-155.11" who="#EwaLewicka">Otóż chciałabym tu złożyć bardzo poważne oświadczenie w tej sprawie, bo wydaje mi się, że rzeczywiście wczoraj komisja nie do końca miała jasność co do konsekwencji przyjęcia poprawki Senatu. Rzeczywiście jest tak, że oba rozwiązania - i poprzednie, sejmowe, i to senackie - nie są wystarczająco precyzyjne. Tę precyzję można uzyskać poprzez zapisy rozporządzenia. Chciałabym powiedzieć, jak by to było czytane wtedy, gdybyśmy przyjęli propozycję Senatu i intencję rozporządzenia. Wówczas byłoby tak, że jeśli pracodawca wpłaca jednym przelewem składki na nie wiadomo jakie fundusze, bo nie pisze, na jakie fundusze, to wówczas z mocy ustawy fundusz emerytalny jako cały miałby pierwszeństwo w zaspokojeniu. Fundusz emerytalny, czyli wydzielony fundusz w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-155.12" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Gdyby została przyjęta poprawka Senatu.)</u>
          <u xml:id="u-155.13" who="#EwaLewicka">Tak by było, gdyby została przyjęta poprawka Senatu. Następnie powstaje jeszcze dylemat, który musi być rozstrzygnięty w rozporządzeniu, co się będzie działo, kiedy nie wystarczy to nawet na pełne zaspokojenie całego roszczenia funduszu emerytalnego. W rozporządzeniu jest zapis, że pierwszeństwo w takiej sytuacji ma otwarty fundusz emerytalny, przewiduje ono, że jeśli już roszczenia funduszu emerytalnego jako całości zostaną zaspokojone, następna w kolejności będzie kasa chorych. Potem już proponujemy regułę proporcjonalności. Dlaczego tak? Dlatego że fundusz emerytalny w całości jest to fundusz, w którym od zapisu na indywidualnym koncie zależy przyszła emerytura. Jest to sprawa dających procent pieniędzy ulokowanych w otwartym funduszu emerytalnym, następnie pieniędzy na koncie, które przekładają się na przyszłą emeryturę, i wreszcie chodzi o kasy chorych, dlatego że miesięczny okres nieopłacania składki powoduje utratę prawa do świadczenia rzeczowego. I taka jest de facto intencja zarówno zapisu senackiego, jak i w konsekwencji ustalenia kolejności w rozporządzeniu.</u>
          <u xml:id="u-155.14" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Jak byłoby, gdyby przyjęto wersję sejmową?)</u>
          <u xml:id="u-155.15" who="#EwaLewicka">Gdyby przyjąć natomiast rozwiązanie, jakie jest zaproponowane w przedłożeniu Sejmu, to wówczas cały Fundusz Ubezpieczeń Społecznych miałby pierwszeństwo przed innymi funduszami, czyli przed Funduszem Pracy, przed kasą chorych i przed Funduszem Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. A to rodzi oczywiście niepokój o to, że roszczenia kasy chorych mogą nie być zaspokojone. Stąd Senat zaproponował jednak uszczegółowienie tej kwestii, a rozporządzenie daje szansę na rozstrzygnięcie dotyczące przypadków jeszcze bardziej szczegółowych. Taka jest intencja zarówno przedłożenia senackiego, które popieraliśmy, jak i nasza, jeśli chodzi o rozporządzenie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#JanKról">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#JanKról">Pan poseł w jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Ja w związku z tym, że nie otrzymałem odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#JanKról">Na które pytanie? Nie trzeba wyjaśniać, tylko należy powtórzyć pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#JerzyJaskiernia">Tak jest, ja tylko powtórnie przedstawię dwa pytania. Wysoka Izba słyszała pana posła Lityńskiego, który bardzo wyraźnie wskazał, że pani minister sprawiedliwości Hanna Suchocka zdołała przekonać klub Unii Wolności do uwzględnienia prokuratorów w ramach tego systemu. W związku z tym chciałbym zapytać, jak mam rozumieć wypowiedź pani minister, która przed chwilą oświadczyła, że rząd nie zmienił stanowiska w tej sprawie w stosunku do tego, co mi odpowiedział na interpelację. Która informacja jest prawdziwa? Rozumiem, że pani minister Suchocka jest członkiem rządu szczególnie odpowiedzialnym w obszarze działania wymiaru sprawiedliwości, dlatego też jej stanowisko, jej rekomendacje, jak sądzę, są tutaj niezwykle istotne.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#JerzyJaskiernia">Drugie pytanie. Pani minister, pani użyła stwierdzenia, że nie chcecie państwo naruszyć jednolitego systemu. Stosujecie, państwo, argument dotyczący relacji sąd-Trybunał Konstytucyjny, bo domniemujecie, że ta klauzula mówi, że jeśli coś nie jest uregulowane, to stosuje się przepisy Sądu Najwyższego. Zgoda. Ale przecież pani pomija w odpowiedzi na moje pytanie zasadniczy argument, że od okresu międzywojennego korpus sędziów i prokuratorów był traktowany jednolicie i nie ma tu żadnych przesłanek. Ja czekam, żeby pani zareagowała na ten mój argument. Państwo pewnie studiowaliście w rządzie prace Komisji Konstytucyjnej, a nieumieszczenie tam stwierdzenia o stanie spoczynku prokuratorów w żadnym punkcie tych prac nie wynikało z chęci wyłączenia prokuratorów z instytucji stanu spoczynku, bo gdyby ktoś antycypował, że takie stanowisko zajmie rząd, to oczywiście w konstytucji zostałoby to stwierdzone.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#JerzyJaskiernia">Dlatego zapytuję: W oparciu o jaką interpretację konstytucji państwo w trosce o jednolitość systemu w istocie doprowadzacie potencjalnie do takiego zróżnicowania, które będzie miało skutki nie tylko w tym roku, dla tych 600 prokuratorów, i do zasadniczego zakłócenia w systemie wymiaru sprawiedliwości, ponieważ państwo z pewnością zdajecie sobie sprawę, że oba korpusy - sędziowski i prokuratorski - odgrywają istotną rolę w tym obszarze i stworzenie zasadniczo różnych warunków musi rzutować na klimat i na sposób działania tego wymiaru. Stąd bardzo panią minister proszę o jednoznaczne oświadczenie w sprawie tego, czy badaliście prace konstytucyjne i z czego wyciągacie ten fałszywy argument o tym, że ustawodawca konstytucyjny chciał inaczej potraktować prokuratorów niż sędziów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#JanKról">Pan poseł też nie otrzymał odpowiedzi, tak? Ale już proszę bez uzasadnienia. Myślę, że pani minister zrozumie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MaciejManicki">Chciałem tylko doprecyzować pytania do pana posła sprawozdawcy w kontekście wypowiedzi pani minister - przy okazji dziękując za jednoznaczne stanowisko rządu w sprawie mundurówki, mam bowiem świadomość tego, że może się zdarzyć tak, że co innego mówi ta ustawa, a co innego stwierdzimy w ustawach o świadczeniach. Może tu dojść do niespójności, zresztą nie po raz pierwszy. Chodzi mi jednak o zasygnalizowanie właśnie kierunku wskazanego przez Senat i - jak pani minister powiedziała - bardzo jednoznacznie wyrażonego w uzasadnieniu, mianowicie że utrzymanie systemu zaopatrzeniowego w sytuacji, kiedy jest się z obowiązku w systemie ubezpieczeniowym, jest w istocie nielogiczne. Docelowo musiałoby to oznaczać przyjęcie tej poprawki Senatu, a przynajmniej bardzo poważne rozważenie możliwości wyłączenia tej grupy z systemu zaopatrzeniowego - co oczywiście nie musiałoby nastąpić, bo Sejm, tak jak stwierdziłem na początku tej wypowiedzi, może być niekonsekwentny, nie raz tak się zdarzyło. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#JanKról">Pani minister, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#EwaLewicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście nie będę w sprawie pani minister Suchockiej odpowiadać za pana posła sprawozdawcę, mam tylko obowiązek powtórzyć, w jakim trybie rząd podjął decyzję o ponownym umieszczeniu prokuratorów w powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych, mimo że od 1 stycznia grupy tej nie obejmują ubezpieczenia społeczne.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#EwaLewicka">Decyzja ta została podjęta w marcu tego roku przy sprzeciwie pani minister Suchockiej, która zachowała swoje odrębne zdanie. I ta sytuacja się nie zmieniła. W związku z tym rząd podtrzymał swoje stanowisko, a pani minister Suchocka wyraża swój pogląd w różnych miejscach i ja tego nie chciałabym tłumaczyć. Rząd zawsze zajmował w tej sprawie jednolite stanowisko. Jednocześnie na posiedzeniach komisji - jak zapewne państwo posłowie wiecie - o zaletach i wadach rozwiązań państwu przedstawionych wypowiadali się nie tylko przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości, ale także resortów mundurowych. Być może w pracach nad tymi ustawami nie powinno dojść do takiej sytuacji. Mogę tylko powiedzieć, że w pewnym sensie konsekwencje tego zostały dzisiaj wyrażone w pytaniu pana posła.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#EwaLewicka">Skąd natomiast czerpiemy przekonanie, że pracując nad konstytucją i ustanawiając stan spoczynku, nie zamierzano jednakowo potraktować obu grup zawodowych? Otóż z pracy ekspertów, którzy dosyć drobiazgowo analizowali zapisy dotyczące stanu spoczynku, wynika, że co do tego, po co w ogóle ustanowiono stan spoczynku, dla jakich celów, były bardzo podzielone poglądy. Były dwie interpretacje. Jedna była taka oto, że tak naprawdę stan spoczynku ustanowiono nie po to, by powrócić do tradycji okresu międzywojennego, tylko m.in. po to, by móc przeprowadzić dosyć gruntowną reformę wymiaru sprawiedliwości w Polsce - a więc miała to być instytucja pomocna m.in. przy zmianie ustroju sądów. I druga interpretacja. Sposób, w jaki powstawała ustawa o ustroju sądów powszechnych, wskazuje także na to, że w pierwszej kolejności intencją było dostosowanie tej ustawy do zmiany w konstytucji. Pierwsza wersja ustawy dotyczyła sędziów, dopiero potem zostali dołączeni prokuratorzy. Tak więc wywiedliśmy z tego przekonanie, że nie dość, iż w konstytucji nie ma zapisów mówiących o stanie spoczynku dla prokuratorów, to także dowodzi tego po prostu sposób, w jaki to prawo powstawało i było do konstytucji dostosowywane.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#EwaLewicka">Teraz to już tak naprawdę nie ma większego znaczenia, dlatego że gdyby istniała ciągłość między rozwiązaniami okresu międzywojennego - kiedy rzeczywiście traktowano te grupy jednolicie - a obecnymi, nie byłoby żadnego problemu. W Polsce i sędziowie, i prokuratorzy byli w systemie ubezpieczeń społecznych i mogli w nim pozostać. I nic nie stało na przeszkodzie, żeby pozostali w nim także do 1 stycznia 1998 r. To pospieszna nowelizacja z roku ubiegłego spowodowała takie konsekwencje, jakie mamy dzisiaj, i tak naprawdę to trzeba teraz z tego wyciągać wnioski. Wszyscy jesteśmy w niedobrej sytuacji. Nie mieliśmy argumentów, a także nie mieliśmy instrumentów prawnych do tego, by jednolicie potraktować obie grupy zawodowe, a istniała taka tendencja, istniała, ponieważ przywrócenie do systemu ubezpieczeń społecznych obu grup zawodowych byłoby najlepszym rozwiązaniem, bo rzeczywiście stwarzałoby szansę na to, by wszystkich, i teraz, i w przyszłości, jednakowo traktować. Od wysokiego bowiem wynagrodzenia czy uposażenia sędziego i prokuratora wysoka płacona składka w przyszłości daje wysoką emeryturę, także z możliwością doubezpieczenia się, bo nie od całych wynagrodzeń pobieramy składkę na system obowiązkowy i powszechny. Czyli istniało rozwiązanie i gdyby pospiesznie w zeszłym roku nie dokonano tej zmiany, dzisiaj nie stalibyśmy przed takim dylematem. Wiedziano jednocześnie w roku ubiegłym, że jest w toku reforma ubezpieczeń społecznych i że ta propozycja idzie pod prąd rozwiązaniom ówczesnego pełnomocnika. Przypominam te argumenty tylko po to, żeby odpowiedzieć wprost na pytanie, z czego wnioskowaliśmy. Ano ze wszystkich tych faktów. Nie z drobiazgowego czytania i śledzenia intencji w trakcie prac Komisji Konstytucyjnej, tylko z tych właśnie objawów, które przed chwilą państwu przedstawiłam.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#EwaLewicka">I to są chyba wszystkie możliwe dzisiaj odpowiedzi na pytania państwa posłów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JanKról">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#JanKról">Obecnie proszę pana posła Jana Lityńskiego jako posła sprawozdawcę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#JanLityński">Może najpierw łatwiejsze pytanie: w sprawie tych mundurowych. Moim zdaniem Senat popełnił ewidentny błąd i rzeczywiście jedynym rozwiązaniem, nawet dla tych, którzy mają odmienne zdanie, którzy uważają, że służby mundurowe i funkcjonariusze powinni być przynajmniej częściowo objęci... Nie ma innego wyjścia. Tu trzeba innej nowelizacji, na pewno nie rozwiąże tego stanowisko Senatu. Tu pan poseł Manicki ma w stu procentach rację. Gdybyśmy to przyjęli, to wówczas powstałaby kolizja pomiędzy jedną a drugą ustawą i moglibyśmy tę kolizję zlikwidować tylko przez kolejną nowelizację ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#JanLityński">Jeżeli natomiast chodzi o pytanie, czy list prezydenta był znany, to mogę powiedzieć, że był znany list prezydenta, posłowie go otrzymali. Jakie zrobił wrażenie? Nie wiem, mogę tylko mówić, jakie na mnie zrobił wrażenie i że większości komisji nie przekonał. Większość komisji nie poparła wniosku Senatu. Na mnie też nie zrobił wrażenia, niemniej ja...</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Panie marszałku, jest jakieś nieporozumienie, bo komisja rekomendowała zgodnie z wnioskiem prezydenta.)</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Przekonał komisję, bo komisja zgodnie z wnioskiem prezydenta postuluje odrzucenie poprawki Senatu.)</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#JanLityński">Nie, komisja rekomenduje odrzucenie wniosku.</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Czyli w zgodzie z prezydentem, czyli przekonał.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#JanKról">Przejęzyczył się pan poseł, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#JanLityński">Tak. Ja mogę powiedzieć o moim wrażeniu. Na mnie ten list nie zrobił wrażenia i uważam, że jest on niepotrzebną próbą ingerowania w prace Sejmu. Nie mogę mówić za komisję. Mogę powiedzieć, że w komisji, której byłem wiceprzewodniczącym w poprzedniej kadencji,...</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#JanLityński">... w komisji ds. reform ubezpieczeń społecznych było jednoznaczne stanowisko wobec stanu spoczynku sędziów i prokuratorów, przyznania specjalnych uprawnień, dodatkowych uprawnień emerytalnych. Niewątpliwie stan spoczynku należy się sędziom zgodnie z konstytucją, ale to wcale nie znaczy, że on musi być taki, jaki przyjęliśmy w ustawie w zeszłej kadencji. Otóż przypomnę może - jeżeli już sięgamy do tego czasu - że w zeszłej kadencji propozycja komisji, która rekomendowała przyjęcie stanu spoczynku sędziów, była taka, aby sędziowie mogli przechodzić w stan spoczynku w takim samym wieku, w jakim mogą przechodzić w stan spoczynku wojskowi, służby mundurowe. To zostało przez Sejm odrzucone. Podczas posiedzenia plenarnego Sejmu natomiast do grupy osób przechodzących w stan spoczynku zostali dołączeni także prokuratorzy. I w związku z tym Sejm zeszłej kadencji, a przynajmniej komisja, nie był wcale jednoznacznie przekonany o tym, w jaki sposób ma wyglądać realizacja stanu spoczynku. Znowu mogę wypowiedzieć moje zdanie. Otóż moim zdaniem nie ma żadnych powodów, aby przyznawać specjalne przywileje w postaci większej emerytury czy wcześniejszego przejścia na emeryturę różnym grupom zawodowym, z jednym wyjątkiem. Z wyjątkiem sytuacji, kiedy pracodawca chce wykupić tego typu przywileje, wykupić je w systemie powszechnym. Otóż w wypadku służb mundurowych pracodawca, jakim jest budżet, chce i będzie chciał tego typu przywileje wykupywać. Jeżeli pracodawca sędziom i prokuratorom chce dawać takie przywileje, to oczywiście może. Wydaje się natomiast, że nie jest to uzasadnione charakterem wykonywanego zawodu, tak jak na przykład w wypadku wojskowych. Otóż część wojskowych musi w sposób naturalny przejść wcześniej na emeryturę. Policjanci muszą w sposób naturalny mieć prawo do wcześniejszego przejścia na emeryturę. Podobnie górnicy pracujący na dole muszą mieć to prawo. Natomiast naprawdę nie widać powodów, dlaczego do wcześniejszego przejścia na emeryturę mieliby mieć prawo ludzie innych zawodów, m.in. sędziowie i prokuratorzy. Ale jeżeli jest taka sytuacja, że części sędziów czy prokuratorów przyznaliśmy to uprawnienie, i do tego skłaniała się komisja, to rzeczywiście nie widać powodów, dlaczego obecnym sędziom i prokuratorom tego typu uprawnień nie przyznać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#JanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#JanKról">Do głosowania przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#JanKról">A propos bloku głosowań, cieszę się, że posłowie schodzą się na salę obrad. Do głosowań przystąpimy nie wcześniej niż o godz. 20.30, ponieważ mamy jeszcze dwa punkty do rozpatrzenia. Oczywiście to zależy od pań i panów posłów, od tego, w jakim tempie te dwa punkty rozpatrzymy.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (druki nr 645 i 646).</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Kazimierza Marcinkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Senat rozpatrując ustawę Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną dokonał 47 poprawek. Komisja Nadzwyczajna po ich rozpatrzeniu rekomenduje 36 z nich do przyjęcia, 11 proponuje odrzucić. W gruncie rzeczy należą się słowa podziękowania Senatowi, który wychwycił sporo błędów literowych, gramatycznych, a także formalnoprawnych. Większość prezentowanych poprawek ma właśnie taki charakter. Są oczywiście również poprawki merytoryczne. Część z nich przedstawię i przedstawię stanowisko Komisji Nadzwyczajnej. Wiele spraw zawartych w tych poprawkach miało także swój wydźwięk, dosyć burzliwy nawet, już w trakcie prowadzenia dyskusji w komisji i tu w trakcie drugiego i trzeciego czytania na sali sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Poprawka nr 5 polega na wykreśleniu ust. 2 w art. 4 i sprowadza się do tego, by dotychczasowi wojewodowie do końca tego roku pełnili obowiązki wojewodów także w tych 16 miastach, które stają się siedzibami nowych województw, a nie ich wicewojewodowie. Komisja proponuje tę poprawkę odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Senat zaproponował dodanie nowego ust. 5 w art. 5, który sprowadza się do upoważnienia ministra do spraw administracji publicznej do określenia zasad tworzenia delegatur urzędu wojewódzkiego na terenie nowych województw. Komisja proponuje tę poprawkę przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Poprawki nr 13–18 dotyczą usytuowania niektórych instytucji w sejmiku wojewódzkim. Chodzi przede wszystkim o biura geodezji i o zarządy melioracji. Poprawki Senatu sprowadzają się do wykreślenia oddziałów tychże, ale wiąże się to z tym, że oddziały, tak czy inaczej, są częścią biur i zarządów, a więc automatycznie, bez wymieniania ich tu w ustawie, przechodzą wraz z biurami i zarządami do sejmików wojewódzkich. Jednocześnie wprowadza się nowy zapis, wprowadzający rejonowe jednostki tychże właśnie biur i zarządów do powiatów. Wiąże się to z faktem, że powiaty przejęły zgodnie z ustawami kompetencyjnymi właśnie zadania związane z geodezją czy z melioracją i będą je wykonywały przy pomocy pracowników tychże rejonowych jednostek. Te poprawki dotyczą także ośrodków doradztwa rolniczego, które jako jedyne instytucje rolnicze zostały na mocy głosowania w Sejmie przekazane wojewodzie, a nie sejmikowi wojewódzkiemu. Senat ponownie proponuje, by tak jak wszystkie kompetencje związane z rolnictwem były w sejmiku wojewódzkim także ośrodki doradztwa rolniczego. Wiąże się to z faktem, że po to, aby prowadzić regionalną politykę rolną, te jednostki są niezbędne. I komisja proponuje te poprawki przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#KazimierzMarcinkiewicz">W poprawce nr 21 znów powraca sprawa funduszy ochrony środowiska oraz usytuowania prezesów i wiceprezesów tych instytucji w województwach, w których tych funduszy już nie będzie, bo nie będzie tych województw. Otóż zapis przyjęty przez Sejm wprowadził, zapewne przypadkowo, sytuację następującą: dotychczasowi prezesi stają się wiceprezesami nowego funduszu, ale jednocześnie zostają organami podejmującymi decyzje w sprawach jakby części majątku funduszu i to nie tylko na terenie nowego województwa, ale także poza jego granicami. To spowodowało, że Senat zaproponował nowe rozwiązanie zbliżone do tego z przedłożenia rządowego. Komisja również proponuje przyjąć tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Kolejną kwestią są poprawki nr 23 i 24 związane ze szkołami artystycznymi. Sejm przyjął, iż te szkoły jeszcze przez dwa lata będą prowadzone przez ministra kultury i sztuki, a nie tylko nadzorowane mocą ustawy o systemie oświaty. Senat proponuje, aby wykreślić tę ewentualność. A dlaczego? Otóż zapis przyjęty przez Sejm zupełnie zmienia dotychczasowy zapis dotyczący innych szkół i placówek w takim zakresie, że po 2001 r. wszystkie powiaty i samorządy wojewódzkie będą zobowiązane do prowadzenia szkół artystycznych. W przypadku niewielkich powiatów jest to, jak się wydaje, bezzasadne i nie ma takiego zobowiązania wobec innych szkół ponadpodstawowych. Zapisy sejmowe doprowadzają do takiej sytuacji, że miasta, które przejęły prowadzenie szkół artystycznych do tej pory, 1 stycznia 1999 r. będą musiały na dwa lata przekazać ministrowi kultury prowadzenie tychże szkół. Oczywiście jest także argument, że nie ma potrzeby, aby minister kultury i sztuki jako jedyny minister troszczył się o sprawy materialne szkół artystycznych. Minister edukacji nie prowadzi szkół, kurator oświaty nie prowadzi szkół od 1 stycznia, a jedynie minister kultury i sztuki przez dwa lata miałby prowadzić szkoły artystyczne. Komisja proponuje przyjąć te poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Kolejne poprawki dotyczą również sporu, który toczył się na tej sali, a dotyczył terminu, do jakiego mają być podjęte decyzje pracownicze wobec urzędników urzędów wojewódzkich. Sejm zaproponował, by trwało to przez 3 miesiące, przez pierwszy kwartał 1999 r., Senat proponuje pierwsze półrocze, a więc do 30 czerwca 1999 r. Komisja proponuje, by te poprawki odrzucić ze względu na niejako konieczność szybkiego zorganizowania administracji na terenie województwa, a 3 miesiące wydają się terminem wystarczającym.</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Poprawka nr 32 dotyczy zobowiązań skarbu państwa powstałych do końca br. Senat proponuje, by rozszerzyć przejęcie przez skarb państwa zobowiązań nie tylko państwowych jednostek budżetowych, ale także zakładów budżetowych ze względu na to, że wiele instytucji publicznych ma właśnie taki charakter. Komisja proponuje tę poprawkę przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#KazimierzMarcinkiewicz">W poprawce nr 37 Senat proponuje przedłużenie terminu przedłożenia przez miasta na prawach powiatu projektu budżetu tego miasta do 10 grudnia 1998 r. Również komisja proponuje przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-168.9" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Wreszcie poprawka nr 42 dostrzega sytuację następującą. Otóż zwołanie pierwszej sesji nowo wybranej rady gminy jest uprawnieniem przewodniczącego sejmiku wojewódzkiego i ma nastąpić w ciągu 7 dni, ale po momencie wyboru marszałka samorządu wojewódzkiego, sejmiku wojewódzkiego, przewodniczący sejmiku wojewódzkiego przestaje funkcjonować i nikt nie miałby uprawnień do zwołania sesji czy reagowania na nieprawidłowości z tym związane. Stąd poprawka dająca możliwość reagowania na to - i tylko na to - wojewodzie. Również tę poprawkę komisja proponuje przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-168.10" who="#KazimierzMarcinkiewicz">W poprawce nr 44 z kolei Senat proponuje doprecyzować sprawy związane z podziałem dróg na drogi krajowe, wojewódzkie i powiatowe. Chodzi tutaj przede wszystkim o to, by drogi zakładowe nie musiały stać się 1 stycznia 1999 r. drogami powiatowymi. To doprecyzowanie również jest polecane przez Komisję Nadzwyczajną do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-168.11" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Wreszcie poprawka nr 46 jest bardzo ważną poprawką dotyczącą w gruncie rzeczy tylko i aż trzech miast: Piły, Ciechanowa i Sieradza, albowiem miasta te zrezygnowały dobrowolnie z bycia miastem na prawach powiatu. Ale w związku z tym miasta te utraciłyby uprawnienia związane z prawami jazdy i stąd poprawka nr 46 Senatu, która również jest rekomendowana pozytywnie przez Komisję Nadzwyczajną. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#MarekBorowski">Przypominam, że Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rokitę w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest koniec prac nad strukturą ustrojową i nowymi instytucjami, które mają powstać w Polsce po reformie administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JanRokita">Pragnę z tej okazji, że mam zaszczyt reprezentować w tej ostatniej debacie klub Akcji Wyborczej Solidarność, wyrazić bardzo serdeczne podziękowanie wszystkim tym, którzy byli tak dobrzy, że zechcieli razem ze mną pracować w Komisji Nadzwyczajnej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych nad tymi trzema wielkimi pakietami ustaw. Myślę, że praca - chociaż niedoskonała - jeśli chodzi o efekty niewątpliwie została tutaj dobrze wykonana. Pragnę to podziękowanie skierować zarówno do moich kolegów z koalicji rządzącej, jak i do - co ważne - moich dobrych, bliskich współpracowników w tej komisji z opozycji, bez których zapewne te ustawy byłyby w wielu wypadkach gorsze niż są.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#JanRokita">Co do uchwały Senatu i poprawek senackich pragnę oświadczyć, że poza nielicznymi wyjątkami Akcja Wyborcza Solidarność będzie popierać stanowisko Komisji Nadzwyczajnej, przyjęte co do tych materii. Generalnie Komisja Nadzwyczajna, złożona z ludzi kompetentnych, pokazała w poprzednich miesiącach, że podejmuje racjonalne decyzje, które zasługują na zaufanie klubów parlamentarnych. W związku z tym w ogromnej większości wypadków będziemy popierać stanowisko komisji.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#JanRokita">Na jedną kwestię chcę zwrócić uwagę, która ma pewną polityczną doniosłość. Nie zgadzamy się w tym wypadku ze stanowiskiem Komisji Nadzwyczajnej. Chodzi o poprawkę nr 5. Nasz klub doszedł do wniosku, że wojewodowie, którzy mieliby obejmować funkcje delegatów rządu w reformie, nie powinni automatycznie tracić swoich kompetencji w dziedzinie administracji publicznej, wynikających z tego, że są wojewodami. Innymi słowy, opowiemy się za tym, by ci wojewodowie, jeśli zdarzą się takie sytuacje, komasowali w swoim ręku funkcje delegata i funkcje wojewody, by te funkcje nie były rozdzielane.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#JanRokita">Opowiemy się przeciwko stanowisku komisji jeszcze w jednym przypadku, mianowicie tam, gdzie komisja proponuje, by uregulować w tej ustawie tryb, zasady i terminy wygasania roszczeń związanych z nacjonalizacją bądź komunalizacją gruntów pod drogami publicznymi, co jest dokonane w ustawach kompetencyjnych. Po dyskusji doszliśmy do wspólnego wniosku, że w tej materii, w celu szczegółowego uregulowania tych zasad, niezbędna będzie odrębna ustawa.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#JanRokita">Wysoka Izbo! Pragnę zwrócić uwagę na wielkie znaczenie poprawki nr 24. Chodzi o kontrowersyjną kwestię moratorium na objęcie przez samorządy szkół artystycznych. Wersja sejmowa - wspomniał o tym pan poseł sprawozdawca, a ja chcę to szczególnie podkreślić - jest bardzo wadliwa. Tworzy pojęcia nieznane polskiemu systemowi prawnemu, między innymi pojęcie obowiązkowych zadań samorządu terytorialnego. Biuro Legislacyjne podniosło problem, czy w związku z tym inne zadania samorządu terytorialnego miałyby być zadaniami nieobowiązkowymi. Poza tym jest to całkowicie niefortunna próba odebrania miastom, które do tej pory miały prawo prowadzenia owych szkół artystycznych - w tej chwili czynią to największe miasta - tego prawa. Zmusza to te miasta do oddania, na powrót, owych szkół ministrowi kultury. Byłoby to odbieranie samorządowi terytorialnemu kompetencji, które już ma.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#JanRokita">Druga istotna sprawa, o której chcę powiedzieć, związana z kompetencjami samorządu terytorialnego, wiąże się z poprawkami nr 16 i 18. Nasz klub podjął decyzję - po raz drugi zresztą - by zaproponować Wysokiej Izbie przekazanie ośrodków doradztwa rolniczego samorządowi wojewódzkiemu, wychodząc z założenia, że samorząd wojewódzki pozbawiony owych ośrodków może być pozbawiony jednego z głównych instrumentów w pracy nad restrukturyzacją sektora rolnego w Polsce, a jest to istotne zadanie samorządu wojewódzkiego. Zwracam uwagę na te dwie poprawki, ponieważ mają one znaczenie także z punktu widzenia finansów samorządu terytorialnego, które to kwestie za moment będziemy rozpatrywać. Gdyby Izba ponownie zajęła takie stanowisko, jakie zajęła poprzednio, oznaczałoby to konieczność dokonania dalszych cięć w finansach samorządowych i kolejna partia niewielkich już i tak przecież funduszy przekazywanych samorządowi terytorialnemu musiałaby z powrotem wrócić do rządu. Ośmielam się zatem w imieniu Akcji Wyborczej Solidarność prosić Wysoką Izbę o to, ażeby te prosamorządowe poprawki zaakceptowała. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Rokicie z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Czepułkowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#JerzyCzepułkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z uwagi na niewielką ilość czasu, jaką dysponuje mój klub, i z uwagi na czas koleżanek i kolegów posłów, postaram się ustosunkować tylko do tych poprawek, które, aczkolwiek rekomendowane przez komisję, nie uzyskały poparcia mojego klubu - klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej - i do tych, które są popierane przez mój klub pomimo negatywnej opinii Komisji Nadzwyczajnej. Takich poprawek jest 9. Z tych 9 chcę zwrócić szczególną uwagę na dwie.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#JerzyCzepułkowski">Pierwsza z nich to poprawka nr 5, o której mówił już pan poseł Rokita, a którą komisja chce odrzucić. Również mój klub chce ją odrzucić. Mówię o tym, pomimo że jest tutaj zgodność, dlatego że pan poseł Rokita poinformował Wysoką Izbę, że klub Akcji Wyborczej Solidarność będzie głosował inaczej, niż wnosi komisja. Jest to poprawka, która żadną miarą nie jest związana z techniką wdrożenia ustawy kompetencyjnej, z techniką wdrożenia tego, co jest treścią reformy, w nowe granice administracyjne państwa, do nowych samorządów. Jest to poprawka absolutnie polityczna i to - z uwagi na porę proszę wybaczyć mi frywolność - z katalogu tajemnic alkowy rządzącej koalicji. Otóż Senat wnosi o to, aby wojewoda, który zostanie powołany na delegata rządu, nie mógł przekazać obowiązków pełnienia funkcji wojewody dotychczasowemu wicewojewodzie, czytaj: wicewojewodzie z Unii Wolności. W wielu przypadkach, w przeważającej mierze wicewojewodowie z Unii Wolności są lepiej przygotowani do pełnienia funkcji publicznych w administracji rządowej, dysponują większym doświadczeniem, większą wiedzą, większą kulturą polityczną. Stwierdzam to na przykładzie między innymi swojego województwa i nie widzę powodów, aby Akcja Wyborcza Solidarność nie chciała i nie mogła przekazać tej części władzy w województwie wicewojewodzie z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#JerzyCzepułkowski">Poprawka nr 7. Komisja wnosi o jej odrzucenie. Mój klub będzie ją popierał, czyli będzie występował przeciw odrzuceniu. Rzecz dotyczy poprawki, w której Senat wnosi, aby w skład zespołu opiniodawczo-doradczego delegata rządu wszedł z mocy ustawy przedstawiciel sejmiku samorządowego. Nie ma w tym nic zdrożnego, dlatego też klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował przeciw odrzuceniu tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#JerzyCzepułkowski">Dwie poprawki, nr 14 i 17, dotyczą wojewódzkich biur geodezji oraz ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Tutaj Senat próbuje zmienić to, co decyzją Sejmu znalazło się w ustawie, i wyłuskać z samorządu województwa te jednostki organizacyjne, przekazując je powiatowi. Z uwagi na jedność archiwów geodezyjnych i kartograficznych uważamy, że winny one być scentralizowane na szczeblu województwa, a nie rozdrobnione w powiatach.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#JerzyCzepułkowski">Poprawki nr 16 i 18 dotyczą ośrodków doradztwa rolniczego. Długo w trakcie drugiego czytania projektu - wówczas był to jeszcze projekt ustawy - oraz w trakcie trzeciego czytania debatowaliśmy nad tym, że ośrodki doradztwa rolniczego mają pełnić określone funkcje związane z realizacją polityki rolnej państwa i aktywnie brać udział w ogólnokrajowych procesach dostosowawczych rolnictwa polskiego do wymogów Unii Europejskiej. I z tego też powodu mój klub uważa, że ośrodki doradztwa rolniczego winny funkcjonować jako ośrodki prowadzone przez wojewodów.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#JerzyCzepułkowski">Poprawki nr 23 i 24 dotyczą, jakby wynikało ze słów posła sprawozdawcy i reprezentującego Akcję Wyborczą Solidarność pana posła Rokity, nieszczęsnych szkół artystycznych. Otóż po rozpoznaniu tego nie widzę takich zagrożeń, że samorządy miast, wcześniej wielkich, byłyby zmuszone na okres 2 lat na powrót przekazać szkoły artystyczne ministrowi kultury. Według mojej wiedzy takich szkół nie ma. Jeśli pan poseł sprawozdawca przekona mnie, że takie szkoły są, być może mój klub nie będzie tak mocno bronił zapisów w uchwalonej ustawie, które stanowią, że te szkoły 1 stycznia 2001 r. obligatoryjnie przechodzą w gestię samorządu województwa bądź samorządu powiatu, natomiast w tej chwili, od 1 stycznia 1998 r., mają taką możliwość. Jeśli dwie strony - samorząd i szkoła - będą taką wolę wyrażały, te szkoły będą mogły być przekazane samorządowi.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#JerzyCzepułkowski">Jeśli chodzi o poprawki nr 25 i 26, będą one przegłosowywane łącznie. Te poprawki, nad którymi zarówno pan poseł sprawozdawca, jak i występujący w imieniu AWS poseł Rokita przemknęli się sprawnie i chyba chyłkiem, dotyczą bardzo ważnej kwestii, dotyczą spraw pracowniczych, spraw pracowników wojewódzkich jednostek organizacyjnych, urzędów wojewódzkich, urzędów rejonowych, którzy z dniem 1 stycznia otrzymają propozycje pracy czy to w nowym urzędzie wojewody w mieście metropolitarnym, czy też u marszałka, w urzędzie marszałkowskim, czy w urzędach powiatowych, czy też gdziekolwiek indziej, zgodnie z zapisami ustawy. Tutaj poprawki Senatu mają na celu przywrócenie pierwotnego, rządowego projektu w tej kwestii, który stanowił, że okres ochronny dla tych pracowników wynosi 6 miesięcy. Pamiętamy, że komisja ten okres 6 miesięcy skróciła do trzech i niestety, pomimo heroicznej obrony wcześniejszego zapisu, klubowi Sojuszu Lewicy Demokratycznej - i, również, innym klubom - nie udało się tego zmienić. Nie udało się obronić nawet tego rządowego projektu odnośnie do 6-miesięcznego okresu.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#JerzyCzepułkowski">Ostatnia omawiana przeze mnie poprawka, poprawka nr 28, dotyczy art. 72, w którym mówi się o tym, że Agencja Mienia Wojskowego może przekazać mienie, nieruchomości zabudowane na potrzeby administracji publicznej w związku z reformą administracji w naszym państwie. Senat chce, aby było to obowiązkowe, obligatoryjne; mój klub jest temu przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#JerzyCzepułkowski">Pozostałe poprawki - czy te przewidziane, zgodnie z art. 50 ust. 7 regulaminu Sejmu, do głosowania łącznego, czy też inne, które akurat mój klub akceptuje - oczywiście będziemy popierać, czyli głosować przeciw ich odrzuceniu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Czepułkowskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#MarekBorowski">Teraz proszę pana posła Stanisława Kracika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#StanisławKracik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Unii Wolności będzie głosował zasadniczo, w większości przypadków, tak jak proponuje to Komisja Nadzwyczajna. Chcemy jedynie wskazać na pewne różnice wewnątrzkoalicyjne, np. w kwestiach związanych z gruntami zajętymi pod drogi.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#StanisławKracik">Otóż naszym zdaniem poprawka Senatu jest nie do końca uczciwa w stosunku do właścicieli tych gruntów, odsuwa ad calendas Graecas uregulowanie tej całej kwestii, która została dobrze rozwiązana w projekcie rządowym - i Sejm to przyjął - przez wyznaczenie terminu 5 lat na dowiedzenie ewentualnych praw własności do tego gruntu i do odszkodowania. I to jest różnica pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#StanisławKracik">Sprawa związana z obroną prezesów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Otóż trzeba powiedzieć, że nikt w Unii Wolności nie jest przeciwny ani prezesom, ani wojewódzkim funduszom ochrony środowiska, ale jak się ustawy pisze na sali, w drugim czytaniu zgłasza się poprawki i w trzecim czytaniu zgłasza się wnioski mniejszości, to wychodzi to, co wychodzi. A co wyszło? Wyszło mianowicie to, że wiceprezes będzie władny zarządzać funduszem na terenie starego województwa. A to dowodzi, że dzisiaj kielecki fundusz wojewódzki musiałby finansować sprawy w Miechowskiem, czyli w Krakowskiem. No to już nadmiar, muszę powiedzieć, posługując się słownictwem pana posła Czepułkowskiego, frywolności w takim myśleniu. Nie możemy tej poprawki senackiej poprzeć z tego chociażby powodu... Przepraszam, nie możemy utrzymać wersji sejmowej, popieramy senacką, uważamy, że musi być jakiś porządek i racja w tym, co wyszło z Sejmu w sposób nieprawdopodobnie niefortunny.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#StanisławKracik">W sprawach szkół artystycznych nie mamy jednolitego zdania, są podzielone opinie w klubie Unii Wolności. Godzi się jednak powiedzieć, że ustawa o 46 dużych miastach to dopuszczała i zakładała i są znane przypadki, kiedy tego typu placówki były prowadzone. Ten przedstawiony w kategorycznym tonie zapis, który również tu na tej sali został zaproponowany, nie przewiduje okresu przejściowego, nie stwarza fakultatywności; on zakłada, że te szkoły po prostu będą prowadzone przez dwa lata przez ministra kultury i sztuki, a potem w dzień świętego Sylwestra 2001 r. przejdą wszystkie... Dla miast będących powiatami grodzkimi rodzi to komplikacje związane głównie z finansowaniem tych placówek. Ponieważ pracuję w podkomisji do spraw dochodów jednostek samorządu terytorialnego i do spraw finansów publicznych, wiem, jak złożona jest to materia. Tym zapisem, tą obroną szkół artystycznych przed samorządem fundujemy sobie bardzo poważne kłopoty, również finansowe.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#StanisławKracik">Nie zamierzamy na wzór SLD heroicznie bronić rządu w sprawie tych sześciomiesięcznych okresów wypowiedzeń, bo powstają pytania: Dla kogo jest ta reforma? Po co zmieniamy ustrój Rzeczypospolitej? Czy w obronie interesu pracowników? - nie wiem ilu, bo trudno dzisiaj policzyć. My inaczej rozumiemy dobro pracowników, uważamy, że półroczny okres niepewności, zawieszenia w próżni jest gorszy od zmiany, rozstrzygnięcia, rozwiązania problemu w ciągu trzech pierwszych miesięcy, kiedy wszyscy się przyzwyczajamy do nowego, aby ci ludzie mogli spać spokojnie, wiedząc, na czym stoją. To z tych powodów, a nie dlatego że jesteśmy nieludzcy, opowiadamy się za wersją, którą przyjął Sejm, czyli za tym okresem trzymiesięcznym.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#StanisławKracik">Na koniec chciałbym powiedzieć, że nie możemy, mimo że jesteśmy w koalicji z AWS, w sprawie poprawki nr 5 głosować za tym, co proponuje Senat, co łamie zawartą między nami umowę i eliminuje wicewojewodów z Unii Wolności. Tego chyba nikt nie może od nas oczekiwać, bo to nie byłby już altruizm, to byłoby coś gorszego, o czym z trybuny sejmowej nie godzi się mówić. Chcę jednak również powiedzieć - i apeluję o to do koleżanek i kolegów posłów z AWS - że umów należy dotrzymywać. Była pewna umowa. My się nie wdajemy w oceny, jacy są wojewodowie i jacy są wicewojewodowie. Milczymy w tej sprawie, bo bywa różnie. Ale chcielibyśmy, aby wprowadzeniem poprawki nr 5 nie próbować brać wszystkiego, bo ten, co wszystko bierze... Współczuję tym, którzy będą delegatem rządu i wojewodą w jednej osobie, po prostu współczuję, gdyby oni nawet byli święci, wspaniali i genialni, bo robota do wykonania jest ogromna, a czas przecież niewielki, bo tylko dwa miesiące. Tak więc naprawdę nikt nie utraci przez to realnego wpływu na bieg spraw w nowych wielkich województwach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#MarekBorowski">Wystąpił pan poseł Stanisław Kracik z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#MarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Eugeniusz Kłopotek z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#EugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niejednokrotnie podczas różnego typu spotkań w terenie musimy wysłuchać gorzką prawdę o pracy naszego parlamentu, o pracy Sejmu, o jakości stanowionego przez nas prawa. Okazuje się, że w tych głosach krytyki jest wiele racji. Na szczęście mamy Senat, który jest nam potrzebny, który jest jakby korektorem prac Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#EugeniuszKłopotek">Również jeśli chodzi o tę ustawę, Przepisy wprowadzające, okazało się, że działając w pośpiechu, nie uniknęliśmy wpadek i błędów. Część z nich Senat wyłuskał, część pozostała. Chociażby sprawa szkół artystycznych. W tym momencie mówi się nam, że powinniśmy głosować za odrzuceniem bądź za przyjęciem, ponieważ w przeciwnym wypadku po prostu tej ustawy w tym zakresie nie będzie można wdrożyć w życie, bo złamie ona dotychczasowe ustawy. No, pod takim pręgierzem posłowie nie powinni być stawiani, tym bardziej że było dosyć czasu, gdy rozpoczynał się proces legislacyjny, aby o tej sprawie dotyczącej szkół artystycznych coś bliższego powiedzieć i wszystko sobie wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#EugeniuszKłopotek">Ponadto zauważam, że wkrada się w prace legislacyjne chyba coś niedobrego. Mówię tutaj o art. 10, panie pośle sprawozdawco. Otóż przypomina sobie pan poseł, że kiedy podczas ostatniego posiedzenia Sejmu pytałem wyraźnie, czy proponowany przez komisję zapis jest zamierzeniem celowym czy po prostu błędem maszynowym, pan poseł sprawozdawca dwukrotnie powiedział, że jest to błąd maszynowy. Tymczasem okazuje się, że właśnie taki zapis dotarł do Senatu i został on utrzymany. Zapis ten mówi, że nowo powołany wojewoda będzie pełnił funkcję delegata rządu nie - jak proponował rząd i jak chcieli posłowie - nie dłużej niż do 31 grudnia 2000 r., tylko konkretnie do 31 grudnia 2000 r., a więc nawet jak wcześniej zakończy swoje prace, nadal będzie pełnił funkcję delegata rządu.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#EugeniuszKłopotek">Chcę odnieść się do kilku merytorycznych zmian proponowanych przez Senat.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#EugeniuszKłopotek">Otóż podtrzymujemy nasze stanowisko, by służby geodezyjne nie były dzielone. Podział wojewódzkich biur geodezji i terenów rolnych na jednostki podporządkowane samorządowi wojewódzkiemu oraz powiatowemu spowoduje osłabienie tych służb. A proszę zauważyć, te służby czeka ogromna masa pracy związanej chociażby z wprowadzanymi reformami administracyjnymi kraju. Dlatego zarówno rządowi, jak i samorządom wojewódzkim mobilność i sprawność funkcjonowania, potencjał tych służb są bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#EugeniuszKłopotek">Tak jak poprzednio, jesteśmy na tym etapie przeciwni przekazywaniu ośrodków doradztwa rolniczego samorządowi wojewódzkiemu. Nie mamy nic przeciwko samorządowi wojewódzkiemu, uważamy jednak, że na państwie spoczywa też obowiązek utrzymania służb państwowych w zakresie doradztwa rolniczego, natomiast część zadań ośrodków doradztwa rolniczego, według naszych planów i zamierzeń czy propozycji, mają w przyszłości przejąć - to już się stopniowo czyni - izby rolnicze, a więc samorząd rolniczy, a nie samorząd terytorialny. Dlatego pomimo takiego, a nie innego stanowiska Senatu, jak również komisji, będziemy jednak głosować za odrzuceniem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#EugeniuszKłopotek">Myślę, panie pośle sprawozdawco, że popełnił pan chyba tutaj błąd. Zarządy melioracji pozostają bez zmian. Nie będziemy ich dzielić, przynajmniej poprawki Senatu, tak jak ja je czytam, nie idą w tym kierunku, by tworzyć rejonowe oddziały zarządów melioracji. To chyba było tylko jakieś przejęzyczenie się.</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#EugeniuszKłopotek">No i teraz najważniejsza sprawa - okres ochronny. Naprawdę, jest to zastanawiające i dziwne. Rząd sam proponował, aby dla zwalnianych pracowników ten, nazwijmy to, okres ochronny trwał 6 miesięcy. W wyniku prac Komisji Nadzwyczajnej głosami posłów koalicji rządzącej ten okres został skrócony do 3 miesięcy. Również Sejm głosami posłów koalicji utrzymał trzymiesięczny okres ochronny. Senat wykazał tu chyba trochę większą troskę o zwalnianych pracowników - przywrócił rządowy sześciomiesięczny okres. I co się teraz okazuje? Komisja Nadzwyczajna z powrotem proponuje trzymiesięczny okres.</u>
          <u xml:id="u-176.8" who="#EugeniuszKłopotek">Otóż, panie i panowie posłowie, możemy się zgodzić z rządem, że to dotyczy 20% zwalnianych pracowników, odejmując 10% naturalnych zwolnień - 10%. Jednak w niektórych miastach zwolnienia sięgną 40–50% pracowników. Wskazywałem wcześniej przykład woj. włocławskiego, sytuację w policji. Pan premier Buzek w ostatnim czasie otrzymał pismo posłów AWS z Włocławka dotyczące tego, co się dzieje w tym województwie z kadrami policyjnymi. Dokonuje się zwolnień, i to masowych, redukuje się etaty.</u>
          <u xml:id="u-176.9" who="#EugeniuszKłopotek">Na koniec mam gorącą prośbę, myślę, że do Kancelarii Sejmu, do Biura Legislacyjnego. Proponuje nam się często, w celu przyspieszenia głosowań, głosowania blokiem. Nie miałbym zastrzeżeń do tego typu procedury, gdyby oddzielić poprawki redakcyjne, poprawki dotyczące błędów stylistycznych od poprawek merytorycznych. Jednak do jednego worka wrzuca się zarówno poprawki redakcyjne, stylistyczne, jak i merytoryczne, i trudno się zgodzić, aby głosować blokiem w tak niekiedy zasadniczych sprawach. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-176.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Kłopotkowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł sprawozdawca nie zabiera już głosu.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#MarekBorowski">Jeszcze w tej ostatniej sprawie. Panie pośle, wyjaśniałem tutaj sprawy związane z pańską ostatnią uwagą dotyczącą głosowania blokiem: przyjęliśmy zmianę w regulaminie, która mówi, że głosuje się łącznie nad tymi poprawkami, co do których komisja tak wnosi. Poprzednio marszałek to proponował, chociaż każdy poseł mógł, i robiono to dość często, zgłosić wniosek o wyłączenie niektórych poprawek. Taki wniosek wystarczał, żeby je wyłączyć.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Były włączone. Był wniosek posła Kłopotka i mój.)</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#MarekBorowski">Tak więc dowód prawdy został przeprowadzony.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#MarekBorowski">Teraz ten punkt kończymy. Niedługo będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o poselskim projekcie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej (druki nr 120 i 623).</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Bondyrę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt zaprezentowania stanowiska połączonych komisji: Komisji Finansów Publicznych i Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie poselskiego projektu ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej (druk nr 623). Komisje przedkładają sprawozdanie, wnosząc o przyjęcie przez Wysoką Izbę projektu ustawy w brzmieniu zawartym w sprawozdaniu, i nie przedstawiają wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#RyszardBondyra">Komisje, obradując w dniu 16 lipca 1998 r., odbyły pierwsze czytanie poselskiego projektu złożonego 11 grudnia 1997 r. Po przeprowadzeniu pierwszego czytania powołały podkomisję w celu uwzględnienia uwag i propozycji zgłoszonych w pierwszym czytaniu. W dniu 23 września 1998 r. rozpatrzyły sprawozdanie podkomisji, przedstawiając jednolity tekst do drugiego czytania na forum Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#RyszardBondyra">Projekt połączonych komisji wnosi do projektu poselskiego szereg uściśleń legislacyjnych i merytorycznych, proponując następujące rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#RyszardBondyra">Komisje proponują, aby ustawie nadać tytuł: o zryczałtowanym zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej. Tytuł ustawy wynika z zasady zaproponowanej w projekcie ustawy w art. 1–4.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#RyszardBondyra">Komisje proponują w art. 1, aby podmiotowo adresatem, zwracanej w formie zryczałtowanej rekompensaty za zużywany olej napędowy w produkcji rolnej obciążony podatkiem akcyzowym, był podatnik podatku rolnego.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#RyszardBondyra">Art. 2 projektu zakreśla horyzont czasowy, w jakim podatnik podatku rolnego, a więc rolnik, otrzymywałby zwrot podatku, określając to ustawowe prawo jako rok kalendarzowy.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#RyszardBondyra">W art. 3 i 4 określono zasady, na jakich obliczana będzie wysokość zwrotu podatku na 1 ha gruntów użytkowanych rolniczo oraz wysokość środków pieniężnych wynikających z wielkości uprawnionego gospodarstwa w przeliczeniu na hektary fizyczne. Zasada ta jest prosta i sprowadza się tylko do czynności matematycznej - jest to iloczyn stawki podatku akcyzowego obowiązującej w dniu 1 kwietnia w roku, w którym przysługuje zwrot podatku, biorąc za podstawę podatek ustalony dla oleju napędowego z grupy trzech stawek, dla których stawki ustala minister finansów, to jest dla oleju napędowego o zawartości siarki 0,05% do 0,2%, a więc tego, który w 97% zużywany jest do produkcji rolnej; z przemnożenia stawki podatku akcyzowego przez liczbę 75 otrzymujemy wielkość zwrotu przysługującego na 1 ha. Liczba 75 jest odpowiednikiem 84 l oleju napędowego. Różnica wynika z tego, że minister finansów określa stawkę podatku akcyzowego na 1000 kg, co fizycznie oznacza 1120 l oleju napędowego. Wynika to z różnicy objętości wagowej. Tak otrzymana wysokość zwrotu podatku przemnożona przez liczbę hektarów fizycznych w gospodarstwie daje sumę zwrotu przysługującą danemu gospodarstwu. Z uprawnienia do korzystania ze zwrotu podatku akcyzowego wyłączone są grunty klasy VIz i VIpsz, grunty zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż rolnicza oraz grunty, na których zaprzestano produkcji rolnej. Wyłączenia te zawarte są w art. 4 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#RyszardBondyra">Tryb przekazywania zwrotu podatku połączone komisje zawarły w art. 5–8 prezentowanego projektu. Komisje proponują w art. 5 ust. 1, aby decyzję o zwrocie podatku wydawał wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy do wydania decyzji o wysokości podatku rolnego. Oznacza to, że uprawniony rolnik nie musi składać wniosku o przyznanie zwrotu. Kolejne ustępy art. 5, a więc 2–5, zawierają propozycje rozwiązania sytuacji, w której rolnik niesłuszne pobrał określoną sumę podatku lub jej część. W drodze delegacji ustawowej osoba, która w tym przypadku jest upoważniona do wydawania decyzji, powinna wydać decyzję o zwrocie niesłusznie pobranego podatku, a do wielkości obciążeń związanych ze zwrotem, a więc odsetki bankowe, koszty postępowania egzekucyjnego, komisje proponują zastosować przepisy Ordynacji podatkowej. Poprzez ten pakiet propozycji komisja zabezpiecza interes skarbu państwa i chroni go przed utratą nienależnie pobranych kwot. Komisje zdecydowały, że wypłata zryczałtowanych kwot podatku nastąpi w jednej racie w terminie do 30 czerwca każdego roku. Komisje przewidziały również przypadki, w których z różnych przyczyn nie zakończono procesu wydania i uprawomocnienia się decyzji w związku z możliwością trybu odwołań.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#RyszardBondyra">Propozycja zawarta w art. 6 ust. 2 zmierza tego, aby zwrot następował w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja ta stanie się ostateczna. Komisje proponują, aby należności z tytułu zwrotu podatku akcyzowego przekazywane były gminom za pośrednictwem wojewodów oraz aby to zadanie uznać za zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej, zapisując jednocześnie delegacje dla ministra finansów, który określi i jednocześnie zagwarantuje zwrot kosztów obsługi całej tej operacji.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#RyszardBondyra">W art. 8 i 9 określono termin wejścia w życie projektu ustawy. Komisje proponują, aby zwrot podatku w 1999 r. wynosił połowę należnej kwoty, a od 2000 r. następował w pełnej wysokości. Termin wejścia w życie ustawy określono na dzień 1 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji Finansów Publicznych i Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi wnoszę o uchwalenie projektu z druku nr 623. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#MarekBorowski">Przypominam, że Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Dembińskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MarianDembiński">Szczęść Boże! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Przypadł mi dzisiaj zaszczyt wystąpienia w imieniu klubu AWS w sprawie ustawy regulującej kwestię zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego stosowanego w ciągnikach i maszynach rolniczych. Ustawa ta nazywana jest na polskiej wsi ustawą o paliwie rolniczym.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#MarianDembiński">Rozwiązanie polegające na obniżeniu ceny paliw stosowanych w rolnictwie, jak słyszeliśmy, nie są polskim wynalazkiem, wymysłem. Są to rozwiązania stosowane w większości państw Europy od wielu lat. Obniżenie cen paliw stosowanych w rolnictwie ma na celu, po pierwsze, obniżenie kosztów produkcji żywności, co leży w interesie całego społeczeństwa, po drugie, jest to najbardziej racjonalna forma ochrony dochodów rolniczych, gdyż jest to skierowane bezpośrednio do rolników, a po trzecie, spowoduje to, że dokonamy wreszcie wyrównania szkód, jakie ponieśli rolnicy wskutek wliczenia w cenę paliwa podatku drogowego.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#MarianDembiński">Wysoki Sejmie! Rolnicy to producenci żywności, towaru, bez którego byt biologiczny narodu, każdego człowieka, nas wszystkich, uległby zagładzie.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#MarianDembiński">Praca rolnika jest specyficzna. Jest to praca poniekąd na zlecenie całego społeczeństwa. Uważam, że obowiązkiem każdego z nas, jak tu jesteśmy, jest rolnikom solidarnie pomóc. Uważam, że naszym obowiązkiem jest spowodować, ażeby dochody otrzymywane przez gospodarstwa rolne były na poziomie porównywalnym z dochodami w innych branżach. Na razie tak nie jest, gdyż dysparytet dochodów rolników i innych grup zatrważająco rośnie. Mówiłem o specyfice pracy rolnika. Efekty tej pracy nie zawsze i nie do końca są związane z nakładem pracy własnej, z wysiłkiem, jaki rolnik ponosi. Często jest tak, że efekt końcowy jest niszczony wskutek klęsk żywiołowych, a bywa też tak, że te zniszczenia są doszczętne, plon całorocznej pracy niekiedy ulega całkowitemu zniszczeniu. Do tej pory rolnicy byli w dużej części pozostawieni samym sobie. Wierzono, że wolny rynek uzdrowi wszystko, tak jak to wynika z doktryny wczesnego kapitalizmu, że jednostki energiczne, prężne przeżyją. A ta reszta, jeśli się nie potrafi znaleźć na rynku, niestety, zostanie wyeliminowana. Jest to novum. Ta doktryna, stosowana od 1989 r. przez grupy liberalne, spowodowała, że na wsi mamy to, co mamy - biedę, ubóstwo, wiele nieszczęść. Żadna z ekip, które do tej pory funkcjonowały, nie zapewniła rozwiązań, które by w sposób trwały chroniły i godność tej grupy zawodowej, i dochody. Chciałbym przypomnieć, że instytucja tzw. paliwa rolniczego funkcjonowała przez jeden jedyny rok, w 1993 r. Wprowadzona została dzięki determinacji posłów wywodzących się z mojego związku, „Solidarności” Rolników Indywidualnych, który miał wtedy reprezentację w Sejmie poprzez Porozumienie Ludowe, przy ogromnym wsparciu, tu trzeba oddać sprawiedliwość, pana wicepremiera Goryszewskiego i pana ministra Janowskiego, który wtedy jako lider związku „Solidarność” otrzymał stanowisko ministra rolnictwa. I nomen omen obecnie ustawa ta wraca, i są pod nią podpisy przewodniczących dwóch komisji: rolnictwa, pana Gabriela Janowskiego, i budżetu, pana Goryszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#MarianDembiński">Paliwo rolnicze to konkretna forma wsparcia rolnictwa, która została bardzo dobrze przyjęta przez polską wieś. Niestety, i mówię to z wielkim ubolewaniem, kiedy ster przejął sojusz PSL-SLD, ówczesny główny sternik premier Pawlak formę taką chłopom odebrał. Spowodowało to falę protestów rolniczych i przez lata chłopi upominali się o to rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#MarianDembiński">Koalicja PSL-SLD dopiero w roku przedwyborczym rozpoczęła żenujący spektakl. W Sejmie barwiono paliwo raz na czerwono, raz na zielono, a w końcu chłopów zrobiono na szaro.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Na czarno.)</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#MarianDembiński">Przypomnę, że wtedy ta koalicja wliczyła do ceny paliw tzw. podatek drogowy, dodatkowo obciążając rolników używających w swoich gospodarstwach maszyn rolniczych, które nawet w jednym procencie nie korzystają z dróg publicznych. Naraziło to rolników na dodatkowe koszty, a nie zrekompensowano tych strat i obciążeń w żaden sposób.</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#MarianDembiński">AWS w swoim programie wyborczym jako jedyna partia po raz pierwszy proponuje polskim rolnikom rozwiązania, które pozwolą zarówno chronić dochodowość gospodarstw rodzinnych, podkreślam: rodzinnych, jak i bronić godnego życia tej grupy zawodowej, a najlepszym rozwiązaniem są dopłaty bezpośrednio skierowane do rolników.</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#MarianDembiński">Proponowane w ustawie rozwiązania należą do grupy mechanizmów interwencji państwa, które popieramy. Jeśli chodzi o projekt ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie paliwa, który osobiście popieram, to chciałbym wnieść poprawkę polegającą na dopisaniu w art. 3 ust. 3 w następującym brzmieniu: Zwrot podatku przysługuje do powierzchni 100 ha użytków rolnych.</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#MarianDembiński">Dlaczego to ograniczenie? Dlatego, że wobec braku ustawy o gospodarstwie rodzinnym i istnieniu zapisu w art. 23 konstytucji, który stanowi, że podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne, tę treść możemy wypełniać. Tak się składa, że zarówno w Sejmie, jak i w społeczeństwie zaczyna się wytwarzać konsensus co do tego, że górną granicą, jeśli chodzi o powierzchnię gospodarstwa rodzinnego, jest 100 ha. Jeżeli mówimy o gospodarstwie rodzinnym i jeżeli mamy przenieść wzorce z Zachodu, to musimy się liczyć z tym, że właśnie te gospodarstwa, i tylko one, będą wspierane przez różne formy subwencji, że będą stosowane różne formy wsparcia. Pierwszą formą wspierania dochodów, skierowaną do rolników, byłoby to, co proponujemy - zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie paliwa stosowanego przez rolników, wypłacany bezpośrednio do ich kieszeni, na ich konto.</u>
          <u xml:id="u-180.11" who="#MarianDembiński">Chciałbym tutaj zwrócić się również do tych, którzy nie są rolnikami. Ten zwrot kosztów, a więc potanienie paliwa, będzie miał wpływ na ceny żywności, spowoduje ich obniżenie. Zdajemy sobie sprawę, że rozwiązanie to jest kroplą w morzu potrzeb, ale od czegoś trzeba zacząć. Dlatego pozwolę sobie w imieniu klubu AWS jeszcze raz udzielić poparcia dla prezentowanej dzisiaj ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Dembińskiemu z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Pilarczyka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#JózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej chciałbym wyrazić poparcie dla przedstawionego sprawozdania dwóch połączonych komisji. Jednocześnie chciałbym zwrócić uwagę, że parlament III kadencji tym sposobem po roku funkcjonowania - za parę dni możemy się pochwalić, że parlament III kadencji funkcjonuje już rok - przyjmuje pierwsze rozwiązanie, które rządząca koalicja i rząd przez nią utworzony kieruje w stronę rolnictwa. Może niedokładnie jednomyślnie, bo posłowie, połączone komisje, kierowane przez przewodniczących wywodzących się z AWS, są jednomyślni, natomiast w tej sprawie niestety, nie jest takiego samego zdania rząd, który - pragnę zwrócić uwagę pań i panów posłów - przedstawił stanowisko negatywne. Niezrozumiałe dla posłów Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest to stanowisko, tym bardziej że kilka miesięcy temu ten rząd przedstawił Średniookresową strategię rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, która przez najbliższe 4 lata miała być drogowskazem w tzw. polityce rolnej. Wtedy występując w imieniu mojego klubu zwróciłem uwagę, że co do celów jesteśmy zgodni. Celem pierwszym, jaki ten rząd postawił sobie w polityce rolnej - cel ten był również realizowany w poprzednim okresie - była poprawa opłacalności produkcji rolniczej. Cel słuszny, cel, który powinien być realizowany od pierwszych dni funkcjonowania tego rządu. Dlaczego? Dlatego, że w pierwszych dniach pan minister Janiszewski, a w innych obszarach również inni ministrowie totalnie krytykowali wszystko co dla rolnictwa w tym przypadku zostało zrobione. I otóż po roku funkcjonowania tego układu politycznego, po roku funkcjonowania parlamentu mamy okazję ocenić, jakie to wprowadzono nowe rozwiązania w dziedzinie rolnictwa poprawiające to, co do tej pory funkcjonowało pod innym szyldem politycznym. Wydaje mi się, że jeżeli w ten sposób, jak do tej pory, miałby być dalej realizowany podstawowy cel średniookresowej strategii dla rolnictwa, to faktycznie rolnictwo polskie restrukturyzowane mogłoby być wyłącznie przez upadłość zdecydowanej większości gospodarstw rolnych. Otóż może nie miejsce i czas na to, żeby przypomnieć w jak drastyczny sposób spadła dochodowość gospodarstw rolnych, w jak drastyczny sposób spadły ceny podstawowych produktów rolniczych, w tym zboża. Dzisiaj bezradnie rząd rozkłada ręce, jeśli chodzi o regulacje, jeśli chodzi o mechanizmy rynkowe dotyczące żywca wieprzowego. To, co zaproponowały opozycyjne kluby, w szczególności klub Polskiego Stronnictwa Ludowego - tu trzeba wyrazić uznanie - może nie jest najszczęśliwszym rozwiązaniem, może nie jest rozwiązaniem nowoczesnym, ale w tej sytuacji, fatalnej, krytycznej sytuacji dochodowej rolnictwa, każde rozwiązanie, które w nieznaczny chociażby sposób poprawi bardzo niską, ujemną opłacalność produkcji rolniczej, jest rozwiązaniem dobrym i Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie je popierał.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#JózefJerzyPilarczyk">Pragnę zwrócić uwagę, że wielkość, jaka dopiero w 2000 r. będzie przypadać na 1 ha użytków rolnych, wynosi około 60, może 65% podatku rolnego. Pan poseł Dembiński mówił już o tym, że w międzyczasie... Trudno przypisywać tylko i wyłącznie rządowi SLD-PSL odpowiedzialność za wprowadzenie tego rozwiązania dotyczącego likwidacji podatku drogowego, ale w życie to rozwiązanie weszło tego roku i w związku z tym wydaje mi się, że rząd powinien pamiętać o tym, że rok funkcjonowania już wkrótce upływa, a przez rok można dużo bardzo dobrych rzeczy zrobić również i dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#JózefJerzyPilarczyk">Muszę zwrócić jeszcze raz uwagę rządowi, panu ministrowi rolnictwa i panu ministrowi finansów, który w zasadzie również akceptuje, jak do tej pory, średniookresową strategię rolnictwa. Rząd przygotowuje coś większego - narodowy program rozwoju wsi i rolnictwa. Z tego wynika, że będzie to kolejny dokument, prawdopodobnie tak jak poprzedni zdaniem rządu otwarty, a zdaniem posłów, w szczególności posłów opozycji, dokument pusty. Bo jeżeli rząd krytykuje to, że kluby opozycyjne starają się otwarty, czyli pusty program, nazwany średniookresową strategią, wypełniać, i przedstawia tak negatywną opinię o tym jedynym od roku wprowadzonym pozytywnym, korzystnym rozwiązaniu, to w zasadzie rząd nie jest spójny w słowach i czynach. W związku z tym chciałbym zaapelować, ażeby panie i panowie posłowie z innych klubów parlamentarnych, tak jak to było w połączonych komisjach, komisji budżetu i komisji rolnictwa, zechcieli poprzeć tę pierwszą jaskółkę pomocy w trudnej sytuacji ekonomicznej dla gospodarstw rolnych, po to, ażeby wobec trudnej sytuacji ekonomicznej, która w tej chwili w polskim rolnictwie zaistniała, przynajmniej w jakiś choćby niewielki sposób - bo to w zasadzie jest rozwiązanie niewiele znaczące wobec problemów ekonomicznych, jakie w tej chwili polskie rolnictwo przeżywa... żeby to rozwiązanie zaakceptować. W każdym razie Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie to popierał. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Pilarczykowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#MarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Henryk Wujec z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#HenrykWujec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Dembiński rozpoczął swoje wystąpienie od powitania: szczęść Boże. Poseł Pilarczyk nie odpowiedział na to. Zastanawiałem się, jaka byłaby najwłaściwsza odpowiedź, tak, jak na wsi się mówi. Wydaje mi się, że: Panie Boże wielki, zapłać! To adekwatne do tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Panie Boże, dopomóż, i Ministerstwo Finansów też.)</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#HenrykWujec">Proszę państwa, dyskusję nad projektem ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej podejmujemy po wcześniejszej bardzo gruntownej dyskusji nad ustawami podatkowymi. Jest to dobry moment do podjęcia tej dyskusji nad projektem ustawy o zwrocie podatku akcyzowego, ponieważ na przykładzie tego projektu można przedstawić dwa różne podejścia do problemu rozwoju gospodarczego, w tym również rozwoju gospodarki rolnej, i narzędzi, jakie należy stosować dla stymulowania tego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#HenrykWujec">Żeby nie omawiać zbyt długo tej sprawy, chciałbym przedstawić Wysokiej Izbie pewien problem, pewien dylemat. Otóż tu już był wspominany wcześniej rząd Suchockiej. W wyniku starań rządu Suchockiej Polska uzyskała z Banku Światowego tzw. pożyczkę ASAL (300 mln dol.), która potem została przeznaczona na rozbudowę infrastruktury na wsi, na wodociągi, kanalizację, drogi, telefony, i została wydana w całości w ciągu czterech lat 1993–1997 poprzez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na te właśnie cele. Każdy, kto interesuje się sprawami poprawy warunków życia na wsi, wie i zgodzi się z tym, jak niesłychanie pozytywną rolę odegrała ta pożyczka w pomocy dla mieszkańców wsi, jak wiele się zmieniło na wsi w wyniku użycia tej pożyczki. Gdyby jednak tej sumy 300 mln dolarów nie przeznaczyć na wspieranie rozbudowy infrastruktury wiejskiej, przez te 4 lata, lecz w całości wydać je w ciągu 1 roku rolnikom, proporcjonalnie do liczby hektarów, jakie posiada dany rolnik w gospodarstwie, to wówczas rolnik otrzymałby na hektar około 55 zł, czyli, przeciętnie, rolnik posiadający 6 hektarów otrzymałby około 330 zł. Mając taką sumę pieniędzy, niewiele mógłby z nimi zrobić. Pieniądze te w żaden sposób nie rozwiązałyby problemów dotyczących infrastruktury na wsi. Nie spowodowałyby restrukturyzacji gospodarki rolnej. Zostałyby po prostu wydane i ślad by po nich zaginął. Otóż suma 300 mln dolarów, która tak znacząco może wpłynąć na poprawę poziomu cywilizacyjnego na wsi, a która w przypadku rozdania nie wywołałaby istotnych zmian, to dokładnie koszty wprowadzenia w życie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w rolnictwie. Roczne obciążenie budżetu szacowane jest na około 1 mld zł, a więc 300 mln dolarów to jest porównawczo ta sama suma. Właśnie tę sumę możemy wydać na poprawę sytuacji w rolnictwie przez przeznaczenie jej dla Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Agencji Rynku Rolnego, która tak bardzo tych pieniędzy potrzebuje, lub przez podzielenie jej równo na każdy hektar.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#HenrykWujec">W sytuacji napiętego budżetu i bardzo poważnych zagrożeń zewnętrznych, o których dzisiaj bardzo szeroko mówiliśmy, na takie rozdanie pieniędzy, które nie spowoduje przekształceń w rolnictwie, nas nie stać. Musimy to wyraźnie powiedzieć. Pamiętamy, że kiedy w trakcie pracy nad budżetem na rok 1998 udało się wygospodarować w Komisji Finansów Publicznych, w wyniku usilnej pracy, sumę 100 mln zł na cele Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - więcej niż przewidywał projekt budżetu - to było to istotne wsparcie dla zwiększenia oddziaływania tej agencji. Tu chcemy wydać nie 100 mln zł, ale 10 razy więcej i to w ciągu każdego roku.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#HenrykWujec">My, posłowie Klubu Parlamentarnego Unii Wolności, nie uważamy, żeby ten sposób wydawania pieniędzy publicznych był właściwy, ponieważ nie powoduje on pozytywnych zmian i przekształceń w rolnictwie, a bez tego sytuacji w rolnictwie się nie uzdrowi. Opowiadamy się za przeznaczeniem tych pieniędzy na podniesienie poziomu życia mieszkańców wsi. Jesteśmy za wydaniem tych pieniędzy na oświatę wiejską, na wspieranie rozwijających się gospodarstw poprzez udostępnienie kredytów preferencyjnych na cele inwestycyjne, na tworzenie nowych miejsc pracy, by likwidować istniejące i ukryte bezrobocie na wsi. Jest to możliwe poprzez wykorzystanie narzędzi, które wcześniej zostały stworzone. Jeśli jednak - w wyniku przyjęcia dyskutowanej ustawy - przeznaczymy te pieniądze dla rolników, przeciętnie, w zależności od powierzchni użytków rolnych, około 50 zł na hektar, jak wynika z szacunków, to później pieniędzy tych zabraknie w budżecie na cele rozwojowe, infrastrukturalne, oświatowe itd. Dlatego, zdaniem naszego klubu, proponowane tu rozwiązanie jest wadliwe. Sądzimy, że ta kwestia powinna być rozwiązana inaczej. Mówiono już o tym na posiedzeniu komisji rolnictwa przy okazji omawiania kwestii wprowadzenia podatku VAT do ceny produktów rolnych - niska stawka 0% lub 3% - i w związku z tym umożliwienia zwrotu rolnikom kwot podatkowych VAT, jakie ponoszą, kupując środki zaopatrzenia rolnictwa. Taki projekt jest przygotowany. Zwracam się tu z prośbą do przedstawicieli rządu o wyjaśnienie, kiedy ten projekt zostanie wreszcie skierowany do Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#HenrykWujec">Panie Marszałku! Chciałbym teraz przejść do szczegółowego omówienia projektu ustawy. Na początku chciałbym powiedzieć o jednej bardzo ważnej sprawie. Otóż chciałbym zwrócić się do pana marszałka z wnioskiem o zbadanie bardzo istotnej kwestii regulaminowej. W regulaminie Sejmu w art. 34 ust. 1 stwierdza się, że pierwsze czytanie przeprowadza się na posiedzeniu komisji, z wyjątkiem projektów... I są wymienione wyjątki, w tym projekty ustaw budżetowych i podatkowych oraz projekty ustaw pociągających za sobą istotne skutki finansowe dla budżetu państwa. Z pewnością ten projekt ustawy, jak już mówiłem, pociąga bardzo istotne skutki dla budżetu państwa. W pierwszym roku obowiązywania - pół miliarda złotych, a w kolejnych latach - ponad miliard złotych w każdym roku. Wobec tego projekt ten powinien zostać poddany pierwszemu czytaniu na posiedzeniu Sejmu, a nie na posiedzeniu dwóch komisji, jak to się stało. Prosiłbym zatem pana marszałka o zbadanie, czy nie został naruszony regulamin Sejmu w tej kwestii, a jeżeli został naruszony, to co to oznacza dla dalszego procesu legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#HenrykWujec">Przypominam, że Trybunał Konstytucyjny raz już zakwestionował ustawę o zwrocie akcyzy za paliwo rolnicze, uchwaloną przez Sejm poprzedniej kadencji. Zakwestionował tę ustawę właśnie z powodu błędów proceduralnych popełnionych w trakcie uchwalania ustawy. Dlatego wnoszę, by nie przechodzić do trzeciego czytania ustawy do czasu uzyskania ekspertyzy prawnej i przedstawienia stanowiska w tej sprawie przez marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#HenrykWujec">Zwracam także uwagę na jeszcze jeden fragment art. 34 ust. 1 regulaminu Sejmu, który mówi, że projekty ustaw regulujące właściwości organów samorządu terytorialnego powinny być również kierowane do pierwszego czytania w Izbie. A w tym przypadku w projekcie przedstawionym przez komisje mówi się o obowiązkach gmin oraz wójta bądź burmistrza, które nakłada ta ustawa. Więc jest to też jedna z istotnych kwestii, która powinna być rozważana, ale tamta pierwsza jest znacznie ważniejsza.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#HenrykWujec">Chciałbym jeszcze przedstawić pewne szczegółowe poprawki do przedstawionego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#HenrykWujec">W art. 4 ust. 2 mówi się, że do obliczenia kwoty zwrotu podatku przyjmuje się powierzchnię użytków rolnych określoną w ewidencji gruntów rolnych według stanu na dzień 1 kwietnia. Nie precyzuje się bliżej tej daty, dla ścisłości proponuję więc dodać: w danym roku kalendarzowym, bo mówimy o roku kalendarzowym. A więc proponuję dodanie słów: w danym roku kalendarzowym.</u>
          <u xml:id="u-184.11" who="#HenrykWujec">W art. 5 ust. 1 mówi się, że wysokość kwoty zwrotu podatku ustala z urzędu, w drodze decyzji, wójt lub burmistrz (prezydent miasta) gminy właściwej dla miejsca położenia użytków rolnych. Otóż powstaje problem: jeżeli wójt nie ustali tego z urzędu, to co wtedy będzie? Proponuję więc skreślenie słów „z urzędu” i dopisanie zwrotu „ustala na wniosek podatnika w drodze decyzji wójt lub burmistrz” itd., w tym właśnie miejscu. (Przekażę potem te poprawki bezpośrednio panu marszałkowi.)</u>
          <u xml:id="u-184.12" who="#HenrykWujec">W art. 5 ust. 2 mówi się, że w przypadku stwierdzenia niewykorzystywania gruntów na prowadzenie działalności rolniczej kwotę zwrotu podatku zmniejsza się o kwotę przypadającą na powierzchnię tych gruntów. Nie mówi się, kto to stwierdza, więc trzeba by było to sprecyzować. Nie mówi się również, w jakim trybie się to stwierdza. Proponuję więc przynajmniej jedno naprawić, dodać po słowach „w przypadku stwierdzenia” słowa „przez wójta lub burmistrza (prezydenta miasta)”. Natomiast co do trybu, nie wiem, może autorzy tej ustawy coś tutaj poprawią.</u>
          <u xml:id="u-184.13" who="#HenrykWujec">W ust. 3 tego samego artykułu mówi się, że w sprawach zwrotu podatku stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 5, przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Jest to ułatwianie sobie zadania. Mówi się: przepisy. Jakie przepisy? Nie jest to wyszczególnione. Czy chodzi o wszystkie przepisy kodeksu?</u>
          <u xml:id="u-184.14" who="#HenrykWujec">W ust. 5 tego artykułu jest mowa o tym, że do postępowania w sprawie zwrotu różnicy, o której mowa w ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy Ordynacja podatkowa dotyczące nadpłaty. Otóż te przepisy dotyczące nadpłaty odnoszą się do sytuacji, kiedy to podatnik nadpłacił coś skarbowi państwa i skarb państwa jest zobowiązany to zwrócić. Tymczasem tutaj te przepisy są przywołane w sytuacji odwrotnej, kiedy to podatnik jest wierzycielem skarbu państwa i powinien dokonać zwrotu. Więc jest tu pewna nieścisłość. Na pewno te dwa ostatnie słowa: „dotyczące nadpłaty” są tu zbędne i proponuję je skreślić. A może trzeba by było również sprecyzować, które przepisy Ordynacji podatkowej powinny być tu wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-184.15" who="#HenrykWujec">W art. 6 w ust. 2 mówi się, że w przypadku gdy decyzja, o której mowa w art. 5 ust. 1 - tzn. dotyczy to wójta i podejmowania decyzji o wysokości zwrotu - nie stała się ostateczna przed dniem 30 czerwca, kwotę zwrotu podatku wypłaca się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja ta stanie się ostateczna. Tu jest jakiś absurd. Raz stała się ostateczna, innym razem nie stała się ostateczna. To są niewłaściwe określenia. Dla precyzji, wydaje mi się, należałoby to zapisać tak: „w przypadku gdy decyzja, o której mowa w art. 5 ust. 1, nie zapadła przed dniem 30 czerwca”. Już bez tego „ostateczna”, bo to tylko wprowadza w błąd. Więc proponuję zapisać: „nie zapadła”.</u>
          <u xml:id="u-184.16" who="#HenrykWujec">Jeszcze do art. 7 mam pewną uwagę. Mianowicie w ust. 4 mówi się, że minister finansów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb przekazywania i rozliczania dotacji celowych. Otóż jeśli są to szczegółowe zasady i tryb przekazywania, to należałoby oczekiwać, że gdzieś są ujęte także zasady ogólne, a one tutaj nigdzie nie zostały zapisane. Lepiej więc tego nie dawać. Proponuję skreślić słowo „szczegółowe” i przyjąć zapis „określi, w drodze rozporządzenia, zasady i tryb przekazywania i rozliczania dotacji celowych”.</u>
          <u xml:id="u-184.17" who="#HenrykWujec">Oprócz tego należałoby zwrócić uwagę na to, że art. 92 ust. 1 konstytucji mówi, że taka dyspozycja powinna zawierać wytyczne dotyczące treści aktu, a tych wytycznych tu nie ma. Sądzę, że autorzy ustawy powinni ten ustęp uzupełnić o odpowiednie wytyczne dotyczące tego aktu prawnego, rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-184.18" who="#HenrykWujec">Przedstawiłem tu uwagi szczegółowe. Sądzę, że przed przystąpieniem do trzeciego czytania projektu ustawy powinna zostać wyjaśniona kwestia zgodności z regulaminem Sejmu tego, że pierwsze czytanie projektu tej ustawy odbyło się na posiedzeniach komisji, a nie na posiedzeniu Sejmu. Autorzy ustawy we współpracy z Biurem Legislacyjnym powinni w tym czasie naprawić usterki, o których mówiłem w swoim wystąpieniu. Oczekujemy także wyraźnego określenia stanowiska rządu wobec przedstawionego przez komisje sejmowe projektu. Klub Parlamentarny Unii Wolności udzieli w głosowaniu poparcia rządowi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł zgłosił poprawki tylko ustnie czy...</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ustnie, ustnie.)</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#MarekBorowski">Panie pośle, w związku z paroma sprawami, które pan podniósł w swoim wystąpieniu... Może zacznę od końca. Pan poseł postulował, aby przedstawione zostało stanowisko rządu. Czy dobrze zrozumiałem?</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#MarekBorowski">To stanowisko rządu mam przed sobą...</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Do pierwszego projektu.)</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#MarekBorowski">Do pierwszego projektu?</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Poselskiego, bo teraz jest jeszcze komisyjny.)</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#MarekBorowski">Aha. Jeżeli są jakieś różnice między tymi projektami, to może to mieć znaczenie. Ale przypomnę, że stanowisko rządu dotyczyło - bo przestudiowałem je w międzyczasie - istoty sprawy, to znaczy samych dopłat jako takich. Przeczytałem także sprawozdanie i stwierdziłem, że w tej przynajmniej kwestii żadnych zmian nie ma. Stanowisko rządu jest negatywne. Informuję więc o tym pana posła.</u>
          <u xml:id="u-185.10" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Rząd się jeszcze wypowie w tej kwestii.)</u>
          <u xml:id="u-185.11" who="#MarekBorowski">Natomiast co do kwestii regulaminowych, to chcę poinformować, że, po pierwsze, posługujemy się jeszcze w tym punkcie starym regulaminem, uchwaliliśmy wprawdzie już nowy przepis w tej sprawie, ale on dopiero wejdzie w życie niedługo. Przepis mówiący, że pierwsze czytanie przeprowadza się na posiedzeniu komisji, z wyjątkiem pierwszego czytania pewnych projektów ustaw, w tym takich, które pociągają za sobą istotne skutki finansowe dla budżetu, pan poseł trafnie przytoczył. Decyzje w sprawie nadania dalszego biegu projektom podejmuje marszałek Sejmu, zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 8, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu. Tak więc dzisiaj mogę poinformować tylko, że pan marszałek Płażyński zasięgnął opinii Prezydium i po zasięgnięciu tej opinii zdecydował o skierowaniu tego projektu do komisji. Nie sądzę więc, żeby miało tu miejsce naruszenie regulaminu, sformułowanie „istotne skutki dla budżetu” nie jest bowiem dostatecznie precyzyjne. Nie określono, jakie skutki należy uznać za istotne, a jakie za mniej istotne. Marszałek podejmuje takie decyzje i w tym wypadku podjął. Oczywiście na wniosek pana posła będzie musiało być sprawdzone to, czy ten tryb został tutaj dochowany. Tym bardziej że zgłoszono szereg poprawek. W tej sytuacji więc już widać, że projekt powędruje do komisji - chodzi o zaopiniowanie poprawek - i w tym czasie również pański wniosek zostanie przedstawiony marszałkowi. Mam nadzieję - jestem o tym przekonany - że pan marszałek Płażyński udzieli panu posłowi odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-185.12" who="#MarekBorowski">Było to wystąpienie pana posła Wujca w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-185.13" who="#MarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Józef Gruszka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może na początek uwaga proceduralna. Bardzo cieszę się z tego, że wszyscy czytamy regulamin i dobrze, że pan poseł Wujec przytacza pewne rozwiązania, które zawiera regulamin. Pan marszałek Borowski był uprzejmy wyjaśnić, jak na to patrzy Prezydium Sejmu. Myślę, że dobrze, iż te wątpliwości, o których mówił pan poseł Wujec, są zgłaszane, ale czemu one są zgłaszane w tym momencie? Czemu nie przed rozpoczęciem pierwszego czytania? I to jest pytanie, które powinno być w związku z tym przedstawione. Druga uwaga. Pan poseł Wujec uczestniczył w prawie wszystkich pracach nad tą ustawą. Oczywiście poseł ma prawo w każdym momencie zgłaszać poprawki, do tego zastrzeżeń mieć nie mogę, ale dziwię się, czemu te poprawki zostały zgłoszone dopiero dzisiaj. Tyle, jeżeli idzie o moje uwagi proceduralne.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#JózefGruszka">Przedstawiane dzisiaj sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o projekcie ustawy dotyczącej ceny oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej jest od dawna oczekiwane przez producentów rolnych. Przyjęcie przez polski parlament tego rozwiązania na pewno obniży koszty produkcji rolnej. Jeżeli popatrzymy na poziom cen artykułów rolnych produkowanych w Polsce, zbywanych przez rodzimych producentów, musimy stwierdzić jednoznacznie, że są one bardzo niskie. Patrząc na ostatnie miesiące, sierpień i wrzesień, widzimy, że mamy deflację, a jest ona efektem bardzo niskich cen artykułów rolnych; nie możemy się z tego zjawiska cieszyć, raczej musimy ubolewać na tym. Powszechnie znany jest fakt, że dochodowość w rolnictwie ma znamiona ujemne. Trzeba również podkreślić, iż znaczna część producentów rolnych nie jest w stanie amortyzować środków inwestycyjnych w swoich gospodarstwach.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#JózefGruszka">Państwo jako instytucja społeczna nie może nie interesować się kwestią poziomu i różnicami dochodów poszczególnych grup społecznych. Dlatego też nie można w demokratycznym państwie pozostawiać sprawy dochodów rolników własnemu biegowi, przeciwnie - należy działać w kierunku złagodzenia skutków gwałtownego wprowadzenia, w krótkim czasie, mechanizmów rynkowych. A tak naprawdę, patrząc na warunki producentów rolnych w innych krajach, chociażby w Unii Europejskiej, należy stwierdzić, że w krajach „piętnastki” rolnictwo zostało całkowicie wyłączone z działalności wolnego rynku. Podejmując jakiekolwiek działania w celu stabilizacji rynku w Polsce, należy przez cały czas o tym pamiętać. Nie można konkurować na rynku żywnościowym z producentami zewnętrznymi, którym interwencja państwa w sposób bardzo znaczący amortyzuje ponoszone koszty. Przykładem z ostatniej chwili jest import wieprzowiny na polski rynek. Produkcja wieprzowiny w krajach Unii Europejskiej jest dotowana dwukrotnie: na poziomie produkcji i na poziomie eksportu. Ta dotacja do eksportu wieprzowiny w Unii Europejskiej osiągnęła ponad 1/3 ceny żywca kupowanego w Polsce. Czy w takiej sytuacji można konkurować na zasadzie wolnego rynku w naszym państwie? Jest to po prostu niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#JózefGruszka">Jeżeli chcemy, aby producenci w Polsce produkowali, to musimy im stwarzać podobne warunki, bo przecież tylko na tej zasadzie można funkcjonować na wolnym rynku. Jak w każdej sprawie, tak i tutaj jest możliwość wyboru i trzeba go dokonać. Albo większość parlamentarna uzna, że polska wieś musi być wspomagana przez całe społeczeństwo, i rozwój wolno, ale będzie następował, albo nastąpi całkowita dekapitalizacja tego obszaru. Musimy pamiętać, że z rolnictwa żyje w Polsce około 27% ludzi.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#JózefGruszka">Mówimy tutaj tylko o jednym mechanizmie dochodowym - podatku akcyzowym. W tym zakresie odpowiedź musi być jednoznaczna, wynikająca z woli parlamentu. Czy jako państwo jesteśmy w stanie zrezygnować z części podatku nałożonego na rolników prowadzących gospodarstwa rolne? Przecież ten podatek akcyzowy jest nałożony również na produkcję rolną. Pytanie jest proste i tak samo prosta musi być odpowiedź. Pozytywną odpowiedzią na to pytanie damy rolnikom sygnał, że jest wola poszukiwania dobrych rozwiązań w obszarze rolnym naszego państwa. Oczywiście proponowane przez połączone komisje rozwiązanie nie jest i nie może być jedynym i ostatecznym narzędziem. Przyjęcie go zdejmuje część podatku nałożonego na jeden ze środków produkcji, używany powszechnie w rolnictwie. Dlatego zwracamy się do Wysokiej Izby o przyjęcie proponowanego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#JózefGruszka">Tak na marginesie, jeszcze chciałbym powrócić do jednej rzeczy. Pan poseł Wujec, jeśli chodzi o te poprawki, jak gdyby wybiega w przyszłość i mówi: oby tylko nie zdążyć przed uchwaleniem budżetu. Nie powiedział tego dosłownie, ale ja to tak odczytuję.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#JózefGruszka">Jednak w Prawie budżetowym widzimy też zapis, który powiada, że należy stworzyć rezerwę na ewentualne sfinansowanie projektów ustaw, które są w trakcie prac parlamentarnych. Myślę, że jeżeli nie uda nam się uchwalić tego rozwiązania do budżetu, to jesteśmy zobowiązani jako Izba stworzyć tę rezerwę.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z ogromną troską patrzymy na przemiany zachodzące w naszym kraju. Z całą odpowiedzialnością dążymy do tego, aby Polska, wchodząc w XXI w., była organizmem bardzo stabilnym, zarówno gospodarczo, jak i moralnie. Dlatego też podjęta dzisiaj decyzja będzie odpowiedzią, nie tylko gospodarczą, ale i polityczną, na pytanie, czy chcemy tworzyć równe warunki rozwoju dla wszystkich obszarów naszego kraju. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego pozytywnie odpowie na to pytanie i będzie głosował za rozwiązaniem przedstawionym w sprawozdaniu połączonych komisji. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MarekBorowski">Było to wystąpienie pana posła Józefa Gruszki z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#MarekBorowski">Obecnie wystąpi pan poseł Piotr Krutul z „Naszego Koła”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PiotrKrutul">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiany dziś projekt ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej podejmuje problem, który nie jest nowy. W całej Polsce w roku 1993 obowiązywała ustawa o dopłacie do paliwa rolniczego. Jednak po przejęciu władzy przez koalicję SLD-PSL ta sprawa nie była kontynuowana, myślę o powiększaniu co roku kwoty dopłaty dla rolników, została zawieszona na 5 lat. Dobrze się stało, że oto dziś Polskie Stronnictwo Ludowe chce naprawić swój błąd; lepiej późno niż wcale.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PiotrKrutul">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu trzech kół: Koła Parlamentarnego Ruchu Odbudowy Polski, Konfederacji Polski Niepodległej - Obóz Patriotyczny i Koła Poselskiego „Nasze Koło”, wyrazić nasze zdecydowane poparcie dla tego projektu ustawy. Uważamy, że jest to kropla w morzu potrzeb finansowych polskiego rolnictwa. Mamy nadzieję, że dopłata do paliwa rolniczego nie będzie przebojem tylko jednego sezonu, ale przynajmniej na okres 10 lat będzie wpisana do budżetu państwa, oczywiście co roku w miarę możliwości budżetowych będzie się powiększać kwoty dopłaty, czyli zwrotu podatku, do 1 ha użytków rolnych.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PiotrKrutul">Omawiany dzisiaj projekt ustawy prawie jednogłośnie został przyjęty i rekomendowany Wysokiej Izbie przez Komisję Finansów Publicznych oraz Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Przeciwko tej ustawie głosował jedynie przedstawiciel Klubu Parlamentarnego Unii Wolności. I tak, panie pośle, nie zatrzyma pan tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#PiotrKrutul"> Myślę, że przewodniczący komisji sejmowych, komisji rolnictwa pan poseł Gabriel Janowski i komisji finansów pan poseł Goryszewski, zrobią wszystko i komisje przegłosują i wprowadzą ten projekt ustawy do budżetu na rok 1999.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#PiotrKrutul">A skoro pan mówi o pożyczce ASAL 300. Rolnicy nie dostali za darmo ani pieniędzy na wodociąg, ani na kanalizację, ani na drogownictwo, tylko musieli partycypować w kosztach budowy. To nie jest żadna łaska budżetu państwa czy rządu. Jest to sprawiedliwość dziejowa, wynik zaniedbań 50 lat, niedofinansowania polskiego rolnictwa. Myślę, że dawno już pan nie był na polskiej wsi i zapomniał, jaka jest sytuacja polskiej wsi. Myślę też, że pan po prostu dlatego nie przyjeżdża, gdyż Klub Parlamentarny Unii Wolności wie już, jak wygląda poparcie polskiego rolnictwa dla tej partii.</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#PiotrKrutul">Znam obecną sytuację na wsi, spotykam się z rolnikami i stwierdzam, że tak tragicznej sytuacji nie było na wsi od roku 1989. Każdy wie o milionach ton zbóż, które zostały sprowadzone do Polski, o górze, tysiącach ton żywca wieprzowego i wołowego, która rośnie w tempie bardzo niepokojącym i nie widać możliwości rozwiązania tego problemu. Ogólnie możemy powiedzieć, że jeżeli do końca 1998 r w Sejmie, w tej Izbie, nie odbędzie się debata nad sposobami wyjścia z zapaści polskiego rolnictwa, to dziś rozpatrywany projekt ustawy będzie chybiony, bo bez głębokich, pragmatycznych zmian w polskim rolnictwie dalej żyć po prostu się nie da. Nie da się utrzymać rodziny przy obecnych działaniach i obecnej polityce rolnej.</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#PiotrKrutul">Dlaczego nasze trzy koła są za uchwaleniem tego projektu ustawy?</u>
          <u xml:id="u-188.9" who="#PiotrKrutul">Po pierwsze, w krajach Unii Europejskiej rolnicy otrzymują prawie 10-krotnie większą dopłatę lub zwrot do paliwa rolniczego. Nie będzie to więc, panie pośle Wujec, przeszkadzać w prowadzonych rozmowach, w negocjacjach z Brukselą.</u>
          <u xml:id="u-188.10" who="#PiotrKrutul">Po drugie, bez rozpoczęcia w sposób konkretny realnej pomocy dla polskiego rolnika każde mówienie, że: należy, trzeba, powinno się itd., to będą puste słowa, rzucane na wiatr lub takie jak podczas kampanii wyborczej. Rolnictwu polskiemu potrzeba konkretów, nie słów. I to już mówiłem pół roku temu.</u>
          <u xml:id="u-188.11" who="#PiotrKrutul">Po trzecie, urzędy miast i gmin w Polsce, wójtowie i burmistrzowie są już przygotowani do realizacji tego projektu ustawy, o czym świadczy chociażby rok 1993.</u>
          <u xml:id="u-188.12" who="#PiotrKrutul">Można by wymienić tych argumentów jeszcze więcej, niektóre już na tej sali były przedstawiane, jednak zastanawiające i zasmucające jest stanowisko rządu. Rząd w swoim stanowisku wydanym w dniu 5 lutego 1998 r. uważa, że poselski projekt ustawy powinien być odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-188.13" who="#PiotrKrutul">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Naszego Koła, koła Ruchu Odbudowy Polski i koła poselskiego KPN-OP pytam wicepremiera ministra finansów pana Balcerowicza: Jak długo jeszcze przez pański resort - Ministerstwo Finansów niszczone będzie polskie rolnictwo i jak długo będzie trwało obcinanie z roku na rok finansów przeznaczonych na ratunek polskiego rolnictwa? Nasi południowi sąsiedzi podwajają budżet na rolnictwo, a nasi liberałowie, ministrowie od finansów publicznych obniżają o połowę nakłady na rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-188.14" who="#PiotrKrutul">Panie ministrze finansów, polscy chłopi przetrzymali nie takie katusze, trudy i udręki. Te pieniądze, o których dziś mówimy, na rok 1999, nie są wdowim groszem z budżetu państwa, lecz są okruchami ze stołu pańskiego, których to okruchów żałują panowie ministrowie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-188.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#MarekBorowski">Pan poseł Wujec w trybie sprostowania, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#MarekBorowski">Panie pośle, pan pamięta dobrze tę część regulaminu, mam nadzieję, która mówi o istocie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#HenrykWujec">Tak, ja nie będę polemizować, tylko sprostuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#HenrykWujec">Pan poseł Krutul powiedział o tym, że w swoim wystąpieniu stwierdziłem, że rolnicy dostali za darmo te pieniądze i tylko z tego zbudowali wodociągi i kanalizację. Nic takiego nie powiedziałem. Powiedziałem, że to właśnie stymulowało rozwój wodociągów, kanalizacji i telefonów, mnóstwo pieniędzy trzeba było dać własnych i dodatkowo jeszcze załatwić - sam się tym wiele zajmowałem, tak że znam to.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#HenrykWujec">Następnie pan poseł Krutul mówił, że coś powiedziałem o tym, że Bruksela wymaga od nas takich warunków. Nic takiego nie mówiłem, słowo Bruksela się u mnie nie pojawiło, to ktoś inny ma uczulenie na Brukselę.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#HenrykWujec">Pan poseł Krutul powiedział też, że: prorokuję tutaj, że poseł Wujec nie zatrzyma tej ustawy. Ja bym się w proroctwa nie bawił, bo człowiek jest omylną istotą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu posła nie zrzeszonego Romana Jagielińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Dzisiaj dyskutujemy o pieniądzach, które dostawaliśmy, które możemy dostawać jako rolnicy, z tym że trzeba jednak oddzielić to, co dostawała wieś, a co dostawali rolnicy, dlatego że to, co przeznacza się na infrastrukturę, to nie idzie tylko bezpośrednio do rolnictwa, to idzie także na całą wieś.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#RomanJagieliński">Myślę, że tutaj pan poseł Piotr Krutul ma wiele racji, że jednak wysiłek tej społeczności był, z tym że gdyby nie było tych środków wsparcia, nie byłoby też i potrzeby wykreowania środków własnych. Chciałbym jednak zwrócić uwagę jeszcze na jedną rzecz, bardzo ważną, której moi przedmówcy nie poruszyli. Myślę, że ta przygana w stosunku do poprzedniego parlamentu, a nawet koalicji, w której uczestniczyłem, Polskie Stronnictwo Ludowe - Sojusz Lewicy Demokratycznej, jest właściwa, chociażby z tego względu, że przy pracach nad ustawą o paliwie rolniczym czy o zwrocie podatku akcyzowego był określony spór, z czego skorzystał pan prezydent i tej ustawy nie podpisał, dlatego że my tu w Sejmie uchwaliliśmy ustawę o paliwie rolniczym, Senat sprawę przywrócił co do zwrotu podatku akcyzowego, a z tego względu, że Sejm tego nie rozpatrywał - sprawa upadła. To jest wyraz tego, że tamta koalicja też chciała zwrócić uwagę na to, żeby obniżyć koszty produkcji w rolnictwie. Ale ta przygana nie tylko z tego tytułu się należy, ona też winna się odnosić do tego, że uchwaliliśmy określony podatek akcyzowy, który dopisany jest do paliwa w miejsce podatku drogowego, który kiedyś był dochodem gmin. Kiedyś mieliśmy możliwość zwolnienia ciągników, przyczep. Dzisiaj tych możliwości nie mamy, dlatego że jeśli nawet ciągniki pracują tylko w polu, nie korzysta się z dróg publicznych, to w wypadku zużytego paliwa obowiązuje pełna odpłatność, jeśli chodzi o podatek akcyzowy, a także o podatek drogowy. Od 1 stycznia zamiast obniżenia kosztów produkcji w rolnictwie nastąpił ich wzrost.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#RomanJagieliński">I możemy rozpatrywać, co jest korzystniejsze, czy taka inwestycja, która będzie zmieniać polską wieś, przyspieszać jej rozwój, żeby jedne gospodarstwa się lepiej kształtowały, drugie mniej, czy też takie podejście, że przecież hektar hektarowi nie jest równy. Dzisiaj ten hektar, jeśli uchwalimy tę ustawę, będzie premiował tych, którzy mają lżejsze ziemie, bo będą zużywać mniej paliwa, ale z kolei wyrówna to im ten poziom dochodów. Zawsze byłem zwolennikiem tego, że ilość zużytego paliwa kształtuje się odpowiednio do intensywności produkcji, jakości gleb czy też konfiguracji terenu. I myślę, że tutaj dla pana posła Mariana Dembińskiego byłoby to dobre, dlatego że na terenach górskich na pewno zużycie paliwa jest wyższe niż na terenach płaskich. Wydaje mi się, że paliwo rolnicze byłoby korzystniejsze, ale dzisiaj tego problemu nie ma. Komisje pracujące nad tą ustawą stanęły na stanowisku, że należy jak najszybciej doprowadzić do zwrotu podatku akcyzowego w 1999 r. na poziomie 50%, w 2000 r. na poziomie 100% w odniesieniu do 75 kg na 1 hektar, przyjmując, że ta powierzchnia powinna być liczona z dniem 1 kwietnia każdego roku.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#RomanJagieliński">Ale jedna rzecz zaskakuje mnie w tej dyskusji. I tu chciałbym nawiązać do pewnej wypowiedzi pana premiera Leszka Balcerowicza, którą pan premier odniósł do tych, którzy najwięcej na tym skorzystają. Słyszałem, prawdopodobnie było to w „Sygnałach dnia”, jak pan powiedział, że najwięcej skorzystają na wsi przede wszystkim ci, którzy mają dużo, którzy są bogaci. I taka jest racja. Ale myślę, że pan premier chce mieć w przyszłości tylko dobre rolnictwo, a jeśli dobre, to na pewno wysoko produktywne, wysokotowarowe i wielkoobszarowe, bo wtedy byłaby pewność, że to rolnictwo ma szansę nawiązać układ konkurencyjny z Unią Europejską. I dzisiaj tak jakbym zrozumiał, że ten wariant, który pan przytoczył, panie premierze, przyjmuje pan poseł Marian Dembiński, że chce tego ograniczenia. Ja jestem przeciwny temu ograniczeniu. Są gospodarstwa dzierżawców, które mają ogromne problemy m.in. dochodowe z tytułu spadku ceny na trzodę chlewną, bo one dzisiaj przede wszystkim muszą dopłacać do tej produkcji trzody chlewnej. Uważam, że jeśli stosujemy zasadę, iż rozwój gospodarczy nas interesuje i że trzeba tu traktować mniej więcej równo wszystkie podmioty, to... tutaj szczególnie patrzę na to z punktu widzenia tego wykreowanego rolnictwa na ziemiach północnych i zachodnich czy też w innych regionach Polski, gdzie są już zasoby obszarowe powyżej 100 ha, tak żeby je wzmacniać, żeby podtrzymywać kondycję tych gospodarstw. Ja stoję na stanowisku, że to podejście winno być przez pana, panie premierze, jednak zmienione. Zwracam się o to w imieniu własnym i Partii Ludowo-Demokratycznej, która w dużej części reprezentuje dzierżawców, administratorów i tych wielkotowarowych, wysoko produktywnych rolników. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Jagielińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#MarekBorowski">Zgłosił się do zadania pytania pan poseł Romuald Ajchler.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#RomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam trzy pytania do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#RomualdAjchler">Pan poseł Dembiński proponuje poprawkę ograniczającą stosowanie dopłat do paliwa rolniczego czy zwrot akcyzy do gospodarstw, których powierzchnia nie przekracza 100 ha. Chciałbym zapytać, czy takie lub jakiekolwiek ograniczenia w zależności od powierzchni są stosowane w krajach Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#RomualdAjchler">Drugie pytanie. Gdyby nawet zgodzić się z poprawką pana posła Dembińskiego, to jaki procent gospodarstw byłby pozbawiony „dobrodziejstwa” działania tej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#RomualdAjchler">I ostatnie pytanie. Czy w pracach podkomisji lub połączonych komisji dyskutowano na temat konstytucyjności tej ustawy, gdyby różnicowała ona jakiekolwiek podmioty gospodarcze? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#MarekBorowski">Czy pan minister Rudowski zabierze głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#MarekBorowski">Wobec tego proszę posła sprawozdawcę komisji pana Ryszarda Bondyrę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwsza sprawa - rozumiem, że będę musiał ograniczyć swoje wystąpienie i nie będę mógł się odnieść do wszystkiego ze względu na późną porę, ale panu posłowi Wujcowi, skoro jest takim znawcą regulaminu, zacytuję następny artykuł, aby nie ograniczać się tylko do odczytania jednego artykułu: „Art. 35. O posiedzeniu komisji, na którym ma się odbywać pierwsze czytanie, zawiadamia się wszystkich posłów; każdy poseł może wziąć udział w tym posiedzeniu albo pisemnie zgłosić uwagi lub propozycje poprawek”. Rozumiem, że wszyscy posłowie w tym Sejmie takie zawiadomienie otrzymali i mogli na pewnym etapie włączyć się w prace zgodnie z delegacją regulaminową.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#RyszardBondyra">Druga sprawa. Ja odbieram decyzję marszałka tak, że marszałek Płażyński uznał, iż są to nieistotne skutki dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#RyszardBondyra">Sprawa, która była tutaj również podnoszona... Ograniczę się do wypowiedzi przedstawiciela Unii Wolności, jako tego, który najbardziej jakby opozycyjnie podchodził do projektu tej ustawy, przytaczając wiele argumentów, które jakby były nowe, jakby się teraz pojawiły i nieznane były posłowi, który przedstawiał stanowisko w imieniu Unii Wolności. Otóż, szanowny panie pośle, pan dobrze wie, jaka była przyczyna uznania przez Trybunał naruszenia procedury uchwalania ustawy, a właściwie pominięcia wniosku czy nierozpatrywania wniosku Senatu przez Sejm. Taka decyzja została podjęta i pan prezydent tę decyzję zaskarżył do Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#RyszardBondyra">Odnośnie do poprawek, które zostały zgłoszone przez pana posła Wujca, chcę powiedzieć, że pan poseł Wujec jest członkiem komisji rolnictwa, był członkiem podkomisji i uczestniczył we wszystkich pracach. Te poprawki na etapie dwóch czytań w połączonych komisjach i podkomisji ze strony pana posła... to znaczy te podnoszone dzisiaj problemy nie były wtedy podnoszone.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#RyszardBondyra">Muszę powiedzieć, że jedną z tych poprawek, polegającą na wykreśleniu jednego słowa, można uznać za zasadną. Natomiast jeśli chodzi o pozostałe, to odpowiedź znajduje się w samym projekcie czy w sprawozdaniu. Nie chciałbym omawiać poszczególnych poprawek, jeżeli pan marszałek uzna, że te poprawki zostaną rozpatrzone na posiedzeniu komisji. Natomiast jeżeli pan marszałek uzna, że należy te poprawki omawiać tutaj na posiedzeniu, to będę ustosunkowywał się do każdej z nich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#MarekBorowski">Nie, może zostawmy to na posiedzenie komisji, bo jest 7 poprawek i to by nam chyba zajęło za wiele czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#RyszardBondyra">Chodzi mi o decyzję marszałka, bo jeżeli będzie decyzja o przesłaniu do komisji, to nie ma sensu zajmować czasu Wysokiej Izbie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MarekBorowski">Oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#RyszardBondyra">Sprawa, która była tu podnoszona przez pana posła Dembińskiego, zgłoszona poprawka i związane z tym pytania pana posła Ajchlera. Otóż ponieważ zajmowałem się tą sprawą przez 5 lat i analizowałem prawo europejskie, mogę stwierdzić, że w żadnym kraju Wspólnoty Europejskiej i w krajach, w których podjęto podobną lub taką samą inicjatywę dotyczącą paliwa rolniczego, nie ma ograniczenia w zależności od wielkości gospodarstwa. Ograniczenie jest tylko takie, że bądź przysługuje odpowiedni talon bądź wysokość zwolnienia uzależniona jest od liczby hektarów w danym gospodarstwie. Prawo Wspólnot Europejskich dopuszcza możliwość ograniczenia pomocy, ale tylko w inwestycjach i tylko w tym wypadku istnieje możliwość ograniczenia...</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, chyba jednak muszę wkroczyć. Panie pośle, może chwileczkę... Proszę wszystkich państwa posłów o zajęcie miejsc i zaprzestanie rozmów na sali. Może grupa dyskusyjna pod wysokim protektoratem pana posła Piskorskiego zechciałaby się rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#RyszardBondyra">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#MarekBorowski">Jeszcze moment, panie pośle, bo posłowie jednak muszą zająć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#MarekBorowski">Proszę państwa posłów z prawej strony o zajęcie miejsc. Panie pośle Szyszko...</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, proszę zająć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, proszę nie kierować do marszałka donosów na poszczególnych posłów. Ja to widzę.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#MarekBorowski">Pan poseł Bondyra kończy już odpowiedź na pytania pana posła Ajchlera. Proszę umożliwić mu spokojne zakończenie wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#RyszardBondyra">Bardzo krótko, panie marszałku. Takich ograniczeń pod względem liczby w Unii Europejskiej odnośnie do środków obrotowych albo wsparcia rzeczowego rolnictwa nie ma. Takie ograniczenie nie występuje. Ograniczenie występuje tylko w wypadku środków inwestycyjnych i to dotyczy gospodarstw rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#RyszardBondyra">Jaki mamy procent gospodarstw powyżej 100 hektarów? Jeżeli uwzględniamy liczbę gospodarstw, byłoby to około 1,5% ogółu gospodarstw w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#RyszardBondyra">To są wszystkie pytania, na które chciałbym odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#RyszardBondyra">Chciałbym na koniec zwrócić uwagę na stanowisko rządu, które był łaskaw przytoczyć w dzisiejszej debacie pan marszałek. Jedno zdanie w tej sprawie na zakończenie: Jednym z problemów do rozważenia przy reformie systemu finansowego w rolnictwie będzie kwestia ewentualnego wprowadzenia zwrotu akcyzy od oleju napędowego lub innej formy rozliczeń stosowanych w krajach Unii Europejskiej. Tak więc stanowisko rządu nie jest tak do końca jednoznacznie negatywne wobec tego projektu. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Bondyrze.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#MarekBorowski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskich i rządowego projektów ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał uzasadnień projektów ustaw przedstawionych przez wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza i panów posłów Andrzeja Chrzanowskiego, Adama Łozińskiego oraz Zbigniewa Wawaka.</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#MarekBorowski">Sejm skierował do Komisji Finansów Publicznych poselski projekt ustawy, przedstawiony przez posła Zbigniewa Wawaka, zawarty w druku nr 549.</u>
          <u xml:id="u-207.9" who="#MarekBorowski">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-207.10" who="#MarekBorowski">Zgłoszono także wnioski o dodatkowe skierowanie innych projektów ustaw do innych komisji oprócz Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-207.11" who="#MarekBorowski">W pierwszej wszelako kolejności poddam pod głosowanie wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-207.12" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.13" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-207.14" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo państwa posłów o zajęcie miejsc, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.15" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawartego w druku nr 625, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-207.16" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-207.17" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-207.18" who="#MarekBorowski">Głosowało 334 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 19 posłów, przeciw - 284, wstrzymało się 31 posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.19" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-207.20" who="#MarekBorowski">Teraz przechodzimy do sprawy skierowań.</u>
          <u xml:id="u-207.21" who="#MarekBorowski">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował poselskie i rządowy projekty ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawarte w drukach nr 370, 517 i 625, do Komisji Finansów Publicznych do rozpatrzenia z udziałem przedstawicieli zainteresowanych komisji.</u>
          <u xml:id="u-207.22" who="#MarekBorowski">W dyskusji zgłoszono wnioski o dodatkowe skierowanie projektu z druku nr 370 do Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, a projektu z druku nr 517 do Komisji Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-207.23" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję marszałka przyjął, a wnioski o skierowanie dodatkowe poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-207.24" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-207.25" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem w sprawie projektu ustawy zawartego w druku nr 370.</u>
          <u xml:id="u-207.26" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o skierowanie tego projektu ustawy dodatkowo do Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-207.27" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-207.28" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-207.29" who="#MarekBorowski">Głosowało 343 posłów. Za wnioskiem opowiedziało się 118 posłów, przeciw - 200, wstrzymało się 25 posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.30" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-207.31" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem w sprawie projektu ustawy zawartego w druku nr 517.</u>
          <u xml:id="u-207.32" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o skierowanie tego projektu ustawy dodatkowo do Komisji Rodziny, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-207.33" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-207.34" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-207.35" who="#MarekBorowski">Głosowało 345 posłów. Za opowiedziało się 143, przeciw - 188, wstrzymało się 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.36" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.37" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-207.38" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskich i rządowego projektów ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-207.39" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał uzasadnień projektów ustaw przedstawionych przez wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza i panów posłów Stanisława Steca oraz Tadeusza Bilińskiego.</u>
          <u xml:id="u-207.40" who="#MarekBorowski">Sejm skierował poselskie projekty ustaw do Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-207.41" who="#MarekBorowski">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-207.42" who="#MarekBorowski">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-207.43" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.44" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawartego w druku nr 624, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-207.45" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-207.46" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-207.47" who="#MarekBorowski">Głosowało 346 posłów. Za odrzuceniem opowiedziało się 16, przeciw - 308, wstrzymało się 22.</u>
          <u xml:id="u-207.48" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-207.49" who="#MarekBorowski">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawarty w druku nr 624, do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia z udziałem przedstawicieli zainteresowanych komisji.</u>
          <u xml:id="u-207.50" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-207.51" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-207.52" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.</u>
          <u xml:id="u-207.53" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-207.54" who="#MarekBorowski">Marszałek Sejmu proponuje, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne do Komisji Finansów Publicznych oraz do Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-207.55" who="#MarekBorowski">W dyskusji zgłoszono wniosek, aby projekt ustawy rozpatrzyła Komisja Finansów Publicznych jedynie z udziałem przedstawicieli Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-207.56" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję skierowania do Komisji Finansów Publicznych przyjął, a wniosek dotyczący udziału Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-207.57" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-207.58" who="#MarekBorowski">Pod głosowanie poddam zatem propozycję marszałka Sejmu skierowania projektu ustawy również do Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-207.59" who="#MarekBorowski">Odrzucenie tej propozycji oznaczać będzie, że w pracach nad projektem ustawy wezmą udział tylko przedstawiciele tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-207.60" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.61" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o skierowanie projektu ustawy do Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-207.62" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-207.63" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-207.64" who="#MarekBorowski">Głosowało 348 posłów. Za opowiedziało się 138, przeciw - 192, wstrzymało się 18 posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.65" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił, a tym samym skierował projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych z udziałem przedstawicieli Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-207.66" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-207.67" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez panią posłankę Jolantę Banach.</u>
          <u xml:id="u-207.68" who="#MarekBorowski">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny oraz o zmianie niektórych ustaw do Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Rodziny w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-207.69" who="#MarekBorowski">W dyskusji zgłoszono wniosek o skierowanie projektu ustawy dodatkowo do Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-207.70" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam ten wniosek za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-207.71" who="#MarekBorowski">Jest sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-207.72" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Pan poseł Syryjczyk proponował skierowanie tego projektu wyłącznie do Komisji Finansów Publicznych.)</u>
          <u xml:id="u-207.73" who="#MarekBorowski">Rozumiem, że jest to jeszcze inny wniosek, ale to nam umknęło.</u>
          <u xml:id="u-207.74" who="#MarekBorowski">Powtórzę. Pani poseł Góralska przypomniała, że pan poseł Syryjczyk zgłaszał wniosek, aby ten projekt skierować wyłącznie do Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-207.75" who="#MarekBorowski">Czy jest pan poseł Syryjczyk?</u>
          <u xml:id="u-207.76" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-207.77" who="#MarekBorowski">Jest pewien kłopot. Musielibyśmy sięgać w tej chwili do stenogramu, bo koledzy nie przypominają sobie, żeby padł wniosek o skierowanie wyłącznie do komisji finansów, a na ogół jednak to notują.</u>
          <u xml:id="u-207.78" who="#MarekBorowski">Jeżeli pani poseł obstaje przy tym, że był taki wniosek posła Syryjczyka, to niestety, musimy sięgnąć do stenogramu, co zajmie trochę czasu, i dopiero to przegłosujemy.</u>
          <u xml:id="u-207.79" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-207.80" who="#MarekBorowski">Ułatwimy sobie sprawę, przejdziemy do następnych głosowań, a w tym czasie to sprawdzimy. To była pechowa strona trzynasta...</u>
          <u xml:id="u-207.81" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-207.82" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jana Lityńskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-207.83" who="#MarekBorowski">Pan poseł Lityński zajmie miejsce, tak?</u>
          <u xml:id="u-207.84" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.85" who="#MarekBorowski">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.86" who="#MarekBorowski">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-207.87" who="#MarekBorowski">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-207.88" who="#MarekBorowski">Wysoka Izbo! Zgodnie z art. 50 ust. 7 regulaminu Sejmu nad poprawkami Senatu, co do których komisja wnosi o uchwalenie, głosuje się łącznie, chyba że na posiedzeniu komisji lub posiedzeniu Sejmu zgłoszono wnioski o oddzielne głosowanie określonej poprawki lub poprawek.</u>
          <u xml:id="u-207.89" who="#MarekBorowski">Informuję, że zgłoszono wnioski o oddzielne głosowanie nad poprawkami nr 9 i nr 22 rekomendowanymi przez komisję do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-207.90" who="#MarekBorowski">Pozostałe poprawki, co do których komisja wnosi o uchwalenie, poddam łącznie pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-207.91" who="#MarekBorowski">Są to następujące poprawki: nr 4 do art. 8 ust. 7; nr 5 do art. 22 ust. 3 i polegająca na skreśleniu ust. 4; nr 10 do art. 73 ust. 3 polegająca na dodaniu pkt 3a; nr 11 do art. 74 ust. 3 polegająca na skreśleniu pkt 6; nr 12 do art. 75 ust. 2 pkt 1; nr 13 do art. 80 pkt 5; nr 14 do art. 93 ust. 4 pkt 5; nr 15 do art. 102; nr 16 do art. 105 polegająca na dodaniu pkt 6; nr 17 do art. 106 pkt 1; nr 18 do art. 106 polegająca na skreśleniu pkt 3.</u>
          <u xml:id="u-207.92" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.93" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem wymienionych poprawek Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-207.94" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-207.95" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-207.96" who="#MarekBorowski">Głosowało 345 posłów. Większość bezwzględna wynosi 173. Za odrzuceniem opowiedział się 1 poseł, przeciw - 338, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.97" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-207.98" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 1 do art. 6 ust. 1 oraz polegającej na skreśleniu ust. 3 Senat proponuje, aby wszyscy żołnierze zawodowi i funkcjonariusze podlegali obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a nie, jak uchwalił Sejm, tylko ci, którzy podjęli służbę po dniu wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-207.99" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-207.100" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.101" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 6 ust. 1 oraz polegającej na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-207.102" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-207.103" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-207.104" who="#MarekBorowski">Głosowało 347 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziało się 338 posłów, przeciw - 6, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.105" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-207.106" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 2 do art. 6 ust. 1 pkt 1 Senat proponuje, aby prokuratorzy podlegali obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-207.107" who="#MarekBorowski">Z poprawką tą łączy się poprawka nr 20, polegająca na dodaniu art. 118a, w którym Senat proponuje, aby minister właściwy do spraw sprawiedliwości odprowadził składkę na ubezpieczenie społeczne z tytułu ubezpieczenia prokuratorów należną za 1998 r. do dnia 31 marca 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-207.108" who="#MarekBorowski">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-207.109" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-207.110" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.111" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz polegającej na dodaniu art. 118a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-207.112" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-207.113" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-207.114" who="#MarekBorowski">Głosowało 347 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziało się 204 posłów, przeciw - 136, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.115" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-207.116" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 3 do art. 6 ust. 1 pkt 4 Senat proponuje, aby obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegały wszystkie osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, a nie, jak uchwalił Sejm, tylko osoby, które zawarły umowy na czas dłuższy niż 14 dni, a okres przerwy między umowami wynosi mniej niż 60 dni.</u>
          <u xml:id="u-207.117" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-207.118" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.119" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 6 ust. 1 pkt 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-207.120" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-207.121" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-207.122" who="#MarekBorowski">Głosowało 346 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziało się 209 posłów, przeciw -132, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.123" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-207.124" who="#MarekBorowski">Poprawki nr 4 i 5 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-207.125" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 6 do art. 24 ust. 4 Senat proponuje, aby należności z tytułu składek ulegały przedawnieniu po upływie 10 lat, a nie, jak uchwalił Sejm, 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-207.126" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-207.127" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-207.128" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 24 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-207.129" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-207.130" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-207.131" who="#MarekBorowski">Głosowało 348 posłów. Większość bezwzględna wynosi 175. Za odrzuceniem opowiedziało się 175 posłów, przeciw - 161, wstrzymało się 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.132" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-207.133" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 7 do art. 49 ust. 1 i 4 Senat proponuje inną redakcję delegacji dla Rady Ministrów w sprawie zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek i wypłaconych zasiłków, z uwzględnieniem pierwszeństwa zaspokojenia należności funduszu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-207.134" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-207.135" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wszystkie kluby wypowiedziały się w tej sprawie w ten sposób, że jeżeli rząd w projekcie rozporządzenia przedstawionym przez rząd zapewni, że wpłata na otwarty fundusz emerytalny będzie miała pierwszeństwo przed innymi wpłatami w przypadku przekazania przez płatnika niższej składki niż należna, wówczas tę poprawkę Senatu należałoby poprzeć. I w związku z tym - oczywiście nie zmieniam werdyktu komisji - wydaje się, że komisja, gdyby znała projekt tego rozporządzenia, wówczas - po porozumieniu się członków komisji i członków prezydium - głosowałaby za przyjęciem poprawki Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#MarekBorowski">Ale rozumiem, panie pośle, że komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki? Tak.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 49 ust. 1 i 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#MarekBorowski">Głosowało 346 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziało się 9 posłów, przeciw - 335, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 8 do art. 65 ust. 3 Senat proponuje, aby środków Funduszu Rezerwy Demograficznej nie można było lokować na zagranicznych rynkach finansowych.</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-209.9" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.10" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 65 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-209.11" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.12" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-209.13" who="#MarekBorowski">Głosowało 346 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziało się 157, przeciw - 185, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-209.14" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-209.15" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 9 do art. 68 pkt 1 lit. f Senat proponuje, aby wprost w ustawie wskazać wewnętrzny podmiot Zakładu - lekarzy orzeczników ZUS, którzy orzekają dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-209.16" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-209.17" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.18" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 68 pkt 1 lit. f, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-209.19" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.20" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-209.21" who="#MarekBorowski">Głosowało 347 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziało się 6 posłów, przeciw - 340, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-209.22" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-209.23" who="#MarekBorowski">Poprawki nr 10–18 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-209.24" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 19, polegającej na dodaniu art. 106a zmieniającego ustawę o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz o zmianie niektórych ustaw, Senat proponuje, aby kasy chorych mogły być wpisywane do rejestru sądowego od dnia 10 listopada 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-209.25" who="#MarekBorowski">Z poprawką tą łączy się poprawka nr 21 do art. 127, polegająca na dodaniu nowego punktu, w której Senat proponuje, aby dodawany art. 106a wszedł w życie z dniem ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-209.26" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-209.27" who="#MarekBorowski">Komisja uznała, że poprawki te należy odrzucić, ponieważ wykraczają poza materię ustawy.</u>
          <u xml:id="u-209.28" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.29" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu: polegającej na dodaniu art. 106a oraz do art. 127 polegającej na dodaniu nowego punktu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-209.30" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.31" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-209.32" who="#MarekBorowski">Głosowało 348 posłów. Większość bezwzględna wynosi 175. Za odrzuceniem opowiedziało się 180 posłów, przeciw - 164, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-209.33" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-209.34" who="#MarekBorowski">Poprawkę nr 20 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-209.35" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 22 do art. 127 pkt 4 Senat proponuje, aby przepis dotyczący określenia wysokości stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe wszedł w życie z dniem 1 października 1999 r., a nie, jak uchwalił Sejm, z dniem wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-209.36" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-209.37" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.38" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 127 pkt 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-209.39" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.40" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-209.41" who="#MarekBorowski">Głosowało 347 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziało się 137 posłów, przeciw - 206, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-209.42" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-209.43" who="#MarekBorowski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie stanowiska Senatu w sprawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-209.44" who="#MarekBorowski">Teraz popatrzymy w stenogram... Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-209.45" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-209.46" who="#MarekBorowski">Proszę zająć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-209.47" who="#MarekBorowski">Przypomnę, że pozostało nam przegłosowanie wniosków dotyczących skierowania tego projektu do komisji. Ponieważ mamy tutaj wnioski idące w różne strony, w związku z tym będziemy po prostu głosowali kolejno nad tymi wnioskami i albo projekt zostanie skierowany do kilku komisji, albo tylko do jednej.</u>
          <u xml:id="u-209.48" who="#MarekBorowski">Chcę przypomnieć, że był wniosek, aby skierować projekt do Komisji Polityki Społecznej oraz do Komisji Rodziny. To był wniosek przedstawiony przez marszałka Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu. Był także wniosek o skierowanie projektu dodatkowo do Komisji Finansów Publicznych oraz wniosek pana posła Syryjczyka - potwierdza to stenogram - aby skierować projekt wyłącznie do Komisji Finansów Publicznych. Przyjmijmy więc, że wniosek pana posła...</u>
          <u xml:id="u-209.49" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-209.50" who="#MarekBorowski">Czy pan poseł Szyszko mógłby zająć miejsce? Panie pośle...</u>
          <u xml:id="u-209.51" who="#MarekBorowski">Ponieważ wniosek pana posła Syryjczyka wydaje się najdalej idący, tzn. ogranicza się do jednej komisji, w związku z tym...</u>
          <u xml:id="u-209.52" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Szmajdziński: Najpierw wniosek Prezydium.)</u>
          <u xml:id="u-209.53" who="#MarekBorowski">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-209.54" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Szmajdziński: Najpierw wniosek Prezydium.)</u>
          <u xml:id="u-209.55" who="#MarekBorowski">Nie. Głosujmy tak, ażeby, jeśli taka będzie wola sali, zakończyć na jednym głosowaniu. Nie wiem, czy taka będzie wola sali.</u>
          <u xml:id="u-209.56" who="#MarekBorowski">Przedstawiłem wszystkie możliwości. Każdy poseł może wybrać, gdzie ten projekt ustawy powinien być skierowany.</u>
          <u xml:id="u-209.57" who="#MarekBorowski">Jeżeli wniosek o skierowanie projektu wyłącznie do Komisji Finansów Publicznych nie przejdzie, to wtedy będzie można głosować nad wnioskiem o skierowanie projektu do Komisji Finansów Publicznych łącznie z Komisją Polityki Społecznej oraz Komisją Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-209.58" who="#MarekBorowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.59" who="#MarekBorowski">Przypominam - żeby nie było żadnych wątpliwości - że chodzi o ustawę o świadczeniach na rzecz rodziny oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-209.60" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za tym, aby ten projekt skierować wyłącznie do Komisji Finansów Publicznych, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-209.61" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.62" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-209.63" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-209.64" who="#MarekBorowski">Głosowało 346 posłów. Za opowiedziało się 78, przeciw - 245, wstrzymało się 23.</u>
          <u xml:id="u-209.65" who="#MarekBorowski">Wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-209.66" who="#MarekBorowski">Teraz, proszę państwa, wniosek marszałka Sejmu, aby skierować projekt do Komisji Polityki Społecznej oraz do Komisji Rodziny w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-209.67" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję marszałka Sejmu przyjął, a wniosek o dodatkowe skierowanie do Komisji Finansów Publicznych poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-209.68" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-209.69" who="#MarekBorowski">W związku z tym poddaję pod głosowanie wniosek o skierowanie projektu ustawy dodatkowo do Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-209.70" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem tego wniosku, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-209.71" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.72" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-209.73" who="#MarekBorowski">Głosowało 345 posłów. Za opowiedziało się 319 posłów, przeciw - 20, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-209.74" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek.</u>
          <u xml:id="u-209.75" who="#MarekBorowski">Projekt trafi wobec tego do trzech komisji.</u>
          <u xml:id="u-209.76" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.</u>
          <u xml:id="u-209.77" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Kazimierza Marcinkiewicza oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-209.78" who="#MarekBorowski">Pan poseł chce zająć miejsce, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-209.79" who="#MarekBorowski">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-209.80" who="#MarekBorowski">Informuję, że zgłoszono wnioski o oddzielne głosowanie nad rekomendowanymi przez komisję do przyjęcia poprawkami nr: 14, 16, 17, 18, 23, 24 i 28.</u>
          <u xml:id="u-209.81" who="#MarekBorowski">Pozostałe poprawki, co do których komisja wnosi o uchwalenie, poddam łącznie pod głosowanie. Są to następujące poprawki: nr 1 do art. 2 pkt 2, nr 2 do art. 2 pkt 3, nr 3 do art. 2, polegająca na dodaniu pkt. 7, nr 6 do art. 5, polegająca na dodaniu ust. 5, nr 10 do art. 14 ust. 1 pkt 3, nr 12 do art. 18 ust. 1, nr 13 do art. 25 ust. 1 pkt 3, nr 15 do art. 25 ust. 1 pkt 4, nr 19 do art. 39 ust. 1, nr 20 do art. 41 ust. 1, nr 21 do art. 44, nr 22 do art. 47 ust. 2, nr 27 do art. 61 ust. 2, nr 30 do art. 74 ust. 1, nr 31 do art. 79 ust. 4, nr 32 do art. 80 ust. 1, nr 33 do art. 80 ust. 2, nr 34, polegająca na dodaniu art. 80a, nr 35 do art. 83 ust. 1, nr 36 do art. 83 ust. 3, nr 37 do art. 83, polegająca na dodaniu ust. 4, nr 38 do art. 88 ust. 1, nr 39 do art. 92 ust. 1, nr 41 do art. 95 ust. 1, nr 42, polegająca na dodaniu art. 98a, nr 43 do art. 99 ust. 1, nr 44 do art. 101 ust. 3, nr 46, polegająca na dodaniu art. 105a, nr 47 do art. 107.</u>
          <u xml:id="u-209.82" who="#MarekBorowski">Zgadza się, panie pośle, tak?</u>
          <u xml:id="u-209.83" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-209.84" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kłopotek, tak?</u>
          <u xml:id="u-209.85" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#EugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy, ponieważ nie udzielił wyjaśnień w trakcie wystąpień klubowych. Chodzi o poprawkę nr 15. W trakcie przedstawiania sprawozdawania z prac komisji pan poseł stwierdził, że również zarządy melioracji zostaną podzielone pomiędzy samorząd województwa i samorząd powiatowy. Z poprawek Senatu to nie wynika. Czy pan poseł mógłby ewentualnie wyprowadzić mnie z błędu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z przyjemnością wyprowadzę pana posła Kłopotka z błędu. Powiedziałem wyraźnie przedstawiając sprawozdanie, że poprawki nr 14 i 15, polegające na wykreśleniu końcówki zdania „oraz ich oddziały” wnoszone są z tego powodu, że oddziały te są integralną częścią zarówno biur geodezji, jak i zarządów melioracji. Odnosi się to do dwóch kolejnych poprawek i w związku z tym nie ma powodu wpisywania ich w takim wymiarze do tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#MarekBorowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#MarekBorowski">W pierwszej kolejności głosować będziemy nad tymi wszystkimi poprawkami, które przed chwilą wymieniłem w bloku i które komisja rekomenduje przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem wymienionych przed chwilą poprawek Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#MarekBorowski">Głosowało 346 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziała się 1 osoba, przeciw - 340, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#MarekBorowski">Poprawki nr 1–3 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-212.9" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 4 do art. 4 ust. 1 oraz polegającej na skreśleniu ust. 4 Senat proponuje zmianę legislacyjną.</u>
          <u xml:id="u-212.10" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-212.11" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-212.12" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4 ust. 1 oraz polegającej na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-212.13" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-212.14" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-212.15" who="#MarekBorowski">Głosowało 348 posłów. Większość bezwzględna wynosi 175. Za odrzuceniem opowiedziało się 342 posłów, przeciw - 4, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-212.16" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-212.17" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 5 do art. 4 Senat proponuje, aby skreślić ust. 2, stanowiący, że w przypadku powołania na delegata rządu dotychczasowego wojewody zakres zadań i kompetencji tego wojewody wykonuje dotychczasowy wicewojewoda.</u>
          <u xml:id="u-212.18" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-212.19" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-212.20" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4, polegającej na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-212.21" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-212.22" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-212.23" who="#MarekBorowski">Głosowało 350 posłów. Większość bezwzględna wynosi 176. Za odrzuceniem opowiedziało się 179 posłów, przeciw - 165, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-212.24" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-212.25" who="#MarekBorowski">Poprawkę nr 6 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-212.26" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 7 do art. 8 ust. 1 Senat proponuje, aby w skład Zespołu do Spraw Wdrożenia Reformy Administracji Publicznej w województwie wchodzili z mocy ustawy przedstawiciele sejmiku województwa.</u>
          <u xml:id="u-212.27" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-212.28" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-212.29" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 8 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-212.30" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-212.31" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-212.32" who="#MarekBorowski">Głosowało 347 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziało się 222 posłów, przeciw - 118, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-212.33" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-212.34" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 8 do art. 9 ust. 1 Senat w dodawanym ust. 2 proponuje, aby z dniem powołania wojewody wygasał akt powołania delegata rządu, a wygaśnięcie tego aktu było równoznaczne z odwołaniem w rozumieniu przepisów o wynagradzaniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe.</u>
          <u xml:id="u-212.35" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-212.36" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-212.37" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 9, polegającej na dodaniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-212.38" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-212.39" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-212.40" who="#MarekBorowski">Głosowało 346 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziało się 342 posłów, przeciw - 3, wstrzymała się 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-212.41" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-212.42" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 9 do art. 12 ust. 1 ustanawiającego nowe urzędy wojewódzkie Senat proponuje dodać zastrzeżenie dotyczące ust. 2 tego artykułu, stanowiącego, że dotychczasowe urzędy wojewódzkie nie wymienione w ust. 1 wchodzą w skład nowych urzędów.</u>
          <u xml:id="u-212.43" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-212.44" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-212.45" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 12 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-212.46" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-212.47" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-212.48" who="#MarekBorowski">Głosowało 346 posłów. Większość bezwzględna wynosi 174. Za odrzuceniem opowiedziało się 343 posłów, przeciw - 1, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-212.49" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-212.50" who="#MarekBorowski">Poprawkę nr 10 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-212.51" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 11 do art. 16 ust. 3 Senat proponuje, aby minister właściwy do spraw administracji publicznej, ustalając inne niż wymienione w ustawie siedziby jednostek stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, był zobowiązany do zasięgnięcia opinii właściwego ministra lub centralnego organu administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-212.52" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-212.53" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-212.54" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 16 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-212.55" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-212.56" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-212.57" who="#MarekBorowski">Głosowało 341 posłów. Większość bezwzględna wynosi 171. Za odrzuceniem opowiedziało się 320 posłów, przeciw - 15, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-212.58" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-212.59" who="#MarekBorowski">Poprawki nr 12 i 13 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-212.60" who="#MarekBorowski">W sprawie ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz biur geodezji i terenów rolnych Senat zgłosił poprawki nr 14 i 17.</u>
          <u xml:id="u-212.61" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 14 do art. 25 ust. 1 pkt 3 Senat proponuje, aby samorząd województwa nie przejmował oddziałów wojewódzkich biur geodezji i terenów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-212.62" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 17 do art. 25 ust. 3 Senat proponuje, aby powiaty przejmowały rejonowe jednostki tych wojewódzkich ośrodków i biur.</u>
          <u xml:id="u-212.63" who="#MarekBorowski">Poprawki te poddam łącznie pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-212.64" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-212.65" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-212.66" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu nr 14 do art. 25 ust. 1 pkt 3 oraz poprawki nr 17 do art. 25 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-212.67" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-212.68" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-212.69" who="#MarekBorowski">Głosowało 345 posłów. Większość bezwzględna wynosi 173. Za odrzuceniem opowiedziało się 176 posłów, przeciw - 162, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-212.70" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-212.71" who="#MarekBorowski">Poprawkę nr 15 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-212.72" who="#MarekBorowski">W sprawie ośrodków doradztwa rolniczego Senat zgłosił poprawki nr 16 i 18.</u>
          <u xml:id="u-212.73" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 16 do art. 25 ust. 1 Senat w dodawanym pkt. 8 proponuje, aby samorząd województwa przejmował ośrodki doradztwa rolniczego.</u>
          <u xml:id="u-212.74" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tej poprawki spowoduje odpowiednie zmiany w art. 25 ust. 4, co jest treścią poprawki nr 18.</u>
          <u xml:id="u-212.75" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pani poseł Lipowicz ma pytanie.</u>
          <u xml:id="u-212.76" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kaczyński zabierze głos za chwilę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#IrenaLipowicz">Chciałabym, żeby pan poseł sprawozdawca odpowiedział na pytanie, po pierwsze, czy w przypadku, gdybyśmy odrzucili tę poprawkę, oznaczałoby to znacznie mniej kompetencji i pieniędzy dla samorządów, ponieważ oznacza to utratę całej sfery ośrodków doradztwa rolniczego. Jak wiem, są tu osoby zatroskane zwłaszcza zasobami finansowymi samorządów.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#IrenaLipowicz">To samo będzie dotyczyć poprawki odnoszącej się do szkół artystycznych. Będzie to bardzo poważne uszczuplenie funduszy powiatów. Chciałabym, żeby pan poseł sprawozdawca to potwierdził i żeby wskazał, jakie byłyby konsekwencje co do spójności ustawy, skoro samorząd może doradzać na przykład nauczycielom, a nie może rolnikom. Jakimi powodami kierowała się komisja, skoro takie rozstrzygnięcie przyjęła? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#MarekBorowski">I jeszcze pan poseł Kaczyński, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MarekKaczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę zadać dwa pytania panu posłowi sprawozdawcy dotyczące poprawek nr 16 i 18. Pierwsze pytanie bierze się z tego, iż z dokumentów Unii Europejskiej dotyczących członkostwa jednoznacznie wynika, że Polska ma obowiązek zorganizowania na szczeblu centralnym i regionalnym instytucji administracji publicznej przygotowanych do zarządzania funduszami proakcesyjnymi oraz środkami na regionalną politykę strukturalną, w przyszłości wspólną politykę rolną.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#MarekKaczyński">Czy w związku z tym nie jest logiczne i uzasadnione wykorzystanie ośrodków doradztwa rolniczego, jako instytucji już istniejących i przygotowanych do zarządzania środkami na regionalną politykę strukturalną i wspólną politykę rolną, oraz aparatu ministra rolnictwa do spraw realizacji polityki i modernizacji wsi i rolnictwa, pozostawienie ośrodków doradztwa rolniczego w obecnym kształcie i pozostawienie im obecnych kompetencji?</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#MarekKaczyński">Drugie pytanie związane jest także z poprawkami nr 16 i 18. W 94% kraju instytucje doradztwa rolniczego znajdują się w strukturach rządowych, w 4% doradztwo to leży w gestii samorządu rolniczego, w 2% jest komercyjne. Powtórzę swoje pytanie z poprzedniego czytania tejże ustawy w Sejmie. W jakich państwach doradztwo rolnicze należy do kompetencji samorządu terytorialnego? Z moich informacji wynika, że Polska byłaby jedynym takim krajem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo. Jednocześnie przepraszam pana posła za pominięcie imienia, tym bardziej że jest to imię Marek.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak, potwierdzam, odpowiadając na pytanie pani poseł Lipowicz, że rzeczywiście pozostawienie ośrodków doradztwa rolniczego w kompetencjach wojewody powoduje uszczuplenie środków finansowych kierowanych do samorządu wojewódzkiego. Jakie to przyniesie konsekwencje? Trudno wszystkie konsekwencje przewidzieć. Jedno jest pewne, na mocy ustaw kompetencyjnych przekazaliśmy właściwie wszelkie kompetencje dotyczące rolnictwa w gestię samorządu wojewódzkiego. Gdyby ośrodki doradztwa rolniczego pozostały w gestii wojewody, wówczas samorządy wojewódzkie nie miałyby kompletu instrumentów do prowadzenia regionalnej polityki rolnej. Warto może dodać także, iż ośrodki doradztwa rolniczego pozostawione w kompetencjach wojewody byłyby właściwie jedynymi tego typu instytucjami pozostawionymi w gestii wojewody. Ponadto samorządy mogą nie chcieć korzystać z ośrodków doradztwa rolniczego będących w gestii wojewody i tworzyć w to miejsce własne tego typu ośrodki, co może spowodować tak naprawdę upadek ośrodków doradztwa rolniczego pozostających w gestii wojewody.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Jeżeli chodzi natomiast o pytanie dotyczące możliwości wykorzystania środków związanych z programami regionalnymi, to wydaje się, że odpowiadając na wcześniejsze pytanie, mniej więcej dałem odpowiedź także na to pytanie. Mianowicie politykę regionalną prowadzić będą samorządy wojewódzkie i między innymi do tego celu potrzebne są im ośrodki doradztwa rolniczego.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Na drugie pytanie pana posła Kaczyńskiego nie potrafię odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Dembiński zada pytanie, tak? Pan poseł Janowski i pan poseł Goryszewski także.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Dembiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#MarianDembiński">Chciałbym najpierw odnieść się do tej części wypowiedzi pana posła sprawozdawcy, w której mówił, że samorządy nie będą korzystały z usług ośrodków doradztwa rolniczego. To dobrze, bo mają z nich korzystać rolnicy, a nie samorządy.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#MarianDembiński">Chciałbym zapytać, czy w przypadku gdy ODR znajdą się w kompetencjach samorządów, nie zajdzie potrzeba zbudowania nowej służby administracji publicznej wraz z niezbędną infrastrukturą i zapleczem technicznym, zdolnej zgodnie z procedurami Unii Europejskiej do realizacji tych zadań. Ile to będzie kosztować, panie pośle? Czy umiałby mi pan odpowiedzieć? Czy to jest w ogóle sensowne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#GabrielJanowski">Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, czy wiadomo mu, że niektóre obecne, nazwijmy to, samorządy wnoszą wnioski o sprzedanie części majątku ODR, uznając, że jest to nadmierne obciążenie? Jeżeli ta tendencja utrzyma się, to rozumiem, że stanie budynek z portierem i dyrektorem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#MarekBorowski">Prosiłbym jednak wszystkich o formułowanie pytań, dobrze?</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: To było rozszerzone pytanie. Spowodowało to poruszenie.)</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#MarekBorowski">Nie, panie pośle, wyłącznie pytania. Pan poseł zakończył pewną wizją.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#MarekBorowski">Pan poseł Goryszewski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie marszałku, mam nadzieję, że będę naprawdę pytał. Chciałbym prosić o wyjaśnienie następującej kwestii. Czy w tym, nad czym będziemy głosować, chodzi o przydzielenie samorządom pieniędzy bez zadań, czy też pieniędzy i zadań? Z tych odpowiedzi, jakie otrzymywałem, wynikało, że chodzi o przydzielenie pieniędzy bez zadań. Drugie pytanie. Jeżeli samorządy nie mają dostatecznych środków i będą jeszcze zubożone na skutek pozbawienia ich ośrodków doradztwa rolniczego, to, może pan poseł to wytłumaczy, skąd wezmą pieniądze na tworzenie konkurencyjnych ośrodków doradztwa rolniczego, które spowodują upadek ośrodków doradztwa rolniczego prowadzonych przez wojewodów?</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Zdzisław Pupa, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#ZdzisławPupa">Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy, mianowicie chciałbym zapytać o jedno: Czy pan poseł sprawozdawca wie, że sejmowa komisja rolnictwa pracuje nad ustawą o izbach rolniczych, o samorządzie zawodowym, jak również zastanawia się nad rolą ośrodków doradztwa rolniczego w doradztwie rolniczym? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#MarekBorowski">Czy to już wszystkie pytania? Tak.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam ułatwione zadanie, na większość pytań: czy wiem, mogę bowiem odpowiedzieć, że wiem. Mogę odpowiedzieć na pytania bardziej szczegółowe. Czy jest sensowne, aby przekazywać ODR do samorządu wojewódzkiego? Otóż Komisja Nadzwyczajna uważa, że jest to sensowne. Jestem tylko wyrazicielem tej komisji i potwierdzam tę sensowność. Jeżeli chodzi o to, czy przekazuje się zadania bez pieniędzy, to, panie pośle Goryszewski, raczej jest to w ten sposób, że zadania zostały przekazane do samorządu wojewódzkiego ustawami kompetencyjnymi. W tej chwili nie pracujemy nad ustawą kompetencyjną, a nad ustawą wprowadzającą. Za tymi kompetencjami nie idą wszystkie instytucje, a za instytucjami nie pójdą pieniądze. To tak wygląda. Natomiast skąd samorządy wezmą środki na tworzenie własnych tego typu placówek - wydaje mi się, że na to pytanie łatwo odpowiedzieć, bo samorządy, które będą prowadziły politykę regionalną, będą miały środki na rozwój. Na pozostałe pytania odpowiedziałem już: wiem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Goryszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Pytałem pana posła sprawozdawcę nie o to, czy zostaną przekazane zadania bez pieniędzy, tylko czy pieniądze bez zadań. W takim razie chciałbym prosić o wyjaśnienie, czy przekazanie ODR do samorządu oznacza przekazanie pieniędzy na utrzymanie i na realizację zadań statutowych przez ODR, czy nie? Bo jeżeli się nie przekaże pieniędzy i ODR, to się nie przekaże pieniędzy i zadań, bez względu na to, co jest gdzie zapisane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, to strasznie zawiłe, ale proszę bardzo. Mogę tylko powiedzieć, że jeżeli rząd przekaże pieniądze bez zadań samorządom, to znaczy, że stracił instynkt samozachowawczy.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Albo przekaże zadania, jednostki i pieniądze, albo pozostawi jednostki wraz z pieniędzmi w gestii wojewodów. Innej możliwości po prostu nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, czy możemy już zakończyć tę serię pytań? Moim zdaniem, wszystko już zostało powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#MarekBorowski">Wobec tego poprawki nr 16 i 18 poddajemy łącznie pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#MarekBorowski">Przypomnę, komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 25 ust. 1 polegającej na dodaniu pkt 8 oraz poprawki do art. 25 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#MarekBorowski">Głosowało 336 posłów. Większość bezwzględna wynosi 169. Za odrzuceniem opowiedziało się 218 posłów, przeciw - 107, wstrzymało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.9" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-232.10" who="#MarekBorowski">Poprawki nr 17 oraz 19–22 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-232.11" who="#MarekBorowski">W sprawie szkół artystycznych Senat zgłosił poprawki nr 23 i 24.</u>
          <u xml:id="u-232.12" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 23 do art. 48 ust. 1, Senat proponuje, aby powiat z dniem 1 stycznia 1999 r. przejmował również szkoły artystyczne.</u>
          <u xml:id="u-232.13" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 24 Senat proponuje skreślić art. 49 stanowiący, że zakładanie i prowadzenie szkół artystycznych przechodzi z dniem 1 stycznia 2001 r. odpowiednio do obowiązkowych zadań samorządu województwa lub powiatu, a do tego czasu obowiązek ten należy do ministra właściwego do spraw kultury.</u>
          <u xml:id="u-232.14" who="#MarekBorowski">Poprawki te poddam łącznie pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-232.15" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-232.16" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.17" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 48 ust. 1 oraz polegającej na skreśleniu art. 49, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.18" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.19" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-232.20" who="#MarekBorowski">Głosowało 335 posłów. Większość bezwzględna wynosi 168. Za odrzuceniem opowiedziało się 201 posłów, przeciw - 121, wstrzymało się 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.21" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-232.22" who="#MarekBorowski">W sprawie wygaśnięcia stosunków pracy z pracownikami likwidowanych urzędów i biur Senat zgłosił poprawki nr 25 i 26.</u>
          <u xml:id="u-232.23" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 25 do art. 58 ust. 1 Senat proponuje, aby stosunki pracy z pracownikami likwidowanych biur i urzędów wygasały z dniem 30 czerwca 1999 r., jeżeli do dnia 31 maja 1999 r. nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy i płacy, albo w razie ich nie przyjęcia do dnia 15 czerwca 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-232.24" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 26 do art. 58 ust. 4 pkt 1 Senat proponuje, aby pracownicy zachowywali uprawnienia pracownicze do 15 czerwca 1999 r., jeżeli przyjęli proponowane warunki pracy lub płacy na dalszy okres.</u>
          <u xml:id="u-232.25" who="#MarekBorowski">Poprawki te poddam pod głosowanie łącznie.</u>
          <u xml:id="u-232.26" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-232.27" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.28" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 58 ust. 1 oraz ust. 4 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.29" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.30" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-232.31" who="#MarekBorowski">Głosowało 336 posłów. Większość bezwzględna wynosi 169. Za odrzuceniem opowiedziało się 40 posłów, przeciw - 290, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.32" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-232.33" who="#MarekBorowski">Poprawkę nr 27 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-232.34" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 28 do art. 72 ust. 1 Senat proponuje, aby Agencja Mienia Wojskowego do dnia 31 grudnia 1999 r. przekazywała obligatoryjnie wojewodzie lub organowi jednostki samorządu terytorialnego, w drodze umowy, nieruchomości będące własnością skarbu państwa na cele związane z wykonywaniem przez te organy zadań administracji publicznej, a nie, jak uchwalił Sejm, mogła je przekazywać.</u>
          <u xml:id="u-232.35" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-232.36" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.37" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 72 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.38" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.39" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-232.40" who="#MarekBorowski">Głosowało 335 posłów. Większość bezwzględna wynosi 168. Za odrzuceniem opowiedziało się 143 posłów, przeciw - 187, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.41" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-232.42" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 29 do art. 73 Senat proponuje w ust. 4 skreślenie przepisu zgodnie, z którym właściciel nieruchomości zajętej pod drogę publiczną może składać wniosek o odszkodowanie w okresie od dnia 1 stycznia 2001 do dnia 31 grudnia 2005 r., oraz skreślenie ust. 5 ustalającego sposób określania wysokości odszkodowania.</u>
          <u xml:id="u-232.43" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-232.44" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.45" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 73 ust. 4 oraz polegającej na skreśleniu ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.46" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.47" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-232.48" who="#MarekBorowski">Głosowało 333 posłów. Większość bezwzględna wynosi 167. Za odrzuceniem opowiedziało się 176 posłów, przeciw - 151, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.49" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-232.50" who="#MarekBorowski">Poprawki nr 30–39 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-232.51" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 40 do art. 92 w dodawanym ust. 3 Senat proponuje, aby marszałek województwa powoływał w skład wojewódzkiej rady zatrudnienia na rok 1999 dodatkowo dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy oraz aby starosta - odpowiednio - kierownika powiatowego urzędu pracy.</u>
          <u xml:id="u-232.52" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-232.53" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.54" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 92 polegającej na dodaniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.55" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.56" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-232.57" who="#MarekBorowski">Głosowało 329 posłów. Większość bezwzględna wynosi 165. Za odrzuceniem opowiedziało się 320 posłów, przeciw - 5, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.58" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-232.59" who="#MarekBorowski">Poprawki nr 41–44 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-232.60" who="#MarekBorowski">W poprawce nr 45 Senat w dodawanym art. 104a proponuje, aby dotychczasowi wojewodowie, w terminie do 30 października 1998 r., dokonali zamówień pieczęci urzędowych starostów oraz starostw powiatowych mających siedziby na obszarze dotychczasowych województw.</u>
          <u xml:id="u-232.61" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-232.62" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.63" who="#MarekBorowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu polegającej na dodaniu art. 104a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.64" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.65" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-232.66" who="#MarekBorowski">Głosowało 329 posłów. Większość bezwzględna wynosi 165. Za odrzuceniem opowiedziało się 323 posłów, przeciw - 3, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.67" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-232.68" who="#MarekBorowski">Poprawki nr 46 i 47 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-232.69" who="#MarekBorowski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.</u>
          <u xml:id="u-232.70" who="#MarekBorowski">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 31 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-232.71" who="#MarekBorowski">Mamy komunikat i trzy oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-232.72" who="#MarekBorowski">Chcę poinformować, że w celu złożenia oświadczeń zgłosili się posłowie: Bogumił Borowski, Ewa Tomaszewska oraz Marian Krzaklewski.</u>
          <u xml:id="u-232.73" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-232.74" who="#MarekBorowski">Proszę o komunikat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#ElżbietaRadziszewska">Posiedzenie Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia rządowego i poselskich projektów ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druki nr 393, 442 i 624) odbędzie się w dniu 14 października br., tj. w środę, czyli jutro, w sali nr 22 w budynku G. Początek posiedzenia o godz. 10.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#ElżbietaRadziszewska">I jeszcze zaproszenie wystosowane przez duszpasterza parlamentarzystów Rzeczypospolitej Polskiej księdza prałata Henryka Chudka z okazji jubileuszu 20-lecia pontyfikatu Jego Świątobliwości Jana Pawła II, papieża Polaka. Duszpasterz parlamentarzystów zaprasza na uroczyste nabożeństwo dziękczynne z udziałem Jego Eminencji księdza kardynała Józefa Glempa w dniu 23 października 1998 r. w Sanktuarium Matki Bożej Tęskniącej w Warszawie (Powsin). Program uroczystości: godz. 15.30 - różaniec w intencji Ojca Świętego, godz. 16 - uroczysta msza święta, godz. 17 - okolicznościowe spotkanie oraz podpisanie depeszy gratulacyjnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, w międzyczasie zgłosili się następni posłowie do złożenia oświadczeń. Odczytam listę, bo chciałbym się upewnić, że to już wszyscy, i tę listę zamknąć.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, proszę nie wznosić tego typu okrzyków. Jest to wynik porozumienia osiągniętego w Konwencie Seniorów - zamiar złożenia oświadczenia trzeba zgłaszać na początku, a dalsze zgłoszenia, w trakcie wygłaszania oświadczeń, przyjmowane nie będą.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#MarekBorowski">Zgłosili się: pan poseł Bogumił Borowski, pani poseł Ewa Tomaszewska, pan poseł Marian Krzaklewski, pani poseł Ewa Sikorska-Trela, pan poseł Stanisław Stec, pan poseł Bogdan Lewandowski, pan poseł Siergiej Plewa.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#MarekBorowski">Czy to wszyscy?</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#MarekBorowski">Pan poseł Potulski, tak? Pan poseł Potulski.</u>
          <u xml:id="u-234.7" who="#MarekBorowski">Wszyscy? Wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-234.8" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.9" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Bogumił Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W nawiązaniu do przeprowadzonych w dniu 11 bm. wyborów samorządowych i poprzedzającej je kampanii wyborczej na terenie miasta stołecznego Warszawy chciałbym oświadczyć, że niektóre komitety wyborcze, firmujące się między innymi symbolami analogicznymi do symboli klubów parlamentarnych, nadużyły zaufania władz samorządowych Warszawy i znacznie obniżyły wpływy do jej budżetu poprzez niewnoszenie opłat za korzystanie ze słupów ogłoszeniowych Stołecznego Przedsiębiorstwa Usług Plastycznych „Warexpo”. Otóż oświadczam, że za korzystanie z tych słupów w celach kampanii wyborczej należało wnieść do kasy wymienionego przedsiębiorstwa „Warexpo” kwotę (za plakat w formacie B1) ponad 4 zł za ekspozycję tygodniową na jednym słupie, co na przykład w skali Warszawy-Pragi-Centrum daje tygodniowo niebagatelną kwotę 648 zł za jedno miejsce na jednym słupie, a w trakcie czterotygodniowej kampanii 2592 zł.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Szereg kandydatów na radnych naklejało imienne plakaty wyborcze z oznakowaną przynależnością do komitetu wyborczego, nie wnosząc opłat za użytkowanie miejsc ekspozycji na słupach przedsiębiorstwa „Warexpo” oraz nie zawierając wcześniej stosownej umowy z tym przedsiębiorstwem. Częstokroć na domiar złego kandydaci ci naklejali je na plakatach wyborczych komitetów, które wniosły stosowne opłaty, jak Komitet Wyborczy SLD. Biorąc pod uwagę to, że procedury te dotyczyły blisko tysiąca słupów ogłoszeniowych przedsiębiorstwa „Warexpo”, a więc ponad 10 tys. miejsc ogłoszeniowych, przez okres czterech tygodni miasto stołeczne Warszawa poniosło znaczne straty finansowe.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Chciałbym oświadczyć, że plakaty z kandydatami na radnych umieszczane przez komitety wyborcze na słupach ogłoszeniowych należących do przedsiębiorstwa „Warexpo”, za których umieszczenie nie wniesiono stosownych opłat, zostały sfotografowane przez pracowników przedsiębiorstwa „Warexpo”.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Apeluję zatem do państwa posłów, aby wpłynęli na komitety wyborcze i byłych kandydatów do radnych, aby wnieśli zaległe opłaty na rzecz przedsiębiorstwa „Warexpo”. Oświadczam, że po tygodniowym terminie nazwiska tych kandydatów zostaną ujawnione. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pani poseł Ewa Tomaszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jednym z nielicznych prorodzinnych rozwiązań w obecnym systemie podatkowym jest możliwość wspólnego rozliczania się małżonków oraz osób samotnie wychowujących dziecko wraz z tym dzieckiem. Jak ważna i korzystna jest ta regulacja, świadczy fakt, że rozlicza się tak około 5 mln polskich rodzin. Próba pozbawienia ich tej możliwości jest działaniem sprzecznym z interesem rodzin.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#EwaTomaszewska">Korzystne jest natomiast powiększanie kwoty wolnej od opodatkowania. Kwota ta nie powinna być niższa od minimum egzystencji, obliczonego dla danego typu rodziny. Najbardziej restrykcyjny, przejściowo możliwy jednak do przyjęcia, jest współczynnik ekwiwalentności OECD, gdzie za 1 przyjmuje się koszt utrzymania pierwszej osoby dorosłej w rodzinie, za 0,7 drugiej osoby dorosłej lub starszego dziecka, za 0,5 młodszego dziecka. Nie może to jednak dotyczyć wydatków na żywność. Przy tak niskim poziomie bytowania wydatki na żywność winny podlegać prostemu sumowaniu.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#EwaTomaszewska">Chciałabym zwrócić uwagę na to, że wywołuje to konieczność przeszacowania stopy składek ubezpieczeniowych. Zmianie ulega bowiem podstawa oskładkowania, a więc kwoty wpływów na ubezpieczenia byłyby zbyt niskie przy zastosowaniu stóp dziś obowiązujących. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Marian Krzaklewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#MarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym - w formie oświadczenia - przeczytać list gratulacyjny, jaki przesyła Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność do Jego Świątobliwości Ojca Świętego Jana Pawła II w 20 rocznicę pontyfikatu.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#MarianKrzaklewski">„Umiłowany Ojcze Święty!...”...</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#MarianKrzaklewski">Proszę łaskawie o godne wysłuchanie tego listu także posłów lewicy.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#komentarz">(Część posłów wstaje)</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#MarianKrzaklewski">„Umiłowany Ojcze Święty! W 20 rocznicę wyboru Waszej Świątobliwości na Stolicę Świętego Piotra parlamentarzyści Akcji Wyborczej Solidarność wyrażają głęboką wdzięczność Bożej Opatrzności za niezwykły dar tego pontyfikatu dla Kościoła, Polski i świata.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#MarianKrzaklewski">Jesteśmy przekonani, że powołanie syna polskiej ziemi na Namiestnika Chrystusowego oraz posługa Waszej Świątobliwości wyzwoliły przemiany, które wstrząsnęły współczesnym światem i doprowadziły do wyzwolenia krajów Europy Środkowo-Wschodniej spod jarzma komunistycznego totalitaryzmu.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#MarianKrzaklewski">Stojąc u bram trzeciego tysiąclecia wiary, wyrażamy ufność, że dobry Bóg pozwoli Waszej Świątobliwości przeżyć z całym Kościołem zapowiedzianą wiosnę chrześcijaństwa i triumf Niepokalanej.</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#MarianKrzaklewski">Niech Duch Święty darzy Waszą Świątobliwość mocą w głoszeniu prawdy i łaską zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#MarianKrzaklewski">Z synowskim oddaniem i wyrazami najwyższej czci - parlamentarzyści Akcji Wyborczej Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-239.10" who="#MarianKrzaklewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Marianowi Krzaklewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#MarekBorowski">Proszę panią poseł Ewę Sikorską-Trelę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Z okazji Dnia Edukacji Narodowej, przypadającego w dniu jutrzejszym, pracownikom i studentom szkół wyższych oraz nauczycielom i uczniom wszystkich polskich szkół, a także ministrowi edukacji narodowej panu Mirosławowi Handke i jego współpracownikom składam najlepsze i gorące życzenia.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#EwaSikorskaTrela">Nauczycielom życzę, by ich niezwykle ofiarna praca na rzecz edukacji naszego narodu przyniosła zamierzone i obfite owoce dla młodego pokolenia Polaków i całego kraju. Mimo iż praca nauczyciela w Polsce we wszystkich rodzajach szkół, od podstawowych po wyższe, jest źle opłacana, polski nauczyciel nie szczędzi sił, by jak najlepiej służyć swemu powołaniu. W tym miejscu składam 700 tys. nauczycieli oraz 110 tys. pracowników szkół wyższych wyrazy najwyższego szacunku i uznania. Służąc sprawie edukacji narodu, służycie najlepszej i narodowej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#EwaSikorskaTrela">Jako polski parlamentarzysta dziękuję za to, życząc jednocześnie, by rząd i polski parlament należycie doceniły pracę i wyjątkową pozycję, jaką zajmował i zajmuje nauczyciel w życiu naszej ojczyzny. Uczniom i studentom życzę, by spełniły się ich młodzieńcze marzenia, a także by przyszło im żyć w dobrej i dostatniej Polsce. Pamiętajcie - jesteście naszą nadzieją i siłą, wierzymy w was. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie pana posła Stanisława Steca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu 10 listopada 1997 r. pan premier Jerzy Buzek w wygłoszonym exposé stwierdził: „Będziemy stabilizować rynek produktów rolnych w celu kształtowania dochodów rolników... Mój rząd będzie prowadził skuteczną politykę zapobiegającą zakłóceniom na rynku produktów rolnych i spożywczych - szczególnie wywołanym importem dotowanej lub niepełnowartościowej żywności”.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Poseł Józef Wiaderny: Jest Buzek?)</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#StanisławStec">W odniesieniu do tego chciałbym oświadczyć, że rynek rolny obecnie jest nieustabilizowany, spadają radykalnie dochody rolników, gdyż ceny zbóż w stosunku do cen z roku 1997 spadły o ponad 20%, a ceny żywca wieprzowego o ponad 40%. Obecnie za kilogram żywca wieprzowego proponuje się rolnikom 2,5 zł za kilogram, a są również przypadki, że 2 zł za kilogram. Według rolników hitem odbywających się na początku października w Poznaniu targów Polagra był przywieziony przez rolnika z woj. słupskiego kwit dostawy żywca - 1,80 zł za kilogram. Sytuacja na rynku wieprzowiny spowodowana jest m.in. nadmiernym importem dotowanej wieprzowiny z krajów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#StanisławStec">W związku z powyższym wzywam rząd do realizacji zapowiedzi premiera dotyczącej stabilizowania rynku produktów rolnych, szczególnie żywca wieprzowego, i ograniczania importu wysoko dotowanej wieprzowiny z krajów Unii Europejskiej celem przeciwdziałania tragicznej sytuacji dochodowej polskich rolników. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#MarekBorowski">Proszę pana posła Bogdana Lewandowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#BogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu wczorajszym przypadła 55 rocznica bitwy pod Lenino, w której walny udział wzięła I Dywizja im. Tadeusza Kościuszki. Formację tę stworzyli żołnierze, którzy nie z własnej woli znaleźli się w Rosji. Po wielu dramatycznych przeżyciach ze stepów Kazachstanu i syberyjskiej tajgi do miejscowości Sielce, gdzie tworzyła się armia polska, dotarli Polacy i Polki, kierując się tylko jedną myślą: służyć Polsce i walczyć z okupantem hitlerowskim. Ze słowami pieśni „Płynie, płynie Oka jak Wisła szeroka” rozpoczęli oni marsz w kierunku ojczyzny. W bitwie pod Lenino, jednej z najważniejszych w historii oręża polskiego, młody żołnierz polski okrył się wieczną sławą - taką sławą, jak uczestnicy bitwy pod Monte Cassino i żołnierze z innych pól bitewnych. Nie można bowiem daniny krwi dzielić na lepszą i gorszą.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#BogdanLewandowski">Z wysokiej trybuny sejmowej chciałbym wyrazić przeświadczenie, że pamięć o bohaterach nigdy nie zaginie, że Polska nie zapomni o swoich najlepszych synach i córach, że rządy Rzeczypospolitej bez względu na kolor polityczny będą kultywować patriotyczne tradycje bitwy pod Lenino, a jej kombatanci znajdą właściwą opiekę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Lewandowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Siergiej Plewa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#SiergiejPlewa">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę złożyć oświadczenie w dwóch krótkich sprawach. Białostocczyzna jest to region religijnie i kulturowo bardzo różnorodny i to jest nasze wielkie bogactwo. Pragnę z całą stanowczością podkreślić, że namaszczona przez pana premiera pani wojewoda białostocki nie czuje tego tematu. Traktuje nas, mniejszość, jako zło konieczne. Lekceważy nasze problemy.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#SiergiejPlewa">Druga sprawa. W dniu 8 października 1998 r. został odwołany z funkcji przewodniczącego Rady Nadzorczej ZUS pan Jarosław Grajewski, kandydat z listy SLD na radnego. Uważam, że brak wyczucia politycznego, arogancja, małostkowość, niekompetencja wystawia bardzo niską notę osobie na tym ważnym stanowisku rządowym. Biorąc pod uwagę te ostatnie fakty, bardzo ważne, pragnę poprosić pana premiera o rozważenie możliwości odwołania pani wojewody z zajmowanego stanowiska. Narobi ona, jeżeli dalej pozostanie na tym stanowisku, wielkich szkód regionowi i krajowi, szczególnie społeczności regionu białostockiego.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#SiergiejPlewa">Uprzejmie informuję pana premiera, że w przypadku braku reakcji zastrzegam sobie możliwość i prawo zgłoszenia kwestii nietolerancji do organizacji międzynarodowych, co jest bardzo ważne w związku z możliwością przyjęcia Polski do Unii.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#SiergiejPlewa">W nawiązaniu do mego przedmówcy, panie marszałku, uprzejmie proszę o rozważenie możliwości podjęcia uchwały w sprawie bohaterów bitwy pod Lenino. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Potulski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#FranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przy wyjaśnieniach w trakcie głosowania nad poprawkami Senatu przedstawiono pewne stwierdzenia - ze względu na pytania do posła sprawozdawcy troszeczkę wymuszone - a z uwagi na czas nie zadałem pytania w ich sprawie, w związku z tym chciałbym oświadczyć, że to, co pan poseł sprawozdawca mówił w trakcie głosowania dotyczącego przepisów wprowadzających ustawy reformujące administrację publiczną, przekazując informacje o finansach samorządu terytorialnego, było wprowadzeniem Wysokiej Izby w błąd, najoględniej mówiąc.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#FranciszekPotulski">Ustawa o dochodach samorządu terytorialnego opuściła dopiero co podkomisję i komisje finansów publicznych i samorządu jeszcze się nią nie zajęły, nie ma więc co mówić o decyzji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#FranciszekPotulski">Pan poseł sprawozdawca wie o tym, że w trakcie prac nad ustawą o dochodach samorządu terytorialnego były dopiero podejmowane kwestie dotyczące ustaw kompetencyjnych i szereg zapisów w ustawach o dochodach było dostosowywanych do nowych zapisów. I tak będzie w tym wypadku, gdy chodzi o ODR.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#FranciszekPotulski">Jeszcze dwie uwagi. Pozwolę sobie - choć rozumiem, że niekoniecznie musi być do tego sprzyjający klimat, ale chciałbym pozwolić sobie na to - na przekazanie uwagi, że stanie w czasie czytania listu do papieża jest moim zdaniem nadużyciem i próbą przerzucenia szacunku, jaki Polacy mają dla Jana Pawła II, na autorów listu, i to niezależnie od czystości intencji tych autorów i treści listu. Rozumiem, że to nie byle kto czytał i że nie można robić byle jakich porównań, ale myślę, że takie podszywanie się pod tenże autorytet czy szacunek, jaki Polacy mają do Jana Pawła II, jest nadużyciem w stosunku do kolegów posłów.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#FranciszekPotulski">I trzecia uwaga. Do życzeń z okazji Dnia Edukacji Narodowej dla nauczycieli i pracowników, jakie złożyła tu w swoim oświadczeniu pani poseł Trela, chciałbym dołączyć życzenia dla uczniów i studentów: samych dobrych ocen, radości z nauki i przyjaznych nauczycieli. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#MarekBorowski">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#MarekBorowski">Informacja o wpływie interpelacji i zapytań oraz odpowiedzi na nie znajduje się w doręczonym paniom posłankom i panom posłom druku nr 635.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#MarekBorowski">Na tym kończymy 31 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#MarekBorowski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#MarekBorowski">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni: 21, 22 i 23 października 1998 r., został paniom posłankom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#MarekBorowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 22 min 21)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>