text_structure.xml 531 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 10)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Aleksander Małachowski i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefZych">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Danutę Ciborowską oraz panów posłów Waldemara Dobrowolskiego, Leszka Chwata i Stanisława Ciesielskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefZych">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani poseł Danuta Ciborowska i pan poseł Stanisław Ciesielski.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będą pani poseł Danuta Ciborowska i pan poseł Waldemar Dobrowolski.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatu o posiedzeniach komisji, które odbędą się w dniu dzisiejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#StanisławCiesielski">Informuję, że w dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#StanisławCiesielski">— Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego wspólnie z Komisją Ustawodawczą — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#StanisławCiesielski">— Transportu, Łączności, Handlu i Usług wspólnie z Komisją Ustawodawczą — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#StanisławCiesielski">— Administracji i Spraw Wewnętrznych wspólnie z Komisją Ustawodawczą — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#StanisławCiesielski">— Kultury i Środków Przekazu — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#StanisławCiesielski">— Przekształceń Własnościowych wspólnie z Komisją Ustawodawczą — o godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#StanisławCiesielski">— Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wspólnie z Komisją Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisją Samorządu Terytorialnego oraz Komisją Ustawodawczą — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#StanisławCiesielski">— Systemu Gospodarczego i Przemysłu — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#StanisławCiesielski">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego oraz Komisją Ustawodawczą — o godz. 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Stanisława Kracika i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefZych">Przypominam, że rozpatrywanie pilnych projektów ustaw odbywa się w dwóch czytaniach.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefZych">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości, nad którymi będziemy głosować w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JózefZych">Bardzo proszę pana posła sprawozdawcę, aby zechciał zająć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 1 do art. 5 wnioskodawcy proponują, aby państwo prowadziło gospodarkę zasobami wód realizowaną na obszarach zlewni hydrograficznych tylko rzek pierwszego rzędu.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 100 posłów, przeciw - 255, 27 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 2 do art. 25 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby wymienić jako jedną z przyczyn odmowy pozwolenia wodnoprawnego obniżenie poziomu wody poniżej stanu niezbędnego ze względów biologicznych.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 25 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 400 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 129 posłów, przeciw - 265, 6 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 3 do art. 49 ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby pozwolenia wymagało również korzystanie z wody podziemnej, jeżeli pobór przekracza 5 m3 na dobę lub wydajność eksploatacyjna ujęcia - 0,5 m3 na godzinę.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#JózefZych">Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 4.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 3 do art. 49 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 402 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości nr 3 głosowało 284 posłów, przeciw - 111, wstrzymało się od głosowania 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 5 do art. 102 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby wprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych wymagało zawarcia umowy ze wskazanym przez właściciela zakładem eksploatującym te urządzenia, a nie, jak proponują komisje, użytkownikiem tych urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 102 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 404 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 112 posłów, przeciw - 281, wstrzymało się od głosowania 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 6 do art. 102 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby Rada Ministrów określiła warunki wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych bez względu na rodzaj własności, a nie, jak proponują komisje, - do urządzeń stanowiących mienie komunalne.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 102 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 95 posłów, przeciw - 301, wstrzymało się od głosowania 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 7 do art. 132a ust. 2 i w dodawanym po ust. 2 nowym ustępie wnioskodawcy proponują, aby zakłady, które pobierają wodę lub wprowadzają ścieki do wód lub do ziemi bez wymaganego pozwolenia, były zobowiązane złożyć wniosek o jego wydanie do dnia 30 czerwca 1998 r., a nie, jak proponują komisje, w terminie od dnia 1 lipca 1997 r. do dnia 30 czerwca 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 132a ust. 2 oraz polegającego na dodaniu po ust. 2 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 29 posłów, przeciw - 362, wstrzymało się od głosowania 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisję Samorządu Terytorialnego oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętą poprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za przyjęciem ustawy głosowało 375 posłów, przeciw - 4, wstrzymało się od głosowania 22 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Prawo wodne.</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o generalnym inspektorze celnym (druki nr 604, 2166 i 2166-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-4.53" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Kazimierza Pańtaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Cztery połączone komisje na posiedzeniu w dniu 20 marca br. rozpatrzyły zgłoszone w trakcie drugiego czytania poprawki do ustawy. Poprawek tych jest 15. Dotyczą one 10 artykułów. Komisje wnoszą o przyjęcie 3 poprawek i odrzucenie pozostałych 12.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#KazimierzPańtak">Pragnę zwrócić uwagę, że poprawka nr 10 dotyczy wprowadzenia nowego artykułu do Kodeksu celnego. Komisje nie mają żadnych zastrzeżeń co do zasadności tej poprawki, rzeczywiście jest ona potrzebna. Ale ponieważ zmiany kodeksów odbywają się w trybie odrębnym, postanowiliśmy głosować przeciwko tej poprawce ze względów czysto regulaminowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#JózefZych">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości i poprawki, nad którymi głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 1 do art. 1 ust. 2 pkt 1 wnioskodawcy proponują, aby do zadań Inspekcji Celnej należało jedynie wykrywanie przestępstw i wykroczeń w zakresie obrotu towarowego z zagranicą, a nie, jak proponują komisje, również ich rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 1 ust. 2 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 398 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 4 posłów, przeciw - 390, 4 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#JózefZych">W poprawce nr 1 lit. a do art. 1 ust. 2 pkt 2 wnioskodawcy proponują, aby do zadań Inspekcji Celnej należała m.in. kontrola celna wszystkich towarów podlegających procedurze celnej, a nie, jak proponują komisje,- kontrola towarów dopuszczonych do obrotu na polskim obszarze celnym lub po dopuszczeniu do wywozu za granicę.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Błoch: Chciałabym zadać pytanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#JózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JadwigaBłoch">Panie marszałku, mam pytanie do pana posła sprawozdawcy: Co oznacza wprowadzony do ustawy omawianym przepisem termin „kontrola towarów”? Czy pan poseł sprawozdawca mógłby wskazać, jakie są różnice w zakresie i charakterze między kontrolą towarów a kontrolą celną, zdefiniowaną w Kodeksie celnym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefZych">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To pytanie jest bardzo ważne, o tym dyskutowaliśmy. Pani poseł była na posiedzeniu komisji. Gdybyśmy przyjęli tę poprawkę, mogłoby dojść do zbiegu uprawnień do kontroli celnej na granicy w trakcie przekraczania granicy - osobę przekraczającą granicę mieliby prawo kontrolować celnicy i funkcjonariusze policji celnej. Jest to niedopuszczalne. Natomiast funkcjonariusze GIC dokonują kontroli towarów dopuszczonych do obrotu na polskim obszarze celnym lub towarów wywożonych z obszaru celnego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 1 ust. 2 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 7 posłów, przeciw - 389, 5 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#JózefZych">W poprawce nr 1 lit. b do art. 1 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby skreślić pkt 4 stanowiący, że Inspekcja Celna w szczególnie uzasadnionych przypadkach i na wniosek organu celnego jest zobowiązana do ochrony funkcjonariuszy celnych, miejsc odpraw celnych i obiektów administracji celnej.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 1 ust. 2, polegającej na skreśleniu pkt. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za przyjęciem poprawki głosował 1 poseł, przeciw - 400, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#JózefZych">W poprawce nr 2 do art. 4 ust. 1 i 2 wnioskodawcy proponują, aby zastępców generalnego inspektora celnego powoływał i odwoływał minister finansów na wniosek generalnego inspektora celnego, a zastępców regionalnych inspektorów celnych generalny inspektor celny na wniosek regionalnego inspektora celnego.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 4 ust. 1 i 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 405 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 398 posłów, przeciw - 5, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 2 do art. 8 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby określone w tym przepisie wymogi respektowania dóbr osobistych i majątkowych dotyczyły funkcjonariuszy wykonujących czynności wymienione w art. 8 pkt. od 1–5, a nie, jak proponują komisje, wykonujących czynności służbowe.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 8 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 402 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 28 posłów, przeciw - 342, 32 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 do art. 8 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 3 stanowiący, że zatrzymanie osoby może być zastosowane tylko wówczas, gdy inne środki pozostające w dyspozycji organów i funkcjonariuszy Inspekcji Celnej okazały się bezcelowe lub nieskuteczne.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Błoch: Przepraszam, mam jeszcze jedno pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#JózefZych">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JadwigaBłoch">Panie marszałku, chciałabym zadać jeszcze jedno pytanie posłowi sprawozdawcy. Na czym, według tego przepisu, będzie polegać bezcelowość użycia tzw. innych środków pozostających w dyspozycji organu, w wyniku której może nastąpić zatrzymanie, czyli ograniczenie wolności danej osoby? Jakie konkretnie środki ukryte są pod nazwą: „inne środki pozostające w dyspozycji organów i funkcjonariuszy Inspekcji Celnej”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na to pytanie mogę odpowiedzieć bardzo praktycznie. Załóżmy mianowicie, że tożsamość osoby, którą przyłapano na przemycie towaru, znana jest funkcjonariuszom. Funkcjonariusze znają adres zamieszkania tej osoby, więc nie ma potrzeby jej zatrzymywania, czyli ograniczenia wolności, jak to powiedziała pani poseł. Taka jest odpowiedź na to pytanie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 8, polegającej na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 400 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 9 posłów, przeciw - 388, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 do art. 16 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 3 stanowiący, że w treści upoważnienia powinna być zawarta również informacja o prawach i obowiązkach kontrolowanego wynikających z tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 16, polegającej na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 402 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 7 posłów, przeciw - 392, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#JózefZych">W poprawce nr 5 do art. 18 wnioskodawcy proponują, aby w razie nieobecności osób kontrolowanych czynności kontrolnych dokonywać w obecności przywołanego świadka, a nie, jak proponowały komisje, wobec przywołanego świadka.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 18, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 404 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 390 posłów, przeciw - 3, 11 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#JózefZych">W poprawce nr 6 do art. 19 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby funkcjonariusz Inspekcji Celnej miał obowiązek jedynie okazać upoważnienie do przeprowadzenia kontroli, a nie, jak proponują komisje, również zapoznać kontrolowanego z jego prawami i obowiązkami wynikającymi z ustawy.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 19 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-14.25" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.26" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 6 posłów, przeciw - 396, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.27" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.28" who="#JózefZych">W poprawce nr 7 do art. 27 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 3 stanowiący, że na żądanie generalnego lub regionalnego inspektora celnego wydawca i redaktor dziennika lub czasopisma są obowiązani do udzielania informacji o nazwach i adresach podmiotów gospodarczych lub nazwiskach i adresach osób fizycznych zamieszczających odpłatne ogłoszenia i reklamy dotyczące obrotu towarowego z zagranicą lub obrotu krajowego towarami pochodzącymi z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-14.29" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.30" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 27, polegającej na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.31" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-14.32" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.33" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za przyjęciem poprawki głosował 1 poseł, przeciw - 399, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.34" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.35" who="#JózefZych">W poprawce nr 8 do art. 31 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby dodać pkt 5 i ust. 8 stanowiące, że: funkcjonariuszem Inspekcji Celnej może być osoba, która m.in. posiada odpowiednią zdolność fizyczną i psychofizyczną; sposób oraz organy właściwe do ustalania zdolności fizycznych i psychofizycznych tych osób określi minister finansów w porozumieniu z ministrem zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-14.36" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.37" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Panie marszałku, przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-14.38" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#KazimierzPańtak">Przepraszam, panie marszałku, ale jest błąd w scenariuszu. Tu powinno być tak, jak jest w sprawozdaniu komisji, mianowicie: po pkt. 4 dodać nowy pkt 5, a nie ust. 8.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#KazimierzPańtak">Przepraszam bardzo, żeby to...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefZych">Dodać pkt 5 i ust. 8.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JózefZych">Panie pośle, mamy sprawozdanie komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KazimierzPańtak">W art. 31 ust. 1 po pkt. 4 dodać nowy pkt 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefZych">Panie pośle, szczerze mówiąc, to trudno po pkt. 10 dodać pkt 5.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JózefZych"> A więc jest logiczne, że uszeregowanie powinno być takie, ale bardzo proszę, żeby nie było żadnych niejasności.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, chodzi o to, żeby po pkt. 4 dodać nowy pkt 5 w brzmieniu, oraz po ust. 7 dodać ust. 8 w brzmieniu.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JózefZych">Zastosowano tu taki skrót, ponieważ jest to dość czytelne. Ale proszę bardzo, panie pośle, uwzględniam.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 31, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 6 posłów, przeciw - 392, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#JózefZych">W poprawce nr 9 lit. a do art. 36 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby wymienione w tym przepisie środki przeznaczone były na nagrody również dla tych funkcjonariuszy, którzy przyczynili się bezpośrednio do ujawnienia wykroczeń celnych i dewizowych, a nie, jak proponują komisje, jedynie dla tych, którzy przyczynili się do uzyskania dodatkowych wpływów budżetowych lub ujawnienia przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 9 lit. a do art. 36 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 399 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 2 posłów, przeciw - 395, 2 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#JózefZych">W poprawce nr 9 lit. b do art. 36 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby na usprawnienie funkcjonowania Inspekcji Celnej i na wymienione w tym przepisie nagrody dla funkcjonariuszy przeznaczać tylko 20% wpływów uzyskanych przez skarb państwa tytułem przepadku rzeczy pochodzących z ujawnionych przez Inspekcję Celną przestępstw, a nie, jak proponują komisje, również 20% dodatkowych wpływów należności budżetowych uzyskanych w wyniku przeprowadzonych kontroli.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#JózefZych">Konsekwencją tej propozycji jest zmiana w ust. 2, co jest treścią poprawki nr 9 lit. c.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#JózefZych">Nad poprawkami tymi będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek do art. 36 ust. 1 i 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-18.24" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.25" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 398 posłów. Za przyjęciem poprawek głosowało 3 posłów, przeciw - 394, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.26" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.27" who="#JózefZych">W poprawce nr 10 wnioskodawcy proponują w dodawanym po art. 42 nowym artykule zawierającym zmiany do art. 276 Kodeksu celnego, aby 20% kwot dodatkowych wpływów należności budżetowych uzyskanych w wyniku przeprowadzonych kontroli celnych było przeznaczone na usprawnienie funkcjonowania organów celnych oraz na premie dla pracowników podległych prezesowi Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-18.28" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-18.29" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki, polegającej na dodaniu po art. 42 nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.30" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-18.31" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.32" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 400 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 2 posłów, przeciw - 387, 11 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.33" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.34" who="#JózefZych">Panie pośle, czy wszystko w porządku? Czy możemy przejść do głosowania nad całością projektu ustawy?</u>
          <u xml:id="u-18.35" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Tak, możemy.)</u>
          <u xml:id="u-18.36" who="#JózefZych">Pytam o to, ponieważ pan poseł wykazał się wyjątkową wnikliwością.</u>
          <u xml:id="u-18.37" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-18.38" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o generalnym inspektorze celnym, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisję Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.39" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-18.40" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.41" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 404 posłów. Za przyjęciem ustawy głosowało 389 posłów, przeciw - 8, 7 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.42" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o Inspekcji Celnej.</u>
          <u xml:id="u-18.43" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o:</u>
          <u xml:id="u-18.44" who="#JózefZych">1) poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym,</u>
          <u xml:id="u-18.45" who="#JózefZych">2) rządowym projekcie ustawy Prawo o ruchu drogowym (druki nr 647, 758, 1624, 1624-A i 2200).</u>
          <u xml:id="u-18.46" who="#JózefZych">Panie i Panowie! Żeby wszystko przebiegało sprawnie, ogłaszam 2-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-18.47" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 41 do godz. 9 min 43)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Szarawarskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji: Transportu, Łączności, Handlu i Usług, Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z prac nad rządowym projektem ustawy Prawo o ruchu drogowym, zawartym w drukach nr 1624 i 1624-A, oraz nad poselskimi projektami ustaw o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym, zawartymi w drukach nr 647 i 758.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#AndrzejSzarawarski">Obok konstytucji Prawo o ruchu drogowym jest tym aktem prawnym, którego znajomości wymaga się od wielu milionów obywateli uczestniczących na co dzień w ruchu drogowym. Pracom nad tą ustawą towarzyszyło więc wielkie zainteresowanie zarówno specjalistów, jak i szerokiej opinii publicznej. W trakcie 36 posiedzeń podkomisji oraz posiedzeń połączonych komisji staraliśmy się wypracować takie rozwiązania, które mogą się przyczynić przede wszystkim do: poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, zbliżenia naszego prawa do ustawodawstwa europejskiego, uczytelnienia praw i obowiązków uczestników i organizatorów ruchu, a także uprawnień organów nadzoru i kontroli ruchu drogowego oraz polepszenia obsługi obywateli przez urzędy.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#AndrzejSzarawarski">Ważnym motywem zmian w Prawie o ruchu drogowym zarówno w projekcie rządowym, jak i w projektach poselskich było stworzenie nowego systemu rejestracji pojazdów, umożliwiającego kontrolę obrotu samochodami w celu przeciwdziałania pladze ich kradzieży, oraz dostosowanie systemu szkolenia i egzaminowania kierowców do rozwiązań powszechnie obowiązujących w Europie.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#AndrzejSzarawarski">W trakcie prac nad ustawą, uwzględniając opinie ekspertów, dokonaliśmy istotnych zmian zarówno w strukturze ustawy, jak i w wielu rozwiązaniach merytorycznych. W związku z tym przedstawione paniom posłankom i panom posłom w druku nr 2200 sprawozdanie znacznie różni się od projektu rządowego, zawartego w drukach nr 1624 i 1624-A.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#AndrzejSzarawarski">Wysokie komisje poddały również ocenie materię zawartą w projektach poselskich dotyczących cząstkowych zmian ustawy Prawo o ruchu drogowym, zmian systemu rejestracji pojazdów (druk nr 758) oraz projekt dopuszczenia do wykonywania zawodu egzaminatora osób, które ukończyły 65 rok życia, pod warunkiem corocznego badania lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania tego zawodu (druk nr 647). Zdaniem połączonych komisji zawarta tam filozofia zmian ustawy została kompleksowo uregulowana w sprawozdaniu połączonych komisji, przedstawionym Wysokiej Izbie w druku nr 2200. Dlatego komisje proponują odrzucenie rozwiązań cząstkowych zawartych w drukach sejmowych nr 647 i 758.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#AndrzejSzarawarski">W trakcie prac komisji, dla zapewnienia większej czytelności ustawy, dokonaliśmy zmian w samej strukturze tego aktu prawnego, zmniejszając z 10 do 6 liczbę jej działów. Zapewnia to - zdaniem połączonych komisji - lepsze usystematyzowanie i większą czytelność tekstu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#AndrzejSzarawarski">Dział I zawiera przepisy ogólne określające m.in. zakres działania ustawy.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#AndrzejSzarawarski">Dział II zatytułowany „Ruch drogowy” zawiera regulacje zasad ogólnych i przepisów szczegółowych dotyczących ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#AndrzejSzarawarski">Dział III zatytułowany „Pojazdy” zawiera przepisy dotyczące warunków technicznych pojazdów, zasady badania i dopuszczania pojazdów do ruchu.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#AndrzejSzarawarski">Dział IV zatytułowany „Kierujący” określa dokumenty upoważniające do kierowania pojazdami, zasady szkolenia i egzaminowania kierowców, jak również sposób prowadzenia i zakres badań lekarskich i psychologicznych obowiązujących kierowców i kandydatów na kierowców.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#AndrzejSzarawarski">Dział V zatytułowany „Kontrola ruchu drogowego” określa uprawnienia Policji, jak również zasady zatrzymywania i zwracania dowodów rejestracyjnych oraz zasady zatrzymywania i cofania praw jazdy.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#AndrzejSzarawarski">Dział VI zawiera zmiany w obowiązujących przepisach oraz przepisy przejściowe i końcowe.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#AndrzejSzarawarski">Przejdę obecnie do omawiania najważniejszych zmian zawartych w poszczególnych działach ustawy.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#AndrzejSzarawarski">Dział I Prawa o ruchu drogowym zatytułowany „Przepisy ogólne” zawiera przepisy określające zakres przedmiotowy ustawy oraz występujących w niej pojęć. I tak:</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#AndrzejSzarawarski">Art. 1 rozszerza znacznie w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów Prawa o ruchu drogowym zakres ich obowiązywania na drogi położone w strefach zamieszkania, nie będące drogami publicznymi. Umożliwi to uporządkowanie ruchu pojazdów i pieszych w rejonach osiedli mieszkaniowych, w których istnieją warunki do utworzenia takich stref. Dotychczasowe przepisy Kodeksu drogowego ograniczały się bowiem wyłącznie do dróg publicznych, których definicje i kategorie określano w ustawie o drogach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#AndrzejSzarawarski">Podtrzymujemy także w tym artykule dotychczasową zasadę, iż przepisy ustawy stosuje się również poza drogami publicznymi, gdzie w związku z ruchem pojazdów istnieje zagrożenie bezpieczeństwa, a więc poza drogami publicznymi i poza strefami zamieszkania.</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#AndrzejSzarawarski">Art. 2, będący słowniczkiem ustawy, zawiera definicje pojęć występujących w przepisach ruchu drogowego. W artykule tym wprowadzono zmiany do dotychczasowych definicji pojęć takich jak: droga, pieszy, rower, motocykl, przejście dla pieszych. Zmiany podyktowane były koniecznością stworzenia większej czytelności przepisów, dopasowania obecnych przepisów do zmienionych warunków ruchu oraz dostosowania polskich norm do przepisów prawa międzynarodowego. Ponadto w art. 2 wprowadzono określenia pojęć dotychczas nie zdefiniowanych wprost w przepisach. Są to definicje takich pojęć, jak: pobocze, chodnik, droga dla rowerów, przejazd dla rowerzystów, przystanek, tunel, pojazd zabytkowy, wózek inwalidzki, samochód osobowo-ciężarowy, motorower i nacisk na oś. Propozycje zmian w stosunku do obecnych przepisów powinny przyczynić się do uporządkowania spraw związanych z jednolitym stosowaniem prawa oraz jego łatwiejszej, jednoznacznej interpretacji.</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#AndrzejSzarawarski">Przepisy działu II „Ruch drogowy” zawarte są w pięciu rozdziałach w art. 3–65. Obejmują one regulacje prawne zawarte dotychczas w przepisach działu I i II ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. Prawo o ruchu drogowym. Zakres przedmiotowy działu II projektu nowej ustawy obejmuje w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#AndrzejSzarawarski">— ogólne i szczegółowe zasady ruchu drogowego regulujące ruch pojazdów, pieszych i zwierząt na drodze i w strefie zamieszkania;</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#AndrzejSzarawarski">— zasady organizacji ruchu drogowego, w szczególności działanie organów zarządzających ruchem oraz działanie organów kierujących ruchem;</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#AndrzejSzarawarski">— sposób i zakres stosowania się do znaków i sygnałów drogowych oraz poleceń osób uprawnionych do kierowania ruchem;</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#AndrzejSzarawarski">— szczególne warunki używania pojazdów, w tym pojazdów uprzywilejowanych, pojazdów przewożących materiały niebezpieczne, pojazdów przewożących zorganizowane grupy dzieci, pojazdów przeznaczonych do nauki jazdy lub przeprowadzania egzaminów państwowych oraz pojazdów konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu osób niepełnosprawnych;</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#AndrzejSzarawarski">— sposób przewożenia ładunków i ciągnięcia przyczep;</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#AndrzejSzarawarski">— zasady wykorzystywania dróg w sposób szczególny, w tym także zasady wydawania i cofania zezwoleń na odbywanie imprez na drogach.</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#AndrzejSzarawarski">Jak wynika z przedstawionego zakresu przedmiotowego działu II, ma on największy bezpośredni wpływ na zachowanie się wielu milionów uczestników ruchu drogowego, biorąc oczywiście pod uwagę fakt, iż przepisy te dotyczą nie tylko ruchu krajowego, ale także ruchu międzynarodowego odbywającego się na polskich drogach. Dlatego też zmiany wprowadzane w projekcie nowej ustawy w stosunku do przepisów obowiązujących w tym zakresie są wyważone i wynikają z dotychczasowych doświadczeń i potrzeb rozwijającej się polskiej motoryzacji. Ponadto przy opracowywaniu nowych przepisów w tym dziale kierowano się w szczególności koniecznością zwiększenia poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego, które w powszechnej opinii jest obecnie więcej niż niezadowalające, a także doprowadzenia do zgodności z przepisami prawa międzynarodowego, w tym zwłaszcza z konwencjami, których Polska jest stroną, w szczególności z Konwencją o ruchu drogowym oraz z Konwencją o znakach i sygnałach. Ponieważ przepisy ruchu drogowego ujęte w tym dziale są dość powszechnie znane, przy dalszym omawianiu zapisów zawartych w dziale II przedstawię Wysokiej Izbie wyłącznie zaproponowane ważniejsze zmiany lub całkowicie nowe regulacje. Oto niektóre z nich.</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#AndrzejSzarawarski">W zakresie dopuszczalnych prędkości pojazdów w art. 20 zaproponowaliśmy m.in. podwyższenie prędkości dopuszczalnej:</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#AndrzejSzarawarski">— na autostradzie: dla samochodu osobowego — 130 km/h (dotychczas 110 km/h), dla autobusów — 100 km/h (dotychczas 90 km/h), motocykla i samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t — 130 km/h (dotychczas 70 km/h);</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#AndrzejSzarawarski">— na drodze ekspresowej dwujezdniowej o co najmniej dwóch pasmach ruchu przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu: dla samochodu osobowego i motocykla 100 km/h (dotychczas 90 km/h), dla samochodu ciężarowego o masie do 3,5 t — 100 km/h (dotychczas 70 km/h), dla autobusu — 80 km/h (dotychczas 70 km/h);</u>
          <u xml:id="u-20.28" who="#AndrzejSzarawarski">— na pozostałych drogach: dla samochodu ciężarowego o masie do 3,5 t — 90 km/h (dotychczas 70 km/h), dla autobusu — 80 km/h (dotychczas 70 km/h).</u>
          <u xml:id="u-20.29" who="#AndrzejSzarawarski">Jest to więc podwyższenie prędkości dopuszczalnych w zależności od kategorii drogi, co powinno usprawnić ruch na polskich drogach.</u>
          <u xml:id="u-20.30" who="#AndrzejSzarawarski">Komisje po długiej i burzliwej debacie utrzymały zapis o prędkości 60 km/h na obszarze zabudowanym. Nie przyjęły więc propozycji rządowej obniżenia dopuszczalnej prędkości na obszarze zabudowanym do 50 km/h ze względu na brak możliwości egzekucji oraz na utrudnienie ruchu tranzytowego przez tereny zamieszkane. Zdaniem komisji obniżenie prędkości dopuszczalnych w miejscach szczególnie niebezpiecznych jest możliwe na zasadach określonych w art. 21 projektu za pomocą odpowiednich znaków drogowych. Przeciwko zachowaniu prędkości 60 km/h wypowiedziała się również Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, a także liczne grona specjalistów. W wielu krajach Europy obowiązuje dziś prędkość 50 km/h.</u>
          <u xml:id="u-20.31" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 22 sprecyzowano dokładnie zasady pierwszeństwa przejazdu pojazdów zmieniających pas ruchu. Ta kwestia do tej pory nie była uregulowana. Przepis nakazuje zastosowanie się w tym przypadku do ogólnej zasady ustępowania pierwszeństwa pojazdom z prawej strony.</u>
          <u xml:id="u-20.32" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 23 wprowadzono zasadę ustępowania pierwszeństwa innym uczestnikom ruchu oraz przez kierującego wykonującego manewr cofania.</u>
          <u xml:id="u-20.33" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 25 na wniosek środowisk zainteresowanych ruchem rowerowym wprowadzono zasadę ustąpienia pierwszeństwa rowerowi jadącemu po drodze dla rowerów przez kierującego pojazdem skręcającego w drogę poprzeczną lub przejeżdżającego przez ścieżkę rowerową. W ten sposób ruch rowerów został uregulowany w tym zakresie analogicznie do ruchu pieszych.</u>
          <u xml:id="u-20.34" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 30 sprecyzowano warunki, w których można używać świateł przeciwmgłowych tylnych - przy zmniejszonej przejrzystości powietrza ograniczającej widoczność na odległość nie przekraczającą 50 m.</u>
          <u xml:id="u-20.35" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 31 umożliwiono stosowanie w trakcie holowania pojazdu zamiast trójkąta żółtego ostrzegawczego - żółtego światła błyskowego.</u>
          <u xml:id="u-20.36" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 39 wprowadzono obowiązek przewożenia dzieci w fotelikach ochronnych, jeżeli ze względu na wagę lub wzrost nie mogą one korzystać wprost z zainstalowanych w samochodzie pasów bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-20.37" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 43 wprowadzono obowiązek oznaczenia dzieci w wieku poniżej lat 15 elementami odblaskowymi przy poruszaniu się po zmierzchu na drogach poza obszarem zabudowanym.</u>
          <u xml:id="u-20.38" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 49 wprowadzono zakaz postoju pojazdów ciężarowych lub długich na obszarach zabudowanych poza wyznaczonymi w tym celu parkingami.</u>
          <u xml:id="u-20.39" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 51 rozszerzono obowiązek używania świateł mijania lub świateł do jazdy dziennej, począwszy od października, a nie - jak obecnie - od listopada, do końca lutego. Jest to dostosowanie do przepisów obowiązujących w większości krajów Europy.</u>
          <u xml:id="u-20.40" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 53 wymieniono w sposób enumeratywny pojazdy, które mogą być wykorzystane jako pojazdy uprzywilejowane. Inne pojazdy będą mogły być wykorzystywane w tym celu wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia ministra spraw wewnętrznych i administracji. Jest to krok w kierunku ograniczenia liczby pojazdów uprzywilejowanych oraz jednoznacznego ustalenia zasad zachowania się tych pojazdów na drodze.</u>
          <u xml:id="u-20.41" who="#AndrzejSzarawarski">Zgodnie z zapisem tego artykułu pojazd poruszający się jako pojazd uprzywilejowany będzie musiał używać obowiązkowo zarówno sygnałów świetlnych, jak i dźwiękowych. W wypadku postoju będzie musiał używać sygnałów świetlnych. Jest to krok w kierunku ograniczenia liczby pojazdów uprzywilejowanych, dzisiaj powszechnie nadużywanych, jak również w kierunku wyeliminowania podszywania się pod pojazd uprzywilejowany, jako że w dalszej części ustawy restrykcyjnie przestrzegać się będzie zakazu używania i przewożenia urządzeń świetlnych i sygnalizacyjnych, które służą do oznakowania pojazdów uprzywilejowanych.</u>
          <u xml:id="u-20.42" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 65 ustalono warunki odmowy wydania zezwolenia na imprezę na drodze lub cofnięcia takiego zezwolenia. Artykuł ten reguluje ponadto przesłanki przerwania imprezy przez organ kontroli ruchu drogowego oraz stanowi, iż procesje, pielgrzymki i kondukty pogrzebowe odbywają się na zasadach określonych odrębnie w odpowiednich przepisach.</u>
          <u xml:id="u-20.43" who="#AndrzejSzarawarski">W wielu artykułach dokonano zmian i uściśleń mających na celu wyeliminowanie pojawiających się dotychczas odnośnie do obowiązującej ustawy wątpliwości interpretacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-20.44" who="#AndrzejSzarawarski">W dziale III, zatytułowanym „Pojazdy”, składającym się z art. 66–86, w rozdz. 1 określono warunki techniczne, jakim muszą odpowiadać pojazdy zarówno w obszarze ich konstrukcji, jak i wyposażenia, szczególnie ze względu na bezpieczeństwo ruchu oraz ochronę środowiska. Określono obowiązki producentów i importerów w zakresie homologacji pojazdów, przedmiotów ich wyposażenia i części oraz homologacji w zakresie montowania instalacji do zasilania pojazdów gazem. W rozdz. 2 określamy warunki dopuszczenia pojazdów do ruchu, dokumenty stwierdzające dopuszczenie pojazdu do ruchu oraz zasady rejestracji pojazdów przez organy dokonujące rejestracji. Dokumentami dopuszczającymi pojazd do ruchu mogą być: dowód rejestracyjny lub pozwolenie czasowe. Do zarejestrowania pojazdu wymagane będą:</u>
          <u xml:id="u-20.45" who="#AndrzejSzarawarski">— dowód własności pojazdu,</u>
          <u xml:id="u-20.46" who="#AndrzejSzarawarski">— karta pojazdu, o ile została wydana; jest to nowy dokument wprowadzony tą ustawą, obowiązek jego wydawania ustawa nakłada na producentów lub importerów pojazdów,</u>
          <u xml:id="u-20.47" who="#AndrzejSzarawarski">— wyciąg ze świadectwa homologacji,</u>
          <u xml:id="u-20.48" who="#AndrzejSzarawarski">— dowód odprawy celnej przywozowej, jeżeli pojazd został sprowadzony z zagranicy i jest zarejestrowany w Polsce po raz pierwszy,</u>
          <u xml:id="u-20.49" who="#AndrzejSzarawarski">— dowód rejestracyjny, jeśli pojazd był już rejestrowany w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-20.50" who="#AndrzejSzarawarski">Rejestracji dokonuje kierownik rejonowego urzędu administracji ogólnej właściwej ze względu na miejsce zamieszkania właściciela pojazdu. Ten zapis odbiera możliwość przekazywania uprawnień do rejestrowania pojazdów gminom i zaowocuje zmniejszeniem ilości punktów rejestracji pojazdów z ok. 2 tys. obecnie do 300. Zgodnie z zapisami ustawy rejestracji pojazdów sił zbrojnych oraz pojazdów Urzędu Ochrony Państwa i Straży Granicznej podległych Ministerstwu Administracji i Spraw Wewnętrznych dokonują właściwe organy tych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-20.51" who="#AndrzejSzarawarski">Przepis art. 75 ustawy w ust. 3 zabrania rejestracji pojazdów złożonych poza wytwórnią, z wyjątkiem pojazdów marki „SAM” skonstruowanych i wykonanych własnoręcznie przez właściciela. Jest to w efekcie zakaz sprowadzania i montowania w Polsce składaków, rzecz od dawna powszechnie krytykowana. Dzięki art. 75 ust. 3 po wejściu w życie ustawy sprowadzanie do Polski i montowanie typowych samochodów będzie niemożliwe z uwagi na niemożliwość ich zarejestrowania.</u>
          <u xml:id="u-20.52" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 79 regulującym zasady wyrejestrowania pojazdu nakładamy na właścicieli pojazdów w wypadku zniszczenia lub kasacji pojazdu obowiązek przedstawienia zaświadczenia o przekazaniu pojazdu do składnicy złomu wyznaczonej przez wojewodę. Jest to zwyczaj stosowany w wielu krajach, który zabezpiecza przed porzucaniem zużytych samochodów w lasach bądź w miastach na drogach i parkingach. Ustawa nie przewiduje możliwości czasowego wyrejestrowania pojazdu i jego powtórnej rejestracji. Nie będzie więc możliwe powszechnie dziś stosowane przez wielu właścicieli wyrejestrowanie pojazdu na okres jego nieużywania i następnie powtórne zarejestrowanie. Utrudni to obrót pojazdami, podrabianie papierów i wykorzystywanie papierów jednego wozu do rejestracji drugiego, co ułatwia dziś rejestrację pojazdów skradzionych. W myśl ustawy raz wyrejestrowany pojazd podlega praktycznie kasacji.</u>
          <u xml:id="u-20.53" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 80 tworzy się centralną ewidencję właścicieli i posiadaczy pojazdów, określa się sposób jej prowadzenia, warunki i sposób korzystania z zawartych w niej informacji. Rejestr taki umożliwi szybką identyfikację pojazdu i jego właściciela, co będzie bardzo skutecznym narzędziem dla organów policji w walce z kradzieżami samochodów.</u>
          <u xml:id="u-20.54" who="#AndrzejSzarawarski">W rozdziale 3 określamy obowiązek właścicieli w zakresie przedstawiania pojazdu do badania technicznego, określamy zakres i czasokres badań technicznych w odniesieniu do poszczególnych rodzajów pojazdów. Badania techniczne pojazdów prowadzone będą w stacjach diagnostycznych wyznaczonych i nadzorowanych przez wojewodów, a badania prowadzone będą przez uprawnionych do tego przez wojewodów diagnostów.</u>
          <u xml:id="u-20.55" who="#AndrzejSzarawarski">Art. 84 określa prawo wojewody do wydawania diagnostom uprawnień do wykonywania badań oraz okoliczności, w których wojewoda może cofnąć diagnoście wydane uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-20.56" who="#AndrzejSzarawarski">Art. 85 nakłada obowiązek poddawania odrębnym badaniom technicznym tramwajów i trolejbusów.</u>
          <u xml:id="u-20.57" who="#AndrzejSzarawarski">W dziale IV pt. „Kierujący” określa się warunki, jakie musi spełniać osoba ubiegająca się o uprawnienia do kierowania pojazdami, rodzaje dokumentów uprawniających do prowadzenia pojazdów oraz zasady szkolenia i egzaminowania kierowców.</u>
          <u xml:id="u-20.58" who="#AndrzejSzarawarski">W rozdziale 1 w art. 87–100 określamy niezbędne wymagania, jakie musi spełniać osoba ubiegająca się o uprawnienia do kierowania pojazdami. W art. 88 wprowadzamy nowe kategorie prawa jazdy, które są zbieżne z kategoriami praw jazdy obowiązującymi w krajach Unii Europejskiej. W miejsce dotychczas obowiązujących 5 kategorii praw jazdy wprowadzamy kilkanaście nowych kategorii określających rodzaje pojazdów, które można prowadzić posiadając określoną kategorię.</u>
          <u xml:id="u-20.59" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria A uprawnia do kierowania motocyklem.</u>
          <u xml:id="u-20.60" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria A1 uprawnia do kierowania motocyklem o pojemności skokowej silnika nie przekraczającej 125 cm3 i mocy nie większej niż 11 kW.</u>
          <u xml:id="u-20.61" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria B uprawnia do kierowania:</u>
          <u xml:id="u-20.62" who="#AndrzejSzarawarski">a) pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu lub motocykla.</u>
          <u xml:id="u-20.63" who="#AndrzejSzarawarski">b) pojazdem, o którym mowa w lit. a, z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej masy własnej pojazdu ciągnącego, o ile łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu tych pojazdów nie przekracza 3,5 t.</u>
          <u xml:id="u-20.64" who="#AndrzejSzarawarski">c) ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym.</u>
          <u xml:id="u-20.65" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria B1 uprawnia do kierowania trójkołowym lub czterokołowym pojazdem samochodowym o masie własnej nie przekraczającej 550 kg, z wyjątkiem motocykla.</u>
          <u xml:id="u-20.66" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria C uprawnia do kierowania pojazdem o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu, a także ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym.</u>
          <u xml:id="u-20.67" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria C1 upoważnia do prowadzenia pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t i nie przekraczającej 7,5 t, z wyjątkiem autobusu, a także do prowadzenia ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego.</u>
          <u xml:id="u-20.68" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria D upoważnia do kierowania autobusem, ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym.</u>
          <u xml:id="u-20.69" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria D1 upoważnia do prowadzenia autobusu przeznaczonego konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 17 osób łącznie z kierowcą, a także do prowadzenia ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego.</u>
          <u xml:id="u-20.70" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria T upoważnia do kierowania ciągnikiem rolniczym z przyczepą lub pojazdem wolnobieżnym.</u>
          <u xml:id="u-20.71" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria B+E, C+E lub D+E - pojazdem określonym odpowiednio w kategoriach B, C, D łącznie z przyczepą.</u>
          <u xml:id="u-20.72" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria C1+E upoważnia do kierowania zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 12 t, składającym się z pojazdu ciągnącego określonego w kategorii C1 i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej masy własnej pojazdu ciągnącego.</u>
          <u xml:id="u-20.73" who="#AndrzejSzarawarski">Kategoria D1+ E - zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 12 t, składającym się z pojazdu ciągnącego określonego w kategorii D1 i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej masy własnej pojazdu ciągnącego.</u>
          <u xml:id="u-20.74" who="#AndrzejSzarawarski">Prawo jazdy:</u>
          <u xml:id="u-20.75" who="#AndrzejSzarawarski">— kategorii B i C+E lub B i D+E uprawnia do kierowania zespołem pojazdów określonych w kategorii B+E,</u>
          <u xml:id="u-20.76" who="#AndrzejSzarawarski">— kategorii C+E i D uprawnia do kierowania zespołem pojazdów określonych w kategorii D+E,</u>
          <u xml:id="u-20.77" who="#AndrzejSzarawarski">— kategorii A, B, B1, C, C1, D lub D1 uprawnia do kierowania pojazdem w nich wymienionym z lekką przyczepą,</u>
          <u xml:id="u-20.78" who="#AndrzejSzarawarski">— kategorii B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E uprawnia do kierowania ciągnikiem rolniczym z przyczepą lub z dwiema przyczepami.</u>
          <u xml:id="u-20.79" who="#AndrzejSzarawarski">Warunkiem uzyskania prawa jazdy kategorii C, C1, D lub D1 jest posiadanie prawa jazdy kategorii B.</u>
          <u xml:id="u-20.80" who="#AndrzejSzarawarski">Warunkiem uzyskania prawa jazdy kategorii B+E, C+E, C1+E, D +E lub D1+ E jest posiadanie odpowiednio prawa jazdy kategorii B, C, C1, D lub D1.</u>
          <u xml:id="u-20.81" who="#AndrzejSzarawarski">Jest to więc istotna zmiana, jeśli chodzi o kategorie stosowanych praw jazdy i sądzę, że warto z tej trybuny o tym powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-20.82" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 89 zaostrza się wymagania odnośnie do kierowców prowadzących pojazdy ciężkie o masie całkowitej przekraczającej 24 t, jak również w odniesieniu do kierowców prowadzących pojazdy przewożące materiały niebezpieczne lub kierowców wykonujących zawód taksówkarza.</u>
          <u xml:id="u-20.83" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 90 określamy kategorie wiekowe wymagane do uzyskania odpowiednich kategorii praw jazdy. Prawo jazdy kategorii A1, B1 i T będzie można uzyskać już w wieku 16 lat. Kategorie A, B, B+E, C, C1, C1+E lub C+E można będzie uzyskać po ukończeniu 18 lat, kategorie D, D1, D1+E, D+E - po ukończeniu 21 lat. Wyjątek w tym zakresie stanowi możliwość uzyskania prawa jazdy kategorii D przez żołnierzy zasadniczej służby wojskowej. Ten przywilej można już zrealizować po ukończeniu 19 roku życia. Wynika to z potrzeb szkolenia w wojsku.</u>
          <u xml:id="u-20.84" who="#AndrzejSzarawarski">Art. 91 zakazuje wydawania prawa jazdy osobie uzależnionej od alkoholu lub podobnie działającego środka.</u>
          <u xml:id="u-20.85" who="#AndrzejSzarawarski">Uprawnienie do wydawania dokumentów do kierowania pojazdem posiada kierownik rejonowego urzędu rządowej administracji ogólnej. Tworzy się również zapisami tej ustawy centralną ewidencję kierowców, prowadzoną przez jednostki podległe Ministerstwu Administracji i Spraw Wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-20.86" who="#AndrzejSzarawarski">Istotną zmianę wprowadza również art. 96, który likwiduje anachroniczny, zdaniem komisji, dokument, jakim jest karta woźnicy, likwiduje również obowiązek posiadania karty rowerowej i motorowerowej przez osoby pełnoletnie, czyli te, które ukończyły 18 rok życia. W to miejsce wprowadzamy obowiązek powszechnego kształcenia w zakresie wychowania komunikacyjnego w szkołach podstawowych i średnich. Dzieci powyżej 10 roku życia będą mogły uzyskiwać kartę rowerową bezpłatnie w swojej szkole, po zdaniu egzaminu przed nauczycielem wychowania komunikacyjnego. Uprawnienie do wydawania takiej karty uzyskuje dyrektor szkoły. Podobnie po ukończeniu 13 lat dzieci będą mogły w tym samym trybie ubiegać się o wydanie karty motorowerowej. Wydaje nam się, że wprowadzenie powszechnego obowiązku kształcenia komunikacyjnego w szkołach i wydawanie dokumentów bezpłatnie w szkołach jest o wiele skuteczniejszą metodą edukacji w zakresie poznania przepisów ruchu drogowego niż dotychczasowy system uzyskiwania dokumentu w postaci karty woźnicy, karty rowerowej czy karty motorowerowej. Ministerstwo Edukacji Narodowej zaakceptowało stanowisko komisji i w odpowiednim momencie wprowadzi możliwość realizacji tych zadań przez szkoły.</u>
          <u xml:id="u-20.87" who="#AndrzejSzarawarski">Rozdział 2 w art. 101–115 mówi o szkoleniu i egzaminowaniu kierowców. Szkolenie kierowców odbywać się będzie w szkołach i jednostkach posiadających zezwolenie na prowadzenie takiej działalności, wydane przez kierownika urzędu rejonowego rządowej administracji ogólnej. Szkolenie mogą prowadzić instruktorzy posiadający uprawnienia do prowadzenia takich szkoleń, wpisani do ewidencji instruktorów prowadzonej przez kierownika urzędu rejonowego rządowej administracji ogólnej. Ustawa określa również warunki, które upoważniają kierownika urzędu rejonowego do skreślenia instruktora z ewidencji.</u>
          <u xml:id="u-20.88" who="#AndrzejSzarawarski">Egzaminy państwowe przeprowadzane będą przez egzaminatorów zatrudnionych przez dyrektorów wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego w miastach wojewódzkich lub w miastach liczących powyżej 100 tys. mieszkańców. Wymagania stawiane egzaminatorom określa art. 110. Wojewoda prowadzi ewidencję egzaminatorów, jak również sprawuje nadzór nad przeprowadzaniem egzaminów państwowych. Egzaminatorów, którzy nie spełniają wymogów lub naruszają zasady egzaminowania, wojewoda może skreślić z ewidencji.</u>
          <u xml:id="u-20.89" who="#AndrzejSzarawarski">Rozdział ten nakłada również na wojewodów obowiązek utworzenia wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego, których głównym zadaniem jest przeprowadzanie egzaminów państwowych. Ośrodki te mogą również wykonywać określone zadania w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Art. 116–121 określają zasady organizacji tych ośrodków i ich gospodarkę finansową.</u>
          <u xml:id="u-20.90" who="#AndrzejSzarawarski">Rozdział 4 w art. 122–128 określa przede wszystkim sprawdzanie stanu zdrowia i predyspozycji psychicznych do kierowania pojazdami. W art. 122–124 określa się, kto, kiedy i w jakim okresie podlega badaniom lekarskim i psychologicznym, kto jest uprawniony do wykonywania tych badań i wydawania stosownych orzeczeń. W art. 127 i 128 określa się natomiast zasady prowadzenia badań w celu ustalenia ilości alkoholu lub podobnie działającego środka w organizmie kierującego pojazdem.</u>
          <u xml:id="u-20.91" who="#AndrzejSzarawarski">Przy pracach nad tą ustawą odrzuciliśmy rządową propozycję poddania co roku obowiązkowym badaniom lekarskim osób, które ukończyły siedemdziesiąty rok życia. Liczne protesty, jakie kierowali do komisji kierowcy w wieku powyżej siedemdziesiątego roku życia, uważający ten przepis za wyjątkowo restrykcyjny i krzywdzący, jak również analiza wypadków drogowych wykazały, że jedynie 2% wypadków powodują kierowcy w wieku powyżej siedemdziesięciu lat. Dlatego uznaliśmy, że wprowadzenie tego obowiązku nie zwiększy bezpieczeństwa ruchu drogowego, natomiast dla wielu osób starszych będzie szczególnym obciążeniem; dlatego też komisje odrzuciły tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-20.92" who="#AndrzejSzarawarski">Dział V ustawy poświęcony jest zagadnieniom związanym z kontrolą ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-20.93" who="#AndrzejSzarawarski">W rozdziale 1 w art. 129 określone zostały obowiązki policji w zakresie czuwania nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, jak również jej uprawnienia do legitymowania uczestników ruchu drogowego, wydawania im poleceń związanych z porządkiem ruchu na drogach, uniemożliwienia kierowania pojazdem osobom znajdującym się w stanie nietrzeźwym oraz wycofania z ruchu pojazdów zagrażających bezpieczeństwu ruchu lub środowisku. W art. 130 policja została upoważniona do prowadzenia ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego oraz wpisywania kierowcom za określone naruszenie odpowiedniej liczby punktów w skali od 1 do 10 do tej ewidencji.</u>
          <u xml:id="u-20.94" who="#AndrzejSzarawarski">Rozdział 2 określa zasady zatrzymywania i zwracania dowodów rejestracyjnych. Art. 132 upoważnia policjanta do zatrzymania dowodu rejestracyjnego pojazdu m.in. w wypadku, gdy zagraża on bezpieczeństwu i porządkowi ruchu drogowego oraz narusza przepisy o ochronie środowiska. W art. 132 i 133 określiliśmy również terminy i tryb postępowania w związku z zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego oraz sposób jego zwrotu właścicielowi.</u>
          <u xml:id="u-20.95" who="#AndrzejSzarawarski">Rozdział 3 określa w art. 134 prawo policjanta do zatrzymania prawa jazdy w okolicznościach określonych w ustawie. Art. 135–139 określają organy uprawnione do orzekania w sprawach o wykroczenia drogowe, tryb wydawania przez nie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy oraz zasady, na jakich zatrzymane prawa jazdy będą zwracane właścicielom.</u>
          <u xml:id="u-20.96" who="#AndrzejSzarawarski">Dział VI określa zmiany w przepisach obowiązujących, a także przepisy przejściowe i końcowe.</u>
          <u xml:id="u-20.97" who="#AndrzejSzarawarski">I tak, w art. 140 dokonujemy zmian w Kodeksie wykroczeń poprzez dodanie art. 96a, zabraniającego stosowania sygnałów świetlnych i dźwiękowych, których używanie dozwolone jest tylko pojazdom uprzywilejowanym, pod groźbą kary aresztu lub grzywny, a także pod groźbą przepadku tych urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-20.98" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 141 skreśla się art. XIV w Przepisach wprowadzających Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Tu jest to po prostu zapis dotyczący punktów przyznawanych kierowcom, a w związku z tym, że zostało to już uregulowane w Prawie o ruchu drogowym - to zapisy te zostają skreślane w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-20.99" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 142 w ustawie o działalności gospodarczej z dnia 23 grudnia 1988 r. wprowadza się koncesjonowanie produkcji i dystrybucji tablic rejestracyjnych pojazdów. W związku ze zmianą systemu rejestracji pojazdów, z wprowadzeniem centralnego rejestru, jak również zmianą dowodów rejestracyjnych, także zmiany w zakresie produkcji i obrotu tablicami, będą one koncesjonowane i poddawane ścisłej kontroli. Tak więc liczba producentów tablic zostanie znacznie ograniczona, a produkcja tablic będzie się odbywała pod odpowiednią kontrolą uprawnionych do tego organów.</u>
          <u xml:id="u-20.100" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 143 dotyczącym zadań własnych kierownika rejonowego urzędu rządowej administracji ogólnej w zakresie rejestracji pojazdów zapisujemy, że umowy zawarte z samorządami terytorialnymi na wykonywanie zadań zleconych w zakresie rejestracji pojazdów wygasają z mocy ustawy najpóźniej z dniem 1 lipca 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-20.101" who="#AndrzejSzarawarski">Art. 144 zawiera między innymi przepisy przejściowe w odniesieniu do szkół nauki jazdy.</u>
          <u xml:id="u-20.102" who="#AndrzejSzarawarski">Pozostałe art. 145–150 zawierają przepisy przejściowe.</u>
          <u xml:id="u-20.103" who="#AndrzejSzarawarski">W trakcie prac nad ustawą przeanalizowano również projekty aktów wykonawczych oraz delegacje, jakie ustawa daje Radzie Ministrów i poszczególnym ministrom do wydania wymaganych ustawą rozporządzeń.</u>
          <u xml:id="u-20.104" who="#AndrzejSzarawarski">Obradujące wysokie połączone komisje załączyły dwa wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-20.105" who="#AndrzejSzarawarski">W art. 20 w ust. 1 proponuje się zamienić wyrazy „60 km/h” na „50 km/h”. Omawiałem sprawę prędkości, jaka powinna obowiązywać w terenie zabudowanym: 60 czy 50 km/h. Wniosek mniejszości mówi o wprowadzeniu 50 km/h.</u>
          <u xml:id="u-20.106" who="#AndrzejSzarawarski">Jeśli chodzi o art. 83, to wniosek mniejszości dotyczy badań w stacjach kontroli pojazdów nadzorowanych przez wojewodów i sposobu przeprowadzania tych badań przez stacje leżące na terenie województwa, w których zarejestrowany jest pojazd. Był to zapis z projektu rządowego, ale połączone komisje zmieniły to, zakładając, iż w każdej upoważnionej stacji na terenie kraju będzie można takie badania wykonać. Burzy to pewną koncepcję, będącą jednym z motywów zmian w tej ustawie, mówiącą o precyzyjnym, ścisłym nadzorze wojewodów nad stacjami diagnostycznymi po to, aby stacje dokonujące badań były wyposażone w odpowiedni sprzęt niezbędny do tego typu działań, w odpowiednią kadrę, jak również po to, aby nie było nadużyć związanych z wydawaniem pozytywnych opinii o badaniach technicznych pojazdom, które takich kryteriów nie spełniają. Są to dość częste przypadki i rząd próbował wprowadzić regulację dającą wojewodom szansę nadzoru nad stacjami leżącymi na ich terytorium. Zapis przyjęty w Kodeksie drogowym w art. 83 praktycznie taki nadzór uniemożliwia, ponieważ będzie można dokonywać tych badań poza terenem województwa, w którym pojazd jest zarejestrowany, gdzie kończy się nadzór wojewody. Taka była istota tej zmiany i to jest drugi wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-20.107" who="#AndrzejSzarawarski">Trzeci wniosek mniejszości dotyczy daty wprowadzenia ustawy. Chodzi o to, aby ustawa zamiast 1 stycznia 1998 r. weszła w życie z dniem 1 lipca 1997 r. Chociaż ten wniosek mniejszości ma na celu przyśpieszenie wejścia w życie nowych, precyzyjniejszych przepisów ustawy o ruchu drogowym, z uwagi na to, że jest już kwiecień, wydaje się to mało realne.</u>
          <u xml:id="u-20.108" who="#AndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Starałem się w krótkich słowach (o tyle, o ile to jest możliwe przy 151 artykułach Prawa o ruchu drogowym) omówić najważniejsze zmiany, istotne z punktu widzenia nowych rozwiązań proponowanych przez tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-20.109" who="#AndrzejSzarawarski">Kończąc swoje sprawozdanie, chciałem serdecznie podziękować wszystkim ekspertom: pracownikom Komendy Głównej Policji, ekspertom ministerstwa zdrowia, Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego i wielu, wielu innym, którzy przyczynili się do tego, że dzisiaj mogliśmy przedstawić takie sprawozdanie. Szczególnie serdecznie chciałem podziękować przedstawicielom samorządów terytorialnych, których reprezentacja od początku do końca bardzo intensywnie uczestniczyła w pracach nad tą ustawą, wprowadzając wiele istotnych zapisów i zmian w projekcie. O tyle, o ile było to możliwe w tak trudnej, konfliktowej i budzącej olbrzymie zainteresowanie społeczne ustawie, staraliśmy się wybrać najlepsze rozwiązania. Mam nadzieję, iż Wysoka Izba zdecydowaną większość z tych rozwiązań zaakceptuje. Natomiast wnioski mniejszości pozostawiamy oczywiście do rozstrzygnięcia Wysokiej Izbie, jako że komisje nie były w stanie uzgodnić tutaj konsensusu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.110" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JózefZych">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 35 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#JózefZych">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#JózefZych">Obecnie jako pierwszy głos zabierze pan poseł Grzegorz Gruszka, Sojusz Lewicy Demokratycznej, a następnie poseł Tadeusz Józef Kowalczyk, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#GrzegorzGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej podczas drugiego czytania projektu ustawy Prawo o ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#GrzegorzGruszka">Projekt tej ustawy jest kolejnym krokiem w dostosowaniu naszego ustawodawstwa do prawa europejskiego, wytyczonego przez konwencję o ruchu drogowym w Wiedniu w 1968 r. oraz przez porozumienia europejskie z 1971 r., uzupełniające tę konwencję. Zmiany wprowadzone tym projektem mają na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz zwiększenie bezpieczeństwa posiadania i obrotu pojazdami. Zmiany te nie mogą być jedynie instrumentami służącymi do osiągnięcia tych celów. Sama zmiana prawa nie zaradzi zwiększającej się liczbie samochodów na polskich drogach oraz ich coraz gorszemu stanowi. Należy również pamiętać, iż efektywność przepisów zależy w dużej mierze od ich rozumienia i akceptacji oraz w tym przypadku także od odpowiedniego przygotowania się przez odpowiednie organy państwa do realizacji zapisów tej ustawy, na przykład utworzenie centralnej zintegrowanej ewidencji właścicieli i posiadaczy pojazdów.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#GrzegorzGruszka">W przedstawionym sprawozdaniu o projekcie ustawy nie ma już zapisu, według którego osoby, które ukończyły 70 lat, musiałyby co rok poddawać się badaniom wzroku, słuchu i refleksu. Tak jak podczas pierwszego czytania, tak i teraz Sojusz Lewicy Demokratycznej stwierdza, że doświadczeni starsi wiekiem kierowcy są zaledwie uczestnikami co dwusetnego wypadku, nie stanowią więc poważnego zagrożenia. Wprowadzenie dodatkowych testów byłoby nieuzasadnione wobec ludzi starszych. Dlatego jako zasadne traktujemy wycofanie tego zapisu z przedłożonego przez komisje sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#GrzegorzGruszka">Projekt nowego Kodeksu drogowego przewiduje wiele nowych rozwiązań dotyczących pojazdów i kierujących. Nowe rozwiązania, o kilku powiem za chwilę, będą miały znaczenie nie tylko dla samych kierowców, ale także dla różnych podmiotów gospodarczych (producentów i importerów pojazdów), organów administracji rządowej i samorządowej oraz Policji.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#GrzegorzGruszka">Jednym z takich nowych rozwiązań mających wpływ na zwiększenie bezpieczeństwa posiadania i obrotu pojazdami jest wprowadzenie karty pojazdu jako dodatkowego dokumentu obok dowodu rejestracyjnego. Karta pojazdu będzie wydawana przez producenta lub importera na każdy nowy pojazd samochodowy wprowadzony do obrotu handlowego w Polsce, a następnie będzie ona przekazywana przy sprzedaży pojazdu kolejnemu nabywcy. Natomiast kartę pojazdu sprowadzonego z zagranicy i tam zarejestrowanego nowy właściciel otrzyma przy pierwszej rejestracji.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#GrzegorzGruszka">Projekt ustawy zabrania rejestracji pojazdów złożonych poza wytwórnią, tzw. składaków. W wyniku tego zapisu skończy się rozbieranie przed granicą pojazdów na kilka części, aby zapłacić mniejsze cło, i później składanie tego pojazdu w kraju w warunkach, które nie gwarantują właściwych parametrów technicznych tak złożonych samochodów. Jedną z częstszych przyczyn wypadków są niesprawne technicznie samochody, a duża część z nich to właśnie rejestrowane dziś tzw. składaki.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#GrzegorzGruszka">Projekt ustawy, jak już wspomniałem wcześniej, zakłada utworzenie centralnej ewidencji właścicieli i posiadaczy pojazdów oraz osób posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami. Ewidencję będzie prowadziła jednostka podległa ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. Ewidencja ta ma rozpocząć funkcjonowanie od 1 lipca 1998 r., czyli od dziś za ponad rok. Jeżeli więc ta ustawa ma funkcjonować, to przygotowanie do uruchomienia ewidencji oraz stworzenie możliwości korzystania z niej w wyznaczonym przez ustawę terminie wymaga przygotowań i sporej pracy oraz odpowiednich środków. Życzę, aby odpowiedzialny resort dotrzymał tego terminu.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#GrzegorzGruszka">Sprawozdanie trzech połączonych komisji zawiera 3 wnioski mniejszości. Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie popiera żadnego z tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#GrzegorzGruszka">Na zakończenie, panie marszałku, jeszcze dwie uwagi. Nowy kodeks drogowy dotyczy milionów użytkowników dróg, nie tylko kierowców. Stąd zasadne wydaje mi się po przyjęciu tej ustawy przeprowadzenie szerokiej prezentacji publicznej, dostarczenia wyczerpujących informacji o nowych przepisach, zasadach i trybach postępowania. Rozwiązania zawarte w tej ustawie w przekonaniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej wychodzą naprzeciw oczekiwaniom społecznym, związanym przede wszystkim z poczuciem wzrastającego zagrożenia bezpieczeństwa w zakresie ruchu drogowego oraz obrotu pojazdami. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Tadeusz Józef Kowalczyk, Polskie Stronnictwo Ludowe, a następnie pan poseł Karol Działoszyński, Unia Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dzisiejsza debata w drugim czytaniu nad sprawozdaniem trzech połączonych komisji, które przedstawiły w druku nr 2200 jednolity tekst ustawy Prawo o ruchu drogowym, jest ze wszech miar zasadna. Zasadność ta podyktowana jest wieloma względami, m.in. tym, że aktualnie obowiązująca ustawa z 1983 r., wielokrotnie nowelizowana, z wielu powodów już się zdezaktualizowała. Stało się tak nie tylko ze względu na przeobrażenia w naszej gospodarce narodowej, przejście na gospodarkę rynkową oraz to, że niektóre rozwiązania systemowe dotyczące ruchu drogowego są odmienne od powszechnie obowiązujących w Europie, ale również ze względu na ponaddwukrotny wzrost liczby pojazdów poruszających się po drogach, co wpłynęło na inne warunki ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Omawiana dziś ustawa za podstawowy cel postawiła sobie zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez nowe sformułowania dotyczące tego ruchu, zawarte w wielu z jej 151 artykułów. Projektodawcy bardzo słusznie uznali cel ten za podstawowy, gdyż w Polsce porządek i bezpieczeństwo na drogach od wielu lat stanowią poważny problem społeczny i ekonomiczny. Od wielu lat dodatkową plagą dręczącą posiadaczy samochodów stała się u nas również ich kradzież. Z plagą tą z wielu względów, m.in. z powodu podrabiania dokumentów rejestracyjnych, jest trudno walczyć organom ścigania. Te i inne przyczyny powodują, że nowe Prawo o ruchu drogowym było z niecierpliwością oczekiwane, gdyż w swoich zapisach wychodzi naprzeciw eliminacji tych niekorzystnych zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Najważniejsze zmiany prawne zawarte w nowej ustawie w stosunku do aktualnie obowiązującej dotyczą: ograniczenia szybkości zależnie od warunków jazdy, rozszerzenia obowiązku jazdy na światłach od 1 października do ostatniego dnia lutego następnego roku, sprecyzowania obowiązków kierującego przy wykonywaniu niektórych manewrów, zwiększenia wymagań wobec osób ubiegających się o prawo jazdy, zmian w systemie szkolenia i egzaminowania, zwiększenia wymagań dotyczących stanu technicznego pojazdu, centralnego rejestru pojazdów i ich właścicieli, uczestnictwa w ruchu osób niepełnosprawnych. Można byłoby wymieniać jeszcze więcej zmian, które w efekcie mają spowodować to, że obecny projekt po jego uchwaleniu zbliży nasze prawo do standardów europejskich.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, w imieniu którego zabieram głos, docenia te zmiany, dlatego też generalnie rzecz biorąc będzie chciał głosować za uchwaleniem ustawy. Mamy jednak wiele zastrzeżeń i wątpliwości, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po pierwsze, nie jesteśmy przekonani do korzyści płynących z obniżenia prędkości 60 do 50 km/h w terenie zabudowanym; mówi o tym pierwszy wniosek mniejszości - będziemy głosować za jego odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po drugie, rejestracji pojazdów będzie się dokonywać w rejonie. Zmniejszy to liczbę biur z ok. 2,5 tysiąca do kilkuset. Z pewnych względów to dobrze, ale czy nie trzeba będzie kilkakrotnie jeździć dalej do rejonu, tracić czas, po to by zarejestrować pojazd lub dokonać tylko pewnych zmian w jego rejestracji?</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po trzecie, w zapisach od art. 38 wprowadza się świadectwo kwalifikacji. Czego ono dotyczy i kto je będzie wydawał?</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po czwarte, w art. 80 mówi się niby o centralnym rejestrze pojazdów, gdyż ust. 2 mówi: „w ewidencji, o której mowa w ust. 1, wpisuje się dane o pojeździe podlegającym rejestracji oraz jego właścicielu”, ale tenże ust. 1 mówi tylko, że „tworzy się centralną ewidencję właścicieli i posiadaczy pojazdów”, a pomija się ewidencję pojazdów.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po piąte i szóste, art. 90 stawia bariery wiekowe dla przyszłych kierowców. Podniesienie wieku do 18 lat dla posiadaczy prawa jazdy kategorii B dla nas wielu - i dla mnie osobiście - jest nie do zaakceptowania ze względu na uczniów szkół zawodowych branży samochodowej. W tym kontekście nie do przyjęcia są również sformułowania art. 101.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po siódme, według mnie zapisy art. 102, 103, 104 może nie degradują, ale upokarzają szkolnictwo zawodowe, również branży samochodowej.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po ósme, art. 109 dotyczy egzaminowania kierowców. Mamy obawy, czy znajdzie się natychmiast lub w bardzo krótkim czasie określona, dość znaczna grupa ludzi wysoko kwalifikowanych, którzy zrezygnują z dotychczasowej pracy, by stać się tylko zawodowymi egzaminatorami.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po dziewiąte, bardzo chcielibyśmy, aby zapisy działu V mówiące o kontroli ruchu drogowego i uprawnieniach policji regulowały wszystkie sprawy z tym związane w takim duchu, w jakim to zostało napisane. Mamy co do tego wiele obaw.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Wysoka Izbo, chciałbym powiedzieć teraz kilka zdań odnośnie do poprawek, które zgłaszam do omawianego projektu.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po pierwsze, poprawki, które dotyczą armii. W wersji rządowej projektu z druku nr 1624 zapisane było odnośnie do pojazdów uprzywilejowanych, że zgodnie z art. 48 ust. 1 i 5 tymi pojazdami były pojazdy sił zbrojnych i to globalnie załatwiało sprawę. W wersji sprawozdania z druku nr 2200 zaszła diametralna zmiana, gdyż tu wyszczególnia się pojazdy określonych służb. Dlatego w art. 53 w pkt 7 proponuję zapis: „Żandarmerii Wojskowej i Wojskowych Służb Informacyjnych”, które przecież pełnią dokładnie taką samą funkcję jak UOP.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po drugie, po pkt 7 dopisać pkt 8: „wojskowej służby zdrowia”. Pkt 8 stanie się wtedy pkt. 9. Zasadność takiego zapisu wynika z tego, że tego rodzaju pojazdów, czyli wojskowych karetek zdrowia, jest w naszej armii około 1000 i wyjeżdżanie ich w potrzebie według rozporządzenia art. 53 ust. 8 byłoby uciążliwe i nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po trzecie, art. 80 ust. 1 zapisać w brzmieniu: „Tworzy się centralną ewidencję pojazdów, ich właścicieli i posiadaczy”. Dalej zapis taki sam. Przypomnę, że tu znów zrezygnowano z zapisu art. 73 ust. 1 w wersji projektu z druku nr 1624, choć domyślam się, jaka będzie w tym kontekście argumentacja pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po czwarte, art. 90 ust. 2 pkt 2 zapisać w brzmieniu: „17 lat dla kategorii A, B”, wtedy pkt 3 brzmiałby: „18 lat dla kategorii B+E, C” itd. Po przyjęciu wyżej wymienionej poprawki ust. 3 brzmiałby: „Osoba, która nie ukończyła 18 lat może uzyskać prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, lub T za zgodą rodziców lub opiekunów”.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Po piąte, w art. 90 ust. 4 poprawić zapis stosownie do kategorii określonych w ust. 2 pkt 3 i nadać mu następujące brzmienie: „Wymagany wiek do uzyskania prawa jazdy kategorii D1 lub D przez żołnierza zasadniczej służby wojskowej, posiadającego prawo jazdy kategorii B, wynosi 19 lat”, gdyż w wojsku jest zapotrzebowanie również na kierowców z kategorią D1.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Kończąc wystąpienie w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, chcę stwierdzić, że przedstawiony dziś projekt mimo pewnych niedopracowań jest projektem na wskroś nowatorskim, dostosowującym normy prawa o ruchu drogowym nie tylko do obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej w naszym kraju, ale do prawa i warunków panujących w Unii Europejskiej. Naniesione w debacie poprawki uzupełnią go i w jeszcze większym stopniu przystosują do realiów naszego kraju i Europy. Dlatego klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, w imieniu którego miałem zaszczyt zabierać głos, będzie głosował za przekazaniem projektu do komisji, a następnie za jego uchwaleniem. Poprawki, które zgłaszam do dzisiejszego projektu, składam na ręce pana marszałka. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#JózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Karol Działoszyński, Unia Wolności, a następnie pan poseł Bogusław Kaczmarek, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#KarolDziałoszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany dzisiaj projekt ustawy Prawo o ruchu drogowym w drugim czytaniu, po pracach komisji, zajmował się głównie sprawami bezpieczeństwa na drogach, stworzeniem systemu rejestracji i kontroli obrotu samochodami przy obecnej pladze kradzieży, którą wszyscy dotkliwie odczuwamy.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#KarolDziałoszyński">W toku prac komisji dokonaliśmy wielu zmian. Chciałbym omówić tylko te najbardziej bulwersujące, co do których mamy swoje zdanie, i następnie zgłosić poprawki. W momencie, kiedy wszyscy zastanawiamy się, z jaką szybkością powinniśmy poruszać się na polskich drogach, stanowisko klubu Unii Wolności jest zbieżne ze stanowiskiem Polskiego Stronnictwa Ludowego i SLD. Będziemy wnosić o to, żeby odrzucić wniosek mniejszości i utrzymać szybkość 60 km/h w obszarze zabudowanym.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#KarolDziałoszyński">Nasza motywacja jest następująca: mamy do dyspozycji znaki drogowe i w miejscach o szczególnych utrudnieniach, zagrożeniach możemy regulować to właśnie znakami drogowymi. Uważamy, że ustawę Prawo o ruchu drogowym tworzymy przy systemie dróg, który w Polsce jeszcze jest niedoskonały. Pan minister wie o tym, bo trwają prace nad ustawą o finansowaniu dróg publicznych, a ustawa o ruchu drogowym wybiega trochę do przodu. Uważamy jednak, że gdy chodzi o zachowanie płynności ruchu drogowego w miastach, zachowanie bezpieczeństwa i zasad ekologii, szybkość 60 km/h jest lepsza.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#KarolDziałoszyński">Wszystkie przepisy, które mówią o badaniach technicznych pojazdów, o zakazaniu rejestrowania składaków, mają utrudnić import samochodów o nie sprawdzonych do końca danych technicznych i zaśmiecanie nimi polskich dróg. Jeśli mówimy tyle o badaniach technicznych, to musimy zwrócić uwagę na to, żeby pojazdy używane na polskich drogach spełniały rzeczywiste wymogi co do badań technicznych, wpisanych do karty wozu. Wiele jest pojazdów, które przechodzą badania techniczne, a jednak są nadal zagrożeniem na drogach.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#KarolDziałoszyński">Solidaryzujemy się w pełni z poprawką, która przed chwilą została zgłoszona przez posła PSL, i składamy taką samą poprawkę dotyczącą obniżenia wieku w art. 90 ust. 2 pkt 2 - zmiany z 18 na 17 lat. Uważamy, że skoro mówimy tyle o wychowaniu komunikacyjnym, o przyswajaniu młodzieży zasad jazdy rowerem, o wydawaniu kart rowerowych na terenie szkoły, o tym, że dziecko kończąc szkołę podstawową będzie miało kartę rowerową, o nowej modzie na używanie rowerów, to wszystko to powoduje zwiększenie świadomości młodzieży w ramach wychowania komunikacyjnego. Gdy przyjmiemy tu jako dolną granicę wieku 17 lat, gdy we wszystkich szkołach ponadpodstawowych będą nauczyciele kompetentni w sprawach komunikacyjnych, gdy będziemy mogli w tym kierunku pracować przez następnych parę lat, to młody człowiek wchodząc w XXI w. będzie mógł prowadzić pojazd, a to mu stworzy między innymi lepsze możliwości zdobycia pracy. Młodzi ludzie będą mogli w pełni uczestniczyć w życiu gospodarczym i to jest dla nas bardzo ważnym efektem takiej edukacji komunikacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#KarolDziałoszyński">Staraliśmy się o to, by ludzie w wieku lat 70 mogli nadal prowadzić samochód, gdyż rzeczywiście tylko 2% wypadków jest wynikiem ich uczestnictwa w ruchu.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#KarolDziałoszyński">Chcemy złożyć też poprawki dotyczące parkowania. Uważamy, że chodnik jest miejscem przeznaczonym dla pieszych. Chcemy złożyć poprawkę do art. 47, mówiącą, że na chodnikach dopuszcza się zatrzymanie i postój motocykli i motorowerów lub rowerów pod warunkiem, że szerokość chodnika pozostawionego dla pieszych jest taka, że nie utrudnia im ruchu i jest nie mniejsza niż 1,5 m. Inne pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 2,5 t mogą być umieszczone na chodniku tylko w miejscach wyznaczonych w tym celu oznaczonych znakami drogowymi. Uważamy, że jednak chodnik jest miejscem przeznaczonym dla pieszych. Samorządy muszą tak regulować sprawy parkowania i parkingów, żeby docelowo powstały w dużych aglomeracjach parkingi dostępne dla uczestników ruchu, a idąc dalej - należy zmusić pion urbanistyczny do tego, aby w nowo budowanych budynkach zwrócić uwagę na umieszczanie w dolnych kondygnacjach parkingów, gdyż w tej chwili kierowcy są sekowani, natomiast piesi czują się mocno zagrożeni, nawet matki z dziećmi nie mogą czasami poruszać się w normalny sposób po chodnikach.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#KarolDziałoszyński">W ramach poprawek do art. 143 wnosimy, aby jednak w zakresie nadawania uprawnień i prowadzenia dokumentacji przewidzianej ustawą utrzymana została lub wzmocniona rola samorządu poprzez dopuszczenie na zasadach ogólnych do przekazywania gminom dotychczasowych, a także nowo wprowadzonych obowiązków dotyczących bezpośrednio obsługi mieszkańców w tej sprawie, czyli rejestracji pojazdów, wydawania prawa jazdy. Służyć to ma przede wszystkim obywatelowi, gdyż inaczej likwidujemy ileś punktów wydawania prawa jazdy. Zerwalibyśmy więc z naszą zasadą, że w interesie obywatela jest bliskość urzędu. Poprawka ta nie ogranicza funkcji kontrolnych administracji rządowej, także w ramach dotychczasowych uwarunkowań nie ma obowiązku przekazania czynności do rejonu lub gminy, jest tylko taka możliwość.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#KarolDziałoszyński">Zwraca się uwagę, że użyte w projekcie wyróżnienia miast liczących ponad 100 tys. mieszkańców nie przystaje zarówno do wykazu miast z ustawy z dnia 24 listopada 1995 r., jak i do bardzo wielu ewentualnych przyszłych powiatów samorządowych, o ile ich wielkość będzie podobna do obecnych rejonów administracyjnych. Tutaj zgłaszamy właśnie poprawkę do art. 143. Nie będę tego już omawiał, złożę poprawkę na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#KarolDziałoszyński">Poprawka do art. 40, którą chcę zgłosić, dotyczy obowiązku jeżdżenia na motocyklu w kasku ochronnym. Chciałbym wnioskować o skreślenie zdania: „Obowiązek ten nie dotyczy dziecka w wieku do 7 lat”, bo dziwne jest, że dziecko może być przewożone na motocyklu bez dodatkowej ochrony.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#KarolDziałoszyński">Do art. 45 chciałbym zgłosić poprawkę dotyczącą korzystania z telefonu komórkowego podczas jazdy samochodem. Uważam, że telefon komórkowy może być dopuszczony do używania podczas jazdy tylko wtedy, kiedy samochód jest wyposażony w urządzenie głośno mówiące i to nie rozprasza kierowcy, a my w ustawie umieściliśmy zapis o używaniu jednej ręki i nie określiliśmy czasu. Dlatego wnoszę o to, żeby w art. 45 ust. 2 pkt 1 zmienić treść na: „Zabrania się korzystania podczas jazdy z telefonu komórkowego, chyba że korzysta się z urządzenia głośno mówiącego”.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#KarolDziałoszyński">Jest jeszcze jedna sprawa kontrowersyjna w tym ustępie, którą należy poruszyć i trzeba tu zgłosić poprawkę - chodzi o palenie tytoniu. Jeśli ta ustawa rzeczywiście ma służyć zwiększaniu bezpieczeństwa ruchu drogowego, to w art. 45 ust. 2 powinien się znaleźć pkt 6, który mówiłby, że zabrania się kierowcy palenia tytoniu podczas jazdy. Wiem, że jest to włożenie kija w mrowisko, ale uważam, że powinniśmy się nad tym wszyscy podczas pracy po drugim czytaniu w komisji mocno zastanowić. Ludzie palący papierosy sami mówili, że były takie chwile, kiedy przez sekundę zabrakło im ręki i że stworzyli duże zagrożenie na drodze. Zgłaszam taką poprawkę. Wiem, że jest ona kontrowersyjna, ale chciałbym prosić komisję, żeby się nad tym bardzo spokojnie, ale wnikliwie zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#KarolDziałoszyński">Chciałem jeszcze zgłosić poprawkę do art. 67. Podczas pracy nad tą ustawą mówiliśmy też o samochodach zabytkowych i wpisaliśmy je do rejestru, stwarzając miejsce dla tych, którzy zajmują się takimi samochodami. Skoro wyeliminowaliśmy już składaki, to teraz samochód zabytkowy stał się tym, czym rzeczywiście jest, i nikt nie będzie się podszywał pod stwierdzenie, co jest samochodem zabytkowym, bo to określiliśmy w ustawie. Natomiast zastanawiam się, czy w art. 67, gdzie wypisuje się warunki, jakie musi spełnić samochód, aby być dopuszczony do ruchu, nie dodać ust. 1a, mówiącego, że nie dotyczy to pojazdów zabytkowych, gdyż dotyczy to tylko i wyłącznie tysiąca samochodów, które poruszają się po drogach.</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#KarolDziałoszyński">Tyle w telegraficznym skrócie. Koleżanka Staniszewska omówi stanowisko Unii Wolności, jeśli chodzi o jazdę rowerami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Karolowi Działoszyńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Bogusława Kaczmarka z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#BogusławKaczmarek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Prawo o ruchu drogowym jest ustawą szczególną. Wszystkie ustawy są powszechnie obowiązującym prawem, natomiast każdy z nas, chce czy nie chce, jest uczestnikiem ruchu drogowego - czy jako pieszy, czy jako rowerzysta, czy też jako kierowca.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#BogusławKaczmarek">Rozumiem, że intencją projektodawców, czyli rządu Rzeczypospolitej, była troska o poprawienie bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce. Niestety, pojazd samochodowy często jest narzędziem śmiercionośnym i liczba wypadków śmiertelnych jest rzeczywiście przerażająca. Musimy mieć jednak świadomość, że samo poprawienie ustawy Prawo o ruchu drogowym tej sytuacji radykalnie nie zmieni, że równie ważny jest stan dróg, równie ważna jest kultura jazdy i rozsądek uczestników ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#BogusławKaczmarek">W pracach podkomisji brał aktywny udział przedstawiciel Unii Pracy. Myślę, że nie znajdzie się w tej Izbie osoba, która zaprzeczy konstruktywnemu udziałowi pana posła Moszyńskiego w tych pracach. Pracując nad redakcją tekstu sprawozdania, wniósł on swój wkład w ostateczny jego kształt.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#BogusławKaczmarek">Szkoda tylko, że niepotrzebnie poddaliśmy się presji czasu. Pośpiech, naszym zdaniem, uniemożliwił pełne konsultacje. Z tego względu, że Prawo o ruchu drogowym dotyczy każdego obywatela, szerokie konsultacje, nawet opóźniające wprowadzenie w życie przepisów o miesiąc czy dwa, przyniosłyby skutek pozytywny dla ustawy. W związku z tym będziemy zmuszeni jako klub parlamentarny zgłosić 20 poprawek do sprawozdania. Myślę, że komisje ponownie będą miały okazję się do nich ustosunkować. Nie będę ich szczegółowo omawiał.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#BogusławKaczmarek">Powtórzę jeszcze raz: Murphy powiadał, że nigdy nie jest dość czasu, aby coś zrobić dobrze, natomiast zawsze jest czas, żeby coś naprawić - to jest przyczynek do konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#BogusławKaczmarek">W sprawach związanych z ubezpieczeniem komunikacyjnym i z rejestracją pojazdów, która ma utrudnić czy zmniejszyć nękającą nas plagę kradzieży samochodów, wypowie się mój kolega klubowy pan poseł Rogowski.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#BogusławKaczmarek">Chciałem się skupić na poprawce dotyczącej nadużywania przywileju zezwoleń na oznakowanie pojazdu jako uprzywilejowanego. Składaliśmy w tej sprawie zapytanie i okazało się, że nawet dwie kurie biskupie otrzymały zgodę na tzw. koguta i mogą się poruszać po drogach jako pojazdy uprzywilejowane. Naszym zdaniem pojazd uprzywilejowany powinien być w dyspozycji tylko tych służb, które mają ratować życie, czyli pogotowia ratunkowego, straży pożarnej i policji.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#BogusławKaczmarek">Deklarujemy, że będziemy dalej aktywnie uczestniczyć jako klub parlamentarny w pracach nad poprawkami zgłoszonymi w drugim czytaniu, również przez moich przedmówców. Tak jak powiedziałem, na ręce pana marszałka składam 20 poprawek. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AleksanderMałachowski">Chryste Panie, 20 poprawek!</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Bogusławowi Kaczmarkowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Ryszarda Olszewskiego, klub BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#RyszardOlszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu 9 maja 1996 r. odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy Prawo o ruchu drogowym, podczas którego zgłosiłem bardzo dużo uwag i wniosków. Komisje sejmowe po rozpatrzeniu projektu i uwzględnieniu krytycznych uwag zgłoszonych podczas pierwszego czytania rekomendują przedstawiony Wysokiej Izbie projekt, co do którego można żywić mieszane uczucia.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#RyszardOlszewski">Jako federacyjny Klub Parlamentarny BBWR i KPN i Narodowo-Chrześcijańsko-Demokratyczny Blok dla Polski uważamy, że przedstawiony projekt ustawy jest nie dopracowany, kontrowersyjny i komplikujący bez merytorycznego uzasadnienia dotychczasowy system prawny, a w niektórych przypadkach wręcz sprzyjający wzrostowi zagrożenia bezpieczeństwa ruchu. Kontrowersyjny dlatego, że nie znajdujemy przekonującego uzasadnienia dwukrotnego zwiększenia liczby rodzajów obowiązujących kategorii prawa jazdy. Przyjęcie tego zapisu skomplikuje system szkolenia, egzaminowania, wydawania i ewidencji praw jazdy bez poprawy jakości szkolenia.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#RyszardOlszewski">Sformułowania projektu w części dotyczącej ruchu drogowego są w niektórych miejscach dyskusyjne i nie sprzyjające poprawie bezpieczeństwa ruchu. Dotyczy to szczególnie art. 20, ustalającego dopuszczalną prędkość.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#RyszardOlszewski">Mając na uwadze bezpieczeństwo użytkowników dróg, należy zauważyć, że w przedłożonym projekcie nie ma zakazu umieszczania z przodu i z tyłu pojazdu dodatkowych świateł, nie przewidzianych przepisami. Dekorowanie niektórych samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych licznymi wielobarwnymi mrugającymi i pływającymi światełkami dezorientuje jadących z przeciwka, utrudnia zauważenie kierunkowskazów czy świateł obrysowych, zagraża bezpieczeństwu jazdy. Potwierdziły to uwagi i opinie kierowców podróżujących nocą.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#RyszardOlszewski">Zdumiewa to, że wśród kryteriów dotyczących instruktorów i egzaminatorów brakuje wymogu praktyki w kierowaniu pojazdem, bowiem sam fakt posiadania przez kilka lat prawa jazdy bez posiadania samochodu lub zatrudnienia na stanowisku związanym z eksploatacją czy obsługą pojazdu nie czyni z posiadacza prawa jazdy kierowcy. Czyżby zapomniano, że dobry wynik końcowy daje tylko suma umiejętności praktycznych i teoretycznych?</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#RyszardOlszewski">Zaskoczeniem dla nas jest nieuwzględnienie zgłoszonych krytycznych uwag odnoszących się do wymogu, aby egzaminatorów w zakresie kategorii A, B, C, D i E zatrudniano wyłącznie na zasadzie umowy o pracę. Jeszcze raz podkreślam, że automatycznie odsunie to od egzaminowania szereg osób o dużym doświadczeniu i autorytecie, a wątpliwa jest możliwość pozyskania w wielu ośrodkach osób z wyższym wykształceniem, uprawnieniami kategorii A, B, C, D i E przy dość trudnych kryteriach dla kandydatów na etatowych egzaminatorów.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#RyszardOlszewski">Nie sposób jednak nie dostrzec w projekcie ustawy także pozytywnych uregulowań, które wychodzą naprzeciw oczekiwaniu społeczeństwa, w szczególności w zakresie tworzenia administracyjnych barier odnośnie do kradzieży, przemytu, obrotu kradzionymi lub przemycanymi pojazdami.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#RyszardOlszewski">Wprowadzenie karty pojazdu i propozycja centralnej ewidencji właścicieli i posiadaczy pojazdów przyczynią się do szybszej weryfikacji dowodów rejestracyjnych i praw jazdy.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#RyszardOlszewski">Uważamy, że system ewidencji centralnej kierowców winien być ograniczony wyłącznie do posiadaczy praw jazdy, a nie - jak zapisano w projekcie - do posiadaczy uprawnień do kierowania pojazdami, tym samym posiadaczy kart motorowerowych i rowerowych. Przecież nie o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#RyszardOlszewski">Zapewne też wprowadzenie rejestracji składaków przyczyni się w znacznym stopniu do położenia kresu kradzieży pojazdów jak też oszustwom celnym, zarówno tym drobnym, jak i tym na bardzo dużą skalę - chodzi o pojazdy, które nie posiadają atestu autoryzowanej firmy. I tu na marginesie: Czym różni się samochód złożony indywidualnie, tak zwany składak, od samochodu złożonego przez firmę, która wcześniej poza granicami naszego państwa gotowy samochód rozebrała na kilka części i na terenie naszego kraju ponownie go zmontowała? Dlatego też stawiam wniosek, aby rząd rozważył możliwości prawne wydawania koncesji na funkcjonowanie autoryzowanych montowni samochodów preferujących rodzimy kapitał.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#RyszardOlszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiony Wysokiej Izbie projekt tworzy przesłanki skuteczniejszego działania organów kontrolujących ruch wobec sprawców wykroczeń drogowych, umożliwiając wreszcie zatrzymanie prawa jazdy notorycznym sprawcom wykroczeń, umożliwiając też skuteczne eliminowanie z ruchu pojazdów niesprawnych, przeładowanych i zagrażających środowisku naturalnemu. Jednocześnie zwracam uwagę, że powyższe kwestie należało wcześniej rozwiązać poprzez nowelizację istniejącej ustawy. Słuszny też jest przepis zawarty w art. 88, w którym powraca się do dobrej praktyki, że prawo jazdy kategorii C lub D mogliby uzyskiwać wyłącznie posiadacze prawa jazdy kategorii B. Jest to uzasadnione potrzebą posiadania pewnego minimum obycia w ruchu drogowym dla kandydata do zawodowego zazwyczaj kierowania pojazdem o dużym tonażu czy gabarytach.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#RyszardOlszewski">Pozytywne jest to, że projekt ustawy wprowadza wymóg uzyskiwania zezwolenia na prowadzenie szkolenia kierowców, co umożliwi sprawowanie nadzoru nad prowadzącym proces szkolenia oraz eliminowanie osób nie spełniających kryteriów lub naruszających prawne ramy prowadzenia szkolenia.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#RyszardOlszewski">Wysoka Izbo! Wiele naszych uwag zostało uwzględnionych w pracy komisji sejmowych, lecz jako federacyjny Klub Parlamentarny BBWR i KPN jesteśmy przeciwni wnioskowi mniejszości zmierzającemu do zmiany zapisu art. 20 ust. 1 i ograniczeniu prędkości do 50 km/h i będziemy głosować za jego odrzuceniem, jak i za odrzuceniem pozostałych dwóch wniosków.</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#RyszardOlszewski">Wielokrotnie podkreślaliśmy w naszych wystąpieniach, że o bezpieczeństwie w ruchu drogowym nie decyduje nawet najdoskonalszy system prawny, lecz w sposób znaczący stan dróg - i to począwszy od krajowych, poprzez wojewódzkie do miejskich i osiedlowych. Nadal uważamy, że dla poprawy bezpieczeństwa niezbędne jest przeznaczenie przez rząd środków na remonty, utrzymanie dróg i zabezpieczenie istniejącego systemu ruchu drogowego. Dlatego też oczekujemy ze strony rządu zdecydowanych działań w celu podniesienia bezpieczeństwa na drogach poprzez zwiększenie nakładów na budowę, modernizację i utrzymanie dróg publicznych. Taki obowiązek spoczywa na ludziach rządzących krajem, a w szczególności odpowiedzialnych za bezpieczeństwo transportu. Tu ukłon do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#RyszardOlszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Federacyjny Klub Parlamentarny BBWR i KPN i Narodowo-Chrześcijańsko-Demokratyczny Blok dla Polski, mając na uwadze powyższe, zmuszony jest się wstrzymać podczas głosowania tylko dlatego, żeby nie przeszkadzać przy tworzeniu nowej ustawy, licząc, że Senat Rzeczypospolitej Polskiej wniesie swoje poprawki do przedstawionego projektu ustawy. Ponieważ czas mojego wystąpienia jest ograniczony, przekazuję do protokołu 11 stron maszynopisu zawierających szczegółowe uwagi do omawianego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#RyszardOlszewski">Panie pośle sprawozdawco, panie pośle Szarawarski, czy istnieje zagrożenie, że Sejm obecnej kadencji nie zdąży przyjąć ustawy Prawo o ruchu drogowym? Bo jeżeli tak, to proponuję rozważenie możliwości nowelizacji ustawy aktualnie obowiązującej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-30.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Olszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Wojciecha Arkuszewskiego, Koło Konserwatywno-Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pana posła Arkuszewskiego? To dziwne.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#AleksanderMałachowski">Jest zatem proszony pan poseł Eugeniusz Januła, Nowa Demokracja - Koło Poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Wchodzimy do Europy, ruch samochodowy na naszych szosach, szczególnie w miastach, jest coraz bardziej intensywny. W związku z tym jest logiczne, że potrzebujemy też logicznego, sensownego kodeksu drogowego, z jednej strony zbliżonego do podobnych przepisów państw europejskich, z drugiej - i tu trzeba powiedzieć raczej: niestety - dostosowanego do naszych możliwości w zakresie infrastruktury technicznej, zwłaszcza dróg, i do zasobów naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#EugeniuszJanuła">Trzeba powiedzieć, że w 151 artykułach projektowanej ustawy znalazły się, zdaniem Nowej Demokracji, takie zapisy, które umożliwiają dalszy rozwój komunikacji, bo to przede wszystkim zadanie ma rozwiązać nowy kodeks drogowy. Oczywiście obecny zapis projektu ustawy nie jest bynajmniej rewolucyjny, ale nie o to chodzi, bowiem rozwój naszej komunikacji - rozwój w szczególności drogownictwa, a zatem ruchu drogowego - też przebiega ewolucyjnie i raczej można powiedzieć już dzisiaj, że będzie przebiegał wolniej, niż by sobie należało życzyć, wolniej, niż przypuszczamy.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#EugeniuszJanuła">Dlatego też, biorąc pod uwagę, że jest to drugie czytanie, Nowa Demokracja uważa, że projekt przedstawiony przez pana posła sprawozdawcę Andrzeja Szarawarskiego jest dobrym, logicznym dokumentem do dalszych prac i należałoby pracować tak, żeby ten projekt jak najszybciej wszedł już jako ustawa w życie. Jako pewne zastrzeżenie można wskazać, że jest on mało rewolucyjny, szczególnie w takich kwestiach, jak sprawy rejestracji, oznakowania, ubezpieczeń. Są to pewne mankamenty, które może dotyczą spraw z ubocza systemu komunikacyjnego, ale one na ten system w znaczący sposób rzutują i przyczyniają się, jak na razie, do pewnego niedowładu. Ciągle bowiem jesteśmy karmieni informacjami, że już-już będą autostrady, że już ten ruch będzie taki, jak w Europie, a może nawet w Ameryce, ale na razie jest wiele miejscowości i wiele rejonów, gdzie ruch raczej jest taki, jak na księżycu, niż jak w Ameryce czy we współczesnej Europie. I należałoby sobie tylko życzyć, żeby ten kodeks w sensowny, logiczny sposób był dużym krokiem w kierunku rozwiązań zbliżonych nie tylko w kategoriach legislacyjnych, ale i w kategoriach realizmu do europejskiego systemu komunikacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#EugeniuszJanuła">Zdaniem Nowej Demokracji ten projekt spełnia szereg warunków nowoczesnego kodeksu drogowego, kompatybilnego z podobnymi ustawami w krajach europejskich. Dlatego też popieramy w całej pełni ten zapis, który przedstawił poseł sprawozdawca. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Eugeniuszowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Marię Walczyńską-Rechmal z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MariaWalczyńskaRechmal">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Polska Partia Socjalistyczna z zadowoleniem przyjęła projekt ustawy Prawo o ruchu drogowym, który w sposób całościowy, a poza tym kompatybilny reguluje przepisy o ruchu drogowym. Mamy natomiast trzy uwagi do tego projektu, które chciałabym tutaj Wysokiej Izbie przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#MariaWalczyńskaRechmal">Po pierwsze, uważamy za konieczne dodanie w art. 96 ust. 1 nowego określenia: karta motorowerowa oznakowana w sposób szczególny. Z czego to wynika? Otóż, proszę państwa, w krajach zachodnich bardzo popularne są pojazdy 4-kołowe praktycznie motorowerowe, o pojemności silnika 49 cm3; są również i o większej, ale one się charakteryzują jedną wspólną cechą — mają ograniczoną prędkość maksymalnie do 50 km/h. A zatem byłoby tu celowe umożliwienie młodzieży poruszania się tymi pojazdami, na które w krajach zachodnich nie jest wymagany żaden dokument uprawniający. My aż tak nie chcemy naszej młodzieży usamodzielniać, uważamy, że w tym przypadku powinna być karta motorowerowa, ale w sposób szczególny oznakowana.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#MariaWalczyńskaRechmal">Druga uwaga — do art. 122 i do art. 124. Otóż obydwa te artykuły, zwłaszcza art. 124, mówią o badaniach psychologicznych dla osób, które są wyszczególnione w art. 122 ust. 1 pkt 2, to znaczy osób starających się o przywrócenie im praw jazdy. Otóż uważamy, że jest to błąd. Sądzimy, że badaniom psychologicznym powinni być poddani wszyscy kandydaci ubiegający się o prawa jazdy. Naszym zdaniem w art. 122 po dotychczasowym ust. 4 należy dodać nowy ust. 5 mówiący o tym, że osoby wymienione w ust. 2 i 4 podlegają badaniom psychologicznym, w wieku do 55 lat — co 5 lat, powyżej 65 roku — co 3 lata. Uzasadnienie jest następujące: badania psychologiczne znacznie szybciej niż badania ogólnolekarskie pozwalają wychwycić zmiany organiczne w centralnym układzie nerwowym. Nie jest to obojętne dla bezpieczeństwa na drogach publicznych choćby z tego względu, że przepis ten dotyczyłby wszystkich zawodowych kierowców, a zatem przewożących nie tylko ludzi, ale i ładunki. Zmiany, które są niedostrzegalne w codziennym badaniu, a mogą być wychwycone w badaniu psychologicznym, pozwolą kierowcy dokonać obiektywnej oceny własnych możliwości i skonfrontować to z subiektywnym odczuciem co do własnej doskonałej jazdy. To pozwoliłoby w znacznym stopniu zwiększyć bezpieczeństwo na drogach.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#MariaWalczyńskaRechmal">Zaproponowane trzy poprawki składam na ręce pana marszałka. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo pani posłance Marii Walczyńskiej-Rechmal.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#AleksanderMałachowski">Ostatniego proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Arkuszewskiego, który się odnalazł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WojciechArkuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tylko jedno westchnienie i jedna konstruktywna propozycja. Bardzo jest tu rozbudowana kwestia dotycząca ograniczeń prędkości. Chcę powiedzieć, że zazwyczaj, kiedy jadę, widzę, że wszystkie samochody rozwijają większe prędkości, niż wskazują na to ograniczenia prędkości. Nie wiem, czy dobre jest tworzenie prawa, którego nagminnie się nie przestrzega. To było westchnienie.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WojciechArkuszewski">Pozytywnie oceniam zapis, propozycję do art. 124, dotyczącego badań psychologicznych. Otóż chcielibyśmy zaproponować, żeby obok zapisów, które są obecnie, dodać jeszcze drobny fragment, tak żeby objąć takimi badaniami także kierowców, którzy uczestniczyli w wypadkach drogowych, w których byli zabici lub ranni: Po wypadku organ kontroli ruchu kieruje kierowcę na badania. Składam tę propozycję do sekretariatu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Wojciechowi Arkuszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Stanisława Kopcia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#StanisławKopeć">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z satysfakcją należy stwierdzić, iż projekt ustawy Prawo o ruchu drogowym zawarty w druku nr 2200 zawiera uregulowania i rozwiązuje problemy, które od dłuższego czasu były przedmiotem dyskusji w różnych kręgach zawodowych i społecznych. Projekt stwarza realną szansę, aby ruch drogowy w Polsce przestał być zaliczany do najbardziej niebezpiecznych w Europie. Należy jednak wyrazić nadzieję, iż będzie to kolejna z ustaw przybliżających integrację z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#StanisławKopeć">Za niezbędne należy uznać wprowadzenie zmian do systemu szkolenia i egzaminowania kandydatów na kierowców, zaproponowanych w projekcie ustawy. Właściwe szkolenie przyszłych kierowców ma kardynalne znaczenie w kształtowaniu pozytywnych wzorców zachowania się uczestników ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#StanisławKopeć">Warunkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania przyszłej ustawy jest znaczne wzmocnienie policji drogowej.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#StanisławKopeć">Wprowadzenie centralnego rejestru pojazdów i centralnej ewidencji kierowców ma istotne znaczenie dla usprawnienia działań policji, administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#StanisławKopeć">W celu osiągnięcia wysokiej jakości informacji, jeśli chodzi o rejestr pojazdów, należałoby również włączyć do systemu komputerowego obowiązkowe badania techniczne pojazdów w stacjach diagnostycznych, gdyż możliwość eliminacji z ruchu drogowego pojazdów o złym stanie technicznym ma istotny wpływ na bezpieczeństwo na drogach.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#StanisławKopeć">Wysoki Sejmie! Do wielu szczegółowych rozwiązań nowego Prawa o ruchu drogowym odnosili się już moi przedmówcy, więc zrezygnuję z omawiania części z nich. Podkreślę jedynie trzy następujące:</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#StanisławKopeć">Jako ważne należy odnotować rozstrzygnięcie o możliwości prowadzenia egzaminów kandydatów na kierowców w miastach powyżej 100 tys., poza wojewódzkimi ośrodkami ruchu drogowego, a także dawno oczekiwaną decyzję o możliwości zdawania egzaminu na kategorię T w jednostce szkolącej lub w miejscu wyznaczonym przez kierownika rejonu.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#StanisławKopeć">Jeśli chodzi o zakres badań technicznych pojazdów, opowiadam się osobiście, ponieważ jest to wystąpienie indywidualne, za rozwiązaniem przedstawionym w drugim wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#StanisławKopeć">Nowe uprawnienia otrzymuje również policja drogowa, z których kontrola nacisków osi i masy pojazdów ma niezmiernie istotne znaczenie dla stanu naszych dróg. Jako mieszkaniec woj. szczecińskiego, „rozjeżdżanego” przez ponad 11 mln pojazdów rocznie, w większości znacznie przeciążonych, jadących z różnych stron nie tylko z kraju, ale i spoza naszych granic, chciałbym, aby ten zapis mocno podkreślić. Z drugiej strony byłoby dobrze, by ta kontrola miała ustawiczny charakter.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#StanisławKopeć">Zdaję sobie sprawę, iż to, co za chwilę powiem odnośnie do wniosku mniejszości wprowadzającego ograniczenie prędkości do 50 km/h na obszarach zabudowanych, zabrzmi może niezgodnie z oczekiwaniami. Z reguły są to jednak tereny o bardzo intensywnym ruchu pieszych, gdzie wypadki z udziałem ludzi stanowią ponad 50% ogólnej liczby zdarzeń drogowych (wskaźnik ten dla Polski jest chyba jeden z najgorszych w Europie). Dopuszczalna prędkość 50 km/h na obszarze zabudowanym jest już od dawna stosowana w wielu krajach europejskich, których ze względu na ograniczenie czasu już nie wymienię. Natomiast 60 km/h dopuszczone jest tylko w nielicznych krajach; najczęściej są to państwa po starym układzie krajów demokracji ludowej - Bułgaria, Jugosławia, Rumunia czy Rosja. Wskaźnik bezpieczeństwa ruchu drogowego w tych krajach jest z reguły najbardziej drastyczny. Należy stwierdzić, iż człowiek uderzony przez pojazd jadący z prędkością wyższą od 50 km/h ma znikomą szansę przeżycia wypadku.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#StanisławKopeć">Biorąc powyższe pod uwagę, a także uwzględniając to, iż chcemy wejść również do Unii Europejskiej, jeśli chodzi o takie elementy, to wprowadzenie ograniczenia prędkości do 50 km/h jest warte przynajmniej zastanowienia. Ważne jest to, by udowodnić sobie samemu, iż naprawdę da się prowadzić pojazd po mieście z prędkością 50 km/h. Im więcej kierowców uda się do tej idei przekonać, tym wcześniej może się poprawić stan bezpieczeństwa na naszych drogach. Warto również wiedzieć, iż każde zmniejszenie rzeczywistej prędkości pojazdu choćby o 1 km może się przyczynić do zmniejszenia liczby wypadków nawet o kolejne 3%; jest więc o co walczyć.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#StanisławKopeć">Na zakończenie chciałbym poruszyć jeszcze jeden problem, który sygnalizowałem już w swoim wystąpieniu podczas pierwszego czytania tego projektu. W imieniu wielu dziesiątków tysięcy uczniów szkół zawodowych pozostających w gestii ministrów edukacji, transportu, rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz kilku tysięcy etatowo zatrudnionych nauczycieli praktycznej nauki zawodu chciałbym zwrócić uwagę na zapis art. 90 mówiący, że prawo jazdy kategorii B może uzyskać osoba, która ukończyła 18 lat. Jeśli potraktujemy datę z projektu ustawy jako realną, 1 lipca 1998 r., to trzeba wziąć pod uwagę to, że znaczna część uczniów zasadniczych szkół zawodowych w dniu ich ukończenia nie ma jeszcze 18 lat. Uczniowie ci zostaną więc absolwentami z zawodem, ale bez uprawnień do jego praktycznego wykonywania (np. mechanicy, kierowcy pojazdów samochodowych, mechanizatorzy rolnictwa czy rolnicy). W związku z tym szkoły prowadzące to obowiązkowe, programowe szkolenie będą musiały rozwiązać umowę o pracę z nauczycielami nauki zawodu, instruktorami bądź też z nauczycielami przedmiotów zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#StanisławKopeć">Do tego uzasadnienia przedkładam cztery poprawki: do art. 90 ust. 2, 3, 4 i do art. 101 o treści podobnej lub identycznej z tą, jaką zgłosił w drugim wystąpieniu pan poseł Tadeusz Kowalczyk z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Kopciowi.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Janusza Wierzbickiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JanuszWierzbicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Potrzeba nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym sygnalizowana jest przez wyborców już od długiego czasu. Zmieniające się warunki wykonywania transportu wymuszają potrzebę dostosowania zasad ruchu drogowego do nowoczesnych, przyszłościowych rozwiązań europejskich. Dyskutowany projekt zawarty w sprawozdaniu (druk nr 2200) zawiera w sześciu działach szczegółowe zapisy regulujące całą materię ruchu drogowego. I tak:</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#JanuszWierzbicki">Przepisy ogólne definiują materię pojęć używanych w ustawie. Moim zdaniem niezbyt precyzyjnie określono obszar zabudowany. W art. 2 pkt 15 należałoby dodać, iż obszar zabudowany to obszar oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi informującymi o nazwie miejscowości.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#JanuszWierzbicki">Dział II, określający prawa i obowiązki uczestnika ruchu drogowego, systematyzuje kompetencje organów zarządzających daną kategorią dróg. Zasady poruszania się pojazdów określają maksymalne prędkości pojazdów w zależności od kategorii dróg. Rozpatrując zagadnienie: dopuszczalna prędkość pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym, należy przyjąć moim zdaniem wariant drugi, a więc prędkość 60 km/h, gdyż jest to rozwiązanie obecnie obowiązujące i kierowcy są już przyzwyczajeni do takiego stanu, a przecież przyzwyczajenie jest drugą naturą.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#JanuszWierzbicki">Wiele wypadków drogowych spowodowanych jest brakiem należytej ostrożności ze strony kierowców w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza, dlatego też konieczne jest posiadanie przez pojazdy poruszające się po drogach odpowiednich świateł i używanie ich zgodnie z przeznaczeniem.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#JanuszWierzbicki">Dzieci w drodze do szkoły są pieszymi uczestnikami ruchu drogowego. W sytuacji zmniejszonej widoczności, a więc po zmierzchu, poza obszarem zabudowanym powinny one być oznaczone elementami odblaskowymi, tak by były widoczne dla innych uczestników ruchu, gdyż to zwiększa ich bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#JanuszWierzbicki">Dział III, określający warunki techniczne pojazdów, w sposób kompleksowy informuje posiadacza pojazdu o możliwości uczestnictwa w ruchu drogowym. Wiele kontrowersji budzi sposób przeprowadzania okresowych badań technicznych pojazdów w stacjach kontroli pojazdów. Stacji tych w każdym województwie jest niewiele - często znajdują się one tylko w dużych miastach - i w związku z tym duże trudności z uzyskaniem świadectwa badania technicznego mają posiadacze ciągników rolniczych. W okresie przejściowym należy umożliwić funkcjonowanie stacji badania technicznego ciągników rolniczych w miejscowościach, które posiadają już lokalne stacje tego typu. W sytuacji obecnej występują niekiedy problemy związane z płynnością ruchu kołowego na drogach prowadzących do stacji badania pojazdów w dużych miastach - ciągniki oczekując w kolejce tworzą korki drogowe.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#JanuszWierzbicki">W dobie szybkiego rozwoju komunikacji zachodzi potrzeba intensywnego szkolenia uczestników ruchu drogowego w zakresie jego zasad. Szczególny nacisk trzeba położyć na szkolenie młodzieży szkolnej. Powinno być zasadą, że każdy kończący szkołę średnią uczeń uzyskuje pozwolenie na prowadzenie pojazdu. Jeśli nawet posiadacz prawa jazdy nigdy nie będzie posiadaczem pojazdu, to jako inny uczestnik ruchu drogowego (pieszy, rowerzysta) będzie znał jego zasady i będzie się do nich stosował. Popieram zgłoszoną przez kolegów poprawkę polegającą na obniżeniu z 18 do 17 lat wieku wymaganego do uzyskanie prawa jazdy.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#JanuszWierzbicki">Wiele problemów stwarza dzisiaj sposób szkolenia, a szczególnie egzaminowania kierowców. W trakcie składania egzaminu zwiększenie wymogów sprawnościowych podczas wykonywania manewrów na placu manewrowym w stosunku do egzaminowanego powoduje niepotrzebny stres, a przecież to, jak kierowca zaparkuje własny samochód we własnym garażu, jest mniej ważne od tego, jak zachowuje się on jako uczestnik ruchu drogowego w czasie jazdy po mieście. Sposób prowadzenia pojazdu przez kierowcę na drogach publicznych decyduje o bezpieczeństwie jego i pasażerów oraz innych uczestników ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#JanuszWierzbicki">Podsumowując, na zakończenie chciałbym stwierdzić, iż przygotowywana nowelizacja kodeksu drogowego jest przyszłościowym aktem prawnym zbliżającym prawodawstwo polskie do prawodawstwa europejskiego, co w dobie integracji jest działaniem pierwszoplanowym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Wierzbickiemu.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Grażynę Staniszewską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#GrażynaStaniszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poseł Janusz Onyszkiewicz, od 20 lat usiłujący posługiwać się rowerem w Warszawie, powiedział mi przed debatą, zanim zresztą wsiadł na rower i pojechał na kolejne spotkanie, że to cud boski, że jeszcze żyje. Niestety, muszę to potwierdzić. Od mniej więcej tylu lat też jeżdżę na rowerze po moim mieście i województwie, a czasami po Polsce. Na jezdniach jest coraz więcej samochodów, ale coraz więcej jest też ludzi pałających nieco większą miłością do roweru niż do czterech kółek.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#GrażynaStaniszewska">Pragnę podziękować komisji za to, że z troską pochyliła się nad problemami ludzi, którzy wolą posługiwać się rowerem niż samochodem. Niestety, była to troska ograniczona. Dobrze, że umieszczono w Prawie o ruchu drogowym definicję roweru, drogi rowerowej, przejazdu dla rowerów przez jezdnię. Dobrze, że potwierdzono oczywistą zdawałoby się zasadę pierwszeństwa rowerzystów na ścieżkach rowerowych czy zakazu zatrzymywania się samochodów na drodze dla rowerów. Dobrze, że samochody muszą zachować odstęp 1 m od wyprzedzanego rowerzysty, bo w praktyce wygląda to zupełnie inaczej. Dobrze, że zobligowano rowerzystów do ostrożności wobec słabszych, tzn. pieszych. Niestety, na tym troska komisji się zakończyła.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#GrażynaStaniszewska">Ustawa zarekomendowana przez komisję, mam podejrzenia, że w 100% zmotoryzowaną, ma takie poważne braki jak pozwolenie rozbijania kolumny rowerzystów przez dużo silniejszych zmotoryzowanych, chociaż zabrania się rozbijać kolumny pieszych poruszających się po drodze.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#GrażynaStaniszewska">Ustawa nie nakazuje szczególnej ostrożności przy zbliżaniu się do przejazdu dla rowerów, ustępowania im pierwszeństwa na drodze, na przejeździe dla rowerów, choć taką szczególną ostrożność nakazuje wobec pieszych.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#GrażynaStaniszewska">Pozwalam sobie przekazać panu marszałkowi i panu przewodniczącemu poprawki, które proponują usunąć te dyskryminujące przepisy.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#GrażynaStaniszewska">Wnoszę także dwie inne poprawki, na których szczególnie zależy ludziom przemieszczającym się po drogach na rowerach. Chodzi o możliwość korzystania przez rowerzystów z chodnika w wyjątkowych sytuacjach, w sytuacjach zagrożenia, w sytuacjach, kiedy brak drogi rowerowej, a prędkość obowiązująca na jezdni przekracza 50 km/h.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#GrażynaStaniszewska">Ostatnia rzecz, na której mnie, panu posłowi Onyszkiewiczowi i, jak sądzę, tysiącom rowerzystów zależy, to możliwość używania tylnego czerwonego światełka błyskowego. Wokół tylnego światełka błyskowego zrobiła się w Rzeczypospolitej taka afera, jakby nie wiem jakie zagrożenie spłynęło na drogi i na cały kraj z jego powodu. Tylne błyskowe światełko daje rowerzystom duże poczucie bezpieczeństwa. Chwalone jest również przez kierowców samochodowych. Naprawdę trudno jest pomylić rowerzystę z pogotowiem ratunkowym czy strażą pożarną, a zdaje się, że takimi argumentami kierowała się komisja, grożąc za używanie tylnego światełka błyskowego karą aresztu, grzywny i przepadkiem mienia.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#GrażynaStaniszewska">Proszę serdecznie państwa w imieniu rowerzystów, w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności o usunięcie tych nieporozumień i przyjęcie poprawek, które przekazuję panu marszałkowi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Grażynie Staniszewskiej.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AleksanderMałachowski">Chcę pani powiedzieć w imieniu motocyklistów, bo ten „gang” reprezentuję, że stosunek kierowców samochodów do motocyklistów jest też wredny i też nie uznaje się ich praw, też spycha się ich na pobocza. Mało tego, już życiem kiedyś mało co tego nie przypłaciłem, co prawda nie w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#GrażynaStaniszewska">Widzę, że mam sojusznika w osobie pana marszałka. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Rogowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#StanisławRogowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kilka minut, jakie pozostało z czasu przeznaczonego dla klubu Unii Pracy, chcę wykorzystać nie tyle jako poseł Unii Pracy, ile bardziej jako rzecznik ubezpieczonych, którą to funkcję pełnię. W związku z pracą, z moimi kompetencjami, natknąłem się na przypadki bardzo poważnych zagrożeń, które biją przede wszystkim w klientów firm ubezpieczeniowych oraz we wszystkich poszkodowanych w wypadkach, w których bierze udział pojazd mechaniczny. Dzieje się tak ze względu na to, że często bardzo trudno w sytuacjach, w których dochodzi do kolizji, odtworzyć później, kto był sprawcą wypadku. Ponadto w zastraszającym tempie rośnie tzw. przestępczość ubezpieczeniowa, związana z różnego rodzaju wyłudzeniami, działaniami, które dotyczą właśnie całej tej sfery.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#StanisławRogowski">Sprawa następna. Ostatnio bulwersowała nas sprawa podwyżki opłat za zieloną kartę. Nie można jeszcze w Polsce wprowadzić opłaty za zieloną kartę do ogólnego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, dlatego że nie ma centralnego rejestru, w którym byłby uwidoczniony fakt obowiązkowego ubezpieczenia OC właścicieli pojazdów mechanicznych. W Europie takie rejestry istnieją i niezmiernie łatwo odnaleźć, gdzie ktoś jest ubezpieczony. W Polsce takiej możliwości nie ma, nie można więc wkomponować tego ubezpieczenia w ogólne obowiązkowe ubezpieczenie OC.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#StanisławRogowski">Art. 80 proponowanego projektu tworzy możliwość naprawy tej sytuacji poprzez wprowadzenie centralnej ewidencji właścicieli i posiadaczy pojazdów. Jednakże środowisko ubezpieczeniowe i osoby związane ze ściganiem przestępstw ubezpieczeniowych zgodnie stwierdzają, iż przepis ten nie do końca jest właściwie skonstruowany. Chciałbym wnieść poprawkę, która zmienia nieco konstrukcję tego artykułu, jego treść, aby umożliwić to, o czym poprzednio mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#StanisławRogowski">W art. 80 ust. 1 mówi się, że tworzy się centralną ewidencję właścicieli i posiadaczy pojazdów. Ze zgodnej opinii środowisk, o których mówiłem, wynika, że powinno się utworzyć przede wszystkim centralną ewidencję pojazdów. Zresztą projektodawcy też to zauważyli, bo mówiąc o ewidencji w ust. 2 na pierwszym miejscu wymieniają dane o pojeździe podlegającym rejestracji, a dopiero potem dane właściciela lub posiadacza. Dlatego też uważam, że trzeba te dwie rzeczy połączyć. Możliwości, jakie daje technika komputerowa, powodują, że w jednym centralnym rejestrze można umieszczać dane dotyczące zarówno pojazdów, jak i właśnie właścicieli i posiadaczy pojazdów.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#StanisławRogowski">Chciałbym zaproponować inne brzmienie art. 80 ust. 1: Tworzy się centralną ewidencję pojazdów oraz właścicieli i posiadaczy pojazdów. Chodzi tutaj o to, żeby można było łatwo odnaleźć skradziony pojazd, żeby pojazd od momentu wyprodukowania czy też jego kupna lub przekroczenia granicy miał swoją kartotekę komputerową i żeby byli tam uwidocznieni kolejni posiadacze i właściciele danego pojazdu. Wtedy obrót kradzionymi pojazdami będzie w dużym stopniu utrudniony, choć może nie uniemożliwiony.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#StanisławRogowski">W art. 80 ust. 2 proponuję wprowadzić wyraźny zapis, że w ewidencji, o której mowa w ust. 1, wpisuje się dane o pojeździe podlegającym rejestracji, jego kolejnych właścicielach i posiadaczach oraz o zawartych - i to jest właśnie novum - umowach obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#StanisławRogowski">W art. 80 ust. 3 jest mowa, że minister spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem transportu i gospodarki morskiej określi warunki i sposób prowadzenia rejestru. Spotkałem się z argumentem, że oni mogą wprowadzić do rejestru taki element. Jednak uważam, że nie można tej sprawy odsyłać do rozporządzenia, które może być przecież różne i zmieniane, i trzeba zapisać to w ustawie. Zresztą analogiczne rozwiązania są w państwach zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#StanisławRogowski">Chcę zwrócić uwagę tym, którzy mówili, że to ogranicza prawo do tajemnicy zawierania umowy, że chodzi tu nie o umowę dobrowolną, tylko obowiązkową. Jeżeli w rejestrze nie będzie takich danych o obowiązkowym ubezpieczeniu OC, to będzie kwitła, niestety, dość częsta, praktyka nieubezpieczania pojazdów, co bije w tych, którzy ubezpieczają pojazdy, bo koszty się rozkładają na mniejszą liczbę osób, i - o tym już mówiłem - będzie właściwie niemożliwe wkomponowanie opłaty za zieloną kartę do ogólnego ubezpieczenia OC. A więc w ustawie taki warunek powinien się moim zdaniem, i nie tylko moim, znaleźć. Mam pismo Polskiej Izby Ubezpieczeń, zrzeszającej wszystkie firmy ubezpieczeniowe, jak również poparcie innych organizacji ubezpieczeniowych, także konsumenckich, które zajmują takie stanowisko. Jeszcze jedno krótkie uzupełnienie. W związku z uzupełnieniem o zapis w ust. 2, o którym mówiłem, trzeba ust. 3, który mówi o warunkach wydania rozporządzenia, poszerzyć o zapis o porozumieniu z ministrem finansów, jako że minister finansów odgrywa rolę organu centralnego, który koordynuje wszelkiego rodzaju sprawy związane z regulacją prawną ubezpieczeń. W pkt. 1 powinno być określone, co ma zawierać takie rozporządzenie: nie tylko warunki i sposób prowadzenia centralnej ewidencji, ale również zakres. Bierze się pod uwagę dwojaki charakter, że ma to być ewidencja pojazdów oraz ewidencja właścicieli i posiadaczy pojazdów mechanicznych. Mam nadzieję, że ta poprawka, w sumie niewielka, zgodna z tym, nad czym komisje pracowały, umożliwi pełniejszą i lepszą obsługę prawną odnoszącą się do tego bardzo ważnego i dotyczącego ogromnych rzesz obywateli problemu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Stanisławowi Rogowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Szczypińskiego, nie zrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#ZbigniewSzczypiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dołączając do głosów, które już padły, chciałbym wyraźnie podkreślić, że to, co chcę powiedzieć, będzie dotyczyło spośród ogromu problemów i spraw, które kodyfikuje nowy kodeks drogowy, jednego tylko, ale moim zdaniem ogromnie ważnego problemu. Tym problemem jest oczywiście wielkość graniczna szybkości w obszarze zabudowanym. Uczestniczyłem w pracach komisji transportu. Dyskusję nad kodeksem drogowym zdominowali posłowie, którzy są użytkownikami dróg i mają prawo jazdy. To, co wpisywano w normy kodeksu, jest wyraźnie temu podporządkowane. Były tutaj wypowiedzi przedstawicieli klubu, którzy mówili o kodeksie drogowym i użytkowaniu dróg z pozycji rowerzysty. Pan marszałek przypomniał swoje doświadczenia motocyklisty. Ja jestem automobilistą, jeżdżę od 35 lat. Raz jeszcze chciałbym zaakcentować treść wniosku mniejszości, który zgłosiliśmy w trakcie posiedzenia komisji przyjmującej kodeks drogowy, żeby jednak wprowadzić w polskim prawie europejską normę. 50 km/h w obszarze zabudowanym to nie jest zamach na prawa pojazdu mechanicznego, pojazdu samochodowego. Chcę przypomnieć, że w kodeksie w następnym artykule jest zapis, który mówi, że władze miast, władze samorządowe mogą podwyższyć tę prędkość w wypadku takich odcinków drogi, na których ta podwyższona prędkość jest do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#ZbigniewSzczypiński">Któryś z posłów mówił, że wszyscy kierowcy są przyzwyczajeni do jazdy z prędkością 60 km/h. Jeżdżę 35 lat, przecież to nieprawda, to nie 60 km/h, to 70 km/h jest standardem, do którego się przyzwyczailiśmy. Któryś z posłów mówił, że przyzwyczajenie to ważna sprawa, bo to jest druga natura człowieka. A może odwrotnie, może to natura jest naszym pierwszym przyzwyczajeniem i tak też można na to spojrzeć. Uważam, że argumenty, które padały na posiedzeniach komisji, że prędkość 50 km/h powoduje zwiększenie zużycia paliwa, są śmieszne. Jeśli rzeczywiście sprawdzi się zależności, a to jest zależność statystyczna, wystarczy spojrzeć na wykres, prędkość w trakcie kolizji zmniejszona o 1 km/h daje efektywny spadek liczby ciężkich obrażeń. To jest to, co gdyby ktoś chciał, można przeliczyć na złotówki: na czas niezdolności do pracy, na kalectwo, na wszystkie świadczenia rentowe z tym związane. Jesteśmy krajem, w którym wybuchła motoryzacja. Drogi mamy z okresu, w którym motoryzacja była luksusem, a świadomość mamy dokładnie taką, jak niektóre drogi, których kształt, charakter i korona są dokładnie z okresu, gdy podróżowało się dyliżansami. Jeśli nie będziemy tworzyć prawa, które w sposób jednoznaczny będzie wyprzedzało świadomość naszego społeczeństwa, ale mówić, że takie mamy przyzwyczajenie - to znaczy 60 km/h w obszarze zabudowanym i świadoma jazda z prędkością 70 km/h - no to wiadomo, co nas czeka w bardzo niedługiej perspektywie, przy tej ilości środków, jakie mamy na renowację dróg, a jednocześnie przy tak dynamicznym tempie wzrostu... Jesteśmy krajem, w którym największa jest dynamika przyrostu sprzedaży nowych samochodów. Ja już pomijam to, co jest skandalem, co się określa jako napływ składaków. Chodzi o te karawany, które ciągną z granicy zachodniej, bo polski mechanik potrafi z dwóch rozbitych samochodów złożyć trzy nowe samochody - taka jest prawda. To jest po prostu materialna strona naszej motoryzacji. Mówimy o tym, co może być kodyfikacją. Chcę wyraźnie zaapelować do Wysokiej Izby: jest zgłoszony wniosek mniejszości. Zastosujmy normę europejską - prędkość 50 km/h w obszarze zabudowanym, to nie jest przeciwko automobilistom, to jest dla nas wszystkich. Tam, gdzie droga w mieście jest taka, że można jeździć szybciej, miasto ma prawo i możliwość zastosowania zwykłego oznakowania i będzie się jeździło szybciej. Natomiast jeśli mamy się kierować złymi przyzwyczajeniami, to ja po prostu chcę wyraźnie przeciw temu zaprotestować. Mój głos jest apelem o przyjęcie wniosku mniejszości, nad którym będziemy głosowali przed przyjęciem kodeksu jako całości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zbigniewowi Szczypińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie panią poseł Barbarę Hylę-Makowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#BarbaraHylaMakowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustawa Prawo o ruchu drogowym reguluje problematykę bezpieczeństwa ruchu drogowego, wpływającego w istotny sposób na ogólny stan bezpieczeństwa w naszym kraju. Ustawa ta ma strategiczne znaczenie dla uporządkowania zagadnień związanych z ruchem drogowym oraz uprawnieniami policji i administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#BarbaraHylaMakowska">Na uwagę i poparcie zasługują zapisy zezwalające na utworzenie centralnej ewidencji właścicieli i posiadaczy pojazdów oraz osób posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami. Dobrze też, że ewidencja ta będzie prowadzona przez jednostkę podległą ministrowi spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#BarbaraHylaMakowska">Innym zapisem, który popieram, jest wprowadzenie dodatkowego, obok dowodu rejestracyjnego, dokumentu, czyli karty pojazdu, w której będzie zapisywana jego historia. Popieram też artykuły dotyczące wprowadzenia koncesjonowania produkcji i dystrybucji tablic rejestracyjnych. Pojazd ma mieć jeden numer rejestracyjny od pierwszej rejestracji - i to bardzo dobrze. Te zapisy ograniczą zapewne przestępstwa na rynku samochodowym.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#BarbaraHylaMakowska">Sprzeciw mój budzą natomiast zapisy dotyczące okresowego badania technicznego pojazdów tylko w stacjach województwa, w którym mieszka zainteresowany. Uważam, że Polski nie można dzielić na różne obszary. Stacje diagnostyczne powinny być takie same w całym kraju, a osoba zainteresowana powinna mieć możliwość wyboru stacji najbliższej jej miejsca zamieszkania.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#BarbaraHylaMakowska">Nie popieram art. 90, dotyczącego zapisu o zmianie wieku z 17 na 18 lat ubiegających się o prawo jazdy kategorii B. O tym powinny decydować umiejętności, a nie wiek młodych ludzi, tym bardziej że uderza to w szkolnictwo zawodowe, zwłaszcza w branży samochodowej. Młodzi ludzie powinni mieć możliwość korzystania z pojazdu po ukończeniu szkoły zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#BarbaraHylaMakowska">Chciałabym również odnieść się do wniosku mniejszości. Jako fizyk z wykształcenia zdaję sobie sprawę, jakie skutki może spowodować utrzymanie w dalszym ciągu prędkości 60 km/h i, tak jak mój przedmówca, uważam, że tak naprawdę jako kierowcy nie jeździmy z prędkością 60 km/h, a z trochę większą. Obniżenie dozwolonej prędkości do 50 km/h zapewni większe bezpieczeństwo i kierowców, i ludzi korzystających z dróg.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#BarbaraHylaMakowska">Pozwalam sobie też poprzeć takie uprawnienia przewidziane dla policji, jak kontrolowanie przewozu materiałów niebezpiecznych, nacisku na osi i masy pojazdów. Poprawi to zapewne bezpieczeństwo obywateli. Policjant będzie miał prawo uniemożliwić kierującemu dalszą jazdę w razie stwierdzenia nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#BarbaraHylaMakowska">I jeszcze, co prawda, mam wnioski przygotowane dla pana marszałka, ale chciałabym tutaj odnieść się do art. 39, do którego powinien być dodany w ust. 2 pkt 8, ponieważ trudno żądać, aby zespół medyczny karetki pogotowia ratunkowego lub zespół przewożący noworodka był obowiązany korzystać z pasów. Inna sprawa to określenie dopuszczalnej prędkości dla wózka inwalidzkiego - powinna być ograniczona do 5 km/h.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#BarbaraHylaMakowska">I jeszcze jedna sprawa dotycząca art. 49 ust. 2 pkt 5. Proponuję, by po słowach „o długości przekraczającej 12 m” dodać „oraz pojazdów przystosowanych konstrukcyjnie do transportu materiałów niebezpiecznych poza wyznaczonymi w tym celu parkingami”. Dotychczasowa praktyka wskazuje, że wielu przewoźników materiałów niebezpiecznych garażuje na różnych parkingach, często usytuowanych w zwartej zabudowie.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#BarbaraHylaMakowska">Ze względu na brak czasu nie będę omawiała innych wniosków. Myślę, że zgłaszane wnioski i praca komisji idą w dobrym kierunku i oby jak najszybciej zostało to wprowadzone w życie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani poseł Hyli-Makowskiej.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Henryka Choryngiewicza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#HenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Motoryzacja jest jednym z podstawowych elementów funkcjonowania życia społecznego i gospodarczego kraju. Zmiany polityczne, jakie zaistniały na kontynencie europejskim w ostatnich latach, spowodowały znaczne nasilenie transportu towarowego i ruchu osobowego, przez co znacznie zwiększyło się zagrożenie bezpieczeństwa drogowego.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#HenrykChoryngiewicz">Dynamiczny rozwój motoryzacji obok ewidentnych korzyści ekonomicznych sprzyja także powstawaniu zjawisk negatywnych, szczególnie w sytuacji niedostatecznej infrastruktury drogowej i stanu dróg, a także nieefektywnej działalności służb kontroli ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#HenrykChoryngiewicz">Przez Polskę przebiegają liczne trasy europejskie, których długość przekracza 5 tys. km. Lawinowy wzrost ruchu tranzytowego przez nasz kraj, szczególnie w kierunku wschodnim, wymaga szybkiego udrożnienia dróg na przejściach granicznych w Dorohusku, Hrebennem i Zosinie i przebudowy rozwiązań infrastrukturalno-drogowych na trasach w kierunku Ukrainy i Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#HenrykChoryngiewicz">Jako członek Komisji Transportu, Handlu i Usług brałem udział w wyjazdowym posiedzeniu komisji w woj. chełmskim. Członkowie komisji bezpośrednio i naocznie zapoznali się z problematyką drogową tego województwa i stanem zagrożeń ekologiczno-sanitarnych na przejściu granicznym w Dorohusku, które rocznie przekracza ponad 2 mln samochodów towarowych i osobowych.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#HenrykChoryngiewicz">W trakcie prac nad budżetem ministerstwa transportu na 1997 r. podnosiłem sprawę wyasygnowania środków w kwocie 50 mln zł na sfinansowanie remontu dróg i ich rozbudowy w pasie wschodnim kraju. Pomimo istniejących zaniedbań w budownictwie drogowym, wniosek ten przyjęty przez komisję nie znalazł uznania w Wysokiej Izbie pomimo znacznego spadku nakładów budżetowych na budownictwo drogowe w tej części Polski. Nakłady te w tym roku wyniosą w woj. białostockim 48,5% w stosunku do wykonania roku 1996, w bialskopodlaskim - 59, w chełmskim - 71, w zamojskim - 65, w tarnobrzeskim - 77 i w rzeszowskim - 99.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#HenrykChoryngiewicz">Pomimo ok. 40-procentowego wzrostu w br. nakładów budżetowych na inwestycje drogowe, tempo dekapitalizacji istniejących inwestycji będzie szybsze niż budżetowe możliwości ich napraw i rozbudowy. Rok bieżący będzie kolejnym rokiem, w którym bardzo mocno rozwierają się nożyce między nasileniem się ruchu a wzrostem nakładów na budownictwo drogowe. Jedynie 8% dróg krajowych i około 12% dróg wojewódzkich zostanie w roku bieżącym wyremontowanych dzięki środkom budżetowym, co przy aktualnych potrzebach i możliwościach finansowych samorządów lokalnych oddala nas od standardów w państwach zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#HenrykChoryngiewicz">Istniejące możliwości pozyskania środków do finansowania budownictwa drogowego i podnoszenia bezpieczeństwa ruchu nie są u nas w pełni wykorzystywane. Wielokrotnie dyskutowany projekt wprowadzenia opłaty drogowej do ceny paliw obciążyłby opłatą drogową użytkowników pojazdów zarejestrowanych za granicą a kupujących paliwo w Polsce, co zwielokrotniłoby środki niezbędne na budowę, modernizację i ochronę dróg krajowych, wojewódzkich i gminnych.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#HenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W naszym kraju porządek i bezpieczeństwo na drogach stanowią problem społeczny i ekonomiczny. Mamy jeden z najwyższych w Europie wskaźników wypadków, co wynika z nieadekwatnego do aktualnego stopnia rozwoju motoryzacji stanu dróg, z niskich kwalifikacji i braku dyscypliny osób kierujących pojazdami, a także z niskiego poziomu edukacji motoryzacyjnej. Ma to również bezpośredni związek z niezadowalającym nadzorem policji drogowej, z jej słabym wyposażeniem technicznym, z niskim stanem liczebnym, a także niespójnością przepisów prawa regulujących zasady zachowania się użytkowników dróg.</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#HenrykChoryngiewicz">Przedkładany pod obrady Wysokiej Izby tekst sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej przedstawiony w druku nr 2200, dotyczącego poselskich projektów i rządowego projektu ustawy Prawo o ruchu drogowym, spełnia oczekiwania użytkowników dróg i zmierza do zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Przyjęte w projekcie ustawy rozwiązania w zakresie szkolenia i egzaminowania kierowców, przeprowadzania badań technicznych pojazdów i tworzenia ośrodków ruchu drogowego zbliżają nas do rozwiązań prawnych stosowanych w krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#HenrykChoryngiewicz">Wśród użytkowników dróg, egzaminatorów, funkcjonariuszy policji drogowej przeważała podczas szczegółowej analizy projektu ustawy Prawo o ruchu drogowym opinia, że przedkładany pod obrady Wysokiej Izby projekt jest projektem dobrym, zbliżającym nasze prawo do norm prawnych stosowanych w krajach zachodnich. Jednakże istnieje kilka problemów wymagających szerszej dyskusji plenarnej.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#HenrykChoryngiewicz">Aktualnie trwa szeroka dyskusja na temat prędkości pojazdów w miastach i obszarach podmiejskich. Ustalona w art. 20 dopuszczalna prędkość pojazdów lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym wynosząca 60 km/h jest różnie postrzegana. Osoby piesze, przedstawiciele policji drogowej i mieszkańcy obszarów zabudowanych uważają za zasadne zmniejszenie dopuszczalnej prędkości pojazdów do 50 km/h, kierowcy zaś, na podstawie dotychczasowych doświadczeń, opowiadają się za 60 km/h. Wysoka Izba podejmie rozstrzygającą decyzję.</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#HenrykChoryngiewicz">W art. 38 dotyczącym przepisów porządkowych zbyt szeroko potraktowany został katalog niezbędnych dokumentów, które kierujący ma obowiązek posiadać. Rodzi się pytanie, dlaczego kierujący musi posiadać dowód stwierdzający opłacenie składki ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, a nie np. dowód stwierdzający uiszczenie podatku drogowego, nie objęty katalogiem tych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-52.12" who="#HenrykChoryngiewicz">Art. 71 w powiązaniu z art. 66 wyraźnie precyzuje warunki techniczne pojazdów i warunki ich dopuszczenia do ruchu drogowego. W tym miejscu pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na zagadnienia pośrednio związane z bezpieczeństwem ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-52.13" who="#HenrykChoryngiewicz">Obowiązująca aktualnie ustawa o kompetencji samorządów umożliwiła około dwóm tysiącom organów samorządowych dokonywanie czynności związanych z rejestracją pojazdów i wydawaniem praw jazdy. Dowody rejestracyjne i prawa jazdy wydawane są na bazie gotowych druków lub przy wykorzystaniu bardzo zróżnicowanej pod względem sprzętowym i programowym techniki komputerowej.</u>
          <u xml:id="u-52.14" who="#HenrykChoryngiewicz">Istniejący stan stwarza ogromne możliwości fałszowania i kradzieży dokumentów, kradzieży samochodów, fałszowania dokumentów celnych, skarbowych i ubezpieczeniowych. Wysokie koszty tego procederu ponosi skarb państwa. Stosowane w naszym kraju rozwiązania w zakresie wydawania praw jazdy i ewidencji kierowców zdecydowanie odbiegają od rozwiązań przyjętych w wielu krajach europejskich, w których istnieje centralny system ewidencji pojazdów i kierowców oraz centralne wykonanie dowodów i tablic rejestracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-52.15" who="#HenrykChoryngiewicz">Ustawowe tworzenie centralnej ewidencji wynikające z art. 80 projektu ustawy Prawo o ruchu drogowym zawarte w druku nr 2200 winno również uwzględniać terminowość badań technicznych pojazdów i terminowość dopuszczenia ich do ruchu, a także możliwość kontroli unieważnionych lub okresowo zatrzymanych praw jazdy. Wychwycenie tego typu nieprawidłowości jest praktycznie obecnie niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-52.16" who="#HenrykChoryngiewicz">W art. 94 należy dodać ust. 4 w brzmieniu: „Kierujący może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy lub pozwolenie do kierowania tramwajem”.</u>
          <u xml:id="u-52.17" who="#HenrykChoryngiewicz">W art. 122 dotyczącym badań lekarskich w ust. 2 pkt 1 proponuję nadać brzmienie: „Kierujący pojazdem, w stosunku do którego wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii A, B1, B, B+E lub T:</u>
          <u xml:id="u-52.18" who="#HenrykChoryngiewicz">a) w wieku do 55 lat — co 5 lat,</u>
          <u xml:id="u-52.19" who="#HenrykChoryngiewicz">b) w wieku 55–65 — co 3 lata,</u>
          <u xml:id="u-52.20" who="#HenrykChoryngiewicz">c) w wieku powyżej 65 lat co 1 rok”.</u>
          <u xml:id="u-52.21" who="#HenrykChoryngiewicz">Natomiast pkt. 2 proponuję nadać brzmienie: „Kierujący pojazdem, w stosunku do którego wymagane jest posiadanie kategorii innej niż wymienione w pkt. 1:</u>
          <u xml:id="u-52.22" who="#HenrykChoryngiewicz">a) w wieku do 55 lat — co 3 lata,</u>
          <u xml:id="u-52.23" who="#HenrykChoryngiewicz">b) w wieku powyżej 55 — co 1 rok”.</u>
          <u xml:id="u-52.24" who="#HenrykChoryngiewicz">Popieram również wcześniej prezentowaną poprawkę dotyczącą obniżenia wieku z 18 do 17 lat przy uzyskaniu prawa jazdy kategorii: A, B, B+E, C, C1, C1+E lub C+E.</u>
          <u xml:id="u-52.25" who="#HenrykChoryngiewicz">Dobrze się stało, że z mocy ustawy nastąpiło ograniczenie jednostek, których pojazdy mogą korzystać z uprzywilejowania w ruchu drogowym, a o uprzywilejowaniu będzie decydował wyłącznie minister spraw wewnętrznych i administracji, co w sposób zasadniczy ograniczy i uporządkuje ruch tych pojazdów na drogach.</u>
          <u xml:id="u-52.26" who="#HenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swym wystąpieniu poruszyłem zagadnienia częściowo odbiegające od merytorycznego tematu, jakim jest projekt ustawy o ruchu drogowym. Uważam jednak, że poruszone zagadnienia bardzo ściśle wiążą się z koniecznością podejmowania kompleksowych i skoordynowanych działań przez wszystkich, od których zależy bezpieczeństwo ruchu drogowego, by każdy wyjeżdżający z domu miał pewność, że do niego powróci.</u>
          <u xml:id="u-52.27" who="#HenrykChoryngiewicz">Nawet najbardziej doskonałe prawo o ruchu drogowym nie zmieni nieodpowiedzialnych zachowań uczestników tego ruchu, jeżeli oni sami nie będą przestrzegali zasad kultury drogowej oraz bezpiecznej jazdy, wynikającej ze świadomego stosowania przepisów tej ustawy. Chodzi też o to, by w sytuacji odwrotnej policja i powołane organy kontrolne w sposób skuteczny i zdecydowany eliminowały zagrożenia i wypełniały swoje obowiązki wynikające z uprawnień zawartych w dziale V tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-52.28" who="#HenrykChoryngiewicz">Jako członek sejmowej Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług będę głosował za przyjęciem tej ustawy z załączonymi poprawkami. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Henrykowi Choryngiewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Wojciecha Nowaczyka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WojciechNowaczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zabierając głos w drugim czytaniu nad sprawozdaniem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej (druk sejmowy nr 2200), które jest efektem prac nad poselskimi projektami ustaw o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym (druki nr 647 i 758) oraz rządowym projektem ustawy Prawo o ruchu drogowym (druki nr 1624 i 1624-A), wyrażam - zarówno w imieniu moich wyborców i konsultantów, którzy z dużą uwagą i ogromnym zainteresowaniem śledzą prace nad tym bardzo ważnym społecznie aktem ustawodawczym, jak i swoim własnym - słowa zadowolenia, że przedstawione na dzisiejsze obrady materiały w znacznym stopniu uwzględniły uwagi i wnioski zgłaszane w dyskusji podczas pierwszego czytania projektów nowelizowanego Prawa o ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WojciechNowaczyk">Z uwagi na fakt, że zgodnie z regulaminem i zwyczajem w drugim czytaniu należy się ograniczyć tylko do wniosków i poprawek, czyniąc to, oświadczam, że będę głosował za odrzuceniem wniosku mniejszości nr 1, to jest za utrzymaniem w art. 20 ust. 1 szybkości 60 km/h. Uważam, że tam, gdzie zachodzi potrzeba ograniczenia szybkości z różnych przyczyn i potrzeb, zarówno teraz, jak i w przyszłości odpowiednie organy służb państwowych i drogowych mają możliwość jego wprowadzenia do szybkości tzw. bezpiecznej.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#WojciechNowaczyk">Ponadto ośmielam się zwrócić uwagę, że - jak podała prasa - od 1 kwietnia tego roku nowy kodeks drogowy w Słowacji podniósł dozwoloną prędkość pojazdów na terenach zabudowanych z 50 do 60 km/h.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#WojciechNowaczyk">Uważam, że wniosek mniejszości nr 2 dotyczący art. 83 - umiejscowienia badań technicznych - należy również odrzucić. Tak będę głosował, uważam bowiem, że sieć stacji badań technicznych jest już tak szeroka, że nie ma przeszkód, by badania techniczne pojazdów, które odbywa się najczęściej raz w roku, przeprowadzić w stacji technicznej położonej na terenie województwa, w którym pojazd jest zarejestrowany.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#WojciechNowaczyk">Jestem też za odrzuceniem wniosku mniejszości nr 3, a za utrzymaniem projektowanego w art. 151 terminu wejścia w życie nowej ustawy Prawo o ruchu drogowym z dniem 1 stycznia 1998 r. Uważam, że powinien być zabezpieczony odpowiedni czas dostosowawczy na wydanie przepisów wykonawczych, a termin 1 stycznia 1998 r. nie jest zbyt odległy, tym bardziej że musimy pamiętać, iż jeszcze nie jest zakończona cała droga ustawodawcza.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#WojciechNowaczyk">Ponadto, zgodnie z regulaminem, zgłaszam poprawki na piśmie, które przedłożę panu marszałkowi po zakończeniu wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#WojciechNowaczyk">W art. 2 ust. 45 proponuje się w definicji „motorower” wprowadzić zapis 50 km/h, uważając, że zapis 45 km/h jest zapisem sztucznym, niczym nie uzasadnionym.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#WojciechNowaczyk">W art. 2 ust. 47 należy doprecyzować dopuszczalną prędkość wózka inwalidzkiego.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#WojciechNowaczyk">Art. 24 ust. 6 proponuje się pozostawić w starym brzmieniu, ponieważ wyprzedzanie kilku pojazdów zmusiłoby do wielokrotnej zmiany pasów ruchu.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#WojciechNowaczyk">W art. 30 ust. 3 uważa się za bezzasadne określenie widoczności „50 m”. Takie konkretne sprecyzowanie widoczności będzie trudne do przestrzegania. Wydaje się, że dotychczasowy zapis był bardziej słuszny.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#WojciechNowaczyk">W art. 32 ust. 2 i w art. 34 ust. 3 należy usunąć sprzeczności w odległościach między kolumnami pojazdów zaprzęgowych oraz ich dopuszczalnej ilości w kolumnie.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#WojciechNowaczyk">W art. 45 ust. 2 pkt 4 należałoby po słowach „tyłem do kierunku jazdy” dopisać słowa „jak również”.</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#WojciechNowaczyk">W art. 87 ust. 3 wydaje się uzasadnione skreślenie w pkt. 1, nie można bowiem zakładać, że osoba, która ukończyła 18 lat, spełnia warunki do poruszania się pojazdem po drogach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#WojciechNowaczyk">W art. 88 ust. 2 pkt 3 lit. b proponuje się sformułowanie tego punktu zmienić na „pojazdem z przyczepą lekką”.</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#WojciechNowaczyk">W art. 109 ust. 3 proponuje się zapis: Egzamin państwowy w zakresie wszystkich kategorii prawa jazdy, z wyjątkiem kategorii T, jest przeprowadzany w mieście wojewódzkim lub w zależności od potrzeb w innych miastach za zgodą ministra transportu i gospodarki morskiej.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#WojciechNowaczyk">Szkolenie i egzaminowanie (dział IV rozdz. 2) należy pozostawić w gestii wojewody.</u>
          <u xml:id="u-54.16" who="#WojciechNowaczyk">W rozdz. 3 (dział IV) nałożono na wojewodę obowiązek utworzenia wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego, nie wskazując źródeł finansowania tego zadania, szczególnie na etapie tworzenia. Wojewódzkiemu ośrodkowi ruchu drogowego nadano formę organizacyjną sprzeczną z aktualnym polskim systemem budżetowym. Bardziej właściwa wydawałaby się forma gospodarstwa pomocniczego w pełni poddana rządom prawa budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-54.17" who="#WojciechNowaczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wyrażam przekonanie, że przyjęcie po rozpatrzeniu wniosków, uwag i poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu w debacie nad nowym projektem ustawy Prawo o ruchu drogowym, przejście przez nie całego trybu ustawodawczego pozwoli na uchwalenie aktu prawnego, który ureguluje stosownie do współczesnych wymogów zasady poruszania się pojazdów i ludzi na coraz bardziej zatłoczonych polskich drogach. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-54.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wojciechowi Nowaczykowi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#AleksanderMałachowski">Zanim poproszę pana posła Wołka, przekażę złe wiadomości. Mianowicie 8 posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego ma 5,5 minuty do dyspozycji, a 10 posłów SLD ma 14 minut do dyspozycji.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JanWołek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bezpieczeństwo w naszym kraju pozostawia wiele do życzenia. W ruchu drogowym panuje za duże rozluźnienie, co doprowadza do tragicznych wypadków, bardzo często śmiertelnych. Odczułem to na własnej skórze, gdyż byłem ofiarą bezmyślnej jazdy kierowcy, przez co odniosłem bardzo duże obrażenia cielesne, których skutki od 5 lat leczę i będę kaleką do końca życia.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JanWołek">Dlatego z pełną roztropnością odnosiłem się do pracy nad projektem ustawy o ruchu drogowym jako członek Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług, by ten akt prawny w miarę dobry sposób regulował sprawy prawa o ruchu drogowym. Wypadkowość na drogach związane jest nie tylko z umiejętnościami kierowców, ale przede wszystkim ze stanem dróg i oznakowań, szczególnie miejsc niebezpiecznych. Na kierowców czyha duża ilość pułapek drogowych, których ofiarami stają się w większości kierowcy z małym stażem. Ogromna niefrasobliwość służb drogowych przy usuwaniu zagrożeń, zbyt późne oznakowania awarii drogowych, a szczególnie za późno dostrzegane oznakowania, które powinny być dobrze i zawczasu widoczne, doprowadzają do wielkich tragedii.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#JanWołek">Dziś przedkładany projekt ustawy Prawo o ruchu drogowym w dostateczny sposób reguluje wiele spraw, dostosowując się do życia praktycznego i do zachodzących przemian w komunikacji w naszym kraju. Prawo o ruchu drogowym nie rozwiązuje wszystkich problemów w polskim drogownictwie. Nie może być zbyt rygorystyczne, ale powinno regulować ogólne zasady porządku prawnego, tak w ruchu drogowym, jak i w gospodarce transportowej, ewidencji pojazdów, uprawnień do kierowania oraz kwestie uniemożliwienia fałszowania dokumentacji. Moim zdaniem dosyć obszerny projekt ustawy Prawo o ruchu drogowym obejmuje całościowo sprawy i jest godny poparcia. Mam nadzieję, że wyeliminuje poważną część zła, jakie istnieje w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#JanWołek">Prawo o ruchu drogowym nie może też wprowadzać przepisów społecznie nie akceptowanych i w praktyce trudnych do przestrzegania. Sądzę, że rozpatrywany projekt ustawy ustrzegł się takich zapisów, ale pozwala władzom samorządowym na wprowadzanie dalszych ograniczeń tam, gdzie tego wymagają lokalne potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#JanWołek">Szczegółowe zalety projektu ustawy wyspecyfikował poseł sprawozdawca. Nie będę tego powtarzał. Pragnę jednak negatywnie ustosunkować się do wniesionych wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#JanWołek">Wniosek mniejszości nr 1 ograniczający prędkość na obszarze zabudowanym do 50 km/h nie jest akceptowany społecznie. Proponuję utrzymanie zapisu: 60 km/h. Redukowanie szybkości do 50 km/h powoduje nagminne nieprzestrzeganie tego przepisu, utrudnia jazdę.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#JanWołek">Nie popieram również wniosku mniejszości nr 2 dotyczącego badania technicznego pojazdów w stacji kontroli pojazdów upoważnionej przez wojewodę, położonej na terenie województwa, w którym pojazd jest zarejestrowany. Taki zapis moim zdaniem jest bezzasadny i podwyższa koszty dojazdu do stacji badania technicznego, gdy posiadacz mieszka w pobliżu granicy sąsiedniego województwa i dzieli go od stacji badania technicznego odległość często ponaddziesięciokrotnie mniejsza niż do stacji w województwie, gdzie jest zarejestrowany pojazd. Byłoby to szczególne utrudnienie w przeprowadzaniu badań technicznych pojazdów towarowych, a przede wszystkim ciągników i pojazdów rolniczych. Opieram się na dużej ilości interwencji w tej sprawie i zwracam się do Wysokiej Izby o odrzucenie wniosku mniejszości nr 2.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#JanWołek">Popieram wniosek mniejszości nr 3, w którym wnosi się o wprowadzenie niektórych przepisów z dniem 1 lipca 1997 r., gdyż tego wymaga obecna sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#JanWołek">Kończąc swoje wystąpienie, powiem, że będę głosował za przyjęciem całości projektu ustawy, a za odrzuceniem wniosków mniejszości nr 1 i 2, i przyjęciem wniosku nr 3. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Wołkowi.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Stanisława Pawlaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#StanisławPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozpatrując sprawozdanie połączonych komisji sejmowych o poselskich i rządowym projektach ustawy Prawo o ruchu drogowym, chciałbym w swoim wystąpieniu przekazać kilka uwag do niektórych jego zapisów oraz zgłosić 5 poprawek.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#StanisławPawlak">Po pierwsze, art. 20 i 21 określają dopuszczalne prędkości. Wniosek mniejszości dotyczy art. 20 ust. 1, który zmierza do obniżenia dopuszczalnej prędkości pojazdów na obszarze zabudowanym z 60 km/h, która obecnie obowiązuje, do 50 km/h. Popieram zapis w sprawozdaniu; jestem przeciwny wnioskowi mniejszości. Art. 21 daje bowiem możliwość zmniejszania i zwiększania przez organ zarządzający ruchem na drogach dopuszczalnej prędkości, a ponadto ust. 4 daje organowi rejestrującemu możliwość ustalenia dla indywidualnego pojazdu dopuszczalnej prędkości niższej niż określona w art. 20.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#StanisławPawlak">Po drugie, art. 55 mówi o oznakowaniu pojazdów do nauki jazdy lub przeprowadzania egzaminu państwowego tablicą kwadratową barwy niebieskiej z białą literą L. Ust. 2 tego artykułu stanowi, że podczas kierowania pojazdem do nauki jazdy przez osobę inną niż osoba ubiegająca się o uprawnienie do kierowania pojazdem, tablica ta winna być zasłonięta lub złożona. Jest to dobry zapis, ale co będzie, kiedy pojazdem będzie kierował instruktor wykonujący swoje czynności, na przykład dojeżdżając na plac manewrowy, albo egzaminator wracający pojazdem egzaminacyjnym do wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego po przerwanym egzaminie w ruchu miejskim. Dlatego zgłaszam poprawkę do art. 55 ust. 2, uzupełniającą dotychczasowy jego zapis zdaniem: Nie dotyczy to instruktora lub egzaminatora w czasie wykonywania swoich obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#StanisławPawlak">Po trzecie, art. 63, regulujący przewóz osób różnymi pojazdami, nie dopuszcza przewozu ładowaczy na przyczepie ciągnikowej. Uważam, że powinniśmy zapisać taką możliwość chociażby dlatego, że proponowany zapis dopuszcza przewóz osób samochodem ciężarowym poza kabiną kierowcy. Obowiązujące prawo o ruchu drogowym z 1 lutego 1983 r. w art. 52 ust. 2 dopuszcza przewóz konwojentów, drużyn roboczych i osób wykonujących czynności ładunkowe także w przyczepach ciągniętych przez ciągniki rolnicze. Wobec tego zgłaszam poprawkę do art. 63 projektu o następującej treści: w ust. 2 po słowach „poza kabiną kierowcy” dodać „oraz w przyczepie ciągniętej przez ciągnik rolniczy”, a w ust. 3 skreślić słowa: „zabrania się przewozu osób w przyczepie, z tym że”.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#StanisławPawlak">Po czwarte, pozytywnie należy ocenić przepisy zawarte w rozdz. 2: Warunki dopuszczenia pojazdów do ruchu, ponieważ określają dokumenty stwierdzające dopuszczenie pojazdów do ruchu, określają podstawy rejestracji pojazdów w oparciu o te dokumenty, ustanawiają rejestrację czasową, określają przypadki wyrejestrowania pojazdu na wniosek właściciela, tj. zniszczenie (kasacja) pojazdu, jeżeli jego właściciel przedstawi zaświadczenie o przekazaniu pojazdu do składnicy złomu wyznaczonej przez wojewodę, w przypadku kradzieży i w przypadku wywozu pojazdu z kraju. Pojazd wyrejestrowany z powodu zniszczenia nie podlega powtórnej rejestracji. Ponadto przepisy projektu wyposażają pojazd w kartę pojazdu i tworzą centralną ewidencję właścicieli i posiadaczy pojazdów.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#StanisławPawlak">Po piąte, projekt ustawy zmienia uprawnienia do kierowania pojazdami. Art. 88 wprowadza — obok dotychczasowych kategorii prawa jazdy — nowe, tj. A1, B1, C1, D1, a jednocześnie zastępuje się prawo jazdy kategorii T, czyli uprawnienia do kierowania ciągnikami rolniczymi, uprawnieniami wynikającymi z kategorii B, C i D. Jednocześnie nie wymaga się uprawnienia do kierowania rowerem, motorowerem lub pojazdem zaprzęgowym od osoby, która ukończyła 18 lat. Nie wiem, czy będzie to dobre rozwiązanie, szczególnie przy uwzględnieniu faktu, że obecnie znaczny udział w wypadkach mają rowerzyści i motorowerzyści. Osobom do lat 18 kartę rowerową i motorowerową wydaje nieodpłatnie dyrektor szkoły, po uprzednim sprawdzeniu kwalifikacji przez nauczyciela wychowania komunikacyjnego, uprawnionego przez dyrektora szkoły albo przez policjanta ruchu drogowego. Uważam jednak, że sprawdzenie kwalifikacji osób ubiegających się o kartę rowerową lub motorowerową powinno się odbywać w jednostkach upoważnionych przez kierownika urzędu rejonowego, posiadających plac manewrowy oraz plac symulujący warunki ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#StanisławPawlak">Po szóste, sprawa bardzo ważna — szkolenia i egzaminowania, uregulowana w art. 101–115. Pozytywnie określono termin, od którego można rozpocząć szkolenie osoby ubiegającej się o uprawnienia do kierowania pojazdami, tj. trzy miesiące przed osiągnięciem przewidzianego w ustawie wieku. Jednostka lub szkoła musi uzyskać zezwolenie na prowadzenie szkolenia, które może być cofnięte na mocy art. 104, a ponowne wydane nie wcześniej niż po upływie dwóch lat. Art. 105 określa, kto może być instruktorem. Nadzór nad szkoleniem sprawuje kierownik rejonowego urzędu rządowej administracji ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#StanisławPawlak">Art. 108 ust. 2 pkt 2 zawiera zbyt ogólnikowe stwierdzenie: „w uzasadnionych przypadkach” i daje zbyt dużą swobodę interpretacji organowi sprawującemu nadzór nad szkoleniem.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#StanisławPawlak">Art. 109 zmienia miejsce egzaminatora, czyniąc go, etatowym pracownikiem zatrudnionym przez dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego, w oparciu o umowę o pracę. Obecny system zleceń może trwać przez 10 miesięcy od daty wejścia w życie ustawy. Uważam jednak, że egzaminator powinien być powołany i odwołany przez wojewodę na takich samych zasadach, jak dyrektor wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego. Natomiast dyrektor ośrodka zatrudniać powinien pozostałych pracowników do obsługi egzaminów oraz prowadzenia innej działalności zgodnie z ustawą. Może tu budzić wątpliwości sprawa wynagrodzeń egzaminatorów, ale ponieważ w art. 121 projektu jest zapis stanowiący, że minister transportu i gospodarki morskiej określi w drodze rozporządzenia szczegółowe warunki gospodarki finansowej ośrodka, a więc również może się tu znaleźć zapis dotyczący ujęcia kosztów związanych z wynagrodzeniem egzaminatorów.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#StanisławPawlak">Dlatego zgłaszam poprawkę do art. 109 ust. 1, proponując zastąpienie słów: „zatrudniony przez dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego” słowami: „powołany przez wojewodę” oraz do art. 110 ust. 1 pkt 7 i art. 111 ust. 3, zastępując w tych artykułach słowa: „dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego” słowem: „wojewodę”. Art. 110 określa, kto może być egzaminatorem, a na mocy art. 111 projektu ustawy egzaminator będzie podlegał kontrolnym badaniom lekarskim w okresach uzależnionych od wieku oraz rodzaju uprawnień do egzaminowania. Natomiast brak jest zapisu o bieżącej praktyce egzaminatora w kierowaniu pojazdem, a więc egzaminatorem może zostać osoba, która posiada prawo jazdy danej kategorii, ale nigdy takiego pojazdu nie prowadziła. Egzaminator będzie posiadał legitymację egzaminatora i świadectwo kwalifikacji. Art. 112 stanowi o nadzorze sprawowanym przez wojewodę nad przeprowadzeniem egzaminów państwowych, a w ust. 2 pkt 4 znalazł się zbyt ogólnikowy zapis mówiący o tym, że wojewoda w uzasadnionych przypadkach może skierować egzaminatora na egzamin. Brak jest bliższego precyzyjnego określenia, jakie to będą przypadki. Ewidencję egzaminatorów będzie nadal prowadził wojewoda, który będzie mógł skreślić egzaminatora z ewidencji w pięciu przypadkach, a ponowny wpis do ewidencji nie może być dokonany wcześniej niż po upływie 2 lat od dnia, w którym decyzja o skreśleniu stała się ostateczna.</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#StanisławPawlak">Na koniec bardzo ważny przepis, zawarty w art. 131 ust. 1 pkt 2, dający delegację odpowiednim ministrom do określenia w drodze rozporządzenia warunków i trybu udzielania upoważnień do zatrzymywania pojazdów lub wykonywania niektórych czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego przez funkcjonariuszy innych organów. Będzie to miało zastosowanie na przykład wobec straży gminnych, tworzonych na podstawie nowej ustawy, której projekt wpłynął do laski marszałkowskiej, a został przygotowany przez komisje sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-58.11" who="#StanisławPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Uważam, że jest to dobry projekt nowego Prawa o ruchu drogowym, który po uzupełnieniu dzisiejszymi poprawkami zgłoszonymi w czasie drugiego czytania i uchwaleniu przez Wysoką Izbę będzie mógł wejść w życie od 1 stycznia 1998 r., zastępując ustawę z dnia 1 lutego 1983 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Pawlakowi.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Jacka Pawlickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JacekPawlicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponuję uwzględnienie następujących zmian w projekcie ustawy Prawo o ruchu drogowym zawartym w druku nr 2200.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#JacekPawlicki">W art. 53 ust. 1 proponowanej ustawy proponuję po pkt. 7 dodać pkt 8 w brzmieniu: „Służby Więziennej”, a dotychczasowy pkt 8 oznaczyć jako pkt 9. Uzasadnieniem dla powyższej zmiany jest to, że pojazdy Służby Więziennej przy wykonywaniu zadań służbowych służą w szczególności do przewozu osób pozbawionych wolności i tymczasowo aresztowanych, często bardzo niebezpiecznych przestępców lub skazanych na długoterminowe wyroki. Pełny wymóg bezpieczeństwa przewozów gwarantować mogą tylko pojazdy specjalnie do tego celu przeznaczone i uprzywilejowane w ruchu drogowym. Jednocześnie pojazdy Służby Więziennej mogą być i są wykorzystywane do pościgów bezpośrednich za osobami pozbawionymi wolności, które dokonały samouwolnienia. Również takie sytuacje przemawiają za tym, aby nadać im status pojazdów uprzywilejowanych, który zresztą dotychczas posiadały. Rozwiązania te są analogiczne do rozwiązań obowiązujących we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Dziwię się więc, dlaczego to umknęło uwadze wysokich komisji podczas prac.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#JacekPawlicki">Druga poprawka dotyczy art. 68 ust. 11. Po pkt. 3 proponuję dodać pkt 4 w brzmieniu: „używanego do celów specjalnych przez Służbę Więzienną”. Uzasadnieniem dla proponowanej zmiany jest to, że pojazdy używane do celów specjalnych Służby Więziennej, a w szczególności tzw. więźniarki, muszą być dostosowane do specjalnych wymogów w zakresie przewozu osób pozbawionych wolności i tymczasowo aresztowanych — są to pojazdy o specjalistycznej konstrukcji z punktu widzenia wymogów bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. Ponadto przeprowadzenie tego uregulowania umożliwi wykonanie zabudowy pojazdów do celów służbowych we własnym zakresie — między innymi przez Służbę Więzienną przy więziennej stacji obsługi samochodów — bez wymogu uzyskiwania odrębnego świadectwa homologacji. Pozostałą część uzasadnienia dołączę do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#JacekPawlicki">Ostatnia poprawka dotyczy tego, aby w art. 2 projektowanej ustawy po pkt. 36 dodać pkt 37 w następującym brzmieniu: „pojazd używany do celów specjalnych — pojazd samochodowy przystosowany w sposób szczególny do przewozu osób lub ładunków, używany przez siły zbrojne, Policję, Urząd Ochrony Państwa, Straż Graniczną, straż pożarną i Służbę Więzienną”. Propozycja wprowadza określenie pojazdu używanego do celów specjalnych i wynika z treści art. 66 ust. 6 i 7 projektu. Należy wskazać, że pojazdy Służby Więziennej używane do celów specjalnych wykorzystywane są do przewozu osadzonych; samochody sanitarne, operacyjno-konwojowe, tzw. więźniarki, nie spełniają ze względu na swoje przeznaczenie ogólnych warunków technicznych dla pojazdów samochodowych do przewozu osób — przedziały dla osadzonych zamknięte są od zewnątrz, brakuje wyjścia awaryjnego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jackowi Pawlickiemu.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#AleksanderMałachowski">Posłowie PSL nie będą więc już proszeni o zabieranie głosu, albowiem ich czas został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jacka Kocjana z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#AleksanderMałachowski">Panom posłom z Sojuszu Lewicy Demokratycznej zostało niespełna 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JacekKocjan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiony do rozpatrzenia w sprawozdaniu połączonych komisji projekt ustawy Prawo o ruchu drogowym należy uznać za czytelny i kompleksowo obejmujący sprawy dotyczące ruchu drogowego akt prawny, wymagający jednak uwzględnienia kilku poprawek. Trzeba stwierdzić, że projektowana ustawa spełnia podstawowe cele postawione przed nią, a mianowicie, po pierwsze, zwiększa bezpieczeństwo ruchu drogowego poprzez zastosowanie szeregu rozwiązań, o których szczegółowo mówił pan poseł sprawozdawca, po drugie, zwiększa bezpieczeństwo obrotu pojazdami.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#JacekKocjan">Dobrze się stało, że zaproponowane rozwiązania zostały wprowadzone w formie projektu nowej ustawy, a nie poprzez nowelizację obowiązującego prawa. Chciałbym wyrazić swoje poparcie dla tej ustawy, a szczególnie zwrócić uwagę na dwa rozwiązania przyjęte przez komisje. Pierwsze to utrzymanie obowiązującej dotychczas dopuszczalnej prędkości na obszarze zabudowanym, tj. 60 km/godz. Proponowane w przedłożeniu rządowym ograniczenie tej prędkości do 50 km/godz., przyjęte w wielu krajach europejskich, w naszych polskich realiach, w aktualnej sytuacji, mogłoby się nie sprawdzić. Przy braku odpowiedniej sieci dróg, a szczególnie braku obwodnic miejskich w wielu naszych miastach oraz przy znacznym wzroście liczby pojazdów samochodowych rozwiązanie to, zamiast prowadzić do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, mogłoby spowodować, zwłaszcza w okresie początkowym, znaczne utrudnienia w tym ruchu, w tym zwiększenie korków na drogach wielu miast z powodu ich małej przepustowości, a przez to niestety mogłoby doprowadzić do powstania nowych zagrożeń i niebezpieczeństw. Rozwiązanie takie można zastosować według mnie dopiero za kilkanaście lat, po zrealizowaniu programu budowy autostrad i odpowiednim rozbudowaniu istniejącej sieci dróg. Na obecnym etapie opowiadałbym się raczej za zintensyfikowaniem działań na rzecz kultury jazdy oraz właściwych zachowań kierowców i pieszych niż za wprowadzaniem ograniczeń prawnych w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#JacekKocjan">Drugim rozwiązaniem godnym podkreślenia jest wprowadzenie dodatkowego dokumentu, tzw. karty pojazdu. Karta będzie wystawiana przez producenta lub importera nowych pojazdów samochodowych, a następnie wydawana nabywcy pojazdu. Karta pojazdu ma każdorazowo być przekazywana, wraz z pojazdem, nowemu właścicielowi, stanowiąc udokumentowanie obrotu pojazdem. Wprowadzenie karty zmierza do utrudnienia obrotu pojazdami pochodzącymi z kradzieży. Sądzę, że to rozwiązanie wraz z utworzeniem centralnej ewidencji właścicieli i posiadaczy pojazdów poprawi bezpieczeństwo obrotu pojazdami.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#JacekKocjan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Opowiadam się za przyjęciem projektu proponowanej ustawy i odrzuceniem wniosków mniejszości. Poprawki, które zamierzałem wnieść do art. 45 i 122, zostały już zgłoszone przez moich przedmówców, a więc nie będę powtarzał ich brzmienia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jackowi Kocjanowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Brachmańskiego, niestety chyba ostatniego z posłów SLD, bo klubowi pozostały niespełna 2 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się skupić na dwóch spośród licznych poprawek, które zamierzam zgłosić w drugim czytaniu, ponieważ są one najbardziej istotne. Po pierwsze, wbrew mojemu przedmówcy opowiadam się za poparciem wniosku mniejszości nr 2, ponieważ w dzisiejszym stanie na terenach podległych urzędom rejonowym woj. zielonogórskiego codziennie ujawnia się 10–12 przypadków fałszowania dokumentów kontroli technicznej, zwłaszcza fałszowania stempli kontroli technicznej pochodzących z innych województw. W związku z tym idea, aby pojazd był kontrolowany na terenie danego województwa, a więc w sytuacji kiedy będzie również możliwość kontroli wzorów stempli i kiedy będą znani ci, którzy dokonują kontroli technicznej pojazdów, wydaje się bardzo słuszna.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#AndrzejBrachmański">I druga idea - myślę, że jest to kwestia filozofii ruchu drogowego w naszym kraju. Mówię tu o art. 14 w związku z art. 26. Otóż ten projekt jakby powtarza ideę zawartą w starym Prawie o ruchu drogowym, iż to pieszy jest szczególnie odpowiedzialny w związku z podejmowaniem decyzji o tym, czy wejdzie na jezdnię, czy nie, nawet na przejściu drogowym. Tymczasem w całej Europie pieszy w mieście jest osobą uprzywilejowaną. Można by nawet powiedzieć, iż na terenach zabudowanych to piesi w swej łaskawości dopuszczają jakby pojazdy do ruchu. W związku z tym uważam, iż pkt 1 lit. a w art. 14 powinien zostać wykreślony, natomiast w art. 26 ust. 1 przed kropką należy dopisać słowa: lub oczekującemu na przejście. Chodzi o to, żeby było tak, jak w całej Europie - osoba, która oczekuje na przejście, chce przejść przez drogę, ma po prostu pierwszeństwo, samochód musi się zatrzymać. Przy obecnie proponowanym zapisie będziemy znowu mieli do czynienia z roztrząsaniem enigmatycznej dosyć kwestii, czy ktoś wtargnął bezpośrednio przed samochód, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#AndrzejBrachmański">I druga sprawa, o której chciałbym powiedzieć, dotyczy art. 72 ust. 1 pkt 4. Jeśli pan marszałek pozwoli, odszukam ten artykuł i krótko powiem, o co chodzi. Otóż w tym artykule mówi się, iż jednym z dokumentów, na którego podstawie dokonuje się rejestracji, jest dowód rejestracyjny pojazdu, jeśli był zarejestrowany. Taki zapis praktycznie wyeliminuje możliwość prywatnego importu samochodów, ponieważ na przykład w Niemczech samochód posiada dwa dokumenty, to jest Fahrzeugbrief, czyli to, co jest odpowiednikiem naszego dokumentu, i Fahrzeugschein, czyli kartę wozu. Jeżeli samochód w Niemczech jest sprzedawany obcokrajowcowi, odpowiednik naszego dowodu rejestracyjnego jest zabierany, pozostaje w tamtejszym urzędzie. W związku z tym osoba, która by go tu przywiozła, nie miałaby dowodu rejestracyjnego i nie miałaby możliwości zarejestrować tego samochodu. Taki przepis bije w prywatny import samochodów, co moim zdaniem jest nieuprawnione.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#AndrzejBrachmański">Panie marszałku, ponieważ czas na moje wystąpienie się skończył, pozwolę sobie pozostałe poprawki zgłosić na piśmie. Chciałbym jednak powiedzieć, iż uważam, iż w art. 129 należy dodać ust. 6 o następującej treści: „Uprawnienia, o których mowa w art. 129, czyli policyjne, przysługują odpowiednio: funkcjonariuszom Straży Granicznej w strefie nadgranicznej, funkcjonariuszom celnym w obrębie przejść granicznych oraz funkcjonariuszom Głównej Inspekcji Celnej w trakcie wykonywania przez nich czynności służbowych”. W innym przypadku celnicy nie będą mieli np. możliwości sprawdzania nacisku na oś pojazdu, który wjeżdża do Polski, a myślę, że jest to jeden z ważnych czynników, który powinniśmy uwzględnić.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#AndrzejBrachmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że - oprócz tych uregulowań, do których pozwalam sobie zgłosić poprawki - jest to dobry kodeks drogowy i będę mógł z czystym sumieniem za nim głosować po uwzględnieniu poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Brachmańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#AleksanderMałachowski">Był to ostatni mówca, ponieważ czas przeznaczony na dyskusję w tym punkcie porządku dziennego został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#komentarz">(Poseł Władysław Adamski: Jeśli można, pytanie...)</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#AleksanderMałachowski">Do kogo pan poseł Adamski pragnie skierować pytanie?</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#komentarz">(Poseł Władysław Adamski: Do pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WładysławAdamski">Panie Marszałku! Mam kilka pytań do pana ministra, pytań będących efektem dzisiejszej debaty.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WładysławAdamski">Po pierwsze, chciałbym zapytać pana ministra o ocenę zapisu, który mówi o obowiązku oznakowania dzieci poruszających się po zmierzchu poza obszarem zabudowanym. Chodzi tu o światła odblaskowe.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#WładysławAdamski">Panie ministrze, chciałbym się dowiedzieć, w jaki sposób państwo zamierzacie dotrzeć z informacją o tym przepisie do szerokich kręgów społecznych, pomijając to, co wynika z dzisiejszej debaty. Rozumiem bowiem, że łatwo będzie z informacją dotrzeć do tych, którzy będą zaliczać egzaminy na prawo jazdy, być może do grupy dzieci, jeśli zostanie wdrożony odpowiedni program edukacyjny, ale przecież chodzi tu o rodziców, którzy będą niejako ponosić, być może, konsekwencje za nieprzestrzeganie tej normy prawnej. A nie chodzi o to, aby ponosili konsekwencje, tylko o to, aby mogli wywiązać się z nałożonego na nich obowiązku prawnego. To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#WładysławAdamski">Następne pytanie dotyczy faktu, że ustawa nie przewiduje czasowego wyrejestrowania pojazdów, a następnie ich zarejestrowania, co — jak tłumaczył poseł sprawozdawca — znakomicie utrudni rejestrację pojazdów kradzionych, i zgadzam się z tym w zupełności. Mam jednak pytanie: Czy pana zdaniem ten przepis nie jest zbyt radykalny? Dlaczego? Dlatego że być może niektóre osoby będą w takiej sytuacji — choćby z powodów materialnych — że zostaną zmuszone do wyrejestrowania pojazdu, a nie znajdą w odpowiednim czasie nań nabywcy, mimo że jest on w najlepszym stanie technicznym. Czy wówczas także ten pojazd będzie kasowany? Jeśli bowiem nie ma możliwości ponownego zarejestrowania pojazdu, to tak to trzeba określić. W związku z tym moje pytanie sprowadza się do takich spraw: Czy ten przepis będzie bezwzględnie egzekwowany, czy też będą uwzględniane pewne sytuacje życiowe, ludzkie, losowe, mówiąc najkrócej?</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#WładysławAdamski">Ostatnie pytanie dotyczy ograniczenia prędkości na obszarze zabudowanym do 60 lub do 50 km/h, co proponuje się we wniosku mniejszości. Chciałbym zapytać, panie ministrze: Czym te ograniczenia są podyktowane, czym uzasadniona jest liczba 60, a czym 50 km/h? Czy wynika to z prowadzonych analiz i badań na obszarze kraju w ciągu ostatnich lat, czy też jest to wynik odniesienia się do przepisów obowiązujących w krajach Unii Europejskiej? Czy też może były zupełnie inne przesłanki leżące u podstaw tych propozycji? Prosiłbym uprzejmie pana ministra o wyjaśnienie tych kwestii. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Świrepo, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytania do posła sprawozdawcy. Wiadomo, że każde ograniczenie prędkości pojazdów owocuje zmniejszeniem liczby wypadków, liczby zabitych i rannych. Czy mógłby pan podać, jakie będą konsekwencje przyjęcia wniosku mniejszości zmniejszającego prędkość na terenie zabudowanym z 60 do 50 km/h? O ile mniej osób zginie? O ile mniej będzie rannych? Jak należy interpretować zapis art. 60 ust. 3, że używanie łańcuchów przeciwślizgowych na oponach jest dozwolone tylko na drodze pokrytej śniegiem? Czasem na odcinku 20 km jest 10 odcinków kilometrowych bez śniegu. Czy kierowca, zgodnie z zapisem, będzie musiał zdejmować łańcuchy, a jeżeli nie zdejmie, to popełni wykroczenie?</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#JanŚwirepo">Chciałbym zgłosić poprawkę do art. 65 dotyczącego wydawania zgody na prowadzenie różnych imprez na drogach publicznych, w tym wyścigów kolarskich. Jako prezes klubu kolarskiego i organizator jestem zainteresowany, aby zezwoleń, szczególnie na wyścigi po drogach lokalnych, nie trzeba było uzyskiwać od wojewody, lecz raczej aby je uzyskiwać od organów, które nadzorują drogi lokalne, a więc od wójta, burmistrza czy kierownika urzędu rejonowego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Borka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#RomanEdwardBorek">Panie Marszałku! Nie wiem, do kogo skierować pytanie, czy do pana posła sprawozdawcy, czy do pana ministra, ale myślę, że któryś z panów mi odpowie. Moje pytanie dotyczy trzech artykułów: 73, 74 i 97. Chodzi tu o rejestrację pojazdów i wydawanie praw jazdy. Zapisy w tych artykułach mówią jasno, że rejestracji i wydawania praw jazdy dokonuje kierownik urzędu rejonowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania. Chciałem spytać, czy ten zapis wyklucza spisanie porozumienia pomiędzy kierownikiem rejonu a wójtem, burmistrzem, prezydentem miasta.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#RomanEdwardBorek">Na dzień dzisiejszy rejestracja pojazdów odbywa się w gminach na mocy zawartych porozumień, o których tutaj wspomniałem. Czy takie sformułowanie zapisu wyklucza spisanie takiego porozumienia? Czy w ogóle uzasadnione jest przenoszenie rejestracji pojazdów i wydawania praw jazdy tylko i wyłącznie w zakres kompetencji kierowników rejonu? Wygląda to na robienie reformy kosztem społecznym, bo nie wiem, czy urzędy rejonowe są w stanie przepuścić przez swoją administrację tak wielką ilość rejestracji pojazdów, jaka jest w tej chwili. Czy w dobie komputerów, telefonizacji jest to konieczne? Czy rzeczywiście obywatel nie powinien mieć bliżej do punktu rejestrowania pojazdu? Oczywiście, jakaś ewidencja powinna być. Wykorzystując sieć komputerową, w ciągu kilku minut możemy mieć przecież, a przynajmniej powinniśmy mieć, właściwe dane z centralnego banku danych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanibułę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać trzy pytania panu ministrowi Liberadzkiemu. Pytanie pierwsze. Ustawa jest nowelizowana bardzo szeroko, odpowiedzialnie, tak jak oczekiwane jest to przez nasze społeczeństwo. W związku z tym chciałbym zapytać: Kiedy, kto i jakie poniesie koszty finansowe wprowadzenia wszystkich nowych elementów, które są przewidziane w nowelizacji tej ustawy? Byłoby dobrze, gdyby pan minister mógł to trochę sprecyzować. Wiadomo, że chodzi o karty pojazdu, nowe znaki drogowe, inne rozstrzygnięcia itd.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#RyszardStanibuła">Następne pytanie. Panie ministrze, chciałbym zapytać o to, jak należałoby pomóc rozwiązać następujący problem. Swego czasu byłem zaproszony w Zamościu na egzamin prawa jazdy kategorii T, tzw. ciągnikowego, wprowadzonego dla rolników. Powszechnie rolnicy nie zdają tego egzaminu, ponieważ nie mogą precyzyjnie wycofać przyczepy dwuosiowej po łuku jezdni lub nie wjeżdżają do tzw. koperty i niestety, egzamin nie zostaje zaliczony. W naszym województwie jest to nagminne; nie wiem, czy taka sytuacja jest też w innych województwach. W związku z tym chciałbym zapytać, jak pan to widzi. Rolnicy postulują, by zamienić przyczepę dwuosiową na jednoosiową, co ułatwiałoby zdanie tego egzaminu. Nie chodzi przecież o tak precyzyjny manewr, co do centymetra, żeby wjechać do tej koperty, lecz chyba o inne, ważniejsze umiejętności. Natomiast dla rolników stanowi to poważny problem.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#RyszardStanibuła">I kolejne, trzecie pytanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#AleksanderMałachowski">Wszystko, co pan mówi, niezupełnie można nazwać pytaniami. Państwo, którzy w związku z wyczerpaniem czasu nie mogli zabrać głosu, posłużyli się manewrem - zapisali się do zadania pytań. Prosiłbym jednak o konkretne pytanie, bo to, co pan mówi, jest jakby polemiką z egzaminatorami, nie jest to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#RyszardStanibuła">Panie marszałku, właśnie chciałbym zapytać o to, jak pan minister widzi rozstrzygnięcie tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#RyszardStanibuła">Następnie, trzecie pytanie. Stan dróg na tzw. ścianie wschodniej jest fatalny i oczywiście budzi poważne zastrzeżenia; jeśli chodzi o Prawo o ruchu drogowym, to wiadomo, że nie jest to możliwe do zrealizowania...</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, proszę o pytania, minister zna stan dróg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#RyszardStanibuła">Czy pan minister nie widzi potrzeby skierowania dodatkowych środków na remonty dróg związane z bezpieczeństwem ruchu drogowego w rejonie tzw. ściany wschodniej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, żeby jednak byli państwo łaskawi zadawać konkretne pytania.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Grabałowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WojciechGrabałowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ myślę, że sięgnęliśmy chyba w kilku punktach granic absurdu, chciałbym uzyskać odpowiedź na następujące pytania.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WojciechGrabałowski">Jak pan minister wyobraża sobie wyegzekwowanie obowiązku noszenia o zmierzchu przez dzieci świateł odblaskowych? Kolega pytał o to, jak pan minister zamierza dotrzeć z informacją o tej sprawie. Chciałbym uzyskać precyzyjną odpowiedź na pytanie, jak zamierzamy wyegzekwować ten przepis.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#WojciechGrabałowski">I druga sprawa. Jak można wyegzekwować prędkość 50 km/h w obszarze zabudowanym, jeżeli praktycznie we wszystkich większych miastach szybkość 60 km/h jest nie do wyegzekwowania? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Gołębiewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WiesławGołębiewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam tylko jedno pytanie. Wolałbym je skierować do ministra spraw wewnętrznych i administracji, ale z konieczności muszę skierować do ministra transportu, który ma tu delegację na podstawie zapisu w art. 80 ust. 3; minister spraw wewnętrznych i administracji ma bowiem konsultować się, porozumiewać z ministrem transportu i gospodarki morskiej.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WiesławGołębiewski">Panie ministrze, chciałbym zapytać o to, czy na podstawie tejże delegacji ma pan całkowitą determinację, aby stworzyć ogólnopolski komputerowy system ewidencji pojazdów, zapewniający pozbawionemu pojazdu właścicielowi i innym uprawnionym natychmiastowy dostęp do tych danych, mający na celu odzyskanie pojazdu. Uważam bowiem, że bez komputerowego systemu ewidencji pojazdów będzie to tylko fikcyjny zapis. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Marczewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MarianMirosławMarczewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam cztery pytania do pana ministra bądź do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#MarianMirosławMarczewski">Jakimi przesłankami kierowaliście się państwo, proponując zapis art. 109 ust. 2, w którym jest powiedziane, że egzamin państwowy na prawo jazdy kategorii T jest organizowany poza wojewódzkim ośrodkiem egzaminacyjnym, czyli w rejonowych ośrodkach egzaminacyjnych. Tak się składa, że jestem egzaminatorem o ponad 20-letnim stażu i mogę powiedzieć, że praktycznie nie ma egzaminów tylko na prawo jazdy kategorii T, czy prawie ich nie ma. One są zawsze łączone. Zdaje się egzamin na prawo jazdy kategorii B, A i dodatkowo T. Będzie więc tak, że część egzaminu będzie się zdawało w ośrodku wojewódzkim, część - w rejonowym. Rozumiem, że gdyby ktoś zdawał tylko na prawo jazdy kategorii T i gdyby wyraził zgodę na zdawanie w ośrodku rejonowym, to jest to do przyjęcia. Natomiast obowiązkowe zdawanie na prawo jazdy kategorii T w rejonowym ośrodku egzaminacyjnym byłoby chyba niewłaściwe. Prosiłbym o odpowiedź na to pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#MarianMirosławMarczewski">Po drugie, prosiłbym o odpowiedź odnośnie do art. 144 ust. 6. Jakimi przesłankami kierowaliście się państwo, wprowadzając zapis, który mówi, że osoby wykonujące czynności diagnosty w dniu wejścia w życie ustawy na podstawie dotychczasowych przepisów uważa się za spełniające wymagania określone ustawą? W ostatnim czasie na stacje diagnostyczne nałożono obowiązek doposażenia, wyposażenia w wysokiej klasy, bardzo drogi sprzęt specjalistyczny i uważam, że diagności powinni także przejść weryfikację - tak chociażby, jak proponowane to jest w odniesieniu do instruktorów nauki jazdy. Prosiłbym o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#MarianMirosławMarczewski">Następne pytanie dotyczy egzaminatorów. Mianowicie proponuje się zapis, że osoby, które są egzaminatorami, mogą wykonywać swoje czynności w okresie 10 miesięcy od dnia wejścia w życia ustawy na podstawie umowy zlecenia. Otóż z mojego doświadczenia z województwa, które reprezentuję, a także z kilku ościennych, wynika, że w ogóle brakuje egzaminatorów. Gdyby wszedł ten system, który jest tutaj proponowany, spowodowałoby to, że po prostu liczba egzaminatorów byłaby niewystarczająca. Chodzi mi tutaj o to, żeby ewentualnie przedłużyć ten okres, w którym jest możliwe zatrudnienie dotychczasowych egzaminatorów. Czy nie byłoby to sensowne? Czy państwo nie odbieracie sygnałów, że gdybyśmy wdrożyli ten system - zresztą niezły - po prostu mogłoby zabraknąć egzaminatorów?</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#MarianMirosławMarczewski">I ostatnie pytanie. Otóż w art. 145 ust. 4 upoważnia się wojewodę do udzielenia wojewódzkiemu ośrodkowi ruchu drogowego jednorazowej pożyczki na cele inwestycyjne na okres nie przekraczający 2 lat. Pytanie jest takie: Skąd wojewoda ma wziąć te środki? To są środki naprawdę bardzo duże. W budżecie wojewody ich nie ma. Zorganizowanie tego ośrodka to jest koszt kilkunastu miliardów starych złotych. Jest tutaj także, muszę przyznać, sugestia wojewody, żeby doprecyzować, skąd mają być te środki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#StanisławPawlak">Mam dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#StanisławPawlak">Pierwsze pytanie - do pana posła sprawozdawcy. Otóż w art. 117 ust. 2 mówi się, że ośrodek może wykonywać inne zadania z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Chciałbym zapytać, jakie to zadania, przez kogo zlecone, przez kogo wykonywane, w jakim zakresie, na jakich zasadach, ponieważ nie ma rozwinięcia, czym w zasadzie, poza organizowaniem egzaminów, wojewódzki ośrodek ruchu drogowego winien się zajmować, a wiemy, że on powinien organizować przede wszystkim egzaminy państwowe i z tego czerpać dochody, a w ślad za tym prowadzić działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#StanisławPawlak">Drugie pytanie - do pana ministra. Czy pan minister mógłby odpowiedzieć na pytanie, jaka jest ocena zasobu kadr egzaminatorów w poszczególnych województwach właśnie w perspektywie ustanowienia etatowych egzaminatorów, o których mówił pan poseł Marczewski? Czy wprowadzając etat egzaminatora z dniem 1 listopada 1998 r., biorąc pod uwagę terminy przewidziane w ustawie, w każdym województwie zapewni się minimalną liczbę egzaminatorów, ażeby oni mogli siedzieć w ośrodku i czekać na klientów od godzin rannych do godzin wieczornych? Da się im także prawo do urlopu, prawo do choroby - do tego, z czego dzisiaj egzaminatorzy nie korzystają, gdyż pobierają tylko pieniądze za faktycznie wykonaną pracę, a nie za obecność w ośrodku egzaminowania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Nowickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#JózefNowicki">Panie ministrze, jedno pytanie. Dość powszechna jest opinia, że obecnie obowiązujący system kategorii praw jazdy jest jasny, czytelny. Stąd moje pytanie: Jakie jest uzasadnienie propozycji zawartej w projekcie ustawy tak skomplikowanego systemu kategorii praw jazdy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Onyszkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#JanuszOnyszkiewicz">Panie ministrze, odnośnie do spraw rowerowych. Chodzi mi o art. 33 ust. 3, który brzmi w sposób następujący: „Kierującemu rowerem lub motorowerem zabrania się jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu”. Otóż muszę powiedzieć, że niesłychanie często jadę obok innego samochodu, rozumiem, że obok innego roweru może być trudniej. Jeżeli nie będę mógł tak jechać, to w ogóle nie będę mógł jechać. W związku z tym chciałbym zapytać: Czy przypadkiem ten artykuł nie jest sformułowany zbyt rygorystycznie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#AleksanderMałachowski">Może to jest podstęp, żeby rowerzyści w ogóle nie mogli jeździć, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Kisielewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#HenrykKisielewski">Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. W sprawozdaniu komisji, które zajmowały się projektem ustawy Prawo o ruchu drogowym, mówi się, że badanie techniczne pojazdów będzie się przeprowadzać w stacji kontroli w województwie, w którym jest zarejestrowany pojazd. Uważam, że propozycja ta jest zbyt restrykcyjna i godzi w rolników jako posiadaczy ciągników i przyczep rolniczych. W tym wypadku rolnicy mający pod ręką w sąsiednim województwie stację diagnostyczną będą musieli pokonywać ciągnikiem nieraz znaczne odległości do stacji we własnym województwie. Czym i czyim interesem kierowała się zatem komisja, jeśli chodzi o tę propozycję?</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#HenrykKisielewski">Drugie pytanie kieruję do pana ministra Liberadzkiego. Proponowane Prawo o ruchu drogowym, z uwagi na zagrożenia, jest restrykcyjne i takie musi być. Z tym się zgadzam. Dlaczego w proponowanym prawie brak jest sformułowań bądź propozycji odnoszących się do wszystkich korzystających z dróg, do fair play, co znacznie ułatwiłoby wszystkim życie, a także w niektórych sytuacjach pozwalałoby ocalić życie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#AleksanderMałachowski">Zostało jeszcze dwoje pytających.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanka Wilczyńska, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#ZofiaWilczyńska">Panie ministrze, odnośnie do art. 2 pkt. 25 i 18. Czy istnieje możliwość szczegółowego zapisania, ażeby wózki inwalidzkie poruszające się poboczem drogi bądź osoby popychające te wózki lub ciągnące je były szczególnie oznakowane? To jest jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#ZofiaWilczyńska">Drugie pytanie. Z natury rzeczy i z racji swojej działalności zajmuję się problematyką dziecięcą. Pan poseł Grabałowski wysunął problem dzieci poruszających się poza obszarami zabudowania. Czy istnieje u nas możliwość - a taki wniosek również złożyłam - obowiązkowego wprowadzenia szczególnego oznakowania wszystkich dzieci, a także dorosłych, to znaczy pieszych poruszających się w obrębie zabudowania i poza obrębem zabudowania? Na przykład w krajach skandynawskich każde dziecko wychodzące poza miasto, poza swój dom jest szczególnie oznakowane. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#AleksanderMałachowski">Ostatni jest pan poseł Halber, proszę uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#AdamHalber">Czcigodny Panie Marszałku! Szanowny i Niezwykle Kompetentny - przynajmniej w moich oczach - Panie Ministrze! Mam do pana pytanie, w którym będę się odwoływał właśnie do tak wysoko przeze mnie cenionych pańskich kompetencji. Otóż pewnego rozgłosu nabrała, dzięki prasie, zgłoszona poprawka dotycząca zakazu rozmowy przez telefon komórkowy podczas prowadzenia samochodu. Ponieważ jest także inna, może nie tak popularna poprawka, której jestem autorem, dotycząca zakazu palenia tytoniu za kierownicą, chciałbym zapytać i odwołać się do niewątpliwych pańskich kompetencji: Jak pan sądzi, co stanowi większe zagrożenie dla ruchu drogowego: rozmowa przez telefon komórkowy czy jazda z zapalonym papierosem, który w każdej chwili może wypaść, a popiół może zaprószyć oko? To jest dla mnie niezwykle istotne pytanie, gdyż od tego uzależniam głosowanie nad poprawką w sprawie telefonii. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#AleksanderMałachowski">Zbliżamy się do swoistego rekordu. Jest sto poprawek - czyli to już jest konstytucyjny wymiar - i 13 posłów zadających pytanie.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#AleksanderMałachowski">Nikt już się nie zgłasza, by zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem pana ministra transportu i gospodarki morskiej Bogusława Liberadzkiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#BogusławLiberadzki">Panie Marszałku! Panie Posłanki, Panowie Posłowie! Ustawa, którą dzisiaj się zajmujemy, jest jedną z tych ustaw, które rzeczywiście nam towarzyszą na co dzień, zarówno w dzień roboczy, jak i świąteczny, ponieważ reguluje jedną z podstawowych funkcji, będącą warunkiem życia, czyli poruszanie się w sposób wykorzystujący ważne osiągnięcie cywilizacyjne, czyli samochód i odpowiednio przystosowaną drogę. Ranga, którą Wysoka Izba nadała tej ustawie, czas jej poświęcony, liczba głosów, opinie i zmiany w stosunku do projektu rządowego, a także dyskusja dzisiejsza świadczą o tym, iż rzeczywiście mamy do czynienia z jednym z podstawowych aktów prawnych dla naszego postępowania, z zachowaniem zasady fair play, i organizacji życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#BogusławLiberadzki">Projekt, który tutaj przedstawiamy, jest owocem prawie rocznej pracy powołanej przez Sejm do jego rozpatrzenia podkomisji, której przewodniczył pan poseł Andrzej Szarawarski. Chciałbym już teraz, zanim spróbuję odpowiedzieć solidarnie z panem posłem na postawione pytania, wyrazić głęboki szacunek dla pana posła Szarawarskiego jako przewodniczącego i wszystkich pań i panów posłów, którzy wnieśli swój wkład w prace nad tym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#BogusławLiberadzki">Projekt zawiera zmiany formalne w stosunku do przedłożenia rządowego poprzez przyjęcie nowej struktury aktu prawnego, co, nie ukrywam, spowodowało, że jest bardziej czytelny, lepszy. Komisja w sposób odmienny od zaproponowanego przez rząd uregulowała w przedłożonym projekcie trzy zagadnienia. Po pierwsze, chodzi o dopuszczalną prędkość pojazdów, i tu jest to słynne 50 km/h, po drugie, o rejonizację badań technicznych pojazdów, po trzecie, o sprawy centralnej ewidencji pojazdów i kierujących.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#BogusławLiberadzki">Zacznę od spraw dotyczących prędkości pojazdów.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#BogusławLiberadzki">Zaproponowana w projekcie rządowym redukcja dopuszczalnej prędkości na obszarze zabudowanym do 50 km/h wiąże się z oczekiwaniem, iż powinno to w sposób znaczący przyczynić się do zmniejszenia liczby ofiar wypadków drogowych, w szczególności zaś liczby zabitych. W raporcie Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu w Brukseli z 25 stycznia 1995 r. pt. „Redukcja wypadków drogowych spowodowanych nieodpowiednią prędkością” stwierdzono m.in., że zmniejszenie dopuszczalnej prędkości o 1 km/h powoduje 3-procentowe zmniejszenie liczby wypadków, analiza wypadków z udziałem pieszych wskazuje, iż przy prędkości ok. 50 km/h udział zabitych pieszych przy potrąceniu wynosi 45%, a przy prędkości ok. 60 km/h udział ten wynosi 85%, czyli każdy uderzony pieszy przy prędkości samochodu 60 km/h ma prawie dwukrotnie mniejsze szanse przeżycia, niż w wypadku gdy pojazd porusza się z prędkością 50 km/h, a więc pod względem bezpieczeństwa jest to istotna sprawa. Podobnie — przepraszam znów za to słowo, ale dotyczy to bardzo istotnej sprawy — jak „trafiony, lecz nie zatopiony”, mówiąc językiem gry w okręty, ma szansę doznać znacznie mniejszych obrażeń ciała.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#BogusławLiberadzki">I trzecia sprawa, która z tego raportu wynika - otóż we wszystkich krajach Wspólnoty Europejskiej przyjęto jako konieczne ograniczenie prędkości na obszarze zabudowanym do 50 km/h. Biorąc to pod uwagę, mam, jako nadzorujący także rządowy program dostosowania polskiego transportu do reguł stosowanych w krajach Unii Europejskiej, obowiązek przedłożenia Wysokiej Izbie takiego wniosku. Wysoka Izba raczy się do tego odnieść.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#BogusławLiberadzki">Chciałbym także wyraźnie powiedzieć, iż różnica w stosunku do obecnej sytuacji polega na tym, że teraz jest przepis ograniczający prędkość do 60 km/h — obniżamy ją w miastach, to się zdarza, znakami do 50 czy 30 km/h — ten zaś zapis, o który wnosimy, z punktu widzenia technicznego oznaczałby, że regułą jest prędkość 50 km/h, ale możemy na tych ciągach prowadzących przez miasto — bo był wyrażany taki pogląd w dyskusji — gdy zachodzi potrzeba — przepraszam za żargon — szybkiego odkorkowania miasta, umieścić tablicę oznaczającą, że dopuszczalna jest np. prędkość 70 czy 80 km/h, zależnie od warunków drogowych i warunków ruchu. Nie oznacza to więc, że to ograniczenie do 50 km/h nas wszystkich „zamyka”, jest to reguła — jej skutki zostały przedstawione wcześniej — a od niej można stosować odstępstwa. To właśnie zarząd dróg powinien te odstępstwa stosować.</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#BogusławLiberadzki">I jeszcze, proszę państwa, informacja o charakterze uzupełniającym. Prędkość, do której w większości się przyzwyczailiśmy — ja też jeżdżę po mieście i sam prowadzę samochód, na razie jeszcze, odpukać, bez wypadku — tzn. 60 km/h, jest dopuszczona na obszarze zabudowanym w takich krajach, jak (i jedynie zresztą): Bułgaria, Rumunia, Rosja, Słowacja i na razie Polska. Sprawa ograniczenia prędkości do 60 czy 50 km/h była także przedmiotem obrad Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, której przewodniczył pan premier Włodzimierz Cimoszewicz. Rada ruchu drogowego, po zapoznaniu się z przygotowanym pod auspicjami ministerstwa transportu programem poprawy bezpieczeństwa na drogach „Gambit”, także opowiedziała się zdecydowanie za obniżeniem dopuszczalnej prędkości i zostałem upoważniony do zgłoszenia tej propozycji Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#BogusławLiberadzki">Padło tu pytanie: Co nam da, jeśli chodzi o liczbę osób, które mogą stracić życie lub przeżyć, zmniejszenie prędkości z 60 do 50 km/h? Otóż zgodnie z wynikami przeprowadzonych badań i według wspomnianego programu „Gambit” oznacza to zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych w wypadkach o 360–400. Tyle istnień ludzkich, zgodnie z wynikami badań i opiniami ekspertów, którzy to badali, można oszczędzić.</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#BogusławLiberadzki">Państwo byli uprzejmi poruszyć sprawę bezpieczeństwa dzieci na drogach, zwłaszcza o zmierzchu itd. - całego pakietu kwestii bezpieczeństwa ruchu drogowego. Otóż chciałbym bardzo wyraźnie podkreślić, że nie tylko nadany został priorytet sprawom bezpieczeństwa ruchu drogowego, naszego - tj. posiadaczy pojazdów - bezpieczeństwa, lecz rząd wręcz z determinacją pragnie dokonać - zadeklarował to jeszcze premier Oleksy, a powtórzył premier Cimoszewicz - radykalnego postępu w zakresie bezpieczeństwa ruchu, ucywilizowania, i tego słowa też się nie waham użyć, sposobu posługiwania się pojazdem samochodowym, a także zapewnić tym, którzy powinni być wyposażeni w instytucję sankcji, realną możliwość wyegzekwowania tych sankcji. Poświęcono - i to pan poseł sprawozdawca przedstawiał - dużo uwagi i nowych rozwiązań zwłaszcza tym najsłabszym w ruchu drogowym: dzieciom, niepełnosprawnym, pieszym, a także rowerzystom.</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#BogusławLiberadzki">Spodziewamy się, że jeśli chodzi o ten obowiązek, o który pan poseł pytał, czyli o sprawę dzieci poruszających się po zmierzchu i o to, jak dotrzeć do świadomości społecznej, w tym rodziców... Przedmiotem obowiązkowym w szkołach jest i będzie wychowanie komunikacyjne. Być może jest tu swego rodzaju paradoks, bo pierwsze rozeznanie wskazuje, iż 40% nauczycieli, którzy prowadzą zajęcia z wychowania komunikacyjnego w szkołach, nie ma prawa jazdy. Niemniej chcielibyśmy, aby przynajmniej teoretycznie i poprzez pokazy dotrzeć do świadomości dziecka. Wyposażamy szkoły w światełka odblaskowe, i na to w roku ubiegłym było przeznaczonych, o ile dobrze pamiętam, 20 mld zł. Chcemy także, żeby szkoły i rodzice, dzięki funkcjom wywiadówki, a także poprzez programy radiowe i telewizyjne, a także artykuły w prasie, uzmysłowili sobie, jak ważne jest to, że dzieci po zmierzchu muszą być widoczne.</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#BogusławLiberadzki">Proszę państwa, jest to normalna praktyka, i widziałem to osobiście, w wielu krajach Europy Zachodniej, w Stanach Zjednoczonych - na każdym tornistrze, każdym okryciu wierzchnim jest przytwierdzone światełko odblaskowe.</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#komentarz">(Poseł Zofia Wilczyńska: Jest to element ubioru...)</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#BogusławLiberadzki">I to jest po prostu element stroju. Ponadto nasze społeczeństwo z tego punktu widzenia rzeczywiście wymaga kształtowania świadomości. Bo proszę popatrzeć: Najczęściej, zwłaszcza na terenach pozamiejskich, ale także w niedużych miastach, ubieramy siebie i swoje dzieci w szare, czarne czy generalnie ciemne rzeczy. No i kiedy jest zmrok, zmierzch, ciemno ubrane nieduże dziecko, nie oznaczone - nieszczęście jest bardzo blisko.</u>
          <u xml:id="u-96.14" who="#BogusławLiberadzki">Dlatego chcielibyśmy móc zarówno nadal wspierać finansowo te akcje, jak i dotrzeć do świadomości społeczeństwa: przez nauczycieli, przez środki masowego przekazu i po prostu, wtedy gdy będzie trzeba, za pomocą sankcji i nawet karania.</u>
          <u xml:id="u-96.15" who="#BogusławLiberadzki">Drugie pytanie dotyczyło czasowego wyrejestrowywania - czy przepisy nie są zbyt radykalne itd. Proszę państwa, jakie są przesłanki dla czasowego wyrejestrowywania samochodów i co to oznacza? Względy materialne. Przede wszystkim jest to sprawa podatku od posiadania samochodu - czy płacimy, czy nie płacimy. Bo pamiętajmy, że jeżeli się rejestruje czy będzie rejestrować pod rządami tej ustawy, będzie trzeba ponieść pewne koszty, tak jak zawsze, dotyczące tablicy rejestracyjnej. Ale wyrejestrowanie oznacza, że trzeba ją zwrócić. Potem trzeba ją będzie znowu kupić. Trzeba będzie ponieść koszty uzyskania zupełnie nowych dokumentów, które pod względem zasobu informacyjnego będą tylko nieco odbiegać od dotychczasowych, ale pod względem kosztu ich wydania to będzie dokument podobny, jeśli chodzi o zabezpieczenie, do banknotu. I oczywiście należy się liczyć z tym, że koszty manipulacyjne będą się z tego tytułu zmieniać.</u>
          <u xml:id="u-96.16" who="#BogusławLiberadzki">Zatem zostaje kwestia w zasadzie fiskalna, czyli podatek od posiadania samochodu, który może być jedynie, jak sądzę, przesłanką. Będziemy wspierać - mam tutaj jeszcze nieostateczne stanowisko Rady Ministrów, ale także po swojej stronie stanowisko premiera - projekt poselski ustawy o finansowaniu dróg publicznych, który zakłada także wyeliminowanie w dzisiejszej formie podatku od posiadania samochodu. Zatem ten argument niejako też wypadnie.</u>
          <u xml:id="u-96.17" who="#BogusławLiberadzki">Ponadto kwestia, czy czasowe wyrejestrowanie samochodu jest zwyczajnie bezpieczne, jeśli chodzi o kradzieże samochodów. Nie jest taka forma przynajmniej znana szeroko gdzie indziej. Uważamy, że powinna być forma jako taka czasowego wyrejestrowania, jednak radykalnie ograniczona. A zamiarem było to, żeby taka instytucja czasowego wyrejestrowania nie istniała. Taka była przesłanka. Powiedziałem, czym to jest podyktowane. A drugie pytanie pana posła: 50 czy 60 km/godz.? Niech mi wolno będzie uznać, że na to pytanie już odpowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-96.18" who="#BogusławLiberadzki">Pan poseł Borek pytał o sprawy związane z rejestracją, prawami jazdy itd. Jeśli chodzi o kierownika urzędu rejonowego, to czy to wyklucza porozumienie z gminą, czy jest to uzasadnione, bo przecież w czasach komputerów itd. Ano właśnie dlatego, że są to czasy komputerów i dlatego że mówimy o rejestrowaniu samochodów, a nie jakiegoś bardzo wolnego zaprzęgu. Wydaje się, że komputer można postawić, jeżeli koszt jego postawienia, techniczna możliwość korzystania z niego i stopień obciążenia to uzasadniają. Wtedy mówilibyśmy o 300 punktach rejestrowania pojazdów. To będzie oznaczać zainstalowanie sieci 300 końcówek komputerowych. Czyli mamy zestaw: końcówka, komputer, drukarka i urządzenie do foliowania, tj. zabezpieczenia trzech dokumentów: karty pojazdu, dowodu rejestracyjnego i ewentualnie zakodowanie tego lub wydanie po raz pierwszy prawa jazdy. Te trzy dokumenty oraz tablica rejestracyjna w systemie dekodowania przewidzianego przy sprawdzaniu powinny w taki sposób określać właściciela, cechy jego samochodu, żeby można było powiedzieć przy każdym przeglądzie czy sprawdzeniu policyjnym, czy jest możliwość, że jest to samochód skradziony, czy został skradziony 15 minut temu, czy to było zgłoszone, czy kierowca nim jadący to jest właściciel i czy ma czystą kartotekę, czy nie jest to ktoś, kto jest znany z tego, że lubi jeździć cudzymi samochodami. Zatem to, co wprowadzamy, z wyjątkiem miast dużych, wyklucza porozumienia z gminami. Jest to uzasadnione właśnie tym, czemu państwo także dawali wyraz w swoich wystąpieniach, czyli interesem obywatela. Chodzi o jego obsługiwanie, o to, żeby dokumenty, które uzyskuje, komfort korzystania z tych dokumentów był maksymalnie zapewniony, a powinnością jest rządu i także tej regulacji, żeby to zapewnić. Stąd taki kierunek tego rozwiązania. Jako inicjatorzy tej ustawy z tym wyszliśmy, jak rozumiem, także komisje się za tym opowiadają. Czyli tu nie jest kwestia: bliżej, w sensie geograficznej odległości. To dla nas jest ważna sprawa w sensie poczucia, że ktoś profesjonalnie to robi. No i jest kwestia kosztów. Wspomniałem o tych 300 punktach i centralnym systemie, który musi być dwuobwodowy. Musi być miejsce zapasowe na zbiory informacji. To kosztować będzie przy 300 punktach, licząc w starych pieniądzach, ponad 2 bln starych złotych. Wartość kradzionych samochodów rocznie wynosi 8–9 bln.</u>
          <u xml:id="u-96.19" who="#komentarz">(Poseł Adam Halber: O! O!)</u>
          <u xml:id="u-96.20" who="#BogusławLiberadzki">Jeżeli teraz udałoby się nam poprzez ten system rezerwacji tylko w ciągu roku o 30% zmniejszyć kradzieże, zainwestowane 2 bln zł zwróciłyby się...</u>
          <u xml:id="u-96.21" who="#komentarz">(Poseł Adam Halber: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-96.22" who="#BogusławLiberadzki">... a jeżeli to będzie kilka kolejnych lat, to jest bardzo dobra inwestycja.</u>
          <u xml:id="u-96.23" who="#komentarz">(Poseł Adam Halber: I obniżka ubezpieczeń, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-96.24" who="#BogusławLiberadzki">Tak, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-96.25" who="#BogusławLiberadzki">Było też pytanie o finansowanie. Jesteśmy w bliskim kontakcie z towarzystwami ubezpieczeniowymi, które są skłonne wyasygnować kwotę około 2 bln zł, zacząć także dla własnych potrzeb tworzyć centralny rejestr pojazdów oznakowanych. Systemowo, sieciowo to jest zbiór podobny. Chodzi o pojazdy oznakowane, według wstępnej orientacji, to jest około 30–35% pojazdów używanych w kraju, ale z reguły o najwyższej wartości, czyli rozwinięcie systemu tylko o dodatkowe kilkadziesiąt procent pojemności. Z punktu widzenia technicznego to nie jest wielka sprawa. Przy istnieniu sieci i powiązań w sieci można spowodować, i w tym kierunku chcemy pójść, żeby wykształcić, po pierwsze, inwestora i operatora sieci i na to nie muszą być przeznaczone pieniądze budżetowe, państwowe w 100%, ponieważ informacje o samochodzie będą pożyteczne, aczkolwiek w różny sposób używane, także dla analityków rynku samochodowego, przy czym wtedy możemy mówić o czerwonych mercedesach seria 200, lata produkcji od do, bo tam był taki czy inny rodzaj filtra olejowego, czy też ze względu na korozję istniała potrzeba dostarczania lakieru oznaczonego tym numerem, ale nie mówimy, do kogo samochody należą itd., jakie mają cechy. Natomiast wiem, że za tego rodzaju informacje i firmy, i analitycy rynku są gotowi płacić, bo to ma dla nich znaczenie zasadnicze, na przykład znajomość funkcji zużywania się części zamiennych w czasie ma takie znaczenie dla polityki prowadzenia serwisu czy zamawiania części zamiennych.</u>
          <u xml:id="u-96.26" who="#BogusławLiberadzki">Pan poseł Stanibuła pytał, kto poniesie koszty wprowadzenia. Jest możliwość, że kosztami wprowadzenia można się podzielić z tymi, którzy będą korzystać z dobrodziejstwa pod tytułem centralny rejestr.</u>
          <u xml:id="u-96.27" who="#BogusławLiberadzki">Koszty wprowadzenia nowych tablic, karty, dowodu też powinni ponosić ci, którzy korzystają, czyli jeżeli jesteśmy posiadaczami samochodów — to my wszyscy. Jeżeli tablica, o którą będziemy występować, jest tablicą zupełnie odmienną od tej, którą dzisiaj mamy — tablicą, która ma być z założenia niepalna, niezniszczalna, która w ciągu 8–10 lat ma nie zmienić żadnych swoich cech użytkowych, która jednocześnie jest zakodowana (tak jak cały samochód) i można ją zidentyfikować — do tego karta samochodu, dowód rejestracyjny i nowy formularz prawa jazdy, to jest to w naszym interesie i to w kontekście kosztów samochodu oznaczać może jedynie złotówki. Zatem będziemy te koszty, w tej części oczywiście, sami też chyba ponosić.</u>
          <u xml:id="u-96.28" who="#BogusławLiberadzki">Kategoria T - że w Zamościu itd. Sprawa cofania. Istnieje rzeczywiście problem metod prowadzenia kursów egzaminacyjnych. I tutaj pracujemy nad tym, żeby stworzyć swego rodzaju szkołę instruktorów prawa jazdy. Tak, panie pośle - to wcale nie jest takie ważne, żeby tę kopertę przesuwać o 5 cm w lewo, w prawo, tak precyzyjnie - bo wcale nie o to chodzi w nauce. Tutaj jest kwestia swego rodzaju podejścia do egzaminowania. Dobrze wiemy, iż zasadnicze błędy, jakie się popełnia, to nie to, że parę centymetrów nie w tę stronę - pod warunkiem, że się komuś nie zdejmie boku z samochodu parkującego. Chcemy, żeby było dokładnie wiadomo, co jest rzeczywiście bardzo istotne. Natomiast nie da się w ogóle zrezygnować z umiejętności cofania ciągnikiem z doczepioną przyczepą 2-osiową, no bo jakieś podstawowe umiejętności trzeba mieć.</u>
          <u xml:id="u-96.29" who="#BogusławLiberadzki">Czy potrzebne są dodatkowe środki na drogi na ścianie wschodniej. Proszę państwa, na utrzymanie dróg w Polsce trzeba zwiększyć nakłady 4-krotnie. Trzeba zbudować szybko 86 obwodnic miast w Rzeczypospolitej Polskiej. Trzeba...</u>
          <u xml:id="u-96.30" who="#komentarz">(Poseł Józef Nowicki: Między innymi Wałcz.)</u>
          <u xml:id="u-96.31" who="#BogusławLiberadzki">Słucham? Tak, w Wałczu, tylko to jest inwestycja — jak pan poseł bardzo dobrze wie — bardzo droga. Tak jest ten Wałcz zlokalizowany. I jeszcze jeziora macie w pobliżu. To jest niestety tak i tu jest cały kłopot. I teren jest niewdzięczny; sprawa jest dość dobrze znana. Potrzeba także znacznych nakładów na rozpoczęcie w krótkim czasie budowy sieci dróg ekspresowych. Co do tego odpowiedź jest: zdecydowanie tak. Tak że tu nie ma żadnych wątpliwości. Wiążę duże nadzieje z poselskim projektem ustawy dotyczącej finansowania dróg publicznych, jako że pierwsze pieniądze skarb państwa już otrzymał z tytułu koncesji na budowę autostrad płatnych. Może skorzystajmy z okazji, żeby poinformować, iż autostrada wielkopolska zapłaciła, że, dokładnie mówiąc językiem ustawowym: uiściła opłatę za otrzymanie koncesji i owa opłata jest to kilkanaście milionów dolarów. Te pieniądze wpłynęły do skarbu państwa. „Stalexport” za swój odcinek A-4 wpłacił prawie 5 mln zł, bo to jest tylko na eksploatację. Te pieniądze też wpłynęły do skarbu państwa. Jeśli chodzi o następne koncesje, trwa postępowanie, tak że tutaj zaczynają się bardzo wyraźnie te sprawy finansowania rozdzielać.</u>
          <u xml:id="u-96.32" who="#BogusławLiberadzki">Jak egzekwować noszenie przez dzieci świateł odblaskowych po zmierzchu - pytał pan poseł Grabałowski. Rozumiem, że wszyscy muszą to egzekwować, a jak będzie trzeba - nawet policja. I trzeba to egzekwować skutecznie.</u>
          <u xml:id="u-96.33" who="#BogusławLiberadzki">Czy będziemy przestrzegać ograniczenia prędkości do 50 km/h, skoro nie jest przestrzegana prędkość 60 km/h? Proszę państwa, badania brukselskie, o których wspomniałem, także uwzględniają tzw. rzeczywistość, czyli jest pewna tendencja. Jeżeli jest norma 50 km/h, to myśli się odruchowo - te 10% więcej to mi wolno jechać - i jedzie się 55 km. Skoro jest norma 60 km/h, też przyjmuje się około 10%, czyli jedzie się 66 km. Stąd się bierze 1% przyrostu szybkości, 3% wypadków, 45% śmiertelnych. To właśnie są te proporcje.</u>
          <u xml:id="u-96.34" who="#BogusławLiberadzki">Przestrzeganie... Jest tutaj, po pierwsze, możliwość egzekwowania - i ma to oczywiście robić policja. Po drugie, proszę pań i panów posłów, to też zależy od naszej świadomości. Mieszkałem dosyć długo w Stanach Zjednoczonych w miasteczku akademickim. Tam każde skrzyżowanie, najczęściej równorzędne, było oznaczone z czterech stron i każdy się przed nim zatrzymywał - na cztery stopy. Była zasada, że ten, kto pierwszy dojechał i zatrzymał się, miał prawo pierwszy ruszyć. Spróbujmy zastosować tę zasadę w Polsce. Nigdy byśmy nie ustalili, kto pierwszy dojechał - każdy dojechałby pierwszy. Tak że musimy przestrzegać tego ograniczenia. Myślę, że mimo wszystko - oprócz sankcji - także przez zrozumienie, że to nam służy, że to codziennie jeden trup mniej, a co drugi dzień jedno dziecko czy młody człowiek nie pada ofiarą wypadku. Chyba to jest metoda.</u>
          <u xml:id="u-96.35" who="#BogusławLiberadzki">Pan poseł Gołębiewski pytał (w każdym razie wolałby pana ministra Millera zapytać), czy centralny rejestr pojazdów musi być komputerowy. Tak, musi być komputerowy, musi być on line, dostępny w każdym momencie, praktycznie dla każdego policjanta wyposażonego w czytnik. Zwłaszcza zaś wyjściowo to musi się zacząć od granic, przy wjeździe i wyjeździe z Polski i w każdym innym punkcie, gdzie zatrzymujemy pojazd.</u>
          <u xml:id="u-96.36" who="#BogusławLiberadzki">Skąd zapis, że egzamin państwowy na prawo jazdy kategorii T poza województwem. Rozumieliśmy to następująco: egzamin na prawo jazdy tej kategorii będzie również możliwy poza wojewódzkim ośrodkiem egzaminowania na tej zasadzie, iż to są ci, którzy być może mają... Chcieliśmy, mówiąc krótko, zrobić dobrze, wsłuchać się w głos... Jeżeli państwo uważaliby, że to będzie błąd, że to może obniżyć rangę, to wtedy być może należałoby pozostawić egzaminy tylko w wojewódzkim ośrodku egzaminowania. Ale jesteśmy zdania, także jako inicjatorzy - mając na uwadze, że struktura przyszłych województw nie jest jeszcze przez Wysoką Izbę przesądzona i ewentualnie byłoby województw kilkanaście - że autentycznie byłoby dużo lepiej, gdyby, zwłaszcza w ośrodkach wiejskich, zostało to pozostawione możliwie blisko miejsca zamieszkania. W tym wypadku, odmiennie niż z rejestracją samochodu, do powiatu będzie można pojechać, bo i tak do powiatu się jeździ. Akurat w tym wypadku byłoby to chyba znacznie wygodniejsze.</u>
          <u xml:id="u-96.37" who="#BogusławLiberadzki">Dlaczego według przepisów tej ustawy osoby wykonujące czynności diagnostyczne uważa się za upoważnione w momencie wejścia ustawy w życie, a ich nie weryfikujemy? Otóż zakłady diagnostyczne będą weryfikowane przez wojewodów, którzy będą wydawać prawo do prowadzenia takiego zakładu. Myślę, że właściciel zakładu diagnostycznego będzie zatrudniał kompetentnych, a nie niekompetentnych pracowników, bo może stracić patent na prowadzenie zakładu. Natomiast nie można bezpośrednio porównywać ich z egzaminatorami. Egzaminator daje prawo do używania samochodu, instrumentu czasami niebezpiecznego. Dlatego uważamy, że są to dwie różne rzeczy i że egzaminatorzy i szkoleniowcy powinni być etatowi i weryfikowani, jeśli chodzi o kompetencje.</u>
          <u xml:id="u-96.38" who="#BogusławLiberadzki">Czy pojawi się deficyt egzaminatorów? Pan poseł Pawlak w tym kontekście postawił pytanie, które każe się autentycznie zastanowić nad tym deficytem i jego przyczynami. Pan poseł powiedział, że teraz, gdy egzaminatorzy traktują tę pracę jako drugą czy trzecią, tzw. po godzinach, to nie chodzą na urlopy i nie chorują. A jak to będzie pierwsza praca - to będą chorować i chodzić na urlopy. Nie do końca to mogę zrozumieć, bo wydaje mi się, że chyba powinniśmy traktować to tak, że oni będą mieć więcej czasu na pracę - egzaminowanie, bo przez 8 godzin dziennie nie będą robić niczego innego, tylko egzaminować. Że per saldo potrzebna liczba egzaminatorów i szkoleniowców chyba powinna być mniejsza, bo przez pełne 8 godzin będzie można egzaminować i szkolić, a nie tak jak dotychczas po godzinach, kiedy trzeba było wyjść z pierwszego miejsca pracy, udać się do drugiej pracy, i już nie na 8 godzin, bo przecież trzeba czasami wrócić do domu. Myślę więc, że sytuacja pod względem liczby szkoleniowców, egzaminatorów raczej się poprawi i tym samym mniej obciążeni będą ci szkoleniowcy i egzaminatorzy, jeśli chodzi o liczbę szkolonych. Chyba że jeszcze coś innego kryje się za tym wszystkim, o czym nie wiem czy też nie zdaję sobie z tego sprawy, co mogłoby rzeczywiście postawić nas w lepszej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-96.39" who="#BogusławLiberadzki">Teraz wojewodowie mogą wojewódzkim ośrodkom szkolenia udzielić kredytu. Ale skąd mają wziąć pieniądze? Po trzecim czytaniu będziemy wiedzieli, czy ustawa w obecnym kształcie ma szansę na uchwalenie. W tej chwili przygotowywane są podstawowe informacje potrzebne w procesie kształtowania budżetu państwa i budżetu wojewodów. Postanowienia tej ustawy wykorzystamy przy projektowaniu budżetu dla województw na rok 1998.</u>
          <u xml:id="u-96.40" who="#BogusławLiberadzki">Pan poseł Nowicki mówił, iż obecny układ prawa jazdy i kategorii jest czytelny, i pytał, dlaczego następuje ta zmiana. Ta zmiana jest po prostu dlatego, że musimy przetłumaczyć nasze prawo na standardy Unii Europejskiej. Jak państwo zapewne wiedzą, mamy np. kłopot z Włochami, którzy nie uznają polskich praw jazdy, twierdząc, że niejasny jest dla nich polski zapis A, B, C, D, E, T. Oni mają inny zapis. Musimy wydawać prawa jazdy takie, jakie obowiązują w Unii Europejskiej, zwłaszcza że dążymy do integracji z Unią, i myślę, że nasze członkostwo stanie się faktem w dającym się przewidzieć czasie. Zatem chcielibyśmy być przygotowani do tych nowych systemów.</u>
          <u xml:id="u-96.41" who="#BogusławLiberadzki">Jestem przekonany, że tym, którzy posiadają już prawa jazdy, nowe kategorie niczego nie utrudnią. To nas czeka ogromna praca, żeby przetłumaczyć obecne prawa jazdy poszczególnych polskich kategorii na kategorie europejskie. Ale kiedy będzie pełna swoboda przepływu ludzi, pracy, kapitału, usług, wykonywanie naszej pracy i powinności na całym obszarze Unii Europejskiej stanie się o wiele bardziej proste. Jestem zdania, że działamy tutaj w interesie każdego z obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-96.42" who="#BogusławLiberadzki">Pan poseł minister Onyszkiewicz pytał o jazdę na dwóch rowerach obok siebie. Intencją tego zapisu jest to, żebyśmy na drodze, po której jeżdżą samochody i rowery, nie prowadzili pogawędki, jadąc na dwóch rowerach obok siebie.</u>
          <u xml:id="u-96.43" who="#komentarz">(Poseł Janusz Onyszkiewicz: Niekoniecznie.)</u>
          <u xml:id="u-96.44" who="#BogusławLiberadzki">Jeżeli to się inaczej czyta, przyjmujemy to i będziemy...</u>
          <u xml:id="u-96.45" who="#komentarz">(Głos z sali: Typ użytkowników.)</u>
          <u xml:id="u-96.46" who="#BogusławLiberadzki">Przepraszam - jeżeli to się inaczej czyta, wobec tego kupuję.</u>
          <u xml:id="u-96.47" who="#BogusławLiberadzki">Teraz sprawy sformułowań dla użytkowników dróg. Pytanie, dlaczego nie ma zasad fair play. Nasunęło mi się od razu następne pytanie, czy w ogóle fair play można skodyfikować. Wydaje się, że fair play trudno skodyfikować. Jest to swego rodzaju kodeks honorowy i gdybyśmy umieli rzeczywiście to skodyfikować, to musielibyśmy wydać do tej ustawy 42 rozporządzenia wykonawcze. Jeżeli Wysoka Izba każe je wydać do 31 grudnia tego roku, bo ustawa wchodziłaby w życie od 1 stycznia, będzie z tym dosyć dużo pracy. Będziemy szukali rozwiązań i jeżeli usłyszę od pana posła jakieś propozycje, będę wdzięczny.</u>
          <u xml:id="u-96.48" who="#BogusławLiberadzki">Co do szczegółowego oznakowania wózków inwalidzkich itd., stosuje się znaki do oznaczenia stref, gdzie można się spodziewać obecności inwalidów. Takie znaki zastosowane są np. na placu Trzech Krzyży, w Laskach, w Konstancinie, gdzie zwracamy uwagę na wózki inwalidzkie. Przyjmuję to więc jako pytanie-sugestię, czy można to jeszcze w jakiś sposób rozwijać. Takie znaki są ustawiane na drogach, są znaki z napisem: Uwaga, niewidomi! Natomiast na wózki w Konstancinie jest oznaczenie. Czy to upowszechnimy, to jeszcze nie wiadomo, ale przyjmuję sugestię pani poseł. Moi współpracownicy, których widzę na galerii, już to zapisali i będziemy zastanawiać się, w jaki sposób to rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-96.49" who="#komentarz">(Poseł Zofia Wilczyńska: Każde dziecko musi być oznakowane, kiedy się porusza po drogach.)</u>
          <u xml:id="u-96.50" who="#BogusławLiberadzki">Czy każde dziecko wychodzące z domu, zwłaszcza po zmierzchu, powinno być oznaczone? Tak, pani poseł, każde dziecko wychodzące z domu po zmierzchu powinno być oznaczane. Taki jest nasz zamysł.</u>
          <u xml:id="u-96.51" who="#komentarz">(Poseł Zofia Wilczyńska: Panie ministrze, bardzo przepraszam, zwróciłam się do pana z prośbą o wprowadzenie zapisu, że każde dziecko musi mieć na sobie obligatoryjnie znak ostrzegający, tzn. światełko odblaskowe.)</u>
          <u xml:id="u-96.52" who="#BogusławLiberadzki">Rozumiem, że to jest głównie prośba do pana przewodniczącego komisji, bo teraz głównie w komisji sprawa będzie rozpatrywana. W rozporządzeniach wykonawczych, tam gdzie będzie trzeba, będzie to także wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-96.53" who="#komentarz">(Poseł Zofia Wilczyńska: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-96.54" who="#BogusławLiberadzki">Ostatni pytający...</u>
          <u xml:id="u-96.55" who="#komentarz">(Poseł Adam Halber: Co do komórkowców i papierosów, co jest gorsze?)</u>
          <u xml:id="u-96.56" who="#BogusławLiberadzki">Przede wszystkim chciałbym panu posłowi Halberowi podziękować za komplementy. Jeżeli jest w tym odrobina prawdy, to tym bardziej dziękuję, chciałoby się powiedzieć, czcigodny panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-96.57" who="#BogusławLiberadzki">Jak to jest, co bardziej szkodzi: palenie papierosów czy rozmowa przez telefon? Proszę państwa, gdy byłem w Stanach Zjednoczonych, zapoznałem się z badaniami, z których wynika, że mniej więcej 30% wypadków powodowanych przez mężczyzn zdarza się wówczas, gdy mężczyzna wychodzi z domu wzburzony przez małżonkę czy teściową i wsiada do samochodu. W tym momencie zdarza się coś niedobrego. Co jest gorsze, czy kierowca palący tytoń, czy inne nieszczęścia, jakie zdarzają się w samochodzie, np. skomplikowane radio. Tu już pewnie panu posłowi się narażę, bo wystarczy zmiana kasety w czasie jazdy, kiedy kierowca zajęty jest klawiaturą, i nieszczęście gotowe. Jestem zdania, że powinniśmy zmierzać do radykalnego ograniczenia swobody prowadzenia rozmów bądź wykonywania innych czynności, które mogą na stałe zajmować jedną rękę, chodzi tu także o palenie papierosów, zwłaszcza w ruchu miejskim. Moje stanowisko byłoby odmienne, gdybyśmy używali np. na wzór Stanów Zjednoczonych samochodów z automatyczną skrzynią biegów. W mieście często trzeba gwałtownie dokonać zmiany biegu. Potrzebna jest do tego ręka i jeżeli mamy ją zajętą papierosem, bądź komórkowcem, możemy nie zdążyć ze zmianą biegów. Opowiadałbym się zatem za formą ograniczającą wspomnianą swobodę.</u>
          <u xml:id="u-96.58" who="#BogusławLiberadzki">Liczę się z drugim niebezpieczeństwem, bo miałem przyjemność 6 lat temu w Wysokiej Izbie wnosić sprawę odnośnie do obowiązku stosowania pasów w samochodach. Pamiętam, że jeden z panów posłów siedzących wówczas z prawej strony, potem kandydat na prezydenta, wystąpił z gwałtownym protestem, że to jest gwałcenie swobód obywatelskich, praw człowieka i obywatela itd. Jeżeli można, chciałbym powiedzieć, że oba rozwiązania mogą być groźne i oba powinniśmy starać się zminimalizować czy wręcz ograniczyć. Przy czym, o ile problem używania telefonu w samochodzie można rozwiązać np. poprzez głośno mówiący telefon, jeśli rozmowa nie ma charakteru poufnego i wszyscy w samochodzie mogą jej słuchać, o tyle problemu palenia papierosów nie da się rozwiązać bezdymnie palącym się papierosem.</u>
          <u xml:id="u-96.59" who="#komentarz">(Poseł Adam Halber: Może inhalatory?)</u>
          <u xml:id="u-96.60" who="#BogusławLiberadzki">Tu w ogóle chodzi o to, że papieros dalej może przeszkadzać, sam fakt, że się pali.</u>
          <u xml:id="u-96.61" who="#BogusławLiberadzki">Nie wiem, czy nie sprawię zawodu zarówno panu posłowi, jak i Wysokiej Izbie, co do kompetencji, bo tak na to patrzę, natomiast nie mam jednoznacznej recepty.</u>
          <u xml:id="u-96.62" who="#BogusławLiberadzki">Jeżeli można, zupełnie na zakończenie, panie marszałku, chciałbym jeszcze raz podziękować paniom i panom posłom, zwłaszcza zaś przewodniczącemu komisji panu Andrzejowi Szarawarskiemu. Chciałbym podziękować ekspertom i naukowcom, bo tu był prawdziwy wkład także naukowców. Chciałbym podziękować moim współpracownikom, czyli sekretarzowi stanu panu Stanisławowi Rybakowi, pracownikom Departamentu Administracji Ruchu Drogowego. Jednocześnie zwracam się do współpracowników - jeżeli Wysoka Izba raczy uchwalić tę ustawę, to wówczas, panie dyrektorze, 42 akty wykonawcze jeszcze w tym roku muszą być opracowane. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-96.63" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Liberadzkiemu za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Szarawarskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Liczba zgłoszonych poprawek świadczy o tym, jak olbrzymie zainteresowanie ta ustawa budzi. Podobnie jak wszyscy jesteśmy lekarzami, tak wszyscy znamy się na przepisach ruchu drogowego i wielu jest reprezentantów różnych grup interesów, którzy przy okazji tej ustawy chcą upiec swoją pieczeń, bo ma być tak, a nie inaczej. To wiąże się z obszarem działania, ze środowiskiem, w którym ludzie się poruszają. Chciałbym na wstępie zapewnić, że wszystkie zgłoszone poprawki były wielokrotnie na wielogodzinnych posiedzeniach podkomisji dyskutowane i że to, co jest zapisane w ustawie, jest efektem wielogodzinnego dochodzenia do kompromisu, do konsensusu między różnymi opcjami, różnymi punktami widzenia na tę ustawę. W ocenie specjalistów, którzy zawodowo tym się zajmują, ta ustawa o wiele lepiej przystaje do tego, co dzisiaj powszechnie obowiązuje w Europie, a są tam kraje o znacznie większym natężeniu ruchu, o znacznie wyższej kulturze motoryzacyjnej niż Polska. Myślę, że jest to mimo wszystko dobra ustawa.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#AndrzejSzarawarski">Wiele z tych wniosków, nawet tych zgłaszanych dzisiaj, wzajemnie się znosi, co świadczy o tym, jak różnie można widzieć te same sprawy. A przecież ustawa musi je regulować w sposób jednoznaczny, ponieważ te przepisy rozstrzygają o odpowiedzialności karnej za spowodowanie wypadku, za wykroczenia drogowe. Żaden przepis nie może być dyskusyjny, czy mogło być tak, czy inaczej. Po prostu ustawa musi wiele kwestii traktować jednoznacznie.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#AndrzejSzarawarski">Wiele wniosków złożonych w podkomisji, gdzie nie uzyskały poparcia większości, powtórnie zostało zgłoszonych. Oczywiście przeanalizujemy je. Nie chciałbym się odnosić do wszystkich, bo - jak pan marszałek zauważył - jest ponad 100 szczegółowych wniosków i w zasadzie z samych tych wniosków można by napisać drugą ustawę. Natomiast chciałbym się odnieść do kilku spraw, aby wyjaśnić pewne nieporozumienia, pewne może nadmierne obawy czy wręcz podać pewne argumenty, którymi kierowaliśmy się przyjmując takie a nie inne zapisy.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#AndrzejSzarawarski">Kilku posłów podnosiło sprawę szkolnictwa zawodowego, kwestię tego, że uczniowie skończą szkołę i nie otrzymają praw jazdy, bo nie ukończyli 18 lat. Na całym świecie tak jest. To, co przyjęliśmy, jest standardem obowiązującym w krajach Europy Zachodniej i wynika z bardzo istotnych przesłanek dotyczących przede wszystkim bezpieczeństwa ruchu drogowego. Nie chodzi o to, że siedemnastolatek nie nauczy się jeździć samochodem. Nauczy się, tylko że we wszystkich statystykach na świecie, także i w Polsce, grupa kierowców między 17 a 24 rokiem życia powoduje największą liczbę wypadków, i to wypadków ciężkich, kończących się ciężkimi urazami lub śmiercią. Chciałem zwrócić uwagę, że obniżyliśmy kategorię wiekową, jeśli chodzi o prawo jazdy, do 16 lat, przy odpowiednich kategoriach prawa jazdy. Podwyższyliśmy ją tam, gdzie dysponujemy dziś pojazdami o dużej szybkości, o wysokich parametrach, które wymagają nie tylko umiejętności prowadzenia, ale przede wszystkim wyobraźni, jakie konsekwencje może powodować szarżowanie. Jest to próba wpłynięcia na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego. I z jednej strony mamy pytanie czy można zrobić wyjątek dla uczniów szkół zawodowych, którzy uczą się na kierunkach mechanik i kierowca, a z drugiej strony mamy przecież powszechnie obowiązujące prawa człowieka - jak wytłumaczyć, że kilka tysięcy uczniów będzie mogło uzyskiwać prawo jazdy mając 17 lat, a kilkaset tysięcy młodych ludzi nie będzie mogło uzyskiwać prawa jazdy, gdyż nie skończyli 18 lat. Trzeba się zdecydować, czy stosować standardy powszechnie obowiązujące, sprawdzone i udokumentowane określonymi statystykami odnośnie do spadku liczby wypadków drogowych, czy realizować zasadny interes grupy ludzi, rozumiem, że jest to pewien magnes przyciągający młodzież do szkół jako konsekwencja programu nauczania. Jednak uczeń wychodzący ze szkoły, nawet jeśli ma prawo jazdy, wcale nie staje się kierowcą zawodowym, bo jest to kategoria amatorskiego prawa jazdy, żeby być zawodowym kierowcą, trzeba spełnić określone w ustawie wymogi, a więc to nie jest tak, że komuś coś odbieramy. Po prostu stwarzamy określone warunki, aby kierowca był maksymalnie dobrze przygotowany zarówno pod względem wykształcenia, jak i pewnych predyspozycji fizycznych i psychicznych. W Polsce jest najwięcej - w porównaniu z krajami Europy - ciężkich wypadków drogowych, kończących się urazami śmiertelnymi. To jest smutna statystyka. Można się oczywiście o to sprzeczać, ale komisje zajęły takie stanowisko i osobiście uważam, że jest to stanowisko słuszne. Jeżeli chodzi o ilość zmian kategorii prawa jazdy, pan minister odniósł się do tego, mówiąc, że to są standardy powszechnie obowiązujące. Oczywiście kiedyś, kiedy Polska była krajem zamkniętym, 6 kategorii prawa jazdy w zupełności nam wystarczało. Dzisiaj olbrzymia liczba Polaków jeździ za granicę, przez Polskę przejeżdża corocznie ponad 26 mln pojazdów z innych krajów. Proszę sobie wyobrazić, że polski policjant ma skontrolować, jakie uprawnienia do prowadzenia pojazdu ma Niemiec, Włoch i Holender jeżdżący po polskich drogach. Teraz on zna zupełnie inne kategorie prawa jazdy i nie wiadomo (bo nasze prawo o tym nie mówi, a trudno wymagać od policjanta, żeby się uczył prawa obowiązującego w innych krajach), czy dany kierowca może prowadzić pojazd, czy nie. I odwrotnie, trudno wymagać od włoskiego czy niemieckiego policjanta, żeby rozszyfrowywał nasze kategorie prawa jazdy. W trosce o komplementarność dokumentów upoważniających do prowadzenia pojazdów w Polsce i za granicą wprowadziliśmy więc w nowym Prawie o ruchu drogowym regulacje europejskie zarówno co do kategorii wiekowych, jak i co do oznakowania poszczególnych praw jazdy i wiążących się z tym uprawnień do kierowania pojazdami. Naszym zdaniem jest to krok w bardzo dobrym kierunku, ponieważ Polak za granicą będzie się czuł tak samo jak obywatel Unii Europejskiej, będzie wiedział, jakie ma prawo do prowadzenia pojazdów.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#AndrzejSzarawarski">Jeśli chodzi o parkowanie na chodnikach, budzące wielkie dyskusje, szczególnie z samorządowcami, podnosił to pan poseł Działoszyński, ponieważ najgłośniej w tych sprawach się wypowiadał akurat reprezentant samorządu Poznania. Oczywiście chodnik powinien służyć pieszym, wszyscy się z tym zgadzamy, tylko że dzisiaj w wielkich miastach następuje najbardziej dynamiczny przyrost pojazdów. W Polsce corocznie rejestruje się ok. 4 tys. nowych pojazdów samochodowych, głównie osobowych. Samorządy nie przykładają szczególnej wagi, prawdopodobnie ze względu na szczupłość środków, do budowania parkingów, parkingów podziemnych, nie wydzielają odpowiednich miejsc na chodnikach do parkowania. Mamy do czynienia z pewną schizofrenią. Kiedy kierowca bezpardonowo parkuje na chodniku, uważa, że tak ma być, ale kiedy ten sam człowiek idzie po chodniku jako pieszy, krzyczy, że chodnik powinien być dla pieszych. Pytanie, gdzie znaleźć złoty środek. Oczywiście moglibyśmy przyjąć zasadę, że parkowanie na chodnikach jest niedozwolone, tylko trzeba trochę wyobraźni, żeby sobie uzmysłowić, co się stanie w zatłoczonych miastach, w których układy komunikacyjne są już dzisiaj niedrożne, kiedy te wszystkie samochody zrzucimy z chodnika na jezdnię i zaparkujemy na jezdni. Wtedy najprawdopodobniej dopiero będzie koszmar, bo przejazd przez miasto będzie praktycznie niemożliwy, będą przerwy, niedrożności, a ilość wydzielanych spalin praktycznie stanie się zmorą mieszkańców, którzy przy tych ulicach będą mieszkać. Pytanie więc, czy jest tu jakiś złoty środek. Uważamy, że na obecnym etapie parkowanie na chodnikach trzeba jeszcze akceptować jako zło konieczne. Natomiast daliśmy możliwość zabraniania parkowania - przy odpowiednim oznakowaniu - i w wielu miastach takie działania porządkujące samorządów są prowadzone z dużym skutkiem.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#AndrzejSzarawarski">Padło tutaj wiele uwag pod adresem egzaminowania, egzaminatorów. Chciałbym - obok tego, co już pan minister powiedział - do kilku spraw króciuteńko się odnieść.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#AndrzejSzarawarski">Jest bardzo wiele skarg na system egzaminowania, na egzaminatorów. Dzisiaj najczęściej są oni ludźmi, którzy dzięki uprawnieniom do egzaminowania dorabiają do normalnej pensji pobieranej w innym zakładzie pracy, w innym zawodzie. Egzaminy odbywają się często w godzinach popołudniowych czy nawet późnonocnych. Wpływ pracodawców na egzaminatorów, mówiąc krótko, jest niewielki. Zgłaszanych jest bardzo wiele skarg typu: propozycja dla pań nie do odrzucenia, typu: egzaminator nie zawsze we właściwym stanie, nie zawsze trzeźwy. Mieliśmy setki różnych uwag.</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#AndrzejSzarawarski">Pytano, czy warto tworzyć ośrodki z zawodowymi egzaminatorami. Padło pytanie, czy oni będą mieli co robić. W samej tylko Warszawie - żeby była jasność - codziennie zdaje egzamin na prawo jazdy około 600 osób. Zakładając, że w różnych województwach to będzie różnie, skierowano do wojewodów pytanie, czy widzą możliwość, mówiąc krótko, zapewnienia pracy dla tych egzaminatorów w normalnych godzinach. Oczywiście wszyscy odpowiedzieli: tak. Poza tym nałożyliśmy na egzaminatorów określone wymagania dotyczące ich kwalifikacji, dotyczące ich stanu zdrowia. Wydaje nam się, że jeżeli chcemy mieć dobrze wyszkolonych kierowców, jeżeli chcemy mieć obiektywny egzamin państwowy, to powinni to być zawodowcy, pracujący na etatach, którzy po prostu będą swoje obowiązki wykonywać należycie, pod kontrolą i w ramach rygorów, które ta ustawa nakłada. Skończy się więc narzekanie na egzaminatorów, skończy się oblewanie, wielokrotne egzaminowanie. Po prostu - zgodnie z tymi postulatami, jakie zgłaszali nam zarówno ci, którzy są egzaminowani, jak i ci, którzy są za egzamin odpowiedzialni - ten system powinien być lepszy.</u>
          <u xml:id="u-98.8" who="#AndrzejSzarawarski">Pan poseł Pawlak pytał, czy te wojewódzkie ośrodki mogą coś robić poza egzaminowaniem. Panie pośle, oczywiście tak. Zakładamy, że osoby w nich zatrudnione to fachowcy wysokiej klasy, dlatego mogą i powinni być wykorzystywani do opracowywania różnych zadań z zakresu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, choćby lepszego systemu oznakowania dróg, systemu spowalniania ruchu, szkolenia, na przykład młodzieży, popularyzacji przepisów ruchu drogowego. To są wszystko bardzo ważne zadania i specjalistyczne kwalifikacje tych ludzi powinny być i do tego wykorzystane. Przy tym może to być dodatkowe źródło dochodów wojewódzkich ośrodków, które pozwoli im się samodzielnie utrzymywać z wpływów, jakie będą uzyskiwały z wykonywania określonych czynności.</u>
          <u xml:id="u-98.9" who="#AndrzejSzarawarski">Nie będę się odnosił do kwestii pojazdów uprzywilejowanych, do wielu postulatów, m.in. do tego, czy pojazdy Służby Więziennej powinny być uprzywilejowane. Można by oczywiście katalog pojazdów uprzywilejowanych bez przerwy rozszerzać i znajdziemy zawsze uzasadnienie, że taka czy inna służba powinna być uprzywilejowana. Tylko musimy mieć także na uwadze i ten fakt, że mamy bardzo dużo przypadków używania pojazdów podszywających się pod pojazdy uprzywilejowane i popełniania przestępstw z użyciem pojazdów podszywających się pod pojazdy pogotowia, policji itd. Poza tym mamy coraz większy ruch na drogach i jeżeli będziemy mieli kilkanaście kategorii uprzywilejowanych pojazdów, to kierowcy po prostu przestaną na nie reagować. Natomiast są kategorie pojazdów, które bezwzględnie powinny być uprzywilejowane. Dlatego zostały one zapisane w ustawie jako pojazdy, które, po pierwsze — są uprzywilejowane, po drugie — w trakcie jazdy muszą cały czas mieć włączony sygnał dźwiękowy i sygnał świetlny, żeby było jasne, że to jest pojazd uprzywilejowany, a po trzecie — zostawiliśmy pewną furtkę: minister spraw wewnętrznych i administracji może wyrazić zgodę na to, żeby jakiś inny pojazd, jeśli okoliczności to uzasadniają, uznać za pojazd uprzywilejowany; można będzie otrzymać takie uprawnienie. Natomiast jesteśmy przeciwni dowolnemu traktowaniu pojazdu uprzywilejowanego, bo poruszano tu już tę sprawę. Jeden z posłów mówił o tym, że dwóch biskupów posługuje się samochodami uprzywilejowanymi, w trakcie posiedzenia komisji twierdzono zaś, że przewodniczący „Solidarności” także posługuje się wozem jako pojazdem uprzywilejowanym. Pada wiele takich przykładów, które w zasadzie nie uzasadniają używania samochodów jako pojazdów uprzywilejowanych, ale ludzie uzyskują zezwolenie w związku z takimi czy innymi okolicznościami i używają samochodów jako pojazdów uprzywilejowanych. Stąd jest ta blokada ustawowa, polegająca na tym, że uprzywilejowane powinny być tylko te pojazdy, które zdaniem ustawodawcy muszą być uprzywilejowane — i żadnych wyjątków.</u>
          <u xml:id="u-98.10" who="#AndrzejSzarawarski">Jeśli chodzi o to, czy ten katalog jest pełny, czy nie, padały tu uzasadnione pretensje np. ze strony wojska związane z kwestią, czy karetki wojskowe są uprzywilejowane. Pisząc: karetka pogotowia ratunkowego, mamy na myśli nie tyle instytucję, co karetkę pogotowia. Czyli bez względu na to, czy jest to karetka wojskowa, szpitalna czy też pogotowia ratunkowego, to w myśl tej ustawy jest to karetka pogotowia, bo jest to pojazd przystosowany, uczestniczy w akcji przewożenia chorego, potrzebującego pomocy medycznej. Natomiast specyfikowanie każdej instytucji, która może posiadać karetkę, nie jest zadaniem ustawodawcy konstruującego Prawo o ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-98.11" who="#AndrzejSzarawarski">Kwestia: 50 czy 60 km/h. Było to już wielokrotnie dyskutowane, sprawa ta pozostaje już w gestii Wysokiej Izby. Argumenty „za” można odwracać o 180 stopni; jedni twierdzą, że 60 km/h, bo można ograniczać do 50 km/h, inni — 50 km/h, bo można podwyższać do 60 km i więcej. Wydaje nam się, i takie głosy przeważyły w komisji, że najważniejsza jest tu przede wszystkim akceptacja społeczna. Jak wynika z opinii, jakie docierały do komisji, większość ludzi nie akceptuje obniżenia tej szybkości, nie bardzo widząc sens takiego rozstrzygnięcia z uwagi na to, że kierowcy nagminnie nie przestrzegają szybkości 60 km/h, i nie ma możliwości egzekwowania tych przepisów. Mało tego, przekraczanie szybkości 60 km/h w terenie zabudowanym jest powszechnie akceptowane, praktycznie nierzadko nawet policja nie reaguje, jeśli ktoś jedzie 65, 70 czy nawet 80 km/h. Stąd oczywiście pytanie o to, czy ten przepis będzie skuteczny, czy nie stworzymy prawa, które nie będzie przestrzegane. Sprawa ta wymaga przemyślenia, trzeba się nad tym zastanowić. Natomiast faktem jest, że we wszystkich ocenach i opiniach specjaliści twierdzą, iż obniżenie szybkości zmniejsza prawdopodobieństwo ciężkich wypadków, i to jest chyba jeden z najważniejszych argumentów w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-98.12" who="#AndrzejSzarawarski">Padł przy okazji zarzut dotyczący tego, że łańcuchy powinny być używane tylko na śniegu. Dlaczego nie na drogach nieośnieżonych? Ze względu na bezpieczeństwo. Przyczepność koła opatrzonego w łańcuchy jest znacznie mniejsza na twardej drodze niż przyczepność opony gumowej. Kierowca, który jeździ z łańcuchami na drodze twardej, bardzo wiele ryzykuje, np. utratą przyczepności czy wpadnięciem w poślizg. Stąd ten zakaz. Takie rozstrzygnięcie obowiązuje we wszystkich krajach. W wielu krajach obowiązuje również, podobnie jak u nas, zakaz odnoszący się do kolców w oponach, które na twardych drogach po prostu nie tylko nie są skuteczne, ale są wręcz niebezpieczne dla kierującego.</u>
          <u xml:id="u-98.13" who="#AndrzejSzarawarski">Jeśli chodzi o rejestrację pojazdów przez rejony administracji rządowej i odebranie uprawnień gminom, na co wskazywano w wielu wypowiedziach. Po pierwsze, cykl stworzenia centralnych rejestrów kierowców i pojazdów wymusza pewnego typu organizację i w tym układzie zmniejszenie liczby punktów rejestracji jest uzasadnione. Wiąże to się także z funkcjonowaniem i realizacją możliwości dostępu do tych danych, a ponadto z ustawą o ochronie danych osobowych, nad którą w Sejmie debatujemy, i z wieloma innymi sprawami.</u>
          <u xml:id="u-98.14" who="#AndrzejSzarawarski">Z drugiej strony za takim rozwiązaniem przemawia fakt, że w urzędach gminnych zdarza się olbrzymia liczba kradzieży dokumentów, oryginalnych praw jazdy, blankietów dowodów rejestracyjnych, pieczątek. Dzisiaj jedną z głównych przyczyn tego, że w Polsce tak łatwo ukraść samochód i wywieźć go za granicę czy posługiwać się kradzionym pojazdem, jest fakt, że na każdym bazarze bardzo łatwo można nabyć oryginalne dowody rejestracyjne, opatrzone oryginalnymi pieczątkami, i w zasadzie organy ścigania w takim układzie są bardzo mało skuteczne. Stąd i ten argument chciałbym poddać pod rozwagę Wysokiej Izby, a mianowicie nie jest to żadna restrykcja. Przy tej nowej organizacji obywatel wcale nie będzie dłużej czekał na rejestrację pojazdu, niż czeka obecnie. Natomiast, mówiąc krótko, bezpieczeństwo wystawiania dokumentów i funkcjonowanie nowego systemu rejestracji będzie zdecydowanie skuteczniejsze.</u>
          <u xml:id="u-98.15" who="#AndrzejSzarawarski">Była także tutaj podnoszona sprawa rowerzystów - szczególnie w wypowiedzi pani poseł Staniszewskiej i pana posła Onyszkiewicza. My poszliśmy daleko, jeśli chodzi o wprowadzenie pewnych rozwiązań, pojęć, zasad ruchu. Natomiast oczywiście możemy patrzeć z punktu widzenia potrzeb rowerzystów na przepisy, jakie obowiązują w Holandii czy w innych krajach, gdzie od wielu lat koegzystencja w ruchu drogowym pojazdów mechanicznych i rowerów oraz pieszych jest tradycyjnie nacechowana bardzo dużą tolerancyjnością. Tam jest zbudowana odpowiednia infrastruktura. W Holandii w każdym mieście przy każdej drodze są określone oznakowania, są wyznaczone drogi rowerowe, gwarantujące bezpieczeństwo i bezkolizyjność ruchu. Rzadko dochodzi do kolizji typu: skrzyżowanie, gdzie rowerzysta i na przykład pojazd mechaniczny kolidują ze sobą, jeśli chodzi o przecinanie się kierunków ruchu. W Polsce takiej infrastruktury nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-98.16" who="#AndrzejSzarawarski">Gdybyśmy tak bardzo zdecydowanie poszli za sugestiami, jakie były zgłaszane w odniesieniu do zabezpieczenia w ustawie o ruchu drogowym praw rowerzystów, osiągnęlibyśmy najprawdopodobniej odwrotny skutek. Po prostu zdecydowanie zwiększyłaby się liczba wypadków z udziałem rowerzystów, bo ona i tak jest w Polsce dość duża. Dlatego w tym kierunku trzeba się otwierać powoli, w miarę wzrostu, po pierwsze, infrastruktury umożliwiającej jazdę rowerem w ruchu drogowym, i po drugie, w miarę postępów świadomości co do koegzystencji kierowcy i rowerzysty.</u>
          <u xml:id="u-98.17" who="#AndrzejSzarawarski">W Holandii jest tak, że każdy kierowca siedzący za kierownicą o godz. x za godzinę staje się rowerzystą i jeździ rowerem. A więc ta koegzystencja jest zupełnie naturalna. U nas jeszcze bardzo mało ludzi jeździ na rowerach i dlatego obawiam się, że gdybyśmy w tej ustawie zrealizowali postulaty pani poseł Staniszewskiej, to przybyłoby nam na pewno w Polsce zabitych i kalek wśród rowerzystów.</u>
          <u xml:id="u-98.18" who="#AndrzejSzarawarski">I jeszcze ta słynna dyskusja na temat tego, czy można przeprowadzić badania na stacjach diagnostycznych w całej Polsce, czy tylko w województwie. Nie za bardzo tę dyskusję rozumiem, ponieważ w projekcie ustawy, w sprawozdaniu, które tu czytałem, jest wyraźny zapis, że na stacji wyznaczonej przez wojewodę, czyli ten wymóg dotyczy stacji, a nie właściciela pojazdu, więc według tego, co jest zapisane w sprawozdaniu, na każdej stacji w Polsce kierowca może dokonać badań technicznych pojazdu. Taki jest zapis w ustawie w art. 83. Natomiast wniosek mniejszości dotyczy ograniczenia tego do terenu województwa. Jest on o tyle uzasadniony, że jeżeli chcemy postawić na wyższym poziomie wymagalności kontrolę prowadzenia badań diagnostycznych, kontrolę diagnostów, ich kwalifikacji i uczciwości - podkreślam: i uczciwości - w wykonywaniu tego zawodu, to takie dopuszczenie dowolności, dopuszczenie jeżdżenia po całej Polsce do każdej stacji, która jest wygodna dla posiadacza pojazdu, spowoduje osłabienie kontroli. Bo jurysdykcja wojewody, jego możliwości kontroli kończą się w obszarze województwa. Czy to zmniejszy ilość przypadków, które bardzo często są nam sygnalizowane, a polegają na tym, że - za przysłowiową butelkę wódki czy drobną gratyfikację - na danej stacji pojazd, który nie nadaje się już nawet na złom, uzyskuje świadectwo, że jest zdolny do ruchu, i następnie porusza się po drogach? I to jest dzisiaj w Polsce dopuszczalne. Czy wobec braku takiej kontroli rozmiar tego zjawiska zmniejszy się, czy się zwiększy? Uważam, że trzeba działać w tym celu, aby tego typu przypadki maksymalnie eliminować z naszego życia, ponieważ gwałtownie rośnie ruch na drogach, gwałtownie rośnie liczba pojazdów, natomiast nie rozrasta się sieć drogowa i pojazd niesprawny technicznie stanowi zagrożenie. Kontrole policyjne bardzo często wykazują, że pojazdy, które zaledwie przed kilkoma tygodniami były na przeglądzie technicznym, są totalnie niesprawne i powinny być wycofane z ruchu. Stąd pewne uprawnienia, jakie nadaliśmy policji, do zabierania dowodów rejestracyjnych w wypadku kiedy pojazd nie tylko że zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego, ale także - co chcę podkreślić - zagraża środowisku.</u>
          <u xml:id="u-98.19" who="#AndrzejSzarawarski">Mógłbym oczywiście jeszcze do bardzo wielu wniosków się odnieść; zgłoszono ich ponad 100. Nie chciałbym zabierać czasu. Będziemy musieli je na posiedzeniu połączonych komisji, po usystematyzowaniu, jeszcze raz przeanalizować.</u>
          <u xml:id="u-98.20" who="#AndrzejSzarawarski">Chcę jeszcze raz podziękować wszystkim zabierającym głos w dyskusji za wielkie zaangażowanie w doskonalenie tej ustawy. Wszyscy chcemy, aby była ona jak najlepsza, jak najnowocześniejsza, by gwarantowała jak największe bezpieczeństwo ruchu drogowego. Myślę, że w tym celu państwo zgłaszaliście poprawki i w tym celu dodaliście nam trochę roboty. Sądzę jednak, że jeśli te poprawki w jakimś sensie udoskonalą projekt ustawy rozpatrywanej obecnie w Sejmie, to na pewno jest to praca godna wykonania.</u>
          <u xml:id="u-98.21" who="#AndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Chciałbym w imieniu wszystkich członków połączonych komisji zadeklarować, że maksymalnie szybko rozpatrzymy te poprawki, tak aby trzecie czytanie tej bardzo potrzebnej ustawy mogło się odbyć jak najwcześniej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy Szarawarskiemu.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#AleksanderMałachowski">Rozumiem, że nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam zatem dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego przez komisje projektu ustawy poprawki - jak mówiłem, ponad 100 - Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm ponownie skierował te projekty ustaw do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz do Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustaw o regionalnych izbach obrachunkowych oraz o samorządzie terytorialnym (druki nr 1786 i 2152).</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#AleksanderMałachowski">Przed przerwą o zabranie głosu poproszę tylko pana posła sprawozdawcę, a debatę przeprowadzimy po przerwie, którą wyznaczono dzisiaj na godz. 14. Pan poseł zapewniał, że nie będzie długo przemawiał, a więc, jak sądzę, zmieści się w tym czasie.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Włodzimierza Puzynę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WłodzimierzPuzyna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Regionalne izby obrachunkowe są oryginalnym polskim rozwiązaniem dotyczącym systemu nadzoru i kontroli nad działalnością finansową samorządu terytorialnego. Specyficzną cechą tego naszego polskiego rozwiązania jest oddzielenie organów kontroli finansowej administracji samorządowej od systemu kontroli administracji rządowej. Drugim czynnikiem wyróżniającym polski system nadzoru i kontroli finansów gminnych jest położenie akcentu raczej na instrumenty perswazyjno-edukacyjne, a nie na instrumenty represyjne jako czynniki regulacyjne. Właśnie ta polska specyfika nadzoru i kontroli nad działalnością finansową gmin jest chyba podłożem sukcesu samorządowego, sukcesu polegającego na bardzo szybkim wzroście poziomu profesjonalnego kadr finansowych samorządu, na wzroście umiejętności gospodarowania na szczeblu samorządowym. To jest jeden z elementów udanych działań reformatorskich na niwie samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WłodzimierzPuzyna">Nowelizacja ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, która jest obecnie przedmiotem debat sejmowych, wyrosła z trzyletnich doświadczeń regionalnych izb obrachunkowych. Jej korzenie tkwią w doświadczeniach kadr regionalnych izb obrachunkowych i w doświadczeniach, które udało się zebrać na przestrzeni ostatnich lat. Generalnie projekt nowelizacji sprowadza się do kilku dziedzin.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WłodzimierzPuzyna">Po pierwsze, wnosi pewne korekty kompetencyjne, lepiej precyzujące zadania regionalnych izb obrachunkowych. Po drugie, projekt nowelizacji proponuje pewne usprawnienia proceduralno-organizacyjne, w tym też unifikację procedur regionalnych izb obrachunkowych i procedur NIK. Po trzecie, ideą tej nowelizacji jest lepsze wykorzystanie zasobów informacji, które są zbierane na poziomie regionalnych izb obrachunkowych, do monitorowania i analizy procesów przemian systemu samorządowego. Czwartym elementem nowelizacji, który jest pochodną trzech wymienionych poprzednio, są zmiany strukturalne niezbędne do zrealizowania tych wszystkich usprawnień i modernizacji zawartych w trzech wymienionych poprzednio przeze mnie punktach.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#WłodzimierzPuzyna">Projekt przedstawiony Wysokiej Izbie był przedmiotem dociekliwych prac w podkomisji i połączonych komisjach. Jego generalna konstrukcja nie uległa zmianie, natomiast po przedyskutowaniu z gremiami samorządowymi, z gremiami osób zatrudnionych w regionalnych izbach obrachunkowych i osób, które mają doświadczenie w konstrukcji systemów administracyjnych, dokonaliśmy w nim pewnych modyfikacji. Chciałbym się skoncentrować na omówieniu tych modyfikacji, bez powtarzania tych wszystkich argumentów, które w pierwszym czytaniu zostały tutaj przytoczone.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#WłodzimierzPuzyna">Pierwszy problem, który był przedmiotem kontrowersji w naszej dyskusji, dotyczył równowagi rządowo-samorządowej w regionalnych izbach obrachunkowych. Otóż w dzisiejszym systemie połowę członków kolegium regionalnej izby obrachunkowej powołuje prezes Rady Ministrów, połowa zaś pochodzi z nominacji, z nadania samorządowego, i jest powoływana przez sejmiki samorządowe. Tak się stało, że w dzisiejszym systemie samorząd i rząd bardzo często znajdują się w opozycji do siebie i w związku z tym problem równowagi rządowo-samorządowej jest bardzo ważny w naszych rozważaniach systemowych. To znaczy samorząd nie chciałby się czuć wyeliminowany przez czynnik rządowy, a czynnik rządowy też źle by się czuł, gdyby samorząd miał przewagę w sprawach związanych z działalnością administracji państwowej, bo tu równowaga jest gwarancją znalezienia w pewnych sytuacjach najlepszych rozwiązań. Projekt nowelizacji zakładał pewne naruszenie tej równowagi. Dokonaliśmy więc korekty, która sprowadza się do przywrócenia równowagi, w stosunku do propozycji zawartych w pierwotnym projekcie. Oznacza to, że zdecydowaliśmy się, żeby jednak prezesa regionalnej izby obrachunkowej nie czynić organem tej izby. To jest zmiana 10, która ma inną treść niż w pierwotnym projekcie omawianym tutaj w pierwszym czytaniu. Dokonaliśmy również zmiany w innych zapisach - w zmianie 9 lit. e proponujemy, by charakter członkostwa w kolegium był określany przez organ powołujący członka kolegium, a nie przez prezesa - jak to było w pierwotnym projekcie. W zmianie 19 do Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych postanowiliśmy wprowadzić, oprócz prezesów, wybranych reprezentantów poszczególnych kolegiów. W ten sposób równowaga w konstrukcji pomiędzy czynnikiem rządowym a samorządowym została uszanowana i takie rozwiązanie proponujemy Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#WłodzimierzPuzyna">Również kontrowersyjnym rozwiązaniem, szeroko dyskutowanym w czasie posiedzeń komisji, była propozycja ujednolicenia procedury odwoławczej od wniosków pokontrolnych, obowiązującej w przypadku regionalnych izb obrachunkowych, z procedurą NIK. Otóż w nowelizacji proponowano wprowadzenie procedury odwoławczej, czyli możliwości składania zastrzeżeń, od wniosków pokontrolnych. Zastrzeżenia miałby rozpatrywać zespół w składzie powoływanym przez Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych. Ta procedura odwoławcza była przedmiotem szerokich dyskusji, ostała się w wyniku prac komisji, choć była przez wiele osób zaangażowanych w funkcjonowanie regionalnych izb obrachunkowych kwestionowana. Kwestionowano usytuowanie organu odwoławczego na poziomie Krajowej Rady Izb Obrachunkowych, postulując ulokowanie go na poziomie regionalnej izby obrachunkowej, kwestionowano także sens tej procedury odwoławczej, ponieważ wnioski pokontrolne nie mają charakteru wiążącego, a więc nie ma żadnych konsekwencji wynikających z niezastosowania się do tych wniosków, poza konsekwencjami politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#WłodzimierzPuzyna">Argumentem zwolenników tego typu rozwiązania i ulokowania tego organu odwoławczego na poziomie krajowym było twierdzenie, iż często związek kręgów samorządowych i kręgów regionalnych izb obrachunkowych powoduje, że pewne rozstrzygnięcia mają charakter nieobiektywny, mogą mieć charakter polityczny oraz konsekwencje polityczne. W celu uniknięcia tego typu zagrożeń dobrze jest ulokować organ drugiej instancji, decydujący o rozpatrywaniu zastrzeżeń, daleko od miejsca, w którym powstał konflikt, żeby uniknąć podejrzenia o subiektywne rozwiązanie konfliktu, bo na ogół zastrzeżenia wynikają z jakiejś sytuacji konfliktowej. W tej materii złożono wniosek mniejszości nr 1.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#WłodzimierzPuzyna">Nowe rozwiązanie, którym jest ukonstytuowanie Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, też nie zostało jednomyślnie przyjęte, w odróżnieniu od innych rozwiązań, które w większości wypadków zostały przyjęte w drodze konsensusu. Otóż w sprawozdaniu proponujemy powołanie Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, jak już powiedziałem, złożonej nie tylko z prezesów regionalnych izb obrachunkowych, ale także z reprezentantów wybranych i wyłonionych przez kolegia regionalnych izb. Zadaniem Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych byłoby przedstawianie prezesowi Rady Ministrów wniosków dotyczących zmian w przepisach prawnych regulujących zasady funkcjonowania komunalnej gospodarki finansowej, a więc byłaby szansa wykorzystania zasobów informacyjnych, którymi dysponują regionalne izby obrachunkowe, do prac analitycznych nad doskonaleniem systemu samorządowego.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#WłodzimierzPuzyna">Ważnym zadaniem Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych byłoby koordynowanie planów i programów kontroli. Dotąd takiej synchronizacji nie ma, a także nie ma standaryzacji, nie są przyjęte standardy pewnych procedur kontrolnych stosowanych przez poszczególne regionalne izby. Ważnym zadaniem byłoby coroczne przedkładanie Sejmowi sprawozdań z działalności regionalnych izb obrachunkowych i sprawozdań z wykonania budżetu przez gminy. Takich szczegółowych informacji nie mamy. Jedynie przy omawianiu wykonania budżetu państwa pojawia się w sprawozdaniu rządowym suplement dotyczący budżetów gmin. W odniesieniu do budżetu państwa mamy jakby koreferat przedstawiany przez NIK, w odniesieniu do budżetów gmin takiego materiału nie mamy, natomiast budżety gmin zyskują coraz większe znaczenie w systemie finansów państwa i sądzę, że Sejm powinien objąć je ściślejszą i bardziej szczegółową kontrolą. Materiał analityczny, który mogłaby dostarczyć Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, wydaje się bardzo pożądany ze względu na systemowe prace Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#WłodzimierzPuzyna">Ponadto do kompetencji Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych należałoby występowanie do prezesa Rady Ministrów o skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o dokonanie powszechnie obowiązującej wykładni prawa, a także upowszechnianie dorobku i doświadczeń regionalnych izb obrachunkowych oraz uzgadnianie planów i programów szkoleń pracowników izb. Krótko mówiąc, zwieńczenie struktury regionalnych izb obrachunkowych mogłoby się przyczynić do lepszego funkcjonowania systemu samorządowego i systemu monitorowania trendów i tendencji, jakie przecież w niedojrzałym systemie występują, a należy je obserwować i wyciągać z nich wnioski. Dotąd tego typu instrumentów, organizacji i sposobu wykorzystania informacji gromadzonych na poziomie regionalnych izb obrachunkowych nie ma. W opozycji do tego pomysłu jest rząd, który podnosi, iż właściwie byłoby to ciało zbędne, kosztowne i w zasadzie pełniące funkcje w tej chwili wykonywane spontanicznie przez zgromadzenie prezesów regionalnych izb obrachunkowych czy przez nieformalne struktury utworzone między izbami, mające charakter struktur ponadizbowych.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#WłodzimierzPuzyna">W projekcie nowelizacji zakłada się, że powołanie Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych nie wiązałoby się z dodatkowymi wydatkami. Administracja i obsługa tej rady byłaby zadaniem, które dzieliłyby między siebie regionalne izby obrachunkowe w ramach dzisiejszych środków i możliwości budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#WłodzimierzPuzyna">Pozostałe zmiany mają charakter porządkujący, często redakcyjny. Nie chciałbym się wgłębiać w ich szczegółową analizę, żeby nie przedłużać swojego wystąpienia. Jeśli państwo będą mieli jakieś pytania dotyczące szczegółów, zaproponowanych rozwiązań, służę swoją wiedzą.</u>
          <u xml:id="u-100.12" who="#WłodzimierzPuzyna">Na tym chciałbym zakończyć swoje sprawozdanie, podkreślając jeszcze raz, że w pracach podkomisji i komisji korzystaliśmy z bardzo szerokiej pomocy zarówno przedstawicieli środowisk samorządowych, jak i środowisk regionalnych izb obrachunkowych oraz ze znacznej pomocy Urzędu Rady Ministrów, dzięki staraniom którego zostało zorganizowanych wiele spotkań dyskusyjnych z udziałem osób zainteresowanych kształtem tej ustawy. Dzięki tym wszystkim spotkaniom, pracom, dyskusjom udało się - mam nadzieję - przepisom, które proponujemy Wysokiej Izbie, nadać kształt dojrzały, odpowiadający założeniu, którym było udoskonalenie funkcjonowania systemu samorządowego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję sprawozdawcy panu posłowi Włodzimierzowi Puzynie.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam przerwę do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 08 do godz. 16 min 03)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#MarekBorowski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustaw o regionalnych izbach obrachunkowych oraz o samorządzie terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#MarekBorowski">Przypominam, że przed przerwą Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Włodzimierza Puzynę.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#MarekBorowski">Sejm postanowił o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#MarekBorowski">Pierwsza zabierze głos pani poseł Teresa Jasztal z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#TeresaJasztal">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko wobec komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustaw o regionalnych izbach obrachunkowych oraz o samorządzie terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#TeresaJasztal">Projekt, który dzisiaj rozpatrujemy, choć różni się od pierwowzoru - jak mówił pan poseł sprawozdawca - jest w zasadzie zgodny z oczekiwaniami samorządowców. Sojusz Lewicy Demokratycznej popiera te wszystkie rozwiązania zawarte w projekcie ustawy, które przyczynią się do powstania efektywniejszych rozwiązań organizacyjnych i dadzą możliwości sprawniejszej kontroli, jeśli chodzi o wydawanie publicznych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#TeresaJasztal">Art. 9a rozszerza zadania izb w zakresie zbierania i kontrolowania kwartalnych sprawozdań z wykonania budżetów gmin. Dostarczy to regionalnym izbom dodatkowych informacji o sytuacji finansowej gmin. W obecnych uregulowaniach sprawozdawczość finansowa gmin przesyłana jest bezpośrednio do Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#TeresaJasztal">Rozszerzenie w art. 11 nadzoru izb na wszystkie uchwały rad gmin związane z gospodarką finansową i dokładne ich wyliczenie pozwoli uniknąć sporów kompetencyjnych między wojewodami a izbami, jakie zdarzały się dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#TeresaJasztal">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za wyraźnym zapisem zawartym w art. 23, który zakazuje łączenia stanowiska inspektora i członka kolegium z zatrudnieniem w jednostkach określonych w art. 1 ust. 2 omawianego projektu, członkostwem w organach gminy oraz samorządowych kolegiach odwoławczych.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#TeresaJasztal">Ustawa zapewnia członkom kolegium niezawisłość i podleganie jedynie ustawom w zakresie realizacji zadań nadzorczych i funkcji kontrolnych oraz ochronę prawną przysługującą funkcjonariuszom publicznym.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#TeresaJasztal">W przedstawionym projekcie zrezygnowano z nadania prezesowi izby rangi jednoosobowego organu, ale utrzymano zapisy dotyczące utworzenia Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, a nawet poszerzono jej skład. Nie określono jednak nadal siedziby ani nie przewidziano sposobów pokrywania kosztów obsługi techniczno-biurowej tego organu, na co zwracałam uwagę już w swoim wystąpieniu w imieniu klubu SLD na 87 posiedzeniu Sejmu, w czasie pierwszego czytania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-103.7" who="#TeresaJasztal">Wiele zadań proponowanych dla Krajowej Rady realizuje się obecnie bez sformalizowanej struktury - na okresowych zgromadzeniach prezesów RIO, na których są wypracowywane stanowiska dotyczące problemów związanych z działalnością izb. Jedna z istotniejszych kompetencji rady przewidziana w projekcie, a więc zgłaszanie zastrzeżeń wobec wniosków zawartych w wystąpieniu pokontrolnym, może być realizowana przez organy już istniejące w izbach, czyli przez kolegia RIO. W tej sprawie zgłoszę odpowiednie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-103.8" who="#TeresaJasztal">Chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na to, że zapis w art. 25a ust. 1 pkt. 4 jest niezgodny z uchwaloną konstytucją. Trybunał Konstytucyjny nie ma uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni prawa, może tylko orzekać o ich zgodności z konstytucją. W związku z tym pkt 4 powinien ulec zmianie albo zostać skreślony. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.9" who="#TeresaJasztal">Poprawki przekażę panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-103.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#MarekBorowski">Wystąpiła pani poseł Teresa Jasztal z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#MarekBorowski">Obecnie zabierze głos pani poseł Maria Kurnatowska z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MariaKurnatowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawić stanowisko w sprawie zmiany ustaw o regionalnych izbach obrachunkowych oraz o samorządzie terytorialnym (druk nr 2152).</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#MariaKurnatowska">Przedstawiony dziś przez pana posła sprawozdawcę projekt nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych różni się zasadniczo od projektu proponowanego w sierpniu 1996 r. (druk nr 1786). Pierwotny projekt przedstawiony na forum Sejmu w sierpniu ubiegłego roku wywołał szeroki rezonans w środowisku samorządowym, co miało odbicie w wystąpieniach i propozycjach licznych poprawek zgłaszanych zarówno na tej sali, jak i w opiniach, które wpłynęły do Komisji Samorządu Terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#MariaKurnatowska">Główne obawy i zastrzeżenia dotyczyły możliwości zaburzenia równowagi rządowo-samorządowej, która jest charakterystyczna dla regionalnych izb obrachunkowych. W trakcie prac podkomisji, a później połączonych komisji uwzględniono zgłaszane przez samorządy zastrzeżenia, dlatego też obecna wersja projektu nowelizacji oceniana jest pozytywnie ze względu na to, że:</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#MariaKurnatowska">— po pierwsze, poprawniej sformułowano rozszerzone zadania regionalnych izb obrachunkowych;</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#MariaKurnatowska">— po drugie, zrezygnowano z kontrowersyjnych rozwiązań zakłócających równowagę między czynnikiem rządowym a samorządowym w izbach, poprzez nadmierne rozszerzenie kompetencji prezesa i nadanie mu statusu organu;</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#MariaKurnatowska">— po trzecie, w projektowanym składzie Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych znajdują się nie tylko prezesi izb, ale także reprezentanci kolegiów izb.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#MariaKurnatowska">Wątpliwości budzą jednak nadal proponowane zadania Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych. Są one sformułowane mało precyzyjnie, co może rodzić konflikty między regionalnymi izbami a Krajową Radą lub tendencje centralistyczne, gdyż nadal utrzymana została przewaga czynnika rządowego w Krajowej Radzie.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#MariaKurnatowska">Największe wątpliwości budzą jednak projektowane rozwiązania w kwestii rozpatrywania zastrzeżeń co do ustaleń zawartych w wystąpieniach pokontrolnych.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#MariaKurnatowska">Po pierwsze dlatego, że nowelizacja ta w ogóle nie jest konieczna, gdyż żaden przepis prawa nie daje wystąpieniu pokontrolnemu mocy wiążącej jednostkę kontrolowaną. Jednostka taka ma jedynie obowiązek zawiadomić izbę o wykonaniu wniosków lub o przyczynach ich niewykonania - art. 9 ust. 3 ustawy. W przypadku zaś orzeczeń nadzorczych składów orzekających przewidziana jest droga odwoławcza do pełnego składu kolegium wraz z prawem zaskarżenia do Naczelnego Sądu Administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#MariaKurnatowska">Po drugie, możliwe jest zapewnienie rozpatrywania tych zastrzeżeń przez pełny skład kolegium regionalnych izb, czyli tak jak przy odwołaniu od orzeczeń nadzorczych. W obecnym stanie prawnym nie jest bowiem przewidziany udział kolegium w przygotowywaniu wniosków pokontrolnych i dlatego organ ten nie może być uznany za stronniczy.</u>
          <u xml:id="u-105.10" who="#MariaKurnatowska">Po trzecie, biorąc pod uwagę fakt, że izby przeprowadzają około tysiąca kontroli w skali kraju, rozpatrywanie takiej liczby spraw spowoduje znaczne obciążenie pracą Krajowej Rady. Już choćby do czynności formalnych (rejestracja wnoszonych zastrzeżeń, wymiana korespondencji, obsługa techniczna wyznaczonych składów orzekających itp.) potrzebny będzie liczny zespół urzędniczy. W tej sytuacji Krajowa Rada z przyczyn technicznych bardzo szybko stanie się rozbudowanym urzędem, powstanie dodatkowa kosztowna machina biurokratyczna, która w bliskiej przyszłości będzie zmierzała do centralizacji izb obrachunkowych i stworzy zagrożenie dla obecnej pozycji regionalnych izb. W sumie jest to zatem pierwszy krok w kierunku budowy nowego urzędu centralnego, co będzie zarówno kosztowne, jak i nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-105.11" who="#MariaKurnatowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z powyższych względów mój klub proponuje przyjęcie wniosku mniejszości nr 3, to znaczy należy skreślić zmianę 3 dotyczącą art. 9, co pociąga za sobą następujące zmiany: w art. 25a ust. 1 trzeba skreślić pkt 5, a także skreślić art. 25b.</u>
          <u xml:id="u-105.12" who="#MariaKurnatowska">Przyjęcie wniosku mniejszości nr 2 uważamy za zbyt radykalny krok, ponieważ nie można pozbawiać regionalnych izb obrachunkowych krajowej reprezentacji, choćby ze względu na upowszechnianie ich dorobku i ujednolicenie programu szkoleń pracowników tych izb. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo pani poseł Kurnatowskiej z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kracika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#StanisławKracik">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Nowelizacja ustawy o RIO to 25 zmian, z czego 21 w samym tekście ustawy i 4 w ustawie o samorządzie terytorialnym. Pan poseł sprawozdawca tak ciepło i serdecznie mówił o RIO, że można by odnieść wrażenie, iż wokół tak zacnej instytucji niemożliwe są spory i kontrowersje. Jak widać ze zgłoszonych wniosków mniejszości, spory wcale nie są znowu takie małe.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#StanisławKracik">Zamierzam, panie marszałku, wnieść 4 poprawki do tekstu przedłożonego przez komisje. Rozumiem, że przy każdej z tych poprawek mogą być oczywiście inne opinie. W imieniu mojego klubu proponuję, żeby przestać utożsamiać państwo z rządem, a tego rodzaju uzurpacja bardzo często występuje, zwłaszcza ze strony rządu; taka francuska — państwo to ja. Chcielibyśmy, aby w art. 1 w ust. 1 wyraz „państwowymi” zastąpić wyrazami: „rządowo-samorządowymi”.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#StanisławKracik">Drugą poprawkę traktujemy bardzo serio, chodzi nam o to, aby w art. 86 wyraz „budżetowych” zastąpić wyrazem „finansowych” i nie jest to poprawka typu: senator Madej, to poprawka, która ujednolica nomenklaturę, czyli słownictwo przyjęte w nowej konstytucji i w innych ustawach.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#StanisławKracik">Poprawka trzecia dotyczyłaby następującej kwestii, mianowicie w art. 12 w ust. 3 wyraz „dotknięte” należy zastąpić wyrazem „dotkniętą”. To też nie jest gramatyka, chodzi tu dokładnie o to, że może to być część lub cały budżet. Jeżeli tam używamy sformułowania: „dotknięte” wadą, to znaczy, że dotyczy to części budżetu.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#StanisławKracik">W poprawce czwartej chcielibyśmy, aby po słowach: „w zakresie” uzupełnić, że chodzi o zakres naliczania subwencji, bo tu może powstać niejasność, a problem dotyczy przekazywania do Ministerstwa Finansów i do RIO nieprawdziwych danych przez gminy w celu, na przykład, otrzymania subwencji wyrównawczej.</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#StanisławKracik">Wydaje się, że wszystkie zmiany, które tutaj są, można by komplementować, szczególnie art. 11, który enumeruje, co jest właściwością RIO. Sądzę jednak, że bez art. 9a o sensie całej nowelizacji nie ma co mówić - chodzi o elementarną zasadę związaną z wszelkim postępowaniem kontrolnym, o dwuinstancyjność.</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#StanisławKracik">Z dwóch powodów nie zgadzam się z moją szanowną przedmówczynią. Po pierwsze dlatego, że odwołanie do pełnego składu orzekającego RIO mamy w ustawie już teraz. W związku z tym nie ma tutaj mowy o żadnej nowelizacji. Trzeba natomiast zwrócić uwagę na sprawę następującą - po trzech latach stosowania tej ustawy służę przykładami - gdy układ budżetowy, jeśli chodzi o graficzne ujmowanie w tabele i zestawy, z Zielonogórskiego przeniosłem do Krakowa i do swojej gminy, to został on uznany za niewłaściwy; musieliśmy wrócić do stosowanych w naszym regionie układów tabelarycznych załączników i innych. Nie twierdzę, że zielonogórski układ budżetowy jest dobry czy że krakowski jest dobry, twierdzę natomiast, że pewne ujednolicenie orzecznictwa i pewne standardy postępowań powinny być robione na poziomie krajowym. Mało tego. Twierdzę, że przyjęta w ustawie o Najwyższej Izbie Kontroli zasada odwołania, owej dwuinstancyjności nie powinna być tutaj przez nikogo kwestionowana, bo tam się już zgodziliśmy, a RIO jest, powiedziałbym, szczególną instytucją. Poszukiwaliśmy w naszym klubie odpowiedzi na pytanie o powody negatywnego stanowiska rządu w sprawie Krajowej Rady. Muszę powiedzieć, że znajduję trzy. Pierwszy wynika z samej istoty RIO. To nie jest rządowa organizacja, a rząd może nie być zainteresowany umacnianiem struktur pozarządowych, i mogę to zrozumieć, chociaż tego nie akceptuję.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#StanisławKracik">Może być tak, że na mocy tej nowelizacji RIO będzie przedstawiać roczne sprawozdania. Pojawi się to w Sejmie. Sprawi to rządowi dodatkowy kłopot, bo trzeba się będzie do tych postulatów, do zgłaszanych tutaj wniosków ustosunkować. Rozumiem, że jest to drugi powód - na nie.</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#StanisławKracik">Trzeci może wynikać z zasady oszczędności środków budżetowych. Wobec tego zwracam uwagę rządu na uśmiechnięte twarze ministrów na wykupywanych reklamowych stronach dużych, wielkonakładowych gazet. Polecam przejrzenie tych z ostatnich kilku miesięcy... Byłe ministerstwo przemysłu itd. Można by tam znaleźć sporo oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#StanisławKracik">Wydaje mi się, że to, co jest najistotniejsze, to jest... Pani posłanka Kurnatowska mówiła o tym, ale chciałbym powiedzieć, że znalazła fantastyczny dla mnie argument przeciw własnej tezie. Jeżeli prawdą jest, a ja uważam, że tak, iż w RIO jest w tej chwili kumulowana wiedza, tworzona jest kopalnia wiedzy o sytuacji finansowej gmin... Tam jest prawda, tam jest prawdziwy rentgen. W budżetach cyganić już nie można, bo się potem daje sprawozdanie z wykonania. W związku z tym ta wiedza jest tylko fragmentarycznie wykorzystywana w departamencie samorządowym Ministerstwa Finansów przez panią dyrektor Wawrzynkiewicz. Reszta zupełnie nie jest wykorzystywana. Wydaje się, że m.in. sprawa Krajowej Rady - organu, w którym możliwa byłaby synteza, możliwe byłoby pełne wykorzystanie tych informacji - stanęłaby, powiedziałbym, pod znakiem zapytania, gdyby przyjęto wniosek mniejszości nr 1 czy nr 2. Wobec tego uważam, że cała nowelizacja nie miałaby sensu. Jeżeli mamy taką szansę monitorowania, badania tendencji, analizy budżetów gmin, zyskanie owej kopalni wiedzy... przynajmniej w okresie zamykania kopalni węgla kamiennego nie zamykajmy kopalni wiedzy, bo to już zupełnie nie miałoby sensu.</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#StanisławKracik">Nie możemy zatem poprzeć żadnego wniosku mniejszości, i tym razem nie wynika to z omnipotencji Unii Wolności, lecz z tego, że nie warto byłoby w ogóle robić nowelizacji, gdyby nie było Krajowej Rady i gdyby nie było dwuinstancyjności przy odwołaniu... Tak naprawdę dla tych dwóch celów została wykonana cała ta praca. Bez niej - wydaje mi się - zrobimy po prostu znowu jakiś pozorowany ruch; nic z tego nie wyniknie.</u>
          <u xml:id="u-107.11" who="#StanisławKracik">W związku z tym bardzo mocno, bardzo serdecznie apeluję, zwłaszcza do pani poseł, o to, aby zechciała spojrzeć na problem odwołań uwzględniając praktykę. Chcę zwrócić uwagę na to, iż poseł sprawozdawca mówił o tym, że RIO bywa wykorzystywana politycznie. Myślę jednak, że nie dopowiedział on, co przez to można rozumieć. Żadna partia polityczna nie używa RIO dla własnych celów; takiej tezy nie ośmieliłbym się postawić, bo byłaby to kompletnie zwariowana teza. Ale lokalnie RIO, jak każdy organ kontrolny, jest wykorzystywana politycznie, tak samo jak jest wykorzystywana Najwyższa Izba Kontroli, zasypywana lawiną wniosków o kontrole na przykład przez opozycyjne części rady. To samo dotyczy RIO. Wystarczy sam fakt przeprowadzenia kontroli, sama ciekawość, co było w protokołach kontroli, wykładnie prawne, które publikuje wspólnota o tym, kto może zajrzeć do dokumentów pokontrolnych, komu one mają być udostępniane, komu poza na przykład członkami komisji rewizyjnej mają służyć. Do małej lokalnej polityki RIO jest wykorzystywana, powiem więcej - jest nadużywana. Dlatego instytucja odwołania, instytucja Krajowej Rady, mogłaby stanowić dobry amortyzator dla małych lokalnych politykierów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Kracikowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Pankanina z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PiotrPankanin">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czteroletnia działalność regionalnych izb obrachunkowych, oparta na ustawie z dnia 7 października 1992 r., dowodzi konieczności zmiany tego przepisu. Przygotowana przez Komisję Samorządu Terytorialnego nowelizacja ustawy jest bardzo trudna, a miejscami - co spróbuję wykazać - również bardzo kontrowersyjna. Istota regionalnych izb obrachunkowych jako państwowego organu nadzoru i kontroli komunalnej gospodarki finansowej jest oparta na bardzo delikatnej równowadze czynnika rządowego i samorządowego.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PiotrPankanin">Do najbardziej kontrowersyjnych rozstrzygnięć proponowanych przez środowiska regionalnych izb obrachunkowych w pierwotnym projekcie ustawy było posadowienie prezesa RIO pośród organów izby. Zdaniem pomysłodawców i zwolenników tego zapisu mogłoby to bardzo usprawnić funkcjonowanie izb, zdaniem przeciwników zbyt wzmacniałoby i tak silną pozycję prezesa i naruszałoby równowagę w izbie na korzyść czynnika rządowego. W ostatecznym sprawozdaniu Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej odstąpiono od tego pomysłu. Zdaniem Unii Pracy czas i praktyka pokażą, czy wkrótce nie należałoby wrócić do tego pomysłu, uprzednio doprecyzowawszy uprawnienia prezesa RIO jako organu izby.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#PiotrPankanin">Baczna obserwacja funkcjonowania regionalnych izb obrachunkowych po nowelizacji, którą dziś, mam nadzieję, uchwalimy, może doprowadzić do pełnego sprecyzowania funkcji prezesa jako ewentualnego organu izby, być może już w niezbyt odległej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#PiotrPankanin">Drugim ważnym elementem tej nowelizacji ustawy jest, zdaniem Unii Pracy, ustawowe przesądzenie powołania Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych. Najbardziej istotnym, z punktu widzenia samorządów, zadaniem Krajowej Rady będzie pełnienie roli drugiej instancji, jeśli chodzi o ustalenia pokontrolne. I tu bardzo niepokoi mnie stanowisko kolegów z PSL, iż nie widzą tego tak wyraźnie, a w czasie prac podkomisji rzecz nie tylko w ramach konsensusu została, wydaje się, postanowiona, ale wszyscy - a przynajmniej większość - doszli do przekonania, że jest to bardzo potrzebne i korzystne.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#PiotrPankanin">Czy wzorowanie tej struktury na strukturze NIK - myślę o procedurach odwoławczych - zaproponowane w projekcie sprawdzi się w praktyce, pokaże czas. Również w tej sprawie opinie specjalistów były rozbieżne. Dla Unii Pracy niekontrowersyjny jest natomiast inny aspekt wynikający z utworzenia Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, a mianowicie ten, że będzie ona miejscem koordynacji działalności izb oraz reprezentacją coraz bardziej konieczną wobec naczelnych i centralnych organów państwa. To właśnie Krajowa Rada może być źródłem bezcennych informacji na temat kondycji finansowej gmin, potrzebnych Sejmowi nie tylko na etapie prac nad budżetem, ale również w bardzo wielu innych wypadkach.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#PiotrPankanin">Bardzo istotne w omawianym dziś projekcie nowelizacji jest wreszcie rozszerzenie nadzoru regionalnych izb obrachunkowych na wszystkie uchwały rad gmin związane z gospodarowaniem gminną kasą. Wyliczenie rodzajów uchwał rad gminnych podlegających nadzorowi RIO pomoże z całą pewnością w klarownym rozgraniczeniu kompetencji nadzorczych wojewody i regionalnych izb obrachunkowych.</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#PiotrPankanin">Na koniec jedna uwaga ogólna. Władza samorządowa, jako posadowiona najbliżej obywatela w państwie, podlega bardzo surowemu osądowi społecznemu. Dobiegająca końca druga kadencja rad gmin uświadamia nam wyraźnie, że jest to początek drogi w społecznym zakorzenianiu się idei samorządowej. Z jednej strony mamy coraz głębszą świadomość braku kolejnych ważnych etapów reformy samorządowej, z drugiej zaś mankamentów dotychczasowych, często bardzo ułomnych rozwiązań. Dzisiaj omawiana propozycja jest tego dobitnym dowodem.</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#PiotrPankanin">Kontroli funkcjonowania samorządów gminnych winniśmy przyjrzeć się bardzo wnikliwie i kompleksowo. Samorządowe kolegia odwoławcze, regionalne izby obrachunkowe, Najwyższa Izba Kontroli, wojewodowie w swoim zakresie i wreszcie komisje rewizyjne rad gmin powinny tworzyć spójny, wydolny i sprawny system kontroli nad gminnym życiem we wszystkich jego wymiarach, tak aby idea samorządności nie ulegała dewaluacji, a przeciwnie - zyskiwała głębsze społeczne poparcie.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#PiotrPankanin">Unia Pracy Klub Parlamentarny wyraża głęboką nadzieję, że w taki właśnie sposób będziemy systematycznie likwidować wszystkie gorszące opinie publiczną zjawiska, które często towarzyszą samorządowej władzy. Jeśli idzie o sprawozdanie komisji, to jesteśmy za jego przyjęciem, a także za odrzuceniem propozycji zawartych we wnioskach mniejszości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Pankaninowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#MarekBorowski">Zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#MarekBorowski">Obecnie w imieniu Koła Konserwatywno-Ludowego wystąpi pan poseł Wojciech Arkuszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WojciechArkuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłoszę jedną poprawkę, która - przyznaję - jest dość kłopotliwa i, być może, wprawię w zakłopotanie kolegów. Chodzi o to, że 20 grudnia zeszłego roku Sejm uchwalił ustawę o gospodarce komunalnej, której art. 8 mówi, że do pracowników komunalnych zakładów budżetowych stosuje się przepisy ustawy o pracownikach samorządowych. Otóż ten zapis wszedł w życie 20 lutego i, tak prawdę powiedziawszy, nie można go w ogóle wykonać. Podam tylko parę przykładów.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#WojciechArkuszewski">Po pierwsze, odbiera on prawo do strajku pracownikom, ale tylko komunalnych zakładów budżetowych, natomiast te zakłady komunikacyjne, które są spółkami handlowymi, mają prawo do strajku. Nie może być tak, że jedna firma komunikacyjna ma prawo do strajku, a druga nie ma tylko z tego powodu, że różnią się podstawą prawną, na jakiej działają.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#WojciechArkuszewski">Po drugie, ten zapis skraca czas pracy w tych zakładach o 2 godziny - a są to zakłady pracujące w ruchu ciągłym - co powoduje tam bardzo poważne trudności.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#WojciechArkuszewski">Po trzecie, odbiera on prawo do dodatkowego zatrudnienia, ponieważ jeżeli się traktuje tych pracowników jak pracowników samorządowych, a tamtych jak urzędników państwowych, to przy stosowaniu jednej ustawy okazuje się na przykład, że na podstawie tych przepisów kierowca MZK nie może być dodatkowo zatrudniony poza zakładem pracy.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#komentarz">(Poseł Piotr Pankanin: To pan poseł mówi.)</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#WojciechArkuszewski">Ja mówię, panie pośle, tylko o tym, co Sejm uchwalił 20 grudnia w ustawie o gospodarce komunalnej. Ponieważ obecna ustawa reguluje sprawy dotyczące majątku gmin, proponuję dodać tu jeszcze jeden artykuł, który będzie zmieniał także ustawę o gospodarce komunalnej. Mianowicie proponuję skreślenie tamtego artykułu, który został wprowadzony. Ta sprawa jest trudna, gdyż proponuję skreślenie go z mocą wsteczną. Zgodnie z zasadami techniki prawodawczej nie można tego robić, ale ten artykuł w większym stopniu pozbawia pracowników uprawnień niż im je nadaje. W przypadku, kiedy prawo odebrało im pewne uprawnienia - i to przez zaskoczenie - uzasadnione jest skreślenie tego zapisu z datą wsteczną. Chcę też powiedzie, że podobne do tego, co mówię, jest stanowisko ministerstwa pracy, które przygotowało dla rządu projekt takiej inicjatywy ustawodawczej. Nie dotarł on do Sejmu z powodu trudności w uzgodnieniach międzyresortowych.</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#WojciechArkuszewski">I to już wszystko. W moim przekonaniu jest to jedyny sposób, żeby rozwiązać ten problem, ponieważ zakłady komunikacyjne nie są w stanie realizować przepisów tej ustawy. Uczestniczyłem w kilku dyskusjach z dyrektorami tych zakładów. Mówili, że potrzebują pół roku, żeby dopasować swoją działalność do przepisów, które ich obowiązują od 20 lutego. Ponadto, podejrzewam, że gdyby ktokolwiek wystąpił z takim wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, to Trybunał by to zakwestionował, bo zapis, który jednemu przedsiębiorstwu komunikacyjnemu odbiera prawo do strajku, a drugiemu je przyznaje, zostałby uznany za sprzeczny z zasadą państwa prawa i naprawdę jest absurdalny. W związku z tym zgłaszam wniosek, który uzasadniłem przed chwilą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Arkuszewskiemu. Wniosek, jak rozumiem, pan złożył?</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Arkuszewski: Tak, złożyłem.)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#MarekBorowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#MarekBorowski">Informuję, że lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#MarekBorowski">Pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#komentarz">(Poseł Władysław Adamski: Tak, mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Adamski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WładysławAdamski">Panie marszałku, mam pytanie do posła sprawozdawcy, choć może powinienem je skierować do pana ministra, gdyż liczę, że z tej strony uzyskam bardzo konkretne wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WładysławAdamski">Z ustawy wynika, iż powołana zostanie Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, i nie kryję, że popieram tę ideę. Jak jednak pan, panie pośle sprawozdawco, powiedział, koszty funkcjonowania tej rady dzieliłyby między siebie regionalne izby obrachunkowe. W związku z tym rodzi się pytanie, czy to obciążenie nie wpłynie na sprawność funkcjonowania tych izb. I oczywiście w tym kontekście pojawia się kolejne pytanie: Czy bierze się pod uwagę zwiększenie nakładów na działalność regionalnych izb obrachunkowych, a jeśli nie, to jaki procent środków, którymi te izby aktualnie dysponują, będzie przeznaczony na finansowanie Krajowej Rady RIO? Naturalnie pytanie to ma charakter pragmatyczny i nie wiąże się z poparciem, jakie jestem gotów wyrazić dla tego rozwiązania prawnego. Ale z drugiej strony jest kolejna wątpliwość, dotycząca jak gdyby sprawności funkcjonowania Krajowej Rady. Otóż jeżeli ma to być instytucja, do której będą kierowane odwołania, to będzie ona musiała rozpatrzyć szereg tego typu dokumentów. Czy taka możliwość jest hipotetycznie dopuszczalna? Czy nie powstanie zator w funkcjonowaniu rady, która będzie musiała rozpatrywać szereg wniosków? Przecież ona nie dysponuje określonym zapleczem, taką strukturą, jak np. Najwyższa Izba Kontroli. W jaki sposób zatem - to pytanie kieruję do pana ministra - te sprawy będą rozwiązywane, aby zadania nałożone na Krajową Radę RIO były w pełni i sprawnie wykonywane? Czy jednak nie należałoby doprecyzować prawnie, być może w aktach wykonawczych, także sprawy pewnego zaplecza finansowego, które pozwoliłoby sprawniej funkcjonować Krajowej Radzie Regionalnych Izb Obrachunkowych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#MarekBorowski">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#MarekBorowski">Wprawdzie pan minister nie zamierzał zabrać głosu, ale padło pytanie. Wobec tego może pan minister zechce wystąpić pierwszy, a potem sprawozdawca komisji pan poseł Włodzimierz Puzyna.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#MarekBorowski">Podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan Józef Winiarski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JózefWiniarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Padło pytanie i powinienem udzielić na nie odpowiedzi. Zanim jednak to uczynię, mam dodatkowo kilka refleksji w nawiązaniu do wystąpienia pana posła sprawozdawcy, a także do wystąpień pań i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#JózefWiniarski">Przede wszystkim chciałbym podzielić główną tezę zawartą w wypowiedzi pana posła sprawozdawcy - tak przynajmniej tę tezę oceniam - iż nie można sobie wyobrazić funkcjonowania ani samorządu terytorialnego, ani mechanizmów demokracji lokalnej bez regionalnych izb obrachunkowych. Z całą pewnością tych kilka lat funkcjonowania regionalnych izb obrachunkowych dowodzi, że - jak powiedział pan poseł sprawozdawca - realizowanie przez regionalne izby obrachunkowe funkcji edukacyjnej, która z pewnością jest przydatna zarówno administracji samorządowej, jak i rządowej, funkcji korygującej funkcjonowanie mechanizmów samorządu terytorialnego, jest wręcz niezbędne. W związku z tym nie podzielam poglądu zawartego w wypowiedzi pana posła, iż rząd nie jest zainteresowany umacnianiem regionalnych izb obrachunkowych. Z całą pewnością jesteśmy za tym, aby ich funkcjonowanie było coraz sprawniejsze, coraz skuteczniejsze zarówno z punktu widzenia potrzeb samorządu terytorialnego, jak i administracji rządowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#JózefWiniarski">Rząd przekazał Wysokiej Izbie swoje stanowisko. Zawarł w nim kilkanaście uwag odnośnie do projektu, w tym kilka krytycznych. W gruncie rzeczy teraz można byłoby powiedzieć, że w wyniku prac, jakie zostały wykonane w podkomisji i w komisji sejmowej, rozbieżności zostały sprowadzone w istocie do dwóch kwestii. Mówił o tym pan poseł sprawozdawca. Po pierwsze, rząd jest w opozycji do pomysłu utworzenia krajowej reprezentacji - Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych. Po drugie, naszym zdaniem w nowelizacji ustawy należałoby uwzględnić postulat, który sformułowaliśmy w stanowisku rządu, iż należałoby dostosować przepisy ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych do zmian, jakie wynikają z regulacji ustawy normującej funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej. Generalnie rzecz biorąc, bez wnikania w szczegóły, chodzi o przypisanie funkcji wnioskodawczych do prezesa Rady Ministrów w sprawach obejmujących regionalne izby obrachunkowe ministrowi właściwemu do spraw administracji, czyli obecnie ministrowi spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#JózefWiniarski">Co do utworzenia krajowej reprezentacji - poza jednym argumentem wysuniętym w trakcie dyskusji rząd wysuwał inne. Rzeczywiście w uzasadnieniu rządu dotyczącym postawienia tezy, iż rząd nie popiera pomysłu utworzenia Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, znalazł się argument dotyczący konieczności wyasygnowania dodatkowych środków finansowych. I tu nawiązałbym już wprost do pytania pana posła. W moim głębokim przekonaniu realizacja funkcji zawartych w art. 25a (9 funkcji) przez 34-osobową Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych (m.in. realizacja zadania polegającego na corocznym przedkładaniu Sejmowi w terminie do 30 czerwca sprawozdań z działalności regionalnych izb i wykonywania budżetu przez gminy) z pewnością wymagać będzie organizacji fachowego aparatu, sądzę, że niezbyt licznego, niemniej jednak takiego, który wspomagałby funkcjonowanie tak właśnie skonstruowanej, jak zakłada projekt nowelizacji, Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#JózefWiniarski">Panie pośle, uczciwie muszę przyznać, iż w obrębie rządu do tej pory takie badania symulacyjne, związane z tym, czy rzeczywiście wystąpiłaby konieczność stworzenia fachowego aparatu, nie były prowadzone. Z całą pewnością - i tu jesteśmy zgodni z panem posłem sprawozdawcą - wystąpiłaby konieczność wyasygnowania dodatkowych środków związanych z wyposażeniem krajowej reprezentacji w sprzęt informatyczny, ponieważ bez tego trudne byłoby kumulowanie, gromadzenie wszystkich zbieranych przez nią informacji. W związku z tym, bez przeprowadzenia takiego badania, trudno odpowiedzieć, jak wysokie mają być środki niezbędne do zapewnienia funkcjonowania Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych. Rzeczywiście w stanowisku rządu zawarta jest myśl, która jest opozycyjna wobec pomysłu tworzenia Krajowej Rady, niemniej jednak nie jest tak, że rząd nie dostrzega również pozytywów funkcjonowania tej rady. Z całą pewnością, co było podkreślane we wszystkich wypowiedziach pań i panów posłów, informacje gromadzone przez Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych przysłużyłyby się tworzonemu obecnie - bo nie można powiedzieć, że już go mamy - systemowi monitorowania funkcjonowania administracji publicznej, w tym samorządu terytorialnego. Przecież nie ulega wątpliwości, że zbieranie informacji jest drogie, zbieramy je chaotycznie, zbieramy w taki sposób, że nigdy nie zdążamy na czas z informacjami niezbędnymi do podejmowania decyzji, w tym decyzji regulacyjnych. Mamy problemy ze zbieraniem w jednym miejscu informacji dotyczących identyfikacji luk prawnych. Myślę, że rząd podziela te poglądy, które tu były przed chwilą wyrażane, że występuje konieczność upowszechniania wykładni, interpretacji stosowanych przez regionalne izby obrachunkowe.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#JózefWiniarski">Jeśli chodzi o postulat dotyczący uwzględnienia w przepisach o regionalnych izbach obrachunkowych funkcji wnioskodawczych ministra spraw wewnętrznych i administracji, tzn. występowania z wnioskiem do prezesa Rady Ministrów, chciałbym stwierdzić, iż jest to związane głównie z tym, że minister spraw wewnętrznych i administracji blokowo przejął wszystkie kompetencje w sferze administracji publicznej, które były udziałem szefa Urzędu Rady Ministrów. W związku z tym wszystkie niezbędne do opracowywania wniosków, projektów decyzji prezesa Rady Ministrów dotyczących regionalnych izb obrachunkowych środki, narzędzia, a przede wszystkim kadry, zostały poddane pod kompetencję ministra spraw wewnętrznych i administracji. Dlatego uważam, że jest racjonalnie uzasadnione to, aby ten postulat rządu w toku dalszych prac został przyjęty. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#MarekBorowski">Proszę pana posła sprawozdawcę Włodzimierza Puzynę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WłodzimierzPuzyna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szereg problemów, które zostały podniesione w tej dyskusji, przeanalizowano także w toku prac komisji. Wiele z nich udało się wyjaśnić i osiągnąć konsensus po prostu dlatego, że często wynikały one z pewnych nieporozumień. Szczęśliwie wiele z tych nieporozumień udało nam się rozstrzygnąć w taki sposób, że uzyskaliśmy spójność, jasność i wspólnotę poglądów na problemy systemowe związane ze sprawami samorządu.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WłodzimierzPuzyna">Chciałbym - podkreślałem to w swoim sprawozdaniu - jeszcze raz zaznaczyć, że sens tej inicjatywy ustawodawczej polegał m.in. na znormalizowaniu procedur kontroli i reakcji na wnioski pokontrolne w systemie kontroli NIK i w systemie kontroli regionalnych izb obrachunkowych. Zastosowano tutaj po prostu wzorzec NIK. Uchwalając ustawę o NIK, Wysoki Sejm nie miał żadnych wątpliwości co do słuszności przepisu zawartego w art. 61, mówiącego, że kierownik jednostki kontrolowanej lub organ, któremu przekazano wystąpienie pokontrolne, może w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania zgłosić umotywowane zastrzeżenia w sprawie zawartych w nim ocen, uwag i wniosków do dyrektora właściwej jednostki organizacyjnej Najwyższej Izby Kontroli. W strukturze Najwyższej Izby Kontroli znajduje się organ, który rozpatruje, czy komisja, która rozpatruje tego typu zastrzeżenia na poziomie centralnym, mimo że regionalne oddziały NIK są znacznie bardziej rozbudowane niż regionalne izby obrachunkowe, właśnie w celu uniknięcia podejrzenia o brak bezstronności w rozpatrywaniu wniosku. To prawda, że był podnoszony problem zalania tej struktury krajowej falą wniosków, które byłyby dla zasady wnoszone, czy zastrzeżeń pokontrolnych, ale zapisy ustawowe, które przyjęliśmy, stanowią chyba zabezpieczenie przed takim zjawiskiem.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#WłodzimierzPuzyna">Proszę zwrócić uwagę, że w zmianie 3b odnoszącej się do art. 9 napisaliśmy, że podstawą zgłoszenia zastrzeżenia może być tylko zarzut naruszenia prawa w wyniku dokonania błędnej jego wykładni lub niewłaściwego zastosowania. To znaczy fala zastrzeżeń do wniosków pokontrolnych tym samym byłaby limitowana tylko do tych zastrzeżeń, które dają się uzasadnić prawnie, które dają się uzasadnić w pewien specyficzny sposób, natomiast wszelkie inne wnioski pokontrolne nie miałyby szansy na dalszy ciąg w procedurze odwoławczej, która absorbowałaby Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych. Ta tama wydaje się skutecznie zabezpieczać Krajową Radę przed napływem fali wniosków, które mogłyby spowodować te wszystkie konsekwencje, które panowie posłowie i panie posłanki w tej dyskusji próbowali wyobrazić sobie i przedstawić. Tak więc nie sądzę, żeby układ drugiej instancji, która by rozpatrywała zastrzeżenia do wniosków pokontrolnych, jeszcze raz podkreślam, skopiowanych z rozwiązań NIK, mógł grozić jakimś istotnym przeciążeniem struktur krajowych i istotnymi kosztami.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#WłodzimierzPuzyna">Odpowiadając panu posłowi Adamskiemu, chciałbym zwrócić uwagę, że ta procedura jest opisana. Tutaj prezesi czy środowiska regionalnych izb obrachunkowych wyobrażają sobie, że po prostu każda z regionalnych izb przedstawiłaby spośród swoich kolegiantów czy kontrolerów listę osób, które stanowiłyby pulę osób powoływanych do 5-osobowych składów, które rozpatrywałyby te zastrzeżenia. Nie byłyby to wysokie koszty, organizacyjnie jest to proste do przeprowadzenia, a być może taka procedura dodałaby prestiżu tym organom kontrolnym. Byłaby szansa na rozstrzygnięcie wszystkich wątpliwości w sposób ostateczny i, mam nadzieję, obiektywny.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#WłodzimierzPuzyna">Niektórzy posłowie podkreślali, że konstrukcja Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych jest wadliwa, ponieważ nie zawiera określenia siedziby, środków finansowych, struktury. Jest ona wzorowana na rozwiązaniu, które przyjęliśmy, a które odnosi się do samorządowych kolegiów odwoławczych. W art. 23 jest opisana konstrukcja wieńcząca strukturę krajowych kolegiów odwoławczych, więc to też nie jest novum. Przy przyjmowaniu tej ustawy tego typu kwestii nie podnoszono. Zwracam uwagę Wysokiej Izby na to, że właśnie w obawie przed tym, żeby konstrukcja przez nas zaplanowana nie była zbyt ciężka i kosztowna i żeby zastrzeżenia rządu dotyczące kosztów zmniejszyć, powierzyliśmy de facto rządowi zdecydowanie o tym, jakie będą koszty, jaka struktura ostatecznie będzie obsługiwała Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych. W zmianie 19 dotyczącej art. 25a ust. 4 piszemy, że Krajowa Rada pracuje na podstawie regulaminu zatwierdzonego przez prezesa Rady Ministrów. A więc to prezes Rady Ministrów zdecyduje, w jaki sposób Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych będzie funkcjonowała. Mogłaby funkcjonować właśnie tak, jak nieformalnie jest obecnie, że posiedzenia odbywają się w kolejnych siedzibach, a obsługują je kolejne regionalne izby obrachunkowe.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#WłodzimierzPuzyna">Pan poseł Adamski poruszył kapitalny problem finansowania regionalnych izb obrachunkowych. To rzeczywiście jest problem, z którym Komisja Samorządu Terytorialnego boryka się od dwóch lat, ponieważ obserwujemy zjawisko odpływu kadr z regionalnych izb obrachunkowych do struktur NIK i do struktur samorządowych ze względu na dość drastyczne różnice płac w obu tych strukturach. Płace w NIK na analogicznych stanowiskach są trzykrotnie wyższe niż w regionalnych izbach obrachunkowych. Ten parytet w ciągu ostatnich lat niestety zmienia się na niekorzyść regionalnych izb obrachunkowych.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#komentarz">(Poseł Maria Kurnatowska: I ma miejsce ciągły ich spadek.)</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#WłodzimierzPuzyna">Komisja Samorządu Terytorialnego wielokrotnie wyrażała jednomyślne stanowisko w tej sprawie, i to, domagając się zwrócenia uwagi na parytet zarobków w regionalnych izbach obrachunkowych i w NIK. Chodzi o to, ażeby uniemożliwić przepływy kadrowe, ponieważ komisja uważa, że regionalne izby obrachunkowe w systemie kontroli finansów gminnych mają kluczową pozycję. A więc jest to struktura, o którą należałoby dbać przede wszystkim i nad której działaniem należałoby się skupić i chronić ją przed zjawiskami negatywnymi. To jest dobra inwestycja. To jest zasadnicza inwestycja, dlatego że regionalne izby obrachunkowe, po pierwsze, stoją na straży odpowiedniego gospodarowania groszem publicznym, a więc jest to ważna instytucja i - co nie mniej ważne - chodzi o dostarczanie informacji.</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#WłodzimierzPuzyna">W sterowaniu organizmem państwowym kluczową sprawą jest odpowiednie używanie i przerabianie, analizowanie informacji. W tym względzie sytuacja polega w tej chwili na tym, że regionalne izby obrachunkowe generują informacje o fundamentalnym znaczeniu dla funkcjonowania samorządu, ale te informacje nie są nigdzie w sposób systemowy analizowane ani wykorzystywane w procesach sterowania państwem. Organa administracji państwowej, do których regionalne izby obrachunkowe są obecnie - mówiąc potocznie - przypięte, nie są zainteresowane ani zbieraniem tych informacji, ani ich użytkowaniem, bo być może do tego nie dorosły.</u>
          <u xml:id="u-117.9" who="#WłodzimierzPuzyna">Potrzebę korzystania z tych informacji, które gromadzone są w regionalnych izbach obrachunkowych, sygnalizuje obecnie Ministerstwo Finansów. Być może więc, panie ministrze, myśląc o tym, jak w systemie państwa ulokować regionalne izby obrachunkowe, należałoby rozważyć nie tyle podporządkowanie czy połączenie regionalnych izb obrachunkowych ze strukturami ministerstwa administracji, ile inny typ więzi - sprzężenie Ministerstwa Finansów z regionalnymi izbami obrachunkowymi, bo po obu stronach są realizowane w gruncie rzeczy te same funkcje. I taki kanał podporządkowania czy połączenia (lepiej nie mówić o podporządkowaniu, bo to stronę samorządową zawsze mocno niepokoi) być może przysłużyłby się do lepszego ukonstytuowania, do ulepszenia systemu sterowania sprawami państwa, bo po to są potrzebne informacje, żeby mądrze rządzić państwem. Pytanie: Czy ktoś, kto się odcina od informacji, może mądrze rządzić? A taki sens ma blokada z konstrukcji, która zakłada stworzenie Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, która ma pełnić taką funkcję, ma komasować informacje, analizować je i przetwarzać, i przedkładać Sejmowi. A więc z uwagi na właściwy pożytek ze zgromadzonych już informacji ta inwestycja wydaje się sensowna. Nie będzie też na pewno droga w porównaniu np. z innymi tego typu inwestycjami, które poczynił ostatnio rząd - że nie wspomnę ustawy o ubezpieczeniach zdrowotnych, gdzie konstruuje się 30-tysięczną armię administracyjną. I wtedy nikt jakoś o środkach i oszczędnościach, które z tym się wiążą czy mogłyby się wiązać, nie mówił.</u>
          <u xml:id="u-117.10" who="#WłodzimierzPuzyna">Zdaniem Komisji Samorządu Terytorialnego - a wyrażaliśmy je wielokrotnie - potrzeba jednak więcej uwagi i więcej troski o należyte, właściwe funkcjonowanie regionalnych izb obrachunkowych. Troska ta powinna być połączona z odpowiednim wysiłkiem finansowym, który w skali budżetu nie jest duży, lecz w skali systemu samorządowego mógłby być dobrą inwestycją i przyczynić się do znacznego usprawnienia tych kardynalnych dla systemu struktur.</u>
          <u xml:id="u-117.11" who="#WłodzimierzPuzyna">Tyle co do spraw związanych z drugą instancją, z instancją odwoławczą i z Krajową Radą Regionalnych Izb Obrachunkowych.</u>
          <u xml:id="u-117.12" who="#WłodzimierzPuzyna">Natomiast jeśli chodzi o poprawkę pana posła Arkuszewskiego, to obawiam się, że z przyczyn regulaminowych i legislacyjnych nie może być uznana za poprawkę do ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, bo po prostu z regionalnymi izbami obrachunkowymi nie ma nic wspólnego. Gdyby w tym wypadku uczynić wyjątek, byłby to, podejrzewam, precedens groźny i anarchizujący całą naszą działalność legislacyjną. Byłbym więc wdzięczny, gdyby Biuro Legislacyjne zechciało się ustosunkować co do formalnego charakteru tej poprawki, ale wydaje mi się, że raczej trudno byłoby uznać, że dotyczy to ustawy, nad którą dzisiaj Sejm debatuje.</u>
          <u xml:id="u-117.13" who="#WłodzimierzPuzyna">Dziękuję jeszcze raz wszystkim uczestnikom tej debaty i ekspertom, a także przedstawicielom organizacji samorządowych, które zechciały przyczynić się do znacznego poprawienia tej noweli i nadania dojrzalszego kształtu przepisom w niej zawartym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Puzynie.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Arkuszewski, jak rozumiem, w sprawie swojej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WojciechArkuszewski">Ja dostrzegam trudności. Chciałem jedynie zapytać posła sprawozdawcę, czy uważa, że w uchwalonej 20 grudnia ustawie o gospodarce komunalnej ten związek jest bliższy dlatego, że ustawa mówiła o gospodarce komunalnej, a dany artykuł mówił o uprawnieniach pracowników samorządowych? W moim przekonaniu - jeśli będziemy stosować te same zasady - nad tamtym artykułem też nie powinniśmy wtedy głosować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MarekBorowski">Nie jestem pewien, czy pan poseł Puzyna słyszał pytanie, bo odnoszę wrażenie, że nie. Tak?</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WojciechArkuszewski">Rozumiem zastrzeżenia pana posła Puzyny, chciałem tylko zwrócić uwagę na to, że to samo zastrzeżenie można wysunąć wobec art. 8 ustawy o gospodarce komunalnej z 20 grudnia. Gdyby stosować te same reguły gry, to nad tym artykułem w ogóle nie powinno być głosowania przy tamtej ustawie, ponieważ związek między uprawnieniami pracowników samorządowych a gospodarką komunalną jest naprawdę luźny, a został wprowadzony do tej ustawy i przegłosowany. Proponuję, żeby uznać, iż mam takie samo prawo do mojej poprawki, dotyczącej skreślenia tego artykułu, jak wówczas, kiedy go przyjmowano.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Puzyna: Jeżeli pan marszałek pozwoli...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WłodzimierzPuzyna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie pośle, wydaje mi się, że jedna wina drugiej nie uzasadnia. Ja, wprost przeciwnie, uważam, że jeśli już raz popełniono błąd, to nie należałoby go powielać, bo oznaczałoby to destrukcję systemu, który i tak w wielu miejscach się chwieje. Jestem raczej zwolennikiem czystości systemu, stania na straży logiki i legalności działania. Natomiast jeśli będziemy upowszechniali w Sejmie procedury nielegalne, to obawiam się, że będzie to bardzo zły precedens. Widzę prostsze wyjście, po prostu wniosek poselski, którego celem jest nowelizacja ustawy. To jest prosty zabieg i często stosowany w Wysokiej Izbie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#MarekBorowski">Rzeczywiście powiedziałbym, że to, co zaproponował pan poseł Arkuszewski, jest na pograniczu tego, co można i czego nie można. Ale projekt trafi do komisji i będzie jeszcze rozpatrywany.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#MarekBorowski">Pan poseł? Czy to konieczne?</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Poseł Maria Kurnatowska: Tak, autor wniosku mniejszości.)</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WiesławOpęchowski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Wobec argumentów, jakie padły z trybuny sejmowej za utrzymaniem krajowej reprezentacji regionalnych izb obrachunkowych, chciałem wycofać wniosek mniejszości nr 2, którego byłem autorem.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MarekBorowski">Dobrze. Słyszę, że to są dwa wnioski. Tak?</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Kurnatowska: Tak, jeden i drugi.)</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#MarekBorowski">Jeden i drugi. Tak.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#MarekBorowski">Jeśli chodzi o sprawę podniesioną przez pana posła Arkuszewskiego, to projekt wraca do komisji i będzie rozpatrzony. Wypowiedzą się także eksperci. Jeśli z jakichś względów uznalibyśmy niedopuszczalność tego wniosku, to nie będzie poddany pod głosowanie. Na pierwszy rzut oka, powiadam, jest on na pograniczu, i Wysoka Izba być może będzie musiała to rozstrzygnąć.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#MarekBorowski">W związku z tym, że podczas drugiego czytania zostały zgłoszone poprawki, Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Samorządu Terytorialnego oraz do Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie Kodeksu handlowego i ustawy o działalności gospodarczej (druki nr 288 i 2158).</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Ciemniewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#JerzyCiemniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie Kodeksu handlowego i ustawy o działalności gospodarczej (druk nr 288).</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#JerzyCiemniewski">Historia tego projektu ustawy była taka, że grupa posłów wniosła projekt ustawy o zmianie Kodeksu handlowego, którego ideą było wprowadzenie zasady rejestru wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, przewidującej instytucje kupca i kupca rejestrowego, czyli powrót do sformułowań Kodeksu handlowego w kształcie obowiązującym w momencie jego wejścia w życie. Chodziło o zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego, co było i pozostaje poważną niedomogą w obecnych warunkach prowadzenia działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#JerzyCiemniewski">Komisje, powołując podkomisję, zawiesiły prace nad projektem tej ustawy, ponieważ minister sprawiedliwości przedstawił argumenty, iż prowadzi się prace nad przygotowaniem, nad skonstruowaniem jednolitego rejestru wszystkich podmiotów gospodarczych i podejmowanie w tej chwili trudu stworzenia przepisów dotyczących rejestru, kupca będzie niepotrzebnym dublowaniem tych prac, które i tak się toczą i mają doprowadzić do powstania zintegrowanego systemu rejestrów podmiotów gospodarczych. Prace te były prowadzone od roku 1994 i skonkretyzowały się w rządowym projekcie ustawy o rejestrach, która obecnie, w toku prac komisyjnych, przyjmuje postać projektu ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Z merytorycznego punktu widzenia nie byłoby przeszkód w połączeniu prac nad projektem ustawy omawianym dzisiaj, tzn. projektem ustawy o zmianie Kodeksu handlowego i ustawy o działalności gospodarczej, z pracami nad projektem ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Jednakże powstały pewne trudności proceduralne, wynikające z faktu, że projekt ustawy o zmianie Kodeksu handlowego został skierowany przez Wysoką Izbę do trzech komisji: Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej, natomiast projekt ustawy o rejestrze sądowym został skierowany tylko do dwóch komisji: Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej. W związku z tym z formalnego punktu widzenia nie było żadnych możliwości połączenia prac nad tymi dwoma projektami ustaw. Podkreślam to dlatego, że chciałbym, formułując wniosek pod adresem Wysokiej Izby o odrzucenie projektu ustawy z druku nr 288, jednocześnie podkreślić, że jest to wniosek wynikający z przyczyn czysto formalnych, a nie merytorycznych; że te merytoryczne treści, które zostały zaaprobowane przez Wysoką Izbę w pierwszym czytaniu tego projektu ustawy, powinny być przedmiotem prac komisji nad projektem ustawy o krajowym rejestrze sądowym.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#JerzyCiemniewski">Wnoszę zatem o to, żeby Wysoki Sejm odrzucił projekt ustawy z druku nr 288, jako że treści, które zawiera ten projekt ustawy, powinny zostać uregulowane w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Jerzemu Ciemniewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#MarekBorowski">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#MarekBorowski">Pierwszy zabierze głos pan poseł Ryszard Zbrzyzny z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#MarekBorowski">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#MarekBorowski">W takim razie głos zabierze pani poseł Lidia Błądek z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#LidiaBłądek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jednym z podstawowych celów proponowanych zmian w ustawie o zmianie Kodeksu handlowego i ustawy o działalności gospodarczej jest zwiększenie bezpieczeństwa i pewności obrotu gospodarczego. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego podziela argumenty wnioskodawców przemawiające za wprowadzeniem zmian w wymienionych ustawach. Faktem jest, że w wyniku wprowadzenia ustawy o działalności gospodarczej z 23 grudnia 1988 r. powstało wiele tysięcy podmiotów gospodarczych o różnej skali wielkości. W sensie prawnym pozycja tych podmiotów gospodarczych jest słabsza niż podmiotów działających na podstawie Kodeksu handlowego. Jak słusznie podkreślają wnioskodawcy, przejawia się to m.in. w braku prawa do firmy czy udzielenia prokury.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#LidiaBłądek">Proponowane przez wnioskodawców zmiany dotyczą:</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#LidiaBłądek">— obowiązku wpisu do rejestru handlowego podmiotów gospodarczych prowadzących przedsiębiorstwa zarobkowe w większym rozmiarze, co przyczyniłoby się do zwiększenia pewności obrotu gospodarczego i poprawiłoby pozycję takiego przedsiębiorstwa w stosunkach z kontrahentami i bankami, a przecież nie jest to bez znaczenia;</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#LidiaBłądek">— rozszerzenia na te przedsiębiorstwa prawa do prokury, czyli szczególnego pełnomocnictwa, którego zakresu nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich;</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#LidiaBłądek">— przyznania tym podmiotom prawa do prowadzenia przedsiębiorstwa pod firmą, która podlega ochronie prawnej.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#LidiaBłądek">Ponadto propozycje zawarte w projekcie dają możliwość wpisu do rejestru handlowego informacji o istniejących stosunkach majątkowych współmałżonków, co przy jawności rejestru handlowego umożliwia osobom trzecim zapoznanie się z zakresem małżeńskiej odpowiedzialności majątkowej.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#LidiaBłądek">Zmiany te są bardzo ważne ze względu na bezpieczeństwo i pewność obrotu.</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#LidiaBłądek">Niezależnie od wniosku komisji o odrzucenie tego projektu z przyczyn, o których mówił tutaj pan poseł sprawozdawca, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa, że wprowadzenie proponowanych zmian będzie konieczne, gdyż pozwoli na wyeliminowanie utrudnień, jakie napotykają prywatni przedsiębiorcy prowadzący duże przedsiębiorstwa, a działający tylko na podstawie ustawy o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#LidiaBłądek">Zdaniem klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym, nad którą obecnie pracują komisje, powinna przejąć całość zagadnień objętych niniejszym projektem, dlatego że proponowane zmiany w Kodeksie handlowym są uzasadnione. Z przyczyn proceduralnych i formalnych poprzemy stanowisko komisji sprawiedliwości, niemniej jednak zwracamy się o to, aby te sprawy uwzględnić w pracach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo pani poseł Lidii Błądek z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Budnika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#KrzysztofBudnik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postulat przywrócenia instytucji kupca rejestrowego stał się szczególnie aktualny po zmianach ustrojowych lat 1989/1990, kiedy ponownie nastąpiła swoista komercjalizacja obrotu cywilnoprawnego. Jest to rezultat ustanowienia w Polsce wolności gospodarczej, a więc oparcia naszej gospodarki na regułach wolnorynkowych. Dzięki tym zmianom obecnie w Polsce funkcjonuje bardzo dużo niezależnych przedsiębiorców spełniających podstawowe przesłanki, jeśli chodzi o dawnego kupca rejestrowego, prowadzą one bowiem przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze i we własnym imieniu. Należy zauważyć jednak, że przedsiębiorcy ci funkcjonują w różnych reżimach prawnych, a w konsekwencji podlegają różnym systemom rejestracyjnym i ewidencyjnym. Taki stan nie odpowiada wymogom nowoczesnej gospodarki, a w szczególności nie sprzyja dostępowi do wiarygodnych informacji o przedsiębiorstwach, co znacznie zagraża pewności i bezpieczeństwu obrotu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#KrzysztofBudnik">Autorzy projektu ustawy o zmianie Kodeksu handlowego oraz ustawy o działalności gospodarczej słusznie podkreślają potrzebę zmiany statusu prawnego dużych przedsiębiorstw zarobkowych, które w obecnym stanie prawnym mogą działać na przykład jedynie w oparciu o wpis do administracyjnej ewidencji działalności gospodarczej. Ma to wpływ nie tylko na pewność i bezpieczeństwo obrotu prawnogospodarczego. Rejestracja sądowa, a taka jest propozycja projektu, ułatwiłaby bowiem takim przedsiębiorcom funkcjonowanie i pozyskiwanie partnerów gospodarczych. Wpis do rejestru sądowego uwiarygadnia przedsiębiorcę prowadzącego współpracę gospodarczą z innymi podmiotami, zwłaszcza zagranicznymi oraz instytucjami kredytowymi i bankowymi. Umożliwia również ustanawianie prokury czy prowadzenie przedsiębiorstwa pod firmą podlegającą ochronie prawnej.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#KrzysztofBudnik">W Kodeksie handlowym, który przeżywa renesans i staje się podstawowym prawem w stosunkach gospodarczych, rozróżniano kupców rejestrowych i nierejestrowych. Według art. 4 § 1 Kodeksu handlowego uchylonego przepisami wprowadzającymi Kodeks cywilny kupcem rejestrowym był kupiec, który prowadził przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze. Należy więc zauważyć, że ustawodawca widział wówczas konieczność wpisania do rejestru handlowego jedynie tych kupców, których działalność osiągała znaczącą wielkość. Przedmiotem licznych sporów i rozbieżnych opinii stało się jednak właśnie określenie rozmiarów działalności gospodarczej, która uzasadniałaby kwalifikację danego przedsiębiorstwa jako prowadzonego w większym rozmiarze. Inne przedsiębiorstwa, nie osiągające takiej wielkości, nie miały możliwości rejestracji sądowej.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#KrzysztofBudnik">Powyższą problematykę podejmuje również rządowy projekt ustawy o sądowym rejestrze gospodarczym, rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz o Krajowym Rejestrze Sądowym, zawarty w druku nr 1882. Przewiduje on, że wszystkie obecne podmioty gospodarcze powinny być rejestrowane w rejestrze sądowym. Rejestr ten ma być oparty na systemie informatycznym, co zapewni szybką rejestrację i niemal natychmiastową dostępność informacji o wpisanych danych. Należy zauważyć, że w myśl tych propozycji w zasadzie każdy podejmujący działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów Kodeksu handlowego oraz ustawy o działalności gospodarczej stanie się tzw. kupcem rejestrowym.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#KrzysztofBudnik">Taki kierunek regulacji niewątpliwie w sposób najpełniejszy gwarantuje jawność obrotu gospodarczego, jego pewność i bezpieczeństwo oraz ochronę przed niekompetencją i niesumiennością.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#KrzysztofBudnik">Oczywiście rodzi się pytanie, czy rzeczywiście odstąpienie od kryterium prowadzenia przedsiębiorstwa zarobkowego w większym rozmiarze przy ustanawianiu obowiązku rejestrowego jest zasadne. Musimy być świadomi, że wówczas każdy prowadzący działalność zarobkową lub inną gospodarczą będzie zobowiązany do dokonywania w sądzie czynności rejestrowych.</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#KrzysztofBudnik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Wolności, dostrzegając konieczność zmiany statusu prawnego obecnych podmiotów gospodarczych, popiera sprawozdanie komisji zawarte w druku nr 2158, proponujące odrzucenie omawianego projektu ustawy. Wobec zaawansowania prac nad innymi projektami ustaw, które kompleksowo uregulują rejestry sądowe i problematykę dawnego kupca rejestrowego, obecna fragmentaryczna nowelizacja stała się bezprzedmiotowa. To ustawa o sądowych rejestrach gospodarczych winna rozstrzygnąć przedstawione dylematy. Dotychczasowe prace legislacyjne idą w podobnym kierunku, co projekt z druku nr 288 i w takim kształcie uzyskają poparcie Unii Wolności. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Krzysztof Budnik z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Bogusław Kaczmarek z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#BogusławKaczmarek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Posłowie Unii Pracy Klubu Parlamentarnego po wysłuchaniu przekonywającej argumentacji pana posła sprawozdawcy postanowili poprzeć rekomendację komisji w powyższej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał, jeśli można użyć tego słowa, pan poseł Bogusław Kaczmarek z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#MarekBorowski">Obecnie wystąpi pan poseł Paweł Saar z klubu BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PawełSaar">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie Kodeksu handlowego i ustawy o działalności gospodarczej zmierza, jak to określają wnioskodawcy, do eliminowania utrudnień, jakie napotykają prywatni przedsiębiorcy prowadzący duże przedsiębiorstwa, a działający na podstawie ustawy o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PawełSaar">Zmiany mają dotyczyć tego, że podmioty gospodarcze prowadzące przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze są obowiązane wpisać się do rejestru handlowego. Rejestracja ta ma zwiększyć pewność obrotu gospodarczego i uwiarygodnić podmiot w stosunkach z kontrahentami i bankami. Ponadto zmiany dotyczą prawa do prokury, prawa do prowadzenia przedsiębiorstwa pod firmą, czyli nazwą, która podlega ochronie prawnej, możliwości wpisu do rejestru handlowego informacji o istniejących umowach majątkowych współmałżonków.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#PawełSaar">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform i KPN przychyla się do wniosku o odrzucenie projektu ustawy zawartej w druku nr 288, zgodnie ze sprawozdaniem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie Kodeksu handlowego i ustawy o działalności gospodarczej. Podzielamy pogląd, że w pracach nad projektem ustawy o sądowych rejestrach gospodarczych merytoryczne treści, które wnosi rozpatrywany projekt, zostaną uwzględnione w dalszych pracach ustawodawczych, ale już nad projektem innej ustawy i przy zmienionym składzie komisji. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Paweł Saar z Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Zbigniew Zysk z Federacyjnego Klubu Poselskiego „Porozumienie Prawicy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#ZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Federacyjny Klub Poselski „Porozumienie Prawicy” również przychyla się do wniosku Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o odrzucenie tego projektu. Niemniej oczekujemy, że w pracach Izby nad ustawą o Krajowym Rejestrze Sądowym wszystkie te wartości, które były zawarte w projekcie ustawy z druku nr 288, zostaną uwzględnione. Jest to oczekiwane szczególnie przez Partię Demokratyczną „Przedsiębiorczość Polska”, która z dużym zadowoleniem przyjmowała ten projekt. W pewnym momencie byliśmy zaskoczeni, bo brakowało informacji, dlaczego ten projekt jest odrzucany. Jeśli jednak w innym dokumencie dokona się tych regulacji, które pozwolą na nowo zaistnieć kupcom rejestrowym i zapewnić im właściwą pozycję na rynku, przyjmiemy to z dużym zrozumieniem jako pewną procedurę. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Zyskowi.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#MarekBorowski">Zapisał się jeszcze pan poseł Władysław Adamski do zabrania głosu w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WładysławAdamski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Niewątpliwie przedstawione w sprawozdaniu rozwiązania sprzyjałyby zwiększeniu bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, i to nie może być kwestionowane. Wprowadzenie zmian pozwoliłoby na usunięcie utrudnień, jakie obecnie dotykają wielu przedsiębiorców. Tak więc rozwiązania te mają na pewno charakter pragmatyczny i zarazem są postulowane przez zainteresowane środowiska. Z drugiej strony nie można jednak pomijać faktu, że kompleksowa regulacja rejestrów sądowych nastąpi w innym akcie prawnym. Oczekując na to, uważamy, że należy poprzeć stanowisko zaproponowane przez komisje, i w związku z tym będziemy głosować zgodnie z tym, co one proponują. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#MarekBorowski">Poprawek nie ma.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#MarekBorowski">Jak rozumiem, pan poseł sprawozdawca nie chce zabrać głosu.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#MarekBorowski">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (druki nr 2010 i 2194).</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Annę Skowrońską-Łuczyńską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy, który mam zaszczyt zaprezentować, jest niezwykle krótki. Nie polega on nawet na wprowadzeniu nowych postanowień, lecz wyłącznie na skreśleniu dotychczas obowiązujących. Odnosi się on do ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, a dotyczy jednego konkretnego artykułu stanowiącego o tzw. mieniu zabużańskim. Art. 81 tej ustawy przyznał osobom, które w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. pozostawiły majątek nieruchomy na terenach nie wchodzących w skład obecnego obszaru państwa, a które to osoby na mocy umów międzynarodowych zawartych przez państwo mają otrzymać ekwiwalent za mienie pozostawione za granicą, prawo do swoistego ekwiwalentu, mianowicie w formie możliwości zaliczenia pozostawionego za granicą mienia na poczet ceny nabycia, ogólnie mówiąc, nieruchomości od skarbu państwa. I otóż to uprawnienie tzw. zabużan wygasło z upływem 31 grudnia 1992 r., tak bowiem stanowił art. 81 ust. 5 - wnioski w tych sprawach uprawnione osoby powinny zgłaszać do 31 grudnia 1992 r., po którym to terminie roszczenia ich wygasną.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Grupa posłów wniosła do Sejmu o przedłużenie tego terminu, jak gdyby odnowienie go do końca 1998 r. Powołana w tej sprawie podkomisja po dyskusjach na ten temat proponuje, aby termin ten pozostał otwarty, to znaczy, aby nie była wyznaczana już żadna graniczna data, do której wnioski takie można byłoby składać. Ta propozycja podkomisji została zaaprobowana przez połączone komisje, które w tej sprawie debatowały. I w tej formie przedkładam i rekomenduję Wysokiej Izbie tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Jest ona tworzona w czasie, kiedy w Sejmie trwają prace nad ustawą o gospodarce nieruchomościami, stąd powściągliwość rządu względem tej ustawy wynikała nie tyle z uwagi na meritum sprawy, ile na konieczność włączenia jej do tamtego całościowego uregulowania. Niemniej jednak sprawa została zakończona i po przyjęciu tej ustawy - a spodziewam się, że Wysoka Izba ustawę tę przyjmie - jej treść będzie musiała być uwzględniona w pracach komisji nad ustawą o gospodarce nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Wysoki Sejmie! Tyle byłoby do powiedzenia odnośnie do meritum sprawy. Jako sprawozdawca mam obowiązek zwrócić uwagę na jeszcze inne sprawy. Pierwsza jest, powiedziałabym, prawnoformalna. W komisji i podkomisji wyrażono wątpliwości, czy można w ten sposób postąpić, aby termin, który minął już ponad trzy lata temu, jeszcze przedłużać czy otwierać na nowo i czy roszczenia uprzednio wygasłe mogą być w ten sposób reaktywowane. Wobec takich wątpliwości zwrócono się do Biura Studiów i Ekspertyz, które potwierdziło, że jest to prawnie dopuszczalne. W związku z tym taki projekt ustawy jest przeze mnie i komisje, które reprezentuję, rekomendowany. Podkreślam to z tego względu, że w Senacie, jak sądzę, wątpliwości te znowu się pojawią przy okazji innej ustawy tego rodzaju. Propozycje ustawowe Senat kwestionował. Jest ekspertyza, która wyraźnie wskazuje na poprawność tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Chcę też podkreślić, że ustawa przyznaje osobom uprawnionym, tzw. zabużanom, wyłącznie prawo do zgłaszania swoich wniosków o uzyskanie rekompensat za mienie pozostawione za granicą. Nie stwarza natomiast żadnych nowych środków do realnego przekazania im takich rekompensat. Przy okazji więc, debatując nad tą sprawą, podkomisja, wysłuchawszy zwłaszcza przedstawicieli Stowarzyszenia Kresowian wierzycieli skarbu państwa, poddaje pod rozwagę rządowi konieczność stworzenia możliwości realnego zaspokojenia tego rodzaju roszczeń, gdyż sama rejestracja oczywiście niczego tym osobom nie daje, a niejako odnawia ich nadzieje, które, jak na razie, mają bardzo małe szanse na spełnienie.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Ustawa o reprywatyzacji i odszkodowaniach za utracone mienie została rządowi zwrócona. Znajdowała się w niej propozycja zaspokojenia tego rodzaju roszczeń i oczekuje się, że pewna forma rekompensaty tym osobom, realna forma, tutaj zostanie stworzona.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Kończąc, rekomenduję przyjęcie na tym posiedzeniu tej krótkiej nowelizacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#MarekBorowski">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#MarekBorowski">Pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Nowaczyka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WojciechNowaczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiając stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej odnośnie do sprawozdania Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej (druk nr 2194) o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (druk nr 2010), oświadczam, że mój klub będzie głosował za przyjęciem sprawozdania. Mój klub, jak zawsze realizując zasady sprawiedliwości społecznej, uważa, że należy zapewnić możliwość uzyskania rekompensat za mienie pozostawione za granicą przez - proszę pozwolić, że użyję terminu za sprawozdawcą komisji panią poseł Anną Skowrońską-Łuczyńską - zabużan. Ta bardzo delikatna sprawa, o doniosłej wadze społecznej, od lat nie może się doczekać ostatecznego załatwienia.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WojciechNowaczyk">Zmiana zawarta w sprawozdaniu komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (druk nr 2010) otwiera na nowo możliwość składania wniosków przez osoby pokrzywdzone i zainteresowane tą regulacją. Nie określa się końca terminu składania wniosków, idąc dalej niż w projekcie poselskim, mówiąc obrazowo: nie zamyka się go.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#WojciechNowaczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oświadczam raz jeszcze, że klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera proponowaną nowelizację i będzie głosował za jej przyjęciem w treści przedstawionej w omawianym sprawozdaniu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Nowaczykowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Michalskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#MarianMichalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu przemawiam, zawsze dawał wyraz poparciu dla spraw związanych z wyrównywaniem krzywd i zobowiązań państwa wobec społeczeństwa, osób fizycznych lub prawnych. Również udziela rekomendacji zapisowi projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (druk nr 2010).</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#MarianMichalski">Wysoka Izbo! Ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (DzU z 1991 r. nr 30, poz. 127 z późn. zm.) stanowi, iż rozliczenie wartości mienia nieruchomego następuje na wniosek osoby uprawnionej. Zapis zaś art. 81 wyżej wymienionej ustawy dotyczy osób, które w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. pozostawiły majątek nieruchomy na terenach nie wchodzących w skład obecnego obszaru Polski, o czym już pani poseł sprawozdawca mówiła.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#MarianMichalski">Zgodnie z art. 81 ust. 5 z wnioskami w tej sprawie zainteresowani mogli występować tylko do końca grudnia 1992 r. W wypadku niezgłoszenia wniosku w tym terminie uprawnienia wygasały. Zdaniem mojego klubu zapis taki jest nie w pełni zgodny z zasadami państwa prawa. Z rejestrów prowadzonych przez Urząd Rady Ministrów oraz z wykazów rejonowych urzędów pracy wynika, że znaczna część tzw. zabużan nie dopełniła we wskazanym czasie formalnych czynności, co spowodowane było zwłaszcza trudnościami w gromadzeniu dowodów na to, że pozostawiony został majątek nieruchomy w wyniku repatriacji lub innych form przesiedleńczych. Trzeba również wyraźnie stwierdzić, że znaczny odsetek zainteresowanych osób w ogóle nie był zapoznany wcześniej z obowiązującym prawem w zakresie realizacji zadośćuczynienia ewentualnym roszczeniom. Państwo, jak wiemy, nie dokonało jeszcze symulacji co do liczby osób mogących wnieść przedmiotowe roszczenie. Należy przypuszczać, że jeszcze ponad 40 tys. osób nie złożyło wymaganych dokumentów roszczeniowych.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#MarianMichalski">W związku z tym, iż po 1989 r., a zwłaszcza w ostatnich latach znacznie polepszyły się stosunki sąsiedzkie z państwami ze wschodu, chociażby z Ukrainą, należy spodziewać się, że ułatwione będzie zdobywanie dokumentów świadczących o pozostawionym majątku nieruchomym na terenach zabużańskich.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#MarianMichalski">Wysoka Izbo! Nowelizacja ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. przedłożona przez połączone komisje (druk nr 2194) zmierza do otwarcia terminu składania wniosków wierzycieli skarbu państwa, za czym klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował. Ponadto wnosimy o to, aby trzecie czytanie projektu ustawy Wysoka Izba odbyła jeszcze na 104 posiedzeniu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrażamy również nadzieję, że komisje pracujące nad kompleksowym uregulowaniem prawnym w zakresie gospodarowania nieruchomościami rolnymi skarbu państwa uwzględnią możliwość zaliczenia wartości pozostawionego mienia na kresach wschodnich na pokrycie ceny sprzedaży nieruchomości będących w zasobie Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz inne formy zadośćuczynienia. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Marian Michalski z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#MarekBorowski">Głos zabierze pan poseł Kazimierz Szczygielski z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#KazimierzSzczygielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mój klub, klub Unii Wolności, nie tylko popiera projekt nowelizacji ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w zakresie skreślenia zapisu w art. 81 ust. 5, który do tej pory uniemożliwiał składanie wniosków o otrzymanie ekwiwalentu za tzw. mienie zabużańskie poza datę wyznaczoną w tej ustawie - 31 grudnia 1992 r., lecz także przypomina, że dyskutowana dzisiaj zasada przyjęta w nowelizacji, czyli zasada bezterminowości, pochodzi z szeregów mojego ugrupowania. Pierwotna wersja była zgłoszona przez posłów PSL w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#KazimierzSzczygielski">To dobrze, że pierwszy ruch — projekt tej nowelizacji — jest dziełem posłów z PSL, czy właściwie jest podpisany przez posła Michalskiego, który wcześniej przemawiał, ponieważ to właśnie posłowie PSL i SLD, z całym dla nich szacunkiem, w grudniu 1993 r. zamknęli możliwość otrzymywania rekompensat za mienie zabużańskie. W art. 17 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa ta możliwość została przez posłów koalicji zablokowana. Dzisiaj robimy zabieg kosmetyczny — „dajemy” możliwość składania wniosków tak długo, jak długo będą żyli obywatele i spadkobiercy tych obywateli, którzy powinni otrzymać ten ekwiwalent. Słowo „dajemy” umieszczam w cudzysłowie, gdyż jest to obowiązek państwa, w dodatku związany z umowami międzynarodowymi. Nie może bowiem być tak, iż po jakimś okresie, dowolnie długim, nierealizowania zobowiązań skarbu państwa państwo odwraca się od swoich obywateli, uważając, że problem jego zobowiązań wobec ludzi mieszkających na tym terenie nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#KazimierzSzczygielski">Mam nadzieję, że tego typu regulacja takiej sytuacji będzie przeciwdziałać. Jednakże w moim przekonaniu sam fakt, że tylko uchylamy ten termin, powoduje, że w dalszym ciągu istnieje sytuacja, która w moim przekonaniu jest plamą na honorze III Rzeczypospolitej. Państwo nie realizuje własnych zobowiązań wobec obywateli. I dzisiejsza nowelizacja, tak jak zresztą mówiła pani poseł sprawozdawca, niczego w tej materii w sensie realnym nie zmienia. My tylko dajemy ułudę wszystkim zabużanom, że składając wniosek cokolwiek będą mogli otrzymać. Chciałbym bowiem przypomnieć, że co prawda jest możliwość na mocy jednego aktu prawnego (tj. ustawy z dnia 10 czerwca, DzU nr 79) przyjętego przez Wysoką Izbę, w tym wypadku również głosami SLD i PSL, uzyskania ekwiwalentu, mianowicie chodzi tutaj o mienie pojaroskie, czyli po jednostkach armii rosyjskiej. Ale to jest margines, ponieważ dotyczy tylko części obszaru państwa i zasoby, które są w tej dyspozycji, są niewielkie. Toteż chciałbym wezwać rząd, rząd koalicji PSL i SLD, aby - skoro jest taka zgoda posłów występujących na tej mównicy - zechciał przełamać ten bierny opór i umożliwił wprowadzenie w życie ustawy, w której problem mienia zabużan zostanie rozwiązany. Mój klub Unii Wolności jest otwarty oczywiście na formy tego zwrotu (zwrot mienia w naturze, w pieniądzach), chociaż zdecydowanie uważamy, że optymalnym rozwiązaniem jest kategoria bonów. Ale to jest kwestia do dyskusji. Chcę powiedzieć, że jeśli tak jest, jeśli nastąpi przełamanie tego biernego, niezrozumiałego dla nas w zasadzie, biernego oczekiwania na... Właśnie, na co? Praktycznie chyba już mniej więcej od 2 lat, jeśli nie dłużej, nie można uzyskać zwrotu czy impulsu ze strony rządu w kierunku rozwiązania tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#KazimierzSzczygielski">Nie chciałbym być uszczypliwy, ale wydaje mi się, że w tej chwili takie hasło: zabużanie w zamrażarce, jest jakby syntezą polityki rządu w odniesieniu do zwrotu czy też jest przystające do tej polityki reprywatyzacyjnej, którą obecnie obserwujemy.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#KazimierzSzczygielski">Chcę przypomnieć, że w tej kadencji, w bieżącej kadencji były podjęte 4 próby rozwiązania tego problemu. Projekt mojego klubu, klubu Unii Wolności, który był w druku nr 201, i projekt prezydencki Lecha Wałęsy (druk nr 994) Wysoka Izba zechciała odrzucić. Ale zostały dwa projekty, mianowicie projekt poselski, ten bazujący, w druku nr 1052, i projekt w druku nr 991 o wygaśnięciu roszczeń reprywatyzacyjnych. I to znalazło się w komisji czy w podkomisji; i jest tam bezruch. Mam nadzieję, że skoro jest ten pierwszy ruch, zgłoszony, jak powiedziałem, z inicjatywy posłów PSL, to jest szansa, że za tym nastąpią konkretne rozwiązania. Chcę dlatego jeszcze wskazać, że to nie tylko jest problem naszych zobowiązań, umów międzynarodowych, ale przecież Polska w październiku 1994 r. ratyfikowała Protokół nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 r. W tym protokole zasada poszanowania własności stała się normą konstytucyjną, która również została zawarta w ustawie konstytucyjnej, którą przecież przyjęliśmy w tej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#KazimierzSzczygielski">Reasumując, w pełni popieramy bezterminową możliwość składania wniosków o otrzymanie ekwiwalentu i w konsekwencji tego ruchu, tej inicjatywy wzywamy rząd do rzeczywistego wykonania zobowiązań wobec własnych obywateli. Jeśli ten drugi postulat zostanie spełniony, to sądzę, że wreszcie będziemy mogli stwierdzić, że sprawiedliwości stało się zadość.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#KazimierzSzczygielski">Wnoszę też o przejście do trzeciego czytania na bieżącym posiedzeniu Wysokiej Izby. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Szczygielskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Beatę Świerczyńską z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#BeataŚwierczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moi przedmówcy bardzo szeroko i wnikliwie przedstawili problem, którym zajmujemy się przy okazji sprawozdania przedstawionego przez komisje. Pragnę podzielić się refleksją, że tak już jest, taki jest los narodów, które obarczone zostały burzliwą historią, że rozliczenia przeszłości praktycznie ciągną się w nieskończoność, ale trzeba jednak dokonywać tych rozliczeń, zwłaszcza że w przypadku mienia zabużańskiego jest to całkowicie zgodne z ideą sprawiedliwości. Myślę, panie pośle Szczygielski, że nawet najdłuższą podróż rozpoczyna pierwszy krok i to dobrze, że ten pierwszy krok w postaci odmrożenia możliwości rejestracji zabużan - przepraszam, bo takie tu słowo już pada - jest właściwy do tego, żeby sprawiedliwości stało się zadość i żeby państwo polskie zrekompensowało straty poniesione przez te osoby lub może przez ich rodziców czy dziadków.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#BeataŚwierczyńska">Chcę oświadczyć w imieniu klubu Unii Pracy, że popieramy ten projekt i proponujemy niezwłoczne przejście do trzeciego czytania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo pani poseł Świerczyńskiej z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Zyska, Porozumienie Prawicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#ZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Porozumienie Prawicy w głosowaniu opowie się za usunięciem z ustawy o gospodarce gruntami zapisu... za umożliwieniem złożenia odpowiednich wniosków o realizację roszczeń wynikających z mienia pozostawionego poza granicami kraju osobom, które nie zdążyły tego zrobić w zakreślonym terminie - do 31 grudnia 1992 r. W naszej opinii wiele osób w wirze przemian ustrojowych po 1989 r. nie dostrzegło tego zapisu albo nie zdawało sobie sprawy z jego wagi. Na spotkaniach w stowarzyszeniach kresowian padały uwagi, że wiele osób poniosło dodatkowe koszty, dokonało nawet szacunków pozostawionego mienia. Osoby te miały te szacunki w domu, były spokojne, że skoro je mają, skoro kiedyś przychodziły do gmin, domagały się realizacji roszczeń w formie przydzielenia działek budowlanych, działek rekreacyjnych bądź działek pod działalność rzemieślniczą, to one jakby już zawiadamiały o tym, że te roszczenia są w pełni udokumentowane. No, potem nie dopełniły tego, aby zarejestrować się w urzędach rejonowych. I tu pada bardzo wiele innych, dodatkowych wniosków. Dlaczego chociażby na tych terenach, gdzie było bardzo wiele pegeerów - w woj. olsztyńskim, koszalińskim, suwalskim - Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa nie chce oddawać gruntów, na które nie ma dzisiaj nabywców, właśnie tym osobom, mimo że one mają te roszczenia, mają oszacowane pozostawione mienie? Są także wielkie trudności z tym, aby te osoby mogły przejmować nieruchomości, które są w zasobach skarbu państwa, a które są w dyspozycji kierowników urzędów rejonowych - w postaci starych zabudów, folwarków, pałacyków itd. Padają również takie oto uwagi: Dlaczego gminy, w zasobach których mieszkają osoby, które posiadały to mienie, nie chcą przekazać swojego majątku - a mogą go nieodpłatnie przekazać - na rzecz skarbu państwa, by po tej linii po prostu przejąć ten majątek?</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#ZbigniewZysk">Te bariery są piętrzone. Wydaje mi się, że przy dobrej woli i gmin, i reprezentantów skarbu państwa wiele z tych roszczeń mogłoby być już dzisiaj zaspokojonych, jak również pewne zamierzenia gmin co do prywatyzacji majątku mogły być po prostu przyspieszone. Są tu obawy ze strony gmin co do samej procedury, obawy o utracenie pewnego majątku, jakby oczekiwanie pieniędzy. Ale w odczuciu zabużan ta sprawa jest prowadzona trochę niepoważnie, bo wiele rzeczy mogło być dokonanych, tym niemniej opieszałość czy może niezrozumienie tego, że powinno się te wszelkiego rodzaju roszczenia zaspokoić, powoduje, że jest to niemożliwe. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Zbigniew Zysk z Porozumienia Prawicy.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#MarekBorowski">Na tym lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu panią prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast Barbarę Blidę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#BarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów przedstawiam stanowisko rządu wobec poselskiego projektu ustawy zmieniającej ustawę z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#BarbaraBlida">Rada Ministrów zaaprobowała generalnie tę inicjatywę, mając na uwadze sytuację osób uprawnionych do rekompensat, które z przyczyn od siebie niezależnych nie zdążyły do 31 grudnia 1992 r. złożyć wniosków o rekompensatę. W szczególności do przyczyn obiektywnych trzeba zaliczyć trudności w dokumentowaniu faktu pozostawienia mienia na terenach wschodnich oraz dokumentowaniu rodzajów tego mienia. Trudności te wynikają ze szczególnego, nieraz pospiesznego sposobu powrotu do kraju zainteresowanych osób, nie pozwalającego na gromadzenie dokumentów, oraz z upływu czasu od chwili powrotu do kraju. Rząd brał również pod uwagę, że część osób uprawnionych już nie żyje, a o rekompensaty ubiegają się ich następcy prawni. Nie negując podjętej inicjatywy ustawodawczej, rząd wskazuje jednak na to, że przedłużenie terminu składania wniosków o rekompensaty nie wpłynie w chwili obecnej w sposób istotny na realizację zobowiązań państwa polskiego wobec osób uprawnionych do rekompensat. Dzieje się tak dlatego, że na skutek komunalizacji mienia państwowego z dniem 27 maja 1990 r. nieruchomości budowlane będące w zasobie skarbu państwa, które mogłyby być przyznane w ramach tych rekompensat, stały się własnością gmin.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#BarbaraBlida">Nie chciałabym również, panie pośle Szczygielski, być uszczypliwa, ale chcę przypomnieć, że ówczesny rząd i ówczesna większość parlamentarna także jakby zapomnieli wtedy o zabużanach. Ponadto poprzez dokonaną w latach ubiegłych zmianę ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa skasowano możliwość przyznawania w ramach rekompensat nieruchomości z zasobu nieruchomości rolnych skarbu państwa. Faktyczne możliwości realizacji roszczeń są zatem bardzo ograniczone. Praktycznie na te cele można obecnie użyć nieruchomości pozostałych po wojskach Federacji Rosyjskiej.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#BarbaraBlida">Fakty, które przytoczyłam, mogą spowodować, że przedłużenie terminu, a tym samym powiększenie liczby wniosków o roszczenia z tytułu ekwiwalentów, mieć będą głównie znaczenie statystyczne. Dlatego też rząd proponował, żeby nie dokonywać nowelizacji istniejącej ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, ale sprawę załatwić stosownymi zapisami w ustawie o gospodarce nieruchomościami, której projekt jest obecnie rozpatrywany przez nadzwyczajną podkomisję sejmową i która ma zastąpić istniejącą ustawę.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#BarbaraBlida">Biorąc jednak pod uwagę, że intencja zawarta w poselskim projekcie ustawy nie jest sprzeczna ze stanowiskiem rządu, a różnice stanowisk dotyczą tylko sposobu załatwienia sprawy, z upoważnienia prezesa Rady Ministrów stwierdzam, że rząd nie zgłasza zastrzeżeń co do przyjęcia poselskiego projektu ustawy zmieniającej ustawę o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#BarbaraBlida">W wypadku uchwalenia przez Wysoką Izbę tej zmiany odpowiednie korekty powinny zostać wprowadzone do projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Szczygielski, za chwilę pan poseł Majewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#KazimierzSzczygielski">Pani minister, ponieważ zechciała pani wymienić moje nazwisko i zadać pytanie dotyczące 1990 r. i ustawy o komunalizacji, chciałbym więc zapytać panią minister, kto głosował w tym 1990 r. Według mnie trzy czwarte, zgodnie z ówczesną ordynacją, stanowił właśnie układ polityczny, który reprezentuje pani, i obecny PSL. Jednym słowem teza dotycząca ograniczenia możliwości uzyskania rekompensat czy ekwiwalentu dla zabużan była jednak dziełem ówczesnej i współczesnej koalicji.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#KazimierzSzczygielski">Pytanie drugie, jeśli pan marszałek pozwoli, w celu wyjaśnienia. Czy pani minister zaprzeczy, iż po komunalizacji został jednak znaczny majątek skarbu państwa, który to skarb państwa jest tym wierzycielem, i czy został on dlatego, żeby ten zwrot zabużanom został dokonany?</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#KazimierzSzczygielski">I po trzecie, czy pani minister zaprzeczy, iż w 1993 r. nastąpiła oprócz tej ustawy, jak powiedziałem, pojaroskiej, dzięki głosowaniu, między innymi pani, pełna blokada możliwości zwrotu ekwiwalentu?</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#KazimierzSzczygielski">Dziękuję bardzo. To były trzy pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Majewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ padły tu wnioski o przejście do trzeciego czytania, a pani minister zaznaczyła w swoim wystąpieniu, że przyjęcie tej ustawy będzie wymagało korekt w innych ustawach, chciałbym również zapytać panią minister, czy w związku z tym pani minister uważa, iż możliwe jest przejście do trzeciego czytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#MarekBorowski">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#MarekBorowski">Proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#BarbaraBlida">Jeżeli przejdziemy do trzeciego czytania...</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Poseł Wit Majewski: Do drugiego.)</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#BarbaraBlida">... co oczywiście uważam za bardzo na miejscu, byśmy mogli uchwalić tę ustawę jak najszybciej, to w rządowym projekcie ustawy, nad którym w tej chwili prowadzone są prace w parlamencie, należałoby już wprowadzić odpowiednią korektę. Nie ma tu więc żadnej kolizji, która by przeszkadzała w przejściu do kolejnych czytań.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#BarbaraBlida">Natomiast ja nie zadawałam pytań, panie pośle Szczygielski, ja tylko stwierdziłam, a ponieważ pan kilka razy się ukłonił w moim kierunku mówiąc o koalicji PSL–SLD, to przypominam, kto tworzył koalicję w 1990 r. i w jakiej koalicji był wtedy klub poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego. Niestety nie w koalicji z klubem PKLD, czyli Parlamentarnym Klubem Lewicy Demokratycznej (nie było jeszcze wtedy klubu SLD); PSL wchodził w skład koalicji rządzącej.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#BarbaraBlida">Jeżeli chodzi o mienie, które pozostało i które można było podzielić, to chcę powiedzieć, panie pośle, że oczywiście pozostało mienie, ale to są fabryki, to są przedsiębiorstwa, to jest tego typu majątek, którego niestety nie można zwracać w ramach rekompensaty za mienie zabużańskie, i nie mogę przyjąć zarzutu, że moje głosowanie coś zablokowało. Trzeba by mi to, panie pośle, udowodnić. Pan używa bardzo mocnych słów, mówiąc, że moje głosowanie coś zablokowało, ale ja się do tego nie poczuwam i dowodu na to najprawdopodobniej nie ma, bo absolutnie nie jestem i nigdy nie byłam za blokowaniem czegokolwiek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#MarekBorowski">Panie pośle, czy...</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Szczygielski: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#MarekBorowski">Czy znowu w sprawie większości z roku 1990? Mam jakieś wyjątkowe szczęście do uczestniczenia w dyskusjach na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Szczygielski: Ależ nie, to nie jest tak...)</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#KazimierzSzczygielski">Przepraszam, panie marszałku, nie jestem historykiem i tych wszystkich niuansów... Myślę, że możemy to wyjaśnić w kuluarach. Chciałbym tylko zabrać głos w trybie sprostowania do wypowiedzi pani minister. Otóż to nie jest tak, że obecnie własnością skarbu państwa są wyłącznie fabryki czy wielkie obiekty, które nie mogą podlegać zwrotowi w jakiejkolwiek formie. Nie twierdzę, że Unia Wolności jest za zwrotem w naturze, ale chciałbym uprzejmie przypomnieć państwu, że przecież istnieją agendy rządowe dysponujące ziemią, dużymi obszarami ziemi, i gdyby była decyzja fizycznego zwrotu - choć nie uważam, że to by była najlepsza droga - byłaby taka możliwość, w sensie fizycznym jest to możliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#MarekBorowski">Przy okazji z przyjemnością stwierdzam, że druga faza dyskusji na temat przeszłości była znacznie łagodniejsza, za co dziękuję dyskutantom.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#MarekBorowski">Wysłuchaliśmy już wszystkich wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#MarekBorowski">Zgłoszony został wniosek o niezwłoczne przejście do drugiego czytania... do trzeciego czytania. Do trzeciego?</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#komentarz">(Poseł Wit Majewski: Do drugiego...)</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Pan poseł się pomylił, pan poseł powiedział, że do drugiego...)</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#MarekBorowski">Chwileczkę, muszę to wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#MarekBorowski">Dobrze, proszę państwa. Dlaczego byłem zaskoczony? Dlatego że wnioski o przejście do trzeciego czytania są raczej zwrotem retorycznym.</u>
          <u xml:id="u-162.9" who="#komentarz">(Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast Barbara Blida: Wiem, że było w komisji...)</u>
          <u xml:id="u-162.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Skowrońska-Łuczyńska: Tam było zapytanie, jak wiem...)</u>
          <u xml:id="u-162.11" who="#MarekBorowski">Tak, rzeczywiście tam był wniosek o przejście do drugiego czytania. Ale oczywiście chodzi o to, jak rozumiem, żeby przystąpić do trzeciego czytania jutro, co i tak miałem zamiar ogłosić. Dlatego...</u>
          <u xml:id="u-162.12" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Nie pan się pomylił...)</u>
          <u xml:id="u-162.13" who="#MarekBorowski">Tak, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-162.14" who="#MarekBorowski">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-162.15" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej o orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 listopada 1996 r. (sygn. akt K.6/96) w sprawie niezgodności z konstytucją RP art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zmianie ustawy o przejęciu majątku byłej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (druki nr 2059 i 2171).</u>
          <u xml:id="u-162.16" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Wita Majewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt przedstawienia w imieniu Komisji Ustawodawczej opinii w sprawie zasadności orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K. 6/96) o niezgodności z konstytucją RP art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zmianie ustawy o przejęciu majątku byłej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Opinię komisji panie i panowie posłowie otrzymali w druku nr 2171.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WitMajewski">Wysoka Izbo! Trybunał Konstytucyjny kwestionuje znowelizowaną przez Sejm i Senat ustawę o przejęciu majątku w drobnej sprawie, tzn. kwestionuje zasadność zmiany dotyczącej art. 1 ust. 2 ustawy z 1990 r. o przejęciu majątku byłej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Chciałbym przytoczyć kwestionowany przepis, żeby było wiadomo, jaki jest zakres interwencji Trybunału. Przepis ten stanowi, że na rzecz skarbu państwa przechodzą również istniejące w dniu wejścia w życie ustawy wierzytelności, środki finansowe i inne prawa majątkowe byłej PZPR, z wyjątkiem kwot pochodzących ze składek członkowskich. Otóż Wysoka Izba w nowelizacji z 1994 r., która przechodziła z problemami (pamiętamy tu zgłoszone w swoim czasie weto prezydenta, później wycofane), skreśliła w ust. 2 słowo: „kwot”, co by oznaczało, iż na rzecz skarbu państwa przechodzą wszystkie te dobra, które przed chwilą wymieniłem, z wyjątkiem pochodzących ze składek członkowskich. Ale tu zakradła się pewna nieścisłość w wyjaśnianiu opinii społecznej tej zmiany. Otóż intencją Sejmu dokonującego nowelizacji było uściślenie tego przepisu, przy czym nie dotyczyło to całego procesu przejmowania majątku byłej PZPR od 1990 r., albowiem przepis ten wchodzi w życie w dwa tygodnie po ogłoszeniu znowelizowanej ustawy. Ustawa została ogłoszona w dniu 19 marca 1996 r., czyli nowelizowany przepis wszedł w życie po 2 kwietnia 1996 r. i dotyczy tylko tych spraw, które po tym terminie jeszcze się toczą. A więc wyjaśnianie opinii społecznej, że nowelizacja dokonana przez Sejm mogłaby stanowić podstawę do rewindykacji tych dóbr, które skarb państwa przejął w procesie przejmowania majątku od 1990 r., a praktycznie jest to cały majątek PZPR... Żyjemy w tym kraju i przecież dobrze wiemy, że w tych obiektach byłej PZPR są dzisiaj szkoły, sądy, szpitale i służą one zgodnie z tą ustawą dobru publicznemu. W tym sensie nowelizacja miała na celu tylko dokonanie uściślenia legislacyjnego pozwalającego na to, by w odniesieniu do tych spraw, które się toczą po 2 kwietnia 1996 r. (jest ich już niewiele), interpretować w sposób precyzyjny, a w tym wypadku szerszy, zakres środków pochodzących ze składek członkowskich. Mogłoby ono spowodować to, że te mityczne, bajońskie długi, które wiszą na SdRP, byłyby orzeczeniami sądu ograniczone o ten zasób, który PZPR zgromadziła ze składek członkowskich, i przyczyniłoby się do tego, aby stan prawny uczynić przejrzystym; chodzi też o to, by przy wykorzystaniu instrumentów prawnych nie dążono do likwidacji jednej z liczniejszych i ważniejszych na polskim firmamencie partii politycznej, bo i takie przecież pomysły są zgłaszane.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WitMajewski">Wysoka Izbo! Sejm miał prawo dokonać takiego uściślenia. Nie wycofał on ani nie zmienił żadnej istotnej zasady zawartej w ustawie z 1990 r.; co więcej - przy tej okazji nie dokonał żadnych ograniczeń i uszczupleń w tym majątku, który skarb państwa przejął po byłej PZPR. Dotyczy to bowiem tylko spraw będących w toku i, jak mówiłem, chodzi o uściślenie, które pozwoliłoby sądom rozstrzygnąć sprawy zgodnie z zasadą państwa prawa. Taki przepis Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z art. 1 i 7 konstytucji. Jest to oczywiście daleko posunięta ingerencja w prawa ustawodawcze parlamentu. Jeżeli nie moglibyśmy nawet dokonać uściślenia legislacyjnego przepisu, jeśli chodzi o przyszłe sprawy, a więc nie działającego w odniesieniu do jakichkolwiek zakończonych spraw majątkowych, to naprawdę, Wysoki Sejmie, suwerenność parlamentu w Rzeczypospolitej byłaby niewielka. Z tych względów Komisja Ustawodawcza, w obronie dobrego prawa Sejmu do czynienia jasnym prawa, które jest w praktyce niejasne, uważa, że Sejm miał prawo znowelizować i nie naruszył tym art. 1, wręcz odwrotnie - to uściślenie może spowodować, że toczące się sprawy w kraju będą właśnie odpowiadały regułom państwa prawa. Tym bardziej nie naruszył też ochrony własności skarbu państwa w art. 7, ponieważ, tak jak już mówiłem, nie dotyczy on spraw i majątku, własności i wartości, które skarb państwa przejął w całym procesie przejmowania majątku, następującym sukcesywnie od czasu wejścia w życie ustawy z 1990 r. i trwającym do chwili obecnej. Dlatego też, Wysoka Izbo, Komisja Ustawodawcza wnosi o odrzucenie tego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, z czym chciałbym się do pań i panów posłów zwrócić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Majewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#MarekBorowski">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#MarekBorowski">Pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Pańtaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tydzień temu, dokładnie tydzień temu uchwaliliśmy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. W tej konstytucji przyjęliśmy zasadę - klub SLD głosował za tą zasadą w trakcie procedowania nad konstytucją - aby orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego były ostateczne. Niestety, na gruncie obecnie obowiązujących przepisów konstytucyjnych będziemy musieli rozpatrzyć zapewne jeszcze wiele orzeczeń. Powiedziałem: niestety, bo dobrze by było, abyśmy tych orzeczeń nie musieli rozpatrywać. Świadczyłoby to wówczas, że Trybunał Konstytucyjny albo będzie bezrobotny przy rozpatrywaniu naszych ustaw, bo takich wniosków nie będzie, albo po prostu wnioskodawcy będą się mylili... Jest naszym celem i do tego zawsze dążymy, aby uchwalane ustawy były zgodne z przepisami konstytucyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#KazimierzPańtak">Jedno z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego właśnie rozpatrujemy. Jest to orzeczenie, wokół którego narosło wiele legend, które - jak wykazał poseł sprawozdawca Komisji Ustawodawczej pan Wit Majewski - wynikają albo z nieznajomości rzeczy, albo z zacietrzewienia politycznego, które w tej kwestii jest absolutnie zbędne.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#KazimierzPańtak">Nie chciałbym powtarzać argumentacji prawnej i faktycznej, którą przedstawił tu pan poseł sprawozdawca. Rzeczywiście, to orzeczenie dotyczy skreślenia jednego określenia, jednego wyrazu w ustawie z dnia 9 listopada 1990 r. o przejęciu majątku byłej PZPR. Ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. skreśliliśmy wyraz „kwot”. Interpretacja tego przepisu nastręczała ogromne trudności sądom w trakcie jego stosowania, czyli przejmowania majątku byłej PZPR na rzecz skarbu państwa. Znam wiele orzeczeń sądowych, w których zwracano się o wyjaśnienie tych przepisów, zawieszano postępowania do czasu wyjaśnienia właśnie tego określenia „kwot”. Nie od rzeczy będzie jeszcze raz spokojnie przeczytać ten przepis.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#KazimierzPańtak">Przepis w brzmieniu ustawy z 1990 r. był następujący: Na rzecz skarbu państwa przechodzą również istniejące w dniu wejścia w życie ustawy wierzytelności, środki finansowe i inne prawa majątkowe byłej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z wyjątkiem kwot pochodzących ze składek członkowskich. Problem dotyczył sformułowania: „kwot”. Czy kwota to jest gotówka w kasie, czy to jest to, na co kwota została zamieniona, czyli na przykład środki rzeczowe. Sądy miały tu ogromne kłopoty. Jak Wysoka Izba widzi, określenie to było nieostre. I co zrobił Sejm? Sejm zmienił ten przepis. Po prostu skreślił słowo „kwot”, czyli przepis brzmiałby: Na rzecz skarbu państwa przechodzą również istniejące w dniu wejścia w życie ustawy wierzytelności, środki finansowe i inne prawa majątkowe byłej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z wyjątkiem pochodzących ze składek członkowskich. Oczywiście byłaby to rzecz konstytucyjnie naganna i miałby rację Trybunał, gdybyśmy ten przepis, tak jak inny, wprowadzili — bo te ustawy rozpatrywaliśmy m.in. na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził niekonstytucyjność innego przepisu — gdybyśmy się cofnęli jak w owym innym przepisie — bo ta ustawa z 1994 r. składa się z dwóch norm — i żeby był z mocą wsteczną. Nie, ten przepis nie wszedł z mocą wsteczną, ale z dwutygodniowym vacatio legis, możemy dyskutować czy 2, czy 3, bo ja wyliczyłem, że wszedł 3 kwietnia 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#KazimierzPańtak">Uważamy, że Sejm jako suweren, którego głównym celem jest tworzenie prawa, mógł takie prawo stworzyć. Trybunał Konstytucyjny je zakwestionował, lecz Komisja Ustawodawcza nie zgodziła się z tym, że nastąpiło tu złamanie zasady demokratycznego państwa i zasady wyrażonej w art. 7 przepisów utrzymanych w mocy przez „małą konstytucję”, to jest ochrony prawnej własności. Uważaliśmy, że jako suweren tworzący prawo w obrębie zgodności z konstytucją, takie prawo mogliśmy stworzyć. Bo gdyby to było — jak powiedziałem — wstecz, wówczas naruszylibyśmy tę zasadę. Dlatego, Wysoki Sejmie, klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej — tylko na podstawie tych przesłanek, o których mówiłem — będzie głosował za suwerennością naszego parlamentu, którego podstawowym zadaniem jest tworzenie prawa. Będziemy głosowali za odrzuceniem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Kazimierzowi Pańtakowi.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Jacek Taylor z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#JacekTaylor">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Unii Wolności wzywam Sejm do głosowania za przyjęciem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 5 listopada ub. r., a posłów bezpośrednio zainteresowanych, czyli należących do SdRP, będę wzywał do wstrzymania się od głosu, ponieważ nikt nie może być sędzią we własnej sprawie bez narażania się na zarzut nieuczciwości.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#JacekTaylor">Otóż sytuacja jest zupełnie inna, niż przedstawił ją mój przedmówca. Mianowicie Trybunał Konstytucyjny stwierdził 5 listopada ub. r., że dotychczas treść omawianego przepisu ustawy o przejęciu przez skarb państwa majątku byłej PZPR nie budziła wątpliwości. Nie budziła wątpliwości Trybunału, który już w 1992 r. zajmował się tą ustawą. Trybunał uznał, i wówczas, i 5 listopada, że uchwała XI Zjazdu PZPR o przekazaniu majątku nowo powstającej partii SdRP była nieważna z mocy prawa. Trybunał stwierdził, że uchwała ta kłóciła się z porządkiem prawnym państwa, zwłaszcza z przepisami Kodeksu cywilnego; z tym że majątek tzw. bezpodmiotowy przechodzi zawsze na własność skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#JacekTaylor">Ta sytuacja prawna znana była wszystkim w Polsce już w styczniu 1990 r. Słowem, trudno podzielić zdziwienie tych, którzy mówili, że nowa partia, SdRP, została zaskoczona rozstrzygnięciami. Otóż ta drobna zmiana, w której obronie występują bądź występowali moi przedmówcy, jest usprawiedliwiana potrzebą uściślenia przepisu, zapewnienia sądom wygody przy orzekaniu i wreszcie zapewnienia parlamentowi suwerenności - takie argumenty padły z ust posła sprawozdawcy i pana posła Pańtaka, a są to argumenty sprzeczne z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego i z porządkiem prawnym tego państwa.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#JacekTaylor">Przepisy tej ustawy nigdy nie budziły wątpliwości sądów orzekających w tych sprawach, przepis uściślenia nie wymagał, a suwerenność parlamentu nie jest przez Trybunał Konstytucyjny ograniczona. Właśnie w tydzień po uchwaleniu przez parlament nowej konstytucji, gdzie wprawdzie z pewną zwłoką, ale zapewniono trwałość orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, wzywa się z tej trybuny do tego, by orzeczeń Trybunału nie szanować, wtedy kiedy chodzi o własny majątek. Wszystko byłoby inaczej, gdyby kiedykolwiek wyjaśniono źródła i losy majątku PZPR. Byłoby w porządku, gdyby wyjaśniono publicznie, w jaki sposób ten majątek powstał i co się z nim stało. Przez zlikwidowanie słowa „kwot” w tej ustawie — o co tutaj chodzi — powstanie sytuacja, w której faktyczne zrealizowanie ustawy z 1990 r. o przejęciu majątku PZPR nie będzie możliwe. Otóż, przez to skreślenie słowa „kwot” będzie można dowodzić, że w zasadzie cały majątek byłej PZPR pochodził ze składek członkowskich, podczas gdy takiej ewentualności mocno zaprzeczają fakty. Całkiem niedawno, na podstawie akt archiwalnych zachowanych w Archiwum Akt Nowych, pismo „Rzeczpospolita” wydrukowało — jeśli się nie mylę — 17 marca br. publikację przytaczającą za źródłami to, co zresztą Trybunał Konstytucyjny uznał za niewątpliwe, pisząc, że PZPR nie była w stanie akumulować kapitału pochodzącego ze składek członkowskich, ponieważ jej wydatki były znacznie większe niż owe składki. Autor publikacji zamieszczonej w „Rzeczpospolitej”, jak powiedziałem, na podstawie odnalezionych przez siebie dokumentów znajdujących się w Archiwum Akt Nowych, wykazuje, że budżet państwa do czasów Gierka finansował działalność PZPR w stopniu kilkakrotnie przewyższającym majątek pochodzący ze składek członkowskich. Natomiast w czasach Gierka partia odeszła od bezpośredniego finansowania z budżetu państwa i po prostu otrzymywała dochody z koncernu RSW Prasa-Książka-Ruch — zresztą były one zwalniane od podatku, niczego nie płacono oprócz kwot zupełnie symbolicznych, składek na ZUS itd. W każdym razie ta drobna zmiana ustawy prowadzić miała w zamyśle jej autorów do tego, by nie było możliwe faktyczne realizowanie tej ustawy z 1990 r.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#JacekTaylor">Trybunał Konstytucyjny stwierdził w uzasadnieniu, że w sejmowej debacie w 1994 r. poseł przemawiający w imieniu SLD wyraźnie powiedział: „Zmiana treści art. 1 ust. 2 przez skreślenie słowa «kwoty» miała doprowadzić do korzystnego dla SdRP rozstrzygnięcia niektórych sporów sądowych”. Przytoczyłem słowa uzasadnienia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jak jest, tak jest, ale z całą pewnością — co wiadomo ze środków przekazu, zresztą w tej sali już była ta sprawa podnoszona kilkakrotnie — nadal toczą się postępowania cywilne dotyczące likwidacji tego majątku, nie mówiąc już o wielu postępowaniach egzekucyjnych nie zakończonych na skutek oporu dłużnika.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#JacekTaylor">Otóż ta nowa regulacja ma w zamyśle jej twórców doprowadzić do - jak powiedział Trybunał - korzystnego zakończenia tych sporów, tych egzekucji. Taki cel występuje pod mianem: uściślenia przepisów, zapewnienia sądom wygody i zapewnienia parlamentowi suwerenności.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#JacekTaylor">Ja przede wszystkim wzywałbym do przedstawienia publicznie źródeł majątku PZPR, jego rozliczenia na styczeń 1990 r., a także apelowałbym do tych, którzy mają głosować, by we własnej sprawie zachowali wstrzemięźliwość. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Jacek Taylor z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#MarekBorowski">W jakim trybie pan poseł? Sprostowanie?</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Pan poseł Taylor był uprzejmy wymienić moje nazwisko. Chciałbym powiedzieć, że źle zrozumiał moją wypowiedź, bo ja nie mówiłem o majątku Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Mówiłem o części ustawy, którą tu stworzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#KazimierzPańtak">Chcę też powiedzieć, że podał pan nieprawdziwą informację. Byłem przewodniczącym podkomisji, byłem posłem sprawozdawcą tej ustawy w 1994 r. i oświadczam, że miałem cały plik orzeczeń, które budziły wątpliwości, wyjaśnień, rewizji (wówczas rewizji, teraz kasacji), wstrzymań do czasu rozstrzygnięcia, uchwalenia tej ustawy, bo gdy wpłynął poselski projekt zmiany tej ustawy, sądy wstrzymały się od wydawania orzeczeń, żeby ten właśnie wątpliwy przepis wyjaśnić. O tym chciałem powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#KazimierzPańtak">Chcę jeszcze odnieść się do apelu o wstrzymanie się itd. Te argumenty, które pan poseł wymieniał, były znane i rozważane na tej sali w komisji i podkomisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, to już nie było sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Taylor: Czy mógłbym w takim razie odczytać fragment uzasadnienia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który zaprzecza słowom posła Pańtaka...)</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#MarekBorowski">Panie pośle, dobrze, więc przyjmijmy, że pan ma taki fragment, inaczej bowiem...</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Mamy to orzeczenie.)</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#MarekBorowski">Wiem, ale jeśli pan poseł za chwilę wyjdzie i będzie czytał inny fragment, to będzie to trwało.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę, pan poseł Bogusław Kaczmarek z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#BogusławKaczmarek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nie tak dawno na tej sali Zgromadzenie Narodowe uchwaliło konstytucję, która 25 maja będzie zatwierdzona przez społeczeństwo lub odrzucona w trybie referendum. Wszystkie znaczące siły polityczne, poza opozycją, poza tzw. opozycją pozaparlamentarną i pewnym marginesem tej Izby, który zasiada po prawicy, zgodziły się - i nikt tego w Polsce nie kwestionuje - że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego powinny być ostateczne. Oczywiście na razie, dopóki konstytucja nie wejdzie w życie, mamy prawo oddalenia orzeczenia i uznania go za niezasadne, ale moim zdaniem - w związku z tym, że niedawno, uchwalając konstytucję, umówiliśmy się, że szanujemy orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego - powinniśmy z tego prawa korzystać w dwóch wypadkach. Po pierwsze wtedy, jeżeli orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego pociąga za sobą takie skutki finansowe, w wyniku których gospodarka finansowa państwa znajdzie się w stanie zagrożenia. Moim zdaniem w tym wypadku nie ma miejsca taka sytuacja. Po drugie wtedy, gdy chodzi o skutki społeczne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, sygnalizowane chociażby przez to, że Trybunał jednym głosem - tak jak to było w wypadku orzeczenia w sprawie ogródków działkowych - wyraża zdanie odrębne. Wtedy można się zastanawiać nad uznaniem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego za niezasadne. Dlatego też posłowie Unii Pracy będą głosować za uznaniem orzeczenia Trybunału za zasadne i chciałbym uciec od kontekstu politycznego.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#BogusławKaczmarek">Chciałbym natomiast zadać panu posłowi sprawozdawcy kilka pytań, w pewnym sensie retorycznych, nie licząc na precyzyjną odpowiedź. Po pierwsze, czy można rozdzielić kwestie funkcjonowania Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w okresie nazwanym w skrócie PRL? Naszym zdaniem, nie można tego rozdzielić, przenikanie się struktur państwowych i partyjnych było nie do rozdzielenia. To samo dotyczy sprawy ewidencji składek. Stawiam pytanie: Czy możliwe jest ustalenie, co w majątku byłej PZPR było finansowane ze składek, a co z innych źródeł? Wydaje mi się, że brniemy w niepotrzebną dyskusję polityczną - powinniśmy się wszyscy zachować przyzwoicie. Ponieważ niedawno umówiliśmy się, uchwalając konstytucję, że orzeczenia Trybunału mają być ostateczne, nie należy z błahej, naszym zdaniem, przyczyny kwestionować autorytetu Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Bogusławowi Kaczmarkowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#MarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Eugeniusz Januła z Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debatujemy - zresztą nie po raz pierwszy - nad orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego i wszystkie ugrupowania wyrażają przekonanie, że w konsekwencji orzeczenia Trybunału powinny być ostateczne. Natomiast nie jest nigdzie napisane, że Trybunał jest nieomylny. Trybunał bowiem mógł się omylić. Dlatego też zgadzam się, prawie w całości, z apelem pana posła Taylora.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#EugeniuszJanuła">Ja z kolei w imieniu Nowej Demokracji wzywam członków Wysokiej Izby do zachowania zdrowego rozsądku. Ten zdrowy rozsądek oparty na zasadzie, że prawda leży pośrodku, przejawia się w tym, że Trybunał w swoim orzeczeniu zanadto wziął pod uwagę treść słowa „kwoty”, a ono jest zasadniczą sprawą sporu. Sytuacja wygląda w ten sposób, że nie tylko pod względem prawnym, ale także pod względem politycznym ustalono, że SdRP ma prawo do zachowania tej części swojego majątku, która pochodzi jednoznacznie ze składek członkowskich. A są to kwoty dające się wyliczyć. Oczywiście trudno polemizować, czy była to partia deficytowa, czy nie. Nie było wtedy żadnej ustawy o partiach politycznych. Trzeba jednak powiedzieć uczciwie, że w tym okresie działała nie tylko PZPR, choć generalnie ona sprawowała władzę.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#EugeniuszJanuła">Biorąc pod uwagę, że nie tylko uchwaliliśmy konstytucję, ale debatowaliśmy wczoraj - i to, jak sądzę, ze skutkiem pozytywnym - nad ustawą o partiach politycznych i doszliśmy również do pewnego konsensu - m.in. co do tego, że źródła dochodów partii powinny być nie tylko jednoznaczne, kontrolowalne, ale i sprawiedliwe... Chodzi o to, że nie można pozbawiać żadnej partii pieniędzy bezspornie jej należnych. Uznając, że Trybunał nie podejmował tego orzeczenia w pełnym składzie, że nie podzielił stanowiska prokuratora generalnego, które było zgodne ze stanowiskiem wnioskodawców, Nowa Demokracja jest po prostu za zdrowym rozsądkiem i oddaleniem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Janule z Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#MarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#MarekBorowski">Jest pytanie?</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#komentarz">(Poseł Władysław Adamski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WładysławAdamski">Pan poseł z Unii Pracy zadał co prawda wiele pytań, ale nie wszystkie najistotniejsze, a zatem pytanie do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WładysławAdamski">Panie Pośle! Według mojej oceny, ale i wedle tego, co pan powiedział, Sejm nie dokonał, nowelizując ustawę, ograniczeń w zakresie zobowiązań partii. Niemniej Trybunał Konstytucyjny uznał, że ustawa jest sprzeczna z normami ustawy zasadniczej i zanegował ją. Chciałbym zapytać: Czym według komisji podyktowane było stanowisko Trybunału Konstytucyjnego? Proszę o tę informację, bo przecież w konsekwencji komisja to orzeczenie kwestionuje, a więc przypuszczam, że uzasadnienie, jakie podał Trybunał, nie satysfakcjonowało członków komisji, nie przekonywało ich. Sądzę, że ta informacja dla Wysokiej Izby może być bardzo ciekawa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#MarekBorowski">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Wita Majewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdaję sobie sprawę, że orzeczenie, o którym mówimy, budzi pewne emocje i rodzi problemy. Powiedziałbym nawet, że często większe, niż bardzo poważne nieraz ustawy rozpatrywane w tej Izbie. Niedawno sprawozdawałem taką ustawę o działalności gospodarczej gmin, która wydawała się jedną z ustrojowych ustaw dla porządku gospodarczego kraju po reformie, i przyznam, że prasa nie interpelowała tak często, jak w związku z tą opinią Komisji Ustawodawczej, której mam zaszczyt dzisiaj bronić.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WitMajewski">Ponieważ padły pytania pod moim adresem, chciałbym krótko na nie odpowiedzieć, szanując czas nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WitMajewski">Pan poseł Kaczmarek zadał pytanie, czy można rozdzielić kwestie funkcjonowania PZPR w okresie PRL i przenikania się partii i państwa. Rozumiem, że chodzi mu w tym wypadku o kwestie majątkowe, a nie polityczne, którym daliśmy wyraz, zmieniając ustrój. Jeśli natomiast chodzi o kwestie majątkowe, panie pośle, to oczywiście, że można rozdzielić. Jeżeli bowiem coś było w księgach finansowych i pod tytułem podmiotu prawnego PZPR lub jego... To było PZPR. Wszystko inne było w budżetach, czy to gminnych, wojewódzkich, czy państwowych. W tym sensie na pewno był pełny rozdział. Coś, co było w budżecie zapisane jako kwota czy dochód, nie mogło być dochodem partii, i odwrotnie. Pod tym względem było to precyzyjne.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#WitMajewski">Co więcej, muszę powiedzieć — mówił o tym pan poseł Taylor — że da się wyodrębnić również to, co pochodziło ze składek, bo właśnie te artykuły, na które powoływał się pan poseł, dowodzą, iż jakieś 5–7% tego majątku, którym PZPR obracała, na pewno pochodziło ze składek. Przecież wiemy, że są jeszcze w toku sprawy dotyczące na przykład składek pochodzących od członków partii będących za granicą na tzw. kontach zagranicznych, które do dzisiaj są sprawą nie rozstrzygniętą. Są to oczywiście konkretne kwoty. Tak więc wiele spraw da się w sensie proceduralnym wyodrębnić, ale nie o to tutaj przecież chodzi.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#WitMajewski">Pan poseł Adamski zadał pytanie, czym było podyktowane stanowisko Trybunału Konstytucyjnego. Jeszcze raz jako sprawozdawca komisji chcę podkreślić, że Komisja Ustawodawcza tego stanowiska nie podzieliła. Trybunał Konstytucyjny do udowodnienia swojego stanowiska posłużył się dwiema kwestiami. Po pierwsze, nawiązał do własnego orzeczenia z 1992 r., i głównie w oparciu o tam przedstawioną argumentację wyprowadzał tezy o ograniczeniu środków, które pochodziły ze składek członkowskich. To była jedna warstwa argumentów. Trybunał Konstytucyjny wychodził z założenia, że nowelizacja sejmowa z 1994 r. mogłaby uszczuplić majątek skarbu państwa na rzecz jednej partii politycznej. To była druga koronna teza Trybunału. Otóż chcę wyraźnie powiedzieć, że to uściślenie wchodzi w życie 14 dni po 19 marca, czyli z początkiem kwietnia 1996 r., i ono nie może dotyczyć ani jednego krzesła, ani jednego obiektu, terenu przejętego przez skarb państwa. Ono dotyczy tylko spraw nie zakończonych. Jakie to są sprawy?</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#WitMajewski">Otóż Socjaldemokracja w imieniu byłej PZPR wypłaciła rzeszy byłych pracowników olbrzymie kwoty, idące w setki miliardów starych złotych i teraz skarb państwa żąda, aby zwróciła te pieniądze. Po doliczeniu ustawowych odsetek dzisiaj są to bilionowe kwoty. Wiadomo, że żadna partia takiego majątku nie wygeneruje, nie uzyska go z żadnej działalności politycznej; musiałaby zająć się działalnością gospodarczą. Pan poseł Kaczmarek pyta, dlaczego Sejm musiał to uściślić. Właśnie po to, żeby tych spraw nie było, żeby to przeciąć, bo dojdzie do tego, że przy pomocy takich kruczków prawnych będziemy chcieli rozwiązywać partię, która, jak mówiłem, cieszy się dużym zaufaniem obywateli Rzeczypospolitej. Normalni obywatele nie będą mieli zaufania do prawa, jeżeli okaże się, że jedna z bardziej liczących się partii w kraju jest ciągle coś winna, dlatego że pokryła zobowiązania. Mówi się przy tym, że nie miała ona prawa do tego majątku, czyli ma zwrócić to, co wydała na zobowiązania partyjne. Tak więc, panie pośle, względy społeczne przemawiają za tym, żeby uściślić sprawę. Natomiast Komisja Ustawodawcza, jeszcze raz to podkreślam, broniła prawa Sejmu do zmiany nieprecyzyjnej ustawy. To prawo Sejm powinien mieć, natomiast jeżeli Wysoka Izba przyjmie orzeczenie Trybunału, to stanie na stanowisku, iż uprawnienia Sejmu niestety niewiele znaczą, ponieważ nie może on dokonać prostego uściślenia legislacyjnego w nieprecyzyjnym przepisie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kaczmarek w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Poseł Bogusław Kaczmarek: Chciałbym sprostować wypowiedź i zadać dwa pytania, jeśli pan marszałek pozwoli.)</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#BogusławKaczmarek">Panie Marszałku! Zacznę może od sprostowania. Panie pośle sprawozdawco, nie zadawałem pytania dotyczącego intencji Sejmu przy nowelizacji tej ustawy i proszę mi nie wkładać w usta czegoś, czego nigdy nie mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Poseł Wit Majewski: To było pytanie posła Adamskiego i odpowiedziałem posłowi Adamskiemu.)</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#BogusławKaczmarek">Prosiłbym, żeby pan mówił do mnie, wymieniając moje nazwisko.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#BogusławKaczmarek">Mam trzy pytania. Po pierwsze: Czy przyjęcie przez Wysoką Izbę orzeczenia oznacza destabilizację sytuacji budżetowej państwa? Pytanie drugie: Czy przyjęcie tegoż orzeczenia, czyli uznanie go za zasadne, spowoduje destabilizację sytuacji społecznej w Polsce? Pytanie trzecie: Kto był właścicielem budynku użytkowanego przez wiele lat przez Komitet Wojewódzki PZPR w Gdańsku? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WitMajewski">Nawiązując do pana wypowiedzi, chciałem tylko zaznaczyć, że pytanie o względy, którymi kierował się Trybunał, sformułował pan poseł Adamski i jemu odpowiadałem w tej części. Jeżeli chodzi o pytania nowo postawione to - tak jak mówiłem - sprawa na pewno nie dotyczy destabilizacji sytuacji budżetowej państwa, ponieważ przyjęcie czy odrzucenie orzeczenia nie powoduje po stronie budżetu żadnych skutków. Od razu sobie to wyjaśnijmy.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WitMajewski">Jeśli chodzi o sytuację społeczną, wydaje mi się, że starałem się wykazać, że niejasność sytuacji majątkowo-prawnej jednej z istotniejszych na firmamencie Rzeczypospolitej partii z pewnością wywołuje negatywne skutki społeczne i nie ma co tego ukrywać. Zainteresowanie opinii publicznej tą sprawą jest spore i z pewnością wywołuje określone skutki społeczne.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#komentarz">(Poseł Bogusław Kaczmarek: Czy ta destabilizacja grozi interesowi państwa?)</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#WitMajewski">Nie chcę się wypowiadać, czy to rzutuje na stabilność państwa, czy przysparza komuś... Z pewnością każda sprawa, która burzy pokój społeczny w tym lub innym zakresie, nie służy państwu, o czym wiemy, bo tak jest we wszystkich krajach, które przechodzą złożone procesy transformacji.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#WitMajewski">Kwestia, kto był właścicielem konkretnego budynku w konkretnym województwie, nie była oczywiście przedmiotem rozważań ani Trybunału, ani Komisji Ustawodawczej, ani Wysokiego Sejmu, bo są to sprawy, które rozstrzyga się we właściwych sądach w postępowaniu likwidatora majątku PZPR i jego rejonowych pełnomocników, i pod tym adresem trzeba kierować te pytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#MarekBorowski">Do głosowania nad tym punktem przystąpimy w dniu jutrzejszym rano.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Pierwsze czytanie przedstawionego przez Prezydium Sejmu projektu uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw lustracyjnych (druk nr 2229).</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#MarekBorowski">W tej sprawie kilka słów.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#MarekBorowski">Prezydium Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw lustracyjnych zwróciło się do Prezydium Sejmu z prośbą o przedłużenie terminu działalności komisji w celu przygotowania komisyjnego projektu ustawy o powszechnym dostępie obywateli do akt.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#MarekBorowski">Problematyka powszechnego dostępu obywateli do akt zawarta jest w projektach ustaw dotyczących lustracji skierowanych do komisji, jak również w projekcie przedstawionym komisji przez posła Aleksandra Bentkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#MarekBorowski">Komisja, przygotowując sprawozdanie o komisyjnych projektach ustaw dotyczących lustracji, zdecydowała o wyłączeniu problematyki dostępu do akt do odrębnego projektu ze względu na inny przedmiot regulacji. Stąd powyższa inicjatywa Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#MarekBorowski">Realizacja tej inicjatywy wymaga jednak zmiany uchwały Sejmu w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw lustracyjnych. Taką zmianę zawiera przedstawiony przez Prezydium Sejmu - zgodnie z wnioskiem komisji - projekt uchwały Sejmu zawarty w druku nr 2229.</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#MarekBorowski">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-182.11" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu...</u>
          <u xml:id="u-182.12" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Mam pytanie w kwestii formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-182.13" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! A kto jest sprawozdawcą, kto prezentuje ten projekt? Miałbym bowiem pytanie. Jeżeli go nie ma, to zapytam pana marszałka. Ponieważ rozszerzamy zakres przedmiotowy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MarekBorowski">Proszę mówić do mikrofonu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#KazimierzPańtak">Rozszerzamy zakres przedmiotowy komisji. Jeśli wniosek pani poseł Błądek zostanie przyjęty, to ten zakres jest rozszerzany niepotrzebnie. To znaczy, że powinniśmy rozpatrywać zakres przedmiotowy po przegłosowaniu ustawy lustracyjnej, ponieważ przyjęcie tego wniosku pani poseł Błądek konsumuje cały ten zakres. Poza tym chciałem zadać pytanie posłowi sprawozdawcy, ale okazuje się, że go nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, pan już wygłasza przemówienie w dyskusji. To są pewne argumenty, które można przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#MarekBorowski">Kto jest wnioskodawcą? Przeczytałem, kto jest wnioskodawcą, panie pośle - na wniosek komisji Prezydium Sejmu; w tym momencie personalnie ja.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Zadaję więc to pytanie panu.)</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#MarekBorowski">Panie pośle, nie ma co zadawać mi tego pytania, dlatego że - jak powiedziałem - jest to jeden z argumentów w dyskusji. Może on posłużyć posłom do wyciągnięcia stosownych wniosków w ostatecznym głosowaniu nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#MarekBorowski">Powracam do tego, że Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Zemke z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#JanuszZemke">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W toku prac nad ustawą klub mój, SLD, wielokrotnie prezentował pogląd, że byłoby celowe stworzenie w naszym kraju warunków, które pozwalałyby obywatelom na wgląd w akta na ich temat, które były gromadzone w przeszłości. Akta te, jak wiadomo, gromadzone były przez cywilne i wojskowe służby.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#JanuszZemke">Krytykowano nas wówczas bardzo ostro, używając argumentu, że jest to pomysł zły i nie do wykonania w ciągu najbliższych kilku lat. Wreszcie bardzo często padał zarzut wobec SLD, że jest to pomysł na to, by lustrację odwlec, i że na to, by ów pomysł wykonać w warunkach polskich, należałoby przeznaczyć znaczne środki, używano wreszcie argumentu, że oznaczałoby to paraliż pracy Urzędu Ochrony Państwa i Wojskowych Służb Informacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#JanuszZemke">Ku zaskoczeniu mojego klubu pojawił się obecnie projekt proponowany przez Prezydium Sejmu. W projekcie tym zamierza się rozszerzyć zakres działania komisji pana posła Pęka.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#JanuszZemke">Sądzimy, że ten pomysł, aczkolwiek interesujący, jest jednak nie doprecyzowany. Domyślamy się, że celem tej inicjatywy byłoby przygotowanie dopiero projektu ustawy, bo innym aktem prawnym niż aktem rangi ustawowej nie można by umożliwić obywatelom wglądu w ich akta. Czyli komisja miałaby dopiero przygotować projekt ustawy, później projekt ten byłby poddany pod debatę, a na razie nie są jeszcze znane podstawowe założenia tego aktu.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#JanuszZemke">Naszym zdaniem, w tej fazie prac komisji pana posła Pęka, kiedy kończy ona swoją aktywność, dyskutując nad ustawą lustracyjną, ta delegacja w ciemno nie jest jednak dobrym pomysłem.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#JanuszZemke">Proponujemy inną drogę - jeżeli jest taka wola polityczna, jeżeli jest grupa posłów, która chciałaby projekt przygotować, zgodnie z tym, co regulamin Sejmu proponuje, zgodnie z warunkami, jakie regulamin stwarza - przygotować projekt, a później Prezydium Sejmu zadecydowałoby o dalszym trybie prac nad tym aktem.</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#JanuszZemke">Myślę, iż oprócz ogólnej idei potrzebna jest już jednak w tej fazie propozycja konkretnego aktu. Gotowi jesteśmy, SLD, wziąć udział w pracach nad tym projektem ustawy. Natomiast nie wydaje się, by dzisiejsza delegacja w ciemno dla komisji pana posła Pęka, oprócz pewnego waloru propagandowego, mogła spełnić inną funkcję. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Zemke z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Gwidona Wójcika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#GwidonWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wniosek o przedłużenie pracy komisji do spraw rozpatrzenia ustaw lustracyjnych był autorstwa posłów Unii Wolności, zaakceptowany podówczas jednogłośnie przez komisję, bez sprzeciwów. W związku z tym, mówiąc w imieniu klubu Unii Wolności, muszę stwierdzić, że mój klub ten wniosek Prezydium Sejmu popiera.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#GwidonWójcik">Chcę jeszcze troszkę polemizować z panem posłem Zemke. Otóż tak jak stwierdził we wstępie pan marszałek, materia ustawowa, której pierwsze czytanie się odbyło, określona sformułowaniem: ustawy lustracyjne, obejmuje trzy sprawy powiązane ze sobą, jednakże różne.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#GwidonWójcik">Po pierwsze, pięć projektów, tzn. jeden projekt prezydencki i cztery projekty poselskie, zawiera zapisy dotyczące lustracji, sprawdzenia osób sprawujących wysokie stanowiska publiczne, czyli wglądu do ich ewentualnej przeszłości, teczek konfidenckich bądź teczek akt personalnych, jeżeli takie oczywiście istnieją.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#GwidonWójcik">Aspekt drugi. Niektóre projekty zawierają obszerne fragmenty dotyczące tego, że powołuje się specjalną instytucję, która ma sprawować nadzór nad aktami, które będą wyłączone w specjalnym archiwum, a ta instytucja ma się zajmować udostępnianiem akt obywatelom.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#GwidonWójcik">Aspekt trzeci. Chodzi tu o projekt ustawy posłów klubu SLD z poprzedniej bodajże kadencji Sejmu, sprzed kilku lat, skierowany do innej komisji, a w tej chwili do tej komisji, w zasadzie projekt ustawy weryfikacyjnej, inaczej mówiąc — wettingowej.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#GwidonWójcik">Tak więc są trzy zakresy spraw. Wszystkie te sprawy zostały rozpatrzone w pierwszym czytaniu i komisja uznała, że ustawa o sprawdzeniu osób kandydujących bądź pełniących funkcje publiczne jest potrzebna szybko, tak aby mogła zafunkcjonować przed wyborami parlamentarnymi w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#GwidonWójcik">W związku z tym, iż dołączenie do tego projektu ustawy kwestii dostępu do własnych akt wydłużyłoby prace nad nim (materie tych dwóch spraw są nieco różne) i opóźniłoby wejście ustawy w życie, komisja zaproponowała - i Prezydium Sejmu przedkłada tę propozycję Sejmowi - aby komisja mogła kontynuować prace nad tymi pięcioma ustawami i aby była zobowiązana do wypracowania sprawozdania mówiącego o dostępie obywateli do własnych akt. W komisji w zasadzie osiągnięto konsensus. Myślę, że jest to - zresztą pan marszałek to powiedział - zgodne z regulaminem Sejmu, i Sejm musi o tym zdecydować.</u>
          <u xml:id="u-189.7" who="#GwidonWójcik">Zwracam się do pana posła Zemke i do kolegów z SLD, aby nie komplikować sprawy, bo akurat tu była dość duża zgodność, że taka ustawa jest potrzebna. Jeżeli ustawa lustracyjna, pewne jej zapisy budziły różne kontrowersje i dyskusje, to tutaj była powszechna zgoda. Myślę, że aby spraw nie komplikować, należy zawrzeć kompromis. Jeżeli Sejm wyrazi taką wolę, to myślę, że w tym gronie będziemy rzetelnie pracować, tak aby ta ustawa weszła w życie przed zakończeniem tej kadencji Sejmu. Jak wiemy - wskazują to sondaże opinii publicznej - ponad 80% polskiego społeczeństwa domaga się takiej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-189.8" who="#GwidonWójcik">W imieniu klubu Unii Wolności, panie marszałku, popieram wniosek złożony przez Prezydium Sejmu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Wójcikowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Pęka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest rzeczywiście tak, jak był uprzejmy powiedzieć przed chwilą poseł Wójcik. Komisja Nadzwyczajna do spraw ustaw lustracyjnych, której miałem zaszczyt przewodniczyć, w czasie procedowania nad projektem ustawy przyjęła do wiadomości, że zawiera on pewien istotny mankament, który polega na tym, że nie określa i nie precyzuje powszechnego dostępu obywateli do akt. Przyjęliśmy to rozwiązanie bez tego zapisu, w pełni świadomi, iż oznaczałoby to nieprzyjęcie projektu ustawy przez Wysoką Izbę i przeprowadzenie pełnej procedury legislacyjnej, aż do wejścia ustawy w życie, przed zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi z przyczyn przede wszystkim natury techniczno-finansowej.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#BogdanPęk">W tej sytuacji pozostało rozważenie koncepcji, która jest dzisiaj przedmiotem obrad Wysokiej Izby, a mianowicie wysoka komisja zechciała podjąć uchwałę, w której zwraca się do Wysokiej Izby o przedłużenie mandatu działania w celu opracowania oddzielnej ustawy, która wraz z ustawą lustracyjną stanowiłaby całość - ustawy o powszechnym dostępie obywateli do akt. Ponieważ Komisja Nadzwyczajna w wyniku przeprowadzenia długich, żmudnych prac nad ustawą lustracyjną jest w tej chwili najbliżej i najbardziej szczegółowo zapoznana z problematyką, której będzie dotyczyć potencjalna ustawa o powszechnym dostępie do akt, wydaje się, że byłoby racjonalne, gdyby Wysoka Izba zechciała ponownie powierzyć naszej komisji mandat opracowania tej ustawy. Pozostaje dodać, że społeczeństwo polskie, a także znaczna część środowisk pozaparlamentarnych, domaga się wprowadzenia tego rozwiązania możliwie szybko. Myślę, że w ślad za rozwiązaniami niektórych państw sąsiednich również w III Rzeczypospolitej powinniśmy - po precyzyjnym przygotowaniu i omówieniu wszystkich aspektów - możliwie szybko opracować ustawę o dostępie do akt, wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu społecznemu, a także zamykając ostatecznie pewien etap rozliczeń, związany ze służbami specjalnymi okresu minionego i współpracownikami tych służb.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#BogdanPęk">Na zakończenie chciałbym w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego wyrazić pogląd, iż PSL zdecydowanie popiera rozwiązanie proponowane przez Komisję Nadzwyczajną. Będziemy głosować za powierzeniem Komisji Nadzwyczajnej opracowania ustawy o powszechnym dostępie do akt, zgodnie z wymogami kompleksowości tworzonego prawa, a także wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu społecznemu i dążąc do wyeliminowania skądinąd słusznych zarzutów czy krytyki układów pozaparlamentarnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Pękowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Artura Smółko z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#ArturSmółko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy powiedzieć, że popieramy ten wniosek. Chcę przypomnieć, że ta sprawa ma jakby dwa aspekty, są tu dwie grupy problemów. Pierwsza grupa dotyczy generalnie ustawy lustracyjnej, która by sprawdzała, czy osoby piastujące najwyższe urzędy w państwie polskim współpracowały kiedyś z SB, z organami bezpieczeństwa PRL, czy też były ich pracownikami.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#ArturSmółko">Jak wszystkim wiadomo, z inicjatywy prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego Sejm rozpoczął pracę nad projektem ustawy lustracyjnej. Dzisiaj możemy powiedzieć tylko tyle, że dzięki inicjatywie pana prezydenta projekt ustawy został przez komisje przygotowany i, jak rozumiem, na tym posiedzeniu będzie poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#ArturSmółko">Dodatkowo trzeba przypomnieć, że jest to pilny problem, że za tym projektem opowiada się znaczna część opinii publicznej, a nie bez znaczenia jest też fakt, że nie kto inny, tylko minister Zbigniew Siemiątkowski dostarczył w tej sprawie wielu niebanalnych uzasadnień, mówiąc o agentach, o sieci agentury, która oplata polskie państwo. Nie wiem, czy to prawda, czy nie, wiem tylko, że to były słowa pana ministra Siemiątkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#ArturSmółko">Drugi problem związany jest bezpośrednio z projektem uchwały. Otóż projekt dotyczy przede wszystkim tego, czy obywatele Rzeczypospolitej Polskiej będą mieli dostęp do własnych akt zgromadzonych w zasobach archiwalnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z lat PRL, w zasobach archiwalnych Ministerstwa Obrony Narodowej. Chcę bardzo wyraźnie powiedzieć, że mój klub, klub Unii Pracy, popiera wniosek Sojuszu Lewicy Demokratycznej, by obywatele mieli dostęp do tych akt.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#ArturSmółko">Sojusz Lewicy Demokratycznej zgłosił taki wniosek, następnie zmienił w tej sprawie stanowisko, a my ten wniosek popieramy. Dlatego zwracam się z prośbą do panów posłów z SLD, by nadal popierali wniosek, który zgłosili, by nie czynili ze swych wniosków po prostu przedmiotu gry propagandowej i żeby konsekwencją tej gry propagandowej nie były żadne fakty, żadne dokonania. Zwracam się w tej sprawie z prośbą - bo tak tylko mogę się zwracać do pana posła Zemke - by klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie głosował przeciwko własnemu wnioskowi w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#ArturSmółko">Chcę powiedzieć, że jeśli mówimy o dostępie obywateli do zasobu archiwalnego, to wiąże się z tym pewien kłopot. Ten zasób nie jest pewnie dla pięknoduchów, bo dotyczy sprawy smutnej, przykrej, dotyczy po prostu donosicielstwa. Do tej materii trzeba odnosić się bardzo delikatnie i tak też traktować problem, dlatego że ten zasób nie jest abstrakcyjny. On dotyczy nas wszystkich, tych, którzy mieli z różnych powodów albo kłopoty ze Służbą Bezpieczeństwa albo mieli z nią inne kontakty. Jak mówię, problem jest delikatny, bo dotyczy tej części aktywności służb państwowych, które są tajne, ale on jest delikatny także dlatego, że przecież ten zasób archiwalny, co pewnie nie jest tajemnicą, jest obecnie wykorzystywany w imię bezpieczeństwa Rzeczypospolitej, narodowego bezpieczeństwa Rzeczypospolitej, przez służby specjalne demokratycznego państwa, a to są inne służby. Mam nadzieję, że na tej sali jest konsens co do tego, że są to inne służby niż te, które były przed rokiem 1989 czy też przed rokiem 1990.</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#ArturSmółko">Dlatego, jak mówię, mając świadomość tych wszystkich ograniczeń, mój klub, Klub Parlamentarny Unii Pracy, będzie głosował za tym projektem uchwały, po to by Sejm przygotował procedurę prawną, która pozwoli każdemu obywatelowi zmierzyć się z tym, co na niego wyprodukowano, co o nim wyprodukowano, i by ten obywatel mógł, niestety - jeżeli oczywiście będzie chciał, choć osobiście nikogo bym do tego nie namawiał - zobaczyć, kto dokładnie to produkował. Jak mówię, jest to materia bardzo złożona, bardzo trudna, ale, uważam, opinia publiczna chce po prostu takiej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#ArturSmółko">Panie Marszałku! Chciałbym w imieniu klubu Unii Pracy zgłosić wniosek o przejście do drugiego czytania projektu uchwały. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Smółko z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Janułę z Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Muszę zauważyć z pewną satysfakcją, a nawet z przekąsem, że kiedy przedstawiciele Nowej Demokracji - zresztą nie tylko - zwracali się z tej wysokiej trybuny o przyjęcie takiej ustawy lustracyjnej, która by zawierała również przepisy umożliwiające dostęp obywateli do akt - do swoich akt, żeby sprawa była jasna - niektórzy, również członkowie Komisji Nadzwyczajnej, pozostawali głusi. A oczywiście przykłady takiej ustawy już były, bo ustawa niemiecka, ustawa czeska są to typowe europejskie ustawy, które umożliwiają - aczkolwiek każda w inny sposób - obywatelowi pełny wgląd w swoje akta. I tylko wtedy lustracja ma charakter cywilizowany, ma charakter, można powiedzieć, europejski. Inaczej byłoby to swoistym ostracyzmem czy inną formą sądu kapturowego.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#EugeniuszJanuła">Dzisiaj stoję przed takim dylematem, czy Komisja Nadzwyczajna pod kierownictwem pana posła Pęka ma dalej pracować i ma tworzyć nową ustawę. Byliśmy - podkreślam to z całą konsekwencją - za tym, żeby koncepcję dostępu obywateli do akt przełożyć na język prawa i by w jednej ustawie, w tej samej ustawie lustracyjnej ta koncepcja się znalazła. Koncepcja polegająca na wypracowaniu nowej ustawy będzie na pewno gorsza, ale nie jesteśmy przeciwko. Nie jesteśmy przeciwko, dlatego że uważamy, iż przygotowanie ustawy o dostępie do akt jest dobrym krokiem do uzupełnienia tego obszaru prawnego. Większe wątpliwości budzi natomiast formuła. Czy rzeczywiście komisja powinna pracować nad tym projektem ustawy - nad projektem, którego nie ma - czy też powinna wpłynąć w normalnym trybie inicjatywa ustawodawcza? Oczywiście to należy rozstrzygnąć, biorąc również pod uwagę to, o czym jeden z panów posłów był uprzejmy powiedzieć, że kadencja parlamentu powoli zmierza do końca i jeżeli oddamy niekompletny zespół przepisów prawnych, czyli tylko jedną ustawę, która nie będzie zawierała możliwości dostępu obywateli do akt, to nie wykonamy swojego zadania, a raczej wykonamy je źle.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#EugeniuszJanuła">Powinniśmy osiągnąć konsensus co do prac nad ustawą o dostępie do akt, ale pod znakiem zapytania stoi to, czy najlepszą formą jest ta zaproponowana tutaj przez Prezydium Sejmu jako wnioskodawcę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#MarekBorowski">To był pan poseł Eugeniusz Januła z Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#MarekBorowski">Na tym lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#MarekBorowski">W dyskusji zgłoszono wniosek, aby Sejm przystąpił niezwłocznie do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#MarekBorowski">Słucham? Już pan nie musi wchodzić na trybunę. Zgłasza pan sprzeciw?</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Tak. Chciałbym uzasadnić, dlaczego.)</u>
          <u xml:id="u-196.9" who="#MarekBorowski">Dlaczego sprzeciw?</u>
          <u xml:id="u-196.10" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-196.11" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wnoszę sprzeciw, który wynika z logiki tego, co w tej chwili robimy. Jest zgłoszony w drugim czytaniu wniosek do ustawy lustracyjnej, aby udostępnić wszystkim obywatelom akta; jest to kwestia wprowadzenia nowego rozdziału do ustawy lustracyjnej. Jeżeli ten wniosek - on nie uzyskał poparcia w komisji, to jest fakt, ale Sejm może przyjąć ten wniosek pani poseł Błądek - Sejm przyjmie, wówczas wszyscy obywatele będą mieli dostęp do swoich akt. Jeżeli ten wniosek do ustawy lustracyjnej nie zostanie przyjęty, wówczas logiczne jest, aby przyjąć uchwałę Wysokiego Sejmu, którą zgłosiło Prezydium. Dlatego wnoszę sprzeciw. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MarekBorowski">Dobrze, panie pośle, z tym że chcę powiedzieć, iż kwestia momentu głosowania nad przejściem do drugiego czytania i samego drugiego czytania jest jeszcze przed nami. To znaczy możemy to tak ustawić w czasie, żeby była odpowiednia sekwencja.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Na wszelki wypadek.)</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#MarekBorowski">Rozumiem, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#MarekBorowski">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#MarekBorowski">Natomiast, tak jak powiedziałem, co do samej debaty w ramach drugiego czytania porozumiemy się jeszcze w Prezydium Sejmu, żeby to zrobić najlepiej.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#MarekBorowski">Na tym kończymy ten punkt i tę teczkę zdaje się też odłożymy.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy Prawo energetyczne (druki nr 2148 i 2172).</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Zbigniewa Kaniewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przekazać sprawozdanie z przebiegu obrad nad poprawkami Senatu.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#ZbigniewKaniewski">Otóż jak wynika z druku, Senat zgłosił 49 poprawek. Połączone komisje rekomendują Wysokiej Izbie przyjęcie 19. Zdecydowana większość poprawek Senatu ma charakter legislacyjny. O trzech można powiedzieć, że mają pewną wartość merytoryczną i komisje postanawiają rekomendować je do przyjęcia. Oczywiście nie będę omawiał wszystkich poprawek. Chcę zwrócić uwagę tylko na te, które, zdaniem komisji, Sejm mógłby przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#ZbigniewKaniewski">Pierwsza poprawka, która, zdaniem komisji, jest ważna z punktu widzenia samej istoty Prawa energetycznego, dotyczy wprowadzenia zrównoważonego rozwoju jako jednego z celów ustawy. Ma to duże znaczenie dla rozwoju gospodarczego naszego państwa i komisje rekomendują Wysokiej Izbie przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#ZbigniewKaniewski">Poprawka dwunasta, której przyjęcie komisje również rekomendują, mówi o tym, aby rozszerzyć obowiązek utrzymywania zapasów paliw na przedsiębiorstwa gazownicze. Ustawa w wersji sejmowej tego nie przewidywała, ale to jest istotne dla zapewnienia ciągłości dostaw do odbiorców, a więc z punktu widzenia klienta. Poprawka ma duże znaczenie i dlatego komisje zdecydowały się rekomendować ją do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#ZbigniewKaniewski">Chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na poprawkę szesnastą, która ma charakter pewnego dookreślenia prawnego, ale istotnego z punktu widzenia planu zagospodarowania przestrzennego gmin. Otóż Senat proponuje tutaj, aby ustawowo zobowiązać przedsiębiorstwa energetyczne, by przy sporządzaniu swoich planów rozwojowych uwzględniały to w planach zagospodarowania przestrzennego gmin. Ta poprawka wydaje się zasadna i komisje rekomendują ją do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#ZbigniewKaniewski">Pozostałe poprawki mają charakter typowo legislacyjny, porządkują czytelność rozwiązań legislacyjnych ustawy.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#ZbigniewKaniewski">Jeżeli chodzi o pozostałe poprawki rekomendowane przez komisje, przynajmniej niektóre z nich mają duże znaczenie merytoryczne. Część z tych spraw, które podnosi Senat, była już omawiana zarówno w podkomisji, jak i później na forum połączonych komisji, a także podczas debat plenarnych. Dotyczy to np. kwestii użyteczności publicznej, dostępu stron trzecich do sieci, zróżnicowania cen. Pojawił się praktycznie nowy temat, Krajowej Dyspozycji Mocy, który podnoszony jest przez Senat; za chwilę do tego wrócę. Wszystkie te zmiany zmierzają w istocie do burzenia pewnej filozofii ustawy, która ma rozpocząć wprowadzanie procesów urynkowienia sektora energetycznego i w związku z tym komisje proponują ich odrzucenie. Emocje, które dotychczas stale narastają wokół tych spraw, wymagają zajęcia stanowiska przez komisje, podkreślenia tego ponownie, tym bardziej że w dalszym ciągu do Sejmu napływają różne listy.</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#ZbigniewKaniewski">Otóż komisja uznała, że wprowadzenie terminu „użyteczność publiczna” w ustawie Prawo energetyczne spowoduje dużą nieokreśloność prawa, kwestia ta bowiem nie jest generalnie uregulowana w ustawodawstwie polskim. Zgodnie z Kodeksem handlowym z 1934 r., który nadal obowiązuje, termin ten dotyczy tylko spółek akcyjnych i zapewnia (zgodnie z ówczesnymi wymogami politycznymi) tylko ochronę interesów polskich akcjonariuszy tych spółek poprzez nałożenie obowiązku uzgadniania ich statutu z ministrem przemysłu i handlu. Termin „użyteczność publiczna” jest użyty również w obowiązującej ustawie o przedsiębiorstwie państwowym; w przepisie, który wprowadza zmianę w Prawie upadłościowym, mówiącym, że nie może ogłosić upadłości przedsiębiorstwo o charakterze użyteczności publicznej. Przepis ten dotyczy tylko przedsiębiorstw państwowych, a zdecydowana większość podmiotów gospodarczych to obecnie spółki akcyjne. W związku z tym przepis ten praktycznie i tak by ich nie dotyczył, aczkolwiek często podnoszona jest kwestia, że gdybyśmy wprowadzili w Prawie energetycznym zapis o użyteczności publicznej, to w odniesieniu do takich przedsiębiorstw nie można by było ogłosić upadłości, bo one powinny funkcjonować ze względu na bezpieczeństwo energetyczne.</u>
          <u xml:id="u-199.8" who="#ZbigniewKaniewski">W celu uniknięcia problemów interpretacyjnych, związanych z nieokreślonością prawną terminu użyteczności publicznej w polskim prawie, projekt ustawy nakłada na sieciowe przedsiębiorstwa energetyczne wszystkie niezbędne obowiązki, wynikające z formuły użyteczności publicznej w warunkach gospodarki rynkowej (m.in. takie, jak: realizację i finansowanie przyłączania podmiotów do sieci, zawieranie umów na dostarczanie paliw i energii za pomocą sieci, utrzymywanie zdolności przedsiębiorstw sieciowych do zaspokajania potrzeb odbiorców, przedstawianie organowi regulacji do zatwierdzenia przez przedsiębiorstwa monopolistyczne planów rozwoju, propozycji taryf opartych na uzasadnionych kosztach itd.). Przyjęto również i takie rozwiązanie, że jeżeli dany podmiot energetyczny ma ujemny wynik finansowy, nawet przez dłuższy czas, to jest możliwość, aby dalej funkcjonował w systemie energetycznym, jeżeli jest to istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego państwa; koszty z tego tytułu ponosi budżet państwa. Proponowane w projekcie ustawy rozwiązania prawne precyzyjnie określają zatem obowiązki przedsiębiorstw energetycznych w stosunku do odbiorców i jednocześnie nie uszczuplają praw i obowiązków pracowników tych przedsiębiorstw działających w warunkach gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-199.9" who="#ZbigniewKaniewski">Jeśli chodzi natomiast o formalny punkt widzenia, to w poprawkach Senatu posłużono się np. pojęciem przesyłu, a z kolei ustawa w wersji zaproponowanej przez Sejm tego pojęcia nie wprowadza. Dlatego przyjęcie tej poprawki uczyniłoby ustawę wewnętrznie niespójną. Poza tym cała ustawa napisana jest z punktu widzenia interesu społecznego, a gdyby — jak chce Senat — ograniczyć stosowanie klauzuli interesu społecznego tylko do ust. 2 w tym artykule, byłoby to znacznym zawężeniem zapisów i celów ustawy proponowanej przez Sejm. Jest jeszcze problem innej natury. Otóż gdyby przyjąć, że wprowadzamy jednak pojęcie „użyteczność publiczna”, to w dalszej części ustawy proponowanej przez Sejm takiego pojęcia się nie używa. W słowniczku proponowanym przez Senat są zapisane rozwiązania, które w istocie sprzeczne są z regułami gry rynkowej, czyli całą filozofią tej ustawy. Poprawki Senatu zmierzają bowiem do tego, aby przyjąć, iż użyteczność publiczna łączy się m.in. z kwestiami związanymi z ujednoliceniem w kraju taryfy na energię elektryczną i paliwa gazowe dla odbiorców energii elektrycznej o mocy do 50 kW oraz paliw gazowych o rocznym poborze poniżej 10 000 m3. Gdyby to rozwiązanie przyjąć — jak się ocenia — kilkadziesiąt procent sprzedaży energii elektrycznej i gazu wyłączone byłoby z zasady, wedle której cena oparta jest na uzasadnionych kosztach. Wymagałoby to dużego strumienia subsydiów skrośnych kierowanych z proponowanego w poprawce nr 35 Senatu funduszu wyrównawczego. Z kolei ten fundusz wyrównawczy jest zdaniem komisji nieprawidłowo skonstruowany, ponieważ źródłem finansowania funduszu powinny być opłaty pobierane za każdą jednostkę sprzedaną, a nie wprowadzoną do sieci, ponadto powinny to być opłaty pobierane od odbiorców, a nie od przedsiębiorstw energetycznych. Tak działają na świecie fundusze wyrównawcze. Oprócz tego brak jest niezbędnych ustawowych uregulowań dotyczących gospodarki środkami funduszu, gdyż opłaty na rzecz funduszu mają charakter quasi-podatku. W tej sytuacji proponowane przez Senat poprawki zniekształcą w znacznym stopniu rynkowe mechanizmy gospodarki energetycznej w sektorze energetycznym i gazowniczym. Ponieważ jednak kwestie zróżnicowania cen były i są podnoszone w klubach, komisja przedyskutowała je na swoim ostatnim posiedzeniu, na którym rozstrzygane były kwestie poprawek Senatu. Komisja uznała, że w przypadku przyjęcia przez Sejm ustawy Prawo energetyczne w wersji sejmowej istnieje możliwość wprowadzenia w kraju jednolitych taryf na paliwa i energię w zakresie, który nie narusza podstawowych założeń ustawy, czyli zasady pokrywania uzasadnionych kosztów działalności przedsiębiorstw energetycznych. Art. 46 daje ministrowi gospodarki w odniesieniu do paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła upoważnienie do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi, energią elektryczną i ciepłem. Po zakładanym przez ustawę okresie przejściowym, a więc dwuletnim niewprowadzaniu zróżnicowanych cen, rząd w ramach polityki cenowej w sektorze paliwowo-energetycznym, określonej w założeniach polityki energetycznej, może zobowiązać ministra gospodarki do wprowadzenia rozporządzeniem jednolitych taryf dla określonych grup odbiorców spełniających wyspecyfikowane w założeniach kryteria, a więc na przykład dla odbiorców komunalno-bytowych o dochodach na członka rodziny poniżej określonego poziomu bądź dla odbiorców prowadzących działalność rolniczą itp. Możliwy zakres ustawowy tego rodzaju taryf jest dość szeroki, gdyż jest ograniczony tylko warunkiem spełniania postanowień art. 45 ust. 1, aby przychody przedsiębiorstw energetycznych pokrywały koszty uzasadnione. W związku z tym ustawa dopuszcza pewien poziom subsydiowania skrośnego określony w polityce energetycznej państwa. W tej sytuacji jest również możliwość wyjścia naprzeciw wielu wnioskom, które w tej sprawie podczas dyskusji były stawiane.</u>
          <u xml:id="u-199.10" who="#ZbigniewKaniewski">Jest jeszcze jedna poprawka Senatu (poprawka nr 5), która w zasadzie oznacza likwidację kluczowego przepisu ustawy gwarantującego otwarcie rynku konkurencyjnego w sieciach energetycznych. Gdyby przyjąć tę poprawkę, to trzeba by stwierdzić, że zlikwidowałaby ona również obowiązek utrzymywania sieci w stanie gwarantującym realizację dostaw. Zamiast tego mielibyśmy propozycje bliżej nie określonego obowiązku zasilania odbiorców oraz obowiązku przyłączania wytwórców ze źródeł niekonwencjonalnych, w tym odnawialnych. Praktycznie poprawka ta oznacza zablokowanie możliwości wprowadzenia konkurencji między przedsiębiorstwami działającymi w sieciach energetycznych, co jest sprzeczne zarówno z celem ustawy, jak i z interesami odbiorców. Poza tym trzeba powiedzieć, że z punktu widzenia formalnego ustawa nie dzieli sieci na przesyłowe i dystrybucyjne. Ponadto art. 4 ograniczony został do elektroenergetyki i nie formułuje żadnego przepisu w zakresie stosunku do sieci gazowniczych i ciepłowniczych objętych treścią tego artykułu. Przyjęcie takiej poprawki oznaczałoby również bezprzedmiotowość art. 65.</u>
          <u xml:id="u-199.11" who="#ZbigniewKaniewski">Przyjęcie tych poprawek oznaczałoby całkowitą zmianę systemu rynkowego ustawy i uczyniłoby ją niespójną wewnętrznie. Jest zatem kilka poprawek Senatu o zasadniczym charakterze - przed chwilą je przytoczyłem - za których odrzuceniem opowiadają się połączone komisje. Ich przyjęcie całkowicie zmieniłoby filozofię tej ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-199.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-199.13" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy Zbigniewowi Kaniewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Jana Chojnackiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#JanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przemawiając w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, chcę powiedzieć, że nasze stanowisko wobec projektu Prawa energetycznego nie uległo zmianie. Klub popiera ten projekt i dąży do uchwalenia Prawa energetycznego, które ma służyć rozwojowi sektora energetycznego w ramach transformacji systemu gospodarczego kraju.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#JanChojnacki">Dotychczas obowiązująca ustawa z roku 1984 o gospodarce energetycznej nie odpowiada aktualnym potrzebom i jej zmiana staje się konieczna, aby zachować tempo restrukturyzacji energetyki dla potrzeb kraju. Polska gospodarka jest w porównaniu z gospodarką krajów Unii Europejskiej wyraźnie bardziej energochłonna. Obniżenie energochłonności całej gospodarki, poprawa efektywności ekonomicznej sektora energetycznego w wyniku wprowadzenia stabilnych zasad cenotwórstwa oraz regulacja ekonomiczna dotycząca przedsiębiorstw energetycznych to podstawowe warunki realizacji tego celu. W związku z planowanym wysokim przyrostem produktu krajowego brutto niezbędny będzie wzrost zużycia paliw i energii, a tym samym rozwój sektora energetycznego. Wskutek postępującej dekapitalizacji majątku w energetyce niezbędne są znaczne środki finansowe na modernizację i nowe inwestycje. Nie można również zapomnieć o rosnących wymaganiach w zakresie ochrony środowiska, które to wymagania wiążą się z wielkimi kosztami.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#JanChojnacki">Proponowany projekt Prawa energetycznego tworzy warunki do rozwoju podmiotów działających w energetyce i stwarza możliwości uzyskania środków zarówno poprzez kredyty bankowe, jak i od inwestorów zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#JanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę teraz powiedzieć kilka zdań na temat użyteczności publicznej przedsiębiorstw energetycznych oraz zasady dostępu stron trzecich.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#JanChojnacki">Proponowany projekt Prawa energetycznego stwarza jednakowe warunki rozwoju podmiotów działających w tym sektorze. Nie można manipulując określeniem użyteczności publicznej tworzyć takich warunków, że jedne przedsiębiorstwa będą się modernizowały, rozwijały, a drugie nie będą przeprowadzać tego procesu i będzie im się dopłacać z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#JanChojnacki">Wiele kontrowersji i niepokoju budzi zasada dostępu stron trzecich. Zakres dostępu stron trzecich jest ograniczony do krajowych nośników energii i ustawa nie stwarza zagrożeń dla polskich przedsiębiorstw ze strony zagranicznych dostawców nośników energii. Dotyczy to paliw i energii wyprodukowanych i wytworzonych w kraju. Tak więc tutaj nie ma z tego tytułu zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#JanChojnacki">Drobni producenci energii elektrycznej wyrażają pewne niezadowolenie, dlatego że ustawa niezbyt precyzyjnie określa rozwój energetyki opartej na niekonwencjonalnych i odnawialnych źródłach. Chcę przypomnieć, że jest zapis, który mówi, że minister gospodarki może nałożyć pewne rygory funkcjonowania tego rynku, wprowadzając swoim rozporządzeniem obowiązek zakupu energii z tych źródeł. Oczywiście będzie to w pewnym sensie związane z ekonomicznie uzasadnionymi cenami energii z tych odnawialnych i niekonwencjonalnych źródeł. Musimy sobie zdawać sprawę, jeśli będzie to produkcja zbyt droga, skąd wziąć środki, by do niej dopłacać. Uważam, że rozwiązanie tego problemu będzie wymagało przedyskutowania w Wysokiej Izbie założeń polityki odnośnie do tej części sektora energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#JanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprze stanowisko Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu i Komisji Ustawodawczej wobec poprawek zgłoszonych przez Senat. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-201.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Chojnackiemu.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Henryka Bogdana z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#HenrykBogdan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozważając sprawozdanie Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy Prawo energetyczne, w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wyrażam niezadowolenie z powodu nieuwzględnienia naszym zdaniem zasadniczych zmian zgodnych z oczekiwaniami odbiorców nośników energii, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#HenrykBogdan">1) wycofania z ustawy zasady TPA, tj. zasady dostępu stron trzecich,</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#HenrykBogdan">2) utrzymania statusu użyteczności publicznej przedsiębiorstw dostarczających paliwa gazowe i energię,</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#HenrykBogdan">3) niestosowania jednolitych cen w całym kraju dla paliw i energii dostarczanych sieciowo gospodarstwom domowym i rolnym oraz drobnym odbiorcom, podtrzymując tym samym regionalizację cen energii,</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#HenrykBogdan">4) wykluczenia możliwości istnienia pośredników wyłącznie handlowych przy dostawie sieciowych nośników energii.</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#HenrykBogdan">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego podziela pogląd energetyków, związków zawodowych różnych branż, federacji konsumentów, lobby przemysłowego i innych, że dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państwa podstawowe znaczenie mają własne, czyli krajowe zasoby energetyczne, to jest paliwa stałe, płynne, gazowe, zasoby wodne, a także geograficzne położenie kraju oraz zawarte umowy wieloletnie na dostawę surowców, ale ogromne znaczenie mają również możliwości finansowe kraju, pozwalające na import paliw i energii.</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#HenrykBogdan">Każdy kraj winien kształtować własną politykę energetyczną w zależności od uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Dlatego ciągle pozostaje w sferze kontrowersji i nie wyjaśnionych bądź to korzyści, bądź to niebezpieczeństw zasada TPA, czyli dostęp stron trzecich do ogólnokrajowych systemów energetycznych. Jest to, naszym zdaniem, zasada bardzo kontrowersyjna. Również kontrowersyjna jest ta zasada w Europie kontynentalnej dla krajów Unii Europejskiej, a Polska przyjmuje na siebie rolę królika doświadczalnego do jej sprawdzenia. Czy o to nam chodzi? To prawda, że wprowadzenie w toku prac podkomisji sejmowej ograniczenia zasady TPA do nośników energii wyprodukowanych w Polsce trudno będzie w przyszłości uzasadnić i obronić, gdyż ustawodawstwo międzynarodowe nie dopuszcza dyskryminacji podmiotów zagranicznych i jest to sprzeczne z europejskimi konwencjami handlowymi. Ponadto spowoduje to naciski polityczne ze strony zagranicznych eksporterów. Chcemy zwrócić uwagę, że w przedłożonym przez Ministerstwo Przemysłu i Handlu rządowym dokumencie pt. „Demonopolizacja i prywatyzacja” wprowadza się rozwiązanie w bardzo istotny sposób determinujące krajową elektroenergetykę, dopuszczając m.in. możliwość wprowadzenia TPA przez rząd w stosunkach handlowych z sąsiednimi krajami, a także ograniczenie roli i zadań Krajowej Dyspozycji Mocy. Z opinii wielu niezależnych specjalistów wynika, że jeszcze nigdzie nie wykazano korzyści ze stosowania zasady TPA dla ogółu społeczeństwa. Przywoływane często obniżenie cen energii elektrycznej w Anglii nastąpiło nie w wyniku działania mechanizmów rynkowych czy TPA, lecz w rezultacie decyzji administracyjnych podjętych pod naciskiem opinii publicznej, zbulwersowanej wzrostem cen energii po prywatyzacji oraz astronomicznymi zarobkami przedsiębiorstw energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-203.7" who="#HenrykBogdan">Natomiast wprowadzenie zasady TPA oznacza pojawienie się pośredników w obrocie nośnikami sieciowymi energii. Założenie, że pośrednicy przyczynią się do obniżenia kosztów usług przesyłowych czy poprawy ich jakości jest utopią, ponieważ celem pośredników jest i będzie zarabianie maksymalnie dużych pieniędzy. Ich istnienie nie przyczyni się do obniżenia cen, a prawdopodobne jest, że zaistnieje tu sytuacja analogiczna do spółek pośredniczących w handlu węglem. Ponieważ zasada TPA nie zmienia ani struktury, ani poziomu kosztów wytwarzania, pozostali odbiorcy dystrybutora publicznego będą zmuszeni do kupowania energii z droższych źródeł, na przykład z droższych elektrowni.</u>
          <u xml:id="u-203.8" who="#HenrykBogdan">Dlatego klub Polskiego Stronnictwa Ludowego podtrzymuje swoje stanowisko i głosować będzie za poprawką Senatu zmierzającą do skreślenia w tej ustawie zasady TPA.</u>
          <u xml:id="u-203.9" who="#HenrykBogdan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustosunkowując się do zróżnicowania cen energii, pragnę zauważyć, że mimo dotychczas stosowanego niewielkiego zróżnicowania cen gazu i energii elektrycznej dla drobnych odbiorców w Polsce należy podkreślić, iż we wszystkich rozwiniętych krajach europejskich taryfy dla takich odbiorców są jednolite w skali kraju lub regionu, aby zapewnić powszechną dostępność tych dóbr pierwszej potrzeby, co traktowane jest jako niezbywalny obowiązek każdego nowoczesnego państwa.</u>
          <u xml:id="u-203.10" who="#HenrykBogdan">Panie marszałku, czy mogę przedłużyć o pół minuty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#HenrykBogdan">Z przedstawionej niedawno przez rząd opinii na temat możliwości wprowadzenia w kraju jednolitych taryf na energię i paliwa wynika zbyt duża dowolność opracowania szczegółowych zasad kształtowania cen. Oczekiwanie, że rząd ustawowo określi, czyli znowelizuje niebawem omawianą ustawę w zakresie wprowadzenia w kraju jednolitych taryf na sieciowe nośniki energii jest dowolną interpretacją. Dlatego zmuszeni jesteśmy poprzeć poprawkę Senatu nr 32 dotyczącą art. 45 ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#HenrykBogdan">Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny PSL popiera poprawkę Senatu dotyczącą nadania statusu użyteczności publicznej przedsiębiorstwom energetycznym. Dodam tylko, że status użyteczności publicznej nie jest podobno przywilejem chroniącym przed bankructwem, lecz ważnym zobowiązaniem wobec społeczeństwa. Niestety należy stwierdzić, że status użyteczności publicznej nie mieści się w proponowanej koncepcji wprowadzenia pośredników wykonujących funkcje wyłącznie handlowe.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#HenrykBogdan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie sposób ustosunkować się w czasie 5-minutowego oświadczenia do każdej z 49 poprawek Senatu, dlatego omówiłem te, które naszym zdaniem mają zasadniczą wagę. Do pozostałych poprawek klub PSL ustosunkuje się w czasie jutrzejszego głosowania. Przepraszam za przedłużenie wypowiedzi i dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Henrykowi Bogdanowi.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Wiesława Wójcika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WiesławWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Unii Wolności, który mam przyjemność reprezentować, w zdecydowanej większości podziela stanowisko połączonych komisji, a więc Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej. Będziemy praktycznie głosować zgodnie ze stanowiskiem połączonych komisji, z jednym wyjątkiem - chodzi o poprawkę 7b, o której powiem później.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WiesławWójcik">Jeżeli porównamy sejmową i senacką wersje Prawa energetycznego, po uwzględnieniu poprawek, to możemy dojść do następującego wniosku: otóż obydwie Izby jednoznacznie definiują cele ustawy. Poprawka Senatu określająca cel ustawy jest praktycznie przyjęciem pierwotnej wersji, która funkcjonowała w trakcie prac w Sejmie. Pozwolę sobie przytoczyć zapis mówiący o tym, jaki jest cel ustawy. Otóż celem ustawy jest stworzenie warunków do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego i racjonalnego użytkowania paliw i energii, rozwoju konkurencji, przeciwdziałania negatywnym skutkom naturalnych monopoli, uwzględnienia wymogów ochrony środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych oraz ochrony interesów odbiorców i minimalizacji kosztów.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WiesławWójcik">Sejm jest w kolejnych proponowanych w ustawie artykułach konsekwentny. Zmierza do wprowadzenia konkurencji, zapewnienia ochrony interesów odbiorców i ograniczenia negatywnych skutków funkcjonowania naturalnych monopoli. Natomiast propozycje senackie są wewnętrznie sprzeczne i niektóre propozycje są wręcz zaprzeczeniem celu, jaki Senat postawił sobie na początku. Tak więc po porównaniu dwóch wersji zdecydowanie opowiadamy się za wersją sejmową.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#WiesławWójcik">Teraz przejdę do konkretnej poprawki, a mianowicie poprawki nr 7 lit. b. W tym wypadku będziemy głosować inaczej, niż rekomendują dwie połączone komisje, a to z prostej przyczyny. Otóż przyjęcie nowego zapisu w art. 7 ust. 5 w naszym przekonaniu nie stanowi ochrony interesów odbiorców, a wręcz w uprzywilejowanej sytuacji stawia przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się infrastrukturą sieciową, stwarza monopoliście możliwości dowolnego zawierania umów. O co tu chodzi? Otóż, proszę państwa, w wersji senackiej jest wyraźnie powiedziane, że jeżeli infrastruktura sieciowa mieści się w planach zagospodarowania przestrzennego gminy, to na przedsiębiorstwach energetycznych spoczywa obowiązek realizacji i finansowania tejże infrastruktury sieciowej. Dopiero gdy ta infrastruktura sieciowa nie mieści się w ramach planu zagospodarowania przestrzennego gminy, o tym, kto będzie finansował budowę sieci, decyduje umowa między przedsiębiorstwem energetycznym i odbiorcą.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#WiesławWójcik">Propozycja Senatu zmierza natomiast do tego, ażeby bez względu na to, czy infrastruktura sieciowa mieści się w planie zagospodarowania przestrzennego gminy, czy też nie - rozstrzygnięcia zapadały na drodze umowy między przedsiębiorstwem energetycznym a odbiorcą.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#WiesławWójcik">Tutaj w jaskrawy sposób widać, że sytuacja przedsiębiorstwa energetycznego, które - nawet po wprowadzeniu w całości Prawa energetycznego - pozostanie monopolistą, bo - jak mówię - przesył i dystrybucja zawsze będzie monopolem naturalnym, będzie zdecydowanie korzystniejsza niż odbiorcy. W związku z tym będziemy głosowali za odrzuceniem poprawki Senatu nr 7 lit. b. Jeśli chodzi o pozostałe poprawki, nasze stanowisko jest zgodne ze stanowiskiem dwóch połączonych komisji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wiesławowi Wójcikowi.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Małachowskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#MirosławMałachowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po raz kolejny, już chyba czwarty, spotykamy się na tej sali, by debatować nad Prawem energetycznym. Jak mówiłem poprzednio, potwierdzam to - szkoda, że ustawa tak merytoryczna, tak potrzebna do dalszych przekształceń sektora energetycznego, wykorzystywana jest fragmentarycznie do celów populistycznych, politycznych. Większość zastrzeżeń przeciwników omawianej ustawy jest uwzględniona w inny sposób lub w innym artykule, niż proponują oponenci ustawy.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#MirosławMałachowski">I tak w art. 4 zawarte są wszystkie uwarunkowania dotyczące użyteczności publicznej oprócz możliwości upadku firmy. W tym wypadku urząd regulacji energii może nakazać firmie działalność w okresie dwóch lat, co całkowicie zapewni ciepło i energię klientom. Zauważmy, że już teraz istnieje w kraju kilka spółek prywatnych świadczących usługi w systemie ciepłowniczym. Jedna z nich, ciepłownia kaliska, już w 45% należy do firmy francuskiej. Czy chcemy, żeby takie podmioty, które będą źle gospodarowały, były finansowane z budżetu państwa kosztem klientów? Wydaje mi się, że nie.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#MirosławMałachowski">Unia Pracy opowiada się za odpolitycznieniem urzędów państwowych, więc nie możemy poprzeć wniosków Senatu zmieniających urząd regulacji energii w organ rządowy, polityczny. Jesteśmy za kadencyjną działalnością tego urzędu, chcemy, aby sektor działał w warunkach stabilnych, niezależnie od tak częstych zmian na polskiej scenie politycznej.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#MirosławMałachowski">Jesteśmy za produkcją energii ze źródeł niekonwencjonalnych, ale poprawka nr 9, nakazująca zakup energii z takich źródeł, nie może uzyskać naszej aprobaty z powodu przymusu zakupu tak produkowanej energii bez względu na koszt jej produkcji. Po przyjęciu omawianej poprawki każda produkowana energia, bez względu na koszt wyprodukowania, będzie musiała być zakupiona. Zapis sejmowy z art. 9, mówiący o tym, że minister gospodarki w drodze rozporządzenia nałoży obowiązek zakupu energii ze źródeł niekonwencjonalnych oraz określi szczegóły tego obowiązku, jest według Unii Pracy znacznie lepszy. Regulacja w tej postaci jest elastyczna i będzie zgodna z polityką ekologiczną państwa.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#MirosławMałachowski">Jak już wspomnieli moi poprzednicy, nie możemy przyjąć poprawki nr 32. Pomijając już to, że Senat proponuje w zakresie energii elektrycznej jednostki mocy, a przy gazie - jednostki energii, to ujednolica ona cenę energii dla 40% podmiotów gospodarczych, czyli cena nie będzie oparta na koszcie. Również próg 10 tys. m3 będzie trudny dla lokalnych kotłowni. Przekroczenie poboru o kilka metrów może doprowadzić do drastycznej zmiany ceny, a regułą jest, że im więcej pobierasz energii, tym jest ona tańsza.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#MirosławMałachowski">Rozpatrując łącznie poprawki Senatu, trzeba przyznać, że nie są one spójne. Użyto w nich pojęć innych niż stosowane w ustawie. Wprowadzenie ich sprawiłoby, że ustawa stałaby się nieczytelna i niewykonalna.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#MirosławMałachowski">Unia Pracy będzie głosować zgodnie ze sprawozdaniem Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej, uważając, że rozwiązania zaproponowane przez Sejm są dobre. Wprowadzenie zmian do ustawy zburzy jej spójność i spowoduje niejasność. Wyjątek stanowi, tak jak uważa Unia Wolności, poprawka nr 7 lit. b. Uważamy, że finansowanie przez zakłady energetyczne infrastruktury to jest właśnie społeczne podejście do zagadnienia. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mirosławowi Małachowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Janinę Kraus, klub BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#JaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Głosowanie nad poprawkami Senatu dotyczącymi ustawy Prawo energetyczne stwarza ostatnią już - naszym zdaniem - szansę poprawienia niewątpliwych błędów popełnionych przez Sejm podczas dotychczasowych prac nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#JaninaKraus">Trzeba podkreślić, że nie chodzi tylko o błędy formalne, czysto legislacyjne, ale o poważne błędy merytoryczne, które mogą narazić polską gospodarkę i ludność na ogromne niepotrzebne straty i niebezpieczeństwa. Mogą one również, całkiem niepotrzebnie, wydatnie obniżyć w odbiorze społecznym atrakcyjność procesów integrowania się Polski z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#JaninaKraus">Te niebezpieczeństwa wynikają z faktu, że Sejm przyjął w omawianej ustawie szereg niekorzystnych dla Polski zapisów, formalnie kierując się w tym względzie między innymi dyrektywami Unii Europejskiej, ale idąc w tych rozwiązaniach znacznie dalej i bardziej radykalnie niż sama Unia, mimo iż członkostwo Polski w Unii Europejskiej jest jeszcze sprawą nieokreślonej bliżej przyszłości. Dotyczy to w szczególności zasady dostępu strony trzeciej, jako elementu globalizacji czy nawet mondializacji całego europejskiego rynku energetycznego. Faktu tego nie zmienia art. 65 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#JaninaKraus">Jeśli weźmie się przy tym pod uwagę zamiary rządu w dziedzinie demonopolizacji i prywatyzacji elektroenergetyki, zawarte w przyjętym już przez Radę Ministrów 17 września 1996 r. dokumencie o takim właśnie tytule, to trzeba powiedzieć, że Prawo energetyczne w wydaniu sejmowym otwiera drogę do pozbawienia polskiej gospodarki konkurencyjności w dziedzinie energetyki, poważnego wzrostu obciążeń budżetów domowych rosnącymi kosztami energii, bankructwa i likwidacji wielu przedsiębiorstw energetycznych oraz rodzimego górnictwa węglowego, a także stwarza niebezpieczeństwa dużych napięć w bilansie paliwowo-energetycznym i płatniczym Polski w związku z możliwym poważnym wzrostem importu per saldo energii.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#JaninaKraus">Szczególnie drastycznym przypadkiem jest próba tworzenia przez Prawo energetyczne możliwości włączenia do obrotu energią pośredników o wyłącznie handlowym charakterze, co - według opinii mojego klubu - może sprzyjać działalności, delikatnie mówiąc, skrajnie pasożytniczej.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#JaninaKraus">Nasz niepokój co do intencji rządu jako autora zarówno wspomnianego poprzednio dokumentu pt. „Demonopolizacja i prywatyzacja elektroenergetyki”, jak też projektu Prawa energetycznego potęgują usiłowania premiera Włodzimierza Cimoszewicza zmierzające do tego, by nie dopuścić do debaty sejmowej na temat tego pierwszego dokumentu. Zabiegi te znalazły wyraz w piśmie premiera z dnia 31 stycznia br. skierowanym do marszałka Sejmu, w którym to piśmie premier uznał za niecelowe przedstawianie tego dokumentu w debacie plenarnej z uzasadnieniem, iż jest to materiał wyłącznie informacyjny.</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#JaninaKraus">Stanowisko premiera w tej sprawie jest dla naszego klubu zaskakujące i niezrozumiałe, ponieważ we wzmiankowanym dokumencie znajdujemy między innymi następujące stwierdzenia, cytuję: „Dokument «Demonopolizacja i prywatyzacja elektroenergetyki» stanowi wykładnię zamierzeń rządu odnośnie do realizacji założeń polityki energetycznej Polski do 2010 roku w części dotyczącej dalszej demonopolizacji elektroenergetyki oraz jej prywatyzacji. Ponadto dokument prezentuje rozwiązania, które w dziedzinie elektroenergetyki mają podstawę w rządowym projekcie Prawo energetyczne i powinien być rozpatrywany łącznie z tym projektem”.</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#JaninaKraus">Stanowisko premiera pozostaje więc w wyraźnej sprzeczności nie tylko z powyższym stwierdzeniem, ale także z wcześniejszym oświadczeniem ministra Gabrysia, który podczas prac w komisjach sejmowych nad Prawem energetycznym wyraził pogląd, iż przedstawienie rządowego programu w publicznej, parlamentarnej debacie jest zbieżne z intencją ministra przemysłu i handlu, ponieważ „wokół sprawy demonopolizacji jako celu i metody prywatyzacji panuje bardzo wiele zrozumiałych emocji, ale również obaw. Stąd taka debata może przysłużyć się sprawie”. Muszę dodać, że taka debata odbyła się, ale w Senacie, w formie seminarium i zaowocowała poprawkami Senatu, nad którymi dziś dyskutujemy. Dużą w tym rolę odegrali eksperci, przedstawiciele kilkunastu organizacji społeczno-zawodowych, w tym konsumenckich, skupionych w polskim lobby przemysłowym, którego list otwarty w sprawie Prawa energetycznego, jak myślę, wszyscy posłowie otrzymali. W tej sytuacji popierać będziemy poprawki Senatu zmierzające do: odrzucenia zasady TPA, utrzymania statusu użyteczności publicznej przedsiębiorstw dostarczających paliwa gazowe, energię, wykluczania możliwości istnienia pośredników wyłącznie handlowych przy dostawie sieciowych paliw i energii, stosowania jednolitych cen dla całego kraju dla paliw i energii dostarczanych sieciowo gospodarstwom domowym i rolnym oraz drobnym odbiorcom, a także właściwego usytuowania i ustalenia kompetencji Krajowej Dyspozycji Mocy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-211.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Janinie Kraus.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Eugeniusza Janułę z Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przede wszystkim chciałem się odnieść do tego, że tę ustawę uchwalamy jako parlament, razem z Senatem, w sytuacji bardzo dobrej dla energetyki. Już dawno zapomnieliśmy, jako społeczeństwo, co to są dwudzieste i wyższe stopnie zasilania energetycznego. Od kilku lat w energetykę inwestowane są bardzo duże pieniądze. Wszystkie nowe inwestycje są w pełni ekologiczne, a więc uwzględniają zasadę ochrony ekologicznej i zrównoważonego rozwoju. Trzeba powiedzieć, że ustawa, nad którą dzisiaj debatujemy kończąc nad nią prace, jest bardzo nowoczesna. Niejednokrotnie wyprzedza podobne rozwiązania w rozwiniętych krajach Zachodu. To dobrze, dlatego że nieunikniony jest dalszy rozwój, może nie tyle mocy energetycznych, mocy zainstalowanych, ile nowoczesnych technologii zarówno w produkcji, jak i w liniach przesyłu.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#EugeniuszJanuła">Oczywiście w warunkach polskich trudno mówić o alternatywnych źródłach energii, gdyż ich zastosowanie jest możliwe, ale tylko na niewielką skalę. Należy raczej szukać oszczędności i trzeba powiedzieć, że szuka się ich po stronie odbiorców. I rzeczywiście, coraz więcej jest mniej energochłonnych technologii.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#EugeniuszJanuła">Dlatego też Nowa Demokracja z wielkim zadowoleniem przyjmuje zakończenie pracy nad tą ustawą. Myślę, że trzeba podziękować z tej trybuny ojcom chrzestnym tej ustawy, którzy przez cały czas ją pilotowali - byłemu już w tej chwili ministrowi przemysłu panu Klemensowi Ścierskiemu i panu ministrowi Markowskiemu, jak również tym posłom i senatorom, którzy w ramach parlamentu przyczynili się do szybkich mimo wszystko prac nad tak skomplikowaną ustawą, jak ustawa energetyczna, która reguluje jeden z kręgosłupów gospodarczych i nie tylko gospodarczych kraju.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#EugeniuszJanuła">Odnosząc się do poprawek, Nowa Demokracja zgadza się ze stanowiskiem przedstawionym przez pana posła sprawozdawcę, a mianowicie z tym, że konieczne jest wprowadzenie zasady zrównoważonego rozwoju, tym bardziej że nie tak dawno ta Izba przyjęła uchwałę o konieczności zrównoważonego rozwoju. Popieramy również poprawkę dotyczącą rozszerzenia obowiązku utrzymywania zapasów w przedsiębiorstwach gazowych. Miejmy nadzieję, że przyjęcie tej poprawki w konsekwencji wymusi zastosowanie nowoczesnych technologii przechowywania gazu, w szczególności przechowywania gazu w stanie płynnym, a jeśli chodzi o tę technologię, zresztą bardzo ekonomiczną, u nas w pewnym sensie to dopiero raczkuje. Popieramy również poprawkę o konieczności ustalania przez zakłady energetyczne planów przestrzennych gmin, aczkolwiek dostrzegamy tu pewne uchybienie. Polega to na tym, że są gminy, jest państwo o charakterze unitarnym, nie ma pośrednich szczebli podziału kraju; być może będą to powiaty i województwa. Nie jest wykluczone, że w związku z tym w następnych latach trzeba będzie ustawę w tym fragmencie nowelizować, ale nie jest to jakiś specjalny jej mankament. Jeśli chodzi o inne poprawki - zarówno te o charakterze merytorycznym, a kilka z nich jest rzeczywiście dobrych - idą one w dobrym kierunku, ale ich przyjęcie zburzyłoby pewien motyw ustawy Prawo energetyczne, w związku z czym nie możemy ich popierać w tych konkretnych zapisach.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#EugeniuszJanuła">Należałoby podziękować Senatowi, po raz kolejny zresztą, że wyręcza w jaki sposób Biuro Legislacyjne Sejmu i poprawia ustawę pod względem stylistycznym, językowym i prawnym. Na pewno jest to także jakiś wkład pracy w ustawę Prawo energetyczne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Eugeniuszowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Świrepo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Termin „użyteczność publiczna” większości naszego społeczeństwa kojarzy się z bezpieczeństwem, w tym wypadku energetycznym, a więc chodzi o obowiązek dostarczania energii, budowy linii przesyłowych do potencjalnych odbiorców. Czy brak tego zapisu może spowodować takie zagrożenie, że np. nie będzie się opłacało budować linii lub że niewspółmiernie wzrosną ceny energii? I kolejne pytania: Dlaczego w tak trudnym okresie transformacji zachodzi konieczność różnicowania cen energii nie tylko dla tych dużych odbiorców, lecz dla odbiorców w ogóle, w tym komunalnych? Czy istnieje program różnicowania cen, uzależniony od dobowego poboru, przez stosowanie liczników wielotaryfowych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki pana Jerzego Markowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#JerzyMarkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przede wszystkim chciałbym serdecznie podziękować za wielomiesięczną trudną pracę nad tym dokumentem, który nie waham się określić mianem konstytucji energetycznej państwa. Czas, w jakim Wysoka Izba jest uprzejma rozpatrywać ten dokument, jest okresem optymalnym z kilku podstawowych powodów. Przede wszystkim obecnie — a tak jest chyba od 2–3 lat, lecz sądzę, że już nie potrwa to zbyt długo — będziemy mieli komfort takiego stymulowania procesów w energetyce, które mogą być dokonywane tylko w sytuacji, kiedy istnieje znaczna przewaga zdolności do wyprodukowania energii elektrycznej w stosunku do potrzeb kraju, jeśli chodzi o jej użytkowanie. Przypomnę, że dziś osiągalna moc polskich elektrowni wynosi 32 500 MW, natomiast w kraju na skutek różnych uwarunkowań — przemysłowych, związanych z rozwojem bądź klimatycznych — zużywa się ok. 24 000 MW, a w szczytowych momentach ok. 28 000 MW. Stąd też jest to termin optymalny, jeśli chodzi o dokonywanie głębokich procesów, również takich, które będą sprzyjały modernizacji. Jednakże modernizacja, tak jak i wszystkie procesy restrukturyzacyjne, wymaga środków. Natomiast budżet państwa jest w określonej sytuacji i nie może być angażowany w sposób nieograniczony w rozwój systemu energetycznego, nie tylko w procesy inwestycyjne, mające na względzie sprawy technologiczne, ale i ekologiczne. Trzeba więc sięgać po inne źródła zasilenia finansowego, mające na celu modernizację i restrukturyzację tego tak ważnego sektora, jakim jest energetyka. Sądzę, że rozwiązaniem jest sprawdzony powszechnie sposób polegający na wprowadzeniu w tym sektorze wolnych gier rynkowych, mechanizmu rynkowego, który — ponad wszelką wątpliwość — przede wszystkim stwarza możliwość zarabiania pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#JerzyMarkowski">Ponadto projekt ten stwarza historyczną szansę — o historii też trzeba powiedzieć parę zdań, ponieważ ostatni dokument regulujący nasze życie energetyczne pochodzi jeszcze z roku 1984, czyli, jak na warunki gospodarki, jest już dokumentem historycznym — na dywersyfikację zasilenia energetycznego państwa. Jest to problem nie tylko technologiczny, ale i ekologiczny, i społeczny, jeśli chodzi o zdywersyfikowanie źródeł zasilenia energetycznego państwa. Chodzi o media energetyczne. Ta struktura, która dziś prawie w 60% produkcji energii elektrycznej bazuje na węglu kamiennym, kosztuje kraj bardzo dużo zarówno w kategoriach ekologicznych, jak i ekonomicznych, i nie ma to nic wspólnego z pozbawianiem tego akurat sektora jego rangi, możliwości utrzymywania pozycji w kraju. Jest to natomiast najprostsza metoda, ażeby ten najbardziej uciążliwy pod względem technologicznym i pod względem bezpieczeństwa i ekologii sektor gospodarki energetycznej państwa zmniejszył swój udział w produkcji energetycznej do takiej skali, ażeby jego przemiany i wszystko to, co się w nim dzieje, nie było tak znaczące dla całego życia gospodarczego kraju. Nie waham się, by posłużyć się tu taką tezą, że największym skomplikowaniem, największym problemem, jeśli chodzi o tempo procesów restrukturyzacyjnych zwłaszcza w sektorze węgla kamiennego, jest skala odpowiedzialności tego sektora za bilans energetyczny państwa. Tu można by zrobić dużo więcej, gdyby nie to, że wszystko, co się w tym wypadku dzieje, natychmiast grozi zachwianiem w 60% zdolności energetycznej państwa. Ten argument doskonale rozumieją te państwa, które mają bardzo zdywersyfikowane źródła zasilenia energetycznego. Przypomnę tylko, że na przykład w wypadku Francji jest to energetyka jądrowa, w wypadku Czech — najbliższego kraju — jest to energetyka oparta w 20% na węglu kamiennym, w wypadku Niemiec jest to jeszcze mniej.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#JerzyMarkowski">Po trzecie, jak sądzę, nie należy pozbawiać się kolejnej okazji do tego, ażeby ponad wszelką miarę uruchamiać w sektorze przemysłowym - tak klasycznie jeszcze do dziś scentralizowanym - mechanizmów rynkowych. Jest to bowiem, jak już powiedziałem, sposób na odpolitycznienie tego sektora, ale również sposób na dokapitalizowanie go zwłaszcza w sytuacji, kiedy nasze zdolności do zaangażowania kapitałów pochodzących ze środków budżetu państwa są takie, jakie są. Ponadto, jak gdyby odnosząc się do pierwszej tezy dotyczącej komfortu nadprodukcji, chcę zwrócić uwagę na to, że zbliżamy się - jest to prosta zależność wzrostu produktu narodowego brutto od zapotrzebowania na media energetyczne - do sytuacji, kiedy przyjdzie nam szukać kolejnych źródeł zasilenia energetycznego państwa. I dobrze jest być do tej sytuacji przygotowanym poprzez dywersyfikację źródeł zasilenia energetycznego polskiego życia gospodarczego, a zwłaszcza przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#JerzyMarkowski">Oczywiście nie sposób pominąć uwag i obaw, które państwo tutaj przedstawili, nie tylko dziś, ale również podczas wielomiesięcznej dyskusji, w której miałem okazję uczestniczyć w końcowej fazie. Chcę powiedzieć, że bardzo często sam projekt ustawy rozstrzyga w swoich kolejnych zapisach sposób reakcji na to, co czasami budzi państwa niepokój. Przypomnę: Jeśli chodzi o zasadę dostępu stron trzecich, po pierwsze, sprowadzoną rzeczywiście ponad wszelką wątpliwość tylko do dostawców krajowych, rozłożone jest to przecież na lata, i to na okres bardzo długi, ale i 8 lat. Taka formuła rozłożenia tej zasady jest nie tylko w Polsce, lecz obowiązuje już w Unii Europejskiej. Dyrektywa liberalizacyjna, podpisana 19 grudnia 1996 r., zakłada bowiem liberalizację tego zapisu w następujący sposób: 22% rynku od wejścia w życie dyrektywy, 28% po trzech latach i 33% po następnym okresie. Innymi słowy zwracam uwagę na istniejącą w państwach Unii Europejskiej regulację, która przecież będzie obowiązywała i nas. Chcę zwrócić również uwagę na fakt, że ta zasada właściwie stwarza kolejną szansę na wykorzystanie polskich zasobów energetycznych, których dziś nie wykorzystujemy, chociażby z takich powodów jak dostępność do sieci. A drzemią przecież w polskiej ziemi zasoby energetyczne, są olbrzymie złoża gazu ziemnego, olbrzymie złoża metanu, którego 700 mld m3 towarzyszy polskim pokładom węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#JerzyMarkowski">I proszę nie obawiać się o zdolność do importu energii elektrycznej na rynki polskie. Po pierwsze, dlatego że w naszym sąsiedztwie nie mamy jednak do czynienia z krajami, które mają potężną nadprodukcję energii elektrycznej. Po drugie, nie wszystkie systemy energetyczne są kompatybilne. A po trzecie, nasza zdolność przesyłania energii na razie jednak kończy się chyba na wielkości 2000 MW, jeśli dobrze pamiętam informację mojego szefa.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#JerzyMarkowski">Szanowni państwo, proszę zwrócić uwagę na jeszcze inne zapisy, które przewijają się w tym dokumencie kilkanaście razy: na funkcję ministra gospodarki, który przecież ciągle podlegał będzie kontroli parlamentarnej, na funkcję Urzędu Regulacji Energii, który ciągle podlegał będzie kontroli prezesa Rady Ministrów, i w ogóle na mechanizm koncesji, który staje się najlepszym mechanizmem kontrolowania procesów i ciągłego obserwowania, na ile te rozwiązania są zgodne z interesem państwa, a na ile nie.</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#JerzyMarkowski">Jeszcze kolejna wątpliwość dotycząca użyteczności publicznej. Panie pośle, ten zapis ma wymiar nie w kategoriach przydatności do realizacji celów gospodarczych państwa - jest on zawarty już w pierwszym artykule projektu ustawy, lecz ma on służyć rozwojowi kraju. Natomiast prawdopodobnie najgłębszą intencją Senatu, który chce zmiany tego zapisu było to, ażeby te przedsiębiorstwa rządziły się trochę innymi prawami, dającymi większe gwarancje ich istnienia, a nie funkcjonowania na rynku. Tu raczej chodzi o argumenty społeczne, bardziej niż o interes pracowników czy interes gospodarki państwa.</u>
          <u xml:id="u-217.7" who="#JerzyMarkowski">Odnosząc się do następnych, jak sądzę, bardzo gorzkich sformułowań użytych przez panią posłankę, chcę zwrócić uwagę na to, że pan premier nie zamyka drogi do dyskusji na temat dokumentu rozpatrywanego przez Wysoki Sejm. A koronne argumenty na to, na ile przyjęte przez Wysoką Izbę założenia do demonopolizacji i prywatyzacji systemu energetyki polskiej i polityki energetycznej państwa - przyjęte jeszcze w ubiegłym roku na okres do 2003 r. - stanowią zagrożenie dla interesu energetycznego państwa, a tym samym suwerenności gospodarczej państwa, znajdą się w przewidywanej na tym posiedzeniu parlamentu informacji premiera, właśnie na tenże temat. Tam bowiem jest odpowiedź na to, na ile procesy dokonujące się w polskim systemie elektroenergetycznym, w zasadach i w mechanizmach kształtowania nowej polityki energetycznej, stanowią zagrożenie lub gwarancję bezpieczeństwa systemu energetycznego państwa, od czego bardzo prosta droga do gwarancji bezpieczeństwa gospodarczego i suwerenności państwa. Jak sądzę, z informacji prezesa Rady Ministrów Wysoki Sejm będzie mógł wywnioskować, co jest rzeczywistą intencją takiego sposobu rozwiązania. Jeśli chodzi o kwestię zróżnicowania cen energii, o którą był uprzejmy zapytać również pan poseł. Szanowny panie pośle, jest to rzeczywiście sprawa, którą trzeba bardzo głęboko wyjaśniać, ale proszę zwrócić uwagę na to, że skoro umawiamy się na pewne mechanizmy rynkowe, to czyż nie jest sensowne, ażeby promować tego, który produkuje bliżej, czyli dostarcza taniej? Czyż nie sensowniej jest sprzyjać rozwojowi tych źródeł energii, które będą w stanie zaspokajać lokalny rynek energetyczny? Czyż nie otwiera się przez to droga do rozwoju małych elektrowni, które przecież - jeszcze nawet dziś rano miałem okazję na ten temat rozmawiać - czekają na swoją chwilę w polskim systemie energetycznym? One dziś nie mają swojego miejsca w tym systemie i to właśnie z powodu tego pierwszego warunku - istniejącej nadprodukcji krajowej energetyki zawodowej. Ale przecież ten problem, ta sytuacja nie trwa wiecznie i nie będzie trwała wiecznie. Stąd też, jak sądzę, stanowi to jakieś wytłumaczenie.</u>
          <u xml:id="u-217.8" who="#JerzyMarkowski">Chciałbym zwrócić uwagę również na to, iż pan poseł, który kwestionował m.in. sposób kształtowania cen, był uprzejmy przytoczyć moje wyjaśnienie, to znaczy wyjaśnienie ministra gospodarki w sprawie trybu i zasad kształtowania się cen energii. Z tego, co usłyszałem, wnoszę, że nie było ono wyczerpujące i nie przekonało pana posła. Chcę jednak uprzejmie poinformować, że - jeszcze raz to podkreślę - zapisana w kolejnych paragrafach tego prawa, tej ustawy zasada np. kształtowania przez ministra gospodarki ceny węgla brunatnego, jednak fundamentalnego nośnika energii elektrycznej, sposobu kształtowania się cen węgla kamiennego w stosunku do energetyki zawodowej czy ustawą kształtowana - jak na razie, i to przez okres jeszcze dwóch lat - zasada kształtowania cen energii elektrycznej stanowią, jak sądzę, jakąś gwarancję barier w tym zakresie, pomijając już przecież po to powoływany Urząd Regulacji Energetyki.</u>
          <u xml:id="u-217.9" who="#JerzyMarkowski">Wysoki Sejmie! Mam świadomość tego, iż trudno jest nie mieć wątpliwości przy dokumencie tak zasadniczym. Jest to rzeczywiście dokument z serii konstytucji gospodarczych. Można go porównywać na przykład z Prawem geologicznym i górniczym, można go porównywać z Prawem bankowym, są to jedne z tych dokumentów, które ustanawiają zasady funkcjonowania gospodarki i mechanizmów gospodarczych w kraju. Chcę jednak prosić o to, ażeby Wysoka Izba była uprzejma ponownie opowiedzieć się za wersją, którą zaakceptowały połączone komisje sejmowe, zwracając przede wszystkim uwagę na to, że zapisy szczegółowe w tej ustawie stwarzają ciągłą możliwość kontroli przez organa powoływane przez Sejm do realizacji polityki gospodarczej i przemysłowej państwa. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-217.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Jerzemu Markowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie sprawozdawcę komisji pana posła Zbigniewa Kaniewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dla porządku pragnę odnotować, że te wątki krytyczne, które pojawiły się podczas dzisiejszej debaty, przewijają się cały czas, od momentu, kiedy projekt ustawy Prawo energetyczne trafił do Sejmu. To jest różnica dwóch filozofii, spojrzeń na problem polskiej gospodarki i reform, w tym podstawowego sektora tej gospodarki, jakim jest sektor energetyczny. Otóż albo decydujemy się na kontynuowanie reform w podstawowych sektorach gospodarki, w tym i w sektorze energetycznym, albo utrzymujemy pozycję zachowawczą. Można by zadać pytanie, ile by kosztowało polską gospodarkę zaniechanie bądź niekontynuowanie prac nad Prawem energetycznym.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#ZbigniewKaniewski">Z dokumentu, który rząd przedłożył parlamentowi, wynika, że rozwój sektora energetycznego jest uwarunkowany zasilaniem kapitałowym rzędu kilkudziesięciu miliardów dolarów. Jeżeli mówimy dzisiaj o tym, że ten sektor przynosi określone pozytywne wyniki finansowe, to oczywiście dotyczy to części tego sektora, ale w części ten wynik jest ujemny. A wymagane rozwiązania, zwłaszcza ze względu na ochronę środowiska, unowocześnienie procesu technologicznego powinny wpływać w tym sektorze na takie rozwiązanie ekonomiczne, które będą kierowały do tego sektora znacznie większy niż teraz kapitał. W przeciwnym wypadku rzeczywiście możemy znaleźć się kiedyś w sytuacji, w której już kiedyś byliśmy - któregoś stopnia zasilania.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#ZbigniewKaniewski">Prawo energetyczne w sposób zdecydowany podąża w kierunku rozwiązań prowadzących do poprawy efektywności funkcjonowania tego sektora, a poprzez TPA do wymuszania efektywności. Oczywiście jest to zagrożenie dla części podmiotów gospodarczych, bo ci, którzy nie uznają potrzeby poprawy efektywności funkcjonowania w tym sektorze, mogą być prędzej czy później z rynku wyeliminowani; to jest cena poprawy efektywności funkcjonowania. Każdy podmiot gospodarczy musi działać efektywnie, wtedy przynosi ogólne korzyści społeczne, a każdy z nas chciałby, aby energia relatywnie nie drożała, lecz by jej cena utrzymywała się na przyzwoitym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#ZbigniewKaniewski">Myślę, że nie powinniśmy się wstydzić - będziemy mieli nowoczesne Prawo energetyczne, jeżeli przyjmiemy je w wersji proponowanej przez komisje. Skorzystaliśmy zarówno z doświadczeń, opinii ekspertów krajowych, jak i z doświadczeń innych państw. Myślę, że wcale tak daleko nie wybiegamy z tym prawem, jak wynikałoby z niektórych wystąpień w dyskusji, dlatego że jeśli chodzi o prawo energetyczne w innych państwach, to bądź prace nad projektami ustaw zostały zakończone i parlamenty je przyjęły, bądź projekty są tam w fazie ostatnich uzgodnień rządowych czy parlamentarnych. To kwestia najbliższego czasu i większość państw, z którymi będziemy, jak sądzę, współpracować, będzie miała rozwiązania zbliżone do tych, które mają państwa, które dzisiaj wyprzedzają nas pod tym względem.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#ZbigniewKaniewski">Obawy być może wynikają z braku wiedzy dotyczącej projektu ustawy Prawo energetyczne. Jeśli Sejm uchwali to prawo, to powinniśmy maksymalnie starać się docierać do tych podmiotów gospodarczych i odbiorców, do których jest ono przede wszystkim skierowane. W ich interesie będą działania wymuszające zwiększenie efektywności funkcjonowania sektora energetycznego. Podniesiona zostanie jakość usług, terminowość dostaw, klient w znacznie większym stopniu będzie partnerem w rozwiązywaniu swoich bardzo ważnych spraw bytowych, a nie petentem. Oczywiście można byłoby tutaj przytaczać wiele przykładów.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#ZbigniewKaniewski">Kwestie, które podnosili koledzy z Polskiego Stronnictwa Ludowego, zwłaszcza związane ze zróżnicowaniem cen, mają racjonalne uzasadnienie. Gdyby Senat wystąpił z nieco innymi propozycjami, dotyczącymi niższego poziomu, jeżeli chodzi o indywidualne pobory mocy odbiorców, to w istocie można byłoby te kwestie uwzględnić również i w dzisiejszej dyskusji. Natomiast ta poprzeczka została tak wysoko podniesiona, że w zasadzie to by obejmowało większość odbiorców. Czyli została zatracona sama idea urynkowienia sektora energetycznego i rzeczywistej kalkulacji kosztów. Przy tak dużych dotacjach w istocie zanikałyby właściwe relacje między kosztami a cenami.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#ZbigniewKaniewski">Obecne rozwiązania ustawowe dają rządowi możliwość prowadzenia takiej polityki energetycznej, która zgodna byłaby i z intencjami posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dzisiaj Prawo energetyczne takich przeszkód nie stawia. Myślę, że na gruncie odpowiedniej polityki rządowej można uwzględnić w sposób oczywisty pewne obawy i propozycje, poprzez konkretną politykę energetyczną państwa, stosowaną przez rząd, i konkretne rozporządzenia ministra gospodarki, który w tej sprawie może być podmiotem niektórych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#ZbigniewKaniewski">Myślę, że więcej jest obaw nieuzasadnionych - w wielu przypadkach wynikających z nieznajomości rzeczy - w zestawieniu z wieloma korzyściami, które może gospodarce narodowej i odbiorcom energii elektrycznej, ciepła i gazu przynieść to Prawo energetyczne. Myślę, że będzie to z pożytkiem i dla gospodarki, i dla klienta. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy Zbigniewowi Kaniewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są pytania?</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie ma, to zamykam debatę.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania nad poprawkami Senatu przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł ma komunikaty? Nie.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#AleksanderMałachowski">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu złożenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#AleksanderMałachowski">Głos ma pan poseł Wiesław Piątkowski z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WiesławPiątkowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tygodniku „Nie” (nr 10 z 1997 r.) został opublikowany artykuł pt. „Pawlak w hurcie, Stefaniuk w detalu”. Jego zawartość stała się następnie podstawą artykułu „Zbożowe interesy” wydrukowanego w „Trybunie” w dniu 5 marca 1997 r. W tych artykułach podana jest informacja, iż byłem członkiem rad nadzorczych dwóch spółek — najpierw Ludowego Towarzystwa Gospodarczego, a następnie Towarzystwa Gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WiesławPiątkowski">Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie kontekst tej informacji. Oto na łamach „Nie” znajdujemy taką supozycję: „A może rzeczywiście Pawlak wszystkich trzyma w szachu? Powtarza im ciągle — jak się zaczniemy czyścić, to do spodu. Oznacza to, że w razie draki każdemu zajrzy się za kołnierz. Nie widać jakoś, żeby działacze Stronnictwa biednieli wraz z chłopami”. W podobnej tonacji utrzymany jest wspomniany artykuł w „Trybunie”. W związku z tym przesłałem do redakcji „Nie” i „Trybuny” wyjaśnienia, które nie zostały jednak opublikowane. Skłania to mnie do złożenia następującego oświadczenia:</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#WiesławPiątkowski">Spółki Ludowe Towarzystwo Gospodarcze i Towarzystwo Gospodarcze powstały zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o partiach politycznych. Ust. 2 art. 6 tej ustawy brzmi: działalność gospodarcza może być prowadzona przez partię wyłącznie w formie spółdzielni i udziałów w spółkach. W radach nadzorczych tych spółek reprezentowałem wraz z innymi osobami Polskie Stronnictwo Ludowe z racji mojego członkostwa w Naczelnym Komitecie Wykonawczym Stronnictwa. Z tego tytułu nie otrzymywałem żadnego wynagrodzenia ani nie odnosiłem żadnych innych korzyści materialnych. Nie prowadziłem dotychczas działalności gospodarczej na własny rachunek.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#WiesławPiątkowski">Dziwi mnie, iż redakcje „Nie” i „Trybuny” nie uważały za stosowne opublikować powyższych wyjaśnień. Wymagała przecież tego zasada obiektywizmu informacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Piątkowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Zofię Wilczyńską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#ZofiaWilczyńska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Na mocy ustawy o samorządzie terytorialnym oraz ustawy kompetencyjnej przedszkola w 1991 r. przeszły do właściwości gmin, czyli ich prowadzenie stało się zadaniem własnym gminy. Z mapy przedszkoli zniknęło wtedy z różnych przyczyn ponad 5400 przedszkoli i żłobków. Od tego czasu minęło wiele lat i w dalszym ciągu, mimo takich ustaw, jak Karta nauczyciela, ustawa o systemie oświaty, nauczycielki pracujące w przedszkolach nie są traktowane tak, jak wyraźnie określa ustawa Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#ZofiaWilczyńska">Pracowałam w obu podkomisjach nad projektami ustawy Karta nauczyciela i ustawy o systemie oświaty i wiem, że umieszczenie zapisu dotyczącego nauczycielek przedszkoli wymagało bardzo wielu zabiegów. Ostatnio spotkałam się z nauczycielkami ze Związku Nauczycielstwa Polskiego, z sekcjami wychowania przedszkolnego. I czego się dowiedziałam? Mówiono mi o ociąganiu się gmin z wypłacaniem podwyżek, o tym, że zgoła inaczej traktuje się nauczycielki przedszkoli w przypadkach wypłaty tzw. jednorazówek. Na przykład w pewnych regionach — będę mówiła o swoim województwie, czyli woj. koszalińskim — nie wypłacono do chwili obecnej tzw. grudniówki, czyli kwoty 38 zł za rok 1995. Miało to być wypłacone w roku 1996. Natomiast do chwili obecnej nie wypłacono kwoty 104,88 zł z tytułu nie doszacowanej waloryzacji za rok 1996. W innych gminach wypłaca się połowę tej kwoty, ot po prostu niby polubownie. Jest to niezgodne z Kartą nauczyciela. Komisja Trójstronna, która to uzgodniła, powinna o tym pamiętać, powinna pamiętać o finansach tej grupy nauczycieli, gdyż wkrótce może to spotkać nauczycieli szkół podstawowych i w ogóle pracowników szeroko rozumianej oświaty.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#ZofiaWilczyńska">Dzieli się więc w dalszym ciągu nauczycieli. A najbardziej dzieli się przez to, że tym, którym należy się, jak każdemu nauczycielowi, ta kwota, tej kwoty się nie płaci. Dlaczego? Przecież są subwencje ogólne każdego roku i w ich ramach są sumy do wypłaty wszystkim nauczycielom. Ten problem został poruszony w dniu 5 marca 1997 r. w ramach zapytań i interpelacji, ale został on tylko poruszony. Nie odpowiedziano na pytania dotyczące tego problemu. Pan minister Dera odpowiedział raczej, powiedziałabym, „na okrągło” w tej materii przedszkolnej.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#ZofiaWilczyńska">Proszę więc o jasną wykładnię tej sprawy, aczkolwiek zdaję sobie sprawę, że przedszkola są zadaniami własnymi gmin, ale w przedszkolu pracują nauczyciele, którzy mają odpowiedzialną pracę, wraz z innymi pracownikami kształcąc, wychowując dzieci i opiekując się nimi.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#ZofiaWilczyńska">Chcę też powiedzieć i poinformować Wysoką Izbę, iż pracownikom kultury również nie wypłacono tych jednorazówek, oczywiście nie wszystkim, ale pracownicy kultury upomną się o to sami.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#ZofiaWilczyńska">Nieraz zadaję sobie pytanie: Dlaczego właśnie tych, którzy mają tak mało, tak niskie pobory, a odpowiedzialność tak wielką, nie docenia się w gminach i nie docenia się u nas. Po prostu uważam, że nie jest to fair. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#AleksanderMałachowski">Z szacunku nie przerywałem pani, ale muszę zwrócić uwagę, iż art. 110 regulaminu Sejmu stanowi wyraźnie, że przedmiotem oświadczenia poselskiego nie może być sprawa, której merytoryczna treść jest interpelacją lub zapytaniem poselskim.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#AleksanderMałachowski">Myślę, że jeśli pani by chciała, by to, co pani dzisiaj powiedziała, miało konsekwencje prawne, to powinna pani to zgłosić jako zapytanie, dlatego że oświadczenia są wygłaszane właściwie tylko w sprawach osobistych i nie rodzą konsekwencji prawnych. To znaczy na podstawie tego oświadczenia nikt nie jest obowiązany zająć się sprawą, którą pani przedstawiła, podczas gdy pytanie bądź interpelacja nakłada na ministra obowiązek udzielenia publicznej odpowiedzi lub ewentualnie zajęcia się sprawą. Namawiam więc panią do złożenia zapytania w tej sprawie, bo wydaje mi się, że to jest ważne.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#AleksanderMałachowski">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam przerwę w obradach do dnia 10 kwietnia 1997 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję wytrwałym.</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 20 min 21)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>