text_structure.xml 638 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 06)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Aleksander Małachowski, Olga Krzyżanowska i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefZych">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Beatę Świerczyńską oraz panów posłów Tadeusza Sławeckiego, Waldemara Dobrowolskiego i Adama Rychliczka.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani poseł Beata Świerczyńska i pan poseł Tadeusz Sławecki.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Tadeusz Sławecki i Waldemar Dobrowolski.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefZych">Protokół 91 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefZych">Porządek dzienny posiedzenia został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefZych">Przypominam, że Sejm przeniósł na bieżące posiedzenie głosowania nad wnioskami o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektów ustaw: poselskiego - o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, rządowego - o gospodarce nieruchomościami, a także nad wnioskami o przyjęcie do wiadomości informacji przedstawionych w trzecim dniu 91 posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefZych">Informuję, że właściwe komisje przedstawiły:</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefZych">— dodatkowe sprawozdanie o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo celne oraz o rządowym projekcie ustawy Prawo celne;</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefZych">— sprawozdanie o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefZych">W związku z tym Prezydium Sejmu — po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów — proponuje, aby dodać nowe punkty porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefZych">1. Głosowania nad wnioskami:</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefZych">1) o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej (druk nr 1833),</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefZych">2) o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami (druk nr 1892),</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefZych">3) o przyjęcie do wiadomości informacji prezesa Rady Ministrów na temat warunków kontraktu gazowego z Rosją w kontekście przyszłości polskiego sektora paliwowo-energetycznego i zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa,</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefZych">4) o przyjęcie do wiadomości informacji ministra spraw wewnętrznych o ilości wydanych w 1996 r. zezwoleń dla cudzoziemców na zakup nieruchomości pod budowę obiektów usługowo-gospodarczych z uwzględnieniem, ile na cele handlowe, stacje paliwowe, zakłady produkcyjne,</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefZych">5) o przyjęcie do wiadomości informacji prezesa Głównego Urzędu Ceł o sytuacji i perspektywie funkcjonowania Generalnego Inspektoratu Celnego, a w szczególności tzw. delegatur terenowych GIC w związku z realizacją reformy centrum administracyjnego państwa,</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefZych">6) o przyjęcie do wiadomości informacji rządu w sprawie usuwania skutków powodzi oraz długotrwałych opadów w południowej Polsce;</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefZych">— Sprawozdanie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej o:</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefZych">1) poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo celne;</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefZych">2) rządowym projekcie ustawy Prawo celne — trzecie czytanie;</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefZych">— Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JózefZych">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JózefZych">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu zgłoszono wnioski do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JózefZych">Obecnie przystąpię do ich zreferowania.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#JózefZych">Informuję, że od dzisiaj teksty uzasadnień wniosków odczytywać będą sekretarze Sejmu. Jakiś podział pracy musi być.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz pan poseł Ryszard Bondyra wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o dopłatach do cen oleju napędowego do silników.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#TadeuszSławecki">„Problem dopłat do cen oleju napędowego zużywanego na cele rolnicze przewija się od początku tej kadencji parlamentu (pierwsze wnioski zostały zgłoszone w momencie uchwalania ustawy budżetowej na 1994 r.) i do chwili obecnej nie został uregulowany ustawowo. Prace nad projektami ustaw złożonymi w Sejmie trwają od 15 września 1995 r. i do dziś nie zostały rozstrzygnięte.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#TadeuszSławecki">Biorąc za przykład rok bieżący, kiedy ceny detaliczne od początku roku na olej napędowy wzrosły w niektórych rejonach kraju o ponad 100% oraz zbieg tych podwyżek ze szczytowymi okresami zużycia oleju napędowego w rolnictwie przed pracami wiosennymi i pracami jesiennymi przy nałożeniu się dodatkowo okresowego braku tego produktu na rynku - nie uzasadnia to w niczym ucieczki od rozwiązania tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#TadeuszSławecki">Konsekwencje budżetowe występują w niektórych działach już po przekroczeniu 10% wzrostu wskaźników (ostatnie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o waloryzacji rent i emerytur), natomiast wzrost o ponad 100% cen oleju napędowego w tej Izbie zdaje się być czymś normalnym, szczególnie gdy dotyczy to rolników.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#TadeuszSławecki">Rekomendacja przyjęcia przez połączone komisje tego projektu przed rozpoczynającymi się pracami nad projektem budżetu na rok 1997 jest niezbędna, aby to rozwiązanie systemowe zafunkcjonowało od 1 stycznia 1997 r. Podejmowane próby innych rozwiązań na kilka tygodni przed okresem wejścia w życie ustawy powodują tylko efekt nieuchwalenia ustawy i niewejścia w życie tego rozwiązania”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#komentarz">(Poseł Wacław Martyniuk: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefZych">Chciałby pan poseł uzasadnić, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WacławMartyniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej Klubu Parlamentarnego chciałbym zgłosić sprzeciw wobec tego wniosku, ponieważ na poprzednim posiedzeniu Sejmu Wysoka Izba na nasz wniosek zdjęła z porządku obrad ten projekt. Uzasadnienie było następujące: Grupa posłów złożyła do laski marszałkowskiej druk uzupełniający, niwelujący wady tego projektu. Ten wniosek został przez Wysoki Sejm przyjęty. Projekt ustawy, który złożyliśmy do Wysokiej Izby na wniosek koleżanek i kolegów z naszego klubu, będzie dzisiaj głosowany w punkcie 2. Prosimy, by Wysoka Izba:</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#WacławMartyniuk">a) odrzuciła wniosek kolegi Bondyry,</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#WacławMartyniuk">b) przyjęła wniosek kolegów z Klubu Parlamentarnego SLD. Połączymy obydwa te wnioski.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, w jakiej sprawie, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako poseł sprawozdawca połączonych komisji i jednocześnie sprawozdawca projektu ustawy popularnie zwanego „paliwo rolnicze” chciałbym zaprotestować przeciwko takiej interpretacji przed chwilą zgłoszonej przez klub SLD. Otóż chciałbym zauważyć, że połączone komisje zakończyły prace nad tym tematem i rekomendują przyjęcie. W tej sytuacji powstałby problem natury legislacyjnej, jak połączone komisje mają swoje sprawozdanie po prostu zniwelować. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#RyszardBondyra">Druga sprawa. Chcę zauważyć, że projekt zgłoszony przez SLD dotyczy innej materii i jest innym rozwiązaniem, trzykrotnie bardziej kosztownym. Nie trzyma się on realiów ustawowych, bo w tym wypadku nakłada się podatek drogowy na rolników dwukrotnie, nie niwelując dotychczas obowiązującego. Proponuje się wprowadzenie dopłat czy paliwa kolorowanego dla całego procesu technologicznego, a nie tylko dla produkcji rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#RyszardBondyra">Problem był dyskutowany na posiedzeniach połączonych komisji i w podkomisji. Naszym zdaniem, jako komisji i podkomisji, wprowadzenie w życie proponowanego rozwiązania jest realne za dwa lata. Dlatego proszę Wysoką Izbę, aby uwzględniła możliwość rozpatrzenia sprawozdania na tym posiedzeniu Sejmu. Wszelkie uwagi do tego sprawozdania można zgłaszać w drugim czytaniu i, zgodnie z regulaminem Sejmu, mogą one być rozpatrzone.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Panie Pośle! Chciałbym wyjaśnić, że z formalnoprawnego punktu widzenia pan poseł miał prawo podnieść to, co było przedmiotem poprzedniego posiedzenia; za chwilę rozstrzygniemy ten problem. Prezydium Sejmu doskonale zna przepisy regulaminowe, zapoznawało się z nimi. Możliwość rozpatrzenia jednego i drugiego oczywiście istnieje. Dziś mamy rozpatrzyć tylko problem formalny: wprowadzić do porządku obrad, czy nie, natomiast tryb pracy, uzasadnienia merytoryczne to już zupełnie inne zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz pana posła Ryszarda Bondyry o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o dopłatach do cen oleju napędowego do silników, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 375 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 160 posłów, przeciw - 178, 37 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego PSL oraz posła Ryszarda Bondyry odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#JózefZych">Grupa posłów wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o paliwie rolniczym.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#JózefZych">Wnioskodawcy nie przedstawiają uzasadnienia na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku grupy posłów o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o paliwie rolniczym, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 379 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 168 posłów, przeciw - 125, 86 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek grupy posłów przyjął.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Przepraszam, chciałbym tylko zadać pytanie w sprawie stanowiska Prezydium Sejmu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Przepraszam, oczywiście jest już po głosowaniu, z tym że nie było informacji o tym, iż punkt 1 był proponowany nie tylko przez inicjatorów, ale także przez Prezydium Sejmu, a więc w jakimś sensie wniosek Prezydium Sejmu powinien być poddany pod głosowanie jako pierwszy, a tu tymczasem koledzy kolegom zgotowali taki los.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefZych">Panie pośle, można by się powstrzymać jednak od pewnych uwag. Prezydium Sejmu - jak pan wie - na posiedzeniu Konwentu Seniorów dwukrotnie - i wczoraj, i dziś - się zajmowało problemem. I w tym przypadku Prezydium Sejmu nie widziało możliwości uwzględnienia w porządku drugiego wniosku, czyli nie popierało go.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefZych">Unia Pracy Klub Parlamentarny wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie apelu w sprawie ujawnienia sprawozdań finansowych przez partie polityczne biorące udział w wyborach parlamentarnych w 1993 r. oraz komitety wyborcze działające w wyborach prezydenckich w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#TadeuszSławecki">„W trakcie 91 posiedzenia Sejmu odbyło się drugie czytanie poselskiego projektu apelu w sprawie ujawnienia sprawozdań finansowych przez partie polityczne biorące udział w wyborach parlamentarnych w 1993 r. oraz komitety wyborcze działające w wyborach prezydenckich w 1995 r. W trakcie drugiego czytania zostały zgłoszone poprawki, co spowodowało konieczność ponownego skierowania projektu do komisji. Prace nad projektem trwają już od dnia 13 lutego br. Obecnie gotowe już jest dodatkowe sprawozdanie komisji o zgłoszonych poprawkach, co daje możliwość rozpatrzenia tego punktu na bieżącym posiedzeniu Sejmu, o co wnoszą posłowie Klubu Parlamentarnego Unii Pracy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JózefZych">Informuję, że dodatkowe sprawozdanie komisji do dnia dzisiejszego nie zostało doręczone. Wobec powyższego Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, czy można?)</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysokie Sejmie! Prosiłbym jednak o wyjaśnienie sprawy. Są sprawozdania, które drukuje się „na cito”, czyli dokładnie w kilka minut, i są sprawozdania, których drukowanie trwa o wiele dłużej. Wczoraj zakończyliśmy prace nad dodatkowym sprawozdaniem, ustosunkowywanie się do poprawek zgłoszonych w trakcie drugiego czytania i myślę, panie marszałku, że nic nie stoi na przeszkodzie, żeby ten punkt wprowadzić. Oświadczam: komisje zakończyły wczoraj prace i sprawozdanie powinno być dzisiaj doręczone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefZych">Ale, panie pośle, wiemy wszyscy doskonale, że to nie moment zakończenia prac, tylko doręczenia sprawozdania jest przez...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JanuszSzymański">Ja właśnie o tym mówię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefZych">No właśnie. A sprawozdanie do chwili obecnej nie zostało doręczone Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, nie!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że jest jednak coś na rzeczy. Są sprawozdania, które są doręczane dosłownie w ciągu kilku minut. Mogę wymienić kilkadziesiąt takich przypadków, bo sam podpisuję, oczekując na zakończenie.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#JanuszSzymański">Oświadczam więc: Wczoraj we wczesnych godzinach rannych prace zostały zakończone. Natomiast sprawozdania do dzisiaj nie ma, a to jest pół kartki papieru. Toteż chciałbym prosić z tego miejsca o to, żeby się nie zdarzały takie przypadki wydłużania czasu doręczania sprawozdania posłom.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefZych">Ale to jest apel do przewodniczących komisji i posłów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JózefZych">O to przecież chodzi, Wysoki Sejmie, że dopóki nie otrzymam tekstu sprawozdania, nie mogę podpisać zlecenia na druk i doręczenie, przecież to jest oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JózefZych">Natomiast to, o czym mówi pan poseł Szymański, to jest apel, żeby po zakończeniu prac przedkładać Prezydium Sejmu sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JózefZych">I gdyby zostało ono przedłożone, nie byłoby kwestii.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Unii Pracy Klubu Parlamentarnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie apelu w sprawie ujawnienia sprawozdań finansowych przez partie polityczne biorące udział w wyborach parlamentarnych w 1993 r. oraz komitety wyborcze działające w wyborach prezydenckich w 1995 r., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 362 posłów, przeciw - 3, 17 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Unii Pracy Klubu Parlamentarnego uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#JózefZych">W związku z tym proszę, aby komisja przyspieszyła doręczenie tego druku. Po otrzymaniu i doręczeniu druku Prezydium Sejmu zaproponuje rozpatrzenie sprawy w odpowiednim momencie.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#JózefZych">Unia Pracy Klub Parlamentarny wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Przekształceń Własnościowych o poselskim projekcie rezolucji w sprawie przyszłości przedsiębiorstwa „Ruch” SA.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#TadeuszSławecki">„Dobiega końca proces prywatyzacji przedsiębiorstwa «Ruch» SA. Przekształcenia, do których Unia Pracy nie ma zastrzeżeń, dotyczą jednak nie tylko problematyki finansowej, lecz znacząco odnoszą się do sytuacji polskiej kultury. Dlatego Klub Parlamentarny Unii Pracy przedstawił projekt rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie przyszłości największego polskiego przedsiębiorstwa kolportażowego «Ruch». Dziś, gdy odpowiednie komisje przedstawiły sprawozdanie, parlament powinien jak najszybciej odnieść się do propozycji wspierania przez zmodernizowany i sprywatyzowany «Ruch» niekomercyjnych działań wydawniczych, co popiera Klub Parlamentarny Unii Pracy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Unii Pracy Klubu Parlamentarnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Przekształceń Własnościowych o poselskim projekcie rezolucji w sprawie przyszłości przedsiębiorstwa „Ruch” SA, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 374 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 337 posłów, przeciw - 12, 25 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Unii Pracy Klubu Parlamentarnego przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#JózefZych">Koło Parlamentarne Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform — Solidarni w Wyborach wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów pana Włodzimierza Cimoszewicza o dyspozycjach Ministerstwa Finansów dotyczących udzielania ulg podatkowych w latach 1994–1996.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#TadeuszSławecki">„Z informacji prezesa Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli w Ministerstwie Finansów przedstawionej w Sejmie w dniu 25 września 1996 r. wynika, że: «Przeprowadzona na przełomie 1994 r. i 1995 r. kontrola wydawanych decyzji o zaniechaniu i ustalaniu poboru podatków przez resort wykazała m.in. taką nieprawidłowość, że Ministerstwo Finansów kierowało do urzędów skarbowych pisma zawierające dyspozycję co do udzielania ulg podatkowych, ingerując w ten sposób niedopuszczalnie w tok postępowania podatkowego. (...) Ponadto miały miejsce przypadki, gdy minister finansów wydawał spółkom z udziałem zagranicznym promesy o zwolnieniu z podatku dochodowego wbrew stanowisku właściwego ministra, co było sprzeczne z ustawą. Inna nieprawidłowość to niezgodne z ustawą udzielanie ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych płatnikom podatku, czyli przedsiębiorstwom zobowiązanym do pobierania i odprowadzania podatków».</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#TadeuszSławecki">W sytuacji kiedy minister finansów od jednych obywateli nakazuje ściąganie wątpliwie należnych podatków, społeczeństwo powinno wiedzieć komu, na jakiej podstawie, na jaką kwotę w latach 1994–1996, za bezprawnym wstawiennictwem Ministerstwa Finansów i samego ministra finansów, dokonano zwolnień i ulg podatkowych i jakie decyzje podejmie premier w związku z przekroczeniem prawa przez ministra finansów”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform — Solidarni w Wyborach o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów pana Włodzimierza Cimoszewicza o dyspozycjach Ministerstwa Finansów dotyczących udzielania ulg podatkowych w latach 1994–1996, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 374 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 153 posłów, przeciw - 159, 62 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Koła Parlamentarnego BBWR - Solidarni w Wyborach odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#JózefZych">Koło Parlamentarne Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Najwyższej Izby Kontroli na temat kontroli w firmie Towarzystwo Ubezpieczeniowo-Reasekuracyjne „Polisa”.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#TadeuszSławecki">„Trzy tygodnie temu prasę obiegły informacje na temat kontroli Najwyższej Izby Kontroli w Towarzystwie Ubezpieczeniowo-Reasekuracyjnym «Polisa» oraz powiązań «Polisy» z firmami państwowymi. Według tych informacji inspektorzy Najwyższej Izby Kontroli stwierdzili, że lokowanie państwowych pieniędzy w «Polisę» było niegospodarne, niecelowe i bardzo ryzykowne. Prezes NIK Janusz Wojciechowski w rozmowie z prasą przyznał, że rozważa możliwość złożenia zawiadomienia o przestępstwie do prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#TadeuszSławecki">Sprawa firmy ubezpieczeniowej «Polisa» była najgłośniejszym skandalem politycznym na jesieni roku ubiegłego, gdyż ujawniała powiązania działaczy byłej PZPR z biznesem.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#TadeuszSławecki">Na poprzednim posiedzeniu Sejmu marszałek Sejmu poinformował Wysoką Izbę, że protokół NIK został przekazany właściwym ministrom w celu ustosunkowania się do wniosków. Ustawowy termin siedmiu dni na udzielenie odpowiedzi już minął. Dlatego nie ma teraz przeszkód formalnych, by Sejm Rzeczypospolitej Polskiej poznał raport NIK w tej sprawie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Najwyższej Izby Kontroli na temat kontroli w firmie Towarzystwo Ubezpieczeniowo-Reasekuracyjne „Polisa”, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 190 posłów, przeciw - 157, wstrzymało się od głosowania 33 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#JózefZych">Pani poseł Krystyna Sienkiewicz i pan poseł Zygmunt Jakubczyk z Unii Pracy Klubu Parlamentarnego wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#TadeuszSławecki">„Od początku kadencji Klub Parlamentarny Unii Pracy, poszczególni posłowie Unii Pracy, Rada Ochrony Pracy zabiegają o to, aby coroczne sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy były przedstawiane w pierwszej połowie roku, gdyż odpowiednio wczesne rozpatrzenie tego sprawozdania pozwala na sprawniejsze korygowanie bieżących i planowanych zadań organu podległego przecież bezpośrednio Sejmowi. Po raz pierwszy główny inspektor pracy złożył sprawozdanie w oczekiwanym terminie. Rada Ochrony Pracy rozpatrzyła je 3 lipca, a Komisja Polityki Społecznej — 21 sierpnia. Państwowa Inspekcja Pracy jest w trakcie przygotowywania planu pracy na rok 1997, toteż niezrozumiałe jest dla nas odkładanie debaty nad sprawozdaniem głównego inspektora pracy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu zaplanowało rozpatrzenie tego sprawozdania na posiedzeniu Sejmu, które rozpocznie się 18 grudnia. W związku z tym Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku posłów pani Krystyny Sienkiewicz oraz pana Zygmunta Jakubczyka z Unii Pracy Klubu Parlamentarnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 1995 r., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 375 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 125 posłów, przeciw - 197, wstrzymało się od głosowania 53 posłów.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek posłów pani Krystyny Sienkiewicz i pana Zygmunta Jakubczyka odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Informuję również, że Koło Parlamentarne Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform - Solidarni w Wyborach wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów w sprawie ewentualnej ingerencji obcych służb specjalnych w pracę polskich służb specjalnych, a w szczególności Urzędu Ochrony Państwa.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu skierowało ten wniosek do Komisji do Spraw Służb Specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#JózefZych">Stwierdzam, że porządek dzienny 92 posiedzenia zaproponowany przez Prezydium Sejmu, wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#JózefZych">Obecnie przedstawię propozycje dotyczące trybu rozpatrywania poszczególnych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje przeprowadzenie debat krótkich nad punktami dotyczącymi:</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#JózefZych">— sprawozdania komisji o projekcie ustawy o działalności gospodarczej gmin,</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#JózefZych">— sprawozdania komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej,</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#JózefZych">— sprawozdania komisji o pilnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej,</u>
          <u xml:id="u-26.16" who="#JózefZych">— pierwszego czytania projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-26.17" who="#JózefZych">— zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast,</u>
          <u xml:id="u-26.18" who="#JózefZych">— o sądowym rejestrze gospodarczym, rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-26.19" who="#JózefZych">A także nad:</u>
          <u xml:id="u-26.20" who="#JózefZych">— sprawozdaniem z funkcjonowania ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych,</u>
          <u xml:id="u-26.21" who="#JózefZych">— wstępną koncepcją polityki przestrzennego zagospodarowania kraju.</u>
          <u xml:id="u-26.22" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w pierwszym czytaniu projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-26.23" who="#JózefZych">W pozostałych punktach porządku dziennego wymagających dyskusji Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-26.24" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-26.25" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-26.26" who="#JózefZych">Informuję, iż głosowania przeprowadzimy:</u>
          <u xml:id="u-26.27" who="#JózefZych">— nad dodanym punktem pierwszym za chwilę,</u>
          <u xml:id="u-26.28" who="#JózefZych">— w czwartek rano i w piątek rano.</u>
          <u xml:id="u-26.29" who="#JózefZych">Dzisiaj rozpatrzymy w pierwszym czytaniu projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast.</u>
          <u xml:id="u-26.30" who="#JózefZych">Interpelacje i zapytania rozpatrzymy jutro w godzinach od 16 do 19.</u>
          <u xml:id="u-26.31" who="#JózefZych">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawę o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-26.32" who="#JózefZych">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatu o posiedzeniach komisji, które odbędą się dzisiaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#TadeuszSławecki">Dzisiaj odbędą się następujące posiedzenia komisji:</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#TadeuszSławecki">— Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz o świadczeniach gwarantowanych przez państwo ze środków publicznych — o godz. 10.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#TadeuszSławecki">— Komisji do Spraw Służb Specjalnych — o godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#TadeuszSławecki">— Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego oraz Komisją Ustawodawczą — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#TadeuszSławecki">— Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#TadeuszSławecki">— Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka wspólnie z Komisją Zdrowia oraz Komisją Ustawodawczą — o godz. 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowania nad wnioskami:</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#JózefZych">1) o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej (druk nr 1833),</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#JózefZych">2) o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami (druk nr 1892),</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#JózefZych">3) o przyjęcie do wiadomości informacji prezesa Rady Ministrów na temat warunków kontraktu gazowego z Rosją w kontekście przyszłości polskiego sektora paliwowo-energetycznego i zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa,</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#JózefZych">4) o przyjęcie do wiadomości informacji ministra spraw wewnętrznych o ilości wydanych w roku 1996 zezwoleń dla cudzoziemców na zakup nieruchomości pod budowę obiektów usługowo-gospodarczych z uwzględnieniem, ile na cele handlowe, stacje paliwowe, zakłady produkcyjne,</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#JózefZych">5) o przyjęcie do wiadomości informacji prezesa Głównego Urzędu Ceł o sytuacji i perspektywie funkcjonowania Generalnego Inspektoratu Celnego, a w szczególności tzw. delegatur terenowych GIC w związku z realizacją reformy centrum administracyjnego państwa,</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#JózefZych">6) o przyjęcie do wiadomości informacji rządu w sprawie usuwania skutków powodzi oraz długotrwałych opadów w południowej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#JózefZych">Przechodzimy obecnie do rozpatrzenia wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Marka Balickiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#JózefZych">Obecnie wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zawartego w druku nr 1833, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy głosowało 134 posłów, przeciw - 225, 23 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej do Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o skierowanie projektu ustawy dodatkowo do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#JózefZych">Przypominam, że rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej z druku nr 894 został przez Sejm skierowany tylko do dwóch Komisji: Zdrowia oraz Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#JózefZych">Informuję, że prace w komisjach nad tą nowelizacją są na ukończeniu.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu przyjął, a wniosek o dodatkowe skierowanie poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o dodatkowe skierowanie projektu ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.25" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.26" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 377 posłów. Za przyjęciem wniosku o dodatkowe skierowanie głosowało 83 posłów, przeciw - 264, 30 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.27" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o dodatkowe skierowanie odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.28" who="#JózefZych">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-28.29" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa panią Barbarę Blidę i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.30" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-28.31" who="#JózefZych">Wniosek ten obecnie poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.32" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami, zawartego w druku nr 1892, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.33" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.34" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.35" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 379 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu głosowało 70 posłów, przeciw - 295, 14 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.36" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.37" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o gospodarce nieruchomościami do Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz do Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-28.38" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o skierowanie projektu ustawy także do Komisji Samorządu Terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-28.39" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu przyjął, a wniosek o dodatkowe skierowanie poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.40" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-28.41" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o skierowanie projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami dodatkowo do Komisji Samorządu Terytorialnego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.42" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.43" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.44" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 379 posłów. Za przyjęciem wniosku o dodatkowe skierowanie głosowało 206 posłów, przeciw - 138, 35 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.45" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-28.46" who="#JózefZych">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku o przyjęcie do wiadomości informacji prezesa Rady Ministrów na temat warunków kontraktu gazowego z Rosją w kontekście przyszłości polskiego sektora paliwowo-energetycznego i zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa.</u>
          <u xml:id="u-28.47" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez ministra przemysłu i handlu pana Klemensa Ścierskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.48" who="#JózefZych">Wobec wniosku o przyjęcie informacji do wiadomości zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-28.49" who="#JózefZych">Wniosek ten obecnie poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.50" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o przyjęcie do wiadomości informacji na temat warunków kontraktu gazowego z Rosją w kontekście przyszłości polskiego sektora paliwowo-energetycznego i zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.51" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.52" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.53" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem do wiadomości informacji głosowało 255 posłów, przeciw - 62, 63 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.54" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął do wiadomości informację na temat warunków kontraktu gazowego z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-28.55" who="#JózefZych">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku o przyjęcie do wiadomości informacji ministra spraw wewnętrznych o ilości wydanych w roku 1996 zezwoleń dla cudzoziemców na zakup nieruchomości pod budowę obiektów usługowo-gospodarczych z uwzględnieniem, ile na cele handlowe, stacje paliwowe, zakłady produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-28.56" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych pana Jerzego Zimowskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.57" who="#JózefZych">Wobec wniosku o przyjęcie informacji do wiadomości zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-28.58" who="#JózefZych">Poddam zatem ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.59" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.60" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o przyjęcie do wiadomości informacji o ilości wydanych w roku 1996 zezwoleń dla cudzoziemców na zakup nieruchomości pod budowę obiektów usługowo-gospodarczych z uwzględnieniem, ile na cele handlowe, stacje paliwowe, zakłady produkcyjne, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.61" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.62" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.63" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 378 posłów. Za przyjęciem informacji do wiadomości głosowało 252 posłów, przeciw - 107, 19 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.64" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął do wiadomości informację o ilości wydanych w roku 1996 zezwoleń dla cudzoziemców.</u>
          <u xml:id="u-28.65" who="#JózefZych">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku o przyjęcie do wiadomości informacji prezesa Głównego Urzędu Ceł o sytuacji i perspektywie funkcjonowania Generalnego Inspektoratu Celnego, a w szczególności tzw. delegatur terenowych GIC, w związku z realizacją reformy centrum administracyjnego państwa.</u>
          <u xml:id="u-28.66" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez prezesa Głównego Urzędu Ceł pana Mieczysława Nogaja oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.67" who="#JózefZych">Wobec wniosku o przyjęcie informacji do wiadomości zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-28.68" who="#JózefZych">Poddam zatem ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.69" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.70" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o przyjęcie do wiadomości informacji o sytuacji i perspektywie funkcjonowania Generalnego Inspektoratu Celnego, a w szczególności tzw. delegatur terenowych GIC, w związku z realizacją reformy centrum administracyjnego państwa, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.71" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.72" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.73" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 377 posłów. Za przyjęciem informacji do wiadomości głosowało 131 posłów, przeciw - 218, 28 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.74" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm nie przyjął informacji do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-28.75" who="#JózefZych">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku o przyjęcie do wiadomości informacji rządu w sprawie usuwania skutków powodzi oraz długotrwałych opadów w południowej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-28.76" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez wiceprezesa Rady Ministrów pana Romana Jagielińskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.77" who="#JózefZych">Wobec wniosku o przyjęcie informacji do wiadomości zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-28.78" who="#JózefZych">Obecnie poddam pod głosowanie propozycję przyjęcia informacji do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-28.79" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o przyjęcie do wiadomości informacji w sprawie usuwania skutków powodzi oraz długotrwałych opadów w południowej Polsce, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.80" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.81" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.82" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za wnioskiem o przyjęcie do wiadomości głosowało 276 posłów, przeciw - 90, 16 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.83" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął do wiadomości informację w sprawie usuwania skutków powodzi.</u>
          <u xml:id="u-28.84" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o działalności gospodarczej gmin (druki nr 235 i 1934).</u>
          <u xml:id="u-28.85" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Wita Majewskiego.</u>
          <u xml:id="u-28.86" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-28.87" who="#JózefZych">Panie pośle, chwileczkę poczekamy.</u>
          <u xml:id="u-28.88" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-28.89" who="#JózefZych">Panie pośle, proszę o referowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji: Samorządu Terytorialnego i Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o poselskim projekcie ustawy o działalności gospodarczej gmin, doręczone paniom i panom posłom w druku sejmowym nr 1934.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#WitMajewski">Ponaddwuletni okres prac nad projektem wynikał z wielu problemów, które połączone komisje musiały wspólnie rozwiązać. Zainteresowanie bowiem projektem zarówno samorządów lokalnych, jak i środowisk naukowych zajmujących się problematyką samorządu lokalnego, organizacji i związków miast polskich i gmin polskich, a także Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego było poważne. Wynikało to ze złożoności problematyki i z faktu, że gospodarka gminna, podobnie jak cały kraj, przechodzi proces transformacji. Lokalny aspekt przekształceń transformacyjnych jest nie mniej skomplikowany, chociaż oczywiście ma mniejszą skalę i mniejsze skutki niż transformacja gospodarcza kraju.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#WitMajewski">Ostatecznie przedkładany projekt, chociaż nie spełnia wszystkich oczekiwań, zdaniem połączonych komisji może służyć porządkowaniu działalności gospodarczej gmin, wychodziliśmy bowiem z założenia, aby, po pierwsze, nie szkodzić procesom transformacji gospodarczej. Dołożyliśmy starań, by zapewnić zgodność proponowanych rozwiązań z konstytucyjnymi zasadami dotyczącymi zadań samorządu i działalności gospodarczej. W szczególności, naszym zdaniem, proponowana ustawa nie jest sprzeczna z dotychczasowymi regułami i ustrojem samorządu lokalnego. Nie burzy reguł gospodarki rynkowej na rynku lokalnym. Wreszcie zgodna jest z regułami Prawa budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#WitMajewski">Przedkładany projekt umożliwia gminom podjęcie rozstrzygnięć dotyczących sposobów prowadzenia działalności gospodarczej i ewentualnych przekształceń form gospodarowania w zależności od dokonanych wyborów. Stwarza możliwość realizacji zadań własnych, zaspokajających zbiorowe potrzeby wspólnoty gminnej. Ułatwia podejmowanie działań służących właściwemu gospodarowaniu mieniem lokalnym. Służy też podejmowaniu inicjatyw dotyczących kształtowania rynku lokalnego, ograniczenia bezrobocia, zabezpieczenia innych ważnych dla rozwoju gmin spraw.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#WitMajewski">Projektowana ustawa likwiduje dotychczasowe ograniczenia działalności gmin i stan tymczasowości i niepewności, jaki wynikał z określenia terminu - do połowy roku przyszłego - do którego gminy powinny zaprzestać działalności gospodarczej. Rodziło to wiele niepewności, niejasności i wątpliwości, co dalej z kompetencjami gospodarczymi gmin.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#WitMajewski">Gminy będą mogły zabezpieczać - według projektu ustawy - potrzeby wspólnot lokalnych w dwóch podstawowych formach, to jest zakładu budżetowego lub spółki prawa handlowego. Będą mogły również powierzyć te zadania innym podmiotom podejmującym działalność gospodarczą, zarówno osobom prywatnym, osobom prawnym, jak i innym jednostkom organizacyjnym. W każdym wypadku gmina zachowuje wpływ na kształtowanie cen i opłat za usługi komunalne służące wspólnotom lokalnym.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#WitMajewski">Projektowana ustawa zawiera przepisy ułatwiające przekształcenia dotychczasowych przedsiębiorstw komunalnych i zakładów budżetowych w spółki prawa handlowego.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#WitMajewski">Rozdz. 4 traktuje o przekształceniach i stanowi logiczne dopełnienie procesów komercjalizacji i ewentualnej prywatyzacji dokonywanych w skali makrogospodarczej w oparciu o uchwaloną niedawno - w czerwcu - przez Wysoką Izbę ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#WitMajewski">Proponujemy też niezbędne zmiany w ustawach dotyczących działalności samorządu, koordynujące i uzgadniające treść rozwiązań z przyjętym projektem.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#WitMajewski">W stosunku do projektu poselskiego, a także oczekiwań wielu samorządów gminnych, w sprawozdaniu nie przewidujemy możliwości prowadzenia przez gminy działalności gospodarczej w formie tzw. przedsiębiorstwa komunalnego. Forma ta, stanowiąca swego rodzaju odpowiednik przedsiębiorstwa państwowego, przestaje służyć reformie gospodarczej. W ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji, którą Sejm niedawno uchwalił, praktycznie przesądziliśmy o zachowaniu tej formy tylko do wyjątkowych sytuacji, wymagających indywidualnych ustawowych rozstrzygnięć Sejmu. Stąd zachowanie jej na poziomie lokalnym byłoby pewnym niedostosowaniem do ogólnogospodarczych reguł obowiązujących w kraju.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#WitMajewski">Nie mogliśmy też pozostawić w projekcie tzw. ogólnej koncesji gminnej na działalność służącą zaspokajaniu potrzeb zbiorowych społeczności lokalnych. Gdybyśmy bowiem zostawili uprawnienia koncesyjne gmin w formule ogólnej i szerokiej, to narazilibyśmy takie rozwiązanie ustawowe na sprzeczność z art. 6 konstytucji Rzeczypospolitej, stanowiącym o swobodzie działalności gospodarczej. W takim bowiem wypadku koncesje musiałyby dotyczyć bardzo szerokiego zakresu spraw. Nie znaczy to oczywiście, że jesteśmy przeciwko koncesjom i że koncesje w gminach są niedopuszczalne czy nie powinny być stosowane jako sposób na regulowanie sytuacji na danym rynku. Mamy już przykłady niektórych koncesji w ustawie o gospodarce odpadami i myślę, że podobne zasady dotyczące koncesji będą w przyszłości zapisane w ustawie o transporcie drogowym.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#WitMajewski">Podobne rozwiązania mogą być również w gospodarce wodnej i innych ważnych z punktu widzenia gminy gospodarkach. Ale powtarzam jeszcze raz - powinny to być koncesje, które zostały udzielone na podstawie ustawy szczegółowej uwzględniającej ogólne zasady udzielania koncesji. Natomiast konstrukcja koncesji ogólnej - podkreślam - naruszałaby zasadę swobody działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#WitMajewski">Ze zrozumiałych względów nie mogliśmy w tej ustawie określić również zwolnień i ulg podatkowych, których gminy się spodziewają. Zgodnie jednak z podziałem materii ustawodawczej wszystkie te sprawy mogą być i są regulowane przez Wysoką Izbę tylko we właściwych ustawach dotyczących zobowiązań podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-29.13" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedkładany projekt ustawy, porządkując problemy gospodarki komunalnej w gminach, jest wpisany w proces reformowania polskiej gospodarki, likwiduje stan tymczasowości, stwarza szanse na skuteczne zaspokajanie zbiorowych potrzeb społeczności lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-29.14" who="#WitMajewski">W imieniu połączonych Komisji: Samorządu Terytorialnego i Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-29.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-29.16" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję sprawozdawcy panu posłowi Majewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, Wysoka Izbo, iż Sejm ustalił przed chwilą w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 35 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę o wystąpienie pana posła Włodzimierza Sitka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WłodzimierzSitek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam przyjemność przedstawić opinię Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej o sprawozdaniu Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej (druk nr 1934) o poselskim projekcie ustawy o działalności gospodarczej gmin (druk nr 235). Po długotrwałych i burzliwych pracach w podkomisji i połączonych komisjach, o czym już mówił poseł sprawozdawca, powstał projekt dość wyraźnie różniący się od poselskiego projektu z druku nr 235.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WłodzimierzSitek">Tak długi okres, jaki upłynął od pierwszego czytania w dniu 22 kwietnia 1994 r., spowodowany był skomplikowaną materią ustawy, jak też ogromnymi trudnościami w pogodzeniu wolności prowadzenia działalności gospodarczej z niezbywalnym obowiązkiem bieżącego i nieprzerwanego zaspokajania przez gminy zbiorowych potrzeb ludności.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#WłodzimierzSitek">W trakcie prac podkomisji zrezygnowano z instytucji koncesji komunalnej, a także z komunalnego zakładu użyteczności publicznej jako formy prowadzenia działalności komunalnej.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#WłodzimierzSitek">Projekt ustawy przewidywał, że gmina może powierzyć wykonywanie zadań własnych innym podmiotom gospodarczym, to znaczy osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej, na podstawie umowy. Umowa miała być zawierana w oparciu o koncesję udzielaną przez gminę na zasadzie wyłączności.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#WłodzimierzSitek">Wobec niemożności pogodzenia tego rodzaju koncesji z wolnością gospodarowania, a także ogromnych trudności z dokładnym określeniem zadań gminy mających podlegać koncesjonowaniu, w trakcie prac w podkomisji zrezygnowano w tej ustawie z instytucji koncesji komunalnej, zachowując jedną z podstawowych idei projektu poselskiego, to znaczy możliwość powierzania przez gminę zadań z zakresu gospodarki komunalnej innym podmiotom. Konieczność uzyskania pozwolenia lub koncesji na daną działalność uzależniono od zapisów innych ustaw. Jest to rozwiązanie godne poparcia i możliwe do zastosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#WłodzimierzSitek">W trakcie prac nad omawianą ustawą pojawiły się także inne projekty, na przykład projekt ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W projekcie tym przykładowo uzależnia się możliwość świadczenia usług usuwania, wykorzystania i unieszkodliwienia odpadów przez podmioty inne niż komunalne jednostki organizacyjne od uzyskania od gminy określonego zezwolenia. Zasada, że potrzeba udzielania zezwolenia czy koncesji powinna być określona w ustawach regulujących poszczególne dziedziny użyteczności publicznej, a nie w ustawie dotyczącej ogólnych zasad prowadzenia działalności komunalnej, umożliwia dokładne określenie wymagań, jakie musi spełniać podmiot ubiegający się o zezwolenie czy koncesję.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#WłodzimierzSitek">Omawiany projekt zakłada samodzielność gmin w ustalaniu warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Nie dotyczy to wykonywania działań spoza sfery użyteczności publicznej. W tym wypadku ograniczenia są wyraźne, zawarte w art. 10. Poza sferą użyteczności publicznej gmina może działać tylko w formie spółek prawa handlowego, i to tylko przy łącznym spełnieniu warunków zawartych w art. 10 ust. 1. Ograniczenia zwarte w art. 10 nie powinny być łagodzone.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#WłodzimierzSitek">Nowością w stosunku do projektu z druku nr 235 jest rozdz. 4, dotyczący przekształceń przedsiębiorstw komunalnych.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#WłodzimierzSitek">Przedstawiony w sprawozdaniu projekt mimo wielu zmian zachowuje podstawowe idee projektu poselskiego, a mianowicie określa zasady i formy gospodarki komunalnej, polegającej na wykonywaniu przez gminę zadań własnych, określonych w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym. Zadania te gminy mogą prowadzić same - poprzez komunalne zakłady budżetowe lub spółki z udziałem gminy - albo powierzać je innym podmiotom gospodarczym. Wybór należy do gmin.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#WłodzimierzSitek">Posłowie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiadają się za przyjęciem sprawozdania połączonych komisji (druk nr 1934) i za uchwaleniem ustawy o gospodarce komunalnej.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Włodzimierzowi Sitkowi.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Romana Edwarda Borka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#RomanEdwardBorek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kiedy kilka miesięcy temu mówiłem z tej trybuny na temat ustawy o działalności gospodarczej gmin, stwierdziłem, że mam wątpliwości, czy tę ustawę należy wprowadzać i czy należy ograniczać działalność gospodarczą gmin, bo tych zadań gminom z miesiąca na miesiąc, z roku na rok przybywa, natomiast możliwość zarabiania pieniędzy przez gminy jest w pewnym sensie ograniczana. Nie oznacza to akurat, że występując w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, jestem przeciwny uchwaleniu tej ustawy, bo gdyby tak było, należałoby dzisiaj twierdzić, iż trzeba zmienić ustawę o samorządzie terytorialnym i inne ustawy, które wprowadziły już zapis o tym — nowelizowaliśmy je zresztą — że od stycznia 1997 r. obowiązuje szeroko pojęty zakaz prowadzenia działalności gospodarczej gmin. Nie oznacza to, że akurat dzisiaj nie należy mówić o wątpliwościach, które nadal nam się nasuwają.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#RomanEdwardBorek">Kilkanaście miesięcy temu uchwaliliśmy ustawę o zamówieniach publicznych, wtedy też mieliśmy wątpliwości, czy nie stworzy ona utrudnień w gospodarce prowadzonej przez gminy. Sądzę, że tak się stało, bo przecież dzisiaj mamy już projekt nowelizacji tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#RomanEdwardBorek">Nasuwa się więc pytanie, czy uchwalając tę ustawę, nie ograniczamy swobody gospodarczej gmin. Art. 10, o którym dzisiaj mówił sprawozdawca komisji pan poseł Majewski oraz mój przedmówca, stanowi, że gminy mają możliwości prowadzenia działalności wyłącznie związanej ze sferą użyteczności publicznej, natomiast pozostałą działalność mogą prowadzić w ramach spółek prawa handlowego. Mam jednak wątpliwość. Jeśli chcemy ograniczyć działalność gospodarczą gmin i sprowadzić ją tylko do działalności komunalnej, to, moim zdaniem, art. 10, który ukazał się w sprawozdaniu komisji, umożliwia prowadzenie również innej działalności gospodarczej, bo przecież w pkt. 1, mówiącym, że gminy mogą prowadzić inną działalność, jeśli nie są zaspokojone potrzeby wspólnoty samorządu terytorialnego, mieści się właściwie wszystko. Jeśli mówimy, że gminy mogą prowadzić działalność gospodarczą w celu ograniczenia bezrobocia, to właściwie pod tym pojęciem możemy sprzedać wszystko w tych gminach i prowadzić działalność gospodarczą wszelkiego rodzaju, bo z bezrobociem mamy problem w każdej gminie. Oczywiście możemy tutaj mówić o kwestii procentowej, natomiast problem istnieje. Jako klub Polskiego Stronnictwa Ludowego jesteśmy za uchwalaniem takich ustaw, które są jasne i czytelne, nie mają luk i furtek prawnych umożliwiających obchodzenie prawa ustanowionego. A wydaje mi się, że - o czym wspomniałem - art. 10 daje takie możliwości.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#RomanEdwardBorek">Z kolei ciśnie mi się na usta również takie stwierdzenie, gdy porównuję druk nr 235 i druk nr 1934, że mamy do czynienia jakby z dwoma różnymi projektami ustaw, bo, tak szczerze powiedziawszy, czytając sprawozdanie zamieszczone w druku nr 1934 nie znalazłem ani jednego artykułu, który byłby z druku nr 235, który zostałby w nie zmienionej formie. W związku z powyższym chciałbym spytać pana posła Majewskiego, czy mamy do czynienia z poselskim projektem ustawy o działalności gospodarczej gmin, czy mamy do czynienia z komisyjnym projektem ustawy o ograniczeniu działalności gospodarczej. Bo wydaje mi się, że w tym wypadku akurat tak jest. Broniąc poselskiego projektu ustawy, chcę powiedzieć, że wydawał mi się on bardziej czytelny, jasny. Jeśli bowiem mamy ograniczyć działalność gospodarczą gmin i mamy wprowadzić obostrzenia, a jednocześnie stworzyć pewne zasady funkcjonowania zakładów gospodarczych, to zasady utworzenia tych zakładów powinny być jasne i czytelne. Wydaje mi się, że projekt zamieszczony w druku nr 235 takie zasady zawierał. Tłumaczył, jak należy traktować pracowników w utworzonych zakładach komunalnych. Natomiast w druku nr 1934 akurat tego nie znajduję.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#RomanEdwardBorek">Chciałbym się również na chwilę zatrzymać przy przekształcaniu przedsiębiorstw komunalnych. Mam wątpliwości, dlaczego w przekształconym przedsiębiorstwie komunalnym pierwszym prezesem ma być akurat były dyrektor tegoż przedsiębiorstwa komunalnego. To jest jakby ubezwłasnowolnianie gminy - że musi powołać tego dyrektora na stanowisko prezesa. A może być tak, że był on zły, więc nie należy go powoływać.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#RomanEdwardBorek">Pan poseł Majewski mówił tutaj o braku koncesji, o wycofaniu, że tak powiem, wydawania koncesji przez gminy z projektu zamieszczonego w druku nr 235. No i tutaj, moim zdaniem, znów sobie zaprzeczamy, bo nie tak dawno uchwaliliśmy ustawę o gospodarowaniu odpadami, gdzie akurat mówimy o koncesjach, że gmina ma wydawać te koncesje. Jeśli więc ma wydawać te koncesje w stosunku do jednego działu gospodarki (zresztą odpadów komunalnych dotyczą podobne zasady, mówimy tu o gospodarce komunalnej), zatem nie zaprzeczajmy prawu wydawania tych koncesji w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#RomanEdwardBorek">Na zakończenie swojej wypowiedzi potwierdzę, że jako klub Polskiego Stronnictwa Ludowego nie jesteśmy przeciwko tej ustawie. Jednak mamy wątpliwości, czy w gminach, szczególnie w gminach małych, wprowadzenie tej ustawy nie ograniczy swobody gospodarki i nie doprowadzi jednak do wydawania pieniędzy, bo nie oszukujmy się, że wprowadzenie tej ustawy miałoby na celu ochronę interesów finansowych gmin. Przecież tworzenie zakładów gospodarczych, zakładów komunalnych to nic innego jak wydawanie pieniędzy, bo na dzień dzisiejszy w naszym państwie gospodarka komunalna z reguły jest deficytowa. Musimy założyć, że po utworzeniu tych zakładów będą one dotowane przez gminy. Zatem ta ochrona interesów finansowych gmin nie jest zachowana.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Romanowi Edwardowi Borkowi.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Jana Rokitę z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#JanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mój klub uważa, że te dwa czy ponad dwa lata pracy nad ustawą o działalności gospodarczej samorządu terytorialnego, która ostatecznie przybrała kształt ustawy o gospodarce komunalnej, to były nie zmarnowane lata przez parlamentarzystów pracujących nad tym tekstem, bo z rozmaitych wersji tekstu bardzo niebezpiecznego, złego, niespójnego wewnętrznie, po owych dwóch i pół roku pracy powstał tekst, który wydaje się być tekstem dobrym. Mój klub uważa, że projekt ustawy jest projektem dobrym i zasługuje na to, ażeby Izba go uchwaliła. Przede wszystkim dlatego, że rozwiązuje (a dobre prawo powinno rozwiązywać) realne problemy, cztery realne problemy. Samorządowcy będą mieli o cztery problemy mniej po wejściu w życie tej ustawy, a to znaczy, że następuje pewien postęp w materiach samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#JanRokita">Po pierwsze, rozwiązuje kotłujący się także od długiego czasu, od wielu lat, problem zakresu działalności gospodarczej samorządu terytorialnego, czyli problem, o którym z takim niepokojem przed chwilą mówił pan poseł Borek. Otóż, panie pośle, Wysoka Izbo, rozwiązuje go w taki sposób, że umożliwia podjęcie na szeroką skalę działalności gospodarczej samorządowi terytorialnemu, a nie zawęża jej w stosunku do stanu poprzedniego. Tutaj kluczowa jest nowelizacja art. 9 ustawy o samorządzie terytorialnym, polegająca na tym, że znika z niej przepis ograniczający komercyjną działalność samorządu terytorialnego, a pojawia się przepis zezwalający na prowadzenie takiej działalności w szeroko określonych przypadkach w ustawie. Taki punkt widzenia, powiedziałbym - niedoktrynalny, wynika z naszej wspólnej praktyki ostatnich lat. Ta praktyka pokazała, że gminy, chociażby wielkie miasta, potrzebują uczestniczyć np. w spółkach związanych z promocją regionu czy w spółkach lotniczych, które zaczęły powstawać tu i ówdzie. Innymi słowy, w małych, średnich i wielkich gminach istnieje zapotrzebowanie na to, ażeby w pewnych zakresach działalności gospodarczej gmina funkcjonowała komercyjnie ponad zakres użyteczności publicznej. W związku z tym myślę, że niepokój samorządowców co do ograniczeń w tej materii ta ustawa w sposób jasny i precyzyjny rozwiewa.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#JanRokita">Po drugie, ta ustawa rozstrzyga inny jeszcze, bardzo istotny problem. Mianowicie po długiej, kilkuletniej debacie ostatecznie odpowiada na pytanie o formy prowadzenia działalności gospodarczej przez samorząd terytorialny w sposób następujący: to, co jest, jeśli chodzi o formy prowadzenia działalności gospodarczej przez samorząd, jest dobre i wystarczające. Są spółki prawa handlowego i są zakłady budżetowe. Są też inne przewidziane prawem formy, jest ich kilkanaście, ale te dwie są podstawowe i nie ma potrzeby tworzyć jakichś nowych, dziwacznych form proponowanych w pewnych etapach prac nad tą ustawą, np. wzorowanych na pewnych specyficznych niemieckich rozwiązaniach zakładów użyteczności publicznej. To oznacza, że jeśli przyjmiemy tę ustawę, podejmiemy bardzo ważną decyzję co do kwestii ustrojowych, mianowicie że nie zamierzamy tworzyć nowych form prowadzenia działalności gospodarczej przez samorząd terytorialny, bo uznajemy, że to, co jest, jest wystarczające. Mój klub w pełni ten pogląd podziela. Doświadczenia samorządowe wydają się pokazywać, że nie ma konieczności powoływania nowych form czy nowych typów przedsiębiorstw komunalnych.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#JanRokita">Po trzecie, ta ustawa rozwiązuje problem trochę już kompromitujący kolejne polskie parlamenty, mianowicie problem sławetnego terminu przekształceń przedsiębiorstw komunalnych w nowe formy działalności gospodarczej samorządu terytorialnego. Ten termin, jak wiadomo, w sposób kompromitujący był przedłużany kilkakrotnie. Nad ustawą, niestety, Izba debatuje dość późno, w związku z czym ten termin jest już po raz kolejny przedłużony o pół roku, do 1 lipca 1997 r., ale przedłużony jest po raz ostatni z sankcją, iż kto nie przekształci do 1 lipca 1997 r. swoich przedsiębiorstw, ten będzie je miał przekształcone z mocy prawa w jednoosobową spółkę skarbu gminy. Innymi słowy, możemy z pewnym wstydem powiedzieć, że w końcu ta sprawa 1 lipca 1997 r. zostanie załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#JanRokita">Wreszcie ta ustawa rozwiązuje problem czwarty. Mianowicie od dawna narzekaliśmy wszyscy na to, że istnieje zjawisko, jak to się czasem mawiało, zbyt wielkiej budżetyzacji działalności gospodarczej samorządu terytorialnego, czyli że gminy poprzekształcały wszystkie przedsiębiorstwa komunalne w zakłady budżetowe. W tej chwili chcemy stworzyć prostą stosunkowo ścieżkę przekształceń dla gmin, która by pozwoliła zakłady budżetowe przekształcać w spółki podlegające Kodeksowi handlowemu. I taka szczególna, wykraczająca poza dotychczasowe reguły Prawa budżetowego, zasada do tej ustawy jest wprowadzona, w myśl której rada gminy własną uchwałą może dokonać prostego przekształcenia zakładu budżetowego w spółkę. Myślę, że jest to rozwiązanie, z którego samorząd terytorialny będzie korzystał w szerokim zakresie.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#JanRokita">Cztery sprawy i w każdej z nich następuje jakiś postęp. Można zatem wnioskować, że to jest dobra ustawa.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#JanRokita">Mój klub wniesie do tej ustawy dwie w sumie drobne poprawki, o których chcę powiedzieć na koniec.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#JanRokita">Jedna poprawka dotyczy art. 23, tzn. nowelizacji ustawy o samorządzie terytorialnym, i będzie miała charakter redakcyjny. Dodany pkt 3 do art. 9 ustawy o samorządzie terytorialnym jest, być może wskutek jakiś wad w przepisywaniu, zredagowany niejasno i nieprecyzyjnie. Wniesiemy poprawkę, która tę redakcję uczyni bardziej czytelną.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#JanRokita">Druga natomiast poprawka jest merytoryczna. Będziemy proponować skreślenie ust. 2 w art. 10, ustępu, który tworzy szczególnie dziwaczną instytucję, w myśl której gmina może tworzyć komercyjną spółkę prawa handlowego, jeżeli posiada jakiś majątek, którego nie może zbyć i z którym nic nie może zrobić. Powstaje więc pytanie: Skoro nic nie może zrobić i dopłaca do niego posiadając go, to będzie jeszcze więcej do niego dopłacać w momencie, kiedy na bazie tego majątku stworzy spółkę, po co ma więc tę spółkę tworzyć? Czy ma tworzyć spółkę, o której z góry będzie wiadomo, że jest deficytowa i do której przez wieczne czasy podatnicy będą musieli dopłacać? To nie jest dobry sposób rozwiązania problemu tzw. mienia nie chcianego w gminie, dlatego uważamy, że art. 10 ust. 2 należy skreślić.</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#JanRokita">To dobra ustawa, Wysoka Izbo, szkoda że tak późno Sejm się nią zajął, ale wiemy, że nie są to dwa lata straconej pracy.</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Rokicie.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Krzysztofa Wiechecia z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#KrzysztofWiecheć">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Unii Pracy, który mam zaszczyt reprezentować, uważa, że rozpatrywany projekt ustawy zawarty w druku sejmowym nr 1934 jest potrzebnym, od dawna oczekiwanym uzupełnieniem prawa samorządu terytorialnego i systemu prawa gospodarczego. Unia Pracy stoi na stanowisku, że proces budowy struktur samorządu terytorialnego, tworzenia racjonalnych warunków ich działania, jest szczególnie ważnym elementem transformacji ustrojowej w naszym kraju. Oczywiste jest twierdzenie, że proces ten musi trwać w czasie, że ma swoje wielorakie uwarunkowania. Ale, co chcemy szczególnie podkreślić, musi mieć odpowiednią dynamikę. Unia Pracy Klub Parlamentarny ma pełną świadomość faktu, że rozpatrywany problem określenia zasad prowadzenia działalności gospodarczej przez gminy niezbyt dobrze świadczy o dynamice prac parlamentu w obszarze samorządu terytorialnego. Uważamy jednakże, że słaby stopień zaawansowania prac legislacyjnych, jeśli chodzi o problematykę samorządową, jest przede wszystkim skutkiem braku woli politycznej koalicyjnej większości sejmowej. Wystarczy tylko przypomnieć, że rozpatrywany projekt ustawy wpłynął do laski marszałkowskiej w dniu 7 stycznia 1994 r. i rozpatrywany był w pierwszym czytaniu na 18 posiedzeniu Sejmu w kwietniu 1994 r. Na tymże posiedzeniu Sejmu odbywającym się przed wyborami samorządów lokalnych padało wiele uroczystych deklaracji i zapewnień, że ustawa o działalności gospodarczej zostanie uchwalona do 30 czerwca 1994 r., a w najgorszym razie do 30 września tego roku, że nowo wybrane samorządy lokalne będą miały jasność w kwestiach zasad prowadzenia działalności gospodarczej przez gminy. Fakt, że dopiero dzisiaj w dniu 6 listopada 1996 r. na 92 posiedzeniu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, a więc po blisko dwóch latach, rozpatrujemy w drugim czytaniu projekt ustawy, przed którym jeszcze żmudna przecież droga legislacyjna, dobitnie świadczy o tym, że deklaracje strony koalicyjnej, większości sejmowej o chęci działania na rzecz samorządu terytorialnego nie znajdują potwierdzenia w faktach.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#KrzysztofWiecheć">Wysoki Sejmie! Rozpatrywany projekt ustawy będący efektem dwuletnich prac komisji sejmowych, wspartych wieloma ekspertyzami, w tym opracowaniami zagranicznymi, które przecież musiały kosztować niemało, budzi liczne uwagi Klubu Parlamentarnego Unii Pracy. Nadal aktualne są krytyczne uwagi zgłoszone w czasie pierwszego czytania przez reprezentującego wówczas nasz klub pana posła Pankanina co do braku precyzyjnego formułowania używanych w projekcie ustawy pojęć. Pierwotny projekt ustawy dotyczył działalności gospodarczej gmin. W jego uzasadnieniu używano jako tożsamego pojęcia „ustawa o przedsiębiorczości komunalnej”. Dziś z kolei rozpatrujemy projekt ustawy o gospodarce komunalnej.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#KrzysztofWiecheć">W omawianym dzisiaj projekcie ustawy w art. 1 stwierdza się, że ustawa określa zasady i formy gospodarki komunalnej, polegającej na wykonywaniu przez gminę zadań własnych, określonych w art. 7 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym. Przyjęta w art. 1 definicja gospodarki komunalnej może budzić wątpliwości, albowiem wspomniany art. 7 ust. 1 wymienia obok zadań z zakresu infrastruktury technicznej również takie zadania, jak ochrona zdrowia, pomoc społeczna, oświata, kultura czy kultura fizyczna.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#KrzysztofWiecheć">Nasuwa się pytanie: Czy w świetle rozstrzygnięć omawianej ustawy te obszary działalności gminy należą do gospodarki komunalnej?</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#KrzysztofWiecheć">Proponowane w art. 3 powierzenie przez gminę wykonywania zadań z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej, w drodze umowy na zasadach ogólnych - jeszcze raz podkreślam: na zasadach ogólnych - może powodować niejasności co do stosowania przepisów tej ustawy. Dlatego proponujemy na końcu zdania dodać: z uwzględnieniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#KrzysztofWiecheć">Kolejnym przykładem braku jednoznaczności używanych pojęć są zapisy art. 10 ust. 1 pkt 2, w szczególności takie określenia, jak: „występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej”, i dalej określenie: „znacznego ożywienia rynku lokalnego”.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#KrzysztofWiecheć">Jakie muszą być spełnione warunki, aby można mówić o znacznym wpływie ujemnym czy o znacznym ożywieniu rynku?</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#KrzysztofWiecheć">Podobne uwagi można odnieść do występujących w ust. 2 i w ust. 3 art. 10 pojęć: „poważna strata majątkowa dla gminy” czy też „spółek ważnych dla rozwoju gminy”. Zwłaszcza zapis „ważnych dla rozwoju gminy” daje w naszym odczuciu praktycznie nieograniczone możliwości gminom nabywania udziałów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, co może doprowadzić do ponoszenia przez gminę odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki, a dalej do naruszenia interesu publicznego. Nie jest to semantyka, ale troska o jasne określenie kryteriów wykonywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#KrzysztofWiecheć">Klub Parlamentarny Unii Pracy krytycznie również odnosi się do ograniczenia możliwości tworzenia przez gminy spółek prawa handlowego i przystępowania do nich jedynie przy spełnieniu warunków określonych we wspomnianym art. 10 omawianej ustawy. Nasze zastrzeżenia budzi zwłaszcza warunek określony w ust. 1, z którego wynika, że działalność gospodarcza poza sferą użyteczności publicznej może być podjęta przez gminę jedynie przy spełnieniu łącznym dwóch przesłanek, tj. występowania nie zaspokojonych potrzeb wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym oraz istnienia bezrobocia o charakterze strukturalnym.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#KrzysztofWiecheć">Uważamy, że w perspektywie bezrobocie winno być odczuwalnie ograniczone i nie powinno tak negatywnie oddziaływać na poziom życia w gminach. Oczywiście, potrzebne będą radykalne, konsekwentne działania w tym kierunku. Obecnie istnieją gminy, w których bezrobocie nie ma charakteru strukturalnego, natomiast występują w nich nie zaspokojone potrzeby rynku lokalnego.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#KrzysztofWiecheć">Klub nasz opowiada się za rozłącznym traktowaniem wspomnianych warunków i proponuje wprowadzenie odpowiednich korekt treści art. 10 poprzez skreślenie w art. 10 ust. 1 wyrazów: „jeżeli łącznie zostaną spełnione warunki”.</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#KrzysztofWiecheć">W rozdz. 4 dotyczącym przekształceń przedsiębiorstw komunalnych zapis art. 14 jest sprzeczny z treścią art. 13 ust. 1, gdyż do terminu 30 czerwca 1997 r. kompetencje dotyczące przekształcenia przedsiębiorstwa posiada rada gminy. Zatem w ust. 1 art. 14 zamiast słów: „przed upływem”, powinien być zapis: „po upływie”. W przeciwnym razie występuje brak logiki w postanowieniach art. 13 i 14.</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#KrzysztofWiecheć">Za pozytywne należy uznać włączenie naszych propozycji dotyczących składu rady nadzorczej, tj. zapisu o wyborze 1/3 jej składu przez pracowników spółki. Natomiast górną granicę liczby członków rady nadzorczej, np. siedmiu, należałoby określić statutowo.</u>
          <u xml:id="u-37.13" who="#KrzysztofWiecheć">Kolejny element ustawy budzący nasz niepokój to zapisy powodujące naruszenie dotychczasowych praw pracowników jednostek organizacyjnych, działających na zasadach Prawa budżetowego w formach gospodarki pozabudżetowej. Chodzi tu m.in. o Miejskie Zakłady Komunikacyjne, które w znacznej części działają w formie komunalnych zakładów budżetowych. Art. 8 projektu mówi, że do pracowników komunalnych zakładów budżetowych stosuje się przepisy ustawy o pracownikach samorządowych. W razie wejścia w życie projektu ustawy w takiej formie ogromna rzesza pracowników istniejących w Polsce zakładów budżetowych znalazłaby się w sytuacji prawnej znacznie pogarszającej ich prawa w stosunku do praw nabytych. Wydaje się, że jest potrzebny zapis, dodanie do art. 8 pkt. 2 o treści: Do pracowników zakładów komunalnych użyteczności publicznej w zakresie wynagradzania stosuje się przepisy o zakładowych systemach wynagradzania, chyba że przepisy szczegółowe stanowią inaczej. Pozwoliłoby to, w naszym odczuciu, na rozwiązanie tych problemów.</u>
          <u xml:id="u-37.14" who="#KrzysztofWiecheć">W związku z przedstawionymi uwagami i zastrzeżeniami Klub Parlamentarny Unii Pracy wnosi o przekazanie projektu ustawy zawartego w druku nr 1934 do komisji w celu uwzględnienia opinii zgłoszonych przez nasz klub oraz przez uczestników debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Wiecheciowi.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Kowolika, klub BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#StanisławKowolik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Budowanie struktur samorządu terytorialnego, ich stabilizowanie w sensie kompetencyjnym i finansowym, niestety nie przebiegało i nadal nie przebiega spokojnie i zgodnie z wcześniej przyjętym harmonogramem. Oczywiście w tej ocenie należy zdecydowanie odróżnić okres działań gmin do roku 1993 od okresu późniejszego. Ten drugi etap procesu „decentralizacji”, a w tym słowie wyraźnie podkreślamy cudzysłów, jest czasem perturbacji, niepotrzebnych problemów i zahamowań. Tę ocenę formułuję na wstępie przedstawienia stanowiska federacyjnego Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN odnośnie do projektu ustawy o działalności gmin, ponieważ podobny proces, charakteryzujący się wyjątkową zmiennością i niestabilnością, można było zauważyć w odniesieniu do problemu zakresu i skali działalności gospodarczej gmin.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#StanisławKowolik">Klub mój jest zdania, że proces krzepnięcia struktur samorządu terytorialnego musi być ściśle związany z innymi procesami, np. z równoległym wprowadzaniem gospodarki rynkowej. Nie jest bowiem obojętne to, jak daleko i precyzyjnie ustali się zakres i możliwości działań wspólnoty lokalnej, jeśli chodzi o zaspokajanie jej zbiorowych potrzeb. Nie opowiadamy się za żadnym ze skrajnych rozwiązań tej kwestii. Jesteśmy przeciwni zarówno zakazowi działalności gospodarczej gmin, jak i nieograniczonej działalności gospodarczej samorządu terytorialnego. Zdecydowanie jednak opowiadamy się za rozsądnym i umiarkowanym poszukiwaniem źródeł dochodów gmin, za racjonalnym wykorzystaniem majątku wspólnot lokalnych. To wykorzystywanie majątku gmin nie może jednak w żaden sposób ograniczać sektora prywatnego czy też mu zagrażać, a takie zagrożenie w naszym przekonaniu niósł ze sobą projekt z druku nr 235, który zainicjował obecną dyskusję. Na szczęście projekt ten w sposób zasadniczy i całościowy został zmieniony.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#StanisławKowolik">Gmina powinna wykorzystywać wszelkie możliwości, by inicjować, pobudzać, stymulować działalność podmiotów gospodarczych, ale powinna to czynić, wykorzystując narzędzia, jakie ma w swojej gestii samorząd terytorialny, np. w zakresie podatków lokalnych. Natomiast z całą pewnością należy wystrzegać się przekształcenia urzędów i rad gmin w biura lokalnych biznesmenów, a tym grozi realizacja pomysłu skrajnego skomercjalizowania działalności gospodarczej samorządów. Opowiadamy się zatem za umiarkowanym rozwiązaniem, wypośrodkowanym pomiędzy całkowitą swobodą gospodarczą gmin a jej całkowitym zakazem. Zdaniem stowarzyszenia BBWR gmina winna koncentrować się nade wszystko na polu zakreślonym przez funkcje administracyjne i zadania użyteczności publicznej, określone najlepiej zapisem art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym z dnia 8 marca 1990 r. Mamy jednak świadomość, iż znajdujemy się niewątpliwie w okresie przejściowym, stąd wynikają pewne odstępstwa od zbyt sztywnego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#StanisławKowolik">Klub Parlamentarny BBWR i KPN uważa, że omawiany projekt zawarty w druku nr 1934, który niczym nie przypomina projektu rozpoczynającego tę dyskusję, idzie we właściwym kierunku i dlatego zasługuje na poparcie. Nasze zastrzeżenia i wątpliwości wynikają z zapisów art. 7 i 10, które zbyt odbiegają od obszaru zadań wyznaczonych w naszym klubowym stanowisku. Moi przedmówcy mieli również podobne wątpliwości i największych niebezpieczeństw tej ustawy upatrywali przede wszystkim w art. 10. Wynikające z tych zapisów możliwości działań na płaszczyźnie gospodarczej gmin mogą - przy złej woli bądź nieudolności - narazić władzę publiczną na utratę wiarygodności czy na zmarnotrawienie budżetów i majątku wspólnot lokalnych. A zatem funkcjonowanie tych zapisów w życiu gmin powinno podlegać szczególnemu nadzorowi. Klub mój będzie pilnie obserwował i nagłaśniał przypadki niewłaściwego wykorzystywania kompetencji nałożonych rozpatrywaną ustawą i zdecydowanie będzie opowiadać się za wniesieniem odpowiednich korekt do ustawy, korekt pozwalających eliminować niewłaściwe zachowania.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#StanisławKowolik">Federacyjny Klub Parlamentarny BBWR i KPN mimo powyższych wątpliwości będzie głosował za przyjęciem projektu rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Stanisławowi Kowolikowi.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Jerzego Gwiżdża, koło BBWR - Solidarni w Wyborach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JerzyGwiżdż">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekty, nad którymi dzisiaj debatujemy, są oczywiście potrzebne. Tego rodzaju rozwiązania prawne są nawet konieczne, z tym tylko że nigdzie tak jak w gminie nie uwidaczniają się niedoskonałości prawa, a projekty, nad którymi pracujemy, zawierają pewne wady.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#JerzyGwiżdż">Wysoka Izbo! Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, do czego są powołane samorządy, a zwłaszcza organy samorządów, i także trzeba powiedzieć, skąd samorządy mają brać pieniądze na zaspokajanie potrzeb wspólnot lokalnych, skoro wiadomo, że z podatków lokalnych, z opłat nie wystarczy środków na to, żeby te potrzeby w pełni zaspokoić.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#JerzyGwiżdż">Bezsporne pewnie między nami jest to, że organy samorządu terytorialnego czy samorząd terytorialny powinien posiadać takie firmy, które służyłyby zaspokajaniu potrzeb lokalnych w ten sposób, że organy administracji samorządowej miałyby bezpośredni wpływ na możliwość świadczenia przez nie najbardziej potrzebnych usług na rzecz społeczności lokalnych. No, ale na przykład w druku nr 1934 jest przepis, na który powoływał się już pan poseł Borek z PSL, przepis art. 10, który określa możliwość tworzenia przez gminy spółek prawa handlowego wykraczających poza sferę użyteczności publicznej. Pomijając jego rozwlekłość i nieścisłość sformułowań zawartych w ust. 1 pkt 1, uzasadniających utworzenie takiej spółki na mocy istnienia nie zaspokojonych potrzeb wspólnoty, czy w ust. 1 pkt 2, gdzie jest mowa o bezrobociu, zapis ten otwiera furtkę do praktycznie dowolnej działalności gospodarczej poza sferą użyteczności publicznej. W każdej gminie istnieją oczywiście zjawiska bezrobocia, każda działalność gospodarcza je redukuje, a nie zaspokojoną potrzebą wspólnoty może być absolutnie wszystko, na przykład warzenie piwa czy tworzenie różnego rodzaju agencji.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#JerzyGwiżdż">To, co wyrażono w art. 10, jest naszym zdaniem niedoskonałe, nawet więcej - to stwarza poważne zagrożenie dla idei samorządności. Łączy bowiem rozszerzone uprawnienia zarządu z furtką do prowadzenia swobodnej działalności gospodarczej, przez co otwiera się pole do gigantycznych nadużyć połączonych z możliwością swoistej defraudacji i bezprawnego wykorzystania publicznych pieniędzy. Oczywiście tak być nie musi. To zależy od ludzi, którzy w gminie pracują.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#JerzyGwiżdż">I druga sprawa, bardzo ważna. Musi być zachowana spójność pomiędzy ustawami, a jednak w pewnym zakresie, chyba zasadniczym, tej spójności nie ma, jeśli chodzi o propozycje, które są dzisiaj przedmiotem debaty, a ustawą o zamówieniach publicznych. Zgodnie z art. 22 ust. 4 ustawy o zamówieniach publicznych z ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego wyłączeni są dostawcy i wykonawcy, którzy pozostają wobec zamawiającego, w tym wypadku gminy, w relacji zależności lub dominacji w rozumieniu ustawy z 22 marca 1991 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych. Już dziś gminy, w których działają spółki prawa handlowego wykonujące zadania o charakterze użyteczności publicznej, stoją przed realną szansą ich upadku, gdyż spółki te nie mogą się ubiegać o wykonywanie zamówień publicznych z powodów ustawowych, o których wspomniałem. Metodą obejścia problemu jest przekształcenie spółek w zakłady budżetowe, ale na pierwszy rzut oka widać, że nie jest to właściwa droga, bo w ogóle obejście prawa nigdy właściwą drogą stosowania prawa nie jest. Dlatego zamiast tworzyć nowe prawo o gospodarce komunalnej, należałoby poprawić ustawę o zamówieniach publicznych, uwzględniając szczególne problemy, jakie przy obecnym kształcie projektu stwarza się samorządom.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#JerzyGwiżdż">Reasumując, oczywiście nie jesteśmy przeciwni tej ustawie, ale wydaje się nam, że choćby z tych powodów, o których wspomniałem, trzeba przekazać projekt jeszcze raz do komisji w celu wprowadzenia niezbędnych poprawek - żeby wyeliminować wszystko, co może potem powodować pewne niedoskonałości w wykonywaniu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Gwiżdżowi.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Eugeniusza Janułę, Nowa Demokracja - Koło Poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powiedziano tu już, że tekst ustawy z druku nr 1934 w niewielkim tylko stopniu przypomina pierwotną koncepcję ustawy, zawartą w poselskim projekcie z druku nr 235. Może to i dobrze, bo o ile poselski projekt był raczej napisany z myślą o tym, co poszczególne grupy posłów chciałyby załatwić gminom, o tyle projekt - raczej już komisyjny - z druku nr 1934 jest projektem zwartej ustawy, która na pewno - o ile wejdzie w życie - pozwoli gminom na dalsze usprawnienie w szczególności działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#EugeniuszJanuła">Co nowa ustawa, zdaniem Nowej Demokracji, rozwiązuje? Przede wszystkim uściśla zakres działalności gospodarczej samorządów. Nie jest to kategoria rozszerzająca, ale po prostu dodaje się przepis, o czym już mówił jeden z panów posłów, który w jakiś sposób zezwala na bardzo daleko idącą działalność gospodarczą gminy. Wreszcie jest to kwestia przekształcenia przedsiębiorstw komunalnych w nowe formy. To jest bardzo daleko idąca możliwość rozwoju, że tak powiem, podmiotowej działalności gmin w aspekcie gospodarczym. I wreszcie uzyskuje się możliwości przekształcenia zbyt wielkiej jak na dzisiaj liczby spółek budżetowych w myśl Kodeksu handlowego.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#EugeniuszJanuła">Czy projekt ustawy - jest to przecież drugie czytanie - nie zawiera pewnych mankamentów? Na pewno tak, ale ponieważ zgłoszono już tu kilka wniosków dodatkowych, w związku z czym projekt ustawy i tak znajdzie się w dalszych pracach komisyjnych, a zatem będzie możliwość popracowania nad newralgicznym, jak wykazała dotychczasowa dyskusja, art. 10 projektu ustawy. Również warto, być może, popracować w kierunku uzyskania pełnej kompatybilności tej ustawy z ustawą o zamówieniach publicznych. Jeśliby się tu uzyskało pełną kompatybilność, to działalność gospodarcza gmin w tym zakresie mogłaby zostać jeszcze bardziej usprawniona.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#EugeniuszJanuła">Nowa Demokracja z dużym zadowoleniem wita przedstawiony - praktycznie już komisyjny, ale opierający się na poselskim - projekt ustawy. Sądzimy, że wejście w życie tej ustawy w znacznym stopniu będzie impulsem dla rozwoju gospodarczego gmin, i mimo że wśród gmin są olbrzymie różnice - niejednakowo ustawa będzie oddziaływała na gminy małe i na gminy wielkie - jednak jest to dalszy, bardzo istotny krok na drodze do pełnej samorządności i podmiotowości gmin.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Eugeniuszowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Grzegorza Gruszkę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#GrzegorzGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskusja o samorządzie gospodarczym, o jego roli, o zadaniach odbywa się na tej sali dość często. Sprowadza się ona czasami tylko do wymiany zdań między tymi zwolennikami samorządu, którzy mówią, żeby zwiększyć wpływy - myślę tu o tym 17-procentowym odpisie - i tych, którzy mówią, że na to państwa dzisiaj jeszcze nie stać i że będzie jeszcze 15%. Czasami bywa tak, że zwolennicy tej idei samorządów i tych zwiększonych wpływów przypadkowo gdzieś głosują za zwiększeniem progów podatkowych, zapominając o tym, że wówczas uszczuplenia dochodów samorządów sięgają prawie 8 bln starych złotych. Ale to już tak czasami bywa, że są zwolennicy i są ci, którzy trochę bardziej praktycznie do tego podchodzą.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#GrzegorzGruszka">Nie usprawiedliwia tego to, że nad tym projektem ustawy prowadzono w parlamencie prace legislacyjne bardzo długo (najdłużej nad projektem ustawy o samorządzie gospodarczym). Dobrze się dzieje, że po prawie 2 latach odbywa się drugie czytanie tego projektu ustawy i że taka kwestia, jak zakres działalności gospodarczej gmin, zostaje zdecydowanie określona i ustawowo będzie określony termin przekształcenia przedsiębiorstw komunalnych, i nie będzie możliwości jego przedłużenia.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#GrzegorzGruszka">Chciałbym zaproponować poprawkę. Art. 13 wprowadza zasadę, że rada gminy do 30 czerwca przyszłego roku postanawia o wyborze formy organizacyjno-prawnej przekształconego przedsiębiorstwa. Brak postanowienia powoduje przekształcenie z dniem 1 lipca przyszłego roku z mocy prawa w jednoosobową spółkę. Do rady gminy należy więc decyzja o rodzaju spółki. Dlaczego zatem w art. 14 przypisano zarządowi gminy uprawnienie do decyzji, którą w art. 13 przypisano radzie gminy? Myślę, że gdy ustawa trafi - bo jak się zorientowałem, większość uczestników dyskusji się za tym opowiada - do dalszych prac w komisjach, tę drobną kolizję prawną można będzie, moim zdaniem, wyeliminować, podobnie jak zdecydowany zapis w rozdz. 2, dotyczącym zakładów budżetowych, który mówi, że działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie zakładu budżetowego. Gmina powinna się zajmować przede wszystkim zadaniami o charakterze użyteczności publicznej, troszczyć się o jak najlepsze rozwiązywanie problemów społeczności lokalnej. Dobrze, że to po raz kolejny potwierdzono w tej ustawie, bo czasami bywa również tak, że gminy zajmują się wieloma problemami, a podstawowe problemy mieszkańców są jak gdyby na drugim planie.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#GrzegorzGruszka">Jednym z ważniejszych problemów, który chciałbym tu zasygnalizować i chciałbym, żeby gminy przywiązywały doń więcej wagi, jest troska o budownictwo mieszkaniowe. Gminy zajmują się oczywiście telefonizacją, drogami, wieloma problemami, temat mieszkań odkładając troszeczkę na bok, a moim zdaniem należy on również do podstawowych obowiązków gminy.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Grzegorzowi Gruszce.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Henryka Choryngiewicza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#HenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najskuteczniejszą formą zarządzania gospodarką lokalną w nowoczesnych państwach jest samorząd. W państwach tych, niezależnie od ich politycznej struktury, powierzonych zostaje samorządom do realizacji wiele zadań o zróżnicowanym zapotrzebowaniu społecznym - od tradycyjnych, komunalnych poczynając, poprzez socjalno-bytowe, na kulturalno-gospodarczych kończąc.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#HenrykChoryngiewicz">Przeprowadzona w 1990 r. reforma administracji państwowej podzieliła jednolitą do tego czasu administrację państwową na administrację rządową i samorządową. Reforma ta spowodowała również podział zadań, majątku i dochodów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#HenrykChoryngiewicz">Wachlarz zadań wykonywanych przez samorządy gmin jest obecnie bardzo szeroki i wykazuje od czasu zreformowania systemu zarządzania stałe tendencje wzrostowe. Wynika to ze stopniowej decentralizacji władzy i wprowadzania racjonalnych metod zarządzania, a tym samym z przerzucania realizacji tych zadań na samorządy lokalne.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#HenrykChoryngiewicz">Szeroki zakres zadań przekazywanych samorządom gmin znajduje potwierdzenie w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, z późniejszymi zmianami, w której przyjęto rozległą skalę autonomii samorządu terytorialnego i jego samodzielności. Samorządowi lokalnemu zagwarantowane zostały ustawowo możliwości szerokiego zakresu działania gmin. Do tego zakresu należą zadania i sprawy mające znaczenie natury lokalnej i publicznej, nie zastrzeżone na rzecz innych podmiotów. Wśród nich znajdują się m.in.: dbałość o ład przestrzenny i ochrona środowiska; utrzymanie dróg gminnych, placów i mostów; utrzymanie wodociągów i ścieków kanalizacyjnych; ochrona zdrowia; zadania opiekuńcze, oświatowe, dotyczące kultury, budownictwa komunalnego, utrzymanie cmentarzy komunalnych, targowisk i hal oraz innych obiektów użyteczności publicznej i administracyjnej. Zadań tych może być wiele i mogą być one różnorodne, gdyż są uzależnione od potrzeb miejscowego środowiska i uwarunkowań zewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#HenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na tej długiej i nigdy nie zamkniętej liście zabrakło zadań o charakterze gospodarczym, stwarzających możliwości konkurencyjnego funkcjonowania lokalnego rynku usług w sferze zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnot samorządowych. W moim przekonaniu właśnie te zadania w okresie budowania gospodarki rynkowej powinny znaleźć się wśród zadań lokalnych, pozwalając gminom na podejmowanie różnorodnej działalności gospodarczej. Działalność ta mieć będzie z jednej strony korzystny wpływ na poprawę zaspokajania potrzeb społeczności lokalnej, a z drugiej na poprawę stanu budżetu lokalnego, co wobec szczupłych w większości wypadków zasobów finansowych tych budżetów, szczególnie w gminach biednych, jakich jest zdecydowana większość, np. w woj. chełmskim, nie jest bez znaczenia. Od ponad 5 lat zmienia się w Polsce model zarządzania w kierunku gospodarki rynkowej, ale nadal brak jest oczekiwanych form samodzielności zarządów, a także autonomii finansowej gospodarki lokalnej. Mówiąc wprost, w istniejących aktach prawnych nie ma wyraźnego zakazu czy określonego zakresu dopuszczalnej działalności gospodarczej gmin. Uważam, że gminy powinny prowadzić tę działalność w określonych ustawą ramach prawno-organizacyjnych. Mogą również powierzać prowadzenie tej działalności tworzonym przez siebie jednostkom organizacyjnym działającym na zasadzie Prawa budżetowego, a także spółkom lub uczestniczyć w gospodarczej działalności spółek przez posiadanie w nich udziałów czy też akcji. Należy również dopuścić gminy do swobodnego uczestnictwa w innych podmiotach gospodarczych prowadzących działalność gospodarczą na lokalnym rynku usług. Jeśli powstaną prężne i silne ekonomicznie przedsiębiorstwa lokalne, konkurujące z prywatnym kapitałem i przedsiębiorstwami o innych formach, to warunki ekonomiczne działania wolnego rynku zostaną spełnione. Podobne przedsiębiorstwa lokalne o postaci organizacyjno-prawnej spółek z kapitałem uzupełnianym udziałami kapitałów lokalnych z powodzeniem działają np. we Francji, przynosząc gminom znaczne korzyści ekonomiczne i finansowe. We wszystkich krajach wchodzących w skład Unii Europejskiej uprawnienia samorządów do prowadzenia działalności gospodarczej ulegają systematycznemu rozszerzaniu. W warunkach istniejących obecnie w naszym kraju należy stworzyć gminom prawne możliwości prowadzenia swobodnej działalności gospodarczej. Nie ma więc racjonalnego uzasadnienia dla wprowadzenia ograniczeń w tym zakresie, co nie znaczy, że gminy mogą prowadzić działalność gospodarczą we wszystkich dziedzinach.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#HenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gmina jest częścią państwa, elementem ustroju i zdecentralizowanej władzy wykonawczej. Ma więc określone obowiązki wobec swoich mieszkańców, a także wspólny majątek, z którego winna czerpać możliwie największe korzyści dla wspólnego dobra. W tej sytuacji musi więc mieć prawne możliwości prowadzenia działalności gospodarczej i musi być też strażnikiem własnych interesów. Kontrola jakości usług, koncesjonowanie tych usług, możliwość emisji obligacji gminnych w celu uzyskania środków finansowych na inwestycje lokalne to zasadnicze kierunki dalszego zwiększania samodzielności gmin. Należy podkreślić, że wprowadzenie w życie ustawy o działalności gospodarczej gmin nie pociąga za sobą żadnych skutków finansowych dla budżetu państwa - wręcz przeciwnie, tworzy nowe możliwości uzyskiwania środków przez budżety gminne.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#HenrykChoryngiewicz">Przyjęcie przez Wysoką Izbę tej ustawy wypełni lukę prawną w ustawie o samorządzie terytorialnym, w systemie polskiego prawa gospodarczego i rozszerzy realizację własnej, samorządnej polityki finansowo-gospodarczej gmin.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Henrykowi Choryngiewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kracika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#StanisławKracik">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Mógłbym zacząć od komplementu na kanwie tej ustawy, mianowicie takiego, że z bardzo obszernego eksperckiego materiału zrobiliśmy krótką ustawę, powiedziałbym nawet, lapidarną.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#StanisławKracik">I tutaj pierwszy polemiczny głos skierowany do posła Januły - mianowicie to nie było tak, że każdy z posłów chciał coś dla swojej gminy załatwić i w ten sposób powstał gruby tekst ustawy. To był tekst ekspercki. Jego objętość determinowały tak naprawdę próby zdefiniowania pojęcia koncesjonowania działalności, rodzajów koncesji. I oto wszystkie te kwestie, te dyskusje po dwóch latach musieliśmy odłożyć na półkę i uznać, że wzorem ustawy o utrzymaniu czystości w gminach po prostu ograniczymy się do pojęcia zezwolenia, resztę zostawiając do rozstrzygnięcia gminom. Bo tak naprawdę, co ta ustawa ma załatwić? Ma ona wygasić niepokoje, uporządkować myślenie o działalności gospodarczej gmin, ale przecież nie może ona gmin wyręczać. Nie jest ona pomyślana w ten sposób, że to Sejm będzie podejmował decyzje za zarząd i radę i będzie jakby stwierdzał, co powinno być lokalnie, na dole.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#StanisławKracik">Chciałbym się odnieść do najczęściej atakowanego art. 10. Otóż stawiam tezę: nie da się napisać żadnej ustawy, która by na stałe była skuteczną barierą przeciwko niekompetencji, nieuczciwości i złej woli. My chcemy stworzyć możliwości, wobec tych dwóch uwarunkowań - wysokiego bezrobocia i niezaspokajania potrzeb lokalnych - stworzyć wyłącznie możliwości, natomiast niczego nie narzucać. Nie jest to worek bez dna czy nieszczelna furtka. Chciałbym opowiedzieć o pewnym osobistym doświadczeniu na tym polu: otóż zdarzyło się już tak dwukrotnie, że w mojej gminie chcieliśmy właśnie iść w tym kierunku, wyprowadzić działalność gospodarczą, np. o charakterze turystycznym, poza zakłady budżetowe, ale sąd rejestrowy nie zarejestrował takiej spółki. Jest więc poza tą ustawą jeszcze inna instytucja, mianowicie sąd, który w ramach Kodeksu handlowego dokonuje rejestracji spółek i jeżeli stwierdza, że nie jest to działalność związana z tym, co leży w sferze obowiązków gminy, odmawia rejestracji. Zatem nie boję się tej furtki, tego worka bez dna i chciałbym apelować, aby nie dokonywać jakichś specjalnych zamknięć i wyostrzeń, dlatego że ustawodawca w swej zbiorowej mądrości wcale nie ma rozpoznanej sytuacji, jak to wygląda w poszczególnych regionach Polski, w poszczególnych gminach. Zatem nie zamykajmy możliwości, pamiętajmy o tym, że lokalni radni, lokalne społeczności w tych działaniach powinny być suwerenne. Mało tego, ich mandat pochodzi również z wyborów, a komisje rewizyjne, regionalne izby obrachunkowe, Najwyższa Izba Kontroli, wreszcie sama społeczność w kolejnych głosowaniach i referendach sprawiają, że jest to najskuteczniejsza, najsensowniejsza i najbardziej potrzebna Polsce lokalna kontrola gospodarności, uczciwości i racjonalności podejmowanych działań.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#StanisławKracik">Chciałbym także zgłosić zdanie odrębne do opinii mojego klubowego kolegi posła Rokity w sprawie owego trudnego majątku. To nie jest tak, że ten trudny majątek, będący majątkiem nie chcianym we władaniu gminy, nie przynoszący dochodów i wymagający ponoszenia kosztów utrzymania, nie będzie zarabiał, jeżeli będzie wniesiony jako aport rzeczowy do spółki. Ta furtka i ta możliwość również powinny pozostać, dlatego że jeżeli i tutaj ograniczymy możliwości ustawowo, będzie bardzo trudno z tego rodzaju majątkiem sobie poradzić.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#StanisławKracik">Wreszcie ostatnia kwestia. Za niezwykle ważną społecznie i również uzasadnioną uważam zmianę, która dotyka Prawa budżetowego, a mianowicie dopuszcza możliwość przekształceń, restrukturyzacji zakładów budżetowych i komunalnych na ścieżce innej niż likwidacyjna. Niby nic się nie dzieje, można przekształcać zakłady w drodze likwidacji, ale dla załogi, dla lokalnej społeczności słowo „likwidacja” kojarzy się po prostu z przegraną, z upadkiem, z czymś, co oznacza złą kondycję ekonomiczną, konieczność ratowania. A tak naprawdę jest to kruczek prawny, którego Polacy nie rozumieją. Dlatego wydaje mi się, że kiedy stwarzamy radzie gminy możliwość przekształcenia inną ścieżką, której do tej pory nie było w prawie budżetowym, postępujemy racjonalnie i należałoby ten zapis utrzymać.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#StanisławKracik">Wreszcie, żeby ta ustawa mogła po dwóch latach wejść w życie, trzeba, aby posłowie, przynajmniej część posłów, ograniczyli swoją podejrzliwość w stosunku do samorządu terytorialnego. Niczego tak naprawdę nie da się na zawsze zabezpieczyć, zagwarantować, zapewnić, uniemożliwić. Tę tezę już przed chwilą rozwijałem, nie chcę jej ponownie powtarzać, ale chciałbym, abyśmy działali na zasadzie obopólnego zaufania. Ustawa jest dobra wtedy, kiedy stwarza możliwości, kiedy ludziom z inicjatywą, rozsądnym stwarza przestrzeń, w której mogą oni zrealizować to, za co lokalnie odpowiadają. Ustawa restrykcyjna, konstruowana filozofią konia dorożkarskiego jest ustawą niedobrą. W związku z tym w tej ustawie nie ma już co skracać ani nie ma co rozwijać. Jest ona dojrzałym kompromisem. Uważam, że powinniśmy ten kompromis wszyscy przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Kracik.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Olewińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pani poseł Irena Petryna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MarekOlewiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wyrażam zadowolenie zarówno jako poseł, ale również jako radny miasta Włocławka, że po ponad 2,5 roku od złożenia do laski marszałkowskiej rozpatrujemy sprawozdanie komisji sejmowych dotyczące projektu ustawy o działalności gospodarczej gmin. Ponieważ dyskusja ogólna na temat tegoż projektu odbyła się podczas pierwszego czytania, dzisiaj pragnę skupić uwagę Wysokiej Izby na konkretnych uwagach do proponowanych rozwiązań zawartych w sprawozdaniu wysokich komisji.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#MarekOlewiński">Ustawa ma charakter ogólny, ramowy, w pewnym sensie mało precyzyjny. Uważam jednak, że jest potrzebna nawet w takim kształcie. Zgłaszam jednak konkretne poprawki do poszczególnych artykułów, które pozwolę sobie skrótowo przedstawić, składając ich szczegółowe omówienie na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#MarekOlewiński">Proponuję, aby ust. 2 w art. 12 nadać brzmienie: „Regulamin, o którym mowa w ust. 1, oraz jego zmiany obowiązują na terenie gminy po uchwaleniu przez zarząd i zatwierdzeniu uchwałą rady gminy”.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#MarekOlewiński">W art. 17 proponuję dodać następujące ustępy w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#MarekOlewiński">— ust. 3: „Radni rady gminy nie mogą być członkami władz zarządzających ani kontrolnych i rewizyjnych, ani pełnomocnikami handlowymi podmiotów gospodarczych z udziałem komunalnych osób prawnych lub podmiotów gospodarczych, w których uczestniczą takie osoby. Wybór lub powołanie radnego do tych władz jest z mocy prawa nieważny”;</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#MarekOlewiński">— ust. 4: „Jeżeli wybór lub powołanie, o którym mowa w ust. 3, miało miejsce przed rozpoczęciem wykonywania mandatu, radny jest obowiązany zrzec się stanowiska lub funkcji”;</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#MarekOlewiński">— ust. 5: „Radni rady gminy nie mogą posiadać pakietu większego niż 10% udziałów akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem komunalnych osób prawnych lub podmiotów gospodarczych, w których uczestniczą takie osoby”.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#MarekOlewiński">Ustępowi 2 w art. 17 proponuję nadać brzmienie: „Liczbę członków rady nadzorczej określa statut. Pracownicy spółki zachowują prawo wyboru:</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#MarekOlewiński">1) 2 członków rady nadzorczej w radzie liczącej do 6 członków;</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#MarekOlewiński">2) 3 członków rady nadzorczej w radzie liczącej od 7 do 10 członków;</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#MarekOlewiński">3) 4 członków rady nadzorczej w radzie liczącej 11 i więcej członków”.</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#MarekOlewiński">Proponuję również dodać do art. 17 ust. 2.1. o treści: „Członkowie rad nadzorczych, o których mowa w ust. 2, wybierani są w wyborach bezpośrednich i tajnych przy zachowaniu zasady powszechności. Wynik wyborów jest wiążący dla walnego zgromadzenia”. I ust. 2.2.: „Pracownikowi spółki, będącemu członkiem jej rady nadzorczej, spółka nie może w okresie trwania kadencji rady ani w okresie roku po zakończeniu kadencji wypowiedzieć stosunku pracy. W tym czasie spółka nie może również zmienić na niekorzyść pracownika warunków pracy lub płacy”.</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#MarekOlewiński">Sądzę, że te propozycje zapisów powinny spowodować lepszą, niezależną pracę radnych. Powinny one również w sposób bezdyskusyjny precyzować udział przedstawicieli załóg skomercjalizowanych przedsiębiorstw komunalnych w radzie nadzorczej spółki, jak też zabezpieczyć ich pracownicze interesy w związku z wypełnianiem funkcji w radzie nadzorczej.</u>
          <u xml:id="u-51.13" who="#MarekOlewiński">Mam również uwagi - natury ogólnej - do art. 10 projektu ustawy. Otóż w ust. 1 pkt 2... Albo inaczej mówiąc, warunki, które są tutaj zawarte, od których spełnienia zależy możliwość utworzenia spółki prawa handlowego poza sferą użyteczności publicznej, moim zdaniem dyskryminują duże gminy, te, w których nie występuje na przykład bezrobocie, ponieważ występowanie bezrobocia jest warunkiem, który musi być spełniony łącznie z warunkiem pierwszym. Myślę, że te zapisy powinny zostać zmienione. Wyrażam nadzieję, że być może któryś z mówców złoży taki wniosek.</u>
          <u xml:id="u-51.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Marek Olewiński.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Irenę Petrynę z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#IrenaPetryna">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od momentu pierwszego czytania poselskiego projektu ustawy o działalności gospodarczej gmin minęło ponad 2,5 roku. Komisja Samorządu Terytorialnego i Komisja Ustawodawcza po długiej i żmudnej pracy przedstawiły w październiku br. sprawozdanie. Projekt stanowi konieczne uzupełnienie obowiązującego prawa dotyczącego samorządu terytorialnego i systemu polskiego prawa gospodarczego. Przedstawione sprawozdanie określa podstawowe formy prawne, w których prowadzona ma być działalność gospodarcza w sferze zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnot samorządowych, stwarzając tym samym instrumentarium dla realizacji wyżej wymienionych zmian aktów normatywnych. Zgodnie z art. 3 gminy mogą prowadzić działalność gospodarczą same lub powierzyć prowadzenie takiej działalności osobom fizycznym, prawnym lub jednostkom organizacyjnym w drodze umowy na zasadach ogólnych. Wybór pozostawia się radzie gminy. Gminy mają więc daleko idącą samodzielność w ustalaniu konkretnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Ustawa ta dopuszcza pewną dobrowolność prowadzenia gospodarki finansowej przy działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#IrenaPetryna">Moim zdaniem, a także wielu samorządowców, z którymi konsultowałam omawiane sprawozdanie, niejasny jest zapis art. 10 ust. 1 i 2, gdzie wprowadza się niezbyt precyzyjne ograniczenia w tworzeniu spółek prawa handlowego poza sferą użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#IrenaPetryna">W art. 13 ustawa nakłada na gminy obowiązek przekształcenia swoich zakładów komunalnych i dostosowania ich formy organizacyjno-prawnej do przewidzianej ustawą do dnia 30 czerwca 1997 r. Termin ten już nie powinien być zmieniany. Uważam, że ustawa ujednolici organizacyjną działalność gospodarczą gmin, a jednocześnie pozostawi gminom możliwość wyboru formy działalności, tak by nie były krępowane lokalne inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#IrenaPetryna">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Na praktyczne rozwiązania tej ustawy oczekuje organizacja i struktura pomocy społecznej, zwłaszcza w gminach, które prowadzą na zasadach zakładów budżetowych domy pomocy społecznej i żłobki jako zakłady opieki społecznej. Uważam jednocześnie, że po wprowadzeniu niezbędnych korekt, po rozważeniu m. in. możliwości przyjęcia propozycji przed chwilą prezentowanych przez pana posła Olewińskiego, należy ustawę tę możliwie szybko uchwalić.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Irena Petryna.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Pawlaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Galek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#StanisławPawlak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sejm na obecnym posiedzeniu rozpatruje sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o działalności gospodarczej gmin zawartym w druku nr 235. Prace nad tym projektem trwają już bardzo długo, ponad 2,5 roku. Pierwsze czytanie projektu odbyliśmy na 18 posiedzeniu Sejmu w dniu 22 kwietnia 1994 r. Powołana podkomisja nadzwyczajna do spraw projektu ustawy o działalności gospodarczej gmin kilka razy przedkładała sprawozdanie w formie tekstu jednolitego z zapisami wariantowymi, lecz połączone komisje sejmowe ich nie akceptowały. Dnia 9 czerwca 1995 r. zdecydowano o zawieszeniu prac nad projektem wskutek krytycznych uwag m. in. Rady Przekształceń Własnościowych przy Prezesie Rady Ministrów oraz Zespołu do Spraw Przekształceń Własnościowych Sektora Komunalnego działającego w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Konieczne było odwołanie się do opinii niezależnych ekspertów. Mimo stanowiska ekspertów sugerującego rezygnację z dalszych prac posłowie zdecydowali jednak o ich kontynuacji. W dniu 7 maja br. połączone komisje zmieniły skład osobowy podkomisji, co zaowocowało przedłożeniem omawianego dzisiaj projektu ustawy o zmienionym tytule, tj. o gospodarce komunalnej. Materia tego projektu jest niezbędnym i ważnym uzupełnieniem polskiego prawa gospodarczego w zakresie funkcjonowania samorządu terytorialnego, bardzo oczekiwanym przez gminy. Aktualnie, na mocy kilkakrotnej zmiany ustawy z dnia 6 listopada 1992 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym, gminy mogą prowadzić działalność gospodarczą do dnia 31 grudnia 1996 r. W tym stanie rzeczy bardzo ważne jest zakończenie procesu legislacyjnego w takim terminie, aby ustawa weszła w życie przed dniem 1 stycznia 1997 r., uwzględniając art. 26 projektu, przewidujący 14-dniowy okres vacatio legis.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#StanisławPawlak">Projekt ustawy o gospodarce komunalnej jest prostym i czytelnym projektem zawartym w 26 artykułach, 5 rozdziałach. Przewiduje on, że gospodarka komunalna może być prowadzona przez gminę w formie zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego. O wyborze sposobu prowadzenia gospodarki komunalnej postanowi rada gminy. Jeżeli jednak rada gminy do 30 czerwca 1997 r. nie postanowi o wyborze organizacyjno-prawnej formy przedsiębiorstwa komunalnego, to z dniem 1 lipca 1997 r. zostanie ono z mocy prawa przekształcone w jednoosobową spółkę gminy. Rada gminy będzie mogła w drodze swojej uchwały przekształcić zakład budżetowy w spółkę, w oparciu o przepisy omawianego projektu. Wówczas składniki mienia zakładu budżetowego przejdą do spółki.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#StanisławPawlak">Art. 7 omawianego projektu budzi pewien niepokój małych gmin. Stanowi on, że działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie zakładu budżetowego, a przecież w niektórych gminach brakuje podmiotów gospodarczych wyposażonych w sprzęt, maszyny czy urządzenia służące do wykonywania różnych prac. Często tylko urząd posiada np. koparkę, zagęszczarkę, autobus.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#StanisławPawlak">Chcąc prowadzić działalność poza sferą użyteczności publicznej, gmina będzie mogła - zgodnie z art. 10 projektu - tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące warunki: po pierwsze - istnieją nie zaspokojone potrzeby na gminnym rynku lokalnym, i po drugie - występujące wysokie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej. Zapis ten budzi wiele wątpliwości. O tych wątpliwościach mówili także moi przedmówcy. Nieprecyzyjny jest również przepis ust. 2 tego artykułu, który daje gminie możliwość utworzenia spółki prawa handlowego poza sferą użyteczności publicznej, jeżeli zbycie składnika mienia komunalnego mogącego stanowić wkład niepieniężny gminy do spółki spowoduje poważną stratę majątkową. Daje to dużą swobodę oceny takiego stanu.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#StanisławPawlak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wobec tych wątpliwości chcę zgłosić dwie poprawki, polegające na skreśleniu z projektu ustawy art. 7 i art. 10. Treść poprawek przekażę pani marszałek na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#StanisławPawlak">Wnoszę więc o ponowne skierowanie omawianego projektu do połączonych komisji w celu rozpatrzenia zgłoszonych na dzisiejszym posiedzeniu poprawek.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Pawlak.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Galka z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Mączewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#ZbigniewGalek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Po trzech latach oczekiwania przez środowiska samorządowe Komisje: Samorządu Terytorialnego i Ustawodawcza przyjęły projekt ustawy o gospodarce komunalnej.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#ZbigniewGalek">Problem prowadzenia działalności gospodarczej gmin ciągnie się od pierwszej kadencji Sejmu. Na posiedzeniach Komisji Samorządu Terytorialnego poprzedniej kadencji problem ten wzbudzał bardzo duże emocje. Dyskusje były namiętne i żarliwe, co doprowadziło do ustalenia terminu, kiedy gminy winny zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej, która nie miałaby cech działalności o charakterze użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#ZbigniewGalek">Kilkakrotnie były przesuwane przez Wysoką Izbę terminy wejścia w życie poprzednich ustaleń. Dlatego bardzo dobrze się stało, że połączone komisje przygotowały długo oczekiwany projekt, który pojęcie: gospodarka komunalna definiuje jako wykonywanie przez gminę zadań własnych, określonych w ustawie o samorządzie terytorialnym, w szczególności zadań o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. To gmina będzie decydowała o tym, w jaki sposób to będzie następowało i jaki to będzie miało charakter. To gmina będzie miała pełną wolę i świadomość tego, co będzie robiła. Dlatego gmina będzie mogła wykonywać te zadania sama, przede wszystkim poprzez swoje zakłady budżetowe i spółki prawa handlowego, lub będzie mogła kontraktować usługi na zewnątrz, zawierając umowy z osobami fizycznymi i prawnymi lub jednostkami nie posiadającymi osobowości prawnej. Jeśli zaś szczegółowe ustawy branżowe będą nakazywały uzyskiwanie odrębnych zezwoleń, umowę będzie można zawrzeć tylko z podmiotem mającym takie zezwolenie. To gmina będzie ustalała wysokość cen i opłat albo sposoby ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. To gmina wreszcie będzie mogła upoważnić zarząd gminy do wprowadzenia tego typu ustaleń. To gmina będzie mogła powoływać, likwidować lub przekształcać zakłady budżetowe, zgodnie z przepisami obecnej ustawy oraz przepisami ustawy Prawo budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#ZbigniewGalek">Jednocześnie zapis w ustawie stwierdza, że działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie zakładu budżetowego. Poza sferą użyteczności publicznej gmina będzie mogła tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich, gdy łącznie zostaną spełnione dwa warunki. Po pierwsze, nie są zaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym, po drugie, bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej. Uważam, że spełnienie jednego z tych warunków powinno dawać gminie takie prawa. Dlatego też w art. 10 ust. 3 mamy zapis: „Ograniczenia dotyczące tworzenia spółek prawa handlowego i przystępowania przez gminę do nich, o których mowa w ust. 1 i 2, nie mają zastosowania do posiadania przez gminę akcji lub udziałów spółek zajmujących się czynnościami bankowymi, ubezpieczeniowymi oraz działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą na rzecz samorządu terytorialnego, a także innych spółek ważnych dla rozwoju gminy”. Dlatego nie podzielam obaw kolegów o zapisy zawarte w art. 10. Myślę, że powinniśmy dać swobodę radzie gminy, radnym, powinniśmy im zaufać, że będą wiedzieli, jak należy z tego artykułu skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#ZbigniewGalek">Art. 13 projektu ustawy określa koniec czerwca 1997 r. jako termin ostateczny, w którym gminy muszą się zdecydować na przekształcenie przedsiębiorstw komunalnych. Jeśli tego nie uczynią, to przedsiębiorstwa te z mocy prawa staną się jednoosobowymi spółkami gminy, a ich pracownicy - pracownikami spółek.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#ZbigniewGalek">Obawy moje budzą zapisy w art. 14 projektowanej ustawy, a zwłaszcza zapis w ust. 2 głoszący, że wykreślenie przedsiębiorstwa komunalnego z rejestru przedsiębiorstw państwowych następuje z urzędu, po dokonaniu wpisu spółki do rejestru handlowego, z dniem 1 lipca 1997 r. Mam obawy, czy gminy do tego czasu zdążą dokonać tych zmian i czy nie zachodzi potrzeba przesunięcia tego terminu do września 1997 r. lub ewentualnie do końca roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#ZbigniewGalek">Reasumując, uważam projekt ustawy za spełniający oczekiwania samorządów i będę głosował za jego przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbigniew Galek.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Mączewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Witold Deręgowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#JanMączewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Projekt ustawy o działalności gospodarczej gmin normuje zasady i formy prawne działalności gmin. Uwzględniony jest w tym projekcie stan prawny wynikający z ostatnich nowelizacji ustawy o samorządzie terytorialnym oraz innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#JanMączewski">Zgodnie z nowelizacjami ustawy o samorządzie terytorialnym od 1 stycznia 1993 r. gminy nie mogą rozpoczynać działalności gospodarczej wykraczającej poza sferę użyteczności publicznej. Projekt ustawy określa podstawowe formy prawne, w których ma być prowadzona działalność gospodarcza gmin w sferze zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnot samorządowych, stwarzając tym samym instrumentarium dla realizacji wyżej wymienionych zmian aktów normatywnych.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#JanMączewski">Regulacje prawne działalności gmin uwzględniają różne formy prowadzenia tej działalności. Wybór pozostawiony jest radzie gminy. Bardzo ważne jest określenie regulacji prawnych w obszarze tworzenia spółek z udziałem gminy. Regulacje prawne dotyczące powierzenia działalności osobom fizycznym i prawnym pozwolą uniknąć wielu nieprawidłowości. Celowe jest wyodrębnienie komunalnego zakładu użyteczności publicznej. Umowa cywilnoprawna nie jest odpowiednim instrumentem do realizacji zadań publicznych. W tej sytuacji celowe wydaje się uzupełnienie umowy o instytucję koncesji rozumianej jako upoważnienie dla podmiotu sektora prywatnego do wykonywania zadań publicznych pod nadzorem gmin.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#JanMączewski">Uzasadnione jest zawarte w projekcie rozwiązanie dotyczące samodzielności gmin w ustalaniu konkretnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Regulacje prawne odnoszące się do działalności gospodarczej gmin muszą uwzględniać zasadę samodzielności samorządu lokalnego. Przepisy uściślające rozwiązania prawne dotyczące działalności gospodarczej gmin są ze wszech miar potrzebne, szczególnie przy tworzeniu spółek prawa handlowego. Wprowadzone spójne pod względem prawnym uregulowania odnoszące się do działalności gospodarczej gmin będą potrzebnym uzupełnieniem obowiązującego prawa dotyczącego samorządu terytorialnego i systemu polskiego prawa gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Mączewski.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Witolda Deręgowskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Kazimierz Sas.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przepraszam, pomyliłam kolejność panów posłów, ale jeszcze pozostał czas klubowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WitoldDeręgowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiony dzisiaj projekt ustawy o działalności gospodarczej gmin jest aktem długo oczekiwanym przez samorządy lokalne. Uważam, że ponad dwa lata pracy w komisji nad tekstem ustawy zostały dobrze wykorzystane dla stworzenia dobrej ustawy, oczekiwanej przez samorządy lokalne. Moi przedmówcy w czasie dyskusji zgłaszali swoje uwagi i wątpliwości do niektórych zapisów w projekcie ustawy i wierzę, że zostaną one dopracowane przy udziale tych, którzy te wątpliwości i uwagi zgłaszali.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WitoldDeręgowski">Przedstawiony projekt ustawy daje gminom podstawę do uczestnictwa w wielu formach prowadzenia działalności gospodarczej rozwiązującej problemy lokalne. Gospodarka rynkowa wymusza dzisiaj konieczność dokonywania zmian w działalności gospodarczej w zakresie rozwiązywania problemu szerokiej sfery usług w związku z potrzebą realizacji zadań własnych przez samorządy lokalne. Dlatego też ustawa ta powinna niczego nie narzucać i nie ograniczać, lecz dawać możliwość podejmowania takich lokalnych przedsięwzięć, działalności gospodarczej, które wynikają z możliwości w lokalnych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#WitoldDeręgowski">Mam uwagi do art. 10, o którym mówili moi przedmówcy, nie będę więc tego powtarzał. Poddaję je pod rozwagę komisji. Mam również wątpliwości, czy zostanie dotrzymany termin 1997 r. dotyczący przekształceń własnościowych na szczeblu gmin, co już również było zgłaszane.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#WitoldDeręgowski">Uważam, że po rozpatrzeniu przez komisje zgłoszonych propozycji zmian będzie to dobra ustawa, uwzględnia ona bowiem również wiele uwag, które wyszły od praktyków życia gospodarczego gmin, propozycje rozwiązywania spraw na szczeblu lokalnym. Niech będzie to ustawa niesformalizowana i otwarta na rozwiązywanie problemów społeczności lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#WitoldDeręgowski">Reasumując, oświadczam, że będę głosował za przesłaniem projektu ustawy do dalszych prac w komisji.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Witold Deręgowski.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Sasa z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Jest to ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#KazimierzSas">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chcę przedstawić kilka uwag do poselskiego projektu ustawy o działalności gospodarczej gmin zawartego w druku nr 235, będących efektem moich konsultacji jako posła i radnego z działaczami gospodarczymi gmin, którzy sprawozdanie połączonych komisji poddali gruntownej analizie.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#KazimierzSas">W rozdziale: Przepisy ogólne w art. 1 ust. 2 należałoby wymienić zadania o charakterze użyteczności publicznej, gdyż w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym wymienia się m.in. zadania takie, jak dostarczanie energii elektrycznej czy zadania związane z budownictwem komunalnym. Realizacja nie wszystkich wymienionych w ustawie zadań dzisiaj nie jest nastawiona na zysk, a w przypadku np. problemu dostarczania energii elektrycznej gmina nie ma żadnych uprawnień, nie może zajmować się sprzedażą energii, nie może nawet zarządzać oświetleniem ulicznym znajdującym się na jej terenie. Określenie w ust. 2 mówiące o powszechnej dostępności usług sprawia, że od razu narzuca się myśl o sterowaniu w kierunku niskiej ceny. Reguły rynkowe dla powstałych podmiotów gospodarczych mogą zostać ograniczone. Może istnieć konieczność dopłacania z budżetu gmin do tych usług. Nie jest także regułą, że firma komunalna jest lepsza od prywatnej i odwrotnie. Wydaje się, że powinniśmy osiągnąć efekt świadczenia lepszej usługi niższym kosztem budżetu gminy i jej mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#KazimierzSas">Zgłaszam poprawkę do art. 3, gdzie w ust. 1 słowa „na zasadach ogólnych” proponuję zmienić na „w drodze przetargu”, z tym że rada gminy powinna decydować o formie i trybie przeprowadzenia tego przetargu.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#KazimierzSas">Jeśli idzie o art. 4 ust. 1 pkt 2, to należy sprecyzować, dokładnie opisać - myślę tu o wymienieniu spraw związanych z ustalaniem cen - że ceny na odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, odpady komunalne, energię cieplną i czynsz w lokalach komunalnych ustala rada gminy lub związek komunalny. Szczególnie ważne jest scedowanie na radę ustalenia ceny energii cieplnej, gdyż często mamy do czynienia z monopolem dostawy energii cieplnej z jednej strony i monopolem odbiorcy - myślę tu o spółdzielniach mieszkaniowych - z drugiej strony. Jedni i drudzy stosują w zasadzie praktyki monopolistyczne.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#KazimierzSas">Wiele przedsiębiorstw komunalnych nie ma jeszcze uregulowanej sytuacji prawnej części swojego majątku. Wydaje się zasadne, aby w oparciu o Kodeks handlowy dopuścić możliwość wnoszenia aportu rzeczowego - myślę tu o nakładach, o inwestycjach w toku - dla tej części majątku, która ma nie uregulowany stan prawny, na kapitał zapasowy spółki.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#KazimierzSas">Poważnym problemem staje się również fakt przeinwestowania przedsiębiorstw lub ich kiepskiej kondycji ekonomicznej. Rynkowa wartość spółki będzie o wiele niższa od wartości księgowej. Trudno sobie wyobrazić, aby umowy notarialne i rejestracja sądowa tych spółek odbyły się bez określonych perturbacji.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#KazimierzSas">Pani Marszałek! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Trud ponaddwuletniej pracy nad projektem tej ustawy w komisji jest, jak się wydaje, zwieńczony ustawą prawie dobrą. Jeśli zaś uwzględnimy te poprawki i uwagi, które dzisiaj zostały zgłoszone, to jest nadzieja, że ta ustawa będzie dobrze przyjęta przez samorządy i będzie służyć równie dobrze społecznościom lokalnym.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Kazimierz Sas, ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma więcej chętnych, proszę więc o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Wita Majewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WitMajewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Cieszę się, że po pewnych perypetiach z zakończeniem prac nad tą ustawą doszliśmy jednak do sytuacji, kiedy istnieje consensus wszystkich klubów i kół, aby tę ustawę przyjąć. I to jest, myślę, wspólny dorobek również parlamentu tej kadencji, że staramy się uporządkować ten tak dyskusyjny odcinek i uczynić przejrzystą sytuację związaną z działalnością komunalną polskich gmin.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WitMajewski">Jeśli chodzi o sprawy szczegółowe, w zasadzie trudno jest tu polemizować, ponieważ od dwóch lat rozmawiamy na te wszystkie tematy, wiele poglądów było wyrażanych. Natomiast pod moim adresem skierowano dwa pytania, oba skierował pan poseł Borek. Chcę powiedzieć, że wprawdzie projekt ten nie przypomina przedłożenia pierwotnego, ale myślę, że nie mamy co się spierać o autorstwo, albowiem zarówno projekt pierwotny, jak i ten, który mamy dzisiaj w sprawozdaniu połączonych komisji, to są też projekty poselskie, bo przecież projekt, który jest w sprawozdaniu, wypracowali i opowiedzieli się za nim posłowie, tak że od początku do końca mamy tutaj do czynienia z inicjatywą poselską; nawet trochę z przykrością muszę stwierdzić, że zainteresowanie rządu było wyjątkowo skromne w końcowym etapie - przy poprzednich wersjach przeciwstawiał się on pewnym rozwiązaniom, był bardziej aktywny.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#WitMajewski">Wreszcie ze względu na konieczności proceduralne, pani marszałek, bardzo bym prosił o wyrażenie zgody, aby połączone komisje mogły się spotkać jeszcze w czasie tego posiedzenia, tak żebyśmy mogli w piątek ustawę przegłosować. Termin 1 stycznia nieuchronnie się zbliża, drugi termin, 1 lipca 1997 r., też jest terminem bardzo krótkim. Jeżeli ustawa ma spełnić swoją funkcję, to musimy na tym posiedzeniu sfinalizować prace, ażeby dać czas Senatowi i prezydentowi i zakończyć proces ustawodawczy przed końcem br.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#OlgaKrzyżanowska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli komisje będą w stanie te poprawki opracować w czasie tego posiedzenia Sejmu, myślę, że trzecie czytanie będzie się mogło odbyć w ostatnim dniu posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeśli chodzi o skierowanie projektu do komisji, jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (druki nr 1640 i 1959).</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Mieczysława Jedonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MieczysławJedoń">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (druk nr 1640); sprawozdanie to zawarte jest w druku nr 1959.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#MieczysławJedoń">Wysoka Izbo! Komisje rozpatrzyły ten projekt ustawy na posiedzeniach w dniu 20 czerwca i 17 października 1996 r. i wnoszą o uchwalenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#MieczysławJedoń">Wysoki Sejmie! Jako poseł sprawozdawca chciałbym przedstawić podstawowe rozwiązania przewidziane w projekcie ustawy o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe, która będzie dzisiaj rozpatrywana przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#MieczysławJedoń">Chciałbym zacząć od przypomnienia historii realizacji przedpłat na samochody osobowe. W 1981 r., zgodnie z uchwałą nr 49 Rady Ministrów z dnia 26 lutego 1981 r. w sprawie sprzedaży samochodów osobowych dla ludności oraz rozwoju zaplecza motoryzacji, Powszechna Kasa Oszczędności rozpoczęła przyjmowanie od ludności przedpłat na samochody osobowe marki Fiat 126p, FSO 1500 i Polonez.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#MieczysławJedoń">Ogółem przyjęto około 1576 tys. przedpłat. Liczba przyjętych przedpłat znacznie przekraczała możliwości produkcyjne Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu i Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Bielsku Białej - jedynych w tym okresie producentów samochodów osobowych w kraju.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#MieczysławJedoń">W związku z powyższym w realizacji przedpłat wniesionych na poszczególne lata powstały znaczne zaległości. Ostatecznym rokiem realizacji miał być rok 1989.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#MieczysławJedoń">W latach 1982–1989 osoba, która wniosła przedpłatę na dany rok, otrzymywała samochód po cenie detalicznej obowiązującej w dniu 31 grudnia roku, w którym samochód miał być odebrany, bez względu na faktyczny termin odbioru. Powyższa zasada realizacji przedpłat wynikała z przepisów Kodeksu cywilnego i orzecznictwa sądów. Różnica pomiędzy ceną obowiązującą w dniu odbioru a ceną płaconą przez „przedpłatowicza” finansowana była z budżetu państwa poprzez zastosowanie ulg podatkowych dla przedsiębiorstwa „Polmozbyt”, Fabryki Samochodów Osobowych i Fabryki Samochodów Małolitrażowych. W tym okresie zrealizowano 1233,6 tys. przedpłat.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#MieczysławJedoń">System ten działał w miarę sprawnie do roku 1989. Jednakże powstałe w 1989 r. ostre zjawiska inflacyjne uniemożliwiły dalsze utrzymywanie tego systemu sprzedaży samochodów na zaległe przedpłaty. Sfinsansowanie różnicy między ceną detaliczną obowiązującą w dniu odbioru a ceną rzeczywiście płaconą przez kupującego wymagałoby wprowadzenia wysokich dotacji budżetowych. W sytuacji ograniczonych możliwości finansowania z budżetu ważnych celów społecznych wypłacanie wysokich dotacji do samochodów osobowych budziło ogromną krytykę społeczną. Przedpłaty wniesione w 1981 r. byłyby jedynym rodzajem lokaty oszczędności, która nie straciłaby na wartości w wyniku inflacji.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#MieczysławJedoń">W związku z powyższym od 1990 r. zasady realizacji przedpłat zostały zmienione w drodze ustawy. Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 1990 r. osoby, które w 1981 r. wniosły przedpłaty, nabywały samochody po cenach z dnia faktycznego odbioru samochodu, pomniejszonych o bonifikatę stanowiącą 50% ceny samochodu. Osoba rezygnująca z zakupu samochodu otrzymywała zwrot wkładów wraz z oprocentowaniem oraz rekompensatę równą 50% ceny samochodu.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#MieczysławJedoń">Omawiane bonifikaty oraz rekompensaty finansowane były z budżetu państwa w formie dotacji przedmiotowych, oczywiście w ramach środków przeznaczonych na powyższy cel w ustawie budżetowej danego roku.</u>
          <u xml:id="u-67.10" who="#MieczysławJedoń">Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 1990 r. osoby rezygnujące z przedpłat mogły skorzystać z ulgi celnej przy przywozie samochodu z zagranicy. W okresie od 1990 r. do marca 1994 r. zrealizowano ok. 302,6 tys. przedpłat. Jednakże w związku z trudnościami w realizacji dochodów budżetowych oraz ograniczeniem wydatków budżetu państwa realizacja przedpłat w okresie od sierpnia 1991 r. do końca marca 1994 r. odbywała się wyłącznie w formie korzystania ze zwolnienia celnego.</u>
          <u xml:id="u-67.11" who="#MieczysławJedoń">W 1994 r. wznowiono realizację przedpłat, jednakże w związku z zakończeniem produkcji samochodów osobowych marki FSO 1500 oraz w związku z prywatyzacją handlu samochodami, a także innymi czynnikami natury technicznej, zasady realizacji przedpłat wymagały ponownej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-67.12" who="#MieczysławJedoń">Zgodnie z ustawą z dnia 21 stycznia 1994 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe osoby, które wniosły przedpłatę w 1981 r., mają prawo do zwrotu wkładów wraz z oprocentowaniem oraz do otrzymania rekompensaty w wysokości 50% ceny detalicznej samochodu marki Fiat 126p w wersji standard, jeżeli przedpłata dotyczyła tego samochodu, lub 40% ceny samochodu marki Polonez 1500 w wersji podstawowej, jeżeli przedpłata dotyczyła samochodu marki FSO 1500. Wypłata rekompensat odbywa się w ramach środków zaplanowanych w budżecie państwa na dany rok oraz w kolejności wcześniej ustalonej (kolejność ta została ustalona w drodze publicznego losowania).</u>
          <u xml:id="u-67.13" who="#MieczysławJedoń">Ponadto ustawa ta wprowadziła w miejsce zwolnienia celnego możliwość zakupu przez osobę, która zrezygnuje z rekompensaty, nowego samochodu wyprodukowanego w kraju lub nowego samochodu importowanego po cenie obniżonej o bonifikatę w wysokości równej kwocie podatku od towarów i usług zawartego w cenie takiego samochodu, a także zwolnienie z VAT przy indywidualnym imporcie nowego samochodu.</u>
          <u xml:id="u-67.14" who="#MieczysławJedoń">Powyższa możliwość została jednakże dodatkowo ograniczona, a w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-67.15" who="#MieczysławJedoń">1) bonifikaty oraz zwolnienia nie mogły przekroczyć równowartości 50% ceny samochodu Fiat 126p w wersji standard, jeżeli przedpłata dotyczyła tego samochodu, lub 40% ceny samochodu Polonez 1500 w wersji podstawowej, jeżeli przedpłata dotyczyła samochodu FSO 1500;</u>
          <u xml:id="u-67.16" who="#MieczysławJedoń">2) w zakresie samochodów importowanych bonifikaty i zwolnienia mogły być stosowane tylko:</u>
          <u xml:id="u-67.17" who="#MieczysławJedoń">— do samochodów wyprodukowanych przez producentów zagranicznych zaangażowanych w polski przemysł motoryzacyjny,</u>
          <u xml:id="u-67.18" who="#MieczysławJedoń">— do samochodów, które nie zostały zwolnione z cła na podstawie odrębnych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-67.19" who="#MieczysławJedoń">Należy przy tym zaznaczyć, że w zakresie producentów zagranicznych warunki nałożone ustawą spełnia jedynie firma Fiat Auto, Turyn. Trudności budżetowe (na wypłatę rekompensat przyjęto w budżecie 1994 r. kwotę 200 mld starych złotych, tj. 20 mln zł, w 1995 r. przyjęto 30 mln zł, a w 1996 r. — 34 mln zł) oraz ograniczenie ulg w VAT praktycznie do samochodów produkcji krajowej spowodowało zmniejszenie tempa realizacji przedpłat. W okresie od kwietnia 1994 r. do końca 1995 r. zrealizowano około 14,7 tys. przedpłat. Według stanu na dzień 31 grudnia 1995 r. pozostało jeszcze do realizacji 25 056 przedpłat, w tym na samochody: Fiat 126p — 20 521 i FSO 1500 — 4535 przedpłat.</u>
          <u xml:id="u-67.20" who="#MieczysławJedoń">Wysoka Izbo! Ponieważ w 1995 r. zakończono produkcję samochodu Polonez z silnikiem 1500, którego cena detaliczna stanowi podstawę wyliczenia rekompensaty - a także maksymalnej bonifikaty - wystąpiła konieczność następnej zmiany zasad realizacji przedpłat. Pozostawienie obecnie obowiązującej ustawy, bez dokonania zmiany, oznaczałoby, iż kwota rekompensaty (maksymalnej bonifikaty) w przypadku przedpłat wniesionych na samochód FSO 1500 pozostałaby na poziomie z dnia 27 marca 1995 r., tj. 40% ostatnio obowiązującej ceny detalicznej samochodu Polonez z silnikiem 1500 w wersji podstawowej, i w najbliższym czasie zrównałaby się z rekompensatą wypłacaną w przypadku przedpłat na samochody Fiat 126p. Biorąc pod uwagę powyższe oraz uwzględniając możliwość dalszych zmian odnośnie do produkowanych samochodów, w rozpatrywanym przez Wysoką Izbę projekcie ustawy proponuje się ustalenie rekompensat w ujęciu kwotowym. W przypadku przedpłaty wniesionej na samochód Fiat 126p proponuje się kwotę rekompensaty w wysokości 5930 zł, natomiast jeżeli przedpłata dotyczyła samochodu FSO 1500 - w wysokości 8400 zł. Powyższe kwoty zostały wyliczone przy zastosowaniu dotychczasowej zasady, z tym że w przypadku przedpłaty na samochód Fiat 126p za podstawę wyliczenia rekompensaty przyjęto cenę tego samochodu w wersji standard, obowiązującą od dnia 2 września 1996 r., powiększoną o przewidywany wzrost cen samochodów do końca 1996 r. Natomiast w przypadku samochodu FSO 1500 za podstawę przyjęto ostatnio obowiązującą cenę samochodu Polonez z silnikiem 1500 w wersji podstawowej, tj. cenę obowiązującą od dnia 27 marca 1995 r., powiększoną o wskaźnik równy wskaźnikowi rzeczywistego wzrostu ceny samochodu Fiat 126p w wersji standard w okresie do września 1996 r. oraz o dalszy przewidywany wzrost cen samochodów.</u>
          <u xml:id="u-67.21" who="#MieczysławJedoń">W rozpatrywanym przez Wysoką Izbę projekcie ustawy proponuje się, aby kwoty rekompensat począwszy od kwartału następującego po upływie kwartału, w którym weszłaby w życie niniejsza ustawa, były co kwartał waloryzowane w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w minionym kwartale w stosunku do kwartału poprzedzającego miniony kwartał. Kwoty te byłyby również ogłaszane w Monitorze Polskim w drodze obwieszczenia przed rozpoczęciem każdego kwartału. Ponadto w projektowanej ustawie proponuje się pozostawienie formy realizacji przedpłat polegającej na zastosowaniu ulg w VAT przy zakupie nowego samochodu produkcji krajowej lub samochodu importowanego, a także przy indywidualnym imporcie nowego samochodu przez osobę rezygnującą z rekompensaty, z tym że jednocześnie proponuje się rozszerzenie tej możliwości na wszystkie samochody importowane. Utrzymywanie obecnie stosowanych w tym zakresie preferencji dla producentów krajowych i producentów zagranicznych zaangażowanych w polski przemysł motoryzacyjny jest sprzeczne z art. 26 Układu Europejskiego, który zobowiązuje strony układu do powstrzymania się od stosowania jakichkolwiek środków lub praktyk o wewnętrznym charakterze fiskalnym, powodujących pośrednio lub bezpośrednio dyskryminację produktów jednej strony w odniesieniu do podobnych produktów pochodzących z terytorium drugiej strony, z art. 113 Układu Europejskiego, który zakazuje stosowania przez Polskę środków będących podstawą jakiejkolwiek dyskryminacji między państwami członkowskimi, ich obywatelami lub spółkami albo przedsiębiorstwami, a także z art. 6 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, z zasadą równego traktowania podmiotów pochodzących z Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-67.22" who="#MieczysławJedoń">Rozszerzenie możliwości stosowania ulg w podatku VAT na wszystkie samochody importowane może przyspieszyć tempo realizacji przedpłat, co w świetle ograniczonych możliwości budżetowych ma duże znaczenie. Należy przy tym podkreślić, że w budżecie na 1996 r. na sfinansowanie rekompensat przyjęto kwotę 34 mln zł, co pozwoli na sfinansowanie tylko około 6 tys. przedpłat.</u>
          <u xml:id="u-67.23" who="#MieczysławJedoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-67.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał sprawozdawca komisji pan poseł Mieczysław Jedoń.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił w debacie nad tym punktem porządku dziennego wysłuchać 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Tadeusza Matyjka o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Władysław Medwid.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#TadeuszMatyjek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wszystkie merytoryczne uwagi i propozycje do rządowego projektu ustawy o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe zgłosiłem w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD w debacie podczas pierwszego czytania. Dziś chcę zwrócić uwagę Wysokiej Izby tylko na niektóre problemy.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#TadeuszMatyjek">Problem przedpłat na samochody kolejny już raz wraca pod obrady Sejmu. Potwierdza to starą prawdę, że sprawy nie załatwione wcześniej czy później upomną się o swoje prawa. W tym roku minęło już 15 lat od momentu rozpoczęcia tej sprawy. Jest to więc rocznica, którą można by nawet uczcić. W tym przypadku byłoby to jednak wysoce niestosowne.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#TadeuszMatyjek">Historia przedpłat na samochody powinna stanowić memento, przypominać, że nikt, nawet Wysoka Izba, nie może podejmować zobowiązań, o których wie, że w pełni zrealizować ich nie może. W momencie wprowadzenia w życie systemu przedpłat było już wiadomo, że wynikające z niego zobowiązania przekraczają zdolności produkcyjne polskiego przemysłu motoryzacyjnego. Całkowicie system ten załamał się już w 1989 r. - w wyniku wysokiej inflacji, głębokiej recesji i zmiany systemu gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#TadeuszMatyjek">Kolejne ustawy uchwalane przez Wysoką Izbę w latach dziewięćdziesiątych nie do końca rozwiązały problem przedpłat na samochody, chociaż bez nich, co trzeba z całą mocą podkreślić, problem ten byłby boleśnie nabrzmiały.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#TadeuszMatyjek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na szczęście projekt ustawy, który jest przedmiotem naszych obrad, dotyczy już tylko około 50 tys. właścicieli przedpłat. Jeśli chodzi o skalę zjawiska, jest to być może problem nie tak duży. Problemem natomiast jest zaufanie obywateli do swego państwa, a jest ono wówczas, kiedy zobowiązania są w pełni realizowane.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#TadeuszMatyjek">Żyjemy w latach głębokich przemian w życiu społeczno-gospodarczym naszego kraju. Przemiany te nie ominęły także przemysłu motoryzacyjnego. Samochodu Polonez z silnikiem 1500 już się nie produkuje. W poprzednich regulacjach prawnych cena tego samochodu stanowiła właśnie podstawę wyliczenia rekompensaty. Ten właśnie fakt przesądza o potrzebie zmiany zasad realizacji przedpłat.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#TadeuszMatyjek">W projekcie ustawy będącym przedmiotem naszych obrad na podkreślenie zasługuje także fakt, iż wysokość rekompensat byłaby ustalana w wielkościach kwotowych. Ma to bardzo istotne znaczenie. Typy samochodów produkowane w Polsce nie będą już mogły wpływać na realizację zobowiązań wynikających z systemu przedpłat.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#TadeuszMatyjek">Projekt ustawy przewiduje również inne formy rekompensat. Zainteresowani obywatele będą mogli z nich skorzystać. Do tych form zaliczyć można chociażby ulgi w podatku od towarów i usług w przypadku rezygnacji z rekompensaty z tytułu kupna nowego samochodu.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#TadeuszMatyjek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W moim przekonaniu jest to projekt, który po wielu latach powinien doprowadzić do zakończenia procesu realizacji przedpłat na samochody.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#TadeuszMatyjek">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem rządowego projektu ustawy o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe w wersji przedstawionej przez posła sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Tadeusz Matyjek.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Władysława Medwida o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pani poseł Joanna Szafruga-Sypniewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WładysławMedwid">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Właściwie wszystko już tutaj zostało powiedziane przez kolegę posła sprawozdawcę i pana posła Matyjka. I myślę, że moje uwagi będą się tylko ukierunkowywały na pewne - jak pan poseł Matyjek powiedział - memento.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WładysławMedwid">Pierwsza moja uwaga dotyczy tego, że wniesiono projekt 11 kwietnia 1996 r., a jego realizacja nastąpiła dopiero w styczniu 1997 r. Proszę sobie wyobrazić, jak wyglądają różnice cen. W wypadku polskiego fiata 126 mamy już różnicę wynoszącą prawie 7 mln starych złotych, a w wypadku FSO 1500 różnica wynosi prawie 10 mln starych złotych, czyli 1 tys. nowych. Należało się więc zastanowić nad szybkim realizowaniem projektu tejże ustawy. Inflacja z lat 1989–1993 i może części lat późniejszych spowodowała — jak już tutaj mówiono — załamanie się systemu sprzedaży na przedpłaty i przede wszystkim załamanie się również warunków sprzedaży samochodów, jeśli chodzi o rozwój zaplecza motoryzacji oraz sprywatyzowanie i prywatyzowanie od 1989 r. różnych form produkcji tych samochodów. Różnice cen z miesiąca na miesiąc pogłębiały się, a budżet i tak by nie sprostał potrzebom wpłacających, narażając na poważne perturbacje oddziały banków PKO i niektóre odważne banki spółdzielcze. Ale system mógł tutaj zagwarantować taką lokatę oszczędności, która nie powodowałaby utraty wartości w wyniku inflacji.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#WładysławMedwid">W 1990 r. na mocy ustawy zmieniono, jak słyszeliśmy, realizację przedpłat, wprowadzając zwolnienie od cła osób, które sprowadzały z zagranicy samochody prywatnie lub kupowały importowane samochody w kraju, ale rezygnując z przedpłat. Było w tym czasie jeszcze dużo, bardzo dużo nieporozumień i nieprzemyślanych zarządzeń, uchwał. Po sprywatyzowaniu handlu samochodowego oraz zakończeniu produkcji tzw. MR generalnie od 1994 r. wprowadzono mocą aktu prawnego ewentualny zwrot wkładów, przedpłat z oprocentowaniem, z rekompensatami. Można więc było uzyskać tę omawianą tutaj bonifikatę uzależnioną od różnic w przypadku samochodów importowanych. Ustawa przewiduje jednak również zwolnienia z podatku VAT nowych samochodów, przy zachowaniu pewnych reguł importowych.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#WładysławMedwid">Biorąc pod uwagę stosowanie ulg w podatku VAT przy zakupach indywidualnych czy firmowych, minister finansów, Główny Urząd Ceł, Główny Inspektorat Celny i służby skarbowe winny szczególnie zwracać uwagę na możliwość niewpływania dużych sum należnych budżetowi. Pewne preferencje są niezgodne z prawem europejskim, o czym mówił mój kolega, sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#WładysławMedwid">Według Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawiona w omawianym projekcie ustawy forma realizacji przedpłat z meandrami ulg VAT-owskich przyspieszy tempo trwających już prawie 15 lat prac różnych resortów w tym zakresie, a przede wszystkim zostaną spełnione oczekiwania społeczne, dotyczące wprowadzenia ustawy bardziej klarownej i sprawiedliwej.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#WładysławMedwid">Biorąc powyższe pod uwagę, Polskie Stronnictwo Ludowe wnosi o przyjęcie i realizację tego sprawozdania i tak też wypowie się w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Władysław Medwid.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Joannę Szafrugę-Sypniewską o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Ryszard Faszyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przemawiając w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności, pragnę zaznaczyć, że kolejny raz wraca do Sejmu problem związany z realizacją przedpłat na samochody przez osoby, które wniosły te przedpłaty już prawie 15 lat temu. Wraca problem z czasów, kiedy państwo zaciągało w ten sposób kredyt, nie martwiąc się o to, jak i kiedy go spłaci. W demokratycznym państwie prawa przedłużanie w nieskończoność realizacji przedpłat na samochody osobowe i przerzucanie przez państwo będące dłużnikiem ciężaru niewykonania zobowiązania na obywateli wierzycieli - jak zaznacza rzecznik praw obywatelskich - narusza zasadę zaufania do państwa.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Dotychczasowe rozstrzygnięcia, tj. obowiązująca ustawa z dnia 21 stycznia 1994 r., nie rozwiązały tego problemu. Poza tym mimo zaprzestania produkcji poloneza 1500 osoby, które dokonały przedpłat na ten model, nadal otrzymują rekompensatę liczoną według ceny tego samochodu z marca 1995 r., czyli sprzed półtora roku, a więc bez waloryzacji. Według szacunków Ministerstwa Finansów na koniec 1996 r. pozostanie jeszcze sprawa ok. 17 tys. przedpłat.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Projekt ustawy o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe zawiera dwie zmiany. Odchodzi się od zasady liczenia procentowego rekompensaty, którą otrzymują przedpłatowicze od ceny detalicznej samochodu w wersji podstawowej, na który przedpłata została wniesiona, w dniu likwidacji rachunku. Przepis ten zdezaktualizował się, ponieważ, jak już wspominano, samochody, na które dokonano wpłat kilkanaście lat temu, nie są już produkowane, a więc nie można z nimi wiązać rekompensaty. Zgodnie z nową ustawą osoby likwidujące rachunki przedpłat będą otrzymywały już rekompensatę waloryzowaną co kwartał wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Zmiana druga polega na rozszerzeniu możliwości zakupu pojazdu z ulgą w VAT. Dotyczy to nowych pojazdów sprowadzanych z zagranicy, a nie, jak było do tej pory, tylko nowych pojazdów importowanych, ale wyprodukowanych przez producentów zaangażowanych w krajową produkcję samochodów, czyli inwestujących de facto w Polsce. Według rządu także takie ograniczenie niepotrzebnie zawężało możliwości skorzystania przy realizacji przedpłaty z ulgi w VAT, co przy zakupie np. tańszego samochodu jest korzystniejsze dla budżetu.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">W ustawie budżetowej na 1997 r. planuje się kwotę 79 600 000 zł na realizację wypłat rekompensat, co przy ich cokwartalnej waloryzacji powinno pozwolić na sfinansowanie ok. 10 tys. przedpłat. Od tego, jakie kwoty pojawią się w budżetach w latach następnych i jaka liczba osób skorzysta z ulgi w VAT przy zakupie samochodu, zależeć będzie to, czy ostatnie sprawy osób, które wniosły przedpłaty, zostaną załatwione jeszcze w tym stuleciu czy już w XXI w. Cóż, długi zaciągnięte dość frywolnie przez rząd przed 1989 r. przyjdzie nam jeszcze spłacać przez jakiś czas, ale być może nauczy nas to nie wierzyć obietnicom bez pokrycia.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mój klub popiera projekt ustawy o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe, mając nadzieję, że ustawa przyspieszy rzeczywistą realizację przedpłat wniesionych w 1981 r.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Joanna Szafruga-Sypniewska.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Ryszarda Faszyńskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Ryszard Olszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#RyszardFaszyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kwestia przedpłat na samochody wraca do tej Izby periodycznie, ostatnio co roku, i jak każdy nie rozwiązany problem będzie tak długo istnieć, aż doczeka się rozwiązania. Myślę jednak, że jesteśmy na najlepszej drodze do tego, żeby tę sprawę zamknąć, bo jeżeli na 24 tys. przedpłat choćby 6 tys. będzie zrealizowanych w taki czy inny sposób, to jest to 1/4.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#RyszardFaszyński">Jeśli chodzi o drugi problem zobowiązań państwa - myślę o książeczkach mieszkaniowych - to nawet, zdaje się, nie ma co marzyć, żeby przy decyzjach, jakie są podejmowane, można było mówić chociażby o 10-procentowej realizacji zobowiązań państwa.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#RyszardFaszyński">Unia Pracy w pewnym stopniu kwestionuje założenie, które daje priorytet przedpłatom na samochody osobowe. Nie dlatego, że tym ludziom rekompensaty się nie należą, nie dlatego, że nie są pokrzywdzeni, tylko dlatego, że - zdaniem Unii Pracy - w hierarchii potrzeb życiowych jednak mieszkanie jest ważniejsze od samochodu i sprawa mieszkań tylko z tego jednego powodu powinna być priorytetowa.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#RyszardFaszyński">Sprawa książeczek samochodowych, przedpłat to sprawa kilkunastoletnia. To bardzo długi czas. Znowu jednak porównajmy to z książeczkami mieszkaniowymi, których spora część liczy sobie lat 30, które 20 lat temu, kiedy przedpłaty na samochody jeszcze w ogóle nie istniały, już zostały przedstawione do realizacji, po zgromadzeniu wkładu, w spółdzielni. I cały czas w tej sprawie nawet takich rozwiązań, jakie w stosunku do przedpłat na samochody rząd przedstawia, nikt nie proponuje. Oczywiście książeczek mieszkaniowych jest dużo więcej, kwoty, o jakich trzeba by było rozmawiać, są dużo wyższe, ale tak jak w wypadku przedpłat, ten argument działa tylko wtedy, kiedy byśmy chcieli załatwić problem w rok i w rok wszystkie zrealizować. W wypadku przedpłat sukcesywnie przewidywane są w budżecie państwa środki, które umożliwiają sukcesywne otrzymywanie rekompensat. Zdaniem Unii Pracy niezrozumiałe jest to, że rząd nie przedstawia analogicznego mechanizmu w stosunku do książeczek mieszkaniowych, że jest utrzymywany priorytet dla przedpłat.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#RyszardFaszyński">Projekt ustawy jest w zasadzie nowelizacją techniczną. Mimo że jest to nowa ustawa, tak naprawdę chodzi głównie o zaprzestanie produkcji samochodu Polonez 1500. Tym, którzy wnieśli przedpłaty, rekompensaty się należą. Dlatego też generalne uwagi na temat zobowiązań państwa wobec obywateli, które zgłosiłem jakby trochę obok tego jednego rodzaju zobowiązania, powodują, że Unia Pracy popiera tę techniczną nowelizację, akceptuje ją. To jest krzywda, strata, którą należy wyrównać. Natomiast bardzo dobrze by było, żeby rząd pomyślał także o obywatelach, którzy również w ten sam sposób ponieśli straty - też zbierali na książeczkach, też leżą u nich te książeczki, a różnica polega tylko na tym, że nie były to książeczki samochodowe, lecz książeczki mieszkaniowe i dobrze by było tak samo popatrzeć na obie te grupy obywateli.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Ryszard Faszyński.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Ryszarda Olszewskiego o zabranie głosu w imieniu klubu BBWR i KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#RyszardOlszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Nie ma przedstawicieli rządu, mimo to rządowi dedykuję wystąpienie, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: Jest, jest przedstawiciel rządu.)</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest cały czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Jest pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#RyszardOlszewski">Przepraszam, panie ministrze. Również witam - nie zauważyłem.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#RyszardOlszewski">Rekompensaty samochodowe to czubek góry lodowej zobowiązań. Klub Parlamentarny BBWR i KPN uważa, że inicjatywa rządu będąca próbą doprecyzowania regulacji dotyczącej przedpłat na samochody osobowe (druk nr 1640) w samym założeniu jest właściwa. W jakimś stopniu zostaną naprawione krzywdy obywateli, którzy zawierzyli państwu. Podpisując umowę, a zarazem deponując pieniądze, robiono to w przeświadczeniu, że zgodnie z umową można będzie otrzymać samochód, co zarazem przyczyni się do rozwoju polskiej motoryzacji. Państwo obracało potężną ilością pieniędzy obywateli, ratując przed bankructwem krajowych producentów samochodów. Do dziś my wszyscy podatnicy musimy ponosić konsekwencje nie przemyślanych umów na przedpłaty samochodowe. Te środki miały przyczynić się do rozwoju polskiej motoryzacji, a brutalna rzeczywistość uzmysłowiła nam istotę i konsekwencję realizacji jedynie słusznej drogi rozwoju przemysłu motoryzacyjnego wyznaczonej przez partię mieniącą się przewodnią siłą narodu.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#RyszardOlszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wraz z zapoczątkowanymi zmianami ustrojowymi w 1989 r., wcześniej mimo propagandy prowadzonej przez PPR, a następnie PZPR, wielokrotnie podkreślany był i jest aspekt ciągłości historycznej państwa polskiego. Na świecie, również w Polsce, zmieniają się rządy, co nie zwalnia państwa z obowiązku realizacji zobowiązań wobec obywateli.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#RyszardOlszewski">Problem wniesienia przedpłat na samochody nie stanowi pierwszoplanowego problemu społecznego. Do nie rozwiązanych do dzisiaj problemów zaliczyć należy m.in. sprawę wykupu przez obecny skarb państwa Rzeczypospolitej przedwojennych papierów wartościowych emitowanych przez państwo w okresie międzywojennym, dotyczy to obligacji. Problemem nie rozwiązanym do dziś jest także sprawa waloryzacji środków zgromadzonych przez obywateli naszego państwa w ramach wkładów na rzecz spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego, a także waloryzacja środków gromadzonych w ramach funduszy Państwowego Zakładu Ubezpieczeń, obecnie przemianowanego na Powszechny Zakład Ubezpieczeń, to jest m.in. funduszu posagowego, tzw. rent odroczonych czy ubezpieczeń na wypadek śmierci. Kłania się tu również reprywatyzacja. Właśnie z tak istotnymi problemami zwracają się obywatele, z dramatycznym pytaniem, czy kolejne rządy celowo unikają działań zmierzających do uregulowania prawnego tych problemów, licząc na to, że z uwagi na podeszły wiek wierzycieli wraz z ich zgonem problem sam się rozwiąże.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#RyszardOlszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Widzimy, że rząd podjął próbę wywiązania się ze zobowiązań, jakie niosą przedpłaty na samochody. Jestem przekonany, że waloryzacja przedpłat samochodowych jest jednym z pierwszych działań podjętych przez rząd Rzeczypospolitej w celu uregulowania zobowiązań zaciągniętych przez poprzednie ekipy wobec obywateli państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#RyszardOlszewski">Klub Parlamentarny BBWR i KPN był i jest za regulacjami prawnymi, które naprawiają krzywdy obywateli państwa polskiego. Dlatego też mając na uwadze rychłe unormowanie spraw przedstawionych wcześniej, Klub Parlamentarny BBWR i KPN będzie głosował za przyjęciem przez Wysoką Izbę proponowanego projektu ustawy (druk nr 1959).</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Ryszard Olszewski.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Eugeniusza Janułę o zabranie głosu w imieniu Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#EugeniuszJanuła">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Obowiązująca w niektórych kongregacjach zakonnych zasada memento mori powinna również obowiązywać polityków, szczególnie tych, którzy myślą nie tylko kategoriami: od jednych do drugich wyborów, ale którzy myślą o społeczeństwie, o państwie. Faktem jest, że dyskutując dzisiaj o sprawie sprzed około 15 lat, narażamy się w pewnym momencie na śmieszność, dlatego że jeżeli spojrzymy dzisiaj na problemy rynku samochodowego, to raczej jest nadwyżka podaży nad popytem, różne firmy samochodowe prześcigają się w sposobach prowadzenia marketingu, przekonując o tym, że jedne samochody są lepsze od drugich, a problem, który 15 lat temu był jednym z problemów newralgicznych, dzisiaj nie występuje.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#EugeniuszJanuła">Jest i drugi wymiar tego samego zjawiska - są to zobowiązania zaciągnięte przez państwo. Oczywiście można powiedzieć, że rację mieli ci, którzy mówili, że państwo zaciągało w ten sposób kredyt, tani kredyt, ale tak robiło nie tylko państwo polskie, tak robiło wiele innych państw, jest to jedna z metod ekonomicznych. Problem jest inny, należy go rozpatrywać w kategoriach sprawiedliwości społecznej. Państwo do dzisiaj nie wywiązało się ze swoich zobowiązań wobec ludzi, którzy w swoim czasie dokonali przedpłaty, mając nadzieję, że otrzymają w perspektywie 3–4 lat samochód — aczkolwiek jakościowo te zobowiązania muszą być zupełnie inne. Nie dramatyzujmy, nie róbmy z tej sytuacji problemu decydującego niemal o życiu lub śmierci społeczeństwa. Jest to problem praw nabytych, problem sprawiedliwości społecznej i powinien być rozwiązany. Dlatego też zasada zaproponowana w imieniu komisji przez pana posła sprawozdawcę, żeby kwoty rekompensat były waloryzowane co kwartał, jest zdaniem Nowej Demokracji metodą dobrą. Sądzimy, że jeżeli uchwalimy tę ustawę, to problem, który dotyczy dzisiaj jeszcze około 50 tys. obywateli, w ciągu około dwóch lat w jakiś sposób się rozwiąże, ale nie może to dziać się mechanicznie, automatycznie, tylko Wysoka Izba jako prawodawca, jako reprezentacja obywateli musi się w tej kwestii wypowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#EugeniuszJanuła">Natomiast, Wysoka Izbo, sądzę, że nie ma sensu — już o tym mówiłem — w wypadku tego problemu rozrywać szat na sposób rejtanowski, bo oczywiście że mieszkanie należące do trzech dóbr podstawowych jest ważniejsze od samochodu, jak również faktem jest, że samochodów, które kiedyś były nowoczesne, już się nie produkuje. Myślę, i tak to stawiam w imieniu Nowej Demokracji, że problem przedstawiony w stanowisku komisji jest postawiony dobrze i że w ciągu niezbyt długiego czasu mamy szansę, nie tylko my, ale również rząd, ten nabrzmiały kiedyś dawno, ale w dalszym ciągu dla pewnej grupy obywateli istotny problem rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Pan poseł, rozumiem, w trybie zapytania?</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: Tak, pytanie do pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#JanŚwirepo">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Pozostało jeszcze ok. 20 tys. przedpłat. Ustawa reguluje wielkość bonifikaty, a także rekompensat. Ustalono także sposób waloryzacji kwartalnej. Moje pytanie: Jak rząd przewiduje (i w jakim przedziale czasowym) zrealizować to zobowiązanie, ile jeszcze lat to będzie trwało i ile będzie kosztowało szacunkowo w rachunku narastającym? Czy rząd ma szacunek, z jakich form realizacji przedpłat właściciele będą korzystali najwięcej. A więc chodzi tu o rekompensatę, zakup nowych samochodów produkcji krajowej, sprowadzanie z zagranicy. Która z tych form jest bardziej korzystna dla rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę, pan poseł Adamski.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że też pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WładysławAdamski">Pytanie do pana ministra. Z posiadanych przeze mnie informacji wynika, że rząd nie sprzeciwia się wnoszonej tu propozycji nowelizacji ustawy. Rozumiem w związku z tym, panie ministrze, iż przeprowadzone zostały pewne symulacje skutków funkcjonowania tej ustawy, jeśli byłaby ona zaaprobowana przez Sejm i weszłaby w życie. Chciałbym zapytać o te konsekwencje i uściślić pytanie, które również przed chwilą zostało postawione: Jak szacunkowo ocenia się skutki finansowe wejścia w życie ustawy konkretnie w przyszłym roku? Jesteśmy bowiem w trakcie prac nad budżetem państwa na rok przyszły. Bardzo ważne jest też postawienie kwestii, kiedy rzeczywiście zamknie się proces związany z funkcjonowaniem w sposób realny przedpłat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Waldemara Manugiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WaldemarManugiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Postaram się odpowiedzieć na te dwa pytania. Może to nie będzie akurat zadowalająca odpowiedź, ale taka, jaka jest możliwa. Trudno powiedzieć, w jaki sposób zachowa się osoba, do której ta ustawa jest adresowana: czy zechce skorzystać z możliwości uzyskania rekompensaty, czy z tej drugiej formy, jaka jest przewidziana w projekcie ustawy, czyli dokonać zakupu samochodu i skorzystać z preferencji podatkowej polegającej na tym, że jego cena zostanie obniżona o kwotę VAT. W związku z tym odpowiedź na pytanie, ile osób oczekujących w systemie przedpłat na samochody zechce skorzystać z tego rozwiązania w 1997 r. i w latach następnych, jest naprawdę bardzo trudna. Natomiast skutki finansowe globalnie łatwo policzyć. Jeżeli jest określona kwota rekompensaty w przypadku fiata 126p oraz fiata 125p i poloneza, bo to cena zamienna, i na koniec września 1995 r. zostało ok. 25 tys. przedpłat nie zrealizowanych, z tego 4 tys. z małym ogonkiem dotyczy fiatów 126p, reszta fiatów 125, to skutki finansowe oczywiście są łatwe do wyliczenia. Natomiast nie potrafię odpowiedzieć precyzyjnie, jak to się może rozłożyć w czasie. Nie potrafię. Wydaje mi się, że ta regulacja, która została zaproponowana, jest na tyle atrakcyjna, że zdecydowana większość osób prawdopodobnie zrezygnuje z rekompensaty na rzecz skorzystania z ulgi podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WaldemarManugiewicz">I teraz pytanie. Gdyby tak się stało, że wszystkie osoby, które oczekują na samochody w ramach tego systemu, zechcą w 1997 r. skorzystać tylko i wyłącznie z ulgi VAT-owskiej, czy ta kwota wstrząśnie budżetem, czy też nie? Sądzę, że skutki finansowe z tego tytułu są, jeśli chodzi o dochody, o których mówimy, czy też planowane dochody w budżecie na 1997 r., kwotą niewielką, nieistotną z tego punktu widzenia, natomiast załatwiają bardzo istotny problem społeczny. Tu był podnoszony problem nie tylko przedpłat na samochody, ale i książeczek mieszkaniowych, i szeregu innych zobowiązań, które w ramach sukcesji przechodzą z rządu na rząd. Trzeba się wywiązać z tych zobowiązań. Dlatego wydaje mi się, że nawet jeżeli przyjmiemy takie założenie, że wszystkie osoby, czyli ok. 25 tys., zechciałyby w 1997 r. skorzystać z preferencji, jakie wynikają z tej ustawy, to w sposób mało znaczący wpłynie to na wielkość wpływu z podatku od towarów i usług. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#WaldemarManugiewicz">Jeżeli potrzebne byłyby jakieś dodatkowe wyjaśnienia, to bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Mieczysława Jedonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MieczysławJedoń">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym serdecznie podziękować za poparcie wszystkich klubów. Sądzę, że tym samym ta ustawa będzie mogła wejść szybciej w życie. Jednocześnie chciałbym odpowiedzieć, dlaczego tak długo to trwało. Faktycznie projekt wpłynął w kwietniu. Komisja miała spotkanie 20 czerwca, a tylko dlatego, że zwróciliśmy się do pana prezesa Głównego Urzędu Statystycznego o prawidłowe wyliczenie, jaka będzie kwota rekompensaty, a więc było to spowodowane dokładniejszą analizą tego projektu ustawy. Jeszcze raz serdecznie dziękuję za poparcie.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (druki nr 1900 i 1958).</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Joannę Szafrugę-Sypniewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Zmiana dotyczy faktycznie jednego artykułu - chodzi o pkt 13 w art. 4 ust. 1. Zmiana ta przewiduje zwolnienie od podatku od spadków i darowizn w wypadku, gdy przedmiotem spadku lub darowizny jest budynek mieszkalny, przy czym zwolnienie odnosi się jedynie do tej części budynku, która zajmowana jest przez najemców płacących czynsz regulowany w rozumieniu ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Zakłada się wprowadzenie dwóch zmian. Pierwsza z nich polega na rozszerzeniu zakresu podmiotowego zwolnienia. Do tej pory zwolnieni od podatku są podatnicy zaliczani do pierwszej grupy podatkowej, po zmianie będą to wszystkie osoby. Druga zmiana rozszerza zakres przedmiotowy regulacji. Do tej pory zwolnienie przysługuje jedynie w wypadku spadkobrania, po zmianie tego przepisu będzie ono przysługiwało także w razie otrzymania budynku lub jego części w drodze darowizny. Oczywiście zmiany te dotyczą tylko i wyłącznie budynków lub ich części zajmowanych przez najemców, którzy płacą czynsz regulowany.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Komisje uznały, że za taką regulacją przemawiają względy natury społecznej, ponieważ wpływy z czynszu regulowanego nie są w stanie pokryć wydatków związanych nawet z bieżącym utrzymaniem budynku, nie mówiąc już o remontach, które są niezbędne do przeprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Wprowadzenie zmian w ustawie o podatku od spadków i darowizn umożliwi szybsze obejmowanie budynków przez nowych właścicieli, a co za tym idzie, przyczyni się do co najmniej utrzymania substancji mieszkaniowych w nie pogorszonym stanie i stworzy możliwości szybszego przeprowadzania remontów w tych budynkach.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Mając powyższe na uwadze, wnoszę w imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o uchwalenie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu przedłożonym w sprawozdaniu połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Steca o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Józef Gruszka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko odnośnie do sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#StanisławStec">Projekt ustawy zmierza do wprowadzenia dwóch zmian. Pierwsza zmiana polega na rozszerzeniu na wszystkie osoby zakresu podmiotowego zwolnienia od podatku podatników zaliczonych do pierwszej grupy podatkowej. Natomiast druga zmiana rozszerza zakres podmiotowy regulacji. Zwolnienie od podatku według projektu przysługiwać będzie nie tylko z racji spadkobrania, lecz również w razie otrzymania budynku lub jego części w drodze darowizny. Bez zmian zostaje zasada, że zwolnienie z podatku przysługuje jedynie w odniesieniu do tej części uzyskanego budynku, która jest zajmowana przez najemców opłacających czynsz regulowany.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#StanisławStec">Za przyjęciem zmiany ustawy o podatku od spadków i darowizn przemawiają względy natury społecznej. Wpływy z czynszu regulowanego nie zapewniają pokrycia wydatków związanych z kosztami remontów, a stan techniczny tych budynków często wymaga podjęcia zdecydowanych kroków zmierzających do jego poprawy. W związku z tym propozycje zmian w ustawie o podatku od spadków i darowizn zmierzają do tego, aby osoby, które w drodze darowizny lub spadku uzyskują budynek lub część budynku, w którym mieszkają osoby trzecie na podstawie ustawy o najmie lokali mieszkalnych, nie były obciążane dodatkowo kosztami podatku.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Stec.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Józefa Gruszkę o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pani poseł Joanna Szafruga-Sypniewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JózefGruszka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przedstawiony w sprawozdaniu połączonych komisji projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, dotyczący zwolnienia z tego podatku osób, które nabyły w drodze spadku lub darowizny budynek zajęty przez osoby trzecie, jest rozwiązaniem szczegółowym, aczkolwiek bardzo ważnym co najmniej z dwóch powodów.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JózefGruszka">Po pierwsze, dotyczy bardzo ważnej dziedziny gospodarczej, a mianowicie gospodarki zasobami mieszkaniowymi. W naszym kraju sytuacja w zakresie mieszkalnictwa jest trudna i dlatego wszystkie rozwiązania dążące do jej poprawy są wskazane. W konkretnej sytuacji, najogólniej mówiąc, chodzi o zainteresowanie obdarowanego substancją mieszkaniową, którą nabył w drodze spadku lub darowizny. Stan techniczny tych budynków najczęściej jest bardzo zły, jeśli nie powiedzieć: krytyczny.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#JózefGruszka">Dochody z wynajmu takiej substancji mieszkaniowej też są niewysokie i nie rokują nadziei na poprawę zasobów mieszkaniowych. Dlatego obciążenie nabywcy podatkiem powoduje brak zainteresowania z jego strony szybkim zalegalizowaniem otrzymanej substancji, a z drugiej strony taki stan prawny, gdy nabywca trochę zwleka z legalizacją, powoduje, że ewentualne inwestycje w tę substancję są opóźniane, co powoduje dalszą dekapitalizację zasobów.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#JózefGruszka">Po drugie, proponowana nowelizacja rozszerza zakres przedmiotowy regulacji wśród podatników, to znaczy obejmuje nie tylko osoby, które nabywają budynek mieszkalny w drodze spadku, ale również w drodze darowizny.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#JózefGruszka">Ze społecznego punktu widzenia rozszerzenie zwolnienia podatkowego w zakresie prezentowanym przez sprawozdanie, aczkolwiek obniża dochody budżetowe, jest jednak uzasadnione. Pozwoli na zwiększenie zainteresowania nowego właściciela nabytą substancją mieszkaniową, a co za tym idzie - zachęci go do inwestowania, co poprawi gospodarkę zasobami.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#JózefGruszka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, popiera stanowisko połączonych komisji: Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej zawarte w druku nr 1958 i będzie głosował za przyjęciem przedstawionej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Józef Gruszka.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Joannę Szafrugę-Sypniewską w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Aumiller.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przemawiając w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności, pragnę zaznaczyć, iż nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn została wniesiona do laski marszałkowskiej przez posłów mojego klubu, wobec czego klub mój będzie głosował oczywiście za przyjęciem proponowanej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Jak już powiedziano, ma ona na celu rozszerzenie zakresu zwolnienia od podatku przewidzianego art. 4. Wpływy z czynszu regulowanego rzeczywiście nie są w stanie pokryć ani utrzymania bieżącego, ani tym bardziej remontów. Ze społecznego punktu widzenia przyjęcie proponowanej zmiany umożliwi gospodarowanie zasobami mieszkaniowymi, a na pewno go nie utrudni. Mamy nadzieję, iż nowi właściciele uzyskają w ten sposób możliwości, a także środki na przeprowadzenie chociażby podstawowych, niezbędnych remontów.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#JoannaSzafrugaSypniewska">Jak już powiedziałam, będziemy głosowali za przyjęciem tej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Joanna Szafruga-Sypniewska.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy nie ma pana posła Andrzeja Aumillera?</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie, to proszę o zabranie głosu pana posła Pawła Saara w imieniu klubu BBWR i KPN.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PawełSaar">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN, który mam zaszczyt reprezentować, pragnę przedstawić stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy nowelizującej ustawę o podatku od spadków i darowizn (druki nr 1900 i 1958).</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PawełSaar">Naszym zdaniem motywy obydwu zmian zawartych w nowelizacji ustawy są przekonywające. W zakresie, w jakim czynsz jest regulowany, słuszne jest poszerzenie zwolnienia od podatku, zarówno co do podmiotów korzystających ze zwolnienia, jak też co do tytułu prawnego przejścia prawa własności budynków mieszkalnych. Nie można bowiem żądać podatku wtedy, gdy wskutek regulacji czynszu właściciel nie tylko nie ma pożytku z własności, ale musiałby jeszcze dokładać z własnych środków na utrzymanie budynku w stanie nadającym się do użytkowania. Z tych względów, podzielając całkowicie pozytywny wniosek komisji sejmowych, klub nasz w głosowaniu poprze proponowaną zmianę.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Paweł Saar.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#komentarz">(Poseł Władysław Adamski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, panie pośle, że w formie pytania?</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#komentarz">(Poseł Władysław Adamski: Tylko i wyłącznie, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WładysławAdamski">Panie ministrze, chciałbym zwrócić się do pana z pytaniem, w jaki sposób omawiane dziś zwolnienie podatkowe wpłynie na finanse gmin. Jaka jest skala tej kwestii? Czy konsultowano się w tej sprawie z gminami? Jaka była ocena ewentualnie zainteresowanych tą nowelizacją?</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WładysławAdamski">Oczywiście w celu rozwiania wszelkich wątpliwości dodam, że popieram całkowicie tę nowelizację. Chciałbym jednak prosić pana o dodatkowe informacje, które pozwolą na bardziej całościowe spojrzenie na problem, chociażby po to, by móc wszystkim zainteresowanym - i tym na sali, i poza salą - obserwującym debatę odpowiedzieć na pytanie, czy znowu nie pojawi się sytuacja, że gminy w jakiś sposób będą protestować i kierować sprawy do odpowiednich instytucji, uważając, że ich finanse są w taki czy inny sposób uszczuplane. Proszę uprzejmie o wyjaśnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#OlgaKrzyżanowska">W takim razie proszę bardzo o udzielenie odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Waldemara Manugiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WaldemarManugiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Co prawda jest to druga ustawa i podobne pytanie merytoryczne, jeżeli chodzi o skutki finansowe. Mógłbym odpowiedzieć w sposób bardzo prosty: nie była to inicjatywa rządowa, w związku z tym takie symulacje nie zostały przeprowadzone. Natomiast patrząc realnie na skalę problemu i na ewentualną utratę dochodów (bo wpływy z podatku od spadków i darowizn, jak pan poseł był uprzejmy zauważyć, stanowią w 100% dochód budżetu gmin), wydaje mi się, że byłby to niewielki uszczerbek dochodów gmin z uwagi na to, że praktycznie ani darowizn tego typu obiektów mieszkalnych czy nieruchomości, ani dziedziczenia z tytułu spadku w zasadzie nie było, w związku z czym gminy i tak nie uzyskiwały z tego tytułu dochodów, bo nikt nie chciał otrzymać jako darowizny czegoś, do czego musiał dopłacać. Wydaje mi się więc, że skala problemu jest wręcz niewielka. Natomiast jeżeli przekładamy to na pieniądze i ewentualne obniżenie dochodów gmin z tego tytułu, jest to chyba promil wszystkich dochodów, jakie uzyskują gminy. Nie potrafię bardziej precyzyjnie odpowiedzieć. Nie konsultowałem tego oczywiście z samorządami. Ta nowela, propozycja zmiany ustawy o podatku od spadków i darowizn, i wprowadzenie tego dodatkowego zwolnienia, znana jest od dłuższego czasu, ale do tej pory protestów nie było tak jak w przypadku zmiany ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, mam na myśli oczywiście podatek od nieruchomości, który wzbudził tyle kontrowersji z uwagi na inne przesądzenia merytoryczne, niż to wynikało z przedłożenia rządowego, ale to jest inny problem.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WaldemarManugiewicz">Reasumując moją wypowiedź, wydaje mi się, że jeśli chodzi o dochody budżetów gmin, ulga zaproponowana w noweli do ustawy o podatku od spadków i darowizn nie wpłynie w żaden sposób na wysokość dochodów gmin i w związku z tym nie spowoduje również kłopotów z wydatkowaniem środków, jakie są kumulowane przez gminy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Do głosowania nad tym punktem porządku dziennego przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (druki nr 792 i 1939).</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Krystynę Ozgę.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma pani poseł...</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, ogłaszam 10-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo powiadomić wszystkie kluby, że jednak toczy się debata sejmowa i żeby panowie posłowie biorący udział w dyskusji byli uprzejmi pojawić się na sali.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd na cały kraj.)</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 33 do godz. 12 min 45)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przypominam, że przystąpiliśmy do rozpatrywania punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (druki nr 792 i 1939).</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Krystynę Ozgę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#KrystynaOzga">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W 1991 r. Sejm uchwalił ustawy pożarnicze: o ochronie przeciwpożarowej i o Państwowej Straży Pożarnej. Zakładany w ustawach pożarniczych system ochrony przeciwpożarowej jako element powszechnego bezpieczeństwa państwa odpowiadał ówczesnym i aktualnym transformacjom społeczno-gospodarczym Polski. Dotychczasowy okres funkcjonowania tej zawodowej służby potwierdził słuszność koncepcji jej utworzenia.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#KrystynaOzga">W listopadzie i grudniu 1994 r. wpłynęły do laski marszałkowskiej poselskie projekty ustaw nowelizujących ustawy pożarnicze. Już w styczniu 1995 r. odbyło się pierwsze czytanie obu projektów. Prace nad nowelizacją ustawy o ochronie przeciwpożarowej zostały zakończone w podkomisji. Sprawozdanie o tym projekcie czeka na rozpatrzenie na posiedzeniu połączonych komisji. Dziś w imieniu i z upoważnienia Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przestawić Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (przedłożony w druku nr 792) w wersji przyjętej na posiedzeniu połączonych komisji w dniu 16 października 1996 r. (druk nr 1939).</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#KrystynaOzga">Przedmiotowy projekt poselski jest wynikiem blisko dwuletnich prac z udziałem przedstawicieli rządu, w tym zwłaszcza komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej, związków zawodowych funkcjonujących przy Państwowej Straży Pożarnej i Stowarzyszenia Pożarników Polskich. Istotny wkład pracy nad projektem wniósł także Zespół Poselski Strażaków. Znaczący wpływ na obecny kształt projektu wywarła debata sejmowa w czasie pierwszego czytania projektu ustawy. W efekcie uwzględnienia szeregu propozycji i uwag zgłoszonych w trakcie debaty i późniejszych prac w podkomisji sejmowej przedkładana wersja projektu w sposób znaczący różni się od pierwotnego przedłożenia poselskiego. Zasadniczą kwestią było wypracowanie takich rozwiązań, które w sposób optymalny uwzględniłyby stanowiska strony rządowej i związkowej. Stwierdzam, że ten cel udało nam się osiągnąć.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#KrystynaOzga">Generalnie prezentowana propozycja zmian ustawy o Państwowej Straży Pożarnej zmierza do uzupełnienia zakresu realizowanych zadań tej formacji jako całości oraz poszczególnych organów i jednostek organizacyjnych. Szereg zmian dotyczy usprawnienia funkcjonowania tej formacji. Przewiduje się również unifikację Państwowej Straży Pożarnej z pozostałymi mundurowymi pionami resortu spraw wewnętrznych w zakresie pragmatyki służbowej. Te zmiany umożliwią funkcjonowanie PSP jako równoprawnej z Policją i Strażą Graniczną formacji resortu.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#KrystynaOzga">Z uwagi na to, iż projekt zawiera aż 71 poprawek, prezentując go ograniczę się do najważniejszych i zasadniczych kwestii, pomijając poprawki natury porządkowej i redakcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#KrystynaOzga">Uwzględniając założenia projektu, w poprawkach nr 1, 2 i 3 uzupełnia się i doprecyzowuje podstawowy katalog zadań PSP m.in. poprzez wyszczególnienie wśród jej zadań nadzoru nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych, organizowania i prowadzenia akcji w czasie klęsk żywiołowych oraz prowadzenia prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Uzupełnia się rodzaje ratownictwa, którymi zajmuje się PSP w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, o ratownictwo ekologiczne oraz o ratownictwo medyczne. Jednocześnie uzupełnia się katalog jednostek organizacyjnych PSP o ośrodki szkolenia, które obok szkół pożarniczych kompleksowo realizować będą szkolenie kadr Państwowej Straży Pożarnej i ochrony przeciwpożarowej ze szczególnym uwzględnieniem szkolenia ochotniczych straży pożarnych.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#KrystynaOzga">Poprawki nr 4, 5 i 6 dotyczą usprawnienia funkcjonowania tej formacji poprzez rozszerzenie zakresu działań komendanta głównego oraz wojewódzkich i rejonowych komend Państwowej Straży Pożarnej. Na przykład w zakresie działania komendanta głównego brakowało nadzoru nad działalnością komendantów szkół i dyrektorów jednostek badawczo-rozwojowych.</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#KrystynaOzga">Poprawki nr 10 i nr 11 stwarzają formalnoprawne możliwości czynnego udziału szkół pożarniczych i ośrodków szkolenia Państwowej Straży Pożarnej w formie jednostek taktycznych w akcjach ratowniczych oraz używania podczas akcji ratowniczych zwierząt, w tym zwłaszcza psów tropiących.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#KrystynaOzga">W poprawce nr 12 wprowadza się powszechną zasadę odpowiedzialności skarbu państwa w przypadku doznania przez osoby fizyczne uszczerbku na zdrowiu lub w mieniu w związku z uczestnictwem w działaniach ratowniczych organizowanych przez Państwową Straż Pożarną - na zasadach określonych przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Przyjmuje się więc rozwiązania analogiczne do rozwiązań pozostałych pionów resortu, eliminując tym samym istniejącą lukę prawną.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#KrystynaOzga">W ramach kolejnych poprawek projekt zmierza do unifikacji Państwowej Straży Pożarnej z pozostałymi umundurowanymi pionami resortu spraw wewnętrznych w zakresie pragmatyki służbowej. Te zmiany umożliwią funkcjonowanie PSP jako równoprawnej z Policją, Strażą Graniczną formacji resortu z zachowaniem pewnych odrębności.</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#KrystynaOzga">Poprawka nr 15 stwarza możliwość powierzania realizacji zadań w zakresie ochrony przeciwpożarowej strażakowi o wysokich kwalifikacjach zawodowych w instytucjach o szczególnym znaczeniu dla funkcjonowania państwa, takich jak: Sejm, Senat, Kancelaria Prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#KrystynaOzga">W poprawce nr 20 wprowadza się etaty stopni i uzależnienie nadania wyższego stopnia od zajmowanego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#KrystynaOzga">Poprawka nr 21 przywraca instytucję opiniowania służbowego i tym samym uzupełnia katalog przyczyn warunkujących zwolnienie ze służby poprzez wprowadzenie możliwości zwalniania strażaka w razie niewywiązywania się z obowiązków służbowych w okresie odbywania służby stałej, stwierdzonego w dwóch kolejnych opiniach, między którymi upłynęło co najmniej sześć miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-106.13" who="#KrystynaOzga">W poprawce nr 23 przywraca się instytucję przeniesienia służbowego strażaka wraz ze szczegółowymi zasadami jej stosowania. Jednocześnie doprecyzowuje się zasady delegowania i powierzania obowiązków służbowych na innym stanowisku służbowym.</u>
          <u xml:id="u-106.14" who="#KrystynaOzga">W poprawce nr 27 wprowadza się modyfikację w zakresie katalogu przyczyn fakultatywnych i obligatoryjnych zwolnień ze służby. Jednocześnie uzupełnia się katalog przyczyn zwolnień o przypadki utraty obywatelstwa polskiego lub nabycia obywatelstwa innego państwa oraz o przypadek uzyskania dwóch kolejnych negatywnych opinii służbowych, między którymi upłynęło co najmniej sześć miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-106.15" who="#KrystynaOzga">Poprawka nr 30 - wzorem Policji uzupełnia się korpus stopni aspiranckich o stopień aspiranta sztabowego, zaś stopni oficerskich o drugi stopień generalski.</u>
          <u xml:id="u-106.16" who="#KrystynaOzga">Poprawka nr 32 stwarza możliwości nadawania odpowiednich stopni pożarniczych osobom posiadającym stopnie wojskowe i odpowiednie kwalifikacje pożarnicze.</u>
          <u xml:id="u-106.17" who="#KrystynaOzga">W ramach poprawki nr 37 wprowadza się wzorem innych pragmatyk kontrolę przełożonych w zakresie ubocznej działalności strażaków oraz ogranicza się działalność polityczną strażaków.</u>
          <u xml:id="u-106.18" who="#KrystynaOzga">Poprawka nr 43 porządkuje katalog wyróżnień strażaków. Ponadto wprowadza się jako rodzaj wyróżnienia odznakę „Zasłużony dla ochrony przeciwpożarowej”.</u>
          <u xml:id="u-106.19" who="#KrystynaOzga">Poprawka nr 44 — wprowadza się przejrzystą definicję pojęcia „miejscowość pobliska” i jednocześnie przyznaje się fakultatywne prawo strażakowi w służbie przygotowawczej do kwatery tymczasowej.</u>
          <u xml:id="u-106.20" who="#KrystynaOzga">W poprawkach nr 46, 47, 49 i 50 stwarza się formalnoprawną podstawę do dochodzenia przez Państwową Straż Pożarną zwrotu równoważnika pieniężnego za remont lokalu mieszkalnego lub jego brak, a także zwrotu pomocy finansowej na budowę lub nabycie lokalu. Ponadto — wzorem pozostałych pragmatyk mundurowych resortu — eliminuje się nie istniejące pojęcie „funduszu mieszkaniowego”.</u>
          <u xml:id="u-106.21" who="#KrystynaOzga">W poprawce nr 48 rezygnuje się z przywileju obejmującego zwrot kosztów dojazdu strażaka z miejsca zamieszkania w miejscowości pobliskiej do miejsca pełnienia służby. Była to propozycja strony rządowej uwzględniona przez komisje sejmowe mająca na celu pozyskanie środków na zrealizowanie nowelizacji art. 129.</u>
          <u xml:id="u-106.22" who="#KrystynaOzga">W poprawkach nr 53 i 54 wzorem innych pragmatyk resortu dotychczasowy dodatek za lata służby zastępuje się wzrostem uposażenia z tytułu wysługi lat. Ponadto wprowadza się zasadę zaliczania pracy cywilnej do okresu warunkującego wzrost uposażenia strażaka z tytułu wysługi lat. Przewiduje się wprowadzenie tej zasady począwszy od 1 lipca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-106.23" who="#KrystynaOzga">W poprawce nr 56 w sposób kompleksowy określa się podstawowe zasady przyznawania i wypłaty nagród rocznych strażakom.</u>
          <u xml:id="u-106.24" who="#KrystynaOzga">Poprawka nr 57 określa sytuacje, w jakich strażakowi można przyznać zapomogę. Jednocześnie ustala się wysokość funduszu na nagrody roczne, zapomogi i nagrody uznaniowe dla strażaków. Unika się tym samym tworzenia zbędnego aktu wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-106.25" who="#KrystynaOzga">W poprawce nr 58 określa się wysokość i okres wysługi potrzebne do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej przez strażaków.</u>
          <u xml:id="u-106.26" who="#KrystynaOzga">W poprawce nr 61 wzorem pozostałych pragmatyk resortu uzupełnia się katalog przypadków zwolnień ze służby, w których przysługuje pełna lub częściowa odprawa pieniężna.</u>
          <u xml:id="u-106.27" who="#KrystynaOzga">W poprawce nr 64 wzorem innych pragmatyk resortu wprowadza się zasadę wypłacania świadczeń pieniężnych zwolnionym strażakom, którzy z powodu choroby nie mogą podjąć zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-106.28" who="#KrystynaOzga">W poprawce nr 65 likwiduje się błędny zapis ustawy, a tym samym umożliwia się przyznawanie strażakowi zasiłku pogrzebowego w prawidłowej wysokości stosowanej w pozostałych pragmatykach resortu.</u>
          <u xml:id="u-106.29" who="#KrystynaOzga">W poprawkach nr 66 i 67 określono podstawowe, odmienne zasady pragmatyki służbowej strażaków w służbie kandydackiej. Służba kandydacka jest specyficznym rodzajem służby w Państwowej Straży Pożarnej. Strażak kandydat łączy pełnioną służbę w systemie skoszarowanym z nauką w szkole pożarniczej. Charakter i forma pełnionej służby determinują odmienność w zakresie stosunku służbowego oraz uprawnień i należności (na przykład zapewnione jest wyżywienie, zakwaterowanie oraz umundurowanie przy jednoczesnym braku uposażenia). Urlop wypoczynkowy zastąpiono przerwą w pełnieniu służby, zgodnie z programem nauczania w szkołach. Specyfika tego rodzaju służby znalazła także odzwierciedlenie w odrębnych przesłankach zwolnienia lub wydalenia ze służby kandydackiej. Określono również katalog przepisów pragmatycznych, które mieć będą zastosowanie do strażaków w służbie kandydackiej.</u>
          <u xml:id="u-106.30" who="#KrystynaOzga">Poprawka nr 68 przewiduje całkowicie nową treść rozdz. 11 ustawy, odnoszącego się do odpowiedzialności dyscyplinarnej. W ramach tej poprawki urzeczywistniła się demokratyzacja reguł postępowania dyscyplinarnego w wypadku strażaków przy jednoczesnej rezygnacji z archaicznych sądów honorowych, które nigdy w Państwowej Straży Pożarnej nie zafunkcjonowały.</u>
          <u xml:id="u-106.31" who="#KrystynaOzga">Przewiduje się wprowadzenie nowej procedury w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej poprzez utworzenie dwustopniowych komisji dyscyplinarnych. Rozwiązanie to jest odmienne od jednoosobowego i uproszczonego postępowania dyscyplinarnego w pozostałych pionach resortu. Komisje te działałyby przy komendantach wojewódzkich, a w stosunku do strażaków w służbie kandydackiej przy komendancie Szkoły Głównej Służby Pożarniczej. Natomiast odwoławcze komisje przy komendancie głównym i ministrze spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-106.32" who="#KrystynaOzga">Wprowadza się funkcję rzecznika dyscyplinarnego jako oskarżyciela w postępowaniu dyscyplinarnym. W postępowaniu dyscyplinarnym stosowana byłaby procedura karna. Zakłada się, iż wprowadzenie nowych zasad w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej nastąpiłoby począwszy od 1 lipca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-106.33" who="#KrystynaOzga">Wysoka Izbo! Poprawka nr 69 jest jedną z najistotniejszych zmian umożliwiających ostateczne rozstrzygnięcie statusu grupy strażaków, którzy złożyli pisemną deklarację o przystąpieniu do Państwowej Straży Pożarnej. Pomimo złożenia deklaracji o przystąpieniu do Państwowej Straży Pożarnej pewna część strażaków nie została mianowana na stanowiska służbowe w PSP z przyczyn obiektywnych - brak etatów. W myśl ustawy o Państwowej Straży Pożarnej funkcjonariusze ci stali się strażakami Państwowej Straży Pożarnej. Proponowana zmiana stanowić będzie gwarancję nabytych uprawnień w razie mianowania na stanowisko służbowe w Państwowej Straży Pożarnej z jednoczesnym wyznaczeniem ostatecznego terminu możliwości skorzystania z tych uprawnień. Będzie to najlepsze rozwiązanie tego niezwykle trudnego i długotrwałego problemu. Wobec faktu, iż uregulowanie tego problemu powodować będzie określone skutki finansowe, wybrano wariant optymalny, a jego sfinansowanie zostałoby zrealizowane w ramach oszczędności pozyskanych z tytułu likwidacji przywileju, na który wskazywałam przy omawianiu poprawki nr 48, dotyczącej likwidacji zwrotu kosztów dojazdu z pobliskiej miejscowości.</u>
          <u xml:id="u-106.34" who="#KrystynaOzga">W przepisach własnych prezentowanego projektu na uwagę zasługuje art. 2, w którym wprowadza się zmianę w ustawie o związkach zawodowych, potwierdzającą - wzorem innych pragmatyk mundurowych - ograniczenie w stosowaniu jej przepisów wynikające z pragmatyki służbowej Państwowej Straży Pożarnej. Proponowana zmiana ma charakter porządkowy. Do tej propozycji zgłoszony został jedyny wniosek mniejszości, postulujący skreślenie tej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-106.35" who="#KrystynaOzga">W art. 6 określa się, że ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z tym zastrzeżeniem, że zapis o zaliczaniu okresów pracy prowadzący do wzrostu uposażenia z tytułu wysługi lat oraz nowe zasady postępowania dyscyplinarnego obowiązywać będą począwszy od dnia 1 lipca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-106.36" who="#KrystynaOzga">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Wyrażam nadzieję, że cała nowelizacja przyczyni się do usprawnienia funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej jako podstawowej służby ratowniczej w państwie.</u>
          <u xml:id="u-106.37" who="#KrystynaOzga">Wysoki Sejmie! Reasumując, pragnę rekomendować Wysokiej Izbie przyjęcie tekstu nowelizacji ustawy o Państwowej Straży Pożarnej zawartego w sprawozdaniu połączonych komisji (druk nr 1939).</u>
          <u xml:id="u-106.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała sprawozdawca komisji pani poseł Krystyna Ozga.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm ustalił nad tym punktem porządku dziennego debatę krótką, dwugodzinną, tj. podział czasu pomiędzy kluby i koła w granicach od 4 do 35 minut.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Janusza Zemke o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Mirosław Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JanuszZemke">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Na samym wstępie chciałbym wyrazić zadowolenie w imieniu klubu SLD, że po dwóch latach pracy możemy na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu poddać pod dyskusję przygotowany projekt ustawy. Komisje pracowały nad nim dwa lata, i nie bez powodu tak długo. Okazało się bowiem, że zmiany, poprawki wymagają bardzo licznych konsultacji i że niezbędne jest także uzgodnienie poglądów w środowisku związanym z Państwową Strażą Pożarną. Pani posłanka Krystyna Ozga przedstawiła w sposób moim zdaniem rzetelny i szczegółowy zaproponowane poprawki. Co istotne - chciałbym to podkreślić - owe poprawki zostały w zdecydowanej większości zgodnie zaakceptowane przez członków komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#JanuszZemke">Nowelizacja ustawy o Państwowej Straży Pożarnej nie niesie ze sobą radykalnych zmian modelu funkcjonowania tej organizacji. Odnośnie do pragmatyki służbowej wprowadza ona niezbędne modyfikacje, służące naszym zdaniem poprawie efektywności Państwowej Straży Pożarnej. Projekt ustawy nawiązuje bowiem do stworzonego w ostatnich latach w ustawach pożarniczych systemu ochrony przeciwpożarowej jako elementu powszechnego bezpieczeństwa państwa. Słusznie, uważamy, dąży się do umacniania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego jako instrumentu sprawnej realizacji nakreślonych przez ustawodawcę celów i zadań. Rolę organizatora, a zarazem bazy operacyjno-technicznej ustawodawca powierza Państwowej Straży Pożarnej - jednolitej, zawodowej i umundurowanej formacji resortu spraw wewnętrznych i administracji. 4-letni okres funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej w ramach nowego modelu prawnego i organizacyjnego potwierdza celowość powołania tej organizacji na takich zasadach. Dzięki możliwości oparcia na Państwowej Straży Pożarnej zrębów krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego możliwe będzie jego uzupełnienie przez włączanie przede wszystkim ochotniczych straży pożarnych. Uważamy, że jest to kierunek prawidłowy. Ważną rolę w tym systemie odgrywać będą wojewodowie kierujący działaniami wojewódzkich zespołów do spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa. Jednocześnie 4-letni okres funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej wykazał potrzebę dalszego doskonalenia zasad działania PSP i krajowego systemu, czemu naszym zdaniem służyć powinna nowelizacja ustawy.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#JanuszZemke">W trakcie prac komisji - także o tym mówiła pani poseł Ozga - projekt został zmieniony. Uwzględniono w znacznym stopniu wnioski zgłoszone w trakcie dyskusji w Sejmie, przy jednoczesnym dążeniu do maksymalnego zbliżenia stanowisk strony rządowej i związków zawodowych działających w Państwowej Straży Pożarnej. Chciałbym jednak zasygnalizować Wysokiej Izbie fakt, że nie zawsze jest to możliwe i celowe. Zrozumiałe jest bowiem to, iż postulaty związków zawodowych, które wydają się nawet celowe, nie zawsze znajdują stosowne zabezpieczenie w możliwościach finansowych państwa, i także o tym trzeba pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#JanuszZemke">Nowa jakość - to, z czym my się stykaliśmy, pracując w komisji i parlamencie, to była pewna nowa jakość - polegała na tym, że w 1995 r. nasza Izba przyjęła daleko idące zmiany w tzw. pakiecie ustaw policyjnych. A ponieważ Policja, Państwowa Straż Pożarna funkcjonują w tym samym ministerstwie, wydawało nam się nieodzowne dokonanie analizy porównawczej obowiązków i uprawnień strażaków oraz funkcjonariuszy Policji. Generalnie analiza ta - i chciałbym to Wysokiej Izbie zasygnalizować - nie potwierdziła obaw, jakie niekiedy były przedstawiane w dyskusjach, czy aby w sposób nadmierny nie są rozbudowane przywileje funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#JanuszZemke">Zmiany, które zamierzamy przyjąć w ustawie, zmierzają do tego, co się wydaje celowe - do ujednolicenia mundurowych pragmatyk służbowych tworzącego się właśnie resortu spraw wewnętrznych i administracji. Uwzględniając jednak to, że nie da się przecież do końca - i nie byłoby to celowe - ujednolicić pragmatyk wszystkich służb, przyjęto założenie, iż trzeba zachować odrębności charakterystyczne dla Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#JanuszZemke">Chciałbym zasygnalizować Wysokiej Izbie kilka tych odrębności, które nam wydają się uzasadnione. Odrębność pierwsza - demokratyzacja reguł postępowania dyscyplinarnego w wypadku strażaków przez wprowadzenie dwustopniowych komisji dyscyplinarnych, jednak przy jednoczesnej rezygnacji z sądów honorowych, które - powiedzmy to sobie wprost - w Państwowej Straży Pożarnej nie zyskały prawa bytu. Po drugie - w ustawie proponuje się skrócenie katalogu zarówno wyróżnień, jak i kar. Po trzecie - wydaje się, że to jest istotna propozycja, proponuje się bezwzględny obowiązek składania oświadczeń majątkowych przez strażaków pełniących służbę w komendach oraz przez tych, którzy pełnią funkcje kierownicze. Po czwarte - proponuje się uniemożliwienie awansowania na stopień oficerski strażaka, który nie posiada wyższego wykształcenia. Być może jest to rozwiązanie rygorystyczne, ale jak się wydaje, należy dążyć do tego, by korpus oficerski we wszystkich formacjach, w tym także w Państwowej Straży Pożarnej, miał rzeczywiście charakter elitarny, są już dzisiaj takie możliwości. Wreszcie, po piąte - proponuje się w tej ustawie zachować odmienną pragmatykę służby kandydackiej wynikającą z odrębności szkolnictwa pożarniczego. Wszystkie służby mają swoje szkoły. Są to jednak szkoły różne, specyficzne i wydawało się pożądane wyciągnięcie wniosków z tych odrębności.</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#JanuszZemke">Zaprezentowane w sprawozdaniu przez panią poseł Krystynę Ozgę poprawki można podzielić na kilka grup. (Pani poseł szczegółowo charakteryzowała te poprawki.)</u>
          <u xml:id="u-108.7" who="#JanuszZemke">Grupa pierwsza proponowanych poprawek dotyczy organizacji, zasad i zakresu działania Państwowej Straży Pożarnej oraz jej organów. Obejmuje ona w szczególności kwestie dostosowania zadań Państwowej Straży Pożarnej poprzez ich rozszerzenie do nowoczesnych modeli ratownictwa w zakresie ochrony przeciwpożarowej, w tym między innymi o bardzo istotne ratownictwo medyczne. Przewiduje się także rozszerzenie zakresu obowiązków komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej oraz komendantów wojewódzkich i rejonowych. Popieramy ten kierunek myślenia. Osoby, które kierują Komendą Główną, komendami wojewódzkimi i rejonowymi, muszą mieć jasno określony zakres obowiązków, zadań, ale i kompetencji. Wreszcie w ustawie proponujemy poprawienie bazy szkoleniowej do szkolenia kadr nie tylko Państwowej Straży Pożarnej, ale także OSP w ramach nowo tworzonych ośrodków. W projekcie słusznie rozszerza się katalog jednostek organizacyjnych prowadzących akcje ratownicze. Wyłoniła się także w trakcie pracy komisji bardzo istotna kwestia z zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej skarbu państwa. Akcje ratownicze mają jednak to do siebie, iż w ich ramach może dojść do różnego uszczerbku w mieniu. Wydaje się, że przyjęte w tym projekcie ustawy rozwiązanie, by taką odpowiedzialność ponosiła Państwowa Straż Pożarna w imieniu skarbu państwa, jest słuszne. W głównej mierze sytuacje te dotyczyć przecież mogą, i z pewnością będą, biorących udział w akcjach ratowniczych członków ochotniczych straży pożarnych. Rozwiązanie to, na co wskazują uwagi moich kolegów biorących udział w spotkaniach w Państwowej Straży Pożarnej i w strażach ochotniczych, jest akceptowane przez strażaków ochotników OSP.</u>
          <u xml:id="u-108.8" who="#JanuszZemke">Druga grupa proponowanych dzisiaj poprawek dotyczy pragmatyki służbowej strażaków, zmierza ona do unifikacji tej formacji z Policją. I tak proponuje się przywrócenie instytucji przeniesień służbowych oraz opiniowania służbowego. Proponuje się także uzupełnienie katalogu stopni pożarniczych, o czym była tutaj dzisiaj mowa, a także dokonanie pewnych modyfikacji w normach regulujących zaopatrzenie mieszkaniowe strażaków. Wreszcie, wzorem Policji - nareszcie, bo mamy tutaj, powiedzmy to sobie szczerze, kilkuletnie opóźnienie - proponuje się wprowadzenie w ustawie zakazu przynależności strażaków do partii politycznych. Oczywiście funkcjonariusze PSP dzisiaj do partii politycznych nie należą, są osobami apartyjnymi, ale nie miało to stosowanego unormowania ustawowego. Jeżeli przyjmiemy tę nowelizację, to kwestia ta zostanie jednoznacznie określona w akcie najwyższej rangi.</u>
          <u xml:id="u-108.9" who="#JanuszZemke">Wreszcie trzecia grupa proponowanych zmian dotyczy poprawek natury redakcyjnej i porządkowej, zmierzających głównie do eliminacji różnych luk i sprzeczności, które ujawniły się w czteroletniej praktyce funkcjonowania ustaw.</u>
          <u xml:id="u-108.10" who="#JanuszZemke">Po czwarte, jak już mówiłem wcześniej, tam gdzie było to uzasadnione, dokonano unifikacji pragmatyk, zwłaszcza z pragmatyką funkcjonariuszy policyjnych.</u>
          <u xml:id="u-108.11" who="#JanuszZemke">Wśród bardzo wielu propozycji szczegółowych warto zwrócić uwagę na dwie kwestie. Pierwsza dotyczy poprawki nr 48, która - gdybyśmy ją przyjęli - zlikwidowałaby możliwość dokonywania zwrotu kosztów dojazdu strażaka z miejsca zamieszkania w miejscowości pobliskiej do miejsca pełnienia służby. Klub SLD uważa, że argumentacja przedstawiona przez rząd jest zasadna, przecież celem tej poprawki powinno być tworzenie takich warunków, by funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej mieszkali jak najbliżej miejsca pełnionej służby. Równocześnie wydaje się, że ta poprawka doprowadziłaby do wyeliminowania możliwości manipulacji formalnym zameldowaniem przez strażaka w celu uzyskania świadczeń pieniężnych, a takie przypadki mają miejsce. Równocześnie jednak chciałem zasygnalizować, że poczynione ewentualnie w tym obszarze oszczędności nie mogą powodować zmniejszenia budżetu Państwowej Straży Pożarnej. Oszczędności, które będą z tego tytułu powstawały, naszym zdaniem powinny być konsekwentnie przeznaczane na poprawę sprzętu ochrony osobistej strażaka i na zakupy odzieży ochronnej.</u>
          <u xml:id="u-108.12" who="#JanuszZemke">Jednocześnie chcemy zasygnalizować fakt, iż ta poprawka, która jest naszym zdaniem słuszna, powinna znaleźć odzwierciedlenie w ustawach regulujących pragmatyki służbowe innych formacji działających w ramach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.</u>
          <u xml:id="u-108.13" who="#JanuszZemke">Wysoki Sejmie! W czasie długoletnich, bo dwuletnich, prac komisji udało się na całe szczęście zbliżyć w zdecydowanej większości stanowiska wszystkich posłów. Praktycznie sporna pozostała jedynie kwestia wpływu pragmatyki służbowej na przepisy ustawy o związkach zawodowych, przepisy dotyczące ochrony stosunku pracy osób pełniących funkcje w związkach zawodowych. Ta różnica znalazła wyraz w jedynym wniosku mniejszości zawartym w druku. Jeżeli chodzi o pogląd mojego klubu na ten wniosek mniejszości, to chcę zasygnalizować, iż opowiadamy się za przyjęciem projektu ustawy w podstawowej wersji, bez owego wniosku mniejszości. Uważamy bowiem, że ma on charakter porządkowy, ponieważ analogiczne zapisy zawarte w druku podstawowym, bez tego wniosku mniejszości, funkcjonują w stosunku do Policji, Straży Granicznej i Służby Więziennej, a tę ustawę Sejm przyjmował przecież dopiero co. Brak zapisu odnoszącego się do strażaków Państwowej Straży Pożarnej wynika, jak się wydaje, z pewnego przeoczenia podczas uchwalania ustaw o PSP, które miało miejsce niespełna miesiąc po przyjęciu ustawy o związkach zawodowych. Godzi się również zauważyć, że rozwiązanie proponowane w druku, bez tego wniosku mniejszości, bierze pod uwagę specyfikę pragmatyki służbowej formacji mundurowych, specyfikę, za którą nie tak dawno opowiedział się w swojej uchwale Sąd Najwyższy.</u>
          <u xml:id="u-108.14" who="#JanuszZemke">Pilna i oczekiwana jest nowelizacja art. 129 ustawy umożliwiająca ostateczne rozstrzygnięcie statusu grupy funkcjonariuszy pożarnictwa, którzy złożyli pisemną deklarację przystąpienia do Państwowej Straży Pożarnej, lecz nie zostali mianowani na stanowiska służbowe z przyczyn obiektywnych. Proponowana zmiana w art. 129 potwierdza z jednej strony gwarancje nabytych uprawnień, z drugiej zaś strony - co się nam wydaje rzeczą istotną - zakreśla ostateczny termin rozwiązania tego problemu, który jednak dotyczy kilku tysięcy osób w naszym kraju, na dzień 30 czerwca 1998 r. Uważamy, że jest to rozwiązanie słuszne.</u>
          <u xml:id="u-108.15" who="#JanuszZemke">Reasumując, klub mój - Sojuszu Lewicy Demokratycznej - uważa, że zmiany proponowane w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej są dobre i idą w dobrym kierunku. Dlatego też będziemy głosować za tymi poprawkami. Równocześnie chciałbym zgłosić wniosek formalny, by jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu przystąpić do trzeciego czytania, tak by można było tę ustawę przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-108.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Janusz Zemke.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Mirosława Pawlaka o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Kracik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#MirosławPawlak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Szanowny Panie Komendancie Główny Państwowej Straży Pożarnej! Jako przewodniczący podkomisji do nowelizacji ustawy o Państwowej Straży Pożarnej wyrażam wielką radość z tego powodu, że jest szansa, abyśmy na tym posiedzeniu uchwalili ustawę o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Do tej radości przyczynia się fakt, że wszystkie strony są usatysfakcjonowane zapisami nowelizowanej ustawy. W imieniu i z upoważnienia Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko dotyczące projektu ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Projekt ten jest wynikiem prawie dwuletnich prac przedstawicieli rządu, związków zawodowych funkcjonujących w Państwowej Straży Pożarnej, Stowarzyszenia Pożarników Polskich, przy znacznym zaangażowaniu posłów z Zespołu Poselskiego Strażaków, a szczególnie pani przewodniczącej posłanki sprawozdawczyni Krystyny Ozgi, którzy w większości wywodzą się z Polskiego Stronnictwa Ludowego i są członkami ochotniczych straży pożarnych.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#MirosławPawlak">W efekcie tych prac prezentowany właśnie przez panią posłankę Krystynę Ozgę projekt stanowi wersję, która w zakresie rozwiązań pragmatycznych godzi wszystkie strony biorące udział w pracach nad projektem, a są to między innymi związki zawodowe funkcjonujące w Państwowej Straży Pożarnej, stowarzyszenia i inne organizacje zawodowe, jak również grupa strażaków, którzy złożyli deklarację o przystąpieniu do Państwowej Straży Pożarnej, a z przyczyn obiektywnych - to znaczy braku etatów - nie zostali mianowani.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#MirosławPawlak">Prezentowany projekt zawiera również rozwiązanie długotrwałego problemu zakładowych straży pożarnych. Z uwagi na prowadzenie przez jednostki ratownicze wchodzące w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego - a są to przede wszystkim jednostki Państwowej Straży Pożarnej i ochotnicze straże pożarne - szeregu działań ratowniczych, które nie były wyszczególnione w dotychczasowej ustawie, przedstawiona wersja ustawy zawiera już poszerzony podstawowy katalog tych zadań. Dotyczy to głównie zadań z zakresu ratownictwa ekologicznego oraz ratownictwa medycznego, a także prowadzenia akcji ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych, czego przykładem były długotrwałe działania ratownicze prowadzone przez ok. 600 zawodowych strażaków i ochotników podczas powodzi w woj. kieleckim, która miała miejsce we wrześniu ub. r. Działania te wykazały, że jednostki wchodzące w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego są sprawne, mobilne i wykazują pełne poświęcenie w ratowaniu ludzi i ich mienia.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#MirosławPawlak">Prezentowana ustawa umacnia również rolę wojewody w zakresie koordynacji działań ratowniczych na obszarze województwa poprzez wprowadzenie możliwości utworzenia przez wojewodę zespołu ds. ratownictwa i ochrony przeciwpożarowej, w którego zakres działania wchodzą prawie wszystkie zdarzenia mogące mieć ujemne skutki dla społeczeństwa lokalnego i ich mienia oraz środowiska naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#MirosławPawlak">W czasie długotrwałych prac podkomisji, którą miałem przyjemność kierować, udało się, jak wcześniej wspomniałem, pogodzić stronę rządową i związkową. Praktycznie pozostała jedynie kwestia wpływu pragmatyki służbowej na przepisy ustawy o związkach zawodowych dotyczące ochrony stosunku pracy osób funkcyjnych w związkach. Należy opowiedzieć się za przedłożeniem połączonych komisji ze względu na to, iż ewentualna poprawka w tym zakresie ma charakter porządkowy, ponieważ analogiczne zapisy funkcjonują w stosunku do Policji, Straży Granicznej i Służby Więziennej. Godzi się również zauważyć, że za takim rozwiązaniem, uwzględniającym specyfikę pragmatyki służbowej formacji mundurowej, opowiedział się w niedawnej uchwale Sąd Najwyższy.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#MirosławPawlak">Reasumując, przeprowadzenie zaproponowanych zmian w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej jest niezbędne, a w niektórych punktach nawet konieczne i uzasadnione potrzebami finansowo-organizacyjnymi. Brak tych rozwiązań w dotychczasowej ustawie w pewnym sensie dezorganizuje tak ważną dla społeczeństwa służbę i dlatego też przedkładam rekomendację klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego dla prezentowanego projektu.</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#MirosławPawlak">Jeżeli chodzi o poprawki, które szczegółowo omówiła pani poseł sprawozdawca i które również ujął w swym klubowym wystąpieniu pan poseł Zemke, nie będę już czynił na ich temat uwag. Natomiast chcę powiedzieć, pani marszałek, Wysoka Izbo, że prawie codziennie mass media donoszą o różnych zdarzeniach, bardzo często tragicznych, które niesie ze sobą życie i rozwój cywilizacji. Usuwaniem skutków zajmują się strażacy Państwowej Straży Pożarnej i ochotniczych straży pożarnych. Tworzony krajowy system ratowniczo-gaśniczy spełnia swoje funkcje i zadania. W skład tego systemu wchodzą również jednostki ochotniczych straży pożarnych. Dlatego trzeba jak najszybciej dokończyć prace nad nowelizacją ustawy o ochronie przeciwpożarowej, w której umieszczone są zapisy dotyczące ochotniczych straży pożarnych. Poruszałem wcześniej sprawę powodzi w woj. kieleckim. Działania, w których brały udział jednostki ochotniczych straży pożarnych obok funkcjonariuszy jednostek ratowniczych Państwowej Straży Pożarnej, są żywym przykładem na to, jak praktycznie realizuje się ratownictwo przez krajowy system ratowniczo-gaśniczy. Dlatego konieczne jest jak najszybsze uchwalenie również ustawy o ochronie przeciwpożarowej.</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#MirosławPawlak">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za uchwaleniem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Mirosław Pawlak.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Kracika o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Krzysztof Laga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#StanisławKracik">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Chciałbym na początku powiedzieć, że moje związki ze strażą pożarną są jedynie takie, jakie może mieć burmistrz niestrażak z ochotnikami, nie z zawodową, czyli państwową służbą pożarniczą.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#StanisławKracik">Myślę, że gdybym miał przedstawić najbardziej lapidarnie stanowisko klubu Unii Wolności w kwestii tej ustawy, to powiedziałbym, iż wszystkie argumenty za zostały już tutaj do tej pory zaprezentowane, i to w sposób niekontrowersyjny; w związku z tym z góry deklaruję nasze pełne poparcie dla tej nowelizacji, bez wnoszenia jakichkolwiek usprawnień na tym etapie, po to, aby nie opóźniać - co postulował poseł Pawlak - zakończenia pracy legislacyjnej nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#StanisławKracik">Tak się dziwnie składa, że to dzisiaj druga w kolejności taka ustawa, nad którą prawie 2 lata pracował parlament; ustawa o działalności gospodarczej gmin ma dokładnie taką samą długą historię i wydaje się, że zmierza podobnie do szczęśliwego końca.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#StanisławKracik">Uważamy za najbardziej istotne, fundamentalne to, że tym razem życie wyprzedzało zapis ustawowy. I myślę, że zdziwiłby się patron strażaków święty Florian, ale pewnie by się nie obraził, gdyby dowiedział się, że i ratownictwo chemiczne, i bezpieczeństwo medyczne, i inne dziedziny stały się przestrzenią, na której działają strażacy.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#StanisławKracik">Jest oczywiste, że to, co wynika z pewnych zwiększonych uprawnień i wolności obywatelskich, a więc na przykład procedura odszkodowawcza czy inna, to są osiągnięcia, które chciałbym nazwać uporządkowaniem i poprawieniem spójności prawa w Polsce. Natomiast to, co uważam za pewien znak zapytania, niczego w tej ustawie nie kwestionując, wynika z nowej roli wojewody po reformie centrum. I ja bym chciał przy tej okazji życzyć, aby nie iskrzyło na styku PSP i wojewoda, a więc by ta współpraca przy nowych zwiększonych kompetencjach wojewody okazała się dla bezpieczeństwa obywateli najbardziej korzystna.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#StanisławKracik">Oczywiście muszę zadać sobie i państwu pytanie, czy od tej ustawy przybędzie sprzętu i pieniędzy. Odpowiedź jest dość oczywista: Po uchwaleniu tej ustawy ani wyposażenia specjalistycznego, ani kadr w tej służbie wprost nie przybędzie. Ale to, co jest dla mnie pewną możliwością nadziei, wiąże się z zapisem dotyczącym upoważnienia gmin do dofinansowywania tej działalności. Wcale nie chcę przez to powiedzieć, że mamy nadmiar środków w budżecie i będziemy z najwyższą radością na PSP łożyli środki gminne. Natomiast tam, gdzie tego rodzaju potrzeba jakoś specyficznie będzie się pojawiała i gdzie lokalna społeczność, w dużych miastach, uzna, że doposażenie PSP poprawi bilans bezpieczeństwa obywateli, tam, jak sądzę, pieniądze się znajdą. I to jest pewnego rodzaju nadzieja.</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#StanisławKracik">Druga istotna sprawa to ustawowe, powiedziałbym, zbliżenie ochotników do zawodowców. PSP jest grupą ludzi, których można by nazwać liderami bezpieczeństwa publicznego (poza tą częścią, która oczywiście należy do działań policji). Bardzo partnerski, bardzo, wydaje się, konieczny i pożądany udział ochotników, pewna spójność działań i dowodzenie przez zawodowców w tych akcjach - przynajmniej tak wynika z mojego doświadczenia osobistego - wskazują na to, iż jest to współpraca nie tylko partnerska (bo takich terminów używa się bardzo często grzecznościowo), ale że jest to współpraca ludzi, którzy mają poczucie wspólnej misji, pewnego wspólnego powołania, rozwiązywania problemów bez stawiania pytania, kto tu jest ważniejszy, kto wniósł większy wkład, kto powinien w danej akcji dowodzić.</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#StanisławKracik">Wydaje się, że rozwiązanie zawarte w tej ustawie sprawia, iż ta współpraca, ta komplementarność działań zawodowców i ochotników powinna nam wszystkim wyjść na dobre.</u>
          <u xml:id="u-112.8" who="#StanisławKracik">Myślę również, że powoli się musimy przyzwyczajać do tego, iż coraz mniej będzie akcji, w których PSP działa, jak strażacka tradycja nakazuje, tylko przy pożarach. To, co się dzieje na polskich drogach: system bezpieczeństwa przewozu materiałów chemicznych, system uwalniania ofiar wypadków itd. - cała ta przestrzeń jest już przecież objęta działaniem strażaków. Będzie się ona, niestety, poszerzać, dlatego że maleje bezpieczeństwo transportu i poruszania się na drogach. W związku z tym wyrażam kolejny raz nadzieję, że w ślad za legislacyjnym uporządkowaniem sprawy znajdą się pieniądze i strażacy oprócz wiedzy, poświęcenia i determinacji będą mieli również narzędzia, dzięki którym będą mogli dbać o nasze wspólne bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-112.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Kracik.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Krzysztofa Lagę o zabranie głosu w imieniu klubu BBWR i KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Zaborowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#KrzysztofLaga">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślę, iż dobrze się wreszcie stało, że po prawie dwóch latach przystępujemy do drugiego czytania ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Przypomnę, że pierwsze czytanie miało miejsce w styczniu 1995 r. Moim zdaniem i zdaniem klubu, który reprezentuję w tej debacie, niedobrze się stało, że nie jest, podobnie jak w pierwszym czytaniu, rozpatrywany cały pakiet ustaw, tzn. dwie ustawy: o Państwowej Straży Pożarnej i o ochronie przeciwpożarowej. Niestety, podkomisja zajmująca się tym drugim projektem nie zdążyła jeszcze zakończyć prac, a sądzę, że dopiero równoległe rozpatrywanie tych dwóch projektów daje rzeczywisty pogląd na kondycję polskiego systemu przeciwpożarowego.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#KrzysztofLaga">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej i Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform, który mam zaszczyt reprezentować w tej debacie, ze zrozumieniem przyjął potrzebę nowelizacji uchwalonej w 1991 r. ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Wejście w życie z dniem 1 stycznia 1995 r. zapisów o powołaniu krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, a wreszcie samo życie, wymusiły konieczność zmian w ustawie. Generalnie prezentowane propozycje zmian ustawy zmierzają do uzupełnienia zakresu realizowanych zadań i usprawnienia funkcjonowania tej formacji jako całości oraz poszczególnych jej organów i jednostek organizacyjnych. Projekt przewiduje również unifikację Państwowej Straży Pożarnej z pozostałymi umundurowanymi pionami resortu spraw wewnętrznych i administracji w zakresie pragmatyki służbowej. Zmiany te sprawiają, że PSP, jako formacja resortu, ma podobne uprawnienia i obowiązki jak Policja czy Straż Graniczna.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#KrzysztofLaga">Nowelizacja przewiduje również wyeliminowanie jaskrawych luk i błędów prawnych, w tym legislacyjnych, które utrudniają funkcjonowanie PSP w obecnych i przyszłych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#KrzysztofLaga">Wreszcie projekt ustala w sposób jednoznaczny i ostateczny status strażaków, którzy złożyli akces do PSP, a nie z własnej winy, z przyczyn raczej obiektywnych, nie zostali przyjęci w jej szeregi. Przypomnę, że projekt przesuwa termin ich wstąpienia w szeregi Państwowej Straży Pożarnej na dzień 30 czerwca 1998 r. i ustala go jako ostateczny.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#KrzysztofLaga">Projekt zawiera nową definicję zadań PSP oraz rozszerza zakres przedmiotowy funkcjonowania ustawy. Rozszerza i uzupełnia zakres działań organów Państwowej Straży Pożarnej, tj. komendanta głównego oraz komendantów wojewódzkich i rejonowych, w zakresie wszechstronnego i nowoczesnego szkolenia ochotniczych straży pożarnych.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#KrzysztofLaga">Proponowany art. 22 ustawy ustala powszechną zasadę odpowiedzialności Państwowej Straży Pożarnej i skarbu państwa w wypadku doznania przez osoby fizyczne uszczerbku na zdrowiu oraz mieniu w związku z uczestnictwem w działaniach ratowniczych lub ćwiczeniach prowadzonych przez PSP. W związku z tym że dotychczas obowiązujący przepis odsyłał do zapisów odrębnych, nie do końca zresztą sprecyzowanych, często nie można było uzyskać odszkodowania w wypadku braku winy prowadzącego akcję funkcjonariusza. To zaproponowane obecnie rozwiązanie zdaniem naszego klubu jest znacznie lepsze i korzystniejsze.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#KrzysztofLaga">Cały szereg poprawek dotyczy tzw. pragmatyki służbowej, w tym przywrócenia instytucji przeniesienia służbowego. Obecnie bowiem często zdarza się, że z przyczyn także prywatnych, nie tylko zawodowych, strażak chce zmienić jednostkę czy miejscowość, w której żyje i pracuje. Obecne przepisy stwarzają biurokratyczne bariery, które niekiedy są po prostu nie do przebycia.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#KrzysztofLaga">Przywraca się zasadę opiniowania służbowego i tym samym rozszerza cały katalog przyczyn warunkujących zwolnienie ze służby poprzez wprowadzenie możliwości zwalniania strażaka w razie niewywiązywania się z obowiązków służbowych w okresie odbywania służby stałej, stwierdzonego w dwóch kolejnych opiniach, między którymi upłynął okres co najmniej sześciu miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#KrzysztofLaga">Z innych propozycji należy wymienić wprowadzenie wzorem Policji drugiego stopnia generalskiego oraz zapisy dotyczące dodatków za lata służby i zasiłku pogrzebowego.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#KrzysztofLaga">Chciałbym powiedzieć - bo nie trzeba ukrywać, że w Wysokiej Izbie nikt z kolegów o tym nie mówił wcześniej, chyba wspominał tylko poseł Pawlak - że jeśli chodzi o Państwową Straż Pożarną, to w sprawach pożarnictwa bardzo szeroko rozumianego, jak i PSP, zdołaliśmy w Wysokiej Izbie niezależnie od naszych poglądów politycznych i sporów - myślę, że tutaj nikt nie będzie specjalnie się temu przeciwstawiał - uzyskać consensus. Wiele rozstrzygnięć niezależnie od naszych poglądów politycznych uważamy za dobre, za zdrowe, za rozsądne. To są sprawy oczywiste, ale myślę, że warto podczas debaty na temat Państwowej Straży Pożarnej o tym powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#KrzysztofLaga">Chciałbym wrócić do sprawy, którą porusza pan poseł Zemke i pan poseł Pawlak: do art. 2 projektowanej ustawy. Zdaniem mojego klubu i moim zresztą prywatnym, ten projekt wprowadza zakaz koalicji związkowej w Państwowej Straży Pożarnej. W resorcie MSW Policja i Straż Graniczna mają ustawowo tylko jeden związek zawodowy, związek zawodowy funkcjonariuszy. Urząd Ochrony Państwa w ogóle nie ma takiego związku. Moim zdaniem zapis art. 2 będzie tylnymi drzwiami wprowadzał chęć zunifikowania działaczy związkowych Państwowej Straży Pożarnej w jeden związek zawodowy. Przypomnę, że istnieje konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 151, która została ratyfikowana przez Polskę. Konwencja ta wyraźnie ogranicza zakaz koalicji tylko do dwóch instytucji: sił zbrojnych i policji. Ten zakaz jest w tej chwili dowolnie rozszerzany, co naszym zdaniem jest niestety bardzo złe i niekorzystne dla życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-114.11" who="#KrzysztofLaga">Dlatego też będziemy głosować za przyjęciem wszystkich proponowanych zmian przez podkomisje. Łącznie będziemy głosować za wnioskiem mniejszości o skreślenie art. 2.</u>
          <u xml:id="u-114.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Krzysztof Laga.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jana Zaborowskiego o zabranie głosu w imieniu Nowej Demokracji - Koła Poselskiego. Następnym mówcą będzie pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#JanZaborowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ochrona przeciwpożarowa w naszym kraju to bezpieczeństwo nas wszystkich. Nikomu sprawa ta nie jest przecież obojętna. Omawiana ustawa jest więc potrzebna i oczekiwana. Niestety, nie obejmuje ona wszystkich instytucji zaangażowanych w służbie przeciwpożarowej - nie obejmuje ochotniczej straży pożarnej. A przecież pracują tam ludzie, którzy w społecznej służbie, uczestnicząc w akcjach ratowniczo-gaśniczych, powodziach, w likwidacji innych miejscowych zagrożeń, narażają swoje zdrowie, a często i życie w nie mniejszym stopniu niż strażacy zatrudnieni w Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#JanZaborowski">Nowa Demokracja uważa, że państwo powinno wspomóc finansowo jednostki ochotniczej straży pożarnej. Samorządów terytorialnych nie stać na ich utrzymywanie. W wielu gminach brak pieniędzy na zakup właściwego sprzętu, mundurów czy na remont strażnic. Ochotnicze straże pożarne powinny też, naszym zdaniem, otrzymać uprawnienia do sprawdzania stanu zabezpieczenia przeciwpożarowego. Wzmocnienia wymaga funkcja komendanta gminnego.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#JanZaborowski">Projekt ustawy nie obejmuje również jednostek ochrony przeciwpożarowej w zakładach pracy, tj. zakładowych straży pożarnych. Nie zapewniono więc równego traktowania w przepisach prawnych strażaków Państwowej Straży Pożarnej i strażaków pracujących w zakładach pracy. Najbardziej widoczne jest to w sprawach odszkodowań i zapewnienia opieki socjalnej, przyznawanych w wyniku wypadków powstałych w trakcie przeprowadzania akcji ratowniczo-gaśniczych. Zróżnicowanie dotyczy również innych przepisów prawnych, takich jak ten, że strażacy w zakładach pracy nabywają prawa emerytalne po ukończeniu 60 lat, a strażacy w PSP - już po przepracowaniu 15 lat. Strażacy w zakładach pracy, mimo posiadanych kwalifikacji zawodowych, nie otrzymują stopni służbowych. Nie mają też prawa do dodatkowych urlopów, przysługujących strażakom PSP.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#JanZaborowski">Można wyliczyć jeszcze wiele innych krzywdzących różnic. A przecież uprawnienia pracownicze nie powinny wynikać z miejsca zatrudnienia, lecz z rodzaju wykonywanej pracy. Praca strażaków zatrudnionych w PKP, portach lotniczych, rafineriach, zakładach chemicznych, hutach - nie jest ani lżejsza, ani bardziej bezpieczna od pracy w PSP. Z narażeniem zdrowia i życia ratują ludzi w katastrofach kolejowych, przy uszczelnianiu cystern z substancjami toksycznymi, przy pożarach w zakładach chemicznych, w rafineriach.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#JanZaborowski">Nowa Demokracja uważa, że należałoby uzupełnić treść projektu ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej o przepis przyznający strażakom zatrudnionym w zakładach pracy uprawnień pracowniczych, jakie zapewnia ta ustawa strażakom w PSP. Wymaga tego konstytucyjna zasada równości. Brak tej równości źle wpływa na ochronę przeciwpożarową w kraju.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Zaborowski.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Było to ostatnie z wystąpień klubowych.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Tadeusza Tomaszewskiego z klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Ryszard Kalbarczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dwa lata temu posłowie - członkowie Poselskiego Zespołu Strażaków wnieśli projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Dziś przedmiotem obrad Wysokiej Izby jest sprawozdanie połączonych komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Uważam, że wszystkie zmiany dotyczące funkcjonowania PSP zawarte w sprawozdaniu przyczynią się do poprawy funkcjonowania tychże jednostek. W znacznym stopniu wpłyną również na umocnienie pozycji kierownictwa PSP, umożliwiając prowadzenie prawidłowej polityki kadrowej w podległych jednostkach.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#TadeuszTomaszewski">Podstawową zmianą, przyczyniającą się do znacznego wzrostu kompetencji komendanta wojewódzkiego, jest wprowadzona możliwość dokonywania „z urzędu” przeniesienia lub oddelegowania do służby w innej miejscowości w obrębie województwa. Umożliwi to poprawę struktury zatrudnienia oraz obniży koszty ponoszone z tytułu dojazdu do pracy i braku lokalu mieszkalnego w miejscu pełnienia służby. Obniżenie kosztów pełnienia służby przyniesie również likwidacja art. 79, dotyczącego zwrotu należności z tytułu dojazdu do służby.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#TadeuszTomaszewski">Poważnym wzmocnieniem dyscypliny będzie możliwość dokonywania okresowych ocen służby, umożliwiających podniesienie jej wydajności i jakości wśród wszystkich strażaków. Na poprawę dyscypliny pracy wpłyną też zmiany proponowane w rozdziale - Odpowiedzialność dyscyplinarna strażaków. Zawarte tutaj jasne sformułowania, określające, za co strażak ponosi odpowiedzialność i jakiej kary może się spodziewać w momencie popełnienia jakiegokolwiek wykroczenia, powinno owocować podniesieniem poziomu służby. Powołanie niezależnych komisji dyscyplinarnych, obejmujących różne struktury i poziomy służby, gwarantuje pełną obiektywność podczas orzekania o winie.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#TadeuszTomaszewski">Wysoki Sejmie! W związku z budowaniem krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego konieczne było wprowadzenie wielu poprawek zmierzających do wyeliminowania określonych błędów. Nowy zapis art. 17a, dający możliwość tworzenia przez komendanta głównego PSP ośrodków szkolenia pożarniczego, przyczyni się do wzrostu intensyfikacji szkoleń różnego typu, poczynając od szkolenia szeregowców, poprzez szkolenia specjalistyczne (ratownictwa chemicznego, technicznego, medycznego, ochrony środowiska), a kończąc na szkoleniu kadry dowódczej. Zgodnie bowiem z zapisem art. 2 ust. 1 wprowadza się do zakresu ochrony prowadzonej przez krajowy system ratowniczo-gaśniczy nowe elementy, takie jak ratownictwo medyczne czy ochronę środowiska, do których to zadań Państwowa Straż Pożarna musi się należycie przygotować, rozpoczynając od szkoleń teoretycznych. Służyć ma temu również zapis art. 20 ust. 1a wprowadzający możliwość prowadzenia samodzielnych akcji ratowniczych przez szkoły i ośrodki szkolenia. Nowe zadania stawia również zapis art. 20a dotyczący możliwości wykorzystania w akcji zwierząt. Także tutaj będzie konieczne specjalistyczne szkolenie teoretyczne i praktyczne. Tym wszystkim zadaniom mają podołać ośrodki szkolenia tworzone przez komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#TadeuszTomaszewski">Kolejna kwestia, która w ustawie ma swoje odniesienie, dotyczy krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, m.in. jego styku z ochotniczymi strażami pożarnymi. Jeśli chodzi o tworzenie tego systemu, to w odniesieniu do ochotniczych straży pożarnych pojawiają się trzy zasadnicze problemy: po pierwsze, związane ze środkami na utrzymanie gotowości bojowej tych jednostek; po drugie, ze szkoleniem ochotników funkcjonujących w tych jednostkach i, po trzecie, z doposażeniem w sprzęt tychże jednostek.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#TadeuszTomaszewski">Dzisiaj przed chwilą pan poseł Zaborowski mówił, że państwo w tym w ogóle nie partycypuje. Można powiedzieć, że nie do końca jest to prawda. Państwo w małym stopniu w tym partycypuje, niemniej jednak w projekcie budżetu przedłożonym Wysokiej Izbie znajduje się zapis mówiący o tym, iż przewiduje się przeznaczyć na jednostki ratowniczo-gaśnicze będące w systemie kwotę 1100 tys. nowych zł, z tym że jest tam podana liczba jednostek - 4718. Chciałbym zapytać wobec tego pana ministra czy komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej, czy chodzi tutaj tylko o jednostki ochotniczych straży pożarnych będące w systemie, czy i o inne, czyli o te, które również wchodzą w skład Państwowej Straży Pożarnej. Dlaczego pytam? Dlatego, że w tym materiale zapisano, że w skład krajowego systemu wchodzi 1668 jednostek OSP, a dalszych 1500 przewiduje się włączyć - na początku była mowa o wcześniejszym terminie, powiedzmy w roku 1996, a tu podaje się inną datę - w 1997 r. To nie daje razem liczby 4817. Dlatego też prosiłbym uprzejmie, zwłaszcza w kontekście tego, że w tej chwili tworzone są budżety przez gminy, aby pan minister kompetentnie powiedział, że w przyszłym roku na jednostkę wchodzącą w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego - na utrzymanie gotowości bojowej tychże jednostek - przewiduje się taką a taką dotację. Sądzę, że to jest ważna informacja, zwłaszcza w kontekście, jak powiedziałem, tworzenia budżetów gmin, które łożą w zdecydowanym stopniu na utrzymanie ochotniczych straży pożarnych i oczywiście bezpieczeństwa zdrowia i mienia ludzkiego.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#TadeuszTomaszewski">Jeśli chodzi o krajowy system ratowniczo-gaśniczy, to to, iż będziemy szkolić ochotników w ośrodkach szkolenia, jest bardzo ważne. Oczywiście Państwowa Straż Pożarna nie czekała na to jakby dopowiedzenie w kwestii tworzenia ustawowych możliwości powoływania ośrodków szkolenia; takie szkolenie już prowadzi się w ramach pierwszego etapu wdrażania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego od 1995 r. Na przykład w woj. poznańskim w ośrodku zamiejscowym w Szamotułach w 1995 r. przeszkolono prawie 500 ochotników z 49 jednostek wchodzących w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#TadeuszTomaszewski">Ważnym zapisem jest ten rozszerzający kompetencje komendanta rejonowego Państwowej Straży Pożarnej, którego zadania zostają rozszerzone o szkolenie wszechstronne ochotników z OSP. To oczywiście przyczyni się do poprawienia stałych, roboczych kontaktów z tymi jednostkami, zwłaszcza z wchodzącymi w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.</u>
          <u xml:id="u-118.8" who="#TadeuszTomaszewski">Wysoki Sejmie! Służba, prowadzenie szkoleń oraz organizacja akcji ratowniczej wymagają zapewnienia ratownikom odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Zapewne gwarantuje to rozwiązanie zawarte w art. 29a wprowadzającym obowiązek stworzenia przez jednostkę PSP bezpiecznych i higienicznych warunków służby. Rzecz w tym, żeby znalazły się na to odpowiednie środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-118.9" who="#TadeuszTomaszewski">Nie sposób również tutaj nie wspomnieć, iż strażak za wykonywanie czynności w ekstremalnych nieraz warunkach powinien otrzymywać godne wynagrodzenie. Mam nadzieję, że właśnie temu ma służyć nowelizacja art. 87 polegająca na skreśleniu w ust. 1 pkt. 3. Wprowadzenie w to miejsce zapisu w art. 88 dotyczącego naliczania wzrostu wynagrodzenia z tytułu wysługi lat nie spowoduje obniżenia dotychczasowego dodatku strażaka otrzymywanego za lata służby.</u>
          <u xml:id="u-118.10" who="#TadeuszTomaszewski">Wnosząc tych kilka spostrzeżeń do sprawozdania jeszcze raz wyrażam zdanie, że ustawa powinna być uchwalona w proponowanym kształcie, tak jak proponował pan poseł Zemke, jeszcze na tym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-118.11" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałbym jednak również odnieść się do wypowiedzi pana posła Zaborowskiego, który - jak sądzę - pomylił kwestie, bo wszystkie uregulowania dotyczące ochotniczych straży pożarnych będą zawarte w ustawie o ochronie przeciwpożarowej. Przecież ochotnicza straż pożarna funkcjonuje na podstawie ustawy Prawo o stowarzyszeniach i właśnie ustawy o ochronie przeciwpożarowej i tam będzie m.in. umiejscowiona funkcja komendanta gminnego i znajdzie się szereg innych kwestii, kwestie związane z odszkodowaniami są oczywiście również tam podejmowane.</u>
          <u xml:id="u-118.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Kalbarczyka z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pani poseł Maria Zajączkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#RyszardKalbarczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proponowana nowelizacja ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, nad którą dzisiaj dyskutujemy, jak również znajdująca się po pierwszym czytaniu w komisjach ustawa o ochronie przeciwpożarowej mają służyć m.in. doskonaleniu działania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#RyszardKalbarczyk">Cztery lata temu, kiedy z mocy ustawy sejmowej utworzono Państwową Straż Pożarną, zapisy określające jej funkcjonowanie były w tamtym czasie może nie we wszystkich przypadkach zasadne. Ze względu na dokonujące się przemiany w naszym kraju i, jak już wspomniałem, utworzenie krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego niektóre z tych zapisów nie wytrzymały próby czasu, dlatego należało je znowelizować.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#RyszardKalbarczyk">Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej (druk nr 1939) uwzględnia poprawki, które dotyczą zasad i zakresu działania Państwowej Straży Pożarnej, jak również pragmatyki służby strażaków w Państwowej Straży Pożarnej. Zawiera 71 poprawek, o których szczegółowo mówiła pani poseł sprawozdawca, przewodnicząca Poselskiego Zespołu Strażaków, Krystyna Ozga. Z tej racji prace nad projektem ustawy trwały tak długo. Wynikało to z troski o doprecyzowanie poszczególnych zapisów i przyjęcie optymalnych rozwiązań. Jest to odpowiedź dla tych strażaków, którzy mieli zastrzeżenia i wątpili, czy w ogóle dojdzie do drugiego czytania tego projektu ustawy. Zmiany zapisów są w wielu przypadkach uzasadnione potrzebami natury finansowej i organizacyjnej. Jest to bardzo istotne, szczególnie jeżeli chodzi o poszukiwanie środków finansowych tak bardzo potrzebnych dla prawidłowego funkcjonowania tej służby.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#RyszardKalbarczyk">Zrezygnowanie z art. 79, który dotyczył zwrotu kosztów dojazdów z miejsca zamieszkania, a który budzi wiele kontrowersji, jest tego dobitnym przykładem. Artykuł ten ze względu na zbyt ogólne określenie, co to jest pobliska miejscowość, stwarza możliwość manipulacji, jeżeli chodzi o zameldowanie strażaka w celu uzyskania świadczenia pieniężnego. Jak wykazują dane, wydatki poniesione z tytułu zwrotu kosztów dojazdu do miejsca pełnienia służby w 1996 r. wyniosą 4,3 mln zł, a od 1993 r. mają one tendencję wzrostową. Przewiduje się, iż w 1997 r. kwota ta mogłaby wynieść ponad 5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#RyszardKalbarczyk">Przyjęcie przedmiotowej modyfikacji umożliwi pokrycie przewidywanych skutków finansowych, które dotyczą art. 129. Uważam, iż dobrze się stało, że znowelizowane zapisy wspomnianego art. 129 wychodzą naprzeciw oczekiwaniom tych strażaków, którzy po 30 stycznia 1992 r. nie zostali mianowani na stanowiska służbowe w Państwowej Straży Pożarnej. Określenie ostatecznego terminu na 30 czerwca 1998 r. stanowi potwierdzenie gwarancji nabytych uprawnień w razie mianowania na stanowisko służbowe w Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#RyszardKalbarczyk">Zestawienie tych dwóch poprawek: poprawki nr 48, tj. skreślenia kontrowersyjnego art. 79, oraz poprawki nr 69, dotyczącej znowelizowanego zapisu w art. 129, jest bardzo dobrym przykładem, jak należy dysponować środkami finansowymi, aby były one wydatkowane w sposób racjonalny, ku zadowoleniu większości. Będę głosował za tymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#RyszardKalbarczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wśród szeregu poprawek uwzględnionych w sprawozdaniu moim zdaniem na szczególną uwagę zasługuje poprawka nr 12, dotycząca art. 22. Jest to likwidacja luki prawnej, która do tej pory nie uwzględniała kwestii odszkodowania osobie nie będącej strażakiem, która uległa wypadkowi, oraz członkom rodziny osoby zmarłej wskutek takiego wypadku. Zapisy ust. 1 i 2 tego artykułu są czytelne i nie powinny budzić żadnych wątpliwości. Myślę, że za przykładem tych zapisów rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji określające szczegółowe zasady i tryb przyznawania świadczeń i odszkodowania będzie również czytelne, tym bardziej że zapisy te są unifikacją z ustawą o Policji. Projekt ustawy uwzględnia również zasadę wypłacania świadczeń pieniężnych dla zwolnionych strażaków, którzy z powodu choroby nie mogą być zatrudnieni.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#RyszardKalbarczyk">Celowo ze względu na czas pomijam szczegółowe ustosunkowanie się do szeregu bardzo istotnych poprawek uwzględniających zasady i zakres działania Państwowej Straży Pożarnej, jak również i pragmatyki służbowej strażaków.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#RyszardKalbarczyk">W tym miejscu pragnę zaapelować do członków komisji, które rozpatrują projekt ustawy o ochronie przeciwpożarowej, ażeby prace nad tą ustawą przyspieszyć, gdyż wspomniany już wielokrotnie z tej trybuny system ratowniczo-gaśniczy będzie prawidłowo funkcjonował wtedy, kiedy sukcesywnie włączane będą w ten system ochotnicze straże pożarne, mające do końca uregulowane przepisy, ujęte we wspomnianej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Ryszard Kalbarczyk.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Marię Zajączkowską z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Będzie to ostatnie wystąpienie przed przerwą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MariaZajączkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślę, że moje wystąpienie będzie taką przysłowiową łyżką dziegciu do całej beczki miodu. Proszę się nie obawiać, nie będzie to pod adresem...</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: PSL.)</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#MariaZajączkowska">...straży pożarnych, i tych zawodowych, i tych ochotniczych. Chciałabym, zabierając głos w debacie nad nowelizacją ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, zwrócić uwagę na pewien fragment systemu ratowniczo-gaśniczego, który nie znalazł się ani w tej ustawie, ani w innej.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#MariaZajączkowska">Ustawa wykreowała krajowy system ratowniczo-gaśniczy i przedstawiciele rządu, jak również - jak wynika z uzyskanych informacji - wyborcy, instytucje, wszyscy twierdzą, że system jest kompletny, kompleksowy. Chciałabym przynajmniej zwrócić uwagę na to, że w zakresie ratownictwa działają dwa systemy: jeden w oparciu o ustawę o Państwowej Straży Pożarnej, drugi - regulowany uchwałami i zarządzeniami, również częściowo w oparciu o ustawę o ochronie i kształtowaniu środowiska. Służby ratownicze powołane przez podmioty gospodarcze, np. w przemyśle chemicznym, dysponują znaczną ilością specjalistycznego sprzętu, wysoko kwalifikowaną kadrą, zebranymi doświadczeniami w wieloletnim zwalczaniu zagrożeń powstających w wyniku awarii przemysłowych i w transporcie substancji niebezpiecznych. Włączenie ratownictwa chemicznego do krajowego systemu na pewno usprawniłoby likwidację skutków awarii powstałych w przewozie materiałów niebezpiecznych oraz awarii przemysłowych. Wielokrotnie tu w tej Izbie zajmowaliśmy się zagrożeniami powstającymi w wyniku transportu, ocenialiśmy słabość systemu ratowniczego w tym zakresie. Dlatego powinniśmy wykorzystać każdą szansę wzmocnienia systemu, a taką szansę daje włączenie służb przemysłowych do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#MariaZajączkowska">Proszę rząd o przedstawienie stanowiska odnośnie do włączenia tych służb przemysłowych do krajowego systemu. System przemysłowy nie może działać jedynie w oparciu o umowy cywilnoprawne. Mogę powołać się na moją korespondencję, a właściwie odpowiedź na interpelację pana wicepremiera Pietrewicza, który ocenia, że te służby wypracowały schematy postępowania, systemy szkolenia, posiadają sprzęt oraz wysoko kwalifikowaną kadrę. I to jest na stronie drugiej, a na stronie trzeciej jest, że mogą wspomagać system ratowniczo-gaśniczy na podstawie umów z komendantem głównym, komendantem wojewódzkim i komendantem straży pożarnej. I jeszcze dla informacji pań i panów posłów podam, że 22 zakłady mają takie jednostki, to nie jest mało. Od 1970 r. działają wysoko specjalistyczne jednostki w Petrochemii Płock, Zakładach Azotowych w Tarnowie, w Oświęcimiu, Rokicie i Zachemie w Bydgoszczy.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#MariaZajączkowska">Pytanie do rządu: Dlaczego te jednostki nie znalazły się w tym systemie? Czyżbyśmy mieli za dużo takich służb, za dużo pieniędzy, za dużo sprzętu i za dużo wykwalifikowanych ludzi? Moim zdaniem należy to wykorzystać i włączyć.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#MariaZajączkowska">Na słabość systemu prawnego zwraca również uwagę administracja (cytuję pismo urzędu wojewódzkiego): „Reasumując, można stwierdzić, że istniejące regulacje prawne w zakresie transportu substancji niebezpiecznych są nieprecyzyjne, co ogranicza ich skuteczność”. A więc, nie ujmując nic nowelizacji ustawy, którą trzeba było zrobić i którą, jak już powiedział mój kolega, będziemy popierać, chciałabym, żebyśmy mieli pełną świadomość, że nowelizacja nie obejmuje wszystkich spraw, które powinny być uregulowane w tej ustawie. I oczekuję od rządu zajęcia stanowiska. Moim zdaniem, nie możemy sobie pozwolić na to, żeby taki potencjał był poza systemem.</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#MariaZajączkowska">A już na marginesie — korespondencja z tego roku między Centralną Stacją Ratownictwa Chemicznego a ministrem przemysłu, tylko fragment przeczytam państwu: „W latach 1990–1991 wśród innych aktów prawnych nie mających umocowania ustawowego była anulowana uchwała Rady Ministrów nr 60 z 6 maja 1970 r. Po tej dacie przy różnych działaniach zwracaliśmy uwagę na brak należytego umocowania prawnego ratownictwa chemicznego w przemyśle w Polsce”.</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#MariaZajączkowska">Panie ministrze, nie możemy sobie pozwolić na pozostawienie takich spraw bez odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Maria Zajączkowska.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#TadeuszSławecki">Posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich odbędzie się dzisiaj, tj. 6 listopada, o godz. 18 w sali nr 301a w starym Domu Poselskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Chciałabym poinformować, że do głosu zapisanych jest jeszcze 6 mówców.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Po przerwie będziemy kontynuować debatę nad tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Ogłaszam przerwę do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 03 do godz. 16 min 02)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa o zajmowanie miejsc. Przerwa minęła. Trzeba wznowić obrady.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam zatem obrady.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż kontynuujemy debatę nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Zakrzewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#JerzyZakrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sierpniu 1991 r. parlament, uchwalając ustawę o ochronie przeciwpożarowej oraz ustawę o Państwowej Straży Pożarnej, przyjął w nich możliwie nowoczesne rozwiązania organizacyjne i strukturalne, rozwiązania umożliwiające elastyczne modelowanie ochrony przeciwpożarowej, odpowiednie do postępu cywilizacyjnego, przekształceń gospodarczych kraju i prognozowanego wzrostu zagrożeń. Najważniejszym rozwiązaniem systemowym tych ustaw było utworzenie Państwowej Straży Pożarnej jako jednostki zawodowej umundurowanej i wyposażonej w specjalistyczny sprzęt, której celem jest niesienie pomocy i ratunku podczas walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi zagrożeniami.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#JerzyZakrzewski">Blisko pięcioletni okres funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej i tworzony przez nią krajowy system ratowniczo-gaśniczy każdego dnia ofiarnością i poświęceniem strażaków nieomal przy każdej akcji ratowniczej potwierdza słuszność przyjętych rozwiązań prawnych, jak i dużą sprawność tej formacji. Opinia społeczeństwa Gdańska, którą tu reprezentuję, dobitnie to wyraża. Zmiany następujące w kraju, jak też zmiany w prawie, postępująca demokratyzacja życia społecznego ujawniły wiele niedoskonałości w przyjętych rozwiązaniach, jakie składają się na treść ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#JerzyZakrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem przekonany, że wszyscy chcemy, by Państwowa Straż Pożarna była formacją o jeszcze większej sprawności, niż to udowadnia każdą akcją ratowniczą. Dlatego też w celu jej sprawnego działania winniśmy dać prawo nowoczesne i spójne z systemem prawnym państwa, prawo pozbawione tych niedoskonałości, od których niestety nie jest wolna obowiązująca ustawa o Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#JerzyZakrzewski">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Nie będę tutaj prezentował i omawiał przyjętych w projekcie rozwiązań, gdyż uczyniła to już pani posłanka Krystyna Ozga. Chciałbym jednak zwrócić uwagę Wysokiej Izby, iż poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej po jego przyjęciu spowoduje, że ustawa ta będzie m.in.:</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#JerzyZakrzewski">1) uporządkowana w zakresie zmian, jakie stały się wymagalne i konieczne w związku z przebudową administracji państwowej;</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#JerzyZakrzewski">2) stanowiła właściwe podstawy do rozwiązań prawnych, których sama wprost nie reguluje, tylko przekazuje do regulacji w drodze rozporządzeń, wychodząc tym samym naprzeciw lansowanej przez Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego koncepcji zamkniętego systemu źródeł prawa stanowionego w Polsce;</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#JerzyZakrzewski">3) bardziej demokratyczna w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej strażaków poprzez przyjęcie zasady kolegialnego dwuinstancyjnego postępowania przy pełnym poszanowaniu określonych w tym zakresie procedur;</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#JerzyZakrzewski">3) pozbawiona luk prawnych i błędów, które często w zasadniczy sposób uniemożliwiały sprawne funkcjonowanie jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej, choćby w zakresie spraw kadrowych, w kontekście szeroko rozumianych zasad pełnienia służby przez strażaków.</u>
          <u xml:id="u-127.8" who="#JerzyZakrzewski">Na szczególne podkreślenie zasługuje ostateczne rozstrzygnięcie w proponowanym projekcie statusu prawnego tych strażaków, którzy złożyli deklaracje przystąpienia do Państwowej Straży Pożarnej, lecz nie zostali dotąd mianowani czy powołani na stanowisko służbowe. Zgodnie z dotychczasową regulacją strażacy ci nie mogą już od 1 stycznia 1995 r. być mianowani lub powołani na stanowiska służbowe w Państwowej Straży Pożarnej, nie mogą także ubiegać się o emeryturę strażacką. Przedłożony projekt wychodzi naprzeciw wielu głosom tej rzeszy strażaków, stanowiąc, iż będą oni mogli skorzystać z możliwości mianowania lub powołania na stanowiska w Państwowej Straży Pożarnej aż do 30 czerwca 1998 r. Do tego czasu będą także mogli, po spełnieniu prawem przewidzianych warunków, ubiegać się o emeryturę strażacką.</u>
          <u xml:id="u-127.9" who="#JerzyZakrzewski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Apeluję do was w imieniu własnym i całej rzeszy strażaków Państwowej Straży Pożarnej województwa gdańskiego o przyjęcie proponowanej nowelizacji ustawy, zawartej w sprawozdaniu połączonych komisji. Tej najsprawniejszej formacji ratowniczej w naszym kraju warto pomagać i stwarzać warunki do jej dalszego dynamicznego rozwoju dla dobra państwa i jego obywateli.</u>
          <u xml:id="u-127.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Zakrzewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Mariana Starownika z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#MarianStarownik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje się, że staje się już niechlubną tradycją, że ustawy o ochronie przeciwpożarowej czy Państwowej Straży Pożarnej, które powinny być szybko rozpatrywane i załatwiane, bo wymagają tego i czas, i odpowiednie uregulowanie przepisów prawnych, niestety nie są. Okres ich rozpatrywania się wydłuża w nieskończoność i dopiero dzisiaj, po dwuletnim okresie prac w komisjach od czasu pierwszego czytania, rozpatrujemy projekt ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Natomiast nadal nie wiemy, kiedy możemy w Wysokiej Izbie skoncentrować się na dalszych pracach nad ustawą o ochronie przeciwpożarowej. Nie tylko przy czytaniu tej ustawy tak się działo. Podobnie było przy uchwalaniu ustawy w 1991 r., bo - jak sobie przypominam - też około półtora roku te projekty ustaw leżały w komisjach i różne kontrowersje, spory merytoryczne i nie tylko powodowały, że ta ustawa rodziła się w bólach i nie mogła ujrzeć światła dziennego. Ale jest to tylko ogólna refleksja.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#MarianStarownik">Chciałbym skoncentrować się na dwóch wypowiedziach moich przedmówców, posła Lagi i posła Zaborowskiego. Poseł Laga podnosił, że źle się stało, że obie ustawy nie są dzisiaj rozpatrywane równocześnie. Mam na myśli ustawę o ochronie przeciwpożarowej i Państwowej Straży Pożarnej. Ja też podzielam ten pogląd, bo cokolwiek by mówić, szeroko rozumiane pożarnictwo w naszym społeczeństwie jest dzisiaj postrzegane jako pewna całość. I nie tylko w społeczeństwie, ale zarówno w środowiskach ochotniczej straży pożarnej, jak i zakładowej straży pożarnej czy Państwowej Straży Pożarnej. Jeśli mówi się o ratowaniu mienia, życia, to się nie precyzuje, że daną akcję ratowniczą prowadziła Państwowa Straż Pożarna czy straż ochotnicza, czy inna formacja. Po prostu mówi się o szeroko rozumianym pożarnictwie.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#MarianStarownik">Jestem upoważniony przez grupę posłów do reprezentowania tamtej ustawy o ochronie przeciwpożarowej i dlatego czuję się w obowiązku wyjaśnić koledze Ladze, dlaczego dzisiaj nie rozpatrujemy tych dwóch projektów równocześnie. Ta ustawa jest dość kontrowersyjna i, jakkolwiek prace nad nią zostały zakończone już około pół roku temu, spór toczy się o środki finansowe na tzw. dodatki emerytalne czy ewentualne obniżenie wieku emerytalnego strażaków, którzy pełnią funkcje ochotników w swoich jednostkach. Myślę, że tutaj consensusu nie znajdziemy i najszczęśliwiej byłoby, żeby ten problem rozstrzygnęła Wysoka Izba, bo są pewne opory i ze strony Ministerstwa Finansów, i resortu spraw wewnętrznych, są też różne poglądy reprezentowane przez Zarząd Główny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych i dość znaczącą grupę posłów.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#MarianStarownik">Byłoby rzeczywiście najlepiej, żeby te ustawy były czytane równocześnie. Chciałbym tu nawiązać do wypowiedzi posła Zaborowskiego, który jako właśnie ten przeciętny obywatel - przepraszam za użycie takiego zwrotu - postrzega straż jako spójną grupę zawodową, która ma załatwiać problemy będące w jej kompetencji. Ale skoro stało się tak, jak się stało, nie będziemy rozdzierać szat. Miejmy nadzieję, że ustawa o ochronie przeciwpożarowej też doczeka się rozwiązań ustawowych, że niebawem będziemy nad nią tutaj w Sejmie debatować.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#MarianStarownik">Chciałbym, szanowne posłanki i szanowni posłowie, odnieść się do niektórych propozycji zmian w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej, które - moim zdaniem - wcale nie są tak oczywiste. Mam tu na myśli zwłaszcza art. 79. W wypowiedziach zarówno przedstawicieli mojego klubu, jak i klubu SLD usłyszałem dość znaczące, jednoznaczne stwierdzenie, że dobrze się stało, że ten zapis został zlikwidowany. Strażakom, którzy mieszkają w miejscowościach w pobliżu miejsca służby, dotychczas przysługuje zwrot kosztów dojazdów do miejsc pełnienia służby - w wysokości ceny biletu za przejazd koleją lub autobusem. Dobrze się zatem stało, bo te 60 mld zł będzie można na tym zaoszczędzić. Uważam, że to nie jest do końca prawda, chociażby z dwu powodów: Po pierwsze, likwidacja zapisu art. 79 w pierwotnej wersji, w projekcie złożonym do Sejmu, nie była przewidziana. Nie przewidywano tego skreślenia, to się urodziło w trakcie prac komisji. Po drugie, sami doskonale wiemy, że zostało to oprotestowane przez znaczącą grupę strażaków, szczególnie przez związki zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#MarianStarownik">Poza tym mamy dzisiaj do czynienia z jednolitą formacją, która mieści się w ramach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych: Policji, Straży Granicznej oraz Państwowej Straży Pożarnej. Policja i Straż Graniczna zachowują uprawnienia, natomiast odbieramy dzisiaj uprawnienia strażakom Państwowej Straży Pożarnej. Nie jestem do tego przekonany i stawiam wniosek, żeby jednak ten art. 79 zachować. Drugim przemawiającym za tym argumentem jest pozbawianie strażaków praw nabytych, bo dzisiaj te uprawnienia posiadają i im się je odbiera. Dlatego opowiadam się za utrzymaniem art. 79.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#MarianStarownik">Druga proponowana poprawka, do której nawiązywało kilku moich przedmówców, dotyczy art. 129. Jest on powiązany w znaczącym stopniu ze sporem, jaki toczy się wokół ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Nie chcę już powtarzać argumentów, które były przywoływane. Doskonale wiemy, że w trakcie prac komisji szczególnie Stowarzyszenie Pożarników Polskich postulowało, żeby ten okres jeszcze znacznie wydłużyć, żeby mogli spokojnie przejść na emerytury ci akurat strażacy, którzy nabyli uprawnienia. Była propozycja wydłużenia tego okresu do 1999 r. W trakcie prac komisji zostało przegłosowane, że ostateczny termin to 30 czerwca 1998 r. W moim przekonaniu te wyliczenia, które zostały wykazane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, są mocno przesadzone. Tak jak mam odmienny stosunek w odniesieniu do kwot na dodatki emerytalne dla strażaków ochotników, tak i w tym wypadku uważam, że są znacznie zawyżone. Na pewno nie ma powodu do niepokoju, że będzie to rujnować budżet Ministerstwa Finansów. Dlatego też, aby obyło się bez większych zgrzytów i problemów, żeby strażacy - bądź co bądź fachowcy dobrze przygotowani do zawodu i znający się na problematyce pożarniczej - nie odchodzili w szybkim tempie, żeby mieli ten czas wydłużony, myślę, że nic by się nie stało, gdyby ten dzień był wyznaczony na 30 grudnia 1999 r. Poza tym uważam, że ta propozycja ma jeszcze drugie uzasadnienie - nie nastąpiłoby tak radykalne załamanie funkcjonującego dzisiaj bezpieczeństwa przeciwpożarowego w zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#MarianStarownik">Kończąc, chciałbym serdecznie podziękować za to, że komisje skończyły prace nad projektem ustawy o ochronie przeciwpożarowej i projektem ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Myślę, że niebawem - do końca tego roku - uchwalimy zarówno ustawę o Państwowej Straży Pożarnej, jak też ustawę o ochronie przeciwpożarowej.</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Marianowi Starownikowi.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Stępnia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WładysławStępień">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Panie Komendancie! Nie mam wprawdzie zasadniczych uwag do czytanej dzisiaj w parlamencie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, ale mam kilka spostrzeżeń z pracy w Zespole Poselskim Strażaków i ze współdziałania z organizacjami strażackimi w kwestiach, które można nazwać okołoustawowymi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WładysławStępień">Nowe, bardzo odpowiedzialne funkcje zlecone Państwowej Straży Pożarnej w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz szeroko rozumianej filozofii bezpieczeństwa państwa i społeczeństwa niosą konieczne dostosowania przepisów prawnych do tych nowych sytuacji. Warto również podkreślić, że celowe jest unowocześnianie struktur organizacyjno-dowodzeniowych w ramach współpracy z innymi jednostkami, które zajmują się ratownictwem na terenie naszego kraju. Jest przecież wskazane coraz większe współdziałanie z OSP, szczególnie z tymi organizacjami, które będą wcielane do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#WładysławStępień">Nieodzownym elementem podwyższania standardów i dostosowywania przepisów w PSP jest perspektywa współdziałania w ramach struktur europejskich. Temu celowi służą między innymi liczne wyjazdy i kontakty zagraniczne w celu wymiany poglądów i doświadczeń. Warto podkreślić, że Państwowa Straż Pożarna od 1 stycznia będzie funkcjonować w nowej strukturze organizacyjnej resortu administracji i spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#WładysławStępień">W mojej wypowiedzi — członka Zespołu Poselskiego Strażaków — chcę wyrazić troskę o tożsamość struktur PSP w nowych uwarunkowaniach — jest to bardzo istotne po 1 stycznia 1997 r. Chcę zadbać o to, aby przy dobrym prawie i budżecie została utrwalona tendencja do zwiększania środków dla PSP i ochotniczych straży pożarnych, które współdziałają w krajowym systemie, oraz aby w terminie zakończono budowę krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, a w nim 14 baz — do końca 1999 r., w ramach centralnych środków budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#WładysławStępień">Jestem zwolennikiem umacniania pozycji Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej oraz jej pełnej autonomii we współpracy ze strukturami na terenie całego kraju. W nowelizacji ustawy upatruję szansę dającą możliwość zmian organizacyjnych, o które dopominają się strażacy. Dotyczy to stopniowego przywracania rejonów, tam gdzie zostały one kiedyś zlikwidowane, tam gdzie spełnione są warunki techniczne, szkoleniowe oraz zapewniony odpowiedni sprzęt. Dla przykładu chciałbym zapytać pana ministra, jakie jest spojrzenie resortu na tę sprawę, bo postulaty i wnioski w tym zakresie stawiane są coraz częściej. Moim postulatem od dwóch lat jest przywrócenie rejonu w Staszowie w województwie tarnobrzeskim.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#WładysławStępień">Prowadząc debatę nad projektem ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, nie sposób oddzielić jej od projektu ustawy o ochronie przeciwpożarowej - mówiło o tym wielu moich przedmówców. Rozstrzygnięcia proponowane w znajdującym się w komisji projekcie ustawy o ochronie przeciwpożarowej mogą - po ich uchwaleniu - znacznie wzbogacić postanowienia, które z jednej strony zapewnią strażakom satysfakcję z wykonywania niebezpiecznej służby, a z drugiej - spowodują zwiększenie zainteresowania tym trudnym i odpowiedzialnym zawodem.</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#WładysławStępień">Podczas wielu zjazdów gminnych ochotniczych straży pożarnych w moim województwie, czyli w województwie tarnobrzeskim, w których uczestniczyłem, przewijał się problem zabezpieczenia finansowego strażaków ochotników. Mówił o tym przed chwilą pan poseł Starownik. Chodzi o to, aby powiązać pewne gratyfikacje z określonym stażem pracy. Są propozycje dodatków do emerytur, są również propozycje, aby minister finansów w porozumieniu z MSW - i tu zwracam się do pana ministra Sobotki - i w porozumieniu z Zarządem Głównym Związku OSP oraz samorządami znalazł rozwiązanie co do wypłacania przez gminy - trzeba to rozważyć - strażakom tzw. premii za konkretny okres służby, na wzór, przypuśćmy, nagród jubileuszowych czy innych gratyfikacji za konkretny staż pracy w szczególnych warunkach (a pracę strażaków należy tak traktować). Dla wielu strażaków byłaby to forma zadośćuczynienia za gotowość i wierną służbę pożarniczą. Temat ten poruszam dlatego, że trwają jeszcze prace nad właściwą ustawą. Bardzo proszę, aby pan minister odniósł się do mojej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-131.7" who="#WładysławStępień">Synchronizacja przepisów o PSP i ochronie przeciwpożarowej jest tak samo ważna jak współdziałanie jednostek PSP i OSP w naszym kraju, w strukturach, które zostały utworzone. Z satysfakcją podkreślam, że ta forma współdziałania w województwie, które reprezentuję, jest niemal wzorowa. To zasługa kadry oficerskiej, dowódców, prezesów straży, strażaków, a także przedstawicieli samorządu.</u>
          <u xml:id="u-131.8" who="#WładysławStępień">Korzystając ze znamienitej okazji, jaką jest wystąpienie z trybuny sejmowej, pozdrawiam wszystkich strażaków w woj. tarnobrzeskim i w całym kraju.</u>
          <u xml:id="u-131.9" who="#WładysławStępień">Popieram wniosek o przejście do trzeciego czytania projektu tej ustawy, co umożliwiłoby jej uchwalenie jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-131.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stępniowi.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Grzegorza Rytycha z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#GrzegorzRytych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zachodzące w naszym kraju na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych zmiany, zarówno w sferze przeobrażeń społeczno-politycznych, jak i gospodarczo-ekonomicznych, spowodowały konieczność podjęcia prac nad nową formą funkcjonowania ratownictwa polskiego. Postęp cywilizacyjny, przejawiający się w dynamicznym rozwoju poszczególnych dziedzin techniki, a głównie komunikacji, energetyki, budownictwa obiektów lądowych i hydrotechnicznych, wymagający zastosowania nowoczesnych materiałów, spowodował pojawienie się i narastanie wraz z jego rozwojem zagrożeń dla ludzi, mienia i środowiska przyrodniczego. Dlatego pilna stała się potrzeba podjęcia stosownych przedsięwzięć zmierzających do uruchomienia systemu przeciwdziałania, który poza działalnością profilaktyczną obejmowałby wykrywanie, ocenę i prognozowanie zagrożeń, ostrzeganie ludności oraz likwidację zagrożeń i skutków.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#GrzegorzRytych">Potrzebę zmian w systemie organizacji ochrony przeciwpożarowej najwcześniej zrozumiało środowisko pożarnicze. Efektem podjętych działań było uchwalenie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w sierpniu 1991 r. ustaw o ochronie przeciwpożarowej i Państwowej Straży Pożarnej. Wymienione akty prawne dostosowywały zadania i strukturę ochrony przeciwpożarowej do nowych zadań, jakie niesie ze sobą rozwój cywilizacji, a także zmiany ustrojowe i gospodarcze państwa. Po kilku latach funkcjonowania tych ustaw okazało się, że konieczne staje się wprowadzenie pewnych zmian w obu tych aktach prawnych, zmierzających do eliminowania luk i błędów prawnych, które uniemożliwiają, a wręcz utrudniają funkcjonowanie Państwowej Straży Pożarnej. Przedstawiony dzisiaj Wysokiej Izbie projekt zmiany ustawy o Państwowej Straży Pożarnej wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowiska pożarniczego, uwzględniając większość zgłaszanych przez to środowisko postulatów.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#GrzegorzRytych">Jedną z ważnych zmian w przedkładanym projekcie jest wprowadzenie możliwości przenoszenia i delegowania w szczególnie uzasadnionych przypadkach funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej do służby w innych jednostkach organizacyjnych w tej samej lub w innej miejscowości. Umożliwi to właściwym przełożonym bardziej efektywne wykorzystanie kadr. W świetle obecnie obowiązujących zapisów w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej nie jest możliwe przeniesienie strażaka z jednej jednostki do drugiej - ani na własną prośbę, ani dla dobra służby.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#GrzegorzRytych">Inne zmiany w przedkładanym Wysokiej Izbie projekcie dotyczą uregulowania niektórych kwestii wynikających ze stosunku służbowego strażaka w sposób zbliżony do uregulowań zawartych w pragmatykach służbowych innych służb mundurowych, np. wojska i Policji.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#GrzegorzRytych">Zmiana art. 54 ustawy uzależnia nadanie wyższego stopnia, tak jak jest np. w Policji i wojsku, od zajmowanego stanowiska. Obecnie nadanie wyższego stopnia jest uzależnione od posiadanych kwalifikacji i opinii służbowej.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#GrzegorzRytych">Bardzo korzystna dla strażaków jest proponowana zmiana art. 98. Projekt zmiany ustawy rozszerza zakres przypadków, kiedy strażak zwolniony ze służby otrzymuje odprawę.</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#GrzegorzRytych">Proponuje się odmienne niż w obecnie obowiązującej ustawie uregulowanie odpowiedzialności dyscyplinarnej strażaków. Dotychczas uprawnionym do wymierzania wszystkich kar dyscyplinarnych, łącznie z wydaleniem ze służby, był właściwy przełożony. Proponowane zmiany dotyczą pozostawienia właściwym przełożonym uprawnień do wymierzania jedynie kar dyscyplinarnych za przewinienia mniejszej wagi. Pozostałe przewinienia dyscyplinarne strażaków rozpatrywane byłyby przez komisje dyscyplinarne działające w obu instancjach. Proponuje się również zmianę rodzaju kar, np. wykreślenie z obowiązującej ustawy kary pozbawienia stopnia. W świetle obowiązujących przepisów właściwy przełożony, np. komendant rejonowy Państwowej Straży Pożarnej, mógł pozbawić strażaka stopnia oficerskiego nadanego przez ministra spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#GrzegorzRytych">Bardzo ważna, moim zdaniem, jest również proponowana zmiana art. 22 ustawy. Zgodnie z ustawą w okolicznościach uzasadniających stan wyższej konieczności kierujący akcją ratowniczą ma prawo żądać niezbędnej pomocy m.in. od innych jednostek i obywateli. Nieprecyzyjnie określone były dotychczas świadczenia, jakie przysługują osobom, które w ramach udzielonej pomocy uległy wypadkowi. Proponowana zmiana art. 22 jednoznacznie określa, że osobom takim przysługują świadczenia odszkodowawcze. W artykule tym jest też ustawowa delegacja dla ministra spraw wewnętrznych i administracji do określania w drodze rozporządzenia zakresu oraz szczegółowych zasad i trybu przyznawania tych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#GrzegorzRytych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiony projekt zmiany ustawy o Państwowej Straży Pożarnej jest pozytywnie odbierany przez środowisko pożarnicze w moim województwie. Potrzeba zmiany ustawy była wielokrotnie poruszana podczas moich roboczych kontaktów z kadrą kierowniczą Państwowej Straży Pożarnej województwa, które reprezentuję.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#GrzegorzRytych">Będę głosował za przyjęciem zmiany ustawy o Państwowej Straży Pożarnej w brzmieniu przedstawionym Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-133.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-133.11" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Rytychowi.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#AleksanderMałachowski">Panowie posłowie Ireneusz Skubis i Władysław Tomaszewski nie mogą wystąpić z powodu braku czasu klubowego.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszony jest zatem pan poseł Janusz Szymański.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ale mogą złożyć do protokołu.)</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#komentarz">(Poseł Władysław Tomaszewski: A może, panie marszałku, zrobiłby pan wyjątek?)</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#komentarz">(Poseł Ireneusz Skubis: I pozwolił nam?)</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo, obowiązuje regulamin. Panowie, wasi poprzednicy wyczerpali czas. Nie ma podstaw do tego, żeby było wiele wystąpień. Można złożyć wystąpienia do protokołu. Nie mogę udzielić głosu. Gdyby zaczął pan przemówienie, to tak, ale już w czasie wystąpienia posła Rytycha czas się skończył.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Janusz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym nadać nieco inny tenor swojemu wystąpieniu i przedstawić Izbie pewne uwagi. Chciałbym się podzielić kilkoma wątpliwościami, które mam po lekturze tej nowelizacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#JanuszSzymański">Przede wszystkim wydaje się, że rzeczą nie do końca zrozumiałą jest to, że z inicjatywy poselskiej proponuje się dokonanie zmian w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej. Przypominam, jak wielki entuzjazm był w 1991 r. w Sejmie X kadencji, kiedy wspólne wieczory i właściwie wspólne noce pracy w gronie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Ustawodawczej były poświęcone tworzeniu zrębów nowego prawa o ustroju straży pożarnych, w ogóle o systemie ratownictwa i systemie ochrony przeciwpożarowej. Dzisiaj wydaje się, że to posłowie łatają prawo, które wówczas zostało uchwalone. Jest zrozumiałe, że okres tzw. transformacji ustrojowej i okres zmian generalnych powoduje, że prawo szybko się dezaktualizuje i trzeba interwencji ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#JanuszSzymański">Powiem szczerze, panie marszałku, Wysoka Izbo, że chciałbym poprosić właśnie pana ministra Sobotkę, który uczestniczy w obradach od początku drugiego czytania, żeby powiedział, jaką rząd ma projekcję, jeśli chodzi o zakres dokonywanych zmian. Mamy drugi poselski projekt ustawy o ochronie przeciwpożarowej, o którym mówił obszernie pan poseł Starownik, pokazywał pewne istotne perturbacje z dojściem do skutku tej legislacji i chciałbym pana ministra poprosić o jasną deklarację czy wyrażenie jasnego stanowiska odnośnie do tego, jaki pogląd ma rząd co do zakresu dokonywanych zmian i dlaczego rząd właściwie jest bezczynny, jeśli chodzi o zgłaszanie inicjatyw w tym zakresie. Tak więc proszę mi wybaczyć, koleżanki i koledzy, że to czynię, bo to nie posłowie powinni występować z inicjatywą w tej sprawie, nawet jeżeli jest to dobry projekt legislacji, lecz rząd; i to powinno być zasadą - to rząd powinien występować z tego typu propozycjami.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym dotknąć dwóch moim zdaniem kontrowersyjnych kwestii. Pamiętam, jak jeszcze w Sejmie X kadencji toczyły się liczne debaty dotyczące tego, które grupy społeczno-zawodowe powinny być apolityczne, nie powinny mieć prawa przynależności do partii politycznych. I proszę zauważyć, że o ile nie było sporów co do pozbawienia tego ważnego obywatelskiego prawa policjantów, funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa, sędziów, prokuratorów, to powiem państwu szczerze, że mam podstawową wątpliwość, czy faktycznie strażacy z tej ważkiej przyczyny, że są strażakami, powinni być pozbawieni tego ważnego obywatelskiego prawa.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#JanuszSzymański">Otóż w tej noweli, którą zajmujemy się w drugim czytaniu, mamy propozycje dodania art. 53c, mówiącego, że strażak nie może być członkiem partii politycznej. Sądzę, iż nie jest może do końca zasadne przyjęcie jako racjonalnego uzasadnienia głoszącego, że następuje w ten sposób unifikacja czy ujednolicenie w zakresie wszystkich formacji czy wszystkich służb, które podlegają ministrowi spraw wewnętrznych (od 1 stycznia, przypomnę, ministrowi administracji i spraw wewnętrznych). Otóż chciałbym, panie ministrze, zapytać - na tle stosowania przepisów ustawy uchwalonej w sierpniu 1991 r. - czy ten problem stanowił poważną perturbację w pracy Państwowej Straży Pożarnej i wszystkich jednostek organizacyjnych, że oto nagle ta kwestia pojawia się jako wymagająca uregulowania? Mam bowiem podstawowe wątpliwości, czy faktycznie powinno się dokonywać takiego unormowania. Chcę powiedzieć z całą odpowiedzialnością, że inaczej jest w wypadku funkcjonariuszy Policji, jest również inaczej, a może przede wszystkim inaczej, w wypadku funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa, ale w wypadku strażaków, proszę państwa, którzy mają zupełnie inne zadania, wynikające z tej ustawy, wydaje się to bardzo wątpliwe. Tym bardziej że w 1991 r., choć były pomysły przyjęcia takiego unormowania, ustawodawca nie zdecydował się na to rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#JanuszSzymański">Chcę również zapytać, czy 6-miesięczny - a więc dość długi - okres dostosowywania przepisów wykonawczych do obowiązującego ustawodawstwa, przewidziany rozwiązaniem zawartym w art. 4, nie jest za długi. Zdecyduję się na wniesienie tutaj poprawki polegającej na zastąpieniu liczby 6 liczbą 3, ponieważ uważam za rzecz z góry niezrozumiałą i niedobrą w państwie prawa, aby przepisy, które zostały derogowane, obowiązywały nadal i obowiązywały też akty wykonawcze wydane w oparciu o te derogowane przepisy. Taka sytuacja jest sytuacją złą. Rozumiem, że pewien okres dostosowawczy powinien być, ale wydaje się, że 3 miesiące to okres właściwy.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#JanuszSzymański">Chcę zapytać panią poseł sprawozdawcę, znaną z wielkiej wrażliwości, czy pana ministra nie razi tak sformułowany przepis: „Strażakowi przysługuje równoważnik pieniężny...”? Chcę zapytać: Co to w ogóle jest? Czy w języku polskim nie należy używać słów „ekwiwalent”, „ryczałt”? Zdaje się, proszę państwa, że z wielu powodów lepiej i estetyczniej jest napisać ten przepis dobrze. Myślę, że słowo „równoważnik” ma zupełnie inną desygnatę pojęciową. Co prawda „pieniężny” każe rozumieć, że to ma wymiar pieniężny, ale to na pewno nie jest równoważnik. Jest to ekwiwalent albo ryczałt i chyba o to tu chodzi. Chcę o to spytać, i jeżeli państwo potwierdzicie mój pogląd, że tak jest, to zgłoszę odpowiednią poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie chcąc przedłużać swojego wystąpienia - wiele rzeczy słusznych zostało powiedzianych - chciałbym przede wszystkim przedstawić dwie ważne konkluzje. Po pierwsze, nie może być tak, że wchodzi ustawa o Państwowej Straży Pożarnej, ta nowela, w życie, a właściwie prawo materialne to są przepisy formalne. Prawo materialne natomiast, czyli ustawa o ochronie przeciwpożarowej, której nowelizacja jest potrzebna, właściwie ma nieznany epilog, nieznany finał. Chciałbym zapytać, panie ministrze, o klarowne stanowisko w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#JanuszSzymański">Chcę zapytać również pana ministra Sobotkę, czy okres 30 dni vacatio legis jest wystarczający do dostosowania i przygotowania się wszystkich do wejścia w życie tej ustawy. Bo to jest problem dostosowania i pragmatyk, szczegółowych przepisów i będę wdzięczny za odpowiedź w tej sprawie. Sądzę, że dzisiaj należy pochylić czoło i wyrazić uznanie wszystkim strażakom Rzeczypospolitej. Myślę, że Sejm doceniając tę pracę, również rychło znowelizuje ustawę o ochronie przeciwpożarowej.</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Szymańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, pozwalam sobie zauważyć, że słowa: równoważnik i ekwiwalent znaczą dokładnie to samo - équivalent. To jest z francuskiego wzięte...</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: A równoważność jest po polsku.)</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#AleksanderMałachowski">...to jest dokładnie to samo. Nie mam pewności co do tego drugiego słowa, którego pan użył, ale ekwiwalent i równoważnik to jest to samo. Zgadzam się, że to nie jest dobre słowo, tylko że ekwiwalent też nie jest dobrym słowem, bo to jest po prostu spolszczona wersja słowa équivalent.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Bolesław Herudziński, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#BolesławHerudziński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym podkreślić, że z niebywałym zaangażowaniem uczestniczę w dzisiejszych obradach z tego względu, iż tak się składa, iż w moim okręgu wyborczym, jeśli chodzi o podstawowy wybór w grupie, w przedsiębiorstwie, są strażacy, którzy zostali pozbawieni tytułu strażaków i obecnie są pracownikami ochrony przeciwpożarowej.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#BolesławHerudziński">Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej jest już w końcowej fazie obróbki, a problemy tutaj poruszane są bardzo istotne nie tylko dla środowiska strażaków, ale dla całego społeczeństwa, gdyż uważam, że sprawy ratownictwa szeroko traktowane, a więc dotyczące i zagrożenia przeciwpożarowego, i prowadzenia akcji ratowniczych w wypadku wszelkiego rodzaju klęsk, które często nas zaskakują, są niezwykle ważne. Ludzie pracujący w tym zawodzie powinni się wykazywać niezwykłą zręcznością, niezwykłą sprawnością. W związku z tym przywileje przewidziane dla nich w projekcie ustawy są również bardzo istotne.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#BolesławHerudziński">Jeśli chodzi o ratowników, strażaków czy w ogóle jakąkolwiek tego typu formację, łącznie z ratowniczym pogotowiem wodnym lub innymi służbami, to ludzie tam pracujący muszą być sprawni, posiadać odpowiedni sprzęt. Nie wyobrażam sobie tego inaczej. Wtedy jako społeczeństwo możemy oczekiwać od rządu, od resortu reprezentowanego dzisiaj przez pana ministra Zbigniewa Sobotkę, jak i przez komendanta głównego, pana gen. Delę... Chciałbym jednak, żebyśmy - zarówno rząd, jak i my, Wysoka Izba - mogli przyczynić się do tego, aby służby związane z niesieniem pomocy w wypadku kataklizmów związanych czy to z żywiołem wody, czy ognia, wszystkie służby ochrony przeciwpożarowej, które są zobowiązane do niesienia tego typu ochrony, mogły udzielać pomocy służbom ratowniczym, które działają wyłącznie w układach porządkowo-ochronnych czy profilaktycznych.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#BolesławHerudziński">Dlatego chciałbym zakończyć swoje dzisiejsze wystąpienie postulatem, aby po zakończeniu prac nad tą ustawą niezwykle szybko została poddana procesowi legislacyjnemu ustawa o ochronie przeciwpożarowej. Tą prośbą, nie przedłużając czasu, chcę zakończyć swoje wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Bolesławowi Herudzińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych pana posła Zbigniewa Sobotkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#ZbigniewSobotka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po dwuletniej pracy w podkomisji i komisjach sejmowych dobiega końca proces legislacyjny dotyczący zmian w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej. Prace, chociaż długotrwałe, zaowocowały uregulowaniami, które uwzględniają zarówno interes państwa, jak i strażaków (w tym osób, dla których nie znalazło się miejsce w nowej służbie), a także uwzględniają reguły legislacji, które uprzednio w ustawie nie były do końca spełnione. Owocem tych prac będzie w końcu jednolity tekst ustawy poprawnej, czytelnej i nie wymagającej niepotrzebnych interpretacji.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#ZbigniewSobotka">Za trud włożony w przygotowanie tej ustawy, za zaangażowanie państwa posłów, za życzliwe potraktowanie problemów Państwowej Straży Pożarnej serdecznie państwu dziękuję. Szczególnie chciałbym podziękować Zespołowi Poselskiemu Strażaków, pani przewodniczącej Krystynie Ozdze, a także przewodniczącemu podkomisji panu posłowi Mirosławowi Pawlakowi. Dziękuję w imieniu władz resortu spraw wewnętrznych, odpowiedzialnych za tę formację, dziękuję w imieniu Państwowej Straży Pożarnej realizującej zadania wynikające z nowelizowanej ustawy. Wyrażam ogromną radość, że udało się przebrnąć przez liczne trudności występujące podczas prac i że udało się pogodzić różne interesy.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#ZbigniewSobotka">Wiele problemów stwarzało uregulowanie sytuacji prawnej byłych funkcjonariuszy pożarnictwa, którzy mimo złożenia deklaracji o przejściu do PSP nie zostali do tej służby nigdy przyjęci. Ustawa przyjmuje w końcu rozsądny kompromis, który pozwala tym osobom nabyć jeszcze pewne prawa (głównie emerytalne), a jednocześnie nie naraża budżetu na nadmierne obciążenie. Był to problem najbardziej kontrowersyjny, a jego rozwiązanie jest ogromnym sukcesem - państwa i naszym.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#ZbigniewSobotka">Bardzo ważne wydaje się także wprowadzenie nowej, w stosunku do obecnych uregulowań resortu, procedury dyscyplinarnej. Orzekanie w tych sprawach przejmą niezawisłe komisje dyscyplinarne, których działanie reguluje się wprost w tej ustawie. Dzięki temu nie będzie już powodów do obaw o jakość postępowania dyscyplinarnego i o sprawiedliwość orzekania. Jest to sukces związków zawodowych działających w Państwowej Straży Pożarnej, który jednak nie byłby możliwy bez wydatnej pomocy Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej. Jest to też sukces związany z jakością prawa pożarniczego.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#ZbigniewSobotka">Niezwykle ważna z punktu widzenia resortu jest poprawka z pozoru niewielka: dodanie dwóch punktów do art. 2 ust. 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Są to: ratownictwo ekologiczne i ratownictwo medyczne. Dzięki tej poprawce prawne podstawy funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej i krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego zostaną dostosowane do wzrastających zadań ratowniczych, na które ma wpływ rozwój cywilizacji technicznej wraz z jej licznymi zagrożeniami. Ta poprawka daje też początek przyszłej kompleksowej regulacji systemu ratowniczego.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#ZbigniewSobotka">Zmiana ustawy o Państwowej Straży Pożarnej przynosi także liczne udoskonalenia formalno-prawne, na przykład konkretyzację upoważnień do wydawania aktu wykonawczego czy też uzupełnienie katalogu zadań organów PSP.</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#ZbigniewSobotka">Istotniejsze z tych zmian to na przykład:</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#ZbigniewSobotka">— usankcjonowanie ośrodków szkolenia PSP;</u>
          <u xml:id="u-139.8" who="#ZbigniewSobotka">— unormowanie świadczeń odszkodowawczych i odszkodowań z tytułu pomocy udzielonej na żądanie kierującego akcją ratowniczą;</u>
          <u xml:id="u-139.9" who="#ZbigniewSobotka">— wprowadzenie przeniesień służbowych wraz z całą procedurą z nimi związaną;</u>
          <u xml:id="u-139.10" who="#ZbigniewSobotka">— rozbudowanie rozdziału o służbie kandydackiej.</u>
          <u xml:id="u-139.11" who="#ZbigniewSobotka">Nowelizacja z jednej strony precyzuje zadania formacji PSP, unifikuje pewne regulacje związane z tą służbą, z drugiej zaś wybiega naprzód, dając być może wzór dla przyszłych zmian w innych ustawach pragmatycznych resortu spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-139.12" who="#ZbigniewSobotka">Materiał wypracowany przez państwa posłów w ramach poselskiego projektu ustawy można w niektórych częściach nazwać awangardowym, postępowym, perspektywicznym. Dzięki rozwadze twórców ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej uchwalone regulacje powinny zostać wdrożone bez większych trudności.</u>
          <u xml:id="u-139.13" who="#ZbigniewSobotka">Praca reformatorska jeszcze nie dobiegła końca, jeszcze trzeba będzie wydać na nowo szereg aktów wykonawczych. To zadanie spocznie na resorcie, który reprezentuję. Wyrażam nadzieję, że wykonane to będzie należycie, zgodnie z wolą Sejmu, a państwa trud zostanie spożytkowany i zaowocuje doskonałym systemem prawa o Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-139.14" who="#ZbigniewSobotka">Teraz, proszę państwa, kilka odpowiedzi na pytania zadane w trakcie debaty. Do kilku kwestii chcę się ustosunkować. Prosiłbym pana marszałka o stworzenie mi takiej możliwości - chcę na kilka pytań odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie ministrze, nie ma przeszkód. Pan nie ma ograniczeń czasowych. Oczywiście prosiłbym, żeby pan do północy nas nie trzymał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#ZbigniewSobotka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#ZbigniewSobotka">Odpowiadając na pytanie pana posła Tomaszewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, muszę stwierdzić, że w krajowym systemie ratowniczo-gaśniczym na dzień 31 grudnia 1995 r., czyli rok po zorganizowaniu systemu, znalazło się 1718 jednostek ochotniczych straży pożarnych. Do końca bieżącego roku włączonych zostanie następnych 800. Da to liczbę ponad 2,5 tys. jednostek ochotniczych straży pożarnych. W roku 1997 chcemy rozpocząć akcję włączania następnych ponad 2 tys. jednostek ochotniczych straży pożarnych. Zatem liczba byłaby zbliżona do wymienionej w ustawie budżetowej. Dodać należy, że jest to proces i spełnione muszą zostać pewne wymagania operacyjne i techniczne jednostek ochotniczych straży pożarnych.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#ZbigniewSobotka">Jeżeli zaś chodzi o środki finansowe, to w ustawie mówi się o częściowym pokryciu kosztów utrzymania i gotowości bojowej tych jednostek i refinansowaniu kosztów poniesionych w akcjach ratowniczych. W roku 1997 na łączną kwotę złożą się środki: po pierwsze, zapisane w ustawie 11 mld starych złotych; po drugie, środki z ubezpieczeń obowiązkowych od ognia przekazane przez firmy ubezpieczeniowe, to jest ok. 42 mld starych złotych; po trzecie, będą także przekazane Zarządowi Głównemu Związku Ochotniczych Straży Pożarnych środki, z których ok. 40 mld starych złotych przeznaczy się na wspieranie ochotniczych straży pożarnych; środki z Państwowej Straży Pożarnej przekazane na szkolenie ochotniczych straży pożarnych to ok. 20 mld starych złotych. Nie wliczamy tutaj świadczeń rzeczowych realizowanych przez ministra spraw wewnętrznych, takich jak przekazywanie samochodów gaśniczych i dostawczych do karosowania, remonty samochodów i motopomp, żywienie podczas ćwiczeń i akcji ratowniczych. Zatem przewidywana łączna kwota na finansowanie jednostek ochotniczych straży pożarnych, włączonych do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, bez świadczeń rzeczowych wynosić będzie ponad 120 mld starych zł. Zdajemy sobie sprawę z tego, że środki te są dalece niewystarczające i nie rozwiążą problemu modernizacji i remontu strażnic ochotniczych straży pożarnych, wymiany techniki, w tym głównie samochodów, ale tylko na tyle nas stać w przyszłym roku i ani złotówka więcej w budżecie państwa na ten cel się nie znajdzie. Myślę, że kwota, o której mówiłem, jest wcale niemała, gdybyśmy ją dobrze wspólnie wykorzystali.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#ZbigniewSobotka">Natomiast odpowiadając na szereg pytań zgłoszonych przez panią poseł Zajączkowską, chciałbym powiedzieć, że materia poruszana przez panią poseł nadaje się bardziej na interpelację i wymaga obszernej polemiki fachowej. Nie zgadzam się z opinią, że Państwowa Straż Pożarna nie chce rozszerzać katalogu jednostek włączonych do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego o zakładowe straże pożarne lub zakładowe służby ratownicze. Problem tkwi głównie w następujących zagadnieniach. Zakładowe służby ratownicze powołane w podmiotach o różnej własności służą przede wszystkim do ochrony tych zakładów - technologii, obiektów i ludzi. Technika służąca temu ratownictwu jest wysoce specjalistyczna i bardzo kosztowna, wręcz niekiedy nakierowana na odpowiednie zagrożenia - samochody proszkowe, na dwutlenek węgla, wodno-pianowe. Stąd obawa ośrodków dyspozycyjnych przed włączaniem do akcji ratowniczo-gaśniczych tego specjalistycznego sprzętu, a tym samym osłabieniem potencjału ochronnego zakładów. Wszak szybkość rozwoju pożaru w rafinerii czy zakładach chemicznych jest tak duża, że opóźnienie wyjazdu sprzętu specjalistycznego może przynieść olbrzymie straty.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#ZbigniewSobotka">Za użycie sprzętu gaśniczego z takich zakładów Państwowa Straż Pożarna musi płacić, musi refundować koszty ich udziału w akcjach. Koszty te są zbyt duże, aby Państwowa Straż Pożarna, której często brakuje środków na podstawowe opłaty, mogła sobie pozwolić na dowolne dysponowanie różnymi jednostkami ochrony przeciwpożarowej i innymi służbami ratowniczymi. Problem zatem tkwi w finansach, a nie w zawężaniu struktur. Problem również tkwi w dużym ryzyku dysponowania specjalistycznym sprzętem. Mimo to w 1995 r. i 1996 r. te specjalistyczne jednostki uczestniczyły w prawie ponad 1800 zdarzeniach. Chciałem uprzejmie powiedzieć Wysokiej Izbie, że obszerne wyjaśnienia dotyczące tego problemu przekazałem pani poseł w październiku br. Jeżeli nie satysfakcjonowały pani poseł, jestem w stanie dalej wyjaśniać istniejący stan rzeczy i myślę, że taką możliwość pani poseł ma także w trakcie interpelacji, jeżeli to, co powiedziałem, nie daje pełnej satysfakcji.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#ZbigniewSobotka">Chciałbym jeszcze powiedzieć o jednej sprawie, która przewijała się w tej dyskusji prawie w każdym wystąpieniu pań i panów posłów. Stanowczo potwierdzam wolę rządu do jak najszybszego zakończenia prac nad ustawą o ochronie przeciwpożarowej.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#ZbigniewSobotka">Deklaruję jak zawsze czynny udział przedstawicieli rządu na każdym etapie prac nad tą ustawą, ale też proszę państwa posłów o to, by okroić niektóre zapisy pozostawiając to, co niezbędne, tak aby uwzględniały realia budżetowe państwa, bo to jest główny hamulec w pracach nad dokończeniem tej ustawy. Myślę, że tak jak w wypadku ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, jesteśmy w stanie porozumieć się tutaj po ostrej choćby dyskusji. Niewątpliwie toczymy ją od wielu lat, bo przecież wiadomo, że oba projekty ustaw wniesione były dwa lata temu. Prosiłbym państwa o rozwagę, bo tylko rozwaga i wspólne poszukiwanie kompromisu może przynieść szczęśliwy finał. Ze swej strony i ze strony rządu deklaruję gotowość zakończenia prac nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#ZbigniewSobotka">Następna sprawa - zapytanie pana posła Stępnia, czy znajdziemy środki i ludzi, by uruchomić nowe komendy rejonowe, jako że wiele gmin i wielu posłów czyni starania na rzecz uruchomienia tych komend. Otóż to wszystko zależy od państwa. Ustawa budżetowa reguluje corocznie limit zatrudnienia w Państwowej Straży Pożarnej oraz określa środki finansowe przeznaczone na Państwową Straż Pożarną. Jeżeli państwo uznają, że to jest problem bardzo ważny, polecam się uwadze państwa w trakcie prac komisji budżetowej i innych komisji, choćby Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Muszę jednak od razu powiedzieć, że nie jest to sprawa łatwa. Najmniejsza komenda rejonowa musi liczyć ok. 12 osób, musi to być wysoko kwalifikowana kadra. Tak zupełnie szczerze powiem, że jeżeli miałbym wybierać, co jest bardziej pilne, otwieranie następnych komend rejonowych czy jednostek ratowniczo-gaśniczych, to zawsze postawiłbym na jednostki ratowniczo-gaśnicze, które prowadzą działalność operacyjną, mniej natomiast inwestowałbym w działalność urzędniczą. Prosiłbym, żeby to także brać pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#ZbigniewSobotka">Pan poseł Szymański, z którym pracowałem już i w X, i w I kadencji Sejmu nad wieloma ustawami, zadał mi bardzo wiele pytań. Na niektóre potrafiłby pewnie sam sobie odpowiedzieć, ale, ponieważ je stawia, na wiele z nich odpowiem. Nie na wszystkie, panie pośle, bo musielibyśmy tutaj długo debatować i tylko na pańskie pytania musiałbym bardzo długo odpowiadać. Pytał pan, jaka jest optyka rządu, dlaczego jest to inicjatywa poselska, a nie rządowa. Otóż państwo posłowie mają prawo zgłaszania inicjatywy ustawodawczej. Kiedy przeszedłem do ministerstwa, oba projekty ustaw zostały złożone do laski marszałkowskiej i mogłem tylko wspomagać ten proces, przyspieszać, bo wiem, że to jest dużo prostsza droga nowelizowania ustaw aniżeli wszelkie uzgodnienia międzyresortowe. A więc jest to tutaj sprawniej przeprowadzane. Żałuję tylko, że w Sejmie trwało to dwa lata, ale przecież nikt posłom nie może odebrać prawa zgłaszania stosownej inicjatywy. Widzieliśmy potrzebę wystąpienia z taką inicjatywą i, ponieważ wychodziła ona naprzeciw oczekiwaniom rządu, zgłaszaliśmy własne poprawki do tego projektu ustawy, ale już nie chcieliśmy przekreślać tej konkretnej inicjatywy poselskiej.</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#ZbigniewSobotka">Jaka zatem jest optyka rządu, jeśli chodzi o rozwiązania systemowe? Mówiłem, że jesteśmy za tym, aby jak najprędzej przyjąć ustawę o ochronie przeciwpożarowej, ale też chciałbym powiedzieć, że pracujemy równolegle nad powszechnym systemem ochrony ludności. Jak państwo wiedzą, w znowelizowanej ustawie o ministrze spraw wewnętrznych zapisano, że minister spraw wewnętrznych przejmuje nadzór nad obroną cywilną kraju. W związku z tym wspólnie z Państwową Strażą Pożarną i jednostkami wchodzącymi w skład resortu spraw wewnętrznych (formacją, która powstanie po Nadwiślańskich Jednostkach Wojskowych), także z resortową służbą zdrowia oraz z innymi stowarzyszeniami: Polskim Czerwonym Krzyżem, Polskim Ratownictwem Okrętowym itp. instytucjami, chcielibyśmy stworzyć taki jednolity, powszechny system ochrony ludności, system nakierowany przede wszystkim na ochronę ludności, bez dzielenia go na system czasu pokoju i wojny, bo zadania ratowników w czasie pokoju są prawie takie same, w czasie wojny zakres tych zadań rozszerzałby się o to, co wynika z działań wojennych. Chcielibyśmy ten system odwrócić, gdyż do tej pory obrona cywilna kojarzyła się z systemem stricte wojskowym, a więc z bronią, z obroną, a nie z ochroną ludności. Chcemy ten system odwrócić. Ponieważ nastąpiła już cywilna kontrola nad wojskiem, mamy cywilną kontrolę nad resortem spraw wewnętrznych, obrona cywilna nie może od początku do końca mieć wojskowego dowodzenia. Chcielibyśmy tę obronę także ucywilnić. A więc pracujemy nad tym systemem równolegle.</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#ZbigniewSobotka">Pan poseł pytał, czy apolityczność w Państwowej Straży Pożarnej tak przeszkadza rządowi, żeby czynić tutaj aż takiego typu restrykcje i pociągnięcia? Otóż, panie pośle, komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej to urzędnik państwowy. On zawiaduje pewną grupą ludzi, którzy moim zdaniem nie powinni angażować się w politykę, powinni zająć się pracą merytoryczną, pracą operacyjną, działania polityczne zaś pozostawić innym. Dlatego też nie protestowaliśmy, kiedy posłowie zapisali tę apolityczność w jeszcze jednej przecież umundurowanej formacji.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#ZbigniewSobotka">Pan poseł pyta także, czy 30-dniowe vacatio legis to nie jest zbyt mało na przygotowanie wszystkich aktów wykonawczych. Tak to zostało zapisane. Gdyby posłowie uznali, że można to nieco rozszerzyć, to ja bym nawet o to prosił, bo trudno to zrobić w tym okresie, zwłaszcza kiedy resort spraw wewnętrznych przechodzi ogromną transformację i jest w stanie likwidacji.</u>
          <u xml:id="u-141.13" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: O to mi właśnie chodziło. Trzeba napisać poprawkę.)</u>
          <u xml:id="u-141.14" who="#ZbigniewSobotka">Gdyby vacatio legis mogło być dłuższe, to bym o to prosił.</u>
          <u xml:id="u-141.15" who="#ZbigniewSobotka">W każdym razie nie będę odnosił się do kwestii skreślenia art. 79, jako że państwo to przyjęli, panowie posłowie tłumaczyli, pan poseł Starownik przytakuje, że jest to mniej więcej wyjaśnione, nie chciałbym już tego wyjaśniać, zabierać państwu więcej uwagi.</u>
          <u xml:id="u-141.16" who="#ZbigniewSobotka">Serdecznie dziękuję za wszystkie sprawy poruszone w debacie, na większość pytań zadanych przez państwa spróbowałem odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanka Zajączkowska ma pytanie, pan poseł Świrepo, pan poseł Skubis.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MariaZajączkowska">Chciałabym przedstawić jedno krótkie sprostowanie, a potem pytanie.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#MariaZajączkowska">Panie Ministrze! Ja nie mówiłam w debacie, tylko w interpelacji o niechęci straży do włączania tych służb. Tak że proszę sprawdzić w stenogramie, takiego sformułowania nie użyłam. To jest jedno.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#MariaZajączkowska">Pytanie: Po pierwsze, czy dobrze zrozumiałam zarzut i stwierdzenie pana, że to źle, iż te służby mają dobry sprzęt specjalistyczny i nie można go dlatego wykorzystywać np. do akcji ratowniczych w przypadku substancji niebezpiecznych? To jeżeli chlor jest w zakładzie, to te wszystkie urządzenia są dobre, a jak cysterna albo wagon wyjedzie za płot, to już nie będziemy tego wykorzystywać?</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#MariaZajączkowska">Poza tym mam pytanie: Czy te służby źle działały do tej pory przez dwadzieścia kilka lat, bo od 1970 r.?</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#MariaZajączkowska">Trzecia sprawa, o którą chciałabym spytać; kwestionowałam brak umocowań prawnych dla tych służb. Czy one mają dalej działać opierając się na uchwale, której nie ma, czy tylko na zarządzeniu ministra przemysłu chemicznego, którego już dawno nie ma? Na jakiej zasadzie będzie np. tworzona służba ochrony, ratownicza w Zakładach Petrochemicznych Południe, jeśli je wybudujemy, jeżeli nie ma regulacji prawnych? Bez względu na to, czy te służby będą w sieci straży pożarnej czy w osobnej, to muszą przecież być regulacje i podstawy prawne. Proszę mi odpowiedzieć, jak to państwo macie zamiar rozwiązać. Ja sprowokowana zostałam państwa odpowiedzią na moją interpelację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Świrepo, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ale zapytania mogą zadawać ci, którzy już zadawali pytania.)</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: Ale ja do pani poseł sprawozdawcy; chodzi mi o wyjaśnienie.)</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#JanŚwirepo">Panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#AleksanderMałachowski">Wszyscy posłowie na sali mają takie pytania. To nie jest sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#JanŚwirepo">Prosiłbym panią poseł sprawozdawcę o wyjaśnienie, jakie będą skutki dla strażaków po wprowadzeniu art. 2, który dotyczy zmian ustawy o związkach zawodowych. Zapis ten brzmi, że do praw związkowych funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej oraz strażaków PSP stosuje się odpowiednie przepisy niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Można, panie marszałku?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Skubis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#IreneuszSkubis">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam dwa pytania do pana ministra, jedno dosyć szczegółowe. Chciałbym zapytać, jakie konsekwencje finansowe niesie ze sobą przyjęcie wariantu drugiego w art. 129. Chodzi o umożliwienie skorzystania z uprawnień tym funkcjonariuszom straży pożarnych, którzy nie nabyli uprawnień w związku z obowiązującą ustawą o Państwowej Straży Pożarnej. Mówię o drugim wariancie, pytam o drugi wariant: Czy jest jakiś rachunek symulacyjny?</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#IreneuszSkubis">Drugie pytanie, na które częściowo pan minister Sobotka odpowiedział, mówiąc o tym, że on i resort dołożą wszelkich starań, aby bardzo szybko uchwalić znowelizowaną ustawę o ochronie przeciwpożarowej. Chciałbym zapytać: Czy nie budzi wątpliwości resortu i pana ministra to, że nie mówiliśmy łącznie o ustawie o ochronie przeciwpożarowej i o Państwowej Straży Pożarnej? Pójdę nawet dalej, zadając dodatkowe pytanie: Czy aby tamta ustawa nie powinna być pierwsza? Bo tamta ustawa jest jak gdyby konstytucją, a dopiero jeśli powiemy, co to jest ochrona przeciwpożarowa, kto ma ją wykonać, dopiero wtedy powinniśmy przygotowywać ustawę o Państwowej Straży Pożarnej i tworzyć inne zarządzenia i rozporządzenia. Czy nie budzi wątpliwości ta kolejność?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Szymański, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#JanuszSzymański">Chciałbym się upewnić, dlatego że tej poprawki nie zgłaszałem. Panie ministrze, czy faktycznie dobrze zrozumiałem, że pan minister i tym samym rząd optowalibyście państwo za dłuższym vacatio legis, aniżeli zawiera to przedłożenie zawarte w sprawozdaniu? Tam jest tylko jeden miesiąc, czyli 30 dni. Chciałbym się upewnić, czy dobrze zrozumiałem, że byłby tutaj pożądany okres dłuższy niż miesiąc.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#JanuszSzymański">Chcę też powiedzieć, że przedstawiając w formie pytania wątpliwość dotyczącą wprowadzenia zasady apolityczności czy apartyjności w stosunku do funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej, pytałem o tego przeciętnego Kowalskiego, który jest strażakiem. Nie pytałem o komendanta, bo stworzyliśmy podstawy państwowej służby cywilnej, civil service, gdzie wprowadziliśmy zasadę pewnej neutralności politycznej. Chciałbym, panie ministrze, spytać pana jeszcze raz bardzo wyraźnie: Czy praktyka stosowania przepisów ustawy o Państwowej Straży Pożarnej — bo tak brzmiało moje pytanie — powoduje to, że dzisiaj pojawia się konieczność wprowadzenia zasady apartyjności? Byłbym bardzo wdzięczny, gdyby pan minister powiedział, że tak, są takie powody, konkretnie, czy też — że nie ma ich i po prostu zostało to wprowadzone na zasadzie unifikacyjnej, ponieważ pozostałe formacje w tym resorcie mają taką zasadę wprowadzoną do swojego ustawodawstwa czy do swojej regulacji prawnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Stępień, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WładysławStępień">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pan odpowiadał na moje zapytanie w kwestii możliwości przywracania w przyszłości rejonów tam, gdzie są pewne inicjatywy i wnioski w tej sprawie. Chciałbym zapytać - poznałem tę filozofię resortu i się z nią zgadzam, że najpierw jednostki tam, gdzie się realizuje podstawowe kwestie związane z bezpieczeństwem przeciwpożarowym, a dopiero później różnego rodzaju kolejne elementy administracyjne - czy jeśli jest konkretna inicjatywa samorządu, jeśli są pewne deklaracje finansowe i kadrowe i jest jakość oraz technika, to resort wyraża pogląd, że takie przypadki będą analizowane. Będzie można podjąć decyzje przy bardzo minimalnych nakładach albo w ogóle bez nich, bez środków z budżetu straży pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WładysławStępień">Chciałbym poprosić pana ministra o odpowiedź, ponieważ nie uwzględnił mojej drugiej sugestii, którą przedstawiłem w wystąpieniu, dotyczącej kwestii formuły współdziałania Ministerstwa Finansów, MSW, samorządów i straży w kwestii zadośćuczynienia finansowego strażakom o długoletnim stażu pracy. To jest problem, który przewija się w rozmowach na terenie całej Polski, nie tylko w województwie tarnobrzeskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma dalszych pytań.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#ZbigniewSobotka">Jeśli chodzi o odpowiedź na zadane przez pana posła Skubisa pytanie co do skutków finansowych wariantu drugiego, nie potrafię dzisiaj dokładnie tego wyliczyć, nie mam podstawowych danych. Dokładnie liczyliśmy to, pamiętam, przed posiedzeniem komisji i przedstawialiśmy wyliczenia. W każdym razie, panie pośle, nie stać na to budżetu państwa, jest to jednak ogromny wysiłek, prosiłbym więc o uwzględnienie wariantu pierwszego.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#ZbigniewSobotka">Natomiast jeśli chodzi o zapytanie, czy ustawa o ochronie przeciwpożarowej winna być rozpatrywana równolegle z ustawą o Państwowej Straży Pożarnej, to odpowiadam, że faktycznie w trakcie prac komisji tak było. Jedna ustawa została dopracowana dzisiaj, wcześniej, prace nad drugą będą rychło ukończone i myślę, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby tę ustawę przyjąć, wręcz odwrotnie. Tamta ustawa, ustawa o ochronie przeciwpożarowej, funkcjonuje. Zmiany, których państwo chcecie dokonać w tej ustawie, dotyczą głównie ochotniczych straży pożarnych. Materia ustawy o Państwowej Straży Pożarnej jest zupełnie inna, jest to pragmatyka funkcjonowania państwowej służby, w związku z czym nie widzę tutaj żadnych trudności i myślę, że nie będzie perturbacji, jeżeli ta ustawa zostanie przyjęta wcześniej. W każdym razie ja deklaruję, tak jak wcześniej mówiłem, że się postaram, aby rząd jak najwcześniej wsparł działania państwa - żeby doprowadzić do pełnego szczęśliwego rozwiązania, czyli finału prac nad ustawą.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#ZbigniewSobotka">Pan poseł Szymański pyta o vacatio legis — jednomiesięczne czy dłuższe. Panie pośle, odpowiadam panu.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Tak, przepraszam bardzo. Jestem tutaj indagowany, ale słucham pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#ZbigniewSobotka">Czy ja wnoszę o to, aby przedłużyć jednomiesięczne vacatio legis? Nie, proszę państwa, jeśli miałoby to powodować następną poprawkę i mielibyśmy być może nie zrealizować tego, co państwo postulujecie — aby przystąpić do trzeciego czytania i aby ta ustawa jak najwcześniej weszła w życie. Panie pośle, ponieważ prace przygotowawcze już trwały, jesteśmy w stanie w tym miesiącu, w tym vacatio legis się zmieścić i opracować wszystkie akty wykonawcze do tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#ZbigniewSobotka">Co zaś do kwestii obowiązku apolityczności, to, panie pośle, nie było takich przypadków, ponieważ komendant główny Państwowej Straży Pożarnej nie dopuściłby do tego, aby strażacy angażowali się w życie polityczne, w kampanie wyborcze itd. Jednak ze względu na to, że we wszystkich służbach resortowych ten zapis obowiązywał, nie kwestionowaliśmy tego, kiedy posłowie to zgłosili. Tak więc nie było takiego przypadku, nie robiliśmy tego, nie był to proces wymuszony.</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#ZbigniewSobotka">Pan poseł Stępień mówił o komendach rejonowych, o tym, czy można byłoby, gdyby niektóre gminy, samorządy były chętne partycypować w tym finansowo, utworzyć komendę rejonową. Otóż nie możemy przyjąć systemu finansowania częściowo z budżetu państwa, a częściowo z budżetu gminy. Ten system jest scentralizowany, to jest służba państwowa. Poza tym środki budżetowe są przyznawane przez państwo, zapisane w każdym roku, regulowana jest wysokość zatrudnienia. Nie chcielibyśmy tworzyć różnych formacji komend rejonowych. A więc nie dopuszczamy takiej myśli, aby mogło to być raz finansowane z budżetu państwa, drugi raz przez jakąś inną formację, bo podległość służbowa musi być jedna - komendantowi głównemu Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#ZbigniewSobotka">Panie pośle, nie odpowiem panu na pytanie dotyczące finansowania czy nagradzania - czy wręcz byłaby to swego rodzaju zapłata za akcje ratownicze - przez gminy niektórych strażaków ochotniczych straży pożarnych. Trudno mi bowiem w tej chwili tak ad hoc do tego się ustosunkować. To jest problem głębszy, wiąże się z funkcjonowaniem samorządów, z funkcjonowaniem służb, które są - tak to jest sformułowane w podstawowym zapisie - służbami społecznymi. Nie chciałbym więc panu teraz odpowiadać, aczkolwiek jak przemyślimy ten problem, to gotów jestem panu posłowi na to pytanie odpowiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#MarekBorowski">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#komentarz">(Poseł Ireneusz Skubis: Pani poseł sprawozdawca...)</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#MarekBorowski">Nie, nie, pani poseł sprawozdawca ma swoją kolejkę.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#MarekBorowski">A zatem, jak rozumiem, to już wszystkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze pytania pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#ZbigniewSobotka">Przepraszam bardzo, panie marszałku, ale pani poseł w ogóle poza planem.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Słuszna reklamacja.)</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#ZbigniewSobotka">Otóż, pani poseł, te zakładowe służby ratownicze mają swoje uregulowanie. Jest odpowiedni przepis, który pozwala tworzyć takie służby, a wręcz nakazuje utrzymywanie własnych służb ratowniczych zakładom pracy, które wytwarzają środki łatwopalne. To jest uregulowane. Mam poważne wątpliwości, czy ten specjalistyczny sprzęt, czy te służby, które są do takiej działalności powołane, mają świadczyć usługi gdzie indziej, dlatego że są one po to powołane, aby działały w petrochemii, aby działały w zakładach chemicznych, bo tam zagrożenie jest największe, tam ten sprzęt jest potrzebny. Opóźnienie użycia tego sprzętu, który byłby zadysponowany gdzie indziej na mieście, wtedy gdy wydarzyłby się jakiś kataklizm w zakładzie pracy, spowodowałoby nieodwracalne skutki. Dlatego też jest wręcz niekiedy ustawowy zakaz korzystania z tego typu formacji. Dotyczy to również służb, które znajdują się na lotniskach. Może się palić koło lotniska, a te służby nie mogą wyjechać poza obręb lotniska, bo one są powołane do działania na lotnisku. Dlatego też, pani poseł, nie widzę potrzeby takiej regulacji, ponieważ to jest uregulowane ustawowo. Zagrożenie byłoby większe, gdyby tymi służbami każdy mógł dowolnie dysponować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MarekBorowski">Pani poseł, czy pan minister nie udzielił odpowiedzi na pytanie? Czy pani poseł chce polemizować z panem ministrem?</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Zajączkowska: Chcę zapytać pana ministra, ponieważ pan minister co innego mi napisał, a co innego odpowiedział. Mam wątpliwości.)</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#komentarz">(Poseł Bronisława Kowalska: To ma pani podwójną odpowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#komentarz">(Poseł Maria Zajączkowska: No nie...)</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MariaZajączkowska">Panie ministrze, odpowiadając na moją interpelację, powiedział pan, że to pan przygotowywał te dwa akty prawne. Podpisał to pan wicepremier Pietrewicz. Powołał się pan, po pierwsze, na zarządzenie ministra przemysłu chemicznego. Drugi akt, na który pan się powołał, to uchwała Rady Ministrów nr 60 z 1970 r.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Pani poseł, proszę do mikrofonu, bo nic nie słyszymy.)</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#MariaZajączkowska">Na żaden inny dokument pan się nie powoływał, przeczytałam panu fragment materiałów. Uchwała nr 60 z 1970 r. została uchylona, więc jakie przepisy regulują działanie tych służb?</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#MariaZajączkowska">A poza tym nawet jeżeli państwo nie będziecie chcieli włączać tych służb do ratownictwa ogólnego, to one powinny być w samym systemie i powinno być powiedziane, jakie mają prawa, obowiązki, kto, komu, co służy. Nie można działać tak sobie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#MarekBorowski">Czy pan minister odpowie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#ZbigniewSobotka">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#ZbigniewSobotka">Otóż przytoczę pani art. 17 ustawy o ochronie przeciwpożarowej: „Minister spraw wewnętrznych, a także za jego zgodą inni ministrowie, wojewodowie, gminy, instytucje, organizacje, osoby prawne i fizyczne mogą tworzyć zakładowe straże pożarne, zakładowe służby ratownicze, gminne albo miejskie zawodowe straże pożarne, terenowe służby ratownicze oraz inne jednostki ratownicze”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Zajączkowska: Panie ministrze, już w drodze korespondencji proszę o wyjaśnienie w tej sprawie, bo w odpowiedzi na interpelację co innego napisano.)</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Prawo się zmienia.)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#MarekBorowski">Rozumiem, to się zdarza.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#komentarz">(Poseł Maria Zajączkowska: Nie chcę być wprowadzana w błąd.)</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#MarekBorowski">Dobrze, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#MarekBorowski">Na tym zakończyliśmy pytania i wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł sprawozdawcę Krystynę Ozgę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#KrystynaOzga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziękuję uprzejmie koleżance i wszystkim kolegom posłom za wszelkie uwagi i wnioski wniesione w debacie nad sprawozdaniem dotyczącym nowelizacji ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Wszystkie kluby i koła wyraziły generalną aprobatę przyjęcia przedkładanej ustawy, za co jestem ogromnie wdzięczna. W dyskusji wykazano troskę o kształt nowoczesnego modelu ratownictwa i miejsca jednostek ochrony przeciwpożarowej, w tym ochotniczych straży pożarnych w powszechnym systemie bezpieczeństwa państwa.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#KrystynaOzga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym się odnieść do wystąpienia pana posła Lagi. Zapis art. 2 przepisów własnych ustawy nowelizującej, dotyczący zmiany ustawy o związkach zawodowych, nie ogranicza w żaden sposób zasady pluralizmu związkowego. Aktualnie w Państwowej Straży Pożarnej funkcjonują trzy ogólnokrajowe organizacje związkowe...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#MarekBorowski">Pani poseł, bardzo przepraszam. Czy pani mogłaby na chwilę się zatrzymać?</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#MarekBorowski">Miałbym prośbę... o, już pani poseł Zajączkowska wyjaśniła sprawę. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#komentarz">(Poseł Maria Zajączkowska: Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#MarekBorowski">Pan minister słucha już, tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#KrystynaOzga">Poprawka ta ma faktycznie wyłącznie charakter porządkowy. Rzeczywiście w pracach podkomisji rozważano możliwość wprowadzenia ograniczenia do jednego związku, ale jak słusznie stwierdził pan poseł Zemke, jest to niemożliwe z przyczyn formalnych i nie ma mowy o jakichkolwiek tylnych drzwiach w zakresie swobód związkowych, dotyczących wielości istnienia organizacji związkowych. Chciałabym jeszcze raz stanowczo podkreślić, że przedłożenie połączonych komisji w zakresie nowelizacji ustawy o związkach zawodowych ma charakter wyłącznie porządkowy, a jego brak wynikał ze zwykłego przeoczenia. Pośrednio słuszność wprowadzenia tej poprawki potwierdził w swym orzeczeniu sąd niespełna dwa tygodnie temu, odpowiadając na pytanie zadane przez działający w Państwowej Straży Pożarnej Krajowy Związek Zawodowy Strażaków „Florian”. Jednocześnie chciałabym dodać, że w czasie prac połączonych komisji nad tym projektem nie była znana treść orzeczenia sądu, które wydano 22 października br.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#KrystynaOzga">Skoro jestem przy tej kwestii, to pozwolę sobie od razu udzielić odpowiedzi na pytanie zadane przez pana posła Świrepo. Chciałabym tutaj wyjaśnić, że skutki będą takie, że strażaka funkcyjnego można będzie zwolnić z przyczyn obligatoryjnych, bez zgody organizacji związkowej, jeżeli oczywiście ten przepis zostanie przyjęty. To potwierdził Sąd Najwyższy jako działanie prawne i prawidłowe. Ten zapis będzie uporządkowaniem kwestii związkowych, a jednocześnie pozwoli uniknąć nieporozumień i zbędnych orzeczeń sądowych. Jakie to są zwolnienia z przyczyn obligatoryjnych? Są to: prawomocne orzeczenie lekarskie o całkowitej niezdolności do służby, skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne, prawomocne orzeczenie kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby. Nie można przecież doprowadzić do sytuacji, aby strażaka niezależnie od faktu, czy jest funkcyjnym, czy nie, pozostawić w służbie pod presją związków zawodowych, pomimo faktu zaistnienia wymienionych wyżej przesłanek obligatoryjnego zwolnienia ze służby.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#KrystynaOzga">Następnie odpowiadam na zadane tutaj pytania i na wątpliwości pana posła Zaborowskiego. Jeżeli chodzi o wystąpienia pana posła, to z przyczyn formalnych nie można w tej ustawie zrealizować pańskich postulatów. Natomiast właśnie poselski projekt ustawy o ochronie przeciwpożarowej, znajdujący się w komisjach sejmowych, zmierza do uregulowania tych kwestii. Godzi się również zauważyć, iż w środowisku ochotniczych straży pożarnych rozważa się postulat stworzenia nowej ustawy o ochotniczych strażach pożarnych.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#KrystynaOzga">Odnośnie do poprawek zgłoszonych przez pana posła Starownika pragnę poinformować, że połączone komisje rozpatrywały dwa warianty zmiany nr 69, dotyczącej nowelizacji art. 129. Komisje jednogłośnie przyjęły wariant I.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#KrystynaOzga">Chciałabym w tym miejscu udzielić odpowiedzi panu posłowi Skubisowi na zadane pytanie, jakie są skutki, jeżeli chodzi o wariant I i o wariant II. Przedkładam dane, które są umieszczone w przewidywanych skutkach finansowych w nowelizacji art. 129 ustawy z dnia 3 października 1996 r. W wariancie I skutki te wynoszą 9784 tys. nowych złotych. W wariancie II skutki te wynoszą 95 073 tys. nowych złotych, są więc dziesięciokrotnie większe w porównaniu z wariantem I. Dlatego komisja przyjęła wariant I, jako że w tym momencie nie stać by było budżetu na udźwignięcie takich skutków. Niemniej jednak zgłoszona w tej kwestii poprawka pana posła Starownika będzie musiała być jeszcze ponownie rozpatrzona przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#KrystynaOzga">Odnośnie do uwagi pana posła Szymańskiego na temat zmiany nr 37, dotyczącej zakazu działalności politycznej strażaków, mogę tylko poinformować, że ta poprawka ma charakter unifikacyjny, jeśli chodzi o pozostałe zawodowe formacje mundurowe. Odnośnie do zmiany - wniesionej oczywiście przez pana posła Szymańskiego - dotyczącej zmiany określenia: równoważnik na: ekwiwalent, jestem skłonna przychylić się do tej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#KrystynaOzga">Pan poseł Szymański dotknął kwestii inicjatywy poselskiej. Na ten temat również udzielał informacji i odpowiedzi pan minister. Zrozumiałam, że pan poseł Szymański ubolewał nad faktem, że to nie rząd miał inicjatywę legislacyjną, a grupa posłów. Chciałabym stwierdzić kolejny raz, że w Sejmie działa Zespół Poselski Strażaków i myślę, że jest to zrozumiałe, że inicjatywa należała do posłów należących do tego zespołu. Niemniej jednak chciałabym zwrócić uwagę na bardzo dobrą współpracę z rządem i bardzo serdecznie podziękować za współpracę nad nowelizacją tej ustawy panu ministrowi Zbigniewowi Sobotce oraz panu komendantowi głównemu. Dziękuję również panu ministrowi za gotowość do dalszych prac nad nowelizowaną ustawą o ochronie przeciwpożarowej, bo to przyspieszy nam termin drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#KrystynaOzga">Myślę, że to były wszystkie kwestie, które koledzy poruszali i do których chciałam się ustosunkować. Chcę poinformować, panie marszałku, Wysoka Izbo, że zostało zgłoszonych 5 poprawek, które stosowne komisje powinny pilnie rozpatrzyć.</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Nie, panie marszałku. Można?)</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#MarekBorowski">Pan poseł w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#MarekBorowski">Wypowiedzi pana posła, tak?</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Nieściśle przytoczonych informacji.)</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#JanuszSzymański">Nie składałem poprawek do art. 53, z indeksem chyba, prosiłem tylko o wyjaśnienie kwestii. Natomiast chcę, panie marszałku, powiedzieć, że po krytyce etymologii słowa: ekwiwalent zdecydowałem się na inną propozycję: ryczałt, i moja poprawka dotyczy ryczałtu.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#JanuszSzymański">Chciałbym prosić, żeby pan marszałek nie przedstawiał wniosku o ponowne skierowanie do komisji. Te dwie moje poprawki są proste. Zamiana cyfry 6 na cyfrę 3 jest tak prosta w identyfikacji, że nie przysporzy żadnych kłopotów w ocenie tego faktu i rozstrzygnięciu w głosowaniu, a zastąpienie wyrazu „równoważnik” wyrazem „ryczałt” też chyba nie wymaga zwoływania konsylium komisyjnego. Sądzę, że te łatwe poprawki, co zapewne pan minister Sobotka też potwierdzi, moglibyśmy łatwo rozpatrzyć w trzecim czytaniu i niezwłocznie przystąpić do głosowania. Wyrażam zdecydowany pogląd, a pan marszałek zna moją ostrożność przy rozstrzyganiu trudnych kwestii, że łatwość w ocenie tych poprawek powoduje, że nie powinniśmy ponownie kierować tego projektu do komisji.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#MarekBorowski">Panie pośle, są jednak różne poglądy w tej sprawie. Przejrzałem te poprawki. Zmiana 6 na 3 jest oczywiście tak prosta, że prostsza być nie może, tylko że 6 oznacza zdaje się 6 miesięcy vacatio legis, a 3 oznacza 3 miesiące vacatio legis...</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Nie vacatio legis. To nie dotyczy vacatio legis.)</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#MarekBorowski">Ale pewnych przepisów wprowadzających. Czyli to nie jest zmiana numeru strony, tylko jest to związane z funkcjonowaniem ustawy. Nad tym chyba jednak trzeba się chwilę zastanowić. Druga sprawa - ekwiwalent, równoważnik czy ryczałt, bo o to tu chodzi. Tutaj akurat nie ma problemu. Ale jest jeszcze poprawka pana posła Starownika, a nawet dwie poprawki, które już mają charakter merytoryczny. Tak że summa summarum, biorąc także pod uwagę zdanie posła sprawozdawcy, jednak nie bardzo mogę, panie pośle, przychylić się do pańskiej prośby, żeby to rozpatrywać bez odsyłania do komisji.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#MarekBorowski">Po pierwsze, zamykam dyskusję, bo czas ją już chyba zamknąć.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#MarekBorowski">Po drugie, zaraz się pan poseł wypowie po wygłoszeniu sakramentalnej formuły.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#MarekBorowski">W związku z tym, że podczas drugiego czytania zgłoszono jednak poprawki, Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, przepraszam, rzadko bywam uparty w tego typu sprawach, ale zdecydowanie podtrzymuję pogląd, że możemy to rozpatrzyć bez dodatkowego skierowania do komisji. Przeczytałem w tej chwili poprawki pana posła Starownika. Mamy łącznie 5 poprawek. Z punktu widzenia trudności oceny moim zdaniem nie budzą one wątpliwości. Czy utrzymamy przepis art. 79, który komisje proponują skreślić - nad tym komisje już się zastanawiały. Kolejna poprawka dotyczy innego terminu wejścia i stosowania tych przepisów. Tak że to jest kwestia oceny. Pan minister Sobotka ustosunkował się do tego. Ja jednak zgłaszam sprzeciw. Nie ma sensu tego odkładać - cztery poprawki, cztery głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MarekBorowski">Dobrze. Nie chciałbym wymuszać jakiegoś rozwiązania. W tej sytuacji prosiłbym o wypowiedź panią poseł sprawozdawcę. Prosiłbym także o uwzględnienie faktu, że to wszystko może mieć swój koniec na tym posiedzeniu, że nie mówimy o konieczności przełożenia głosowania na następne posiedzenie. Jest dopiero pierwszy dzień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#KrystynaOzga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważam, że wniesione poprawki budziły i nadal budzą pewne kontrowersje. Nie widzę żadnego powodu, żeby komisja nie mogła ponownie wyrazić swego poglądu, swego stosunku do wniesionych poprawek. Poza tym uszanujmy posłów, którzy te poprawki wnieśli. Podtrzymuję swoje stanowisko, żeby zgłoszone poprawki były skierowane ponownie pod obrady połączonych komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#MarekBorowski">Czy pan poseł Szymański podtrzymuje swój sprzeciw w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, nie mój zespół to rozpatruje, tak że nie będę miał dodatkowego posiedzenia. Skoro sprawy oczywiste są trudne...)</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#MarekBorowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#MarekBorowski">A zatem kierujemy ten projekt ustawy ponownie do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania. Jeśli sprawa jest pilna, to jest możliwość, ażeby posiedzenia tych komisji odbyły się jutro, by w piątek rano te poprawki przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#MarekBorowski">Zakończyliśmy rozpatrywanie punktu 5 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i niektórych innych ustaw (druki nr 1897 i 1932).</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Janusza Szymańskiego.</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#MarekBorowski">Tak się składa, panie pośle, że jest pan posłem sprawozdawcą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć, że o sprawach oczywistych nie należy długo mówić ani nad zasadami logiki przeprowadzać głosowania. Zacznę od takiego stwierdzenia: Senat zaproponował 17 poprawek do ustawy nowelizującej ustawę o kontroli skarbowej i niektóre inne ustawy. Sejm, przypomnę, tę ustawę uchwalił i w rezultacie Senat zaproponował 17 poprawek.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#JanuszSzymański">Komisje rekomendują przyjęcie 9 poprawek, a odrzucenie 8.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#JanuszSzymański">Chciałbym powiedzieć o kilku istotnych poprawkach i przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko komisji i motywy, którymi kierowały się komisje, przyjmując dane stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#JanuszSzymański">Pierwsza z grupy merytorycznych poprawek dotyczy art. 4 i zmiany pierwszej ustawy o kontroli skarbowej. Senat stanął na stanowisku, iż należy jednoznacznie sprecyzować, jakie podmioty podlegają kontroli skarbowej, co wyeliminuje wątpliwości interpretacyjne. Taki był pogląd Senatu. Jednak komisje uznały, że to doprecyzowanie katalogu podmiotów w wersji senackiej zmniejsza czytelność czy bardziej zaciemnia ten przepis, i z tego powodu proponują poprawkę odrzucić. Proponują to uczynić jeszcze z drugiego ważnego formalnego powodu - Senat wykroczył poza zakres swoich konstytucyjnych kompetencji i dotknął materii, która nie była przedmiotem nowelizacji, a więc wykroczył poza zakres ustawy nowelizującej. Tym samym, jak to ocenił Trybunał, nastąpiłoby nieuzasadnione skrócenie postępowania ustawodawczego. Senat ma zawsze prawo inicjatywy ustawodawczej i może w odpowiednim przepisanym konstytucją oraz regulaminem Senatu trybie złożyć taką inicjatywę.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#JanuszSzymański">Ważna poprawka dotyczy art. 9 ust. 4a. Senat uważa, że usunie w ten sposób mogące powstać wątpliwości odnoszące się do trybu upoważnienia inspektora w określonej w tym przepisie sytuacji. Komisje jednak rekomendują odrzucenie tej poprawki. Twierdzimy, że rozwiązanie, które proponuje Senat, uczyniłoby mniej czytelną właściwą interpretację przepisu.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#JanuszSzymański">Natomiast pozytywnie komisje odniosły się do dwu poprawek dotyczących art. 14. Zwrócę uwagę na poprawkę dotyczącą art. 14 ust. 2. Mianowicie Senat uznał, iż konieczne jest zagwarantowanie kontrolowanemu, iż materiały zebrane podczas kontroli przeprowadzonej bez upoważnienia nie będą wykorzystane przeciwko niemu; proponuje się niszczenie tych dokumentów. Komisje przyznały słuszność tak sformułowanej zasadzie, że skoro kontrola była wszczęta bezprawnie czy bez należytego upoważnienia, bez dochowania należytego trybu, materiały te nie powinny być w przyszłości wykorzystywane.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#JanuszSzymański">Ważna jest poprawka dotycząca art. 15. Senat uznał, iż w celu zabezpieczenia praw kontrolowanego należy precyzyjnie określić zakres działania osoby zastępującej go w czasie czynności kontrolnych. Jednak komisje twierdzą, że wersja sejmowa jest poprawna i nie należy rekomendować przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#JanuszSzymański">Chciałbym jeszcze, panie marszałku, korzystając z tego momentu, zwrócić uwagę na poprawkę dotyczącą art. 17. Senat uznał, iż niedopuszczalne jest obciążanie kontrolowanego kosztami poniesionymi w związku z niektórymi czynnościami kontrolnymi. My jednak uznaliśmy, że Senat zbyt daleko poszedł w ocenie i proponujemy odrzucenie tej poprawki. To jest sprawa dosyć kontrowersyjna i ona wywoływała dyskusje. Natomiast w tym stanie rzeczy i w tej fazie postępowania mamy do wyboru tylko dwie możliwości - przyjąć bądź odrzucić tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#JanuszSzymański">Zwracam uwagę jeszcze na ważną poprawkę, którą proponujemy przyjąć - jest to generalna uwaga i czynię generalne przesłanie, że przyjęliśmy cały pakiet ustawodawczy dotyczący reformy centrum i nowej struktury naczelnych organów administracji rządowej i państwa, a zapominamy często przy uchwalaniu obecnie ustaw o dostosowywaniu przepisów do obowiązującego ustawodawstwa dotyczącego centrum. To dotyczy pakietu ustaw niedawno przyjętych i my tu również, proszę państwa, w swojej wersji sejmowej zapomnieliśmy o tym fakcie. Mianowicie w art. 4 nie przewidzieliśmy istotnego faktu, że od 1 stycznia zmieniają się kompetencje ministra finansów i regulacja zawarta w art. 4 powodowałaby określoną niespójność i niezgodność, stąd propozycja Senatu skreślenia art. 4 jest zasadna i komisje proponują ją przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-175.9" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Ujmując rzecz statystycznie, chcę powiedzieć, że na 17 poprawek komisje wnoszą o odrzucenie 8 i o przyjęcie 9. Mogę powiedzieć, używając języka futbolowego: mecz wygrał Senat.</u>
          <u xml:id="u-175.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#MarekBorowski">Kto wygrał, to się zobaczy po głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#MarekBorowski">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#MarekBorowski">Stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawi pan poseł Stanisław Stec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej odnośnie do sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej dotyczącego stanowiska Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#StanisławStec">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej podziela pogląd połączonych komisji, aby przyjąć następujące poprawki Senatu:</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#StanisławStec">— poprawki nr 5, 11, 12, 15 i 16 jako poprawki legislacyjne;</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#StanisławStec">— poprawkę nr 6 dotyczącą zmiany ust. 2 w art. 14, która zmierza do zagwarantowania kontrolowanemu, że materiały zebrane podczas kontroli przeprowadzonej bez upoważnienia nie będą wykorzystane przeciw niemu; Senat proponuje zapis, że w przypadku nieważności postępowania kontrolnego z powodu niedoręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli oraz braku zawiadomienia o wszczęciu postępowania kontrolnego materiały uzyskane w czasie takiej kontroli winny być zniszczone;</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#StanisławStec">— poprawkę nr 13 dotyczącą art. 38, która wyłącza z czynności, jakie może wykonywać pracownik urzędu kontroli nie będący inspektorem, przesłuchanie kontrolowanego w charakterze strony i przesłuchiwanie świadków;</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#StanisławStec">— poprawkę nr 14 dotyczącą zmiany w ustawie o urzędzie ministra finansów, ponieważ zmiana ustawy o kontroli skarbowej wejdzie w życie jednocześnie z nową ustawą o urzędzie ministra finansów, czyli od 1 stycznia 1997 r., i w związku z tym art. 4 w ustawie o zmianie ustawy o kontroli skarbowej uznaje się za zbędny;</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#StanisławStec">— poprawkę nr 17 zmierzającą do stwierdzenia, że zmiany w ustawie o kontroli skarbowej, prócz punktów 24 i 25, które dotyczą czynności operacyjnych realizowanych przez kontrolę skarbową, wejdą w życie z dniem 1 stycznia 1997 r., a te dwa wymienione punkty weszłyby w życie od 1 stycznia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#StanisławStec">Odnośnie do pozostałych poprawek Senatu klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował zgodnie z sugestią połączonych komisji, to jest za ich odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Stanisław Stec z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Władysław Jasiński z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WładysławJasiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z upoważnienia Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić jego stanowisko wobec uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i niektórych innych ustaw. Uchwała Senatu ujmuje 17 poprawek, które były szczegółowo analizowane. 9 z nich ma charakter porządkujący tekst, uściślający bądź dostosowujący go do nowych rozwiązań, wynikających po prostu ze zmian w systemie centrum, i te poprawki, szczegółowo prezentowane przez posła sprawozdawcę, będziemy popierać. 8 poprawek, to jest poprawki nr 1–4 i 7–10, uznajemy za mało uzasadnione i będziemy głosować za ich odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#MarekBorowski">Stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego przed-stawił pan poseł Władysław Jasiński.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pani poseł Anna Skowrońska-Łuczyńska z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Wolności swój stosunek do ustawy nowelizującej ustawę o kontroli skarbowej wyraził w głosowaniu 29 sierpnia. Przypomnę, że głosowaliśmy przeciwko tej nowelizacji, pomimo że klub nasz nie jest przeciwnikiem kontroli skarbowej jako instytucji chroniącej interesy skarbu państwa. Uważamy jednak, że dotychczasowe uprawnienia kontroli skarbowej wystarczają do skutecznego wykonywania jej zadań.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Odnosząc się konkretnie do wniesionych do ustawy poprawek Senatu, stwierdzam, że w zdecydowanej większości klub nasz będzie głosował zgodnie z propozycją komisji. W trzech jednak przypadkach, które uznaliśmy za istotne, głosy nasze będą odmienne. Odnosi się to do poprawek nr 8, 9 i 10. Generalnie mogę je scharakteryzować jako zwiększające uprawnienia kontrolowanego.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">W pierwszym z tych przypadków, odnoszącym się do art. 16 ust. 3, uważamy, tak jak proponuje Senat, że do złożenia oświadczenia o stanie majątkowym na konkretny dzień na żądanie inspektora powinien być zobowiązany podmiot gospodarczy. Osoba prowadząca taką działalność, zobowiązana do posiadania dokumentacji księgowej, jest w stanie wywiązać się z tego obowiązku, a poza tym posiada obroty, o których mowa w tym artykule. Inni podatnicy takiej możliwości ani takiego obowiązku mieć nie powinni.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Kolejny przypadek, odnoszący się do art.17 ust. 2, przyznaje kontrolowanemu prawo zwrotu niektórych kosztów poniesionych na działalność kontroli skarbowej. Uznajemy, że przynajmniej w tych przypadkach kontrolowanemu powinno przysługiwać takie prawo. Generalnie przecież organy państwowe działają na koszt budżetu państwa. W tej ustawie czynimy od tego wyjątek, a skoro tak, to kontrolowanego nie powinno się obciążać nadmiernymi kosztami.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">I w trzecim przypadku, odnoszącym się do art. 19 ust. 2, uważamy, że o terminie przesłuchania świadka bądź biegłego czy też dokonaniu oględzin kontrolowany powinien być powiadamiany, tak jak to proponuje Senat, na 3 dni przed terminem dokonania tych czynności. Nie chodzi przecież o czynności nie cierpiące zwłoki, związane z utrwaleniem ewentualnych śladów przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">W tych trzech przypadkach będziemy głosować odmiennie, niż proponują to komisje. W pozostałych omówionych przez posła sprawozdawcę przypadkach zgadzamy się z propozycjami komisji.</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani poseł Annie Skowrońskiej-Łuczyńskiej z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Faszyńskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#RyszardFaszyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeśli chodzi o ustawę nowelizującą, Unia Pracy uznała jednak za potrzebne wzmocnienie kontroli skarbowej. Natomiast w pewnych elementach tej ustawy - naszym zdaniem - Sejm posunął się troszeczkę za daleko, minimalnie przekroczył tę granicę, kiedy kontrola skarbowa może być wykorzystana nie tylko we właściwym celu, nie tylko do uzyskiwania wpływów budżetowych, do wykrywania przestępstw, ale także do szykanowania podatników, którzy weszli w spór ze służbami skarbowymi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#RyszardFaszyński">Nasza odmienna ocena poprawek Senatu dotyczy dwóch poprawek z trzech, o których mówiła pani poseł Skowrońska, mianowicie poprawki ósmej i dziewiątej. Z tym że jeśli chodzi o poprawkę ósmą, to o ile Sejm - naszym zdaniem - poszedł za daleko, to Senat idzie za blisko, a obecnie nie możemy dokonać korekty tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#RyszardFaszyński">W tej sprawie Unia Pracy wstrzyma się od głosu, ponieważ są podatnicy, którzy mają bardzo silny związek z podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, mimo że takimi podmiotami nie są i sprawa - jak to się mówi w żargonie - wyprowadzania środków z podmiotów gospodarczych może ich dotyczyć. A więc ich stan majątkowy może być istotny dla ustalenia sprawy.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#RyszardFaszyński">Natomiast jesteśmy za przyjęciem poprawki dziewiątej. Ta poprawka likwiduje wyraźną możliwość, że poprzez powtarzane kontrole wobec podatnika, który jest w sporze z organami skarbowymi, można wpędzać go w koszty i w ten sposób służby skarbowe mogą egzekwować jakby „grzeczność” podatników — a nie temu ta ustawa ma służyć.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#RyszardFaszyński">Jeśli chodzi o pozostałe poprawki (których znaczna część ma charakter redakcyjny), zarówno te udane redakcyjnie, jak i nieudane - będziemy głosować zgodnie ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#MarekBorowski">Zanim zabierze głos pan poseł Paweł Saar, reprezentujący klub BBWR i KPN, chciałbym przypomnieć, że Sejm odrzuca poprawki Senatu bezwzględną większością głosów. W tej sytuacji wstrzymanie się od głosu nie ma praktycznego znaczenia, poza pewnym symbolem.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę, pan poseł Paweł Saar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PawełSaar">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upoważnienia Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN przedstawiam stanowisko tego klubu wobec senackich poprawek dotyczących ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#PawełSaar">Najpierw uwaga ogólna. Odnosimy wrażenie, że podobnie jak to miało miejsce przy rozpatrywaniu innych aktów prawnych, utarł się w naszych komisjach zwyczaj wnoszenia o przyjęcie tylko poprawek Senatu natury legislacyjno-redakcyjnej, odrzucania zaś prawie wszystkich poprawek merytorycznych.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#PawełSaar">Jeśli chodzi o te pierwsze, to sprawa jest zrozumiała i oczywista, bo przecież nie można się upierać przy niedoróbkach legislacyjno-redakcyjnych. Ich istnienie wskazuje na to, że poziom naszego ustawodawstwa na etapie sejmowym ciągle jeszcze jest niedoskonały i jeżeli Senat zwraca na to uwagę, to bardzo dobrze. Takie poprawki Senatu oczywiście popieramy.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#PawełSaar">Inaczej rzecz się ma, gdy uwagi Senatu mają charakter merytoryczny. Tutaj nasze komisje wysilają się jak mogą, aby je odrzucić, bo przecież tylko one mogą mieć rację.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#PawełSaar">A teraz przechodząc do meritum. Jak już wspomniałem, popieramy poprawki Senatu o charakterze legislacyjno-redakcyjnym. Ale nie tylko. Poprzemy także — z wyjątkiem jednej — wszystkie poprawki merytoryczne, gdyż naszym zdaniem są one słuszne z punktu widzenia zakresu regulacji prawnej i ochrony praw podatników. Nowela do ustawy o kontroli skarbowej jest kolejnym aktem prawnym przyznającym zbyt szerokie uprawnienia organom kontroli i równocześnie nadmiernie ograniczającym prawa podatników. Jak to już miałem możność podkreślić w dotychczasowych pracach nad omawianą ustawą, nie sprzeciwiamy się wzmocnieniu uprawnień organów kontroli koniecznych w celu zdyscyplinowania wykonywania obowiązków podatkowych, ale trzeba tu zachować umiar. W uchwalonej przez Sejm ustawie tego umiaru nie zachowano. Nic więc dziwnego, że Senat zaproponował kilka poprawek idących w tym kierunku. Nie są to wszystkie poprawki, jakie należałoby zgłosić, ale i tych, ograniczonych do minimum, komisje nie chcą przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#PawełSaar">Nasz klub jest odmiennego zdania i uważa, że Senat ma rację.</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#PawełSaar">Po pierwsze, należy dokładnie określić zakres działania osoby zastępującej kontrolowanego podczas czynności kontrolnych.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#PawełSaar">Po drugie, należy ograniczyć zakres podmiotowy uprawnień kontrolerów do żądania wyjawienia majątku; uprawnienie to ma wyjątkowy charakter i aby nie było nadużywane, nie może odnosić się do podatników nie prowadzących działalności gospodarczej, utrzymujących się np. wyłącznie z pracy najemnej lub emerytury.</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#PawełSaar">Po trzecie, kontrolowany nie może być zaskakiwany przeprowadzaniem dowodu ze świadków, biegłych i oględzin; trzeba go o tym uprzedzić w rozsądnym terminie, co proponuje Senat.</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#PawełSaar">Po czwarte, nie można obciążać kontrolowanego wszelkimi kosztami poniesionymi w związku z kontrolą, niektóre koszty trzeba mu zwrócić.</u>
          <u xml:id="u-185.10" who="#PawełSaar">Oto kilka najistotniejszych kwestii, co do których nie możemy się zgodzić; chodzi o wnioski komisji sejmowych. Ze względu na ograniczony czas wystąpienia przedstawiłem nasze stanowisko bardzo zwięźle, innych szczegółowych kwestii nie rozwijam.</u>
          <u xml:id="u-185.11" who="#PawełSaar">Reasumując, informuję, że nasz klub będzie głosował za przyjęciem wszystkich poprawek Senatu, z wyjątkiem poprawki nr 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Saarowi z klubu BBWR i KPN.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#MarekBorowski">Niestety, muszę sprostować swoją poprzednią wypowiedź skierowaną do pana posła Faszyńskiego, gdyż była ona nieprecyzyjna. Nie chciałbym, żeby doszło do nieporozumienia. Otóż powiedziałem, że wstrzymywanie się od głosu nie ma znaczenia, co mogło zostać źle zrozumiane; tzn. jest ono tak traktowane, jak w głosowaniach zwykłych. Oczywiście ma to znaczenie — oznacza to samo, co poparcie stanowiska Senatu, czyli głosowanie przeciwko odrzuceniu.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#MarekBorowski">Proszę, pan poseł Eugeniusz Januła z Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowa Demokracja odnośnie do stanowiska Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i niektórych innych ustaw zgadza się w zasadzie ze stanowiskiem połączonych komisji przedstawionym przez pana posła sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#EugeniuszJanuła">Odmiennie Nowa Demokracja zamierza głosować tylko w odniesieniu do pkt. 9 dotyczącego art. 1 - zmiany 10 dotyczącej nadania nowego brzmienia ust. 2 w art. 17. W tym wypadku Nowa Demokracja zamierza głosować za przyjęciem poprawki Senatu. Wiele poprawek Senatu ma ze zrozumiałych względów charakter redakcyjny. Pan poseł Saar był uprzejmy ustosunkować się do poprawek redakcyjnych i merytorycznych, a więc nie będę tego powtarzał.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#EugeniuszJanuła">Generalnie rzecz biorąc, Nowa Demokracja będzie głosować za przyjęciem lub odrzuceniem poprawek zgodnie z wersją przedstawioną przez pana posła sprawozdawcę, z wyjątkiem jednej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Eugeniuszowi Janule z Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, można?)</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#MarekBorowski">Tak, posłowie zapisani do głosu już się wypowiedzieli.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#MarekBorowski">Proszę, pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#JanuszSzymański">Nie chciałbym nadużywać życzliwości Wysokiej Izby, ale dwa zagadnienia chciałbym z tego miejsca rzetelnie przedstawić. To chyba nie jest tak, panie pośle, kieruję tę uwagę głównie do pana posła Saara, że komisje bez należytej uwagi czy staranności rozpatrują poprawki Senatu o charakterze merytorycznym. One są oceniane. Nigdy nie traktuję tego w kategoriach jakiegoś mityngu Sejm - Senat i udowadniania swoich racji i przydatności, czy inaczej - potrzeby istnienia. Myślę, że nie w tych kategoriach oceniamy działalność ustawodawczą Senatu. Senat ma głównie uprawnienia ustawodawcze, tak jak to kiedyś ładnie napisano - jest przyczepką w postępowaniu ustawodawczym. Ale chcę państwu rzetelnie powiedzieć, że te wszystkie poprawki były przedmiotem starannej oceny i wyważania racji. Oczywiście pan poseł Saar ma prawo prezentowania tych poglądów, i nie chodzi o to, że ja to przyznaję, tylko chciałbym, żebyśmy zawsze zachowywali rzetelność w prezentacji poglądów. Akurat zwyciężyły inne poglądy i inne racje, co, moim zdaniem, nie uprawnia do stwierdzenia, że wszystkie poprawki merytoryczne Senatu komisje rekomendują do odrzucenia. Tak nie jest. Słuszne poprawki merytoryczne i te poprawki, które zmierzają do usunięcia pewnych niedomogów ustawy, tak bym to określił, zostały przyjęte, i nie tak to się limituje, jak to przedstawiał pan poseł Saar.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#JanuszSzymański">Wydaje mi się jednak, panie marszałku, że ta - być może słuszna - surowa ocena niektórych rozwiązań ustawy powinna być opatrzona jedną uwagą generalną. Ustawa o kontroli skarbowej jest regulacją schyłkową. Są przygotowywane przepisy ustawowe, a inaczej - konkretna legislacja, która będzie regulowała sprawy z zakresu postępowania podatkowego; jest ona nazywana ordynacją podatkową. Do tego czasu te przepisy będą obowiązywały. I dopiero ordynacja podatkowa ostatecznie rozstrzygnie o wszystkich procedurach.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#JanuszSzymański">Natomiast, panie marszałku, warto powiedzieć też o jednej bardzo istotnej kwestii. Być może źle się stało, że nie przyjęliśmy tego rozwiązania, że kiedy stworzyliśmy instytucję tajemnicy skarbowej, nie przewidzieliśmy możliwości prawa odwołania, czy petycji, do sądu. A więc sąd by rozstrzygał, czy inspektor, czy ten wskazany dyrektor ma uprawnienie, by sięgać tak daleko w głąb tajemnicy bankowej. W tym stanie rzeczy, skoro te przepisy będą obowiązywały tylko epizodycznie i niektóre uprawomocniają się z dniem 1 stycznia 1998 r. - a w ogóle ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1997 r. i ze swego założenia miała być tylko epizodyczną legislacją, ponieważ zamierzano, że od 1 stycznia będzie obowiązywała ordynacja podatkowa - chciałbym jednak, panie marszałku, jako sprawozdawca w swoim słowie końcowym zaapelować o wysiłek i podkomisji, i komisji, które będą rozpatrywały projekt ustawy ordynacja podatkowa, aby możliwie szybko tę potrzebną legislację uchwaliły. I tam ostatecznie wszystkie procedury kontrolne dotyczące postępowań w sprawie należności podatkowych czy innych wobec budżetu byłyby uregulowane.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#MarekBorowski">Do głosowania przystąpimy w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (druk nr 1954) wraz z informacją Rady Ministrów o skutkach obowiązywania ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (druk nr 1955).</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów pana Leszka Millera w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy i informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Rady Ministrów mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie rządowy projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych oraz informację Rady Ministrów o skutkach obowiązywania ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#LeszekMiller">Jak wiadomo ustawa weszła w życie 1 stycznia 1996 r. i objęła swym zakresem 46 największych miast, które wymieniono w stosownym załączniku. Postanowienia ustawy miały na celu przede wszystkim:</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#LeszekMiller">— wzmocnienie pozycji samorządu terytorialnego poprzez zwiększenie jego kompetencji i wielkości środków finansowych,</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#LeszekMiller">— usprawnienie systemu finansowego poprzez taki rozdział środków publicznych, by ściślej powiązać dochody gmin z miejscem i warunkami ich powstawania.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#LeszekMiller">Warto zaznaczyć, iż niemal wszystkie z 46 miast objętych tzw. ustawą miejską (oprócz Chorzowa, Grudziądza i Sosnowca) w latach 1994–1995 brały udział w programie pilotażowym reformy administracji publicznej. W związku z tym zadania i uprawnienia zapisane w ustawie były już wcześniej przez te miasta w dużej mierze realizowane. Jednak w latach 1994–1995 wykonywane one były na mocy rozporządzenia Rady Ministrów jako zadania powierzone, w roku bieżącym natomiast stały się zadaniami własnymi lub zadaniami zleconymi ustawowo. Mienie służące wykonaniu zadań własnych stało się mieniem gmin. Nastąpiła również zmiana finansowania zadań przejętych jako zadania własne. Dotacje celowe stosowane w programie pilotażowym zostały zastąpione (w odniesieniu do zadań własnych) systemowo zwiększonymi dochodami własnymi gmin. Za podstawę ukształtowania tych dochodów przyjęto procentowy udział w podatku dochodowym od osób fizycznych, ustalony dla każdego miasta odrębnie (tzw. wskaźnik U).</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#LeszekMiller">W wyniku analizy skutków ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. powstał rządowy projekt zmiany poszczególnych jej przepisów. Przyczyniły się do tego badania ankietowe prowadzone przez Urząd Rady Ministrów, wnioski płynące z postępowania odwoławczego prowadzonego przez ministra finansów w porozumieniu z reprezentacją zainteresowanych miast, a także informacje uzyskane dzięki ocenie skutków obowiązywania ustawy przez wiele resortów, w tym Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej, Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej. Przedkładany projekt ustawy był także dyskutowany w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o istotę proponowanej przez rząd noweli ustawy, składa się na nią sześć podstawowych zagadnień. Są to:</u>
          <u xml:id="u-191.7" who="#LeszekMiller">1) racjonalizacja zestawu zadań i kompetencji miast;</u>
          <u xml:id="u-191.8" who="#LeszekMiller">2) zmiana sposobu finansowania gmin objętych ustawą;</u>
          <u xml:id="u-191.9" who="#LeszekMiller">3) ochrona interesów mieszkańców gmin otaczających miasta;</u>
          <u xml:id="u-191.10" who="#LeszekMiller">4) określenie sposobu rozdziału mienia i środków finansowych w razie podziału gminy miejskiej;</u>
          <u xml:id="u-191.11" who="#LeszekMiller">5) szczególna sytuacja gmin warszawskich;</u>
          <u xml:id="u-191.12" who="#LeszekMiller">6) uprawnienie Rady Ministrów do nowelizacji i wydania aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-191.13" who="#LeszekMiller">Pozwolę sobie krótko scharakteryzować każde z tych sześciu zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-191.14" who="#LeszekMiller">W części dotyczącej racjonalizacji zadań i kompetencji projekt ustawy rozszerza zakres zadań i kompetencji dużych miast. Należy tu zwłaszcza wymienić: upoważnienie gmin do wydawania zgody na roboty w pasie drogowym oraz pobierania za nie opłat; upoważnienie gmin do wydawania zgody na wykorzystanie dróg publicznych w sposób szczególny; uprawnienie miejskich konserwatorów zabytków do badania przedmiotów o przypuszczalnej wartości historycznej, naukowej lub artystycznej. Zmiany te stanowią odpowiedź na wnioski strony samorządowej. Z drugiej wszakże strony wykonywanie niektórych funkcji przekazanych ustawą z dnia 24 listopada 1995 r. natrafiło na spore trudności, których przyczyną jest brak specjalistycznych kadr i wyposażenia technicznego. Szczególnie widoczne jest to w wypadku zadań z zakresu weterynarii. W związku z tym Rada Ministrów proponuje Wysokiej Izbie wyłączenie zadań z zakresu weterynarii z katalogu ustawy. Podobne trudności stały się udziałem niektórych miast w wypadku ochrony przeciwpożarowej oraz inspekcji sanitarnej. Pojawiły się wnioski dotyczące przekształcenia tych zadań ze zleconych na powierzone, to jest wykonywane na podstawie porozumienia z właściwym organem administracji rządowej. Rada Ministrów proponuje Wysokiej Izbie wprowadzenie dobrowolności w ich podejmowaniu. Pozwoli to na uwzględnienie zróżnicowanej sytuacji w poszczególnych miastach. Określono ponadto w sposób jednoznaczny organy odwoławcze od decyzji wydanych na mocy porozumień.</u>
          <u xml:id="u-191.15" who="#LeszekMiller">Przedkładany projekt zmiany ustawy zawiera również nowe przepisy dotyczące finansowania zadań. Chodzi z jednej strony o uproszczenie wzoru do wyliczania dochodów miast, a z drugiej o umożliwienie koniecznych korekt wielkości tych dochodów. Nowym elementem jest powiększenie dochodów samorządów o środki na inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-191.16" who="#LeszekMiller">W projekcie proponuje się zamieszczenie w załączniku do ustawy wskaźnika U dla każdej z gmin objętych działaniem ustawy. W roku bieżącym wskaźniki U ustalono zgodnie z art. 28 ustawy. Następnie w toku prac Zespołu ds. Odwołań Dużych Miast kwoty dla miast wzrosły o rozdzielone rezerwy celowe. Wzrosły także o środki przyznawane przez wojewodów lub ministrów wtedy, gdy faktyczne wykonanie wydatków było wyższe od przewidywanego i użytego do obliczenia wskaźnika U. W ten sposób powstały nowe wartości tego wskaźnika — „wielkości hipotetyczne”. Mogą one być wykorzystane pod warunkiem wpisania ich do załącznika ustawowego. W ten sposób minister finansów uzyskałby przy dzieleniu udziałów miast w podatku od osób fizycznych prawo uwzględniania od 1997 r. korekt dokonywanych w Zespole ds. Odwołań Dużych Miast.</u>
          <u xml:id="u-191.17" who="#LeszekMiller">Minister finansów będzie upoważniony przez ustawę do korekty wskaźnika U w przypadkach wyraźnie w ustawie określonych, z zastrzeżeniem uzgodnienia tych rozstrzygnięć ze stroną samorządową. Minister finansów byłby również uprawniony do obniżenia wskaźnika U, gdyby określone jednostki nie zostały przekazane gminom, choć wydatki na ich funkcjonowanie byłyby włączone do tegoż wskaźnika na 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-191.18" who="#LeszekMiller">W celu uzyskania środków na finansowanie inwestycji w zakresie zadań własnych dużych miast proponuje się zwiększenie ich dochodów o 2% w stosunku do kwoty wyliczonej wg wskaźnika U. Takie rozwiązanie zapewnia być może niewystarczające, ale na pewno zobiektywizowane finansowanie inwestycji miejskich.</u>
          <u xml:id="u-191.19" who="#LeszekMiller">Projektowane zmiany obejmują także sposób obliczania i przekazywania miastom udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych. Dochody własne gmin z tego tytułu odnoszone byłyby do planowanej corocznie w ustawie budżetowej wielkości wpływu z podatku dochodowego od osób fizycznych i przekazywane gminom do 10 dnia każdego miesiąca w wysokości 1/12 tej wielkości, zgodnie z ustawowo określonym dla każdego z miast wskaźnikiem U. Jedynie w styczniu kwoty te byłyby przekazywane do dnia 20 tego miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-191.20" who="#LeszekMiller">Projekt określa także uprawnienie ministra finansów do korekty wskaźnika w przypadkach przejęcia przez gminy nowych zadań (o których mowa w art. 24 i 31 nowelizowanych w niniejszym projekcie ustawy), a także w wypadku podziału gminy.</u>
          <u xml:id="u-191.21" who="#LeszekMiller">W celu ochrony interesów mieszkańców gmin otaczających miasta dodano przepis zobowiązujący miasta do zachowania ponadgminnego zasięgu działania przejętych jednostek. Konsekwencją tej zmiany będzie zapewnienie dostępności usług publicznych na poziomie nie niższym niż przed wejściem w życie przepisów ustawy. Dotyczy to szczególnie oświaty i wychowania oraz ochrony zdrowia; np. w szkołach przejętych przez miasta wymienione w załączniku do ustawy uczy się także młodzież dojeżdżająca z okolicznych gmin. Podobnie, z usług szpitali i przychodni korzystają przecież mieszkańcy gmin podmiejskich. Intencją rządu jest zachowanie konstytucyjnego prawa dostępu tych mieszkańców do usług świadczonych przez te placówki.</u>
          <u xml:id="u-191.22" who="#LeszekMiller">Ustawa o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych nie rozwiązuje problemów powstających w przypadku podziału gminy miejskiej wymienionej w załączniku do ustawy. Nie przewiduje bowiem, która z gmin powstających w wyniku podziału przejmuje funkcje i kompetencje określone w ustawie miejskiej. Nie zakłada również możliwości odpowiedniego skorygowania wskaźnika udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych. Brak rozwiązania tych kwestii może spowodować powstanie sytuacji, w której na przykład jedna z gmin prowadzi jako zadanie własne szkoły i przychodnie na terenie innej gminy. O tym, jak konfliktowa bywa taka sytuacja, świadczą doświadczenia ZOZ, w których skład wchodzą placówki położone poza granicami administracyjnymi miast.</u>
          <u xml:id="u-191.23" who="#LeszekMiller">Dodatkowo powstaje problem związany z podziałem mienia komunalnego między nowe gminy. W związku z tym w obecnym projekcie znalazło się upoważnienie dla Rady Ministrów do określenia, kto w przypadku podziału gminy wymienionej w załączniku ustawowym przejmuje jej funkcje i kompetencje. Projekt przewiduje również możliwość odpowiedniego skorygowania wskaźnika U oraz możliwość zwrotu zadań do administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-191.24" who="#LeszekMiller">Przedstawiany dzisiaj paniom i panom posłom projekt przesuwa w odniesieniu do gmin warszawskich termin wejścia w życie ustawy z 1 stycznia 1997 r. na dzień utworzenia przez te gminy związków komunalnych w rozumieniu ustawy z 25 marca 1994 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy. To przesunięcie nie może wykroczyć poza dzień 1 stycznia 1999 r. Podstawowym argumentem za przesunięciem terminu przekazania zadań gminom warszawskim jest potrzeba zapewnienia właściwego dostępu obywateli do usług publicznych w sytuacji, gdy większość instytucji świadczących te usługi skoncentrowana jest w gminie Centrum. Około 57% placówek służby zdrowia, które podlegałyby przejęciu, oraz 77% szkolnictwa ponadpodstawowego i specjalnego znajduje się właśnie w tej gminie. Realizacja zadań przez 11 gmin warszawskich mogłaby doprowadzić do sytuacji, w której byłoby na przykład 11 zasobów geodezyjnych obejmujących w częściach obszar jednego miasta i 11 miejskich konserwatorów zabytków. Przekazanie zadań musi więc zostać poprzedzone zmianą ustroju miasta stołecznego Warszawy. Wymaga to przeprowadzenia korekty terminu przekazania zadań wynikającego z ustawy o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych.</u>
          <u xml:id="u-191.25" who="#LeszekMiller">Doświadczenia wynikające z obowiązywania ustawy w jej obecnym kształcie wskazują także na konieczność znowelizowania aktu wykonawczego wydanego na mocy art. 31. Mam na myśli rozporządzenie Rady Ministrów z 12 grudnia 1995 r. w sprawie jednostek organizacyjnych oraz dróg nie podlegających przejęciu przez gminy o statusie miasta. Do Urzędu Rady Ministrów docierają wnioski o wykreślenie z tej listy lub umieszczenie na niej poszczególnych jednostek. Część z tych wniosków znajduje poparcie wszystkich stron, tak jest na przykład w odniesieniu do szkół artystycznych. Pragnąc wyjść naprzeciw samorządowi terytorialnemu największych miast, w projekcie ustawy przewidzieliśmy upoważnienie dla Rady Ministrów do znowelizowania rozporządzenia z 12 grudnia 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-191.26" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc swoje wystąpienie, chciałbym podkreślić, iż przyjęcie przez Wysoką Izbę jeszcze w tym roku ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych jest bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania dużych miast w roku 1997 i w latach następnych. Ze względu na wagę problemu znowelizowana ustawa powinna zacząć obowiązywać od początku przyszłego roku, tym bardziej że ma ona także wpływ na ustawę budżetową na rok przyszły. Niniejszy projekt stabilizuje system finansowania przejętych przez miasta zadań. Także zawarte w projekcie liczne poprawki porządkujące powinny zacząć obowiązywać od początku nowego roku budżetowego, gdyż proponowane zmiany będą powodować skutki dla projektowanych obecnie budżetów gmin.</u>
          <u xml:id="u-191.27" who="#LeszekMiller">Z powyższych powodów zwracam się z prośbą do pań i panów posłów o przyjęcie szybkiego trybu prac nad przedkładanym projektem ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-191.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi Millerowi za przedstawienie rządowego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#MarekBorowski">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 35 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#MarekBorowski">Pierwszy zabierze głos pan poseł Franciszek Potulski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#FranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ustawa o zakresie działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych rodziła się prawie dokładnie rok temu w dosyć dużym pośpiechu, usprawiedliwionym jedynie chęcią przełamania impasu w umacnianiu pozycji samorządu terytorialnego w naszym kraju w tamtym okresie. Doświadczenia wynikające z tak zwanego pilotażu dobrze służyły opracowaniu tej ustawy, ale wiele rozwiązań zawartych w niej nie miało wcześniejszego odniesienia. Dotyczy to szczególnie zasad finansowania zadań przejętych przez miasta w oparciu o ich udział w podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#FranciszekPotulski">Potem działał zespół z udziałem przedstawicieli miast i Ministerstwa Finansów, który rozpatrywał odwołania miast od przyznanych wskaźników — niemal wszystkie miasta się odwołały — z ich korektą wynikającą z zablokowania zarówno środków u wojewodów, jak i środków zarezerwowanych w ustawie. Półroczne doświadczenia spowodowały konieczność znowelizowania ustawy i nie jest to prawdopodobnie nowelizacja ostatnia. Proponowane zmiany dotyczą zakresu rzeczowego działania miast, przede wszystkim możliwości zmiany zakresu działań, poszerzenia go o placówki oświatowe podległe Ministerstwu Kultury i Sztuki oraz Ministerstwu Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Ministerstwu Zdrowia i Opieki Społecznej — co jest korektą w sumie niewielką, chociaż może istotną — i o zadania odpowiadające ich kompetencji, należące dotychczas do wojewodów albo do ministra transportu i gospodarki morskiej. Dotyczy to gospodarki na drogach publicznych w zakresie zatwierdzania projektów organizacji ruchu, prowadzenia jego ewidencji itp. Przedstawił ten problem szczegółowo pan minister w swoim wystąpieniu. W przedstawionej nowelizacji zakres działań ulega jeszcze rozszerzeniu o kilka zadań z dziedziny konserwacji zabytków, Prawa geodezyjnego i kartograficznego, działania san.-epid., straży pożarnej, z istotnym zastrzeżeniem — że gdy zasięg działań jednostki organizacyjnej przekazanej gminie wykracza poza granice administracyjne gminy, jest ona zobowiązana do zachowania dotychczasowego ponadgminnego zasięgu działania tej jednostki.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#FranciszekPotulski">Następuje też dosyć istotna zmiana zasad finansowania. Dotychczas wzrost dochodów mógł następować na drodze blokady środków u wojewody oraz z uzyskanych sum wynikających z utworzonej rezerwy, a także czegoś w rodzaju subwencji wyrównawczej polegającej na oddaniu przez każde miasto 0,01% przyznanej kwoty do rezerwy na pokrycie skutków rażących niedoszacowań kosztów przejętych zadań. Wskaźnik U zostaje zamieniony na hipotetyczny wskaźnik U1 ujmujący wszystkie uznane dotychczas dodatkowe kwoty do bazy naliczania wskaźnika U. Nie niweluje to jednak całych skutków niedoszacowania realizowanych zadań, szczególnie w zakresie służby zdrowia i oświaty, wynikających z efektów niedoszacowań z lat 1991–1993 i niedostatecznie przygotowanego pilotażu, co moim zdaniem kumuluje się w zjawisku niedoszacowania wskaźnika R95 we wzorze na obliczanie wskaźnika U. W niektórych miastach problem ten jest dosyć dokuczliwy, dotyczy to miast Trójmiasta i województwa katowickiego, w innych zbyt ostro nie występuje. Ponadto nowelizacja przewiduje dodanie do wskaźnika U 2% otrzymanych środków na inwestycje. Do 1996 r. miasta realizowały inwestycje bądź ze środków własnych, bądź uzyskując środki od wojewody. W ustawie proponuje się zamianę dochodu według tego uznaniowego trybu na dochód stały z przeznaczeniem na inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#FranciszekPotulski">Nowelizacja ustawy, porządkując wiele aspektów tej sprawy, nie rozwiązuje wszystkich problemów związanych z działaniem tak zwanych wielkich miast i nie tylko zresztą ich. Najważniejszym problemem jest niestabilność dochodów gmin. Sejm zmienia stawki podatku dochodowego od osób fizycznych, co powoduje znaczne obniżenie dochodów gmin. Są dwie możliwości zapewnienia większej stabilizacji w dochodach gmin: albo należy w takiej sytuacji ustawowo zapewnić gminom rekompensaty spadku dochodów, albo należy oprzeć dochody gmin na większej ilości różnych dochodów, na przykład dochodów z VAT, a nie tylko z udziału w dochodach od podatków indywidualnych, które niezależnie od tegorocznych decyzji Sejmu będą w przyszłości prawdopodobnie maleć. Nie sądzę, by w trakcie prac nad nowelizacją ustawy udało się rozwiązać ten problem. Jeśli nie, to należy oczekiwać jego rozwiązania przez zespół do spraw reformy finansów komunalnych, który ma opracować założenia zmian w zakresie gospodarki finansami komunalnymi do końca tego roku. Opracowanie kodeksu finansów komunalnych znacznie utrudnia brak politycznych w gruncie rzeczy decyzji o powstaniu lub nie drugiego szczebla samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#FranciszekPotulski">Drugim problem, którego nowelizacja nie rozwiązuje, jest kwestia wpływu postanowień Komisji Trójstronnej na poziom dochodów miast. Miasta są pracodawcą niemałej grupy pracowników oświaty, służby zdrowia i kultury. Wysokość obligatoryjnych podwyżek dla państwowej sfery budżetowej przenoszonych na pracowników np. oświaty w tych miastach zostaje ustalona poza tymi miastami. I znowu: albo wysokość planowanych podwyżek będzie mieć wpływ na wskaźnik U1, co kłóci się z ideą samorządności, albo w Komisji Trójstronnej będzie miejsce dla przedstawicieli miast objętych ustawą jako dla pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#FranciszekPotulski">Wreszcie dyskusyjny jest przydzielany równo wskaźnik 2% na inwestycje, bo ani nie ujmuje on stanu bazy, ani w pewnym sensie wielkości realizowanych zadań, szczególnie w tych dziedzinach, gdzie ta wielkość nie jest mierzona wielkością zatrudnienia. Można się też zastanawiać, czy wpłaty ze środków na konto miast mają się odbywać tak jak chce ustawa w ratach, po 1/12 części środków rocznych, czy tak jak ustala to ustawa o finansach gmin po 1/13 części, a w marcu ze względu na tzw. trzynastki po 2/13. Wspomnę jeszcze tylko, że w 1996 r. wielkie miasta objęte ustawą otrzymały wyższe środki na płace niż to wynika z podwyżki, jaką pracownicy sfery budżetowej otrzymali w czerwcu i którą te miasta przyjęły również jako swoją własną. O problemach związanych z funkcjonowaniem miejskich stref usług publicznych będzie mówił poseł Kazimierz Sas.</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#FranciszekPotulski">Klub SLD opowiada się za przekazaniem projektu nowelizacji do komisji i przyjęciem przedstawionej przez rząd informacji.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Franciszkowi Potulskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Medwida z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WładysławMedwid">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Właściwie należy rozpocząć od szczegółowego wymienienia, o czym dzisiaj będziemy mówić, bo jest to jeden z projektów w ostatnich latach, który ma duże znaczenie, nakłada również znaczące zadania na miasta, o których była mowa wcześniej. Będziemy mówić o rządowym projekcie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (druk nr 1954) wraz z informacją Rady Ministrów o skutkach obowiązywania ustawy na ten temat z 24 listopada 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WładysławMedwid">Kilka słów historii. Poselski projekt ustawy wpłynął do Sejmu 30 września 1994 r. W lipcu 1995 r. został skierowany do Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o samorządzie powiatowym i projektu ustawy o zakresie działania niektórych dużych miast. W tych komisjach ja również pracowałem. Połączone komisje przygotowały sprawozdanie i w czasie drugiego czytania 25 października 1995 r. zgłoszono kilka poprawek. Na tym samym (63) posiedzeniu 27 października Sejm ustawę uchwalił. Senat zgłosił 16 poprawek, z których Sejm przyjął 12, i 24 listopada uchwalono dobrą ustawę, rozszerzającą w sposób zasadniczy zadania zawarte wcześniej o tematy: wyliczenie (ustalenie sposobu) jednorazowego udziału gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych poprzez pomnożenie wskaźników przez łączną kwotę należnego za 1994 r. podatku dochodowego od osób fizycznych, a nie od osób zamieszkałych na terenie gmin. Poza tym zadania przekazywane gminom w zakresie oświaty rozszerzono także o kompetencje do tworzenia i likwidowania szkół w zależności od potrzeb i właściwego rozeznania samorządów. Ograniczono tylko do gmin o statusie miasta wojewódzkiego możliwość tworzenia miejskich stref usług publicznych. Wprowadzono odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego od decyzji wydawanych przez organy miejskiej strefy usług publicznych w sprawach przejętych na podstawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WładysławMedwid">Ogólnie ustawa zakładała uregulowanie zadań przyjmowanych przez miasta w ramach programu pilotażowego - była o tym już mowa wcześniej - co umożliwiło postulowaną przez różne środowiska kategoryzację kompetencyjną gmin.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#WładysławMedwid">Ustawa ma zastosowanie nie tylko do wybranych gmin o statusie miasta, ale i do gmin warszawskich - w stosunku do nich miała mieć zastosowanie od 1 stycznia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#WładysławMedwid">W projekcie obecnym (druk nr 1954) wprowadza się inne możliwości podziału gmin. Dotyczy to art. 31a, gdzie upoważnia się Radę Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia, które z gmin powstałych w wyniku podziału danego miasta przejmą jego zadania i kompetencje. Przykładem może być Bytom i Radzionków, który chce być gminą.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#WładysławMedwid">Proponuje się w projekcie w art. 32 starej ustawy dotyczącym art. 1 (zmiana 27) przesunięcie terminu w odniesieniu do gmin warszawskich z 1 stycznia 1997 r. na dzień 1 stycznia 1998 r., nie później jednak niż na dzień 1 stycznia 1999 r. Dotyczy to zapewnienia nie zmienionego poziomu dostępu obywateli do usług publicznych, w sytuacji gdy większość instytucji świadczących te usługi leży w gminie Centrum - mówił o tym pan minister Miller, nie będę powtarzał informacji o tych zależnościach w procentach. 11 gmin warszawskich może mieć 11 różnych zadań obejmujących obszar jednego miasta. Dlatego te zmiany należy poprzedzić ustawą czy zmianami dotyczącymi nowego ustroju Warszawy, co wymaga pewnego czasu.</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#WładysławMedwid">Ustawa poszerzyła zakres zadań własnych gmin - dużych miast oraz określiła nowe zadania zlecone, należące dotychczas do rejonowych organów rządowej administracji ogólnej, wojewodów czy niektórych ministerstw.</u>
          <u xml:id="u-195.7" who="#WładysławMedwid">W ustawie uregulowano zagadnienia dotyczące finansowania zadań, zwiększono dochody własne dużych miast o udział, jak wcześniej mówiłem, w podatku dochodowym od osób fizycznych obliczany według skomplikowanego wzoru. W nowym projekcie wprowadza się uproszczenie wzoru (można go oznaczać tutaj cały czas symbolem U), który może zapewnić dokonywanie koniecznych korekt wielkości tych dochodów gmin. Powiększa się dochody samorządów o środki na inwestycje, wprowadza się nowe wskaźniki obliczeniowe. Dochody własne - również była mowa o tym już wcześniej - ustawa zwiększa o dodatkowy procent nakładów inwestycyjnych, z tym że ma to uwzględniać dynamikę wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych, zakładaną w budżecie na 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-195.8" who="#WładysławMedwid">Należałoby powiedzieć również o porównywalnych 7% nakładów na inwestycje będące w gestii centrum. Proporcje są raczej nierówne.</u>
          <u xml:id="u-195.9" who="#WładysławMedwid">Projekt mówi również (w art. 14), iż miejskie strefy usług publicznych mogą na mocy ustawy być tworzone wokół wszystkich gmin o statusie miasta. Jest to propozycja zdrowa.</u>
          <u xml:id="u-195.10" who="#WładysławMedwid">Zadania dotyczące utrzymania i ochrony dróg ogranicza się jedynie do dróg wojewódzkich, chociaż umożliwia się przejęcie wszystkich dróg wojewódzkich niezależnie od organu zarządzającego nimi obecnie. Temat dróg obejmuje również uprawnienia gmin do wydawania zgody na wykonywanie robót w pasie drogowym oraz pobieranie za nie opłat.</u>
          <u xml:id="u-195.11" who="#WładysławMedwid">Od dawna sygnalizowano problemy kompetencyjne i realizacyjne w wypadku innych ustaw dotyczące:</u>
          <u xml:id="u-195.12" who="#WładysławMedwid">— zadań z zakresu weterynarii (zmiana 4 lit. b odnosząca się do art. 1) — projekt zmierza w kierunku wyłączenia realizacji tych zadań i kompetencji z prac samorządów; są one obwarowane ustawami starymi z 1927, 1928 i 1929 r. oraz poprawkami czy rozporządzeniami z 1939 i 1950 r.;</u>
          <u xml:id="u-195.13" who="#WładysławMedwid">— wydawania zgody na zakres zadań zleconych gminom z wykorzystaniem dróg publicznych w sposób szczególny — wprowadza się uściślenia i nadaje charakter porządkowy (art. 1 pkt 5);</u>
          <u xml:id="u-195.14" who="#WładysławMedwid">— rozszerzenia kompetencji miejskiego konserwatora zabytków; paradoksem było dotychczas, iż istniał konserwator miejski, a decydował o wszystkich sprawach dotyczących kultury i konserwacji zabytków np. konserwator wojewódzki czy wojewoda.</u>
          <u xml:id="u-195.15" who="#WładysławMedwid">W art. 7 i 8 mówi się o inspekcji sanitarnej i ochronie przeciwpożarowej. Zgłoszono tutaj wiele zastrzeżeń podczas funkcjonowania tej ustawy. Tak więc zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej związane są z państwowym inspektorem sanitarnym, a ochrona przeciwpożarowa jest związana z komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej - nie z różnymi instytucjami wojewódzkimi. Takie organy odwoławcze winny dotyczyć również innych służb, ale myślę, że to nastąpi w dalszych pracach nad nowelizacją ustawy. Ogólnie zmiana dotyczy 27 kompetencji i zadań.</u>
          <u xml:id="u-195.16" who="#WładysławMedwid">Dokonano szczegółowych badań pozwalających na ocenę skutków obowiązywania wcześniejszej ustawy. Badania dotyczyły realizacji przejętych przez miasta zadań i kosztów ich wykonywania oraz zastosowania metod zarządzania przejętymi jednostkami z zakresu służby zdrowia, oświaty, placówek kultury oraz drogownictwa miejskiego. Monitorowano skutki obowiązywania ustawy przez zainteresowane ministerstwa i przedstawicielstwa samorządów terytorialnych. Dokonano badań ankietowych; wszystkie wyniki zawarte w informacji Rady Ministrów z 17 października 1996 r. warte są analizy i przemyśleń.</u>
          <u xml:id="u-195.17" who="#WładysławMedwid">Projekt ustawy zawiera globalnie poprawki porządkujące, które mają, czy mogą mieć, wpływ na projekt ustawy budżetowej na 1997 r. i skutki budżetowe gmin, dlatego nie powinny powodować opóźnień prac prowadzonych nad tą ustawą. Z symulacji wynika, iż wskaźniki U dla gmin powodują zwiększenie kwot w podatku dochodowym od osób fizycznych o ok. 81 bln zł. Powiększenie o 2% kwoty na inwestycje da prawie 44 mln zł, oczywiście w warunkach realizacji budżetu 1996 r. Skutki więc powinny być znaczące. Oby wyliczenia się sprawdziły, a prace decentralizacyjne i samorządowe trwały intensywniej. Usługi publiczne powinny być celem pierwszym społecznym, uczciwym - nigdy sztucznym i cząstkowym. Ten projekt ustawy w moim odczuciu jest właśnie tym pojęciem pierwszym. Podobne stanowisko, z małymi wątpliwościami, ma całe Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-195.18" who="#WładysławMedwid">Będziemy więc głosować popierając propozycję pana ministra Millera jako słuszną i wartościową.</u>
          <u xml:id="u-195.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#MarekBorowski">Głos zabrał pan poseł Władysław Medwid z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Imiołczyk z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#BarbaraImiołczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początku chciałbym się cofnąć w historii nieco dalej niż pan poseł Medwid, a mianowicie do 13 lipca 1993 r., kiedy to rząd Hanny Suchockiej wydał rozporządzenie w sprawie tzw. programu pilotażowego. Miał to być jeden z elementów reformy administracji publicznej związany z powstaniem drugiego szczebla samorządu terytorialnego, powiatem, i z ograniczeniem liczby województw, powstaniem silnych województw. Było to przedsięwzięcie precedensowe, powstawało bowiem jako przedsięwzięcie rządu i samorządu terytorialnego, jako partnerskie rozwiązanie. W październiku pierwszą decyzją premiera nowej koalicji zostało wstrzymane podpisywanie porozumień pilotażowych i zmienione rozporządzenie. Dlaczego sięgam do tego momentu? Dlatego że wtedy właśnie stało się zło, którego efektem są dzisiejsze kłopoty miast objętych ustawą o dużych miastach. Została bowiem złamana zasada, że miasta przejmują wszystkie proponowane zadania, że nie można dowolnie wybierać zadań. Taka decyzja nowego rządu i wstrzymanie prac nad powiatami tak naprawdę uniemożliwiły pilotażowi pilotowanie czegokolwiek, ale również uniemożliwiły liczenie kosztów i zapoczątkowanie prac nad ich standaryzacją. To jest to, czego w dalszym ciągu nie mamy. Te prace mogły zostać podjęte dopiero od 1996 r. po wprowadzeniu ustawy o dużych miastach.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#BarbaraImiołczyk">Pieniądze, które zostały przekazane na pilotaż zarówno przez prezydentów miast, jak i przez wojewodów, zostały ocenione jako za małe. W tej sytuacji na początku 1995 r. cztery śląskie miasta występują do sądu polubownego z wnioskiem o uzupełnienie pieniędzy na pilotaż prowadzony w 1994 r. i sąd polubowny przyznaje miastom rację. Jednocześnie w ostatnią fazę wkracza wyborcza kampania prezydencka. W tej sytuacji poselski projekt ustawy o dużych miastach, który leżakował od jesieni 1994 r., nagle zostaje wyjęty z lamusa i zaczynają się nad nim bardzo szybkie prace. Ale tempo prac powoduje, że właściwie nie można przeprowadzić analiz i z bardzo okrojoną wiedzą przyjmujemy propozycje rządu, zwłaszcza te dotyczące sposobu finansowania - z dobrą wolą, z ogromnym zaufaniem, że to się powiedzie, ale jednocześnie bez wystarczającej wiedzy.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#BarbaraImiołczyk">Jak funkcjonuje ustawa o dużych miastach w tym roku?</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#BarbaraImiołczyk">Po pierwsze, można powiedzieć, że dopiero przekazanie samorządom zadań z administracji rządowej ukazało w pełni skalę niedofinansowania tych zadań i skalę zobowiązań. W sprawozdaniu na koniec 1995 r. podaje się, że zobowiązania uznane przez ministra finansów to 160 394 tys. zł. Są to zobowiązania dotyczące organów podatkowych, ZUS, a nie tylko należności z tytułu zakupu towarów czy usług.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#BarbaraImiołczyk">Po drugie, rząd nie uregulował zobowiązań skarbu państwa. Powodowało to przez cały czas obowiązywania ustawy blokady kont jednostek samorządowych, ponieważ urzędy skarbowe uważały, że regulowanie zobowiązań, co oczywiste, należy do tych organów, które w tej chwili te jednostki prowadzą. To powodowało i zamieszanie, i destabilizację w gminach, i wreszcie konflikty między samorządami a administracją rządową.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#BarbaraImiołczyk">Po trzecie, na co wskazywały miasta już od początku, koszt prowadzenia zadań był zaniżony przez niedoszacowanie, nieuwzględnienie zadłużeń służby zdrowia i placówek oświatowych w wyliczaniu pieniędzy, które miastom są należne.</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#BarbaraImiołczyk">Po czwarte wreszcie, minister finansów błędnie zaplanował kwotę wpływu z podatku dochodowego od osób fizycznych. Została zaplanowana zbyt wysoka kwota. Trudno to nazwać wypadkiem przy pracy, ale w każdym razie jest to ewenement, ponieważ zwykle mamy do czynienia z odwrotną sytuacją - że wpływy są zaniżone. Tym razem wysokość tych wpływów była zawyżona. Konsekwencje tego błędu ponosiły miasta realizując zadania. W woj. katowickim do 12 sierpnia na rachunki bieżące budżetów gmin wpłynęło o ponad 79 mln zł mniej, niż powinno było wpłynąć. To oczywiście powodowało nie tylko to, że miasta kredytowały wykonywanie zadań, ale także to, że powstawały niedobory i miasta zmuszone były pokrywać je kosztem rezygnacji z innych zadań, kosztem rezygnacji z inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-197.7" who="#BarbaraImiołczyk">W tej sytuacji spodziewaliśmy się, że rząd mając pełną wiedzę, na bieżąco analizując trudności, z jakimi borykały się duże miasta przy realizacji ustawy, wyciągnie wnioski z tego błędnego i prowizorycznego sposobu finansowania i zaproponuje nam to, czego domagaliśmy się w trakcie prac nad ustawą, tzn. system, który usunie przynajmniej te najbardziej rażące błędy. Tymczasem propozycja nowelizacji w tym zakresie nie tylko nie usuwa głównej niedogodności, tzn. uzależnienia finansów miast od planowania Ministerstwa Finansów, od planowania wpływu z podatku dochodowego od osób fizycznych, ale wręcz ją zaostrza. Oto w miejsce docelowych rozwiązań systemowych, opartych na wycenie kosztów i standaryzacji, rząd proponuje nam przedłużenie rozwiązań prowizorycznych, które tak naprawdę mają charakter nie doszacowanej, kulawej i arbitralnej subwencji.</u>
          <u xml:id="u-197.8" who="#BarbaraImiołczyk">Dzisiaj debatujemy nad tym, jaki ma być wskaźnik udziału miast w podatku dochodowym od osób fizycznych. Zarządy miast są zobowiązane do 15 listopada przedłożyć radom gmin projekty budżetów. Tymczasem dziś nie wiemy, jakie podatki będą obowiązywały w roku przyszłym i jakie będą wpływy z tych podatków. W związku z tym obracamy się wśród rozwiązań tak naprawdę fikcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-197.9" who="#BarbaraImiołczyk">Dodatek inwestycyjny - propozycja godna pochwały, ale w wysokości 2% jest śmiesznie niski, dalece niewystarczający. Gdyby ograniczyć się do tej wysokości 2%, znaczyłoby to, że majątek miast jest skazany na trwałą ruinę, ponieważ ta wartość nie wystarcza nawet na proste odtworzenie zużywającego się majątku. Nie ma mowy o tym, żeby były z tego pieniądze na inwestycje. Za te pieniądze nie można nawet odtworzyć majątku, którym w tej chwili dysponują miasta. A jaki jest stan tego majątku, wszyscy dobrze wiemy.</u>
          <u xml:id="u-197.10" who="#BarbaraImiołczyk">W budżecie państwa wydatki majątkowe w stosunku do wydatków sfery budżetowej stanowią ponad 9%, w stosunku do wydatków budżetowych - ogółem 4,7%. Gdyby ten majątek, który został przekazany miastom, był w dalszym ciągu administrowany przez administrację rządową, to czy administracja rządowa nie starałaby się go utrzymać w odpowiednim stanie, czy nie starałaby się w niego inwestować? A jeśli tak, to na pewno nie wystarczyłyby na to te pieniądze, które w tej chwili proponuje się samorządom.</u>
          <u xml:id="u-197.11" who="#BarbaraImiołczyk">I jeszcze jeden element tej konstrukcji, mianowicie wskaźnik Zn/Zn-1, który tak naprawdę jest współczynnikiem tajemniczym i dla nas niezbyt weryfikowalnym. W każdym razie z pierwszych szacunków miast wynika, że w bardzo wielu wypadkach wskaźnik ten będzie ujemny. Będzie to znaczyło, że miasta takie, jak Rzeszów, Gdynia, Szczecin w 1997 r. otrzymają nominalnie mniejsze pieniądze na wykonywanie zadań niż otrzymały w 1996 r. Są to tylko główne wady proponowanych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-197.12" who="#BarbaraImiołczyk">Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że obecnie, nie mając aparatu i informacji, które ma rząd, nie jesteśmy w stanie zaproponować systemowego rozwiązania, jakie mogłoby zostać wprowadzone. Natomiast postaramy się w pracach nad nowelizacją ustawy usunąć przede wszystkim te błędy, tak aby sposób finansowania zadań przekazanych miastom mógł uwzględniać obowiązujący stan prawny, a zwłaszcza art. 7 ust. 3 ustawy o samorządzie terytorialnym, który mówi, że przekazywanie gminie w drodze ustawy nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych, podkreślam: koniecznych, środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych. Będziemy się starali działać w komisjach tak, żeby nowelizacja ustawy o dużych miastach była zgodna z ustawą o samorządzie terytorialnym, z tym artykułem, który cytowałam.</u>
          <u xml:id="u-197.13" who="#BarbaraImiołczyk">I jeszcze jedna uwaga dotycząca miasta stołecznego Warszawy. Klub Parlamentarny Unii Wolności uważa, że można od 1 stycznia 1997 r. przyznać, że Warszawa jest dużym miastem. Nie trzeba z tym czekać do 1 stycznia 1999 r., który ma być dniem wejścia Polski do NATO. Myślę, że nie jest to sprawa aż tak skomplikowana jak wejście Polski do NATO, żebyśmy musieli czekać do 1999 r. z uznaniem Warszawy za duże miasto.</u>
          <u xml:id="u-197.14" who="#BarbaraImiołczyk">Klub Parlamentarny Unii Wolności wnosi o przekazanie projektu tej ustawy do Komisji Samorządu Terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-197.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo pani posłance Barbarze Imiołczyk z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Piotr Pankanin z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PiotrPankanin">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Moje krótkie doświadczenie parlamentarne nauczyło mnie, że szczegółowe omawianie propozycji w tak skomplikowanej noweli, jaką nam przedstawiono, przy pierwszym czytaniu nie ma większego znaczenia. W związku z tym postanowiłem nieco zmienić charakter swojego wystąpienia i nie mówić o szczegółach tej nowelizacji, zresztą dość wnikliwie istotę sprawy wyłuszczył pan minister Miller. Chciałbym natomiast w skrócie przedstawić swoje uwagi dotyczące zupełnie innego zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#PiotrPankanin">Proszę państwa, ta ustawa ma niespełna rok, obowiązuje od 1 stycznia br. Była ona swoistą protezą, była swoistym sprzeciwem Wysokiej Izby wobec tego, że zahamowano proces decentralizacji państwa i tworzenia kolejnych szczebli samorządu terytorialnego, ponieważ gminy już jakby nieco okrzepły i konieczne było stworzenie czegoś na następnym szczeblu. Niestety, tak się nie stało, zresztą zahamowanie, szczególnie w początkach funkcjonowania koalicji i działania parlamentu w tej kadencji, było bardzo wyraźne.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#PiotrPankanin">Powiadam: stworzyliśmy w Wysokiej Izbie pewną protezę. Już sam tytuł ustawy określa, że jest to pewna proteza, jeżeli bowiem mówi się nagle, że regulujemy w ustawie zakres działania niektórych miast oraz miejską strefę usług publicznych, to dla szerokiej publiczności jest to nieczytelne. Niemniej jednak ustawa miała coś regulować, i reguluje. Natomiast w tej chwili mamy po niespełna roku nowelizację. Oczywiście jest to absolutnie konieczne i wiele propozycji zawartych w tej nowelizacji jest istotnych, ale mam wrażenie, że oto z dość dobrą informacją zawartą w druku nr 1955 z wielkim pietyzmem przystępujemy do druku nr 1954. I oto nowelizujemy tę ustawę; mam takie wrażenie, jakbyśmy dopieszczali protezę. To nie jest istotą sprawy, jeśli idzie o załatwienie całej sfery usług publicznych w wielkich miastach i zresztą okazuje się, że nie tylko w wielkich. Sprawa dotyczy tylko dużych miast, natomiast w sposób specyficzny traktuje Warszawę, bo jest to kolejny przyczynek do tego, żeby powiedzieć, że Warszawa ma jednak niedobry ustrój. W tej nowelizacji wyszło wiele dość śmiesznych rzeczy. Oto nagle okazuje się, że nie może być w jednym mieście jedenastu konserwatorów zabytków czy jedenaście zasobów geodezyjnych, bo jest to nienormalne.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#PiotrPankanin">2 lipca tego roku Komisja Nadzwyczajna, która zajmuje się projektem ustawy o samorządzie powiatowym i ustroju dużych miast - nie pamiętam dokładnie w tej chwili nazwy komisji, bo jest bardzo skomplikowana - wraz z Komisją Samorządu Terytorialnego były w Łodzi, kiedy oto łódzcy samorządowcy - nie tylko łódzcy - próbowali przedstawić nam, jak ta ustawa funkcjonuje. Tę materię, którą wtedy nam przedstawiono, próbowałem porównać z nowelizacją zaprezentowaną nam dzisiaj przez pana ministra i mam wrażenie, jakby to były dwa zupełnie różne światy. Otóż cały szereg istotnych rzeczy, które wtedy na tym posiedzeniu zgłaszano, w ogóle nie ma odbicia w nowelizacji tej ustawy. Lecz mam nadzieję, że po tym moim nieco przydługim wstępie - właściwie o samej istocie ustawy nie mówię - nasunie się wniosek, że już naprawdę czas najwyższy, żeby ten drugi szczebel samorządu powstał i żeby coś nazywało się po prostu województwem czy powiatem, ale żeby było jednocześnie jasno sprecyzowaną rzeczywistością mówiącą o zabezpieczeniu komunalnych potrzeb w wyraźnie skonstruowanej prostej ustawie. Niestety, wchodzimy w rok wyborów i nie sądzę, żeby w zgiełku, który rozpocznie się już pewnie w pierwszych miesiącach przyszłego roku, była szansa na jakiekolwiek głębsze reformy administracji w państwie.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#PiotrPankanin">Jeszcze kilka słów na temat tej konkretnej ustawy. Otóż cały szereg rzeczy tutaj podkreślano, jeżeli chodzi o jej istotę. Ja może tylko wyłuszczę, co zdaniem Unii Pracy jest istotną sprawą. Uważam, że ważna jest sprawa zarządu nad drogami samorządowymi i drogami wojewódzkimi o charakterze krajowym, że wyjaśnią się kompetencje miejskich konserwatorów zabytków. Myślę, że sprawa fakultatywności, jeżeli chodzi o działalność inspekcji sanitarnej i ochrony przeciwpożarowej, jest też dość ważnym uregulowaniem w tej ustawie, jak również zwiększenie środków na inwestycje, o czym mówiła koleżanka Imiołczyk. Te 2% oczywiście to jest śmiesznie mało, ale dobrze, że przynajmniej jest chociaż tyle.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#PiotrPankanin">Istotną również sprawą tej noweli jest możliwość stworzenia miejskiej strefy usług publicznych wokół każdej gminy, która ma status miasta. To otworzy pewną drogę, którą otworzył już Nowy Sącz, o czym będzie zapewne mówił kolega Sas, bo widzę szykuje się do wystąpienia. To jest ten przypadek, gdzie dynamiczni ludzie sami próbują uregulować pewne rzeczy w przeciwieństwie do takich wielkich miast jak Łódź, gdzie wobec złożoności materii sami ludzie nie są w stanie niczego uregulować.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#PiotrPankanin">Na jedną jeszcze rzecz chciałem zwrócić uwagę. Nikt o tym nie mówił i nieco mnie to niepokoi. Otóż omawialiśmy te sprawy również w klubie. Jest w tej noweli art. 1 pkt 11, a dotyczy w nowelizowanej ustawie art. 9, gdzie mówi się o zapewnieniu dostępności usług publicznych na poziomie nie niższym niż przed wejściem w życie przepisów ustawy. Rzecz dotyczy zadań z zakresu oświaty i wychowania oraz ochrony zdrowia. Tutaj uzasadnienie jest jasne, że w części szkół przejętych przez miasta wymienione w załączniku do ustawy uczą się także dzieci dojeżdżające z okolicznych gmin. Podobnie z usług i szpitali korzystają mieszkańcy gmin ościennych w stosunku do gminy przyjmującej zadania.</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#PiotrPankanin">Proszę państwa, te dwie rzeczy są jak gdyby zupełnie oczywiste, sprawy oświaty i wychowania są powszechnie widoczne, natomiast mnie się wydaje, że powinno to dotyczyć jeszcze innych jednostek, mianowicie takich jednostek jak jednostki kultury. Dobrze by było przyjrzeć się, panie ministrze, tym jednostkom kultury, które mają charakter również ponadgminny, często ponadregionalny. Jest to często ogromny wysiłek wzięty na barki przez gminy; jeśli to dotyczy poważnego muzeum, dużego teatru czy, nie daj Boże, jakiegoś teatru operowego, to często ten ciężar jest nie do udźwignięcia dla gminy, natomiast nie daje się wyregulować we właściwy sposób finansowania, ponieważ ono nie jest do końca uregulowane. Nie wiem, czy istnieje droga i czy to byłaby dobra droga, ale być może nad tym się trzeba zastanowić, że na przykład niektóre gminy, które nie dają sobie rady, może by mogły zwrócić ten majątek i przekazać przewodzenie tej jednostce znowu administracji rządowej, ale jest to problem, na który w ogóle w tej ustawie nie zwrócono uwagi.</u>
          <u xml:id="u-199.8" who="#PiotrPankanin">Proszę państwa, tyle uwag szczegółowych. Na koniec chciałbym, żeby pan minister również się do tego ustosunkował. Otóż znalazłem dzisiaj w skrytce list od pana Wojciecha Szczęsnego Kaczmarka z Poznania, datowany 2 listopada, który dotyczy również tej ustawy — jest to dramatyczny apel o zwiększenie środków na utrzymanie szkół. Przypomnę tylko, że zaplanowano w tym roku 6,9% dochodu budżetu państwa, podczas gdy zupełne minimum, i większość samorządowców tutaj jest zgodna, wynosi około 8% (tutaj w ogóle nie mówimy o inwestycjach), natomiast propozycja związku miast mówi o 8,3%, co dałoby taką małą szansę na wejście również w naprawy i inwestycje. Wspominam o tym dlatego, że tu jest takie znamienne zdanie, które mówi, że podobnie nie doszacowane są środki przekazywane dużym miastom na prowadzenie szkół ponadpodstawowych, przejętych na podstawie ustawy tzw. miejskiej. Trzeba podkreślić także, iż w podobnym stopniu nie dofinansowane są szkoły prowadzone nadal przez kuratora, czyli ani w administracji rządowej, ani w samorządowej nie ma zbyt szczęśliwej sytuacji, jeśli chodzi o finansowanie szkół. Ale tak sobie myślę, jeśli jest tak, że w ustawie miejskiej tej sprawy nie uregulowano, jeśli przed nami jest w tej chwili uchwalanie budżetu, w którym też nie wiadomo, jak sprawa będzie załatwiona, jeśli przed nami jest, jeśli chodzi na przykład o dziedzinę służby zdrowia, być może jakaś nowelizacja, nie tylko w ustawach budżetowych, ale także w ustawach dotyczących poszczególnych resortów — to dotyczy np. weterynarii, którą w tej chwili się reguluje, jak również, myślę, systemu oświaty — jaka jest więc szansa, panie ministrze, na to, że ta nowelizacja ustawy, którą robi się w pośpiechu (ponieważ ona ma wpływ na ustawę budżetową), rzeczywiście uwzględni te bardzo poważne zadania społeczne, jakie stoją przed samorządami, te zadania o charakterze publicznym, które dotyczą bardzo szerokiego grona ludzi — oświaty, jak również służby zdrowia i kultury, o czym wspomniałem — jaka jest szansa na przynajmniej częściowe wyprostowanie tych krętych finansowych ścieżek?</u>
          <u xml:id="u-199.9" who="#PiotrPankanin">Unia Pracy Klub Parlamentarny będzie wnosił o przekazanie tego projektu Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o samorządzie powiatowym i projektu ustawy o zakresie działania dużych miast.</u>
          <u xml:id="u-199.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-199.11" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Piotr Pankanin.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Kowolika o zabranie głosu w imieniu klubu BBWR i KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Wuttke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#StanisławKowolik">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przedstawiony projekt zmiany ustawy o zakresie działania niektórych miast słusznie jest omawiany wspólnie z informacją Rady Ministrów o skutkach dotychczas obowiązującej ustawy. Śledząc obydwa dokumenty o wiele lepiej można dostrzec wzajemne korelacje, a także przewidzieć dalsze skutki przyjętych rozwiązań legislacyjnych dla dużych miast. Zwracam uwagę, że Klub Parlamentarny BBWR w dyskusji nad projektem obowiązującej obecnie ustawy przestrzegał przed słabym zabezpieczeniem finansowym ówczesnego projektu oraz przed połowicznością rozwiązań, jak również przed jej nikłym powiązaniem z innymi strukturami gminnymi, których dotyczyła ogólna ustawa o samorządzie terytorialnym z 1990 r. Nasze obawy potwierdziły się w całości.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#StanisławKowolik">Przejdę do oceny materiału przedstawionego w informacji Rady Ministrów. Naszym zdaniem trudno zgodzić się z tezami przyjętymi we wstępie sprawozdania, gdzie stwierdza się, że ustawa wzmocniła pozycję samorządu terytorialnego, zracjonalizowała system finansowy poprzez redystrybucję środków publicznych, aby ściślej powiązać dochody gmin z miejscem ich powstawania, czy wreszcie, że ustawa ta stanowi: „jakościowy postęp w procesie decentralizacji funkcji i finansów państwa”. Przecież tzw. ustawa pilotażowa, mimo swej niedoskonałości, nie była wcale gorsza od obecnie obowiązującej. Wnioski, zdaniem mojego klubu, są zbyt dalekie, ponieważ obowiązująca ustawa stanowi zaledwie wstęp do decentralizacji państwa i kształtowania rzeczywistej samodzielności finansowej gmin. Świadczą o tym burzliwe niejednokrotnie dyskusje między przedstawicielami rządu a reprezentantami tych gmin oraz roszczenia wobec budżetu państwa, które znajdą rozstrzygnięcie, czy już znalazły, w sądzie.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#StanisławKowolik">Zdaniem Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN spory te są wynikiem rozwiązań ustawowych przyjętych ze szkodą dla interesów wielkich miast. Wnioski przedstawione w zakończeniu opracowania przekonują o potrzebie bardziej pogłębionej nowelizacji ustawy, z zastrzeżeniem, że wielu popełnionych błędów można było uniknąć, jeśli w obowiązującej ustawie zostałyby uwzględnione wnioski samorządów zainteresowanych miast oraz wnioski płynące z ówczesnej debaty sejmowej. W świetle przedstawionego sprawozdania okazało się, że i tak trzeba było przekazać wielkim miastom większe środki z budżetu państwa, niż zamierzano, a wynikało to m.in. z błędnych wyliczeń resortu finansów. Spór ten nie jest zresztą jeszcze zakończony.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#StanisławKowolik">Z przedstawionej informacji Rady Ministrów wypływa kilka ważnych wniosków nie zaznaczonych w omawianym materiale. Podstawowe oczywiście są kwestie finansowe. Gminy wielkomiejskie nie poradzą sobie, jeśli nadal będzie obowiązywać zasada, że jednorazowe oddłużenie oświaty i służby zdrowia załatwi problem zaległości. Zbyt poważnemu zmniejszeniu uległy środki przeznaczone na te dziedziny życia publicznego w ostatnich latach, aby wskaźnik z roku 1995 czy nawet z roku 1996 był właściwy. Nie rozliczono poza tym dokładnie relacji finansowych zadań przechodzących z administracji rządowej do samorządowej. Chodzi o zaległości w wypadku przyjętych wcześniej i nie zrealizowanych przez administrację rządową zobowiązań dotyczących na przykład remontów i inwestycji. Odrębną kwestią jest przejmowanie zadań, które będą miały pełne zabezpieczenie finansowe. W związku z powyższymi tezami należy przyjrzeć się finansowaniu gmin na dotychczas obowiązujących zasadach. Z pola widzenia nie powinien umykać jeszcze inny ważny problem. Otóż uważamy, że poprawa finansowania gmin wielkomiejskich nie może odbywać się kosztem innych gmin. Potrzebne są decyzje, w wyniku których zmieni się wiele zadań zleconych na zadania własne gminy, co usprawni decyzyjność, a także zapewni przejrzystość finansowania. Takie decyzje uprawdopodobnią tezę o decentralizacji państwa. Potrzebne są także decyzje, które zapewnią ponadlokalny charakter usług, co dotyczy między innymi oświaty i służby zdrowia. Sprawy te wiążą się ściśle z dofinansowaniem tych zadań. W wyniku dotychczasowych, biurokratycznych ograniczeń, najwięcej oczywiście traci zwykły obywatel.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#StanisławKowolik">W świetle spostrzeżeń, które zaprezentowałem przed chwilą, oczywiste jest, że Klub Parlamentarny BBWR i KPN opowiada się za nowelizacją dotychczasowej ustawy o zakresie działania niektórych miast. Popieramy zdecydowanie zmiany, które zwiększają zakres przejmowanych zadań bądź je uściślają w świetle dotychczasowych doświadczeń. Brakuje, naszym zdaniem, zmian, które zadania zlecone przekwalifikowują na zadania własne. Przykładem tej niekonsekwencji jest utrzymujący zadania zlecone art. 5 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#StanisławKowolik">Warto przejrzeć pod tym kątem ustawę i w czasie prac w komisjach przyjąć spójniejszą wersję, która zwiększy kompetencje gmin wielkomiejskich, a także wzmocni ich odpowiedzialność oraz zmniejszy płaszczyznę konfliktów na linii administracja rządowa i samorządowa. Na obecnym jednak etapie najważniejsze jest zapewnienie finansowania zadań, które przejęły gminy wielkomiejskie.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#StanisławKowolik">Za bardzo ważne novum uznajemy zaznaczone w art. 11 ust. 2 zwiększenie kwoty o 2%, z przeznaczeniem jej na finansowanie nakładów inwestycyjnych gminy. Pozostają jednak istotne problemy do rozwiązania, jak na przykład przyjęcie za punkt wyjścia wyliczeń z roku 1996, skoro już dzisiaj wiadomo, że jest to zbyt niska baza wyjściowa do obliczania kosztów, co z kolei skutkuje wieloma nie rozwiązanymi sprawami spornymi.</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#StanisławKowolik">Zdaniem Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN jest możliwe utrzymanie zaproponowanego wskaźnika U, ale pod warunkiem, że w nowej ustawie budżetowej zwiększy się odpisy podatkowe dla gmin, które w obecnej proporcji są już nie do utrzymania. Pamiętać przy tym należy, że przepływ środków z budżetu państwa do budżetów gmin jest zbyt wolny i w związku z tym powstają zaległości. Główne zatem czynniki urealniające rozwiązania finansowe zaproponowane w nowelizacji ustawy zależą od przyjętego ogólnego rozwiązania finansowania gmin na poziomie wyższym niż obecnie. Jest jeszcze czas, aby dokonać odpowiednich wyliczeń. W ten sposób załatwiona zostanie kwestia przepływu finansów na zadania, które wykraczają poza granice administracyjne konkretnej gminy. W przeciwnym bowiem razie nowelizacja zaproponowana w art. 9a stanie się zapisem pogłębiającym konflikty lub zapisem martwym.</u>
          <u xml:id="u-201.8" who="#StanisławKowolik">Klub Parlamentarny BBWR i KPN jest za przepracowaniem omawianego projektu ustawy we właściwych komisjach, by wyeliminować przedstawione przeze mnie braki i słabości projektu.</u>
          <u xml:id="u-201.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Kowolik.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Wuttke w imieniu koła BBWR - Solidarni w Wyborach. Następnym mówcą będzie pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#JerzyWuttke">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Konieczność systemowej reformy samorządu terytorialnego, opartej na gminach, powiatach i regionach (zwanych również województwami), posiadających własne dochody i majątek służący realizacji polityki lokalnej i regionalnej, zaczyna torować sobie drogę do świadomości publicznej. Miejmy nadzieję, że nie jest to zainteresowanie tylko z racji przedwyborczego kalendarza.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#JerzyWuttke">Z oceny gremiów samorządowych analizujących skutki realizacji ustawy o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz miejskich strefach usług publicznych, obejmującej okres 9 miesięcy, wynika między innymi, iż ustawa wadliwie reguluje sposób finansowania przejętych przez miasta zadań.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#JerzyWuttke">Była już o tym mowa, mimo to, nie wdając się w szczegóły, pragnę powtórzyć za panią poseł Imiołczyk kilka danych.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#JerzyWuttke">Koszt prowadzenia w roku bieżącym zadań przez 12 miast aglomeracji katowickiej (zaniżony wskutek nieuwzględnienia zadłużenia służby zdrowia i placówek oświatowo-wychowawczych) wynosi 400 206 tys. zł. I była już tu mowa, że w okresie do 12 sierpnia na rachunki bieżące gmin wpłynęło o 79 mln zł mniej, niż miasta te powinny były wydać na prowadzenie tych zadań. Do końca roku braki te mogą osiągnąć kwotę 73 mln zł lub 40 mln zł, w zależności od tego, czy udział w podatku dochodowym za grudzień wpłynie do budżetów gmin w grudniu czy w styczniu. Powstały niedobór, będący wynikiem nieotrzymania w ciągu minionych miesięcy środków z tytułu udziału gminy we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych w zaplanowanej wysokości, miasta zmuszone są pokrywać kosztem rezygnacji z realizacji innych zadań, co w konsekwencji powoduje zubożenie. Niezbędne jest zatem dokonanie zmiany sposobu naliczania i przekazywania miastom środków na prowadzenie przejętych ustawą zadań, po to by realizowany był również wymieniony już wcześniej z tej trybuny przepis art. 7 ust. 3 ustawy z 1990 r. o samorządzie terytorialnym, mówiący, iż przekazanie gminie w drodze ustawy nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#JerzyWuttke">W ustawie budżetowej na 1997 r. konieczne jest zaplanowanie rezerwy w celu dokonania rozliczenia z gminami, polegającego na przekazaniu gminom jednorazowego udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych w wysokości wynikającej z różnicy między wielkością środków faktycznie przekazanych gminom a obliczonych zgodnie z ustawą jako niezbędnych do realizacji przejętych zadań. W opinii Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform - Solidarni w Wyborach projektowana ustawa zmieniająca ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych jest szczególnym kompromisem osiągniętym pomiędzy stroną rządową a stroną samorządową, samorządową częścią Komisji Wspólnej.</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#JerzyWuttke">Ustawa koryguje tzw. wskaźniki U dla dużych miast oraz przewiduje powiększenie o 2% kwoty udziału gmin z przeznaczeniem na finansowanie nakładów inwestycyjnych. Jest to oczywiście krok we właściwym kierunku, chociaż wskaźniki są nadal za małe. Lepsze z pewnością byłoby zagwarantowanie ustawowe wszystkim dużym gminom wzrostu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych większego od 15% — np. 30–40%, a wyrównanie różnic powinno się odbywać poprzez skorygowany wskaźnik U. Warto absolutnie podtrzymać zmianę 14, która przewiduje tworzenie miejskiej strefy usług publicznych wokół wszystkich gmin o statusie miasta. Jest to jakby namiastka funkcji powiatów wprowadzona za aprobatą rządu, niemniej zawsze jest to coś, co oceniamy bardzo pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#JerzyWuttke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! BBWR - Solidarni w Wyborach wnosi o skierowanie projektu do komisji celem uwzględnienia zgłoszonych uwag i wniosków.</u>
          <u xml:id="u-203.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Wuttke.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Eugeniusza Janułę o zabranie głosu w imieniu Nowej Demokracji - Koła Poselskiego. Następnym mówcą będzie pan poseł Kazimierz Sas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#EugeniuszJanuła">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mamy już pewne doświadczenie zarówno z eksperymentu pilotażowego, jak i z dotychczasowego funkcjonowania ustawy o wielkich miastach. Doświadczenia, jak zwykle, bywają w pewnym zakresie dobre, w innym znowu nie najlepsze. Dlatego też witamy projekt wniesiony w imieniu Rady Ministrów przez pana ministra Millera, projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych, wraz z informacją Rady Ministrów o skutkach obowiązywania ustawy z 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych z dużą uwagą i zadowoleniem.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#EugeniuszJanuła">Mamy w Polsce niejako dwa problemy dające o sobie znać na bazie samorządności. Z jednej strony chodzi o upodmiotowienie gmin małych, a więc głównie gmin o charakterze wiejskim i małych miasteczek. Z drugiej strony chodzi może nie o tak wiele, ale jednak o bardzo znaczące duże miasta. W tym zakresie Nowa Demokracja uważa, że w szczególności powinniśmy poświęcić uwagę dwóm strefom. Z jednej strony jest to podnoszona zarówno w wystąpieniu pana ministra, jak i niektórych posłów strefa gmin warszawskich, z drugiej strony aglomeracja śląsko-zagłębiowska, składająca się z 15 miast mających powyżej 100 tys. mieszkańców i dużej liczby nieco mniejszych miast. Generalnie biorąc, Nowa Demokracja opowiada się za skonstruowaniem w ciągu kilku najbliższych lat czegoś w rodzaju ustawy metropolitalnej, która pozwoli wielkim miastom - w naszym pojęciu są to miasta liczące 100 tys. mieszkańców lub więcej - na uzyskanie znacznej samodzielności i podmiotowości. Zanim jednak to nastąpi należy stwierdzić, że ustawa, którą dzisiaj Rada Ministrów zaproponowała, w znacznym stopniu odpowiada tym wymogom i tworzy pewne przesłanki dla funkcjonowania miast nieco lepiej niż dotąd.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#EugeniuszJanuła">Ponieważ niektórzy z panów posłów byli już uprzejmi wskazać na aglomerację śląsko-zagłębiowską jako jeden z istotnych podmiotów działania, również chciałbym do tego nawiązać. Jest to bardzo istotny w naszym kraju element podmiotowości samorządowej. Były nawet pewne próby, jak na razie nie uwieńczone powodzeniem, skonstruowania dla tej grupy miast czegoś na wzór ustawy warszawskiej. To się jeszcze nie powiodło, bo sprzeczności są oczywiste. Należy również wskazać na tworzące się w sposób naturalny związki - pierwszy był związek komunalny - infrastrukturalne i inne. Tworzą się one, jak powiedziałem, w sposób naturalny, mimo pewnych różnic, jakie miasta dzielą. Można też zauważyć inne różnice. Kończy się np. granica administracyjna jednego miasta, droga na tym obszarze była przyzwoita, ale zaczyna się drugie miasto - nie chcę oczywiście wymieniać nazw - i droga przypomina już drogę wiejską, na której asfalt położono 20, 30 lat temu. To są również przykłady wynikające z tych doświadczeń. Dlatego uważamy, że kształtowanie się podmiotowości wielkich miast wymaga - oprócz kwestii tych wskaźników, bo jasne, że głównie chodzi o finanse - nowych inicjatyw; na pewno obecne ustawy nie w pełni to rozwiązują.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#EugeniuszJanuła">Witamy zatem z zadowoleniem inicjatywę Rady Ministrów i popieramy sugestię pana ministra Millera co do jak najszybszej pracy nad projektem ustawy w komisjach. Nowa Demokracja uważa, że uchwalenie i zastosowanie w praktyce tej ustawy na pewno uruchomi kolejne inicjatywy, które pomogą samorządom lokalnym, tym razem wielkich miast, w staraniach o dalsze upodmiotowienie i wprowadzenie demokracji samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Sasa z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Sławomir Szatkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#KazimierzSas">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od wielu miesięcy prowadzone są na Sądecczyźnie prace związane z tworzeniem miejskiej strefy usług publicznych. W ich efekcie 14 gmin skupionych wokół Nowego Sącza, miasta wojewódzkiego, podjęło uchwałę o przystąpieniu do strefy i przejęciu zadań zleconych od administracji rządowej. Jest to jedyna tego typu inicjatywa w Polsce. Ta miejska strefa usług publicznych obejmuje prawie 1/3 woj. nowosądeckiego i przejmuje znaczną część budżetu wojewody nowosądeckiego. Podstawę prawną prowadzenia prac nad utworzeniem sądeckiej miejskiej strefy usług publicznych stanowią zapisy ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych, którą dalej w skrócie będę nazywał ustawą o miastach. W trakcie tworzenia sądeckiej miejskiej strefy usług publicznych zapisy tej ustawy poddano praktycznej weryfikacji w związku z konkretnymi, rzeczywistymi problemami naszego województwa. Oczywiście problem jest trudny, ponieważ z powodów psychologiczno-społecznych część gmin dostrzegała w tym jakby zamach na ich kompetencje, ograniczanie możliwości z uwagi na przejęcie tych zadań przez zdominowane przez strefę miasto Nowy Sącz. Zatem był problem pewnej bariery, który udało się jednak - nie bez określonych trudności - rozwiązać. Zebrano bardzo wiele materiałów, analiz, ekspertyz prawnych i ekonomicznych, postulatów środowisk samorządowych i administracji rządowej woj. nowosądeckiego. Zdobyte w ten sposób doświadczenia dają podstawę do zwrócenia się do Wysokiej Izby z propozycją nowelizacji ustawy o miastach właśnie w części obejmującej rozdz. III, czyli miejską strefę usług publicznych.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#KazimierzSas">Proponowane zmiany zapisów ustawy wprowadzają szereg poprawek porządkujących i usuwają niejasności oraz przystosowują ustawę do specyficznych wymogów stref. W trakcie prac nad utworzeniem strefy ściśle współdziałano, co bardzo wyraźnie chcę zaakcentować, m.in. z Urzędem Rady Ministrów, z Akademią Ekonomiczną w Krakowie, z amerykańską instytucją, która zajmuje się problemami międzynarodowymi, dzięki czemu wiele ze zgłaszanych propozycji znalazło odzwierciedlenie w złożonym przez rząd projekcie nowelizacji ustawy o miastach.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#KazimierzSas">Chciałbym zwrócić uwagę na trzy elementy noweli, które poszerzają nowelizację przedłożoną przez rząd. Mianowicie chodzi o art. 17, art. 20 oraz art. 27. Zgodnie z zapisami art. 17 uchwały zgromadzenia strefy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy składu zgromadzenia. Rozwiązanie takie powoduje niezgodność z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym. Szczegółowo o tych sprawach będę mówił, gdy będę miał sposobność pracy w podkomisji, toteż nie będę teraz zajmował cennego czasu Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#KazimierzSas">Jeśli chodzi o art. 20, to w świetle tego właśnie artykułu gminy tworzą fundusz gwarancyjny w wysokości co najmniej 2% dochodów własnych w danym roku budżetowym. Nasuwa się jednak pytanie, jak należy rozumieć pojęcie: dochody własne. Nie precyzują tego pojęcia ustawy: o samorządzie terytorialnym, Prawo budżetowe, ustawa o finansowaniu gmin, ustawa o podatkach. Jedynie w art. 73 ust. 1 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. stwierdza się, że dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne, subwencje i dotacje. Sformułowanie to, będące generalną dyrektywą interpretacyjną systemu dochodów samorządowych, wyraźnie oddziela subwencje i dotacje od dochodów własnych gmin. W tym ujęciu dochodami własnymi są więc zarówno podatki, opłaty, jak i udziały w podatkach niepaństwowych, wpływy ze sprzedaży i dzierżawy obiektów majątku samorządowego, wpływy z dywidend i innych dochodów kapitałowych, a także kredyty. Dochody wymienione w art. 4 pkt. 1, 2, 3, 4 i 5 ustawy z grudnia 1993 r. o finansowaniu gmin to najpełniejsze omówienie dochodów własnych.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#KazimierzSas">Jeśli chodzi o art. 27, to oczywista jest zasada, że jednostki samorządu terytorialnego, przejmując zadania zlecone od administracji rządowej, nie odpowiadają za zobowiązania jednostek organizacyjnych realizujących te zadania, a zaciągnięte przed terminem ich przejęcia. Zobowiązania te winny pozostać zobowiązaniami skarbu państwa. Zasada ta tym bardziej wydaje się uzasadniona w stosunku do miejskich stref usług publicznych, ponieważ nie posiadają one innych dochodów poza dotacją celową oraz nie dysponują własnym majątkiem. Obecny zapis art. 27 nie rozstrzyga tej problematyki w sposób klarowny. Nawet jeśli uznać, że przepisy ust. 1 obejmują zarówno miasta, jak i strefy miejskie, a także potwierdzają pozostawienie zobowiązań przy skarbie państwa, to nie mogą obowiązywać stref tworzonych po 1 stycznia 1996 r. Natomiast w ust. 4 stwierdza się, że zobowiązaniami skarbu państwa pozostają zobowiązania finansowe administracji rządowej wobec jednostek organizacyjnych przejmowanych przez strefę. Sformułowanie takie pozostawia otwartą kwestię rozstrzygania, które zobowiązania spełniają ten warunek oraz, co najistotniejsze, nie rozstrzyga problemu spłaty zobowiązań jednostek organizacyjnych wobec innych niż administracja rządowa. Z doświadczeń wyniesionych z oddłużania jednostek organizacyjnych przejmowanych przez miasta wynika, iż należy bardzo precyzyjnie określić mechanizmy tego procesu w przypadku miejskich stref usług publicznych.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#KazimierzSas">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Jeszcze kilka zdań dotyczących art. 29. Mianowicie powstawanie miejskich stref usług publicznych nie może wiązać się z ograniczeniem zakresu zadań realizowanych przez gminy znajdujące się na obszarze strefy. Obecnie część zadań i kompetencji, które przejmować będą strefy, jest wykonywana przez gminy na mocy porozumień zawartych z urzędem rejonowym. Tym samym dodatkowe usługi publiczne realizowane są z korzyścią dla mieszkańców w miejscu ich zamieszkania. Sądeckie gminy tworzące miejską strefę usług publicznych uważają zachowanie takiego stanu za bardzo istotne dla samorządów terytorialnych. Gminy uzasadniają to mi.in. aprobatą społeczną, jeśli chodzi o dopłacanie do realizacji tych zadań z ich własnych dochodów. Dopłaty te według danych szacunkowych stanowią 20–120% środków przekazywanych przez administrację rządową. Aprobatę nowelizacji art. 29 ustawy o miastach w tym zakresie wyraża minister Leszek Miller w postanowieniu o uzgodnieniu obszaru sądeckiej miejskiej strefy usług publicznych.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#KazimierzSas">Na zakończenie, podzielając pogląd i apel ministra Leszka Millera, chciałbym prosić panie posłanki i panów posłów o rychłe działanie, aby ta znowelizowana ustawa, w głównej części dotycząca również miejskich stref usług publicznych, weszła w życie jak najwcześniej, aby miejska strefa usług publicznych w Nowym Sączu stała się faktem, stała się dokumentem prawnym i aby zaistniała od 1 stycznia 1997 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Kazimierz Sas.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Sławomira Szatkowskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Ludwik Turko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#SławomirSzatkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dyskusji nad projektem nowelizacji ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych chciałbym się ustosunkować do kilku propozycji zmian przedstawionych w informacji Rady Ministrów z października br.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#SławomirSzatkowski">Według opiniodawców celem projektu nowelizacji ustawy miejskiej jest wzmocnienie i ustabilizowanie źródeł finansowania zadań publicznych przez największe polskie miasta. Przychylam się do opinii o zasadności przesunięcia środków powodującego odmienny ich podział - na wydatki płacowe i pozapłacowe - w strukturze wydatków na zadania zlecone, według struktury faktycznie realizowanej przez miasto.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#SławomirSzatkowski">Jestem za przyjęciem w nowelizacji ustawy miejskiej uproszczonego wskaźnika U, wyliczonego z uwzględnieniem wszystkich wprowadzonych w 1996 r. korekt, jako wielkości stałej - wskaźnika udziału miast w planowanych wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#SławomirSzatkowski">Natychmiastowego uregulowania w nowelizacji ustawy wymaga kwestia art. 27. Określa się w nim, że zobowiązania skarbu państwa są zobowiązaniami jednostek przejętych od dnia 1 stycznia 1996 r. przez gminy jako zadania własne, które do końca 1995 r. należały do właściwości ministra edukacji narodowej, ministra kultury i sztuki oraz wojewodów. Główną kwotę tych zobowiązań stanowią należności wobec organów podatkowych, składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy oraz należności z tytułu dostaw towarów i usług. Prace nad weryfikacją zgłoszonych wielkości zobowiązań oraz ustaleniem zasad i trybu ich spłaty winny być jak najszybciej zakończone.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#SławomirSzatkowski">Natychmiastowych rozwiązań prawnych wymagają również problemy zaistniałe w związku z realizacją art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy, mówiącego o tym, że miasta przejmują od wojewodów do prowadzenia jako zadania własne „zakłady opieki zdrowotnej, z wyłączeniem specjalistycznych zakładów opieki zdrowotnej”. Wynika to z braku w ustawodawstwie jednoznacznie określonego pojęcia „specjalistyczny”. Komplikację stanowi fakt, że jednostki uznane za specjalistyczne mogą wchodzić w skład przekazanych miastom ZOZ.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#SławomirSzatkowski">Wysoka Izbo! Otwartą kwestią do uregulowania w nowelizacji ustawy miejskiej jest sprawa przekazania miastom środków na administrację w kontekście przejmowanych zadań oraz przekazania wystarczającej liczby etatów w celu realizacji tych zadań. Niezbędne jest również przekazanie kompetencji administracyjnych związanych z zadaniami zleconymi z zakresu weterynarii, Państwowej Straży Pożarnej i Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Należy również poszerzyć zakres przekazanych zadań i wyeliminować nakładanie się uprawnień do przeprowadzania kontroli tych samych obiektów przez inspektorów miejskich i państwowych inspektorów sanitarnych.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#SławomirSzatkowski">Zaproponowane rozwiązanie dotyczące przekazywania miastom na cele inwestycyjne kwoty zwiększonej corocznie o 2% należy uznać za wystarczające pod warunkiem uwzględnienia wydatków inwestycyjnych wszystkich gmin objętych działaniem ustawy miejskiej.</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Sławomir Szatkowski.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Ludwika Turko z Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pani poseł Barbara Hyla.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, czas klubowy - dwie minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#LudwikTurko">O ile wiem, pani marszałek, to i dwie sekundy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#OlgaKrzyżanowska">I dwie sekundy. Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#LudwikTurko">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Obecna ustawa jest niewygodną i uwierającą protezą. Ta nowelizacja oszlifuje trochę tę protezę z zewnątrz, ale nadal pozostanie ona niewygodna i nadal będzie uwierać. A że tak jest, niech jako dowód posłuży to, że w tym krótkim czasie, jaki mi przysługuje, wykażę, że rzeczywiście to uwieranie jest nadal dotkliwe.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#LudwikTurko">Otóż ta ustawa jest obarczona szeregiem błędów podstawowych i tego nie uleczy żadna nowelizacja. Błędem podstawowym, który powoduje olbrzymią niestabilność odnośnie do dużych miast, jest to, że finansowanie gmin w zakresie zadań przejętych zgodnie z ustawą o dużych miastach jest związane z udziałem gminy we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to rozwiązanie całkowicie sztuczne, o czym najlepiej świadczy to, że w tej chwili zastanawiamy się nad tajemniczym współczynnikiem U, nie mając pojęcia, jaka będzie ustawa podatkowa dla osób fizycznych w roku przyszłym, przy czym co roku zmieniamy sobie radośnie tę ustawę. O zmianie tego stanu rzeczy w obecnej nowelizacji nie ma nawet mowy.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#LudwikTurko">Druga kwestia, która jest niezwykle dotkliwa dla gmin, to jest sposób, w jaki wpływają do nich te pieniądze. Otóż w tej chwili przewiduje się, że środki, które dostają gminy, mają wpływać w rytmie wpływów z podatku dochodowego w danym miesiącu. Jednocześnie zadania przejęte przez gminy są tego rodzaju, że wymagają finansowania stabilnego, finansowania ciągłego. O zmianie tego stanu rzeczy nie ma mowy w nowelizacji. Za przykład niech posłuży fakt, że w I półroczu tego roku było zaledwie 39% wpływów należnych w takich miastach, jak Wrocław czy Rzeszów. Należy przyjąć zasadę, że te środki będą przekazywane gminie w ratach w wysokości 1/12 planowanej kwoty udziału w podatku należnym, a nie w tym podatku, który wpłynął. To jest druga kwestia, która również nie jest objęta nowelizacją.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#LudwikTurko">Trzecia kwestia, Wysoki Sejmie, to jest to, o czym już tutaj była mowa, mianowicie chodzi o 2-procentowy dodatek dla gmin związany z finansowaniem nakładów inwestycyjnych. Z wielkim zdziwieniem, niemalże z osłupieniem przyjąłem tutaj deklarację mojego przedmówcy z Polskiego Stronnictwa Ludowego, który - widocznie opierając się na doświadczeniach Polskiego Stronnictwa Ludowego dotyczących wielkiej aglomeracji miejskiej - stwierdził, że jest to kwota całkowicie wystarczająca. Otóż jest to kwota daleko niewystarczająca, proszę państwa, aczkolwiek jest to pewien krok naprzód, tyle że krok ledwo widoczny. To nawet nie jest światełko w tunelu, to jest wątły ogarek w tym ciemnym tunelu.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#LudwikTurko">Sprawa polega na tym, że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, przepraszam, czas. Proszę zmierzać do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#LudwikTurko">Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#LudwikTurko">... istnieje co roku stały poziom nakładów inwestycyjnych i to powinno być skorygowane odpowiednio o współczynnik U, a nie powinien to być jakiś dodatek. Przy czym znowu doświadczenia dużych miast wskazują wyraźnie, że żeby utrzymać choćby tę substancję, którą mamy, poziom dodatkowych środków przeznaczonych na inwestycje to nie powinno być 2%, tylko 8–10%. Na to wskazują doświadczenia choćby tak różnych miast leżących w różnych stronach kraju, jak Rzeszów i Wrocław.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#LudwikTurko">Kolejna uwaga, przedostatnia, mianowicie przy korekcie tego współczynnika, który, prawdę mówiąc, jak się przyjrzymy tej nowelizacji, ma charakter całkowicie uznaniowy, bo zależy od decyzji ministra finansów, nie uwzględniono bieżących wydatków, które gminy poniosły w 1995 r. z budżetu gmin; a należałoby to uwzględnić, urealniłoby to ten współczynnik.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#LudwikTurko">I już ostatnia uwaga, Wysoki Sejmie. Należy się dziwić, że przy konstruowaniu tej ustawy nie sięgnięto po rozwiązania, które dotyczą także gmin i są ideowo lepsze. Myślę tutaj o sposobie finansowania zadań oświatowych gminy. Oczywiście to finansowanie zadań oświatowych jest dalece niewystarczające, ale jest przynajmniej stabilniejsze. Mianowicie to jest udział nie w podatku dochodowym od osób fizycznych, ale w dochodach budżetowych, a raty, które gminy otrzymują, są ratami comiesięcznymi, ratami stabilnymi. Myślę, że po te wzory, które już jako tako się sprawdziły, należałoby sięgnąć również przy ustawie o wielkich miastach. Dziękuję bardzo i przepraszam za przekroczenie czasu.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#OlgaKrzyżanowska">To było dużo więcej niż 2 sekundy, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Ludwik Turko.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu panią poseł Barbarę Hylę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Grzyb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#BarbaraHyla">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wprowadzenie nowelizacji ustawy o zmianie zakresu działania niektórych wielkich miast oraz o miejskich strefach usług publicznych, zawartej w druku nr 1954, jest dalszym krokiem w kierunku usprawniania działania administracji publicznej, w szczególności jeśli chodzi o zadania i kompetencje przekazane 46 największym miastom. Omawiany projekt precyzuje zapisy ustawy oraz rozszerza kompetencje największych miast w kraju. Wiele zadań zleconych zamienia na zadania powierzone w drodze porozumienia. Proponowane zmiany są celowe i dobrze uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#BarbaraHyla">A teraz kilka uwag szczegółowych. Popieram zmianę art. 5 i 6 ustawy, czyli zmiany 5 i 6 w art. 1 projektu. Zmiana 5 rozszerza zakres zadań zleconych gminom objętych działaniem ustawy o zadania związane z wydawaniem zgody na wykorzystanie dróg publicznych w sposób szczególny. Zmiana 6 rozszerza kompetencje miejskiego konserwatora zabytków o kompetencje wynikające z art. 18 ustawy o ochronie dóbr kultury dotyczącego badania przedmiotów o przypuszczalnej wartości historycznej, naukowej lub artystycznej.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#BarbaraHyla">Cieszy fakt dodania art. 9a (w art. 1 zmiana 11), nakładającego na gminę — przejmującą zadania z zakresu usług publicznych na poziomie nie niższym niż przed wejściem w życie przepisów ustawy — obowiązek zachowania ponadgminnego zasięgu działania jednostek. Dotyczy to zadań z zakresu oświaty i wychowania oraz ochrony zdrowia. W części szkół przejętych przez miasta uczą się przecież dzieci dojeżdżające z okolicznych gmin. Podobnie z usług szpitali i przychodni lekarskich korzystają mieszkańcy gmin ościennych, nie tylko gminy przejmującej zadania. Jest to bardzo ważne, gdyż może wtedy zniknie problem rozróżniania dzieci: nasze i nie nasze. Dotyczy to finansowania internatów istniejących przy średnich szkołach. Wnoszę za posłem Pankaninem, aby zastanowić się, co z placówkami kultury. Popieram zapis, że liczbę 0,99 zastępuje się liczbą 1, aby w 100% uruchomić środki dla każdego miasta przy zwiększeniu kompetencji i zadań przejmowanych od administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#BarbaraHyla">Dobrze się stanie, jeśli dochody własne gmin zwiększy się dodatkowo o 2% na finansowanie nakładów inwestycyjnych. Wielkość tych nakładów powiązana jest z wielkością zadań przekazanych miastom i uwzględnia dynamikę wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych, ale te przecież będą się zmieniać, stąd dochody będą niestabilne i zapewne zbyt małe w stosunku do zadań prowadzonych przez gminy.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#BarbaraHyla">Mówiąc o finansach, chciałabym jeszcze postawić pytanie: Czy subwencje oświatowe i dotacje na prowadzenie szkół ponadpodstawowych będą doszacowane do potrzeb? I jeszcze jeden problem: Art. 24 ustawy (w nowelizacji art. 1 zmiana 18 lit. b) uzupełniony został o zapis rozszerzający możliwość jego stosowania w sytuacjach przejmowania przez gminę szkół ponadpodstawowych, dotychczas przyzakładowych. Zapewni to dalsze funkcjonowanie takich szkół zgodnie z interesem społecznym.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#BarbaraHyla">Kończąc, chcę stwierdzić, że zmiany zawarte w projekcie są oczekiwane przez samorządy dużych miast. Wnoszę o przekazanie projektu do odpowiednich komisji i szybki tryb prac, aby ustawa mogła wejść w życie z nowym rokiem budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Barbara Hyla.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Grzyba z PSL.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#OlgaKrzyżanowska">W takim razie proszę o zabranie głosu pana posła Zbyszka Zaborowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Świrepo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#ZbyszekZaborowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przyjęta rok temu ustawa o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych wzmocniła pozycję samorządu terytorialnego w największych miastach poprzez zwiększenie kompetencji i środków finansowych oraz ściślejsze powiązanie dochodów gmin z miejscem ich powstawania. Ustawowe rozwiązania w tym zakresie, obligatoryjność udziału miast spełniających odpowiednie kryteria uratowały prowadzony od 1994 r. program pilotażowy obejmujący największe miasta. Warunki tej ustawy były na tyle atrakcyjne, że w woj. katowickim kilka innych miast, m.in. Żory i Piekary Śląskie, ubiegało się o status miasta objętego tą ustawą. Po 10 miesiącach jej funkcjonowania wymaga ona jednak nowelizacji. W trakcie prowadzonych konsultacji przedstawiciele samorządów wielokrotnie przedstawiali jej niedoskonałości, szczególnie podkreślając problemy związane z finansowaniem zadań przejętych przez gminy, zwłaszcza szkół średnich, służby zdrowia, instytucji kultury oraz dróg. Gminy ustawicznie wskazują na znacząco wyższe koszty utrzymania tych instytucji w porównaniu ze środkami finansowymi naliczanymi zgodnie z postanowieniami tej ustawy. Zainteresowane samorządy nie przyjmują do wiadomości faktu, że punkt wyjścia stanowiły wydatki ponoszone na utrzymanie tych instytucji przez administrację rządową, i domagają się pieniędzy adekwatnych do realnie ponoszonych kosztów.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#ZbyszekZaborowski">Zdecydowana większość gmin z woj. katowickiego objętych omawianą ustawą dobrze natomiast przyjęła zamysł rządu przekazywania należnego udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych z centralnego rachunku bieżącego budżetu państwa na rachunki właściwych budżetów gmin w wysokości 1/12 w terminie do 10 każdego miesiąca niezależnie od wpływów na rachunki właściwych urzędów skarbowych. Pozwoli to rytmicznie wykonywać budżet miasta.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#ZbyszekZaborowski">Zgłaszano również zastrzeżenia — na przykład miasto Bytom — wskazując, że ust. 4 w art. 11 odnosi się do planu, a nie do wykonania budżetu, tak więc wskaźnik U jest oderwany od faktycznych wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych i oparcie go na planie założonym w ustawie budżetowej powoduje zatracenie istoty udziału we wpływach. W tej sytuacji wskaźnik U w pewnym stopniu przyjmuje postać waloryzowanej dotacji.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#ZbyszekZaborowski">Pozytywnie przyjęto propozycję zwiększającą dochody gminy o środki przeznaczone na inwestycje związane z przejętymi zadaniami. Nie budzi wątpliwości cofnięcie cząstkowych kompetencji z zakresu weterynarii. Przejęcie tych zadań bez zapewnienia na ten cel środków finansowych praktycznie uniemożliwiło stworzenie warunków do ich realizacji, do zapewnienia specjalistycznej kadry i zaplecza technicznego.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#ZbyszekZaborowski">Kontrowersje budzi natomiast zmiana charakteru zadań z zakresu nadzoru sanitarnego. Część miast wprowadzenie zasady porozumienia organów gminy i administracji rządowej w sprawie przejęcia tych zadań traktuje jako niepotrzebne cofnięcie się ustawodawcy i wskazuje na możliwość niepotrzebnych ponownych perturbacji w okresie przejściowym. Takie oceny nie wydają się jednak uzasadnione. Zróżnicowanie możliwości poszczególnych gmin w tym zakresie powinno nas skłaniać do przyjęcia w miarę elastycznego rozwiązania proponowanego przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#ZbyszekZaborowski">Pozytywnie oceniono zmianę polegającą na przyznaniu dużym miastom uprawnień do wydawania decyzji administracyjnych, ale dla poprawy skuteczności egzekwowania wydanych zaleceń niezbędne jest przyznanie pracownikom samorządowym prawa do nakładania mandatów karnych. Jest to postulat m.in. miasta Jaworzna.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#ZbyszekZaborowski">Jako niezbędne należy ocenić rozwiązania wypełniające luki prawne, między innymi art. 31a, który uprawnia Radę Ministrów do określenia, które z gmin powstałych w wyniku podziału gminy przejmą zadania i kompetencje wynikające z niniejszej ustawy. Nie ma natomiast uregulowania sposobu rozdziału mienia komunalnego ulegającej podziałowi gminy i trybu przekazania zadań do administracji rządowej. Brak projektu rozporządzenia Rady Ministrów, o którym mowa w art. 31, uniemożliwia ocenę, czy wszystkie kwestie związane z podziałem gminy zostały uregulowane. Ten brak, w moim przekonaniu, powinien skłaniać Urząd Rady Ministrów do powściągliwości w podejmowaniu decyzji o podziale miast objętych ustawą w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#ZbyszekZaborowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nowelizacja omawianej dzisiaj ustawy jest niezbędna, i to w krótkim czasie, ze względu na trwające już prace budżetowe. Powinna ona oczywiście wejść w życie od nowego roku. Wymaga to sprawnej pracy odpowiednich komisji i współpracy rządu. Nowelizacja nie rozwiąże wszystkich problemów, zwłaszcza finansowych, ale pozwoli usprawnić funkcjonowanie miast objętych ustawą.</u>
          <u xml:id="u-219.8" who="#ZbyszekZaborowski">Nie możemy też zapominać, że ustawa o zakresie działania niektórych miast jest jedynie kolejnym krokiem w procesie decentralizacji kraju i umacniania samorządu. Przed nami zasadnicze decyzje związane z realizacją drugiego etapu reformy samorządowej. Pragnę wyrazić przekonanie, że poprawiana dzisiaj „prowizorka” nie okaże się rzeczą trwałą.</u>
          <u xml:id="u-219.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbyszek Zaborowski.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Rusznica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#JanŚwirepo">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Uchwalona 24 listopada 1995 r. ustawa o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz miejskich strefach usług publicznych, obejmująca 46 dużych miast, nie budziła większych zastrzeżeń ze strony samorządów tych miast. Ustawa ta była oparta na doświadczeniach zebranych w ramach programu pilotażowego, który obejmował większość tych miast. Była postrzegana jako dalszy znaczący krok w decentralizacji państwa, polegający na przekazywaniu zadań i kompetencji rządowych na rzecz podmiotów samorządowych. Największe zastrzeżenia i obawy władz samorządowych budziły sprawy pełnego finansowania nowych kompetencji i zadań, które w większości dotyczyły oświaty i służby zdrowia. Należy przypomnieć, że miasta te z dniem 1 stycznia 1996 r. przejęły prawie 1000 szkół ponadpodstawowych, 40 szpitali, około 1300 przychodni i innych jednostek służby zdrowia, 21 domów opieki społecznej, 84 placówki kultury.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#JanŚwirepo">Jak zwykle bywa w okresie transformacji, tworzenie prawa dla tak różnych pod względem wielkości i rozwoju gospodarczego miast jest związane z ciągłym monitorowaniem skutków wdrażania ustawy. Z zadowoleniem należy przyjąć fakt, że rząd - na podstawie licznych informacji otrzymanych z tych miast - zareagował w miarę szybko, zgłaszając projekt ustawy (druk nr 1954), który prawie w pełni usuwa zastrzeżenia i uwagi wynikające z wdrażania tej ustawy, dotyczące nie tylko doprecyzowania niektórych przepisów, ale także znacznego rozszerzenia kompetencji tych miast.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#JanŚwirepo">Biorąc pod uwagę ścisłe powiązanie projektu ustawy z ustawą budżetową na rok 1997, potrzebne jest szybkie uchwalenie ustawy. Tryb pilny ze względów konstytucyjnych nie może tu być przyjęty. Uważam, że dobrze się stało, gdyż uwagi, wnioski i zastrzeżenia do tego projektu napływają i będą napływać w trakcie prac legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#JanŚwirepo">Mam nadzieję, że projekt ustawy - ze względu na swoją specyfikę, a także na ciągle zmieniający się zakres kompetencji i zadań przejmowanych przez te miasta oraz wpływ tego na ustawę budżetową - będzie traktowany przez rząd jako projekt ustawy okołobudżetowej, z odpowiednim corocznym terminem nowelizacji w tym okresie przejściowym.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#JanŚwirepo">Przechodząc do szczegółowych zapisów projektu ustawy, trzeba stwierdzić, że już w art. 1 nowy zapis precyzuje stosowanie ustawy. Do istniejących zapisów, że ustawę stosuje się do miast określonych w załączniku i do gmin warszawskich, dodano: „miejskich stref usług publicznych”.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#JanŚwirepo">Pozytywnie należy ocenić zapis art. 9a — jest to ustawowa gwarancja, że po przejęciu przez te miasta szkół ponadpodstawowych, szpitali czy innych placówek specjalistycznych służby zdrowia, mających charakter ponadgminny, nie będą one ze względów oszczędnościowych ograniczać zasięgu działania.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#JanŚwirepo">Największe kontrowersje wśród samorządowców tych miast budził sposób naliczania kwot potrzebnych do wykonywania nowych zadań i kompetencji. Dlatego najbardziej znaczące zmiany projektu ustawy proponuje się w nowym zapisie art. 11.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#JanŚwirepo">Pozytywnie oceniam zapis ust. 2 art. 11, mówiący, że wyliczoną kwotę na realizację nowych zadań i kompetencji powiększa się o 2% z przeznaczeniem na finansowanie nakładów inwestycyjnych odnośnie do tych nowych działalności. Na rok 1997 wskaźnik wyliczony nie będzie pomniejszany, korygowany przez liczbę 0,99, gdyż zastępuje się go liczbą 1. Mam nadzieję, że zapisy art. 11 ust. 4 i 5 jednoznacznie rozwiążą problem dotyczący terminu przekazywania wyliczonej kwoty przez ministra finansów. Zobowiązany jest on do 10 dnia każdego miesiąca przekazywać 1/12 wyliczonej kwoty, z wyjątkiem stycznia, w którym termin ten został ustalony na 20 tego miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#JanŚwirepo">Kończąc, uważam, że pilne uchwalenie tej ustawy ułatwi prace nad ustawą budżetową na rok 1997. Mam także nadzieję, że rząd nadal będzie prowadził monitorowanie działania tej ustawy, tak aby w odpowiednim czasie korygować wszelkie nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#JanŚwirepo">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Uważam, że dalsze doskonalenie tej ustawy stworzy możliwość, że 46 aglomeracji miejskich będzie funkcjonowało bez potrzeby przeprowadzenia reformy administracyjnej kraju. Przejmowanie zadań i kompetencji urzędów rejonowych przez pozostałe miasta spowoduje, że funkcje powiatów będą znacznie ograniczone, tak jak i województw rządowych. Dlatego forsowanie powiatów i dużych województw uważam za zbyteczne i ekonomicznie nieuzasadnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Świrepo.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Stanisława Rusznicę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Wieczorek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#StanisławRusznica">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pragnę w swoim wystąpieniu odnieść się do kilku zapisów omawianego dziś projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (druk nr 1954). Generalnie rzecz ujmując, sformułowania merytoryczne nowelizujące treść dotychczasowej ustawy z 24 listopada 1995 r. uważam za idące we właściwym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#StanisławRusznica">Zastrzeżenia moje budzą jednak następujące zapisy. Art. 1 zmiana 13 proponuje nową treść art. 11 ustawy miejskiej, określając środki inwestycyjne związane z zadaniami własnymi wymienionymi w ustawie na poziomie 2% nakładów bieżących. Osobiście uważam, że jest to wskaźnik niski. Nie powinien być on niższy od takiegoż wskaźnika odnoszącego się do budżetu państwa, to znaczy ilorazu nakładów inwestycyjnych do nakładów bieżących w tych działach budżetu, które obejmuje ustawa. Według moich szacunkowych analiz wskaźnik ten mieściłby się w granicach 6%. Wyznaczenie wskaźnika U, o którym mowa we wspomnianym art. 11 nowelizowanej ustawy, jako wielkości określonej wzorem: U = U' x Zn/Zn-1 musi budzić sprzeciw w odniesieniu do sytuacji, gdy iloraz Zn/Zn-1 &lt; 1, przy czym rozumiem, że Zn oznacza wskaźnik udziału należnego w roku bazowym podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy w ogólnej kwocie należnego podatku w tym samym roku, natomiast Zn-1 oznacza wskaźnik udziału należnego w roku poprzedzającym rok bazowy podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy w ogólnej kwocie należnego podatku w tym samym roku. Wskaźniki te odnoszą się odpowiednio do lat 1995 i 1994. Jeśli zaistnieje przypadek, w którym Zn/Zn-1 &lt; 1, wówczas ma miejsce zmniejszenie się środków przeznaczonych na realizację zadań ustawowych. Mnie jako fizykowi trudno znaleźć logiczne powiązanie między rzeczywistym zmniejszeniem kwoty na utrzymanie oświaty ponadpodstawowej, służby zdrowia, placówek kultury, dróg itp. a równoczesnym zwiększaniem się kwoty ogólnych wpływów do budżetu państwa z podatku dochodowego od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#StanisławRusznica">Budżet państwa mając globalnie więcej pieniędzy wydaje ich mniej na finansowanie zadań ustawy miejskiej tam, gdzie mniejszy jest wzrost wynagrodzeń. W praktyce jest to stosowanie zasady: bogatsi stają się jeszcze bardziej zamożni, a ubożsi otrzymują jeszcze mniej, niż mają. Przypadek taki zaistniał w Rzeszowie. Miasto z tego powodu doznało uszczerbku o ponad 6 mln zł w porównaniu do kwoty obliczonej bez zmniejszenia. Nasuwać się może zatem pytanie, dlaczego to przeszłość, na którą samorząd żadnego miasta nie ma wpływu, miałaby post factum w tak dotkliwy sposób rzutować na wysokość środków koniecznych do realizacji przejętych zadań. Absurdem byłoby bowiem przypuszczać, iż w odniesieniu do identycznych zadań realizowanych przez administrację rządową stosowałoby się podobne restrykcje. Stanowi to zatem swoiste bezpodstawne zmniejszenie dochodów gminy. Proponuję, aby bądź to zrezygnować z uwzględniania wskaźnika ilorazu Zn/Zn-1, bądź też uwzględnić go wtedy jedynie, gdy jest większy od 1.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#StanisławRusznica">Rodzi tu się kolejna wątpliwość wobec faktu, który może zaistnieć w związku ze zmniejszającymi się wysokościami wpływów budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. W skali działań rządu ubytki z tej racji mogłyby być kompensowane przez inne źródła dochodów, takie jak VAT, cła, akcyza itp. Związanie środków przewidzianych dla miast tylko z tym jednym podatkiem budzi więc uzasadnione poczucie niepokoju i zagrożenia istotnych interesów społeczności lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#StanisławRusznica">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wnoszę o przekazanie projektu omawianej ustawy do odpowiednich komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Rusznica.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Wieczorka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Jest to ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#ZbigniewWieczorek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiana nam przez rząd ustawa o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych wraz z informacją Rady Ministrów o skutkach obowiązującej ustawy uwzględnia zarówno wnioski wynikające z konsultacji ze stroną samorządową zapisów tej ustawy, jak i wnioski wypływające z uwag zainteresowanych ministrów, wyników postępowań odwoławczych oraz przeprowadzonych przez rząd badań ankietowych. W mojej ocenie ustawa idzie we właściwym kierunku, chociaż można spotkać się z opiniami, że w niektórych sprawach, szczególnie finansowych, oczekiwania miast były dużo większe.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#ZbigniewWieczorek">W projekcie noweli doprecyzowano wiele przepisów oraz rozszerzono zakres zadań przekazywanych miastom, szczególnie w zakresie użytkowania dróg, zabytków itd. Dokonano również korekty niektórych zadań i proponuje się zamianę formy wykonywania tych zadań ze zleconych na powierzone. W niektórych opiniach ocenia się to jako krok wstecz, jako zaprzeczenie decentralizacji. W mojej ocenie tak radykalnych wniosków nie można wyciągać, tym bardziej że ta forma, forma zadań powierzonych, jest bardziej elastyczna, dostosowana do sytuacji poszczególnych miast, zapewnia dobrowolność poprzez sformułowanie, podpisanie stosownych umów.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#ZbigniewWieczorek">Bardzo ważna jest zmiana dotycząca usytuowania miejskich stref usług publicznych, i to zarówno w aspekcie ochrony interesów mieszkańców gmin przyległych do miasta objętego tą ustawą, jak i możliwości tworzenia miejskich stref usług publicznych również w miastach nie objętych tą ustawą. Może to przydać nowej dynamiki procesom rozszerzania kompetencji struktur samorządu lokalnego i poszerzyć nasze doświadczenia w dalszych pracach nad reformą samorządową. Mam nadzieję, że władze samorządowe z tej możliwości szeroko skorzystają.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#ZbigniewWieczorek">Należy również przypomnieć, że ustawa obowiązująca jest w tej kwestii kontynuacją programu pilotażowego. Program ten oprócz funkcji decentralizacyjnej, czyli rozszerzania zakresu zadań samorządowych i swoistej kategoryzacji gmin, pełnił także, jak sama nazwa wskazuje, funkcję pilotażową, czyli funkcję polegającą na sprawdzeniu w praktyce rozwiązań decentralizacyjnych w kontekście dalszych reform samorządowych, a szczególnie programu powiatowego. W związku z tym mam pytanie do pana ministra: Na ile doświadczenia wypływające z obserwacji skutków obowiązującej ustawy dają się uogólnić i powiązać z prowadzonymi pracami konsultacyjnymi nad koncepcją reformy administracji publicznej?</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbigniew Wieczorek, ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów pana Leszka Millera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#LeszekMiller">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję serdecznie za wszystkie uwagi, które zostały zgłoszone w tej interesującej dyskusji. Odnoszę wrażenie, że większość tych opinii była życzliwa dla przedłożonego projektu. Wszyscy państwo zgłosili propozycję, aby skierować projekt do komisji; nikt nie kwestionował takiego kroku. Sądzę, że to dobrze rokuje dalszym pracom nad rządowym projektem.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#LeszekMiller">Pragnę skoncentrować się na kwestiach dotyczących materii ustawy, z wyjątkiem kwestii finansowych, albowiem proponowałbym, żeby w tych sprawach wypowiedziała się pani minister Halina Wasilewska-Trenkner, która to zrobi ze znacznie większą kompetencją niż ja, i na pewno będzie to interesujące dla Wysokiej Izby. W związku z tym pozwolę sobie skupić się na kilku problemach merytorycznych, które były przez panie i panów posłów poruszane.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#LeszekMiller">Przede wszystkim chciałbym podzielić pogląd, że nowelizacja, którą przedkładam, jest oczekiwana przez samorządy wielkich miast. Padało tutaj wiele pozytywnych opinii, łącznie z tą, że dobrze się stało, iż razem z nowelizacją rząd przedkłada informację o dotychczasowych doświadczeniach związanych z realizacją ustawy. Przedłożyliśmy państwu materiał, nad którym bardzo długo pracowaliśmy, uzgadnialiśmy zasadnicze kwestie z przedstawicielami samorządów, dyskutowaliśmy nad nim w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Myślę, że w ten sposób udało nam się osiągnąć niezbędną spójność myśli w tej sprawie i bez ryzyka mogę powiedzieć, że w dużej części są to materiały autorstwa wspólnego - i rządu, i przedstawicieli samorządu. Państwo zresztą to podkreślali. Jestem szczególnie rad, że tak właśnie zostało to zinterpretowane.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#LeszekMiller">Pojawiły się w dyskusji również wątki historyczne. Nie chciałbym do tego wracać, to nie wiąże się bezpośrednio z materią ustawy. Ale prezentowali państwo także pogląd, że przychodzi czas dalszych rozstrzygnięć systemowych, zarówno funkcjonalnych, jak i strukturalnych. Zgadzam się z tym poglądem i z przyjemnością pragnę poinformować, że bardzo zaawansowane są prace nad rządowym programem decentralizacji funkcji państwa i umacniania samorządu terytorialnego. Program ten nazwaliśmy „Państwo sprawne, przyjazne, bezpieczne”. Państwo sprawne w naszym rozumieniu, w kontekście materii tego programu, to takie, w którym istnieje klarowny podział na zadania wykonywane przez samorząd terytorialny i administrację rządową. Państwo przyjazne to takie, w którym powinny istnieć warunki wyzwalające i sprzyjające obywatelskiej aktywności samorządowej. Państwo bezpieczne to takie, które wycofując się z wielu struktur nie powoduje, że obywatel czuje się osamotniony w swoich działaniach, w realizacji swoich funkcji, a także i takie, gdzie prawo jest zrozumiałe, także prawo stanowione na poziomie lokalnym. Taki właśnie program chcemy niedługo przedstawić. Mam nadzieję, że będę miał zaszczyt w I kwartale przyszłego roku taki właśnie program przedłożyć Wysokiej Izbie. Tam też oczywiście są wariantowo zarysowane kwestie, które budzą najwięcej emocji, mianowicie: organizacyjnego podziału terytorialnego kraju, a także związane z próbą uzyskania odpowiedzi na pytanie, jaki model powinien funkcjonować, czy trójszczeblowy, czy dwuszczeblowy. Dzisiaj te kwestie sygnalizuję, odniosłem bowiem wrażenie, że jest zapotrzebowanie na taki właśnie program.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#LeszekMiller">Odpowiadając na pytanie pana posła Wieczorka, chcę powiedzieć, że w pracach nad tym programem w dużej części czerpiemy wiedzę także z prac nad nowelizacją ustawy o wielkich miastach, którą dzisiaj miałem zaszczyt przedłożyć Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#LeszekMiller">Zatem trzeba powiedzieć, że ustawa jest niewątpliwie ważnym krokiem, choć padły też głosy przeciwne, które sobie tutaj odnotowałem, jakby podważające wagę i trafność niektórych rozwiązań, sugerujące - słusznie zresztą - że są różnice w podejściu między administracją rządową i działaczami samorządu. Nie chcę tych różnic ukrywać; niemniej jednak, jak już sygnalizowałem wcześniej, z rozmów z przedstawicielami dużych miast wynika, że te rozwiązania są właściwie, tzn. są pozytywnie oceniane i jeśli pada tu wiele słów krytyki pod adresem obecnych rozwiązań, to myślę, że można posłużyć się takim argumentem, że gdyby dzisiaj ktoś chciał odebrać samorządom w wielkich miastach te uprawnienia, które ustawa przyniosła, to niewątpliwie zostałoby to uznane za zamach na samorządność, na uprawnienia tych miast. Nie odbierajmy sobie zatem tego poczucia sukcesu, które należy się Wysokiej Izbie, bo przecież tutaj, na tej sali ten kolejny ważny krok na drodze umacniania samorządności terytorialnej w wielkich miastach się dokonał.</u>
          <u xml:id="u-227.6" who="#LeszekMiller">Padło też kilka uwag odnoszących się do proponowanych rozwiązań. Zacznę od krytyki, która dotyczy sprawy Warszawy i przedłużenia do 1999 r. stosownych rozwiązań. Pani posłanka, która zabierała głos w tej sprawie, zechciała przytoczyć takie malownicze porównanie, że wyznaczamy sobie termin, w którym Polska może być przyjęta do NATO, i że przecież problem Warszawy nie jest taki skomplikowany jak kwestia naszej przynależności do NATO. Otóż ja dostrzegam racjonalność tego porównania, bo z naszym przyjęciem do NATO jest rzeczywiście podobnie jak z przebiegiem spraw w Warszawie, tzn. jedna strona bardzo chce - mianowicie rząd chciałby przekazać uprawnienia swojej administracji gminom warszawskim, ale pod warunkiem zapewnienia realizacji tzw. zadań ogólnomiejskich, np. inwestycji komunalnych czy w dziedzinie drogownictwa, do tego zaś potrzebne są związki komunalne, a gminy warszawskie przez dwa i pół roku nie są w stanie tychże związków komunalnych powołać. To jest zasadnicza przyczyna, dla której występujemy w projekcie ustawy z tą propozycją. Dlatego też rząd uważa, że najpierw trzeba uporządkować ustrój Warszawy, a następnie wyposażyć gminy Warszawy w nowe kompetencje. I proszę tak patrzeć na propozycje, które się w naszym projekcie znajdują.</u>
          <u xml:id="u-227.7" who="#LeszekMiller">Jest też kilka kwestii szczegółowych innego rodzaju, chociażby postulaty dotyczące utrzymania ponadgminnego zasięgu instytucji kultury. Byli uprzejmi o tym powiedzieć pan poseł Pankanin i pani posłanka Hyla. Podzielam ten pogląd, że powinniśmy placówki kultury czy instytucje kultury potraktować w naszej nowelizacji bardziej wyraźnie. Chociaż zwracam też państwu uwagę, że w jakimś sensie tę sugestię spełnia regulacja w art. 9a, gdzie pisze się, iż w przypadku gdy zasięg działania jednostki organizacyjnej przekazanej gminie w celu realizacji zadań, o których mowa we wcześniejszych artykułach — oświata, ochrona zdrowia, pomoc społeczna i kultura — wykracza poza granice administracyjne gminy, gmina jest zobowiązana do zachowania dotychczasowego ponadgminnego zasięgu działania tej jednostki. Tutaj jest wymieniona kultura, ale być może rzeczywiście należy poszukać lepszego sformułowania, które to zagadnienie bardziej wyeksponuje.</u>
          <u xml:id="u-227.8" who="#LeszekMiller">Pan poseł Zaborowski wspomniał o trybie podziału mienia komunalnego. Chciałbym zwrócić uwagę, że ustawa o samorządzie terytorialnym określa ten tryb, nie ma więc tutaj luki prawnej. Ale też uważam, że jest wiele racji w tym, żebyśmy bardziej oszczędnie i w sposób bardziej wyważony podejmowali decyzje w sprawie podziału gmin, i do tego się chętnie zobowiążę.</u>
          <u xml:id="u-227.9" who="#LeszekMiller">Chciałbym też powiedzieć, że rząd dalej będzie monitorował skutki działania ustawy o dużych miastach. W rzeczywistości, proszę zwrócić uwagę, że dzisiaj wyciągamy wnioski na podstawie praktycznie półtorarocznego funkcjonowania, to znaczy dysponujemy kompletem materiałów z tego okresu. I troszkę w tym kontekście nie wytrzymują krytyki zarzuty, że nie przedstawiamy propozycji zasadniczych modyfikacji systemu finansowego i prawnego, bo właśnie na podstawie uzyskanych doświadczeń to przecież robimy.</u>
          <u xml:id="u-227.10" who="#LeszekMiller">Z satysfakcją przyjmuję również przychylne wypowiedzi odnoszące się do rozszerzania zakresu działania miejskich stref usług publicznych. Padło tutaj wiele godnych rozważania propozycji w tej sprawie. Przygotujemy stanowisko dotyczące tych kwestii na posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Jedną z propozycji jest utrzymanie porozumień gmin zawartych z urzędami rejonowymi i ta propozycja znajduje odzwierciedlenie w przedłożonym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-227.11" who="#LeszekMiller">Inne szczegółowe kwestie będziemy chcieli dokładnie przeanalizować. Jak sądzę, spotkamy się w dyskusji nad nimi podczas dalszych prac sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-227.12" who="#LeszekMiller">Chciałbym też państwu wyjaśnić, dlaczego - mimo iż ustawa zobowiązywała rząd do przedstawiania informacji i propozycji niezwłocznie po upływie półrocza - dopiero w dniu 17 października ten projekt trafił do Sejmu. Otóż rząd już w marcu, a więc jeszcze przed upływem kwartału od wejścia w życie ustawy, zwrócił się do prezydentów miast i wszystkich zainteresowanych o przekazanie informacji o istniejących problemach i propozycjach zmian. Materiał, który sporządziliśmy, był przedmiotem obrad połączonych komisji sejmowych: Komisji Nadzwyczajnej do spraw ustawy powiatowej i ustawy miejskiej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego. Jeśli państwo pamiętają tamte obrady, to pamiętają też, jak trudny i niejednoznaczny był to materiał, niemniej jednak stanowił on punkt wyjścia do dalszych prac. Tak więc dość wcześnie zaczęliśmy zbierać stosowne informacje, aby się dobrze przygotować do dalszych prac.</u>
          <u xml:id="u-227.13" who="#LeszekMiller">Równolegle w ramach prac komisji rozpoczęliśmy uzgadnianie stanowisk ze stroną samorządową i tutaj natrafiliśmy oczywiście na szereg trudności; dużo czasu zabrała chociażby kwestia prowadzenia zasobu geodezyjnego. Tu mieliśmy zresztą bardzo znamienną różnicę zdań na posiedzeniu Rady Ministrów, kiedy przyjmowaliśmy ten projekt. Była przedstawiana wyraźna sugestia, zwłaszcza przez część członków rządu, aby zasób geodezyjny mógł pozostać w rękach administracji rządowej. Rozbieżność w grupie przedstawicieli rządowych w sprawie komunalizacji obiektów objętych działaniem ustawy, a położonych poza granicami administracyjnymi miast, to był kolejny bardzo trudny etap naszych wspólnych uzgodnień, choć myślę, że udało się w miarę kompromisowo to rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-227.14" who="#LeszekMiller">Wreszcie trzecim czynnikiem, który decydował o takim, a nie innym terminie wniesienia projektu ustawy, była konieczność uzyskania pełnych oficjalnych danych statystycznych dotyczących finansowej strony tej ustawy, a to było możliwe dopiero w sierpniu, zgodnie z terminami obowiązującymi w sprawozdawczości. To były główne powody, dla których dzisiaj dopiero spotykamy się przy dyskusji nad tą ustawą. Chciałbym jednak państwa prosić, żeby z uwagi na wcześniej wymienione powody - tutaj również i kontekst budżetowy ma ogromne znaczenie - nadać stosowne tempo pracom nad projektem ustawy, tak żebyśmy mogli jak najszybciej spotkać się ponownie i aby w drugim czytaniu można było przybliżyć się do optymalnej wersji przedłożonej ustawy. Serdecznie o to państwa proszę.</u>
          <u xml:id="u-227.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał minister - szef Urzędu Rady Ministrów pan Leszek Miller.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów panią Halinę Wasilewską-Trenkner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Problemy finansowe związane z realizacją tej ustawy to niewątpliwie jedna z najbardziej kontrowersyjnych i najtrudniejszych spraw. W informacji staraliśmy się możliwie w pełni opisać kolejne etapy wspólnego rozpoznawania kwestii możliwości oceny kosztów finansowania tych zadań, które zostały przejęte przez miasta jako zadania własne. Okazało się bowiem, że standaryzacja kosztów usług w skali kraju nie jest sprawą ani łatwą, ani prostą i nie prowadzi do rozwiązań, które można by było zastosować bez uwzględniania rozmaitego prawdopodobnie rozkładu tychże kosztów, prowadzącego do występowania braku dofinansowania bądź finansowania nadmiernego. Tak się bowiem dzieje, iż o kosztach usług w danej dziedzinie w każdym z miast decydują trzy czynniki. Pierwszy z nich to istniejące na terenie miasta zaplecze materialne do świadczenia danej usługi i związane z nim bardzo często zaplecze kadrowe. Dokonanie bardzo szybkich zmian w zapleczu materialnym, a także w zapleczu kadrowym nie jest sprawą łatwą.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Sprawa druga to trudności z określeniem terminu, o czym państwo bardzo często mówili w swych wystąpieniach, wystarczające bądź odpowiednie finansowanie usług. Zgodnie z ustawą w roku ubiegłym staraliśmy się wspólnie z samorządem ustalić, jakie były faktyczne koszty usług finansowanych w poprzednim okresie przed 1 stycznia przez administrację rządową.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Sprawa trzecia, która wpływa na trudności w ocenie kosztu usługi, wystandaryzowaniu tego kosztu, to kwestia bardzo prozaiczna, a niezwykle ważna, mianowicie możliwości finansów publicznych. Chciałabym tu podkreślić z całą mocą: obu podsystemów tych finansów - zarówno tych, które są finansami gminy, jak i tych, które są finansami rządowymi. Nie jest bowiem tak, abyśmy mogli każdą usługę czy większość usług finansować na poziomie, który uznać by można było za w pełni zadowalający. To finansowanie jest bowiem finansowaniem wynikającym z rachunku możliwości i potrzeb, a nie tylko i wyłącznie potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Następna sprawa, którą chciałabym wyjaśnić, przypomnieć: Ustawa, taka jaka jest w tej chwili, jaka obowiązuje w roku bieżącym, wyklucza możliwość dokonywania zmian in plus lub in minus, jeśli chodzi o zakres usług przejętych przez miasto. Ustawa jak gdyby stanowiła, że podjęta decyzja przed 1 stycznia 1996 roku jest decyzją obowiązującą raz na zawsze dla obydwu stron. Nowelizacja wprowadza możliwość dokonywania zmian, rozszerzeń bądź zawężeń, bo w trakcie roku 1996 okazało się, że istnieją - również i w samorządach - dążenia do tego, aby przejąć nowe zadania, ale także takie, by niektóre zwrócić poprzednim wykonawcom.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">I jeszcze kwestia nakładów na inwestycje. Możemy się oczywiście spierać, czy kwota, którą proponuje nowelizacja, jest kwotą wystarczającą, za małą, czy za dużą. Chciałabym przypomnieć jednak, iż we wszystkich dotychczasowych dyskusjach podkreślano, że kwota nakładów na inwestycje własne miast czy na inwestycje dokonywane samodzielnie była kwotą uznaniową przyznawaną przez administrację szczebla wojewódzkiego, bądź administrację ministerialną, i była krytykowana jako nie zawierająca elementów odpowiedniej stabilizacji. Stąd nasza propozycja, aby kwota ta pozostawała funkcją udziału miasta w podatku dochodowym od osób fizycznych, zwiększając kwotę podstawową wynoszącą 100% o dalsze 2%, co ma finansować jedynie przejęte zobowiązania inwestycyjne w stosunku do tej grupy usług, które stały się usługami własnymi. To ani nie wyklucza, ani nie ogranicza inwestycji dokonywanych i finansowanych z budżetu państwa, usytuowanych na terenie miasta. Takich inwestycji w wielkich miastach jest znaczna liczba i budżet państwa na te inwestycje łoży nakłady poza kwotą, o której mówimy.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Następna sprawa, o której państwo tu dyskutowali, sprawa finansowa, to kwestia rozwiązania problemu narosłych zadłużeń, tych sprzed 1 stycznia 1996 r. Rozpoznanie i ewidencja tych zadłużeń są gotowe, natomiast to, co nie jest gotowe, i to, co jest ważne, to problem znalezienia odpowiednich środków w budżecie państwa. Miło mi powiedzieć w tej chwili, że wszystkie dane dotyczące realizacji budżetu wskazują na to, że z tego zobowiązania budżet będzie mógł się wywiązać w roku 1996 w stosunku do owej grupy zadłużeń związanych z przejęciem zadań przez wielkie miasta.</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">I ostatnia ze spraw finansowych, ważnych, na którą chciałabym zwrócić uwagę państwa - kwestia powiązania źródeł finansowania zadań, które przejęły wielkie miasta, z podatkiem dochodowym od osób fizycznych, z wpływem tego podatku. Tak się dzieje, już miałam zaszczyt mówić to z tego miejsca, iż ten podatek wpływa bardzo nieregularnie. Do połowy roku wpłynęło 39,5% przewidywanej kwoty. Faktycznie jeszcze na koniec września wpływy wynosiły 65%, a po październiku 76% prognozowanej kwoty, zatem dynamika narastania tego wpływu rośnie i tak jak rosnąco jest zasilany budżet, tak też w myśl obecnie istniejących rozwiązań zasilane są w sposób przyspieszony i rosnący budżety samorządowe gmin i wielkich miast.</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Rozumiejąc w przypadku wielkich miast ową konieczność stabilizacji, wyszliśmy z propozycją, aby ustaloną dla wielkiego miasta kwotę podzielić na równe 12 części, tak aby to finansowanie było bardziej równomierne. Chciałabym zwrócić uwagę, że w tym układzie budżet państwa przejmuje na siebie de facto dwa rodzaje ryzyka, od których uwalnia wielkie miasta. Po pierwsze - ryzyko nierytmiczności spływu tego podatku. Będziemy musieli znaleźć kwoty bez względu na to, czy otrzymamy ratę miesięczną, czy nie. Po drugie - ryzyko, iż podatek zostanie faktycznie zebrany w mniejszej kwocie niż prognozowana, ponieważ kwoty wypłacone będą kwotami wypłaconymi bez względu na to, jaki będzie spływ podatku. To sprawy główne.</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">I sprawa ostatnia. Podnoszone były przez państwa w dyskusji wątpliwości, czy faktycznie i o ile poprawia się sytuacja wielkich miast, czy to faktycznie jest dowód na zwiększanie ich samodzielności. Otóż zgodnie z rozwiązaniami obowiązującej ustawy w dniu 1 stycznia 1996 r. prognozowany udział wielkich miast w podatku dochodowym od osób fizycznych miał wynosić 5,91%. Po wszelkich analizach, ustaleniach, po rozwiązaniu istniejących w tym roku rezerw budżetowych na rzecz dofinansowania całej tej wielkiej operacji udział wielkich miast w podatku dochodowym od osób fizycznych osiągnął 6,16%. Gdybyśmy mogli wprowadzić zmianę, którą proponujemy w noweli, udział ten wzrósłby do 6,22%. To oznacza, innymi słowy, że łącznie udział 46 wielkich miast w podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi już w tej chwili 21,22% — 15% z takiego samego tytułu jak każda gmina i dodatkowe 6,22%, które wynika z proponowanych zmian, plus jeszcze, co jest tu nie policzone, dodatkowa kwota związana z funduszem inwestycyjnym, o którym mówimy, a który nie jest udziałem bezpośrednio liczonym w podatku.</u>
          <u xml:id="u-229.9" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Tak się przedstawia w największym skrócie, pani marszałek i Wysoka Izbo, problematyka finansowa tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-229.10" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Państwo posłowie wiedzą, że w układzie, który proponujemy, jednocześnie podjęte zostały wspólne prace zespołu ekspertów, w którego skład zaprosiliśmy również państwa posłów, i cieszę się, że państwo posłowie przyjęli to zaproszenie. Zadaniem zespołu będzie, mam nadzieję, przygotowanie wkrótce ustawy, która nie tylko usunie wady tego rozwiązania, poprawi to rozwiązanie, o którym mówimy dzisiaj, ale również pozwoli na inne, pełniejsze opracowanie zasad finansowania wszystkich samorządów gminnych czy też wszystkich samorządów lokalnych, jakie niebawem będziemy mieli w kraju. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo. Rozumiem, że w formie pytania, pani poseł. Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#AnnaUrbanowicz">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#AnnaUrbanowicz">Pytanie do pana ministra Millera i drugie pytanie, do pani minister Wasilewskiej. Dlaczego, panie ministrze, nie zechciał pan uwzględnić wniosku prezydenta Warszawy i wojewody warszawskiego w sprawie nowelizacji ustawy warszawskiej? To od razu załatwiłoby szereg problemów. A poza tym, jeżeli w uzasadnieniu państwo piszecie, że 1999 rok będzie tym terminem, w którym gminy warszawskie mogą przejąć zadania, to rozumiem, że stanie się to bez względu na to, czy powstaną związki komunalne, czy nie. Dlatego że takiej dyspozycji pan nie ma.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#AnnaUrbanowicz">Pytanie do pani minister. Jeżeli pani minister mówi, że nie można uwzględnić do bazy - to jest napisane w informacji rządu - wskaźnika udziału zobowiązań po stronie jednostek przekazywanych, a te zobowiązania nie przekraczają planu, to oznacza to, że wydatki liczone do wskaźnika są na wejściu wydatkami zaniżonymi, dlatego że planowanie tych wydatków jest czynione w oparciu o projekt ustawy. I jeżeli jest tak, że zobowiązania warszawskie miałyby zachwiać budżetem państwa, bo o tym się bardzo szeroko mówi w gremiach, które dyskutują o przekazywaniu tych zadań, to znaczy, że niewliczenie ich do udziału jest ewidentnym powodem odroczenia tej ustawy dla gmin warszawskich.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#AnnaUrbanowicz">Ostatnie pytanie finansowe. Jeżeli 2% ma być tym stabilizatorem dla inwestycji, to jak należy odczytywać wielkość tego udziału dla inwestycji przy porównywaniu do wyliczonego na 1997 r. udziału przykładowo dla największej być może, dobrze sytuowanej gminy, jaką jest Warszawa Centrum, gdzie ten wskaźnik wynosi 189 mln zł w zaokrągleniu, czyli 2% od tego to jest jakieś 3400 tys. zł, prawda, 34, 36 mld starych złotych - coś takiego. Tak? A szkoła, przeciętna szkoła dla 600 uczniów to jest ponad 82 mld starych złotych. To co to jest za stabilizacja inwestycyjna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy są jeszcze pytania?</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#BarbaraImiołczyk">Pan minister Miller w swoim wystąpieniu przyznał, że istnieje rozbieżność między stanowiskiem strony samorządowej Komisji Wspólnej a stanowiskiem strony rządowej. Chciałabym zapytać o jedną rozbieżność, mianowicie - dlaczego nie został uwzględniony postulat strony samorządowej, żeby gminy mogły przejąć od urzędów skarbowych zadania w zakresie wykonywania egzekucji administracyjnej - w tym należności pieniężnych - na rzecz gmin. Strona samorządowa argumentuje, że w tej chwili te należności są egzekwowane w sposób przewlekły, wybiórczy, mało efektywny i kosztowny, i że przejęcie tych zadań przez gminy, bezpośrednio zainteresowane wyegzekwowaniem tych należności, spowodowałoby zwiększenie efektywności, czyli z jednej strony gminy miałyby więcej pieniędzy, a z drugiej strony ponosiłyby również, tak należy sądzić, mniejsze koszty. Dlaczego ten postulat nie został uwzględniony?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy są jeszcze pytania?</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Wieczorek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#ZbigniewWieczorek">Panie ministrze, nowelizacja ustawy daje możliwość tworzenia w szerszym zakresie miejskich stref usług publicznych. Mam pytania: Czy rząd posiada informacje o inicjatywach tego typu w skali lokalnej w naszym kraju? Jak pan minister ustosunkuje się do zapowiadanego, również przez siebie, projektu dalszej decentralizacji, w tym do możliwości wprowadzenia samorządu powiatowego? Czy w tym kontekście prace nad możliwością utworzenia samorządu na szczeblu powiatowym nie kolidują z możliwością rozszerzenia miejskich stref usług publicznych? Które z rozwiązań w ocenie pana ministra byłoby z punktu widzenia systemowego bardziej korzystne dla państwa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pan minister zechciałby odpowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#LeszekMiller">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt pana wojewody warszawskiego i prezydenta Warszawy otrzymaliśmy we wrześniu tego roku i natychmiast poddaliśmy zwyczajowej procedurze, czyli skierowaliśmy go do uzgodnień międzyresortowych oraz na posiedzenie stosownych komitetów Rady Ministrów. Projekt ten został już omówiony m.in. na posiedzeniu Komitetu Społeczno-Politycznego Rady Ministrów. Z uwagi na materię projektu zarówno na posiedzeniu komitetu, jak i podczas uzgodnień międzyresortowych zgłaszanych jest wiele uwag, zastrzeżeń; często są to zastrzeżenia natury zasadniczej. Będziemy się wszakże starali, żeby nie zmienić charakteru tego projektu, bo te rozwiązania według wstępnej oceny osób odpowiadających za to w rządzie są właściwe. Jak pani wie, wprowadza się tam zasadę obligatoryjnego tworzenia związków komunalnych. Dlatego też, wpisując datę 1999 r., uważamy, że do tego czasu ta ustawa na pewno wejdzie w życie. Jesteśmy w stanie skierować ją do Sejmu pod koniec tego roku, najpóźniej na początku roku przyszłego, zatem rok 1999 to jest data bezpieczna. Pragnę przy tym zwrócić uwagę na to, iż zapis w ustawie jest tak skonstruowany, że można to uczynić wcześniej, a 1999 r. jest ostateczną granicą. Proszę się więc nie niepokoić, na pewno zdążymy.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#LeszekMiller">Co do stref usług publicznych. Na razie, co zresztą podnoszono w dzisiejszej dyskusji, jest jedna tego rodzaju strefa w Nowym Sączu, która już funkcjonuje. Mamy zapowiedź i wstępne zgłoszenia z woj. olsztyńskiego i ze Śląska, ale są to dopiero projekty, które jeszcze nie znalazły się w fazie realizacji. Natomiast nie wydaje mi się, żeby funkcjonowanie tych stref kolidowało w jakikolwiek sposób z ewentualnymi przyszłymi powiatami. Przede wszystkim nie wiadomo, czy powiaty będą. Chcę bowiem państwa poinformować, że z konsultacji, które prowadzimy obecnie w całej Polsce, wynika, że zwolenników i przeciwników tej koncepcji jest mniej więcej tyle samo. To Wysoka Izba będzie miała w tej sprawie ostateczny głos. Nie wiadomo więc, czy powiaty będą, ale nawet gdyby były, to doświadczenia, które do tego czasu zdobędziemy, będą bardzo pomocne dla dalszych rozwiązań. Myślę także, iż można sobie wyobrazić, że nawet jeżeli powiaty będą istniały, to te strefy będą mogły funkcjonować, bo być może one będą na obszarze dwóch czy trzech powiatów, nie będzie zatem kolizji.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#LeszekMiller">Jeśli chodzi o kwestię urzędów skarbowych, to deklaruje się w tej sprawie pani minister Wasilewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów panią Halinę Wasilewską-Trenkner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o kwestie przekazania egzekucji podatkowej we władanie gmin w sprawach dotyczących podatków, które są podatkami gmin, minister finansów nie był temu przeciwny do momentu, kiedy się okazało - przepraszam, że o tym powiem - że oczekuje się, abyśmy jednocześnie przekazali administrację i niezbędne wyposażenie. To sprawia dość poważny kłopot, ponieważ podatki gmin są egzekwowane przez urzędy i izby skarbowe, ale jest to jedna z wielu czynności tych urzędów, pochłaniająca czy angażująca jedynie częściowo istniejący sprzęt i pracujący personel. W związku z tym rozliczenie i wydzielenie tego w sposób, który by pozwolił zachować w pełni zdolność aparatu do poboru podatków i jednocześnie faktycznie był sensowny dla wielkich miast, w miesiącach kiedy nad tą sprawą dyskutowaliśmy, czyli na przełomie września i października, było po prostu niemożliwe z punktu widzenia budżetu tegorocznego i przyszłorocznego. Jeżeli sprawa będzie się rozwijała, jeśli ustalimy te zasady w taki sposób, że obie wysokie strony, rząd i administracja rządowa, będą mogły to przyjąć i uwzględnić w swoich pracach na kolejne lata budżetowe, to, jak powiadam, nie ma przeszkód czy nie ma protestu z naszej strony, aczkolwiek zgodnie z istniejącym układem ustawowym odpowiedzialność za egzekwowanie podatków spada na ministra finansów. Byliśmy gotowi, natomiast niestety nie mogliśmy przyjąć w tym momencie postulatu znacznego wydzielenia aparatu skarbowego. To pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Druga sprawa. Pani poseł była łaskawa powiedzieć, że 2% to jest bardzo niewiele; to 2% kwoty udziału miasta w podatku dochodowym od osób fizycznych. To jest podatek, który rośnie w zupełnie innym tempie niż nakłady inwestycyjne w budżecie państwa i inflacja. Jeśli chodzi o przychody z podatku dochodowego od osób fizycznych, rosną one w tempie przewyższającym inflację i wynikającym również ze wzrostu poziomu dochodów ludności nominalnie, zatem szybciej niż inne elementy dochodu budżetu. Natomiast nakłady inwestycyjne w budżecie rosną w tempie o wiele słabszym, niższym i, co ważne, po zupełnie innych cenach, niższych niż ceny ogólne inflacji. Proponując to rozwiązanie, mieliśmy na uwadze nie tylko punkt wyjścia, punkt startu, ale również rozwój tej sytuacji w latach przyszłych. Większy udział prowadziłby bowiem do sytuacji, w której te środki, które budżet państwa może wygospodarować na inwestycje, biorąc pod uwagę wszystkie inne istniejące obliga budżetu państwa, musiałyby wzrastać tak dynamicznie, że za 2 lub 3 lata, patrząc na to pod kątem symulacji, inwestycje dla 46 wielkich miast pochłaniałyby około kilkunastu procent wydatków budżetu państwa, co w obecnej sytuacji, przy obecnych rozwiązaniach finansowych i obligach, które ciążą na budżecie państwa, nie było możliwe do zrealizowania, stąd taka propozycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo pani minister.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Urbanowicz: A baza, baza do wskaźnika i do udziału?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Przepraszam bardzo, pani poseł, ale baza do wskaźnika i do udziału nie była wymysłem ministra finansów, tylko jest rozwiązaniem, które w 1995 r. Wysoka Izba w wyniku dyskusji przyjęła jako tak właśnie pomyślaną bazę, która była sprawdzana przez Zespół do Spraw Odwołań Dużych Miast, o którym dzisiaj mówiliśmy, wyłoniony z Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu. Zbieraliśmy informacje od wszystkich 46 miast i było sprawdzane, jak faktycznie wyglądały wydatki ponoszone z budżetu państwa, bo te zgodnie z ustawą miały być bazą do naliczenia wskaźnika U.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Nie było tam zadłużeń, które zostały przejęte na konto budżetu państwa - to prawda. Natomiast bardzo trudno by było, i chciałabym to z całą mocą podkreślić, dochodzić, które z tych zadłużeń były zawinione i przez kogo. Wśród zadłużeń tych istnieją takie, które powstały w okresie pilotażowym i były potem uznane przez panów wojewodów i przez miasto jako zadłużenia, których powodem było niedofinansowanie. Były też zadłużenia, które mają swe źródło w nieco innych działaniach. Stąd działania, które podają w wątpliwość dyscyplinę budżetową poprzednich gestorów tych usług czy tych świadczeń. Stąd przejęcie ich przez skarb państwa i stąd użycie do bazy naliczeń podstawowych wydatków w przypadkach, kiedy te wydatki podane w pierwotnym układzie okazywały się zaniżone, były korygowane in plus na rzecz miast. Taką pracę przeprowadziliśmy wspólnie.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Tak stanowi ustawa, przepraszam bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Urbanowicz: Ale jest nowelizacja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych do Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o samorządzie powiatowym i projektu ustawy o zakresie działania dużych miast - w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Jest sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Imiołczyk: Jeżeli można, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Ale, pani poseł, w tej chwili tylko w sprawie sprzeciwu, bo dyskusja jest zamknięta, więc z przykrością...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#BarbaraImiołczyk">Przykro mi bardzo, pani marszałek, ja, przyznaję, nie znam na tyle regulaminu, żeby wiedzieć, jak mam się w tej sytuacji zachować.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#BarbaraImiołczyk">Natomiast zgłosiłam wniosek, żeby ten projekt nowelizacji skierować do Komisji Samorządu Terytorialnego, a nie do Komisji Nadzwyczajnej do spraw powiatów i dużych miast.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#BarbaraImiołczyk">Argumentuję to w ten sposób, że komisja powiatowa od dłuższego czasu jest nieczynna, widocznie pan poseł Janik jest w tej chwili bardzo zajęty jako minister w Kancelarii Prezydenta. Komisja nie była nawet w stanie wyegzekwować debaty nad dezyderatem w sprawie tego, w jaki sposób jest realizowana ustawa o dużych miastach. Nie odbyło się spotkanie dlatego, że nie był obecny nikt z rządu, a następnego terminu po prostu nie wyznaczono. W związku z tym uważam, że Komisja Samorządu Terytorialnego byłaby tutaj bardziej właściwa.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#BarbaraImiołczyk">Natomiast nie chciałabym...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Pani Poseł! Rozumiem, w sensie regulaminowym potraktuję to jako sprzeciw w stosunku do propozycji Prezydium Sejmu. Do decyzji dotyczącej tego punktu porządku dziennego, biorąc pod uwagę pani propozycję, Sejm przystąpi w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Imiołczyk: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przyjął do wiadomości informację Rady Ministrów o skutkach obowiązywania ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będą uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Urbanowicz: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Jest sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#OlgaKrzyżanowska">W takim razie do decyzji dotyczącej tego punktu porządku dziennego przystąpimy także jutro.</u>
          <u xml:id="u-246.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych (druki nr 1926 i 1962).</u>
          <u xml:id="u-246.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Krzysztofa Budnika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#KrzysztofBudnik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy z dnia 12 września 1996 r. o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#KrzysztofBudnik">Senat wniósł do tej ustawy 12 poprawek. Poprawka nr 1 dotyczy art. 1 i sprowadza się do rozdzielenia obowiązku przekazywania oraz obowiązku gromadzenia dorobku wydawniczego odpowiednio do statusu wydawcy i producenta oraz biblioteki. Obecne brzmienie art. 1 może być mylące, zwłaszcza przy wykładni gramatycznej, że przedmiotowe obowiązki przekazywania i gromadzenia obejmują tak wydawcę, jak i biblioteki, co nie było intencją ustawodawcy. Komisje rekomendują przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#KrzysztofBudnik">Poprawka nr 2 dotyczy art. 2 ust. 1 ustawy. Senat proponuje, aby przez wydawcę rozumieć zarówno podmiot, który prowadzi działalność polegającą na publikowaniu dzieł, jak i podmiot, którego nazwę lub nazwisko uwidoczniono w tym charakterze na egzemplarzach publikacji. W ten sposób funkcjonowałyby dwie definicje wydawcy, co nie wydaje się prawidłowe, gdyż w stosunku do tego samego dzieła musielibyśmy uznawać za jego wydawcę często dwa różne podmioty. Nadto konsekwencją likwidacji domniemania wydawcy z obecnego art. 2 ust. 1 ustawy byłaby konieczność uznawania za wydawcę podmiotu, który wbrew swej woli i wiedzy został w tym charakterze uwidoczniony na dziele przez inną osobę. Stąd utrzymanie pełnej analogii z przepisami art. 8 ust. 1 i 2 ustawy z 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, odnoszącymi się do definicji twórcy, jest w pełni zasadne. Połączone komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#KrzysztofBudnik">Poprawki nr 3 i 4 dotyczą art. 2 ust. 2 ustawy. Poprawki te mają charakter redakcyjno-legislacyjny, ich istota sprowadza się do przesunięcia pojęcia „nuty” z pkt. 1 w art. 2 ust. 2 do pkt. 2 tego przepisu. Obecnie nuty umieszczone są wśród dzieł należących do kategorii piśmienniczych, a prawidłowe jest zakwalifikowanie ich do dzieł graficznych i graficzno-piśmienniczych. Skutkiem tych poprawek jest także wykreślenie z przykładowego wyliczenia w art. 2 ust. 2 ustawy pojęcia „komiksy”. Są one bowiem książką albo broszurą, mogą ukazywać się także w gazetach albo czasopismach. Toteż odrębne wymienianie komiksów nie jest prawidłowe. Poprawki nr 3 i 4 powinny być poddane pod głosowane łącznie. Komisje rekomendują przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#KrzysztofBudnik">Poprawka nr 5 ma charakter porządkowy, polega na wykreśleniu słów „wszystkie albo niektóre”. Z kontekstu zdania będzie wynikało, że udostępnienie jakiejkolwiek liczby egzemplarzy publikacji powoduje powstanie obowiązku przekazania egzemplarzy obowiązkowych. Poprawka nie ma konsekwencji normatywnych, ale pod względem językowym jest poprawna. Komisje rekomendują przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#KrzysztofBudnik">Poprawki nr 6 i 11 dotyczą art. 3 ust. 1 i art. 5 ustawy. Poprawki te wprowadzają ustawowy obowiązek przekazywania po jednym egzemplarzu obowiązkowym dzienników urzędowych organów administracji rządowej Bibliotece Sejmowej w Warszawie. Przepis ten wywołał najwięcej sporów. Zobowiązany jestem do przekazania Wysokiej Izbie, iż pozytywna rekomendacja tych poprawek została przyjęta większością 1 głosu, a chyba największa liczba posłów wstrzymała się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#KrzysztofBudnik">Zwolennicy wprowadzenia przedmiotowej zmiany wywodzą, że Biblioteka Sejmowa, mająca status biblioteki naukowej z dziedziny prawa i parlamentaryzmu, stanowiąca istotną gwarancję racjonalnego tworzenia prawa, winna mieć zabezpieczone prawo do posiadania pełnego i zupełnego kompletu wydawnictw o charakterze urzędowym. Przy w tym w ten sposób nie tworzy się nowego obowiązku, lecz istniejący na podstawie pisma okólnego prezesa Rady Ministrów z 1948 r. podnosi się do rangi ustawy.</u>
          <u xml:id="u-247.7" who="#KrzysztofBudnik">Obecnie przedmiotowy obowiązek nie jest niestety wykonywany, a dotyczy istotnej dziedziny prawa tworzonego przez administrację terenową. Przeciwnicy tej regulacji wywodzą, że winna ona znaleźć miejsce w innych aktach prawnych, a nie w ustawie, której celem jest ochrona dobra, jakim jest dorobek kulturowy społeczeństwa i państwa polskiego. Jest wyrazem pewnego partykularyzmu, nieuzasadnionego wyróżnienia jednej biblioteki, której funkcje polegają nie tyle na gromadzeniu, ile na dostarczaniu parlamentarzystom informacji. Przy tym w formule senackiej - dzienników urzędowych organów administracji rządowej - nie rozwiązuje się podstawowego problemu, gdyż może być dyskusyjne, jakie wydawnictwa są objęte tym pojęciem, a ponadto pomija się wydawnictwa takich organów jak Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich i Trybunał Konstytucyjny czy wydawnictwa samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-247.8" who="#KrzysztofBudnik">Komisje rekomendują przyjęcie poprawek nr 6 i 11, nad którymi należy głosować łącznie. Szerzej przedstawiłem argumentację obu stron, aby Wysoka Izba w pełni świadomie rozstrzygnęła ten spór.</u>
          <u xml:id="u-247.9" who="#KrzysztofBudnik">Poprawki nr 7 i 9 dotyczą art. 3 ust. 3 i art. 4 ust. 1. Poprawki te, w pełni samodzielne i odrębne, przedstawię łącznie, gdyż dotyczą tej samej problematyki. Ich intencją jest wyraźne wskazanie podmiotu, którego dotyczą normy art. 3 ust. 3 i art. 4 ust. 1 ustawy. Obecnie „wydawca” i „producent” są w tych przepisach dorozumiani z istoty pojęcia egzemplarza obowiązkowego definiowanego w art. 3 ust. 1 ustawy. Senat proponuje, aby kwestia ta wynikała wprost z przytoczonych przepisów, stąd wprowadza się do nich formułę „osoby, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 2”. Poprawki nie mają charakteru normatywnego, ale komisje podzieliły argumentację, że są prawidłowe. Poprawki nr 7 i 9 komisje rekomendują do przyjęcia, jednak powinniśmy nad nimi głosować oddzielnie, mimo tożsamości merytorycznej.</u>
          <u xml:id="u-247.10" who="#KrzysztofBudnik">Poprawka nr 8 ma charakter redakcyjny - polega na zastąpieniu wyrazu „dla” wyrazem „do”. Komisje rekomendują przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-247.11" who="#KrzysztofBudnik">Poprawka nr 10 Senatu jest utrzymana w tej samej konwencji językowej co poprawki nr 7 i 9 i także zmierza do zmiany przedmiotowej formuły „obowiązek przekazywania” przyjętej przez Sejm. Logiczne byłoby przyjęcie także tej poprawki, zawiera ona jednak istotną wadę przez użycie pojęcia „wykaz egzemplarzy obowiązkowych”. Pojęcie tego „wykazu” nigdzie nie jest jednak definiowane i komisje uznały, że względy celowościowe i merytoryczne są istotniejsze niż konsekwencja językowa i stylistyczna, toteż komisje rekomendują odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-247.12" who="#KrzysztofBudnik">Ostatnia poprawka, nr 12, polega na zastąpieniu formuły „przesyłki z egzemplarzami obowiązkowymi” formułą „przesyłki egzemplarzy obowiązkowych”. W intencji Senatu ta druga formuła jest bardziej poprawna językowo. Ponadto poprawka Senatu ma wartość merytoryczną, gdyż z opłat pocztowych należy zwolnić tylko egzemplarze obowiązkowe, a nie przesyłki zawierające egzemplarze obowiązkowe przesyłane na przykład z innymi rzeczami. Komisje rekomendują przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-247.13" who="#KrzysztofBudnik">Bardzo istotne spory w Senacie wzbudziła problematyka odpłatnego czy też bezpłatnego przekazywania egzemplarzy obowiązkowych. Stąd chcę podkreślić, że istotą uchwalonej ustawy nie jest bezpłatne zasilanie bibliotek, lecz zapewnienie kompletności dorobku twórczości polskiej. W intencji Sejmu egzemplarze obowiązkowe stanowią koszt wydawcy. Wynika to z istoty ustawowego charakteru tego obowiązku. W tej ustawie nie zawieraliśmy żadnych regulacji, gdyż - jeżeli wystąpi taka potrzeba - regulacja ta powinna się znaleźć w prawie podatkowym, w myśl zasady nierozpraszania przepisów podatkowych w ustawach dotykających innej problematyki. Podnoszę to, aby była dokładnie znana wola ustawodawcy, jak należy rozumieć ciężar tego obowiązku, co jest istotne zwłaszcza ze względu na małych wydawców bądź dzieła o szczególnym znaczeniu i szczególnej wartości.</u>
          <u xml:id="u-247.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jana Budkiewicza o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Wiesław Gołębiewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#JanBudkiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na poprzednich posiedzeniach Wysokiej Izby klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej gorąco popierał projekt ustawy o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych. Z satysfakcją przypomnę, że zgłosiliśmy także poprawkę o obowiązkowym filmowym egzemplarzu dla Filmoteki Narodowej, którą obie Izby akceptowały, za co dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#JanBudkiewicz">Dzisiaj wyrażamy pełne poparcie dla inicjatywy wpisania do ustawy egzemplarza obowiązkowego na rzecz Biblioteki Sejmowej. Uważamy, że jest to jedna z najważniejszych książnic w kraju, książnica, z której zasobów czerpią wiedzę zarówno panie posłanki i posłowie, jak też liczni naukowcy i publicyści, a także inne izby parlamentarne, które już wymieniają lub będą wymieniać, zwłaszcza wtedy, kiedy przystąpimy do Unii Europejskiej, materiały i dokumenty właśnie z Biblioteką Sejmową.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#JanBudkiewicz">Wysoka Izbo! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował zgodnie ze sprawozdaniem przedstawionym przez komisję i posła sprawozdawcę pana Budnika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Budkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Wiesława Gołębiewskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Zdrada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WiesławGołębiewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Senat, rozpatrując ustawę o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych, wniósł łącznie 12 poprawek. Komisja Kultury i Środków Przekazu oraz Komisja Ustawodawcza w przedstawionym sprawozdaniu wnoszą o przyjęcie 10 z 12 poprawek przedstawionych przez Senat. Najistotniejsze poprawki: Pierwsza dotyczy wyeliminowania nut z wykazu dokumentów piśmienniczych, które poprawką Senatu zostały zakwalifikowane do wykazu zawierającego dzieła wykonywane techniką graficzną i graficzno-piśmienniczą. Inna poprawka Senatu usuwa również z tego wykazu komiksy, które mieszczą się we wcześniej użytym ogólnym pojęciu „książka”. Senat sankcjonuje w poprawce 11 praktykę stosowaną po II wojnie światowej przekazywania Bibliotece Sejmowej w Warszawie po jednym egzemplarzu obowiązkowym dzienników urzędowych organów administracji rządowej. Poprawka ta wzbudziła najwięcej kontrowersji na wspólnym posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu i Komisji Ustawodawczej; została przyjęta większością 1 głosu. Nie realizuje ona jednak intencji Senatu. Argumenty za takim rozwiązaniem i przeciw takiemu rozwiązaniu równoważą się, lecz praktyka kilkudziesięciu lat stosowania go przemawia za usankcjonowaniem ustawowym. Pozostałe poprawki mają już tylko charakter stylistyczno-redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WiesławGołębiewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo zasadne okazało się wydzielenie z projektu ustawy o bibliotekach materii dotyczącej obowiązkowych egzemplarzy bibliotecznych. Istnieje realna szansa wejścia w życie tej ustawy z początkiem 1997 r. oraz przestrzegania obowiązku dostarczania uprawnionym w ustawie bibliotekom egzemplarzy bibliotecznych.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#WiesławGołębiewski">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu występuję, poprze te poprawki Senatu, które uzyskały wcześniej akceptację na wspólnym posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu i Komisji Ustawodawczej, to jest wszystkie z wyjątkiem poprawek nr 2 i 10.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wiesław Gołębiewski.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jerzego Zdradę o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pani poseł Danuta Polak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#JerzyZdrada">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kończymy pracę nad ustawą o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych. Zapewne ta pilnie potrzebna ustawa wejdzie w życie w pierwszym kwartale 1997 r. Żałować należy, że nie udało nam się ukończyć pracy w takim terminie, by to prawo mogło być stosowane już od 1 stycznia przyszłego roku. Przedstawiając w kwietniu bieżącego roku projekt ustawy, uzyskałem poparcie wszystkich klubów parlamentarnych, co znalazło tak wyraźne potwierdzenie w jednomyślnym głosowaniu przed 2 miesiącami. Sądzę, że mogę za to wyrazić Wysokiej Izbie wdzięczność nie tylko środowisk bibliotekarskich, ale szerzej, wszystkich pracujących na polu nauki i kultury polskiej. Ustawa o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych będzie ważnym instrumentem skutecznego eliminowania przeszkód, które uniemożliwiają gromadzenie narodowego zasobu bibliotecznego.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#JerzyZdrada">Dziś rozpatrujemy poprawki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Klub Parlamentarny Unii Wolności zgadza się z większością wniosków zawartych w sprawozdaniu Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej. Nasz sprzeciw budzi natomiast poprawka nr 11 dotycząca art. 5 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#JerzyZdrada">Jestem jako poseł w trudnej sytuacji o tyle, że muszę wystąpić przeciw wpisaniu do tej ustawy Biblioteki Sejmowej. Trudność wynika i z tego, że sam przez wiele lat byłem związany z dwiema dużymi bibliotekami naukowymi, znam więc potrzeby i sytuację tych instytucji, jestem świadom znaczenia i roli Biblioteki Sejmowej, czasem z tych zbiorów nawet korzystam.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#JerzyZdrada">Poprawka Senatu zmierza do ustawowego zapewnienia Bibliotece Sejmowej egzemplarza obowiązkowego dzienników urzędowych organów administracji rządowej. Podkreślam - wyłącznie dzienników urzędowych organów administracji rządowej. Tymczasem ustawa o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych ma charakter regulacji systemowej, odnoszącej się do całości dorobku wydawniczego i w związku z tym odsyła do odpowiednich rozporządzeń decyzje dotyczące rozwiązań szczegółowych. Toteż np. w art. 3 ust. 5 stanowimy: Minister kultury i sztuki określa, w drodze rozporządzenia, w zakresie niezbędnym do zachowania dorobku wydawniczego, wykaz bibliotek uprawnionych do otrzymywania egzemplarzy obowiązkowych poszczególnych rodzajów publikacji oraz zasady i tryb ich przekazywania.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#JerzyZdrada">Projekt takiego rozporządzenia został dołączony do rządowego projektu ustawy o bibliotekach. Toteż oceniając ustawę o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych, należy pamiętać, że jej systemowe postanowienia będą funkcjonować w niedalekiej przyszłości w łączności z nową ustawą o bibliotekach, w której są przewidziane rozwiązania dotyczące narodowego zasobu bibliotecznego. To właśnie ze względu na rolę, jaka w zachowaniu narodowego zasobu bibliotecznego przypada Bibliotece Narodowej i Bibliotece Jagiellońskiej, zostały te dwie biblioteki odpowiednio umocowane ustawowo.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#JerzyZdrada">Inne są obowiązki i zadania Biblioteki Sejmowej. Obowiązek dostarczania bibliotece dzienników urzędowych organów administracji rządowej można zapewnić mocą odpowiedniego zarządzenia prezesa Rady Ministrów. To jest zresztą droga zapewnienia Bibliotece Sejmowej wszelkich druków czy raczej publikacji urzędowych, a nie tylko dzienników urzędowych, i to w liczbie niezbędnej dla potrzeb bieżącej pracy parlamentarnej. Taka była zresztą intencja wnioskodawcy. Poprawka Senatu nie wiedzieć czemu sprowadza ten obowiązek wyłącznie do jednego typu publikacji i, jak sądzę, nie spełnia oczekiwań Biblioteki Sejmowej. W efekcie mamy swoisty paradoks: dążąc do wzmocnienia warsztatu prac legislacyjnych, jakim jest Biblioteka Sejmowa, proponuje się rozwiązanie ustawowe wadliwe merytorycznie, a przy tym psujące przyjętą przez Sejm ustawę systemową. Co więcej, ta propozycja zupełnie nie bierze pod uwagę konsekwencji wynikających z przepisów karnych zawartych w art. 8, przewidujących postępowanie w trybie przepisów o wykroczeniach i karę grzywny. Czy to jest właściwa droga dochodzenia praw w ramach organów państwa?</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#JerzyZdrada">Biorąc to pod uwagę, opowiadamy się za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 5 ustawy. Rząd ma już dziś wystarczające instrumenty, by można było zapewnić stałe i systematyczne otrzymywanie przez Bibliotekę Sejmową nie tylko dzienników urzędowych organów administracji rządowej. Nie jest wskazane, by ewentualne problemy wynikające z ułomnego funkcjonowania struktur administracji rządowej i z wypełniania przez nie obowiązków rozwiązywać przez dopisywanie do ustaw systemowych obejmujących inne obszary - a taką jest ustawa o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych - rozwiązań prawnych otwierających furtkę do mnożenia żądań.</u>
          <u xml:id="u-253.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Zdrada.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Danutę Polak o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Wuttke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#DanutaPolak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Finalizując prace nad poselskim projektem ustawy o egzemplarzach bibliotecznych, trzeba stwierdzić, że jest ona ustawą nowoczesną, uwzględniającą rewolucję informatyczną. Aby temu sprostać, biblioteki muszą być wyposażone w nowoczesne systemy gromadzenia, udostępniania i ochrony zbiorów, trwałego dorobku narodowego. Nie przystające do obecnego rynku wydawniczego przepisy wykonawcze poprzedniej ustawy spowodowały poważne luki w gromadzeniu dorobku wydawniczego, który obejmuje nie tylko słowo drukowane, ale zapis graficzny, audiowizualny, filmowy, komputerowy.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#DanutaPolak">Pozytywnie przyjęliśmy wniosek dotyczący gromadzenia przez Filmotekę Narodową dorobku filmowego w postaci filmów fabularnych, dokumentalnych, animowanych.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#DanutaPolak">Drugi wniosek, który został poparty przez mój klub, dotyczył obowiązku gromadzenia programów komputerowych w zakresie opracowań naukowych. W ustawie wymienione są publikacje wydawnicze objęte obowiązkiem przekazywania do określonych bibliotek, jak również te, których wydawca nie ma obowiązku przekazywać.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#DanutaPolak">Obowiązek wieczystego archiwizowania publikacji został nałożony na Bibliotekę Narodową i Bibliotekę Jagiellońską, które będą otrzymywały po 2 egzemplarze dzieł wydawniczych. Unia Pracy oczekuje wydania w trybie pilnym rozporządzenia ministra kultury i sztuki z wykazem bibliotek uprawnionych do gromadzenia poszczególnych rodzajów publikacji oraz zasad i trybu ich przekazywania.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#DanutaPolak">Ustawa więc w sposób precyzyjny i jednoznaczny określa rodzaje i przykłady publikacji objętych obowiązkiem gromadzenia dorobku wydawniczego. Dotyczy to nie tylko publikacji wydawanych na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, ale i naszych publikacji wydawanych za granicą. Nowością w naszym systemie prawnym jest ochrona prawnokarna w postaci grzywny dla tych, którzy będą uchylać się od tego ustawowego obowiązku. Konsekwencje ekonomiczne stworzą skuteczną gwarancję pełnego gromadzenia i zachowania dorobku wydawniczego.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#DanutaPolak">Klub Unii Pracy poprze w głosowaniu 11 poprawek Senatu, które w większości mają charakter językowy. Poprawka nr 2 eliminuje pojęcie domniemanego wydawcy; będziemy głosować za przyjęciem propozycji Senatu, ustawa bowiem nie może zawierać określeń tego rodzaju. Poprawką merytoryczną Senatu jest wprowadzenie nowego ust. 1a do art. 5. Unia Pracy popiera propozycję, by wydawca przekazywał Bibliotece Sejmowej po 1 egzemplarzu wymienionych dzienników urzędowych. Biblioteka Sejmowa ma szczególny charakter i gromadzenie aktów ustawodawczych ma tu istotne znaczenie legislacyjne i historyczne.</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#DanutaPolak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawę o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych poparły środowiska bibliotekarskie, w tym Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Polska Akademia Nauk i Polskie Towarzystwo Historyczne. Te środowiska oczekują na nową, pełną ustawę o bibliotekach. Klub Unii Pracy będzie głosował ponownie za uchwaleniem ustawy o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Danuta Polak.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz pana posła Jerzego Wuttke o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego BBWR - Solidarni w Wyborach, a następnie pana posła Eugeniusza Janułę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#JerzyWuttke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Znaczenie regulacji ustawowych w zakresie obowiązkowego egzemplarza bibliotecznego z uwagi na swą oczywistość jest poza dyskusją i w naszym przekonaniu nie wymaga to dodatkowych uzasadnień, co mnie zwalnia z konieczności dłuższego wystąpienia. BBWR - Solidarni w Wyborach w kwestii poprawek zgłoszonych przez Senat podziela stanowisko obu komisji sejmowych: Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej, poza jednym przypadkiem dotyczącym przekazywania egzemplarza Bibliotece Sejmowej. Podzielamy tutaj argumentację wcześniej przedstawioną z tego miejsca przez pana posła Jerzego Zdradę, głównie z uwagi na niespójność systemową i błąd merytoryczny.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Wuttke.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Eugeniusza Janułę o zabranie głosu w imieniu Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#EugeniuszJanuła">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chcę w imieniu Nowej Demokracji wyrazić zadowolenie, że prace nad ustawą o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych dobiegają wreszcie końca, bo będziemy mieli — tak się należy spodziewać — nowoczesną ustawę, która reguluje bardzo newralgiczny problem w sposób nowoczesny. Oczywiście nie będę się ustosunkowywał do poszczególnych poprawek Senatu, co do których poseł sprawozdawca zajął już stanowisko. Podkreślam, że Nowa Demokracja będzie głosowała tak, jak rekomendował pan poseł sprawozdawca. Chciałbym tylko powiedzieć, że nie podzielamy stanowiska, jakie przedstawił jeden z panów posłów, który po prostu Bibliotece Sejmowej jakby odbiera moralne prawo do gromadzenia określonych egzemplarzy, natomiast skłanialibyśmy się raczej do tego, żeby oprócz Biblioteki Narodowej i Biblioteki Jagiellońskiej istniało kilka, może 5, może 6 bibliotek... Bo można by zapytać, bynajmniej nie złośliwie, w czym np. Biblioteka Śląska gorsza jest od Biblioteki Jagiellońskiej i czemu ona...</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Poseł Juliusz Braun: Panie pośle, trzeba czytać ustawę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie pośle, ja panu nie przerywam, przykro mi, że pan jest niegrzeczny.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#EugeniuszJanuła">W związku z powyższym, jak już mówiłem, bardzo istotne jest to, żeby w waszym kraju, tak jak w każdym, istniało kilka bibliotek, które miałyby pełne prawo do egzemplarzy obowiązkowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#OlgaKrzyżanowska">W jakim trybie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zdrada: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle, tylko proszę ściśle w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#JerzyZdrada">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W wielką przykrością muszę, niestety, sprostować. Bibliotece Sejmowej nikt nie odbiera żadnego prawa, które ma ona do gromadzenia zbiorów, i absolutnie nie taka była intencja mojego wniosku, który Wysokiej Izbie przedstawiłem. Wniosek ten będzie zapisany w protokole i każdy będzie mógł przeczytać, o co naprawdę chodzi.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#JerzyZdrada">Natomiast jeśli się zabiera głos z tej mównicy, warto dokładnie posłuchać tego, co poseł proponuje i co przedstawia. I warto również dobrze znać projekt ustawy. Otóż w tej ustawie, w aktach, które będą jej towarzyszyć, w rozporządzeniach, jest wymienionych kilkanaście bibliotek, które będą otrzymywały egzemplarze obowiązkowe, w tym również Biblioteka Śląska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Sztuki pana Michała Jagiełłę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#MichałJagiełło">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jestem zaszczycony, że mogę wyrazić słowa serdecznego podziękowania wszystkim posłom, którzy osobiście zaangażowali się w wyłączenie tej sprawy z przygotowywanej ogólnej ustawy o bibliotekach. Bardzo dziękuję Wysokiej Izbie za tak szybkie podjęcie tego tematu.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#MichałJagiełło">Korzystam z okazji, aby poinformować Wysoką Izbę, że pan minister Zdzisław Podkański parę dni temu skierował do pana marszałka Sejmu Józefa Zycha list, w którym odnosi się do wniosku pana posła Jana Budkiewicza, zgłoszonego w trakcie dyskusji nad sprawozdaniem Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej, aby Ministerstwo Kultury i Sztuki możliwie szybko przedstawiło projekt rozporządzenia z wykazem bibliotek, które będą korzystały z dobrodziejstwa ustawy uchwalonej przez Wysoką Izbę. Deklaruję w imieniu urzędu ministra kultury i sztuki, że wnet wywiążemy się z danego słowa i przedstawimy projekt rozporządzenia, a przede wszystkim załącznik z wykazem uprawnionych bibliotek. Mogę już w tej chwili jednak powiedzieć, że na pewno na tej liście znajdą się: Biblioteka Narodowa, Biblioteka Jagiellońska, Biblioteka Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego w Łodzi, Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie, biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego we Wrocławiu, biblioteka Śląska w Katowicach, Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy oraz Książnica Pomorska w Szczecinie. Na tej liście, być może, znajdą się jeszcze inne biblioteki. Mamy bowiem gorące prośby, aby do tej listy dopisać bibliotekę Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, o co proszono również w Wysokim Senacie, oraz bibliotekę Uniwersytetu Gdańskiego w Gdańsku. Dopóki jednak mój szef nie zatwierdzi ostatecznej listy, oczywiście nie mogę w tej chwili w sposób odpowiedzialny przekazywać pełnego wykazu. Na pewno zamknie się to liczbą 20 egz., nie przekroczy tej liczby. W tym zarządzeniu wskażemy również jedną z bibliotek (będzie to albo Biblioteka Narodowa, albo Biblioteka Śląska w Katowicach) zobowiązaną do przekazywania egzemplarzy obowiązkowych właściwym bibliotekom opracowującym bibliotekę regionalną.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#MichałJagiełło">A zatem, pani marszałek, Wysoka Izbo, sądzę, że jeszcze raz mogę powiedzieć serdeczne: dziękuję tym wszystkim, którzy przyczynili się do dzisiejszej debaty i - jak rozumiem - przyczynią się do jutrzejszego uchwalenia tej niesłychanie ważnej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję...</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Przepraszam, jeszcze pan poseł sprawozdawca, nie zauważyłam.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przed zamknięciem dyskusji zabierze głos pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#KrzysztofBudnik">Ja tylko w jednej kwestii. Chciałbym się ustosunkować do wypowiedzi pani posłanki Polak z Unii Pracy, która zakwestionowała stanowisko połączonych komisji w przedmiocie poprawki nr 2 Senatu. Komisje uznały, że należy ją odrzucić. Przypomnę, że tutaj chodzi o domniemanie zawarte w art. 2 ust. 1. Komisje kierowały się pełną zasadnością funkcjonowania tego domniemania. Przy wprowadzaniu tego zapisu powtarzaliśmy formułę już ustanowioną w ustawie o prawach autorskich. Przypomnę, że chodziło o art. 8 ust. 1 i 2 odnoszący się do definicji twórcy. Aby takie domniemanie funkcjonowało i miało skutki normatywne, właśnie musi być ustanowione prawem. Oczywiście jest to domniemanie do obalenia. Chodzi o to, że bez istnienia tego domniemania, które można obalić, a przy przyjęciu formuły senackiej samo umieszczenie bez wiedzy autora, bez wiedzy osoby, która np. nie jest autorem, nazwiska na dziele publikowanym czyni ją wydawcą i podlega ona w pełni rygorom ustawy. Jest to rozwiązanie legislacyjne nieracjonalne i z tego względu komisje uznały, że domniemanie to jest nie tylko prawidłowe, ale wręcz potrzebne, aby właściwie stosować wszystkie przepisy ustawowe, łącznie z sankcją karną i łącznie z tym, co wprost z ustawy nie wynika, a więc z administracyjnym obowiązkiem wyegzekwowania wydania egzemplarza obowiązkowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Do głosowania nad tym punktem porządku dziennego przystąpimy jutro.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego o komisyjnym projekcie rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa (druki nr 1808 i 1918).</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Bilińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#TadeuszBiliński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie dodatkowe sprawozdanie o komisyjnym projekcie rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa (druk sejmowy nr 1918).</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#TadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! 13 września Sejm na 88 posiedzeniu rozpatrzył sprawozdanie komisji sejmowych w sprawie przedłożenia rządowego uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa (druk nr 1790) oraz projekt rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie kolejnego uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa (druk nr 1808). Sejm sprawozdanie komisji sejmowych w sprawie przedłożenia rządowego uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa przyjął. Natomiast wobec zgłoszonych uwag do projektu rezolucji, propozycji zmian, projekt ponownie został skierowany do komisji celem ich rozpatrzenia i przedstawienia Sejmowi dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#TadeuszBiliński">Komisje na posiedzeniu w dniu 8 października rozpatrzyły uwagi zgłoszone do projektu rezolucji i zajęły następujące stanowisko:</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#TadeuszBiliński">Po pierwsze, komisje uznały za celowe wprowadzenie do treści rezolucji Sejmu zobowiązania rządu do przedłożenia rozwiązania prawnego umożliwiającego pomoc państwa w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych płatników podatku rolnego. Problem ten jest istotnie ważny i w założeniach polityki mieszkaniowej powinien, zdaniem komisji sejmowych, znaleźć rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#TadeuszBiliński">Po drugie, komisje - wobec rezygnacji wnioskodawcy - odstąpiły od wprowadzenia zmian dotyczących przewidywanych relacji budownictwa własnościowego i czynszowego.</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#TadeuszBiliński">Wobec powyższego w imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego wnoszę, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić przedłożony projekt rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wraz z załącznikiem w sprawie uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa (druk nr 1918).</u>
          <u xml:id="u-269.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-269.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Tadeuszowi Bilińskiemu, sprawozdawcy komisji.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Jana Szymańskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#JanSzymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Można by sądzić, że po kilku latach dyskusji nad założeniami polityki mieszkaniowej państwa powiedziano na ten temat już wszystko. Można mieć pewność, że dopóki istnieje kryzysowa, trudna do zaakceptowania sytuacja w mieszkalnictwie, dopóty temat ten będzie powracał zarówno w dyskusjach rządowych, jak i w debatach parlamentarnych. Jest również wskazane, by - z oczywistych względów - sprawy mieszkaniowe znalazły poczesne miejsce w rozważaniach nad konstrukcją kolejnych budżetów państwa.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#JanSzymański">Optymistyczne jest jednakże to, że większość reprezentantów różnych ugrupowań parlamentarnych rozumie wagę problemu, podobnie ocenia możliwości jego rozwiązania i podobnie widzi hierarchię ważności zadań do zrealizowania w planie wyjścia z mieszkaniowego kryzysu. Nawet jeśli mamy wzajemne wątpliwości co do intencji deklaracji i działań w tej sprawie, istnieje pewna podstawa do współdziałania. Bez względu na ocenę zasług i błędów z przeszłości jedno jest bezsporne: większość aktów prawnych regulujących kwestie mieszkaniowe, włącznie z najważniejszą na tym etapie ustawą o wspieraniu niektórych form budownictwa mieszkaniowego, została przyjęta podczas obecnej kadencji Sejmu i z inicjatywy obecnej koalicji rządowej. Bezsporne jest i to, że temat mieszkaniowy jeszcze długo będzie bardzo niewygodny dla każdego rządu i bardzo atrakcyjny dla każdej opozycji.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#JanSzymański">Wysoka Izbo! Jestem przekonany, że prawdziwym kluczem do rozwiązania problemu mieszkaniowego jest znaczący wzrost realnych dochodów ludności. Mieszkanie w gospodarce rynkowej staje się towarem, a państwo na takim etapie rozwoju gospodarczego, na jakim znajduje się Polska, tak z powodów ekonomicznych, jak i systemowych, nie może kryzysu mieszkaniowego rozwiązać wyłącznie środkami socjalnymi. Mieszkanie jest towarem szczególnym.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#JanSzymański">Właśnie dlatego ugrupowanie, które reprezentuję, uważa, że w ciągu najbliższych lat, może nawet wielu najbliższych lat, celowa i konkretna polityka interwencyjna państwa w tej sferze jest konieczna. Ułatwienie uzyskania mieszkania dla słabiej i średnio zarabiających rodzin pracowniczych traktujemy jednocześnie jako priorytet polityki społecznej oraz jako uzasadnioną ekonomicznie, bardzo potrzebną inwestycję, mogącą dać gospodarce istotny impuls rozwojowy.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#JanSzymański">Określenie - tak precyzyjne, jak to tylko możliwe - kierunków tej interwencji, co powinno być podstawowym zadaniem założeń polityki mieszkaniowej państwa, jest przy tym dla nas jedynie pierwszym etapem działań w tym względzie. Drugim musi być precyzyjne określenie możliwości organizacyjnych, struktur wykonawczych i - co najważniejsze - środków finansowych przeznaczonych w budżecie na realizację zadań określonych w założeniach.</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#JanSzymański">Dlatego też w pełni popieramy uwagi komisji i rezolucję Sejmu dotyczącą sprawy realizacji założeń, czyli konkretów. Spójna polityka mieszkaniowa państwa uzyska szansę powodzenia tylko wtedy, gdy będzie miała charakter systemowy, a nie jedynie interwencyjny.</u>
          <u xml:id="u-271.6" who="#JanSzymański">W hierarchii ważności widzimy kolejno - i uważamy, że taka deklaracja jest potrzebna - rozwój budownictwa czynszowego na wynajem, rozwój lokatorskiego budownictwa spółdzielczego i wspieranie budowy mieszkań własnościowych. Kolejność ta nie oznacza jednak, że można dzisiaj z jakiejkolwiek z trzech wymienionych form zrezygnować. Opowiadamy się przy tym zarówno za stymulacją pośrednią, poprzez określone ulgi podatkowe, jak i bezpośrednią, poprzez preferencyjny system kredytowania. Bezpośrednie preferencje kredytowe będą bardziej interesujące dla osób o niższych dochodach, jak i dla podmiotów nastawionych na budowę stosunkowo tanich mieszkań na wynajem.</u>
          <u xml:id="u-271.7" who="#JanSzymański">Podstawowym celem społecznym polityki mieszkaniowej państwa powinno być wzmocnienie stabilności i ekonomicznej pozycji rodziny, a także - co jest całkowicie z tym spójne - uelastycznienie możliwości zmiany miejsca zamieszkania i pracy w kraju, istotne w działaniach zmierzających do ograniczenia bezrobocia. Nasze stanowisko w sprawie założeń polityki mieszkaniowej państwa jest konsekwencją takiego właśnie rozumowania.</u>
          <u xml:id="u-271.8" who="#JanSzymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam przyjemność poprzeć zarówno założenia polityki mieszkaniowej państwa, jak i projekt rezolucji Sejmu w tej sprawie w wersji zaprezentowanej przez komisje, a także wnosić o jego uchwalenie.</u>
          <u xml:id="u-271.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Szymańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Andrykiewicza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#JanAndrykiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego serdecznie podziękować wysokim komisjom za uwzględnienie naszych uzupełnień do tekstu projektu rezolucji, które pozwalają na objęcie pomocą państwa płatników podatku rolnego. Były pytania, dlaczego tak późno zgłaszamy takie rozwiązanie. Zdajemy sobie sprawę z obciążeń budżetu państwa zarówno zaszłościami w kontekście rozwiązywania problemów mieszkaniowych, jak i innymi wydatkami, jednak obecnie na potrzeby budownictwa mieszkaniowego przeznacza się w skali budżetu państwa około 40 bln zł. Często mówiło się na wsi, że każdy mężczyzna powinien wybudować dom, posadzić drzewo i mieć syna, jednak w warunkach gospodarki rynkowej, kiedy wybudowanie mieszkania jest takim obciążeniem ekonomicznym, samodzielna realizacja przez mieszkańców wsi zadania wybudowania własnego domu jest po prostu niemożliwa. Dlatego cieszy nas, że Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej już podjęła inicjatywę, która pozwoli na odliczenie od podatku rolnego części środków, które są związane z oszczędzaniem w kasach mieszkaniowych. Jest to precedensowe, trudne rozwiązanie, uszczupla ono dochody gmin, jednak sądzę, że komisja rozwiązanie to przyjmie i że będzie ono także przyjęte przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#JanAndrykiewicz">Zasadniczym dylematem jest rozstrzygnięcie kwestii proporcji między budownictwem wielorodzinnym i jednorodzinnym. Na terenach wiejskich powinno być to budownictwo niemal wyłącznie jednorodzinne. Nie sprawdziły się wielkie bloki budowane na wsiach, w których zamieszkiwała ludność pracująca w państwowych gospodarstwach rolnych. Są one niefunkcjonalne i w przestrzeni wiejskiej naprawdę się nie sprawdzają. Należałoby więc także rozważyć, czy towarzystwa budownictwa społecznego nie mogłyby budować skromnych i tanich domków jednorodzinnych na wsi na wynajem. Koszt budowy takiego domku, koszt 1 m2 nie musi być wyższy niż w budownictwie wielorodzinnym. Z pewnością także koszty eksploatacji tych domków mogłyby być mniejsze, znając zapobiegliwość mieszkańców wsi.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#JanAndrykiewicz">Trudno się zgodzić z założeniami polityki mieszkaniowej, w myśl których kredyty preferencyjne na budowę mieszkań własnościowych będzie można uruchomić dopiero po roku 2000. Jak bowiem pomóc w doprowadzeniu do końca budowy około 600 tys. mieszkań, co na pewno znacząco poprawiłoby sytuację mieszkaniową polskich rodzin? Ten problem musi zostać rozwiązany. Jest faktem, że część inwestorów świadomie opóźnia zakończenie budowy, korzystając z ulg budowlanych, większość jednak w nowych warunkach gospodarczych nie ma środków na dokończenie budowy. Dlatego przestrzegałbym inspektorów nadzoru budowlanego, by nie byli nadgorliwi w egzekwowaniu i sprawdzaniu, jeśli chodzi o zamieszkiwanie rodzin w budynkach nie ukończonych. Często jest to jedyna możliwość zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych tych rodzin.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#JanAndrykiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego opowie się za przyjęciem rezolucji Sejmu w sprawie uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Andrykiewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Marcina Zawiłę z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#MarcinZawiła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stoję przed bardzo trudnym zadaniem ustosunkowania się do tej rezolucji, jako że przed dzisiejszą debatą, chcąc sumiennie się do niej przygotować, próbowałem odtworzyć całą historię i okazało się, że jeśli chodzi o założenia polityki mieszkaniowej państwa, cała ta operacja jest nie tylko trudna ze względów finansowych, ale i legislacyjnych (znalezienie wszystkich druków rezolucji, znalezienie wszystkich druków założeń, stanowisk połączonych komisji). Było to przedsięwzięcie trudne.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#MarcinZawiła">Dlaczego o tym mówię? Dlatego że rozumiem, iż dzisiejszej debacie, tak jak każdej debacie mieszkaniowej, oprócz fachowców, oprócz posłów przysłuchują się inni ludzie. A właśnie w założeniach polityki mieszkaniowej mamy informacje o tym, że 1 000 500 gospodarstw rodzinnych oczekuje na mieszkanie. Spróbujmy, Wysoka Izbo, wczuć się w sytuację tych ludzi, którzy na to mieszkanie czekają, którzy wsłuchują się w nasze wypowiedzi, i pomyślmy, jakie to informacje otrzymują.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#MarcinZawiła">Oczywiście zainteresowanie wszystkich wzmaga się w miarę deklarowania możliwości rozwiązania problemu mieszkaniowego. I trzeba tu jasno powiedzieć, że takie deklaracje padały - padały w kampanii parlamentarnej, padały w kampanii prezydenckiej. Zgadzam się z panem posłem Szymańskim, który powiedział, że budownictwo mieszkaniowe było smakowitym kąskiem dla opozycji, niemniej cały system parlamentarny polega na tym, że po złożeniu pewnych deklaracji trzeba zdać sprawę z ich realizacji. I tu mamy przykład: mianowicie rząd proponuje założenia polityki mieszkaniowej. Założenia polityki mieszkaniowej regulują wiele spraw, rozszerzają wiele możliwości. Mówi się o możliwości budowania mieszkań na wynajem, mówi się o stabilnym systemie ulg podatkowych, mówi się o szeregu działań porządkujących, budzących nadzieje. Po przeczytaniu założeń Sejm przyjmuje je. Puszcza oko do słuchającego, następnie załącza rezolucję, która mówi, że owszem, założenia przyjmujemy, ale jednak w dalszym ciągu mają być stabilne podatki, mają być mieszkania wynajem, ma być uregulowana sprawa mieszkań własnościowych czy kredytów na mieszkania własnościowe. I to tak trwa, a mamy dzisiaj, proszę państwa, jubileusz, bo pierwszy druk sejmowy zawierający założenia polityki mieszkaniowej został dostarczony Wysokiej Izbie w listopadzie 1994 r. Od dwóch lat puszczamy oko do zainteresowanych, obiecując rozwiązania mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#MarcinZawiła">Przejdźmy może do szczegółowych rozwiązań i regulacji, które zawarliśmy w naszej rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#MarcinZawiła">Przede wszystkim problemy mieszkaniowe muszą mieć istotne odbicie w ustawie budżetowej. Proszę państwa, w tej rezolucji wzywamy rząd, aby uzupełnienie założeń przedstawił w grudniu. Dziś otrzymaliśmy projekt budżetu państwa. Pytam: Jak rząd może zrealizować naszą rezolucję w momencie, kiedy budżet już został przygotowany?</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#MarcinZawiła">Kolejny element, który przewija się, jeżeli nie w samej rezolucji, to w załączniku: Stabilizujmy ulgi podatkowe tak, aby każdy, kto chce przezwyciężyć problem mieszkaniowy, jasno wiedział, na czym stoi. Proszę państwa, przyjrzyjmy się historii dwuletniej działalności koalicji rządowej. Zaczęliśmy od obniżenia ulgi remontowej. Ponieważ osoby remontujące kupowały różne ekskluzywne rzeczy, na wniosek rządu ta ulga została zmniejszona do wysokości śmiesznie niskiej, do takiej kwoty, która na dobrą sprawę nie wystarcza na wymalowanie mieszkania. Następnie wszyscy czekający na mieszkanie i budowlańcy byli świadkami olbrzymiej debaty na temat tego, co będzie z VAT. Sprawa na szczęście została po roku ustabilizowana i wiadomo, że VAT w pełnej wysokości nie wejdzie. W tej rezolucji, która ma spowodować, żeby rząd w grudniu przedstawił nam założenia polityki mieszkaniowej, proponujemy, żeby ustabilizować ulgi podatkowe, a jednocześnie popieramy ustawy podatkowe, które zmieniają w sposób zasadniczy system ulg podatkowych. Proszę państwa, jest to sytuacja cokolwiek szokująca. Dołóżmy dzisiejszą propozycję odnoszącą się do podatników podatku rolnego. Przecież podatek rolny jest niskim podatkiem ze względu na specyfikę działalności gospodarczej na wsi. Ulga podatkowa dotyczyła podatku od dochodów osobistych.</u>
          <u xml:id="u-275.6" who="#MarcinZawiła">Cóż w tej sytuacji można zrobić? Oczywiście zdaję sobie sprawę, że dla opozycji budownictwo jest bardzo atrakcyjnym kąskiem. Ale opozycja, Unia Wolności proponowała i popierała przez całe te 2 lata pakiety ustaw porządkujących - ustawę o najmie, ustawę o własności; wspieraliśmy ją, gdzie tylko można było. Moi państwo, przyszedł czas, kiedy trzeba podjąć decyzję, kiedy trzeba zagwarantować środki finansowe albo powiedzieć, że budownictwo nie ma takiego priorytetu. Bo jeżeli z końcem kadencji znowu obiecamy mieszkania, nie wiem, czy ktokolwiek na to się nabierze.</u>
          <u xml:id="u-275.7" who="#MarcinZawiła">Jak będziemy głosować? Trudno głosować przeciwko stabilizacji podatków, przeciwko zapewnieniu w budżecie środków finansowych. Poprzemy tę rezolucję, ale liczymy się z tym, że jednak i budżet, i działania koalicji będą bardziej konsekwentne.</u>
          <u xml:id="u-275.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Marcinowi Zawile.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Beatę Świerczyńską z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#BeataŚwierczyńska">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! To prawda, że już wiele słów na temat budownictwa mieszkaniowego zostało w tej Izbie wypowiedzianych. I to prawda, że bardzo długo spieraliśmy się, bo problem chyba nie polega tylko na tym, żeby w budżecie państwa powiększyć środki przeznaczone ogólnie na budownictwo mieszkaniowe. Problem polega też na tym, kto i w jakim zakresie z tych środków będzie korzystał.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#BeataŚwierczyńska">Prawdę powiedziawszy, jeżeli wchodziliśmy, my, posłowie klubu Unii Pracy, w spór z rządem, z opozycją, czyli z Unią Wolności i z koalicją rządową, to dlatego że uważaliśmy, że proporcje przy rozdziale tychże środków budżetowych są w tej chwili bardzo niekorzystne dla chyba 70% społeczeństwa, które nie ma żadnych szans na uzyskanie mieszkania własnościowego, nie tylko na jego budowę czy zakup, również na jego późniejsze utrzymanie. Mówię o tych 70% społeczeństwa, które nie jest w stanie, jak wskazują badania opinii publicznej, nic w ciągu miesiąca zaoszczędzić.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#BeataŚwierczyńska">Wydawałoby się, proszę państwa, że w lipcu ubiegłego roku w Izbie tej pojawił się konsens przynajmniej w jednej sprawie, że budownictwo lokali o czynszach regulowanych będzie priorytetem polityki mieszkaniowej państwa. Bo, proszę państwa, po 6 latach transformacji ustrojowej wydano tak naprawdę bardzo dużo środków z budżetu państwa na budownictwo mieszkaniowe, ale nie wiem, ile złotówek na budownictwo dla ludzi o niskich i średnich dochodach. Nie umiem tego policzyć. Wydaje mi się, że śladowe ilości, jeżeli w ogóle takie środki były wydane. I nic się w tej mierze do dzisiaj nie zmieniło.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#BeataŚwierczyńska">Myślę, że to, że przyjęliśmy taką rezolucję, a potem rząd w swoich uzupełnieniach do założeń polityki mieszkaniowej państwa ten priorytet zagwarantował, przynajmniej w sferze dokumentu, to był już pewien postęp. Już w czasie poprzedniej dyskusji zgłaszałam zastrzeżenia, że przecież w tej chwili sam Sejm, który zgodził się już na ten priorytet dla budownictwa czynszowego, zaczyna się z niego wycofywać, bo już zapisujemy, że mamy tworzyć jakiś nowy system wspierania budownictwa własnościowego. To co? To kredyty kontraktowe, to różnorakie ulgi podatkowe, to premie gwarancyjne nie wystarczą? Na razie wystarczą, proszę państwa, bo 70% ludzi, którzy w tej chwili nie mają żadnej szansy na mieszkanie, nic jeszcze z budżetu państwa przez te lata nie dostało. I muszą dostać, bo im się to po prostu należy.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#BeataŚwierczyńska">Dlaczego ponadto nie będziemy popierać tej rezolucji? Moim zdaniem jednym z jej istotnych celów było to, ażeby zapoznać całą Wysoką Izbę, nie tylko Komisję Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, z wysokością środków, które projektuje się skierować w 1997 r. na budownictwo mieszkaniowe, w tym także na Krajowy Fundusz Mieszkaniowy, który wspierać ma rozwój budownictwa czynszowego. To była rzeczywiście dobra okazja, ale należało to zrobić przed rozpoczęciem prac nad projektem budżetu, a przede wszystkim przed zakończeniem tych prac. Tymczasem co? Uzupełnienia, o które teraz występujemy, dostaniemy już po zakończeniu prac nad budżetem, a rozpatrzymy je na pewno już po podpisaniu przez prezydenta budżetu, czyli krótko mówiąc, to wszystko mija się z celem. Największym niepokojem napawa mnie to, że znowu zaczynamy rozszerzać krąg osób, które chcą budować mieszkania własnościowe, uprawnionych do jakiejś pomocy państwa mimo nie tak wielkich środków budżetowych. Bo skoro nie mamy pieniędzy na to, żeby obniżyć podatki ubogim - tzn. my, Unia Pracy twierdzimy, że mamy, ale rząd twierdzi, że nie ma - a posłowie koalicji twierdzą, że są na kolejny system wspierania budownictwa własnościowego, na dotowanie kredytów na budownictwo własnościowe, to pytam, są te środki, czy nie ma? Bo jeżeli są, to musimy je skierować na mieszkania dla ludzi, którzy nigdy ich na własność nie będą mieli, bo ich na to nie stać. I dlatego Unia Pracy nie poprze tej rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#BeataŚwierczyńska">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Na zakończenie pragnę opowiedzieć jedną historię. Otóż niedawno zgłosiła się do mnie - a propos jubileuszu, o którym wspominał pan poseł Zawiła - kobieta, której rok temu pomogłam załatwić dom samotnej matki. Dzisiaj już znajduje się w pogotowiu opiekuńczym. Niestety, to pogotowie musi opuścić za kilka miesięcy. Była mieszkanką gminy Bielany, uciekła przed mężem, który ją molestował, znęcał się nad nią, zresztą sprawa karna jest w sądzie. Jest od 3 lat bezdomna. Ten czas, panie pośle Zawiła, to są właśnie 2 lata życia jej córeczki, która nie wie, co to jest dom, wie tylko, co to jest schronisko dla bezdomnych, co to jest dom samotnej matki, ale co to jest dom, to to dziecko nie wie. Ta pani jest na 95 miejscu w kolejce po mieszkanie komunalne w gminie Bielany, w jednym z najbogatszych miast naszego kraju, w Warszawie; proszę państwa, na 95 miejscu. Jeżeli dla tej kobiety nie ma mieszkania, to powiedzcie mi, jak ciężka sytuacja musi być tych pozostałych 95 rodzin. A jeżeli tak jest, a nie dotyczy to tylko gminy Bielany - taka sytuacja jest w wielu miejscach naszego kraju - to nie możemy, proszę państwa, znowu dywagować o kredytach na mieszkania własnościowe. Tym ludziom w pierwszym rzędzie musimy pomóc, bo ich krzywdę weźmiemy na własne sumienie.</u>
          <u xml:id="u-277.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Beacie Świerczyńskiej.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Zbigniewa Pietrzykowskiego, klub BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#ZbigniewPietrzykowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny BBWR i KPN akceptuje projekt rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#ZbigniewPietrzykowski">Należy jednak zauważyć, co następuje: bieżący rok zapisze się najprawdopodobniej jako okres, w którym niewiele zrobiono dla rozwoju polityki mieszkaniowej w Polsce, poza kolejnymi deklaracjami i programami działań. Mieszkanie jest dobrem o podstawowym znaczeniu, w którego zdobyciu państwo powinno jeśli nie pomagać, to chociaż nie przeszkadzać przez swoją politykę lub jej brak. Niepotrzebne jest stymulowanie podjęcia starań w celu zdobycia własnego mieszkania. Dotyczy to w szczególności ludzi młodych, dla których własne mieszkanie jest bardzo istotne na starcie w dorosłe życie.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#ZbigniewPietrzykowski">Aktualnie stworzone warunki nie rokują nadziei na możliwość nabycia mieszkania przez te osoby przed osiągnięciem wieku średniego. Nie wydaje się, że rozwiązaniem tych problemów byłyby powstające kasy mieszkaniowe. Na przykład w kasie mieszkaniowej PeKaO SA na zakup mieszkania o średniej powierzchni trzeba najpierw oszczędzać przez 4 lata po około 600 zł miesięcznie, a później przez kolejne 4 lata spłacać kredyt w wysokości 1000 zł. Z tego widać, że jest to propozycja tylko dla osób o nieprzeciętnych dochodach. Alternatywą dla takiego stanu rzeczy jest budowanie tanich mieszkań czynszowych. Brakuje jednak całościowego programu wspierania tego typu inicjatyw przez rząd z pieniędzy publicznych. Potrzebne jest więc zagwarantowanie na to odpowiednich środków finansowych w budżecie państwa na rok 1997, o czym traktuje rezolucja. Wydaje się dziwne traktowanie w inny, gorszy sposób od budownictwa czynszowego i spółdzielczo-lokatorskiego budownictwa własnościowego. Bezpośrednia pomoc dla tego ostatniego ma przyjść ze strony państwa dopiero w roku 2000, a przecież to własność prywatna jest motorem rozwoju gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#ZbigniewPietrzykowski">Zapewnienie stabilnego i przewidywalnego systemu ulg podatkowych sprzyjać będzie rozwojowi budownictwa mieszkaniowego, ale tylko pod warunkiem realności tych ulg. Kwota 2457 zł przeznaczona na remont lub modernizację budynku mieszkalnego, która może być odliczona od podstawy opodatkowania przez osoby fizyczne, jest zbyt mała. Wystarcza ona co najwyżej na usunięcie drobnych usterek w mieszkaniu. Sami bowiem wiemy, jakie są dzisiaj ceny artykułów i usług budowlanych. Wydaje się, że ci, którzy nie mają szans kupienia własnego M, powinni mieć chociaż realną możliwość modernizacji zajmowanego dotychczas lokum. Dużo jest bowiem lokali, szczególnie starych, które można wyremontować i które mogą służyć jeszcze przez długi czas. Polityka mieszkaniowa państwa to nie tylko dbałość o powiększenie zasobów mieszkalnych, ale także troska o to, co już jest.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#ZbigniewPietrzykowski">Klub Parlamentarny BBWR i KPN oczekuje, że działania rządu wyjdą wreszcie poza sferę planów i założeń i przyczynią się do ożywienia budownictwa mieszkaniowego, a tym samym polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Zbigniewowi Pietrzykowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Eugeniusza Janułę, Nowa Demokracja - Koło Poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tak się składa, że co kilka miesięcy zwykle dyskutujemy o całościowym ujęciu polityki mieszkaniowej lub o jej poszczególnych segmentach. Tymczasem - powiem pewien truizm, ale bardzo ważny - mieszkanie, obok jedzenia i ubrania, jest dobrem podstawowym. I obywatel czy członek społeczności uważa, słusznie, że ono mu się należy. Co nie znaczy, że należy się za darmo. Parytet dochodów w naszym społeczeństwie jest niestety taki, że - jak wykazują badania statystyczne - tylko ok. 12%, maksimum 14% potrzebujących (a liczba potrzebujących, oczekujących na mieszkanie stale rośnie) jest w stanie zapewnić sobie mieszkanie w modelu akumulacyjnym. Cała reszta natomiast oczekuje na mieszkanie w modelu dotacyjnym. Ponieważ w naszych warunkach geograficznych mieszkanie jest dobrem stosunkowo drogim, stąd problem, który często urasta również do rangi problemu nie tylko społecznego, ale i politycznego.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#EugeniuszJanuła">Nowa Demokracja uważa, że nie ma sensu, żeby poszczególne ugrupowania zarzucały sobie wzajemnie pewne usterki w zakresie polityki mieszkaniowej. Polityka mieszkaniowa powinna bowiem w państwie demokratycznym być czymś, co się ustala bez względu na podział polityczny. I tak, ujmując to w kategoriach realiów, Nowa Demokracja nie uważa, żeby budownictwo czynszowe mogło być panaceum na wszystko, bo analiza budżetów miejskich, gminnych wykazuje, że gminy mimo chęci mają niewielkie możliwości budowy nowych mieszkań, a w szczególności waloryzacji starej substancji mieszkaniowej. Również, jak mówiłem na początku, nie są specjalnie wielkie możliwości zapewnienia sobie lokalu mieszkalnego we własnym zakresie. Tak więc muszą być stosowane równomiernie wszelkie możliwe rozwiązania w zakresie polityki mieszkaniowej. Być może warto również wrócić do tego segmentu, który dawniej nazywał się modelem spółdzielczym. Ten model, jeśli chodzi o budowę nowych mieszkań, prawie zupełnie zanikł, aczkolwiek znacząca część substancji mieszkaniowej funkcjonuje w tym modelu.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#EugeniuszJanuła">Na jeszcze jeden problem chcę zwrócić uwagę. Mianowicie znacząca część substancji mieszkaniowej w bardzo szybkim tempie starzeje się zarówno w kategoriach technicznych, jak i moralnych. Niewykluczone, że za 5, 10 lat w innym parlamencie odtworzenie tej substancji będzie głównym problemem.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#EugeniuszJanuła">Reasumując, Nowa Demokracja jest oczywiście za rezolucją poszerzającą założenia polityki mieszkaniowej państwa i skłania się do poglądu, że polityka mieszkaniowa państwa nie może być własnością jakiejkolwiek, takiej czy innej, opcji politycznej, ale musi być własnością społeczną i bez względu na tę czy inną koalicję czy siłę rządzącą, powinna ona być realizowana w interesie obywateli. Nie mamy jeszcze klasy średniej, i chyba długo nie będziemy mieli - a ona dąży do wytworzenia, zbudowania czy do nabycia własnych mieszkań o stosunkowo wysokim standardzie - co pogarsza nasze położenie. Dzisiaj sytuacja jest w dalszym ciągu trudna, mimo znaczącego postępu, co chciałem podkreślić. W dalszym ciągu ludzi oczekujących przybywa, a wszyscy doskonale wiedzą, szczególnie w parlamencie, że faktyczny powrót do takiej sytuacji, kiedy w jednym mieszkaniu żyła rodzina wielopokoleniowa, rodzi określone stany patologiczne, które znajdują naturalne odzwierciedlenie w innych problemach politycznych.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Eugeniuszowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa pana Tomasza Jórdeczkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#TomaszJórdeczka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miałem przygotowane dłuższe wystąpienie, ale późna pora zobowiązuje mnie do szacunku dla obecnych tutaj. W związku z tym pozwolę sobie powiedzieć tylko parę słów, tym bardziej że zabierający głos powiedzieli praktycznie wszystko, oczywiście z różnym temperamentem i w różny sposób przedstawiając złożony problem mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#TomaszJórdeczka">Rząd przedstawił, a Sejm przyjął założenia polityki mieszkaniowej państwa i nie sądzę, aby kolejne wnioski i rezolucje o ich uzupełnienie były puszczaniem oka jednej strony do drugiej. Jest to raczej efektem sporu, czy należy preferować drogę do własnego mieszkania, czy drogę do dachu nad głową, a taki wybór musi być dokonany, choć jest trudny i bolesny. Ze statystyki jasno wynika, że więcej jest ludzi mniej zamożnych oczekujących na zaspokojenie podstawowej potrzeby mieszkaniowej niż tych, którzy są w stanie zrealizować swoje potrzeby poprzez dojście do własności, przynajmniej na pierwszym etapie dojrzałego życia społecznego, rodzinnego i zawodowego. Dlatego preferujemy budownictwo czynszowe. Rzecz jasna, mogą panie i panowie posłowie z lewa, ze środka i z prawej strony powiedzieć, że środki są niewystarczające. Możemy się z tym zgodzić, że jeśli wziąć pod uwagę długofalową politykę mieszkaniową, środki finansowe są niewystarczające, ale z drugiej strony możemy stwierdzić, że bez względu na to, z której strony sali ten głos pada, w każdym wypadku kierują się panie i panowie posłowie interesem tej części społeczeństwa, której potrzeby mieszkaniowe nie są zaspokojone.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#TomaszJórdeczka">Środki z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego są do dyspozycji gmin i towarzystw budownictwa społecznego. W tej chwili 50 gmin wyraziło wyraźne zainteresowanie tą formą realizacji polityki mieszkaniowej i wystąpiło o rejestrację statutów towarzystw budownictwa społecznego, a w ślad za tym wystąpią one o kredyty z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Jeśli patrzymy na skalę potrzeb finansowych w zakresie niezaspokojonych potrzeb mieszkaniowych, to zarówno te środki, które są w Krajowym Funduszu Mieszkaniowym, jak i te, które są proponowane w projekcie ustawy budżetowej, na pewno nie są wystarczające. Jest to pochodną wielkości budżetu, zamożności naszego państwa. Oby nie było to pochodną rozstrzygnięć podatkowych. Ale, jeśli spojrzymy na zainteresowanie formułą budownictwa społecznego środowisk samorządowych, środki są wystarczające, a nawet, można powiedzieć, przekraczają swoją wysokością zakres składanych w tym zakresie wniosków. Stąd - nic nie ujmując Polsce samorządnej, nic nie ujmując samorządom, bo do takiej oceny nie jesteśmy tutaj ani powołani, ani upoważnieni - z niepokojem przyjmujemy, że mimo formuły, w której 50% kosztów budowy mieszkania może być sfinansowane z krajowego funduszu i nie obciąża to w najmniejszym stopniu inwestora, jakim jest towarzystwo budownictwa społecznego, a przede wszystkim gmin, które są głównymi udziałowcami tych towarzystw budownictwa społecznego, a 10% to jest kaucja przyszłego najemcy, czyli tylko 40% to są fundusze własne gmin - przy formule dawnego budownictwa komunalnego, w której każda złotówka musiała być w 100% sfinansowana ze środków gminy - w dalszym ciągu to zainteresowanie jest niewystarczające. I być może należałoby zadać sobie pytanie bardzo przewrotne: Czy to państwo nie ma polityki mieszkaniowej, czy też problem mieszkaniowy nie stał się jeszcze priorytetem w wielu polskich gminach i samorządach? To pytanie oczywiście pozostawimy chyba w tej chwili bez odpowiedzi, bo teraz nie czas i miejsce na to, ale jest to pytanie bardzo ważne. Jest problem, czy samorządy znajdą w swojej polityce, w swoich programach miejsce dla własnej polityki mieszkaniowej i własnej, lokalnej strategii mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#TomaszJórdeczka">Jeśli chodzi o wspomaganie budownictwa własnościowego, to trzeba sobie powiedzieć, że w budżecie państwa środki przeznaczone na sferę mieszkaniową są to poważne kwoty i poważne wydatki, ale to są wydatki na sferę mieszkaniową, a nie na nowe budownictwo. Cały dramat czy znaczna część tego problemu wynika w dużym stopniu z tego, że - to widać, jak popatrzymy na budżet sektora mieszkaniowego - większość środków przeznaczana na ten cel idzie na finansowanie zobowiązań z przeszłości: to jest wykup odsetek od kredytów, tych zwaloryzowanych w 1990 r. ustawą, która wprowadzała zmienną stopę oprocentowania, to są premie gwarancyjne, to jest wypłata rekompensat, to są dotacje na infrastrukturę. Nie twierdzimy, że są to środki wyrzucane, ale one same w sobie nie do końca przynoszą nowe efekty mieszkaniowe. Jeśli zapisaliśmy w uzupełnieniu założeń, że bezpośrednie wspomaganie przez państwo budownictwa własnościowego proponujemy po roku 2000, to nie dlatego, że z przyczyn doktrynalnych czy politycznych uważamy, że państwo nie powinno uczestniczyć w stwarzaniu właściwych warunków tym, którzy chcą swoje potrzeby mieszkaniowe zaspokoić we własnym zakresie w systemie własnościowym, czyli zamożniejszym - ja nie mówię o bogatych, mówię o zamożniejszych, bogaci nie potrzebują żadnego wsparcia...</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#komentarz">(Poseł Beata Świerczyńska: Ale dostają.)</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#TomaszJórdeczka">... oni sobie doskonale z tym problemem radzą - tylko dlatego, że musimy czy musieliśmy dokonać bolesnego wyboru. Najpierw należy stworzyć rynek mieszkań na wynajem. Trzeba ludziom o średnim poziomie dochodów dać możliwość przemieszczania się z miejsca na miejsce, dać możliwość przemieszczania się tam, gdzie jest praca, a barierą w tej chwili często jest brak mieszkania. Trzeba stworzyć rynek mieszkań o podobnym standardzie, podobnych kosztach eksploatacji, podobnych opłatach i podobnych zasadach uzyskiwania tytułu do tego mieszkania. Należy przecież pamiętać, że po 2004 r. w wyniku wdrożenia pewnych zapisów ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych w zasobach prywatnych mieszkań, które były swojego czasu zasiedlane na zasadach szczególnego trybu najmu, mieszkańcy z dnia na dzień będą musieli płacić czynsze wolne. Jeśli do tego czasu nie stworzymy rynku mieszkań na wynajem, to będą dramaty w postaci eksmisji ludzi, którzy nie będą w stanie podołać wysokim czynszom, a po drugie, brak konkurencji w formie mieszkań do wynajmu spowoduje, że te czynsze będą miały charakter nie czysto ekonomiczny, ale po prostu spekulacyjny; tak będzie ze względu na brak mieszkań. I dlatego budownictwo czynszowe jest tą alternatywą.</u>
          <u xml:id="u-283.6" who="#TomaszJórdeczka">W wypadku budownictwa własnościowego mówimy na razie o wsparciu pośrednim i o systemie kas mieszkaniowych, kredytu kontraktowego, który, co dziwne, zważywszy na krytykę, z jaką się spotkał po praktycznie pierwszych kilkunastu dniach funkcjonowania, zainteresował ponad 2 tys. obywateli, założyli oni rachunki w kasach mieszkaniowych, by skorzystać z wyjątkowych preferencji podatkowych, z wyjątkowych preferencji w zakresie bezpieczeństwa tych kas gwarantowanego przez państwo, z preferencji polegających również na tym, że utrata płynności przez kasę nie oznacza dla oszczędzającego opóźnienia terminu uzyskania kredytu, bo interwencyjnie wkracza tutaj Krajowy Fundusz Mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-283.7" who="#TomaszJórdeczka">Kończę i tak pewnie przydługie, za co przepraszam, wystąpienie. Sejm prawdopodobnie przyjmie rezolucję, którą zaproponowano, ze względu na wagę problemu mieszkaniowego. Będziemy zobowiązani przedstawić propozycję wspomagania budownictwa własnościowego.</u>
          <u xml:id="u-283.8" who="#komentarz">(Poseł Beata Świerczyńska: Pytanie do pana ministra, można?)</u>
          <u xml:id="u-283.9" who="#TomaszJórdeczka">Przedstawienie propozycji czy oferty nie oznacza, że zostanie to natychmiast przyjęte, a następnie wdrożone, bo w każdym momencie, a szczególnie w tym ostatecznym, Wysoka Izba - kiedy będzie rozstrzygać, czy należy tę propozycję po zweryfikowaniu zgodnie z oczekiwaniem pań i panów posłów wdrożyć w życie - będzie stała przed problemem: kosztem czego takie bezpośrednie wspomaganie musiałoby zostać zrealizowane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanka Beata Świerczyńska pragnie zadać pytanie, jak rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#BeataŚwierczyńska">Panie Ministrze! W swojej wypowiedzi wspomniał pan bardzo zasadnie, że gminy niechętnie angażują się w politykę mieszkaniową, ale to ten parlament sprawy polityki mieszkaniowej i zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej przekazał właśnie gminom - chociaż sama nie głosowałam za takim rozwiązaniem - i z tego względu nie możemy w tej chwili umywać rąk, twierdzić, że to nie jest nasza sprawa, że to jest sprawa gmin.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#BeataŚwierczyńska">Pan mówi o środkach, które ze względu na małe zainteresowanie gmin nie zostaną wykorzystane - chodzi o środki, które w tej chwili są w dyspozycji Krajowego Funduszu Mieszkaniowego - a przecież chyba nie jest tak, że rząd czy Sejm nie mają w tej chwili żadnej możliwości działania. Niedawno trafił do Sejmu projekt nowelizacji ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych. Nie ma tam żadnego zapisu, który nakładałby na gminy obowiązek przyznawania mieszkań rodzinom do określonego poziomu dochodu. Taki obowiązek, nałożony w ustawie, gminy musiałyby po prostu realizować. Wtedy najprawdopodobniej bardzo szybko zainteresowałyby się tą formą, jaką są TBS, aby powiększyć swoje zasoby mieszkaniowe. Pytam: Czy rząd rozważał taką możliwość i dlaczego taka propozycja w ustawie o najmie lokali się nie znalazła? Myślę, że większość ludzi, którzy nie mają dzisiaj żadnej szansy na mieszkanie - a przypominam, że gminy przydzielają teraz w gruncie rzeczy tylko mieszkania socjalne - bardzo na takie rozwiązanie oczekuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie, proszę pana ministra o krótką z uwagi na porę odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#TomaszJórdeczka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W kompetencji samorządu leży określanie warunków uzyskania mieszkania komunalnego. Dlaczego rząd nie rozważał tego? Problem został rozwiązany w 1990 r. - nie Polska nakazowa, lecz Polska samorządna.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#komentarz">(Poseł Beata Świerczyńska: Ale nie kosztem ludzi. Ustawa o najmie.)</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ustawa o najmie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie sprawozdawcę komisji pana posła Tadeusza Bilińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#TadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Aby nie nadużyć kompetencji posła sprawozdawcy, odniosę się wyłącznie do kwestii związanych z projektem rezolucji w sprawie uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#TadeuszBiliński">W czasie dwóch wystąpień pani i pana posła podważono sens czy celowość uchwalenia tej rezolucji. Chciałbym przy okazji przekazać kilka informacji. 19 sierpnia 1994 r. po raz pierwszy od początku okresu transformacji społeczno-gospodarczej Sejm wypowiedział się w uchwale w sprawie założeń polityki mieszkaniowej państwa. Zobowiązał rząd do przedłożenia tych założeń. Wcześniej, przed sierpniem 1994 r., tego klimatu nie było. 6 lipca 1995 r., a zatem bardzo szybko, Sejm podjął uchwałę w sprawie założeń polityki mieszkaniowej państwa w okresie transformacji społeczno-gospodarczej, ale jednocześnie przyjął rezolucję zobowiązującą rząd do przedłożenia uzupełnień. W trakcie bowiem analizy tego dokumentu - jakkolwiek podkreślano, że odpowiada on pod wieloma względami założeniom rezolucji - uznano, że jednak nie wszystkie kwestie zostały jednoznacznie zaprezentowane. Pozytywnie określono deklaracje ekonomiczne, harmonogram wdrażania nowych instytucji, nowych rozwiązań organizacyjnych, finansową podbudowę zadań inwestycyjnych, koncepcje udziału gmin, koncepcje zmian własnościowych, jeśli chodzi o mieszkania. Zwrócono jednocześnie uwagę, że nie zaprezentowano rozwiązań dotyczących takich kwestii, jak struktura własnościowa budowanych mieszkań, zwiększenie środków na budownictwo mieszkaniowe, a właściwie Krajowy Fundusz Mieszkaniowy, określenie wielkości zadań na najbliższe lata, i nie zaprezentowano zmiany struktury budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#TadeuszBiliński">W tej sytuacji komisje uznały za nieodzowne wystąpienie z rezolucją zobowiązującą rząd do przedłożenia kolejnych uzupełnień do założeń polityki mieszkaniowej państwa. W świetle wypowiedzi wydawało się, że to jest dziwny proces. Założenia jednak nie powstają z roku na rok. To nie są założenia na 1996 r. ani na 1997 r., to są założenia odnoszące się do całego procesu przeobrażeń społeczno-gospodarczych. Tak jest w tytule uchwały Sejmu w sprawie założeń polityki mieszkaniowej państwa w okresie transformacji społeczno-gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#TadeuszBiliński">Kolejna sprawa to termin przedłożenia uzupełnień. Rzeczywiście grudzień jest już bardzo blisko, ale rząd cały czas pracuje nad kwestiami poruszonymi przez posłów w czasie posiedzeń komisji. Chciałbym zaakcentować, że już w listopadzie 1995 r. rząd przedłożył uzupełnienia do założeń polityki mieszkaniowej państwa. Niestety, nie udało nam się szybko ich rozpatrzyć i nie udało nam się uchwalić kolejnej rezolucji czy też uchwały. A zatem rząd jest przygotowany do przedłożenia Sejmowi tych rozwiązań, o które Sejm wnosi czy wniesie w projekcie rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#TadeuszBiliński">Kolejna sprawa to krytyczna uwaga do założeń ustawy. Chciałbym podkreślić, że założenia powstawały, gdy już wprowadzono w życie wiele instrumentów. Wiele ustaw już się obecnie wdraża. To nie tylko ustawy związane z konstytucją procesu inwestycyjno-budowlanego, jak Prawo budowlane i o zagospodarowaniu przestrzennym, wielokrotna zmiana ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, ale przede wszystkim ustawa o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, o własności lokali, o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych samorządom terytorialnym czy o pomocy państwa przy spłacaniu niektórych kredytów mieszkaniowych. Do tego, chcę podkreślić, została już uchwalona polityka w zakresie racjonalizacji użytkowania energii, polityka gospodarki komunalnej, a przed nami jeszcze polityka budowlana.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#TadeuszBiliński">W związku z powyższym chcę zdecydowanie podkreślić celowość uchwalenia przez Sejm rezolucji i uzyskania ze strony rządu kolejnych propozycji rozwiązania wielu drażliwych spraw, aby w konsekwencji polityka mieszkaniowa uzyskała pełną akceptację nie tylko Wysokiej Izby, ale, co bardzo istotne, społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo sprawozdawcy komisji panu profesorowi Tadeuszowi Bilińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#AleksanderMałachowski">Jak rozumiem, nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Do głosowania w sprawie, która była przedmiotem obrad, przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#AleksanderMałachowski">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-290.5" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł sekretarz ma komunikat? Proszę.</u>
          <u xml:id="u-290.6" who="#komentarz">(Poseł Beata Świerczyńska: Oświadczeń nie będzie?)</u>
          <u xml:id="u-290.7" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze będą oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#AdamRychliczek">Prezydia Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej uprzejmie zawiadamiają o wspólnym posiedzeniu komisji jutro, tj. 7 listopada 1996 r., w sali nr 24 budynek G o godz. 8. Posiedzenie poświęcone będzie rozpatrzeniu poprawek zgłoszonych w trakcie drugiego czytania do poselskiego projektu ustawy o działalności gospodarczej gmin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#AleksanderMałachowski">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu złożenia oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo panią posłankę Marię Dmochowską o złożenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#MariaDmochowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W bieżącym tygodniu dowiedzieliśmy się, że poseł i jednocześnie minister Jerzy Wiatr otrzymał niedawno z rąk prezydenta jedno z najwyższych odznaczeń państwowych, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W związku z tym przesłałam do Kancelarii Prezydenta pilne zapytanie, kiedy i w jakim składzie kapituła orderu, na której czele stoi wielki mistrz Aleksander Kwaśniewski, podjęła taką decyzję. Nadanie orderu Jerzemu Wiatrowi jest bowiem jaskrawym naruszeniem prawa, czyli ustawy o orderach i odznaczeniach z 1992 r. (DzU nr 90). Art. 3 ust. 1 tej ustawy stanowi, że z wnioskiem o nadanie Orderu Odrodzenia Polski posłowi lub senatorowi można wystąpić dopiero po wygaśnięciu mandatu osoby proponowanej do odznaczenia, a w ust. 2 dodano, że ust. 1 stosuje się również do osób zajmujących wysokie stanowiska państwowe. W świetle tego przepisu jest zupełnie już nieistotne, czy wniosek, który nie jest uprawniony, składa prezydent, premier czy członkowie kapituły.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#MariaDmochowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wygląda na to, że zostało złamane prawo. Pozostaje drugi aspekt całej sprawy. Została - zarówno przez nadającego, jak i przez przyjmującego odznaczenie - naruszona zwykła przyzwoitość i to, co powszechnie nazywamy poczuciem honoru, a także szacunek w stosunku do orderu. W przepisach ogólnych ustawy zapisano, że Rzeczpospolita zapewnia ciągłość tradycji narodowych, wyróżniając odpowiednim orderem zasługi i cnoty obywatelskie i wybitne osiągnięcia. Jak można powoływać się na cnoty i zasługi, łamiąc jednocześnie prawo?</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#MariaDmochowska">Oczekuję, razem z innymi członkami Parlamentarnego Zespołu Tradycji Niepodległościowych, że kapituła orderu - w pełnym składzie - dokona unieważnienia tej decyzji, ponieważ została podjęta niezgodnie z obowiązującym prawem, czyli z ustawą o orderach i odznaczeniach.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Juliusza Brauna z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#JuliuszBraun">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnim czasie społeczeństwem woj. kieleckiego, a także całej Polski, która mogła zapoznać się z tymi wydarzeniami za pośrednictwem telewizji, wstrząsnęło morderstwo dokonane na 15-letnim uczniu liceum podczas koncertu w klubie studenckim w Kielcach. Jego sprawcą był inny, 17-letni chłopak.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#JuliuszBraun">4 listopada kilka tysięcy osób, przede wszystkim młodzież, wzięło udział w marszu przeciwko przemocy. Uczestnicy marszu, którzy przeszli ulicami Kielc, przedstawili deklarację. Stwierdzają w niej m.in.: Dzisiaj, 4 listopada 1996 r., manifestujemy na ulicach Kielc w marszu przeciw przemocy, aby pokazać, że nie jesteśmy obojętni. Protestujemy przeciwko agresji i brutalności, nie zgadzamy się na nagminne łamanie prawa w różnych dziedzinach życia bez żadnych tego konsekwencji, co jest w istocie przyzwoleniem na bezprawie. Protestujemy przeciwko zbyt małej skuteczności ścigania przestępstw, słabości policji, opieszałości sądów. Chcemy, aby orzekane kary były adekwatne do ciężaru przestępstw. Domagamy się większego zainteresowania władz programami prewencyjnymi oraz zwiększenia środków na poprawę bezpieczeństwa. Musimy zatrzymać proces narastania brutalności, gwałtu i bezprawia.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#JuliuszBraun">Przytaczam te słowa z trybuny sejmowej, aby dać wyraz solidarności z uczestnikami tego marszu w imieniu własnym, a także w imieniu rady regionalnej Unii Wolności, która podjęła stosowną uchwałę. Jestem przekonany, że postulaty przedstawione przez uczestników kieleckiego marszu doczekają się poważnej odpowiedzi ze strony władz państwowych i z prośbą o taką właśnie odpowiedź zwróciłem się w interpelacji do pana premiera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Braun.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#AleksanderMałachowski">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie. Nikt więcej się nie zgłosił.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam przerwę w obradach do dnia 7 listopada 1996 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję wytrwałym.</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22 min 26)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>